elegiae.pdf

ALBII TIBVLLI

LIBRVM PRIMVM AD VSVM DISCIPVLORVM EDIDIT JUAN P. FERNÁNDEZ DEL RÍO

OPVS SCHOLARIS MMXII

TIBVLLI ELEGIAE I edidit Juan P. Fernández del Río © Opus Scholaris , Juan P. Fernández del Río, 2012 scholarisopus.wordpress.com Omnia propetatis iura reservantur ISBN 978-1-291-02824-9 978-1-291-02824-9

V ī ta ta Tibull ī  (Su  (Suētōnius Tranquillus) Dē Eleg īā (Diomēdes) Dē Eleg īī s Libr  ī  Pr   Pr  ī m ī  Eleg ī a I Eleg ī a II Eleg ī a III Eleg ī a IV Eleg ī a V Eleg ī a VI Eleg ī a VII Eleg ī a VIII . Eleg ī a IX Eleg ī a X Index vocā bulōrum Index nōminum  Notae

 

.......

 

......................

 

......................

......................................

.....................................

....................................

....................................

 

....................................

....................................

 

..................................

.................................

....................................

 

....................................

 

.........................

.............................

........................................

5 6 8 11 16 21 27 32 37 42 46 50 55 59 63 64

In margine p āginārum explānantur vocā bula quae nōn reperiuntur in libr  ī s quibus titulus est

LINGVA LATINA PER SE ILLVSTRATA I. FAMILIA ROMANA, II. ROMA AETERNA, cap. XXXVI-XLV

[Ex Su ēt     ōn   i ī Tranquill     ī   libr ō  ‘D ē Po     ēt     īs’]   

Albius Tibullus eques R ōmānus

ē

Gab ī s,  ī nsignis

f ōrmā  cultūque corporis observā bilis, ante aliōs Corv ī num Messallam ōr ātōrem d ī lēxit, cuius etiam contubernālis Aqu ī tānicō  bellō m ī litāribus dōn ī s 5

dōnātus est. Hic multōrum iūdiciō pr  ī ncipem inter eleg ī ographōs obtinet locum. Epistulae quoque eius amātōriae, quamquam brevēs, omn ī nō subt ī les sunt. Obiit adulēscēns, ut indicat epigramma Domit ī 

Suētōnius Tranquillus librum ‘Dē poēt ī s’ scr  ī  psit saeculo II  p. C. Gabi  ī s < Gabi ī  -ōrum m   ī nsignis -e = cōnspicuus (prae cēter  ī s) observā bilis -e = observandus;  ob-servāre = honōr āre Corv ī nus Messalla m contubernālis -is m = qu ī  in eādem tabernā (: casā) cum ali ī s m ī liti bus habitat Aqu ī tānicus -a -um < Aqu ī tānia -ae f; ann ō  56 a. C. m.ibus dōn ī s: praemi ī s virtūtis r ē dōnāre = rem dōnāre eleg ī ographus - ī  m  = poēta qu ī  eleg īā  s  scr  ī  bit (vidē pāginam insequentem) ob-tinēre = adip ī sc ī  epistulae amātōriae: eleg ī ae subt ī lis -e = modicus et acūtus (in d ī cendō/scr  ī  bendō) ob- ī re = mor  ī  Domitius Marsus , am ī cus Tibull ī 

Mars ī :

10

Tē quoque Vergiliō comitem nōn aequa, Tibulle, mors iuvenem Campōs m ī sit ad Ēlysiōs, nē foret, aut eleg ī s mollēs qu ī  flēret amōr ēs, aut caneret fort ī  r ēgia bella pede.

5

aequus -a -um = iūstus Camp ī  Ēlysi ī  = locus ubi animae optimōrum habitant elegi  ī s qu ī  = ut is fort ī  pede: optim ī s versibus

Diomēdes fuit grammaticus qu ī  v ī xit saeculō IV p.C.

[Ex Diom ēdis ‘Arte Grammatic ā’]      

Eleg ī a est carmen compositum hexametr ō  versū alternus -a -um < alter; altern ī s  posit ī s: ūnus hexameter, alter  pentameter in-vicem = alter alterum

ex Tibull ī  libr  ī  I eleg īā I fulvus -a -um = aur  ī  colōre congerere = conferre iūgerum - ī  n  = ager pedēs CCXL longus, CXX latus [2523 m2]

 pentametr ōque altern ī s invicem posit ī s, ut: D ī vitiās alius fulvō sibi congerat aur ō et teneat cult ī  iūgera multa sol ī . Quod genus carminis praecipuē scr  ī  psērunt apud

Sex. Aur ēlius Propertius et C. Cornēlius Gallus IV libr ōs eleg īārum scr  ī  psērunt Ephoriō -ōnis m; - ōna, acc Gr

R ōmānōs Propertius et Tibullus et Gallus imitāt ī 

dēfunctus -a -um (< dēfung ī ) = mortuus

s ī ve dēfunctōrum laudēs comprehendē bātur s ī ve

miser ātiō -ōnis f   < miser ār  ī  mētrum - ī  n  = versus scriptitāre = scr  ī  bere op ī niō -ōnis f   = sententia

miser ātiō, quod Graec ī  istō mētr ō  scriptitāvērunt.

Graecōs Callimachum et Euphoriōna. Eleg ī a autem

Cui op ī niōn ī  cōnsent ī re vidētur Hor ātius, cum ad Albium Tibullum eleg īārum auctōrem scr  ī  bēns ab

eleg ī  -ōrum m  = versūs eleg īac     ī   (< eleg ī a)

5

10

eā  quam d ī ximus miser ātiōne elegōs miser ā bilēs d ī cit hōc modō: neu miser ā bilēs

ex Hor āti ī  ‘Carminum’ libr  ī  I carmine XXXIII dē-cantāre = cantāre

dēcantēs elegōs. 15

6

Apud R ōmānōs autem id carmen quod cum lāmentātiōne extr ēmum atque ultimum mortuō accinitur

ac-cinere < ad + canere

nēnia d ī citur, nam et eleg ī a extr ēma mortuō accinē-

nēnia -ae f

 bātur s ī c uti nēnia, ideōque ab eōdem ‘ēlogium’ vi20

ēlogium - ī  n  =  ī nscr   ī   ptiō in sepulcr ō

dētur tractum cognōminār  ī , quod mortu ī s vel mor  ī -

cognōmināre < cognōmen trahere traxisse tractum

tūr  ī s ascr  ī  bitur novissimum.

a-scr  ī  bere < ad + scr  ī  bere

7

Tibullus in eleg īārum libr ō pr  ī mō amōrem, am ī cicitiam, pācem, r ūs canit. Dēlia -ae f

 ī  n Amōr ēs cum Dēliā, vir ō absent ī   nū ptā, elegi ī s II,

III, V, VI cantat eamque ali ī s loc ī s memorat. Puella lib ī din dinōsus -a -um < lib ī dō ad-amāre = amāre incipere

lib ī din dinōsa pr  ī mō Tibullum adāmāvit, post vēr ō d ī -

5

vitem virum praetulit, quō poēta ipsum tamquam dē-cipere -cē pisse -ceptum = fallere; dēceptum esse  cogn  cognōvit

mar  ī tum tum dēceptum cognōvit. Venus et Cup ī dō amō-

 pātr ōcinār  ī  +  +dat = tuēr  ī  rt ī   īvus     f ūrtum - ī  n  =  = amor f  ū rt  (= occultus) lēna -ae f   = quae amōr ēs f ūrt ī vōs iuvat f ūrtim adv  =  = f ūrt ī  mod  modō, clam

r  ī  Tibull ī  p  pātr ōcinantur ac cinantur ac p  pūniunt eōs qu ī  f ūrta prorta prohibent, sed victus est ab alter ō qu ī  per l  per lēnam f ūrtim quoque Dēliam adiit. Tibullus, vidēns Dēliam reditūram ad sē nōn esse, dēvictus mar  ī tō suādet nē

10

ā

fallāc ī   puellā ēlūdātur; sed Dēliae, quam propter mātrem benignam semper amā bit, nihil mal ī  vult.  vult.  ī s dēlicātus -a-um = qu ī  in  in dēlici ī  habētur

Poēta quoque puerum dēlicātum amāvit nōmine

Marathus - ī  m

Marathum, quem elegi ī   ī s VIII et IX cantat. In eleg īā

Priā pus, deus fertilitātis  praeceptum - ī  n = quod docet quōmodo agendum sit am ō  re  capiat ō re   capiat

IV, amōre ūr ēns, Priā pō  praecepta amōris quaerit

 ī dium fast ī  dium - ī  n  =  = superbia eius qu ī  contemnit  praeceptor -ōris m  =  = qu ī  praecipit  praecipit

15

quibus puer  quibus puer ōs capiat. Posteā, cognitō dolor Marath dolor Marath ī  ob puellae fast ī dium, dium, ipse praeceptōrem amōris sē ostendit puellam monēns dē  poen ī s quibus Venus amantēs difficilēs pūnit. Hic vēr ō puer, ut Dēlia f ē8

20

cerat, eum dēseruit et vir ō d ī vit vit ī  ūsus est; quār ē Ti-

ūt ī   ī  ūsus esse = frequent āre (= frequenter v ī sere) sere)

 bullus spērat utrumque, ut Vener  ī  amōrem d ī viti viti ī s  permūtār  ī  nōn placeat, poenās datūrum et fore ut

 per-mūtāre = inter sē mūtāre

ab amantibus dēspiciātur. 25

Poēta, praeter amōr ēs, etiam carminibus am ī cicitiam exhibet cum Messallā, cuius triumphum dē

ex-hibēre = pū blicē mōnstr āre Mesalla, cōnsul annō 31 a. C.

Aqu ī tān ī s eleg īā  VII cantat et Nātālem celebrat.

Aqu ī tān ī   -ōrum m < Aqu ī tānia  Nātālis -is m  =  = diēs quō quis nāscitur

Ipse fidēliter Messallam in Aqu ī tāniam Syriamque secūtus est relictā D ēliā et r ūsticā p āce, quās vehe30

vehementer adv  =  = valdē

menter cup ī vit vit et profectus dēs ī der  der āvit.  Nam amōris quam armōrum m ī litiam litiam et ar ātrum quam gladium māvult: nihil potius exoptat quam

ex-optāre = valdē optāre

aureā aetāte revocātā v ī tam tam r ūr  ī  cum  cum Dēliā iūcundē

aetās aurea: tempus praeteritum, cum hominēs in pāce v ī vē bant nec d ī viti vitiās cupiē bant re-vocāre = r ūrsus  ī nstituere nstituere v ī tam tam agere = v ī vere vere

agere. Saepe enim et r ēs et deōs r ūsticōs cantat, 35

quōrum in Priā pō amor et r ūs coniunguntur. Tibullus eleg īās ita disposuit ut librum r ūsticā pā-

dis-pōnere = ōrdināre

ce et exord ī r  rē  tur et tur et conclūderet, terque b terque b ī n ī s carmi-

ex-ord ī ri ri < exordium con-clūdere ↔ exord ī ri ri

nibus amōr ēs tractāret quōrum pr  ī mum mum de fast ī di diō,

tractāre = agere, loqu ī 

alterum dē  abruptiōne, duō bus interposit ī   ī s dē  Pri-

abruptiō -ōnis f   < ab-rumpere inter-pōnere < inter + pōnere

40 ā pō et

Os ī r  r ī  : pr  ī mus mus Tibullō praecepta dat amōris,

alter  ī  p  pār Messalla novam aetātem auream affert. 9

 ī  Os ī ris ris -is m , deus N ī l ī 

I. Pāx r ūstica II. Fast ī dium: dium: quer ēllae ante for ēs Dēliae dēcessus -ūs m = discessus

III. Abruptiō: dēcessus Tibull ī  IV. Praecepta amōris Priā p ī  ad  ad Tibullum V. Fast ī dium: dium: Dēlia ā d ī vite vite vir ō capta VI. Abruptiō: Tibullus arte suā dēceptus VII. Triumphus Messallae et aetās aurea Os ī ris ris VIII. Fast ī dium: dium: dolor Marath ī  d  dē puellā superbā IX. Abruptiō: perfidia Marath ī  ā d ī vite vite capt ī  X. Pāx r ūstica

10

ELEGIA I

D ī vitiās alius fulvō sibi congerat aur ō et teneat cult ī  iūgera multa sol ī , quem labor assiduus v ī c ī nō terreat hoste, Mārtia cui somnōs classica pulsa fugent. 5

Mē mea paupertās v ī tā tr ādūcat inert ī , dum meus assiduō lūceat igne focus. Ipse seram tener ās mātūr ō tempore v ī tēs r ūsticus et facil ī   grandia pōma manū; nec spēs dēstituat, sed fr ūgum semper acervōs

10

 praebeat et plēnō pinguia musta lacū.  Nam veneror, seu st ī  pes habet dēsertus in agr  ī s seu vetus in triviō flōrida serta lapis, et quodcumque mih ī  pōmum novus ēdŭcat annus, l ī  bātum agricolae pōnitur ante deō.

fulvus -a -um = aur  ī  colōre congerere = conferre iūgerum - ī  n  = ager pedēs CCXL longus, CXX latus [2523 m2] v ī c ī nō hoste: cum hostis v ī c ī nus sit classicum - ī  n  = tuba; Mārtia c.  pulsa: c. bell ī  canta (< canere)  paupertās -ātis f   < pauper : (tr ā)dūcat per v ī tam inertem st ī  pes -itis m  = pars arboris sine r āmibus ipse r ūsticus r ūsticus - ī  m  = agricola grandis -e = magnus  pōmum - ī  n  = arbor facil ī  manū: aptē    dē-stituere = dēserere; m ē d.  pinguis -e = dēnsus mustum - ī  n  = v ī num nōndum  pūrgātum vener ār  ī  = colere; v.or Terminum dēsertus -a -um < dēserere seu st ī  pes ... seu lapis serta habet trivium - ī  n  (< tr ēs + via) = locus in quem tr ēs viae conveniunt flōridus -a -um = cum mult ī s flōribus  pōmum - ī  n  = fr ūgēs ex arbore ē-dūcere = ferre ante pōnitur (< ante-ponere) deō agricolae (: Faunō)

acervus - ī  m Terminus - ī  : deus qu ī  agr ōrum f  ī nēs tuētur; qu ī  honōr ātur f ēs   t ī s Termin ālibus  , cum lapidēs, quibus agr  ī  d ī viduntur, sert ī s ōrnantur 

sertum - ī  n

Faunus - ī  m  : deus agr ōrum et pāstōrum

11

ALBII TIBVLLI Cer ēs -eris f vacca -ae f

sp ī ca -ae f

cor ōna -ae f

flāvus -a -um = fulvus; Flāva: cognōmen Cereris

Flāva Cer ēs, tibi sit nostr ō dē r ūre cor ōna

sp ī ceus -a -um = ex sp īc     īs    factus

sp ī cea, quae templ ī  pendeat ante for ēs,

 pōmōsus -a -um < pōmum; in hort ī s pōmōs ī s (= plēn ī s pōmōrum)     (< fertiPriā pus, deus fertilit ātis  lis -e) : ut Priā pus terreat

 pōmōs ī sque ruber cūstōs pōnātur in hort ī s

fertis: habētis Lar ēs -ium, de ī  (agr  ī  cūstōdēs)

cūstōdēs, fertis mūnera vestra, Lar ēs.

terreat ut saevā  falce Priā pus avēs. Vōs quoque, f ēl ī cis quondam, nunc pauperis agr  ī 

vitula -ae f   = parva vacca  in-numerus -a -um = multus, qu ī  numer ār  ī  nōn potest exigu ī  sol ī  (: agr  ī )

Tunc vitula innumer ōs lūstr ā bat caesa iuvencōs,

circum quam (: agnam)  pū bēs: pū ber ēs

Agna cadet vō b ī s, quam circum r ūstica pū bēs

iō! interiecti ō  deōs invocantis messis -is f   (< metere) = fr ūmentum collectum modo nōn = omn ī nō contentus -a -um +abl: c. esse r ē = rem satis esse putāre Canis -is m , s ī dus calōrem affer ēns aest ī vus -a -um < aestās (↔ h ī  bernus)  praetereuntis:currentis  bidēns -entis m stimulus - ī  m  = lignum quo bovēs stimulantur

15

20

nunc agna exigu ī  est hostia parva sol ī . clāmet “iō! messēs et bona v ī na date!” Iam modo nōn possum contentus v ī vere parvō

25

nec semper longae dēditus esse viae, sed Canis aest ī vōs ortūs v ī tāre sub umbr ā arboris ad r  ī vōs praetereuntis aquae.  Nec tamen interdum pudeat tenuisse bidentem aut stimulō tardōs increpuisse bovēs, 12

30

ELEGIA I nōn agnamve sinū pigeat f ētumve capellae dēsertum obl ī tā mātre referre domum.

nōn: nec | in  sinū f ētus -ūs m  = quod partum est capella -ae f   = parva capra re-ferre = sēcum ferre

At vōs exiguō pecor  ī , f ūr ēsque lup ī que,

vāsa fictilia

 parcite: dē magnō est praeda petenda grege. 35

H ī c ego pāstōremque meum lūstr āre quotann ī s et placidam soleō spargere lacte Palem. Ads ī tis, d ī v ī , nec vōs ē paupere mēnsā dōna nec ē pūr  ī s spernite fictilibus. Fictilia ant ī quus pr  ī mum sibi fecit agrestis

40

 pōcula, dē facil ī   composuitque lutō.  Nōn ego d ī vitiās patrum fr ūctūsque requ ī rō  quōs tulit ant ī quō condita messis avō;  parva seges satis est, satis est requiēscere lectō s ī  licet et solitō  membra levāre tor ō.

45

Quam iuvat imm ī tēs ventōs aud ī re cubantem et dominam tener ō  continuisse sinū aut, gelidās h ī  bernus aquās cum f ūderit Auster, sēcūrum somnōs igne iuvante sequ ī ! Hoc mihi contingat. Sit d ī ves iūre, fur ōrem

50

qu ī  maris et tr  ī stēs ferre potest pluviās. Ō quantum est aur   ī  pereat potiusque smaragd ī 

13

Palēs -is f  , dea pāstōrum et pecorum, cuius in f ēst ī s pāstōr ēs lūstrantur cuique lac l ī  bātur

 pūrus = merus fictilis -e = ē terr ā tōstā/coctā    īs    fictilibus) factus (: v ās  ant ī quus agrestis fictilia pōcula sibi pr  ī mum fecit lutum - ī  n  = terra et aqua mixtae fr ūctus -ūs m  = fr ūgēs condere = dē pōnere seges -etis f   = ager solitus -a -um = qu ī  solet esse membra levāre: concumbere cum f ēminā im-m ī tis -e ↔ m ī tis m ē cubantem    ... aut sēcūrum continēre -uisse -entum = tenēre gelidus -a -um < gelū -ūs n  = glaciēs sē-cūrus -a -um = sine cūr ā somnōs sequ ī : somn ī s sē dēdere con-tingere = accidere, dar  ī  qu ī  fur ōrem maris ferre (= pat ī )  potest  pluvia -ae f   = imber  potius quam = prius quam smaragdus - ī  m  = gemma viridis  (= herbā colōre)

ALBII TIBVLLI viās: itinera

quam fleat ob nostr ās ūlla puella viās. Tē bellāre decet terr ā, Messalla, mar  ī que,

 prae-ferre = ostendere exuviae -ārum f = spolia vinclum - ī  n  = vinculum sicut  iānitor

dūrus -a -um = sevērus; dūr ās for ēs: for ēs dūrae puellae Dēlia -ae f  , amor Tibull ī  quaesō = ōr ō (tē/vōs ut) utinam  spectem, ... teneam

supr ēma hōra: mors

dē-ficere = fat ī gāre; dēficiēns: cui dēsunt v ī rē  s ārsūrus part fut  < ārdēre

miscēre -uisse mixtum  praecordia -arum n  = viscera stāre = esse silex -icis m  = saxum

ut domus host ī lēs praeferat exuviās; mē retinent v ī nctum f ōrmōsae vincla puellae, et sedeō dūr ās iānitor ante for ēs.  Nōn ego laudār  ī  cūr ō, mea Dēlia; tēcum dum modo sim, quaesō sēgnis inersque vocer. Te spectem, supr ēma mih ī  cum vēnerit hōra, tē teneam moriēns dēficiente manū.

