Karya Kang Ibing Transkrip: Prana D. Iswara serta mahasiswa UPI Kampus Sumedang: Rahmi Siti isyah! Dysa nggraini! Isna nisa! Dede "#ra Sumirat! $ia Kusmiati! %itta $irnawati! Restiana Sutaryat! Si&yawati Sendy! Siti Titin Kh#timah! Santi di 'u&iani! (ebruari )*+)
Babak 1
Icih Icih::
Kumah umaha a iyeu iyeu teh nya? nya? Deuh, Deuh, si Kemed Kemed teu bener bener menerk menerkeu eun n iyeu iyeu teh. Teu Teu bale baleggbaleg pisan. Kemed: Icih, aing rek ngabeca. Bisi aya nu nanyakeun, bejakeun we keur dines. Kade ati-ati di imah. Icih: eueuh, jung. Kade, balikna balikna t!ng t!ng beurang beurang teuing. teuing. "ing butuh duit. Kemed: #ya heueuh atuh. $eus meunang duit mah aing ge balik. Kumaha milik we. Icih: Icih: %ain %ain kumaha kumaha milik-k milik-kuma umaha ha milik. milik. Kumaha Kumaha mun jiga jiga kamari. kamari. Balik Balik magrib, magrib, teu mawa mawa duit saperak-perak acan. %ieur aingna. Kemed Kemed:: eueuh eueuh da kamari kamari mah muatan muatanana ana !ge euweuh. euweuh. Ti isuk isuk jedur jedur aing aing nunggua nungguan n muatan muatan euweuh saurang-urang saurang-urang acan. "ya "ya eta ge saurang. saurang. Teu Teu ditarink ditarink ku aing mah. &elemana teu gableg pikiran. 'iraku ukur rek mere dua puluh rebu. Icih: (uleuh-euleuh (uleuh-euleuh dua puluh rebu teu ditarik ditarik?? #a sia teh !l!-! !l!-!l! l! teuing? teuing? Kemed: %ain !l!-!l!. &auh deuleu. Ka )urabaya. Bisa wae ku aing di tarik. #gan balik ngabeca, meureun suku aing tinggal sajeungkal. Icih: Icih: Dasar Dasar jelema jelema weureu weureu sia mah. mah. Diajak Diajak nyarita nyarita sabenersabener-bene benerr kalah kalah ka ng!c!prak ng!c!prak ka mana wae. *euh, *euh, aing mah lain heureuy, heureuy, Kemed. "ing mah nyaan butuh duit. Kemed: Kemed: Teu Teu ngarti ngarti aing mah. Ti mimiti ku aing dikawin nepikeun ka ayeuna ayeuna angger angger we sia mah butuh ku duit. Dasar teu insap-insap. Icih: "eh-aeh, "eh-aeh, eta si si jurig. jurig. *euh, *euh, Kemed, Kemed, aing mah mah menta menta duit s!teh, jang mayar mayar hutang hutang.. Da sia mah teu nyah! nu nagih meni rabul. (ra deuleu. Kemed: "lus l!ba hutang mah. +irina l!ba nu mercaya. Icih: Dasar sia mah mah jelema jelema teu b!ga b!ga kaera. kaera. Kandel Kandel kulit kulit beungeut beungeut sia sia mah. mah. Kemed: "lus ge kandel kulit beungeut mah. Tibatan kulit beungeut ipis, disibeungeutan dua kali beak beungeut aing tinggal r!r!ngk!ng. Icih: Icih: T!baaat !baaat aing aing mah. mah. "mpun "mpun gust gusti. i. Kemed: "ing nu t!bat mah. nggal rek indit nambangan kudu weh riweuh ku urusan nagih hutang. #$""(/0), #$(%(T )I#I)1 "ri ditagih, teu daek? Icih Icih:: "eh "eh-a -aeh eh,, siah siah.. *eu euh, h, Kemed emed,, deng dengek ekeu eun, n, yeuh. yeuh. "ing "ing mah mah ment menta a duit duit s!te s!teh h jang jang mayar hutang. Tatadi ge aing teh ng!m!ng jang mayar hutang. "ri sia teu ngartingarti atuh, Kemed? Kemed: eueuh eunggeus atuh. #guruskeun wae nu nagih-nu nagih. Da aing mah nagih s!teh teu hayang ditatagih. &eung jelema na we kabina-bina. &aba nganjukkeun, jaba nagih. Teu gableg kaera. Icih Icih:: "ri sia sia teh teh lieu lieurr, Kem Kemed ed?? Kemed: Tuda enya asa kabina-bina. nggal arek nambangan kudu we ribut ku urusan nagih hutang. Balik nambangan, geus dipapagkeun ku nu nagih hutang. &adi lieur ka aingna ge. )aha wae nu nagih hutang teh?
Icih: Icih:
%!ba. %!ba. +eu Ten! Ten!ng, ng, 2ang 2ang ustam, ustam, "ki 0ci. 0ci. 2alah aki 0ci mah mah nagihna nagihna teh ngabri ngabring ng jeung anak incuna. Da ku sia dianjukan kabeh. Kemed: $eus kiyeu weh atuh. )akur nu nagih hutang datangan ku sia kabeh. Bejaan, isukan pabeubeurang ku aing didag!an di dieu. Icih: Tah kitu kitu atuh. (ta (ta ngarana ngarana lalaki lalaki tanggu tanggung ng jawab. jawab. &adi &adi isukan isukan teh rek dibayar dibayar kabeh, nya? Kemed: %ain. "ing rek ngamuk. *euh, Icih. )aksia )aksian n ku sia. sia. "ing "ing rek berjuang berjuang,, dirempu dirempug g ku nu naragi naragih h hutang. hutang. Temp!keun ku sia. "ing nu gugur. "tawa nu naragih hutang nu ngag!ler. Icih Icih:: )ia )ia mah mah kala kalahk hka a ngac ngacap apru ruk. k. Dasa Dasarr sia sia mah mah jele jelema ma teu teu b!ga b!ga piki pikira ran. n. Kala Kalah h ka ngacapruk. +ing atuh, Kemed, da sia teh lalaki. 2ikir atuh. saha. Kemed: eueuh kapan iyeu teh aing teh tadi teh rek indit usaha. #gad!n diajakan pasea. Icih: 2aksud 2aksud aing mah neangan neangan usaha sejen. %ain ngan ngan ngandelk ngandelkeun eun tina ngabeca ngabeca wungkul. wungkul. saha saha na!n na!n we. Tuh, kawas kawas batur batur.. #gabel #gabelaan aan anak anak pamaji pamajikan kan teh tepike tepikeun un ka t!ht!han banting tulang. Kemed: 0, jadi aing teh kudu banting tulang. eug, ku sia kumpulkeun tulang-taleng sing l!ba. Ku aing rek dibuntang-banting. Temp!keun, supaya kadeuleu enya-enya aing teh banting tulang. Icih: Icih: Dasar Dasar jelem jelema a teu teu ecreug ecreug.. Dasa Dasarr jelema jelema weu weureu. reu. *euh, Kemed, sing mikir atuh sia teh. teh . Kacida-cida teuing. &adi lieur ka aingna. Kemed: Tuda enya kesel aing mah. Icih: Icih: "ing nu kesel kesel mah. mah. Bing Bingung ung.. Kuma Kumaha ha mayar mayaran an hutan hutang? g? Kemed Kemed:: %ah, %ah, na make make bingung bingung-bi -bingun ngung g teuing teuing.. *euh, urusan urusan mayar mayar hutang hutang mah ulah ulah dipikiran. Tuh Tuh si 0m!d, kakarak ngajual m!t!r payu !pat juta setengah. Icih Icih:: Terus erus ku kum maha? aha? Kemed: ar make kumaha? "ntep we. 2!t!r-m!t!r manehna. Dijual D ijual ku manehna. *euh, urang mah ulah pipilueun. (ra, deuleu. )ing mikir atuh. Icih: T!baat... !baat... aing aing mah. Tapi da seueur seueur nu gaduh gaduh salaki ka ka tukang tukang beca tapi tapi da teu aya aya nu weureu siga salaki abdi. 2ugi-mugi $usti, abdi dipaparin kakiatan. Kemed: $eus ah. "ing rek indit nambangan. Icih Icih:: &ung &ung wae wae sia sia ah. ah. K(2(D #$"%(0)1 Icih: Icih:
Kiyeu Kiyeu geuning geuning susahn susahna a jadi jelema leutik leutik teh. Diudag Diudag-uda -udag g kasusah. kasusah. "ri "ri kahayang kahayang mah, cik atuh para pamingpin sing nyaan ngabela rakyat leutik teh. lah ngan saukur dina pidat! wungkul. Dina pidat! mah kiyeu. 32ari kita berantas kemiskinan. Kita bela rakyat kecil.4 "ri buktina nu senang teh nu di luhur jeung para k!rupt!r. K('0K1. (eh heup5 )anes dikepr!kan, diemutan. K(2(D ")'1 Kemed: Icih5 #yaan iyeu mah d!d!ja teh, Icih. %amun kurang-kurang aing teu kuat iman, bisa gel! ngadadak aing teh. Icih Icih:: "ya na!n na!n?? +ena +enah h rek rek nga ngabe beca ca.. Kemed Kemed:: #gabec #gabeca-n a-ngab gabeca eca bebeng bebeng!k !k maneh. maneh. Kumah Kumaha a rek ngabec ngabeca, a, sadel sadel beca beca aya nu ngalaan, siah. )aha mangkelukna nu teu b!ga rarasaan teh. t eh. Icih Icih:: )i ju ju nu nu ngab ngabuk uka a sade sadell beca beca mah mah.. Kemed: )i ju? Icih Icih:: (nya (nya diti ditita tah h ku ku ain aing. g.
