Συλλογικό-Το Πρώτο Συνέδριο του ΣΕΚΕ (Πρακτικά)-ΚΕ του ΚΚΕ.pdf

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΣΕΚΕ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΣΕΚΕ Π ΡΑ ΚΤΙΚΑ

ΑΦ ΙΕΡΩΜ Α Σ ΤΟ 11ο Σ Υ Ν Ε Δ Ρ ΙΟ Τ Ο Υ Κ Κ Ε

Τά κείμενα έπιμελήθηκε καί προλογίζει τό 'Ιστορικό Τμήμα τής ΚΕ τοΰ ΚΚΕ

ΕΚΔΟΣΗ ΤΗ Σ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ Α Θ Η Ν Α 1982

ΠΡΟΛ ΟΓΟΣ

Mi: τούτη την έκδοση φέρνουμε στή δημοσιότητα Ινα Ανέκδοτο Ιστορικό κείμενο. Πρόκειται γιά τά Πρακτικά τοϋ Ιδρυτικού Συνεδρίου τοϋ ΣΕΚΕ, πού λίγο Αργότερα μετονομάστηκε σέ Κομμουνιστικό Κόμμα 'Ελλάδας. Τό κείμενο αύτό δέν είχε βρεθεί μέχρι σήμερα. Ή δημοσίευσή του Ερχεται νά καλύψει ένα κενό πού έδώ καί έξήντα τέσσερα όλόκληρα χρόνια θεωρούνταν δυσαναπλήρωτο. Τά Πρακτικά τού Πρώτου Συνεδρίου Αποτελοΰν μιά πολύτιμη καί άναντικατάστατη πηγή γιά τή μελέτη τών πρώτων χρόνων τής ιστορίας τοϋ Κόμματος. Δίνουν «άπό πρώτο χέρι» Απαραίτητα στοιχεία γιά μιά Αντικειμενική έκτίμηση τοΰ ιστορικού (-.κείνου συνεδρίου, γιά τό ρόλο πού έπαιξαν τά πρόσωπα πού συμμετείχαν σ ’αύτό, γενικότερα φωτίζουν τίς συνθήκες κάτω άπό τίς όποιες ιδρύθηκε τό Κόμμα. Μαζί μέ τά «Πρακτικά» καταχωροΰνται σ ‘αυτήν τήν Εκδοση καί τά κείμενα-άποφάσεις τού Συνεδρίου, όπως «Τό Ιδρυτικό ψήφισμα τού ΣΕΚΕ» πού πρωτοδημοσιεύτηκε στήν ΚΟΜΕΠ (Νοέμβρης 1980), «Αί Αρχαί καί τό Πρόγραμμα τοΰ Σοσιαλιστικού 'Εργατικού Κόμματος» καθώς καί τό « ' Υπόμνημα έπί τών έξωτερικών ζητημάτων», πού Εχουν δημοσιευ­ τεί στόν Πρώτο Τόμο τών "Επισήμων Κειμένων τού ΚΚΕ. Ή συγκέντρωση δλων αύτών τών ντοκουμέντων θεωρήθηκε χρήσιμη γιατί Ετσι δίνεται μιΑ πιό όλοκληρωμένη είκόνα τοϋ Συνεδρίου. Γία τήν καλύτερη Αξιολόγηση τής σημασίας πού είχε έκεϊνο τό συνέδριο στό Επαναστατικό κίνημα τής χώρας, κρίθηκε έπίσης Απαραίτητο νΑ γίνει σι: τούτο τόν Πρόλογο μιΑ σύντομη ΑναφορΑ στίς Ιστορικές συνθήκες μέσα στίς όποιες ιδρύθηκε τό ΚΚΕ.

Ή Ίδρυση τοϋ ΚΚΕ είναι προϊόν μιας μακρόχρονης οίκονομικοκοινωνικής διαδικασίας πού συντελέστηκε πάνω στή βάση τής έμφάνισης τοΰ 7

έργατικοΰ κινήματος τής χώρας καί τής συνένωσής του μέ τίς Ιδέες τοΰ μαρξισμού. 01 καταβολές αύτής τής διαδικασίας βρίσκονται στή δεύτερη πεντηκο­ νταετία τού περασμένου αΙώνα καί Ιδιαίτερα στίς τελευταίες δεκαετίες του. δταν μέ τήν άνάπτυξη μικρών βιομηχανικών έπιχειρήσεων - μανουφακτούρα καί βιοτεχνία - σημειώνεται μιά συγκέντρωση τής έργατικής τάξης στά βασικά έργατικά κέντρα. Τήν περίοδο αύτή ιδρύονται τά πρώτα έπαγγελματικά σωματεία τής έργατικής τάξης, καί μέσα στίς συνθήκες μιας άνελέητης έκμετάλλευσης καί καταπίεσης, πού γεννούσαν οί καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, ξεσπούν οί πρώτες έργατικές κινητοποιήσεις καί Απεργίες. Ή συνδικαλιστική όργάνωση, βέβαια, είναι Ακόμα πολύ περιορισμένη. Περιλαβαίνει μιά μικρή μερίδα τής έργατικής τάξης. Τά έργατικά σωματεία στή σύνθεσή τους δέν έχουν σαφή ταξικό χαρακτήρα καί στή δράση τους έπιδρούν σέ μεγάλο βαθμό συντεχνιακές Αντιλήψεις. ΤΑ γνωρίσματα αύτά τοϋ συνδικαλιστικού κινήματος άντανακλούν πρίν άπ 'όλα τό χαμηλό έπίπεδο καπιταλιστικής Ανάπτυξης τής έλληνικής κοινωνίας. Ή ’Ελλάδα ήταν τότε καθυστερημένη άγροτική χώρα, μέ μιά Ισχνή βιομηχανία, πού μόλις ξεπερνοΰσε τό στάδιο τής βιοτεχνίας. Ή οίκονομική καθυστέρηση τής χώρας όφείλεται στήν οίκονομική καί πολιτική έξάρτησή της άπό τό ξένο κεφάλαιο. Ιδιαίτερα τό Αγγλικό, πού Απομυζούσε τούς πόρους τής 'ελληνικής οίκονομίας, έμπόδιζε τήν έσωτερική συσσώρευση καί τήν Ανάπτυξη τής βιομηχανίας. Στή βιομηχανική Ανάπτυξη έβαζαν φραγμό καί οί Ισχυρές τσιφλικάδικες σχέσεις πού κυριαρχούσαν στήν Αγροτική οίκονομία. Τήν Ιδια περίοδο, κυρίως χΑρη στήν έπίδραση πού είχαν στήν 'Ελλάδα σημαντικά γεγονότα, δπως ή Κομμούνα τοΰ Παρισιού καί ο! μεγάλοι άγώνες τής έργατικής τάξης στήν Εύρώπη καί τήν 'Αμερική, κάνουν τήν έμφάνισή τους καί οί σοσιαλιστικές Ιδέες. Οί σοσιαλιστικές Ιδέες κερδίζουν στήν Αρχή μιά μερίδα προοδευτικών διανοουμένων καί φοιτητών καί σέ συνέχεια άρκετούς έργάτες. "Ετσι άρχίζει μιά όρισμένη σοσιαλιστική κίνηση μέ τή μορφή μικρών σοσιαλιστι­ κών όμίλων, πού ιδρύονται σέ ΑστικΑ κέντρα. ‘Αρχίζουν νΑ κυκλοφορούν καί τΑ πρώτα έντυπα καί έφημερίδες πού προπαγανδίζουν τίς σοσιαλιστικές Ιδέες. Μέ τίς πρώτες έκδηλώσεις τοΰ σοσιαλιστικού κινήματος άρχισαν καί οί διώξεις τής άρχουσας τάξης έναντίον του. Παρ 'δλα αύτΑ ό Αριθμός τών σοσιαλιστικών όμίλων σημειώνει αύξηση.

Ξεχωριστή θέση στή διάδοση τών σοσιαλιστικών Ιδεών κατέχουν οΐ Σταύρος Καλλέργης καί Πλάτων Δρακούλης, πού ήταν έπικεφαλής σοσιαλιστικών όμίλων. Πρέπει νά άναφερθεΐ έπίσης ό Μ. Άντύπας πού ή δράση του στά 'Επτάνησα καί τή Θεσσαλία ήταν άξιόλογη. Τόν Ίδιο καιρό έμφανίζεται, προβάλλοντας σοσιαλιστικές Ιδέες, καίμιά άναρχική άναρχοσυνδικαλιστική κίνηση στήν Πάτρα καί τόν Πύργο. Γενικά οί σοσιαλιστικές Ιδέες βρίσκονται άκόμα στό στάδιο του ούτοπικοΰ σοσιαλισμού καί είναι συγκεχυμένες. Συνυπάρχουν σ ‘αύτές οί Ιδέες τής Γαλλικής Επανάστασης, ό χριστιανικός ούμανισμός, ό μικροα­ στικός ριζοσπαστισμός, ό άναρχισμός κλπ. Οί σοσιαλιστικές Ιδέες, κυρίως στήν πρώτη περίοδο έχουν πολύ μικρή σχέση μέ τόν μαρξισμό. Δέν ίχουν πάρει έκταση, καί δέν έχουν κυρίούς συνδεθεί μέ τό έπαγγελματικό κίνημα τής έργατικής τάξης. Στήν πρώτη καί Ιδιαίτερα στή δεύτερη δεκαετία τοΰ 20οΰ αΙώνα, στό σοσιαλιστικό κίνημα σημειώνονται άξιοπρόσεκτες άλλαγές: Πρώτο. ’Αρχίζουν νά διαδίδονται όρισμένα Λπό τά έργα τών κλασι­ κών τοΰ μαρξισμού. Τό 1908 δημοσιεύεται τό έργο τοΰ Φ. Ενγκελς « Ό έπιστημονικός καί ούτοπικός σοσιαλισμός», καί τό 1909 καί 1913 τό «Κομμουνιστικό Μανιφέστο». Τό 1910 βλέπουν τό φώς άποσπάσματα άπό τό «Κεφάλαιο» τοΰ Κ. Μάρξ. Στή μαρξιστική φιλολογία αύτής τής περιόδου πρέπει νά περιληφθεϊ καί ή μικρή μελέτη τοΰ Γ. Σκλήρου πού κυκλοφόρησε τό 1907 μέ τίτλο «Τό κοινωνικό μας ζήτημα». Δεύτερο. Εμφανίζονται νέες, πιό άξιόλογες σοσιαλιστικές κινήσεις. 'Ορισμένες άπ 'αύτές ξεπερνούν σιγά-σιγά τό στάδιο τοΰ όμίλου καί έξελίσσονται σέ σοσιαλιστικές όργανώσεις. Τό 1909 ιδρύεται στή Θεσσαλονίκη ή Φεντερασιόν μ ’έπικεφαλής τόν Α. Μπεναρόγια. Ή όργάνωση αύτή είναι ή σπουδαιότερη άπ 'όλες τις σοσιαλιστικές όργανώσεις.· 'Αναπτύσσει έντονη δράση, δημιουργεί δε­ σμούς μέ τούς έργάτες τής Μακεδονίας καί διατηρεί σχέσεις μέ τά σοσιαλιστικά κόμματα τών βαλκανικών χωρών. Τό 1910 ή Φεντερασιόν γίνεται μέλος τής Δεύτερης Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Τό 1911 έκδίδει τήν έφημερίδα « Άβάντι». Τό 1909, ό Πλ. Δρακούλης Ιδρύει μιά νέα όργάνωση, πού τήν όνομάζει « Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα». Ή έπιρροή της στήν έργατική τάξη είναι πάρα πολύ μικρή. Τό 1911, ιδρύεται άπό τόν Ν. Γιαννιό τό «Σοσιαλιστικό Κέντρο τής ’Αθήνας». Μέ τήν πρωτοβουλία του δημιουργείται τήν ίδια χρονιά τό «Σοσιαλιστικό Κέντρο Πειραιά». Οί όργανώσεις αύτές Ιχουν κάποια δράση 9

σέ όρισμένα έπαγγελματικά Ιργατικά σωματεία τής ‘Αθήνας καί τού Πειραιά. Τό 1912 Ιδρύεται στήν ‘Αθήνα ό «Σοσιαλιστικός όμιλος τής ’Ελληνικής Νεολαίας», πού άνήκει στό «Σοσιαλιστικό κέντρο τής Αθήνας». Τό 1912 έμφανίζεται έπίσης ό «Σοσιαλιστικός "Ομιλος τής Κέρκυρας». Μετά τούς Βαλκανικούς πολέμους τοΰ 1912-13 Ιδρύεται στήν Καβάλα ή Σοσιαλιστική Νεολαία πού προπαγανδίζει τίς σοσιαλιστικές Ιδέες Ιδιαί­ τερα μέσα στούς καπνεργάτες. Τό 1914, 6 77. Δημητρατος Ιδρύει στήν ‘Αθήνα τή «Σοσιαλιστική ‘Εργατική Ένωση». Τό 1916 Ιδρύεται έπίσης στήν ’Αθήνα ή «Σοσιαλιστι­ κή Νεολαία» μέ πρωτεργάτη τόν Δημ. Αιγδόπουλο, πού ξεχωρίζει γιατί Εχει δεχθεί έντονα τίς μαρξιστικές Ιδέες. Ή όργάνωση τής «Σοσιαλιστικής Νεολαίας» άνάπτυξε σοβαρή διαφωτιστική δράση. Τρίτο. Πληθαίνουν τά περιοδικά καί οΙ έφημερίδες καθώς καί τά διάφορα έντυπα πού παίζουν σοβαρό ρόλο στή διάδοση τών σοσιαλιστικών Ιδεών καί στήν ταξική διαπαιδαγώγηση τών έργατών. Τήν περίοδο αύτή, παρά τό γεγονός ότι οΐ σοσιαλιστικές Ιδέες έχουν σημειώσει πρόοδο, υπάρχουν άκόμα στις θέσεις τών περισσότερων σοσιαλιστικών όργανώσεων καί όμάδων, πολλές συγχύσεις. Μέ τίς Ιδέες τοϋ έπιστημονικοΰ σοσιαλισμού βρίσκονται Ανάμεικτες καί Ιδέες τοΰ ρεφορμισμού καί τοΰ άναρχισμοΰ. Ή θεωρία τοΰ έπιστημονικοΰ σοσιαλισμού καθυστερεί. Αύτό όφείλεται, μαζί μέ τήν Αργή καπιταλιστική Ανάπτυξη τής 'Ελλάδας πού Αναφέραμε, καί στό γεγονός ότι οΙ σοσιαλιστικές Ιδέες έρχονται Από τή Δυτική Εύρώπη δπου κυριαρχεί ό όπορτουνισμός τής Β 'Διεθνούς. ‘Ενώ τό έπαναστατικό κέντρο τοΰ διεθνούς σοσιαλιστικού κινήματος Ιχει μετατοπιστεί στή Ρωσία, οί Ελληνες σοσιαλιστές πολύ λίγα γνωρίζουν γιά τήν Ιδεολογική δραστηριότητα τοΰ Λένιν πού άναπτύσσει καί πλουτίζει τή θεωρία τοΰ μαρξισμού στίς νέες Ιστορικές συνθήκες, τίς συνθήκες τοΰ Ιμπεριαλισμού. 01 συγχύσεις πού παρουσιάζονται έχουν τήν πηγή τους στήν έθνικιστική Ιδεολογία τής άρχουσας τάξης - μεγαλοϊδεατισμός - καί στίς ρεφορμιστικές Ιδέες πού άρχίζει νά καλλιεργεί τό κόμμα τών Φιλελευ­ θέρων. Μετά τό Κίνημα στό Γουδί (1909), πού ίδοσε στή «φιλελεύθερη» μερίδα τής άστικής τάξης τό προβάδισμα στήν πολιτική έξουσία, σημειώνεται μιά όρισμένη ώθηση στήν Ανάπτυξη τής βιομηχανίας, μέ Αποτέλεσμα τήν αύξηση τής Αριθμητικής δύναμης τής έργατικής τάξης. ' Υπολογίζεται ότι στά 1917 τό σύνολο τών έργατών βιομηχανίας - βιοτεχνίας - μεταφορών 10

ήταν περίπου 36.000 ένώ τό σύνολο τών Εργατοϋπαλλήλων Εφτανε τίς 100.000 άτομα. Αύξήθηκε Επίσης ό άριθμός τών σωματείων καί ή συνολική δύναμη τών μελών τους. Τά σωματεία Απαλλάσσονται σιγά-σιγά άπό τό συντεχνιακό τους χαρακτήρα καί πολλά άπ 'αύτά συνενώνονται σέ ‘Εργα­ τικά Κέντρα καί 'Ομοσπονδίες. "Ετσι τό 1908 Ιδρύεται τό ‘Εργατικό Κέντρο Βόλου, τό 1910 τά Έργατικά Κέντρα Λάρισας καί ’Αθήνας, τό 1912 τό ’Εργατικό Κέντρο Πειραιά, τό 1917 τό ‘Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης κ.ά. Στή δημιουργία ‘Εργατικών Κέντρων σοβαρός ήταν ό ρόλος τών τοπικών σοσιαλιστικών όργανώσεων. "Ετσι δημιουργοΰνται πιό στενοί δεσμοί άνάμεσα σ'αύτές τίς όργανώσεις καί τό συνδικαλιστικό κίνημα. Τό όργανωτικό άπλωμα τοϋ συνδικαλιστικού κινήματος άποτέλεσε τή βάση στήριξης σοβαρότερων καί μαζικότερων άγώνων τής έργατικής τάξης. Ιδιαίτερα άπεργιακών. Οί ταξικές συγκρούσεις πήραν μεγαλύτερη όξύτητα. Οί άγώνες τής έργατικής τάξης Εξακολουθούσαν νά παραμένουν άσυντόνιστοι καί άσύνδετοι. Ταυτόχρονα, άπό τά πιό πρωτοπόρα στοιχεία τής Εργατικής τάξης άρχισε νά συνειδητοποιείται ή άνάγκη τής δημιουργίας μιάς κεντρικής όργάνωσης, πού ν ‘άγκαλιάζει όλόκληρο τό συνδικαλιστικό κίνημα τής χώρας. Γιά τό σκοπό αύτό καταβλήθηκαν Επανειλημμένα προσπάθειες, πιό συγκεκριμένα στά χρόνια 1911, 1914 καί 1916, χωρίς νά φέρουν τό ποθούμενο Αποτέλεσμα. Οί άποτυχίες στίς προσπάθειες Ενοποίησης τών συνδικαλιστικών όργανώσεων όφείλονται στήν πολιτική τής άρχουσας τάξης, πού Επεόίωκε νά τίς Ελέγχει Ιδεολογικά καί όργανωτικά, ένώ τό σοσιαλιστικό κίνημα δέν είχε φτάσει στό σημείο ώριμότητας ώστε νά άποκρούσει τήν Ιδεολογική Επίδραση καί τήν υπονομευτική δράση τής όλιγαρχίας. Οί διάφορες σοσιαλιστικές όργανώσεις καί δμιλοι στό Ιδιο διάστημα δέν είχαν κατορθώσει, παρά τίς προσπάθειες πού κατέβαλαν, νά Ενοποιη­ θούν μέ σκοπό νά Ιδρύσουν τό Ενιαίο κόμμα τής έργατικής τάξης. ' Υπήρχαν άνάμεσά τους διαφωνίες σέ ζητήματα άρχών, προγράμματος καί όργάνω­ σης, κύρια έξαιτίας τής λειψής άφομοίωσης τοΰ μαρξισμού, καθώς καί τής Επιρροής πού άσκούσε ή άστική Ιδεολογία καί πολιτική πάνω σέ όρισμένα ήγετικά στελέχη τών σοσιαλιστικών όργανώσεων. Ή Ιδεολογική άνωριμότητα τοΰ σοσιαλιστικού κινήματος θά έκδηλωθεΐ έντονα στίς θέσεις πού υίοθέτησαν οί σοσιαλιστικές όργανώσεις πάνω στό ζήτημα τοϋ Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου τοϋ 1914-1918. «τΧρέος είχαν τότες οί "Ελληνες σοσιαλιστές - γράψει ό Ιστορικός Γ. 11

Κορδάτος - νά σηκώσουν ψηλά τήν Αντιπολεμική σημαία, νά καταγγείλουν στίς μάζες τούς σκοπούς καί τά αίτια τοΰ πολέμου καί νά ξεσκεπάσουν τό ρόλο πού παίζανε σέ βάρος τοΰ έλληνικοΰ λαοΰ τά δύο μεγάλα κόμματα τής έλληνικής κεφαλαιοκρατίας». 77 Εγινε δμως στήν πραγματικότητα; Ή όργάνωση τής «Φεντερασιόν» τάχθηκε ένάντια στόν πόλεμο καί στή συμμετοχή τής 'Ελλάδας σ 'αύτόν. Παρασύρθηκε, δμως, άπό τήν ύποκριτική στάση ούδετερότητας τής μοναρχικής παράταξης καί συνεργάστηκε μαζί της στίς βουλευτικές έκλογές τοΰ 1915. Τό «Σοσιαλιστικό Κέντρο» τής Αθήνας, μέ Επικεφαλής τόν Ν. Γιαννιό, τάχθηκε άνοιχτά ύπέρ τής Ά νταντόφιλης πολιτικής τοΰ Βενιζέλου. Τήν Ιδια στάση κράτησε καί ό Πλ. Δρακούλης πού προσχώρησε στό βενιζελισμό. "Οσο γιά τήν «Σοσιαλιστική ‘Εργατική "Ενωση», τοΰ 77. Δημητράτου δέν πήρε ξεκάθαρη Αντιπολεμική θέση. Μόνο μερικές φωνές σοσιαλιστών άκούστηκαν, Ιδιαίτερα άπό τή «Σοσιαλιστική Νεολαία» ‘Αθήνας τοΰ Δ. Λιγδόπουλου, πού καταδίκασε τόν Ιμπεριαλιστικό πόλεμο καί τή φιλοπόλεμη πολιτική τής Λρχουσας τάξης. Τό γεγονός δτι ή πλειοψηφία τών ήγετών τών Ελλήνων σοσιαλιστών παρασύρθηκαν Από τά κόμματα τής Αστικής τάξης, καθώς καί οΙ διαφωνίες τους πάνω σέ μιά σειρά ζητήματα Αρχών, δλα αύτά στάθηκαν ή αΙτία γιά τήν άποτυχία τών προσπαθειών Ενοποίησης τών σοσιαλιστικών όργανώσεων πάνω σέ σωστές μαρξιστικές Αρχές, σέ σωστό πρόγραμμα, πολιτική καί όργάνωση. Τέτιες προσπάθειες είχαν γίνει στίς σοσιαλιστικές συνδιασκέ­ ψεις πού πραγματοποιήθηκαν τό 1915 καί τό 1917. 01 διαφωνίες Ανάμεσα στίς σοσιαλιστικές όργανώσεις Εγιναν Εντονότε­ ρες δταν ή Κυβέρνηση τοΰ Βενιζέλου κατάφερε νά παρασύρει καί νά στείλει σάν Εκπροσώπους της στή λεγάμενη Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη τοΰ Λονδίνου, τούς σοσιαλιστΕς βουλευτές ‘Αριστοτέλη Σίδερη καί τόν Άλμπέρτο Κουριέλ καθώς καί τόν Παν. Δημητράτο. Ή Συνδιάσκεψη τοΰ Λονδίνου (20-23 Φλεβάρη 1918) όργανώθηκε άπό τίς Ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις τής Άντάντ σέ συνεργασία μέ τούς ηγέτες τής Β 'Διεθνούς. Σκοπός της ήταν ή δημιουργία Αντισοβιετικοΰ μετώπου στήν Εύρώπη καί ή ύποστήριξη Από μέρους τών σοσιαλιστικών κομμάτων τών σχεδίων τών Ιμπεριαλιστών γιά τό μεταπολεμικό ξαναμοΐρασμα τοΰ κόσμου. ΟΙ περισσότερες σοσιαλιστικές όργανώσεις καταδίκασαν τή συμμετο­ χή Ελλήνων σοσιαλιστών στή Συνδιάσκεψη τοΰ Λονδίνου. Ή Εντονη Ιδεολογική πάλη πού διεξήχθηκε Ενάντια στίς λαθεμένες άπάψεις είχε σάν Αποτέλεσμα νά ξεκαθαρίσουν, σέ μεγάλο βαθμό. Απόψεις καί θέσεις πάνω 12

σέ βασικά ζητήματα τής έποχής. "Εκανε άκόμα πιό έπιταχτική τήν άνάγκη δημιουργίας ενός ένιαίου σοσιαλιστικού κόμματος, πού νά στηρίζεται στό μαρξισμό. Τό γεγονός όμως πού στάθηκε Αποφασιστικό γιά τίς έξελίξεις στό σοσιαλιστικό κίνημα τής χώρας ήταν ή Μεγάλη Όχτωβριανή ’Επανάστα­ ση. "Οπως κάτω άπό τήν Ισχυρή έπίδρασή της σημειώθηκε μιά τεράστια άνοδος τοΰ έπαναστατικοΰ κινήματος σ ‘δλο τόν κόσμο καί δημιουργήθηκαν μιά σειρά κόμματα μέ συνεπή έπαναστατική γραμμή. Ετσι καί στήν ’Ελλάδα δημιουργήθηκε ενα μεγάλο κύμα ένθουσιασμοΰ. Ή Όχτωβριανή 'Επανάσταση Εφερε πιό κοντά σέ μάς τίς Ιδέες τοΰ μαρξισμοΰ-λενινισμοΰ. Συνέβαλε στό σχετικό ξεκαθάρισμα τών Ιδεολογικών συγχύσεων. 'Ορι­ σμένες άπό τίς σοσιαλιστικές όργανώσεις υΙοθέτησαν σωστές Επαναστατι­ κές θέσεις καί πρωτοστάτησαν στήν πάλη γιά τήν Ενοποίησή τους. "Ετσι ή Όχτωβριανή 'Επανάσταση μέ τίς ζωογόνες Ιδέες της Εδοσε ώθηση στό σοσιαλιστικό κίνημα, στάθηκε ό καταλύτης γιά τήν Επιτάχυνση τής διαδικασίας τής Ίδρυσης τοΰ Κόμματος τής Εργατικής τάξης. Κάτω άπό αύτές τίς συνθήκες, συνήλθε τό Γενάρη τοΰ 1918 στή Θεσσαλονίκη Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη στήν όποία πήραν μέρος ή «Σοσιαλιστική ’Εργατική "Ενωση τής ‘Αθήνας», τό «Σοσιαλιστικό Κέντρο τοΰ Πειραιά» καί ή «Φεντερασιόν». 'Αποφασίστηκε σ ’αύτήν νά συγκληθεΐ νέα Συνδιάσκεψη μέ συμμετοχή δλων τών σοσιαλιστικών όργανώσεων. Στή Συνδιάσκεψη πού συνήλθε τόν 'Ιούλη τοΰ 1918 στήν 'Αθήνα πήραν μέρος. Εκτός άπό τίς παραπάνω τρεις όργανώσεις, καί οί όργανώσεις τοΰ Βόλου καί τής Κέρκυρας. Τό «Σοσιαλιστικό Κέντρο» τοΰ Γιαννιοΰ δέν κλήθηκε νά πάρει μέρος γιατί μέ τή συνεργασία του μέ τήν κυβέρνηση τοΰ Βενιζέλου, άκολούθησε άνοιχτή διασπαστική πολιτική. Στή Συνδιάσκεψη άποφασίστηκε νά πραγματοποιηθεί τόν Όχτώ βρη τής ίδιας χρονιάς Πανελλαδικό Σοσιαλιστικό Συνέδριο γιά νά Ιδρυθεί τό πολιτικό κόμμα τής Εργατικής τάξης. 'Εκλέχτηκε καί όργανωτική Επιτροπή γιά τήν προετοιμασία τοΰ συνεδρίου. ‘Επίσης άποφασίστηκε δλες οI σοσιαλιστικές όργανώσεις νά δουλέψουν γιά τή σύγκληση Πανελλαδικού ‘Εργατικού Συνεδρίου γιά νά Ιδρυθεί τό Κεντρικό συνδικαλιστικό δργανο. Γιά τήν προετοιμασία του, συνήλθε τόν Αύγουστο Συνδιάσκεψη Αντιπροσώπων άπό τά Εργατικά κέντρα τής ‘Αθήνας, τοΰ Πειραιά καί τής Θεσσαλονίκης. "Ετσι στίς 21 Όχτώ βρη τοΰ 1918 κλήθηκε τό Πρώτο Πανελλαδικό ’Εργατικό Συνέδριο, δπου Αντιπροσωπεύτηκαν 44 σωματεία συνολικής δύναμης 60.000 περίπου μελών. Τόν κύριο ρόλο στή διοργάνωση τοΰ 13

Συνεδρίου έπαιξε τό « ‘Εργατικό Κέντρο τής Θεσσαλονίκης», ένώ τά « 'Εργατικά Κέντρα τής ’Αθήνας καί τοΰ Πειραιά» βρίσκονταν κάτω άπό τήν έπιρροή τοΰ Κόμματος τών Φιλελευθέρων πού έπιδίωκε νά παρασύρει τό έργατικά κίνημα στό δρόμο τοΰ ρεφορμισμού καί τής ταξικής συνεργασίας. Στό Συνέδριο γιά τήν Ίδρυση Πανελλαδικού Συνδικαλιστικού Κέντρου έκδηλώθηκαν διάφορες Απόψεις πού τελικά διαμορφώθηκαν σέ τρεις βασικές παρατάξεις: Τούς όπαδούς τοΰ ταξικού συνδικαλισμού, τούς ρεφορμιστές καί τούς άναρχοσυνδικαλιστές. "Υστερα άπό έντονη Ιδεολογι­ κή πάλη Ανάμεσα σ ‘αύτές τίς παρατάξεις, τό Συνέδριο έκανε δεκτή τήν Αρχή τής πάλης τών τάξεων. Τό Συνέδριο Ίδρυσε τή Γενική Συνομοσπονδία ‘Εργατών 'Ελλάδας (ΓΣΕΕ). Οί προσπΑθειες τής Κυβέρνησης νά έξασφαλίσει τόν έλεγχο τοΰ συνδικαλιστικού κινήματος Απότυχαν. Ή νίκη τοΰ ταξικού συνδικαλισμού στό Συνέδριο έπέδρασε ΑποφασιστικΑ στή μετέπει­ τα πορεία τοΰ έργατικού κινήματος. Στίς 4-10 (17-23) τοΰ Νοέμβρη 1918 συνήλθε στόν Πειραιά τό 'Ιδρυτικό Συνέδριο τοΰ Σοσιαλιστικού 'Εργατικού Κόμματος τής 'Ελλά­ δας (Σ Ε Κ Ε .). ‘Από τΑ ΠρακτικΑ τοΰ Συνεδρίου φαίνεται καθαρά ή Ιδεολογική τοποθέτηση τών συνέδρων. Σ 'αύτό τρεις βασικές τΑσεις έκδηλώθηκαν, τρία διαφορετικΑ Ιδεολογικά ρεύματα. Ή Αριστερή τάση μέ έπικεφαλής τόν Δημ. Λιγδόπουλο, ή κεντριστική μέ τόν Α. Μπεναρόγια καί ή δεξιΑ μέ κυριότερους έκπρόσωπους τούς Ν. Γιαννιό καί Άριστ. Σίδερη. ‘Αντικείμενο έντονης Ιδεολογικής πΑλης ΑνΑμεσα στούς Αντιπροσώ­ πους τοΰ Συνέδριου Αποτέλεσαν τΑ βασικΑ προβλήματα τής έποχής: ή στάση τών σοσιαλιστών Απέναντι στό πρόβλημα τοϋ πολέμου καί τής εΙρήνης, Απέναντι στό πρόγραμμα καί τό καταστατικό τοΰ κόμματος, στά ζητήματα τακτικής, ή στάση Απέναντι στά Αστικά κόμματα, κλπ. Ή μεγάλη σημασία τοΰ Συνέδριου βρίσκεται στό δτι στά βασικότερα ζητήματα έπικράτησαν οί συνεπείς μαρξιστικές θέσεις, δτι ή έξουσία πρέπει νά βρίσκεται στά χέρια τής έργατικής τάξης (δικτατορία τοΰ προλετα­ ριάτου), δτι δρος Απαραίτητος γιΑ τήν έπικρΑτηση τοΰ σοσιαλισμού είναι ή κοινωνικοποίηση τών μέσων παραγωγής, δτι είναι Απαραίτητη ή ένιαία Επαναστατική δράση τής παγκόσμιας έργατιάς. ‘Ιδιαίτερη όξύτητα πήρε ή κριτική τών ρεφορμιστικών καί έθνικιστικών Απόψεων τού Γιαννιοΰ, πράγμα πού Ανάγκασε τόν Ίδιο καί τήν όμάδα του ν 'Αποχωρήσουν Από τό Συνέδριο. ΤΑ ΠρακτικΑ πιστοποιούν πόσο Ικδηλη ήταν <ίτίς έργασίες τοΰ 14

Συνι,όριου ή ίπίόραση τών Ιδεών τής ’Οκτωβριανής 'Επανάστασης. Αύτό φαίνεται καί στις συχνές άναφορές σ 'αύτό τό κοσμοϊστορικό γεγονός, δσο καί στά δύο κείμενα πού ψηφίστηκαν: τό «Χαιρετιστήριο ψήφισμα έπί τής πρώτης έπετείου τής Ρωσικής Δημοκρατίας τών Σοβιέτ» καί ή «Διαμαρ­ τυρία διά τήν μελετωμένην έπέμβασιν τών Ιμπεριαλιστών τής Άντάντ καί τού ελληνικού στρατού ένάντια στό νεαρό Σοβιετικό Κράτος». Τέλος τό Συνέδριο έξέλεξε πενταμελή Κεντρική 'Επιτροπή πού στή σύνθεσή της πλειοψήφησαν οI ύποστηριχτές τών έπαναστατικών άρχών. Βέβαια τά Πρακτικά καί ο! 'Αποφάσεις τοΰ Συνεδρίου φανερώνουν καί τά σοβαρά κενά καί έλλείψεις πού υπήρχαν άκόμα στή μαρξιστική τοποθέτηση τών στελεχών τοΰ νέου κόμματος, τήν άδυναμία τους νά Εφαρμόσουν δημιουργικά σέ μιά σειρά ζητήματα τή μαρξιστική θεωρία στό έδαφος τής έλληνικής πραγματικότητας. Ό μω ς ή Ιδεολογικοπολιτική ώρίμανση τοΰ κόμματος δέν μπορούσε νά συντελεστή άπό τή μιά μέρα στήν άλλη. "Οπως έγινε καί μέ άλλα κομμουνιστικά κόμματα, ή διαμόρφωση τού ΚΚΕ σέ μαρξιστικό λενινιστικό κόμμα θά άπαιτήσει άρκετό χρόνο. Τό ΚΚΕ θά χρειαστεί νά μελετήσει τή θεωρία τοΰ μαρξισμοΰ-λενινισμού, τήν πείρα τοΰ διεθνούς έπαναστατικοΰ κινήματος, θά πρέπει νά συσσωρεύσει μέσα άπό τούς άγώνες του τή δική του πείρα γιά ν 'άποκτήσει τήν Ικανότητα νά επεξεργάζεται δημιουργικά τή δική του στρατηγική καί τακτική. 'Ωστόσο οί βασικές προγραμματικές θέσεις πού υιοθέτησε τό Συνέδριο τού \τοϊδρυμένου κόμματος καί ή έγκαιρη προσχώρησή του στήν Κομμου­ νιστική Διεθνή (1920) θά τοΰ έξασφαλίσουν άπό τά πρώτα του βήματα, σωστό έπαναστατικό προσανατολισμό. Ή Ίδρυση τοΰ ΣΕΚΕ στάθηκε σημαντικός σταθμός στή νεώτερη Ιστορία τής χώρας. Ή έργατική τάξη μέ τήν Ίδρυση τοΰ ΣΕΚΕ πρόβαλε στό στίβο τής ταξικής πάλης σάν αύτοτελής δύναμη, μέ τό δικό της κόμμα, μέ τούς δικούς της σκοπούς, μέ τήν όργανωμένη πάλη της ένάντια στά θεμέλια τής άστικής κοινωνίας, τοΰ καθεστώτος τής έκμετάλλευσης καί τής καταπίε­ σης.

Ή άφιέρωση αύτής τής Εκδοσης στό I Ιο Συνέδριο τοΰ ΚΚΕ έχει τούτο τό νόημα: νά υπογραμμίσει τό ρόλο τού 1ου Συνέδριου στή θεμελίωση τοΰ Κόμματος καί τήν έπίδραση πού είχε στήν έξέλιξη τοΰ έπαναστατικοΰ κινήματος τής χώρας, καί ταυτόχρονα νά θυμίσει τόν ήρωικό δρόμο πού διάνυσε τό ΚΚΕ άπό τήν Ίδρυσή του μέχρι σήμερα. Μελετώντας τήν ιστορία τού ΚΚΕ δέν μπορούμε παρά νά διαπιστώ­ 15

σουμε πόσο αίσθητή είναι ή έπίδραση πού είχαν οΙ Αποφάσεις τοΰ Ιου Συνεδρίου του στούς Ιδεολογικούς καί πολιτικούς Αγώνες πού έπακολού­ θησαν, στήν όργάνωση τών Αγώνων τής έργατικής τάξης καί δλων τών Εργαζομένων, στήν πάλη γιά τή βελτίωση τής οίκονομικής καί κοινωνικής θέσης τους, γιά τίς δημοκρατικές έλευθερίες καί τά δικαιώματα τοΰ λαοΰ, γιά τήν ’Ανεξαρτησία, τή Δημοκρατία καί τό Σοσιαλισμό. Μέσα άπ "αύτούς τούς Αγώνες καί τίς Απροσμέτρητες θυσίες του γιά τήν προκοπή τοΰ λαοΰ, τό ΚΚΕ άναπτύχθηκε, άνδρώθηκε, καί ΐγινε τό μεγάλο κόμμα τής έργατικής τάξης. Χάρη στήν πλούσια πείρα πού άποκόμισε άπ ‘τούς Αγώνες αύτούς, τό ΚΚΕ προύπαντά τό I Ιο Συνέδριό του, Ισχυρό καί ώριμο Ιδεολογικά, πολιτικά, όργανωτικά, χαράζοντας τό δρόμο πού θά μάς όδηγήσει στή Δημοκρατία τοΰ Λαοΰ καί τό Σοσιαλισμό. Όκτώβρης 1982

Τό Ιστορικό Τμήμα τής ΚΕ τοΰ ΚΚΕ

16

Σ Η Μ Ε ΙΩ Μ Α

Οί έργασίες τοϋ Πρώτου Συνεδρίου τοΰ Σοσιαλιστικού ’Εργατικού Κόμματος τής 'Ελλάδας κράτησαν συνολικά έφτά ήμερες. Τό κείμενο τών Πρακτικών πού άκολουθεΐ καλύπτει τίς πέντε ήμερες τών έργασιών τοΰ Συνεδρίου. Τά Πρακτικά τών δύο τελευταίων ήμερών δέν έχουν βρεθεί, όπως δέν στάθηκε δυνατό νά βρεθούν μέχρι σήμερα καί άλλα κείμενα τοΰ Συνεδρίου. Τό κείμενο τών Πρακτικών βρέθηκε δακτυλογραφημένο, άλλά όχι σέ πολύ καλή κατάσταση. Σέ πολλά σημεία είναι κακογραμμένο καί δυσανάγνωστο. Γιά νά διευκολυνθεί ό άναγνώστης προβήκαμε σέ όρισμένες γραμματικές, συντακτικές καί γλωσσικές διορθώσεις. Τηρήσαμε όμως σάν κανόνα νά γίνουν όσο τό δυνατό λιγότερες έπεμβάσεις στό άρχικό κείμενο. Σέ καμιά περίπτωση δέν άλλοιώθηκε ή έννοια τοΰ κειμένου ά π ’αύτές τίς έπεμβάσεις. Δέν έγιναν διορθώσεις μόνο στίς παρακάτω τρεις περιπτώσεις: 1. Στό κείμενο συναντήσαμε λέξεις ή φράσεις άπό τίς όποιες δέν βγαίνει νόημα. Παραθέσαμε αύτές τίς λέξεις ή φράσεις μέσα σέ άγκύλες. 2. Στό κείμενο λείπουν συχνά λέξεις ή φράσεις, προφανώς άπό παράλειψη τοΰ πρακτικογράφου ή τής γραφομηχανής. Σ ’αύτές τίς περιπτώσεις τό κενό σημειώνεται μέ άποσιωπητικά μέσα σέ παρέν­ θεση. 3.' Ο άναγνώστης θά διαπιστώσει δτι πολλές φορές ό πρακτικογράφος δίνει τίς όμιλίες τών συνέδρων άλλοτε στό πρώτο καί άλλοτε στό τρίτο πρόσωπο. Σ ’αύτές τίς περιπτώσεις άφήνουμε τό κείμενο όπως έχει. Τέλος, έπειδή στό κείμενο γίνονται άναφορές σέ γεγονότα πού 17

μπορεΐ νά μήν είναι γνωστά σέ δλους τούς άναγνώστες, κρίναμε σκόπιμο νά παραθέσουμε ορισμένες σημειώσεις. Οί σημειώσεις δηλώνονται στό κείμενο μέ άριΟμούς καί μπαίνουν στό κάτω μέρος τής σελίδας. Ή Σύνταξη

18

Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α Α Π Α Ν Ε Λ Λ Α Δ ΙΚ Ο Υ Σ Ο Σ ΙΑ Λ ΙΣ Τ ΙΚ Ο Υ Σ Υ Ν Ε Δ Ρ ΙΟ Υ

Η Μ Li ΡΑ ΠΡΩΤΗ Κ υρια κή 4 /1 7 Ν ο εμ β ρ ίο υ Ι9ΙΚ. ώρα 10.30.- Α ίθο υσα σ υ νεδρ ιά σ εω ν ή έν Ι1ι:ιραιι:ΐ α ίθ ο υσ α σ υ νελεύσ εω ν τώ ν μ η χ α ν ικ ώ ν εμ π ο ρ ικ ώ ν ά τμ ο πλ ο ίω ν.

Κ Ο Κ Κ ΙΝ Ο Σ ( ’Οργανωτικής Επιτροπής)1. Έ ξ η γ ε ΐ ό τι ή αίθουσα ι:ίς τή ν όποια συνεδρ ιάζομ εν δέν ανή κει εις τό Σ ο σ ια λ ισ τικ ό ν Κόμμα καί ώς εκ τούτου δέν πρέπει νά κάμει είς τό κοινόν ή Λ ίακόσμησις, ή κάθε ά λ λο παρά σ ο σ ια λ ισ τ ικ ή , έντύπω σιν. Εύχεται όπω ς είς τό έρ χόμ ενον σ υνέδρ ιον έχω μ εν αίθουσ αν ΐδικ ή ν μας, όπω ς ήμ εΐς θέλωμεν. Π ΙΣ Π ΙΝ Η Σ ( (Ιειρ α ιώ ς). Χ α ιρ ετίζει διά τώ ν έξή ς: ή ό λ ό τη ς τών α ν τιπροσ ώ πω ν τών έρ γα το σ ο σ ια λισ τώ ν Π ειραιώ ς, τής κ α τ ’ές ο χ ή ν έρ γα τικ ή ς πόλεω ς τή ς 'Ε λ λ ά δ ο ς, θεω ρεί κα θήκον της α π α ρ α ίτη τον νά άπευθύνη θερμόν χ α ιρ ετισ μ ό ν πρός τούς αντιπρ οσ ώ που ς τοΰ Α 'Π α νελ λ α δ ικ ο ύ Σ οσ ια λ ισ τικ ο ύ Συνεδρίου τοϋ οποίου έδρα ώ ρίσ θη ή π ό λ ις μας. 1:ίς τόν χ α ιρ ετισ μ ό ν αύτόν έγκ ρύπτεται ή μεγάλη μας χα ρ ά γιά τό γενναΐον πρώ το βήμα πού κάμνει ή έλλ η νικ ή έρ γατιά καί ή |1α()ειά μας έλπ ίδα ότι τό σ υνέδρ ιόν μας θά ά σ χ ο λ η θ εΐ μέ σ οβ αρ ότη τα ά νάλογον τώ ν έξ αιρ ετικώ ν περ ισ τά σ εω ν πού διέρ ­ χεται σ ή μ ερ ον ή άνΟρωπότης μετά μίαν τρομ εράν κα ταιγίδα , θά I. II Οργιινωτική ' l-πιτροπή πού άνέλαβε τήν προετοιμασία καί διοργάνωση τοϋ I Ι|Μ·>τοι· ΙΙίίνΓ./.λιιδικού Σοσιαλιστικού Συνεδρίου έκλέχτηκε άπό τή Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη πού πριιγματοποιήΟηκε τόν 'Ιούλη τού Ι9ΙΚ. Τά μέλη τής 'Ο ργανωτικής Ί'.πιτροπής ητιιν οί: "Αριστος Α ρβανίτης. Νίκος Δημητράτος. Σταμάτης Κόκκινος, \\|1|Ίΐά μ Μπενιιρόγια καί Δημοσθένης Λιγδόπουλος.

19

άσ χ ο λ η θ ή , λέγω , μέ όλα τά έρ γα το σ ο σ ια λ ισ τικ ά ζη τήμ ατα πού α π α σ χολού ν τή ν πα γκόσ μ ιον έρ γα τικ ή ν τά ξιν. 'Α γ α π η το ί σ ύντρ οφ οι, άπό τάς απ οφ άσ εις τοΰ συνεδρίου έξαρτάται νά δείξω μ εν δν υπάρ χει εις τή ν ' Ελλάδα έρ γατική σ ο σ ια λ ισ τ ικ ή σ κέψ ις, αν πρα γμ ατικώ ς σ υγκινοΰ ν καί έμάς έδώ τά μεγάλα έρ γατικά πρ οβ λήμ ατα , πού ή ρ χ ισ α ν νά λύω νται καί εις τή ν λ ο ιπ ή ν Ευρώ πην, άν πρέπει καί έδώ νά κα λλιτερ εύσ η ή άθλία τύ χη τοΰ μεγαλυτέρου μέρους τοΰ λαοΰ μας, δηλ. τών έργατώ ν καί έργατιδώ ν, ή τουναντίον άν εις τή ν κ λ α σ σ ικ ή ν αυτήν χώ ραν 0ά διαιω νισ θή ή άπ ελπ ισ τικ ή καί άθλία κατάστασ ις τώ ν ειλώ τω ν καί έργατών. Εΰχόμεθα λο ιπ ό ν, ά γα πη τοί σ ύντρ οφ οι, όπω ς αί έρ γασ ία ι τοΰ σ υνεδρίου μας π ερ ιορ ιζόμενα ι έντός τοΰ κύκλου τών ά λ ηθ ινώ ν σ ο σ ια λ ισ τικ ώ ν ά ν ιιλ ή ψ εω ν, διεξαχθοΰ ν όμαλώ ς καί εύοδωθοΰν καί όπω ς γίνει μίαν ήμ έραν φ ανερόν ότι αί ήνωμέναι π ρ οσ π άθειαι τώ ν έργατώ ν τής ' Ε λλάδος σ υνετέλεσ α ν καί αύταί είς τή ν κ α λλ ιτέρ ευσ ιν τώ ν όρω ν τή ς ζω ή ς τή ς άνθρω πότητος. Μέ τή ν π επ ο ίθ η σ ιν ότι τό Εργον, διά τό ό π ο ιο ν έκλήθη τό σ υνέδρ ιον τοΰτο, θά άποβή μέγα καί Ισ χυρόν, άναφωνώ: Ζήτω ό διεθ νή ς σ οσ ια λ ισ μ ός! Ζήτω τό Σ ο σ ια λ ισ τικ ό ν Κόμμα τής ' Ε λλάδος (χειρ ο κ ρο τή μ α τα ). Κ Ο Κ Κ ΙΝ Ο Σ. Ε ν τε τ α λ μ έ ν ο ς ύπό τ ή ς ’Ο ρ γα νω τικ ή ς’ Ε π ιτρ ο­ πής τοΰ Α 'Π α ν ελ λ α δ ικ ο ύ Σ υνεδρίου νά προεδρεύσω κατά τάς σ υ νεδρ ιάσ εις μ έχρ ις ότου κ α ταρ τισ θ εΐ τό σώ μα καί έκλ εγεΐ τό π ρ οεδ ρείο, έξ όνόμ ατος τή ς Δ 'Σ υ νδια σ κ έψ εω ς2 κηρύσσω τή ν ένα ρ ξιν τοΰ Α 'Π α ν ελ λ α δ ικ ο ύ Σ ο σ ια λ ισ τικ ο ύ Σ υνεδρίου. Ό γραμματεύς τής όρ γα ν ω τική ς έπ ιτρ ο π ή ς σ ύντρ οφ ος ’Α ρ β ανίτης θά πρ οσ φ ω νήσ η έκ μέρους τή ς όρ γα ν ω τική ς έπ ιτρο π ή ς τούς ά ντιπροσ ώ πους. Α ΡΒ Α Ν ΙΤΗ Σ. Φ ίλοι σ ύντρ οφ οι καί σ υναγω νισ τα ί. Ή όρ γανω τική έπιτροπ ή κη ρ ύσ σ ουσ α τή ν ένα ρ ξιν τώ ν έργασ ιώ ν τοΰ Α ' ' Ε λ ληνικ ού Σ ο σ ια λ ισ τικ ο ΰ Σ υνεδρίου, τοΰ ίδρυτικοΰ

2. Πρόκειται γιά τή Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη τοΟ ‘Ιούλη 1918.

20

τοΰ έλλ η νικ ο ΰ τμ ήμ ατος τής Δ ιεθνούς, απευθύνει ένα χ α ιρ ετι­ σ μ όν χα ρ ά ς σ ’όλους εκείνους τούς τίμ ιους άγω νιστάς πού ύπό τή ν αχ τίδα τή ς Σ ο σ ια λ ισ τικ ή ς έρ γα τικ ή ς Δ ιεθνούς, έργάζοντα ι, όπου γή ς εύ ρίσ κ οντα ι γιά τήν διά δ ο σ ιν καί έπ ικ ρ ά τη σ ιν τού μ εγάλου απ ελευθερω τικού έργου τοΰ Σ οσ ιαλ ισ μ ού (χ ε ιρ ο κ ρ ο τ ή ­ ματα. Ζ ή τω ή Δ ιεθνή ς. Ζ ή τω ό σ ο σ ια λ ισ μ ό ς ). Σάς δέ σ ύντρ οφ οι πού ένθουσ ιώ ντες έσ πεύσ ατε ά π 'ό λ α τά μέρη τής χώ ρα ς όπου αί ά ρ χαί καί αί ϊδέαι μας ά ρ χίζου ν νά ριζοβ ολ ούν, αίσθανόμεθα ιδιαιτέρ α ν χα ρ άν, χα ιρ ετίζο ντες υμάς, πα λα ιούς άγαπη τούς σ υντρόφους καί σ υναγω νισ τά ς, τή ν ίσ το ρ ικ ή ν αύτήν ήμέραν εις τήν κ α τ 'έ ξ ο χ ή ν έρ γα τικ ή ν π όλ ιν τοΰ Π ειραιώ ς, καί δώ σ τή ν πό λ ιν τών έργατώ ν πού λόγω τώ ν ιδιαιτέρ ω ν τη ς προσ όντω ν πρ οορ ίζεται νά γίνη κέντρ ον τώ ν πρ ολεταρια κώ ν μας δυνάμεων θά σ φ υρ ηλ ατή σ ουμ ε όλο ι μαζί τούς σ τερεούς δεσμούς τής έρ γατιάς καί θά σ τήσ ου με τόν φω τεινό προβ ολέα, πού θά δ είχν ει σ ’αύτή τόν ένδοξο δρόμο πρός τή ν δύναμ ιν καί τήν ά π οκα τά σ τα σ ιν τή ν τελ ική ν. ’Επί τή εύκαιρία δέν παραλείπω μεν νά έξάρω μεν τή ν ό χ ι τυ χα ία ν σ ύμ π τω σιν τοΰ άνοίγμα τος τοΰ σ υνεδρίου μας μετά τό τέλ ος τοΰ σ υνεδρίου τώ ν έλλήνω ν έρ γα τώ ν1. ' Η ένια ία πα γκρ α τική ό ρ γάνω σ ις τώ ν έργατώ ν τής χώ ρα ς μας έπραγματώ θη μέ βάσεις πού προοιω νίζουν εύ τυχέστερ ον γιά αύτήν μ έλλον, νέα έρ γατική ζω ή καί δρ άσ ις άναλαμβάνεται έν σύμ πνοια μέ όλους τούς έργάτες τή ς γή ς. Είναι πλέον κα ιρ ός νά καταρτισ θοΰμε κα ί νά πρ οχω ρή σ ουμ ε τώρα πού όλοι οί λαοί κινούντα ι κα ί έκδηλώ νουν δρ α σ τικ ά τή ν θ έλ η σ ίν τους, είνα ι κα ιρός νά δείξη καί ό έλ λ η νικ ό ς λαός ότι υ πά ρ χει καί ότι είναι λαός ά ξιο ς, συμ βάλλω ν καί αυτός είς τή ν διεθνή άπελευθερωτικ ή ν κ ίν η σ η . Ρ ίχνοντα ς ένα βλέμμα οίκτου καί σ υμπαθείας σ τούς άπορους λαούς πού χά νο ντα ι σ τή ν μνημειώ δη αύτήν π α ρ εξή γη σ η τώ ν λαώ ν, θεωραΰμε πώς μιά κ α λλ ιτέρ α τύχη τούς πρέπ ει, ένα κα λλ ίτερ ο μ έλλον πού θά [πνίγετε τά πλατόν πάνω σέ μιά μ εταβολή σέ μιά κακή πρ οβ ολ ή τώ ν λαώ ν κατά τών τυράνων]. 3. Α ναφορά στό 'Ιδρυτικό Συνέδριο τής ΓΣΕΕ πού συνήλθε στίς 21-28 τοΰ Ό χτώ βρη 1918.