60

Flē bis et ārsūr ō positum mē, Dēlia, lectō, tr  ī stibus et lacrim ī s ōscula mixta dabis. Flē bis: nōn tua sunt dūr ō praecordia ferr ō v ī ncta, neque in tener ō stat tibi corde silex. Illō nōn iuvenis poterit dē f ūnere quisquam

lūmina sicca referre domum: red ī re domum ocul ī s sicc ī s (: sine lacrim ī s) nē laede = nōl ī  laedere  parce cr  ī nibus et gen ī s: inter lūctum mulier ēs Graecae (ut Dēlia) cr  ī nes suōs scindunt et genās unguibus lacerant

55

65

lūmina, nōn virgō, sicca referre domum. Tū Mānēs nē laede meōs, sed parce solūt ī s cr  ī nibus et tener  ī s, Dēlia, parce gen ī s. Intereā, dum f āta sinunt, iungāmus amōr ēs:

ad-oper  ī re = oper  ī re : Mors capite tenebr  ī s adopertō sur-r ē pere = clam et tacitē adven ī re cānus -a -um = cui capill ī  alb ī  sunt ob senectūtem  blanditiae -ārum f   = blanda verba

iam veniet tenebr  ī s Mors adoperta caput, iam surr ē pet iners aetās, nec amāre decē bit, d ī cere nec cānō  blanditiās capite. 14

70

ELEGIA I  Nunc levis est tractanda Venus, dum frangere  postēs nōn pudet et r  ī xās  ī nseruisse iuvat. 75

levis = in-cōnstāns (↔ cōnstāns) tractāre (rem) = ūt ī  (r ē)  postis -is m  = foris  ī n-serere = concitāre

H ī c ego dux m ī lēsque bonus: vōs, signa tubaeque,  ī te procul, cupid ī s

volnera ferte vir  ī s,

ferte et opēs; ego compositō sēcūrus acervō dēspiciam d ī tēs dēspiciamque famem.

15

volnera: vulnera com-pōnere = colligere d ī s d ī tis = d ī ves

ALBII TIBVLLI

com-pēscere = coercēre

Adde merum v ī nōque novōs compēsce dolōr ēs occupet ut fess ī  lūmina victa sopor,

ut occupet fess ī : Tibull ī  neu: nec tempus -oris n = pars capitis utrimque inter oculōs et aur ēs Bacchō: v ī nō excitet ē   somn ō   puellae cūstōdia posita est: puella cūstōdiātur

neu quisquam multō percussum tempora Bacchō excitet,  ī nf ēlix dum requiēscit amor.  Nam posita est nostrae cūstōdia saeva puellae,

5

clauditur et dūr ā iānua f  ī rma ser ā. difficilis (: dūrus) dominus: mar  ī tus Dēliae

Iānua difficilis domin ī , tē verberet imber, tē Iovis imperiō fulmina missa petant.

tempus -oris n

Iānua, iam pateās ūn ī  mihi, victa quer ēl ī s, f ūrtim adv = f ūrt ī  modō, clam s ī qua = s ī  quae (= aliquae) dēmentia -ae f   < dēmēns rog ō  ut mihi  ignōscās  precor ut  illa sint capit ī  meō: mē

verberet imber, fulmina petant meminisse ea , quae ...

neu f ūrtim versō cardine aperta sonēs.

10

Et mala s ī qua tib ī  d ī xit dēmentia nostra, ignōscās: capit ī  sint precor illa meō. Tē meminisse decet, quae plūrima vōce per ēg ī  supplice, cum post ī  flōrida serta darem.

nē timidē: haud timidē

Tū quoque nē timidē cūstōdēs, Dēlia, falle,

15

audendum est: fortēs adiuvat ipsa Venus. sera -ae f

re-ser āre = seram removēre, aper  ī re f  ī xō dente: immissā clāv ī  dē-r ē pere = dēscendere (tacitē et occultē) docet  pōnere posse

Illa favet, seu quis iuvenis nova l ī mina temptat, seu reserat f  ī xō dente puella for ēs; illa docet moll ī  f ūrtim dēr ē pere lēctō, illa pedem nūllō pōnere posse sonō, 16

20

ELEGIA II illa vir ō cōram nūtūs cōnferre loquācēs  blandaque composit ī s abdere verba not ī s.  Nec docet hoc omnēs, sed quōs nec inertia tardat

nūtus -ūs m  = signum caput movend ī  | cōnferre = praebēre loquāx -ācis adi  = qu ī  nimis loquitur; nūtūs l.cēs: manif ēstōs composit ī s: dissimulāt ī s Venus  docet inertia -ae f   (< iners) = v ī ta ōtiōsa tardāre = tardum facere

nec vetat obscūr ā surgere nocte timor. 25 Ēn ego cum tenebr  ī s tōtā vagor ānxius urbe,



tenebr  ī s: noctū versus 26 deest; hic inter notās <...> post additus est

nec sinit occurrat quisquam, qu ī  corpora ferr ō volneret aut raptā praemia veste petat. Quisquis amōre tenētur, eat tūtusque sacerque 30

quālibet:  ī nsidiās nōn timuisse decet.

volneret: vulneret rapere rapuisse raptum : vestem rapiet et vēndat sacer: sānctus quā-libet adv  = quācumque

 Nōn mihi pigra nocent h ī  bernae fr  ī gora noctis, nōn mihi, cum multā dēcidit imber aquā.

dē-cidere < dē + cadere

 Nōn labor hic laedit, reseret modo Dēlia postēs et vocet ad digit ī  mē taciturna sonum. 35

Parcite lūminibus, seu vir seu f ēmina f  ī at obvia: cēlār  ī  volt sua f ūrta Venus.  Neu strepitū terr ēte pedum neu quaerite nōmen neu prope fulgent ī  lūmina ferte face. S ī quis et impr ūdēns aspexerit, occulat ille

40

 perque deōs omnēs sē meminisse neget: nam fuerit qu ī cumque loquāx, is sanguine nātam, 17

taciturnus -a -um = tacitus mē vocet ad sonum digit ī   parcite lūminibus: nōl ī te intuēr  ī  obvius fier  ī  = obvius  ī re volt: vult f ūrtum - ī  n  = amor f  ū rt īvus     (= occultus) neu terr ēte ... quaerite ... ferte = nē terrueritis ... quaes ī veritis ... tuleritis

im-pr ūdēns -entis ↔ pr ūdēns oc-culere = occultāre

ALBII TIBVLLI sent ī re = exper  ī r ī  , intellegere is Venerem sanguine et ē rapidō mar  ī  nātam esse sentiet (:  ī ram meam suscitā bit) vēr āx -ācis adi ↔ fallāx magicus -a -um < magic ē    ēs f   = ars quā pr ōdigia f  ī unt sāga -ae f   = mulier quae opera magica facit ministerium - ī  n  = opera, opus hanc: sāgam

is Venerem ē rapidō sentiet esse mar  ī .  Nec tamen huic cr ēdet coniūnx tuus, ut mihi vēr āx  pollicita est magicō sāga ministeriō. Hanc ego dē caelō dūcentem s ī dera v ī d ī ,

45

flūminis haec rapid ī  carmine vertit iter, findere = scindere, rumpere ē-licere

= excitāre tepidus -a -um = modicē calidus dē-vocāre=dēdūcere (sub humum) str  ī dor -ōris m  = strepitus referre pedem = red ī re dē-pellere < dē + pellere nū bila: nū bēs Mēdēa -ae f  , sāga herb ī s  per  ī ta sacerdōsque Hecatēs, Herculēn arte suā sānāvit  per-domāre = funditus domāre qu ī s = quibus dē-spuere = ēicere ex ōre (imp  dēspue) ille: mar  ī tus s ī  = ets ī  n ō s v ī derit    Hecatē -ēs f  , dea sāgārum tr īcor-   por  (= tribus corporibus) cui duo canēs serviunt

nempe adv  = sc ī licet, certē haec eadem: sāga

haec cantū finditque solum Mānēsque sepulcr  ī s ēlicit et tepidō

dēvocat ossa rogō;

iam tenet  ī nfernās magicō str  ī dōre catervās, iam iubet aspersās lacte referre pedem.

50

Cum libet, haec trist ī  dē pellit nū bila caelō, cum libet, aest ī vō convocat orbe nivēs. Sōla tenēre malās Mēdēae d ī citur herbās, sōla fer ōs Hecatēs perdomuisse canēs. Haec mihi composuit cantūs, qu ī s fallere possēs:

55

ter cane, ter dict ī s dēspue carminibus. Ille nihil poterit dē nō b ī s cr ēdere cuiquam, nōn sibi, s ī  in moll ī  v ī derit ipse tor ō. Tū tamen abstineas ali ī s: nam cētera cernet omnia, dē mē ūnō sentiet ipse nihil. Quid, cr ēdam? nempe haec eadem sē d ī xit amōr ēs cantibus aut herb ī s solvere posse meōs, 18

60

ELEGIA II et mē lūstr āvit taed ī s, et nocte ser ēnā

lūstr āre = pūrum facere r  ī te sacrificandō con-cidere = per  ī re  pullus -a -um = niger; hostia pulla d ī s magic ī s (: ī nfer  ī s) sacrificātur

concidit ad magicōs hostia pulla deōs. 65  Nōn ego, tōtus abesset amor, sed mūtuus esset, ōr ā bam,

ego ōr ā bam nōn ut  ..., sed ut  ... iugum - ī  n 

nec tē  posse car ēre velim.

taeda -ae f  

Ferreus ille fuit, qu ī , tē cum posset habēre, māluerit praedās stultus et arma sequ ī .

licet +coni  = quamquam licet ille agat ..., s ī  modo ipse  possim ..., tamen  sit somnus Cilicēs -um, incolae Ciliciae (regiōnis Asiae) agere = sē ostendere in captō solō: in solō hostium captōrum con-texere -uisse -textum = induere

Ille licet Cilicum victās agat ante catervās, 70

 pōnat et in captō Martia castra solō, tōtus et argentō contextus, tōtus et aur ō  ī nsideat

celer  ī  cōnspiciendus equō,

 ī n-sidēre < in + sidēre cōnspiciendus: ut cōnspiciātur

ipse bovēs mea s ī  tēcum modo Dēlia possim iungere et in solitō pāscere monte pecus, 75

et tē, dum liceat, tener  ī s retinēre lacert ī s, mollis in incultā sit mihi somnus humō. Quid Tyriō recubāre tor ō sine amōre secundō  pr ōdest, cum flētū nox vigilanda venit?  Nam neque tum plūmae nec str āgula picta

iungere = iūmenta iug ō  cō pulāre solitus -a -um = qu ī  solet esse/ fier  ī 

sit: erit in-cultus -a -um = qu ī  nōn colitur; humus i.: ager sine villā Tyriō tor ō: Tyr ō venit purpura  pretiōsa re-cubāre = cubāre

str āgula -ae f   = vestis quā lectus oper  ī tur

sopōrem 80

s ī  modo ipse tēcum, mea Dēlia,  bovēs iungere possim

nec sonitus placidae dūcere posset aquae.

sopor -ōris m  > sō p ī re; sopōrem dūcere = sō p ī re sonitus -ūs m  = sonus

 Num Veneris magnae violāv ī  nūmina verbō, et mea nunc poenās impia lingua luit? 19

 poenās luere = poenās dare

ALBII TIBVLLI feror: fertur (= d ī citur) dē mē in-cestus -a -um (< in + castus) ↔ castus dē-ripere -uisse -reptum < dē + rapere

 Num feror incestus sēdēs adiisse deōrum

nōn dubitāre +ī  nf   = nōn cūnctār  ī ; nōn dubitem pr ōcumbere ... perr ē pere ... tundere

 Nōn ego, s ī  meru ī , dubitem pr ōcumbere templ ī s

sertaque dē sānct ī s dēripuisse foc ī s? et dare sacr āt ī s ōscula l ī minibus,

tellūs -ūris f   = terra  per-r ē pere < per + r ē pere (= geni bus  ī re) tundere = verber āre

nōn ego tellūrem genibus perr ē pere supplex

tū: qu ī  hoc legis r  ī dēs: dēr  ī dēs cavētō tibi = cavētō tē ipsum saev ī re +dat = saevus esse ūsque = semper deus (: dea) : Venus v ī d ī  ego senem, qu ī  ... lūsisset,  post (= posteā) colla (: collum) vincl ī s Veneris subdere sub-dere =  ī nfr ā locum aliquem  pōnere; colla vincl ī s Veneris s.: sub imperium Veneris cōg ī   blanditiae -ārum f  = blanda verba; sibi (quae puellae d ī cet) tremulus -a -um < tremere com-pōnere = facere (: d ī cere) fingere = compōnere, ōrnāre

At tū, qu ī  laetus r  ī dēs mala nostra, cavētō

nec puduit stāre ante for ēs

stāre nec ante for ēs puduit cāraeve puellae

dē-tinēre -uisse = retinēre : puer  ī  et iuvenēs hunc (: senem) circumterunt, ... dēspuunt circum-terere = premere (circumstantēs) artus -a -um = dēnsus et sibi quisque in mollēs sinūs se-  nis dēspuit (ut malum, quō senex afficitur, āvertat)

quid = cūr acerbus -a -um = dūrus messēs tuās ūris: damnum tibi compar ās

85

et miserum sānctō tundere poste caput. mox tibi: nōn ūn ī   saeviet ūsque deus.

90

V ī d ī  ego, qu ī  iuvenum miser ōs lūsisset amōr ēs,  post Veneris vincl ī s subdere colla senem et sibi blanditiās tremulā compōnere vōce et manibus cānās fingere velle comās, 95

ancillam mediō dētinuisse for ō. Hunc puer, hunc iuvenis turbā circumterit artā, dēspuit in mollēs et sibi quisque sinūs. At mihi parce, Venus: semper tibi dēdita servit mēns mea: quid messēs ūris acerba tuās?

20

100

ELEGIA III

Ī bitis

Aegaeās sine mē, Messalla, per undās,

ō utinam memor ēs

ipse cohorsque me ī !

Mē tenet ignōt ī s aegrum Phaeācia terr  ī s, Abstineās, Mors ātra, precor: nōn h ī c mihi māter, quae legat in maestōs ossa perusta sinūs; nōn soror, Assyriōs ciner  ī  quae dēdat odōr ēs et fleat eff ūs ī s ante sepulcra com ī s; d ī citur ante omnēs cōnsuluisse deōs. Illa sacr ās puer  ī  sortēs ter sustulit: ill ī 

legere = colligere in maestum  sinum   per-ūrere -ussisse -ustum = igne cōnsūmere Assyrius -a -um < Assyria, regi ō Asiae

nōn usquam = nusquam d ī citur cōnsuluisse ... antequam mitteret (= dimitteret)

sortēs puer  ī : puer sortilegus (< sors+legere) sortēs ex urnā tollit (: legit) ōmen -inis n  = signum quod rem futūram portendit

rettulit ē tr  ī n ī s ōmina certa puer. Cūncta dabant reditūs: tamen est dēterrita numquam, qu ī n flēret nostr ās respiceretque viās. 15

avidus -a -um = valdē cupidus Mors, dea mortis modo (= dummodo) abstineās nōn est h ī c māter ... soror ... Dēlia

com ī s eff ūs ī s (: solūt ī s)

Dēlia nōn usquam, quae mē quam mitteret urbe, 10

memor ēs sitis me ī  cohors -rtis f   = globus Phaeacia -ae f   = Corcÿra,  ī nsula contr ā Ē p ī rum sita

abstineās avidās, Mors, modo, nigra, manūs! 5

Messalla -ae m , am ī cus Tibull ī 

Ipse ego sōlātor, cum iam mandāta dedissem,

reditus -ūs m < red ī re; dabant reditūs (: reditum meum): portendē bant mē reditūrum esse numquam ita  dēterrita est qu ī n (= ut nōn) flēret respicere = cūr āre via -ae f = iter cum = ets ī  mandāta pr ō ficiscend ī  

quaer ē bam tardās ānxius ūsque mor ās, aut ego sum causātus avēs aut ōmina d ī ra, Sāturn ī   sacram mē tenuisse diem. Ō quotiēns ingressus iter ‘mihi tr  ī stia’ d ī x ī 

21

causār  ī  causatum (avēs) = sē excūsār  ī  (avibus) avēs: auspicia Sāturn ī  sacra die: diēs sextum hebdomadis , cum Iūdae ī s iter facere nōn licē bat; hebdomās -adis f   = spatium VII diērum in-gred ī  -gressum = incipere

ALBII TIBVLLI

Īsis -idis f   , dea Aegyptia ab nōnnūll ī s f ēmin ī s R ōmān ī s culta. Dea manū sistrum tenet, quod in sacr  ī s eius pulsātur. Īsis hominem sanāre  potest s ī  f ēminae l ī nō indūtae ante for ēs templ ī  sedent.

of-fendere -disse - ēnsum = percutere tr  ī stia signa inv ī tō Amōre nē quis (= nēmō) audeat: nōl ī te audēre sciat sē ēgressum esse deō: Amōre  pr ōsunt aera ... lavār  ī  ... sēcubuisse aera: sistrum re-pellere -ppulisse -pulsum = pulsāre, canere

sē-cubāre -cubuisse -cubitum = sōla (: sine vir ō) cubāre nam multae  tabellae  pictae in    ēr   ī  templ ī s tu ī s docent t ē med (= sanāre) posse

vōt ī vus -a -um < v ō tum - ī =    precēs quibus aliquid deō spondētur vōcēs: precēs tecta: indūta re-solvere -solvisse -sol ūtum = solvere  ī n-signis -e = conspicuus (prae cēter  ī s) Pharius -a -um (< Pharos,  ī nsula Aegypt ī ) = Īsidis; turba Pharia: sacerdōtēs Īsidis contingit = accidit, datur celebr āre = honōr āre (f ēstō diē) mēnstruus -a -um = qu ī  singul ī s mēnsibus fit tūs tūris n  = ē tūre incēnsō fit f ūmus

sistrum - ī  n =  ī nstr ūmentum aereum quō sacerdōtēs Aegypti ī  in Īsidis sacr  ī s ūt ī  sōlē bant; sistrum percussum strepitum reddit.

l ī num - ī  n = herba quā vestis cōnficitur; vestis l ī nō cōnfecta

‘off ēnsum in portā signa dedisse pedem!’

20

Audeat inv ī tō nē quis discēdere Amōre, aut sciat ēgressum sē prohibente deō. Quid tua nunc Īsis mihi, D ēlia, quid mihi pr ōsunt illa tuā totiēns aera repulsa manū, quidve, piē dum sacra colis, pūr ēque lavār  ī 

25

tē —memin ī  — et pūr ō sēcubuisse tor ō?  Nunc, dea, nunc succurre mih ī  —nam posse medēr  ī   picta docet templ ī s multa tabella tu ī s—, ut mea vōt ī vās persolvēns Dēlia vōcēs ante sacr ās l ī nō  tecta for ēs sedeat

30

 bisque diē resolūta comās tibi d ī cere laudēs  ī nsignis turbā

dē beat in Phariā.

