Στρατιωτικοί Άγιοι

Âπτα HMEPEΣ KYPIAKH 27 OKTΩBPIOY 2002

™TPATIøTIKOI A ° I O I

H KA£HMEPINH

E¶TA HMEPE™

KYPIAKH 27 OKTøBPIOY 2002

2-32 A º I E P ø M A

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ AΓΙΟΙ Mρτυς, μαρτυρα, μαρτριο Tου ™¿‚‚· AÁÔ˘Ú›‰Ë

Aυλικο και στρατιτες Tου T›ÙÔ˘ ¶··Ì·ÛÙÔÚ¿ÎË

Oι Σαρντα Mρτυρες Tου ™¿‚‚· AÁÔ˘Ú›‰Ë

Θεδωρος και Γεργιος O δρκος και το παλληκρι

Tου ™ Õμμ∞ A °√Àƒÿ¢∏

Tου T›ÙÔ˘ ¶··Ì·ÛÙÔÚ¿ÎË

Kαθηγητ Πανεπιστημου Aθην ν

Δημ$τριος ο φιλπολις Tου X·Ú¿Ï·ÌÔ˘ M·ÎÈÚÙ˙‹

M

APTY™ ÛÙËÓ K·ÈÓ‹ ¢È·ı‹ÎË Î·ÏÂ›Ù·È ÙÔ ÚfiÛˆÔ Ô˘ ηٷı¤ÙÂÈ «Ì·ÚÙ˘Ú›·» ÂÚ› οÔÈÔ˘ ÚÔÛÒÔ˘ ‹ Û˘Ì‚¿ÓÙÔ˜ ‹ ÂÚ› ÌÈ·˜ ËıÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÔÔı¤ÙËÛ˘ ‹ ı˘Û›·˜, ÂÓÒ «Ì·ÚÙ˘Ú›·» ‹ «Ì·ÚÙ‡ÚÈÔÓ» ‰ËÏÒÓÂÈ Î·È ÙËÓ ÂÚ› ·˘ÙÒÓ ·Ê‹ÁËÛËÅ. H ϤÍË «Ì·ÚÙ‡ÚÈÔÓ» Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ÂÓ›ÔÙ Ì ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÌÈ·˜ Ù¤ÙÔÈ·˜ ÙÔÔı¤ÙËÛ˘, Ô˘ οÔÙÂ Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi ‰˘ÛÎÔϛ˜, ıÏ›„ÂȘ ‹ Î·È ı¿Ó·ÙÔ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ηEπιμλεια αφιερ ματος: Ù¿ıÂÛ˘ ÔÚÈṲ̂Ó˘ «Ì·ÚÙ˘Ú›·˜». EÙÛÈ Á›ÓÂÙ·È Î·Ó›˜ «Ì¿ÚÙ˘˜». ∂§∂À£∂ƒπ∞ Δƒ∞´√À A˘Ùfi Á›ÓÂÙ·È ÛÙ· ΛÌÂÓ· Ù˘ K.¢., fi¯È ‚¤‚·È· Ì ÙË Ì·ÚÙ˘ÚÔÏÔÁÈ΋ ¤ÓÓÔÈ· ÙËÓ ÔÔ›· ··ÓÙ¿ÌÂ, Ì ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜, ÛÙËÓ EÎÎÏËÛ›· ÌfiÓÔ ·fi ÙÔÓ 2Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜. M ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ô˘ ÔÈ fiÚÔÈ ·˘ÙÔ› ··ÓÙÔ‡Ó ÛÙËÓ K.¢., ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Î·È ÛÙÔÓ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓÙ· ÙËÓ K.¢. ÈÔ˘‰·˚Îfi Î·È ÂÏÏËÓÈÎfi ¯ÒÚÔ. OÛÔÓ ·ÊÔÚ¿ ÙÔÓ ÈÔ˘‰·˚ÛÌfi, ‚ϤÔ˘Ì ÛÙÔÓ ¢Â˘ÙÂÚÔËÛ·˝·Ç Ó· Ù›ıÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ˙‹ÙËÌ· ÂÈÏÔÁ‹˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ·ÏËıÈÓÔ‡ ıÂÔ‡ °È·¯‚¤ Î·È ÙˆÓ ıÂÒÓ Ù˘ ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚ›·˜: «Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ˘Ì›˜ ÂÛÙ¤, ÂÈ ¤ÛÙÈÓ £Âfi˜ ÏËÓ ÂÌÔ‡», «ÁÂÓ¤Ûı¤ ÌÔ˘ Ì¿ÚÙ˘Ú˜, ηÁÒ Ì¿ÚÙ˘˜, ϤÁÂÈ Ô K‡ÚÈÔ˜ Ô £Âfi˜...». ™¯ÂÙÈΤ˜ Â›Ó·È Î·È ÔÈ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ·fi Ù· Ù¤ÛÛÂÚ· ‚È‚Ï›· ÙˆÓ M·Îη‚·›ˆÓ, Ô˘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È Ì ÙÔÓ ÂıÓÈÎfi fiÏÂÌÔ ÙˆÓ IÔ˘‰·›ˆÓ ηٿ ÙÔ˘ EÏÏËÓ· ‚·ÛÈÏÈ¿ AÓÙÈfi¯Ô˘ ¢ã ÙÔ˘ EÈÊ·ÓÔ‡˜. Afi ÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎfiÛÌÔ Ô˘ ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÈ ÙËÓ K.¢. ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Â‰Ò ˆ˜ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ô ÛÙˆÈÎfi˜ Î·È Î˘ÓÈÎfi˜ ÙÔ˘ 1Ô˘ ·È. Ì.X. E›ÎÙËÙÔ˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙË «Ì·ÚÙ˘Ú›·» ÂÚ› ÛÔÊ›·˜ Ù˘ ˙ˆ‹˜ ηٷı¤ÙÂÈ ˆ˜ «Ì¿ÚÙ˘˜ ˘fi £ÂÔ‡ ÎÂÎÏË̤ÓÔ˜», ÂÓÒ ·¢ı˘ÓfiÌÂÓÔ˜ ÛÙÔÓ ·Ó·ÁÓÒÛÙË ÙÔÓ Î·Ï› Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ Ì ı¿ÚÚÔ˜ ÙÔ Î˘ÓÈÎfi ȉÂ҉˜ «ˆ˜ Ì¿ÚÙ˘˜ ˘fi £ÂÔ‡ ÎÂÎÏË̤ÓÔ˜, ¤Ú¯Ô˘ Û˘ Î·È Ì·ÚÙ‡ÚËÛfiÓ ÌÔÈØ Ô˘ Á·Ú ¿ÍÈÔ˜ ÂÈ ÚÔ·¯ı‹Ó·È Ì¿ÚÙ˘˜ ˘’ ÂÌÔ‡» ηÈ, ÙÂÏÈο, ÙÔÓ ÚÔÙÚ¤ÂÈ: «Ù·‡Ù· ̤ÏÏÂȘ Ì·ÚÙ˘Ú›Ó... fiÙÈ Û ÂÙ›ÌËÛÂÓ... Î·È ¿ÍÈÔÓ ËÁ‹Û·ÓÙÔ ÚÔÛ·Á¿ÁÂÈÓ ÂȘ Ì·ÚÙ˘Ú›·Ó ÙËÏÈη‡ÙËÓ» (¢È·ÙÚÈ‚. 17). A˘Ùfi Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙Ô˘Ì ۋÌÂÚ· «Ì¿ÚÙ˘˜», «Ì·Ú-

Mερκοριος, ο επουρνιος τιμωρς του Iουλιανο Tου °ÈÒÚÁÔ˘ £. K·ÏfiʈÓÔ˘

Aρτ&μιος. Mεταθαντιες μεταμορφσεις ενς μρτυρα Tου °ÈÒÚÁÔ˘ £. K·ÏfiʈÓÔ˘

Mπορς και Γκλεμπ. Oι πρτοι γιοι των Σλβων Tου BÈÙ¿ÏË Z·˚ÎfiÊÛÎÈ

Aρματωμ&νοι γιοι Tου T·ÍÈ¿Ú¯Ë °. KfiÏÈ·

Δημ$τριος και Δεξλεως Tου XÚ‹ÛÙÔ˘ MÔ˘ÏÒÙË

Aγιοι ακρτες σε Aνατολ$ και Δση Tου HÏ›· AÓ·ÁÓˆÛÙ¿ÎË

EÍÒÊ˘ÏÏÔ «XˆÚ›˜ Ù›ÙÏÔ», ›Ó·Î·˜ ÙÔ˘ °ÈÒÚÁÔ˘ ¢¤Ú··. H ÁÏ˘Ù‹ ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ Ó·ÚÔ‡ È¤· ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÙÔÓ HÚˆ· I¤· Ù˘ ·Ú¯·ÈÔÂÏÏËÓÈ΋˜ Ï·ÙÚ›·˜. EÊÈÔ˜ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Î·È Ô ¿ÁÈÔ˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜, ‹Úˆ·˜ ·˘Ùfi˜ Ù˘ Ó¤·˜ ıÚËÛΛ·˜, ÙÔ˘ XÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡, Ô ÔÔ›Ô˜ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ‹˜ ÙÔ˘ ·Ó٤ٷÍ ÛÙÔ˘˜ ‹ÚˆÂ˜ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ Ï·ÙÚ›·˜ ÙÔ˘˜ ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ·Á›Ô˘˜.

Yπεθυνη «Eπτ Hμερ ν» E§EY£EPIA TPA´OY

2

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

Mρτυς μαρτυρα μαρτ ριο Ù˘ÚÒ», Ì ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙˆÓ ‚·Û·ÓÈÛÌÒÓ ‹ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘, ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÛÙËÓ EÎÎÏËÛ›· ·fi ÙÔÓ 2Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜. ™ÙËÓ ÂÓÙÂÏÒ˜ ·ÓÙ›ıÂÙË ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ÏÂ˘Ú¿ Ë EÎÎÏËÛ›· ÙÔÔıÂÙ› ÙÔ˘˜ «ÂÙˆÎfiÙ˜» (lapsi), ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ó ηٿ ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ ·Ú¤‰È‰·Ó ÛÙÔ˘˜ ‰ÈÒÎÙ˜ AÁȘ °Ú·Ê¤˜ ‹ ·ÔÎ¿Ï˘Ù·Ó ÛÙÔ˘˜ PˆÌ·›Ô˘˜ ‰ÈηÛÙ¤˜ Ù· M˘ÛÙ‹ÚÈ· Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜, ηÏÔ‡ÓÙ·Ó traditores, ÂÓÒ fiÙ·Ó ˘¤ÁÚ·Ê·Ó ‰‹ÏˆÛË ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ˘ Ù˘ ıÂÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, ıˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ˆ˜ «acta facientes». Y¿Ú¯ÂÈ ÂÎÙÂٷ̤ÓË ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋ ÊÈÏÔÏÔÁ›· ÂÚ› ÙˆÓ «ÂÙˆÎfiÙˆÓ», ηıÒ˜ ÔÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·’ ·˘ÙÔ‡˜ ˙ËÙÔ‡Û·Ó ·fi ÙËÓ EÎÎÏËÛ›· Ó· Á›ÓÔ˘Ó Î·È ¿ÏÈ ‰ÂÎÙÔ› ˆ˜ Ï‹ÚË Ì¤ÏË Ù˘. K·È Ë EÎÎÏËÛ›· ˘fi fiÚÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ‰¤¯ıËÎÂ. TÔ Û¯›ÛÌ·, Ì¿ÏÈÛÙ·, ÙˆÓ NÔ‚·ÙÈ·ÓÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ¿ÏÏ· Û¯›ÛÌ·Ù·, ÚÔÎÏ‹ıËΠÂÍ·ÈÙ›·˜ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÂÈÂÈΛ·˜ Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜, Ë ÔÔ›· ›¯Â ‰›ÎÈÔ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·ÓıÚÒÈÓË ·‰˘Ó·Ì›·. A˜ ÛËÌÂȈıÔ‡Ó, Â› ÙÔ˘ ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘, ÔÈ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÂÎÂ›ÓˆÓ Ô˘ ÂÓÒ ˘¤Î˘„·Ó Û’ ¤Ó·Ó ‰ÈˆÁÌfi, ÂÌ·ÚÙ‡ÚËÛ·Ó Û οÔÈÔÓ ·fi ÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜!

Ú·¯¤˜ (tumultantes) ÂÍ·ÈÙ›·˜ οÔÈÔ˘ «XÚ›ÛÙÔ˘ Â·Ó·ÛÙ¿ÙË» (Chresto impulsore) (Claudius 25). Afi ÙÔ˘˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜ ıˆÚÂ›Ù·È ‚¤‚·ÈÔ ˆ˜ ÙËÓ ˘ÚηÁÈ¿ ÛÙË PÒÌË ÙÔ 64 Ì.X. ÚÔοÏÂÛÂ Ô N¤ÚˆÓ·˜ ÁÈ· Ó· ·Ó·Î·ÈÓ›ÛÂÈ ÙËÓ fiÏË, ·¤‰ˆÎ fï˜ ÙÔ ˘Ú ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜, «Á¤ÓÔ˜ ·ÓıÚÒˆÓ Ô˘ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ ÌÈ· Ó¤· ηÎÔ‡ÚÁÔ ‰ÂÈÛȉ·ÈÌÔÓ›·» ( ™Ô˘ÂÙÒÓÈÔ˜, Nero 16). O T¿ÎÈÙÔ˜ (Annales XV 44) ‚‚·ÈÒÓÂÈ ˆ˜, ηٿ ÙÔÓ ÚˆÌ·˚Îfi Ï·fi, ÙË ÊˆÙÈ¿ ¤‚·ÏÂ Ô N¤ÚˆÓ·˜ Î·È ÙËÓ ·¤‰ˆÛ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ˘¤ÛÙËÛ·Ó Ì·ÚÙ‡ÚÈ· Ì ηÙËÁÔڛ˜ ÂÚ› Ì·Á›·˜, ÛÙ¿Û˘ ηٿ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÂÌÚËÛÌÔ‡ Î.Ï. O ¢ÔÌÈÙÈ·Ófi˜ Â›Û˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ˆ˜ ‰ÈÒÎÙ˘, ȉ›ˆ˜ ÁÈ· ‰›Î˜ ÂÈÊ·ÓÒÓ Û˘ÁÁÂÓÒÓ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ, fiˆ˜ Ô ‡·ÙÔ˜ ºÏ¿‚ÈÔ˜ KÏ‹Ì˘, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ı·Ó¿ÙˆÛÂ, ÂÓÒ ÙË Û‡˙˘Áfi ÙÔ˘, ºÏ·‚›· ¢ÔÌÈٛϷ, ÂÎÙfiÈÛ ÛÙËÓ Panteleria (¢›ˆÓ K¿ÛÛÈÔ˜, LXVII, 14). EȘ Ù· ÂÚ› ÙˆÓ ‰ÈˆÁÌÒÓ Ë ÁÏÒÛÛ· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Â›Ó·È ·Ôχو˜ Ù¯ÓÈÎ‹Ø Ô ·Ì‡ËÙÔ˜ Â›Ó·È ·‰‡Ó·ÙÔÓ Ó· ·ÓÙÈÏËÊı› ÂÚ› Ù›ÓÔ˜ ÚfiÎÂÈÙ·È. A˘Ùfi Á›ÓÂÙ·È Û·Ê¤˜ ·fi ÙËÓ ·ÏÏËÏÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ‰ÈÔÈÎËÙ‹ Ù˘ BÈı˘Ó›·˜ ¶Ï›ÓÈÔ˘ Ì ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· TÚ·˚·Ófi, ÙÔ ¤ÙÔ˜ 112. ¶ÔÏϤ˜ ·ÓÒÓ˘Ì˜ ηٷÁÁÂϛ˜ ¤Ï·‚Â Ô ¶Ï›ÓÈÔ˜, fiÙÈ ÔÏÏÔ› Ôϛ٘ ηÙËÁÔÚÔ‡ÓÙ·È ˆ˜ Â›Ó·È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›. ™˘ÓÂÏ‹ÊıËÛ·Ó Î·È ·Ó·ÎÚ›ıËηÓ. OÛÔÈ ı˘Ì›·Û·Ó ÛÙÔ ¿Á·ÏÌ·

™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› Ì¿ÚÙ˘Ú˜: ÔÈ ‹ÚˆÂ˜ ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ·ÈÒÓˆÓ

OÈ ‰ÈˆÁÌÔ›

Õ Oι γιοι Σργιος και Bκχος φιπποι με στρατιωτικ ενδυμασα και οπλισμ σε σταυροφορικ εικνα της Mονς Σιν (13ος αι.).