21

Σύντροφ οι, είναι τώρα κά μποσ ος κα ιρός πού ή σ ο σ ια λ ισ τ ι­ κή μας κοινω νία δέν είναι πλέον ιδέα αλ λά γεγονός πού έπραγματώΟη πάνω άπό όρ ια κρατώ ν καί θ ρ ησ κειώ ν ψ ηλά στή Ρωσσία πού εγινε τελευταία τό κέντρο τής έπα νασ τατική ς μαζικ ής κινήΛεως τή ς όποία ς ή μία γραμμή φ τάνει σ τή ν Λ όντρα μέ τό σ ύντροφο Χ ούϊσμαν (χε ιρ ο κ ρ ο τ ή μ α τα ) καί ή άλ λη καταλήγει στά Γ ερ μα νοελβ ετικ ά σ ύνορα πού ενεργεί ό σύντρ οφ ος Τροέλοτα (χε ιρ ο κ ρ ο τή μ α τα ). Στή Ρωσσία οί εργάτες ξεμπέρδεψ αν μέ τούς αστούς, τών άλλω ν ή τελική νίκ η θά κριθή άπό τή βοήθεια όλω ν τών έργατώ ν τής γής. Χ αιρετίζομ εν τή ν ένα ρ ξιν τής πρ ολ εταρ ια κής έπανασ τάσ εω ς πού ά ρ χ ισ ε νά έμπνέη τούς λαούς καί νά τρομάζη τούς τυράννους των. Κ α ταπ ληκ τικοί φθάνουν άπό τίνο ς αί ειδή σ εις άπό όλα τά ευρω παϊκά κέντρα. Σ τή ν ’ Α γγλία οί έργάτες μέ τόν σ ύντροφ ο Χ έντερσον βαδίζουν μέ σ ιω π η λ ή έπ ιβ λ η τικ ό τη τα έπί τή ν κ α τά λ η ψ ιν τοΰ (...) τής Μ εγάλης Β ρετανίας (χε ιρ ο κ ρ ο τ ή μ α τα ). Εις δέ τή ν Γ ερμα νίαν οί έργάτες μέ τόν σ ύντρ οφ ον Λ ήμπ κνεχτ ξεπέτα ξα ν θρ ιαμ β ευτικ ήν τή ν κόκ κινη σ η μ α ία πού οί πτυχές τη ς σ κ ορ π ίζου ν παντοΰ τήν χα ρ ά καί τή ν αισ ιο δο ξία . Στήν Α ύσ τρία ιδρύθηκαν συμβούλια καί σ τή ν ’Ιτα λία ό α σ τικ ός όρ γα ν ισ μ ό ς Εγινε σ κιά πού πρός έκ δ ίκ η σ ιν γιά τόν σ ύντροφ ο Λ άζαρι θά πέσει σ ’ενα φ ύσημα τοΰ πρ ολεταριά του (χε ιρ ο κ ρ ο τή μ α τα ). Σ τή ν Γ α λ λία ή μ ειοψ ηφ ία μέ τόν σ ύντροφο Λ ονγκέ σ υνέλα βα ν τή ν διεύθυνσ ιν τοΰ ήνωμένου κόμματος (χε ιρ ο κ ρ ο τή μ α τα ). Στή ν 'Ισ π α ν ία , δμω ς, ό σ ύντροφος Ί ν γ κ λ έ σ ια ς άγω νίζεται άκόμα πρός φ εουδάλους καί τούς παπάδες. Δέν ξέρουμ ε καλά τί γίνετα ι σ τή ν β αλκα νική. Είναι όμως βέβαιον πώς ή Ρ ω σσική έπα νάσ τασ ις μ πήκ ε σ τή ν ψ υχή τών σ τρατιω τώ ν καί έργατώ ν όλ η ς τή ς γή ς πού είνα ι άποφ ασ ισμ ένοι νά ξεμπερδέψ ουν μιά γιά πάντα μέ όλους τούς μ ιλ ιτα ρ ι­ σμούς, μέ όλα τά είδη τή ς έκμεταλλεύσεω ς, μέ όλους τούς τυράννους (χειρ ο κ ρο τή μ α τα ). Σ ύντροφ οι ή ώρα τής κρίσ εω ς έφθασε, χρ ειά ζετα ι θάρρος καί άπ όφ ασ ις καί ή νίκ η θά είναι δική μας. ’Απάνω στά έρείπια πού αφ ήνει ό κοσ μ ο ϊσ το ρ ικ ό τερ ο ς αύτός σ υγκλονισ μ ός πού έδοκίμ ασ ε ή Υ δ ρ ό γ ε ιο ς εγείρ ετα ι, έπί σ ειρ άς πτωμάτων, ύπό τόν ά ν τίλα λο ν τώ ν θρήνω ν καί τώ ν άρώ ν, έγκατα λελειμ μ ένη καί άπορφανευμένη καί τούς άνα τρ ιχια σ τικ ο ύ ς τριγμ ούς τών τάφων 22

τών νεκρώ ν πού βογκάν άνταπ όδω σ ιν, Ενας νέος άνθρω π ισ τικός πολ ιτισ μ ός πρός τόν ό π ο ιο ν όλ ό κ λ η ρ ο ς ή ά π ελπ ισ μένη άνθρωπότης ρ ίχνει μέ ά νακού φ ισ ιν βλέμμα έμ πισ τοσ ύ νης. Ό πα λα ιός αμαρτω λός κόσ μ ος πεθαίνει καί ένας νέος κόσμος τελεσ ιουργεϊται — ό σ ο σ ια λ ισ τ ικ ό ς — ό κόσ μ ος τώ ν έργατών. Γά είδω λα πίπτουν, ο ί λα οί έγείρ οντα ι καί οί δυνάσται των φεύγουν έντρομ οι. Καί πάλι πρ οβ ά λλ ουν σ τόν όρ ίζοντα μέ πύρινα γράμματα οί πα λα ιές μ εγάλες λέξεις: έλευθερία, ίσ ότης, αδελφ ότης. ΔΗ Μ Ο ΣΘ . Λ ΙΓ Δ Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ (έφ η μ ερ ίς « 'Ε ρ γ α τ ικ ό ς Α γών»). Εξ ονόμ ατος τή ς Σ ο σ ια λ ισ τικ ή ς Ό ρ γ α ν ώ σ εω ς ’Α θήνας χα ιρ έτα τούς α ν τιπροσ ώ πους. ’ Ε π ίσ η ς άπευθύνει θερμόν χα ιρ ετισ μ ό ν πρός τή ν έ λ λ η ν ικ ή ν καί διεθνή έρ γα τικ ή ν τά ξιν. ' Ομίλω ν έπί τοΰ σ υνεδρίου λέγει ότι σ υνέρ χεται τοΰτο ύπό εύνοϊκοτάτους όρους. Ή γενικ ή έπα νάσ τασ ις καί ή ερ γατική ζύμω σις τής Ε λ λ ά ­ δος δίδει τό δικαίω μα νά πισ τεύσ ω μεν ότι ή έρ γατική τά ξις πολύ γρ ή γορα Οά ξυπ νή σ η . Τούς εύνοϊκούς αυτούς όρους πρέπει νά τούς έκμεταλλευθώ μεν διά νά φέρωμεν τή ν ' Ε λλάδα έκεΐ πού εφΟασαν ήδη ά λ λοι λα οί (χε ιρ ο κ ρ ο τή μ α τα ). Μ ΙΧ Α Η Λ Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ (τή ς Σ ο σ ια λ ισ τικ ή ς ’ Ε ρ γα τικ ή ς ΝεοΑ θηνώ ν). Έ ξ όνόμ ατος τώ ν Σ ο σ ια λ ισ τικ ώ ν νεολαιώ ν τής ' Ελλάδος χα ιρ ετίζω μετά χα ρ ά ς τή ν ένα ρ ξιν τών έργασ ιώ ν τοΰ Α " Ε λ λ η ν ικ ο ύ Σ ο σ ια λ ισ τικ ο ύ Συνεδρίου. Ε ίναι άληθώ ς πολύ σ που δαίο τό σ ή μ ερ ον σ υντελούμενον γεγονός έπειτα άπό τάς πρώ τας πρ οσ π αθείας τή ς έργατιάς τής 'Ε λ λ ά δ ο ς, προσ παθείας πού έσ τρ έφ οντο κυρίω ς είς τή ν δ η ­ μ ιουρ γίαν καί τή ν σ τρ α το λο γία ν τοΰ έργατικοΰ στρατού πού θά άναλάβει τόν μεγάλο άγώνα. Έ ρ χ ό μ ε θ α δέ σ ή μ ερ ον διά νά θέσω μεν τόν θ εμ έλιον λίθ ον τοΰ έπα νασ τατικοΰ οικοδομ ήμ ατος μέσα είς τό ό π ο ιο ν θά ά ρ χ ίσ ο υ ν καί οί Ελληνες πρ ολ ετάρ ιοι τόν δρόμον πού ο ί συνάδελφ οί τω ν τοΰ ά λλου κόσμου έπρ οχώ ρη σ αν νικώ ντες καί θριαμ βεύοντες (χειρ ο κ ρο τή μ α τα ). ' Η σ η μ α σ ία τοΰ σ υνεδρίου είνα ι τόσ ον μεγάλη ό σ ον μεγάλα

λ α ίίΐς

23

είναι τά έμ πόδια πού έχομ ε νά ύ περνική σ ω μ ε πρός έπιτυχία ν τοϋ έργου μας. Τό σ υνέδρ ιον αύτό είνα ι τό πρώ τον πού γίνετα ι είς τήν ' Ε λλάδα, ό δέ π ρ ο ορ ισ μ ός του είνα ι νά σ ύμ πηξη έναν ίσ χυ ρ όν π ρ ολ εταρ ια κόν σ τρ ατόν είς τή ν 'Ε λ λ ά δ α , ούτως ώστε νά έχη όλα τά (...) τής νίκ η ς. Μ προσ τά σ τή ν μεγάλη αύτήν άπ οσ τολή τοΰ σ υνεδρίου πρέπει νά δείξω μεν τή ν ά νάλογον δύναμιν καί τό π ρέπον σ θένος, όπω ς ξεκαθα ρ ίζοντες τό γύρω μας έδαφος προχω ρή σ ω μεν πρός τά έμπρός. Π ρέπει νά τό έννοή σ ω μ εν όλοι. Ά π ό ήμάς έξαρταται ή νά διαιω νίσ ω μ εν τή ν άδυναμίαν καί τή ν άκ ατα σ τασ ίαν τής έλλ ηνικής έρ γατιας ή νά δημ ιουρ γήσ ω μεν καί έδώ τή ν ξυπνημένη εργατιά πού θά είνα ι ίκανή νά άκ ολου θήσ η τή ν έρ γατιά τοΰ άλλου κόσμου είς τό μεγάλο παγκόσ μ ιο κίνημα. Σ ύντροφοι! ’Ε παναλαμβάνω νά τονίσ ω ότι είνα ι άξιομνημ όνευτος ή σ η μ ερ ινή ήμερα. Είναι ένας σ οβ αρ ός καί σ πουδαίος σταθμός διά τή ν ισ το ρ ία τή ς χώ ρας. Τό έλ λ η νικ ό ν πρ ολ εταρ ιά το σ ήμ ερ α μέ χα ρ ά άνεμίζει τήν κοκ κινόχρ ω μ η σ η μ α ία του. Ο ί ά ν τιπρ όσ ω ποι τοΰ σ υνειδητοΰ πρ ολεταριά του τή ς 'Ε λ λ ά δ ο ς γιά πρώ τη φ ορά σήμ ερα συναντώ νται έπί τώ αύτώ. Γύρω μας βλέπουμε νά ρ οδίζη ή χαραυγή τής μ εγάλης ήμέρας. ' Η χρ υ σ ή ήμέρα τοΰ λυτρω μοΰ έφθασε. Ή άνατολή ά ρ χισ εν . Ό κόσ μ ος όλος γύρω κινείται. Δέν ή μ ποροϋσε βέβαια παρά καί ή έλ λ η νικ ή έργατιά, ή συνειδητή μερίδα τη ς, νά ά ρ χ ίσ ει τό μεγάλο δρόμο τής σ ω τηρ ίας της. Τόν δρόμον αύτόν έκλ ήθ ημ εν έμεΐς έδώ νά άνοίξω μ εν, ή σπουδαιότη ς τής α π ο σ το λή ς μας σύντρ οφ οι είνα ι μ εγάλη. Τ ιμή καί δόξα ανήκει σ τή ν έρ γατιά έκείνη τοϋ Β ορρά πού έσ άλ πισ ε πρώ τη τό τρανό σ άλ πισ μ α τή ς άναστάσεω ς. Χ ίλιες φ ορές δοξασ μ ένοι άς είναι ό λ ο ι ο ί έργάτες πού άκουσ α ν κα ί έννοιω σ αν τό σ άλ πισ μ α αύτό. (Χ ειρο κ ρ ο τή μ ατα ). Δόξα καί σ τή ν σ υνειδητή έρ γατιά τής ' Ελλάδος, πού σήμ ερα σ τέλ νει έδώ τούς ά ν τιπροσ ώ πους πού θά γίνουν οί πρώ τοι σ κα πα νείς τοϋ μεγάλου έργου. Σύντροφοι! Έ ξ όνόμ ατος τή ς Σ ο σ ια λ ισ τικ ή ς ’ Ε ρ γα τικής Ν εολαίας ’Α θηνών, τή ν όπ ο ία ν άντιπροσω πεύω σ ας άπευθύνω γεμάτος χα ρ άν τόν σ υντρ οφ ικ όν χα ιρ ετισ μ ό ν μαζύ μέ τήν ευ χήν 24

δλου τοΰ έλλ η νικ ο ΰ προλ εταρ ιά του γιά τή ν έπ ιτυ χία τής μ εγάλης ύποθέσεω ς, γιά τή ν όποία ήλθαμε νά έργασθώ μεν. (Π αρω τεταμένα χ ειρ ο κ ρ ο τή μ α τα ).

ΑΒΡΑΑΜ Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ ( Ό ρ γ α ν ω τ ικ ή ς Ε π ιτ ρ ο π ή ς ). 'Α ν α ­ γιγνώ σ κ ει χ α ιρ ετισ τή ρ ια τηλ εγρ αφ ήμ ατα ευχόμ ενα τή ν έπιτυχία ν τοΰ συνεδρίου. ΑΝΤΖΕΛ Π ΕΧ Ν Α ( Ό ρ γ α ν ώ σ ε ω ς Κ α βά λλα ς). Λέγω ότι τήν σ τιγμ ή ν πού συγκεντρω νόμ εθα έδώ διά πρώ τη ν φοράν, άλλοι σ ύντροφ οι κα τέκτησ αν τήν α ρ χή . Εις ένδειξιν δέ χα ρ άς έπί τή γερμ ανικ ή έπα νασ τάσ ει, πρ οτείνει όπω ς τό σ υνέδριον αναβάλει τάς έρ γασ ία ς του διά τό απόγευμα. ' Η πρ ό τα σ ις γίνετα ι ένθο υ σιω δώ ς δεκ τή .

Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ. Ζ ητεΐ τή ν άδεια ν τοΰ συνεδρίου όπω ς έξ ονόμ ατος αύτοΰ ά π οσ τείλει χ α ιρ ετισ τή ρ ια τηλεγραφ ήμ ατα όπου πρέπει. ’ Εξακολουθώ ν όμ ιλεΐ περί τοΰ πρό όλίγω ν ήμερώ ν λή ξα ντος έργατικοΰ συνεδρίου, ώς συμ μ ετάσ χω ν εις αΰτό ώς μέλος τή ς ό ρ γανω τικής έπ ιτρο π ή ς του, καί λέγει ότι έχει μ εγάλην σ η μ α σ ία ν τοΰτο διά τό έρ γον τοΰ Σ οσ ια λ ισ τικού Συνεδρίου. Π ρέπει νά εχω μεν ύ π ’όψ ει μας τάς έκεΐ λη φ θείσ α ς άπ οφ άσ εις, καί νά γνω ρίζω μεν ότι τό Σ οσ ια λ ισ τικ ό Συνέδριο έρ χετα ι ώς έπακολούθημ α τοΰ Έ ρ γ α τικ ο ΰ Συνεδρίου. Π ρέπει νά έννοή σ ουμ ε ότι ή δύναμις τοΰ σ ο σ ια λ ισ μ ού εύρίσ κεται μέσα σ τή ν έργατιά. Είναι δέ άνάγκη νά δείξω μεν τή ν δύναμίν μας εις τά άλλα κόμματα. Νά δείξω μεν ακόμα καί είς τούς πολιτευομένους τάς υ ποχρ εώ σ εις πού έχου ν ά πέναντι έκείνω ν τούς όποιους άντιπροσω πεύουν. Κ αταλήγω ν, εύχεται ύπέρ τή ς έπιτυχία ς τοΰ συνεδρίου. Κ α τόπιν τώ ν λ ό γω ν τοΟ Μ π ενα ρ ό για , τό σ υ νέ δρ ιο ν δ ια κ ό π τει τή ν σ υνεδρία σ ίν του πρ ό ς έ κ δ ή λ ω σ ιν τή ς χ α ρ ά ς του έπί τή νίκ η τοΰ σ ο σ ια λ ισ μ ο ύ έν Γερ μ α νία , υ πό τά ς ένθο υ σ ιώ δ εις έκδ η λ ώ σ ε ις τώ ν πα ρ ισ τα μ έν ω ν καί τά σ ο σ ια λ ισ τικ ά τρ α γο ύ δ ια τώ ν Ν εολα ιώ ν. 'Η μ έ ρ α πρώ τη 4 /1 7 Ν ο εμ β ρ ίο υ 1918 (άπόγευμα). Η σ υ νε δ ρ ία σ ις έ π α να λ α μ βά νετα ι σ τά ς 3.30 μ .μ., τοΰ προεδρ εύ ο ντο ς Κ οκκίνου κ η ρ ύ σ σ ο ντο ς τή ν έ ν α ρ ξίν τη ς.

25

Ό γρ α μ μ α τεύς τή ς Ο ρ γα νω τικ ή ς Ε π ιτρ ο π ή ς ’Α ρ β α νίτη ς κα θιστά γν ω σ τό ν ότι μ έχρ ι τή ς σ τιγ μ ή ς κατετέΟ ηκαν τά έ ξή ς π λ η ρ εξο ύ σ ια :

Α ΝΤΖΕΛ Π ΕΧ Ν Α . 'Υ π ά ρ χ ει ακόμη μιά ειδική πρ όσ κ λησ ις. Α ΡΒ Α Ν ΙΤΗ Σ. Π α ρίσ ταται προσ έτι καί ή όρ γάνω σις Καβάλλας διά τοΰ τέως γραμματέω ς τη ς Π εχνά ’Ά ν τ ζ ε λ . Δηλαδή έν όλω τριάντα εξ (36) άντιπρ όσ ω ποι.’ Α κολούθω ς α να γιγνώ σ κ ετα ι ό κ α τά λ ογο ς.

Κ Ο Κ Κ ΙΝ Ο Σ (Π ρ ο εδ ρ ικώ ν). Ε ΐσ ερχόμ εθα είς τή ν ή μ ερ ησ ίαν διάταξιν. Είναι άνάγκη νά προβοΰμε είς ανακοινώ σ εις περί τών α ντιπροσ ώ πω ν, ποιους καί πόσ ους αντιπροσ ω πεύουν κλπ., καθώς καί γιά τήν άλ λη ν ομάδα τώ ν ’Α θηνών4. Κ Ο Κ Κ ΙΝ Ο Σ.

’Α να γιγνώ σ κει έ π ισ το λ ή τή ς ά λ λ η ς όμ ά δ ο ς ’Α θηνώ ν.

Α Ρ Β Α Ν ΙΤΗ Σ (γραμ. ’Ο ρ γα νω τικ ή ς Ε π ιτ ρ ο π ή ς ). "Η ’Ο ρ γα νω τι­ κή Ε π ιτ ρ ο π ή έκά λεσ εν είς τό σ υνέδριον καί τήν ά λ λη ν όμάόα. Εις ά π ά ντη σ ιν τοΰ έγγράφου της ή ’Ο ργανω τική Ε π ιτ ρ ο π ή , έλαβε τή ν έξής έπ ισ τολ ή ν. ( Α ν α γ ιγ ν ώ σ κ ε ι τή ν έν λό γω έπ ισ το λ ή ν ). Είς τό έγγρα φ ον αύτό ή ’Ο ργα νω τική ’Ε πιτροπή μή ούσα άρμ οδία νά άπ οφ α σ ίσ η , πρ οσ εκ άλεσε τούς συντρόφους τή ς ά λ λη ς όμάδος νά πρ οσ έλθουν είς τό σ υνέδρ ιον, καί αφ ήνει ν ’ άποφ ανθή τό Συνέδριο. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ ( ’Ο ρ γα νω τικ ή ς ’ Ε πιτρ ο πή ς). Σύμφωνα μέ τήν εγκύκλιο πού έσ τειλεν ή ’Ο ργανω τική ’Ε π ιτρ οπή, έζητούσαμε νά μάς σ τείλη κάθε ό ρ γάνω σ ις έκθεσ ιν, ποία είνα ι, πόσα μέλη έχει, κλπ. Έ λ ά β α μ ε εκθέσεις: « Έ ρ γ α τ ικ ο ΰ Ά γώ ν ο ς» . Ν. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. ’ Επί τοΰ ζη τήμ ατος τών έκθέσεω ν θέλω νά ομ ιλήσ ω . Έ ρ χ ό μ ε θ α έδώ, φ ίλο ι, νά έργασθώ μεν, καί ό χι νά μ είνουν τά πράγματα στά χα ρ τιά. Α π ο ρ ε ίτ ε διότι δέν έλήφθη έκθεσις τού Κ έντρου μας, θά έπρεπε ν 'α ν α τρ έξ ετε σ τό παρελ4. Ι1|ΐ()κι:ιται γιά τήν όργύνοιοη τοΰ Ν. Γιαννιοϋ.

26

Οόν. Μ ιά 'Ο ρ γα νω τικ ή ’ Ε π ιτρ οπή άνέλαβε νά σ υγκαλέσ η τό σ υνέδριον. Πώς; Μέ ποία ν έντολ ή ν; Μέ ποιους σ υνεννοήθη ;... Ά λ λ 'ά ς τ'ά φ ή σ ω μ ε αυτά. Π ρέπει νά εϊμεθα φ ίλο ι έν τάξει. Δέν θέλετε νά μ ετέχω μεν του σ υνεδρίου; Μή μάς δεχθή τε. ' Εμείς έρχόμ εθα έδώ νά σ άς άνοίξω με τή ν ψ υχή μας καί ν'ά φ ή σ ω μ εν τά μικρ οπά θη... Μ 'α υ τά τά αίσ θήμ ατα έρχόμεθα. Ας άφ ήσω με τίς μ ικρ οδια φ ορ ές καί άς δοΰμε τή ν μ εγάλη μας νίκη. Γή μεγάλη νίκ η μας σ τή Ρ ω σσία, Α ύσ τρία, Γ ερμανία καί «ϋριο σ τή Γ αλλία καί σ τή ν 'Α γ γ λ ία . Καί πρέπει νά κυττάξωμε πώς ()« σ τερεώ σω με τή νίκ η μας. Θέλω νά μακρυγορεύσω γιά νά (ϊρ<ο πα ρ εξη γή σ εις. Κ οντά σ τή νίκ η μας τοΰ άλλου κόσμου Εχομε τή νίκ η σ τή ν ' Ελλάδα. “Ο χι μ όνο σ τό Π α νερ γατικ ό Συνέδριο. Χθές έδιάβαζα μιά Εκθεση Ενός άνω τάτου υ παλλή λου πρός τήν Κ υ β έρ νησ η, καί θά σ άς διαβά σ ω μιά περ ικ οπή. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Μή φεύγετε άπό τό θέμα. ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. “Ο χι. Θέλω νά αρω π α ρ εξη γή σ εις. Λ οιπόν, ή ΕκΟεσις αύτή λέγει: (δια βά ζει ενα μ έρ ο ς τή ς έκθέσεω ς είς τό ό π ο ιο ν ό α νώ τα το ς έ κ ε ΐν ο ς υ π ά λ λ η λ ο ς β εβ α ιώ νει, δ τι δέ μ π ο ρ ε ϊ πα ρά νά πέσ η τό

Βλέπετε δτι καί αύτοί οί ύ π ά λ λη λο ι τοΰ κράτους άναγκάζω νται ν ’ά ναγνω ρίζουν τή ν έπ ικ ρ ά τη σ ιν τώ ν νέων αρχώ ν. £ά ς βεβαιώ , φ ίλ ο ι, ότι δέν μένει ά λ λο νά κάμωμεν, γιά νά δώ σω μεν τό ο ρ ισ τικ ό πλ ήγμ α στού ς άντιπά λου ς, παρά νά ενω θώ μεν ό λο ι. Κ α τηγορ ήθ η μ εν γιά πολλά . Έ μ ε ΐς , ποτέ δέν κα τηγορ ή σ αμ ε τούς Θ εσ σ α λ ο νικ εΐς σ ο σ ια λ ισ τές ώς Β ουλγά­ ρους, ως πρ οδ ίδ οντας τή ν πα τρίδα των. Πώς είνα ι δυνατόν οί Μ πεναρόγια νά μή γνω ρ ίζου ν τή ν θεμελιώ δη ά ρ χ ή ν τοΰ Μ άρξ, ότι οί άγρόται μ ετανασ τεύουν είς τάς π όλ εις καί Επομένως δέν είναι δυνατόν οί ' Ε β ρ αίοι μ ικρ έμπ ορ οι τώ ν πόλεω ν νά γίνου ν άγρόται. Τούς έπολεμ ήσ αμ ε μ όνον γιά λόγους άρχώ ν καί τα κτική ς, πού θά έκθέσω μεν σ τό σ υνέδριον. Καί Ερχομαι στό τελευτα ίο θέμα. Π ισ τεύ σ ατέ μας. Δέν έρχόμ εθα νά σ άς έπιβάλω μεν τάς θ ελή σ εις μας. Έ ρ χ ό μ ε θ α νά κάμωμεν μαζί σας όη μ οκρ α τική ν εΙρήνην: άνευ προσ α ρ τήσ εω ν. Δέν έρχόμ εθα νά προσ α ρτήσ ω μεν κανένα δνευ άποζη μιώ σ εω ν, δέν ζητοΰμ εν άπό κανένα ά π οζη μ ίω σ ιν, δέν θά μάς ζη τή σ ει κανείς. “Ας πάρωμε α π τικ ό καθεστώ ς).

27

ένα λ όγο τοΰ μ εγάλου έκείνου Ο ύ ΐλσ ω ν, ό ό π ο ιο ς λέγει ότι πρέπει κάθε δια κ α νονισ μ ός νά γίνετα ι σύμφω να μέ τή ν κ α τ ’ου­ σία ν δικα ιοσ ύνη . Δ όσ α τε τό δίκ α ιο ν είς όλους, θά δώσωμε τό δίκ α ιο ν είς όλους. “Η ρθαμε νά ένώ σω με τά χέρ ια . Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Π ρ οτοΰ είσ έλθω μ εν είς τή ν ήμ ερ η σ ία ν διάταξιν, πρέπει νά έχω μεν τό σ υνέδρ ιον ώ ργανω μένον. Π ρέπει νά έκλέξω μ εν τό προεδρεΐον. Ζ η τεί νά κα θορ ισ θή πώς θά έ κλεγή τό πρ οεδ ρεΐον, άπό πόσ ου ς θά άπ οτελ εΐται κλπ. καί π ο ιο ί θά έχου ν δικαίω μα ψ ήφ ου, σύμφω να μέ τά μέλη, πού ά ντιπροσ ω πεύουν. Μ Π Α Λ Α Μ Π Α Ν ΙΔ Η Σ (Β όλου). Σ ύντροφ οι. Σήμ ερ ον συγκεντρω νόμεθα έδώ όπω ς θέσω μεν τάς βάσεις τοΰ Σ οσ ια λ ισ τικού Κ όμματος. Έ π ί τή ευ καιρ ία δέ αυτη θά κα θ ορ ισ θ εΐ ή δ ρ δσ ις όλω ν τών όργανώ σεω ν, ώς καί τά λάθη πού έκαμαν μ ερ ικ οί έξ ήμώ ν είς βάρος τοΰ Σ οσ ια λ ισ τικ ο ύ κινήμα τος. ’Επειδή δέ μία π ρ ότα σ ις τή ς Ό ρ γ α ν ώ σ εω ς Βόλου μ πορ εΐ νά θ ίξη τή ν φ ιλ ο τι­ μ ίαν μερικώ ν έξ ήμώ ν, σ υνιστώ είς τούς ά λλους ότι δέν πρέπει νά δείξω μεν πρ οσ ω π ολατρ εία ν, άλ λά σ άν κ α λοί φ ίλ ο ι πού ποθοΰμε τή ν σ ύμ π η ξιν τοΰ Κ όμματος καί τή ν έξάπλ ω σ ιν τοΰ σ ο σ ια λ ισ μ οΰ νά σ υζητή σ ω μ εν τά πρά γμ ατα μέ ψ υχρα ιμία ν. "Εχω έντο λ ή ν τή ς Ό ρ γ α ν ώ σ ε ω ς Βόλου, όπω ς μ έχρ ις ότου άποφ ανθή τό σ υνέδριον, οί βουλευταί Α. Σ ίδερ ης καί Α. Κ ουριέλ, ώς καί οί Π. Δ η μη τρ άτος καί Ν. Γ ια νν ιό ς άπ όσ χου ν τής σ υμ μ ετοχή ς είς τό σ υνέδρ ιον μ έχρ ι λή ξεω ς τώ ν ύποθέσεώ ν των. ΧΛΩΜ ΟΣ. ’ Α παντά είς τόν Μ πεναρ όγια καί κα τόπιν είς τόν Μ πα λα μπανίδη ν έκφράζω ν τή ν ά π ορ ία ν του για τί ό Ν. Γ ιαννιός συγκαταλέγεται μαζί μέ τούς άλλου ς 3 κατηγορουμένους. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . ’Επαναλαμβάνω σύντρ οφ οι ότι πρέπει πρώ τα νά όργανώ σω μεν τό σ υνέδρ ιον καί έπειτα νά σ υ ζη τή ­ σωμεν. Μέ τούς σ υντρόφους δέ τοΰ Βόλου δέν είμ αι σύμφω νος, καθότι μάς είνα ι έπάναγκες νά πα ρευρεθοΰν οί τέσ σ αρες σύντρ οφ οι, γιά νά ξεκαθα ρίσ ω μ εν τάς υ ποθέσ εις μας. Δ έχεσθε

νά άφ ήσω μεν νά παρ ακ αθήσ ου ν οί ά ντιπρ όσ ω ποι οί μή φέροντες έκθέσ εις; Π. Α Ν ΤΖΕΛ . Ή π ρ ότα σ ις τοΰ Κ έντρου τοΰ Βόλου είναι λ ο γικοτά τη διό τι υπάρ χουν μ ερ ικ αί διαφ ορ αί ό φ ειλόμ εναι είς π α ρ εξη γή σ εις καί έμεΐς θέλομ εν νά λείψ ουν αύταί. Έ μ ε ΐς θέλομε νά έξετασθοΰν ο ί π ρ οτά σ εις αί ύπάρ χουσ αι γιά τούς βουλευτάς, τόν Ν. Γ ια νν ιό ν ώς καί τόν Π. Δ η μη τράτον. Τά πρόσ ω πα αύτά έλα β αν ένερ γόν μ έρος καί όπω ς σ κέπ το­ νται είς τάς έπ α ρ χία ς, ή χα λά ρ ω σ ις τοΰ σ οσ ια λ ισ μ ού κλπ. όφ είλετα ι είς ανθρώ πους οί όπ ο ιο ι φ έρουν εύθύνας. Π ρέπει λο ιπ ό ν νά κ α θορ ισ θεΐ έν τίνι Ιδιότη τι θά πα ρασ τοΰν είς τό συνέδρ ιον αύτοί. Α Ρ Β Α Ν ΙΤΗ Σ. Σ ύντροφ οι, έκτός τής προτάσ εω ς αύτής διά τή ν όπ ο ία ν θ ’άποφ ανθή τό Σ υνέδριον, ύ πεβ λή θ η σ α ν καί προτά­ σ εις άπό τάς Ν εολαίας Π ειραιώ ς καί Βόλου αί όποΐα ι ζη τοΰν ψήφον. "Ο σ ον διά τό ζή τη μ α τώ ν συντρόφω ν, ή ’Ο ργα νω τική ’ Ε π ιτροπή π ρ οτείνει νά μείνουν τά π λ η ρ εξούσ ια όπω ς έχουν, κα ί σ τούς βουλευτάς, τόν Γ ια νν ιό ν , κα ί Δ η μ η τρ ά τον δοθεί ψ ήφ ος συμ βουλευτική. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Ζ η τεΐ έξ η γή σ εις, για τί κα τη γο ρ εΐτα ι καί γιατί τόν θέτουν είς ΐσ η ν μ οίρα ν μέ τούς άλλους. Μ Π Α Λ Α Μ Π Α Ν ΙΔ Η Σ . Είς άπ ά ντη σ ιν τοΰ σ υντρόφου Γ ιαννιοΰ λέγω ότι ή . Ό ρ γ ά ν ω σ ις Βόλου έλα β εν ύ π ’δψ ει τήν π ολ εμ ικ ή ν του κατά τών σ οσ ια λ ισ τώ ν. Καί γ ι ’αύτό θεω ρεί ότι πρέπει ό σ ύντρ οφ ος Γ ια νν ιό ς ν ’άπ ολογηθ ή. ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Αυτή είνα ι ή κα τη γορ ία ότι άρθρογραφοΰσα ένα ντίον; Μ Π Α Λ Α Μ Π Α Ν ΙΔ Η Σ . Ναί. ΚΟΥ ΡΙΕΛ. ’Ελπίζω νά είνα ι σύμφω νοι καί οί σ ύντροφ οι 29

Δ η μη τρ άτος καί Σ ίδερ η ς είς τό νά έλθη τό δικό μας ζή τη μ α πρό παντός άλλου. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Είμαι αναγκ ασ μένος νά υ ποσ τηρ ίξω καί πά λιν τή ν όρ γά ν ω σ ιν τοΰ Σ υνεδρίου. Π ρώ τον μοΰ φ αίνετα ι όμως, ότι θά κάμουν καλά νά ξεκαθα ρ ισ θοΰ ν τά π λ ηρ εξούσ ια καί έπειτα νά έλθουν όλα τά άλλα . "Ο σ ο γ ιά τάς Ν εολαίας, διά τήν Ν εολαίαν Βόλου δέν έγνω ρίζαμε άν ύφίσ τα ται. “Επειτα έμάθαμεν ότι ό "Ο μ ιλος καί ή π α λα ιά Ν εολ αία έ χά θ η κα ν καί γιά αύτό σ τή ν Ν εολαία Βόλου δίδετα ι ψ ήφ ος. ’Ε π ίσ η ς έδώ σαμεν ψ ήφ ον καί σ τή ν Ν εολαία Π ειραιώ ς. "Ω στε ή νεολ α ία Θ εσ σ α­ λο ν ίκ η ς, θά έχει δύο ψ ήφ ους κ α θ ’ότι είνα ι ή μ εγαλυτέρα α π 'ό λ ε ς . Αί ο ρ γανώ σ εις θά έχου ν ψ ήφ ον άναλόγω ς τώ ν μελώ ν των σύμφωνα μέ τάς έκθέσ εις των. Α ί έφ ημ ερίδες θά έχουν σ υμ β ουλευτικήν ψ ήφ ον. Τ έλ ος ο ί ά λ λοι βουλευταί κλπ. ψ ήφ ον σ υμ β ουλευτικήν μ έχρ ι τή ς λύσεω ς τοΰ ζη τή μ α τος των. Τ ελειώ νων παρακαλώ καί πά λιν νά έκλεγή τό προεδρεΐον. ΧΛΩΜ ΟΣ. 'Ε π ειδ ή καί έγώ πα ρ ίσ ταμ αι ώς ά ντιπρόσ ω πος τριώ ν νεολαιώ ν, έρωτώ άν καί έγώ θά έχω ψ ήφον.

ΣΙΔΕΡΗ Σ. Ν ομίζει ότι π ρ όκ ειτα ι νά γίνη σ υ ζή τη σ ις κάπως σοβαρω τέρα καί μέ κα λή ν π ίσ τιν «έκεϊνο πού ήρθαμε νά κάμωμε, είναι νά σ υζητήσ ω μ ε γιά τό συμ φ έρον τοΰ σ ο σ ια λ ι­ σμού καί ό χ ι άν εϊμεθα έδώ ώς κατηγορ ού μενοι ή ό χι. Τό ζή τη μ α τή ς σ υμ μ ετοχή ς μας είνα ι ήδη λυμένον. Θά έχομ εν σ υμ β ουλευτικήν ψήφον. Δέν είνα ι κανένα νέον ζή τημ α δΓ ήμάς». Τ ελειώ νει λέγω ν ότι όσ οι δέν έδειξαν κα λή ν διαγω γήν, δέν πρέπει ν ’άπ οκλ εισ θοΰ ν τοΰ Σ υνεδρίου, όπω ς άλλω στε συνέβη καί είς τή ν Γ α λ λία ν ( ’Α λμπέρ Τομάς, κλπ.). ΑΝΤΖΕΛ . Διά τή ν ψ ήφ ον, πού ζη τεί ό άντιπρ όσ ω πος τή ς Ν εολαίας Βόλου, έχει δίκ η ο , άφοΰ άπ οσ τέλλετα ι έδώ άπό 65 μέλη τή ς Ν εολαίας. 'Ό σ ο γιά τή ν άντιπρ οσ ω πεία Ν εολαίας Βόλου πού ισ χυ ρ ίζετα ι ό Χ λω μός, δέν έχει δίκη ο, διότι δέν υπάρχει τοιαύτη. Υ π ή ρ χ α ν πρώ τα ό 'Ό μ ιλ ο ς Βόλου καί ή 30

παλαιά Ν εολαία άλ λά κ α τόπιν ένώ θηκαν καί άπ ετέλεσα ν τήν σ ημ ερ ινή Ν εολαία Β όλου έξ 65 μελών. Κ Ο Μ ΙΩ Τ Η Σ ( Ό ρ γ α ν ώ σ ε ω ς Α θηνώ ν). Ά π ’δσ α άνέφερε ή 'Ο ρ γα νω τικ ή ’Ε π ιτρ ο π ή , δέν συμφω νώ είς τό νά μή έχη ψ ήφ ον ό σ ύντροφ ος Γ ια νν ιό ς. Ν ομίζω όμως ότι τό ζή τη μ α αύτό πρέπει νά έλθη πρώ τον. Νά ξεκαθα ρίσ ω μ ε τίς διαφ ορές μας πρώ τα."Ο σο γιά τάς έφ ημ ερίδας νομ ίζω ότι πρέπει νά έχου ν ψ ήφον. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Π ρ έπ ει νά λυθή πλ έον αύτό τό ζήτημα. Π ολύ σαφ ώ ς τό είπεν ό σ ύντρ οφ ος Σίδερης. Ο ί βουλευταί έχουν σ υμ β ουλευτικήν θέσ ιν. Ο ί δέ ά ν τιπρ όσ ω ποι τώ ν σ οσ ια λ ισ τικ ώ ν έφ ημ ερίδω ν έχου ν πά ντοτε σ υμ β ουλευτικήν ψ ήφ ον. "Ο σο αφ ορά τίς Ν εολαίες αύτές πά ντοτε έχου ν είς τό συνέδρ ιον σ υμ β ουλευτικήν ψ ήφ ον, άλλά , έ φ ’δσ ο ν δίδομ εν ψ ήφ ον σ έ μιά Ν εολαία, θά δώ σω μεν καί σ ’δλ ες τίς άλλες. Π ρ όκ ειται, λοιπ όν περί δύο προσ ώ πω ν μ όνον, τοΰ Π. Δ η μη τράτου καί Ν. Γ ιαννιοΰ. ' Η θ έσ ις τω ν πρέπει νά είνα ι ή Ιδία μέ τούς βουλευτάς. 'Ό τ α ν δέ έλθη τό ζή τημ ά τω ν, θά ά π ολογηθ οΰν, καί τότε θά κα νονισ θή ή θέσ ις των. Δέν π ρ έπ ει, σ ύντρ οφ οι, νά χά νω μεν καιρόν. Νά προβώ μεν είς τόν κα ταρ τισ μ όν τοΰ Π ροεδρείου. Δέν συμφωνώ μέ τή ν γνώ μ ην περί λύσεω ς τώ ν διαφ ορώ ν εύθύς έξ ά ρ χή ς. Ε ίναι άδύνατον. Τό όρ θόν είνα ι αΰται νά λυθοΰν, όπω ς πολύ όρθά είπε ό σύντρ οφ ος Σ ίδερ ης, κα τόπιν κα ί Ιδιαιτέρω ς μεταξύ μας. ΧΛΩΜ ΟΣ. Ά π α ν τ ώ ν είς τόν Μ πεναρ όγιαν λέγει, ότι οί μέν δύο βουλευταί νά έχου ν σ υμ β ουλευτικήν ψ ήφ ον, ό σ ον όμως αφορά τό άλλο ζή τημ α πού θέτουν γιά τόν Π. Δ η μη τρ ατον καί τόν Γ ια ννιόν, έρω τά πώς τίθεται νά είναι καί ο ί δύο κα τηγο­ ρούμενοι καί ποιος κα τη γορ εί τόν Γ ιαννιόν. ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Δ έχομαι νά τεθώ ύπό κα τη γορ ία ν καί νά έχω σ υμ βουλευτικήν ψ ήφον. (Χ ειρ ο κ ρ ο τή μ α τα έξ ένό ς μ έρους τή ς αίθούο η ς).

Χ Α 'ΓΖΗ Μ ΙΧ Α Λ Η Σ (Σ ο σ ια λ ισ τικ ο ύ Κ έντρου Α θ η ν ώ ν ). ’Εγώ ήρθα νά σάς πώ δύο κουβέντες. ’ Εδώ μέσα μάς έφερε μιά 31

άνάγκ η. Σέ πολ λά ζη τήμ ατα ο ΐ Σ ο σ ια λ ισ τα ί ήσ α ν χω ρ ισ μ ένοι καί ένώ νονται γιά νά π ρ οχω ρή σ ουνε σ τή δουλειά τους. Έ δ ώ , ένώ ήρθαμε γιά νά έργασθοΰμε, τό Κ έντρο Β όλου μάς άπαγγέλει κ α τη γορ ία κατά τή ς ά ρ θρ ογρ α φ ία ς μας. Έ δ ώ πέρα είμαστε χω ρ ισ μ ένοι σέ διάφ ορες ’Ο ρ γα νώ σ εις, χω ρ ίς ένια ΐο πρ όγρα μ ­ μα. Ά ν έξετάσω με, Εχει έδώ καμιά θέση ή Φ εντερ α σ ιόν καί τό Σ οσ ιαλ. Κ έντρο Α θ η ν ώ ν ; Δέν Εβλαψαν τά χατες καί έκεΐνοι; Λ οιπόν, κα νείς δέ θά είχε ψ ήφ ο έδώ μέσα, άν έκρίναμε Ετσι άμέσω ς τά πρόσω πα. Δέν θέλω νά πώ δτι πρέπει καί ν ’άφήσουμε τά πρόσ ω πα άνεξέλεγκτα . Θά έλέγξουμε, άλ λά σ τό τέλος. ΑΝΤΖΕΛ . Θ έλει νά έξ η γή σ ει καί πά λι για τί ή Ό ρ γ ά ν ω σ ις Βόλου θέτει ύπό κα τη γο ρ ία ν τόν Ν. Γ ιαννιόν. Π. Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ . Μά δέν Εληξε αύτό τό ζή τημ α; Ά κ ο ύ σαμε καί χειρ οκ ροτή μ α τα . Κ Ο Κ Κ ΙΝ Ο Σ (Π ρ ο εδρ εύ ω ν). Τ όν λόγο Εχει ό σύντροφος Δελαζάνος. "Α ν π ρ όκ ειτα ι δμω ς νά πή γιά τό ίδ ιο ζή τημ α, αύτό θεω ρείται λήξαν. ΔΕΛ Α ΖΑ Ν Ο Σ ( Έ φ η μ ε ρ ίδ ο ς «Σ ο σ ια λ ισ μ ό ς» ). "Ο χι, δέν Εληξε. Ά ν λάβουμε ύ π ’δψ ει μας τίς κα τη γορ ίες Βόλου περί άρ θρ ο­ γρ αφ ίας, πρέπει νά θεω ρηθούν κατηγορ ού μενοι αί Εφημερίδες καί δ χ ι τά άτομα. Α ΡΒ Α Ν ΙΤ Η Σ ( ’Ο ρ γα νω τικ ή ς "Ε πιτρ ο πή ς). Ή ’Ο ργανω τική Ε π ιτ ρ ο π ή , Εφερε τά ζη τήμ ατα σ τό σ υνέδριο ύπηρεσ ιακώ ς, κ α θ ’δ κα θήκον είχε. Δέν πρόκ ειται ν ’άπαγγελθή κατηγορία. Φ ΡΑ Ν Σ Π Ε ΤΡΟ Υ ΣΚ Α Σ. “Η θελα ή άλ λη όμάδα, νά μάς φ έρη τίς έκθέσ εις της. Ε π ιμ έ ν ω . Π ρέπει νά κα θορισ θή ή θέση της. ΚΟ Κ Κ ΙΝ Ο Σ. ’ Ελύθη τό ζήτημα. Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ . Π ρό παντός άλλου νά κα θορισ τή τό Π ροε­ δρεΐον. 32

Χ Α Τ Ζ Η Μ ΙΧ Α Λ Η Σ. όνομ ασ τικώ ς. Γ ιατί;

Ό

σύντρ οφ ος Δ η μη τρ άτος έκλήθη

Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Ε ίνα ι άπ όφ ασ ις τή ς Δ 'Σ υνδια σ κέψ εω ς, θά έξη γη θ ή ότα ν έλθη ή ώρα. Μ. Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ . Έ ρ ω τ ά ποία είνα ι ή θ έσ ις τοΰ σ υντρό­ φου Χλωμοΰ είς τό σ υνέδριον. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Ά π α ν τ ά δ τι ά ν τιπροσ ω πεύει τούς μ ορ­ φω τικούς 'Ο μ ίλ ο υ ς Α θ η ν ώ ν , Βόλου καί Λ αρίσ ης. ΑΝ ΤΖΕΛ . Ε π α ν α λ α μ β ά ν ει τάς έξ η γή σ εις του περ ί νεολ α ί­ ας Β όλου καί μετά δ ια λ ο γικ ή ν σ υ ζ ή τη σ ιν Χ λω μοΰ-"Α ντζελ κα θορίζεται δ τι ό Χ λω μός άντιπρ οσ ω πεύ ει τούς μορφω τικούς 'Ο μ ίλ ο υ ς Α θ η ν ώ ν καί Λ αρίσ ης. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ. Π α ρ ακα λεΐ νά πα ρ αιτη θοΰ ν ο ί λ ο ιπ ο ί τοΰ λόγου γιά νά προχω ρή σ ω μεν. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Δ η λ ο ΐ δ,τι πάν έπραξε έγινε τή σ υγκαταθέσει τώ ν σ υντρόφω ν του, τοΰ Σ ο σ ια λ ισ τικ ο ύ Κ έντρου Α θ η ν ώ ν , καί άν έτέθη ύπό κα τη γορ ία ν, τό έκαμε γιά νά έλθουν αί σ υ ζη τή ­ σ εις είς α ίσ ιο ν πέρας. Π ρ οκειμ ένο υ νά γίνη μ υ σ τικ ή ψ η φ ο φ ο ρ ία πρ ό ς έ κ λ ο γή ν τοΰ πρ ο εδ ρ είο υ, ά ποτελ ουμ ένο υ έξ ένό ς πρ ο έδρ ο υ, ένό ς ά ντιπ ρ ο έδρ ο υ καί ένό ς γρα μ μ α τέω ς, ό ρ ίζ ο ντα ι ώ ς έφ ο ρ ευ τική έ π ιτρ ο π ή ο ί Π. "Α ντζελ κα ί Η . Δελα ζά νος. Ψ η φ ίζο υν 25 ϊχ ο ν τ ε ς δ ικ αίω μ α ψ ήφου. Γ ενομ ένη ς τή ς δ ια λ ο γ ή ς Ελαβον ψ ή φους: Ώ ς πρ ό εδρ ο ς: "Α ντζελ 10, Π ισ π ιν ή ς 8, Γ ια ννιό ς 7. Ώ ς ά ντιπ ρ ό εδρ ο ς: Δ ελ α ζά νο ς 6, Λ ιγδ ό πο υ λο ς 6. Κ αί ώς γρα μ μ α τεύς: Ο Ικ ο νό μ ο υ 14, Χ λω μός 6. Ε π ο μ έ ν ω ς έκλ έγετα ι πρ ό εδ ρ ο ς ό Π. Α Ν Τ Ζ Ε Λ , ά ντιπ ρ ό ε δρ ο ς Η. ΔΕΛ Α Ζ Α Ν Ο Σ (τοΰ ίσ ο ψ η φ ίσ α ντ ο ς Δ. Λ ΙΓΔ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ πα ρ α ιτο υμ ένο υ ) καί γραμματεΰς ό Μ. Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ . Ό πρ ό εδ ρ ο ς "Α ντζελ , κα τα λα μ β ά νω ν τή ν έδρα ν ε υ χ α ρ ισ τε ί τούς ά ντιπρ ο σ ώ πο υ ς. Τ ή ν σ τιγ μ ή ν α υ τή ν ε ισ έ ρ χο ν τ α ι είς τό συ νέδρ ιο ν ο ί ά να μ ενόμ ενοι ά ντιπρ ό σ ω πο ι Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς Ά ρ δ ίτ η ς , Μ π ενρ ο υ μ πή ς καί Π. Π έτρου, γενόμ ενοι δεκ τοί Λιά χ ειρ ο κ ρ ο τη μ ά τω ν . Ό έξ αυτών Ά ρ δ ί τ η ς πρ ο σφ ω νεί τό

3

Ώ

συ νέδρ ιο ν έξ ό νό μ α το ς τή ς έρ γα τικ ή ς τά ξεω ς τή ς Θ εσ σ α λ ο ν ίκ η ς καί χ α ιρ ετ ίζε ι τούς Α ντιπροσώ πους. 'Ε κ φ ρ ά ζει τή ν χ α ρ ά ν του δ ιό τι τό σ υ νέδρ ιον γίνετα ι ύπό το ύ ς κ α λ λ ιτέ ρ ο υ ς ο Ιω νο ύ ς κα ί δ ιό τι πρ α γ μ α το π ο ιείτα ι καί ή έπιθυμ ία τή ς Δ ιεθνού ς πρ ό ς τή ν Φ ε ντε ρ α σ ιό ν π ερ ί σ υ γκ λ ή σ ε ω ς τοΰ σ υ νεδρ ίο υ. Έ π ίσ η ς το νίζε ι τή ν ν ίκ η ν τοΰ σ ο σ ια λ ισ μ ο ύ , ό ό π ο ιο ς έξα π λώ νετα ι παντοΰ. (Χ ειροκ ρ ο τή μ ατα ).

Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Ό σύντρ οφ ος ’Α ρ δίτη ς δέν ή το παρώ ν έδώ έξ ά ρ χ ή ς γιά νά γνω ρ ίζει ύπό ποιου ς όρους ήλθαμεν έδώ. "Ο ταν λέγει ότι ή Φ εντερ α σ ιόν κ α τ ’έντο λ ή ν τή ς Δ ιεθνούς, τούτο δέν είναι όρθόν. ’Α φ ήσατε, σ ύντρ οφ οι, νά νομ ισ θή ότι τό συνέδρ ιον αύτό δέν π ρ οή λθε μ όνο έκ Θ εσ σ α λ ο νίκ η ς, ά λ λ ’ είνα ι δργον όλω ν τώ ν Ε λ λ ή ν ω ν σ οσ ιαλ ιστώ ν. Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Δ ίδει έξ η γή σ εις. Β έβαιοι ότι δέν ήθελε νά πα ρ ασ τή σ η τό Σ υνέδριον ώς έρ γον μόνο τή ς Φ εντερ α σ ιόν, άλλά όλω ν τών σ ο σ ια λ ισ τώ ν τή ς Ε λ λ ά δ ο ς . ΦΡ. Π Ε ΤΡΟ Υ ΣΚ Α Σ. Σ ήμερον, τάς εύτυχεϊς αύτάς σ τιγμ άς πού σ υνέρ χοντα ι έδώ οί σ ο σ ια λ ισ τα ί καί πού ή έργατιά προβα ίνει νικ ή τρ ια , αύτή τή σ τιγμ ή ήρθε σ τά αύτιά μου ότι ή κυ β έρ νησ ις θά άπαγορεύσ η νά γνω σθή έξω κάθε τί πού θά λεχθή καί θά άπ οφ ασ ισ θή έδώ μέσα. Π ρ οτείνει νά διαμαρτυρηθεΐ γ ι ’αύτό τό Συνέδριον. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ. Κ αθήκον έχομ εν νά έρω τήσω μεν τάς άρχάς, έάν αύτά είναι αληθινά. ΧΛΩΜ ΟΣ. Β έβαιοι ότι είνα ι άληθινά. ΚΟΥ ΡΙΕΛ. "Εμαθα άπό τόν σ υμ π ολίτη ν Π ετσ όπ ουλον ότι αύτά πράγματι άπ εφ ασ ίσ θησ αν, χω ρ ίς όμως καί νά τεθούν είς έφ αρμογήν. "Α λλω ς τε είδα είς τή ν έφ ημ ερίδα «Β αλκανικός Τ αχυδρόμος» ν ’άναγράφ εται ή ένα ρξις τοΰ συνεδρίου. Π ρέπει λο ιπ ό ν νά έξετάσω μεν περί τίνος ακριβώ ς πρόκειται. ΧΛΩΜ ΟΣ. Νομίζω ότι ό «Β αλκανικός Τ αχυδρόμος» άναγράφει ξηρά τή ν ένα ρ ξιν τοΰ σ υνεδρίου καί τίπ οτε παραπάνω. Μ

Γνω ρίζω καλά ότι άπ ηγορεύθη ύπό τή ς Κ υβερνήσεω ς είς τόν τύπον παν σ χ ό λ ιο ν έπί τώ ν σ υνεδριάσ εω ν τοΰ σ υνεδρίου. Ν. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Ν ομίζει δ τι άν αύτό αληθεύει πρέπει ν ά γ ίν η διαμ αρτυρία, ακ ριβώ ς λαμβ ά νοντες ώς ά φ ορμ ήν αύτό, νά φανούμε σ τό έλ λ η νικ ό κ οινό καί νά έκθέσουμε τίς άπ όψ εις μας. Χ Α Τ Ζ Η Μ ΙΧ Α Λ Η Σ. Ν ομίζω ότι ένα σ ο σ ια λ ισ τ ικ ό σ υνέδριο δέν πρέπει νά ά σ χ ο λ εΐτα ι μέ τίς ένέρ γειες μ ιας άσ τικ ή ς Κ υβέρνησ ης. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Π ρ ο τείνει νά έξακρ ιβ ω θεΐ ή εΐδ η σ ις καί τότε νά προβοΰμε σ τά δέοντα. Α Ν Τ ΖΕΛ (Π ρ ό εδ ρ ο ς). Τ ό σ υνέδρ ιον ά π οφ αίνετα ι νά έξακριβωθεΐ άν είνα ι ά λ η θ ή ς ή ε ΐδ η σ ις καί τότε νά γ ίνη ή δέουσα ένέργεια. Α Ρ Β Α Ν ΙΤ Η Σ (Γρ α μ μ ατέα ς 'Ο ρ γ α ν ω τικ ή ς Ε π ιτ ρ ο π ή ς ). ’Α να γι­ γνώ σ κει έκθεσ ιν τή ς όρ γα ν ω τικ ή ς έπ ιτρο π ή ς. Π ροκειμ ένου ν ’ά ρ χ ίσ ει ή σ υ ζ ή τη σ ις ό Ά ρ δ ίτ η ς π ρ οτείνει δπω ς καθώς γίνετα ι είς δλ α τά σ υνέδρ ια, ό ρ ισ θ εΐ ό χρ ό ν ο ς τή ς διαρ κ είας τοΰ συνεδρίου καί ό χ ρ ό ν ο ς τή ς ό μ ιλία ς έκά σ του ά ντιπροσ ώ που. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Π λ η ρ ο φ ο ρ εί δ τι ή διά ρ κ εια τοΰ σ υνεδρί­ ου έχει ό ρ ισ θ εΐ πέντε ήμ έρες. "Ο σ ον άφ ορά τόν χρ ό ν ο ν τής όμ ιλία ς, πρ ο τείν ει 20 λεπ τά διά πρ ώ τη ν ό μ ιλ ία ν κα ί (...) διά δευτερολογία ν. Δ ιά τή ν α ίθουσ αν τώ ν σ υνεδριάσ εω ν λέγει δτι έχει π α ρ α χω ρ η θεΐ άπό τή ν Ιη ν μ.μ. έως τή ν 11 μ.μ. Κ α τό π ιν σ υ ζη τή σ εω ς ά πο φ α σ ίζε τα ι ή πρ ώ τη ό μ ιλ ία νά διαρκεΤ 1 5 ', ή δευτέρα 5. ΑΙ δέ σ υ νε δ ρ ιά σ εις ά πό τά ς 2-6 κ α ί 7-9.

Μ Π Ε Ν Ρ Ο Υ Μ Π Η Σ . Π ρ ο τείνει νά όρ ισ θ εΐ μιά έπιτροπ ή γιά τή ν έξέτα σ ιν τώ ν θεμάτων. Ε ίς αύτήν μ πορ εΐ νά λάβη μ έρος καί ένας έκ τή ς όρ γα ν ω τική ς έπιτροπ ή ς. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Συμφω νεί έ φ ’δ σ ο ν θά μ ετέχει καί ένα μέλος τή ς όρ γα ν ω τική ς έπιτροπ ή ς. 35

Χ Α Τ Ζ Η Μ ΙΧ Α Λ Η Σ. Λ έγει δτι τό κύρ ιον σώ μα είνα ι τό συνέδρ ιον καί ό χ ι ή ’Ο ρ γα νω τική ’ Ε π ιτρ οπή καί έπομένω ς δέν μ πορεΐ ό Μ πεναρ όγιας νά βάζη τόν δ ρ ο ν νά μ ετέχει κα ί ή όρ γανω τική έπιτροπ ή καί νά φω νάζη δπω ς έφώναζε είς τό έρ γα τικόν σ υνέδριον. ’Ε κείνοι πού θά έκλεγοΰ ν θά είνα ι μ ορφω μένοι ώ στε νά ξέρουν τί θά κάμουν. Ή ’Ο ργα νω τική ’Ε π ιτρ οπή νά κα θήσ η σ τή ν μπάντα. Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Λ έγει δ τι ή έπιτροπ ή αϋτη πρέπει ν ά γ ίν η . Διά νά γνω σ θούν κα ί άλ λα ι ά ν τιλ ή ψ εις, μ πορ εΐ δέ άφοΰ έχου ν μ ελετή­ σει τό ζή τη μ α νά μπή σ τή ν έπιτροπ ή ένας άπό κάθε ά ντιπροσ ω πεία καθώς καί ένας τή ς όρ γα ν ω τικ ή ς έπ ιτρ ο π ή ς, άφοΰ καί αύτός θά τό έχη μελετή σει. Α. Σ ΙΔ Ε Ρ Η Σ. Ν ομ ίζει δτι θά σ υζητη θ οΰν ού σ ια σ τικώ ς τά πράγματα. ' Υ πάρχει διαφ ω νία έκ μέρους βουλευτών καθώς καί άλλες. Έ χ ο μ ε ν τρ ία διάφ ορα ρεύματα καί νομίζω δ τι μ πορ εΐ νά γ ίνη μιά έπ ιτροπ ή είς τή ν ό ποία ν νά λά βουν μ έρος 3 ά π ’αύτά. Ή όμάς, λόγου χά ρ ιν Γ ιαννιοΰ ... Ν. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ . Δέν υ πάρ χει όμάς Γ ια ννιοΰ , ύπάρ χει Σ οσ ια ­ λ ισ τικ ό Κ έντρο ’Α θηνών. Α. ΣΙΔ ΕΡΗ Σ. Α ί λ έξεις δέν σ ημ αίνου ν, τό ίδ ιο είνα ι, πρέπει προπ αντός νά έξηγούμεθα. Φ Ρ. ΤΖΟ Υ Λ Α ΤΗ Σ. Νά γίνη έπ ιτρ ο π ή , δ χ ι δμω ς δπω ς είπεν ό Α. Σίδερης. 'Υ π ά ρ χο υ ν λέει τρ ία ρεύματα, δυνατόν δμω ς νά υ πάρχουν καί περ ισ σ ότερ α . Κ αλύτερα νά λάβουν μ έρος ένας ά πό κάθε πόλη. Δ Α Μ ΙΓ Ο Σ. Ε ίνα ι τή ς γ νώ μ ης δ τι πρέπει νά έκλεγή έπιτροπ ή π ρός τα χυτέρ αν έπίλ υ σ ιν τώ ν ζητημάτω ν. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Συμφωνεί μέ γνώ μ ην ’Α ρ δίττη. Λέγει δτι ή όμάς του έρ χετα ι μέ ένα όρ ισ μ ένο πρόγρα μμ α, θά προτείνει μεταρρυθμ ίσ εις σ τή ν τα κτική τοΰ Σοσ ιαλ-Δ ημοκ ρ ατικ οΰ κόμ­ 36

ματος, άν ύ πά ρ χει τέτοιο. “Ε τσι νομ ίζει θά είνα ι πα ρασκευα­ σμ ένοι καί ο ί ά λ λ ο ι ά ν τιπρ όσ ω ποι καί έπομένω ς μπορούν νά λάβουν μ έρος ό λ ο ι, Ενας άπό κάθε άντιπροσ ω πεία . Μ Π Ε Ν Ρ Ο Υ Μ Π Η Σ . Συμφω νεί νά λάβη μ έρος Ενας άπό κάθε όργάνω ση . Ν. Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ . Π ρ οκειμ ένου νά σ υζητή σ ουμ ε τίς άρ χές καί τό πρόγρα μμ α τοΰ κόμματος, θά φάμε μέρες πολλές, γ Γ α ύ τό ή όρ γανω τική έπιτροπ ή έκαμε Ενα ψ ήφ ισμ α γιά νά μήν άργή σ ουμ ε. Κ αί έπί τοΰ ψ ηφ ίσ μ ατος τούτου δέν είνα ι δυνατόν νά ά σ χ ο λ η θ ή ή έπ ιτρ ο π ή , άφοΰ θά γ ίνει άλλω ς τε ή αυριανή σ υζή τη σ ις. Π. Π ΕΤΡΟ Υ . Ν ομίζω ότι αί όρ γα νώ σ εις θά Εχουν έτοιμ άσ ει τή γνώ μη τους γιά τό ζή τημ α τοΰ κα τασ τα τικού. ' Επομένω ς ό σύντρ οφ ος Δ η μη τρ ατος Εχει δίκα ιο ώς πρός τό ψ ήφ ισμ α τής όρ γα ν ω τική ς έπ ιτροπ ής. Ά π ο φ α σ ίζ ε τ α ι ή έ κ λ ο γή έ π ιτρ ο π ή ς κ α ί ό ρ ίζ ο ντα ι μ έλη τη ς ά πό τά ς δια φ ό ρ ο υ ς ό ρ γα νώ σ ε ις κ α ί ό μ ά δ ας ο ί έ ξή ς: Α. ’ Α ρ δ ίτη ς (Θ ε σ σ α λ ο νίκ η ), Φρ. Π ετρο ύ σ κ α ς (ό ρ γα νώ σ εω ς Α θ η ν ώ ν ) , Μ. Σ ίδ ερ η ς (ό ρ γα νώ σ εω ς Π ειρ α ιώ ς), Ν. Γ ια ννιό ς (Σ ο σ ια λ ισ τικ ο ύ Κ έντρου ’ Α θη νώ ν), Μ π α λ α μ πα ν ίδ η ς (Σ ο σ ια λ ισ τι­ κού Κ έντρου Β όλου), Α. Μ π ενα ρ ό για ς (ό ρ γα νω τικ ή ς έ π ιτρ ο π ή ς).

Μ. Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ . Π ρ οτείνει ν ’άντιπροσ ω πευθοΰν καί οί Ν εολαίες σ τή ν έπ ιτρ ο π ή , κα θόσ ον θ ’ά σ χ ο λ η θ ή αϋτη καί μέ ζη τήμ ατα πού άφ οροΰν τίς Ν εολαίες καί υποδεικνύει ώς ά ν τιπρ όσ ω πον τώ ν Ν εολαιώ ν τόν ά ντιπρ όσ ω πον νεολαίας Θ εσ σ α λ ονίκη ς I. Κ αράσσο. ΦΡ. ΤΖΟ Υ Λ Α ΤΗ Σ. Λέγει ότι ή όρ γάνω σις Κ ερκύρας, τήν όπ ο ία ν ά ντιπροσ ω πεύει έχει νά έπιφ έρει τρ ο π ο π ο ιή σ εις είς τό κα τασ τα τικόν καί ζη τεί νά λάβη μέρος είς τή ν έπιτροπ ήν. — ' Η α ΐτη σ ις γίνετα ι δεκτή. — ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Στά άρθρα πού άφ οροΰν τή ν κ οινοβου λευ τική ν όμάδα θά ζη τήσ ω μ εν τή ν γνώ μ ην τών βουλευτών. 37

Α. Σ ΙΔ Ε Ρ Η Σ. Π ρ έπ ει νά λά βουν μ έρος καί ο ί βουλευταί. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Ά ν θέλετε νά σάς πώ μ ιάν πικ ρ άν άλήθεια. Τή σ τιγμ ή πού μας Εχετε κα τηγορουμένους, είνα ι περ ιττό νά λάβω με μ έρος σ τή ν έπιτροπ ή . Ά ν ήρθαμε έδώ νά σ ας κορ οϊδεύ ­ σουμε, άλλά ζει. 'Α ν είμ ασ τε κα τερ γα ρ α ΐοι, μ ποροΰμεν νά σάς γελάσω μεν. ΚΟΥ ΡΙΕΛ. ’Α π ορ εί μέ τή ν φ ρ άσ ιν τοΰ Γ ια ννιοΰ περί κορ οϊδία ς. Καί έρω τά τό σ υνέδρ ιον άν δέχετα ι νά λάβη μέρος κα ί Ενας άπό τούς βουλευτάς ώς ά ν τιπρ όσ ω πος τής κ ο ιν ο ­ βουλευτικής έπιτροπ ή ς. Δ ΕΛ Α ΖΑ Ν Ο Σ. Λ έγει δ τι τό κα τασ τα τικόν θά είνα ι μιά μετάφ ρασ ις άπό τή ν Δ ιεθνή καί πρ έπ ει νά σ υζητη θή μόνο άπό τή ν έπιτροπ ή . ’Α λλοιώ ς δ λ ο τό σ υνέδριο θά γ ίνει έπιτροπές. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Συμφω νεί μέ τή ν γνώ μη τή ς κοινοβου ­ λευ τική ς έπ ιτροπ ής. Δ. Λ ΙΓΔΟ Π Ο Υ Λ Ο Σ. ’Ε φ ’δσ ο ν ή έπ ιτροπ ή γίνετα ι γιά νά προσ φ έρ ουν τά μ έλη τη ς τή ν σ υνερ γα σ ία ν τους γιά νά τελειώ ­ σουν πιό γρ ή γ ο ρ α τά ζη τήμ ατα , κα ί έ φ ’δ σ ο ν ό σ ύντροφος Σ ίδερ ης θέλει νά λάβη μέρος σ τή ν έπ ιτρ ο π ή , Εχοντας λόγους φυσ ικά γιά νά έπιμ ένει, άς λάβη μέρος. Π. Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ. Έ φ ’δσ ο ν τούς δεχόμ εθα έδώ ώς χω ρ ισ τή ν κ ο ινοβου λευ τική ν όμάδα πρέπει νά λά βουν μέρος σ τή ν έπιτροπ ή . Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Ε ξ η γ ε ίτ α ι. Θ έλει νά λάβουν μ έρος οί βουλευ­ τές άλ λά μ όνον έπί τώ ν ζη τημ άτω ν πού είνα ι είδικοί. Α. ΣΙΔ ΕΡΗ Σ. Νά τεθή ή π ρ ότασ ις δτι οί βουλευταί ώς κοινοβου λευ τική όμάς θά λάβη μέρος. Νομίζω δ τι Εχωμεν άρκετά νά προσθέσω με σ τό πρόγραμμ α τοΰ κόμματος. ’Α ντικρούει τή ν γνώ μ ην τοΰ Δ ελαζάνου δ τι τό κα τασ τα τικόν θά είναι 38

άπλή μ ετάφ ρασ ις κα ί λ έγει δ τ ι άναλόγω ς πρός τάς άνάγκας τής 'Ε λ λ ά δ ο ς θά προσ τεθού ν π ο λ λά είς τό κα τασ τα τικόν. Ή πρότασις γίνεται δεκτή καί λαμβάνει μέρος είς τήν έπιτροπήν έκ μέρους τών βουλευτών ό Α. Σίδερης. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . “Α λ λο θέμα είνα ι ή σ τά σ ις τοΰ Κ όμματος άπ έναντι τή ς Δ ιεθνοΰς. Μ. Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ : Ή Ιδία έπιτροπ ή δέν μ πορ εΐ νά άσ χολ η θή μ ’αύτό; Α. Σ ΙΔ Ε Ρ Η Σ. Ν ομ ίζει δ τι ή Ίδια έπιτροπ ή μ πορεΐ νά ά σ χ ο λ η θ εΐ κα ί μέ τό άρ θρ ον τή ς ήμ ερ η σ ία ς διατάξεω ς, διά τό ό π ο ιο ν ζη τεί διασ ά φ ή σ ιν. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ . Π ρ ο τείνει νά γ ίνει άλ λη έπιτροπ ή έ φ ’δ σ ο ν μποροΰν νά λά βουν μ έρος καί ά λ λοι ά ν τιπρ όσ ω ποι καί νά μή π ρ οσ β λ η θ ή ή φ ιλ ο τιμ ία των. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Δίδει έξ η γή σ εις σ τό ν Σίδερη καί λέγει δ τι αύτό τό ά ρθρον, διά τό όπ ο ιο έρω τά, λέγει μόνο του καθαρά περί τίνο ς πρ όκ ειται. Α Ν ΤΖΕΛ . Π ρ όκ ειτα ι περ ί κα θορισ μ οΰ τή ς π ο λ ιτικ ή ς τοΰ Κ όμματος άπ έναντι τή ς Δ ιεθνοΰς. Ν. Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ . Χ ω ρίζεται σ έ δύο μέρη: α κα θορισ μ ός τώ ν σ χέσ εω ν τοΰ Κ όμματος άπ έναντι τή ς Διεθνοΰς καί β ' κα θορ ισ μ ός τή ς έξ ω τερικ ής πο λ ιτικ ή ς. Μ Π Ε Ν Ρ Ο Υ Μ Π Η Σ . Τό σ η μ εΐο ν αύτό τή ς ήμ ερ η σ ία ς διατάξεως άφ ορά μόνον τή ν Φ εντερ α σ ιόν κα ί δ χ ι τάς άλλα ς όρ γα νώ σ εις, άφοΰ αί άλ λα ι ήσ α ν μόνον ό ρ γανώ σ εις καί δ χ ι κόμματα. Δ ιά τό ζή τη μ α δέ τή ς π ο λ ιτικ ή ς είνα ι άλ λο ζήτημα. Α. Σ ΙΔ Ε Ρ Η Σ. Κ α ίτοι φ ρ ονεί δ τι ή ’Ο ργα νω τική ’Ε πιτροπή θά ή το άρμ οδιω τέρα νά ό μ ιλ ή σ ει διά τούτο, έν τού τοις νομ ίζει δτι έπειδή αί σ χέσ εις τοΰ Κ όμματος θά κα νονισ θοΰν σ τό 39

κα τασ τα τικό, π ρ έπ ει νά άποδοθή σ τό ά ρθρον ή δευτέρα Εννοια τή ς έξω τερικ ής πο λ ιτικ ή ς. ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Δέν πρ έπ ει νά ζητούμε λόγους άπό τή ν ’Ο ργα­ νω τικ ή ’Ε π ιτρ οπή .- Λ έγει δέ δ τι σ τή Δ ιεθνή δέν μ ετέχει μόνον ή Φ εντερ α σ ιόν, άλ λά καί άλ λα πρόσ ω πα, κά ποιος Π ετρ ίδη ς, κάποιος Δ ρα κούλης κλπ. τά 'όποια Εχουν ψ ήφ ους. Π ρέπει λο ιπ ό ν τώ ρα πού δ λ ο ι ο ί σ ο σ ια λ ισ τ α ί σ τή ν ' Ελλάδα Ενώνονται, νά γίνη μία Εκθεσις πρός τή ν Δ ιεθνή , ή όπ ο ία νά λέγη δτι δλ αι αί σ ο σ ια λ ισ τ ικ ο ί όρ γανώ σεις Ενώθηκαν καί νά ζη τηθούν οί ψ ήφ οι πού μας άνήκουν. ΤΖΟ Υ Λ Α ΤΗ Σ. Ά ν θά γίνη Έ π ιτ ρ ο π ή γιά νά σ υνεννοηθή μέ τή ν Δ ιεθνή , πρέπει νά ξέρουμε μέ ποιά Δ ιεθνή θά σ υνεννοη ­ θ ή . Μ ’ έκείνη πού έπεσε τό 1914 ή μ ’ έκείνη πού θά ίδρυθή τώρα; Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Ά π α ν τ ά σ τό Γ ια νν ιό καί λέγει δτι αύτά έτέθησ α ν κατά τή ν Δ 'Σ υ ν δ ιά σ κ εψ ιν καί μπορούσε νά λάβη μέρος καί ή όμάς του, γιά νά ξέρουν κα ί αύτοί τά πράγματα. Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Π α ρ ατηρ εί δτι ή άπ όφ ασ ις πού έλή φ θη μ όλις πρό μ ιας ώ ρας, νά μ ήν όμ ιλοΰν οι ίδ ιο ι έπανειλημμ ένω ς διά τό αύτό ζή τημ α, δέν έλή φ θη ύ π ’δψ ιν. Έ φ ισ τ δ λ ο ιπ ό ν τήν π ρ ο σ ο χ ή ν τοΰ Π ροέδρου κα ί ζη τεί νά τελειώ σ η τό ζή τημ α τιθέμ ενον εις ψ ηφ οφορία ν. Μ Π ΕΝ Ρ Ο Υ Μ Π Η Σ. Π ρ οτείνει νά δύναται Ενα πρόσ ω πο νά λαμβάνη μέρος είς δύο έπ ιτροπ ές καί συνεπώ ς άρκ εΐ ή πρώ τη έπιτροπ ή , είς τή ν ό ποία ν νά προσ τεθοΰν άκόμη 2-3 μέλη. ΧΛΩΜ ΟΣ. Νά μείνη ή ίδ ια έπιτροπ ή , άφοΰ τά ζητήμ ατα Εχουν σ υ ν ο χή ν μεταξύ των. ΚΟΥ ΡΙΕΛ. Μ οΰ φ αίνετα ι δ τι έλέχθ η , δ τ ι ή έπιτροπ ή θά άσ χ ο λη θ ή άκόμα καί έπί τοΰ ζη τήμ ατος τή ς έξω τερικής π ο λ ιτικ ή ς τή ς χώ ρας. Νομίζω λο ιπ ό ν, δ τι πρέπει νά γίνη ιδιαιτέρ α έπιτροπ ή 5μελής ή δπω ς άπ οφ ασ ισ θ ή, διά νά κα νονί­ σ η τάς σ χέσ εις ά φ ’ένός τοΰ Κ ομ μουνισ τικοΰ Κ όμματος πρός 40

τή ν Δ ιεθνή , καί ά φ 'έτέρ ο υ τή ν έξω τερική π ο λ ιτικ ή ν τή ς χώ ρας καί είς αύτήν Ιδιαιτέρω ς ν ’άνατεθή ή σ χετικ ή Εκθεσις. ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Νά προσ τεθούν κ α λλ ίτερ α δπω ς είπα ν ό Μ πενρουμπής 2-3 μέλη ακόμη σ τή ν πρώ την έπιτροπ ή , καί νά μή γίνη άλλη. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ. Π ρ οτείνει νά έκλεγοΰν τρ εις, είς τούς όποιους νά σ υμ π εριλ ηφ θ εΐ έκ τή ς όρ γα ν ω τική ς έπ ιτρο π ή ς ό Ν. Δη μη τρατος καί ό είσ η γη τή ς. Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Ή ρ θ α μ ε έδώ νά κάμωμε έργασία. Λ οιπόν, όταν σέ δύο δουλειές ά σ χ ο λ εΐτα ι τό αύτό πρόσ ω πο δέν θά γίνη τίποτε. Υ π ά ρ χ ο υ ν άκόμη καί άλ λα μέλη τοΰ Σ υνεδρίου, πού μ ποροΰν νά προσ φ έρ ουν τή ν σ υνερ γα σ ία ν των. Γ Γ α ύ τό είμαι τής γνώ μ ης νά γίνη Ιδια ιτέρα έπ ιτροπ ή διά τό έτερον ζήτημα. ΚΟΥ ΡΙΕΛ. Τ ρ ο π ο π ο ιεί τή ν π ρ ότα σ ίν του κα ί π ρ οτείνει νά προσ τεθοΰν είς τή ν μ εγάλην ’Ε π ιτρ οπή ν μ ερικά μέλη, δπω ς είπεν ό Μ πενρουμ πής, καί κατόπιν, νά δια ιρ εθ εί αυτή είς δύο τμήματα. ΦΡ. Π ΕΤΡΟ Υ ΣΚ Α Σ. Σ τή ν ή μ ερ η σ ία διάταξη τά δύο ζη τή ­ ματα, κα τασ τα τικού καί σ χέσ εω ν τοΰ Κ όμματος, είνα ι χω ρισ τά. Τή μιά μέρα θά έλθη τό £να καί τή ν άλ λη τό άλλο. 'Ε π ομ ένω ς μ πορεΐ ή ίδ ια έπιτροπ ή ν ’ά σ χ ο λ η θ ή καί μέ τά δύο, μέ τήν προσ θήκ η δύο-τριώ ν μελώ ν άκόμη. ΑΝ ΤΖΕΛ (πρόεδρος). Υ π ά ρ χ ο υ ν δύο πρ οτάσ εις, ή μία τοΰ Μ πενρουμπή — τρ οπ ο π ο ιη θ εΐσ α ύπό τοΰ Κ ουριέλ — , καί ή ά λ λη τοΰ ’Α ρδίτη. Π οία ψ ηφ ίζετε; Δ Γ ά να τά σ εω ς τώ ν χ ειρ ώ ν γίνετα ι δεκτή ή π ρ ό τα σ ις Μ π ενρουμ πή Κ ουριέλ. Π ρ ο σ τίθ εν τα ι δέ είς τή ν μ εγ ά λ η ν έ π ιτρ ο π ή ν οί: Ν. Δ η μ η τρ δ το ς, Χ λω μός, Μ π ενρ ο υ μ πή ς, Λ ιγδ ό πο υ λο ς. Ο ί Κ Ο Υ ΡΙΕ Λ κα ί Μ Π Ε Ν Ρ Ο Υ Μ Π Η Σ πρ οτείνουν αί έρ γα σ ία ι τή ς έ π ιτρ ο π ή ς νά γίνω ντα ι τά ς ώ ρας, κατά τάς ό π ο ία ς δέν θά γίνω ντα ι έρ γα σ ία ι τού συ νεδρ ίο υ. Γ ίνετα ι δ εκ τή ή πρ ό τα σ ις.

Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ. Π ρ οτείνει δπω ς αί ίδιαίτερ α ι προτάσ εις 41

(γιά τούς βουλευτάς κλπ.) έξετασ θοΰν χω ρ ισ τά ά π ’τή ν έπιτροπήν. Α Ν ΤΖΕΛ . Κ αλύτερα νά σ υζητη θ ή αύτό άπό τό συνέδριο. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Έ κ α θ ο ρ ίσ θ η ήδη δ τι ή β 'έ π ιτ ρ ο π ή θά ά σ χολ η θή μέ τό ζή τη μ α τώ ν έκθέσεω ν καί τή ς έξ ω τερικ ής πο λ ιτικ ή ς. Λ ΙΓΔΟ Π Ο Υ Λ Ο Σ. Έ ρ ω τά , άν τό σ υνέδριο άπ εφ άσ ισ ε νά έλθουν τελευτα ία τά ζη τήμ ατα τώ ν βουλευτών κλπ. ΟΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ . Έ γ ώ δέν Ιλ α β α γνώ σ ιν τή ς σ χ ετικ ή ς μέ τά πρ οσ ω π ικά ζη τή μ α τα άποφ άσεω ς. Κ α ί έρω τά πώς είνα ι δυνατόν, νά μ είνει έτσ ι αύτό τό ζή τημ α, έ φ ’δσ ο ν ύπάρ χουν έπίσ η μες κ α τη γορ ίες κατά τώ ν προσώ πω ν αύτών. Π ώ ς είνα ι δυνατόν νά τούς άνεχθώ μεν είς τάς σ υζη τή σ εις; Θ ά κάμουν δ τι θέλουν; Α. ΣΙΔ ΕΡ Η Σ. Μ ή τέτο ια λόγια , δέν πρ όκ ειτα ι νά κάμωμεν δ τ ι θέλωμε. ΚΟΥ ΡΙΕΛ (Μειδιών). Κι άν άκόμα θέλετε νά μάς διώ ξετε κρ α τήσ τε μας δμω ς ώ σπου νά βγάλετε δ ,τι μ πορεΐτε άπό μάς καί ΰ στερα διώ ξτε μας. Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ . Μ ’αύτό πού θά βγάλουμε θά είνα ι σ άπιο. ΦΡ. Π ΕΤΡΟ Υ ΣΚ Α Σ. Ή όρ γάνω σ ις ’Α θηνώ ν δέν δύναται ν ’άνεχθή ν ’άναβ λη θή ή λύ σ ις αύτοϋ τοΰ ζη τήμ ατος είς τό τέλος. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ . Π ρ ο τείνει δπω ς αΰ ρ ιον λυθή τό ζή τη μ α τώ ν ύπό κ α τη γορ ία ν, άν δηλ. ή έ π ’αύτοΰ σ υ ζή τη σ ις θά γίνη άμέσω ς ή είς τό τέλ ος τοΰ Συνεδρίου καί μεταξύ μας μόνον. Κ άμνει Ικ κ λ η σ ιν δπω ς ή σ η μ ερ ινή ήμ έρα περά σ ει έτσ ι μέ τή ν κα λή ν αύτήν έντύπω σ ιν πού έσ χη μ α τίσ θη . Γίνεται δεκτή ή πρότασις καί ή συνεδρίασις διακόπτεται δι’αϋριον τό άπόγευμα, ώραν 2 μ.μ. 42

ΗΜΕΡΑ ΔΕΥΤΕΡΗ 5/18 Νοεμβρίου 1918. Περί τήν δευτέραν άπογευματινήν έπαναλαμβάνεται ή διακοπεΐσα χθές συνεδρίασις. Στήν άρχή τής συνεδριάσεως ό Πρόεδρος Π. Άντζελ λέγει δτι έξηκριβώθη δτι πράγματι άπηγορεύθη ή άναγραφή είς τάς έφημερίδας κάθε σχετικοΟ μέ τό σοσιαλιστικόν συνέδριον καί έπαφίεται είς τό συνέδριον ν'άποφασίση τάς ένεργείας τάς όποίας ήθελε νομίσει σκοπίμους νά προβή. Σ. Κ Ο Μ ΙΩ Τ Η Σ. Ν ομ ίζει ά ρ κ ετήν μ ιάν διαμ αρτυρίαν πρός τή ν έρ γα τικ ή ν τά ξιν τή ς Ε λ λ ά δ ο ς διά μέσου τή ς Π α νελλ α­ δ ική ς ’ Ε ρ γα τική ς 'Ο μ ο σ π ο ν δ ία ς, έκτός δέ ταύτης καί μίαν δ ιαμ αρτυρίαν είς τό έξω τερικόν. Λ έγει δέ δ τ ι δέν πρέπει νά Εχωμεν σ χ έ σ ιν μέ ύπου ργικά κα ί π ο λ ιτικ ά γραφ εία. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ . Ν ομ ίζει δ τ ι πρ έπ ει νά γίνη διαμ αρτυρία πρός τή ν Κ υ β έρ νησ ιν κα ί ά νάλογα πρ ός τά άποτελέσμ ατα πού θά φ έρη νά προβώ μ εν κα ί σ έ άναλόγους ένεργεία ς. Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Συμφω νεί μέ τόν Γ ια ννιόν. Μ όνον έάν δέν γίνει τίπ οτε, τότε θά πρ οβοΰν είς δ λ λ α ς ένερ γεία ς, καθώς καί διαμ αρτυρίας πού έπρ ότεινε ό σ ύντρ οφ ος Κ ομιώ της. ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Π ρ οσ θέτει, δ τ ι άκόμη π ρ έπ ει νά γίνη πρός τήν Κ υβ έρνησ ιν, κ α θ ’δ τ ι Ισ ω ς δέν γνω ρ ίζει δ τ ι εΐμεθα ήνω μ ένοι 43

ό λ ο ι οί σ ο σ ια λ ισ τα ί όπότε θά έχη καί ή διαμ αρτυρία μεγαλύτερον κύρος καί βαρύτητα. Τ ή ν σ τιγ μ ή ν α ύ τή ν ε ίσ έ ρ χ ο ν τ α ι ο ί ά π ό ντες μ έχ ρ ι τή ς σ τιγμ ή ς τα ύτη ς ά ντιπ ρ ό σ ω π ο ι (Σ ίδε ρ η ς, Μ π ενρ ο υ μ πή ς, Κ ο υρ ιέλ ), ε ίς τούτους ό πρ ό εδρ ο ς έ ξη γε ΐ πε ρ ί τίνο ς ό λ ό γο ς.

Μ Π Ε Ν Ρ Ο Υ Μ Π Η Σ. Ε ίνα ι τή ς γνώ μ ης νά μή γίνο υ ν δ ια β ή ­ ματα είς τό έξω τερικ όν άλ λά νά γίνη μία διαμ αρτυρία σ τή ν Κ υβ έρ νησ ιν ή όπ ο ία νά έξη γη θ ή καί προφ ορικώ ς. Μ. ΣΙΔ ΕΡ Η Σ. Συμφω νεί μέ τά άνωτέρω. Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ . Συμφω νεί νά γ ίνη έπιτροπ ή άλλά νά τής δοθή μ εγαλυτέρα πλη ρ εξ ο υσ ιό τη ς ώ στε νά διαφ ω τίζει καί τό κοινόν γιά κάθε έρ γασ ία τοΰ Συνεδρίου. ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. ’Α να γιγνώ σ κει σ χέδ ιο ν διαμ αρτυρίας. ’ Ε ξηγεί τά έν αύτή λεγάμενα, περ ί έξω τερικ ής π ο λ ιτικ ή ς κλπ. καί λέγει δ τι νομ ίζει δ τι ή άπ αγόρ ευ σ ις ίσ ω ς νά πρ οή λθ εν διότι ίσ ω ς ή κυ β έρ νησ ις νά ΰπέθεσε δ τ ι τό Σ ο σ ιά λ ισ τικ ό ν Συνέδριον θά έλάμβανε άπ οφ άσ εις άντιθέτους πρ ός τά έλ λ η νικ ά συμφέ­ ροντα. ΚΑΡΑ ΣΣΟ . Συμφω νεί μέ τόν Κ ομιώ την. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ. Συμφω νεί μέ τόν Γ ιαννιόν. Κ Ο Μ ΙΩ ΤΗ Σ. Λ έγει δτι μετά τή ν Δ ' Συνδιάσ κεψ ιν πού έγινε τόν περασμένο ’ Ιούλιο πολ λά μας ύπεσ χέθησ α ν. ’Ε φ ’δσ ον αύτοί ο ί κύριοι βλέπουν δτι πάντα τούς παρακαλοΰμεν γιά τό κάθε τι, ποτέ δέ θά κάμωμεν τίποτε. ΚΟΥΡΙΕΛ. Ν ομίζει δτι πρόκ ειται περί προσ κόμμ ατος γιά τή ν προπαγάνδα. Ν ΙΚ Ο Σ Δ Η Μ Η ΤΡΑ ΤΟ Σ. Ν ομίζει δτι δέν Εχουν πλέον λό γο ν αί έκδόσεις καί σ ο σ ια λ ισ τ ικ ο ί έφ ημερίδες.

Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Νά μή τά λαμβάνω μεν τό σ ο τρ α γ ικ ά τά πράγμ α­ τα. ' Η άπ αγόρ ευ σ ις ίσ ω ς νά π ρ οέρ χετα ι άπό τή λ ο γ ο κ ρ ισ ία ή όποία κάνει πολ λές φ ορές γκάφ ες. Ν. Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ. Συμφω νεί κ α τ ’ά ρ χ ή ν νά γίνη διαμαρτυ­ ρία πρός τή ν Κ υβ έρνησ ιν. Νά τής είποΰ ν δμω ς σ υγχρ όνω ς δτι δύναται νά π α ρ ακ ολου θεί τό σ υν έδρ ιο ν έπισ ή μω ς κα ί έντίμω ς διά τώ ν όργάνω ν τη ς κα ί δ χ ι νά πα ρ ακ ολου θή ται άπό διαφ όρους πρ ά κτορ α ς τή ς μ υσ τικ ής άσ τυνομ ίας. Έ μ ε ΐς δέν συνεδριάζω μεν κρυφά άλ λά φανερά. Τίθενται είς ψηφοφορίαν αί δύο προτάσεις. 1) Νά γίνη διαμαρτυρία πρός τήν Κυβέρνησιν. 2) Πρός τήν έργατικήν τάξιν καί τό έξωτερικόν. Υπέρ τής 1ης ψηφίζουν 15, υπέρ δέ τής 2ας ψηφίζουν 4. Επομένως άποφασίζεται νά γίνη διαμαρτυρία πρός τήν Κυβέρνησιν. Π Α Ν Α Γ Η Σ Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ . Λ αμβάνω ν άφ ορμ ήν έκ τής ψ ηφ οφ ορ ία ς π α ρ α τη ρ εί δτι πρ έπ ει νά κα νονισ θή τό ζή τημ α τής ψήφου, δηλ. π ο ιο ι καί πό σ ο ι θά έχου ν ψ ήφον. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ. Λ έγει δ τι τό ζή τη μ α είνα ι κα νονισ μ ένο, δηλ. ο ί βουλευταί, ό Γ ια νν ιό ς κα ί Π α ναγή ς Δ η μη τρ άτος δέν έχουν ψ ήφ ον, καθώς κα ί ό Π. "Α ντζελ, ο ί ά ν τιπρ όσ ω ποι τών έφ ημερίδω ν καί ή ’Ο ργα νω τική ’Ε π ιτρ οπή. ’Επί τοΰ ζητήματος άν δύναται νά ψηφίζουν οί παρόντες άντί τών άπόντων, άποφασίζεται δπως ψηφίζουν μόνον οί παρόντες. Συζήτησις έπί τοΟ σχεδίου τής διαμαρτυρίας Α ΡΒ Α Ν ΙΤΗ Σ. Π ρ οτείνει νά γίνη έπιτροπ ή ή τις νά συντάξη τή ν διαμαρτυρίαν. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. ’Α να γιγνώ σ κει τό προη γουμ ένω ς άναγνω σθέν σ χέδιό ν του. ’Επί τής φράσεως «μέσα είς δλην τήν σοσιαλιστική ν κίνησιν ύπάρχουν καί τά Οψιστα συμφέροντα τής Ελλάδος», ό Μ. Σιδέρης προτείνει ή λέξις "Ελλάδος νά τροποποιηθή διά τοΟ «'Ελληνικού λαού». 45

ΚΟΥ ΡΙΕΛ. Ν ομίζει μήπω ς ή φ ρ ά σ ις «άπό τή ν γνώ μ ην τώ ν σ ο σ ια λ ισ τώ ν συμφέρει νά έπιτρέψ η τή ν έκδ ή λω σ ιν όλω ν τών γνωμών» νομ ισ θ εΐ ότι θά ποϋμε σ τή ν Κ υ β έρ νησ ιν πώς μ πορ εϊ νά χρ η σ ιμ ο π ο ιή σ η τή ν δύναμιν τοΰ σ οσ ια λ ισ μ ού . Π ρ οσ θέτει δέ ότι χω ρ ίς νά θέλη νά θ ίξη τόν Γ ια νν ιό ν , μήπω ς θεω ρηθή ή φ ρ άσ ις κατερ γάρ ικ η. Π Α Ν Α Γ Η Σ Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ . Ν ομ ίζει δτι είς τή ν διαμαρτυ­ ρίαν πρέπει νά τεθοΰν μ όνον τά έπ ιχ ειρ ή μ α τα δ τι έκ τοΰ σ υντάγμ ατος έχομ εν δικαίω μα νά σ υνεδριάζω μ εν καί νά ύφιστάμεθα ώς Κόμμα. Α. ΣΙΔ Ε Ρ Η Σ. Λ έγει δτι έπειδή σ ή μ ερ ον ύ πά ρ χει σ τρ α τιω τι­ κός νόμος νομ ίζει δ τι δέν είνα ι σ κ ό π ιμ ο ς ή γνώ μη τοΰ Δ η μη τράτου γιά τή ν πρ οτεινόμενη ύ π ’αύτοΰ διαμ αρτυρίαν. Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Δ ιά τή ν φ ρ ά σ ιν «έχει σ υμφ έρον», λέγει δ χ ι συμφέρει άλ λά «έχει υποχρέω σ η». Α. ΣΙΔ ΕΡΗ Σ. Π ρ οτείνει ή διαμ αρτυρία νά Εχη ΰφος ώ στε νά μ ή πα ρουσ ιαζόμ ασ τε ώς μ ειοψ ηφ ία ένώ είμ ασ τε ή γνώ μη τοΰ ελλ η νικ ο ύ λαού καί π ρ οτείνει τή ν έξής διατύπω σ ιν: «Οί σ υνελθόντες σ ο σ ια λ ισ τ α ί "Ε λλ η νες π ο λ ΐτα ι Εχοντες τό δικα ίω ­ μα τοΰ σ υνέρ χεσ θ αι καί νά δημ οσ ιεύου ν τά πρακτικά». ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Ή δική μου διατύπω σ ι δέν είνα ι τίπ ο τε άλλο παρά φ ρ α σ εολογία γιά νά έννοηθώ μ εν άπό τή ν Κ υβέρνησ ιν. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . Π ρ οτείνει νά γ ίνη έπιτροπ ή ή όποία κατά τή ν δια κ οπή ν νά διατυπώ ση τή ν διαμ αρτυρίαν. Νά όμ ιλήσ ω μ εν δέ ό χι μέ ά σ τικ ή ν ά ν τίλ η ψ ιν γιά νά μάς έννοή σ η ή Κ υβ έρνησ ις, άλ λά μέ τή ν καθαράν σ ο σ ια λ ισ τ ικ ή ν έρ γα τικ ή ν γλώ σ σ α ν. Δέν πρέπει νά παρουσιαζώ μεθα μέ δύο δψ εις, μέ άλ λη είς τήν Κ υβέρνησ ιν κα ί άλ λη σ τή ν έργατιά. Ε κλ έγετα ι έ π ιτρ ο π ή

έκ τώ ν

Γ ια ννιο ύ, Σ ίδ ερ η

καί

Ά ρ δ ίτ η

δ ια τυ πώ σ η καί έπ ιδώ σ η εις τή ν Κ υβ έρ νη σ ιν τ ή ν δια μ α ρ τυ ρ ία ν.

46

σ τό νά

Ν. Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ . ’Ε παναλαμβάνει τή ν π α ρ α τή ρ η σ ιν, νά άπομακρυνθοΰν ο ί μ υσ τικ οί πρά χτορ ες. Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . ’Α να γιγνώ σ κει διάφ ορα τηλεγρ αφ ήμ ατα ευχόμ ενα τή ν έπ ιτυ χία ν τοΰ συνεδρίου. ’Α κολούθω ς τό συνέδρ ιον είσ έρ χετα ι είς τή ν ή μ ερ η σ ία ν διάταξιν. Μ Π Ε Ν Α Ρ Ο Γ ΙΑ Σ (’Οργανωτική ’Επιτροπή). Π ρώ τον ζή τημ α είνα ι ή άνάγνω σ ις τώ ν διαφ όρω ν έκθέσεω ν. Κ Ο Κ Κ ΙΝ Ο Σ. Ά ν ε ρ χ ό μ ε ν ο ς είς τό βήμα ά ρ χ ίζει τή ν άνάγνω σ ιν τή ς έκθέσεω ς Ό ρ γ α ν ώ σ εω ς Π ειραιώ ς. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ . ’Ε γειρ όμ ενος δια κ όπτει αύτόν καί λέγει ότι έπειδή ό χρ ό ν ο ς είνα ι ό λ ίγ ο ς καί ή έρ γα σ ία πο λ λ ή , νομ ίζει ότι αύτή ή δουλειά μ πορ εΐ νά πα ραλειφ θή κα ί ν ’άναβ λη θή στό τέλος. Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Συμφω νεί διότι μ έχρ ι τοϋδε δέν ύ π ή ρ χε ένια ΐον κόμμα, ώ στε α ί διά φ ορ οι ό ρ γανώ σ εις του νά δώ σουν άπαρα ιτήτω ς τάς έκθέσ εις των. Ν. Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ . Π ρ ο τείνει νά γίνη έπιτροπ ή ή όπ ο ία νά σ υλλέξη ά π ’δλ α ς τάς έκθέσ εις τά άπ α ρ α ίτη τα σ το ιχ εία καί Ιδίως τ ’άφ ορώ ντα είς σ τα τισ τικ ό ς πλ η ρ οφ ορ ία ς. Λ ΙΓΔΟ Π Ο Υ Λ Ο Σ. Ν ομ ίζει ό τι έπειδή πρέπει νά Ιχω μ εν καί στό μ έλλον ένια ΐο ν κόμμα κα ί τύ πον πρ έπ ει νά γνω σθοΰν σ χετικ α ί πλ η ρ ο φ ο ρ ία ι περί τώ ν μελώ ν τώ ν όργανώ σεω ν, καί κυ κλοφ ορία ς τώ ν έφ ημ ερίδω ν κλπ. ΧΛΩΜ ΟΣ. Δέν θεω ρεί τή ν γνώ μ ην αύτή σ κόπ ιμον. Π ρ ο τεί­ νει δέ νά σ υζητη θ ή ή ύπόθεσ ις τώ ν ύπό κα τηγορ ία ν. Π. Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ . 'Υ π ο σ τη ρ ίζει τή ν γνώ μ ην του, λέγων ότι ή έκθεσ ις τή ς έπ ιτρ ο π ή ς δέν πρέπει νά είνα ι τίπ ο τε μ εγάλη, ά λ λ ’άπλώ ς άρ ιθ μ η τικ ό ς κα τάλ ογος ούτως είπεΐν. 47

Λ ΙΓΔΟ Π Ο Υ Λ Ο Σ. Ν ομ ίζει δ τι πρέπει νά διαβα σ θοϋν αί έκθέσ εις, διότι έχου ν μέσα τους δπω ς λ.χ. τή ς όργανώ σεω ς Π ειραιώ ς, αρκετά σ το ιχεία διά τούς ύπό κα τηγορία ν. Ν. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ . Ν ομίζει δ τι πρέπει νά λάβη τό σ υνέδριον κ α τ ’ά ρ χ ή ν ά π όφ α σ ιν έπί τών ύπό κα τηγορ ία ν. Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Λ έγει δτι έάν ύ πάρ χει διά τό κα τασ τα τικόν άνάγκη έπ ιτρ ο π ή ς διά τό ζή τημ α τώ ν κα τηγορουμένω ν ύπάρχει μεγαλυτέρα άνάγκ η σ χη μ α τισ μ ο ύ έπ ιτρ ο π ή ς, ή ό π ο ία νά φέρη συγκεκρ ιμ ένα σ το ιχεία , διά ν ’ά π οφ ασ ίσ η τό Συνέδριον. Α Ρ Β Α Ν ΙΤ Η Σ. Κ Ο Κ Κ ΙΝ Ο Σ. Ν ομ ίζουν δτι πρέπει ν ’άναγνω σθοϋν αί έκθέσεις. Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ . Συμφω νεί μέ τόν Ν. Δ η μ η τρ ά τον καί είναι τή ς γνώ μ ης δ τι πρέπει α ί έκθέσ εις νά τεθούν είς τή ν διάθεσ ιν έπ ιτρο π ή ς, ή όποία θά κ ρ ίνη τούς ύπό κ α τη γορ ία ν, διά νά λάβη ά π ’αύτάς τά άνα γκ α ΐα σ το ιχεία . Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. ’Ε π ιμ ένει νά γίνη έπ ιτρ ο π ή , διά νά φέρη σ υγκεκρ ιμ ένα σ το ιχ εία διά τούς κα τηγορουμένους. ΧΛΩΜ ΟΣ. Ζ η τεί νά έξετασ θή τό ζή τη μ α τώ ν κα τη γορ ου ­ μένων τώρα. Π. Π ΕΤΡΟ Υ . Σ ύντροφ οι, βλέπω δ τι οί κα τηγορούμενοι βιάζονται πολύ. ’Έ π ρ επ ε νά πρ οσ έξουν νά μ ήν κάνουν τά λάθη πού έκαναν, καί δ χ ι νά β ιάζω νται τώρα. ΓΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. Δέν βιάζονται ο ί ά λ λο ι, ά λ λά μόνον έγώ, ό όπο ιο ς δέν Εχω έδώ μέσα κα θω ρισ μ ένην θέσ ιν. ΑΝΤΖΕΛ . Σ υ ζή τη σ ις τέτοια θά φάη πολύν κα ιρ όν, ένώ σ τήν έπ ιτρ ο π ή ν μπορούν νά φ έρουν τά έπιβ α ρ υντικ ά σ το ιχ εία γιά τούς κατηγορουμένους. Άποφασίζεται ή έκλογή έπιτροπής γιά τούς κατηγορουμένους. Προκειμέ-

νου νά λά βη μ έρ ο ς ε ίς α υ τή ν καί εις έκ του Σ ο σ ια λ ισ τικ ο ύ Κ έντρου Α θηνώ ν, λα μ βά νει τό ν λ ό γ ο ν ό Κ ο υρ ιέλ , ό ό π ο ιο ς ισ χυ ρ ίζε τα ι δ τι δέν είνα ι δ υνα τό ν νά μ ετά σ χη ε ίς τ ή ν έ π ιτρ ο π ή ν κα νείς ά π ό τή ν όμ ά δα τω ν, κ α θ ό σ ο ν είνα ι ό λ ο ι κ α τη γ ο ρ ο ύ μ ε νο ι, δ ιό τι δ λ ο ι σ υ μ μ ετέχο υ ν τή ς ά π ο δ ιδο μ έ νη ς είς τό ν Γ ια ννιό ν κ α τη γ ο ρία ς.

