MAKALAH BAHAN KONSTRUKSI KIMIA BAHAN GALIAN INDUSTRI Disusun Oleh : Ester Lusria Octaviana Silalahi 0609 3040 0366 Muhammad Abduh 0609 3040 0374 Septiana Anraini 0609 3040 03!0 D"sen #embimbin : $r% &usdianasari' M%Si ($# )967)))9)99303*003
+e,ni, -imia #"lite,ni, (eeri Sri.i/aa *0)) KATA PENGANTAR
Dalam beberapa tahun tera,hir ini' bahan ,"nstru,si ,imia ber,emban amat pesat% Di $nd"nesia salah satu dari bahan ,"nstru,si ,imia tersebut adalah bahan alian dari alam itu sendiri% 1ahan alian dari alam tersebut diun,an sebaai bahan ba,u atau bahan p",", dari suatu industri ,imia%
#eman2aatan bahan alian adalah lan,ah p"siti 2 an ta, terhindar,an untu, mencu,upi ,ebutuhan an telah di tentu,an "leh hara pasar mineral an selalu mend"r"n upaa e,spl"itasi bahan alian sema,simal mun,in% 1ahan alian terdiri dari beberapa ,lasi2i,asi aitu berdasar,an sumberna' cara mendapat,anna serta penunaan na% ampir sebaian industri ,imia bai, an ada dalam s,ala lab"rat"rium besar dan ,ecil meman2aat,an hasil bahan alian tersebut% #alemban' 3 April *0)) #enusun DAFTAR ISI Halaman
alaman 5udul%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% ) -ata #enantar%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% * Da2tar $si%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 3 1ab $ #endahuluan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 4 )%) Latar 1ela,an%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 4 )%* #ermasalahan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 4 )%3 +u/uan dan Man2aat%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 4 1ab $$ #embahasan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 8 A% "l"nan 1ahan alian%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 8 1% #en/elasan 1ahan alian%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 6
1ab $$$ #enutup%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% *0 3%) -esimpulan %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% *0 Da2tar #usta,a %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% *) BAB I PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang
1ahan alian industri dapat ditentu,an berdasar,an asal bahan tersebut didapat% 1erdasar,an sumber na bahan alian tersebut dapat di,lasi2i,asi,an men/adi beberapa /enis aitu : bahan alian berdasar,an denan batuan sedimen' bahan alian berdasar,an denan batuan unun api' bahan alian berdasar,an ubahan hidr"termal dan bahan alian berdasar,an batuan malihan% 1ahan alian ini dapat diper"leh secara lansun dari alam% #r"ses penambilan bahan alian ini pun dapat dila,u,an secara manual denan menuna,an alat seadana atau denan menuna,an alat an len,ap% 1ahan alian ini diuna,an dalam industri' sebaai bahan ba,u dalam suatu pr"ses industri ,imia% 1.2 Permaala!an
)%*%) Apa itu bahan alian )%*%* 5elas,an ,lasi2i,asi atau "l"nan dari bahan alian )%*%3 Men/elas,an masin masin bahan alian an ada dialam 1." T#$#an %an Man&aat
)%3%) Menetahui "l"nan atau ,lasi2i,asi dari bahan alian industri