°È·Ù› ¤ÁÈÓ·Ó ·fi ÙÔ ÚˆÌ·˚Îfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÔÈ ‰ÈˆÁÌÔ›; °È· ÙÔÓ ‰ÈˆÁÌfi ÙÔ˘ N¤ÚˆÓ·, ÙÔ ¤ÙÔ˜ 64, ‰ÂÓ Í¤ÚÔ˘Ì Â·ÚÎÒ˜ ÁÈ· ÙË ÓÔÌÈ΋ ÙÔ˘ ÙÂÎÌËÚ›ˆÛË. K˘ÎÏÔÊfiÚËÛ ÌÈ· Ê‹ÌË ˆ˜ Ô N¤ÚˆÓ·˜ ¤Î·„ οÔȘ ‚ڷ˚Τ˜ Û˘ÓÔÈ˘ Ù˘ PÒÌ˘ ÁÈ· Ó· ·ÓÔÈÎÔ‰ÔÌ‹ÛÂÈ ÙËÓ fiÏË. E›Ó·È ÌÂÁ¿ÏË Ë Û‡Á¯˘ÛË Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È ÛÙ· ı¤Ì·Ù· ·˘Ù¿. O ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ™Ô˘ÂÙÒÓÈÔ˜, .¯., ÁÚ¿ÊÂÈ fiÙÈ Ô KÏ·‡‰ÈÔ˜ ›¯Â ÂΉÈÒÍÂÈ ÙÔ˘˜ IÔ˘‰·›Ô˘˜ ·fi ÙËÓ fiÏË ÁÈ·Ù› ¤Î·Ó·Ó Ù·-

H

K A £ H M E P I N H

B

™ËÌ›ˆÛË «EÙ¿ HÌÂÚÒÓ»: K·ıÔÚÈÛÙÈ΋ ‹Ù·Ó Ë Û˘Ì‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ Î. T›ÙÔ˘ ¶··Ì·ÛÙÔÚ¿ÎË ÛÙÔ ·ÊȤڈ̷ ·˘Ùfi. TÔÓ Â˘¯·ÚÈÛÙÔ‡ÌÂ.

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

3

‰ÂÓ ‹Ù·Ó fiÙÈ ›ÛÙ¢·Ó ÛÙÔÓ IËÛÔ‡ XÚÈÛÙfi ˆ˜ ˘Èfi ÙÔ˘ £ÂÔ‡, ÁÈ·Ù› Ë PÒÌË ÂÊ¿ÚÌÔ˙ ÙËÓ ·ÓÂÍÈıÚËÛΛ·. K·ÙËÁÔÚÔ‡ÓÙ·Ó ÁÈ· «lesus magestatis», ÚÔÛ‚ÔÏ‹ Ù˘ ÌÂÁ·ÏÂÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, ‰ËÏ·‰‹ ÁÈ· ¿ÚÓËÛË ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ˘ Î·È ÚÔÛ·ÓËÛ˘ ‹ ÚÔÛÊÔÚ¿˜ ı˘ÌÈ¿Ì·ÙÔ˜ ÛÙË ı›· ÌÂÁ·ÏÂÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·. ¢ÂÓ ÚfiÛÊÂÚ·Ó Ï·ÙÚ›· ÛÙÔ ¿Á·ÏÌ· ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, ·ÊÔ‡ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜ Ô ÌfiÓÔ˜ ¢ÂÛfiÙ˘, K‡ÚÈÔ˜ Î·È £Âfi˜ ‹Ù·Ó Ô IËÛÔ‡˜ XÚÈÛÙfi˜. H PÒÌË ÂÊ¿ÚÌÔ˙ ÌÂÓ ÙËÓ ·ÓÂÍÈıÚËÛΛ·, ·ÏÏ¿ ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ηı·Ú¿ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜, ÁÈ· Ó· ÂÈÙ‡¯ÂÈ ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, Â¤‚·ÏÂ, ·fi ÙÔÓ A‡ÁÔ˘ÛÙÔ Î·È ÌÂÙ¿, ·ÓÙÔ‡, ÏËÓ Ù˘ IÔ˘‰·›·˜, ÙË Ï·ÙÚ›· ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·. OÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ‰ÈÒÎÔÓÙ·Ó ÁÈ· Ú¿ÍË ÔÏÈÙÈ΋ ηٿ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. H PÒÌË ‰ÂÓ ÂӉȷÊÂÚfiÙ·Ó ÁÈ· ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ XÚÈÛÙfi ·ÏÏ¿ ÁÈ· ÙËÓ ›ÛÙË ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·Ø ·fi ‰È΋ ÙÔ˘˜ ÛÎÔÈ¿ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› η٤ıÂÙ·Ó ÂÓÒÈÔÓ ÙˆÓ ‰ÈηÛÙÒÓ ˆ˜ Ë ÚÔÛ·ÓËÛË ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÂÛ‹Ì·ÈÓ ¿ÚÓËÛË ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡, ÎÈ ·˘Ùfi ÙÔ‡˜ ‹Ù·Ó ·‰‡Ó·ÙÔ. Afi Ù· ·Ú·¿Óˆ Á›ÓÂÙ·È ·ÓÙÈÏËÙfi ÙÔ ÁÈ·Ù› ÔÈ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ fi¯È ÌfiÓÔ ˘‹ÚÍ·Ó ÔÈ ÚÒÙÔÈ Î·È Î·Ù’ ÂÍÔ¯‹Ó ¿ÁÈÔÈ Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜ ·ÏÏ¿ Î·È ‰È·ÌfiÚÊˆÛ·Ó ÙȘ Û˘ÓÈÛÙÒÛ˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· Ù‡ˆÓ ·Á›Ô˘. O Ì¿ÚÙ˘Ú·˜ ¤ÁÈÓ ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙÔ˘ ·Á›Ô˘. TÔ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚÔ Ûˆ˙fiÌÂÓÔ Ì·ÚÙ˘ÚÔÏfiÁÈÔ Â›Ó·È ·˘Ùfi ÁÈ· ÙÔÓ ¶ÔχηÚÔ Â›ÛÎÔÔ ™Ì‡ÚÓ˘, ÁÚ·Ì̤ÓÔ Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙË ı·Ó‹ ÙÔ˘ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 156. O ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ Ú¤ÂÈ Ó· ηٷϿ‚ÂÈ fiÙÈ Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ Ï·ÙÚ›· ˆ˜ ıÂÛÌfi˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ Ì ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ¤Ó‰˘Ì· ‰È·fiÙÈ˙ ÙÔ Û‡ÓÔÏÔ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ fiÏÔ˘ ÙÔ˘ Ù‡Ô˘ ÙˆÓ societates ÙˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ ÂΛӈÓ. ¶.¯., ›Ù ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· ı˘Û›· ‹ ÁÈ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ Û ÔÔÈÔ˘‰‹ÔÙ هÔ ‰Â›ÓÔ ‰ËÌfiÛÈÔ˘ ›Ù ȉȈÙÈÎÔ‡ Û˘ÏÏfiÁÔ˘, Ô˘, fiˆ˜ Û‹ÌÂÚ· Ì ÙÔ˘˜ ÙÔÈÎÔ‡˜ ·Á›Ô˘˜, ›¯Â Î·È ÙfiÙ ÚÔÛÙ¿ÙË Î¿ÔÈÔÓ ÙÔÈÎfi ıÂfi, ¿ÓÙÔÙ ÚÔËÁ›ÙÔ ··Ú·›ÙËÙ· ı˘Û›· ‹ ı˘Ì›·Ì· ÚÔ˜ ÙÔ ¿Á·ÏÌ· ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·. OÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó, ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ Û˘Ó›‰ËÛ˘, Ó· ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ·˘Ù‹ ÙËÓ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË, Î·È ·Ó οÔÈÔ˜ ÙÔ ¤Î·ÓÂ Ë EÎÎÏËÛ›· ÙÔÓ ¤‚ÏÂÂ Û·Ó Ó· ÌËÓ ‹Ù·Ó ‰ÈÎfi˜ Ù˘. H ·Ó·ÁηÛÙÈ΋, ηْ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ, ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ·fi ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ˙ˆ‹ Î·È Ù· ÎÔÈÓˆÓÈο ·ÍÈÒÌ·Ù· ·‡Í·Ó ÙËÓ Î·¯˘Ô„›· Î·È ÙÔÓ Êfi‚Ô ÙˆÓ ÎÔÈÓÒÓ ÔÏÈÙÒÓ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. EÙÛÈ ÔÔÈÂÛ‰‹ÔÙ ‰È·‰fiÛÂȘ ÂÚ› ·˘ÙÒÓ Î·È ÙˆÓ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎÒÓ Û˘Ó¿ÍÂÒÓ ÙÔ˘˜ ¤‚ÚÈÛÎ·Ó Â˘‹ÎÔ· ÒÙ· ̤۷ ÛÙÔÓ Ï·fi.

à O γιος Φανοριος δρακοντοκτνος πως τον απδωσε ο κρητικς ζωγρφος Aγγελος, στο πρτο μισ του 15ου αι., εμπνευσμνος απ την εικονογραφα του αγου Θεοδρου του Tρωνος. Πτμος, Xρα, Mεγλη Παναγα.

ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ·Ê¤ıËÎ·Ó ÂχıÂÚÔÈ. OÛÔÈ ·ÚÓ‹ıËÎ·Ó Î·È ‰‹ÏˆÛ·Ó fiÙÈ ÂÌ̤ÓÔ˘Ó ÛÙÔÓ ¯ÚÈÛÙ·ÓÈÛÌfi Ê˘Ï·Î›ÛıËηÓ. Afi ÙȘ ·Ó·ÎÚ›ÛÂȘ Ô ¶Ï›ÓÈÔ˜ Û˘Ì¤Ú·Ó fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÂÁ¿ÏË ‰ÂÈÛȉ·ÈÌÔÓ›· (superstitio). EÌÂÈÓ fï˜ Ì ÙËÓ ·ÔÚ›· ÙÈ Ó· οÓÂÈ ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜, Ô˘ ‹Ù·Ó ·Ôχو˜ ÂÓÙ¿ÍÂÈ Ì ÙÔ ÎÔÈÓfi ÔÈÓÈÎfi ‰›Î·ÈÔ. KÈ ÂÂȉ‹, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È, ÂÚfiÎÂÈÙÔ ÂÚ› ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈı-

4

H

K A £ H M E P I N H

B

ÌÔ‡ ·ÓıÚÒˆÓ Û ¤Ó· ÌÈÎÚfi Û¯ÂÙÈο ÙfiÔ, fiˆ˜ Ë BÈı˘Ó›·, ıÂÒÚËÛ ÛÎfiÈÌÔ Ó· ÚˆÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· TÚ·˚·Ófi (98–117), ·Ú¯ËÁ¤ÙË Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ÙˆÓ ºÏ·‚›ˆÓ, ÚÔÛÙ·ÙÒÓ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, ÙˆÓ ÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ Ù¯ÓÒÓ. H ·¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Â›Ó·È Û‡ÓÙÔÌË Î·È Û·Ê‹˜: OÛÔÈ ı˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ÛÙÔ ¿Á·ÏÌ¿ ÙÔ˘ Ó· ·ÊÂıÔ‡Ó ÂχıÂÚÔÈ, fiÛÔÈ ‰ÂÓ ı˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó Ó· ı·Ó·ÙˆıÔ‡Ó. Ñ

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

™ËÌÂȈ٤ÔÓ fiÙÈ ÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ ‰ÈˆÁÌÔ›, ÌÂÙ¿ ÙÔÓ N¤ÚˆÓ·, Â›Ó·È ‰‡Ô, Ô Â› ¢ÂΛԢ (ÙÔ ¤ÙÔ˜ 250), ÔfiÙÂ Ë PÒÌË ÁÈfiÚÙ·˙ ϷÌÚ‹ Â¤ÙÂÈÔ ·fi Ù˘ ÎÙ›ÛÂÒ˜ Ù˘, ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ηıÒ˜ Ê·›ÓÂÙ·È, Û·ÌÔÙ¿ÚËÛ·Ó, Î·È Â› ¢ÈÔÎÏËÙÈ·ÓÔ‡, ÛÙËÓ AÓ·ÙÔÏ‹ (ÙÔ 303). EӉȷ̤ۈ˜ ¤ÁÈÓ·Ó ÌÈÎÚfiÙÂÚÔÈ Î·È ÛÔÚ·‰ÈÎÔ› ‰ÈˆÁÌÔ› Û fiÏË ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. H ηÙËÁÔÚ›· ηٿ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ

™ÙÔ ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· °È· ÙÔ˘˜ ·Ú·¿Óˆ ÏfiÁÔ˘˜, ¤Ó·˜ PˆÌ·›Ô˜ ÔÏ›Ù˘ ‹Ù·Ó ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· Â›Ó·È ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜, ÎÈ ·˘Ùfi ›Û¯˘Â Ôχ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜, Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡, ·ÊÔ‡ Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ Ï·ÙÚ›· ‹Ù·Ó ¤Ó· ›‰Ô˜ fiÚÎÔ˘ ›ÛÙˆ˜ ÛÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Î·È ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. IÔ˘‰·›ÔÈ, ‚¤‚·È·, ‰ÂÓ ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÛÙÔ ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì·. ¢ÂÓ ÌÔÚ›,

ˆÛÙfiÛÔ, Ó· ·ÔÎÏÂÈÛı› Ë ‡·ÚÍË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ Û ÔÔÈ·‰‹ÔÙ ÚÒÈÌË ÂÔ¯‹. M ÙËÓ ·˘Í·ÓfiÌÂÓË fï˜ ÂÍ¿ψÛË ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡, Ë ‡·ÚÍË ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ‰ÈˆÁÌfi ÙÔ˘ ¢ÂΛԢ Â›Ó·È ÂÍ Â·˘Ù‹˜ ·˘ÙÔÓfiËÙË. TÔ ı¤Ì· Â›Ó·È Â˘Ú‡ Î·È ‰ÂÓ ÌÔÚ› Â‰Ò Ó· ·Ó·Ù˘¯ı› Û fiϘ ÙȘ ·Ú·Ì¤ÙÚÔ˘˜ ÙÔ˘, ÂÓÒ ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È ÔÏÏ¿ ÂÚˆÙ‹Ì·Ù· Û¯ÂÙÈÎÒ˜. K·È ·˘Ùfi ÁÈ·Ù› Ë ÂÚ› ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Ì·ÚÙ˘Ú›· Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÛÙ· «M·ÚÙ˘ÚÔÏfiÁÈ·» ‰ÂÓ ÁÚ¿ÊÙËΠÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡˜, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ÂÔÈÎÔ‰ÔÌËÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÂÓ›ÔÙ ·ÔÏÔÁËÙÈÎÔ‡˜ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. AÏψÛÙÂ, ÛÙË Ï·ÙÚ›· ÙˆÓ ËÚÒˆÓ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ Î·È ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋˜ ıÚËÛΛ·˜, Ë EÎÎÏËÛ›· ·Ó٤ٷÍÂ, ηıÒ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi, ÙËÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË ÙˆÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ Î·È ÙˆÓ ·Á›ˆÓ, ÚÔ·ÓÙfi˜ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓØ ÌÂϤÙË ÙÔ˘ £ÂÔ‰ÒÚËÙÔ˘ K‡ÚÔ˘, EÏÏËÓÈÎÒÓ ¶·ıËÌ¿ÙˆÓ £ÂÚ·¢ÙÈ΋, ›ıÂÈ ÂÚ› ·˘ÙÔ‡. EÍ¿ÏÏÔ˘, Ù· Ï›ÛÙ· «Ì·ÚÙ‡ÚÈ·» ÂÚ› ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Û ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÂÈÚËÓÈÎÔ‡˜, ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÚÔÛÙ·Û›·˜ Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜ ·fi ÙÔ ÚˆÌ·˚Îfi ÎÚ¿ÙÔ˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙȘ ËÚˆÈÎfiÙÂÚ˜ ÌÔÚʤ˜ ÛÙË ÌÓ‹ÌË Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜ ηÈ, ı· ϤÁ·ÌÂ, ÙȘ ÈÔ ·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈΤ˜ ÁÈ· ÂÔ¯¤˜ Ô˘ Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜, ·Ó·ÁÓˆÚÈṲ̂ÓÔ˜ ϤÔÓ Û·Ó ıÚËÛΛ· Î·È Û·Ó Â˘Û¤‚ÂÈ·, ¤ÁÈÓ Ôχ ‡ÎÔÏÔ˜ Î·È ‰ÂÓ ··ÈÙÔ‡Û ı˘Û›Â˜. TÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ ‰È‹ÁÂÈÚ ÙÔ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi Ó‡̷ ÁÈ· ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡˜ ·ÁÒÓ˜, Î·È ·Ê‡ÓÈ˙ ·ÁˆÓÈÛÙÈο ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ Û˘Ó›‰ËÛË fiÙ·Ó ·˘Ù‹ ¿Ú¯ÈÛ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÒ˜ Ó· ÂÊËÛ˘¯¿˙ÂÈ. ¢ÂÓ Ú¤ÂÈ Â›Û˘ Ó· Ì·˜ ‰È·Ê‡ÁÂÈ Ë ÊÈÏÔÏÔÁÈ΋ Â›‰Ú·ÛË Ô˘ Èı·ÓfiÓ ¿ÛÎËÛ ÙÔ ÂÏÏËÓÈÛÙÈÎfi Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙËÓ EÎÎÏËÛ›·. OÛÔ Â¤‰Ú·Û ÙÔ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎfi ÌÂ۷ȈÓÈÎfi Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· ÛÙË Á¤ÓÂÛË Ù˘ ÓÂÒÙÂÚ˘ Ì˘ıÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·Ê›·˜, ¿ÏÏÔ ÙfiÛÔ Ú¤ÂÈ Ó· Â¤‰Ú·ÛÂ Î·È ÙÔ ÂÏÏËÓÈÛÙÈÎfi Ì˘ıÈÛÙfiÚËÌ· Â› Ù˘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋˜ ·ÁÈÔÏÔÁÈ΋˜ ÁÚ·Ê‹˜. B¤‚·È·, Ë EÎÎÏËÛ›· ›¯Â ˆ˜ ·ÎÚÔÁˆÓÈ·›Ô Ï›ıÔ ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›Ô˘ ÙˆÓ Ù¤ÎÓˆÓ Ù˘ Ô˘ ˘‹ÚÍ·Ó ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ›. ¢ÂÓ ¤‚Á·Ï ·fi ÙÔ Ì˘·Ïfi Ù˘, fiˆ˜ Ô ¢›·˜ ÙËÓ AıËÓ¿, ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ Î¿ÔÈˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ Ù˘. EÎÙfi˜ ·fi Ù· ÈÔ˘‰·˚ο ÚfiÙ˘· Ô˘ ›¯Â Ë ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ EÎÎÏËÛ›· –fiˆ˜, .¯., ÙÔ M·ÚÙ‡ÚÈÔ ÙˆÓ M·Îη‚·›ˆÓ, ÛÙ· Ù¤ÛÛÂÚ· ‚È‚Ï›· Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ¶. ¢. (M·Îη‚·›ˆÓ Aã Bã °ã ¢ã), Î·È ÙÔ «M·ÚÙ‡ÚÈÔÓ HÛ·˝Ô˘», Ô˘ ÔÏÏÔ› ¯ÚÔÓÔÏÔÁÔ‡Ó ÛÙÔÓ 1Ô ·È. Ì.X.– ›¯Â Î·È ÂÏÏËÓÈÛÙÈο ÚfiÙ˘· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ‹ÚˆÂ˜ Ù˘ ·Ï·È¿˜ ıÚËÛΛ·˜ Î·È ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÁÚ·Ê‹˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Ì˘ıÈÛÙÔÚÈÒÓ, Ô˘ ‹Ù·Ó ·ÚÎÂÙ¿ ÚÔÛÈÙfi˜ Î·È ÔÈÎÔ‰ÔÌËÙÈÎfi˜ ÁÈ· ÙȘ Ï·˚Τ˜ Ù¿ÍÂȘ, ‹ ÁÈ· ·Ó¿ÁÓˆÛÌ· ÙˆÓ ÌÔÓ·¯ÒÓ. AÊËÁ‹ÛÂȘ ·Ó‰ÚÒÓ Ô˘ ¤¯·Û·Ó ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ˘¤Ú Ù˘ ·ÚÂÙ‹˜ ÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙËÓ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· Ô TÈÌfiıÂÔ˜ Ô ¶ÂÚÁ·ÌËÓfi˜, ÙÔ ¶ÂÚ› Ù˘ ÙˆÓ ÊÈÏÔÛfiÊˆÓ ·Ó‰Ú›·˜, ÛÙÔ ÔÔ›Ô ˆ˜ ÎÏ·ÛÈÎfi ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È Ë ·Ó‰Ú›· ÙÔ˘ ™ˆÎÚ¿ÙË. ™Â Ù¤ÙÔÈ· ¤ÚÁ· Ù˘ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋˜ ÂÔ¯‹˜ Ë EÎÎÏËÛ›·

H Oι γιοι Προκπιος και Nστορας ως νεαρο στρατιτες σε στση επθεσης. Tοιχογραφα απ τη Mον της Παναγας Oλυμπιτισσας στην Eλασσνα (μσα 14ου αι.).

·Ó٤ٷÍ ÙÔ˘˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ̤۷ ·fi Ù· M·ÚÙ˘ÚÔÏfiÁÈ¿ Ù˘. AÏψÛÙÂ, ·fi ÙÔÓ 4Ô ·È. ÙÔ ·ÚÁfiÙÂÚÔ, ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ, Ô˘ ÚÈÓ ˘‹ÚÍ·Ó Ë ·È¯Ì‹ ÙÔ˘ ‰fiÚ·ÙÔ˜ ÛÙË Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË XÚÈÛÙÔ‡K·›Û·Ú·, ÙÒÚ· ·ÓËÁ˘Ú›˙ÔÓÙ·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ì ÙË Ó›ÎË ÙˆÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ, ÂÓÒ Ù· ı·‡Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÛËÌ·›ÓÔ˘Ó ÙË Û˘ÌÊÈÏ›ˆÛË XÚÈÛÙÔ‡ Î·È K·›Û·Ú·. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ‰Ô‡Ì ٷ M·ÚÙ˘ÚÔÏfiÁÈ· ̤۷ Û ٤ÙÔÈÔ Ï·›ÛÈÔ, ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÏËÊıԇ̠ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÊÈÏÔÏÔÁÈÎÔ‡ ·˘ÙÔ‡ ›‰Ô˘˜ ÁÈ· ÙËÓ EÎÎÏËÛ›·. B¤‚·È·, fiÙ·Ó Î·Ó›˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ¤Ó· Ù¤ÙÔÈÔ ÊÈÏÔÏÔÁÈÎfi ›‰Ô˜, ı· ÏËÚÒÛÂÈ Î·È ÙÔ Ù›ÌËÌ·, Ô˘ Â›Ó·È fi¯È Ë ÓËÊ¿ÏÈ· ÂÎÙ›ÌËÛË ·ÏÏ¿ Î·È Ë ˘ÂڤͷÚÛË Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘ ıÚÈ¿Ì‚Ô˘, Ô˘ ÛËÌ·›ÓÂÈ ˘ÂÚÙÔÓÈÛÌfi ÙÔ˘ ˘ÂÚÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ηıÒ˜ Î·È ÙÔ˘ ı·‡Ì·ÙÔ˜. T· ÁÂÓÈο ·˘Ù¿ ÂÚ› ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ ı· ÎÏ›ÛÔ˘Ó Ì ÙȘ ÂÍ‹˜ ÁÂÓÈΤ˜ ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂȘ: OÙ·Ó Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ·Ó·ÁÓˆÚ›-

ÛÙËÎÂ Î·È ÔÏÏÔ› ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Ì‹Î·Ó Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο ÛÙÔÓ ÛÙÚ·Ùfi, Ë EÎÎÏËÛ›· ¤ÚÂ ӷ ‰Â›ÍÂÈ ˆ˜ ·˘Ùfi ‰ÂÓ Â›Ó·È Î·Úfi˜ Ù˘ ‡ÓÔÈ·˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙËÓ EÎÎÏËÛ›·, ·ÊÔ‡ Î·È ÛÙÔÓ ÚˆÌ·˚Îfi ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Ô˘ Ì·ÚÙ‡ÚËÛ·Ó ÁÈ· ÙËÓ È‰ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡ ÂÓÒ ÔÏÂÌÔ‡Û·Ó ÁÈ· ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. AÚÁfiÙÂÚ·, Û ÂÔ¯‹ ÚÔ‹˜ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi, Ë Û˘ÁÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ ‚›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›Ô˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ ·ÔÛÎÔÔ‡Û ӷ ‰Â›ÍÂÈ ˆ˜ ÔÙ¤ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ›, ·ÎfiÌË Î·È ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ ‰ÈˆÁÌÒÓ, ‰ÂÓ ¤ÓÈˆÛ·Ó ·ÔÛÙÚÔÊ‹ ÚÔ˜ ÙÔÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ‚›Ô. A˘Ùfi ÁÈ· fiÛÔ˘˜ ȉ›ˆ˜ ηÙËÁÔÚÔ‡Û·Ó ÙËÓ EÎÎÏËÛ›· ÁÈ· ˘ÂÚ‚ÔÏÈ΋ Ù¿ÛË ÚÔ˜ ÙÔÓ ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi. OÈ fiÏÂȘ Ô˘, ÏfiÁˆ Ù˘ ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋˜ ı¤ÛÂÒ˜ ÙÔ˘˜, ˘Ê›ÛÙ·ÓÙÔ Û˘Ó¯›˜ ÂÈı¤ÛÂȘ, ·fiÎÙËÛ·Ó ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ¿ÁÈÔ ˆ˜ ÔÏÈÔ‡¯Ô. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· Ôχ

H

K A £ H M E P I N H

B

·Ú¯·›Ô ÈÛÙÔÚÈÎfi ¤ıÈÌÔ. K¿ÔÈÔÈ ¿ÁÈÔÈ ‰ÂÓ ‹Û·Ó ·Ú¯Èο ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ›, ·Ó·ÁÔÚ‡ıËÎ·Ó fï˜ ˘ÛÙÂÚfiÙÂÚ·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÙÚÔ·ÈÔ‡¯ÔÈ Î·È ÚÔÛٿ٘ Ù˘ fiψ˜. O ηٿÏÔÁÔ˜ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÛÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ EÎÎÏËÛ›· Â›Ó·È Ì·ÎÚ‡˜ Û AÓ·ÙÔÏ‹ Î·È ¢‡ÛË. MfiÓÔ ÁÈ· ˘fiÌÓËÛË ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Â‰Ò: ·˘ÙÔ› Ù˘ MÂÏËÙÈÓ‹˜, Ë ÔÌ¿‰· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ M·˘ÚÈΛԢ, ÔÈ ¿ÁÈÔÈ ™¤ÚÁÈÔ˜ Î·È B¿Î¯Ô˜, ÔÈ ¿ÁÈÔÈ £Âfi‰ˆÚÔ˜, MËÓ¿˜, AÚ¤ı·˜, AÚÙ¤ÌÈÔ˜, K·ÏÏ›ÛÙÚ·ÙÔ˜ Î.¿.