At mihi contingat patriōs celebr āre Penātēs reddereque ant ī quō mēnstrua tūra Lar  ī . Quam bene Sāturnō v ī vē bant r ēge, priusquam

22

35

ELEGIA III tellūs in longās est patefacta viās!  Nōndum caeruleās p ī nus contēmpserat undās, eff ūsum vent ī s praebueratque sinum, nec vagus ignōt ī s repetēns compendia terr  ī s 40

 presserat externā nāvita merce ratem. Illō nōn validus subiit iuga tempore taurus, nōn domitō fr ēnōs ōre momordit equus, nōn domus ūlla for ēs habuit, nōn f  ī xus in agr  ī s, qu ī  regeret cert ī s f  ī nibus arva, lapis.

45

 Nōn aciēs, nōn  ī ra fuit, nōn bella, nec ēnsem imm ī t ī   saevus dūxerat arte faber.  Nunc Iove sub dominō caedēs et vulnera semper, nunc mare, nunc lēt ī  m ī lle repente viae. Parce, pater; timidum nōn mē periūria terrent, nōn dicta in sānctōs impia verba deōs. Quods ī  f ātālēs iam nunc explēvimus annōs, fac lapis  ī nscr  ī  pt ī s stet super ossa not ī s: 55

fr ēn ī  -ōrum m  = ferrum positum in ōre equ ī  ad eum regendum mordēre momordisse morsum lapis f  ī xus regere = f  ī n ī re

Ipsae mella dabant quercūs, ultr ōque fer ē bant obvia sēcūr  ī s ū bera lactis ovēs.

50

 p ī nus: nāvis p ī nū cōnfecta caeruleus -a -um:color cael ī /maris contemnere -tēmpsisse -tēmptum;  p ī nus undās contemnit quia super eās natāre potest sinum: vēlum; eff ūsum sinum: solūt ī s vēl ī s vagus -a -um = err āns re-petere = petere (: quaerere) compendium - ī  n  = lucrum  premere pressisse pressum = oner āre nāvita -ae m  = nauta illō tempore validus taurus iuga nōn subiit

‘h ī c iacet imm ī t ī  cōnsūmptus morte Tibullus, Messallam terr ā dum sequiturque mar  ī .’ 23

hominibus  sēcūr  ī s ū bera pl ēna    

lactis

dūcere -xisse -ductum = cōnficere  p ī nus -ūs f

lētum - ī  n  = mors : mē, quamquam timidus sum  pater: Iuppiter  periūrium - ī  n  = quod falsum iūr ātur quods ī  = quod s ī  f ātālis -e = qu ī  mortem affert; f ātālēs annōs: ultimōs annōs ex-plēre = perficere

ALBII TIBVLLI Sed mē, quod facilis tener ō sum semper Amōr  ī ,

facilis -e = benignus

chor ēa -ae f   = saltātiō (-ōnis f < saltāre) cum cantū vigēre = vigōrem habēre, valēre; chor ēae    cantūsque vigent: passim f  ī unt guttur -uris n  = iugulum; tenu ī  gutture: tenu ī  vōce

ipsa Venus campōs dūcet in Ēlysiōs. H ī c chor ĕae cantūsque vigent, passimque vagantēs dulce sonant tenu ī  gutture carmen avēs,

60

fert casiam nōn culta seges, tōtōsque per agr ōs flōr ēre = in flōre esse odōr ātus -a -um < odor seriēs -ēī  f   = ōrdō r ērum im-miscēre -uisse -mixtum

flōret odōr ātis terra benigna ros ī s; ac iuvenum seriēs tener  ī s immixta puell ī s lūdit, et assiduē proelia miscet Amor.

miscet: suscitat ill ī c est is  cuicumque rapāx -ācis adi = qu ī  rapit myrteus -a -um < myrtus sceler āta sēdēs: Tartarus, sēdēs animōrum scelestōrum  pro-fundus -a -um = obscūrus abditus -a -um = occultus circum quam (sēdem) flūmina nigra: Cōcÿtus, flūmen lāmentātiōnum, et Phlegeton, flūmen ignis, Tartar ō fluunt T ī siphonē -ēs f im-pexus -a -um ↔ pexus < pectere pexisse pexum = pectine ōrdināre (capillōs) turba anim ō rum scelerat ō rum serpēns -entis m  = anguis str  ī dēre = str  ī dōrem ēdere (dentibus) ex-cubāre = for  ī s cubāre

Ill ī c est cuicumque rapāx mors vēnit amant ī  et gerit  ī nsign ī  myrtea serta comā. At sceler āta iacet sēdēs in nocte profund ā abdita, quam circum flūmina nigra sonant: T ī siphonēque impexa fer ōs pr ō cr  ī nibus anguēs saevit, et hūc illūc impia turba fugit. Tum niger in portā serpentum Cerberus ōre str  ī det et aer ātās excubat ante for ēs.  pecten -inis m 

casia -ae f   = frutex  odōriferus (< odor)

myrtus - ī  f  = frutex  Vener  ī  sacer

frutex -icis m  = arbor humilis

65

Cerberus - ī  m = canis tr  ī ceps (< tr ēs+caput) qu ī  Īnfer ōrum l ī mina cūstōdit

24

T ī siphonē -ēs f  = ūna ex tr  ī  bus Furi ī s, quae ulc ī scitur eōs qu ī   hominēs interf ēcērunt (: impia turba)

70

ELEGIA III Ix ī on -onis m

Tantalus - ī  m , r ēx Phrygiae; quia arcāna deōrum  patef ēcit, apud Īnfer ōs sitim patitur in aquā stāns

Danaidēs -um f  , f  ī liae Dana ī  quae iussū patris mar  ī tōs interf ēcērunt

Ill ī c Iūnōnem temptāre Ix ī onis aus ī  versantur celer  ī  noxia membra rotā, 75  porrectusque

novem Tityos per iūgera terrae

assiduās ātr ō  viscere pāscit avēs. Tantalus est ill ī c, et circum stāgna, sed ācrem iamiam pōtūr  ī  dēserit unda sitim, et Dana ī  pr ōlēs, Veneris quod nūmina laesit, 80

in cava Lēthaeās dōlia portat aquās.

membra Ix ī onis aus ī  (: qu ī  ausit) Iūnōnem temptāre (= stupr āre) versār  ī  = vert ī  noxius -a -um (< noxa) ↔ ī nsōns  por-rigere -r ēxisse -r ēctum = extendere Tityos - ī  m , f  ī lius Iovis, ab Apollōne occ ī sus est cum mātrem de ī  temptāvisset viscus -eris n sing , pl  viscera unda dēserit ācrem sitim Tantal ī    pōtūr  ī  ( part fut < pōtāre) iam-iam = pr ōtinus Danaus - ī  m , r ēx Argōrum, pater Danaidum  (: pr ōlēs Dana ī ) Lēthaeus -a -um < L ēthē -ēs f  , Tartar  ī  flūmen

Ill ī c sit, qu ī cumque meōs violāvit amōr ēs, optāvit lentās et mihi m ī litiās. At tū casta precor maneās, sānct ī que pudōris assideat cūstōs sēdula semper anus. 85

Haec tibi f ā bellās referat positāque lucernā dēdūcat plēnā stāmina longa colū, at circā gravibus pēns ī s adf  ī xa puella  paulātim somnō fessa remittat opus. Tum veniam subitō, nec quisquam nūntiet ante,

25

et optāvit lentus -a -um = diūturnus

dōlium - ī  n

as-sidēre < ad+sidēre sēdulus -a -um = d ī ligēns anus: ancilla f ā bella -ae f   = f ā bula stāmen -inis n  = f  ī lum colus -ūs f   =  ī nstr ūmentum in quō ponitur pēnsum lānae dē quā f  ī la dēdūcuntur (vidē p. 41) ad-f  ī xus -a -um = intentus  puella: Dēlia re-mittere = dēserere

ALBII TIBVLLI sed videar caelō missus adesse tib ī . turbata capillōs: impexa

Tunc mihi, quālis eris, longōs turbāta capillōs, obvia nūdātō, Dēlia, curre pede.

hunc illum: illum nitēre = lūcēre, splendēre Lūcifer - ī  m , Veneris stēlla quae māne ante solem oritur (: diēs) roseus -a -um = colōre rosārum

Hoc precor, hunc illum nō b ī s Aur ōra nitentem Lūciferum rose ī s candida portet equ ī s.

26

90

ELEGIA IV

“S ī c umbr ōsa tib ī  contingant tecta, Pri ā pe,

umbr ōsus -a -um = qu ī  umbram habet, opācus contingant: dentur

nē capit ī  sōlēs, nē noceantque nivēs: quae tua f ōrmōsōs cē pit sollertia? Certē

f ōrmōsōs puer ō s sollertia -ae f   = fraus

nōn tibi barba nitet, nōn tibi culta coma est, 5

nūdus et h ī  bernae pr ōdūcis fr  ī gora br ūmae, nūdus et aest ī v ī  tempora sicca Canis.” S ī c ego; tum Bacch ī  respondit r ūstica pr ōlēs armātus curvā s ī c mihi falce deus: “Ō fuge tē tenerae puer ōrum cr ēdere turbae,

10

cultus -a -um = ōrnātus et nūdus  pr ō-dūcere = pat ī   br ūma -ae f   = hiems

   ī   s ī c ego d īx  tum deus (: Priapus), r ūstica pr ōlēs Bacch ī , s ī c mihi respondit

fuge cr ēdere: nōl ī  cr ēdere turba = tumultus

nam causam iūst ī  semper amōris habent.

causam iūst ī  amōris: causam iūstam amōris

Hic placet, angust ī s quod equum compēscit

hic puer  ... hic: alius ... alius angust ī s: sevēr  ī s

habēn ī s, hic placidam niveō pectore pellit aquam, hic, quia fortis adest aud ācia, cē pit; at ill ī  virgineus tener ās stat pudor ante genās. 15

Sed nē tē capiant, pr  ī mō s ī  forte negā bit, taedia: paulātim sub iuga colla dabit. 27

hic nat āns    e ī adest   

habēnae -ārum f

virgineus -a -um < virg ō; virgineus pudor ante tener ās genās s. negā bit: nōlet tē amāre nē taedia tē capiant: nōl ī  taedia tē capere; taedium - ī  n  < taedēre

ALBII TIBVLLI Longa diēs homin ī  docuit pār ēre leōnēs,  per-ēsse -ēdisse -ēsum= absūmere apr  ī cus -a -um = s ōl ī  apertus (↔ opācus) mātūr āre = mātūrum facere agit: movet | certā: cōnstitūtā lūcidus -a -um = splendidus, fulgēns | signum = s ī dus vicis gen (sine nom. ; vicem acc , vice abl ) = tempus quō aliquid fit vent ī  Veneris periūria ferunt ir-ritus -a -um = fr ūstr ā factus  per freta summa: per partem fretōrum summam gr ātia magna Iov ī  habenda est  pater ipse vetuit valēre quicquid ineptus amor cupidē iūr āvi sset valēre = manēre, vim servāre quic-quid = quidquid in-eptus -a -um ↔ aptus Dictynna (=Diāna) sinit ut impūne aff  ī rmēs (: iūr ēs) per suās sagittās et Minerva per suōs cr  ī nēs

tr ānsiet: tr āns ī  bit re-meāre = red ī re, revert ī  stat remeatque: adit abitque  purpureus -a -um < purpura de-perdere = perdere  pō pulus - ī  f  ; pō pulus alta comās (: frondem) d ē perdit    quam iacet!: quālis iacet! vēnēre: vēnērunt senecta -ae f   = senectūs equus qu ī  missus est prior Ēlēus -a -um < Ēlis -idis f   , c ī vitās Peloponnēs ī  ē  carcere Ēlēō: ē carcere circ ī Ēlēī 

longa diēs moll ī   saxa per ēdit aquā; annus in apr  ī c ī s mātūrat collibus ūvās, annus agit certā lūcida signa vice.

20

 Nec iūr āre timē: Veneris periūria vent ī  irrita per terr ās et freta summa ferunt. Gr ātia magna Iov ī : vetuit pater ipse val ēre iūr āsset cupidē quicquid ineptus amor,  perque suās impūne sinit Dictynna sagitt ās

25

aff  ī rmēs cr  ī nēs perque Minerva suōs. At s ī  tardus eris, err ā bis: tr ānsiet aetās. Quam citŏ, nōn sēgnis, stat remeatque diēs! Quam citŏ purpureōs dē perdit terra colōr ēs! Quam citŏ f ōrmōsās pō pulus alta comās! Quam iacet,  ī nf  ī rmae vēnēre ubi f āta senectae, qu ī  prior Ēlēō est carcere missus equus!

In circō R ōmānō equ ī  ar ēnā currunt. Ar ēna in mediā parte d ī v ī sa est sp ī nā, cuius in limitibus m ētae sunt equ ī s circumeundae. Equ ī  cūstōdiuntur in carceribus (carcer -eris m ), unde cursūs initium habent. In urbibus Graec ī s, ut Ēlidis, mult ī  circ ī  sunt, qu ī  ‘hippodromos’ vocantur.

 pō pulus - ī  f  

28

30

ELEGIA IV V ī d ī  iam iuvenem, premeret cum sērior aetās, maerentem stultōs praeteriisse diēs. 35

Cr ūdēlēs d ī v ī ! Serpēns novus exuit ann ōs, f ōrmae nōn ūllam f āta dedēre moram. Sōl ī s aeterna est Bacchō Phoebōque iuventās, nam decet intōnsus cr  ī nis utrumque deum. Tū, puer ō quodcumque tuō temptāre libē bit,

40

cēdās: obsequiō plūrima vincet amor.  Neu comes  ī re negēs, quamv ī s via longa par ētur et Canis ārent ī  torreat arva sit ī , quamv ī s praetexēns piceā ferr ūgine caelum ventūram anticipet imbrifer arcus aquam.

45

Vel s ī  caeruleās pupp ī  volet  ī re per undās, ipse levem r ēmō per freta pelle ratem.  Nec tē paeniteat dūr ōs subiisse labōr ēs aut oper  ī  ī nsuetās atteruisse manūs, nec, velit  ī nsidi ī s altās s ī  claudere vallēs,

50

dum placeās, umer  ī  r ētia ferre negent. S ī  volet arma, lev ī  temptā bis lūdere dextr ā: saepe dabis nūdum, vincat ut ille, latus. Tum tibi m ī tis erit, rapiās tum cāra licē bit

29

sērior (comp  < sērus): posterior stultōs diēs: cum adulēscēns stultē ēgerit nōn ūtendō bon ī s quae offer ē bantur  praeteriisse: quod praeterierat ex-uere -uisse - ūtum ↔ induere annōs: pellem f āta nōn dedēr unt ūllam moram f ōrmae (dat ) iuventās -ātis f   = iuventūs intōnsus -a -um = n ōn sectus (: longus)  pellis -is f cēdere = dare, sinere obsequium - ī  n  = patientia neu negēs: nec negēs, nōl ī  nēgāre quam-v ī s +coni  = quamquam via: iter ār ēre = siccus esse arcus imbrifer praetexēns caelum  prae-texere = tegere, oper  ī re  piceus -a -um = niger (ut pix, liquidum nigerrimum quō pingitur lignum servand ī  causā) ferr ūgo -inis f  = color rubr ō nigrior ventūram part fut  < ven ī re anti-cipāre < ante + capere imbri-fer -era -erum = qu ī  imbrem fert arcus pluvi ō sus VII colōrum interdum cum imbre appāret in caelō sub- ī re = pat ī   ī n-suētus -a -um + gen/dat  = qu ī  nōn solet facere at-terere -tr  ī visse -tr  ī tum = cōnsūmere (ūtendō); atteruisse: attr  ī visse ās dum e ī place   

arma: arm ī s exercēre lev ī  dextr ā ↔ dūr ē, sevēr ē lūdere = exercēre (lūdend ī  causā) nūdum latus tibi  licē bit (: puer sinet) ut rapiās e ī  cāra ōscula

ALBII TIBVLLI ōscula: pugnā bit, rapere -uisse -ptum tibi  rogant ī  tu ō  collō

sed tamen apta dabit.

Rapta dabit pr  ī mō, mox afferet ipse rogant ī ,

55

 post etiam collō sē implicuisse volet.

artēs = mōr ēs saecula: tempora, aetatem tractāre = trahere ad-suēscere -suēvisse = mōrem sibi facere

Heu male nunc artēs miser ās haec saecula tractant:

venus -eris f   = lib ī dō

At tū, qu ī  venerem docuist ī  vēndere pr  ī mus,

iam tener adsuēvit mūnera velle puer.

quisquis es,  ī nf ēlix urgeat ossa lapis. P ī eridēs -um f (acc Gr -as) = Mūsae (vidē p. 52); amāte P ī eridas et doctos poētās

P ī eridas, puer  ī , doctōs et amāte poētās,

carmine: ob carmen | n ī  = nisi  N ī sus, r ēx Megarae, urbis Siciliae, cuius in comā erat salūs r ēgn ī  Pelops -opis m  nitēre -uisse

Carmine purpurea est N ī s ī  coma: carmina n ī  sint,

v ī vet is quem referent (: canent, laudent) Mūsae dum tellūs r ō bora ... caelum stēllās habeat

Quem referent Mūsae, v ī vet, dum r ō bora tellūs,

60

aurea nec superent mūnera P ī eridās.

ex umer ō  Pelopis nōn nituisset ebur. 65

dum caelum stēllās, dum vehet amnis aquās. At qu ī  nōn audit Mūsās, qu ī  vēndit amōrem,

Īdaeus -a -um (< Īda) = Phrygius

Ops Opis f  , dea Phrygia

Īdaeae

curr ūs ille sequātur Opis

et tercentēnās err ōribus expleat urbēs

ter-centēn ī  -ae -a = trecent ī  erroribus expleat: percurrat Phrygius -a -um < Phrygia, regi ō Asiae modus - ī  m  = modus canend ī  v ī lia membra: membra vir  ī lia Pelops, f  ī lius Tantal ī , cuius membra ā  patre cocta di ī  vor ārunt et cognitō scelere dēnuō iūnxēre omnia praeter umerum ebore effectum

et secet ad Phrygiōs v ī lia membra modōs. Ops, uxor Saturn ī , cuius sacerdōtēs, qu ī   currum eius  b ī n ī s leōnibus tractum sequuntur, membrum vir  ī le suum secant ebur -oris n 

30

70

ELEGIA IV Blanditi ī s volt esse locum Venus ipsa: quer ēl ī s supplicibus, miser  ī s flētibus illa favet.” Haec mihi, quae canerem Titiō, deus ēdidit ōre, sed Titium coniūnx haec meminisse vetat. 75

Pāreat ille suae; vōs mē celebr āte magistrum, quōs male habet multā callidus arte puer.

volt: vult locus - ī  m  = occāsio quer ēl(l)a -ae f   < quer  ī 

quae: ut ea ēdidit ōre: d ī xit Titius - ī  m , am ī cus Tibull ī 

suae ux ō rī    celebr āre = honōr āre magistrum am ō ris callidus -a -um = pr ūdēns et fallāx

Glōria cuique sua est: mē, qu ī  spernentur, amantēs cōnsultent: cūnct ī s iānua nostra patet. Tempus erit cum mē Veneris praecepta ferentem 80

dēdūcat iuvenum sēdula turba senem. Heu, heu, quam Marathus lentō mē torquet amōre! Dēficiunt artēs, dēficiuntque dol ī . Parce, puer, quaesō, nē turpis f ā bula f  ī am, cum mea r  ī dē bunt vāna magisteria.