)%3%* Dapat menapli,asi,anna dalam suatu pr"ses industri BAB II PEMBAHASAN A. G'l'ngan Ba!an Gal(an Ba!an gal(an (n%#tr( mer#)akan em#a m(neral %an *at#an ke+#al( m(neral l'gam %an energ(, -ang %(gal( %an %()r'e #nt#k )engg#naan ak!(r (n%#tr( %an k'ntr#k(%termasu, /ua minerall"am an bu,an untu, dilebur seperti bau,sit' ,r"mit'
ilmenit' bi/ih' manan' ;irc"n dan lainna% #"tensi bahan alian strateis "l"nan A adalah Mina, 1umi' as 1umi' 1atu 1ara dan (i,el% 1ahan alian an vital "l"na n 1 adalah : Emas' $ntan' +imah itam' Sen' Antim"nit' -ristal -.arsa' #asir 1esi' 1eleran' #irit' Mi,a' &utinium dan ul,ani,% 1ahan alian "l"nan A adalah /enis 1atu 1ara' sedan,an bahan alian "l"nan = terdiri dari pasir' 1atu -apur' 1atu #adas' +anah% Pengg'l'ngan *a!an gal(an (n%#tr( *er%aarkan +ara ter*ent#kn-a
#en"l"nan bahan alian industri berdasar,an atas as"siasi denan batuan tempat terdapatna' denan menacu pada +ushadi d,, ?)990' dalam Su,andarumidi' )999@ adalah sebaai beri,ut : a% -el"mp", $ : 1$ an ber,aitan denan 1atuan Sedimen' ,el"mp", ini dapat dibai men/adi : •
Sub -el"mp", A : 1$ an ber,aitan denan batuampin : 1atuampin' d"l"mit' ,alsit' marmer' "ni,s' #"s2at' ri/an' dan ipsum%
•
Sub -el"mp", 1 : 1$ an ber,aitan denan batuan sedim en lainna : bent"nit' ballcla dan b"ndcla' 2irecla' ;e"lit' diat"mea' "dium' manan' 2elspar%
b% -el"mp", $$' 1$ an ber,aitan denan batuan unun api : "bsidian' perlit' pumice' tras' beleran' tra,hit' ,au ter,ersi,,an' "pal' ,alsed"n' andesit dan basalt' paris unun api' dan bre,si pumice% c% -el"mp", $$$' 1$ an ber,aitan denan intrusi plut"ni, batuan asam ultra basa : ranit dan ran"di"rit' abr" dan perid"tit' al,ali 2elspar' bau,sit' mi,a' dan asbes d% -el"mp", $>' 1$ an ber,aitan denan batuan endapan residu endapan leta,an : lempun' pasir ,uarsa' intan' ,a"lin' ;ir,"n' ,"rundum' ,el"mp", ,alsed"n' ,uarsa ,ristal' dan sirtu e% -el"mp", >' 1$ an ber,aitan denan pr"ses ubahan hidr"termal : barit' ipsum' ,a"lin' tal,' manesit' pir"2ilit' t"se,i' ",er' dan ta.as% 2% -el"mp", >$' 1$ an ber,aitan denan batuan metam"r2 : ,alsit' marmer' batusaba,' ,uarsit' ra2it' mi,a dan ."last"nit% B. Pen$elaan Ba!an Gal(an In%#tr( 1. A)al Alam
Merupa,an bitumen campuran hidr",arb"n an dapat dilebur dan mencair dalam ,arb"n di sul2ida' ber.arna hitam dn sementasi s"lid atau semi s"lid' /i,a dipanas,an a,an meluna, dan bila dinin a,an ,embali s"lid% Aspal alam ter/adi ,arena penaruh te,t"ni, terhadap mina, bumi' sehina ter/adi mirasi melalui dasar dan menimprenasi batuan se,itar aitu batu ampin dan batu pasir% -arena .a,tu 2ra,si rinan mina, bumi a,an menuap' sedan,an berat membentu, aspal alam% 2. A)al(te :
Merupa,an material ber.arna hitam' secara alami terhadap ,rn bitumen s"lid' men,ilap' pecahan ,"n,"idal ils"nit' rahamit% ". A)al m(n-ak
Didapat dari penulinan mina, bumi' residuna disebut aspal mina,% Aspal mina, lebih e,"n"mis daripada aspal alam sebab v"lume lebih besar% E,spl"rasi : Dila,u,an denan seismi,Bele,tri, #enambanan : +am,a' penupasan lapisan penutup' aspalna diali dapat denan peleda,an #en"lahan : Aspal dr tamban melalui apr"n 2eeder dimasu,an dlm ri;;l dn spasi )80 mm% Oversi;e diilin dn hammer mill' bersama dn undersi;e disarin dn lunan sarinan )0 mm' 80 mm% -eunaan : Sebaai alian pelapis' peni,at' pemeliharaan' penun/an' penin,atan pembanunan /alan% /. Ka'l(n
