Book_5_EXOFYL:Layout 1
9/25/08
1:05 PM
Page 1
Υ Π ΟΥ Ρ Γ Ε Ι Ο ΕΘ Ν Ι Κ Η Σ Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ ΑΤ Ω Ν
Επιμόρφωση και Aξιολόγηση στο χώρο της Eκπαίδευσης
Π Α Ι Δ Α Γ Ω Γ Ι ΚΟ Ι Ν ΣΤ Ι Τ ΟΥ Τ Ο
Ελένη Κατσαρού - Μαρίνα Δεδούλη
3O Κ.Π.Σ. \ 2Ο Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. \ Α.Π. Α2 ΜΕΤΡΟ 2.1 \ ΕΝΕΡΓΕΙΑ 2.1.1.\ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΕΩΝ 2.1.1.στ «Επιμόρφωση Στελεχών Διοίκησης της Εκπαίδευσης» Συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (75%) και από το Ελληνικό Δημόσιο (25%)
ISBN: 978-960-407-187-6
Επιμόρφωση και Aξιολόγηση στο χώρο της Eκπαίδευσης ΑΘΗΝΑ 2008
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
À¶√Àƒ°∂π√ ∂£¡π∫∏™ ¶∞π¢∂π∞™ ∫∞𠣃∏™∫∂Àª∞∆ø¡ ¶∞π¢∞°ø°π∫√ π¡™∆π∆√À∆√
∂ϤÓË ∫·ÙÛ·ÚÔ‡ - ª·Ú›Ó· ¢Â‰Ô‡ÏË
∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ∂η›‰Â˘Û˘
∞£∏¡∞ 2008
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™À°°ƒ∞º∂π™
∫ƒπ∆∂™ – ∞•π√§√°∏∆∂™
∂π∫√¡√°ƒ∞º∏™∏ - ∂•øºÀ§§√
ºπ§√§√°π∫∏ ∂¶πª∂§∂π∞
À¶∂À£À¡√™ ™∆√ ¶§∞π™π√ ∆√À ¶.π. °π∞ ∆∏ ™À°°ƒ∞º∏
∂ϤÓË ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, §¤ÎÙÔÚ·˜ ÛÙÔ ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ∫Ú‹Ù˘ ª·Ú›Ó· ¢Â‰Ô‡ÏË, ™¯ÔÏÈ΋ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ ∆ÚÈÏÈ·Ófi˜, ∫·ıËÁËÙ‹˜ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ ∂˘·ÁÁÂÏ›· ∫·Ù·ÚÙ˙‹, ™¯ÔÏÈ΋ ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ πÁÓ¿ÙÈÔ˜ ∫·Ú¿ÌËÓ·˜, ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ÃÚÈÛÙ›Ó· °È·ÓÓ›ÎÔ˘, ∫·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎÒÓ, ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ª·Ú›· ∫ÏÂȉˆÓ¿ÚË, ºÈÏfiÏÔÁÔ˜, ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ µ·ÛÈÏÈ΋ ¶ÂÚ¿ÎË, ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘
°ã ∫.¶.™. / ∂.¶.∂.∞.∂.∫. ππ / ∂¡∂ƒ°∂π∞ 2.1.1 / ∫·ÙËÁÔÚ›· ¶Ú¿ÍÂˆÓ 2.1.1.ÛÙ: «∂ÈÌfiÚʈÛË ™ÙÂϯÒÓ ¢ÈÔ›ÎËÛ˘ Ù˘ ∂η›‰Â˘Û˘» ¶∞π¢∞°ø°π∫√ π¡™∆π∆√À∆√ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ °. µÏ¿¯Ô˜ √ÌfiÙÈÌÔ˜ ∫·ıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∞.¶.£. ¶Úfi‰ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ ¶Ú¿ÍË Ì ٛÙÏÔ:
«∂ÈÌfiÚʈÛË ™ÙÂϯÒÓ ¢ÈÔ›ÎËÛ˘ Ù˘ ∂η›‰Â˘Û˘» ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎfi˜ À‡ı˘ÓÔ˜ ÙÔ˘ ŒÚÁÔ˘ ∂˘·Óı›· ª·ÎÚ‹ – ªfiÙÛ·ÚË ∫·ıËÁ‹ÙÚÈ· ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋˜ æ˘¯ÔÏÔÁ›·˜ Ù˘ ∞™¶∞π∆∂ µ·ÛÈÏÈ΋ ¶ÂÚ¿ÎË ™‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ µÈÔÏÔÁ›·˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ ∞Ó·ÏËÚˆÙ‹˜ ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎfi˜ À‡ı˘ÓÔ˜ ÙÔ˘ ŒÚÁÔ˘ ¶·Ó·ÁÈÒÙ˘ ª·ÓÙ¿˜ ªfiÓÈÌÔ˜ ¶¿Ú‰ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘
ŒÚÁÔ Û˘Á¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÔ‡ÌÂÓÔ Î·Ù¿ 75% ·fi ÙÔ ∂˘Úˆ·˚Îfi ∫ÔÈÓˆÓÈÎfi ∆·ÌÂ›Ô Î·È Î·Ù¿ 25% ·fi ∂ıÓÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜
2
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡∞ ª∂ƒ√™ ∞ã ∂¶πª√ƒºø™∏1 1. ∏ ∂¶πª√ƒºø™∏ ∆ø¡ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫ø¡ – ∫Àƒπ√∆∂ƒ∂™ ¶ƒ√™∂°°π™∂π™ 2. √π ∂Àƒø¶∞´∫∂™ ∆∞™∂π™ ™∆∏¡ ∂¶πª√ƒºø™∏ ∆ø¡ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫ø¡ 2.1. ªÔÚʤ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 2.2. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi 2.2.1. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ ·ÓıÚÒÈÓ˜ Û¯¤ÛÂȘ 2.2.2. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 2.2.3. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ì ÂÛÙ›·ÛË ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ 2.2.4. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛ˘ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 2.3. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô 2.3.1. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ 2.3.2. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û‡Ó‰ÂÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· 2.3.3. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ̤ۈ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 2.3.4. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ 2.4. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi ̤ۈ ÚÔÒıËÛ˘ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎÒÓ Û¯ËÌ¿ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ 2.4.1. ¢›ÎÙ˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ – ¢›ÎÙ˘· Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ 2.4.2. ∞˘ÙÔηıÔ‰ËÁÔ‡ÌÂÓË Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË: ∫‡ÎÏÔÈ ÌÂϤÙ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ – √Ì¿‰Â˜ ·˘ÙÔÌfiÚʈÛ˘ 3. ™À°Ãƒ√¡∂™ ª∂£√¢√π ∂¶πª√ƒºø™∏™ ∆ø¡ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫ø¡ 3.1. ª¤ıÔ‰ÔÈ ·ÚÔ˘Û›·Û˘ (‹ ÂÎıÂÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ) 3.1.1. ∂ÈÛ‹ÁËÛË 3.1.2. ∂›‰ÂÈÍË 3.1.3. ¶·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ‰È‰·ÛηÏÈÒÓ 3.2. ∂ÓÂÚÁËÙÈΤ˜-Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ Î·È Ù¯ÓÈΤ˜ 3.2.1. ªÈÎÚԉȉ·Ûηϛ· 3.2.2. ¶ÚÔÛÔÌÔȈÙÈΤ˜ ‰È‰·Ûηϛ˜ 3.2.3. ∂ÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· (workshops) 3.2.4. √Ì·‰ÔÛ˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋ ̤ıÔ‰Ô˜ (̤ıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ÌÈÎÚÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ) 3.2.5. ™¯¤‰È· ÂÚÁ·Û›·˜ (̤ıÔ‰Ô˜ project) 3.2.6. ¢ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ̤ıÔ‰Ô˜ 3.2.7. ¶·È¯Ó›‰È ÚfiÏˆÓ 3.2.8. ¶ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË 3.2.9. µÈˆÌ·ÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ – ∞ÍÈÔÔ›ËÛË ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·˘ÙÔ·Ó·ÊÔÚ¿˜ 3.2.10. ∫·Ù·ÈÁÈÛÌfi˜ ȉÂÒÓ (brain storming) 3.2.11. ∂Î·È‰Â˘ÙÈΤ˜/ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ÂÈÛΤ„ÂȘ – ™˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ Ì ÂȉÈÎÔ‡˜ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ˜, ÂÚ¢ÓËÙ¤˜, ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘, Ù˘ Ù¤¯Ó˘, ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ 3.2.12. ∞ÍÈÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ (teacher’s portfolio) 3.3. ∞Ó·Ù˘Íȷ΋ ÂÔÙ›· 3.4. ŒÚ¢ӷ-‰Ú¿ÛË (action research) 3.5. ∞ÓÔÈÎÙ‹ Âη›‰Â˘ÛË 3.5.1. ∂Í ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘ÛË (distance learning) 1
6 8 12 13 14 16 16 17 18 18 20 20 21 21 22 23 24 27 28 28 29 29 29 30 31 31 32 32 33 35 37 37 38 38 39 40 41 47 47
∆ËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ Û˘ÁÁÚ·Ê‹˜ ÙÔ˘ ∞ã ̤ÚÔ˘˜ –∂ÈÌfiÚʈÛË– ›¯Â ΢ڛˆ˜ Ë ª. ¢Â‰Ô‡ÏË, ÂÎÙfi˜ ·fi Ù· ˘ÔÎÂÊ¿Ï·È· 3.2.12.(∞ÍÈÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡) Î·È 3.4. (ŒÚ¢ӷ-‰Ú¿ÛË), ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Û˘ÁÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ›¯Â Ë ∂. ∫·ÙÛ·ÚÔ‡.
3
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
3.5.2. e-Learning (Âη›‰Â˘ÛË ˘ÔÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓË ·fi ∏/À) 4. ™Ã∂¢π∞™ª√™ ∫∞π ∞•π√§√°∏™∏ ∂¶πª√ƒºø∆π∫ø¡ ¶ƒ√°ƒ∞ªª∞∆ø¡ 4.1. ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ 4.1.1. ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÛÙÔ¯ÔıÂÙÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ 4.1.1.1. ∞Ó›¯Ó¢ÛË Î·È ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ 4.1.1.2. ∫·ıÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÛÎÔÔ‡ Î·È ‰È·Ù‡ˆÛË ÙˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ 4.1.1.3. ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙÔ˘ Ù›ÙÏÔ˘, Ù˘ ¯ÚÔÓÈ΋˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜, ÙÔ˘ ÚÔ‚ÏÂfiÌÂÓÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ 4.1.1.4. ∂ÈÏÔÁ‹ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ - ∆Ô ÚfiÛˆÔ Î·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً 4.1.1.5. ∂ÈÏÔÁ‹ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ 4.1.1.6. ¶Úfi‚ÏÂ„Ë ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋˜ ˘Ô‰ÔÌ‹˜ (¯ÒÚÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ÂÍÔÏÈÛÌfi˜, ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ·) 4.1.1.7. ¶ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi˜ ÎfiÛÙÔ˘˜ 4.1.1.8. ¶Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ 4.1.1.9. ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Î·È ÌÂıfi‰ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 4.1.1.10. ™‡ÓÙ·ÍË ¯ÚÔÓԉȷÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘, ·Ó¿Ù˘Í˘ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ 4.1.2. ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ-·Ó·Ù˘ÍÈ·ÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ì ‚¿ÛË ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ‰È·‰Èηۛ·˜ 4.1.3. ¶ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ηϋ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ 4.2. ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ 4.2.1. ªÔÚʤ˜ Î·È ÙÚfiÔÈ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 4.2.2. ª¤Û· Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ 5. ∏ ∂¶πª√ƒºø™∏ ∆ø¡ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫ø¡ ™∆∏¡ ∂§§∞¢∞ 5.1. √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ 5.1.1. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Î·È ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 5.1.1.1. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ (Ì·ıËÛȷΤ˜) ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 5.1.1.2. ∞Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 5. 1.1.3. ∂ӉȷʤÚÔÓÙ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÂȉÈο ı¤Ì·Ù· 5.1.2. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Î·È ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ 5.1.2.1. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ 5.1.2.3. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ 5.2. ∂ÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· 5.2.1. ∆·¯‡ÚÚ˘ıÌ· ˘Ô¯ÚˆÙÈο ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· 5.2.2. ∆·¯‡ÚÚ˘ıÌ· ‹ ̤Û˘ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· 5.2.3. ∂ȉÈο ηÈÓÔÙfiÌ· ÈÏÔÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘Û˘ 5.2.4. ¶ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· 5.2.5. ∂ÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÁÈ· ÙËÓ ·Î·‰ËÌ·˚΋ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ 5.3. ∂ÈÌÔÚʈÙÈÎÔ› ÊÔÚ›˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· 5.4. ™‡ÓÙÔ̘ ÂÈÛËÌ¿ÓÛÂȘ µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞
90 90 96 100
ª¤ÚÔ˜ µã ∏ A•π√§√°∏™∏ ™∆∏¡ ¶ƒø∆√µ∞£ªπ∞ ∫∞π ™∆∏ ¢∂À∆∂ƒ√µ∞£ªπ∞ ∂∫¶∞π¢∂À™∏ 2
112 113
2
4
∆ËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ Û˘ÁÁÚ·Ê‹˜ ÙÔ˘ Bã ̤ÚÔ˘˜ —∞ÍÈÔÏfiÁËÛË— ›¯Â ΢ڛˆ˜ Ë ∂. ∫·ÙÛ·ÚÔ‡
48 50 51 52 52 53 55 55 57 59 60 61 61 61 62 63 67 67 70 72 74 75 78 80 81 82 83 84 85 86 86 87 87
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ . ∫˘ÚÈfiÙÂÚ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ
1. ∂¡¡√π∞ ∫∞π ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√ ∆∏™ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫∏™ ∞•π√§√°∏™∏™ 1.1. ∏ Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË 1.2. ∏ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi-ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ 2. ∂π¢∏ ∫∞π ª√ƒº∂™ ∞•π√§√°∏™∏™ 2.1. ¢È·ÁÓˆÛÙÈ΋ – ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ – ÙÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË 2.2. ¶ÔÛÔÙÈ΋ – ÔÈÔÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË 3. √π ∆∞™∂π™ ∫∞π √π º√ƒ∂π™ ∞•π√§√°∏™∏™ ™∆∏¡ ∂∫¶∞π¢∂À™∏ ¢π∂£¡ø™ ∫∞π ∂π¢π∫√∆∂ƒ∞ ™∆π™ Ãøƒ∂™ ∆∏™ ∂Àƒø¶∞´∫∏™ ∂¡ø™∏™ 3.1. ∂͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË 3.2. ∂ÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË 3.3. ™˘Ó‡·ÚÍË ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 4. ∞•π√§√°∏™∏ ™Ã√§π∫∏™ ª√¡∞¢∞™ 4.1. ∂ÈÎÚ·ÙÔ‡Û˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. 4.2. ∂ÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ 4.2.1. H ÂÓÈ·›· ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÂÓfi˜ Ï·ÈÛ›Ô˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 4.2.2. ∫·Ù¢ı˘ÓÙ‹ÚÈÔÈ ¿ÍÔÓ˜ ÁÈ· ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 4.2.3. ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ 4.2.4. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 4.2.4.1. ¢È·ÁÓˆÛÙÈ΋ Ê¿ÛË Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 4.2.4.2. ¢ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ Ê¿ÛË 4.2.5. ª¤ıÔ‰ÔÈ Î·È ÂÚÁ·Ï›· ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ 4.3. ∂͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ 4.4. ™¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 5. ∞•π√§√°∏™∏ ∆√À ∂ƒ°√À ∆√À ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫√À 5.1. ∞Ú¯È΋ Âη›‰Â˘ÛË Î·È ÂÈÏÔÁ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· Î·È ÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. 5.2. ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 5.2.1. ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ·Ú¯È΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 5.2.2. ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 5.3. ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘: ™ÎÔÈÌfiÙËÙ· Î·È ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ 5.4. ªÔÚʤ˜ Î·È ‰È·‰Èηۛ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ 6. ∞•π√§√°∏™∏ ∆√À ª∞£∏∆∏ 6.1. H ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· 6.2. ∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ 6.3. ª¤ıÔ‰ÔÈ Î·È Ù¯ÓÈΤ˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ 6.4. ¢˘ÛÎÔϛ˜ Î·È ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ηٿ ÙË ¯Ú‹ÛË ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 7. ∞•π√§√°∏™∏ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫√À À§π∫√À 7.1. ∆È ÂÓÓÔԇ̠̠ÙÔÓ fiÚÔ «ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi» 7.2. ∞Ó·ÁηÈfiÙËÙ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ 7.3. ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞ °§ø™™∞ƒπ
115 116 118 122 123 124 127 128 130 133 136 137 137 138 139 140 151 152 153 154 163 164 168 169 170 170 171 171 173 178 179 180 183 195 198 197 199 200 206 213
5
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
ª¤ÚÔ˜ ∞ ∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
1Ô ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ
∫˘ÚÈfiÙÂÚ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ . ∫˘ÚÈfiÙÂÚ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ
1.1 ∏ ∂¶πª√ƒºø™∏ ∆ø¡ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫ø¡– ∫Àƒπ√∆∂ƒ∂™ ¶ƒ√™∂°°π™∂π™ ∏ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Â›Ó·È ÛÙÂÓ¿ Û˘Ó‰Â‰Â̤ÓË Ì ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi. ∆Ô ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Û˘Ó‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÂÚÌËÓ‡ÔÓÙ·˜ –Î·È fi¯È ·ÏÒ˜ ÌÂÙ·‰›‰ÔÓÙ·˜– ÙÔ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· (∞.¶.), ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·˜ ÛÎÔÔ‡˜ Î·È ·Í›Â˜, ÂÈϤÁÔÓÙ·˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Î·È ¯ÚˆÌ·Ù›˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ ÂÈÎÔÈÓˆÓÈ·Îfi Ï·›ÛÈÔ Ì¤Û· ÛÙÔ ÔÔ›Ô ˙Ô˘Ó Î·È Ì·ı·›ÓÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜, ÚÔÛ‰›‰ÂÈ Û’ ·˘ÙfiÓ ÌÈ· ȉȷ›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ı¤ÛË Û οı ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ·ÏÏ·Á‹ Î·È ‚ÂÏÙ›ˆÛË. ¶·Ú¿ ÙÔ fiÙÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ηıÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÔÈΛϘ ıÂÛÌÈΤ˜ ÚԉȷÁڷʤ˜, ·fi ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, ·fi ÙÔ ∞.¶. Î·È ÙÔ «·Ú·ÚfiÁÚ·ÌÌ·», ·fi ÙȘ ‰ÂÛ̇ÛÂȘ ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÒÓ Îˆ‰›ÎˆÓ, ·fi ÙËÓ ÂÚÈÚÚ¤Ô˘Û· ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· «ÙˆÓ ·ÍÈÒÓ Ù˘ ·ÁÔÚ¿˜» Î·È ·fi ÙȘ ÚÔÛ‰Ô˘ ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ·Ó·ÊÔÚ¿˜, ·˘Ùfi Ô˘ ÙÂÏÈο ı¤ÙÂÈ ÙË ÛÊÚ·Á›‰· ÛÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË Â›Ó·È Ë ÚÔÛˆÈ΋ ·¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ıÂÛÌÔ‡. ∂Ô̤ӈ˜ Ë Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ Î·È Ë ÚÔÛˆÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ηı›ÛÙ·Ù·È ¤Ó·˜ Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ Ù˘ ÔÈÔÙÈ΋˜ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. µ·ÛÈÎfi ÌÔ¯Ïfi ·˘Ù‹˜ Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ ·ÔÙÂÏ› Ë ÂÈÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ™ÙÔÓ ‚·ıÌfi Ô˘ οı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú·ÎÙÈ΋ ÂÌÂÚȤ¯ÂÈ ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ıÂÒÚËÛË ÁÈ· ÙÔÓ ¿ÓıÚˆÔ Î·È ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ (ºÚ¤ÈÚÂ, 1977: 27, Grundy, 1987: 7), ¤ÙÛÈ Î·È Î¿ı ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ Ú·ÎÙÈ΋ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÂÌÂÚȤ¯ÂÈ ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ıÂÒÚËÛË ÁÈ· ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Î·È ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË. √È ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÁÈ· ÙÔÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ÚfiÏÔ Î·È ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÁÈ· ÙÔ Â›‰Ô˜ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ Ô˘ ÚÔÎÚ›ÓÔ˘Ó, ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÛÎÔÔ‡˜ Î·È ·Ú·¤ÌÔ˘Ó Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ÂÚ¢ÓËÙÈο ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·. ŒÓ· Ï·›ÛÈÔ Ô˘ ı· ‚ÔËıÔ‡Û ӷ ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ì ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Ú·ÎÙÈΤ˜–Û ۯ¤ÛË Ì ¤Ó· Ê¿ÛÌ· ÂÈÛÙËÌÔÏÔÁÈÎÒÓ ·Ú·‰Ô¯ÒÓ, ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ ÂÈÏÔÁÒÓ Î·È ÛÎÔÔıÂÛ›·˜– ÌÔÚ› Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› Ì ‚¿ÛË ÙË ıˆڛ· ÙˆÓ ÁÓˆÛÙÈÎÒÓ ‰È·ÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘ J. Habermas. √ Habermas ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ fiÙÈ Ë ·ÓıÚÒÈÓË ÁÓÒÛË Û˘ÁÎÚÔÙÂ›Ù·È Ì ‚¿ÛË ÙÚ›· ›‰Ë ‰È·ÊÂÚfiÓÙˆÓ3, Ù· ÔÔ›· ηÙËÁÔÚÈÔÔÈ› Û «Ù¯ÓÈο», «Ú·ÎÙÈο» Î·È «¯ÂÈÚ·ÊÂÙÈο». ¶·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎfi ÂӉȷʤÚÔÓ, ηٿ ÙË ÁÓÒÌË Ì·˜, Ë ·ÓÙÈÛÙÔ›¯ÈÛË Ô˘ ÚÔÙ›ÓÂÈ Ô Habermas ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÁÓˆÛÙÈο ‰È·Ê¤ÚÔÓÙ·, ÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ÂÚ¢ÓËÙÈ΋˜ ÛΤ„˘ Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ Ú·ÎÙÈΤ˜. ·) ∆Ô Ù¯ÓÈÎfi ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙËÓ ·fiÎÙËÛË ÁÓÒÛ˘ Ô˘ ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙÔÓ Ù¯ÓÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜, ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Î·È ÙˆÓ Ê˘ÛÈÎÒÓ ·ÓÙÈÎÂÈÌ¤ÓˆÓ Î·È Ô‰ËÁ› Û ÌÈ· ÂÚÁ·ÏÂȷ΋ ÌÔÚÊ‹ Ú¿Í˘. ∆Ô ‰È·Ê¤ÚÔÓ ·˘Ùfi ¤¯ÂÈ ·Ú·Á¿ÁÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ·Ó·Áη›·˜ ÁÓÒÛ˘ ÁÈ· ÙȘ ·Ú·ÁˆÁÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜. √ Habermas ¯ˆÚ›˜ Ó· ··ÍÈÒÓÂÈ ÙËÓ «Ù¯ÓÈ΋ ÁÓÒÛË», ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ fiÙÈ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È Ë ÌÔÓ·‰È΋ ÁÓÒÛË Ô˘ ÓÔÌÈÌÔÔÈ›ٷÈ. £ÂˆÚ› fiÙÈ ÙÔ Ù¯ÓÈÎfi ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÎÈÓËÙÔÔÈ› ÙË ıÂÙÈÎÈÛÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ ÙˆÓ ÂÌÂÈÚÈÎÔ·Ó·Ï˘ÙÈÎÒÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ (Habermas, 1990: 30, Carr & Kemmis, 1986, 1997: 181-182). ‚) ∆Ô Ú·ÎÙÈÎfi ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË ÙÔ˘ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜, ̤ۈ Ù˘ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ Ù˘ ‰È˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È Ô‰ËÁ› Û ÂÈÎÔÈÓˆÓȷ΋ ÌÔÚÊ‹ Ú¿Í˘. ∞˘Ùfi˜ Ô Ù‡Ô˜ ÙÔ˘ ‰È·3
8
™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Habermas (1973), ‰È·Ê¤ÚÔÓÙ· Â›Ó·È ÔÈ «‚·ÛÈÎÔ› ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌÔ› Ô˘ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó ÔÚÈṲ̂Ó˜ ıÂÌÂÏȷΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ Ù˘ ‰˘Ó·Ù‹˜ ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹˜ Î·È ·˘ÙÔÛ˘ÁÎÚfiÙËÛ˘ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ ›‰Ô˘˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· Î·È ÙËÓ ·ÏÏËÏfi‰Ú·ÛË».
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ . ∫˘ÚÈfiÙÂÚ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ
ʤÚÔÓÙÔ˜ ‰È¤ÂÈ, ΢ڛˆ˜, ÙËÓ ÂÚÌËÓ¢ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÔ-ÂÚÌËÓ¢ÙÈÎÒÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ (Habermas, fi..: 31). Á) ∆Ô ¯ÂÈÚ·ÊÂÙÈÎfi ÁÓˆÛÙÈÎfi ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙËÓ ¿ÚÛË «Ù˘ ÂÍ¿ÚÙËÛ˘ ÙˆÓ ˘ÔÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·fi ÙȘ ˘ÔÛÙ·ÛÈÔÔÈË̤Ó˜ ÂÍÔ˘Û›Â˜» ΢ڛˆ˜ ̤ۈ ÙÔ˘ ÎÚÈÙÈÎÔ‡ ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡. ∂Âȉ‹ Ù· ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈο ÓÔ‹Ì·Ù· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È, ˆ˜ ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi, ·fi ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈΤ˜ Û˘ÓÈÛÙÒÛ˜, ÙÔ ¯ÂÈÚ·ÊÂÙÈÎfi ‰È·Ê¤ÚÔÓ ÎÈÓÂ›Ù·È ¤Ú· ·fi ÙË ÛÙÂÓ‹ ÂÓ·Û¯fiÏËÛË Ì ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈο ÓÔ‹Ì·Ù·, Ì ÛÙfi¯Ô Ó· ηٷÎÙ‹ÛÂÈ ÙË ÁÓÒÛË ÙÔ˘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ Ï·ÈÛ›Ô˘ Ô˘ ÂÓÂÚÁÔÔÈ› ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‰Ú¿ÛË Î·È ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·. ∆Ô ¯ÂÈÚ·ÊÂÙÈÎfi Â›Ó·È ÙÔ ‰È·Ê¤ÚÔÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ÎÚÈÙÈο ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂Ó˜ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÂÈÛً̘ Î·È Ë ÊÈÏÔÛÔÊ›· (Habermas, fi..: 32, Carr & Kemmis, 1986, 1997: 182). √È Î˘ÚÈfiÙÂÚ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ Ù˘ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ(¢Â‰Ô‡ÏË:1998) ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ˘ÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ì fiÙÈ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙ· ÙÚ›· ÁÓˆÛÙÈο ‰È·Ê¤ÚÔÓÙ· ÙÔ˘ Habermas. ∏ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ıÂڷ›·˜ ÙˆÓ ÂÏÏ›„ÂˆÓ ÚÔÙ›ÓÂÈ ÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ıˆÚËÙÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ ÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ·˘ÙÔ› ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Î·È ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙÔ Ó· ηٷÛÙ‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÈηÓÔ‡˜ Ó· ¯ÂÈÚ›˙ÔÓÙ·È ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ıÂÙÈÎÈÛÙÈÎfi ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ Î·È ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È ÛÙÔ Ù¯ÓÈÎfi ÁÓˆÛÙÈÎfi ‰È·Ê¤ÚÔÓ. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›, ˆ˜ «ÂÓÙÔÏÔ‰fi¯ÔÈ ÂÚÁ·˙fiÌÂÓÔÈ», ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È fiÙÈ ı· ÌÂÙ·‰ÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓË ‰È‰·ÎÙ¤· ‡ÏË fiÛÔ Á›ÓÂÙ·È ÈÔ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο Î·È ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ‚·ıÌfi ›Ù¢Í˘ ÙˆÓ Â›ÛËÌˆÓ ÚԉȷÁÚ·ÊÒÓ (Brinkman, 1996: 29). ∞Ó Ô ‚·ıÌfi˜ ·˘Ùfi˜ ‰ÂÓ ÎÚÈı› ÈηÓÔÔÈËÙÈÎfi˜, ÙfiÙÂ, ̤ۈ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ÂȯÂÈÚÂ›Ù·È ·ÊÂÓfi˜ Ó· Î·Ï˘ÊÙÔ‡Ó Ù· Èı·Ó¿ ÎÂÓ¿ Ù˘ ·Ú¯È΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ Ó· ÙÔ˘˜ ‰Ôı› ÂÓË̤ڈÛË ÁÈ· ÙȘ ÙÚ¤¯Ô˘Û˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ Ù˘ ÂÈÛÙ‹Ì˘4. °È· ÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ÂÏÏ›„ÂˆÓ ·˘ÙÒÓ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÓÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ‰‡Ô ‰ÚfiÌÔÈ: ·) °ÂÓÈ΋ ıˆÚËÙÈ΋ ·ÓÂη›‰Â˘ÛË, Ì ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· Ô˘ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÙË ‚·ı‡ÙÂÚË Î·È Ï·Ù‡ÙÂÚË ÁÓÒÛË ÙˆÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ‹ ÛÙËÓ ÂÓË̤ڈۋ ÙÔ˘˜ Û ı¤Ì·Ù· ·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˜. ‚) ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ˘ÏÔÔ›ËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÙËÓ ¿ÛÎËÛË ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (competency based teacher training) Î·È ÛÙËÓ ÂÓË̤ڈۋ ÙÔ˘˜ Û Ӥ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ‹ Û Ù¯ÓÈΤ˜ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì ÙÔÓ «¯ÂÈÚÈÛÌfi» Ù˘ Ù¿Í˘5 (Ú‚Ï. Brophy, 1983: 265-266). ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ¤Ú¢ӷ Ô˘ Â›Ó·È ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ÓË ÚÔ˜ ÙÔÓ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ۯ‰ȷÛÌfi Î·È ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∏ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ıÂڷ›·˜ ÙˆÓ ÂÏÏ›„ÂˆÓ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÂÓfi˜, Ì¿ÏÏÔÓ, ·ıËÙÈÎÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, Ô ÔÔ›Ô˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÓÛÙÂÚÓÈÛı› Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÁÓÒÛÂȘ ‹ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ Î·È Ó· Ì¿ıÂÈ ¤Ó· «ÚÂÂÚÙfiÚÈÔ» Ù¯ÓÈÎÒÓ, ÙȘ Ôԛ˜ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηÏÂ›Ù·È Ó· ÂÊ·ÚÌfiÛÂÈ (Ú‚Ï. Diamond, 1991: 10). 4
5
¶ÔÏÏÔ› ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ÂÈÌfiÚʈÛË ‚·Û›˙ÂÙ·È Û ÌÈ· ÂÈÎfiÓ· ·ıÔÏÔÁ›·˜ Î·È ÂÏ·ÙÙÒÌ·ÙÔ˜, Ô˘ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ÛÙfi¯Ô «ÙÔ ÍÂÚ›˙ˆÌ· ÙˆÓ ·‰˘Ó·ÌÈÒÓ ·Î·Ù¿ÏÏËÏ· ÚÔÂÙÔÈÌ·ÛÌ¤ÓˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ» (Ú‚Ï. Holly, 1989: 175), ‹, Ì ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, Û ¤Ó· ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·Ûı¤ÓÂÈ·˜ Ô˘ ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ (Ú‚Ï. Clark, 1995: 130). ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ Î·È ·Ú¤Ì‚·Û˘ (Ù¯ÓÈΤ˜ ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ ÎÚ›ÛˆÓ, Ù¯ÓÈΤ˜ ÂϤÁ¯Ô˘ ÙÔ˘ ¿Á¯Ô˘˜, Ù¯ÓÈΤ˜ ÂϤÁ¯Ô˘ Ù˘ ·Ú·‚·ÙÈ΋˜ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Î.¿.).
9
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ . ∫˘ÚÈfiÙÂÚ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ
∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È Û οÔÈ· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ù· ÔÔ›· ÔÈ «ÂȉÈÎÔ›» ¤¯Ô˘Ó ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ˆ˜ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ηϋ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜, ¯ˆÚ›˜ ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. √ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ, Û˘Ó‹ıˆ˜, ¢ηÈڛ˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ Ô‡Ù ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Ì¿ıËÛ˘. ∫·Ù’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ë ÂÈÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È Û ·˘Ùfi Ô˘ ÔÈ Argyris Î·È SchÔn (1974) ·ÔοÏÂÛ·Ó «ÌÔÓÔÌÂÚ‹ Âη›‰Â˘ÛË», Ë ÔÔ›· ÂȯÂÈÚ› Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈı› ÛÙȘ Ӥ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ, ¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÙȘ ‰Â‰Ô̤Ó˜ ·Ú·‰Ô¯¤˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ Î·È Û˘¯Ó¿ ¿ÚÚËÙË ıˆڛ· ÙÔ˘˜ (tacit theory). ¢Â ‰›ÓÂÙ·È ‰ËÏ·‰‹ Ë Â˘Î·ÈÚ›· ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ÂÍÂÙ¿ÛÔ˘Ó ÙȘ ·ÊÂÙËڛ˜, ÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Î·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ Ú¿Í˘ Î·È Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÂ Û˘ÓÂȉËÙ¤˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ (ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜, 1989: 22). ¶ÔÚ›ÛÌ·Ù· Û˘Ó‰ڛˆÓ, ÛÂÌÈÓ·Ú›ˆÓ Î·È ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ ÂÎı¤ÛÂˆÓ ‰Â ‰›ÓÔ˘Ó ÌÈ· ÂÓı·ÚÚ˘ÓÙÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È ÁÈ· ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·˘Ù¿ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û· ‰È‰·Ûηϛ·˜ (ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜, 1996: 19). ÿÛˆ˜ ‰ÂÓ ·ÚΛ Ó· ÚÔÛʤÚÔ˘Ì ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ıˆÚËÙÈΤ˜ ÌfiÓÔ ÁÓÒÛÂȘ ‹ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜. ∏ ÔÈfiÙËÙ· Î·È Ë Â˘ÂÏÈÍ›· ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Â›Ó·È ÛÙÂÓ¿ Û˘Ó‰Â‰Â̤Ó˜ Ì ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ·Ó¿Ù˘ÍË – Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÂÍÂÏ›ÛÛÔÓÙ·È ˆ˜ ¿ÓıÚˆÔÈ Î·È ˆ˜ ·ÁÁÂÏ̷ٛ˜ (Hargreaves, 1995: 11). ∏ ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË, Ë ÔÔ›· ÂÛÙÈ¿˙ÂÈ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ Ù˘ ÛÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ οı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ˘ÔÛÙËÚȯÙ› fiÙÈ ‰È¤ÂÙ·È ·fi ÙÔ Ú·ÎÙÈÎfi ÁÓˆÛÙÈÎfi ‰È·Ê¤ÚÔÓ Î·È ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ÂÚÌËÓ¢ÙÈÎÔ‡ ÂÚ¢ÓËÙÈÎÔ‡ ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜. ∞ÍÈÔÔÈ› ÌÈ· ÂÈÎÔÈÓˆÓÈ·ÎÔ‡ Ù‡Ô˘ Ì¿ıËÛË Î·È ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Ù˘ ÚÔÔÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È ÛÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜. ∏ ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÌÂÙ·‚È‚¿˙ÂÈ ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ·Ó¿Ù˘Í˘, ÌÂÙ·ı¤ÙÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ï‹„˘ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ·fi ÌÈ· Â͈ÙÂÚÈ΋ ·˘ıÂÓÙ›· ÛÙÔÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘, ·ÊÔ‡ ·Ú·‰¤¯ÂÙ·È fiÙÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Â›Ó·È Ô ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Î·È fi¯È ·ÏÒ˜ Î·È ÌfiÓÔ ¤Ó·˜ Ù¯ÓÈÎfi˜ ÁÓÒÛÂˆÓ (Ú‚Ï. Wiggins, 1993: 53). ∏ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ·˘Ù‹ ÂȉÈÒÎÂÈ Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Û ‚·ı‡ÙÂÚË Î·È ÏÔ˘ÛÈfiÙÂÚË Î·Ù·ÓfiËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘˜ ̤ۈ ÂÓfi˜ ‰È·ÚÎÔ‡˜ ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ‰È‰·Ûηϛ·, ·fi ÔÏϤ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÛÎÔȤ˜ (Jackson, 1995: 121), Î·È ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· Û˘Ó¯È˙fiÌÂÓ˘ Ì¿ıËÛ˘. ∏ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ Âη›‰Â˘ÛË, Û‡Ìʈӷ Ì’ ·˘Ù‹ ÙË ıÂÒÚËÛË, Ú¤ÂÈ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈı› ÛÙÔ ·›ÙËÌ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÓfiËÌ· Î·È Ó· ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ÛÙÔ¯·ÛÙÔ‡Ó ÁÈ· ÙÔ˘˜ ıÂÌÂÏÈÒ‰ÂȘ ÛÎÔÔ‡˜ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ Ú·ÎÙÈ΋˜ (Ú‚Ï. Hanlon, 1993: 244). Ÿˆ˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ Î·È Ô Diamond: «∏ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ú¤ÂÈ Ó· ‰›ÓÂÈ ¤ÌÊ·ÛË ÛÙ· ÓÔ‹Ì·Ù· ·Ú¿ ÛÙȘ ÌÈÌËÙÈΤ˜ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¤˜, Ú¤ÂÈ Ó· ÂÛÙÈ¿˙ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙȘ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈΤ˜ ÂÌÂÈڛ˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÛÙȘ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈο Û˘ÏÏÂÁfiÌÂÓ˜ ‹ ÚÔÛÏ·Ì‚·ÓfiÌÂÓ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ·» (1991: 11). ∂Âȉ‹, ÂÈÚÔÛı¤Ùˆ˜, Ë Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÂËÚ¿˙ÂÙ·È ·Ó·fiÊ¢ÎÙ· ·fi ÙË ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ·Ó¿Ù˘Í‹ ÙÔ˘, ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È fiÙÈ Ë Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ÔÚ›· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍÂÙ¿˙ÂÙ·È ÛÂ Û˘Ó¿ÚÙËÛË Ì ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘. ∆¤ÏÔ˜, Ë ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ÎÚÈÙÈ΋˜ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘, Ë ÔÔ›· ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ ¯ÂÈÚ·ÊÂÙÈÎfi
10
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ . ∫˘ÚÈfiÙÂÚ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ
ÁÓˆÛÙÈÎfi ‰È·Ê¤ÚÔÓ, ÚÔÙ›ÓÂÈ Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ̤ۈ Ù˘ ÎÚÈÙÈ΋˜ ·Ó¿Ï˘Û˘ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÏÈÙÈÎÔ› Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ› ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘˜ Ú·ÎÙÈ΋. ∏ Âη›‰Â˘ÛË Î·È Ë ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙȘ ·Ó·Áη›Â˜ Û˘Óı‹Î˜, ÒÛÙ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Î·È ÔÈ ÛÔ˘‰·ÛÙ¤˜ –fiˆ˜ ÁÚ¿ÊÂÈ Ô Giroux (1988)– Ó· ÛÙÔ¯·ÛÙÔ‡Ó ÎÚÈÙÈο ÁÈ· ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›·, ÙËÓ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ (Ú‚Ï. Smyth, 1987: 166 Î·È 229). ¶ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ú¤ÂÈ Ó· ÛÙÔ¯·ÛÙÔ‡Ó ÎÚÈÙÈο ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈο Î·È ÎÔÈÓˆÓÈο ‰ÔÌË̤ÓË Ê‡ÛË ÙˆÓ ·Ó··Ú·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ·ÍÈÒÓ Î·È Ó· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ë ‰‡Ó·ÌË ÂÈÛÊÚ·Á›˙ÂÈ Î¿ı fi„Ë Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ (Giroux, 1994: 303) Ú¤ÂÈ Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ Û˘Óı‹Î˜, ÔÈ Ôԛ˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó Î·È ÔÚÈÔıÂÙÔ‡Ó ÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘˜ Ú¿ÍË (Ú‚Ï. Carr & Kemmis, 1986: 152, Hursh, 1995: 110) Î·È Ú¤ÂÈ, Ù¤ÏÔ˜, Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛË6. ∆· Û¯ÂÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· –·Ú¿ ÙȘ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÔÈÎ›ÏˆÓ Ù¿ÛˆӖ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó, Û ÁÂÓÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜, ÛÙË ¯ÂÈڷʤÙËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ·fi ÙȘ ȤÛÂȘ Ô˘ ÙÔ˘ ·ÛΛ ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·. ∞ÎfiÌË, ÙÔÓ ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙Ô˘Ó Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ‰Ú¿ÛË ÁÈ· ÙÔÓ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙËÓ ¤Ú¢ӷ-‰Ú¿ÛË (‹ ÂÓÂÚÁfi Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋ ¤Ú¢ӷ). ™˘¯Ó¿ ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· Î·È ÛÙËÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ Ú¿ÍË ÔÈ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÂÓÈ·›·. ¶ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÔÈ ÌÔÚʤ˜ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ô˘ ÂÛÙÈ¿˙Ô˘Ó ÛÙÔ Ú·ÎÙÈÎfi Î·È ÙÔ ÎÚÈÙÈÎfi ÂӉȷʤÚÔÓ ıˆÚÔ‡Ó fiÙÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Î¿ı ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜· ÂÓÈÛ¯‡Ô˘Ó ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Ó· ·Ó·Ï‡ÂÈ ÙȘ Ì·ıËÛȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Î·È Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘ Î·È Ó· ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÂ›Ù·È ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË Ù˘ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ì ÙÔ˘˜ ·ÚÌfi‰ÈÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ ÁÈ· ÙËÓ Â›Ï˘ÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ· ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÙÔ Ó· ·Ó·Ù‡ÍÔ˘Ó ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÁÓÒÛË. ∞˘Ù‹ ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÁÓÒÛË ·ÔÎÙÔ‡Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ̤ۈ ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ Î·È ‰È·ÏfiÁÔ˘, fiÙ·Ó ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘˜ ıˆڛ·, ÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¯¤˜ Î·È ÙȘ ·ÁȈ̤Ó˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ô˘ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú¿ÍË.
6
√ Giroux (1998: 121) ÚÔÙ›ÓÂÈ Ó· ‰Ô‡Ì ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ˆ˜ ·Ó·ÌÔÚʈ٤˜ ‰È·ÓÔÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜ (transformative intellectuals), ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ·ÊÔ‡ «Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÚfiÏÔ Ô˘ ·›˙Ô˘Ó ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È ÙË ÓÔÌÈÌÔÔ›ËÛË ‰È¿ÊÔÚˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ, ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÂӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ Ì¤Ûˆ Ù˘ ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Ô˘ ÂÁÎÚ›ÓÔ˘Ó Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó» (Giroux, fi..: 125), ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ¤Ó·Ó ˘Â‡ı˘ÓÔ ÚfiÏÔ ÛÙÔÓ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÙˆÓ ÛÎÔÒÓ Î·È ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ˙ˆ‹˜.
11
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
0
2 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
2.1. ª√ƒº∂™ √ƒ°∞¡ø™∏™ ∆∏™ ∂¶πª√ƒºø™∏™ ∆ø¡ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫ø¡ ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi, ÙÔÓ ÛÎÔfi Î·È ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Î¿ı ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ –ηıÒ˜ Î·È ÙȘ ÊÈÏÔÛÔÊÈΤ˜ Î·È ÂÈÛÙËÌÔÏÔÁÈΤ˜ ·Ú·‰Ô¯¤˜ Ô˘ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÙȘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÂÈÏÔÁ¤˜– ÔÈ ÔÈΛϘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÔÌ·‰ÔÔÈËıÔ‡Ó ÛÙË ‚¿ÛË Î·È ¿ÏÏˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ (‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ Ù˘ÔÏÔÁ›Â˜). ø˜ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ηÙËÁÔÚÈÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ: Ë ÔÚÁ·ÓˆÙÈ΋ ‰ÔÌ‹, ÙÔ Ï·›ÛÈÔ, Ô ¯ÚfiÓÔ˜ Î·È Ë ‰È¿ÚÎÂÈ· ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜, Ô ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜, Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ, ÙÔ Â›Â‰Ô ·Ú¤Ì‚·Û˘ Î.¿. (µÂÚÁ›‰Ë˜, 1993: 46, ÷Ù˙Ë·Ó·ÁÈÒÙÔ˘, 2001: 37, ∫ˆÛٛη, 2004: 55, ºÒÎÈ·ÏË, 2003: 29–31). ∆· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·˘Ù¿, Ù· ÔÔ›· ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ˆ˜ ÚÔ˜ ¤Ó· ÌfiÓÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi, Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ‰È·ÏÂÎÙÈο ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ ÔÚÁ·ÓˆÙÈ΋ ‰ÔÌ‹, ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÌÔÚ› Ó· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙ› ˆ˜: Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎfi, ·ÔÎÂÓÙÚˆÙÈÎfi, ·˘ÙÔ‰ÈÔÈÎÔ‡ÌÂÓÔ (ÎÈÓ‹ÛÂȘ ·˘ÙÔÌfiÚʈÛ˘). ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË Ê¿ÛË ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ó·ÊÂÚıԇ̠۠ÂÈÌfiÚʈÛË: ÂÈÛ·ÁˆÁÈ΋ ‹ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋. ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ÌÔÚԇ̠ӷ ÌÈÏ‹ÛÔ˘Ì ÁÈ·: ‚Ú·¯Â›· (Ù·¯‡ÚÚ˘ı ÌË), ̤Û˘ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜, Ì·ÎÚ¿˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ÂÈÌfiÚʈÛË. ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ ÂÚÈÔ‰ÈÎfiÙËÙ· Ô˘ ı· ¤¯ÂÈ Ë ÂÈÌfiÚʈÛË, ÌÔÚԇ̠ӷ ÙË ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ì ÛÂ: ÂÊ¿·Í ‹ ÂÚÈÔ‰È΋ (‰È¿ ‚›Ô˘). ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ‰È¿ ‚›Ô˘ Âη›‰Â˘Û˘ Ë ÂÈÌfiÚʈÛË ıˆÚÂ›Ù·È Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ Î·È fi¯È ¤Ó· ÛÙÂÁ·ÓÔÔÈË̤ÓÔ ÙÌ‹Ì· ÂȉÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘ (Rogers, 1996, 1998: 54). ÀÔÁÚ·ÌÌ›˙ÂÙ·È ¤ÙÛÈ ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ó· ·ӤگÔÓÙ·È ÛÙÔÓ «ÎfiÛÌÔ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘» οı ÊÔÚ¿ Ô˘ ÙÔ ÂÈı˘ÌÔ‡Ó. ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ·Ó·ÊÂÚfiÌ·ÛÙ Û ÂÈÌfiÚʈÛË: ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋ ‹ ÚÔ·ÈÚÂÙÈ΋. ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ٷ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ, ÌÈÏ¿Ì ÁÈ·: ÂÈÌfiÚʈÛË ÛÙÂϯÒÓ, ÂÈÌfiÚʈÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ ÂȉÈÎfiÙËÙ· Î.¿. ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜, Ë ÂÈÌfiÚʈÛË ÌÔÚ› Ó· ‰È·ÎÚÈı› ÛÂ: ÂÓÙfi˜ ¯ÚfiÓÔ˘ ÂÚ Á·Û›·˜, ÂÎÙfi˜ ¯ÚfiÓÔ˘ ÂÚÁ·Û›·˜, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ‰È·ÎÔÒÓ. ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ Ù˘, ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ó·ÊÂÚıԇ̠۠ÂÈÌfiÚʈÛË Ô˘ ‰ÈÂÍ¿ÁÂÙ·È: ·)ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ (ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋), ‚)Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, Á)ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ . (™Ù· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È, ·Ó¿ÌÂÛ· Û ¿ÏÏ·, ηÏÔηÈÚÈÓ¿ Û¯ÔÏ›· Î·È Î·Ù·ÛÎËÓÒÛÂȘ ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ –Summer schools– Ù·Í›‰È· ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎÒÓ, ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈÎÒÓ, ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÌÂÏÂÙÒÓ –Study tours– ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜–ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ÂÈÛΤ„ÂȘ Î.¿.) °È· ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÓÙ·È Û‹ÌÂÚ· ÛÙËÓ ∂.∂., ·ÏÏ¿ Î·È Â˘Ú‡ÙÂÚ·, ·ÎÔÏÔ˘ı‹Û·Ì ÙËÓ Ù˘ÔÏÔÁ›· Ô˘ ÚÔÙ›ÓÂÈ Ô Edelfelt (1989), Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·ÙËÁÔÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û ÙÚÂȘ ÔÌ¿‰Â˜, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Â›Â‰Ô ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÂÛÙÈ¿˙ÂÈ ÙËÓ ·Ú¤Ì‚·Û‹ ÙÔ˘ οı ÚfiÁÚ·ÌÌ· (Ú‚Ï. ¢Â‰Ô‡ÏË: 1998). ŒÙÛÈ, Ù· ÔÈΛϷ ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ηÙËÁÔÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜: π) ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ππ) ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›o
13
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
πππ) ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·Ó¿Ù˘Í˘ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi, ΢ڛˆ˜ ̤ۈ Ù˘ ÚÔÒıËÛ˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈÎÒÓ–Û Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎÒÓ Û¯ËÌ¿ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙ› fiÙÈ ÔÈ Ù‡ÔÈ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚıËÎ·Ó ‰ÂÓ Â›Ó·È ÔÈ ÌÔÓ·‰ÈÎÔ›. √È ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‰ÂÓ Â›Ó·È Û˘¯Ó¿ ¢‰È¿ÎÚÈÙ˜, ÂÓÒ ÔÈ ÂÈηχ„ÂȘ ÛÙfi¯ˆÓ, ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È Ú·ÎÙÈÎÒÓ Â›Ó·È ÔÏϤ˜. Ÿˆ˜ ‡ÎÔÏ· ÌÔÚԇ̠ӷ ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡ÌÂ, Ë Î·ÙËÁÔÚÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·fiÏ˘ÙË Î·È Á›ÓÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ‰È¢ÎfiÏ˘ÓÛ˘ Ù˘ ÚfiÛÏ˄˘. ∫·Ï¤˜ Ú·ÎÙÈΤ˜, ÔÈ Ôԛ˜ ÎÂÚ‰›˙Ô˘Ó fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË, ·ÏÏ¿ Î·È Â˘‰Ú¿ÛË, ‚) Ë ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘ÛË Î·È Á) Ë e–LLearning, Ú‡ÙÂÚ·, ıˆÚÔ‡ÓÙ·È: ·) Ë ¤Ú¢ӷ–‰ ÁÈ· ÙȘ Ôԛ˜ ı· Á›ÓÂÈ ÂȉÈ΋ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ «™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘». ∆¤ÏÔ˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÔÁÚ·ÌÌÈÛÙ› fiÙÈ Û fiϘ ۯ‰fiÓ ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ Î·È ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ô˘ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ¿Ô„Ë fiÙÈ Ë ÛÔ˘‰‹ ÙÔ˘ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔÙÂÏ› ÙÔÓ ‚·ÛÈÎfi ÎÔÚÌfi Ù˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘ Î·È ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (Ú‚Ï. ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 1996: 13), ηıfiÛÔÓ «·Ó ÁÓˆÚ›˙ÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ οÙÈ Î·Ï¿, ÌÔÚ› Ó· ÙÔ ‰È‰¿ÍÂÈ».
2.2. ¶ƒ√°ƒ∞ªª∞∆∞ ª∂ ∂¶π∫∂¡∆ƒ√ ∆√¡ π¢π√ ∆√¡ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫√ ™ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ¤Ú¢ӷ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÙ·È, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜, ˆ˜ ÊÔÚ¤·˜ ÂÓfi˜ ÂȉÈÎÔ‡ ÚfiÏÔ˘. «◊ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÙÔÌ‹˜ ·ÙfiÌÔ˘ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ Û˘ÓfiÏÔ˘ Î·È ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ϤÁÌ· ·fi “ÚÔÛ‰Ô˘” Î·È “ÓfiÚ̘” Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÂÈ ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Û‡ÓÔÏÔ ÚÔ˜ ÙÔÓ Î¿ÙÔ¯Ô ÌÈ·˜ “ı¤Û˘” ‹ ÙÔÓ “ÊÔÚ¤· ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘”. ∞˘Ùfi ÁÈ· ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ Ë Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· Î·È ÔÈ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂȘ ÙÔ˘ ηıÔÚ›˙ÔÓÙ·È ˆ˜ ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi ·fi ÙȘ “ÚԉȷÁڷʤ˜” ÙˆÓ “ÔÌ¿‰ˆÓ ·Ó·ÊÔÚ¿˜” Ô˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔ˘Ó ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ‹ ¤¯Ô˘Ó Û¯¤ÛË Ì ·˘Ùfi (‰ËÏ·‰‹ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ÁÔÓ¤ˆÓ, Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ Î·È ÚÔ˚ÛÙ·Ì¤ÓˆÓ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ÔÏÈÙÈÎÒÓ, ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÒÓ, Û˘Ó‰ÈηÏÈÛÙÈÎÒÓ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ÔÚÁ·ÓÒÛˆÓ) Î·È ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· Ô˘ ‰›ÓÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘» (•ˆ¯¤ÏÏ˘, 1990: 4–25). ∫¿ı ÚfiÏÔ˜ ÂÚÌËÓ‡ÂÙ·È Î·È ÂÎÙÂÏÂ›Ù·È Ì ¤Ó·Ó ÚÔÛˆÈÎfi ÙÚfiÔ. √ ·˘Ùfi˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ô ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ Ô˘ ηıÔÚ›˙ÂÈ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÂÚÌËÓÂ‡Ô˘Ó ÙË Ê‡ÛË ÙÔ˘ ·ÁÁ¤ÏÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘˜. ∏ ıÂÛÌÈ΋ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ‰ÂÓ ÚÔηıÔÚ›˙ÂÈ ÏÂÙÔÌÂÚÒ˜ ÙË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È ·Ú¤¯ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÂÈÏÔÁ‹˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ÂÚÌËÓÂÈÒÓ ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘, ¤ÛÙˆ Î·È Ì¤Û· Û ¤Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ (Ú‚Ï. Nias, 1987: 178, ª·ÎÚ˘ÓÈÒÙË, 1994: 150). ∏ ÂÚÌËÓ›· ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ¤¯ÂÈ Û¯¤ÛË Î·È Ì ÙÔ ÙÈ ıˆÚ› Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ˆ˜ ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi ÛÎÔfi Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜, ‰ËÏ·‰‹ Ì ÙÔ ·ÍÈ·Îfi ÙÔ˘ Û‡ÛÙËÌ·. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÌfiÓÔ ¤Ó·˜ ·ÁÁÂÏÌ·Ù›·˜, ·ÏÏ¿ ¤Ó· ÚfiÛˆÔ Ì ·Í›Â˜, ÈÛÙ‡ˆ, ÁÓÒÛË, ÛÙ¿ÛÂȘ Î·È ÂÓfiÚ·ÛË ÁÈ· ÙÔÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ÚfiÏÔ Ô˘ ·ÛΛ (Blackman, 1989: 3). √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·ÛΛ ¤Ó· ¿ÁÁÂÏÌ· Ô˘ ÙÔÓ «ÂÌϤÎÂÈ» Ôχ ˆ˜ ÚfiÛˆÔ (Ú‚Ï. Kelchterman, 1993: 200, ∫ÔÛÌfiÔ˘ÏÔ˜, 1983: 465). °È’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û˘¯Ó¿ fiÙÈ ÙÔ ÙÈ Î¿ÓÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ‚·Û›˙ÂÙ·È Û’ ·˘Ùfi Ô˘ Â›Ó·È (Ú‚Ï. Pearce & Pickard, 1987: 42). ∆Ô Ò˜ ÂÎÙÂÏ› οÔÈÔ˜ ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏ›, ÚˆÙ›ÛÙˆ˜, ı¤Ì· ÚÔÛˆÈ΋˜ ÂÈÏÔÁ‹˜, ¿Ú· ÔÈ ·ÔÊ¿ÛÂȘ ÁÈ· ·ÏÏ·Á‹ ÛÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ Â›Ó·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈΤ˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Ô˘ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È ÛÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ Î·È ·Í›Â˜. √È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈΤ˜ Ú¿ÍÂȘ ÂËÚ¿˙ÔÓÙ·È Û˘ÓÂÒ˜, Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi, ·fi ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ϤÁÌ· ·ÍÈÒÓ (Hanlon, 1993: 243). ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÎÂÙ¿ ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÌÂÙ·‚È‚¿˙Ô˘Ó ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ÂηÈ-
14
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
‰Â˘ÙÈÎfi ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ·Ó¿Ù˘Í˘. ∂›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ Ë ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ „˘¯ÔÏÔÁ›·˜ ÂËÚ¤·Û ÙȘ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ¶ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ: ∏ ¿ÓıËÛË ÙÔ˘ Ìȯ‚ÈÔÚÈÛÌÔ‡ ÚÔÛ·Ó·ÙfiÏÈÛ ٷ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÙÔÓ ¯ÂÈÚÈÛÌfi Ù˘ ÔÌ¿‰·˜–Ù¿Í˘ (classroom management), Ì ‚¿ÛË Î˘Ú›ˆ˜ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÚÔÔÔ›ËÛ˘ Ù˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ Î·È Ì ·ÚÈ· ̤ıÔ‰Ô ÙËÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛË Ù˘ Ù¿Í˘. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ Ù¯ÓÈÎÔ› ‹ Ì˯·ÓÈÎÔ› Ù˘ Ì¿ıËÛ˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·ÏÔ‡ÓÙ·È Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÔ˘Ó ÔÚıÔÏÔÁÈο ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ·Ú¤Ì‚·ÛË, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜ Ù˘ „˘¯ÔÏÔÁ›·˜ Ù˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜, Î·È Ó· ÂÊ·ÚÌfiÛÔ˘Ó ÛÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÙȘ Ô‰ËÁ›Â˜ ÂȉÈÎÒÓ (Ú‚Ï. Elliott, 1989: 248–249, Tom, 1987: 10, ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 1996: 339). ∏ ·ÓÙ›ÏË„Ë fiÙÈ Ë ‰È‰·Ûηϛ· Â›Ó·È ÌÈ· Ù¯ÓÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Î·È Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ¤Ó·˜ Ù¯ÓÈÎfi˜ ÁÓÒÛÂˆÓ (Ú‚Ï. Duncan, 1990: 2) Ô‰ËÁ› ÛÙËÓ ·Ú·‰Ô¯‹ fiÙÈ Î·È Ë ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ÂÚÁ·ÏÂ›Ô ÁÈ· ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˘ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È ÂϤÁ¯Ô˘ (Ú‚Ï. Smyth, fi..: 7, Sachs & Lugan, 1990: 473). ∏ ·ÓıÚˆÈÛÙÈ΋ „˘¯ÔÏÔÁ›· ¤ÛÙÚ„ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ·fi ÙȘ Ù¯ÓÈΤ˜ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ˘ Ù˘ Ù¿Í˘ ÛÙȘ ÂÓ‰ÔÚÔÛˆÈΤ˜ Î·È ‰È·ÚÔÛˆÈΤ˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜. ¢ÂÓ ÂӉȷʤÚÂÙ·È ÙfiÛÔ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÈÌË (Î·È ›Ûˆ˜ ÌÂÙÚ‹ÛÈÌË) ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ ·ÓıÚÒÈÓ˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜, fiÛÔ ÁÈ· Ù· ·ÓıÚÒÈÓ· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù·, ÙȘ ÛÙ¿ÛÂȘ, ÙȘ ÂÔÈı‹ÛÂȘ, ÙȘ ÛÎÔÈÌfiÙËÙ˜ Î·È ÙȘ ·Í›Â˜, ‰ËÏ·‰‹ ÁÈ· ÙËÓ «ÂÛˆÙÂÚÈ΋» ‰È¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ÚÔÛ‰›‰ÂÈ Û οı ¿ÙÔÌÔ ÙËÓ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· Î·È ÙË ÌÔÓ·‰ÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ (KÔlensnik, 1992: 49–50). ∏ „˘¯Ô‰˘Ó·ÌÈ΋ ÛΤ„Ë ÂӉȷʤÚıËΠÁÈ· ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙˆÓ „˘¯Ô‰˘Ó·ÌÈÎÒÓ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓˆÓ Ô˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. ∏ „˘¯·Ó¿Ï˘ÛË, ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÚÔÛʤÚÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ¤Ú¢ӷ˜ ·˘ÙÔ‡ Ô˘ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÛÙÔ ·È‰·ÁˆÁÈÎfi ‰›Ô Î·È ‚ÔËı¿ ÙÔÓ ·È‰·ÁˆÁfi Ó· ·Ó·Î·Ï‡„ÂÈ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ̤۷ ·fi ÙË Û¯¤ÛË Ì ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ÙÔ˘. ¢È·ÊÔÚÔÔÈË̤ÓË, fiˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô Postic (1995: 213), ·fi ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁÈΤ˜, ıÂÛÌÈΤ˜ Î·È „˘¯ÔÎÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁÈΤ˜ ¤Ú¢Ó˜, Ë „˘¯·Ó·Ï˘ÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Î·È ÛËÌ·ÛÈÔ‰fiÙËÛË Ù˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ˘ÔÎÂÈÌ¤ÓˆÓ Ù˘ ÌÔÚʈÙÈ΋˜ Û¯¤Û˘. ∞ÔηχÙÂÈ ÙÔ Ò˜ ÔÈ ·Û˘Ó›‰ËÙ˜ ·Ú¿ÌÂÙÚÔÈ Ù˘ ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Û¯¤Û˘, ÔÈ Ôԛ˜ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Î·È Ù· Ôχ ÚˆÙ·Ú¯Èο ‚ÈÒÌ·Ù· ÙÔ˘ ηıÂÓfi˜, ¯ÚˆÌ·Ù›˙Ô˘Ó Î·È Î·ıÔÚ›˙Ô˘Ó fiÏ· Ù· ›‰· ·˘Ù‹˜ Ù˘ Û¯¤Û˘ Î·È Î¿ÔȘ ÊÔÚ¤˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÙË ÌÂÙ·ÙÚ¤„Ô˘Ó –·fi Û¯¤ÛË ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜, ·fi ÌÔ¯Ïfi Ô˘ ·ÂÏ¢ıÂÚÒÓÂÈ, Ô˘ ÁÂÓÓ¿ ȉ¤Â˜ Î·È Ú·ÎÙÈΤ˜ Î·È Ô˘ ·Ó·ÙÚ¤ÂÈ ‰Â‰Ô̤ӷ– Û ÌÈ· Û¯¤ÛË ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÂÍÔ˘Û›·˜ (Cifali & Imbert, 1998, 2005: 10). £· Ú¤ÂÈ ‚‚·›ˆ˜ Ó· ÂÈÛËÌ·Óı› fiÙÈ ÔÈ ‰È¿ÊÔÚ˜ Û¯ÔϤ˜ „˘¯Ô‰˘Ó·ÌÈ΋˜ ÛΤ„˘ Î·È „˘¯ÔıÂڷ›·˜ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ·ÓÙ›ÛÙÔȯˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, ÂÚÁ·ÛÙËÚ›ˆÓ ‹ ÔÌ¿‰ˆÓ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ7… ¢ÂÓ ÌÔÚÔ‡ÌÂ, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜, Ó· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÂÎÙÂÓ¤ÛÙÂÚ· ÛÙÔ ı¤Ì· ·˘Ùfi. º·›ÓÂÙ·È fï˜ fiÙÈ, ηıÒ˜ Á›ÓÂÙ·È ·Ú·‰ÂÎÙ‹ Ë ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ·Ó·˙ËÙÔ‡Ó Î·È Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· Î·È ÔÌ¿‰Â˜ ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ‹ ‘·˘ÙÔÁÓˆÛ›·˜’. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ı· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó Ù¤ÛÛÂÚȘ Ù‡ÔÈ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È Û˘¯ÓfiÙÂÚ·: 1. ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ ·ÓıÚÒÈÓ˜ Û¯¤ÛÂȘ, 2. ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, 3. ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ì ÂÛÙ›·ÛË ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È 4. ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛ˘ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
15
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
2.2.1. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ ·ÓıÚÒÈÓ˜ Û¯¤ÛÂȘ ∞fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1970 ¤¯ÂÈ ·Ú¯›ÛÂÈ ÌÈ· ÛÙ·‰È·Î‹ ·Ó¿Ù˘ÍË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ‚Ȉ̷ÙÈ΋˜ Ì¿ıËÛ˘, Ì ÛÎÔfi ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ‰È·ÚÔÛˆÈ΋˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ∂˘Ú‡ÙÂÚ·, Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ¿ ˆ˜: ●
ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ ·ÓıÚÒÈÓ˜ (‰È·ÚÔÛˆÈΤ˜) Û¯¤ÛÂȘ ‹ ÛÙËÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· (Ú‚Ï. Bowes, 1988, Hall Î.¿., 1984, Hawes, 1989, Moracco & Higgins, 1982, Habeshaw, 1984–1985, Atkinson, 1989).
●
ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ Û ı¤Ì·Ù· „˘¯ÔÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ˘Á›·˜ ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ (Ú‚Ï. ∆ÛÈ¿ÓÙ˘ Î.¿., 1984: 32–35, ¡·˘Ú›‰Ë˜ Î.¿., 1990: 2–27).
●
ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ ÁÈ· ·ÚÔ¯‹ Ô‰ËÁËÙÈ΋˜ ÊÚÔÓÙ›‰·˜ (Ú‚Ï. Stoate, 1988, ∫ÚÔ˘ÛÙ·Ï¿Î˘, 1995: 254, Hamblin, 1981: 2).
●
ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙË ‰˘Ó·ÌÈ΋ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ (Ú‚Ï. Silverlock, 1987: 29).
●
ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂϤÁ¯Ô˘ ÙÔ˘ ¿Á¯Ô˘˜ (stress) (Ú‚Ï. Woodhouse Î.¿., 1985).
●
ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ¿ÛÎËÛ˘ ÛÙËÓ ·˘ÙÔÂȂ‚‚·›ˆÛË (assestivenes training) (Ú‚Ï. Ellis, 1986)?
●
Ú Ô Á Ú ¿ Ì Ì · Ù ·  ˘ · È Û ı Ë Ù Ô Ô › Ë Û Ë ˜ Ù ˆ Ó Â Î · È ‰  ˘ Ù È Î Ò Ó Û ı¤Ì·Ù· ÚÔηٷϋ„ÂˆÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ Ê‡ÏÔ8 (Ú‚Ï. Weissglass, 1991: 31, Robertson, 1995: 77, Arnot, 1989: 163).
∞ÚÎÂÙ¤˜ ¤Ú¢Ó˜ ¤¯Ô˘Ó ‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ Ë Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ ·ÓıÚÒÈÓ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ô‰ËÁ› Û Ì›ˆÛË ÙÔ˘ ¿Á¯Ô˘˜ ÙˆÓ È‰›ˆÓ, ηıÒ˜ Î·È Û ·˘ÍË̤ӷ ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘˜ (Ú‚Ï. Woodhouse Î.¿., 1985: 119–123, Moracco & Higgins, 1982: 8).
7
8
16
∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì : ● ∆Ș ÈÔ ÁÓˆÛÙ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ „˘¯·Ó·Ï˘ÙÈ΋˜ ηÙ‡ı˘ÓÛ˘ ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ Ballint. ● ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÙÔ˘ Rogers (1959), Ù· ÔÔ›· ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·Ó Û ۯÔÏ›· ÌÈ·˜ ÔÏfiÎÏËÚ˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Î·È ÛÙfi¯Â˘·Ó ÛÙËÓ Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ ˘·ÏÏ‹ÏˆÓ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ÛÙË ‰˘Ó·ÌÈ΋ ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ, ÛÙÔÓ ¯ÂÈÚÈÛÌfi ÙˆÓ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛˆÓ, ÛÙËÓ ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË Û¯¤ÛÂˆÓ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ‚ÂÏÙÈˆÌ¤ÓˆÓ ‰È·ÚÔÛˆÈÎÒÓ ÈηÓÔًوÓ. ● ∆· ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· Ô˘ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÚÔÛˆÔÎÂÓÙÚÈ΋ ıˆڛ· ÙÔ˘ Rogers, ÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛ˘ Î·È ÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ ¤ÓÙÔÓ˘ ÂÌÂÈÚ›·˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (Rogers, 1970, 1991: 183-191) ● ∆· ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ Û˘Ó·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ıˆڛ·˜, Ù˘ ıÂڷ›·˜ Gestalt Î.¿., Ù· ÔÔ›· ÚÔÛʤÚÔ˘Ó Â˘Î·Èڛ˜ ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÁÈ· ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙˆÓ ÚÔÛˆÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ‰˘Ó·ÙÔًوÓ. ● ∆· ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· «ıÂڷ›·˜» Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÚfiψÓ, Ù· ÔÔ›· -‚·ÛÈṲ̂ӷ ÛÙËÓ „˘¯ÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ G. Kelly-, ÚÔÙ›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÁÈ· ‰¤Î· Û¯ÔÏÈΤ˜ Ë̤Ú˜ οÔÈÔÓ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÚfiÏÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ·fi ÙÔÓ ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜, Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú·ÎÙÈ΋ Î·È ÙË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘˜. (Diamond,1991) ● ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ Û˘ÛÙËÌÈ΋˜ ıˆڛ·˜ (Willke, 1996), Ù· ÔÔ›· ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÙËÓ Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ ¤ÓÓÔȘ Ù˘ ‰ÔÌ‹˜, ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘, ÙˆÓ ÚfiψÓ, ÙˆÓ ÔÚ›ˆÓ, Ù˘ ‰ÈÂÚÁ·Û›·˜ ÙˆÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ, ÙˆÓ ˘ÔÛ˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ˘ÂÚÛ˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Û¯¤ÛˆÓ, fiˆ˜ Î·È ÙˆÓ Û¯ËÌ¿ÙˆÓ Û˘Ó·ÏÏ·Á‹˜ Î·È Û˘ÓÂͤÏÈ͢. √ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ Èı·ÓfiÓ Ó· ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÂ›Ù·È Î·È ·fi ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Á˘Ó·ÈΛˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ Û ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· ·ÚÎÂÙÒÓ ¯ˆÚÒÓ ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘.
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
2.2.2. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÂÓÙ·¯ıÔ‡Ó Î·È Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜. ∏ ‰È¢ÎfiÏ˘ÓÛË ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ì¤Ûˆ ÔÌ¿‰ˆÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢ Î·È ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛ‹˜ ÙÔ˘˜, ηıÒ˜ Î·È Ë ·Ó·ÎÔ‡ÊÈÛ‹ ÙÔ˘˜ ·fi „˘¯ÔÏÔÁÈΤ˜ ȤÛÂȘ Î·È ÂÓÙ¿ÛÂȘ ̤ۈ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ‰È·‰Â‰Ô̤Ó˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ Û ÔÏϤ˜ ¯ÒÚ˜ (Ú‚Ï. Jackson, 1995: 111). π‰È·›ÙÂÚ· Ë ‰È·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋ ·Ú·¤ÌÂÈ Û ÌÈ· Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ‰È¿ÊÔÚˆÓ ÂÈÛÙËÌfiÓˆÓ –·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÒÓ. ™ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ (·È‰Ô„˘¯È¿ÙÚÔ˘, „˘¯ÔÏfiÁÔ˘, ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ Î.¿.) Î·È ÙÔ˘ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢Ô̤ÓÔ˘ (ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡), Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ÏËÚ¤ÛÙÂÚË Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË Î·È ·Ó¤ÏÈÍË ÙÔ˘ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢Ô̤ÓÔ˘ (™·Îο˜, 1994: 89, Steinberg, 1994: 37). ∏ ‰È·‰Èηۛ· ·˘Ù‹ ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙÔ Ó· ‚ÔËıËı› Ô Â·ÁÁÂÏÌ·Ù›·˜ (ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛ‹ Ì·˜ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜) Ó· ·˘Ùԉȷ¯ÂÈÚÈÛÙ› ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘, Ó· ηٷÓÔ‹ÛÂÈ Î·È Ó· χÛÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘, ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÁÈ’ ·˘Ù¿. ∏ ‰È·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋ ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢Ô̤ÓÔ˘, ÒÛÙ ӷ ·ÔÊ¢¯ı› οı ˘ÔÓfiÌ¢ÛË ÙˆÓ ·ÚÌÔ‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ‹ Ù˘ ¢ı‡Ó˘ ÙÔ˘ (Steinberg, fi..: 37), ÚÔˆı› ÙËÓ Â·Ó·Ï·ÈÛ›ˆÛË ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ –·ÏÏ·Á‹ ‹ ‰È‡ڢÓÛË ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Ô Û˘Ì‚Ô˘Ï¢fiÌÂÓÔ˜ ÙÔ Úfi‚ÏËÌ·– Î·È Û˘¯Ó¿ ÚÔÙ›ÓÂÈ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
2.2.3. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ì ÂÛÙ›·ÛË ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ªÂÙ¿ ÙËÓ ÂÛÙ›·ÛË ÔÏÏÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Î·È ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û‹˜ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ·ÚÎÂÙ¿ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ‰›ÓÔ˘Ó ÚÔÛÔ¯‹ ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È Ó· ÂÓÒ˜» (ÌÂıÔۈ̷ÙÒÓÔ˘Ó ÛÙËÓ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ –ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ «ÙÈ» (ÂÚȯfiÌÂÓÔ) Î·È ÙÔ « ÔÈÔ˜» (ÚfiÛˆÔ) (Ú‚Ï. Weissglass, 1991: 29). ¢È·ÈÛÙÒÓ‰ÔÏÔÁ›· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜)– ÙÔ « Ù·È ‰ËÏ·‰‹ ÌÈ· ÌÂÙ·ÙfiÈÛË Ù˘ ·ÊÂÙËÚ›·˜ Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ ·fi ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘(Ú‚Ï. Goodson, 1995: 185). √ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ fiÛÔ Ë ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÂËÚ¿˙ÂÈ ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ·Ó¿Ù˘ÍË Û˘Ó·ÓÙ¿Ù·È fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ (Ú‚Ï. Wallace, 1989: 21). ŒÙÛÈ, Ë ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ıˆÚÂ›Ù·È ÏÔ‡ÛÈ· ËÁ‹ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË ÙÔ˘ ȉ›Ô˘ Î·È Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘. °ÂÓÈÎfiÙÂÚ·, Ù· ‚ÈÒÌ·Ù· Î·È ÙÔ ˘fi‚·ıÚfi Ì·˜ Â›Ó·È ‚·ÛÈο Û˘ÛÙ·ÙÈο Ù˘ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ¿˜ Ì·˜, Ù˘ ·›ÛıËÛ˘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÁÈ· ÙÔÓ Â·˘Ùfi Ì·˜. ∂Ô̤ӈ˜, ÛÙÔ Ì¤ÙÚÔ Ô˘ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÂÂÓ‰‡ÂÈ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ÛÙË ‰È‰·Ûηϛ·, Ù· ‚ÈÒÌ·Ù· Î·È ÙÔ ˘fi‚·ıÚfi ÙÔ˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó, ˆ˜ ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi, ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘ (Coodson, fi..: 183). ¶ÔÏÏÔ› ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ Î·È ÂÈÌÔÚʈ٤˜, ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÚÔÔÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, Ó· ‰Ô˘Ó ‰ËÏ·‰‹ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ì¤Û· ·fi Ù· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ÂӉȷʤÚÔÓÙ·È Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ –›Ù ˆ˜ ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ›Ù ˆ˜ ‰È‹ÁËÛË ˙ˆ‹˜– ÛÙÔÓ ‚·ıÌfi Ô˘ ÔÈ ·È‰·ÁˆÁÈΤ˜ Î·È ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ οı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÎÏËÊıÔ‡Ó ˆ˜ ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ‰˘Ó·ÌÈ΋˜ ‰È¿‰Ú·Û˘ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡ Ï·ÈÛ›Ô˘ Î·È Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ ÙÔ˘ ‚ÈÔÁÚ·Ê›·˜ (Ú‚Ï. Raymond Î.¿., 1955: 238). ∆ÔÓ›˙Ô˘Ó ¤ÙÛÈ ÔÈ
17
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ·Ó·ÊÔÚÒÓ ÛÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ (Ú‚Ï. Elbaz, 1987: 52, Ellis, 1986), ηıfiÛÔÓ ·˘Ù¤˜ ÔÈ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó Á¤Ê˘Ú˜ ·fi ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ ÛÙÔ ·ÚfiÓ Î·È ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ Î·È ‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÙÔ˘ Ú·ÎÙÈ΋˜9. ™Â ·ÚÎÂÙ¿ ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· ÂÍÂÙ¿˙ÂÙ·È Ë Û¯¤ÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· – Ù· Û˘ÛÛˆÚ¢ÙÈο ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ÔÌ·‰ÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜, ÔÈ ıÂÛÌÔ›, ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ‰Ô̤˜, ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ·ÓÈÛfiÙËÙ˜ Î·È ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ̤۷ ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ (Wetherell, 1996, 2004: 410–411). Ÿˆ˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ Î·È Ô Goodson: «∏ ÌÂϤÙË Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Ì·˜ ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ó· ‰Ô‡Ì ÙÔ ¿ÙÔÌÔ Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘, ı· Ì·˜ ¤ÙÚ ӷ ‰Ô‡Ì ÙËÓ ÙÔÌ‹ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ Ì ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È ı· ÊÒÙÈ˙ ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ Î·È Ù· ÂӉ¯fiÌÂÓ· Ô˘ Â›Ó·È ·ÓÔȯٿ ÛÙÔ ¿ÙÔÌÔ» (Goodson, 1995: 188). ∂ÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·Ê›· (Day, 1993: 223, Kelchtermans, 1993: 198), ÛÙ· Û¯ÂÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ì ÂÛÙ›·ÛË ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÚÔÙ›ÓÂÙ·È Ë ·ÍÈÔÔ›ËÛË Î·È ‰È¿ÊÔÚˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ·˘ÙÔ·Ó·ÊÔÚ¿˜10. ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÚÔÙ›ÓÂÙ·È, ›Û˘, Ë ÌÂϤÙË ÙÔ˘ ·ÎÏÔ˘ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ ÙˆÓ ÛÙ·‰›ˆÓ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ë ·ÍÈÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ (Butt Î.¿., 1990: 257). ∆¤ÏÔ˜, Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ Ë ¤Ú¢ӷ Ì ı¤Ì· ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÛΤ„˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ¿Ù˘Ë ÁÓÒÛË ¤¯ÂÈ ÂËÚ¿ÛÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· (Ú‚Ï. Calderhead, 1993: 11, Batten, 1993: 177).
2.2.4. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛ˘ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ∏ ηÏÏȤÚÁÂÈ· Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û˘ÓÂÈÛʤÚÂÈ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ Ú¿Í˘, ηıfiÛÔÓ Ë ›‰È· Ë ‰È‰·Ûηϛ· ·ÔÙÂÏ›, ηٿ ÔÏÏÔ‡˜, ÌÈ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· (Ú‚Ï. Kolesnik, 1992). ∆Ș ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È Î·È Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ô˘ ·Ú¤¯Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ¢ηÈڛ˜ ÂχıÂÚ˘ ·˘ÙÔ¤ÎÊÚ·Û˘ ̤ۈ Ù˘ ‰Ú·Ì·ÙÔÔ›ËÛ˘, ÙÔ˘ ¯ÔÚÔ‡, Ù˘ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜, Ù˘ ÌÔ˘ÛÈ΋˜, Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ÁÚ·Ê‹˜ Î·È ¿ÏÏˆÓ ÌÔÚÊÒÓ Ù¤¯Ó˘ (Ú‚Ï. ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 1996: 348). 9
¶ÔÏÏÔ› ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ Ë Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙËÓ ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ (Holly & Mcloughlin, 1989: 267-268, Kelchtermans, 1993). 10 ∫›ÌÂÓ· ·˘ÙÔ·Ó·ÊÔÚ¿˜, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, ıˆÚÔ‡ÓÙ·È: ● ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, ● Ë Ù¯ÓÈ΋ Ù˘ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ ÙˆÓ ÚÔÛˆÈÎÒÓ ‰ÔÌËÌ¿ÙˆÓ (Ú‚Ï. Diamond, 1991: 58), ● Ô ¯¿ÚÙ˘ ηÚȤڷ˜ (Ú‚Ï. Kompf, 1993: 167), ● Ë Û˘ÁÁÚ·Ê‹ Î·È Ë Û˘˙‹ÙËÛË ÂÚÈÙÒÛÂˆÓ (Shulman, 1992: 1, Richert, 1991, 1992: 155), ● Ë Î·Ù¿ ηÈÚÔ‡˜ ‰È·Ù‡ˆÛË ÙˆÓ «ÈÛÙ‡ˆ» ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË, ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ (Bassey, 1992: 8), ● Ô ·˘ÙÔ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌfi˜ (Ú‚Ï. Diamond, 1991: 53), ● Ë Û˘ÁÁÚ·Ê‹ ÂÈÛÙÔÏÒÓ (Diamond, fi..: 97-98), ● ÔÈ ‰ÈËÁ‹ÛÂȘ ˙ˆ‹˜ ‹ ÔÈ ÈÛÙÔڛ˜ ˙ˆ‹˜ (Goodson, 1995), ● ÔÈ ‰ÈËÁ‹ÛÂȘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ (Wood, 1992: 536, Miller, 1987: 193).
18
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
2.3. ¶ƒ√°ƒ∞ªª∞∆∞ ∂¶∞°°∂§ª∞∆π∫∏™ ∞¡∞¶∆À•∏™ ª∂ ∂¶π∫∂¡∆ƒ√ ∆√ ™Ã√§∂π√ ∞ÚÎÂÙ¿ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ı¤ÙÔ˘Ó ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÛÙÔ Â›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ˘ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˜ Î·È Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ Ì ÙËÓ ·Ó·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ·Ó·Ù˘ÍÈ·Îfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÁÈ· ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi, Â¿Ó ı¤ÏÔ˘Ì ӷ ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ȉ·ÓÈÎfi ·Ó·Ù˘ÍÈ·Îfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÁÈ· ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ (Ú‚Ï. Eisner, 1979: 283, Cooper, 1991: 88, Keast, 1982: 22, Bolam, 1994: 37, Day, 1987: 219). ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Î·È ÔÈ ÂÈÏÔÁ¤˜ οı ۯÔÏ›Ԣ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó Î·È Ó· ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÓfiÚ̘ Î·È ÚÔÛ‰Ô˘ ÁÈ· ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÚÔÛ‰›‰ÔÓÙ·˜ ¤Ó·Ó ÎÂÓÙÚÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÁÈ· ÙËÓ ÔÚ›· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘. ∂›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ›Û˘ ÔÈ ÔÚÁ·ÓˆÙÈΤ˜ ‰Ô̤˜ Ó· ÚÔˆıÔ‡Ó ÙËÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· Î·È ÙË Û˘vÙÚoÊÈÎfiÙËÙ· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ó· ¢ÓÔÔ‡Ó ÙÔÓ ÎÚÈÙÈÎfi ÛÙÔ¯·ÛÌfi (Ú‚Ï. Mc Laughlin, 1991: 79). ™ÙË ‰ÈÂıÓ‹ Ú·ÎÙÈ΋ ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· Û˘Ó·ÓÙ¿Ì ÌÈ· ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË ÛÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ «ÂÈÌfiÚʈÛË Ì ‚¿ÛË ÙÔ Û¯ÔÏ›Ի Î·È «ÂÈÌfiÚʈÛË Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ի. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ì ‚¿ÛË ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô (school–based model) ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1970 Î·È ÚԂϤÂÈ ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ì¤Û· ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ™˘¯Ó¿ ÁÈ· ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·˘Ùfi Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ Î·È ÙÔÓ fiÚÔ «ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË». ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô (school–focused model) ÚÔÛ·ı› Ó· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÈ ÙËÓ ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ì ¿ÏϘ ÌÔÚʤ˜ «Â͈–Û¯ÔÏÈ΋˜» ÂÈÌfiÚʈÛ˘. ∆ËÓ Â˘ı‡ÓË ÙÔ˘ ۯ‰ȷÛÌÔ‡, Ù˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Î·È Ù˘ ˘ÏÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÙËÓ ¤¯Ô˘Ó, Û˘Ó‹ıˆ˜, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ¿ÏÏÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ Î·È ˘ËÚÂۛ˜. ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈıo‡Ó ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÂÓfi˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. £¤ÙÔ˘Ó ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ì ‚¿ÛË ÙȘ ȉȷ›ÙÂÚ˜ ·Ó¿ÁΘ οı ۯÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È ‰›ÓÔ˘Ó ¤ÌÊ·ÛË ÛÙËÓ Â›Ï˘ÛË ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÛÙË ÁÂÓÈ΋ ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÒÛÙ ·˘Ùfi Ó· ηٷÛÙ› ÈηÓÔÔÈËÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ (Ú‚Ï. Armstrong, 1991: 5, Fax, 1986: 223, √livero, 1976: 197, Hargreaves, 1995: 355). £· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ϯı› fiÙÈ ÛÙȘ ·Ú·¿Óˆ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÌÈ· ÌÂÙ·ÙfiÈÛË ·fi ¤Ó· ÌÔÓÙ¤ÏÔ Î¤ÓÙÚÔ˘–ÂÚÈʤÚÂÈ·˜ ‹ ÎÔÚ˘Ê‹˜–‚¿Û˘ (·fi ¤Ó· ÌÔÓÙ¤ÏÔ ‰ËÏ·‰‹ fiÔ˘ ÔÈ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Û ¤Ó· ΤÓÙÚÔ Î·È ÌÂٷʤÚÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÚÈʤÚÂÈ·) ÛÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÂÚÈʤÚÂÈ·˜–ÎΤÓÙÚÔ˘ ‹ ‚¿Û˘–ÎÎÔÚ˘Ê‹˜, fiÔ˘ Ù· ›‰È· Ù· Û¯ÔÏ›·11 ·ÔÊ·Û›˙Ô˘Ó ÁÈ· ÙȘ ηÈÓÔÙƠ̂˜ Ô˘ ÂÈı˘ÌÔ‡Ó Ó· Û˘ÓÙÂÏÂÛÙÔ‡Ó Û’ ·˘Ù¿, ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙÔ˘˜ (Ú‚Ï., Dancan, 1990: 22–27). ¶·Ú’ fiÙÈ ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ì ΤÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÂÙ·È Î·Ï‡ÙÂÚË ·ÓÙÈÛÙÔȯ›· ·Ó·ÁÎÒÓ Î·È ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ‰È·ÈÛÙÒÓÔÓÙ·È ˆÛÙfiÛÔ Î·È ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·12. 11 π‰È·›ÙÂÚ· ÛÙË ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›· Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÂÍ·ÏÒÓÂÙ·È fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ë Ù¿ÛË Ó· ıˆÚÂ›Ù·È ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ˆ˜ Ë ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Ô˘ ı· ÚÔˆı‹ÛÂÈ ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹. ∆· Û¯ÔÏ›· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔÓÙ·È Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÔ˘Ó Ù· ‰Èο ÙÔ˘˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ Î·È ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ¢ı‡ÓË ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘. ∫·Ù’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ë ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË Î·ı›ÛÙ·Ù·È Û¯ÔÏÂÈÔÎÂÓÙÚÈ΋, fiˆ˜ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Û¯ÔÏÂÈÔÎÂÓÙÚÈÎfi, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌfi ÙÔ˘ Hargreaves (1993: 87), Ù›ÓÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ ÁÂÓÈο ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÛÙË ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›·. 12 ŒÚ¢Ó˜ Ì ı¤Ì· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÁÈ· ÙË ÌÂÙ·‚›‚·ÛË ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ fiÚˆÓ ÛÙ· Û¯ÔÏ›·, ÒÛÙ ٷ ›‰È· Ù· Û¯ÔÏ›· Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÔ˘Ó ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, η٤ÏËÍ·Ó ÛÙÔ Û˘Ì¤Ú·ÛÌ· fiÙÈ Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ fiÚˆÓ ‰Â Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Î·È Ì ÙË ¯ÂÈڷʤÙËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ¢ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ‰ËÏ·‰‹ Û¯¤ÛË ·ÈÙ›Ô˘ Î·È ·ÈÙÈ·ÙÔ‡ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ó· ‰È·¯ÂÈÚ›˙ÔÓÙ·È ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÁÈ· Ù· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È ÛÙËÓ ÚÔÔÙÈ΋ Ù˘ ¯ÂÈڷʤÙËÛ‹˜ ÙÔ˘˜ (Day, 1993: 135).
19
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
Ÿˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÛËÌÂÈÒÓÂÈ Ô ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜: «…Ë ÔÚÁ¿ÓˆÛ‹ Ù˘ ÛÙË ‚¿ÛË ÙÔ˘ οı ۯÔÏ›Ԣ ¯ˆÚÈÛÙ¿ ÌÂÁÈÛÙÔÔÈ› ÙÔ ÔÚÁ·ÓˆÙÈÎfi ÎfiÛÙÔ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘. ∏ ·Ó·ÁˆÁ‹ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ÙÔ˘ οı ۯÔÏ›Ԣ Û ·˘ÙfiÓÔÌË ÌÔÓ¿‰· ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·Ùfi Ó· ηχ„ÂÈ Â˘Ú‡ Ê¿ÛÌ· ·Ó·ÁÎÒÓ Î·È ÂӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ, ÁÈ·Ù› ¤Ó· Û¯ÔÏÂ›Ô ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ‰È·ı¤ÙÂÈ ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· Î·È ·ÚÙÈfiÙËÙ· Ì¤ÛˆÓ Ô‡Ù ٷ ηٿÏÏËÏ· ÚfiÛˆ· ÁÈ· ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÌÈ·˜ ‰˘Ó·ÌÈ΋˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜» (1986: 94–95). ¶·Ú¿ Ù·‡Ù· Ë ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È Ë ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È Ë Ì›· ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË. ¢›ÓÔÓÙ·˜ ÌÈ· ·ÏËıÈÓ‹ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· Ì¿ıËÛ˘ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Û ¤Ó· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·Ì¤ÓÔ˘Ì fiÙÈ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ı· Êı¿ÛÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ηÙËÁÔÚ›·˜ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ‚Ú›ÛÎÔ˘ÌÂ: 1. ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, 2. ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û‡Ó‰ÂÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, 3. ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È 4. ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÊÔÚ›˜.
2.3.1. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ¶ÔÏÏ¿ Û¯ÔÏ›· ˘ÈÔıÂÙÔ‡Ó ÌÔÓ٤Ϸ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘, Ù· ÔÔ›· ·Ú¤¯Ô˘Ó ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ÁÈ· ÙÔ ¯Ù›ÛÈÌÔ ÌÈ·˜ ÈÔ ·ÓıÚÒÈÓ˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∆· ÌÔÓ٤Ϸ ·˘Ù¿ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÌÈ· ÔÈÎÈÏ›· ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ÛÂ Â›Â‰Ô Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, fiˆ˜ ÔÌ¿‰Â˜: ●
ÂÎÙ›ÌËÛ˘ ·Ó·ÁÎÒÓ,
●
ÛÙÔ¯ÔıÂÛ›·˜,
●
ۯ‰ȷÛÌÔ‡ ‰Ú¿Û˘,
●
χÛ˘ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ,
●
Ï‹„˘ ·ÔÊ¿ÛˆÓ,
●
·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ˘ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛˆÓ,
●
‰È·ÚÔÛˆÈ΋˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜,
●
‰˘Ó·ÌÈ΋˜ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜,
●
‡ÊÔ˘˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘13 (Kelly, 1992: 55).
13 ŒÓ· ·fi Ù· ÁÓˆÛÙ¿ ηÈÓÔÙfiÌ· ‰ÈÂıÓ‹ ÂÚ¢ÓËÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Â›Ó·È «H ËÁÂÛ›· ÁÈ· ÙË Ì¿ıËÛË» («Carpe Vitan. Leadership for Learning»), ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÈÂÚÂ˘Ó¿ ÔÈ· ÌÔÚÊ‹ ËÁÂÛ›·˜ ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙË Ì¿ıËÛË ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ∆Ô ÚfiÁÚ·ÌÌ·, Ô˘ Û˘ÓÙÔÓ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ John Mac Beach ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ÙÔ˘ Cambridge, ÚÔˆı› ÙË Û˘Ó¤Ú¢ӷ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Ì ÙÔ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ. ™˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· Î·È Û¯ÔÏ›· ·fi ÙȘ ∏.¶.∞., ÙËÓ ∞˘ÛÙÚ·Ï›·, ÙË ¢·Ó›·, ÙË ¡ÔÚ‚ËÁ›·, ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· (¶·Ó. ¶·ÙÚÒÓ,2Ô °˘ÌÓ. ¶ÂÙÚÔ‡ÔÏ˘, 2Ô °˘ÌÓ. ∞Á.¶·Ú·Û΢‹˜, ™¯ÔÏÂ›Ô ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜ ¶·ÙÚÒÓ)Î.¿. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÌÂÙ¿ ÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚfiÌÂÓˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÂÈϤÁÂÙ·È ¤Ó· ı¤Ì· Ô˘ ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ (focus of development). ∏ ÔÌ¿‰· οı ۯÔÏ›Ԣ ¤¯ÂÈ Î·Ù’ ȉ›·Ó Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂȘ Û ٷÎÙ¿ ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù·, ·ÏÏ¿ Î·È Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂȘ Ì ÙËÓ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈ΋ ÔÌ¿‰· ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ì›· ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ. ™ÙËÓ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈ΋ ÔÌ¿‰· Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ¤Ó·˜ «ÎÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜» Ô˘ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·ÏÏ·Á‹˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ηıÔ‰ËÁ› ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, Î·È ¤Ó·˜ ÂÚ¢ÓËÙ‹˜ Ô˘ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÛÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ. ¶ÚԂϤÔÓÙ·È Â›Û˘ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ÙˆÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ¯ˆÚÒÓ.
20
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
2.3.2. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û‡Ó‰ÂÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ˆ˜ ̤ÛÔ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ˙ˆ‹˜ ÛÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·. ¶ÚÔÙ›ÓÔ˘Ó, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘, ÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÂÚÁ·ÛÙËÚ›ˆÓ Ù· ÔÔ›· ı· ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È Ì ٷ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Ô˘ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË Î·È ı· ÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÁÈ· Ì·ıËÙ¤˜ Ì ÎÔÈÓˆÓÈο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· (Huberman, 1989: 72). ¶ÔÏÏ¿ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÙËÓ Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û ı¤Ì·Ù· Ê˘Ï ÙÈÎÒÓ ÚÔηٷϋ„ÂˆÓ Î·È Û ı¤Ì·Ù· ¤ÓÙ·Í˘ ÛÙËÓ ÔÌ¿‰·–ÙÙ¿ÍË Ì·ıËÙÒÓ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÌÂÈÔÓfiÙËÙ˜. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ¤¯ÂÈ Ó· ·›ÍÂÈ ¤Ó·Ó ˙ˆÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÚÔÒıËÛË ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÒÓ Î·È ·ÓÙÈÚ·ÙÛÈÛÙÈÎÒÓ È‰ÂÒÓ, ÛÙËÓ ·Ô‰Ô¯‹ Ù˘ ÁψÛÛÈ΋˜ Î·È ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ ÂÙÂÚfiÙËÙ·˜. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔˆı› ›Û˜ ¢ηÈڛ˜ ÁÈ· Ù· ·È‰È¿ ÙˆÓ ÌÂÙ·Ó·ÛÙÒÓ Î·È Ó· ‚Ú›ÛÎÂÈ Ï‡ÛÂȘ ÁÈ· ÙÔ Ò˜ ı· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ì ÌÈ· ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÛÙËÓ ÔÔ›· ‰È¿ÊÔÚ˜ Ê˘ÏÂÙÈΤ˜, ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜ Î·È ÁψÛÛÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ı· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ˙‹ÛÔ˘Ó Ì·˙› ÛÂ Û˘Óı‹Î˜ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘ Î·È ÈÛfiÙËÙ·˜. ŒÙÛÈ, ·ÚÎÂÙ¿ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÙËÓ Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘˜ Û ı¤Ì·Ù· ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ Î·È ·ÓÙÈÚ·ÙÛÈÛÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ (Ú‚Ï. Grugeon Î.¿., 1989: 65, Abbott Î.¿., 1989: 200, Chatwin Î.¿., 1988: 130, ª¿ÚÎÔ˘, 1996: 62, £. ¶··ÎˆÓÛÙ·ÓÙ›Óo˘ Î·È §. ¢ÂÏÏ·ÛÔ‡‰·˜, 1995: 21).
2.3.3. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ̤ۈ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ∞ÚÎÂÙ¿ Û¯ÔÏ›· ‰ÔÎÈÌ¿˙Ô˘Ó ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋ Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∏ ·˘ÙÔÂÎÙ›ÌËÛË Î·È ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ıˆÚÂ›Ù·È ¤Ó· ‰˘Ó·ÌÈÎfi ÂÚÁ·ÏÂ›Ô ÁÈ· ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ·Ó¿Ù˘ÍË14. ∏ ¤Ú¢ӷ ÙˆÓ Hoover Î·È Carrol ÂȂ‚·›ˆÛ ÙËÓ ·Ú·¿Óˆ ı¤ÛË, ÂÈÛËÌ·›ÓÔÓÙ·˜ fiÙÈ Ë Ì¤ıÔ‰Ô˜ Ù˘ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÌÂÙ·‚È‚¿˙ÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Î·È ÙËÓ ·fiÊ·ÛË ÁÈ· ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi (Hoover & Carrol, 1987: 180–188). ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ Ë ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÚÔÙ›ÓÂÙ·È ˆ˜ ·¿ÓÙËÛË ÛÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙȘ ȤÛÂȘ ÁÈ· ÏÔÁÔ‰ÔÛ›· (accountability)15 (Ú‚Ï. Eraut, 1987: 734, Radnor, 1990: 151). °È· Ù· ı¤Ì·Ù· ·˘Ù¿ ı· Á›ÓÂÈ ÂÎÙÂÓ¤ÛÙÂÚË ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘.
14 ª›· ·fi ÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÓÙ·È Â›Ó·È Ë ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÈıˆڋÛˆÓ, ÛÙȘ Ôԛ˜ fiÏÔ ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi οÓÂÈ ÌÈ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ·Ó·ÛÎfiËÛË Ù˘ ÙÚ¤¯Ô˘Û·˜ Ú·ÎÙÈ΋˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ¶·Ú¿ ÙȘ ·ÌÊÈ‚Ôϛ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘ˆı› ÁÈ· ÙËÓ ÂÁ΢ÚfiÙËÙ· ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÈıˆڋÛˆÓ, ÏfiÁˆ Ù˘ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ Ô˘ ‰È·Ù˘ÒÓÔÓÙ·È, ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È Ë ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ë ÔÔ›· ÌÔÚ› Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ Û ‚ÂÏÙȈÙÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘ Î·È ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘. 15 ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ «ÏÔÁÔ‰ÔÛ›·» (·fi‰ÔÛË ÏfiÁÔ˘, ·ÔÏÔÁÈÛÌfi˜) ÂÓÓÔԇ̠ÙË ‰È·‰Èηۛ· ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· Ù· Û¯ÔÏ›· ·ÊÂÓfi˜ «ÂȉÂÈÎÓ‡Ô˘Ó» ÛÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÙȘ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘˜ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË Ó· ÂÈʤÚÔ˘Ó ÙȘ ··Ú·›ÙËÙ˜ ·ÏÏ·Á¤˜, fiÙ·Ó Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ù· ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓ·. «™Â ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÔ›· Ë ·fi‰ÔÛË ÏfiÁÔ˘», ÁÚ¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ô Duncan, «Â›Ó·È ¤Ó· Û‡ÓıËÌ· ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ ‹ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÂÚÁÔ‰fiÙ˜, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ‡¯ÔÓÙ·È Ó· ÈÛÙ¤„ÂÈ Ë ÎÔÈÓfiÙËÙ· fiÙÈ fi¯È ÌfiÓÔ ÌÔÚ› Ó· ÙÔ˘˜ ÂÌÈÛÙ¢ı›, ·ÏÏ¿ fiÙÈ Â›Ó·È ÈηÓÔ› Ó· ÂϤÁ¯Ô˘Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÙÔ ÙÈ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÛÙ· Û¯ÔÏ›· Î·È Ó· ÂÌϤÎÔÓÙ·È Û ÌÈ· Û˘Ó¯‹ ‰È·‰Èηۛ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘» (1990: 34).
21
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
2.3.4. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ˘ÏÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙ·‰È·Î¿ Ë È‰¤· Ù˘ ·fi ÎÔÈÓÔ‡ ¤Ú¢ӷ˜ ÙˆÓ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÓ ÂÓÂÚÁ›· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ì ÛÙfi¯Ô ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ (Goodlad,1993: 25). ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Û¯ÔÏ›·, Û˘ÓÂÚÁ·˙fiÌÂÓ· Ì ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ·, Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÂÓÂÚÁ¿ Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÈÛ·ÁˆÁÈ΋˜ ‹ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞˘Ù¿ Ù· Û¯ÔÏ›· ·Ô‰¤¯ÔÓÙ·È ÌÈ· ‰¤ÛÌ¢ÛË Û ¤Ó· Ó‡̷ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÌÈ· ‰È·Ú΋ ‰È·‰Èηۛ· ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙÈ΋˜ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ (thoughtful inguiry reflection). ™ÙË Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÌÂٷ͇ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÒÓ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ ‰ÂÓ Â›Ó·È ·ÏÒ˜ ·Ú·Ï‹Ù˜ Î·È ÂÎÙÂÏÂÛÙ¤˜ ÙˆÓ Úo˚fivÙˆÓ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜, ·ÏÏ¿ ÂÓÂÚÁÔ› Û˘ÌÌÂÙ¤¯oÓÙ˜ ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Î·È ÙË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ (Stevenson, 1993: 101). µÂ‚·›ˆ˜ Û ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ·Ú·ÁÓˆÚÈÛÙ› Ë Èı·ÓfiÙËÙ· Ù˘ ‰È·ÊÔÚ¿˜ ‹ ·ÎfiÌË Î·È Ù˘ ·Û˘Ìʈӛ·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È Û’ ·˘Ù‹Ó ÙÔ˘ ·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÚÔηϤÛÂÈ, ÂÓ›ÔÙÂ, Î·È Î¿ÔȘ ÂÓÙ¿ÛÂȘ. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿ Ë ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ Ú·ÎÙÈ΋˜ ıˆڛ·˜ Ù˘ ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ··ÈÙ› Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÒÓ ÂÚ¢ÓËÙÒÓ (Stoddart, 1993: 8). ŒÙÛÈ, fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È fiÙÈ ÙÔ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ¤¯ÂÈ Ó· ·›ÍÂÈ ¤Ó·Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ (§·ÌÚ¿ÎË–¶·Á·ÓÔ‡, 1992: 13). ∫·Ù¿ ÙȘ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜ ¿Ù˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ȉڇ̷ٷ, fiˆ˜ ÌÔ˘Û›·, ‚ÔÙ·ÓÈÎÔ› ΋ÔÈ, ΤÓÙÚ· ÂÈÛÙ‹Ì˘ Î·È Ù¯ÓÔÏÔÁ›·˜, ÂÓ˘‰Ú›· ÎÙÏ. (∫Ô˘Ï·˚‰‹˜, 2005: 171), ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, Ù· ÔÔ›· Û˘Ó‹ıˆ˜ ¤¯Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏË ·‹¯ËÛË ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÏfiÁˆ Ù˘ ·ÍÈÔÔ›ËÛ˘ ‚Ȉ̷ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Ì¿ıËÛ˘ Î·È ÂÓfi˜ Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡ ÂÎÊÚ·ÛÙÈÎÒÓ Ù¯ÓÈÎÒÓ Î·È Ù¯ÓÔÏÔÁÈÎÒÓ Î·ÈÓÔÙÔÌÈÒÓ (ÁÚ·ÙÔ‡ ÏfiÁÔ˘, ‹¯Ô˘, ÂÈÎfiÓ·˜, video, ·ÏÏËÏÂȉڷÛÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∏/À). ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÂȉÈÒÎÂÙ·È Ë Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜. ∞ÚÎÂÙÔ› Ì¿ÏÈÛÙ· ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ ÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó Î·È Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡Ó ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜. ∏ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÂÌÂÈÚ›·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÂÓ ÂÓÂÚÁ›· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÂȉÈÎÔ‡˜ ÂÚ¢ÓËÙ¤˜, ÂȉÈÎÔ‡˜ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ˜, ÌÔ˘ÛÂÈÔÏfiÁÔ˘˜ Î·È ÌÔ˘ÛÂÈԷȉ·ÁˆÁÔ‡˜ Â›Ó·È ÔχÙÈÌË Î·È ÁÈ· Ù· ‰‡Ô ̤ÚË. ŒÙÛÈ, ηı›ÛÙ·Ù·È È‰È·›ÙÂÚ· ÂӉȷʤÚÔ˘Û· Ë ÚfiÙ·ÛË Ó· ·ÍÈÔÔÈËı› ·˘Ù‹ Ë Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Î·È ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË Ù˘ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. 16 √ Hargreaves (1995: 329-365) ¤¯ÂÈ Î·Ù·Ù¿ÍÂÈ ÙȘ ÓÔÔÙÚԛ˜ Ô˘ ÂΉËÏÒÓÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÛÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ Û ٤ÛÛÂÚȘ ηÙËÁÔڛ˜: ·) ¡ÔÔÙÚÔ›· ÙÔ˘ ·ÙÔÌÈÛÌÔ‡, Ë ÔÔ›· Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Â›Ó·È Ë Ï¤ÔÓ Û˘¯Ó‹ ÛÙ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Û¯ÔÏ›·. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ó· ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó ›Ûˆ ·fi ÎÏÂÈÛÙ¤˜ fiÚÙ˜. ‚) ¡ÔÔÙÚÔ›· ÙÔ˘ ‰È·ÌÂÚÈÛÌÔ‡. ™Â ÌÂÚÈο Û¯ÔÏ›· ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È Ë Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ¿Ù˘ˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÔÈ Ôԛ˜ ÂӉȷʤÚÔÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ˘ÂÚÔ¯‹˜ Î·È ÈÛ¯‡Ô˜. √È ÔÌ¿‰Â˜ ·˘Ù¤˜, Â›Ó·È Î¿ÔȘ ÊÔÚ¤˜, Î·È ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈΤ˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. Á) ¡ÔÔÙÚÔ›· Ù˘ Ù¯ÓËÙ‹˜ Û˘Ó·‰ÂÏÊÈÎfiÙËÙ·˜. ∏ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÚÔÙ›ÓÂÈ Û˘Ó‹ıˆ˜ οÔȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ÁÈ· ¤Ó·Ó ÎÔÈÓfi ۯ‰ȷÛÌfi Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Ó ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Îϛ̷ÙÔ˜ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ∏ Ù¯ÓËÙ‹ Û˘Ó·‰ÂÏÊÈÎfiÙËÙ· –ηٿ ÙÔÓ Hargreaves– ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ÌÈ· Ê¿ÛË ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·˜ ÁÈ· ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›·, ·ÏÏ¿ ÌÔÚ› Ó· ÂÎÊ˘ÏÈÛÙ› Û ¤Ó· ˘ÔηٿÛÙ·ÙÔ Ù˘ ÁÓ‹ÛÈ·˜ ÓÔÔÙÚÔ›·˜ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜. ‰) ¡ÔÔÙÚÔ›· Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜. ŸÙ·Ó ÂÈÎÚ·Ù› Ë ÓÔÔÙÚÔ›· Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜, ηÏÏÈÂÚÁÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ·ÓıÚÒÈÓ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ Û˘Ó·‰¤ÏʈÓ, ˘¿Ú¯ÂÈ Îϛ̷ ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Î·È ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÙ·È Ë Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË Î¿ıÂ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘.
22
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
2.4. ¶ƒ√°ƒ∞ªª∞∆∞ ª∂ ∂¶π∫∂¡∆ƒ√ ∆√ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫√ ¶ƒ√™ø¶π∫√ ª∂™ø ¶ƒ√ø£∏™∏™ ™À¡∂ƒ°∞∆π∫ø¡ ™Ã∏ª∞∆ø¡ ∂¶∞°°∂§ª∞∆π∫∏™ ∞¡∞¶∆À•∏™ ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ‰›ÓÂÙ·È ÌÂÁ¿ÏË ÛËÌ·Û›· ÛÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜16. ∏ ¤Ú¢ӷ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ fiÙÈ Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÚÔ¿ÁÔ˘Ó ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÚÔ¿ÁÔÓÙ·È Î·È ÔÈ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ·Ó¿Ù˘ÍË. ∏ ÂÈÙ˘¯›· ‹ Ë ·ÔÙ˘¯›· Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÎÚ›ÓÂÙ·È ÙÂÏÈο ·fi Ù· Û¯‹Ì·Ù· ÙˆÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Û¯¤ÛˆÓ, ·ÊÔ‡ Ô ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¤¯ÂÈ ‚·ıÈ¿ ›‰Ú·ÛË ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘˜, ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÍÂÏ›ÛÛÔÓÙ·È ˆ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› (Hargreaves, 1995: 331 Î·È 354, Berlak, 1987: 169, Cole, 1991: 415, Raymond Î.¿., 1995: 243). ∆Ș ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜ ‰ÔÎÈÌ¿˙ÔÓÙ·È, Û˘Ó‹ıˆ˜ Ì ÂÈÙ˘¯›·, Û¯‹Ì·Ù· Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜, ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘, ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ Î·È Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ ÌÂٷ͇ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∏ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÌÂٷ͇ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÌÔÚ›, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, Ó· ·ÊÔÚ¿: ·) ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÂȉÈÎÒÓ ÁÓÒÛÂˆÓ Û ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÁÓˆÛÙÈÎfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ· ‚) ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÂÓfi˜ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ ‹ ÌÈ·˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ Á) ÙË Û˘Ó‰È‰·Ûηϛ· οÔÈˆÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ (Ú‚Ï. Thiessen, fi..: 154–155)· ‰) ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË ÂÓfi˜ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙȘ ÌÔÚʤ˜ ‰È¿‰Ú·Û‹˜ ÙÔ˘ Ì ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜17 (Ú‚Ï. Aitken & Mildon, 1992: 13, Gates, 1989: 12). ∂›Ó·È ›Û˘ Èı·ÓfiÓ Î¿ÔÈÔ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ˆ˜ Û˘ÓÙÔÓÈÛÙ‹˜ ÌÈ·˜ ÔÌ¿‰·˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÙÔ˘, fiÓÙ·˜ ÂȉÈÎfi˜ Û οÔÈÔ Ì¿ıËÌ·. ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ‰È·‰Èηۛ· ÌÔÚ› Ó· ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi οÔÈÔÓ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ ‹ ·fi ÔÌ¿‰· Â͈ÙÂÚÈÎÒÓ ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓˆÓ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÒÓ (Ú‚Ï. Hargreaves, 1995: 330, Thiessen, fi..: 153). ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ Ë ¿ÓıËÛË ÙˆÓ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎÒÓ Û¯ËÌ¿ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÌÔÚ› ÂÓ Ì¤ÚÂÈ Ó· ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙÔ Í¤ڷÛÌ· ÙˆÓ ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ Ù˘ ·Ï·ÈfiÙÂÚ˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜, fiÔ˘ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ «‹ÍÂÚ» ÙÈ ¤Ú ӷ οÓÂÈ. ™‹ÌÂÚ· ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›, ‰È·ı¤ÙÔÓÙ·˜ ÌÈ· ÔÈÎÈÏ›· ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ ÂÈÏÔÁ‹˜ ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜, ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ· Î·È ¤¯Ô˘Ó ¤ÓÙÔÓË ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Î·È ·ÏÏËÏÔ‚Ô‹ıÂÈ·. ¶ÚÔÛÙÚ¤¯Ô˘Ó, fiÙ·Ó ¯ÚÂÈ·ÛÙ›, ÛÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘˜, Ô˘ Â›Ó·È ÌÈ· ÈÔ ÔχÙÈÌË ËÁ‹ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÂͤÏÈ͢, (Thiessen,1995: 153), Î·È Û˘¯Ó¿ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ‰›ÎÙ˘· Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜.
17 √È ÚfiÏÔÈ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ˘ÈÔıÂÙ‹ÛÂÈ ¤Ó·˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Â›Ó·È ·ÊÂÓfi˜ ·˘Ùfi˜ ÙÔ˘ Ù˘ÈÎÔ‡ ‹ ¿Ù˘Ô˘ ·Ú·ÙËÚËÙ‹ («coach») Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ·˘Ùfi˜ ÙÔ˘ Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘. ™ÙÔ ·Ú·¿Óˆ Ï·›ÛÈÔ ¤¯ÂÈ ·ÍÈÔÔÈËı› ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ̤ۈ Ù˘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ ‰‡Ô Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ Ô˘ ·ÔÊ·Û›˙Ô˘Ó Ó· Û˘ÓÂÚÁ·ÛÙÔ‡Ó ÁÈ· ÌÈ· Û˘ÌʈÓË̤ÓË ¯ÚÔÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô, ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· Ô ¤Ó·˜ ¤¯ÂÈ ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ «‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ‹» Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ Î·È ·ÎÔ‡ÂÈ ÙÔÓ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ Ì ·fiÏ˘ÙÔ Û‚·ÛÌfi, ÂÓÛ˘Ó·›ÛıËÛË Î·È ÂÓÙÈÌfiÙËÙ·. §ÂÈÙÔ˘ÚÁ› ‰ËÏ·‰‹ ˆ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·ÎÔÏÔ˘ı› ·ÏÏ·Á‹ ÚfiψÓ. √ «ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜» Á›ÓÂÙ·È Û˘Ì‚Ô˘Ï¢fiÌÂÓÔ˜. ∆Ô ‰˘·‰ÈÎfi ·˘Ùfi Û¯‹Ì·, Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ÂÚ¢ÓËÙÈο Â˘Ú‹Ì·Ù·, ‚ÔËı¿ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ÂÍÂÏȯıÔ‡Ó (Ú‚Ï. Edge, 1992: 62).
23
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
2.4.1. ¢›ÎÙ˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ – ¢›ÎÙ˘· Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ ŒÓ· ·fi Ù· Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈο Û¯‹Ì·Ù· Ô˘ ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ¯ÒÚ˜ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙË ªÂÁ¿ÏË BÚÂÙ·Ó›· Â›Ó·È Ù· ‰›ÎÙ˘· «ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ Ì¿ıËÛ˘». √È ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ·˘Ù¤˜ ·Ú¤¯Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ó· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÙÔ‡Ó, Ó· ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ó ÂÌÂÈڛ˜, Ó· ÌÔÈÚ·ÛÙÔ‡Ó Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· Î·È ÙȘ ·ÁˆÓ›Â˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ·Ó·Ï‡ÛÔ˘Ó Û ‚¿ıÔ˜ „˘¯Ô·È‰·ÁˆÁÈο ı¤Ì·Ù·, ηıÒ˜ Î·È ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù˘ ηıËÌÂÚÈÓ‹˜ ‰È‰·ÎÙÈÎÔÌ·ıËÛȷ΋˜ Ú¿Í˘. ∞ÚÎÂÙ¿ ·fi Ù· ‰›ÎÙ˘· ·˘Ù¿ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏ›˙ÔÓÙ·È ÛÙË Û‡Ó‰ÂÛË ıˆڛ·˜ Î·È Ú¿Í˘ Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó Ú·ÎÙÈΤ˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋˜–Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ (Elliott, 2005: 42–61). ™Â οı ‰›ÎÙ˘Ô Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ Ë ·ÚÔ˘Û›· ÂÓfi˜ ÎÚÈÙÈÎÔ‡ Ê›ÏÔ˘18–Û¯ÔÏÈÎÔ‡ Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘, ÂÚ¢ÓËÙ‹ ‹ ·Î·‰ËÌ·˚ÎÔ‡– Ô˘ ı· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ·ÂÌÏ·ÎÔ‡Ó ·fi ÙËÓ «Ù˘Ú·ÓÓ›· ÙÔ˘ ÔÈΛԢ» Î·È Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙË ‰ÔÎÈÌ‹ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂˆÓ Î·È ¿ÏÏˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ. √ ÎÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ¤¯ÂÈ Î·ıÔ‰ËÁËÙÈÎfi ÚfiÏÔ, ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ Î·È ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ, ÚÔÛʤÚÂÈ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË, ÂÌÏÔ˘Ù›˙ÂÈ ÙÔÓ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi Ì ÂÚ¢ÓËÙÈο ‰Â‰Ô̤ӷ ‹ ÁÓÒÛÂȘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ú·¯ı› Û ¿ÏÏ· Ï·›ÛÈ·, ·Ú¤¯ÂÈ Û˘Ì‚Ô˘Ï¤˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ Î·Ù¿ÏÏËÏˆÓ ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ Î·È –Ì ‰Â‰Ô̤ÓË ÙËÓ ·Ê·ÈÚÂÙÈ΋ Î·È ÙË Û˘ÓıÂÙÈ΋ ÙÔ˘ ÈηÓfiÙËÙ·– ‚ÔËı¿ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ÌËÓ ÂÌÏ·ÎÔ‡Ó Û ÂÚÈÙˆÛÈÔÏÔÁ›Â˜, ·ÏÏ¿ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙË Û‡ÓıÂÛË Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ÂÌÂÈÚ›·˜ Ì ıˆÚËÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ (Ú‚Ï. ª·Á¿Î˘, 2005: 202). ∆ËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÁÈ· ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÂÓfi˜ Ù¤ÙÔÈÔ˘ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ¤¯ÂÈ Ô ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ‹ ÔÈ ‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ οÔÈˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ, ÔÈ Û‡ÏÏÔÁÔÈ ‰È‰·ÛÎfiÓÙˆÓ, Ô Û¯ÔÏÈÎfi˜ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜, οÔÈÔ˜ ÂÚ¢ÓËÙ‹˜ ‹ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·Îfi˜. ∞·Ú·›ÙËÙ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ï‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ ÙˆÓ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ Â›Ó·È Ë ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË Û¯¤ÛÂˆÓ ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Î·È Ë ·ÔÊ˘Á‹ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘ ÈÂÚ·Ú¯Èο ‹ ıÂÛÌÈο ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚÔ˘ › ÙˆÓ ¿ÏψÓ. ∫¿ÔȘ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ Ì¿ıËÛ˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ‰ÈÂ˘Ú˘Ì¤Ó· Î·È ¤¯Ô˘Ó Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚ÂÈ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÂÙ·›ÚÔ˘˜ ÛÙË Û˘˙‹ÙËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ, fiˆ˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÁÔÓ›˜, ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡˜ ˘·ÏÏ‹ÏÔ˘˜, ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Î.¿. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› ‚‚·›ˆ˜ fiÙÈ ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÙˆÓ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ Ì¿ıËÛ˘ ÌÔÚ› Ó· ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÙ› Û ·Í›Â˜ Î·È Ú·ÎÙÈΤ˜ Ô˘ ÌÔÈ¿˙Ô˘Ó Ì ·˘Ù¤˜ Ù˘ ·ÁÔÚ¿˜, fiˆ˜ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÛÙËÓ Â›Ù¢ÍË ·Ú·ÁˆÁÈÎfiÙËÙ·˜–·Ô‰ÔÙÈÎfiÙËÙ·˜19. ¶·Ú¿ Ù·‡Ù· Ù· ‰›ÎÙ˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ (fiˆ˜ ÙÔ Foxfire ∆eacher Networks) Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÌÈ· ÂӉȷʤÚÔ˘Û· ÚfiÙ·ÛË ÛÙÔ ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (Ú‚Ï. Smith, Wigginton Î.¿., 1991: 193). ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËıÔ‡Ó Î·È Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó: ●
ÔÌ¿‰Â˜ ÌÂϤÙ˘ Î·È ‰È·ÏfiÁÔ˘ οÔÈˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ,
●
ÔÌ¿‰Â˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÒÓ ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ,
18 π‰È·›ÙÂÚË ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ ÎÚÈÙÈÎÔ‡ Ê›ÏÔ˘ Î·È ‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ‹ (facilitator) ı· Á›ÓÂÈ ÛÙËÓ ¤Ú¢ӷ-‰Ú¿ÛË. 19 ∫¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ¤¯ÂÈ Û˘Ì‚Â›, ÂÓ ÔÏÏÔ›˜, ÛÙË ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›· (Ú‚Ï. Elliott, fi..: 44-47), fiÔ˘ Ù· ‰›ÎÙ˘· ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó Î·Úfi Ù˘ ΢‚ÂÚÓËÙÈ΋˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜. ÀÂÓı˘Ì›˙Ô˘Ì fiÙÈ ÛÙË ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›· Ë ÂÈÏÔÁ‹ Û¯ÔÏ›Ԣ ·fi ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ Á›ÓÂÙ·È Ì ‚¿ÛË ÙȘ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÙˆÓ ÂÈıˆÚËÙÒÓ Î·È Ù· ‰È·ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ›‰ÔÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Û ÚÔÙ˘ÔÔÈË̤ӷ ÙÂÛÙ Î·È ÁÂÓÈΤ˜ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ. ŒÙÛÈ, ÔÈ ‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ÂӉȷʤÚÔÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ˘ÈÔı¤ÙËÛË ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ ‚¤ÏÙÈÛÙ˘ ·fi‰ÔÛ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ì·ıËÙÒÓ.
24
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
OÈ Â˘Úˆ·˚Τ˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
●
ÔÌ¿‰Â˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡,
●
ÔÌ¿‰Â˜ Û‡ÓÙ·Í˘ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ (Ú‚Ï. Jackson, 1995: 110),
●
ÔÌ¿‰Â˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ó¤ˆÓ ÌoÓÙ¤ÏˆÓ Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ,
●
ÔÌ¿‰Â˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋˜–Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ (¤Ú¢ӷ˜–‰Ú¿Û˘) ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÒıËÛË ·ÏÏ·ÁÒÓ ÛÙ· Û¯ÔÏ›· Î.¿.
2.4.2. ∞˘ÙÔηıÔ‰ËÁÔ‡ÌÂÓË Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË: ∫‡ÎÏÔÈ ÌÂϤÙ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ – √Ì¿‰Â˜ ·˘ÙÔÌfiÚʈÛ˘ ∞ÚÎÂÙ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ·ÔÊ·Û›˙Ô˘Ó Ó· ۯ‰ȿÛÔ˘Ó ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜ ¤Ó· ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ·. ™˘ÁÎÂÎÚÈÌÂÓÔÔÈÔ‡Ó ÙȘ ÂÏÏ›„ÂȘ ÙÔ˘˜, ÂÈϤÁÔ˘Ó Ù· ‚È‚Ï›· Ô˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È Î·È ÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó Î‡ÎÏÔ˘˜ ÌÂϤÙ˘20. ÕÏϘ ÊÔÚ¤˜ ¿ÏÈ, fiˆ˜ ¤¯Ô˘Ì ‹‰Ë ·Ó·Ê¤ÚÂÈ, ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÚˆÙ‡ÔÓÙ· Î·È ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈۋ ÙÔ˘˜, Û˘ÓÂÚÁ·˙fiÌÂÓÔÈ Ì ¿ÏÏÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‹/Î·È Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜–ÂÈÌÔÚʈ٤˜ (.¯. Û¯ÔÏÈÎÔ‡˜ Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘˜, ÂÚ¢ÓËÙ¤˜, ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÔ‡˜ Î.¿.). ™˘¯Ó¿, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ·˘ÙÔÌfiÚʈÛ˘, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Î·È ÙȘ Ӥ˜ Ù¯ÓÔÏÔÁ›Â˜. ∏ ·˘ÙÔηıÔ‰ËÁÔ‡ÌÂÓË Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙËÓ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ‰È¿ ‚›Ô˘ Ì¿ıËÛ˘, ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÙÔ˘ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ÔÚ›·˜, ··ÓÙÒÓÙ·˜ ÛÙ· ÂÚˆÙ‹Ì·Ù·: «¶ÔÈÔ˜ ›̷È; ∆È ¯ÚÂÈ¿˙ÔÌ·È; ¶Ò˜ ÌÔÚÒ Ó· ‚Úˆ ‚Ô‹ıÂÈ·;» √ Clark Û˘Ì‚Ô˘Ï‡ÂÈ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜: «ŸÙ·Ó Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÎfiÛÌÔ˜ Î·È Ë ‰ÔÌ‹ ÙÔ˘ ·ÁÁ¤ÏÌ·ÙÔ˜ ·‡Ô˘Ó Ó· Û·˜ ·Ú¤¯Ô˘Ó ÙËÓ ·›ÛıËÛË Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ Î·È Ù˘ ÚÔfi‰Ô˘, ÌÔÚ›Ù ӷ ·Ú¯›ÛÂÙ ӷ ÙËÓ ·Ú¤¯ÂÙ ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÛÙÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ Û·˜» (1995: 127 Î·È 132). ∆· ̤ÏË Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÂÚ¢ÓËÙÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Ô˘ ÚÔÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙËÓ ·˘ÙÔηıÔ‰ËÁÔ‡ÌÂÓË Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ˆ˜ ÛÎÂÙfiÌÂÓÔ˘˜ ·ÁÁÂÏ̷ٛ˜, Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÈϤÁo˘Ó, Ó· ۯ‰ȿ˙Ô˘Ó, Ó· ·Ó·ıˆÚÔ‡Ó, Ó· ·Ó·‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·È ·fi ÙȘ ÂÌÂÈڛ˜ ÙÔ˘˜. ∏ ·˘ÙÔ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Â›Ó·È ÌÈ· Û˘Ó¯‹˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›·, Ë ÔÔ›· ··ÈÙ› Ó· ¤¯ÂȘ ÌÈ· ¤ÓÙÈÌË Î·È ·ÓÔȯً Ì·ÙÈ¿ ÛÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛË ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ¤ÚÁÔ˘, Ó· ÂÓÙÔ›˙ÂȘ Ù· ‰˘Ó·Ù¿ ÛËÌ›·, ·ÏÏ¿ Î·È ÂΛӷ ÛÙ· ÔÔ›· Â›Ó·È ·Ó·Áη›· Ë ‚ÂÏÙ›ˆÛË Î·È Î·ÙfiÈÓ Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÂȘ ¤Ó· ÚÔÛˆÈÎfi Ï¿ÓÔ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ21 (Clark, 1995: 125 Î·È 128). ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙ› fiÙÈ ÛÙÔȯ›· ·˘ÙÔηÙ¢ı˘ÓfiÌÂÓ˘ Ì¿ıËÛ˘ Â›Ó·È Î·Ïfi Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. 20 ∆Ô˘˜ ·ÎÏÔ˘˜ ÌÂϤÙ˘ ·˘ÙÔÌfiÚʈÛ˘ –ηٿ ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙˆÓ Î‡ÎÏˆÓ ÌÂϤÙ˘ Ù˘ ∞Á›·˜ °Ú·Ê‹˜ (Bibelkreise), ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¿ÓıÈÛ·Ó Î·Ù¿ ÙÔÓ 18Ô Î·È ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ· ÛÙȘ ÚÔÙÂÛÙ·ÓÙÈΤ˜ ΢ڛˆ˜ ¯ÒÚ˜– ÙÔ˘˜ Û˘Ó·ÓÙ¿Ì ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ÛÙË ™Ô˘Ë‰›·, fiÙ·Ó ÔÈ ÂÚÁ¿Ù˜ ·ÔÊ·Û›˙Ô˘Ó Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· Ù˘ ÂÏÏÈÔ‡˜ ÌfiÚʈۋ˜ ÙÔ˘˜. ŒÎÙÔÙ ·ÚÎÂÙ¤˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÂÓÒÛÂȘ ¤¯Ô˘Ó ·ÍÈÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙË Ì¤ıÔ‰Ô ·˘Ù‹ Û ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈṲ̂ÓË ÌÔÚÊ‹. 21 √ Huberman ÚÔÙ›ÓÂÈ ¤Ó· ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÛÙ‹ÚÈ͢ ÙÔ˘ «·˘ıfiÚÌËÙÔ˘» ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ∞ÓÙÏ› Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘: ·) ·fi ÌÈ· ¤Ú¢ӷ Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛ ·fi ÙÔ 1979 ¤ˆ˜ ÙÔ 1986 Ì ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘ ‰Â‡ÙÂÚ˘ ‚·ıÌ›‰·˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÛÙË °ÂÓÂ‡Ë Î·È ÛÙÔ µÔÓÙ Ì ı¤Ì· ÙÔÓ Î‡ÎÏÔ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ‚) ·fi ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÛÙË °ÂÓ‡Ë, fiÔ˘ ·Ú·Û¯¤ıËÎÂ, Ì ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÙ˘¯›·, ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÛÙ‹ÚÈÍË Û ¢ηÈÚȷΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ó· ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÙÔ‡Ó. ŒÓ· ·fi Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘ Â›Ó·È fiÙÈ ÔÈ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÌÔÚʤ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÌ‚ÔÏÈ·ÛÙÔ‡Ó Ì ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÙÔ˘ ·˘ıfiÚÌËÙÔ˘ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ∞˘Ùfi Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ ı· ··ÈÙ‹ÛÂÈ ÙË ÚÈ˙È΋ ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ÙÚfiˆÓ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÈÌfiÚʈÛ˘. °Ú¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο «∂ÓÒ, ÁÈ· ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ·, ÍÔ‰¤„·Ì ¯Ú‹Ì·Ù· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ Ï‹Úˆ˜ ÂÍÔÏÈṲ̂ӷ ÂÚÈÊÂÚÂȷο ΤÓÙÚ·, ı· ¤Ú ̿ÏÏÔÓ Ó· ›¯·Ì ÂÂÓ‰‡ÛÂÈ Û ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ÔÈ΋̷ٷ Ô˘ ı· ‹Ù·Ó ÙÔÔıÂÙË̤ӷ ‰›Ï· ÛÙ· Û¯ÔÏ›·» (Huberman, 1995: 215).
25
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
0
3 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
™ÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÓËϛΈÓ, ÁÂÓÈο, ¤¯ÂÈ ·Ó·Ù˘¯ı› Â‰Ò Î·È ¯ÚfiÓÈ· ¤Ó·˜ ÔχÏ¢ÚÔ˜ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi˜ Û ۯ¤ÛË Ì ÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È (Mezirow, 1991). ∏ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ Û˘˙‹ÙËÛË ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ì¿ıËÛ˘ ÙˆÓ ÂÓËÏ›ÎˆÓ Â›Ó·È ·ÎfiÌË ·ÓÔȯً. ™›ÁÔ˘Ú· fï˜ fiÏ· Ù· ÂÚ¢ÓËÙÈο ‰Â‰Ô̤ӷ, ÔÈ ıˆÚËÙÈΤ˜ ·fi„ÂȘ, ·ÏÏ¿ Î·È Ë Û˘ÛÛˆÚÂ˘Ì¤ÓË ÂÌÂÈÚ›· ÛÙÔ Â‰›Ô ·˘Ùfi Û˘ÁÎÏ›ÓÔ˘Ó Û οÔÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ô˘ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ÂÓ‹ÏÈΘ ÂÎ·È‰Â˘fiÌÂÓÔÈ (Ú‚Ï. Rogers, 1999: 92-105, ∫fiÎÎÔ˜, 2005: 86-93). ∆· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·˘Ù¿, Ù· ÔÔ›· Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È Î·È ÛÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ˘fi„Ë ÙfiÛÔ ·fi ÙÔ˘˜ ۯ‰ȷÛÙ¤˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ fiÛÔ Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚʈ٤˜. ·) √È ÂÓ‹ÏÈΘ Â›Ó·È ÊÔÚ›˜ ÁÓÒÛÂˆÓ Î·È ÂÌÂÈÚÈÒÓ: ∫¿ı ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˜ ‰È·ı¤ÙÂÈ ¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ ÁÓÒÛÂˆÓ Î·È ÂÌÂÈÚÈÒÓ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Û οÔÈÔÓ ‚·ıÌfi Ì ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ ‰Â ÏËÊı› ˘fi„Ë Ë ÂÌÂÈÚ›· ·˘Ù‹, ÙfiÙÂ Â›Ó·È Èı·ÓfiÓ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ó· ÓÈÒÛÂÈ fiÙÈ ·ÔÚÚ›ÙÂÙ·È Ô ›‰ÈÔ˜ ˆ˜ ÚfiÛˆÔ. ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÏÔÈfiÓ, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, Ó· ·ÍÈÔÔÈÂ›Ù·È Ô ÏÔ‡ÙÔ˜ ÙˆÓ ÁÓÒÛÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÌÂÈÚÈÒÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ. ‚) √È ÂÓ‹ÏÈΘ ÂÈ˙ËÙÔ‡Ó ÂÓÂÚÁfi Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙË Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ·: √È ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›, ˆ˜ ÂÓ‹ÏÈΘ, ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË, ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· ÁÈ· ·˘ÙÔηıÔÚÈÛÌfi. ∂È˙ËÙÔ‡Ó ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ Û fiϘ ÙȘ Ê¿ÛÂȘ Ù˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Î·È ÚÔÙÈÌÔ‡Ó ÔÈ ıÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÓfiÙËÙ˜ Ó· Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜. ¢Â ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ÂÁÎψ‚›˙ÔÓÙ·È Û ÚfiÏÔ ·ıËÙÈÎÒÓ ·ÎÚÔ·ÙÒÓ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ·fiÏ˘ÙˆÓ ı¤ÛÂˆÓ ·fi ÌÈ· ·˘ıÂÓÙ›·. À¿Ú¯Ô˘Ó ‚‚·›ˆ˜ Î·È ÂÚÈÙÒÛÂȘ οÔÈˆÓ ÂÓËÏ›ÎˆÓ Ô˘ ÚÔÙÈÌÔ‡Ó Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ·ıËÙÈο ÙËÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ·ÏÏ¿ ·˘Ùfi ÌÔÚ› Ó· ·ÔÙÂÏ› Ì˯·ÓÈÛÌfi ¿Ì˘Ó·˜ ‹ Ó· Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È Ì ÂÁÁÂÁÚ·Ì̤ӷ Û¯‹Ì·Ù· Ì¿ıËÛ˘ Ô˘ ÔÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ¤¯Ô˘Ó ‚ÈÒÛÂÈ ÛÙ· ·È‰Èο ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÈ·. Û˘¯Ó¿ ¿ÚÚËÙË–˘ ˘fi ÙÔ Ú›ÛÌ· Á) √È ÂÓ‹ÏÈΘ ¤¯Ô˘Ó ÌÈ· ÚÔÛˆÈ΋ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ıˆڛ·–Û Ù˘ ÔÔ›·˜ ÚÔÛÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Î¿ı ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓË Ó¤· ÁÓÒÛË: ∏ ÚÔÛˆÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ıˆڛ· οıÂ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÁÓÒÛË, ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË ÚÔÔÙÈ΋ ÙÔ˘, ÙÔÓ ÙÚfiÔ ‰ËÏ·‰‹ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·˘Ùfi˜ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÙÔÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ÙÔ˘ ÚfiÏÔ Î·È ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· (Schon, 1987). ∆· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰›ÓÔ˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈÔ‡Ó ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ıˆڛ· Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ó· ÙÔ˘˜ ·Ê‹ÓÔ˘Ó ÂÚÈıÒÚÈ· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ıˆڋÛÂˆÓ Î·È Â·Ó·ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÈÏÔÁÒÓ ÙÔ˘˜ (ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 1996: 121). ‰) √È ÂÓ‹ÏÈΘ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó Û˘¯Ó¿ ÛÔ‚·Ú¿ ÂÌfi‰È· ÛÙË Ì·ıËÛȷ΋ Î·È ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ÙÔ˘˜ ÚÔÛ¿ıÂÈ·: √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Û ¤Ó· ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· Â›Ó·È Èı·ÓfiÓ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi ÚÔÛˆÈο Î·È ÔÈÎÔÁÂÓÂȷο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·. ¶Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È Û ¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÒÓ, ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÒÓ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ˘Ô¯ÚÂÒÛˆÓ, Ô˘ Û˘¯Ó¿ ÚÔηÏÔ‡Ó ÂÚÈÛ·ÛÌÔ‡˜ Î·È ‰˘Û¯ÂÚ·›ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÚÔۋψۋ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË. ∂ÈϤÔÓ, οÔÈÔÈ ÂÓ‹ÏÈΘ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó Î·È ÂÛˆÙÂÚÈο ÂÌfi‰È· (·ÓËÛ˘¯›·, Êfi‚Ô˘˜, ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ·, ¿Á¯Ô˜). √È ÂÈÌÔÚʈ٤˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛÂÁÁ›˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ì ÂÓÛ˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ηٷÓfiËÛË Î·È Ó· ÙÔ˘˜ ‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ó ÛÙÔ Ó· ˘ÂÚ‚Ô‡Ó Ù· Â͈ÙÂÚÈο Î·È Ù· ÂÛˆÙÂÚÈο ÙÔ˘˜ ÂÌfi‰È·, ·Ú¤¯ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÌÈ·˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο ·Ó·Ù˘Íȷ΋˜ ÔÚ›·˜.
27
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
√È Ì¤ıÔ‰ÔÈ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Â›Ó·È ·ÚfiÌÔȘ Ì ·˘Ù¤˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓËÏ›ÎˆÓ Î·È ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ÙȘ ηٷٿÍÔ˘Ì ÛÙȘ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ηÙËÁÔڛ˜: ·) ÌÂıfi‰Ô˘˜ ·ÚÔ˘Û›·Û˘ (‹ ÂÎıÂÙÈΤ˜) (3.1), ‚) ÂÓÂÚÁËÙÈΤ˜-Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ (3.2), Á) ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ÂÔÙ›· (3.3), ‰) ¤Ú¢ӷ-‰Ú¿ÛË (3.4) Î·È Â) ·ÓÔȯً Âη›‰Â˘ÛË (3.5), ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÔÔ›·˜ ı· Û˘ÓÂÍÂÙ¿ÛÔ˘Ì ÙËÓ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘ÛË, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÙËÓ ˘ÔÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓË ·fi ∏/À. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ÎÚ›ÓÔ˘Ì ÛÎfiÈÌÔ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ì Û ÌÈ· ÂÓÓÔÈÔÏÔÁÈ΋ ‰È·Û·Ê‹ÓÈÛË ÙˆÓ fiÚˆÓ «Ì¤ıÔ‰Ô˜» Î·È «Ù¯ÓÈ΋». ∏ ̤ıÔ‰Ô˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û ¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ ·Ú¯ÒÓ Ô˘ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙË ÁÓÒÛË, ηıÒ˜ Î·È ÙȘ ÁÂÓÈΤ˜ ÚԉȷÁڷʤ˜ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È Ë Âη›‰Â˘ÛË (Ú‚Ï. Noyge & Piveteau, 1998: 47). √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ Â›Ó·È Ù· ̤۷ Ì ٷ ÔÔ›· ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È Ë Ì¤ıÔ‰Ô˜. ∏ ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Û¯ÂÙ›˙ÂÙ·È ÛÙÂÓ¿ Ì ÙÔ Â›‰Ô˜ Î·È ÙÔÓ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. √È Ì¤ıÔ‰ÔÈ Î·È ÔÈ Ù¯ÓÈΤ˜, ·Ú¿ ÙÔ fiÙÈ ˆ˜ ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi Û˘Ó‰ËÏÒÓÔ˘Ó ÙÚfiÔ˘˜ ·ÓÙ›Ï˄˘ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘, ÛÊÚ·Á›˙ÔÓÙ·È Î·È ·ÔÎÙÔ‡Ó ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈ΋ ÙÔ˘˜ ·Í›· –·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰È·‰ÈηÛÙÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ Ô˘ ÚÔÙ›ÓÔ˘Ó– ÌfiÓÔ Ì¤Û· ·fi ÙÔÓ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi Ù˘ ¢ڇÙÂÚ˘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ ÛÙËÓ ÔÔ›· οı ÊÔÚ¿ ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È. ŒÙÛÈ, ÙÔ ·È¯Ó›‰È ÚfiψÓ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÌÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› (ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ Ù˘ ıÂڷ›·˜ ÙˆÓ ÂÏÏ›„ˆÓ) ÁÈ· ÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ ÙˆÓ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂˆÓ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ Ù¿ÍË ‹ Ó· ·ÍÈÔÔÈËı› (ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ·Ó·Ù˘Íȷ΋˜ÎÚÈÙÈ΋˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘) ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÂÓÛ˘Ó·›ÛıËÛ˘ ‹ ÁÈ· ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ Ù˘ ÛÙ¿Û˘ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Û ¤Ó· ˙‹ÙËÌ·. £· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÛËÌ¿ÓÔ˘Ì fiÙÈ Û˘¯Ó¿ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È Ù¯ÓÈÎÒÓ. ∫¿ı Ù¯ÓÈ΋ Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Ì ÂÏ·ÛÙÈÎfiÙËÙ· Î·È Ó· Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈο Ì ÙÔ Ì·ıËÛÈ·Îfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ. ™Â οı ÂÚ›ÙˆÛË ¿ÓÙˆ˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È ·Ó¿‰ÂÈÍË Î·È ·Ó¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ›‰È·˜ Ù˘ Ù¯ÓÈ΋˜ (Ú‚Ï. ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜, ¯.¯.: 170). ¢Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ú·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È, Ù¤ÏÔ˜, fiÙÈ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ, fiˆ˜ Î·È ÔÈ Ù¯ÓÈΤ˜, ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ¿ÓÙ· ÛÙË ‚¿ÛË ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً Ô˘ ÙȘ ÚÔÙ›ÓÂÈ Î·È ÙȘ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ. ∏ ÁÓˆÛÙÈ΋ ¿ÚÎÂÈ¿ ÙÔ˘ Î·È Ë Î·Ï‹ ÁÓÒÛË Ù˘ ÌÂıfi‰Ô˘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ‚·ÛÈΤ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Ù˘ ηϋ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ.
3.1. ª∂£√¢√π ¶∞ƒ√À™π∞™∏™ (∂∫£∂∆π∫∂™ ª∂£√¢√π) ™ÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ·˘Ù¤˜ ÂÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Ë ÂÈÛ‹ÁËÛË, Ë Â›‰ÂÈÍË Î·È Ë ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ‰È‰·ÛηÏÈÒÓ. ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÔÈ ÂÎıÂÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ Û˘Ó‰˘¿˙ÔÓÙ·È Ì ÂÓÂÚÁËÙÈΤ˜-Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Î·È Ù¯ÓÈΤ˜.
3.1.1. ∂ÈÛ‹ÁËÛË ∏ ÂÈÛ‹ÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ÙÔÓ Ï¤ÔÓ ‰È·‰Â‰Ô̤ÓÔ ÙÚfiÔ ÌÂÙ¿‰ÔÛ˘ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ-ÁÓÒÛÂˆÓ Û ۇÓÙÔÌÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·. ¶·Ú¿ ÙÔ fiÙÈ ‚·Ú‡ÓÂÙ·È Ì fiϘ ÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ Î·È ÙȘ ·ÛÙÔ¯›Â˜ ÙÔ˘ ‰·-
28
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
ÛηÏÔÎÂÓÙÚÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘, ‰‡ÛÎÔÏ· ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ÙËÓ Î·Ù·‰ÈοÛÔ˘Ì Û ·Ó˘·ÚÍ›·. √ ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÌfi˜ Ù˘ Ì ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ-··ÓÙ‹ÛÂȘ, Ì ‰È¿ÏÔÁÔ ‹ Ì ›‰ÂÈÍË, Ë ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ‹ Ù˘ Ì ÔÙÈÎÔ·ÎÔ˘ÛÙÈο ̤۷ Î·È Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ Ù˘ Ì ÂÓÂÚÁËÙÈΤ˜-Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÙËÓ Î·Ù·ÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈ΋ Î·È ¯Ú‹ÛÈÌË (∫fiÎÎÔ˜, ¯.¯.: 177-195). √ ÂÈÛËÁËÙ‹˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÊÚÔÓÙ›ÛÂÈ, ÒÛÙÂ Ë ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ Ó· ¤¯ÂÈ Î·Ï‹ ÚÔ‹, ÔÈ Û˘ÏÏÔÁÈÛÌÔ› ÙÔ˘ Ó· Â›Ó·È ¿ÚÙÈ· ‰È·Ù˘ˆÌ¤ÓÔÈ Î·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜ Ù˘ ÂÈÛ‹ÁËÛ‹˜ ÙÔ˘ Ó· ÌËÓ ˘ÂÚ‚·›ÓÂÈ Ù· 15-20ã. £· Ú¤ÂÈ ·ÎfiÌË Ó· ÂÓۈ̷ÙÒÓÂÈ ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ ÙÔ˘ ÛÙÔȯ›· Ô˘ ı· ÎÈÓÔ‡Ó ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Î·È Ó· ·ÍÈÔÔÈ› Ì ÙÔÓ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ‰˘Ó·Ùfi ÙÚfiÔ ÙË ÏÂÎÙÈ΋ Î·È ÙË ÌË ÏÂÎÙÈ΋ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· Ì ÙÔ ·ÎÚÔ·Ù‹ÚÈfi ÙÔ˘, ÚÔÛηÏÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÔÌ¿‰· Û ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ·ÎÚfi·ÛË.
3.1.2. ∂›‰ÂÈÍË ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ Ù¯ÓÈ΋˜ ·˘Ù‹˜ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ì·ı·›ÓÔ˘Ó ‚ϤÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ÂÈÌÔÚʈً ‹ οÔÈÔÓ Û˘Ó¿‰ÂÏÊfi ÙÔ˘˜ Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÌÈ· ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘fiÌÂÓÔÈ ·ÛÎÔ‡ÓÙ·È Û˘¯Ó¿ ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÛÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ˘fi ÙË (Êı›ÓÔ˘Û· Û˘Ó‹ıˆ˜) ηıÔ‰‹ÁËÛË ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً ÙÔ˘˜. ∏ Ù¯ÓÈ΋ ·˘Ù‹ ÚÔÙ›ÓÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈ· Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ηٿÚÙÈÛ˘-ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ì ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÙȘ Ӥ˜ Ù¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË, ÁÈ· Ù· Ù¯ÓÈο ·ÁÁ¤ÏÌ·Ù·, ηıÒ˜ ›Û˘ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Û ∂ÚÁ·ÛÙËÚȷο ∫¤ÓÙÚ· º˘ÛÈÎÒÓ ∂ÈÛÙËÌÒÓ (∂.∫.º.∂.) (‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÂÈÚ·Ì¿ÙˆÓ) ‹ Û ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· Ê˘ÛÈ΋˜ ·ÁˆÁ‹˜ Î.¿.