K Y P I A K H

™∏ª∂πfl™∂π˜: 1. Bλ. σχετικώς στην Kαινή Διαθήκη: Mκ 13,9· Πράξεις 22,20· Aποκ. 17,6· 20,4· κ.ά. 2. Στα κεφ. 41 εκ του βιβλίου του Hσαΐα (4 αι. π.X.), που στα 43, 9–13 και στο 44, 7–11. 3. Περί του θέματος αυτού, βλ. άρθρο μας «Aλληλογραφία Πλίνιου Tραϊανού περί των χριστιανών εν Bιθυνία», στο συλλογικ έργο «Bιβλικαί Mελέται», τμ. B΄ , Θεσσαλονίκη.

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

5

Aυλικο και στρατι τες

Õ Ã Ψηφιδωτ ς εικ νες των αγων μαρτρων Γεωργου και Δημητρου, 12ος αι. Oι αξιωματοχοι της Aυλς προτιμοσαν να εικονζουν τους στρατιωτικος αγους με ενδυμασα αντστοιχη της κοινωνικς τξης στην οποα ανκαν οι διοι, χωρς τη στρατιωτικ τους ιδι τητα, με τον οπλισμ . Aγιον Oρος, Mον Ξενοφ"ντος.

Tου T ÿΔ√À ¶ ∞¶∞ª∞™Δ√ƒÕ∫∏ Iστορικο της T χνης Πανεπιστμιο του Aιγαου

T

HN ¶PøTOBYZANTINH ÂÚ›Ô‰Ô ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Ù¿ÍË Ì ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· Ô˘ ı· ÙËÓ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÔ˘Ì ÛÙÔ˘˜ ÌÂÛÔ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜. O ÛÙÚ·Ùfi˜ Â›Ó·È ÌÈÛıÔÊÔÚÈÎfi˜

6

H

K A £ H M E P I N H

B

Î·È fi¯È ÂıÓÈÎfi˜ Î·È ÔÈ ËÁ¤Ù˜ ÙÔ˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ˘„ËÏ‹ ÔÏÈÙÈ΋ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·. A˘Ù‹ Ë ˘ÂÚÔ¯‹ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È ÛÙËÓ Ù¤¯ÓË Ì ÙËÓ ·˘ÏÈ΋ ÂÚÈ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ. Eˆ˜ Î·È ÙÔÓ 6Ô ·È., fiÔ˘ ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ¿ÁÈÔÈ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ȉÈfiÙËÙ·, Ë ÂÚÈ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ÂΛÓË ÙÔ˘ ·˘ÏÈÎÔ‡ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘. Afi ÙÔÓ 7Ô ·È. ¤ˆ˜ ÙÔÓ 9Ô ·È. Ë ‰Ë-

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

ÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ıÂÌ·ÙÈÎÔ‡ ıÂÛÌÔ‡ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ ¿ÓÔ‰Ô ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ, Ô˘ ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙÔÓ ·ÓÒÙ·ÙÔ ÎÏ‹ÚÔ ı· Û¯ËÌ·Ù›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ¿Ú¯Ô˘Û· Ù¿ÍË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 9Ô˘-11Ô˘ ·È. A˘Ù‹ Ë Ó¤· ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ù¿ÍË ı· ÂȉڿÛÂÈ Î·Ù·Ï˘ÙÈο ÛÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· ÙˆÓ ·Á›ˆÓ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ȉÈfiÙËÙ·. MÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÌ·¯›·, Ë Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ· ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÂÙ·È

ÛÙȘ Ӥ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Ù¿ÛÂȘ. OÈ ¿ÁÈÔÈ, ̤ÏË Ù˘ Ô˘Ú¿ÓÈ·˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜, ı· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ù˘ ¿Ú¯Ô˘Û·˜ Ù¿Í˘ Ù˘ ÌÂÛÔ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜, Ô˘ ‰È·Ê¤ÚÂÈ ·fi ·˘Ù‹Ó Ù˘ ÚˆÙÔ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜. M ‚¿ÛË ·˘Ù¿ Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο, ı· ÌÂÙ·ÌÔÚʈıÔ‡Ó, ÙfiÛÔ ÛÙÔ˘˜ ‚›Ô˘˜ ÙÔ˘˜ fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ÂÈηÛÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ¤ÎÊÚ·ÛË Û ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜, ›Ù ·˘Ù‹ Â›Ó·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈ-

Õ Oι γιοι Σαρντα στην παγωμ νη λμνη. Ψηφιδωτ εικ να (π.1300) στην οποα αποδδεται με πολλ ζωντνια το μαρτριο των σαρντα στρατιωτ"ν της Σεβστειας. Στην πρ"τη σειρ, δο ηλικιωμ νοι που χουν χσει τις αισθσεις τους ανακρατονται απ συντρ φους τους, εν"

λοι υποφ ρουν απ την ψξη. Oυσιγκτον, Dumbarton Oaks Collection.

΋ ›ÙÂ Û˘ÁÎÏËÙÈ΋ ‹ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋. EÙÛÈ, Ë ÂÔ¯‹ ·fi ÙÔÓ 9Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜ ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔÔÈËÌ¤ÓˆÓ ·Á›ˆÓ Û fiÏ· Ù· ‰›· Ù˘ ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜: ÌÓËÌÂȷ΋ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋, ÓÔÌ›ÛÌ·Ù·, ÂÈÎfiÓ˜, ¯ÂÈÚfiÁÚ·Ê· Î·È ¤ÚÁ· ÌÈÎÚÔÙ¯ӛ·˜. MÂÙ¿ ÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÌ·¯È΋ ÂÚ›Ô‰Ô ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔÔÈË̤ÓÔÈ ¿ÁÈÔÈ ‰È·¯ˆÚ›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙȘ ¿ÏϘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÌ¿‰Â˜ ·Á›ˆÓ, ÙÔ˘˜ ·˘ÏÈÎÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ‡˜, Ì ‰‡Ô ·ÚÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο: ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÚÈ‚ÔÏ‹ Î·È ÙÔÓ ÔÏÈÛÌfi. OÈ ÚÒÙÔÈ ¿ÁÈÔÈ Ô˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔÔÈÔ‡ÓÙ·È Â›Ó·È Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ Ô T‹ÚˆÓ, Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ Ô ™ÙÚ·ÙËÏ¿Ù˘ Î·È Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ Î·È ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó ÛÙ·‰È·Î¿ Ô MÂÚÎÔ‡ÚÈÔ˜, Ô ¶ÚÔÎfiÈÔ˜, Ô E˘ÛÙ¿ıÈÔ˜, Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Î·È Ô N¤ÛÙÔÚ·˜. OÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔÔÈË̤ÓÔÈ ¿ÁÈÔÈ Î·Ù¿ÁÔÓÙ·È Î˘Ú›ˆ˜ ·fi ÙË MÈÎÚ¿ AÛ›·, fiÔ˘ ¿ÏψÛÙÂ Î·È Ì·ÚÙ‡ÚËÛ·Ó, Ì ÂÍ·›ÚÂÛË ÙÔÓ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ Î·È ÙÔÓ N¤ÛÙÔÚ·, Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ B·ÏηÓÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔØ ·˘ÙÔ› ‰ÂÓ ‰È¤ıÂÙ·Ó ·Ú¯Èο ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ȉÈfiÙËÙ·. K·Ù¿ ÙËÓ ‡ÛÙÂÚË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÚ›Ô‰Ô Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ ·Á›ˆÓ Ô˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ·˘Í¿ÓÂÙ·È ‰Ú·Ì·ÙÈο, ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ I¿Îˆ‚Ô ÙÔÓ ¶¤ÚÛË, ÙÔÓ E˘ÛÙÚ¿ÙÈÔ, ÙÔÓ AÚ¤ı·, ÙÔÓ MËÓ¿, ÙÔÓ ™¿‚‚· ÙÔÓ ™ÙÚ·ÙËÏ¿ÙË, ÙÔÓ NÈ΋ٷ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜.

Afi ÙÔÓ ÔÌ·‰ÈÎfi ÛÙÔÓ ·ÙÔÌÈÎfi ¿ıÏÔ M·˙› Ì ÛÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ·Á›Ô˘˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Î·È ÔÈ ™·Ú¿ÓÙ· Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ ™Â‚¿ÛÙÂÈ·˜, ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ô˘ Ì·ÚÙ‡ÚËÛ·Ó ÔÌ·‰Èο. E¯ÂÈ ·Ú·ÙËÚËı› fiÙÈ ÔÈ ™·Ú¿ÓÙ· Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ÙÔÓ 10Ô ·È. ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È Û ÌÓËÌ›· Ù˘ ∫··‰ÔΛ·˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ ·fi fiÛ˜ ÔÈ ÌÂÌÔӈ̤ÓÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ Î·È ·ÓÙÈηı›ÛÙ·ÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ÛÙ·‰È·Î¿ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 11Ô˘ ·È. OÈ ™·Ú¿ÓÙ· Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ ™Â‚¿ÛÙÂÈ·˜ ÂÎÊÚ¿˙Ô˘Ó Ì ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ Ì›· ÔÏfiÎÏËÚË ÔÌ¿‰· ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ, Ô˘ ¤‰Ú·Û·Ó, ·ÁˆÓ›ÛÙËÎ·Ó Î·È Ì·ÚÙ‡ÚËÛ·Ó Ì·˙›, ¯ˆÚ›˜ Ó· ‰È·ÊÔÚÔÔÈËıÔ‡Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. EÎÊÚ¿˙Ô˘Ó ‰ËÏ·‰‹ ÛÂ Û˘Ì‚ÔÏÈÎfi Â›Â‰Ô ÙÔ Ì·˙ÈÎfi ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ¯ÒÚÔ, Ô˘ Ë ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÙÔÓ›˙ÂÙ·È È‰È·›ÙÂÚ· ÙÔÓ 10Ô ·È. Ö˜ Ë È‰¤· ÙÔ˘ ÔÌ·‰ÈÎÔ‡ ¿ıÏÔ˘ ÍÂÂÚÓÈ¤Ù·È ÛÙÔÓ 11Ô ·È. ÔfiÙ ÔÈ ÌÂÌÔӈ̤ÓÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ, ¤ÙÛÈ fiˆ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Ì ٷ ·ÙÔÌÈο ÙÔ˘˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ï‹Úˆ˜ ‰È·ÌÔÚʈ̤ӷ, ÂÎ-

ÊÚ¿˙Ô˘Ó ÙË ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË Î·È ÙËÓ ˘ÂÚÔ¯‹ ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ·ÙfiÌˆÓ Ì¤Û· ÛÙÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì·, fiˆ˜ Î·È ÙËÓ È‰ÂÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎÔ‡ ·ÙfiÌÔ˘-‹Úˆ· Ô˘ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 11Ô˘ ·È. Afi Ù· ÚˆÈÌfiÙÂÚ· ·Ú·‰Â›ÁÌ·Ù· ÂÌÊ¿ÓÈÛ˘ ·Á›ˆÓ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÓ‰˘Ì·Û›· Î·È ÔÏÈÛÌfi ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÔÈ ÛËÏ·ÈÒ‰ÂȘ ÂÎÎÏËۛ˜ Ù˘ K··‰ÔΛ·˜. ™ÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ Iˆ¿ÓÓË ¶ÚÔ‰ÚfiÌÔ˘ ÛÙÔ TÛ·‚Ô˘Û›Ó, Ô˘ ‰È·ÎÔÛÌ‹ıËΠÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ÙÔ˘ NÈÎËÊfiÚÔ˘ ºˆÎ¿ (963-969), ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ‰Âη٤ÛÛÂÚȘ ·fi ÙÔ˘˜ ™·Ú¿ÓÙ· Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ ™Â‚¿ÛÙÂÈ·˜ Ì Ï‹ÚË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÚÈ‚ÔÏ‹ Î·È ÔÏÈÛÌfi, Û ÛÙ¿ÛË Â›ıÂÛ˘, Ô˘ ÂÎÊÚ¿˙ÂÙ·È Ì ÙÔ ˘„ˆÌ¤ÓÔ Û·ı› ÛÙÔ Á˘ÌÓfi ÙÔ˘˜ ¯¤ÚÈ. MÚÔÛÙ¿ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ¤ÊÈÔÈ, Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÚÈ‚ÔÏ‹ Î·È ÔÏÈÛÌfi, ˆ˜ ¿ÏÏÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ, ÔÈ ÛÙÚ·ÙËÁÔ› Iˆ¿ÓÓ˘ T˙ÈÌÈÛ΋˜ Î·È MÂÏ›·˜. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· Ì›· ·fi ÙȘ Û¿ÓȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ fiÔ˘ ÔÈ

™·Ú¿ÓÙ· Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ ™Â‚¿ÛÙÂÈ·˜ ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ˆ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜, ·ÊÔ‡ Û˘Ó‹ıˆ˜ ›Ù ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÂ›Ù·È ÙÔ ÔÌ·‰ÈÎfi ÙÔ˘˜ Ì·ÚÙ‡ÚÈÔ ÛÙËÓ ·ÁˆÌ¤ÓË Ï›ÌÓË Â›Ù ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È ÌÂÌÔӈ̤ÓÔÈ ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÙÔÓ ÛÙ·˘Úfi ÙÔ˘ Ì¿ÚÙ˘Ú·. Afi ÙÔÓ 11Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜, ̤ÏË ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ, ΢ڛˆ˜ ÔÈ KÔÌÓËÓÔ› ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿Ù˜, ÂÈϤÁÔ˘Ó Î·Ù¿ ηÓfiÓ· ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ·Á›Ô˘˜ ÛÙȘ ÚÔÛˆÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ÛÊÚ·Á›‰Â˜, ÂÓÒ ·Ú¿ÏÏËÏ· ÔÈ ÙÚÂȘ ÚÒÙÔÈ KÔÌÓËÓÔ› ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ˜ AϤÍÈÔ˜, Iˆ¿ÓÓ˘ Î·È M·ÓÔ˘‹Ï ı· Ï·ÓÛ¿ÚÔ˘Ó ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙȘ ÌÔÚʤ˜ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘, °ÂˆÚÁ›Ô˘ Î·È £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ÛÙ· ÓÔÌ›ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜. AÓ, ÏÔÈfiÓ, ÙÔÓ 11Ô ·È. ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ ¤¯Ô˘Ó Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ ·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ ÔÌ¿‰· ÙˆÓ ·˘ÏÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ, ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 12Ô˘ ·È. ηٷÎÙÔ‡Ó ÙËÓ ÚÒÙË ı¤ÛË. ™ÙËÓ KÔÛÌÔÛÒÙÂÈÚ· Ù˘ £Ú¿Î˘, ÌÓËÌÂ›Ô Ô˘ ÎÙ›ÛÙËÎÂ Î·È ‰È·ÎÔÛÌ‹-

™ÙÚ·ÙȈÙÈÎÔÔÈË̤ÓÔÈ ¿ÁÈÔÈ: Ù· ·ÏÏËοÚÈ· ÙÔ˘ B˘˙·ÓÙ›Ô˘

H

K A £ H M E P I N H

B

ıËΠ̠ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙÔ˘ Û‚·ÛÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· IÛ··Î›Ô˘ KÔÌÓËÓÔ‡, ÔÎÙÒ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ ÙÔÔıÂÙÔ‡ÓÙ·È ¿Óˆ ·fi ÙËÓ ÔÌ‹ ÙˆÓ Û˘ÏÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙˆÓ ÈÂÚ·Ú¯ÒÓ. MÔÏÔÓfiÙÈ ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È Ë̛ۈÌÔÈ ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È Û ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Îϛ̷η ·fi ÙȘ ˘ÔΛÌÂÓ˜ Î·È ˘ÂÚΛÌÂÓ˜ ÌÔÚʤ˜ Î·È ÊÔÚÔ‡Ó ÛÙÂÌÌ·ÙÔÁ‡ÚÈÔ, ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ‰È¿‰ËÌ· ÙˆÓ Û˘ÁÁÂÓÒÓ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·. ™ÙÔÓ Î·ı‰ÚÈÎfi Ó·fi Ù˘ TÛÂÊ·ÏÔ‡ ÛÙË ™ÈÎÂÏ›·, ÌÓËÌÂ›Ô Ô˘ ›‰Ú˘ÛÂ Î·È ‰È·ÎfiÛÌËÛÂ Ô ¡ÔÚÌ·Ó‰fi˜ ËÁÂÌfiÓ·˜ PÔÁ‹ÚÔ˜, ÙÚÂȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ ı· ÙÔÔıÂÙËıÔ‡Ó ÛÙÔ˘˜ οıÂÙÔ˘˜ ÙÔ›¯Ô˘˜ ÙÔ˘ IÂÚÔ‡ B‹Ì·ÙÔ˜ ¿Óˆ ·fi ÙȘ ÌÔÚʤ˜ ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ.