-a"lin tersusun dari bahan lempun ,ualitas tini mempunai ,"mp"sisi ,imia hidr"us alumunium Al *O3 *SiO* **O% mineral an masu, dalam ,el"mp", ini adalah : ,a"linit' na,rit' di,rit dan h"l"sit% Sebaai alian min utama : ,a"linit !0C' min pen"t"r : ,uarsa' 2eldspar% #embentu,an ,a"lin ada * macam aitu secara pelapu,an dan altersai hdr"thermal pada batuan be,u 2eldspati,% -a"lin ter/adi dari hasil pelapu,an batuan ,ristalin asam ranit' di"rit% Air panas dari dalam bumi nai, ,e permu,aan melalui celah dari batuan indu,' menubah 2eldspar' mi,a men/adi ,a"linit alterasi hdr"thermal% -"mp"sisi mineral pada altersai hidr"termal adalah m"ntm"ril"nit dan ,a"linit denan ciri : tubuh endapan membesar ,e arah ba.ah' ma,in ba.ah ma,in mis,in ,andunan min asal masih sear% #ada pr"ses pelapu,an atau ,a"lin ,limati,' min
utamana adalah h"l"sit' cirri tumbuh endapan meluas ,e arah sampin' ma,in ,e ba.ah ma,in bana, di/umpai mineral asal masih sear% Dar( t(ngkat ke$a%(an-a %(*e%akan a. Ka'l(n re(%#al
5enis ini di,etemu,an ditempat terbentu,na bersama batuan indu,na' belum menalami perpindahan' ,ristal teratur' /aran ter/adi substitusi i"n' mineral murni *. Ka'l(n e%(menter
Sudah menalami perpindahan "leh air' anin' letser' diendap,an dalam ce,unan' ,ristal td, teratur' bercampur denan bahan lain ",sida besi' titan lebih halus dan plastis Penam*angan
a% tamban terbu,a : penupasan lapisan penutup can,ul' draline' scraper' penambanan dn bac,h"e' buc,et ecavat"r b% +amban sempr"t : penambanan dn m"net"r dian,ut dn p"mpa dan pipa di,erin,an c% +amban dalam : scr "pherin meni,uti arah endapan K'm)'(( K(m(a
SiO* 46'79C' e *O3 0'64C' MO 0'))C' (a *O 0'0*C' Al *O3 37'**C' +iO * 0'*9C' =aO 0'08C' -*O )')3C' hilan pi/ar )3'78C% Peng'la!an
Fntu, membuan ,"t"ran pasir ,uarsa' ",sida besi' titan' mi,a% Fntu, mendapat,an u,uran halus' untu, ,eputihan tini' ,adar air' p ++F dan si2at lainna sesuai denan ,"nsumen% Ter%a)atn-a
Di Aceh : Meulab"h' aceh barat Sumut : tarutun' sib"la' padan
Sumbar : s"l",' b"n/"l' pasaman' sa.ahlunt" 5abar : man"n/aa' tasi, 5aten : ,ab semaran D$G : unun ,idul 5atim : pule ' trenale,' p"h a/ih -alsel : martapura simpan surian' ban/armasin -albar: sambas' sin,a.an Pengg#naan K!##
)% -a"lin untu, batu bata tahan api *% -a"lin ut, semen putihB,ertas 3% -a"lin Fntu, $ndustri -aret 4% -a"lin Fntu, $ndustri #estisida 8% -a"lin Fntu, $ndustri =at 6% -a"lin Fntu, $ndustri -erami, 0. e'l(t 1. e'l(t Alam ditemu,an dalam batuan sedimen vul,ani,' batuan pir",lasti,% A%a " t()e a. e'l(t ter*ent#k %r akt((ta magma
a,ibat pr"ses hdr"thermal' mineral sili,at m/d ;e"lit% #ada daerah ini terbentu, heulandit' leumantit dan analism% Daerah an /auh terbentu, : m"rdenit dan ,lin"ptil"tit% *. Pr'e e%(menta(
ada 3 lin,unan penendapan : danau air asin' danau air ta.ar dan marine% 1ahan
bahan pembentu, berea,si dn alumunium pd +e,anan tini% Mineral an terbentu, : heulandit' m"rdenit' analism dan ,lin"ptil"lit% 2. e'l(t S(nte(