3.1.3. ¶·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ‰È‰·ÛηÏÈÒÓ ™Ù· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Û˘¯Ó¿ Î·È ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂȘ ‰È‰·ÛηÏÈÒÓ. √È Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ηÏÔ‡ÓÙ·È Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ¤ÌÂÈÚÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘˜, Û¯ÔÏÈÎÔ‡˜ Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘˜ Î·È ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÔ‡˜ Ó· ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó ‹ Ó· ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó ÌÈ· ‰È‰·ÎÙÈ΋ ηÈÓÔÙÔÌ›·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÂ Û˘˙‹ÙËÛË Û¯ÂÙÈο Ì ÙȘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜, ÙȘ Û˘Ó·ÁˆÁ¤˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÂÈÏÔÁÒÓ, ÙÔ „˘¯ÔÏÔÁÈÎfi Îϛ̷ Ù˘ Ù¿Í˘, ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘ Î.¿. ∏ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÌÈ·˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÌÔÚ› Ó· Á›ÓÂÈ Â›Û˘ Î·È Ì¤Ûˆ e-learning, Û ۇӉÂÛË Ì ·›ıÔ˘Û· ÙËωȉ·ÛηÏÈÒÓ. ¶·Ú·ÏÏ·Á‹ Ù˘ ›‰È·˜ ÌÂıfi‰Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› Ë ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË Î·È Ë ·Ó¿Ï˘ÛË ÌÈ·˜ Ì·ÁÓËÙÔÛÎÔË̤Ó˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜.
3.2. ∂¡∂ƒ°∏∆π∫∂™-™Àªª∂∆√Ãπ∫∂™ ª∂£√¢√π ∫∞π ∆∂áπ∫∂™ ¶·Ú¿ ÙȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ıˆÚËÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ Ô˘ ·ÓȯÓ‡ÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓËϛΈÓ, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ Ô˘ ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È Î·È ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ‰ÈÂıÓÒ˜ Â›Ó·È Î˘Ú›ˆ˜ ÂΛӘ Ô˘ ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÂÌÂÈÚÈÒÓ, ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›·, ÙË ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ Ì¿ıËÛË, ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Î·È ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÎÚÈÙÈÎÔ‡ ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡. ™˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÔÈ Ì¤ıÔ‰ÔÈ Ô˘ ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ ·ÏÏËÏ›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘Ô̤ӈÓ, ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÔÌ¤ÓˆÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙË ‰ÈÂÚ-
29
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
Á·Û›· Ù˘ ÔÌ¿‰·˜. ∂ÓÂÚÁËÙÈΤ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÔÈ Ì¤ıÔ‰ÔÈ Ô˘ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ú¯‹ «learning by doing» Î·È ÛÙË ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ Ì¿ıËÛË. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘fiÌÂÓÔÈ ÂÎÔÓÔ‡Ó ÂÚÁ·Û›Â˜ ·ÙÔÌÈΤ˜ ‹ ÔÌ·‰ÈΤ˜ Î·È ·Ó·Î·Ï‡ÙÔ˘Ó ‹ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜ ÙË ÁÓÒÛË Ì¤Ûˆ ÔÈÎ›ÏˆÓ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÒÓ, ¤Ú¢ӷ˜, ÌÂϤÙ˘, ‰Ú¿Û˘, ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ Î·È ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡. ∂Î ·Ú·ÏÏ‹ÏÔ˘ Ë ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ÂÙÒÓ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, fiÙÈ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο, fiÙ·Ó ¤¯Ô˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÂÚ¢ÓÔ‡Ó, Ó· ÂÈÚ·Ì·Ù›˙ÔÓÙ·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈο ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û· ‰È‰·Ûηϛ·˜, Ó· ¤¯Ô˘Ó ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙËÓ ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓË ÁÓÒÛË Î·È Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Ì¤Û· Û ¤Ó· ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ì ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘˜. √ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌfi˜, Ë ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ηÈÓÔÙÔÌÈÒÓ Î·È Ë ‰ÔÎÈÌ‹ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂˆÓ ÙÔ˘˜ ‚ÔËıÔ‡Ó Ó· ·Ô‰ÂÛÌ¢ÙÔ‡Ó ·fi Ù· ·Ú·‰ÔÛȷο ‰·ÛηÏÔÎÂÓÙÚÈο ÚfiÙ˘· ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜-Ì¿ıËÛ˘, Ó· ·Ô‰Â¯ÙÔ‡Ó ÙË Û˘Ó¢ı‡ÓË Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ηÈ, ·ÔÎÙÒÓÙ·˜ ηْ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ¤ÏÂÁ¯Ô ÛÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÙÔ˘˜ ¤ÚÁÔ, Ó· ·ÓÙÏ‹ÛÔ˘Ó ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÈηÓÔÔ›ËÛË ·fi ·˘Ùfi. ∆· ÛÙÔȯ›· ·fi ÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÓËϛΈÓ, ·ÏÏ¿ Î·È Ù· ÂÚ¢ÓËÙÈο ‰Â‰Ô̤ӷ ·fi ÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Û˘ÓËÁÔÚÔ‡Ó ˘¤Ú Ù˘ ˘ÈÔı¤ÙËÛ˘ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÒÓ-Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. µ·ÛÈΤ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Ù˘ ÂÈÙ˘¯Ô‡˜ ·ÍÈÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÒÓ Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È Ù¯ÓÈÎÒÓ Â›Ó·È: ·) Ë ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË Î·Ù¿ÏÏËÏÔ˘ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜ ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÔÌ¤ÓˆÓ (·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ·Ô‰Ô¯‹˜, ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜, ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Î·È Î·Ù·ÓfiËÛ˘) ‚) Ë Ï·ÈÛ›ˆÛË ÙˆÓ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÒÓ-Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ì ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙÈ΋ ‰ÈÂÚÁ·Û›·, ÒÛÙÂ Ë ÂÌÂÈÚ›· Ó· ·ӷÍÈÔÏÔÁËı› ÛÙÔ Êˆ˜ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ Î·È Èı·ÓfiÓ Ó· ·ӷÓÔËÌ·ÙÔ‰ÔÙËı›.
3.2.1. ªÈÎÚԉȉ·Ûηϛ· ∏ ÌÈÎÚԉȉ·Ûηϛ· ˆ˜ ̤ıÔ‰Ô˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓËϛΈÓ22 Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È ·fi ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1960. µ·Û›˙ÂÙ·È ÛÙȘ ıˆڛ˜ Ù˘ „˘¯ÔÏÔÁ›·˜ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘, ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÔÁÓˆÛÙÈ΋ Ì¿ıËÛË ÙÔ˘ Bandura23 Î·È ÛÙËÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈṲ̂ÓË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ Skinner. ∂ÈÌÂÚ›˙ÂÈ ÙË ‰È‰·ÎÙÈÎÔÌ·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ· ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÈηÓfiÙËÙ˜, fiˆ˜ Â›Ó·È Ë ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ¯Ú‹ÛË ÂÚˆÙ‹ÛˆÓ, Ë ÎÚÈÙÈ΋ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Î.¿. √ ¯ÚfiÓÔ˜ Ù˘ ÌÈÎÚԉȉ·Ûηϛ·˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÙÔ ·ÓÒÙÂÚÔ Û 20ã Î·È ÌÔÚ› Ó· ·ÍÈÔÔÈËı› Ì ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜. ∞Ú¯Èο Ô ÂÈÌÔÚʈً˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· Î·È ÂÍËÁ› ÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Á›ÓÂÙ·È Ë ·ÚÔ˘Û›·Û‹ Ù˘ ›Ù ̤ۈ ˙ˆÓÙ·Ó‹˜ «Â›‰ÂÈ͢» ·fi ÙÔÓ ÂÈÌÔÚʈً ›Ù ̤ۈ ‚›ÓÙÂÔ. ªÂÙ¿ ·fi Û˘˙‹ÙËÛË Î·È ÂÈÛ‹Ì·ÓÛË
22 ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì fiÙÈ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ·ÍÈÔÔÈ‹ıËΠÚfiÛÊ·Ù· Î·È ·fi ÙÔ ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ∂η›‰Â˘Û˘ ∂Î·È‰Â˘ÙÒÓ ™˘Ó¯È˙fiÌÂÓ˘ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ∫·Ù¿ÚÙÈÛ˘ (ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ ∞·Û¯fiÏËÛ˘ Î·È ∫ÔÈÓˆÓÈ΋˜ ¶ÚÔÛÙ·Û›·˜, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ ∂.∫.∂.¶.π.™.) 23 ™‹ÌÂÚ· Ë ıˆÚËÙÈ΋ Ù˘ ‚¿ÛË ¤¯ÂÈ ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÙ› ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ÁÓˆÛÙÈ΋˜ „˘¯ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ÙȘ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Vigotsky.
30
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
ÙˆÓ ıÂÙÈÎÒÓ ‹ ÙˆÓ ·ÚÓËÙÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Á›ÓÂÙ·È Ë ÚÒÙË «ÂÎÙ¤ÏÂÛË» Ù˘ ÌÈÎÚԉȉ·Ûηϛ·˜ ·fi οı ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ -Ì ı¤Ì· Ô˘ ¤¯ÂÈ ÂÈϤÍÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜– ÛÂ Â›Â‰Ô ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛ˘ Ù¿Í˘. ∞ÎÔÏÔ˘ı› ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË ·fi ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ Î·È ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً Î·È ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙÔ˜, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ‚·Û›˙ÂÙ·È Î·È ÛÙËÓ ÔÙÈÎÔ·ÎÔ˘ÛÙÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÌÈÎÚԉȉ·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘. ⁄ÛÙÂÚ· ·fi ÌÈÎÚfi ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·ӷϷ̂¿ÓÂÙ·È Ë ÌÈÎÚԉȉ·Ûηϛ· Ì Ӥ· ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË. ∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈο, ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·˘Ùfi ÌÔÚ› Ó· ‰È·ÊÔÚÔÔÈËı› Î·È ÔÈ ÌÈÎÚԉȉ·Ûηϛ˜ Ó· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙȘ Ú·ÁÌ·ÙÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ Ù¿Í˘ (Ú‚Ï. ªÈ¯·Ï·ÎÔÔ‡ÏÔ˘, 2005: 438–441). ∫·Ù¿ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÔÈ ÌÈÎÚԉȉ·Ûηϛ˜ Ù›ÓÔ˘Ó Ó· ·ÓÙÈηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ·fi ÙȘ ÚÔÛÔÌÔȈÙÈΤ˜ ‰È‰·Ûηϛ˜, ηıfiÛÔÓ ÙÔ Î˘ÚÈfiÙÂÚÔ Úfi‚ÏËÌ¿ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ô ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ˜ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ˜ ¯ÚfiÓÔ˜ Î·È Ë ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ·ÚÔ˘Û›·Û˘.
3.2.2. ¶ÚÔÛÔÌÔȈÙÈΤ˜ ‰È‰·Ûηϛ˜ ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ÛÂÌÈÓ·Ú›Ô˘ ‹ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ηÏÔ‡ÓÙ·È fiÛÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÙÔ ÂÈı˘ÌÔ‡Ó Ó· ÚÔÂÙÔÈÌ¿ÛÔ˘Ó ÌÈ· ‰È‰·Ûηϛ·, Ë ÔÔ›· ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÔÏÔ̤ÏÂÈ· ÙÔ˘ ÛÂÌÈÓ·Ú›Ô˘24. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÚÔÛÔÌÔȈÙÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ·, ÔÈ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ ·›˙Ô˘Ó ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. √ ‰È‰¿ÛÎˆÓ ¤¯ÂÈ ÛÙË ‰È¿ıÂÛ‹ ÙÔ˘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¯ÚfiÓÔ ·fi fiÛÔ ¤¯ÂÈ ÛÙË ÌÈÎÚԉȉ·Ûηϛ· Î·È Î·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ Â˘¯¤ÚÂÈ· Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÂÈ ·ÚÙÈfiÙÂÚ· ÙȘ ‰È‰·ÎÙÈÎÔÌ·ıËÛȷΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·˜ ÙˆÓ ÚÔÛÔÌÔȈÙÈÎÒÓ ‰È‰·ÛηÏÈÒÓ ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔÓÙ·È Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó fi¯È ˆ˜ ·ÏÔ› «Î·Ù·Ó·ÏˆÙ¤˜» ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ «Û˘ÓÙ·ÁÒÓ», ·ÏÏ¿ ˆ˜ ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ Î·È Û˘Ó‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ› ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÚÔÙ¿ÛˆÓ. ªÂÙ¿ ·fi οı ÚÔÛÔÌÔȈÙÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ· ·ÎÔÏÔ˘ı› ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ «ÔÏÔ̤ÏÂÈ·˜» ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Î·È Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ÎÚÈÙÈÎÔÛÙÔ¯·ÛÙÈ΋˜ ·Ó¿Ï˘Û˘ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ô˘ ‰›‰·Í (‹ Î·È ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·˜). √È ÚÔÛÔÌÔȈÙÈΤ˜ ‰È‰·Ûηϛ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, ˆ˜ ·ÊÔÚÌ‹ ÁÈ· ·ÓÂͤٷÛË ıˆÚËÙÈÎÒÓ Î·È ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎÒÓ ÂÈÏÔÁÒÓ, ÁÈ· Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛË Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ ıˆڛ·˜ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ, ηıÒ˜ Î·È ÁÈ· ·Ó¿Ù˘ÍË ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ˘ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡.
3.2.3. ∂ÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· (workshops) ∂ÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ ÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ì ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ–ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂˆÓ Ì ¤ÌÊ·ÛË ÛÙËÓ ·ÏÏËÏ›‰Ú·ÛË Î·È ÛÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ·fi„ÂˆÓ ÁÈ· ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ı¤Ì· ÌÂٷ͇ ÂÓfi˜ ÌÈÎÚÔ‡ ·ÚÈıÌÔ‡ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ. ™Ù· ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜, ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ Î·È ‚Ȉ̷ÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ Ì¿ıËÛ˘. ™ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÔÚԇ̠ӷ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘Ì ÌÈ· Ôχ ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÈÏ›· ÂÚÁ·ÛÙËÚ›ˆÓ, fiˆ˜ ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο: ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ÁÚ·Ê‹˜, ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ ÂÈ24 ™˘¯Ó¿ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÚÔÂÙÔÈÌ¿˙ÂÈ ÌÈ· ÔÌ¿‰· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÂÓÒ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ ·ÚÔ˘Û›·Û˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ¤Ó·˜/Ì›·, ÂÎÙfi˜ ‚¤‚·È· ·fi ÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ù˘ Û˘Ó‰È‰·Ûηϛ·˜, ÔfiÙ ¤¯Ô˘Ì ‰‡Ô ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ˜.
31
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
Ú·Ì·ÙÈÛÌÒÓ Ì ηıÔ‰ËÁÔ‡ÌÂÓË ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÛÙȘ Ê˘ÛÈΤ˜ ÂÈÛً̘, ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ÛÙËÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·, ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ ı·ÙÚÈÎÔ‡ ·È¯ÓȉÈÔ‡ Î.¿.
3.2.4. √Ì·‰ÔÛ˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋ ̤ıÔ‰Ô˜ (̤ıÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ÌÈÎÚÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ) ∏ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ̤ıÔ‰Ô˜ ·ÍÈÔÔÈ›ٷÈ, Ôχ Û˘¯Ó¿, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓËÏ›ÎˆÓ Î·È ‚‚·›ˆ˜ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ÔÙÂÏ› ‚·ÛÈÎfi Û¯‹Ì· ¿Óˆ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó Î·È Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·fi ÙȘ ÂÓÂÚÁËÙÈΤ˜–Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ Ù¯ÓÈΤ˜. ∏ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ·fi„ÂˆÓ Û ÌÈ· ÌÈÎÚ‹ ÔÌ¿‰· ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙËÓ ·ÌÔÈ‚·›· ηٷÓfiËÛË Î·È ÙË Û˘ÓÔ¯‹ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜, ¢ÓÔ› ÙË ‰È·ÚÔÛˆÈ΋ Ì¿ıËÛË, ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë Â˘ı˘ÓÒÓ Î·È Û˘ÓÂÈÛʤÚÂÈ ÛÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· ÈηÓÔÙ‹ÙˆÓ ·ÓÔÈÎÙ‹˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ (Ú‚Ï. Noye & Diveteau, 1998: 98). ∏ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ Û ÌÈÎÚ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ÔÌ·‰ÔÛ˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ (ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 1998: 499–526). ∏ Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÙˆÓ ÌÈÎÚÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ (˘ÔÔÌ¿‰ˆÓ) ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Ù˘¯·›·, ÂÎÙfi˜ ·Ó Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ˘ÔÔÌ¿‰ˆÓ Â›Ó·È ÂȂ‚ÏË̤ÓÔ –·fi ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Î·È ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ Ì·ıËÛȷ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜– Ó· Á›ÓÂÈ ÛÙË ‚¿ÛË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ (ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÔÌ¿‰Â˜ Ì ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘ ›‰È·˜ ÂȉÈÎfiÙËÙ·˜, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ›‰È· ‚·ıÌ›‰· Âη›‰Â˘Û˘, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ›‰È· Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È ¤Ó· ȉȷ›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Î.¿.). ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ¢¤ÏÈÎÙ˘ ·˘Ù‹˜ Ù¯ÓÈ΋˜ ÌÔÚԇ̠ӷ ·ÍÈÔÔÈ‹ÛÔ˘Ì ‰È¿ÊÔÚ˜ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜ Ù˘ fiˆ˜ ÙËÓ Ù¯ÓÈ΋ Ù˘ «Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋˜ Û˘Ó·ÚÌÔÏfiÁËÛ˘»25 (Jigsaw) ‹ ÙËÓ Ù¯ÓÈ΋ ÙÔ˘ «·ÁÒÓ· ÏfiÁˆÓ» (·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛ˘ ·fi„ˆÓ).
3.2.5. ™¯¤‰È· ÂÚÁ·Û›·˜ (̤ıÔ‰Ô˜ project) ∆· Û¯¤‰È· ÂÚÁ·Û›·˜ (̤ıÔ‰Ô˜ project) ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·ÍÈÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Û˘Ó‰¤ÛÔ˘Ó ÙË Ì¿ıËÛË Ì ٷ ÂӉȷʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ˙ˆ‹, Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ·˜ ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÂÓÂÚÁËÙÈο Û ÌÈ· ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈÎÔ‡ Ù‡Ô˘ Ì¿ıËÛË (¢Â‰Ô‡ÏË, 2005: 417–424). ∏ ·Ó¿Ù˘ÍË Û¯Â‰›Ô˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ Ê¿ÛÂȘ Ù˘ ÌÂıfi‰Ô˘ (Frey, 1986, ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 2002): ●
·Ó¿Ù˘ÍË ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡,
●
ÂÈÏÔÁ‹ ı¤Ì·ÙÔ˜,
●
Û˘ÏÏÔÁÈÎfi˜ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi˜,
25 ∏ Ù¯ÓÈ΋ ·˘Ù‹ ·Ó·Ù‡¯ıËΠ·fi ÙÔÓ ∞ronson Î·È ‰È·Û΢¿ÛÙËΠ·fi ÙÔÓ Slavin. √È Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ¯ˆÚ›˙ÔÓÙ·È Û ÔÌ¿‰Â˜. ∫¿ı ̤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ ·ÚÔ˘Û›·Û˘ ÂÓfi˜ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ı¤Ì·ÙÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ˘ÔÏÔ›Ô˘˜. ∆· ̤ÏË ·fi ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜ Ì ÙÔ ›‰ÈÔ ı¤Ì· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·È ÁÈ· Ó· ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ó ·fi„ÂȘ Î·È ÁÈ· Ó· ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó Ô ¤Ó·˜ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÂÈÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÛÙȘ ·Ú¯ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÔÌ¿‰Â˜ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ ˘ÔÏÔ›Ô˘˜ ÙÔ ı¤Ì· ÙÔ˘˜. ∞ÎÔÏÔ˘ı› Ë Û‡ÓıÂÛË Ù˘ ÔÌ·‰È΋˜ ÂÚÁ·Û›·˜ Î·È Ë ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÛÙËÓ ÔÏÔ̤ÏÂÈ· (¶··Ó‰Ú¤Ô˘, 2001: 448).
32
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
●
¯ˆÚÈÛÌfi˜ Û ÔÌ¿‰Â˜,
●
ÂÓ‰ÔÔÌ·‰ÈÎfi˜ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi˜,
●
‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘,
●
·ÚÔ˘Û›·ÛË,
●
·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË.
∂Ó‰ÂÈÎÙÈο, ÔÈ ıÂÌ·ÙÈÎÔ› ¿ÍÔÓ˜ ÙˆÓ Û¯Â‰›ˆÓ ÂÚÁ·Û›·˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙË: ●
‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË (Ӥ˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ),
●
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·/·Ú·ÁˆÁ‹ ÚfiÛıÂÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡,
●
·Ó·ÌfiÚʈÛË ∞.¶.,
●
¤Ú¢ӷ,
●
·Ó¿Ù˘ÍË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ,
●
·Ó¿Ù˘ÍË Ó¤ˆÓ ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Û¯ÔÏ›ˆÓ,
●
Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÂÚÁ·ÛÙËÚ›ˆÓ Ô˘ ı· ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È Ì ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ˙ˆ‹˜ ÛÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Î.¿.
3.2.6. ¢ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ̤ıÔ‰Ô˜ ·) ªÂϤÙË ÂÚ›ÙˆÛ˘ / ∞Ó¿Ï˘ÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎÔ‡ ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ù‹˜ Ù˘ Ù¯ÓÈ΋˜ ÚÔÙ›ÓÂÙ·È Ë ·Ó¿Ï˘ÛË ÌÈ·˜ ÂÚ›ÙˆÛ˘ Ë ÔÔ›· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ôχ ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÔÌ¤ÓˆÓ Î·È Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÛÙÂÓ¿ Ì ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ∂ȯÂÈÚÂ›Ù·È ‰ËÏ·‰‹ ÌÈ· Û‡Ó‰ÂÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ıˆÚËÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Î·È ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ˙ˆ‹. √ ÂÈÌÔÚʈً˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi, ÙÔ ÔÔ›Ô fï˜ ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È Û ¤Ó· ¢ڇÙÂÚÔ Ï·›ÛÈÔ, Î·È ·Ú¤¯ÂÈ ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÂȘ Î·È ¿ÏÏ· ÛÙÔȯ›· ¯Ú‹ÛÈÌ· ÁÈ· ÙË ‚·ı‡ÙÂÚË Î·Ù·ÓfiËÛ‹ ÙÔ˘. ∏ ¤ÎıÂÛË Ù˘ ÂÚ›ÙˆÛ˘ ÌÔÚ› Ó· Á›ÓÂÈ Ì¤Ûˆ ÁÚ·ÙÔ‡ ÎÂÈ̤ÓÔ˘, Ì·ÁÓËÙÔÛÎÔË̤ÓÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡, ˯ËÙÈÎÔ‡ ÓÙÔÎÔ˘Ì¤ÓÙÔ˘ ‹ ÚÔÊÔÚÈο. £· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙ› fiÙÈ ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Ù˘ ·ÚÔ˘Û›·Û˘ ÂÓfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎÔ‡ ·fi ÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘ ÌÔÚ› Ó· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ Î·È Î¿ÔÈÔ Ì¤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜. √ ÂÈÌÔÚʈً˜ ÌÔÚ› Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ Î·ıÔ‰ËÁËÙÈο, ı¤ÙÔÓÙ·˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· ÁÈ· ÌÈ· ÔχÏ¢ÚË Î·È Û ‚¿ıÔ˜ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎÔ‡, ‹ ·ÏÒ˜ Ó· ˙ËÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÂχıÂÚÔ Û¯ÔÏÈ·ÛÌfi ÙÔ˘. √È ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ, Û˘ÓÂÚÁ·˙fiÌÂÓÔÈ Û ÌÈÎÚ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÂÓÙfi˜ ‹ ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÂÎÔÓÔ‡Ó ÌÈ· «·Ó·ÊÔÚ¿». √È «·Ó·ÊÔÚ¤˜» fiÏˆÓ ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÔÏÔ̤ÏÂÈ·, Û˘˙ËÙÈÔ‡ÓÙ·È Î·È Î·Ù·‚¿ÏÏÂÙ·È ÚÔÛ¿ıÂÈ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ Û‡ÓıÂÛ‹˜ ÙÔ˘˜. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÔÁÚ·ÌÌ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ ˆ˜ ÌÂϤÙË ÂÚ›ÙˆÛ˘ ÌÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ÌÈ· Ì·ÁÓËÙÔÛÎÔË̤ÓË ‰È‰·Ûηϛ·, ¤Ó· ·ÔÛ¿ÛÈÌ· ·fi ÙÔ ¶Ú·ÎÙÈÎfi ÙˆÓ Û˘Ó‰ÚÈ¿ÛÂˆÓ ÙÔ˘ Û˘ÏÏfiÁÔ˘ ‰È‰·ÛÎfiÓÙˆÓ ÂÓfi˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ‹ ¤Ó· ˘ÔıÂÙÈÎfi ÛÂÓ¿ÚÈÔ.
33
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
¶ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi Û¯ÔÏÈ΋˜ ‚›·˜ (Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi): √ °È¿ÓÓ˘, ¤Ó· ÌÈÎÚfiÛˆÌÔ Î·È ·‰‡Ó·ÌÔ ÛˆÌ·ÙÈο ·È‰›, Ì·ıËÙ‹˜ Ù˘ °ã °˘ÌÓ·Û›Ô˘ ÂÓfi˜ Û¯ÔÏ›Ԣ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÌÈ·˜ ÌÂÁ·ÏÔ‡ÔÏ˘, ¤ÊÙÂÈ ı‡Ì· ÂÎÊÔ‚ÈÛÌÔ‡ ·fi ÔÌ¿‰· Û˘ÌÌ·ıËÙÒÓ ÙÔ˘ Ô˘ Â›Ó·È ÛˆÌ·ÙÒ‰ÂȘ. ¢¤¯ÂÙ·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο ÏÂÎÙÈΤ˜ ÚÔÎÏ‹ÛÂȘ (΢ڛˆ˜ ÂÈÚ¿ÁÌ·Ù·, ‚ˆÌÔÏÔ¯›Â˜, ˘ÔÙÈÌËÙÈο Û¯fiÏÈ·) Î·È «˘fiÁÂȘ» ÂÈı¤ÛÂȘ ̤ۈ ‰È·ÚÚÔ‹˜ ¿Û¯ËÌˆÓ ÊËÌÒÓ ÁÈ· ÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘. √ °È¿ÓÓ˘ ‰˘Û·Ó·Û¯ÂÙ›, ·ÏÏ¿ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ·ÓÙȉڿÛÂÈ. ∆Ô Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È Î·ıËÌÂÚÈÓ¿ ÛÙÔ˘˜ ‰È·‰ÚfiÌÔ˘˜ Î·È ÛÙÔ ÚÔ·‡ÏÈÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. √ Ì·ıËÙ‹˜, ÌÂÙ¿ ·fi ¤Ó·Ó ÂÚ›Ô˘ Ì‹Ó·, ÙÔ Ï¤ÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ ÙÔ˘, ·˘ÙÔ› ÂÈÛΤÙÔÓÙ·È ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÂÎı¤ÙÔ˘Ó ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙË ‰È¢ı‡ÓÙÚÈ·. ∆Ô ÌÂÛË̤ÚÈ ÂΛӢ Ù˘ Ë̤ڷ˜ Î·È ÚÈÓ Ë ‰È¢ı‡ÓÙÚÈ· ÚÔÏ¿‚ÂÈ Ó· ¿ÚÂÈ ÔÔÈÔ‰‹ÔÙ ̤ÙÚÔ, Ë ÔÌ¿‰· ÙˆÓ Û˘ÌÌ·ıËÙÒÓ ÂÚÈ̤ÓÂÈ ÙÔÓ °È¿ÓÓË ÛÙËÓ ¤ÍÔ‰Ô ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÙÔ˘ ÂÈÙ›ıÂÙ·È, Ôχ ‚›·È· ·˘Ù‹ ÙË ÊÔÚ¿, Î·È ÙÔÓ ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÛÙÔ ÓÔÛÔÎÔÌÂ›Ô Ì οٷÁÌ· ÛÙÔ ¯¤ÚÈ.
‚) §‡ÛË ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ∏ Ù¯ÓÈ΋ ·˘Ù‹ ¤¯ÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ ÎÔÈÓ¿ ÛËÌ›· Ì ÙË ÌÂϤÙË ÂÚ›ÙˆÛ˘, ÙËÓ ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË Î·È ÙË Ï‹„Ë ·fiÊ·Û˘. ∞ÔÙÂÏ› ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋˜ Ì¿ıËÛ˘. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ù‹˜ Ù˘ Ù¯ÓÈ΋˜ ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË Ï‡ÛÂˆÓ ÁÈ· ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Úfi‚ÏËÌ· Î·È ÛÙËÓ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÙÚfiˆÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙÔ˘˜. ∫·ÏÔ‡ÓÙ·È Â›Û˘ Ó· ÂÌ‚·ı‡ÓÔ˘Ó ÛÙȘ ·Èٛ˜ ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜, Ó· ‰È·Ù˘ÒÛÔ˘Ó Èı·Ó¤˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ χÛÂȘ Î·È Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ Èı·Ó¤˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ Î·È ·ÓÙÈÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ÂÌÏÂÎÔÌ¤ÓˆÓ ‹ ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ·Ó·ÊÔÚ¿˜. ¶·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˆ˜ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ‰‡Ô Ú·ÁÌ·ÙÈο ÂÚÈÛÙ·ÙÈο, Ù· ÔÔ›· ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜, Û ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
∞‰È·ÊÔÚ›· Ì·ıËÙÒÓ: ™Â §‡ÎÂÈÔ Â·Ú¯È·Î‹˜ fiÏ˘ ÔÌ¿‰· ÙÂÛÛ¿ÚˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Ù˘ µã §˘Î›Ԣ, ÙȘ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‚‰ÔÌ¿‰Â˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ¤ÙÔ˘˜, ÌÂÙ¿ ÙÔ ¶¿Û¯·, ‰Â›¯ÓÔ˘Ó Ù¤ÙÔÈ· ·‰È·ÊÔÚ›· ÁÈ· ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, Ô˘ ·ÚÓÔ‡ÓÙ·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο Ó· ÌÔ˘Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ¶ÚÔÙÈÌÔ‡Ó Ó· ÂÚÈʤÚÔÓÙ·È ‰È·ÚÎÒ˜ ÛÙÔ ÚÔ·‡ÏÈÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È Ó· Ì·›ÓÔ˘Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· 5ã ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜. ¶·Ú·Î·ÏÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ηıËÁËÙ¤˜ Ó· ÌËÓ ÙÔ˘˜ ‚¿˙Ô˘Ó ·Ô˘Û›· Î·È ÛÙȘ ·ÓÂÈÏËÌ̤Ó˜ Û˘ÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ Î·ıËÁËÙÒÓ ÙÔ˘˜ Ó· ÚÔÛ¤ÏıÔ˘Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÔÈ Ù¤ÛÛÂÚȘ Ì·ıËÙ¤˜ ··ÓÙÔ‡Ó fiÙÈ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘ÌÌÔÚʈıÔ‡Ó. ¶Ò˜ ı· ÂÈχ·Ù ˆ˜ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ˜ ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Úfi‚ÏËÌ·;
√ ¶¤ÙÚÔ˜, Ì·ıËÙ‹˜ Ù˘ °ã ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡, ·ÚÓÈfiÙ·Ó ÛÙ·ıÂÚ¿ Ó· ÁÚ¿„ÂÈ ÔÙȉ‹ÔÙ ÙÔ˘ ˙ËÙÔ‡ÛÂ Ë ‰·ÛοϷ ÙÔ˘ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ™Ù· ‰È·Ï›ÌÌ·Ù·, οı ÊÔÚ¿ Ô˘ Û˘Ó·ÓÙÔ‡Û ÙÔÓ ª›ÌË, Û˘ÌÌ·ıËÙ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙËÓ ∞Ï‚·Ó›·, ÙÔÓ ¤ÊÙ˘ÓÂ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ· ¤‚ÚÈ˙ Ì ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ ·Û˘Ó‹ıÈÛÙ˜ ÁÈ· ÙËÓ ËÏÈΛ· ÙÔ˘. √È ÁÔÓ›˜ ÙÔ˘, fiÙ·Ó ÂÓËÌÂÚÒıËÎ·Ó ÁÈ· ÙË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘, ¤ÚÚÈ„·Ó ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÛÙË ‰·ÛοϷ Î·È ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·. ™ËÌ›ˆÛË: √ ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ‹Ù·Ó ·fiÛÙÚ·ÙÔ˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ Î·È Ë ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘, Ù˘¯ÈÔ‡¯Ô˜ ∞.∂.π., ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙ ÛÔ‚·Úfi Úfi‚ÏËÌ· ˘Á›·˜ (ÛÎÏ‹Ú˘ÓÛË Î·Ù¿ Ͽη˜). ¶Ò˜ ÌÔÚ› Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙ›, Ì ÙÔÓ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ‰˘Ó·Ùfi ÙÚfiÔ, ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Úfi‚ÏËÌ·;
34
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
Á) §‹„Ë ·fiÊ·Û˘ ∏ Ï‹„Ë ·fiÊ·Û˘ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÙË Ï‡ÛË ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜, ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ fiÙÈ ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ηÏÔ‡ÓÙ·È fi¯È ÌfiÓÔ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ·ÔÊ·Û›ÛÔ˘Ó ÁÈ· ÙÔ ÙÈ Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ ÛÙË ‚¿ÛË ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ, ÛÙ·ıÌ›˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ οı ·fiÊ·Û˘. ª¤Û· ·fi ÙËÓ Ù¯ÓÈ΋ ·˘Ù‹ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ, ÂÓÂÚÁÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ËıÈο ‰ÈÏ‹ÌÌ·Ù· Î·È ·Ó·‰‡ÔÓÙ·È ÛÙÔȯ›· Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ıˆڛ·˜ οı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡.
¶ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË (Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi): ∏ ª·Ú›·, Ì·ı‹ÙÚÈ· Ù˘ µã §˘Î›Ԣ, Ì ÈηÓÔÔÈËÙÈ΋ ›‰ÔÛË Î·È Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙÔ Ì¿ıËÌ·, ÛÙ·‰È·Î¿ ·fi ÙÔÓ ¢ÂΤ̂ÚË ·ÔÛÙ·ÛÈÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Î·È ¯¿ÓÂÈ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Ù˘ ÁÈ· ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. √ Ì·ıËÌ·ÙÈÎfi˜ ÙÔ ·Ú·ÙËÚ› Î·È ÚÔÛ·ı› Ó· ηٷϿ‚ÂÈ ÙÈ Ù˘ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ. ∫¿ÔÈ· ̤ڷ ÙËÓ ·Ú·ÙËÚ› Ó· ‰È·‚¿˙ÂÈ Î¿ÙÈ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÎÚ˘Ì̤ÓÔ Î¿Ùˆ ·fi ÙÔ ıÚ·Ó›Ô Ù˘. ¢È·ÈÛÙÒÓÂÈ fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ¤Ó· ÂÚÈÔ‰ÈÎfi. ∆Ô ÙÚ·‚¿ÂÈ ·fiÙÔÌ· Î·È ‚ϤÂÈ fiÙÈ Â›Ó·È ÙÔ ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ∆Ô ·È‰› ÌÔ˘ ÎÈ ÂÁÒ. ¢ÂÓ Í¤ÚÂÈ Ò˜ Ó· ·ÓÙȉڿÛÂÈ. ™Ù¤ÎÂÈ ·Ì‹¯·ÓÔ˜. √È ¿ÏϘ Ì·ı‹ÙÚȘ ¯·ÌÔÁÂÏÔ‡Ó ÔÓËÚ¿… ∏ ª·Ú›·, Û ηْ ȉ›·Ó Û˘˙‹ÙËÛË Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı›, ·Ú·‰¤¯ÂÙ·È fiÙÈ Â›Ó·È ¤ÁÎ˘Ô˜ Î·È ·Ú·Î·Ï› ÙÔÓ Î·ıËÁËÙ‹ Ó· ÌËÓ ·Ôηχ„ÂÈ Ù›ÔÙ· Ô‡Ù ÛÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ Ù˘ Ô‡Ù ÛÙÔÓ ‰È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∆Ô˘ ˙ËÙ¿ ¯ÚÔÓÈÎfi ÂÚÈıÒÚÈÔ ‰¤Î· ËÌÂÚÒÓ, ÁÈ· Ó· Ú˘ıÌ›ÛÂÈ ÌfiÓË Ù˘ ÙÔ ˙‹ÙËÌ·… ¶ÔÈ· ·fiÊ·ÛË ı· ·›ÚÓ·Ù ˆ˜ ηıËÁËÙ‹˜ Ù˘ ª·Ú›·˜;
‰) ∆¯ÓÈ΋ ÎÚ›ÛÈÌˆÓ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎÒÓ ∏ Ù¯ÓÈ΋ ÙˆÓ ÎÚ›ÛÈÌˆÓ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎÒÓ ÙÔ˘ Flanagan (1954: 327–358) ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ¢¤ÏÈÎÙË Ù¯ÓÈ΋ Î·È Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ Ù˘ Ì ÙË ÌÂϤÙË ÂÚ›ÙˆÛ˘, fiˆ˜ ¿ÏψÛÙÂ Î·È Ì ÙËÓ ÚÔÔÙÈ΋ ÙˆÓ ÚÔ‚ÔÏÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ, ¤¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ ÂӉȷʤÚÔÓ. √ ÂÈÌÔÚʈً˜, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ê‹ÁËÛË ÂÓfi˜ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎÔ‡ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ ¤ÓÙ·ÛË ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ Ù¿ÍË ‹ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· (ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ô ‰È·ÏËÎÙÈÛÌfi˜ ÂÓfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ì ¤Ó·Ó Ì·ıËÙ‹ ‹ ÙÔ ¿ÁÁÈÁÌ· ÂÓfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ô˘ ¤ÁÈÓ ·ÓÙÈÏËÙfi ·fi ÌÈ· Ì·ı‹ÙÚÈ· ˆ˜ ·ÚÂÓfi¯ÏËÛË), ˙ËÙ¿ ·fi Ù· ̤ÏË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜, ·ÊÔ‡ ÂÈϤÍÔ˘Ó ¤Ó·Ó ÚfiÏÔ, Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÔ˘Ó ÙȘ ÛΤ„ÂȘ Î·È Ù· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi ·˘Ùfi ÛÙÔ «ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘˜ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ» ‹ Û οÔÈÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ Ù‡Ô˘ ·˘ÙÔ·Ó·ÊÔÚÈÎfi ΛÌÂÓÔ. ∫¿ı ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÌÔÚ› Ó· ÂÈϤÍÂÈ ÌÂٷ͇ ·ÚÎÂÙÒÓ ÚfiψÓ: ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ô˘ ÂÓÂÏ¿ÎË ÛÙÔ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi, οÔÈÔ˘ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘ ÙÔ˘, ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, οÔÈÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Ù˘ Ù¿Í˘, ÙÔ˘ ‰È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÙÔ˘ ÁÔÓ¤· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÎÙÏ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ ·Ó·Ï‡Ô˘Ó ÙÔ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi Î·È ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È ÙȘ ÛΤ„ÂȘ ÙÔ˘˜ Î·È Ù· fiÛ· ¤¯Ô˘Ó ÁÚ¿„ÂÈ. ∏ Ù¯ÓÈ΋ ·˘Ù‹ ‚ÔËı¿ ÛÙË ‚·ı‡ÙÂÚË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÚÔÛˆÈÎÒÓ ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ·ÍÈÒÓ Î·ıÒ˜ Î·È ÛÙË ‰È‡ڢÓÛË ÙÔ˘ Ï·ÈÛ›Ô˘ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ÔÏÏÒÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ÚÔÔÙÈÎÒÓ ı¤·Û˘ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎÔ‡.
3.2.7. ¶·È¯Ó›‰È ÚfiÏˆÓ ∫·Ù¿ ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÙÔ ·È¯Ó›‰È ÚfiÏˆÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ˆ˜ ÌÈ· ‚·ÛÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Âη›‰Â˘-
35
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
Û˘ ÂÓËÏ›ÎˆÓ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. √È Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙÔ ·È¯Ó›‰È ÚfiÏˆÓ Î·ÏÔ‡ÓÙ·È Ó· ˘Ô‰˘ıÔ‡Ó ¤Ó·Ó ÚfiÏÔ Û ÌÈ· ‰Â‰Ô̤ÓË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·, ·Ó··Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÌÈ· ηٿÛÙ·ÛË ‹ ¤Ó· ÂÚÈÛÙ·ÙÈÎfi Ù˘ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜. ª’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ¤¯Ô˘Ó «¿ÌÂÛË» ÂÌÂÈÚ›· ÙˆÓ ÛΤ„ˆÓ, ÙˆÓ Û˘Ó·ÈÛıËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚÒÓ ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ (·˘ÙÔ‡ ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÙÔÓ ÚfiÏÔ ˘Ô‰‡ÔÓÙ·È), ÛÙÔÓ ‚·ıÌfi Ô˘ Ù· ÚfiÛˆ· ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÙÔ ¤Ó· ÙÔ ¿ÏÏÔ Î·È ÂÈÎÔÈÓˆÓÔ‡Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ̤۷ ·fi ·Ó¿ÏÔÁ˜ ·Ó··Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ÙÔ Î·ı¤Ó· ¤¯ÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔÓ ‰ÈÎfi ÙÔ˘. Œ¯Ô˘Ó ›Û˘ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ‰ÈÂÚ¢ӋÛÔ˘Ó ÙËÓ ·ÏÏËÏ›‰Ú·ÛË Ù˘ Ù˘È΋˜ ‰ÔÌ‹˜ ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ Î·È ÙˆÓ ÚÔÛˆÈÎÒÓ ÂΉԯÒÓ ÂÚÌËÓ›·˜ Î·È «ÂÎÙ¤ÏÂÛ˘» ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ (Kohut, 1976: 114, Glassberg & Ojia, 1981: 64, Melnick, 1991: 63). ∆Ô ·È¯Ó›‰È ÚfiÏˆÓ Î·È È‰È·›ÙÂÚ· Ë ·ÓÙÈÛÙÚÔÊ‹ ÚfiÏˆÓ (role–reversal) ‚ÔËıÔ‡Ó ÙÔ ¿ÙÔÌÔ Ó· ·Ó·Ù‡ÍÂÈ ÂÓÛ˘Ó·›ÛıËÛË, Ó· ÌÂÈ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘, Ó· ÓÈÒÛÂÈ Ù· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ Î·È Ó· ‰ÂÈ Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ·fi Ì›· ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÛÎÔÈ¿ (Hamilton, 1976: 233–250). ŒÙÛÈ, Ô Î·ıËÁËÙ‹˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ô˘ ηÏÂ›Ù·È Ó· ˘Ô‰˘ı› ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ¤¯ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ηٷÓÔ‹ÛÂÈ ÏËÚ¤ÛÙÂÚ· Ò˜ ÛΤÙÂÙ·È Î·È Ò˜ ÓÈÒıÂÈ ¤Ó·˜ Ì·ıËÙ‹˜. Œ¯ÂÈ Â›Û˘ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·ÓÙÈÏËÊı› fiÙÈ Ù· ·›ÙÈ· ÌÈ·˜ ‰˘ÛÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈ΋˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ›‰ÈÔ Î·È ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·˙ËÙÔ‡ÓÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙË Ì›· ÏÂ˘Ú¿, ·ÏÏ¿ Ó· ηٷÓÔ‹ÛÂÈ ÙËÓ Î˘ÎÏÈÎfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ·ÏÏËÏÔÛ‡Ó‰ÂÛË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚÒÓ Î·È Û˘Ó·ÈÛıËÌ¿ÙˆÓ Î·ıËÁËÙ‹–Ì·ıËÙ‹. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, ÌÔÚ› Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ Ó· ıÂÏ‹ÛÂÈ Ó· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÂÈ Ó¤Ô˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜. ∏ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÙÔ˘ ·È¯ÓȉÈÔ‡ ÚfiÏˆÓ Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚË ÚÔÛÂÎÙÈ΋. ¶ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ Ú¤ÂÈ Ó· ‰›ÓÂÙ·È ¿ÓÙ· οÔÈÔ˜ ¯ÚfiÓÔ˜ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜, ÒÛÙ ӷ ·Ó·Ù‡ÍÔ˘Ó ÙË ÁÓˆÛÙÈ΋ Î·È ÙË Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ÂÙÔÈÌfiÙËÙ· Ô˘ ··ÈÙÂ›Ù·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘. ∂›Û˘, ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÚԂϤÂÙ·È ¯ÚfiÓÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ «ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·» Î·È ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÎÚÈÙÈÎÔ‡ ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡. √ ÂÈÌÔÚʈً˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÙÔÈÌ¿ÛÂÈ ¤Ó· ·Ïfi ÛÂÓ¿ÚÈÔ Ô˘ Ó· Â›Ó·È ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô Ó· ·ÊÔÚ¿ ‰‡Ô ‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ ÚfiÏÔ˘˜. ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ› «Î·Ú٤Ϙ Úfiψӻ, ÛÙȘ Ôԛ˜ ·Ó·ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Ù· ÛÙÔȯ›· ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ, Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜. ªÔÚ› Ó· ηıÔ‰ËÁ‹ÛÂÈ Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· Ù· ̤ÏË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÛÙËÓ «ÂÎÙ¤ÏÂÛË» ÙˆÓ ÚfiÏˆÓ ÙÔ˘˜ ‹, ·ÓÙ›ıÂÙ·, Ó· Ù· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÔ˘Ó ÂχıÂÚ· ÙÔ˘˜ ÚfiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜, ̤۷ ·fi ·ÓÔÈÎÙ‹ Û˘Ó·ÏÏ·Á‹. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÂÈϤÁÔ˘Ó ÂıÂÏÔÓÙÈο ÙÔ˘˜ ÚfiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜. ∫¿ı ÚfiÏÔ˜ ÌÔÚ› Ó· ·È¯Ù› ·fi ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ¿ÙÔÌ·, ÒÛÙ ӷ ·Ó·‰˘ıÔ‡Ó fiϘ ÔÈ «ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ·fi„ÂȘ–ʈӤ˜» ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘, Ë ·ÌÊÈı˘Ì›· Î·È Ù· Èı·Ó¿ ‰ÈÏ‹ÌÌ·Ù· ÙÔ˘ ÊÔÚ¤· ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘. ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ‰›ÓÂÙ·È Ë Â˘Î·ÈÚ›· Û fiÏ· Ù· ̤ÏË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ Ó· Ï¿‚Ô˘Ó Ì¤ÚÔ˜ ÛÙÔ ·È¯Ó›‰È. √È Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÔ˘Ó ˙¢Á¿ÚÈ· ‹ ÙÚÈ¿‰Â˜ Î·È Ó· ·›˙Ô˘Ó ·Ú¿ÏÏËÏ·. £· Ú¤ÂÈ ˆÛÙfiÛÔ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ¿ÓÙ· Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Û οÔÈÔÓ Ó· ÌËÓ ˘Ô‰˘ı› ¤Ó·Ó ÚfiÏÔ, Â¿Ó ‰ÂÓ ÙÔ ÂÈı˘Ì›. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ˆ˜ ·Ú·ÙËÚËÙ‹˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜. ∞·Ú·›ÙËÙË ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÙ˘¯‹ ¤Î‚·ÛË Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ Ù¯ÓÈ΋˜ Â›Ó·È Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Îϛ̷ÙÔ˜ ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Î·È ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ ÛÙËÓ ÔÌ¿‰·.
36
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
3.2.8. ¶ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË ∏ ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË Â›Ó·È ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ Ô˘ ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ ·Ó·Û‡ÛÙ·ÛË Ú·ÁÌ·ÙÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛˆÓ. ¶Ôχ Û˘¯Ó¿ Û˘Ó·ÓÙ¿Ì ÙÔÓ fiÚÔ Û ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ· ÏËÚÔÊÔÚÈ΋˜ Î·È ÔÏ˘Ì¤ÛˆÓ ‹ Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Âη›‰Â˘Û˘ Ô‰ËÁÒÓ, ÈÏfiÙˆÓ, ·ÛÙÚÔÓ·˘ÙÒÓ Î.¿. À¿Ú¯Ô˘Ó ·ÚÎÂÙ¤˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÙËÓ ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË ÔÈ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜. ∞ÚÎÂÙÔ› ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ ÛÙËÓ ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘fiÌÂÓÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÌfiÓÔ ÓÔËÙ¿ ÛÙËÓ ·Ó··Ú¿ÛÙ·ÛË ÌÈ·˜ ηٿÛÙ·Û˘ Î·È fiÙÈ Ë ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË ‰È·ÊÔÚÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÙÔ ·È¯Ó›‰È ÚfiÏˆÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ fiÙÈ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘fiÌÂÓÔÈ ‰Â ‰ÚÔ˘Ó Ì ı·ÙÚÈÎfi ÙÚfiÔ. ÕÏÏÔÈ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜ fï˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ Ë ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û ۇÓıÂÙ˜ Î·È ··ÈÙËÙÈΤ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ù˘ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ Î·È Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ˘fi‰˘ÛË ÚfiÏˆÓ (Cash, 1983: 6–8). ∂›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ô ÂÈÌÔÚʈً˜ Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ (‹ Ó· ÂÈϤÍÂÈ) ÌÈ· ηٿÏÏËÏË ÈÛÙÔÚ›·, Ë ÔÔ›· Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È Û ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ˙ˆ‹, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ÎÂÓÙÚÈÛÙ› ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈο. √È Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ηÏÔ‡ÓÙ·È Ó· ÛÎÂÊıÔ‡Ó Ò˜ ı· Û˘ÌÂÚÈʤÚÔÓÙ·Ó Î¿Ùˆ ·fi Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ Û˘Óı‹Î˜, Ó· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÙÔ‡Ó ÁÈ· ÙȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ Ï¢ڤ˜ ÂÓfi˜ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ·Ó·Û‡ÛÙ·ÛË Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘. ∞·Ú·›ÙËÙË, Û οı ÂÚ›ÙˆÛË, Â›Ó·È Ë Û‡Ó‰ÂÛË ÙˆÓ Û˘ÌÂÚ·ÛÌ¿ÙˆÓ Ì ÙÔ Ì·ıËÛÈ·Îfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ‹ Ì ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ ¢ڇÙÂÚ˘ ıÂÌ·ÙÈ΋˜ ÂÓfiÙËÙ·˜. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο, ‰‡Ô ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈΤ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛ˘ Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÚÔÙ·ıÔ‡Ó ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Â›Ó·È Ë ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË Û˘Ó‰ڛ·Û˘ ÙÔ˘ Û˘ÏÏfiÁÔ˘ ‰È‰·ÛÎfiÓÙˆÓ ÂÓfi˜ Û¯ÔÏ›Ԣ, Ô ÔÔ›Ô˜ ηÏÂ›Ù·È Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ¤Ó· ÛÔ‚·Úfi Úfi‚ÏËÌ· ·Ú·‚·ÙÈ΋˜ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ Ì·ıËÙ‹, ‹ Ë ÚÔÛÔÌÔ›ˆÛË Û˘Ó‰ڛ·Û˘ Ù˘ ∂ÈÙÚÔ‹˜ ¶·È‰Â›·˜ ÙÔ˘ ¢‹ÌÔ˘ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜.
3.2.9. µÈˆÌ·ÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ – ∞ÍÈÔÔ›ËÛË ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ·˘ÙÔ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ™ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· ÙˆÓ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÒÓ–Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È Ù¯ÓÈÎÒÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Û˘ÌÂÚÈÏËÊıÔ‡Ó Î·È ÔÈ ‚Ȉ̷ÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ (·Û΋ÛÂȘ ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ÛÙËÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·, Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛ˘ –awareness raising– ÂÓ›Û¯˘Û˘ Ù˘ ·˘ÙÔ·Ô‰Ô¯‹˜ Î·È Ù˘ ·Ô‰Ô¯‹˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÎÙÏ.). √È ·Û΋ÛÂȘ ·˘Ù¤˜, Ï·ÈÛȈ̤Ó˜ ¿ÓÙ· Ì ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌfi, ÎÈÓËÙÔÔÈÔ‡Ó ÙË ÓfiËÛË Î·È ÙÔ Û˘Ó·›ÛıËÌ·, ÒÛÙ ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÂÓ·›ÛıËÛË (insight) Î·È ÂÓÛ˘Ó·›ÛıËÛË (empathy). µÈˆÌ·ÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÌfiÓÔ ·fi „˘¯ÔÏfiÁÔ˘˜–„˘¯ÔıÂÚ·Â˘Ù¤˜ ‹ ÂÈÌÔÚʈ٤˜ ÂȉÈο ÂÎ·È‰Â˘Ì¤ÓÔ˘˜ ÛÙËÓ ·ÍÈÔÔ›ËÛË Ù¤ÙÔÈˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ (Evans, 1994, ∞Ú¯ÔÓÙ¿ÎË Î·È ºÈÏ›Ô˘, 2003). ∆· ΛÌÂÓ· ·˘ÙÔ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ˆ˜ ˘ÏÈÎfi ÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó, ÒÛÙÂ: ●
Ó· ÛÙÔ¯·ÛÙÔ‡Ó ÎÚÈÙÈο ÁÈ· ÙÔ Ò˜ ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó ÔÈ ·Ó··Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜
●
Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡˜ ıÂÛÌÈÎÔ‡˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ Ô˘ ›Ûˆ˜ ¤Î·Ó·Ó ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÙÔ˘˜ ˙ˆ‹ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÈηÓÔÔÈËÙÈ΋
37
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
●
Ó· ·ÓÂϤÁÍÔ˘Ó ÙȘ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ Î·È ÙȘ ·Í›Â˜ ÙÔ˘˜
●
Ó· Í·Ó·‰Ô‡Ó ÙËÓ ·˘ÙÔÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘˜
●
Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ıˆڛ·.
™Ù· ΛÌÂÓ· ·˘ÙÔ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ηٷٿÛÛÔÓÙ·È, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ: ·. √È ·ÊËÁ‹ÛÂȘ ˙ˆ‹˜. ¶·Ú·¤ÌÔ˘Ó ÛÙËÓ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈ΋ ÂÚÌËÓ›· Ù˘ ÂÌÂÈÚ›·˜, ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·˜ Ù· ÛËÌ›· ÙÔÌ‹˜ Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ì ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ÔÚ›· (Wallace, 1989: 21, Goodson, 1995: 188). ‚. √È ‰ÈËÁ‹ÛÂȘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ηٷÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÂÚÈÛÙ·ÙÈο ·fi ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹ Ì ڈٷÁˆÓÈÛÙ¤˜ Ì·ıËÙ¤˜, Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ‹ ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜. ∆· ÂÚÈÛÙ·ÙÈο ·˘Ù¿ ÌÂÏÂÙÒÓÙ·È Î·È ·Ó·Ï‡ÔÓÙ·È Û ÔÌ¿‰Â˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ‹ ηٿ ÌfiÓ·˜ (Ú‚Ï. «ªÂϤÙË ÂÚ›ÙˆÛ˘»). Á. ∆Ô ÚÔÛˆÈÎfi ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο οÔȘ ÒÚ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜, ÙȘ Û¯ÔÏÈ¿˙ÂÈ, ÙȘ ·Ó·Ï‡ÂÈ, ÂÚÌËÓ‡ÂÈ ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙÔ˘, ·ÓȯÓ‡ÂÈ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÂÈÏÔÁÒÓ Î·È ÚÔ‚ÏËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÁÈ· Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜. ‰. ∏ ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·Ê›·26 (Elbaz, 1987: 52). Â. ∏ ÌÂϤÙË ÙÔ˘ ·ÎÏÔ˘ ˙ˆ‹˜ ‹ ÙÔ˘ ·ÎÏÔ˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ (Butt, 1990: 257). √È ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·ÊÈΤ˜ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ÂÓÈÛ¯‡Ô˘Ó ÙË Û˘ÓÂȉËÙfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÂÂȉ‹, fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ϯı›, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó «Á¤Ê˘Ú˜» ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ, ÛÙÔ ·ÚfiÓ Î·È ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ, ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·˜ Ù· ÛËÌ›· Ô˘ Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔÚ›· Ì ÙȘ ·È‰·ÁˆÁÈÎԉȉ·ÎÙÈΤ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÙÔ˘˜. ∆· ΛÌÂÓ· ·˘Ù¿ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ·ÍÈÔÔÈËıÔ‡Ó Î·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÔÌ·‰ÔÛ˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘.
3.2.10. ∫·Ù·ÈÁÈÛÌfi˜ ȉÂÒÓ (brain storming) ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÔχÏ¢ÚË ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÂÓfi˜ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ ‹ ÌÈ·˜ ¤ÓÓÔÈ·˜ ̤ۈ Ù˘ ÂχıÂÚ˘ ¤ÎÊÚ·Û˘ ȉÂÒÓ ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙËÓ ÔÌ¿‰·. ∑ËÙÂ›Ù·È ‰ËÏ·‰‹ ·fi ÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÔ˘Ó ÙÂÏ›ˆ˜ ÂχıÂÚ· Î·È Ì ÁÚ‹ÁÔÚÔ Ú˘ıÌfi fiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ȉ¤Â˜ ÌÔÚÔ‡Ó, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÏÔÁÔÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘˜. ∞ÊÔ‡ ηٷÁÚ·ÊÔ‡Ó ÔÈ È‰¤Â˜ ·˘Ù¤˜, Ù·ÍÈÓÔÌÔ‡ÓÙ·È Û ηÙËÁÔڛ˜, Û˘˙ËÙÔ‡ÓÙ·È, Û¯ÔÏÈ¿˙ÔÓÙ·È Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÂȯÂÈÚÂ›Ù·È ÌÈ· Û‡ÓıÂÛË fiÏˆÓ ·˘ÙÒÓ Ô˘ Û˘˙ËÙ‹ıËηÓ. √ ηٷÈÁÈÛÌfi˜ ȉÂÒÓ (‹ «È‰ÂÔı‡ÂÏÏ·») ÌÔÚ›, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Î·È Ì ¿ÏϘ ÌÂıfi‰Ô˘˜, Ó· ·ÍÈÔÔÈËı› ÔÈÎÈÏÔÙÚfiˆ˜.
3.2.11. ∂Î·È‰Â˘ÙÈΤ˜/ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ÂÈÛΤ„ÂȘ – ™˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ Ì ÂȉÈÎÔ‡˜ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ˜, ÂÚ¢ÓËÙ¤˜, ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘, Ù˘ Ù¤¯Ó˘, ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ∏ ›ÛÎÂ„Ë Û ¤Ó·Ó ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi–ÂÚÁ·ÛÈ·Îfi ¯ÒÚÔ, ¤Ó·Ó ¯ÒÚÔ ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ ·Ó·ÊÔÚ¿˜, ¤Ó·Ó 26 ∆Ô ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ Mac Cort √ ‰¿ÛηÏÔ˜. ªÈ· ·˘ÙÔ‚ÈÔÁÚ·Ê›· (2005, ÂΉ. SCRIPTA) ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ηÏfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛˆÓ.
38
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
¯ÒÚÔ Ù¤¯Ó˘, ¤Ó·Ó ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ¯ÒÚÔ ÎÙÏ. ÌÔÚ› Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÌÈ· ·ÎfiÌË ÂӉȷʤÚÔ˘Û· ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÁÈ· ¿ÓÙÏËÛË ÂÌÂÈÚ›·˜ Î·È ÁÓÒÛ˘. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ›ÛÎÂ„Ë ‰›ÓÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Ë Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Ú·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó, Ó· ‰È¢ڇÓÔ˘Ó ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ ÙÔ˘˜, Ó· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÙÔ‡Ó. √È ÂÈÛΤ„ÂȘ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù˘ Ì›·˜ ‚·ıÌ›‰·˜ Û ۯÔÏ›· Ù˘ ¿ÏÏ˘ ‚·ıÌ›‰·˜ ‹ Û ∞.∂.π., ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ÂÈÛΤ„ÂȘ Û ¿ÏÏÔ˘ Ù‡Ô˘ Û¯ÔÏ›· (.¯. ÂÛÂÚÈÓ¿, ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈο, ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜ ÎÙÏ.) ‹ Î·È Û ۯÔÏ›· ¿ÏÏˆÓ ¯ˆÚÒÓ ‚ÔËıÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, Ó· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó ÏËÚ¤ÛÙÂÚ· ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰ÚÔÌ‹ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘˜ Î·È ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜. ∏ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË, ›Û˘, ı·ÙÚÈÎÒÓ ·Ú·ÛÙ¿ÛˆÓ, ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ¤ÚÁˆÓ, Û˘Ó·˘ÏÈÒÓ Î.¿. ı· ÌÔÚÔ‡Û –¤Ú·Ó ÙˆÓ ·ÊÔÚÌÒÓ ÁÈ· ·Ó¿Ù˘ÍË ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡–Ó· ÂȉڿÛÂÈ ıÂÙÈο ÛÙËÓ ›‰È· ÙË ‰˘Ó·ÌÈ΋ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ. ™Â ¤Ó· ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ·, Ù¤ÏÔ˜, ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÚÔÛÎÏËı› ¤Ó· ÚfiÛˆÔ ÂÁÓˆṲ̂Ó˘ ·Í›·˜ Î·È ÚÔÛÊÔÚ¿˜ Û ÙÔÌ›˜ Û¯ÂÙÈÎÔ‡˜ Ì ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‹ ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi, Ì ÛÎÔfi Ó· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÌÈ· Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË ÛÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜. ∏ Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Â›Ó·È ÂχıÂÚË ‹ ËÌȉÔÌË̤ÓË, ÒÛÙ ӷ ÂÚÈÛÙÚ·Ê› Î·È Û ı¤Ì·Ù· Ô˘ ÂӉȷʤÚÔ˘Ó È‰È·›ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ‹ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ٷ ÁÓˆÛÙÈο ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈΛÌÂÓ·.
3.2.12. ∞ÍÈÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ (teacher’s portfolio) √ Ê¿ÎÂÏÔ˜ (portfolio) ˘ÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÌÔÚ› Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ¤Ó· ÂÚÁ·ÏÂ›Ô ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡, Â›Ó·È ÚÔÛˆÈÎfi˜ Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤¯ÂÈ Î·È ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ Ù‹ÚËÛ‹˜ ÙÔ˘ (Graves & Sustein, 1992: 5–6). ™’ ·˘ÙfiÓ ÌÔÚ› Ó· Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚ÂÈ ÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·Ó·ı¤ÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘, ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛÂ Î·È ˘ÏÔÔ›ËÛ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ˘, ʇÏÏ· ÂÚÁ·Û›·˜ Ô˘ ÌÔ›Ú·Û ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÂÈÛÙËÌÔÓÈο ΛÌÂÓ· Ô˘ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈο ÛÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ (ÂÈÛËÁ‹ÛÂȘ ÛÂ Û˘Ó¤‰ÚÈ·, ¿ÚıÚ· Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÂÚÈÔ‰Èο ‹ ÎÂÊ¿Ï·È· Û ‚È‚Ï›·), ÔÙÈÎÔ·ÎÔ˘ÛÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛÂ, ‰Â›ÁÌ·Ù· ·fi ‰ÈÔÚıˆÌ¤Ó· ÁÚ·Ù¿ Ì·ıËÙÒÓ, ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈο Û¯fiÏÈ·, ÂÈÛËÌ¿ÓÛÂȘ ÁÈ· ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ Ô˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÎÙÏ. ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ó· ηٷʤÚÂÈ Ó· Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚ÂÈ ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏfi ÙÔ˘ ‰Â›ÁÌ·Ù· ‰Ô˘ÏÂÈ¿˜ Ô˘ ÙÔÓ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ‡Ô˘Ó Î·È Ù· ÔÔ›· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÂӉȷʤÚÔÓ ÁÈ· ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ·fi„ÂˆÓ Ì ¿ÏÏÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ (Bowman, 1999), ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈο Û¯fiÏÈ· Î·È ÚÔÛˆÈÎÔ‡˜ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ (Barkley & Cohn, 1999). ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ÔÌ¿‰·˜ ÂÚÁ·Û›·˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ Û˘ÌʈӋÛÂÈ Ó· ÂÚÁ·ÛÙ› Ì ‚¿ÛË ÙÔ˘˜ ʷΤÏÔ˘˜, ÌÂÏÂÙÒÓÙ·È ÔÈ Ê¿ÎÂÏÔÈ ·˘ÙÔ›. ª¤Û· ·fi ÙË Û˘˙‹ÙËÛË Î·È ÙȘ ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÎÚ›ÛÂȘ ÙˆÓ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÙÔ˘ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÛÙÔ¯¿˙ÂÙ·È ÎÚÈÙÈο ÁÈ· ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË. ™˘¯Ó¿ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË Ô˘ ·›ÚÓÂÈ, ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ Ó· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÂÈ Ó¤Â˜ Ú·ÎÙÈΤ˜, ·ÏÏ¿˙ÔÓÙ·˜ ÛÙÔȯ›· Ô˘ ˆ˜ ÙfiÙ ıˆÚÔ‡Û ‰Â‰Ô̤ӷ. ¶·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ¤Ó· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÔ‡ Û¯ÔÏ›Ô˘ Î·È ÛÙfi¯ˆÓ ·fi ·˘ıÂÓÙÈÎfi Ê¿ÎÂÏÔ ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Û ™¯ÔÏÂ›Ô ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜.
39
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
«….∂¤ÏÂÍ· Ó· ‚¿Ïˆ ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚÁ·Û›·, ÁÈ·Ù› ÙË ‰Ô˘Ï¤„·Ì ¿Ú· Ôχ Î·È Ì·˜ ÎÔ‡Ú·ÛÂ. ∫·Ù·Ê¤Ú·Ì ˆÛÙfiÛÔ Ó· ÊÙ¿ÛÔ˘Ì οÔÈÔ˘˜ ÁÂÓÈÎÔ‡˜ Î·È ˘„ËÏÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ÁψÛÛÈÎÔ‡ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌÔ‡. ∏ ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·ÁÒÓ·˜ ÁÈ· ̤ӷ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÌÔ˘, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó ¤Ó· ‰‡ÛÎÔÏÔ Î›ÌÂÓÔ. ¶ÚÔÛ¿ıËÛ· Ì ¯›ÏÈÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ó· ‰ÒÛˆ Ó· ηٷϿ‚Ô˘Ó ÙÔ ÓfiËÌ· Î·È ÔÈ ‰˘Ó·ÙÔ› Î·È ÔÈ ·‰‡Ó·ÙÔÈ Ì·ıËÙ¤˜: ¤‰ˆÛ· ¤Ó· ÂÎÏ·˚ÎÂ˘Ì¤ÓÔ Î›ÌÂÓÔ, ¤ÁÚ·„· Ì›· ·ÏÔ˘ÛÙÂ˘Ì¤ÓË ‰È·Û΢‹ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ï¿È ÛÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô Î›ÌÂÓÔ Û ‰‡Ô ÛًϘ, ¤‰ˆÛ· ÙȘ Û˘ÓÒÓ˘Ì˜ ϤÍÂȘ, ηٷÛ··Û· ‰ÂÈÁÌ·ÙÈÎfi Ï¿ÓÔ ÁÈ· ÙË ÌÂϤÙË Ù˘ ‰ÔÌ‹˜ Î·È ÙÚ›· ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ʇÏÏ· ÂÚÁ·Û›·˜. ¢˘Ó·Ù¿ ÛËÌ›· Ù˘ ÂÓfiÙËÙ·˜ Ô˘ ‰›‰·Í· ‹Ù·Ó: ·) √È Ì·ıËÙ¤˜ ÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó ¤Ó· ‰‡ÛÎÔÏÔ Î›ÌÂÓÔ, ÒÛÙ ӷ ÌË ÊÔ‚Ô‡ÓÙ·È È· Ù· ‰‡ÛÎÔÏ· ΛÌÂÓ·. ‚) ŒÌ·ı·Ó οÔÈ· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· Ú¿ÁÌ·Ù· Û¯ÂÙÈο Ì ÙË ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋ Î·È Ù· ÌÔ˘Û›·. Á) ∂ÍÔÈÎÂÈÒıËÎ·Ó Ì ¤Ó· ÏÔ‡ÛÈÔ ÏÂÍÈÏfiÁÈÔ. ‰) ¢Ô‡Ï„·Ó ÙË ‰ÔÌ‹ ÙˆÓ ÎÂÈ̤ӈÓ. ∆· ·‰‡Ó·Ù· ÛËÌ›· ‹Ù·Ó: ·) ∏ ‰ÔÌ‹ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ηٷÓÔËÙ‹ ·fi ÙÔ˘˜ ·‰‡Ó·ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÁÈ·Ù› ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏÔ. ‚) ¢Ô˘Ï‡ÙËÎ·Ó ÔÏÏÔ› ÛÙfi¯ÔÈ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ¿Óˆ ÛÙÔ ›‰ÈÔ Î›ÌÂÓÔ Î·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÎÔ˘Ú¿ÛÙËηÓ. ∆¤ÏÔ˜, ‰ÂÓ Í¤Úˆ ·Ó ÙfiÛË ÂÚÁ·Û›· ·fi ̤ÚÔ˘˜ ÌÔ˘ ¤È·Û ÙfiÔ ‹ ·Ó ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ ÌÔ˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÂÈÙ¢¯ıÔ‡Ó Ì ¢ÎÔÏfiÙÂÚÔ ÙÚfiÔ. √È Ì·ıËÙ¤˜ ›·Ó fiÙÈ fiÏ· ‹Ù·Ó ¯Ú‹ÛÈÌ· ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜, ÂÔ̤ӈ˜ ηٿ οÔÈÔÓ ÙÚfiÔ ‰ÈηÈÒÓÔÌ·È… ™Î¤ÊÙËη Ôχ Î·È ÓÔÌ›˙ˆ fiÙÈ Î¿ÙÈ ¤Ì·ı· ·fi fiÏ· ·˘Ù¿…» ™Ùfi¯ÔÈ ÁÈ· ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ: ·) ¡· ı¤Ùˆ ÁÈ· οı Î›ÌÂÓÔ ¤Ó·Ó ÌfiÓÔ ÛÙfi¯Ô. ‚) ¡· ÂÈ̤ӈ fiÏÔÈ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ (ÛÙÔ Ì¤ÙÚÔ ÙÔ˘ ‰˘Ó·ÙÔ‡) Ó· ηٷÎÙ‹ÛÔ˘Ó ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÛÙfi¯Ô. Á) ¡· ‰È·Ù˘ÒÓˆ ηχÙÂÚ· ÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ. ‰) ¡· ‚¿˙ˆ ·ÏÔ‡ÛÙÂÚ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜…’
∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì ‰‡Ô ‚·ÛÈΤ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ, ÒÛÙÂ Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜ Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ˆ˜ ÂÚÁ·ÏÂ›Ô ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡, ‰È·ÚÎÔ‡˜ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÂͤÏÈ͢ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡: ÚÒÙÔÓ, ÙË ‚‚·ÈfiÙËÙ· fiÙÈ Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜ ÙËÚÂ›Ù·È fi¯È ÁÈ· Ó· ÎÚÈı› Î·È Ó· ·ÍÈÔÏÔÁËı› Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·fi οÔÈÔÓ Â͈ÙÂÚÈÎfi ·Ú¿ÁÔÓÙ·, ·ÏÏ¿ ÁÈ· Ó· ‚ÔËıËı› Ô ›‰ÈÔ˜, ηÈ, ‰Â‡ÙÂÚÔÓ, ÙË ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜ Î·È Û¯¤ÛÂˆÓ ÈÛÔÙÈÌ›·˜ ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· ÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ‹ ·Ó·Ù˘ÍÈ·ÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜.
3.3. ∞¡∞¶∆À•π∞∫∏ ∂¶√¶∆∂π∞ ∏ ÂÔÙ›· ·ÔÙÂÏ› Ì›· ‰È·‰Â‰Ô̤ÓË Ì¤ıÔ‰Ô ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘. ∏ ÎÏ·ÛÈ΋ ÂÔÙ›· ¤¯ÂÈ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÌÈ·˜ ÈÂÚ·Ú¯È΋˜ Û¯¤Û˘ fiÔ˘ Ô ÂfiÙ˘–Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ·Ú·ÙËÚ› ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÛÙËÓ Ù¿ÍË Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔ˘ ·ÛΛ ÎÚÈÙÈ΋ Î·È ÙÔÓ Û˘Ì‚Ô˘Ï‡ÂÈ. ∆Ô Û¯‹Ì· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÔÙ›·˜ Â›Ó·È Û˘Ó‰Â‰Â̤ÓÔ Ì ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ¤¯ÂÈ Î·ÙËÁÔÚËı› ÁÈ· ÛÙÔȯ›· ·˘ı·ÈÚÂÛ›·˜, ÛÙÔÓ ‚·ıÌfi ηٿ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô ÂfiÙ˘–Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ˆ˜ ÊÔÚ¤·˜ ÌÈ·˜ ·fiÏ˘Ù˘ ·Ï‹ıÂÈ·˜, ¯ˆÚ›˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Î·È Û·Ê‹ ÎÚÈÙ‹ÚÈ·. ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ˆÛÙfiÛÔ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·Ù˘¯ı› Û¯‹Ì·Ù· «ÂÔÙ›·˜», ηٿ Ù· ÔÔ›· Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Ì ÙÔÓ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ Ì ‰È΋ ÙÔ˘, ÂχıÂÚË ÂÈÏÔÁ‹. ŒÙÛÈ, ηٿ ÙËÓ ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ÂÔÙ›· (Wallace, 1989: 95) Ë ÂÈÏÔÁ‹ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË ÌÂÙ·Ù›ıÂÙ·È ·fi ÙËÓ «Â͈ÙÂÚÈ΋ ÂÈ‚ÔÏ‹» ÙÔ˘ ÂfiÙË ÛÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ·fiÊ·-
40
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
ÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Î·È Û ¤Ó·Ó ·ÎÏÔ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛˆÓ, ÚÈÓ Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛË Ù¿Í˘, Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ ÙȘ ÂÈı˘ÌËÙ¤˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘. ™Â ÌÈ· ÔÚ›· ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜, ÂÓÂÚÁ¿ Î·È Û˘ÓÂȉËÙ¿, ̤ۈ Ù˘ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ì ÙÔÓ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ–ÂÈÌÔÚʈً, ÂÈϤÁÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ Î·È ÚÔ¯ˆÚ¿ ÛÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘˜. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ·Ó·Ù˘Íȷ΋˜ ÂÔÙ›·˜ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ·ÍÈÔÔÈËıÔ‡Ó Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË, ÙÔ portfolio ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ηıÒ˜ Î·È ·˘ÙÔ·Ó·ÊÔÚÈο ΛÌÂÓ·. £· Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı›, Ù¤ÏÔ˜, fiÙÈ Ë ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ÂÔÙ›· ÌÔÚ› Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο Î·È Ì ÔÌ¿‰· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È ÙÔ ›‰ÈÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÁÈ· ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ·Ó¿Ù˘ÍË.
3.4. ∂ƒ∂À¡∞ – ¢ƒ∞™∏ (ACTION RESEARCH) ∞fi ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1980 Ë ·Ó¿ÁÎË ·Ó·ÌfiÚʈÛ˘ ÙÔ˘ ‰ÈÂıÓÔ‡˜ Ï·ÈÛ›Ô˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô‰‹ÁËÛ Û ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ Ôԛ˜ ‹Ù·Ó ··Ú·›ÙËÙË Ë ÌÂÙ·ÙfiÈÛË Ù˘ ¤ÌÊ·Û˘ ·fi ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÔÚÈÛÌ¿ÙˆÓ ·Î·‰ËÌ·˚ÎÒÓ ÂÚ¢ÓÒÓ ÛÙË ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÂÚ¢ÓÒÓ ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ (McNiff, 1988: 137). ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ Ú·ÎÙÈ΋ ÚÔÙ›ÓÂÈ Ë ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË, Ë ÔÔ›· ÚÔÛ·ı› Ó· ˘Âڂ› ÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë fiÙÈ Ë ıˆڛ· –Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Û «Ú·ÍÈ·Îfi» ÎÂÓfi Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙÔÓ ·Î·‰ËÌ·˚Îfi ¯ÒÚÔ– ÌÔÚ› Ó· ηıÔ‰ËÁ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú¿ÍË. ∞Ó·ÁÓˆÚ›˙ÔÓÙ·˜ fiÙÈ Ë ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú¿ÍË, ˆ˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓȷ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ‰ÂÓ Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È Ì˯·ÓÈÛÙÈο Î·È ıˆÚÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÂÌÂÈÚ›· ˆ˜ ÛÙ·ıÂÚ‹ ‚¿ÛË ÁÈ· ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÁÓÒÛË, ·Ó·ı¤ÙÂÈ ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÚˆÙ‡ÔÓÙ· ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. ∏ ÚfiÙ·ÛË ·˘Ù‹ ¤¯ÂÈ ÙȘ Ú›˙˜ Ù˘ ÛÙÔ Î›ÓËÌ· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡–ÂÚ¢ÓËÙ‹ ˆ˜ «Â·ÁÁÂÏÌ·Ù›· Ì ‰ÈÂ˘Ú˘Ì¤Ó˜ ÈηÓfiÙËÙ˜» (Stenhouse, 1975: 143–144), ÙÔ ÔÔ›Ô ÍÂΛÓËÛ ·fi ÙË ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›· ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1970 Î·È Û¯ÂÙ›ÛÙËΠ¿ÌÂÛ· Ì ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›–ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Î·È ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú¿ÍË ˆ˜ ÌÈ· ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· (McNiff Î.¿., 1996: 9). √È ‰‡Ô ‰È·‰Èηۛ˜ (‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È ¤Ú¢ӷ˜) ·ÏÏËÏÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È Î·È ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË (∆Û¿ÊÔ˜ Î·È ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, 2000: 69). ∏ Û‡Ó‰ÂÛË Ì¿ÏÈÛÙ· ¤Ú¢ӷ˜ Î·È ‰È‰·Ûηϛ·˜ ̤ۈ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜–‰Ú¿Û˘ ‚ÔËı¿ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi fi¯È ÌfiÓÔ Ó· ‰ÈÂÚ¢ӋÛÂÈ ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘ Î·È Ó· ÚÔÛ·ı‹ÛÂÈ Ó· ÙËÓ Î·Ù¢ı‡ÓÂÈ Û ÌÈ· ÚÔÔÙÈ΋ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ Î·È ÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ·Í›Â˜ (Elliott, 1995: 10) Ô˘ ηıÔ‰ËÁÔ‡Ó ·˘Ù‹ ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋, ηıÒ˜ Î·È ÙË Û¯¤ÛË ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi/ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ (Carr & Kemmis, 1997: 219). ∏ ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË ÔÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ «Ë ÌÂϤÙË ÌÈ·˜ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘ Ë ÔÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ˆ˜ ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜, Ì ÙËÓ ÚÔÔÙÈ΋ Ó· ‚ÂÏÙȈı› ÛÙÔ Ï·›ÛÈfi Ù˘ Ë ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰Ú¿Û˘» (Somekh, 1988: 164). ÷ڷÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË, Ë ÔÔ›· ÂÓÂÚÁÔÔÈ› ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË (ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜), Î·È ·fi Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜: ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ› ‰ÚÒÓÙ˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙȘ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Î·È ¤¯Ô˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ‰ÈÂÚ¢ÓÔ‡Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ Ù˘¯¤˜ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ô˘ ÙÔ˘˜ ·ÊÔÚÔ‡Ó ¿ÌÂÛ·. ∂›Û˘, Ë ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË ¤¯ÂÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· (Henry & Kemmis, 1993: 17). ¢ÂÓ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ù˘ Ú¿Í˘ (ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜) ˆ˜ ·ÓÙÈΛÌÂÓ· ÁÈ· ¤Ú¢ӷ ‹ ˆ˜ ·ıËÙÈÎÔ‡˜ ‰¤ÎÙ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ, ·ÏÏ¿ ÙÔ˘˜ ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ Ó· ‰Ô˘Ï‡ԢÓ
41
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
Ì·˙› Ì ÙÔ˘˜ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜ ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ (Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘˜ ÂÈÌÔÚʈ٤˜), ˆ˜ ˘ÔΛÌÂÓ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Û˘Ó›‰ËÛË Î·È ˆ˜ Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ¤˜ Ù˘ ·ÏÏ·Á‹˜ Î·È Ù˘ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ (Carr & Kemmis, 1997: 241). µ·ÛÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜–‰Ú¿Û˘ Â›Ó·È Â›Û˘ Ë ‰È·ÏÂÎÙÈ΋ Û¯¤ÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË ıˆڛ· Î·È ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ (∫ÔÛÌ›‰Ô˘, 1989: 32). ∏ Ú·ÎÙÈ΋ ÛÔÊ›· ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Ù˘ ‰Ú¿Û˘ Â›Ó·È Î‡ÚÈ· ËÁ‹ ÁÓÒÛ˘. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›–ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÙÔ˘˜ Î·È Ì¤Û· ·fi ·˘Ù‹Ó „¿¯ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Î·È Ù· ̤۷ Ô˘ ı· ‚ÂÏÙÈÒÛÔ˘Ó ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘˜ Î·È ı· ÙÔ˘˜ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó Ó· ·ÛÎÔ‡Ó Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ Â¿ÁÁÂÏÌ¿ ÙÔ˘˜. ∏ ·Ó¿ÌÂÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ‚¤‚·È· Ì ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ‰Â ÛËÌ·›ÓÂÈ Î·È ÂÁηٿÏÂÈ„Ë Ù˘ ıˆڛ·˜, ·ÏÏ¿ ·Ó¿ÏË„Ë ÙÔ˘ ηı‹ÎÔÓÙÔ˜ Ó· ‰ÈÂÚ¢ÓÔ‡Ó ‰È·ÏÂÎÙÈο ÙË ıˆڛ· Î·È ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ˆ˜ ÙÔÓ ÈÔ ÙÂÎÌËÚȈ̤ÓÔ ÙÚfiÔ ·Ó¿Ù˘Í˘ Î·È ÙˆÓ ‰‡Ô. ∏ ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË ÂÌϤÎÂÈ ÙÔ˘˜ ·ÁÁÂÏ̷ٛ˜ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ «ıˆÚËÙÈÎÔÔ›ËÛ˘» Ù˘ Ú·ÎÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜. √È ıˆڛ˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó fiÛÔÈ ‰ÈÂÓÂÚÁÔ‡Ó ÙËÓ ¤Ú¢ӷ ˘Ô‚¿ÏÏÔÓÙ·È Û ÎÚÈÙÈ΋ ÂͤٷÛË. √ ‚·ÛÈÎfi˜ ÎÚ›ÎÔ˜ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÂÈ ÙË ıˆڛ· Ì ÙËÓ Ú¿ÍË Â›Ó·È Ô ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∏ ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË Â›Ó·È ‰È·‰Èηۛ· ÎÚÈÙÈ΋ Î·È ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙÈ΋. øı› ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Û ÎÚÈÙÈ΋ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË Ù˘ ‰Ú¿Û˘ ÙÔ˘˜, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ Û ·Ó¿Ù˘ÍË ıˆÚÈÒÓ ‰Ú¿Û˘ (Day, 2003: 91). ∞ÊÔ‡ ·Ó·Ï‡Û·Ì ٷ ‚·ÛÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜–‰Ú¿Û˘, ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ú·ı¤ÛÔ˘Ì ¤Ó·Ó ÔÚÈÛÌfi Ù˘ Ô˘ ·Ô‰›‰ÂÈ ÏËÚ¤ÛÙÂÚ· ÙËÓ ÔÏ˘Û‡ÓıÂÙË Ê‡ÛË Ù˘: Â›Ó·È ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ·˘ÙÔÎÚÈÙÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ Ô˘ οÓÔ˘Ó fiÛÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Û ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ (ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔ̤ӈÓ), Ì ÛÎÔfi Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Î·È ÙȘ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ ÛÙȘ Ôԛ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÔÈ Ú·ÎÙÈΤ˜ ·˘Ù¤˜ Î·È Î·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ· Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÚıÔÏÔÁÈÎfiÙËÙ· Î·È ÙË ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ (Carr & Kemmis, 1997: 215). µ¿ÛË Ù˘ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓ˘ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ ·ÔÙÂÏ› Ë ·Ú·‰Ô¯‹ fiÙÈ, ÁÈ· Ó· ·ÓÙÂÂͤÏıÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Û‡ÓıÂÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘˜, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË Ë ÂÓÂÚÁfi˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ «ÛÂÈÚÔÂȉԇ˜ Ì¿ıËÛ˘» Ô˘ ÚԂϤÂÈ Ë ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË. ∏ ‰È·‰Èηۛ· ·˘Ù‹ ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È ÛÂÈÚÔÂȉҘ Ì ¿ÏÏËÏÔ˘˜ ·ÎÏÔ˘˜. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›, ¤¯ÔÓÙ·˜ ‰È·ÁÓÒÛÂÈ ÛÙËÓ Ú¿ÍË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· (‰È‰·ÎÙÈο, Ì·ıËÛȷο, ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ̤۷ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Î.¿.), Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Û ¤Ú¢ӷ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ‹˜ ÙÔ˘˜. ∏ ÂÈı˘Ì›· ÙÔ˘˜ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈΤ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ÙÔ˘˜ Ȥ˙Ô˘Ó ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ˙ˆ‹ ÌÔÚ› Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ Î›ÓËÙÚÔ ÂÌÏÔ΋˜ ÙÔ˘˜ ÛÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ÚÔÙ›ÓÂÈ Ë ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË. ªÔÚ› ›Û˘, ¤¯ÔÓÙ·˜ ‰È¿ıÂÛË ÁÈ· ÚÔÛˆÈ΋ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÂͤÏÈÍË Î·È Î¿Ùˆ ·fi ÙÔ ‚¿ÚÔ˜ ÙˆÓ ‰˘ÛÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÒÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, Ó· ıÂÏ‹ÛÔ˘Ó Ó· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÔ˘Ó ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘.
¶·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ·fi fiÔ˘ ÌÔÚ› Ó· ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ Ë ¤Ú¢ӷ-‰Ú¿ÛË: 1. ŒÓ·Ó ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÙÔÓ ··Û¯ÔÏ› Ë ÌÈÎÚ‹ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘ ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Î·È Ë ·‰È·ÊÔÚ›· Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ¿ Ù˘. 2. ªÈ· ‰·ÛοϷ ‰È·ÈÛÙÒÓÂÈ fiÙÈ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Ù˘ ÂÓÂÚÁÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ôχ Ù· ÎÔÚ›ÙÛÈ·, ÂÓÒ Ù· ·ÁfiÚÈ· ‰Â Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙÔ Ì¿ıËÌ·, ·Ó Î·È ·Ô‰›‰Ô˘Ó ηϿ ÛÙ· ÁÚ·Ù¿. 3. ªÈ· ÓÂÔ‰ÈfiÚÈÛÙË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÚÔ‚ÏËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÁÈ· ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙˆÓ ÂÚˆÙ‹ÛÂˆÓ Ô˘ ı¤ÙÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ù˘, ÙË ÛÂÈÚ¿ Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙȘ ı¤ÙÂÈ Î·È ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÙȘ Û˘Ó‰¤ÂÈ. 4. ªÈ· ÔÌ¿‰· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ı¤ÏÂÈ Ó· ‰ÈÂÚ¢ӋÛÂÈ ÙȘ ÚÔÔÙÈΤ˜, ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Î·È Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù˘ ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹.
42
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
ŸÔÈ· ÎÈ ·Ó Â›Ó·È Ë ·ÊÂÙËÚ›· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ó· ‰ÈÂÓÂÚÁ‹ÛÔ˘Ó ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË, ÙÔ ÚÒÙÔ ÙÔ˘˜ ‚‹Ì· ı· Â›Ó·È ¤Ó·˜ ۯ‰ȷÛÌfi˜ ·Ú¤Ì‚·Û˘ ÛÙËÓ ÈÛ¯‡Ô˘Û· ηٿÛÙ·ÛË. ∞fi ÙÔÓ ·Ú¯ÈÎfi ۯ‰ȷÛÌfi ı· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙË ‰Ú¿ÛË, ·Ú·Ù‹ÚËÛË, ηÙfiÈÓ ÛÙÔÓ ÛÙÔ¯·ÛÌfi Î·È ·fi ÂΛ Û ¤Ó·Ó ·Ó·ıˆÚË̤ÓÔ Û¯Â‰È·ÛÌfi, Ô ÔÔ›Ô˜ Î·È ¿ÏÈ ı· ‰ÔÎÈÌ·ÛÙ› ÛÙËÓ Ú¿ÍË, ı· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıËı› Î·È ı· ‰ÒÛÂÈ Ó¤· ‰Â‰Ô̤ӷ Ô˘ ı· ·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó ÙË ‚¿ÛË ÁÈ· ¤Ó·Ó Ó¤Ô ÛÙÔ¯·ÛÌfi. ™¯ËÌ·ÙÈο Ë ‰È·‰Èηۛ· ÌÔÚ› Ó· ·Ô‰Ôı› ˆ˜ ÂÍ‹˜ (Kemmis & McTaggart, 1988: 11–15):
∂Âȉ‹ ˆÛÙfiÛÔ Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜–‰Ú¿Û˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó Û˘¯Ó¿ ÎÈ ¿ÏÏ· ı¤Ì·Ù· ÁÈ· ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË, ¤¯ÂÈ ÚÔÙ·ı› Î·È Ë «·Ú·ÁˆÁÈÎÔ‡ Ù‡Ô˘ ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË», Ë ÔÔ›· ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÛÙÔÓ ÂÚ¢ÓËÙ‹ Ó· ·Û¯ÔÏËı› Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi ¤Ó· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· (McNiff, 1988: 42–46). ŒÙÛÈ, Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜–ÂÚ¢ÓËÙ‹˜ Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È ·ÚÎÂÙ¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ¯ˆÚ›˜ Ó· ¯¿ÓÂÈ ÙË ı¤·ÛË ÙÔ˘ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡. ªÂ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ‰ÈÂÚÂ˘Ó¿ ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi Úfi‚ÏËÌ· Û ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ¤ÎÙ·ÛË, ηıÒ˜ ÂϤÁ¯ÂÈ fiϘ ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ÙÔ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó. ŸÔÈÔ fï˜ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÎÈ ·Ó ÚÔÙ›ÓÂÙ·È, Ë ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ÌÈ· ·¤Ó·Ë ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ Ù›ÓÂÈ ÚÔ˜ ÙË Û˘Ó¯‹ ‚ÂÏÙ›ˆÛË Î·È ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·Ô‰›‰ÂÙ·È Û˘¯Ó¿ Ì ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ¿ÏÏËÏˆÓ Ê¿ÛˆÓ. ∫¿ı ʿÛË ·ÔÙÂÏ› Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÚÔÛ¿ıÂÈ· ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ Ù˘ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Ó˘, ̤ۈ Ù˘ ·ӷÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ Î·È ÙÔ˘ ÎÚÈÙÈÎÔ‡ ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ fiÏˆÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ¤Ú¢ӷ Û¯ÂÙÈο Ì ٷ ÂÚ¢ÓËÙÈο ‰Â‰Ô̤ӷ Ô˘ οı ÊÔÚ¿ Û˘ÏϤÁÔÓÙ·È.
43
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜–‰Ú¿Û˘ Â›Ó·È Ë ÔÈÎÈÏ›· ÙˆÓ Ù¯ÓÈÎÒÓ Ô˘ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÁÈ· ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›–ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·ÍÈÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙfiÛÔ ·ÓÔȯ٤˜ Î·È ÂχıÂÚ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ (fiˆ˜ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ Ì·ıËÙÒÓ, ʈÙÔÁÚ·Ê‹ÛÂȘ, ˯ÔÁÚ·Ê‹ÛÂȘ Î·È Ì·ÁÓËÙÔÛÎÔ‹ÛÂȘ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ, ·ÓÔȯً Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË ÌÈ·˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ‹ ¢ڇÙÂÚ· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ Î.¿.) fiÛÔ Î·È ÈÔ ·˘ÛÙËÚ¤˜ Î·È ÔÛÔÙÈΤ˜ (fiˆ˜ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Ì ÎÏÂÈÛÙ¤˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ, ÎÏ›‰Â˜ ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘, ‰ÔÌË̤ÓË Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË Î.¿.). ŒÙÛÈ, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Ô˘ οı ÊÔÚ¿ ÚÔ·ÙÔ˘Ó, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Û˘ÏϤÁÔ˘Ó ¿ÏÏÔÙ ÔÈÔÙÈο ‰Â‰Ô̤ӷ Î·È ¿ÏÏÔÙ ÌÂÙÚ‹ÛÈÌ· ÛÙÔȯ›·, ÂÓÒ Û ¿ÏϘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÙÔÏÌ‹ÛÔ˘Ó Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡˜ ÔÈÔÙÈÎÒÓ Î·È ÔÛÔÙÈÎÒÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛˆÓ. ∆ËÓ ÂÁ΢ÚfiÙËÙ· ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ Ô˘ Û˘ÏϤÁÔÓÙ·È ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ Ë Ì¤ıÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ «ÙÚÈÁˆÓÈÛÌÔ‡», Ù˘ ÙÚÈÏ‹˜ ‰ËÏ·‰‹ ‰È·ÛÙ·‡ÚˆÛ˘ ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ ›Ù Ì ÙË ¯Ú‹ÛË ÙÚÈÒÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ (.¯. ·Ú·Ù‹ÚËÛË, Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË Î·È Ì·ÁÓËÙÔÊÒÓËÛË Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜) ›Ù Ì ÙËÓ ¿ÓÙÏËÛË ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ·fi ÙÚÂȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ËÁ¤˜ (.¯. ·fi ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi, ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜). °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ‰Â‰Ô̤ӷ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘ÏÏÂÁÔ‡Ó:
·) ∞fi Ì·ıËÙ¤˜ ̤ۈ: ¶·Ú·Ù‹ÚËÛ˘ Ù˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜. ∂‰Ò ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Ë ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ÂÓfi˜ ·È‰ÈÔ‡, ÌÈ·˜ ÔÌ¿‰·˜ ·È‰ÈÒÓ ‹ Î·È ÌÈ·˜ ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù¿Í˘ Û ¤Ó· ‰Â‰Ô̤ÓÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·. ∆Ș ÛËÌÂÈÒÛÂȘ ÌÔÚ› Ó· ÙȘ ÁÚ¿ÊÂÈ Û ¤Ó· ÙÂÙÚ¿‰ÈÔ ‹ Ó· ÙȘ „Èı˘Ú›˙ÂÈ Û ¤Ó· ηÛÂÙfiʈÓÔ ¤Ó·˜ ·Ú·ÙËÚËÙ‹˜ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ‹ Ó· ÙȘ ÁÚ¿„ÂÈ ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ‚·ÛÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ ‹ Û ÔÙÈÎÔ·ÎÔ˘ÛÙÈΤ˜ ηٷÁڷʤ˜ Ù˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜27. (2) ∞Ó·ÊÔÚÒÓ ÂÌÂÈÚ›·˜. √È ‰‡Ô ΢ÚÈfiÙÂÚ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÁÈ· ÙËÓ ·fiÎÙËÛË ·Ó·ÊÔÚÒÓ ÂÌÂÈÚ›·˜ ›ӷÈ: (·) Ë ˘Ô‚ÔÏ‹ ÂÚˆÙ‹ÛÂˆÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· (ÌÂ Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË ‹ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ) Î·È (‚) Ë Û˘ÁÁÚ·Ê‹ ËÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· Ë ÔÔ›· ÌÂÏÂٿٷÈ. (3) ∂ÍÂÙ¿ÛÂˆÓ – ¢È·ÁˆÓÈÛÌ¿ÙˆÓ. √È ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ›‰ÔÛ˘ Û ̷ı‹Ì·Ù· ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ηıÒ˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ¿ÏÏˆÓ È‰ÈÔًوÓ, fiˆ˜ Â›Ó·È Ë Â˘Ê˘˝·, Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ·, Ë ·ÔÎÏ›ÓÔ˘Û· ÛΤ„Ë Î·È Ë ÌÓ‹ÌË. ∂›Û˘, Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÚÔÛÙÂıÔ‡Ó Î·È ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ ÁÓÒÛÂˆÓ – ÔÈ Ôԛ˜ Û˘¯Ó¿ Â›Ó·È ad hoc ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ÂÈÓÔ› ¤Ó·˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÁÈ· ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÛÂÈÚ¿ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ. (4) ŒÎÊÚ·Û˘ ÁÓÒÌ˘. √È ·fi„ÂȘ ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ·Ú¿Û¯Ô˘Ó ‰Â‰Ô̤ӷ, ·Ó ÌÔÚ¤ÛÔ˘Ì ӷ ÙȘ ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ì ̤ۈ Û˘Ó¤ÓÙ¢Í˘ ‹ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏÔÁ›Ô˘. (5) ™¯ÔÏÈÎÒÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÒÓ. ∂‰Ò ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Î·ıÂÙ› Ô˘ ÂÈÓÔÂ›Ù·È ‹ ηٷÛ΢¿˙ÂÙ·È Ì¤Û· ÛÙËÓ Ù¿ÍË ·fi Ù· ·È‰È¿, fiˆ˜ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ù· ÙÂÙÚ¿‰È· ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÙÔ˘˜, Ù· ÁÚ·Ù¿ ÙÔ˘˜ Î·È Î¿ı ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘˜. ‚)
∞fi ÁÔÓ›˜ ̤ۈ:
27 ∂›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó Î·ÛÂÙfiʈӷ ÁÈ· ÏÂÙÔÌÂÚ›˜ ηٷÁڷʤ˜ ·˘ÙÒÓ Ô˘ ÂϤ¯ıËÛ·Ó. √È ÛËÌÂÈÒÛÂȘ ÌÔÚ› Ó· ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È Â›Ù ·fi ÌÈ· ·˘ÙfiÌ·ÙË Î·Ù·ÁÚ·Ê‹, ÂÎÊÚ·Ṳ̂ÓË Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ¿ÌÂÛË ·ÓÙ›ÏË„Ë ÙÔ˘ ·Ú·ÙËÚËÙ‹, ›Ù ·fi ÌÈ· ‰ÔÌË̤ÓË Î·Ù·ÁÚ·Ê‹, Ì ‚¿ÛË ÚÔηıÔÚÈṲ̂Ó˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ. ªÔÚ›, Ù¤ÏÔ˜, ηٿ ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Ó· ÛËÌÂÈÒÓÔ˘Ì ·ÏÒ˜ Û ¤Ó·Ó ηٿÏÔÁÔ ÙȘ ÊÔÚ¤˜ Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÔÚÈṲ̂Ó˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜.
44
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
(6) ∞Ó·ÊÔÚÒÓ ÂÌÂÈÚ›·˜. Ÿˆ˜ Î·È Ì ٷ ·È‰È¿, Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ ·˘Ù¿ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘ÏÏÂÁÔ‡Ó Ì ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ, Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË ‹ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ. (7) ŒÎÊÚ·Û˘ ÁÓÒÌ˘. √È ·fi„ÂȘ ÙˆÓ ÁÔÓÈÒÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· Û˘ÏÏÂÁÔ‡Ó ÌÂ Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË ‹ Ì ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ. Á)
∞fi ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ˜ ̤ۈ:
(8) ¶·Ú·Ù‹ÚËÛ˘ Ù˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜. (9) ∞Ó·ÊÔÚÒÓ ÂÌÂÈÚ›·˜. (10) ŒÎÊÚ·Û˘ ÁÓÒÌ˘. (11) ªÂϤÙ˘ Ù˘ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜ Î·È ÙˆÓ ·Ú¯Â›ˆÓ. ∂‰Ò ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Ù· Û¯ÔÏÈο ‚ÔËı‹Ì·Ù·, Ë ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· Ô˘ Û˘Ì‚Ô˘Ï‡ÔÓÙ·È ÔÈ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ˜, ηıÒ˜ Î·È Ù· ·Ú¯Â›· ÙÔ˘˜, Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Î·È ‰È‰·ÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ηٷÛ΢¿ÛÂÈ ‹ Û˘ÏϤÍÂÈ Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ˘˜. ‰)
∞fi ÙÔÓ Â·˘Ùfi Ì·˜ ̤ۈ:
(12) ¶·Ú·Ù‹ÚËÛ˘ Ù˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ (Ì ÔÙÈÎÔ·ÎÔ˘ÛÙÈΤ˜ ηٷÁڷʤ˜). (13) ∞Ó·ÊÔÚÒÓ ÂÌÂÈÚ›·˜. ∆Ô ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ȉȷ›ÙÂÚ· ÂÈÙ˘¯Ë̤ÓÔ˜ ÙÚfiÔ˜ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ‰Â‰Ô̤ӈÓ. (14) ŒÎÊÚ·Û˘ ÁÓÒÌ˘. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ηٷÁڷʤ˜ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó È‰È·›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ, fiÙ·Ó Û˘ÏϤÁÔÓÙ·È ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· Î·È ·ÔηχÙÔ˘Ó ÌÈ· Èı·Ó‹ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ Ù˘ ÁÓÒÌ˘ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÂÚÌËÓ¢Ù› ·˘ÙÔ–ÛÙÔ¯·ÛÙÈο. (15) µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜ Î·È ·Ú¯Â›ˆÓ. ªÂÏÂÙ¿Ì ÙËÓ ÂͤÏÈÍ‹ ÙÔ˘˜ Î·È ÚÔÛ·ıԇ̠ӷ ÂÚÌËÓ‡ÛÔ˘Ì ÙȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ οı ÊÔÚ¿ ÂÈÏÔÁ¤˜ Ì·˜. ™’ ·˘Ùfi ÙÔ ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó· ¤¯Ô˘Ó οÔÈÔ˘˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜, ‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ¤˜ (facilitators), ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜. √È Â͈ÙÂÚÈÎÔ› ·˘ÙÔ› Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜ (ÂÈÌÔÚʈ٤˜) ÛÙËÚ›˙Ô˘Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ (projects) ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÔÓÙ·˜ fi¯È ÌfiÓÔ ÙËÓ ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÂΛÓÔÈ ı¤ÙÔ˘Ó, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔÓ ÚˆÙ‡ÔÓÙ· Î·È ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi ÚfiÏÔ Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈۋ ÙÔ˘˜ (Whitehead, 1986: 142–143). ŒÚÁÔ ÙˆÓ ‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙÒÓ Â›Ó·È Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Ô˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ Ó· ‰ÈÂÚ¢ӋÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘˜. ŒÚÁÔ ÙÔ˘˜ ‰ËÏ·‰‹ Â›Ó·È Ó· ‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜–ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙÔ ıˆÚËÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ‹ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÙÚÔÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘˜, ·Ó ÙÔ ÂÈı˘ÌÔ‡Ó. ÿÛˆ˜ ¿ÏÈ ¯ÚÂÈ·ÛÙ› Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó ÔÈ ‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ¤˜ Û˘ÌÌÂÙÚÈ΋ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ÛÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ ÂÚÁ·Û›·˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, Û˘Ì‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ˘ÈÔı¤ÙËÛË ÂÓfi˜ ÎÔÈÓÔ‡ ÎÒ‰Èη ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ̤ÏË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Ô˘ ÂÓÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Û ÌÈ· ÎÚÈÙÈ΋ Î·È ·˘ÙÔ–ÎÚÈÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·. ∫‡ÚÈ· Âȉ›ˆÍ‹ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ó· ηÙ¢ı‡ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ˜, ÒÛÙ ӷ ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÁÈ· ÙȘ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Î·È ÙË ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘˜. ∂›Û˘, ÔÈ ‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ¤˜ ÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ‰Ú¿Û˘ Î·È ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡, ‚ÔËıÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Û ı¤Ì·Ù· ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ (Grundy & Kemmis, 1988: 328–329). µ·ÛÈÎfi ›Û˘ ÚfiÏÔ Û ÌÈ· ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË ÌÔÚ› Ó· ·›ÍÂÈ –ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ ‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ‹– Î·È Ô ÎÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜, ¤Ó·˜ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ·Ú¤¯ÂÈ ÎÚÈÙÈ΋ Î·È ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈ΋ ÊÈÏ›· ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜. §ÂÈÙÔ˘ÚÁ› ˆ˜ ¤ÌÈÛÙÔ˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˘ ‹ ̤ÓÙÔÚ·˜ Î·È Û˘˙ËÙ¿ ÌÂ
45
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÁÈ· ÙËÓ ¤Ú¢ӷ, Û ٷÎÙ¿ ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù·, Ì ÙËÓ ÔÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË. ∂Âȉ‹ ıˆÚÂ›Ù·È fiÙÈ ¤Ó·˜ ÎÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ Î·Ï¿ ÙÔ ÁÂÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜, ÌÔÚ› Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÂÚ¢ÓËÙ‹ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ı¤Ì·Ù· Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘. ªÔÚ› Ó· ÂÈÏÂÁ› ÂÂȉ‹ Ë ı¤ÛË ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ıÂÛÌfi ÂÓ‰˘Ó·ÌÒÓÂÈ ÙÔÓ ÂÚ¢ÓËÙ‹ Î·È Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ Â›Ù¢ÍË Ù˘ ·ÏÏ·Á‹˜. ŒÚÁÔ ÙÔ˘ ÎÚÈÙÈÎÔ‡ Ê›ÏÔ˘ Â›Ó·È Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÂÚ¢ÓËÙ‹ Ó· ÂÈÙ‡¯ÂÈ ÌÈ· ÎÚÈÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ¤ÚÂ˘Ó¿ ÙÔ˘, ·ÎfiÌ· Î·È ·Ó ¤ÙÛÈ ·ÌÊÈÛ‚ËÙÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ Î·È ÔÈ ıˆڛ˜ ÛÙȘ Ôԛ˜ ‚·Û›˙ÂÙ·È Ë ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ ÂÚ¢ÓËÙ‹. √ ÎÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜ Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ÂÂȉ‹ ˆ˜ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi˜ ·Ú·ÙËÚËÙ‹˜, Ì ȉȷ›ÙÂÚË ÁÓÒÛË ÙÔ˘ ÁÂÓÈÎÔ‡ Ï·ÈÛ›Ô˘ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜, Â›Ó·È Û ı¤ÛË Ó· ·ÏËı‡ÛÂÈ ÙËÓ ÂÁ΢ÚfiÙËÙ· Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜. ª¤Ûˆ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÔÚÁ·Óˆı› ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ¤Ú¢ӷ˜–‰Ú¿Û˘, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ ÂÈÌfiÚʈۋ˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ù˘ ‰È·ÚÎÔ‡˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ·Ó¿Ù˘Í˘. µÔËıÔ‡ÓÙ·È Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÛÙ·‰È·Î¿ ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ·Ú¯¤˜, Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ (fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙȘ ·Ó¿ÁΘ, ÙȘ ÚÔÛ‰Ô˘, ÙȘ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ, ÙȘ ÎÏ›ÛÂȘ ÙÔ˘˜) Î·È Ó· ·ÓÂÍÂÙ¿ÛÔ˘Ó ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ıˆڛ˜ ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ· (Kennedy, 1996: 21, Whitehead, 1989: 41–52). µ·ÛÈΤ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÂΉ‹ÏˆÛË fiÏˆÓ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ıÂÙÈÎÒÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÌÈ·˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ›ӷÈ: ●
ÔÈ ÈÛfiÙÈ̘ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ (ȉȷÈÙ¤Úˆ˜ ÌÂٷ͇ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ–ÂÚ¢ÓËÙÒÓ Î·È ÂÈÌÔÚʈً–ÎÚÈÙÈÎÔ‡ Ê›ÏÔ˘)
●
Ë ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹˜ ‰È¿ıÂÛË ÁÈ· ÛÙÔ¯·ÛÌfi ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ–ÂÚ¢ÓËÙÒÓ, Ë ÔÔ›· ÈÛÔ‰˘Ó·Ì› Ì ÌÂٷΛÓËÛË ·fi ÙË ÌÔÓԉȿÛÙ·ÙË ÁÚ·ÌÌÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë Ù˘ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ Û ÌÈ· ΢ÎÏÈ΋–ÛÂÈÚÔÂȉ‹
●
Ë Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ‰È¿ıÂÛË ÁÈ· ·ÏÏ·Á‹ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ fiÏˆÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋–ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË.
3.5. ∞¡√π∫∆∏ ∂∫¶∞π¢∂À™∏ ∂›Ó·È ÌÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÔÔ›·˜ Ô ÛÔ˘‰·ÛÙ‹˜ –ÛÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË
¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ¤Ú¢ӷ˜-‰Ú¿Û˘: √Ì¿‰· ÊÈÏÔÏfiÁˆÓ ηıËÁËÙÒÓ Ù˘ °ã °˘ÌÓ·Û›Ô˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜, ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1990, ‰È·ÈÛÙÒÓÂÈ fiÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ¤ÓÙÔÓ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙÔ Ì¿ıËÌ· Ù˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ·˜ (·Û·Ê‹˜ ÛÙÔ¯ÔıÂÛ›·, ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ¯ˆÚ›˜ Û·Ê‹ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi, ·Ó·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈΤ˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜, ·‰È·ÊÔÚ›· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ). ∞ÔÊ·Û›˙ÂÈ, Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÂÓfi˜ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡ Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË, Ó· ‰ÈÂÓÂÚÁ‹ÛÂÈ ¤Ú¢ӷ-‰Ú¿ÛË Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ·Ó·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ (∞.¶.) Î·È ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘. √È Î·ıËÁËÙ¤˜ ÍÂÎÈÓÔ‡Ó ·fi ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘ Î·È ÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ·Ú·Ì¤ÙÚˆÓ Ô˘ ÙË Û˘Óı¤ÙÔ˘Ó. √ ‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ‹˜ ÙÔ‡˜ ÙÚÔÊÔ‰ÔÙ› Ì ÁÓÒÛË Á‡Úˆ ·fi ÙȘ ıˆÚËÙÈΤ˜ ·Ú·‰Ô¯¤˜ Ô˘ ÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ ∞.¶. Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ, ηıÒ˜ Î·È ÙȘ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ô˘ Û˘Ó¿ÁÔÓÙ·È ÔÈ ·Ú·‰Ô¯¤˜ ·˘Ù¤˜. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›ÂÚ¢ÓËÙ¤˜, ̤۷ ·fi ÛÙÔ¯·ÛÌfi Î·È ‰È¿ÏÔÁÔ ¿Óˆ ÛÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙȘ ıˆÚËÙÈΤ˜ ·Ú·‰Ô¯¤˜, ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ¤Ó·Ó ÚÒÙÔ Û¯Â‰È·ÛÌfi ‰Ú¿Û˘, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÈ ›‰ÈÔÈ ˘ÏÔÔÈÔ‡Ó ÛÙȘ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘˜. ∫·Ù¿ ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ Û˘ÏϤÁÔÓÙ·È ‰Â‰Ô̤ӷ ·fi ÔÏϤ˜ ËÁ¤˜ Î·È Ì ‰È¿ÊÔÚ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ (ÎÈ Â‰Ò Ë ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ‹ ‹Ù·Ó η›ÚÈ·˜ ÛËÌ·Û›·˜). ∆· ‰Â‰Ô̤ӷ Ô˘ Û˘ÓÂϤÁËÛ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜-ÂÚ¢ÓËÙ¤˜, ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Î·È ÙÔÓ ‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ‹ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙË ‚¿ÛË ÁÈ· ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÛÙÔ¯·ÛÌfi Î·È Û˘˙‹ÙËÛË ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÂÚÁ·Û›·˜.
46
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
ÂÚ›ÙˆÛË Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜– ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ Âη›‰Â˘Û‹˜ ÙÔ˘ Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÔ˘‰ÒÓ ÙÔ˘ Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘ ·Ó¿ÁΘ, ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÈı˘Ì›Â˜ Î·È ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜, ÛÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Î·È Ì ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ Ú˘ıÌÔ‡˜28. ∆Ș ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ ·˘Ùfi ÙÔ Â›‰Ô˜ Âη›‰Â˘Û˘ Ù¤ÌÓÂÙ·È, Û ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘, Ì ÙËÓ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘ÛË. ™˘Ì‚·›ÓÂÈ ˆÛÙfiÛÔ Ó· Û˘Ó·ÓÙ¿Ì ÛÙÔȯ›· ·ÓÔÈÎÙ‹˜ Âη›‰Â˘Û˘ Î·È ÛÂ Û˘Ì‚·ÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ȉڇ̷ٷ, fiÙ·Ó ·Ê‹ÓÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÛÔ˘‰·ÛÙ¤˜ ÌÂÁ¿ÏÔ ÂÚÈıÒÚÈÔ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ì¿ıËÛ˘ Î·È ÙÔÓ Ú˘ıÌfi ÊÔ›ÙËÛ˘ ‹ fiÙ·Ó Ë ÂÁÁÚ·Ê‹ ÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÔ˘‰ÒÓ Á›ÓÂÙ·È ¯ˆÚ›˜ ·˘ÛÙËÚÔ‡˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ (∫fiÎÎÔ˜, 2001: 5).
3.5.1. ∂Í ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘ÛË (distance learning) ∏ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘ÛË ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Û ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ·ÓÔÈÎÙ‹˜ Âη›‰Â˘Û˘, Ë ÔÔ›· ¤¯ÂÈ ˆ˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÁÓÒÚÈÛÌ· ÙËÓ ‡·ÚÍË ÁˆÁÚ·ÊÈ΋˜ ·fiÛÙ·Û˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘Ù‹–Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ Î·È ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘fiÌÂÓÔ. ∆· ÚÒÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ù˘ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘Û˘ (∂.∞.∂.) ›¯·Ó ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ ‰È’ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›·˜. ∫·ıÔÚÈÛÙÈÎfi ÛËÌÂ›Ô ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ∂.∞.∂. ıˆÚÂ›Ù·È Ë ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ Open University, ÛÙ· ̤۷ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1970, ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·. ∆Ș ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜ ·Ú·ÙËÚ›ٷÈ, ‰ÈÂıÓÒ˜, ÌÈ· ·˘Í·ÓfiÌÂÓË Ù¿ÛË ÁÈ· ·ÍÈÔÔ›ËÛË Ù˘ ∂.∞.∂., Ë ÔÔ›· ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi Ù· ·ÓÔÈÎÙ¿ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ·, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi Ù· «Û˘Ì‚·ÙÈο», Ô˘ ÂÌÏÔ˘Ù›˙Ô˘Ó Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÔ˘‰ÒÓ ÙÔ˘˜ Î·È Ì ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜. ∂›Û˘, ·ÚÎÂÙÔ› ÊÔÚ›˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ¿ÏÏÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ› ÊÔÚ›˜ ¤¯Ô˘Ó ·Ú¯›ÛÂÈ Î·È ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Ó· ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Ì¤ıÔ‰Ô29. ™Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ù˘ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘Û˘–ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› –fiˆ˜ Î·È fiÏÔÈ ÔÈ ÛÔ˘‰·ÛÙ¤˜– ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ˘ÏÈÎfi ‰È¿ÊÔÚˆÓ ËÁÒÓ Ì¿ıËÛ˘, ·fi ‰È‰·ÎÙÈο ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È·, ·Ó·Ï˘ÙÈÎfi Ô‰ËÁfi ÛÔ˘‰ÒÓ Î·È ·Î¤Ù· ·ÓÔÈÎÙ‹˜ Âη›‰Â˘Û˘ Û ¤ÓÙ˘Ë Î·È ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ÌÔÚÊ‹ (CD, DVD, video, ÔÏ˘Ì¤Û·). ∆Ô ‰È‰·ÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ·Ú¤¯ÂÈ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÓ·‡ÛÌ·Ù· ÁÈ· ÎÚÈÙÈ΋ ÛΤ„Ë Î·È ÂÌ‚¿ı˘ÓÛË, ‰›ÓÂÈ Ô‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÚÔ··ÈÙÔ‡ÌÂÓË ÌÂϤÙË, ÚÔÙ›ÓÂÈ ·Ú¿ÏÏËÏ· ΛÌÂÓ· Î·È ·Û΋ÛÂȘ ÁÈ· ÂȉÈΤ˜ ηÙËÁÔڛ˜ ÛÔ˘‰·ÛÙÒÓ, ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÌÈ· ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Î·È ·ÊÔÌÔ›ˆÛË Ù˘ ‡Ï˘ ηÈ, Ù¤ÏÔ˜, ÚÔÛʤÚÂÈ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË. ™ÙËÓ ∂.∞.∂. Ë Ì¿ıËÛË Û˘ÓÙÂÏÂ›Ù·È Î˘Ú›ˆ˜ ̤ۈ Ù˘ η’ ȉ›·Ó ÌÂϤÙ˘, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ˆı› ÙÔ˘˜ ÛÔ˘‰·ÛÙ¤˜ ÛÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë Ù˘ ·ÚÈ·˜ ¢ı‡Ó˘ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Ì·ıËÛȷ΋ ÙÔ˘˜ ‰È·‰ÚÔÌ‹. √È ÛÔ˘‰·ÛÙ¤˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ· ‹ ÙÔÓ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ (·Ó ÚԂϤÂÙ·È), Ô ÔÔ›Ô˜, ‰È·ÙËÚÒÓÙ·˜ Û˘¯Ó‹ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· Ì·˙› ÙÔ˘˜, ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı› ÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÙÔ˘˜ ÚfiÔ‰Ô, ·ÍÈÔÏÔÁ› ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·Ú¤¯ÂÈ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË, Û˘Ì‚Ô˘Ï¤˜ Î·È ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛË. ∏ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ÌÂٷ͇ ÂÎ·È‰Â˘ÙÒÓ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÔÌ¤ÓˆÓ Á›ÓÂÙ·È Ì e–mail, fax ‹ Ì ÙÔ Ù·¯˘‰ÚÔÌ›Ô. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ¤ÙÔ˘˜ ÚԂϤÂÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘Ù¤˜–Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘˜ Î·È ‰È¿ ˙ÒÛ˘, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÔÌ·‰ÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈÎÒÓ Û˘ Ó·ÓÙ‹ÛÂˆÓ . 28 ∏ ¤ÓÓÔÈ· «·ÓÔÈÎÙ‹» ·Ú·¤ÌÂÈ Î·È Û ÂχıÂÚË ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÔ˘‰ÒÓ. 29 ∆Ô ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ∂η›‰Â˘Û˘ ∂Î·È‰Â˘ÙÒÓ ™˘Ó¯È˙fiÌÂÓ˘ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ∫·Ù¿ÚÙÈÛ˘ (ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ ∞·Û¯fiÏËÛ˘ Î·È ∫ÔÈÓˆÓÈ΋˜ ¶ÚÔÛÙ·Û›·˜ Î·È ÙÔ˘ ∂.∫.∂.¶.π.™.) ‚·Û›ÛÙËΠÛÙËÓ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘ÛË.
47
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
∆· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ì¤Ûˆ ÂÓfi˜ Û˘ÓfiÏÔ˘ ÂÊ·ÚÌÔÁÒÓ Î·È ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Û ·ÚıÚˆÙfi (modular) –Û˘Ó‹ıˆ˜– Û‡ÛÙËÌ·, Ì ‚·ÛÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ÙË ıÂÌ·ÙÈ΋ ÂÓfiÙËÙ·. ¶ÔÏÏÔ› ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·È ÚÔ˜ ÙËÓ ∂.∞.∂. ÁÈ· ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi ÏfiÁÔ˘˜, ÔÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ›ӷÈ: · ∏ ¢ÂÏÈÍ›· ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ÙfiÔ, ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÙÔÓ ÙÚfiÔ Âη›‰Â˘Û˘. ‚. ∏ ÌÈÎÚ‹ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË, ηıÒ˜ ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈο, ·ÊÔ‡ Ô ÛÔ˘‰·ÛÙ‹˜/ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ‰Â ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó· ÌÂÙ·ÎÈÓËı› ·fi ÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘. Á. ∏ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÛÔ˘‰¿˙ÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ ÁÈ· Ì·ÎÚfi ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ¯ˆÚ›˜ Ó· ··ÈÙÂ›Ù·È ¿‰ÂÈ· ·fi ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ Î·È ¯ˆÚ›˜ Ó· ·ÔÌ·ÎÚ˘Óı› ·fi ÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ¿ ÙÔ˘. ‰. ∏ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÚÔÂÈÏÔÁ‹˜ ÌÂٷ͇ ‰È·ı¤ÛÈÌˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ. Â. √ ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÛÔ˘‰·ÛÙÒÓ Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·È ‰ÂÎÙÔ› Î·È Ë Â‡ÎÔÏË, Û¯ÂÙÈο, ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·. µÂ‚·›ˆ˜, ·ÚÎÂÙÔ› ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ Ë ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰È·ÚÔÛˆÈ΋˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ Ô˘ ‰È·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ Ë ÚfiÛˆÔ Ì ÚfiÛˆÔ Âη›‰Â˘ÛË –̤۷ Î·È ·fi ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ‰˘Ó·ÌÈ΋˜ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜– ˘ÂÚÙÂÚ› ¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ ·fi ·fiÛÙ·ÛË. ¶·Ú¿ Ù·‡Ù· Ë ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘ÛË ÎÂÚ‰›˙ÂÈ Î·È ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÛÙȘ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÛÔ˘‰¤˜.
3.5.2. e–Learning (Âη›‰Â˘ÛË ˘ÔÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓË ·fi ∏/À) ŸÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· –ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘Û˘/ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ– Ù· ÔÔ›· ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó ÙË Ú·Á‰·›· ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ Ù˘ ÏËÚÔÊÔÚ›·˜ Î·È Ù˘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ (∆.¶.∂.). ∏ ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÂÚÈ‚·ÏÏfiÓÙˆÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋˜ Ì¿ıËÛ˘ ÌÔÚ› Ó· ηχ„ÂÈ ÙȘ ·˘Í·ÓfiÌÂÓ˜ ·Ó¿ÁΘ ÌÈ·˜ Ì·˙È΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ·ÊÔ‡, ̤ۈ ÙˆÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÒÓ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ, Ë ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋/ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· ·Ô‰ÂÛ̇ÂÙ·È ·fi ¯ÈÏÈÔÌÂÙÚÈΤ˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂȘ. √È ÂÎ·È‰Â˘fiÌÂÓÔÈ ·fi ·ÔÌ·ÎÚ˘Ṳ̂Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ¤¯Ô˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÚfiÛ‚·Û˘ Û ÁÓˆÛÙÈο ‰›· ·ÚfiÛÈÙ·, ̤¯ÚÈ ÚfiÙÈÓÔ˜, ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜. ¶·ÚfiÌÔÈ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ηχÙÔ˘Ó Û˘¯Ó¿ ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÔÌÔÁÂÓÒÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È Û ÂÏÏËÓÈο Û¯ÔÏ›· ¯ˆÚÒÓ ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡ (Ú‚Ï. ¢·Ì·Ó¿Î˘ Î·È ∞Ó·ÛÙ·ÛÈ¿‰Ë˜, 2005: 378–379). ∆Ô ÂÚȯfiÌÂÓÔ, Ë ‰È¿ÚÎÂÈ· Î·È ÔÈ ÚԉȷÁڷʤ˜ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ e–Learning ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜–ÛÙfi¯Ô˘ ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È Î·È ‚‚·›ˆ˜ ·fi ÙË Û¯ÂÙÈ΋ ˙‹ÙËÛË. √ ۯ‰ȷÛÌfi˜ ÙÔ˘˜ ·Ó·Ù›ıÂÙ·È Û ÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ˘˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜.
48
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™‡Á¯ÚÔÓ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ e–Learning Âη›‰Â˘Û˘ ‰È¢ÎÔχÓÂÙ·È Ë ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ÌÂٷ͇ ÂÈÌÔÚʈً Î·È ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, ·ÊÔ‡ Ë ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÁÓÒÛˆÓ, ÂÌÂÈÚÈÒÓ, ÛΤ„ÂˆÓ Î·È ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Á›ÓÂÙ·È ¯ˆÚ›˜ ÛÙÂÓfi ¯ÚÔÓÈÎfi ÂÚÈÔÚÈÛÌfi. ™˘¯Ó¿ ·ÍÈÔÔÈÂ›Ù·È Ô ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfi˜ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ (blended instructional model) ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ Û‡Á¯ÚÔÓ˘ Î·È ·Û‡Á¯ÚÔÓ˘ ÌÂÙ¿‰ÔÛ˘. ª¤Ûˆ ÙÔ˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ Ù˘ Û‡Á¯ÚÔÓ˘ Ì¿ıËÛ˘–ÙËωȿÛ΄˘ ‰›ÓÂÙ·È Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ù˘ ¿ÌÂÛ˘ ÔÙÈÎÔ·ÎÔ˘ÛÙÈ΋˜ ·ʋ˜ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً Ì ÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜ ∫·Ù¿ ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˘Ô‰Ô̤˜ voice/video–conferencing. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ÂÈÎÔÓÈ΋ Ù¿ÍË ¯ˆÚ›˜ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÔ‡˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜. ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÙËωȿÛ΄˘ ÔÈ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó Ì·ı‹Ì·Ù· Î·È ‰È·Ï¤ÍÂȘ ¤¯ÔÓÙ·˜ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÂÚˆÙ‹ÛˆÓ, ·ÚÂÌ‚¿ÛˆÓ, ‰È·ÏfiÁÔ˘. ∂ÈϤÔÓ, Â›Ó·È ‰˘Ó·Ù‹ Ë Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜, ¤ÙÛÈ ÒÛÙÂ, ·Ó οÔÈÔ˜ ÙÔ ÂÈı˘Ì›, Ó· ¤¯ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÙÔ Í·Ó·ÎÔ‡ÛÂÈ. ªÈ· Û‡Á¯ÚÔÓË Û˘Ó‰ڛ· ·ÎÔÏÔ˘ıÂ›Ù·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜/·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘ Ì ·Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÙÚfiÔ. √È ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ, ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ¯ÚÔÓÈ΋ ÛÙÈÁÌ‹ ÂÈı˘ÌÔ‡Ó, ¤¯Ô˘Ó ÚfiÛ‚·ÛË Û ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎfi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi (Ô˘ Â›Ó·È ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ ·ÏÏËÏÂȉڷÛÙÈÎfi), fiˆ˜ Û ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜ ·Ó¿ÚÙËÛ˘ ۯ‰›ˆÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ ‹ ηÈÓÔÙfiÌˆÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· (e–mail), Û ÔÌ¿‰Â˜ Û˘˙ËÙ‹ÛÂˆÓ (chat–rooms, fora Î.¿.). π‰È·›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ¤¯ÂÈ Î·È Ë Ì¤Ûˆ ÙËωȷÛΤ„ˆӖ ÙËωȉ·ÛηÏÈÒÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ÌÂٷ͇ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Ù¿ÍÂˆÓ Ù˘ ›‰È·˜ ¯ÒÚ·˜ ‹ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ¯ˆÚÒÓ. ∆· Û¯ÔÏ›· ÂÈÎÔÈÓˆÓÔ‡Ó ·Ó¿ ˙‡ÁË Û ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓÔ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ ÂÓfi˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙË Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ÂÎÙ˘Ï›ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ ¿ÏÏÔ Û¯ÔÏ›Ô. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ˘‚ÚȉÈÎÔ‡ Ì·ıËÛÈ·ÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ –ÂÓfi˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÔ‡ Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡ Ó¤ˆÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈÎÒÓ ÂÊ·ÚÌÔÁÒÓ Î·È Û˘Ì‚·ÙÈÎÒÓ ·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛˆӖ ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ fiÙÈ ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ·Ó¿ÌÂÛ· Û ̷ıËÙ¤˜ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ¯ˆÚÒÓ, ÂÈÙÚ¤ÂÈ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·È‰·ÁˆÁÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ, Ó· ·ÓÙ·ÏÏ¿ÛÛÔ˘Ó ·fi„ÂȘ, Ó· Û˘Ó‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó Ó¤Â˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ Î·È ¤ÙÛÈ Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ Ù¿Í˘ (·ÍÈÔÔ›ËÛË Ï·ÙÊfiÚÌ·˜ e–class) ‰›ÓÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ·ÏÏ¿ Î·È Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, Ó· ÂÈϤÍÔ˘Ó ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ì ÙË ¯Ú‹ÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÔÏ˘Ì¤ÛˆÓ (Ú‚Ï. ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· √π∫∞¢∂). ∏ ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ∆.¶.∂. ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ Ú¿Í˘ (communities of practice) ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ‰È¢ڇÓÂÈ ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ·˘ÙÔÌfiÚʈÛ˘ ‹ ·˘ÙÔÂÈÌfiÚʈۋ˜ ÙÔ˘˜ Î·È ‚‚·›ˆ˜ ·˘Í¿ÓÂÈ ÙËÓ ÂÍÔÈΛˆÛ‹ ÙÔ˘˜ Ì ÙȘ ∆.¶.∂., ÌÂ Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıÔ Èı·Ófi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁÈ΋ ·ÍÈÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ‰È‰·Ûηϛ·˜–Ì¿ıËÛ˘. ∏ e–Learning Âη›‰Â˘ÛË ‰ÂÓ ÌÔÚ› ‚‚·›ˆ˜ Ó· ˘ÔηٷÛÙ‹ÛÂÈ ÙȘ «‰È¿ ˙ÒÛ˘» ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. ¶·Ú¿ Ù·‡Ù·, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ‰È¿ ‚›Ô˘ Ì¿ıËÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ¤¯ÂÈ È‰È·›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÙˆÓ «ÚfiÛˆÔ Ì ÚfiÛˆÔ» ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ù˘ ˘ÔÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓ˘ ·fi ∏/À (Ú‚Ï. ¶··‰¿Î˘ Î·È ºÚ·ÁÎÔ‡Ï˘, 2005: 278).
49
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
0
4 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
√ ۯ‰ȷÛÌfi˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÚÔÊ·ÓÒ˜ Û ·ÓÙÈÛÙÔȯ›· Ì ÙȘ ÂÈÛÙËÌÔÏÔÁÈΤ˜ ·Ú·‰Ô¯¤˜, ÙȘ ·È‰·ÁˆÁÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ Î·È Ù· ÔÚÁ·ÓˆÙÈο ‰Â‰Ô̤ӷ (¯ÚfiÓÔ˜, ÙfiÔ˜, ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜). ∆Ô Â›‰Ô˜ Ù˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ·Ú¤Ì‚·Û˘, Ë ÊÈÏÔÛÔÊ›·, Ô ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi˜ Î·È Ë ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜30, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎfi ÔÚÁ·ÓˆÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó, ÂÓ ÔÏÏÔ›˜, ÙÔÓ ÙÚfiÔ Û¯Â‰È·ÛÌÔ‡ ·ÏÏ¿ Î·È ÙȘ Ê¿ÛÂȘ Ù˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘, Ù˘ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ Î·È Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ™ÙÔ ·ã ̤ÚÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ (4.1) ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, ÂÓÒ ÛÙÔ ‚ã ̤ÚÔ˜ (4.2) ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹ ÙÔ˘˜.
4.1. ™Ã∂¢π∞™ª√™ ∂¶πª√ƒºø∆π∫ø¡ ¶ƒ√°ƒ∞ªª∞∆ø¡ ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÓfi˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ (ÈÂÚ·Ú¯È΋˜ ‰È¿ÚıÚˆÛ˘) Ô Û¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Á›ÓÂÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi ÙÔÓ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÊÔÚ¤·, ¯ˆÚ›˜ ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ (Ú‚Ï. ÷Ù˙Ë·Ó·ÁÈÒÙÔ˘, 2001: 43). ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÓfi˜ ·ÔÎÂÓÙÚˆÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÂÚÈÊÂÚÂȷο ΤÓÙÚ· ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó, ÌÂÙ¿ ·fi ·Ó¿ıÂÛË Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘, ÙÔÓ Û˘ÓÙÔÓÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ ˘¿Ú¯ÂÈ Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÌÈ·˜ ÌÂÚÈ΋˜ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜, Ë ÔÔ›· ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ‰ÈÂÚ¢ÓËıÔ‡Ó ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Û ÙÔÈÎfi Â›Â‰Ô Î·È Ó· Á›ÓÂÈ –Ì Èı·Ó‹ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚÔ̤ӈӖ Ô Û¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. ∆ËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÁÈ· ÌÈ· ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋ ‰È·‰Èηۛ· ۯ‰ȷÛÌÔ‡ Î·È ˘ÏÔÔ›ËÛ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÌÔÚ› Ó· ÙËÓ ·Ó·Ï¿‚ÂÈ Î·È Ô Û¯ÔÏÈÎfi˜ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ˜ ‹ ¿ÏÏÔ Û٤ϯԘ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ·˘ÙÂÓÂÚÁÔ‡, ·˘ÙÔÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ΛÓËÛ˘ (ΛÓËÛ˘ «·fi οو ÚÔ˜ Ù· ¿Óˆ») Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜, Û˘ÌÚ¿ÍÂȘ Û¯ÔÏ›ˆÓ, ÔÌ¿‰Â˜ ‹ ‰›ÎÙ˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ, ·˘ÙÔ‰ÈÔÈÎÔ‡ÌÂÓÔÈ –ÂÚÈÊÂÚÂȷο ‹ ÙÔÈο– ÊÔÚ›˜, ÂÈÛÙËÌÔÓÈΤ˜ Î·È Û˘Ó‰ÈηÏÈÛÙÈΤ˜ ÂÓÒÛÂȘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ۯ‰ȷÛÌÔ‡ Î·È ˘ÏÔÔ›ËÛ˘ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, ·ÔÊ·Û›˙ÔÓÙ·˜ Û˘ÏÏÔÁÈο ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹, ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË, ÙË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ-·Ó·Ù˘ÍÈ·ÎÒÓ ‹ ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ. ÀÂÓı˘Ì›˙Ô˘Ì fiÙÈ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ÛÙÔ¯ÔıÂÙÈÎÔ‡-ÛÙÔ¯ÔÎÂÓÙÚÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ Ì·ıËÛÈ·ÎÒÓ ÂÌÂÈÚÈÒÓ, ÂÓÒ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÔÓÙ·È Û ÚÔÛ‰ÔÎÒÌÂÓ˜ –·Ú·ÙËÚ‹ÛÈ̘ Î·È ÌÂÙÚ‹ÛÈ̘– Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¤˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ ‰›ÓÂÙ·È ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÛÙËÓ ›‰È· ÙËÓ ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ̤ۈ Ù˘ ÂÌÂÈÚ›·˜ Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ Î·È Ù˘ ‚·ı‡ÙÂÚ˘ ηٷÓfiËÛ˘. ™ÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ 4.1.1 ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÛÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ Ê¿ÛÂȘ Î·È ı· ·Ó·‰Â›ÍÔ˘Ì ÙȘ ΢ÚÈfiÙÂÚ˜ ·Ú¯¤˜ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÛÙÔ¯ÔıÂÙÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë ÙȘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ ·Ú¯¤˜ Î·È ÙË ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓËϛΈÓ. ™ËÌÂÈÒÓÔ˘Ì fiÙÈ ·ÚÎÂÙ¤˜ ·fi ÙȘ Ê¿ÛÂȘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÙȘ Û˘Ó·ÓÙ¿ÌÂ Î·È ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÙÔ˘ ‰È·‰ÈηÛÙÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘. ∞ÎÔÏÔ‡ıˆ˜, ÛÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ 4.1.2, ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÛÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ‰È·‰Èηۛ·˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ÛÙËÓ ·Ú¿ÁÚ·ÊÔ 4.1.3, ÛÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ηϋ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ 30
∂‡ÎÔÏ· Á›ÓÂÙ·È Î·Ù·ÓÔËÙfi, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, fiÙÈ Ë ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· ۯ‰ȷÛÌÔ‡ ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ¤Ú¢ӷ˜-‰Ú¿Û˘ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ·˘Ù‹Ó ÂÓfi˜ ÛÙÔ¯ÔıÂÙÈÎÔ‡ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜.
51
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
4.1.1. ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÛÙÔ¯ÔıÂÙÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ™ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ (Ú‚Ï. ÷ۿ˘, 2000: 13-59) ÛÎfiÈÌÔ ı· ‹Ù·Ó Ó· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Ù· ÂÍ‹˜: 1. AÓ›¯Ó¢ÛË Î·È ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÌÂϤÙË Ù˘ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘. 2. ∫·ıÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÛÎÔÔ‡ Î·È Û·Ê‹˜ ‰È·Ù‡ˆÛË ÙˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. 3. ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙÔ˘ Ù›ÙÏÔ˘, Ù˘ ¯ÚÔÓÈ΋˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜, ÙÔ˘ ÚÔ‚ÏÂfiÌÂÓÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ. 4. ∂ÈÏÔÁ‹ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ. 5. ∂ÈÏÔÁ‹ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ – ‰ÔÌ‹˜: ●
ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ıÂÌ·ÙÈÎÒÓ ÂÓÔًوÓ, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ,
●
ÂÈÏÔÁ‹ Î·È ·Ó¿Ù˘ÍË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡.
6. ¶Úfi‚ÏÂ„Ë ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋˜ ˘Ô‰ÔÌ‹˜: ¯ÒÚÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ·. 7. ¶ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi˜ ÎfiÛÙÔ˘˜. 8. ¶Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. 9. ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Î·È ÌÂıfi‰ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. 10. ™‡ÓÙ·ÍË ¯ÚÔÓԉȷÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘, ·Ó¿Ù˘Í˘, ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ.
4.1.1.1. ∞Ó›¯Ó¢ÛË Î·È ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ∂›Ó·È ÁÂÓÈο ·Ú·‰ÂÎÙfi fiÙÈ Ë ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ηıÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ·ÓÙÈÛÙÔ›¯ÈÛË ÙˆÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÒÓ ÙÔ˘ Î·È ÙˆÓ ÚԉȷÁÚ·ÊÒÓ ÙÔ˘ Ì ÙȘ ‰È·ÈÛو̤Ó˜ ·Ó¿ÁΘ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Ì ٷ ‰È·Ù˘ˆÌ¤Ó· ·ÈÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È (Ú‚Ï. ÷ۿ˘, fi..: 11). ŒÓ· ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ¤Ú¯ÂÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ Ó· «Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ» ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÙȘ Ôԛ˜ ÚÔÛ·ı› Ó· ÈηÓÔÔÈ‹ÛÂÈ. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÔÁÚ·ÌÌ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÓÙ· ÚËÙ¿ ÂÎÊÚ·Ṳ̂Ó˜ Ô‡Ù ·ÎfiÌË ·fiÏ˘Ù· Û˘ÓÂȉËÙ¤˜. ∂›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ ÔÈ Witkin and Altschuld (1995:9) ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Û ÂÎÊÚ·Ṳ̂Ó˜(expressed) Î·È ÌË ÂÎÊÚ·Ṳ̂Ó˜ ‹ Ï·Óı¿ÓÔ˘Û˜(latent), ÂÓÒ Ô µÂÚÁ›‰Ë˜ (1999:28-9) ·)ÛÂ Û˘ÓÂȉËÙ¤˜ Î·È ÚËÙ¤˜, ‚)ÛÂ Û˘ÓÂȉËÙ¤˜ Î·È ÌË ÚËÙ¤˜ Î·È Á)Û ϷÓı¿ÓÔ˘Û˜ Î·È ÌË ÚËÙ¤˜. °È· ÙËÓ ·Ó›¯Ó¢ÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÙfiÛÔ ÔÈ ÎÏ·ÛÈΤ˜ ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ Î·È Ù¯ÓÈΤ˜ fiÛÔ Î·È ÔÈ Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ (Ú‚Ï. µÂÚÁ›‰Ë˜, 1989: 2.055). ∏ ÂÈÏÔÁ‹ Ù˘ ÌÂıfi‰Ô˘ ‹ ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ·Ó›¯Ó¢Û˘ Î·È Î·Ù·ÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Ô˘ ÂÈı˘Ìԇ̠ӷ Û˘ÏϤÍÔ˘ÌÂ, ÙÔÓ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ ¯ÚfiÓÔ, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ ÚÔÊ›Ï Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ (Ú‚Ï. ÷Ù˙Ë·Ó·ÁÈÒÙÔ˘, fi..: 85). ∂›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍ·ÛÊ·ÏÈÛÙ› Ë Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ̤۷ Û ¤Ó· Îϛ̷ ηϋ˜ ı¤ÏËÛ˘.
52
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
ø˜ ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ·Ó›¯Ó¢Û˘ Î·È Î·Ù·ÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÙÔ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ, ÔÈ Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ, Ë ·Ú·Ù‹ÚËÛË, Ë ·Ó¿Ï˘ÛË ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ÎÂÈ̤ӈÓÁÚ·ÙÒÓ ÙÂÎÌËÚ›ˆÓ, Ë ÌÂϤÙË ÛÙ·ÙÈÛÙÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Î.¿. ™ÙȘ ÌÔÚʤ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÌÔÓ٤Ϸ ηٷÁÚ·Ê‹˜ Ì ÌÈ· ¿ÏÏË ÔÙÈ΋, fiˆ˜ Â›Ó·È Ù· Diagnosis of Individual and Organizational Needs (DION), Self Initiated Group Managed Action (SIGMA)31 Î.¿. (Ú‚Ï. Elliott & Kemp, 1996, ÷Ù˙Ë·Ó·ÁÈÒÙÔ˘, fi..: 85-86). ™˘¯Ó¿ Ë ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÌÏËÚÒÓÂÙ·È Î·È Ì ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÂȉÈÎfiÙÂÚˆÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÒÓ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡. ∆· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÌfiÓÔ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË Ù˘ Î¿Ï˘„˘ ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ Ù˘ ıÂڷ›·˜ ÙˆÓ ÂÏÏ›„ÂÒÓ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÙÔ˘˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ˘fi„Ë Î·È ÔÈ ÂÈı˘Ì›Â˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ –ÂÂÎÊÚ· Ṳ̂Ó˜ ‹ ¿ÚÚËÙ˜ –ÁÁÈ· ÚÔÛˆÈ΋ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ë ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ı·ÙÚÈÎÒÓ Ù¯ÓÈÎÒÓ ÛÙË ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘ ÙÚ·Áˆ‰›·˜ ÛÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË ‰Â ı· ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó Èı·ÓfiÓ ÛÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ. ŸÙ·Ó fï˜ ÙÔ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ·˘Ùfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÚÔÙ¿ıËΠÛÙÔ˘˜ ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÂÚÈÔ¯‹˜, Û˘Ó¿ÓÙËÛ ÙËÓ ·Ô‰Ô¯‹ ·ÚÎÂÙÒÓ, Ô˘ Û ÂıÂÏÔÓÙÈ΋ ‚¿ÛË Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙÔ ‚Ȉ̷ÙÈÎfi ·˘Ùfi ÛÂÌÈÓ¿ÚÈÔ.
4.1.1.2. ∫·ıÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÛÎÔÔ‡ Î·È ‰È·Ù‡ˆÛË ÙˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÓfi˜ ÛÙÔ¯ÔÎÂÓÙÚÈÎÔ‡/ÛÙÔ¯ÔıÂÙÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ –Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ‰È·‰Èηۛ·˜32– Ô Î·ıÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÛÎÔÔ‡ Î·È Ë ·Ó·Ï˘ÙÈ΋ Î·È Û·Ê‹˜ ‰È·Ù‡ˆÛË ÙˆÓ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ÛÙfi¯ˆÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ‚·ÛÈ΋ ·Ú¿ÌÂÙÚÔ ÂÈÙ˘¯›·˜ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ™Â οı ÂÚ›ÙˆÛË, Ô ÛÎÔfi˜ Î·È ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙȘ ‰È·ÈÛو̤Ó˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, ·ÊÔ‡ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙË ‚¿ÛË Î·ıÔÚÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ Ô˘ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı›. ∏ ‰È·Ù‡ˆÛË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ33 –Û‡Ìʈӷ Î·È Ì ÙËÓ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û· ‰ÈÂıÓÒ˜ Ú·ÎÙÈ΋ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÂÓËϛΈӖ Â›Ó·È ÙÚÈ›‰Ë. ∞ӷʤÚÂÙ·È: 31 ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ DION, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ηÏÔ‡ÓÙ·È Ó· ÂÈϤÍÔ˘Ó ·fi ÌÈ· ¢Ú›· Áο̷ ·Ó·ÊÔÚÒÓ ¤Ó·Ó ·ÚÈıÌfi ÙÔ̤ˆÓ Ô˘ ηٿ ÙËÓ ¿Ô„‹ ÙÔ˘˜ ‰Â ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÈηÓÔÔÈËÙÈο ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘˜. ™˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·˜ Î·È ·Ó·Ï‡ÔÓÙ·˜ Ù· ÛÙÔȯ›· ·˘Ù¿, ÔÈ ˘Â‡ı˘ÓÔÈ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó Ì ¢ÎÔÏ›· ÙÔ˘˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ÙÔÌ›˜ Ô˘ ηٿ ÙË ÁÓÒÌË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È ‚ÂÏÙ›ˆÛË. ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ SIGMA, Ë Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Á›ÓÂÙ·È ÌÂÙ¿ ·fi ÌÈ· ‰ÈÂÚÁ·Û›· ·˘ÙÔ·Ó¿Ï˘Û˘, ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ Î·È ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘ ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È Û ¤Ó· Û¯ÔÏ›Ô, ·ÊÔ‡ ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó Û¯¤ÛÂȘ ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. 32 µÏ. Û¯ÂÙÈο 4.1.2. 33 ∏ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓË Ù·ÍÈÓfiÌËÛË ÛÙfi¯ˆÓ ¤¯ÂÈ ÎÔÈÓ¿ ÛÙÔȯ›· Ì ٷ ÁÓˆÛÙfiÙÂÚ· ÛÙÔ¯ÔÙ·ÍÈÓÔÌÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù·: ·) ∆Ô Û‡ÛÙËÌ· ÙÔ˘ Bloom Î·È ÙˆÓ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÒÓ ÙÔ˘, Ô˘ ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ „˘¯ÔÏÔÁ›·˜ Ù˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ Î·È ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Û ÙÚÂȘ ÙÔÌ›˜: ÙÔÓ ÁÓˆÛÙÈÎfi, ÙÔÓ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎfi Î·È ÙÔÓ ·ÈÛıËÛÈÔ-ÎÈÓËÙÈÎfi ÙÔ̤·. ‚) ∆Ô Û‡ÛÙËÌ· ÙˆÓ Gagne Î·È Briggs, Ô˘ ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ ¤ÓÙ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ì¿ıËÛ˘: ÁÓÒÛË ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, ·Ó¿Ù˘ÍË ÓÔËÙÈÎÒÓ ‰ÂÍÈÔًوÓ, ·Ó¿Ù˘ÍË ÁÓˆÛÙÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎÒÓ, ‰È·ÌfiÚʈÛË ÛÙ¿ÛˆÓ, ·Ó¿Ù˘ÍË ÎÈÓËÙÈÎÒÓ ‰ÂÍÈÔًوÓ. Á) ∆Ô Û‡ÛÙËÌ· ÙˆÓ Coffey Î·È Golden, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Ù¤ÛÛÂÚȘ ·ÏÏËÏÂÍ·ÚÙÒÌÂÓ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·ÏÏ·Á‹˜ Ô˘ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ ¿ÙÔÌÔ ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘: ÁÓÒÛÂȘ, ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜, ÛÙ¿ÛÂȘ Î·È ÂÛˆÙÂÚÈÎÂ˘Ì¤Ó· ·ÈÛı‹Ì·Ù· (ΛÓËÙÚ·, ÊÈÏÔ‰Ô͛˜) (Henderson, fi..: 50).