31

cōnsultāre (aliquem) = cōnsilium  petere (ab aliquō) turba iuvenum mē senem dēdūcat  praeceptum - ī  n = quod docet quōmodo agendum sit

Marathus - ī  m , amor Tibull ī  lentus ↔ ārdēns torquēre = cruciāre    ēficiunt (= dēartēs ... dol ī  m ē d sunt)  parce = miser ēre turpis -e = indignus f ā bula -ae f   = r ūmor magisterium - ī  n  = praeceptum

ALBII TIBVLLI

asper -a -um = dūrus discidium - ī  n  = discordia glōria: laudātio (< laudāre) ips ī us fortis: audācis agor: versor ut citus turben per  plāna (= aequa) sola verbere agitur celer ↔ quiētus ad-suētus -a -um (< adsuēscere) ↔ ī nsuētus quic-quam = quidquam magnificum: glōriōsum horridus -a -um = dūrus domā: moll ī   parce: miser ēre tē quaes ō  per foedera venerem: amōrem

Asper eram et bene discidium mē ferre loquē bar, at mihi nunc longē glōria fortis abest.  Namque agor ut per  plāna citus sola verbere turben, quem celer adsuētā versat ab arte puer. Ūre ferum et torquē, libeat nē d ī cere quicquam

magnificum post haec: horrida verba domā. Parce tamen, per tē f ūrt ī v ī  foedera lect ī ,  per venerem quaesō  compositumque caput.

ego d ī cor ille tē ē  morte ēripuisse: d ī citur ego esse ille qu ī  tē ēripuit dē-fessus -a -um (+ abl ) = fessus

Ille ego, cum tr  ī st ī  morbō dēfessa iacēr ēs,

sulphur -uris n = genus terrae grav ī  odōre facile ārdēns  prae-cinere -cinuisse -centum = carminibus magic ī s medēr  ī  anus: sāga  pr ō-cūr āre = exsequ ī  ea quae pertinent ad malum āvertendum nē saeva somnia tibi  nocēre possent dē-vener ār  ī  = precibus āvertere; somnia dēveneranda:s. āvertenda mola -ae f   = far tōstum sāle sparsum quā in sacr  ī s ūtē bantur

ipseque ter circum lūstr āv ī  sulphure pūr ō,

Trivia -ae f   = Hecatē

5

tē d ī cor vōt ī s ēripuisse me ī s,

10

carmine cum magicō  praecinuisset anus; ipse pr ŏcūr āv ī  nē possent saeva nocēre somnia ter sānctā dēveneranda molā; ipse ego vēlātus f  ī lō tunic ī sque solūt ī s vōta novem Triviae nocte silente ded ī . far farris n

turben -inis m 

32

15

ELEGIA V Omnia persolvi: fruitur nunc alter amōre

 per-solvere = peragere    amōre D ēliae

et precibus f ēl ī x ūtitur ille me ī s. At mihi f ēl ī cem v ī tam, s ī  salva fuisses, 20

fingē bam dēmēns, sed renuente deō. R ūra colam fr ūgumque aderit mea Dēlia cūstōs, ārea dum messēs

sōle calente teret,

at dēmens fingē bam (= excōgitā bam) mihi f ēl ī cem v ī tam s ī  salva fuisses re-nuere ↔ placēre; renuente deō: inv ī tō deō aderit ut  cūstōs fr ūgum ārea -ae f    = locus plānus in quō messēs teruntur  calēre = fervēre

aut mihi servā bit plēn ī s in lintribus ūvās  pressaque vēlōc ī  candida musta pede;

r ūstic ī  messēs terunt in āreā

linter -tris f  

25

cōnsuēscet numer āre pecus, cōnsuēscet amantis garrulus in dominae lūdere verna sinū. Illa deō sciet agricolae pr ō v ī tibus ūvam,  pr ō segete sp ī cās, pr ō grege ferre dapem. Illa regat cūnctōs, ill ī  sint omnia cūrae

30

et iuvet in tōtā mē nihil esse domō.

cōn-suēscere = adsuēscere garrulus -a -um = loquāx verna -ae m/f   = servus dom ī  nātus garrulus verna cōnsuēscet lūdere in sinū dominae amantis sciet deō agricolae (: Faunō) ferre ūvam pr ō v ī tibus, sp ī cās pr ō segete, dapem pr ō grege pecudum

ill ī  sint omnia cūrae: illa omnia cūret mē iuvet nihil esse in tōtā domō (ut sit Dēlia quae omnia regat)

Hūc veniet Messalla meus, cui dulcia pōma Dēlia sēlect ī s dētrahat arboribus; et tantum vener āta virum hunc sēdula cūret, 33

sē-ligere -lēgisse -lectum = dēligere : et hunc virum, quem tantum vener ētur, sēdula cūret

ALBII TIBVLLI ipsa huic epulās paret atque gerat ministra fingē bam mihi haec vōta Armeni ī  -ōrum, incolae Armeniae, regiōnis Asiae; odōr ātōs: propter fruticēs qu ī  apud Armeniōs nāscuntur

huic paret atque epulās ipsa ministra gerat. Haec mihi fingē bam, quae nunc Eurusque Notusque

35

iactat odōr ātōs vōta per Armeniōs. Saepe ego temptāv ī  cūr ās dē pellere v ī nō, at dolor in lacrimās verterat omne merum.

tenēre -uisse -ntum;aliam puellam  tenu ī  (: amāv ī ) gaudia ad ī re: concumbere amand ī  gratiā admonēre re ī  ( gen ) = monēre de r ē Venus m ē  dominae admonuit m ē-     que  dēseruit (nē aliam f ēminam amāre possem) dēvōtus -a -um = cui v ī s agend ī  adempta est (ā sāgā) mē dēvōtum esse d ī xit me ī pudet    verb ī s: magicē, magic ī s carmini bus dē-vovēre -vōvisse -vōtum > dēvōtus Haemonius -a -um < Haemonia (= Thessalia) Pēleus (acc Gr -a), r ēx Thessaliae  Nēr ēis -idis f  , nympha maris fr ēnātus -a -um = fr ēna habēns caerulus -a -um = caeruleus Thetis -idis f (acc Gr -in), Nēr ēis quondam caerula Nēr ēis Thetis tālis vecta est fr ēnātō pisce ad Haemonium Pēlea amātor -ōris m  = qu ī  amat

Saepe aliam tenu ī , sed iam cum gaudia ad ī rem, admonuit dominae dēseruitque Venus.

40

Tunc mē discēdēns dēvōtum f ēmina d ī xit, et pudet, et nārrat sc ī re nefanda mea.  Nōn facit hoc verb ī s: faciē tener  ī sque lacert ī s dēvovet et flāv ī s nostra puella com ī s. Tālis ad Haemonium Nēr ēis Pēlea quondam vecta est fr ēnātō caerula pisce Thetis. Haec nocuēre mih ī : quod adest huic d ī ves amātor; Thetin f  ī liam Nēr ēī , de ī   maris, Iuppiter amāvit; sed praedictō certior factus f  ī lium Thetidis patrem super ātūrum, nē  umquam d ī vus nātus dē eā  gign ī   posset, Pēleō nū ptum dare statuit. Sed Thetis, mortālem ex ī stimāns indignum qu ī  t ālem uxōrem dūceret, recūsāvit. Tum Pēleus cōnsilium cē pit hoc: occultus in spēluncā, quam Thetis ad ī re solē bat delph ī nō  vecta, sō p ī tam v ī nxit, nē fugere posset, et cum eā concubuit. Quae tandem, quamquam inv ī tē, Pēleo nū psit et posteā fortem Achillem peperit.

34

45

ELEGIA V vēnit in exitium callida lēna meum. Sanguineās edat illa dap ēs atque ōre cruentō 50

tr  ī stia cum multō pōcula felle bibat; hanc volitent animae circum sua f āta querentēs, semper et ē tēct ī s strix violenta canat; ipsa fame stimulante fur ēns herbāsque sepulcr  ī s

exitium - ī  n  = cāsus, ru ī na in exitium meum: ut mē perdat lēna -ae f   = quae amōr ēs f ūrt ī vōs iuvat illa: lēna tr  ī stis -e = amārus  pōculum - ī  = pōtiō fel fellis n = venēnum (= pōtiō quae mortem affert) animae circum hanc volitent violentus -a -um = qu ī  v ī  ūtitur, fer ōx; strix violenta d ī citur quia  puer  ī s nocet et herbās in  sepulcr  ī s ... et ossa quaerat

quaerat et ā saev ī s ossa relicta lup ī s,

inguen -inis n 

55

strix -igis f  , avis nocturna quae  ī nfantēs rapit et nūtrit in n ī dō, sed posteā eōrum viscera r ōstr ō carpit; nōminis causa est quod noctū  horrendum str  ī dēre solet, quod est signum malam fortūnam portendēns

currat et inguinibus nūd ī s ululetque per urbēs,  post agat ē trivi ī s aspera turba canum. Ēveniet: dat signa deus: sunt n ūmina amant ī ,

saevit et iniūstā lēge relicta Venus. At tū quam pr  ī mum sāgae praecepta rapācis 60

dēsere, nam dōn ī s vincitur omnis amor. Pauper erit praestō semper, tē pauper ad ī  bit  pr  ī mus et in tener ō f  ī xus erit latere,  pauper in angustō, f  ī dus comes, agmine turbae sū bicietque manūs efficietque viam,

35

et currat inguinibus: partibus corporis ī nfr ā ventrem eam  agat asper -a -um = cr ūdēlis, imm ī tis sunt nūmina amant ī : d ī  amantem iuvant et Venus saevit tū: Dēlia rapāx -ācis = qu ī  tantum dōn ī s ca pitur, mūnera quaer ēns : lēna Dēliae praecipit bene acci pere d ī vitis amatōris dōna, quōrum ex parte ipsa lucrum facit  pauper: Tibullus  praestō adv ; p. esse = adesse f  ī xus in latere erit: ad latus tuum semper manē bit  pauper, f  ī dus comes, ... agmine: multitūdine hominum incēdentium sū b-icere = obicere, offerre efficiet viam:  ī  bit prior angustum agmen aperiēns

ALBII TIBVLLI ad occultōs am ī cōs t ē d    ēdūcet (apud quōs sē clam amāre possint) vincla: calceum canimus: canō  patēscere = patēns fier  ī   plēnā manū: tōt ī s v ī ribus tū: amātor Dēliae  potior = optātior (quam ego); qu ī  D ēliae   potior es    versār  ī  = volv ī , in orbem movēr  ī  Fors Fortis f   = Fortūna (dea) levis -e = incōnstāns Fors levis celer  ī  orbe rotae vers. qu ī dam: Tibullus  per-stāre = f  ī rmē stāre cr ē br ō adv = saepe re-fugere = recēdere re-currere = red ī re (currendō) et sōlus | ex-creāre = ācriter exspuere (= ēicere ex ōre); Tibullus excreat ut Dēlia eum audiat  parat: dēcernit, statuit ūtere: frue liquidus -a -um = flu ēns; linter ti bi nat in liquidā aquā: in dubiō estis

 pauper ad occultōs f ūrtim dēdūcet am ī cōs

65

vinclaque dē niveō dētrahet ipse pede. Heu! canimus fr ūstr ā, nec verb ī s victa patēscit iānua, sed plēnā est percutienda manū. At tū, qu ī  potior nunc es, mea f āta timētō: versātur celer  ī  Fors levis orbe rotae.

70

 Nōn fr ūstr ā qu ī dam iam nunc in l ī mine perstat sēdulus, ac cr ē br ō pr ōspicit ac refugit, et simulat tr āns ī re domum, mox deinde recurrit, sōlus et ante ipsās excreat ūsque for ēs.  Nesciŏ quid f ūrt ī vus amor parat. Ūtere, quaesō, dum licet: in liquidā nat tibi linter aquā.

Rota Fortūnae versātur: qu ī  hodiē fortūnātus est, cr ās  ī nfortūnātum esse potest

36

75

ELEGIA VI

Semper, ut indūcar, blandōs offers mihi voltūs,  post tamen es miser ō tr  ī stis et asper, Amor. Quid tibi saevitiae mēcum est? an glōria magna est  ī nsidiās homin ī   composuisse

deum?

5  Nam mihi tenduntur cassēs: iam Dēlia f ūrtim

nesciŏ quem tacitā callida nocte fovet. Illa quidem tam multa negat, sed cr ēdere dūrum est: s ī c etiam dē mē  pernegat ūsque vir ō. Ipse miser docu ī  quō posset lūdere pactō 10

cardine nunc tacitō vertere posse for ēs. Tum sūcōs herbāsque ded ī  qu ī s l ī vor ab ī ret quem facit impressō mūtua dente venus. At tū, fallācis coniūnx incaute puellae, mē quoque servātō peccet ut illa nihil.  Neu iuvenēs celebret multō sermōne cavētō, nēve cubet laxō pectus aperta sinū, neu tē dēcipiat nūtū, digitōque liquōrem 20

: cūr saevus mēcum es? an deō  (: Amōr  ī ) glōria magna est  ī nsidiās homin ī  composuisse (: par āvisse)? cassis -is m = r ēte; cassēs tendere: c. par āre fovēre = amanter amplect ī  nesciō  quem Dēlia ... fovea t tam multa: graviōra dūrus = difficilis  per-negāre = cōnstanter negāre quō pactō cūstōdēs ē  lūdere posset

cūstōdēs. Heu! heu! nunc premor arte meā. Fingere nunc didicit causās ut sōla cubāret,

15

in-ducere = trahere  blandus -a -um = gr ātus vu ltus = habitus faciēī  tr  ī stis = cr ūdēlis

nē trahat et mēnsae dūcat in orbe notās. 37

fingere = excōgitāre (r ēs falsās) vertere: claudere sūcus - ī  m = pōtiō ex herb ī s pressa qu ī s = quibus l ī vor -ōris m  = color qu ī  in laes ī s corporis partibus vidētur mūtua venus: amantium concubitus (< concumbere) impressō dente:morsū (
ALBII TIBVLLI

Bona Dea, dea fertilitātis et castitātis f ēminārum, quam mātr ōnae R ōmānae colunt, cuiusque tem plum, ā mulieribus sacrificantibus celebr ātum, vir  ī s intr āre nōn licet; qu ī  vēr ō in templō dē prehenduntur  caecitāte pūniuntur (caec ī  f  ī unt), quār ē f ēminae, quae ā vir  ī s  ī nspic ī  nōlunt, templum adeunt. timē, quam saepe (: quotiēs) ex ī  bit seu d ī cet ... mās maris m ↔ f ēmina; sacra Bonae Deae maribus nōn adeunda: vir  ī s nōn licet sacr  ī s Bonae Deae interesse ūnus (: sōlus) illam sequ ā  ris  (: sequere!) ad ār am templ ī   Bonae Deae

mihi nōn sit me ī s ocul ī s timuisse: me ī s ocul ī s nōn timērem (Dēlia enim nōn templum sed amantem adit, ergō mar  ī tus caecitāte nōn  pūniētur, si eam secūtus erit) signum: anulum signātum  probāre =  ī nspicere an proba r ēs sit  per causam = simulāns somnum peper  ī  tibi: tē dormientem f ēc ī  sō brius -a -um ↔ ē brius sup-pōnere = alterum pr ō alter ō  pōnere ipse victor (: vigil) suppositā aquā (pr ō v ī nō) sō bria pōcula bibē bam  pr ūdēns ↔ inv ī tus ignōsce mihi  fatent ī  quis ferat arma contr ā deōs? ego sum ille cui tua canis t ōtā nocte  ī nstā bat

Ex ī  bit quam saepe, timē, seu v ī sere d ī cet sacra Bonae maribus nōn adeunda Deae. At mihi s ī  cr ēdās, illam sequar ūnus ad ār ās; tunc mihi nōn ocul ī s sit timuisse me ī s. Saepe, velut gemmās eius signumque probārem,  per causam memin ī  mē tetigisse manum; saepe mer ō somnum peper  ī  tibi, at ipse bib ē bam sō bria suppositā pōcula victor aquā.  Nōn ego tē laes ī  pr ūdēns: ignōsce fatent ī , iussit Amor: contr ā quis ferat arma deōs?

anulus signātus

clāvis: sera

tē tenet, at  ... su-sp ī r āre = ab imō pectore sp ī r āre; alios amōr ēs absentēs susp ī rat : eōs cōgitat et cupit con-dolēre = valdē dolēre

30

Ille ego sum, nec mē iam d ī cere vēra pudē bit,  ī nstā bat tōtā

opus est

25

cui tua nocte canis.

Quid tener ā tibi coniuge opus? tua s ī  bona nesc ī s servāre, fr ūstr ā clāvis inest foribus. Tē tenet, absentēs aliōs susp ī rat amōr ēs et simulat subitō  condoluisse caput.

38

35

ELEGIA VI At mihi servandam cr ēdās: nōn saeva recūsō verbera, dētrecto nōn ego vincla pedum. Tum procul abs ī tis, quisquis colit arte capill ōs, 40

et fluit eff ūsō cui toga laxa sinū, quisquis et occurret, nē possit cr  ī men habēre, stet procul, aut aliā ante viā. S ī c fier  ī  iubet ipse deus, s ī c magna sacerdōs est mihi d ī v ī nō vāticināta sonō.

at mihi D ēliam servandam cr ēdās    (: cr ēde!); cr ēdere = committere, cūstōdiendum tr ādere dē-trectāre = recūsāre : verbera et vincla servit ūtis amōrisque sunt  procul abs ī tis (: abeste!) amant ēs   colere = ōrnāre (pectine); quisquis su ō s capillōs arte (: d ī ligenter) colit cuique  toga laxa eff ūsō (= solūtō) sinū fluit (: ut fl ūctūs agitātur) et quisquis D ēliae   occurret     ī men adulteri ī   nē D ēlia      possit cr  habēre stet: maneat aut ante in  aliā viā procul stet magna sacerdōs Bell ō nae d ī v ī nus -a -um = qu ī  d ī v ī nat (= futūra praesentit); d ī v ī nō sonō: d ī v ī n ī s verb ī s vāticinār  ī  = d ī v ī nāre sacerdōtēs Bellōnae verberibus,  bipennibus veribusque sēsē caedunt et sanguine eff ūsō imāginem deae spargunt futūra canentēs

verber tortum

bipennis Bellōna, dea  bell ī  cui fr āter Mars est

ver ū

45

Haec ubi Bellōnae mōtū est agitāta, nec ācrem flammam, nōn āmēns verbera torta timet; ipsa bipenne suōs caedit violenta lacertōs sanguineque eff ūsō spargit inulta deam, statque latus praef  ī xa ver ū, stat saucia pectus,

50

et canit ēventūs, quōs dea magna monet: “Parcite, quam cūstōdit Amor, violāre puellam, nē pigeat magnō post didicisse malō.