(atrium aluminat' natrium sili,at' natrium hidr",sida' ,alium hidr",sida' dibentu, el' di,ristal,an padd +emperature H*00= melalui pr"ses dep"lemirisasi S(&at F((k K(m(a Iarna : cerah ,unin' merah' hi/au' c",lat' putih' abuabu 15 : * *'4 ,e,erasan : 3 4 s,ala m"sh -ilap : tanah' "paJue -ristal : m"n",lin K'm)'(( M(neral
Analism : (a)6AlO*)6SiO*3* )6 *O M"dernit : (a!AlO*!SiO*40 *4*O -lin"ptil"lit: (a6AlO*6SiO*30 *4*O -abasit: (a*=a6 Al)*Si*4O7* 40*O eulandit: =a4Al!Si*!O7* *4*O Penam*angan
tamban terbu,a : linis' anc"' can,ul' bulld";er' p".er sh"vel' draline% Peng'la!an
#emisahan dari ,"t"ran' peremu,an' penilinan' penerinan' pena,ti2an% Tem)at ter%a)atn-a
5abar : unun =ereme' /ampan' baah' malimpin 5aten : unun muria' a/ibaran' bumiau' lu, ul" 5atim : unun sid"mul" tulunaun' trenale,' pacitan Sumsel : Muaraenim Lampun : danidar' batura/a -albar : sanau -alten : siberun Keg#naan Um#m
)% 1idan pertanian: menetral,an tanah asam' penerap pupu, *% 1idan peterna,an: camp pa,an terna, ut, menin,at,an ,ualitas telur 3% 1idan peri,anan: penerap amm"nia di,eluar,an i,an melalui ,"t"ran 4% 1idan banunan: camp bet"n' ,eri,il rinan' batubata rinan% 8% 1idan $ndustri: pen/ernih mina,' penerap .arna' 2ilter industri ,ertas' panel eneri matahari 6% 1idan Lin,unan: penhilanBpenerap bau i"n =a *K' as (*' O*' =O* dr asap ,endaraan' +amban dalam% K!## 1. Fntu, #en"lahan Limbah Air 2. &"c, I""l ".
1atuan indu, merupa,an batuan vul,ani, dan tu22% +rass merupa,an hasil pelapu,an endapan vul,ani, sebaian besar menandun silica' besi dan alumina denan i,atan uus ",sida% S(&at
Iarna : putih ,emerahan' ,ec",latan' ,ehitaman' ,elabu' ,e,unin,uninan' c",lat tua' c",lat muda' abuabu% Dalam ,eadaan sendiri tida, mempunai si2at meneras' bila ditambah ,apur t"h"r dan air a,an memili,i masa seperti semen dan tida, larut dalam air% al ini disebab,an ,arena sena.a silica a,ti2 dan sena.a alumina rea,ti2 dn rea,si : *Al*O3 *SiO* K 7=aO* 3=aO*SiO**O K **=aOAl*O3SiO* **O Menerasna semen pe;;"land lebih lambat dari #"rtland mes,i ,e,uatanna bertambah terus +rass tahan terhadap areat al,alin' nilai penusutan dan pemuaian ,ecil' ,elulusan air ,ecil ,edap air' thn thd asam tanah maupun air laut' si2at lentur td, mudah reta,% K'm)'(( K(m(a
SiO* 40'7686'*0C' Al*O3 )7'4!*7'98 C' e *O3 7'38)3')8C' *O 3'38)0'70C' =aO 0'!*)0'*7C' MO )'96!'08C%
4. G-)#m
)% psum sintesis dr air laut air laut bana, menandun i"n SO 4 disbandin i"n =aK sebaian teri,at "leh MKK ma,a /i,a ,edlm larutan tersebut ditambah suatu larutan an bana, menandun =aK ma,a a,an ter/adi penendapan psum% =aK dapat diper"leh dari larutan =a=l * sebaai alian buanan pabri, s"da abu atau larutan =aO
*
dari
,apur% *% psum sintesis dari air ,a.ah Dila,u,an dn menambah batu ampin ,edlm air ,a.ah dn rea,si: =a=O3 K air ,a.ah =aSO 4%**O 3% psum sintesis dari pr"du, pemba,aran batubara #emba,aran batu bara serin menhasil,an SO3 berbahaa namun bila as ini disempr"t dn =aO* m, a,an menhasil,an psum% SO3K=aO* K *O =aSO4%**O 4% psum sintesis hasil sampinan industri -imia psum dapat dihasil,an dari pr"du, sampin $ndustri asam sul2at' asam sitrat dan asam 2"s2at% Peman&aatan 1. G-)#m e*el#m kal(na(