53
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
●
ÛÙËÓ ·fiÎÙËÛË ÁÓÒÛˆÓ,
●
ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ‰ÂÍÈÔًوÓ,
●
ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÛÙ¿ÛˆÓ.
√È ÂȉÈÎÔ› ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Âη›‰Â˘Û˘ Î·È Î·Ù¿ÚÙÈÛ˘ ÂÓËÏ›ÎˆÓ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· (Ú‚Ï. ÷ۿ˘, fi..: 47), ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÂȉÈÎfiÙÂÚ·, Û˘Ì‚Ô˘ÏÂ‡Ô˘Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙË ‰È·Ù‡ˆÛË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ fiÚÔÈ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Û ÂÓ¤ÚÁÂȘ Ì ·ÈÛıËÙ¿ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· (Ú‚Ï. °È·ÓÓ·ÎÔÔ‡ÏÔ˘, ¯.¯.: 61). ŒÙÛÈ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ë ‰È·Ù‡ˆÛË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ı· Ú¤ÂÈ, Û‡Ìʈӷ Ì’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë, Ó· ¤¯ÂÈ ÂÚ›Ô˘ ÙË ÌÔÚÊ‹: «ªÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È ÔÈ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ Ó· ÌÔÚÔ‡Ó: ·) Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó…, ‚) Ó· ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó…, Á) Ó· ·Ô‰¤¯ÔÓÙ·È…»
¶ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓÔÈ fiÚÔÈ (ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο) °È· ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÁÓÒÛÂȘ:
°È· ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜:
°È· ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙ¿ÛÂȘ:
·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÂÚÈÁÚ¿ÊÔ˘Ó ··ÚÈıÌÔ‡Ó ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÔÚ›˙Ô˘Ó… ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÂȉÂÈÎÓ‡Ô˘Ó Î·Ù·Û΢¿˙Ô˘Ó Û˘ÓÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÂϤÁ¯Ô˘Ó… ·Ô‰¤¯ÔÓÙ·È ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔ˘Ó ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÂÎÙÈÌÔ‡Ó ‰ÈÂÚˆÙÒÓÙ·È ˘ÈÔıÂÙÔ‡Ó…
¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ·: ªÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È ÔÈ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ Ó· ÌÔÚÔ‡Ó: ·) ¡· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÙȘ ÂÓÂÚÁËÙÈΤ˜- Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ Ì¿ıËÛ˘. ‚) ¡· ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó ÛˆÛÙ¿ ÙȘ Ù¯ÓÈΤ˜ ·˘Ù¤˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÚԉȷÁڷʤ˜ Ô˘ ¤Ì·ı·Ó. Á) ¡· ·Ô‰¤¯ÔÓÙ·È ÙË ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ Ù¯ÓÈÎÒÓ ·˘ÙÒÓ ÁÈ· ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË. ¶·Ú·Ì¤ÓÔÓÙ·˜ ÛÙÔ ›‰ÈÔ Ï·›ÛÈÔ ·ÓÙ›Ï˄˘, ÛËÌÂÈÒÓÔ˘Ì fiÙÈ ÛÙË ‰È·Ù‡ˆÛË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È: ·) ÔÈ Ù˘ÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ ÂÌÊ¿ÓÈÛ˘ ÙˆÓ ÂȉȈÎfiÌÂÓˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ Î·È ‚) Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ¿ÚÎÂÈ·˜ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Ì fiÚÔ˘˜ Ô˘ Ó· ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘˜.
54
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÛÙfi¯Ô˘ ÁÈ· ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ÛÙȘ ∆.¶.∂. ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜: ªÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È ÔÈ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ Ó· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ó·Ù‡ÍÔ˘Ó ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ ·Ó·˙‹ÙËÛ˘ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ÛÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô (ÂȉȈÎfiÌÂÓÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·), ÒÛÙ ηٿ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· (Û˘Óı‹ÎË ÂÌÊ¿ÓÈÛ˘ ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜) Ó· Â›Ó·È Û ı¤ÛË Ó· ηÙ¢ı‡ÓÔ˘Ó ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰ˆÓ (ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ Â¿ÚÎÂÈ·˜ ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜).
4.1.1.3. ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙÔ˘ Ù›ÙÏÔ˘, Ù˘ ¯ÚÔÓÈ΋˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜, ÙÔ˘ ÚÔ‚ÏÂfiÌÂÓÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ∏ ÂÈÏÔÁ‹ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Û˘Ó·ÚÙ¿Ù·È –fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ·Ó·ÊÂÚı›– Ì ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ηıÒ˜ Î·È Ì ÙȘ ÂÈÛÙËÌÔÏÔÁÈΤ˜ ·Ú·‰Ô¯¤˜ Î·È ÙȘ ·È‰·ÁˆÁÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙˆÓ ‰ÈÔÚÁ·ÓˆÙÒÓ. ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi Ó· ÙÔÓÈÛÙ› fiÙÈ ÔÈ ·Ú·¿Óˆ ·Ú·‰Ô¯¤˜ Î·È ÂÈÏÔÁ¤˜ ¤¯Ô˘Ó Û¯¤ÛË Î·È Ì ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ıˆڛ· ÙˆÓ ‰ÈÔÚÁ·ÓˆÙÒÓ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. √ Ù›ÙÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÔˆÛ‰‹ÔÙ ÛÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘. ∂˘ÎÙ·›Ô˜ ı· ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ «¤Í˘ÓÔ˜» Ù›ÙÏÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ı· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ıÂÙÈÎÔ‡˜ Û˘ÓÂÈÚÌÔ‡˜ Î·È ı· ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∏ ¯ÚÔÓÈ΋ ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÂÍ·ÚٿٷÈ, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, ·fi ÙÔÓ Ù‡Ô ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘. °È· ÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi Ù˘ ¯ÚÔÓÈ΋˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ˘fi„Ë Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂˆÓ Û˘Ó·ÊÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, Ë ÂÎÙ›ÌËÛË ÂȉÈÎÒÓ ÂÈÛÙËÌfiÓˆÓ, ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ÂӉ¯fiÌÂÓÔÈ ¯ÚÔÓÈÎÔ›, ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ› Î·È Ú·ÎÙÈÎÔ› ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ› (Ú‚Ï. ÷ۿ˘, fi..: 64). £· Ú¤ÂÈ ·ÎfiÌË Ó· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì fiÙÈ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ô˘ ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ ·˘ÙÔ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË, ÙÔÓ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌfi, ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÔ‡˜ Î·È ÙȘ Û˘ÓÂÚÁ·Û›Â˜ ··ÈÙÔ‡Ó ÌÂÁ¿Ï· ÂÚÈıÒÚÈ· ¯ÚfiÓÔ˘ ÁÈ· Ó· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó. ∆¤ÏÔ˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÌËÓ Í¯ӿÌ fiÙÈ Ë ·ÏÏ·Á‹ ÛÙ¿ÛÂˆÓ Û˘Ó·ÚÙ¿Ù·È Ì ÌÈ· Ì·ÎÚ¿ ÔÚ›· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ̤۷ ÛÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ. √ ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ı· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó ÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÙ·È ·Ú¯Èο ·fi ÙËÓ ÂÈı˘Ì›· Î·È ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ·fi ÙÔÓ Ù‡Ô ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙÔ˘˜ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ˘˜ fiÚÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ˘˜ ÂÈÌÔÚʈ٤˜ – Î·È Èı·ÓfiÓ ÙÔÓ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ ¯ÒÚÔ. £· Ú¤ÂÈ ˆÛÙfiÛÔ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ì ˘fi„Ë Ì·˜ fiÙÈ Û οı ÔÌ¿‰· Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÂÚ‚·›ÓÂÈ ÙÔ˘˜ 20, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ÌÔÚ› Ó· ·Ó·Ù˘¯ı› Ë ‰˘Ó·ÌÈ΋ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜. ∞˘Ùfi Â›Ó·È ·Ôχو˜ ··Ú·›ÙËÙÔ, ȉȷ›ÙÂÚ· Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ÛÙ· ÔÔ›· ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÂÓÂÚÁËÙÈΤ˜-Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ Ì¿ıËÛ˘. ™ÙË Ê¿ÛË Ù˘ ÂÈÏÔÁ‹˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔ˘˜ ÎÔÈÓÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÂÁη›Úˆ˜ Î·È Ì ۷ʋ ÙÚfiÔ ÔÈ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ, ÔÈ fiÚÔÈ, Ë ‰È·‰Èηۛ· ÂÈÏÔÁ‹˜ (Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË, ÎÏ‹ÚˆÛË Î.¿.), ηıÒ˜ Î·È Ô Ù‡Ô˜ Ù˘ ÈÛÙÔÔ›ËÛ˘ ÁÈ· ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·.
4.1.1.4. ∂ÈÏÔÁ‹ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ –∆Ô ÚfiÛˆÔ Î·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً √ ηıÔÚÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÒÓ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙÔ ıÂÌ·ÙÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙȘ ÚÔηıÔÚÈṲ̂Ó˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Î·È Ù·
55
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· ÂÈÌÔÚʈıÔ‡Ó. ™ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ˘fi„Ë Ù· ‚·ÛÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÛfiÓÙ· (ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¤˜ ÛÔ˘‰¤˜, ‰È‰·ÎÙÔÚÈÎfi ‰›ÏˆÌ·, ÁÓˆÛÙÈ΋ ¿ÚÎÂÈ·, ÂÌÂÈÚ›· ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ıÂÌ·ÙÈÎÔ‡ ‰›Ô˘ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ηٿÚÙÈÛË), ηıÒ˜ Î·È Ë ÂÈÎÔÈÓˆÓȷ΋ ÈηÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ. ∂Í·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ ÎÚ›ÓÂÙ·È ··Ú·›ÙËÙË Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÓÈ·›Ô˘ ÌËÙÚÒÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ ÁÈ· ÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ì ¢ı‡ÓË ÙÔ˘ À¶.∂.¶.£. (Ú‚Ï. ¶.π., 2006: 13). ∫¿ı ÂÈÌÔÚʈً˜ ¤¯ÂÈ ÌÈ· ÊÈÏÔÛÔÊ›· ˙ˆ‹˜, ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘ Û‡ÛÙËÌ· ·ÍÈÒÓ Î·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÛÙ¿ÛÂȘ ¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ ˙ˆ‹˜ Î·È ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ, ÁÂÓÈο, Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. √ ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Î¿ÔÈÔ˜ Î·È Ë ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙËÓ ÔÔ›· ÂÈϤÁÂÈ ÁÈ· ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓfi ÙÔ˘ Â›Ó·È ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÌÈ· ·ÓÙ·Ó¿ÎÏ·ÛË ÙˆÓ ·ÍÈÒÓ ÙÔ˘ Î·È ÙˆÓ ˘Ôı¤ÛÂÒÓ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ (Ú‚Ï. Culley, 1991: 9). ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ·Í›˙ÂÈ Ó· ı˘ÌËıԇ̠fiÙÈ ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì’ ·˘Ùfi Ô˘ ›̷ÛÙ · Ú¿ Ì’ ·˘Ù¿ Ô˘ ϤÌÂ. √ ÂÈÌÔÚʈً˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔÙÂÏ› ÚfiÙ˘Ô ‰È·Ê¿ÓÂÈ·˜, ÂÈÏÈÎÚ›ÓÂÈ ·˜ Î·È ÁÓËÛÈfiÙËÙ·˜ 34, ·Ó ÂÈı˘Ì› ·˘Ù¤˜ ÔÈ ÔÈfiÙËÙ˜ Ó· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ·ÏÏËÏ›‰Ú·ÛË ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘ (Ú‚Ï. Brookfield, 1993: 29). £· Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ô ›‰ÈÔ˜ Û ÌÈ· ÔÚ›· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ Î·È ÚÔÛˆÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘, ·Ó ÂÈı˘Ì› Ó· ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ë ÔÚ›· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. √ ÂÈÌÔÚʈً˜, ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ fiÙÈ ÔÊ›ÏÂÈ Ó· ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ Ù‹ÚËÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂˆÓ Ù˘ ηϋ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÂÈϤÔÓ ı· Ú¤ÂÈ: ●
¡· ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ¿ÚÈÛÙ· ÙÔ ÁÓˆÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ.
●
¡· ÂȉÈÒÎÂÈ ÙËÓ Â›Ù¢ÍË «ÂÚÁ·Ûȷ΋˜ Û˘ÌÌ·¯›·˜»35 Ì ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔʇÁÂÈ Ì οı ÙÚfiÔ ÙËÓ ÂÌÏÔ΋ ÙÔ˘ Û «·È¯Ó›‰È· ‰‡Ó·Ì˘» Ì οÔÈÔ Ì¤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ‹ Ì fiÏË ÙËÓ ÔÌ¿‰·, ÁÈ·Ù› ÙÔ «·È¯Ó›‰È ÓÈÎËÙ‹˜ – ËÙÙË̤ÓÔ˜» (·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ÂÈÌÔÚʈً Î·È ÙËÓ ÔÌ¿‰·) ‰ÂÓ ÚÔ¿ÁÂÈ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·Ó¿Ù˘Í˘. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, Ú¤ÂÈ Ó· ÂȉÈÒÎÂÈ ÙËÓ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ, ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·˜ ÙË Û‡ÌÏ¢ÛË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ Ì·˙› ÙÔ˘. £· Ú¤ÂÈ ·ÎfiÌË Ó· ÂϤÁ¯ÂÈ Î¿ı ٿÛË Ó·ÚÎÈÛÛÈÛÙÈ΋˜ ÚÔ‚ÔÏ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÔÌ¿‰·.
●
¡· ÂȉÈÒÎÂÈ ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÈÛÔÚÚÔ›·˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ Î·È ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ (Ú‚Ï. Adair, 1983), ¤ÙÛÈ ÒÛÙÂ Ë ÂÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ ·ÙÔÌÈÎÒÓ Î·È ÔÌ·‰ÈÎÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ Ó· Á›ÓÂÙ·È ÁÈ· ·ÌÔÈ‚·›· ˆÊ¤ÏÂÈ· Î·È Ë Â›Ù¢ÍË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘ ÂÓfi˜ Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÁÈ· ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ (µ·ÛÈÏ›Ԣ, 1987: 267). √ ÂÈÌÔÚʈً˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÌËÓ ·ÚÂÎÎÏ›ÓÂÈ ÁÂÓÈο ·fi ÙÔ Ï¿ÓÔ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘, Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ fï˜ ˘fi„Ë ÙÔ˘ Î·È fiÛ· ÚÔ·ÙÔ˘Ó Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜. ∏ ·ÎÚÈ‚‹˜ Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ Ï¿ÓÔ˘ ‰ÂÓ ˆÊÂÏ›, fiÙ·Ó Ù· ̤ÏË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ‰ÂÓ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È. £· Ú¤ÂÈ ÂÔ̤ӈ˜ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÈ· οÔÈ· ¢ÂÏÈÍ›· ÛÙËÓ Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜.
34 √ Rogers ¤¯ÂÈ ÌÈÏ‹ÛÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÁÓËÛÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘ ÙÔ˘ Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘. £· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ÌÈÏ‹ÛÔ˘ÌÂ Î·È ÁÈ· ÁÓËÛÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ-Û˘ÓÙÔÓÈÛÙÒÓ ÌÈ·˜ ÔÌ¿‰·˜. ∏ ÁÓËÛÈfiÙËÙ· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘ Ó· Â›Ó·È ¤Ó· Û˘ÁÎÚÔÙË̤ÓÔ ¿ÙÔÌÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô Ó· ÌËÓ ·ÚÈÛÙ¿ÓÂÈ Î¿ÙÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ·fi ·˘Ùfi Ô˘ Â›Ó·È Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô Ó· Â›Ó·È ·ÚfiÓ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ì ÙË Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ Î·È ÙË ÁÓˆÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ÏÂ˘Ú¿ (Rogers, 1970: 73). 35 √ fiÚÔ˜ «ÂÚÁ·Ûȷ΋ Û˘ÌÌ·¯›·» ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Â‰Ò Î·Ù’ ·Ó·ÏÔÁ›·Ó ÙÔ˘ fiÚÔ˘ «ıÂڷ¢ÙÈ΋ Û˘ÌÌ·¯›·» Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙËÓ „˘¯ÔıÂڷ›·
56
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
●
¡· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ·˘ÙÔÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÒÛÙ ·˘ÙÔ› Ó· ÌËÓ Â›Ó·È ·ÏÔ› ‰ÈÂÎÂڷȈ٤˜ ‹ –ηٿ ÙËÓ ÚÔÛÊÈÏ‹ ¤ÎÊÚ·ÛË ÙÔ˘ Stenhouse– «ÁηÚÛfiÓÈ·» ÙÔ˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ Ó· Â›Ó·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎÔ› ÂÚÌËÓÂ˘Ù¤˜ ÙÔ˘.
●
¡· ÂÓ‰˘Ó·ÌÒÓÂÈ Î·È Ó· «ÂÌÓ¤ÂÈ» ÙÔ˘˜ ÎÔ˘Ú·Ṳ̂ÓÔ˘˜ Î·È ›Ûˆ˜ ·ÔÁÔËÙÂ˘Ì¤ÓÔ˘˜ ÂÎ·È ‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜.
●
¡· ‚ÔËı¿ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ·Ó·˙ËÙÔ‡Ó ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜ Ӥ˜, ηٿÏÏËϘ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜, ËÁ¤˜ Ì¿ıËÛ˘ Î·È ÌÂÙ¿ ÙË Ï‹ÍË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÒÛÙ ӷ ηٷÛÙÔ‡Ó ·˘ÙÔÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔÈ, ‰È¿ ‚›Ô˘ Ì·Óı¿ÓÔÓÙ˜.
4.1.1.5 ∂ÈÏÔÁ‹ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ·) ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ıÂÌ·ÙÈÎÒÓ ÂÓÔÙ‹ÙˆÓ ∆Ô ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ú¤ÂÈ Ó· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ·ÓÙÈÛÙÔȯ›· Ì ÙÔÓ ÛÎÔfi Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Î·È Ù· ȉȷ›ÙÂÚ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ (ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÛfiÓÙ·, ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋-‰È‰·ÎÙÈ΋ ÂÌÂÈÚ›·, ÂӉȷʤÚÔÓ ÂÌ‚¿ı˘ÓÛ˘ Î.¿.). °È· ÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ıÂÌ·ÙÈÎÔ‡ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ı· ‹Ù·Ó ¯Ú‹ÛÈ̘ Ë ·ÍÈÔÔ›ËÛË Ù˘ ÙÚ¤¯Ô˘Û·˜ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡ ‰›Ô˘ Î·È Ë ÂÎÙ›ÌËÛË ·fi„ÂˆÓ ¤ÌÂÈÚˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÂȉÈÎÒÓ ÛÙÔ ı¤Ì· ÂÈÛÙËÌfiÓˆÓ, ÂÚ¢ÓËÙÒÓ, ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÒÓ, ·ÓıÚÒˆÓ Ù˘ Ù¤¯Ó˘ Î.¿. ™Â οı ÂÚ›ÙˆÛË, Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÔÈ ÂÈÌÔÚʈ٤˜ –Î·È ÔÈ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔÈ– Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÂÓÂÚÁ¿ ̤ÚÔ˜ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ıÂÌ·ÙÈÎÒÓ Î‡ÎψÓ, ÛÙË ‰ÔÌ‹ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È ÛÙË ¯ÚÔÓÈ΋ ηٷÓÔÌ‹ ÙÔ˘ ıÂÌ·ÙÈÎÔ‡ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ Î·È fi¯È Ó· ηÏÔ‡ÓÙ·È, ÂÎ ÙˆÓ ˘ÛÙ¤ÚˆÓ, Ó· ‰È‰¿ÍÔ˘Ó Î·È Ó· ˘ÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó ÚÔηıÔÚÈṲ̂Ó˜ ıÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÓfiÙËÙ˜. ∆Ô ıÂÌ·ÙÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ú¤ÂÈ Ó· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi: ●
Û˘Ó¤ÂÈ· (ÓÔËÌ·ÙÈ΋ ·ÏÏËÏÔ˘¯›·, ¤ÏÏÂÈ„Ë ·ÓÙÈÊ¿ÛÂˆÓ Ì ٷ˘Ùfi¯ÚÔÓË ·Ó¿‰ÂÈÍË ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ‹ Î·È ·ÓÙÈÎÚÔ˘fiÌÂÓˆÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ·fi„ˆÓ) ηÈ
●
ÏËÚfiÙËÙ· (¤ÏÏÂÈ„Ë ÎÂÓÒÓ, ·Ô˘Û›· ÂÈηχ„ˆÓ) (Ú‚Ï. ÷ۿ˘, fi. .: 62).
∏ ¯ÚÔÓÈ΋ ηٷÓÔÌ‹ ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÂÓÔًوÓ, ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ, Ù˘ ÂÚÈÁÚ·Ê‹˜ Î·È ·Ó¿Ï˘Û˘ ÙˆÓ Ì·ıËÛÈ·ÎÒÓ ÂÌÂÈÚÈÒÓ, ηıÒ˜ Î·È Ù˘ Ú·ÎÙÈ΋˜ –fiÙ·Ó ·˘Ù‹ ÚԂϤÂÙ·È– Û˘Ó·ÚÙ¿Ù·È Ì ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ. √ ‚·ıÌfi˜ ÂÌ‚¿ı˘ÓÛ˘ ‹ ‰È‡ڢÓÛ˘ Ù˘ ÌÂϤÙ˘ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ıÂÌ·ÙÈÎÔ‡ ‰›Ô˘ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜, ·fi ÙË ‰˘Ó·ÌÈ΋ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ‚‚·›ˆ˜ ·fi ÙÔÓ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ ¯ÚfiÓÔ.
‚) ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜-ÂÈÏÔÁ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ∏ ÂÈÏÔÁ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ‰ÂÓ ˘fiÎÂÈÙ·È Û ÁÂÓÈÎÒ˜ ·Ô‰ÂÎÙÔ‡˜ ηÓfiÓ˜. øÛÙfiÛÔ, ÙfiÛÔ Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓËÏ›ÎˆÓ fiÛÔ Î·È Ì ‚¿ÛË Ù· ÂÚ¢ÓËÙÈο ‰Â‰Ô̤ӷ ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ¤¯ÂÈ ‰È·ÌÔÚʈı› ÌÈ· Û·Ê‹˜ ÚfiÙ·ÛË ˘¤Ú ÙˆÓ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÒÓ-Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈÎÒÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ.
57
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
™ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÚfiÓÔÈ· ÁÈ· ÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË Î·Ù¿ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ¯ˆÚÔ¯ÚÔÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ. £· Ú¤ÂÈ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ó· ¤¯Ô˘Ì ˘fi„Ë Ì·˜ fiÙÈ ÔÈ ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ Î·È ÔÈ ‚Ȉ̷ÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ··ÈÙÔ‡Ó Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¯ÚfiÓÔ ·fi ÙȘ ÂÎıÂÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ (‰È¿ÏÂÍË). £· Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· ¤¯Ô˘Ì ÊÚÔÓÙ›ÛÂÈ, ÒÛÙÂ Ë ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋ ˘Ô‰ÔÌ‹ Ó· ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ ·ÓÙ›ÛÙÔȯˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ. ∞Ó, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ¤¯Ô˘Ì ÂÈϤÍÂÈ ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· Û ÌÈÎÚ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜, ı· Ú¤ÂÈ Ô ¯ÒÚÔ˜ Ó· ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Î·È ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÔÏÏÒÓ ÌÈÎÚÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ. °È· ÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ, ΢ڛˆ˜, Ô ÂÈÌÔÚʈً˜, Û˘ÓÂÎÙÈÌÒÓÙ·˜ fiÏ· Ù· ‰È·ı¤ÛÈÌ· ÛÙÔȯ›·. √ ÂÈÌÔÚʈً˜ ‚‚·›ˆ˜ ¤¯ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ‰È·ÊÔÚÔÔÈ› ÙȘ ·Ú¯ÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÈÏÔÁ¤˜, ·Ó ÎÚ›ÓÂÈ fiÙÈ ·˘Ùfi Â͢ËÚÂÙ› ηχÙÂÚ· ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ Î·È ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙË ‰Â‰Ô̤ÓË ¯ÚÔÓÈ΋ ÛÙÈÁÌ‹. ™Â ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ Ô ·Ú¯ÈÎfi˜ ۯ‰ȷÛÌfi˜ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÚԂϤÂÈ ·ÍÈÔÔ›ËÛË È‰È·›ÙÂÚˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ (.¯. ‚Ȉ̷ÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ, ÂÚÁ·ÛÙËÚÈ·ÎÒÓ ‰ÔÎÈÌÒÓ, ¯Ú‹ÛË ··ÈÙËÙÈÎÔ‡ ÏÔÁÈÛÌÈÎÔ‡ Î.¿.), ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·˙ËÙËıÔ‡Ó ÂÈÌÔÚʈ٤˜ Ô˘ Ó· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Î·È Ó· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ˘ÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó Â·ÚÎÒ˜ ÙȘ ·Ó¿ÏÔÁ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ. ™Â οı ÂÚ›ÙˆÛË, Ë ÂÈÏÔÁ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜, ÙÔ ıÂÌ·ÙÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÙË ‰˘Ó·ÌÈ΋ Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÔÌ¿‰·˜.
Á) ∂ÈÏÔÁ‹ ÂÔÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ ∏ ÂÈÏÔÁ‹ ÂÔÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È Ì ‚¿ÛË Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ù˘ ۷ʤÛÙÂÚ˘ ·fi‰ÔÛ˘ ÙˆÓ ‰È‰·ÛÎfiÌÂÓˆÓ ·ÓÙÈÎÂÈÌ¤ÓˆÓ (ÂÓÓÔÈÒÓ, Û¯¤ÛˆÓ, Ê·ÈÓÔ̤ӈÓ), Ù˘ ·Ó··Ú¿ÛÙ·Û˘ Ù˘ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, Ù˘ ÚÔÛ¤Ï΢Û˘ Ù˘ ÚÔÛÔ¯‹˜ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Î·È Ù˘ ‰È¤ÁÂÚÛ˘ ÙÔ˘ ÂӉȷʤÚÔÓÙfi˜ ÙÔ˘˜ ( ∆ÚÈÏÈ·Ófi˜, 2004: 209). ™Â η̛· ÂÚ›ÙˆÛË ‚‚·›ˆ˜ ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂȉÈÒÎÂÙ·È Ë ‰È‰·Ûηϛ·-ı¤·Ì·, fiÔ˘ ÙÔ ÂÔÙÈÎfi ̤ÛÔ ı· ÂÈÛÎÈ¿˙ÂÈ ÙÔ Ì‹Ó˘Ì·. ∆· ‚·ÛÈο ÂÔÙÈο ̤۷ Ô˘ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙË ‰È¿ıÂÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ Â›Ó·È: ●
›Ó·Î˜ ÎÈ̈ϛ·˜ – Ì·Úη‰fiÚÔ˘,
●
¯·ÚÙԛӷΘ (flip chart),
●
·Ó·ÎÏ·ÛÙÈÎfi˜ ÚÔ‚ÔϤ·˜ ‹ ‰È·Ê·ÓÔÛÎfiÈÔ (over head projector),
●
ÚÔ‚ÔϤ·˜ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ∏/À (LCD projector),
●
οÌÂÚ· Ï‹„˘, fiÙ·Ó ·˘Ùfi Â›Ó·È ÂÊÈÎÙfi (ÌÔÚ› Ó· ·ÍÈÔÔÈËı› ˆ˜ ̤ÛÔ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜, Ú·ÎÙÈÎÒÓ ÂÊ·ÚÌÔÁÒÓ ÎÙÏ.),
●
∏/À, ‰È·ÏÔÁÈο ÔÏ˘Ì¤Û· (multimedia).
∆· ÂÔÙÈο ̤۷ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ô‡Ù ڤÂÈ ‚‚·›ˆ˜ Ó· ˘ÔηٷÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÂÈÌÔÚʈً. ∏ Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً Ì ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ –ηıÒ˜ Î·È ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜– ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜. ∏ ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ÂÔÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ηٷ‰Èο˙ÂÈ Û ·ıËÙÈ΋ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˘˜Ø ·ÓÙÈı¤Ùˆ˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ Î·È Ó· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ ÛÙË Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ·. ∏ Ù¯ÓÔÏÔÁ›· Ú¤ÂÈ ÔˆÛ‰‹ÔÙ ӷ «˘ËÚÂÙ›» ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È fi¯È Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÛÌfi. ∫Ï›ÓÔÓÙ·˜, ı¤ÏÔ˘Ì ӷ ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ Ë ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ·Í›· ÌÈ·˜ Ù·ÈÓ›·˜, ÌÈ·˜ ‰È·Ê¿ÓÂÈ·˜ ‹ ÂÓfi˜ ÏÔÁÈÛÌÈÎÔ‡ ηıÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ‚·ıÌfi ÛÙÔÓ
58
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
ÔÔ›Ô ÚÔˆı› ÙË ‰È·‰Èηۛ· ‰È‰·Ûηϛ·˜-Ì¿ıËÛ˘ Î·È ·fi ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ fiÏÔ Ï·›ÛÈÔ.
‰) ∂ÈÏÔÁ‹ ‹ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ∆Ô ÂÚȯfiÌÂÓÔ, Ë ÌÔÚÊ‹ Î·È ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙË ıÂÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙÔ˘˜ ÂȉȈÎfiÌÂÓÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È ÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Ô˘ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó. ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ·ÎfiÌË ·fi ÙË ‰È·ı¤ÛÈÌË ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋ ˘Ô‰ÔÌ‹ Î·È ÙËÓ Â˘¯¤ÚÂÈ· ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÙÔ Û¯ÂÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi. √ ÂÈÌÔÚʈً˜ Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ‹ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡, ·ÊÔ‡ ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ ·ÚÔ˘Û›·Û‹˜ ÙÔ˘. À¿Ú¯ÂÈ ÌÈ· Ôχ ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÈÏ›· ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ·ÍÈÔÔÈËı› ‹ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËı› Î·È Ì ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ : ●
ŒÓÙ˘Ô ˘ÏÈÎfi: ‚È‚Ï›· – ÛËÌÂÈÒÛÂȘ, ÂÚÈÔ‰Èο, ÂÊËÌÂÚ›‰Â˜, Ê˘ÏÏ¿‰È·, ʇÏÏ· ÂÚÁ·Û›·˜, ÁÚ·ÊÈΤ˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ.
●
√ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi: ·ÓÙÈΛÌÂÓ·, ˘ÏÈο ÂÚÁ·ÛÙËÚ›Ô˘, ÚÔÏ¿ÛÌ·Ù· – ÌÔÓ٤Ϸ, ‰È·Ê¿ÓÂȘ.
●
∞ÎÔ˘ÛÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi: Ì·ÁÓËÙÔÙ·Èӛ˜, CD.
●
√ÙÈÎÔ·ÎÔ˘ÛÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi: ÎÈÓËÌ·ÙÔÁÚ·ÊÈΤ˜ Ù·Èӛ˜, ÓÙÔÎÈÌ·ÓÙ¤Ú Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÙËÏÂfiÚ·Û˘,
‚ÈÓÙÂÔÙ·Èӛ˜. ●
§ÔÁÈÛÌÈÎfi ∏/À
4.1.1.6. ¶Úfi‚ÏÂ„Ë ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋˜ ˘Ô‰ÔÌ‹˜ (¯ÒÚÔÈ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ÂÍÔÏÈÛÌfi˜, ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ·) √ ¯ÒÚÔ˜ Ô˘ ı· ÂÈÏÂÁ› ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÏËÚÔ› ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ ÚԉȷÁڷʤ˜ (2 ÂÚ›Ô˘ ÙÂÙÚ·ÁˆÓÈο ̤ÙÚ· ·Ó¿ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ), ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ˘ÁÈÂÈÓ‹˜ (ʈÙÈÛÌfi˜, ı¤ÚÌ·ÓÛË, ÎÏÈÌ·ÙÈÛÌfi˜, ÂÍ·ÂÚÈÛÌfi˜) Î·È ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ (˘Ú·ÛÊ¿ÏÂÈ·, ·ÓÙÈÛÂÈÛÌÈ΋ ÚÔÛÙ·Û›·, ÚfiÏË„Ë ·Ù˘¯ËÌ¿ÙˆÓ) Î·È Ó· Â›Ó·È ÚÔÛ‚¿ÛÈÌÔ˜ Û ¿ÙÔÌ· Ì ÎÈÓËÙÈΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜. ∂›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ ¤Ó· ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Û ÌÈ· ·ÁˆÌ¤ÓË ·›ıÔ˘Û· ÙÔÓ ¯ÂÈÌÒÓ· ‹ Û ¤Ó·Ó ÌË ÎÏÈÌ·-
59
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
ÙÈ˙fiÌÂÓÔ ¯ÒÚÔ ÙÔ Î·ÏÔη›ÚÈ ¤¯ÂÈ ÔÏϤ˜ Èı·ÓfiÙËÙ˜ Ó· Ó·˘·Á‹ÛÂÈ Ì¤Û· Û ¤Ó· Îϛ̷ ÁÂÓÈ΋˜ ··Ú¤ÛÎÂÈ·˜. ∏ ·ÎÔ˘ÛÙÈ΋ Î·È Ë ·ÈÛıËÙÈ΋ ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ Â›Ó·È ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· Ù‡¯Ô˘Ó ȉȷ›ÙÂÚ˘ ÚÔÛÔ¯‹˜, ηıfiÛÔÓ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË. ∏ ‰È·ı¤ÛÈÌË ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋ ˘Ô‰ÔÌ‹ (¯ÒÚÔÈ, ÂÍÔÏÈÛÌfi˜, ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ·) ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÚÔηıÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ. ∏ ÚfiÓÔÈ· Ù˘ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÂÓfi˜ Ù¯ÓÈÎÔ‡ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÌÔÚ› Ó· ·ÔÙÚ¤„ÂÈ Î·ı˘ÛÙÂÚ‹ÛÂȘ Î·È ÂÎÓ¢ÚÈÛÌÔ‡˜, Û ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ «¯Ù˘‹ÛÂÈ» Ô ÁÓˆÛÙfi˜ «‰·›ÌÔÓ·˜» Ù˘ Ù¯ÓÔÏÔÁ›·˜. ∫·Ù¿ ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈϤÁÂÙ·È Ô Î·Ù¿ÏÏËÏÔ˜ ¯ÒÚÔ˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ, ÁÈ·Ù› Ô ¯ÒÚÔ˜ Âȉڿ Î·Ù·Ï˘ÙÈο ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ «·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜» Ì¿ıËÛ˘. √ ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ı· ‰È·ÌÔÚʈı› Ë ·›ıÔ˘Û· fiÔ˘ ı· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÂËÚ¿˙ÂÈ ÙËÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi ‹ ÌË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜, ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÂÏÈο ÙËÓ ›‰È· ÙË Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ·. ¶Èı·ÓÔ› Ù‡ÔÈ ‰È¿Ù·Í˘ Ù˘ ·›ıÔ˘Û·˜ (Ú‚Ï. µ·Ï¿Î·˜, ¯.¯.: 43) Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜: ●
ÌÂÙˆÈ΋ ‰È¿Ù·ÍË (‰È¿Ù·ÍË Û¯ÔÏÈ΋˜ Ù¿Í˘),
●
ı·ÙÚÈ΋ ‰È¿Ù·ÍË,
●
΢ÎÏÈ΋ (‹ ËÌÈ΢ÎÏÈ΋) ‰È¿Ù·ÍË,
●
‰È¿Ù·ÍË Û ÔÌ¿‰Â˜ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜,
●
‰È¿Ù·ÍË Ù‡Ô˘ Û˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ (Û˘ÛΤ„ˆÓ),
●
‰È¿Ù·ÍË Û ۯ‹Ì· ¶.
£· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÛËÌ¿ÓÔ˘Ì fiÙÈ Î¿ı ÂÈÏÔÁ‹ Ù‡Ô˘ ‰È¿Ù·Í˘ Ù˘ ·›ıÔ˘Û·˜ ·Ú·¤ÌÂÈ Û ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÊÈÏÔÛÔÊ›· Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋-ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. ™˘Ó‰¤ÂÙ·È Â›Û˘ ÌÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ Ù¯ÓÈΤ˜. ∂›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, fiÙÈ Ë ÌÂÙˆÈ΋ ‰È¿Ù·ÍË Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ÙȘ ÂÎıÂÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ Ì ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∂ÈÛËÌ·›ÓÔ˘ÌÂ, Ù¤ÏÔ˜, ÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘ Úfi‚Ï„˘ ηٿÏÏËÏÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ Ô˘ ı· ÊÈÏÔÍÂÓ› ÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ηٿ Ù· ‰È·Ï›ÌÌ·Ù· Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜. π‰È·›ÙÂÚË Ì¤ÚÈÌÓ· Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È Î·È ÁÈ· «ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ» fiˆ˜ Â›Ó·È Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ΢ÏÈΛԢ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ fiÔ˘ ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·È ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜.
4.1.1.7. ¶ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi˜ ÎfiÛÙÔ˘˜ ™ÙÔÓ ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi ÙÔ˘ ÎfiÛÙÔ˘˜ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÔÈ ‰·¿Ó˜ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ Î·È Ù· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈο ¤ÍÔ‰· fiÏˆÓ ÙˆÓ Ê¿ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. √È ·ÌÔÈ‚¤˜ ÙÔ˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ‚ÔËıËÙÈÎÔ‡ ÚÔÛˆÈÎÔ‡, Ù· ÂȉfiÌ·Ù· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, Ù· ¤ÍÔ‰· ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛˆÓ, ÔÈ ‰·¿Ó˜ ÁÈ· ÙË ¯Ú‹ÛË Î·È ÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË ÙˆÓ ¯ÒÚˆÓ, ÁÈ· ÙËÓ ·ÁÔÚ¿ Î·È ÙË ¯Ú‹ÛË ÂÍÔÏÈÛÌÔ‡ Î·È ˘ÏÈÎÒÓ, ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·, ÁÈ· ÙËÓ ¤Ú¢ӷ Î·È ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÌÂÚÈÏËÊıÔ‡Ó, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, ÛÙÔÓ ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi ÙÔ˘ ÎfiÛÙÔ˘˜.
60
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
4.1.1.8. ¶Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ∏ ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ Î·È Ù˘ ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Â›Ó·È ·Ó·Áη›· ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘. ∞fi ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· Ì·˜ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì fiÙÈ ·Ó¿ÚÎÂȘ ‹ ·ÛÙÔ¯›Â˜ ÛÙË ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÌÔÚ› Ó· ÚÔηϤÛÔ˘Ó ‰˘Û·Ú¤ÛÎÂȘ Î·È ÂÓÙ¿ÛÂȘ ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, Ì ΛӉ˘ÓÔ Ó· ˘ÔÓÔÌ¢Ù› ÙÔ Î·Ïfi „˘¯ÔÏÔÁÈÎfi Îϛ̷ Ô˘ ··ÈÙÂ›Ù·È ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ.
4.1.1.9. ¶ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Î·È ÌÂıfi‰ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ™ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi οı ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Ë Úfi‚ÏÂ„Ë ÌÂıfi‰ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ηıfiÛÔÓ ·˘Ù‹ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË ÁÈ· ÙË ¯¿Ú·ÍË ‚ÂÏÙȈÙÈÎÒÓ ·ÚÂÌ‚¿ÛˆÓ-·Ó·ÚÔÛ·ÚÌÔÁÒÓ ‹ ·ÎfiÌË Î·È ÚÈ˙ÈÎfiÙÂÚˆÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ÙÔÓÈÛÙ› fiÙÈ Ë ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È ÙˆÓ Ì¤ÛˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û˘Ó‰¤Â Ù·È Ì ÙÔÓ Ù‡Ô Î·È ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. µÂ‚·›ˆ˜ Û οı ÂÚ›ÙˆÛË ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÊÚÔÓÙ›˙Ô˘Ì ӷ ÙËÚÔ‡ÓÙ·È Ù· ‚·ÛÈο ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ (Ú‚Ï. ÷ۿ˘, fi..: 99-101), fiˆ˜: ●
Ô Â·Ú΋˜ Î·È Û·Ê‹˜ ηıÔÚÈÛÌfi˜ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ӈÓ, ÌÂıfi‰ˆÓ, Ì¤ÛˆÓ Î·È ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
●
Ë ÂÁ΢ÚfiÙËÙ·, Ë ·ÍÈÔÈÛÙ›· Î·È Ë ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È ÙˆÓ Ì¤ÛˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
●
Ë Â¿ÚÎÂÈ· Î·È Ë ÏËÚfiÙËÙ· Ù˘ ·Ó¿Ï˘Û˘, Ù˘ ÂÚÌËÓ›·˜ Î·È Ù˘ ·ÚÔ˘Û›·Û˘ ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ-Û˘ÌÂÚ·ÛÌ¿ÙˆÓ.
4.1.1.10. ™‡ÓÙ·ÍË ¯ÚÔÓԉȷÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘, ·Ó¿Ù˘Í˘ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ∫·Ù¿ ÙË Û‡ÓÙ·ÍË ÙÔ˘ ¯ÚÔÓԉȷÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·Ê‹ÓÔÓÙ·È ¯ÚÔÓÈο ÂÚÈıÒÚÈ·, ÒÛÙ ӷ ÌËÓ ÚÔ·„ÂÈ ›ÂÛË ·fi ·ÈÊÓ›‰È˜, ÌË ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ (¯ÈÔÓÔÙÒÛÂȘ, ·Ûı¤ÓÂÈ· οÔÈÔ˘ ÂÈÌÔÚʈً ÎÙÏ.). £· Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ÙËÓ ¤ÁηÈÚË ÂÓË̤ڈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·ÔÙÂÏ› ‚·ÛÈ΋ ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· οı ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. √ ÛÎÔfi˜, ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ, ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ, Ë ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·, Ô ¯ÚfiÓÔ˜, Ô ÙfiÔ˜ Î·È Ë ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Â›Ó·È ·Ôχو˜ ¯Ú‹ÛÈ̘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ·˘ÙÔ› Ó· ¿ÚÔ˘Ó ÙȘ ·ÔÊ¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· οÓÔ˘Ó ÙÔÓ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘˜ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi. £· Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· Â›Ó·È Û·Ê‹ Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡ ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·. £· Ú¤ÂÈ, Ù¤ÏÔ˜, Ó· ÎÔÈÓÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Èı·Ó¤˜ ‰È¢ÎÔχÓÛÂȘ (.¯. ÛÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿) ‹ Èı·Ó¤˜ ·ÚÔ¯¤˜ (·Ô˙ËÌÈÒÛÂȘ, ÂȉfiÌ·Ù·, Ô‰ÔÈÔÚÈο Î.¿.) Ô˘ ı· ·Ú·Û¯ÂıÔ‡Ó Û fiÛÔ˘˜ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·. ∏ ηٷ¯ÒÚÈÛË ÛÙȘ Û¯ÂÙÈΤ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜ Î·È Ë ·ÔÛÙÔ-
61
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
Ï‹ e-mail ηÏfi ı· ‹Ù·Ó ÁÈ· οÔÈÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ó· Û˘Óԉ‡ÔÓÙ·È ·fi ¤ÓÙ˘Ë ÌÔÚÊ‹ ÂÓË̤ڈÛ˘ (·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›·) ‹ Î·È ÙËÏÂʈÓÈ΋ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· Ì ٷ Û¯ÔÏ›·. ∂ÓËÌÂÚˆÙÈΤ˜ ·Ê›Û˜, ‰ÂÏÙ›· Ù‡Ô˘ Î·È Î·Ù·¯ˆÚ›ÛÂȘ Û ÂÊËÌÂÚ›‰Â˜ Î·È Û ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤Ó· ÂÚÈÔ‰Èο ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Î¿ÔÈÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ηıÈÂڈ̤ÓÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ‰ËÌÔÛÈÔÔ›ËÛ˘ ÂÓfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ∆· ¯ÚÔÓԉȷÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ Î·È Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÙËÓ ÔÌ·Ï‹ ÂͤÏÈÍË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜.
4.1.2. ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ-·Ó·Ù˘ÍÈ·ÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ì ‚¿ÛË ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ‰È·‰Èηۛ·˜ ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÚÔÒıËÛ˘ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎÒÓ Û¯ËÌ¿ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘, ηıÒ˜ Î·È Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ·fi Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó Û˘Ó‹ıˆ˜, ηٿ ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÙÔ˘˜, ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ‰È·‰Èηۛ·˜. ™‡Ìʈӷ Ì ·˘Ùfi ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ, ÙÔÓ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi ÛÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜ ÙÔÓ ‰›ÓÔ˘Ó Î¿ÔÈÔÈ ÁÂÓÈÎÔ› ÛÎÔÔ›, Ë ÔÔ›ÔÈ fï˜ ‰ÂÓ ÂÍÂȉÈ·ÔÓÙ·È Û ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜. √È ÛÎÔÔ› ·˘ÙÔ› Û˘Ó·ÚÙÒÓÙ·È Ì ÙȘ ÁÂÓÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ Ô˘ ‰È¤Ô˘Ó ÙÔ fiÏÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ Î·È Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ÙȘ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ‰È·‰Èηۛ·˜ ˘ÈÔıÂÙ› ·ÍÈÔÏÔÁÈο ÚfiÙ˘· ··ÏÏ·Á̤ӷ ·fi Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ (free goals) Î·È ·Ê‹ÓÂÈ ÙÔ ÂÚÈıÒÚÈÔ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Ó· ‚ÈÒÛÔ˘Ó ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ÂÌÂÈڛ˜ Î·È Ó· ηٷÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÌË ‰È·Ù˘ˆÌ¤ÓÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜. Ÿˆ˜ ¤¯Ô˘Ì ‹‰Ë ·Ó·Ê¤ÚÂÈ, Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ηıÒ˜ Î·È Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÚÔÒıËÛ˘ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎÒÓ Û¯ËÌ¿ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ··ÓÙÔ‡Ó ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˆ˜ ÚÔÛÒˆÓ Î·È ˆ˜ ÌÂÏÒÓ ÌÈ·˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÔÌ¿‰·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ. ∏ ÔÈÎÈÏ›· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ‰ÂÓ ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙË Û·Ê‹ ·ÔÙ‡ˆÛË Î¿ÔÈˆÓ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈÎÒÓ ‚ËÌ¿ÙˆÓ ‹ ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ÛÙ·‰›ˆÓ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜, ηıÒ˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜36. ¶·Ú¿ Ù·‡Ù· ı· ÚÔÛ·ı‹ÛÔ˘Ì ӷ ·Ô‰ÒÛÔ˘Ì ÙË ÁÂÓÈ΋ Û‡ÏÏË„Ë ÙÔ˘ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ Î·È Ù˘ ˘ÏÔÔ›ËÛ˘ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙÔ ‰È¿ÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ ·ÎÏÔ˘ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ (Kolb, 1984: 42) ¤ÙÛÈ fiˆ˜ ÙÔÓ ÂÂÍÂÚÁ¿ÛÙËÎÂ Ô Alan Rogers (1996, 1998: 151-155). ∞˘Ù¿ Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ۯ‰ȿ˙ÔÓÙ·È, ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜, Ì ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ‹ ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ªÂ ‚¿ÛË ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ (‰È‰·ÎÙÈÎԷȉ·ÁˆÁÈ΋ ‹ Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋) ÂÌÂÈÚ›· ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ, ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È, ˘fi ÙÔ Ú›ÛÌ· ıˆÚËÙÈÎÒÓ Î·È ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ, ÎÚÈÙÈÎfi˜ ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ·Ó·˙‹ÙËÛ˘ Î·È ÂÈÏÔÁ‹˜ Ù˘ Ó¤·˜ ÁÓÒÛ˘ Î·È ÂÌÂÈÚ›·˜ Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ÌÂÚÈÌÓ‹ÛÔ˘ÌÂ, ÒÛÙ ӷ ÌËÓ ÂÎÊ˘ÏÈÛÙ› Ô ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ Û ÌÈ· ·˘Ù¿ÚÂÛÎË ‹ ÛÙ›ڷ ·Ó·Î‡ÎÏËÛË ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡. ŒÙÛÈ, ηı›ÛÙ·Ù·È Û¯Â‰fiÓ ··Ú·›ÙËÙË Ë ·ÚÔ˘Û›· ÂÈÛÙËÌfiÓˆÓ, ÂÚ¢ÓËÙÒÓ, ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÒÓ, ¤ÌÂÈÚˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ ·ÓıÚÒˆÓ Ù˘ Ù¤¯Ó˘ Ô˘ ı· ηٷı¤ÛÔ˘Ó Î·È ·˘ÙÔ› ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ ÙÔ˘˜, ÙȘ ·fi„ÂȘ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡˜ ÙÔ˘˜, ÒÛÙ ӷ ·Ó·Óˆı› Î·È Ó· ‰È¢ڢÓı› ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. 36 π‰È·›ÙÂÚË ÌÓ›· ¤¯ÂÈ Á›ÓÂÈ ÛÙ· ÛÙ¿‰È· Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜-‰Ú¿Û˘.
62
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
∫‡ÎÏÔ˜ Ì¿ıËÛ˘
¶ËÁ‹: Rogers, A. (1996, 1998). ∏ Âη›‰Â˘ÛË ÂÓËϛΈÓ, ÌÙÊÚ. ª. ¶··‰ÔÔ‡ÏÔ˘ Î·È ª. ∆fiÌÚÔ˘. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ, 154.
∏ ÔχÏ¢ÚË ÂÎÙ›ÌËÛË Ù˘ ‰Â‰Ô̤Ó˘ ηٿÛÙ·Û˘ Â›Ó·È Èı·ÓfiÓ Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÛÙË Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÁÈ· ÂÓÂÚÁfi ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌfi Û ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Â‰›Ô, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ٷ ÂӉȷʤÚÔÓÙ·, ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Î·È ÙȘ ÂÈı˘Ì›Â˜ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ. √ ÂÓÂÚÁfi˜ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌfi˜ ÌÔÚ› Ó· ·ÊÔÚ¿ ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·, ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ·Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡, ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÔÌ·ıËÛÈ·ÎÒÓ ÚÔÙ¿ÛˆÓ, ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î.¿. ªÂÙ¿ ÙÔÓ ÂÓÂÚÁfi ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌfi ·ÎÔÏÔ˘ı› ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÎÚÈÙÈÎfi˜ ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ Î·È ÂÂÍÂÚÁ·Û›· Ù˘ Ó¤·˜ ÂÌÂÈÚ›·˜ ·fi ÙËÓ ÔÌ¿‰·. ∏ ÂÌÂÈÚ›· ·˘Ù‹ ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ Î·È ÙË ‚¿ÛË Ù˘ Ó¤·˜ Ì¿ıËÛ˘. ∏ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÓÔËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛ˘ Ù˘ fiÏ˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ Î·È Ë Û‡ÁÎÚÈÛË Ì ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÌÂÈÚ›· ‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ó ÙË Û˘Ó·ÁˆÁ‹ Û˘ÌÂÚ·ÛÌ¿ÙˆÓ, ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÁÂÓÈ·ÛÂˆÓ Î·È ÙË Û‡ÏÏË„Ë ·ÊËÚËÌ¤ÓˆÓ ÂÓÓÔÈÒÓ. ™˘ÌÂÚ·ÛÌ·ÙÈο, Ô ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÎÚÈÙÈÎfi˜ ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ ÌÔÚ› Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ Û ¤Ó·Ó Ó¤Ô Î‡ÎÏÔ Ì¿ıËÛ˘, ÛÙËÓ ÚÔÔÙÈ΋ ÌÈ·˜ Û›ڷ˜ Ô˘ ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È. ∫¿ÔÈÔ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ˆÛÙfiÛÔ ÌÔÚ› Ó· ÌË ‰È·ÙÚ¤ÍÂÈ fiÏÔ ÙÔÓ Î‡ÎÏÔ Ì¿ıËÛ˘ Î·È Ó· ÂÚÈÔÚÈÛÙ›, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÛÙÔÓ ÎÚÈÙÈÎfi ÛÙÔ¯·ÛÌfi Î·È ÙËÓ ·Ó·˙‹ÙËÛË Ó¤·˜ ÁÓÒÛ˘, ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ ÛÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ ÙÔ˘ ÂÓÂÚÁÔ‡ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÔ‡. ÀÔÁÚ·ÌÌ›˙ÂÙ·È fiÙÈ Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ‰È·‰Èηۛ·˜ ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙË ‚¿ÛË ÙˆÓ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (‚Ï. ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, 4.2).
4.1.3. ¶ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ηϋ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ÔÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ï‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. 1. ∏ ÂıÂÏÔÓÙÈ΋ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙ· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·. 2. ∏ Û‡Ó‰ÂÛË ÙˆÓ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ÂÎ·È ‰Â˘ÙÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜
63
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
∆Ô ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, Ù· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Î·È Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ÂÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·È Ú¤ÂÈ Ó· Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ˙ˆ‹ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ì ÙȘ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ·˘ÙÔ› ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË Î·È ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·. 3. ∏ ÂÓÂÚÁfi˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· £· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙ› ȉȷ›ÙÂÚ· fiÙÈ ÔÈ ˘Â‡ı˘ÓÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔÛηÏÔ‡Ó Î·È Ó· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó Û fiϘ ÙȘ Ê¿ÛÂȘ ۯ‰ȷÛÌÔ‡, ˘ÏÔÔ›ËÛ˘ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, Û˘Ì‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÛÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘, ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘, ÛÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÙÚfiˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ ÙÔ˘ Î·È ‚‚·›ˆ˜ ÛÙËÓ ›‰È· ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ì¿ıËÛ˘. ∏ ÂÓÂÚÁfi˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙË Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ· Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔˆıÂ›Ù·È Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ÂÓÂÚÁËÙÈÎÒÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù¯ÓÈÎÒÓ. 4. ∏ Û‡Ó‰ÂÛË ıˆڛ·˜ Î·È Ú¿Í˘ ∏ Û‡Á¯ÚÔÓË ¤Ú¢ӷ, ·ÏÏ¿ Î·È Ë ÂÌÂÈÚ›· ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Û‡Ó‰ÂÛ˘ ıˆڛ·˜ Î·È Ú¿Í˘. ∫·Ù¿ ÙÔÓ ∫·ÓÙ, Ë ıˆڛ· ¯ˆÚ›˜ ÙËÓ Ú¿ÍË Â›Ó·È ÎÂÓ‹, ·ÏÏ¿ Î·È Ë Ú¿ÍË ¯ˆÚ›˜ ÙË ıˆڛ· Â›Ó·È Ù˘ÊÏ‹. ∆· ·ÌÈÁÒ˜ ıˆÚËÙÈÎÔ‡ Ù‡Ô˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÎÔ˘Ú¿˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Û˘¯Ó¿ ·ÔÚÚ›ÙÔ˘Ó Ù· ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓ· ‰È‰·ÎÙÈο Û¯‹Ì·Ù· Ì ÙË ‰ÈηÈÔÏÔÁ›· Ù˘ ÌË ‰˘Ó·Ù‹˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Ú¿ÍË. £· ‹Ù·Ó ÛÎfiÈÌÔ ÏÔÈfiÓ Î·È –ۯ‰fiÓ ÂȂ‚ÏË̤ÓÔ– Ó· Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ú·ÎÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ, ÂÈÚ·Ì·ÙÈΤ˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜, ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Î.¿. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Â›Ó·È Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÊÔÚ›˜ ÌÈ·˜ ÏÔ‡ÛÈ·˜ ÂÌÂÈÚ›·˜ Î·È Û˘¯Ó¿ ÓÈÒıÔ˘Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÂÓfi˜ ıˆÚËÙÈÎÔ‡ Ï·ÈÛ›Ô˘ Ô˘ ı· ÙÔ˘˜ ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÔ˘Ó ÙȘ ‰È¿Û·ÚÙ˜ ÁÓÒÛÂȘ ÙÔ˘˜, Ó· ÂÚÌËÓ‡ÛÔ˘Ó Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· Î·È Ó· ηٷϋÍÔ˘Ó ÛÂ Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ∏ Û‡Ó‰ÂÛË Î·È Ë ‰È·ÏÂÎÙÈ΋ Û‡ÓıÂÛË ıˆڛ·˜ Î·È Ú¿Í˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ¿ÓÙ· ÌÈ· ·ÓÔȯً ÚfiÎÏËÛË ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚʈ٤˜. ™Ùo Ï·›ÛÈo Ù˘ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ Ù˘ Û¯¤Û˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ Î·È ÙË ıˆÚËÙÈ΋ ÁÓÒÛË, ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ ˆ˜ Û˘Ó‰ÂÙÈÎÔ‡ ¿ÍÔÓ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ Ú¿ÍË Î·È ÙË ıˆڛ·. 5. ∏ ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛË Ù˘ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙÈ΋˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›·˜ ∏ Û‡Ó‰ÂÛË Ù˘ ÛΤ„˘ Ì ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ ÙËÓ È‰¤· ÙÔ˘ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙÈÎÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ (Schon, 1987), ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ ‰ÈÂÚÂ˘Ó¿ ÙË ‰ÔÌ‹ Î·È ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, Ô˘ ÚÔ‚ÏËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÁÈ· ÙË Ê‡ÛË Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜, Ô˘ ·Ó·Ï‡ÂÈ ÎÚÈÙÈο ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ıˆڛ·, Ô˘ ÚÔÛ·ı› Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙȘ Ï·Óı¿ÓÔ˘Û˜ ıˆڛ˜ ÙÔ˘ (Ú‚Ï. Huber, 1996: 9), Ô˘ ·Ó·ÚˆÙÈ¤Ù·È ÁÈ· ÙËÓ ÔÚıfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÈÏÔÁÒÓ ÙÔ˘ Î·È Ô˘ ÁÂÓÈο ÛÙÔ¯¿˙ÂÙ·È ÎÚÈÙÈο ÁÈ· ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘37. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, ÚÔÛÂÁÁ›˙ÔÓÙ·˜ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙÈο ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ Ú·ÎÙÈ΋, ÙȘ ›ÛÙÂȘ ÙÔ˘, ÙȘ ıˆÚËÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ·Ú·‰Ô¯¤˜, ηı›ÛÙ·Ù·È ÈηÓfi˜ Ó· Û˘Ó‰¤ÛÂÈ ÙË ıˆڛ· Ì ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ Î·È Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ ÙÚfiÔ˘˜ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ·˘Ù‹˜ Ù˘ Ú·ÎÙÈ΋˜ (Ú‚Ï. Diamond, 1991:47). ªÔÚ› ›Û˘ Ó· Ï¿‚ÂÈ Ì¤ÚÔ˜ ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ‹ ÛÙËÓ ÙÚÔÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È Ó· Û˘Ó‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘. 37 √ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú¿ÍË ¤¯ÂÈ ˘ÔÛÙËÚȯı› ·fi ‰È·ÓÔËÙ¤˜ fiˆ˜ ÔÈ Dewey, Schon, Schwab, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· Ù˘ Ú·ÎÙÈ΋˜ ‰Ú¿Û˘, Î·È ·fi ·È‰·ÁˆÁÔ‡˜ fiˆ˜ ÔÈ Zeichner, ∆abachnick, Carr Î·È Kemmis, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÙÔÓ ÎÚÈÙÈÎfi ÛÙÔ¯·ÛÌfi ˆ˜ ̤ÛÔ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛ˘ Î·È ‰Ú¿Û˘ ÁÈ· ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·ÏÏ·Á‹ (Ú‚Ï. ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 1995: 459).
64
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
6. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ηٿÏÏËÏÔ˘ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜ ∆fiÛÔ ·fi ÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·ÊÈ΋ ¤Ú¢ӷ fiÛÔ Î·È ·fi ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÚÔ·ÙÂÈ Ë ÛËÌ·Û›· Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈ΋˜ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ÛÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (Ú‚Ï. Weissglass, 1991: 28). ∏ ›‰È· Ë ÔÌ¿‰· ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi Ù˘ ›ӷÈ, ˘fi ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ, ÌÈ· ˙ˆÓÙ·Ó‹ ËÁ‹ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢, ·ÊÔ‡ Ù· ̤ÏË Ù˘, ̤ۈ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ó·Ù‡ÍÔ˘Ó ÎÚÈÙÈÎfi ÛÙÔ¯·ÛÌfi Î·È ·˘ÙÔÛ˘ÓÂȉËÛ›· Î·È Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÓÙ›ÏË„‹ ÙÔ˘˜ (Ú‚Ï. Underhill, 1992: 71, Schniedewind, 1978: 98). ∏ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈ΋ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ‰›ÓÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÔ˘Ó ÂχıÂÚ· ÙȘ ·fi„ÂȘ, ÙȘ ·ÓËÛ˘¯›Â˜, ÙȘ ·ÁˆÓ›Â˜ Î·È Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜. ∂Í¿ÏÏÔ˘ ̤۷ Û ¤Ó· ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÌÔÚ› οÔÈÔ˜ Ó· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÂÈ Ó¤Â˜ ÌÔÚʤ˜ ‰È·ÚÔÛˆÈ΋˜ ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘ Ì ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜, Ó· ‚ÚÂÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ˘ ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ Î·È Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ Ó¤Â˜ ȉ¤Â˜ ¯ˆÚ›˜ Ó· ‰È·ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ ÙËÓ ·fiÚÚÈ„Ë ‹ ÙË ÁÂÏÔÈÔÔ›ËÛË (Ú‚Ï. Culley, 1991: 9). √ UnderhiII ÁÚ¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: «…ÙÔ „˘¯ÔÏÔÁÈÎfi Îϛ̷ Ô˘ ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ‰È·ÚÔÛˆÈ΋ ÊÚÔÓÙ›‰·, ηٷÓfiËÛË Î·È ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË, Ì ÌÈ· ·fi ÎÔÈÓÔ‡ ‰¤ÛÌ¢ÛË ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ÂÈı˘ÌËÙ‹˜ ·Ó¿Ù˘Í˘. ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ‚ÔËı¿ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Ó· ·ÈÛı·ÓıÔ‡Ó ·ÛÊ·Ï›˜, Ó· ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ˘ÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó ÙȘ ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, Ó· Â›Ó·È Ù›ÌÈÔÈ Ì ÙÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ¤¯Ô˘Ó ÏÈÁfiÙÂÚË ·Ó¿ÁÎË Ó· “·›˙Ô˘Ó ·È¯Ó›‰È·”. ∞˘Ù‹ Ë ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈ΋ Î·È ·˘ıÂÓÙÈ΋ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ· ÌÔÚ› Ó· ÙÔ˘˜ ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ó· ÚÈÛοÚÔ˘Ó Î·È Ó· οÓÔ˘Ó ÚÔÛ¿ıÂȘ ÁÈ· Ó· ‰È¢ڇÓÔ˘Ó ‹ Ó· ‚·ı‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ ·˘ÙÔÛ˘Ó›‰ËÛ‹ ÙÔ˘˜ Ì ÂÚȤÚÁÂÈ· Î·È ¤Í·„Ë ·Ú¿ Ì ·Ì˘ÓÙÈÎfiÙËÙ· Î·È ¿Á¯Ô˜» (Underhill, 1992: 77). ™ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Î·Ù¿ÏÏËÏÔ˘ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜ ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó: ·) ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ ·Ô‰Ô¯‹˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ηχÙÔÓÙ·È ÔÈ ·Ó¿ÁΘ οı ̤ÏÔ˘˜ ÁÈ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Î·È ·Ô‰Ô¯‹ (Ú‚Ï. Silverlock, 1987: 32). ∏ ·Ô‰Ô¯‹ ·˘Ù‹ fï˜ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙ· fiÚÈ· Ù˘ ˘ÂÚÚÔÛÙ·Û›·˜ ‹ Ù˘ ÎÙËÙÈÎfiÙËÙ·˜. ‚) ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ·ÈÛıËÌ¿ÙˆÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ Î·È ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ (Ú‚Ï. Rogers, 1970: 20 Î·È 74). ∂›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Ó· ÌËÓ ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È ÙËÓ ÔÌ¿‰· ˆ˜ ¤Ó· ·ÂÈÏËÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ. ∏ ·ÔÊ˘Á‹ οı ÌÔÚÊ‹˜ Ì›ˆÛ˘38 ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ‹ ·ÚÓËÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ·fi„ÂÒÓ ÙÔ˘˜ ıˆÚÂ›Ù·È ‚·ÛÈ΋ ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË ıÂÙÈÎÔ‡ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜. ∂›Û˘, Ë ‰È·‚‚·›ˆÛË ÂÌÈÛÙ¢ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ·Ú¤¯ÂÈ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÙË Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· Ô˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È ÁÈ· Ó· ÌÔÈÚ·ÛÙÔ‡Ó ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÙÔ˘˜ Î·È Ù· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜. Á) ∏ ÂÓÛ˘Ó·›ÛıËÛË. ∏ ·›ÛıËÛË fiÙÈ Á›ÓÂÙ·È Î·Ó›˜ ηٷÓÔËÙfi˜ ·ÔÙÂÏ› ·Ó·Áη›· Û˘Óı‹ÎË ÁÈ· ÙËÓ ÂÓÂÚÁÔÔ›ËÛË Î¿ı ‰È·‰Èηۛ·˜ ·Ó¿Ù˘Í˘. £ÂˆÚÂ›Ù·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ÌÔÚÔ‡Ó ÔÈ Û˘ÓÙÔÓÈÛÙ¤˜- ÂÈÌÔÚʈ٤˜ Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó Û οı ̤ÏÔ˜ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÙÔ Ì‹Ó˘Ì· fiÙÈ Î·Ù·ÓÔ‹ıËÎÂ Ë ÚÔÔÙÈ΋ ÙÔ˘ ‹ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘ (Ú‚Ï. Culley, 1991: 41). ∏ ÂÓÛ˘Ó·›ÛıËÛË ·ÔÙÂÏ› ȉȷ›ÙÂÚ· ‚ÔËıËÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂȉÒÓ ÙˆÓ ·ÓıÚÒÈÓˆÓ Û¯¤ÛˆÓ. ø˜ ÂÓÛ˘Ó·›ÛıËÛË ‹ ÂÓÛ˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ηٷÓfiËÛË ÔÚ›˙Ô˘Ì ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· «Ó· ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Î·Ó›˜ ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÂÓfi˜ ¿ÏÏÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘ Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ·, Ì ٷ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈο ÛÙÔȯ›· Î·È Ù· ÓÔ‹Ì·Ù· Ô˘ ÂÓ˘¿Ú¯Ô˘Ó Û’ ·˘Ùfi, Û·Ó Ó· ›38 ∫¿ı Èı·Ó‹ ·ÚÓËÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·Ó·ÛÙ›ÏÂÈ ÙË ‰È¿ıÂÛË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ·ÙfiÌÔ˘ ÛÙȘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜, ηıÒ˜ Î·È ÙË ‰È¿ıÂÛ‹ ÙÔ˘ ÁÈ· ·˘ÙÔ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË Î·È ÎÚÈÙÈÎfi ÛÙÔ¯·ÛÌfi (Ú‚Ï. Lamb, 1971: 563).
65
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
Ó·È Ô ¿ÏÏÔ˜ ¿ÓıÚˆÔ˜, ¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó· ͯӿ ÔÙ¤ ÙÔÓ fiÚÔ “Û·Ó” (Rogers, 1959: 210). ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ ˆÛÙfiÛÔ Ó· ·Ú·‚Ï¤Ô˘Ì fiÙÈ «Ë ÂÓÛ˘Ó·›ÛıËÛË ÔÈÎÔ‰ÔÌÂ›Ù·È ¿Óˆ ÛÙËÓ ·˘Ù›ÁÓˆÛË. ŸÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Â›Ì·ÛÙ ÂÌ›˜ ÔÈ ›‰ÈÔÈ ·ÓÔÈÎÙÔ› ÛÙ· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù¿ Ì·˜, ÙfiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÈηÓÔ› ı· ›̷ÛÙ ÛÙÔ Ó· ·ÓÙÈÏËÊıԇ̠ٷ Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· ÙˆÓ ¿Ïψӻ (Goleman, 1997: 148). 7. ∏ ‰È¢ÎfiÏ˘ÓÛË Ù˘ ‰È·ÚÔÛˆÈ΋˜ Ì¿ıËÛ˘ Î·È Ë ÚÔÒıËÛË Ù˘ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ∏ Ì¿ıËÛË Â›Ó·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÂÓ‰ÔÚÔÛˆÈ΋ Î·È ‰È·ÚÔÛˆÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. ¢Â Û˘ÓÙÂÏÂ›Ù·È ·ÏÒ˜ ˆ˜ ·¿ÓÙËÛË Û ¤Ó· ÂÚ¤ıÈÛÌ·, ·ÏÏ¿ Â›Ó·È ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘ (Ú‚Ï. Wiggins, 1993: 15). ∏ Ì¿ıËÛË ·fi ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ıˆÚÂ›Ù·È Û˘¯Ó¿ Ô Î·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ÙÚfiÔ˜ Ì¿ıËÛ˘ (Ú‚Ï. Evans, 1994: 10, Thiessen, 1995: 153). ∂›Ó·È ÁÓˆÛÙfi ÂÍ¿ÏÏÔ˘ fiÙÈ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ôχ Û˘¯Ó¿, ÛÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘˜ Ú·ÎÙÈ΋, ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ‚Ô‹ıÂÈ·. ™ÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ı· Ú¤ÂÈ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›·, ÙË ÁÓÒÛË Î·È ÙË ÛÔÊ›· ÙÔ˘˜ Ì ¤Ó·Ó ‰ÔÌË̤ÓÔ ÙÚfiÔ. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔÓÙ·È Ó· ‰È·Ù˘ÒÓÔ˘Ó ÙȘ ·fi„ÂȘ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ‰È·Ï¤ÁÔÓÙ·È Ì ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜. ŒÙÛÈ, Ë ÔÌ¿‰· ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙË ‰È·ÚÔÛˆÈ΋ Ì¿ıËÛË, ÁÈ·Ù›, fiˆ˜ ÁÚ¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Î·È Ô Diamond: « ¶ËÁ‹ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÌfiÓÔ Ë ¤Ú¢ӷ Î·È Ë ·Ó·Î¿Ï˘„Ë, ·ÏÏ¿ ›Û˘ Ë ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢ÛË Î·È ÙÔ ÌÔ›Ú·ÛÌ·» (Diamond, 1991: 14). ∆Ô ÌÔ›Ú·ÛÌ· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÚÔÔÙÈÎÒÓ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ Èı·Ó¤˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ ·fi„ˆÓ39. ∏ ÔÌ¿‰· ÌÔÚ› Ó· ıˆÚËı› ÌÈ· ÌÈÎÚ‹ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ·Ó¿Ù˘Í˘ ‰È·ÏfiÁÔ˘, fiÔ˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÔÏϤ˜ ÂÛٛ˜ Ì¿ıËÛ˘ (Ú‚Ï. Schniedwind, 1978: 97). √ ‰È¿ÏÔÁÔ˜ Û ÌÈ· ÔÌ¿‰· Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ̤ÛÔ «¤ÎıÂÛ˘» ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·fi„ÂȘ, ·ÏÏ¿ Î·È ÌÈ· ÚfiÎÏËÛË ÁÈ· ÛÙÔ¯·ÛÌfi ¿Óˆ Û Ӥ· ı¤Ì·Ù· ‹ Û ı¤Ì·Ù· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ··Û¯ÔÏ‹ÛÂÈ Ù· ÚfiÛˆ· Ì ¤Ó·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ÙÚfiÔ (Ú‚Ï. Nias, 1987: 142, Oja, 1989: 150). ∏ ›Ù¢ÍË ÂÓfi˜ Ù¤ÙÔÈÔ˘ ‰È·ÏfiÁÔ˘ ··ÈÙ› ÂÈÏÈÎÚ›ÓÂÈ·, ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË Î·È Ì›ˆÛË Ù˘ «·Ì˘ÓÙÈ Î‹˜ ·Î·Ì„›·˜» οıÂ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ·, ÒÛÙ ӷ ˘¿ÚÍÂÈ ¿ÓÔÈÁÌ· ÚÔ˜ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ (Ú‚Ï. Rogers, 1970: 26). ∏ ÈηÓfiÙËÙ· ÁÈ· Û˘ÓÂÚÁ·Û›·, Û ÌÈÎÚ‹ ‹ ÌÂÁ¿ÏË Îϛ̷η, Â›Ó·È ÌÈ· ·fi ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ì·˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ Ì·˜ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô (Ú‚Ï. Fullan, 1993: 14). ∂›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ù· ¿ÙÔÌ· ÌÈ·˜ ÔÌ¿‰·˜ Ó· ·Ó·Ù‡ÍÔ˘Ó ıÂÙÈ΋ ·ÏÏËÏ›‰Ú·ÛË, Ó· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ·ÚÌÔÓÈο Î·È Ó· ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È ÏËÚÔÊfiÚËÛË Î·È ÚÔÔÙÈΤ˜ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜. 8. ∏ ¿„ÔÁË ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Û fiÏ· Ù· ›‰· ∫¿ı ÚfiÁÚ·ÌÌ· ı· Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ¿„ÔÁ· ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ, ·fi ÙÔ Â›Â‰Ô ÙÔ˘ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ¤ˆ˜ ÙËÓ ˘Ô‰ÔÌ‹ Î·È ÙË ÁÚ·ÌÌ·ÙÂȷ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ‹ ÙÔ˘.
39 ™ÙËÓ ÔÌ¿‰·, fiˆ˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ Ë Abercrombie: «√ÚÈṲ̂Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ ȉȈÙÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ Û˘ÁÎÚ›ÓÔÓÙ·È Î·È ·ÓÙÈ·Ú·‚¿ÏÏÔÓÙ·È Ì ·˘Ù¤˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Î·È, ·Ó ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰È·ÊÔÚ¤˜, ‰›ÓÂÙ·È Ë Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ì ÙÔÓ ‰ÈÎfi Ì·˜ ÎfiÛÌÔ, ·Ó ÙÔ ıÂÏ‹ÛÔ˘ÌÂ. ∞ÓÙ› Ó· ·Ó·Î·Ï‡ÙÔ˘Ì ٷ Ï¿ıË Ì·˜ ·ÓÙÈ·Ú·‚¿ÏÏÔÓÙ¿˜ Ù· Ì ÙȘ ·fi„ÂȘ ÌÈ·˜ ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ˘ ·˘ıÂÓÙ›·˜, fiˆ˜ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÛÙËÓ ·Ú·‰ÔÛȷ΋ Û¯¤ÛË Ì·ıËÙ‹ Î·È ‰·ÛοÏÔ˘, ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıԇ̠ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi ÂÚÌËÓ›˜ ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ Ù‡Ô ÂÚÂı›ÛÌ·ÙÔ˜? Ë ·Í›· Ù˘ οı ÂÚÌËÓ›·˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍ·ÎÚÈ‚ˆı› Ì ٷ ‰Èο Ù˘ ÎÚÈÙ‹ÚÈ·» (Abercrombie, 1986: 69).
66
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
4.2. ∞•π√§√°∏™∏ ∂¶πª√ƒºø∆π∫ø¡ ¶ƒ√°ƒ∞ªª∞∆ø¡ ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏ› ·˘ÙÔÛÎÔfi Ô‡Ù ڤÂÈ Ó· ÂÁÁÚ¿ÊÂÙ·È Û ÌÈ· ÏÔÁÈ΋ ÂÔÙ›·˜ Î·È ÂϤÁ¯Ô˘. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ·Ï‹ ·Ó›¯Ó¢ÛË ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ Î·È ÛÙË ‰È·Ù‡ˆÛË ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÎÚ›ÛˆÓ. ∞ÓÙÈı¤Ùˆ˜, Ú¤ÂÈ Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÛÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ÌÈ·˜ ·Ó·Ù˘Íȷ΋˜ ÚÔÔÙÈ΋˜ ηÈ, ̤ۈ Ù˘ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘, Ó· Û˘ÓÂÈÛʤÚÂÈ ÛÙËÓ Â·ÓÂͤٷÛË Î·È ÙÔÓ Â·Ó·ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi fiÏˆÓ ÙˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ù˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜, Ì ÛÎÔfi ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹ Ù˘. ÀÂÓı˘Ì›˙Ô˘ÌÂ Î·È ¿ÏÈ fiÙÈ Ë ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È ÙˆÓ Ì¤ÛˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙÔÓ Ù‡Ô Î·È ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ∂ÈÚÔÛı¤Ùˆ˜, Û˘Ó‰¤ÂÙ·È –Û˘ÓÂȉËÙ¿ ‹ ÏÈÁfiÙÂÚÔ Û˘ÓÂȉËÙ¿– Ì ÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÙˆÓ ÂοÛÙÔÙ ˘Â˘ı‡ÓˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ ÚfiÏÔ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. (Ú‚Ï. ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜, ¯.¯.: 299). ∆¤ÏÔ˜, ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ͯӿÌ fiÙÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ¤Ó· ¯Ú‹ÛÈÌÔ ÂÚÁ·Ï›Ô, ÌfiÓÔ ·Ó ›̷ÛÙ ¤ÙÔÈÌÔÈ Ó· ÙÔ ·ÍÈÔÔÈ‹ÛÔ˘ÌÂ Î·È Ó· ‚ÂÏÙȈıԇ̠·fi ·˘Ùfi.
4.2.1 ªÔÚʤ˜ Î·È ÙÚfiÔÈ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ™ÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ˘¿Ú¯Ô˘Ó Ù·ÍÈÓÔÌ‹ÛÂȘ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ™ÙÔ ‚ã ̤ÚÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ ı· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó ·Ó·Ï˘ÙÈο fiÏ· Ù· ÛËÌ·ÓÙÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ∂‰Ò ı· ÂÚÈÔÚÈÛÙԇ̠۠ÌÈ· Û‡ÓÙÔÌË ·Ó·ÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ.
π. ªÂ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ Î·È ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·ÍÈÔÔ›ËÛ‹˜ Ù˘, Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÂ: ●
·Ú¯È΋ ‹ ‰È·ÁÓˆÛÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË,
●
‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË,
●
ÙÂÏÈ΋ (Û˘ÓÔÏÈ΋, ·ıÚÔÈÛÙÈ΋ ‹ ·ÔÏÔÁÈÛÙÈ΋) ·ÍÈÔÏfiÁËÛË.
∏ ·Ú¯È΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Á›ÓÂÙ·È ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, Ì ÛÎÔfi Ó· ‰È·ÁÓˆÛÙÔ‡Ó ÙÔ Â›Â‰Ô ÙˆÓ ÁÓÒÛÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ, ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ıÂÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ∏ ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Ô˘ ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È ·Ú¿ÏÏËÏ· Ì ÙÔ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· Î·È ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰ÔÙ› ÙÔÓ ÂÈÌÔÚʈً Î·È ÙÔÓ Û˘ÓÙÔÓÈÛÙ‹ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ì ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰ÈÂÚÁ·Û›·˜, ÙËÓ Â¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ Û˘ÓÙÂÏÂÛÙÒÓ Î·È ÙËÓ Î·Ù·ÏÏËÏfiÙËÙ· ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ·Ú·Ì¤ÙÚˆÓ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÒÛÙ ӷ ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ··ÈÙÔ‡ÌÂÓ˜ ‚ÂÏÙȈÙÈΤ˜-‰ÈÔÚıˆÙÈΤ˜ ·ÚÂÌ‚¿ÛÂȘ. ∏ ÙÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Á›ÓÂÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ™˘ÓÙÂÏ› ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ Û˘ÓÔÏÈ΋˜-ÙÂÏÈ΋˜ ÂÈÎfiÓ·˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÙˆÓ ‰È·Ù˘ˆÌ¤ÓˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔÓ ÂÓÙÔÈÛÌfi ÛÙÔȯ›ˆÓ Ô˘ ›¯·Ó ıÂÙÈ΋ ‹ ·ÚÓËÙÈ΋ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÛÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜.
67
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
∏ ÙÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ˆ˜ ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ ηٿ ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Ó¤ˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÙÂÏÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂӉȷʤÚÂÈ: ·) Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ¿ÌÂÛˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ (output evaluation) Î·È ‚) Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ·ÒÙÂÚˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ (impact evaluation). up ·ÍÈÔÏfiÁË £· Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì fiÙÈ ˘¿Ú¯ÂÈ Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Î·È ÌÈ·˜ «ffollow-u Û˘», ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú¤Ï¢ÛË ÂÓfi˜ ÈηÓÔÔÈËÙÈÎÔ‡ ¯ÚÔÓÈÎÔ‡ ‰È·ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ·fi ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ·Ó›¯Ó¢ÛË Î·È ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÌÔÓÈÌfiÙÂÚˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ.
ππ. ªÂ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÙË ıÂÛÌÈ΋ ı¤ÛË ÙÔ˘ ÊÔÚ¤· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÂ: ●
Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, fiÙ·Ó ·˘Ù‹ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ·fi Â͈ÙÂÚÈÎfi ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹ ‹ ÔÌ¿‰· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ηÈ
●
ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, fiÙ·Ó ·˘Ù‹ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ¿ÌÂÛ· ÂÌÏÂÎÔ̤ÓÔ˘˜.
∏ ÂÈÏÔÁ‹ ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹ ‹ ÊÔÚ¤· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ηıÒ˜ Î·È Ë ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË ÂÚÈıˆÚ›ˆÓ ·˘ÙfiÓÔÌ˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ‰Ú¿Û˘ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ ¤¯Ô˘Ó ȉȷ›ÙÂÚË ‚·Ú‡ÙËÙ· ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜, ÛÙÔÓ ‚·ıÌfi Ô˘ Ô ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹˜ ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ ÙË ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Î·È ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
πππ. ªÂ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÙÔ Â›‰Ô˜ Ù˘ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ (Î·È ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙˆÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ) Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÂ: ●
¶ÔÛÔÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. √È ÔÛÔÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ ·Ó·˙ËÙÔ‡Ó Û˘Ó‹ıˆ˜, Û¯¤ÛÂȘ ·ÈÙ›Ô˘-·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜. ∆· ÂÚÁ·Ï›· Ô˘ ηٿ ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Â›Ó·È ÎÏÂÈÛÙ¿, ·˘ÛÙËÚ¿ ‰ÔÌË̤ӷ, ÌÂ Ù˘ÔÔÈË̤Ó˜ Έ‰ÈÎÔÔÈ‹ÛÂȘ, ÂÓÒ Ù· ÛÙÔȯ›· Ô˘ Û˘ÏϤÁÔÓÙ·È ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÁÈ· ÛÙ·ÙÈÛÙÈ΋ ÂÂÍÂÚÁ·Û›·.
∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ –ÎÈÓÔ‡ÌÂÓË ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ıÂÙÈÎÈÛÙÈÎÔ‡ ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜– ÂÍÈÛÒıËÎÂ, ΢ڛˆ˜ ÛÙȘ ∏.¶.∞., Ì ÙË ÌÂϤÙË ÙˆÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ ÛÙË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û‡Ìʈӷ Ì ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜. ¶›Ûˆ ·fi ·˘Ù‹ ÙË ÌÔÚÊ‹ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ˘ÔÏ·Óı¿ÓÂÈ Ë Ìȯ‚ÈÔÚÈÛÙÈ΋ ¿Ô„Ë, Ë ÔÔ›· ıˆÚ› fiÙÈ ÛÙfi¯Ô˜ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ·Ó·ÊÂÚı›, Â›Ó·È Ë ¿ÛÎËÛË Î¿ÔÈˆÓ ‰ÂÍÈÔًوÓ. ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Û ÙÚÔÔÔ›ËÛË Ù˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÂÓÒ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂϤÁ¯ÂÈ ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÛÙfi¯Ô˘ Û fiÚÔ˘˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÈÌˆÓ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚÒÓ. ●
¶ÔÈÔÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË (ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ). ∏ ÔÈÔÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÚÌËÓ›· Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÂÚ›ÙˆÛ˘, ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÔÏ˘ÏÔÎfiÙËÙ· ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔÓ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘ ÚfiÛÏ˄˘ ÙˆÓ ‰ÚˆÌ¤ÓˆÓ. ∏ Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÔÈÔÙÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ, Ô˘ Á›ÓÂÙ·È Ì ·ÓÔȯٿ Î·È Â˘¤ÏÈÎÙ· ÂÚÁ·Ï›·, ·ÔÛÎÔ› ΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Î·È ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÌÈ·˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÂÚ›ÙˆÛ˘.
™‹ÌÂÚ· ÔÏÏÔ› ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó fiÏ· Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ó· ÂÎÙÈÌËıÔ‡Ó Ì ‚¿ÛË ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ˘˜ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ (Henderson, 1978: 54-55). ™Â ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ë ıˆÚËÙÈ΋ ·ÊfiÚÌËÛË Î·È Ë ÂÓ Á¤ÓÂÈ ÊÈÏÔÛÔÊ›· Â›Ó·È ‰È·ÊÔ-
68
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
ÚÂÙÈΤ˜ ·fi Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ìȯ‚ÈÔÚÈÛÙÈ΋˜ ηÙ‡ı˘ÓÛ˘ Î·È ÛÙ· ÔÔ›· ÛÎÔfi˜ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Â›Ó·È Ë Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ –Ì ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔÓ fiÚÔ ÛÙÔ ÚÒÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÌÂϤÙ˘– Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ¿ÚÂÈ ÙË ÌÔÚÊ‹ ηٷÁÚ·Ê‹˜ Î·È Ì¤ÙÚËÛ˘ ÙˆÓ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚÒÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ40, ÁÈ·Ù› ı· ‹Ù·Ó ·Û‡Ì‚·ÙË Ì ÙËÓ ›‰È· ÙË ıˆڛ· Ù˘ ·Ú¤Ì‚·Û˘. ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÔÈÔÙÈ΋˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘, ÔÈ Ôԛ˜, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Î·È Ô Patton, «‰›ÓÔ˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÂÚÈÁÚ·Ê‹˜ Î·È Î·Ù·ÓfiËÛ˘ ÙˆÓ ‰˘Ó·ÌÈÎÒÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ·Ú·¯ı› ÏËÚÔÊfiÚËÛË ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜» (Patton, fi..: 52). ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÛËÌ·Óı› fiÙÈ ÔÈ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ 41·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÌÔÈ¿40 ∂Í¿ÏÏÔ˘ Ë ‰È‰·Ûηϛ· ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ·Ó·Ï˘ı› Ì ÓfiËÌ· Û ÏÂÙÔÌÂÚ›˜ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È ‚‚·›ˆ˜ ÙÔ ¿ıÚÔÈÛÌ· Ù¤ÙÔÈˆÓ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚÒÓ ‰ÂÓ ·ÓÙÈÚÔۈ‡ÂÈ ÌÈ· ηϋ ‰È‰·Ûηϛ· (Bolam, 1979: 9). 41 ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÔÈ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘: ·) ∞·ÓÙËÙÈ΋ (Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Robert Stake). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·˘Ù‹ Â›Ó·È ·ÓÔȯً Û fiÏ· Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ Ô˘ ·Ó·‰‡ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·, ÒÛÙ ӷ ÌË ¯·ıÔ‡Ó ÌË ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ‰›ÓÂÙ·È Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Û οıÂ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ, ÌÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÙˆÓ ÚÔÛ‰ÔÎÈÒÓ Ô˘ Ô ›‰ÈÔ˜ ›¯Â ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ¤Ó·ÚÍ‹ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ÂÓÙÔ›ÛÂÈ ¿ÏÏÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ Ù˘¯fiÓ ·Ó·‰‡ıËÎ·Ó Ì¤Û· ·fi ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·. √ ··ÓÙËÙÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ Û˘ÛÙÔȯ›· Ì ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ·ÁˆÁÈ΋˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ Î·È ‰›ÓÂÈ È‰È·›ÙÂÚË ¤ÌÊ·ÛË ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (Patton, fi.., 52). √ ÂÚ¢ÓËÙ‹˜ ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÌÈ·˜ ··ÓÙËÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ¤¯ÂÈ ÚÔÛˆÈ΋ ·ʋ Ì ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È ÚÔÛ·ı› Ó· ‚ÚÂÈ ÙÈ ˘‹ÚÍ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜. ∫·Ù¿ ÙÔÓ Patton, Ë ··ÓÙËÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ «Û˘Ó·ÏÏ·ÎÙÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘», fiÚÔ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÂÈÛ·Á¿ÁÂÈ Ô Ernie ∏Ôuse (ƒattÔn, fi.., 52). √È Guba Î·È Lincoln ıˆÚÔ‡Ó ÙËÓ ··ÓÙËÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË È‰È·›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ¯Ú‹Û˘ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ. ‚) ¢È·ÊˆÙÈÛÙÈ΋ (ηٿ ÙÔ˘˜ Partllet Î·È Hamilton). ∆Ô ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi ÂӉȷʤÚÔÓ Ù˘ ‰È·ÊˆÙÈÛÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ì¿ÏÏÔÓ Ë ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Î·È Ë ÂÚÌËÓ›· ·Ú¿ Ë Ì¤ÙÚËÛË Î·È Ë Úfi‚Ï„Ë. ™Ùfi¯Ô˜ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ Ò˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ¤Ó· Ó¤Ô ÚfiÁÚ·ÌÌ·, Ò˜ ÂËÚ¿˙ÂÙ·È ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ· Â›Ó·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù¿ Ù˘ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜. Á) ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË «·fi οو» (Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ Ù˘ÔÏÔÁ›· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ Elliott). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË «·fi οو» ÂӉȷʤÚÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÔÙÈ΋ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∏ ÂÌÂÈÚ›· Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ıˆÚÂ›Ù·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˘ ÛËÌ·Û›·˜ ·fi ÔÔÈÔ‰‹ÔÙ ¿ÏÏÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ (Bolam, 1979: 8). «∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·fi οو», ÁÚ¿ÊÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ô Henderson, «Â›Ó·È ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÎÚÈÙÈ΋˜, Ô˘ ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙÔ Ó· ·Ó·‰Â›ÍÂÈ ÙÔ˘˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË, ÒÛÙ [ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜] Ó· Â›Ó·È Û ηχÙÂÚË ı¤ÛË ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ¿ÚÔ˘Ó» (Henderson, 1978: 71). µÂ‚·›ˆ˜, Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË «·fi οو» ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÌÈ· ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ·Ó·‰ÂȯıÔ‡Ó fi¯È ÌfiÓÔ ÔÈ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ› ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË «·fi ¿Óˆ», ·ÓÙÈı¤Ùˆ˜, ·ÔÚÚ¤ÂÈ ·fi ÌÈ· ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë fiÙÈ Ë ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ Âη›‰Â˘ÛË Î·È ÂÍ¿ÛÎËÛË Â›Ó·È ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÂÈı˘ÌËÙÒÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ. ŸÙ·Ó ÔÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ù˘ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ÌÔÚÊ‹ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ Ù·ÎÙÈ΋˜ ÁÈ· ÙË ‰ÈfiÚıˆÛË ÙÔ˘ ÂÏ·Ùو̷ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ó· ÂÎÙÈÌ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙË ıÂڷ›· ÙˆÓ ÂÏÏ›„ˆÓ. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË «·fi ¿Óˆ» ·ÓÙÈÛÙÔȯ› ÛÙÔ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈÎfi Î·È ·˘Ù·Ú¯ÈÎfi ÛÙÈÏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ MacDonald, ÂÓÒ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË «·fi οو» ·ÓÙÈÛÙÔȯ› ÛÙÔ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi ÛÙÈÏ ÙÔ˘ MacDonald (Henderson, 1978: 70). ‰) ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù¤Ù·ÚÙ˘ ÁÂÓÈ¿˜. ∞˘Ù‹ Ë ÌÔÚÊ‹ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÎÔÓÛÙÚÔ˘ÎÙÈ‚ÈÛÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Î·È ÙËÓ ··ÓÙËÙÈ΋ ÂÛÙ›·ÛË. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ˘˜ Guba Î·È Lincoln (1989), «Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÂÚÈÁڷʤ˜ ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Ú·ÁÌ·ÙÈο ‹ οÔÈ·˜ ·Ï‹ıÂÈ·˜, ·ÏÏ¿ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ‡Ô˘Ó Î·Ù·Û΢¤˜ ÁÂÌ¿Ù˜ ÓfiËÌ·, ÙȘ Ôԛ˜ Ù· ¿ÙÔÌ· ‹ ÔÈ ÔÌ¿‰Â˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÁÈ· Ó· ÓÔËÌ·ÙÔ‰ÔÙ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ ̤۷ ÛÙȘ Ôԛ˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È. ∆· Â˘Ú‹Ì·Ù· ‰ÂÓ Â›Ó·È ÁÂÁÔÓfiÙ·, ·ÏÏ¿ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È Ì¤Ûˆ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘».
69
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
˙Ô˘Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Û ÔÏÏ¿ ÛËÌ›·. øÛÙfiÛÔ, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÌÔÚʤ˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfi ÁËÛ˘ Â›Ó·È ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ «ÂχıÂÚ˜ ÛÙfi¯ˆÓ» (free goals) (Scriven, 1977). ∆Ș ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ‰ÂηÂٛ˜ Ë ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂˆÓ ÂÛÙ›·˙ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ Ù˘ ÛÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È ÛÙ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·-ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù· ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ. ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È Ì ÌÂÁ¿ÏË ÚÔÛÔ¯‹ Î·È Ë ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋-ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ηıfiÛÔÓ ¤¯ÂÈ Î·Ù·ÛÙ› ·ÓÙÈÏËÙfi fiÙÈ Ë Â›Ù¢ÍË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ‰ÈÂÚÁ·Û›·˜ (Ú‚Ï. Rogers, fi..: 297-298). ™‹ÌÂÚ· ÂÈÎÚ·Ù› Ë Ù¿ÛË ÙÔ˘ Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡ ÔÛÔÙÈÎÒÓ Î·È ÔÈÔÙÈÎÒÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛˆÓ. ∞Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì ˆ˜ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô Scriven ÙÔÓ›˙ÂÈ fiÙÈ ÔÈ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ¯ˆÚ›˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·È ·Ú¿ÏÏËÏ· Ì ÙȘ ÛÙÔ¯ÔÎÂÓÙÚÈΤ˜ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ (Ú‚Ï. ƒattÔn, fi..: 117). ∆Ô ˙‹ÙËÌ· Ù˘ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ¤¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ ÂӉȷʤÚÔÓ, ·ÏÏ¿ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Û fiÏË ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ·Ú¿ Û ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ·. £· ÂÍÂÙ·ÛÙ› ÛÙÔ ‚ã ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘.
4.2.2. ª¤Û· Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ ∆· ̤۷ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ ›ӷÈ: ●
ηٿÏÏËÏ· ۯ‰ȷṲ̂ӷ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈ·,
●
Ï¿ÓÔ ‰ÔÌË̤Ó˘ ‹ ËÌȉÔÌË̤Ó˘ Û˘Ó¤ÓÙ¢Í˘,
●
ʇÏÏ· ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘,
●
Û˘ÌÏ‹ÚˆÛË ÎÏÈÌ¿ÎˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘,
●
·Ó¿Ï˘ÛË ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ËÌÂÚÔÏÔÁ›ˆÓ: ·) ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ, ‚) ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ,
●
·Ó¿Ï˘ÛË ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ¿ÏÏˆÓ ÙÂÎÌËÚ›ˆÓ (ʈÙÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡, Ú·ÎÙÈÎÒÓ, ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ÂÎı¤ÛˆÓ, ÔÈÎ›ÏˆÓ ÂÁÁÚ¿ÊˆÓ Î.¿.),
●
Ì·ÁÓËÙÔÊÒÓËÛË – ‚ÈÓÙÂÔÛÎfiËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂˆÓ (·Ó¿Ï˘ÛË ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘),
●
ÎÔÈÓˆÓÈÔÌÂÙÚÈο Î·È ¿ÏÏ· ÙÂÛÙ,
●
ÂÈÙfiÈ· ¤Ú¢ӷ.
™Ù· ̤۷ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ¿ÓÙ· Úfi‚ÏÂ„Ë ÁÈ· ÙËÓ ·Ó›¯Ó¢ÛË, ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Î·È ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË ÌË ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ. ∫·Ù¿ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, Ù¤ÏÔ˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ˘fi„Ë Î·È ÔÈ ‰Â›ÎÙ˜ ÈηÓÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, fiˆ˜:
70
●
Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ·ÈÙ‹ÛÂˆÓ (˙‹ÙËÛË) ÁÈ· ¤Ó· ÚÔÛÊÂÚfiÌÂÓÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·,
●
Ë ÚÔۤϢÛË,
●
Ô ÌÈÎÚfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ‰È·ÚÚÔÒÓ,
●
Ë Ù·ÎÙÈ΋ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË,
●
Ë ‰‹ÏˆÛË ÂÈı˘Ì›·˜ ·Ú¿Ù·Û˘-ÚÔ¤ÎÙ·Û˘ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜,
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ
●
Ù· ÚÔÊÔÚÈο ‹ ÁÚ·Ù¿ Û¯fiÏÈ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ÂȉÔÎÈÌ¿˙Ô˘Ó ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·.
√È ‰Â›ÎÙ˜ ·˘ÙÔ› (Ú‚Ï. Rogers, fi..: 300) ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·È ÚÔÛÂÎÙÈο, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi ¿ÓÙ· Ì ٷ ‰Â‰Ô̤ӷ Ù˘ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜.
71
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
0
5 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
∞ÊÔ‡ οÓÔ˘Ì ÌÈ· ÂÍ·ÈÚÂÙÈο Û‡ÓÙÔÌË ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÂͤÏÈÍË Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÛÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ (5.1), ÛÙ· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· (5.2) Î·È ÛÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜ Ô˘ ÂÓÂÚÁÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ (5.3). ∆Ș ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È Ù˘ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó, ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·, Ó· ηχ„Ô˘Ó ÙÔ ¢È‰·ÛηÏÂ›Ô ª¤Û˘ ∂η›‰Â˘Û˘ (1910) Î·È ÙÔ ª·Ú¿ÛÏÂÈÔ ¢È‰·ÛηÏÂ›Ô (1922). ™Ù· ‰È‰·ÛηÏ›· ·˘Ù¿ ÊÔ›ÙËÛ·Ó Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÛÙÂϤ¯Ë ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Î·È ÂÔÙ›·˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Ì¤¯ÚÈ Î·È ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1970. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1970 ȉڇıËÎ·Ó ÔÈ ™¯ÔϤ˜ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ §ÂÈÙÔ˘ÚÁÒÓ ª¤Û˘ ∂η›‰Â˘Û˘ (™.∂.§.ª.∂.42) Î·È ÔÈ ™¯ÔϤ˜ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ §ÂÈÙÔ˘ÚÁÒÓ ¢ËÌÔÙÈ΋˜ ∂η›‰Â˘Û˘ (™.∂.§.¢.∂.43). √È Û¯ÔϤ˜ ·˘Ù¤˜, ÔÈ Ôԛ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û·Ó ¤ˆ˜ Î·È ÙÔ 1992, ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û˘¯Ó¿ fiÙÈ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·Ó ·fi Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÛÌfi ÛÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË Î·È ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÈÌfiÚʈÛ˘, «Û¯ÔÏÂÈÔÔ›ËÛË», «·‰È˘» ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ ÚfiÛ‚·Û˘ Û’ ·˘Ù¤˜ ÏfiÁˆ ÎÏ‹ÚˆÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÌÈÎÚfi ÔÛÔÛÙfi ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓˆÓ Î·È ˘„ËÏfi ÎfiÛÙÔ˜ (Ú‚Ï. •ˆ¯¤ÏÏ˘, 2003: 40). ªÂ ÙÔÓ ÓfiÌÔ 1566/85 ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ‚·ÛÈΤ˜ ÂÈÏÔÁ¤˜ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ì ÙÔÓ ÓfiÌÔ 1824/88 Ë ÂÙ‹ÛÈ· ÂÈÌfiÚʈÛË ·ÓÙÈηı›ÛÙ·Ù·È ·fi ÂÚÈÔ‰È΋. ŒÙÛÈ, ÙÔ˘˜ ıÂÛÌÔ‡˜ Ù˘ ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ™.∂.§.ª.∂. Î·È ™.∂.§.¢.∂. ‰È·‰¤¯ÙËÎ·Ó Ù· ¶ÂÚÈÊÂÚÂȷο ∂ÈÌÔÚʈÙÈο ∫¤ÓÙÚ· (¶.∂.∫.). ¶·Ú¿ ÙÔ fiÙÈ ÛÙÔÓ ·Ú¯ÈÎfi ۯ‰ȷÛÌfi ÙˆÓ ¶.∂.∫. ÙÔÓÈ˙fiÙ·Ó Ë ÛËÌ·Û›· Ù˘ ·ÔΤÓÙÚˆÛ˘, ÙÂÏÈο Ù· ¶.∂.∫. ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó Ì¿ÏÏÔÓ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈο (¡. 2009/92) (Ú‚Ï. µÂÚÁ›‰Ë˜, 1995, ∫ÔÓÙ¿ÎÔ˜ Î.¿., 2003: 55-57). ¶Ôχ Û‡ÓÙÔÌ· Ù· ·Ú¯Èο ÙÚÈÌËÓÈ·›·˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÙˆÓ ¶.∂.∫. ·ÓÙÈηٷÛÙ¿ıËηÓ, ÏfiÁˆ ÛÔ‚·ÚÒÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ÛÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘˜ Î·È ·ÓÙȉڿÛÂˆÓ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘44, ·fi Ù· ÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓ· Ù·¯‡ÚÚ˘ıÌ· (ÙˆÓ 40 ÂÚ›Ô˘ ˆÚÒÓ45). ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi ÙÔ 1988 ¤ˆ˜ ÙÔ 1995 ÔÈ ÔÌ¿‰Â˜ ÂÚÁ·Û›·˜, ÛÙȘ Ôԛ˜ ÙÔ À¶.∂.¶.£. ·Ó¤ıÂÛ ÙË Û¯ÂÙÈ΋ ÌÂϤÙË, ÚfiÙÂÈÓ·Ó Ë ÂÈÌfiÚʈÛË Ó· Â›Ó·È ÌÈÎÚ‹˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ·ÏÏ¿ ÌÂÁ¿Ï˘ ÂÌ‚¤ÏÂÈ·˜, ·ÔÎÂÓÙڈ̤ÓË, ·ӷϷ̂·ÓfiÌÂÓË Î·È ÔÏ˘ÌÔÚÊÈ΋ (ÂÈÛ·ÁˆÁÈ΋, ÂÚÈÔ‰È΋, ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜, ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋, Ù·¯‡ÚÚ˘ıÌË) (Ú‚Ï. •ˆ¯¤ÏÏ˘, 2003: 40). ŒÙÛÈ, ·fi ÙÔ 1995 ¤ˆ˜ Î·È Û‹ÌÂÚ·, ÔÈ ·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘ ıÂÛÌÈÎÔ‡ Ï·ÈÛ›Ô˘, ·Ú¿ÏÏËÏ· Ì ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ∂ȯÂÈÚËÛÈ·ÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ «∂η›‰Â˘ÛË Î·È ∞Ú¯È΋ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ∫·Ù¿ÚÙÈÛË» 42 ∞fi ÙÔ 1978 ȉڇıËÎ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ 10 ™¯ÔϤ˜, ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÔÈ 8 43 ∞fi ÙÔ 1979 ȉڇıËÎ·Ó ÛÙ·‰È·Î¿ 13 ™¯ÔϤ˜, ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÔÈ 10. 44 ø˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÌÂÈÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·ÊÂÚı› : ·) √ ·˘Ù·Ú¯ÈÎfi˜, Û¯ÔÏÂÈÔÔÈË̤ÓÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ‰ÔÌ‹˜, ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘˜, Ô˘ ‰ÂÓ Â¤ÙÚ ԢÛÈ·ÛÙÈ΋ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ Î·È ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÌÂÈÚÈÒÓ ÙÔ˘˜. ‚) ∆Ô ·˘Ù·Ú¯ÈÎfi Î·È ·Ó·¯ÚÔÓÈÛÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ˘Ì¤ÓˆÓ. Á) ∏ ·Ó·ÛٿوÛË Ù˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜, ηıÒ˜ Ë ¤ÓÙ·ÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙˆÓ ¶.∂.∫. Û‹Ì·ÈÓ ·ÔÛ¿ÛÂȘ Î·È ·ÓÙÈηٷÛÙ¿ÛÂȘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ‰) ∏ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ó· ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È Û ÌÂÁ¿Ï˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂȘ, Û˘¯Ó¿ ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙÔ ÂÈı˘ÌÔ‡Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ, ÁÈ· Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó Ù· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·. Â) ∏ Û˘¯Ó¿ ¯·ÌËÏÔ‡ ÂȤ‰Ô˘ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, ȉ›ˆ˜ ÛÙ· ÂÚÈÊÂÚÂȷο ¶.∂.∫.. ÛÙ) √È ÛÔ‚·Ú¤˜ ÂÏÏ›„ÂȘ Û ˘Ô‰ÔÌ‹ Î·È ÂÍÔÏÈÛÌfi ÙˆÓ ¶.∂.∫. (.¯. ‚È‚ÏÈÔı‹Î˜ Î·È ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈ·). 45 ∆ËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ ÛËÌÂÈÒıËÎ·Ó Î¿ÔȘ ÂÈηχ„ÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÔÈΛϷ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È ‰È·Ù˘ÒıËÎ·Ó ·ÓËÛ˘¯›Â˜ fiÙÈ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ·Î¿Ï˘Ù˜.
73
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
(∂.¶.∂.∞.∂.∫.), Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ÌÔÚÊÒÓ Î·È Ù‡ˆÓ46. ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó Ó· ηχ„Ô˘Ó ÛÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ıÂÛÌÔ‡ Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
5.1. √π ∂¶πª√ƒºø∆π∫∂™ ∞¡∞°∫∂™ ŒÓ· ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Â›Ó·È fiÙÈ Û˘¯Ó¿ ÔÈ Û¯Â‰È·ÛÙ¤˜ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ‰Â Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ˘fi„Ë ÙÔ˘˜ ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞˘Ùfi˜ ıˆÚÂ›Ù·È Î·È ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÁÈ· ÙË ¯·ÌËÏ‹ ·Ô‰ÔÙÈÎfiÙËÙ· ÂÓfi˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. ŒÙÛÈ, Ë ·‰˘Ó·Ì›· ÔÏÏÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ó· «Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘Ó» ÙȘ Ú·ÁÌ·ÙÈΤ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ó· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó ÙË ¯ÚËÛÈÌfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ‹ Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÂӉȷʤÚÔÓ Û’ ·˘Ù¿ (Guskey, 2002: 381, ºÒÎÈ·ÏË Î·È ∫·˝Ï·, 2005: 140-141). ¶¤Ú· ·fi ÙËÓ ·Ó›¯Ó¢ÛË, ηٷÁÚ·Ê‹ Î·È ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, Â›Ó·È ·Ôχو˜ ··Ú·›ÙËÙ˜ Ë ÌÂϤÙË ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, Ë ÂÎÙ›ÌËÛË Ù˘ ˘¿Ú¯Ô˘Û·˜ ηٿÛÙ·Û˘, Ë ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÂÍÂÏ›ÍÂˆÓ Î·È Ù˘ ›‰Ú·Û˘ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ηıÒ˜ Î·È Ë Û ‚¿ıÔ˜ ÌÂϤÙË ÙˆÓ ‰È·ÈÛÙˆÌ¤ÓˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡-ÛÙfi¯Ô˘. √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ı· ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ηÙËÁÔÚÈÔÔÈËıÔ‡Ó ˆ˜ ÂÍ‹˜: ·) ÁÂÓÈΤ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ, fiˆ˜ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ıÂÛÌÔ‡ Û ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÈÛÙÔÚÈ΋, ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈ΋, Ù¯ÓÔÏÔÁÈ΋ 47 Î·È ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙË Ù· Î·È fiˆ˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·Ó¿ ‚·ıÌ›‰· Âη›‰Â˘Û˘ Î·È Ù‡Ô Û¯ÔÏ›Ԣ (Ù¯ÓÈο-·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο Û¯ÔÏ›·, Û¯ÔÏ›· ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜ Î.¿.), ‚) ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Ô˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ηÈÓÔÙÔÌÈÒÓ, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ Î·È ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ (.¯. ·ÏÏ·Á¤˜ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ Î·È ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ, ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ηÈÓÔÙfiÌˆÓ ‰Ú¿ÛˆÓ, fiˆ˜ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ù˘ ∂˘¤ÏÈÎÙ˘ ∑ÒÓ˘, ÙÔ˘ √ÏÔ‹ÌÂÚÔ˘ ™¯ÔÏ›Ԣ Î.¿.), Á) ÂȉÈΤ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔÈο, ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔ ÏÈÙÈÛÌÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο48, ‰) ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Î·È ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη› ‰Â˘Û˘. °È· Ó· ·ÔÊ¢¯ı› Ô ÂÙÂÚÔηıÔÚÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ Î·È ·Ó·Ù˘ÍÈ·ÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ··ÈÙÂ›Ù·È –ÂÎÙfi˜ ·fi ÌÈ· ¤Ú¢ӷ 46 ¢ÂÓ ÂÌ›ÙÂÈ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ·ÚÔ˘Û›·Û˘ Ë ÂͤٷÛË ÙˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ô˘ Û˘Ó‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (Ú‚Ï. µÂÚÁ›‰Ë˜, 1998: 38, ÷ڷ̋˜ Î·È ∫ÔÙÛÈÊ¿Î˘, 2005: 355-359). √È ÈÛÙÔÚÈÎÔ› Î·È ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈÔÏfiÁÔÈ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ‹ ı· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ÙËÓ ¤Ú¢ӷ Î·È ÙË ÌÂϤÙË fiÏˆÓ ÙˆÓ ·Ú·Ì¤ÙÚˆÓ Ù˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜. º·›ÓÂÙ·È ˆÛÙfiÛÔ fiÙÈ Ô ÛÙÚ·ÙËÁÈÎfi˜ ÛÙfi¯Ô˜ Ù˘ ∂.∂. Ó· Á›ÓÂÈ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfiÙÂÚË Î·È ‰˘Ó·ÌÈÎfiÙÂÚË Ë ÔÈÎÔÓÔÌ›· Ù˘ ÁÓÒÛ˘ ÂËÚ¿˙ÂÈ Î·È Ù· ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓ· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÌÔÓ٤Ϸ. 47 ∏ Ú·Á‰·›· ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ ÂÈÙ¿ÛÛÂÈ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙË ¯Ú‹ÛË ∏/À. 48 √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ ÛÙ· ¶ÔÌ·ÎÔ¯ÒÚÈ· ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ·ÓÙ›ÛÙÔȯˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ ÛÙ· ∫¿Ùˆ ¶·Ù‹ÛÈ· Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ ‹ ÛÙ· √ÈÓfiÊ˘Ù· Ù˘ µÔȈٛ·˜.
74
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
¢Ú›·˜ Îϛ̷η˜– Î·È ÌÈ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋-ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ı· ÂÈÙÚ¤„ÂÈ ÙË Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛË Î·È ÙËÓ ·Ó¿‰ÂÈÍË ÙˆÓ ·˘ıÂÓÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Î˘Ú›ˆ˜ ÌÈÎÚÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ (Û¯ÂÙÈΤ˜ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ ¤¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ ÛÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ) (Ú‚Ï. µÂÚÁ›‰Ë˜, 1989: 2.055). ∏ ·Ó›¯Ó¢ÛË ÂÔ̤ӈ˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ ·ÓÙÈÏËÙ‹ ˆ˜ ÌÈ· Û˘Ó¯‹˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›·, Ë ÔÔ›· ı· Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ÙÚÔÊÔ‰ÔÙ› Î·È Ó· Û˘ÌÏËÚÒÓÂÈ Ë Ì›· ÙËÓ ¿ÏÏË. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ı· ÂÛÙÈ¿ÛÔ˘Ì ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ Ì·˜ ÛÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Î·È ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (5.1.1) Î·È ÙˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ (5.1.2).
5.1.1. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Î·È ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ™˘¯Ó¿, Û ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ÔÛÔÛÙfi, ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û˘Ì›ÙÔ˘Ó ‹ ÂÓ·ÚÌÔÓ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ô˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ıÂÛÌÔ‡ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ Î·È ·fi ·˘Ù¤˜ Ô˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ηÈÓÔÙÔÌÈÒÓ, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ Î·È ÌÂÙ·ÚÚ˘ı̛ۈÓ. ∞Ú¯Èο ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Î·È Ì ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‚·ÛÈ΋˜ ÙÔ˘˜ Âη›‰Â˘Û˘. ¶ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, Ù· ÎÂÓ¿ Ù˘ ·Ú¯È΋˜ ·ÓÂÈÛÙËÌȷ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ÙÔ Â›‰Ô˜ Î·È ÙËÓ «¤ÓÙ·ÛË» ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ. ™ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ë ·ÓÂÈÛÙËÌȷ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ˘ÂÚÙÔÓ›˙ÂÈ ÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ηٿÚÙÈÛË –Û ‚¿ÚÔ˜ Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·˜– ÙˆÓ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎÒÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ȉȷ›ÙÂÚ· Ù˘ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ (Ú‚Ï. ∫·˙·Ì›·˜ Î.¿., 1995: 447), Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÔÈ ÓÂÔ‰ÈfiÚÈÛÙÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ó· ÌËÓ Â›Ó·È ·ÚÎÔ‡ÓÙˆ˜ ÚÔÂÙÔÈÌ·Ṳ̂ÓÔÈ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ‰˘ÛÎÔÏÈÒÓ ÙÔ˘ ·ÁÁ¤ÏÌ·ÙÔ˜. ∂ÈÚÔÛı¤Ùˆ˜, ˘¿Ú¯ÂÈ Ë ÁÂÓÈ΋ ·›ÛıËÛË fiÙÈ ÔÈ ÊÔÈÙËÙ¤˜ ·ÚÎÂÙÒÓ Î·ıËÁËÙÈÎÒÓ Û¯ÔÏÒÓ (ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ÙÔ̤ˆÓ ÙˆÓ ºÈÏÔÛÔÊÈÎÒÓ ™¯ÔÏÒÓ) Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÂÚÈÔÚÈṲ̂Ó˜ ÁÓÒÛÂȘ ÛÙËÓ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ (Ú‚Ï. ¶·ÙÔ‡Ó· Î.¿., 2005: 274 ), ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ· Ó· Ô‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ¿ÁÁÂÏÌ· ÌË Ï‹Úˆ˜ ÚÔÂÙÔÈÌ·Ṳ̂ÓÔÈ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙÔÓ ÂÌÂÈÚÈÛÌfi Î·È ÙËÓ ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹ ÍÂÂÚ·ÛÌ¤ÓˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ. √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ‚‚·›ˆ˜ ·Ó¿ ‚·ıÌ›‰· Âη›‰Â˘Û˘ Î·È ·Ó¿ ÂȉÈÎfiÙËÙ·. ∞ÎfiÌË fï˜ Î·È ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ù˘ ›‰È·˜ ÂȉÈÎfiÙËÙ·˜ ¤¯Ô˘Ó Èı·ÓfiÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÏfiÁˆ Ù˘ ·ÓÔÌÔÈÔÌÔÚÊ›·˜ Ô˘ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÛÙËÓ ·Ú¯È΋ ÙÔ˘˜ Âη›‰Â˘ÛË (‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙfiÛÔ Ù· ˘Ô¯ÚˆÙÈο fiÛÔ Î·È Ù· ÚÔÛÊÂÚfiÌÂÓ· Ì·ı‹Ì·Ù· ÂÈÏÔÁ‹˜). √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›, ÂÎÙfi˜ ·fi ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ (Ì·ıËÛȷΤ˜), ¤¯Ô˘Ó Î·È ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ. ∏ ÂÓ‹ÏÈÎË ˙ˆ‹ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÌÈ· ÛÙ·ÙÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô˜. ∞ÚÎÂÙ¤˜ ıˆڛ˜ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘ˆı› ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÓ‹ÏÈη, fiˆ˜ Ù· ÛÙ¿‰È· ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ ÂÁÒ, ÔÈ Ê¿ÛÂȘ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ ·ÎÏÔ˘ Ù˘ ·ÓıÚÒÈÓ˘ ˙ˆ‹˜ Î.¿. (Loevinger, Erikson, Kohlberg). ¶ÔÏÏÔ› ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ Û˘Ó‰¤Ô˘Ó Ù· ÛÙ¿‰È· ·Ó¿Ù˘Í˘ Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘˜, Ù· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ÙÔ˘˜ ·ÊÔÚÔ‡Ó Î·È ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË Ê¿ÛË ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·˜, Ô Morant (1981) ÌÈÏ¿ ÁÈ· ηÙËÁÔÚÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Û ٤ÛÛÂÚȘ Ù‡Ô˘˜: ·Ó¿ÁΘ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹˜ ÛÙÔ Â¿ÁÁÂÏÌ·, ·Ó¿ÁΘ ‰È‡ڢÓÛ˘ ÁÓÒÛÂˆÓ Î·È ÈηÓÔًوÓ, ·Ó¿ÁΘ ·Ó·˙ˆÔÁfiÓËÛ˘ Î·È ·Ó¿ÁΘ ÌÂÙÂͤÏÈ͢.
75
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
√ ÙÚfiÔ˜ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰È‰¿ÛÎÂÈ ¤Ó·˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Î·È Ì ÙËÓ ·ÓÙ›ÏË„‹ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ Î·È ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘ Ù·˘ÙfiÙËÙ·. ∫·Ù’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ë ‰È‰·Ûηϛ· Â›Ó·È Û˘Ó‰Â‰Â̤ÓË Ì ÙȘ ˙ˆ¤˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi Î·È ÙÔ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔÚÈÎfi, ÙÔ ÙÈ Â›‰Ô˘˜ ¿ÓıÚˆÔÈ Â›Ó·È Î·È Û ÔÈ· Ê¿ÛË ˙ˆ‹˜ Î·È ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È (Hargreaves, 1994). ∏ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË Ú¤ÂÈ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ˘fi„Ë Ù˘ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ Ù˘ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ οı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ÂÊfiÛÔÓ Ë ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· Â›Ó·È ·˘Ù‹ Ô˘ ÓÔËÌ·ÙÔ‰ÔÙ› ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË (Day, 2003: 442, ∫ÔÛÛ˘‚¿ÎË, 2005: 37). ¶Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ Î·Ù·ÓÔËÙfi fiÙÈ Ë Î·Ï‹ ‰È‰·Ûηϛ· ‰ÂÓ Â›Ó·È ÌfiÓÔ ˙‹ÙËÌ· ÁÓÒÛˆÓ, ·Ó¿Ù˘Í˘ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ˘ÈÔı¤ÙËÛ˘ ηٿÏÏËÏˆÓ Ù¯ÓÈÎÒÓ, ·ÏÏ¿ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·È Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ. ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, Ú¤ÂÈ Ó· ÛÙÚ·Êԇ̠̠ȉȷ›ÙÂÚË ÚÔÛÔ¯‹ ÛÙȘ ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. √È ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Î·È ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜) ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È Î·È ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙË ‚¿ÛË ÌÈ·˜ ÛÂÈÚ¿˜ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ (Ú‚Ï.Day, fi..: 439), fiˆ˜ ›ӷÈ: ●
Ë ·Ú¯È΋ ÙÔ˘˜ Âη›‰Â˘ÛË,
●
Ë ÌÂÙÂη›‰Â˘ÛË Î·È ÔÈ ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¤˜ ÙÔ˘˜ ÛÔ˘‰¤˜,
●
Ë ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ Ì·ıËÛȷ΋˜ ÙÔ˘˜ ÂÌÂÈÚ›·˜, ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ‰È΋˜ ÙÔ˘˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜,
●
Ë ÁÂÓÈ΋ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· ÙÔ˘ ·ÁÁ¤ÏÌ·ÙÔ˜,
●
Ë È‰È·›ÙÂÚË ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜,
●
ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜,
●
ÔÈ ·Í›Â˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜,
●
Ë ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ÂÚÈÔ¯‹,
●
Ù· ȉȷ›ÙÂÚ· ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈÛÌÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘ Ì·ıËÙÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È49,
●
Ù· ¯ÚfiÓÈ· ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ Î·È ÂÚÁ·Ûȷ΋˜ ÂÌÂÈÚ›·˜50,
●
Ë Ê¿ÛË ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·˜ ÛÙËÓ ÔÔ›· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È,
●
Ë Ê¿ÛË Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋˜ ÙÔ˘˜ ˙ˆ‹˜,
●
Ë ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘˜ ‚ÈÔÁÚ·Ê›·,
●
ÙÔ Ê‡ÏÔ,
●
Ë ËÏÈΛ·,
●
Ô ‚·ıÌfi˜ ÎfiˆÛ˘ Ô˘ ÓÈÒıÔ˘Ó Î·È Ô˘ Û οÔȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·ÁÁ›˙ÂÈ Ù· fiÚÈ· Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘ı¤ÓˆÛ˘ (burn out),
49 √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ∆¯ÓÈ΋ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ∂η›‰Â˘ÛË Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÙˆÓ Î·ıËÁËÙÒÓ ÂȉÈÎÔÙ‹ÙˆÓ Â›Ó·È Ô͢Ì̤Ó˜ Û ı¤Ì·Ù· ÂÓË̤ڈÛ˘ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÙÔ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ÓÔ˘, ηıÒ˜ Ë Ù¯ÓÔÏÔÁ›· ·ÏÏ¿˙ÂÈ Ì ٷ¯‡Ù·ÙÔ˘˜ Ú˘ıÌÔ‡˜ Î·È ÚÔԉ¢ÙÈο ··ÍÈÒÓÂÙ·È ¤Ó· Ôχ ÌÂÁ¿ÏÔ ÔÛÔÛÙfi Ù˘ ÁÓÒÛ˘ Ô˘ ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ ·Ó·ÓÙÈÛÙÔȯ›· Û‡Á¯ÚÔÓ˘ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ Î·È ÂÚÁ·ÛÙËÚÈ·ÎÒÓ ÂÊ·ÚÌÔÁÒÓ. ∂ÓÙÂÏÒ˜ ··Ú·›ÙËÙË ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· Â›Ó·È Ë ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù˘ ∆¯ÓÈ΋˜ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ∂η›‰Â˘Û˘ Û „˘¯Ô·È‰·ÁˆÁÈο ı¤Ì·Ù·, ηıfiÛÔÓ ÛÙ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ Û¯ÔÏ›· ÊÔÈÙÔ‡Ó ÔÏÏÔ› ·ÏÏÔ‰·Ô› Ì·ıËÙ¤˜, ηıÒ˜ Î·È Ì·ıËÙ¤˜ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˘ Ù˘ Û˘Ó‹ıÔ˘˜ ËÏÈΛ·˜, Ì ÌÂÁ¿Ï˜ ·Ó¿ÁΘ. 50 √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÂÓfi˜ ÓÂÔ‰ÈfiÚÈÛÙÔ˘ Â›Ó·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ÂÓfi˜ ¤ÌÂÈÚÔ˘-Âȉ‹ÌÔÓ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡.
76
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
●
Ë ÚÔÛˆÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ıˆڛ·,
●
Ù· ȉȷ›ÙÂÚ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜.
£· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì ·ÎfiÌË fiÙÈ ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ –ÙfiÛÔ ÛÂ Â›Â‰Ô Ï·ÈÛ›Ô˘, fiÛÔ Î·È ÛÂ Â›Â‰Ô ÚÔÛˆÈ΋˜ Î·È Û˘ÏÏÔÁÈ΋˜ ¤ÎÊÚ·Û˘– ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÂÈÚÔÛı¤Ùˆ˜ ·fi ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÁÈ· ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ŒÙÛÈ, ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Û¯ËÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ ÔÈÔ˜ ÓÔÌ›˙Ô˘Ì fiÙÈ Â›Ó·È ‹ Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ (Ú‚Ï. ∫·˙·Ì›·˜, 1995: 448, ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 1996: 258–270). ∂ÎÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˆ˜: ●
·Ïfi ·Ó·ÌÂÙ·‰fiÙË ÁÓÒÛˆÓ,
●
‰ËÌfiÛÈÔ ˘¿ÏÏËÏÔ–‰ÈÂÎÂڷȈً ÂÓÙÔÏÒÓ,
●
ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ· ÙÔ˘ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÂÈ,
●
«ÂÊ·ÚÌÔÛÙ‹» ÙÔ˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜,
●
Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ Ì¿ıËÛ˘,
●
ηıÔ‰ËÁËÙ‹ ÙÔ˘ ·Ó·Ù˘ÛÛfiÌÂÓÔ˘ ·ÙfiÌÔ˘,
●
‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ‹–‚ÔËıfi ÛÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë Ù˘ ÁÓÒÛ˘,
●
ÛÙÔ¯·ÛÙÈÎÔÎÚÈÙÈÎfi ‰¿ÛηÏÔ,
●
ÊÔÚ¤· ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ·ÏÏ·Á‹˜,
●
·˘ÙfiÓÔÌÔ Â·ÁÁÂÏÌ·Ù›·,
●
·Ó·ÌÔÚʈً–‰È·ÓÔÔ‡ÌÂÓÔ ÎÙÏ.,
Â›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ ÔÚ›˙Ô˘Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Î·È ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ÙÔ˘ ·Ó¿ÁΘ. ÕÏϘ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Â›Ó·È ÔÈ ·Ó¿ÁΘ ÂÓfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ô˘ ıˆÚÂ›Ù·È ‹ ıˆÚ› ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ·Ïfi ·Ó·ÌÂÙ·‰fiÙË ÁÓÒÛÂˆÓ Î·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ô˘ ıˆÚÂ›Ù·È ‹ ıˆÚ› ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ Ì¿ıËÛ˘. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÂÓ‰¤¯ÂÙ·È Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó Û οÔÈ· Ê¿ÛË Ù˘ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·˜ ÙÔ˘˜ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ı· ηٷÛÙ‹ÛÔ˘Ó ‰‡ÛÎÔÏË ÙËÓ ·ÓÙ·fiÎÚÈÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙ· ηı‹ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜. ∂ÎÙfi˜ fï˜ ·fi ÙȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Ô˘ ¿ÙÔÓÙ·È Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ (ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ Ó¤ˆÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ, Ó¤ˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ, ¯Ú‹ÛË ∏/À Î.¿.), Â›Ó·È Èı·ÓfiÓ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙȘ ‰È·ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ̷ıËÙ¤˜, ÁÔÓ›˜ Î·È Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜, ‰˘ÛÎÔϛ˜ Ì ÌÂÈÎÙ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ Ì·ıËÙÒÓ, ηıÒ˜ ›Û˘ Î·È ÚÔÛˆÈο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· (˘ÂÚÎfiˆÛË, ¿Á¯Ô˜, ÂÍÔ˘ı¤ÓˆÛË). √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ·Ú¤¯Ô˘Ó ÛÙ‹ÚÈÍË ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÁÈ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ʇÛ˘. §ÈÁfiÙÂÚÔ Û˘¯Ó‹ Â›Ó·È Ë ·ÚÔ¯‹ „˘¯ÔÏÔÁÈ΋˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢ Û ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· (Ú‚Ï. Eurydice, 2007). ∂Âȉ‹ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰ËÌÔÛÈÂ˘Ì¤Ó· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÂÚ¢ÓÒÓ Â˘Ú›·˜ Îϛ̷η˜ Û ۯ¤ÛË Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜, ı· ÂȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ì ÌÈ· ÂÓ‰ÂÈÎÙÈ΋ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜–Ì·ıËÛȷΤ˜ (5.1.1.1) Î·È ÙȘ ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ (5.1.1.2) ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, Ì ‚¿ÛË ÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·51 (Valkanos, 1988: 70–98, •ˆ¯¤ÏÏ˘ Î·È ¶··Ó·Ô‡Ì, 2000: 16–27, ™·˝Ù˘ Î·È °Ô˘ÚÓ·ÚfiÔ˘ÏÔ˜, 2001: 75–90, ∫ÔÚÔÌËÏ¿˜, 1992: 69–74, ¶··‰¿Î˘ Î·È ºÚ·ÁÎÔ‡Ï˘, 2005: 276–284, ∆ÛÂÙۛϷ˜,2006:68–110). ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· (5.1.1.3) ı· Á›ÓÂÈ ÌÈ· Û‡ÓÙÔÌË ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙ· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÂȉÈο ı¤Ì·Ù·.
77
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
5.1.1.1. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ (Ì·ıËÛȷΤ˜) ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ¶ÚÔÙ›ÓÂÙ·È ÌÈ· ·‰Ú‹ Ù·ÍÈÓfiÌËÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ (Ì·ıËÛÈ·ÎÒÓ) ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ì ‚¿ÛË: π) Ù· ÁÓˆÛÙÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ· (ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÁÓÒÛ˘, Ù˘ ‰È‰·ÎÙ¤·˜ ‡Ï˘), ππ) ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·, πππ) ÙËÓ „˘¯Ô·È‰·ÁˆÁÈ΋ ηٿÚÙÈÛË, πV) ÙËÓ „˘¯ÔÎÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁÈ΋ ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË.
I. ø˜ ÚÔ˜ Ù· ÁÓˆÛÙÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ· ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ: ●
∂ÓË̤ڈÛË ÛÙȘ ÙÚ¤¯Ô˘Û˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈΤ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ.
●
∞fiÎÙËÛË ÂÌÂÈÚÈÒÓ Ô˘ ÚÔ¿ÁÔ˘Ó ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Ù˘ ʇÛ˘ Ù˘ ÂÈÛÙ‹Ì˘.
●
¢ÈÂÈÛÙËÌÔÓÈΤ˜ Î·È ‰È·ÎÏ·‰ÈΤ˜ Û˘Û¯ÂÙ›ÛÂȘ.
●
πÛÙÔÚ›· Î·È ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ (Î·È Î¿ıÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÂÈÛÙ‹Ì˘).
●
∂ÈÛÙËÌÔÏÔÁÈο ÂÌfi‰È· ÛÙË Ì¿ıËÛË.
●
ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· ¤Ú¢ӷ˜.
II. ø˜ ÚÔ˜ ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ù· ·ÎfiÏÔ˘ı·: ●
∞Ú¯¤˜ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜.
●
¢È‰·ÎÙÈ΋ οı ̷ı‹Ì·ÙÔ˜ (ÂȉÈ΋ ‰È‰·ÎÙÈ΋).
●
¡¤Â˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ Ì ‚¿ÛË Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ıˆÚËÙÈÎÒÓ Î·È ÂÌÂÈÚÈÎÒÓ ‰ÈÂÚ¢ӋÛÂˆÓ Î·È ÈÏÔÙÈÎÒÓ ÂÊ·ÚÌÔÁÒÓ.
●
∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜–Ì·ıËÛȷΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ, fiˆ˜ ÔÌ·‰ÔÛ˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋, ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋, ̤ıÔ‰Ô˜ project, ÂÔÈÎÔ‰ÔÌËÙÈ΋, ‰È·ıÂÌ·ÙÈ΋, ‚Ȉ̷ÙÈ΋ Î.¿.
●
√ÚÁ¿ÓˆÛË Ì·ıËÛÈ·ÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜.
●
™˘Û¯¤ÙÈÛË ıˆÚÈÒÓ Ì¿ıËÛ˘ Ì ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ Ì·ıËÛȷ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜.
51 ™‡Ìʈӷ ÌÂ Â˘Ú‹Ì·Ù· ¤Ú¢ӷ˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈËı› ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ (÷ڷϿÌÔ˘˜ Î·È ªÈ¯·ËÏ›‰Ô˘, 2001: 103), ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ÂÈı˘ÌÔ‡Ó Ó· ÂÈÌÔÚʈıÔ‡Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË Ú·ÎÙÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ Î·È Î·ıËÌÂÚÈÓÒÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Ù¿Í˘ (Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜, ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ΋ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ Ì·ıËÙÒÓ, ¯Ú‹ÛË ∏/À ÛÙËÓ Ù¿ÍË, ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÙˆÓ Ì·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ) Î·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÁÈ· ıˆÚËÙÈο ı¤Ì·Ù·, fiˆ˜ Ë ÎÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁ›· ‹ Ë ÊÈÏÔÛÔÊ›· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. √È ıÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÓfiÙËÙ˜ Ô˘ ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÛÙȘ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ (•ˆ¯¤ÏÏ˘ Î·È ¶··Ó·Ô‡Ì, 2000: 16) ‹Ù·Ó : ·)ÔÈ Ó¤Â˜ Ù¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË, ‚) Ë ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, Á)ÔÈ ıˆڛ˜ Ì¿ıËÛ˘ ,Ù· ΛÓËÙÚ· Ì¿ıËÛ˘ Î·È ÔÈ Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜. ™Â ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ ÔÛÔÛÙfi ÂÂϤÁËÛ·Ó Ù· ı¤Ì·Ù· ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜, ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ Î·È ·ÈÛıËÙÈ΋˜ ·ÁˆÁ‹˜. √È ÓËÈ·ÁˆÁÔ›, Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ‰Â‰Ô̤ӷ ÂÚ¢ÓÒÓ (∫·Î·Ó¿ Î·È ªËÙÛÈÔ‡ÏË, 2001: 364-372, ª·ÙÛÔ‡Ù· Î·È ¶··ÁÈ·ÓÓ›‰Ô˘, 2006), ÂӉȷʤÚÔÓÙ·È Ó· ÂÓËÌÂÚˆıÔ‡Ó ÁÈ· ı¤Ì·Ù· ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜, ÁÈ· ı¤Ì·Ù· ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜, ηıÒ˜ Î·È ÁÈ· Ӥ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ Î·È ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ıˆڋÛÂȘ. ¶ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ¤¯Ô˘Ó ·Ó¿ÁÎË Ó· ÂÈÌÔÚʈıÔ‡Ó Û ı¤Ì·Ù·: ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Î·È ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ÙÔ˘ ÓËÈ·ÁˆÁ›Ԣ, „˘¯ÔÎÈÓËÙÈ΋˜/ÌÔ˘ÛÈÎÔÎÈÓËÙÈ΋˜ ·ÁˆÁ‹˜, ·ÈÛıËÙÈ΋˜ ·ÁˆÁ‹˜, ı·ÙÚÈÎÔ‡ ·È¯ÓȉÈÔ‡, ·ÁˆÁ‹˜ ˘Á›·˜, ·È¯ÓȉÔηٷÛ΢ÒÓ, Ì·ıËÛÈ·ÎÒÓ ‰˘ÛÎÔÏÈÒÓ, ÏËÚÔÊÔÚÈ΋˜.
78
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
●
∫›ÓËÙÚ· Ì¿ıËÛ˘.
●
ª·ıËÛȷΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜.
●
∞ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË Ì·ıËÛÈ·ÎÒÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Î·È ‰˘ÛÎÔÏÈÒÓ ÛÙËÓ Ù¿ÍË.
●
∞Ó¿Ù˘ÍË ÌÂÙ·ÁÓˆÛÙÈÎÒÓ ÈηÓÔًوÓ.
●
∞ÍÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË.
●
∞˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ÙÔ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Î·È Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜.
●
¡¤Â˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ì·ıËÙ‹ (portfolio Î.¿.).
●
∞Ó¿Ù˘ÍË ÎÚÈÙÈ΋˜ ÛΤ„˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ.
●
∞Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ.
●
∫ÚÈÙÈ΋ ·Ó¿Ï˘ÛË Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ.
●
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡.
●
∞Ó¿Ù˘ÍË ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜.
●
¶·Ú·ÁˆÁ‹–·Ó¿Ù˘ÍË ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡.
III. ø˜ ÚÔ˜ ÙËÓ „˘¯Ô·È‰·ÁˆÁÈ΋ ηٿÚÙÈÛË ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ù· ·ÎfiÏÔ˘ı·: ●
£¤Ì·Ù· ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜, ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋˜, ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜, ÎÏÈÓÈ΋˜ „˘¯ÔÏÔÁ›·˜.
●
¢È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË Î·È ™¯ÔϤ˜ ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ÛΤ„˘ .
●
∏ „˘¯ÔÏÔÁÈ΋ ‰È¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜.
●
∏ Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ÂÌÂÈÚ›· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘.
●
æ˘¯ÔÛ˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ.
●
∆Ô „˘¯ÔÏÔÁÈÎfi Îϛ̷ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ Ù¿ÍË.
●
∆Ô „˘¯ÔÎÔÈÓˆÓÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
●
∏ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ÔÌËϛΈÓ.
●
∏ ‰˘Ó·ÌÈ΋ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜–Ù¿Í˘.
●
∞ÍÈÔÔ›ËÛË Ù˘ ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÙÈÎÔ‡ ‰˘Ó·ÌÈÎÔ‡ ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË Î·È ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹.
●
∞ÏÏËÏ›‰Ú·ÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ–Ì·ıËÙÒÓ.
●
∂˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÛÙËÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓȷ΋ ‰È¿‰Ú·ÛË.
●
∞Û˘Ó›‰ËÙ˜ Û˘ÁÎÚÔ˘ÛȷΤ˜ Ï¢ڤ˜ Ù˘ ÌÔÚʈÙÈ΋˜ Û¯¤Û˘.
●
∞ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Ù˘ Ù¿Í˘ Î·È Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜.
●
∞ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ (ÂÈıÂÙÈÎfiÙËÙ·˜, ‚›·˜ Î.¿.).
●
√ ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡.
●
∏ ÚÔÛˆÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ıˆڛ· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡.
●
∂Óۈ̿وÛË ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ Ù¿ÍË ·È‰ÈÒÓ Ì ÂȉÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ.
79
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
●
∞ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÚÔÈÎÈÛÌ¤ÓˆÓ Î·È Ù·Ï·ÓÙÔ‡¯ˆÓ Ì·ıËÙÒÓ.
●
∏ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋ ‰È¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡.
●
ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ – √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ˆ˜ ÂÚ¢ÓËÙ‹˜.
IV. ø˜ ÚÔ˜ ÙËÓ „˘¯ÔÎÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁÈ΋ ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ù· ·ÎfiÏÔ˘ı·: ●
∆Ô ÎÔÈÓÔÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
●
™˘ÛÙËÌÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
●
¢È·ÌfiÚʈÛË ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛ˘ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
●
™¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹ (Ì·ıËÙÈΤ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜, ÔÏÈÙÈÛÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Î.¿.).
●
∏ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈËÙÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
●
∫ÔÈÓˆÓÈΤ˜ Î·È ÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·ÓÈÛfiÙËÙ˜.
●
πÛfiÙËÙ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Â˘Î·ÈÚÈÒÓ.
●
√È ÌÂÙ·‚ÔϤ˜ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È ÔÈ ÂȉڿÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË.
●
∫ÚÈÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ıˆڛ·˜ Î·È Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ Ú¿Í˘.
●
¢È·ÚÔÛˆÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·.
●
™¯¤ÛÂȘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜.
●
™˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·.
●
™˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ∞.∂.π., ∆.∂.π. Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÊÔÚ›˜.
●
¢È·ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË–·ÓÙÈÚ·ÙÛÈÛÙÈ΋ ·ÁˆÁ‹.
●
™Ù‹ÚÈÍË Ì·ıËÙÒÓ Ì ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ˜.
●
∆Ô Ï·Óı¿ÓÔÓ–·Ê·Ó¤˜ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ‹ ·Ú·ÚfiÁÚ·ÌÌ·.
●
∂η›‰Â˘ÛË Î·È Ê‡ÏÔ.
●
£¤Ì·Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ (ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ı̛ۈÓ).
●
∏ ‰˘Ó·ÌÈ΋ ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÂÈÏÔÁÒÓ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË.
●
∏ Â˘Úˆ·˚΋ ‰È¿ÛÙ·ÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘.
●
£¤Ì·Ù· ÎÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁ›·˜, ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘.
5.1.1.2. ∞Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
80
●
∞Ó¿ÁÎË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Û˘ÏÏÔÁÈÎÔ‡ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ ÁÈ· ÙÔÓ ÌÂÙ·‚·ÏÏfiÌÂÓÔ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÎÔÈÓˆÓ›·.
●
∞Ó¿ÁÎË ·˘ÙÔ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ Î·È ÎÚÈÙÈ΋˜ ·ÓÂͤٷÛ˘ ÙˆÓ ·Ú·‰Ô¯ÒÓ, ÙˆÓ Úԉȷı¤ÛˆÓ, ÙˆÓ ·ÍÈÒÓ, ÙÔ˘ «ÁÈ·Ù›», ÙÔ˘ «ÙÈ» Î·È ÙÔ˘ «Ò˜» Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜, ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜.
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
●
∞Ó¿ÁÎË ·Ó·˙‹ÙËÛ˘ ‹ ·ӷ‚‚·›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ÂÚÁ·Ûȷ΋ ÙÔ˘˜ ˙ˆ‹.
●
∞Ó¿ÁÎË ÂÓ›Û¯˘Û˘ Ù˘ ıÂÙÈ΋˜ ·˘ÙÔ·ÓÙ›Ï˄˘.
●
∞Ó¿ÁÎË ¿ÓÙÏËÛ˘ ÈηÓÔÔ›ËÛ˘ ·fi ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ.
●
∞Ó¿ÁÎË ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÛ˘ ‹ ·ӷ‚‚·›ˆÛ˘ Ù˘ ‰¤ÛÌ¢Û˘, ÙÔ˘ ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌÔ‡, Ù˘ ÊÚÔÓÙ›‰·˜.
●
∞Ó¿ÁÎË ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ˘ ÙÔ˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡ ÛÙÚ˜, Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÎfiˆÛ˘, Ù˘ ·ÔÁÔ‹Ù¢Û˘ Î·È Èı·ÓÒÓ ÂÓÔ¯ÈÎÒÓ ·ÈÛıËÌ¿ÙˆÓ.
●
∞Ó¿ÁÎË ·Ó¿Ù˘Í˘ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
●
∞Ó¿ÁÎË ‰È‡ڢÓÛ˘–ÂÌ‚¿ı˘ÓÛ˘ ÙˆÓ ÁÓÒÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ‹ Î·È ·Ó¿ÁÎË ·fiÎÙËÛ˘ ÁÓÒÛÂˆÓ ˘Ô‰ÔÌ‹˜.
●
∞Ó¿ÁÎË ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈ΋˜ Î·È ‰È˘ÔÎÂÈÌÂÓÈ΋˜ ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ıˆÚËÙÈÎÒÓ ÂÈÛËÌ¿ÓÛˆÓ. ∞Ó¿ÁÎË ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹˜ ÁÓÒÛˆÓ, ÂÌÂÈÚÈÒÓ Î·È ·fi„ÂˆÓ ÌÂ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ Î·È ÚfiÛˆ· ·Ó·ÊÔÚ¿˜.
●
∞Ó¿ÁÎË Î·ÙÔ¯‡ÚˆÛ˘ Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜.
●
∞Ó¿ÁÎË ·Ó·Ó¤ˆÛ˘ Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ Ú¿Í˘ (ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÔ‡ Î·È ‰ÔÎÈÌ‹˜ Ó¤ˆÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂˆÓ ÛÙËÓ Ù¿ÍË).
●
∞Ó¿ÁÎË ·Ó¿Ù˘Í˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ‰ÂÍÈÔًوÓ.
●
∞Ó¿ÁÎË ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·˜ ÁÈ· οÔÈÔÓ ¿ÏÏÔ ÚfiÏÔ ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜ ‹ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ ¢ı‡Ó˘.
™ËÌ›ˆÛË: √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Î·È ÔÈ ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ ÂȉÈ΋˜ ·ÁˆÁ‹˜ Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ˜. π‰È·›ÙÂÚ˜ Â›Ó·È Â›Û˘ Î·È ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È Û ۯÔÏ›· ¿ÏÏ˘ ¯ÒÚ·˜.
5. 1.1.3. ∂ӉȷʤÚÔÓÙ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÂȉÈο ı¤Ì·Ù· ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ı¤Ì·Ù·: ●
¢È·ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË.
●
∞ÁˆÁ‹ ˘Á›·˜ (‰È·ÙÚÔÊ‹, ÂÍ¿ÚÙËÛË ·fi Ô˘Û›Â˜, AIDS Î.¿.).
●
£Â·ÙÚÈ΋ ·È‰Â›·, ÔÏÈÙÈÛÙÈο ı¤Ì·Ù·, ·ÈÛıËÙÈ΋ ·ÁˆÁ‹.
●
¶ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË.
●
∂η›‰Â˘ÛË ÁÈ· ÙËÓ ·ÂÈÊÔÚ›·.
●
™˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋ Î·È ™¯ÔÏÈÎfi˜ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi˜ ¶ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi˜ (™.∂.¶.).
●
√ÏÔ‹ÌÂÚÔ Û¯ÔÏ›Ô.
●
¢ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ ··Û¯fiÏËÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ.
●
∂ÓÈÛ¯˘ÙÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ·.
●
∞ÁˆÁ‹ ÂÈÚ‹Ó˘.
●
πÛfiÙËÙ· ÙˆÓ Ê‡ÏˆÓ.
●
™¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ Ê‡ÏˆÓ.
81
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
●
æ˘¯ÔÎÈÓËÙÈ΋/ÌÔ˘ÛÈÎÔÎÈÓËÙÈ΋ ·ÁˆÁ‹.
●
æ˘¯·Ó¿Ï˘ÛË Î·È Âη›‰Â˘ÛË.
●
¶·È‰È΋ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·.
●
∫·ÏÏȤÚÁÂÈ· Ù˘ ÊÈÏ·Ó·ÁÓˆÛ›·˜.
●
£Â·ÙÚÈÎfi ·È¯Ó›‰È, ÎÔ˘ÎÏÔı¤·ÙÚÔ, ı¤·ÙÚÔ ÛÎÈÒÓ, ·ÓÙƠ̷̂.
●
¶·È¯ÓȉÔηٷÛ΢¤˜.
●
∫˘ÎÏÔÊÔÚȷ΋ ·ÁˆÁ‹.
●
∆· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ PISA Î·È ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Û¯ÔÏ›Ô.
●
ªÔ˘ÛÂ›Ô Î·È Û¯ÔÏ›Ô.