Α ΡΒ Α Ν ΙΤΗ Σ. Ή ’Ο ρ γα νω τική ’Ε π ιτρ οπή έχει σ υγκεντρω ­ μένος τάς κα τη γορ ία ς. Χ Α Τ Ζ Η Μ ΙΧ Α Λ Η Σ. 'Α ν οί κα τη γο ρ ίες είνα ι καθω ρισμένες, νά έλθουν αμέσω ς σ τό σ υνέδριον. Μ Π Α Λ Α Μ Π Α Ν ΙΔ Η Σ . Λ έγει δ τ ι χθές όμ ιλώ ν περ ί κ α τη γο ­ ρίας τή ς Ό ρ γ α ν ώ σ εω ς Βόλου, δέν είπε δ τι κατηγορ οΰ ντα ι όρ γανώ σεις, ά λ λ ’άπλώ ς άτομα, ο ί Ν. Γ ια νν ιό ς κα ί Π. Δ ημητράτος κα ί ο ί βουλευταί. Α. ΣΙΔ Ε Ρ Η Σ. Ν ομ ίζει δ τι, δπω ς θέτει τό ζή τη μ α ό σ. Κ ουρουκλής, είνα ι ένας έκβ ια σμ ός. Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. ’Ε ξ η γεί δ τι, άν πρ όκ ειτα ι περί κα τη γορ ία ς διά τήν άρ θρ ογρ α φ ία ν, είνα ι σ υ γκα τη γορ ούμ ενοι δ λ ο ι ο ί φ ίλοι του, κ α θ ’ό σ ον ή ά ρ θρ ογρ α φ ία Εγινε τή συγκαταθέσ ει των. “Αν δέ π ρόκειται δ ι ’ά λ λ η ν κ α τη γορ ία ν, ώς λ.χ . διότι έφυγε στή Θ εσ /ν ίκ η , κλπ., τότε θά ά π ολογη θ ή δτα ν έλθη ή ώ ρα, κ α θ ’δ σ ο ν πρόκειται περ ί ά τομ ική ς κα τηγορ ία ς. Α ΡΔ ΙΤ Η Σ. Π ρ οτείνει δπ ω ς ή έπιτροπ ή διά τούς κα τη γορ ου ­ μένους, είνα ι αύτή ή ’Ο ρ γα νω τική ’Ε π ιτρ ο π ή , διό τι έχει αρκετά σ το ιχ εία είς χεΐρ α ς της. Τά δέ περ ί σ υγκα τη γορ ία ς θεωρεί καί αυτός ώς ή θ ικ ό ν έκβ ια σμ όν... Χ Α Τ Ζ Η Μ ΙΧ Α Λ Η Σ ( ’Ο ρ γίλο ς). Κ ύριε πρόεδρε, νά λείψ η ή λέξις έκβ ια σμ ός, άπό δώ μέσα. Κ ανείς δέν ήρθε νά έκβ ιά ση . Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. ’ Εξακολουθώ ν λ έγει δ τ ι είνα ι δυνατόν νά φ έρουν τέτοια Επιχειρήματα καί ή θικώ ς δέν έχου ν τό δικαίω μα νά τό κάνουν.

Μ Π Ε Ν Α ΡΟ Γ ΙΑ Σ . ’Εκ μέρους τή ς ’Ο ρ γα νω τική ς ’Ε π ιτρ ο ­ π ή ς, ή όποία ώς έκ τή ς σ χ ετικ ή ς άλ λη λ ο γρ α φ ία ς είνα ι είς θ έσ ιν νά γνω ρ ίζη , λέγει ότι καί ό Γ ια νν ιό ς σ υγκα τη γορ εϊτα ι διά τό ίδ ιο ν σφ άλμα μέ τούς άλλους. Αύτό θά φ ανή έγκαίρω ς κα ί τότε θά ά π οδειχθή άν σ υγ κ α τη γο ρ εϊτα ι καί ή άλ λη όμάς ό λό κ λη ρ η . Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ

(Μ ειδιώ ν).

"Ω στε έχω τρ εις κα τηγορ ίες.

Α. ΣΙΔ ΕΡ Η Σ. Είναι καί αύτός τή ς γνώ μ ης νά άνατεθή ή ύ πόθεσ ις είς τή ν Ό ρ γ α ν ω τ ικ ή ν ’Ε π ιτρ οπήν. ΧΛΩΜ ΟΣ. Συμφωνώ μέ τόν σ. Σίδερη μέ τή ν διαφ ορά δτι ή 'Ο ρ γα νω τικ ή ’ Ε πιτρ οπή θά σ υλ λέξη άπλώ ς τά σ το ιχ εία καί τίπ οτε άλλο· δέν έχει έρ γον άν α κ ρ ιτικ ό ν, άπλώ ς έρ γον π ερ ισ υ λ­ λο γ ή ς τώ ν σ το ιχείω ν. Α υριον δέ νά φέρη τό πόρισ μ ά της. ΣΤΥ ΛΙΑ ΝΟΥ. Είς δ ια λ ο γικ ή ν σ υ ζ ή τη σ ιν πού έγινε τό πρω ί, έρω τήθηκ αν ο ί διάφ ορ οι ά ν τιπρ ό σ ω ποι ποία είνα ι ή ένα ντίον τοΰ Γ ιαννιοΰ κα τη γορ ία , καί ά ρ νή θ η κα ν δ τι ύ πάρ χει κα τη γο­ ρία. Μ όνον ο ί Π ειρ α ιεΐς είπα ν δ τι τόν κατηγορ ού ν διά τήν δη μ ο σ ιο γρ α φ ικ ή ν έκσ τρ α τείαν. Π οία λ ο ιπ ό ν είνα ι ή κ α τη γο ­ ρία; Γ ΙΑ Ν Ν ΙΟ Σ. ’Ερω τά π οιοι κατηγορ ού ν, κα ί ζη τεί δια σ α φ η ­ νίσ εις κ α θ ’δσ ο ν τό ζή τη μ α είνε σ υγκεχυμ ένον. Κ Ο Μ ΙΩ ΤΗ Σ. Λ έγει δ τι, έπειδή ώς άντιπρ όσ ω πος τής όργανώ σεω ς ’Α θηνώ ν, έχει διά τό ζή τη μ α Γ ιαννιοΰ καί λοιπώ ν κατηγορουμένω ν είδικ ή ν πρ ο κ α τα ρ κ τικ ή ν έργασ ία ν, πρέπει ή 'Ο ρ γα νω τικ ή ’Ε πιτρ οπή νά μτ λά β η ύ π ’δψ ει τη ς μ όνον τάς έκθέσεις... Α ΡΔΙΤ Η Σ. Είς άπ ά ντη σ ιν τή ς ά π ορ ίας τοΰ Γ ιαννιοΰ περί τοΰ κα τηγορ οΰ ντος π α ρ ατη ρ εί δτι δύναται νά κα τη γορ ή σ ουν καί σ ύντροφ οι άπλώ ς καί δ χ ι μ όνον όργανώ σεις. Μ Π Ε Ν Ρ Ο Υ Μ Π Η Σ. Ζ η τεί σ χετικ ώ ς πρός αύτό τό ζή τημ α ή 50

’Ο ργα νω τική Έ π ιτ ρ ο π ή νά σ υμ π ληρ ω θεί κα ί δΓ ά λ λ ω ν άντιπροσώ πων. ΑΝΤΖΕΛ . Ζ ητεί νά γίνη είδική έπιτροπ ή. Κ ΟΥ ΡΙΕΛ. Ή πρώ τη άπ όφ ασ ις ήτο πολύ καλή. ’Αφού ή ’Ο ργα νω τική Έ π ιτ ρ ο π ή δέν θά κάνη άλ λη δουλειά, παρά νά συλλέξη τά διάφ ορα σ το ιχ ε ία κ α τη γορ ία ς, άς μείνη αυτή. "Ε χει δέ ύ ποχρ έω σ ιν νά κα λέσ η τούς κα τηγορουμένους κα ί νά τούς έξ η γή σ ει τάς κα τηγορ ία ς. Α Ρ Δ ΙΤ Η Σ. Ε π α ν α λ α μ β ά ν ει τή ν π ρ ότα σ ίν του, δπω ς ή ’Ο ργα νω τική Έ π ιτ ρ ο π ή μ ελετή σ ει τό ζή τημ α, κ α θ ’δτι οί έπα ρ χιώ ται δέν είνα ι ένή μ ερ οι καί συνεπώ ς δέν μ πορούν νά λάβουν μέρος σέ ιδια ιτέρ α έπιτροπ ή . Συμφω νεί δέ μέ τόν Μ πενρουμπή, νά πρ οσ τεθούν σ τή ν ’Ο ργα νω τική Έ π ιτ ρ ο π ή καί άλλα μ ερικά πρόσω πα. Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ Ο Υ . Ν ομίζω δτι ή έπιτροπ ή πρέπει άκόμα νά έξετάση άν α ί κα τη γο ρ ία ι β ασ ίζω νται πουθενά. Νά μή είνα ι δέ μ όνον ή ’Ο ργα νω τική Έ π ιτ ρ ο π ή , κ α λλ ίτερ α νά γίνη μία έξετασ τικ ή έπιτροπ ή. Δ Η Μ Η Τ ΡΑ Τ Ο Σ . Ν ομ ίζει δ τι ή ’Ο ργα νω τική Έ π ιτ ρ ο π ή δέν είνα ι τελείω ς άρμ οδία δ ι ’αύτό τό ζή τημ α, έπειδή πολλά πρόσω πα σ υνδέοντα ι μέ τούς κα τηγορουμένους γ ι ’αύτό παρακα λεί νά γ ίνη Ιδιαιτέρα έπιτροπ ή. ΧΛΩΜ ΟΣ. ’Α π ορ εί μέ τή ν πρ ό τα σ ιν τοΰ Δημητράτου. Τό 6ργον τή ς ’Ο ργα νω τική ς Έ π ιτ ρ ο π ή ς περιω ρίσ θη άπλώ ς είς τήν σ υ λ λ ο γ ή ν τώ ν σ το ιχείω ν, έπομένω ς δέν είνα ι δύ σ κολον τό Εργον της. Κ Ο Κ Κ ΙΝ Ο Σ. Μ αζί μέ τή ν ’Ο ργα νω τική Έ π ιτ ρ ο π ή νά προσ τεθούν καί δύο ά λ λο ι, ένας άπό τή ν άλ λη ν όμάδα καί 6νας άλλος. 51

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Σύντροφε, υπενθυμίζω τόν κανονισμόν. Έ χ ο μεν δύο ώρες πού συζητούμε γιά τό ίδιο ζήτημα. Νά τεθή είς ψηφοφορία. ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. ’Επειδή περνάει ή ώρα, προτείνει καλύτερα νά γίνη ’Εξεταστική Έ πιτροπή, ή όποία νά μας φέρη ένα πόρισμα. Γ ι’αύτό άποσύρει τήν πρότασίν του διά τήν Όργανω τικήν Ε πιτροπήν. ΑΡΔΙΤΗΣ. Έ πειδή ίσως τά μέλη τής ’Οργανωτικής Έ π ι­ τροπής έχουν έπιρροήν μεταξύ των, καί έφ ’δσον ένα μέλος της έχει άντίρρησιν, άποσύρει τήν πρώτην του πρότασιν, περί τής ’Οργανωτικής Έ πιτροπής. ΚΟΥΡΙΕΛ. Φρονεί ότι δέν έχει σημασία ή έπιτροπή τών μελών τής ’Οργανωτικής Έ πιτροπής μεταξύ των καί ή άμεροληψία της, διότι τό έργον της θά είναι άπλώς περισσυλεκτικόν τών στοιχείων. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Δέν συμφωνεί μέ τήν γνώμην τού Κουριέλ, διότι πρόκειται περί ζητήματος διατυπώσεως, καί ή διατύπωσις αύτή πρέπει νάναι άμερόληπτος. Γίνεται ψηφοφορία καί ψηφίζουν 16 υπέρ άνακριτικής έπιτροπής καί 2 ύπέρ προπαρασκευαστικής.

ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Κάμνει τήν διασάφηση δτι ή ’Ανακριτική Έ πιτροπή θ ’άκούση τούς κατηγορουμένους καί θά φέρη πρό τοΰ συνεδρίου τό πόρισμα. ’Εκλέγονται ώς μέλη τής άνακριτικής έπιτροπής οί Χατζής (Βόλου), Μπενρουμπής καί Πέτρου (Θεσ/νίκης), Χλωμός καί Κουρουκλής (όμάδος Σοσιαλιστικού Κέντρου ’Αθηνών), Κομιώτης (όργ. ’Αθηνών) καί Σίδερης (Πειραιώς).

ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Κύριε πρόεδρε, δέν νομίζετε δτι έκ τής κοινοβουλευτικής όμάδος πρέπει νά λάβη ένας μέρος στήν έπιτροπή; 52

ΑΝΤΖΕΛ (Πρόεδρος). Θεωρών ώς είρωνικόν τό ΰφος μέ τό όποιον διατύπωσε ό Χατζημιχάλης τό έρώτημα καί έκ προγε­ νεστέρων διακοπών τάς όποίας έκαμεν χωρίς νά ζητδ τόν λόγον πρότερον άποτεινόμενος πρός τό συνέδριον, λέγει, δτι δέν δύναται έπί πλέον νά προεδρεύση έφ ’δσον άντιπρόσωποι τινές φέρονται μέ τέτοιο τρόπο καί κατέρχεται τής έδρας. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. ’Εξηγεί δτι ή στάσις τοΰ Χατζημιχάλη δέν είχε σκοπό νά θίξει τόν φίλον πρόεδρον. Προσθέτων δτι διά τόν έκ τών φίλων τοΰ Χατζημιχάλη δύναται νά όμολογήση δτι είναι ό πλέον ήπιος καί παρακαλεΐ τόν Ά ν τζελ νά καταλάβη τήν έδραν του. ΑΝΤΖΕΛ (Πρόεδρος). Μά εΓναι ή τρίτη φορά πού διακόπτει άλλως τε καί νά μας όμιλήση άκούσατε νά μέ προσφωνή μέ τό «Κύριε πρόεδρε», δέν είναι κανείς έδώ μέσα κύριος, δλοι ειμεθα σύντροφοι (καί φίλοι). ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. ’Εξηγεί δτι τοΰτο προέρχεται έκ τής πολυχρονίου Εξεως πού Εχει άποκτήση μέσα στά σωματεία, πού οί προσφωνήσεις γίνονται πάντα μέ τό «Κύριε». Κατόπιν τών έξηγήσεων πού έδόθησαν ό Ά ν τζελ καταλαμβάνει έκ νέου τήν ίδραν του. Μετά ταΰτα τό συνέδριον προχωρεί έπί τής ήμερησίας διατάξεως.

ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Λέγει δτι προτοΰ προχωρήσωμεν είς τό μεταρρυθμιστικόν πρέπει νά ψηφίσωμεν τό ίδρυτικόν τοΰ κόμματος. ΧΛΩΜΟΣ. Νομίζει δτι χθές άκόμη άπεφασίσαμεν δτι τό ίδρυτικόν θά άποφασισθή μετά τό καταστατικόν. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Λέγει δτι τό ψήφισμα πρόκειται νά περιλάβη τίς άρχές τοΰ κόμματος καί τά θεμέλια αύτοΰ. “Επειτα ά π ’τήν ψήφισιν αύτοΰ θά Εβγη μόνον τό καταστατικό. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Συμφωνεί δπως ψηφισθή τό ίδρυτικόν 53

πρώτα καί γιά άλλους λόγους, άλλά καί διότι ά π ’αύτό θά διευκολυνθή πολύ τό έργον τής έπιτροπής τοΰ καταστατικού. ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑΣ. Νομίζει δτι πρέπει νά ψηφισθή τό ίδρυτικόν είς τό όποιον θά περιληφθοΰν αί γενικαί άρχαί, είς ταύτας θά προσχωρήσουν δσοι συμφωνήσουν καί δχι δσοι παρίστανται. ΧΛΩΜΟΣ. Δέν μπορεΐ νά υπογραφή ίδρυτικόν άφοΰ άκόμη τό πρωΐ έγεννήθησαν είς τήν έπιτροπή καταστατικού διαφοραί άντιλήψεων καθώς μαξιμαλιστικοί κλπ. ΦΡ. ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. Μαξιμαλισμός είναι Σοσιαλδημοκρατισμός. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Ά ν άπορρίψωμεν τό ίδρυτικόν, ή έπι­ τροπή δέν είναι έτοιμος διά νά συζητήσωμεν έπ ’αύτοΰ. Έ ξακολουθών λέγει δτι ή βάσις τοΰ κόμματος καί τό καταστατικόν δέν έχουσι τόσην ικανότητα. Τό δνομα δέν κρίνει τήν ούσίαν, ή ούσία έπιβάλει τό δνομα. Ή έπιτροπή έχει κανονίσει σχέσεις μεταξύ τών μελών, ποία ή δράσις κλπ. Έ νώ τό ψήφισμα θά κανονίση τό μέλλον μας. Μπορεΐ είς τό καταστατικόν νά συμφωνήσωμεν. Πρέπει άμέσως νά μποΰμε στήν ούσία. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Λυποΰμαι διότι ξεφεύγομεν άπό τήν καλήν διάθεσιν. Πρέπει νά άποφύγομε τόν σκόπελον αύτόν πού μπορεΐ νά φέρη άμεσον διάσπασιν. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Α ναφέρει δτι ή έπιτροπή έπί τοΰ μεταρρυθμιστικοΰ καί καταστατικού συνήλθε τό πρωΐ καί ήργάσθη. Μπορεΐ δέ νά συζητήσει τό συνέδριον έπί τής έργασίας αύτής. Α ναφέρει δέ δτι ώς είσηγητήν της ή έπιτροπή έξέλεξε τόν Χλωμόν. "Οσον άφορά τό δνομα, τό όποιον θά δοθεί είς τό κόμμα προτείνει νά συζητηθή είς τό τέλος καί τώρα νά άρχίσει ή συζήτησις έπί τοΰ πρώτου κεφαλαίου έπί τού όποιου έργασία έχει νά παρουσιάσει ή έπιτροπή. 54

Ή ’Οργανωτική Έ πιτροπή δέχεται τούτο. Έ κ μέρους τής έπιτροπής ό Χλωμός (είσηγητής) λέγει: τό πρώτον μέρος τού προγράμματος τοΰ μεταρρυθμιστικοΰ πού Εχομεν ύ π’δψιν μας περιλαμβά­ νει τάς άρχάς τοΰ κόμματος. Ή έπιτροπή συνεζήτησεν έ π ’αύτοΰ, συνεφώνησε δέ δτι ή γλώσσα τού προλόγου είναι τόσο δυσνόητος ώστε άναφέρουν ώς παράδειγμα έκεϊ πού λέγει (τό χάσμα μεταξύ νοικοκυρέων κτλ.). Είναι άληθινό χάσμα. Αύτός δέ ώς μειοψηφία διεφώνησε μέ τήν έπιτροπήν, θεωρών περιττόν τόν πρόλογον.

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Σύντροφοι, έδώ θά κυτάξωμεν τί είνε ώφελιμώτερον νά κάνωμε γιά τήν προπαγάνδα μας καί ν ’άφήσωμεν τά περιττά. "Οσον άφορά τήν παρατήρησιν τοΰ Χλωμού μπορούμε νά τήν άπλοποιήσωμεν. Συμφωνεί μέ τόν Χλωμόν δτι ό πρόλογος πρέπει νά λείψη. ΕΙς τήν Γαλλίαν, τήν Γερμανίαν καί άλλου ό πρόλογος δέν εύρίσκεται μπροστά στό μεταρρυθμιστικό, άλλά στά Ιδιαίτερα βιβλιαράκια. ’Εκεί έξηγοΰν τίς άρχές τού κόμματος. Αύτό μπορεΐ νά γίνη καί έδώ άργότερα. Αύτός ό πρόλογος πού ύπάρχει είναι κάτι βαρύ, πρωσσικού ρυθμού, πράγμα πού κάνει τόν έργάτη νά βαριέται νά διαβάση τά παρακάτω. ΑΡΔΙΤΗΣ. Δέν είναι σωστά αύτά πού λέγει ό σύντροφος Γιαννιός, γιατί δλα τά κόμματα καί τό Γαλλικό καί τό Γερμανικό τόν έχουν καί έξ άλλου μάς χρειάζεται γιά νά έπεξηγήσωμεν τά πιό κάτω. Θά παραδεχώμαστε τήν πρότασιν τοΰ σ. Γιαννιοΰ τότε μόνον άν θά μάς έφερνε έπιχειρήματα, γιατί δέν είναι σωστό νά μπή ό πρόλογος. "Οσον άφορδ τήν παρατήρησιν τοΰ Χλωμοΰ δτι είναι δύσκολον νά τό έννοήση διαβάζοντας λέγει δτι μπορούμε νά τό άπλοποιήσωμε. ' Οπωσ­ δήποτε δμως αί έννοιαι τοΰ κειμένου είναι δυσκολονόητοι, γ ι ’αύτό πρέπει αύτός πού θά τόν διαβάση νά είναι κάποιος μορφωμένος. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Λέγει δτι είναι έπάναγκες νά ύπάρξη πρόλο­ γος έκθετων τάς άρχάς καί τό πρόγραμμα τοΰ κόμματος. ’Εάν ή γλώσσα είναι δυσνόητος δυνάμεθα νά τήν άλλάξωμεν διά νά γίνη εύληπτος. Ώ ς άντίθετος τής γνώμης τοΰ Χλωμοΰ είς τήν έπιτροπήν, ύποστηρίζη τήν άνάγκην νά ύπάρχη πρόλογος καθώς καί τό έν Έρφούρτη συνέδριον τοΰ Σοσιαλιστικοΰ 55

Κόμματος τής Γερμανίας έθεσε τοιοΰτον. Τό ζήτημα είναι έάν χρειάζεται ή βλάπτει. Λέγει δέ δτι είναι άναγκαΐον καθ’δτι τό ΜΙΝΙΜΟΥΜ πρόγραμμα (δ.δ. τό πρόγραμμα τών σημερινών άπαιτήσεων) είναι τά μέσα έκεΐνα μέ τά όποια άπό τήν μίαν κοινωνίαν θά πάμε στήν άλλην. Πρέπει δμως πρό τούτου νά έκθέσωμεν τούς θεωρητικούς λόγους διά τούς όποιους ζητούμε τήν άλλαγήν τής κοινωνίας. Δέν εΐμεθα κόμμα άπλώς άστικό, ρεφορμιστικό άλλά κόμμα πού άποβλέπει σέ μία νέα κοινωνία καί πρέπει νά δικαιολογηθούμε γιά τοΰτο. Διά τούς λόγους τούτους ή έπιτροπή μέ άντιρρήσεις μόνο τοΰ Χλωμού έκρινε δτι πρέπει νά μείνη ό πρόλογος. ΚΟΥΡΙΕΛ. Είδικώς* γιά τήν 'Ελλάδα χρειάζεται νά τεθή. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’Εγώ προσθέτω δτι ό κόσμος μή γνωρίζων ποιό είναι τό γενικό πρόγραμμα τοΰ σοσιαλισμοΰ, είναι άνάγκη γΓαύτό νά τό μάθη. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. ’Επειδή τό πρώτο, πού δίνωμεν σ ’ένα έργάτη είναι τό πρόγραμμά μας, άν ύπάρχη άνάγκη νά έκθέσωμεν τάς άρχάς πρέπει τοΰτο νά γίνη σέ μιά περίληψη καί δχι νά είναι ένα [ΞΙΦΙΡ-Βαλέρ], ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Είναι άνάγκη νά διευκρινισθή τό ζήτημα καί παρακαλώ τόν Γιαννιόν νά μήν άποκρούση, νά συζητή­ σουμε. "Ολα τά σοσιαλιστικά κόμματα δλου τοΰ κόσμου πού άνήκουν στήν Διεθνή, έκτός μερικών έξαιρέσεων, έχουν στά καταστατικά τους περίληψιν τών άρχών τάς όποίας έχουν καί μποροΰμε νά τό άποδείξωμεν φέρνοντας τέτοια. Σάς λέγω δέ δτι έμεΐς δέν έχομεν άνάγκην νά είναι τόσον λαϊκή ή περίληψις τών άρχών ώστε άμα τήν διαβάσουν νά γίνουν δλοι σοσιαλισταί, άλλά πρέπει νά θέσωμεν άρχές στίς όποιες νά συμφωνήσουμε δλοι καί νά μή μπορή καθένας νά πή δτι είναι σοσιαλιστής ένώ δέν είναι. ΓΓαύτό είναι άπαραίτητος ό πρόλογος. Τά δέ βιβλία πού γράφονται άπό τά μέλη τοΰ κόμματος δέν κάνουν άλλο τι άλλά νά έκλαϊκεύουν τάς άρχάς καθώς ό Κάουτσκυ έκλαΐκευσεν 56

μέ διάφορα βιβλία τάς έν περιλήψει άρχάς πού έψηφίστηκαν στήν Έρφούρτην. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Χωρίς νά ξέρω πολλά μεγάλα όνόματα τής Έ ρφούρτης κλπ. σάν σοσιαλισταί πού εϊμεθα καί Εχουμεν Εργον νά μετατρέψωμεν τήν άστικήν κοινωνίαν είς σοσιαλιστικήν πρέπει νά κυτάξωμεν τί είναι ώφέλιμον στό Εργον αύτό. ' Η έξήγησις τών άρχών μπορεΐ νά γίνη καί μέ έξήγησιν τών διαφόρων ζητημάτων σέ βιβλιαράκια. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Δέν έπιτρέπω διακοπάς διότι έγώ είμαι έργάτης καί δικηγόρος, καί νομίζω ά π ’τήν έργατιά στήν όποία έγώ εύρίσκομαι αύτό πού λέγω είναι καλλίτερο. ΑΝΤΖΕΛ. Πρός τελείωμα τής συζητήσεως προτείνει νά γραφούν δσοι θέλουν νά μιλήσουν. ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ. Φαντάζομαι πώς οί σοσιαλισταί είναι μέσα στήν σημερινή κοινωνία Ενα στοιχείο πού δέν συμφωνεί μέ τάς βάσεις τής σημερινής κοινωνίας. Πρίν δμως διατυπώσωμεν τάς άπαιτήσεις μας, πρέπει νά διατυπώσωμεν τόν λόγον, δηλαδή νά έξηγήσωμεν τά αίτια καί τούς λόγους διά τήν άσυμφωνίαν μας, διά τάς νέας άπαιτήσεις. ’Εάν δέν είναι αί άρχαί αύταί διατυπωμένοι σέ καλή γλώσσα μπορεΐ νά τούς δοθή λαϊκότερη γλώσσα. ’Αλλά είναι άδύνατον νά μποϋν άνθρωποι σέ τραίνο χωρίς νά ξέρουν ποϋ πδνε. Πρέπει νά ξέρουμε δτι κτυπάμε άμέσως τήν Ιδιοκτησίαν καί γιά ποιούς λόγους. Είς τά βιβλία μπορεΐ νά διερμηνεύση καθένας δπως θέλει. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Νομίζω δτι τά βιβλία, πού θά έκδίδονται θά ύποβάλλονται πρώτα στήν Εγκριση τοΰ κόμματος καί Επειτα θά βγαίνουν. ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑΣ. Έ γώ θέλω νά πώ δτι δέν ξεκινοΰμε, έμεΐς οί σοσιαλισταί γιά νά φέρουμε τούς έργάτες στήν άρχήν άλλά λόγοι Ιστορικοί καί οίκονομικοί εϊναι οί όποιοι φέρουν αύτήν τήν έξέλιξη. Έ μ εΐς άναλαμβάνουμε νά τό φέρουμε μιά 57

φορά άρχύτερα. ΔΓαύτό είναι άνάγκη νά ξεκαθαρίσουμε σέ ποιά σχολή άνήκουμε γιατί ύπάρχουν διάφορες σχολές. Θέλου­ με νά δώσουμε δλην τήν Ιδεολογίαν μας έν σμικρώ σ ’αύτόν τόν πρόλογον καί γΓαύτό έπιμένω νά μείνη δπως έχει. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Δέν γίνεται λόγος περί έκδόσεως έντυπων άλλά περί άρχών τάς όποίας οί παραδεχόμενοι θά άποτελέσουν τό κόμμα ύπογράφοντες πρακτικόν. ' Η άρχή μας είναι νά καταργήσωμεν τήν Ιδιοκτησίαν, δέν μπορούμε δέ νά κρεμάσωμεν άπό τά σύννεφα αύτήν τήν άρχήν άλλά άπό σειράν σκέψεων φθάνομεν έκεΐ. Πρόκειται ν ’άποφασίσωμεν έάν εΐμεθα σύμφωνοι σ ’αύτάς τά άρχάς, τάς όποίας άφοΰ διατυπώσωμεν θά μπορεΐ ή Κεντρική ’Επιτροπή έπί τή βάσει αύτών νά έκδόσει βιβλία. ’Επίσης γιά τάς μεταρρυθμίσεις πού ζητάμε πρέπει νά ύπάρχουν αί άρχαί γιά νά δείχνεται πώς τάς ζητάμε δεδικαιολογημένας. Είναι έντελώς άκατάληπτον νά ζητάμε μεταβολάς χωρίς νά λέμε τό γιατί. Ό χ ι μόνο οί έργάται άλλά καί οί διανοούμενοι δέν μπορούν νά καταλάβουν καί νά παραδεχτούν κάτι έάν δέν τούς είπεΐς τάς σκέψεις σου, αί όποΐαι σέ όδήγησαν σ ’αύτό. Διά τούς λόγους τούτους είναι άπαραίτητος άνάγκη νά τεθή ό πρόλογος μέσα στόν όποιο θά είναι αί άρχαί μας είς τάς όποίας πρέπει νά συμφωνήσωμεν. ΑΡΔΙΤΗΣ. ’Ακριβώς στήν 'Ελλάδα πού ύπάρχουν τόσα άστικά κόμματα καί άλλα στοιχεία μέ τό δνομα φιλελεύθερα κλπ. πρέπει νά καθορίσουμε σέ μιά δήλωση δτι είμαστε σοσιαλισταί καί νά έξηγήσουμε γιατί είμαστε κατά τής άτομικής ιδιοκτησίας. Πρέπει δέ νά έχωμεν αύτή τήν δήλωσιν τών άρχών έπί τών όποιων στηριζόμεθα γιά νά μή μπορεΐ ό καθένας νά λέγη δτι είμαι σοσιαλιστής. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’Απορώ γιά τήν συζήτησιν, ένώ εΐμεθα δλοι σύμφωνοι στίς άρχές μιλάμε άν πρέπει νά πούμε μέ λίγα ή μέ πολλά λόγια καί καταλήγωμεν δχι νά συζητώμεν στήν ουσίαν άλλά περί προσωπικών διατυπώσεων. Κατά τού τρόπου τούτου διαμαρτύρομαι έντονώτατα. Ό Γιαννιός είπε, δτι ό πρόλογος 58

είναι περιττός άλλά τό περιττόν δέν σημαίνει δτι δέν είναι καί άναγκαΐον (λογικόν). ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Προκειμένου νά άναγράψωμεν είς τό καταστατικόν τάς βάσεις πού στηρίζεται τό κόμμα είναι άνάγκη νά ποΰμε καί τίς άρχές. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Εΐμεθα σύμφωνοι στίς άρχές. ’Εγώ είπα άφοΰ βάλωμεν τόν σκοπόν σύντομα κάθε άρθρο νά έξηγεΐται. ’Εγώ ζητώ μεγαλυτέρα έξήγηση. ΧΛΩΜΟΣ. 'Ω ς εισηγητής τής έπί τοΰ καταστατικού έπι­ τροπής δτι ή γνώμη τής έπιτροπής είναι δτι αί άρχαί πρέπει νά διατυπωθούν σαφέστερον. ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Θέτει τό ζήτημα είς ψηφοφορίαν έάν πρέπει νά ύπάρχη πρόλογος ή δχι. Έ ρωτά τόν Γιαννιόν έάν δέχεται. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Ό χ ι έπείσθημεν, άλλά ή εύθύνη άνήκει σέ σάς, τό μέλλον θά τό δείξη. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Ά φ οΰ δέν ύπάρχει άντίρρησις διατί δέν δέχεσθε; ΧΛΩΜΟΣ. Άνεχόμεθα. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Εξακολουθεί νά διαμαρτύρεται διά τήν διαγωγήν τοΰ Γιαννιοΰ, δστις ρίπτει εύθύνας είς άλλους. Ψηφίζεται νά μπή πρόλογος έναντίον ένός (Χατζημιχάλη). ’Επίσης άποφασίζεται ή σύστασις έπιτροπής έκ τών Π. Δημητράτου. Χλωμοΰ καί Α. Σίδερη διά νά κάμη τήν γλώσσαν τοΰ προλόγου περισσότερον καταληπτή. ’Επί προτάσεως τοΰ Χατζημιχάλη δπως κάθε άρθρο έξηγηθεΐ Ιδιαίτερα, ό Μπεναρόγιας λέγει δτι δ ι’αΰτό θά λάβη φροντίδα ή Κεντρική ’Επιτροπή. Ή πρότασις τοΰ Χατζημιχάλη άπορρίπτεται.

Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Έ κ μέρους τής Όργανω τικής Έ π ι­ τροπής διαμαρτύρεται διά τήν ιδέα περί ευθύνης τοΰ Γιαννιοΰ καί ζητεί άπό τόν πρόεδρο νά έρωτήση τό συνέδριον έάν, διά τάς λαμβανομένας άποφάσεις θά είναι δλα τά μέλη υπεύθυνα. 59

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. ’Εξηγείται λέγων δτι δέν ύπάρχει διαφωνία άλλά νομίζει δτι ό πρόλογος δέν είναι μεθοδικός άπό αύτά πού εΙπώθηκαν, άλλά ύποτασσόμεθα στήν πλειοψηφία. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Λέγει δτι ύπάρχουν σήμερα 2 έφημερίδες σοσιαλιστικοί, μέχρις δτου άποφασισθεΐ τί θά άπογίνουν, δπως καί αί δύο δημοσιεύσουν τά ίδια γιά τά ζητήματα τά άφορώντα τό συνέδριον. Γίνεται δεκτόν δπως καί αί δύο έφημερίδες δημοσιεύσουν τά αύτά πρακτικά. ' Η ώρα είναι 6 καί ή συνεδρίασις διακόπτεται διά νά έπαναληφθή μετά μίαν ώραν.

Ή συνεδρίασις Επαναλαμβάνεται τήν 7.15

ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑΣ. ’Ερωτά τί άπέγινε σχετικώς μέ τό ζήτημα τής προσκλήσεως τής Πανελλαδικής ’Εργατικής 'Ο ­ μοσπονδίας νά παρακολουθήση τό συνέδριον. ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ. ’Απαντά δτι έστάλη πρόσκλησις. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Λέγει δτι έπειδή ή Κεντρική ’Επιτροπή τής ' Ομοσπονδίας κατερτίσθη είς σώμα, δέν ήτο δυνατόν καί νά δώση έγγράφους έντολάς, άλλά ώρισε δπως δύο μέλη αύτής οί Ίω αννίδης καί Μαχαίρας παρακολουθήσουν τό συνέδριον. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Εύρήκατε νά βάλετε τούς πλέον συντηρητι­ κούς. Δέν εύρήκατε σοσιαλιστικοτέρους νά μάς στείλετε; ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Σ ’αύτό φταίνε οί σοσιαλιστές τής 'Ο μο­ σπονδίας. ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. ’Επειδή, λέγει, δέν ήλθον έκ μέρους τής όργανώσεως Κερκύρας αί έντολαί, ζητεί νά καθορισθή ή θέσις του. 60

ΑΝΤΖΕΛ (Πρόεδρος). Έ φ ’δσον Εχετε πληρεξουσιότητα, νά άντιπροσωπεύσετε τήν όργάνωσιν Κέρκυρας ένώπιον τοΰ συνε­ δρίου, είσθε έν τάξει, τά λοιπά, ή στάσις σας καί δτι άλλο άφοροΰν έσδς καί τήν όργάνωσίν σας. Συζήτησις έπί τοΟ μεταρρυθμιστικοΟ

ΧΛΩΜΟΣ. Ώ ς είσηγητής τής έπί τούτου έπιτροπής λέγει κατ’άρχάς δτι έζήτησε νά γραφή τοΰτο είς τήν δημοτικήν, τοΰτο δμως δέν έγένετο δεκτόν ύπό τής έπιτροπής. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. ’Επειδή πρόκειται νά συζητήσωμεν τό μεταρρυθμιστικόν πρόγραμμα άφοΰ έχομεν τό προσχέδιον μποροΰμε νά μιλήσουμε γιά τήν γλώσσα στό είδικό μέρος. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. ' Ομιλών ώς έκπροσωπών τήν άντίθετον πρός τόν Χλωμόν γνώμην, λέγει δτι τό ζήτημα είναι έάν ό σοσιαλι­ σμός θά πάρη τό ζήτημα τής -γλώ σσας γιά δικό του, καί θά συνδεθή μέ αύτό. Έ κ πείρας καί δ ι’άλλων λόγων πρέπει ν ’άφήσωμεν, λέγει, τό ζήτημα αύτό στήν έξέλιξή του, ζητώντας τήν κατάργηση κάθε περιορισμού. ΧΛΩΜΟΣ-ΓΙΑΝΝΙΟΣ. 'Υποστηρίζουν δτι πρέπει νά τό πάρουμε γιά ζήτημά μας καί νά ζητήσουμε δ ι’εΐδικοΰ άρθρου τήν έπιβολή καί είσαγωγή τής δημοτικής γλώσσας. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. ’Απάντων, λέγει, δτι αυτά είναι περιτ­ τά καί δέν πρέπει νά βάλουμε άρθρα πού νά όρίζουν άλλά νά ζητήσουμε τήν κατάργηση τών άρθρων πού άπαγορεύουν καί δεσμεύουν. ΑΝΤΖΕΛ (Πρόεδρος). Πρέπει νά έρωτήσωμεν τό συνέδριον άν θέλη νά συζητήση τό γλωσσικόν ζήτημα. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’ Εξηγούμενος λέγει δτι ζητοΰμε νά καταργη61

θή τό άρθρο πού έπιβάλει τήν καθαρεύουσαν, όχι όμως νά συνδεθή τό γλωσσικό μέ τόν σοσιαλισμόν. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Δέν διεφώνησεν ή έπιτροπή ότι τό καταστατι­ κόν δέν πρέπει νά γραφή σέ δημοτική, άλλά ότι πρέπει νά συνδεθοΰμε μέ τήν δημοτικήν. Μετά ταΰτα γίνεται δεκτόν τό ζήτημα ώς έτέθη ύπό τής πλειοψηφίας τής έπιτροπής δ.δ. 0ά ζητηθή ή κατάργηση τού περιοριστικού άρθρου.

ΧΛΩΜΟΣ. 'Εκτός τοΰ προσχεδίου τής όργανωτικής έπι­ τροπής, έκ μέρους τών όργανώσεων τάς όποίας άντιπροσωπεύω θά καταθέσω τροποποιήσεις. Ά λ λ ά προτοΰ προβώμεν ό Α. Σίδερης έθεσε τό ζήτημα έάν μάς ένδιαφέρη τό πολιτικόν σύστημα ή όχι. Είς τήν γνώμην αύτήν ήσαν άντίθετοι νομίζοντες ότι δεν πρέπει νά τεθή τέτοιο ζήτημα, είς τό μεταρρυθμιστικόν οί Μ. Σιδέρης, I. Καράσσο καί Τζουλάτης. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Λέγει, ότι δέν μάς ένδιαφέρει τό πολιτικό σύστημα καθ’ότι χύρισκόμεθα εις μεταβατική ν περίοδον καί δέν θά άποβλέψωμεν είς όνόματα άλλά εις τήν ούσίαν. Ά νεχόμεθα τό πρόγραμμα άλλά δέν τό έννοοΰμεν καί ώς θρησκείαν τήν όποία πρέπει νά άποβλέψωμεν νά πραγματοποιήσωμεν. Καί εις αύτούς τούς άστούς συζητεΐται περί δημο­ κρατίας ή μοναρχίας. Καί έάν εύρεθή ή κατάλληλη εύκαιρία καί τά πλήθη είναι δυσαρεστημένα πρέπει τό έπωφεληθώμεν. ΓΓαύτό όταν άρχισε νά γίνεται ή ψήφισις τοΰ μεταρρυθμιστικοΰ προγράμματος είπαμε ότι τό άνεχόμεθα άπλώς, δέν μάς ενδιαφέρει καί πολύ, γ ι ’αύτό μαζικά έχαρακτηρίσθημεν ώς μαξιμαλισταί (ένώ δέν είναι γΓαύτό). ΧΛΩΜΟΣ. Ναί είναι γραμμένα στά πρακτικά τής έπιτροπής. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Πρέπει ήμεΐς, έπειδή αύτό τό ζήτημα είναι άρκετά σοβαρό νά τό συζητήσωμεν. Μας ένδιαφέρει ό τρόπος τοΰ άστικοΰ πολιτεύματος μέσα στό όποιον ζοΰμεν... 62

ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ. Διακόπτων, αναγιγνώσκει έγγραφον τής Έ ρ ­ γατικής Συνομοσπονδίας διά τής όποίας όρίζονται άντιπρόσωποι αυτής παρά τώ συνεδρίω οί Ίω αννίδης καί Μαχαίρας. Έ κ τούτων ό Ίω αννίδης, προσερχόμενος χειροκροτείται, λαμβάνων δέ θέσιν μετά τών άντιπροσώπων εύχεται, μέ θερμάς λέξεις, νά εύοδωθή τό εργον τοΰ συνεδρίου. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Έξακολουθών λέγει, ότι μάς άπασχολεΐ όλο τό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Έ φ ’όσον πολεμοΰμεν μέσα στήν αστική κοινωνία πρέπει νά θέλωμεν νά άποκτήσωμεν όσο τό δυνατόν περισσοτέρας έλευθερίας γιά νά διεξαγάγωμεν καλύτερα τόν άγώνα μας. Πιστεύσαμε δτι ό άγών μας είναι συγχρόνως οικονομικός καί πολιτικός, έπομένως έχομεν άνάγκην οικονομικών καί πολιτικών έλευθεριών. "Οπως κυττάζωμεν διά τήν έργατικήν νομοθεσίαν, έτσι πρέπει νά παραδεχθώμεν δτι μάς ένδιαφέρει καί ή μορφή τοΰ πολιτεύματος. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Διακόπτων λέγει δτι καλόν ήταν νά συζητήσωμεν έάν θέλουν μεταρρυθμίσεις δλοι. Ε π ίσ η ς τήν αύτήν έρώτησιν υποβάλει ό Μπενρουμπής. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. "Ολοι τό δέχονται καί έκεΐνοι πού είπαν δτι άνέχονται. Νομίζω δτι δλοι τό θέλουμε έφ ’δσον δεχόμεθα τό έκλογικόν σύστημα νά μεταρρυθμιστή, τό δικαστήριον νά γίνη αίρετό, πώς νά μήν σκεφθώμεν περί πολιτεύματος, καί νά μή θέλομεν αί πολιτικοί όργανώσεις νά είναι έτσι ή έτσι, πώς μπορούμε νά δεχθούμε δτι δέν μάς ένδιαφέρουν τά ζητήματα τής Βουλής. Ε κ τό ς τοΰ θεωρητικού λόγου είναι καί πρακτικός λόγος διά τόν όποιον πρέπει νά ζητήσωμεν τήν άλλαγή τοΰ πολιτεύματος. Αύριον έχομεν έκλογάς συντακτικής συνελεύσεως. Ή μ εΐς οί σοσιαλισταί θά άδιαφορήσωμεν τήν στιγμήν πού παντού γίνονται κινήματα διά τήν κατάργησιν τοΰ μοναρχικοΰ θεσμού; Δέν μπορούμε νά μείνουμε ήμεΐς άδιάφοροι. ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Έ ρω τά έπί τοΰ τεθέντος ζητήματος. ΧΛΩΜΟΣ. ' Η μειοψηφία είπε δτι άνέχεται τό μεταρρυθμιστικό καί ή λέξις αύτή παίρνει πολύ νερό. 63

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Πρέπει έδώ νά πείσουμε καί όχι νά έπιβάλομεν. ΦΡ. ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. Δίδων έξηγήσεις έπί τής λέξεως «ανέ­ χομαι» λέγει ότι μ ’αυτήν έννοεΐ ότι μόνον δταν έχομεν τήν δύναμιν θά ζητήσωμεν μεταρρυθμίσεις καί θά έπιβάλλωμεν τό πρόγραμμά μας. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. "Ηθελα νά κάμω μιά σύσταση πρός τό συνέδριο. Νομίζετε δτι δίχως άλλο πρέπει νά περάσουμε άπό τό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα. Ή γνώμη τών Πειραιωτών είναι δτι, δταν δοθεί ευκαιρία άπό μιά δυσαρέσκεια άπό ένα κίνημα τοΰ λαοΰ πρέπει νά έπαναληφθεΐ, δπως έκαναν οί Γερμανοί. ΑΡΔΙΤΗΣ. Λέγει δτι δέν μάς ικανοποιεί αύτό, έκεΐνο πού θέλουμε μάς τό λέει ό πρόλογος, άλλά προτού άποκτήσωμεν τοΰτο πρέπει νά έχομεν ύπ ’δψει μας κάτι άλλο γιά τήν ώρα, άλλως τε δέν έχομεν τήν δύναμιν άκόμη νά τό έφαρμόσωμεν. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Σύμφωνων μέ τόν Ά ρ δ ίτη ν λέγει δτι τό πρόγραμμά μας θά πραγματοποιηθή έπί τή βάσει τής πάλης τών τάξεων. Τό δνομα μεταρρυθμιστικόν σηκώνει πολύ νερό καί πρός άποφυγήν συγχύσεως πρός άλλα, προτείνει νά όνομασθή «Πρόγραμμα σημερινών άπαιτήσεων». ΓΙΑΝΝΙΟΣ. ’Απορώ πώς γίνεται ή συζήτησις, οί έπαναστατικότεροι δέν ξέφυγαν άπό τή ν μαρξιστικήν όδόν, δσοι άπομακρύνθησαν έχάθηόαν. ΚΟΥΡΙΕΛ. Μοΰ φαίνεται δτι δλοι παραδέχονται τό μεταρρυθμιστικόν σύστημα. Ό μόνος ό όποιος έξεδήλωσε άβεβαιότητα είναι ό Σιδέρης, μήπως αύτό είναι θρησκεία καί θά άφήσωμεν τήν εύκαιρίαν νά έπιβάλωμεν τό μάξιμουμ καί θά κρεμασθώμεν στό μίνιμουμ; Κάθε προλεταριάτο δέν θά χάσει τήν εύκαιρίαν καί ό Λένιν τό αύτό έκανε. Τό ζήτημα είναι σοβαρό καί πρέπει νά τό συζητήσουμε μέ κάποια ήρεμία. Πρόκειται νά ίδοΰμε άν μάς ένδιαφέρει αύτό, έγώ έλεγα δτι 64

πρέπει σήμερα νά μάς ένδιαφέρη τό πώς καί μέσα σ ’αύτό τό καθεστώς θά μπορέσουμε νά κάνουμε καλύτερα τήν προπαγάν­ δαν μας. ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. ' Η δημοκρατία είναι μία λέξις πού παρέσυρε πολλούς γιατί νόμισαν ότι μέσα σ ’αύτήν ό λαός θά ζοϋσε κάπως έλευθερώτερα. 'Ο πόλεμος έδειξε δτι ή πλουτοκρατία ύπό οίανδήποτε μορφήν παρουσιάζει τήν ίδια δψη. Σ ’αύτόν τόν πόλεμο δέν ήταν μόνο οί βασιλείς πού κατεπάτησαν τό σύνταγμα άλλά καί οί υπουργοί. Παράδειγμα, δχι μόνον ό Κωνσταντίνος άλλά καί ό Βενιζέλος έκαμαν τό ίδιο. Χίλιες δημοκρατίες καί άν είχαμε, έπειδή τήν Ά ντά ντ τήν ένδιέφερε νά μπούμε στόν πόλεμο θά έπέβαλε τήν δικτατορία. Τό μεταρρυθμιστικό μπορεΐ νά τό ζητούσαν καί στή Ρωσσία, άλλά θά ζητούσαν περισσότερα, ένώ έμεΐς έδώ μέ τίς έλευθερίες ζητούμε λιγότερα! ’Εμάς δέν μάς ένδιαφέρει ή μορφή τοΰ πολιτεύματος. Ό άγών μας βέβαια, είναι καί πολιτικός, τό Σύνταγμα είναι άποτέλεσμα τών κοινωνικών δυνάμεων. ’Εάν σ ’ένα κράτος οί έργάται άκούουν τίς λέξεις δημοκρατία κλπ. παραπλανιώνται. Μέ τίς λέξεις δημοκρατία καί έλευθερίες οί πλουτοκράτες έκορόϊδεψαν πολλούς καί στά στόματά των αί λέξεις αύτές είναι έπικίνδυνες. *Η δημοκρατία δέν είναι τίποτε άλλο παρά μία τέλεια έκφρασις τής άστικής. Έ π ίσ η ς ή λέξις έλευθερία πού μάς υπόσχεται δέν έχει σχέση μέ τήν δίκιά μας έλευθερία, σάν καί τήν δική μας. Είναι ψεύτικη. Έ ά ν έμεΐς ζητάμε δημοκρατίες, μεθαύριον, οί έργάτες θά μάς είποΰν δτι καί τά άστικά κόμματα ζητούνε τέτοια καθώς σήμερα ό «Ριζο­ σπάστης». Δ ι’αύτά ή γνώμη μου είναι δτι δέν πρέπει νά γραφή στό πρόγραμμα δτι ζητάμε δημοκρατία. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Λέγει δτι ό Σίδερης όρμόμενος άπό τούς συλλογισμούς πού έκανε κατέληξε δτι μάς ένδιαφέρει πολύ ή μορφή τοΰ πολιτεύματος. Μόνον έάν ή μάζα ισχυροποιηθεί θά κατορθώση έκεΐνο πού πρέπει. Τά λόγια δέν κάνουν τίποτε έδώ· έάν έκφρασθή κανείς λίγο έλεύθερα, θά πάη στήν φυλακή. Καί στήν Γαλλία καί στήν Γερμανία ήταν ή αύτή κατάστασις. "Οσον γιά τή ζημία πού παθαίνουμε ζητώντας έμεΐς αύτά, είναι 65