a% &etarde semen #"rtland sebaai alian bahan balu dipa,ai r"c, psum an ber2unsi sebaai alian retarder memperl ambat penerasan % Dalam industri ini diuna,an an mempunai =aSO 4 tini' disampin itu menandun 4*C SO
3
dan beru,uran
0'8* inchi% b% #ertanian : pupu, land plaster pada tanah al,alis Diuna,an r"c, psum an telah dihancur,an halus )00mesh se/umlah 7890C% 1iasa diuna,an pada tanah al,alis untu, menin,at,an pertumbuhan tanaman' ,hususna leume% psum menhasil,an se/ml sul2ur 1ahan alian tanaman ,acan' buncis' ,acan tana' ,acan p"l"n' mampu
menan,ap nitr"en bertambah bana,' ,alsium sul2at /ua cenderun berasimilasi dn p"tas tanah% c% #eterna,an : bhn campuran ma,anan terna, d% #embuat .arna dasar cat e% #enisi pd industri ,ertas' cra"n' ,aret 2% Ornamen % $ndustri te,stil sebaai alian pere,at pr"du, dan bila diinin,an permu,aan an men,ilap atau bercahaa% Fntu, itu ipsu diuna,an bersama lempun dan tal,% ipsum tida, lebih dr 4C ,alsium sul2at' ,andunan besi rendah% K'm)'((
=a=O4 : 77'4*C' =a=O 3 : )'48C' e *O3KAl*O3 : 0')*C' Si *O3 : 0'34C' (a=l : 0'*6 C' MO: 0C 2. G-)#m 5ang D(kal(na(
$ndustri ,erami,' patun' seta,an' 2lu,s elas' plasti,' pen"s", ranit' plester dental' aut"paedi, plater' ut, .allpaper' plaster "2 paris' c"mpressed plaster an diuna,an pada dindin pene,at lanitlanit enten% +er/adi secara "rani,' me,ani, atau secara ,imia% Organ(k : penendapan binatan ,aranBcan,an siput' 2"ramini2era'
,"ralB,eran Mekan(k : bahanna sama denan "rani, berbeda hana ter/adina
per"mba,an dr batu ampin tsb ,emudian terba.a arus dan diendap,an td, terlalu /auh dr tempat semula K(m(a : t/d pd ,"ndisi i,lim dan suasana lin, tertentu dlm air laut atau air ta.ar mata air mineral dpt /ua menendap,an batuampin ,rn peredaran air panas alam melarut,an lapisan batuampin di ba.ah permu,aan ,emudian diendap,an di permu,aan% Ter%a)atn-a
)% 5abar seran' padalaran' cibada,' tasi,malaa *% 5aten nusa,ambanan' unun,idul' remban' ,laten 3% 5atim tuban' pacitan' madura' malan
4% Sumatera ,"tara/a' aceh' nias' /ambi' ben,ulu 8% -alimantan barit"' ,utai' ,albar' ,alten 6% Sula.esi t"nnasa' u/unpandan 7% (usa tenara tim"r' sumba.a !% Malu,u 9% #apua ,"tabaru Peng'la!an
ber.u/ud b"n,ahan diilin halus dipanas,anBdiba,arB ,alsinasi Keg#naan 1. Bat# *ang#nan dipa,ai untu, p"ndasi /alan' rumah' bendunan% 1iasana
dipa,ai 1ahan alian ampin ,eras dan pe/al berhablur halus dan mempunai daa te,an !00*800 ,Bcm *% 2. Ba!an *ang#nan
sarat : =aOK MO min 98 C' SiO *KAl*O3 K e*O3 ma 8C' =O * 3 C' 70 C l"l"s aa,an 0'!8 mm% ". In%#tr( ka+a ber2unsi sebaai alian 2lu,s dn ,adar 0'96C SiO
*
' 0'04
e*O3' 0')4 C Al *O3' 0')8C MO' 88'!C =aO /. In%#tr( *ata (l(ka
Sarat: 90C =aO' ma 4'8C MO' ma,s )'8C e*O3KAl*O3' ma,s 88'!C =O* 0. In%#tr( emen
sarat: 8088C =aO' ma,s *C MO' vis,"sitas 3*00 cp 40C *O' *'47 C e*O3' 0'98C Al*O3 6. Natr(#m Bent'n(t
Menandun relati2 bana, i"n (aK dibandin,an i"n =aKK dan MKK' ,andunan (a*O*C' serin dipa,ai sebaai alian% bahan tambahan cat' tinta ceta,' penceah ,eb"c"ran pada dam' Lumpur pemb"ran% Mempunai penembanan an besar bila ditambah air sehina dalam suspensi a,an menambah ,e,entalan p !'89'!