5.1.2. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ Î·È ·Ó·Ù˘ÍȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ∆· ÛÙÂϤ¯Ë Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÛÂ Â›Â‰Ô ÂÚÈʤÚÂÈ·˜, ÓÔÌÔ‡, ÂÚÈÔ¯‹˜ ‹ Û¯ÔÏ›Ԣ ¤¯Ô˘Ó, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ ÂÓË̤ڈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· Ó¤· ̤ÙÚ· Î·È Ú·ÎÙÈΤ˜, ÁÈ· Ó¤· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÔ˘‰ÒÓ Î·È ÁÈ· Ó¤· Û¯ÔÏÈο ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È·. ∂ÈϤÔÓ, ηÏÔ‡ÓÙ·È Ó· ˘ÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ηÈÓÔÙÔÌÈÒÓ Î·È Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó –·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜– ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Î·È ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. °È· ÙËÓ ÂÈÙ˘¯‹ ¿ÛÎËÛË ÙˆÓ Î·ıËÎfiÓÙˆÓ ÙÔ˘˜ ıˆÚÂ›Ù·È ··Ú·›ÙËÙË Ë ÛÙ‹ÚÈÍ‹ ÙÔ˘˜ ·fi ÙËÓ ÔÏÈÙ›· ̤ۈ Ù˘ ‰È·ÚÎÔ‡˜ ÂÈÌfiÚʈۋ˜ ÙÔ˘˜52. ∏ Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Á›ÓÂÈ Ì¤Ûˆ: ●
Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜ Û ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ·53, Û˘Ó¤‰ÚÈ·, Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂȘ,
●
Ù˘ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ ¶.π., ÙÔÓ √.∂¶.∂∫., Ù· ∞.∂.π. Î·È ÙÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ ¿Ù˘Ë˜ Âη›‰Â˘Û˘,
●
ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÂÈÛΤ„ÂˆÓ Û ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜, ÒÛÙ ٷ ÛÙÂϤ¯Ë Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ Ó· ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ·fi ÎÔÓÙ¿ ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ·Ú¿ÏÏËÏˆÓ ‹ ·ÓÙ›ÛÙÔȯˆÓ ıÂÛÌÒÓ,
●
Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜ Û ÂÚ¢ÓËÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·,
●
Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜, ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹˜ ·fi„ÂˆÓ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜.
™ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ÙˆÓ ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÏËÊıÔ‡Ó ˘fi„Ë, ¯ˆÚÈÛÙ¿ ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ οı ηÙËÁÔÚ›·˜ ÛÙÂϯÒÓ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÛÙȘ: ·) ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ (5.1.2.1), ‚) ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÚÈÊÂÚÂÈ·ÎÒÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ Âη›‰Â˘Û˘, ÙˆÓ ÚÔ˚ÛÙ·Ì¤ÓˆÓ ÙˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ηıÔ‰‹ÁËÛ˘, ÙˆÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ ¢È¢ı‡ÓÛÂ52 £· Ú¤ÂÈ ˆÛÙfiÛÔ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ, Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ¤Ú¢ӷ˜ ÙÔÈ΋˜ Îϛ̷η˜, Ù· ÛÙÂϤ¯Ë Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È Î·ıfiÏÔ˘ ÈηÓÔÔÈË̤ӷ ·fi ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË Ô˘ ÙÔ˘˜ ·Ú¤¯ÂÈ Ë ÔÏÈÙ›·, ÙfiÛÔ ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ÙˆÓ Î·ıËÎfiÓÙˆÓ ÙÔ˘˜ fiÛÔ Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ ¿ÛÎËÛË ÙˆÓ Î·ıËÎfiÓÙˆÓ ÙÔ˘˜ (∫ˆÛٛη, 2004: 194). 53 ∆· ÓÂÔÂÈÏÂÁ¤ÓÙ· ÛÙÂϤ¯Ë, ȉȷ›ÙÂÚ·, ¤¯Ô˘Ó ·˘ÍË̤Ó˜ ·Ó¿ÁΘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ Û ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·˜ (Ú‚Ï. ∫ÔÚÔÌËÏ¿˜, 1992: 73).
82
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
ˆÓ ¡ÔÌÒÓ, ÙˆÓ ÚÔ˚ÛÙ·Ì¤ÓˆÓ °Ú·Ê›ˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘ (5.1.2.2), Á) ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ (5.1.2.3).
5.1.2.1. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ √È ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÔ˘‰ÒÓ, Ë ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ηÈÓÔÙÔÌÈÒÓ (.¯. ÔÏÔ‹ÌÂÚÔ Û¯ÔÏ›Ô, ¢¤ÏÈÎÙË ˙ÒÓË Î.¿.), Ë ·Ó¿ÏË„Ë ÚÔ·ÈÚÂÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È ÔÈÎ›ÏˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ, Ë ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡, Ë ‰È‡ڢÓÛË Ù˘ «Û¯ÂÙÈ΋˜ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜» ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ Û˘Óı¤ÙÔ˘Ó ¤Ó· ÙÔ›Ô Ô˘ ··ÈÙ› ‰È¢ı˘ÓÙÈο ÛÙÂϤ¯Ë Ì ȉȷ›ÙÂÚ˜ ÁÓÒÛÂȘ Î·È ÈηÓfiÙËÙ˜.
√È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ‰È¢ı˘ÓÙÈÎÒÓ ÛÙÂϯÒÓ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ‚‚·›ˆ˜ –ÂÎÙfi˜ ·fi ÙË ‚·ıÌ›‰· Âη›‰Â˘Û˘ Î·È ÙȘ ÙÔÈΤ˜ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ˜– Ì ÙÔ ÛÙÈÏ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Î·È ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ Ù‡Ô˘ «ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜» Ô˘ ı· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ Î¿ı ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜. ™‡Ìʈӷ Ì ٷ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ¤Ú¢ӷ˜ (∫·Ù·‚¿ÙË Î·È ∆ÛÂÚÂÁÎÔ‡ÓË, 2005: 286–294), ÔÈ Ó¤ÔÈ ‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ˙ËÙÔ‡Ó ÂÈÌfiÚʈÛË Û ı¤Ì·Ù·: ·) ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Î·È ‰ÈÔ›ÎËÛ˘, ‚) ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜, Á) Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, ‰) ∏/À54. ™ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ¯ÒÚ˜–̤ÏË Ù˘ ∂.∂. ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ, Ù· ÔÔ›· ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ó· ηχ„Ô˘Ó ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÂÓË̤ڈÛ˘ Î·È Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ‰È¢ı˘ÓÙÈÎÒÓ ÛÙÂϯÒÓ Û ı¤Ì·Ù· fiˆ˜: ●
√ÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ‰ÈÔ›ÎËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜.
●
¢ÈÔ›ÎËÛË ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ ‰˘Ó·ÌÈÎÔ‡.
●
ªÔÓ٤Ϸ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘,
●
∫ÔÈÓÔÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘.
●
™˘ÛÙËÌÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜.
●
∞ÓıÚÒÈÓ˜ Û¯¤ÛÂȘ.
●
∂›Ï˘ÛË ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ.
●
∞˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜.
●
ÀÔÛÙ‹ÚÈÍË Î·ÈÓÔÙfiÌˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ.
●
∞ÍÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË.
●
∂˘Úˆ·˚ο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·.
●
¢È¢ı˘ÓÙ‹˜–manager ‹ ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜–·È‰·ÁˆÁfi˜, ËÁ¤Ù˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜;
●
∞fi ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ÛÙË ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
●
∂ÈÌfiÚʈÛË Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô.
54 ∞Í›˙ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ, Ì ‚¿ÛË Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ›‰È·˜ ¤Ú¢ӷ˜, Ë ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Ê‡ÏÔ ÙˆÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ. √È ¿Ó‰Ú˜ ‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ ÂÈ˙ËÙÔ‡Ó ÂÈÌfiÚʈÛË ÛÙË ¯Ú‹ÛË ∆.¶.∂. (73%) Î·È ÛÙËÓ ÂÎÌ¿ıËÛË Í¤ÓˆÓ ÁψÛÛÒÓ (59%) Î·È Û ÌÈÎÚfiÙÂÚ· ÔÛÔÛÙ¿ Û ı¤Ì·Ù· ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜, ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Î·È ‰ÈÔ›ÎËÛ˘. √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ Á˘Ó·›Î˜ ‰È¢ı‡ÓÙÚȘ ÂÈ˙ËÙÔ‡Ó ÂÈÌfiÚʈÛË Û ı¤Ì·Ù· ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ – „˘¯ÔÏÔÁ›·˜, ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ – ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Î·È ÌÂÙ¿ ÛÙ· ˘fiÏÔÈ· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ÚÔÙÈÌÔ‡Ó ÔÈ ¿Ó‰Ú˜ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ› ÙÔ˘˜ (∫·Ù·‚¿ÙË Î·È ∆ÛÂÚÂÁÎÔ‡ÓË, fi..: 291).
83
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
●
√ ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ‰È¢ı˘ÓÙ‹ ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÙÔ˘.
●
¢›ÎÙ˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ – Û˘ÌÚ¿ÍÂȘ Û¯ÔÏ›ˆÓ.
●
∏ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· Î·È ÙÔ ‹ıÔ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ˆ˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
●
™˘ÓÂÚÁ·ÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ¤Ú¢ӷ˜, ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË.
●
∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ˆ˜ „˘¯ÔÎÔÈÓˆÓÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÁÈ· Ì·ıËÙ¤˜ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜.
●
™¯¤ÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜.
●
™¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·.
●
∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ˆ˜ ΢„¤ÏË ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.
™ËÌ›ˆÛË: π‰È·›ÙÂÚ˜ Â›Ó·È ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ˘Ô‰È¢ı˘ÓÙÒÓ ÙˆÓ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙˆÓ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ∫·Ù¿ÚÙÈÛ˘ (π.∂.∫.), ÙˆÓ ™¯ÔÏÈÎÒÓ ∂ÚÁ·ÛÙËÚÈ·ÎÒÓ ∫¤ÓÙÚˆÓ (™.∂.∫.) Î·È ÙˆÓ ™¯ÔÏ›ˆÓ ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜.
5.1.2.2. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÂÚÈÊÂÚÂÈ·ÎÒÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ Âη›‰Â˘Û˘, ÚÔ˚ÛÙ·Ì¤ÓˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ηıÔ‰‹ÁËÛ˘, ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ ¢È¢ı‡ÓÛÂˆÓ ¡ÔÌÒÓ Î·È ÚÔ˚ÛÙ·Ì¤ÓˆÓ °Ú·Ê›ˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘ √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÚÈÊÂÚÂÈ·ÎÒÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ Âη›‰Â˘Û˘, ÙˆÓ ÚÔ˚ÛÙ·Ì¤ÓˆÓ ÙˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ηıÔ‰‹ÁËÛ˘, ÙˆÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ ¢È¢ı‡ÓÛÂˆÓ ¡ÔÌÒÓ Î·È ÙˆÓ ÚÔ˚ÛÙ·Ì¤ÓˆÓ °Ú·Ê›ˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi Ì ÙȘ ÚÔ·Ó·ÊÂÚı›Û˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ. ∂ÈÚÔÛı¤Ùˆ˜, Û‡Ìʈӷ Î·È ÌÂ Â˘Ú‹Ì·Ù· Û¯ÂÙÈÎÒÓ ÂÚ¢ÓÒÓ (Ú‚Ï. ™·˝Ù˘ Î·È °Ô˘ÚÓ·ÚfiÔ˘ÏÔ˜, 2001: 83), Ù· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÛÙÂϤ¯Ë ¤¯Ô˘Ó ·˘ÍË̤Ó˜ ·Ó¿ÁΘ ÂÓË̤ڈÛ˘ Î·È Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ Û ı¤Ì·Ù·: ●
‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ ÎÚ›ÛˆÓ,
●
ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Î·È ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘,
●
ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘,
●
ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜,
●
·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜,
●
ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÓÔÌÔıÂÛ›·˜ – ÛÙÔȯ›ˆÓ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘,
●
Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ,
●
·Ó¿Ù˘Í˘ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ ‰˘Ó·ÌÈÎÔ‡,
●
ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ (ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù·) Î·È Û˘ÁÎÚÈÙÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘,
●
·ÍÈÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË.
™ËÌ›ˆÛË: √È ÁÂÓÈΤ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎÒÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ (˘Â˘ı‡ÓˆÓ ™.∂.¶., ∫∂.™À.¶., ∂.∫.º.∂., ¶§∏.¡∂.∆., ∫.¶.∂., ·ÁˆÁ‹˜ ˘Á›·˜, ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘, ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ Î·È Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎÒÓ ·ÁÒÓˆÓ, Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈÎÒÓ ÛÙ·ıÌÒÓ Ó¤ˆÓ) Ù·˘Ù›˙ÔÓÙ·È ÚˆÙ›ÛÙˆ˜ Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Û ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. √È È‰È·›ÙÂÚ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·Ó¿ ηÙËÁÔÚ›·.
84
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
5.1.2.3. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ Ù·˘Ù›˙ÔÓÙ·È, Û ¤Ó· ÔÛÔÛÙfi, Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ ÛÙÂϯÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. µÂ‚·›ˆ˜, ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË ‚·ıÌ›‰· Âη›‰Â˘Û˘, ÙËÓ ÂȉÈÎfiÙËÙ·, ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ (ÚÔÙ˘¯È·Î¤˜ Î·È ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¤˜), ÙË ÁˆÁÚ·ÊÈ΋ ÂÚÈÔ¯‹ ¢ı‡Ó˘ ÙÔ˘˜, ÙËÓ ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ÂÌÂÈÚ›· Î·È fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‹‰Ë ·Ó·ÊÂÚı› ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜. ø˜ ÁÂÓÈΤ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó, ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο, Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó ÔÈ ·Ó¿ÁΘ: ·) ‰È‡ڢÓÛ˘–ÂÌ‚¿ı˘ÓÛ˘ ÁÓÒÛˆÓ, ‚) ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ Î·È Á) ·Ó¿Ù˘Í˘ ÈηÓÔÙ‹ÙˆÓ Û ı¤Ì·Ù· Î·È ÙÔÌ›˜ fiˆ˜:: ●
¶·È‰·ÁˆÁÈ΋ „˘¯ÔÏÔÁ›·.
●
∂ȉÈο ÁÓˆÛÙÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ·.
●
¢È‰·ÎÙÈ΋ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·.
●
™˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋.
●
∂η›‰Â˘ÛË ÂÓËϛΈÓ.
●
∂Í ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘ÛË.
●
™¯ÔÏÈ΋ ÓÔÌÔıÂÛ›·.
●
∞Ó¿Ù˘ÍË ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜.
●
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È Û˘ÓÙÔÓÈÛÌfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘.
●
∞Ó¿Ù˘ÍË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜.
●
¶ÚÔÒıËÛË Î·È ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Î·ÈÓÔÙÔÌÈÒÓ.
●
∞˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜.
●
∂Ó›Û¯˘ÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘˜.
●
™¯Â‰È·ÛÌfi˜, ÔÚÁ¿ÓˆÛË, Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ.
●
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ·Ó¿Ù˘ÍË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡.
●
∂ÈÌfiÚʈÛË Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô.
●
ÀÔÛÙ‹ÚÈÍË Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
●
™˘ÓÙÔÓÈÛÌfi˜ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
●
ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· ¤Ú¢ӷ˜, ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË.
85
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
5.2. ∂¶πª√ƒºø∆π∫∞ ¶ƒ√°ƒ∞ªª∞∆∞ √È Ù‡ÔÈ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ı· ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ηÙËÁÔÚÈÔÔÈËıÔ‡Ó ˆ˜ ÂÍ‹˜: 1. Ù·¯‡ÚÚ˘ıÌ· ˘Ô¯ÚˆÙÈο ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, 2. Ù·¯‡ÚÚ˘ıÌ· ‹ ̤Û˘ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, 3. ÂȉÈο ηÈÓÔÙfiÌ· ÈÏÔÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘Û˘, 4. ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, 5. ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÁÈ· ÙËÓ ·Î·‰ËÌ·˚΋ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘.
5.2.1. ∆·¯‡ÚÚ˘ıÌ· ˘Ô¯ÚˆÙÈο ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·. ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÈÛ·ÁˆÁÈ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÓÂÔ‰ÈfiÚÈÛÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∏ ÂÈÛ·ÁˆÁÈ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙ· 16 ¶.∂.∫. Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Î·È ÛÙ· ÂÍ·ÎÙÈӈ̤ӷ ·Ú·ÚÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜ Î·È ‰ÈÂÍ¿ÁÂÙ·È Û ÙÚÂȘ Ê¿ÛÂȘ, ˆ˜ ÂÍ‹˜: ∫·Ù¿ ÙËÓ ·ã Ê¿ÛË ÂȉÈÒÎÂÙ·È Ë ÂÓË̤ڈÛË ÙˆÓ ÓÂÔ‰ÈfiÚÈÛÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û ı¤Ì·Ù· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Û¯¤ÛË Ì ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Î·È ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·. ∫·Ù¿ ÙË ‚ã Ê¿ÛË ÚԂϤÂÙ·È Ë ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ·fi ÙÔ˘˜ ÓÂÔ‰ÈÔÚ›ÛÙÔ˘˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ ۯ‰ȷÛÌÔ‡ Î·È ˘ÏÔÔ›ËÛ˘ ÙÔ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÛÙ· Û¯ÔÏ›·. ∫·Ù¿ ÙËÓ Áã Ê¿ÛË ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ¿ÛÎËÛË ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ηıËÎfiÓÙˆÓ Î·È, ·ÊÔ‡ Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó, ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È ÙÚfiÔÈ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ‹˜ ÙÔ˘˜. ‚. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ Î·È «·Ó¿ ÁΘ ·È¯Ì‹˜» ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ (¶.π.). ™Ùfi¯Ô˜ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ·˘ÙÒÓ Â›Ó·È Ë ÂÓË̤ڈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ·ÏÏ·Á¤˜ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ Î·È ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ, ÁÈ· ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi, ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· Î·È ÙË ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋ ηÈÓÔÙfiÌˆÓ ‰Ú¿ÛÂˆÓ (.¯. ÙˆÓ Û¯ÂÙÈÎÒÓ Ì ٷ ¢.∂.¶.¶.™. – ∞.¶.™. Î·È ÙËÓ Â˘¤ÏÈÎÙË ˙ÒÓË, ÙÔ ÔÏÔ‹ÌÂÚÔ Û¯ÔÏ›Ô, Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓÈÛ¯˘ÙÈ΋˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È ÚfiÛıÂÙ˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÛÙ‹ÚÈ͢ Î.¿.) (À¶.∂.¶.£.–¶.π., 2000, 2004, ªÔÓÈ¿˜ Î·È ¶··ÁÈ·ÓÓÔÔ‡ÏÔ˘, ¯.¯.). Á. ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÛÙÂϯÒÓ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ (¶.π.).
5.2.2. ∆·¯‡ÚÚ˘ıÌ· ‹ ̤Û˘ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο, ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ: ·. ∆·¯‡ÚÚ˘ıÌ· ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· 40 ˆÚÒÓ(ÂȉÔÙÔ‡ÌÂÓ·). ¶Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó –fiˆ˜ ÚԷӷʤÚıËΖ ·fi Ù· ¶.∂.∫. ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1997–2000 Î·È Ù· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÛÙÔÓ ÂχıÂÚÔ ¯ÚfiÓÔ ÙÔ˘˜. ‚. ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘. ÀÏÔÔÈ‹ıËÎÂ, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ∂.¶.∂.∞.∂.∫., ηٿ ÙËÓ ÙÚÈÂÙ›· 1997–2000, ˘fi ÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÂÔÙ›· ÙÔ˘ ηıËÁËÙ‹ ¶. •ˆ¯¤ÏÏË Î·È Â›¯Â ˆ˜ ȉȷ›ÙÂÚÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ fiÙÈ ÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ۯ‰ȿÛÙËηÓ, ÔÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó Î·È Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÚÔÛ·ÚÌfiÛÙËÎ·Ó ÛÙËÓ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ· οı ۯÔÏÈ΋˜
86
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
ÌÔÓ¿‰·˜ (Ú‚Ï. •ˆ¯¤ÏÏ˘, 2003: 39–46). Á. ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ̤Û˘ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂Î ·›‰Â˘Û˘ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ «¶ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÙÔ˘ ‰·ÛοÏÔ˘» Ù˘ ∫ÔÈÓˆÓ›·˜ Ù˘ ¶ÏË ÚÔÊÔÚ›·˜ (∫.Ù.¶.). ¶ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ: 1) ·Ú¯È΋ ÂÈÌfiÚʈÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ ∆¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ Ù˘ ¶ÏËÚÔÊÔÚ›·˜ Î·È Ù˘ ∂ÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ (∆.¶.∂.) Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ·fiÎÙËÛË ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ¯Ú‹Û˘ ÙˆÓ ∆.¶.∂. ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜, 2) ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ∆.¶.∂. ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, 3) ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ÏÔÁÈÛÌÈÎfi ÛÙËÓ ∆.∂.∂.: ÂÈÌfiÚʈÛË Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ‹55(¶.π.). ‰. ¶ÈÏÔÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÈÛ·ÁˆÁ‹˜ ‰Â‡ÙÂÚ˘ ͤÓ˘ ÁÏÒÛÛ·˜ ÛÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË (¶.π.). Â. ∂ÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÁÈ· ÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Û¯ÔÏÈ΋˜ Ù¿Í˘ 56(¶.π.). ÛÙ. ∂ÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÁÈ· ı¤Ì·Ù· ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘ (¶.π.). ˙. ∂ÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ËÌÂÚ›‰Â˜, ‰ÈËÌÂÚ›‰Â˜, Û‡ÓÙÔÌ· ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· (¶.π.) Ì ÔÈΛϷ ı¤Ì·Ù· fiˆ˜: ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ ÔÏÔ‹ÌÂÚÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÔÏ˘Ìȷ΋ ·È‰Â›·, ·ÁˆÁ‹ ˘Á›·˜, portfolio ÁψÛÛÒÓ, ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ó¤ˆÓ, ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ Î·È ‚È‚Ï›ˆÓ ∆.∂.∂. Î·È ÔÏÏ¿ ·ÎfiÌ·.
5.2.3. ∂ȉÈο ηÈÓÔÙfiÌ· ÈÏÔÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘Û˘ ·. ÿ‰Ú˘ÛË ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÔ‡ ÎfiÌ‚Ô˘ ÙÔ˘ ∫¤ÓÙÚÔ˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ·˜ (∫.∂.°.). ∆Ô ¤ÚÁÔ «∏ÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi˜ ÎfiÌ‚Ô˜ ÁÈ· ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ ‰È‰·ÛÎfiÓÙˆÓ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ·» ¤¯ÂÈ ·Ó·Ï¿‚ÂÈ Î·È ˘ÏÔÔÈ› ÙÔ ∫¤ÓÙÚÔ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ·˜, ÙÔ ÔÔ›Ô, Ì ÙËÓ ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ÌÈ· ηٿÏÏËÏ· ‰È·ÌÔÚʈ̤ÓË ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‡ÏË, ÚÔÛʤÚÔÓÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË, ·ÏÏ¿ Î·È ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ‰È·ÚÎÔ‡˜ ·˘ÙÔÌfiÚʈÛ˘ Û ı¤Ì·Ù· ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ıˆڛ·˜ Î·È Ú¿Í˘. √È ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÍÈÔÔÈËıÔ‡Ó Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ˜ ÛÙȘ ¿ÏϘ ‚·ıÌ›‰Â˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ·fi ηıËÁËÙ¤˜ ¿ÏÏˆÓ ÂȉÈÎÔًوÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ (wwwkomvos.edu.gr). ‚. ÿ‰Ú˘ÛË ∫¤ÓÙÚÔ˘ ∂Í ∞ÔÛÙ¿Ûˆ˜ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ ÛÙÔ ¶.π. ∆Ô ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰· ÙÔ˘) ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ∫¤ÓÙÚÔ ∂Í ∞ÔÛÙ¿Ûˆ˜ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘, ̤ۈ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ·Ú¤¯ÔÓÙ·È ˘ËÚÂۛ˜ ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋˜ Î·È ·fi ·fiÛÙ·ÛË ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È Ù˘ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. ∆Ô ∫¤ÓÙÚÔ ‰È·ı¤ÙÂÈ ˘ÔÏÔÁÈÛÙÈ΋ Î·È ‰ÈÎÙ˘·Î‹ ˘Ô‰ÔÌ‹57 55 ∆Ô ÚfiÁÚ·ÌÌ· ·˘Ùfi Â›Ó·È ·ÚfiÌÔÈÔ Ì ÂΛÓÔ Ù˘ ÁÂÓÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘. 56 ∏ ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ‹Ù·Ó 50 ÒÚ˜ Î·È Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ÚÔ·ÈÚÂÙÈ΋, ÂÎÙfi˜ ˆÚ·Ú›Ô˘. ∆Ô ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ٷ ÂÍ‹˜ ıÂÌ·ÙÈο ‰›·: ·) ¢È·¯Â›ÚÈÛË È‰È·ÈÙÂÚÔÙ‹ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Ì ¤ÌÊ·ÛË ÛÙȘ Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Î·È Ù· ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈο ·È‰È¿. ‚) ¶ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ (‰È·¯Â›ÚÈÛË ÂÈıÂÙÈÎfiÙËÙ·˜, ‚›·˜, Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈÎÒÓ ‰È·Ù·Ú·¯ÒÓ). Á) ¶ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfiÙËÙ· Û¯ÔÏ›Ԣ, ÙÚfiÔÈ ÛÙ‹ÚÈ͢ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Ì ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ˜. 57 √È ÚÔÛÊÂÚfiÌÂÓ˜ ˘ËÚÂۛ˜ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ·ÎfiÏÔ˘ıÔ˘˜ ¿ÍÔÓ˜: 1) ∞˘ÙÔÂη›‰Â˘ÛË: ÚfiÛ‚·ÛË Û ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi Î·È ÂÓËÌÂÚˆÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚ· ÁÓˆÛÙÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ·, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ÂӉȷʤÚÔ˘Ó ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ÁÔÓ›˜ Î·È Ì·ıËÙ¤˜. 2) ™˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋ Ì¿ıËÛË: ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· Î·È Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Û ıÂÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ·ÎÏÔ˘˜ Û˘˙ËÙ‹ÛÂˆÓ Î·È ÂÎfiÓËÛË Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ.3) ∂ÈÎÔÓÈ΋ Ù¿ÍË: ÛÂÈÚ¿ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ Û ڷÁÌ·ÙÈÎfi ¯ÚfiÓÔ Ì ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘ ̤ۈ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ (primary) ISDN Û‡Ó‰ÂÛ˘
87
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
5.2.4. ¶ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· £· Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔÓÈÛÙ› fiÙÈ Ë Û˘ÓÂÈÛÊÔÚ¿ ÙˆÓ ÚÔ·ÈÚÂÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ (Ù· ÔÔ›· ¿ÓıÈÛ·Ó ·fi Ù· ̤۷ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1990 Î·È ÌÂÙ¿) ÛÙËÓ ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈ΋. ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ ·Ú¤¯Ô˘Ó ¢ηÈڛ˜ ÁÈ· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË Î·È Î·Ï‡ÙÔ˘Ó ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÛÙÔÓ ‚·ıÌfi Ô˘ ÔÈ ›‰ÈÔÈ Ù· ÂÈϤÁÔ˘Ó Î·È Ù· Û˘Ó‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó. ∂›Û˘, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì fiÙÈ Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ÚÔ·ÈÚÂÙÈÎÒÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÚÔˆıÔ‡ÓÙ·È ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈο ÌÔÓ٤Ϸ ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Î·È ¤Ú¢ӷ˜ Ù¿Í˘ (Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ, ¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË), ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ‰›ÎÙ˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·Û›Â˜ ÌÂٷ͇ Û¯ÔÏ›ˆÓ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ‹ ÌÂٷ͇ Û¯ÔÏ›ˆÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ, ÂÌÏÔ˘Ù›˙ÔÓÙ·È Î·È ·Ó·ÓÂÒÓÔÓÙ·È Ë ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË Î·È Ë Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹, ·˘Í¿ÓÂÙ·È Ô ‚·ıÌfi˜ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ Î·È ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È Ô Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. ∆· ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ı· ‹Ù·Ó ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ηÙËÁÔÚÈÔÔÈËıÔ‡Ó ÛÂ: ·) ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÒÓ, ‚) ÔÏÈÙÈÛÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, Á).ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ‰) Â˘Úˆ·˚ο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·. ·) ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÒÓ ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ ·ÊÔÚÔ‡Ó: ●
Ù· ™¯ÔÏ›· ∂Ê·ÚÌÔÁ‹˜ ¶ÂÈÚ·Ì·ÙÈÎÒÓ ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘ (™.∂.¶.¶.∂.),
●
ÙÔ ÔÏÔ‹ÌÂÚÔ Û¯ÔÏ›Ô,
●
ÙËÓ ·ÁˆÁ‹ ˘Á›·˜,
●
ÙËÓ ÂÓÈÛ¯˘ÙÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ·,
●
ÙËÓ Î˘ÎÏÔÊÔÚȷ΋ ·ÁˆÁ‹,
●
ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ,
●
ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜,
●
ÙË ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË,
●
ÙÔÓ ™¯ÔÏÈÎfi ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ¶ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi (™.∂.¶.),
●
Ù· ∂ÚÁ·ÛÙËÚȷο ∫¤ÓÙÚ· º˘ÛÈÎÒÓ ∂ÈÛÙËÌÒÓ (∂.∫.º.∂.).
∞fi Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌÒÓ ı· Á›ÓÂÈ È‰È·›ÙÂÚË ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ™.∂.¶.¶.∂.58 (™¯ÔÏ›· ∂Ê·ÚÌÔÁ‹˜ ¶ÂÈÚ·Ì·ÙÈÎÒÓ ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘), Ù· ÔÔ›· ÚÔÛ¤ÊÂÚ·Ó ¤Ó· ¢ÓÔ˚Îfi Î·È ÂӉȷʤÚÔÓ Ï·›ÛÈÔ ÁÈ· ÙË Û‡Ó‰ÂÛË ıˆڛ·˜ Î·È ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ Ú¿Í˘. ∞ÓÙÈΛÌÂÓÔ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ™.∂.¶.¶.∂. ‹Ù·Ó Ô Û¯Â‰È·ÛÌfi˜, Ë ·Ó¿Ù˘ÍË, Ë ÂÊ·ÚÌÔÁ‹, Ë ·ÍÈÔÔ›ËÛË Î·È Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·ÈÓÔÙfiÌˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Û ۯÔÏ›· Ù˘ ÁÂÓÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ (¢ËÌÔÙÈο, °˘ÌÓ¿ÛÈ·, §‡ÎÂÈ·), Ù· ÔÔ›· ı· ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙·Ó Î·È ı· ÂÓ›Û¯˘·Ó ÙȘ ··Ú·›ÙËÙ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·Ó¤ˆÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ∂ÓÈ·›Ô˘ ¶Ï·ÈÛ›Ô˘ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ™Ô˘‰ÒÓ, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ˘ÏÔÔ›ËÛ˘ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Û¯ÔÏ›Ԣ. 58 TÔ ¤ÚÁÔ ™.∂.¶.¶.∂. ˘ÏÔÔÈ‹ıËΠ·fi ÙÔ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1997-2000 ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ 1Ô˘ ∂.¶.∂.∞.∂.∫. (˘Â‡ı˘ÓÔ˜ ¤ÚÁÔ˘-1997/8-:π. ™ÔÏÔÌÒÓ)∆· ¶ÂÈÚ·Ì·ÙÈο ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ∂η›‰Â˘Û˘ (¶.¶.∂.) Ô˘ ˘ÏÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1997-2000 ·Ó‹Ïı·Ó Û 81 Î·È ‰ÈÂÍ‹¯ıËÛ·Ó Û 760 ÂÚ›Ô˘ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ·fi fiÏ· Ù· ÁˆÁÚ·ÊÈο ‰È·ÌÂÚ›ÛÌ·Ù· Ù˘ ¯ÒÚ·˜.
88
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
√È ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡¯ıËÎ·Ó ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ™.∂.¶.¶.∂. ·ÔÛÎÔÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ ·Ó·Ó¤ˆÛË ÙÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ Ù˘ ·Ú¯fiÌÂÓ˘ ÁÓÒÛ˘ Î·È ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ ÛÙ· Û¯ÔÏ›·, ÛÙËÓ ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ÙÔ˘ ·ÚÔ˘˜ Î·È ÛÙËÓ ·Ó·ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ÛÙË ‰È‡ڢÓÛË ÙÔ˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡, ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÔ‡ ÚfiÏÔ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È ÛÙË ÌÂÁÈÛÙÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ ̤۷ ·fi ÙË Û‡Ó‰ÂÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ Ì ÙȘ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÁÈ· ÙËÓ «ÎÔÈÓˆÓ›· Ù˘ ÁÓÒÛ˘» Î·È ÙË «‰È¿ ‚›Ô˘ Âη›‰Â˘ÛË». ∂ȉÈÎfiÙÂÚ·, ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ ·ÊÔÚÔ‡Û·Ó ÙÔÓ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÛÌfi Û¯ÂÙÈο ÌÂ: ●
ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹–ÂÓۈ̿وÛË ÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ó¤ˆÓ ÁÓˆÛÙÈÎÒÓ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ӈÓ, Ì ¤ÌÊ·ÛË ÛÙËÓ ÙÔÈ΋ Î·È ÙË ‰ÈÂıÓ‹ ‰È¿ÛÙ·ÛË·
●
ÙË ‰È‡ڢÓÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ÙÔ˘ ÔÏÔ‹ÌÂÚÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ·
●
ÙË ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙˆÓ ·ÈıÔ˘ÛÒÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ·fi «·›ıÔ˘Û˜ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ» Û «·›ıÔ˘Û˜ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ», Ì ·Ó·‰È¿Ù·ÍË ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ Î·È ¤ÌÊ·ÛË ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂȉÈο ‰È·ÌÔÚÊˆÌ¤ÓˆÓ ·ÈıÔ˘ÛÒÓ–ÂÚÁ·ÛÙËÚ›ˆÓ·
●
ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ηÈÓÔÙfiÌˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Î·È Ù¯ÓÈÎÒÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Ì ÙË ¯Ú‹ÛË Ó¤ˆÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ Î·È ÔÏÏ·ÏÒÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ËÁÒÓ.
●
ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÔΤÓÙÚˆÛ˘ Î·È ÙÔ ¿ÓÔÈÁÌ· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Î·È ÛÙËÓ ÙÔÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·.
‚) ¶ÔÏÈÙÈÛÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ÙˆÓ ÂÈηÛÙÈÎÒÓ, Ù˘ ÌÔ˘ÛÈ΋˜, Ù˘ ÌÔ˘ÛÂȷ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘, ÙÔ˘ ·ıÏËÙÈÛÌÔ‡, Ù˘ Ï·˚΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘, ÙˆÓ ·Ú·Ì˘ıÈÒÓ Î.¿. π‰È·›ÙÂÚË ÌÓ›· ·Í›˙ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ Û ¤Ó· ηÈÓÔÙfiÌÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ ·ÁˆÁ‹˜, ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· «ª∂§π¡∞ – ∂η›‰Â˘ÛË ·ÁˆÁ‹˜ Î·È ÔÏÈÙÈÛÌfi˜», Ô˘ ·ÔÙÂÏ› ηٿ ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ Î·È ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˆ˜ «ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÒÓ ÂÌ„˘¯ˆÙÒÓ». ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ˘ÏÔÔ›ËÛ‹˜ ÙÔ˘ Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÔÏϤ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ 59. ∆Ô ÚfiÁÚ·ÌÌ· «ME§INA» ·ÍÈÔÔ›ËÛ ÙȘ Ù¤¯Ó˜ (ÙÔ ı¤·ÙÚÔ, ÙË ÌÔ˘ÛÈ΋, ÙÔÓ ¯ÔÚfi Î·È ÙËÓ Î›ÓËÛË, ÙËÓ ÂÈηÛÙÈ΋ Î·È ÔÙÈÎÔ·ÎÔ˘ÛÙÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË), ÁÈ· Ó· ·Ó·‰Â›ÍÂÈ ÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ‰È¿ÛÙ·ÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ë ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË ÔÚÈÔıÂÙÂ›Ù·È ˆ˜ ÎÔÚ˘Ê·›Ô ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ οı ·ÓıÚÒÔ˘, ȉȷ›ÙÂÚ· ÙÔ˘ ÌÈÎÚÔ‡ ·È‰ÈÔ‡. Á) ¶ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‰) ∂˘Úˆ·˚ο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ªÈ· Û‡ÓÙÔÌË ·Ó·ÊÔÚ¿ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ Ì· ıËÙÒÓ60 ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔÙÈÎÔ‡ Ï·ÈÛ›Ô˘ ÛÙ‹ÚÈ͢ «Socrates» Î·È «Socrates 2», «Leonardo» Î·È «Leonardo 2». ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿, ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ fiÙÈ ·Ú¤¯Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ‚Ȉ̷ÙÈ΋˜ Î·È ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘, ÚÔÛʤÚÔ˘Ó Î·È ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÛË59 H ÌÂϤÙË Î·È Ô Û¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÍÂΛÓËÛ ÙÔ 1994 ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÚÔ‰ڛ·˜ ÛÙËÓ E˘Úˆ·˚΋ ŒÓˆÛË. ∏ ÂÍ·ÂÙ‹˜ ÂÈÚ·Ì·ÙÈ΋ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ ÍÂΛÓËÛ ÙÔ 1995-1996 , ÛÙ·‰È·Î¿, ÛÙȘ Ù¿ÍÂȘ 92 ‰ËÌÔÙÈÎÒÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ. ∆Ô ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı‹ıËΠ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎÂ Î·È ÛÙË ‚¿ÛË ÙˆÓ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂˆÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (Ú‚Ï. ∆˙·‚¿Ú· Î·È µÂÚÁ›‰Ë˜, 2005: 255). 60 √Ì¿‰Â˜ Ì·ıËÙÒÓ (20-30) Ì ÙË Û˘Óԉ›· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (3-4) ÂÈÛΤÙÔÓÙ·È ¤Ó· ¿ÏÏÔ Û¯ÔÏ›Ô, ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ, ÌÔ˘Û›Ô, ÂÚÁ·ÛÙ‹ÚÈÔ, ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ, ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÂÓfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ (ª·Á¿Î˘ Î·È ª·Ï¿Ûη, 2000: 76-77).
89
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
Ì·ÓÙÈΤ˜ ¢ηÈڛ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ΢ڛˆ˜ Û ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Î·È Û ηÈÓÔÙfiÌÔ˘˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∆· ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‰ÂÓ ˘·ÁÔÚ‡ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ Â›ÛËÌÔ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· Î·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ì ·ÚȘ Û˘ÓÈÛÙÒÛ˜ ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Î·È ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∆· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÂÎÙ˘Ï›ÛÛÔÓÙ·È Û ıÂÛÌÔıÂÙË̤ÓÔ –·ÏÏ¿ ÌË ˘Ô¯ÚˆÙÈÎfi– Ï·›ÛÈÔ. ∆· ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‰Â Ù˘Á¯¿ÓÔ˘Ó ‚‚·›ˆ˜ Ù˘ ÁÂÓÈ΋˜ ·Ô‰Ô¯‹˜. ∫¿ÔȘ ÊÔÚ¤˜ ıˆÚÂ›Ù·È Èı·ÓfiÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈΤ˜ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ó· «¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó» οÔÈ· ·fi Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÔ˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¤ÏÂÁ¯Ô ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘61 (™ÔÏÔÌÒÓ, 2000: 18). ∆· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù· Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ ÚÔ·ÈÚÂÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ·ÊÔÚÔ‡Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔÓ «Â˘Î·ÈÚÈ·Îfi» ÙÔ˘˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, ÙËÓ ·Û˘Ó¤¯ÂÈ¿ ÙÔ˘˜, ÙËÓ ·‰˘Ó·Ì›· ÂÓۈ̿وۋ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Â›ÛËÌÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ·, ÙËÓ ·Ó˘·ÚÍ›· Ï·ÈÛ›Ô˘ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÔ›ËÛ˘ Î·È ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÌÈÎÚÔ‡ ·ÚÈıÌÔ‡ Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·Ó¿ Û¯ÔÏ›Ô, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ˆ˜ ÎÏÂÈÛÙ¿ ÂÈÚ¿Ì·Ù· Ô˘ ‰ÂÓ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ÙÔ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ Îϛ̷ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ (™ÔÏÔÌÒÓ, fi..: 23).
5.2.5. ∂ÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÁÈ· ÙËÓ ·Î·‰ËÌ·˚΋ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ∆Ô ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÁÈ· ÙËÓ ·Î·‰ËÌ·˚΋ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È ‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ (¶.¢. 130/1990) ·ÔÛÎÔÔ‡Û ÛÙËÓ «ÂÍÔÌÔ›ˆÛË» ÙˆÓ ‰ÈÂÙÔ‡˜ Âη›‰Â˘Û˘ ·ÔÊÔ›ÙˆÓ ÙˆÓ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ∞η‰ËÌÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ™¯ÔÏÒÓ ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ Ù˘¯ÈÔ‡¯Ô˘˜ ÙˆÓ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ∆ÌËÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ·ÓÂÈÛÙËÌ›ˆÓ. °È· ÙËÓ «ÂÍÔÌÔ›ˆÛË» ÙˆÓ ‰·ÛÎ¿ÏˆÓ Î·È ÙˆÓ ÓËÈ·ÁˆÁÒÓ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ÂÍ·ÎÙÈӈ̤ÓÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· Ô˘ ÂÊ·ÚÌfiÛÙËΠ۠93 ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ΤÓÙÚ·, Ì ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÙˆÓ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ∆ÌËÌ¿ÙˆÓ, ·fi ÙÔ ·Î·‰ËÌ·˚Îfi ¤ÙÔ˜ 1997–1998. ∏ ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ÂÍÔÌÔ›ˆÛË ÙˆÓ Ù˘¯›ˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙÔ ·›ÙËÌ· ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·‚¿ıÌÈÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÛÔ˘‰ÒÓ ÙÔ˘˜.
5.3. ∂¶πª√ƒºø∆π∫√π º√ƒ∂π™ ™∆∏¡ ∂§§∞¢∞ ™ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, fiˆ˜ Î·È Û ÔÏϤ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂., ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÌÈ· ÔÈÎÈÏ›· ÊÔÚ¤ˆÓ Ô˘ ·ÛÎÔ‡Ó ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ¤ÚÁÔ. √È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔÈ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ› ÊÔÚ›˜ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜: ●
¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (¶.π.)
●
√ÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (√.∂¶.∂∫.)
●
¶ÂÚÈÊÂÚÂȷο ∂ÈÌÔÚʈÙÈο ∫¤ÓÙÚ· (¶.∂.∫.)
●
∞.∂.π. – ∆.∂.π. (∂ÏÏËÓÈÎfi ∞ÓÔÈÎÙfi ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ, ∞.™.¶∞π.∆.∂.)
61 ∫ÚÈÙÈ΋ ¤¯ÂÈ ·ÛÎËı›, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÚÔÒıËÛ˘ Ù˘ ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, fiÔ˘ Á›ÓÂÙ·È, ηٿ ÔÏÏÔ‡˜, ÂÌÊ·Ó¤˜ fiÙÈ ÔÈ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ ·ÁÔÚ¿˜ ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ì ¤Ó·Ó ·ÎfiÌË ÙÚfiÔ Ó· «·ÔÈΛÛÔ˘Ó» Î·È ÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘.
90
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
●
¢È‰·ÛηÏ›·
●
™¯ÔÏÈÎÔ› Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ
●
™ÙÂϤ¯Ë Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘
●
∂ÈÛÙËÌÔÓÈο ÈÓÛÙÈÙÔ‡Ù· Î·È Î¤ÓÙÚ· Û˘Ó‰ÈηÏÈÛÙÈÎÒÓ ÊÔÚ¤ˆÓ (∫∂.ª∂.∆∂.–√.§.ª.∂., π.¶.∂.ª.–¢.√.∂. Î.¿.)
●
∂ÈÛÙËÌÔÓÈΤ˜ ÂÓÒÛÂȘ Î·È Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
●
∂˘Úˆ·˚ο ÂÚ¢ÓËÙÈο ΤÓÙÚ· Î·È ‰ÈÂıÓ›˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ›
●
πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ¢È·ÚÎÔ‡˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ∂ÓËÏ›ÎˆÓ (π.¢.∂∫.∂.) – πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ (π¡.∂¶)
●
∫¤ÓÙÚ· ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ∫·Ù¿ÚÙÈÛ˘ (∫.∂.∫.)
●
™¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ – Û˘ÌÚ¿ÍÂȘ Û¯ÔÏ›ˆÓ – ‰›ÎÙ˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ
●
ªÔ˘Û›·, ÊÔÚ›˜ ¿Ù˘Ë˜ Âη›‰Â˘Û˘ (ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ›, ȉڇ̷ٷ, ÌË Î˘‚ÂÚÓËÙÈΤ˜ ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ, ‰‹ÌÔÈ, ΤÓÙÚ·, ÂÙ·ÈÚ›˜), ȉÈÒÙ˜ Î.¿.
¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (¶.π.) To ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ62 Â›Ó·È Ô ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ˜ ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi˜ Î·È Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈÎfi˜ ÊÔÚ¤·˜ Û ˙ËÙ‹Ì·Ù· ·È‰Â›·˜ Î·È Ì ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙË ¯¿Ú·ÍË Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·fi ÙÔ À¶.∂.¶.£. ∫‡ÚÈÔ˜ ÛÎÔfi˜ ÙÔ˘ ¶.π. Â›Ó·È Ë ÔχÏ¢ÚË ÌÂϤÙË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, Ë ˘Ô‚ÔÏ‹ ÚÔÙ¿ÛˆÓ, ÁÓˆÌÔ‰ÔÙ‹ÛÂˆÓ Î·È ÂÈÛËÁ‹ÛÂˆÓ ÚÔ˜ ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi ¶·È‰Â›·˜ ÁÈ· fiÏ· Ù· ı¤Ì·Ù· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ηıÒ˜ Î·È Ë ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ˘Ô˘ÚÁÔ‡ ∂ıÓÈ΋˜ ¶·È‰Â›·˜ Î·È £ÚËÛÎÂ˘Ì¿ÙˆÓ Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi–·È‰·ÁˆÁÈÎfi ›‰Ô. ∂ȉÈÎfiÙÂÚÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ ÙÔ˘ ∆Ì‹Ì·ÙÔ˜ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ ÙÔ˘ ¶.π. Â›Ó·È Ô Û¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È Ë Ì¤ÚÈÌÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
√ÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (√.∂¶.∂∫.) √ √ÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ63 (√.∂¶.∂∫.) ¤¯ÂÈ ˆ˜ ¤ÚÁÔ «ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Ù˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘, ÙËÓ ˘Ô‚ÔÏ‹ Û¯ÂÙÈÎÒÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ÛÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi ∂ıÓÈ΋˜ ¶·È‰Â›·˜ Î·È £ÚËÛÎÂ˘Ì¿ÙˆÓ, ÙÔÓ Û˘ÓÙÔÓÈÛÌfi fiÏˆÓ ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ Î·È Ù‡ˆÓ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú¿ÛˆÓ, ÙËÓ Î·Ù¿ÚÙÈÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, Ù· 62 ∆Ô ¶.π. ȉڇıËÎÂ, ˆ˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙË ‰ËÌfiÛÈ· ˘ËÚÂÛ›·, ÙÔ 1964 (¡. 4379/1964) ·fi ÙÔÓ ÙfiÙ ڈı˘Ô˘ÚÁfi Î·È ˘Ô˘ÚÁfi ¶·È‰Â›·˜ °ÂÒÚÁÈÔ ¶··Ó‰Ú¤Ô˘. ø˜ Ó¤Ô˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÚˆÙÔÔÚÈ·Îfi˜ ıÂÛÌfi˜, ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÌÂÙÂͤÏÈÍË ÚÔ¸·Ú¯fiÓÙˆÓ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈÎÒÓ ÔÚÁ¿ÓˆÓ ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ Î·È ÔÚÁ·ÓÒıËΠ¤¯ÔÓÙ·˜ ˆ˜ ˘fi‰ÂÈÁÌ· ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ Ù˘ ∂ÈÎÚ·Ù›·˜ (ÙÌ‹Ì·Ù· ·ÚÌÔ‰ÈÔًوÓ, ÛÙ· ÔÔ›· ˘ËÚÂÙÔ‡Ó Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ Î·È ¿Ú‰ÚÔÈ). ¶ÚÒÙÔ˜ Úfi‰ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¶.π. ‹Ù·Ó Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∞ÚÈÛÙÔÙÂÏ›Ԣ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ π.£. ∫·ÎÚȉ‹˜. ™ÙÔ˘˜ ·Ú¯ÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ¶.π. ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó Ô Û¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È Ë ÛÙ‹ÚÈÍË Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ Ô˘ ÙfiÙ ÂȯÂÈÚ‹ıËÎÂ Î·È ÛÙËÓ ÔÔ›· ηıÔÚÈÛÙÈ΋ ‹Ù·Ó Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ∂. ¶··ÓÔ‡ÙÛÔ˘ Î·È §. ∞ÎÚ›Ù·. ∆ËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ‰ÈÎÙ·ÙÔÚ›·˜ ÙÔ ¶.π. ηٷÚÁ‹ıËΠ(∞.¡. 59/1967). ∫·Ù¿ ÙË ÌÂÙ·Ôϛ٢ÛË (¡. 186/1975) ȉڇıËΠÙÔ «∫¤ÓÙÚÔ ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ªÂÏÂÙÒÓ Î·È ∂ÈÌÔÚÊÒÛˆ˜» (∫.∂.ª.∂.), ÔÈ ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ‹Ù·Ó ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ Ì ·˘Ù¤˜ ÙÔ˘ ¶.π. ∆Ô 1985 (¡. 1566) ηٷÚÁ‹ıËΠÙÔ ∫.∂.ª.∂. Î·È Â·ÓȉڇıËΠÙÔ ¶.π. ™‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ‰È·Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ¡. 1566/85 (¿ÚıÚÔ 24), ÙÔ ¶.π. ·ÔÙÂÏ› ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙË ‰ËÌfiÛÈ· ˘ËÚÂÛ›·, ‰Ú‡ÂÈ ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ˘¿ÁÂÙ·È ·Â˘ı›·˜ ÛÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi ∂ıÓÈ΋˜ ¶·È‰Â›·˜ Î·È £ÚËÛÎÂ˘Ì¿ÙˆÓ (·fi ÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰· ÙÔ˘ ¶.π.). 63 √ √.∂¶.∂∫. Â›Ó·È ÓÔÌÈÎfi ÚfiÛˆÔ È‰ÈˆÙÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘, ÂÔÙ¢fiÌÂÓÔ ·fi ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi ∂ıÓÈ΋˜ ¶·È‰Â›·˜ Î·È £ÚËÛÎÂ˘Ì¿ÙˆÓ (¡. 2986/2002), Î·È ¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ· ¤¯ÂÈ ÔÚÁ·ÓÒÛÂÈ ‰‡Ô ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ù·¯‡ÚÚ˘ıÌ˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ì ı¤Ì·Ù·: ·) ™‡Á¯ÚÔÓ˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÎÚÈÙÈ΋˜-‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ÛΤ„˘, ‚) ™˘Û¯ÂÙÈÛÌfi˜ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÔ‡, ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ Î·È ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ Ì ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ›‰ÔÛË ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡.
91
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
ÔÔ›·, ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛ‹ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ ˘Ô˘ÚÁfi ∂ıÓÈ΋˜ ¶·È‰Â›·˜ Î·È £ÚËÛÎÂ˘Ì¿ÙˆÓ, ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜». ∏ Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· Î·È Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ·˘ÙÔ‡ ÊÔÚ¤· ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ηٷÛÙ› ·Ôχو˜ Û·Ê›˜, ÏfiÁˆ Î·È ÙˆÓ ÂÈηχ„ÂˆÓ –Ô˘ ‡ÎÔÏ· ÌÔÚ› Ó· ·ÓÙÈÏËÊı› οÔÈÔ˜ fiÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó– Ì ÙÔ ¶.π.
¶ÂÚÈÊÂÚÂȷο ∂ÈÌÔÚʈÙÈο ∫¤ÓÙÚ· (¶.∂.∫.) ∆· ¶ÂÚÈÊÂÚÂȷο ∂ÈÌÔÚʈÙÈο ∫¤ÓÙÚ· ηıÈÂÚÒıËηÓ, ˆ˜ ıÂÛÌfi˜, ÙÔ 1985 (¡. 1566/85 Î·È 1824/88) Î·È ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙÔ 1992. ∏ ¤ÏÏÂÈ„Ë ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜ ·˘ÙÔÙ¤ÏÂÈ·˜ ÙˆÓ ¶.∂.∫. Î·È Ô ÎÂÓÙÚÈÎfi˜ ۯ‰ȷÛÌfi˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, Û ÔÏϤ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ‰ÂÓ ·Ê‹ÓÔ˘Ó ÂÚÈıÒÚÈ· ÚˆÙÔ‚Ô˘ÏÈÒÓ Û ÙÔÈÎfi–ÂÚÈÊÂÚÂÈ·Îfi ›‰Ô. ∆· ¶.∂.∫. ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó, οو ·fi ηٿÏÏËϘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ, Ó· Û˘ÓÂÈÛʤÚÔ˘Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ¤Ó· ¶.∂.∫., ˆ˜ ÂÈÙÂÏÈ΋ ˘ËÚÂÛ›·, ÌÔÚ› Ó· Û˘ÓÙÔÓ›˙ÂÈ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ‰›ÎÙ˘· Û¯ÔÏ›ˆÓ, Ó· ‚ÔËı¿ ÛÙË ÛÙÂϤ¯ˆÛË ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ–ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÈÌÔÚÊÒÛÂˆÓ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô (‹ ÔÌ¿‰· Û¯ÔÏ›ˆÓ) Î·È Ó· ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÔÚÁ·ÓˆÙÈο Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ¤Ú¢ӷ˜ ÛÙ· Û¯ÔÏ›· (¤Ú¢ӷ–‰Ú¿ÛË). ∂ÈϤÔÓ, ÌÔÚ› Ó· ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ÌÔÚʤ˜ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘Û˘, ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ Î·È ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ e–learning Ù˘ Ó¤·˜ Ù¯ÓÔÏÔÁ›·˜ (·›ıÔ˘Û· ÙËωȷÛΤ„ÂˆÓ ‹ ÙËωȉ·ÛηÏÈÒÓ) (Ú‚Ï. ª·ÚÌ·ÚÈÓfi˜, 2005: 4).
∞.∂.π. – ∆.∂.π. ∆· ∞.∂.π. Î·È Ù· ∆.∂.π. ÌÔÚÔ‡Ó Î·È Ú¤ÂÈ Ó· ·›ÍÔ˘Ó ‚·ÛÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙÔ ı¤Ì· Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË Ì ÙË ‚·ÛÈ΋ ηٿÚÙÈÛË, ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ Î·È ÙË Û¯ÔÏÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. £· Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÔÁÚ·ÌÌÈÛÙ› fiÙÈ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Û ÔÏϤ˜ ηıËÁËÙÈΤ˜ Û¯ÔϤ˜ Î·È ÛÙ· ¶.∆.¢.∂. ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ·ÚÎÂÙ¿ ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¿ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÔ˘‰ÒÓ. ∞ÚÎÂÙ¿ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· ÚÔ¯ÒÚËÛ·Ó Â›Û˘ ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ÙË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, ηıÒ˜ Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Û‡Ó‰ÂÛ˘ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ Ì ÙËÓ Ú¿ÍË. ∂Î ·Ú·ÏÏ‹ÏÔ˘ ÂÓÈÛ¯‡ıËÎÂ Ë Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÌÂٷ͇ ∆ÚÈÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ‹ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ – ΢ڛˆ˜ Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ Ì·ıËÙ›·˜ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎÒÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜. π‰È·›ÙÂÚË ·Ó·ÊÔÚ¿ Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ ÛÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi ∞ÓÔÈÎÙfi ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ (∂.∞.¶.), ÙÔ ÔÔ›Ô ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÛÙË ‚¿ÛË Ù˘ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ Âη›‰Â˘Û˘64. ¶Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠ÛÙËÓ ∞ÓÒÙ·ÙË ™¯ÔÏ‹ ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Î·È ∆¯ÓÔÏÔÁÈ΋˜ ∂η›‰Â˘Û˘ (∞.™.¶∞π.∆.∂.), Ë ÔÔ›· ȉڇıËΠÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ÙÔ 2002, ˆ˜ ηıÔÏÈÎfi˜ ‰È¿‰Ô¯Ô˜ Ù˘ ™.∂.§.∂.∆.∂. (¶∞.∆∂.™., ∞.™.∂.∆∂.ª.)65. ∏ Û¯ÔÏ‹ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› –Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈο ÚÔ˜ ÙȘ ÂȉÈÎfi64 ™ËÌÂÈÒÓÔ˘Ì fiÙÈ Ë ™¯ÔÏ‹ ∞ÓıÚˆÈÛÙÈÎÒÓ ™Ô˘‰ÒÓ ÚÔÛʤÚÂÈ ÚÔÙ˘¯È·Î¿ Î·È ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¿ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Û ı¤Ì·Ù· ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Î·È Âη›‰Â˘Û˘ ∆· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÔ˘‰ÒÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, ÛÔ˘‰¤˜ ÛÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi ÔÏÈÙÈÛÌfi, ÛÔ˘‰¤˜ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÔÏÈÙÈÛÌfi, ÛÔ˘‰¤˜ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË, Âη›‰Â˘ÛË ÂÓËϛΈÓ, ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î‹ Âȉ›Î¢ÛË Î·ıËÁËÙÒÓ ·ÁÁÏÈ΋˜, Á·ÏÏÈ΋˜, ÁÂÚÌ·ÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜. ¶·Ú¤¯ÂÈ Ù˘¯›·, ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¿ ‰ÈÏÒÌ·Ù· Âȉ›Î¢Û˘, ‰È‰·ÎÙÔÚÈο ‰ÈÏÒÌ·Ù·, ÈÛÙÔÔÈËÙÈο ÚÔÙ˘¯È·Î‹˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ÈÛÙÔÔÈËÙÈο ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î‹˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ÈÛÙÔÔÈËÙÈο ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ˘ ıÂÌ·ÙÈÎÒÓ ÂÓÔًوÓ. 65 ∏ ™.∂.§.∂.∆.∂. ȉڇıËΠ̠ÓÔÌÔıÂÙÈÎfi ‰È¿Ù·ÁÌ· ÙÔ 1959 (¡.¢. 3971/1959) ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ˘ ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Î·È ·Ó¿Ù˘Í˘ ÂÓfi˜ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ù¯ÓÈ΋˜ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÛÙË ÌÂÙ·ÔÏÂÌÈ΋ ∂ÏÏ¿‰· ÙÔ˘ 1950. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, ÛÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1970, ÚÔ¯ÒÚËÛ ÛÙË Û‡˙¢ÍË Ù˘ ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Ì ÙËÓ Ù¯ÓÈ΋ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË. ∏ Ó¤· ·˘Ù‹ ÔÙÈ΋ ÁˆÓ›· Ô‰‹ÁËÛ ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ‰‡Ô ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙˆÓ Û¯ÔÏÒÓ ˘·ÁfiÌÂÓˆÓ ÛÙË ™.∂.§.∂.∆.∂.: Ù˘ ¶∞.∆∂.™. (¶·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ∆¯ÓÈ΋˜ ™¯ÔÏ‹˜) Î·È Ù˘ ∞.™.∂.∆∂.ª. (∞ÓˆÙ¤Ú·˜ ™¯ÔÏ‹˜ ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ∆¯ÓÔÏfiÁˆÓ ªË¯·ÓÈÎÒÓ). ∏ ™.∂.§.∂.∆.∂. ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ Ì ÙËÓ ·ÓˆÙ¤Úˆ ÌÔÚÊ‹ Î·È ·Î·‰ËÌ·˚΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ì¤¯ÚÈ Î·È ÙÔ ·Î·‰ËÌ·˚Îfi ¤ÙÔ˜ 2001-2002.
92
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
ÙËÙ˜ ÙˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Ù˘– ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ ̤¯ÚÈ ‰‡Ô ·Î·‰ËÌ·˚ÎÒÓ ÂÍ·Ì‹ÓˆÓ: ·) ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘ ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ‹ ˘Ô„‹ÊÈÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘ ∆¯ÓÈ΋˜ Î·È ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ∂η›‰Â˘Û˘ Î·È ÁÈ· ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ ÎÏ¿‰Ô˘˜ Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡Ó ÛÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· °ÂÓÈ΋ ∂η›‰Â˘ÛË, ‚) ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ‹ ÂÍÂȉ›Î¢Û˘66.
¢È‰·ÛηÏ›· ¢ËÌÔÙÈ΋˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ∆· ¢.¢.∂. ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Î¿Ùˆ ·fi ÙËÓ «ÔÌڤϷ» ÙˆÓ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ∆ÌËÌ¿ÙˆÓ ¢ËÌÔÙÈ΋˜ ∂η›‰Â˘Û˘. ªÂÙ·Û¯ËÌ·Ù›ÛÙËÎ·Ó ÛÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘˜ ÌÔÚÊ‹ ÙÔ 1995 Î·È ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘, ÚÔÛʤÚÔÓÙ·˜ ‰ÈÂÙ‹ ÌÂÙÂη›‰Â˘ÛË. ™ÙÔÓ ‰È¿ÏÔÁÔ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·Ú¯›ÛÂÈ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È Î·È ·fi„ÂȘ Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ Èı·Ó‹ ÌÂÙÂͤÏÈÍ‹ ÙÔ˘˜ Û ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¿ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Âȉ›Î¢Û˘.
™¯ÔÏÈÎÔ› Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ √ ÚfiÏÔ˜ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Â›Ó·È ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜. √È Û¯ÔÏÈÎÔ› Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ ·ÛÎÔ‡Ó ÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ηıÔ‰‹ÁËÛË Î·È ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜. ¶·Ú¿ Ù·‡Ù·, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÔÁÚ·ÌÌÈÛÙ› fiÙÈ ÙÔ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ¤ÚÁÔ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ ‰ÂÓ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ‰ÈÔÈÎËÙÈο, ÔÈÎÔÓÔÌÈο Î·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈο, Û ÈηÓÔÔÈËÙÈÎfi ‚·ıÌfi. ∂›Û˘, ÔÈ Û¯ÔÏÈÎÔ› Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ ‰Â Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙË ¯¿Ú·ÍË ÙÔ˘ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌÔ‡ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ıÂÛÌÔıÂÙË̤Ó˘ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ì ٷ ∞.∂.π., ÙÔ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ Î·È ÙÔÓ √.∂¶.∂∫. √È Û¯ÔÏÈÎÔ› Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó, ηْ ÂÍÔ¯‹Ó, Ó· Û˘ÓÂÈÛʤÚÔ˘Ó ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÚÔÛˆÈ΋˜ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ‚‚·›ˆ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ª¤Û· Û ¤Ó· ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÚˆÙÔÛٷًÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ÚˆÙÔ‚Ô˘ÏÈÒÓ ÁÈ· ·Ó¿Ù˘ÍË Û˘ÌÚ¿ÍÂˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ, ‰ÈÎÙ‡ˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ Ì¿ıËÛ˘ Î·È Ú¿Í˘, ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, Î·È ÙË Ó¤· Ù¯ÓÔÏÔÁ›·.
™ÙÂϤ¯Ë Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ∆· ÛÙÂϤ¯Ë ÙˆÓ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ ıÂÛÌÒÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ˆ˜ ÂÚÈÊÂÚÂȷο fiÚÁ·Ó· Ô˘ Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ÙȘ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ Ì ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ›‰Ô, ÌÔÚÔ‡Ó Î·È Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Ù˘ ÁÓˆÛÙÔÔ›ËÛ˘ ÛÙÔ À¶.∂.¶.£. ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ – fiˆ˜ ·˘Ù¤˜ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È ÛÙË ‚¿ÛË Î·È ÙˆÓ ÙÔÈÎÒÓ È‰È·ÈÙÂÚÔًوÓ. π‰È·›ÙÂÚ· ÔÈ ‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ Î·È ÔÈ ˘Ô‰È¢ı˘ÓÙ¤˜ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘, ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÛÙËÚÈ·ÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ ÌÔÚÔ‡Ó Î·È Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·Ù‡ÍÔ˘Ó ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·, Ó· ·ÓÔ›ÍÔ˘Ó ‰È·‡ÏÔ˘˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ì ٷ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜, Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÂ Û˘ÌÚ¿ÍÂȘ Û¯ÔÏ›ˆÓ Î·È Ó· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔ˘Ó ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ‰ÈÎÙ‡ˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ ÔÌ¿‰ˆÓ ‰È·ÏfiÁÔ˘ Î·È ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡. 66 ™Â fiÛÔ˘˜ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÂÈÙ˘¯Ò˜ Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·˘Ù¿ ¯ÔÚËÁÂ›Ù·È ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ÈÛÙÔÔÈËÙÈÎfi ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Î·È ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ¿ÚÎÂÈ·˜ ‹ ÈÛÙÔÔÈËÙÈÎfi ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ‹ ÂÍÂȉ›Î¢Û˘. ∆Ô ∂Ù‹ÛÈÔ ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ∫·Ù¿ÚÙÈÛ˘ (∂.¶.¶∞π.∫.) ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÛÙȘ fiÏÂȘ ∞ı‹Ó·, £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ¶¿ÙÚ·, µfiÏÔ, πˆ¿ÓÓÈÓ· Î·È ∏Ú¿ÎÏÂÈÔ ∫Ú‹Ù˘, ÂÓÒ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÍÂȉ›Î¢Û˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· Î·È ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.
93
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
∆· ÛÙÂϤ¯Ë ÙˆÓ °Ú·Ê›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ¢È¢ı‡ÓÛÂˆÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ÌÔÚÔ‡Ó Î·È Ú¤ÂÈ Ó· ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Ì ÙËÓ Â›Ï˘ÛË ÙˆÓ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈÎÒÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Î·È Ó· ‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ó ÙËÓ ¿ÓıËÛË Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎÒÓ Û¯ËÌ¿ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘, ηıÒ˜ Î·È ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ì ›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. °È· ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Â›Û˘ ·ÚÎÂÙÔ› ıÂÛÌÔ›67, fiˆ˜ ÔÈ ·Ú·Î¿Ùˆ: ●
°Ú·Ê›· ™¯ÔÏÈÎÔ‡ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌÔ‡ (™.∂.¶.)
●
∫¤ÓÙÚ· ™˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ Î·È ¶ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌÔ‡ (∫∂.™À.¶.)
●
∂ÚÁ·ÛÙËÚȷο ∫¤ÓÙÚ· º˘ÛÈÎÒÓ ∂ÈÛÙËÌÒÓ (∂.∫.º.∂.)
●
∆Ì‹Ì·Ù· ¶ÏËÚÔÊÔÚÈ΋˜ Î·È ¡¤ˆÓ ∆¯ÓÔÏÔÁÈÒÓ (¶§∏.¡∂.∆.)
●
∫¤ÓÙÚ· ¶ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋˜ ∂η›‰Â˘Û˘ (∫.¶.∂.)
●
À‡ı˘ÓÔÈ ·ÁˆÁ‹˜ ˘Á›·˜
●
À‡ı˘ÓÔÈ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘
●
À‡ı˘ÓÔÈ ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ Î·È Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎÒÓ ·ÁÒÓˆÓ
●
™˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈÎÔ› ÛÙ·ıÌÔ› Ó¤ˆÓ
∆· ÛÙÂϤ¯Ë ÙˆÓ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈÎÒÓ ıÂÛÌÒÓ, ÂÎÙfi˜ ÙÔ˘ fiÙÈ ÚÔˆıÔ‡Ó Î·È ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ ˘ÈÔı¤ÙËÛË Î·ÈÓÔÙÔÌÈÒÓ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹, ·ÛÎÔ‡Ó ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ¤ÚÁÔ. ¶ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ· ÙË ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ·ÔÙÂÏ› Ë ÛÙÂϤ¯ˆÛË ÙˆÓ ıÂÛÌÒÓ ·˘ÙÒÓ ·fi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ì ÂȉÈ΋ ηٿÚÙÈÛË ˘„ËÏÔ‡ ÂȤ‰Ô˘ (ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¤˜ ÛÔ˘‰¤˜) Î·È ÈηÓfiÙËÙ˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜.
∂ÈÛÙËÌÔÓÈο ÈÓÛÙÈÙÔ‡Ù· Î·È Î¤ÓÙÚ· Û˘Ó‰ÈηÏÈÛÙÈÎÒÓ ÊÔÚ¤ˆÓ (∫∂.ª∂.∆∂.–√.§.ª.∂., π.¶.∂.ª.–¢.√.∂.) ∆Ô ∫¤ÓÙÚÔ ªÂÏÂÙÒÓ Î·È ∆ÂÎÌËÚ›ˆÛ˘68 Ù˘ √ÌÔÛÔÓ‰›·˜ §ÂÈÙÔ˘ÚÁÒÓ ª¤Û˘ ∂η›‰Â˘Û˘ ¤¯ÂÈ, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, ˆ˜ ÛÎÔfi ÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋, ÙËÓ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ Î·È ÙË Û˘Ó‰ÈηÏÈÛÙÈ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ¶·ÚfiÌÔÈÔÈ Â›Ó·È Î·È ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ ÙÔ˘ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ∂Ú¢ÓÒÓ–ªÂÏÂÙÒÓ (π.¶.∂.ª.) Ù˘ ¢È‰·ÛηÏÈ΋˜ √ÌÔÛÔÓ‰›·˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜.
∂ÈÛÙËÌÔÓÈΤ˜ ÂÓÒÛÂȘ Î·È Û‡Ó‰ÂÛÌÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ √È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ÂÓÒÛÂˆÓ Î·È Û˘Ó‰¤ÛÌˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈ· ŒÓˆÛË ºÈÏÔÏfiÁˆÓ, ∂ÏÏËÓÈ΋ ª·ıËÌ·ÙÈ΋ ∂Ù·ÈÚ›·, ŒÓˆÛË ∂ÏÏ‹ÓˆÓ º˘ÛÈÎÒÓ, ŒÓˆÛË ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÃËÌÈÎÒÓ, ŒÓˆÛË ∫·ıËÁËÙÒÓ ∫·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎÒÓ ª·ıËÌ¿ÙˆÓ ª¤Û˘ ∂η›‰Â˘Û˘ ÎÙÏ.) ·ÊÔÚÔ‡Ó Î˘Ú›ˆ˜ ÙË ‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛË Û˘Ó‰ڛˆÓ, ÛÂÌÈÓ·Ú›ˆÓ ‹ ¿ÏÏÔ˘ Ù‡Ô˘ ÂΉËÏÒÛÂˆÓ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ӈÓ, ηٿ ‚¿ÛË, ÛÙȘ ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤Ó˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ οıÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡ ÎÏ¿‰Ô˘. 67 π‰È·›ÙÂÚË Î·ÙËÁÔÚ›· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ù· ∫¤ÓÙÚ· ¢È¿ÁÓˆÛ˘, ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÀÔÛÙ‹ÚÈ͢ (∫.¢.∞.À.). 68 ∆Ô ∫∂.ª∂.∆∂. Û˘ÛÙ¿ıËΠÙÔ 1992 Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ·fi ÙÔ 1994. ªÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ·Ó¤Ù˘Í ·Í›˙ÂÈ Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÁÈ· ÙËÓ Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ì·ıËÙÒÓ Û ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ú·ÙÛÈÛÌÔ‡ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ‰È·ÎÚ›ÛˆÓ, ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÁˆÁ‹ ˘Á›·˜, ÙËÓ ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ηٷӷψً Î.¿.
94
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
∂˘Úˆ·˚ο ÂÚ¢ÓËÙÈο ΤÓÙÚ· Î·È ‰ÈÂıÓ›˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Â˘Úˆ·˚ο ÂÚ¢ÓËÙÈο ΤÓÙÚ· (fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÙÔ European Organization for Nuclear Research Ù˘ °ÂÓ‡˘, ÙÔ European Molecular Biology Laboratory Ù˘ ÷˚‰ÂÏ‚¤ÚÁ˘) Î·È ‰ÈÂıÓ›˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› (fiˆ˜ Ë UNESCO), ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÂÏÏËÓÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜, ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· (.¯. «∞ÓÔȯ٤˜ ı‡Ú˜» Î.¿.).
πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ¢È·ÚÎÔ‡˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ∂ÓËÏ›ÎˆÓ (π.¢.∂∫.∂.) Î·È πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ (π¡.∂¶.) ∆Ô πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ¢È·ÚÎÔ‡˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ∂ÓËÏ›ÎˆÓ (π.¢.∂∫.∂.) ¤¯ÂÈ ˆ˜ ‚·ÛÈÎfi ÙÔ˘ ÛÎÔfi ÙËÓ Ù¯ÓÔÏÔÁÈ΋ Î·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ù˘ °ÂÓÈ΋˜ °Ú·ÌÌ·Ù›·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ∂ÓËÏ›ÎˆÓ (°.°.∂.∂.) ÙÔ˘ À¶.∂.¶.£. Î·È ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙË ‰È¿ ‚›Ô˘ Ì¿ıËÛË69. ∞ÚÎÂÙ¿ ·fi Ù· ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· Ô˘ ‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ¿ÙÔÓÙ·È ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∆Ô πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ (π¡.∂¶.), Ô˘ ˘¿ÁÂÙ·È ÛÙÔ ∂ıÓÈÎfi ∫¤ÓÙÚÔ ¢ËÌfiÛÈ·˜ ¢ÈÔ›ÎËÛ˘ Î·È ∞˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛ˘, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ ÙÔ˘ ‰ËÌÔÛ›Ô˘ Î·È ÙˆÓ √.∆.∞. ·ÓȯÓ‡ÂÈ ÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ‰ËÌÔÛ›ˆÓ ˘·ÏϋψÓ, ۯ‰ȿ˙ÂÈ Î·È ˘ÏÔÔÈ› ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂Ó˜ ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ, ÙÔ˘˜ ÂȯÂÈÚËÛÈ·ÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È ÙȘ ÔÚÁ·ÓˆÛȷΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ οı ‰ËÌfiÛÈ·˜ ˘ËÚÂÛ›·˜70.
∫¤ÓÙÚ· ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ∫·Ù¿ÚÙÈÛ˘ (∫.∂.∫.) ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Û˘Ó¯È˙fiÌÂÓ˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘ –ÔÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ÂÔÙ‡ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ∂ÚÁ·Û›·˜– ·Ó·Ù‡¯ıËΠ΢ڛˆ˜ ÙË ‰ÈÂÙ›· 1998–1999, ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·Ó Û ÂȉÈÎfiÙËÙ˜ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì ٷ ·È‰·ÁˆÁÈο ·ÁÁ¤ÏÌ·Ù·. ∆· ·ÓÙÈΛÌÂÓ· ηٿÚÙÈÛ˘ ‹Ù·Ó Ôχ Ï›Á· Î·È ‰Â Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·Ó Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ô‡Ù Ì ÙËÓ ·Ó·‚¿ıÌÈÛË ÙÔ˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡ ÚÔÊ›Ï ÙˆÓ ¿ÓÂÚÁˆÓ ·È‰·ÁˆÁÒÓ. ™¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·Ó Î˘Ú›ˆ˜ Ì ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ ··Û¯fiÏËÛË ÙˆÓ ·È‰ÈÒÓ, ÙÔÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi ÙˆÓ ·Ó¤ÚÁˆÓ, ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÒÓ Î·È ÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·Ù¿ÚÙÈÛ˘ (∫·Ú·Ï‹˜, 2005: 337–339). ™¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ – ™˘ÌÚ¿ÍÂȘ Û¯ÔÏ›ˆÓ – ¢›ÎÙ˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ∫¿ı ۯÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Ú¤ÂÈ Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ˆ˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ì¿ıËÛ˘ fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ÙË ÛÙÂϯÒÓÔ˘Ó. ™¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜, Û˘ÌÚ¿ÙÙÔÓÙ·˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ۯÔÏÈÎÔ‡˜ Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘˜, ÂÚ¢ÓËÙ¤˜, ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÔ‡˜, ÏÔÁÔÙ¤¯Ó˜, ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ù˘ Ù¤¯Ó˘ ÎÙÏ., ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ‹ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ÔÈÎ›ÏˆÓ ÌÔÚÊÒÓ Ô˘ Ó· ··ÓÙÔ‡Ó ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘˜. 69 √È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ π.¢.∂∫.∂. (¡. 2327/1995, ¡. 2909/2001), ·fi ÙËÓ ›‰Ú˘Û‹ ÙÔ˘ ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·, ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÍ‹˜ ¤ÚÁˆÓ (ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ∂.¶.∂.∞.∂.∫. II Î·È ÙÔ˘ µ' Î·È °' ∫.¶.™.): «™¯ÔÏ›· ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜», «∫¤ÓÙÚ· Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓËϛΈӻ, «™˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋ ÁÔÓ¤ˆÓ», «∞ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ηٷӷψً», «¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂıÂÏÔÓÙÈ΋˜ ‰Ú¿Û˘», «¶ÚÔÛٷهˆ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÌÔ˘ Î·È ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜», «∂ÎÌ¿ıËÛË Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Û ÂÚÁ·˙fiÌÂÓÔ˘˜ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ˜», «∂η›‰Â˘ÛË ÂÓËÏ›ÎˆÓ ÛÙËÓ ·fiÎÙËÛË ‚·ÛÈÎÒÓ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ÛÙȘ Ӥ˜ Ù¯ÓÔÏÔÁ›Â˜», «∞ÁˆÁ‹ ˘Á›·˜», «¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‰È¿ ‚›Ô˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÛÙ· ΤÓÙÚ· Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓËÏ›ÎˆÓ Î·È ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Âη›‰Â˘Û˘-ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÂÓËÏ›ÎˆÓ ·fi ·fiÛÙ·ÛË». 70 ™Ùfi¯Ô˜ ÙÔ˘ π¡.∂¶. (Î·È ÙˆÓ ¶.π¡.∂¶.-¶ÂÚÈÊÂÚÂÈ·ÎÒÓ πÓÛÙÈÙÔ‡ÙˆÓ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘) Â›Ó·È Ë Âη›‰Â˘ÛË, Ë Â˘·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË Î·È Ë ÂÓÂÚÁÔÔ›ËÛË ˘·ÏÏ‹ÏˆÓ Î·È ‰ËÌfiÛÈˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÒÓ Û ›ηÈÚ· ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ··Û¯ÔÏÔ‡Ó ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÙË ‰ËÌfiÛÈ· ‰ÈÔ›ÎËÛË Î·È ÙËÓ ÙÔÈ΋ ·˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛË. √È Î˘ÚÈfiÙÂÚÔÈ ÙÔÌ›˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ π¡.∂¶. ›ӷÈ: ÔÈÎÔÓÔÌÈο ı¤Ì·Ù·, ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, ‰ËÌfiÛÈÔ management, ͤÓ˜ ÁÏÒÛÛ˜, ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, Ӥ˜ Ù¯ÓÔÏÔÁ›Â˜, ÂÈÛ·ÁˆÁÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË.
95
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
¶Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ ‹‰Ë ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ¤Ó·˜ –fi¯È Â˘Î·Ù·ÊÚfiÓËÙÔ˜– ·ÚÈıÌfi˜ Û¯ÔÏ›ˆÓ ¤¯ÂÈ ·Ó·Ù‡ÍÂÈ ·ÚfiÌÔȘ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜. ∆· ‰›ÎÙ˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (fiˆ˜ .¯. ÙÔ ‰›ÎÙ˘Ô ÁÈ· ÙÔ ı¤·ÙÚÔ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË), ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ÔÌ¿‰Â˜ ÌÂϤÙ˘, ‰È·ÏfiÁÔ˘ Î·È ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÛÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ·Ó¿Ù˘Í˘. √È Ó¤Â˜ Ù¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ó ÙȘ ÚÔÔÙÈΤ˜ ÌÈ·˜ ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ù¤ÙÔÈˆÓ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ71. ªÔ˘Û›·, ÊÔÚ›˜ ¿Ù˘Ë˜ Âη›‰Â˘Û˘ (ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ›, ȉڇ̷ٷ, ÌË Î˘‚ÂÚÓËÙÈΤ˜ ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ, ΤÓÙÚ·, ‰‹ÌÔÈ ‹ ‰ËÌÔÙÈο ÔÏÈÙÈÛÙÈο ΤÓÙÚ·, ÂÙ·ÈÚ›˜), ȉÈÒÙ˜ Î.¿. ∞ÚÎÂÙ¿ ÌÔ˘Û›· (ªÔ˘ÛÂ›Ô ªÂÓ¿ÎË, ¶·È‰ÈÎfi ªÔ˘Û›Ô, ∫¤ÓÙÚÔ °∞π∞ ÙÔ˘ ªÔ˘Û›Ԣ º˘ÛÈ΋˜ πÛÙÔÚ›·˜ °Ô˘Ï·Ó‰Ú‹ Î.¿.) ÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó Î·È Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡Ó ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ· Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ (ÌÂÏÏÔÓÙÈÎÔ‡˜ ‹ ÂÓ ÂÓÂÚÁ›·). ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ȉڇ̷ٷ ÂÚ¢ÓÒÓ Î·È Î¤ÓÙÚ· ÂÈÛÙ‹Ì˘ Î·È Ù¯ÓÔÏÔÁ›·˜ (fiˆ˜ ÙÔ ∂ıÓÈÎfi ÿ‰Ú˘Ì· ∂Ú¢ÓÒÓ, ÙÔ ÿ‰Ú˘Ì· π·ÙÚÔ‚ÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ∂Ú¢ÓÒÓ Ù˘ ∞η‰ËÌ›·˜ ∞ıËÓÒÓ, ÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ¶·ÛÙ¤Ú, ÙÔ ÿ‰Ú˘Ì· ∂˘ÁÂÓ›‰Ô˘ Î.¿.) ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Û ı¤Ì·Ù· ÙÚÂ¯Ô˘ÛÒÓ ÂÍÂÏ›ÍÂˆÓ ÛÙȘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ ÂÈÛً̘. ∞ÚÎÂÙÔ› ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ›, ȉڇ̷ٷ, ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ, ΤÓÙÚ·, ÂÙ·ÈÚ›˜, Ì Úfi‚ÏÂ„Ë Û¯ÂÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ÛÙÔ Î·Ù·ÛÙ·ÙÈÎfi ÙÔ˘˜, ηıÒ˜ Î·È È‰ÈÒÙ˜ (.¯. ∂ıÓÈÎfi ∫¤ÓÙÚÔ µÈ‚Ï›Ô˘, ∂Ù·ÈÚ›· ∂ÏÏ‹ÓˆÓ §ÔÁÔÙ¯ÓÒÓ, ∞Ú¯·ÈÔÏÔÁÈ΋ ∂Ù·ÈÚ›·, °·ÏÏÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ, ∫ÔϤÁÈÔ ∞ıËÓÒÓ, ¶ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi˜ √ÚÁ·ÓÈÛÌfi˜ ¢.√.§., ¢.∂.™.∆.∂., ÂΉÔÙÈÎÔ› Ô›ÎÔÈ, ‚È‚ÏÈԈϛ· ÎÙÏ.) ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÁÈ· ÂÓ‹ÏÈΘ. ∞ÚÎÂÙ¤˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È Û˘¯Ó¿ ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜. ∫˘Ú›ˆ˜ ÛÙ· ÌÂÁ¿Ï· ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ· ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›, fiˆ˜ Î·È ÔÈ ¿ÏÏÔÈ ÂÓ‹ÏÈΘ, ¤¯Ô˘Ó ÔÈΛϘ ¢ηÈڛ˜ ¿Ù˘Ë˜ ·˘ÙÔÌfiÚʈÛ˘ ‹ ÂÈÌfiÚʈÛ˘. £· Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ ÔÈ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ –Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔÌ¤ÓˆÓ Î·È ÙˆÓ È‰ÈˆÙÈÎÒÓ–Û˘Ó‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ÙÔÓ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi Ù˘ ¢ڇÙÂÚ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜. ∏ ·Ó¿ÏË„Ë ÂÎÙÂٷ̤Ó˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ·fi ÊÔÚ›˜ Ù˘ ȉȈÙÈ΋˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜ ÂÁ›ÚÂÈ Î¿ÔÈÔ˘˜ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ Î·È ÙȘ ÛÙԯ‡ÛÂȘ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÊÔÚ¤ˆÓ. ∂ÈÚÔÛı¤Ùˆ˜, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ Ë ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Û˘Ó¿ÁÂÙ·È, Û˘¯Ó¿, ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÂÈ‚¿Ú˘ÓÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
71 ™˘¯Ó¿ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Î·È Ô fiÚÔ˜ «¤Í˘ÓÔ Û¯ÔÏ›Ի ÁÈ· ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ì οÔÈÔÓ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÊÔÚ¤· Î·È Ì ¿ÏÏ· Û¯ÔÏ›·.
96
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
5.4. ™À¡∆√ª∂™ ∂¶π™∏ª∞¡™∂π™ £· ÌÔÚÔ‡Û οÔÈÔ˜ Ó· ÈÛ¯˘ÚÈÛÙ› fiÙÈ Ë ÔÈÎÈÏ›· ÙˆÓ ÊÔÚ¤ˆÓ Ô˘ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÂÈÌfiÚʈÛË ·Ú¤¯ÂÈ Â¯¤ÁÁ˘· ÌÈ·˜ ÔÏ˘ÊˆÓÈ΋˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜. øÛÙfiÛÔ, ÙÔ ¤ÏÏÂÈÌÌ· Û˘ÓÙÔÓÈÛÌÔ‡ ÛÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ‰›Ô ‰ÂÓ ·ÔÎÏ›ÂÈ ÂÈηχ„ÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È ‰ÂÓ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ Ô˘ÛȈ‰ÒÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∆ËÓ ·ÚÔ‡Û· ¯ÚÔÓÈ΋ ÛÙÈÁÌ‹, Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ›ӷÈ: ●
∏ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ ·Ô˘Û›· ÁÂÓÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÂÚÈÔ‰È΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜, Ë ÔÔ›· Ó· ·ÊÔÚ¿ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ72. ∏ ÂÙ‹ÛÈ· ÂÈÌfiÚʈÛË–ÌÂÙÂη›‰Â˘ÛË Î·ı›ÛÙ·Ù·È ·Ó·Áη›· Î·È ˆ˜ ¤Ó· ›‰Ô˜ Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘, ÏfiÁˆ Ù˘ ·Ó¿ÚÎÂÈ·˜ ÙˆÓ ÚÔÙ˘¯È·ÎÒÓ ÛÔ˘‰ÒÓ Û οÔÈ· ‰›· Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÛÙȘ ÂÈÛً̘ Ù˘ ·ÁˆÁ‹˜. ∏ ··ÏÏ·Á‹ ·fi Ù· ‰È‰·ÎÙÈο ηı‹ÎÔÓÙ·, ηٿ ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË Ì·ÎÚ¿˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜, ıˆÚÂ›Ù·È ÂȂ‚ÏË̤ÓË, ÒÛÙÂ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·ÊÂÓfi˜ Ó· ·ÊÔÛȈı› ·ÂÚ›Û·ÛÙÔ˜ ·fi ¿ÏϘ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂȘ ÛÙËÓ ˘fiıÂÛË Ù˘ ÂÈÌfiÚʈۋ˜ ÙÔ˘ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ Ó· ·ÔʇÁÂÈ ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÚÔ˘Ù›Ó· Ô˘ οÔÙ ÙÔÓ Ô‰ËÁ› Û ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÂÍÔ˘ı¤ÓˆÛË.
●
∏ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË, Û¯ÂÙÈο, ·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ Ù˘ ∆ÚÈÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ ·ÚÔ¯‹˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ì¤Û˘ Î·È ÌÂÁ¿Ï˘ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜.
●
√È ÌÂÁ¿ÏÔÈ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ› ÛÙË ¯ÔÚ‹ÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·‰ÂÈÒÓ Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ˘ÔÙÚÔʛ˜ ‹ ¤¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ ‰ÂÎÙÔ› ·fi οÔÈÔ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ÁÈ· ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¤˜ ÛÔ˘‰¤˜.
●
√È ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Î·È Ë ¤ÏÏÂÈ„Ë ÎÈÓ‹ÙÚˆÓ (ηı˘ÛÙÂÚ‹ÛÂȘ ÛÙË ¯ÚËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛË, ¯·ÌËϤ˜ ·ÌÔÈ‚¤˜ Î.¿.) Ô˘ ·Ôı·ÚÚ‡ÓÔ˘Ó ·ÍÈfiÏÔÁÔ˘˜ ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ˜, ÂÚ¢ÓËÙ¤˜, ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÔ‡˜ Î·È ÛÙÂϤ¯Ë Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó Û ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙËÓ Â·Ú¯›·.
●
∏ ·Ô˘Û›· ÌfiÓÈÌ˘ ÛÙ¤Á˘ Î·È ÔÈ ÂÏÏ›„ÂȘ ÛÙËÓ ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋ ˘Ô‰ÔÌ‹.
●
√ÚÁ·ÓˆÙÈΤ˜ ÂÏÏ›„ÂȘ Î·È ·ÛÙÔ¯›Â˜.
●
∏ ·Ô˘Û›· ·ÍÈfiÈÛÙÔ˘ Î·È ¯Ú‹ÛÈÌÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡.
●
∏ Û‡Á¯˘ÛË ·ÚÌÔ‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ Î·È ÙÔÓ ÓÂÔÛ‡ÛÙ·ÙÔ √.∂¶.∂∫.
●
∏ ÛÙ·‰È·Î‹ ˘Ô‚¿ıÌÈÛË ÙˆÓ ¶.∂.∫., Ù· ÔÔ›· ¤¯Ô˘Ó ÂÚÈÔÚÈÛÙ› ΢ڛˆ˜ ÛÙÔÓ ÙÔ̤· Ù˘ «ÂÈÛ·ÁˆÁÈ΋˜» ÂÈÌfiÚʈÛ˘.
π‰È·›ÙÂÚ· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁÈ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ¶.∂.∫., ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ÚÔ·Ó·ÊÂÚı¤ÓÙˆÓ, Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÛËÌ·ÓıÔ‡Ó Î·È Ù· ÂÍ‹˜ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·: 72 √ ıÂÛÌfi˜ ÙˆÓ ‰È‰·ÛηÏ›ˆÓ ηχÙÂÈ ÌfiÓÔ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. ∏ √.§.ª.∂. ‰ÈÂΉÈΛ ÙËÓ Î·ıȤڈÛË ÂÙ‹ÛÈ·˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘(∫∂.ª∂.∆∂., 2001), ÒÛÙ ӷ ηٷÛÙ› ‰˘Ó·Ùfi Ó· ÂÈÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Î¿ı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ì›· ÊÔÚ¿ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ˘ËÚÂÛ›·˜ ÙÔ˘. (ŒÓ· ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÁÈ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ì·ÎÚ¿˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜ Â›Ó·È ÙÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰Ôı› ÛÙÔ˘˜ ·ÓÙÈηٷÛٿ٘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ··ÏÏ¿ÛÛÔÓÙ·È ÁÈ· ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·fi Ù· ηı‹ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·. ∞˘Ùfi˜ ·ÔÙÂÏ› ›Ûˆ˜ Î·È ¤Ó·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ Ô˘ ÂÈϤÁÔÓÙ·È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ‚Ú·¯Â›·˜ ‹ ̤Û˘ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜.)
97
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
●
√ «Û¯ÔÏÂÈÔÔÈË̤ÓÔ˜» ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ù˘ ÚÒÙ˘ Î·È Ù˘ ÙÚ›Ù˘ Ê¿Û˘, ¯ˆÚ›˜ ÂÚÈıÒÚÈ· ÂÈÏÔÁ‹˜ ıÂÌ·ÙÈÎÒÓ ÂÓÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ.
●
∏ ÌË Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ÔÚÈ˙fiÌÂÓÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ ˘ÏÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ (·Ú¯¤˜ ™Â٤̂ÚË ÁÈ· ÙËÓ ÚÒÙË Ê¿ÛË).
●
∏ ÌË Úfi‚ÏÂ„Ë ··ÏÏ·Á‹˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓˆÓ ·fi Ù· ‰È‰·ÎÙÈο ÙÔ˘˜ ηı‹ÎÔÓÙ·, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÙÔ˘˜ Ô‰ËÁ› Û˘¯Ó¿ Û ˘ÂÚÎfiˆÛË Î·È Û ÌÂȈ̤ÓË ÂÙÔÈÌfiÙËÙ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÙËÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·.
●
∏ ÌË ¤ÁηÈÚË Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ‰··ÓÒÓ ÌÂٷΛÓËÛ˘ Î·È ‰È·ÌÔÓ‹˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓˆÓ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÚÔηÏ› ‰˘Û·Ú¤ÛÎÂȘ Î·È ¿Á¯Ô˜.
ø˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ıˆÚÔ‡ÓÙ·È Ù· ÂÍ‹˜: ●
∏ ¤ÏÏÂÈ„Ë Û‡Ó‰ÂÛ˘ ıˆڛ·˜ – Ú¿Í˘ – ¤Ú¢ӷ˜.
●
∏ ·Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ‰Ú¿ÛˆÓ.
●
∆Ô ·Û‡Ó‰ÂÙÔ Î·È Ë ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ÚÔÛÊÂÚfiÌÂÓˆÓ ÁÓÒÛˆÓ.
●
∏ ÚÔۋψÛË, ÂÓ ÔÏÏÔ›˜, ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ Û ÂÈÛËÁ‹ÛÂȘ ·Î·‰ËÌ·˚ÎÔ‡ Ù‡Ô˘, Ô˘ «Î·Ù·‰Èο˙Ô˘Ó» ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Û ·ıËÙÈ΋ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË
●
∏ ÌË ‰È·ÛÊ¿ÏÈÛË, Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, ÙˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Ù˘ ÁÓˆÛÙÈ΋˜ ¿ÚÎÂÈ·˜ Î·È Ù˘ „˘¯Ô·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ηٷÏÏËÏfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÒÓ.
●
∏ ÌË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ï‹„˘ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ˆ˜ ÚÔ˜ Ù· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·.
●
∏ ¤ÏÏÂÈ„Ë ÂÌ‚¿ı˘ÓÛ˘ ÛÙ· ı¤Ì·Ù· ÏfiÁˆ ÙÔ˘ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ˘ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÔ‡ ¯ÚfiÓÔ˘.
∏ Â›Ï˘ÛË ÙˆÓ ÚÔ·Ó·ÊÂÚı¤ÓÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘. ∆· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ı· Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È Î·Ï¿ ۯ‰ȷṲ̂ӷ, Ó· ηıÔ‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ÛˆÛÙ¿ Î·È Ó· ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ì ·ÍÈfiÈÛÙÔ ÙÚfiÔ ·fi ·ÚΛ˜ Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎÔ‡˜ ÂÈÌÔÚʈ٤˜, ÒÛÙ ӷ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÙÔ˘ ıÂÛÌÔ‡ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ·. √È ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ ̤ÚÔ˜ ÂÓfi˜ Â˘Ú¤Ô˜ Ê¿ÛÌ·ÙÔ˜ ¢ηÈÚÈÒÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢ Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜(Day, 1999: 328). ™’ ·˘Ùfi ÙÔ Ê¿ÛÌ· ı· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÌÂÚÈÏËÊıÔ‡Ó Î·È ÔÈ ÂÈÌÔÚÊÒÛÂȘ Ì·ÎÚ¿˜ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜, ÔÈ Ôԛ˜ ı· ‰ÒÛÔ˘Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Û οıÂ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ· Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÂÈ Û ·ÓÒÙÂÚ· ›‰· ·Ó¿Ù˘Í˘. ™ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙˆÓ ÁÚ‹ÁÔÚˆÓ Ï‡ÛˆÓ, ÙˆÓ ·˘ÙÔÌ·ÙÈÛÌÒÓ Î·È ÙˆÓ «˘ÚÔÛ‚ÂÛÙÈÎÒÓ» ·ÚÂÌ‚¿ÛÂˆÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË ÂÈÌÔÚÊÒÛÂˆÓ Ô˘ ··ÈÙÔ‡Ó ¯ÚfiÓÔ, ‰¤ÛÌ¢ÛË Î·È ÚÔÛ¿ıÂÈ·. ∂Í¿ÏÏÔ˘, ÔÈ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ ·ÏÏ·ÁÒÓ Û ‚·ı‡ÙÂÚ· ›‰· (‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛ˘ ·ÓÙÈÏ‹„ˆÓ, ÛÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ·ÍÈÒÓ) ÚÔ¸Ôı¤ÙÔ˘Ó ¯ÚfiÓÔ Î·È ·›ÛıËÌ· Û˘Ó¢ı‡Ó˘ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ï‹„˘ ·ÔÊ¿ÛˆÓ. ™‡Ìʈӷ Ì ۯÂÙÈΤ˜ ¤Ú¢Ó˜ ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙË ÁÂÓÈ΋ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·, ˆ˜ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÎÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ·ÏÒ˜ Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ Û οÔÈ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÌÈÎÚ‹˜ ‹ ÌÂÁ¿Ï˘ ‰È¿ÚÎÂÈ·˜Ø Ë ÂÈÌfiÚʈÛË Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È ·ÓÙÈÏËÙ‹ ˆ˜ ·Ó·fiÛ·ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ‰È·ÚÎÔ‡˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ (Day, 2003: 445–447, ºÒÎÈ·ÏË Î·È ∫·˝Ï·,
98
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·
2005:140–142), Ë ÔÔ›· Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ Ù˘ Ú¤ÂÈ Ó· Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·Ó¿Ù˘Í˘ Î·È ·ÏÏ·Á‹˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘. Ÿˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙËÓ ·fiÊ·ÛË Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ™˘Ófi‰Ô˘ ÙˆÓ ∂·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÒÓ ∂ÓÒÛÂˆÓ (7–12–1994, ÛÙÔÓ Day, fi..: 445), ÔÈ ÛÙ·ÙÈΤ˜ ‹ ÁÚ·ÌÌÈΤ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÁÈ· ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË Î·È ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ –fiˆ˜ Î·È ÔÈ ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÓÙÈηٷÛÙ·ıÔ‡Ó ·fi ÌÈ· ÔÏÈÛÙÈ΋ ηٷÓfiËÛË ÙÔ˘ ÂÛˆÙÂÚÈÎÔ‡ Û˘Û¯ÂÙÈÛÌÔ‡ ÌÂٷ͇ Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ Î·È Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. µ¤‚·È·, Ë Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÂÈ‚ÏËı›, ÁÈ·Ù› Â›Ó·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ô˘ ·˘ÙԂԇψ˜ Û˘Ó·ÈÓ› Û’ ·˘Ù‹Ó Î·È ‰ÂÓ ÙËÓ ˘Ê›ÛÙ·Ù·È ·ıËÙÈο (Day, fi..: 219). ø˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘, ÌfiÓÔ ·Ó Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·ÔÊ·Û›ÛÂÈ Ó· ‰ÂÛÌ¢Ù› Û ÌÈ· ÔÚ›· ·ÏÏ·ÁÒÓ, ·˘Ù¤˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘Ì‚Ô‡Ó. √ οı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÌÔÚ› Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜. ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ÙÔÓ ‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ì ӷ Á›ÓÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚÔ˜ Ì ÙÔÓ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÙÚfiÔ. ¢È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ› Ù‡ÔÈ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Î·Ù¿ÏÏËÏÔÈ ÁÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ‹ Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ Î·È Ù˘ ηÚȤڷ˜ ÙÔ˘ (Calderhead, 1993: 14). ™Â οı ÂÚ›ÙˆÛË, Ù· ÂÈÌÔÚʈÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ú¤ÂÈ Ó· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÌÈ· Ì·ıËÛȷ΋ ÂÌÂÈÚ›· Ô˘ Ó· ¤¯ÂÈ ÓfiËÌ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜. ∫Ï›ÓÔÓÙ·˜, ÂÈÛËÌ·›ÓÔ˘Ì fiÙÈ Ë ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ οı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ÁÈ· Ó· Â›Ó·È ·ÏËıÈÓ‹, Ú¤ÂÈ Ó· ¤¯ÂÈ ‰È¿ÚÎÂÈ· (Maurice Î.¿., 1995: 15). ŸÏÔÈ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ó· ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·È ·fi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Ù· Ù˘Èο Î·È Ù· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÚÔÛfiÓÙ· Ó· ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó, Ô˘ ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó, Ô˘ ¯·›ÚÔÓÙ·È Ó· ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó Î·È Ô˘ ÂÈı˘ÌÔ‡Ó Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο.
99
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞ 1[1] ∞Ó‰Ú¤Ô˘, ∞. (1997). ¢ÈÂıÓ›˜ Ù¿ÛÂȘ Û˘Ó¯ԇ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∏ ÂÚ›ÙˆÛË ÙˆÓ
¯ˆÚÒÓ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘ Î·È Ù˘ ∂∑∂™ ÙÔ˘ ∂√Ã. ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋ ∫ÔÈÓfiÙËÙ·, 44, 40-43. 1[2] ∞Ú¯ÔÓÙ¿ÎË, ∑. Î·È ºÈÏ›Ô˘, ¢. (2003). µÈˆÌ·ÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ ÁÈ· ÂÌ„‡¯ˆÛË ÔÌ¿‰ˆÓ „˘¯ÔıÂڷ›·˜, ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÂÚÁ·Û›·˜, Âη›‰Â˘Û˘. ∞ı‹Ó·: ∫·ÛÙ·ÓÈÒÙ˘. 1[3] µ·Ï¿Î·˜, °. (¯.¯.). ∂Î·È‰Â˘ÙÈο ̤۷ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜. ™ÙÔ ∂.∫∂.¶π™., ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘Ù¤˜ ıˆÚËÙÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘, ÙfiÌ. πππ. 1[4] µ·ÛÈÏ›Ԣ, °. (1987). √ ¿ÓıÚˆÔ˜ ˆ˜ Û‡ÛÙËÌ·: ªÈ· ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÁÈ· ÙÔÓ ·È‰Ô„˘¯›·ÙÚÔ. ™ÙÔ °. ∆ÛÈ¿ÓÙ˘ Î·È ™. ª·ÓˆÏfiÔ˘ÏÔ˜ (ÂÈÌ.), ™‡Á¯ÚÔÓ· ı¤Ì·Ù· ¶·È‰Ô„˘¯È·ÙÚÈ΋˜, ÙfiÌ. ∞ã. ∞ı‹Ó·: ∫·ÛÙ·ÓÈÒÙ˘. 1[5] µÂÚÁ›‰Ë˜, ¢. (1989). ∂ÈÌfiÚʈÛË ÂÓËϛΈÓ: ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ. ™ÙÔ ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋ ∂Á΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ· - §ÂÍÈÎfi, ÙfiÌ. 4. ∞ı‹Ó·: ∂ÏÏËÓÈο °Ú¿ÌÌ·Ù·. 1[6] µÂÚÁ›‰Ë˜, ¢. (1993). ¡ÂÔÊÈÏÂχıÂÚË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ·ã̤ÚÔ˜. ™‡Á¯ÚÔÓË ∂η›‰Â˘ÛË, 69, 43-49. 1[7] µÂÚÁ›‰Ë˜, ¢. (1995). ∞fi ÙȘ ™¯ÔϤ˜ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘ ÛÙ· ¶ÂÚÈÊÂÚÂȷο ∂ÈÌÔÚʈÙÈο ∫¤ÓÙÚ·: ∫ÚÈÙÈ΋ ÂÈÛÎfiËÛË Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ™ÙÔ ∞. ∫·˙·Ì›·˜ Î·È ª. ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÏÏËÓÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË: ¶ÚÔÔÙÈΤ˜ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛ˘ Î·È ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡. ∞ı‹Ó·: ™Â›ÚÈÔ˜. 1[8] µÂÚÁ›‰Ë˜, ¢. (1998). ¶ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋ ∫ÔÈÓfiÙËÙ·, 45, 38-41. 1[9] µÂÚÁ›‰Ë˜, ¢. (1999). ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ‰fiÌËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓËϛΈÓ. ™ÙÔ ∂.∞.¶., ™¯Â‰È·ÛÌfi˜, ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ, ÙfiÌ. °ã, 11-61. ¶¿ÙÚ·: ∂.∞.¶. 1[10] µÚ·ÙÛ¿Ï˘, ∫. (2005) (ÂÈÌ.-ÂÈÛ.). ∫›ÌÂÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ∞ÙÚ·fi˜. 1[11] °È·ÓÓ·ÎÔÔ‡ÏÔ˘, ∂. (¯.¯.). ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÂÓfiÙËÙ·˜. ™ÙÔ ∂.∫∂.¶π™., ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘Ù¤˜ ıˆÚËÙÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘, ÙfiÌ. πππ. 1[12] ¢·Ì·Ó¿Î˘, ª. Î·È ∞Ó·ÛÙ·ÛÈ¿‰Ë˜, ¶. (2005). ¢È¿ ‚›Ô˘ Âη›‰Â˘ÛË ·fi ·fiÛÙ·ÛË. ∞Ó¿Ù˘ÍË ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ (e-learning) ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÔÌÔÁÂÓÒÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[13] ¢Â‰Ô‡ÏË, ª. (1998). ∏ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ŒÓ· ÚfiÁÚ·ÌÌ· ‚Ȉ̷ÙÈ΋˜ – ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜. ∞‰ËÌÔÛ›Â˘ÙË ‰È‰·ÎÙÔÚÈ΋ ‰È·ÙÚÈ‚‹ – ºÈÏÔÛÔÊÈ΋ ™¯ÔÏ‹ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ, ∆Ì‹Ì· º.¶.æ. 1[14] ¢Â‰Ô‡ÏË, ª. (2005). ¶ÂÈÚ·Ì·ÙÈ΋ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘ ÌÂıfi‰Ô˘ project ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[15] ¢.√.∂. – ¶.√.∂.¢. (2001). 14Ô ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi ™˘Ó¤‰ÚÈÔ Ì ı¤Ì·: ªfiÚʈÛË – ÂÈÌfiÚʈÛË – ÌÂÙÂη›‰Â˘ÛË – ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¤˜ ÛÔ˘‰¤˜ (ÂÈÌ. ¡. ∆˙·‚¿Ú·˜). ∞ı‹Ó·: ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎfi µ‹Ì· ¢.√.∂. 1[16] ∫·˙·Ì›·˜, ∞., ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘, ª. Î·È ∫Ï¿‰Ë˜, ¢. (1995). ¶ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ› Á‡Úˆ ·fi ÙË ‚·ÛÈ΋ ηٿÚÙÈÛË ÙÔ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ Ù˘ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. ™ÙÔ ∞. ∫·˙·Ì›·˜ Î·È ª. ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÏÏËÓÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË: ¶ÚÔÔÙÈΤ˜ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛ˘ Î·È ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡. ∞ı‹Ó·: ™Â›ÚÈÔ˜. 1[17] ∫·Î·Ó¿, ¢. Î·È ªËÙÛÈÔ‡ÏË, µ. (2001). ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ Î·È ·Î·‰ËÌ·˚΋˜ ·Ó·‚¿ıÌÈÛ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ÙÔ˘ ¶.∆.¡. ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜: ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË
100
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
ÂÚ·Á̤ӈÓ. ™ÙÔ ∫.¶. ÿÚ˘, N.B. ¶ÂÙÚÔ˘Ï¿Î˘ Î·È ™. ¡ÈÎfi‰ËÌÔ˜ (ÂÈÌ.), ¶Ú·ÎÙÈο £ã ¢ÈÂıÓÔ‡˜ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ ™˘Ó‰ڛԢ Ì ı¤Ì·: ™˘Ó¯È˙fiÌÂÓË Âη›‰Â˘ÛË Î·È ‰È¿ ‚›Ô˘ Ì¿ıËÛË: ¢ÈÂıÓ‹˜ ÂÌÂÈÚ›· Î·È ÂÏÏËÓÈ΋ ÚÔÔÙÈ΋. ∞ı‹Ó·: ∞ÙÚ·fi˜. 1[18] ∫·Ú·Ï‹˜, £. (2005). ∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ¿ÓÂÚÁˆÓ ·È‰·ÁˆÁÒÓ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Û˘Ó¯È˙fiÌÂÓ˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘ ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1994-2004. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ÙÌ‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[19] ∫·Ù·‚¿ÙË, ∂. Î·È ∆ÛÂÚÂÁÎÔ‡ÓË, ∞. (2005). √È ·Ó¿ÁΘ ÁÈ· ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ‰È¢ı˘ÓÙÒÓ ÛÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[20] ∫∂.ª∂.∆∂. (2001). √È ı¤ÛÂȘ Ù˘ √§ª∂ ÁÈ· ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË. ∆È „‹ÊÈÛ·Ó Ù· Û˘Ó¤‰ÚÈ· Ù˘ √§ª∂ ÁÈ· Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù· (ÂÈÌ. ¶. ÷ڷ̋˜). ∞ı‹Ó·: ∫∂.ª∂.∆∂. 1[21] ∫fiÎÎÔ˜, ∞. (2001). ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ·fi ·fiÛÙ·ÛË. ∂ÈÌÔÚʈÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· Ù· ̤ÏË ÙÔ˘ Û˘ÓÂÚÁ·˙fiÌÂÓÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÚÔÛˆÈÎÔ‡. ¶¿ÙÚ·: ∂ÏÏËÓÈÎfi ∞ÓÔÈÎÙfi ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ. 1[22] ∫fiÎÎÔ˜, ∞. (2005). ∂η›‰Â˘ÛË ÂÓËϛΈÓ. ∞ÓȯÓ‡ÔÓÙ·˜ ÙÔ Â‰›Ô. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[23] ∫ÔÓÙ¿ÎÔ˜, ∞., ∑ԇ΢, ¡., ∆Û›Ó·˜, ∂. Î·È ª¿Ì·Ï˘, £. (2003). ∂ÈÌfiÚʈÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ: ªÔ¯Ïfi˜ ¯·Ì¤ÓˆÓ ¢ηÈÚÈÒÓ ÁÈ· ÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÂÏÏËÓÈÎfi Û¯ÔÏ›Ô. ™ÙÔ ¶. ºÒÎÈ·ÏË, µ. ∆ÚÈ¿Ú¯Ë-Herrmann Î·È ª. ∫·˝Ï· (ÂÈÌ.), £ÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Î·È ÌÂÙÂη›‰Â˘Û˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ƒfi‰Ô˜: ∞η‰ËÌ›· Lillingen ªÔÓ¿¯Ô˘, ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ∞ÈÁ·›Ô˘. 1[24] ∫ÔÚÔÌËÏ¿˜, ™. (1992). ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈο Î·È ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ Û˘Ì‚Ô‡ÏˆÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. ™‡Á¯ÚÔÓË ∂η›‰Â˘ÛË, 69-74. 1[25] ∫ÔÛÛ˘‚¿ÎË, º. (2005). √ÏÈÛÙÈ΋ ıÂÌ·ÙÔÎÂÓÙÚÈ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ: ¶Ú·ÎÙÈΤ˜ Î·È fiÚÈ·. ™ÙÔ ∫. µÚ·ÙÛ¿Ï˘ (ÂÈÌ.), ∫›ÌÂÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ∞ÙÚ·fi˜. 1[26] ∫ÔÛÌ›‰Ô˘, X. (1989). ∏ ÂÓÂÚÁfi˜ ¤Ú¢ӷ: °È· ÌÈ· ÁÓ‹ÛÈ· ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙÈ΋ ·È‰Â›·. ™‡Á¯ÚÔÓË ∂η›‰Â˘ÛË, 48, 22-33. 1[27] ∫ÔÛÌfiÔ˘ÏÔ˜, ∞. (1983). ™¯ÂÛÈÔ‰˘Ó·ÌÈ΋. ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋ ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘. ∞ı‹Ó·. 1[28] ∫Ô˘Ï·˝‰Ë˜, µ. Î·È ¢ËÌfiÔ˘ÏÔ˜, ∫. (2005). ∆· Û¯ÔÏ›· Î·È Ù· ¿Ù˘· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ȉڇ̷ٷ ˆ˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ· Ì¿ıËÛ˘ ÙˆÓ Ê˘ÛÈÎÒÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ: ¶ÚÔ˜ ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ ÁÈ· ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó Ê˘ÛÈΤ˜ ÂÈÛً̘. ™ÙÔ ∫. µÚ·ÙÛ¿Ï˘ (ÂÈÌ.), ∫›ÌÂÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ∞ÙÚ·fi˜. 1[29] ∫ÚÔ˘ÛÙ·Ï¿Î˘, °. (1995). ¢È··È‰·ÁÒÁËÛË. ¶ÔÚ›· ˙ˆ‹˜, ıˆڛ· Î·È Ú¿ÍË Ù˘ ·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ·ÓıÚÒÔ˘. ∞ı‹Ó·. 1[30] ∫ˆÛٛη, π. (2004). ∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ¢ÈÂÚ‡ÓËÛË ·fi„ÂˆÓ Î·È ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÛÙÂϯÒÓ Âη›‰Â˘Û˘. £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: ∞ÊÔ› ∫˘ÚȷΛ‰Ë. 1[31] §·ÌÚ¿ÎË-¶·Á·ÓÔ‡, ∞. (1992). ∏ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ηٿÚÙÈÛË ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ Ù˘ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. ∏ÌÂÚ›‰· ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘. ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋ ¶·È‰Â›·, 24, 5-13. 1[32] ª·ÎÚ˘ÓÈÒÙË, ¢. (1994). ∏ ˘fi ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢ÛË Û¯ÔÏÈ΋ Ù¿ÍË. ™ÙÔ π. ™ÔÏÔÌÒÓ Î·È °. ∫Ô˘˙¤ÏË (ÂÈÌ.), ¶ÂÈı·Ú¯›· Î·È ÁÓÒÛË. ∞ı‹Ó·: ∂Ù·ÈÚ›· ªÂϤÙ˘ ÙˆÓ ∂ÈÛÙËÌÒÓ ÙÔ˘ ∞ÓıÚÒÔ˘. 1[33] ª¿ÚÎÔ˘, °. (1996). ∏ ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜. ∏ ‰È·‰Èηۛ· ‰ÈÂıÓÔÔ›ËÛ˘ Î·È Ë ·Ó·ÁηÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘. ∞ı‹Ó·: À¶.∂.¶.£., °ÂÓÈ΋ °Ú·ÌÌ·Ù›· §·˚-
101
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
΋˜ ∂ÈÌfiÚʈÛ˘. 1[34] ª·ÚÌ·ÚÈÓfi˜, π. (2000). ∆Ô Û¯ÔÏÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ·. ∞ı‹Ó·. 1[35] ª·ÚÌ·ÚÈÓfi˜, π. (2005). ÀfiÌÓËÌ· ÚÔ˜ ÙÔ À¶.∂.¶.£. ∆Ú›ÔÏË. 1[36] ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏. (1995). ™ÙÔ¯·ÛÙÈÎÔÎÚÈÙÈÎfi˜ ‰¿ÛηÏÔ˜: ∞›ÙËÌ· ÙÔ˘ ηÈÚÔ‡ Ì·˜. ™ÙÔ ∞. ∫·˙·Ì›·˜ Î·È ª. ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÏÏËÓÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË: ¶ÚÔÔÙÈΤ˜ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛ˘ Î·È ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡. ∞ı‹Ó·: ™Â›ÚÈÔ˜. 1[37] ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏. (1996). £ÂˆÚ›· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∏ ÚÔÛˆÈ΋ ıˆڛ· ˆ˜ Ï·›ÛÈÔ ÛÙÔ¯·ÛÙÈÎÔÎÚÈÙÈ΋˜ ·Ó¿Ï˘Û˘. ∞ı‹Ó·: ™˘ÌÌÂÙÚ›·. 1[38] ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏. (1998). ™ÙÚ·ÙËÁÈΤ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∞ı‹Ó·: Gutenberg. 1[39] ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏. (2002). ∏ ‰È·ıÂÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÁÓÒÛË. ∞ı‹Ó·: °ÚËÁfiÚ˘. 1[40] ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜, °. (1986). ∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ: √È ÌÔÚʤ˜ Ù˘ Î·È ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈÎfi ÙÔ˘˜ Ï·›ÛÈÔ. ™ÙÔ £. °ÎfiÙÔ‚Ô˜, °. ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜ Î·È ¶. ¶··ÎˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, ∫ÚÈÙÈ΋ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú¿ÍË. ∞ı‹Ó·: ™‡Á¯ÚÔÓË ∂η›‰Â˘ÛË. 1[41] ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜, °. (1989). ∂ÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ: ∆Ô ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ¶·È‰Â›·˜ Î·È Ë ÔÌ¿‰· ÂÚÁ·Û›·˜. ™‡Á¯ÚÔÓË ∂η›‰Â˘ÛË, 46. 1[42] ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜, °. (1996). ™¯¤‰ÈÔ ÚfiÙ·Û˘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ™‡Á¯ÚÔÓË ∂η›‰Â˘ÛË, 89, 19-26. 1[43] ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜, °. (¯.¯.). ∂Î·È‰Â˘ÙÈΤ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ ÛÙÔ ıÂÌ·ÙÈÎfi ‰›Ô «¶·È‰·ÁˆÁÈο ·ÁÁ¤ÏÌ·Ù·». ™ÙÔ ∂.∫∂.¶π™., ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘Ù¤˜ ıˆÚËÙÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘. 1[44] ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜, °. (¯.¯.). ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÛÙÔ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ∞·Û¯fiÏËÛ˘ Î·È ∫ÔÈÓˆÓÈ΋˜ ¶ÚÔÛÙ·Û›·˜. ™ÙÔ ∂.∫∂.¶π™., ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘Ù¤˜ ıˆÚËÙÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘, ÙfiÌÔ˜ πππ. 1[45] ªÈ¯·Ï·ÎÔÔ‡ÏÔ˘, ° (2005). ∏ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÛÙ· ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈο ·fi ÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô Û ÌÈÎÚÔ-‰È‰·Ûηϛ·. ™ÙÔ ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[46] ªÔÓÈ¿˜, ¡. Î·È ¶··ÁÈ·ÓÔÔ‡ÏÔ˘, ∞. (¯.¯.). √È Ù¿ÛÂȘ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ™ËÌÂÈÒÛÂȘ ÙÔ˘ ¶.π. 1[47] ª·Á¿Î˘, °. (ÂÈÌ.) (2000). ¶ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[48] ª·Á¿Î˘, °. (2005). ¶ÚÔ˜ ·Ó·˙‹ÙËÛË Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. √ ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ «ÎÚÈÙÈÎÔ‡ Ê›ÏÔ˘» Î·È ÙÔ˘ «‰È¢ÎÔÏ˘ÓÙ‹» ÛÙȘ ÂÈÛً̘. ™ÙÔ ∫. µÚ·ÙÛ¿Ï˘ (ÂÈÌ.), ∫›ÌÂÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ∞ÙÚ·fi˜. 1[49] ª·Á¿Î˘, ° Î·È ª·Ï¿Ûη, °. (2000). ¢ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙˆÓ Î·ÈÓÔÙfiÌˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·˜ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘ 2Ô˘ ∫ÔÈÓÔÙÈÎÔ‡ ¶Ï·ÈÛ›Ô˘ ™Ù‹ÚÈ͢. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ¶ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[50] ª·Á¿Î˘, °. (2005). ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ.
102
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
1[51] ª·ÙÛÔ‡Ù·, ¶··ÁÈ·ÓÓ›‰Ô˘ (2006). ¢ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙˆÓ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÓËÈ·ÁˆÁÒÓ. ∂ÈıÂÒÚËÛË ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ £ÂÌ¿ÙˆÓ, 11. 1[52] ¡·˘Ú›‰Ë˜, ∫., ¢Ú·ÁÒÓ·, £., ªÈÏÈ·Ú›ÓÈ, ª. Î·È ∆ÛÈ¿ÓÙ˘, π. (1990). æ˘¯ÔÎÔÈÓˆÓÈ΋ ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ¶·ÚÔ˘Û›·ÛË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ∞Ó·ÎÔÈÓÒıËΠÛÙÔ 2Ô ™˘Ó¤‰ÚÈÔ æ˘¯ÔÏÔÁÈ΋˜ ŒÚ¢ӷ˜, ƒ¤ı˘ÌÓÔ. 1[53] •ˆ¯¤ÏÏ˘, ¶. (2003). ∏ ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ: ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ÂÌÂÈڛ˜. ™ÙÔ ¶. ºÒÎÈ·ÏË, µ. ∆ÚÈ¿Ú¯Ë-Herrmann Î·È ª. ∫·˝Ï· (ÂÈÌ.), £ÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Î·È ÌÂÙÂη›‰Â˘Û˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ƒfi‰Ô˜: ∞η‰ËÌ›· Lillingen ªÔÓ¿¯Ô˘, ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ∞ÈÁ·›Ô˘. 1[54] •ˆ¯¤ÏÏ˘, ¶. (1990). ∆Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ ˆ˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi˜ ÚfiÏÔ˜. £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: ∞ÊÔ› ∫˘ÚȷΛ‰Ë. 1[55] •ˆ¯¤ÏÏ˘, ¶. Î·È ¶··Ó·Ô‡Ì, ∑. (2000). ∏ ÂÓ‰ÔÛ¯ÔÏÈ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∂ÏÏËÓÈΤ˜ ÂÌÂÈڛ˜ 1997-2000. £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: Action ∞.∂. 1[56] ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (∆Ì‹Ì· ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘-∂ÈÌfiÚʈÛ˘) (2006). ™¯¤‰ÈÔ ÚfiÙ·Û˘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·. 1[57] ¶··‰¿Î˘, ™. Î·È ºÚ·ÁÎÔ‡Ï˘, π. (2005). ¢ÈÂÚ‡ÓËÛË ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Î·È ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ·ÚÔ¯‹ ÂÍ ·ÔÛÙ¿Ûˆ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Û ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋˜ Ì¿ıËÛ˘ (e-learning). ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[58] ¶··Ó‰Ú¤Ô˘, ∞. (2001). ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∞ı‹Ó·: °ÚËÁfiÚ˘. 1[59] ¶··ÎˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, £. Î·È ¢ÂÏÏ·ÛÔ‡‰·˜, §. (1995). ∂ÓËÌÂÚˆÙÈ΋ ÂÈÛ‹ÁËÛË ÁÈ· ÙÔ ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ·: ∂ÈÌfiÚʈÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Û ̷ıËÙ¤˜ Ô˘ ηٿÁÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ¶fiÓÙÔ. ™ÙÔ £. ¶··ÎˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î·È §. ¢ÂÏÏ·ÛÔ‡‰·˜ (ÂÈÌ.), ∏ ‰È‰·Ûηϛ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Û ̷ıËÙ¤˜ Ô˘ ηٿÁÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ¶fiÓÙÔ. ¶ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ – ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· – ÚÔÙ¿ÛÂȘ – Ú·ÎÙÈο ÛÂÌÈÓ¿ÚÈ·. ∞ı‹Ó·: √.∂.¢.µ. 1[60] ¶·ÙÔ‡Ó·, ∞., ™ÙÂÏÏ¿ÎÔ˘, µ., ∫Ô˘ÙÔ‡˙˘, ª., µÂÚ¤‚Ë, ∞. Î·È £ˆÌ·‰¿ÎË, ∂. (2005). ∆· Ì·ı‹Ì·Ù· ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ÛÙ· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÔ˘‰ÒÓ Î·È Ô ‰È·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ∞™∂¶: ∂Ӊ›ÍÂȘ ÁÈ· ÙȘ ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[61] ™·Îο˜, ¢. (1994). ∏ Û˘Ó¿ÓÙËÛË Ù˘ ‰È·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ Ì ÙÔÓ ÂÏÏ·‰ÈÎfi ¯ÒÚÔ. ™ÙÔ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂Ù·ÈÚ›· æ˘¯È΋˜ ÀÁÈÂÈÓ‹˜ Î·È ¡Â˘ÚÔ„˘¯È·ÙÚÈ΋˜ ÙÔ˘ ¶·È‰ÈÔ‡ (ÂÈÌ.), ¢È·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋. ∞ı‹Ó·: ∂ÏÏËÓÈο °Ú¿ÌÌ·Ù·. 1[62] ™ÔÏÔÌÒÓ, π. (2000). «∆Ô ÎÏÂÈÛÙfi Û¯ÔÏÂ›Ô ¤¯ÂÈ Âı¿ÓÂÈ;» ¶ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Âη›‰Â˘Û˘ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ¶ÚÔ·ÈÚÂÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[63] ™·˝Ù˘, Ã. Î·È °Ô˘ÚÓ·ÚfiÔ˘ÏÔ˜, °. (2001). ∏ ·Ó·ÁηÈfiÙËÙ· ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌÔ‡ ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ ÛÙÂϯÒÓ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË. ¡¤· ¶·È‰Â›·, 99, 75-90. 1[64] ∆˙·‚¿Ú·, ¢. Î·È µÂÚÁ›‰Ë˜, ¢. (2005). ∏ ‰È·Ú΋˜ ·Ó·ı¤ÛÌÈÛË Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˆ˜ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÚfiÙ·ÁÌ·. ∏ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ª∂§π¡∞. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ.
103
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[65] ∆ÚÈÏÈ·Ófi˜, £ (1992, 2004). ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›· Ù˘ Û‡Á¯ÚÔÓ˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∞ı‹Ó·. 1[66] ∆Û¿ÊÔ˜, µ. Î·È ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, ∂. (2000). ∏ ·ÍÈÔÔ›ËÛË Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜-‰Ú¿Û˘ ÛÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ™‡Á¯ÚÔÓË ∂η›‰Â˘ÛË, 114, 67-74. 1[67] ∆ÛÂÙۛϷ˜, π. (2006). ∫·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎÒÓ ·Ó·ÁÎÒÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Û¯Â‰È·ÛÌfi˜ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÂÈÌfiÚʈÛ˘: ∏ ÌÂϤÙË ÂÚ›ÙˆÛ˘ Ì›·˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ Ì ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ D.I.O.N. ¢Èψ̷ÙÈ΋ ÂÚÁ·Û›·. ¶¿ÙÚ·: ∂.∞.¶. 1[68] ∆ÛÈ¿ÓÙ˘, π., ¡·˘Ú›‰Ë˜, ∫., Chancerel, J., ™ÈËÙ¿ÓÔ˘, ∞. Î·È ™fiÏÌ·Ó, ª. (1984). ∂ÌÂÈڛ˜ Î·È ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ·fi ¤Ó· ÚfiÁÚ·ÌÌ· ¢·ÈÛıËÙÔÔ›ËÛ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û ı¤Ì·Ù· „˘¯ÔÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ˘Á›·˜ ÙÔ˘ ·È‰ÈÔ‡. ∞Ó·ÎÔ›ÓˆÛË ÛÙÔ ¢ÈÂıÓ¤˜ ™˘ÌfiÛÈÔ ∞ÁˆÁ‹˜ ÀÁ›·˜ ÁÈ· ¡¤Ô˘˜, √ÎÙÒ‚ÚÈÔ˜ 1994, ∞ı‹Ó·. 1[69] À¶.∂.¶.£. – ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (2000). 1997-2000: ∆Ô ¤ÚÁÔ ÌÈ·˜ ÙÚÈÂÙ›·˜. ∞ı‹Ó·. 1[70] À¶.∂.¶.£. – ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (2004). ∞ÔÏÔÁÈÛÌfi˜ 2000-2004. ∞ı‹Ó·. 1[71] ºÒÎÈ·ÏË, ¶., ∆ÚÈ¿Ú¯Ë-Herrmann, µ. Î·È ∫·˝Ï·, ª (ÂÈÌ.) (2003). £ÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Î·È ÌÂÙÂη›‰Â˘Û˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ƒfi‰Ô˜: ∞η‰ËÌ›· Lillingen ªÔÓ¿¯Ô˘, ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ∞ÈÁ·›Ô˘. 1[72] ºÒÎÈ·ÏË, ¶. Î·È ∫·˝Ï·, ª. (2005). ∑‹ÙËÛË Î·È ÚÔÛÊÔÚ¿ ÂÈÌfiÚʈÛ˘: ∏ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ˆ˜ ÛÙfi¯Ô˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ™ÙÔ ∫. µÚ·ÙÛ¿Ï˘ (ÂÈÌ.), ∫›ÌÂÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ∞ÙÚ·fi˜. 1[73] ÷ڷϿÌÔ˘˜, ∏. Î·È ªÈ¯·ËÏ›‰Ô˘, ∞. (2001). ∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ¢ËÌÔÙÈ΋˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ÛÙËÓ ∫‡ÚÔ. ¶Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ˜ Î·È ÚÔÔÙÈΤ˜. ™ÙÔ ¢.√.∂. – ¶.√.∂.¢., 14Ô ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi ™˘Ó¤‰ÚÈÔ Ì ı¤Ì·: ªfiÚʈÛË – ÂÈÌfiÚʈÛË – ÌÂÙÂη›‰Â˘ÛË – ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î¤˜ ÛÔ˘‰¤˜ (ÂÈÌ. ¡. ∆˙·‚¿Ú·˜). ∞ı‹Ó·: ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎfi µ‹Ì· ¢.√.∂. 1[74] ÷ڷ̋˜, ¶. Î·È ∫ÔÙÛÈÊ¿Î˘, £. (2005). ¶ÔÏÈÙÈΤ˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ 1992-2004: ∞͛˜, ÛÎÔÔ›, ÚÔÙ¿ÁÌ·Ù·. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ªÔÓ¿‰· ªÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ∂η›‰Â˘Û˘, ∆Ô̤·˜ °¢∞, ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi ∆Ì‹Ì· ¡ËÈ·ÁˆÁÒÓ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶·ÙÚÒÓ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[75] ÷ۿ˘, ¢. (2000). ™¯Â‰È·ÛÌfi˜, ÔÚÁ¿ÓˆÛË, ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[76] ÷Ù˙Ë·Ó·ÁÈÒÙÔ˘, ¶. (2001). ∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∑ËÙ‹Ì·Ù· ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘, ۯ‰ȷÛÌÔ‡ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∞ı‹Ó·: ∆˘ˆı‹Ùˆ – °. ¢·Ú‰·Ófi˜. 1[77] Abercrombie, M. (1986). ¢ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ· Î·È Ì¿ıËÛË. ∏ ·Ó·ÙÔÌ›· Ù˘ ÛΤ„˘ (ÌÙÊÚ. ∂. ª·Î·Ï¿ÎË Î·È ¶. Ã. ºÚ¿ÁÎÔ˜). ∞ı‹Ó·: Gutenberg. 1[78] Brinkman, G. (1996). H Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ: ∆¿ÛÂȘ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋ ∂ÈıÂÒÚËÛË, 24, 27-37. 1[79] Carr, W. & Kemmis, S. (1986, 1997). °È· ÌÈ· ÎÚÈÙÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ıˆڛ·. ∂η›‰Â˘ÛË, ÁÓÒÛË Î·È ¤Ú¢ӷ ‰Ú¿Û˘ (ÌÙÊÚ. ∞. §·ÌÚ¿ÎË-¶·Á·ÓÔ‡, ∂. ªËÏÈÎÔ‡ Î·È ∫. ƒÔ‰È¿‰Ô˘-∞ÏÌ¿ÓË). ∞ı‹Ó·: ∫Ò‰Èη˜. 1[80] Cifali, M. & Imbert, F. (1998, 2005). O Freud Î·È Ë ·È‰·ÁˆÁÈ΋ (ÌÙÊÚ. Î·È ÚfiÏÔÁÔ˜ µ. ¶·‡ÏÔ˘). ∞ı‹Ó·: ∆˘ˆı‹Ùˆ – °. ¢·Ú‰·Ófi˜. 1[81] Clark, Chr. (1995). √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ˆ˜ ۯ‰ȷÛÙ¤˜ ÛÙËÓ ·˘ÙÔηıÔ‰ËÁÔ‡ÌÂÓË Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÂͤÏÈÍË. ™ÙÔ ∞. Hargreaves & M. Fullan (ÂÈÌ.), ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ¶·Ù¿Î˘. 1[82] Day, Chr. (1999, 2003). ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. √È ÚÔÎÏ‹ÛÂȘ Ù˘ ‰È¿ ‚›Ô˘ Ì¿ıËÛ˘ (ÌÙÊÚ. ∞. µ·Î¿ÎË). ∞ı‹Ó·: ∆˘ˆı‹Ùˆ – °. ¢·Ú‰·Ófi˜.
104
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
1[83] Elliott, J. (2005). √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ˆ˜ ̤ÏÔ˜ ÌÈ·˜ ‰ÈÎÙ˘ˆÌ¤Ó˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Ì¿ıËÛ˘. ™ÙÔ °. ª·Á¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÈÌfiÚʈÛË Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[84] Frey, K. (1986). ∏ ̤ıÔ‰Ô˜ project (ÌÙÊÚ °. µ·Û‰¤ÎË). £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: ∫˘ÚȷΛ‰Ë˜. 1[85] Henry, C. & Kemmis, S. (1993). µ‹Ì· ‚‹Ì· ÚÔ˜ ÙËÓ ¤Ú¢ӷ ‰Ú¿Û˘. √‰ËÁfi˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ (ÌÙÊÚ. °. ª·Á¿Î˘ Î·È ∂. §··ıÈÒÙË). ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋ ∫ÔÈÓfiÙËÙ·, 23, 16-19. 1[86] Huber, G.L. (1996). ¶ÚfiÏÔÁÔ˜. ™ÙÔ ∏. ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, £ÂˆÚ›· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∏ ÚÔÛˆÈ΋ ıˆڛ· ˆ˜ Ï·›ÛÈÔ ÛÙÔ¯·ÛÙÈÎÔÎÚÈÙÈ΋˜ ·Ó¿Ï˘Û˘. ∞ı‹Ó·: ™˘ÌÌÂÙÚ›·. 1[87] Jackson, Ph. (1995). µÔËıÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ÂÍÂÏȯıÔ‡Ó. ™ÙÔ A. Hargreaves & M. Fullan (ÂÈÌ.), ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ¶·Ù¿Î˘. 1[88] Kolesnik, W. (1992). ∞ÓıÚˆÈÛÌfi˜ ‹ Ìȯ‚ÈÔÚÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË (ÌÙÊÚ. º. ∫Ôη‚¤Ù˘). £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: ¶·Ú·ÙËÚËÙ‹˜. 1[89] Noye, D. & Piveteau, J. (1997, 1998). ¶Ú·ÎÙÈÎfi˜ Ô‰ËÁfi˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘Ù‹ (ÌÙÊÚ. ∂Ï. ∑¤Ë). ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[90] Oberg, A. & Underwood, S. (1995). µÔËıÒÓÙ·˜ ÙËÓ ·˘ÙÔÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ™ÙÔ¯·ÛÌfi˜ Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›·. ™ÙÔ A. Hargreaves & ª. Fullan (ÂÈÌ.), ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ¶·Ù¿Î˘. 1[91] Postic, M. (1995). ∏ ÌÔÚʈÙÈ΋ Û¯¤ÛË (ÚfiÏÔÁÔ˜ ∞. ∫ÔÛÌfiÔ˘ÏÔ˜, ÌÙÊÚ. ¢.Ã. ∆Ô˘Ïԇ˜). ∞ı‹Ó·: Gutenberg. 1[92] Raymond, D., Butt, R. & Townsend, D. (1995). ¶Ï·›ÛÈ· ÁÈ· ÙËÓ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ: ™Î¤„ÂȘ Ô˘ ÁÂÓÓÈÔ‡ÓÙ·È ·fi ÈÛÙÔڛ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ™ÙÔ A. Hargreaves & M. Fullan (ÂÈÌ.), ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ¶·Ù¿Î˘. 1[93] Robertson, H.J. (1995). ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ë ‰›Î·ÈË ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ʇψÓ. ™ÙÔ A. Hargreaves & M. Fullan (ÂÈÌ.), ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ¶·Ù¿Î˘. 1[94] Rogers, A. (1996, 1998). ∏ Âη›‰Â˘ÛË ÂÓËÏ›ÎˆÓ (ÌÙÊÚ. ª. ¶··‰ÔÔ‡ÏÔ˘, ª. ∆fiÌÚÔ˘). ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[95] Rogers, C. (1970, 1991). √Ì¿‰Â˜ Û˘Ó¿ÓÙËÛ˘. ∞˘ÙÔÁÓˆÛ›· – „˘¯ÔÏÔÁ›· ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ – ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· (ÌÙÊÚ. ∞ı. ¡ÙÔ‡ÚÁ·). ∞ı‹Ó·: ¢›Ô‰Ô˜. 1[96] Thiessen, D. (1995). ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ·›ıÔ˘Û· ‰È‰·Ûηϛ·˜. ™ÙÔ A. Hargreaves & M. Fullan (ÂÈÌ.), ∏ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞ı‹Ó·: ¶·Ù¿Î˘. 1[97] Steinberg, D. (1994). ∏ Ô˘Û›· Ù˘ Û˘Ì‚Ô˘ÏÂ˘Ù‹˜ ÂÚÁ·Û›·˜. ™ÙÔ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂Ù·ÈÚ›· æ˘¯È΋˜ Î·È ¡Â˘ÚÔ„˘¯È·ÙÚÈ΋˜ ÙÔ˘ ¶·È‰ÈÔ‡ (ÂÈÌ.), ¢È·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋. ∞ı‹Ó·: ∂ÏÏËÓÈο °Ú¿ÌÌ·Ù·. 1[98] ºÚ¤ÈÚÂ, ¶. (1977). ¶ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ (ÌÙÊÚ. ™. ∆Û¿Ì˘, ÂÈÌ. ¡. ª·Ï‹˜). ∞ı‹Ó·: ∫·ÛÙ·ÓÈÒÙ˘. 1[99] Wetherell, M. (1996, 2004). ∆·˘ÙfiÙËÙ˜, ÔÌ¿‰Â˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù· (ÌÙÊÚ. ¡. ªÔ˙·Ù˙‹˜). ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[100] Willke, H. (1996). ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÛÙË Û˘ÛÙËÌÈ΋ ıˆڛ· (ÌÙÊÚ. ¡. §›‚Ô˜). ∞ı‹Ó·: ∫ÚÈÙÈ΋. µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞ •∂¡√°§ø™™∏ 1[101] Abbott, B., Gilbert, S., Lawson, R., Burt, C. & Woods, P. (1989). Towards anti-racist awareness: Confessions of some teacher convents. In P. Woods (ed), Working for teacher development. 1[102] Adair, J. (1983). Effective leadership. London: Pan Books. 1[103] Aitken, J.L. & Mildon, D.A. (1992). Teacher education & the developing teacher: The role of personal
105
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
knowledge. In M. Fullan & A. Hargreaves (eds), Teacher development and educational change. The Falmer Press. 1[104] Argyris, C. & SchÔn, D.A. (1974). Theory in practice: Increasing professional effectiveness. New York: Jossey-Bass. 1[105] Arnot, M. (1989). The challenge of equal opportunities: Personal and professional development
for secondary teachers. In P. Woods (ed), Working for teacher development. 1[106] Armstrong, P. (1991). A naturalistic model of in-service education and training. British Journal of
In-service Education and Training, 17, 51-62. 1[107] Atkinson, D. (1989). Humanistic approaches in the adult classroom: An affective reaction. ELT
Journal, 43-44, 268-273. 1[108] Bassey (1992). Creating education through research. British Educational Journal, 18, 1, 3-16. 1[109] Batten, M. (1993). The identification, development and sharing of professional craft knowledge. In C. Day, J. Calderhead & P. Denicolo (eds), Research on teacher thinking understanding
professional development. Falmer Press. 1[110] Barkley, S. & Cohn, R. (1999). Professional growth plans offer alternative to teacher checklists.
The School Administrator Web Edition, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www. aasa.org 1[111] Blackman, C.A. (1989). Issues in professional development: The continuing agenda. In M.C. Holly & C.S. Mcloughlin (eds), Perspectives on teacher professional development. Falmer Press. 1[112] Bolam, R. (1994). The impact of research on policy and practice in continuing professional development. British Journal of In-service Education, 20, 1, 35-46. 1[113] Bolam, R. (1979). Evaluating in-service education and training: A national perspective. British
Journal of Teacher Education, 5, 1-15. 1[114] Bowman, M. (1999). Using peers in teacher evaluation. The School Administrator Web Edition, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www. aasa.org 1[115] Brophy, J. (1983). Classroom organization and management. The Elementary School Journal, 83, 4, 265-285. 1[116] Brookfield, S. (1993). Through the lens of learning: How the visceral experience of learning reframes teaching. In D. Boud, R. Cohen & D. Walker (eds), Using experience for learning. The Society for Research into Higher Education and Open University Press. 1[117] Butt, R., Townsend, D. & Raymond, D. (1990). Bringing reform to life: Teachers’ stories and professional development. Cambridge Journal of Education, 20, 3, 255-263. 1[118] Calderhead, J. (1993). The contribution of research on teachers’ thinking to the professional
development of teachers. In C. Day, J. Calderhead & P. Denicolo (eds), Research on teacher thinking understanding professional development. Falmer Press. 1[119] Cash, K. (1983). Designing and using simulation for training. Technical Note, 20, Massachusetts University Amherst, Center for International Education. 1[120] Chatwin, R., Turner, M. & Wick, T. (1988). School foussed INSET and the external team: An evaluative case study. British Journal of In-service Education, 14, 2. 1[121] Cole, A. (1991). Relationships in the workplace: Doing what comes naturally? Teaching and Teacher
Education, 7, 5/6, 415-426.
106
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
1[122] Cooper, M. (1991). Stretching the limits of our vision: Staff development and the transformation of schools. In A. Lieberman & L. Miller (eds), Staff development for education in the ’90s new demands, ness realities, new perspectives. Teachers College, Columbia University. 1[123] Culley, S. (1991). Intergrative counselling skills in action. London, Newbury Park, New Delhi: Sage Publications. 1[124] Day, C. (1993). The development of teachers thinking and practice: Does choice lead to empoverment? In J. Elliott (1993), Reconstructing teacher educational, teacher development. The Falmer Press. 1[125] Day, C. (1987). Professional learning through collaborative in-service activity. In J. Smyth (ed), Educating teachers: Changing the nature of pedagogical knowledge. Falmer Press. 1[126] Diamond, P. (1991). Teacher education as transformation. A psychological perspective. Philadelphia: Open University Press, Milton Keynes. 1[127] Duncan, R. (1990). A structure for staff development in primary education. Ph.D. University of Aberdeen. 1[128] Edelfelt, R. (1989). Teacher organization influence on professional development. In M.L. Holly & C.S. Mcloughlin (eds), Perspectives on teacher professional development. Falmer Press. 1[129] Edge, J. (1992). Co-operative development. ELT Journal, 46/1, 62-70. 1[130] Eisner, E. (1979). The educational imagination: On the design and evaluation of school programs. New York: MacMillan Publishing. 1[131] Elbaz, F. (1987). Teachers’ knowledge of teaching: Strategies for reflection. In J. Smyth (ed), Educating teachers. Changing the nature of pedagogical knowledge. The Falmer Press. 1[132] Elliott-Kemp, J. (1986). SIGMA: Self-Initiated Group Managed Action. Sheffield City Polytechnic. 1[133] Elliott, J. (1989). Teacher evaluation and teaching as a moral science. In M.C. Holly & C.S. Mcloughlin (eds), Perspectives on teacher professional development. Falmer Press. 1[134] Elliott, J. (ed) (1993). Reconstructing teacher education. Teacher development. London, Washington D.C.: The Falmer Press. 1[135] Elliott, J. (1995). What is a good action research? – Some criteria. Action Researcher, 2, 10-11. 1[136] Ellis, R. (1986). Activities and procedures for teacher training. ELT Journal, 40/2, 91-99. 1[137] Eraut, M. (1987). In-service teacher education. In Dunkin (ed), The International Encyclopedia of Teaching and Teacher Education. New York: Pergamon Press. 1[138] Evans, N. (1994). Experiential learning for all. London, New York: Cassell. 1[139] Flanagan, J. (1954). The critical incident technique. Psychological Bulletin, 51, 4, 327-358. 1[140] Fullan, I. (1993). Why teachers must become change agents? Educational Leadership, March. 1[141] Fox, T. (1986). Synthesis report. In D. Hopkins (ed), Inservice training and educational development: An international survey. London: Groom Helm. 1[142] Gates, P. (1989). Developing consciousness and pedagogical knowledge through mutual observation. In P. Woods (ed), Working for teacher development. Peter Francis Publishers. 1[143] Giroux, H. (ed) (1988). Teachers as intellectuals. Toward a critical pedagogy of learning. Bergin and Garvey critical studies in Education Series. 1[144] Giroux, H. (1994). Doing cultural studies: Youth and the challenge of pedagogy. Harvard Educational
107
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
Review, 64, 3, 278-308. 1[145] Glassberg, S. & Oja, S. (1981). A developmental model for encancing teachers’ personal and professional growth. Journal of Research and Development in Education, 14, 2, 59-70. 1[146] Goodlad, J. (1993). School-university partnerships and partner schools. Educational Policy, 7, 1, 24-39. 1[147] Goodson, I. (1995). Studying the teacher’s life and work. In J. Smyth (ed), Critical discourses on teacher development. 1[148] Grugeon, E., Inskip, M., Cox, R., Scrivener, V., Shaw, H., Smith, B. & Symonds, A. (1989). Teacher development through collaborative research. In P. Woods (ed), Working for teacher development. 1[149] Grundy, S. (1987). Curriculum: Product or praxis? London, New York and Philadelphia: The Falmer Press. 1[150] Guba, E. & Lincoln, Y. (1989). Fourth generation evaluation. Newbury Park, London, New Delhi: Sage Publications. 1[152] Guskey, T.R. (2002). Professional development and teacher change. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 8, 3-4, 381-391. 1[153] Graves, D. & Sustein, B. (eds) (1992). Portfolio portraits. New Hampshire: Heinemann. 1[154] Grundy, S. & Kemmis, S. (1988). Educational action research in Australia: The state of the art (an overview). In S. Kemmis & R. McTaggart (eds), The action research reader. Deakin: Deakin University Press, 321-335. 1[155] Habeshaw, T. (1984-85). A personal and professional development programme. British Journal of Inservice Education, 10-11, 54-57. 1[156] Hamblin, D. (1981). The teacher and counselling. Oxford: Basil Blackwell. 1[157] Hamilton, V.L. (1976). Role play and deception: A reexamination of the controversy. Journal for the Theory of Social Behaviour, 6, 233-250. 1[158] Hanlon, C. (1993). The important of an articulated personal theory of professional development. In J. Elliott (ed), Reconstructing teacher education. Teacher development. London, Washington D.C.: The Falmer Press. 1[159] Hargreaves, D.H. (1993). A common-sence model of the professional development of teachers. In J. Elliott (ed), Reconstructing teacher education. Teacher development. London, Washington D.C.: The Falmer Press. 1[160] Hargreaves, A. (1994). Changing teachers, changing times: Teachers’ work and culture in the postmodern age. New York: Teachers College Press. 1[161] Henderson, E. (1978). The evaluation of in-service teacher training. London: Groom Helm. 1[162] Holly, M.L. & Mcloughlin, C.S. (1989). Professional development and journal writing. In M.L. Holly & C.S. Mcloughlin (eds), Perspectives on teacher professional development. Falmer Press. 1[163] Hoover, N.L. & Carroll, R. (1987). Self-assessment of classroom instruction: An effective approach to inservice education. Teaching and Teacher Education, 3, 3, 179-191. 1[164] Huberman, M. (1989). The influence of competing cultures on teacher development. In M.L. Holly & C.S. Mcloughlin (eds), Perspectives on teacher professional development. Falmer Press. 1[165] Hurch, D. (1995). Its more than style: Reflective teachers an ethical and political practitioners. In J. Smyth (ed), Critical discourses on teacher development. London, New York: Cassell. 1[166] Itskowitz, R., Alon, M. & Strauss, H. (1989). Increasing sensitivity in teachers toward pupils’ behavior
108
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
by means of structured sensitivity training. Small Group Behavior, 20, 3, 302-319. 1[167] Iwanicki, E & MacEachern, L. (1983). Teacher self improvement: A promising approach to professional development and school improvement. The Journal of Staff Development, 4, 1, 62-77. 1[168] Keast, D. (1982). School-based in-service and the providers. British Journal of In-service Education, 9, 1, 22-26. 1[169] Kelchtermans, G. (1993). Teachers and their carrers story: A biographical perspective on professional development. In C. Day, J. Calderhead & P. Denicolo (eds), Reasearch on teacher thinking understanding professional development. Falmer Press. 1[170] Kelly, R. (1992). Understanding the experience of teacher development. M.A. Simon Fraser University. 1[171] Kemmis, S. & McTaggart, R. (eds) (1988). The action research planer. Deakin: Deakin University Press. 1[172] Kennedy, J. (1996). Starting points. Action Researcher, 5. 1[173] Kolb, D. (1984). Experiential learning. Experience as the source of learning and development. New Jersey: Prentice-Hall, Inc Englewood Cliffs. 1[174] Kohut, S. (1976). Psychodrama techniques. College-Student Journal, 10, 2, 114-115. 1[175] Kompf, M. (1993). Construing teachers’ personal development: Reflections on landmark events through career mapping. In C. Day et al. (eds), Research on teacher thinking understanding professional development. Falmer Press. 1[176] Louden, W. (1991). Understanding teaching. Continuity and change in teachers’ knowledge. Cassell, Teachers College Press. 1[177] Maurice, H., Albrecht, B., Anderson, N. & Milz, C (1995). True stories: The politics of truth in teacher development. In J. Smyth (ed), Critical discourses on teacher development. London, New York: Cassell. 1[178] McLaughlin, M.W. (1991). Enabling professional development: What have we learned? In A. Lieberman & L. Miller (eds), Staff development for education in the ’90s. New demands, new realities, new perspectives. Teachers College Press. 1[179] McNiff, J. (1988). Action research: Principles and practice. London: McMillan Education Ltd. 1[180] McNiff, J., Lomax, P. & Whitehead, J. (1996). You and your action research project. London: Routledge, Hyde Publications. 1[181] Melnick, S. (1991). High school staff development: Matching activities to outcomes, NASSP Bulletin, 60-64. 1[182] Mezirow, J. (1991). Transformative dimensions of adult learning. San Francisco: The Jossey-Bass, Higher and Adult Education Series. 1[183] Miller, J. (1987). Teachers’ emerging texts: The empowering potential of writing in-service. In J. Smyth (ed), Educating teachers: Changing the nature of pedagogical knowledge. Falmer Press. 1[184] Moracco, J. & Higgings, E. (1982). The effectiveness of a group approach. Journal for Specialists in Group Work, 7, 2, 80-87. 1[185] Morant, R.W. (1981). In-service education within the school. London: Allen and Unwin. 1[186] Nias, J. (1987). Learning from difference: A collegial approach to change. In J. Smyth (ed), Educating teachers: Changing the nature of pedagogical knowledge. Falmer Press. 1[187] Oja, S.N. (1989). Teachers: Ages and stages of adult development. In M.L. Holly & C.S. Mcloughlin (eds), Perspectives on teacher professional development. Falmer Press.