39

ubi pr īmum  haec (:sacerdōs) mōtū    (: fur ōre) Bellōnae agitāta (: incitāta) est ācrem: ārdentem verber -eris n  = virga tortus -a -um < torquēre (= vertere)  bipennis -is f   = secūris inulta: sine dolōre ver ū -ūs n  = hasta brevis  praef  ī xus -a -um = tr ānsf  ī xus stat ver ū praef  ī xō  in  latere , stat sauciō  pectore ēventus -ūs m  = quod ēveniet  parcite violāre puellam quam Amor cūstōdit    ō malō dinē pigeat poste ā magn dicisse

ALBII TIBVLLI lā bentur (: ēvānēscent) opēs eius qu ī puellam    attigerit, ut sanguis l ābitur     ē   vu lnere nostr ō d ī -ripere (< dis + rapere) = dispergere (= passim spargere)

Attigerit, lā bentur opēs, ut volnere nostr ō

nesciō  quās poenās tibi sacerd ō s  d ī xit

Et tibi nesciŏ quās d ī xit, mea Dēlia, poenās;

ad-mittere = peccāre  precor ut  illa (: sacerdōs) levis (: m ī tis) tibi  sit  propter tē aurea (: optima) anus (: Dēliae māter)  ī r am meam  vincit tenebr  ī s: per tenebr ās

sanguis, ut hic vent ī s d ī ripiturque cinis.” s ī  tamen admittās, sit precor illa levis.  Nōn ego tē propter parcō tibi, sed tua māter mē movet atque  ī rā  s aurea vincit anus. Haec mihi tē addūcit tenebr  ī s multōque timōre coniungit nostr ās clam taciturna manūs,

ad mē manet foribus adf  ī xa

 proculque strepitūs pedum me ō -  rum  cognōscit mē veniente

cognōscit strepitūs mē veniente pedum. V ī ve diū mihi, dulcis anus: propriōs ego tēcum,

 propter tē: propter tot hās r ēs quās f ēcist ī 

Tē semper nātamque tuam tē propter amā bō:

sit modo f ās, annōs contribuisse velim.

tamen illa est sangui s tuus (: sanguine tuō orta)

quicquid agit, sangu ī s est tamen illa tuus.

modo docē f  ī  liam ut  casta sit quamv ī s nec vitta cr  ī nēs ligātōs nec stola longa pedēs impediat (: cingat)

Sit modo casta, docē, quamv ī s nōn vitta ligātōs

lēgēs: condiciōnēs

Et mihi sint dūrae lēgēs, laudāre nec ūllam

stola -ae f   = vestis

60

haec foribusque manet noctū mē adf  ī xa proculque

ego velim propriōs (: meōs) annōs tēcum contribuisse; con-tribuere (cum aliquo) = adicere (alicui) sit modo f ās: s ī  licēret per deōs

qu ī n = quō nōn ap-petere = fer  ī re, caedere

55

65

impediat cr  ī nēs nec stola longa pedēs.  possim ego, qu ī n oculōs appetat illa meōs, vittae et stolae mātr ōnārum castārum sunt; cum Dēlia casta nōn sit, eās nōn induit

40

vitta -ae f  

70

ELEGIA VI et s ī quid peccasse puter, dūcarque capill ī s immeritō, pr ōnās pr ōripiarque viās.  Nōn ego tē pulsāre velim, sed, vēnerit iste s ī  furor, optārim nōn habuisse manūs; 75  Nec saevō s ī s casta metū, sed mente fidēl ī 

mūtuus absent ī  tē mihi servet amor. At, quae f  ī da fuit nūll ī , post, victa senectā, dūcit inops tremulā stāmina torta manū, f  ī rmaque conduct ī s adnectit l ī cia tēl ī s, 80

tractaque dē niveō vellere ducta putat. Hanc animō gaudente vident iuvenumque catervae commemorant meritō tot mala ferre senem, hanc Venus ex altō flentem subl ī mis Olympō spectat et,  ī nf  ī d ī s quam sit acerba, monet.

85

Haec ali ī s maledicta cadant; nōs, Dēlia, amōris exemplum cānā s ī mus uterque comā. colus anus f  ī la ē colō dūcit

vellus

 puer vellus trahit (= carminat)

f  ī la ducta

41

dūcar: trahar im-meritō adv  < im-meritus -a -um (↔ meritus)  pr ōnus -a -um = deorsum vergēns (= spectāns)  pr ō-ripere = per vim extr ā corri pere sed, s ī  furor iste vēnerit optāve rim nec casta s ī s ob saevum  metum , sed ob  mentem  fidēlem sed amor mūtuus mihi absent ī  mente fidēl ī  (: fidēlem) tē servet senecta -ae f   = senectūs; victa senectā: anus in-ops -opis = car ēns (amōre) inops anus  stāmina torta tremulā manū d ēd   ūcit l ī cium - ī  n  = f  ī lum lānae tēla -ae f   = f  ī lum ad texendum  idōneum con-dūcere = pretiō facere l ī cia tēlis adnectit: texit ; texere -uisse textum = vestem cōnficere ē f   ī l ī s | ducta: f   ī la dēducta     < carmināre = tracta: carmin āta   pectendō lanam pūrgāre vellus -eris n = lāna ex ove dempta  putāre = pūrgāre (secandō); f  ī  la  ducta et dē niveō vellere tracta  putat caterva iuvenum animō gaudente (: gaudentium) hanc vident et commemorant senem anum tot mala meritō (adv < meritus) ferre (: pat ī ) subl ī mis -e = illūstris, nō bilis et monet quam (: quam multum) acerba sit  ī nf  ī d ī s (qu ī  amōrem et nūmina Veneris dēspiciunt) ali ī s: in aliōs canā comā: ūsque ad senectūtem

ALBII TIBVLLI Parcae sunt tr ēs deae quae f āta regunt stāmin ī s f ātālibus dūcendō; Clōthō f  ī lum v ī tae ē colō dūcit, Lachesis longitūdinem v ī tae statuit, Ätropos f  ī lum secat et mortem affert; Parcae igitur, quia f āta regunt, futūra sciunt f ātālis -e = f ātō cōnstitūtus; stāmina f ātālia: quae f āta continent nēre nēvisse nētum = f  ī lum dūcere dis-solvere = disiungere; n ōn ūll ī  dissolv enda deō: quae (: stāmina) nūllus deus dissolvere potest Parcae f ātālia stāmina nentēs cecinēr unt  hunc diem fore qu ī  posset Aqu ī tānās (< Aqu ī tānia) gentēs fundere (: vincere) quem (: diem) Atax ā  fort ī  m ī lite (: exercitō) victus tremeret (: timēret) | Atax -acis m , fluvius  pū bēs R ōmāna v ī dit: pū ber ēs R ōmān ī  v ī dērunt ē-v ī nc ī re = v ī nc ī re; ēv ī nctōs ducēs  bracchiī  s  captī  s at currus eburnus equ ī s nive ī s tē  portā bat, Messalla eburnus -a -um = ebore ōrnātus Tarbellus -a -um
Hunc cecinēre diem Parcae f ātālia nentēs stāmina, nōn ūll ī   dissoluenda deō, hunc fore Aqu ī tānās posset qu ī  fundere gentēs, quem tremeret fort ī  m ī lite victus Atax. Ēvēnēre:

novōs pū bēs R ōmāna triumphōs

5

v ī dit et ēv ī nctōs bracchia capta ducēs; at tē victr  ī cēs laur ōs, Messalla, gerentem  portā bat nive ī s currus eburnus equ ī s.  Nōn sine mē est tibi partus hon ōs: Tarbella Pyr ēnē testis et Ōcean ī  l ī tora Santonic ī ,

10

testis Arar Rhodanusque celer magnusque Garunna, Carnūt ī  et flāv ī  caerula lympha Liger. An tē, Cydne, canam, tacit ī s qu ī  lēniter und ī s caeruleus placid ī s per vada serpis aqu ī s? Quantus et, aetheriō contingēns vertice nū bēs, fr  ī gidus intōnsōs Taurus alat Cilicās?

42

15

ELEGIA VII Quid referam? Ut volitet cr ē br ās intācta per urbēs alba Palaest ī nō sāncta columba Syr ō? Utque maris vāstum pr ōspectet turribus aequor 20

 pr  ī ma ratem vent ī s cr ēdere docta Tyros? Quālis et, ārentēs cum findit S ī rius agr ōs, fertilis aest ī vā N ī lus abundet aquā?  N ī le pater, quānam possim tē d ī cere causā aut quibus in terr  ī s occuluisse caput?

25

Tē propter nūllōs tellūs tua postulat imbr ēs, ārida

nec pluviō supplicat herba Iov ī . Astartē -ēs f  , dea Syria Veneris similis, cui al bae columbae sacrae sunt

S ī rius - ī  m , s ī dus calōrem affer ēns ab-undāre (r ē) = habēre nimis,  plūs quam satis (re ī )  possim d ī cere quānam causā aut in quibus terr  ī s tē caput (: locum unde flūmen nāscitur) occuluisse

 propter tē āridus -a -um (< ār ēre) = siccus  pluvius -a -um = pluviam fer ēns sup-plicāre (alicui) = ōr āre

Apis -is m , bōs sacer qu ī  pr ō Os ī r ī   renātō (< re + nātus) habētur; in urbe Memph ī  sacrificātur, quō factō Aegyptus integra pertur bātur, donec novus Apis inveniātur

Os ī ris -is m , deus N ī l ī , Bacch ī  similis, qu ī  pr  ī mus agr ōs coluit et v ī num f ēcit; e ī  bis in annum moriendum est

Tē canit atque suum pū bēs m ī rā  tur Os ī rim  barbara, Memph ī tēn plangere docta bovem. Pr  ī mus ar ātra manū sollert ī  f ēcit Os ī ris 30

Palaest ī nus -a -um < Palaest ī na, regiō Syriae (: Iūdaea) Syrus -a -um < Syria sāncta columba Palaest ī nō Syr ō (quia deae Astartae sacra est) aequor -is n  = locus plānus ut Tyros (= Tyrus), pr  ī ma docta (: qu ī  pr  ī ma didicit) ratem vent ī s cr ēdere (: ratibus nāvigāre), vāstum aequor maris ē   turribus pr.?

et teneram ferr ō  sollicitāvit humum,  pr  ī mus inexpertae comm ī sit sēmina terrae  pōmaque nōn nōt ī s lēgit ab arboribus. 43

 barbara pū bēs tē canit atque suum Os ī rim (: N ī lum) m ī r ātur Memph ī tēs -ae (acc Gr  -ēn) adi  < Memphis -is f  , urbs Aegypt ī ; bovem Memph ī tēn: Apim  plangere = flētū et lāmentātiōne sequ ī  sollers -tis = per  ī tus sollicitāre = locō movēre; humum ferr ō sollicitāvit: ar āvit in-expertus -a -um ↔ expertus (< exper  ī r ī  ) comm ī sit sēmina terrae: sēvit nōn nōt ī s: ignōt ī s lēgere = colligere

ALBII TIBVLLI  pālus - ī  m  = baculum ligneum crassum quō v ī tēs sustinentur comam: herbam sapor -ōris m  = gustus - ūs m  (< gustāre) ex-primere < ex + premere in-cultus -a -um = rudis, indoctus;  pedēs incult ī : qu ī  tunc pr  ī mum et numquam antē ūvās pressissent) ūva matūra, incult ī s pedibus ex pressa, ill ī  pr  ī mum iūcundōs sa pōr ēs (: musta) dedit liquor: v ī num vōcēs  ī nflectere cantū: cantāre nescius -a -um = nesci ēns et nescia membra ad certōs modōs (: modōs canend ī ) mōvit et Bacchus (: v ī num Os ī ris) agricolae dedit pectora (: animōs) magnō labōre cōnfecta (:dēfessa) tr  ī stitiā  dissolv enda (: ut solveret) af-fl ī gere -xisse -ctum = percellere requiēs -e ī  f   = quiēs licet + coni  = quamquam  pellere pepulisse pulsum compēs -pedis f   = vincula quibus servōrum pedēs vinciuntur

Hic docuit teneram pāl ī s adiungere v ī tem, hic viridem dūr ā caedere falce comam; ill ī  iūcundōs pr  ī mum mātūra sapōr ēs

35

expressa incult ī s ūva dedit pedibus. Ille liquor docuit vōcēs  ī nflectere cantū, mōvit et ad certōs nescia membra modōs, Bacchus et agricolae magnō cōnfecta labōre  pectora tr  ī stitiae dissoluenda dedit.

40

Bacchus et affl ī ct ī s requiem mortālibus affert, cr ūra licet dūr ā compede pulsa sonent.  palla -ae f

compēs

hedera -ae f   cista -ae f  

Bacchus fronte redim ī tā corymb ī s chorus - ī  m  = chor ēa et levis aptusque  amor red-im ī re = circum ligāre corymbus - ī  m  = hederae  pendentēs lūteus -a -um = fl āvus  palla -ae f   = vestis f ēminae sed palla lūtea f ūsa (: sol ūta) ad tener ōs pedēs t ī  bia dulcī   cantū cōnscius -a -um +dat  = qu ī  rem scit; cōnscia sacr  ī s occult ī s: quae sacra occulta in sē continet cista -ae f  : in sacr  ī s Bacch ī  mōs est circum ferre cistās clausās in quibus sacra continentur

 Nōn tibi sunt tr  ī stēs cūrae nec lūctus, Os ī r ī  , sed chorus et cantus et levis aptus amor, sed vari ī  flōr ēs et fr ōns redim ī ta corymb ī s, f ūsa sed ad tener ōs lūtea palla pedēs et Tyriae vestēs et dulcis t ī  bia cantū et levis occult ī s cōnscia cista sacr  ī s.

44

45

ELEGIA VII Genius, deus qu ī  hominem nātum tuētur, ūnā cum homine n āscitur et mor  ī tur

VIA ROMANA  postr ēmō silice sternitur (= mūn ī tur)

via pr  ī mō magn ī s la pidibus et har ēnā (= pulvere minūtissimō) te itur 

Hūc ades et centum lūd ī s Geniumque chor ēī s 50

concelebr ā et multō tempora funde mer ō, illius et nitid ō st ī llent unguenta capillō, et capite et collō mollia serta gerat. S ī c veniās hodierne: tib ī  dem tūris honōr ēs, l ī  ba et Mopsopiō dulcia melle feram.

55

At tibi succrescat pr ōlēs, quae facta parentis augeat et circā stet veneranda senem.  Nec taceat monumenta viae quem Tūscula tellūs candidaque ant ī quō dētinet Alba Lare.  Namque, opibus congesta tu ī s, h ī c glārea dūra

60

sternitur, h ī c aptā iungitur arte silex.

deinde glārea subicitur

ades imp praes  < adesse Genius - ī  m  centum lud ī s chor ēī sque Genium tuum  (: Messallae) concelebr ā (= celebr ā) | funde: sparge tempus -oris n   (vidē p. 16) nitidus -a -um = nitēns, splendēns unguentum - ī  n  = sūcus odōr ātus et unguenta ē  nitidō illius capillō s. in  capite et in  collō mollia (: iūcunda) serta gerat utinam  s ī c veniās hodierne (: hodiē) | tibi dem t ūris honōr ēs: tē tūre honōr ā bō l ī  bum - ī  n  = pānis dulcis quod l ī  bātur | dulcia -ōrum n = pānēs tenuēs et dulcēs | Mopsopius adi  < Mopsopia, regiō Graeciae; l ī  ba et dulcia cum  melle Mopsopiō suc-cr ēscere (alicui) = cr ēscere  post (aliquem) et veneranda (pr ōlēs) circā t ē   senem stet : nec tū (: Messalla), quem ... d ētinet, taceās monumenta viae (Messalla viam Lat ī nam mūniit) Tūsculus adi  < Tūsculum quem in  ant ī quō Lare (: urbe) dētinet (: tenet) (Messalla viam inter Tūsculum et Albam mūniit) opibus tu ī s congesta (: addita) glārea -ae f   = lapillus (= parvus lapis) minūtissimus sternere (viam) = mūn ī re silex gl āreae   iungitur   

Tē canit agricola, ā magnā cum vēnerit urbe, sērus inoff ēnsum rettuleritque pedem. At tū, Nātālis multōs celebrande per annōs, candidior semper candidiorque ven ī .

45

in-off ēnsus -a -um = qu ī  nōn offenditur, nōn laesus (vidē 3. 20) re-ferre -ttulisse -l ātum  Nātālis -is m  = diēs quō quis nāscitur, quem diem vir  ī  sacrifici ī s Geniō conv ī vi ī sque celebrant candidior candidiorque: magis magisque candidus

ALBII TIBVLLI

 Nōn ego cēlār  ī  possum quid nūtus amantis

cēlār  ī : fall ī 

quidve ferant m ī t ī  lēnia verba sonō.

ferant: significent sort ēs: ōr āculum f  ī  bra -ae f  = exta -ōrum n  = viscera; cōnscia f  ī  bra: R ōmān ī  ab ext ī s multa d ī v ī nā bant re-ligāre = ligāre nōdus - ī  m  = vinculum  per-docēre = bene docēre m ē   religātum bracchia (: religāt ī s  bracchi ī s) perdocuit : mihi artēs d ī v ī nand ī  opus nōn sunt ad nūtum amantis et lēnia verba intelligendum, cum ipsa Venus mē perdocuerit deus(:Amor) ūrit(flammā amōris) suc-cumbere -cubuisse -cubitum

 Nec mihi sunt sortēs nec cōnscia f  ī  bra deōrum,  praecinit ēventūs nec mihi cantus avis: ipsa Venus magicō religātum bracchia nōdō  perdocuit mult ī s nōn sine verberibus. Dēsine dissimulāre: deus cr ūdēlius ūrit quōs videt inv ī tōs succubuisse sib ī .

tibi: Marathō mollēs capillōs: capillōs puer  ī  mollis mūtātās: aliō modō ōrdinātās dis-pōnere = ōrdināre, ōrnāre

Quid tibi nunc mollēs pr ōdest coluisse capillōs

Quid tibi pr ō dest f ūcus - ī  m = color quō faciem tingitur artifex -icis m  = vir artis per  ī tus sub-secāre -cuisse -ctum = sec āre

Quid f ūcō splendente genās ōrnāre, quid unguēs

unguis -is m ānsa -ae f    =

vinculum quō soleae  ad pedem ligantur arta: pressa solea -ae f illa tibi  placet incultus ↔ ōrnātus cōmere -mpsisse -mptum = ōrnāre (pectendō) tardā arte: inerter ānsa

arta pedem colligat

tacitō tempore noctis: tacitē noctū anus: lēna cantus: carmen anūs et: etiam

5

saepeque mūtātās disposuisse comās?

10

artificis doctā  subsecuisse manū? Fr ūstr ā iam vestēs, fr ūstr ā mūtantur amictūs ānsaque compressōs

colligat arta pedēs.

Illa placet, quamv ī s incultō vēnerit ōre

15

nec nitidum tardā cōmpserit arte caput.  Num tē carminibus, num tē pallentibus herb ī s dēvōvit tacitō tempore noctis anus? Cantus v ī c ī n ī s fr ūgēs tr ādūcit ab agr  ī s, cantus et ir ātae dētinet anguis iter,

46

20

ELEGIA VIII cantus et ē curr ū Lūnam dēdūcere temptat

Quid queror, heu, miser ō carmen nocuisse?

Dea Lūna curr ū bō bus tractō caelum noctū percurrit; cr ēdē bātur sonō aerum repulsōrum (vidē p. 22) lūnae labōr ēs levār  ī 

quid herbās?

miser ō: Marathō quid herbās queror ?

et faceret, s ī  nōn aera repulsa sonent.