Kemed: T!bat, $usti. Batur ge seueur ka tukang beca nu garaduh b!j!. Tapi teu aya nu weureu siga pun b!j!. 2ugi-mugi sing dipasihan kakiatan. +ik atuh, Icih, sia teh eling teu? #ana!nan make titah ngalaan sadel beca? "yeuna di kamanakeun? Icih: *euh, da aing mah kapeped. Butuh duit. Dijual weh ku aing teh ka tukang buah. $enep rebu. Kemed: %ima rebu siah eta mah. Icih: eueuh nu sarebu deui kapan dipake muruhan si ju. Kemed: "stag6irullah. "sa kabina-bina teuing. Icih: "eh-aeh, lain kabina-bina teuing. "ing mah menta duit s!teh jang mayaran sak!la budak. Bisi sia teu nyah!, kamari aing narima surat ti sak!lana. $eus tilu bulan si 0t!ng teh can bayaran. Kemed: eueuh ulah ngagugu teuing kahayang ti sak!lana atuh. *euh, budak sak!la teh cape. Indit ti imah kudu leumpang. Datang ka sak!la kudu ngapalkeun. Kudu diajar, kudu ujian. $eus sakitu capena teh deuih hay!h kudu bayaran sak!la. Kahayang aing mah pamarentah teh ngabebaskeun biaya pendidikan jang barudak. (ta ge mun hayang maju. Icih: #yah!.... %ieur aing mah. Kemed: Tuda enya. Kahayang aing mah atuh urusan biaya sak!la ulah nepikeun ka ngajual sadel beca. +ik atuh da sia teh k!l!t. )ing bijaksana. Icih: Bijaksana-bijaksana nanaha!n. "ri si 0t!ng teu bayaran mah angger budak teh bisa dieureunkeun. Kemed: eueuh, matak nat!n atuh ngadep ka guruna. '!k nyarita, 3Bapa, perkawis pelajaran nu dipasikeun ka pun anak, abdi ngaturkeun rebu nuhun. #amung abdi teu tiasa ngabales budi ku bayaran sak!la. "nging $usti nu tiasa ngabales mah.4 Icih: $andeng, jurig. "ri sakira-kirana embung tanggung jawab mah naha atuh sia teh make b!ga budak. Kemed: ar.... urusan b!ga budak mah lain salah aing. "ing mah lalaki. Icih: (uleuh-euleuh. &adi salah aing nya? Kemed: #ya heueuh. rusan b!ga budak mah salah awewe. Temp! we asal usul budak. "pan asalna ti sia. "ing mah sakadar usul. Icih: Dasar sia mah lain jelema. &-I$. Kemed: Di mana aya juring ngabeca? Icih: 2aksud aing mah, yeuh, dengekeun. 'eupeuriheun aing teu bisa maca, buta hej!... Kemed: Buta hurup. Icih: eueuh eta maksud aing ge buta hurup. +ik atuh ari kahayang mah budak teh sing nyak!la. Tuh kawas anak batur. #epi ka lulus, b!ga ijabah. Kemed: %ain ijabah atuh ijasah. Icih: %ah sarua wae nyebut na mah. ek ijabah, rek ijasah, eta mah kumaha kaiklasan urang. Kemed: #ya da silaing nu ngacapruk mah. Icih: Tuda keuheul aing mah. K!m! mun jiga batur. #yak!lakeun budak teh nepi ka sak!la luhur. #epi ka jadi sujana. K(2(D #*"2'(K(# (K #$""%"T.1 %ain sujana atuh siah sarjana. )ing baleg nyarita teh. Kemed: "eh-aeh ari si Icih. Icih: Tuda kesel aing mah. Kesel aing teh, Kemed. Indit siah, indit, Kemed 7. #gabeca5 Kemed: (ta ku keukeuh. "bdi mah teu ngart!s. "ri emutan Icih teh kumaha? Bade ngabeca kumaha atuh? Kapan sadel becana ge t!s diical ku bebeng!k salira? Icih: %(%(*1 "tuh teu janten masalah, Kang, sadel beca teu aya mah gent!s wae ku
j!j!d!g. Kemed: (ta emutan dugi keun ka dinya. #gabeja ngangge j!j!d!g? Icih: )umuhun. Kemed: Kacipta meureun. Kayungyun. "bdi disarebat nu gel! ku batur, tukang beca gel!. Icih: "tuh kumaha lamun nu diical teh, Kang, ulah sadelna wungkul. )akantenan wae sareng becana. 2argi abdi butuh kangg! mayar hutang tilas sia. Kemed: Tiasa wae. #amung upami teu aya becana naha abdi kedah narik penumpang ngangge na!n? #aha kedah digagand!ng? Kinten-kintenna ayi Icih tega neuleu aing ngagand!ng penumpang ka ditu ka dieu? Icih: $andeng siah, Kemed5 Kacida b!ga salaki teh. Dasar sia mah jelema atah ad!l, keur beungeut siga panak!l bedug teh. Kemed: "eh-aeh, eta salaki disaruakeun jeung panak!l bedug. Icih: "h, da enya siah. Kemed: eug. Tapi inget, lamun aing panak!l bedug, sia bedugna. "tuh mun kitu mah si 0t!ng teh hasil ngadulag. Icih: "ri sia teh nyarita teh kamana wae. #yah! aing teh keur susah. Kemed: eueuh ulah mikirkeun wae kasusah atuh. Bangblaskeun. )ing janglar. Tuh jiga babaturan aing si )ahr!. )angsarana leuwih-leuwih ti urang. "nak reuay salima-lima. utang saabreg-abreg. Tapi jelemana mah teu nguluwut. $umbira weh, ka ditu-ka dieu teh teu weleh seuri. #yah!-nyah! ma!t we TB+. Icih: "stag6irullah. *euh, pangpangna nu jadi pikiran aing teh si 0t!ng. %amun nepikeun ka si 0t!ng dieureunkeun sak!lana, rek kumaha budak teh ka hareupna? Kemed: "h kumaha engke we. 2aung ge teu sak!la teu weleh hirup. Teu eleh ku sarjana. )!k wani tar!han, aing mah. 2aung adukeun jeung sarjana. "ing tar!han, meunang maung, siah. Icih: Dasar jelema weureu sia mah. Diajak nyarita sabener-bener kalah ka ngacaprak. Dasar atah ad!l. ese nyarita jeung jelema burung mah. Kemed: eueuh enggeus atuh. lah mikiran wae kasusah, m!al aya tungtungna. 0+I2 ''#T(#"#1 0cim: 'unten. Kemed: Tah, +ih. Tuh, aya semah tuh. Icih: (/")1 B!a-b!a anu rek nagih hutang. Kemed: Tenang, aing tanggung jawab. )ampeurkeun. )ampeurkeun. I+I #*"2'(K(#1 Icih, bisi nanyakeun aing bejakeun keur euweuh. Icih: ar, euweuh ka mana kapan siana ge aya di dinya. Kemed: eueuh iyeu mah ngab!b!d!. 0cim: 'unten. Icih: Teu aya, ngab!b!d!. Kemed: (eh, lain kitu atuh. eug sampeurkeun. )ina asup. )ina asup. Icih: /alah. Kemed: Kajeun teuing nu nagih ge. ek diwarah ku aing mah. 0cim: 'unten. Icih: )!k asup. ek diwarah ku aing mah. Kemed: Icih, lain kitu atuh. eug sampeurkeun. Bade aya pery!gi na!n kituh. Icih: 'ery!gi art!s we kangg! mayar sametan.