Da-a t#kar ('n akan +#k#) *ear, er(ng %()aka(
1ahan penerap' industri 2armasi' ;at pemutih' ,atalisat"r' pere,at' pasir ceta,' pere,at bri,et bb' campuran pa,an terna,% S(&at Bent'n(t:
)% -"mp"sisi dan /enis mineral dpt di,etahui denan penu/ian di2ra,si sinar *% Si2at ,imia' denan alvalisis si2at ,imia tida, lansun dapat menentu,an ,ualitas bent"nit hana sebaai alian pembandin sa/a sebab ,"mp hampir sama denan illit maupun ,a"linit 3% Si2at te,n"l"i' erat ,aitanna dn peman2aatanna seperti : si2at pemucatan' plastis' suspensi' meni,at dan melapisi 4% #ertu,aran i"n' si2at ini menentu,an /ml air uap air dpt diserap bent"nit% al ini disebab,an ,rn stru,tur ,isi* ,rismin m"ntm"ril"nit serta adana unsur i"nK-ai"n mudah tertu,ar maupun menari, air% -ati"n B i"n (a mp daa serap air M' =a' - dan % M, /, dimasu,an ,e dlm air a,an menemban dan mbt, larutan ,"l"id% 1ila air di,eluar,an a,an mbt, masa ,uat' liat dan ,eras serta td, tembus air disampin itu bersi2at lembab atau thn thd rea,si ,imia% -rn itulah bent"nit diuna,an dlm pemb"ran sebab bent"nit melapisi dindin dan mampu menahan rembesan air% S(&at F(( Bent'n(t 1. Ka)a(ta )ert#karan kat('n7+at('n e8+ange +a)a+(t-
-arena stru,tur ,isi,isi m"ntm"ril"nit i"n dan ,ati"n an mudah tertu,ar dan menari, air i"n (a menebab,an bent"nit sear menemban bila dimasu,an dalam air' sema,in tini hara cec ma,a mutu sema,in bai, dan bent"nit ini dapat diuna,an untu, menumbat ,eb"c"ran dan pemb"ran% 2. Da-a era)
Adana ruan p"ri antar i,atan min lempun serta ,etida,seimbanan muatan listri, dlm i"n*na m, bent"nit dapat diuna,an sebaai alian penerap berbaai ,eperluan% ". L#a )erm#kaan
1iasa dinata,an sebaai alian /umlah luas permu,aan ,ristalB butir bent"nit an berbt, tepun setiap ram berat m *Br% ma,in luas ma,in besar ;at mele,at' m, bent"nit dpt dipa,ai sebaai alian pemba.a dlm inse,tisida' penisi ,ertas' plasti,% /. R!e'l'g(
Apabila bent"nit dicampur dn air dan di,"c", m, a,an m/d aaraar' namun bila didiam,an a,an meneras spt semen ti,s"tr"pi 0. S(&at meng(kat %an mela)((
-emampuan bent"nit meni,at bi/ihBl"am dan mat lai membuat bent"nit dpt diuna,an ut, peni,at pellet ,"nsentratB bi/ih' pele,at ceta,an l"am 3. (&at )lat(
Diuna,an sebaai alian pencampur ,erami, maupun dempul ,au% K'm)'(( K(m(a Stan%ar
88'40C SiO *' *0')0C Al*O 3' 3'7C e *O3' 0'49C =aO' *'49C MO' *'76C (a
O3 '
*
0'60C -*O' )3'8 C habis terba,ar Pen-e*aran Bent'n(t