EÊÈÔÈ Î·È ÔÏÔÊfiÚÔÈ ™ÙË ™˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ı·˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È Ë Ï·ÙÚ¢ÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÈÎfiÓ·: Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹, Ë ÂÈÎfiÓ· ‹Ù·Ó „ËÊȉˆÙ‹, Ô ¿ÁÈÔ˜ ÎÚ·ÙÔ‡Û ‰fiÚ˘ Î·È ‹Ù·Ó ÂӉ‰˘Ì¤ÓÔ˜ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ıÒڷη Î·È ÂÚÈÎÓËÌ›‰Â˜ ·fi ¯·ÏÎfi. M ÙËÓ ÂÚÈ‚ÔÏ‹ ·˘Ù‹ ÊÚÔÓÙ›˙ÂÈ Ó· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Û fiÏ· Ù· ı·‡Ì·Ù· Ô˘ ÂÎÙÂÏ›.

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

7

AÏÏÔÙ ˆ˜ ¤ÊÈÔ˜ ·Ó¤ÌÔÚÊÔ˜ Ó·Úfi˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ Î·È ¿ÏÏÔÙ ˆ˜ ¤ÊÈÔ˜ ÛÙÚ·ÙËÏ¿Ù˘ Ì ÔÏÈÛÌfi ‚·Ú‡ Î·È Ï·ÌÂÚfi. ™ÙÔ ı·‡Ì· fiÔ˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È Ë ÛˆÙËÚ›· ÙˆÓ ‚Ô‰ÈÒÓ ÙÔ˘ £ÂfiÈÛÙÔ˘ ·fi ÙÔÓ ¿ÁÈÔ, Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ¿Óˆ ۠ϢÎfi ¿ÏÔÁÔ, Ì ‰‡Ô ·Ó¤ÌÔÚÊ· ·ÏÏËηڿÎÈ· ‰›Ï· ÙÔ˘ Î·È Ì ÔÏ˘ÏËı‹ Û˘Óԉ›· Û·Ó Î·ÓÔÓÈÎfi˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿Ù˘. MÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘, Ë E˘Û‚›·, Ë ÏÔ˘Û›· ΢ڛ· ÙËÓ È‰ÈÔÎÙËÛ›· Ù˘ ÔÔ›·˜ χÙÚˆÛ ‰È¿ ·ÓÙfi˜ Ô ¿ÁÈÔ˜ ÛÎÔÙÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·, ı¤ÏËÛ ӷ ·Ú·ÁÁ›ÏÂÈ ÌÈ· ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ Û οÔÈÔÓ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ. O ηÏÏÈÙ¤¯Ó˘, ÌË ¤¯ÔÓÙ·˜ ‰ÂÈ ÔÙ¤ ÛÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ ÙÔÓ £Âfi‰ˆÚÔ, ·‰˘Ó·ÙÔ‡Û ӷ ·Ô‰ÒÛÂÈ ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘. TÔ Úfi‚ÏËÌ· χıËΠfiÙ·Ó Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ¿ÁÈÔ˜ ÓÙ˘Ì¤ÓÔ˜ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÓ‰˘Ì·Û›· ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠÛÙÔÓ ˙ˆÁÚ¿ÊÔ. H ÂÈÎfiÓ· ¤ÁÈÓ ÙÂÏÈο Ì ÌÔÓÙ¤ÏÔ ÙÔÓ ›‰ÈÔ ÙÔÓ ¿ÁÈÔ, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤ÎÙÔÙ ÊÚfiÓÙÈ˙ ӷ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÛÙÔ ÎÔÈÓfi ÙÔ˘ ¿ÓÙÔÙ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÓ‰˘Ì·Û›· Î·È ÔÏÈÛÌfi, fiÌÔÈÔ˜ Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ Ô˘ ›¯Â ÛÙË Ï·ÙÚ¢ÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÈÎfiÓ·, ÒÛÙ ӷ ÌËÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÂÚÈıÒÚÈ· ·ÌÊÈÛ‚‹ÙËÛ˘ Ù˘ Ù·˘ÙfiÙËÙ¿˜ ÙÔ˘. EÙÛÈ, ¿ÏÏÔÙ ¤ÊÈÔ˜ Î·È ¿ÏÏÔÙ Â˙‹, ·ÏÏ¿ ¿ÓÙÔÙ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÓ‰˘Ì·Û›· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Ô ¿ÁÈÔ˜ £Âfi‰ˆÚÔ˜ fiÙ·Ó ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È Ó· ‰È¢ıÂÙ‹ÛÂÈ Ù· fiÔÈ· ¤ÎÙÚÔ· Û˘Ì‚·›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ÛÙ· E˘¯¿ÈÙ· Î·È ·ÂÈÏÔ‡Ó ·˘ÙfiÓ ‹ ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘. EÊÈÔ˜ Î·È ÔÏÔÊfiÚÔ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Ô ¿ÁÈÔ˜ £Âfi‰ˆÚÔ˜ ÁÈ· Ó· ÛÒÛÂÈ Ù· E˘¯¿ÈÙ·, ·fi ÙËÓ ÔÏÈÔÚΛ· ÙˆÓ AÁ·ÚËÓÒÓ, ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙËÓ ‡ÏË Ù˘ fiÏ˘, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ˘ÂÚÊ˘ÛÈΤ˜ ÙÔ˘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÁÈ· Ó· ·ÓÙÈÎÚÔ‡ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜ Ô˘ ÙËÓ ÔÏÈÔÚÎÔ‡Ó Â›ÌÔÓ·. ™ÙË ¢Ú›ÛÙÚ· ÙÔ 971, Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ Iˆ¿ÓÓ˘ T˙ÈÌÈÛ΋˜ ›¯Â Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙȘ Ê¿Ï·ÁÁ˜ ÙˆÓ PÒÛˆÓ. ™ÙË Ì¿¯Ë ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠ¤Ó·˜ ¿ÁÓˆÛÙÔ˜ ¤ÊÈÔ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ Ô˘ ‰È¤Ï˘Û ÙȘ ¯ıÚÈΤ˜ Ê¿Ï·ÁÁ˜. A˘Ùfi˜ ıˆڋıËΠfiÙÈ ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‰‡Ô ·Á›Ô˘˜ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘˜, ÚÔÛٿ٘ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Iˆ¿ÓÓË T˙ÈÌÈÛ΋. ™‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ·Ê‹ÁËÛË ÙÔ˘ Iˆ¿ÓÓË ™Î˘Ï›Ù˙Ë, Ì›· ̤ڷ ÚÈÓ ·fi ÙË Ì¿¯Ë, ÌÈ· Û‚¿ÛÌÈ· Á˘Ó·›Î· Ô˘ ¤‚ÏÂ ÔÚ¿Ì·Ù· ›‰Â ÙËÓ ¶·Ó·Á›· Ó· ÔÌÈÏ› Ì ¤Ó· ÛÙÚ·ÙÈÒÙË Ï¤ÁÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘: K‡ÚÈ £Âfi‰ˆÚÂ, Ô ‰ÈÎfi˜ ÌÔ˘ Î·È Ô ‰ÈÎfi˜ ÛÔ˘ Iˆ¿ÓÓ˘ ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ Î·È Û‡Û ӷ ÙÔÓ ‚ÔËı‹ÛÂȘ. O ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜, ÁÈ· Ó· ÙÈÌ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ¿ÁÈÔ Î·È Ó· ÍÂÏËÚÒÛÂÈ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· Ô˘ ÙÔ˘ ÚÔÛ¤ÊÂÚÂ, ÁÎÚ¤ÌÈÛ ÙÔÓ ·ÏÈfi Ó·fi ÙÔ˘ ÛÙ· E˘¯¿ÓÂÈ·, fiÔ˘ ˘‹Ú¯Â Ë Ï¿Úӷη ÙÔ˘ ·Á›Ô˘, Î·È ¤¯ÙÈÛ ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ¤Ó·Ó ¿ÏÏÔ ÂڛϷÌÚÔ, ÌÂÙÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·˜ Ù· E˘¯¿ÓÂÈ· Û £ÂÔ‰ˆÚÔ‡ÔÏË, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË Ú·Á‰·›· ÂÍ¿ψÛË Ù˘ Ï·ÙÚ›·˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙËÏ¿ÙË. EÎÙfi˜ fï˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ·Á›Ô˘˜ ηı·˘ÙÔ‡˜, ‹Ù·Ó Î·È ÔÈ ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘˜ Ô˘ ‚ÔËıÔ‡Û·Ó Û ÎÚ›ÛÈ̘ ÒÚ˜. AӷʤÚÂÈ, ÏÔÈfiÓ, Ô NÈÎËÊfiÚÔ˜ °ÚËÁÔÚ¿˜ fiÙÈ Û ¤Ó·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÙÔ›¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ·Ï·ÙÈÔ‡ ÛÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ Ó·fi Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜ NÈÎÔÔÈÔ‡, ˘‹Ú¯Â Ë ·Ú¿-

8

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

H Ã O γιος Γε"ργιος (πνω) και ο γιος Δημτριος (δεξι) με πλρη στρατιωτικ εξρτυση και οπλισμ . Zεγος εικ νων φιλοτεχνημ νο απ τον διο καλλιτ χνη, αρχ ς14ου αι. Aπ τις ωραι τερες σωζ μενες παραστσεις στρατιωτικ"ν αγων. Aγιον Oρος, Mον Bατοπαιδου.

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, Ô˘ ÙÔ ¿ÏÔÁÔ ÙÔ˘ ¯ÚÂ̤ÙÈ˙ Û ÎÚ›ÛÈ̘ ÒÚ˜ Î·È ÚÔÂȉÔÔÈÔ‡Û ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘˜ Ô˘ ÙÔÓ ·ÂÈÏÔ‡Û·Ó.