Kemed: %ain ka aing. Itu ka semah, sina asup. 0cim: ")'1 "salamualaikum. Icih8Kemed: /aalaikumsalam. Kemed: "eh, sugan teh semah saha. $euning ilaing, jang 0cim. 0cim: (nya, Kang. Kemed: Tas ti mana euy? Icih: %euh, euceu mah l!ba hutang, jang. Kemed: Icih5 Tas ti mana? 0cim: ah? Icih: (nya, tas ti mana, &ang? 0cim: #gahaja we kadieu. Icih: #gahaja cenah, Kemed. Kemed: "ya na!n euy? Icih: "ya na!n cenah, jang? 0cim: #u matak aya perlu. Icih: "ya perlu cenah, Kemed. Kemed: Dicekek hareupuen semah, siah. Icih: K" 0+I21 ek dicekek. Kemed: Icih5 (nggeus atuh cicing. "ya-aya wae. "ya perlu na!n, euy? 0cim: Iyeu, ent!g. Kemed: (nt!g cenah, Icih. Icih: )ia nu rek dicekek ku aing mah. "ya na!n, jang? )ing bener s!k nyarita. 0cim: Kieu, ceu, maksud kuring teh. Kuring teh keur meunang karerepet, keur meunang kasusah. 2aksud kuring teh rek menta tulung. Kemed: Iyeu mah nyaan yeuh beda kereteg, Icih. K" 0+I21 2enta tulung na!n, euy? 0cim: #yaeta, budak kuring teh rek ujian. +euk guruna m!al waka bisa milu ujian lamun can lunas heula uang bayaran. Kemed: #ya ceuk aing ge beuki deukeut kereteg teh, Icih. K" 0+I21 Terus? 0cim: Tah, maksud kuring teh, sugan we kabeneran akang keur aya duit. Kuring rek ngajual ent!g. Iyeu ent!g kuring, beuli ku akang sapuluh rebu we, Kang, keur bayaran sak!la budak. Icih: #*(K(K K(2(D, #$"&I/I1 Tah kadenge ... kadenge ku ceuli sia. Dengekeun. Batur mah ngabelaan anak teh nepi ka ngajual ent!g, dengekeun siah. 'ic!nt!eun, iyeuh. Kesel aing mah. 0cim: Tuda lamun nepi ka eureun sak!lana teh rek kumaha budak ka hareupna. Icih: #*(K(K1 Tah, dengekeun, dengekeun, siah. Kemed: K" 0+I21 Da sia mimitina make jeung ngad!n ngajak ka dieu sagala. 0cim: Keur bayaran sak!la budak, kang. Kemed: eueuh matak na!n ulah waka dijual. Iyeu bawa ka sak!la budak silaing. '!k nyarita ka guruna, sing s!pan, 3Bapa, perkawis bayaran sak!la pun anak sasih iyeu m!al tiasa ku art!s, bade ku ent!g.4 kituh. 3"tuh sasih payun, bade ku marm!t.4 Dewek mah yakin guru mah bijaksana. Dikitukeun ge silaing m!al burung dit!nj!k. Icih: "eh-aeh, sia teh kuna!n kalahka ngaheureuykeun. Iyeh, Kemed, itu teh jelema butuh. %amun rek nulungan sing puguh. 0cim: (nya, tulungan atuh, kang. Kemed: "eh-aeh. *euh, dewek teh lain teu hayang nulungan. &ang bayaran budak wae kudu nepikeun ka ngajual sadel beca. &eung dina b!ga duitna ge m!al waka pake nulungan silaing. 2ening pake meuli sadel beca.
0cim: "duh, piraku akang tega ka kuring. Icih: (nya tulngan atuh, Kemed. Tulungan. Kemed: "eh-aeh. eug, Icih, aing rek usaha neangan duit. Ke lamun geus meunang m!al waka meuli sadel beca. #*0K0T (#T0#$ TI %(#$(# 0+I21 Iyeu ent!g ku aing rek dibeuli, rek dipake sadel beca. #a sia tega kitu neuleu aing ngab!seh bari ngadiukan ent!g? 0cim: Kumaha atuh, nya. +ik atuh, kang, pangusahakeun. )ugan atuh akang b!ga kawawuhan nu butuheun ku ent!g. Kemed: (nggeus kiyeu we ari sakira-kirana perlu pisan mah. "ya euy anu s!k meulian ent!g teh. 0cim: )aha, kang? Kemed: 'a )umardi. Bawa tuh ka 'a )umardi. 0cim: 'a )umardi mana, kang? Kemed: #u matak dewek ge teu nyah!. )ugan sia nyah! )umardi, Icih. Icih: #ya, sia mah ceuk aing ge m!nt!ng diheureuykeun, sia teh. Kacida-cida teuing, jurig. K" 0+I21 Kieu, jang. (ta ent!ng jual ka 'a )ungk!n!. 0cim: Ke, 'a )ungk!n! mana deui, ceu? Icih: 'a )ungk!n! manya teu apal. 0cim: eu, nu mana, asa teu wawuh. Icih: ar ari ujang bet nanyakeun ka euceu, teuing atuh. 0cim: "ing mah. anas ku kuring teu dibawa ka 'a )ukimin. Kemed: )aha? 0cim: 'a )ukimin. Kemed: eueuh enggeus bawa ka 'a )ukimin, tah. 0cim: eueuh da geus ma!t, kang. Kemed: *euh, jang. 2enta tulung ka dewek mah sarua weh jeung silih jenggut jeung nu dugul. 0cim: Da maksud kuring mah rek ngajual ent!ng, kang. %ain rek ngajenggut nu dugul. Icih: Deudeuh teuing, jang. &ung, jang. $eura teangan jelema dugul. Tuluy ku ujang teh jenggutan. Diduakeun ku euceu mah sing hasil. Kemed: #a!n iyeu teh, urusan teh jadi pabaliut jeung nu dugul. (ta mah bieu paribasa. "h, kitu weh, jang 0cim. ampura, m!al meuli. 0cim: "duh, sing karunya atuh, kang, ka kuring. Kemed: "eh-aeh, ari silaing teu karunya kitu ka dewek. 0cim: )edih kuring mah, kang. Kemed: Ih, sarua we dewek ge keur sedih. #aha teu katingali beungeut dewek keur sedih. 0cim: Kuring mah meni hayang ceurik teh, kang. Kemed: ar, sarua we kuring ge hayang ceurik. Dag!an we sakeudeung deui kuring ceurik. 0cim: Kuring mah 7 kuring mah meni hayang jejeritan teh, kang. Kemed: Tah, lamun kitu hayu urang bareng jejeritan supaya haneuteun. 0cim: Kumaha atuh, nya? Icih: ampura wae atuh, jang. 0cim: )ami-sami, ceu. Kemed: Tuh m!d!l di mana wae. 2ake dibabawa ka dieu. 0cim: (nya kuring ge menta dihampura. Tah ari geus silih hampura mah pan bangblas. "yeuna s!k beuli ent!g kuring. Kemed: "eh-aeh, yeuh, bisi silaing teu percaya, hayu urang bareng ka pengadilan. Dewek mah wani disumpah, m!al meuli ent!g.
Icih: "eh-aeh, ceuk aing !ge, yeuh, m!nt!ng diheureuykeun. Kemed: Tuda kesel. Keur mah diudag-udag nu nagih, der ayeuna diudag-udag ent!g. Icih: ampura we atuh, jang ent!g, da lain teu hayang meuli 0cim. Kemed: Icih, tibalik atuh. ampura we, jang. 0cim: Teu nana!n, kang. "tuh kuring pamit we nya, kang. Kemed: eueuh, jug ah. 0cim: +eu, hayu ah. Icih: ayu wae euceu mah, naha. Kemed: "eh-aeh, Icih, rek na!n make nunutur si ent!g? 0+I2 K"%".1 "ya-aya wae d!d!ja teh keur kieu teh. D0%( ")'.1 D!le: 'ermisi. Kemed: Tah, aya semah deui, tah, Icih. D!le: 'ermisi. Kemed: /aalaikumsalam. Icih: "ri sia kuna!n? )ing baleg atuh. )ilakan masuk. Kemed: Terima kasih. D!le: 'ermisi. Kemed: )ilakan memasukinya. D!le: 2aa6, bu. Bapak, 2aa6. )aya mengganggu. "pa betul di sini rumahnya Bapak Kemed? Kemed: Bukan Kemed. Kemed. ( sama e itu berbeda. ujak bebek betul, rujak bebek salah. &adi bebek itu meri, cep. Di dalam bahasa Ind!nesia 7. Icih: )!k da sia teh guru, s!k. D!le: &adi betul di sini rumahnya bapak Kemed? Icih: Bedul, cep. Kemed: %ain bedul atuh betul. Icih: Di sini banyak hutang, cep. Kemed: 2aksud kedatangan encep ada apa, cep? D!le: Begini. )aya disuruh !leh b!s saya. (h, sebentar. )aya perkenalkan dulu. #ama saya D!le. D-!-l-e. D!le. he...he...he.... Icih: D!le. he...he...he.... Tapi tidak apa-apa, encep, tidak apa-apa D!le juga. "sal jangan d!le, ya Kemed. Kemed: "duh, aduh, maa6 saja ya, encep. Istri saya mah !rangnya suka membany!l. D!le: Tidak apa-apa. &ustru saya !rangnya hum!ris. )eneng bercanda. )eneng ketawa, he... he... he.... Kemed: &adi, sekali lagi, apa maksud keperluannya encep ke sini? D!le: )aya disuruh !leh b!s saya, bapa )uminta, untuk menyampaikan undang-undang. Kemed: ndang-undang? D!le: 0h, maksud saya undangan. Tapi saya !rangnya hum!ris. )eneng bercanda, seneng ketawa. &adi undang-undang, undangan maksud saya, saya sebut saja undangundang, biar k!cak, biar ketawa, he...he...he.... Icih: T!bat, $usti, aya di dunya jelema m!del kieu. (ncep, undangan apakah itu? D!le: (u, b!s saya, bapa )uminta mau menikahkan putranya. Kebetulan cal!n menantunya itu terpilih sebagai wakil rakyat. &adi beliau mau selamatan sekalian syukuran. Kemed: 0h, jadi begitu, ya cep ya? D!le: *a. #ah, saya m!h!n pamit saja. Dan saya m!h!n itu undangan dibaca, terus direnungkan, lalu dihadiri, he...he...he....