Fōrma nihil magic ī s ūtitur auxili ī s, 25

nihil: minimē : puer f ōrmōsus sine magic ī s auxili ī s puellam capere potest, sed eam amōris frequentis ūn ī us puer  ī  taedet

sed corpus tetigisse nocet, sed longa dedisse ōscula, sed femor  ī  cōnseruisse femur.

femur -oris n  = summum cr ūs cōn-serere = coniungere; femur femor  ī  c.: concumbere tū: puella (quam Marathus amat)

 Nec tū difficilis puer ō tamen esse mementō:  persequitur poen ī s tr  ī stia facta Venus.

tr  ī stia: cr ūdēlia

Mūnera nē poscās: det mūnera cānus amātor, 30

cānus: senex femur

ut foveat moll ī  fr  ī gida membra sinū.

moll ī  sinū tu ō 

Cārior est aur ō iuvenis cui lēvia fulgent ōra

iuvenis: Marathus lēvis -e = cui barba n ōn est amplexus -ūs m  < amplect ī ; nec amplexūs aspera barba terit: quamv ī s aspera barba puer  ī  laedat, amplexūs eius nōn displicent candēre = flāgr āre, ardēre (amōre) sup-pōnere alicui = sub aliquem  pōnere; huic in umer ō lacertōs suppōne: eum complexere : et magnās opēs r ēgum dēspiciēs

nec amplexūs aspera barba terit.

Huic tū candentēs umer ō suppōne lacertōs et r ēgum magnae dēspiciantur opēs. 35

At Venus invēnit puer ō concumbere f ūrtim

concumbere puer ō (dat ): c. cum  puer ō; invēnit concumbere: com par āvit (tibi) concubitum tener um  sinum

dum timet et tener ōs cōnserit ūsque sinūs, et dare anhēlant ī  pugnantibus ūmida lingu ī s ōscula et in collō f   ī gere

anhēlāre = cup ī re et tibi inv ēnit      anhēlant ī  ūmida ōscula dare lingu ī s pugnantibus et in collō notās (: signa) morsuum  f  ī gere dente

dente notās.

 Nōn lapis hanc gemmaeque iuvant quae fr  ī gore sōla

47

lapis: lapillus, margar  ī ta : s ī  puella cui Venus concubit ūs comparat d ī vitem amantem iuven ī  praetulerit, ā deā pūniētur nec ūllum virum eam cupiet

ALBII TIBVLLI dormiat et null ī  sit cupienda vir ō.

40

Heu! sēr ō revocātur amor sēr ōque iuventās

sēr ō adv  < sērus iuventās -ātis f   = iuventa

cum vetus  ī nf ēcit cāna senecta caput.

 ī n-ficere = tingere

senecta -ae f   = senectūs

Tum studium f ōrmae est: coma tum mūtātur, ut

mutātur: tingitur cortex -icis m = pars nucis exterior et dūra; ut t ī ncta (coma cāna) virid ī  cortice nucis annōs dissimulet

annōs dissimulet virid ī   cortice t ī ncta nucis; tollere tum cūra est albōs ā stirpe capillōs et faciem dēmptā pelle referre novam.

referre: reficere tū: puella : dum iuvenis es

45

stirps

iuvent ā  ūtere

lā bitur: abit neu Marathum torquē: et nōl ī  Marathum torquēre quae glōria est puer ō victō (: puerum v ī cisse)? in veter ēs senēs (: veteribus seni bus) tibi  precor: parce tener ō puer ō  sonticus -a -um= iūstus,lēgitimus; sontica causa: s. morbus (: mor bus gravis) lūtum - ī  n = color lūteus; amor nimius corpora lūtō tingit (: ob amōrem nimium corpus pallet) vel (: etiam) quam saepe miser  puer  maestās quer ēlās tibi  absent ī  co nicit (: agit)! madēre = ūmidus esse ait puer , “cūstōdia abs t ē  vinc ī  poterat”

At tū, dum pr  ī m ī  flōret tibi temporis aetās, ūtere: nōn

tardō lā bitur illa pede.

 Neu Marathum torquē! puer ō quae glōria victō est? In veter ēs estō dūra, puella, senēs.

50

Parce, precor, tener ō: nōn ill ī  sontica causa est, sed nimius lūtō corpora tingit amor. Vel miser absent ī  maestās quam saepe quer ēlās cōnicit et lacrim ī s omnia plēna madent! “Quid me spernis?” ait, “poterat cūstōdia vinc ī :

ipse deus (: Amor) cupid ī s fallere  posse(: potestātem fallend ī ) dedit

ipse dedit cupid ī s fallere posse deus.

ut: quōmodo lēnis: levis sp ī ritus -ūs m  = āēr qu ī  sp ī rā  tur ut (: quōmodo) nec ōscula rapta (: celeria et inexspectāta) sonum dent (: sonent) ob-r ē pere = surr ē pere

 Nōta venus f ūrtiva mihi est, ut lēnis agātur sp ī ritus, ut nec dent ōscula rapta sonum; et possim mediā quamv ī s obr ē pere nocte 48

55

ELEGIA VIII 60

et strepitū nūllō  clam reser āre for ēs, quid pr ōsunt artēs, miserum s ī  spernit amantem

artēs: dol ī 

et fugit ex ipsō saeva puella tor ō? Vel cum pr ōmittit, subitō sed perfida fallit, est mihi nox mult ī s ēvigilanda mal ī s. 65

Dum mihi ventūram fingō, quodcumque movētur, ill ī us cr ēdō tunc sonuisse pedēs.” Dēsistās lacrimāre, puer: nōn frangitur illa, et tua iam flētū lūmina fessa tument. Ōdērunt, Pholoē, moneō, fast ī dia d ī v ī ,

70

nec pr ōdest sānct ī s tūra dedisse foc ī s. Hic Marathus quondam miser ōs lūdē bat amantēs, nescius ultōrem post caput esse deum;

vel: vel etiam ē-vigilāre = vigilandō peragere mult ī s mal ī s: inter multōs dolōr ēs

mihi fingō: excōgitō quodcumque movētur ...tunc:cum quid movētur, tunc ...

frangitur: afficitur lūmina: ocul ī  Pholoē -ēs f  , puella quam Marathus amat fast ī dium - ī  n  = superbia eius qu ī  contemnit; d ī v ī (: d ī ) fast ī dia ōdērunt

lūdere = dēr  ī dēre nescius (= nesciēns) post caput esse ultōrem deum (: Amōrem)

saepe etiam lacrimās fertur r  ī sisse dolentis et cupidum fictā dētinuisse mor ā; 75

nunc omnēs ōdit f āstūs, nunc displicet ill ī  quaecumque opposita est iānua dūra ser ā.

fictus -a -um (< fingere) = falsus dētinuisse: continuisse f āstus -ūs m  = fast ī dium ser ā opposita est: clausa est

At tē poena manet, n ī  dēsinis esse superba.

tē (:Pholoēn) manet = tibi imminet  poena: vidē versūs 39-40

Quam cupiēs vōt ī s hunc revocāre diem!

hunc diem revocāre: ad hunc diem (: hoc tempus, hodiē) red ī re

49

ALBII TIBVLLI

Quid mihi foedera amoris  per d ī vōs (: deōs) dabās (: iūr ā bās) clam violanda (: quae clam abs tē violantur), s ī  miser ōs amōr ēs me ō s laesūrus fuer ās (: er ās)?

Quid mihi, s ī  fuer ās miser ōs laesūrus amōr ēs,

quis: aliquis

Ä miser! ets ī  quis pr  ī mō periūria cēlat,

Poena, dea poenārum, māter Furiārum ēs d ī caelest   

aequum est = oportet impūne adv  = sine poenā aequum est licēre f ōrmōs ī s puer īs     semel nūmina vestra impūne laedere  petēns: quer ēns habilis -e = aptus, facilis; habile ar ātrum: quod facile reg ī  potest ad-iungere = iungere urgēre =  ī nstāre s ī dera certa (: ad quae in caelō haerentēs cursus n āvium certus d ī rigātur) ratēs  ī nstabilēs (: errantēs) lucra pet ī tūr ās (: ut lucra petant) per freta vent ī s pārentia ( part praes  < pār ēr ē) dūcunt  ī n-stabilis -e = qu ī  stāre nōn potest  puer: Marathus deus: Amor; deus illa mūnera in cinerem et liquidās aquās vertat (: convertat)

foedera per d ī vōs, clam violanda, dabās? sēra tamen tacit ī s Poena venit pedibus. Parcite, caelestēs: aequum est impūne licēre

5

nūmina f ōrmōs ī s laedere vestra semel. Lucra petēns habil ī  taur ōs adiungit ar ātr ō et dūrum terrae r ūsticus urget opus, lucra pet ī tūr ās freta per pārentia vent ī s dūcunt  ī nstabilēs s ī dera certa ratēs;

10

mūneribus meus est captus puer, at deus illa in cinerem et liquidās mūnera vertat aquās. Iam mihi persolvet poenās, pulvisque decōrem

dē-trahere = abdūcere horridus -a -um = impexus; coma horrida vent ī s facta erit

dē-terere = cōnsūmere (terendō); et via longa pedēs invalidōs dēt.  polluere -uisse -ūtum = sordidum /foedum facere sub-esse (alicui) = latēre (sub aliquō) violāvit: laesit -que ... -que = et ... et

dētrahet et vent ī s horrida facta coma; ūr ētur

faciēs, ūrentur sōle capill ī ,

15

dēteret invalidōs et via longa pedēs. Admonu ī  quotiēns!: “aur ō nē pollue f ōrmam: saepe solent aur ō multa subesse mala. D ī viti ī s captus s ī quis violāvit amōrem, asperaque est ill ī   difficilisque Venus. 50

20

ELEGIA IX Ūre meum potius flammā caput

et pete ferr ō

corpus et intortō verbere terga secā!

in-tortus -a -um = tortus; verbere intortō: verbere tortō (vidē p. 39)

 Nec tibi cēland ī  spēs sit peccāre parant ī : est deus occultōs qu ī  vetat esse dolōs. 25

Ipse deus tacitō perm ī sit lēne ministr ō ēderet ut multō l ī   bera

nec tibi peccāre parant ī  (: qu ī  par ātus es ad peccandum) sp ēs cēland ī  sit est deus (: Amor) qu ī  vetat dolōs esse (: manēre) occultōs lēne adv  = lēniter (↔ ācriter) ipse deus tacitō ministr ō lēne perm ī sit ut verba mult ō mer ō l ī  bera (: quae sine pudōre d ī cuntur) ēderet (: palam d ī ceret)

verba mer ō;

ipse deus somnō domitōs ēmittere vōcem iussit et inv ī tōs facta tegenda loqu ī .” Haec ego d ī cē bam; nunc mē flēvisse loquentem, 30

 pete corpus ferr ō: impetum fac gladiō in corpus meum

nunc pudet ad tener ōs pr ōcubuisse pedēs. Tum mihi iūr ā bās nūllō tē d ī vitis aur  ī 

 puer ō s somnō domitōs ēmittere

vōcem et inv ī tōs facta tegenda (: cēlanda) loqu ī  (dum dormiunt)

mē tibi loquentem flēvisse pudet ad tener ōs pedēs tu ō s pr ōcubuisse (mē rogantem) pudet vēndere preti ō  (abl ) = tr ādere pr ō  pretiō

 pondere, nōn gemm ī s, vēndere velle fidem, nōn tibi s ī  pretium Campānia terra dar ētur, nōn tibi s ī  Bacch ī  cūra Falernus ager. 35

Ill ī s ēriper ēs verb ī s mihi s ī dera caelō lūcēre et pūr ās fulminis esse viās.

viae fulminis

Qu ī n etiam flē bās, at nōn ego fallere doctus tergē bam ūmentēs cr ēdulus ūsque genās. Quid facerem, nisi et ipse for ēs in amōre puellae? 40

Sed precor exemplō sit levis illa tuō. Ō quotiēns, verb ī s nē quisquam cōnscius esset,

51

s ī  tibi pretium (: preti ō) dar ētur Campānia, regiō Italiae fertilis s ī  tibi Falernus ager, cūra Bacch ī  (: quem Bacchus amat), dar ētur    Falernus ager, regi ō Campāniae v ī tis ū ber in  caelō mihi ēriper ēs: facer ēs mē obl ī v ī sc ī   pūr ās: fulgentēs qu ī n etiam: atque etiam ūmēre = ūmidus esse cr ēdulus -a -um = qu ī  facile cr ēdit nisi for ēs (: essēs) in amōre puellae (: nisi puellam amār ēs), quid

facerem? (nam ita saltem Tibullus comes Marath ī  esse potest; vidē versūs 41-42)  precor ut illa, tuum  exemplum se-  qu ēns     , levis (= inc ōnstāns) tibi  sit (quod ēvēnit in eleg īā VIII) nē quisquam verb ī s (: sermōnibus) vestr īs      cōnscius esset

ALBII TIBVLLI ego  ipse

multā nocte: multā nocte pr ōcessā  ī n-spēr āns -antis = qu ī  minimē spērat; puella  tibi  ī nspērant ī  (: ad tē ī nspērantem) mūnere nostr ō (: ā mē arcess ī ta) vēnit adoperta: vēlāta caput

cōnf  ī sus: cr ēdēns pr ō certō laqueōs: fraudēs,  ī nsidiās attonitā mente (propter puer  ī  adm ī r ātiōnem) mē nostr  ī  (: me ī ) P ī eridumque (: carminum) pudet velim ut Vu lcānus illa carmina ra pidā flammā torreat

ipse comes multā lūmina nocte tul ī ! Saepe  ī nspērant ī  vēnit tibi mūnere nostr ō et latuit clausās post adoperta for ēs. Tum miser interi ī , stultē cōnf  ī sus amāri,

45

nam poteram ad laqueōs cautior esse tuōs. Qu ī n etiam attonitā laudēs tibi mente canē bam, et mē nunc nostr  ī  P ī eridumque pudet. Illa velim rapidā Volcānus carmina flammā torreat et liquidā dēleat amnis aquā.

50

P ī eridēs Volcānus, deus ignis et fabr ōrum

tū: Marathus  pretium grande referre (: adip ī sc ī )  plēnā manū (: cō piōsē < cō pia) tē: d ī vem amātōrem tē r  ī deat inulta (: imp ūne) lassāre = fat ī gāre ūsū: v ī tā commūn ī  languidus -a -um = d ē bilis, cōnfectus inter-pōnere < inter + pōnere; veste interpositā (inter eam et virum, nē amār  ī  in lectō possit) vest ī gia externa (: vir  ī  aliēn ī ) in  tuō lectō

Tū procul hinc abs ī s, cui f ōrmam vēndere cūra est et pretium plēnā grande referre manū. At tē, qu ī  puerum dōn ī s corrumpere es ausus, r  ī deat assidu ī s uxor inulta dol ī s, et, cum f ūrt ī vō iuvenem lassāverit ūsū, tēcum interpositā languida veste cubet. Semper sint externa tuō vest ī gia lectō et pateat cupid ī s semper aperta domus;

52

55

ELEGIA IX nec lasc ī va soror d ī cātur plūra bibisse 60

 pōcula vel plūr ēs ēmeruisse vir ōs. Illam saepe ferunt conv ī via dūcere Bacchō dum rota Lūcifer  ī  pr ōvocet orta diem. Illā nūlla queat melius cōnsūmere noctem aut operum variās disposuisse vicēs.

65

At tua perdidicit, nec tū, stultissime, sentis cum tibi nōn solitā corpus ab arte movet. Tūne putās illam pr ō tē dispōnere cr  ī nēs

70

aut tenuēs dēnsō pectere dente comās?

dēnsō dente: pectine cum mult ī s dentibus

Ista haec persuādet faciēs aur ōque lacertōs

ista faciēs tam foeda (: mar  ī t ī , tua faciēs) haec persuādet (: movet) ut  et aur ō lacertōs vinciat (: cingat) et apta (: artē c ī ncta) Tyriō sinū (: purpureā veste) pr ōdeat?

vinciat et Tyriō pr ōdeat apta sinū?  Nōn tibi, sed iuven ī  cuidam volt bella vidēr  ī ,

vu lt bella (: pulchra) vidēr  ī 

dēvoveat pr ō quō remque domumque tuam.

 pr ō quō et rem (: bona) et domum tuam dēvoveat (= perdat, tr ādat)

 Nec facit hoc vitiō, sed corpora foeda podāgr ā

vitiō adducta  podāgra -ae f  = morbus quō pedēs tumēscunt (= tumid ī  f  ī unt) senis mar īt   ī   culta: ōrnātē vest ī ta

et senis amplexūs culta puella fugit. 75

lasc ī vus -a -um = lib ī dinōsus (< lib ī dō)  plūra: multa | plūr ēs: multōs ē-mer ēre = beneficium (: amōrem) dare pr ō mercēde ferunt: d ī cunt, d ī citur dūcere = pr ōdūcere Bacchō: v ī nō dum (: quoad) orta rota (: currus) Lūcifer  ī  diem pr ōvocet (: acciat): ad pr  ī mam lūcem, ad mane (nam sōl Lūciferum sequitur) qu ī re -eō - ī visse = posse nūlla melius illā (: quam illa) noctem cōnsūmere (: nocte fru ī ) q. variās operum vicēs disposuisse: variōs modōs concumbend ī  (alium post alium) per ēgisse tua uxor  perdidicit: docta est adulterium cēlāre : cum corpus movet (in lectō) ab arte nōn tibi solitā (: arte quā ūt ī  nōn solet cum tēcum concumbit), id nōn sentis (: advertis) dispōnere = ōrdināre, ōrnāre

Huic tamen accubuit noster puer; hunc ego cr ēdam cum trucibus venerem iungere posse fer  ī s. Blanditiāsne meās ali ī s tū vēndere es ausus? Tūne ali ī s, dēmēns, ōscula ferre meā? Tum flē bis, cum mē v ī nctum puer alter habē bit 53

hunc: puerum trux -ucis = fer ōx; cum trucibus fer  ī s venerem iungere: concumbere  pr ō  ali ī s ferre ausus es? v ī nctum: captum

ALBII TIBVLLI in r ēgnō tuō (: quod tuum fuit) regna superba geret (: superbē r ēgnā bit) utinam  iuvet mer ēns -entis = beneficus (= qu ī   bene alicui facit) et aurea palma (victoriae) f  ī xa (in templō) cāsūs meōs Vener  ī  notet    (: mōnstret) s ī  c ī  nscr ī pta Tibullus, fallāc ī  amōre resolūtus (= invalidus) hanc palmam  tibi (: Vener  ī ) dēdicat et rogat, dea, ut sibi mente gr ātā (: benigna) s ī s

et geret in r ēgnō r ēgna superba tuō. At tua tum mē poena iuvet, Vener  ī que merent ī  f  ī xa notet cāsūs aurea palma meōs: “Hanc tibi fallāc ī  resolūtus amōre Tibullus dēdicat et gr ātā s ī s, dea, mente rogat.”

54

80

ELEGIA X

Quis fuit horrendōs pr  ī mus qu ī  pr ōtulit ēnsēs? Quam ferus et vēr ē ferreus ille fuit! Tum caedēs hominum gener  ī , tum proelia nāta, tum brevior d ī rae mortis aperta via est. 5

At nihil ille miser meruit: n ōs ad mala nostra vertimus in saevās quod dedit ille fer ās. D ī vitis hoc vitium est aur  ī , nec bella fuērunt f āginus adstā bat cum scyphus ante dapēs.

scyphus - ī  m

vāllus - ī  m

 Nōn arcēs, nōn vāllus erat, somnumque petē bat 10

sēcūrus sparsās dux gregis inter ovēs. Tunc mihi v ī ta foret, volg ī  nec tr  ī stia nōssem arma, nec aud ī ssem corde micante tubam!  Nunc ad bella trahor, et iam quis forsitan hostis haesūra in nostr ō tēla gerit latere.