¢ÂÈÓÔ› ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜ ø˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÙÔ˘˜ Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿, ÙfiÛÔ Ô ¿ÁÈÔ˜ £Âfi‰ˆÚÔ˜ fiÛÔ Î·È Ô ¿ÁÈÔ˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Ó Ì ȉÈfiÚÚ˘ıÌÔ Î·È ·ÌÊÈÏÂÁfiÌÂÓÔ ÙÚfiÔ. T· ı·‡Ì·Ù· ÙÔ˘ ·ÎÏÔ˘ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ÂÁÁÚ¿ÊÔÓÙ·È Û ‰‡Ô ͯˆÚÈÛÙ¤˜ ηÙËÁÔڛ˜. H ÚÒÙË ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÂÈÛfi‰È· ÛÙ· ÔÔ›· Ô ‹Úˆ·˜¿ÁÈÔ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ˆ˜ ÚÔÛÙ¿Ù˘ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ÙËÓ ÔÔ›·Ó ÂÎÚÔÛˆ› ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ Â͈ÙÂÚÈÎÒÓ Ù˘ ¯ıÚÒÓ. H ‰Â‡ÙÂÚË Î·ÙËÁÔÚ›· ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÂÈÛfi‰È· ÂÍ·ÚÙË̤ӷ ·fi ÙË Û˘ÌÂÚÈÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ÛÙ· E˘¯¿ÈÙ· ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘. OÈ ·ÚÂÌ‚¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ÛÙ· ÂÂÈÛfi‰È· ·˘Ù¿ ·ÊÔÚÔ‡Ó Î˘Ú›ˆ˜ ı¤Ì·Ù· ˘ÂÍ·›ÚÂÛ˘ ÙÈÌ·ÏÊÒÓ ‹ ÂÚÈÔ˘ÛÈ·ÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ Ô˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙÔ Ó·fi ‹ Û ȉÈÒÙ˜. ™ÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ÂΛӘ fiÔ˘ ˘ÂÍ·ÈÚÔ‡ÓÙ·È ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Ô˘ ÚÔÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÁÈ· ÙÔÓ ¿ÁÈÔ ‹ ÙÈÌ·ÏÊ‹ ·fi ÙÔÓ Ó·fi ÙÔ˘ ·Á›Ô˘, Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ ·Ó·Áο˙ÂÈ ÙÔ ‰Ú¿ÛÙË Ó· Ù· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÛÙÔ ‰ÈÏ¿ÛÈÔ. AÏÏÔÙ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ˆ˜ Û˘ÓÂÚÁfi˜ ÛÙËÓ ÎÏÔ‹ Ì ÙÔ ·˙ËÌ›ˆÙÔ Î·È ¿ÏÏÔÙ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ˆ˜ ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÙÔ˘ ÎϤÊÙË. ™ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ù˘ ™˘ÏÏÔÁ‹˜ ÙˆÓ ı·˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È fiÙÈ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¤¯ÂÈ ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· Ó· ·ÔηχÙÂÈ ÙÔ˘˜ ÎϤÊÙ˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‰Ô‡ÏÔ˘˜ Ô˘ ʇÁÔ˘Ó ÎÚ˘Ê¿ ·fi Ù· ·ÊÂÓÙÈο ÙÔ˘˜, ÂÈ‚¿ÏÏÔÓÙ·˜ ÛÙÔÓ È‰ÈÔÎÙ‹ÙË Ô˘ ˙ËÙ› ÙË Û˘Ó‰ÚÔÌ‹ ÙÔ˘ ÙËÓ ˘Ô¯Ú¤ˆÛË Ó· ·ÁÔÚ¿ÛÂÈ ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁ¤˜ ÛÊÚ·Á›‰Â˜ Ô˘ ˆÏÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ Ó·fi. ™ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ·˘Ù‹ Ô ¿ÁÈÔ˜ ·›ÚÓÂÈ Û·ÊÒ˜ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ¿Ú¯Ô˘Û·˜ Ù¿Í˘. ™Â ·˘Ù¤˜ ÙȘ ηıËÌÂÚÈÓ¤˜ ÈÛÙÔڛ˜, Ô ¿ÁÈÔ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ÈηÓfi˜ ÂȯÂÈÚËÌ·Ù›·˜ Ô˘ ‰ÂÓ ‰ÂÈÏÈ¿˙ÂÈ Ó· ηχ„ÂÈ Î·È Î¿ÔÈ· ¤ÎÙÚÔ· ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ʇÛ˘, ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ ÚÔ˜ fiÊÂÏfi˜ ÙÔ˘. ™ÙË ™˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ı·˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È Â›Û˘ ı·‡Ì·Ù· Ô˘ ÙÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙Ô˘Ó ˆ˜ ‰ÂÈÓfi ÂȯÂÈÚËÌ·Ù›· Î·È ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ÛÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ηÙËÁÔÚ›· ı·˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘. ™Â ¤Ó· ·fi Ù· ı·‡Ì·Ù· Ô ¿ÁÈÔ˜ ··ÈÙ› ·fi ÙÚÂȘ ÂÌfiÚÔ˘˜ ÙËÓ ˘¤ÚÔÁÎË ÏËڈ̋ ÙÔ˘ Ì ηÓÔÓÈÎfi ÓfiÌÈÛÌ· Î·È fi¯È Ì ÓfiÌÈÛÌ· ˘ÔÙÈÌË̤ÓÔ, Â͈ıÒÓÙ·˜ ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ηٷ‚¿ÏÔ˘Ó ÙÔ Ù›ÌËÌ· Ó· ÙÔ˘ Ô˘Ó: A˚ °ÈÒÚÁË, ·ÎÚÈ‚¿ Ô˘Ï¿˜ Ù· ÛÊÔ˘ÁÁ¿Ù· ÛÔ˘ Î·È ÂÌ›˜ ·fi Û¤Ó· ‰ÂÓ ·ÁÔÚ¿˙ÔÌ ͷӿ. O °ÂÒÚÁÈÔ˜, ÏÔÈfiÓ, ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È fiˆ˜ Î·È Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ ˆ˜ ¤Í˘ÓÔ˜ ÂȯÂÈÚËÌ·Ù›·˜, Ô˘ ͤÚÂÈ Ò˜ Ó· ·˘Í‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘, Ò˜ Ó· οÓÂÈ ·˙¿ÚÈ· Î·È Ò˜ Ó· ·›ÚÓÂÈ ÙËÓ ·ÓÙ·ÌÔÈ‚‹ ÙÔ˘ Ì ÙÔ ·Ú·¿Óˆ. OÈ ÈÛÙÔڛ˜ ÛÙ· ı·‡Ì·Ù· Û˘ÓÙÂÏÔ‡Ó Û ÌÈ· ·ÓÙÈÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ËÚˆÈ΋˜ Î·È ÊÈÏ¿ÓıÚˆ˘ Ê˘ÛÈÔÁӈ̛·˜ ÙˆÓ ·Á›ˆÓ, fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È ÛÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ù˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÊÔÓ›·˜.

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

9

Σαρντα Mρτυρες Tου ™ Õμμ∞ A °√Àƒÿ¢∏ Kαθηγητ Πανεπιστημου Aθηνν

™

TH ™EBA™TEIA Ù˘ AÚÌÂÓ›·˜, Î·È ÚÔ˜ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÂȉÚÔÌÒÓ ·fi ‚fiÚÂÈ·, ‹Ù·Ó ÛÙÚ·ÙˆÓÈṲ̂ÓË ÚˆÌ·˚΋ ÌÔÓ¿‰·, ÛÙËÓ ÔÔ›· ˘ËÚÂÙÔ‡ÛÂ Î·È ¤Ó·˜ ·ÚÈıÌfi˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ. ™˘Ó¤‚Ë Î¿ÔÙ ӷ ÂÚÈ΢Îψı› Ë ÌÔÓ¿‰· ·fi ÂȉÚÔÌ›˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·ÙfiÚıˆÛ·Ó, Ì ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë ÙˆÓ ¤ÚÈÍ ÔÚÂÈÓÒÓ Ó· ·ÔÎfi„Ô˘Ó ÙËÓ ‡‰Ú¢ÛË Ù˘ ÌÔÓ¿‰·˜, Ë ÔÔ›· ÂÚÈ‹Ïı Û ·ÂÏÈÛÙÈ΋ ηٿÛÙ·ÛË. TfiÙÂ, Û·Ú¿ÓÙ· Ó·ÚÔ› ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ Ù˘ ÌÔÓ¿‰·˜, Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ˆ˜ Âͤ¯ÔÓÙ˜ ÁÈ· ÙË ÓÂfiÙËÙ·, ÙÔ Î¿ÏÏÔ˜, ÙËÓ ·Ó‰Ú›· Î·È ÙËÓ ÔÌÔ„˘¯›· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ, ·ÊÔ‡ ·¤Ù˘¯·Ó fiϘ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ÔÈ ÚÔÛ¿ıÂȘ, ηٷʇÁÔ˘Ó ÛÙÔ fiÏÔ Ù˘ ÚÔÛ¢¯‹˜, Ô˘ ÂÈÛ·ÎÔ‡ÛÙËΠ·fi ÙÔÓ £Âfi. K·È fiˆ˜ ηٿ ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ÚÔÊ‹ÙË HÏ›· ÛÙËÓ ¶·Ï·È¿ ¢È·ı‹ÎË, ÂÍ·¤ÛÙÂÈÏÂ Ô £Âfi˜ ÎÚÔ˘ÓÔ‡˜ ÙË ‚ÚÔ¯‹ Â› Ù˘ Á˘ Î·È Á¤ÌÈÛÂ Ô ÙfiÔ˜ ÓÂÚfi, ÂÓÒ ÎÂÚ·˘ÓÔ› Û˘Ó¤ÙÚÈ„·Ó ÙȘ ¯ıÚÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜ ÛÙ· ˘„ÒÌ·Ù· Î·È ÙȘ ‰È¤Ï˘Û·Ó. A˘Ù¿ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Û ÂÁΈÌÈ·ÛÙÈÎfi ÏfiÁÔ ÙÔ˘ ÂÚ› ÙˆÓ 40 M·ÚÙ‡ÚˆÓ Ô °ÚËÁfiÚÈÔ˜ Ô N·˙È·Ó˙ËÓfi˜, Ô˘ ¤˙ËÛ ϛÁ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÌÂÙ¿ Î·È Î·Ù·ÁfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ K·ÈÛ¿ÚÂÈ·˜ Ù˘ K··‰ÔΛ·˜. TÔ ÂÁÎÒÌÈfi ÙÔ˘˜ ϤÎÂÈ Î·È Ô B·Û›ÏÂÈÔ˜, E›ÛÎÔÔ˜ K··‰ÔΛ·˜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ÙÔ˘ °ÚËÁÔÚ›Ô˘. ™Ù· 320 Ì.X. ÂÓ ÙÔ‡ÙÔȘ Î·È ÂÓÒ ÛÙÔ ‰˘ÙÈÎfi ÙÌ‹Ì· Ù˘ A˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Ô KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ›¯Â ʤÚÂÈ Ôχ ÎÔÓÙ¿ ÙËÓ EÎÎÏËÛ›· Î·È ÙËÓ ÔÏÈÙ›·, ÛÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ §ÈΛÓÈÔ˜, ¯ıÚfi˜ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÙÔ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘, Âͤ‰ˆÎ ηٿ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ ‰È¿Ù·ÁÌ·, Ì ÙÔ ÔÔ›Ô Â΋ڢÛÛÂ Ó¤Ô ‰ÈˆÁÌfi ηٿ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Î·È Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜. E·Ú¯Ô˜, Ì¿ÏÈÛÙ·, ÛÙËÓ K··‰ÔΛ· ‹Ù·Ó Ô AÁÚÈÎfiÏ·˜, Ô˘ Ù· ™˘Ó·Í¿ÚÈ· ÙÔÓ ˙ˆ-

ÁÚ·Ê›˙Ô˘Ó Û·Ó ÂÎÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ‰È·‚fiÏÔ˘ Â› Ù˘ Á˘, ¿ÓıÚˆÔ Ô˘ ¯·ÈÚfiÙ·Ó ·fi ÙËÓ „˘¯‹ ÙÔ˘ Ó· ÂÈ‚¿ÏÂÈ Ì·ÚÙ‡ÚÈ· Û ·ÓÙ›ıÂÙÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÂȉÈÒÍÂȘ ÙÔ˘ ·ÓıÚÒÔ˘˜, Ì¿ÏÈÛÙ· ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜.

«£·Ó¿Ùˆ ηٷ‰Èο˙ÂÛı·È» O M. B·Û›ÏÂÈÔ˜, Û ÂȉÈÎfi ÏfiÁÔ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜ 40 M¿ÚÙ˘Ú˜, Ì·˜ ÏËÚÔÊÔÚ› fiÙÈ ÙÔ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi ‰È¿Ù·ÁÌ· Â¤‚·Ï «ÏÈ‚·ÓˆÙfiÓ ÂÓ·Á›˙ÂÈÓ ÙÔȘ ‰·›ÌÔÛÈÓ, ‹ ÙÔ‡ÙÔ ÌË ÔÈÔ‡ÓÙ·˜ ı·Ó¿Ùˆ ηٷ‰Èο˙ÂÛı·È», Ô ‰Â AÁÚÈÎfiÏ·˜ ›¯Â ‹‰Ë ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÂÚ› ‡·Ú͢ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙÔ Ù¿ÁÌ· Ô˘ ˘ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÔÈ 40 M¿ÚÙ˘Ú˜. º˘ÛÈο, fiÙ·Ó ‹Ïı ·˘Ù‹ Ë ÒÚ·, ÔÈ 40 M¿ÚÙ˘Ú˜, Âӈ̤ÓÔÈ, ‰ÂÓ ÚÔÛ¤ÊÂÚ·Ó ÙËÓ ··ÈÙËı›۷ Ï·ÙÚ›· ÛÙÔ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎfi ¿Á·ÏÌ· ÙÔ˘ §ÈΛÓÈÔ˘, Î·È ˘Ô‚Ï‹ıËÎ·Ó ÁÈ’ ·˘Ùfi Û ‰·ÚÌÔ‡˜ Î·È Ì·ÛÙÈÁÒÛÂȘ, ÎÈ ¿ÏϘ ηΤ˜ ÏËÁ¤˜ Ì ÙËÓ ÂÏ›‰· fiÙÈ ı· ˘Ô·„Ô˘Ó ÛÙ· ÛÎÏËÚ¿ ‚·Û·ÓÈÛÙ‹ÚÈ·. TÔ ÂÏÂÂÈÓfi ·˘Ùfi ı¤·Ì·, ÁÈ· ÙÔ˘˜ ¿ÈÛÙÔ˘˜, ‚ÈÒÓÂÙ·È ˆ˜ «ÁÏ·Ê˘ÚfiÓ Î·È Ë‰‡», ηٿ ÙÔÓ N·˙È·Ó˙ËÓfi. OÈ ÂÎ ÙˆÓ M·ÚÙ‡ÚˆÓ K˘Ú›ˆÓ Î·È K¿Ó‰È‰Ô˜ ‰›ÓÔ˘Ó ÛÂÌÓ¤˜ ·ÏÏ¿ Ôχ ¢¿ÏˆÙ˜ ··ÓÙ‹ÛÂȘ ÛÙȘ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ AÁÚÈÎfiÏ·. TÔ˘˜ ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó Û ÌÈ· ÙÚÔÌ·ÎÙÈ΋ Ê˘Ï·Î‹, fiÔ˘ ÙÔ˘˜ ¿ÊËÛ·Ó Ì¤Û· Û ÊÚÈÎÙÔ‡˜ fiÓÔ˘˜, ÂÙ¿ Ë̤Ú˜. A˘ÙÔ› ‰È‹Ïı·Ó ÙȘ Ë̤Ú˜ ·˘Ù¤˜ Ì ÚÔÛ¢¯¤˜ Î·È Ì ÂÓı¿ÚÚ˘ÓÛË ÙˆÓ ÌÂÓ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ‰Â. O AÁÚÈÎfiÏ·˜ ÙÔÓ ›‰ÈÔ Î·ÈÚfi ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ ÛÔÊÈÛı› ÙÔ ‚·Û·ÓÈÛÙ‹ÚÈÔ ÂΛÓÔ Ô˘ ı· ÙÔ˘˜ ¤Î·ÌÙÂØ ÎÈ ·˘Ùfi ‹Ù·Ó ÙÂÏÈÎÒ˜ ÙÔ Ú›„ÈÌfi ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·ÁˆÌ¤ÓË Ï›ÌÓË Ù˘ fiÏ˘. E‰ˆÛ·Ó ÛÎÏËÚ‹ Ì¿¯Ë ÚÔ˜ ÙÔÓ ¿ÁÔ Ù˘ Ï›ÌÓ˘ Î·È ÚÔ˜ ÙÔ Ì¤ÓÔ˜ ÙÔ˘ AÁÚÈÎfiÏ·. EÌÂÈÓ·Ó fï˜ ̤¯ÚÈ Ù¤ÏÔ˘˜ ¿Î·ÌÙÔÈ Î·È ÛÙ·ıÂÚÔ› ÏËÓ ÂÓfi˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ÏÈÔ„‡¯ËÛ ‚ϤÔÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ·ÁˆÌ¤ÓË Ï›ÌÓË Ù· ·¤Ó·ÓÙÈ ÊÒÙ· ÂÓfi˜ ıÂÚÌÔ‡ ÏÔ˘ÙÚÔ‡Ø ÙË ı¤ÛË fï˜ ÙÔ˘ ÏÈÔÙ¿¯ÙË, ˆ˜ ÂÎ ı·‡Ì·ÙÔ˜, η٤Ϸ‚ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÊÚÔ˘-

Afi ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ Ì·ÚÙ˘Ú‹Û·ÓÙ·˜ ÚÔ˜ ‰fiÍ·Ó ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡

10

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

Õ Tο μαρτριο των Tεσσαρ κοντα Mαρτρων της Σεβ στειας στην παγωμνη λμνη. Στρατιτες στην δια ρωμαϊκ ομ δα μαρτρησαν ενωμνοι προς δξα του χριστιανισμο, της νας ττε θρησκεας που θελε τους δικος της ρωες. Λεπτομρεια απ το κεντρικ φλλο τριπτχου απ ελεφαντδοντο (10ος-11ος αι.). Aγα Πετροπολη, Mουσεο Eρμιτ ζ.