109
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
1[188] Olivero, J.L. (1976). Helping teachers grow professionally. Educational Leadership, 34, 194-200. 1[189] Patton, M.Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. Newbury Park, London, New Delhi: Sage Publications. 1[190] Pearce, J. & Pickard, A. (1987). Being a teacher: Towards an epistemology of practical studies. In J. Smyth (ed), Educating teachers: Changing the nature of pedagogical knowledge. Falmer Press. 1[191] Radnor, H. (1990). Evaluating change processes promotes change school-focused evaluation – A professional development model. British Journal of In-service Education, 16, 150-155. 1[192] Richert, A. (1991). Using teacher cases for reflection and enhanced understanding. In A. Lieberman & L. Miller (eds), Staff development for education in the ’90s new demands, ness realities, new
perspectives. Teachers College, Columbia University. 1[193] Rogers, C. (1959). Theory of therapy, personality and interpersonal relationships, as developed in
the client – centered framework. 1[194] Sachs, J. & Logan, L. (1990). Control of development? A study of in-service education. Curriculum
Studies, 22, 5, 473-481. 1[195] Scriven, M. (1977). Goal-free evaluation. In D. Hamilton, D. Jenkins, C. King, B. MacDonald & M. Parlett (eds), Beyond the numbers game a reader in educational evaluation. London: Mac Millan Education Ltd. 1[196] Schniedewind, N. (1978). Group processes in education. A cross-age affective education project.
College Student Journal, 12, 1, 92-99. 1[197] Schon, D.A. (1987). Educating the reflective practioner. San Francisco – London: Jossey Bass Publishers. 1[198] Shulman, J. (ed) (1992). Case methods in teacher education. Teachers College Press. 1[199] Silverlock, L. (1987). Making groupworkers out of teachers. Educational and Child Psychology, 4, 3-4, 29-34. 1[200] Smith, H., Wigginton, E., Hocking, K. & Jones, R.E. (1991). Foxfire teacher networks. In A. Lieberman & L. Miller (eds), Staff development for education in the ’90s new demands, ness realities, new
perspectives. Teachers College, Columbia University. 1[201]
Smyth, J. (1987). Educating teachers: Changing the nature of pedagogical knowledge. Falmer Press.
1[202]
Somekh, B. (1988). Action research and collaborative school development. In R. McBridge (ed.), The in-service training of teachers. London: Falmer Press.
1[203]
Stenhouse, L. (1975). An introduction to curriculum research and development. London: Heinemann Educational.
1[204]
Stevenson, R. (1993). Critically reflective inquiry and administrator preparation: Problems and possibilities. Educational Policy, 7, 1, 96-113.
110
1[205]
Stoate, P.C. (1988). Developmental group work: A study of an experimential inservice course for teachers. Ph.D. Thesis, University of Exeter.
1[206]
Stoddart, T. (1993). The professional development school: Building bridges between cultures. Educational Policy, 7, 1, 5-23.
1[207]
Tom, A.R. (1987). Replacing pedagogical knowledge with pedagogical questions. In J. Smyth
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
(ed), Educating teachers. Changing the nature of pedagogical knowledge. The Falmer Press. 1[208]
Underhill, A. (1992a). Teacher self awareness. The role of groups in developing teacher self awareness. E.L.T., 46/1, 71-79.
1[209]
Valkanos, E. (1998). A study of the inservice training needs of secondary school teachers in Athens. Greece based on perceptions of teachers and principals. Dissertation, University of Connecticut.
1[210]
Wallace, W. (1989). Personal-professional growth: Self situation and teacher image. Ph.D. Thesis, University of Toronto.
1[211]
Weissglass, J. (1991). Teachers have feelings: What can we do about it? Journal of Staff Development, 12, 1, 28-33.
1[212]
Whitehead, J. (1986). In-service education as collaborative action research. British Journal of In-service Education, 13, 3.
1[213]
Whitehead, J. (1989). Creating a leaving educational theory from questions of the kind: “How do I improve my practice?” Cambridge Journal of Education, 19, 1.
1[214]
Wiggins, R.A. (1993). An alternative view of staff development: Personal professional growth within a single school setting. PhD. University of Illinois, U.M.I. Dissertation Services, Urbana.
1[205]
Witkin, B.R. & Althscould, G.W. (1995). Planning and conducting need assessment: A practical guide. Thousand Oaks: Sage.
1[216]
Wood, D. (1992). Teaching narratives: A source for faculty development and evaluation. Harvard Educational Review, 62, 4, 535-550.
1[217]
Woodhouse, D.A., Hall, E. & Wooster, A.D. (1985). Taking control of stress in teaching. British Journal of Educational Psychology, 55, 2, 119-123.
111
05A.ps - 9/22/2008 4:52 PM
ª¤ÚÔ˜ B
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
∏ AÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· Î·È ÛÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
10KÂÊ¿Ï·ÈÔ
ŒÓÓÔÈ· Î·È ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
ŒÓÓÔÈ· Î·È ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
∂π™∞°ø°∏ ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÂΉËÏÒÓÂÙ·È ÌÂÁ¿ÏÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Î·È ‰ÈÂıÓÒ˜ Á‡Úˆ ·fi Ù· ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∆Ô ÂӉȷʤÚÔÓ ·˘Ùfi Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ¿ÌÂÛ· Ì ÙËÓ ·Ó·ÁηÈfiÙËÙ· ÁÈ· Û˘Ó¯‹ ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ ·Ú¯fiÌÂÓ˘ Âη›‰Â˘Û˘. √È Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜, ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜, ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜ Î·È Ù¯ÓÔÏÔÁÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó Î·›ÚÈ· ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈfi Ù˘ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù¿ Ù˘. ∏ ‰È·Ú΋˜ ·Ó·ÌfiÚʈÛË ÛÙÔȯ›ˆÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÎÚ›ÓÂÙ·È ··Ú·›ÙËÙË – ̤۷ ˆÛÙfiÛÔ ·fi ÌÈ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ˘ Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Î·È Ù˘ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘˜. ∏ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÚfiˆÓ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ·ÔÙÂÏ› Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÛÙfi¯Ô Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ¤ÚÁÔ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ Û¯ÔÏÒÓ Î·È ÔÈÎ›ÏˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÊÔÚ¤ˆÓ Î·È ÎÚ·ÙÈÎÒÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÒÓ ‰ÈÂıÓÒ˜. ™ÙÔ ‚ã ̤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ Ù‡¯Ô˘˜ ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ì ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ Ó· ÙË Û˘Ó‰¤ÛÔ˘Ì Ì ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È Ì ÙËÓ ·Ó·‚¿ıÌÈÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. ™ÎÔfi˜ Ì·˜ Â›Ó·È Ó· ‰ÒÛÔ˘Ì ÛÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜/ÛÙÂϤ¯Ë Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÔÙÈΤ˜ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ˘ÏÔÔÈÂ›Ù·È Û ÎÚ¿ÙË –̤ÏË Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘. √È ÙÚfiÔÈ ·˘ÙÔ› ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó fi¯È ÙfiÛÔ ÛÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ ÙÂÏÈÎÒÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÂÓfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÛÙË Û˘ÓÔÏÈ΋ ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ·˘ÙÔ‡.
1. ∂¡¡√π∞ ∫∞π ¶∂ƒπ∂Ã√ª∂¡√ ∆∏™ ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫∏™ ∞•π√§√°∏™∏™ ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ·ÔÙÂÏ› ¤ÓÓÔÈ· ÔÏ˘Û‹Ì·ÓÙË. °È’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ¤Ó·˜ ÔÚÈÛÌfi˜ ÎÔÈÓ‹˜ ·Ô‰Ô¯‹˜. ∏ ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ fiÚÔ˘ Ì¿ÏÈÛÙ· Û˘Á¯¤ÂÙ·È Û˘¯Ó¿ Ì ÙË ÛËÌ·Û›· ¿ÏÏˆÓ Û˘Ó·ÊÒÓ fiÚˆÓ, fiˆ˜ ̤ÙÚËÛË, ‚·ıÌÔÏÔÁ›·, ÂͤٷÛË, ÂÎÙ›ÌËÛË Î.¿. (∫·ÛÛˆÙ¿Î˘ Î·È ºÏÔ˘Ú‹˜, 2005: 423). √ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi˜ Ù˘ ¤ÓÓÔÈ·˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ¿ÌÂÛ· ·fi ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ Ô˘ οı ÊÔÚ¿ ˘ÈÔıÂÙ›ٷÈ. ™ÙËÓ ÏËıÒÚ· ÙˆÓ Û¯ÂÙÈÎÒÓ ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È Ë ÔÈÎÈÏ›· Î·È Ë ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË Ô˘ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÔÚÈÛÌÔ‡˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘ˆı› (™ÔÏÔÌÒÓ, 1998). ¶Ôχ ÁÂÓÈο ¿ÓÙˆ˜ ÌÔÚԇ̠ӷ ԇ̠fiÙÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ‚·ÛÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋˜ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ Î·È ·Ó¿Ï˘Û˘ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ Ô˘ ‚ÔËı¿ ÛÙÔÓ ÂÓÙÔÈÛÌfi ÛÙÔȯ›ˆÓ ··Ú·›ÙËÙˆÓ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘ (›Ù ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ›Ù ÁÈ· Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ›Ù ÁÈ· ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Â›Ù ÁÈ· ÔÔÈÔÓ‰‹ÔÙ ¿ÏÏÔÓ ·Ú¿ÁÔÓÙ· Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜). ∞˘Ù‹ Î·È ÌfiÓÔ Ë ‰È·›ÛÙˆÛË ‰Â›¯ÓÂÈ ÙËÓ ·Ó·ÁηÈfiÙËÙ· Î·È ÙË ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û οıÂ Ù˘¯‹ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. µ·ÛÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Î¿ı ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓfi Ù˘: ÙÈ ‹ ÔÈÔÓ ÚÔÙ›ıÂÙ·È Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ. ªÔÚ›, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ó· ·ÊÔÚ¿ ¤Ó· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· Û˘ÓÔÏÈο, ÙÔ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Û ÌÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÌÈ· Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·, ¤Ó· ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÔ˘‰ÒÓ, ¤Ó· Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ‹ ¤Ó· ¿ÏÏÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi (¤ÓÙ˘Ô ‹ „ËÊÈ·Îfi), ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ‹ ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹. ¶·ÚÔÌÔ›ˆ˜ ÌÂÁ¿ÏË ÛËÌ·Û›· ÁÈ· ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ı· ÔÚÁ·Óˆı› ¤¯ÂÈ Î·È ÙÔ ˘ÔΛÌÂÓfi Ù˘: ÔÈÔ˜ ‹ ÔÈÔÈ ı· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ó, ηÈ
115
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
ŒÓÓÔÈ· Î·È ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
΢ڛˆ˜ ÔÈ· Û¯¤ÛË ¤¯Ô˘Ó Ì ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. Œ¯Ô˘Ó ηٿ ηÈÚÔ‡˜ ÚÔÙ·ı› ÔÏÏ¿ ÌÔÓ٤Ϸ Ù·ÍÈÓfiÌËÛ˘ ÙˆÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. °È· Ó· ÂÙ‡¯Ô˘Ì ÌÈ· ÚÒÙË ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ¤ÓÓÔÈ·˜ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÂÈϤÁÔ˘Ì ‰‡Ô Ôχ ÁÂÓÈο ÌÔÓ٤Ϸ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·È Û ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜: ÙÔ Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎfi Î·È ÙÔ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi –ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ (÷Ù˙ËÁˆÚÁ›Ô˘, 2004: 249). ∏ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÈÏÔÁ‹ ¤¯ÂÈ ÓfiËÌ·, ÁÈ·Ù› ·˘Ù¿ Ù· ÌÔÓ٤Ϸ ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ‡Ô˘Ó ÙȘ ‰‡Ô ‚·ÛÈΤ˜ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘: ·fi ÙË Ì›· ÙÔÓ Ù¯ÓÈÎfi ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi Î·È ÙËÓ ÔÛÔÙÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ, Ô˘ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ıÂÙÈÎÈÛÌÔ‡, Î·È ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÙÔÓ Û˘ÌÌÂÙÔ¯ÈÎfi, ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi Î·È ÙËÓ ÔÈÔÙÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ, Ô˘ ÎÚ‡‚Ô˘Ó ›Ûˆ ÙÔ˘˜ ÌÈ· «˘ÔÎÂÈÌÂÓÈ΋» ÂÈÛÙËÌÔÏÔÁ›· Ë ÔÔ›· ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÚÌËÓ¢ÙÈ΋ ıˆڛ·. ∏ ‰È·ÊÔÚ¿ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ‰‡Ô ·˘Ù¿ ÌÔÓ٤Ϸ ¤ÁÎÂÈÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Î·È Î·Ù’ ¤ÎÙ·ÛË ÛÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ¶Èı·ÓÔ› ÛÎÔÔ› Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÌÔÚ› Ó· ›ӷÈ: Ó· ÌÂÙÚËıÔ‡Ó Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È Ó· ηıÔÚÈÛÙ› Ë ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, Ó· ÈÛ¯˘ÚÔÔÈËıÔ‡Ó ıÂÛÌÔ›, Ó· ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÙÔ‡Ó ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ›, Ó· Á›ÓÂÈ Î·Ù·ÓÔËÙfi Ò˜ Ì·ı·›ÓÔ˘Ó ÔÈ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› Î.¿. √È ‰È·ÊÔÚ¤˜ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÔÈ ÛÎÔÔ› Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û˘Ó¿ÁÔÓÙ·È ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÛÙ· ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ı¤ÙÔ˘Ó Î·È Î·Ù’ ¤ÎÙ·ÛË ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÛÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Ô˘ ··ÈÙÂ›Ù·È Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ·¿ÓÙËÛË ÙˆÓ ÂÚˆÙËÌ¿ÙˆÓ ·˘ÙÒÓ. ∞fi ÙȘ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ·˘Ù¤˜ ·ÔÚÚ¤Ô˘Ó Î·È ÔÏϤ˜ ¿ÏϘ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÙÔ ÚfiÛˆÔ ‹ Ù· ÚfiÛˆ· Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ó· ‰ÈÂÓÂÚÁ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ÙÔÓ ÙÂÏÈÎfi ·Ô‰¤ÎÙË (‹ ÙÔ˘˜ ÙÂÏÈÎÔ‡˜ ·Ô‰¤ÎÙ˜) Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÙȘ ÂȉڿÛÂȘ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ¤¯ÂÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û fiÛÔ˘˜ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔÓ ·Ú¿ÁÔÓÙ· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È ÎÙÏ. µ·ÛÈ΋ ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ· ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·ÔÙÂÏ› Ô Î·ıÔÚÈÛÌfi˜ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ. ∆Ô ˙‹ÙËÌ· fï˜ Â›Ó·È ÔÈÔ˜ ηıÔÚ›˙ÂÈ Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Î·È Î·Ù¿ fiÛÔ Â›Ó·È ›‰È· ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ‹ Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ˘fi„Ë ÙȘ ȉȷ›ÙÂÚ˜ οı ÊÔÚ¿ Û˘Óı‹Î˜ οو ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
1.1. ∏ Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ, Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÓÔÂ›Ù·È ˆ˜ ¤Ó·˜ Ì˯·ÓÈÛÌfi˜ ÂϤÁ¯Ô˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÂϤÁ¯ÂÈ ÙËÓ Î·Ù·ÏÏËÏfiÙËÙ·, ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Î·È ÙˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Ù˘ (Dressel, 1976). √˘ÛÈ·ÛÙÈο Á›ÓÂÙ·È ÁÈ· Ó· ‰È·ÈÛÙˆı› Û ÔÈÔÓ ‚·ıÌfi ¤¯Ô˘Ó Î·Ï˘Êı› ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ Ô˘ ›¯·Ó ÙÂı› ·Ú¯Èο Î·È ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ ÂͤٷÛË, Ë ÔÔ›· ÔÚ›˙ÂÙ·È ÔÛÔÙÈο Ì ‚¿ÛË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Îϛ̷η ̤ÙÚËÛ˘ (§¿ÌÓÈ·˜, 1997). ∫ÏÂȉ› ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·ÔÙÂÏ› Ô Î·ıÔÚÈÛÌfi˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӈÓ, Û·ÊÒÓ Î·È ÌÂÙÚ‹ÛÈÌˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ. ŒÓ· ÈÂÚ·Ú¯Èο ·ÓÒÙÂÚÔ fiÚÁ·ÓÔ, ÊÔÚ¤·˜ ‹ ¿ÙÔÌÔ ·ÍÈÔÏÔÁ› οÔÈÔÓ Î·ÙÒÙÂÚÔ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (tests), Ù· ÔÔ›· ·ÔÚÚ¤Ô˘Ó ·fi ÙÔ˘˜ ηıÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜. √ ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡ÌÂÓÔ˜ ‰Â Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ ÙÔ˘ (‰ÂÓ ÂÎʤÚÂÈ ¿Ô„Ë, ‰ÂÓ ÎÚ›ÓÂÈ), ·ÏÏ¿ ·Ô‰¤¯ÂÙ·È ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. µ¤‚·È·, ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈ΋, ÁÈ·Ù› ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û ÌÂÙÚ‹ÛÈÌ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·. ∏ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ̤ÙÚËÛ˘ Â›Ó·È Î˘Ú›·Ú¯Ë ÛÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·˘Ùfi. ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ «Ì¤ÙÚËÛË» ÂÓÓÔԇ̠ÙËÓ
116
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
ŒÓÓÔÈ· Î·È ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
·fi‰ÔÛË ÛÙ· ÚfiÛˆ·, ÛÙ· Ú¿ÁÌ·Ù· Î·È ÛÙȘ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ ·ÚÈıÌËÙÈÎÒÓ ÙÈÌÒÓ Î·Ù¿ Ù¤ÙÔÈÔÓ ÙÚfiÔ, ÒÛÙ ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ÙÈ̤˜ ·˘Ù¤˜ Ó· ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÌÂٷ͇ ÂÎÂ›ÓˆÓ ÛÙ· ÔÔ›· ÔÈ ÙÈ̤˜ ·˘Ù¤˜ ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È. ªÂ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ·˘Ù‹ Ë ‚·ıÌÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ıˆÚÂ›Ù·È ¤Ó· ›‰Ô˜ ̤ÙÚËÛ˘ (∫·ÛÛˆÙ¿Î˘ Î·È ºÏÔ˘Ú‹˜, 2005: 428 –429). ∆· ÂÚÁ·Ï›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ Ï·›ÛÈÔ Â›Ó·È fiÚÁ·Ó· ̤ÙÚËÛ˘, ̤۷ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡ Ù˘ ÔÛfiÙËÙ·˜, ÙÚfiÔÈ Î·Ù·ÓÔÌ‹˜ Û ÌÈ· ‰È·‚·ıÌÈṲ̂ÓË Îϛ̷η ̤ÙÚËÛ˘. ∆Ô Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ›˜ ÛËÌ·›ÓÂÈ Ó· ÂÓÙÔ›˙ÂȘ ¤Ó· ÛËÌÂ›Ô Û ÌÈ· Îϛ̷η «·Í›·˜», fiˆ˜ ϤÁÂÙ·È, Ù˘ ÔÔ›·˜ ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ë ‚·ıÌÔÏfiÁËÛË, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·fi ÙÔ Ìˉ¤Ó ¤ˆ˜ ÙÔ Â›ÎÔÛÈ. √È ÛÙ·ÙÈÛÙÈΤ˜ ÂÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·È Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›Â˜. ªÂ ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, Ë Ì¤ıÔ‰Ô˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û˘Á¯¤ÂÙ·È Ì ‰È·‰Èηۛ˜ ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ Ù˘ ·fi‰ÂÈ͢, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ·˘ÛÙËÚ‹˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfiÙËÙ·˜ ‰·ÓÂÈṲ̂Ó˘ ·fi ÙȘ ıÂÙÈΤ˜ ÂÈÛً̘ (Bonniol & Vial, 2007: 57). ∆Ô Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÌÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÔ‡ Ù‡Ô˘, Ô˘ ÂÛÙÈ¿˙ÂÈ ÛÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜. ¢Â ‰›ÓÂÈ ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ·‰˘Ó·ÌÈÒÓ ·˘ÙÔ‡ Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È Î·È ÂÔ̤ӈ˜ ‰Â Û˘ÓÙÂÏ› ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹ ÙÔ˘. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ‰›ÓÂÈ ÛÙÔȯ›· ¯Ú‹ÛÈÌ· ÁÈ· ÙË Û‡ÁÎÚÈÛË ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘ ÌÂ Û˘Ó·Ê‹ ÛÙÔȯ›·. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·Ó Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÊÔÚ¿ ÙÔ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ·fi ÌÈ· Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ, ÙfiÙÂ, Ì ‚¿ÛË ÙÔ Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ, ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙÔȯ›· Ô˘ Û˘ÁÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙÔ ¤ÚÁÔ Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Ì ÙÔ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ¤ÚÁÔ ·fi ¿ÏϘ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜. ∞Ó ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È Ô Ì·ıËÙ‹˜, ÌÂÙÚÈÔ‡ÓÙ·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ Î·È ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È Ì ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô Ì·ıËÙ‹˜ ηٷٿÛÛÂÙ·È, Û˘ÁÎÚÈÓfiÌÂÓÔ˜ Ì ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘, ÛÙÔ˘˜ ¿ÚÈÛÙÔ˘˜, ÛÙÔ˘˜ Ôχ ηÏÔ‡˜, ÛÙÔ˘˜ ηÏÔ‡˜, ÛÙÔ˘˜ ̤ÙÚÈÔ˘˜ ‹ ÛÙÔ˘˜ ηÎÔ‡˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ‰ËÏ·‰‹ ÁÈ· ÌÈ· Û˘ÁÎÚÈÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Ô˘ οÓÂÈ ÂÈÏÔÁ¤˜ Î·È Ù·ÍÈÓÔÌ‹ÛÂȘ Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÈÂÚ·Ú¯›Â˜, Ì fi,ÙÈ ·˘Ùfi Û˘Ó¿ÁÂÙ·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙÔÓ ıÂÛÌfi. ™ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Ù‡Ô˘ ΢Úȷگ› Ë ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, ÂÊfiÛÔÓ ÌÈ· Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·Ô‰›‰ÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ÛËÌ·Û›· ÛÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ Ô˘ ·Ú¿ÁÔ˘Ó Î·Ù¿ ÙÔÓ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÚfiÔ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÚÔηıÔÚÈÛÙ› ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜. ŒÙÛÈ, ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È Ë ‰È‰·Ûηϛ· Ô˘ ·Ú¿ÁÂÈ ÛÙÔÓ ··ÈÙÔ‡ÌÂÓÔ ‚·ıÌfi Ù· ÂȉȈÎfiÌÂÓ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·, ÙËÓ ·fiÎÙËÛË, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙˆÓ ÁÓÒÛˆÓ, ÙˆÓ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÈηÓÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ÂȉÈÒÎÂÈ Ó· ÙÔ˘˜ ÌÂÙ·‰ÒÛÂÈ. √ ‚·ıÌfi˜ Ù˘ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ηıÔÚ›˙ÂÙ·È ‡ÛÙÂÚ· ·fi Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ‚·ıÌÔ‡ ›Ù¢Í˘ ÙˆÓ ÂȉȈÎfiÌÂÓˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ (∫·ÛÛˆÙ¿Î˘ Î·È ºÏÔ˘Ú‹˜, 2005: 467 –468). ∫·Ù¿ ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ 1970 Ì¿ÏÈÛÙ· ÛÙËÓ ∞ÌÂÚÈ΋ Î·È Û οÔȘ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ¯ÒÚ˜ ·Ó·Ù‡¯ıËΠÙÔ ÏÂÁfiÌÂÓÔ «∫›ÓËÌ· ÙˆÓ ∞ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎÒÓ ™¯ÔÏ›ˆÓ» (Movement of Effective Schools). ∆fiÙ ‰ÈÂÓÂÚÁ‹ıËΠϋıÔ˜ ÂÚ¢ÓÒÓ, ÔÈ Ôԛ˜ ·ÔÛÎÔÔ‡Û·Ó ÛÙÔ Ó· ÂÓÙÔ›ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÎÔ‡˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÌÂÙ·ÙÚ¤„Ô˘Ó ¤Ó· Û¯ÔÏÂ›Ô Û ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi. ™ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1980 ›¯·Ó ηٷÚÙÈÛÙ› ÔÏÏÔ› ηٿÏÔÁÔÈ Ì ٤ÙÔÈÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜, ÌÂÙ·‚ÏËÙ¤˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜. ∆Ô Úfi‚ÏËÌ· ÙˆÓ Î·Ù·ÏfiÁˆÓ ·˘ÙÒÓ Â›Ó·È fiÙÈ ‰ÂÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ·ÏÏËÏÔÛ˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ÔÈ ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓ˜ ÌÂÙ·‚ÏËÙ¤˜, ÒÛÙ ӷ ÚÔ¿ÁÔ˘Ó ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∆· Û¯ÔÏ›· Â›Ó·È ÔÏ˘Û‡ÓıÂÙÔÈ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ› Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Ì ‰˘Ó·ÌÈÎfi Î·È fi¯È Ì ÛÙ·ÙÈÎfi ÙÚfiÔ. ∆Ô ÂÚÒÙËÌ· ÏÔÈfiÓ Â›Ó·È Ò˜ ̤۷ ÛÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ÔÈ ÔÈΛÏÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ·ÏÏË-
117
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
ŒÓÓÔÈ· Î·È ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
ÏÂȉÚÔ‡Ó ‰›ÓÔÓÙ·˜ ¿ÏÏÔÙ ¤Ó· ıÂÙÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Î·È ¿ÏÏÔÙ fi¯È (¢Ô‡Î·˜, 1999). ™ÙÔ Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎfi ·ÍÈÔÏÔÁÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·Û΋ıËΠη›ÚÈ· ÎÚÈÙÈ΋, Ù˘ ÔÔ›·˜ Ù· ‚·ÛÈο ÛËÌ›· Û˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·È ÛÙ· ÂÍ‹˜: ●
™ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÂÓ Â›Ó·È fiÏ· Ù· ÌÂÁ¤ıË ÌÂÙÚ‹ÛÈÌ·. ™˘¯Ó¿ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Î·È ÔÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌ· Î·È ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÌÂÙÚËıÔ‡Ó (Bonniol & Vial, 2007: 64).
●
∞Í›· ÌÔÚ› Ó· ¤¯Ô˘Ó Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ‰ÂÓ ˘ËÚÂÙÔ‡Ó Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜, ·ÏÏ¿ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ·fi ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ÔÈfiÙËÙ· (Stenhouse, 2003: 115 –118).
●
ªÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ô˘ ÂϤÁ¯ÂÈ, ÈÂڷگ› Î·È Ù·ÍÈÓÔÌ› Û˘¯Ó¿ ÙÈ̈Ú› Î·È Ô‰ËÁ› Û ·ÔÎÏÂÈÛÌÔ‡˜, Ì ·ÚÓËÙÈο ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·, fiˆ˜ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙË Û˘ÚÚ›ÎÓˆÛË Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ ‹ ÙË Ì·ıËÙÈ΋ ‰È·ÚÚÔ‹ (Goldenring Fine & Davis, 2003, Rumberger, 1995).
1.2. ∏ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi –ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ∫·Ù¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1980 ÔÈ Û¯ÂÙÈÎÔ› ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ› ÛÙÔÓ ‰ÈÂıÓ‹ ¯ÒÚÔ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂȘ ÁÈ· ÙÔ Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ Î·È Ô‰‹ÁËÛ·Ó Û ‡ÊÂÛË ÙÔ Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıÔ Î›ÓËÌ· Ù˘ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜. √È Ó¤Â˜ Ù¿ÛÂȘ ¤‰ˆÛ·Ó ¤ÌÊ·ÛË ÛÙÔÓ fiÚÔ «ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘» Î·È ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ Ô˘ Û˘Ó¿ÁÂÙ·È73. µ¤‚·È·, Î·È Ô fiÚÔ˜ ·˘Ùfi˜ Â›Ó·È ÔÏ˘Û‹Ì·ÓÙÔ˜ Î·È ‰‡ÛÎÔÏ· ÌÔÚ› Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÙ› ÏfiÁˆ ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ·fi„ÂˆÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜, ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜, ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Î·È ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ (¢Ô‡Î·˜, 1997). ¶¿ÓÙˆ˜, Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÌÂϤÙ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ë ÔÔ›· Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· Ù˘ ·ÏÏ·Á‹˜ Î·È ÙÔ˘ ·˘ÙÔÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ·ÓÙ› ÙÔ˘ ÂϤÁ¯Ô˘ Î·È Ù˘ Û˘ÌÌfiÚʈÛ˘ Û ÚÔ·ÔÊ·ÛÈṲ̂ӷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· (¢Ô‡Î·˜, 1999). º·›ÓÂÙ·È ‰ËÏ·‰‹ fiÙÈ Û˘ÓÙÂÏÂ›Ù·È ÛÙ·‰È·Î¿ ÌÈ· ÌÂÙ·ÙfiÈÛË Ù˘ ·Ú·‰ÔÛȷ΋˜ ·ÓÙ›Ï˄˘ ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ: ·ÓÙ› ÙˆÓ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÒÓ ÌÔÚÊÒÓ ÂϤÁ¯Ô˘ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Û ۯ¤ÛË Ì ٷ ÎÂÓÙÚÈο ÚfiÙ˘·, Ë ¤ÌÊ·ÛË ‰›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Û¯Â‰›ˆÓ –ÛÙfi¯ˆÓ ·fi ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ùfi ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó ÔÏϤ˜ Î·È ÔÈΛϘ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÙȘ Ôԛ˜ –ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜– ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ì ÂÓۈ̷و̤Ó˜ Û ¤Ó· ÌÔÓÙ¤ÏÔ, ÙÔ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi –ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎfi, Ô˘ Û˘Ì˘ÎÓÒÓÂÈ Ù· ‚·ÛÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘˜. ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎÔ‡ –ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Ù˘ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ ÌÂٷʤÚÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÛÙȘ ·ÏÏËÏÂȉڿÛÂȘ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Î·È ÛÙ· ÓÔ‹Ì·Ù· Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È (÷Ù˙ËÁˆÚÁ›Ô˘, 2004: 257). ™ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·˘Ùfi ÚÔ‚¿ÏÏÔÓÙ·È ÔÈ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ (.¯. ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ‹ Ì·ıËÙ‹) ÛÙËÓ ÔÚ›· Û‡ÛÙ·Û˘ Ù˘ fiÔÈ·˜ ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ÂȉڿÛÂȘ ÙÔ˘ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ Ï·ÈÛ›Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ·˘ÙÒÓ ÛÙË ‰È·73 O fiÚÔ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Ì ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ·ÁÁÏÈÎÔ‡ discourse. ¶ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ ‰ËÏÒÛÂˆÓ ÁÈ· ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÚÈÔ¯‹ ÁÓÒÛ˘, ÂÓÒ ·Ú¿ÏÏËÏ· ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ Î·È ‰È·ÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ı· Û˘˙ËÙËı› ¤Ó· ı¤Ì·. ∞˯› ÌÈ· ÎÔÈÓˆÓÈÔ –ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÔ›· Ë ÁÏÒÛÛ· ·ÔÙÂÏ› ËÁ‹ ÎÔÈÓˆÓÈο ÔÚÈÔıÂÙËÌ¤ÓˆÓ ÓÔËÌ¿ÙˆÓ Î·È fi¯È ̤ÛÔ ¤ÎÊÚ·Û˘ ·ÙÔÌÈÎÒÓ È‰ÂÒÓ (ªËÙÛÈÎÔÔ‡ÏÔ˘ 2006).
118
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
ŒÓÓÔÈ· Î·È ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ÔÔÈÔ˘‰‹ÔÙ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ (§¿ÌÓÈ·˜, 1997). ∂Ô̤ӈ˜ ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·˘Ùfi Â›Ó·È ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi, ÁÈ·Ù› ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙ· ˘ÔΛÌÂÓ· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, Î·È ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎfi, ÁÈ·Ù› Û˘Ó˘ÔÏÔÁ›˙ÂÈ ÔÏÏÔ‡˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Î·È fi¯È ÌfiÓÔ ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ. µ·ÛÈ΋ Âȉ›ˆÍË ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ô ÂÓÙÔÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÂÏÏ›„ÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ·ÙÂÏÂÈÒÓ ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘, Ì ÛÎÔfi ÚÒÙ· ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Î·È ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘. °›ÓÂÙ·È ‰ËÏ·‰‹ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ùfi, ‰È·‰Èηۛ· ‰È¿ÁÓˆÛ˘ Î·È ·ÔÙ›ÌËÛ˘ ÌÈ·˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ Û ·ÓÙÈÛÙÔȯ›· Ì ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÛÙfi¯Ô Î·È ÂÔ̤ӈ˜ ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙË Ï‹„Ë ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ Ì¤ÙÚˆÓ. µ·ÛÈÎfi ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ·ÔÙÂÏ› Ë ÂÓۈ̿وۋ Ù˘ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ‰ËÏ·‰‹ ÁÈ· ÌÈ· ‰È·Ú΋ Î·È ÛÎfiÈÌË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, Ô˘ ÍÂÎÈÓ¿ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È Ì·˙› Ù˘, ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰ÔÙ› Î·È ÙË ‚ÂÏÙÈÒÓÂÈ. ¢ÂÓ ¤Ú¯ÂÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ·ÏÒ˜ ÁÈ· Ó· ÙËÓ ÂϤÁÍÂÈ, ·ÏÏ¿ Û˘ÌÔÚ‡ÂÙ·È Ì·˙› Ù˘ Û ¤Ó· ¢¤ÏÈÎÙÔ Ï·›ÛÈÔ ‰È·ÚÎÒÓ ÚÔÛ·ÚÌÔÁÒÓ. °È· ÌÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎÔ‡ –ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎÔ‡ Ù‡Ô˘ Û˘ÏϤÁÔÓÙ·È ‰Â‰Ô̤ӷ Ì ÔÏÏÔ‡˜ Î·È ÔÈΛÏÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜: ÌÂ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË, Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ, ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈ·, ʈÙÔÁڷʛ˜, ‚ÈÓÙÂÔÛÎÔ‹ÛÂȘ, ËÌÂÚÔÏfiÁÈ· ÎÙÏ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ ·˘Ù¿ ÂÚÌËÓ‡ÔÓÙ·È (Eisner, 1991) ηÈ, Ù¤ÏÔ˜, Û˘ÓÙ¿ÛÛÔÓÙ·È ·Ó·ÊÔÚ¤˜, ·Ó·ÎÔÈÓÒÛÂȘ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜: ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÂÚÈÁڷʤ˜ ÙˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ıËÎ·Ó Î·È ‰È·Ù˘ÒÓÔÓÙ·È Û˘ÛÙ¿ÛÂȘ ‚·ÛÈṲ̂Ó˜ ÛÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ Û˘ÏϤ¯ıËηÓ. ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÍÂʇÁÂÈ ·fi ÙȘ Ù˘ÔÔÈË̤Ó˜ Û˘ÁÎÚ›ÛÈ̘ ‰È·‰Èηۛ˜ Î·È ‰›ÓÂÈ ¤ÌÊ·ÛË Û ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÍ·ÙÔÌÈÎÂ˘Ì¤Ó˜, Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Ó ÛÙÔÓ ÂÓÙÔÈÛÌfi ÙˆÓ È‰È·ÈÙÂÚÔÙ‹ÙˆÓ Î¿ı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÂÚ›ÛÙ·Û˘ Î·È ÛÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÙÔ˘˜, Ì ÙÂÏÈÎfi ÛÎÔfi ÙËÓ Â·ÓÔÚıˆÙÈ΋ ·Ú¤Ì‚·ÛË (∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, 2000: 126). ÃÚËÛÈÌÔÔÈ› Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÚÈÁڷʤ˜ ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ·‰‡Ó·ÙˆÓ ÛËÌ›ˆÓ ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘, ÂÓÒ ·ÔʇÁÂÈ ÙȘ ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ, ıˆÚÒÓÙ·˜ fiÙÈ Û˘¯Ó¿ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È ÔÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÎÙÈÌËıÔ‡Ó Ì ÔÛÔÛÙ¿ Ô‡Ù ӷ ·Ú·ÛÙ·ıÔ‡Ó Ì ·ÚÈıÌÔ‡˜. ∏ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ˘ËÚÂÙ› ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ÛÙÔÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ¯ÒÚÔ (.¯. ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙÂÚˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Ì ÛÙfi¯Ô ÙË ÁÂÓ›ÎÂ˘Û‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·) ·Ú·ÌÂÚ›˙ÂÙ·È – ¯ˆÚ›˜ Ó· ·‡ÂÈ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ– Î·È ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È Ë ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, ÙÔ Ò˜ ‰ËÏ·‰‹ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· Û˘ÓÙÂϤÛÂÈ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹ Ù˘ (¶··Ó·Ô‡Ì –∆˙›Î·, 1985: 37). ™Â ÌÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ Ô ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹˜ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È ÛÂ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ Ô˘ ÛÙԯ‡ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙÔ Ó· ·Ó·Ù‡ÍÂÈ ÛÙÔÓ ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡ÌÂÓÔ ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ ÙÔ˘. ™˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ̤۷ Û ¤Ó· ÁÚ‹ÁÔÚ· ÂÍÂÏÈÛÛfiÌÂÓÔ Ï·›ÛÈÔ ·ÏÏËÏfi‰Ú·Û˘, ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ Î·È ·ÏÏ·Á‹˜, ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ Ó· ÂÓÙ¿ÍÂÈ ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. ŒÙÛÈ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·Ó ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È Ô Ì·ıËÙ‹˜, ÙfiÙÂ, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎÔ‡ –ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘, Á›ÓÂÙ·È ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ÂÓÙ·¯ı› ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ ÙÔ˘ ·fi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ˆ˜ Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ› ÙÔ˘ Î·È fi¯È ˆ˜ ÂÏÂÁÎÙ¤˜ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 6.2: ∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹). ¶·Ú¿ ÙËÓ ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÙË ÛÙfi¯Â˘Û‹ Ù˘ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË, Ë Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ‰Â ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Â˘Ú¤ˆ˜. Œ¯ÂÈ ‰Â¯Ù› Ì¿ÏÈÛÙ· ÎÚÈÙÈ΋ ÁÈ· ÙÔÓ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘: fiÙÈ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ì ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· Ó· ˘ËÚÂÙ‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÛÙfi-
119
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
ŒÓÓÔÈ· Î·È ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
¯Ô˘˜ Ù˘ ÂÈÏÔÁ‹˜, ÂÊfiÛÔÓ ‰Â ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈο Î·È ÚÔηıÔÚÈṲ̂ӷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, fiÙÈ Ô ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹˜ ‰Â ÛÙ¤ÎÂÈ ·fiÌ·ÎÚÔ˜ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfi˜ ÎÚÈÙ‹˜, ·ÏÏ¿ Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Ì ÙÔ˘˜ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜. ∂›Û˘, Ë Û˘ÓıÂÙfiÙËÙ· ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘, ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÙˆÓ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ·ÍÈÔÏÔÁËÙ¤˜ Î·È Ë ÌÂÁ¿ÏË ¯ÚÔÓÈ΋ ‰È¿ÚÎÂÈ· Ô˘ Â›Ó·È ·Ó·Áη›· ÁÈ· Ù¤ÙÔÈÔ˘ Ù‡Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ·ÔÙÚ¤Ô˘Ó ·fi ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘˜. ™ÙÔÓ ›Ó·Î· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ‰›ÓÂÙ·È ÌÈ· Û˘ÁÎÚÈÙÈ΋ ·Ú¿ıÂÛË ÙˆÓ ‰‡Ô ‚·ÛÈÎÒÓ ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ·Ú·¿Óˆ:
™ÎÔÔ›
∂Ó‰ÂÈÎÙÈΤ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ
∫‡ÚÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο
∆¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ∞ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi –ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ● ¡· ‰È·ÈÛÙÒÛÂÈ Û ÔÈÔÓ ‚·ıÌfi ¤¯Ô˘Ó ● ¡· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ ÙȘ ·ÏÏËÏÂȉڿÛÂȘ ÂÈÙ¢¯ı› ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ Ô˘ Ù¤ıËÎ·Ó ÁÈ· ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. (Ó· ÌÂÙÚ‹ÛÂÈ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·). ● ¡· ‰ÒÛÂÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ● ¡· ÂÓ‰˘Ó·ÌÒÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛˆÓ. Û ı¤Ì·Ù· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÒÛÙ ӷ ‚ÂÏÙÈÒÓÔÓÙ·È ‰È·ÚÎÒ˜. ● ∂¤ÊÂÚÂ Ë Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ● ¶Ò˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÔÚÁ·ÓˆıÔ‡Ó Ì¤ıÔ‰Ô˜ ‹ ÙÔ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· Ù· ÂÈÚ·Ì·ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ÒÛÙ ÈÔ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ Ì¿ıËÛË Ó· ·Ú¤¯Ô˘Ó ·Ô‰Â›ÍÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·Í›· ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜; Ù˘ ·Ú¤Ì‚·Û˘ Ô˘ ‰ÔÎÈÌ¿˙ÂÙ·È; ● ∏ ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û˘ÓÙ¤ÏÂÛ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ›‰ÔÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ; ● ¢È·Ù‡ˆÛË Û˘ÁÎÂÎÚÈ¤ÓˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ. ● ∂˘ÂÏÈÍ›·. ●
●
ƒfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹
120
ÃÚ‹ÛË ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ÁÈ· ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ‰Â‰Ô̤ӈÓ.
∂ÓÙÔÈÛÌfi˜ ·ÔÎÏ›ÛÂˆÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·. ● ª·ÎÚÈÓfi˜
●
ÃÚ‹ÛË ÔÏÏ·ÏÒÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Û˘Ïϯı› ·fi ÔÈΛϘ ËÁ¤˜. ● ∫·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÔÏÏ·ÏÒÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎÔًوÓ. ● ∫ÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
ŒÓÓÔÈ· Î·È ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
¶·Ú¿ ÙȘ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Ô˘ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÛÙË ıÂÒÚËÛË ÙÔ˘ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ù›ÓÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ Ï¤ÔÓ ÎÔÈÓ‹ ÂÔ›ıËÛË ÌÂٷ͇ ÂÚ¢ÓËÙÒÓ Î·È ˘Â˘ı‡ÓˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜, ÛÙÔÓ ‰ÈÂıÓ‹ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi ¯ÒÚÔ, fiÙÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ È· (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999: 15): ●
Ó· Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ÛÙË ‰È‡ڢÓÛË Ù˘ ÁÓÒÛ˘ ÁÈ· ÙÔ ÂÈÙÂÏÔ‡ÌÂÓÔ Û οı ۯÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ
●
Ó· ÚÔˆı› ‰È·‰Èηۛ˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ
●
Ó· ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙË Ï‹„Ë ÔÚıÔÏÔÁÈÎÒÓ ·ÔÊ¿ÛˆÓ
●
Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ˆ˜ ÌÔ¯Ïfi˜ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ‹ ·ÏÏ·Á‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜.
121
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
0
2 KÂÊ¿Ï·ÈÔ
∂›‰Ë Î·È ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
∂›‰Ë Î·È ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
2.1. ¢È·ÁÓˆÛÙÈ΋ – ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ – ÙÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË À¿Ú¯Ô˘Ó ÔÏÏ¿ ›‰Ë Î·È ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. Œ¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ ÔÏϤ˜ Ù·ÍÈÓÔÌ‹ÛÂȘ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔÓ ÛÎÔfi Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÙË ¯Ú‹ÛË ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Ù˘, Ù· ˘ÔΛÌÂÓ· Î·È Ù· ·ÓÙÈΛÌÂÓ¿ Ù˘, ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ¿ Ù˘ Î.¿. ∂‰Ò ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̛̠۠· Ù·ÍÈÓfiÌËÛË Ô˘ ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ ÙÚ›· ›‰Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘: ÙË ‰È·ÁÓˆÛÙÈ΋, ÙË ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ Î·È ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ÂÓÒ Û ¿ÏÏ· ÛËÌ›· ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ Ù‡¯Ô˘˜ ı· ·Ó·ÊÂÚıԇ̠۠¿ÏÏ· ›‰Ë (.¯. ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ Î·È ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË). ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ «‰È·ÁÓˆÛÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË» ÂÓÓÔԇ̠ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ô˘ ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙËÓ ÏËÚ¤ÛÙÂÚË Î·Ù·ÓfiËÛË ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ·‰˘Ó·ÌÈÒÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Û ¤Ó· ÚfiÁÚ·ÌÌ·. ªÂ ÙË ‰È·ÁÓˆÛÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Á›ÓÔÓÙ·È Û·Ê›˜ ÔÈ ‹‰Ë ÎÂÎÙË̤Ó˜ ÁÓÒÛÂȘ Î·È ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜, fiˆ˜ Î·È Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ (.¯. Ì·ıËÙÒÓ, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ). ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È ÌÔÚ› Ó· ‰ÒÛÂÈ Ôχ ¯Ú‹ÛÈ̘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÚÔÔÔÈ‹ÛÂȘ Ô˘ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙ˜ Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·Ô‰ÒÛÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·. ∏ ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ ‹ Û˘Ó¯‹˜ (formative) ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ̤ÛÔ ÁÈ· ÙË ‰È·Ú΋ ·ÔÙ›ÌËÛË ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÂÓfiÛˆ ·˘Ùfi ˘ÏÔÔÈ›ٷÈ. ∂›Ó·È ¤Ó· ·ÓÔȯÙfi Î·È Â˘¤ÏÈÎÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÌÈ· Î·È Û˘Ó¯Ҙ ·Ó·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Ì ‚¿ÛË Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ Ô˘ Û˘ÏϤÁÔÓÙ·È. ∞ÔÙÂÏ› ÌÈ· ÌfiÓÈÌË ËÁ‹ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÂÊfiÛÔÓ ·ÔηχÙÂÈ ÎÚ˘Ê¿ ÂÌfi‰È· ‹ ÌË ÚÔÛ‰ÔÎÒÌÂÓ˜ ¢ηÈڛ˜ (ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 2004: 305 –306). ™Ùԯ‡ÂÈ, ̤۷ ·fi ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÛÙÔ Ó· ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙȘ ‚ÂÏÙÈÒÛÂȘ Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ¢›ÓÂÈ ¤ÌÊ·ÛË ÛÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Î·Ù¿ ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ∂ÍÂÙ¿˙ÂÈ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ·, ÙȘ ·ÏÏËÏÂȉڿÛÂȘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘, ÙȘ ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ÙÔ˘ ·Í›Â˜. ∞Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ¢ı‡ÓÔÓÙ·È ÁÈ· ÙȘ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ‹ ÙȘ ·ÔÙ˘¯›Â˜ ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ªÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı›, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·fi ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÓÙÏ› ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÈο ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘, ÒÛÙ ӷ ÙË ‚ÂÏÙÈÒÓÂÈ (Black & Wiliam, 1998). ∏ Û˘Ó¿ÊÂÈ· Ù˘ ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ì ÙÔ ·ÓıÚˆÈÛÙÈÎfi –ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ê·ÓÂÚ‹. ∏ ÙÂÏÈ΋ ‹ ·ıÚÔÈÛÙÈ΋ (summative) ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎÙÈÌ¿ ÙÔ ÙÂÏÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. ªÂÙÚ¿ ‰ËÏ·‰‹ ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ì ‚¿ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ô˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, Û˘ÁÎÚ›ÓÔÓÙ·È Ì ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È ÙȘ ÚÔÛ‰Ô˘ Ô˘ Ù¤ıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙÔÓ ·Ú¯ÈÎfi ۯ‰ȷÛÌfi Î·È ÂÎÙÈÌ¿Ù·È Ô ‚·ıÌfi˜ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ‹ ÙÔ Î·Ù¿ fiÛÔ ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ¤Ù˘¯Â ÙËÓ ÂÈı˘ÌËÙ‹ ·ÏÏ·Á‹. ∂Âȉ‹ ·˘Ù‹ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Á›ÓÂÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ‹ ÌÈ·˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ (.¯. Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ‹ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘), ·ÔÙ˘ÒÓÂÈ Û˘ÓÔÏÈο Ù· ıÂÙÈο ÛÙÔȯ›· Î·È ÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ·˘ÙÔ‡ Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È Î·È ÚÔÙ›ÓÂÈ ‚ÂÏÙÈÒÛÂȘ, ÁÈ· ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ˆÛÙfiÛÔ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Û˘¯Ó¿ ¯ÚfiÓÔ˜. ∞˘Ù‹ Ë ÌÔÚÊ‹ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ì ÙËÓ ¤ÌÊ·ÛË Ô˘ ‰›ÓÂÈ ÛÙ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·, ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÈÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ¶¿ÓÙˆ˜, ·Ú¿ ÙȘ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÙÔ˘˜, Ë ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ Î·È Ë ÙÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ·ÏÏËÏÔ·ÔÎÏ›ÔÓÙ·È, ·ÏÏ¿ ÌÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈο, ·Ú¿ ÙȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Ô˘ ÂÓ¤¯ÂÈ Î¿ı ·fiÂÈÚ· Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜ (Torrance, 1993). µ¤‚·È·, Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÂÓfi˜
123
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
∂›‰Ë Î·È ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ¤¯Ô˘Ó ¿ÓÙ· ÂӉȷʤÚÔÓ, ÌÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ˆÛÙfiÛÔ Ô˘ ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙËÓ ·Ú·¤Ú· ·Ó¿Ù˘ÍË Î·È ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ÈηӋ Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ Î¿Ùˆ ·fi ÔȘ Û˘Óı‹Î˜ ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· Â›Ó·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi, ‰›ÓÔÓÙ·˜ ÂÚÌËÓ›˜ ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ·‰˘Ó·ÌÈÒÓ ÙÔ˘.
2.2. ¶ÔÛÔÙÈ΋ – ÔÈÔÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ٷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Î·È Ì ٷ ̤۷ ¤ÎÊÚ·Û˘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ÙË ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ì Û ÔÛÔÙÈ΋ ·fi‰ÔÛË Ù˘ ·Í›·˜, Ë ÔÔ›· ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì ‚·ıÌÔÏfiÁËÛË, Î·È Û ÔÈÔÙÈ΋ ·fi‰ÔÛË Ù˘ ·Í›·˜, Ë ÔÔ›· ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì ÂÚÈÁڷʤ˜ Î·È Î·Ù·Áڷʤ˜ Û¯ÔÏ›ˆÓ. ∏ ÔÛÔÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù·˘Ù›˙ÂÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ Ì ÙË Ì¤ÙÚËÛË, ÂÊfiÛÔÓ Ì¿ÏÈÛÙ· Ë ‚·ıÌÔÏÔÁ›· ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ¤ÎÊÚ·ÛË ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ̤ÙÚËÛ˘ (∫·„¿Ï˘, 1994: 11). ™ÎÔfi˜ Ù˘ Â›Ó·È Ë ÙÔÔı¤ÙËÛË ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ Û Îϛ̷η Î·È ÂÔ̤ӈ˜ Ë Û‡ÁÎÚÈÛ‹ ÙÔ˘˜ Ì ‚¿ÛË ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈο ÎÚÈÙ‹ÚÈ·. ∏ ÔÛÔÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙÔ ÙÂÏÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· (Ô˘ ÂÈʤÚÂÈ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁ›ٷÈ), ÛÙËÓ Â›‰ÔÛË, ·Ó ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ì·ıËÙ‹. ™ÙËÚ›˙ÂÙ·È Û ÛÙÈÁÌÈ·›Â˜ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ Î·È Â͢ËÚÂÙ› Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ÈÂÚ¿Ú¯ËÛ˘ Î·È Ù·ÍÈÓfiÌËÛ˘ – Î·È Î·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ· ÂÈÏÔÁ‹˜ ›Ù ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ‰ÔÎÈÌ¿˙ÔÓÙ·È Â›Ù ̷ıËÙÒÓ ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ‚¤‚·È· ÁÈ· ÌÈ· Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË (∫·ÙÛ·ÚÔ‡, 2005: 245). ∏ ÎÚÈÙÈ΋ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·ÛÎËı› ÛÙËÓ ÔÛÔÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· Û˘ÓÔ„ÈÛÙ› Û ÙÚ›· ‚·ÛÈο ÛËÌ›·: ·. √ ‚·ıÌfi˜, ˆ˜ ̤ÛÔ ÏËÚÔÊfiÚËÛ˘ Î·È ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘, ·ÌÊÈÛ‚ËÙ›ٷÈ. √È ·ÚÈıÌÔ› Ù˘ ‚·ıÌÔÏÔÁÈ΋˜ Îϛ̷η˜ ‰›ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂÓÙ‡ˆÛË ÌÈ·˜ ·fiÏ˘Ù· ηıÔÚÈṲ̂Ó˘ ‰È·‰Ô¯‹˜. ∫¿ı ‚·ıÌfi˜ fï˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ ÌÈ· Û˘ÓÔÏÈ΋, ÁÂÓÈÎÂ˘Ì¤ÓË Î·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ·Û·Ê‹ ÂÎÙ›ÌËÛË Î·È Û˘ÓÂÒ˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈṲ̂ÓÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ. ∂ÈϤÔÓ, ¤Ó·˜ ‚·ıÌfi˜ ‰›ÓÂÈ ÂÏ¿¯ÈÛÙ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· Ù· ·‰‡Ó·Ù· Î·È Ù· ‰˘Ó·Ù¿ ÛËÌ›· ·˘ÙÔ‡ Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁ›ٷÈ. ∂Ô̤ӈ˜ Ôχ ‰‡ÛÎÔÏ· ÌÔÚ› Ó· ÈηÓÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÛÙfi¯Ô Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘, ÂÊfiÛÔÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ ÙË ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, 2000: 118 –125, ÃȈٿ΢, 1997: 92). ‚. ™ÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË Â›Ó·È ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó fiÏ· Ó· ÌÂÙÚËıÔ‡Ó. ∏ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ‰ÂÓ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÔÔÈ›ٷÈ. ∂ÈϤÔÓ, Û ÌÈ· ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ô˘ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· ·ÚÂÌ‚¿ÏÏÂÙ·È Ë ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹, Ë ÔÔ›· ÌÔÚ› Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈο ÛÊ¿ÏÌ·Ù·. ÕÏψÛÙ οı ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Á›ÓÂÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÂÚ›ÛÙ·Û˘, Ô˘ ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ˘¿Ú¯ÂÈ ·˘ÙÔÓfiËÙ· Ë Â›‰Ú·ÛË Ù˘ ÂÚ›ÛÙ·Û˘ ÛÙËÓ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹ (∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, 2000: 118 –125, ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘, 1998: 45, ªÔ˘˙¿Î˘, 1997: 93). Á. ∏ ·ÔÙ›ÌËÛË ÌÈ·˜ ·ÔÌÔӈ̤Ó˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜, ÂÓfi˜ ÙÂÏÈÎÔ‡ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÈÌÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜, ·Ú·ÌÂÏ›:
124
●
ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Û‡ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ ˘fi ·Ú·Ù‹ÚËÛË ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜.
●
ÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ Ï·›ÛÈÔ ‰Ú¿Û˘ ÙÔ˘ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘, ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÛÊ·ÏÒ˜ ÂËÚ¿˙ÂÈ ÙÔ ·Ú·ÙË-
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
∂›‰Ë Î·È ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘
Ú‹ÛÈÌÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ ÙÔ˘. ∂›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ùfi ÌÔÚ› Ó· ʈٛÛÂÈ ÔÏϤ˜ ÎÚ˘Ê¤˜ fi„ÂȘ Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜ (§¿ÌÓÈ·˜, 1997). ∫¿ı ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ‰Ú¿ÛË ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ¤¯ÂÈ ÓfiËÌ·, ÌfiÓÔ ·Ó Û˘Ó·ÚÙ¿Ù·È Ì ÙÔ ÙÔÈÎfi, ÂÚÈÊÂÚÂÈ·Îfi, ÂıÓÈÎfi, ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi, ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfi, ÔÏÈÙÈÎfi Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ. √È Û˘Ó·ÚÙ‹ÛÂȘ ·˘Ù¤˜ fï˜ ‰‡ÛÎÔÏ· ÂÌÂÚÈÎÏ›ÔÓÙ·È ÛÙË ‚·ıÌÔÏÔÁ›· ‹ ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È Ì ·˘Ù‹Ó. ∏ ¿ÛÎËÛË ÎÚÈÙÈ΋˜ ηٿ Ù˘ ¯Ú‹Û˘ ÔÛÔÙÈÎÒÓ ÌÂÁÂıÒÓ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂÎÊÚ·ÛÙÔ‡Ó ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ·ÔÙÈÌ‹ÛÂȘ Î·È ÎÚ›ÛÂȘ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, Ô‰‹ÁËÛ ÙËÓ ·ÚÈıÌËÙÈ΋ ·fi‰ÔÛË Ù˘ ·Í›·˜ (‚·ıÌÔÏfiÁËÛË) Û ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË Î·È Û˘Ó¤‚·Ï ÛÙÔ Ó· ‰Ôı› ¤ÌÊ·ÛË ÛÙËÓ ÔÈÔÙÈ΋ ·fi‰ÔÛË Ù˘ ·Í›·˜ ̤ۈ ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 2004). ∏ ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔʇÁÂÈ ÙËÓ ·ÔÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ Î·È ÚÔÛ·ı› Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÂÈ Î·È Ó· ÂÚÌËÓ‡ÛÂÈ ÙË ‰È·‰Èηۛ· Û‡ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ fiÔÈÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ ¤¯ÂÈ ·Ú·¯ı›. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ·˘Ù‹ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Î·È ÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘. √È ÂÚÈÁڷʤ˜ ·˘Ù¤˜ ¤¯Ô˘Ó ·Í›·, ÁÈ·Ù› ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ¯Ú‹ÛÈ̘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ı· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘, ηχÙÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙÔÓ ‚·ÛÈÎfi ÛÙfi¯Ô Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ¢›ÓÂÙ·È ¤ÌÊ·ÛË ‰ËÏ·‰‹ ÛÙË ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∂ÈϤÔÓ, Ë ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ̤۷ ·fi ÙȘ ÂÚÌËÓ›˜ Ô˘ ÂȯÂÈÚ›, ‰›ÓÂÈ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ÛÙ·ıÌ›˙ÔÓÙ·È fiÏÔÈ ÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·: ÂÎÙfi˜ ‰ËÏ·‰‹ ·fi ÙÔ˘˜ Û¯ÔÏÈÎÔ‡˜, Î·È fiÛÔÈ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ŒÙÛÈ, Ì ‰Â‰Ô̤ÓÔ ÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ·˘Ùfi Ï·›ÛÈÔ, ÚÔÛ·ı› Ó· ÂÚÌËÓ‡ÛÂÈ –·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÚ›ÙˆÛË Î·È fi¯È Ó· ÂȯÂÈÚ‹ÛÂÈ Û˘ÁÎÚ›ÛÂȘ (§¿ÌÓÈ·˜, 1997). •ÂʇÁÔÓÙ·˜ ·fi ÙȘ Ù˘ÔÔÈË̤Ó˜ Û˘ÁÎÚ›ÛÈ̘ ‰È·‰Èηۛ˜, ‰›ÓÂÈ ¤ÌÊ·ÛË Û ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÍ·ÙÔÌÈÎÂ˘Ì¤Ó˜, ÔÈ Ôԛ˜ ·ÔÛÎÔÔ‡Ó ÛÙÔÓ ÂÓÙÔÈÛÌfi Î·È ÛÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÙˆÓ ‰˘ÛÎÔÏÈÒÓ Î·È ÙˆÓ È‰È·ÈÙÂÚÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘˜ Ì ÙÂÏÈÎfi ÛÎÔfi ÙËÓ Â·ÓÔÚıˆÙÈ΋ ·Ú¤Ì‚·ÛË (∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, 2000: 126). ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ‚¤‚·È· ÁÈ· ÌÈ· ·ÓıÚˆÈÛÙÈ΋ –ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ™Â ÂfiÌÂÓ· ÎÂÊ¿Ï·È· ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ Ù‡¯Ô˘˜ (·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ì·ıËÙ‹, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡) ı· ‰Ô‡ÌÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ·ÍÈÔÔ›ËÛ˘ Ù˘ ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ Ù˘
125
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
30KÂÊ¿Ï·ÈÔ
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
3.
√π ∆∞™∂π™ ∫∞π √π º√ƒ∂π™ ∞•π√§√°∏™∏™ ™∆∏¡ ∂∫¶∞π¢∂À™∏ ¢π∂£¡ø™ ∫∞π ∂π¢π∫√∆∂ƒ∞ ™∆π™ Ãøƒ∂™ ∆∏™ ∂Àƒø¶∞´∫∏™ ∂¡ø™∏™
∏ Û‡Ó‰ÂÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ì ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ÎÂÓÙÚÈ΋ Ù¿ÛË ÛÙÔÓ ‰ÈÂıÓ‹ ¯ÒÚÔ. ∏ ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ Â›Ó·È ÙÔ ‚·ÛÈÎfi ̤ÏËÌ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÛÙȘ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ¯ÒÚ˜. ∏ ȉ¤· fiÙÈ Ë ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ıˆÚÂ›Ù·È ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ ·˘Ù¤˜ ‰Â‰Ô̤ÓË (Eurydice, 2004). °È’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ ÙȘ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂., ·ÏÏ¿ Î·È Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ¿ÏϘ, ‰È¿ÊÔÚ· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ È‰È·›ÙÂÚˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Î·È ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÒÓ Û˘ÓıËÎÒÓ Î¿ı ¯ÒÚ·˜. ∏ ıÂÛÌÔı¤ÙËÛË Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘ ‰›ÓÂÈ ÙÔ ÛÙ›ÁÌ· ÌÈ·˜ Ó¤·˜ ÂÔ¯‹˜ ÛÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ıÂÛÌÔ‡, Ë ÔÔ›· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi (∆۷ΛÚË, ¯.¯.): ●
ÙËÓ ·Ó·‰È¿ÚıÚˆÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡,
●
ÙȘ ·ÔÎÂÓÙڈ̤Ó˜ ‰È·‰Èηۛ˜ ÛÙË Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛˆÓ,
●
ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÙÔÈÎÒÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ ÛÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜,
●
ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜,
●
ÙËÓ ÚÔ‚ÔÏ‹ Ó¤ˆÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜.
ªÂ ¤Ó·Ó Ù¤ÙÔÈÔ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi ·Ó·‰Â›¯ıËΠÌÈ· Ó¤· ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÔÔ›· ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÂÎÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Î·È ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È ˆ˜ ÔÏfiÙËÙ·. ∞˘Ùfi ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È fiÏÔÈ ÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, ‰ËÏ·‰‹: ●
ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜,
●
ÔÈ ÙÚfiÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ ıÂÛÌÒÓ,
●
ÔÈ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¤˜ ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ˘ÔÎÂÈÌ¤ÓˆÓ (ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, Ì·ıËÙÒÓ, ÁÔÓ¤ˆÓ ÎÙÏ.).
∂›Û˘, ÌÈ· ÎÔÈÓ‹ Ù¿ÛË ÙˆÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ ÎÚ·ÙÒÓ –ÌÂÏÒÓ Ù˘ ∂.∂. ·ÔÙÂÏ› Ë ÂÈΤÓÙÚˆÛË Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·. ∂ÓÒ ‰ËÏ·‰‹ ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Û ·ÙÔÌÈ΋ ‚¿ÛË, Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ı¤ÙÂÈ ÛÙÔ Â›ÎÂÓÙÚfi Ù˘ ÙÔ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ·fi οı ۯÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ. ∞˘Ù‹ Ë ÂÈΤÓÙÚˆÛË ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ‰ÂÓ Â›Ó·È Ô‡Ù ·ÓÂÍ‹ÁËÙË Ô‡ÙÂ Ù˘¯·›·. ∆· Û¯ÔÏ›· ÛÙËÓ ∂˘Úˆ·˚΋ ŒÓˆÛË ·ÔÎÙÔ‡Ó, ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ÎÂÓÙÚÈ΋ ÛËÌ·Û›· ÛÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÚÔÎÏ‹ÛÂȘ. ∆· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· Ù›ÓÔ˘Ó ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÔΤÓÙÚˆÛË, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÔ‡Ó ÛÙȘ ÙÔÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ (ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜, ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜, ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜) Î·È Ó· ·ÓÙÂÂͤÏıÔ˘Ó ÛÙË Û˘Ó¯Ҙ ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ÂÙÂÚÔÁ¤ÓÂÈ· ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ. ¶·Ú’ fiÏË ÙËÓ ÔÏ˘ÌÔÚÊ›· ÙˆÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ¯ÒÚ˜, ÌÔÚԇ̠ӷ ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ì ‰‡Ô ÁÂÓÈÎÔ‡˜ Ù‡Ô˘˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÊÔÚ¤· Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ› ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔÓ ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡ÌÂÓÔ: ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ Î·È ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. √È fiÚÔÈ ·˘ÙÔ› ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ›Ûˆ˜ ·ÎfiÌ· –Û·ÓÈfiÙÂÚ·– Î·È ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹. ™ÙËÓ Ú¿ÍË ÔÈ ‰È·‰Èηۛ˜ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ¿ÓÙ· Ù¤ÛÛÂÚ· ÛÙ¿‰È·: ·Ú¯Èο ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ Û¯ÂÙÈÎÒÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, ÙËÓ ·ÔÙ›ÌËÛË –ÎÚ›ÛË, ÙË Û‡ÓÙ·ÍË Ù˘ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ¤ÎıÂÛ˘ Î·È Ù¤ÏÔ˜ ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘ ·ÏÏ·Á‹˜. µÂ‚·›ˆ˜, ÔÈ Ì¤-
127
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
ıÔ‰ÔÈ Î·È ÔÈ ‰È·‰Èηۛ˜ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÔ‡ÓÙ·È, fiˆ˜ Î·È ÔÈ ÚfiÏÔÈ ÙˆÓ Â͈ÙÂÚÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈÎÒÓ ·ÍÈÔÏÔÁËÙÒÓ (∂urydice, 2004: 131).
3.1. ∂͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‹Ù·Ó Ô Ù‡Ô˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ Û˘Ó‹ıˆ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·Ó Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ÚfiÛÊ·ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ. °È· ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· Ì¿ÏÈÛÙ· ‹Ù·Ó Ë ÌÔÓ·‰È΋ ‰È·‰Èηۛ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (Nevo, 2001). ¶Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÊÔÚ›˜ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ¿ÌÂÛË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙȘ Û¯ÔÏÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Î·È ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ó‹ÎÔ˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÛÙȘ ·ÓÒÙÂÚ˜ ‚·ıÌ›‰Â˜ Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘. ∂͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· Á›ÓÂÈ Â›Ù Û ÙÔÈÎfi ›Ù Û ÂÚÈÊÂÚÂÈ·Îfi ‹ Û ÂıÓÈÎfi ›‰Ô. ∏ ·ÚÈ· ¤ÌÊ·ÛË ‰›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÔÙ›ÌËÛË –ÎÚ›ÛË. ™˘ÏϤÁÂÙ·È ÌÂÁ¿ÏÔ˜ fiÁÎÔ˜ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, Ô‡Ùˆ˜ ÒÛÙ ӷ ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÂÈ Û fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Î·Ù·ÓfiËÛË Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘ Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È Î·È Ó· Â›Ó·È fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÈÔ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈ΋. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Á›ÓÂÙ·È Ì ‚¿ÛË ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Û ϛÛÙ˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÂÙÔÈÌ¿ÛÂÈ Ë ÎÂÓÙÚÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË. ª¿ÏÈÛÙ·, fiÛÔ ÈÔ ÎÔÓÙ¿ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÔÈ ·ÍÈÔÏÔÁËÙ¤˜ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ (ÎÂÓÙÚÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË) ÙfiÛÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Â›Ó·È Ë ÔÌÔÈÔÌÔÚÊ›· ÙˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Ô˘ ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó. ∆· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ·ÏÏ¿ ·ÚÈÔ ·Ô‰¤ÎÙË ÙÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó ÙȘ ÎÂÓÙÚÈΤ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ (∂urydice, 2004: 131), ÂÓÒ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ¿ÌÂÛË Â›‰Ú·ÛË ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ‹ Ù· Û¯ÔÏ›· (.¯. ÂȉÚÔ‡Ó ÛÙËÓ ÚÔ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ‹ ÛÙË ¯ÚËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ). ™Â ‰È¿ÊÔÚ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·›ÚÓÂÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜. ∂‰Ò ı· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡ÌÂ Û˘ÓÔÙÈο Û ÔÚÈṲ̂Ó˜ ·fi ·˘Ù¤˜:
∂ÈıÂÒÚËÛË. ∂›Ó·È Ë ÈÔ Û˘ÓËıÈṲ̂ÓË ÌÔÚÊ‹ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ø˜ ÌÔÚÊ‹ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ë ÂÈıÂÒÚËÛË ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠۯ‰fiÓ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì ÙË Û‡ÛÙ·ÛË Ù˘ Ì·˙È΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ (·Ú¯¤˜ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·) ÛÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ‰˘ÙÈΤ˜ ¯ÒÚ˜. µ·ÛÈ΋ Ù˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Â›Ó·È Ô ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ΢ڛˆ˜ Û fi,ÙÈ ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ù· Ì·ıËÛȷο ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·. ∏ ÌÔÚÊ‹ Ù˘ ÂÈıÂÒÚËÛ˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÓÙ· ÂÓÈ·›· ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·Ú·ÏÏ·Á¤˜, ÔÈ Ôԛ˜ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È ÛÙȘ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ Ô˘ ·ÛÎÔ‡Ó ÙËÓ ÂÈıÂÒÚËÛË – ÛÙÔ Ê¿ÛÌ· ÙˆÓ ·ÚÌÔ‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙˆÓ ÂÈıˆÚËÙÒÓ– ÛÙ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ÎÚ›ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999). ŸÔÈ· ¿ÓÙˆ˜ ·Ú·ÏÏ·Á‹ ÎÈ ·Ó ˘ÈÔıÂÙ›ٷÈ, ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· Ù¯ÓÔÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Ù‡Ô˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Ô˘ Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ Û ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈο Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù·. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ˘˜ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙ¤˜ Ù˘, Ë ÂÈıÂÒÚËÛË ¤¯ÂÈ ÔÚÈṲ̂ӷ ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù·: ·ÔÙÂÏ› Û˘Ì‚·ÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ÂϤÁ¯Ô˘ Ô˘ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‡ ÚÔÛʤÚÂÈ ·ÍÈfiÈÛÙ˜ ÎÚ›ÛÂȘ, ÂÊfiÛÔÓ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÊÔÚ›˜ ‹ ÚfiÛˆ· ·ÚÔ˘˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÂÎÙfi˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Á›ÓÂÙ·È ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Î·È ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ ¯ÚfiÓÔ Î·È ‰ÂÓ ÚÔÛı¤ÙÂÈ ··Û¯fiÏËÛË ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ù¤ÏÔ˜, ηıÒ˜ ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÂÈıˆÚËÙ¤˜ ÂÍÂÙ¿˙Ô˘Ó ‰È¿ÊÔÚ· Û¯ÔÏ›·, ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙË Û˘ÁÎÚÈÛÈÌfiÙËÙ· ÙˆÓ ÎÚ›ÛÂˆÓ Î·È ¤ÙÛÈ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·Ù˘ˆıÔ‡Ó ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˘ ÂÌ‚¤ÏÂÈ·˜. øÛÙfiÛÔ, ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ Ù˘ ÂÈıÂÒÚËÛ˘ ¤¯ÂÈ ‰Â¯Ù› ¤ÓÙÔÓË ÎÚÈÙÈ΋, Ë ÔÔ›· ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙȘ ÂÍ‹˜ ·‰˘Ó·Ì›Â˜: ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ô˘ ÂÛÙÈ¿˙ÂÈ ÛÙ· ÌÂÙÚ‹ÛÈÌ· ‹ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÈÌ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ (.¯. ÂȉfiÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ) Î·È ·Ú·ÌÂÚ›˙ÂÈ ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi ¿ÏÏ· ÛÙÔȯ›· Ô˘ ÂӉ¯Ô̤ӈ˜ Ó· ¢ı‡ÓÔÓÙ·È ÁÈ· ÙË Û‡ÛÙ·ÛË ÙˆÓ fiÔÈˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ (.¯. ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi Â›Â‰Ô ÙˆÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ). ∂›Û˘, ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È Û ÌÈ· ·ÏÔ˚΋ ·ÔÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ·ÁÓÔÒÓÙ·˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈΤ˜ ÔÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó
128
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
Ó· Á›ÓÔ˘Ó Ê·ÓÂÚ¤˜ ÌfiÓÔ Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌ·. ¶ÚÔηÏ› Êfi‚Ô Î·È ¿Á¯Ô˜ ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi, οÙÈ Ô˘ ‰Â Û˘Ó¿‰ÂÈ Ì ÙÔÓ Û‡Á¯ÚÔÓÔ ÚfiÏÔ ÙÔ˘. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Û˘Óԉ‡ÂÙ·È Û˘¯Ó¿ ·fi ÚÔηٿÏË„Ë Î·È ·ÛÙ‹ÚÈÎÙ˜ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈΤ˜ ÎÚ›ÛÂȘ, ÌÈ· ηÈ, fiÙ·Ó ÍÂʇÁÂÈ ·fi Ù· ÌÂÙÚ‹ÛÈÌ· ‰Â‰Ô̤ӷ, ‰ÈÂÓÂÚÁÂ›Ù·È Ì ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·Û·Ê‹ Î·È ¿ÚÚËÙ·. ∆¤ÏÔ˜, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ‰ÂÓ ÔÈÎÂÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ÂÈıÂÒÚËÛ˘, ‰ÂÓ ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó ÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ Ô‡Ù ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· Ó· ÂÈʤÚÔ˘Ó Î¿ÔÈ· ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô (Altrichter & Specht, 1998). ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘ Ë ÂÈıÂÒÚËÛË, ˆ˜ ÌÔÚÊ‹ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÛÙ·‰È·Î¿ ÙÚÔÔÔÈ›ٷÈ. Œ¯ÂÈ È· ÙËÓ Ù¿ÛË Ó· ÌËÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ·ÙfiÌˆÓ (΢ڛˆ˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ), ·ÏÏ¿ Ó· ‰È¢ڇÓÂÙ·È Û ÌÈ· Û˘ÓÔÏÈÎfiÙÂÚË ıÂÒÚËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ∂›Û˘, ·Ú¯›˙ÂÈ È· Ó· ‰È·Ù˘ÒÓÂÈ Û·Ê‹ Î·È ÚËÙ¿ ÎÚÈÙ‹ÚÈ·, Ì ÛÙfi¯Ô ÙÔÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌfi Ù˘ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÎÚ›ÛˆÓ. °È· ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÏfiÁÔ, Ù¤ÏÔ˜, Û˘ÁÎÚÔÙÔ‡ÓÙ·È È· ÔÌ¿‰Â˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·È fi¯È ÌfiÓÔ ·fi ÂÈıˆÚËÙ¤˜ ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ (Cullingford, 1997).
¶·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. ∫¿ı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ·Ó·Ù‡ÛÛÂÈ ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ÂϤÁ¯Ô˘ ‹ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ˘ (monitoring) Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ Î·È Ù˘ ÂͤÏÈ͢ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ·Ú·Ì¤ÙÚˆÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. ∏ ÔÈÎÈÏ›· ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Ì˯·ÓÈÛÌÒÓ Â›Ó·È ÌÂÁ¿ÏË: Û˘ÏÏÔÁ‹ ÛÙÔȯ›ˆÓ ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ˘ËÚÂۛ˜ (.¯. ∂ıÓÈ΋ ™Ù·ÙÈÛÙÈ΋ ÀËÚÂÛ›·, ∆Ì‹Ì· ™Ù·ÙÈÛÙÈÎÒÓ ¶·È‰Â›·˜) Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ‰È¿ÊÔÚˆÓ Ù˘¯ÒÓ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, fiˆ˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÙÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ‰˘Ó·ÌÈÎÔ‡, Ù˘ ÎÙÈÚȷ΋˜ ˘Ô‰ÔÌ‹˜, ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈÎÔ‡ ÂÍÔÏÈÛÌÔ‡. √ÚÈṲ̂ӷ ·fi Ù· ÛÙÔȯ›· ·˘Ù¿ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ¿ÌÂÛ· ›Ù Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙÔ˘ ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ ¶·È‰Â›·˜ (.¯. ÛÙÔ˘˜ ‰ÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÛÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÎÙÈÚ›ˆÓ Î.·.) ›Ù ÛÙË Û˘ÌÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ Û˘Ì‚·ÙÈÎÒÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ Âη›‰Â˘Û˘ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ (.¯. ‰Â›ÎÙ˜ ÙÔ˘ √.√.™.∞.). ∆¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ‰›ÓÔ˘Ó ‚¤‚·È· ÌÈ· Û˘ÓÔÏÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÛÙËÚÈÁ̤ÓË Û ·ÍÈfiÈÛÙ· ‰Â‰Ô̤ӷ. ¶ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È fï˜ ΢ڛˆ˜ Û ·ÚÈıÌËÙÈο ÛÙÔȯ›·, Û˘Ó‹ıˆ˜ ‰ËÌÔÛȇÔÓÙ·È ·ÔÛ·ÛÌ·ÙÈο ‹ Ì ÌÂÁ¿Ï˜ ηı˘ÛÙÂÚ‹ÛÂȘ Î·È ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘Ì‚¿ÏÔ˘Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999). ªÈ· Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ô˘ ¤ÁÈÓ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ –Î·È ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ùfi– ÍÂΛÓËÛ ÙÔ 2001 ÛÙÔ ∫¤ÓÙÚÔ ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ŒÚ¢ӷ˜, Ì ÛÙfi¯Ô «ÙËÓ ·ÔÙ‡ˆÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÂ Â›Â‰Ô Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ». ™ÙÔ ¤ÚÁÔ ·˘Ùfi Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËÎ·Ó ÛÙÔȯ›· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋ ˘Ô‰ÔÌ‹ οı ۯÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ ·ÓıÚÒÈÓÔ ‰˘Ó·ÌÈÎfi Ù˘ (·ÚÈıÌËÙÈο ‰Â‰Ô̤ӷ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Î·È ¿ÏÏÔ ÚÔÛˆÈÎfi). ™ÙÔ ›‰ÈÔ ¤ÚÁÔ Á›ÓÂÙ·È Â›Û˘ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó ÔÈ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÁÈ· ÙË ‰È‡ڢÓÛË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÛÔ˘‰ÒÓ (‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÂÓËÌÂÚˆÙÈÎÒÓ ÂΉËÏÒÛˆÓ, Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Û ̷ıËÙÈÎÔ‡˜ ‰È·ÁˆÓÈÛÌÔ‡˜, ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ηÈÓÔÙfiÌˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ) (∫Ô˘Ï·˚‰‹˜, 2005). ¶Ôχ ıÂÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜ ·ÔÙÂÏ› Ë Úfi‚ÏÂ„Ë Ì˯·ÓÈÛÌÒÓ ÂÈηÈÚÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Ô˘ Û˘ÏϤÁÔÓÙ·È Ì¤Ûˆ ÂÓË̤ڈÛ˘ Ù˘ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋˜ ‚¿Û˘ ‰Â‰Ô̤ӈÓ.
∂ÓÙÔÈṲ̂Ó˜ ÌÂϤÙ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∆Ș ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‰ÂηÂٛ˜ Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ‰˘ÙÈΤ˜ ¯ÒÚ˜ ‰ÈÂÍ¿ÁÔÓÙ·È ÌÂϤÙ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û ÂÚÈÊÂÚÂÈ·Îfi, ÂıÓÈÎfi ‹ ‰ÈÂıÓ¤˜ ›‰Ô, ÂÓÙÔÈṲ̂Ó˜ ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ Ù˘¯¤˜ ÂÓfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. √È ¤Ú¢Ó˜ ·˘Ù¤˜ ·ÊÔÚÔ‡Ó ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ Â›‰ÔÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ¶ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÌÂϤÙË ÙˆÓ ·Ó·Ï˘ÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ‚È‚Ï›ˆÓ. ∂ÈϤÔÓ, ηٷÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÙËÓ Â›‰ÔÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Û ÂȉÈΤ˜ ‰ÔÎÈ̷ۛ˜, ÌÂÏÂÙÔ‡Ó ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Î·È ÙÔ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfi ÙÔ˘˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ÙȘ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ Î·È ÙȘ ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘˜. ¶ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Â›Û˘ ηٷÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, fiˆ˜ Î·È ÙÔ˘ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ˘ ÎÏ›-
129
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ÂÈÎÚ·Ù› ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. °ÂÓÈο, ÂÈϤÁÔÓÙ·È ı¤Ì·Ù· ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ˜ Ô˘ Ù›ıÂÓÙ·È ÛÙÔ Â›Â‰Ô Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜. ™ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ù¤ÙÔȘ ÌÂϤÙ˜ Á›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ¢ÈÂıÓÔ‡˜ ŒÓˆÛ˘ ÁÈ· ÙËÓ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ∂›‰ÔÛ˘ (International Association for the Evaluation of Educational Achievement: I.E.A.74) ·fi ÙÔ ∂ÏÏËÓÈÎfi ∫¤ÓÙÚÔ Ù˘ π.∂.∞. ∆Ô Î‡ÚÈÔ ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ÂӉȷʤÚÔÓ ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ∫¤ÓÙÚÔ˘ ÂÛÙÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ –ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÚԤϢÛË, ÛÙ· ÔÏÈÙÈÛÌÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Î·È ÛÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÛÙÚ·ÙËÁÈΤ˜ Î·È Ú·ÎÙÈΤ˜ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ Â›‰ÔÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ (www.ecd.uoa.gr/erevndep.p). ∆¤ÙÔȘ ÌÂϤÙ˜ ‚¤‚·È· Á›ÓÔÓÙ·È Î·È ·fi ¿ÏÏÔ˘˜ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÔ‡˜ ÂÚ¢ÓËÙÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜, ÂÓÒ Î·È ÙÔ À¶.∂.¶.£. È· Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ Û ӿÏÔÁ˜ ÌÂϤÙ˜ ˘fi ÙËÓ ·ÈÁ›‰· ÙÔ˘ √.√.™.∞. √È ÌÂϤÙ˜ ·˘Ù¤˜ ‰›ÓÔ˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ÂÍÂÙ·ÛÙÔ‡Ó Û ‚¿ıÔ˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ Ù˘¯¤˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. ∏ Û˘ÁÎÚÈÛÈÌfiÙËÙ· ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ÌÂٷ͇ ¯ˆÚÒÓ, ÂÚÈÊÂÚÂÈÒÓ ‹ Û¯ÔÏ›ˆÓ ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÂӉȷʤÚÔ˘Û˜ ·Ó·Ï‡ÛÂȘ. øÛÙfiÛÔ, Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ Û’ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÌÂϤÙ˜ Â›Ó·È ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË Î·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜, fiÙ·Ó (Î·È ·Ó) ÊÙ¿ÛÔ˘Ó ÛÙ· Û¯ÔÏ›·, ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ ›‰Ú·ÛË ÛÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜. ŒÙÛÈ, ÔÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ηÈ, ̤ۈ ·˘ÙÒÓ, ÙˆÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÌÂÏÂÙÒÓ Â›Ó·È ÂÚÈÔÚÈṲ̂Ó˜ (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999). ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È Ú·ÎÙÈΤ˜ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÈÏ›· ÛÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Ô˘ ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó. √È ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ËÁ¿˙Ô˘Ó Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ı¤ÙÂÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û οı ÂÚ›ÙˆÛË. ∂‰Ò ‰È·Ê·›ÓÔÓÙ·È ‰‡Ô ‚·ÛÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ. ∏ ÚÒÙË ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙȘ Ӥ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙÔ Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Ó· Á›ÓÂÈ Î¤ÓÙÚÔ Ô˘ ·Ú¤¯ÂÈ Âη›‰Â˘ÛË Ì ÔÈfiÙËÙ·, ˘ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ¿˜ ÙË Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈο ‹ ‚ÔËıÒÓÙ·˜ ÙË ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, Ë ‰Â‡ÙÂÚË ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ‚·ıÌÔ‡ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ÔÈ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÛÙ· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ô˘ ¤¯ÂÈ ı¤ÛÂÈ Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ∏ ÚÒÙË ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË fï˜ ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÎÂÚ‰›˙ÂÈ ¤‰·ÊÔ˜ Û ۯ¤ÛË Ì ÙË ‰Â‡ÙÂÚË (Eurydice, 2004: 52, 131).
3.2. ∂ÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ª¤Û· ·fi ÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋ Ô˘ ‰¤¯ÙËÎÂ Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Ó¤Â˜ ̤ıÔ‰ÔÈ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ‹ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∏ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰ÈÂÓÂÚÁÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙÔÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È (Scriven, 1991). ∫·È ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· ¿ÚÂÈ ÔÏϤ˜ ÌÔÚʤ˜. µ·ÛÈ΋ Â›Ó·È Ë ‰È¿ÎÚÈÛË ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û ‰‡Ô ·ÚȘ ηÙËÁÔڛ˜: ÛÙËÓ ÈÂÚ·Ú¯È΋ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ÛÙË Û˘ÏÏÔÁÈ΋ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË (‹ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË).
πÂÚ·Ú¯È΋ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ™’ ·˘Ù‹ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÔÈ ·ÓÒÙÂÚÔÈ ÛÙË ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋/ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÈÂÚ·Ú¯›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ηو٤ÚÔ˘˜ (.¯. Ô ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ÔÈ ·Ï·ÈfiÙÂÚÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÙÔ˘˜ ÓÂÔÙ¤ÚÔ˘˜ ÎÙÏ.). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÓÔÂ›Ù·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ˆ˜ Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈ΋ Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (ȉ›ˆ˜ Ù˘ ÂÈıÂÒÚËÛ˘). À¿ÁÂÙ·È Û ¤Ó· Û¯‹Ì· ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ÂϤÁ¯Ô˘. ∂ÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙ· ¿ÙÔÌ· Î·È ÛÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙԯ‡ÂÈ Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ˘·ÎÔ‹˜ ÛÙÔÓ ÓfiÌÔ. ™˘Ó‹ıˆ˜ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û ·ÙÔÌÈΤ˜, ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈΤ˜ ÎÚ›ÛÂȘ Î·È ıˆÚÂ›Ù·È fiÙÈ ·ÓÙÈÙ›ıÂÙ·È ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ··Ú·›ÙËÙÔ˘ ÁÈ· ÌÈ· Û¯Ô74 ¢ÈÂıÓ‹˜ ™‡Ó‰ÂÛÌÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ™¯ÔÏÈ΋˜ ∂›‰ÔÛ˘, Ô˘ ȉڇıËΠÙÔ 1958. ∂›Ó·È Ô ÊÔÚ¤·˜ Ô˘ ÍÂΛÓËÛ ÚÒÙÔ˜ ÙȘ ‰ÈÂıÓ›˜ Û˘ÁÎÚ›ÛÂȘ Î·È ¤Ú¢Ó˜ Û ۯ¤ÛË Ì ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ›‰ÔÛË Î·È ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ. ∞·ÚÙ›˙ÂÙ·È ·fi ‰ËÌfiÛÈÔ˘˜ ÊÔÚ›˜ Î·È Î¤ÓÙÚ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ Û 58 ¯ÒÚ˜.
130
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
ÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Ó‡̷ÙÔ˜ Û˘ÏÏÔÁÈÎfiÙËÙ·˜ fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999).
™˘ÏÏÔÁÈ΋ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‹ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ë ÔÔ›· ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È Î·È ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ÙÔ˘ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡ Ô˘ ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È (Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, Ì·ıËÙ¤˜, ·ÎfiÌ· Î·È ÁÔÓ›˜), ·ÊÔ‡ ÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ·˘ÙÔ› ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ÔÈ Î·Ï‡ÙÂÚÔÈ ÁÓÒÛÙ˜ ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ηٿÛÙ·Û˘ ÙËÓ ÔÔ›· ‚ÈÒÓÔ˘Ó, ·ÏÏ¿ Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó Î·ıËÌÂÚÈÓ¿. µ·ÛÈÎfi˜ ÛÙfi¯Ô˜ Â›Ó·È Ë ·ÏÏ·Á‹, Ë ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ ·Ú¯fiÌÂÓ˘ Âη›‰Â˘Û˘. ™’ ·˘Ù‹ ÙË ÌÔÚÊ‹ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÓÂÚÁ¿ ̤ÚÔ˜ ÛÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ. ∏ Û˘ÏÏÔÁÈ΋ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ·ÏËıÈÓ¿ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋ ÚfiÙ·ÛË ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ÙȘ ·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ‰ËÌfiÛÈÔ˘ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ÂϤÁ¯Ô˘ (ÂÈıÂÒÚËÛË, ¿ÌÂÛË ÈÂÚ·Ú¯È΋ ÂÈÙ‹ÚËÛË/·Ú·Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Ù‹ÚËÛË Ù˘ ÓÔÌÈÌfiÙËÙ·˜ ηٿ ÙËÓ ¿ÛÎËÛË ÙˆÓ Î·ıËÎfiÓÙˆÓ ÙÔ˘˜ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ¿ÚÎÂÈ·) ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÂΛÓË ÙÔ˘ ÏÂÁfiÌÂÓÔ˘ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎÔ‡, «ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡» ‹ ÏÔÁÈÛÙÈÎÔ‡ ·ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡, Ô˘ Á›ÓÂÙ·È ·fi ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ì ÙÂÛÙ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÁÓÒÛÂˆÓ Î·È ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Î·È Û·ÓÈfiÙÂÚ· Ì ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜. ∏ Û˘ÏÏÔÁÈ΋ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Û ·ÔÎÂÓÙڈ̤ӷ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù·. ¶ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ ÙË Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÂÓfi˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ̤ÚÔ˘˜ Ù˘ ¢ı‡Ó˘ Î·È Ù˘ Ï‹„˘ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÁÈ· ¤Ó· ¢ڇ Ê¿ÛÌ· ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔ ÙÔÈÎfi ›‰Ô.
√È ÛÙfi¯ÔÈ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ›ӷÈ: ●
¡· ·Ó·‚·ıÌÈÛÙ› ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ˆ˜ ‚·ÛÈÎfi˜ Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ‹˜ Ì¿ıËÛ˘, Ó· ÎÈÓËÙÔÔÈËıÔ‡Ó Î·È Ó· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó ÔÈ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜, ÒÛÙ ӷ ·Ó·ÏËÊıÔ‡Ó ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ ÁÈ· fiÛÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÙÔÌ›˜ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË ·Ó·ÌfiÚʈÛ˘.
●
¡· ÂÓÈÛ¯˘ıÔ‡Ó ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ·ÌÔÈ‚·ÈfiÙËÙ·˜ Î·È ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ ÌÂٷ͇ fiÏˆÓ ÙˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ: Ó· ¢·ÈÛıËÙÔÔÈËıÔ‡Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Î·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÁÈ· Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ÌÈ· Û˘ÏÏÔÁÈ΋, Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ Î·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ, ÒÛÙ ӷ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÂÈÛÙËÌÔÓÈο ÙȘ fiÔȘ ·fi„ÂȘ ÙÔ˘˜, Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù·, ÙȘ ·ÍÈÒÛÂȘ Î·È ÙȘ ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂȘ ÙÔ˘˜.
●
¡· ·ÓÙÈÏËÊıÔ‡Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘˜ ̤۷ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, Ó· ÂÚÌËÓ‡ÛÔ˘Ó ÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘˜ ηÈ, ÛÙ·‰È·Î¿, Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ıˆڛ· ÙÔ˘˜. ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ ·˘ÙfiÓ ÂÓÓÔԇ̠¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ ·fi ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ, ÂÔÈı‹ÛÂȘ, ÂÈÎfiÓ˜, ÌÂÙ·ÊÔÚ¤˜, ·Í›Â˜ Î·È ÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È, ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, ÛÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ÛÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì¿ıËÛ˘, ÛÙË Ê‡ÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ÛÙÔ˘˜ ÚfiÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ÛÙËÓ ÂÈı·Ú¯›·, ÛÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Î·È ÙÔÓ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi ÙÔ˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÛÙË Ê‡ÛË Ù˘ ÁÓÒÛ˘. ∏ ÚÔÛˆÈ΋ ıˆڛ· ¤¯ÂÈ ÙȘ ‚¿ÛÂȘ Ù˘ ÛÙȘ ÂÌÂÈڛ˜ Ô˘ ·¤ÎÙËÛÂ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ˆ˜ Ì·ıËÙ‹˜ Î·È ˆ˜ ‰È‰¿ÛΈÓ, ηıÒ˜ Î·È ÛÙËÓ Î˘Ú›·Ú¯Ë ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·, Î·È ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi Û ϷÓı¿ÓÔ˘Û· Î·È ·Û˘ÛÙËÌ·ÙÔÔ›ËÙË ÌÔÚÊ‹ (ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 2000: 45 –48).
●
¡· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó fiÏÔÈ ÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈο ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÂÓfi˜ Ï·ÈÛ›Ô˘ ‰Ú¿Û˘ ÙÔ ÔÔ›Ô, Û ÌÈ· Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌË ÚÔÔÙÈ΋, ı· ÂÈʤÚÂÈ ‚ÂÏÙ›ˆÛË ‹ ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ – Ì·ıËÛÈ·ÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ Î·È Î·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ· ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙˆÓ Ì·ıËÛÈ·ÎÒÓ ÂÈÙ¢ÁÌ¿ÙˆÓ.
∏ ‰ÈÂıÓ‹˜ ÂÌÂÈÚ›· ·fi ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ Û˘ÏÏÔÁÈ΋˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ¤¯ÂÈ ˘Ô‰Â›ÍÂÈ Ù· ÛËÌ·ÓÙÈο ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÌÔÚÊ‹˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ŒÙÛÈ, Ë Û˘ÏÏÔÁÈ΋ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË:
131
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
●
™˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Î·È ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ‚¿ÛË ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ (Solomon, 1998).
●
∂Êԉȿ˙ÂÈ ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Ì ̤۷ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Ï‹„˘ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ (Nevo, 2001).
●
∞Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÚˆÙ‡ÔÓÙ· ÚfiÏÔ ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ·ÊÔ‡ ·˘ÙÔ› ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ·fi ̤۷ Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Î·È ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜.
●
µÔËı¿ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· ·ÈÛı·ÓıÔ‡Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ˘Â‡ı˘ÓÔÈ ˆ˜ ·ÁÁÂÏ̷ٛ˜, ηıÒ˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¤¯ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ‰ÈÂÚ¢ӋÛÔ˘Ó, Ó· ÎÚ›ÓÔ˘Ó Î·È Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜, Î·È ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÛÙ·‰È·Î¿ ÙÔÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘˜.
●
∂Óı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎÒÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘ÏÈÒÓ Î·È ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ÛÂ Â›Â‰Ô Û¯ÔÏ›Ԣ, ÎÈÓËÙÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ Û˘Ó‹ıˆ˜ ·‰Ú·ÓÒÓ ÌÂÏÒÓ (.¯. ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ) Î·È ÂÓÂÚÁÔÔÈÒÓÙ·˜ Ï·Óı¿ÓÔ˘Û˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜.
●
∂Ó‰˘Ó·ÌÒÓÂÈ ÙË Û˘ÏÏÔÁÈÎfiÙËÙ· Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› Îϛ̷ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜, Ô˘ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ ÙfiÛÔ ÁÈ· ÙË Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Î·È ÙË Û˘Ó¯‹ ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ (Hargreaves, 1994, Stoll & Fink, 1996).
●
∂ÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙÔ Î‡ÚÔ˜ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÙÔÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜.
●
ªÔÚ› Ó· Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ÛÙË Û˘Ó‰È·ÌfiÚʈÛË ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ Ì fiÚÔ˘˜ «bottom –up», ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ Î·È ·˘ÙÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÙˆÓ «·fi οو» (∫·ÙÛ·ÚÔ‡ Î.¿., 2003: 115).
µ¤‚·È·, ¤¯Ô˘Ó ·Ó·ÊÂÚı› Î·È Ù· ·‰‡Ó·Ù· ÛËÌ›· Ù˘ Û˘ÏÏÔÁÈ΋˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, fiˆ˜: ●
∂›Ó·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ‰‡ÛÎÔÏË Ë ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˜ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Û ‰È·‰Èηۛ˜ ¯ÚÔÓÔ‚fiÚ˜, Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ¿ÌÂÛ· Î·È ÔÚ·Ù¿ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· (Solomon, 1998).
●
∞ÓÙÏÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔȯ›· Î·È ÂÍ¿ÁÔÓÙ·È Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Î·È fi¯È ÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·.
●
√È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÚÈÔÚÈṲ̂Ó˜ ÁÓÒÛÂȘ Î·È ÈηÓfiÙËÙ˜, ÔÈ Ôԛ˜ ‰ÂÓ ÙÔ˘˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó Ì ¢¯¤ÚÂÈ· ηٿÏÏËϘ Î·È ¤Á΢Ú˜ Ú·ÎÙÈΤ˜ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘, Ó· ÚÔ‚·›ÓÔ˘Ó Û ÂÚÌËÓ›˜ ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· Ô‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ÛÂ Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999).
°ÂÓÈο, ÂÈÛËÌ·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û˘Ó·ÓÙ¿ ÔÏϤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ÛÙË Û˘ÏÏÔÁ‹, ÛÙËÓ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· Î·È ÛÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË Â·ÚÎÒÓ Î·È ·ÍÈfiÈÛÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ (Hargreaves, 1988). ¶·Ú¿ ÙȘ ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂȘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘ˆı›, Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÎÂÚ‰›˙ÂÈ fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË (McBeath, 2001). ∂ÓÒ Î˘ÚÈ·Ú¯Ô‡ÛÂ Ë ÈÂÚ·Ú¯È΋ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË (Ô ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡Û ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜), Ë ÔÔ›· Û οÔÈ· ÎÚ¿ÙË –̤ÏË ˘¿Ú¯ÂÈ ·ÎfiÌ·, Ë È‰¤· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ê·›ÓÂÙ·È ˆ˜ ÛÙ·‰È·Î¿ ˆÚ›Ì·ÛÂ Î·È Î·Ï‡ÙÂÈ È· fi¯È ÌfiÓÔ fiÏÔ ÙÔ Ê¿ÛÌ· ÙˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÈ ¤Ó· Û¯ÔÏ›Ô, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. ∆· Â˘Úˆ·˚ο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ‰ËÏ·‰‹ ÚÔˆıÔ‡Ó fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÔÏÏÒÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔÌ¤ÓˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÙˆÓ ÁÔÓ¤ˆÓ, ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÎÚÔÛÒˆÓ Ù˘ ÙÔÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∏ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È Ï¤ÔÓ ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋ Û 22 ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. Î·È Û˘ÓÈÛÙ¿Ù·È Û ¿ÏϘ 6. ∏ ‚·ÛÈ΋ Âȉ›ˆÍË Â›Ó·È Ó· ‰ÔıÔ‡Ó Î›ÓËÙÚ· ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË Î·È Ó· Á›ÓÔ˘Ó ·ÏÏ·Á¤˜ ÔÈ Ôԛ˜ Ó· ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó ÛÙÔÈ-
132
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
¯Â›· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÔÏϤ˜ Î·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÔÙÈΤ˜ (Eurydice, 2004: 131). °È· Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈ fï˜ Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ó· ·Ô‰ÒÛÂÈ Ù· ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ‰È·ÛÊ·ÏÈÛÙÔ‡Ó ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999: 26 –28): ●
¶ÚÒÙ· ÚÒÙ· ··ÈÙÂ›Ù·È ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ·ÓÙÈÏ‹„ÂˆÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Î·È ÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ¤¯ÂÈ Û˘Ó‰Âı› Ì ÙÔÓ Â͈ÙÂÚÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Û˘ÓÂÈÚÌÈο ·Ú·¤ÌÂÈ Û ‰˘Û¿ÚÂÛÙ˜ Ú·ÎÙÈΤ˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÂÎÏËÊı› ˆ˜ ¤Ó· ‰˘Ó·ÌÈÎfi ÂÚÁ·ÏÂ›Ô ÎÚÈÙÈ΋˜ ıÂÒÚËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ Î·È ·Ó¿Ù˘Í˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜.
●
∂›Û˘, ··ÈÙÂ›Ù·È ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ÚÔÛ‰ÔÎÈÒÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ·Ô‰¤ÎÙ˜ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. √ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Ì·˜ ¤¯ÂÈ Û˘ÓËı›ÛÂÈ Ó· ÛÙÚÂÊfiÌ·ÛÙ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ·˘Ù¤˜ χÛÂȘ ÛÙ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù¿ Ì·˜. ∆· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· fï˜ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‰Â ÛÙ¤ÏÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÔÏÈÙ›· ÁÈ· ÙËÓ ÈηÓÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·ÈÙËÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∫‡ÚÈÔ˜ ·Ô‰¤ÎÙ˘ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ë Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·, Ë ÔÔ›· Ì ‚¿ÛË Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ·˘Ù¿ ı· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ‰Ú¿ÛË.
●
π‰È·›ÙÂÚË ÚÔÛÔ¯‹ ηٿ ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ··ÈÙÔ‡Ó Ë ÂÚÌËÓ›· Î·È Ë ÂÍ·ÁˆÁ‹ Û˘ÌÂÚ·ÛÌ¿ÙˆÓ, ÒÛÙ ӷ ·ÔʇÁÔÓÙ·È ÔÈ ÛÙÂÚÂÔÙ˘ÈΤ˜ ÁÂÓÈ·ÛÂȘ Î·È ·ÏÔ˘ÛÙ‡ÛÂȘ. ÃÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Û‡ÓıÂÙË, ¢·›ÛıËÙË Î·È ÎÚÈÙÈ΋ ıÂÒÚËÛË ÙˆÓ ÔÈÎ›ÏˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÒÓ ‰È·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ Ê·ÈÓÔÌ¤ÓˆÓ Ô˘ ÂÍÂÙ¿˙ÂÈ.
●
¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÙÚÔÔÔÈËıÔ‡Ó ÔÈ «ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ» Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÔÈ Î¿ıÂÙ˜ Î·È ÈÂÚ·Ú¯ÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÌÂٷ͇ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ì·ıËÙÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÁÔÓ¤ˆÓ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÂȉÈÒÎÂÙ·È Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ Û ÔÚÈ˙fiÓÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÈÛÔÙÈÌ›·˜. ∫¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ‚¤‚·È· ‰ÂÓ Â›Ó·È ·Ïfi, ηıÒ˜ ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ·˘ıÂÓÙ›·˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Û˘ÛÙ·ÙÈÎfi ÙˆÓ ·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ Û¯¤ÛˆÓ. ∏ Âȉ›ˆÍË ÙˆÓ ÔÚÈ˙fiÓÙÈˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ Â›Ó·È ÂÔ̤ӈ˜ ‚·ÛÈ΋ ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
3.3. ™˘Ó‡·ÚÍË ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ∆Ô ÂÚÒÙËÌ· ·Ó Â›Ó·È ‰˘Ó·Ùfi˜ Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ··Û¯ÔÏ› Û‹ÌÂÚ· ÔÏÏÔ‡˜ ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ Î·È ÂÈÛÙ‹ÌÔÓ˜ Ô˘ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È Ì ı¤Ì·Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ Û ÔÏϤ˜ ¯ÒÚ˜ ‰ÈÂıÓÒ˜. °ÂÓÈÎfiÙÂÚ·, ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ – Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ η٤¯Ô˘Ó ÎÂÓÙÚÈ΋ ı¤ÛË ÛÙË Û¯ÂÙÈ΋ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· Î·È ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÎÚ›ÛÈÌÔ ı¤Ì· ÛÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ. ∫·È ÙÔ‡ÙÔ, ÁÈ·Ù› Ë Ú‡ıÌÈÛË ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ·˘ÙÒÓ ‰ÂÓ ·ÊÔÚ¿ ÌfiÓÔ ÙȘ Ù¯ÓÈΤ˜ ¿ÓÙÏËÛ˘ ÁÓÒÛ˘/ÏËÚÔÊfiÚËÛ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÙȘ ÌÔÚʤ˜ Ú‡ıÌÈÛ˘ ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, fiˆ˜ Î·È ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ÌÂٷ͇ Û¯ÔÏ›ˆÓ Î·È ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ (¢Ô‡Î·˜, 1999). ∂›Ó·È ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÎÚ¿ÙË –̤ÏË Ù˘ ∂.∂. ÛÙ· ÔÔ›· Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó ÔÈ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∂›Ó·È ÂӉȷʤÚÔÓ fï˜ Ó· ‰ÂÈ Î·Ó›˜ ·Ó Û’ ·˘Ù¿ Ù· ÎÚ¿ÙË –̤ÏË, fiÔ˘ Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ Î·È Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ·˘Ù¤˜ ÔÈ ‰‡Ô ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˜ (ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ‰ËÏ·‰‹ ·Ú¿ÏÏËÏ·) ‹ ·ÏÏËÏÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È. °È· Ó· ··ÓÙ‹ÛÔ˘Ì ÛÙÔ ÂÚÒÙËÌ· ·˘Ùfi, ηÏfi Â›Ó·È Ó· ¤¯Ô˘Ì ˘fi„Ë Ì·˜ ‰‡Ô ‚·ÛÈΤ˜ ·Ú·Ì¤ÙÚÔ˘˜: ÚÒÙÔ ÔÈ· ÌÔÚÊ‹ ¤¯Ô˘Ó ¿ÚÂÈ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÂηÂÙ›· ÔÈ ‰È·‰Èηۛ˜ Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙȘ
133
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. Î·È ‰Â‡ÙÂÚÔ ÔȘ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÔÈ ¯ÒÚ˜ ·˘Ù¤˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· Ú˘ıÌ›ÛÔ˘Ó ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÙÔ˘˜ Û‡ÛÙËÌ· Î·È ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó. ™‡Ìʈӷ Ì ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ¤Ú¢ӷ˜ Ô˘ ‰ÈÂÓÂÚÁ‹ıËΠÙÔ 2000 –2001 ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ «∂˘Ú˘‰›ÎË», Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, fiˆ˜ ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ Ù˘ ∂.∂., Â›Ó·È Ù· ·ÎfiÏÔ˘ı· (Eurydice, 2004: 132):
∂͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ∂ÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË √È ·ÍÈÔÏÔÁËÙ¤˜: √È ·ÍÈÔÏÔÁËÙ¤˜: ● ™˘ÏϤÁÔ˘Ó ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ● ™˘ÏϤÁÔ˘Ó ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ (̤ۈ Û˘ÓÂÓه͈Ó, Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ (̤ۈ Û˘˙ËÙ‹ÛˆÓ, ÌÂϤÙ˘ ·Ú¯Â›ˆÓ, ÂÈÛΤ„ˆÓ, fiˆ˜ Î·È Ù˘ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏÔÁ›ˆÓ) Î·È ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ¤ÎıÂÛ˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘) Î·È ÁÈ· ÙȘ ÂȉfiÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÁÈ· ÙȘ ÂȉfiÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ (̤ۈ ÂıÓÈÎÒÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ). (̤ۈ ÂıÓÈÎÒÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ). ● ∞Ó·Ï‡Ô˘Ó Ù· Â˘Ú‹Ì·Ù·, Ì ‚¿ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ● ∞Ó·Ï‡Ô˘Ó ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Û‚fiÌÂÓÔÈ ∂ıÓÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Î·È Ù· ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù· ÙˆÓ ÙÔ˘˜ ÙÔÈÎÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÂıÓÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ¿ÏÏˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ, Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘˜ ‹ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Ù· ‰˘Ó·Ù¿ Î·È Ù· (ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓË ·‰‡Ó·Ù· ÛËÌ›· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. Ï›ÛÙ· ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘). ● ™˘ÓÙ¿ÛÛÔ˘Ó ¤ÎıÂÛË ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÁÈ· ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ● ™˘ÓÙ¿ÛÛÔ˘Ó ¤ÎıÂÛË ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÂÙÔÈÌ¿˙Ô˘Ó ¤ÎıÂÛË ÁÈ· ÙȘ ÁÈ· ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÁÈ· ÙÔÓ Â͈ÙÂÚÈÎfi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ·Ú¯¤˜. ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹, fiˆ˜ Î·È ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË ÁÈ· ‚ÂÏÙ›ˆÛË. ● ¶·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ ·ÏÏ·ÁÒÓ Ô˘ ● ∂Ê·ÚÌfi˙Ô˘Ó ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÂ Â›Â‰Ô ÂȯÂÈÚÔ‡Ó Ù· Û¯ÔÏ›· Î·È Û˘¯Ó¿ Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. Û˘˙‹ÙËÛË Ô˘ Á›ÓÂÙ·È Û ÎÂÓÙÚÈÎfi Â›Â‰Ô ÁÈ· ÁÂÓÈÎÂ˘Ì¤Ó˜ ·ÚÂÌ‚¿ÛÂȘ Ô˘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‚ÂÏÙȈı› Û˘ÓÔÏÈο ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·. ● µ·ÛÈ΋ ¢ı‡ÓË: Ë ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ● µ·ÛÈ΋ ¢ı‡ÓË: Ô ÂÓÙÔÈÛÌfi˜ ̤ۈÓ, Ù˘ ·fi‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È Ë ‰È·‚‚·›ˆÛË fiÙÈ ÙÚfiˆÓ Î·È Û˘ÓıËÎÒÓ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó ÔÈ ‚ÂÏÙÈÒÛÂȘ Ú·ÁÌ·ÙÈο ÂÈÛ¿ÁÔÓÙ·È Ó· Û˘Ì‚¿ÏÔ˘Ó ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË. Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘.
134
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
OÈ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÔÈ ÊÔÚ›˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ‰ÈÂıÓÒ˜ Î·È ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘
∞Ó ‰Ô‡ÌÂ Û˘ÁÎÚÈÙÈο Ù· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂., ı· ‰È·ÈÛÙÒÛÔ˘Ì fiÙÈ ÔÈ ¯ÒÚ˜ ·˘Ù¤˜ ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·È ÛÙ·‰È·Î¿ Û ÙÚÂȘ ÎÔÈÓ¤˜ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ (∆۷ΛÚË, ¯.¯.): ●
ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û ÎÂÓÙÚÈÎfi Â›Â‰Ô Î·È ÛÙËÓ Î·ıȤڈÛË ÂÓfi˜ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ,
●
ÛÙËÓ ·Ó·ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ Ù˘ ÂÈıÂÒÚËÛ˘ Ì ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ Û˘ÓÙÔÓÈÛÙÈ΋˜ Î·È Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋˜ ‰Ú¿Û˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜,
●
ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û ÙÔÈÎfi Â›Â‰Ô Î·È ÛÙË ÓÔÌÔıÂÙÈ΋ ηÙÔ¯‡ÚˆÛË Ù˘ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜.
ª¤Ûˆ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÔÈ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ·Ó·˙ËÙÔ‡Ó ÙÚfiÔ˘˜ Ú‡ıÌÈÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙȘ ·Ú·Î¿Ùˆ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ: ●
∞Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜ ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ Ì ÙËÓ Î·ıȤڈÛË ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ ÙÚfiÔ˘ ·ÍÈÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ·ÓıÚÒÈÓˆÓ fiÚˆÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ì¤Ûˆ Ù˘ Û˘Ó –·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‹ Ù˘ ·˘ÙÔ –·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
●
∂Ó›Û¯˘ÛË ÙˆÓ Ì˯·ÓÈÛÌÒÓ Ù˘ ÛÙ·ÙÈÛÙÈ΋˜ ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Î·È ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ Û¯ÂÙÈÎÒÓ Ì ٷ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, Ë ÔÔ›· Ì¿ÏÈÛÙ· ÂÈ‚¿ÏÏÂÙ·È Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ‰ÈÂıÓ›˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ Ô˘ ‰ÈÂÓÂÚÁÔ‡Ó Û˘ÁÎÚÈÙÈΤ˜ ÌÂϤÙ˜.
●
∞Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ Ì ÙË ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË ‰ÂÈÎÙÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ú¤¯Ô˘Ó ÏËÚÔÊfiÚËÛË Î·È Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÂ Û˘ÁÎÚ›ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ.
●
∞Ó¿Ù˘ÍË ‰ÈÎÙ‡ˆÓ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ì ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ¤˜ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È Ì ÙÔ˘˜ ÂÙ·›ÚÔ˘˜ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜.
ª¤Û· Û ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ Ï·›ÛÈÔ, ÏÔÈfiÓ, ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ê˘ÛÈ΋ Ë ÔÚ›· Ô˘ ‰È·ÁÚ¿ÊÔ˘Ó Û˘ÓÔÏÈο ÔÈ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÏÏËÏÂÍ¿ÚÙËÛË ÌÂٷ͇ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. √È ‰‡Ô ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù›ÓÔ˘Ó ÁÂÓÈο Ó· ·ÏÏËÏÔÛ˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·È Û fi,ÙÈ ·ÊÔÚ¿ ›Ù ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ı¤ÙÔ˘Ó Â›Ù ÙÔ ÔÈÔ˜ ·ÍÈÔÏÔÁ› ‹ ÙÔ ÙÈ ·ÍÈÔÏÔÁ›ٷÈ. ∂Í¿ÏÏÔ˘, ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ È· ÂÈÎÚ·Ù› Ë ·ÓÙ›ÏË„Ë fiÙÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙ· Û¯ÔÏ›· ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔ·„Ô˘Ó Ì ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÊÔÚ¿ ÌfiÓÔ «·fi ¿Óˆ ÚÔ˜ Ù· οو» (top –down process), ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ Ì ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ÍÂÎÈÓÔ‡Ó Î·È ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ÛÙ· Û¯ÔÏ›· (bottom –up) Î·È ¤¯Ô˘Ó Î·È ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ (McDonald, 2003). ŸÙ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔËÁÂ›Ù·È Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋, Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı›, ·Ú¤¯ÂÈ ÌÈ· ȉȷ›ÙÂÚ· ¯Ú‹ÛÈÌË ÂÓ‰ÔÛÎfiËÛË ÛÙȘ ȉȷ›ÙÂÚ˜ Û˘Óı‹Î˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ¶¿ÓÙˆ˜, Ù· Û¯ÔÏ›· Ô˘ ‰ÈÂÓÂÚÁÔ‡Ó ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û·Ó›ˆ˜ ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋. ™’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÔÈ ‰‡Ô ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ·Ú¿ÏÏËÏ·, ÂÂȉ‹ Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÈ Ù· Â˘Ú‹Ì·Ù· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜, ÂÊfiÛÔÓ Î¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ÂÓ¤¯ÂÈ ÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ Ó· ·ÏÏÔÈÒÛÂÈ ÙÔÓ ÁÓ‹ÛÈÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙˆÓ Â˘ÚËÌ¿ÙˆÓ (Eurydice, 2004). ÕÏψÛÙÂ, Ô ·Ó·Ù˘ÍÈ·Îfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙˆÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È, fiÙ·Ó Â͢ËÚÂÙÔ‡ÓÙ·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Î·È ÛÙfi¯ÔÈ ·fi‰ÔÛ˘ ÏfiÁÔ˘ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ Û Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜ ·ÍÈÔÏÔÁËÙ¤˜ (Cuttance, 1994).
135
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
0
4 KÂÊ¿Ï·ÈÔ
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
4.1. ∂ÈÎÚ·ÙÔ‡Û˜ Ù¿ÛÂȘ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ∫·Ù’ ·Ú¯‹Ó Ú¤ÂÈ Ó· ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÔ˘Ì fiÙÈ Ì ÙÔÓ fiÚÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ÂÓÓÔԇ̠ÙËÓ ·ÔÙ›ÌËÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Î·È Ù˘ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÙËÓ ·fi‰ÔÛË ·Í›·˜ Û˘ÓÔÏÈο ÛÙÔ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ ·fi ·˘Ùfi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Ì ÛÙfi¯Ô ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÚfiˆÓ ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹˜ ÙÔ˘. ∫·ıÒ˜ Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÛÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. Ù›ÓÔ˘Ó ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÔΤÓÙÚˆÛË, ÔÈ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ Á›ÓÔÓÙ·È ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÈÔ ÎÂÓÙÚÈΤ˜ ÛÙȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÚÔÎÏ‹ÛÂȘ –Î·È ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ– Î·È ÛÙÔ ‚·ÛÈÎfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ¿ÓÙ· ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Û‡Ó‰ÂÛ‹˜ Ù˘ Ì ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. ª¤¯ÚÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1990 Ë ÈÔ Û˘ÓËıÈṲ̂ÓË ÌÔÚÊ‹ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË ‹Ù·Ó ‚¤‚·È· Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÁÓˆÛÙÔ‡ ÂÈıˆÚËÙÈÛÌÔ‡ ‹ οÔÈÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ ›‰Ô˘˜ ÂfiÙ¢Û˘ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ·fi Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÂηÂÓÙ·ÂÙ›· fï˜ ·Ú·ÙËÚԇ̠ÌÈ· ÈÛ¯˘Ú‹ Ù¿ÛË ÁÈ· ÛÙÚÔÊ‹ ÚÔ˜ ÙËÓ ˘ÈÔı¤ÙËÛË ÌÂıfi‰ˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÂ Â›Â‰Ô Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ¯ÒÚ˜ (°ÂÚÌ·Ó›·, °·ÏÏ›·, µ¤ÏÁÈÔ) fiÔ˘ ÔÈ ÂÈıˆÚËÙ¤˜, ·Ú·‰ÔÛȷο, ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡Ó ÌÂÌÔӈ̤ӷ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ·ÏÏ¿ fi¯È ÙȘ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜, ÛÙȘ Ôԛ˜ Á›ÓÂÙ·È È· ÛÔ‚·Ú‹ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ·Ó·˙‹ÙËÛ˘ ÌÈ·˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Û˘ÓÔÏÈο (MacBeath, 2001: 65). ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÔÏÔ¤Ó· Î·È Û ÏÈÁfiÙÂÚ˜ ¯ÒÚ˜ ‰È·ÙËÚÂ›Ù·È ·Ó·ÏÏÔ›ˆÙÔ ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÂÈıÂÒÚËÛ˘, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È ÛÙ·‰È·Î¿ ·fi Û‡ÛÙËÌ· ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛ˘ Û ËÁ‹ ÂÓË̤ڈÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∂Âȉ‹ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ˘¿Ú¯ÂÈ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ¤ÓÙÔÓË Ù¿ÛË ˘ÈÔı¤ÙËÛ˘ ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÂÊfiÛÔÓ ÛÙfi¯Ô˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ›ӷÈ, ۷ʤÛٷٷ È·, Ë ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹ Ù˘, Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÚfiÏÔ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ηٿ ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ ÙÔ˘. ŒÙÛÈ, ‰ÔÎÈÌ¿˙ÔÓÙ·È Ï·›ÛÈ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ì ·Ú¿ÏÏËÏË ¯Ú‹ÛË ÌÔÚÊÒÓ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Û ÌÈ· Û¯¤ÛË Ì¿ÏÏÔÓ Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈ΋.
4.2. ∂ÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ∏ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË (‹ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË) ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ‰ÈÂÎÂÚ·ÈÒÓÂÙ·È ·fi ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Ì ÛÙfi¯Ô ÙË Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ Û˘ÏÏÔÁ‹ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘, ÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË Î·È ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ·˘ÙÒÓ Î·È ÙË Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·Ú¯fiÌÂÓÔ˘ ·fi ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. ∏ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ Û ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ οı ۯÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ͯˆÚÈÛÙ¿ Î·È Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ı· Û ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Û˘ÓÔÏÈο (MacBeath, 2001). ªÂ ‚¿ÛË ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˜ Ô˘ ηıÔÚ›˙ÂÈ ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ηıÒ˜ Î·È Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì’ ·˘ÙÔ‡˜ Î·È ÂÈϤÁÔÓÙ·È ¿ÏÈ ·fi ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‰ÈÂÓÂÚÁÂ›Ù·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ¤Ú¢ӷ. ∏ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ‰È·‰Èηۛ· ·˘ÙÔÁÓˆÛ›·˜ Î·È ·˘ÙÔÛ˘ÓÂȉËÛ›·˜, ηıÒ˜ ‰ÈÂÓÂÚÁÂ›Ù·È ·fi fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ¿ÌÂÛ· ‹ ¤ÌÌÂÛ· Ì ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·: ·fi ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÙÔ ÏÔÈfi ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ Î·È fiÔÈÔÓ ¿ÏÏÔ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ Ì οÔÈÔÓ ÙÚfiÔ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹. ∂Í¿ÏÏÔ˘, ÔÈ ›‰ÈÔÈ Â›Ó·È ÔÈ ·Ô‰¤ÎÙ˜ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ù· ÔÔ›· ηÏÔ‡ÓÙ·È Ó· ·ÍÈÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó Ì ÙÚfiÔ˘˜ Ô˘ ıˆÚÔ‡Ó ÚÔÛÊÔÚfiÙÂÚÔ˘˜ (÷Ù˙fiÔ˘ÏÔ˜, 2006). ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ‰ËÏ·‰‹ ÁÈ· ‰È·‰Èηۛ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋ Î·È Û˘ÏÏÔÁÈ΋, Ô˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο
137
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Ù¤ÏÔ˜, ÁÈ·Ù› ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Î·È ‚ÂÏÙÈÒÓÂÙ·È Û˘Ó¯Ҙ. ŒÚÁÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Â›Ó·È Ó· ÂȉÈÒÎÂÈ ‰È·ÚÎÒ˜ Ó· ÙËÓ Î¿ÓÂÈ ÈÔ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋, ÈÔ ÛÙÔ¯·ÛÙÈ΋ Î·È ÈÔ ÙÂÎÌËÚȈ̤ÓË. Œ¯Ô˘Ó ÚÔÙ·ı› Î·È ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ‰ÔÎÈÌ·ÛÙ› ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú¿ÍË ÔÈΛϷ Û¯‹Ì·Ù·/Ï·›ÛÈ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û ÔÏϤ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. µ¤‚·È·, Ù· Û¯‹Ì·Ù· ·˘Ù¿ ‰ÂÓ ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È Û·Ó ·ÔÎÏÂÈÛÙÈΤ˜ Û˘ÓÙ·Á¤˜ ÁÈ· ÙÔ Ò˜ Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û οı ۯÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·, ·ÊÔ‡ ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ·ÓÙ›ÏË„Ë ı· ‹Ù·Ó ·Û‡Ì‚·ÙË Ì ÙËÓ ·ÔÎÂÓÙÚˆÙÈ΋ ÏÔÁÈ΋ Ô˘ ‰È¤ÂÈ ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ∏ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ·Ó·fiÛ·ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ηıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ·ÓÙ·Ó·ÎÏ¿ ÙȘ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÈ Î·È Û˘ÓÂÒ˜ Â›Ó·È ¤Ó· Ì ÙËÓ È‰È·›ÙÂÚË ÈÛÙÔÚ›· Î·È ÙË Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· ÙÔ˘ οı ۯÔÏ›Ԣ. ∂Ô̤ӈ˜, fiˆ˜ οı ۯÔÏ›Ô, ¤ÙÛÈ Î·È Ë ‰È·‰Èηۛ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È ÌÔÓ·‰È΋ (MacBeath Î.¿., 2005: 160). ∆Ô ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi ‰ÂÓ ·ÔÎÏ›ÂÈ ‚¤‚·È· ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ï·ÈÛ›ˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ·ÏÏ¿ Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ Î·Ù¿ıÂÛË ÔÏÏÒÓ ÚÔÙ¿ÛÂˆÓ ÁÈ· Ï·›ÛÈ· Ô˘ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·›ÚÓÔ˘Ó ÔÚÈÛÙÈÎfi Û¯‹Ì· Î·È ÓfiËÌ· ̤۷ ·fi ÙË ‰È·‰Èηۛ· ‰È·ÌfiÚʈۋ˜ ÙÔ˘˜. ∫¿ı ٤ÙÔÈÔ Ï·›ÛÈÔ Ú¤ÂÈ Ó· ‚ÚÂÈ ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÈÛÔÚÚÔ›·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË «Û˘ÓÙ·ÁÔÁÚ·Ê›·» Î·È ÙËÓ ·ÚÔ¯‹ Ôχ ÁÂÓÈÎÒÓ ·Ú¯ÒÓ. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·Áο˙ÂÈ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ «Ó· ·Ó·Î·Ï‡„Ô˘Ó Í·Ó¿ ÙÔÓ ÙÚÔ¯fi» Ô‡Ù fï˜ Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· ÙȘ ÂÓ¤ÚÁÂȤ˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ ¤ÙÛÈ ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙÔ˘˜. ∂Âȉ‹ ÏÔÈfiÓ Ù· Ï·›ÛÈ· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ú¢ÛÙ¿ Î·È Â˘¤ÏÈÎÙ· Î·È Ë ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘˜ Û οı ۯÔÏÂ›Ô ‰È·‰Èηۛ· ÌÔÓ·‰È΋, Ë ÂÚÈÁÚ·Ê‹ Ù¤ÙÔÈˆÓ Ï·ÈÛ›ˆÓ Î·È ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Â›Ó·È ‰‡ÛÎÔÏË. Ÿ,ÙÈ ·ÎÔÏÔ˘ı› ·ÔÙÂÏ› ÎÔÈÓfi ÙfiÔ ÙˆÓ Ï·ÈÛ›ˆÓ ·˘ÙÒÓ, ÎÔÈÓ¤˜ ·Ú¯¤˜, ‚·ÛÈο ÛÙÔȯ›· Î·È ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÊ·ÚÌÔÁÒÓ. µ·ÛÈο ÛÙÔȯ›· οı ϷÈÛ›Ô˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ù· ÂÍ‹˜ (MacBeath, 2001: 139): 1. ∏ ÂÓÈ·›· ÊÈÏÔÛÔÊ›· Ô˘ ‰È¤ÂÈ ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Û˘ÓÔÏÈο. 2. √È Î·Ù¢ı˘ÓÙ‹ÚÈÔÈ ¿ÍÔÓ˜ ÁÈ· ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. 3. ŒÓ· Û‡ÓÔÏÔ ·fi ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ Ô˘ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. 4. MÈ· ÂÓ‰ÂÈÎÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. 5. √È Ì¤ıÔ‰ÔÈ Î·È Ù· ÂÚÁ·Ï›· Ù˘ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜.
4.2.1. ∏ ÂÓÈ·›· ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÂÓfi˜ Ï·ÈÛ›Ô˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ ·˘ÙfiÓ ÂÓÓÔԇ̠¤Ó· Û‡ÓÔÏÔ ·fi ÂÔÈı‹ÛÂȘ Î·È Û˘Ó·Ê›˜ ·Ú·‰Ô¯¤˜ Ô˘ ÛÙËÚ›˙Ô˘Ó Î¿ı ÊÔÚ¿ ÙÔ ÂÁ¯Â›ÚËÌ· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∆¤ÙÔȘ ·Ú·‰Ô¯¤˜ ÌÔÚ› Ó· ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙË Ê‡ÛË Ù˘ Ì¿ıËÛ˘, ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÛÙË Ì¿ıËÛË, ÙËÓ Â˘ı‡ÓË ÙˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ (‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÁÔÓ¤ˆÓ, Ì·ıËÙÒÓ) ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Î·È ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÛÙÔȯ›ˆÓ Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∂›Û˘, Ë ÂÓÈ·›· ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÂÓfi˜ Ï·ÈÛ›Ô˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙȘ ÂȉÈÒÍÂȘ ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜, ÔÈ Ôԛ˜ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È ‚‚·›ˆ˜ ·fi ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÂȯÂÈÚÂ›Ù·È Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ∆¤ÙÔȘ ÂȉÈÒÍÂȘ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Ë ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È Ë ·Ó¿‰ÂÈÍ‹ Ù˘ Û ÈÛ¯˘Úfi ÊÔÚ¤· ÏfiÁÔ˘ Î·È ‰Ú¿Û˘ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ̤۷ ·fi ÙËÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ¤Ú¢ӷ, ÙÔÓ Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıÔ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi Î·È ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ‰Ú¿Û˘. ∂ÈϤÔÓ, Ë ÂÓÈ·›· ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÂÓfi˜ Ù¤ÙÔÈÔ˘ Ï·ÈÛ›Ô˘ ÔÚ›˙ÂÈ Î·È ÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Ô˘ Û οı ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ··Ú·›ÙËÙ˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ˘ÏÔÔÈËı› ÂÈÙ˘¯Ò˜ Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ∆¤ÙÔȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÌÔÚ›, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ó· ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ·ÓÙÈÏ‹-
138
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
„ÂˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Î·È ÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ù˘ (·˘ÙÔ –)·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ™Â ¤Ó· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ¤¯ÂÈ Û˘Ó‰Âı› ΢ڛˆ˜ Ì ÙÔÓ Â͈ÙÂÚÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô, ··ÈÙÂ›Ù·È ÔÈ ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ó· Á›ÓÔ˘Ó ·ÓÙÈÏËÙ¤˜ ˆ˜ ¤Ó· ‰˘Ó·ÌÈÎfi ÂÚÁ·ÏÂ›Ô ÎÚÈÙÈ΋˜ ıÂÒÚËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ·ÏÏ·Á‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ Î·È ·Ó¿Ù˘Í˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ÕÏÏË ÚÔ¸fiıÂÛË ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Â›Ó·È Ë ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ. ™ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÔÈ Î¿ıÂÙ˜ Î·È ÈÂÚ·Ú¯ÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È ÌÂٷ͇ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ì·ıËÙÒÓ, Ô˘ ‚·Û›˙ÔÓÙ·È Û ۯ¤ÛÂȘ ·˘ıÂÓÙ›·˜, ÂȉÈÒÎÂÙ·È Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ Û ÔÚÈ˙fiÓÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÈÛÔÙÈÌ›·˜. ∏ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË Î·È Ô Û‚·ÛÌfi˜ ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ·fi„ÂˆÓ Î·È ı¤ÛÂˆÓ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ‹ ·ÙfiÌˆÓ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ÌÈ· Û˘Ó·Ê‹˜ ÚÔ¸fiıÂÛË (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999: 26 –28).
4.2.2. ∫·Ù¢ı˘ÓÙ‹ÚÈÔÈ ¿ÍÔÓ˜ ÁÈ· ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ∆Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ Ï·ÈÛ›Ô˘ Â›Ó·È Ë Ú‡ıÌÈÛË ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Î·È Ù˘ ‰Ú¿Û˘, Û˘ÓÙÂÏÂÛÙ‹˜ Ô˘ Â›Ó·È Èı·Ófi Ó· Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ÛÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (MacBeath, 2001: 142 –154). ŒÓ· ÚÒÙÔ ‚‹Ì· ÁÈ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ë Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛË ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ Ù˘. ∂›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÂÈÛÙÔ‡Ó fiϘ ÔÈ ÔÌ¿‰Â˜ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Û¯ÂÙÈο Ì ٷ ÚÔÛ‰ÔÎÒÌÂÓ· ÔʤÏË ·fi ÙË ‰È·‰Èηۛ·. ∞Ó Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ¤¯ÂÈ ˆ˜ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ΛÓËÙÚÔ ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ Î·È ‰Â ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹ ·ÊÔÛ›ˆÛË ÛÙËÓ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ Ù˘ ·Í›·, ı· Â›Ó·È ÌÈ· ‰ÈÂÎÂڷȈÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· ¯ˆÚ›˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi ÓfiËÌ·. ∂Í¿ÏÏÔ˘, ÛÙfi¯ÔÈ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Û˘˙ËÙËı› Î·È Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈËı› ÛÂ Â›Â‰Ô Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ¯Ú‹ÛÈÌÔÈ Î·È Û¯ÂÙÈ˙fiÌÂÓÔÈ Ì ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Û˘ÁÎÚÈÙÈο Ì ÙÔ˘˜ Ê·ÓÂÚ¿ ·˘ı·›ÚÂÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ¤Ó· ·ÔÌ·ÎÚ˘Ṳ̂ÓÔ Î¤ÓÙÚÔ Ï‹„˘ ·ÔÊ¿ÛˆÓ. ∂Ô̤ӈ˜ Ù¤ÙÔÈÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ ÂÓÙ¿ÛÛÔ˘Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Î·È ‰˘Ó·ÌÈο ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ΛÓËÙÚ· ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·Î¿Ï˘„Ë ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Ô˘ Û˘ÓÈÛÙÔ‡Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÙÔ˘˜ ÌÔÓ¿‰·. ¢Â‡ÙÂÚÔ ‚‹Ì· ·ÔÙÂÏ› Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ηٿÏÏËÏ˘ ·ÙÌfiÛÊ·ÈÚ·˜ Î·È Ë ‰È·ÌfiÚʈÛË Îϛ̷ÙÔ˜ ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Î·È Â˘Ú›·˜ Û˘Ó·›ÓÂÛ˘. ÃÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ë Úfiı˘ÌË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙˆÓ ·ÙfiÌˆÓ Û ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ ‰Ú¿Û˘ ‰›Î·ÈÔ Î·È ÂÓı·ÚÚ˘ÓÙÈÎfi. ∆Ú›ÙÔ ‚·ÛÈÎfi ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ë Ù‹ÚËÛË Â¯Â̇ıÂÈ·˜. ∂›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Û ¤Ó· ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ó· ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È fiÙÈ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÂχıÂÚ· Î·È ¯ˆÚ›˜ η̛· ··ÁfiÚ¢ÛË ‚·ÛÈΤ˜ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ Ù˘¯¤˜ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜. ¶Ú¤ÂÈ ‰ËÏ·‰‹ Ó· Á›ÓÂÈ Û·Ê¤˜ ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ fiÙÈ ‰Â ı· ·ÔηχÙÂÙ·È Ë ËÁ‹ Ù˘ ÏËÚÔÊÔÚ›·˜ Î·È fiÙÈ Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ Ô˘ ı· Û˘ÏϤÁÔÓÙ·È ‰Â ı· ÂÎı¤ÙÔ˘Ó ¿ÙÔÌ·, ·ÏÏ¿ ı· ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÁÂÓÈΤ˜ Ù¿ÛÂȘ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ∆¤Ù·ÚÙË Î·È Ôχ ‚·ÛÈ΋ Ú‡ıÌÈÛË ·ÔÙÂÏ› Ë ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ÂÓfi˜ ÎÚÈÙÈÎÔ‡ Ê›ÏÔ˘, ÂÓfi˜ Â͈ۯÔÏÈÎÔ‡ ‰ËÏ·‰‹ ·Ú¿ÁÔÓÙ·, Ô˘ ı· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· ˘ÔÛÙËÚ›ÍÂÈ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ Û ¤Ó· ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ˘˜ Costa Î·È Killick (1993: 22), o ÎÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜ Â›Ó·È ¤Ó· ÚfiÛˆÔ ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Ô˘ ı¤ÙÂÈ ÚÔÎÏËÙÈΤ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ, Û˘ÓÂÈÛʤÚÂÈ ‰Â‰Ô̤ӷ, οÓÂÈ ÎÚÈÙÈΤ˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ Î·È Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· ÙÔ˘ ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜. √ ÎÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜ ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙËÓ ÔÙÈ΋ ÙÔ˘ «ÙÚ›ÙÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘», Â›Ó·È ·˘ÛÙËÚfi˜ ÛÙȘ ÎÚ›ÛÂȘ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ ·Ú¿ÏÏËÏ· ‰È·ı¤ÙÂÈ ÌÂÁ¿ÏË Â˘·ÈÛıËÛ›· ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙ· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· Î·È ÛÙȘ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∂›Ó·È ηÏfi˜ ·ÎÚÔ·Ù‹˜ ηÈ
139
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Â›Ó·È Û ı¤ÛË Ó· ‰ÒÛÂÈ ¯Ú‹ÛÈ̘ Û˘Ì‚Ô˘Ï¤˜. ∂›Û˘, ÌÔÚ› Ó· ηٷÓÔ› ÛˆÛÙ¿ ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ οو ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ¶Ôχ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· ÂÓfi˜ ÎÚÈÙÈÎÔ‡ Ê›ÏÔ˘ Â›Ó·È Ó· ÌÔÚ› Ó· ·ÌÊÈÛ‚ËÙ› ÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ٤ÙÔÈÔÓ ÙÚfiÔ, Ô˘ Ë ÎÚÈÙÈ΋ ÙÔ˘ Ó· Â›Ó·È ÂÔÈÎÔ‰ÔÌËÙÈ΋ ÁÈ· ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. √ ÎÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜ Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Î·Ù¿ ηÓfiÓ· Ì ÙË ‰È‡ı˘ÓÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ·ÏÏ¿ ÌÔÚ› Ó· Û˘ÓÂÚÁ·ÛÙ› Î·È Ì ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜, ÚÔÛ‰›‰ÔÓÙ·˜ ÌÈ· ÂÈϤÔÓ ‰È¿ÛÙ·ÛË ÛÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ Ì ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô (MacBeath Î.¿., 2005: 263 –274). ŸÔÈÔ˜ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔÓ ÚfiÏÔ ·˘ÙfiÓ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ¤¯ÂÈ ÛÙÔ Ì˘·Ïfi ÙÔ˘ ÙÈ Ú¤ÂÈ Î·È ÙÈ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· οÓÂÈ ¤Ó·˜ ÎÚÈÙÈÎfi˜ Ê›ÏÔ˜. ¶Ú¤ÂÈ: ¡· ¤¯ÂÈ Â›ÁÓˆÛË ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÙÔ˘. ● ¡· ÙËÚ› ıÂÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ● ¡· ·ÎÔ‡ÂÈ fiÛÔ˘˜ ÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹ Î·È Ó· ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÂÙ·È Ì·˙› ÙÔ˘˜. ● ¡· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋ Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛˆÓ. ●
●
¢ÂÓ Ú¤ÂÈ: ¡· ÂÎʤÚÂÈ ‚È·ÛÙÈΤ˜ ÎÚ›ÛÂȘ. ● ¡· ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ‰È¢ı˘ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ. ● ¡· ÚÔÙ›ÓÂÈ ‚È·ÛÙÈΤ˜ Î·È ·‚·Û¿ÓÈÛÙ˜ χÛÂȘ. ● ¡· οÓÂÈ ‰È·ÎÚ›ÛÂȘ Î·È Ó· ·›ÚÓÂÈ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÔÚÈṲ̂ӈÓ. ●
¡· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙËÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ȉÂÒÓ. ¶ËÁ‹: MacBeath Î.¿., 2005: 273
4.2.3. ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ °È· Ó· Á›ÓÂÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ·fi ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·, ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜, Ù· ÔÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Û οı Ϸ›ÛÈÔ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. µ¤‚·È·, Ù· Û¯ÔÏ›· ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ó fiϘ ÙȘ Ù˘¯¤˜ Ù˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈϤÍÔ˘Ó ÚÔÛÂÎÙÈο ÙÈ ı· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ó. ¢Â ı· ›¯Â ÓfiËÌ· Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ó ¤Ó·Ó ÙÔ̤· ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô fiÏ· ¿Ó ηϿ Î·È Ó· ·Ú·ÌÂÏ‹ÛÔ˘Ó ¿ÏÏÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰˘ÛÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ô‡Ù ı· ›¯Â ÓfiËÌ· Ó· ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È ‰È·ÚÎÒ˜ Ì ·ÓÒ‰˘ÓÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ Ô˘ ‰Â ʤÚÓÔ˘Ó Î·Ó¤Ó·Ó Û ‰‡ÛÎÔÏË ı¤ÛË (.¯. ηٿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ÎÙÈÚ›Ô˘) Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ó· ·Ú·ÌÂÏÔ‡Ó ¿ÏÏÔ˘˜, Ôχ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡˜ ÁÈ· ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ (.¯. ÔÈfiÙËÙ· ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘). ∂›Û˘, Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ÔÚÈÛÙÈ΋˜ ‰È·ÌfiÚʈÛ˘ Î·È ÂÈÏÔÁ‹˜ ÙˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó fiÛÔÈ Â›Ó·È ˘Â‡ı˘ÓÔÈ ÁÈ· ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Ô˘ ı· ·ÍÈÔÏÔÁËı›, fiˆ˜ ‚¤‚·È· Î·È ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›, ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜, ÔÈ ÁÔÓ›˜ (ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÂÎÚfiÛˆÔ› ÙÔ˘˜) Î·È Ë ÎÂÓÙÚÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË. ∂ÈϤÔÓ, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ˘¿ÚÍÂÈ Û˘Ìʈӛ· ‡ÛÙÂÚ· ·fi ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢ÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ¿Óˆ ÛÙÔ ÙÈ ı· ·ÍÈÔÏÔÁËı›. ∞Ó ·ÍÈÔÏÔÁËı› ¤Ó·˜ ÙÔ̤·˜ Ô˘ ÂӉȷʤÚÂÈ ÌfiÓÔ ÌÈ· ÌÈÎÚ‹ ·ÏÏ¿ ÈÛ¯˘Ú‹ ÌÂÈÔÓfiÙËÙ·, ÙÔ ËıÈÎfi Ù˘ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ·˜ ÌÔÚ› Ó· ÂËÚ·ÛÙ› ·ÚÓËÙÈο (MacBeath Î.¿., 2005: 162, MacBeath, 2001: 87 –88). ™Ù· ‰È¿ÊÔÚ· Ï·›ÛÈ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ¤¯Ô˘Ó ÚÔÙ·ı› ÔÈΛϷ Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Î·È Ù·ÍÈÓfiÌËÛ˘ ÙˆÓ ÙÔ̤ˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜, Ù· ÔÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÙÔ̤ˆÓ ·˘ÙÒÓ. ™ÙÔ ·ÚfiÓ Ù‡¯Ô˜ ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ì ‰‡Ô Ù¤ÙÔÈ· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù·, ÒÛÙÂ Ô ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ Ó· Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÈ ÌÈ· ÂÈÎfiÓ·, ÂÓÒ ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÌÔÚ› Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ Î·È ÔÏÏ¿ ¿ÏÏ· (‚Ï. ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο MacBeath, 2001, ÙËÓ ÚfiÙ·ÛË ÙÔ˘ ¶.π. ∫‡ÚÔ˘ ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www.paideia.org.cy/upload/shedioAxiologisis/pdf2). ∆Ô ÚÒÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ˘ÏÈÎfi Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠ·fi ÙÔ ÂÈÚ·Ì·ÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· «∂ÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·», Ô˘ ÂÊ·ÚÌfiÛÙËΠ˘fi ÙËÓ ÂÔÙ›· Î·È ÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ¢ı‡ÓË ÙÔ˘ πˆÛ‹Ê
140
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
£∂ª∞∆π∫∂™ ¶∂ƒπ√Ã∂™
¢∂π∫∆∂™ ¶√π√∆∏∆∞™ ∆√À ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫√À ∂ƒ°√À
1. ¢π∞£∂™πª∞ ª∂™∞ – ¶√ƒ√π
1.1. ∫Ù›ÚÈÔ, ¯ÒÚÔÈ Î·È ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ 1.2. √ÈÎÔÓÔÌÈÎÔ› fiÚÔÈ 2. ¶ƒ√°ƒ∞ªª∞ ™¶√À¢ø¡ – ™Ã√§π∫∞ ∂°Ã∂πƒπ¢π∞ 2.1. ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÔ˘‰ÒÓ 2.2. ™¯ÔÏÈο ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È· 3. ¶ƒ√™ø¶π∫√ ™Ã√§∂π√À 3.1. ¢È‰·ÎÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi 3.2. ¢ÈÔÈÎËÙÈÎfi, ÂȉÈÎfi ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi Î·È ‚ÔËıËÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi 4. ¢π√π∫∏™∏ 4.1. ™˘ÓÙÔÓÈÛÌfi˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ 4.2. ¢È·ÌfiÚʈÛË, ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ 4.3. ∞ÍÈÔÔ›ËÛË Ì¤ÛˆÓ – fiÚˆÓ 5. ∫§πª∞ – ™Ã∂™∂π™ 5.1. ™¯¤ÛÂȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È Ì ÙÔ ˘fiÏÔÈÔ ÚÔÛˆÈÎfi 5.2. ™¯¤ÛÂȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ – Ì·ıËÙÒÓ Î·È Ì·ıËÙÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ 5.3. ™¯¤ÛÂȘ Û¯ÔÏ›Ԣ – ÁÔÓ¤ˆÓ/ÎˉÂÌfiÓˆÓ 5.4. ™¯¤ÛÂȘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ıÂÛÌÔ‡˜, ÙÔÈ΋ Î·È Â˘Ú‡ÙÂÚË ÎÔÈÓˆÓ›· 6. ¢π¢∞∫∆π∫∏ – ª∞£∏™π∞∫∏ ¢π∞¢π∫∞™π∞ 6.1. ¶ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ 6.2. ¶ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ 6.3. §ÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ 7. ∂∫¶∞π¢∂À∆π∫∞ ∂¶π∆∂À°ª∞∆∞ 7.1. ºÔ›ÙËÛË – ÚÔ‹ – ‰È·ÚÚÔ‹ Ì·ıËÙÒÓ 7.2. ∂›‰ÔÛË – ÚfiÔ‰Ô˜ Ì·ıËÙÒÓ 7.3. ∞ÙÔÌÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË Ì·ıËÙÒÓ 7.4. ∫·Ù¢ı‡ÓÛÂȘ Ì·ıËÙÒÓ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÊÔ›ÙËÛ‹ ÙÔ˘˜ ¶ËÁ‹: ™ÔÏÔÌÒÓ, 1999: 61
™ÔÏÔÌÒÓ ÛÙÔ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ™.∂.¶.¶.∂. (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999). ∆Ô Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Û‡ÛÙËÌ· ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Û 20 ‰Â›ÎÙ˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ηٷÓÂÌË̤ÓÔ˘˜ Û 7 ıÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. °È· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ 20 ·˘ÙÒÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÔÏÏ¿ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜, ÌÂÚÈο ·fi Ù· ÔÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ˘ÏÈÎfi, ÂÓÒ, fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ Ù· ¿ÏÏ·, ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔÓÙ·È Ó· Ù· ηıÔÚ›ÛÔ˘Ó ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ∞˘Ù¤˜ ÔÈ ÂÙ¿ ıÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ¯ˆÚ›˙ÔÓÙ·È Û ÙÚÂȘ ÔÌ¿‰Â˜: ÔÈ ÙÚÂȘ ÚÒÙ˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ (·˘Ù¿ Ô˘ ÊÙ¿ÓÔ˘Ó ·fi ¤Íˆ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·), ÔÈ ÙÚÂȘ ÂfiÌÂÓ˜ (ÂÚÈÔ¯¤˜ 4, 5 Î·È 6) ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Ì¤Û· ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Î·È Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· ıÂÌ·ÙÈ΋ ÂÚÈÔ¯‹ ·ÊÔÚ¿ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Ô˘ Û˘ÓÙÂÏÂ›Ù·È ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·. °È· ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË Î·ıÂÓfi˜ ‰Â›ÎÙË Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ˜ Ô Î·ıÔÚÈÛÌfi˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ÔÈfiÙËÙ·˜. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999: 62 –127):
141
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
£∂ª∞∆π∫∏ ¶∂ƒπ√Ã∏ 1: ¢È·ı¤ÛÈÌ· ̤۷ – fiÚÔÈ
● ● ● ● ●
● ●
¢∂π∫∆∏™ 1.1: ∫Ù›ÚÈÔ, ¯ÒÚÔÈ Î·È ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· √È ˘¿Ú¯ÔÓÙ˜ ¯ÒÚÔÈ Â·ÚÎÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜. √È ‰È¿ÊÔÚÔÈ ¯ÒÚÔÈ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È È‰È·›ÙÂÚ· ηٿÏÏËÏÔÈ ÙfiÛÔ ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ· fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙȘ Û¯ÔÏÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. OÈ ¯ÒÚÔÈ Î·È ÔÈ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ Â›Ó·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÔ›. ¢È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ¤Ó· ¿ÓÂÙÔ Î·È ·ÛʷϤ˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ, ÈηÓfi Ó· ηχ„ÂÈ ÙȘ ·ÙÔÌÈΤ˜ Î·È ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ fiÏˆÓ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ∏ ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋ ˘Ô‰ÔÌ‹ Î·È Ô Ù¯ÓÔÏÔÁÈÎfi˜ ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ ·ÚÎÔ‡Ó Î·È ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÛÙȘ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ Î·È Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜. ™ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÔÈ ··Ú·›ÙËÙÔÈ ¯ÒÚÔÈ Î·È Ô ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ ÁÈ· ÙȘ ÂÚÁ·ÛȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ¢∂π∫∆∏™ 1.2: √ÈÎÔÓÔÌÈÎÔ› fiÚÔÈ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· √È ‰È·ı¤ÛÈÌÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ› fiÚÔÈ ·Ú¤¯Ô˘Ó ηϋ ‚¿ÛË ÁÈ· ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Ù˘ ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ÂÚÁ·Û›·˜ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. √È ‰È·ı¤ÛÈÌÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ› fiÚÔÈ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ Î·Ù¿ÏÏËÏˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜.