Kemed: Tangt!s, tangt!s cep. D!le: #ah, saya m!h!n pamit saja. Terima kasih. Kemed: )ilakan, silakan, cep. D0%( K"%".1 #$"((/")1 e...he...he.... Icih: "ri sia kuna!n make ngareureuwas aing. Kemed: Itu jadi katepaan ku si encep eta. )euri wae tuda. "ya we.... 0+I2 ")'1 0cim: "salamualaikum. Icih8Kemed: /aalaikumsalam. Kemed: "ya na!n deui? 0cim: Kieu kang kuring teh keur kapeped, butuh keur bayaran sak!la budak. 2aksud kuring teh rek ngajual ent!g. Kemed: ar kapan tadi enggeus ka dieu. +euk dewek ge m!al meuli ent!g. 0cim: #a tadi kuring geus kadieu kitu? "stag6irullahalad9im. arasaan teh acan, Icih: Indit siah...5 0cim: ampura atuh. Icih: Indit siah...5 0cim: 2angga. Icih: Indit5 0+I2 K"%".1 Kemed: "ya we.... Keur kieu teh.
Babak 2
#( 2"#$$I 0T0 "/(/( DI#" T"#$$#$"# '(*(2.1 neh: "ti-ati siah, je. Kuaing 7. ampuuun aing mah 7. In!t: "salamualaikum. neh: /aalaikumsalam. Is, ningan #yi In!t, tas ti mana nyai? ar ari nyai bade ka mana? Tas ti mana nyai? In!t: #gahaja we kadieu, ceu. "ri Kang je aya ceu. neh: +an balik. Biasa we dines, dagang peuyeum. "ya na!n kitu nyai? In!t: *euh, euceu. Tadi kuring tas ti k!ta. 'apanggih jeung kang je keur leumpang duaan jalan-jalan jeung awewe. neh: &alan-jalan jeung awewe? #yaan, nyai? In!t: 'iraku kuring ngab!h!ng. )umpahna ge daek turun harga elpiji. #yaan, euceu. neh: 'adahal mah ngawakilan euceu mun baled!g ku batu t!ng asa-asa. In!t: Da kahalangan ku tukang cend!l. 'iraku teu puguh-puguh kuring kudu maled!g tukang cend!l. neh: %ain tukang cend!l, si je. In!t: "wewena teh make baju hej!. %eumpangna !ge meni ditatangkeup. #$"#$K"T %(#$(#1 neh: (ta mah diangkat atuh nyai. In!t: (nya mani ditatangkeup. #*('(TIK(# #"#$K('1 neh: Dasar lalaki atah ad!l. "ti-ati siah. 'uguh euceu teh keur keuheul, nyai. Tadi peuting teh manggihan p!tret awewe dina tanggungan peuyeum. #yelap dina tanggungan peuyeum. "ri nyai atuh kuna!n puputeran wae. +ing iyeu lain p!tret awewe nu jalan-
jalan jeung si je teh. In!t: (uh iyeu mah p!tret ucing atuh euceu. neh: )alah. Iyeu meureunan. Iyeu lain nyai. In!t: Tah iyeu euceu. Bener. neh: (uh, siah, nurustunjung sia je. "ti-ati siah. Temp!keun. %ain darah $arut mun aing teu bisa ngalabrak lalaki nu ngarana je. In!t: *euh, euceu, ari ceuk kuring mah t!ng make dipikiran teuing. #a!n da awewena ge kitu geuning 7 geulis. neh: #ya heueuh, nyai. 2atak jurig je b!g!heun !ge. In!t: (uceu, iyeu mah lain pedah di hareupeun euceu, nya. (nya ge geulis, dibandingkeun jeung euceu mah, emh jauh 7 geulis itu. neh: "ti-ati siah je. Dikeremus ku aing. In!t: lah, ceu, ulah diantep. "tuh kuring bade permiis we nya ceu nya. neh: Iyeu teh permiis atuh nyai, permisi panginten. In!t: (nya, permisi. Iyeu p!tret ucing, euceu. (uceu mah meni rajin ngempelkeun p!tret ucing. neh: Is lain nu euceu, nyai. Iyeu teh nu budak euceu si (ndut. Da teuing atuh nyai, nya. Karesepna teh ngumpulkeun gambar sasat!an. 2alah karesepna mah ngumpulkeun gambar m!nyet. In!t: (uleuh, meni aneh atuh. neh: Duka teuing, nyai. Da ditanya ku euceu teh. %amun geus gede hayang jadi na!n? 3ayang jadi an!man.4 cenah. In!t: (mh, euceu. 2ugi-mugi sing dik!bul. neh: atur nuhun, nyai. In!t: )ami-sami. neh: 2angga. I#0T K"%". "*" )"' DI"/(% B"I #$"%I/"T.1 neh: $usti, aing mah. "ti-ati siah je. Dasar teu sap!p!h! hiji. #urus tunjung tah. %amun datang ku aing dikerewes. +irikeun siah. h, aing mah, ka mana deuih si je teh nya. %amun aya, emh, p!k!na mah. I#0T ")'.1 In!t: +eu. neh: "ya na!n nyai? In!t: '!h! iyeu teh. 'uguh sapu kabawa. neh: "h atuh ari nyai. In!t: 2angga atuh nya. )I%I T"#$K('. )# 'I'I1 neh: 2uhun. 2angga nyai. I#0T K"%". )"' K"B/" K(#(.1 "h, si je nu kitu tea mah. ar kuna!n ari si nyai. Kawas nu lieur, nya. "mpun. ah, linglung kieu mah. I#0T ")'.1 "ya na!n deui, nyai? In!t: #yaan ayeuna mah. I#0T K"%".1 neh: #aha atuh? $usti. )i je nu kitu tea mah. %amun datang siah je, awas siah dikerewes ku aing mah. #a teu siun maneh teh ku aing iyeu sakieu gedena kiyeu? "mpun. $usti nu agung. )i je bisa salingkuh kitu. Kurang na!n aing teh nya? &( D"T"#$1 Tah datang siah jurig teh. T!s ti mana je? je: #a make nanya geus ti mana sagala? Biasa we atuh ngider dagang peuyeum. 2eunang musibah puguh ge aing teh, neh. neh: 2usibah na!n? je: eueuh tadi beurang. "ing teh keur leumpang weh bari nanggung. "ri jalan keur leutik teh mudun deuih jaba leueur. Di hareupeun aing aya aki-aki keur ngungkug
neh: je: neh: je: neh: je: neh: je: neh: je:
neh: je: neh: je: neh: je: neh: je:
neh: je: neh: je: neh: je: neh: je:
neh: je:
neh:
leumpang. "ing tiseureuleu labuh. Tanggungan peuyeum ngagale!ng. &ebr!d ngababuk t!ngg!ng aki-aki nu keur leumpang tea. 'euyeum bahe, aki-aki tikusruk, tigebrus ka susukan. 'uas siah. (ta teh d!raka ti aing tah, ti pamajikan siah. "ing mah puguh bingung mikiran aki-aki nu tikusrukna, neh. 'aduli teuing. #a samarukna aing dek sedih? #a samarukna aing dek ngilu mikiran aki-aki nu tigebrus kanu susukan? eueuh, tapi aki-aki nu tikusrukna teh abah sia, neh. #a!n? "bah? (ta teh bapa aing, dalam kurung mit!ha deuleu. eueuh da teu nyah! atuh. )ugan teh lain abah. Ku aing ge dipunten-punten sina nyingkir merean jalan. Kalah ngungkug we leumpang. Kumaha atuh da geus nasib. Teu kunana!n si abahna? enteu ngan kapaehan hungkul. Tapi da teu lila. Tadi !ge hudang deui. )ia mah lain jelema, jurig sugan mah je. Indit siah. 2enta hampura5 (nggeus. arita keneh ge aing teh ac!ng-ac!ngan menta dihampura. Kalahka n!nj!k deuleu. %euheung mun n!nj!k hungkul. Da abah sia mah murang-maring. 'euyeum tina tanggungan dic!!lan, dialung-alungkeun ka susukan. 'uas siah. (ta teh, yeuh, wawales ka jelema nu d!raka ti pamajikan, ti aing sia teh. "ri maneh, d!raka na!n ari aing? "lah m!nt!ng pura-pura siah. "ri tadi siah di k!ta jalan-jalan jeung saha? #a!n iyeu teh sia mah ah? Iyeuh, ceuk aing ge m!nt!ng pura-pura. )ia teh jalan-jalan di k!ta jeung awewe, awewena teh make baju hej!. %ain bula!. Teuh5 (h. enteu siah. enteu aing mah teu rumasa. Bari ge, neh, sia teh ceuk saha? T!ng s!k ngadenge !m!ngan teu pararuguh. 'itnah deuleu. 