σπουδαία γιατί μ ’αύτά ξεγελιέται ό λαός καί κοιμίζεται. ΓΓαύτό στήν άπολυταρχική Γερμανία καί Ρωσσία οί έργάτες επαναστάτησαν, ένώ σ ’άλλα μέρη μέ τά εύαγγέλια πού ψάλ­ λονται άπό τούς άστούς κοιμήθηκε ό λαός. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Τήν στιγμήν πού ό σοσιαλισμός μετά τόν πόλεμο κατακτά δλον τόν κόσμον, δέν πρέπει νά λέγομεν ότι δέν μάς ένδιαφέρει τό πολιτικό σύστημα. Πρέπει νά ξέρομεν τήν ιστορίαν τής 'Ελλάδος. ’Εάν ήτο ό Κωνσταντίνος δέν θά μπορούσαμε νά κάμομεν σήμερα σοσιαλιστικό συνέδριο. Δ. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Διακόπτων λέγει δτι σήμερα μάς άπαγορεύουν νά γράψωμε τά πρακτικά τοΰ συνεδρίου. Αί άστικές δημοκρατίες μάς χρειάζονται καί άφοΰ ό κόσμος δλος συζητεΐ γιά μιά παγκόσμια δημοκρατία, ώς καί σ ’αύτή τή Γερμανία, γίνεται τό ίδιο, δέν πρέπει νά ύπάρχουν άνθρωποι νά λέγουν δτι τό ίδιο είναι βασιλεία καί δημοκρατία. Ή μετα­ βατική περίοδος αύτή τής άστικής δημοκρατίας είναι ένα γεφΰρι γιά νά φθάσουμε στό σκοπό μας. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Ή γνώμη μου είναι νά μή γράψουμε «μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα» άλλά «πρόγραμμα σημερινών απαιτήσεων». ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Δέν συμφωνώ μ ’έκείνους πού είπαν δτι είναι άδιάφοροι, γιά τό πολιτικό σύστημα, θά μοΰ έπιτρέψουν νά σάς εΐπω δτι αύτό πού ύποστηρίζουν δέν είναι τίποτε άλλο παρά νά φέρουν άπό γκάφα σέ γκάφα. ’Εάν αύτό τό άρθρο πού προτείνουν ζητεΐ ένα άλλο πολιτικό σύστημα, τό έπιθυμοΰμεν μά θά είναι ή καλλίτερη τών άστικών δημοκρατιών. ’Επι­ φυλασσόμενοι νά μή άρκεσθώμεν είς αύτό. Είναι άλήθεια δτι όπου τό πολίτευμα είναι μοναρχικό καί πλέον καταπιεστικόν τόσον γρηγορώτερα περνά στό σοσιαλιστικό άλλά είναι καί αλήθεια δτι ή μεταβολή αύτή γίνεται μέ μεγαλύτερες θυσίες καθώς στήν Γερμανία καί τήν Ρωσία πού άκόμη ποταμηδόν τρέχει τό α\μα. ' Η έπανάστασις θά γίνη, διότι δέν είναι πόθος ανθρώπων, άλλά άνάγκη. Καί δ ι’αύτό τήν άνεχόμαστε ώς 66

άναπόφευχτον, θέλετε μέ άπολυταρχία νά κτυπήσετε; Θά βγή τέρας, άλλοιώς θά βγή καλό παιδί. Έ ά ν θέλουμε νά ποΰμε στούς κυβερνώντες θέλετε νά μάς κτυπήσετε άμέσως θά τσακωθοΰμεν. Καί θά γίνει δτι μπορεΐ κανείς νά φαντασθή. Διά τοΰτο πρέπει έξελικτικώς καί βαθμηδόν νά προπαρασκευασθοΰμε, καί γιά νά φθάσουμε στόν τελικό σκοπό πρέπει νά περάσωμεν ά π ’αύτές τίς μεταρρυθμίσεις καί έάν άκόμη ύπάρ­ χουν άστοί γιά νά πραγματοποιήσουν μιά άστική δημοκρατία πρέπει νά τούς ύποστηρίξωμεν. Ή έπιφύλαξις ώς πρός τήν δημοκρατίαν πρέπει νά τήν κάμωμεν διά νά μή συγχίζεται ό λαός ώς πρός τόν σκοπόν μας. ΑΡΔΙΤΗΣ. Λέγουν μερικοί σύντροφοι δτι δέν ύπάρχει διαφορά μεταξύ βασιλείας καί δημοκρατίας. Αύτό δέν είναι άλήθεια. Στήν Γαλλία δέν μπορούσε νά έπιβληθή ένας Χίνδεμπουργκ. Τό έργον τών στρατιωτικών είναι ύπό τόν έλεγχον τής Βουλής καί είδαμε δτι πολλοί στρατηγοί έπεσαν διά τής Βουλής. Στήν Ρωσσίαν δλα τά κόμματα ένώθηκαν γιά νά πολεμήσουν τόν τσαρισμό, γιά νά φέρουν τόν σοσιαλισμό μπορέσανε νά έπιτύχουν. Τό κατώρθωσαν δέ τοΰτο γιατί αί δημοκρατικοί κυβερνήσεις τοΰ Κερένσκυ καί Λβόφ ήσαν πολύ έπιεικεϊς. Αύτό τό γράφουν καί αί Γαλλικοί έφημερίδες. Καί αύτό τό σοσιαλιστικόν κόμμα τής ' Ελλάδος σέ πολλές περιστά­ σεις έχει δείξει τό ένδιαφέρον του ύπέρ τής δημοκρατίας καί είς τάς έκλογάς άλλως τε. “Αλλο ζήτημα σπουδαιότερον είναι δτι είς τά Βαλκάνια ύπάρχουν πολλά κράτη ύπό τήν άπαισίαν έπιρροήν τών βασιλείων καί γΓαύτό έχουμε καθήκον νά ζητήσωμεν νά γίνη είς τόν Αίμον μιά Βαλκανική δημοκρατική όμοσπονδία. Γνωρίζουμε τήν άπαισίαν έπιρροήν τών βασιλέων μας. Δέν λαμβάνετε ύπ ’δψει τάς παρατηρήσεις αύτάς έπειδή δέν θέλουμε δημοκρατία άλλά θέλουμε βασιλείς. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Ά παντών είς τάς τελευταίας λέξεις τοΰ ’ Αρδίτη λέγει δτι δέν είναι κανείς πού νά θέλη βασιλείς, άλλά ή διαφορά είναι δτι δέν τούς μέλει καί ζητοΰν σοσιαλιστικήν δημοκρατίαν. Λέγει δτι ή μεταβατική αύτή περίοδος πού τήν 67

όνόμασαν μερικοί γεφϋρι γιά τό πέρασμα ά π ’τήν μιά στήν άλλη κοινωνία πού τό βλέπουν στή Ρωσσία. ’Αλήθεια είναι δτι, δσον πιό μοναρχικόν είναι τό καθεστώς ή έπανάστασις γίνεται μέ μεγαλύτερη εύκολία. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. ' Η βάσις δτι δσον ή πίεσις είναι μεγαλυτέρα τόσον ή έξέγερσις γίνεται εύκολώτερα δέν είναι σωστόν. Αύτό τό λέγουν οί κοινωνιολόγοι. ’Εγώ άναφέρω λόγους άλλου κοινωνιολόγου δτι «ή πίεσις άλλους έξεγείρει άλλά καί άλλους τούς κάμει ζητιάνους». Δέν μάς ένδιαφέρει ή μορφή τοΰ πολιτεύματος άλλά δλον τό μεταρρυθμιστικόν τοΰτο είναι άλλαγή μόνον πολιτεύματος. Στό σοσιαλιστικόν συνέδριον τοΰ Βουκουρεστίου5 συνεφωνήσαμεν δτι έκεΐνο πού μας χωρίζει είναι τά συμφέροντα τών ήγεμόνων. ’ Επίσης καί στό στρατιω­ τικό ζήτημα άν θέλουμε νά δοΰμε, βλέπομε πώς στήν Γαλλίαν τό έπιτελεΐον δέν έπαιξε τό μέρος πού έπαιξε στήν Γερμανίαν άλλως τε εύρισκόμεθα πρό τετελεσμένων γεγονότων παντοΰ βλέπομεν νά πίπτουν οί βασιλείς. ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ. Νομίζει δτι καί οί ψυχολογικοί λόγοι έπιβάλουν δπως μπροστά στόν μοναρχικό θεσμό ύπερμαχήσουμε γιά τήν δημοκρατία. Αύτό φάνηκε άπό δσον είπαν οί άλλοι σύντροφοι. ’Εγώ θέλω νά είπώ γιά τήν καταστρεπτική έπιρροή πού έξασκοΰν οί βασιλείς έπί τής διανοητικής καταστάσεως τών λαών. Έ κ τής συζητήσεως δπως διεξάγεται παρατηρεΐται δυσφορία καί οί Τζουλάτης, Λιγδόπουλος διαμαρτύρονται.

ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. Δέν είναι κανείς βασιλικός, δέν πρόκειται περί ζητήματος μεταξύ θεσμού βασιλείας καί Δημοκρατίας. Τό ζήτημα είναι μεταξύ άστικής καί σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Τήν δημοκρατίαν τήν έπεθύμουν καί τήν θέλουν οί πολιτευό­ μενοι διότι μ*αύτήν γελοΰν τούς λαούς.

5. Πρόκειται γιά τήν Τρίτη Βαλκανική Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη πού συνήλθε στό Βουκουρέστι στίς 6-8 Ιούλη του 1915.

68

ΚΟΜΙΩΤΗΣ. “Ηθελα νά έξετάσουμε άν στέκη αύτό τό άρθρο ή δχι. Σήμερα ύστερα άπό 5 χρόνια πόλεμο, μετά αύτόν τόν πόλεμον ό κόσμος είναι ώριμος γιά έπανάσταση κοινωνικήν. Έ γώ λέγω δτι βρισκόμαστε σέ μιά μεταβατική περίοδο καί δπως έχουν τά πνεύματα οί άστοί τήν ζητούν καί τήν άποδέχονται τήν άστικήν δημοκρατίαν γιά νά μπορέσουν νά κρατήσουν άκόμα κάτι. Έ μεΐς δμως πού δέν πρέπει νά βοηθήσουμε αύτό καί νά άναπτύξωμεν στόν λαόν τό συντηρη­ τικό πνεύμα ουτε νά θέσουμε φραγμό στόν έπαναστατικό όργασμόν δέν πρέπει νά γράψουμε τέτοια άρθρα στό πρόγραμμά μας. ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑΣ. Παραδεχόμεθα τήν έξέλιξη άπό τό ένα σύστημα στό άλλο. “Ετσι καί'τό πολιτικό ζήτημα έξελίσσεται δχι μέ πηδήματα άλλά καθώς ή οίκονομική [χώρια]. “Αρα ή δημοκρατία δχι μέ τήν δημοκρατικήν έννοιαν, δπως τήν θέλουν μερικοί άστοί άλλά δπως τήν έννοώμεν ήμεΐς μάς είναι άναγκαία διότι ά π ’αύτήν θά περάσωμεν άναγκαστικά στόν σκοπόν μας. Πρέπει νά εύρίσκομεν τά μέρη στά όποια θά κάμωμεν τήν έφοδόν μας καί ένα ά π ’αύτά είναι ή δημοκρατία ά π ’τήν όποίαν άναγκαίως θά περάσωμεν. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Πρό τής διακοπής έλάβαμε μιά άπόφαση σχετικώς μέ τήν σχέση τής έργατιάς πρός τά πολιτικά δικαιώματα. Τό ζήτημα πού συζητώμεν δέν είναι τίποτε άλλο. ’ Εκείνοι πού δέν θέλουν τό άρθρο γιά τήν δημοκρατία δέν τό κάμνουν άπό συμπάθεια πρός τό βασιλικό θεσμό. Συμβαίνει δμως, καθώς ό γιατρός πού μπορεΐ νά έχη δλην τήν καλήν διάθεσιν γιά νά γιατρεύση έπειδή δμως δέν διέγνωσε καλά τήν άρρώστεια έφερε κακό. “Ετσι καί στό ζήτημά μας μπορεΐ αύτή ή κακή διάγνωση νά φέρη κακό. Έ χ ω άκούση πολλούς έργάτας πού λένε δσον περισσοτέρας έχεις πολιτικός έλευθερίας τόσον δυσκολώτερον έπαναστατεΐς. Κ ατ’αύτόν τόν συλλογισμόν όφείλομεν νά έχωμεν συμπαθείας πρός τάς συντηρητικός άρχάς. ’ Εάν δέν έχομεν στρατιωτικόν νόμον νά βάλουμε έπίσης, καθώς λένε έάν ό έργάτης παίρνει 15 δραχμές ήμερομίσθιο νά τό έλαττώσουμε σέ 10. ’Αλλά τούτο δέν είναι σωστό έκεΐνοι πού 69

υποστηρίζουν τό μεταρρυθμιστικό δέν τό κάμουν άπό διάθεσιν. Δέν είναι αυθαίρετο τό μεταρρυθμιστικόν πρόγραμμα, έχει βαθειάν Ιδεολογίαν μέ τήν πραγματοποίησιν. Ά λ λ ά καί άλλα έπιχειρήματα είναι πού καθιστούν άναγκαΐες τίς έλευθερίες πού ζητάμε μέ τό μεταρρυθμιστικό. Έ ά ν μία έπανάστασις κοινωνι­ κή είναι αποτέλεσμα τής πάλης πού γίνεται μεταξύ κεφαλαίου καί έργασίας πρέπει νά δοθεί δλος ό καιρός διά νά προπα­ γανδιστούν οί έργάτες καί δΓδλα αύτά είναι άναπόφευκτος άνάγκη στό μεταρρυθμιστικό νά ζητήσουμε δημοκρατικό πολί­ τευμα. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Έ ά ν είναι άληθές δτι τό πολίτευμα είναι έκδήλωσις τοΰ οίκονομικοΰ καθεστώτος, νομίζω δτι πιό πολύ ή δική μας άποψη, πού δέν μάς ένδιαφέρει, θά έπιφέρη τήν δημοκρατία. Ε μ είς ζητάμε τό άπαν, ή άστική τάξις έχει ωφέλεια ά π ’αύτό άκολουθώντας καί άναγκαζόμενη νά δίδη τήν δημοκρατία καί άλλα. Στήν πρόσκληση πού είχε κάνει ό Βενιζέλος στούς σοσιαλιστάς θυμάμαι πού είπε ένα ώραΐο, όμολογήσας δτι «μέ τό νά τρέχετε έσεΐς πολύ μπροστά ώφελεΐτε τά άλλα φιλελεύθερα κόμματά». Δέν πρόκειται περί βασιλέων. Ή δημοκρατία έγκειται στούς πιό έλεύθερους θεσμούς. Ά λ λ ά αυτούς τούς θεσμούς, δέν θά τούς έχουμε ποτέ άν δέν έχομεν τήν δύναμιν νά τούς έπιβάλλομεν. Αύτό βλέπομεν παντοΰ ότιδήποτε πολιτεύματα ήσαν. Ε π ειδή δέν ύπήρχε ή δύναμις δλοι οί θεσμοί καί οί δημοκρατικότεροι κουρελιασθήκανε. “Ισως μεθαύριον γεννηθή τό ζήτημα τής δημοκρατίας. Έ ά ν άγωνισθώμεν μέ τούς άστούς έμεΐς θά χρησιμοποιήσουμε ισως γιά νά κερδίσουν οί άστοί δέν θά μπορούμε νά είποΰμε τί έκάναμε γιά τούς άστούς καί τί γιά τό λαό. Καί κατά τί διαφέρει ή στρατοκρατία τοΰ Χίνδεμπουργκ άπό τήν δικτατορίαν τοΰ Κλεμανσώ στήν Γαλλία καί τοΰ Λόυδ Τζώρτζ στήν ’ Αγγλία; "Αν θά έχουμε δικαιώματα θά τά έχομεν μόνον άμα έχουμε δύναμη. Δέν σβαίνουν οί θεσμοί μόνον έδώ άλλά καί στήν Γαλλίαν. Έ ά ν θέλομεν νά τηρούνται πρέπει νά καταλαβαίνουν δτι δέν θά τούς έπιτραπή. "Οσον ειμεθα άπαιτητικώτεροι τόσα περισσότερα δίδουν. 70

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’Εξηγεί δτι δέν είναι αληθές δτι συνέβη στήν Γερμανία τό ιδιο έγινε στήν Γαλλία. ΚΟΥΡΙΕΛ. Λέγει δτι είναι ψευδέστατον δ,τι είπώθη γιά νά παραλληλισθή ή Γαλλία μέ τήν Γερμανίαν καί άναφέρει ώς παράδειγμα δτι είς αύτήν μέ τήν πίεσιν τών σοσιαλιστών επεσε τής κυβερνήσεως ό Βιβιανί. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Δέν είπαν αύτό. Είναι δυνατό νά πέση ή κυβέρνησις καθώς λέτε. Καί λέγει δτι ή πολιτική τής Γαλλίας έναντι τής 'Ελλάδος, τήν όποία άνέφερε ό Κουριέλ δέν έσκόπευε τίποτε άλλο παρά νά έξυπηρετήση τά συμφέροντα τής Γ αλλίας. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Ό χ ι ή Γαλλία. ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. ’Εξηγείται λέγων δτι δέν πρόκειται περί βασιλέων, άλλά άν θά μάς έπαναφέρη ή άστική δημοκρα­ τία. Συζητώνται διάφοροι διατυπώσεις. ΕΙς διατύπωσιν τοΰ Σίδερη, ό Γιαννιός λέγει δτι «τί είναι αύτά». Ό Σίδερης διαμαρτύρεται καί λέγει δτι τό «τί είναι αύτά», αύτό μέ θίγει.

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Δέν σάς έννοώ. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’Εγώ, δέν σάς έννοώ. Μετά τινάς άλλας διατυπώσεις ψηφίζεται τό Ιον άρθρον: 11 ύπέρ καί 7 κατά. Προκειμένου νά έξακολουθήση ή συζήτησις διά τά λοιπά άρθρα, προτείνουν νά διακοπή ή συνεδρίασις δι'αύριον. Ό Α. Σίδερης λέγει νά έξακολουθήση διότι τά άμέσως παρακάτω δέν θά έχουν πολλήν συζήτησιν. ‘Αποφασίζεται νά έξακολουθήση. "Αρθρον 2ον. Ό Κουριέλ ζητεί δπως ό Σίδερης, ώς ό είδικότερος δώση έξηγήσεις έπί τής άναλογικής ψηφοφορίας. Ό Σίδερης όμιλεΐ δΓόλίγων άναπτύσσων τό σύστημα τής άναλογικής ψηφοφορίας διά τής όποίας κατορθώνεται δπως άντιπροσωπεύονται δλων αί γνώμαι. Ψηφίζεται. "Αρθρον 3ον

71

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Προκειμένου διά τό άρθρον τούτο ό σύντρο­ φος Χλωμός έζήτησε δπως τεθεί μόνον ή άρχή τοϋ δημοψηφί­ σματος καί δ χι νά θέσωμεν λεπτομερείας άλλά ή έπιτροπή νομίζει δτι πρέπει νά τεθούν. Μετά τάς παρατηρήσεις ψηφίζεται ώς Εχει. "Αρθρον 4ον. 'Αναγιγνώσκεται τό σχέδιον διαμαρτυρίας πρός τήν Κυβέρνησιν, τό όποϊον κατήρτησε ή έπί τούτου έπιτροπή, τό όποϊον Εχει ώς έξής:

«Πρός τήν Κυβέρνησιν. Μιά διαμαρτυρία τοΰ Α 'Σοσιαλιστικού Συνεδρίου. Τό συνέδριον δλων τών Σοσιαλιστών τής ' Ελλάδος έξακρίβωσε μετ’έκπλήξεώς του δτι έδόθει ύπό τής κυβέρνησης διατα­ γή νά μή δημοσιεύεται τίποτε τό σχετικόν μέ τάς συνεδριάσεις του. Οί συνελθόντες σοσιαλισταί "Ελληνες πολΐται, πιστεύουν δτι μέσα είς τόν σκοπό τοΰ Συνεδρίου των καί μέσα είς δλην τήν σοσιαλιστικήν των κίνησιν υπάρχουν καί τά ΰψιστα συμφέ­ ροντα τοΰ ' Ελληνικοΰ λαού. ’ Εάν ή Κυβέρνησις Εχει άλλην γνώμην ώς πρός τά έξωτερικά ζητήματα, άπό τήν γνώμην τών σοσιαλιστών, έχει καθήκον διά τά συμφέροντα τής χώρας νά έπιτρέψη τήν έκδήλωσιν δλων τών γνωμών». 1ΕξακολουθοΟσα ή διαμαρτυρία άναφέρει: «τήν έλπίδα δτι ή κυβέρνησις λαμβάνουσα ύ π ’δψει τά άνωτέρω θά άρει τάς άπαγορευτικάς διατά­ ξεις, άλλως τό Σοσιαλιστικό συνέδριον θά άπευθύνη διαμαρτυ­ ρίαν είς τάς έργατικάς καί σοσιαλιστικός όργανώσεις τοΰ έσωτερικοΰ καί έξωτερικοΰ». Τό σχέδιον τής διαμαρτυρίας γίνεται δεκτόν καί ή-συνεδρίασις διακό­ πτεται διά τήν έπομένην.

72

ΗΜΕΡΑ ΤΡΙΤΗ 6 Νοεμβρίου 1918. Ή συνεδρίασις άρχεται είς τάς 2 καί 15 μ.μ. 'Αναγιγνώσκεται ό κατάλογος εΰρισκομένου τοΟ συνεδρίου έν άπαρτία. Κατά τήν συνεδρίασιν ταύτην παρουσιάζεται ό σύντροφος Κόσονας4 άντιπρόσωπος ώμίλου Χαλκίδος, χαιρετίζει μέ όλίγας λέξεις καί δικαιολο­ γείται διά τήν Αργοπορίαν δτι προήλθεν αύτή άπό συγκοινωνιακούς λόγους.

Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’ Εκ μέρους τής έπιτροπής διά τήν έπίδοσιν τής διαμαρτυρίας λέγει δτι ή διαμαρτυρία έπεδόθη είς τόν άντιπρόεδρον τής κυβερνήσεως κ. Ρεπούλην, δστις έδήλωσεν δτι ή άπαγορευτική διαταγή δέν προήρχετο έκ μέρους τής κυβερνήσεως καί δτι θά διατάξη νά έπιτρέπεται ή άναγραφή τοΰ σχετικού μέ τό Σοσιαλιστικόν Συνέδριον. Μετά ταΰτα τό συνέδριον είσέρχεται είς τήν ήμερησίαν διάταξιν συνεχιζομένης τής ψηφοφορίας τών Αρθρων τοΰ προγράμματος τών σημερινών Απαιτήσεων. Ά ρ θρ ο ν 5ον. Έ π ί τοΟ άρθρου τούτου ό Χλωμός ζητεί νά προστεθή δτι «ζητούμε τοΰ πολιτικού γραφείου, άντιπροέδρου τής κυβερνήσεως κλπ.».

ΑΡΔΙΤΗΣ. Μ ’αύτό χάνεται ή σημασία τοΰ 1ου άρθρου πού ζητεί τήν κατάργησιν τοΰ βασιλικοΰ θεσμού καί θέλει τήν λαϊκή δημοκρατία. ΧΛΩΜΟΣ. ’Εξηγεί δτι δέον νά ζητήσωμεν τήν κατάργησιν καθ’δτι συγκεντρώνοντας τάς διαφόρους έξουσίας είναι έμπόδια είς τήν έκδήλωσιν τής λαϊκής θελήσεως. 6. Μέχρι σήμερα δέν είχε έξακριβωθεΐ δν ό Αντιπρόσωπος τής Χαλκίδας πήρε μέρος στό Συνέδριο. Ούτε είχε γίνει γνωστό τό όνομά του. 73

ΑΡΔΙΤΗΣ. Είναι περιττόν νά προστεθούν τέτοιες λεπτομέ­ ρειες. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Συμφωνεί μέ γνώμην ’Αρδίτη νά μη γραφεί. ΧΛΩΜΟΣ. ’Επιμένει νά γραφούν. Γενομένης ψηφοφορίας νά τεθεί προσθήκη είς τό 5ο άρθρο διά τής όποίας ζητείται κατάργηση πολιτικού γραφείου καί θεσμού άντιπροέδρου κυβέρνη­ σης. Ψηφίζουν 13 κατά τής προσθήκης, 9 ύπέρ καί 3 δίδουν λευκήν. 'Επομένως ή προσθήκη δέν γίνεται δεκτή.

ΧΛΩΜΟΣ. Προτείνει δπως είς τό άρθρον προστεθεί ή γνώμη τοΰ συνεδρίου γιά τήν κοινωνίαν τών έθνών. ΚΟΥΡΙΕΛ. Λέγει: Θά ήθελα νά παρακαλέσω, δπως τά άφορώντα τήν κοινωνίαν τών έθνών νά μποΰν σέ Ιδιαίτερο κεφάλαιο καί δχι αύτοΰ πού είναι. Γίνεται δεκτόν τούτο.

ΦΡ. ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. Ό πόλεμος αύτός έφερε μεγάλην έξασθένησιν είς τά κράτη. Διά τόν λόγον τούτο θέλουν νά ένωθοΰν σέ μιά ένωσιν, τήν κοινωνίαν τών έθνών. Τώρα δμως, άρχισε ή δημιουργία καθαρών σοσιαλιστικών κρατών, έθνών. ΕΙς τήν κοινωνίαν τών έθνών ή 'Ελλάς θά όδηγηθή άπό τήν κυβέρνησιν. ’Εμείς δμως δέν πρέπει νά θέλουμε τοΰτο, άλλά πρέπει νά πούμε στόν ' Ελληνικόν λαόν νά είναι έτοιμος νά μπή στήν σοσιαλιστική κοινωνία. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Πρέπει νά είμαστε ύπέρ τής κοινωνίας τών έθνών άφοΰ ή σοσιαλιστική κοινωνία ·δέν έγινεν άκόμη. Ή κοινωνία τών έθνών δέν είναι ώς λέγει ό σύντροφος, έργον τών άστών. ’ Εξακολουθών όμιλεΐ περί τών καλών πού θά έχη αύτή καί κηρύσσεται ύπέρ αύτής άφοΰ άλλωστε τήν παρεδέχθησαν οί σοσιαλισταί άλλοΰ καί έμπήκε στά σοσιαλιστικά προγράμ­ ματα. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Είς άπάντησιν περικοπής τού Γιαννιοΰ δτι 74

θέλει τό σύστημα τής κοινωνίας τό όποιον έχουμε πάρει άπό τόν Ούίλσωνα, λέγει, ότι μάλλον ίσως αύτός τήν έχει πάρει άπό τά σοσιαλιστικά προγράμματα. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Βεβαίως, δέν πρέπει όμως έμεΐς νά τήν άποκρούσωμεν. Καί τό Γαλλικόν κόμμα τήν έδέχθη. ΔΗΜ. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Έ δώ καί έκατόν κάτω χρόνια τρεις αύτοκράτορες μαζεύτηκαν οί όποιοι μ ’άλλους βασιλείς συνεννοήθηκαν νά κυβερνούν στό μέλλον τούς λαούς των έν πνεύματι χριστιανικά) καί πατρικώ. Τί ώραΐος σκοπός γιά τούς άστούς τουλάχιστον γιά τούς άνθρώπους πούθελαν ένα βασιλέα. Μά ό σκοπός αύτός έκρυβε άλλα, ό κατά βάθος σκοπός ήτο νά καταπνίξουν κάθε έλευθερωτικό πνεύμα τών λαών πού ποτι­ σμένοι άπό τήν Γαλλική έπανάσταση είχαν άρχήσει νά αισθάνονται τόν βαθύ αύταρχικό ζυγό. Καί έάν ή Ε λ λη νική έπανάσταση δέν έτυχε βοήθειας άπό τάς Εύρωπαϊκάς κυβερ­ νήσεις μ ’όλο τόν φιλελληνισμό πού βασίλευε τότε στήν Εύρώπη, ένας λόγος ήταν ή ιερή αύτή συμμαχία. Στίς άρχές τοΰ αιώνα μας ιδρύθηκε καί ένα μέγαρο στή Χάγη γιά τήν ειρήνη άπό μερικούς άστούς καί μερικούς βασιλείς. Δυστυχώς τά ωραία λόγια καί τά καλλιμάρμαρα κτίρια δέν ισχυσαν γιά νά έμποδίσουν τόν τρομερό πόλεμο. Αύτό έγινε γιατί οί πόλεμοι έξάπαντος δέν κηρύχτηκαν άλλά δημιουργοΰνται άπό οικονομικούς όρους. Μ ’αύτά τά προηγούμενα θά παρακαλέσω τούς άντιπροσώπους νά σκεφθοΰν γιά τό ζήτημα τής κοινωνίας τών έθνών. Γιά μάς ό σημερινός πόλεμος ήτο μιά ένταση τοΰ βιομηχανικοΰ άνταγωνισμοΰ, μιά κρίση, ένας τσακισμός γιά άποικίες. Ή άστική τάξη τρομαγμένη άπό τ ’άποτελέσματα πού ζητάει νά συγκροτηθεί στήν άρχήν μέ κοινωνιολογικά εύαγγέλια. Δέν θάχουμε πιά νέους πολέμους, θάχουμε κοινωνία τών έθνών. Αύτή θά άποφασίζει γιά όλες τίς διαφορές. Ά ! Τώρα πιά έπαψαν νά μάς λένε ότι οί πόλεμοι είναι κακά άναγκαΐα, ότι πάντοτε θά γίνονται πόλεμοι, ότι είναι ένα καλό ό πόλεμος. Μά τώρα θά τούς πούμε μεΐς. Ναί, οί πόλεμοι είναι ένα κακό άναγκαΐο, ένα κακό έπακολούθημα τής καπιταλιστικής μορφής 75

τής παραγωγής. Δέν θά λείψουν παρά μόνον δταν λείψουν αί αιτίες πού είναι ή κατασκευή ό τρόπος τής παραγωγής τής σημερινής κοινωνίας. Ά λ λ ά ποιος θά είναι ό σχηματισμός τής κοινωνίας τών έθνών; Ποιοι θά λάβουν μέρος σ ’αύτήν; Α σ το ί μόνον; Α σ το ί καί έργάτες; "Η έργάτες; Ά λ λ ά οί άστικές τάξεις τών διαφόρων κρατών έχουν έντελώς άντίθετα συμφέ­ ροντα. Έ ά ν έγινε πόλεμος έγινε γΓαύτό καί ή άντίθεσις αύτή τών συμφερόντων δέν θά παύση. Τό νά θέλουμε νά νομίζουμε δτι μπορεΐ νά πάψει είναι τό ιδιο σάν νά νομίσουμε δτι μπορούμε νά σταματήσουμε τήν πάλη τών τάξεων. Ά λ λ ά θά μάς είποΰν δτι οί έργάτες, οι άντιπρόσωποι τών έργατικών όργανώσεων πού θά είναι στήν κοινωνία τών έθνών, αύτοί θά έμποδίσουν τούς μέλλοντας πολέμους. Σύμφωνοι. Ά λ λ ά τίς ή άνάγκη τής κοινωνίας τών έθνών; Ή έργατική τάξη είναι ή μόνη πού έχει διεθνή συμφέροντα τάΐδια. Είναι συνεπώς ή μόνη πού μπορεΐ νά έχει συμφέροντα τά ίδια. Καί ή κοινωνία αύτή τών έθνών, ή διεθνής έργατική όργάνωσις είναι ή μόνη πού μπορεΐ νά έπιβληθεΐ. Έ ά ν αύτή δέν μπορέσει νά έπιβληθεΐ, κάθε έλπίδα άπό κάθε άλλη κοινωνία τών έθνών είναι ούτοπία. Δέν πιστεύω νά μας ρωτήση κανείς τί μάς βλάπτει. Σέ κείνον δμως πού θά ρωτήση, θά τοΰ πώ. Φοβοΰμαι δτι μία διεθνής άστική ένωσις στό μόνο σημείο στό όποιο μπορεΐ καί έξάπαντως νά συμφωνήση τελείως είναι τό νά έπιβληθή καί νά πολεμήση κάθε έκδήλωση έπαναστατικών κινημάτων στόν κόσμο. Προσέξετε σύντροφοι, ή κοινωνία τών έθνών πού μάς ύπόσχεται μπορεΐ νά παίξει ρόλο ίεράς συμμαχίας. Ά λλω στε βλέπετε τήν άρχή τής κοινωνίας τών έθνών καθαρά πιά. Προσπαθεί νά διαστρεβλώσει τούς πολύ έλαστικούς άλήθεια δρους τοΰ Ούίλσωνος, τήν έλευθερία τών θαλασ­ σών, τήν έλευθερία τών έθνοτήτων, προσπαθούν νά κάμουν μυστικές τίς συνεδριάσεις τής εΙρήνης. Καί φαντασθήτε ή πρώτη πράξις τής κοινωνίας τών έθνών νά είναι μιά άγρια έπέμβαση, δπως άλλως τε άρχισε ή πρόκειται ν ’άρχίση έναντίον τής Ρωσσικής έπαναστάσεως, έναντίον τοΰ ιερού άγώνος τών Ρώσσων καί Γερμανών έργατών. Θέλει νά δημιουργήση Βαλκανική όμοσπονδία σέ συντηρητικούς δρους έναντίον τής κοινωνικής έπαναστάσεως πού όλοένα ξαπλώνεται. Αύτή 76

είναι ή κοινωνία τών έθνών. Συγκεφαλαιώνω σύντροφοι. Νομί­ ζω δτι ή κοινωνία τών έθνών πού θάχει άστούς πού κήρυξαν τόν πόλεμο, είναι ένας κίνδυνος, γιά τήν παρεμπόδιση τής κοινω­ νικής έπαναστάσεως. Νομίζω γΓαύτό έχουμε καθήκον νά πολεμήσουμε αύτή τήν κοινωνία τών έθνών καί νά τονίσουμε δτι μόνο ή έργατική τάξις, πού είναι ή μόνη πού έχει τά ίδια συμφέροντα μπορεΐ νά είναι ή άσφαλής γιά τόν κόσμο κοινωνία τών έθνών. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Νομίζω δτι ή συζήτησις γίνεται δλη σάν μιά παραξήγηση. Ή κοινωνία τών έθνών δέν είναι ένα σωματείο τών έθνών. Τό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα είναι έγγύησις γιά τόν άγώνα μας μέσα στήν άστική κοινωνία γιά αύτό έψηφίσαμε τήν κατάργηση τής μυστικής διπλωματίας. Είναι μέσα τοΰ άγώνος διά νά φέρωμεν τήν Σοσιαλιστικήν πολιτείαν. Λοιπόν άν τό μεταρρυθμιστικόν πρόγραμμα σημαίνει τοΰτο ώς έσωτερική έγγύησις, ώς Διεθνής έγγύησις θά είναι ή κοινωνία τών έθνών. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Είναι κίνδυνος, δχι έγγύησις. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Λέγει ό σύντροφος Λιγδόπουλος δτι έδώ καί έκατό χρόνια μιά συμμαχία τών τριών αύτοκρατόρων έγινε γιά νά πολεμήσουν κάθε κίνημα άπελευθερωτικό. Τήν ίερά δμως συμμαχία τήν έκαμαν οί αύτοκράτορες, ένώ τώρα τά σοσιαλι­ στικά κόμματα ύπογράφουν τήν κοινωνίαν τών έθνών. Τό σοσιαλιστικό κόμμα τής ’Ιταλίας είναι όλιγώτερον έπαναστατικόν, πού θέλει τήν κοινωνία τών έθνών, ή δέν θέλει αύτά πού λέγει ό Λιγδόπουλος; "Ολος ό σοσιαλιστικός κόσμος έξετίμησε τάς έγγυήσεις τοΰ προγράμματος τοΰ Ούίλσων. Καταλήγει λέγων δτι πρέπει νά δεχθώμεν τήν κοινωνίαν τών έθνών. ΑΝΤΖΕΛ. Είναι μιά είρωνία καί μιά ούτοπία νά ύπάρξει κοινωνία τών έθνών έφ ’δσον ύπάρχει τό κεφαλαιοκρατικόν καθεστώς καί ό άνταγωνισμός. ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Προτείνει νά γίνη ψηφοφορία. 77

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Κατ’έντολήν τοΰ Κέντρου Βόλου λέγω δτι βλέπομεν δτι εϊμεθα πρωτόγονοι σοσιαλισταί, δείχνομεν έλλειψιν σεβασμοΰ πρός τά σοσιαλιστικά κόμματα τής Ευρώπης καί έλλειψιν σεβασμοΰ πρός πρόσωπα πού έδρασαν. Ή μειοψηφία θέτει χωριστήν πρότασιν. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Διαμαρτύρεται διά τούς λόγους τοΰ Γιαν­ νιοΰ. ‘Επίσης οί αντιπρόσωποι πλήν τών τής όμάδος Γιαννιοΰ διαμαρτύρονται.

ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Διαμαρτυρόμενος λέγει δτι δέν μπορεΐ κανείς νά προσβάλει έτσι δλον τό συνέδριον. ΧΛΩΜΟΣ. Δέν ξεύρω γιατί οί έκδηλώσεις τοΰ Γιαννιοΰ έθεωρήθησαν ύπό τών συντρόφων προσβλητικοί. Δέν είχε σκοπόν νά προσβάλει άλλά νά δηλώσει δτι ή μειοψηφία δέν άνέχεται αύτήν τήν συζήτησιν κατά τής κοινωνίας τών έθνών. ΚΟΚΚΙΝΟΣ. Μετά τά λόγια τά τόσον συγκινητικά τοΰ σ. Γιαννιοΰ πού είπε στήν άρχή τοΰ συνεδρίου ένόμιζα δτι θά πάψει τό χώρισμα πού ώς τά τώρα μάς έχώριζε καί θά ένωθοΰμε. Μέ τήν στάση δμως πού κρατεί τώρα καταλαβαίνω δτι άπατήθηκα άφοΰ είναι αί πράξεις είς άντίθεσιν τών λόγων. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Διαμαρτυρόμενος λέγει δτι δέν έπιτρέπεται ό Γιαννιός μέ τούς φίλους του νά φοβερίζουν τό συνέδριον μέ άποχήν. ΑΡΔΙΤΗΣ. Έ γώ είμαι έκ τών όπαδών τής κοινωνίας τών έθνών καί γ ι ’αύτό δύναμαι νά διαμαρτυρηθώ περισσότερο κατά τής άπειλής τοΰ Γιαννιοΰ ή όποία είναι ένας έκβιασμός. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Τό συνέδριον είναι σοσιαλιστικόν συνέδριον. ' Η δήλωσις τοΰ συντρόφου Γιαννιοΰ δέν μπορεΐ νά χαρακτηρισθή ούτε ώς άπειλή ούτε ώς έκβιασμός. Γιατί τό κάθε κόμμα έχει τήν βάσιν του καί τήν τακτικήν του. Ή κοινωνία τών έθνών είναι βάσις μας καί ύπέρ τής βάσεώς μας αύτής έπιμένωμεν χωρίς νά έκβιάζωμεν. 78

ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Ό σύντροφος Χατζημιχάλης έμετρίασε καί Εθεσε άλλοιώς τό πράγμα. Νομίζω δτι άν θέλουμε νά θεωρήσωμεν ώς βάσιν τοΰ κόμματος τήν κοινωνίαν έθνών, πρέπει νά χωριστούμε. Ά λλοίμονον δέ άν σήμερα θέσουμε τέτοιες βάσεις. ’Εκείνοι δέ πού φοβούνται μήπως βρίζονται άλλοι σύντροφοι μ ’αύτή μας τήν στάση πρέπει νά γνωρίζουν δτι δέν είναι σωστό ούτε καλό νά βρίζωνται τόσοι καί τόσοι άλλοι σύντροφοι μαξιμαλισταί πού άγωνίζονται. ΧΛΩΜΟΣ. Ό φείλομεν νά δηλώσωμεν δτι σύμφωνα μέ τάς μαρξιστικός άρχάς έπιβάλλεται νά γράψωμεν είς τό καταστα­ τικόν τά άρθρα τής μειοψηφίας, δχι νά ύποχωρήσωμεν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. ’Εκάμαμεν πολλάς ύποχωρήσεις. Δέν θέλομεν χωριστήν όμάδα άλλά μειοψηφίαν κόμματος. Πάντως έπί μαρξιστικής βάσεως. Τίθεται είς ψηφοφορίαν έάν τό συνέδριον είναι ύπέρ ή όχι τής κοινωνίας τών έθνών. Ύ πέρ 13, κατά 13.

ΑΡΔΙΤΗΣ. Ό μ ιλ ε ΐ διά μακρών ύπέρ τής κοινωνίας. Λέγων δτι εΐμεθα είς άστικήν κοινωνίαν. ' Η δουλειά μας γίνεται μέσα σ ’αύτήν. "Οπως ζητοΰμεν έλευθερίαν τύπου, έλευθερίαν λόγου κλπ. οΰτω πρέπει νά ζητούμε καί έλευθερίαν, άνάπτυξιν τής κοινωνίας τών έθνών. Αί κοινωνίαι καί αί συμμαχίαι είναι έξυπηρετικαί τών συμφερόντων τού έργατικοΰ συμφέροντος. Οί λαοί ήσαν πρίν χωρισμένοι. Αί συμμαχίαι τούς ήνωσαν καί ή κοινωνία τών έθνών δέν θά φέρη πολέμους διότι μετά τόν πόλεμον αύτόν δέν θά είναι εΰκολον νά ξαναγίνει καί πάλιν πόλεμος. ’Απορεί πώς ύπάρχουν σύντροφοι κατά τής κοινωνίας τών έθνών. Οί άστοί βεβαίως θέλουν μέ τήν άποψίν τους νά έξυπηρετήσουν τά συμφέροντά τους άλλά καί ό έργάτης τήν θέλει διότι τόν συμφέρει. ’Αναφέρει δέ δτι ή όμοσπονδία τής Θεσσαλονίκης έψήφισε τήν κοινωνίαν τών έθνών πρό εξ μηνών. ΚΟΥΡΙΕΛ. Ή κοινωνία τών έθνών φαίνεται είς τούς νέους τήν ήλικίαν σοσιαλιστάς ώς μία ούτοπία ώς ήμην καί έγώ ώς τά 79

τώρα. Ά λ λ ά μέ πείθει τό έξής. Τά σοσιαλιστικά κόμματα παίρνουν τήν κοινωνίαν τών έθνών διά νά έπιβάλλουν Ενα πρόγραμμα ειρήνης καλύτερον. ’Ενώ ή διπλωματία στήν Εύρώπη δέν έχει ένδώσει εις τήν κοινωνίαν τών έθνών θέλουν τά σοσιαλιστικά κόμματα νά έπιτύχουν τήν έπιρροήν τοΰ Ούιλσώνος είς τήν διπλωματίαν τής Ά ντά ντ, διά νά έπιβάλ­ λουν τήν κοινωνίαν τών έθνών, ή όποία αΰριον ίσως νά είναι έπικίνδυνος. Σήμερον δμως είναι έγγύησις διά τήν είρήνη. Πρέπει λοιπόν οί σοσιαλισταί νά έπωφεληθοΰμε αύτό τό γεγονός γιά νά διεξαγάγωμεν καλλίτερα τόν άγώνα μας. ΔΑΜΙΓΟΣ. Ά ν ή κοινωνία τών έθνών σημαίνει νά συμπεριληφθοΰν καί τά έπαναστατημένα Εθνη καθώς ή Ρωσσία καί ή Γερμανία δέχομαι. ΧΛΩΜΟΣ. Κάμει τήν δήλωσιν δτι καί αύτός οϋτω τήν έννοεΐ δ.δ. τήν Ενωση δλων τών λαών σέ μιά κοινωνία τών έθνών. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Ζητεί νά γραφεί είς τά πρακτικά δτι τήν κοινωνίαν τών έθνών τήν έννοοΰμε μόνον ύπό τόν δρον νά συμπεριληφθοΰν καί τά έπαναστατημένα Εθνη. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Καί άν Ενα άπό τά έπαναστατημένα δέν συμπεριληφθεϊ άλλά ή κοινωνία θά τό άφήση έξω, θά εΐμεθα κατά αύτής τής κοινωνίας τών έθνών. Τίθεται έκ δευτέρου είς ψηφοφορίαν καί γίνεται δεκτή ύπό τήν άνωτέρω έννοιαν μέ ύπέρ 15, κατά 7, λευκά 3.

ΧΛΩΜΟΣ. Προτείνει νά περιληφθεϊ καί ΐδρυσις άνωτάτου δικαστηρίου τής κοινωνίας τών έθνών. Μ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. ’Εμείς πού εΐμεθα κατά τής κοινωνίας τών έθνών δπως θέλει ό Ούίλσων εΐμεθα καί κατά τοΰ άνωτάτου Δικαστηρίου. ΚΟΥΡΙΕΛ. Νά προτείνουμε είς τήν Διεθνή δπως αύτή κάμει 80

όργανισμόν τής κοινωνίας τών έθνών, έν τώ μεταξύ νά μή γράψωμεν είς τό καταστατικόν τέτοιες λεπτομέρειες. ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Συμφωνεί. Γενομένης ψηφοφορίας, ύπέρ διαγραφής τοϋ άνωτάτου δικαστηρίου 15, κατά διαγραφής 5, τά λοιπά λευκά. Ά ποφασίζεται ό Κουριέλ νά φέρη τήν πρότασίν του είς έσωτερικήν έπιτροπήν.

ΧΛΩΜΟΣ. Είσηγεΐται τό άρθρον τούτο περί μετατροπής τοΰ στρατού κλπ. ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑΣ. Λέγει ότι πρέπει νά έκδημοκρατισθεΐ ή έθνοφρουρά καί φέρη παράδειγμα τό τί συνέβη στήν ’ Ελβετία. ‘Ο λαός νά ύπηρετή έπ ’όλίγον χρόνον καί οί στρατοί νά έκλέγουν τούς άρχηγούς των. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Νομίζω ότι άν πάρουμε αύτά πού είπε ό Πετρούσκας δέν θά κατορθώσουμε τίποτε, γιά αύτό υποστηρίζει τό άρθρο ώς δχει. ΚΟΥΡΙΕΛ. Δέν συμφωνεί καί μέ τούς δύο προμιλήσαντες. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Νομίζω ότι όπως ζητάμε είς όλα τά πράγμα­ τα έκδημοκράτησιν, πολύ περισσότερον νά τό κάνουμε στό στρατό καί συμφωνώ διά τούτο μέ τόν Πετρούσκαν. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Νά βάλουμε τοΰτο μόνον. ’ Επειδή ό στρατός διοικεΐται αύταρχικώς καί δεσποτικώς μπορεΐ νά βάλουμε περιορισμούς στά δικαιώματα τών άξιωματικών. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Ά φ οΰ έψηφίσαμεν τήν κοινωνίαν τών έθνών πρέπει νά ξέρουμε ότι οί στρατοί δέν θά είναι δπως είναι σήμερα. ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑΣ. 'Υποστηρίζει τήν πρότασίν του καί λέγει ότι τέλος πάντων μποροΰμε νά βάλουμε τήν έθνοφρουράν καί τήν δημοκράτησιν. 81

ΚΟΥΡΙΕΛ. Τά στρατεύματα δέν εϊναι μόνον κατά έξωτερικών έχθρών άλλά καί κατά τοΰ έσωτερικοΰ κινήματος τής έργατικής τάξης. Πρέπει λοιπόν ό στρατός καί όλα τά άλλα νά γίνουν έτσι ώστε νά λείψουν οί κίνδυνοι καί οί φόβοι πού έχει ό έργατικός άγών. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Είπα καί έπαναλαμβάνω δτι τό άρθρο τό δικό μας δέν φτάνει ίσαμε κεΐ πού λέει ό Φράνς Πετρούσκας. Αύτά ίσως γίνονται στήν μαξιμαλιστική Ρωσσία άλλά δχι έδώ. ’Εδώ τό μόνον πού έχομεν νά άπαιτήσωμεν είναι ή έθνοφρουρά δπως υπάρχει στήν ’Ελβετία καί τήν έλάττωση τής θητείας. ΠΑΝ. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Νομίζω δτι άν αύτό τό άρθρο μείνει δπως έχει διατυπωθεί, θά δείχνει δτι έγίνετο παραδεκτόν πρίν τόν Εύρωπαϊκό πόλεμο καί θά δείξουμε έτσι δτι δέν ώφεληθήκαμε τίποτε ά π ’αύτόν τόν πόλεμον. Προτείνω δέ νά ζητηθή μεταρρύθμισις 1) έπί τοΰ ποινικοΰ μέρους καί 2) έπί τοΰ ύγιεινοΰ. Τίθεται είς ψηφοφορίαν ή πρότασις (έκδημοκράτησις στρατοΟ, έθνοφρουράν καί έκδημοκράτησιν αυτής). Γίνεται δεκτή.