£∂ª∞∆π∫∏ ¶∂ƒπ√Ã∏ 2: ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÔ˘‰ÒÓ – ™¯ÔÏÈο ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È·
● ● ● ● ●
● ● ● ●
¢∂π∫∆∏™ 2.1: ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÔ˘‰ÒÓ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ™ÙÔ ¶.™. ‰È·Ù˘ÒÓÔÓÙ·È Ì ۷ʋÓÂÈ· ÔÈ ÛÎÔÔ›, ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ, ÔÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Î·È Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ·Ú¯¤˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ‹˜ ÙÔ˘˜. √È ·Ú¯¤˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ ÁÓˆÛÙÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ‰È·Ù˘ÒÓÔÓÙ·È Ì ۷ʋÓÂÈ·, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ˘¿Ú¯ÂÈ Û˘Ó¤ÂÈ· ÛÙË Û‡Ó‰ÂÛË ÙˆÓ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ ÙÔ˘ ¶.™. ∏ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ÂÚȯÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘ ¶.™. ÂÈÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙË ÁÓÒÛË ÁÈ· fiϘ ÙȘ ηÙËÁÔڛ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ∆· ÂÚȯfiÌÂÓ· ÙÔ˘ ¶.™. ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi Û˘Ó¤¯ÂÈ· Î·È Û˘ÓÔ¯‹, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ‰È¢ÎÔχÓÔÓÙ·È Ë Ì¿ıËÛË Î·È Ë ÚfiÔ‰Ô˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ∆Ô ¶.™. ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È Ì ¿ÚÎÂÈ· Û ÔÈΛϷ ÁÓˆÛÙÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Ô˘ ··ÈÙ› Ô Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜ (.¯. ÏËÚÔÊÔÚÈ΋, ·ÁˆÁ‹ ˘Á›·˜, ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ·ÁˆÁ‹, ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋ ·ÁˆÁ‹, ·ÁˆÁ‹ ηٷӷψً ÎÙÏ.). ∆· ÂÚȯfiÌÂÓ· ÙÔ˘ ¶.™. Â›Ó·È ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔÓ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ ÚÔ˜ ‰È‰·Ûηϛ· ¯ÚfiÓÔ. ∏ ÛÙ‹ÚÈÍË Ô˘ ·Ú¤¯ÂÙ·È Ì¤Ûˆ ÙˆÓ Ô‰ËÁÈÒÓ Û˘Ì‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ ÂÓ·ÚÌfiÓÈÛË Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ì ÙË ÊÈÏÔÛÔÊ›· ÙÔ˘ ¶.™. ∆Ô ¶.™. Â›Ó·È Â˘¤ÏÈÎÙÔ Î·È ·Ú¤¯ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜ Î·È ·˘ÙÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÁÈ· ÂÓ·ÚÌfiÓÈÛË Û ÙÔÈΤ˜ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ˜ Î·È ·Ó¿ÁΘ. ™ÙÔ ¶.™. ‰È·Ù˘ÒÓÔÓÙ·È ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎÔ› ÙÚfiÔÈ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ¢∂π∫∆∏™ 2.2: ™¯ÔÏÈο ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È· ∫ÚÈÙ‹ÚÈ·
142
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
● ● ● ●
● ● ● ●
∆Ô Û¯ÔÏÈÎfi ‚È‚Ï›Ô ·ÓÙÈÛÙÔȯ› Î·È Û˘ÌʈÓ› Ì ÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜/ÛÙfi¯Ô˘˜, Ù· ÂÚȯfiÌÂÓ· Î·È ÙȘ ÂȉÈÎfiÙÂÚ˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ Ô‰ËÁ›Â˜ ÙÔ˘ ¶.™. οı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‚·ıÌ›‰·˜. ¶ÂÚȤ¯ÂÈ ¤Á΢ÚË Î·È ‰È·¯ÚÔÓÈ΋ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÁÓÒÛË Î·È ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙȘ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ Ù˘ ÂÈÛÙ‹Ì˘. ∂ÛÙÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ Ô˘ÛÈ҉˜ Î·È ÛÙÔ ·È‰·ÁˆÁÈο ÁfiÓÈÌÔ. À¿Ú¯ÂÈ Û˘Ó¤¯ÂÈ· Î·È Û˘ÓÔ¯‹ ÛÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜: Ë ‰È¿ÚıÚˆÛË ÙˆÓ ÂÚȯÔÌ¤ÓˆÓ Á›ÓÂÙ·È Ì ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi ÁÈ· ÙË Ì¿ıËÛË ÙÚfiÔ, Ô‡Ùˆ˜ ÒÛÙ ӷ ·ÔʇÁÔÓÙ·È ÎÂÓ¿, ·ӷϋ„ÂȘ Î·È ÂÈηχ„ÂȘ. À¿Ú¯ÂÈ Û˘ÓÙÔÓÈÛÌfi˜ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ Î·È ‚È‚Ï›Ô˘ ·Û΋ÛˆÓ/ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ ‚È‚Ï›ˆÓ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ (.¯. ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ ‹ Û˘ÓÙ·ÎÙÈÎfi). À¿Ú¯ÂÈ ÔÚÈ˙fiÓÙÈÔ˜ Î·È Î¿ıÂÙÔ˜ Û˘ÓÙÔÓÈÛÌfi˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙˆÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ Ù¿ÍˆÓ. ∆Ô ‚È‚Ï›Ô Â›Ó·È Â˘¯¿ÚÈÛÙÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ·fi Ù˘ÔÁÚ·ÊÈ΋ ¿Ô„Ë (ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË, ÛÙÔȯÂÈÔıÂÛ›·, ÔÈfiÙËÙ· ¯·ÚÙÈÔ‡, ̤ÁÂıÔ˜ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î.¿.). ∆Ô ‰È‰·ÎÙÈÎfi ‚È‚Ï›Ô ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ì¿ıËÛ˘ ‰›ÓÔÓÙ·˜ ¤ÌÊ·ÛË ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË, ÙË Û·Ê‹ÓÂÈ· Î·È ÙËÓ Â·Ó¿ÏË„Ë ÙˆÓ Î‡ÚÈˆÓ ÛËÌ›ˆÓ ÙÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘. ∏ ÔÚÁ¿ÓˆÛË, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ù˘ ÛÂÏ›‰·˜ ·fi Ù¯ÓÈ΋ ¿Ô„Ë ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙË ‰ÔÌ‹ ÙÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘.
£∂ª∞∆π∫∏ ¶∂ƒπ√Ã∏ 3: ¶ÚÔÛˆÈÎfi Û¯ÔÏ›Ԣ
● ● ●
●
● ● ●
¢∂π∫∆∏™ 3.1: ¢È‰·ÎÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· √ ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·Ï‡ÙÂÈ ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ·Ó¿ ÂȉÈÎfiÙËÙ·. ∏ ·Ó·ÏÔÁ›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ÌfiÓÈÌÔ Î·È ÙÔ ¤ÎÙ·ÎÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ‰ÂÓ ·ÚÂÌÔ‰›˙ÂÈ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∆· ÚÔÛfiÓÙ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈΤ˜ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈΤ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ¶.™. ¢∂π∫∆∏™ 3.2: ¢ÈÔÈÎËÙÈÎfi, ÂȉÈÎfi ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi Î·È ‚ÔËıËÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ∆Ô ˘¿Ú¯ÔÓ ‚ÔËıËÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi Ì ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ˜ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì ÙËÓ Î·ı·ÚÈfiÙËÙ·, ÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË Î·È ÙË Ê‡Ï·ÍË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ·ÚΛ ÁÈ· ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ¤Ó· ¿ÓÂÙÔ Î·È ·ÛʷϤ˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ. ∆Ô ˘¿Ú¯ÔÓ Ù¯ÓÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi Â›Ó·È Â·ÚΤ˜ Î·È ÈηÓÔÔÈ› ÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÁÈ· ÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. À¿Ú¯ÂÈ ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi Ô˘ ηχÙÂÈ ÙȘ ·ÙÔÌÈΤ˜ Î·È ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ô˘ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓÔ Û ı¤Ì·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌÔ‡, Ë Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì Â͈ÙÂÚÈο ·Ó¿ÏÔÁ· ΤÓÙÚ· Â›Ó·È ÈηÓÔÔÈËÙÈ΋ Î·È Î·Ï‡ÙÂÈ ı¤Ì·Ù· ηıÔ‰‹ÁËÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÁÈ· ÙË ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋ ·Î·‰ËÌ·˚΋ ‹ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÔÚ›·.
£∂ª∞∆π∫∏ ¶∂ƒπ√Ã∏ 4: ¢ÈÔ›ÎËÛË ¢∂π∫∆∏™ 4.1: ™˘ÓÙÔÓÈÛÌfi˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ·
143
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
● ● ● ● ●
●
● ● ● ● ●
● ● ● ● ●
∏ Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹ Û˘ÓÙÔÓ›˙ÂÙ·È Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ÈÛ¯‡Ô˘Û· ÓÔÌÔıÂÛ›·. ∏ ‰ÈÔ›ÎËÛË ı¤ÙÂÈ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ˜ ÁÈ· ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ·Ó·Ù‡ÛÛÂÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÁÈ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘˜ Î·È ·ÍÈÔÏÔÁ› ÙËÓ ÚfiÔ‰fi ÙÔ˘˜ Û οı ÙÔ̤·. √È ·ÔÊ¿ÛÂȘ Â›Ó·È ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Û˘ÏÏÔÁÈÎÒÓ Î·È ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎÒÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Û˘Ó¤Ú¯ÔÓÙ·È Ù·ÎÙÈο ÁÈ· ÙËÓ ·fi ÎÔÈÓÔ‡ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ/ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∏ ηٷÓÔÌ‹ ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ Î·È Ë ·Ó¿ÏË„Ë Â˘ı˘ÓÒÓ (‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ‹ ¿ÏψÓ) Á›ÓÔÓÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ȉȷ›ÙÂÚ˜ ÈηÓfiÙËÙ˜ Î·È ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ηıÂÓfi˜ (ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ì·ıËÙÒÓ). √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ¤¯Ô˘Ó Û˘ÌʈӋÛÂÈ ¿Óˆ Û ¤Ó· ÁÂÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·Ú¯ÒÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÙȘ Ôԛ˜ fiÏÔÈ ÙËÚÔ‡Ó, ÒÛÙ ӷ ¤¯Ô˘Ó ÎÔÈÓ‹ ÁÚ·ÌÌ‹ ÛÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ‰È¿ÊÔÚˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ (ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÈı·Ú¯›·˜, ·Ó·Ú΋˜ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ÌË ¤ÁηÈÚË ÚÔۤϢÛË ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÎÙÏ.). √È ·fi„ÂȘ Î·È Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù· Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÁÔÓ¤ˆÓ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ˘fi„Ë ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi Î·È ÛÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ. ¢∂π∫∆∏™ 4.2: ¢È·ÌfiÚʈÛË, ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ∏ ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ˆÚÔÏfiÁÈÔ˘ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ‰È¤ÂÙ·È ·fi ·È‰·ÁˆÁÈΤ˜ –‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ Î·È ·Ú¿ÏÏËÏ· Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ˘fi„Ë ÙȘ ȉȷ›ÙÂÚ˜ ·Ó¿ÁΘ Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞fi ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ¯ÚÔÓÈ¿˜ ÚÔÁÚ·ÌÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹ ÁÈ· fiÏÔ ÙÔ ¤ÙÔ˜ (ÁÈÔÚÙ¤˜, ÂΉÚÔ̤˜, ÔÏÈÙÈÛÙÈΤ˜ Î·È ¿ÏϘ ÂΉËÏÒÛÂȘ). ∆Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÚÔÁÚ·ÌÌ·Ù›ÛÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÁÈ· ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Û¯ÔÏÈ΋ ¯ÚÔÓÈ¿ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ì ÙÚfiÔ ÈηÓÔÔÈËÙÈÎfi. ∏ ‰ÈÔ›ÎËÛË ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ Î·È Û˘ÓÙÔÓ›˙ÂÈ ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·Ó¿ ÂȉÈÎfiÙËÙ·, Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙÂÚË ÔÚÁ¿ÓˆÛË, ·Ó¿Ù˘ÍË, ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¶.™. ∞Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ‰È·‰Èηۛ˜ ÛÙ‹ÚÈ͢ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ ȉȷ›ÙÂÚ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜, fiˆ˜ Î·È ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ·fi ¿Ô„Ë ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋. ¢∂π∫∆∏™ 4.3: ∞ÍÈÔÔ›ËÛË Ì¤ÛˆÓ – fiÚˆÓ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ∏ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ¯ÒÚÔ˘˜ ¿ÓÂÙÔ˘˜ Î·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎÔ‡˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â˘ÓÔÔ‡Ó ÙË Ì¿ıËÛË Î·È ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË. ∆Ô ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ‡ÎÔÏË ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙ· ‰È·ı¤ÛÈÌ· ̤۷ (‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ Î·È ÂÍÔÏÈÛÌfi). √È Ì·ıËÙ¤˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Ù·ÎÙÈο Î·È Ì ‰È΋ ÙÔ˘˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Ù· ‰È·ı¤ÛÈÌ· ̤۷. √È ‰È·ı¤ÛÈÌÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ› fiÚÔÈ ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ì ÙÔÓ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÚfiÔ ÁÈ· ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∞Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ‰È·‰Èηۛ˜ Â͇ÚÂÛ˘ ÚfiÛıÂÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ fiÚˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙÂÚË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
£∂ª∞∆π∫∏ ¶∂ƒπ√Ã∏ 5: ∫ϛ̷ – Û¯¤ÛÂȘ ¢∂π∫∆∏™ 5.1: ™¯¤ÛÂȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È Ì ÙÔ ˘fiÏÔÈÔ ÚÔÛˆÈÎfi ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ● À¿Ú¯ÂÈ Îϛ̷ Û˘ÓÂÓÓfiËÛ˘, ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Î·È ·ÏÏËÏÔÛ‚·ÛÌÔ‡ Ô˘ ‰È·ÂÚÓ¿ ÙfiÛÔ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ fiÛÔ Î·È ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔÓ ‰È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ● √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È Î·È ·ÏÏËÏÔ¸ÔÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù·. ● ∏ Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ÛÙËÚ›˙Â-
144
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
●
●
● ● ●
● ● ● ● ●
●
●
● ● ●
Ù·È ÛÙȘ ÂÈÛËÁ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ÂÚÁ·Û›·˜ Ô˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È Á›ÓÂÙ·È Û Îϛ̷ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi. √È ·ÔÊ¿ÛÂȘ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡. ¢∂π∫∆∏™ 5.2: ™¯¤ÛÂȘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ – Ì·ıËÙÒÓ Î·È Ì·ıËÙÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Ì Ó‡̷ ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘, ·ÍÈÔÎÚ·Ù›·˜ Î·È Î·Ù·ÓfiËÛ˘, Û˘ÌÂÚÈʤÚÔÓÙ·È Ì ¢Á¤ÓÂÈ· Î·È ÂÎÙ›ÌËÛË –ÛÙÔȯ›· Ô˘ ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Ó ÙËÓ ÂÌÈÛÙÔÛ‡ÓË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ·¤Ó·ÓÙ› ÙÔ˘˜– Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ıÂÙÈÎÔ‡ ‰È·ÏfiÁÔ˘. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÂÈı·Ú¯›·˜ Ì ¢·ÈÛıËÛ›· Î·È ‰È·ÎÚÈÙÈÎfiÙËÙ·, ·ÏÏ¿ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ì ÙË ‰¤Ô˘Û· ·˘ÛÙËÚfiÙËÙ·, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ÌË ‰È·Ù·Ú¿ÛÛÂÙ·È Ë ÔÌ·Ï‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. √È Î·ÓfiÓ˜ Ô˘ Ú˘ıÌ›˙Ô˘Ó ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹ (.¯. ÂÈı·Ú¯›· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ) Â›Ó·È ·fiÚÚÔÈ· Û˘Ó·›ÓÂÛ˘ fiÏˆÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. √È Ì·ıËÙ¤˜ Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈο Ì ÙÔ˘˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ÁÈ· fiÏ· Ù· ı¤Ì·Ù· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜. √È Ì·ıËÙ¤˜ Û˘ÌÂÚÈʤÚÔÓÙ·È Û‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ·Ú¯¤˜ Î·È ÙÔ˘˜ ηÓfiÓ˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÌÔÚʈı› ÛÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ. ¢∂π∫∆∏™ 5.3: ™¯¤ÛÂȘ Û¯ÔÏ›Ԣ – ÁÔÓ¤ˆÓ/ÎˉÂÌfiÓˆÓ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ·Ó·Ù‡ÛÛÂÈ Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ ÙˆÓ ·fi„ÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ı¤ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÁÔÓ¤ˆÓ/ÎˉÂÌfiÓˆÓ. ¢È·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È Ù·ÎÙÈ΋ Î·È ·ÌÊ›‰ÚÔÌË ÚÔ‹ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜/ÎˉÂÌfiÓ˜ Î·È ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ªÂ ÙÔÓ ıÂÛÌfi ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ Û˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ Ë Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ÚÔηÏÔ‡Ó ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ì·ıËÙ¤˜ Î·È ÌË Û˘ÓÂÚÁ¿ÛÈÌÔÈ ÁÔÓ›˜. √È ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ·Ú¤¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÛÙȘ ¿Ù˘Â˜ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ ··ÓÙÔ‡Ó ÛÙ· ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ÁÔÓ¤ˆÓ. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ¤¯Ô˘Ó ÌÈ· Û·Ê‹ Û¯ÂÙÈο ÂÈÎfiÓ· ÁÈ· ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙÔ Û›ÙÈ Î·È ÁÈ· ÙȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó. ¢∂π∫∆∏™ 5.4: ™¯¤ÛÂȘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ıÂÛÌÔ‡˜, ÙÔÈ΋ Î·È Â˘Ú‡ÙÂÚË ÎÔÈÓˆÓ›· ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ÂÈÎÔÈÓˆÓ› Ì ٷ Û¯ÔÏ›· ÚÔ¤Ï¢Û˘ Î·È ˘Ô‰Ô¯‹˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘, ηıÒ˜ Î·È Ì ¿ÏÏÔ˘˜ ·ÚÌfi‰ÈÔ˘˜ ÊÔÚ›˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ (Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋, ·Î·‰ËÌ·˚΋, ÎÔÈÓˆÓÈ΋) ÛÙÔ Ó¤Ô Û¯ÔÏÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Ì ¿ÏÏ· Û¯ÔÏ›· ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ȉڇ̷ٷ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÎÔÈÓÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ (Â˘Úˆ·˚ο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ÔÏÈÙÈÛÙÈΤ˜ ‹ ¿ÏϘ ÂΉËÏÒÛÂȘ), ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÓÙ·ÏÏ·ÁÔ‡Ó ÏËÚÔÊÔڛ˜ Î·È ÂÌÂÈڛ˜ Ô˘ ı· Û˘Ì‚¿ÏÔ˘Ó ÛÙËÓ ÚÔ·ÁˆÁ‹ Ù˘ fiÏ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÂÓÂÚÁ¿ ÛÙË ˙ˆ‹ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Î·È Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÂÙ·È ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο Ì ·˘Ù‹ Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ¢ηÈڛ˜ ÁÈ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ Â·Ê¤˜ Ì ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜, fiˆ˜ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈΤ˜ ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ, ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ ˘Á›·˜, ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ˘ËÚÂۛ˜, ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜ ÂÚÁ·ÛÈ·ÎÒÓ ÙÔ̤ˆÓ Î.¿., Ì ÛÙfi¯Ô Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÊ·ÈÚÈÎfiÙÂÚË ÂÈÎfiÓ· ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ˙ËÙËÌ¿ÙˆÓ.
145
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
●
√È ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ›, ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ›, ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ› Î·È ¿ÏÏÔÈ ÊÔÚ›˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ● ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Û˘¯Ó¿ Î·È ÈηÓÔÔÈËÙÈο Ì ÙÔ˘˜ Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ¶.™.
£∂ª∞∆π∫∏ ¶∂ƒπ√Ã∏ 6: ¢È‰·ÎÙÈ΋ – Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ·
● ● ● ●
● ● ● ● ● ● ●
● ●
● ●
¢∂π∫∆∏™ 6.1: ¶ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ∂Ê·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ÔÈΛϘ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ̤ıÔ‰ÔÈ, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ È‰È·›ÙÂÚÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ, ηıÒ˜ Î·È Ì ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ, ÙÔ Â›Â‰Ô Î·Ù·ÓfiËÛ˘ Î·È ÙȘ Ì·ıËÛȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÔÈΛϷ ÔÚÁ·ÓˆÙÈο Û¯‹Ì·Ù· ÛÙËÓ Ù¿ÍË (.¯. ÂÍ·ÙÔÌÈÎÂ˘Ì¤ÓË ‰È‰·Ûηϛ·, ‰È‰·Ûηϛ· Ì ÔÌ¿‰Â˜ ÂÚÁ·Û›·˜ ÎÙÏ.), ·Ó¿ÏÔÁ· Ì Ùo˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ∏ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ Ù¿Í˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ¢ηÈڛ˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÁÈ· ·Ó¿Ù˘ÍË ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ÏfiÁÔ˘ Î·È ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜. °›ÓÂÙ·È Î·Ï‹ ·ÍÈÔÔ›ËÛË Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÒÚ·˜. √ Ú˘ıÌfi˜ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ Â͢ËÚÂÙ› ÙÔÓ ‰¿ÛηÏÔ ÛÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È ‚ÔËı¿ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈıÔ‡Ó ÛÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÚÔηıÔÚÈÛÙ›. ∏ ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋ Î·È Ù¯ÓÔÏÔÁÈ΋ ˘Ô‰ÔÌ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ·ÍÈÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙË ‰È‰·Ûηϛ·, ÂÓÒ ÂÌÏÔ˘Ù›˙ÂÙ·È Î·È Ì ¿ÏÏ· ˘ÏÈο (ηۤÙ˜, ÛÏ¿ÈÓÙ˜ Î.¿.). √È Ì·ıËÙ¤˜ ÂÓı·ÚÚ‡ÓÔÓÙ·È Ó· ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó ÙË ÁÓÒÌË ÙÔ˘˜, ÂÓÒ Ù· Ï¿ıË ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·È Ì ‰È·ÎÚÈÙÈÎfiÙËÙ·. √È ·ÙÔÌÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ‹ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ (Ì·ıËÛȷΤ˜ ·Ó¿ÁΘ, ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Î.¿.) ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡ÓÙ·È Ì Û‚·ÛÌfi Î·È ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙȘ ηٿÏÏËϘ Ú·ÎÙÈΤ˜. ∫·ÏÏÈÂÚÁÂ›Ù·È ÛÙËÓ Ù¿ÍË Ó‡̷ Û˘ÏÏÔÁÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ì ÙËÓ ·Ó¿ıÂÛË Î·È ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÔÌ·‰ÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘˜, ¤¯Ô˘Ó ·Ó¿ÏÔÁ˜ ÚÔÛ‰Ô˘ Î·È ‚ÔËıÔ‡Ó ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ÂÎÏËÚÒÛÔ˘Ó ÙȘ ÚÔÛ‰Ô˘ ·˘Ù¤˜. °›ÓÂÙ·È Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌÔ˜ ۯ‰ȷÛÌfi˜ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ Â›Ó·È Û‡ÌʈÓÔ˜ Ì ÙÔ ¶.™., ·ÏÏ¿ ·Ú¿ÏÏËÏ· ÚԂϤÂÈ Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈΤ˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜. √È ÛÙfi¯ÔÈ Ô˘ ı¤ÙÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ηٿ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘˜ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ (.¯. ηٷÓfiËÛË ·ÈÙÈ·ÎÒÓ Û¯¤ÛˆÓ, ·Ó¿Ù˘ÍË ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ·Ó¿Ï˘Û˘ –Û‡ÓıÂÛ˘ ÎÙÏ.). √È ·ÙÔÌÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ Î·È ÔÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi, Î·È Á›ÓÂÙ·È ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ Î·Ù¿ÏÏËÏˆÓ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ‹ ÙÔ˘˜. √È ÂÚÁ·Û›Â˜ Â›Ó·È Û‡ÌʈÓ˜ Ì ÙȘ ·Ó¿ÁΘ, Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· Î·È ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ÂÓÒ ˘¿Ú¯ÂÈ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Î·È Ì ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜, ÒÛÙ ӷ ·ÔʇÁÂÙ·È Ë ˘ÂÚ‚ÔÏÈ΋ ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÛÙÔ Û›ÙÈ. ¢∂π∫∆∏™ 6.2: ¶ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· √È Ì·ıËÙ¤˜ ÓÈÒıÔ˘Ó Â˘¯¿ÚÈÛÙ· Î·È ¿ÓÂÙ· ̤۷ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ™˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙÔ Ì¿ıËÌ·, ‰È·Ù˘ÒÓÔ˘Ó ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜, ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó Î·È ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ·fi„ÂȘ.
146
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
● ● ●
● ● ● ● ● ●
∞ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È Ì ÚÔı˘Ì›· ÛÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ÙÔ˘˜ ·Ó·Ù›ıÂÓÙ·È Î·È ÙȘ ÔÏÔÎÏËÚÒÓÔ˘Ó Ì ˘Â˘ı˘ÓfiÙËÙ·. ™˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Û ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ ̤۷ Û Îϛ̷ ÊÈÏÈÎfi Î·È Î·Ù·‚¿ÏÏÔ˘Ó ÚÔÛ¿ıÂȘ ÁÈ· ·ÏÏËÏÔ¸ÔÛÙ‹ÚÈÍË. √È Ì·ıËÙ¤˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÂ Û˘ÏÏÔÁÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ Î·È Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο Û ÔÌ¿‰Â˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋˜ Û‡ÓıÂÛ˘ Î·È ÌÂÁ¤ıÔ˘˜. ¢∂π∫∆∏™ 6.3: §ÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È fiϘ ÔÈ Ì¤ıÔ‰ÔÈ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈο Ì ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜. ∆ËÚÔ‡ÓÙ·È ÛËÌÂÈÒÛÂȘ ÁÈ· Ù· ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù· ‹ ÁÈ· Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙËÓ Â›‰ÔÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ (fi¯È ÌfiÓÔ ·ÚÈıÌËÙÈο ·ÏÏ¿ Î·È ÂÚÈÁÚ·ÊÈο). √È Ì·ıËÙ¤˜ ÂÓËÌÂÚÒÓÔÓÙ·È Ù·ÎÙÈο ÁÈ· ÙȘ ÂȉfiÛÂȘ Î·È Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜. √È Ì·ıËÙ¤˜ Û˘˙ËÙÔ‡Ó Ì ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÚfiÔ‰fi ÙÔ˘˜ Î·È ÔÈ ·fi„ÂȘ ÙÔ˘˜ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ˘fi„Ë. ¶·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÂ›Ù·È Ë ·ÙÔÌÈ΋ ÚfiÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ (‹ ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ) Î·È Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô ·˘Ù‹ ۯ‰ȿ˙ÔÓÙ·È Ù· ÂfiÌÂÓ· ‚‹Ì·Ù· ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘. √È ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÍÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È fiÙ·Ó ‰ÈÂÚÂ˘Ó¿Ù·È Ë ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘ Î·È Á›ÓÔÓÙ·È ÔÈ ·Ó·Áη›Â˜ ·ÏÏ·Á¤˜.
£∂ª∞∆π∫∏ ¶∂ƒπ√Ã∏ 7: ∂Î·È‰Â˘ÙÈο ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù·
● ● ● ● ●
● ● ● ● ●
¢∂π∫∆∏™ 7.1: ºÔ›ÙËÛË – ÚÔ‹ – ‰È·ÚÚÔ‹ Ì·ıËÙÒÓ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ™ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ‰È·‰Èηۛ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË Ù˘ ÊÔ›ÙËÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. À¿Ú¯ÂÈ Úfi‚ÏÂ„Ë ·fi ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÊÔ›ÙËÛ˘ Û ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ì·ıËÙÒÓ Ô˘ ·Ô˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÔÈÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ·Ô˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· (.¯. ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi Ì›· ‚‰ÔÌ¿‰·), ηıÒ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ·Ô˘Û›·˜ ÙÔ˘˜. √È Ì·ıËÙ¤˜ ÚÔÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ¤ÁηÈÚ· ÛÙÔ Ì¿ıËÌ· Î·È ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó fiÏ· Ù· Ì·ı‹Ì·Ù· Ù˘ Ë̤ڷ˜. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô Ï·Ì‚¿ÓÂÈ Ì¤ÙÚ· ÁÈ· ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Ì·ıËÙÒÓ Ô˘ ·Ô˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ·fi ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·. ¢∂π∫∆∏™ 7.2: ∂›‰ÔÛË – ÚfiÔ‰Ô˜ Ì·ıËÙÒÓ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ∏ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È Â·ÚÎÒ˜ ÛÙÔ˘˜ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜. √È ·ÓÈÛfiÙËÙ˜ ÛÙȘ ÂȉfiÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÏÈÁfiÙÂÚÔ Î·È ÙˆÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÈηÓÒÓ Ì·ıËÙÒÓ ÌÂÈÒÓÔÓÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÊÔ›ÙËÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. √È Ì·ıËÙ¤˜ ÛËÌÂÈÒÓÔ˘Ó ˘„ËÏ¿ ÔÛÔÛÙ¿ ÂÈÙ˘¯›·˜ ÛÙȘ ÂÛˆÛ¯ÔÏÈΤ˜ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ. √È Ì·ıËÙ¤˜ ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÔ˘Ó ˘„ËÏfiÙÂÚÔ Ú˘ıÌfi ·ÙÔÌÈ΋˜ ÚÔfi‰Ô˘ Û˘ÁÎÚÈÙÈο Ì ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi ›‰fi ÙÔ˘˜. √È Ì·ıËÙ¤˜ ÛËÌÂÈÒÓÔ˘Ó ˘„ËÏ¿ ÔÛÔÛÙ¿ ÂÈÙ˘¯›·˜ ÛÙȘ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÛÙËÓ ∆ÚÈÙÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË.
147
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
● ●
● ● ● ●
● ● ● ●
●
●
●
√È ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÛÙËÓ Â›‰ÔÛË ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÏÈÁfiÙÂÚÔ Î·È ÙˆÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÈηÓÒÓ Ì·ıËÙÒÓ ÌÂÈÒıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÊÂÙÈÓ‹˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ ¯ÚÔÓÈ¿˜. ∏ ›‰ÔÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ‚ÂÏÙÈÒıËΠ۠ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË Û¯ÔÏÈ΋ ¯ÚÔÓÈ¿. ¢∂π∫∆∏™ 7.3: ∞ÙÔÌÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË Ì·ıËÙÒÓ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ∏ ·ÙÔÌÈ΋, ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ·ÔÙÂÏ› ı¤Ì· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Î·È Û˘˙‹ÙËÛ˘ ÁÈ· ÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ‰›ÓÂÈ Â˘Î·Èڛ˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ·ÛÎËıÔ‡Ó ÛÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘ ÔÏ›ÙË. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ·Ú¤¯ÂÈ Â˘Î·Èڛ˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÁÈ· ÙËÓ ÈηÓÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ‰ÈηÈÒÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ÎÚÈÙÈ΋˜ ηٷÓfiËÛ˘. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ·Ú¤¯ÂÈ Â˘Î·Èڛ˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ÂÎÙÈÌÔ‡Ó ÙfiÛÔ ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ÙÔ˘˜ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ fiÛÔ Î·È ÙȘ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÔÏÈÙÈÛÌÒÓ. ¢∂π∫∆∏™ 7.4: ∫·Ù¢ı‡ÓÛÂȘ Ì·ıËÙÒÓ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÊÔ›ÙËÛ‹ ÙÔ˘˜ ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· √È Î·Ù¢ı‡ÓÛÂȘ Ô˘ ÂÈϤÁÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÙÔ˘˜ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÈηÓÔÔ›ËÛË Î·È Ó· ÙÔ˘˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙÔ ·›ÛıËÌ· Ù˘ ÂÈÙ˘¯›·˜. ŒÓ·˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ·ÔÊÔ›ÙˆÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ¤Ù˘¯Â Û ∞ÓÒÙÂÚ· Î·È ∞ÓÒٷٷ ∂Î·È‰Â˘ÙÈο π‰Ú‡Ì·Ù·. √È ·fiÊÔÈÙÔÈ Ô˘ ‰ÂÓ ¤Ù˘¯·Ó Û ∞ÓÒÙÂÚ· ‹ ∞ÓÒٷٷ ∂Î·È‰Â˘ÙÈο π‰Ú‡Ì·Ù· ‹ ‰ÂÓ Â¤ÏÂÍ·Ó Ù¤ÙÔÈ· ηÙ‡ı˘ÓÛË ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘. ∏ ÂÈÙ˘¯›· ÙˆÓ ·ÔÊÔ›ÙˆÓ ·fi Ù· ¯·ÌËÏfiÙÂÚ· ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈÎÔÓÔÌÈο ÛÙÚÒÌ·Ù· ÛÙ· ∞ÓÒÙÂÚ· ‹ ∞ÓÒٷٷ ∂Î·È‰Â˘ÙÈο π‰Ú‡Ì·Ù· Â›Ó·È ·Ó¿ÏÔÁË Ì ÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· ÙˆÓ ·ÔÊÔ›ÙˆÓ ·fi ÙȘ ¿ÏϘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ηÙËÁÔڛ˜. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÂÈ Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÌÈ· ÔÈÎÈÏ›· ‰ÂÍÈÔًوÓ, ÔÈ Ôԛ˜ Â›Ó·È ·Ó·Áη›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Î·‰ËÌ·˚΋ ‹ ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÂͤÏÈÍË (.¯. ·Ó¿Ï˘ÛË Î·È ÎÚÈÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ·fi ‰È¿ÊÔÚ˜ ËÁ¤˜, ·Ó¿Ù˘ÍË ÂȯÂÈÚËÌ¿ÙˆÓ ÛÙÔÓ ÁÚ·Ùfi Î·È ÙÔÓ ÚÔÊÔÚÈÎfi ÏfiÁÔ, ÂÚÌËÓ›· ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ÎÙÏ.). ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ·Ú¤¯ÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ·Ú΋ ÏËÚÔÊfiÚËÛË Û¯ÂÙÈο Ì ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÔ˘‰ÒÓ Î·È Â·ÁÁ¤ÏÌ·Ù·. √È ÂÈÛΤ„ÂȘ Ô˘ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ Û ·Ó¿ÏÔÁÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÌÈ· ÏÔ‡ÛÈ· ÂÌÂÈÚ›· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Û¯ÂÙÈο Ì ÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ Î·È Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ ÙˆÓ ¯ÒÚˆÓ ·˘ÙÒÓ. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ·Ú¤¯ÂÈ Â˘Î·Èڛ˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÔÈ Ôԛ˜ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÙË ÛˆÛÙ‹ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ÈÂÚ¿Ú¯ËÛË ÙˆÓ ÂӉȷÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘˜.
∆Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ Û‡ÛÙËÌ· Ù·ÍÈÓfiÌËÛ˘ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·Ú·ÁfiÌÂÓÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ·fi ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Ô˘ ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘ÌÂ Â‰Ò ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙÔ Â˘Úˆ·˚Îfi ÈÏÔÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· Ì ٛÙÏÔ «∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË», Ô˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠ۠18 ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. (MacBeath Î.¿., 2005). ∂‰Ò ¤¯Ô˘Ó ÂÈÏÂÁ› ‰Ò‰Âη ÙÔÌ›˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ. √È ÙÔÌ›˜ ·˘ÙÔ› ÔÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó Û ٤ÛÛÂÚ· ‰›·, Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Û ¤Ó· «ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÔÏÏ·ÏÒÓ ÂȤ‰ˆÓ» Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ‰È·‰Èηۛ˜ ÛÂ Â›Â‰Ô ·ÙfiÌÔ˘, Ù¿Í˘, Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È ÙÔÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜:
148
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
∞ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ● 1. ∞η‰ËÌ·˚Τ˜ ÂȉfiÛÂȘ ● 2. ∞ÙÔÌÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ● 3. ¶ÚÔÔÚÈÛÌÔ› ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ¢È·‰Èηۛ˜ ÛÂ Â›Â‰Ô Ù¿Í˘ ● 4. √ ¯ÚfiÓÔ˜ ˆ˜ ÂÚÁ·ÏÂ›Ô Ì¿ıËÛ˘ ● 5. ¶ÔÈfiÙËÙ· Ì¿ıËÛ˘ Î·È ‰È‰·Ûηϛ·˜ ● 6. ™Ù‹ÚÈÍË ÛÙȘ Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ¢È·‰Èηۛ˜ ÛÂ Â›Â‰Ô Û¯ÔÏ›Ԣ ● 7. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ˆ˜ ¯ÒÚÔ˜ Ì¿ıËÛ˘ ● 8. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ˆ˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜ ● 9. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ˆ˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜ ¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ● 10. ™¯ÔÏÂ›Ô Î·È Û›ÙÈ ● 11. ™¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÙÔÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›· ● 12. ™¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÂÚÁ·Û›· °È· Ó· Á›ÓÂÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·ıÂÓfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ·˘ÙÔ‡˜, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÙÂıÔ‡Ó Ù· Û¯ÂÙÈο ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ٷ ·ÎfiÏÔ˘ı· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜, Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ÂÚˆÙËÌ¿ÙˆÓ ·˘Ù‹ ÙË ÊÔÚ¿ (MacBeath Î.¿., 2005: 176 –184):
∞ÔÙÂϤÛÌ·Ù· 1. ∞η‰ËÌ·˚Τ˜ ÂȉfiÛÂȘ – ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
ŸÙ·Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÂÏÂÈÒÓÔ˘Ó ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ¤¯Ô˘Ó ÊÙ¿ÛÂÈ Û ÈηÓÔÔÈËÙÈÎfi Â›Â‰Ô Û fiÏ· Ù· Ì·ı‹Ì·Ù·;
●
™Â Û‡ÁÎÚÈÛË Ì ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ÂȉfiÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, Ë ÚfiÔ‰fi˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË, ÌÈÎÚfiÙÂÚË ‹ ÂÚ›Ô˘ ›ÛË Ì ÙËÓ ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓË;
●
∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ÌÂÈÒÓÂÈ ‹ ÌÂÁ·ÏÒÓÂÈ ÙÔ ¯¿ÛÌ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ˘„ËÏÒÓ Î·È ¯·ÌËÏÒÓ ÂȉfiÛÂˆÓ Î·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ·ÁfiÚÈ· Î·È Ù· ÎÔÚ›ÙÛÈ·, fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙȘ ·Î·‰ËÌ·˚Τ˜ ÂȉfiÛÂȘ;
2. ∞ÙÔÌÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
™Â ÔÈÔÓ ‚·ıÌfi ÂÙ˘¯·›ÓÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ·ÚÂÙ¤˜ fiˆ˜ Ë ÎÔÈÓˆÓÈÎfiÙËÙ·, ÙÔ Ó‡̷ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜, Ë ˘Â˘ı˘ÓfiÙËÙ· ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÔϛ٘, Ô Û‚·ÛÌfi˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜, ÙÔ ·›ÛıËÌ· Ù˘ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë˜;
●
™Â ÔÈÔÓ ‚·ıÌfi ηÏÏÈÂÚÁ› ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙȘ Â͈ –·Î·‰ËÌ·˚Τ˜ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜, fiˆ˜ Â›Ó·È Ë ÈηÓfiÙËÙ· ÁÈ· ÔÌ·‰È΋ ÂÚÁ·Û›·, ÁÈ· Â›Ï˘ÛË ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ, ÁÈ· ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÔχÏÔÎˆÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛˆÓ, ÁÈ· ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·, ÁÈ· Ï‹„Ë ÚˆÙÔ‚Ô˘ÏÈÒÓ, ÁÈ· ˘ÏÔÔ›ËÛË Î·ÈÓÔÙfiÌˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔًوÓ;
●
™Â ÔÈÔÓ ‚·ıÌfi ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó ·˘Ù¤˜ ÙȘ Ù¿ÛÂȘ Î·È ÙȘ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ fiÏÔÈ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÂÍ›ÛÔ˘;
3. ¶ÚÔÔÚÈÛÌÔ› ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
¶ÂÙ˘¯·›ÓÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÈηÓÔÔÈËÙÈ΋ ÂÚÁ·Û›·, Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó Î·Ù¿ÚÙÈÛË ‹ Â-
149
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
Ú·ÈÙ¤Úˆ Âη›‰Â˘ÛË, fiÙ·Ó ÙÂÏÂÈÒÓÔ˘Ó ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô; ●
™Â ÔÈÔÓ ‚·ıÌfi Â›Ó·È ·˘ÙÔ› ÔÈ ÚÔÔÚÈÛÌÔ› ÔÈ ÈÔ Î·Ù¿ÏÏËÏÔÈ ÁÈ· ÙÔ Â›Â‰Ô ·Î·‰ËÌ·˚ÎÒÓ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ·ÙÔÌÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ;
●
ª·ıËÙ¤˜ Ì ÙÔ ›‰ÈÔ Â›Â‰Ô ·Î·‰ËÌ·˚ÎÒÓ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ÊÙ¿ÓÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÚÔÔÚÈÛÌÔ‡˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙÔ Ê‡ÏÔ, ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‹ ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ÙÔ˘˜ ηٷÁˆÁ‹;
¢È·‰Èηۛ˜ ÛÂ Â›Â‰Ô Ù¿Í˘ 4. √ ¯ÚfiÓÔ˜ ˆ˜ ÂÚÁ·ÏÂ›Ô Ì¿ıËÛ˘– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
™ÙËÓ Ù¿ÍË ·ÊÈÂÚÒÓÂÙ·È ·ÚÎÂÙfi˜ ¯ÚfiÓÔ˜ ÛÙË Ì¿ıËÛË Û ۇÁÎÚÈÛË Ì ٷ ı¤Ì·Ù· ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘, ÙËÓ ÂÈı·Ú¯›·, ÙËÓ Ù·ÎÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ;
●
¶fiÛÔ ¯ÚfiÓÔ ·ÊÈÂÚÒÓÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙȘ Û¯ÔÏÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÛÙÔ Û›ÙÈ; ∂›Ó·È Ô ¯ÚfiÓÔ˜ ·˘Ùfi˜ ·Ú·ÁˆÁÈÎfi˜;
5. ¶ÔÈfiÙËÙ· Ì¿ıËÛ˘ Î·È ‰È‰·Ûηϛ·˜– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
∂›Ó·È Ù· ÂÈı˘ÌËÙ¿ ›‰· Ì¿ıËÛ˘ Î·È Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ›‰ÔÛ˘ Û·Ê‹ Î·È Î·Ù·ÓÔËÙ¿ Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ˜;
●
¶·Ú¤¯ÂÙ·È Ì¿ıËÛË Ù˘ ›‰È·˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜;
6. ™Ù‹ÚÈÍË ÛÙȘ Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
∂ÓÙÔ›˙ÔÓÙ·È ÂÁη›Úˆ˜ Î·È Ì ·ÍÈfiÈÛÙÔ ÙÚfiÔ ÔÈ Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜;
●
¶fiÛÔ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ Â›Ó·È Ë ÛÙ‹ÚÈÍË Ô˘ ·Ú¤¯ÂÙ·È Û ̷ıËÙ¤˜ Ì ̷ıËÛȷΤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜;
●
√È Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ·Ú¤¯ÂÙ·È ÛÙ‹ÚÈÍË Â›Ó·È ÂΛÓÔÈ Ô˘ ÙËÓ ¤¯Ô˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·Ó¿ÁÎË ‹ ÂΛÓÔÈ Ô˘ ÂÎÌÂÙ·ÏχÔÓÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÙȘ ÚÔÛÊÂÚfiÌÂÓ˜ ·ÚÔ¯¤˜;
¢È·‰Èηۛ˜ ÛÂ Â›Â‰Ô Û¯ÔÏ›Ԣ 7. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ˆ˜ ¯ÒÚÔ˜ Ì¿ıËÛ˘– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
∂›Ó·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔÈ Î·È ¯ˆÚÈṲ̂ÓÔÈ Û ÔÌ¿‰Â˜ Ì ÙÚfiÔ˘˜ Ô˘ ÌÂÁÈÛÙÔÔÈÔ‡Ó ÙȘ ¢ηÈڛ˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· Ì¿ıËÛË;
●
Œ¯ÂÈ ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙ› ÙÔ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ;
●
£ÂˆÚÔ‡Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ fiÙÈ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Â›Ó·È Úfiı˘ÌÔÈ Ó· ÙÔ˘˜ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó;
8. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ˆ˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
À¿Ú¯ÂÈ Îϛ̷ ·ÌÔÈ‚·›Ô˘ Û‚·ÛÌÔ‡ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ‹, ·ÓÙ›ıÂÙ·, ηٷ›ÂÛË ÙˆÓ ÈÔ ·‰‡Ó·ÌˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ ‰˘Ó·ÙfiÙÂÚÔ˘˜ Î·È ¤ÏÏÂÈ„Ë Û‚·ÛÌÔ‡;
●
∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ·Ú¤¯ÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ¢ηÈڛ˜ Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó Â˘ı‡Ó˜ Î·È Ó· ¿ÚÔ˘Ó ·ÔÊ¿ÛÂȘ;
●
√È ·ÓÙ·ÌÔÈ‚¤˜ Î·È ÔÈ Î˘ÚÒÛÂȘ ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È Ì Ó‡̷ ÈÛfiÙËÙ·˜ Î·È ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘;
9. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ˆ˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
150
¶ÔÈ· Â›Ó·È Ë ÔÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Û˘˙‹ÙËÛ˘ Î·È Ï‹„˘ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ Ì¤Û· ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô; ™ÙȘ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ ·˘Ù¤˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ Ô ··Ú·›ÙËÙÔ˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÂӉȷÊÂÚfiÌÂÓˆÓ ÌÂÚÒÓ;
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
●
∏ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË Ô˘ ·Ú¤¯ÂÙ·È Î·Ï‡ÙÂÈ ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ;
●
¶·Ú¤¯ÂÙ·È Â·Ú΋˜ Î·È ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ‚Ô‹ıÂÈ· ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó ‰˘ÛÎÔϛ˜;
¶ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ 10. ™¯ÔÏÂ›Ô Î·È Û›ÙÈ– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
∏ ·Ú¯fiÌÂÓË ÛÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ ÂÓË̤ڈÛË Â›Ó·È ·˘Ù‹ Ô˘ ı¤ÏÔ˘Ó Î·È Ô˘ ηχÙÂÈ ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜;
●
∞ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È ÔÈ ÁÔÓ›˜ ¢ÚfiÛ‰ÂÎÙÔÈ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô;
●
Œ¯Ô˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· Ì¿ıÔ˘Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ ÔȘ Â›Ó·È ÔÈ ·Ó¿ÁΘ Î·È ÔÈ· Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘˜;
11. ™¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÙÔÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
¶ÔȘ Â›Ó·È ÔÈ ÚÔÛ‰Ô˘ Ù˘ ÙÔÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ·fi ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô; ™Â ÙÈ ‰È·Ê¤ÚÔ˘Ó ÔÈ ÚÔÛ‰Ô˘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ;
●
∆È ÚÔÛʤÚÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÛÙËÓ ÙÔÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·;
●
∆È Î¿ÓÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÁÈ· Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì ÙËÓ ÙÔÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·;
12. ™¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÂÚÁ·Û›·– ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜: ●
µÔËı¿ÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜ Ó· ·Ó·Ù‡ÍÔ˘Ó ÙȘ ηٿÏÏËϘ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜, ÒÛÙ ӷ ‚ÚÔ˘Ó ÂÚÁ·Û›· ‹ Ó· Û˘Ó¯›ÛÔ˘Ó ÙȘ ÛÔ˘‰¤˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·ÓÒÙ·ÙË Âη›‰Â˘ÛË;
●
¶·Ú¤¯Ô˘Ó ÔÈ ÂÚÁÔ‰fiÙ˜ Î·È Ù· ȉڇ̷ٷ ·ÓÒÙÂÚ˘ ‹ ·ÓÒÙ·Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÓË̤ڈÛË Î·È ÛÙ‹ÚÈÍË ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜, ÒÛÙ ӷ ·ÓÙ·ÔÎÚÈıÔ‡Ó ÛÙȘ ÚÔÛ‰Ô˘ Î·È ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜;
4.2.4. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ∫¿ı Ϸ›ÛÈÔ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ÚÔÙ›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÓ‰ÂÈÎÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ÁÈ· ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛ‹ Ù˘. ™ÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· Û˘Ó·ÓÙ¿ ηÓ›˜ ÔÏϤ˜ Ù¤ÙÔȘ ÌÔÚʤ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ Û¯ÂÙÈÎÒÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ (‚Ï. ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο: Alvik, 1996, Schratz, 1997, MacBeath, 2001, MacBeath Î.¿., 2005, ™ÔÏÔÌÒÓ, 1999). µ¤‚·È·, οı ۯÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó Û’ ·˘Ù‹Ó, ÙÔÓ ‰È·ı¤ÛÈÌÔ ¯ÚfiÓÔ, ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÁÈ· Û˘ÓÂÚÁ·Û›Â˜, ı· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· ‚ÚÂÈ ÙÔÓ Î·Ù¿ÏÏËÏÔ Î¿ı ÊÔÚ¿ ÙÚfiÔ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÂÈ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜. ªÂÙ¿ ÙË Û˘Ìʈӛ· ¿Óˆ ÛÙÔ˘˜ ‰Â›ÎÙ˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Î·È Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó, ‰‡Ô Â›Ó·È ÔÈ ‚·ÛÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô: ›Ù ·˘Ù‹ Ù˘ ÁÂÓÈ΋˜ ›Ù ·˘Ù‹ Ù˘ ÂȉÈ΋˜ ıÂÒÚËÛ˘, ›Ù ‰ËÏ·‰‹ ı· ÂȯÂÈÚ‹ÛÂÈ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ›Ù ı· ÂÛÙÈ¿ÛÂÈ Û ¤Ó·Ó ‹ ‰‡Ô Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ÙÔÌ›˜. µÂ‚·›ˆ˜, ÔÈ ‰‡Ô ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ‰ÂÓ ·ÏÏËÏÔ·ÔÎÏ›ÔÓÙ·È. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, ÌÈ· Û˘ÓÔÏÈ΋ ıÂÒÚËÛË Â›Ó·È Èı·ÓfiÓ Ó· Ê·Ó› Ôχ ¯Ú‹ÛÈÌË ÁÈ· ÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÙÔ̤ˆÓ Ô˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÚÔÛÔ¯‹. ™ÙË ÏÔÁÈ΋ ·˘Ù‹ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÌÈ· ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓË ÌÔÚÊ‹ ‰È·‰Èη-
151
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
ÛÈÒÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ÚԂϤÂÈ ÙËÓ ‡·ÚÍË ‰‡Ô Ê¿ÛÂˆÓ (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999: 131 –148): ÛÙËÓ ÚÒÙË Ê¿ÛË, ÙË ‰È·ÁÓˆÛÙÈ΋, Á›ÓÂÙ·È Ë Û˘ÓÔÏÈ΋ ıÂÒÚËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜, ÂÓÒ ÛÙË ‰Â‡ÙÂÚË, ÙË ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋, ÂȯÂÈÚÂ›Ù·È ÂÍÂȉÈÎÂ˘Ì¤ÓË ıÂÒÚËÛË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÙÔ̤ˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
4.2.4.1. ¢È·ÁÓˆÛÙÈ΋ Ê¿ÛË Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ™’ ·˘Ù‹ ÙË Ê¿ÛË Ô Î‡ÚÈÔ˜ ÛÙfi¯Ô˜ Â›Ó·È Ë Û˘ÓÔÙÈ΋ ÌÂϤÙË Î·ıÂÌ›·˜ ·fi ÙȘ ıÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Î·È Î·ıÂÓfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‰Â›ÎÙ˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ηıÒ˜ Î·È Ë Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÌÈ·˜ ÎÔÈÓ‹˜ ı¤Û˘ ‹ ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ı¤ÛÂˆÓ Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‹ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Û ۯ¤ÛË Ì ÙȘ ıÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰Â›ÎÙ˜. √È Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ‰ËÏ·‰‹ ÛÙË ‰È·ÁÓˆÛÙÈ΋ Ê¿ÛË Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ı· ÂȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ó ÌÈ· Û˘ÓÔÏÈ΋ ÂÎÙ›ÌËÛË Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ Ô˘ ‚ÈÒÓÔ˘Ó ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘˜ Î·È ı· ÚÔÛ·ı‹ÛÔ˘Ó Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÌÈ· Û˘ÓÔÏÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Û¯ÔÏ›Ô, ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜ Ô˘ ˘¿Ú¯ÂÈ Î·È ·˘ÙÔ‡ Ô˘ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÚÔÛ‰ÔÎÔ‡Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ. ¶ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, Û ¤Ó· ÚÒÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ (‰ËÏ·‰‹ fiÛÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÂÈı˘ÌÔ‡Ó Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ÂÎÚfiÛˆÔÈ Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÁÔÓ¤ˆÓ) ı· Û˘˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÛÎÔfi Î·È ÙȘ ‰ÂÛ̇ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜ Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó, ÙȘ ÚÔÎÏ‹ÛÂȘ Ô˘ Â›Ó·È Èı·ÓfiÓ Ó· Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘Ó Î·È ÙȘ ·ÓÙ·ÌÔÈ‚¤˜ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÚÔ·„Ô˘Ó. ∂›Û˘, ı· ÔÚ›ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÔÌ¿‰· Ë ÔÔ›· ı· Û˘ÓÙÔÓ›˙ÂÈ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ı· Û˘ÓÙÔÓ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ÎÚÈÙÈÎfi Ê›ÏÔ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ı· ¯ˆÚÈÛÙÔ‡Ó Û ÔÌ¿‰Â˜ ÙˆÓ 5 –10 ÌÂÏÒÓ. √È ÔÌ¿‰Â˜ ·˘Ù¤˜ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Â›Ù ÔÌÔÈÔÁÂÓ›˜, ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓ˜ ÌfiÓÔ ·fi Ì·ıËÙ¤˜ ‹ ÌfiÓÔ ·fi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ‹ ÌfiÓÔ ·fi ÁÔÓ›˜, ›Ù ÂÙÂÚÔÁÂÓ›˜, ÌÂÈÎÙ¤˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÛÙȘ Ôԛ˜ ı· ÂÎÚÔÛˆÔ‡ÓÙ·È ‰È¿ÊÔÚÔÈ ÂӉȷÊÂÚfiÌÂÓÔÈ. £· ‚ÔËıÔ‡Û ·Ó οı ÔÌ¿‰· ›¯Â ¤Ó·Ó Ú·ÎÙÈÎÔÁÚ¿ÊÔ, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ¤Ó·Ó Û˘ÓÙÔÓÈÛÙ‹ Ô˘ ı· ‰È¢ÎfiÏ˘Ó ÙË ÚÔ‹ Ù˘ Û˘˙‹ÙËÛ˘, ı· ÂÌfi‰È˙ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÂÓfi˜ ·ÙfiÌÔ˘ Î·È ı· ‰È·ÛÊ¿ÏÈ˙ fiÙÈ ·ÎÔ‡ÁÂÙ·È Ë ÊˆÓ‹ fiψÓ. ™Â ¤Ó· ‰Â‡ÙÂÚÔ ÛÙ¿‰ÈÔ Î¿ı ÔÌ¿‰· ı· ÚÔÛ·ı‹ÛÂÈ Ó· ÂÎÙÈÌ‹ÛÂÈ Û˘ÓÔÏÈο ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ˆ˜ ÚÔ˜ Ù· «‰Â‰Ô̤ӷ», ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Î·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. ™’ ·˘Ù‹ ÙË Û˘ÓÔÏÈ΋ ·ÂÈÎfiÓÈÛË Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ‰Â ıˆÚÂ›Ù·È ··Ú·›ÙËÙË Ë ÔÌÔʈӛ·, ηıÒ˜ ‚·ÛÈ΋ ·Ú¯‹ ÂÓfi˜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ô Û‚·ÛÌfi˜ ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ·fi„ˆÓ. °È’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ Ú¤ÂÈ Ó· ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·È fiϘ ÔÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ı¤ÛÂȘ. ∫¿ı ÔÌ¿‰· ı· ηٷÁÚ¿„ÂÈ ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· Ô˘ ¤¯ÂÈ ÁÈ· ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ı· ·ÈÙÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙȘ ı¤ÛÂȘ Ù˘ Ì ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù·, ı· ÛËÌÂÈÒÛÂÈ ‰È·ÊˆÓ›Â˜ Î·È ·ÔÎÏ›ÛÂȘ ηÈ, Ù¤ÏÔ˜, ı· ηٷı¤ÛÂÈ ÌÈ· ÚfiÙ·ÛË ÁÈ· ÙÔ˘˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ÙÔÌ›˜/‰Â›ÎÙ˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈÎÂÓÙÚˆı› Ë ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ™ÙÔ ÙÚ›ÙÔ ÛÙ¿‰ÈÔ, Î·È Ì ÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ Î·Ù·ÁÚ·ÊÒÓ ·˘ÙÒÓ ·fi ÙËÓ Î¿ı ÔÌ¿‰·, ı· Û˘ÁÎÏËı› Î·È ¿ÏÈ Ë ÔÏÔ̤ÏÂÈ· ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ‹ –·Ó ·˘Ùfi ‰ÂÓ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ– ı· Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈËı› Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÙˆÓ Û˘ÓÙÔÓÈÛÙÒÓ Î·È ÙˆÓ Ú·ÎÙÈÎÔÁÚ¿ÊˆÓ ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ. ™ÙËÓ ÔÏÔ̤ÏÂÈ· ı· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó Ù· ÔÚ›ÛÌ·Ù· ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ÂÚÁ·Û›·˜, ı· Û˘˙ËÙËıÔ‡Ó Î·È ı· Û˘ÓÙÂıÔ‡Ó. ŒÙÛÈ, Ë Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ı· ηٷϋÍÂÈ ÛÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÌÈ·˜ ÂÓÈ·›·˜ ı¤Û˘ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË, ÁÈ· ÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ Î·È Ù· ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ‹, Î·È Û’ ·˘Ùfi ÙÔ Â›Â‰Ô, ÛÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ ı¤ÛˆÓ. ∂›Û˘, Ë ÔÏÔ̤ÏÂÈ· –̤۷ ·fi ÙË Û‡ÓıÂÛË ÙˆÓ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ÚÔ-
152
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
Ù¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ– ı· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ ¤Ó· ÂÓÈ·›Ô Û¯¤‰ÈÔ Ô˘ ı· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ı· ÌÂÏÂÙËıÔ‡Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ˘fiÏÔÈË ¯ÚÔÓÈ¿ ·fi ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·, ηıÒ˜ Î·È ¤Ó· ¯ÚÔÓԉȿÁÚ·ÌÌ· ÁÈ· ÙË ÌÂϤÙË ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ Ì ‚¿ÛË ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Ô˘ ‰È·Ù›ıÂÙ·È. ∏ ‰È·ÁÓˆÛÙÈ΋ Ê¿ÛË ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÙ·È Ì ÙË Û‡ÓÙ·ÍË ¤ÎıÂÛ˘ ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È: ●
fiϘ ÔÈ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË,
●
Ë Û˘ÓÔÏÈ΋ ·ÔÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ıÂÌ·ÙÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Î·È ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ ÔÈfiÙËÙ·˜,
●
Ë ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ Ô˘ ı· ÂÍÂÙ·ÛÙÔ‡Ó ÛÙËÓ ÂfiÌÂÓË Ê¿ÛË Î·È Ë ·ÈÙÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ÂÈÏÔÁ‹˜ ·˘Ù‹˜,
●
ÙÔ ¯ÚÔÓԉȿÁÚ·ÌÌ· ‰Ú¿Û˘ Ù˘ ÂfiÌÂÓ˘ Ê¿Û˘.
°È· Ó· ÔÏÔÎÏËÚˆı› Ì ÂÈÙ˘¯›· Ë ‰È·ÁÓˆÛÙÈ΋ Ê¿ÛË, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÚÔÛ¯ÙÔ‡Ó ÔÚÈṲ̂ӷ ÛËÌ›· Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜. ∏ Û˘ÓÔÏÈ΋ ·ÔÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ıÂÌ·ÙÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Î·È ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ ÔÈfiÙËÙ·˜ Â›Ó·È ·ÍÈfiÈÛÙË, ÌfiÓÔ ·Ó ÛÙËÓ ÚÒÙË ·˘Ù‹ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó fiÏ· Ù· ÂӉȷÊÂÚfiÌÂÓ· ̤ÚË. ∏ ÁÓÒÌË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Û˘¯Ó¿ ·ÁÓÔÂ›Ù·È Î·È ÔÈ ÁÔÓ›˜ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ¿Ô„Ë ÁÈ· οÔÈÔ˘˜ ‰Â›ÎÙ˜. ∆Ô Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÂÁ¯Â›ÚËÌ· fï˜ Ú¤ÂÈ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙ› ˆ˜ ÌÈ· ÚfiÎÏËÛË ÁÈ· fiÏÔ˘˜, Ô˘ ı· ·ÔʤÚÂÈ ÂÌÂÈÚ›· Î·È ÁÓÒÛË. ∂›Û˘, Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÙfiÛÔ ÛÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ÂÚÁ·Û›· Ù˘ ÔÏÔ̤ÏÂÈ·˜ Ó· ·ÎÔ˘ÛÙÔ‡Ó fiϘ ÔÈ ÊˆÓ¤˜ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ¯ˆÚ›˜ ·˘Ù¤˜ Ó· Ȥ˙ÔÓÙ·È ·fi ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Ó ÛÙËÓ Â›Ù¢ÍË Û˘Ó·›ÓÂÛ˘ ‹ ‰È·Ù‡ˆÛ˘ ÌÈ·˜ ÂÓÈ·›·˜ ı¤Û˘. ŸÏÔÈ ·ÓÂÍ·ÈÚ¤Ùˆ˜ ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ó· ·ÔʇÁÔ˘Ó ÙËÓ ÂÈ‚ÔÏ‹ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ·fi„ÂˆÓ Ô˘ ÚÔ‚¿ÏÏÔÓÙ·È ·fi ¿ÙÔÌ· ‹ ÔÌ¿‰Â˜. ∆Ô ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Â›Ó·È fi¯È Ë ÂÈÎÚ¿ÙËÛË Ù˘ Ì›·˜ ¿Ô„˘, ·ÏÏ¿ Ë Û‡ÓıÂÛË ÙˆÓ ·fi„ÂˆÓ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ ÔÌ¿‰·˜, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙË ı¤ÛË Ô˘ η٤¯ÂÈ Î¿ı ̤ÏÔ˜ Û’ ·˘Ù‹Ó, ·Ó ›ӷÈ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ‹ Ì·ı‹ÙÚÈ·.
4.2.4.2. ¢ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ Ê¿ÛË ∫·Ù¿ ÙË ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ Ê¿ÛË, Ë ÔÔ›· ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È Û fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ¯ÚÔÓÈ¿˜, ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÂȯÂÈÚÔ‡Ó ÌÈ· ÈÔ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË Î·È ·ÔÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÈϤÍÂÈ Î·Ù¿ ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË Ê¿ÛË. ∏ Ê¿ÛË ·˘Ù‹ ÌÔÚ› Ó· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ‰‡Ô ‹ ÙÚÂȘ ·ÎÏÔ˘˜ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ Ì ÙËÓ Î·Ù·ÓÔÌ‹ ÂÓfi˜ ‹ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ Û οı ·ÎÏÔ. ŒÓ· ÔÏ˘ÏËı¤˜ Û¯ÔÏÂ›Ô ÌÔÚ› Ó· ÌÂÏÂÙ¿ Û οı ·ÎÏÔ ‰‡Ô ‰Â›ÎÙ˜ ¯¿ÚË ÛÙËÓ ·Ú¿ÏÏËÏË ÂÚÁ·Û›· ÔÌ¿‰ˆÓ, ÂÓÒ ¤Ó· ÌÈÎÚfi Û¯ÔÏÂ›Ô ı· ÂÚÈÔÚÈÛÙ› ÛÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÂÓfi˜ ‰Â›ÎÙË Û οı ·ÎÏÔ. °È· ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË Î¿ı ‰Â›ÎÙË Î·Ïfi Â›Ó·È Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁËıÔ‡Ó 2 –3 ÔÌ¿‰Â˜ ÂÚÁ·Û›·˜, Ë ‰ÔÌ‹ Î·È Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó fiÛ· ÚԷӷʤÚıËÎ·Ó ÛÙË ‰È·ÁÓˆÛÙÈ΋ Ê¿ÛË. °È· ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙˆÓ ‰ÂÈÎÙÒÓ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ οı ÔÌ¿‰·: ●
¢È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË (Ù· ÛÙÔȯ›· ‰ËÏ·‰‹ Ô˘ ıˆÚ› fiÙÈ Ú¤ÂÈ Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÂÈ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ ÌÈ· Û ‚¿ıÔ˜ Î·È fiÛÔ Á›ÓÂÙ·È ÏËÚ¤ÛÙÂÚË ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË).
●
£¤ÙÂÈ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ Ù· ÂÚ¢ÓËÙÈο ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· (ÙÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Â›Ó·È ·˘Ùfi Ô˘ ı¤ÏÂÈ Ó· «Ì¿ıÂÈ» Î·È ÔȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó· Û˘ÏϤÍÂÈ).
●
∂ÈϤÁÂÈ Ù· ÂÚ¢ÓËÙÈο ÂÚÁ·Ï›· (ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ, ·Ú·Ù‹ÚËÛË, Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË, ·Ó¿Ï˘ÛË ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ÎÙÏ.) Ù· ÔÔ›· ıˆÚ› ηٿÏÏËÏ· ÁÈ· ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË.
153
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
●
∞̤ۈ˜ ÌÂÙ¿ Ù· ̤ÏË ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ, ÛÂ Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÔÏÔ̤ÏÂÈ·˜, ηٷϋÁÔ˘Ó Û ÎÔÈÓ¤˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ ÁÈ· Ù· ·Ú·¿Óˆ, ÙȘ Ôԛ˜ Î·È Î·Ù·ÁÚ¿ÊÔ˘Ó Ì·˙› Ì ÔÔÈÂÛ‰‹ÔÙ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜. ∞fi ·˘Ùfi ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÍÂÎÈÓ¿ Ë ·Ó·Ï˘ÙÈ΋ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË, Ë ÔÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ: ÂÎfiÓËÛË/ηٷÛ΢‹ ÙˆÓ ÂÚ¢ÓËÙÈÎÒÓ ÂÚÁ·Ï›ˆÓ (.¯. ÙˆÓ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏÔÁ›ˆÓ, ÙˆÓ Ô‰ËÁÒÓ Û˘ÓÂÓه͈Ó, ÙˆÓ ÎÏÂȉÒÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘ ÎÙÏ.), Û˘ÏÏÔÁ‹ Î·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ (.¯. ·ÔÌ·ÁÓËÙÔÊÒÓËÛË, Έ‰ÈÎÔÔ›ËÛË ··ÓÙ‹ÛÂˆÓ Û ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ), ÂÂÍÂÚÁ·Û›· Î·È ÂÚÌËÓ›· ÙÔ˘˜ (ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ‰ËÏ·‰‹ ÔÈ Èı·Ó¤˜ ·Èٛ˜, Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Î·È ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ Û˘Ó‰¤Ô˘Ó Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜).
●
∆¤ÏÔ˜, ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÊÙ¿ÓÔ˘Ó ÛÙË ‰È·Ù‡ˆÛË Û˘ÌÂÚ·ÛÌ¿ÙˆÓ: ·Ó·ÛÙÔ¯¿˙ÔÓÙ·È ¿Óˆ ÛÙȘ Èı·Ó¤˜ ·Èٛ˜ ÙˆÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛˆÓ, ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙȘ ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó (.¯. ·Ó Ù· ÂÚÁ·Ï›· ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο) ·ÏÏ¿ Î·È ÙË ÛÙ¿ÛË ‹ ÙȘ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÙÔ˘˜, ηٷÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÙȘ ÎÔÈÓÒ˜ ·Ô‰ÂÎÙ¤˜ ·fi„ÂȘ, ÂÓÒ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Û¤‚ÔÓÙ·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÂÚÌËÓ›˜ Î·È ¿ÏϘ ıˆڋÛÂȘ ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ·Í›Â˜.
∏ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· ‚¤‚·È· ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏ› ·˘ÙÔÛÎÔfi, ·ÏÏ¿ ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙË ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ·Ú¯fiÌÂÓÔ˘ ·fi ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. ¶ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi˜ ·Ô‰¤ÎÙ˘ ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ô˘ ÙË ‰ÈÂÓ‹ÚÁËÛÂ Î·È ÙÔ ÔÔ›Ô, Ì ‚¿ÛË Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ·˘Ù¿, ı· ÚÔÁÚ·ÌÌ·Ù›ÛÂÈ Î·È ı· ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ‰Ú¿ÛË. √È Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· Ô˘ ÚԤ΢„·Ó, ı· ηٷÚÙ›ÛÔ˘Ó ÚfiÁÚ·ÌÌ· ‰Ú¿Û˘ ÁÈ· ÙËÓ ÂfiÌÂÓË Û¯ÔÏÈ΋ ¯ÚÔÓÈ¿. √ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÂÂÎÙ›ÓÂÈ ÙȘ ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÎÚ›ÛÂȘ Î·È ÙȘ ÂÎÙÈÌ‹ÛÂȘ, ηıÒ˜ Ë ›‰È· Ë Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ÂÈϤÁÂÈ ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ú¤Ì‚ÂÈ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙÔ˘ ·Ú¯fiÌÂÓÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘. ∆Ô Û¯¤‰ÈÔ ‰Ú¿Û˘ Î·È Ë ‰È·‰Èηۛ· ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ ÙÔ˘ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ·fi ¢ÂÏÈÍ›· Î·È Ó· ·Ó·ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ‰È·ÚÎÒ˜ ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙȘ ÂοÛÙÔÙÂ Û˘Óı‹Î˜. ∏ ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ Ê¿ÛË, fiˆ˜ ›Ûˆ˜ Ê¿ÓËΠ·fi fiÛ· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ·Ú·¿Óˆ, Â›Ó·È Ôχ ··ÈÙËÙÈ΋ Î·È Èı·ÓfiÓ Ó· ‰˘ÛÎÔϤ„ÂÈ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÛÙËÓ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ÂÌÂÈÚ›·. √˘ÛÈ·ÛÙÈο ··ÈÙ› ·fi ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ –̤۷ Û ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ ¤Ú¢ӷ˜ –‰Ú¿Û˘ (‚Ï. ÎÂÊ.)– Ó· ·Ó·‚·ıÌ›ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘˜, Ó· ‰È·¯ÂÈÚÈÛÙÔ‡Ó, Ì·˙› Ì ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜, ÌÈ· ‰ÈÂÈÛ‰˘ÙÈ΋ Î·È ÎÚÈÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ Î·È ÂÈϤÔÓ Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ‰Ú¿ÛË, ÁÈ· Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÔ˘Ó fi,ÙÈ ·Ô‰Âȯı› fiÙÈ ‰ÂÓ ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ı¤ÛÂÈ ÔÈ ›‰ÈÔÈ. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi Ë ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡ ÊÔÚ¤· ‹ ÙÔ˘ ÎÚÈÙÈÎÔ‡ Ê›ÏÔ˘ Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈ΋. ∞˘Ùfi˜ ÌÔÚ› Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ì ÙËÓ ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ÂÌÂÈÚ›· ÙÔ˘, ·ÚΛ Ó· ÌËÓ ÚÔÛ·ı‹ÛÂÈ Ó· ÂϤÁÍÂÈ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ‹ Ó· ÂÈ‚¿ÏÂÈ ÙËÓ ¿Ô„‹ ÙÔ˘. ∂‰Ò Â›Ó·È ÏÂÙ‹ Ë ÈÛÔÚÚÔ›· ÌÂٷ͇ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢ Î·È ›ÂÛ˘.
4.2.5. ª¤ıÔ‰ÔÈ Î·È ÂÚÁ·Ï›· ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ ·˘ÙfiÓ ÂÓÓÔԇ̠ÙȘ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· Û˘ÏÏÂÁÔ‡Ó ‰Â‰Ô̤ӷ Ù· ÔÔ›· ı· ·ÍÈÔÔÈËıÔ‡Ó ˆ˜ ‚¿ÛË Û˘ÌÂÚ·ÛÌ¿ÙˆÓ Î·È ÂÚÌËÓ›·˜, ÂÍ‹ÁËÛ˘ Î·È Úfi‚Ï„˘ (Cohel & Manion, 1994). √È Ì¤ıÔ‰ÔÈ ·˘Ù¤˜ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Â›Ù ÔÛÔÙÈΤ˜, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ì¿ÏÏÔÓ Ù˘ ıÂÙÈÎÈÛÙÈ΋˜/ÂÌÂÈÚÈ΋˜ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛ˘, ›Ù ÔÈÔÙÈΤ˜, Û˘Ó‰Â‰Â̤Ó˜ Ì¿ÏÏÔÓ Ì ÙËÓ ÂÚÌËÓ¢ÙÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË (Carr & Kemmis, 1997: 77 –140).
154
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ì ÔÚÈṲ̂ӷ ÂÚÁ·Ï›· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û˘¯Ó¿ Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·:
™˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ √È Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ Ì¿˜ ‚ÔËıÔ‡Ó Ó· ·ÓÙÏ‹ÛÔ˘Ì ÈÔ ÏÂÙÔÌÂÚ›˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Û ÚÔÛˆÈÎfi Â›Â‰Ô Û¯ÂÙÈο Ì ٷ ˙ËÙ‹Ì·Ù· Ô˘ Ì·˜ ÂӉȷʤÚÔ˘Ó. ªÔÚ› Ó· Â›Ó·È Â›Ù ·ÙÔÌÈΤ˜ ›Ù ÔÌ·‰ÈΤ˜. √Ì·‰ÈΤ˜ Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ ÌÔÚԇ̠ӷ ¿ÚÔ˘Ì ·fi Ì·ıËÙ¤˜. ¢ÂÓ ··ÈÙÂ›Ù·È Ôχ˜ ¯ÚfiÓÔ˜, ÂÓÒ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ‰›ÓÂÙ·È Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÁfiÓÈ̘ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ ÛÙËÓ Ù¿ÍË, ηıÒ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· Ù· ·È‰È¿ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Û˘˙‹ÙËÛ˘ ‰È¢ڇÓÔ˘Ó ÙÔ ¤Ó· ÙȘ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘. ∂›Û˘, ÔÈ Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ·ÓÔȯ٤˜ ‹ ÎÏÂÈÛÙ¤˜, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔÓ ‚·ıÌfi ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ Ô˘ ‰›ÓÂÙ·È ÛÙÔÓ ÂÚˆÙÒÌÂÓÔ. ªÈ· ·ÓÔȯً Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË ÌÔÚ› Ó· ¿ÚÂÈ ·ÊËÁËÌ·ÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. ∞Ó¿ÏÔÁ· ¿ÏÈ Ì ÙÔÓ ‚·ıÌfi ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ Ô ÂÚˆÙÒÓ, ¤¯Ô˘Ì ‰ÔÌË̤Ó˜ Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ Ì Ôχ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ‹ ÌË ‰ÔÌË̤Ó˜ ÛÙȘ Ôԛ˜ Ô ÂÚˆÙÒÓ ‰ÂÓ Â›Ó·È ˘Ô¯Úˆ̤ÓÔ˜ Ó· ı¤ÛÂÈ ¤Ó· ·˘ÛÙËÚ¿ ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓÔ Û‡ÓÔÏÔ ÂÚˆÙ‹ÛˆÓ. ∂›Ó·È ‰ËÏ·‰‹ ÂχıÂÚÔ˜ Ó· ı¤ÛÂÈ ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· Î·È Ó· ·ÓÔ›ÍÂÈ ı¤Ì·Ù· ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Û˘Ó¤ÓÙ¢Í˘. ™Â ÁÂÓÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜, fiÙ·Ó ÚÔÂÙÔÈÌ·˙fiÌ·ÛÙ ӷ ¿ÚÔ˘Ì ÌÈ· Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË, ηÏfi Â›Ó·È Ó· ۯ‰ȿÛÔ˘Ì ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ·fi ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ÔÈ Ôԛ˜ ·ÊÂÓfi˜ ı· Â›Ó·È ·ÚÎÂÙ¿ ·ÓÔȯ٤˜, ÒÛÙ ӷ ·Ê‹ÓÔ˘Ó ÂÚÈıÒÚÈ· Ó· ηٷÁÚ·ÊÔ‡Ó ÔÈ ·fi„ÂȘ οı Âڈو̤ÓÔ˘ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ı· ·Ú¤¯Ô˘Ó ¤Ó·Ó ÎÔÈÓfi ÎÔÚÌfi ıÂÌ¿ÙˆÓ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‰›ÓÔÓÙ·È ÔÚÈṲ̂ӷ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. 1. ªÔÚ› ‡ÛÙÂÚ· ·fi ÎÏ‹ÚˆÛË Ó· ÂÈÏÂÁÔ‡Ó Ù˘¯·›· ÂÓ‹ÓÙ· Ì·ıËÙ¤˜, ›ÎÔÛÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Î·È Â›ÎÔÛÈ ÁÔÓ›˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘˜. ∏ ÔÌ¿‰· ÂÚÁ·Û›·˜ Ô˘ ı· ¤¯ÂÈ ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË Ì ÙË ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ÂÚÁ·Ï›Ԣ Ù˘ Û˘Ó¤ÓÙ¢Í˘ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘Ó‰ÚÈ¿ÛÂÈ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÔÚ›ÛÂÈ Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ Î·È ¿Óˆ Û’ ·˘Ù¿ Ó· ۯ‰ȿÛÂÈ ¤Ó·Ó Ô‰ËÁfi Û˘ÓÂÓه͈Ó. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ ÁÔÓ›˜ ı· ¿ÚÔ˘Ó Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ ·fi ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ·fi ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. √È ··ÓÙ‹ÛÂȘ ı· Û˘ÁÎÂÓÙÚˆıÔ‡Ó ·fi ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÂÚÁ·Û›·˜, ÁÈ· Ó· ·Ó·Ï˘ıÔ‡Ó. 2. ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ‰Â›ÎÙË, Ë Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË ÌÔÚ› Ó· ¿ÚÂÈ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÂÈÙfiÈÔ˘ ÚÂÔÚÙ¿˙, ηٿ ÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ı· ÂÈÛΤÙÔÓÙ·È Ù¿ÍÂȘ Û fiÏÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ı· ÂÈϤÁÔ˘Ó ÛÙËÓ Ù‡¯Ë οÔÈÔÓ Ô˘ Â›Ó·È ··Û¯ÔÏË̤ÓÔ˜ Ì ÌÈ· ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· (ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, οÓÂÈ ¤Ó· ›ڷ̷) Î·È ı· Ì·ÁÓËÙÔʈÓÔ‡Ó ÌÈ· Û‡ÓÙÔÌË Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË. ªÔÚÔ‡Ó Ó· ÙÔÓ ÚˆÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÈ Î¿ÓÂÈ, ÙÈ Ì·ı·›ÓÂÈ, ÔÈ· Â›Ó·È Ë ÁÓÒÌË ÙÔ˘ ÁÈ· ÙË ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·, Ò˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û ·˘Ù‹ Ó· ˘ÏÔÔÈËı› ηχÙÂÚ· ÎÙÏ. 3. ª·ıËÙ¤˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÈϤÍÂÈ Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ‰Â›ÎÙË «Û¯¤ÛÂȘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ÙËÓ ÙÔÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·» ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¿ÚÔ˘Ó Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ ·fi ̤ÏË Ù˘ ÙÔÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Á‡Úˆ ·fi ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ¶ËÁ‹: MacBeath Î.¿., 2005: 200
∂ÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ ∆Ô ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Â›Ó·È ·Ï‹ Î·È ‰È·‰Â‰Ô̤ÓË Ù¯ÓÈ΋ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ Ï›ÁÔ Ôχ Ù˘ÔÔÈËÌ¤ÓˆÓ ··ÓÙ‹ÛˆÓ, ÔÈ Ôԛ˜ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· Û˘ÁÎÚÈıÔ‡Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ÈÔ Â‡ÎÔÏ· ·fi fi,ÙÈ ÔÈ ··ÓÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙȘ Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ. ∆Ô ÌÂÁ¿-
155
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
ÏÔ ÙÔ˘ ÏÂÔÓ¤ÎÙËÌ· Â›Ó·È Ë ·ÓˆÓ˘Ì›· Ô˘ ÚÔÛʤÚÂÈ, οÙÈ Ô˘ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Û fiÏÔ˘˜ Ó· ··ÓÙ‹ÛÔ˘Ó ÂχıÂÚ·, ¯ˆÚ›˜ ÙÔÓ Êfi‚Ô fiÙÈ ı· ηÙËÁÔÚËıÔ‡Ó. ™˘ÓÙ›ıÂÙ·È ·fi ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ÎÏÂÈÛÙÔ‡ ‹ ·ÓÔȯÙÔ‡ Ù‡Ô˘. ŸÛÔ ÈÔ ·ÓÔȯ٤˜ Â›Ó·È ÔÈ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ, ÙfiÛÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÂÏ¢ıÂÚ›· ·¿ÓÙËÛ˘ ‰›ÓÔ˘Ó, ·ÏÏ¿ ÙfiÛÔ ÈÔ ‰‡ÛÎÔϘ Á›ÓÔÓÙ·È Ë Îˆ‰ÈÎÔÔ›ËÛË Î·È Ë ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ··ÓÙ‹ÛˆÓ. √È ÈÔ Û˘ÓËıÈṲ̂Ó˜ ÔÌ¿‰Â˜ –ÛÙfi¯ÔÈ Â›Ó·È ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›, ÔÈ ÁÔÓ›˜ Î·È ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜. √È ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ Ô˘ Ù›ıÂÓÙ·È Û’ ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÙÚÂȘ ÔÌ¿‰Â˜ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Â›Ù ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜, ·Ó¿ÏÔÁ˜ Ì ÙȘ ÂÌÂÈڛ˜ Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ÔÌ¿‰·˜, ›Ù ۯ‰fiÓ ›‰È˜ (Ì ÌÈÎÚ¤˜ ›Ûˆ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÛÙË ‰È·Ù‡ˆÛË), ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ó· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· Û˘ÁÎÚ›ÓÂÈ ÙȘ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ·fi„ÂˆÓ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ÁÈ· Ù· ›‰È· ˙ËÙ‹Ì·Ù·. ∞ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏÔÁ›ˆÓ ÁÈ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜.
1. ∂ÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ ÌÂ Û˘ÌÏ‹ÚˆÛË ÚÔÙ¿ÛˆÓ, Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜: ™À§§√°√™ ∫∞£∏°∏∆ø¡ ÙÔ˘………………………………………………………………………………………………………………………… £¤Ì·………………………………………………………………………………………………… ∏ÌÂÚÔÌËÓ›·………………………… ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ Û˘Ó‰ڛ·Û˘ ¤ÓȈı·………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ∫·Ù¿ ÙË ÁÓÒÌË ÌÔ˘ ÙÔ ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ı¤Ì· ‹Ù·Ó………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… µÚ‹Î· ¯Ú‹ÛÈÌË ÙË Û˘˙‹ÙËÛË Û¯ÂÙÈο ÌÂ…………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ∂›¯· ÌÂÁ¿ÏÔ Úfi‚ÏËÌ· fiÙ·Ó……………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ¶ËÁ‹: MacBeath Î.¿., 2005: 202
2. ∂ÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Ì ÎÏÂÈÛÙ¤˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ, Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È Û ̷ıËÙ¤˜: ªÔÚÒ Ó· ˙ËÙ‹Ûˆ ‚Ô‹ıÂÈ· ·fi ÙÔÓ ‰¿ÛηÏfi ÌÔ˘, fiÙ·Ó ‰ÂÓ Î·Ù·Ï·‚·›Óˆ οÙÈ: ¶¿ÓÙ· ™¯Â‰fiÓ ¿ÓÙ· ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ∫·Ù·Ï·‚·›Óˆ ÙȘ Ô‰ËÁ›Â˜ ÙÔ˘ ‰·ÛοÏÔ˘: ¶¿ÓÙ· ™¯Â‰fiÓ ¿ÓÙ· ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ √ ‰¿ÛηÏÔ˜ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È fiÙ ‰ÂÓ Î·Ù·Ï·‚·›Óˆ ·˘Ùfi Ô˘ οӈ: ¶¿ÓÙ· ™¯Â‰fiÓ ¿ÓÙ· ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ √ ‰¿ÛηÏÔ˜ Ì ‚ÔËı¿ÂÈ ·Ì¤Ûˆ˜, fiÙ·Ó ‚ϤÂÈ fiÙÈ ‰ÂÓ Î·Ù·Ï·‚·›Óˆ: ¶¿ÓÙ· ™¯Â‰fiÓ ¿ÓÙ· ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ∫·Ù·Ï·‚·›Óˆ ÁÈ·Ù› Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÈ ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· Ô˘ ÌÔ˘ ·Ó·ı¤ÙÂÈ Ô ‰¿ÛηÏÔ˜: ¶¿ÓÙ· ™¯Â‰fiÓ ¿ÓÙ· ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜
¶ÔÙ¤ ¶ÔÙ¤ ¶ÔÙ¤ ¶ÔÙ¤ ¶ÔÙ¤
¶ËÁ‹: MacBeath Î.¿., 2005: 205
156
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
3. ∂ÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ‰Â›ÎÙË «ÔÈfiÙËÙ·˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘» Î·È ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜: ¶·Ú·Î·ÏÒ ‚¿ÏÙ à ÛÙË ÛÙ‹ÏË Ô˘ Û·˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ. ¶Ôχ ™˘¯Ó¿ ∫¿ÔȘ ™¿ÓÈ· Û˘¯Ó¿ ÊÔÚ¤˜ ÔÙ¤ 1. ™ÙÔ Ì¿ıËÌ¿ ÌÔ˘ ÚÔÛ·ıÒ: ¡· ÌÂÙ·‰ÒÛˆ Î·È ÁÓÒÛÂȘ ÂÎÙfi˜ Ù˘ ‰È‰·ÎÙ¤·˜ ‡Ï˘, Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·˜ ÙÔ ·ÓÙÈΛÌÂÓfi ÌÔ˘ Ì ¿ÏϘ ÂÈÛً̘. ¡· ·Ó·‰Â›Íˆ ÙË ¯ÚËÛÈÌfiÙËÙ· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ ÛÙËÓ Î·ıËÌÂÚÈÓ‹ ˙ˆ‹. ¡· ηÏÏÈÂÚÁ‹Ûˆ Ù· ȉȷ›ÙÂÚ· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· Î·È ÙȘ ÈηÓfiÙËÙ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ¡· ‚ÔËı‹Ûˆ ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÌÔ˘. ¡· ηÏÏÈÂÚÁ‹Ûˆ ÙË ÌÂıÔ‰ÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ÛΤ„˘ ÙÔ˘˜. ¡· ÂÌÓ‡ۈ ·Í›Â˜ (·ÓÔ¯‹, ·Ô‰Ô¯‹ ÂÙÂÚfiÙËÙ·˜). 2. ∂ÎÙfi˜ ·fi Ù· ‰È·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù·, ·ÍÈÔÏÔÁÒ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Î·È Ì ‚¿ÛË: ∆Ș ÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ÙÔ˘˜ ·Ó·ı¤Ùˆ. ∆Ë Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Ì¿ıËÌ·. ∆Ș ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ı¤ÙÔ˘Ó. ∆Ș ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ Ô˘ ·›ÚÓÔ˘Ó. ∆ËÓ ÎÚÈÙÈ΋ ÛΤ„Ë Ô˘ ÂȉÂÈÎÓ‡Ô˘Ó. 3. ™˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÌ·È Ì ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÌÔ˘ Û ı¤Ì·Ù· ›‰ÔÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ/ÙÚÈÒÓ. 4. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ ÌÔ˘ ÁÈ· Ó· ›ۈ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ‚ÂÏÙȈıÔ‡Ó. 5. ™ÙÔ Ì¿ıËÌ¿ ÌÔ˘: ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒ ÔÈΛϷ ÌÔÓ٤Ϸ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒ ÙËÓ ÔÌ·‰Ô –Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ·. ¶·ÚÔÙÚ‡Óˆ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÁÈ· ÎÚÈÙÈ΋ ÛΤ„Ë Î·È ÚÔηÏÒ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒ Ê˘ÏÏ¿‰È·, ‚È‚Ï›·, ÂÔÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi. ÃÚËÛÈÌÔÔÈÒ Ó¤Â˜ Ù¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ ¢È‰¿ÛΈ Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ÙÚfiÔ, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Â›Â‰Ô Ù˘ οı ٿ͢. ∞Û¯ÔÏÔ‡Ì·È Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. ∂›Ì·È ÊÈÏÈÎfi˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ¤¯ˆ ¯ÈÔ‡ÌÔÚ. ¶ËÁ‹: ÷Ù˙fiÔ˘ÏÔ˜, 2006 (‰È·Û΢‹)
157
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
4. EÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ‰Â›ÎÙË ÔÈfiÙËÙ·˜ «‰È‰·ÎÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi» Î·È ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜: ¶·Ú·Î·ÏÒ ‚¿ÏÙ à ÛÙË ÛÙ‹ÏË Ô˘ Û·˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ. ¶¿ÓÙ· ™˘¯Ó¿ ∫¿ÔȘ ™¿ÓÈ· ÊÔÚ¤˜ ¶ÔÙ¤ 1. ™˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÌ·È Ì ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ Ù˘ ÂȉÈÎfiÙËÙ¿˜ ÌÔ˘. 2. À¿Ú¯ÂÈ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ó‡̷ Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ì ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜. 3. ∂›Ì·È ¢¯·ÚÈÛÙË̤ÓÔ˜ Ì ÙÔ ˆÚÔÏfiÁÈÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ¿ ÌÔ˘. 4. ∞Ó·Ù‡ÛÛˆ ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÌÔ˘ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÂȉÈÎÔÙ‹ÙˆÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈΤ˜ Î·È Î·ÈÓÔÙfi̘ ȉ¤Â˜. 5. ™˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÌ·È Ì ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜, ÂÓËÌÂÚÒÓÔÌ·È ÁÈ· Ù· Ó¤· ‰Â‰Ô̤ӷ Ù˘ ÂȉÈÎfiÙËÙ¿˜ ÌÔ˘. 6. ™˘ÌÌÂÙ¤¯ˆ Û ÂÈÌÔÚʈÙÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜. 7. ™˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÌ·È Ì ÙÔÓ Û¯ÔÏÈÎfi Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ. ¶ËÁ‹: ÷Ù˙fiÔ˘ÏÔ˜, 2006
5. ∂ÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙË ıÂÌ·ÙÈ΋ ÂÚÈÔ¯‹ «‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ» Î·È ÌÔÚ› Ó· ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÛÙÔÓ ‰È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ: ¶·Ú·Î·ÏÒ ‚¿ÏÙ à ÛÙË ÛÙ‹ÏË Ô˘ Û·˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ. πÛ¯‡ÂÈ πÛ¯‡ÂÈ πÛ¯‡ÂÈ ¢ÂÓ Ï‹Úˆ˜ ·ÚÎÂÙ¿ ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÈÛ¯‡ÂÈ 1. ∏ ‰È‡ı˘ÓÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙȘ ηÈÓÔÙfiÌÔ˘˜ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. 2. ∏ ‰È‡ı˘ÓÛË ·ÚÔÙÚ‡ÓÂÈ ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜. 3. ∏ ‰È‡ı˘ÓÛË Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÂÙ·È ÛÙ· ·È‰·ÁˆÁÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù·: Ì ÙÔÓ Û‡ÏÏÔÁÔ. Ì ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. Ì ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜. 4. ∏ ‰È‡ı˘ÓÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ·Ô‰¤¯ÂÙ·È ÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋ Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÔÈ› ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈο. 5. √È Ì·ıËÙ¤˜/ÙÚȘ ¤¯Ô˘Ó ¿ÓÙ· ÂχıÂÚË ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙÔ ÁÚ·ÊÂ›Ô Ù˘ ‰È‡ı˘ÓÛ˘. 6. ∏ ‰È‡ı˘ÓÛË ÂÈχÂÈ ·È‰·ÁˆÁÈο ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔÓ Û‡ÏÏÔÁÔ Î·È ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜. 7. ∏ ‰È‡ı˘ÓÛË ÂÓËÌÂÚÒÓÂÈ ÙÔÓ Û‡ÏÏÔÁÔ ÁÈ· Ù· ηı‹ÎÔÓÙ· Î·È ÙȘ ˘Ô¯ÚÂÒÛÂȘ ÙÔ˘, ηıÒ˜ Î·È ÁÈ· Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘. 8. ∏ ‰È‡ı˘ÓÛË ÂÓËÌÂÚÒÓÂÈ fiÏÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÛÂÚ¯fiÌÂÓË ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. 9. ∏ ‰È‡ı˘ÓÛË ÚÔˆı› ÙÔ ¿ÓÔÈÁÌ· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›·. 10. ºÚÔÓÙ›˙ÂÈ ÁÈ· ÙË Û˘Ó¯‹ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜. 11. ∂ӉȷʤÚÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÙÔ˘ Û˘ÏÏfiÁÔ˘. 12. ™ÙȘ Û˘Ó‰ÚÈ¿ÛÂȘ Ù· ·È‰·ÁˆÁÈο ı¤Ì·Ù· Â›Ó·È Û ·fiÏ˘ÙË ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ·. ¶ËÁ‹: ÷Ù˙fiÔ˘ÏÔ˜, 2006
158
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
∂ÈÛÎfiËÛË (survey) ∞ÔÙÂÏ› ÌÈ· ·Ú·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏÔÁ›Ô˘. ¢È·Ê¤ÚÂÈ ·fi ÙÔ ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ ÛÙÔ fiÙÈ ·˘Ùfi˜ Ô˘ ÙË ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÂȂϤÂÈ ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ‹ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ¿ÌÂÛ· Û’ ·˘Ù‹Ó. ªÔÚ›, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ó· ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Ù˘ ¯Ú‹Û˘ ÙˆÓ ˘ÔÏÔÁÈÛÙÒÓ ‹ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘ Ô˘ ··ÈÙÂ›Ù·È ÁÈ· ÙË ÌÂٷΛÓËÛË ·fi ÙË ÌÈ· Û¯ÔÏÈ΋ ·›ıÔ˘Û· ÛÙËÓ ¿ÏÏË, ÙË Û˘¯ÓfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÈÛÙÔÏÒÓ Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÛÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‰›ÓÔÓÙ·È ‰‡Ô ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÈÛÎÔ‹ÛˆÓ. 1. °È· ÙËÓ ÂÈÛÎfiËÛË Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·Ù¿ ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË ÔÈfiÙËÙ·˜ «‰È‰·ÎÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi» ÌÔÚԇ̠ӷ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘Ì ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ʇÏÏÔ ÂÈÛÎfiËÛ˘: ● ∞ÚÈıÌfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Û ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘. ● ÃÚfiÓÔ˜ Ô˘ ÂÚÓÔ‡Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ ˆÚÒÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ● ÃÚfiÓÔ˜ Ô˘ ·ÊÈÂÚÒÓÂÙ·È ÛÙË Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ Î·È ÛÙÔÓ Û¯Â‰È·ÛÌfi ‰Ú¿Û˘ ÁÈ· ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó fiÏÔ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ● ¶ÔÏÈÙÈΤ˜ ÌÂÙ·ÊÔÚ¿˜ ÁÓÒÛ˘ ·fi ÙËÓ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ˙ˆ‹. 2. °È· ÙËÓ ÂÈÛÎfiËÛË ÙˆÓ Û¯¤ÛÂˆÓ Û¯ÔÏ›Ԣ – ÁÔÓ¤ˆÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·ÍÈÔÔÈËı› ÙÔ ·Ú·Î¿Ùˆ ʇÏÏÔ: ● ∞ÚÈıÌfi˜ ÁÔÓ¤ˆÓ ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Û˘Ó·ÓÙÔ‡Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ‹ Ô ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ·Ó¿ ÙÚ›ÌËÓÔ. ¶ÔÈ· Â›Ó·È Ë Ê‡ÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛˆÓ; ● ∂ÓË̤ڈÛË ÙˆÓ ÁÔÓ¤ˆÓ fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙȘ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Ô˘ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ● ÃÚfiÓÔ˜ Ô˘ ·ÊÈÂÚÒÓÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ‹ Ô ‰È¢ı˘ÓÙ‹˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÛÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜. ● ∂ÓË̤ڈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÙÔ Û›ÙÈ ÙÔ˘˜. ¶ËÁ‹: MacBeath Î.¿., 2005: 212 –213
¶·Ú·Ù‹ÚËÛË ∂›Ó·È ÌÈ· ¯Ú‹ÛÈÌË Ù¯ÓÈ΋ ΢ڛˆ˜ ÁÈ· ‰Â›ÎÙ˜ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘, fiÔ˘ Ë ·Ú·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ÂÓfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ·fi ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ –̤۷ Û Îϛ̷ ÂÌÈÛÙÔÛ‡Ó˘ Î·È ·ÌÔÈ‚·ÈfiÙËÙ·˜– ÌÔÚ› Ó· ‰ÒÛÂÈ ÔχÙÈÌ· ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙÔÓ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÌÂÓÔ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ (Hopkins, 1985). ∏ ·Ú·Ù‹ÚËÛË ÌÔÚ› ›Ù ӷ ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È Û ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Úfi‚ÏËÌ·, Ó· Â›Ó·È ‰ËÏ·‰‹ ÂÛÙÈ·Ṳ̂ÓË, ›Ù ӷ Â›Ó·È ÂχıÂÚË. ∆Ô ÏÂÔÓ¤ÎÙËÌ· Ù˘ ÂχıÂÚ˘ ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘ Â›Ó·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Î·È ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÌÂÈÔÓ¤ÎÙËÌ¿ Ù˘: fiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÔ˘ÌÂ, ÙfiÛÔ ÏÈÁfiÙÂÚ· ÙÂÏÈο ‚Ï¤Ô˘ÌÂ, ÁÈ·Ù› ‰ÂÓ ÂÛÙÈ¿˙Ô˘Ì ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÛËÌ›·. øÛÙfiÛÔ, fiÛÔ ÈÔ ‰ÔÌË̤ÓË Â›Ó·È Ë ·Ú·Ù‹ÚËÛË, ÙfiÛÔ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ÌÔÚ› Ó· Û˘ÏÏ¿‚ÂÈ fiϘ ÙȘ ·Ô¯ÚÒÛÂȘ Î·È ÙȘ Ù˘¯¤˜ ÙÔ˘ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙÔ˜ ̤۷ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È (MacBeath Î.¿., 2005: 219). ŸÔÈ· ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË (ÂÛÙÈ·Ṳ̂ÓË ‹ ÂχıÂÚË) ÎÈ ·Ó ÂÈϤÍÔ˘Ó ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Î·È ·Ú·ÙËÚËÙ‹˜, ı· ‹Ù·Ó ›Ûˆ˜ ¯Ú‹ÛÈÌÔ, ÚÈÓ ·Ú¯›ÛÂÈ Ë ·Ú·Ù‹ÚËÛË, Ó· Û˘˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó Î·È Ó· ··ÓÙ‹ÛÔ˘Ó Û ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ, fiˆ˜ ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·: ÔÈÔ˜ Â›Ó·È Ô ÛÎÔfi˜ Ù˘ ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘, ÔÈ· Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ·Í›˙ÂÈ Ó· ·Ú·ÙËÚËı›, ÔÈ· Â›Ó·È Ù· ÛËÌ›· ÛÙ· ÔÔ›· ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó· ÂÈÎÂÓÙÚˆı› Ë ·Ú·Ù‹ÚËÛË Î·È ÙÈ Â›‰Ô˘˜ ÛÙÔȯ›· Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÏϯıÔ‡Ó Ô˘ Ó· ˘ËÚÂ-
159
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
ÙÔ‡Ó ÙÔÓ ÛÎÔfi Ù˘ ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘. ªÂÙ¿ ·fi ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· Û˘˙‹ÙËÛË ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔÁÚ·ÌÌ·Ù›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛË (™ÔÏÔÌÒÓ, 1999: 155). ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·Ú·Ù›ıÂÙ·È ¤Ó· ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi ÂÚÁ·ÏÂ›Ô ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘ Ô˘ ηٷÛ΢¿ÛÙËΠÁÈ· ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË «ÔÈfiÙËÙ· ‰È‰·Ûηϛ·˜» ∞. ¢È‰¿ÛΈÓ: ∞.1. √ÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ – Ì·ıËÛȷ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ ∞.1.1. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÂÓÂÚÁÔÔÈ› ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ (ÂÊÈÛÙ¿ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ ÙÔ˘˜ Û ÛËÌ·ÓÙÈο ÛÙÔȯ›·, ÙÔ˘˜ ‰›ÓÂÈ Ô‰ËÁ›Â˜ Î·È Î·Ù¢ı‡ÓÛÂȘ, ı¤ÙÂÈ ¤Ó· Úfi‚ÏËÌ· –ÂÚÒÙËÌ·, ηıÔÚ›˙ÂÈ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜, ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ οÓÂÈ Û·Ê›˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜). ∞.1.2. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ô‰ËÁ› ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ (·ÔÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ ÂÎÙÚÔ‹ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ¿ÏÏË Î·Ù‡ı˘ÓÛË, ÙÔ˘˜ ÂÍËÁ› ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ Ù˘ ÌË ÈηÓÔÔÈËÙÈ΋˜ ÚÔfi‰Ô˘, ˘ÔÁÚ·ÌÌ›˙ÂÈ ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô Ô˘ ¤¯ÂÈ ‹‰Ë Ú·ÁÌ·Ùˆı›). ∞.2. ∂ÂÍÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ∞.2.1. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÏËÚÔÊÔÚ› (·Ú¤¯ÂÈ ÁÓÒÛÂȘ). ∞.2.2. ¶·Ú·ÎÈÓ› ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ı˘ÌËıÔ‡Ó ÁÓÒÛÂȘ Î·È Ó· ÙȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÁÈ· Ó· χÛÔ˘Ó ¤Ó· Úfi‚ÏËÌ·. ∞.2.3. ¢›ÓÂÈ ·Ó·‰ÚÔÌÈο οÔÈ· ÏËÚÔÊÔÚ›·, ·ӷ‰È·Ù˘ÒÓÂÈ ÙËÓ ·¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, Û˘Û¯ÂÙ›˙ÂÈ ÙȘ ··ÓÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ (¯ÚËÛÈÌÔÔÈ›, ‰ÔÌ› Î·È ·Ó·Ù‡ÛÛÂÈ ÙȘ ȉ¤Â˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ). ∞.2.4. ¶·Ú·ÎÈÓ› ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ·ÓÙȉڿÛÔ˘Ó: Ó· ·ӷ‰È·Ù˘ÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ·¿ÓÙËÛ‹ ÙÔ˘˜, Ó· ÙË Û˘ÌÏËÚÒÛÔ˘Ó (·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙÔ˘ Ï¿ıÔ˘˜). ∞.3. ∞ÓÙ›‰Ú·ÛË ÛÙȘ ··ÓÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ – ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ∞.3.1. £ÂÙÈ΋: ·fiÚÈÛÙË ‹ Û·Ê‹˜ – ¤·ÈÓÔ˜ Î·È Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ÂÓ›Û¯˘ÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ∞.3.2. ∞ÚÓËÙÈ΋: ·Ï‹ ÂÈʇϷÍË ‹ Û·Ê‹˜ ·fiÚÚÈ„Ë. ∞.3.3. √˘‰¤ÙÂÚË: ·. ıÂÙÈ΋ ÁÈ· ÙÔ ¤Ó· ̤ÚÔ˜ Ù˘ ·¿ÓÙËÛ˘ Î·È ·ÚÓËÙÈ΋ ÁÈ· ÙÔ ¿ÏÏÔ Î·È ‚. ‰ÈÊÔÚÔ‡ÌÂÓË ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ì ·ӿÏË„Ë Ù˘ ·¿ÓÙËÛ˘ ¯ˆÚ›˜ Û·Ê‹ ÙÔÔı¤ÙËÛË ·¤Ó·ÓÙ› Ù˘. ∞.4. °ÂÓÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ̤۷ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ∞.4.1. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Û ΢ڛ·Ú¯Ë Ê˘ÛÈÔÁӈ̛·: ¯Ú‹ÛË ÌÔÓÔÏfiÁÔ˘ ‹ ηÙ¢ı˘ÓfiÌÂÓÔ˘ ‰È·ÏfiÁÔ˘, ÏËıÒÚ· ÂÓÙÔÏÒÓ, Û˘¯Ó¤˜ ÂÈÎÚ›ÛÂȘ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÁÈ· Ó· ‰ÈηÈÔÏÔÁ› ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘. ∞.4.2. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ¤¯ÂÈ ÌÈ· ‰È·ÎÚÈÙÈ΋, Û˘ÓÙÔÓÈÛÙÈ΋ ·ÚÔ˘Û›·: ‰›ÓÂÈ Â˘Î·Èڛ˜ ÂχıÂÚ˘ ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙˆÓ È‰ÂÒÓ Î·È ·Ó¿Ï˄˘ ÚˆÙÔ‚Ô˘ÏÈÒÓ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. µ. ª·ıËÙ¤˜: µ.1. ™˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· µ.2. ™˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ˆ˜ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÛÙË ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ µ.2.1. ™˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË. µ.2.2. ∞ÓÙ›‰Ú·ÛË ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ. µ.3. §fiÁÔ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ˆ˜ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÛÙÔÓ ÏfiÁÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ µ.3.1. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÚÔηÏ› ÙÔÓ ‰È¿ÏÔÁÔ Î·È Ô Ì·ıËÙ‹˜ ¤¯ÂÈ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË ÂÏ¢ıÂÚ›· ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙˆÓ È‰ÂÒÓ ÙÔ˘. µ.3.2. √È Ì·ıËÙ¤˜ ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ȉ¤Â˜ Î·È ı¤ÙÔ˘Ó Ó¤· ı¤Ì·Ù·. µ.4. ™¯¤ÛÂȘ Ì·ıËÙÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜: Û˘ÓÂÚÁ·Û›·, ·‰È·ÊÔÚ›·, ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÎÙÏ.
160
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
∞Ó¿Ï˘ÛË ÎÂÈ̤ӈÓ/ÙÂÎÌËÚ›ˆÓ À¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ·ÚÎÂÙ¿ ÙÂÎÌ‹ÚÈ· Ì ÌÔÚÊ‹ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ¯Ú‹ÛÈÌ· ÛÙÔȯ›· ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ∂‰Ò ‰›ÓÔ˘Ì ÔÚÈṲ̂ӷ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Û οı ۯÔÏÂ›Ô Î·È ·Í›˙ÂÈ Ó· ÌÂÏÂÙËıÔ‡Ó: ●
ÙÔ ·Ú¯ÂÈ·Îfi ˘ÏÈÎfi ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ: ¤ÏÂÁ¯ÔÈ Ì·ıËÙÒÓ, ·Ô˘ÛÈÔÏfiÁÈ·, Ì·ıËÙÔÏfiÁÈ·, Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ Û˘ÏÏfiÁÔ˘ ‰È‰·ÛÎfiÓÙˆÓ, ÔÈÓÔÏfiÁÈ·, ÛÙ·ÙÈÛÙÈο ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ʈÙÔÁڷʛ˜,
●
ÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ,
●
ÁÚ·Ù¤˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ Î·È ¿ÏϘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ: ÂÎı¤ÛÂȘ, ‰È·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù·, ·ÙÔÌÈΤ˜ ‹ ÔÌ·‰ÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜, Ì·ıËÙÈ΋ ÂÊËÌÂÚ›‰·.
∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ‰È·Ù˘ÒÛÔ˘Ì ̤۷ ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· ÂÚÁ·Û›·˜ Ù· Û¯ÂÙÈο ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· Ù· ÔÔ›· ·ÊÔÚÔ‡Ó ı¤Ì·Ù· Ô˘ Ì·˜ ÂӉȷʤÚÔ˘Ó, ÚÈÓ ·Ú¯›ÛÔ˘Ì ӷ ÌÂÏÂÙ¿Ì ٷ ΛÌÂÓ·. ∆¤ÙÔÈ· ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ ›ӷÈ: ●
¶Ò˜ ʈٛ˙Ô˘Ó Ù· ΛÌÂÓ· ÙËÓ ÙÚ¤¯Ô˘Û· ηٿÛÙ·ÛË;
●
∆È Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ¤¯ÂÈ ·ÏÏ¿ÍÂÈ Ì¤Û· ·fi Ù· ΛÌÂÓ·;
●
∆È ‰Â Ì·˜ ϤÓ ٷ ΛÌÂÓ·;
ŸÙ·Ó ·Ó·Ï‡Ô˘Ì ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙˆÓ ÎÂÈ̤ӈÓ, ÌÔÚ› Ó· ¯ÚÂÈ·ÛÙ› Ó· ÛÎÂÊÙԇ̠ÔÈ¿ ηÙËÁÔÚÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘˜ ı· Ì·˜ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó Ó· Ù· ÂÚÌËÓ‡ÛÔ˘ÌÂ. £· ‹Ù·Ó ÂӉȷʤÚÔÓ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÔ˘Ì Û ¤Ó· Û¯ÔÏÂ›Ô Ù· Ú·ÎÙÈο ÙˆÓ Û˘ÓÂχÛÂˆÓ ÙÔ˘ Û˘ÏÏfiÁÔ˘ ‰È‰·ÛÎfiÓÙˆÓ ÌÈ·˜ ¯ÚÔÓÈ¿˜, ÁÈ· Ó· ‰Ô‡Ì Ҙ ·›ÚÓÔÓÙ·È ÔÈ ·ÔÊ¿ÛÂȘ (.¯. ·fi ÌÂÌÔӈ̤ӷ ¿ÙÔÌ· ‹ Û˘Ó·ÈÓÂÙÈο).
¶ÚÔÛˆÈο ËÌÂÚÔÏfiÁÈ· ÃÚ‹ÛÈÌ· ÛÙÔȯ›· Â›Ó·È Èı·ÓfiÓ Ó· ·ÓÙÏËıÔ‡Ó Î·È ·fi ÚÔÛˆÈο ËÌÂÚÔÏfiÁÈ· Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÎÚ·ÙÔ‡Ó ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜, ·ÊÔ‡ ÙÔ ÁÚ¿„ÈÌÔ ‚ÔËı¿ ÛÙËÓ ÂͤÏÈÍË Ù˘ ÛΤ„˘ ÙÔ˘˜, ÛÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ηٷÛÙ¿ÛÂˆÓ Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙Ô˘Ó Î·È ÛÙË ‰È·Ù‡ˆÛË Ó¤ˆÓ ˘Ôı¤ÛÂˆÓ ‰Ú¿Û˘. ŸÔÈÔ˜ ÙËÚ› ÚÔÛˆÈÎfi ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Û ٷÎÙ¿ ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù·, ÛÙÔ ÔÔ›Ô Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ηÙËÁÔڛ˜ ÛÙÔȯ›ˆÓ, ÌÔÚ› Ó· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÈ ÛΤ„ÂȘ, ‰Ú¿ÛÂȘ, Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¤˜, ÂÔÈı‹ÛÂȘ Î·È ·Í›Â˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÚÔÛ‰ÒÛÂÈ ÓfiËÌ· Û ÂÌÂÈڛ˜ ·Ó·ÛÙÔ¯·˙fiÌÂÓÔ˜ ¿Óˆ Û’ ·˘Ù¤˜ ηٿ ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ Ù‹ÚËÛ˘ ÙÔ˘ ËÌÂÚÔÏÔÁ›Ô˘ (Andrusyszyn & Davie, 1997). µ¤‚·È·, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ fiÙÈ ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙÔ ËÌÂÚÔÏfiÁÈfi ÙÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó ÌfiÓÔ ÔÈ ›‰ÈÔÈ, ÒÛÙ ӷ ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È ÂχıÂÚÔÈ Ó· ·ÔÙ˘ÒÓÔ˘Ó ·˘ıÂÓÙÈΤ˜ ÛΤ„ÂȘ ÙÔ˘˜ Î·È fi¯È fi,ÙÈ ÓÔÌ›˙Ô˘Ó fiÙÈ ı· ¢¯·ÚÈÛÙÔ‡Û fiÛÔ˘˜ ı· ÙÔ ‰È¿‚·˙·Ó. ™˘¯Ó¿ fiÛÔÈ ÙËÚÔ‡Ó ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘Ì‚Ô˘Ï‡ÔÓÙ·È ÔÚÈṲ̂Ó˜ ÚÔÛ˘ÌʈÓË̤Ó˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· οÓÔ˘Ó ÙȘ ·ÓÙ›ÛÙÔȯ˜ ηٷÁڷʤ˜, ¯ˆÚ›˜ fï˜ ·˘Ùfi Ó· ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ÂÏ¢ıÂÚ›· ÙÔ˘˜ Ó· ÛËÌÂÈÒÓÔ˘Ó fi,ÙÈ ı¤ÏÔ˘Ó ‹ ıˆÚÔ‡Ó ·ÍÈfiÏÔÁÔ Ó· ηٷÁÚ·Ê›. ¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ù¤ÙÔÈˆÓ ÂÚˆÙ‹ÛÂˆÓ –·ÍfiÓˆÓ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó Û ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ Ô˘ ÙËÚÔ‡Ó Ì·ıËÙ¤˜ ÁÈ· ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË «ÔÈfiÙËÙ· ‰È‰·Ûηϛ·˜» ›ӷÈ: ●
1) °È·Ù› ÓÔÌ›˙ÂÙ fiÙÈ ‰È‰¿ÛÎÂÛÙ ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÁÓˆÛÙÈÎfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ;
●
2) ¶ÔȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Û˘Ó·Óٿ٠ÛÙÔ Ì¿ıËÌ· ·˘Ùfi;
●
3) ∆È Û·˜ ·Ú¤ÛÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙÔ Ì¿ıËÌ· ·˘Ùfi Î·È ÁÈ·Ù›;
●
4) ∆È ¤¯ÂÙ ӷ ÚÔÙ›ÓÂÙ ÁÈ· Ó· ‚ÂÏÙȈı› Ë ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘;
161
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
●
ª·ÁÓËÙÔÊÒÓËÛË, ‚ÈÓÙÂÔÛÎfiËÛË, ʈÙÔÁÚ¿ÊËÛË
√È ÙÚÂȘ ·˘Ù¤˜ Ù¯ÓÈΤ˜ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈ̇ÛÔ˘Ó ˆ˜ ÁÂÓÈο ‰È·ÁÓˆÛÙÈο ÂÚÁ·Ï›· ÁÈ· ÙËÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË, ÙË Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛË Î·È ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘¯ÒÓ Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ Û˘ÓÔÏÈο. ªÔÚÔ‡Ó Ó· ʈٛÛÔ˘Ó, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÙȘ ·ÏÏËÏÔ‰Ú¿ÛÂȘ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ÛÙËÓ Ù¿ÍË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ· Î·È ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ‹ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ· Î·È ¤Ó·Ó Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Ì·ıËÙ‹ ‹ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. ∫·È ÔÈ ÙÚÂȘ ·˘Ù¤˜ Ù¯ÓÈΤ˜ fï˜ ı¤ÙÔ˘Ó ÛÔ‚·Ú¿ ˙ËÙ‹Ì·Ù· ‰ÂÔÓÙÔÏÔÁ›·˜. ∂›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ fiÏÔÈ ÔÈ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ó· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÁÈ·Ù›, fiÙÂ Î·È Ò˜ Á›ÓÔÓÙ·È Ì·ÁÓËÙÔʈӋÛÂȘ, ‚ÈÓÙÂÔÛÎÔ‹ÛÂȘ ‹ ʈÙÔÁÚ·Ê‹ÛÂȘ Î·È Ó· Û˘ÌʈÓÔ‡Ó. ™˘¯Ó¿ Ì¿ÏÈÛÙ· ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ¤Ó· ‰˘Û¿ÚÂÛÙÔ ·Ú¯ÈÎfi Û˘Ó·›ÛıËÌ· Û fiÛÔ˘˜ ÏËÚÔÊÔÚÔ‡ÓÙ·È fiÙÈ Ë ‰È·‰Èηۛ· ÛÙËÓ ÔÔ›· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Ì·ÁÓËÙÔʈÓÂ›Ù·È ‹ ‚ÈÓÙÂÔÛÎÔÂ›Ù·È ‹ ʈÙÔÁÚ·Ê›˙ÂÙ·È. øÛÙfiÛÔ, ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi ·˘Ùfi Û˘Ó·›ÛıËÌ· ÁÚ‹ÁÔÚ· ÌÔÚ› Ó· ÍÂÂÚ·ÛÙ› ̤ۈ Ù˘ ÂÍÔÈΛˆÛ‹˜ ÙÔ˘˜ Ì ÙËÓ Ù¯ÓÈ΋, ηıÒ˜ Î·È Ì¤Ûˆ Ù˘ ÂÓÂÚÁ‹˜ ·Ó¿ÌÂÈÍ‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· (Hopkins, 1985). ªÔÚԇ̠ӷ ‰ÒÛÔ˘Ì ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÌÈ· ʈÙÔÁÚ·ÊÈ΋ Ì˯·Ó‹ ‹ ÌÈ· ‚ÈÓÙÂÔοÌÂÚ· ÙȘ Ôԛ˜ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ˆ˜ ÂÚÁ·Ï›· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‰ÈÂÚ¢ӋÛÔ˘Ó ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘˜ ˆ˜ «ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi Ô˘ Ì·ı·›ÓÂÈ», ‰ËÏ·‰‹ ˆ˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ù· ̤ÏË ·Ó·˙ËÙÔ‡Ó Û˘Ó¯Ҙ Ó¤Ô˘˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÛΤ„˘ Î·È ‰Ú¿Û˘, ÒÛÙ ӷ ÂÙ‡¯Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘˜. √È ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ı· ·Ú·Á¿ÁÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Â›Ó·È ÊÔÚ›˜ ÂÓfi˜ ÓÔ‹Ì·ÙÔ˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡ ·fi ÂΛÓÔ Ô˘ ı· ÂͤÊÚ·˙·Ó ÏÂÎÙÈο. ∂ÈϤÔÓ, ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÓÂÚÁ·ÛÙÔ‡Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ·ÛÎËıÔ‡Ó ÛÙȘ Û˘Ó·ÈÓÂÙÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂÈϤÍÔ˘Ó ÙȘ ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ·Í›˙ÂÈ Ó· ηٷÁÚ·ÊÔ‡Ó, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÌÈÎÚ¤˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÂÚ¢ÓËÙÒÓ ‰Ú¿Û˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ı· ÌÂÏÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ηıËÌÂÚÈÓfiÙËÙ· ·fi ÌÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÔÙÈ΋ ÁˆÓ›· (MacBeath Î.¿., 2005: 255). √ ηٿÏÔÁÔ˜ ÙˆÓ ÂÚÁ·Ï›ˆÓ ‚¤‚·È· ‰Â ÛÙ·Ì·Ù¿ ‰Ò. ªÔÚ› Ó· ÂÚÈÏ¿‚ÂÈ Î·È ÔÏÏ¿ ¿ÏÏ· ÂÚÁ·Ï›· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜, fiˆ˜ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ, ¯Ú‹ÛÂȘ ÂÈÎfiÓˆÓ Î·È ˙ˆÁÚ·ÊÈÒÓ, ÎÔÈÓˆÓÈÔÌÂÙÚÈΤ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ Î.¿. ∂›Ó·È ·˘ÙÔÓfiËÙÔ Ê˘ÛÈο fiÙÈ Î·Ù¿ ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÂÓfi˜ ‰Â›ÎÙË ÔÈfiÙËÙ·˜ ÌÔÚÔ‡Ó (Î·È Ú¤ÂÈ) Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ‰È¿ÊÔÚ· ÂÚÁ·Ï›· Û˘Ó‰˘·ÛÙÈο Î·È fi¯È ÌfiÓÔ ¤Ó·. ŒÙÛÈ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·Ó ηٿ ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÔ˘ ‰Â›ÎÙË «Û¯¤ÛÂȘ Û¯ÔÏ›Ԣ – ÁÔÓ¤ˆÓ» ¤¯Ô˘Ì ı¤ÛÂÈ ÙÔ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÔÈfiÙËÙ·˜ «ÔÈ ÁÔÓ›˜ ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Â˘ÚfiÛ‰ÂÎÙÔÈ Î·È Û‚·ÛÙÔ›», ÌÔÚԇ̠ӷ Û˘ÏϤÍÔ˘Ì ‰Â‰Ô̤ӷ ·fi ÂÈÛÎfiËÛË Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ ÁÔÓ¤ˆÓ Ô˘ ÂÈÛΤÙÔÓÙ·È ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ‹ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ¯ÒÚÔ˘˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ÁÈ· ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂΉËÏÒÛÂȘ, ‰Â‰Ô̤ӷ ·fi ·Ó¿Ï˘ÛË ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÁÁÚ¿ÊˆÓ Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜, ‰Â‰Ô̤ӷ ·fi ÙË Ì·ÁÓËÙÔÊÒÓËÛË ÚÔÛˆÈ΋˜ Û˘ÓÔÌÈÏ›·˜ ÁÔÓ¤ˆÓ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‹ ÙÔ˘ ‰È¢ı˘ÓÙ‹ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ, ‰Â‰Ô̤ӷ ·fi Û˘ÓÂÓÙ‡ÍÂȘ Ì ÁÔÓ›˜ Î·È ‰Â‰Ô̤ӷ ·fi ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Ô˘ ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜. √ MacBeath (2001: 175 –212) Ì·˜ ‰›ÓÂÈ ÏËıÒÚ· Ù¤ÙÔÈˆÓ ·Ú·‰ÂÈÁÌ¿ÙˆÓ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛ˘ ‰ÂÈÎÙÒÓ Ì¤Û· ·fi ÙË Û˘Ó‰˘·ÛÙÈ΋ ¯Ú‹ÛË ÔÏÏÒÓ ÂÚÁ·Ï›ˆÓ. ¶·Ú¿ ÙȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ÂÓfi˜ ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ë Â˘Úˆ·˚΋ ÂÌÂÈÚ›· ‰È‰¿ÛÎÂÈ fiÙÈ Ú¤ÂÈ Ó· ‰Ôı› ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù¤ÙÔÈˆÓ ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎÒÓ ÌÔÓÙ¤ÏˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ, ÒÛÙ ӷ ·Ú·¯ˆÚËıÔ‡Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ˜ ÛÙ· Û¯ÔÏ›· Î·È ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ô˘ «ÌÈÏ¿ ÁÈ· ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘» ÌÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ÁÈ· ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹˜ ÂÌÂÈÚÈÒÓ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó Û ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Ô‰ËÁËıÔ‡Ó ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ·Ó¿Ù˘ÍË. √È ‰È·‰Èηۛ˜ ·˘Ù¤˜ ı· ÙÔ˘˜ ‰ÒÛÔ˘Ó
162
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
ÂÔÈÎÔ‰ÔÌËÙÈ΋ Î·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË, ÒÛÙ ӷ Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ̤۷ ÛÙÔ Û˘ÁΛÌÂÓÔ Ù˘ ‰È΋˜ ÙÔ˘˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ŒÙÛÈ, ‰È·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È Ë Û‡˙¢ÍË Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ˆ˜ ·ÙfïÓ, Ì ÙËÓ Â͢ËÚ¤ÙËÛË ÙˆÓ ·Ó·ÁÎÒÓ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ÛÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È. ∫·ıÒ˜ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ¤¯Ô˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ‰ÈÂÚ¢ӋÛÔ˘Ó, Ó· ÎÚ›ÓÔ˘Ó, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜, ·ÈÛı¿ÓÔÓÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ˘Â‡ı˘ÓÔÈ ˆ˜ ·ÁÁÂÏ̷ٛ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Î·È ÛÙ·‰È·Î¿ ‰È¢ڇÓÔ˘Ó ÙÔÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘˜ (∫·Ï·˚Ù˙ÔÔ‡ÏÔ˘, 2001).
4.3. ∂͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ™Â ÔÏϤ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ηٿ ÙË ‰ÂηÂÙ›· Ô˘ ‰È·Ó‡Ô˘Ì ÂΉËÏÒÓÔÓÙ·È ÚÔÛ¿ıÂȘ Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Ì ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Ë ÔÔ›· ‚¤‚·È· ÌÂÙ·Û¯ËÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÛÙ·‰È·Î¿ –Û ÔÚÈṲ̂ӷ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù·– Û ¤Ó· Û‡ÛÙËÌ· ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ÔÈÎÈÏ›· ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂˆÓ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. fiÔ˘ ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È. ¢‡Ô ¿ÓÙˆ˜ Â›Ó·È ÔÈ ‚·ÛÈΤ˜ Ù¿ÛÂȘ. ∏ Ì›· ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙȘ Ӥ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ·fi ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ Î·È ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙÔ Ó· Ù· ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ó· Á›ÓÔ˘Ó Î¤ÓÙÚ· ÔÈfiÙËÙ·˜, ÚÔÛʤÚÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ ‚Ô‹ıÂÈ· ÛÙÔ ÂÁ¯Â›ÚËÌ· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó. ∏ ‰Â‡ÙÂÚË Ù¿ÛË fï˜ ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ‚·ıÌÔ‡ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Î¿ı ۯÔÏÂ›Ô Â˘ı˘ÁÚ·ÌÌ›˙ÂÙ·È Ì ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ı¤ÛÂÈ ¿ÏÏÔÈ ÁÈ’ ·˘Ùfi (Eurydice, 2004). ™ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ô˘ ˘ÈÔıÂÙÔ‡Ó ÙËÓ ÚÒÙË Ù¿ÛË Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÎÔÏÔ˘ı›, ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ È·, ÔÚÈṲ̂Ó˜ ‚·ÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ (MacBeath, 2001: 218 –219): ●
√È ÛÙfi¯ÔÈ, ÔÈ ‰È·‰Èηۛ˜ Î·È Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û˘˙ËÙÈÔ‡ÓÙ·È Î·È Á›ÓÔÓÙ·È ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢Û˘ Ì ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô.
●
À¿Ú¯ÂÈ ¤Ó· ÚˆÙfiÎÔÏÏÔ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜, ‰È·ÚÔÛˆÈÎÒÓ Û¯¤ÛÂˆÓ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡ Û‚·ÛÌÔ‡ ÙÔ ÔÔ›Ô ¤¯ÂÈ Û˘ÌʈÓËı› ÌÂÙ¿ ·fi Û˘˙‹ÙËÛË ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Â͈ÙÂÚÈÎÒÓ ·ÍÈÔÏÔÁËÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.
●
√È ÔÌ¿‰Â˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·È ÙfiÛÔ ·fi ¿ÙÔÌ· Ô˘ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô fiÛÔ Î·È ·fi ¿ÏÏÔ˘˜ Ô˘ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ η̛· Û¯¤ÛË Ì·˙› ÙÔ˘.
●
∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô ÂÌÈÛÙ‡ÂÙ·È ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÈÛÙ›· ÙˆÓ ÔÌ¿‰ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
●
√È ÔÌ¿‰Â˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È ˘Â‡ı˘Ó˜ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ‰Ô˘ÏÂÈ¿˜ ÙÔ˘˜.
●
√È ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ηٷӤÌÔÓÙ·È Ì ۈÛÙfi ÙÚfiÔ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
●
∏ ÔÌ¿‰· Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·ÊÈÂÚÒÓÂÈ ¯ÚfiÓÔ, ÁÈ· Ó· ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È Ù· ̤ÏË ÙÔ˘, ÚÔÙÔ‡ ÚԂ› Û ÂÈıÂÒÚËÛË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË.
●
™ÙÔ Â›ÎÂÓÙÚÔ Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ Ë ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Ó· ‚ÂÏÙȈı› Î·È Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈı› ÛÙȘ ·ÏÏ·Á¤˜.
∏ ·˘ÛÙڷϤ˙ÈÎË Ú·ÎÙÈ΋ Ù˘ ·Ó¿ÌÂÈ͢ Û ÔÌ¿‰· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ηٿ 50% ÌÂÏÒÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Î·È Î·Ù¿ 50% ·ÙfiÌˆÓ ¤Íˆ ·fi ·˘Ùfi ·ÔÙÂÏ› ¤Ó·Ó ÙÚfiÔ Â›Ù¢Í˘ ÌÈ·˜ ÛˆÛÙ‹˜ ÈÛÔÚÚÔ›·˜.
163
05B.ps - 9/22/2008 4:55 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
4.4. ™¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ √ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ÌÔÚ› Ó· ¿ÚÂÈ –Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Alvik (1997)– ÙÚÂȘ ÌÔÚʤ˜: ·. ¶·Ú¿ÏÏËÏË ÌÔÚÊ‹. ∆Ô Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ ÔÌ¿‰· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‰ÈÂÓÂÚÁÔ‡Ó Í¯ˆÚÈÛÙ¿ ÙȘ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜. ŒÂÈÙ· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÓÙÈ·Ú·‚¿ÏÔ˘Ó Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ηıÂÌÈ¿˜ Î·È Ó· ÂÍ¿ÁÔ˘Ó Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ‚. ¢È·‰Ô¯È΋ ÌÔÚÊ‹. ∏ Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ‰ÈÂÓÂÚÁ› ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ë ÔÌ¿‰· Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ˆ˜ ‚¿ÛË ÁÈ· ÙË ‰È΋ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ªÔÚ› ‚‚·›ˆ˜ Ó· Á›ÓÂÈ Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊÔ: Ó· ‰Ô˘Ï¤„ÂÈ ÚÒÙ· Ë ÔÌ¿‰· Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È Ó· ηٷı¤ÛÂÈ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ù· ÔÚ›ÛÌ·Ù· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ Ù˘, ÒÛÙ ·˘Ù¿ Ó· Ù· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÈ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÁÈ· ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. Á. ™˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹. √È ‰‡Ô ÔÌ¿‰Â˜ (Â͈ÙÂÚÈ΋˜ Î·È ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘) Û˘˙ËÙÔ‡Ó ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÔÓÙ·È Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ Ô˘ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó, Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë Ù· ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ΛÓËÙÚ· Ô˘ ÙÔ˘˜ ˆıÔ‡Ó ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, fiˆ˜ Î·È ÙȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÔÙÈΤ˜ ÁˆÓ›Â˜ ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÍÂÙ¿ÛÔ˘Ó ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·. ∞Ó Î·È Ë Î·ÙËÁÔÚÈÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ Alvik ‰Â Û˘Ó¿ÁÂÙ·È ÔˆÛ‰‹ÔÙ ÌÈ· ÂͤÏÈÍË ·fi ÙË ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ÛÙËÓ ¿ÏÏË, Ù· ÛÙÔȯ›· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó fiÙÈ, ηıÒ˜ ¤Ó· Û¯ÔÏÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ˆÚÈÌ¿˙ÂÈ, ·ÎÔÏÔ˘ı› ÌÈ· ÚÔԉ¢ÙÈ΋ ÔÚ›· ·fi ÙËÓ ÂÈıÂÒÚËÛË, ̤ۈ ÌÈ·˜ ·Ú¿ÏÏËÏ˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÚÔ˜ ¤Ó· ‰È·‰Ô¯ÈÎfi Î·È Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎfi Ù¤ÙÔÈÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·ÔÙÂÏ› Ë ™ÎˆÙ›·, Ë ÔÔ›· Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰Âη¤ÓÙ ¯ÚfiÓÈ· ¤Ú·Û ·fi ÙÔÓ ÂÈıˆÚËÙÈÛÌfi ÛÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÎÈ ·fi ÂΛ ÛÙÔ ‰È·‰Ô¯ÈÎfi, Ì ÚÔÔÙÈ΋ ˘ÈÔı¤ÙËÛ˘ ÂÓfi˜ ÁÓ‹ÛÈÔ˘ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ (MacBeath, 2001: 73). ∂ÍÂÙ¿˙ÔÓÙ·˜ ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ÛÙȘ Ôԛ˜ Ë Â͈ÙÂÚÈ΋ Î·È Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Û˘Ó˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ·Ú·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÈ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÛÙËÓ Ú¿ÍË, ·Ú·ÙËÚԇ̠fiÙÈ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Ë ·Ú·Î¿Ùˆ Ù˘ÔÏÔÁ›· (∂urydice, 2004: 43): 1. ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ Î·È Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˜ ‰È·‰Èηۛ˜. ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰Â Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ˘fi„Ë Ù˘ Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË – Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊÔ. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰‡Ô Èı·Ó¿ ÛÂÓ¿ÚÈ·: ·) √È ‰‡Ô ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ‰ÈÂÓÂÚÁÔ‡ÓÙ·È ·Ú¿ÏÏËÏ· Î·È ÊÙ¿ÓÔ˘Ó Û ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù·. ‚) Œ¯Ô˘Ó ÙÔ ›‰ÈÔ Â›ÎÂÓÙÚÔ ·ÏÏ¿ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È ‰ÈÂÓÂÚÁÔ‡ÓÙ·È Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈο Ë ÌÈ· ÛÙËÓ ¿ÏÏË. 2. ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ Î·È Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÏÏËÏÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È. ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ˘fi„Ë Ù˘ Ù· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË – Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊÔ. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰‡Ô Èı·Ó¿ ÛÂÓ¿ÚÈ·: ·) ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‚·Û›˙ÂÙ·È ÂÓ Ì¤ÚÂÈ ÛÙ· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË – ‹ ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÚÔÊÔ. ‚) ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÛÙÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
164
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
√ ¯¿ÚÙ˘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ‰Â›¯ÓÂÈ ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. Û ۯ¤ÛË Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ Ù˘ÔÏÔÁ›·. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ë ÈÔ Û˘ÓËıÈṲ̂ÓË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Â›Ó·È ·˘Ù‹ Ù˘ ·ÏÏËÏÂÍ¿ÚÙËÛ˘. ∞ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˜ ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÊ·ÚÌfi˙Ô˘Ó ¯ÒÚ˜ ÛÙȘ Ôԛ˜ Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ηÈÓÔ‡ÚÈ· ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË, Ô˘ ÚfiÛÊ·Ù· ¤¯ÂÈ ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ˘ÈÔıÂÙ›ٷÈ.