15

Sed patri ī  servāte Lar ēs! aluistis et  ī dem, cursārem vestr ōs cum tener ante pedēs.

55

 pr ō-ferre = rem novam commūnem omnibus facere ferreus: dūrus, imm ī tis caedēs et proelia gener  ī  hominum nāta sunt  brevior via d ī rae mortis aperta est: mors citior vēnit nōs id  quod ille in (= contr ā) saevās fer ās dedit, ad mala nostra vertimus

vitium d ī vitis aur  ī  f āginus -a -um = ē f āgō factus cum f āginus scyphus ante dap ēs adstā bat

f āgus - ī  f vāllus - ī  m  = pālus ad castra m ūnienda dux gregis (: p āstor) sēcūrus inter sparsās ovēs somnum pet ē bat (: dormiē bat) tunc mihi v ī ta foret:utinam in e ō tempore v ī verem! nec tr  ī stia (= saeva) arma v u lg ī  nōvi ssem nec corde micante (: tremēns) tu bam (bell ī ) aud ī vi ssem quis (: aliquis) hostis t ēla gerit in nostr ō (: meō) latere haesūra ( part fut  < haer ēre) servāte m ē,   Lar ēs patri ī !; Lar ēs  patri ī  sunt animae māiōrum alere -uisse altum = tu ēr  ī   ī dem: ips ī  cum tener (: mē puer ō) ante pedēs vestr ōs cursārem cursāre = hūc illūc currere

ALBII TIBVLLI  pr  ī scus -a -um = ant ī quus

 Neu pudeat pr  ī scō vōs esse ē st ī  pite factōs: s ī c veteris sēdēs incoluistis av ī .

   fidem (: religiōnem) tum homin ēs  melius tenuēr unt cum deus ligneus in exiguā aede stā bat paupere cultū (: pauc ī s colentibus)

Tum melius tenuēre fidem, cum paupere cultū stā bat in exiguā ligneus aede deus.

hic: deus  plācāre = faventem facere quis: aliquis

Hic plācātus erat, seu quis l ī  bāverat ūvā,

vot ī  compos: qu ī  adeptus est quod optāverat

atque aliquis vōt ī  compos l ī  ba ipse fer ē bat

    pūrum favum (: merum mel) fer ē- 

bat 

20

seu dederat sānctae sp ī cea serta comae,  postque comēs pūrum f  ī lia parva favum.

myrtus - ī  f canistrum - ī  n

favus - ī  m

At nō b ī s aer āta, Lar ēs, dē pellite tēla! v ō bī   s erit porcus hostia r ūstica d ē  

 plēnā har ā hara -ae f   = porcōrum stabulum hanc: hostiam cum veste pūr ā (: mundā)

25

Hostia erit plēnā r ūstica porcus har ā; hanc pūr ā cum veste sequar myrtōque canistra v ī ncta geram, myrtō v ī nctus et ipse caput. S ī c placeam vō b ī s: alius sit fortis in arm ī s

et adversōs (= host ī lēs) ducēs sternat (: caedat)

sternat et adversōs Marte favente ducēs ut mihi pōtant ī  possit sua d ī cere facta m ī les et in mēnsā pingere castra mer ō.

accersere - ī visse - ī tum = arcessere quī   furor (: dēmentia < dēmēns)

Quis furor est ātram bell ī s accersere mortem? 56

30

ELEGIA X Imminet et tacitō clam venit illa pede. 35  Nōn seges est  ī nfr ā, nōn v ī nea culta, sed audāx

Cerberus et Stygiae nāvita turpis aquae; ill ī c percuss ī sque gen ī s ustōque capillō errat ad obscūr ōs pallida turba lacūs. Quam potius laudandus hic est quem pr ōle par ātā 40

occupat in parvā pigra senecta casā! Ipse suās sectātur ovēs, at f  ī lius agnōs, et calidam fessō comparat uxor aquam. S ī c ego sim liceatque caput candēscere cān ī s, temporis et pr  ī sc ī  facta referre senem.

45

imminet: proxima est  ī nfr ā (adv ): apud Īnfer ōs

turpis ↔ honestus Stygius -a -um < Styx -ygis f  ,  palūs Īnfer ōrum; turpis nāvita aquae Stygiae: Charon -ontis m  ūrere ussisse ustum ad = apud     pallida turba M ānium : quam laudandus, potius quam m ī les, est hic quem pigra senecta in parvā casā pr ōle par ātā (: altā < alere) occupat (= subitō advenit)! sectār  ī  = sequ ī  f  ī lius agnōs sect ātur    com-par āre = par āre fessō mar īt   ō  candēscere = candidus fier  ī  cān ī  -ōrum m  = capill ī  cān ī  et liceat m ē  senem facta pr  ī sc ī  temporis referre (= narr āre)

Intereā pāx arva colat. Pāx candida pr  ī mum dūxit ar ātūr ōs sub iuga curva bovēs,  pāx aluit v ī tēs et sūcōs condidit ūvae funderet ut nātō testa paterna merum,  pāce bidēns vōmerque nitent ― at tr  ī stia dūr  ī 

50

m ī litis in tenebr  ī s occupat arma situs ―

Charon animās mortuōrum nummō  acceptō per  Īnfer ōrum flūmina ad aliam r  ī  pam tr ānsfert

sūcos ūvae: musta con-dere = dē pōnere testa -ae f   = dōlium; ut testa paterna merum nātō (: f  ī liō) funderet vōmer -eris m  = pars ar ātr  ī  situs -ūs m  = sordēs; situs tr  ī stia (: saeva) arma dūr  ī  m ī litis in tenebr  ī s occupat

vōmere ar ātr  ī  bō bus tract ī  terra mollis d ī movētur; d ī -movēre = d ī videre

57

ALBII TIBVLLI male sō brius: ē brius et r ūsticus ē lūco (in quō sacra f ēcit) uxōrem pr ōgeniemque plaustr ō domum vehit  pr ōgeniēs -ēī  f   = stirps  plaustrum - ī  n  = currus Veneris bella calent: amantēs r  ī x ī s fervent (:  ī rā  t ī  f  ī unt)  per-fringere = omn ī nō frangere con-quer  ī  = valdē quer  ī  et f ēmina capillōs scissōs for ēsque perfr āctās conqueritur sub-tundere -tutudisse -tūsum =  percussus tam valuisse: tantum potuisse lasc ī vus = laetus, libenter lūdēns ministr āre = praebēre et inter utrumque  ī r ātum lentus (: quiētus) sedet

r ūsticus ē lūcōque vehit, male sō brius ipse, uxōrem plaustr ō pr ōgeniemque domum. Sed Veneris tum bella calent, scissōsque capillōs f ēmina perfr āctās conqueriturque for ēs. Flet tener ās subtūsa genās, sed victor et ipse

55

flet sibi dēmentēs tam valuisse manūs. At lasc ī vus Amor r  ī xae mala verba ministrat, inter et  ī rā  tum lentus utrumque sedet. Ä, lapis est ferrumque, suam qu ī cumque puellam

dēripit: exigit re-scindere = scindere

verberat! ē caelō dēripit ille deōs.

60

Sit satis ē membr  ī s tenuem rescindere vestem, sit satis ōrnātās dissoluisse comās, sit lacrimās mōvisse satis: quater ille beātus,

 plaustrum - ī  n

sudis -is f   = hasta

cui tenera  ī rā  tō flēre puella potest. Sed manibus qu ī  saevus erit, scūtumque sudemque is gerat et m ī t ī   sit procul ā Venere.

Pāx, dea pācis, sp ī cam tenet quia  pācis tempore coluntur agr  ī  almus -a -um = qu ī  v ī tam tuētur  per-fluere = abundāre; et ante t ē   candidus sinus pōm ī s perfluat

At nō b ī s, Pax alma, ven ī  sp ī camque tenētō,  perfluat et pōm ī s candidus ante sinus.

58

65

A abditus -a -um 3. 68 abruptiō -ōnis f   p. 9. 39 ab-undāre 7. 22 accersere - ī visse - ī tum 10. 33 ac-cinere p. 7. 17 acerbus -a -um 2. 100; 6. 84 acervus - ī  m  1. 9, 77 ad-amāre p. 8. 5 ad-f  ī xus -a -um 3. 87; 6. 61 ad-iungere 9. 7 ad-mittere 6. 56 ad-monēre + gen  5. 40 ad-oper  ī re -eruisse -rtum 1. 70; 9. 44 ad-suēscere -suēvisse 4. 58 ad-suētus -a -um 5. 4 adversus 10. 30 aequor -is n  7. 19 aequus -a -um p. 5. 10; aequum est 9. 5 aest ī vus -a -um 1. 27; 2. 52; 4. 6; 7. 22 aetherius -a -um 7. 15 af-fl ī gere -xisse -ctum 7. 41 agere ēgisse āctum 2. 69 alere -uisse altum 10. 15 almus -a -um 10. 67 alternus -a -um p. 6. 2 amātor -ōris 5. 47; 8. 29 amplexus -ūs m  8. 32; 9. 74 anhēlāre 8. 37 ānsa -ae f    8. 14 ante-ponere 1. 14 anti-cipāre 4. 44 ap-petere 6. 70 apr  ī cus -a -um 4. 19 arcus (pluviōsus) 4. 44 ārea -ae f    5. 22 ār ēre 4. 42; 7. 21 āridus -a -um 7. 26 artēs -ium f   4. 57, 82; 8. 61 artifex -icis m  8. 12 artus -a -um 2. 97; 8. 14 a-scr  ī  bere p. 7. 21 asper -a -um 5. 1, 56; 6. 2; 8. 32; 9. 20 as-sidēre -sēdisse -sessum 3. 84 at-terere -tr  ī visse -tr  ī tum 4. 48 avidus -a -um 3. 4 B  beneficus -a -um 9. (81)  bidēns -entis m  1. 29; 10. 49  bipennis -is f   6. 47  blanditiae -ārum f   1. 72; 2. 93; 4. 71; 9. 77  blandus -a -um 6. 1  br ūma -ae f   4. 5

C caeruleus -a -um 3. 37; 4. 45; 7. 14 caerulus -a -um 5. 46; 7. 12 calēre 5. 22; 10. 53 callidus -a -um 4. 76; 5. 48; 6. 6 candēre 8. 33 candēscere -uisse 10. 43 canistrum - ī  n  10. 27 cānus -a -um 1. 72; 2. 94; 6. 86; 8. 29; cān ī  -ōrum m  10. 43 capella -ae f   1. 31 carcer -eris m  4. 32 carmināre 6. (80) casia -ae f   3. 61 cassis -is m  6. 5 causam, per 6. 26 causār  ī  causatum 3. 17 cēdere cessisse cessum 4. 40 celebr āre 3. 33; 4. 75; 6. 17; 7. 63 celer -is -e 5. 4 chor ēa -ae f   3. 59; 7. 49 chorus - ī  m  7. 44 circum-terere 2. 97 cista -ae f   7. 48 classicum - ī  n  1. 4 cognōmināre p. 7. 20 cohors -rtis f   3. 2 colere -uisse cultum 6. 39; 8. 9 colus -ūs f   3. 86 cōmere -mpsisse -mptum 8. 16 com-par āre 10. 42 compendium - ī  n  3. 39 compēs -pedis f   7. 42 com-pēscere 2. 1; 4. 11 com-pōnere 1. 77; 2. 93;  ī nsidiās com pōnere 6. 4 con-celebr āre 7. 50 con-cidere 2. 64 con-clūdere p. 9. 37 concubitus -ūs m  6. (14) concumbere +dat  8. 35 con-dere 1. 42; 10. 47 con-dolēre 6. 36 con-dūcere 6. 79 cōn-ferre con-tulisse col-lātum 2. 21 con-gerere p. 6. 3; 1. 1; 7. 59 con-quer  ī  10. 54 cōnscius -a -um +dat  7. 48; 8. 3; 9. 41 cōn-serere 8. 26, 36 cōn-suēscere cōnsuēvisse 5. 25 cōnsultāre 4. 78 contentus -a -um +abl  1. 25 con-texere -uisse -textum 2. 71 con-tinēre -uisse -entum 1. 46 con-tingere -tigisse -tāctum 1. 49; -it 3. 33; 4. 1

59

con-tribuere (cum aliquo) 6. 64 contubernālis -is m , p. 5. 4 cō piōsē adv  9. (52) cor ōna -ae f   1. 15 cortex -icis m  8. 44 corymbus - ī  m  7. 45 cr ē br ō adv 5. 72 cr ēdere -didisse -ditum 6. 37 cr ēdulus -a -um 9. 38 cultus -a -um 4. 4; 9. 74 cursāre 10. 16 D dē-cantāre p. 6. 15 dēcessus -ūs m  p. 10 dē-cidere 2. 32 dē-cipere p. 8. 7; 6. 19 dē-fessus -a -um (+ abl ) 5. 9 dē-ficere 1. 60; 4. 82 dēfunctus -a -um p. 6. 8 dēlicātus -a-um p. 8. 14 dēmentia -ae f   2. 11; 10. (33) dē-pellere -pulisse -pulsum 2. 51; 5. 37; 10. 25 de-perdere 4. 29 dē-r ē pere -psisse -ptum 2. 19 dē-ripere -uisse -reptum 2. 84; 10. 60 dēsertus -a -um 1. 11, 32 dē-spuere 2. 56, 98 dē-stituere -uisse -ūtum 1. 9 dē-terere 9. 16 dē-tinēre -tinuisse -tentum 2. 96; 7. 58; 8. 20, 74 dē-trahere 9. 14 dē-trectāre 6. 38 dē-vener ār  ī  5. 14 dē-vocāre 2. 48 dēvōtus -a -um 5. 41 dē-vovēre -vōvisse -vōtum 5. 44; 8. 18; 9. 72 dextra -ae f   4. 51 d ī -ripere 6. 54 d ī s d ī tis 1. 78 discidium - ī  n  5. 1 di-spergere -sisse- sum 6. (54) dis-pōnere p. 9. 36; 8. 10; 9. 64, 67 dis-solvere 7. 2, 40; 10. 62 d ī v ī nāre 6. (44) d ī v ī nus -a -um 6. 44 dōlium - ī  n  3. 80 dōnāre (r ē) p. 5. dubitāre (nōn +inf  ) 2. 85 dūcere -xisse -ductum 3. 48; 9. 61 dulcia -ōrum n 7. 54 dūrus -a -um 1. 56; 4. 47; 6. 7; 7. 34, 42, 59; 8. 50, 76; 9. 8; 10. 49

E ebur -oris n  4. 64 eburnus -a -um 7. 8 ē-dūcere 1. 13 eleg ī  -ōrum m  p. 6. 12 eleg ī a -ae f   p. 5. (5); p. 6-7 eleg ī acus -a -um p. 6. (12) eleg ī ographus - ī  m  p. 5. 6 ē-licere -iō -uisse -itum 2. 48 ēlogium - ī  n  p. 7. 19 ē-mer ēre 9. 60 ēventus -ūs m  6. 50; 8. 4 ē-vigilāre 8. 64 ē-v ī nc ī re 7. 6 ex-creāre 5. 74 ex-cubāre -buisse -bitum 3. 72 ex-hibēre p. 9. 26 exitium - ī  n  5. 48 ex-optāre p. 9. 32 ex-ord ī ri p. 9. 37 ex-plēre -visse -tum 3. 53; 4. 69 ex-primere 7. 36 ex-spuere 5. (74) exta -ōrum n  8. (3) ex-uere -uisse -ūtum 4. 35 exuviae -ārum f   1. 54 F f ā bella -ae f   3. 85 f ā bula -ae f   4. 83 facilis -e 3. 57 f āginus -a -um 10. 8 f āgus - ī  f   10. (8) far farris n  5. (14) fast ī dium - ī  n  p. 8. 18; 8. 69 f āstus -ūs m  8. 75 f ātālis -e 3. 53; 7. 1 favus - ī  m  10. 24 fel fellis n 5. 50 femur -oris n  8. 26 ferr ūgo -inis f   4. 43 fertilitās -ātis f   1. (18) f ētus -ūs m  1. 31 f  ī  bra -ae f 8. 3 fictilis -e 1. 38 fictus -a -um 8. 74 findere fidisse fissum 2. 47; 7. 21 fingere f  ī nxisse fictum 2. 94; 5. 19, 35; 6. 11; 8. 65 flāvus -a -um 1. 15; 5. 44; 7. 12 flōr ēre 3. 62; 8. 47 flōridus -a -um 1. 12; 2. 14 fovēre f ōvisse f ōtum 6. 6; 8. 30 fr ēnātus -a -um 5. 46 fr ēn ī  -ōrum m  3. 42 frequentāre p. 9. (21) fr ūctus -ūs m  1. 41 frutex -icis m  3. (61), (66); 5. (36) f ūcus - ī  m  8. 11 fulvus -a -um p. 6. 3; 1. 1

f ūrtim adv  p. 8. 9; 2. 10, 19; 5. 65; 6. 5; 8. 35 f ūrt ī vus -a -um 2. (36); 5. 7, 75; 8. 57; 9. 59 f ūrtum - ī  n  p. 8. 8; 2. 36 G garrulus -a -um 5. 26 gaudium - ī  n  5. 39 gelidus -a -um 1. 47 gelū -ūs n  1. (47) glārea -ae f   7. 59 glōria -ae f   5. 2 grandis -e 1. 8; 9. 56 guttur -uris n  3. 60 H habēnae -ārum f   4. 11 habilis -e 9. 7 hara -ae f   10. 26 hebdomās -adis f   3. (18) hedera -ae f   7. (46) horridus -a -um 5. 6; 9. 14 I iam-iam 3. 78 imbri-fer -era -erum 4. 44 im-meritus -a -um; immeritō adv  6. 72 im-miscēre -uisse -mixtum 3. 63 im-m ī tis -e 1. 45; 3. 48 im-pexus -a -um 3. 69 im-pr ūdēns -entis 2. 39 impūne adv  9. 5 in-cautus -a -um 6. 15 in-cestus -a -um 2. 83 in-cultus -a -um 2. 76; 7. 36; 8. 15 in-ducere 6. 1 in-eptus -a -um 4. 24 inertia -ae f   2. 23 in-expertus -a -um 7. 31  ī n-ficere 8. 42  ī nfr ā adv  10. 35 in-gred ī  3. 19 inguen -inis n  5. 55 in-numerus -a -um 1. 21 in-off ēnsus -a -us 7. 62 in-ops -opis 6. 78  ī n-serere -sēvisse -situm 1. 74  ī n-sidēre 2. 72  ī nsignis -e p. 5. 1; 3. 32, 66  ī n-spēr āns -antis 9. 43  ī n-stabilis -e 9. 10  ī n-suētus -a -um + gen/dat  4. 48 inter-pōnere p. 9. 39; 9. 56 intōnsus -a -um 4. 38; 7. 16 in-tortus -a -um 9. 22 in-vicem p. 6. 2 iō! interiecti ō  1. 24 ir-ritus -a -um 4. 22 iūgerum - ī  n  p. 6. 4; 1. 2; 3. 75 iugum - ī  n  2. (74); 3. 41; 4. 16; 10. 46 iungere iūnxisse iūnctum 2. 74