'itnah teh lebih kejam dari perkebunan. je, cik jawab siah. "ri iyeu p!tret saha siah, iyeh. (K #$"%"K(# '0T0 TI#" KT"#$.1 "duh, neh, ari sia gagabah nunda p!tret dina k!tak p!s. 2!nt!ng ngab!d!r siah. Iyeu p!tret saha siah, je? )aha siah? '!tret jelema atuh, neh. "ing !ge nyah! iyeu teh p!tret jelema. #gan saha jelemana siah? )aha? eueuh teuing atuh teu nyah!. (ta maneh meunang p!tret ti mana bari !ge? "ing manggihan tinu tanggungan peuyeum siah. )aha siah? 0!h, heueuh, neh, inget ayeuna mah. *euh, aing teh keur dagang peuyeum aya ibuibu milihan peuyeum. Dina leungeunna nyenyekel p!tret. Tah, meureun keur milihan kitu p!tret teh rangrag kana tanggungan peuyeum. eheheh... si ibu... ibu.... aing mah 7 aduuhh.... 2!nt!ng ngab!h!ng siah. 2aenya aya nu dek meuli peuyeum bari mamawa p!tret sagala. '!tret saha siah, je? )aha siah? Kiyeu atuh, neh. "ing rek terus terang ayeuna mah. "ing teh dagang peuyeum hese payu. )aminggu katukang aing teh datang ka dukun. +euk dukun lamun hayang payu dina tanggungan peuyeum kudu ditundaan p!tret awewe. Kabeneran aing teh meunang manggih p!tret awewe, teundeun weh ku aing teh dina tanggungan peuyeum. Kitu ah, bisi hayang nyah! mah. "ri kitu mah lain p!tret aing we simpen dina tanggungan peuyeum. 'an aing ge
je: neh:
je:
neh: je: neh: je: neh: je: neh: je: neh:
je: neh: je: neh: je: neh:
je: neh: je: neh: je:
neh:
awewe, je ... awewe.... eueuh enggeus ku aing ge dic!baan p!tret sia ditunda dina tanggungan peuyeum. eueuh we isukna peuyeum buruk kabeh. )ia mah kabina-bina teuing, je. (mangna aing teh ragi? Kuduna !ge sia nu buruk tiheula teh. $euningan mangtaun-taun ku aing dikeukeupan teu buruk, siah. &ung tuturkeun tuh ka ditu. Bae da aing mah geus k!l!t, jaba g!reng patut. Itu mah ng!ra keneh, jaba geulis jiga bentang pilem, /idyaningsih. /idyawati meureun bentang pilem mah. /idyaningsih mah b!j!na juragan )ukatma. "ing mah apal pisan. &uragan )ukatma teh panggihna jeung /idyaningsihna teh di $arut basa hajat. Kiyeu ari caritana mah, neh. arita teh juragan )ukatma ... $andeng siah, jurig5 "ri sia na!n l!s-l!s nyaritakeun riwayat batur. "ing ge nyah! sia, je. )ia teh s!k masang t!gel. Da eta meureun nya, pery!gi kangg! b!b!g!han. )ia mah s!k ngacapruk ka mana wae, neh. "h, da enya siah. )ia mah s!k masang t!gel. Iraha? Iraha aing s!k meunang, neh? *euh, aing ge nyah!, je. #yah! siah. )ia teh s!k neangan k!de t!gel tuh jeung si (ntuy anu biwirna jeding siah. neh, sia teh gagabah. Kumaha lamun kadengeun 7. "ri sia ng!m!ng na!n? Kumaha lamun kadengeun ku dulurna? )i (ntuy teh kitu-kitu !ge siah dulurna mah jarareneng. "dina wae jadi d!sen. %ain siah aing ge nyah!. "dina mah yeuh si /arja tukang tahu. 2aenya aya d!sen ider-ideran kanu sapedah bari mamawa blek tahu. Bejakeun tuh ka si (ntuy, teu sieun aing, lamun ngamuk dicakar tah. "ri maneh nana!nan, neh, gagabah rek nyakar tukang tahu. Tuda aing mah kaduhung daek ka sia teh. )ia mah ngacapruk we ng!m!ng teh. Tuda geuleuh. "sa katipu aing mah b!ga salaki ka sia. #ipu na!n ari aing, neh? ar, teu karasa nya. Baret! ka abah ngaku-ngaku d!kterandes. $euning buktina tukang peuyeum. 2ake ngaku-ngaku wawuh deukeut jeung "cil Bimb! sagala. anas aing diwawuhkeun ka "cil Bimb!. (mh, karek nyah! ayeuna aing mah eta mah si (man siah, tukang meri. 'aingan aing teh b!ga curiga, maenya panyanyi na sakuna metet ku end!g meri. )ia mah tega nipu ka aing, tega, je. "h, neh, aing mah nipu s!teh pedah weh harita abah nipu tiheula ka aing. #ipu na!n siah ari abah? eueuh siah. arita abah make ngaku-ngaku lanceukna 0ma Irama. 2ake ngaku b!ga r!mb!ngan !rkes sagala rupa. $euning buktina ngan tukang gula bat!k. #gahina siah ka abah, ngahina? "ti-ati siah, je. "bah mah l!ba baladna tukang gula wungkul. )ia teh teu sieun dik!r!y!k ku tukang gula? neh, jangan mengancam begitu atuh. *euh, dengekeun. Tukang peuyeum juga banyak baladnya. Ingat siah neh kalau sampai tukang gula bat!k berani macammacam sama tukang peuyeum pasukan peuyeum tidak akan tinggal diam, neh. Kalau sampai peuyeum dan gula bentr!k, ini bisa mengakibatkan terjadinya k!lek atuh, neh. $andeng siah jurig. #g!br!l jeung sia mah pid!rakaeun wungkul. )alingkuh beuki, judi t!gel k!m!. )ebel aing mah. (#+* ")'.1
(ncuy: 'unten. je: "ya semah itu, neh. neh: 2un nu s!k masang t!gel mah, iyeuh, jalema teu baleg. K!m! bandarna jelema teu eling tah. je: "eh-aeh, menggeus heula, aya semah, era. (ncuy: 'unten. je: 2angga. (ncuy: "salamualaikum. je: /aalaikumsalam. neh: %amun aing jadi pamarentah, dibasmi tah ku aing jurig t!gel. je: "eh-aeh, si neh, meuggeus heula aya semah, era. K" (#+*1 'unten we, cep, ah. (ncuy: Teu sawi!s, kang. "bdi nu punten mah, t!s ngaganggu. neh: "h, henteu, encep. pami salingkuh, b!b!g!han deui, sareng masang judi t!gel eta mah leres ngaganggu. je: neh, meunggeus heula. )ia teh kumaha. K" (#+*1 Dupi encep teh 7? (ncuy: "bdi? "bdi nepangkeun, wasta abdi (ncuy. neh: Iyeu semah usir sina balik. je: Kuna!n ari sia, neh? neh: 2aenya aya semah ngarana (ncuy. je: "ri sia sugan teh na!n. "tuh keun bae naha da ngaran-ngaran batur. )ia mah bet jadi urusan. neh: "tuh da geuleuh. #a!n (ncuy. je: )ia mah teu pararuguh pisan. K" (#+*1 "ri encep kuna!n atuh bet (ncuy? 2aksad abdi teh aya pery!gi na!n, cep? (ncuy: (u, kiyeu kang abdi teh, bade tumar!s. 2anawi uninga pun lanceuk wastana teh )ur!t!. je: Tuh, je, lanceuk na mah alus )ur!t!. #aha adina beut (ncuy? (ncuy:Da sadidintenna mah anjeuna teh s!k disebatna teh 'a 0!t )ur!t!. je: 0!t? Tah neh, sugan sia apal ka ngaran 0!t. neh: #yah! pisan atuh, je. 0!t teh lemesna tina nginum. "bdi hanaang, teu kiat h!y!ng !!t. je: (ueut eta mah neh. )ia teh t!ng dihereykeun wae atuh. neh: Ke... ke..., dupi dedegan teh kumaha, cep, raka teh? (ncuy:Da dedeganna mah, jangkung hideung, dikaca s!ca, kumisan. neh: 0!h, eta mah teu tebih bumina ti dieu, (ncep. Kinten-kinten saratus meter, ngetan we. Bumina teh cet hej!, di payunenna teh aya tangkal jambu aer. (ncuy:#amung leres jangkung hideung? neh: enteu, pendek lintuh. (ncuy:Dikaca s!ca, kumisan? neh: "h, henteu. (ncuy:#amung namina mah leres 'a 0!t )ur!t!? neh: )anes, 2ahpudin. (ncuy:ar. je: Icih5 neh: +!bian we atuh tepangan, (ncep. )usuganan anjeuna teh keursaeun digent!s jenengaanna janten 0!t )ur!t!. je: %amun lain pamajikan siah, dipekprek ku aing. Duh punten we, cep, teu terang lah. (ncuy:Da jelas alamatna mah, kang, iyeu teh.