)%5abar : ,arannunal' man"n/aa' ,".alu tasi,malaa% Su,abumi' suban' b"/"n mani, *% 5aten: saniran' sraen' ."n"se"r"' sm 3% D$G : Manulan 4% 5atim: #acitan' trenale,' ml' p"n"r""' tulunaun 8% Sumut: pan,alan brandan' sumalunun 6% Sumsel: Muara +ia 7% Sulut : Manad" !% -alten : 1arit" putera 9. Bat# Gam)(ng :L(me St'ne;
Dibai * : )%
Non Klastik
: -"l"ni bina tan laut Nampin ,"ral pen usun utama adalah ,"ral
*%
Klatik
: asil r"mba,an batu amp in a,ibat er"si' transp"rtasi' s"rtasi sedimentasi
S(&at
)% Secara ,imia terdiri ,alsium ,arb"nat manesium B ampin d"l"mitan% *% 15 * 3% -eras% #e/al #"r"us 4% Iarna #utih Susu' abu H abu muda' c",lat' merah' hitam% P 1t% ampin Metam"r2"sa men/adi
marmer
P Ditemu,an di ua H ua ampin P #r"sesna air hu/an menandun =O*Q=O* membusu,,an ;at "ranic Qmelarut,an bt% ampin dilalui% =a=O3 K *=O* K *O Q =a =O3* K =O* Tem)at D(tem#kan
Sumatera' 5a.a' -alimantan' 1ali' Sumsel' Lahat Tekn(k Penam*angan
P +e,ni, Side ill +pe Met"de "pherin Nmeni,uti /alur dib"n,ar P Denan peleda,an P Menuna,an A*1 s,ala besar' alat sederhana s,ala ,ecil P 1ila bt% ampin tida, ,eras' diuna,an luban temba, diisi lempun lalu air% Peng'la!an %an Peman&aatan
P =ampuran bahan banunan pebuatan p"ndasi' plester rumah' /alan P #enetral ,easaman tanah P 1ahan #enstabil /alan raa P 1ahan ba,u semen #"rtland P 1ahan pemutih' pen"s",' ,erami,' tahan api P 1ahan pen/ernih air 1<. Gran(t
enesa : )% +er/adi ,arena pr"ses mama an bersi2at asam *% +erbentu, didalam bumi 34 -m dan )0)8 ,m SIFAT
)% 1entu, intrusi : la,"lit' bath"lit' pa,"lit% *% -e,uatan te,an )000 H *800 ,Bcm * 3% 15 *'6 H *'7 4% Iarna elap )% +ransisi ranit dan Di"rit Q &A(OD$O&$+ TEMPAT
Sumatera' -alimantan TEKNIK TAMBANG
R Sesuai denan permintaan pr"du,si R #eleda,an secara bertahap sesuai dimensi diinin,an R Alat manual pahat' martil dll PENGOLAHAN = PEMANFAATAN
R #em"lesan R Lebih tahan bila ter,ena sinar matahari hu/an Man2aat : R 1ahan lantai atau "rnament R Sisa p"t"nan men/adi tersas" denan diceta, bersama semen putih% 11. Belerang : S#l&#r; S(&at
)% Ada * /enis : Sul2ida Alam *% 15 *'08 3% )8 % *8 4% Iarna ,unin 8% 1ila dib,ar be.arna biru Q =O* denan bau tida, ena, Tem)at D(tem#kan
Sumut' Sumsel' 5abar' 5atim' 5aten' Malu,u' Sulut Tekn(k Penam*angan
P +amban terbu,a P Disempr"t dan menuna,an alat sederhana% P #d lapisan tebal dib"r' dimasu,,an air panas 338 "= ,edalam endapan beleran melalui pipa ,"ndensasi dip"mpa ,eluar Q ditampun diendap,an Q sublimasiQ beleran bersih% Peng'la!an %an Peman&aatan