60

iuventās -ātis f   4. 37; 8. 41 L languidus -a -um 9. 56 lapillus - ī  m 7. (59) lasc ī vus -a -um 9. 59; 10. 57 lassāre 9. 55 laxus -a -um 6. 18, 40 legere lēgisse lēctum 3. 6; 7. 32 lēna -ae f   p. 8. 9; 5. 48 lēnis -e 8. 2, 57; lēniter adv  7. 13; lēne adv  9. 25 lentus -a -um 3. 82; 4. 81; 10. 58 lētum - ī  n  3. 50 levis -e 1. 73; 5. 70; 9. 40 lēvis -e 8. 31 lib ī dinōsus -a -um p. 8. 5; 9. (59) l ī  bum - ī  n  7. 54; 10. 23 licet +coni  2. 69; 7. 42 l ī cium - ī  n  6. 79 linter -tris f   5. 23 l ī num - ī  n  3. 30 liquidus -a -um 5. 76; 9. 12, 50 liquor -ōris m  6. 19; 7. 37 l ī vor -ōris m  6. 13 locus - ī  m  4. 71 loquāx -ācis adi  2. 21, 41 lūcidus -a -um 4. 20 lūdere -sisse -sum 4. 51; 6. 9; 8. 71 luere (poenās) 2. 82 lūstr āre 2. 63 lūteus -a -um 7. 46 lutum - ī  n  1. 40 lūtum - ī  n  8. 52 lympha -ae f   7. 12 M madēre 8. 54 magicē -ēs f   2. (44) magicus -a -um 2. 44, 64; 5. 12; 8. 5, 24 magisterium - ī  n  4. 84 manēre +acc  8. 77 mās maris m  6. 22 mātūr āre 4. 19 medēr  ī  1. 3. 27 mēnstruus -a -um 3. 34 mer ēns -entis 9. 81 messis -is f   1. 24, 42; 2. 100; 5. 22 mētrum - ī  n  p. 6. 9 ministerium - ī  n  2. 44 ministr āre 10. 57 miser ātiō -ōnis f   p. 6. 9 mittere m ī sisse misum 3. 9 modus - ī  m  4. 70; 7. 38 mola -ae f   5. 14 morsus -ūs m  6. (14) mustum - ī  n  1. 10; 5. 24; 7. (34) myrteus -a -um 3. 66 myrtus  ī  f   3. (66); 10. 27  N  Nātālis -is m  p. 9. 27; 7. 63

nāvita -ae m  3. 40; 10. 36 nempe adv  1. 61 nēnia -ae f   p. 7. 18 nēre nēvisse nētum 7. 1  Nēr ēis -idis f   5. 45 nescius -a -um 7. 38; 8. 72 n ī  1. 4. 63; 8. 77 nitēre 3. 93; 4. 4, 64; 10. 49 nitidus -a -um 7. 51; 8. 16 nōdus - ī  m  8. 5 noxius -a -um 3. 74 nūtus -ūs m  2. 21; 6. 19; 8. 1 O ob- ī re p. 5. 8 ob-r ē pere 8. 59 obsequium - ī  n  4. 40 observā bilis -e p. 5. 2 ob-servāre p. 5. (2) ob-tinēre p. 5. 6 obvius -a -um fier  ī  2. 35 oc-culere -uisse -cultum 2. 39; 7. 24 occupāre 10. 40 odōr ātus -a -um 3. 62; 5. 36 of-fendere -disse -ēnsum 3. 20 ōmen -inis n  3. 12, 17 op ī niō -ōnis f   p. 6. 10 P  palla -ae f   7. 46  pālus - ī  m  7. 33  parcere pepercisse -rsum 5. 7; 6. 51; 8. 51; 9. 5  patēscere -uisse 5. 67  pātr ōcinār  ī  +dat p. 8. 8  paupertās -ātis f   1. 5  peccāre 6. 16, 71; 9. 23  pecten -inis 3. (69)  pectere pexisse pexum 3. (69); 9. 68  pellis -is f   4. (35); 8. 46  per-docēre 8. 6; 9. 65  per-domāre 2. 54  per-ēsse -ēdisse -ēsum 4. 18  per-fluere 10. 68  per-fringere 10. 54  periūrium - ī  n  3. 51; 4. 2; 9. 3  per-mūtāre p. 9. 23  per-negāre 6. 8  per-r ē pere -psisse -ptum 2. 87  per-solvere 5. 17  per-stāre 5. 71  per-ūrere -ussisse -ustum 3. 6  pexus -a -um 3. (69)  piceus -a -um 4. 43  pinguis -e 1. 10  p ī nus -ūs f   3. 37  plācāre -uisse -itum 10. 21  plangere plānxisse plānctum 7. 28  plānus -a -um 5. 3  plaustrum - ī  n  10. 52  pluvia -ae f   1. 50

 pluvius -a -um 7. 26  pōculum - ī  5. 50  podāgra -ae f 9. 73  polluere -uisse -ūtum 9. 17  pōmōsus -a -um 1. 17  pōmum - ī  n  1. 8, 13; 5. 32; 7. 32; 10. 68  pō pulus - ī  f   4. 30  por-rigere -r ēxisse -r ēctum 3. 75  postis -is m  1. 73; 2. 14, 33, 88  potior -ius 5. 69; potius (quam) adv  1. 51  praeceptor -ōris m  p. 8. 18  praeceptum - ī  n  p. 8. 16; 4. 79; 5. 59  prae-cinere -cinuisse -centum 5. 12; 8. 4  praecordia -arum n  1. 63  prae-ferre 1. 54  praef  ī xus -a -um 6. 49  praestō adv  5. 61  prae-texere 4. 43  premere pressisse pressum 3. 40  pr  ī scus -a -um 10. 17, 44  probāre 6. 25  pr ō-cūr āre 5. 13  pr ō-dūcere 4. 5  pr ō-ferre 10. 1  pro-fundus -a -um 3. 67  pr ōgeniēs -ēī  f   10. 52  pr ōnus -a -um 6. 72  pr ō-ripere 6. 72  pullus -a -um 2. 64  purpureus -a -um 4. 29, 63  pūrus -a -um 1. 38; 5. 11; 10. 24  putāre (= pūrgāre) 6. 80 Q quaesō 1. 58; 4. 83; 5. 8, 75 quā-libet adv  2. 30 quam-v ī s +coni  4. 41; 6. 67; 8. 15, 59 quer ēla -ae f   4. 71 qu ī  (= ut) p. 5. 12 quic-quam 5. 5 quic-quid 4. 24; 6. 66 qu ī n +coni  3. 14; 6. 70 qu ī re -eō - ī visse 9. 63 qu ī s (= quibus) 2. 55; 6. 13 quods ī  3. 53 R rapāx -ācis adi  3. 65; 5. 59 re-cubāre 2. 77 re-currere 5. 73 red-im ī re 7. 45 reditus -ūs m  3. 13 re-ferre -ttulisse -lātum 1. 32, 66; 10. 44; r. pedem 2. 50; 4. 65; 7. 62 re-fugere 5. 72 regere r ēxisse r ēctum 3. 44 re-ligāre 8. 5 re-meāre 4. 28 re-mittere 3. 88 re-nuere 5. 20

61

re-pellere -ppulisse -pulsum 3. 24; 8. 22 r ē pere -psisse 2. (87) re-petere 3. 39 requiēs -e ī  f   7. 41 re-scindere 10. 61 re-ser āre 2. 18, 33; 8. 60 re-solvere -solvisse -solūtum 3. 31; 9. 83 respicere 3. 14 re-vocāre p. 9. 33 roseus -a -um 3. 94 r ūsticus - ī  m  1. 8; 9. 8; 10. 51 S saev ī re -iisse +dat  2. 90; 3. 70; 5. 58 sāga -ae f   2. 44; 5. 59 saltātiō -ōnis f   3. (59) sapor -ōris m  7. 35 scriptitāre p. 6. 9 scyphus - ī  m  10. 8 sectār  ī  10. 41 sē-cubāre -cubuisse -cubitum 3. 26 sē-cūrus -a -um 1. 48, 77; 2. 26; 3. 46; 10. 10 sēdulus -a -um 3. 84; 4. 80; 5. 33, 72 seges -etis f   1. 43; 3. 61; 5. 28; 10. 35 sē-ligere -lēgisse -lectum 5. 32 senecta -ae f   4. 31; 6. 77; 8. 42; 10. 40 sent ī re sēnsisse sēnsum 2. 42 sera -ae f   2. 6; 8. 76 seriēs -ēī  f   3. 63 sēr ō adv  8. 41 serpēns -entis m  3. 71 serpere -psisse -ptum 7. 14 sertum - ī  n  1. 12; 2. 14, 84; 3. 66; 7. 52; 10. 22 servāre 6. 16 s ī  2. 58 signum - ī  n  4. 20 silex -icis m  1. 64; 7. 60 s ī quis s ī qua s ī quid 2. 11, 39; 6. 71; 9. 19 sistrum - ī  n  3. (24) situs -ūs m  10. 50 smaragdus - ī  m  1. 51 sō brius -a -um 6. 28; 10. 51 solea -ae f   8. (14) solitus -a -um 1. 44; 2. 74; 9. 66 sollers -tis 7. 29 sollertia -ae f   4. 3 sollicitāre 7. 30 sonitus -ūs m  2. 80 sonticus -a -um; s. causa 8. 51 sopor -ōris m  2. 79 sortilegus -a -um 3. (11) sp ī ca -ae f   1. (16); 5. 28; 10. 67 sp ī ceus -a -um 1. 16; 10. 22 sp ī ritus -ūs m  8. 58 stāmen -inis n  3. 86; 6. 78; 7. 2 stāre stetisse 1. 64

sternere (viam) 7. 60 stimulus - ī  m  1. 30 st ī  pes -itis m  1. 11; 10. 17 stola -ae f   6. 68 str āgula -ae f   2. 79 str  ī dēre -disse 3. 72 str  ī dor -ōris m  2. 49 strix -igis f   5. 52 sub-dere 2. 92 sub-esse +dat  9. 18 sū b-icere 5. 64 sub- ī re 4. 47 subl ī mis -e 6. 83 sub-secāre 8. 12 subt ī lis -e p. 5. 7 sub-tūsus -a -um 10. 55 suc-cr ēscere (alicui) 7. 55 sūcus - ī  m  6. 13; 10. 47 sudis -is f   10. 65 sulphur -uris n  5. 11 sup-plicāre 7. 26 sup-pōnere 6. 28; +dat 8. 33 sur-r ē pere -psisse -ptum 1. 71 su-sp ī r āre 6. 35 T taberna -ae f   p. 5. (4) taciturnus -a -um 2. 34; 6. 60 taeda -ae f   2. 63 taedium - ī  n  4. 16 tardāre 2. 23 tēla -ae f   6. 79 tellūs -ūris f   2. 87; 3. 36; 4. 65; 7. 25, 57

temptāre 3. 73 tempus -oris n  2. 3; 7. 50 tepidus -a -um 2. 48 ter-centēn ī  -ae -a 4. 69 terere tr  ī visse tr  ī tum 5. 22; 8. 32 testa -ae f   10. 48 texere -uisse textum 6. (79) torquēre torsisse tortum 4. 81; 5. 5; 6. (46); 8. 49 tortus -a -um 6. 46, 78 tractāre p. 9. 38; 1. 73; 4. 57 tremulus -a -um 2. 93; 6. 78 tr  ī -corpor -is 2. (54) tr  ī stis -e 5. 50; 6. 2; 10. 11, 49 trivium - ī  n  1. 12; 5. 56 trux -ucis 9. 76 tumēscere 9. (73) tundere tutudisse tūnsum 2. 88 turba -ae f   4. 9 turben -inis m  5. 3 turpis -e 4. 83; 10. 36 tūs tūris n  3. 34; 7. 53; 8. 70 U umbr ōsus -a -um 4. 1 ūmēre 9. 38 unguentum - ī  n  7. 51 unguis -is m  8. 11 urgēre -sisse 9. 8 ūsque 2. 90; 3. 16 ūt ī  ūsus esse p. 9. 21 V vacca -ae f   1. (21) vagus -a -um 3. 39

62

valēre 4. 23 vāllus - ī  m  10. 9 vāticinār  ī  6. 44 vehementer adv  p. 9. 29 vellus -eris n  6. 80 vēn-dere +abl  9. 31 venēnum - ī  5. (50) vener ār  ī  1. 11; 5. 33; 7. 56 venus -eris f   4. 59; 5. 8; 6. 14; 8. 57; 9. 76 vēr āx -ācis adi  2. 43 verber -eris n  6. 46; 8. 6; 9. 22 vergēre 6. (72) verna -ae m/f   5. 26 versār  ī  3. 74; 5. 70 vertex -icis m  7. 15 ver ū -ūs n  6. 49 via -ae f   3. 14 vicēs 9. 64; vice abl  4. 20 vigēre 3. 59 vinclum - ī  n  1. 55; 2. 92; 5. 66; 6. 38 violentus -a -um 5. 52; 6. 47 virgineus -a -um 4. 14 viridis -e 1. (51); 7. 34; 8. 44 viscus -eris n  3. 76 v ī tam agere p. 9. 33 vitta -ae f   6. 67 vitula -ae f   1. 21 vōmer -eris m  10. 49 vōt ī vus -a -um 3. 29 vōtum - ī  3. (29); 5. 10, 16, 36; 8. 78; 10. 23 vultus -ūs m 6. 1

 -a -um, mare inter Graeciam et Asiam 3. 1 , urbs Lati ī  7. 58 deus (= Cup ī dō) 3. 21, 57, 64; 6. 2, 30, 51; 10. 57 , regiō Galliae p. 9. 28; adi  p. 5. 4; , incolae p. 9. 27; 7. 3  -aris m , flūmen Galliae 7. 11 , incolae Armeniae, regiō Asiae 5. 36 adi  < Assyria, regi ō Asiae 3. 7  -ēs f  , dea Syria 7. (18)  -acis m , fluvius Galliae 7. 4  -tr  ī  m , ventus qu ī  ā mer  ī diē flat 1. 47 , deus v ī n ī  2. 3; 4. 7, 37; 7. 39, 41; 9. 34 , dea bell ī  6. 45 , dea fertilitātis et castitātis f ēminārum 6. 22 , poēta Graecus p. 6. 7 , regiō Italiae 9. 33 -is m , s ī dus 1. 27; 4. 6, 42  -um, gēns Galliae 7. 12 , canis cūstōs Īnfer ōrum 3. 71; 10. 36 , dea fr ūgum 1. 15 -ontis m , animās mortuōrum per Īnfer ōrum flūmina tr ānsfert 10. (36) , incolae Ciliciae, regiōnis Asiae 2. 69; 7. 16 , flūmen Ciliciae 7. 13 , r ēx Argōrum 3. 79; , f  ī liae Dana ī  3. (79)  -ae f  , amor Tibull ī  p. 8-10; 1. 57, 61, 68; 2. 15, 33, 73; 3. 9, 23, 29, 92; 5. 21, 32; 6. 5, 55, 85 , dea vēnātōrum (= Diāna) 4. 25 , grammaticus p. 6. (0) , poēta p. 5. 8 adi  < Ēlis -idis f   , c ī vitās Peloponnēs ī  4. 32 , sēdēs optimōrum animōrum p. 5. 11; 3. 58 , poēta Graecus p. 6. 7 , regiō Campāniae 9. 34 , deus agr ōrum et pāstōrum 1. (14); 5. (24) Fortis, dea (= Fortūna), 5. 70  -ōrum m , oppidum R ōmānum  p. 5, 1 , poēta p. 6. 6  -ae m , flūmen Galliae 7. 11 , deus qu ī  hominem nātum tuētur 7. 49

adi  < Haemonia (= Thessa-

lia, regiō Graecia septentriōnālis) 5. 45  -ēs f  , dea sāgārum 2. 54 , poēta p. 6. 10  (= Phrygius) adi  < Īda, mōns Asiae 4. 68  -is f  , dea Aegyptia 3. 23  -ōnis f  , dea mātr ōnārum, Iovis coniūnx et soror 3. 73  Iovis, r ēx deōrum 2. 8; 3. 49; 4. 23; 7. 26  -onis m , r ēx Thessaliae 3. 73 -ium m , di ī  agr  ī  cūstōdēs 1. 20; 3. 34; 10. 15, 25;  Laris sing  7. 58 adi < Lēthē -ēs f   , Tartar  ī  flūmen 3. 80  -eris m , flūmen Galliae 7. 12  - ī  m , stēlla 3. 94; 9. 62 , dea lūnae 8. 21  - ī  m , amor Tibull ī  p. 8-10; 4. 81; 8. 71 , deus bell ī  10. 30; adi 1. 4; 2. 70  -ae f  , sāga 2. 53 -ae adi < Memphis -is f  , urbs Aegypt ī  7. 28 am ī cus Tibull ī  p. 5. 3; p. 9-10; 1. 53; 3. 1, 56; 5. 31; 7. 7 , dea artium 4. 26 adi < Mopsopia, regiō Graeciae (= Attica) 7. 54 dea mortis 3. 4, 5 , deae artium 4. 65, 67 , flūmen Äfricae māximum 7. 22, 23 , r ēx Megarae 4. 63 , mōns Thessaliae, sēdēs deōrum 6. 83 , uxor Saturn ī  4. 68 , deus N ī l ī  p. 9-10; 7. 27, 29, 43 -is, dea pāstōrum et pecorum 1. 36 , tr ēs deae quae f āta regunt 7. 1 , dea pācis 10. 67  - ī  (acc   -a), r ēx Thessaliae 5. 45  -opis, f  ī lius Tantal ī  4. 64  -ium m , di ī  qu ī  domum vel patriam tuentur 3. 33 s ī ve Corcÿra,  ī nsula contr ā Ē p ī rum sita 3. 3 adi  < Pharos,  ī nsula Aegypt ī  3. 32 , deus (= Apollō) 4. 37  -ēs f  , amor Marath ī  8. 69 adi  < Phrygia, regiō Asiae 4. 70

63

 -um, IX puellae artium per  ī tae (= Mūsae) 4. 61, 62; 9. 48 , dea poenārum 9. 4 , deus fertilitātis p. 8-10; 1. 18; 4. 1, (8) , poēta p. 6. 6 -ēs f  , mōns inter Galliam et His pāniam 7. 9 , flūmen Galliae 7. 11 adi  < Santon ī , gēns Aqu ī tāniae 7. 10 deus fr ūgum 3. 18, 35 , s ī dus 7. 21 adi < Styx -ygis f   , palūs Īnfer ōrum 10. 36 , scr  ī  ptor p. 5. (0) adi  , regiō Asiae p. 9. 28; 7. 18 , r ēx Phrygiae 3. 77 adi < Tarbell ī , gēns Aqu ī tāniae 7. 9 sēdēs animōrum scelestōrum 3. (67) , mōns Asiae 7. 16 , deus f  ī nium; , f ēstus diēs 1. (11)  -idis (acc  -in), Nēr ēis, māter Achillis 5. 46 , poēta p. 5; p. 8-10;  p. 6. 6, 11; 3. 55 -ēs f  , ūna ex tr  ī  bus Furi ī s 3. 69 , am ī cus Tibull ī  4. 73, 74  - ī  m , f  ī lius Iovis 3. 75 , dea (= Hecatē) 5. 16 adi < Tūsculum, oppidum Lati ī  7. 57  - ī  f  , urbs Phoen ī cēs 7. 19; adi  2. 77; 7. 47; 9. 70 -eris f  , dea amōris 1. 73; 2. 16, 26, 36, 81, 99; 3. 58, 79; 4. 21, 71, 79; 5. 40; 6. 83; 8. 5, 28, 35; 9. 20, 81; 10. 53, 66 , deus ignis et fabr ōrum 9. 49