ΧΛΩΜΟΣ. Τώρα έχομεν νά σκεφθώμεν γιά τό ζήτημα τοΰ πολέμου. Ύ πάρχουν δύο προτάσεις: 1) ’Αποχή κατ’άρχήν άπό κάθε πόλεμον. ’Αναγνώρισις τής άνάγκης τής έθνικής άμύνης κατόπιν άποφάσεως τοΰ σοσιαλι­ στικού κράτους. 2) ’Αποχή άπό κάθε άστικόν πόλεμον. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Ή γνώμη μου είναι δτι ή λέξις «κατ’άρχήν» διασκοτίζει τά πράγματα καί δΓαύτό προτείνει νά διαγραφή ή λέξις «κατ’άρχήν». ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Ά ντικρούει τά λεχθέντα ύπό τοΰ Γιαννιοΰ καί θεωρεί άναγκαίαν τήν άναγραφήν τής «κατ’άρχήν» άποχής άπό κάθε πόλεμον. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Διά πολλών ύπεραμύνεται τής πρώτης προτάσεως άναγνωρίζων τήν έθνική άμυνα. 82

Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Δέν βλέπω πώς μπορεΐ νά γνωμοδοτηθή ποτέ Ενας πόλεμος άν είναι άμυντικός ή έπιθετικός, άφοΰ καί μέ 4 1/2 χρόνια πού διαρκεΐ ό σημερινός πόλεμος δέν ξέρουμε τί είναι. Καταλήγει δέ λέγων δτι πρέπει νά κηρυχθούμε έναντίον παντός πολέμου. ΣΠ. ΚΟΜΙΩΤΗΣ. Κηρύσσεται έπίσης κατά παντός πολέ­ μου, προσθέτων δτι τό καθήκον μας είναι καί νά μετατρέπομεν κάθε πόλεμον είς κοινωνικήν έπανάστασιν. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Δέν παραγνωρίζω τό γεγονός δτι Ενα κράτος έπιτίθεται κατά δλλα ή ταΰτα πάλιν. ’Αλλά έφόσον ό άγών μας είναι διεθνής δέν είναι δυνατόν σέ καμμιά περίσταση νά άφήσουμεν τόν άγώνα μας. Δέν πρέπει νά λησμονώμεν δτι ύπεράνω τών συμφερόντων δλου τοΰ κόσμου ώς κρατών είναι τά συμφέροντα τής Διεθνοΰς. Ή έργατική τάξις εύρίσκεται νυχθημερόν είς τήν ίδικήν της άμυναν πολεμώντας τό κεφάλαιον καί δέν εύκαιρεΐ νά πολεμά, δέν είναι δυνατόν ν ’άφήση τήν άμυνάν της γιά νά ύπερασπισθή τήν άμυναν τών άστών. "Οταν ή έργατική τάξις καταστεί κυρίαρχος τότε μόνον θά είναι δυνατόν νά κυτάξη τόν άγώνα τής έθνικής άμύνης, διότι τότε δ ι’αύτήν θά ύπάρχει πράγματι πόλεμος άμύνης. ΚΟΥΡΙΕΛ. Μοΰ φαίνεται δτι οί προτάσεις τής πλειοψηφίας θεωρούνται πεπαλαιωμένοι καί γΓαύτό πρέπει νά μή πέσουμε σέ λάθη στά όποια Επεσε άλλοτε ή Διεθνής. Μέ τούς στρατιω­ τικούς κύκλους καί τίς διπλωματίες είναι άδύνατο νά ξέρη κανένας πότε άμύνεται καί πότε έπιτίθεται. Τό ζήτημα πού προΐσταται είναι νά καταργήσουμε τόν έξοπλισμό κλπ. Δ ι’αύτό προτείνω ν ’άντικαταστήσουμε τ ’άρθρα τά σχετικά δΓαυτού: «άφοπλισμοΰ δλων τών λαών». ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. ' Ημείς οί σοσιαλισταί δέν είμαστε φιλειρη­ νικοί καθώς κοινώς πιστεύεται. Οί πόλεμοι κατά τοΰ φεουδαλικοΰ συστήματος ήσαν προοδευτικοί. Πρό 30 καί δέν ξέρωμεν πόσων έτών, πού οί πόλεμοι γίνονται γιά τήν μοιρασία τήν άρπαγή άποικιών είναι πόλεμοι Ιμπεριαλιστικοί. Καί ό πόλεμος 83

κατά τοΰ άστικοΰ καθεστώτος είναι πόλεμος προοδευτικός. Μόνον γιά έναν τέτοιον άγώνα εϊμεθα ύπέρ. Γιά κάθε άλλο, δτι δνομα καί άν φέρει, άλλά άποβλέπει στήν έξυπηρέτηση άστικών συμφερόντων, πρέπει νά εϊμεθα κατά. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Χωρίς νά θέλω νά κυτάξω τό τί είπαν δλοι, ίστορικώς μόνον φαίνεται άν κατάλαβα καλά πρέπει νά δοϋμε πότε είναι έπιθετικός καί πότε δχι. Στήν περίπτωση πού δέν είναι έπιθετικός ή άμυνα είναι ύποχρεωτική. Ά λ λ ά καί άφοΰ προηγουμένως έψηφίσαμε μερικά άρθρα δέν μπορούμε νά μή παραδεχθούμε τήν άμυναν άφοΰ θά προέρχεται ά π ’αύτόν τόν λαόν καί δέν μποροΰμε καί άπόφαση τοΰ σοσιαλιστικού κόμματος νά κάμωμεν διότι μπορεΐ νά είναι μειοψηφία. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Τό θέμα αύτό άπασχόλησε δλα τά σοσιαλιστι­ κά κόμματα. Ή θεωρία τοΰ Κομιώτη δτι δέον νά κηρυχθοΰμε κατά πάσης άμύνης είναι άβάσιμος. Ή γέρθη συζήτησις πρό τοΰ 1914 πότε ένας πόλεμος είναι άμυντικός καί πότε έπιθε­ τικός. ’Εκείνο πού είπανε τινές τών σοσιαλιστών νά μήν τούς ένδιαφέρει ή άμυνα έγινε γιά τόν έξής λόγο, διότι ό πόλεμος έλαβε νέαν στροφήν καθ’ήν δέν γίνονται πλέον πόλεμοι έναντίον κρατών άλλά καί κατά λαών. Καί ώς παράδειγμα φέρει τό Βέλγιον κατά τοΰ όποιου έγένετο έπίθεσις. ’Ιδού μιά περίπτωση έπιτρέπεται ό πόλεμος. Διά τό ζήτημα δμως τοΰτο, λέγει τοΰ πότε ένας πόλεμος έπιτρέπεται καθώς καί πότε είναι προοδευτικός, μποροΰμε νά ποΰμε δτι αύτό μπορεΐ νά τό βάλη μιά άπόφασις διαιτητικού δικαστηρίου. ΧΛΩΜΟΣ. Κηρύσσεται ύπέρ τής πρώτης προτάσεως. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Άντικρούων τόν Σίδερην λέγει δτι συμφωνεί μέ τήν πρώτην πρότασίν έάν καί τά έπαναστατημένα κράτη θεωρήσουν τόν πόλεμον άμυντικόν. ΠΕΤΡΟΥ. Νομίζει δτι διά τήν άποσώβησιν τών πολέμων χρειάζεται είλικρινής συνεργασία δλων τών σοσιαλιστικών κομμάτων. Καί φέρει ώς παράδειγμα τό 1909 όπότε άπεσωβήθη 84

πόλεμος μεταξύ Γαλλίας καί Γερμανίας, ένώ έπειδή στό 1914 δέν έγινε τέτοιο πράγμα, έγινε ό πόλεμος. ΚΟΥΡΙΕΛ. ’Επιμένει έπί τής προτάσεως τοΰ άφοπλισμοΰ. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Συμφωνεί μέ τόν Κουριέλ. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Καί μέ άφοπλισμό δέν λύεται τό ζήτημα τής άμύνης. Πάντοτε θά ύπάρχει ή Ιδέα τής άμύνης, έφ ’δσον ύπάρχουν άγρια κράτη. Καταλήγων κηρύσσεται ύπέρ τής άμύνης. Τίθενται είς ψηφοφορίαν αί δύο άρχικώς τεθεΐσαι προτάσεις. Ύ πέρ τής πρώτης ψηφίζουν 13. Ύ πέρ τής δευτέρας ψηφίζουν II καί I λευκόν.

ΧΛΩΜΟΣ. Έ χο μ εν δύο προτάσεις όσον άφορά τάς συμμαχίας. ' Η πρώτη είναι: «άποχή άπό κάθε συμμαχία πού φέρει τόν πόλεμον», ή δεύτερη είναι: «άποχή άπό κάθε άστική συμμαχία πού φέρνει τόν πόλεμον». Ψηφίζεται ή πρώτη πρότασις. Ή συνεδρίασις διακόπτεται διά νά έπαναληφθή μετά μίαν ώραν. Ε π α ­ ναλαμβάνεται ή συνεδρίασις στάς 7 μ.μ. Μετά τινάς παρατηρήσεις ψηφίζεται τό δρθρον περί συνεταιρισμών κλπ. Ε π ίσ η ς ψηφίζεται τό δρθρον περί τύπου. ' Επίσης τό άρθρον περί έξασφαλίσεως προσωπικής έλευθερίας κλπ., μέ τήν παρατήρησιν τοΰ Ν. Δημητράτου δπως ώρισθή άνώτατον δριον προφυλακίσεως. Έ π ί τού άρθρου τού άφορώντος τήν Θρησκείαν:

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Ζητεί έξηγήσεις περί τής σημασίας δτι ή έκκλησία είναι ίδιωτικόν ίδρυμα. Δίδει έξηγήσεις ό Π. Ά ντζελ.

ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Λέγει δτι έπειδή τό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα έχει προπαγανδιστικό· σκοπό, πρέπει νά μή μπή αύτό γιατί είναι κακό στήν προπαγάνδα. Ψηφίζεται. Ε π ίσ η ς ψηφίζεται τό άρθρον 11 περί τής θέσεως τής γυναικός. Ά ρ θρ ον 12, περί δικαστηρίων. Έ π ί διατάξεως ύπαγωγή είς τήν δικαιοδοσίαν τών

8S

ορκωτών δικαστηρίων τών κατά δημοσίων ή δημοτικών υπαλλήλων Αδικημά­ των τούτων κατά πολιτών. Ψηφίζεται τό άρθρον μέ 20 ύπέρ καί 5 κατά. "Αρθρο 13, περί φυλακών καί 14 περί Ιατρικής περιθάλψεως κλπ. Ψηφίζεται. “Αρθρο 15 περί έκπαιδεύσεως.

ΦΡ. ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. Λέγει δτι δέν πρέπει συγχισθεΐ τό ζήτημα αύτό μέ τό γλωσσικό γιατί έχουμε παραδείγματα καί αναφέρει περιστατικό, δτι αύτό τό άνακάτωμα έφερε κακό στό σοσιαλισμό. ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ. Νομίζει δτι δέν μπορούν οί σοσιαλισταί νά έπιβάλλουν στό κράτος τήν δημοτική γλώσσα, άφοΰ έξ άλλου εύρίσκεται δχι στό τέλειο σημείο τής μορφώσεώς της καί έφ 'δσ ον δέν είναι έντελώς έπιβεβλημένη καί καθιερωμένη στό λαό δέν μποροΰν οί σοσιαλισταί νά τήν έπιβάλουν. Π. ΠΕΤΡΟΥ. Λέγει δτι ή ιδια ή κυβέρνησις τήν έβαλε σέ έφαρμογή. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. "Εχει τήν γνώμη δτι πρέπει νά συμπεριληφθή είς τό πρόγραμμα καί ή έπιβολή τής δημοτικής. Επίσης ύπό αύτό τό πνεύμα όμιλεΐ Γιαννιός, Χλωμός. "Αλλοι άντικρούουν καί λέγουν δτι οί σοσιαλισταί δχι δτι δέν είναι εύνοϊκοί στήν είσαγωγή τής δημοτικής άλλά δτι δέν συνδέουν τό ζήτημα αύτό μέ τό σοσιαλιστικό πρόγραμμα. Καί δτι οί σοσιαλισταί δέν πρέπει νά ζητούν τήν έπιβολήν άλλά τήν κατάργησιν τοΰ νόμου διά τού όποιου έπιβάλλεται ή καθαρεύουσα.

ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. Ό μ ιλ ε ΐ περί τής μεταρρυθμίσεως τής έκπαιδεύσεως καί ζητεί δπως άφαιρεθοΰν ά π ’τήν διδασκα­ λίαν μαθήματα πού όχι μόνον δέν ώφελοΰν άλλά καί βλάπτουν καθώς διδάσκονται, καθώς είναι ή παλαιά καί νέα Διαθήκη, ή 'Ελληνική ιστορία κλπ. ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Λέγει δτι ή λέξις έκλαΐκευσις τά έξηγεΐ δλα. ΧΛΩΜΟΣ. Προτείνει άντί έκλαΐκευσιν νά τεθή ή λέξις δημοκρατοποίησίς. ('Α πορρίπτεται δμως ή πρότασις). 86

Τό άρθρον ψηφίζεται ώς έχει μέ τήν πρόσθεσιν «Κατάργησις τοΰ άρθρου τοΰ Συντάγματος περί γλώσσης». Ά ρ θρ ο ν 16. Μετά τινας παρατηρήσεις, ψηφίζεται. Ά ρ θρ ο ν 17. Περί συμμετοχής τοΰ κράτους είς τά κέρδη κλπ. Είς έρώτησιν τό πρόγραμμα συζητεΐται τό (...).

ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Λέγει δτι ζητάμε οί έργάτες νά έχουν έπίβλεψιν έπί δλων τών μέρων τής παραγωγής. ΠΑΝ. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Γνωρίζουμε δτι δλοι οί θεωρητικοί σοσιαλισταί παραδέχονται πώς άπό τήν σημερινήν κοινωνία θά μεταβοΰμε στήν κολλεκτιβιστική. Τό άρθρο είναι ή προλείανσις τοΰ έδάφους γ ι ’αύτή τήν μετάβασιν. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Έ φ ιστά τήν προσοχήν έπί τοΰ γεγο­ νότος δτι καί ή κυβέρνησις άπό τίνος, έξ άνάγκης ήρχισε νά κάμη τρόπον τινά κρατικοποίηση μέσων παραγωγής, προϊό­ ντων κλπ. ΔΓαύτό ζητεΐ μεγάλη ν προσοχήν έπί τοΰ ζητήματος αύτοΰ διά νά μή Ιλθη (...) μεταξύ τής έφαρμοζομένης κρατικοποιήσεως ύπό τοΰ κράτους καί τών ζητουμένων ύπό τοΰ σοσιαλιστικού προγράμματος. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. 'Υποστηρίζει συμμετοχή τών έργατών στή διοίκησιν. Α. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Προτείνει νά προστεθή έπιφύλαξις δτι έν περιπτώσει πού προτείνεται μιά έθνικοποίησις νά μελετηθή πρώτον καί ύστερα νά έκδηλωθή ή γνώμη άν πρέπει νά γίνη ή δχι. ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑΣ. Κάνει μερικός παρατηρήσεις. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Προτείνει τήν προσθήκην «έθνικοποίησιν καί δλων τών μεγάλων έπιχειρήσεων». Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Παρατηρεί δτι ένώ ό σύντροφος Γιαννιός έφάνηκε δχι τόσον εύνοϊκός γιά άλλες μεταρρυθμίσεις, σ ’αύ­ τή ν έφάνηκε ριζοσπαστικότατος. Καί δΓαύτό κατ’άπαίτησίν 87

του γράφεται είς τά πρακτικά δτι ό Γιαννιός έζήτησε τήν έθνικοποίηση καί δλων τών μεγάλων έπιχειρήσεων. "Αρθρον 17. Μετά τινάς άλλας παρατηρήσεις ψηφίζεται ώς έξής: «Συμμε­ τοχή τοΰ κράτους είς τά κέρδη τών μεγάλων μονοπωλίων, έταιριών καί έπιχειρήσεων, κατά τών έκτάκτων κερδών, έθνικοποίησις τών άτμοπλοίων, τραπεζών καί τών μεγάλων έπιχειρήσεων καί συμμετοχή είς τήν διοίκησιν τών ένδιαφερουμένων έργατών. Χρησιμοποίησιν τών πόρων τοΰ Κράτους στούς παραγωγικούς σκοπούς». Μετά ταΰτα λύεται ή συνεδρίασις διά νά έπαναληφθή τήν 2 άπογευματινήν τής αϋριον.

ΗΜΕΡΑ ΤΕΤΑΡΤΗ 7/11/18. "Ωρα 2. Αναγιγνώσκεται ό κατάλογος. Εύρίσκεται τό συνέδριον έν απαρτία. ’Αρχίζει ή συζήτησις έπί τοΰ άρθρου 18 περί τοΰ αγροτικού ζητήματος.

ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Προτείνει νά μή τεθή ή λέξις «άπαλλοτρίωσις» άλλά ή λέξις «έθνικοποίησις», διότι στά κατά τής άπαλλοτριώσεως καί κατατμήσεως τών κτημάτων θά δημιουργήσωμεν πολλούς μικροϊδιοκτήτας. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Θά άσχοληθώμεν μόνον μέ τό έργατικόν ή καί μέ τό άγροτικόν ζήτημα; Προτείνει νά περιορισθοΰν μόνο είς τά δύο άρθρα τοΰ καταστατικού πού άφοροΰν τό άγροτικόν ζήτημα καί άργότερα νά γίνη πλήρες άγροτικόν πρόγραμμα. Δέον νά ζητήσωμεν έθνικοποίησιν δχι κατά τόν μαξιμαλιστικόν τρόπον άλλά δΓάγοράς ύπό τοΰ κράτους ή καί ένοικιάσεων ύ π ’αύτοΰ μοναστηριακών καί λοιπών κτημάτων είς χωρικούς χωρίς τήν συμμετοχήν τών καλογήρων είς τά κέρδη. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Λέγει δτι είναι άνάγκη νά τεθή μία βάσις έπί τοΰ άγροτικοΰ ζητήματος. Δέν εΐμεθα τελείως κατά τής μικροϊδιοκτησίας ή όποία μέ • τήν έξέλιξιν γεννά βιομηχανικούς έργάτες. Πρέπει νά ώθήσωμεν τήν καλήν λύσιν τοΰ γενικοΰ προβλήματος. Διά τής μικροϊδιοκτησίας γεννιώνται προλετάριοι περισσότεροι μέ πολιτικήν δύναμιν. Δέν ζητοΰμεν έθνικοποίησιν τών μικρών μέσων παραγωγής. Μέ τό νά έθνικοποιήσωμεν τάς γαίας άπό 89

τοΰδε, είναι κάτι πάρα πάνω άπό έκεϊνο πού έφήρμοσαν οί μαξιμαλισταί. ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ. Ή 'Ελλάς είναι χώρα μάλλον γεωργική καί πρέπει νά λάβωμεν προστατευτικά μέτρα γιά τούς γεωργικούς πληθυσμούς. Νά ύποδείξωμεν τήν άνάγκην τής ένισχύσεως τής γεωργικής παραγωγής καί τής μονοπωλήσεως τών γεωργικών προϊόντων. ΑΡΔΙΤΗΣ. Είς τήν Μακεδονίαν ύπάρχουν μπέηδες ένοικιάζοντες γαΐες είς χωρικούς οί όποιοι τάς καλλιεργούν καί πληρώνουν είς τούς ίδιοκτήτας, ένώ ή Ιδιοκτησία είναι μεγάλη {ή παραγωγή μέν τοιούτη μά τοϋτο δέν είναι μεγάλη] καί τό σοσιαλιστικό κόμμα δέον νά ένδιαφερθή διά τό ζήτημα τοΰτο άντί νά ποΰμε νά παραχωρηθοΰν αί γαΐαι είς τούς χωρικούς νά ποΰμε νά παραχωρηθοΰν είς τάς κοινότητας. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Δέν πρέπει νά κηρυχθώμεν ύπέρ τής μικροϊδιοκτησίας άλλά νά έθνικοποιηθοΰν διά τών κοινοτήτων ή τοΰ κράτους. ΣΙΔΕΡΗΣ (Βουλευτής). ' Η άτομική Ιδιοκτησία τής γής είναι πηγή τοΰ κακοΰ. Τό γεωργικόν ζήτημα είναι μέγιστον καί σπουδαιότατον. Καί τό ζήτημα τής μικράς Ιδιοκτησίας έπίσης σπουδαΐον. Οί μικροϊδιοκτήται είναι δύναμις πού πολεμάει τόν σοσιαλισμόν. Οί άστοί προβάλλουν τούς μικροαστούς έναντίον μας, έμεΐς δέν είναι όρθόν νά πολεμώμεν τούς άστούς διότι άπό άγνοιαν πολεμοΰν τόν σοσιαλισμόν. Δέον νά έθνικοποιηθοΰν τά τσιφλίκια. Μετά τήν έθνικοποίησιν δέον τά κτήματα τών τσιφλικίων νά παραχωρηθοΰν εις κοινότητας διά νά έκμεταλλευθώσι άπό τούς χωρικούς μέ κομμουνιστικόν τρόπον. Δέον νά ζητηθή ή ϊδρυσις γεωργικών κοινοτήτων. 'Υποβάλλονται δύο προτάσεις: ή μία έκ μέρους τοΰ Γιαννιοΰ, ή άλλη έκ μέρους τοΰ Μπεναρόγια. ' Η πρότασις τοΰ Γιαννιοΰ έχει οϋτω: έθνικοποίηση τών τσιφλικίων καί τών μοναστηριακών κτημάτων καί τήν παραχώρησιν αύτών.

90

ΑΡΔΙΤΗΣ. Προτείνει δπως προστεθεί ή λέξις «είς τάς κοινότητας τών καλλιεργητών». (Τοΰτο γίνεται δεκτόν). Τοΰ δέ Μπεναρόγια: «Γενική άπαλλοτρίωσις τσιφλικίων παλαιός καί νέας • Ελλάδας». Μετά τήν ύποβολήν τών προτάσεων δίδονται έξηγήσεις διά τήν λέξιν «άπαλλοτρίωσις». Ό δέ Σίδερης λέγει άπαντών είς τόν ’ Αρδίτην δστις λέγει, άπαλλοτρίωσις σημαίνει άποζημίωσις, λέγει δτι είναι ζήτημα άρχής καί άπαλλοτριώσεως άνευ άποζημιώσεων. Γενομένης ψηφοφορίας ψηφίζεται ή πρώτη πρότασις μέ ψήφους 22 ή δέ δευτέρα μέ 10.

ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ. 'Υποβάλλει εύχήν, περί άναπτύξεως τής γεωργίας καί κτηνοτροφίας. ’Απαιτήσεις.ύπέρ τών έργατών Ά ρ θρ ο ν τοΰ σχεδίου τής Ό ργανωτικής Έ πιτροπής

ΧΛΩΜΟΣ. ΕΙσηγητής τής έπί τοΰ καταστατικοΰ έπιτροπής άναφέρει δτι ό Μπεναρόγιας κατά τήν συνεδρίασιν τής έπι­ τροπής παρουσίασε νέον σχέδιον άπαιτήσεων ύπέρ τών έργα­ τών. Έπέμενε δέ είς τήν παραδοχήν τοΰ σχεδίου τούτου καθ’δτι αί άπαιτήσεις αύται έψηφίσθησαν ύπό τοΰ Α 'Π ανελ­ λαδικού Συνεδρίου8 καί δέον αί άπαιτήσεις τοΰ κόμματος νά συμπίπτουν μέ έκείνας. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. ’Εξηγείται διά τήν ύποβολήν τοΰ νέου σχεδίου τών έργατικών άπαιτήσεων καί άναφέρει δτι μετά τό έργατικόν συνέδριον έχομεν καθήκον νά ξαναδιαβάσωμεν τά αιτήματα ύπέρ τών έργατών καί νά παραδεχθώμεν ταΰτα σύμφωνα μέ κείνα τά όποΐα παρεδέχθη τό έργατικόν Συνέδριον. ΧΛΩΜΟΣ. Λέγει δτι είς τήν έπιτροπήν ό Μπεναρόγιας έπέβαλε τό νέον σχέδιον τών αίτημάτων. Σιδέρης καί λοιποί άποτελοΰντες τήν έπιτροπήν διαμαρτύρονται διά τούς λόγους τοΰ Χλωμού. Γίνεται δεκτόν ύπό τοΰ συνεδρίου νά ληφθή ώς σχέδιον

8. Πρόκειται γιά τό Ιδρυτικό Συνέδριο τής ΓΣΕΕ.

91

τό ύπό τού Μπεναρόγια προτεινόμενον. Ά ρ χ ε τα ι ή άνάγνωσις καί ή συζήτησις έπί τοΰ σχεδίου τοΟ Μπεναρόγια. 1) Έπιθεωρηταί καί έπόπται έργασίας διά τήν έφαρμογήν τής έργατικής νομοθεσίας νά είναι έπαρκεϊς καί νά έκλέγωνται άπό τούς όργανωμένους έργάτες. Ψηφίζεται τό I δρθρον τού σχεδίου, άπορριπτομένης τής προτάσεως τοϋ Χατζημιχάλη περί συστάσεως έποπτικοΰ σώματος έργατών έκλεγομένων ΰπό τών όργανωμένων όμοσπονδιών. 2) Συμπλήρωσις τής ήδη ύπαρχούσης έργατικής νομοθεσίας. α) τήν διά τοΟ νόμου καθιέρωσιν τοΰ βωρου άνωτάτου όρίου έργασίας. β) τόν διά νόμου καθορισμόν τοΰ κατωτάτου όρίου άμοιβής. γ) τήν διά νόμου καθιέρωσι τής ΰποχρεωτικής Κυριακής άργίας ’Αγγλικής έβδομάδος. δ) τήν Ίδρυσιν ύπό τού κράτους ταμείου έργατικών συντάξεων άλληλοβοηθείας καί πρός συντήρησιν καί θεραπείαν τών άσθενόύντων έργατών λόγω τών συνθηκών καί τής φύσεως τής έργασίας. ε) τήν ύπό τοΰ ,κράτους άνέγερσιν καί συντήρησιν σανατορίων πρός άπομόνωσιν καί θεραπείαν τών φυματικών έργατών. στ) τήν διά νόμου ύποχρέωσιν τών δήμων καί κοινοτήτων νά συντηρούν γυναικολογικά μαιευτήρια διά τάς γυναίκας τών έργατών μέ πλήρεις άποδοχάς 8 έβδομάδας καί 8 μετά τόν τοκετόν. ζ) τήν διά νόμου καθιέρωσιν μονίμου συστήματος έπαγγελματικής έκπαιδεύσεως τή συμπράξει τών όργανωμένων έργατών. Πάντα τά άνω γίνονται δεκτά παμψηφεί. η) τήν διά νόμου καθιέρωσιν τοΰ κλεισίματος τών έργοστασίων καί έπιχειρήσεων έκείνων τών όποιων οί έργάτες άπεργούν σύμφωνα μέ. τάς άποφάσεις τών σωματείων των.

ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Έ π ί τοΰ άνω άρθρου όμιλών λέγει δτι έτσι δημιουργεΐται ένας κίνδυνος, διότι θά ύποχρεοΰνται όλοι νά άπεργοΰν καί γιά τοΰτο προτείνει νά τεθή τουλάχιστον μετ’ έπιφυλάξεως. Π. ΠΕΤΡΟΥ. Συμφωνεί μέ τόν Μπενρουμπήν. Ε ξισ το ρ εί τήν ιστορίαν τής άπεργίας καί λέγει δτι δέν είναι προπαγανδιστικόν μέσον τό κλείσιμον τών έργοστασίων διότι οΰτω θά δημιουργήσωμεν άπεργοσπάστας. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Δέν συμφωνεί. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Ό μιλώ ν λέγει δτι τό άναγκαστικόν κλείσιμον είναι περιορισμός τής έλευθερίας τής έργασίας. 92

ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. Είναι αντίθετος πρός τόν Πέτρου. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Δέν είναι σοσιαλιστής έκεΐνος πού θά έκόπτετο γιά τή μεγάλη έλευθερία τής έργασίας πού θά είναι ή σκλαβιά τής έργασίας. Στή Βουλγαρία έχει γίνει τούτο δεκτόν. Ά ρ κ εΐ τό μεγαλύτερον μέρος τών έργατών νά άπεργήσει καί τότε τό έργοστάσιον κλείρι. Ή πρότασις αύτή δέν γεννά άπεργοσπάστες άλλά τούς άποκλείει. ΣΙΔΕΡΗΣ. Θά έξετάσωμεν άν συμφέρει. Λέγει δέ ότι συμφέρει νά είναι άναγκαστική ή άπεργία άμα τό άποφασίσουν διότι πάντα ό κεφαλαιούχος θά εΰρη άπεργοσπάστες. ’Αποδέ­ χεται τήν πρότασιν μέ τήν Εννοιαν ότι τήν άπεργία τήν άποφασίζει τό Ενδιαφερόμενον σωματεΐον. Μετά τήν συζήτησιν ψηφίζεται δ,τι Εχει ή παράγραφος. θ) Πρότασις σχετική μέ τήν έπέμβασιν τοΰ Κράτους ώς διοικητοΰ.

ΧΛΩΜΟΣ. Κηρύσσεται κατά τοΰ άρθρου μέ τό όποιον είσάγεται ή διαιτησία τοΰ Κράτους είς τάς διαφοράς μεταξύ έργατών καί έργοδοτών. ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. 'Ομοίως κατά τού άρθρου. ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. Κατά τού άρθρου καί τοΰ Νόμου τής διαιτησίας καί λέγει δτι μόνοι μας θά πάρωμεν τά δικά μας, όχι μέ διαιτησίες. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Δέν θέλομεν καμμίαν διαιτησίαν. Τό δπλον τών έργατών είναι (...). Ή διαιτησία, ή άντίληψις τοΰ Μπεναρόγια είναι άντίληψις κρατική, ή δέ σιωπή τοΰ Μπεναρόγια δείχνει τό σφαλερόν τής προτάσεως. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Παρακαλώ καί θά είδήτε ποιός θά είναι συντηρητικός. ΣΙΔΕΡΗΣ. Νομίζει δτι δέν είναι άνάγκη διά νόμου νά έπιβάλλωμεν τήν διαιτησίαν καί δέν συμφέρει νά εΐπωμεν ήμεΐς τέτοιο πράγμα. 93

ΣΙΔΕΡΗΣ. Δέν θεωρεί τό άρθρον συντηρητικόν διότι δέν πρόκειται νά προκαλέσωμεν έπέμβασιν τοΰ κράτους άμα κηρυχθή άπεργία, άλλά πρό τής κηρύξεως αύτής. ΠΕΤΡΟΥ. Κατά τοΰ άρθρου. ’Αναφέρει δέ άπεργίαν ψαροποιών τμήματος Γιαννιουτάκη Θ εσ/κης, λέγει δτι άπέβη κατά τών έργατών (μέ τήν έπέμβασιν τοΰ Κράτους). ΔΕΛΑΖΑΝΟΣ. Κατά τοΰ άρθρου έπίσης. Κατά τοΰ άρθρου κηρύσσεται καί ό Κόκκινος.

ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. "Οσοι μίλησαν, ώμίλησαν κατά τής διαιτησίας, ούχί καί κατά τοΰ άρθρου. Μάλλον ύποβοήθησαν αύτό. Ό νόμος άπεσύρθη άλλά κατ’ούσίαν μένει. Ζητοΰμεν μέ τό αίτημα αύτό δχι τήν έπέμβασιν τοΰ κράτους άλλά νά άποφύγωμεν τάς άνοργανώτους άπεργίας, τάς όποίας θέλομεν άμα γίνονται νά είναι φοβεραί καί πάντοτε νά φέρωσι τό άποτέλεσμα δ Γ δ έγιναν. ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. ’Αποσύρει τόν λόγον τόν όποιον είχε ζητήσει. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. ’Εναντίον τής διαιτησίας. Σ. ΚΟΜΙΩΤΗΣ. Έ π ίσ ης έναντίον καί προτείνει νά καθιερωθή νά μή έχη τό Κράτος τό δικαίωμα τής έπεμβάσεως. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Κατά τής διαιτησίας. Πώς έμεΐς σοσιαλισταί θά λύωμεν τά ζητήματα μέ διαιτησίας καί συμβιβασμούς; Γίνεται ψηφοφορία καί απορρίπτεται. ι) σχετικά μέ τήν σύστασιν δικαστικού σώματος πρός έκδίκασιν διαφορών ατομικού έργατών καί έργοδοτών.

ΔΕΛΑΖΑΝΟΣ. Κηρύσσεται κατά τοΰ άρθρου. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Τότε διατί τό έψηφίσατε είς τό Έργατικόν Συνέδριον; 94

ΔΕΛΑΖΑΝΟΣ. Έ κ εΐ ήμουν έργάτης, έδώ σοσιαλιστής καί [άκηρος] έπαναστάτης. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Τότε έχετε δύο πρόσωπα. Θορυβοΰν έκ τών λόγων τούτων.

ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Ζητεί νά άνακαλέσει τήν φράσιν. Α. ΠΕΧΝΑ (Πρόεδρος). Προσκαλεΐ τόν Μπεναρόγιαν νά είναι όλιγώτερον ευερέθιστος. ΣΙΔΕΡΗΣ καί ΚΟΚΚΙΝΟΣ. Συμφωνούν μέ τό άρθρον τό όποιον έχει ώς έξής: «Τήν διά νόμου καθιέρωσιν είδικών δικαστηρίων πρός έκδίκασιν τών άτομικών ύποθέσεων μεταξύ έργατών καί έργοδοτών τή συμπράξει καί τών όργανωμένων έργατών». ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Ζητεί νά διαβαστούν τά λοιπά αίτήματα, τά όποΐα παρουσιάσθηκαν χωρίς νά τά έχωμεν έκ τών προτέρων ύπ ’δψει μας. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Δυσφορών διά τήν κωλυσιεργείαν λέγει δτι έχει έντολήν τής Ό ργανω τικής Έ πιτροπής νά προτείνει αύτά πού άπεφάσισαν οί έργάται. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Τά παρεδέχθη ή πλειοψηφία. Ό Μπεναρόγιας τά άναγιγνώσκει δλα.

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Νομίζει δτι σχετίζεται καί όμοιάζει μέ τό προηγούμενον τής διαιτησίας πού άπερίφθη. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Ε ξ η γ ε ί δτι πρόκειται δΓάτομικάς δια­ φοράς καθώς π.χ. κόψιμο ένός δακτύλου. Θέλω γΓαύτά τά δικαστήρια, δέν πρέπει νά βάλωμεν τό μαχαίρι στό λαιμό τοΰ κράτους τήν στιγμή πού οί έργοδότες φωνάζουν δτι στήν ' Ελλάδα ή φιλεργατική πολιτική είπε τήν τελευταίαν της λέξιν. 95

ΠΟΛΛΑ ΜΕΛΗ. Φωνάζουν δτι έμεΐς εϊμεθα σοσιαλισταί, δέν ένδιαφερόμεθα τί λέγουν άλλοι. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Λέγει δτι άν πρόκειται νά κάμωμεν σώμα νομοθετικόν γιά τάς διαφοράς πρέπει τοϋτο νά μή Εχει τό δικαίωμα νά έπιβάλει πρόστιμα. ΣΙΔΕΡΗΣ. “Αν θέλει νά τόν παύση; ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Είναι τό σωματεΐον. ΚΟΚΚΙΝΟΣ. ’Εννοείται δτι πρέπει νά κάμωμεν κάθε ήμέρα άπεργία. Γίνεται ψηφοφορία. Ψηφίζουν έναντίον 5, οί λοιποί ύπέρ, έπομένως γίνεται δεκτόν. ια) Μέτρα προστατευτικά διά τούς έργάτες.

Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Προτείνει οί έργάται νά πληρώνονται άπό τής πρώτης ήμέρας τοΰ δυστυχήματος. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. ’Ερωτά καί πάλιν άν αύτά πού ύποβάλλονται προέρχονται κατόπιν μελέτης. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. ’Εάν νομίζετε δτι είσθε καλύτερον μελε­ τημένοι σάς προσκαλώ νά ύποβάλετε τά ίδικά σας. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Αύτά τά άρθρα είναι νόμιμα, μόνον πρέπει νά συμπληρωθούν. ΜΑΧΑΙΡΑΣ ( ’Αντιπρόσωπος τής Συνομοσπονδίας). Διά τό άρ­ θρον αύτό συνεζήτησε καί τό έργατικόν συνέδριον. Διά διάφορα έπαγγέλματα οί νόμοι είναι άτελέστατοι καί γ ι ’αύτό υποστήριξα αύτό τό άρθρο καί στό δικό μας συνέδριο. Νομίζω δτι δέν μπορεΐ νά συμπληρωθή τώρα. Σύν τώ χρόνω μποροΰμε νά συζητήσωμεν περισσοτέρας λεπτομερείας. Πολλοί έργάται δέν προβλέπονται άπό τό νόμο περί δυστυχημάτων. Σύν τώ χρόνω θά ληφθοΰν καί άλλα μέτρα. 96

Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Θέλει είς τό άρθρον νά τεθοΰν καί λεπτομέρειαι... ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Έ ά ν θέσωμεν τάς διαφόρους λεπτομερείας θά ήθέλαμεν ένα βιβλίον. Ψηφίζεται τό δρθρον ώς έξής: «Τήν μεταρρύθμισιν τοΰ νόμου SSI περί δυστυχημάτων καί τήν καθιέρωσιν περί άσφαλείας, ύγιεινής καί άλλων προστατευτικών μέτρων διά τούς έργάτες είς κάθε είδους έπαγγέλματος καί γενίκευσιν τοΰ νόμου τούτου δ ι’δλα τά έπαγγέλματα». Κατά τήν ψηφοφορίαν τοΰ αίτήματος τούτου άπόσχουν οί τής όμάδος Γ ιαννιοΰ. Είς έρώτησιν τοΰ Μπεναρόγια διατί άπόσχουν.

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Μή μάς παραξηγήσετε. Δέν τά ψηφίζομεν καί λογικά άν είναι. Ή άποχή είναι δΓάλλους λόγους καί αύτήν τήν στιγμήν μπορούσαμε νά συζητήσωμεν μυστική συνεδρίαση έν τούτοις έπειδή είναι περασμένη ώρα άς έξακολουθήσωμεν. ιβ) Περί άνωτάτου συμβουλίου έργασίας.

ΜΑΧΑΙΡΑΣ καί ΑΛΛΟΙ. Ό μιλοΰντες λέγουν δτι δπως έχει σήμερον έκλέγεται μέ τήν άρέσκειαν τοΰ ύπουργοΰ. Μετά τινας δλλας παρατηρήσεις ψηφίζεται ώς έξής: «Μεταρρύθμισιν τοΰ νόμου περί τοΟ άνωτάτου συμβουλίου έργασίας, οϋτως ώστε οί έργάται νά άποτελέσουν τό ήμισυ τοΰ συμβουλίου καί νά έκλέγονται ύπό τών έπαγγελματικών όμοσπονδιών». ιγ) Τήν μεταρρύθμισιν τοΰ νόμου 4029 περί άνηλίκων οϋτως ώστε οί κάτω τών 16 έτών νά μή έπιτρέπεται νά έργασθοΰν. Κατάργησιν δλων τών έξαιρέσεων τοΰ νόμου τούτου. Αί ύπηρέτριαι νά λογίζωνται έργάτριαι καί νά απολαμβάνουν δλων τών ευεργετημάτων τών άπορρεόντων άπό τούς έργατικούς νόμους. Ή έργατική νομοθεσία νά έπεκταθεϊ καί είς τούς έργάτες γεωργούς. Ψηφίζεται. ιδ) Τήν διά νόμου άπαγόρευσιν τής νυκτερινής έργασίας διά τά παιδιά καί τάς γυναίκας καί διπλήν πληρωμήν διά τά νυκτερινά τών έργατών. Ψηφίζεται. ιε) τήν διά νόμου άπαγόρευσιν στούς έργοδότας νά έπι βάλουν κάθε είδους ποινήν είς τούς έργάτας. Ψηφίζεται: ιστ) Σχετικώς μέ τάς άπαγορεύσεις τής άπεργίας.

ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. 'Υποβάλει τήν έξής διατύπωσιν: 97

«Κατάργηση κάθε νόμου πού έμποδίζει τήν άπεργίαν καί τήν κατάργησιν τοΰ νόμου περί έπιστρατεύσεως τών έργατών» ΚΟΚΚΙΝΟΣ. Συμφωνεί πρός Χατζημιχάλην. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Ό μ ιλ ε ΐ διά τήν άντικατάστασιν τών έργατών ύπό στρατιωτών καί προτείνει δπως έχουν τό δικαίωμα νά άπεργοΰν καί τήν ώραν πού είναι στρατιώτες. ΚΟΥΡΙΕΛ. Έρω τα μή τυχόν είναι δυνατόν νά παρεισδύσει καμμιά παρερμηνεία πρός καταδίωξιν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Προτείνει νά τεθή πρότασις δπως μή έφαρμοσθή ό νόμος περί ληστείας καί έκτοπίσεως έπί τών έργατικών ζητημάτων. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Καί νά μή χαρακτηρίζονται αί άπεργίαι ώς διατάραξη τής τάξεως. Διαφωνεί μέ τήν πρότασιν τοΰ Γ ιαννιοΰ. Κατόπιν διαλογικής συζητήσεως θεωρείται περιττή ή άναγραφή καί απορρίπτεται. Ψηφίζονται τά άρθρα ώς έξής: ιζ) Τήν κατάργησιν κάθε νόμου πού έμποδίζει τήν άπεργίαν. ιη) Τήν κατάργησιν τοΰ νόμου περί έπιστρατεύσεως τών έργατών, διαφόρων έπαγγελματιών.

ΚΟΜΙΩΤΗΣ. Προτείνει νά λαμβάνουν μέρος είς τόν έπισιτισμόν οί έργάται. Δέν γίνεται δεκτή ή πρότασις θεωρηθείσης περιττής.

Ν, ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Ζητεί τόν λόγον διά νά όμιλήσει έπί τοΰ συνόλου. (Δίδεται).

Άναφερόμενος είς τό πρόγραμμα τών σημερινών άπαιτήσεων λέγει δτι τό μεταρρυθμιστικόν πρόγραμμα τοΰ σοσιαλι­ στικού κόμματος άποτελεΐ τό μάξιμουμ τών άπαιτήσεων των μέσα στό σημερινό καθεστώς. Συνεπώς δέν πρέπει νά περιέχει

άπαιτήσεις, αί όποΐαι ύπερβαίνουν τό δριον τούτο ή αί όποΐαι είναι κάτω αύτοΰ. Τό μέτρον πού καθορίζει αύτό τό μάξιμουμ είναι τό μέτρον πού μάς όδηγεΐ είς τόν τρόπον τής πραγματοποιήσεώς του. Δηλ. άν έπί τή βάσει τών κρατουσών πολιτικών συνθηκών μπορεΐ τούτο νά έπιδιωχθή. Ά λ λ ά είς τό πρόγραμμα πού έψηφίσαμε έτέθη Ενα άρθρον, περί άστικής δημοκρατίας τό όποιον δέν μπορεΐ νά πραγματοποιηθή ούτε διά βουλής ούτε διά άναθεωρητικής βουλής, διά τών όποιων πραγματοποιούνται δλα τά άλλα άρθρα τοΰ προγράμματος. Τό άρθρον αύτό θΐγον θεμελιώδη διάταξιν τοΰ συντάγματος μή άναθεωρουμένην, δέν μπορεΐ νά πραγματοποιηθή παρά... Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Διά τής έθνοσυνελεύσεως. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Ά λ λ ά έάν δέν Εχομεν ύπόψιν δτι διατρέχομεν μεταβατικήν κατάστασιν καθ’δτι βαίνομεν πρός μίαν έθνοσυνέλευσιν δέν θά είχατε άλλο έπιχείρημα ύπέρ τής γνώμης σας καί δέν θά ήμπορούσατε παρά νά συμφωνήσετε δτι μόνον δΓ έπαναστάσεως είναι δυνατή ή πραγματοποίηση τής δημοκρατίας. Ά λ λ ’ήμεΐς δέν έργαζόμεθα διά τοιαύτην έπανάστασιν. Τάς δυνάμεις τού προλεταριάτου δέν είναι δυνατόν νά στρέψωμεν πρός Ενα τοιοΰτον άστικόν σκοπόν, δστις θ ’άπομάκρυνεν αύτάς άπό τόν δρόμον τής σοσιαλιστικής έπαναστάσεως. Ώ ς έκ τούτου διαμαρτύρομαι κατά τούτου τοΰ άρθρου καί τό πρόγραμ­ μα τό όποιον θά δημιουργήσει παραξηγήσεις έπάνω είς τόν χαραχτήρα καί τήν τακτικήν τοΰ Κόμματος. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Καί έγώ διαμαρτύρομαι διότι προχθές πού έσυζητεΐτο τό σχετικόν άρθρον δέν όμίλησες. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Δυστυχώς προχθές λόγω άδιαθεσίας μου δέν ήμπόρεσα νά παρακολουθήσω τήν συζήτησιν. ’Επι­ φυλάχθηκα. Τήν έπομένην δταν άντιλήφθηκα τί άκριβώς έψηφίσθηκε διά νά όμιλήσω έπί τοΰ συνόλου τοΰ προγράμμα­ τος. Έ ξ άλλου καί στό μεταρρυθμιστικόν πρόγραμμα έψηφίσθησαν άρθρα τά όποια άποτελοΰν διορθωλόγιον τών νόμων 99

ούχί δέ καί τό μάξιμουμ τών άπαντήσεών μας. Είς τό μεταρρυθμιστικόν πρόγραμμα Ιπρεπε νά διατυπωθούν άπαντήσεις έπί τή βάσει γενικών άρχών καί ούχί άπαντήσεις έπί τή βάσει τής διορθώσεως τών νόμων. Έ ν γένει τό πρόγραμμα καθώς έψηφίσθη μπορεΐ κάλλιστα νά θεωρηθή καί Ενα πρόγραμμα Ριζοσπαστικού δημοκρατικού κόμματος καί ούχί Σοσιαλιστι­ κού. Διαμαρτύρομαι έπομένως διά τήν τοιαύτην τραγελαφικότητα καί έλαττωματικότητα τοΰ προγράμματος καί παρακαλώ όπως ή διαμαρτυρία μου αύτή σημειωθεί είς τά πρακτικά. Συζήτησις έπί τοΰ καταστατικοΰ "Αρθρον Ιον. Ό είσηγητής τοΟ καταστατικού λέγει δτι ή έπιτροπή κατά πλειοψηφίαν Εκρινεν δτι πρέπει νά άπορριφθώσι οί λέξεις «είς κολλεκτιβιστικήν καί κομμουνιστικήν» καί νά τεθή άπλώς «τήν μεταβολήν είς σοσιαλιστικήν πολιτείαν».

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Νομίζει α) ότι αύτό είναι άρχή καί όχι καταστατικόν καί β) διατί θέλομεν νά χαλάσωμεν πράγματα πού άποφάσισαν Διεθνή κονγκρέσα; 'Υποβάλλονται δύο προτάσεις: ή μία είναι νά τεθή ή άρχή στό καταστατι­ κόν ή δέ άλλη δχι.

ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Είς όλα τά καταστατικά τών Σοσιαλιστι­ κών κομμάτων εύρίσκονται έν συνόψει αί άρχαί καί ό σκοπός τών κομμάτων. Πρέπει καί ήμεΐς νά τάς θέσωμεν άφοΰ άλλως τε τοΰτο δέν φέρει καμμίαν ζημίαν άλλά όφελος. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Βεβαίως ζημιά δέν είναι. Τεθέντων τών 2 προτάσεων είς ψηφοφορίαν ψηφίζεται ή Ιη πρότασις καί διατυποΰται ώς έξής: «Τό Σοσιαλιστικόν Έ ργατικόν Κόμμα τής Ε λ λάδος είναι βασισμένον έπί τών έξής άρχών: α) πολιτική καί οίκονομική όργάνωσις τών έργατών είς κόμμα τάξεως διά τήν κατάκτηση τής έξουσίας καί τήν κοινωνικοποίησιν τών μέσων τής παραγωγής καί άνταλλαγής, ήτοι τήν μεταβολήν τής σημερινής κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας είς κοινωνίαν σοσιαλιστική καί β) Διεθνής συνεννόησις καί κοινή δράσις τών όργάνων». 2) Συζήτησις έπί τοΰ τίτλου τοΰ Κόμματος.

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Τά διάφορα όνόματα ώς τό Σοσιαλδημοκρατι100

κόν κλπ. φέρουν σύγχισιν καί δλα τά άλλα κόμματα έκτός τοΰ Γερμανικού όνομάζονται άπλώς Σοσιαλιστικά κόμματα. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Ή ’Οργανωτική ’Επιτροπή νομίζει δτι ή καλλιτέρα όνομασία εϊναι νά τεθή Σοσιαλιστικόν ’ Εργατικόν Κόμμα τής 'Ελλάδος. Γίνεται διαλογική συζήτησις.

ΔΑΜΙΓΟΣ. Κηρύσσεται ύπέρ τό Σοσιαλιστικόν Έργατικόν διότι τοΰτο θά είναι καί προπαγάνδα διά τούς έργάτας. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Δέν θέλει νά όνομασθή έργατικόν διότι έτσι άποκλείονται οί διανοούμενοι. Γενομένης ψηφοφορίας λαμβάνει 9 ψήφους ή πρότασις τοΰ Δημητράτου δηλ. δπως τεθή Σοσιαλιστικόν Έ ργατικόν, 7 άπλώς Σοσιαλιστικόν καί 6 λευκά, έπομένως ψηφίζεται καί άποφασίζεται νά όνομάζεται ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΝ ΕΡΓΑΤΙΚΟΝ ΚΟΜΜΑ. Έ δρα.

ΠΙΣΠΙΝΗΣ. Θέλει τόν Πειραιά ώς έδραν έπειδή είναι βιομηχανική πόλις καί ώς τοιαύτην κατοικωμένην άπό πληθώ­ ραν έργατών. ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. Υ ποστηρίζει κατ’έντολήν τής όρ­ γανώσεως Βόλου ώς έδραν τήν Θεσ/κην καί φέρει καί παρά­ δειγμα τήν ’Ιταλίαν είς ήν ή έδρα τού Κόμματος είναι δχι είς τήν πρωτεύουσαν άλλά είς τό Μιλάνον. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Δυστυχώς έδρα πρέπει νά όρισθή ό Πειραιεύς διότι έκεΐ είναι καί ή έδρα τής Γενικής Συνομοσπονδίας. Λέγει δέ δυστυχώς διότι καλλίτερον θά ήτο νά είναι ή πρωτεύουσα. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Δέν εύρίσκει λογικήν τήν παρατήρησιν τοΰ Γιαννιοΰ. Δέν ύπάρχει λόγος έπειδή έδρα τής Συνομο­ σπονδίας είναι ό Πειραιεύς νά είναι καί έδρα τοΰ Κόμματος. ’ Αποκρούει δέ ώς έδραν τήν Θ εσ/κην καί δι ’άλλους λόγους καί διά τόν λόγον νά μή δοθή άφορμή είς τούς άστούς κατηγορίας. ■Έπειτα ή Θεσ/νίκη εύρίσκεται είς τό άκρον τής χώρας καί θά 101

ήτο δύσκολος ή συννενόησις. Είναι δέ καί κοντά στά σύνορα. Καταλήγων δέ κηρύσσεται ύπέρ τών ’Αθηνών. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Ό σύντροφος Μπεναρόγιας δέν έδοσε μεγάλην σημασίαν στήν προπαγάνδα. Ά ν έδρα τοΰ Κόμματος όρισθεΐ ό Πειραιεύς θά είναι ώφελιμώτερον είς τήν προ­ παγάνδαν. Ά λ λ ω ς τε τής πρωτευούσης δέν άπέχει πολύ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. 'Υποστηρίζει τάς Α θήνας. ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Συμφωνεί νά μή όρισθή Εδρα ή Θ εσ/νί­ κη άφοΰ καί ή Φεντερασιόν τοιαύτην άντίληψιν έχει. Προκειμένου διά τάς Α θή να ς ή τόν Πειραιά νομίζει δτι δέν ύπάρχει μεγάλη διαφορά. ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ. Κηρύσσεται ύπέρ τοΰ Πειραιώς. ΠΕΤΡΟΥ. Δέν έχει σημασίαν άν ό Πειραιεύς είναι έργατική πόλις. Προτιμά τάς Α θήνας. Καί ή έδρα νά μή είναι είς τόν Πειραιά δύναται νά άναπτυχθή καί νά γίνη μεγάλη προπαγάνδα είς αύτόν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Μετά τούς λόγους πού είπωθήκανε κηρύσσεται ύπέρ τών Α θηνώ ν. Γενομένης ψηφορορίας, άποφασίζεται ϊδρα νά είναι αί Ά θήναι λαβοΰσαι ψήφους 14, Πειραιεύς 4, Θ εσ/νίκη 4. "Αρθρον 3ον. Περί μελών (ή έπιτροπή τό έδέχθη).

ΚΟΥΡΙΕΛ. Ρωτάει άν ή έπιτροπή έδέχθη νά λαμβάνουν μέρος είς τό Κόμμα καί άλλης έθνικότητος άτομα. ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Δέν ύπάρχει τέτοια πρότασις. Τό άρθρον 3 ψηφίζεται έχων ώς έξής: «Είς τό Κόμμα εισέρχεται ανεξαρτήτως γένους, φυλής καί θρησκεύματος πας όστις παραδέχεται τάς θεμελιώδεις άρχάς τοΰ προγράμματος, έκπληρεί τάς υποχρεώσεις του, τάς προβλεπομένας άπό τό καταστατικόν καί τόν έσωτερικόν κανονισμόν καί άσπάζεται τάς άποφάσεις τών Διεθνών καί ’Εθνικών (Ε λληνικώ ν) συνεδρίων. Πρόσωπα άγοντα ήλικίαν κάτω τών 20 έτών δέν δύνανται νά γίνουν μέλη τοΰ 102

Κόμματος. Τά μέλη εΙσέρχονται είς τό Κόμμα διά τών κατά τόπους τμημάτων αύτοΰ». ’Αναγιγνώσκεται ή 4 παράγραφος. Ή έπιτροπή Εθεσε ώς συνδρομήν 150.

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Είναι πολύ σπουδαίο ποιοί θά είσέρχονται στό Κόμμα. ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Αύτό ψηφίστηκε. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. ’Εννοώ πώς θά γίνονται μέλη στό Κόμμα. Σέ μιά μέρα δέν μπορεΐ νά γίνη κανείς σοσιαλιστής. Πρέπει νά προσέξωμεν πολύ στούς άγωνιστάς. Νά γίνουν μορφωτικοί όμιλοι είς τούς όποιους νά μπαίνουν οί νεοφώτιστοι. Καί ύποβάλλει τήν έξής πρότασιν: «σέ κάθε μέλος πρίν μπή είς τό κόμμα πρέπει νά περάσει ένα χρονικό διάστημα στούς μορφω­ τικούς όμίλους». ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Προτείνει νά συνεχισθή ή συζήτησις. ΑΡΔΙΤΗΣ. ' Η πρότασις τού συντρόφου Γιαννιού είναι πολύ καλή νά μή δεχώμεθα παρά μορφωμένα μέλη άλλά ό τρόπος μέ τόν όποιον τή διατυπώνει ό σύντροφος Γιαννιός δέν είναι καλός. Στή Θεσ/νίκη στίς διαλέξεις καί στό Κόμμα έρχονται καί συχνάζουν άνθρωποι πού δέν τούς ξέρουμε. Παρακολου­ θούν δύο, τρία, τέσσερα έτη καί σέ μιά στιγμή μάς ζητούν νά έγγραφοΰν μέλη. Τότε τούς έξετάζωμεν καί δν δέν είναι ώριμοι τούς παρεπέμπομεν είς τήν Νεολαίαν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Δέν μπορεΐ μιά έπιτροπή νά έγκρίνει σέ μιά στιγμή άν θά είναι ώριμος ή όχι. Προτείνω λοιπόν νά ύπάρχουν μορφωτικοί όμιλοι καί έκεΐ νά μορφώνονται καί όταν είναι ώριμοι νά μπαίνουν στό Κόμμα. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Ή έπιτροπή τό έχει δεχθή άλλά θά συζητηθή παρακάτω. Συμφωνείτε; ΓΙΑΝΝΙΟΣ. "Αν είναι έτσι καλά. (Μ ετ’όλίγον όμως ό 103

Γιαννιός λέγει δτι έπειδή είναι ύψίστης σημασίας τό ζήτημα πρέπει νά συζητηθή τώρα). ΚΟΥΡΙΕΛ. Τό κακό όφείλεται στό δτι μετατράπηκαν τά Κέντρα τά Σοσιαλιστικά είς ’Ακαδημίας Σοσιαλιστικός. Τό Σοσιαλιστικόν Κόμμα είναι πολιτικός όργανισμός καί τά μέλη πρέπει νά γνωρίζουν τάς βάσεις τοΰ προγράμματος τοΰ Κόμ­ ματος. Γ ενομένης διοκοπής καί προκαλούμενος ύπό τοΰ Μπενρουμπή, ό Γ ιαννιός λέγει δτι δταν κανείς είναι γνωστός σοσιαλιστής μπορεϊ νά γίνη μέλος.