#E(OLAA( : P G berentu, -ristal dimasu,,an ,edalam aut"ciave' ditambah s"lar' air (AO dimau,,an uap air panas d te,anan 3 atm P G berbentu, lumpur 2l"tasi menin,at,an mutu Q dimasu,,an ,e aut"ciave MA(AA+ : P $ndusti ,imia pupu,' asam sul2at' metaluri P $ndusti cat' ,aret' anti serana' pena.et ,au' "bat H "batan% E(ESA : P +erbentu, ,arena pr"ses vul,ani, P 1erasal dari *S an meruapa,an asil redu,si =aSO4 "leh ,arb"n dan Methan% P 1erasal dari d"me% BAB III PENUTUP ".1 Ke(m)#lan 1ahan
alian $ndustri Merupa,an Semua Mineral dan 1atuan ,ecuali mineral l"am dan
eneri' an diali dan dipr"ses untu, penunaan a,hir industri% #en"l"nan
o
bahan alian industri berdasar,an cara terbentu,na:
-el"mp", $ : 1$ an ber,aitan denan 1atuan Sedimen'
•
Sub -el"mp", A : 1$ an ber,aitan denan batuampin
•
Sub -el"mp", 1 : 1$ an ber,aitan denan batuan sedimen lainna
o
-el"mp", $$' 1$ an ber,aitan denan batuan unun api
o
-el"mp", $$$' 1$ an ber,aitan denan intrusi plut"ni, batuan asam ultra basa
o
-el"mp", $>' 1$ an ber,aitan denan batuan endapan residu endapan
o
-el"mp", >' 1$ an ber,aitan denan pr"ses ubahan hidr"termal
o
-el"mp", >$' 1$ an ber,aitan denan batuan metam"r2
1eberapa bahan alian dari alam an beruna dalam ,ehidupan antara lain : Aspal Alam' Aspalite' Aspal mina,' -a"lin'
&usdiana' d,,% *0)0% Bahan Konstruksi Kimia% #alemban: #"lite,ni, (eeri Sri.i/aa http:BBb"sstamban%c"mBMineralsBrencanabahanalianindustri%html http:BBimaded.is%bl"sp"t%c"mB*0)0B)0Bpen"l"nanbahanaliandanbahan%html http:BBdennnatalian%bl"sp"t%c"mB*0)0B)*Bbahanalianindustri%html http:BBri;,imartar";i%bl"sp"t%c"mB*0))B0)Bbahanalianindustribi%html
Dip"s,an "leh Septiana A-humairah di 07%88 T(%ak a%a k'mentar
#"s,an -"mentar #"stin Lebih 1aru #"stin Lama 1eranda Lananan: #"s,an -"mentar At"m
Peng(k#t Ar() Bl'g Mengena( Sa-a
•
T *0)) 4 o
Septiana A-humairah saa adalah .anita biasa tetapi inin mela,u,an hal hal luar biasa%%%%,arna bahai K su,ses itu A- saa Lihat pr"2il len,ap,u •
T O,t"ber 4
Meninat (a
-eep amasah F,hUU
1ahan alian $ndustri
$si ati -F
V *00! )
+emplate Ethereal% Diberdaa,an "leh 1l"er% 5'%(#m +amban G"dium terdapat di Semaran 5a.a +enah dan 5"mban 5a.a +imur% G"dium diuna,an untu, bahan "bat dan peramu aram dapur% Mangan +amban manan terdapat di -liripan D$ G"a,arta dan +asi,malaa 5a.a 1arat% +amban manan /ua terdapat di Lampun' Malu,u' (+1 dan Sula.esi Ftara% See m"re at: http:BB,uliahtamban%bl"sp"t%c"%idB*0)3B0)Bpen"l"nanbahanaliandan bahan%htmlWsthash%<=l!c"Lb%dpu2