°È· ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ ¯¿ÚÙË Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ ·ÓÙÏ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰· ÙÔ˘ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ Eurydice (2004)
™‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Nevo (2001), Ë ÁfiÓÈÌË Û‡˙¢ÍË ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÌÔÚ› Ó· ¤¯ÂÈ È‰È·›ÙÂÚ· ıÂÙÈο ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù·, ·ÊÔ‡ ̤۷ ·fi ÙËÓ ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û‹ ÙÔ˘˜ ÔÈ ‰‡Ô ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÌÏÔ˘ÙÈÛÙÔ‡Ó ·ÌÔÈ‚·›· Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ó· ·˘ÍËı› Ë ÂÁ΢ÚfiÙËÙ· ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘˜. øÛÙfiÛÔ, ·Ú¿ Ù· ÚÔÛ‰ÔÎÒÌÂÓ· ÔʤÏË Î·È ÙȘ ÚÔÛ¿ıÂȘ Ô˘ Á›ÓÔÓÙ·È Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂., Â›Ó·È ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ÈÛ¯˘ÚÈÛÙԇ̠fiÙÈ Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ Û ÌÈ· ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈ΋, ÁfiÓÈÌË Î·È Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ·ÔÙÂÏ› ÎÔÈÓ‹ Ú·ÎÙÈ΋ ÁÈ· Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÎÚ¿ÙË –̤ÏË Ù˘ ∂.∂. ™Â οÔÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· Ë Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ οı ۯÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Á›ÓÂÙ·È ÌfiÓÔ ·fi ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ÂÈıÂÒÚËÛË, ÂÓÒ Û ÌÂÚÈο ¿ÏÏ· ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Â͈ÙÂÚÈÎfi˜ ÊÔÚ¤·˜ Î·È Ë ÂÁÁ‡ËÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ. ∆Ô ÛËÌÂ›Ô ÈÛÔÚÚÔ›·˜ ÙˆÓ ‰‡Ô Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Î¿Ô˘ ÂӉȿÌÂÛ·. ∆Ô Ô‡ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÂÓÙÔ›˙ÂÙ·È ‰È·Ê¤ÚÂÈ ·fi ÙË ÌÈ· ¯ÒÚ· ÛÙËÓ ¿ÏÏË Î·È ·fi ÙÔ ¤Ó· ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÛÙÔ ¿ÏÏÔ. ∏ Â͇ÚÂÛË ÙÔ˘ ÛËÌ›Ԣ ·˘ÙÔ‡ Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÁÈ· ÙËÓ Â›Ù¢ÍË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË (MacBeath, 2001: 23). ¶¿ÓÙˆ˜, ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÈÛÔÚÚÔ›·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ Î·È ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È Û›ÁÔ˘Ú· ·fi ÙÔÓ ‚·ıÌfi ·ÔΤÓÙÚˆÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. ∞ÔΤÓÙÚˆÛË ÛËÌ·›ÓÂÈ ÂίÒÚËÛË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚˆÓ ·ÚÌÔ‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ ÁÈ· ÙË Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ÛÙ· ¯·ÌËÏfiÙÂÚ· ›‰· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. ∆Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙËÓ ¤¯Ô˘Ó Ù· Û¯ÔÏ›· ÛÙËÓ √ÏÏ·Ó‰›· Î·È ÛÙË ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›·. ∂›Û˘, ÛÙÔ µ¤ÏÁÈÔ (ÛÙË ÊÏ·Ì·Ó‰È΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·), ÛÙË ¢·-
165
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
Ó›·, ÛÙË ºÈÓÏ·Ó‰›· Î·È ÛÙË ™Ô˘Ë‰›· ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ·fi Ù· ›‰È· Ù· Û¯ÔÏ›·. ∂›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ ÛÙȘ ÛηӉÈÓ·‚ÈΤ˜ ¯ÒÚ˜ Ë Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ηٷÚÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ÂÙ‹ÛÈÔ˘ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ Î·È ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡ Ù˘ ÌÔÓ·‰ÈÎÔ‡ ۯ‰›Ô˘ ‰Ú¿Û˘, Ê˘ÛÈο ̤۷ ÛÙÔ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ ÂÚ›ÁÚ·ÌÌ· ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ Ô˘ ÔÚ›˙ÂÈ Ô ÎÂÓÙÚÈÎfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÊÔÚ¤·˜ (ªÈ¯·ËÏ›‰Ô˘ –∂˘ÚÈ›‰Ô˘, 2005). ∏ Ù¿ÛË ÁÈ· ·ÔΤÓÙÚˆÛË Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi ÙË ‰È·›ÛÙˆÛË fiÙÈ ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ô˘ ÂËÚ¿˙ÔÓÙ·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÌÈ· ·fiÊ·ÛË ı· Ú¤ÂÈ Ó· ¤¯Ô˘Ó ÏfiÁÔ ÛÙË Ï‹„Ë Ù˘ ·fiÊ·Û˘ ·˘Ù‹˜. ∏ ·ÔΤÓÙÚˆÛË ÌÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ÁÈ· Ó· ‰Ôı› ‰‡Ó·ÌË Û ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ ·Ú·ÌÈÎÚ‹ ÂÍÔ˘Û›· (.¯. Ì·ıËÙ¤˜), ·Ó·ı¤ÙÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ ÙËÓ Â˘ı‡ÓË Ó· ÔÚ›ÛÔ˘Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÙÔ Ò˜ ÂÓÓÔÔ‡Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË Î·È Î·ıÈÛÙÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ ̤ÙÔ¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Û ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ™Â ¤Ó· ·ÔÎÂÓÙڈ̤ÓÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· Ù· Û¯ÔÏ›· ·ÔÎÙÔ‡Ó ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·˘ÙÔÓÔÌ›·, ·ÏÏ¿ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ¢ı‡Ó˜, Û˘Óı‹ÎË Ô˘ Ù· ˘Ô¯ÚÂÒÓÂÈ Ó· ÏÔÁÔ‰ÔÙÔ‡Ó ÁÈ· ÙȘ ÂȉfiÛÂȘ ÙÔ˘˜. ¢Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ Â›Ó·È ÎÚ·ÙÈ΋ ¢ı‡ÓË Ë ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ÚfiÛ‚·Û˘ fiÏˆÓ ÛÙËÓ ÔÈÔÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË, ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ Ô ÛÙfi¯Ô˜ ·˘Ùfi˜ ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÂÙ·È Û fiÏ· Ù· ›‰·. °È· Ó· ˘ÏÔÔÈËı› Ô ÛÙfi¯Ô˜ ·˘Ùfi˜, ··ÈÙÂ›Ù·È ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙÔ˘ ÂȤ‰Ô˘ Ù˘ ·Ú¯fiÌÂÓ˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ηıÈÛÙ¿ ··Ú·›ÙËÙË ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙ· ·ÔÎÂÓÙڈ̤ӷ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù·. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÛÂ Â›Â‰Ô Û¯ÔÏ›Ԣ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎfi˜ Ì˯·ÓÈÛÌfi˜ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ‰ÒÛÂÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÛÙȘ ΢‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ ÁÈ· ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ù· ›‰È· Ù· Û¯ÔÏ›· Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÚfiÏÔ ÙÔ˘˜ Î·È Ó· ‰È·¯ÂÈÚÈÛÙÔ‡Ó ÙȘ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Ô˘ ÙÔ˘˜ ‰›ÓÂÈ Ë ·ÔΤÓÙÚˆÛË (MacBeath Î.¿., 2005: 151 –153). ∂›Û˘, Ú¤ÂÈ Ó· ¤¯Ô˘Ì ˘fi„Ë Ì·˜ fiÙÈ Ù· Û¯ÔÏ›· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó Î·È Ó· ‚ÂÏÙȈıÔ‡Ó Ì¤Û· ·fi ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, fi¯È fï˜ ¯ˆÚ›˜ Â͈ÙÂÚÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ·fi ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜, ÂÚ¢ÓËÙÈο ΤÓÙÚ· ‹ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ·. ∆· Û¯ÔÏ›· ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Î·È Â˘ÓÔÔ‡Ó ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÚÔÎÏ‹ÛˆÓ. ÃÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ô ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi˜ ÛÎÔfi˜ ı· Â›Ó·È Ó· Ù· ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ηÏÒÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ, ÂÓÒ ·Ú¿ÏÏËÏ· ı· Ù· ‚ÔËıÔ‡Ó Ó· Ì·ı·›ÓÔ˘Ó ·fi ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÂÌÂÈڛ˜ Î·È ÙȘ ÂÌÂÈڛ˜ ¿ÏÏˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ. ∆· Û¯ÔÏ›· ¤¯Ô˘Ó ·Ó¿ÁÎË ·fi ηϿ ÂÓËÌÂڈ̤ÓÔ˘˜ Î·È Â˘·ÈÛıËÙÔÔÈË̤ÓÔ˘˜ Û˘Ì‚Ô‡ÏÔ˘˜ (MacBeath, 2001: 141). √È Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ ·˘ÙÔ› ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÙË ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÚÔÛʤÚÔÓÙ·˜ ÂÈϤÔÓ ÛÙÔȯ›· ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ·fi ¿ÏÏË ÔÙÈ΋ ÁˆÓ›·. ∫È Â‰Ò fï˜ Ë Â͇ÚÂÛË ÈÛÔÚÚÔ›·˜ Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈ΋, ·ÏÏ¿ ‰‡ÛÎÔÏË. ∏ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÌÔÚ› Ó· ÌÂÙ·‚ÏËı› Ôχ ‡ÎÔÏ· Û ›ÂÛË Ô˘ ÂÈ‚¿ÏÏÂÙ·È ·fi Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ∂ÓÒ ÏÔÈfiÓ Ô ÂÈÙ˘¯Ë̤ÓÔ˜ Î·È Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈÔ˜ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÌÔÈ¿˙ÂÈ ˙ˆÙÈ΋˜ ÛËÌ·Û›·˜ ÛÙfi¯Ô˜ ÁÈ· Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ, Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ‰Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ ¤Ó·˜ Ù¤ÙÔÈÔ˜ ÛÙfi¯Ô˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È Â‡ÎÔÏÔ Ó· ÂÈÙ¢¯ı›. √È ÈÛÔÚÚԛ˜ Â›Ó·È Ôχ ÏÂÙ¤˜ Î·È Ù· ÛËÌ›· ÈÛÔÚÚÔ›·˜ ¢ÌÂÙ¿‚ÏËÙ·. ∏ ÂÈÏÔÁ‹ Î·È Ë ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÌÂıfi‰ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È ¿ÓÙ· ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ¤¯ÂÈ «ÔÏÈÙÈΤ˜» ÚÔÂÎÙ¿ÛÂȘ, ÂÓ¤¯ÔÓÙ·˜ ÌÈ· ˘fiÚÚËÙË (Î·È ¿ÏϘ ÊÔÚ¤˜ ÚËÙ‹) Û¯¤ÛË ÈÛ¯‡Ô˜. À¿Ú¯ÂÈ ¿ÓÙ· ÙÔ ÂÚÒÙËÌ· «ÔÈÔ˜ ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ;»: ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÔÈÔ˜ ÔÚ›˙ÂÈ Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ Ì ‚¿ÛË Ù· ÔÔ›· ı· Á›ÓÂÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‹ Û ÔÈÔÓ ·Ó‹ÎÔ˘Ó Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘; ∂›Û˘, Ë Û˘ÏÏÔÁ‹ Î·È Ë ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ¿ÓÙ· ¤Ó· ›‰Ô˜
166
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜
·Ú¤Ì‚·Û˘ Î·È Û˘ÓÂÒ˜ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È. °È’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ Î·È Ë ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÌÂıfi‰ˆÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏ› ·ÏÒ˜ ‰ÈÂÎÂÚ·›ˆÛË ÌÈ·˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ (.¯. Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ‹ ·ÚÔ˘Û›·Û‹˜ ÙÔ˘˜), Û˘Óı‹ÎË Û˘Ó‹ıË ÁÈ· ÌÔÚʤ˜ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ·ÏÏ¿ ÌÈ· Û˘Ó¯‹ ‰È·‰Èηۛ· ÂÚÌËÓ›·˜ Î·È ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢Û˘ (Schratz, 1997: 17). øÛÙfiÛÔ, Ë Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ̤ÏË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È ÙÔ˘˜ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜ ·ÍÈÔÏÔÁËÙ¤˜ ›Ûˆ˜ Ó· ÌËÓ Â›Ó·È È· ÙfiÛÔ ‰‡ÛÎÔÏË fiÛÔ ÌÔÈ¿˙ÂÈ, ÏfiÁˆ Ù˘ Â˘Úˆ·˚΋˜ ÂÌÂÈÚ›·˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·Ú¯›ÛÂÈ Ó· ÛˆÚ‡ÂÙ·È. √È Â͈ÙÂÚÈÎÔ› ·ÍÈÔÏÔÁËÙ¤˜ ı· Ú¤ÂÈ Ó· Â›Ó·È ÚfiÛˆ· fi¯È ¿ÌÂÛ· ·Ó·ÌÂÌÂÈÁ̤ӷ Ì ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·, ÒÛÙ ӷ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‚Ï¤Ô˘Ó Ù· Ú¿ÁÌ·Ù· ·fi ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÔÙÈ΋ ÁˆÓ›· Î·È Ó· ˘Ô‚¿ÏÏÔ˘Ó ‚ÂÏÙȈÙÈΤ˜ ÂÈÛËÁ‹ÛÂȘ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ‰È·ı¤ÙÔ˘Ó ÙË Û¯ÂÙÈ΋ Ù¯ÓÔÁÓˆÛ›·, ÁÈ· Ó· ÛÙËÚ›˙Ô˘Ó Î·È Ó· Û˘ÓÙÔÓ›˙Ô˘Ó ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ¶¿Óˆ ·fi fiÏ· fï˜ ··ÈÙÂ›Ù·È Ó· ¤¯Ô˘Ó ‰È¿ıÂÛË Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Ì ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ Û ÈÛfiÙÈÌË ‚¿ÛË Î·È Ó· ÚÔÛÂÁÁ›˙Ô˘Ó ÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Î·È Ù· ̤ÏË Ù˘ Ì ÙËÓ ÚfiıÂÛË fi¯È Ó· ÂϤÁÍÔ˘Ó Î·È Ó· ÂÈ‚¿ÏÔ˘Ó ÔÈÓ¤˜, ·ÏÏ¿ Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ Ô˘ ·Ú¿ÁÂÙ·È. ∆ÔÓ ÚfiÏÔ ·˘Ùfi, ÙˆÓ Â͈ÙÂÚÈÎÒÓ Û˘ÓÂÚÁ·ÙÒÓ ‰ËÏ·‰‹, ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·›ÍÔ˘Ó ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ·fi ÔÈΛϷ ÂÚ¢ÓËÙÈο ΤÓÙÚ· Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Î·È ÂȉÈÎÔ› ηٷÚÙÈṲ̂ÓÔÈ Û¯ÔÏÈÎÔ› Û‡Ì‚Ô˘ÏÔÈ.
167
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
0
5 KÂÊ¿Ï·ÈÔ
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
5.1. ∞Ú¯È΋ Âη›‰Â˘ÛË Î·È ÂÈÏÔÁ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· Î·È ÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ™ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘ Ë ·Ú¯È΋ Âη›‰Â˘ÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·Ú¤¯ÂÙ·È ÁÂÓÈο ÛÙ· ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ·. ¶ÚfiÛÊ·Ù·, Ì ÙË ‰È·Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ªÔÏfiÓÈ· (πÔ‡ÓÈÔ˜ 1999) Î·È ÙË Û‡ÓÔ‰Ô Ù˘ §ÈÛ·‚fiÓ·˜ (ª¿ÚÙÈÔ˜ 2000), Á›ÓÂÙ·È ÚÔÛ¿ıÂÈ· Û‡ÁÎÏÈÛ˘ ÛÂ Â˘Úˆ·˚Îfi Â›Â‰Ô fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ ∆ÚÈÙÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË. ∏ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ·˘Ù‹ ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÚÔ¯‹ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ÂÍÂȉ›Î¢Û˘ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ –·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ηٿÚÙÈÛ˘ ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ô˘ ı· ÎÏËıÔ‡Ó Ó· ‰È‰¿ÍÔ˘Ó ÛÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· Î·È ÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË (™·Îο, 2006: 42). √È Û¯ÔϤ˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙ· ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· ÙˆÓ ÎÚ·ÙÒÓ –ÌÂÏÒÓ Ù˘ ∂.∂. ·Ú¤¯Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÊÔÈÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ Âη›‰Â˘ÛË ¿Óˆ Û ‰‡Ô ‚·ÛÈÎÔ‡˜ ¿ÍÔÓ˜: ·ÊÂÓfi˜ Ì·ı‹Ì·Ù· ÁÂÓÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘, Ù· ÔÔ›· ·ÊÔÚÔ‡Ó ÁÓˆÛÙÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Ô˘ ı· ‰È‰¿ÍÔ˘Ó ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô (.¯. ÈÛÙÔÚ›·, ·Ú¯·›· ÂÏÏËÓÈο, Ì·ıËÌ·ÙÈο ÎÙÏ.), Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ Ì·ı‹Ì·Ù· ıˆÚËÙÈ΋˜ Î·È Ú·ÎÙÈ΋˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ (Ì·ı‹Ì·Ù· ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜). ∞ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ›Ù ÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ (concurrent) ›Ù ÙÔ ‰È·‰Ô¯ÈÎfi (consecutive) ÌÔÓÙ¤ÏÔ. ∞Ó ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ (Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙÂÙÚ·ÂÙÔ‡˜ ÊÔ›ÙËÛ˘), ÚÔÛʤÚÔ˘Ó Û ÈÛfiÚÚÔË ·Ó·ÏÔÁ›· Ì·ı‹Ì·Ù· ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ÂȉÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È Ì·ı‹Ì·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ –·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘. ∞Ó ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÙÔ ‰È·‰Ô¯ÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ (Û˘Ó‹ıˆ˜ Ë ÊÔ›ÙËÛË ‰È·ÚΛ 3 + 1 ‹ 2 ¯ÚfiÓÈ·), ·Ú¤¯Ô˘Ó Ù· Ì·ı‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡ ‰›Ô˘ ÛÙËÓ ÚÒÙË Ê¿ÛË (ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÂÙÒÓ), ÂÓÒ ÛÙË ‰Â‡ÙÂÚË Ê¿ÛË ·Ú¤¯Ô˘Ó ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ –·È‰·ÁˆÁÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË (Eurydice, 2002: 1 –40). ™ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ÂÈÎÚ·Ù› ÙÔ ·Ú¿ÏÏËÏÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı› Î·È Ë ∂ÏÏ¿‰·. øÛÙfiÛÔ, ÛÙȘ ηıËÁËÙÈΤ˜ Û¯ÔϤ˜ ÙˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ ·ÓÂÈÛÙËÌ›ˆÓ Ë Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ –·È‰·ÁˆÁÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ÊÔÈÙËÙÒÓ Â›Ó·È ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË. ∂›Ó·È ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ ÛÙË Û¯ÂÙÈ΋ Ù·ÍÈÓfiÌËÛË ÙÔ˘ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ «∂˘Ú˘‰›ÎË» Á›ÓÂÙ·È ÂȉÈ΋ ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, fiÔ˘ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È fiÙÈ ÛÙȘ ηıËÁËÙÈΤ˜ Û¯ÔϤ˜ Ù˘ ·Ú¤¯ÂÙ·È ÌfiÓÔ «ÁÂÓÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË». ∆Ô ·Ó Ë Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Ì·ı‹Ì·Ù· ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·˜ ‹ fi¯È ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙÔ ÙÌ‹Ì· ÊÔ›ÙËÛ‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ë ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÓÙ· ˘Ô¯ÚˆÙÈ΋ (Eurydice, 2002: 24). ™ÙËÓ ·Ú¯È΋ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂., ÂÎÙfi˜ ·fi ÙË Ì¤ÚÈÌÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÈÛfiÚÚÔË ·Ó·ÏÔÁ›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· Ì·ı‹Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÁÓˆÛÙÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Î·È ÛÙ· ·È‰·ÁˆÁÈο Ì·ı‹Ì·Ù·, ȉȷ›ÙÂÚË ‚·Ú‡ÙËÙ· ‰›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ¿ÛÎËÛË ÙˆÓ ÊÔÈÙËÙÒÓ. ™ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÛÔ‚·Úfi ¤ÏÏÂÈÌÌ· ÛÙÔ ı¤Ì· ·˘Ùfi ÛÙȘ ηıËÁËÙÈΤ˜ Î·È ¿ÏÈ Û¯ÔϤ˜ (ºÚ˘‰¿ÎË, 2001: 256), ÂÓÒ Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙ· ¶·È‰·ÁˆÁÈο ∆Ì‹Ì·Ù· Â›Ó·È Û·ÊÒ˜ ηχÙÂÚË. ∏ ·‰˘Ó·Ì›· Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡ ıˆڛ·˜ Î·È Ú¿Í˘ ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÙÔ˘ ·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ Î·È Ë Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË ¤ÌÊ·ÛË ÛÙË ıˆڛ· (¶··ÎˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ Î.¿., 1998: 448), fiˆ˜ Î·È Ë ¤ÏÏÂÈ„Ë Û˘Û¯ÂÙ›ÛÂˆÓ Î·È Û˘Ó‰¤ÛÂˆÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ·Î·‰ËÌ·˚ÎÔ‡ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Î·È ÛÙ· ı¤Ì·Ù· ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·˜ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Î¿ÔȘ ·fi ÙȘ ·Èٛ˜ Ù˘ ‰˘ÛÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ô˘ ·Ú·ÙËÚÂ›Ù·È ÛÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ¿ÛÎËÛË ÙˆÓ ÊÔÈÙËÙÒÓ –˘Ô„‹ÊÈˆÓ Î·ıËÁËÙÒÓ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ (§È·ÎÔÔ‡ÏÔ˘, 2004). ∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ‰˘ÛÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ·˘Ù‹˜ Â›Ó·È ¤Ó· ·›ÛıËÌ· ·Ì˯·Ó›·˜ Î·È ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ Ô˘ ¤Ú¢Ó˜ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó fiÙÈ ‰È·Î·Ù¤¯ÂÈ ÙÔ˘˜ ÊÔÈÙËÙ¤˜ ηıËÁËÙÈÎÒÓ Û¯ÔÏÒÓ fiÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ Â¿ÚÎÂÈ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈıÔ‡Ó ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎÔ‡ ÙÔ˘˜ ·ÁÁ¤ÏÌ·ÙÔ˜ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô (™·Ófi˜, 2005? ™·Ófi˜, 2001? ∆Û¿ÊÔ˜, 2007). §‡ÛÂȘ ÛÙ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ÚÔηÏÔ‡ÓÙ·È ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÚÔ·„Ô˘Ó ·fi ÙËÓ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ·ÓÂÈÛÙË-
169
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
Ì›ˆÓ Ì ٷ Û¯ÔÏ›· Ù˘ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘, ›Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ Î·È ·fi ¤Î‰ÔÛË Û¯ÂÙÈ΋˜ ˘Ô˘ÚÁÈ΋˜ ·fiÊ·Û˘ ·fi ÙÔ À¶.∂.¶.£., ÂÊfiÛÔÓ Ì¿ÏÈÛÙ· ·Ó¿ÏÔÁ˜ ˘Ô˘ÚÁÈΤ˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ ¤¯Ô˘Ó ÂΉÔı› ÁÈ· ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ∆ÌËÌ¿ÙˆÓ Ì ¢ËÌÔÙÈο ™¯ÔÏ›· Ù˘ ¯ÒÚ·˜. ∏ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· ·˘Ù‹ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË Û˘Óı‹ÎË fi¯È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ Ú·ÎÙÈ΋˜ ¿ÛÎËÛ˘ ÙˆÓ ÊÔÈÙËÙÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È –ˆ˜ ËÁ‹ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘– ÁÈ· ÂӉ¯fiÌÂÓ˜ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ¤˜ ÙÔ˘ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ù˘ ·Ú¯È΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÊÔÈÙËÙÒÓ. ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ˘Ô„‹ÊÈˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÛÏË„‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· Î·È ÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË, ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ÔÈ ‰È·‰Èηۛ˜ ÔÈΛÏÏÔ˘Ó, Û˘ÁÎÏ›ÓÔ˘Ó fï˜ ÛÙËÓ ¤ÌÊ·ÛË Ô˘ ‰›ÓÂÙ·È Û ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÔÈ Ôԛ˜ ·ÔÚÚ¤Ô˘Ó ·ÊÂÓfi˜ ·fi ÙË ÁÓÒÛË ÙˆÓ ·Î·‰ËÌ·˚ÎÒÓ ·ÓÙÈÎÂÈÌ¤ÓˆÓ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ·fi ÙËÓ Â·Ú΋ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ÙÔ˘ Âη›‰Â˘ÛË. ™Â οÔȘ ¯ÒÚ˜ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ˘Ô¯ÚˆÙÈΤ˜ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂȘ ÂȉÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È ·˘ÛÙËÚ¤˜ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ (°·ÏÏ›·, πÙ·Ï›· Î.¿.), ÂÓÒ Û ¿ÏϘ ·ÏÒ˜ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÛÂÈÚ¿˜ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ ÛÂÌÈÓ·ÚÈ·ÎÔ‡ Ù‡Ô˘. ™ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ë ÚfiÙ·ÛË Î·ıȤڈÛ˘ ÙÔ˘ ¶ÈÛÙÔÔÈËÙÈÎÔ‡ ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Î·È ¢È‰·ÎÙÈ΋˜ ∂¿ÚÎÂÈ·˜ (∫·ÛÛˆÙ¿Î˘ Î·È ∫Ï¿‰Ë˜, 1999) ‰ÂÓ ˘ÏÔÔÈ‹ıËΠÔÙ¤, Î·È ¤ÙÛÈ Ì˯·ÓÈÛÌfi˜ ÂÈÏÔÁ‹˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· Î·È ÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·fiÎÙËÛË ÙÔ˘ Ù˘¯›Ô˘ ÙÔ˘ ·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘, Â›Ó·È Ô ‰È·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ∞.™.∂.¶. øÛÙfiÛÔ, Ô ‰È·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ∞.™.∂.¶., ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÛÙÈÁÌÈ·›·˜ ʇÛ˘ ÙˆÓ ÂÍÂÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÙˆÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ Ô˘ Ù›ıÂÓÙ·È Û’ ·˘Ù¤˜, ¤¯ÂÈ Û˘¯Ó¿ ·ÌÊÈÛ‚ËÙËı› ÁÈ· ÙÔ Î·Ù¿ fiÛÔ ÌÔÚ› Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙËÓ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ Î·È ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÌÂÏÏÔÓÙÈÎÒÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο ‚Ï. °Ô˘‚È¿˜, 2002? ™·Îο, 2006: 55). ÕÏψÛÙÂ, Û οı ÂÚ›ÙˆÛË, ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ ÚfiÛÏ˄˘ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË, fiÛÔ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈΤ˜ Î·È ‰‡ÛÎÔϘ ÎÈ ·Ó ›ӷÈ, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó ·fi ÌfiÓ˜ ÙÔ˘˜ Ó· ·Ó·ÏËÚÒÛÔ˘Ó Ù· ÎÂÓ¿ Ù˘ ‚·ÛÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÙËÓ ÔÔ›· ÌÔÚ› Ó· ¿ÚÂÈ Î·Ó›˜ Ì ¤Ó· ηϿ ۯ‰ȷṲ̂ÓÔ Î·È ÂÊ·ÚÌÔṲ̂ÓÔ ÂȉÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÔ˘‰ÒÓ ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ̤۷ ÛÙÔ ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ (ª·ÌÈÓÈÒÙ˘, 1994: 162 –163).
5.2. ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ™Â οı ÚÔÛ¿ıÂÈ· ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ Ô ÚfiÏÔ˜ Ô˘ ‰È·‰Ú·Ì·Ù›˙Ô˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Â›Ó·È Ôχ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi˜ Î·È ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È Â˘Ú¤ˆ˜. ∂›Ó·È ÂÔ̤ӈ˜ ȉȷ›ÙÂÚ· ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ı· ‰È·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∞·ÈÙÔ‡ÓÙ·È ‰ËÏ·‰‹ Û·Ê›˜ ‰È·‰Èηۛ˜ Ì ÙȘ Ôԛ˜ ı· ‰È·ÛÊ·Ï›˙ÂÙ·È Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ ‹ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ·Ú¯È΋ Î·È ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ Âη›‰Â˘ÛË ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È Ù˘ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘.
5.2.1. ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ·Ú¯È΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ™ÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂., fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚıËΠ·Ú·¿Óˆ, Ë ·Ú¯È΋ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·Ú¤¯ÂÙ·È ÁÂÓÈο ÛÙ· ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ·. ™Ù· ‰‡Ô ÙÚ›Ù· ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ ·˘ÙÒÓ ÈÛ¯‡Ô˘Ó ÌfiÓÔ ÔÈ ÁÂÓÈÎÔ› ηÓÔÓÈÛÌÔ› ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ∆ÚÈÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. ŒÙÛÈ, Ù· ÂȉÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È, ηٿ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ Ì¤ÚÔ˜, ÛÙ· ¤ÁÁÚ·Ê· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ ‚¿ÛË ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ‰ËÏ·‰‹ ÙȘ ÂȉÈΤ˜ ÊfiÚ̘ Ô˘ Û˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ȉڇ̷ÙÔ˜ Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ Âη›‰Â˘-
170
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
ÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ™ÙÔ ˘fiÏÔÈÔ ¤Ó· ÙÚ›ÙÔ fï˜ ÙˆÓ ¯ˆÚÒÓ Ù˘ ∂.∂. ˘¿Ú¯Ô˘Ó ηÓÔÓÈÛÌÔ› ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·È Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Û˘¯Ó¿ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ¿ÚÎÂÈ¿ ÙÔ˘˜ (Û˘ÌÂÚÈÏ·Ì‚·ÓÔ̤Ó˘ Ù˘ Ú·ÎÙÈ΋˜ ¿ÛÎËÛ˘ Û ۯÔÏ›· ηٿ ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ Ê¿ÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘). ∏ Â͈ÙÂÚÈ΋ Î·È Ë ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ ‹ ÙˆÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ·Ú¯È΋ Âη›‰Â˘ÛË ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ˘Ô¯ÚˆÙÈΤ˜ ‹ Û˘ÛÙ‹ÓÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. (Eurydice, 2006).
5.2.2. ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ™Â ·ÚÎÂÙ¤˜ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. Ù· ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È Î·È ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Û ÌÈ· Ï‹Úˆ˜ ·ÔÎÂÓÙڈ̤ÓË ‚¿ÛË Î·È ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Â˘ı‡ÓË ÙˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ‹ ÙˆÓ ÙÔÈÎÒÓ ·Ú¯ÒÓ Âη›‰Â˘Û˘. √È ÊÔÚ›˜ Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·Ú¤¯Ô˘Ó Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ÂÈÌfiÚʈÛË ÔÈΛÏÏÔ˘Ó Î·È ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó: ȉڇ̷ٷ ‹ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ô˘ ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È Ì ÙËÓ ·Ú¯È΋ Âη›‰Â˘ÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ‰ËÌfiÛÈ· ‹ ȉȈÙÈο ΤÓÙÚ· ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋˜ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÂÓÒÛÂȘ, ÌË Î˘‚ÂÚÓËÙÈΤ˜ ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ ÎÙÏ. ™¯Â‰fiÓ fiϘ ÔÈ ¯ÒÚ˜ ¤¯Ô˘Ó ηÓÔÓÈÛÌÔ‡˜ ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÙÔÔ›ËÛË ‹/Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ÊÔÚ¤ˆÓ Ô˘ ·Ú¤¯Ô˘Ó ÂÓ‰Ô¸ËÚÂÛȷ΋ ÂÈÌfiÚʈÛË. √È Î‡ÚȘ ‰È·‰Èηۛ˜ Â͈ÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ·Ó¿Ï˘ÛË ÁÚ·ÙÒÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ ‹/Î·È ÂÎı¤ÛÂȘ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÂÈÛΤ„ÂȘ. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÛÙÈ¿˙ÂÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ÛÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘, ÛÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Ô˘ ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È, ÛÙȘ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ηÏÏÈÂÚÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÛÙËÓ ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋ ˘Ô‰ÔÌ‹ fiÔ˘ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ¯ÒÚ· Ë ÂÈÌfiÚʈÛË. √È ·fi„ÂȘ ÙˆÓ ÂÈÌÔÚÊÔ‡ÌÂÓˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Ù˘ ÂÈÌfiÚʈÛ˘ Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ˘fi„Ë ÛÙȘ ÌÈÛ¤˜ ÂÚ›Ô˘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ∆· Û˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· Ô˘ ÂÍ¿ÁÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ·ÓÙ›ÎÙ˘Ô ÛÙËÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË Î·È ÙË ¯ÚËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛË ÙˆÓ ÊÔÚ¤ˆÓ Ô˘ ·Ú¤¯Ô˘Ó ÂÈÌfiÚʈÛË (∂urydice, 2006).
5.3. AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘: ™ÎÔÈÌfiÙËÙ· Î·È ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ¶¤Ú· ·fi ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ ·Ú¯fiÌÂÓ˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÌÔÚ› Ó· ·›ÍÂÈ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. µ¤‚·È·, ÔÈ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ıˆÚËÙÈΤ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ Ú·ÎÙÈΤ˜ Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ¿ÌÂÛ· ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ì ÙÔ Û˘ÓÔÏÈÎfi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜. ∂Ô̤ӈ˜ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰· Î·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Û’ ·˘Ù‹. ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ «·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘» ÂÓÓÔԇ̠ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÓfi˜ Û˘ÓÔÏÈÎÔ‡ Ï·ÈÛ›Ô˘ Ô˘ ÂÚÈÎÏ›ÂÈ fiϘ ÙȘ ·Ú·Ì¤ÙÚÔ˘˜ Ô˘ Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·: ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù·, Û¯ÔÏÈο ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È·, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ÎÙÏ. √ fiÚÔ˜ ·˘Ùfi˜ ‰ËÏ·‰‹ ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÌfiÓÔ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ·ÏÏ¿ ÂÂÎÙ›ÓÂÙ·È ÛÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi Ù˘ ·Í›·˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Û˘ÓÔÏÈο. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Â›Ó·È ·Ó·Áη›·. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, fiˆ˜ Î·È Î¿ıÂ
171
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
¿ÏÏÔ˜ ·ÁÁÂÏÌ·Ù›·˜, ÚÔÛʤÚÂÈ ¤ÚÁÔ Ô˘ ηıËÌÂÚÈÓ¿ –ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ¿Ù˘·– ÎÚ›ÓÂÙ·È: ·fi ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘, ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘, ·fi ÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ·fi ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘. ∏ Ù·‡ÙÈÛË Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ Ì ÙÔÓ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô Î·È ÙË Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıË ÂÈı¿Ú¯ËÛË Û ηÓfiÓ˜ ÂÓÔ¯ÔÔ›ËÛ fi¯È ÌfiÓÔ ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ·ÏÏ¿ ·ÎfiÌ· Î·È ÙË Ï¤ÍË ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. øÛÙfiÛÔ, ̤۷ Û ¤Ó· ¿ÏÏÔ Ï·›ÛÈÔ (ı· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙ› ·Ó·Ï˘ÙÈο ·Ú·Î¿Ùˆ: ‚Ï. 5.4 °), Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· Û˘ÓÙÂϤÛÂÈ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ˆ˜ ÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ËÁ‹ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ ÁÈ· ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ‰ÈηÈÔ‡ÓÙ·È Î·È ÔÊ›ÏÔ˘Ó Ó· ÛΤÊÙÔÓÙ·È ¿Óˆ ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜, ¿Óˆ ÛÙ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ, Ì ¤Ó·Ó ÙÚfiÔ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎfi Î·È ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‚ÂÏÙÈÒÓÔ˘Ó ‰È·ÚÎÒ˜ ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ÙÔ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙÂÎÌËÚȈ̤ӷ. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ‚·ÛÈÎfi ÛÎÔfi ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ (ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÙ¢ÁÌ¿ÙˆÓ Ù˘). °È· Ó· ÂÈÙ¢¯ı› ·˘Ùfi˜ Ô ÛÎÔfi˜, ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ‰‡Ô ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ: ·) Ë ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ Î·È ‚) Ë Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ‰È¿ ‚›Ô˘ Ì¿ıËÛ˘ (Ingvarson, 2001). ªÂ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ·˘Ù‹, Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· Û˘Ó¯‹ ‰È·‰Èηۛ· ÂÓ›Û¯˘Û˘, ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ Î·È ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ŸÙ·Ó Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› Ì ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ, ÌÔÚ› Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Î·È Ì˯·ÓÈÛÌfi ·Ô‰˘Ó¿ÌˆÛ˘ ÙˆÓ ÂÏÂÁÎÙÈÎÒÓ Î·È ÂÈı·Ú¯ÈÎÒÓ ·ÚÌÔ‰ÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ÂÓ‰¤¯ÂÙ·È Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÊÔÚ›˜ ‹ ¿ÙÔÌ· Û ¤Ó· ÈÂÚ·Ú¯ÈÎfi –˘Ú·ÌȉÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∂›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÓÈÛ¯˘ÙÈ΋ Î·È ‚ÂÏÙȈÙÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÂÂȉ‹ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ‰ÈÂıÓÒ˜, ·ÎfiÌ· Î·È Ë ·Ó·ÊÔÚ¿ ÔÔÈ·Û‰‹ÔÙ ÌÔÚÊ‹˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÚÔηÏ› ÛÙÔ˘˜ ·ÍÈÔÏÔÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘˜ ¤ÓÙ·ÛË, ¿Á¯Ô˜, ›ÂÛË Î·È Êfi‚Ô. π‰È·›ÙÂÚ· Ì¿ÏÈÛÙ· fiÙ·Ó Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ˘ËÚÂÛȷΤ˜ ÌÂÙ·‚ÔϤ˜ (.¯. ÂÍÂÏ›ÍÂȘ, ÚÔ·ÁˆÁ¤˜, ÌÈÛıÔÏÔÁÈΤ˜ ·˘Í‹ÛÂȘ ÎÙÏ.) Î·È ‰ÈÂÓÂÚÁÂ›Ù·È ·fi Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡˜ ÊÔÚ›˜, ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ·ÓÙÔ‡ Î·È ¿ÓÙ· ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÈÊ˘Ï¿ÍÂȘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Î·È ÛÙ· ΛÓËÙÚ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÂÌÊ·Ó›˙Ô˘Ó ÌÂÁ¿Ï˜ ·ÓÙÈÛÙ¿ÛÂȘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙȘ ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È (McLaughlin & Pfeiffer, 1998: 5). Àfi Ù¤ÙÔȘ Û˘Óı‹Î˜ fï˜ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯ÂÈ Û ÌÈ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘, ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· ηٷÓÔ‹ÛÂÈ Î·È Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÙÔ˘, ·Ú’ fiÏÔ Ô˘ Ë ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙˆÓ ·‰˘Ó·ÌÈÒÓ ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÚÒÙÔ Î·È ·Ó·Áη›Ô ‚‹Ì· ÚÔ˜ ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹ ÙÔ˘. ∞·Ú·›ÙËÙ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÂÈÙ˘¯Ò˜ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ÔÈ ÂÍ‹˜ (Darling –Hammond, Wise & Pease, 1983? Wise Î.¿., 1984):
172
●
√È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ó· Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÂÓÂÚÁ¿ ÛÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ Î·È ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
●
¡· ÌËÓ ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Î·Ì›· ·Ú¤ÎÎÏÈÛË ·fi ÙÔÓ ‚·ÛÈÎfi ÛÎÔfi Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ô ÔÔ›Ô˜ Û οı ÂÚ›ÙˆÛË Â›Ó·È Ë ‚ÂÏÙ›ˆÛË.
●
√ ·ÚÈÔ˜ ÛÎÔfi˜ (·˘Ùfi˜ Ù˘ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘) Ó· ÂÈÌÂÚ›˙ÂÙ·È Î¿ı ÊÔÚ¿ Û ÂȉÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· Â›Ó·È Û·Ê›˜ Î·È Î·Ù·ÓÔËÙÔ›, ÒÛÙ ӷ Á›ÓÔÓÙ·È ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢Û˘ ·Ó¿ÌÂÛ· Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÔÓÙ˜ ÛÙȘ ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜.
●
√È ‰È·‰Èηۛ˜ Ó· ηıÔÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ‰È·Ù˘ˆÌ¤ÓÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
●
™ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ó· Û˘Ó˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·È ÔÈ ÙÔÈΤ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜.
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
ŒÓ· ·ÍÈÔÏÔÁÈÎfi Ï·›ÛÈÔ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ‰È·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÙË ‚ÂÏÙȈÙÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È Ó· ÈηÓÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙȘ ·Ú·¿Óˆ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Â›Ó·È ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ (‚Ï. ˘ÔÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 4.2). ™’ ·˘Ùfi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÔÚ› Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, Ó· ÂÓ‰˘Ó·Ìˆı› ˆ˜ «ÚfiÛˆÔ» Û ¤Ó· ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜. ∂›Û˘, ·˘Ùfi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙÔ˘ ·Ú¤¯ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· Û˘Ó‰¤ÛÂÈ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ Ì ÙÔ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfi Ï·›ÛÈÔ, ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜, ηıÒ˜ Î·È Ù· ‰È·ı¤ÛÈÌ· ̤۷ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘.
5.4. ªÔÚʤ˜ Î·È ‰È·‰Èηۛ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Œ¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘ˆı› ÛÙË ‰ÈÂıÓ‹ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· ÔÈΛÏÔÈ ÙÚfiÔÈ Î·ÙËÁÔÚÈÔÔ›ËÛ˘, ÔÏϤ˜ Ù˘ÔÏÔÁ›Â˜ ÌÔÚÊÒÓ Ô˘ ·›ÚÓÔ˘Ó ÔÈ Ú·ÎÙÈΤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ∂‰Ò ÂÈϤÁÔ˘Ì ÌÈ· Ù˘ÔÏÔÁ›· Ô˘ ıˆÚԇ̠fiÙÈ ÂÎÊÚ¿˙ÂÈ Ù· Û‡Á¯ÚÔÓ· ÂÈÛÙËÌÔÓÈο Ú‡̷ٷ ̤۷ ÛÙ· ÔÔ›· ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È ÔÈ ı¤ÛÂȘ Î·È Á›ÓÔÓÙ·È Ë ÂÈÏÔÁ‹ Î·È Ë ‰È·ÌfiÚʈÛË Ú·ÎÙÈÎÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ù˘ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È Ù˘ ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. ∏ Ù˘ÔÏÔÁ›· ·˘Ù‹ ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ ÙÚ›· ÌÔÓ٤Ϸ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (™ÔÏÔÌÒÓ, 1998): ∞. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÙˆÓ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÒÓ Î·È ÁÓˆÛÙÒÓ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ –·ÏÏ¿ Î·È ‰ÈÂıÓÒ˜– ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂˆÓ Ô˘ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÙÔÓ ‰ËÌfiÛÈÔ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˆ˜ ·ÙfïÓ: ÂÈıÂÒÚËÛË, ¿ÌÂÛË ÈÂÚ·Ú¯È΋ ÂÈÙ‹ÚËÛË/·Ú·Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Ù‹ÚËÛË Ù˘ ÓÔÌÈÌfiÙËÙ·˜ ηٿ ÙËÓ ¿ÛÎËÛË ÙˆÓ Î·ıËÎfiÓÙˆÓ ÙÔ˘˜ Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ¿ÚÎÂÈ·. √ ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ·˘Ùfi˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ·fi ¿ÙÔÌ· ‹ ·fi ÔÌ¿‰Â˜ ÂÈıˆÚËÙÒÓ. ª¤¯ÚÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘ ‰ÂηÂÙ›·˜ ÙÔ˘ 1980 ÛÙȘ ÚÔËÁ̤Ó˜ ¯ÒÚ˜ ÙÔ˘ Ï·Ó‹ÙË ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ Û˘Ó‹ıË Ú·ÎÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ë ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË ÙˆÓ ‰È‰·ÛηÏÈÒÓ ÙÔ˘ Î·È ¿ÏÏˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ÙÔ˘ ̤۷ ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ·fi οÔÈÔÓ ·Ú¿ÁÔÓÙ· ÂÎÙfi˜ Û¯ÔÏ›Ԣ (°ÚfiÏÏÈÔ˜ Î.¿., 2002). ∏ ·Ú·ÎÔÏÔ‡ıËÛË Î·Ù¤ÏËÁÂ Û˘Ó‹ıˆ˜ Û ̛· ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ¤ÎıÂÛË, Ô˘ Û˘ÓÙ·ÛÛfiÙ·Ó Û ٷÎÙ¿ ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù·. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÙÔ˘ ‰ËÌfiÛÈÔ˘ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ÂϤÁ¯Ô˘ Â›Ó·È ‚¤‚·È· ¤Ó· ÈÂÚ·Ú¯ÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ø˜ Ù¤ÙÔÈÔ, ÙÔÔıÂÙ› ¯·ÌËÏ¿ ÛÙËÓ ÈÂÚ·Ú¯›· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ·ÎfiÌ· ¯·ÌËÏfiÙÂÚ·, Ê˘ÛÈο, ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. µ·ÛÈ΋ ··›ÙËÛË ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ·ÔÙÂÏ› Ë Î·ı˘fiÙ·ÍË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Ì·ıËÙÒÓ Û ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ Î·ÓfiÓˆÓ Î·È ··ÁÔÚ‡ÛˆÓ. ∞ÓÙÏ› ÙË ÓÔÌÈÌÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙË Û˘ÏÏÔÁÈÛÙÈ΋ Ù˘ ·Ó¿Á΢ ÁÈ· ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ·ÚÔ¯‹˜ ›ÛˆÓ ¢ηÈÚÈÒÓ Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, fiÔÈÔÈ ÎÈ ·Ó ›ӷÈ, fiÔ˘ ÎÈ ·Ó ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È. ∫¿ı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Î·È Î¿ı ۯÔÏÂ›Ô ÂÈıˆÚÔ‡ÓÙ·È, ÒÛÙ ӷ ˘¿Ú¯ÂÈ Ë ‚‚·ÈfiÙËÙ· fiÙÈ Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ·Ú¤¯ÂÙ·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο Ë ›‰È· Âη›‰Â˘ÛË. ∞˘Ù¤˜ ÔÈ ÂÚ›ÊË̘ «›Û˜ ¢ηÈڛ˜» fï˜ Â›Ó·È ÌÈ· ÂÈÓfiËÛË ÁÈ· ÙËÓ Î¿Ï˘„Ë ·ÓÈÛÔÙ‹ÙˆÓ Î¿Ùˆ ·fi ¤Ó·Ó ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi Ì·Ó‰‡·. ∆· ÙÔÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο οı ÂÚÈÔ¯‹˜, ÔÈ È‰È·ÈÙÂÚfiÙËÙ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÈÎÒÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ, Ë Í¯ˆÚÈÛÙ‹ Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· οı ۯÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È Ë ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Î¿ı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ (ÛÔ˘‰¤˜, ÂÌÂÈÚ›·, ÚÔÛˆÈο ‰È·‚¿ÛÌ·Ù·, ÂÈÌfiÚʈÛË, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÔÚ¿Ì·Ù·), fiÏ· ·Ú·‚ϤÔÓÙ·È ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙˆÓ «›ÛˆÓ ¢ηÈÚÈÒÓ», Ù˘ Ï‹ÚÔ˘˜ ‰ËÏ·‰‹ ÂÍÔÌÔ›ˆÛ˘ fiÏˆÓ ÙˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘, Ô˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì› Ì¿ÏÏÔÓ Ì ÈÛÔ¤‰ˆÛË Î·È ˆ˜ Ù¤ÙÔÈ· ÁÂÓÓ¿ ÔÏÏ¿ ÂÚˆÙËÌ·ÙÈο ÁÈ· ÙË ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfiÙËÙ¿ Ù˘. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·˘Ùfi, ÚÒÙÔ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ Ì·˙ÈÎÔ‡ Û¯ÔÏ›Ԣ, ·ÏÏÔ‡ ¤¯ÂÈ ÂÎÏ›„ÂÈ (fiˆ˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ·fi ÙÔ 1982) Î·È ·ÏÏÔ‡ ¤¯ÂÈ ÚÈ˙Èο ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÙ› ˆ˜ ÚÔ˜ Ù· ÂÚÁ·Ï›·, ·ÏÏ¿ fi¯È ·Ó·ÁηÛÙÈο Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ‚·ÛÈ΋ ÏÔÁÈ΋ ÙÔ˘.
173
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
µ. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÙÔ˘ ÏÂÁfiÌÂÓÔ˘ ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈÎÔ‡, «ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡» ‹ ÏÔÁÈÛÙÈÎÔ‡ ·ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÔÔ›Ô Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÔ‡˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ¤Ú¢ӷ˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ì ÙÂÛÙ ÁÓÒÛÂˆÓ Î·È ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Î·È –Û·ÓÈfiÙÂÚ·– Ì ÂÚˆÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·˘Ùfi ·ÓÙÏ› ÙË ÓÔÌÈÌfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ·fi ÙË ÏÔÁÈ΋ Ù˘ «·fi‰ÔÛ˘ ÏfiÁÔ˘ ÛÙÔÓ Î·Ù·Ó·ÏˆÙ‹». √È ˘ÔÙÈı¤ÌÂÓÔÈ ·Ô‰¤ÎÙ˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È ÚÒÙ· Î·È Î‡ÚÈ· ÔÈ ÁÔÓ›˜ «ˆ˜ ηٷӷψ٤˜». ƒËÙfi˜ ÛÎÔfi˜ ÙÔ˘ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ Â›Ó·È Ë ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ›ÛˆÓ ¢ηÈÚÈÒÓ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ̤۷ ·fi ÏËÚÔÊfiÚËÛË Î·È ÂχıÂÚË ÂÈÏÔÁ‹. ™ÙȘ ¯ÒÚ˜ ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡, fiÔ˘ ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È ÙÔ ÌÔÓÙ¤ÏÔ ·˘Ùfi, ‰Â›ÎÙ˘ ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÚÔÛˆÈÎÔ‡ ÌÈ·˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ıˆÚÂ›Ù·È Ë Â›‰ÔÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Û ÛÙ·ıÌÈṲ̂ӷ ÙÂÛÙ. ∞˘Ù¿ Ù· ÙÂÛ٠ۯ‰ȿ˙ÔÓÙ·È ¤ÙÛÈ, ÒÛÙ ӷ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÙȘ Û˘ÁÎÚ›ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ·fi ‰È¿ÊÔÚ· Û¯ÔÏ›· Î·È ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ¿Óˆ ÛÙȘ ÁÓÒÛÂȘ Î·È ÙȘ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ Ô˘ η٤¯Ô˘Ó, ¯ˆÚ›˜ fï˜ Ó· Û˘Ó˘ÔÏÔÁ›˙ÂÙ·È fiÙÈ Ë Â›‰ÔÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÂËÚ¿˙ÂÙ·È Î·ıÔÚÈÛÙÈο ·fi ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·˘ÙÔ› ÌÂÁ·ÏÒÓÔ˘Ó. ÕÏψÛÙ ٤ÙÔÈ· ÙÂÛÙ ·‰˘Ó·ÙÔ‡Ó Û˘¯Ó¿ Ó· ÌÂÙÚ‹ÛÔ˘Ó Ù· ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈο Ú¿ÁÌ·Ù· Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›, ηıÒ˜ Î·È ÙȘ Û‡ÓıÂÙ˜ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ (Popham, 1998). ¶ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ›Û˘ ÚÔηÏÔ‡ÓÙ·È ÛÙ· Û¯ÔÏ›· Î·È ÛÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ «Î·Î‹˜ ·fi‰ÔÛ˘», η΋˜ ‰ËÏ·‰‹ ÏÔÁÈÛÙÈ΋˜ Û¯¤Û˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË ¯ÚËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛË Ô˘ ÙÔ˘˜ ‰›ÓÂÙ·È Î·È ÛÙ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ô˘ ʤÚÓÔ˘Ó. ∆È ı· Á›ÓÂÈ Ì’ ·˘ÙÔ‡˜; ¶Ò˜ ı· ‚ÂÏÙȈıÔ‡Ó; ∂ÈϤÔÓ, Ë ÂÚÌËÓ›· ÙˆÓ fiÔÈˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ΋, fiˆ˜ Î·È Ë Î·Ù·ÓfiËÛË ÙˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ô˘ Ù· ÂËÚ¿˙Ô˘Ó. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÙÔ˘ ÏÔÁÈÛÙÈÎÔ‡ ·ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡ Û˘Ó‰˘¿˙ÂÙ·È Û˘¯Ó¿ Ì ÙÔ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ, ·˘Ùfi ÙÔ˘ ‰ËÌfiÛÈÔ˘ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡ ÂϤÁ¯Ô˘. ∫·È Ù· ‰‡Ô ·˘Ù¿ ÌÔÓ٤Ϸ Ì¿ÏÈÛÙ· Ù›ÓÔ˘Ó fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Ù· ›‰È· ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈο ÂÚÁ·Ï›· Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ô˘ ÂȯÂÈÚÔ‡Ó. ¶·Ú¿ÏÏËÏ· fï˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó Î·È Î·Ù¿ÏÏËÏ· ·Ó·Ï·ÈÛȈ̤Ó˜ Ù¯ÓÈΤ˜ ·fi ÙÔ Ê¿ÛÌ· ÙˆÓ ÔÈÔÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ¤Ú¢ӷ˜: ·Ú·Ù‹ÚËÛË, Û˘Ó¤ÓÙ¢ÍË, ‚ÈÔÁÚ·ÊÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ÎÙÏ. ™’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÌÔÚԇ̠ӷ ˘ÔÛÙËÚ›ÍÔ˘Ì fiÙÈ ˘¿Ú¯ÂÈ Ô Î›Ó‰˘ÓÔ˜ ÂÏÂÁÎÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (fiˆ˜ ·˘Ù¿ Ô˘ ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ) Ó· ÂÓ‰˘ıÔ‡Ó ‰ËÌÔÎÚ·ÙÈÎfi Ì·Ó‰‡·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÔÛ¿ÛÔ˘Ó fiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÛÙÔȯ›· ÌÔÚÔ‡Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜. ∆fiÙ ¤¯Ô˘Ì ӷ οÓÔ˘Ì Ì ÌÈ· ÂÈΛӉ˘ÓË ÌÔÚÊ‹ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ ÂϤÁ¯Ô˘, Ô˘ ÂÎÌÂÙ·ÏχÂÙ·È ÔÈÔÙÈΤ˜ ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜, fi¯È ÁÈ· Ó· ‰ÈÂÚ¢ӋÛÂÈ Î·È Ó· ‚ÂÏÙÈÒÛÂÈ ÌÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË, ·ÏÏ¿ ÁÈ· Ó· ÙËÓ ÂϤÁÍÂÈ Î·È Ó· ÙË ¯ÂÈÚ·ÁˆÁ‹ÛÂÈ. ∫·È Ù· ‰‡Ô ÌÔÓ٤Ϸ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ·Ú·¿Óˆ ˘ÏÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ì¤Ûˆ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Û˘ÓÔÏÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È –fiÛÔ ÙÔ ‰˘Ó·ÙfiÓ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ– Û ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈΤ˜ ÌÂÙÚ‹ÛÂȘ Î·È ÂÛÙÈ¿˙ÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜. ø˜ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ¤¯Ô˘Ó ÙÔÓ «·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi» ‰¿ÛηÏÔ, ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi «‰ÈÂÎÂڷȈً» ÙˆÓ ÂÓÙÔÏÒÓ, ÙˆÓ Î·ÓfiÓˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈ‚ÔÏÒÓ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi fiÚÁ·Ó· ÈÂÚ·Ú¯Èο ·ÓÒÙÂÚ· ·fi ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. øÛÙfiÛÔ, Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ›ÎÔÛÈ ¯ÚfiÓÈ· Î·È ÛÙË ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· Î·È ÛÙË ‰ÈÂıÓ‹ Ú·ÎÙÈ΋ ·Ú·ÙËÚԇ̠fiÙÈ Á›ÓÔÓÙ·È fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ Û ÚÔԉ¢ÙÈÎfiÙÂÚ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, ÔÈ Ôԛ˜ ı¤ÙÔ˘Ó ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û ÌÈ· ÈÔ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ı¤ÛË. °. ∆Ô ÌÔÓÙ¤ÏÔ Ù˘ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ë ÚËÙ‹ ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ· ‰ÂÓ Â›Ó·È Ë ‰È·‰Èηۛ· ÙÔ˘ ÂϤÁ¯Ô˘, ·ÏÏ¿ Ë ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ Î·È ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Î·È Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ı· Ù˘ «ıÂڷ›·˜ ÙˆÓ ·‰˘Ó·ÌÈÒÓ» Ô˘ ÂÓÙÔ›˙ÔÓÙ·È ·fi Ù· ›‰È· Ù· Û¯ÔÏ›·. ¶ÚfiÛÊ·Ù· Ë ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘Ó‰¤-
174
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
ıËΠÔχ ÛÙÂÓ¿ Ì ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ Î·È ÙÔÔıÂÙ‹ıËΠ۠¤Ó· ÎÚÈÙÈÎfi ·È‰·ÁˆÁÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·Ó·ÊÔÚ¿˜. ŒÙÛÈ, ÔÈ fiÚÔÈ Ô˘ Û˘Ó·ÚÙÒÓÙ·È Ì’ ·˘Ù‹Ó Â›Ó·È Û˘¯Ó¿ fiÚÔÈ fiˆ˜ «ÎÚÈÙÈ΋ Û˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛË», «ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÛË», «ÔÈÔÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË», «·˘ÙÂÓ¤ÚÁÂÈ·», «·˘ÙÔÓÔÌ›·», «·ÏÏ·Á‹» Î·È «‚ÂÏÙ›ˆÛË» (Altrichter & Specht, 1998). ∞fi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ·ÔÚÚ¤Ô˘Ó È· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÔ› ÙÚfiÔÈ ‰È·ÌÔÚʈÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÍ‹˜ ·Ú¯¤˜: ●
∞Ó¿Ù˘ÍË Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ì ¿ÏÏÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘.
●
ÕÌÂÛË, ÚÔÛˆÈ΋ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÛÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ ÙÔ˘.
●
∞Ó¿ÏË„Ë ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜, ‰Ú¿Û˘ Î·È ÚÔÛˆÈ΋˜ ¢ı‡Ó˘ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.
ªÂ ÌÂÁ¿ÏË ¤ÌÊ·ÛË È· ÚÔÙ›ÓÂÙ·È Û ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂.∂. ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ̤ۈ ·Ó¿ÌÂÈ͢ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û ‰È·‰Èηۛ˜ ¤Ú¢ӷ˜ –‰Ú¿Û˘ (ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ ¤Ú¢ӷ –‰Ú¿ÛË ‚Ï. ˘ÔÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 3.4). ∏ ÂÓÂÚÁfi˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˆ˜ ˘ÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜, Ë ÂÈÎÔÈÓˆÓȷ΋ ÂÙÔÈÌfiÙËÙ· Î·È Ô ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÛÙÔȯ›· Û‡Ó‰ÂÛ˘ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ –‰Ú¿Û˘ Ì ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Ó ÚÒÙ· Î·È Î‡ÚÈ· ÛÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘Í‹ ÙÔ˘. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ô˘ ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Û ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ ÂÈÎÔÈÓˆÓÈ·Îfi Î·È ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙÈÎfi (··Ú·›ÙËÙ· ÛÙÔȯ›· Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ –‰Ú¿Û˘) ÂȯÂÈÚ› ·ÍÈÔÏfiÁËÛË (ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘, ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜ – Ì¿ıËÛ˘, ÙÔ˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ, ÙÔ˘ ·Ú¯fiÌÂÓÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·) Ë ÔÔ›· Â›Ó·È ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û‹˜ ÙÔ˘ Ì ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ Î·È Ì fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ù˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ ̤ۈ ÚÔÛˆÈÎÒÓ ÂÚÌËÓÂÈÒÓ Î·È ÓÔËÌ·ÙÔ‰ÔÙ‹ÛˆÓ. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÂÚÌËÓ‡ÂÈ ÛÙÔ¯·ÛÙÈο ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘ Î·È ÙȘ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Î·È ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÂ Û˘Ó¯‹ ÂÙÔÈÌfiÙËÙ·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ӷηıÔÚ›ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË (Carr & Kemmis, 1997). ™ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ùfi Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Á›ÓÂÙ·È ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ÂȯÂÈÚ› Ó· ·ÔÙ˘ÒÛÂÈ Î·È Ó· ÂÚÌËÓ‡ÛÂÈ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ fiÔÈÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ ̤۷ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Î·È ÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ™ÙȘ ÂÚÌËÓ›˜ Ô˘ ÂȯÂÈÚÂ›Ù·È Ó· ‰ÔıÔ‡Ó ‰ÈÂÚÂ˘Ó¿Ù·È Î·È Ë Èı·ÓfiÙËÙ· Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ ¢ı‡Ó˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ·ÔÙ˘¯›· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙÔ ÂÈı˘ÌËÙfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·. ∫·Ù¿ ÙË Û˘ÓÂÎÙ›ÌËÛË ÙˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ù˘ ·ÔÙ˘¯›·˜ Á›ÓÂÙ·È Î·È Ô Â·Ó·Î·ıÔÚÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∆Ș ÂÚÌËÓ›˜ Ô˘ ÂȯÂÈÚ› Ó· ‰ÒÛÂÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÛÙËÚ›˙ÂÈ fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙȘ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈΤ˜ ÙÔ˘ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ (·È‰·ÁˆÁÈ΋ –‰È‰·ÎÙÈ΋) Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁÈ΋ ÙÔ˘ ıˆڛ·. ∆·˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ̤۷ ·fi ÙËÓ ¤Ú¢ӷ –‰Ú¿ÛË ÂȉÈÒÎÂÈ ÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋ ηٷÓfiËÛË ÙˆÓ ‰È·ÛÙÚÂ‚ÏˆÌ¤ÓˆÓ ·˘ÙÔ·ÓÙÈÏ‹„ÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ô˘ ÙȘ ÚÔηÏÔ‡Ó, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë ‰Ú¿Û˘ ÁÈ· ÙËÓ ˘¤Ú‚·ÛË ÙˆÓ ÂÚÈÔÚÈÛÌÒÓ ·˘ÙÒÓ. ∏ ‰È‰·Ûηϛ· ·ÚıÚÒÓÂÙ·È Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ «‰ÔÎÈÌ·ÛÙÈÎÒÓ» ‹ «ÂÈÚ·Ì·ÙÈÎÒÓ» ÛÙÚ·ÙËÁÈÎÒÓ ‰Ú¿Û˘ Î·È ÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘˜ Ì ÛÎÔfi ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ Ú¿Í˘. ŒÙÛÈ, ̤ۈ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÛÈ·ÎÒÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Û˘Ó·ÍÈÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ÛÙÚ·ÙËÁÈΤ˜ ‰Ú¿Û˘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÈÏÂÁ› Î·È ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ÂÈÚ·Ì·ÙÈο ·fi ÙÔ˘˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜, fiˆ˜ Î·È ÔÈ ÚÔÛˆÈΤ˜ ıˆڛ˜ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó. ™Â ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ Ï·›ÛÈÔ ÚÔÙ›ÓÂÙ·È Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ̤ۈ Ù˘ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ Û ÔÌ¿‰· Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ (teacher evaluation by peers) (Bowman, 1999). ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÚfiÙ·ÛË ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙȘ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ·Ú·‰Ô¯¤˜:
175
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
●
∏ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· ÌÔÚ› Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘ (ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÙˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘), ·Ó ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙÔÓ ·˘ÙÔ –ÛÙÔ¯·ÛÌfi Î·È ÛÙËÓ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ¿ÚÂÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·fi ÙËÓ ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ÔÌ¿‰·. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ˆ˜ ÛÙÔ¯·˙fiÌÂÓÔ˜ ·ÁÁÂÏÌ·Ù›·˜ (∫·Ï·˚Ù˙ÔÔ‡ÏÔ˘, 2001) ¤¯ÂÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ Èı·ÓfiÙËÙ˜ Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ·fi fi,ÙÈ ·Ó ‰È¿‚·˙ ÙȘ ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÂÎı¤ÛÂȘ Ô˘ ÁÚ¿ÊÂÈ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ Î¿ÔÈÔ˜ ¿ÏÏÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔÓ ·Ê‹ÓÂÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ¤Íˆ ·fi ÙËÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·.
●
∏ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· ÌÔÚ› Ó· ÂÙ‡¯ÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘, ·Ó Û˘ÓÙÂÏÂ›Ù·È Û ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi, Û ÌÈ· ÔÌ¿‰· Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ Ô˘ ·Ú¤¯ÂÈ ¤Ó· ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ͢, ̤۷ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ‰Â ÓÈÒıÂÈ fiÙÈ ·ÂÈÏ›ٷÈ, ·ÏÏ¿ fiÙÈ Ì·ı·›ÓÂÈ Î·È ‰È·ÚÎÒ˜ ‚ÂÏÙÈÒÓÂÙ·È (Barkley & Cohn, 1999).
●
√È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› –ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ÂÎÙÈÌÔ‡Ó ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÙÔ˘˜ ·Ó·Ù›ıÂÓÙ·È Î·ı‹ÎÔÓÙ· (·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÂÈÌfiÚʈÛ˘) Ô˘ ˘ÂÚ‚·›ÓÔ˘Ó Ù· ·Ú·‰ÔÛȷο ‰È‰·ÎÙÈο ηı‹ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜. ™˘ÓÂȉËÙÔÔÈÔ‡Ó fiÙÈ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ ˆ˜ ·ÁÁÂÏ̷ٛ˜ Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ó· ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ó· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο (Bowman, 1999).
∆Ô ‚·ÛÈÎfi fiÊÂÏÔ˜ ·fi Ù¤ÙÔȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Â›Ó·È Ë ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÛË ÙÔ˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÛÌÔ‡ fiÏˆÓ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∏ ÂÓ‰˘Ó¿ÌˆÛË ·˘Ù‹ ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÂÙ·È Î·ıÒ˜ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ì·›ÓÔ˘Ó Û ‰È·‰Èηۛ˜ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ˘ Ù˘ Û˘ÓıÂÙfiÙËÙ·˜ Î·È Ù˘ ÔÏ˘ÏÔÎfiÙËÙ·˜ Ù˘ ‰Ô˘ÏÂÈ¿˜ ÙÔ˘˜: ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È ÎÔÈÓ‹ Ú·ÎÙÈ΋ ÁÓÒÛË, ·ÓÙ·ÏÏ¿ÛÛÔ˘Ó ÏËÚÔÊÔڛ˜ Î·È ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ Ù¯ÓÈΤ˜, ÛÙÔ¯¿˙ÔÓÙ·È ¿Óˆ Û’ ·˘Ù¤˜ Î·È ÙȘ οÓÔ˘Ó Û·Ê›˜ Û fiÏÔ˘˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÙȘ ‰ÔÎÈÌ¿ÛÔ˘Ó ÎÈ ·˘ÙÔ› (Peterson, 2000: 123). ∂ÈϤÔÓ, ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘ˆı› ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ̤ۈ ·ÙÔÌÈÎÔ‡ ʷΤÏÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ (portfolio) Î·È ÙÔ˘ Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıÔ˘ Ï¿ÓÔ˘ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, ÌÂÙ·ÙÚ¤ÔÓÙ·˜ ÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ Ô˘ ÂÓÙÔ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Û ÛÙfi¯Ô˘˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÁÈ· ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ (Barkley & Cohn, 1999). O ·ÙÔÌÈÎfi˜ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Ì¤Ûˆ ÌÂıÔ‰È΋˜ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ˘ ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÙÔ˘ ··Ú·›ÙËÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ Ô˘ ÙÔ˘ ÂÈÙÚ¤ÂÈ Ó· ηıÔÚ›˙ÂÈ Î·È Ó· ·ÔÙÈÌ¿ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË ÙÔ˘ ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘, ÙËÓ Î·Ù·ÏÏËÏfiÙËÙ· ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› Î·È ÙÔÓ ‚·ıÌfi ›Ù¢Í˘ ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ Ô˘ ı¤ÙÂÈ. ∆Ô ˘ÏÈÎfi Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÂÚÈÏ¿‚ÂÈ ÛÙÔÓ ·ÙÔÌÈÎfi ÙÔ˘ Ê¿ÎÂÏÔ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ›ӷÈ: ı¤Ì·Ù· ÂÚÁ·ÛÈÒÓ Ô˘ ·Ó¤ıÂÛ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘, ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛÂ Î·È ˘ÏÔÔ›ËÛ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ˘, ʇÏÏ· ÂÚÁ·Û›·˜ ÔÌ·‰ÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ, ÔÙÈÎÔ·ÎÔ˘ÛÙÈÎfi Î·È ¤ÓÙ˘Ô ˘ÏÈÎfi Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛÂ, ‰È‰·ÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ ηٷÛ··ÛÂ Ô ›‰ÈÔ˜, ÂÈÛÙËÌÔÓÈο ΛÌÂÓ· Ô˘ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ·Ó ˘ÔÛÙËÚÈÎÙÈο ÛÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ (ÂÈÛËÁ‹ÛÂȘ ÛÂ Û˘Ó¤‰ÚÈ·, ¿ÚıÚ· Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÂÚÈÔ‰Èο ‹ ÎÂÊ¿Ï·È· Û ‚È‚Ï›·), ‰Â›ÁÌ·Ù· ·fi ‰ÈÔÚıˆÌ¤Ó· ÁÚ·Ù¿ Ì·ıËÙÒÓ ÎÙÏ. √ ·ÙÔÌÈÎfi˜ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ·ÔÙ˘ÒÓÂÈ ÙËÓ ÔÚ›· Ô˘ ‰È·Ó‡ÂÈ Î¿ı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, ·fi Ô‡ ÍÂΛÓËÛÂ, ÙÈ ¤Ù˘¯Â ˆ˜ ‰¿ÛηÏÔ˜ Î·È ÔÈÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ¤¯ÂÈ ı¤ÛÂÈ ÁÈ· ÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ. ∞ÔÙÂÏ› ÌÈ· Ì·ÚÙ˘Ú›· Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘. ∏ Û˘Ó‹˜ Ù‹ÚËÛ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÌÔÚ› Ó· Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÌÈ·˜ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·˜ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÛÌÔ‡, ÂÓfi˜ ·ÈÛı‹Ì·ÙÔ˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋˜ ¢ı‡Ó˘ Î·È ·˘ÙÔ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ (∞ÁÁÂÏfiÔ˘ÏÔ˜ Î.¿., 2004). °È· Ó· Û˘Ì‚Â› οÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ·Ó·Ù˘¯ıÔ‡Ó ‰È·‰Èηۛ˜ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¿Óˆ ÛÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Î·È ÙË ‰ÔÌ‹ ÙÔ˘ ·ÙÔÌÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘. √ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ ı· ʈٛÛÂÈ Î·È ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÂÈÏÔÁ‹˜ ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÛÙÔÓ Ê¿-
176
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
∞ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡
ÎÂÏÔ. ∂Âȉ‹ Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡ ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏ› ÚÔÛˆÈÎfi ·Ú¯Â›Ô, ·ÏÏ¿ ··ÈÙ›, ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Ô˘ ı· Û˘ÌÂÚÈÏËÊıÔ‡Ó, ¤Ó· ‚·ÛÈÎfi Û¯ÂÙÈÎfi ÂÚÒÙËÌ· Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ··Û¯ÔÏ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Â›Ó·È Ì ÔÈ· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ı· οÓÂÈ ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ ·˘Ù¤˜. ∞Ó Î·Ù·Ï‹ÍÂÈ ÛÙËÓ ·fiÊ·ÛË Ó· ÂÚÈÏ¿‚ÂÈ fi,ÙÈ ÙÔ˘ Ê·›ÓÂÙ·È ÂӉȷʤÚÔÓ Î·È fi,ÙÈ ıˆÚ› fiÙÈ ÙÔÓ ·ÓÙÈÚÔۈ‡ÂÈ ˆ˜ ‰¿ÛηÏÔ, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· „¿ÍÂÈ Ó· ‚ÚÂÈ ÙÈ Â›‰Ô˘˜ ‰¿ÛηÏÔ˜ ›ӷÈ. ∏ ·˘ÙÔÛÙÔ¯·ÛÙÈ΋ ·˘Ù‹ ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ¤¯ÂÈ ‚¤‚·È· ÌÂÁ¿ÏË ·Í›· ·˘Ù‹ ηı·˘Ù‹Ó Î·È ÌÔÚ› Ó· ÂÌÏÔ˘Ù›ÛÂÈ ÙÔÓ ÛÙÔ¯·ÛÌfi ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ™˘ÛÙ·ÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Ë Û‡ÓÙ·ÍË Î·È Ë Û˘ÌÂÚ›ÏË„Ë ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÔ‡ Û¯ÔÏ›Ô˘. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ‰ËÏ·‰‹ Â›Ó·È ¯Ú‹ÛÈÌÔ –ηٿ ÙË Ê¿ÛË ÙÔ˘ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡– Ó· ηٷÁÚ¿ÊÂÈ ÙȘ ÎÚ›ÛÂȘ ÙÔ˘, ÏfiÁÔ˘ ¯¿ÚÈÓ, ÁÈ· ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ ηٷÛ··Û ·ÍÈÔÔÈ‹ıËΠÛÙËÓ Ù¿ÍË, Û¯fiÏÈ· ÁÈ· ÙȘ ·ÓÙȉڿÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘ Û’ ·˘Ùfi, ÛΤ„ÂȘ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, ηıÒ˜ Î·È ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹ ÙÔ˘ Û ÌÈ· ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋ Ê¿ÛË ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ‹˜ ÙÔ˘. √ ·ÙÔÌÈÎfi˜ Ê¿ÎÂÏÔ˜, ˆ˜ ÙÚfiÔ˜ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ Û ¤Ó·Ó ·ÁÁÂÏÌ·Ù›·. ¢›ÓÂÈ ÙËÓ ·Ó¿ÏÔÁË ÛÔ‚·ÚfiÙËÙ· ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Â›Ó·È ˘Â‡ı˘ÓÔÈ ÁÈ· ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Î·È Ù· ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜. ª¤Û· ·fi ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¿ÚÔ˘Ó ·fi ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏfi ÙÔ˘˜ –·Ó ‚¤‚·È· ÛÙ·ıÔ‡Ó ÂÓÂÚÁËÙÈο Î·È ÎÚÈÙÈο ·¤Ó·ÓÙ› ÙÔ˘– ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ‚ÂÏÙȈıÔ‡Ó Î·È Ó· ·Ó·Ù‡ÍÔ˘Ó ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÙËÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· Î·È ÙȘ ÈηÓfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· Ì ‚¿ÛË ÚÔÛˆÈÎÔ‡˜ ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡˜ Î·È ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ. √ ·ÙÔÌÈÎfi˜ Ê¿ÎÂÏÔ˜, ˆ˜ ̤ıÔ‰Ô˜ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ‚‚·›ˆ˜ Ì ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›·, ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË Î·È ÙȘ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ¿ÏÏˆÓ ·ÙfïÓ, Û˘¯Ó¿ Û˘Ó·‰¤ÏÊˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ. ∂›Ó·È fï˜ ÚÔÛˆÈ΋ ˘fiıÂÛË, ÂÊfiÛÔÓ Ô Î·ı¤Ó·˜ ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ Ò˜ ı· ÙÔÓ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÈ. ¶·Ú’ fiÏ· Ù· Èı·Ó¿ ÔʤÏË, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÛËÌÂÈÒÛÔ˘Ì fiÙÈ Ë Û˘Ó‹˜ Ù‹ÚËÛË ·ÙÔÌÈÎÔ‡ ʷΤÏÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Â›Ó·È ‰È·‰Èηۛ· ÎÔ˘Ú·ÛÙÈ΋ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ Î·È ¯ÚÔÓÔ‚fiÚ·. ∂›Ó·È ›Û˘ ‚¤‚·ÈÔ fiÙÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο ·ÚÁ¿ Î·È ÛÙ·‰È·Î¿ ̤۷ Û ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ ‰È·ÚÎÔ‡˜ ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌÔ‡ (∞ÁÁÂÏfiÔ˘ÏÔ˜ Î.¿., 2004). ∂Ô̤ӈ˜ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÂÚÈ̤ÓÂÈ Î·Ó›˜ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ¿ÌÂÛ· Î·È ı·̷ÙÈο. ∞Í›˙ÂÈ fï˜ Ó· ‰ÔÎÈÌ·ÛÙÔ‡Ó Ù¤ÙÔȘ ̤ıÔ‰ÔÈ, ÁÈ·Ù› fiÔÈ· ‚ÂÏÙ›ˆÛË ÂÈʤÚÔ˘Ó Â›Ó·È ÌfiÓÈÌË Î·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋.
177
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
60KÂÊ¿Ï·ÈÔ
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
6.1. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ™ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Ô fiÚÔ˜ «·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹» ÛËÌ·›ÓÂÈ Î˘Ú›ˆ˜ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ›‰ÔÛ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ÁÓˆÛÙÈÎfi ÙÔ̤·. ∏ ›‰ÔÛË Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙÔ ÙÂÏÈÎfi ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÌÈ·˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ì¿ıËÛ˘, ÙÔ ÔÔ›Ô, ·ÊÔ‡ ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ ÙËÓ ÂͤٷÛË, ÔÚ›˙ÂÙ·È ÔÛÔÙÈο Ì ‚¿ÛË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Îϛ̷η ̤ÙÚËÛ˘ (§¿ÌÓÈ·˜, 1997) Î·È ·Ô‰›‰ÂÙ·È Ì ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi. ∂›Ó·È ÌÈ· ıÂÙÈÎÈÛÙÈ΋˜ ÌÔÚÊ‹˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Ô˘ ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ Ìȯ‚ÈÔÚÈÛÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ. ∞˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ ÌÈ· ‰È‰·ÎÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ÈÛÔ‰˘Ó·Ì› Ì ÌÂÙ·‚›‚·ÛË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÁÓÒÛˆÓ, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ÔÔ›·˜ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È Û ·ıËÙÈÎfi ‰¤ÎÙË (∫Ô˘˙¤Ï˘, 1995: 175) Î·È Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Û ·ÍÈÔÏÔÁËÙ‹ ÌÈ·˜ ÁÓÒÛ˘ Ô˘ ηٷÛ΢¿ÛÙËΠ̷ÎÚÈ¿ ·fi ÙË Û¯ÔÏÈ΋ Ù¿ÍË Î·È ÙËÓ ÔÔ›· ÔÊ›ÏÂÈ Ó· ÌÂÙ·‚È‚¿ÛÂÈ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ. ∞ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÂÓfi˜ Ù¤ÙÔÈÔ˘ Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ë ÚËÙ‹ ‹ ¿ÚÚËÙË Û‡ÁÎÚÈÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È Ë ÈÂÚ·Ú¯È΋ ηٿٷ͋ ÙÔ˘˜ Ì ‚¿ÛË ÓfiÚ̘ Î·È ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ô˘ ı¤ÙÂÈ ÙÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÛÔ˘‰ÒÓ (™ÔÏÔÌÒÓ, 1998). ∏ ·‰È¿ÎÔË Û‡ÁÎÚÈÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, Û˘Ó‰˘·Ṳ̂ÓË Ì ÙË ‰È¿ıÂÛË Î·ıËÌÂÚÈÓÒÓ Î·Ù·Ù¿ÍÂˆÓ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ÙÚÔÊÔ‰ÔÙ› ·ÙÂÏ›ˆÙ· ÙÔÓ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi Î·È ÙË ‰È¿ÎÚÈÛË, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ·Ó·fiÊ¢ÎÙ· ÂÈÙ˘¯Ë̤ÓÔ˘˜ Î·È ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· (¶··ÎˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, 1993: 127). ∏ ·ÔÌfiÓˆÛË Î·È ·ÔÙ›ÌËÛË ÌÈ·˜ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜, ˆ˜ ÙÂÏÈÎfi ·Ú·ÙËÚ‹ÛÈÌÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·, ·Ú·ÌÂÏ› ·fi ÙË ÌÈ· ÙË ‰ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Û‡ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ Î·È ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ‰Ú¿Û˘ ÙÔ˘, ÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÙ· ÂËÚ¿˙ÂÈ ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· (§¿ÌÓÈ·˜, 1997). √ Ì·ıËÙ‹˜ ‰Â Ì·ı·›ÓÂÈ ÁÈ·Ù› ·¤Ù˘¯Â, ÔȘ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Â›Ó·È ÔÈ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÙÔ˘, Û ÔÈ· ÛËÌ›· ÌÔÚ› Ó· ‚ÂÏÙȈı› Î·È ÔȘ ÈηÓfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘ ÌÔÚ› Ó· ·ÍÈÔÔÈ‹ÛÂÈ ÚÔ˜ ·˘Ù‹ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË. ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰Â Û˘ÓÙÂÏ› ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ ·Ú¿ ·ÚÎÂ›Ù·È ÛÙÔ Ó· ÌÂÙÚ¿ Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù¿ Ù˘ (¶··Ó·Ô‡Ì –∆˙›Î·, 1985: 36). ∂Í¿ÏÏÔ˘ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ô˘ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙËÓ ·ÔÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ Ô˘ ·Ú¿ÁÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ Ô‰ËÁ› Û ÌÈ· ÙÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ Ú¿Í˘ Î·È ‰Â ‰›ÓÂÈ ÛÙÔȯ›· ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ·‰˘Ó·ÌÈÒÓ Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È ÂÔ̤ӈ˜ ‰ÂÓ Â͢ËÚÂÙ› η̛· ÚÔÛ¿ıÂÈ· ‚ÂÏÙ›ˆÛ‹˜ Ù˘. ∂Ô̤ӈ˜ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·ÔÛ˘Ó‰Â‰Â̤ÓË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·fi ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘, ÙȘ Ôԛ˜ ı· ÂÚ›ÌÂÓ ηÓ›˜ Ó· Û˘ÌÏËÚÒÓÂÈ. ™ÙË ¯ÒÚ· Ì·˜, ·ÎfiÌ· Î·È ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜, ÛÙÔ ı¤Ì· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Û˘Ó¯›˙ÂÈ Ó· ÂÈÎÚ·Ù› Ë ·Ú·‰ÔÛȷ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë. ∆Ô ÂÍÂÙ·ÛÙÈÎÔÎÂÓÙÚÈÎfi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ì·˜ Û‡ÛÙËÌ· ÙÔ ÂȂ‚·ÈÒÓÂÈ. øÛÙfiÛÔ, ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ú·‚Ϥ„Ô˘Ì ÚÔÛ¿ıÂȘ Î·È ÓÔÌÔıÂÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÚÔ˜ ÌÈ· ηÙ‡ı˘ÓÛË ·ÓÙ›ıÂÙË ÚÔ˜ ÙËÓ ·Ú·‰ÔÛȷ΋ Î·È Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó fiÙÈ –ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÛÂ Â›Â‰Ô ıÂÛÌÈÎÒÓ ÎÂÈÌ¤ÓˆÓ Î·È ÂÍ·ÁÁÂÏÈÒÓ– οÙÈ Ù›ÓÂÈ Ó· ·ÏÏ¿ÍÂÈ ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ë ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ıÂÛÌÔıÂÙË̤ÓË ÛÙÔ ¢ËÌÔÙÈÎfi ™¯ÔÏÂ›Ô ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ Ù¿ÍÂˆÓ ·fi ÙÔ 1995. ™‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ¶.¢. 8/1995, ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È Ì ‚¿ÛË ÙÔ «·È‰·ÁˆÁÈÎfi ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ» Ô˘ ÙËÚ› Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ Ù˘ Ù¿Í˘ ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·˜ ÙȘ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ Î·È Ù· Û¯fiÏÈ¿ ÙÔ˘ (µÏ¿¯Ô˘, 2006: 55). ∞ÓÙ›ÛÙÔȯ·, Ì ÙÔ ¶.¢. 409 – º.∂.∫. 226, 22 –12 –94, ¿ÚıÚÔ 2, ÔÚ›˙ÂÙ·È Î·È ÁÈ· ÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË ·Ó¿ÏÔÁË ‰È·‰Èηۛ·: οı ηıËÁËÙ‹˜ ηÏÂ›Ù·È Ó· ηٷı¤ÛÂÈ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ οı ÙÚÈÌ‹ÓÔ˘, Ì·˙› Ì ÙË ‚·ıÌÔÏÔÁ›·, Î·È ÛËÌ›ˆÌ· ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÁÈ· οı ̷ıËÙ‹. ™ÙÔÓ ÓfiÌÔ 2525 Á›ÓÂÙ·È ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË Û˘ÓıÂÙÈÎÒÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÁÈ· ÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Î·È ÙÔ §‡ÎÂÈÔ,
179
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
fiˆ˜ Î·È ÛÙËÓ Ù‹ÚËÛË ·ÙÔÌÈÎÔ‡ ʷΤÏÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ·fi οı ̷ıËÙ‹. ™ÙÔ ÈÛ¯‡ÔÓ Û‹ÌÂÚ· ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· (¢.∂.¶.¶.™.) (º.∂.∫. 303/13 –03 –03) Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ‰È·Ú΋˜ Î·È ÛÎfiÈÌË, ÂÓۈ̷و̤ÓË ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ù˘ Ì¿ıËÛ˘. ø˜ Ù¯ÓÈΤ˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È «ÔÈ ÁÚ·Ù¤˜ ‹ ÚÔÊÔÚÈΤ˜ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ Ì ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ÎÏÂÈÛÙÔ‡ ‹ ·ÓÔȯÙÔ‡ Ù‡Ô˘, Ô ËÌȉÔÌË̤ÓÔ˜ ‰˘Ó·ÌÈÎfi˜ ‰È¿ÏÔÁÔ˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ ÛÙË Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ·, ÔÈ Û˘ÓıÂÙÈΤ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈΤ˜ – ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ (Û¯¤‰È· ÂÚÁ·Û›·˜), Ë Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË, Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, Ë ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ‹ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘, Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÒÓ Ù¯ÓÈÎÒÓ ÎÙÏ.». ø˜ ̤۷ ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÔ‡ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È: ÁÈ· ÙȘ ÌÈÎÚ¤˜ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡ ™¯ÔÏ›Ԣ Ë ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË, ÂÓÒ ÁÈ· ÙȘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ˜ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡ Î·È ÁÈ· ÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ «‰È·ÈÛÙÒÓÂÙ·È Ë ·Ó·ÁηÈfiÙËÙ· ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ˘ Ù˘ ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ ÌÔÚÊ‹˜ ¤ÎÊÚ·Û˘ ÙÔ˘ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÔ‡ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙÔ˘˜ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÔÛÔÙÈ΋˜ ¤ÎÊÚ·Û˘…» ŸÔÙ fï˜ Ë ÔÏÈÙ›· ÚÔÙ›ÓÂÈ ÛÙ· ÓÔÌÔıÂÙÈο Ù˘ ΛÌÂÓ· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÁÈ· ÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· Î·È È‰È·›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË, Û˘Ó‹ıˆ˜ ·˘Ùfi Á›ÓÂÙ·È Û ‚¿ÛË ÚÔ·ÈÚÂÙÈ΋ Î·È ¯ˆÚ›˜ Ó· ÙȘ ÂÓÙ¿ÛÛÂÈ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ÂÈÏÔÁ‹˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ∆ÚÈÙÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË. ™˘Ó‹ıˆ˜ ¿ÏÈ ‰ÂÓ ˘ÂÈÛ¤Ú¯ÂÙ·È Û ÏÂÙÔÌÂÚ›˜ Ô‰ËÁ›Â˜ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹˜ Ù¤ÙÔÈˆÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô‡Ù ÚÔÙ›ÓÂÈ Ï‡ÛÂȘ ÁÈ· Ù˘¯fiÓ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÚÔÎÏËıÔ‡Ó ·fi ÙȘ ηÈÓÔÙƠ̂˜ Ô˘ ÚÔÙ›ÓÂÈ: ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Ù›ÔÙ· ÛÙÔ ¢.∂.¶.¶.™. ÁÈ· Ù· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÚÔ·„Ô˘Ó, ·Ó Û οÔÈÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ‰ÔÎÈÌ·ÛÙ› Ô Û˘Ó‰˘·ÛÌfi˜ ÔÈÔÙÈÎÒÓ Î·È ÔÛÔÙÈÎÒÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÏfiÁˆ Ù˘ ·Û˘Ì‚›‚·ÛÙ˘ ʇÛ˘ ÙÔ˘˜ (ÔÈÔ˜ Ì·ıËÙ‹˜, ÏfiÁÔ˘ ¯¿ÚÈÓ, ı· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÂÈ Û ÌÈ· ÂÈÏÈÎÚÈÓ‹ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, fiÙ·Ó Í¤ÚÂÈ fiÙÈ Ù· ÛÙÔȯ›· Ô˘ ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÈ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÁÈ· Ó· ‰È·ÌÔÚʈı› Ô ‚·ıÌfi˜ ÙÔ˘;). ∂›Û˘, ÂÓÒ ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ‰ÂÓ ·Ú¤¯ÂÙ·È Ë Î·Ù¿ÏÏËÏË, Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ Î·È Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌË ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ¿Óˆ Û’ ·˘Ù¤˜. ∆Ô ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Â›Ó·È (fiˆ˜ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÂÌÂÈÚÈο ‰Â‰Ô̤ӷ ÛÙ· ¢ËÌÔÙÈο, ·ÏÏ¿ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÛÙ· °˘ÌÓ¿ÛÈ· Î·È ÛÙ· §‡ÎÂÈ· Ù˘ ¯ÒÚ·˜) Ó· ÂȯÂÈÚÂ›Ù·È Û ۿÓȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ë ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛË ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÙÚfiˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹. ŒÙÛÈ, ÂÓÒ Û ¿ÏϘ ¯ÒÚ˜ Ù¤ÙÔÈÔÈ ÙÚfiÔÈ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÓÙ·¯ı› ›ÛËÌ· ÛÙÔ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ·, ȉȷ›ÙÂÚ· Û’ ·˘Ùfi Ù˘ ÁψÛÛÈ΋˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ (‰Â˜ ·Ú·Î¿Ùˆ: Ê¿ÎÂÏÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡ Ì·ıËÙ‹ ÛÙÔ ˘ÔÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 6.3), ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Ë ‰ÔÌ‹ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ‰È·ÙËÚ› ·ÎfiÌ· ÛÙÔȯ›· ÂÚÈÔÚÈÛÙÈο ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÍÈÔÔ›ËÛË Î·ÈÓÔÙÔÌÈÒÓ Ô˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·Ó·‚·ıÌ›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ·fiÎÙËÛ˘ Ù˘ ÁÓÒÛ˘ Î·È Ó· ÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÛÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÙÔ˘ Û ٤ÙÔȘ ‰È·‰Èηۛ˜. ∏ ıÂÙÈÎÈÛÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë Ù˘ ¤ÙÔÈÌ˘ ÁÓÒÛ˘ ÚÔ˜ ·ÊÔÌÔ›ˆÛË Î·È ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹ ΢Úȷگ› ·ÎfiÌ· Î·È Â͢ËÚÂÙ› ¤Ó· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ÓÔ ÛÙȘ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ. ŒÙÛÈ, Ë ÈÛÙfiÙËÙ· Ù˘ ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙˆÓ ÁÓÒÛÂˆÓ ·ÔÙÂÏ› Û‹ÌÂÚ· ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ ÙÔ ·ÛʷϤÛÙÂÚÔ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (ºÚ˘‰¿ÎË, 1999: 35 –36). ∆È Â›Ó·È fï˜ ÔÈ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹; ¶Ò˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÊ·ÚÌÔÛÙÔ‡Ó ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·; ¶ÔȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘˜ Î·È ÔÈ· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¤¯Ô˘Ó ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Î·È ÙË Ì¿ıËÛË;
6.2. ∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ «ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË» ÂÓÓÔԇ̠ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ ·ÔÙ¤-
180
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
ÏÂÛÌ· Ù˘ Ì·ıËÛȷ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜, ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ‰ËÏ·‰‹ ›‰ÔÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ·ÔÙÈÌÔ‡Ó Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Î·È ÙȘ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘ ηٿ ÙËÓ ÔÚ›· Û‡ÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ fiÔÈÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜. ŒÙÛÈ, Û˘Ó˘ÔÏÔÁ›˙ÔÓÙ·È ÌÔÚʤ˜ ‰Ú¿Û˘ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Î·È ¤¯Ô˘Ó ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·Í›· (·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡Ó Î·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó), fiˆ˜ Â›Ó·È ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋˜ ÂÓ·Û¯fiÏËÛ˘ Ì ÙÔÓ ÏfiÁÔ, ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ··ÈÙÔ‡Ó ÛΤ„Ë, ÎÚ›ÛË, ·Ó¿Ù˘ÍË ÚˆÙÔ‚Ô˘ÏÈÒÓ, Û˘ÓÂÚÁ·Û›Â˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Î·È ¤Íˆ ·fi ·˘Ù‹Ó ÎÙÏ. ™ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ Ë ·Ó¿ÁÎË ˘ÈÔı¤ÙËÛ˘ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ï¤ÔÓ ÂÈÙ·ÎÙÈ΋. ∏ ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË ÙˆÓ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÒÓ ıˆÚÈÒÓ Ì¿ıËÛ˘, ÔÈ Ôԛ˜ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹ Ù˘ ÁÓÒÛ˘, Î·È Ë ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ˆ˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ ÔÈÎÔ‰fiÌËÛ˘ Ù˘ ÁÓÒÛ˘ ̤۷ ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Û¯ÔÏÈÎfi Ï·›ÛÈÔ (ıˆڛ· ÂÔÈÎÔ‰ÔÌÈÛÌÔ‡75) (‚Ï. ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο von Glasersfeld, 1989, Cunningham, 1992) ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ÛÙÚÔÊ‹ ·fi ÙÔ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ, Ô˘ ¤‰ÈÓ ¤ÌÊ·ÛË ÛÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ Ì·ıËÛȷ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Î·È ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡Û ·ÔÏ·ÈÛȈ̤ӷ ÙËÓ Â›‰ÔÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, Û ¤Ó· ÌÔÓÙ¤ÏÔ Ô˘ ÂÛÙÈ¿˙ÂÈ ÛÙËÓ ›‰È· ÙË Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ· Î·È ·ÍÈÔÏÔÁ› Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù¿ Ù˘ ̤۷ ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Ï·›ÛÈÔ ‰Ú¿Û˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹. ∂ÈϤÔÓ, ÔÈ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÌϤÎÔ˘Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ì¿ıËÛ˘, ÙÔ˘ ‰›ÓÔ˘Ó ÛÙÔȯ›· ÁÈ· Ó· ÙËÓ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı› – Î·È fi¯È ÌfiÓÔ ¤Ó·Ó ‚·ıÌfi, Ô˘ η̛· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ ÏËÚÔÊÔÚ›· ‰ÂÓ ÙÔ˘ ·Ú¤¯ÂÈ. ∂Í¿ÏÏÔ˘, Â›Ó·È Ï¤ÔÓ ÎÔÈÓ¿ ·Ô‰ÂÎÙfi Î·È ·Ô‰Â‰ÂÈÁ̤ÓÔ ·fi ¤Ú¢Ó˜ ÛÙÔÓ ‰ÈÂıÓ‹ ¯ÒÚÔ fiÙÈ Ë Ï‹„Ë ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ ‚ÂÏÙÈÒÓÂÈ ÙË Ì¿ıËÛË, ÂÓÒ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙË ÌÂÙ·ÁÓˆÛÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ (Black & William, 2001). ∂›Û˘, ÂÂȉ‹ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜ Ôχ˜ ÏfiÁÔ˜ Á›ÓÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ·Ô‰Ô¯‹ Ù˘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È ÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ·˜, Â›Ó·È È· ηÈÚfi˜ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ ·fi ÙËÓ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· Ù˘ ÛÂÈÚÔı¤ÙËÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Ì¤Ûˆ Ù˘ ÈÛÔ‰ˆÙÈ΋˜ ̤ÙÚËÛ˘ Û ÌÈ· ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ì ‚·ÛÈÎÔ‡˜ ¿ÍÔÓ˜ ÙËÓ Â˘ÂÏÈÍ›· Î·È ÙËÓ ÔÈÎÈÏ›· ÙˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ, ÙËÓ ÏËÚÔÊfiÚËÛË ÙˆÓ Û˘ÌÌÂÙ¯fiÓÙˆÓ Î·È ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÙˆÓ ÂÈÙ˘¯ÈÒÓ Î·È ÙˆÓ ·ÔÙ˘¯ÈÒÓ ÙÔ˘˜. µ·ÛÈ΋ Âȉ›ˆÍË Ù˘ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È Ô ÂÓÙÔÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÂÏÏ›„ÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ·ÙÂÏÂÈÒÓ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜, Ì ÛÎÔfi ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Î·È ÙˆÓ ‰‡Ô ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ. ªÂ ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, Ë ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰È·ÁÈÁÓÒÛÎÂÈ Î·È ·ÔÙÈÌ¿ ÙË Ì·ıËÛȷ΋ Î·È ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, Ì ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÙËÓ ·ÓÙÈÛÙÔȯ›· ÙÔ˘˜ Ì ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÛÎÔfi, Î·È ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙË Ï‹„Ë ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ Ì¤ÙÚˆÓ. ∆¤ÙÔÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· ʈٛÛÂÈ ÔÈfiÙËÙ˜ ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘, fiˆ˜ Î·È ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÙÔ˘˜, Î·È Ó· ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Î·È ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÈο ÛÙÔȯ›· Ô˘ ı· ÙÔ˘˜ ÂÈÙÚ¤„Ô˘Ó Ó· ÙȘ ‚ÂÏÙÈÒÛÔ˘Ó. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÏÔÈfiÓ ÁÈ· ÌÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ì ‰È·ÌÔÚʈÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. •ÂʇÁÂÈ ·fi ÙȘ Ù˘ÔÔÈË̤Ó˜ ‰È·‰Èηۛ˜ Û‡ÁÎÚÈÛ˘ Î·È ‰›ÓÂÈ ¤ÌÊ·ÛË Û ‰È·‰Èηۛ˜ ÂÍ·ÙÔÌÈÎÂ˘Ì¤Ó˜ (∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, 2000: 126). ∏ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ÂÈÏÔÁ‹˜ ·Ú·ÌÂÚ›˙ÂÙ·È –¯ˆÚ›˜ Ó· ·‡ÂÈ Ó· ˘¿Ú¯ÂÈ– Î·È ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È Ë ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·, ÙÔ Ò˜ ‰ËÏ·‰‹ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· Û˘ÓÙÂϤÛÂÈ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ (Î·È Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ı· Î·È Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜). ™ÙÔ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È Î·È Ë ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Ë ÔÔ›· ¤¯ÂÈ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ÔÈÔÙÈ΋˜ ¤ÎÊÚ·Û˘ Ù˘ ›‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ·ÏÏ¿ Î·È Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË Â›‰ÔÛË (ÁÈ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÛÙÔȯ›· Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰Â˜ ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, 2000: 125 –128). ŒÙÛÈ, Â75 ∂ÈÛÙËÌÔÏÔÁÈÎfi Ú‡̷ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÔÔ›Ô Ë ÁÓÒÛË ÔÈÎÔ‰ÔÌÂ›Ù·È ·fi ÙÔ ¿ÙÔÌÔ Ì¤Ûˆ Ù˘ ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘ Ì ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Î·È ··ÈÙÂ›Ù·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢ÛË ÙˆÓ ÓÔËÌ¿ÙˆÓ Ì¤Û· Û ÌÈ· ÔÌ¿‰· ·ÙfïÓ. ∫·Ù¿ ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Î·È ÙË Ì¿ıËÛË Ë ¤ÌÊ·ÛË ÌÂÙ·ÙÔ›˙ÂÙ·È ·fi Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÛÙË ‰È·‰Èηۛ·.
181
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
ÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÔÈ ÈηÓfiÙËÙ˜ Î·È ÔÈ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, Ù· ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù¿ ÙÔ˘, fiˆ˜ Î·È Ë ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ Î·È Ë ÂͤÏÈÍ‹ Ù˘. ™ÙÔ Â›ÎÂÓÙÚÔ ÂÔ̤ӈ˜ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔÔıÂÙÂ›Ù·È Ë ·ÙÔÌÈ΋ ÔÚ›· Ì¿ıËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ·ÊÂÓfi˜ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ·, ÔÈ ·Ó¿ÁΘ Î·È ÔÈ ÚÔÛˆÈΤ˜ ȉȷÈÙÂÚfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ÛÙ·ıÌ›˙ÔÓÙ·È fiÏÔÈ ÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ‰È·‰Ú·Ì·Ù›˙Ô˘Ó Î¿ÔÈÔÓ ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ÛÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È Ì¿ıËÛ˘ (∫·ÛÛˆÙ¿Î˘, 1995 , ∫·„¿Ï˘, 1994, ªÔ˘˙¿Î˘, 1988). √È ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÔ˘Ó ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ Ô˘ ‰ÂÓ ·ÔÛÎÔ› ·ÏÒ˜ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ Û˘Ì‚·ÙÈ΋˜ Û¯ÔÏÈ΋˜ ›‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ·ÏÏ¿ Ù˘ ·˘ıÂÓÙÈ΋˜ ›‰ÔÛ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ÛÙ›‚Ô, fiÙ·Ó ‰ËÏ·‰‹ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ˆ˜ ÂÓ‹ÏÈÎÔ˜ È· ı· ‰Ú· Î·È ı· ·ÓÙȉڿ Û ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, ı· ÁÚ¿ÊÂÈ ÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î·È ı· ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÌËӇ̷ٷ ÁÈ· Ó· ÂÈÎÔÈÓˆÓ‹ÛÂÈ, ı· ηÏÂ›Ù·È Ó· ÎÚ›ÓÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Á‡Úˆ ÙÔ˘ Î·È Ó· ÂÈχÂÈ Û‡Á¯ÚÔÓ· ÎÔÈÓˆÓÈο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·, ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÌÈÏ‹ÛÂÈ ÌÈ· ͤÓË ÁÏÒÛÛ· ÎÙÏ. ∂Âȉ‹ Ì¿ÏÈÛÙ· Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·˘Ù‹ ʤÚÓÂÈ ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ·ÓÙÈÌ¤ÙˆÔ Ì ·˘ıÂÓÙÈΤ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ù˘ ˙ˆ‹˜, ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Î·È ·˘ıÂÓÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË (authentic assessment) (‚Ï. ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο Fischer Î.¿.,1995, Darling –Hammond Î.¿., 1995). ™Â ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ Ï·›ÛÈÔ Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Û ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ··ÈÙÔ‡Ó Û‡ÓıÂÙ˜ ÓÔËÙÈΤ˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜. ¢ÂÓ ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È ÙfiÛÔ Ë ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ‹ Ó· ·Ó·Î·Ï› ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ fi,ÙÈ ¤¯ÂÈ Ì¿ıÂÈ (ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚ˜ ÁÓÒÛÂȘ) fiÛÔ Ô ‚·ıÌfi˜ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ÌÔÚ› Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ ·˘Ù¤˜ (Darling –Hammond Î.¿., 1995: 4 –5). ∆¤ÙÔȘ ‰ÔÎÈ̷ۛ˜ ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Ó Â›Û˘ ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· ÁÈ· ÎÚÈÙÈ΋ Î·È ÂÌ‚¿ı˘ÓÛË, ÙËÓ ·Ó·Ï˘ÙÈ΋ ÛΤ„Ë Î·È ÙËÓ ÂÊ¢ÚÂÙÈÎfiÙËÙ·. ŒÌÊ·ÛË ‰›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Ó· ηıÔÚ›˙ÂÈ Î·È Ó· ÂÈχÂÈ «ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·». √È ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‰›ÓÔ˘Ó ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Î·È ÚÔÔÙÈΤ˜ ÁÈ· ÌÈ· ÔχÏ¢ÚË ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, fi¯È ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË ÛÙÔÓ ÁÓˆÛÙÈÎfi ÙÔ̤·. ∫·Ù¢ı‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË fi¯È ÙfiÛÔ ÛÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ÁÓÒÛ˘, ·ÏÏ¿ ÛÙÔÓ ‚·ıÌfi ηٷÓfiËÛ˘, ηÏÏȤÚÁÂÈ·˜ Ù˘ ÎÚÈÙÈ΋˜ ÛΤ„˘, ÈηÓfiÙËÙ·˜ ·ÈÙÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ·Ó¿Ù˘Í˘ ÌÂÙ·ÁÓˆÛÙÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎÒÓ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹. ŒÙÛÈ, ‰ÂÓ ÂϤÁ¯Ô˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ·ÔÌÓËÌfiÓ¢Û˘ Î·È ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹˜ Ù˘ ÁÓÒÛ˘, ·ÏÏ¿ ÚÔηÏÔ‡Ó ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ‰ÔÌ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÙË ÁÓÒÛË Î·È Ó· ·Ú·Á¿ÁÔ˘Ó Ù· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔ˚fiÓÙ·, οÙÈ Ô˘ ··ÈÙ› ÂÚÌËÓ›·, Û˘ÓıÂÙÈ΋ Î·È ·Ó·Ï˘ÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ·. √È Ì·ıËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ Î·È Ó· ηıÔ‰ËÁÔ‡Ó ÙË Ì¿ıËÛË. ∫·Ù’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙ·‰È·Î¿ ÔÈ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ, ÒÛÙ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÙÈ Ì·ı·›ÓÔ˘Ó Î·È Ò˜ ÙÔ Ì·ı·›ÓÔ˘Ó. ∂Ô̤ӈ˜ Ë ÌÂÙ·ÁÓˆÛÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ‰È·ÚÎÒ˜ ÂÍÂÏ›ÛÛÂÙ·È Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Á›ÓÂÙ·È ÈηÓfiÙÂÚÔ˜ Ó· ۯ‰ȿ˙ÂÈ Û˘ÓÂȉËÙ¿, ‚·ÛÈṲ̂ÓÔ˜ Û ÂÌÂÈڛ˜ ÙÔ˘, Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ Î·ÓfiÓ˜ Î·È Ó· ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÂÈ ÙÔ Û¯¤‰Èfi ÙÔ˘ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ٷ Ó¤· ‰Â‰Ô̤ӷ. ¶ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ·˘Ù‹ Û˘ÓÙ›ÓÂÈ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ë ¤ÌÊ·ÛË Ô˘ ‰›ÓÔ˘Ó ÔÈ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ˆ˜ ̤ÛÔ ·Ó·ıÂÒÚËÛ˘ ‹ ÙÚÔÔÔ›ËÛ˘ ÙˆÓ ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ ÙÔ˘. ∆¤ÙÔÈÔÈ ÙÚfiÔÈ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Â›Ó·È ÂÍ·ÙÔÌÈÎÂ˘Ì¤ÓÔÈ, ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ˘ÙÈÎÔ› Ù˘ ›‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ οı ̷ıËÙ‹, ÂÓÒ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÙÔ˘ ‰›ÓÔ˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·Ó·Ù‡ÍÂÈ ÙÔÓ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ Î·È ÙÔÓ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘ ÙÚfiÔ Ì¿ıËÛ˘ Î·È Ó· ÈηÓÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙȘ ÎÏ›ÛÂȘ Î·È Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘. ∏ ÚfiÔ‰Ô˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ‰Â Û˘ÁÎÚ›ÓÂÙ·È Ì ·˘Ù‹Ó ÙˆÓ ˘ÔÏÔ›ˆÓ, ·ÏÏ¿ ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÂÈÎÂÓÙÚÒÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÙÔÌÈ΋ ÙÔ˘ ÚfiÔ‰Ô. ∏ ·ÙÔÌÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰›ÓÂÈ ÛÙÔȯ›· Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ ·Ó ‚ÂÏÙÈÒÓÂÙ·È Ë ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Î·È ÁÈ·Ù›. ªÈ· Ù¤ÙÔÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÌÔÚ› Ó· ‚·Û›˙ÂÙ·È
182
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
Û ‚·ıÌÔ‡˜, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì ۯfiÏÈ·, Î·È ·ÔÙÂÏ› Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÌÈ· ÚÔÛˆÈ΋ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Î·È ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹. ™ÙȘ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ȉȷ›ÙÂÚË ¤ÌÊ·ÛË ‰›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÂÈ ‰È·ÚÔÛˆÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ Î·È Û˘ÓÂÚÁ·Û›Â˜. √È Ì·ıËÙ¤˜ ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· Û˘Ì‚Ô˘Ï‡ÔÓÙ·È Ô ¤Ó·˜ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ, fiÙ·Ó ÁÚ¿ÊÔ˘Ó ‹ fiÙ·Ó ÌÈÏÔ‡Ó (ÙÔ Î¿ÓÔ˘Ó ¿ÏψÛÙ ÎÚ˘Ê¿, fiÙ·Ó Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ ÙÔ ··ÁÔÚ‡ÂÈ). ¶Ú¤ÂÈ ÂÔ̤ӈ˜ Ó· ÙÔ˘˜ ‰›ÓÂÙ·È Ë Â˘Î·ÈÚ›· Ó· Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÔÌ·‰ÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ (ÌÈÎÚÒÓ ÂÚ¢ÓÒÓ, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎÒÓ –Û˘ÓıÂÙÈÎÒÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ, ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·fi Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜). ™˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ‰È·ÌÔÚÊÒÛÔ˘Ì ÙÔÓ ·ÎfiÏÔ˘ıÔ ›Ó·Î·: ¶·Ú·‰ÔÛȷ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ŒÌÊ·ÛË ÛÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘. ∆ÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ¶ÔÛÔÙÈ΋: ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì ‚·ıÌÔ‡˜. ∂ϤÁ¯ÂÈ ÙËÓ ·ÔÌÓËÌfiÓ¢ÛË Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÁÓÒÛˆÓ. ∞ÔÛ˘Ó‰¤ÂÈ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·fi ÙË ‰È‰·Ûηϛ· Î·È ÙË Ì¿ıËÛË. ™˘Ó¿ÁÂÙ·È Û‡ÁÎÚÈÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ› Îϛ̷ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡.
∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ŒÌÊ·ÛË ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘. ¢È·ÌÔÚʈÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ¶ÔÈÔÙÈ΋: ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì ÂÚÈÁڷʤ˜. ∞·ÈÙ› Û‡ÓıÂÙ˜ ÓÔËÙÈΤ˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜. ™˘Ó‰¤ÂÈ ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜, Ì ¿ıËÛ˘ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∂Í·ÙÔÌÈÎÂ˘Ì¤ÓË ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ∂Óı·ÚÚ‡ÓÂÈ Û˘ÓÂÚÁ·Û›Â˜.
6.3. ª¤ıÔ‰ÔÈ Î·È Ù¯ÓÈΤ˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ À¿Ú¯ÂÈ ¤Ó· ÏÔ‡ÛÈÔ «ÚÂÂÚÙfiÚÈÔ» ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎÒÓ ÙÚfiˆÓ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ̤۷ ·fi ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÈϤÁÔ˘ÌÂ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ì ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο ÙȘ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜: ™˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÛÙȘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ù˘ Ù¿Í˘. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·Ú·ÙËÚ› ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ηٿ ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘ Û ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ··ÈÙÔ‡Ó Û‡ÓıÂÙ˜ ‰È·ÓÔËÙÈΤ˜ ‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜. ¶·Ú·ÙËÚ› Ò˜ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ‰È·‚¿˙ÂÈ, ÁÚ¿ÊÂÈ, (Û˘Ó)ÔÌÈÏ›, (Û˘Ó)ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È, ÛΤÊÙÂÙ·È, ‰Ú·, ÎÚ›ÓÂÈ. √ÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ Ù¿ÍË ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ‰ÂÓ Î·ÏÔ‡Ó ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ·ÏÒ˜ ÌÈ· ·¿ÓÙËÛË ‹ Ó· ÂȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÂÊ·ÚÌÔÁ‹, ·ÏÏ¿ Ó· ÛÎÂÊÙÔ‡Ó Î·È Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ÛÙÔ˘˜ ˘ÔÏÔ›Ô˘˜ ÙË Û˘ÏÏÔÁÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÔÚ›·, ·ÎfiÌ· Î·È ÂӉ¯fiÌÂÓ˜ ·Ó·ıˆڋÛÂȘ Ô˘ Âȯ›ÚËÛ·Ó, ·ÈÙÈÔÏÔÁÒÓÙ·˜ οı ÊÔÚ¿ ÙȘ ÂÈÏÔÁ¤˜ ÙÔ˘˜ (Stiggins, 1997). ∫·Ù¿ ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË Ù¤ÙÔÈˆÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÙËÚ› Û ÂȉÈο ʇÏÏ· ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈΤ˜ ηٷ¯ˆÚ›ÛÂȘ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÛËÌÂÈÒÓÂÈ ÁÈ· οı ̷ıËÙ‹: ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÙÔ˘, ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙÔ˘, ÙËÓ ·˘ÙÔÛ˘ÁΤÓÙÚˆÛË Ô˘ ‰Â›¯ÓÂÈ, ÙȘ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜ Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ, ÙȘ Û˘ÓÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÈ, ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· Ù˘ ÛΤ„˘ ÙÔ˘, ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Ó· ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ, ÙËÓ ·fi‰ÔÛ‹ ÙÔ˘, ÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÙÔ˘, Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· Î·È ÙȘ ÎÏ›ÛÂȘ Ô˘ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÈ (ÁÈ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· Ù¤ÙÔÈˆÓ Ê‡ÏÏˆÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛ˘ ‚Ï. ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, 2000: 130 –131). ∞˘ÙÔ› ÔÈ ¿ÍÔÓ˜ ¿Óˆ ÛÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‰ÔÌ› ÙȘ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ú¤ÂÈ fi¯È ÌfiÓÔ Ó· Â›Ó·È ÁÓˆÛÙÔ›, Û·Ê›˜ Î·È Î·Ù·ÓÔËÙÔ› ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ó· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ‰È·ÏfiÁÔ˘ ̤۷
183
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
ÛÙËÓ Ù¿ÍË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Î·È ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. ªÂ ÙË Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ηٷÓÔ› ÙȘ ÛÙÚ·ÙËÁÈΤ˜ Ì¿ıËÛ˘ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ Î·È ÌÔÚ› Ó· ÂÚÈÁÚ¿„ÂÈ Î·Ï‡ÙÂÚ· ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô Î·ıÂÓfi˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜. ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Û’ ·˘Ùfi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Á›ÓÂÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÂÎÙ¤ÏÂÛ˘ Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙËÓ ·ÔÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ùfi˜ Ù˘. ŒÙÛÈ, Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ¤¯ÂÈ ÛÙË ‰È¿ıÂÛ‹ ÙÔ˘ ÛÙÔȯ›· Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÙÔÓ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó Ó· ÂÎÊÚ¿ÛÂÈ ÂÚÈÁÚ·ÊÈο ÙËÓ ÔÚ›· Ì¿ıËÛ˘ οı ̷ıËÙ‹. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ô˘ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı› ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘, ηıÒ˜ ·˘ÙÔ› ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È, ·ÓÔ›ÁÂÈ ‰È·‡ÏÔ˘˜ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ì·˙› ÙÔ˘˜ Î·È Ì·ı·›ÓÂÈ Ò˜ Ó· ÙÔ˘˜ ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ó· ÂÌÏÔ˘Ù›ÛÔ˘Ó ÙȘ ÂÌÂÈڛ˜ ÙÔ˘˜, ÒÛÙ ӷ ‰È¢ڇÓÂÈ ÙȘ ¢ηÈڛ˜ Ì¿ıËÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ÙËÓ ÔÔ›· Ô Î·ı¤Ó·˜ ¤¯ÂÈ ·Ó¿ÁÎË. ªÈÎÚ¤˜ ¤Ú¢Ó˜ Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ۯ‰›ˆÓ ‰Ú¿Û˘ (project) ‹ Û˘ÓıÂÙÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· Û‡ÓıÂÙ˜ ÌÔÚʤ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜, Ì¿ıËÛ˘ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ì ·ÊÂÙËÚ›· ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡˜, ÂӉȷʤÚÔÓÙ· Î·È ·Ó¿ÁΘ ÌÂÌÔÓˆÌ¤ÓˆÓ ·ÙfiÌˆÓ (Ì·ıËÙ‹ ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡) ‹ ÔÌ¿‰·˜ Ì·ıËÙÒÓ. ªÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú¯È΋ ȉ¤· ÌÈ· ÔÌ¿‰· ·ÔÊ·Û›˙ÂÈ ÁÈ· ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜ Î·È Û¯Â‰È¿˙ÂÈ ÙË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ ηıÔÚ›˙ÔÓÙ·˜ ¤Ó· ¢¤ÏÈÎÙÔ Û¯¤‰ÈÔ ‰Ú¿Û˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· fiÏ· Ù· ̤ÏË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÂÓÂÚÁ¿ ÛÙË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ. ∂Âȉ‹ Ù· ı¤Ì·Ù· ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ÏÈÁfiÙÂÚÔ Ì ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ì ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ˙ˆ‹, ηٿ ÙË ‰ÈÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÂÓfi˜ project Ë ÎÏÂÈÛÙ‹ ÎÔÈÓˆÓ›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ ·ÓÔ›ÁÂÙ·È ÚÔ˜ ÙÔÓ «¤Íˆ ÎfiÛÌÔ». ∏ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ Ì ÂÛˆÛ¯ÔÏÈÎÔ‡˜ Î·È Â͈ۯÔÏÈÎÔ‡˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜, Ë ÂÓÂÚÁfi˜ Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Î·È Ë ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÛÙË Ï‹„Ë ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Û˘Óı‹Î˜ ··Ú·›ÙËÙ˜ ÁÈ· ÙË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÂÓfi˜ project. √È ÂÚÁ·Û›Â˜ ηٷϋÁÔ˘Ó Û ¤Ó· ÚÔ˚fiÓ, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÌÈ· ¤ÎıÂÛË, ¤Ó· ÂÚÈÔ‰ÈÎfi, ¤Ó· ‚È‚Ï›Ô, ÌÈ· ηٷÛ΢‹, ÌÈ· Û¯ÔÏÈ΋ ÂΉ‹ÏˆÛË, ¯ˆÚ›˜ ‚¤‚·È· Ó· ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È ÌfiÓÔ ·˘Ùfi, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ Ë fiÏË ‰È·‰Èηۛ· ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘ (Frey, 1998). ¶Ò˜ ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È fï˜ ¤Ó· Û¯¤‰ÈÔ ‰Ú¿Û˘, ÌÈ· Û˘ÓıÂÙÈ΋ ÂÚÁ·Û›·; ¶·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¤Ó· ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÓfi˜ project Û ‰‡Ô ›‰·: ÛÙÔ ÚÒÙÔ ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È Û˘ÓÔÏÈο Ë ÔÌ¿‰· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ¤Ó· ¤Ó· Ù· ̤ÏË Î¿ı ÔÌ¿‰·˜. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎfi ʇÏÏÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÓfi˜ project ŸÓÔÌ· ÔÌ¿‰·˜: 1––––2 –––– –3 –10 ™˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ªfiÓÔ ¤Ó·˜ ‰˘Ô ‰Ô˘ÏÂ‡Ô˘Ó ·fi fiÏË ÙËÓ ÔÌ¿‰·.
™˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿
184
ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ οÔÈ· ̤ÏË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ‰Â Û˘ÌÂÚÈʤÚÔÓÙ·È Î·Ï¿ Î·È ·ÁÓÔÔ‡Ó ‹ ·Ú·ÁΈӛ˙Ô˘Ó ÙȘ ȉ¤Â˜ Î·È ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÙˆÓ ¿ÏψÓ.
4 – – – –5 – – – –6 – – – – –7
8 – – – – –9 – – – – –
ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÌfiÓÔ ¤Ó·˜ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ fiÏË ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿, ·ÏÏ¿ οÔȘ ‰Ô˘ÏÂȤ˜ ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È Î·È Á›ÓÔÓÙ·È Î·È Î¿ÔȘ Û˘˙ËÙ‹ÛÂȘ. ™˘Ó‹ıˆ˜ Ù· ̤ÏË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ Û˘ÌÂÚÈʤÚÔÓÙ·È Î·Ï¿, ·ÏÏ¿ fi¯È fiÙ·Ó ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰È·ÊˆÓ›Â˜ ‹ ¿Á¯Ô˜ ÁÈ· Ó· ÙÂÏÂÈÒÛÔ˘Ó ÌÈ· ‰Ô˘ÏÂÈ¿.
ŸÏ· Ù· ̤ÏË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜ ϤÓ ÙȘ ȉ¤Â˜ ÙÔ˘˜ Î·È Á›ÓÂÙ·È ‰›Î·ÈÔ ÌÔ›Ú·ÛÌ· Ù˘ ‰Ô˘ÏÂÈ¿˜.
ŸÏÔÈ Û˘ÌÂÚÈʤÚÔÓÙ·È Ì Û‚·ÛÌfi, ·ÎfiÌ· Î·È fiÙ·Ó ˘¿Ú¯Ô˘Ó ‰È·ÊˆÓ›Â˜.
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎfi ʇÏÏÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÓfi˜ project ∂ÈÎÔÈÓˆÓ›· ∫·ı¤Ó·˜ ·›ÚÓÂÈ ÙÔ ÏfiÁÔ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ Î·È ‰ÂÓ ·ÎÔ‡ÂÈ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ. ÙÔÓ ¤¯ÂÈ Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ. ∞ÔÙÂÏÂÛÌ· – ∏ ‰Ô˘ÏÂÈ¿ Ì·˜ Â›Ó·È ÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙË Ôχ ÌÂÚ‰Â̤ÓË. ‰Ô˘ÏÂÈ¿ K·ı¤Ó·˜ ¤¯ÂÈ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ȉ¤Â˜ ÁÈ· ÙÔ ÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· οÓÔ˘Ì ‹ η̛· ȉ¤·. ∂ӉȷʤÚÔÓ ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÁÈ· ÙÔ project ηӤӷ˜ ‰ÂÓ ÂӉȷʤÚÂÙ·È ÁÈ’ ·˘Ùfi ÙÔ project. ∂›Ó·È ‚·ÚÂÙfi. °ÓÒÛÂȘ ¢ÂÓ Î¿ÓÔ˘Ì ٛÔÙ· ÒÛÙ ӷ ·ÈÛı·Óıԇ̠fiÙÈ Ì·ı·›ÓÔ˘Ì ‹ fiÙÈ ‰ÔÎÈÌ¿˙Ô˘Ì Ӥ˜ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜.
™˘Ó‹ıˆ˜ ·ÎÔ‡ÂÈ Ô ¤Ó·˜ ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ, ·ÏÏ¿ fi¯È ¿ÓÙ· Ì ÚÔÛÔ¯‹.
ŸÏÔÈ ·ÎÔ‡Ó ÙÔÓ ¿ÏÏÔÓ Î·È Ô Î·ı¤Ó·˜ ı¤ÏÂÈ Ó· ‚‚·Èˆı› fiÙÈ Ô ¿ÏÏÔ˜
Œ¯Ô˘Ì fiÏÔÈ Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ ÙÈ Ú¤ÂÈ Ó· οÓÔ˘ÌÂ, ·ÏÏ¿ ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÌÂډ¢fiÌ·ÛÙ Ì οÔÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ‰Ô˘ÏÂÈ¿. ∫·Ïfi Â›Ó·È ÙÔ project, ·ÏÏ¿ ‰Â Ì·˜ ÂӉȷʤÚÂÈ Ôχ.
•¤ÚÔ˘Ì ÙÈ Î¿ÓÔ˘ÌÂ Î·È ÁÈ·Ù› ÙÔ Î¿ÓÔ˘ÌÂ.
Œ¯Ô˘Ì ̿ıÂÈ ÌÂÚÈο Ú¿ÁÌ·Ù·, ·ÏÏ¿ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ Ì¿ıÔ˘Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Û’ ·˘Ùfi ÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·.
∂Ó‰ÂÈÎÙÈÎfi ʇÏÏÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÓfi˜ project ŸÓÔÌ· ÔÌ¿‰·˜: ŸÓÔÌ· Ì·ıËÙ‹: ª¤ÏÔ˜ ∞ ª¤ÏÔ˜ µ ™˘ÌÌÂÙÔ¯‹
ª¤ÏÔ˜ °
ª¤ÏÔ˜ ¢
∆Ô project Ì·˜ ÂӉȷʤÚÂÈ Ôχ Î·È ÛÎÂÊÙfiÌ·ÛÙ fiÙÈ Ì·˜ ¤¯ÂÈ ‰ÒÛÂÈ ÔÏÏ¿ ª¿ı·Ì ΢ڛˆ˜ Ò˜ Ó· ‰Ô˘Ï‡ԢÌ ÔÌ·‰Èο, Ó· ÂÈϤÁÔ˘Ì ¤Ó· ı¤Ì· Î·È Ó· Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔ˘Ì ÏËÚÔÊÔڛ˜ . ∞ÔÎÙ‹Û·Ì ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ ÛÙË ¯Ú‹ÛË Ù˘ ÁÏÒÛÛ·˜ Î·È ÛÙÔ ÛÙ‹ÛÈÌÔ ÙˆÓ ÂȯÂÈÚËÌ¿ÙˆÓ.
ª¤ÏÔ˜ E
ŸÏË Ë ÔÌ¿‰·
™˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ∂ÈÎÔÈÓˆÓ›· ∞ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ∂ӉȷʤÚÔÓ ÁÈ· ÙÔ project °ÓÒÛÂȘ
¶ËÁ‹: µÂÚ‚ÂÓÈÒÙË, 2002
185
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
∞˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·fi Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ªfiÏȘ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÔÏÔÎÏËÚÒÛÔ˘Ó ÌÈ· ÂÚÁ·Û›·, Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ˙ËÙ¿ ·fi οı ̷ıËÙ‹ ¯ˆÚÈÛÙ¿ Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ¤Ó·Ó Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ›Ó·Î· ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ˆ˜ Ô‰ËÁfi. ∆· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·˘Ù¿ ηıÔÚ›˙Ô˘Ó ¤Ó· Â›Â‰Ô Ì ٷ ÂÈı˘ÌËÙ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ Î·È Â›Ó·È ÙÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢Û˘ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ∞˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÛËÌ·›ÓÂÈ ¿ÌÂÛË ·Ó¿ÌÂÈÍË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÛÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÌfi ÙˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Ô˘ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÁÈ· Ó· ÎÚÈı› οı ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘, ηıÒ˜ Î·È ‰È·Ù‡ˆÛË ÎÚ›ÛÂˆÓ ÁÈ· ÙÔÓ ‚·ıÌfi ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ÌÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÚÁ·Û›· ηχÙÂÈ Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·˘Ù¿ (Boud, 1997: 12). ∞˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ‰ËÏ·‰‹ ‰Â ÛËÌ·›ÓÂÈ ‚·ıÌÔÏfiÁËÛË Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ô‡ÙÂ Â›Ó·È ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· ÁÚ·ÌÌÈ΋: ÚÒÙ· ‰È·Ù˘ÒÓÔÓÙ·È Ì ۷ʋÓÂÈ· Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Á›ÓÂÙ·È Ë ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜. ª¿ÏÏÔÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· ΢ÎÏÈ΋: ̤۷ ·fi ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· ·Ó·‰‡ÔÓÙ·È Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·Ó·ÊÔÚ¿˜, Ù· ÔÔ›· ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È ÛÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ (‹ Î·È Û ¿ÏϘ Ô˘ ı· ÊÙ¿ÛÔ˘Ó ÁÈ· ÌÂϤÙË ÛÙËÓ Ù¿ÍË) Î·È ‰È·ÚÎÒ˜ ·Ó·ıˆÚÔ‡ÓÙ·È, ÂÌÏÔ˘Ù›˙ÔÓÙ·È Î·È ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ‰È·Ú·ÁÌ¿Ù¢Û˘, ηıÒ˜ Ë ‰È‰·Ûηϛ· ÚÔ¯ˆÚ¿. ¶·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ¤Ó·Ó ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi ›Ó·Î· ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÌÈ·˜ ÂÚÁ·Û›·˜. ªÈ· ÂÚÁ·Û›· Â›Ó·È ÂÙ˘¯Ë̤ÓË, ·Ó: ● √ Ì·ıËÙ‹˜ ÂȉÂÈÎÓ‡ÂÈ Û’ ·˘Ù‹Ó ÎÚÈÙÈΤ˜ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ (ÎÚ›ÓÂÈ, ÛΤÊÙÂÙ·È, ÂÈϤÁÂÈ, ·ÔÚÚ›ÙÂÈ ÎÙÏ.). ● ¢Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ·Ó¤Ù˘Í ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÙÔ˘ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ (Û˘ÓÂÚÁ·Û›·, Û˘ÏÏÔÁÈÎfiÙËÙ·, Û‚·ÛÌfi). ● ∫·Ï‡ÙÂÈ ÙÔ˘˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠ·˘Ù‹ Ë ÂÚÁ·Û›·. ● ∂›Ó·È ÔÏÔÎÏËڈ̤ÓË. ● ¢Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ıËÎÂ, ‰ÈÂÚ‡ÓËÛÂ, ÛΤÊÙËÎÂ, ‹Ú ڈÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜, Â¤Ï˘Û Úfi‚ÏËÌ·, ·Ó·Î¿Ï˘„ Ӥ· ÁÓÒÛË. ● Œ‰ˆÛ ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Ó·Î·Ï¤ÛÂÈ ÛÙË ÌÓ‹ÌË ÙÔ˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ÁÓÒÛÂȘ Î·È Ó· οÓÂÈ ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘˜ Û Ӥ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜. ● Œ‰ˆÛ ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· Âȉ›ÍÂÈ, ηٿ ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛ‹ Ù˘, Ê·ÓÙ·Û›· Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎfiÙËÙ·. ● Œ‰ˆÛ ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· Âȉ›ÍÂÈ, ηٿ ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛ‹ Ù˘, ¢ÂÏÈÍ›· ÛÙË ÛΤ„Ë ÙÔ˘ – fiÔ˘ Û˘Ó¿ÓÙËÛ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ‚ڋΠ¿ÏÏÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Â›Ï˘Û˘ ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ● ¢Â›¯ÓÂÈ fiÙÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÂÊ¿ÚÌÔÛ ے ·˘Ù‹Ó ÙË ÁÓÒÛË Ô˘ ·¤ÎÙËÛ ÛÙÔ Ì¿ıËÌ·. ¶ËÁ‹: ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, 2004
∂ÈϤÔÓ, Ë ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·: o Ì·ıËÙ‹˜ ‰Â ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÎÚ›ÛÂȘ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙȘ ÎÚ›ÛÂȘ ÙˆÓ ¿ÏψÓ. ∏ Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙˆÓ Û˘ÌÌ·ıËÙÒÓ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Â›Ó·È ˙ˆÙÈ΋˜ ÛËÌ·Û›·˜ ÛÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË Ù˘ ÈηÓfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Ó· ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁ›ٷÈ. ∏ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Î·È ÔÈ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ ¤¯ÂÈ ÛÙfi¯Ô ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·Ú·¯ı› Î·È ÌÔÚ› Ó· Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Û˘ÓÂÚÁ·ÙÈÎÔ‡ Îϛ̷ÙÔ˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË (Boud, 1997: 15 –17). ŒÚ¢Ó˜ ¤¯Ô˘Ó ‰Â›ÍÂÈ fiÙÈ Û ٿÍÂȘ fiÔ˘ ÂÊ·ÚÌfi˙ÂÙ·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο Î·È ÁÈ· ·ÚÎÂÙÔ‡˜ Ì‹Ó˜ Ë ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÈÙ˘Á¯¿ÓÂÙ·È ˘„ËÏfi Â›Â‰Ô Û˘ÓÂÚÁ·Û›·˜ Î·È ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È Ô ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌfi˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÚÔηÏÂ›Ù·È ·fi ÙË ‚·ıÌÔÏfiÁËÛË. ∫¿ÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ ÂÍ¿ÏÏÔ˘ Â›Ó·È Ê˘ÛÈÎfi, ÁÈ·Ù› Ô Ì·ıËÙ‹˜ ‚ϤÂÈ fiÙÈ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ Ô˘ ·ÛΛ ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô, Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ –ÙÈ̈Úfi˜ Ô˘ ηٷ‰Èο˙ÂÈ ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Î·È Ù· Ï¿ıË
186
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
ÙÔ˘ Â›Ó·È Ô ‰¿ÛηÏÔ˜ Ô˘ ÂӉȷʤÚÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÔ‰fi ÙÔ˘, Ô˘ ÙÔÓ ‚ÔËı¿ Ó· ÂÈÛËÌ¿ÓÂÈ ÙȘ ÂÏÏ›„ÂȘ ÙÔ˘, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÙȘ ηχ„ÂÈ (∫·ÙÛ·ÚÔ‡, 2004). µ¤‚·È·, Ë ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Â›Ó·È ÌÈ· Û‡ÓıÂÙË Î·È ··ÈÙËÙÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·, Ô˘ ··ÈÙ› ¯ÚfiÓÔ Î·È ÂÍÔÈΛˆÛË. ¶Ú¤ÂÈ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ÂÍÔÈÎÂȈıÔ‡Ó ÛÙ·‰È·Î¿ Î·È ·fi ÌÈÎÚ¤˜ Ù¿ÍÂȘ Û ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜ (∞ÁÁÂÏfiÔ˘ÏÔ˜ Î.¿., 2004). ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· ıˆÚԇ̠ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÏÒ˜ Î·È ÌfiÓÔ ¿ÏÏË ÌÈ· ̤ıÔ‰Ô ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∞Ó Î¿ÓÔ˘Ì οÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ, ˘¿Ú¯ÂÈ Ô Î›Ó‰˘ÓÔ˜ Ó· ·Ú·‚Ϥ„Ô˘Ì ٷ ÔʤÏË Ô˘ ÌÔÚ› Ó· ÚÔ·„Ô˘Ó ·fi ·˘Ù‹ ÛÙË Ì¿ıËÛË. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿ ¿ÏÈ, ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ÙË ıˆڋÛÔ˘Ì ÌfiÓÔ Ì·ıËÛȷ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·, ÁÈ·Ù› ÔÈ ·Ú·‰ÔÛȷΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ı· ·ÔÙÚ¤„Ô˘Ó ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. √‡Ù ÌÔÚԇ̠ӷ ÙË ıˆڋÛÔ˘Ì ÌfiÓÔ ‰È·‰Èηۛ· ‰È‰·ÎÙÈ΋. ¢ÂÓ ÌÔÚԇ̠ȷ Ó· ·ÔÛ˘Ó‰¤Ô˘Ì ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ·fi ÙË Ì¿ıËÛË, Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·ÏÈ¿ ·ÓÙ›ÏË„Ë: «ÂÁÒ ‰È‰¿ÛΈ – ÂÛ‡ Ì·ı·›ÓÂȘ». ¢È‰·Ûηϛ· Î·È Ì¿ıËÛË ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰È·¯ˆÚÈÛÙÔ‡Ó? Â›Ó·È ‰È·‰Èηۛ˜ ·ÏÏËÏÔÛ˘ÌÏËÚÔ‡ÌÂÓ˜, Î·È Ë ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ì·˜ ‚ÔËı¿ Ó· ÙÔ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ì ·˘Ùfi ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ∏ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ‰È·‰Èηۛ· Ì ÙÚÈÏ‹ ˘fiÛÙ·ÛË: Â›Ó·È Ú·ÎÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ‰È‰·ÎÙÈ΋ Î·È Ì·ıËÛȷ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· (Boud, 1997: 36). ∏ ¯Ú‹ÛË ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ ‰›ÓÂÈ ÙÔ Ì‹Ó˘Ì· ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ fiÙÈ Ù¤ÙÔȘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ıˆÚÔ‡ÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÁÈ· ÙË Ì¿ıËÛË. ∆Ô fiÛÔ ÈÛ¯˘Úfi Â›Ó·È ·˘Ùfi ÙÔ Ì‹Ó˘Ì· ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙÔ fiÛÔ Î·Ï¿ Â›Ó·È Û¯Â‰È·Ṳ̂Ó˜ Î·È ÔÚÁ·ÓˆÌ¤Ó˜ ÔÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ·˘Ù¤˜ Î·È ·fi ÙÔ fiÛÔ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈο Â›Ó·È ÂÓۈ̷و̤Ó˜ ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·, Ù˘ ÔÔ›·˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ì¤ÚÔ˜. ∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈο, o ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÌÔÚ› Ó· ˙ËÙ‹ÛÂÈ ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Û˘ÌÌÂÙ¿Û¯Ô˘Ó Û ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ Û˘ÌÌ·ıËÙ‹ ÙÔ˘˜, ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· Ô˘ ÌÔÚ› ›Û˘ Ó· ‰È¢ڇÓÂÈ ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· Ù˘ Ì¿ıËÛ˘. ™’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ı· ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÔ˘Ó ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙÔ˘˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Î·È ı· ÙȘ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ó Ì ‚¿ÛË ¿ÓÙ· ÙÔÓ ›Ó·Î· ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ. ª¤Û· ·fi ·˘Ù‹ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ‰Ô˘Ó Î·È Ó· ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙˆÓ ¿ÏψÓ, Ó· ÌÂÏÂÙ‹ÛÔ˘Ó Û ‚¿ıÔ˜ Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ¤Ó· ̤ÙÚÔ Û‡ÁÎÚÈÛ˘ ÁÈ· ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ Î·È Ó· ¤¯Ô˘Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· Û˘˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó Ì¤Û· ÛÙËÓ Ù¿ÍË Î·È Ó· ·Ó·Ï‡ÛÔ˘Ó ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÙÔ˘˜ ÛÙËÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ¿Ô„‹ ÙÔ˘˜ ÛÂ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜. ŒÙÛÈ, ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ‰È‰·Ûηϛ· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· Û˘Ó‰˘·ÛÙÔ‡Ó ÂÙ˘¯Ë̤ӷ, ÂÊfiÛÔÓ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È Ì¤Û· ·fi ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·˘Ù‹ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ì·ı·›ÓÔ˘Ó. º¿ÎÂÏÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡ Ì·ıËÙ‹ (portfolio) √ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡ Â›Ó·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ Î·È ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÂӉ›ÍÂˆÓ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ· Î·È ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹, ÁÈ· Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ÁÓÒÛˆÓ, ÙˆÓ ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Û ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·. ∆· ÂÚȯfiÌÂÓ· ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ù· ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ·Ú¿ Ù· ÛËÌ›· ÛÙ· ÔÔ›· ˘ÛÙÂÚ›. √ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡ ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹. ∞˘Ùfi˜ ÙÔÓ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ Î·È ÙÔÓ ÙËÚ› Î·È Ú¤ÂÈ Ó· ·ÈÛı¿ÓÂÙ·È fiÙÈ ÙÔ˘ ·Ó‹ÎÂÈ. ∂ÂÌ‚·›ÓÂÈ ‰È·ÚÎÒ˜ Û’ ·˘ÙfiÓ, ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È Ù· ÂÚȯfiÌÂÓ¿ ÙÔ˘. √ Ì·ıËÙ‹˜ ·ÔÚÚ›ÙÂÈ, «ÂÙ¿ÂÈ» ÔÙȉ‹ÔÙ ‰ÂÓ ÙÔÓ ·ÓÙÈÚÔۈ‡ÂÈ È·, ·Ó·ıˆÚ› Û˘Ó¯Ҙ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘, ÙȘ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ Î·È Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ¿ ÙÔ˘. ŒÙÛÈ ÚÔÛı¤ÙÂÈ Ó¤· ‰Â‰Ô̤ӷ. √ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ·ÔÙÂÏ› ‰˘Ó·ÌÈÎfi ÂÚÁ·ÏÂ›Ô ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘ (Graves & Sunstein, 1992). √ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡ ÂÓۈ̷ÙÒÓÂÈ Î·È ¿ÏϘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ™˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ, ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ: ●
∆ËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹. ∞˘Ù‹ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÂ›Ù·È Ì¤Û· ·fi ÙȘ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ Ô˘ Ê˘-
187
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
¶·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‰‡Ô ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Ù˘ ‰È·‰Èηۛ·˜ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÁÈ· ÙÔ Ì¿ıËÌ· Ù˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ·˜. √È ÂÓ‰ÂÈÎÙÈΤ˜ ·˘Ù¤˜ ‰È·‰Èηۛ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÂÊ·ÚÌÔÛÙÔ‡Ó Â›Ù ÛÙȘ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ Ù¿ÍÂȘ ÙÔ˘ ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡ ™¯ÔÏ›Ԣ ›Ù ÛÙËÓ ∞ã °˘ÌÓ·Û›Ô˘. ● ªÔÈÚ¿˙Ô˘Ì ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÚfiÙ˘Â˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ / ΛÌÂÓ· ηٿÏÏËÏ· ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔ ÎÂÈÌÂÓÈÎfi ›‰Ô˜ Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ì ‹ ÙÔ ÁψÛÛÈÎfi Ê·ÈÓfiÌÂÓÔ Ô˘ ÂÍÂÙ¿˙Ô˘ÌÂ. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·Ó ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ì ÙÔ ÎÂÈÌÂÓÈÎfi ›‰Ô˜ Ù˘ ÂÚÈÁÚ·Ê‹˜, ÙÔ˘˜ ÌÔÈÚ¿˙Ô˘Ì ¤Ó· ΛÌÂÓÔ Ô˘ ÂÚȤ¯ÂÈ ÌÈ· ÎÏ·ÛÈ΋ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ›Ô˘ ·fi ¤Ó·Ó Ù·ÍȉȈÙÈÎfi Ô‰ËÁfi Î·È ÙÔ˘˜ ÚˆÙ¿ÌÂ: «∆È Î¿ÓÂÈ ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ·˘Ù‹ ÂÙ˘¯Ë̤ÓË;» √È Ì·ıËÙ¤˜, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì·˙› Ì·˜ Î·È ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, ‚Ú›ÛÎÔ˘Ó Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ Ù˘ ÂÚÈÁÚ·Ê‹˜. ŸÛ· ÌÔÚÔ‡Ó Ù· ÂÓÙÔ›˙Ô˘Ó ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜, ÂÓÒ Ù· ˘fiÏÔÈ· Ù· ‚Ú›ÛÎÔ˘Ó Ì ηÙ¢ı˘ÓfiÌÂÓÔ ‰È¿ÏÔÁÔ Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ¿ Ì·˜. À¿Ú¯ÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· Ë Èı·ÓfiÙËÙ· Ó· ÂÓÙÔ›ÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Î·È ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ô˘ ÂÌ›˜ ‰ÂÓ Â›¯·Ì ÛÎÂÊÙ›. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙÔ˘˜ ·Ó·ı¤ÙÔ˘Ì ÌÈ· ·Ú·ÁˆÁ‹ ÏfiÁÔ˘ Ô˘ Ó· ˙ËÙ¿ ·ÍÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Ô˘ ¤ıÂÛ·Ó: ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÙÔ˘˜ ˙ËÙ¿Ì ӷ οÓÔ˘Ó ÌÈ· ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ›Ô˘ ÁÈ· ¤Ó·Ó ÙÔ˘ÚÈÛÙÈÎfi Ô‰ËÁfi Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜ Ô˘ ÂÙÔÈÌ¿˙ÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô ÙÔ˘˜. √È Ì·ıËÙ¤˜ ÁÚ¿ÊÔ˘Ó Ù· ΛÌÂÓ¿ ÙÔ˘˜, Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ù· ‰ÈÔÚıÒÓÂÈ Î·È Î·Ù¿ ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÒÚ· Ù˘ ‰ÈfiÚıˆÛ˘ oÈ Ì·ıËÙ¤˜ ‚Ú›ÛÎÔ˘Ó Ì ÔÌ·‰È΋ Û˘˙‹ÙËÛË Î·È ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ ÁÈ· ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÚÁ·Û›· Î·È ÌÂÙ¿ ÂȯÂÈÚÔ‡Ó ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹ ÙÔ˘˜, ÙË Û‡ÁÎÚÈÛË ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘ ÙÔ˘˜ Ì ٷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·Ó·ÊÔÚ¿˜ (∞ÁÁÂÏfiÔ˘ÏÔ˜ Î.¿,. 2004). ● ∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈο: Èڛ˙Ô˘Ì ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Û ÔÌ¿‰Â˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰›ÓÔ˘Ì ·ÔÛ¿ÛÌ·Ù· ·fi Ù· ΛÌÂÓ· Ô˘ ¤ÁÚ·„·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ. ∫¿ı ÔÌ¿‰· ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ›Ó·Î· ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ, ÁÈ· Ó· ÁÚ¿„ÂÈ ÌÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ô˘ ı· ÂÈÛËÌ·›ÓÂÈ Ù· ıÂÙÈο ÛÙÔȯ›· Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ Î·È ÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ Ù˘. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· οı ÔÌ¿‰· ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Ù· ıÂÙÈο Î·È Ù· ·ÚÓËÙÈο Û¯fiÏÈ· Ô˘ ¤Î·ÓÂ Î·È Ù· ·ÈÙÈÔÏÔÁ›. √È ˘fiÏÔÈÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ·Ú¤¯Ô˘Ó ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË ÛÙËÓ ÔÌ¿‰· Ô˘ ¤Î·Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ∏ ‰È·‰Èηۛ· ·ӷϷ̂¿ÓÂÙ·È, ·ÏÏ¿ ÙÒÚ· οı ̷ıËÙ‹˜ ·ÍÈÔÏÔÁ› ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· Ô˘ ¤ÁÚ·„Â Î·È ‰¤¯ÂÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÈο Û¯fiÏÈ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ô˘ Âȯ›ÚËÛ (Clemmons Î.¿., 1993). ● ŸÙ·Ó ÊÙ¿ÛÔ˘Ó È· ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙÔ ÛËÌÂ›Ô Ó· ÂȯÂÈÚ‹ÛÔ˘Ó ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜ ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹ ÙÔ˘˜, ÙfiÙ Û 5‚·ıÌË Îϛ̷η ÁÈ· οı ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÛËÌÂÈÒÓÔ˘Ó fiÛÔ Î·Ù¿ ÙË ÁÓÒÌË ÙÔ˘˜ ÏËÚÔ› Ë ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘˜ ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ. ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÁÚ¿ÊÔ˘Ó Î·È ¤Ó· ÂÚÈÁÚ·ÊÈÎfi Û¯fiÏÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘˜. ™˘ÌÏËÚÒÓÔ˘Ó ‰ËÏ·‰‹ ÙÔÓ ›Ó·Î· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› Î·È ··ÓÙÔ‡Ó ÛÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ÙÔÓ Û˘Óԉ‡ԢÓ: ∫ƒπ∆∏ƒπ∞ ∫∞£√§√À §π°√ ∞ƒ∫∂∆∞ ¶√§À ¶∞ƒ∞ ¶√§À
™Â ÔÈÔ ·fi Ù· ·Ú·¿Óˆ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ¤¯ÂÙ ÂÙ‡¯ÂÈ ÙÔ Î·Ï‡ÙÂÚÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·; ¶ÔÈ· ÛËÌ›· Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ Û·˜ ÙÔ ·Ô‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó;
¶ÔÈÔ ·fi Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÛÙ· ÔÔ›· ‰ÂÓ Â›¯·Ù ÂÈÙ˘¯›· ‚¿˙ÂÙ ÚÔÛˆÈÎfi ÛÙfi¯Ô Ó· ‰ÈÔÚıÒÛÂÙ ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ;
¶ËÁ‹: ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, 2004
188
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
Ï¿ÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏfi ÙÔ˘, ÙË Û˘ÌÏ‹ÚˆÛË Û¯ÂÙÈÎÒÓ Ê‡ÏÏˆÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÙË Û˘˙‹ÙËÛË ¿Óˆ ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· Á›ÓÂÙ·È ÌÂٷ͇ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È Ì·ıËÙ‹ Û ٷÎÙ¿ ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù·. ●
∆ËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ·fi Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜. ŸÙ·Ó ÌÈ· ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ Ù›ıÂÙ·È ÛÙËÓ ÎÚ›ÛË Ù˘ ÔÌ¿‰·˜, ÔÈ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ·ÍÈÔÏÔÁÔ‡Ó Ì ‚¿ÛË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ ÎÚ›ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ηÙËÁÔÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È, ÔÌ·‰ÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Î·È Ê˘Ï¿ÛÛÔÓÙ·È Ì·˙› Ì ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ.
●
∆ËÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛË ·fi ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi. ∆ËÓ ÒÚ· Ô˘ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È (›Ù ÂÎÔÓÔ‡Ó ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙÔ˘˜ ›Ù ÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏfi ÙÔ˘˜), Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÙÔ‡˜ ·Ú·ÙËÚ›, ÙÔÓ Î·ı¤Ó· ͯˆÚÈÛÙ¿, Î·È Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÈ ÙȘ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ ·˘Ù¤˜ Ó· ÙÚÔÊÔ‰ÔÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ηٿ ÙË Û˘˙‹ÙËÛË Ô˘ ı· ¤¯ÂÈ Ì ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹.
∞Ó ÛÎÂÊÙԇ̠ÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Ô˘ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· Â͢ËÚÂÙ‹ÛÂÈ Ë Ù‹ÚËÛË Ê·Î¤ÏÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ·fi ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹, ı· ‰È·ÈÛÙÒÛÔ˘Ì fiÙÈ Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜ ÌÔÚ›: ●
¡· ‰Â›ÍÂÈ ÙË ÛÙ·‰È·Î‹ ÚÔÛˆÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË Î·È ÂͤÏÈÍË Î¿ı ̷ıËÙ‹.
●
¡· ·ÔÙ˘ÒÛÂÈ ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ì¿ıËÛ˘, ‰ËÏ·‰‹ fi¯È ÌfiÓÔ ÙÈ ¤¯ÂÈ Ì¿ıÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜, ·ÏÏ¿ Î·È Ò˜ Ù· ¿ÂÈ Ì ÙË Ì¿ıËÛË, Ò˜ ÛΤÊÙÂÙ·È, Ò˜ ·Ó·Ï‡ÂÈ Î·È Û˘Óı¤ÙÂÈ, Ò˜ ·Ú¿ÁÂÈ Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› Î·È ÙÂÏÈο Ò˜ Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Ì ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ‰È·ÓÔËÙÈ΋˜, Û˘Ó·ÈÛıËÌ·ÙÈ΋˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ·ÏÏËÏfi‰Ú·Û˘.
●
¡· ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ÛÙËÓ ÂÓÂÚÁ‹ Î·È ÎÚÈÙÈ΋ Ì¿ıËÛË, ÂÊfiÛÔÓ ÙÔÓ ÂÌϤÎÂÈ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ηıÔÚÈÛÌÔ‡ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÙÔ˘ (Ë ÁÓÒÛË ·Ú¿ÁÂÙ·È Ì¤Û· ÛÙËÓ Ù¿ÍË, ‰Â ÌÂٷʤÚÂÙ·È ¤ÙÔÈÌË Ì¤Û· Û’ ·˘Ù‹, Û·Ó ¤Ó· ¤ÙÔÈÌÔ ·Î¤ÙÔ).
●
¡· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Ó· ·›ÚÓÂÈ ·ÔÊ¿ÛÂȘ Î·È ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜, ÂÊfiÛÔÓ ÙÔÓ ÂÌϤÎÂÈ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È ÙÔ˘ ηıÔÚÈÛÌÔ‡ ÚÔÛˆÈÎÒÓ Ì·ıËÛÈ·ÎÒÓ ÛÙfi¯ˆÓ.
●
¡· ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÛÙÔȯ›·, ÁÈ· Ó· ηٷϷ‚·›ÓÂÈ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ Î·È Ó· ÌÔÚ› Ó· ÙÔ˘˜ ÛÙËÚ›ÍÂÈ Û ÂӉ¯fiÌÂÓ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ‹ ·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο ÙÔ˘˜ Û¯¤‰È·.
●
¡· ‰ÒÛÂÈ ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÛÙÔȯ›· ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛ˘ ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ Î·È Ó· ÙÔÓ ‚ÔËı‹ÛÂÈ Ó· ·›ÚÓÂÈ ÙȘ ηٿÏÏËϘ οı ÊÔÚ¿ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ (™ÙÂÊ·Ó¿ÎË, 1996).
ŸÔÈÔÈ ÎÈ ·Ó Â›Ó·È ¿ÓÙˆ˜ ÔÈ ÛÎÔÔ› ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ‰ÔÎÈÌ¿˙Ô˘Ì ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ ˘ÏÈÎÔ‡, Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ηıÔÚ›˙ÔÓÙ·È Ì ۷ʋÓÂÈ· ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·ÙÔ˜. ∞fi ÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È Ù· ÂÚȯfiÌÂÓ· Ô˘ ı· ÂÈÏÂÁÔ‡Ó, ÁÈ· Ó· ÂÚÈÏËÊıÔ‡Ó ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ, Î·È ÂÔ̤ӈ˜ Î·È Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÂÈÏÔÁ‹˜ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡. √È Ê¿ÎÂÏÔÈ ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ÔÏÏÒÓ ÂȉÒÓ: ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È Â›Ù ÂÍÂÏÈÎÙÈÎÔ› Î·È Ó· ÂÚȤ¯Ô˘Ó ‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÌÈ·˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ ›Ù ʿÎÂÏÔÈ Â›‰ÂÈ͢, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÊÙÈ¿¯ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ¤ÙÔ˘˜ ‹ ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ·ÔÊÔ›ÙËÛË. ŒÓ·˜ Ù¤ÙÔÈÔ˜ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÌfiÓÔ Ù· ÙÂÏÈο ÚÔ˚fiÓÙ·, Ù· ÂÈÙ‡ÁÌ·Ù· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ÂÓÒ ÂÚÁ·Û›Â˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Û ÂͤÏÈÍË ‰ÂÓ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È. ™ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ ·˘ÙfiÓ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ‰›ÓÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ‚·Ú‡ÙËÙ· ÛÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ÙÔ˘. ∂›Û˘, ˘¿Ú¯Ô˘Ó Ê¿ÎÂÏÔÈ ÌÔÓÔıÂÌ·ÙÈÎÔ› (ÁÈ· ¤Ó· ÌfiÓÔ ÁÓˆÛÙÈÎfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ) ‹ ÔÏ˘ıÂÌ·ÙÈÎÔ› – ‰ÈÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ› Ê¿ÎÂÏÔÈ ÁÈ· Û¯¤‰È· ÂÚÁ·Û›·˜. ∆¤ÏÔ˜, ÌÔÚ› Ó· ˘¿Ú¯Ô˘Ó ·ÙÔÌÈÎÔ›, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÌ·‰ÈÎÔ› Ê¿ÎÂÏÔÈ, Ô˘ ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ·fi ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÂÚÁ·Û›·˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. π‰È·›ÙÂÚË ÌÓ›· ·Í›˙ÂÈ Ó· οÓÔ˘Ì Û ¤Ó· ͯˆÚÈÛÙfi ›‰Ô˜ ʷΤÏÔ˘: ÙÔ «∂˘Úˆ·˚Îfi Portfolio °ÏˆÛÛÒÓ», ÙÔ ÔÔ›Ô ı¤ÛÈÛ ÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ Û ÌÈ· ÚÔÛ¿ıÂÈ· ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ·ÍÈÔÔ›ËÛ˘ ÙÔ˘ ÔÏ˘ÁψÛÛÈÎÔ‡ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Ô˘ ÂÈ-
189
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
‰ÈÒÎÂÙ·È Û ÌÈ· ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È Âη›‰Â˘ÛË. ™ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ ·˘ÙfiÓ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ¤¯ÂÈ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ÙÂÎÌËÚÈÒÛÂÈ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÁÓÒÛÂÒÓ ÙÔ˘ ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÁÏÒÛÛ˜ Î·È ÙËÓ Â·Ê‹ ÙÔ˘ Ì ¿ÏÏÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡˜ (∫·Áο, 2003 Î·È 2004). ∞Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Â›‰Ô˜ ÙÔ˘, ¤Ó·˜ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡ ÌÔÚ› Ó· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ: ●
·ÓÙÈÚÔÛˆÂ˘ÙÈο ‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ (›Ù ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂÍÂÏÈÎÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ Ê¿ÛÂȘ ›Ù ÛÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘˜),
●
·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÎÚ›ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Î·È ÛÙfi¯Ô˘˜ Ì¿ıËÛ˘ Ô˘ ¤¯ÂÈ ı¤ÛÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜,
●
Û¯fiÏÈ· Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ·fi ÙÔÓ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ· Î·È ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜.