ΚΟΥΡΙΕΛ. ’Εξακολουθών λέγει δτι μπορεϊ νά γίνη μιά σύνοψις τών σοσιαλιστικών άρχών. "Οποιος τάς άσπάζεται θά γίνη Σοσιαλιστής. Μή ζητήσετε νά κάνετε σχολήν μελετών. Μή θέλετε δλα τά μέλη μας νά είναι μορφωμένα. ’Αρκεί νά Εχουν τάς βάσεις τώρα μάλιστα πού μας χρειάζεται μεγάλος άριθμός όπαδών. Είναι ήδη ή ώρα 6 καί άποφασίζεται ή συζήτησις νά έξακολουθήση έπειδή τό θέμα είναι σπουδαΐον. 'Επειδή πολλοί ζητούν τόν λόγον ό πρόεδρος Ά ντζελ δηλώνει δτι οί έπαρχιώται δέν μπορεϊ νά παραμείνουν διά πολύ άκόμα έδώ καί γΓαύτό καλλίτερα οί άγορηταί καί έν γένει ή συζήτησις νά γίνεται πιό σύντομα.

ΔΑΜΙΓΟΣ. Προτείνει νά διακοπή ή συνεδρίασις καί κατά τό διάλειμμα έκεΐνοι πού πρόκειται νά όμιλήσουν νά συνεννοηθοΰν μεταξύ τους καί νά όρισθοΰν νά όμιλήσουν 3-4 μόνον. Γίνεται δεκτόν. Τήν 7ην μ.μ. έπαναλαμβάνεται ή συνεδρίασις. Ό Πρόεδρος νομίζει δτι πρέπει νά όρισθοΰν οί όμιληταί. Γράφονται διά νά όμιλήσουν οί Χατζημιχάλης, Γιαννιός, Χλωμός, Πέτρου, Ά ρ δίτης, Π. Δημητρατος καί Χαραλαμπίδης.

ΧΛΩΜΟΣ. Καίτοι είναι άπών ό Κουριέλ, ήθελα νά τοΰ πώ δτι δέν άποδίδει μεγάλην σημασίαν είς τήν λήψιν μέτρων άσφαλιστικών καί δτι τά μέχρι τώρα σφάλματα όφείλονται είς τήν μή λήψιν τοιούτων μέτρων. Τό πράγμα είναι σπουδαιότατον καί έάν τά μέλη δέν είναι μορφωμένα τό Κόμμα θά άποτελεΐται άπό άμόρφωτον όμάδα, ή όποία θά ύποστηρίζει μόνον πρό­ 104

σωπα. Τό νά έχουν τά μέλη συνείδησιν άποτελεΐ τήν ζωήν τοΰ Κόμματος. Πρό τής είσόδου είς τό Σοσιαλιστικόν Κόμμα πρέπει νά ύπάρχει γνώσις δχι τί είναι μαρξισμός καί Ιστορία τοΰ Σοσιαλισμού άλλά στοιχειωδώς ποία ή θέσις τής έργατικής τάξης, τίνα σκοπόν έχει ή όργάνωση, ποία ή τακτική τοΰ Κόμματος. ΓΓαύτό Ιδρύεται σέ κάθε Κέντρο μορφωτικός όμιλος. Ό χρόνος τής μορφώσεως έπαφίεται είς τό συνέδριον. Ό ρ ισ θ ή πάντως, τονίζω τήν άνάγκην τής διαβάσεως τών άτόμων πού πρόκειται νά γίνουν μέλη άπό τούς σοσιαλιστικούς όμίλους. ΠΕΤΡΟΥ. ’Απόψε πολύ δυσκολευόμεθα νά λύσωμεν τό ζήτημα αύτό. ' Ο συνδικαλισμός έχει προοδεύσει πολύ διά τόν άγώνα. Τό Κόμμα θά σκεφθή νά μαζεύση τά σωματεία σέ σωστόν έργατικόν άγώνα καί θά προσπαθήσει νά τά μορφώση σοσιαλιστικά. Τό Κόμμα θά όρίσει ρήτορας διά διαλέξεις καί μαθήματα μέ βιβλία, έφημερίδας κλπ. θά κάμη τήν μόρφωσιν αύτήν. “Αλλως καί στήν ’ Ελλάδα πού δέν γνωρίζουν τόν σοσιαλισμόν καί δέν είναι προοδευμένος θά ζητηθή νά μορφω­ θούν οί μάζες καί όχι άτομικά, σέ μορφωτικούς όμίλους. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. “Ηθελα νά πώ στό συνέδριο δτι τώρα μέ τόν εύρωπαϊκόν πόλεμον, ό σοσιαλισμός έχει άποκτήσει πολλές συμπάθειες. Πολλές μάζες θά έλθουν, πολλοί θά είναι άστοί, δημοκράτες κλπ. Πολλοί θά έλθουν γιά εύνοήτους σκοπούς, άν άφήσωμεν σ ’αύτούς πεδίον έλεύθερον, τά καταστατικά μας δέν θά κάνουν τίποτε. *Ο Σέρβος σοσιαλιστής Τοπάλοβιτς πού πρό όλίγου είχε περάσει άποδώ μοΰ έλεγε δτι στή Σερβία θά λάβουν δλα τά μέτρα γιά νά έξασφαλισθοΰν άπό βουλευτάς άπό καί πολλούς προσερχομένους. ’Επίσης θά προτείνω νά γίνουν σοσιαλιστικοί σχολαί κλπ. Καί μέ δλλας τινάς παρατηρήσεις έπιμένει είς τήν άνάγκην τών μορφωτικών όμίλων. ΑΡΔΙΤΗΣ. Βεβαίως ή ένημέρωσις είναι άναγκαία καί είναι έπικίνδυνον τό έναντίον. Πρέπει βέβαια νά μή είσάγωνται μέλη άμόρφωτα στό Κόμμα άλλά τό νά κάμωμεν τέτοια σιδερένια καταστατικά καί περιορισμούς δέν είναι σωστό πράγμα, δέν 10S

είναι μελετημένο καί σοβαρό. Πρέπει νά όρίσωμεν είς τόν κανονισμόν τόν τρόπον τής είσαγωγής. Νά θέσωμεν περιορι­ σμούς στήν είσοδο τών μελών καί νά μή είσάγωμεν κακοποιά στοιχεία. Ό μ ιλ ε ΐ περί τής μορφωτικής έργασίας καί θεωρεί ότι είναι άπαραίτητος ή σύστασις μορφωτικών σχολείων. ’ Αναφέ­ ρει τά τής είσαγωγής είς τήν Θεσ/νίκην. Έ κ εΐ είναι πολλοί πού θέλουν νά γραφούν καί δμως δέν γίνεται τούτο άν δέν πεισθώμεν καλά δΓαύτούς. Οί περιορισμοί στήν εισαγωγήν είναι άναγκαΐον καί έκ τοΰ φόβου μήπως τά καλά στοιχεία καταπνιγοΰν άπό τήν άμαθή μάζαν. Δέν γνωρίζω δμως κανένα σοσιαλιστικό κόμμα τό όποιον νά έχει ότι θέλει ό σ. Γιαννιός. ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. Είς τόν Βόλον ή πρότασις τής έγγραφής άναρτάται έπί δύο μήνας. ΑΝΤΖΕΛ. Έ π ίσ η ς καί στήν Καβάλλα. ΑΡΔΙΤΗΣ. ’Ακόμα έννοώ καί άλλο μέσον. Καθώς γίνεται άλλοΰ ό νεοεισερχόμενος όμιλεΐ ένώπιον τής συνελεύσεως. ’ Επαναλαμβάνει καί πάλιν τήν άνάγκην τών περιορισμών καί έπιφυλάξεων ά λ λ ’όχι τών άνυπερβλήτων φραγμών. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Τί θά κάμωμεν τούς νέους καί τάς γυναίκας; ΑΡΔΙΤΗΣ. Στήν Νεολαίαν θά τούς στείλωμεν. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Θέλω νά πώ άφοΰ ψηφίσουμε τόν τίτλο καί τήν έδραν νομίζω δτι τό κόμμα θά άποτελεΐται άπό Κέντρα καί Τμήματα. Ό μ ιλ ε ΐ περί τής άνάγκης τής μορφώσεως τών μελών πού άποτελοΰν τά τμήματα διότι άλλως μέ έλαστικότητας θά ίδωμεν νά λέγωνται κουταμάρες είς βάρος σοσιαλιστών. ΠΑΝΑΓΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Τό ότι πρέπει νά υπάρχουν περιορισμοί είναι έκτός άμφιβολίας. Τό ζήτημα πού έτέθη είναι τό χρονικό διάστημα τής σχολικής σοσιαλιστικής μορφώσεως. Ό σοσιαλισμός δμως δέν έχει ώς μέσον μορφώσεως τίς διαλέξεις μόνον, πού μπορώ νά πώ δτι δέν είναι καί τό 106

δυνατώτερον μέσον. Έ χομ εν τήν δημοσιογραφίαν ή όποία διαμορφώνει καί ποδηγετεί, είναι τά βιβλία καί χίλια άλλα μέσα μορφώσεως. Γιά τούς λόγους τούτους νομίζω δτι δέν είναι άπαραίτητον στοιχεϊον ή ϊδρυσις σέ Εκαστον τμήμα μορφω­ τικού σχολείου καί τό πέρασμα ά π ’αύτό έκείνων πού θέλουν νά είσέλθουν στό Κόμμα: Μόλον τούτο έκεΐ πού μπορεϊ νά συστηθούν μπορεϊ νά γίνη τούτο. Κατά τήν γνώμην μου είναι άπαραίτητον νά ύπάρχη δήλωσις ήτις συνειδή τίς νά παραδέ­ χεται τάς άρχάς τού σοσιαλισμού. "Οσον άφορά γιά τήν μόρφωσιν, φρονεί τήν άνάγκην τής άναπτύξεως τής δημοσιο­ γραφίας, βιβλιαρίων κλπ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ. Ό μ ιλ ε ΐ γενικώς περί τού τρόπου τής μορφώσεως, συμφωνεί μέ λεχθέντα Παν. Δημητράτου. I) 'Υποβάλλεται πρότασις: Μέλος γίνεται δεκτόν είς τό Κόμμα μετά δήλωσιν άρχών υποδεικνυόμενος άπό δύο παλαιά μέλη καί ψηφιζόμενος έκ μέρους τής όλομέλειας τοΰ τμήματος.

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. ’Επιμένει είς τήν άνάγκην τών μορφωτικών όμίλων καί τήν έπί όρισμένου χρόνου, Ετους ή ίσως όρισθεΐ, μόρφωσις καί ύποβάλει σχετικήν πρότασιν. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Τουλάχιστον νά μή έχει άμέσως ψή­ φον. ΠΑΝ. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Προτείνει νά προστεθή δτι δέν θά γίνεται δεκτός άν δέν είναι γνωστός είς τήν πλειοψηφίαν. Γίνεται διαλογική συζήτησις. Ό πρόεδρος εισάγει είς ψηφοφορίαν τάς προτάσεις.

ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Δηλώνει δτι δέν είναι κατά τών μορφω­ τικών όμίλων άλλά τής διατύπωσης τού Γιαννιοΰ πού τούς θεωρεί άπολύτως άναγκαίους. ΚΟΚΚΙΝΟΣ. Διαμαρτύρεται διά τήν κωλυσιεργείαν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Προτείνει νά έρωτάται μετά τήν είσαγωγήν ή 107

όλομέλεια έκ νέου καί νά γίνεται πρώτα σοσιαλιστής καί έπειτα νά γράφεται είς τά μητρώα. Καί έάν λάβετε άλλας άποφάσεις διαμαρτύρομαι άπό τώρα. Έ ά ν ύπήρχαν σοσιαλισταί είς τήν όργάνωσιν τών ’Αθηνών δέν θά έπήγαιναν οί βουλευταί είς τήν Εύρώπην. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ (Βουλευτής). ’Απευθυνόμενος είς Γιαννιόν. Μή μέ ύποχρεώσετε νά σάς είπώ πράγματα πολύ-πολύ βαρειά γιά σάς. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. "Ο,τι θέλετε. Δημιουργεΐται μέ τούς ψόγους τούτους μέγας θόρυβος.

ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. 'Υποβάλει πρότασίν διά τής όποίας καθορίζεται δτι έάν ένα μέλος δέν είναι μορφωμένον νά τό στέλουν στόν μορφωτικό ή στήν Νεολαία καί τήν διατυπώνει ώς έξής: «τά τμήματα, δύνανται νά ιδρύσουν μορφωτικούς όμίλους. Δύνανται δέ τά τμήματα νά άποστέλουν είς τούς μορφωτικούς όμίλους, τούς προτεινομένους διά μέλη έάν θεωρηθεί δτι δέν είναι ούτοι ώριμοι δ ι’είσαγωγήν των είς τό Κόμμα». Έ ρωτά δέν τόν Γιαννιόν έάν νομίζει δτι £ίναι άπολύτως άνάγκη παραμονής έπί χρονικόν διάστημα καί άναγκαίους είς τούς όμίλους. ΓΙΑΝΝΙΟΣ (Θυμωμένος). Έ μεΐς είμαστε ύπέρ τών συνειδη­ τών μειοψηφιών. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. “Ηθελα νά καταλάβω ύστερα ά π ’δλα αύτά γιατί δέν δέχεσθε ένα μορφωτικό δμιλο. ΑΡΔΙΤΗΣ. Δέν θά βάλωμεν κουταμάρες. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Νά άνακαλέσεις. ΑΡΔΙΤΗΣ. ’Ανακαλώ. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Νά άνακαλέσης καλά. 108

ΑΡΔΙΤΗΣ. ’Ανακαλώ. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Πρέπει νά ξεύρεις δτι έχεις νά κάμης μέ τόν Χατζημιχάλην. (Θόρυβος). Ό πρόεδρος έπιβάλει τήν τάξιν. Υποβάλλονται είς ψηφοφορίαν αί προτάσεις.

ΚΟΚΚΙΝΟΣ. 'Υποβάλει πρότασιν σύμφωνον μέ Μπενρουμπή. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Τασσόμεθα μέ πρότασιν Πειραιώς καί έτσι είμαστε μειοψηφία. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Ό Κόκκινος είπε τί σημασία έχουν οί μορφωτικοί δμιλοι. ’Ενώ ό ’Αρδίτης είπε ότι στήν Θεσ/νίκη χωρίς νά ύπάρχουν τοιούτοι δέν συμβαίνουν αύτά πού είπε ό Κόκκινος. Γενομένης ψηφοφορίας ψηφίζεται τό άρθρον μέ ψήφους 18 καί 7 κατά, ώς έξής διατυπωθέν: « Ό σ τις θά γίνη μέλος τοΰ Κόμματος πρέπει νά ΰπογράψη δήλωσιν παραδοχής τών άρχών καί τοΰ προγράμματος τοΰ Κόμματος, νά συστηθή άπό δύο παλαιά μέλη είς τήν έπιτροπήν τοΰ τμήματος (είς τήν περιφέρειαν τοΰ όποιου διαμένει) καί νά έγκριθή άπό τήν συνέλευσιν τοΰ τμήματος. Κάθε μέλος μόλις έγκριθή ή είσοδός του είς τό κόμμα έφοδιάζεται μέ βιβλιάριον άναγνωρίσεως, τιμόμενον πρός δραχμήν μία». "Αρθρον 5. 'Ο σάκις διατυποΰται κατηγορία κατά μέλους τινός τοΰ κόμματος αϋτη κρίνεται άναλόγως τής σοβαρότητός της καί τό κατηγορηθέν μέλος ή παραιτεϊται κατ’(δίαν ή διά τοΰ όργάνου τοΰ Κόμματος ή άπευθΰνεται κατ'αύτοΰ μομφή ή άποκλείεται τοΰ Κόμματος. Ψηφίζεται. "Αρθρον 6: Σχετικόν μέ τόν άποκλεισμόν μέλους έκ τοΰ κόμματος.

ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Προτείνει νά προστεθή νά έχει τό δικαίωμα προτάσεως άποκλεισμού καί «κάθε μέλος». Δέν γίνεται δεκτόν. Ψηφίζεται μέ άποχήν άπό τήν ψηφοφορίαν τής όμάδας Γιαννιοΰ, μέ δήλωσιν τοΰ Γιαννιοΰ δτι δέν ψηφίζουν.

ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Γιατί; 109

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Διότι δέν θέλετε νά κάνετε σοσιαλισμόν άλλά έκλογική κίνηση. Έ μεΐς έθέσαμεν άπαραίτητον άρχήν νά συζητήσωμεν μαρξιστικώς. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Δέν θά φύγετε πρωτοΰ έξηγηθοΰμεν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Δέν μπορεΐ ν ’άνεχθή αύτήν τήν κατάστασιν. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Ποίαν; ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Τόν Α. Σίδερην καί έπειτα μέ τόν Μπεναρόγια. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Καί έσεΐς καί κείνοι είσθε κατηγορού­ μενοι. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. 'Ομολογώ δτι είναι μερικά ζητήματα πού λύωνται μόνο μέ τό πιστόλι. Θόρυβος μέγας.

ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. Μά τί σοσιαλιστής είσαι; ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Π αρ’δλην τήν σοσιαλιστικότητά μου δέν άνέχομαι νά δέχομαι συκοφαντίες. ( Ό θόρυβος έξακολουθεϊ μανιωδώς).

ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Αύτά τά πράγματα νά τά λύσετε έξω. (Θόρυβος). ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Δέν άνεχόμεθα τέτοια λόγια. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Μέ μακρόν λόγον έξηγεΐ τί είναι ό σοσιαλισμός. ’ Αναφερόμενος δέ είς τήν πρότασιν τοΰ Γιαννιοΰ λέγει δτι ό Γιαννιός θέλει νά έχει 5-6 έργάτες καί νά τούς χρησιμοποιεί ένώ τούς άλλους τούς θέλει στούς μορφωτικούς όμίλους διά νά μή δύνανται νά έκφέρουν γνώμας. Καί μεΐς λέγει θέλωμεν εύσυνείδητον άγώνα, άλλά έννοοΰμεν σοσιαλιστικόν κόμμα κάτι τό ένιαΐον, κόμμα τής έργατικής τάξεως καί δχι μερικών έκλεκτών. 110

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Αύτά ποτέ δέν τά κάνετε. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Μποροΰμε νά σάς άποδείξουμε τί κάναμε καί ά π ’αύτά τά χαρτιά τής άστυνομίας. "Αρθρον 7). Ψηφίζεται ώς έξής: «Πάσα διαφορά μεταξύ τών μελών τοϋ τμήματος λύεται άπό διαιτητικής έπιτροπής συγκειμένης άπό 6 μέλη έκλεγόμενα άνά τρία έξ έκάστου μέρους. Έ ά ν ή διαιτητική έπιτροπή δέν ήμπορεΐ νά λύσει τήν διαφοράν Ενεκα ίσοψηφίας έπί τής διαφοράς ταύτης, άποφασίζει ή συνέλευσις τοϋ τμήματος». "Αρθρον 8. Ψηφίζεται ώς είς καταστατικόν. Είς τό σημεΐον τούτο ή συνεδρίασις λύεται διά νά έπαναληφθή αΰριον, έξηγοϋντος τοΰ Προέδρου, δτι μέ τήν δημιουργηθεΐσαν ψυχολογικήν κατάστασιν είναι άδύνατον νά προχωρήσει τό συνέδριον άπόψε.

111

Η Μ ΕΡΑ Π ΕΜ Π ΤΗ 8-11-18

ΠΡΟΕΔΡΟΣ. Συνιστα ψυχραιμίαν είς τάς συζητήσεις καί συντομίαν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Συμφωνεί. ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. "Εως τό Σάββατο βράδυ νά τελειώ­ σουμε. ΧΛΩΜΟΣ. Μόνον είς σημεία έκλογής ’ Επιτροπών έχομεν ήμεΐς διαφοράν καθώς καί είς έκεΐνον πού παρουσιάσθη χθές περί είσαγωγής μελών. ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. Διαμαρτύρεται διά βραδυπορίαν. Ά ποφασίζεται μέχρι Σάββατο βράδυ.

ΠΙΣΠΙΝΗΣ. Μερικοί Ρώσσοι στρατιώται πού μέ έπλησίασαν έπειδή είδαν τό κόκκινο σήμα μου, μέ παρακάλεσαν νά λάβω πρόνοιαν περί τής θέσεως αύτών καί τής έπιστροφής αύτών. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Δέν συνηνώθημεν άκόμα είς τό κόμμα. "Οταν συσταθεΐ ή Κεντρική Έπιτροπή άς άποφασίσει. Σύμφωνοι δλοι.

112

Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Έ π ί έπετείου Ρωσσικής Έ παναστά­ σεως προτείνει νά ύποβάλλει Ενα ψήφισμα. ΑΡΔΙΤΗΣ. Σχετικόν ψήφισμα Εχει Ετοιμον ή έπί τών Εξωτερικών έπιτροπή. “Ας άνατεθή είς αύτήν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Συμφωνεί μέ ’Αρδίτην. ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. Πρέπει νά άκούση τώρα τό Συνέδριον τό ψήφισμα τοΰ Ν. Δημητράτου. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. ’Αναγιγνώσκει τόν χαιρετισμόν ώς ψήφισμα. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Πρίν συμπτυχθεΐ τό Κόμμα καί έκδηλωθοΰν αί άρχαί μας, δέν πρέπει νά φθάσωμεν είς τέτοιαν διαμαρτυρίαν, άλλά θά παραξηγηθώμεν, διότι οΰτε ή Κυβέρνησις γνωρίζει τί έστί σοσιαλισμός καί τί Μαρξισμός. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Χθές έχαιρετήσαμεν τήν Γερμανίαν καί όφείλομεν νά στείλωμεν τόν χαιρετισμόν, εστω καί άν λέγει τήν λέξιν διαμαρτυρίαν. ΑΡΔΙΤΗΣ. Συμφωνεί μέ τό Σίδερη. Νά μή λάβωμεν ύπ ’όψει παραξηγήσεις. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Δέν άρνούμεθα τό ψήφισμα. ’Αρνούμεθα νά σταλή τώρα. 9ον άρθρον περί Διαιτητικής Επιτροπής. Δεκτόν. ΙΟον άρθρον. Δεκτόν. I Ιον άρθρον. Δεκτόν. Ι2ον άρθρον. Δεκτόν μέ τήν προσθήκην τών λέξεων: «τό όποϊον άόικαιολογή τω ς δέν ήθελε κλπ.». Ι3ον άρθρον.

Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Ή Έ πιτροπή προτείνει όπως άντί μόνον άπό τό συνέδριον καί άπό τό τμήμα. 113

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Πρίν προχωρήσωμεν πρέπει νά συζητήσωμεν έπί έκείνων πού ή όμάς μας διαφωνεί. Πρέπει νά συζητήσωμεν έπί τών έξής: α) Περί έπιτροπών δπου καί οί μειοψηφίαι νά έχουν θέσιν. β) ’ Επί τοΰ νά έχωμεν 2 κέντρα είς ’ Αθήνας καί γ) 2 έφημερίδας. ΑΝΤΖΕΛ. Πρέπει νά προχωρήσωμεν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Νά λάβετε ύ π ’δψει τάς άπόψεις μας. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’Εξακολουθεί: τό άρθρον 13 τροποποιείται. "Αρθρον 14 ψηφίζεται ώς Εχει. "Αρθρον 15.

ΣΙΔΕΡΗΣ. ' Η έπιτροπή έδέχθη τήν πρότασιν Πειραιώς άντί συνοικιακά τμήματα = συνοικιακούς κλάδους. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Θέλει δχι τμήμα, άλλά Κέντρον. Διότι ή λέξις τμήμα συγχέεται μέ τ ’άστυνομικά τμήματα. Καί δχι κλάδον συνοικιακόν, άλλά κάθε κέντρον, τμήμα έν, τμήμα δεύτερον κλπ. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Ύ πό έποψιν προπαγάνδας, πρέπει είς μεγάλας πόλεις νά γίνωνται συνοικιακά κέντρα. ’Αλλά δχι ξεχωριστοί όργανώσεις μεταξύ τους. Αύτά ύποτίθεται πρέπει νά άποτελοΰν μίαν όργάνωσιν, ύπό μίαν έπιτροπήν είς τήν πόλιν μας, μέ χωριστός μικράς διοικητικός έπιτροπάς διά ζητήματα συντηρήσεως τοΰ συνοικιακοΰ τμήματος. Πάντως δμως ή πολιτική έκδήλωση (...). Τοΰτο δέ συνέβαινε έως τώρα είς τά 2 τμήματα, πού έφαίνοντο άλληλοπολεμούμενα. “Αν παραστή έκδήλωσις όχι ξεχωριστής όργ ινώσεως, άλλά ένοικιάσεις είναι εντελώς διάφορον άπό τό νά είναι 2 όργανώσεις, δπως τώρα είς ’Αθήνας. Δ Γό παραδέχομαι είς κάθε πόλιν νά ύπάρχουν πλέον τοΰ ένός ύποτμήματα ών τά μέλη ώς πολιτικά μέλη νά διοικοΰνται άπό τήν έπιτροπήν τοΰ Κεντρικού τμήματος. ΚΟΥΡΙΕΛ. Δύο είναι τά ζητήματα: 1) έπιτροπής καί 2) 114

κέντρων. Τό πρώτον ζήτημα είναι σπουδαΐον. Πρέπει νά άντιπροσωπεύονται αί μειοψηφίαι. Είς ζήτημα ταχτικής άπό άπόψεως διοικήσεως τοΰ Κόμματος έχει λάθος ό Γιαννιός. 'Η μειοψηφία όφείλει ν ’άντιπροσωπεύεται, άλλά μέ τήν σύστασιν χωριστών κέντρων ύπό τής μειοψηφίας άλλάζει τό ζήτημα. "Οσοι έκ τής μειοψηφίας βλέπουν δτι έχουν διαφωνίαν, νά προπαγανδίσουν τά μέλη έως δτου λάβουν τήν πλειοψηφίαν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Θέλομεν νά φτιάνωμεν κατ’άλλον τρόπον τούς σοσιαλιστάς, μόνον είς αύτό τό ζήτημα ζητοΰμεν θυσίας. Σεΐς θέλετε ποσόν, ήμεΐς ποιόν. ΚΟΜΙΩΤΗΣ. Θέλει νά χωριστεί ό Γιαννιός είς άλλον κέντρον, δχι γιά άλλον λόγον παρά γιά νά έφαρμόση τήν ίδικήν του τακτικήν. Τοΰτο δέν είναι δυνατόν, άφοΰ έψηφίσαμεν χθές, όφείλομεν νά εΐμεθα πειθαρχικοί. “Αλλως άν ύπάρχουν μειονοψηφίοι έκδηλώσεως τών άρχών δχι ταχτικής ουτε όφείλει νά άντιπροσωπεύεται. “Αλλως τε άφοΰ έως χθές οί δυό όργανώσεις τών ’Αθηνών έπολεμοΰντο,ΐνα δείξουν δτι ένώθηκαν όφείλουν νά ένωθοΰν πραγματικά. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Γιατί νά μή ύπάρχουν τμήματα, άλλά κέντρα; Διαφοραί άρχών δέν ύπάρχουν. “Αν ύπάρχουν δυό τμήματα πρέπει νά καθορισθοΰν ποΐαι είναι αί δικαιοδοσίαι τοΰ καθενός τμήματος. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. Δέν έχωμεν γνώμην έ π ’αύτοΰ ήμεΐς οί Πειραιώτες. ΑΡΔΙΤΗΣ. 2 τμήματα μέ χωριστός έπιτροπάς. “Αν ύπάρ­ χουν δύο τμήματα τότε τά μέλη όφείλουν νά άπευθύνονται διά τήν είσοδόν των είς τήν τοπικήν έπιτροπήν. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Συμφωνεί, άλλά ήμεΐς θά είσάγωμεν τά μέλη κατ’άλλον τρόπον. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Ό καλλίτερος τρόπος είναι ή ένωσις είς ήν νά 115

προπαγανδίσετε έντόνως τάς άπόψεις σας. Αύτό πού μάς κατηγορούν είναι ό χωρισμός. “Αν θέλωμεν νά κάμωμεν ύποτμήματα εις άπόκεντρους συνοικίας ίδρύομεν φυσικά, όχι όμως ξεχωριστές όργανώσεις. ΚΟΥΡΙΕΛ (...) Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Νά έξασφαλισθεΐ ή πολιτική όργάνωσις είς τμήματα. ' Η μερίς έκείνη τών συντρόφων πού τονίζει ότι άποτελεΐ μειονοψηφίαν ποΐαι αί άρχαί της; ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Προτείνει (...). ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ (...). "Αρθρον 15. « Ύ π ό τήν προϊσταμένην τοπικήν». "Αρθρον 14. Ύ πέρ τοΰ άρθρου 5, ύπέρ τής προτάσεως Γιαννιοΰ 4. "Αρθρον 16.

Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Τμήματα δέ θά γίνωνται στά χωριά άλλά στάς μεγάλας πόλεις καί ότι μόνον ή Κεντρική Έ π ι­ τροπή (...). ΔΑΜΙΓΟΣ. Τροποποιεί: "Οπου δέν ύπάρχουν (...) μετά άπό Κεντρικήν Έ πιτροπήν, δν είς αύτήν τήν Ε π αρ χίαν δέν ύπάρχει τμήμα... "Αρθρον 17 ψηφίζεται 18 19 20

21 22

23 24 25 26

27

ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Τό δρθρον αύτό άναφέρει γιά Έ θνικόν Συμβούλιον. Δέν εΐμεθα είς θέσιν νά κάμωμεν άκόμη. Είς 116

έξαιρετικάς περιπτώσεις νά γίνωνται είναι ή πρότασις τής ’Οργανωτικής Έ πιτρυ.. , ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Νομίζω ότι διά λόγους οικονομικού, δέν είναι δυνατόν νά τό άπορρίψωμεν. ’Εντός ένός Ετο δημιουργοΟνται πολλά ζητήματα πού πρέπει νά λυθοΰν. Nu άφίσωμεν στό καταστατικόν (...), ά λλ’άντί 3 φορές τό χρόνο, _ μόνον. ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. Δέν μπορούμε ν ’άφίσουμε τήν Κεντρική ’Επιτροπή άνευ έλέγχου. Προτείνει είς έκτάκτους περιστάσεις, ή Κεντρική ’Επιτροπή νά συνεργάζεται μέ έξελεγκτικές έ τροπές. ΚΟΥΡΙΕΛ. ’Εάν έντός 10 ήμερών άπό τής συγκλήσεως τού ’Εθνικού Συμβουλίου δέν ήμπορεΐ νά συγκληθή τό ’Εθνικόν Συμβούλιο, τότε νά άναλάβη ή Κεντρική ’Επιτροπή. ΑΡΔΙΤΗΣ. Αύτό είναι άντιδημοκρατικό. Πρέπει ή Κεντρική Έ πιτροπή ν ’άναλάβη. Ά ν'π ρόκ ειται γιά οίκονομία, άς γίνεται είς πόλιν δπως ό Βόλος όπου ύπάρχει οίκονομία. ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Δέν πρέπει νά γίνωνται Συμβούλια έθνικά άκόμη άφοΰ εΐμεθα όλίγα άκόμη τμήματα μέ όλίγας Νεολαίας. "Ας γίνωνται συνδιασκέψεις έπί έκτάκτων περιστάσεων. ΕΙς τήν Γαλλίαν, δπου ύπάρχουν τόσαι όμοσπονδίαι φυσικά ύπάρ­ χουν έθνικά Συμβούλια. Ή Κεντρική Έ πιτροπή τά σοβαρά ζητήματα άς τά ύποβάλη είς τάς γενικάς συνελεύσεις δλων τών τμημάτων: οϋτω λύεται τό πάν. Καί άν οί όργανώσεις θέλουν νά κάμουν συνδιασκέψεις άς κάμουν. Είναι άλλως τε καί τό μέσον των. ΚΟΚΚΙΝΟΣ. Δέν είναι όρθόν διότι δέν εΐμεθα μεγάλοι νά μή Εχομεν τόν Ελεγχον τοΰ Εθνικού Συμβουλίου. Αί γκάφες πού γίνονται χωρίς τόν Ελεγχον δέν μάς άφησαν νά μεγαλώ­ σουμε. 117

ΣΙΔΕΡΗΣ. 'Ομοίως όμιλεΐ μέ τό αύτό πνεύμα. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Τρεις διατάξεις τοΰ καταστατικού άποκλείουν αύθαιρεσίαν Κεντρικής Έ πιτροπής: 1) Ή έξελεγκτική Έ πιτροπή, 2) τό (...) καί 3) (...). "Ο λ’αύτά άποτελοΰν έλεγχον. Δυσχέρειαι θά γίνωνται μάλλον μέ τό νά συγκαλεΐται έθνικόν Συμβούλιον χωρίς νά συνέρχεται ή χωρίς νά έχη άπαρτίαν. Ούτω καί τό Συνέδριον δέν θά δύναται νά συγκληθή κατόπιν οίκονομικής έξαντλήσεως. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. “Ας βάλωμεν τό έθνικόν Συμβούλιον καί όσάκις δύναται άς συνέρχεται άλλως δέν πειράζει. ΑΝΤΖΕΛ. Τό Κόμμα μας θά δυναμώσει, πρέπει νά υπάρχει. Νά υπάρχει Έ θνικόν Συμβούλιον ή δχι: 18 ύπέρ καί S λευκά. Τό άρθρον 27 ψηφίζεται μέ τροποποίησιν: ύπό 'Εθνικού Σ υμβουλίου ή Συνεδρίου.

ΚΟΥΡΙΕΛ. Έ π ί άρθρου 28. Προτείνει 2 γραμματείς έξ ών εις έπί τής έξωτερικής άλληλογραφίας. ΑΡΔΙΤΗΣ. ’Αντί 2 γραμματέων, I γραμματεύς, 1 ύπογραμματεύς καί 1 ταμίας. Γίνεται δεκτή ή τροποποίησις: I γραμματεύς, I ύπογραμματεύς, I ταμίας. Ψηφίζεται τό άρθρον 29. ' Επί άρθρου 30: ’ Αντί νά στέλνωνται πρός αύτή κατ Έτος, πρός αύτήν κάθε 6 μήνες. Έ π ί άρθρου 31. Τροποποιείται: « Έ ά ν μέλος τής Κεντρικής Έπιτροπής άποσυρθεΐ πρό συγκλήσεως τοΟ Συνεδρίου ή ΈθνικοΟ Συμβουλίου, άντικαθίσταται διά δημοψηφίσματος τών τμημάτων, ύπό Ελεγχον Εξελεγκτικής έπιτροπής». ’Αρθρον 32 = δεκτόν. "Αρθρον 33.

ΜΠΕΝΑΡΟΓΙΑΣ. Προτείνει: «“Αν είχε είς τό τελευταΐον Συνέδριον 1-3 άντιπροσώπους νά στείλη είς τό Συνέδριον ένα, άν έχη άνω τών 3 μόνον 2». 118

ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑ. Νά περιορισθή ό άριθμός διά νά στέλουν αντιπροσώπους αί όργανώσεις. Ψηφοφορία: δπως έχει τό άρθρον = 17, κατά = 12, άπέχουν = 5. "Αρθρον 34: Ψηφίζεται δπως έχει. "Αρθρον 35. Τροποποιείται: Έ θνικόν Συμβούλιον συγκαλεϊται τουλάχι­ στον άπαξ του έτους, τόν 6ον μήνα μετά τό Συνέδριον καί είς έκτακτον συνεδρίασιν δταν τό 1/4 τών μελών τό ζητήσει, ή 2 τμήματα». ’Αντί 10 ήμέρας πρό τής συγκλήσεως 20 ήμέρας. "Αρθρον 35 ψηφίζεται. "Αρθρον 37 σβύνεται ώς περιττόν. "Αρθρον 38 άντί Έ θνικόν Συμβούλιον = Κεντρική Έπιτροπή. "Αρθρον 39 ψηφίζεται. "Αρθρον 40 Παράγραφος α) Ψηφίζεται. Παράγραφος β) Ψηφίζεται: μέ συμβουλευτικήν ψήφον. Παράγραφος γ) Ψηφίζεται μέ συμβουλευτικήν ψήφον δΓδλα τά ζητήματα. Παράγραφος δ) Τροποποιείται: «άπό άντιπροσώπων τής Ε ργατικής Συνομοσπονδίας μέ συμβουλευτικήν». Παράγραφος ε) (...).

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Νά έχη πραγματικήν ψήφον, άφοΰ άντιπροσωπεύει όλας τάς Νεολαίας τής 'Ελλάδας. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ.· Αί Νεολαΐαι δέν μπορούν νά Εχουν ψήφον διότι δέν πολιτεύονται. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Τό Συνέδριον δέν θά άσχολεΐται μόνον μέ πολιτικήν. Ά σ χολεΐται μέ ύποθέσεις μορφωτικός, προπαγάν­ δας, είς άς όφείλουν νά συμμετέχουν καί αί νεολαΐαι άφοΰ είναι Ιδικόν των έργον αύτό. ΚΑΡΑΣΣΟΣ. 'Υποστηρίζει όμοίως. ΜΠΕΝΡΟΫΜΠΗΣ. Κατά, νά μήν Ιχουν ψήφον. ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. 'Υπέρ πραγματικής ψήφου. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Ύ πέρ πραγματικής ψήφου. Αί νεο­ λαίοι πολλάκις είναι στηρίγματα. 119

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. ’Εφ’δσον είς τό Συνέδριον θά συζητηθή ή πολιτική δράσις καί αί πολιτικοί ένέργειαι, αί όποΐαι αύριον θά άνατεθοϋν είς τάς Νεολαίας νά τάς έφαρμόσουν, όπως παρακά­ τω λέγει, νομίζω δτι δλαι αί νεολαΐαι όφείλουν ν ’άντιπροσωπεύονται διά μιας ψήφου πού νά έχει βάρος. “Αλλως τε δέν συζητοΰνται είς τό Συνέδριο μόνον πολιτικά, άλλά καί μορφω­ τικά, προπαγανδιστικά, Εκπαιδευτικά ζητήματα. ’Απορώ πώς έπιμένουν μερικοί νά έχουν άντίθετη γνώμη. Ψηφίζεται νά δοθή είς δλας τάς Νεολαίας μιά πραγματική ψήφος = 15. Νά 2χη συμβουλευτική = 2. Νά έχει κάθε Νεολαία ψήφον = I. στ) 'Αναβάλλεται. ζ) = Σβύνεται ή παράγραφος. 'Α ρθρον 41. Ψηφίζεται. "Αρθρον 42.

ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. ’Αντί όμόθυμον = διά 3/4 Έθνικοΰ Συμβουλίου. ΑΡΔΙΤΗΣ. Διά δημοψηφίσματος τών τμημάτων. Ψηφίζεται ώς έξής: «διά 3/4 τοΰ Έ θνικοΰ Συμβουλίου ή διά δημοψηφί­ σματος τών τμημάτων». "Αρθρον 43 Ψηφίζεται 44 δεκτόν 45 Ψηφίζεται 46 Ψηφίζεται 47 Ψηφίζεται "Αρθρον 48 δεκτόν » 49 *. » 50 » » 51 » » 52 »

ΑΡΔΙΤΗΣ. Νά συμπληρωθή δτι ή μειοψηφία νά μετάσχη τής Συντακτικής ’Επιτροπής καί προτείνει τήν έξής προσθή­ κην: « Ή μειοψηφία θά έχει δικαίωμα ν ’άντιπροσωπεύεται είς τήν Συντακτικήν ’Επιτροπήν ή νά άρθρογραφεΐ ένυπογράφως». Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ (...). 120

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Πρέπει νά άναγνωρισθεΐ τό δικαίωμα είς τήν μειονοψηφίαν ν ’άρθρογραφεΐ ένυπογράφως.Διατί νά μή δίδωμεν τό δικαίωμα τής συζητήσεως είς μειονοψηφοΰντα μέλη έφ ’όσον στηρίζονται είς τάς βάσεις τοΰ Κόμματος; Είναι στοιχειώδες δικαίωμα αύτό. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. ' Η τροποποίησις γίνεται καί προστίθεται ότι ή μειονοψηφία θά Εχη δικαίωμα νά άντιπροσωπεύεται είς τήν Συντακτικήν Έπιτροπήν καί νά άρθρογραφή. "Αρθρον 53. Τροποποιήσεις: «Τό Εθνικό Συμβούλιον όρίζει τούς συντάκτας τοΰ Κεντρικού ’Οργάνου, τοΰ Κεντρικού περιοδικού καί τών τοπικών έφημερίδων οί συντάκται όρίζονται ύπό τών Τοπικών Τμημάτων». "Αρθρον 54. Δεκτόν. Τροποποιείται: «Έ θνικόν Συμβούλιον ή Κεντρική Έπιτροπή». "Αρθρον 55. Ψηφίζεται. "Αρθρον 56. Δεκτόν. 7 μ.μ. "Αρθρον 57.

ΚΟΜΙΩΤΗΣ. Νά προστεθή: «Νά δοθή ένυπόγραφος παραίτησις είς τήν Κεντρικήν Έ πιτροπήν άνευ ήμερομηνίας, ήν νά συμπληρώση ή Κ.Ε.». Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Προσβολή. Δ. ΛΙΓΔΟΠΟΥΛΟΣ. Συμφωνεί μέ Κομιώτην. ΑΝΤΖΕΛ. Συμφωνεί. ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Συμφωνεί μέν, άλλά ή διατύπωσις αύτή δέν είναι καλή διότι έφ ’δσον ύπάρχουν τόσοι Ελεγχοι είς τό Κόμμα, νά παρουσιάζονται βουλευταί μέ (...). ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Πρέπει νά προβλέψωμεν έπί τοΰ ζητήματος αύτοΰ διότι δέν γνωρίζομεν τόν χαρακτήρα τών βουλευτών πού 121

θά έκλέξωμεν. Δυνατόν νά είναι άδαμάντινοι χαρακτήρες, πιθανόν δμως νά άπατηθώμεν είς τήν έκλογήν. Πρέπει νά ύπάρχη μιά έγγύησις δ ι’ής θά μποροΰμε νά διώχνομε τούς άναξίους άντιπροσώπους μας. Καί τό (...). ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Νομίζω δτι πρωτοΰ συμπτυχτεΐ ή ένωσίς μας, προτοΰ ποΰμε έξω στόν κόσμο τάς Ιδέας μας, δέν πρέπει νά κάνωμεν τέτοιες δηλώσεις καί τέτοιες διαμαρτυρίες. Κατ’ άρχήν δέν είμαστε έναντίον, άλλά άς περιμένωμεν μέχρις δτου συμπτυχτεΐ ή ένωσίς μας. ΤΖΟΥΛΑΤΗΣ. Τό συνέδριον δέν πρέπει νά λάβη ύπ ’δψιν του τήν άγνοιαν τής Κυβερνήσεως. "Οσο γιά τόν κόσμο ξέρει τί έστί μαξιμαλισμός. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Συμφωνεί άφοΰ έστείλαμε καί στους Γερμα­ νούς, νά στείλουμε καί στούς Ρώσσους καί νά διαμαρτυρηθή κατά τής έπεμβάσεως καί τοΰ ' Ελληνικοΰ στρατού έναντίον τής Ρωσσικής έπανάστασης. ΑΡΔΙΤΗΣ. Συμφωνεί. Τίθεται είς ψηφοφορίαν καί ψηφίζεται νά δοθή τώρα ή άλλη διαμαρτυρία. ’ Η όμάς τοΰ Γιαννιοΰ δέν ψηφίζει διότι δέν θέλει νά δοθή τώρα, άλλά μετά τήν σύμπτυξιν. "Αρθρον 9). Ψηφίζεται*. "Αρθρον 10). Ψηφίζεται. "Αρθρον II). Ψηφίζεται. "Αρθρον 12). Έ δώ ή έπιτροπή πρόσθεσε: «άδικαιολογήτως δέν ήθελε προσέλθει». "Αρθρον 13). Έ δώ γίνεται μιά προσθήκη.

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Παρατηρώ δτι άντιρρήσεις σ ’αύτά τά άρθρα έχουμε μόνον ήμεΐς σάν ψηφιζόμενα. Σάς είπαμε δτι στάς έπιτροπάς θά άντιπροσωπεύονται δλες οί όργανώσεις γιά νά μοιράζονται τίς εύθΰνες. Θά θέλαμε αί όργανώσεις ’Αθηνών νά 8. Οί σύνεδροι έπανέρχονται στή συζήτηση καί ψήφιση τών Αρθρων 9 Εως 27 τοΟ ΚαταστατικοΟ. 122

μένουν άνεξάρτητες. Θά άνήκουν είς τό Κόμμα. Ά λ λ ά έπειδή θά μας χωρίζει ή τακτική θά ήθέλαμε νά μείνουμε δπως εΐμεθα. Στίς έφημερίδες πρέπει νά μας έπιτραπεΐ νά έχουμε καί έφημερίδα γιά (...). Μόνον κατ’αυτόν τόν τρόπον θά ένωθοΰμε άδελφικά. ’ Εμείς ψηφίζουμε δλα τά άλλα, πλήν 3 άρθρα καί [παρατηροΰμεν γιά τής δεχθοΰμεν γιά νά μή έπέλθη διάσπασις], Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Λέγει τήν προσθήκην: «"Ενα τμήμα δύναται νά ξαναγράψη ένα μέλος πού διέγραψε καθώς καί έάν ένα μέλος διαγραφεΐ άπό ένα τμήμα καί πάει στό άλλο, μπορεϊ νά γραφτή έάν έρωτήση τό τμήμα πού τό διέγραψαν. Σβύνονται δέ αί αιτήσεις κλπ.». Ψηφίζεται. "Αρθρον 14. Ψηφίζεται. "Αρθρον 15.

ΣΙΔΕΡΗΣ. Ά ν τ ί συνοικιακά τμήματα νά πή συνοικιακούς κλάδους καί ή (...) ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Έ π ’αύτοΰ του άρθρου είχαμε νά προσθέσουμε τά έξής: Τό Ιον τμήμα, έπειδή έχουν συνηθίσει Κέντρον νά μπή καλλίτερα Κέντρον. Καί γιά τό καλό τοΰ άγώνος καλό είναι νά μπή Κέντρον. Γιά τό ζήτημα τών συνοικιακών δέν θά είναι Κέντρον καί θά όνομάζονται Σοσιαλιστικόν Κέντρον (Τμήμα Α), (Τμήμα Β'). Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Βέβαια είς μεγάλας πόλεις πού ό πληθυσμός είναι μεγάλος καί είναι χωριστά είναι άνάγκη νά συνιστώνται κέντρα, γιά νά κερδίζουν ώρας είναι σκόπιμον νά ιδρύονται τοιαΰτα κέντρα. Ά λ λ ά τά κέντρα αύτά δέν είναι ξεχωριστοί όργανώσεις δλα αύτά ύποτίθεται δτι άποτελοΰν I όργάνωση, τήν όργάνωση τοΰ Κόμματος έχοντος ύποεπιτροπάς άλλά τήν πολιτική έκδήλωση δλων τών τμημάτων θά τήν έχει 1 έπιτροπή. Στήν Α θ ή να ύπήρχον 2 ξεχωριστές όργανώσεις καί κρίνουν (...) είς έμέ έναν πόλεμον μεταξύ τους (...) δέν μπορεϊ νά ίσχυριστή δτι γιά αύτούς τούς λόγους δυνάμεθα νά 123

έχωμεν τά τμήματα είναι έντελώς διαφορετικό πράγμα, ά π ’δτι συμβαίνει σήμερα. 'Υποτίθεται δτι αύτό τό σπίτι θά είναι Ενα γραφείο στό όποιον ή Κεντρική Ό ργάνω σις θά άγωνίζεται νά τούς προπαγανδίζει. Έ γώ παραδέχουμαι δτι (...) θά άνήκουν είς τήν κεντρικήν όργάνωσιν τοΰ κόμματος, τό νά είναι χωρισταί όργανώσεις θά είναι Ενα στοιχεΐον διαλυτικόν. ΚΟΥΡΙΕΛ. Διαιρώ σέ 2 τήν γνώμην τών φίλων άλλά νά άντιπροσωπεύονται έκεΐ καί μειοψηφίες. Ό φίλος Γιαννιός είπε δτι Εχωμε μιά διαφωνία στήν τακτική. ’ Εάν μειοψηφία έχει ένα δικαίωμα στόν όργανισμόν είναι νά άντιπροσωπεύονται στίς Επιτροπές (...) μέ τήν έθ. (...). Είς τό ζήτημα πού διαφωνούμε ή μειοψηφία θέ Εχει τό δικαίωμα νά τό έφαρμόση, όπότε δέν θά είναι μειοψηφία. ’Εάν έξαφνα έδώ διαρκουσών τών συζητήσεων παρατηρηθή καί άλλη μειοψηφία τί θά γινότανε άν καί αύτοί γύρευαν νά κάνουν άλλο Κέντρο; Ά π ό άπόψεως άπαντήσεως είναι μάλλον μιά άναρχία καί δχι τίποτε άλλο. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Δέν πρόκειται περί άναρχίας άλλά τό πώς θά φιάνουμε τούς σοσιαλιστάς. (...) θέλουμε νά ύπάρχουν έξουσίες νά άντιπροσωπεύονται (...). ΚΟΜΙΩΤΗΣ. Ά π ’δσα είπε ό σύντροφος Γιαννιός καί ά π ’δσα είπε τώρα ό μόνος λόγος είναι πώς θέλει νά έφαρμώσει τήν τακτικήν γιά τήν όποίαν διαφωνήσαμε καί χθές. ’Εμείς έδώ έχούμε καί ένα λόγο γιά τόν όποιον δέν πρέπει νά ύπάρχουν 2 όργανώσεις άφοΰ πολεμοΰνται. Πρώτα τώρα πρέπει νά Ενωθούν. Γιά τό ζήτημα τής όνομασίας δέν συμφωνώ. Τό Τμήμα θά μάς παρουσιάζει δλους Ενωμένους είς έν Ενιαΐον Κόμμα. ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Διά τό ζήτημα τοΰ όνόματος δέν συμ­ φωνώ έφ ’δσον θέλω νά εύρίσκονται καί τά δύο τμήματα μέ (...) έχει σημασίαν καί γιά τό έξωτερικόν άντί αύτό είναι καλό (...). ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Ή ’Επιτροπή έπί τών έξωτερικών θά μάθουν 124

δτι ένώθησαν δλοι οί σοσιαλισταί καί θά άλληλογραφή μόνον μέ τήν Κεντρικήν ’Επιτροπήν. Μ. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’Εμείς στόν Πειραιά έχουμε ψηφίσει νά ύπάρχη μιά όργάνωση καί νά ύπάρχουν πολλοί κλάδοι καί έπειδή είχαμε προβάλει χτές τήν πρότασί μας καί έπειδή δέν θέλουμε νά παίρνουμε τίς εύθΰνες τών άλλων γ ι ’αύτό δέν έχουμε γνώμη. ΑΡΔΙΤΗΣ (...). ΠΕΤΡΟΥ. Σύντροφοι καί έγώ είμαι αύτής τής γνώμης, δέν μπορούμε νά έχουμε τμήματα άλλά διακλαδώσεις. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’Εγώ δέν έκατάλαβα τόν σκοπόν διά τόν όποιον συζητεΐται αύτό. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. *0 σκοπός είναι δτι φοβούμεθα μήπως γίνει φαρδειός. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ (...) νά κάνει άλλου είδους σοσιαλισμόν είς τό άλλο (...) ένας τρόπος είναι νά ένωθοΰνε τά 2 κέντρα (...) είναι σά νά λέτε έκ τών προτέρων διότι όσαδήποτε καί άν σάς ποΰμε σείς δέν θά τά δεχθήτε. ’Ε φ ’δσον παραδέχεσθε δτι ή γενική συνέλευσις (...) διότι αύτό (...) έκεΐ πού μάς κατηγοροΰν είναι δτι (...). ΓΙΑΝΝΙΟΣ. “Ετσι δπως μιλάτε είναι σάν νά μιλάτε πρός μικρά παιδιά. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. ’Εάν οί σύντροφοι νομίζουν δτι δέν μιλάω καλά νά μοΰ ποΰν νά παύσω. (Φωνές: "Οχι, όχι). “Αλλο πράγμα είναι συνοικιακοί κλάδοι καί δχι νά κάνουμε άλλη τακτική. ΓΙΑΝΝΙΟΣ (...). Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Αύτός είναι άέναος χωρισμός. 125

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Ό πόλεμος θά πάψη. Α. ΣΙΔΕΡΗΣ. Θά στραφή έναντίον τους. ΚΟΥΡΙΕΛ. Γυρεύει έξηγήσεις. Οί σύντροφοι έδώ δέν μας έχουν έξηγήσει τούς λόγους δ ι’ους προτείνουν αύτό. Είπαν δτι έδέχθηκαν δτι θά έχουμε γενική συνέλευση δλων τών μελών. (...) λέγοντας δτι ή μειοψηφία θά έδρεύη στήν όδόν Σταδίου λόγω τακτικής καί έγώ πού θά κάθωμαι στήν όδόν Σταδίου πάω έκεΐ γιατί μέ συμφέρει καί έτσι καί άλλοι, καί οΰτω άπό 15 μέλη πού είχε γίνονται 22 όπότε ή πλειοψηφία είναι άνάγκη νά πάη πάλι στήν όδόν Εύρυπίδου, τότε αύτό είναι συναγωνισμός, διότι γιά νά μή πάει ένας στήν όδόν Εύρυπίδου είναι άνάγκη νά κάνουμε προπαγάνδα κατά τής όδοΰ Εύρυπίδου. Ν. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Δέν μέ ένδιαφέρουν οί όνομασίαι. ’ Εκείνο πού μέ ένδιαφέρει είναι νά έξασφαλισθή ή ένότης τής τοπικής όργανώσεως. Έ π ί τής άρχής τής πειθαρχίας (...) έστω καί άν νομίζω δτι δέν είναι συμφέρουσαι καί πρέπει νά γίνονται μέσα στίς όργανώσεις καί δχι έκτός καί ή μειοψηφία νά σηκώνει δική της μπαντιέρα διότι τότε θά εΐχαμεν 2 τακτικός καί δέν θά ήξερεν ό κόσμος περί τίνος πρόκειται, θά ήθελε δέ έπειδή άπό χτές τονίζονται μειοψηφία, ήθελα νά μάς πή τάς άντιλήψεις καί έπειδή δέν έχει καμμιά σχέση μέ τάς έξωτερικάς άλλά είναι Έ λληνικόν είδος μειοψηφίας νά μάς ποΰν τίς γνώμες των. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Μέ 2 λόγια αί άρχαί είναι δτι δέν τελείωσε τό καταστατικόν καί ήμποροΰμε νά διαφωνήσουμε- ώς λ.χ. στό ζήτημα τοΰ έξωτερικοΰ. ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Έ γώ γυρεύω νά μάς ποΰν τίς άντιλήψεις των. ΓΙΑΝΝΙΟΣ. ’Αφήστε μας νά τήν διατυπώσουμεν. Διακοπή γιά νά γίνη ή διατύπωσις.