ÚÔ‡˜ ‡ÛÙÂÚ· ·fi ıÂ›Ô ÊˆÙÈÛÌfi. TÔ˘˜ ÊfiÚÙˆÛ·Ó Û ÌÈ· ¿Ì·Í· ÏËÓ ÂÓfi˜, Ô˘ ›¯Â ηٷÓÙ‹ÛÂÈ Ú¿ÎÔ˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi, ·ÏÏ¿ ‡ÛÙÂÚ· ·fi ·Ú¤Ì‚·ÛË Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·Ó‹˜ ÌËÙ¤Ú·˜ ÙÔ˘, Î·È Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ¿ Ù˘, ·Ó¤‚ËΠÙËÓ ¿Ì·Í·! EÙÛÈ, ÔÈ ¿ÁÈÔÈ TÂÛÛ·Ú¿ÎÔÓÙ· M¿ÚÙ˘Ú˜ Ú›ÊıËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ‰ÈÒÎÙ˜ ÛÙÔ ˘Ú Ó· ηٷηԇÓ.

Hڈ˜ Ù˘ Ó¤·˜ ÂÔ¯‹˜ TÔ ‚·ı‡ÙÂÚÔ ÓfiËÌ· ÙÔ˘ M·ÚÙ˘Ú›Ô˘ ÙˆÓ TÂÛÛ·Ú¿ÎÔÓÙ· Ì·˜ Ô‰ËÁ› Û ¤Ó· Ó¤Ô Ù‡Ô ‹Úˆ·, ÛÙÔÓ Ù‡Ô ÙÔ˘ M¿ÚÙ˘Ú·, ÙÔÓ ‹Úˆ· Ù˘ Ó¤·˜, Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ÂÔ¯‹˜. Oˆ˜ ÔÈ ¿ıÏÔÈ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ËÚÒˆÓ ÂÓ¤ÓÂ˘Û·Ó ÙÔÓ ·Ú¯·›Ô ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚÈÎfi ÎfiÛÌÔ, ¤ÙÛÈ Î·È ÔÈ ¿ıÏÔÈ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ ÂÌÓ¤Ô˘Ó Î·È ÊˆÙ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡. ¢ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ÛËÌ·Û›· Ù· ̤۷ ¤Í·ÚÛ˘ ÙÔ˘ ËÚˆÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ M·ÚÙ‡ÚˆÓØ ÛËÌ·Û›· ¤¯ÂÈ Ë ˘ÂÚÓ›ÎËÛË ÙˆÓ fiÔÈˆÓ ÂÌÔ‰›ˆÓ ÁÈ· ÙË Ó›ÎË Â¿Óˆ ÛÙË ˙ˆ‹, ·ÎfiÌ· Î·È Ì ÙÔÓ ÈÔ ÛÎÏËÚfi ı¿Ó·ÙÔ – ηٿ ÙÔ «ı·Ó¿Ùˆ ı¿Ó·ÙÔÓ ·Ù‹Û·˜». OÈ 40 M¿ÚÙ˘Ú˜ Â›Ó·È ·fi ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ÂÎÚÔÛÒÔ˘˜ Ù˘ ¤Ó‰Ô͢ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›Ô˘, Î·È ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ·ÈÙ›· Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ Î·È ÏËÚ¤ÛÙÂÚÔ˜ ÏfiÁÔ˜ ÂÚ› ·˘Ù‹˜ Ô˘ Ì·˜ ¤ÌÂÈÓ ˆ˜ ·Ú·Î·Ù·ı‹ÎË. EÙÛÈ ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Î·Ó›˜ ÁÈ·Ù› ÙÔ˘˜ ¤‰ˆÛ·Ó ÙfiÛË ÛÔ˘‰·ÈfiÙËÙ· ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈÎÔ› ¿Ó‰Ú˜, fiˆ˜ Ô N·˙È·Ó˙ËÓfi˜ °ÚËÁfiÚÈÔ˜ Î·È Ô M. B·Û›ÏÂÈÔ˜. O ÚˆÙÔÌ¿ÚÙ˘Ú·˜ ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ Î·È ÔÈ 40 M¿ÚÙ˘Ú˜ ¤ÁÈÓ·Ó ÔÚfiÛËÌ·. °È’ ·˘Ùfi, fiÙ·Ó ‰È·‚¿˙ÂÈ Î·Ó›˜ ÙÔ Û˘Ó·Í¿ÚÈfi ÙÔ˘˜, ÓÈÒıÂÈ Ó· ÙÔÓ ÂÈÛΤÙÂÙ·È Ô ¿ÓÂÌÔ˜ Ù˘ ˘ÂÚ‚ÔÏ‹˜, ·ÊÔ‡ ÚfiÎÂÈÙ·È ÙÂÏÈο ÁÈ· ¤Ó· ÂÎ ‚·ı¤ˆÓ ÂÁÎÒÌÈÔ ÚÔ˜ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ M¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜. EÓ‰ÂÈÎÙÈο ·Ó·Ê¤Úˆ οÔÈ· ‰Â›ÁÌ·Ù· ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ Ê·ÈÓÔ̤ÓÔ˘ Ù˘ ˘ÂÚ‚ÔÏ‹˜: οÔÈ· ·fi Ù· ÔÓfiÌ·Ù· ÙˆÓ 40 M·ÚÙ‡ÚˆÓ Ù· ¤¯Ô˘Ì ÂȘ ‰ÈÏÔ‡Ó, fiˆ˜ K¿Ó‰È‰Ô˜ ‹ KÏ·‡‰ÈÔ˜, BÈ‚È·Ófi˜ ‹ BÈ‚Ú¿ÙÈÔ˜, HÏÈ¿‰Ë˜ ‹ HÏ›·˜… O ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ 40 M·ÚÙ‡ÚˆÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ¿ÏϘ ÙÚÂȘ ÊÔÚ¤˜ Û ¿ÏÏ· ÛËÌ›· Ù˘ A˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ™ÙȘ 8 ‹ 10 AÚÈÏ›Ô˘ ÙÈ-

H

K A £ H M E P I N H

B

ÌÒÓÙ·È ÔÈ 40 M¿ÚÙ˘Ú˜, ÂÓÒ ÛÙȘ 28 OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ ÙÈÌÒÓÙ·È 40 M¿ÚÙ˘Ú˜ Â› ¢ÂΛԢ ÛÙËÓ AÊÚÈ΋. B¤‚·È·, ˘¿Ú¯Ô˘Ó Î·È 40 Á˘Ó·›Î˜ M¿ÚÙ˘Ú˜ «·Úı¤ÓÔÈ Î·È ·Û΋ÙÚÈ·È» ÛÙËÓ HÚ¿ÎÏÂÈ· Ù˘ £Ú¿Î˘, 40 ÚÂÛ‚‡ÙÂÚÔÈ, ‰È¿ÎÔÓÔÈ ‹ ÌÔÓ·¯Ô› ÛÙËÓ ¶ÂÚÛ›·, 40 ·Úı¤ÓÔÈ ÛÙËÓ AÓÙÈfi¯ÂÈ· Â› ¢ÂΛԢ. O ·ÚÈıÌfi˜ 40 ‰ËÏÒÓÂÈ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ «ÛÙÚÔÁÁ˘ÏÔ‡ ·ÚÈıÌÔ‡», Ù˘ ÔÏÔÎÏËÚ›·˜, ÙÔ 40 ‰ÂÓ ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ Ï›ÁÔ ·ÏÏ¿ ÙÔ Ôχ. O ·ÚÈıÌfi˜ 40 Û˘Ó‰¤ÂÙ·È Ì ÙÔÓ Mˆ˘Û‹ Î·È ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ E‚Ú·›ˆÓ ÛÙËÓ ¤ÚËÌÔ, Ì ÙË ˙ˆ‹ ÙÔ˘ IËÛÔ‡ Î·È ÙÔ˘˜ ¶ÂÈÚ·ÛÌÔ‡˜, Ì ÙȘ 40 ̤Ú˜ Ù˘ NËÛÙ›·˜ Ù˘ EÎÎÏËÛ›·˜ Î.Ï. K¿ÓÂÈ ÂÓÙ‡ˆÛË, Â›Û˘, Ò˜ ÂÓÒ Ì ÙË ÊÒÙÈÛË Ô˘ ›¯·Ó, ¤ÛˆÛ·Ó ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ÌÔÓ¿‰·, ηٷ‰Èο˙ÔÓÙ·È Ì ÙÔ ¯ÂÈÚfiÙÂÚÔ Ì·ÚÙ˘ÚÈÎfi ı¿Ó·ÙÔ, ˆÛ¿Ó Ô §ÈΛÓÈÔ˜ Ó· ı¤ÏÂÈ Ó· ÙÈ̈ڋÛÂÈ fi¯È ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÁÂÓÓ·›Ô˘˜ ¿Ó‰Ú˜, ·ÏÏ¿ ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ˘¤Ú ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙË ¢‡ÛË! A˜ ÌÓËÌÔÓ¢ı› fiÙÈ Ë ÛˆÙËÚ›· Ù˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ÌÔÓ¿‰·˜ ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È Ô‡Ù ÛÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ Acta Sanctorum. TÔ ÂÁÎÒÌÈÔ ÙÔ˘ N·˙È·Ó˙ËÓÔ‡ Î·È ÙÔ˘ B·ÛÈÏ›Ԣ ÂȂ‚·ÈÒÓÂÈ ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË fiÙÈ ÛÙË ™Â‚¿ÛÙÂÈ· Ì·ÚÙ‡ÚËÛ ¤Ó·˜ ·ÚÈıÌfi˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ fï˜ Ï‹Ú˘ ‚‚·ÈfiÙËÙ· ÁÈ· ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙÔ˘˜ Î·È ÁÈ· ÙȘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›Ô˘ ÙÔ˘˜. O ı¿Ó·ÙÔ˜ ‰È¿ Ù˘ ˘Ú¿˜ ‹ ‰È¿ ÙÔ˘ ÛÊÔ‰ÚÔ‡ „‡¯Ô˘˜ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙfi˜ ÛÙËÓ ÂÔ¯‹, Î·È ÛÙ· ™˘Ó·Í¿ÚÈ·, ·fi Ì·ÚÙ‡ÚÈ· ·Á›ˆÓ Ô˘ ¯ÚÔÓÈο ÚÔËÁÔ‡ÓÙ·È. ¢ÂÓ Â›Ó·È ‰ËÏ·‰‹ οÙÈ ÚˆÙÔÊ·Ó¤˜. M¿ÏÈÛÙ·, Ô ı¿Ó·ÙÔ˜ ÏfiÁˆ „‡¯Ô˘˜ Â›Ó·È Ô‰˘ÓËÚfiÙÂÚÔ˜ Î·È Ì·ÎÚfiÙÂÚÔ˜, ÚÔÛȉȿ˙ÂÈ Ì¿ÏÈÛÙ· ÛÙË ı¤ÚÌË Ù˘ ÓÂfiÙËÙ·˜.

K Y P I A K H

™∏ª∂ÿø™∏: Περί των αγίων 40 Mαρτύρων υπάρχει σχετική βιβλιογραφία. Aπ τη σχετική βιβλιογραφία μνημονεύονται εδώ το σχετικ λήμμα στη «Θρησκευτική και Hθική Eγκυκλοπαίδεια» του π. Γ. Mεταλληνού, καθώς και οι μελέτες του Σ. Pάμφου, «Aγιολογικά Mελετήματα», B΄ Aθήναι, 1948 και του Στέργιου Σάκκου, «Oι 40 Mάρτυρες», εκδ. οικ. «Aστήρ – Παπαδημητρίου», Aθήναι, 1957.

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

11

Tου T ÿΔ√À ¶ ∞¶∞ª∞™Δ√ƒÕ∫∏ Iστορικο της T χνης, Πανεπιστμιο του Aιγαου

ΔÔ ·›Ì· ¤Ó· Úˆ› ı· ÛËΈı› Û·Ó ÙÔÓ AÈ °ÈÒÚÁË ÙÔÓ Î·‚·Ï¿ÚË ÁÈ· Ó· ηÚÊÒÛÂÈ Ì ÙÔ ÎÔÓÙ¿ÚÈ ¿Óˆ ÛÙÔ ¯ÒÌ· ÙÔ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·. °ÈÒÚÁÔ˜ ™ÂʤÚ˘, H ÌÔÚÊ‹ Ù˘ ÌÔ›Ú·˜ (1Ë OÎÙÒ‚ÚË 1941).

A

H Aγιος Θεδωρος δρακοντοκτνος. O Kρητικς ζωγρφος Aγγελος χρησιμοποησε ναν παλαι εικονογραφικ τπο του αγου Θεοδρου, εικονζοντς τον πεζ και χι φιππο να σκοτνει τον δρκοντα. Φορητ εικνα, α´ μισ 15ου αι. Aθνα, Bυζαντιν και Xριστιανικ Mουσεο.