∞Ó·Ï˘ÙÈÎfiÙÂÚ·, ¤Ó·˜ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ:
190
●
™ÙÔȯ›· Ô˘ ÙÂÎÌËÚÈÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÌÈ·˜ ÔÚÈṲ̂Ó˘ ¯ÚÔÓÈ΋˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ (Û¯ÂÙÈο ÂÎÙÂٷ̤Ó˘).
●
∂ÚÁ·Û›Â˜ ÔÈ Ôԛ˜ ÛÙÔ¯Â‡Ô˘Ó ÛÙË Ï‡ÛË ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ Ô˘ Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·È Û ڷÁÌ·ÙÈΤ˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ù˘ ˙ˆ‹˜.
●
™ËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜, ‰ËÏ·‰‹ Ù¤ÙÔȘ Ô˘ ··ÈÙÔ‡Ó ˘„ËÏfiÙÂÚ· ›‰· ηٷÓfiËÛ˘ Î·È ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÂȉÈÎÒÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ ‹ ÛÙÚ·ÙËÁÈÎÒÓ, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ηٷϋÍÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ Û ··ÓÙ‹ÛÂȘ. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ì·ıËÙ‹˜ Ô˘ ‰È·‚¿˙ÂÈ ¤Ó· ‚È‚Ï›Ô Î·È ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙË Ì¤ÛË ÌÔÚ› Ó· ÚԂϤ„ÂÈ Î·È Ó· ÁÚ¿„ÂÈ Ò˜ ı· ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ Ë ÈÛÙÔÚ›·. ∆Ô Î›ÌÂÓÔ Ô˘ ı· ÁÚ¿„ÂÈ ı· ‚ÔËı‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ó· ηٷϿ‚ÂÈ Û ÔÈ· ÛÙÔȯ›· ÛÙ‹ÚÈÍÂ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÙËÓ Úfi‚Ï„‹ ÙÔ˘ Î·È ¤ÙÛÈ ı· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ó· ·ÓÙÈÏËÊı› ÙËÓ ·Ó·ÁÓˆÛÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹.
●
™ÙÔȯ›· Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÔÈÎÈÏ›·, fi¯È ÌfiÓÔ ¤Ó· ›‰Ô˜ ¿ÛÎËÛ˘ ‹ ÂÚÁ·Û›·˜.
●
∆ÂÎÌ‹ÚÈ· Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ·ÏÏ·Á¤˜ Î·È ·Ó¿Ù˘ÍË ÛÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË, ÛÙȘ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ Î·È ÛÙȘ ÂȉfiÛÂȘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹. √ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ÚÔԉ¢ÙÈ΋ ηٷÁÚ·Ê‹ Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Ú¤ÂÈ Ó· ÂÚȤ¯ÂÈ ÙË «‚ÈÔÁÚ·Ê›·» οÔÈˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ, Ë ÔÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ fiϘ ÙȘ ·Ú¯ÈΤ˜ ȉ¤Â˜, ÙȘ ÛËÌÂÈÒÛÂȘ, Ù· Û¯¤‰È·, ÙȘ ·Ó·ıˆڋÛÂȘ Î·È ÙȘ ÛΤ„ÂȘ Ô˘ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜. ∂›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ‰ËÏ·‰‹ Ó· ÂÚȤ¯ÂÈ Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜ ÛÙÔȯ›· Ô˘ Ó· ·Ô‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ¤Ú·ÛÂ Ô Ì·ıËÙ‹˜, ÁÈ· Ó· ηٷϋÍÂÈ ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ «ÚÔ˚fiÓ», ÁÈ·Ù› ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ı· ·ÍÈÔÏÔÁÂ›Ù·È ÌfiÓÔ ÙÔ «ÚÔ˚fiÓ», fiˆ˜ ÛÙËÓ ·Ú·‰ÔÛȷ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. ∂Ô̤ӈ˜ Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ Î·È ÙȘ ÔÏÔÎÏËڈ̤Ó˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÙËÓ ÙÂÏÈ΋ ÙÔ˘˜ ÌÔÚÊ‹ Î·È Î¿ÔȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙÔ˘˜ ÛÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÂΉԯ¤˜ ÙÔ˘˜ (·fi ÙȘ ÚÒÙ˜ ÛΤ„ÂȘ Î·È ÛËÌÂÈÒÛÂȘ, ÚÒÙ˜ ·fiÂÈÚ˜, ·ÚÂÌ‚¿ÛÂȘ, ‚ÂÏÙÈÒÛÂȘ ¤ˆ˜ ÙÔ ÙÂÏÈÎfi «ÚÔ˚fiÓ») Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÔÚ›· Ì¿ıËÛ˘.
●
∂ÎÙfi˜ ·fi Ù· «ÚÔ˚fiÓÙ·» ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ Ì·›ÓÔ˘Ó Î·È ÔÈ ÂÎı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÁÈ· ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹, ÔÈ Ôԛ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ Î·Ù·ÁÚ·Ê‹ ÙˆÓ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ‰·ÛοÏÔ˘ ÁÈ· οı ̷ıËÙ‹, fiÙ·Ó ·˘Ùfi˜ ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È Î·È Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ Ì ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Û ̷ıËÛȷΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜. √È ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Ì ‚¿ÛË Î·ıÔÚÈṲ̂ӷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ·, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·ÔÎÏ›ÔÓÙ·È fï˜ Î·È Î·ÙËÁÔڛ˜ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÚÔ‚ÏÂÊı›. ™ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ ÙÔÔıÂÙÔ‡ÓÙ·È ÌfiÓÔ ÛÙÔȯ›· Ô˘ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÙÂÎÌËÚȈıÔ‡Ó.
●
∞˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÎÚ›ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ›Ù ¿ÌÂÛ˜ ›Ù ¤ÌÌÂÛ˜ Ì ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ Ô˘ οÓÂÈ ÛÙ· ÂÚȯfiÌÂÓ· ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘. ∏ ‰È‰·ÎÙÈ΋ ·Í›· Î·È Ë ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ ·Ó·‰‡ÔÓÙ·È fiÙ·Ó Ô Ì·ıËÙ‹˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Î·È ‚·ıÈ¿ ÛΤ„Ë ÁÈ· Ó· ·ÔÊ·Û›ÛÂÈ Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ÙÈ ı¤ÏÂÈ Ó· Âȉ›ÍÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ Î·È ÁÈ·Ù›. ªÔÚ› Ô Ì·ıËÙ‹˜ Ó· ÂÈÎÔÏÏ¿ ÌÈ· ÛËÌ›ˆ-
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
ÛË Ì ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ¤ÏÂÍ ӷ Û˘ÌÂÚÈÏ¿‚ÂÈ ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ, ÒÛÙ ӷ οÓÂÈ Î·È ÙÂÎÌËÚ›ˆÛË Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ ÙÔ˘. ●
∆Ô˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ı¤ÙÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜ ÁÈ· ÙË ÌÂÏÏÔÓÙÈ΋ ÙÔ˘ ÚfiÔ‰Ô.
●
∞ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÎÚ›ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÁÈ· ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹. °›ÓÔÓÙ·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, Â›Ó·È ÁÚ·Ì̤Ó˜ Ì ÙÚfiÔ ıÂÙÈÎfi Î·È ·Â˘ı‡ÓÔÓÙ·È ÂÍ·ÙÔÌÈÎÂ˘Ì¤Ó· ÛÙÔÓ Î¿ı ̷ıËÙ‹ Û ‚ã ÂÓÈÎfi ÚfiÛˆÔ.
●
º‡ÏÏÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô Û˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·È Ù· Û¯fiÏÈ· Ù˘ Û˘˙‹ÙËÛ˘ – ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ Î·È ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ Ì¿ıËÛ˘ Ô˘ ¤¯ÂÈ ı¤ÛÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜. ∆È ·ÍÈÔÏÔÁԇ̠fï˜ Û ¤Ó·Ó Ê¿ÎÂÏÔ; ¶·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¤Ó·Ó ÂÓ‰ÂÈÎÙÈÎfi ›Ó·Î· ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Ô˘ ÌÔÚԇ̠ӷ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ì Û ¤Ó·Ó Ê¿ÎÂÏÔ ˘ÏÈÎÔ‡ Ì·ıËÙ‹: ● ÙËÓ ·ÙÔÌÈ΋ ÔÚ›· Î·È ÚfiÔ‰Ô ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Û ¤Ó· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·, ● ÙË ÌÂıÔ‰ÈÎfiÙËÙ· ÛÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ Î·È ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ, ÛÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘, ● ÙȘ ‰È·ÚΛ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ‚ÂÏÙ›ˆÛ˘ ÙÔ˘ «ÚÔ˚fiÓÙÔ˜», ● ÙÔ ·›ÛıËÌ· ¢ı‡Ó˘ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ›‰ÔÛË, ● ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙËÓ Â›Ù¢ÍË ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ, ● ÙËÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ, ● ÙËÓ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ (.¯. ÂÈϤÁÂÈ Ó· ‚¿ÏÂÈ ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ fi,ÙÈ ¤¯ÂÈ Û˘ÌʈÓËı›;), ● ÙÔÓ ‚·ıÌfi ·Ó¿Ù˘Í˘ ÌÂÙ·ÁÓˆÛÙÈÎÒÓ ‰ÂÍÈÔًوÓ, ● ÙËÓ ÔÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÙÂÏÈÎÔ‡ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ Î·È Ù˘ Ì·ıËÛȷ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡¯ıËÎÂ, ● ÙÔÓ ‚·ıÌfi ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰ÔÌÂ›Ù·È ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ ÌÈ· ÎÚÈÙÈ΋ ÌÂÙ·ÁÏÒÛÛ·, fi¯È ÛÙÂÓ¿ Î·È ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔ Û˘-
ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÁÓˆÛÙÈÎfi ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ, ·ÏÏ¿ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Î·È ÓÔËÌ·ÙÔ‰fiÙËÛË ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ Ô˘ Ì·˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÈ. ¶Ò˜ fï˜ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È Î·È ÙËÚÂ›Ù·È ÛÙËÓ Ú¿ÍË Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜ ˘ÏÈÎÔ‡; ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ÌÈ· ÂÓ‰ÂÈÎÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ·:
1. ™Ù¿‰ÈÔ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Î·È ÚÒÙˆÓ, ÁÂÓÈÎÒÓ ·ÔÊ¿ÛÂˆÓ ∫¿ÓÔ˘Ì ۷ʋ ÙÔÓ ÛÎÔfi ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ (ÁÈ· ÔÈÔÓ ÏfiÁÔ ÙÔÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÌÂ;). ∞·ÓÙ¿Ì ÛÙ· ÂÚˆÙ‹Ì·Ù·: ● ™Â ÔÈÔ˘˜ ·Â˘ı‡ÓÂÙ·È Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜; ● ∆È ı¤ÏÔ˘Ó ·˘ÙÔ› Ó· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Á‡Úˆ ·fi ÙË Ì¿ıËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹; ● °È· Ó· Ï¿‚Ô˘Ì ÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ ·ÔÊ¿ÛÂȘ ¯ÚÂÈ·˙fiÌ·ÛÙ ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ;
∞ÔÊ·Û›˙Ô˘ÌÂ: ● °È· fiÛÔ ¯ÚfiÓÔ ı· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜. ● ∆È Â›‰Ô˘˜ ı· Â›Ó·È Ô Ê¿ÎÂÏÔ˜ Î·È ÔÈ· ÌÔÚÊ‹ ı· ¤¯ÂÈ. ● ∆È ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· ÂÚÈÏËÊı› ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ, ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Â›‰Ô˘˜ ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘.
191
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
2. ™Ù¿‰ÈÔ ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›·˜ Ù˘ ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘: ● ∫·ıÔÚ›˙Ô˘Ì Ì ۷ʋÓÂÈ· ÙÈ ı· ·ÍÈÔÏÔÁËı›. ● ∫·ıÔÚ›˙Ô˘Ì ٷ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, Ù· ÔÔ›· ·ӷ‰È·Ú·ÁÌ·Ù¢fiÌ·ÛÙ Ì ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜. (∞Ó
Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ¿ ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹, ÔÈ ÚÔÛ‰Ô˘ Ì¿ıËÛ˘ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ¤˜ ÂÎ ÙˆÓ ÚÔÙ¤ÚˆÓ. ŒÙÛÈ, Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ˘Ô‚ÔËıÔ‡Ó Î·È ÙË Ì¿ıËÛË.)
3. ™Ù¿‰ÈÔ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ √È Ì·ıËÙ¤˜ ÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ʷΤÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì ‰Â›ÁÌ·Ù· ·fi ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ì¿ıËÛ˘ Î·È ÂÚÁ·Û›Â˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ªÂ ÔÈ· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÂÈϤÁÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ Ù· ‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÚÁ·ÛÈÒÓ Ô˘ ÙÔÔıÂÙÔ‡Ó ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ; ¢¿ÛηÏÔ˜ Î·È Ì·ıËÙ¤˜ ·ÔÊ·Û›˙Ô˘Ó Ì·˙› Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·˘Ù¿. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ¿ÏÈ Ì·˙› ÂÈϤÁÔ˘Ó Ù· ‰Â›ÁÌ·Ù· Ô˘ ı· ÌÔ˘Ó ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ, ÒÛÙ ӷ Â›Ó·È Â‡ÎÔÏÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘˜. ∞ÚÁfiÙÂÚ· οÓÔ˘Ó ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜ ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ‹ ÙÔ˘˜ ‚ÔËıÔ‡Ó Î·È ÔÈ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘˜. ∂ÎÙfi˜ ·fi Ù· ÂÈÏÂÁ̤ӷ ‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÙÔÔıÂÙÔ‡Ó ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ Î·È ÙȘ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó οÓÂÈ ÁÈ’ ·˘Ù¿ Ù· ‰Â›ÁÌ·Ù·, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ı¤ÛÂÈ ÁÈ· ÙË Ì¿ıËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Ì¤ÏÏÔÓ.
4. ÃÚ‹ÛË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘: ∫·Ù¿ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, ÛÂ Û˘ÓÂÚÁ·Û›· Ì ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹, ÚÔ‚·›ÓÂÈ Û ·Ó·ÛÎfiËÛË ÙˆÓ ÂÚȯÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘, ÁÈ· Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÙ› ·Ó ·˘Ù¿ ˘ËÚÂÙÔ‡Ó ÙÔÓ ÛÎÔfi ÙÔ˘˜. √ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ˆ˜ ‚¿ÛË ÁÈ· Û˘˙‹ÙËÛË Î·È ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË Î·È ÁÈ· ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Î·È ÁÈ· ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹. ¶ÚÈÓ ·Ú¯›ÛÂÈ Ë Û˘˙‹ÙËÛË – ·ÍÈÔÏfiÁËÛË, Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ‚ϤÂÈ ÁÈ· Ï›ÁÔ ÌfiÓÔ˜ ÙÔ˘ ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ, ÒÛÙ ӷ ·ÓÔ›ÍÂÈ ÙË Û˘˙‹ÙËÛË Ì οÔÈ· ıÂÙÈο Û¯fiÏÈ· Ô˘ ı· ¤¯ÂÈ ÛËÌÂÈÒÛÂÈ (.¯. Û¯fiÏÈ· ÁÈ· ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘, ÁÈ· ÙËÓ ÂÙ˘¯Ë̤ÓË ÂÈÏÔÁ‹ ÙˆÓ ‰ÂÈÁÌ¿ÙˆÓ, ÁÈ· Ù· ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏÔÁÈο Û¯fiÏÈ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹). ∏ Û˘˙‹ÙËÛË, Ë ÔÔ›· ¤¯ÂÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· «·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙÈ΋˜ Û˘Ó¤ÓÙ¢Í˘», ÌÔÚ› Ó· Û˘Ó¯ÈÛÙ› Ì ÙÔ Ó· ˙ËÙ‹ÛÂÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ·fi ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Ó· ÙÔ˘ ÌÈÏ‹ÛÂÈ ÁÈ· Ù· ÂÚȯfiÌÂÓ· ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ Î·È Ó· ÛÙÔ¯·ÛÙ› ¿Óˆ ÛÙËÓ ÚfiÔ‰fi ÙÔ˘. ª¤Û· ·fi ÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ Ô˘ ı· ÙÔ˘ οÓÂÈ ı· ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ Û ÔÈÔÓ ‚·ıÌfi Ô Ì·ıËÙ‹˜ ¤¯ÂÈ ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ·˘ÙÔÛ˘Ó›‰ËÛË: ηٿ fiÛÔ ¤¯ÂÈ Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi ÙÔ˘ ‡ÊÔ˜, Û ÔÈÔÓ ‚·ıÌfi ÌÔÚ› Ó· ÂÈÛËÌ¿ÓÂÈ ÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÙÔ˘, fiÛÔ ¤¯ÂÈ Î·Ù·Ï¿‚ÂÈ Û ÔÈÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· ηÏfi˜ Î·È ¤¯ÂÈ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ÂͤÏÈ͢. √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÌÔÚ› Ó· ¤¯ÂÈ ı¤ÛÂÈ ·fi ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ̤Ú˜ ÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹, ÒÛÙ ӷ ÙÔ˘ ‰ÒÛÂÈ ÙÔÓ ¯ÚfiÓÔ Ó· ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÙ› ¿Óˆ ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏfi ÙÔ˘ ÁÈ· Ó· ··ÓÙ‹ÛÂÈ. ∆ÔÓ ÚˆÙ¿, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·: ● °È·Ù› ÂÚȤϷ‚˜ ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ÂÚÁ·Û›· ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ; ● ∆È ‰Â›¯ÓÂÈ ·˘Ùfi ÙÔ ‰Â›ÁÌ· Ô˘ ‰È¿ÏÂ͘ ÁÈ· Û¤Ó· Î·È ÙËÓ ÔÚ›· ÛÔ˘ ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Ì¿ıËÌ·; ● ¶Ò˜ ÍÂΛÓËÛ˜ ·fi ·˘Ùfi ÙÔ ·Ú¯ÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ Î·È Î·Ù¤ÏË͘ Û’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÙfiÛÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ÙÂÏÈ΋ ÂΉÔ-
¯‹ Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ÛÔ˘; ∆È ÌÂÛÔÏ¿‚ËÛÂ; ¶ÔÈ· ÔÚ›· ·ÎÔÏÔ‡ıËÛÂ Ë ÛΤ„Ë ÛÔ˘; ● ¶ÔÈ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ˜, fiÙ·Ó ÂÎfiÓËÛ˜ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚÁ·Û›·; ¶Ò˜ Ù· ¤Ï˘Û˜; ● ¶Ò˜
Ù· ·˜ Ì ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ›¯Â˜ ı¤ÛÂÈ ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÊÔÚ¿; ¶Ò˜ ÂÚÁ¿ÛÙËΘ ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜ ÂÙ‡¯ÂȘ;
● ∆È ÌÔÚ›˜ Ó· οÓÂȘ ÙÒÚ· Ô˘ ÛÙÔ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ ‰›ÌËÓÔ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û˜; ● ¶ÔÈÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ı¤ÙÂȘ ÁÈ· ÙÔ ÂfiÌÂÓÔ ‰›ÌËÓÔ;
192
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
√ Ì·ıËÙ‹˜ ‚Ú›ÛÎÂÈ ¤ÙÛÈ ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏfi ÙÔ˘. ªÈÏ¿ ÁÈ· ÙË ‰Ô˘ÏÂÈ¿ ÙÔ˘, ÙȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Ô˘ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛÂ, ÙȘ ‰È¢ÎÔχÓÛÂȘ Ô˘ ‚Ú‹ÎÂ, ÙËÓ ÔÚ›· Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ÙÔ˘, ÙȘ ‰ÈÔÚıÒÛÂȘ – ·ÚÂÌ‚¿ÛÂȘ Ô˘ ¤Î·ÓÂ, Ù· ÙÂÏÈο «ÚÔ˚fiÓÙ·» ÛÙ· ÔÔ›· η٤ÏËÍÂ. ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Î·È ÂÎ·È‰Â˘fiÌÂÓÔ˜ ÌÂÏÂÙÔ‡Ó Ì·˙› Ù· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÔÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ Î·È Û˘˙ËÙÔ‡Ó ÙÔÓ ‚·ıÌfi ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Ù· ηχÙÂÈ Ë ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋ ÔÚ›· ÙÔ˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ˘ ʷΤÏÔ˘. ∂ÈÛËÌ·›ÓÔ˘Ó Ì·˙› Ù· ‰˘Ó·Ù¿ Î·È Ù· ·‰‡Ó·Ù· ÛËÌ›· ÙÔ˘. ª¤Û· ·fi ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· Û˘˙‹ÙËÛË Ô Ì·ıËÙ‹˜ fi¯È ÌfiÓÔ ·ÍÈÔÏÔÁ›ٷÈ, ·ÏÏ¿ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ÂÈÛ¿ÁÂÙ·È ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È Û˘ÌÌÂÙ¤¯ÂÈ ÂÓÂÚÁ¿ Û’ ·˘Ù‹Ó. ∆· Û¯fiÏÈ· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ Î·È ÙˆÓ ÂÚȯÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘, ÔÈ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ̤۷ ÛÙËÓ Ù¿ÍË Î·È Ù· Û¯fiÏÈ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ (ÔÈ ·˘Ù·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÙÔ˘ ÎÚ›ÛÂȘ, ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ Ô˘ ¤¯ÂÈ ı¤ÛÂÈ, ÔÈ ÛΤ„ÂȘ Î·È ÔÈ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘), ηıÒ˜ Î·È Ù· ·ÚÈ· ÛËÌ›· Ù˘ Û˘˙‹ÙËÛ‹˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·È Û ¤Ó· ʇÏÏÔ Ù˘ ÌÔÚÊ‹˜: ∆Ô Ê‡ÏÏÔ ·˘Ùfi ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ÛÙÔÓ Ê¿ÎÂÏÔ ˘ÏÈÎÔ‡. ™¯fiÏÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ £ÂÙÈο ÛÙÔȯ›·, ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜, ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÁÈ· ·ÏÏ·Á¤˜ Î·È ‚ÂÏÙÈÒÛÂȘ,·‰˘Ó·Ì›Â˜, ·ÓËÛ˘¯›Â˜… .....................
™¯fiÏÈ· Ì·ıËÙ‹ √È ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ Ê¿ÎÂÏfi ÙÔ˘, ÔÈ ··ÓÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡… .....................
™Ùfi¯ÔÈ √È ÛÙfi¯ÔÈ Ì¿ıËÛ˘ ÁÈ· ÙÔ ÂfiÌÂÓÔ ‰È¿ÛÙËÌ·…
.....................
5. ∏ ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ Û˘Ó¯›˙ÂÙ·È ¤ˆ˜ ÙËÓ ÂfiÌÂÓË ·ÍÈÔÏfiÁËÛË √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ·Ú¿ÏÏËÏ· ÙȘ ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ô˘ ¤ıÂÛ·Ó, ÙȘ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘, Ù· ·ÍÈÔÏÔÁÈο ÙÔ˘ Û¯fiÏÈ· Î·È ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ¤Ó· ÚfiÁÚ·ÌÌ· ‰Ú¿Û˘. √ÚÁ·ÓÒÓÂÈ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ·ÚÂÌ‚¿ÛÂȘ Ô˘ ηχÙÔ˘Ó ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÙÔ˘.
6. ∆ÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘: ● ™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ¯ÚÔÓÈ¿˜ È· Á›ÓÂÙ·È Ë ÙÂÏÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ Î·È Û˘ÛÙËÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Ù· Û¯fi-
ÏÈ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ù˘ˆı› ηı’ fiÏË ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ¯ÚÔÓÈ¿˜ Û ¤Ó· ʇÏÏÔ ÔÈÔÙÈ΋˜ ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. √ Ê¿ÎÂÏÔ˜ ‰Â ‚·ıÌÔÏÔÁ›ٷÈ. ● √È
Ì·ıËÙ¤˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ʷΤÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ‹ ÛÙÔ˘˜ ηıËÁËÙ¤˜ ÙÔ˘˜, ÁÈ· Ó· ‰Â›ÍÔ˘Ó ÙË Ì·ıËÛȷ΋ Î·È ·Ó·Ù˘Íȷ΋ ÙÔ˘˜ ÔÚ›·. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·, ·Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ·ÔÊÔÈÙÔ‡Ó, ·›ÚÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ʷΤÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·˙› ÙÔ˘˜. ∞Ó Û˘Ó¯›˙Ô˘Ó Î·È ÙËÓ ÂfiÌÂÓË ¯ÚÔÓÈ¿ ÙË ÊÔ›ÙËÛË, ηÏfi ı· ‹Ù·Ó Ó· Ì›ÓÔ˘Ó ÔÈ Ê¿ÎÂÏÔ› ÙÔ˘˜ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, ÒÛÙ ӷ ÙÔ˘˜ ÌÂÏÂÙ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› ÙÔ˘ ÂfiÌÂÓÔ˘ ¤ÙÔ˘˜.
¶ËÁ‹: Graves & Sunstein, 1992
193
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
¶ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋ ¤ÎÊÚ·ÛË ÙˆÓ ·ÍÈÔÏÔÁÈÎÒÓ ÎÚ›ÛÂˆÓ ∆· ÔÈÔÙÈο ·ÍÈÔÏÔÁÈο ÛÙÔȯ›· Ô˘ ı· Û˘ÏϯıÔ‡Ó Ì ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ·Ú·¿Óˆ ı· ·ÍÈÔÔÈËıÔ‡Ó ·fi ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· Û˘Óı¤ÛÂÈ, Û ٷÎÙ¿ ¯ÚÔÓÈο ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· (.¯. οı ‰›ÌËÓÔ ‹ ÙÚ›ÌËÓÔ), ÙÔ ‰ÂÏÙ›Ô ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÁÈ· οı ̷ıËÙ‹. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ıˆÚԇ̠··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÙÔÓ›ÛÔ˘Ì fiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Â›Ó·È Ó· ‰Â›ÍÂÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ȉȷ›ÙÂÚË ÚÔÛÔ¯‹ ÛÙË ‰È·Ù‡ˆÛË Î·Ù¿ ÙË Û˘ÁÁÚ·Ê‹ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‰ÂÏÙ›Ô˘. ∫·Ù’ ·Ú¯‹Ó Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ·ÔʇÁÂÈ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌÔ‡˜ ÁÈ· ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ (ηÏfi˜, ·Ó·Ú΋˜ ÎÙÏ.) Î·È Ó· ÚÔÙÈÌ‹ÛÂÈ ÚËÌ·ÙÈΤ˜ ÂÎÊÚ¿ÛÂȘ Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÙÈ ÌÔÚ› Ó· οÓÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜, Û ÔÈÔ ÛËÌÂ›Ô ¤¯ÂÈ ÊÙ¿ÛÂÈ Î·È Ò˜ ‰Ô˘Ï‡ÂÈ ÛÙËÓ Ù¿ÍË. ∂›Û˘, Â›Ó·È ‚·ÛÈÎfi Ó· ÙÔÓ›ÛÂÈ ÙȘ ÈηÓfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Î·È ÌÂÙ¿ Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙȘ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ ÙÔ˘. ∏ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙԯ‡ÂÈ ÛÙËÓ ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Î·È ÛÙËÓ ˘Ô‚Ô‹ıËÛ‹ ÙÔ˘, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ ÚÔÛˆÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ì¿ıËÛ˘ ̤۷ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙˆÓ ·‰˘Ó·ÌÈÒÓ ÙÔ˘, Î·È fi¯È ÛÙËÓ ÙÈ̈ڛ· ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ Â›ÎÚÈÛ‹ ÙÔ˘ ÁÈ· fiÛ· ‰ÂÓ Î·Ù¿ÊÂÚ ӷ οÓÂÈ. ∆¤ÏÔ˜, Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Â›Ó·È ¯Ú‹ÛÈÌÔ Ó· ·Ó·ÊÂÚı› ÛÙËÓ ÂÍÂÏÈÎÙÈ΋ ÔÚ›· Ô˘ ‰È¤ÁÚ·„Â Ô Ì·ıËÙ‹˜ ηٿ ÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÛÙÔ ÔÔ›Ô ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÙÔ ‰ÂÏÙ›Ô (.¯. ÂÓÒ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ ÙÚÈÌ‹ÓÔ˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰È·‚¿ÛÂÈ Ì ¢¯¤ÚÂÈ·, ÙÒÚ· ÙÔ Î·Ù·Ê¤ÚÓÂÈ). ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ·Ú·ı¤ÙÔ˘Ì ¤Ó· ‰ÂÏÙ›Ô ÂÚÈÁÚ·ÊÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ì·ıËÙ‹ µã Ù¿Í˘ ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡ ™¯ÔÏ›Ԣ Ù˘ °ÂÚÌ·Ó›·˜: √ÓÔÌ·ÙÂÒÓ˘ÌÔ ∆¿ÍË: µã ∆Ì‹Ì·: 2 °ÂÓÈ΋ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÛÙËÓ Ù¿ÍË √ °È¿ÓÓ˘ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·ÎfiÌ· ÛÙÂÓ‹ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· Ì ÙÔ˘˜ Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ Î·È ÙÔÓ ‰¿ÛηÏfi ÙÔ˘. ™ÙȘ ÔÌ·‰ÈΤ˜ ÂÚÁ·Û›Â˜ ‹Ù·Ó ¿ÓÙ· Úfiı˘ÌÔ˜ Ó· Û˘ÓÂÚÁ·ÛÙ› Î·È Ó· ‚ÔËı‹ÛÂÈ. øÛÙfiÛÔ, ¤„·¯ÓÂ Ô ›‰ÈÔ˜ ÙÔ˘˜ Û˘ÓÂÚÁ¿Ù˜ –Û˘ÌÌ·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘. ™ÙËÓ ·‰ÈΛ·, ÛÙËÓ ·Û˘Ó¤ÂÈ· Î·È ÛÙË ÌË Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ Î·ÓfiÓˆÓ ¤‰ÂȯÓ ȉȷ›ÙÂÚ˜ ¢·ÈÛıËۛ˜. ™ÙȘ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ ÚÔÛ·ıÔ‡Û ӷ ‚ÚÂÈ Ï‡ÛÂȘ ÂÈηÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÙÔ˘˜ ηÓÔÓÈÛÌÔ‡˜, ·ÏÏ¿, ÂÂȉ‹ ¤‰ÂȯÓ ÌÈ· ˘ÂÚ¢·ÈÛıËÛ›· ÛÙÔ ˙‹ÙËÌ· ·˘Ùfi, ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ‰ÂÓ ¤‚ÚÈÛΠηٷÓfiËÛË ·fi ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜. √ °È¿ÓÓ˘ Û˘ÌÌÂÙ›¯Â ÛÙÔ Ì¿ıËÌ· ¿ÓÙ· Ì ÂӉȷʤÚÔÓ. ∂ÚÁ·˙fiÙ·Ó Î·ÙÂÍÔ¯‹Ó ·ÚÁ¿ Î·È ÚÔÛÂÎÙÈο, ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ‰ÂÓ ÚÔÏ¿‚·ÈÓ ¿ÓÙ· Ó· ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙÔ˘. Œ‰ÂȯÓ ӷ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Ì ¢ÎÔÏ›· Ù· ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Ì¿ıËÛ˘ Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÚˆÙÔÙ˘Ô‡Û Û ÔÏÏ¿ ı¤Ì·Ù· ›Ù Ì ηÈÓÔ‡ÚȘ ȉ¤Â˜ ›Ù Ì ¿ÏϘ ÂÈÓÔ‹ÛÂȘ. ∂ÈÛËÌ¿ÓÛÂȘ ÁÈ· Ù· ÁÓˆÛÙÈο ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Œ¯ÂÈ Î¿ÓÂÈ ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ¯ÚÔÓÈ¿˜ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÚfiÔ‰Ô ÛÙËÓ ·Ó¿ÁÓˆÛË ÎÂÈ̤ӈÓ. ¢È·‚¿˙ÂÈ ÂÎÊÚ·ÛÙÈο, ·ÏÏ¿ Î¿Ô˘ Î¿Ô˘ ÎÔÌÈ¿˙ÂÈ. ¢Â›¯ÓÂÈ Ó· ηٷÓÔ› Ù· ÓÔ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ÎÂÈ̤ӈÓ. ™Ù· ÁÚ·Ù¿ ΛÌÂÓ¿ ÙÔ˘ ‰ÂÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÔÏÏ¿ ÔÚıÔÁÚ·ÊÈο Ï¿ıË. ™ÙÔÓ ÚÔÊÔÚÈÎfi ÏfiÁÔ ‰Â›¯ÓÂÈ Î¿ÔÈ· ‰ÈÛÙ·ÎÙÈÎfiÙËÙ· Â͈ÙÂÚ›Î¢Û˘ ÙˆÓ ÛΤ„ÂÒÓ ÙÔ˘. ™ÙȘ Ì·ıËÌ·ÙÈΤ˜ ·Û΋ÛÂȘ ¤‰ÂÈÍ fiÙÈ ‰È·ı¤ÙÂÈ Ì·ıËÌ·ÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë, ·ÏÏ¿ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ı› Ó· οÓÂÈ Î¿ÔÈ· Ï¿ıË ÛÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙÔ˘, Ù· ÔÔ›· Èı·ÓÒ˜ Ó· ÔÊ›ÏÔÓÙ·È Û ÂӉ¯fiÌÂÓ˜ ·Ó·ÛÊ¿ÏÂȘ ÛÙÔ ˙‹ÙËÌ· ·˘Ùfi. ¶ËÁ‹: ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, 2000: 129
194
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹
6.4. ¢˘ÛÎÔϛ˜ Î·È ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ηٿ ÙË ¯Ú‹ÛË ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ÿˆ˜ ı· ¤ÁÈÓ ۷ʤ˜ ·fi ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÂӉȷʤÚÔ˘Û˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÚÔ˜ ˘ÈÔı¤ÙËÛË ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË Ì ÛËÌ·ÓÙÈο ÚÔÛ‰ÔÎÒÌÂÓ· ÔʤÏË. ŒÁÈÓ fï˜ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ۷ʤ˜ fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÂıfi‰Ô˘˜ Ô˘ ··ÈÙÔ‡Ó Ôχ ¯ÚfiÓÔ (‰È‰·ÎÙÈÎfi Î·È Â͈‰È‰·ÎÙÈÎfi) ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙfiÛÔ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ fiÛÔ Î·È ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÂÈÛÙÔ‡Ó ÁÈ· ÙËÓ ·Í›· Î·È ÙËÓ ·Ó·ÁηÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÚÔ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘˜. °È· Ó· ÂÈÙ¢¯ı› οÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË Ë ÂÈÌfiÚʈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Û ı¤Ì·Ù· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. √È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Ù˘ Ú¿Í˘ Â›Ó·È ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÂÓËÌÂڈ̤ÓÔÈ ÁÈ· ÙȘ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ÛÙ· Û¯ÔÏ›· ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ Û˘¯Ó¿ Ë ˘ÏÈÎÔÙ¯ÓÈ΋ ˘Ô‰ÔÌ‹ Ô˘ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ˘ÏÔÔ›ËÛË ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎÒÓ ÌÔÚÊÒÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÔÈ Ôԛ˜ ··ÈÙÔ‡Ó, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·: Ù¿ÍÂȘ Ì ÌÈÎÚfi ·ÚÈıÌfi Ì·ıËÙÒÓ Î·È ÏÔ‡ÛȘ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˜, fiÔ˘ ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜ ı· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ηÏÏÈÂÚÁÔ‡Ó ÌÈ· ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ÛÙ¿ÛË ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·˜ ··ÓÙ‹ÛÂȘ ÌfiÓÔÈ ÙÔ˘˜ Û ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· Ô˘ ı¤ÙÔ˘Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ‹ ı· ‰ÈÂÚ¢ÓÔ‡Ó ı¤Ì·Ù· Ô˘ ÙÔ˘˜ ·Ó·ı¤ÙÔ˘Ó ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ›. ¶ÔÏϤ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ÌÔÚ› Ó· ÚÔ¤ÏıÔ˘Ó, ›Û˘, ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó Û˘ÓËı›ÛÂÈ Û Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡˜ Ì¿ıËÛ˘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ÚÔÙ›ÓÂÈ Ë ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË. √È Ì·ıËÙ¤˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÂÍÔÈÎÂȈ̤ÓÔÈ Ì ̷ıËÙÔÎÂÓÙÚÈΤ˜ Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜. 濯ÓÔ˘Ó Ó· ‚ÚÔ˘Ó ÙË ÁÓÒÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· ı· ÂÍÂÙ·ÛÙÔ‡Ó, ÁÈ· Ó· Â›Ó·È ¤ÙÔÈÌÔÈ Ó· ÙËÓ ·Ó··Ú·Á¿ÁÔ˘Ó, fiÔÙ ÙÔ˘˜ ˙ËÙËı›. √È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfiÙÂÚ˜ ‚¤‚·È· ‰˘ÛÎÔϛ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙÔ Â›ÛËÌÔ ÂÍÂÙ·ÛÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, Ô˘ ÚÔ¿ÁÂÈ ¤Ó·Ó Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ Ù‡Ô ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ∏ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ ÂÍÂÙ¿ÛˆÓ, Ë ›ÂÛË ÙˆÓ ÙÂÛÙ Î·È Ë Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË Ù˘ ÚÔÛÔ¯‹˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÙÂÛÙ ÂÚÈÔÚ›˙Ô˘Ó –fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ‰ÈÂıÓÒ˜– ÔÔÈ·‰‹ÔÙ Èı·ÓfiÙËÙ· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈο Î·È ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰ÔÙÈο (Black & Wiliam, 2003). ¶·Ú¿ ÙȘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ Ô˘ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙÔ ·Ú·‰ÔÛÈ·Îfi Û¯ÔÏ›Ô, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÈ̤ÓÂÈ Ó· ‰È·ÙËÚ› ÙȘ ÈÂÚ·Ú¯ÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ ˘ÔÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘, ÔÈ ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈΤ˜ ÌÔÚʤ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÌÈ· ÂӉȷʤÚÔ˘Û· ÚfiÎÏËÛË, ¤Ó· ΛÓËÙÚÔ ÁÈ· ·Ó·Ó¤ˆÛË Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ì¤Û· ·fi ·˘Ù¤˜ Ó· ·ÍÈÔÏÔÁËı› fi¯È ÌfiÓÔ Ô Ì·ıËÙ‹˜ Î·È Ë Â›‰ÔÛ‹ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ¢ı‡ÓÔÓÙ·È ÁÈ· ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ Ô˘ ·Ú¿ÁÂÈ Ô Ì·ıËÙ‹˜. ∞fi ÙËÓ Â‡ÎÔÏË Ï‡ÛË Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ ÌÔÚԇ̠ӷ ÂÚ¿ÛÔ˘Ì ÛÙËÓ ÂÚÌËÓ›· Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ÔÈÎ›ÏˆÓ ·Ú·ÁfiÓÙˆÓ Ô˘ Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Ù˘ ÈηÓfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹, ηıÒ˜ Î·È ÙÔ˘ ·ÔÙÂϤÛÌ·ÙÔ˜ Ù˘ Ì·ıËÛȷ΋˜ ‰È·‰Èηۛ·˜: ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡, ÙÔ˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ, Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜, Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ıÂÛÌÔ‡ (§¿ÌÓÈ·˜, 1997).
195
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
0
7 KÂÊ¿Ï·ÈÔ
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
7.1. ∆È ÂÓÓÔԇ̠̠ÙÔÓ fiÚÔ «ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi» ∆· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ·Ú·ÙËÚԇ̠¤Ó· ¤ÓÙÔÓÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ‰ÈÂıÓ‹ Î·È ÂÏÏËÓÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· Î·È ·ÚıÚÔÁÚ·Ê›· ÁÈ· ÙÔ ı¤Ì· Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ‹ –fiˆ˜ ·ÏÏÈÒ˜ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È– ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡. Èڛ˜ ÙÔ ı¤Ì· ·˘Ùfi Ó· Â›Ó·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ηÈÓÔ‡ÚÈÔ (¿ÓÙ· Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÂÙԛ̷˙ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ οÔÈÔ Ê˘ÏÏ¿‰ÈÔ Ì ·Û΋ÛÂȘ, ¤ÊÂÚÓ ¤Ó· ΛÌÂÓÔ ÁÈ· ÌÂϤÙË ÛÙËÓ Ù¿ÍË ‹ ¤ÛÙˆ ·Ó¤ıÂÙ οÔȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ˆ˜ «ÂÚÁ·Û›· ÁÈ· ÙÔ Û›ÙÈ»), Ì ÙËÓ ÚfiÛÊ·ÙË ·Ó¿Ù˘ÍË ÙˆÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ ÙÔ ı¤Ì· ¤¯ÂÈ ¿ÚÂÈ Ó¤Â˜ Î·È Û‡ÓıÂÙ˜ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ. ∞˜ ‰Ô‡Ì fï˜ ·Ú¯Èο ÙÈ ÂÓÓÔԇ̠̠ÙÔÓ fiÚÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi. √ fiÚÔ˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÔÔÈÔ‰‹ÔÙ ̤ÛÔ ‰È¢ÎÔχÓÂÈ ÙË Ì¿ıËÛË Î·È ‚ÔËı¿ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ ¤Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈÎfi Ì·ıËÛÈ·Îfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ (ºÏÔÁ·˝ÙË, 2003: 108). ∂Ô̤ӈ˜ ˆ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˘ÏÈο ÓÔÔ‡ÓÙ·È ‰È‰·ÎÙÈο Î·È Ì·ıËÛȷο ̤۷ ÔÈÎ›ÏˆÓ ÌÔÚÊÒÓ Î·È ÂȉÒÓ, ¤ÓÙ˘· Î·È „ËÊȷο, ˯ËÙÈο Î·È ÔÙÈο. ™ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ È· ÔÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ› Û˘Ó·ÓÙÔ‡Ó Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÛÙËÓ Ù¿ÍË ‹ Î·È ¤Íˆ ·fi ·˘Ù‹Ó ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˘ÏÈο ÔÏÏÒÓ ÂȉÒÓ Î·È ÌÔÚÊÒÓ: 1. ÀÏÈο ÁÈ· ÙÔÓ ‰È‰¿ÛÎÔÓÙ·: ●
‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡,
●
Ô‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ·,
●
ıˆÚËÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ Î·È Ô‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ οÔÈ·˜ ηÈÓÔÙfiÌÔ˘ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ‹ ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ ‹ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘.
2. ÀÏÈο ÁÈ· ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹: ●
™¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ, Ì ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÓÓÔԇ̠οı ‚È‚Ï›Ô Ô˘ ÂΉ›‰ÂÙ·È (·ÊÔ‡ ¿ÚÂÈ ÙËÓ ¤ÁÎÚÈÛË ·fi ÙÔ ÀÔ˘ÚÁÂ›Ô ¶·È‰Â›·˜) Ì ÛÎÔfi Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ÛÙ· Û¯ÔÏ›· Ù˘ ÔÚÁ·ÓˆÌ¤Ó˘ Âη›‰Â˘Û˘ ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÂÓfi˜ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ô˘ ÚԂϤÂÙ·È ·fi ÙÔ Â›ÛËÌÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· (∆ÔηÙÏ›‰Ô˘, 1986: 34). ∆Ô Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÌÂÙ·ÊÚ¿˙ÂÈ Û ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ Ú¿ÍË ÙÔ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· (∞.¶.) Î·È Â›Ó·È ÁÚ·Ì̤ÓÔ Ì ٤ÙÔÈÔÓ ÙÚfiÔ, ÒÛÙ ӷ Û˘ÓÂÈÎÔ˘Ú› ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ÛÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ ÁÈ· Ì¿ıËÛË (∫·„¿Ï˘ Î·È Ã·Ú·Ï¿ÌÔ˘˜, 1995: 113, 118). ∫·Ù¤¯ÂÈ ÙËÓ Î˘Ú›·Ú¯Ë ı¤ÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˘ÏÈο ÛÙÔ Û‡Á¯ÚÔÓÔ Û¯ÔÏ›Ô. ™˘¯Ó¿ Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi ¿ÏÏ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˘ÏÈο, fiˆ˜ ÙÔ ∆ÂÙÚ¿‰ÈÔ ∞Û΋ÛˆÓ/∂ÚÁ·ÛÈÒÓ ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ‹/Î·È ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ·Ó·ÊÔÚ¿˜ (.¯. Ë ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋ °Ú·ÌÌ·ÙÈ΋ ÁÈ· ÙË ÁψÛÛÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ·).
●
º˘ÏÏ¿‰ÈÔ ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ô˘ ÂÈÛ¿ÁÂÈ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Û ¤Ó· ı¤Ì· Ù˘ ÂÈηÈÚfiÙËÙ·˜ (.¯. ÙË ÁÓˆÚÈÌ›· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Ì ÙÔ Â˘ÚÒ ‹ Ì ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Î·È Ù· ·ÁˆÓ›ÛÌ·Ù· ÙˆÓ √Ï˘ÌÈ·ÎÒÓ ∞ÁÒÓˆÓ).
●
ŒÓÙ˘Ô ‰È‰·ÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi Û ÌÔÚÊ‹ ʷΤÏÔ˘ (ÓÙÔÛȤ) –Ì ʇÏÏ· ÂÚÁ·Û›·˜ ÁÈ· Ì·ıËÙ¤˜ ‹ ÔÌ¿‰Â˜ Ì·ıËÙÒÓ– Ì ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÁÈ· ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜, Ì ·È‰·ÁˆÁÈΤ˜ ˘Ô‰Â›ÍÂȘ Î·È ÌÂ Û˘Óԉ¢ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi, fiˆ˜ ۯ‰ȷÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ʈÙÔÁڷʛ˜, ÛΛÙÛ·, ¯¿ÚÙ˜ (ºÏÔÁ·˝ÙË, 2003: 108 –109).
●
∫·Û¤Ù˜ ‹¯Ô˘, ‚›ÓÙÂÔ, Ù·Èӛ˜, ÛÏ¿ÈÓÙ˜ Î.¿.
197
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
●
πÛÙÔÛÂÏ›‰· ÛÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô/¤Ó·Ó ‰ÈÎÙ˘·Îfi ÙfiÔ Î.¿. Ô˘ Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜. ™ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ È· ¤¯Ô˘Ó ÏËı‡ÓÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ ÔÈ Û¯ÂÙÈÎÔ› ÙfiÔÈ Î·È ÌÔÚÔ‡Ó Ì ÔÈΛÏÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ó· ·ÍÈÔÔÈËıÔ‡Ó ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË Î·È Ó· ÙËÓ ÂÌÏÔ˘Ù›ÛÔ˘Ó. ∂Ó‰ÂÈÎÙÈο ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ì ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‡ÏË ÙÔ˘ À¶.∂.¶.£., ÙËÓ ÔÔ›· ÌÔÚ› ηÓ›˜ Ó· ÂÈÛÎÂÊÙ› ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www.e yliko. ∂Λ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÌÔÚ› Ó· ‚ÚÂÈ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˘ÏÈο Î·È ÏÔÁÈÛÌÈο, ÚÔÙ¿ÛÂȘ ‰È‰·Ûηϛ·˜, ÂÚÁ·ÛÙËÚȷο Ì·ı‹Ì·Ù·, ¯Ú‹ÛÈÌÔ˘˜˘ÂÚÛ˘Ó‰¤ÛÌÔ˘˜ ÎÙÏ. ∂›Û˘, ¯Ú‹ÛÈ̘ ȉ¤Â˜ ÁÈ· Ì·ıËÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜, ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˘ÏÈο Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó ·fi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡˜ Î·È Ì·ıËÙ¤˜ ‰È¿ÊÔÚˆÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ, ı¤Ì·Ù· ÁÈ· Û¯¤‰È· ÂÚÁ·Û›·˜ (project), Û¯¤‰È· Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ Î.¿. ÌÔÚ› Ó· ‚ÚÂÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Î·È ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www.e –paideia.net . ∞ÎfiÌ·, Ë ‡ÏË ÙÔ˘ ·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ (ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË:www.sch.gr) ÌÔÚ› Ó· ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘.
●
CD –ROM Ì ‰È·‰Ú·ÛÙÈο ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· Ô˘ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ‹ Â›Ó·È ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ·˘Ùfi.
Ÿˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚıËÎÂ Î·È ·Ú·¿Óˆ, ÛÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ –ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ ÁÓˆÛÙfi Û fiÏÔ˘˜ Î·È Î˘Ú›·Ú¯Ô Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ– ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È ÛÙ·‰È·Î¿ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË, Î·È ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜, ÔÈΛϘ ÌÔÚʤ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡. ∏ ÂÌÊ¿ÓÈÛË Ó¤ˆÓ ·ÓÙÈÎÂÈÌ¤ÓˆÓ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ΢ڛˆ˜ ÚÔ·ÈÚÂÙÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ (ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË, ·ÁˆÁ‹ ˘Á›·˜ Î.¿.), ÔÈ ·ÏÏ·Á¤˜ ÛÙÔÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÏÈÙÈÎfi ¯ÒÚÔ (ÓÔÌÈÛÌ·ÙÈ΋ ¤ÓˆÛË ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË, ÂÈÛÚÔ‹ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÌÂÙ·Ó·ÛÙÒÓ Î·È Î·Ù¿ÚÙÈÛË ÂȉÈÎÒÓ ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ÁψÛÛÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜), Ë ÂÍÔÈΛˆÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Ì ÙËÓ Ù¯ÓÔÏÔÁ›· Î·È Ë ¿ÌÂÛË ¤ÎıÂÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙ· ª.ª.∂. Î·È ÛÙÔ˘˜ ∏/À76, ηıÒ˜ Î·È Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ıˆڛ˜ ÚÔηÏÔ‡Ó ÙËÓ ÔÏÔ¤Ó· Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È ¯Ú‹ÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ˘ÏÈÎÒÓ ÔÈÎ›ÏˆÓ ÌÔÚÊÒÓ, Ô˘ ·¤¯Ô˘Ó ·fi ÙÔ Ù˘ÈÎfi Î·È Û˘Ì‚·ÙÈÎfi Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ. ∆Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ¤¯ÂÈ, Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ·ÍÈÔÔ›ËÛË, ÔÏϤ˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹˜ Î·È ÂÍ·ÙÔÌ›Î¢Û˘ Ô˘ ÙÔ˘ ‰›ÓÔ˘Ó ÏÂÔÓ¤ÎÙËÌ· ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ·fi ÙË Ê‡ÛË ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ·‰˘Ó·Ì›· ·Ó·Ó¤ˆÛ˘, ηıÒ˜ Î·È ·fi ¤ÏÏÂÈ„Ë ÙÔÈÎÒÓ Î·È ¯ÚÔÓÈÎÒÓ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ‹ÛˆÓ. ¶·Ú¿ ÙȘ ·Ú·¿Óˆ ‰È·ÈÛÙÒÛÂȘ, ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ·ÏÏ¿ Î·È ‰ÈÂıÓÒ˜, ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÂÍ·ÎÔÏÔ˘ı› Ó· ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ̤ÛÔ Î·È Ó· ΢Úȷگ› ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˘ÏÈο77. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ¤Ó· «ÎÏÂÈÛÙfi»78, ÎÔÈÓfi Î·È ÔÌÔÁÂÓÔÔÈË̤ÓÔ ÁÈ· fiÏÔ ÙÔÓ Ì·ıËÙÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi, ·fiÙÔÎÔ ÂÓfi˜ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. ¶·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÁÚ·ÌÌÈ΋ ÌÔÚÊ‹, ‰›ÓÂÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜, ·Ú¤¯ÂÈ ÁÓÒÛÂȘ, ÂÍ·ÛΛ ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ηÈ, Ù¤ÏÔ˜, ÂϤÁ¯ÂÈ ÙÈ ·˘Ùfi˜ ¤Ì·ıÂ. ∂›Ó·È Ì¿ÏÈÛÙ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ¤¯ÂÈ Û ÔÏ76 ¶Ò˜ ÌÔÚ› ÙÔ ‚È‚Ï›Ô Ó· Â›Ó·È ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfi ÚÔ˜ ·˘Ù¿, ·Ó ‰Â Û˘ÌÏËÚˆı› Ì ˘ÏÈο Ô˘ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È ¿ÌÂÛ· Ì ÙË Û‡Á¯ÚÔÓË Ù¯ÓÔÏÔÁ›·; 77 ¶Ú‚Ï. ÙËÓ ¿Ô„Ë ÙÔ˘ ÷Ù˙ËÛ·‚‚›‰Ë: «ŸÙ·Ó ÌÈÏ¿Ì ÛÙËÓ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÁÈ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi, ÂÓÓÔԇ̠ڈٛÛÙˆ˜ Î·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ Î·È ÙÔ Ê·ÓÙ·˙fiÌ·ÛÙ ˆ˜ ÂÓÈ·›Ô ÁÈ· fiÏË ÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ·» (2000: 35). 78 √ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÌfi˜ «ÎÏÂÈÛÙfi» ·ÓÙÏÂ›Ù·È ·fi ÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÙˆÓ ∞.¶. Î·È ÚԉȷÁÚ¿ÊÂÈ ¤Ó· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ô˘ ·Ê‹ÓÂÈ ÌfiÓÔ ÛÙÂÓ¿ ÂÚÈıÒÚÈ· ÚˆÙÔ‚Ô˘ÏÈÒÓ ÛÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi (µÚÂÙÙfi˜ Î·È ∫·„¿Ï˘, 1999: 33) Î·È Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ˘fi„Ë ÙÔ ÂÚÈΛÌÂÓÔ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ Ù¿Í˘. 79 ∆Ô ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ· Û¿ÓÈ· ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÛÙË Û˘ÓÙÚÈÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ·ÁÓÔÔ‡Ó ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓfi ÙÔ˘.
198
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
Ϥ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·ÓÙÈηٷÛÙ‹ÛÂÈ ÙÔ ∞.¶.79 (Shutes & Petersen, 1994: 11 –12): ÂÌÂÚȤ¯ÂÈ ÙÔ ˘ÏÈÎfi, ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÌÈ· ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁ›·, ÚԂϤÂÈ ·Û΋ÛÂȘ/ÂÚÁ·Û›Â˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Î·È ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ‰ËÏÒÓÂÈ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ οı ÂÓfiÙËÙ·˜. ∆Ô ‚È‚Ï›Ô ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Î·È ÔÈ Ô‰ËÁ›Â˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È Û ÌÂıÔ‰ÔÏÔÁÈΤ˜ ‰È¢ÎÚÈÓ›ÛÂȘ Î·È Ô‰ËÁ›Â˜ ÁÈ· ÙË ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘. ∂›Ó·È ÎÈ ·˘Ù¿ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ӷ ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô Î·È fi¯È ÛÙÔ ∞.¶. ¢ÂÓ ÚÔˆıÔ‡Ó ÙËÓ ÂÈÏÔÁ‹ ·Ú¿ÏÏËÏÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ.
7.2. ∞Ó·ÁηÈfiÙËÙ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ∂ÓÒ ·ÔÙÂÏ› ÎÔÈÓ‹ ‰È·›ÛÙˆÛË fiÙÈ ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÂÈÙÂÏ› Ï‹ıÔ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÒÓ ÛÙËÓ Ù¿ÍË, ·ÏÏ¿ Î·È ¤Íˆ ·fi ·˘Ù‹Ó, ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Î·È ÙË Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ·, Ë ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ¤Ú¢ӷ Ô˘ ÙÔ ·ÊÔÚ¿ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Û˘ÛÙËÌ·ÙÔÔÈËı› ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜. √È Ì¤¯ÚÈ ÙÒÚ· ·ÍÈÔÏÔÁÈΤ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È Û˘Ó‹ıˆ˜ ÛÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋ ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ·ÓÙÈÏ‹„ÂˆÓ Ô˘ ‰È·ÂÚÓÔ‡Ó ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙˆÓ ‚È‚Ï›ˆÓ ‹ ÙˆÓ È‰ÂÔÏÔÁÈÎÒÓ ÌËÓ˘Ì¿ÙˆÓ Ô˘ ÌÂÙ·‚È‚¿˙Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ (·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·È .¯. Ì ÙȘ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ·Ó·ÊÔÚÈο Ì ÙÔÓ «¿ÏÏÔÓ» Î·È ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È Ì¤Ûˆ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ). ∂›Ó·È fï˜ È· ··Ú·›ÙËÙÔ Ë ·ÍÈÔÏÔÁÈ΋ ¤Ú¢ӷ ÛÙË ¯ÒÚ· Ì·˜ Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ Î·È Û˘ÓÔÏÈÎfiÙÂÚ· ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi Ó· ÂÂÎÙ·ı› Î·È Û ¿ÏÏ· ‰›·: Ó· ÂÍÂÙ¿ÛÂÈ ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ˆ˜ ̤ÛÔ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Î·È ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜, ÂÛÙÈ¿˙ÔÓÙ·˜ Û ˙ËÙ‹Ì·Ù· ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ Î·È ·Ó·ÁÓˆÛÈÌfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘. £· Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· ÂÍÂÙ¿ÛÂÈ Ù· ·È‰·ÁˆÁÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘ Î·È ÙȘ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ: ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·Ó Ù· ΛÌÂÓ¿ ÙÔ˘ Â›Ó·È Î·Ù·ÓÔËÙ¿ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ·Ó Ù· ΛÌÂÓ· Î·È ÔÈ ·Û΋ÛÂȘ ÎÈÓËÙÔÔÈÔ‡Ó ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, ·Ó ÚÔÙ›ÓÔ˘Ó ÔÈÔÙÈΤ˜ Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ (‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ÚÔÛηÏÔ‡Ó ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Ó· ÛÎÂÊÙ›, Ó· ÎÚ›ÓÂÈ, Ó· Û˘ÓÂÚÁ·ÛÙ› ÎÙÏ.) (ªÔÓ›‰Ë˜, 2004: 5). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ Â›Ó·È ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ Ú¤ÂÈ Ó· ‰ÈÂÓÂÚÁÂ›Ù·È ÛÂ Û˘Ó¯‹ ‚¿ÛË, fi¯È ÌfiÓÔ ·fi ÌÂÌÔӈ̤ÓÔ˘˜ ÂÚ¢ÓËÙ¤˜ ‹ ÂÚ¢ÓËÙÈο ΤÓÙÚ·, ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· ÎÙÏ., ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Ù˘ Ù¿Í˘. ∏ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÂÓfi˜ Î·È ÌÔÓ·‰ÈÎÔ‡ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ ·Ó¿ Ì¿ıËÌ· ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÂÍ·ÈÚÂÙÈο ‰˘ÛÌÂÓ›˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜: ÂÍÔÌÔÈÒÓÂÈ Î·È ÈÛÔ‰ÒÓÂÈ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ·fi ÙË ÌÈ· ¿ÎÚË Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ¤ˆ˜ ÙËÓ ¿ÏÏË. ∞ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔÓ Ì·ıËÙÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi ˆ˜ ¤Ó· ÔÌÔÁÂÓÔÔÈË̤ÓÔ Û‡ÓÔÏÔ Ì ÎÔÈÓ¿ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο. √È Ì·ıËÙ¤˜ fï˜ ÚÔÛ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ì ۷ʤÛٷٷ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ÔÏÈÙÈÛÌÈΤ˜, ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Î·È ÁψÛÛÈΤ˜ ηٷ‚ÔϤ˜, ÂÌÂÈڛ˜ Î·È ·Ó¿ÁΘ. ª·ıËÙ¤˜ Ôχ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ› ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ηÏÔ‡ÓÙ·È Ó· ÔÚÁ·ÓÒÛÔ˘Ó ÙË Ì¿ıËÛ‹ ÙÔ˘˜ Ì ‚¿ÛË ÙÔ ›‰ÈÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ Î·È Î·Ù’ ¤ÎÙ·ÛË ÙÔ ›‰ÈÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi. ∆Ș ··Ú·›ÙËÙ˜ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ¤˜ ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ Î·È Ù· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ÙˆÓ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÂˆÌ›˙ÂÙ·È Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜, Ô˘ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ù˘ Ù¿Í˘ ÙÔ˘. ∞˘Ùfi˜ ı· ÎÚ›ÓÂÈ ÙÈ Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ Î·È ÙÈ ı· ·Ê·ÈÚ¤ÛÂÈ, ·˘Ùfi˜ ı· ·ÔÊ·Û›ÛÂÈ ÔÈ· ¿ÏÏ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˘ÏÈο ı· Ú¤ÂÈ Ó· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ ÁÈ· Ó· ηχ„ÂÈ ÙȘ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ˘. π‰È·›ÙÂÚ· Û‹ÌÂÚ·, Ô˘ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈÎfiÙËÙ·˜ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ô Ì·ıËÙÈÎfi˜ ÏËı˘ÛÌfi˜ Â›Ó·È ¤ÓÙÔÓ· ‰È·ÊÔÚÔÔÈË̤ÓÔ˜ Î·È Ë ÔÏÈÙ›·, ·ÁÓÔÒÓÙ·˜ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ·˘Ù‹, ÂÈ̤ÓÂÈ ÛÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÂÓfi˜ ÌfiÓÔ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ ·Ó¿ Ì¿ıËÌ·, Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Â›Ó·È È‰È·›ÙÂÚ· Ô˘ÛÈ·ÛÙÈÎfi˜ ÛÙËÓ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ÛÙ· ÙÔÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο οı ٿ͢. ¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Û ·ÚÎÂÙ¿ Ì·ı‹Ì·Ù· È· ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ Û˘ÓÔ-
199
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
‰Â‡ÂÙ·È ·fi ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi ˘ÏÈÎfi Û „ËÊÈ·Îfi ‰›ÛÎÔ (CD –ROM) ‹ „ËÊȷ΋ Ù·ÈÓ›· (DVD). ∂ÈϤÔÓ, ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÌÔÚʈı› ÂȉÈΤ˜ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰Â˜ ÛÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô ÔÈ Ôԛ˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó ÂÈÎÔ˘ÚÈο ÛÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Ì·ıËÌ¿ÙˆÓ. ∂Ô̤ӈ˜ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ηÏÂ›Ù·È ·ÊÂÓfi˜ Ó· ÚÔÛ·ÚÌfiÛÂÈ ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÛÙ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Ô˘ ¤¯ÂÈ Î¿ı ÊÔÚ¿ ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ Ó· ÂÈϤÍÂÈ ¿ÏÏ· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο ˘ÏÈο Ô˘ ı· Ï·ÈÛÈÒÛÔ˘Ó ÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘. °È· Ó· Â›Ó·È Û ı¤ÛË Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈı› ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Û‡ÓıÂÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ ÚfiÏÔ˘, Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙË Ë ÂÈÌfiÚʈۋ ÙÔ˘ Û ı¤Ì·Ù· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡, fiˆ˜ Î·È Ë ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ‹ ÙÔ˘ Û ۯÂÙÈο ÂÁ¯ÂÈÚ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘ ·fi ÛÙÂϤ¯Ë Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. ŒÓ· ‚·ÛÈÎfi ı¤Ì· Ô˘ ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ –Î·È ÌÔÚ› Ó· Â͢ËÚÂÙ‹ÛÂÈ ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Á›ÓÂÈ ÚÔ˜ ·˘Ù‹ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË– ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ı¤Ì· ÙˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Ì ‚¿ÛË Ù· ÔÔ›· ı· ·ÍÈÔÏÔÁËı› ÙÔ ˘ÏÈÎfi. ∞ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ı· ÂÈÏÂÁ› Î·È Ù· ÚfiÛˆ· Ô˘ ı· ·Ó·Ï¿‚Ô˘Ó ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË (·Ó ›ӷÈ, .¯., ÌÈ· ÔÌ¿‰· ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ì ¤Ó·Ó Û¯ÔÏÈÎfi Û‡Ì‚Ô˘ÏÔ, ¤Ó·˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Ì ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘ Ô˘ ‰Ô˘ÏÂ‡Ô˘Ó Ì ¤Ú¢ӷ –‰Ú¿ÛË ÎÙÏ.), ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ Ù· ÔÔ›· ı· ÌÔÚÔ‡Ó Î·Ù¿ ÂÚ›ÙˆÛË Ó· ÚÔÛ·ÚÌÔÛÙÔ‡Ó ÛÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ, ÛÙ· ˘ÏÈο Ô˘ ÙÔ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó (¤ÓÙ˘· Î·È ËÏÂÎÙÚÔÓÈο), Û’ ·˘Ù¿ Ô˘ ı· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ Î·È ı· ‰ÔÎÈÌ¿ÛÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ÛÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ˘, Û’ ·˘Ù¿ Ô˘ ı· ʤÚÔ˘Ó Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ› ÙÔ˘ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô, Ô˘ ı· ‚ÚÂÈ ÛÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô ‹ ·ÏÏÔ‡.
7.3. ∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ Œ¯Ô˘Ó Á›ÓÂÈ ·ÚÎÂÙ¤˜ ηÙËÁÔÚÈÔÔÈ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡, ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·fi ÙȘ Ôԛ˜ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ‚¤‚·È· ÛÙ· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ. Œ¯Ô˘Ó ‰È·ÌÔÚʈı› ÂӉȷʤÚÔÓÙ· Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ·fi ÙÔ ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ, fiˆ˜: ●
¶ÚԉȷÁڷʤ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‚ÔËıËÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ, ÙfiÌ. 3, °Ú·ÊÂ›Ô ¶ÚÔÙ˘ÔÔ›ËÛ˘, ∞ı‹Ó·: ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (1999).
●
¶Ï·›ÛÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ, ∆Ì‹Ì· ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (Úfi‰ÚÔ˜ ∞. ∆ÚÈÏÈ·Ófi˜), ∞ı‹Ó·: ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (1999).
●
°ÂÓÈΤ˜ ÚԉȷÁڷʤ˜, ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È «‰Â›ÁÌ·Ù· ÁÚ·Ê‹˜» ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡, ∞ı‹Ó·: ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (2003).
¶·Ú¿ÏÏËÏ·, Î·È ÛÙÔ ¤ÚÁÔ ÌÂÌÔÓˆÌ¤ÓˆÓ ÂÚ¢ÓËÙÒÓ ÌÔÚ› ηÓ›˜ Ó· ‚ÚÂÈ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘, Ù· ÔÔ›· ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÈÛ¯‡ÛÔ˘Ó Â˘Ú‡ÙÂÚ· Î·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ (‚Ï. ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο ∫·„¿Ï˘ & ÷ڷϿÌÔ˘˜, 1995, ∫Ô˘Ï·˚‰‹˜ Î.¿., 2002, ∫Ô˘ÙÛÂÏ›ÓË –πˆ·ÓÓ›‰Ô˘, 1996, ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜ Î·È Ã¤ÏÌ˘, 2003, ªÔÓ›‰Ë˜, 2004). ●
200
ª›· ÚÒÙË ÔÌ¿‰· ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ Ô˘ ı›ÁÂÙ·È ·fi fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜ (·ÏÏÔ‡ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ, ·ÏÏÔ‡ ÏÈÁfiÙÂÚÔ) ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈËÙÈ΋ Î·È È‰ÂÔÏÔÁÈ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘. ∂›Ó·È Ê˘ÛÈÎfi ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ ÌÂÏÂÙËÙÒÓ ÁÈ· ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ·˘Ù‹, ÂÊfiÛÔÓ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô –ˆ˜ ÚÔ˚fiÓ Î·È ·Ú¿ÁÔÓÙ·˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ‰È·‰ÈηÛÈÒÓ Î·È ˆ˜ ÊÔÚ¤·˜ ȉÂÔÏÔÁÈÒÓ–
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
‰È·‰Ú·Ì·Ù›˙ÂÈ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ (ªÔÓ›‰Ë˜ Î·È ÃÔÓÙÔÏ›‰Ô˘, 1997: 188). ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ÂÍÂÙ¿˙ÂÙ·È ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ‚·ıÌfi ·ÓÙ·fiÎÚÈÛ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ÏÔ˘Ú·ÏÈÛÙÈÎÔ‡ Î·È ‰È·ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙˆÓ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÒÓ (∫Ô˘ÙÛÂÏ›ÓË –πˆ·ÓÓ›‰Ô˘, 1996: 70). ●
ŒÓ· ‚·ÛÈÎfi ÎÚÈÙ‹ÚÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘, ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÊÔÚ¿ fiϘ ÙȘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ Ô˘ ·˘Ùfi ÂÈÙÂÏ› (ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈËÙÈ΋, Ô˘ ÚԷӷʤڷÌÂ, Î·È ¿ÏϘ, Ô˘ ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ì ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·), Â›Ó·È Ó· Â›Ó·È Û˘Ì‚·Ùfi Ì ÙÔ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ·. ∂›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ Ó· ÎÈÓÂ›Ù·È Ì¤Û· ÛÙË ÁÂÓÈÎfiÙÂÚË ÊÈÏÔÛÔÊ›· Ô˘ ‰È¤ÂÈ ÙÔ ∞.¶., Ó· ÎÈÓÂ›Ù·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ ÛÎÔÒÓ Î·È ÙˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘, Ó· ηχÙÂÈ ÙËÓ ‡ÏË Ô˘ ·˘Ùfi ηıÔÚ›˙ÂÈ Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· Ó· ¢ı˘ÁÚ·ÌÌ›˙ÂÙ·È Ì ÙÔ ÂÈÛÙËÌÔÏÔÁÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ Ô˘ ÙÔ ∞.¶. ˘ÈÔıÂÙ›.
●
∂ÎÙfi˜ fï˜ ·fi ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔÔÈËÙÈ΋, ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÂÈÙÂÏ› ¿ÏϘ ÙÚÂȘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜: ÙË ÁÓˆÛȷ΋, ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Î·È ÙË Ì·ıËÛȷ΋, ÂÊfiÛÔÓ Î·ıÔÚ›˙ÂÈ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈο: (·) ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘, (‚) ÙȘ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÂÈ Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ Î·È (Á) ÙȘ Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜. ∫·È ÛÙÔ˘˜ ÙÚÂȘ ÙÔÌ›˜, ÁÓÒÛË, ‰È‰·Ûηϛ· Î·È Ì¿ıËÛË, Ù· Û¯ÔÏÈο ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È· Ú¤ÂÈ Ó· ÂÈϤÁÔ˘Ó ÌÔÚʤ˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ÙÂÏÈÎfi ÛÎÔfi Ó· ‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÛÙË Ì¿ıËÛË (ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 2004). ªÂ ÔÈ· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ¿Ú·Á ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ·ÍÈÔÏÔÁËıÔ‡Ó ·˘Ù¤˜ ÔÈ ÙÚÂȘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜;
∞) •ÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙË ÁÓˆÛȷ΋ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙÔ Ó· ÂÍÂÙ¿ÛÂÈ Î·Ó›˜ ÙÔ ı¤Ì· Ù˘ ÂÈÏÔÁ‹˜ Î·È Ù˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘. ∫·Ù’ ·Ú¯‹Ó Â›Ó·È ·˘ÙÔÓfiËÙÔ ÙÔ fiÛÔ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ Â›Ó·È Ë ÂÁ΢ÚfiÙËÙ· Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ Ô˘ ÂÚȤ¯ÂÈ ÙÔ ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ. ∆· ÂÚȯfiÌÂÓ· ÌÈ·˜ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ú¤ÂÈ Ó· ÌÂÙ·Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È Û ۯÔÏÈ΋ ÁÓÒÛË ¯ˆÚ›˜ Ó· ‰È·ÛÙÚ‚ÏÒÓÔÓÙ·È, ÒÛÙ ٷ ÂÚȯfiÌÂÓ· ‰È‰·Ûηϛ·˜ Ó· Â›Ó·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈο ·ÍÈfiÈÛÙ· (µÚÂÙÙfi˜ Î·È ∫·„¿Ï˘, 1999: 137). ÕÏÏÔ ‚·ÛÈÎfi ı¤Ì· Ô˘ ·ÊÔÚ¿ Ù· ÂÚȯfiÌÂÓ· ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ Â›Ó·È ÙÔ «ÔÈ· ÂÈϤÁÂÙ·È ˆ˜ Ô˘ÛÈ҉˘ ÁÓÒÛË Ô˘ ·Í›˙ÂÈ Ó· ÂÚÈÏËÊı›». ™ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ ÔÈ ÁÓÒÛÂȘ ¤¯Ô˘Ó ÔÏÏ·Ï·ÛÈ·ÛÙ› Î·È ˘¿Ú¯ÂÈ ¤ÓÙÔÓÔ Úfi‚ÏËÌ· ÏËıÒÚ·˜ ‡Ï˘. ŒÓ·˜ Èı·Ófi˜ ÙÚfiÔ˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ˘ ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ Â›Ó·È Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙÔ ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ‹ ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÙËÓ «·Ú¯‹ ÙÔ˘ ·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈÎÔ‡», ‰ËÏ·‰‹ Ó· οÓÂÈ ÂÈÏÔÁ‹ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ «·Ú·‰ÂÈÁÌ¿ÙˆÓ», ·ÓÙÈÚÔÛˆÂ˘ÙÈÎÒÓ ÌÈ·˜ ÁÓˆÛÙÈ΋˜ ÂÚÈÔ¯‹˜. ∏ ÚÔÛÂÎÙÈ΋ ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ ·Ú·‰ÂÈÁÌ¿ÙˆÓ ˘fiÛ¯ÂÙ·È ÙËÓ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· ÁÂÓÈÎfiÙÂÚˆÓ ÈηÓÔًوÓ, ‰ÂÍÈÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÔÈ Ôԛ˜ ··ÈÙÔ‡ÓÙ·È ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÔÌÔÂȉÒÓ ıÂÌ¿ÙˆÓ (µÚÂÙÙfi˜ Î·È ∫·„¿Ï˘, 1999: 184 –191). ™Â ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ÂÚ›ÙˆÛË ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Â›Ó·È Ù· ÂÍ‹˜ (¶.π., 1999‚: 22): ●
∆· ÂÚȯfiÌÂÓ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÈÏÂÁ› ˆ˜ ·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈο Â›Ó·È Ù· ηٿÏÏËÏ·.
●
∆· ÂÚȯfiÌÂÓ· Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÂÈÏÂÁ› ˆ˜ ·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈο Â›Ó·È ÛËÌ·ÓÙÈο.
●
∆· ÂÚȯfiÌÂÓ· ·˘Ù¿ ˘ËÚÂÙÔ‡Ó ÙȘ ÁÓÒÛÂȘ, ÙȘ ÈηÓfiÙËÙ˜, ÙȘ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ Î·È ÙȘ ÛÙ¿ÛÂȘ Ô˘ Â›Ó·È ·Ó¿ÁÎË Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÔÈ Ì·ıËÙ¤˜.
ªÈ· ¿ÏÏË Èı·Ó‹ χÛË ÛÙÔ Úfi‚ÏËÌ· Ù˘ ÂÈÏÔÁ‹˜ Î·È Ù˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ ÂÚȯÔÌ¤ÓˆÓ ÛÙÔ
201
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Â›Ó·È Ë ÔÈÎÔ‰fiÌËÛ‹ ÙÔ˘ ¿Óˆ ÛÙËÓ Î‡ÚÈ· ÂÓÓÔÈÔÏÔÁÈ΋ ÁÓÒÛË ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÒÓ ÎÏ¿‰ˆÓ. ∏ ÁÓÒÛË ·˘Ù‹ ÌÔÚ› Ó· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÙË ‚¿ÛË ÁÈ· Ó· ÚÔÛÂÁÁÈÛÙÔ‡Ó Ú·ÁÌ·ÙÔÏÔÁÈΤ˜ ÁÓÒÛÂȘ ‹ ¿ÏÏ· ı¤Ì·Ù· ÙÔ˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡ ‰›Ô˘ Ô˘ ÌÂÏÂٿٷÈ. ™’ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ÂÓÓÔÈÔÎÂÓÙÚÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË Ù˘ ÁÓÒÛ˘ Î·È Û¯ÂÙÈο ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ‹˜ ÙÔ˘ ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Â›Ó·È Ù· ÂÍ‹˜ (ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 2004): ●
∆· ı¤Ì·Ù· ÚÔÛÂÁÁ›˙ÔÓÙ·È ÂÓÓÔÈÔÎÂÓÙÚÈο.
●
¶ÚÔ‚¿ÏÏÔÓÙ·È ÔÈ ‚·ÛÈΤ˜ ¤ÓÓÔȘ Ù˘ ÂÈÛÙ‹Ì˘ Ô˘ ÌÂÏÂٿٷÈ.
●
¶ÚԂϤÔÓÙ·È ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ‚ÔËıÔ‡Ó ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· ηٷÓÔ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ ÂÓÓÔÈÒÓ.
●
¶ÚԂϤÔÓÙ·È ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ‚ÔËıÔ‡Ó ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙȘ ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜ ÙˆÓ ÂÓÓÔÈÒÓ ÛÙËÓ ·Ó¿Ï˘ÛË ‰È¿ÊÔÚˆÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛˆÓ.
●
√È ¤ÓÓÔȘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ÛÙË ÏÔÁÈ΋ ÙÔ˘˜ ·ÏÏËÏÔ˘¯›·.
●
∆Ô ˘ÏÈÎfi ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‚·ÛÈÎÒÓ ÂÓÓÔÈÒÓ.
µ) ∆Ô Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ‰È·ÊÔÚÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ¤Ó· ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎfi ‚È‚Ï›Ô, ÁÈ·Ù› ÚÔÔÚ›˙ÂÙ·È ÁÈ· ‰È‰·ÎÙÈ΋ ¯Ú‹ÛË. °È’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÏfiÁÔ ÂÓۈ̷ÙÒÓÂÈ ·Ú¯¤˜ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ÔÈ Ôԛ˜ –Û ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ Û‡Á¯ÚÔÓˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ·ÓÙÈÏ‹„ˆӖ ¤¯Ô˘Ó ˆ˜ ÛÎÔfi: Ó· ÚÔÛÂÏ·ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ Î·È Ó· ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, Ó· ηٷÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ ÓÔËÌ·ÙÈο ÚÔÛÂÏ¿ÛÈÌÔ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, Ó· ÙÔ˘˜ ÂÓÙ¿ÍÔ˘Ó ÂÓÂÚÁ¿ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ÔÈÎÔ‰fiÌËÛ˘ Ù˘ ÁÓÒÛ˘, Ó· ÙÔ˘˜ ‚ÔËı‹ÛÔ˘Ó Ó· ·Ó·Á¿ÁÔ˘Ó ÙË Ó¤· ÁÓÒÛË Û ·ÓÒÙÂÚ· ›‰· ÁÂÓ›Î¢Û˘ Î·È Ó· ÙÔ˘˜ ÛÙËÚ›ÍÔ˘Ó, ÒÛÙ ӷ ÌÂٷʤÚÔ˘Ó ÙË Ó¤· ÁÓÒÛË Û ·˘ıÂÓÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ·fi ÙËÓ ›‰È· ÙË ˙ˆ‹. µ·ÛÈ΋ ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ· Ó· ÂÈÙ¢¯ıÔ‡Ó Ù¤ÙÔÈÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ Â›Ó·È Ë ÂÓÂÚÁÔÔ›ËÛË ÎÈÓ‹ÙÚˆÓ Ì¿ıËÛ˘, Ô˘ ÌÔÚ› Ó· Á›ÓÂÈ Ì¤Û· ·fi ÙËÓ ÂÓÂÚÁfi ·Ó¿ÌÂÈÍË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÛÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ‰È·‰Èηۛ· Î·È Ì¤Û· ·fi ÙË Û‡Ó‰ÂÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ (Î·È ÂÔ̤ӈ˜ Î·È ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘) Ì ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. °) √È ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ Ô˘ ÚÔˆı› ¤Ó· Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ Î·È ÔÈ ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ Ô˘ ÂÓۈ̷ÙÒÓÂÈ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ‚¤‚·È· Û οı ÂÚ›ÙˆÛË Î·È ÙȘ Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜, ̤ÚÔ˜ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Î·È ÔÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ™‡Ìʈӷ ¿ÏÈ Ì ÙȘ Û‡Á¯ÚÔÓ˜ ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜, ÙÔ Û¯ÔÏÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ Ú¤ÂÈ Ó· ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Ô˘ Ó· ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ Ì·ıËÙÈΤ˜ ÂÌÂÈڛ˜ Î·È Ó· ÂÓÂÚÁÔÔÈÔ‡Ó ÙȘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈΤ˜, ÁÓˆÛÙÈΤ˜, ÌÂÙ·ÁÓˆÛÙÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ‰ÂÍÈfiÙËÙ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Ì¤Û· Û ¤Ó· Ï·›ÛÈÔ Û˘ÏÏÔÁÈ΋˜ ‰Ú¿Û˘. ∞˘Ùfi ÌÔÚ› Ó· Á›ÓÂÙ·È Ì¤Û· ·fi ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ Û˘ÏÏÔÁ‹˜ Î·È ÂÂÍÂÚÁ·Û›·˜ ÙˆÓ ‰Â‰ÔÌ¤ÓˆÓ ·fi ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈ΋˜ ηٷÓfiËÛ˘ Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ ·fi ÙËÓ ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘˜, ·Ó¿Ù˘Í˘ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜ ÛÙË Ì¿ıËÛË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Ì¿ıËÛ˘ Û ¤Ó· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ (‚Ï. ÂÓfiÙËÙ· 6.2) (ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 2004). ª¤Û· Û ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi Î·È Ì·ıËÛÈ·Îfi Ï·›ÛÈÔ Û·Ó ÎÈ ·˘Ùfi Ô˘ ÛÎÈ·ÁÚ·Ê‹ıËΠ·Ú·¿Óˆ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο Ó· ·Ó·ÊÂÚıÔ‡Ó Ù· ÂÍ‹˜ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ Î·È ÁÂÓÈÎfiÙÂÚ· ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡: ●
202
∆Ô ˘ÏÈÎfi ÎÈÓËÙÔÔÈ› ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÁÈ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ ÂÚÁ·Û›· Î·È fi¯È ÁÈ· Ì˯·ÓÈÛÙÈΤ˜
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
ÂÊ·ÚÌÔÁ¤˜. ●
¢›ÓÂÈ Â˘Î·Èڛ˜ ÁÈ· ‰ÈÂÚ¢ÓËÙÈ΋ Ì¿ıËÛË.
●
∞Ó·Ù‡ÛÛÂÈ ÙËÓ ÎÚÈÙÈ΋ ÛΤ„Ë ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹.
●
∂ÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙËÓ ·˘ÙÂÓ¤ÚÁÂÈ· ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ Î·È ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Ó· ·›ÚÓÂÈ ·ÔÊ¿ÛÂȘ.
●
√È ÁÓÒÛÂȘ Ô˘ ·ÔÎÙ‹ıËÎ·Ó ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙËÓ Â›Ï˘ÛË ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ.
●
∆Ô ˘ÏÈÎfi ÂÓı·ÚÚ‡ÓÂÈ ÙËÓ ÔÌ·‰ÔÎÂÓÙÚÈ΋ ÂÚÁ·Û›· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ.
●
∞ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÂÙ·È ÛÙ· ÂӉȷʤÚÔÓÙ· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ, Ù· ÔÔ›· ¤¯Ô˘Ó ·ÚˆıËÙÈ΋ ·Í›· (∆ÚÈÏÈ·Ófi˜, 1997: 73).
●
∆Ô ˘ÏÈÎfi οÓÂÈ Û·Ê›˜ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ ÛÎÔÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∏ ÁÓÒÛË ÙˆÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ¿ÙˆÓ ÌÈ·˜ ÂÓ¤ÚÁÂÈ·˜ ¤¯ÂÈ ·ÚˆıËÙÈ΋ ·Í›· (∆ÚÈÏÈ·Ófi˜, 1997: 99).
●
∞ÍÈÔÔÈ› ÙȘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓ˜ ÂÌÂÈڛ˜ Î·È ÁÓÒÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÙË ‰È‰·Ûηϛ· ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ·ÓÙÈÎÂÈ̤ÓÔ˘.
●
∫·ıÔ‰ËÁ› ÛÙ·‰È·Î¿ ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ·˘ÙfiÓÔÌË Ì¿ıËÛË.
●
∆Ô ˘ÏÈÎfi –ÂÓÈÛ¯‡ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ·Ó¿ÁÓˆÛË Î·È ÙÔ˘˜ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÚfiÛÏ˄˘ ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘– ·ÓÔ›ÁÂÈ ¤Ó·Ó ÚÔÛˆÈÎfi ‰È¿ÏÔÁÔ Ì ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Î·È ÙÔÓ Î·ıÈÛÙ¿ ̤ÙÔ¯Ô ÛÙË Û˘ÏÏÔÁÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘.
●
OÚÁ·ÓÒÓÂÈ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹.
●
¶ÚÔÙ›ÓÂÈ ÔÈΛϘ ·Û΋ÛÂȘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ‰È·‚·ıÌÈṲ̂ÓË ‰˘ÛÎÔÏ›·. ∏ ÈÂÚ¿Ú¯ËÛË Î·È Ë ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ·Û΋ÛÂˆÓ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó ÙËÓ ·ÓÙ·fiÎÚÈÛË ÛÙȘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ Î·È ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ (∫Ô˘ÙÛÂÏ›ÓË –πˆ·ÓÓ›‰Ô˘, 1996: 73 –74? ¶ËÁÈ¿ÎË, 1998: 171).
●
ª›· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÔÌ¿‰· ÎÚÈÙËÚ›ˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ·ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÙÔ ˘ÏÈÎfi · ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ù· ‰È‰·ÎÙÈο ÂÚȯfiÌÂÓ·. ∏ ÔÌ¿‰· ·˘Ù‹ ÂËÚ¿˙ÂÈ Î·È ÙȘ ÙÚÂȘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ Ô˘ ÂÈÙÂÏ› ÙÔ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi (ÙË ÁÓˆÛȷ΋, ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Î·È ÙË Ì·ıËÛȷ΋) Î·È ·ÊÔÚ¿ ÙË ‰fiÌËÛË ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡, ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ Î›ÌÂÓfi ÙÔ˘ (ÙË ‰ÔÌ‹ ÙÔ˘, ÙË ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘), ÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË Î·È ¿ÏÏ· Ù˘ÔÂΉÔÙÈο ÛÙÔȯ›· Ô˘ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘. £ÂˆÚԇ̠ٷ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË ÙˆÓ ÂÚȯÔÌ¤ÓˆÓ ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ Ôχ ‚·ÛÈο, ÁÈ·Ù› ·ÊÂÓfi˜ ÂËÚ¿˙Ô˘Ó ÙÔÓ ÌÂÙ·Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Ù˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ Û ۯÔÏÈ΋, ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔ˘Ó ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Î·È ÙË Ì·ıËÛȷ΋ ‰È·‰Èηۛ· Û ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ‚·ıÌfi, ÂËÚ¿˙ÔÓÙ·˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÙÔÓ ‚·ıÌfi ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›Ó·È Î·Ù·ÓÔËÙfi Î·È ÂÏ΢ÛÙÈÎfi ÙÔ ˘ÏÈÎfi ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜.
•ÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙË ‰fiÌËÛË ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ӷ ı¤ÛÔ˘Ì ٷ ÂÍ‹˜ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, 2004): ●
À¿Ú¯ÂÈ ·Ó·Ï˘ÙÈÎfi˜ Î·È Î·Ù·ÙÔÈÛÙÈÎfi˜ ›Ó·Î·˜ ÂÚȯÔÌ¤ÓˆÓ Ì ۷ʋ ‰ÔÌ‹.
●
√È Ù›ÙÏÔÈ Î·È ÔÈ ˘fiÙÈÙÏÔÈ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó ÙË ‰ÔÌ‹ ÙˆÓ ÂÓÔًوÓ.
●
∆· ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ̤ÚË Î·È ÎÂÊ¿Ï·È· ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó (·Ú –)fiÌÔÈ· ‰ÔÌ‹ Î·È ÔÚÁ¿ÓˆÛË.
203
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
●
∆· ΛÌÂÓ· Î·È Ë ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Û ηϋ ·Ó·ÏÔÁ›· Î·È ‰ÂÓ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ·ÓÈÛÔ̤ÚÂȘ.
●
ŸÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘, ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ì ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο Ó· ı¤ÛÔ˘Ì ٷ ·Ú·Î¿Ùˆ ÎÚÈÙ‹ÚÈ·:
●
∏ ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ Â›Ó·È ·Ó¿ÏÔÁË Ì ÙËÓ ËÏÈΛ· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ.
●
∏ ÁÏÒÛÛ· Â›Ó·È Û·Ê‹˜ Î·È Ê˘ÛÈ΋ ηÈ, fiÔ˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÂȉÈÎÔ› fiÚÔÈ, ·˘ÙÔ› ÂÂÍËÁÔ‡ÓÙ·È.
●
ÃÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù·, ÁÈ· Ó· ÙÔ Î¿ÓÔ˘Ó Û·Ê¤ÛÙÂÚÔ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜.
●
∆Ô Î›ÌÂÓÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÁψÛÛÈ΋ Û˘ÓÔ¯‹.
●
∆Ô Î›ÌÂÓÔ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÓÔËÌ·ÙÈ΋ Û˘ÓÂÎÙÈÎfiÙËÙ·.
●
À¿Ú¯ÂÈ ¿ÓÙ· ·Ó·ÎÂÊ·Ï·›ˆÛË.
∆Ô Î›ÌÂÓÔ ‰ÂÓ Â›Ó·È Û˘Ó¯¤˜, ·ÏÏ¿ Û˘Óԉ‡ÂÙ·È Î·È Û˘ÌÏËÚÒÓÂÙ·È ·fi Ì·ıËÛȷΤ˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ˜, ·Ú¿ÏÏËÏÔ ˘ÏÈÎfi, ËÁ¤˜ Î·È fiÔÈ· ¿ÏÏ· ̤۷ ‰›ÓÔ˘Ó ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Ó· ·ÏÏËÏÂȉڿÛÂÈ Ì ÙÔ ‰È‰·ÎÙÈÎfi ÂÚȯfiÌÂÓÔ. ∆Ô ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi ‰›ÓÂÈ ¤ÙÛÈ ÚfiÏÔ Î·È ÏfiÁÔ ÛÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ ηٿ ÙËÓ ÔÈÎÔ‰fiÌËÛË Ù˘ ÁÓÒÛ˘. ∞Ó·ÊÔÚÈο Ì ٷ Ù˘ÔÂΉÔÙÈο ÛÙÔȯ›·, ÌÔÚԇ̠ӷ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÔ˘Ì ÂÓ‰ÂÈÎÙÈο Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘: ●
™ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Â˘·Ó¿ÁÓˆÛÙ˜ Î·È ÂÏ΢ÛÙÈΤ˜ ÁÚ·ÌÌ·ÙÔÛÂÈÚ¤˜.
●
∆Ô Î›ÌÂÓÔ ‰ÂÓ Â›Ó·È Ôχ ˘ÎÓfi. À¿Ú¯Ô˘Ó ‰È·ÛÙ‹Ì·Ù· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ÛÂÈÚ¤˜.
●
∏ Ù˘ÔÁÚ·ÊÈ΋ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙË ‰ÔÌ‹ ÙÔ˘ Î·È ‚ÔËı¿ ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Ó· ÂÓÙÔ›˙ÂÈ ·Ì¤Ûˆ˜ Ù· ·ÚÈ· Î·È Ù· ‰Â˘ÙÂÚ‡ÔÓÙ· ÛËÌ›·. À¿Ú¯Ô˘Ó, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ï·ÁÈfiÙÈÙÏÔÈ, ˘ÔÁÚ·ÌÌ›ÛÂȘ, ¤ÓÙÔÓ· ÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ¯ÚÒÌ·Ù· ÎÙÏ.
●
ÃÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙÔ Ì¿ıËÌ· ̤۷ Ô˘ Â͢ËÚÂÙÔ‡Ó ÙËÓ ˘ÎÓfiÙËÙ· Î·È ÙË Û˘ÓÔÙÈÎfiÙËÙ· ÛÙËÓ ·ÚÔ˘Û›·ÛË Ù˘ ‡Ï˘, fiˆ˜ ›Ó·Î˜ Î·È ‰È·ÁÚ¿ÌÌ·Ù·, ÂÈÛÙËÌÔÓÈο ۇ̂ÔÏ· Î·È Ù‡ÔÈ.
●
∏ ÛÂÏȉÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ¤¯ÂÈ Á›ÓÂÈ Ì ٤ÙÔÈÔÓ ÙÚfiÔ, Ô˘ ‚ÔËı¿ ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË ÙÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘.
∆¤ÏÔ˜, Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË, ÛÙËÓ ÔÔ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÊˆÙÔÁڷʛ˜, ÛΛÙÛ·, ¯¿ÚÙ˜, ÁÚ·ÊÈΤ˜ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ, Û¯‹Ì·Ù·, ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ú·ı¤ÛÔ˘Ì ٷ ·ÎfiÏÔ˘ı· ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘:
204
●
∏ ÂÈÎÔÓÔÁÚ¿ÊËÛË Â›Ó·È Î·Ù¿ÏÏËÏË Î·È Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ÛÙËÓ ËÏÈΛ· ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ.
●
√È ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ‰ÂÓ ·›˙Ô˘Ó ¤Ó·Ó ·Ïfi ‰È·ÎÔÛÌËÙÈÎfi ÚfiÏÔ, ·ÏÏ¿ Û˘Ó‰˘¿˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ô˘ Û˘Óԉ‡ԢÓ, ›Ù ÂÂÍËÁÒÓÙ·˜ ÙÔ Â›ÙÂ Û˘ÌÏËÚÒÓÔÓÙ¿˜ ÙÔ ÓÔËÌ·ÙÈο.
●
∏ ÂÈÎfiÓ· ÚÔηÏ› ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹ Ó· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈο ÁÈ· ÙËÓ ·ÔΈ‰ÈÎÔÔ›ËÛ‹ Ù˘, Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙȘ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ô˘ ÙÔ˘ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙ˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛ‹ Ù˘.
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
AÍÈÔÏfiÁËÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡
●
√È ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÔÙÈΤ˜ ·Ó·ÏÔÁ›Â˜, ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÂÚ›ÏÔΘ Ï¢ڤ˜ ÙÔ˘ ÂÚȯÔ̤ÓÔ˘ ‹ ·˘Ù¤˜ Ô˘ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó Â‡ÎÔÏ· ÛÙÔ Î›ÌÂÓÔ.
●
√È ÏÂ˙¿ÓÙ˜ Ô˘ Û˘ÓÔ‰Â‡Ô˘Ó ÙÔ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈÎfi ˘ÏÈÎfi Â›Ó·È Û·Ê›˜ Î·È ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘ ÂÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡ ÎÒ‰Èη.
™Â οı ÂÚ›ÙˆÛË Î·È ¤Ú· ·fi Ù· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ӷ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, οı ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ¤Ó·Ó ÂÓÂÚÁËÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÁÈ· ÙÔÓ Ì·ıËÙ‹, Ó· ÙÔ˘ ‰›ÓÂÈ ‰È·ÚÎÒ˜ ¢ηÈڛ˜ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÙÔ Ì˘·Ïfi ÙÔ˘, Ó· „¿¯ÓÂÈ ÁÈ· χÛÂȘ, Ó· ÙÔÓ ÚÔ‚ÏËÌ·Ù›˙ÂÈ Î·È fi¯È Ó· ÙÔ˘ ÚÔÛʤÚÂÈ ¤ÙÔÈ̘ χÛÂȘ Î·È ··ÓÙ‹ÛÂȘ.
205
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞ •∂¡√°§ø™™∏ 1[1] Altrichter, H. & Specht, W. (1998). Quality assurance and quality development in education.
International approaches and parameters as applying to the austrian school system. In J. Solomon (ed), Trends in evaluation of education systems: School (self –)evaluation and decentralization. Athens: Pedagogical Institute. 1[2] Alvik, T. (1996). Self –evaluation: What, why, how, by whom, for whom? CIDREE Collaborative Project: Self –evaluation in school development. Dundee: CIDREE. 1[3] Alvik, T. (1997). School self –evaluation: A whole school approach. Dundee: CIDREE. 1[4] Andrusyszyn, M. & Davie, L. (1997). Facilitating reflection through interactive journal writing in an online graduate course: A qualitative study. Journal of Distance Education, 12, 1, retrieved February 2007, from http://cade.athabascau.ca/vol12.1/andrusyszyndavie.html 1[5] Barkley, St. & Cohn, R. (1999). Professional growth plans offer alternative to teacher checklists. The School Administrator Web Edition, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www. aasa.org 1[6] Black, P. & Wiliam, D. (2001). Inside the black box: Raising standards through classroom assessment. London: King’s College. 1[7] Black, P. & Wiliam, D. (2003). In praise of educational research: Formative assessment. British Educational Research Journal, 29 (5), 623 –637. 1[8] Black, P. & Wiliam, D. (1998). Inside the black box. Raising standards through classroom assessment. Phi Delta Kappan, 80, 2, 139 –148, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: http://ditc.missouri.edu/docs/blackbox.pdf 1[9] Boud, D. (1997). Enhancing learning through self assessment. London and Philadelphia: Kogan Page. 1[10] Bowman, M. (1999). Using peers in teacher evaluation. The School Administrator Web Edition, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www. aasa.org 1[11] Clemmons, J., Laase, L., Cooper, D., Areglado, N. & Dill, M. (1993). Portfolios in the classroom: A teacher’s sourcebook. New York: Scholastic. 1[12] Cohen, L. & Manion, L. (1994). Research methods in education. London and New York: Routledge. 1[13] Costa, A.L. & Killick, B. (1993). Through the lens of the critical friend. Educational Leadership, 51 (2), 49 –51. 1[14] Cullingford, C. (1997). Assessment, evaluation and the effective school. In C. Cullingford (ed), Assessment versus evaluation. London: Cassell. 1[15] Cunningham, D. (1992). Assessing constructions and constructing assessments: A dialogue. In T.M. Duffy & D. Jonassen (eds), Constructivism and the technology of instruction. Hillsdale, N.J.: Lawrence Erlbaum Associates Inc., 35 –44. 1[16] Cuttance, P. (1994). Quality assurance in education systems. Educational Evaluation, 20, 99 –112. 1[17] Darling –Hammond, L., Ancess, J. & Falk, B. (1995). Authentic assessment in action. New York and London: Teachers College Press, Columbia University. 1[18] Darling –Hammond, L., Wise, A.E. & Pease, S.R. (1983). Teacher evaluation in the organizational context: A review of the literature. Review of Educational Research, 53, 285 –327.
206
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
1[19] Dressel, P.L. (1976). Handbook of academic evaluation. San Francisco: Jossey Bass. 1[20] Eisner, E. (1991). The enlightened eye: Qualitative inquiry and the enhancement of educational practice. New York: McMillan. 1[21] Eurydice (2002). Key topics in education, vol. 3: The teaching profession in Europe: Profile, trends and concerns, Report I: Initial training and transition to working life. Brussels: European Commission. 1[22] Eurydice (2004). Evaluation of schools providing compulsory education in Europe. Brussels: Eurydice European Unit, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: http://www.eurydice.org 1[23] Fischer, C. & King, R. (1995). Authentic assessment: A guide to implementation. USA: Corwin Press. 1[24] Goldenring Fine, J. & Davis, J. (2003). Grade retention and enrollment in post –secondary education. Journal of School Psychology, 41, 6, 401 –411. 1[25] Graves, D. & Sunstein, B. (1992). Portfolio portraits. Portsmouth, NH: Heinemann. 1[26] Hargreaves, A. (1988). Assessment and performance indicators: The english experience. In A. Ruby & T. Wyatt (eds), Indicators in education. Sydney. 1[27] Hargreaves, A. (1994). Changing teachers, changing times: Teachers’ work and culture in the postmodern age. London: Cassell. 1[28] Hopkins, D. (1985). A teacher’s guide to classroom research. Milton Keynes: Open University Press. 1[29] Ingvarson, L.C. (2001). Strengthening the profession: A comparison of recent reforms in the USA and the UK. Canberra: ACE. 1[30] McDonald, D. (2003). Curriculum change and the post –modern world: Is the school curriculum –reform movement an anachronism? Journal of Curriculum Studies, 35, 139 –149. 1[31] McLaughlin, M. & Pfeiffer, R.S. (1998). Teacher evaluation, improvement, accountability and effective learning New York: Teachers College Press. 1[32] Nevo, D. (2001). School evaluation: Internal or external, Studies in Educational Evaluation, 27, 95 –106. 1[33] Peterson, K.D. (2000). Teacher evaluation: A comprehensive guide to new directions and practices. Thousand Oaks, CA: Corwin Press. 1[34] Popham, J. (1998). Your school should not be evaluated by standardized test scores! The School Administrator Web Edition, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www.aasa.org 1[35] Rumberger, R. (1995). Dropping out of middle school: A multilevel analysis of students and schools. American Educational Research Journal, 32, 3, 583 –625. 1[36] Schratz, M. (1997). Initiating change through self –evaluation: Methodological implications for school development. Dundee: CIDREE. 1[37] Scriven, M. (1991). Evaluation thesaurus. CA: Sage. 1[38] Shutes, R. & Petersen, S. (1994). Seven reasons why textbooks cannot make a curriculum. NASSP Bulletin, 11 –20. 1[39] Solomon, J. (ed) (1998). Trends in evaluation of education systems: School (self)evaluation and decentralization. Athens: Pedagogical Institute. 1[40] Stiggins, R. (1997). Student –centered classroom assessment. New Jersey: Prentice –Hall, Inc. 1[41] Stoll, L. & Fink, D. (1996). Changing our schools. Buckingham: Open University Press.
207
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
1[42] Torrance, H. (1993). Formative assessment: Some theoretical problems and empirical questions. Cambridge Journal of Education, 23, 333 –343. 1[43] Von Glasersfeld, E. (1989). Cognition, construction of knowledge and teaching. Synthese, 80, 121 –140. 1[44] Wise, ∞.∂., Darling –Hammond, L., McLaughlin, M. & Bernstein, H.T. (1985). Teacher evaluation: A study of effective practices. The Elementary School Journal, 86, 1, Special Issue: The Master Teacher, 60 –121. µπµ§π√°ƒ∞ºπ∞ ∂§§∏¡√°§ø™™∏ 1[45] Carr, W. & Kemmis, S. (1997). °È· ÌÈ· ÎÚÈÙÈ΋ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ıˆڛ·: Eη›‰Â˘ÛË, ÁÓÒÛË Î·È ¤Ú¢ӷ ‰Ú¿Û˘ (ÌÙÊÚ. ∞. §·ÌÚ¿ÎË –¶·Á·ÓÔ‡, ∂. MËÏ›ÁÎÔ˘ Î·È ∫. Pԉȿ‰Ô˘ –AÏÌ¿ÓË). Aı‹Ó·: KÒ‰Èη˜. 1[46] ∞ÁÁÂÏfiÔ˘ÏÔ˜, ∞., ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, ∂., ¡ÙÔ‡ÚÔ˘, ∫., √ÈÎÔÓfiÌÔ˘, ¶., ¶·¿, £., ™ÈÒ·, Ã. Î·È ™ÔÊÈ·ÓÔ‡, ∂. (2004). ¢ÔÎÈÌ‹ ÙÔ˘ ʷΤÏÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ÂÎ·È‰Â˘ÔÌ¤ÓˆÓ (portfolio) ÛÙÔ ™¯ÔÏÂ›Ô ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜ ∞¯·ÚÓÒÓ: ¢ÈÂÚ‡ÓËÛË ÙˆÓ ‰˘Ó·ÙÔÙ‹ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ ÔÚ›ˆÓ ÙÔ˘. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ 1Ô˘ ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘ ™˘Ó‰ڛԢ ÙˆÓ ™¯ÔÏ›ˆÓ ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜ Ì ı¤Ì·: ¢‡Ô ¯ÚfiÓÈ· ÂÈÚ·Ì·ÙÈ΋˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜: ¢È‰·ÎÙÈΤ˜ ηÈÓÔÙƠ̂˜ Î·È ·Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ ÙˆÓ Ú·ÎÙÈÎÒÓ Ì·˜. ∞ı‹Ó·: °ÂÓÈ΋ °Ú·ÌÌ·Ù›· ∂η›‰Â˘Û˘ ∂ÓËϛΈÓ, 117 –125. 1[47] µÂÚ‚ÂÓÈÒÙË, ∞. (2002). ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË project. ¶ÚÔÊÔÚÈÎfi ÛÂÌÈÓ¿ÚÈÔ ÛÙÔ ∫∂™À¶ ∞ÁÚÈÓ›Ô˘. 1[48] µÏ¿¯Ô˘, ª. (2006). √ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ Î·È Ì·ıËÙÚÈÒÓ ÛÙ· ª·ıËÌ·ÙÈο ÙÔ˘ ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡ ™¯ÔÏ›Ԣ. ∞‰ËÌÔÛ›Â˘ÙË ÌÂÙ·Ù˘¯È·Î‹ ÂÚÁ·Û›· ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ¶.ª.™. ÙÔ˘ ¶.∆.¢.∂. ÙÔ˘ ∞.¶.£., £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË. 1[59] Bonniol, J. & Vial, M. (2007). ∆· ÌÔÓ٤Ϸ Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (ÌÙÊÚ. ∏. ¶··‰ËÌËÙÚ›Ô˘, ∑. ¶ÔÏ˘ÌÂÚÔÔ‡ÏÔ˘ Î·È °. ™ÙÂÚÁ›Ô˘). ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[50] µÚÂÙÙfi˜, °. Î·È ∫·„¿Ï˘, ∞. (1999). ∞Ó·Ï˘ÙÈÎfi ¶ÚfiÁÚ·ÌÌ·. ∞ı‹Ó·: ∂ÏÏËÓÈο °Ú¿ÌÌ·Ù·. 1[51] °Ô˘‚È¿˜, ¢. (2002). ™Î¤„ÂȘ ÁÈ· ÙȘ ÂÍÂÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ∞.™.∂.¶. ™ÙËÓ ÈÛÙÔÛÂÏ›‰· ÙÔ˘ ™˘ÏÏfiÁÔ˘ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ∫ÔÈÓˆÓÈÔÏfiÁˆÓ ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: http://www.sociology.gr/pages/articles/Varticles/ asep2002.htm 1[52] °ÚfiÏÏÈÔ˜, °., §È¿Ì·˜, ∆. Î·È ∆˙‹Î·˜, Ã. (2002). √ÚÈṲ̂ӷ ˙ËÙ‹Ì·Ù· Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡. ™ÙÔ Ã. ∫¿ÙÛÈη˜ Î·È °. ∫·‚‚·‰›·˜ (ÂÈÌ.), ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË. ¶ÔÈÔ˜, ÔÈÔÓ Î·È ÁÈ·Ù›. ∞ı‹Ó·: ™·‚‚¿Ï·˜, 113 –135. 1[53] ¢Ô‡Î·˜, Ã. (1997). ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÂÍÔ˘Û›·: 1982 –1994. ∞ı‹Ó·: °ÚËÁfiÚ˘. 1[54] ¢Ô‡Î·˜, Ã. (1999). ¶ÔÈfiÙËÙ· Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË. ™˘ÓÔÙÈ΋ ÂÚ¢ÓËÙÈ΋ ÂÈÛÎfiËÛË. ∂ÈıÂÒÚËÛË ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ £ÂÌ¿ÙˆÓ, 1, 172 –185. ∞ı‹Ó·: ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ. 1[55] Eurydice (2006). ¢È·ÛÊ¿ÏÈÛË ÔÈfiÙËÙ·˜ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: http://www.eurydice.org/Documents/QA/en/FrameSet.htm 1[56] πÛÙÔÛÂÏ›‰· ÀÔ˘ÚÁ›Ԣ ¶·È‰Â›·˜ Î·È ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ∫‡ÚÔ˘: ¢È¿ÏÔÁÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www.paideia.org.cy 1[57] ∫·Áο, ∂. (2003). ∂˘Úˆ·˚Îfi portfolio ÁψÛÛÒÓ (European language portfolio). ∞ı‹Ó·: Eiffel. 1[58] ∫·Áο, ∂. (2004). Portfolio ÁψÛÛÒÓ: ∫·ÈÓÔÙfi̘ Ú·ÎÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ ÔÏ˘ÁψÛÛÈÎÔ‡ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌÔ‡. ™ÙÔ ¶. ¶·Ô‡ÏÈ· –∆˙ÂÏ¤Ë Î·È ∂. ∆¿Ê· (ÂÈÌ.), °ÏÒÛÛ· Î·È ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÛÙË Ó¤· ¯ÈÏÈÂÙ›·. ∞ı‹Ó·: ∂ÏÏËÓÈο °Ú¿ÌÌ·Ù·. 1[59] ∫·Ï·˚Ù˙ÔÔ‡ÏÔ˘, ª. (2001). √ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi˜ ˆ˜ ÛÙÔ¯·˙fiÌÂÓÔ˜ ·ÁÁÂÏÌ·Ù›·˜. ∞ı‹Ó·: ∆˘ˆı‹-
208
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
Ùˆ – °. ¢·Ú‰·Ófi˜. 1[60] ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘, ª. Î·È ∫Ï¿‰Ë˜, ¢. (1999). ∆Ô ÈÛÙÔÔÈËÙÈÎfi ·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Î·È ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ¿ÚÎÂÈ·˜ – ∏ ÚfiÙ·ÛË ÙÔ˘ ∫.∂.∂. ™ÙÔ ™˘ÌfiÛÈÔ – ÂÈÌÔÚʈÙÈÎfi ÛÂÌÈÓ¿ÚÈÔ: ∞Ú¯È΋ Âη›‰Â˘ÛË Î·È ÂÈÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡ ÚÔÛˆÈÎÔ‡. ™‡Á¯ÚÔÓ˜ ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ÚÔÛÂÁÁ›ÛÂȘ. √ÚÁ¿ÓˆÛË: ∫¤ÓÙÚÔ ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ŒÚ¢ӷ˜. 1[61] ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘, ª. (1995). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ: ŒÓ· ¯ÚfiÓÈÔ Úfi‚ÏËÌ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Âη›‰Â˘Û˘. ™ÙÔ ∞. ∫·˙·Ì›·˜ Î·È ª. ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘ (ÂÈÌ.), ∂ÏÏËÓÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË. ¶ÚÔÔÙÈΤ˜ ·Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛ˘ Î·È ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡. ∞ı‹Ó·: ™Â›ÚÈÔ˜, 417 –444. 1[62] ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘, ª. Î·È ºÏÔ˘Ú‹˜, °. (2005). ª¿ıËÛË Î·È ‰È‰·Ûηϛ·. £ÂˆÚ›·, Ú¿ÍË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∞ı‹Ó·. 1[63] ∫·ÛÛˆÙ¿Î˘, ª. (1998). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ÂȉfiÛˆ˜ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ª¤Û·, ̤ıÔ‰ÔÈ, ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·, ÚÔÔÙÈΤ˜. ∞ı‹Ó·: °ÚËÁfiÚ˘. 1[64] ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, ∂. (2004). ∂Ó·ÏÏ·ÎÙÈÎÔ› ÙÚfiÔÈ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÛÙÔ Ì¿ıËÌ· Ù˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ·˜: ∞fi ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ÛÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÏfiÁÔ˘. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ ÛÂÌÈÓ·Ú›Ô˘ Ì ı¤Ì·: £ÂˆÚ›· Î·È Ú¿ÍË Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Ù˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ·˜ ÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ Î·È ÙÔ §‡ÎÂÈÔ. ∆Ì‹Ì· ºÈÏÔÛÔÊ›·˜, ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ Î·È æ˘¯ÔÏÔÁ›·˜ – ¶.ª.™.: £ÂˆÚ›·, Ú¿ÍË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ¶·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈÔ ∞ıËÓÒÓ. 1[65] ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, ∂. (1998). ∞Ó·ÌfiÚʈÛË ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ Ì ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ Û˘ÌÌÂÙÔ¯È΋ ¤Ú¢ӷ: ∆Ô ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ù˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ·˜. ∞‰ËÌÔÛ›Â˘ÙË ‰È‰·ÎÙÔÚÈ΋ ‰È·ÙÚÈ‚‹, ºÈÏÔÛÔÊÈ΋ ™¯ÔÏ‹, ∆Ì‹Ì· º.¶.æ., ∞ı‹Ó·. 1[66] ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, ∂. (2005). ∞Ó·˙ËÙÒÓÙ·˜ ¤Ó· ÂÓ·ÏÏ·ÎÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÛÙÔ Ì¿ıËÌ· Ù˘ ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ °ÏÒÛÛ·˜ ÛÙÔ °˘ÌÓ¿ÛÈÔ. ™ÙÔ ∫. ª·Ï¿Ûη˜ Î·È ∫. ∞ÁÁÂÏ¿ÎÔ˜ (ÂÈÌ.), °ÏÒÛÛ· Î·È §ÔÁÔÙ¯ӛ· ÛÙËÓ ¶ÚˆÙÔ‚¿ıÌÈ· Î·È ÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[67] ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, ∂., ª·ÓÈ¿˜, ¶., ™ÔÊÈ·ÓÔ‡, ∂. Î·È ∆Û¿ÊÔ˜, µ. (2003). ∂ÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙÔ ™¯ÔÏÂ›Ô ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜ ∞¯·ÚÓÒÓ. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ 1Ô˘ ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘ ™˘Ó‰ڛԢ ™¯ÔÏ›ˆÓ ¢Â‡ÙÂÚ˘ ∂˘Î·ÈÚ›·˜. ∞ı‹Ó·: °ÂÓÈ΋ °Ú·ÌÌ·Ù›· ∂η›‰Â˘Û˘ ∂ÓËϛΈÓ. 1[68] ∫¿ÙÛÈη˜, Ã. Î·È ∫·‚‚·‰›·˜, °. (ÂÈÌ.) (2002). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË. ¶ÔÈÔ˜, ÔÈÔÓ Î·È ÁÈ·Ù›. ∞ı‹Ó·: ™·‚‚¿Ï·˜. 1[69] ∫·„¿Ï˘, ∞. Î·È Ã·Ú·Ï¿ÌÔ˘˜, ¢. (1995). ™¯ÔÏÈο ÂÁ¯ÂÈÚ›‰È·. ∞ı‹Ó·: ŒÎÊÚ·ÛË. 1[70] ∫·„¿Ï˘, ∞. (1994). ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ‚·ıÌÔÏÔÁ›· ÛÙÔ ‰ËÌÔÙÈÎfi Û¯ÔÏ›Ô. £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: Art of Text. 1[71] ∫Ô˘˙¤Ï˘, °. (1995). ∆Ô ÂÈÛÙËÌÔÏÔÁÈÎfi ˘fi‚·ıÚÔ ÙˆÓ ÂÈÏÔÁÒÓ Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜. ™ÙÔ ∏. ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏ ÂͤÏÈÍË Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜: ∂ÈÛÙËÌÔÏÔÁÈ΋ ıÂÒÚËÛË. ∞ı‹Ó·: Gutenberg, 155 –181. 1[72] ∫Ô˘Ï·˚‰‹˜, µ. (ÂÈÌ.) (2005). ∞ÔÙ‡ˆÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÂ Â›Â‰Ô Û¯ÔÏÈÎÒÓ ÌÔÓ¿‰ˆÓ. ∞ı‹Ó·: ∫¤ÓÙÚÔ ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ŒÚ¢ӷ˜. 1[73] ∫Ô˘Ï·˚‰‹˜, µ., ¢ËÌfiÔ˘ÏÔ˜, ∫., ™ÎÏ·‚ÂÓ›ÙË, ™. Î·È ÃÚËÛÙ›‰Ô˘, µ. (2002). ∆· ΛÌÂÓ· Ù˘ Ù¯ÓÔ –ÂÈÛÙ‹Ì˘ ÛÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ ¯ÒÚÔ. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[74] ∫Ô˘ÙÛÂÏ›ÓË –πˆ·ÓÓ›‰Ô˘, ª. (1996). £ÂˆÚËÙÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ. ¡¤· ¶·È‰Â›·, 79, 70 –77. 1[75] ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, Ã. (2000). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ›‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹ ˆ˜ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ÏÔÁÈ΋ Î·È Û¯ÔÏÈ΋ Ú·ÎÙÈ΋. ∞ı‹Ó·: Gutenberg.
209
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
1[76] §¿ÌÓÈ·˜, ∫. (1997). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ Ì·ıËÙ‹: ·Ó¿‰ÂÈÍË ‰È·ÊÔÚÔÔÈËÌ¤ÓˆÓ ÛËÌ·ÛÈÔ‰ÔÙ‹ÛÂˆÓ Ù˘ ¤ÓÓÔÈ·˜. ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋ ∂ÈıÂÒÚËÛË, 26, 7 –35. 1[77] §È·ÎÔÔ‡ÏÔ˘, ª. (2004). ∏ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ Î·È ‰È‰·ÎÙÈ΋ ηٿÚÙÈÛË ÙˆÓ ˘Ô„ËÊ›ˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·: ¶ÂÚȯfiÌÂÓÔ Î·È ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ¶ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ ™Ô˘‰ÒÓ. ™ÙÔ 3Ô ¢ÈÂıÓ¤˜ ™˘Ó¤‰ÚÈÔ πÛÙÔÚ›·˜ Ù˘ ∂η›‰Â˘Û˘, ¶¿ÙÚ·, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: http://www.elemedu.upatras.gr/ eriande/synedria/synedrio3/praltika%2011/liakopoulou.htm 1[78] MacBeath, J. (2001). ∏ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. √˘ÙÔ›· Î·È Ú¿ÍË (ÂÈÌ. – ÌÙÊÚ. ÃÚ›ÛÙÔ˜ ¢Ô‡Î·˜ Î·È ∑ˆ‹ ¶ÔÏ˘ÌÂÚÔÔ‡ÏÔ˘). ∞ı‹Ó·: ∂ÏÏËÓÈο °Ú¿ÌÌ·Ù·. 1[79] MacBeath, J., Schratz, M., Meuret, D. & Jacobsen, L. (2005). ∏ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙÔ Â˘Úˆ·˚Îfi Û¯ÔÏ›Ô. ¶Ò˜ ¿ÏÏ·Í·Ó fiÏ· (ÌÙÊÚ. ª·Ú›· ¢ÂÏËÁÈ¿ÓÓË). ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[80] ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏. (2004). ∫ÚÈÙÈ΋ ·Ó¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ: ∫ÚÈÙÈ΋ ·Ó¿Ï˘ÛË ÁÓˆÛȷ΋˜, ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ Î·È Ì·ıËÛȷ΋˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜. ™ËÌÂÈÒÛÂȘ ÛÙÔ ¶.ª.™., £ÂˆÚ›·, Ú¿ÍË Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘, ÛÙÔ ∆Ì‹Ì· º.¶.æ. ÙÔ˘ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ∞ıËÓÒÓ. 1[81] ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏. Î·È Ã¤ÏÌ˘, ™. (2003). ¶·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ÛÙËÓ Âη›‰Â˘ÛË. ™ÙÔ µ. æ·ÏÏȉ¿˜ (ÂÈÌ.), ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË. ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ ™˘ÌfiÛÈÔ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜. ∞ı‹Ó·: §È‚¿ÓË. 1[82] ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏. (2000). ∏ Û¯ÔÏÈ΋ Ù¿ÍË. ∞ı‹Ó·. 1[83] ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏. (2004). £ÂˆÚ›· Î·È Ú¿ÍË Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ™ÙÚ·ÙËÁÈΤ˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∏ ÎÚÈÙÈ΋ ÛΤ„Ë ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ Ú¿ÍË. ∞ı‹Ó·: Gutenberg. 1[84] ª·ÙÛ·ÁÁÔ‡Ú·˜, ∏. (1995). ∏ ÂͤÏÈÍË Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜: ∂ÈÛÙËÌÔÏÔÁÈ΋ ıÂÒÚËÛË. ∞ı‹Ó·: Gutenberg. 1[85] ªÈ¯·ËÏ›‰Ô˘ –∂˘ÚÈ›‰Ô˘, ∞. (2005). ∏ ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: http://athena.pi.ac.cy/2005/erevna/erevna_evaluation.pdf 1[86] ªËÙÛÈÎÔÔ‡ÏÔ˘, µ. (2006). §fiÁÔ˜: ∏ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ fiÚÔ˘ ÏfiÁÔ˜, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www.greek –language.gr/greekLang/studies/discourse 1[87] ª·ÌÈÓÈÒÙ˘, °. (1994). ¶·È‰Â›·, Âη›‰Â˘ÛË Î·È ÁÏÒÛÛ·. ∞ı‹Ó·: Gutenberg. 1[88] ªÔÓ›‰Ë˜, ∫. Î·È ÃÔÓÙÔÏ›‰Ô˘, ∂. (1997). ŒÚ¢ӷ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ: ∞fi ÙËÓ ÔÛÔÙÈ΋ ·Ó¿Ï˘ÛË ÂÚȯÔÌ¤ÓˆÓ Û ÔÈÔÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ·Ó¿Ï˘Û˘ – ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜. ™ÙÔ ª.π. µ¿Ì‚Ԣη˜ Î·È ∞.°. ÃÔ˘Ú‰¿Î˘ (ÂÈÌ.), ¶Ú·ÎÙÈο ∑ã ¢ÈÂıÓÔ‡˜ ™˘Ó‰ڛԢ Ù˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ∂ÏÏ¿‰·˜. ∞ı‹Ó·: ∂ÏÏËÓÈο °Ú¿ÌÌ·Ù·. 1[89] ªÔÓ›‰Ë˜, ∫. (2004). ∆Ô ÂÚȯfiÌÂÓÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘ ˆ˜ ·ÓÙÈΛÌÂÓÔ ¤Ú¢ӷ˜. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[90] ªÔ˘˙¿Î˘, ™. (1988). ∂ÛˆÙÂÚÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÛÙÔ ‰ËÌÔÙÈÎfi Û¯ÔÏ›Ô. ∏ ÂÚ›ÙˆÛË Ù˘ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ. ™‡Á¯ÚÔÓË ∂η›‰Â˘ÛË, 38, 30 –36. 1[91] ªÔ˘˙¿Î˘, ™. (1997). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ Ì·ıËÙÒÓ ÛÙË ÁÂÓÈ΋ –˘Ô¯ÚˆÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË: ¶ÚÔ‚ÏËÌ·ÙÈ΋, ‰ÈÂıÓ›˜ ÂÌÂÈڛ˜ – Ù¿ÛÂȘ. ™˘ÁÎÚÈÙÈ΋ ıÂÒÚËÛË. ™ÙÔ ™. ÃȈٿ΢ (ÂÈÌ.), ∏ ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË ÙˆÓ ÂÍÂÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ‚·ıÌÒÓ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ∞ı‹Ó·: °ÚËÁfiÚ˘, 89 –105. 1[92] ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (1999·). ¶ÚԉȷÁڷʤ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ‚ÔËıËÙÈÎÒÓ Ì¤ÛˆÓ, ÙfiÌ. 3, °Ú·ÊÂ›Ô ¶ÚÔÙ˘ÔÔ›ËÛ˘. ∞ı‹Ó·: ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ. 1[93] ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (1999‚). ¶Ï·›ÛÈÔ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÂÁ¯ÂÈÚȉ›ˆÓ, ∆Ì‹Ì· ∞ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ (Úfi‰ÚÔ˜ ∞. ∆ÚÈÏÈ·Ófi˜). ∞ı‹Ó·: ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ. 1[94] ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ (2003). °ÂÓÈΤ˜ ÚԉȷÁڷʤ˜, ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Î·È «‰Â›ÁÌ·Ù· ÁÚ·-
210
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
Ê‹˜» ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡. ∞ı‹Ó·: ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ. 1[95] ¶··ÎˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, £., ¢¿ÏÎÔ˜, °., ¢Â‰Ô‡ÏË, ª., ∫·ÙÛ·ÚÔ‡, ∂. Î·È ∆Û¿ÊÔ˜, µ. (1998). ŒÓ· ÂÍÂÏÈÛÛfiÌÂÓÔ ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ηٿÚÙÈÛ˘ ÊÔÈÙËÙÒÓ ÛÙË ÁÂÓÈ΋ ‰È‰·ÎÙÈ΋. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ 1Ô˘ ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘ ™˘Ó‰ڛԢ Ù˘ ¶·È‰·ÁˆÁÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ∂ÏÏ¿‰·˜ Ì ı¤Ì·: ∂ÏÏËÓÈ΋ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋ ¤Ú¢ӷ. ∞ı‹Ó·: ∞ÙÚ·fi˜, 448 –456. 1[96] ¶··ÎˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, ¶. (1993). ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ∞ı‹Ó·: ŒÎÊÚ·ÛË. 1[97] ¶··Ó·Ô‡Ì –∆˙›Î·, ∑. (1985). ∏ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ Û¯ÔÏÈ΋˜ ›‰ÔÛ˘: ¢˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Î·È fiÚÈ·. £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: ∞ÊÔ› ∫˘ÚȷΛ‰Ë. 1[98] ¶ËÁÈ¿ÎË, ¶. (1998). ¶ÚÔÂÙÔÈÌ·Û›· – ۯ‰ȷÛÌfi˜ Î·È ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∞ı‹Ó·: °ÚËÁfiÚ˘. 1[99] ™·Îο, µ. (2006). ∏ ·Ú¯È΋ Âη›‰Â˘ÛË/ηٿÚÙÈÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ Ô˘ ‰È‰¿ÛÎÔ˘Ó πÛÙÔÚ›·: ∏ ÂÏÏËÓÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Ë Â˘Úˆ·˚΋ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÔÈ «Û˘ÛÙ¿ÛÂȘ» ÙÔ˘ ™˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ Î·È Î¿ÔÈ· ÂÚˆÙ‹Ì·Ù·… ¶·È‰·ÁˆÁÈο Ú‡̷ٷ ÛÙÔ ∞ÈÁ·›Ô, 2, 39 –59. 1[100] ™ÔÏÔÌÒÓ, π. (1998). ªÔÓ٤Ϸ Î·È Ú·ÎÙÈΤ˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘: ªÔÚʤ˜ ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ ÂϤÁ¯Ô˘ Î·È Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ·È‰·ÁˆÁÈÎÒÓ ˘ÔÎÂÈ̤ӈÓ. ™ÙÔ Virtual School. The sciences of Education Online, ÙfiÌ. 1, Ù¯. 2, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www.auth.gr/virtualschool/1.2/Theory Research/CongressSolomon.html 1[101] ™ÔÏÔÌÒÓ, π. (ÂÈÌ.) (1999). ∂ÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ÚÔÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÛÙË Û¯ÔÏÈ΋ ÌÔÓ¿‰·. ∞ı‹Ó·: ¶·È‰·ÁˆÁÈÎfi πÓÛÙÈÙÔ‡ÙÔ. 1[102] ™·Ófi˜, °. (2005). ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÛÔ˘‰ÒÓ ÙˆÓ ·ÓÂÈÛÙËÌÈ·ÎÒÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋ – „˘¯ÔÏÔÁÈ΋ ηٿÚÙÈÛË Î·È ‰È‰·ÎÙÈ΋ ¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ÚÔ˜ ‰ÈÔÚÈÛÌfi ÊÈÏÔÏfiÁˆÓ ηıËÁËÙÒÓ. ™ÙÔ ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈ· ŒÓˆÛË ºÈÏÔÏfiÁˆÓ – µ. ∆Û¿ÊÔ˜ (ÂÈÌ.), √ ÊÈÏfiÏÔÁÔ˜ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÎÔÈÓˆÓ›·: ™Ô˘‰¤˜ – ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ – ÚÔÔÙÈΤ˜. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ, 15 –29. 1[103] ™·Ófi˜, °. (2001). ∞fi„ÂȘ Î·È ÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ÊÔÈÙËÙÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ – „˘¯ÔÏÔÁÈ΋ ηٿÚÙÈÛË Î·È ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ¿ÚÎÂÈ·. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ ∞’ ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘ ™˘Ó‰ڛԢ Ì ı¤Ì·: ™‡Ó‰ÂÛË ∆ÚÈÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: ∞.¶.£., 158 –163. 1[104] ™ÙÂÊ·Ó¿ÎË, ∂. (1996). ∏ ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ portfolio: ŒÓ·˜ ÙÚfiÔ˜ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘. ∞ÓÔȯÙfi ™¯ÔÏ›Ô, 60, 24 –27. 1[105] Stenhouse, L. (2003). ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÛÙËÓ ¤Ú¢ӷ Î·È ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ∞Ó·Ï˘ÙÈÎÔ‡ ¶ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜ (ÌÙÊÚ. ∞. ∆Û¿ÂÏ˘). ∞ı‹Ó·: ™·‚‚¿Ï·˜. 1[106] ∆ÔηÙÏ›‰Ô˘, µ. (19863). ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÛÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ÙˆÓ ˙ˆÓÙ·ÓÒÓ ÁψÛÛÒÓ. ¶ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·, ÚÔÙ¿ÛÂȘ. ∞ı‹Ó·: √‰˘ÛÛ¤·˜. 1[108] ∆ÚÈÏÈ·Ófi˜, ∞. (1997). ∏ ·ÚÒıËÛË ‹ Ò˜ ηÏÏÈÂÚÁÂ›Ù·È ÛÙÔ Ì·ıËÙ‹ Ë ¤ÊÂÛË ÁÈ· Ì¿ıËÛË. ∞ı‹Ó·: §‡¯ÓÔ˜. 1[108] ∆۷ΛÚË, ¢. (¯.¯.). ∞ÍÈÔÏfiÁËÛË Î·È ÂÎ·È‰Â˘ÙÈο Û˘ÛÙ‹Ì·Ù· ÛÙȘ ¯ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘Úˆ·˚΋˜ ŒÓˆÛ˘. ™˘ÁÎÚÈÙÈ΋ ÌÂϤÙË ÙˆÓ Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ Ù˘ Âη›‰Â˘Û˘. ∫¤ÓÙÚÔ ∂Î·È‰Â˘ÙÈ΋˜ ŒÚ¢ӷ˜, ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www.kee.gr/html/research.php.&ID=16 1[109] ∆Û¿ÊÔ˜, µ. (2007). √È ·ÓÙÈÏ‹„ÂȘ ÙˆÓ ÓÂÔ‰ÈfiÚÈÛÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ ÁÈ· ÙÔ ÚfiÏÔ ÙÔ˘ Ì·ı‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ∞Ú¯·›·˜ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ °Ú·ÌÌ·Ù›·˜ Î·È °ÏÒÛÛ·˜ Î·È ÙȘ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο ¢ÈËÌÂÚ›‰·˜ Ù˘ ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈ·˜ ŒÓˆÛ˘ ºÈÏÔÏfiÁˆÓ Ì ı¤Ì·: ∏ ‰È‰·Ûηϛ· ÙˆÓ ∞Ú¯·›ˆÓ ∂ÏÏËÓÈÎÒÓ ÛÙË ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ· ∂η›‰Â˘ÛË. ∞ı‹Ó·: ªÂÙ·›¯ÌÈÔ. 1[110] ºÏÔÁ·˝ÙË, ∂. (2003). ∆Ô ·È‰·ÁˆÁÈÎfi ˘ÏÈÎfi ÛÙËÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘ ™˘ÌÔÛ›Ô˘ Ì ı¤Ì·: ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·Ú·ÁˆÁ‹ ·È‰·ÁˆÁÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË. ∞ı‹Ó·: §È‚¿Ó˘, 107 –118.
211
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
µÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›·
1[111] Frey, K. (1998). H ̤ıÔ‰Ô˜ project. £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: AÊÔ› ∫˘ÚȷΛ‰Ë 1[112] ºÚ˘‰¿ÎË, ∂. (2001). ¶ÚÔ˜ ¤Ó· ÎÚÈÙÈÎfi – ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÁÈ· ÙËÓ ·Ú¯È΋ ηٿÚÙÈÛË ÙˆÓ Î·ıËÁËÙÒÓ. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ ∞’ ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ˘ ™˘Ó‰ڛԢ Ì ı¤Ì·: ™‡Ó‰ÂÛË ∆ÚÈÙÔ‚¿ıÌÈ·˜ Î·È ¢Â˘ÙÂÚÔ‚¿ıÌÈ·˜ ∂η›‰Â˘Û˘. £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: ∞.¶.£., 255 –260. 1[113] ºÚ˘‰¿ÎË, ∂. (1999). ¶¤ÓÙ ÌÂÏÂÙ‹Ì·Ù· ÁÈ· ÙË ıˆڛ· Î·È ÙËÓ Ú¿ÍË Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜. ∞ı‹Ó·: ·˘ÙԤΉÔÛË. 1[114] ÷Ù˙ËÁˆÚÁ›Ô˘, °. (2004). °ÓÒıÈ ÙÔ Curriculum. ∞ı‹Ó·: ∞ÙÚ·fi˜. 1[115] ÷Ù˙ËÛ·‚‚›‰Ë˜, ™. (2000). ∂Î·È‰Â˘ÙÈÎfi ˘ÏÈÎfi Î·È ÔÌ·‰ÔÎÂÓÙÚÈ΋ ‰È‰·Ûηϛ·: ∆Ô ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ù˘ ‰È‰·Ûηϛ·˜ Ù˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈ΋˜ ¯Ú‹Û˘ Ù˘ °ÏÒÛÛ·˜. ™Ù· ¶Ú·ÎÙÈο ÙÔ˘ ¢È‹ÌÂÚÔ˘ ∂ÈÛÙËÌÔÓÈÎÔ‡ ™˘ÌÔÛ›Ô˘ Ì ı¤Ì·: ∏ ÂÊ·ÚÌÔÁ‹ Ù˘ ÔÌ·‰ÔÎÂÓÙÚÈ΋˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜: ∆¿ÛÂȘ Î·È ÂÌÂÈڛ˜. £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: Graphica, 35 –45. 1[116] ÷Ù˙fiÔ˘ÏÔ˜, ∞. (2006). ªÈ· ÚfiÙ·ÛË ·˘ÙÔ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Û¯ÔÏ›Ԣ Ì ‚¿ÛË ÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ÂÌÂÈÚ›·. ™ÙËÓ ËÏÂÎÙÚoÓÈ΋ ‰È‡ı˘ÓÛË: www.theologika.gr/hmerides/f/protashautoax.doc 1[117] ÃȈٿ΢, ™. (1997). ∫·Ù¿ÚÁËÛË ÂÍÂÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ‚·ıÌÒÓ ÛÙÔ ‰ËÌÔÙÈÎfi Û¯ÔÏ›Ô: ¶ÚÔÛ‰Ô˘ Î·È Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·. ™ÙÔ ™. ÃȈٿ΢ (ÂÈÌ.), ∏ ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛË ÙˆÓ ÂÍÂÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ‚·ıÌÒÓ ÛÙÔ Û¯ÔÏ›Ô. ∞ı‹Ó·: °ÚËÁfiÚ˘, 48 –85. 1[118] æ·ÏÏȉ¿˜, µ. (ÂÈÌ.) (2003). ™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Î·È ·Ú·ÁˆÁ‹ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ˘ÏÈÎÔ‡ ÁÈ· ÙËÓ ÂÚÈ‚·ÏÏÔÓÙÈ΋ Âη›‰Â˘ÛË. ¶·ÓÂÏÏ‹ÓÈÔ ™˘ÌfiÛÈÔ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜. ∞ı‹Ó·: §È‚¿Ó˘.
212
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
°ÏˆÛÛ¿ÚÈ
°§ø™™∞ƒI ◗ ∞ÏÏËÏfi‰Ú·ÛË (interaction): ∏ ‰È·‰Èηۛ· ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· ¤Ó· ¿ÙÔÌÔ Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ˘fi„Ë Î·È ÂËÚ¿˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ ˘ÔÎÂÈÌÂÓÈÎfi ÓfiËÌ· Ù˘ ‰Ú¿Û˘ ¿ÏÏÔ˘ ‹ ¿ÏÏˆÓ ·ÙfïÓ, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ÎÔÈÓˆÓÈο ·ÌÊ›‰ÚÔÌ˘ Û¯¤Û˘. ◗ ∞Ó·ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ (reflection): √ ÎÚÈÙÈÎfi˜ ÛÙÔ¯·ÛÌfi˜ ÂÓfi˜ ·ÙfiÌÔ˘ Û ۯ¤ÛË Ì ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘, ÙȘ ıˆÚËÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ·Ú·‰Ô¯¤˜, ÙËÓ ÂÌÂÈÚ›· ÙÔ˘, ÙÔ ·ÍÈ·Îfi ÙÔ˘ Û‡ÛÙËÌ· Î·È ÙÔ Â˘Ú‡ÙÂÚÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÂÓÙ¿ÛÛÂÙ·È. ¶ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ·˘ÙÔ·Ú·Ù‹ÚËÛË, ÂÓ‰ÔÛÎfiËÛË, ·ÓÂͤٷÛË Î·È ·˘ıfiÚÌËÙÔ ÛÙÔ¯·ÛÌfi. ·Ó¿‰Ú·ÛË (feedback): ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ «·Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË» ·Ó·ÊÂÚfiÌ·ÛÙ ◗ ∞Ó·ÙÚÔÊÔ‰fiÙËÛË –· ÛÙË ‰È·‰Èηۛ· ̤ۈ Ù˘ ÔÔ›·˜ ¤Ó· ¿ÙÔÌÔ (‹ ¤Ó·˜ ÔÚÁ·ÓÈÛÌfi˜) ‰¤¯ÂÙ·È Î·È ÂÂÍÂÚÁ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔȯ›·, ÏËÚÔÊÔڛ˜ Î·È ·ÓÙȉڿÛÂȘ ÙÔ˘ ‰¤ÎÙË Ù˘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ (‹ Ù˘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ ÙÔ˘) Ì ÛÙfi¯Ô ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË. √ fiÚÔ˜ Û˘Ó·ÓٿٷÈ, ÌÂٷ͇ ¿ÏψÓ, Î·È ÛÙËÓ Ù¯ÓÔÏÔÁ›·, ÛÙËÓ Î˘‚ÂÚÓËÙÈ΋ Î·È ‚‚·›ˆ˜ ÛÙË ıˆڛ· Ù˘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜. ◗ °Ú·ÌÌ·ÙÈÛÌfi˜ (literacy): ¶ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ·ÏÊ·‚ËÙÈÛÌÔ‡, ·ÏÏ¿ Â›Ó·È Â˘Ú‡ÙÂÚÔ˜ fiÚÔ˜. ∞ӷʤÚÂÙ·È ÛÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·ÙfiÌÔ˘ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ÙÔÓ ÁÚ·Ùfi Î·È ÙÔÓ ÚÔÊÔÚÈÎfi ÏfiÁÔ, ηıÒ˜ Î·È ÔÏ˘ÙÚÔÈο ΛÌÂÓ· (ÂÈÎfiÓ˜, ¯¿ÚÙ˜, ۯ‰ȷÁÚ¿ÌÌ·Ù· Î.¿.), ÒÛÙ ӷ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο ÛÙ· ‰È¿ÊÔÚ· ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ· Î·È Î·Ù·ÛÙ¿ÛÂȘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ Î·È Ó· ÓÔËÌ·ÙÔ‰ÔÙ› ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Ì ÙÚfiÔ ÈηÓÔÔÈËÙÈÎfi ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ. √ fiÚÔ˜ «literacy» ¤¯ÂÈ ·Ô‰Ôı› ÛÙ· ÂÏÏËÓÈο Î·È ˆ˜ ÂÁÁÚ·ÌÌ·ÙÈÛÌfi˜ Î·È ÂÁÁÚ·Ì·ÙÔÛ‡ÓË. ◗ ∂ÓÛ˘Ó·›ÛıËÛË (empathy): ∏ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Î·È Ó· ηٷÓÔ› οÔÈÔ˜ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÛΤ„˘ Î·È Ù· Û˘Ó·ÈÛı‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ¿ÏÏÔ˘ («Û·Ó Ó· Â›Û·È Ô ¿ÏÏÔ˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· Á›ÓÂÛ·È Ô ¿ÏÏÔ˜»). √ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÚÔ¤Ï¢Û˘ fiÚÔ˜ «empathy» ¤¯ÂÈ ·Ô‰Ôı› ›Û˘ ˆ˜ ÂÌ‚›ˆÛË, ηıÒ˜ Î·È ˆ˜ „˘¯ÔÏÔÁÈÎÔÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·ÓÙÈÌÂÙ·¯ÒÚËÛË. ◗ £ÂÙÈÎÈÛÌfi˜ (positivism): ºÈÏÔÛÔÊÈÎfi Ú‡̷ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·, ıÂÌÂÏȈً˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ˘‹ÚÍÂ Ô Compte. √ ıÂÙÈÎÈÛÌfi˜, ·Ô‰Â¯fiÌÂÓÔ˜ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ·ÓÙÈÎÂÈÌÂÓÈ΋˜ ÁÓÒÛ˘ Î·È ÛÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÂÈÛً̘, ¤¯ÂÈ ÂËÚ¿ÛÂÈ ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô ÂÚ¢ÓËÙÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· (ıÂÙÈÎÈÛÙÈÎfi), ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÍÈÔÔÈ› ˆ˜ ÂÚ¢ÓËÙÈΤ˜ ÌÂıfi‰Ô˘˜ ΢ڛˆ˜ ÙËÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛË Î·È ÙÔ Â›Ú·Ì· Î·È ¤¯ÂÈ ˆ˜ ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÂÍ·ÁˆÁ‹ Û˘ÌÂÚ·ÛÌ¿ÙˆÓ ÁÂÓÈ΢ÙÈÎÔ‡ Ù‡Ô˘. ◗ ªÂÙ·ÁÓÒÛË (metacognition): √ fiÚÔ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙË ÁÓÒÛË Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ ÙfiÛÔ ÁÈ· ÙȘ ÁÓˆÛÙÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ (Î·È ÁÈ· ÙË ÁÓÒÛË Î·ı·˘Ù‹Ó, ‰ËÏ·‰‹ ÙÈ ÙÔ ¿ÙÔÌÔ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ fiÙÈ ÁÓˆÚ›˙ÂÈ) fiÛÔ Î·È ÁÈ· ÙÔ˘˜ Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Ù˘ ÁÓÒÛ˘ (ÙË ÁÓÒÛË Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙÔ ¿ÙÔÌÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ Ì ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÌÔÚ› Ó· ·ÓÙÏ‹ÛÂÈ ÁÓÒÛË ·fi ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ). ◗ ªÂÙ·ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· (metacommunication): ∏ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›· ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·. ªÂ ÙÔÓ fiÚÔ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ÔÈ ÂÈÎÔÈÓˆÓȷΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ô˘ ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ¤Ú· ·fi ÙÔ ÂοÛÙÔÙ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜, Ì ÛÙfi¯Ô ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ηٷÓfiËÛ˘ ÙˆÓ ·fi„ÂˆÓ Î·È ÙÔ˘ ÙÚfiÔ˘ ·ÏÏËÏ›‰Ú·Û˘ ÙˆÓ ÂÈÎÔÈÓˆÓÔ‡ÓÙˆÓ ÚÔÛÒˆÓ.
213
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
°ÏˆÛÛ¿ÚÈ
◗ ªÈ¯Â‚ÈÔÚÈÛÌfi˜ (behaviourism): æ˘¯ÔÏÔÁ›· Ù˘ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿˜. ◗ √‰ËÁËÙÈ΋ (guidance): √ fiÚÔ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙȘ ÂȉÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜ „˘¯ÔÏÔÁÈ΋˜ ηıÔ‰‹ÁËÛ˘ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÔ‡ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌÔ‡. ¶ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ıˆÚÂ›Ù·È Û˘ÓÒÓ˘ÌÔ˜ ÙÔ˘ fiÚÔ˘ «Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋». ◗ ¶·Ú·ÚfiÁÚ·ÌÌ· (hidden curriculum): ∆Ô ·Ó›ÛËÌÔ, ·Ê·Ó¤˜, ¿‰ËÏÔ ‹ ÎÚ˘Êfi Û¯ÔÏÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ·, ‚·ÛÈΤ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›Â˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Â›Ó·È Ë ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Î·È Ë ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹ – Ë ÌÂÙ·‚›‚·ÛË ‰ËÏ·‰‹ ÛÙÔ˘˜ Ì·ıËÙ¤˜ ·ÍÈÒÓ, ÛÙ¿ÛˆÓ, ÂÔÈı‹ÛˆÓ, ηıÒ˜ Î·È Ë ¿ÛÎËÛ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·Ô‰Ô¯‹ ÙÚfiˆÓ Î·È Ù‡ˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ Ô˘ Â͢ËÚÂÙÔ‡Ó ÙȘ ¿Ú¯Ô˘Û˜ ÔÌ¿‰Â˜ Î·È ÙËÓ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· ÙÔ˘˜.
√È ÔÚÈÛÌÔ› ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Û˘Óı¤ÛÂȘ Ù˘ Û˘ÁÁÚ·ÊÈ΋˜ ÔÌ¿‰·˜ Î·È ‚·Û›ÛÙËÎ·Ó Û ÔÈΛϘ ‚È‚ÏÈÔÁÚ·ÊÈΤ˜ ËÁ¤˜.
214
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
05B.ps - 9/22/2008 4:56 PM