126

ΓΙΑΝΝΙΟΣ. Νομίζομεν ότι μιά τέτοια πρότασις μπορούσε νά συμβιβάση είναι ή έξής: (...). ΜΠΕΝΡΟΥΜΠΗΣ. Νά προστεθή δτι «τά συμβούλια πρέπει νά έκλέγονται άπό τήν τυπωτικήν έπιτροπήν». ΑΡΔΙΤΗΣ. Γιά τήν έγγραφή πού θά άποτανθή, δέν θά άποτανθή στήν Κεντρικήν ’Επιτροπήν. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. ’Εάν γίνει άκριβώς δπως προτείνετε μέ δύο χωριστά τμήματα καί μέ τούς περιορισμούς πού θέτετε... ΚΟΚΚΙΝΟΣ. ’Εάν ύποτεθή δτι είναι 10 ύποτμήματα θά άντιπροσωπεύονται 500, γΓαύτό νά γίνει δπως λέγει ό Πει­ ραιάς (...) θά γίνει κλάδος έκεΐ πού θά όρίσουν ή Κεντρική Διοίκηση. ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑ. ’Εγώ δέν μπορώ νά καταλάβω τήν σκοπιμότητα νά ύπάρχουν δυό όργανώσεις αύτοτελεΐς καί ένεργώντας αύτοκέφαλα. Νομίζω δτι οί δύο όργανώσεις άφοΰ είπαμε δτι μπορούσαμε νά (...) δέν θέλομεν νά πάρουμε δχλο άλλά δέν καταλαβαινόμαστε (...) τώρα βλέπομε δτι λόγος νά ύπάρχουν 2 όργανώσεις δέν ύπάρχει. ΠΕΧΝΑ. Μποροΰν νά ένωθοΰν τά 2 κέντρα καί κατόπιν νά Ιδρύσουν άλλα ή δχι. Έ π ί άπαιτήσεως Γιαννιοΰ είναι δύο Κέντρα στήν ’Αθήνα. Μ. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Δέν μπορώ νά καταλάβω πώς ύποστηρίζετε δτι είναι δυνατόν νά ύπάρξουν στήν αύτήν πόλιν δύο όργανώσεις άνήκουσαι καί αί δύο στό αύτό Κόμμα, άλλά μέ χωριστήν πολιτικήν κάθε μία, μέ χωριστόν τρόπον είσαγωγής μελών, μέ χωριστήν τακτικήν, μέ χωριστόν πρόγραμμα, μέ χωριστήν έφημερίδα, μέ χωριστόν Σοσιαλισμόν. Μάς λέγεται δτι άλλον Σοσιαλισμόν λέγετε σείς, κΓ άλλον ήμεϊς. Καί δμως ποιον είναι τό σημεΐον τής διαφοράς μας; "Οτι σεΐς θέλετε διετή 127

ύποχρεωτικήν θητείαν τών μελών είς μορφωτικούς όμίλους καί ήμεΐς δέν θέλομεν; Αύτό είναι τό σημεΐον πού μας χωρίζει καί μάς κάνει νά μή εϊμεθα μαρξιστικοί; Ά λ λ ά ποιός είπε ότι δέν θέλει μόρφωσι μελών καί μορφωτικούς όμίλους μέσα στούς όποιους νά μορφώνονται τά νεοεγγραφόμενα μέλη; ’Εγγυήσεις πρέπει νά ύπάρχουν διά τήν βεβαίωσιν τοΰ χαρακτήρος τοϋ έγγραφομένου μέλους. Καί τοιαύτας έγγυήσεις έψηφίσαμε είς τό καταστατικόν τοΰ Κόμματος; τήν πιστοποίησιν δύο μελών, τήν Ιγκρισιν τής όλομέλειας καί τών έν γένει σοβαρώς μελετωμένων έγγράφων κάθε νέου μέλους. Φυσικά άφοΰ έγγραφεΐ τό νέον μέλος θά μορφωθή, άν δέν έχει μορφωθή, μέ τούς όργανωτικούς όμίλους, μέ τάς διαλέξεις, μέ τήν έσωτερικήν προπαγάνδα. Τί λοιπόν μάς χωρίζει; Πώς έρχεσθε καί μάς λέγετε ότι άποτελεΐτε τήν μειοψηφίαν τοΰ Κόμματος άφοΰ οΰτε καταστατικόν αύτοΰ δέχεσθε; Είς όλα σχεδόν τά σοσιαλιστικά κόμματα αί μειοψηφίαι τών Κομμάτων άποτελοΰνταν άπό όμάδας μέ έπαναστατικωτέραν έκδήλωσιν τών άρχών τοΰ Κόμματος, μέ ριζικοτέραν έφαρμογή τής τακτικής τοΰ Κόμματος. Μήπως θέλετε νά μάς πεΐτε πώς καί ή ίδική σας μειονοψη­ φία είναι τέτοια; Μά είναι φανερόν ότι ή μειοψηφία σας είναι έντελώς πρωτότυπος, έντελώς περίεργος, είναι προσωπική. (Διαμαρτυρίαι όμάδος Γιαννιοΰ).

ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗΣ. Ν ’άνακαλέσει. ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. Έ σ τω άνακαλώ. Ά ν είπα προσωπική τό έκαμα διότι δέν ξέρω πώς νά χαρακτηρίσω τήν περίεργον μειονοψηφία σας. Πολεμάτε νά λέγετε πώς είσθε στενοί, ένώ ήμεΐς φαρδιοί. Ά λ λ ά όχι! όχι! Ό χωρισμός τών στενών άπό τούς φαρδιούς δέν προέρχεται διότι οί στενοί θέλουν μορφωτικούς όμίλους ένώ οί φαρδιοί δέν θέλουν. 'Ο χι! Δέν χωρίζονται γ ι ’αύτό. (Χειροκροτήματα).

“Αλλως τε γιά φαντασθήτε άν κάθε μειονοψηφία είχε τό 128

δικαίωμα νά χωρισθεϊ σέ χωριστόν τμήμα, σέ χωριστήν όργάνωσιν τί θά έγίνετο; “Αν καμμία άλλη μειονοψηφία έδώ μέσα μέ περισσοτέραν είλικρινή έπαναστατικότητα ήθελε καί αύτή νά χωρισθή είς χωριστήν όργάνωσιν τί θά έγίνετο; Καί άν έξακολουθήση Ινας τέτοιος κατήφορος ποΰ θά έφθάνομεν; "Οχι! Δέν μάς χωρίζει τίποτε άπό αύτά πού λέτε. “Αλλο είναι έκεΐνο πού μάς χωρίζει, τό ξέρουν δλοι πλέον αύτό. Πρότασις Γιαννιοΰ γιά 2 Κέντρα: «ΕΙς τάς μεγάλας πόλεις δύνανται νά ύπάρχουν δύο όργανώσεις άνήκουσαι είς τό Κόμμα καί διευθυνόμεναι άπό τήν κοινήν συνέλευσιν τών όλομελειών των. Είς τό ζήτημα τοΰ τρόπου έγγραφής τών μελών καί τής μορφώσεως αύτών έκάστη όμάς νά είναι έλευθέρα νά άποφασίζη ώς αύτή θέλει».

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ. (...). Ά νήκουσαι είς τό αύτό κόμμα (...)άντί τμήμα νά μποΰν κλάδοι (...). Τίθενται είς ψηφοφορίαν αί 2 προτάσεις.

"Αρθρον 16.

ΦΡ. ΠΕΤΡΟΥΣΚΑ. Θέλω νά μείνη τό άρθρον δπως είναι. ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΙΔΗΣ. Οί όμιλοι πρέπει νά Ιδρύονται άπό τό πλησιέστερον τμήμα καί νά άπευθύνονται στήν τοπική έπιτροπή καί όχι στήν Κεντρική. ΑΡΔΙΤΗΣ. Συμφωνώ μέ τόν Μπαλαμπανίδην. ΧΑΤΖΗΣ. ’Αντί νά διοικεϊται άπό τό τμήμα (...). ΚΟΥΡΙΕΛ. Δέν ξέρω άν προβλέψαμε είς τό πρόγραμμα τό μέλλον, διότι τώρα είναι άνάγκη νά γίνουν πολλά κέντρα ώς λ.χ. στόν νομόν Λαρίσης είναι άνάγκη νά γίνουν πολλά κέντρα καί νά κάνουν όμοσπονδία. Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. Τμήματα θά γίνουν στό Χαλάνδρι ή στό Μενίδι (...) δχι άφοΰ δέν ύπάρχει (...). 129

Ά ρ θρ ο ν 17 Ψηφίζεται 18 19 »

20

ΚΟΚΚΙΝΟΣ. ’ Εσάς έρωτα κάθε πότε συνέρχεται συνέλευσις καί άποφάσεις πώς θά λαμβάνονται κατά πλειοψηφίαν. "Αρθρον 21 Ψηφίζεται »

22

»

23 24 25 26 27

Π. ΔΗΜΗΤΡΑΤΟΣ. "Οπως έτροποποιήσαμεν (...) καί έδώ νά πούμε τό (...).

130

ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

ΙΔΡΥΤΙΚΟΝ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

Τό Α 'Έ λ λ η ν ικ ό ν Σοσιαλιστικόν Συνέδριον κατά τήν έν Πειραιεΐ συνεδρίασίν του τής 10ης Νοεμβρίου έ.έ. παραδεχθέν δτι είναι άμεσος πλέον ή άνάγκη τής συνενώσεως δλων τών σοσιαλιστικών όργανώσεων καί όμίλων τής χώρας πρός μίαν κοινήν κατεύθυνσιν καί δράσιν διά τήν άνάληψιν ένιαίας προσπαθείας χάριν τής έξαπλώσεως καί έπικρατήσεως τοΰ σοσιαλισμού είς τήν χώραν, άποφασίζει τήν συνένωσιν δλων τών όργανώσεων καί όμίλων τής χώρας είς ένα ένιαΐον όργανισμόν ύπό τό δνομα «Σοσιαλιστικόν Έργατικόν Κόμμα τής Ε λλάδος» μέ έδραν τάς ’Αθήνας. Τό Σοσιαλιστικόν Έργατικόν Κόμμα τής Ε λλάδο ς βασίζε­ ται έπί τών θεμελιωδών άρχών, πού έχουν ψηφισθή είς τά Διεθνή Συνέδρια ήτοι: 1) Πολιτική καί οίκονομική όργάνωσις τοΰ προλεταριάτου σέ ξεχωριστό κόμμα τάξεως διά τήν κατάκτησιν τής πολιτικής έξουσίας καί τήν δημοσιοποίησιν τών μέσων τής παραγωγής καί άνταλλαγής δηλ. τήν μεταβολήν τής κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας είς κοινωνίαν κολλεχτιβικήν ή κομμουνιστικήν, καί 2) Διεθνής συνεννόησις καί δράσις τών έργατών. Τό Κόμμα, πάντοτε κόμμα πάλης τάξεως καί άντιπολιτεύσεως καί δχι κόμμα συμβιβασμών, άποκρούει κατά τόν κατηγορηματικώτερον τρόπον τάς προσπαθείας, αί όποΐαι τείνουν ν ’άλλάξουν τήν δοκιμασμένην καί ένδοξον τακτική ν, πού βασίζεται έπί τής πάλης τών τάξεων καί ν ’ άντικαταστήσουν τόν ύψηλόν άγώνα κατά τής άστικής τάξεως διά τήν κατάκτησιν τής έξουσίας, μέ μίαν πολιτικήν παραχώρησιν είς τό κεφαλαιοκρατικόν καθεστώς. 133

Τό Σ.Ε. Κόμμα δέν δύναται ποτέ νά συμμετάσχη ή νά ένισχύση όποιαδήποτε κυβέρνησιν τής άστικής τάξεως καί άποκρούει κάθε άπόπειραν άπομακρύνσεώς του άπό τήν πάλην τών τάξεων, μέ σκοπόν νά διευκολυνθή ή προσέγγισις τών έργατών μέ τά άστικά κόμματα. Τό Κόμμα κηρύσσει έαυτό τμήμα τής Διεθνοΰς ήνωμένον καί συνδεδεμένον μετά τών κομμάτων δλων τών χωρών, τά όποια άγωνίζονται διά τήν άνατροπήν τής Διεθνοΰς κεφαλαιοκρατίας καί τόν θρίαμβον τοΰ Διεθνοΰς σοσιαλισμού. Τό συνέδριον άποφασίζει δπως τό παρόν ψήφισμα, ύπογραφόμενον παρ ’ δλων τών μελών τοΰ Συνεδρίου (τών άντιπροσώπων τών όργανώσεων καί όμίλων νεολαίας, παρά τών μελών τής •όργανωτικής κλπ. παρισταμένων μέ συμβουλευτικήν ψήφον) χρησιμεύση ώς βάσις δ ι’δλα τά ζητήματα άρχών, όργανώσεως καί τακτικής τοΰ Κόμματος. ’Εν Πειραιεΐ 10 Νοεμβρίου 1918 Διά τάς όργανώσεις Σοσιαλιστική ’Εργατική Ό ργάνω σις ’Αθηνών.- Ν. Δαμΐγος, Σπ. Κομιώτης, Φρ. Πετρούσκας Σοσιαλιστική Ό ργάνω σις Πειραιώς Μ. Σιδέρης Βόλου Παν. Μπαλαμπανίδης, Λ. Χατζησταύρου1 ' Ομοσπονδία Θεσ/νίκης ’ Α. ’ Αρδίτης, X. Μπενρουμπής, Π. Ε. Πέ­ τρου, Α. Μπεναρόγιας Ό ργάνω σις Κέρκυρας Φραγκίσκος Τζουλάτης Καβάλλας Π. "Αντζελ » Χαλκίδας Νεολαία Θ εσ/κης ’Ιωσήφ Καράσσο ’Αθηνών Μιχ. Οίκονόμου » » Βόλου Κ. Ά ναγνωστόπουλος Πειραιώς I. Φαίνεται ότι ό Λ. Χατζής υπόγραφε καί σάν Λ. Χατζησταύρου — βλέπε κείμενο τών Πρακτικών (Σημ. Ιυντ.).

134

Έ φημερίς Avanti Ά . Ά ρ δ ίτη ς » ’Εργατικός ’Αγών Δ. Λιγδόπουλος Βουλευταί μέ συμβουλευτικών ψήφον Ά λ λ α πρόσωπα μέ συμβουλευτικήν ψήφον Π. Δημητρατος Τά μέλη τής ’Οργανωτικής Έ πιτροπής Ά . Α ρβανίτης, Ν. Δημητρατος, Α. Μπεναρόγιας, Γραμματεύς

135

ΑΙ ΑΡΧΑΙ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

Ά ρχαί τοΰ κόμματος 'Η οικονομική έξέλιξις τής σημερινής άστικής κοινωνίας φέρει άναγκαστικώς τήν καταστροφήν τής μικροεπιχειρήσεως ή όποία έχει ώς βάσιν τό νά είναι ό έργάτης κύριος τών παραγωγικών του μέσων (τοΰ κτήματός του, τών έργαλείων του). Επομένω ς χωρίζρι τόν έργάτην άπό τά μέσα τής παραγωγής καί τόν μεταβάλλει είς §να άκτήμονα προλετάριον, ένώ τά μέσα παραγωγής λίγο λίγο καταντούν άποκλειστικόν μονοπώλιον ένός άναλόγως μικρού άριθμοΰ κεφαλαιούχων καί γαιοκτημόνων. Παραλλήλως πρός αύτήν τήν μονοπώλησιν ή όποία έξαφανίζει τάς μικροεπιχειρήσεις μέσα στάς μεγάλας, τό έργαλεΐον έξελίσσεται είς μηχανήν καί ή άπόδοσις τής άνθρώπινης άξίας αύξάνει γιγαντιαίως. Τά καλά δμως αύτά τά ώφελεΐται ή τάξις τών κεφαλαιούχων καί γαιοκτημόνων, ένώ διά τό προλεταριάτον καί τούς πτωχεύοντας μικροαστούς καί χωρικούς δέν σημαίνει παρά αΰξησιν τής άβεβαιότήτος είς τήν όποίαν ζοΰν καί χειροτέρευσιν τής κοινωνικής άθλιότητος. Τό χάσμα μεταξύ νοικοκυραίων καί άκτημόνων μεγαλώνει έξ αίτιας τών κρίσεων πού προέρχονται ά π ’αύτήν τήν φύσιν τού πλουτοκρατικού παραγωγικού συστήματος καί έπανέρχονται κάθε φορά μεγαλύτεροι καί καταστρεπτικώτεραι καί προβιβά­ ζουν τήν άβεβαιότητα τής ζωής είς μόνιμον κατάστασιν καί παρέχουν τήν άπόδειξιν δτι αί παραγωγικοί δυνάμεις τής σημερινής κοινωνίας ηύξήθησαν δυσαναλόγως δΓ αύτήν τήν κοινωνίαν καί δτι ή άτομική Ιδιοκτησία τών μέσων παραγωγής 136

κατήντησεν Ασυμβίβαστος πρός τήν πλήρη καί σκόπιμον χρησιμοποίησιν καί άνάπτυξιν αύτών τών παραγωγικών μέσων. Ή άτομική Ιδιοκτησία έπί τών μέσων τής παραγωγής, πού έξησφάλιζεν άλλοτε είς τόν παραγωγόν τήν κυριότητα τών προϊόντων τής έργασίας του, έγινε τώρα μέσον-έκμεταλλεύσεως αύτών τών παραγωγών (έργατών, χωρικών, μικροεμπόρων, τεχνιτών) είς τά χέρια μερικών άέργων κεφαλαιούχων (χρη­ ματιστών, έμπόρων, βιομηχάνων, γαιοκτημόνων) οί όποιοι δυνάμει τής Ιδιοκτησίας των σφετερίζονται τά προϊόντα τών έργατών. ' Η μεταβολή τής παραγωγής άπό πλουτοκρατικής είς σοσιαλιστικήν, διενεργουμένην διά τής κοινωνίας καί πρός τό καλόν όλοκλήρου τής κοινωνίας δύναται νά καταστήση τήν μεγάλην παραγωγήν μέ τήν όσημέραι αύξάνουσαν παραγωγι­ κότητα τής κοινωνικής έργασίας, άπό πηγήν άθλιότητος καί δουλείας τών λαϊκών τάξεων, είς πηγήν ύψίστης εύημερίας καί άτελειώτου καί πολυειδοΰς τελειοποιήσεως. ' Η κοινωνική αυτή μεταβολή σημαίνει τήν άπελευθέρωσιν δχι μόνον τών προλε­ ταρίων, άλλά καί όλοκλήρου τής άνθρωπότητος πού υποφέρει σήμερον. Έ ν τούτοις δύναται νά πραγματοποιηθή μόνον άπό τήν έργατικήν τάξιν διότι δλαι αί άλλαι τάξεις, άνεξαρτήτως τών μεταξύ των διαφορών, ύποστηρίζουν τόν θεσμόν τής σημερινής άτομικής Ιδιοκτησίας καί είναι σύμφωνοι είς τήν διατήρησιν τών οίκονομικών βάσεων τής σημερινής κοινωνίας. Ά λ λ ’ό άγών τών έργατών είναι άναγκαστικώς καί πολιτικός άγών. ' Η έργατική τάξις δέν ήμπορεϊ νά διεκδικήση τά οίκονομίκά της συμφέροντα ούτε ν ’άναπτύξη τήν οίκονομικήν της όργάνωσιν χωρίς πολιτικά δικαιώματα* δέν δύναται νά πραγματοποιήση τήν ίστορικήν της άποστολήν χωρίς νά γίνη κάτοχος τής πολιτικής έξουσίας, δπερ δύναται νά κατορθώση μόνον δ ι’ένιαίας έπαναστατικής δράσεως τής παγκοσμίου έργατιάς ώργανωμένης σέ ξεχωριστό έργατικό κόμμα. Νά διαμορφώση τόν άγώνα τής έργατικής τάξεως είς άγώνα συνειδητόν καί ένιαΐον καί νά όδηγήση αύτήν είς τήν φυσικήν καί άναγκαίαν άποστολήν της, Ιδού τό καθήκον τού Σοσιαλι­ στικού έργατικοΰ κόμματος. Τά συμφέροντα τών έργατών είς δλας τάς χώρας πού έχουν καπιταλιστικήν παραγωγήν είναι τά ίδια. Μέ τήν άνάπτυξιν τής 137

παγκοσμίου συγκοινωνίας καί μέ τήν δημιουργίαν παγκοσμίου άγοράς διά τήν χονδρικήν παραγωγήν, ή κατάστασις τών έργατών μιάς χώρας άφομοιώνεται καί έξαρτάται άπό τήν γενικήν κατάστασιν τών έργατών είς τάς άλλας χώρας. Ή άπελευθέρωσις λοιπόν τής έργατιάς είναι Εργον είς τό όποιον οί έργάται δλων τών χωρών λαμβάνουν άπό κοινού μέρος. Τοΰτο συναισθανόμενον καί τό Σοσιαλιστικόν έργατικόν κόμμα τής 'Ελλάδος, κηρύσσει έαυτό ήνωμένον μέ δλους τούς έργάτας τών άλλων χωρών πού Εχουν προαχθή είς συναίσθησιν τής τάξεώς των. Συνεπώς τό Σοσιαλιστικόν έργατικόν κόμμα τής ' Ελλάδος δέν έπιδιώκει νέα προνόμια τάξεως, ά λλ’άγωνίζεται διά τήν κατάλυσιν τής κυριαρχίας τών τάξεων καί αύτών τών τάξεων έν γένει, καί διά τήν άπονομήν ίσων δικαιωμάτων καί καθηκόντων άνεξαρτήτως γένους, φυλής καί θρησκεύματος. Καταπολεμεί δέ δχι μόνον τήν έκμετάλλευσιν καί καταπίεσιν τής έργατικής τάξεως, άλλά καί κάθε είδος έκμετάλλευσιν είτε έξασκεΐται αΰτη έναντίον μιάς τάξεως, είτε κόμματος, γένους ή φυλής. ’ Εμφορούμενον άπό τάς άρχάς αύτάς τό Σοσιαλιστικόν Έργατικόν Κόμμα τής Ε λ λάδος καταδικάζει καί δλας τάς ωμότητας καί βιαιότητας πού άπορρέουν άπό τό σημερινόν σύστημα καί κηρύσσεται έπί τοΰ παρόντος ύπέρ τοΰ άκολούθου προγράμματος.

Πρόγραμμα σημερινών άπαιτήσεων Α ' ‘Α παιτήσεις πο λιτικα ί

1) Τήν κατάργησιν τοΰ βασιλικοΰ θεσμού καί τήν έκδημοκράτησιν τής νομοθετικής, έκτελεστικής καί δικαστικής έξουσίας, δηλαδή τήν έγκαθίδρυσιν τής λαϊκής δημοκρατίας ώς μεταβατικής περιόδου διά τήν πραγματοποίησιν τής σοσιαλι­ στικής πολιτείας. 2) Τό δικαίωμα τής ψηφοφορίας καί τής έκλογής είς άνδρας καί γυναίκας γιά κάθε είδος έκλογής. Τό έκλογικόν σύστημα τής άναλογικής άντιπροσωπείας, τήν συντόμευσιν τής βουλευ­ 138

τικής περιόδου άπό τέσσαρα χρόνια είς δύο, τήν στενή έκλογική περιφέρεια καί τό ψηφοδέλτιο. 3) Είσαγωγή τοΰ θεσμού τοΰ δημοψηφίσματος (ρεφερέντουμ) δυνάμει τοΰ όποιου ή κυβέρνησις ύποχρεοΰται νά είσάγη είς τήν Βουλήν έντός ώρισμένης προθεσμίας πρότασιν νόμου, τήν όποίαν ώρισμένος άριθμός πολιτών ήθελε ζητήσει. ’ Επίσης ή κυβέρνησις νά ύποχρεοΰται νά άπευθύνεται πρός τόν λαόν, δπως διά δημοψηφίσματος έξακριβοΰται άμέσως ή γνώμη αύτοΰ έπί ώρισμένων σπουδαίων ζητημάτων καί είδικώς προκειμένου περί έπιστρατεύσεως, πολέμου, συνθήκης, σπουδαίας φορολογικής, διοικητικής ή δικαστικής νομοθεσίας. Διά τοΰ δημοψηφίσματος ό λαός θά δύναται νά άσκή καί άμεσον έλεγχον έπί τής κυβερνήσεως. 4) Κατάργησις τοΰ στρατιωτικού νόμου καί ρητή άπαγόρευσις νομοθετικών διαταγμάτων. 5) Ά ποκέντρω σις τής διοικήσεως καί όργάνωσις τών νομών, δήμων καί κοινοτήτων έπί βάσεων δημοκρατικών. 6) Πολιτική είρήνης, συνεννοήσεως καί ειλικρινούς συνερ­ γασίας μέ δλα τά κράτη. Κατάργησις τής μυστικής διπλωμα­ τίας, τών μυστικών συνθηκών καί προϋπολογισμών. 'Υπο­ χρεωτική διαιτησία δΓδλας τάς μεταξύ τών κρατών διαφοράς. Βαλκανική δημοκρατική όμοσπονδία. ' Η Κοινωνία τών έθνών. 7) Τήν μετατροπήν τοΰ ένεργοΰ στρατού είς έθνοφρουράν καί έκδημοκράτησίν της. ’Αποχήν κατ’άρχήν άπό κάθε πόλε­ μο. ’Αφοπλισμός δλων τών κρατών καί άναγκαστική διαιτησία διά πάσαν διαφοράν μεταξύ αύτών. ’ Αναγνώρισις τής έθνικής άμύνης κατόπιν άποφάσεως τής διαιτητικής έπιτροπής τής Κοινωνίας τών έθνών. ’Αποχή άπό κάθε συμμαχίαν πού φέρει είς πόλεμον. 8) Πλήρης έλευθερία τών συνεταιρισμών, συνδικάτων, όργανώσεων κλπ. χωρίς καμμίαν, ούτε κυβερνητικήν, ούτε δικαστικήν έγκρισιν ή άδειαν καί άφαίρεσιν τοΰ δικαιώματος τοΰ κράτους νά διαλύη τά σωματεία. Τοΰτο νά άφορά καί τάς όργανώσεις τών δημοσίων ύπαλλήλων. 9) Πλήρης έλευθερία τοΰ τύπου άνευ οίασδήποτε λογο­ κρισίας καί περιορισμού καί ύπαγωγή παντός άδικήματος τού τύπου είς τήν δικαιοδοσίαν τών ένορκων. 139

10) Πλήρης έξασφάλισις τής προσωπικής έκάστου έλευθερίας, άποζημίωσις παντός παρανόμου κρατηθέντος ή άθωοθέντος κατόπιν προφυλακίσεως. Καθορισμός άνωτάτου όρίου προφυλακίσεως. Πλήρης έξασφάλισις τής οίκιακής άσυλίας έπεκτεινομένης καί είς τά γραφεία κλπ. καταστήματα τών σωματείων καί κατάργησις όλων τών νόμων πού καταπατούν ή περιορίζουν τήν έλευθερίαν τής σκέψεως. Κατάργησις τών νόμων περί έκτοπίσεως. 11) Έλευθερία πάσης θρησκείας χωρίς τήν άνάγκην έπισήμου θρησκείας. Ή θρησκεία νά άναγνωρισθή ώς Ιδιωτική ύπόθεσις καί ή έκκλησία ώς Ιδιωτικόν ίδρυμα. Άπαγόρευσις είς τούς κληρικούς νά διδάσκουν είς τά σχολεία. Ε νέργεια τών ληξιαρχικών πράξεων ύπό τής τοπικής διοικήσεως. Κατάργησις όλων τών δημοσίων νόμων δΓέκκλησιαστικούς καί θρη­ σκευτικούς σκοπούς καί κατάργησις τών διά θρησκευτικούς σκοπούς έπιβαλομένων φόρων. Καθιέρωσις καί τού πολιτικού γάμου. 12) Πλήρης άστική, πολιτική, οίκονομική καί κοινωνική έξίσωσις τών γυναικών πρός τούς άνδρας. Κατάργησις δλων τών νόμων πού περιορίζουν τά δικαιώματα τής γυναικός καί τού νόθου παιδιού. 13) ’Απονομή τής δικαιοσύνης ύπό δικαστών έκλεγομένων ύπό τοΰ λαοΰ. Δωρεάν ή συνηγορία καί ή διαδικασία. Οί ένορκοι νά κρίνωσι καί έπί τής έπιβολής τής ποινής καί νά δικάζωσι κατ’έφεσιν τάς άποφάσεις τών κατωτέρων δικα­ στηρίων. Νά συστηθοΰν Ιδιαίτερα δικαστήρια καί διά τούς άνηλίκους. 'Υπαγωγή είς τήν δικαιοδοσίαν τών όρκωτών δικαστηρίων τών κατά δημοσίων ή δημοτικών ύπαλλήλων άδικημάτων, ώς καί ή ύπαγωγή εις τήν ιδίαν δικαιοδοσίαν τών άδικημάτων τών ύπαλλήλων τούτων κατά πολιτών. Κατάργησις τής θανατικής ποινής. Κατάργησις τών στρατοδικείων καί ναυτοδικείων. Ό ργάνω σις τοΰ σώματος τών ένορκων δημο­ κρατικούς. 14) Μετατροπή τοΰ συστήματος τών φυλακών εις μορφωτικά ιδρύματα καί βελτίωσις τών ύγιεινών συνθηκών αύτών. "Ιδρυσις χωριστών φυλακών δΓ άνηλίκους καί γυναίκας, ώς έπίσης διά τά πολιτικά άδικήματα. 140

15) Δωρεάν παροχήν τής Ιατρικής περιθάλψεως καί τών φαρμάκων. 16) Έκλαΐκευσις τής έκπαιδεύσεως. Αυστηρά έφαρμογή τής ύποχρεωτικής έκπαιδεύσεως. Παροχή τροφής καί τών μέσων τής διδασκαλίας είς τά παιδιά ύπό τών δήμων καί κοινοτήτων. ’Ανώτατος άριθμός δ ι’Ικαστον διδάσκαλον 25 μαθηταί καί τάξεων είς άς διδάσκει δύο. Έκδημοκράτησις τής διοικήσεως τής έκπαιδεύσεως. Κατάργησις τοΰ άρθρου τοΰ συντάγματος περί γλώσσης καί εισαγωγή τής δημοτικής γλώσσης εις δλην τήν έκπαίδευσιν. Είσαγωγή είς τά σχολεία τής γλώσσης τών διαφόρων έθνικοτήτων διά τούς έκ τούτων μαθητάς. 17) ’Ανοικοδόμησις σχολικών κτιρίων καί πολλαπλασια­ σμός τών σχολείων. 18) Κατάργησις τών έμμέσων φόρων καί παντός φόρου είς τά είδη τής πρώτης άνάγκης. Προοδευτική φορολογία έπί τοΰ εισοδήματος καί τών κεφαλαίων διά τήν πληρωμήν δλων τών δημοσίων δαπανών, α'ίτινες καλύπτονται διά φόρων. Βαρεία προοδευτική φορολογία έπί τών κληρονομιών άναλόγως πρός τό μέγεθος τής κληρονομικής μερίδος καί τοΰ βαθμοΰ τής συγγενείας. 19) Συμμετοχή τοΰ κράτους είς τά κέρδη τών μεγάλων μονοπωλίων, έταιριών καί έπιχειρήσεων. Κατάσχεσις τών έκτάκτων κερδών. ’Εθνικοποίησις τών άτμοπλοίων καί σιδηρο­ δρόμων, μεταλλείων, τραπεζών, ώς καί τών μεγάλων έπιχειρή­ σεων καί συμμετοχή είς τήν διοίκησιν τών ένδιαφερομένων έργατών. 20) Χρησιμοποίησις τών πόρων τοΰ κράτους πρωτίστως διά παραγωγικούς σκοπούς. 21) Τήν έθνικοποίησιν τών τσιφλικίων καί τών μοναστη­ ριακών κτημάτων καί τήν παραχώρησίν των εις τάς κοινότητας τών καλλιεργητών. Β ' 'Απαιτήσεις ύπέρ τών έργατών

1) Οί έπιθεωρηταί καί έπόπται έργασίας διά τήν έφαρμογήν τής έργατικής νομοθεσίας νά είναι έπαρκεΐς καί νά έκλέγονται άπό τούς όργανωμένους έργάτας. 141

2) Συμπλήρωσιν τής ήδη ύπαρχούσης έργατικής νομοθε­ σίας. α) Τήν διά νόμου καθιέρωσιν τοΰ όκταώρου ώς άνωτάτου όρίου έργασίας. β) Τόν διά νόμου καθορισμόν τοΰ κατωτάτου όρίου άμοιβής. γ) Τήν διά νόμου καθιέρωσιν τής ύποχρεωτικής Κυριακής άργίας καί άγγλικής έβδομάδος. δ) Τήν Ίδρυσιν ύπό τοΰ κράτους ταμείων έργατικών συντάξεων, άλληλοβοηθείας καί πρός συντήρησιν καί θεραπείαν τών άσθενούντων έργατών λόγω τών συνθηκών καί τής φύσεως τής έργασίας. ε) Τήν ύπό τοΰ κράτους άνέγερσιν καί συντήρησιν σανατορίων πρός άπομόνωσιν καί θεραπείαν τών φυματιώντων έργατών. στ) Τήν διά νόμου ύποχρέωσιν τών δήμων καί κοινοτήτων νά συντηρούν γυναικολογικά μαιευτήρια διά τάς γυναίκας τών έργατών μέ πλήρεις άποδοχάς όχτώ πρίν τοΰ τοκετοΰ καί όχτώ μετ’αύτόν έβδομάδας. ζ) Τήν διά νόμου καθιέρωσιν νομίμου συστήματος έπαγγελματικής έκπαιδεύσεως τή συμπράξει καί τών όργανωμέ­ νων έργατών. η) Τήν διά νόμου καθιέρωσιν τοΰ κλεισίματος τών έργοστασίων καί έπιχειρήσεων έκείνων, τών όποιων οί έργάται άπεργοΰν σύμφωνα μέ τάς άποφάσεις τών σωματείων των. θ) Τήν διά νόμου καθιέρωσιν είδικών δικαστηρίων πρός έκδίκασιν τών άτομικών ύποθέσεων μεταξύ έργατών καί έργοδοτών τή συμπράξει καί τών όργανωμένων έργατών. ι) Τήν μεταρρύθμισιν τοΰ νόμου 551 περί δυστυχημάτων καί τήν καθιέρωσιν μέτρων περί άσφαλείας, υγιεινής καί άλλων προστατευτικών μέτρων διά τούς έργάτας είς κάθε είδος έπαγγέλματος καί γενίκευσιν τοΰ νόμου τούτου δ ι’δλα τά έπαγγέλματα. ια) Μεταρρύθμισιν τοΰ νόμου περί άνωτάτου συμβουλίου έργασίας, οΰτως ώστε οί έργάται νά άποτελέσουν τό ήμισυ τοΰ συμβου­ λίου καί νά έκλέγωνται ύπό τών έπαγγελματικών όμοσπονδιών. ιβ) Τήν μεταρρύθμισιν τοΰ νόμου 4029 περί άνηλίκων οΰτως ώστε οί κάτω τών 18 έτών νά μή έπιτρέπεται νά έργασθοΰν. Κατάργησιν δλων τών έξαιρέσεων τοΰ νόμου τούτου. Αί ύπηρέτριαι νά λογίζωνται έργάτριαι καί νά άπολαμβάνουν δλων τών εύεργετημάτων τών άπορρεόντων άπό τούς έργατικούς νόμους. Ή έργατική νομοθεσία νά έπεκταθεΐ καί είς τούς έργάτας γεωργούς, ιγ) Τήν διά νόμου άπαγόρευσιν τής νυκτε­ ρινής έργασίας διά τά παιδιά καί τάς γυναίκας καί τήν διπλήν πληρωμήν διά τά νυκτέρια τών έργατών. ιδ) Τήν διά νόμου 142

άπαγόρευσιν είς τούς έργοδότας νά έπιβάλουν κάθε είδους ποινήν είς τούς έργάτας. 3) Τήν κατάργησιν κάθε νόμου πού έμποδίζει τήν άπεργίαν. 4) Τήν κατάργησιν τού νόμου περί έπιστρατεύσεως τών έργατών διαφόρων έπαγγελμάτων. •ΑΙ άρχαί καί τό Πρόγραμμα·. Έκδοσις τής ΚΕ τοΰ ΣΕΚΕ. Αθήναι 1919.

143

ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ

1) Έ να ρ ξις δημοσίων διαπραγματεύσεων πρός συνομολόγησιν γενικής είρήνης άνευ προσαρτήσεων καί Αποζημιώσεων έπί τή βάσει τοΰ δικαιώματος τών λαών νά διαθέτουν έλευθέρως τά καθ ’ έαυτούς καί συμμετοχή είς αύτάς όλων τών έμπολέμων κρατών καί τής Ρωσίας καί άκύρωσις πάσης προγενεστέρας συνθήκης. 2) Συμμετοχή είς τάς διαπραγματεύσεις άντιπροσώπων τών έργατικών τάξεων τών διαφόρων χωρών ύποδεικνυομένων παρά τών όργανώσεων αύτών. 3) Παραδοχή ύφ ’όλων τών έμπολέμων καί τών ούδετέρων τών κάτωθι όρων άπαραιτήτων διά τήν έξασφάλισιν διαρκούς είρήνης: α) “Αμεσος έκκένωσις τών κατειλημένων ύπό τών διαφόρων στρατών χωρών, β) Καταγγελία όλων τών μυστικών συνθηκών καί κατάργησις τής μυστικής διπλωματίας, γ) Κατάργησις τής υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας καί άντικατάστασις τών μονίμων στρατών διά πολιτοφυλακών, δ) “Αμεσος άποστράτευσις καί γενικός άφοπλισμός καί κατεδάφισις δλων τών φρουρίων καί όχυρώσεων. ε) Διεθνοποίησις δλων τών θαλασσών καί άνοιγμα όλων τών στενών, στ) Διεθνοποίησις τών έργοστασίων καί λοιπών έγκαταστάσεων πολεμικών είδών καί χρησιμοποίησις αύτών είς παραγωγικούς σκοπούς, ζ) Ά ποκατάστασις όλων τών έθνών μικρών καί μεγάλων μέ πλήρες δικαίωμα ν ’άποφασίζουν περί τοΰ συστήματος τής διοικήσεώς των. η) Λύσις όλων τών έκκρεμών έθνικών καί έδαφικών ζητημάτων διά δημοψηφίσματος τών ένδιαφερομένων πληθυσμών άνευ ούδεμιάς ξενικής έπεμβάσεως ή έπιρροής. θ) Λύσις τοΰ άποικιακοΰ ζητήματος κατά τούς άνω όρους. 144

4) Κατάργησις τών τωρινών συμμαχιών καί άμεσος σχημα­ τισμός τής Κοινωνίας τών έθνών πρός έξασφάλισιν τής άνεξαρτησίας άπάντων. 5) Διεθνής τελωνειακή ένωσις καί διεθνές κοινοβούλιον ώς πολιτική καί οίκονομική βάσις τής Κοινωνίας τών έθνών. Πρός πραγματοποίησιν τών άνωτέρω δρων τό Σοσιαλιστικόν Έργατικόν Κόμμα τής Ε λλάδο ς κρίνει άναγκαίαν καί έπείγουσαν τήν σύγκλησιν διεθνούς σοσιαλιστικού συνεδρίου ου αί άποφάσεις νά είναι ύποχρεωτικαί δΓδλα τά έργατικά κόμματα. Βαλκανικά ζη τήμ ατα.- Πρός έπίλυσιν τών έκκρεμών ζητημά­ των ά ένδιαφέρουν τήν Βαλκανικήν καί είδικώς τήν χώραν μας τό συνέδριον προτείνει: I) Τήν παροχήν πλήρους έλευθερίας είς τούς πληθυσμούς τών νήσων Κύπρου, “Ιμβρου, Λήμνου, Τενέ­ δου, Σαμοθράκης καί Δωδεκανήσων καί Καστελορίζου καθώς καί τής Β. ’Ηπείρου νά καθορίζουν τήν τύχην των. 2) Πλήρες δικαίωμα παλινοστήσεως καί άποζημιώσεως (διά καταστροφάς τάς όποίας ύπέστησαν) διά τούς βίαια έκδιωχθέντας διαφόρους προσφυγικούς πληθυσμούς τών βαλκανικών χωρών καί τής Μικράς Ά σ ία ς άνεξαρτήτως φυλής, είς τούς όποιους νά παρασχεθούν καί τά μέσα έπιστροφής. 3) Τό σημερινόν κράτος νά μεταβληθή είς μίαν όμοσπονδίαν άποτελουμένην έξ αύτονόμων βιλαετίων δημοκρατικώς όργανωμένων ώσώε αί έθνικότητες τής ’Ανατολής νά λάβουν αύτόνομον βίον καί οϋτω είσέλθουν είς τήν Βαλκανικήν δημοκρατικήν όμοσπονδίαν. 4) Ώ ς πρός τά άλλα βαλκανικά προβλήματα τό συνέδριον προτείνει τά άκόλουθα:

Ψήφισμα περί τής ίδρύσεως Βαλκανικής δημοκρατικής ομοσπονδίας

Τό ίδρυτικόν συνέδριον τού Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος τής Ε λ λάδος συνελθόν έν Πειραιεΐ άπό 4-10 Νοεμβρίου έ.έ λαβόν ύπ ’δψιν: "Οτι ή πάλη τών τάξεων ή διεξαγομένη ύπό τοΰ προλεταριά­ του τής Βαλκανικής δυσχεραίνεται συνεπεία τής έξωτερικής 145

πολιτικής τής αστικής τάξεως τών Βαλκανίων καί τών Μ. Δυνάμεων. 'Ό τι ή οίκονομική, πολιτική καί κοινωνική πρόοδος τών βαλκανικών χωρών έμποδίζεται άπό τάς κυριάρχους τάξεις πού θέλουν έκαστη τήν πολιτικήν ήγεμονίαν έπί ζημία τοΰ γείτονος άπογυμνουμένου τών έδαφών του. 'Ό τι είς αύτήν τήν αίτίαν τής άντιδραστικής πολιτικής έσωτερικής άφορμής προστίθεται μία αιτία έξωτερικής άφορμής, δηλ. ή Ιμπεριαλιστική πολιτική τών Μ. Δυνάμεων είς τά Βαλκάνια πού είναι γ ι ’αύτές ένα έδαφος έπιθυμητόν έξ αίτιας τοΰ πλούτου των καί τής γεωγραφικής των θέσεως. "Οτι ή πολιτική τής έπιρροής καί τής κατακτήσεως τών Μ. Δυνάμεων διευκολύνεται έκ τής διαιρέσεως τής βαλκανικής χερσονήσου είς πολλά μικρά κράτη μεταμορφούμενα είς πολιτικούς πελότας τών Μ. Δυνάμεων πού έκμεταλλεύονται τάς έπιθυμίας ήγεμονίας καί τά κάνουν τυφλά των όργανα. "Οτι αί δυναστεΐαι καί τά μοναρχικά συστήματα βοηθούν είς τήν άνάπτυξιν ίδιοτελοΰς έθνικισμοΰ πολιτικών μηχανορρα­ φιών καί γίνονται τό στήριγμα τοΰ μιλιταριστικοΰ παράγοντος. 'Ό τι ή κοινωνική άνάπτυξις, ή άνεξαρτησία καί αύτή ή ϋπαρξις τών βαλκανικών λαών θά κινδυνεύουν έάν δέν ένώσουν τάς δυνάμεις καί τά μέσα των είς κοινόν σκοπόν άμύνης, προόδου καί πολιτισμού. "Οτι τά γεγονότα άπέδειξαν δτι ένεκα τοΰ άναμίκτου τής συστάσεως τών πληθυσμών ό καθορισμός έθνολογικών συνό­ ρων είναι άδύνατος καί δτι ή πείρα άπέδειξε δτι τά δπλα δέν δύνανται νά λύσουν τά ζητήματα ά λλ’άπεναντίας περιπλέκουν ταΰτα, τό δέ σύστημα τής Ισορροπίας μόνον Ιμπεριαλιστικούς σκοπούς ύποκρύπτει. Τό έλληνικόν Σοσιαλιστικόν έργατικόν κόμμα κρίνει δτι τό καθήκον τών σοσιαλιστικών κομμάτων τής Βαλκανικής είναι: I) Νά πολεμήσουν κάθε ίμπεριαλιστικήν άξίωσιν τών κυβερνήσεών των είς τόν διακανονισμόν τών έκκρεμών ζητημάτων καθόσον αύτά δύνανται νά άναζωογονήσουν τά μίση καί νά διατηρήσουν τήν δυσπιστίαν καί νά γίνουν άφορμή μελλόντων πολέμων. 2) Νά πολεμήσουν πάσαν συμμαχίαν τών βαλκανικών λαών έποφθαλμιοΰσαν τά δικαιώματα καί τήν έλευθερίαν άλλων 146

βαλκανικών λαών καί ήτις μακράν τοΰ νά έπιφέρη τήν ένωσιν καί συμφιλίωσιν προκαλεΐ καταστροφάς καί χωρίς νά παραδέ­ χεται έδαφικάς μεταβολάς ώς μέσον λύσεως τοΰ βαλκανικοΰ προβλήματος, διακηρύττει δτι ό μόνος τρόπος ένώσεως μεταξύ τών βαλκανικών λαών δυνάμενος νά έξασφαλίση τήν συνεννόησιν καί διαρκή είρήνη είναι ή Βαλκανική δημοκρατική όμοσπονδία, στηριζομένη έπί θεσμών έντελώς δημοκρατικών, έγγυουμένη τήν πλήρη καί πραγματικήν πολιτικήν, έθνικήν καί γλωσσικήν έλευθερίαν δλων τών έθνοτήτων άνευ διακρίσεως φυλής καί θρησκεύματος καί έχουσα ώς κοινόν νομοθετικόν όργανον έκτός τής κατά τόπους βουλής, μίαν βουλήν έκλεγομένην διά τής καθολικής, ίσης καί άμέσου ψηφοφορίας μέ άναλογικήν άντιπροσωπείαν καί αύτοδιοίκησιν καί έχουσα ώς μέσον άμύνης τήν πολιτοφυλακήν. Διά τήν πραγματοποίησιν τών άνωτέρω τό συνέδριον προτείνει ώς πρώτον βήμα τήν άμεσον ταχυδρομικήν, τηλεγραφικήν καί τελωνειακήν ένωσιν, πολιτικήν καί οίκονομικήν συμμαχίαν τών βαλκανικών κρατών κατά πάσης ξενικής έπεμβάσεως ή έπιρροής καί ζητεί τήν σύγκλησιν παμβαλκανικού σοσιαλιστικού έργατικοΰ συνεδρίου πρός συνεννόησιν τών έργατικών τάξεων τής Βαλκανικής δΓάνάληψιν κοινής υπο­ χρεωτικής δράσεως κάί ύπέρ τής έπανιδρύσεως τοΰ παμβαλκα­ νικού σοσιαλιστικού γραφείου. - Ριζοσπάστης12 τοΰ Νοέμβρη 1918

147

Π Ε Ρ ΙΕ Χ Ο Μ Ε Ν Α

Πρόλογος

7

Σημείωμα

17

Πρακτικά Α ' Πανελλαδικού Σοσιαλιστικού Συνεδρίου ‘Ημέρα Η μ έρ α Η μ έρ α Η μ έρ α Η μ έρ α

πρώτη δεύτερη τρίτη τέταρτη πέμπτη

Κείμενα τοΰ Συνεδρίου ' Ιδρυτικόν ψήφισμα τοΰ Σοσιαλιστικού ' Εργατικού Κόμματος τής ' Ελλάδος Αί άρχαί καί τό Πρόγραμμα τού Σοσιαλιστικού 'Εργατικού Κόμματος 'Υπόμνημα έπί τών έξωτερικών ζητημάτων

19 19 43 73 89 112 131 133 136 144

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΣΕΚΕ

ΠΡΑΚΤΙΚΑ Δεκέμβρης 1982 ΕΚΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΕ ΤΟΥ ΚΚΕ