neh: K" &(1 Dupi alamatna di mana, encep? je: %ain ka aing atuh. Ka ditu. neh: K" (#+*1 Dupi alamatna di mana, (ncep? (ncuy:Da alamatna mah jelas. Ka abdi teh masihan kartu nami malih mah. Tah ieu, ceu, alamatna mah tah. neh: je. je: #epi ka riweuh kieu aing mah. 2"+"1 De er es 0!t )ur!t!, jalan +iend!g n!mer genep $arut. ar, geuning ieu mah di $arut, +ep. (ncuy:2"+"1 Di $arut? 2anawi abdi teh di Bandung, kang. 'aingan teu kapendak nya dipilarian ku abdi kaditu kadieu. "duh punten, ceu nya, punten. neh: "h teu sawi!s wi!s. (ncuy:Kang, punten nya. je: emh. (ncuy:'ermi!s atuh nya permi!s. je: Ke... ke... ke..., kirang sae atuh, sep. )akedap. (ncuy:%ieur abdi mah, aduh. "bdi mah lieur, ceu, milarian pun lanceuk teh. %ieur. neh: Teu kedah lieur atuh, encep. 2eningan ge t!ng gaduh lanceuk geura ieuh. #galieurkeun. (ncuy:"bdi t!s kukurilingan. %ieur abdi teh, kang. 'ermi!s wae permi!s. je: )ep, kirang sae. )akedap, ant!san. (ncuy:2uhun. je: (ncep teh nuju milarian raka? (ncuy:%eres, pun lanceuk. je: Teu acan tepang sareng raka? (ncuy:)umuhun. je: Ku abdi bade ditepangkan. (ncuy:"lhamdulilah5 )areng pun lanceuk? je: %ain sareng ieu rancatan peuyeum, kumargi sia geus ngalilieur ka aing, kudu dijebr!d ku ieu. Diitung siah nepi ka tilu. iji 7 dua 7. (ncuy:Tilu, kang, tilu. je: "mpun teuing aing mah keur bingung teh. neh: %euheung mun ngaranna teh alus, je, na!n da ieu mah (ncuyyyyy. (#+* ")'.1 (ncuy:Bade aya na!n deui, eceu? #yauran abdi (ncuy. neh: enteu, henteu, henteu. (#+* K"%".1 je: "ri sia neh atuh Bet g!g!r!w!kan. neh: Teuing atuh je. )alah. je: Bingung aing mah. neh: %alieur kieu nya. Kumaha ieu teh? (#+* ")'. #$"%I/"T1 je: Bade aya na!n, (ncep? #epi ka kitu aing mah. "duh. neh: #aha je nya? I0 ")'1 Ir!h: (uleuh-euleuh geuning, jang je jeung nyi neh, timarana ieu teh? neh: "h, teu timamana, ceu. Didieu we ti tadi ge. Ir!h: (uh hampura atuh eceu nya. 'uguh ge eceu teh kakara pisan j!l. Biasa weh tas ngarambet. Ke dag!an atuh urang nyieun heula k!pi nya. neh: ar, euceu, na!n ai eceu teu pupuguh nyien k!pi, weh.
Ir!h: Ih, eta mah kawajiban eceu atuh, ngah!rmat semah. Ke dag!an. neh: )emah? Ir!h: (nya ari nyai apan ieu teh imah aceu. je: Imah eceu? Ir!h: (nya. je: Da ieu mah imah kuring. Ir!h: #$I%IK"#1 Imah jang je, nya? neh: (nya imah kuring, ceu. Ir!h: "stag6irull!h gusti nu maha suci, ari rarasaan teh imah eceu. neh: *ahhh. Ir!h: ampura nya jang je, nyi neh, eceu teh beut l!sl!s ka imah batur nya. Ieuh hampura. (mh, tepi ka linglung. B!a-b!a eceu teh rek jadi pejabat. je: ar, na!n ari eceu ujug l!sl!s ka pejabat. Ir!h: "h.. da enya. &alema galede anu bar!ga jabatan pan nu s!k lalinglung mah. neh: %inglung kumha ari euceu ? Ir!h: *euh kieu geura nyah pikirkeun. Dibere jabatan teh meureun keur ngurus masyarakat, keur kamakmuran rakyat. Iyeu mah der dipake keur kamakmuran beuteung s!rangan. 'an eta teh lain linglung? Tah ayeuna euceu geus linglung sugan we nya jadi pajabat. je;neh: (mh... amiinnn... aminnn, +eu. Ir!h: #ya geus atuh kitu nya ceu hampura yeuh euceu nya. (uceu rek balik nya. je;neh: 2angga ceu. Ir!h: 2"/" B0B0K01 Ieu mah rek dibawa atuh nya da nu euceu tadi ge ieu mah. #ya hayuu ah.. I0 K"%".1 je: neh: je:
neh: je: neh: je: neh: je: neh: je:
Bener ceuk ceu Ir!h bieu, neh, sabenerna mah. Didieu teh l!ba jalema anu linglung. (mh mudah-mudahan we ketang wakil rakyat mah teu kabawa linglung. #a!n ari sia jig-jig ka wakil rakyat sagala? "h da heueuh. $eura we pikiran ku maneh. Kapan meureun wakil rakyat teh yeuh jalema palalinter. Tapi geningan naha dina sidang bisa paheuras-heuras gengger!ng tug nepikeun ka gelut sagala rupa? 2un kitu mah neh ny!nt!an teu bener nu kitu teh. #gerakeun5 Bet dina rapat T ge asa teu nepi ka kitu5 *euh tetela lamun jadi wakil rakyat kudu garelut meureun engke mah, yeuh, salah sahiji syarat jadi wakil rakyat teh kudu bisa penca, heuh. Tetela nu di luhur nu lalinglung mah, neh. Di handap sia nu linglung. #aha aing make disebut linglung? *euh geus puguh sia teh b!ga pamajikan, tah aing5 Der b!b!g!han. #a teu linglung sia ari kitu? )ia balik deui kadinya sia mah5 "h da heueuh siah geus dibere jalan neangan ri9ki teh ku jalan dagang peuyeum der masang t!gel. 'uguh sia nu linglung mah. )ia mah neh puguh we kadinya deui kadinya deui Da heueuh. %euheung mun karek ayeuna sia salingkuh5 "yeuna jeung tukang l!tek, baret! jeung tukang bubur lembu. )ia nu linglung mah5 neh5 "ri sia t!ng ngungkit-ngungkit masa lalu atuh, yeuh. Dengekeun. *ang lalu biarlah berlalu. )ekarang kita s!ngs!ng masa depan yang lebih cerah. Bukan begitu, Dik?
neh: #ya! ah.... %(B( %(B(T.1 %ebe: "ssalamualaikum......... je;neh: /alaikum salam....... je: "ehhh gening aya wa lebe. " %(B( #*"2'(K(#.1 2ulih ti mana ua? %ebe: ah? je: Datang deui piriweuheun teh, neh. K" " %(B(1 a mulih ti mana? %ebe: #a!n? Teu kadenge, deuleu. a mah enggeus k!l!t. je: a mulih ti mana? %ebe: ah? &( #*I#T(K +(%I " %(B(1 %ebe: (uh, ngahaja ka dieu. #gahaja ua teh. &auh dijugjug anggang diteang teh hayang panggih deuleu. Kumaha cageur neh? neh: "lhamdulillah, au. eh, au siah. a. )ing baleg ari ng!m!ng teh. %ebe: Kumaha cageur jang 0m!d? je: 0m!d? )anes 0m!d atuh ua, je. %ebe: ah? je: je. %ebe: #a!n? #*I#T(K 8 #0(% K "#+"T"#.1 %ebe: (uh, je nya. je: Bade aya na!n atuh a ka dieu teh? %ebe: (mh, a teh aya perlu, deuleu. je: Tapi samulihna a kumaha, damang? %ebe: #a!n? #gambang? #a!n anu ngambang teh, deuleu? je: a damang? %ebe: ah? je: Beuh.... &( (K #*I#T(K +(%I %(B(. " %(B( 2(( I)*""T %". T%* #*I#T(K 2"#(. %ebe: #*I#T(K )0"#$"#1 (uh, alhamdulillah 7 alhamdulillah 7. +ageur, &ang, cageur. "ya hibar a teh. je: Bade aya pery!gi na!n a ka dieu teh? %ebe: ah? je: "h, neh, %ieur aing mah nanyana !ge. Ku maneh5 neh: a? %ebe: emh? neh: a mere kese keubeuteuk meridil tumhah! hare-hare, a. $"*" B"")" I#DI"1 %ebe: B!b!g!han deui? 2!nt!ng deuleu5 +ing karunya ka pamajikan. 'amajikan kieu mah kudu dipikanyaah, deuleu. "nu d!nt!, anu m!nt!k kieu mah mun bisa mah delaminating ku sia teh. neh: a, nibeleket kitu kuhiuhu hau-hau, a. %ebe: )!k masang t!gel? aram deuleu nu kitu teh5 T!ng dipasangan5 2ud!r!tna leuwih l!ba tibatan alusna. Kudu dibasmi nu kitu mah k!m! jeung beking-bekingna. Kudu dibasmi, deuih5 je: Tapi a, leres sakatap lakleu saplakatak saplakatak.
%ebe: 2!nt!ng ngacapruk ari maneh teh deuleu5 "ing mah teu ngarti, deuleu. #ana!nan kitu ng!m!ng teh. +ing baleg ari ng!m!ng teh5 *euh, a mah jauh dijugjug anggang diteang teh aya maksud, a teh rek7. je;neh: a, a, ieu7.. je: "ri k!l!t7 %ebe: a teh rek nganteurkeun !ndangan. 2inggu hareup a teh rek ngawinkeun incu. je: 0h7.. %ebe: Ku kituna, #yi neh jeung &ang je kudu hadir. Bantuan a, nya5 je: 2angga. %ebe: eueuh. neh: Da lamun aya art!s mah tangt!s d!ngkap, nya je nya7. je: 2uhun a. %ebe: (h, did!akan ku a, tah ieu !ndangannana. Ke... ke... ke... bisi pahili jeung batur. 2"+"1 Kahatur anu dipih!rmat d!bel u, dalam kurung neh and je. 2(( 0#D"#$"#1 Tah ieu duit... duit a ieu mah. #gahaja a teh mawa duit, a teh jang nyumbang sasieureun jeung sabeunjeureun keur baraya-baraya urang anu keuna musibah di tanah "ceh jeung )umatra tara. lah ditingali leutikna ulah ditingali gedena, nu penting mah kaikhlasan jeung karidh!annana, deuleu. #u leuwih hade mah nya gede nya ikhlas. Tah ku kituna mana kencelengna? )ateuacan aya kencleng urang asupkeun heula kanu kencleng a. Kitu ti a mah !mat dina waktuna kudu hadir. a permi!s heula. "ssalammu alaikum. neh;je: /aalaikumsalam, a. " #$"%(0) K"%"K" (K ")' K" K"2" &(1 neh: Itu, itu7.. #('"K &(1 je: a, a 7eta mah ka kamar abdi atuh. I#DIT B"%IK "".1 neh, aing mah keur teu b!ga duit teh aya !ndangan deuih. "ri teu datang era ku %ebe. neh: #ya heueuh atuh kudu datang. 2aeunya ari di!ndang ku a %ebe meuni teu datang. "ri tuh ku tukang l!tek teu di!ndang !ge meuni datang. je: )ia mah geus ka dinya deui wae atuda ng!m!ngna. neh: )ebel tuda aing. je: Bener minggu hareup. neh: #ya bener je. D"T"#$ (#+*1 je: Bade na!n deui, +ep? Bade ngag!r!w!k (ncuy deui? (#+* #$"%I/"T1 "mpun aing mah. neh: "mpun aing mah je, $usti #u "gung. %(B( D"T"#$ D(I1 je: Bade mulih? "ya na!n deui a? %ebe: (ncuuuuuuuuuuuuuuuuyyyyyy ngag!r!w!k1
Babak 3
&uragan Istri: '00 #$"$00/0K1 Tah... tah mengpeung rineh, meungpeung tacan aya tamu ibu h!y!ng nyari!s ka bapa. &uragan 'ameget: #yarita na!n? ek na!n, bu? "ya na!n? #a!n atuh ieu teh? #a!n.....ah....?
&uragan Istri: Ke 7 ke..., Bapa ke... Tenang heula, 'a.... tenang.... *euh bapa, urang teh pan nuju hajat cik atuh pa sing gumbira, sing cenghar. Ieu mah ditingali-tingali ku ibu ti tatadi bapa mah ngan baeud wae, ambek-ambekan. Kuna!n pa? +ik kuna!n? "ya na!n? #a!n atuh? &uragan 'ameget: Tenang atuh, bu... ek teu ambek-ambekan kumaha? $eus puguh rek hajat der suku kacugak ku paku. &uragan Istri: Teu kedah ambek-ambekan atuh, pa. Kedah namah bapa teh ngara!s sukur kacugakna ku paku. +!bi upami kacugakna ku linggis, bade kumaha? &uragan 'ameget: Kamana wae ibu mah nyarita teh. &uragan Istri: "tuh da lepat bapa mah. T!s terang bade hajat, der ieu mah riweuh ng!prek kandang d!mba. 'akuna pabalatak. 'an janten kacugak. &uragan 'ameget: #g!mean kandang d!mba s!teh pedah pant! kandangna rek les!t. Teu di!mean mah paur atuh bu. Kumaha lamun keur parasmanan d!mbana laleupas? 'an riweuh atuh. 2angkaning d!mba adu wungkul. Kumaha lamun d!mba diadu jeung semah? &uragan Istri: Bapa mah upami diajak nyari!s teh s!k teu puguh. Ibu mah lieur. &uragan 'ameget: "tuh da enya, eukeur mah suku kacugak, j!l deui piambekeun nu sejen. &uragan Istri: "ya na!n deui bapa? &uragan 'ameget: Tingal ku ibu. Tah surat !ndangan. $ara- gara si 'udin, jelema atah ad!l. Di sadunya ge m!al aya jelema ceuleupeung siga si 'udin. Kamana deui eta jelemana? #$"$00/0K1 'udin ... 'udin 7 'udin 7. &uragan Istri: 'a, teu kedah g!g!r!w!kan nyauran si 'udin mah lalaunan wae... #$""(/0)1 'udin....... 'udin: #$"$00/0K1 Kulan ..... 'DI# ")'1 &uragan Istri: #ya... ceuk ibu !ge5 'udin:Bade aya na!n juragan ? &uragan 'ameget: 'udin, silaing dititah nyieun !ndangan ku dewek. Di mana silaing nyieun !ndangan ieu? 'udin: Di si Tekan gan rerencangan abdi. &uragan 'ameget: Terus nana!nan dina surat !ndangan ngaran dewek tukangna make es ha? 'an silaing ge nyah! dewek mah lain sarjana hukum? (ra deuleu ku batur. 'udin: (hm... ieu mah kieu gan. Basa abdi ka si Tekan, diditu t!s aya jalmi duaan. Terus sami bade ngadaramel serat uleman. Tah duanana !ge, anu garaduh hajatna ge ngarangg! es ha, kitu. &uragan 'ameget: Terus? 'udin: Kitu gan... Terus tah eu... abdi ge nurutan wae jenengan juragan di pengkerna ngangg! es ha. Da emutan abdi mah pasti es ha teh singgetan tinu s!hibul hajat. &uragan 'ameget: #ya... si eta mah kitu da. Dasar jelema cileupeung si 'udin mah. &uragan Istri: #aha atuh ari maneh 'udin aya-aya wae. &uragan 'ameget: Terus, nana!nan ieu ngaran dewek )uminta, kuna!n euy dihareupna teu make er? aden )uminta kitu. &uragan Istri: %ah, atuh, pa, sawi!s teu ngangg! er !ge. Da teu aya sahurup mah m!al aya pangaruhna. &uragan 'ameget: iss, ceuk saha, Bu? +euk saha euweuh pangaruhna? %eungit sahurup !ge beda arti atuh. $eura we ucing. %eungitkeun hurup ge-na jadi ucin. &elas beda atuh. "ri ucing mah sat!, ari si ucin mah tukang cukur. 2aenya aya ucin dahar beurit? Teu kira-kira. Di mana tukang cukur dahar beurit? 'udin: Teras Bandung, $an, teu aya hurup ge-na janten bandun. Bandun k!ta kemban, pan
ngadanguna h!y!ng seuri, $an. a 7 ha 7 ha 7. &uragan: 2!nt!ng ngab!d!r siah. %ieur ka aingna ge. &uragan Istri: $eura we, ucing upami teu aya ge-na pan jadi ucin. &uragan: (ee, eta mah b!d!ran bapa bieu, Bu. Kumaha ari ibu? 2eni asa lalieur aing mah. &uragan Istri: #aa atuh pa lah, at!s nu kitu t!ng janten emutan. &uragan: "tuh da kesel aing mah. 'udin7 'udin:"bdi, $an? &uragan: /ayahna euy, silaing indit ka kandang d!mba. Tingali d!mba dewek bisi can diparaban. Terus silaing ka dieu deui. Kaharti? 'udin: Kahart!s juragan. &uragan: Ieu sakalian bawa !ndangan. 'udin: 'asihkeun ka d!mba, $an? &uragan: %ain, piceun. 'udin:0h, manga, $an. &uragan: "mpun aing mah, b!ga bujang teh cileupeung pisan, kesel bapa mah bu. &uragan Istri: "eh, ibu anu kesel mah bapa, nuju hajat kieu bapa mah masih keneh we ngemutan d!mba. &uragan: (nya atuh bu, da eta teh d!mba mahal. Ieuh geura, Bu... #$"(#$K(#(K DIK(#D"#$"#1 "eh, na!n atuh make dikendangan sagala? Bu, d!mba bapa teh d!mba mahal, kamari ge d!mba anu tandukna hideung, rek aya nu nukeran ku m!t!r. &uragan Istri: Bade digent!san ku m!t!r mah atuh, pa, pasihkeun we. &uragan: eueuh da ituna embungeun. &urgan Istri: )ugan teh enya. Ieuh Bapa, cing atuh t!ng kabina-bina teuing resep kana d!mba teh. Tuh tingali batur mah ka kalant!r. Ieu mah enjing-enjing keneh riweuh ngamandian d!mba. &uragan: ar, na make kudu era Bu, da wajar ngamandian d!mba mah. %amun unggal isuk Bapa ngamandian tihang listrik, kakara Ibu era. &eung deuih Bapa mah da ngamandiana !ge make calana. %amun kaluhurna make ka!s sangsang wungkul kahandap teu make nana!n, kakara Bapa ge era. &uragan Istri: "h Bapa teh, d!mba diadu-adu teu aya kawatir. Ieuh Bapa, s!k ciptakeun ku Bapa, kumaha lamun Bapa jadi d!mba? &uragan: (ss... teu bisa. Di mana aya d!mba hajat? 2aenya aya d!mba aden? &urgan Istri: *a "ll!h7 t!bat $usti. Bapa, Ibu mah mung ngelingan hungkul, bilih jaga Bapa ma!tna diteunggar ku d!mba. &uragan: #u lain-lain wae ah Ibu mah. Di mana aya jelema paeh diteunggar d!mba? %amun bari neunggar tandukna digantungan dinamit, kakara Bapa percaya. &uragan Istri: "duh $usti, diajakan nyari!s teh s!k teu leres Bapa mah, sesah. Ieuh Bapa, da Bapa mah teu terang, ku resep-resepna Bapa kanu d!mba da ngalindur ge jiga d!mba. &uragan:Iraha Bapa mah teu ngarasa? &urganistri: )umuhun da Bapa mah m!al ngara!s. #uju tengah wengi teh j!l curunggunung bari nyirintil, jedak we mastaka Bapa kana ranjang. Da Ibu teh watir. /el we jukut kana lambey Bapa. Kulem deui we Bapa teh. &uragan: "ya-aya wae Ibu mah. &uragan Istri: (nya ah Bapa mah. I&(2 ")'.1 Ijem: &uragan7.
&uragan: )aha nu nyelukan maneh? Ijem: )aur 'udin abdi disauran ku &uragan. &uragan: enteu, teu rumasa aing mah. Indit ka ditu jung5 &urgan Istri: (eh Ijem, t!ng waka indit, cicing heula di dieu5 Kami aya perlu. Ieuh Bapa, Ibu mah sanes heureuy nya, saur sepuh !ge jalmi mah kumaha amal perbuatanana. Ijem: (mh7 &uragan Istri: )!k aya Bapa wart!sna eta teh. 2aling !ray ma!tna dipac!k ku !ray. Ijem: (mh7 &uragan Istri: 2aling buaya pupusna ku buaya. Ijem: (mh7 &uragan: "ri maneh nana!nan atuh? Ijem: euheuheu7 &uragan: %ah, teu percaya Bapa mah. $euning paraji euweuh nu ma!tna digegel ku !r!k. %amun kitu mah meureun tukang l!tek !ge ma!tna dirend!s. Bapa mah karunya ka tukang cend!l, meureun ma!tna teh dik!cek. IT(K &"$"# '"2($(T DIB(B(T0T K I&(21 &uragan: "ri maneh nana!nan atuh? "mbek aing mah. &uragan Istri: "eh-aeh7 Bapa, eta teh kasauran sepuh. T!s seueur kabukt!san t!ng diheureuykeun. #ya Ijem nya? Ijem: %eres, &uragan. T!ng tebih-tebih c!nt!na tatanggi abdi, tukang ngala !ray lima dinten kapengker pupus. #i watir abdi mah, &uragan. &uragan Istri: Dipac!k ku !ray pan pupusna teh, Ijem? Ijem: )anes, panyawat batuk gangsa. &uragan Istri: ar ari maneh atuh. &uragan: "sa lieur aing mah. Ijem: "ya deui juragan. &uragan: )!k siah ngacapruk. Ijem: %eres ieu mah &uragan. Tatanggi nu pun uwa padamelana teh sadidintenna teh tukang nguburkeun. 2a!tna ge dikubur. &uragan: #ya heueuh atuh ari eta mah. "ya-aya wae sia teh, Ijem. Indit, Ijem.... Indit5 "sa lieur aing mah. I&(2 K"%".1
Babak 4
/"%I2" '"#$"#T(#. '"#$"#T(# DIII#$ K" T(#$" B"%(. #$"%I/"T K" T(#$"T(#$" '(#0#$T0#. K0)I '"#$"#T(# K( DIDIK"# K (#+* &(#$ I#0T.1 &uragan: "eh-aeh cing balener atuh ieu teh. 'udin:alig &uragan: Beuh, ampun aing mah. '"#$"#T(# +"%IK DI#" K0)I1 &uragan: Tah geus karumpul yeuh. 'udin7 'udin:"bdi, gan? &uragan: )!k buka acarana 'udin: Buka calana? Isin atuh juragan. &uragan: Buka acarana, silaing pidat!. 'udin: "duh, lieur, gan, h!y!ng utah. &uragan: 2!nt!ng ngawiwirang dewek siah.
&uragan Istri: )!k atuh 'udin geura wiwirang. &uragan: "ri ibu na!n atuh? K" 'DI#1 ay!h geura pidat!. 'udin: lah pidat! atuh nya gan. Kumaha upami penca atanapi j!ged? &uragan: #u lain-lain wae silaing mah. $ancang 'udin. 'udin: 'ID"T01 'ara hadirin nu sami-sami tandukan. &uragan: #a!n atuh iyeu teh? #u baleg. 'udin:Teu pupuguh, gan, j!l-j!l emut kana d!mba. 'ara hadirin, cunduk waktu ninggang sirah 7. &uragan: "eh-aeh 7 #inggang mangsa. 'udin: Tah sumuhun eta. +unduk waktu ninggang mangsa, acara anu munggaran atuh mangrupi sambutut .... &uragan: )ambutan lain sambutut. 'udin:)umuhun eta mangrupi sambutan. "nu ngawitan manga atuh ka juragan s!hibul hajat. Dihaturanan .... &uragan: atur nuhun. apunten kumargi juragan bilih lepat, ngangge catetan. "ssalamualaikum.... #ang, kade suku l!mari .... "eh-aeh ieu mah surat pun b!j! keur tukang l!mari.... "tuh ditalar wae, da juragan salah mah biasa, m!al aya nu daekeun nyarek. 'ara hadirin sadayana, dina wengi ieu simkuring ngarasa bingah. # "%"DI #$"0B0%1 Ku.... #*()(%"# "DII#1 Ieu teh arek didarengekeun m!al? "mpun aing mah. (mh... ab!ng lain menak. #()K(#1 Dina ieu kasempatan simkuring hayang cumarita ka panganten, utamina panganten lalaki, minantu simkuring. K" '"#$"#T(#1 Trendi, minantu bapa, ti ayeuna bapa rek masrahkeun anak bapa si Tresi, ngan nitip, kade getihna ulah dik!c!ran ku re9eki anu teu halal.... )"D"*"#" K"%('0K1 T!ng dikepr!kan atuh da lain japati. Teruskeun5 %amun Bapa ngadenge yen maneh k!rupsi, ngadahar duit rakyat, Bapa m!al cicingeun. )!k sanajan maneh wakil rakyat l!ba baladna, sap!p!ena ngan geulut wae< dewek m!al mundur. Kajeun minantu, disiksa ku dewek. #aha dikirana dewek sieun, pedah silaing budak ng!ra? 2!nt!ng peupeuleukeuk, siah5 Tingali ka aing5 ek ngajag! maneh teh? Dijebr!d siah ku urang. atur nuhun, sakitu sambutan ti simkuring. 'udin: )akitu sambutan ti &uragan )umita anu pinuh ku sumangeut perjuangan. "tuh salajeungna dihaturanan ka sepuhna panganten pameget mangga dihaturanan /agimin )ukarj!. %ebe: T!ng nyanyah!anan, deuleu5 %ain /agimin )ukarj! deuleu5 'rimus "diwijaya.... 'ID"T01 atur nuhun kana kasempetanana. Dina wengi ieu uwa teh ngara!s bingah amarwatasuta bingah kagiri-giri. Kabungah uwa mun dibandingkeun jeung $unung Tangkuban 'arahu, masih keneh gede $unung Tangkuban 'arahu. 'ercanten henteu uwa nuju bingah? "DII# #$"/"%(, 3'(+"#T(#4....1 atur nuhun upami percanteun mah. )akitu sambutan ti uwa. 'udin: )akitu sambutan ti sepuh panganten pameget anu sana!s singket namung kalintang teu puguhna. D!le: )ekarang sambutan dari saya, he...he...he.... &uragan: )!k. D!le: )aya mend!akan sem!ga kedua mempelai diberikan kebahagiaan he...he...he... dan dijauhkan dari segala musibih. 'udin: %ain musibih atuh musibah. D!le: Betul. )eharusnya memang musibah, tapi saya !rangnya hum!ris, senang bercanda. &adi musibah saya ganti dengan musibih, biar k!cak, biar ketawa. e..he..he....
&uragan: Teruskeun, 'udin5 'udin: "tuh sambutan anu pamungkas mangga dihaturanan ka sepuh urang sadayana, Bapa T!yib. 2angga dihaturanan Bapa T!yib. T!yib: Trendi, anaking5 a teh milu sedih, milu nyeri, waktu ngadangu anaking dicarekan ku mit!ha. Kanyeri ua jeung kapeurih ua teh dibandingkeun jeung kanyeri kapeurih anjeun mah, rarasaan mah gede keneh kanyeri, kapeurih anjeun. Bener 7 beneer.... "DII# #$"&"/"B, 3%(().... %(()....41 2emang geus tidituna ua teh resep kana kaendahan. Da teu ka!p nemp! nu endah, ua mah teu kuat.... #*II#TI%, #0(% '"#$"#T(#1 2eni geuliss... meni lucu... B"%IK D(I, #0(% "/(/(1 2eni g!reeng 7. Trendi anaking, tadi anjeun dicarekan ku mit!ha. lah nyeri hate, ulah dendam. (ta teh kanyaah ti k!l!t ka budak. Inget5 2un anjeun ngewa ka mit!ha, nyeri hate ka mit!ha. Inget5 a teh lanceukna mit!ha anjeun. a m!al cicingeun, mun adi ua dihina, dilunjak ku barudak. a bisa murka, darah tinggi ua bisa memuncak. )ing inget5 "rek ngalawan? "rek nyeri hate sia teh? "rek? #g!m!ng... ng!m!ng... ng!m!ng... ng!m!ng.... )!k bisi teu percaya yeuh, ua yeuh 2(#+"1 cikal!ng, cimande, trisi.... )akitu sambutan ti ua. 'udin: "mpun, iyeu mah nyaa.... IK%"# #$"%I/"T1 &uragan: "ri ieu saha atuh yeuh? K" )"T'"21 Tanya ku ilaing.... B!led:)aha? )aha? Iklan: Tidak perlu tahu saha sayah. )ayah cuman ngasih tahu drama k!medi ini tamat. (ng 7 ing 7 eenggg....
T"2"T