12

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

¶O§§øNA™, HÚ·ÎÏ‹˜, ¶ÂÚÛ¤·˜, °ÂÒÚÁÈÔ˜, £Âfi‰ˆÚÔ˜, §¤ˆÓ TÚfiÙÛÎÈ Î·È ™·ÓÙ¿Ì XÔ˘Û½Ó. OÏ· ·˘Ù¿ Ù· ÚfiÛˆ· ˙ËÙÔ‡Ó Û˘ÁÁڷʤ· ÛÎÔÙÒÓÔÓÙ·˜ Ô Î·ı¤Ó·˜ ·fi ¤Ó·Ó ‰Ú¿ÎÔ. EÓ·Ó ‰Ú¿ÎÔ Ô˘, ˆ˜ ʇϷη˜ ÙˆÓ ˘‰¿ÙˆÓ, Â›Ó·È ·Ê¿ÓÙ·ÛÙ· ÂÍÔÈÎÂȈ̤ÓÔ˜ Ì ÙËÓ ˘ÁÚ·Û›·, Î·È ÂÏ›ÛÛÂÙ·È Ï˘Ì·ÈÓfiÌÂÓÔ˜ ¯ÒÚÔ˘˜ Î·È ¯ÒÚ˜. ¶ÂÓÙ¿ÌÔÚʘ ‚·ÛÈÏÔԇϘ Î·È ‚·ÛÈÏÈ¿‰Â˜ ÙˆÓ Ì‡ıˆÓ, Û‡Á¯ÚÔÓÔÈ ‰˘Ó¿ÛÙ˜ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÂÈÎÚ·ÙÂÈÒÓ, fiÏÔÈ ¤¯Ô˘Ó ·Ó¿ÁÎË Ó· Á›ÓÔ˘Ó ‹ Ó· ÚÔÛÂÙ·ÈÚÈÛıÔ‡Ó ˘ÂÚ-‹ÚˆÂ˜ Ô˘ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·È ÛÙ· ‰Â‰Ô̤ӷ Î·È Ù· ˙ËÙÔ‡ÌÂÓ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙÔ˘˜. O TÚfiÙÛÎÈ ÛÎfiÙˆÛ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔ Ô˘ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ ÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ‹ ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ¤ÙÛÈ ÓfiÌÈ˙Â. O ™·ÓÙ¿Ì XÔ˘Û½Ó, ˆ˜ ¿È °ÈÒÚÁ˘, ı· ηٷʤÚÂÈ ¿Ú·Á ӷ ÛÎÔÙÒÛÂÈ ÙËÓ ÂÈΛӉ˘ÓË ÏÂÚÓ·›· ‡‰Ú· Ì ÙȘ ÎÂʷϤ˜ ÙˆÓ MÔ˘˜, MÏÂÚ Î·È ™·ÚfiÓ; TÔ ÂÚÒÙËÌ· ·˘Ùfi ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È Ó· ··ÓÙËı› ÛÙȘ ÂfiÌÂÓ˜ ̤Ú˜. TÔ Î·Îfi ÌÔÚÊÔÔÈÂ›Ù·È ˆ˜ ‰Ú¿ÎÔ˜ Î·È ÙÔ Î·Ïfi ˆ˜ ¿ÚÚËÓ ·ÓÙ›·ÏÔ˜, Ô˘ ηٿ ηÓfiÓ· ÔÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ¿ÁÈÔ˜ ‹ Ï·˚Îfi˜ ËÁ¤Ù˘. TÈ ·ÂÈÏÔ‡Ó ÔÈ ‰Ú¿ÎÔÓÙ˜ Î·È ÙÈ ÂÚÈÊÚÔ˘ÚÔ‡Ó ÔÈ ·ÓÙ›·ÏÔ› ÙÔ˘˜; K¿ÔÙ ‹Ù·Ó Ù· ÓÂÚ¿ ‹ Ù· ÂÚ¿ÛÌ·Ù· ‹ ηÏÏÈ¿ÚÂȘ ·ÁÓ¤˜ ‚·ÛÈÏÔԇϘ. ™‹ÌÂÚ· Â›Ó·È ÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ, ÙÔ ÂÙڤϷÈÔ ‹ Ï·˚ο ·Á·ı¿. K·È ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÒÓ ·˘ÙÒÓ Ô˘Î ¤ÛÙ·È Ù¤ÏÔ˜. T· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ·ÏÏËοÚÈ·, fiˆ˜ Î·È ÔÏÏÔ› ÚÔοÙÔ¯Ô› ÙÔ˘˜, ÛÎÔÙÒÓÔ˘Ó ‰Ú¿ÎÔ˘˜. TÔ ı¤Ì· Ù˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙÔÓ›·˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Û˘¯Ó¿, ÙfiÛÔ ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÏÔÁÔÙ¯ӛ· fiÛÔ Î·È ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ù¤¯ÓË. O ˘Ú‹Ó·˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ‚‚·›ˆ˜ ·fi ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ Ì˘ıÈÎfi ˘ÏÈÎfi. O AfiÏψӷ˜ ÛÎÔÙÒÓÂÈ ÙÔÓ ¶‡ıˆÓ·, Ô ¶ÂÚÛ¤·˜ ÛÒ˙ÂÈ ÙËÓ AÓ‰ÚÔ̤‰· ÛÎÔÙÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ı·Ï¿ÛÛÈÔ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·, Ô BÂÏÏÂÚÔÊfiÓÙ˘ ÛÎÔÙÒÓÂÈ ÙË X›Ì·ÈÚ·. OÏÔÈ ·˘ÙÔ› ÔÈ Ì‡ıÔÈ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ›Ûˆ ·fi ÙȘ ÈÛÙÔڛ˜ ÙˆÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ‰Ú·ÎÔ-

£Âfi‰ˆÚÔ˜

ηÈ

°ÂÒÚÁÈÔ˜

O δρκος και το παλληκρι ÓÙÔÎÙfiÓˆÓ ·Á›ˆÓ. ™ÙÔ B˘˙¿ÓÙÈÔ, ‚¤‚·È·, Ë ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙÔÓ›· ¤¯ÂÈ ¿ÓÙÔÙ ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹ ¤Ó·Ó ¿ÁÈÔ ·fi ÙËÓ Ù¿ÍË ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ. OÈ ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔÈ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔÈ ¿ÁÈÔÈ Â›Ó·È Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜ Î·È Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜. H ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙÔÓ›· Û˘Ó‰¤ıËÎÂ Û˘¯Ó¿ Ì ÙÔÓ ¿ÁÈÔ £Âfi‰ˆÚÔ Î·È ÙÔÓ ¿ÁÈÔ °ÂÒÚÁÈÔ ÙfiÛÔ ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÏÔÁÔÙ¯ӛ· fiÛÔ Î·È ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ù¤¯ÓË. T· ÎÔÈÓˆÓÈο Û˘ÌÊÚ·˙fiÌÂÓ·, fï˜, ̤۷ ÛÙ· ÔÔ›· Ô ‹Úˆ·˜ ÛÎÔÙÒÓÂÈ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· ‰ÂÓ Â›Ó·È ¿ÓÙÔÙ ٷ ›‰È·. O‡Ù ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ Ô‡Ù ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· ÂÓÛ·ÚÎÒÓÔÓÙ·È ¿ÓÙÔÙ ÔÈ ›‰È˜ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Û˘ÓÈÛٷ̤Ó˜. •ÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙË ‚·ÛÈ΋ ·Ú¯‹ fiÙÈ Ô ‹Úˆ·˜-¿ÁÈÔ˜ Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ ÙÔ Î·Ïfi Î·È Ô ‰Ú¿ÎÔÓÙ·˜ ÙÔ Î·Îfi, Î·È ‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ fiÙÈ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜, ˆ˜ ÌfiÚʈ̷ Ù˘ ¿Ú¯Ô˘Û·˜ Ù¿Í˘, Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ a priori Î·È ÁÂÓÈÎÒ˜ Î·È ·ÔÚ›ÛÙˆ˜ ÙËÓ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ηÏÔ‡ (¿ÓÙÔÙ fiˆ˜ ·˘Ùfi ÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ÂοÛÙÔÙ ¿Ú¯Ô˘Û· Ù¿ÍË), Ú¤ÂÈ Ó· ÚÔ‚¿ÏÏÔ˘Ì οı ÊÔÚ¿ ÙÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙÔÓ›·˜ ÛÙȘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ·Ú‹Á·Á·Ó Ù· ΛÌÂÓ· ‹ ÙȘ ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ÙÔ ·Ô‰›‰Ô˘Ó.

TÈ ·ÂÈÏÔ‡Ó ÔÈ ‰Ú¿ÎÔÓÙ˜ Î·È ÙÈ ÂÚÈÊÚÔ˘ÚÔ‡Ó ÔÈ ·ÓÙ›·ÏÔ› ÙÔ˘˜;

£Âfi‰ˆÚÔ˜ Ô T‹ÚˆÓ ™‹ÌÂÚ· Ô ¿ÁÈÔ˜ £Âfi‰ˆÚÔ˜ ¤¯ÂÈ Î·Ù·ÁÚ·Ê› ÛÙË Û˘ÏÏÔÁÈ΋ ÌÓ‹ÌË ˆ˜ ¤ÊÈÔ˜, ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ÂÓÙÔ‡ÙÔȘ Ù˘ ÛÙ·‰ÈÔ‰ÚÔÌ›·˜ ÙÔ˘ ‹Á·ÈÓ Â˙‹. ™ÙȘ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚ˜ ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ˘, Ô˘ ÂÓÙÔ›˙ÔÓÙ·È Û ÛÊÚ·Á›‰Â˜ ÂÈÛÎfiˆÓ ÛÙ· E˘¯¿ÈÙ· Î·È ÔÈ Ôԛ˜ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È ÚÈÓ ·fi ÙÔÓ 8Ô ·È., Ô ¿ÁÈÔ˜ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ·Ïfi˜ Â˙ÈοÚÈÔ˜. O ¿ÁÈÔ˜, Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÓ‰˘Ì·Û›· Î·È ÔÏÈÛÌfi, ·ÎÔÓÙ›˙ÂÈ ÙÔ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· ·fi ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜. ¶ÚfiÙ˘Ô ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂˆÓ Ì ÙÔÓ ¿ÁÈÔ £Âfi‰ˆÚÔ ¯ˆÚ›˜ ¿ÏÔÁÔ ÛÙ¿ıËÎÂ Ë Ï·ÙÚ¢ÙÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ Ô˘ ˘‹Ú¯Â ÛÙÔ Ó·fi ÙÔ˘ ÛÙ· E˘¯¿ÈÙ· ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘. H ÂÈÎfiÓ· ·˘Ù‹ Ì·˜ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ‹ ·fi ÌÈ· ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘ Iˆ¿ÓÓË M·˘ÚfiÔ‰·, ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË E˘¯·˝ÙˆÓ. Oˆ˜ fiÏ· Ù· ̤ÏË ÌÈ·˜ ˘ÁÈÔ‡˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÚÔÔ‰Â‡Ô˘Ó Û˘Ó Ùˆ ¯ÚfiÓˆ, ¤ÙÛÈ Î·È Ô ¿ÁÈÔ˜ £Âfi‰ˆÚÔ˜ ÛÙȘ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ˜ ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ¤ÊÈÔ˜, ‰ËÏÒÓÔÓÙ·˜ ¢ÁÂÓ‹ ηٷÁˆÁ‹ Î·È ÌÈ· ·ÚÂÙ‹ Û‡ÌʈÓË Ì ٷ ÁÔ‡ÛÙ· Ù˘ ¿Ú¯Ô˘Û·˜ Ù¿Í˘.

H O γιος Γεργιος τιθασεει τον δρκοντα και σζει τη βασιλοπολα. Aποδδοντας τη βασιλοπολα σε πολ μικρ κλμακα στο κτω αριστερ μρος της σνθεσης, ο καλλιτχνης προσδδει εμβληματικ χαρακτρα στον φιππο γιο ο οποος καταλαμβνει ολκληρη τη ζωγραφικ επιφνεια της εικνας (α´ μισ 15ου αι.). Aγα Πετροπολη, Mουσεο Eρμιτζ.

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

13

™ÙÚ·ÙËÏ¿ÙË. O ‹Úˆ·˜-¿ÁÈÔ˜ ‰È·ı¤ÙÂÈ Ù· ·Ú·Î¿Ùˆ ·ÙÔÌÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο. E›Ó·È Ó¤Ô˜, ˆÚ·›Ô˜, ¢ÁÂÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜, ÌÔÚʈ̤ÓÔ˜ Î·È ·Ó‰Ú›Ԙ, ·ÚÂÙ¤˜ Ô˘ ÙÔÓ Í¯ˆÚ›˙Ô˘Ó ·’ ÙÔ˘˜ ÎÔÈÓÔ‡˜ ıÓËÙÔ‡˜. H ·Ó‰Ú›· ÙÔ˘ ÙÔÓ ¤¯ÂÈ ·Ó·‰Â›ÍÂÈ Û ÛÙÚ·ÙËÏ¿ÙË ÙˆÓ ÚˆÌ·˚ÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ. O ‰Ú¿ÎÔÓÙ·˜ Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÙ·È Ì ÔÏϤ˜ ÊÔ‚ÂÚ¤˜ ÏÂÙÔ̤ÚÂȘ: ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ˜, ·ÓÙÔ‰‡Ó·ÌÔ˜, ·Ú¿ÏÔÁÔ ıÚ¤ÌÌ· Ù˘ Á˘, ·ÏÏfiÎÔÙÔ Ù¤Ú·˜ Ô˘ ηٷÛ·Ú¿ÛÛÂÈ ˙Ò· Î·È ·ÓıÚÒÔ˘˜ ÛÙÔ ‰È¿‚· ÙÔ˘: H ˘ÂÚÊ˘ÛÈ΋ ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘ ¯ÚËÛÈ̇ÂÈ ÁÈ· Ó· ÂÍ·Úı› Ô ¿ıÏÔ˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘. O ¯ÒÚÔ˜ ÔÚ›˙ÂÙ·È Î·È ¿ÏÈ ˆ˜ ηÙÔÈÎË̤ÓË ÂÚÈÔ¯‹ ÙËÓ ÔÔ›· ·Ó·Áο˙ÔÓÙ·È Ó· ÂÁηٷÏ›„Ô˘Ó ÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔ› Ù˘ ÁÈ· Ó· ¿Ó ے ¿ÏÏË ÁË, Û’ ¿ÏÏÔ˘˜ ÙfiÔ˘˜. O ¿ÁÈÔ˜-‹Úˆ·˜ ¤¯ÂÈ ·ÎÔ‡ÛÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· Î·È ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ¤¯ÂÈ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ, Î·È ıˆÚ› ı¤Ì· ÙÈÌ‹˜ Ó· ‚¿ÏÂÈ Ù¿ÍË ÛÙ· Ú¿ÁÌ·Ù·, Ì ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ· ÓÈÒıÂÈ ˆ˜ Ô ‰Ú¿ÎÔ˜ ·ÔÙÂÏ› ÌÈ· ÚfiÎÏËÛË Ó· ‰Â›ÍÂÈ ÙËÓ ·ÏÏËηÚÈ¿ ÙÔ˘, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·, ‰Â˘ÙÂÚ¢fiÓÙˆ˜, Ó· ·Ó·ÎÔ˘Ê›ÛÂÈ ÙËÓ ¿Û¯Ô˘Û· ÎÔÈÓfiÙËÙ·. O ¿ÁÈÔ˜ ˙ËÙ› Î·È Û ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙË Û˘ÌÌ·¯›· ÙÔ˘ ı›Ԣ, Ë ÔÔ›· Î·È ÙÔ˘ ·Ú·¯ˆÚ›ٷÈ.

à Λων Tρτσκι, ρωσικ αφσα, 1918. Προπαγανδζει την ιδα τι ο Tρτσκι, που μετ την επανσταση του 1917 οργνωσε τον Kκκινο Στρατ, θα εκμηδνιζε με το πλο του αυτ την αντεπανσταση του κεφαλαου. O δημιουργς της αφσας, απευθυνμενος στις λαϊκς μζες, αποδδει στον Tρτσκι χαρακτηριστικ λαϊκο ρωα μεσα αναγνωρσιμα, αυτ του αγου Γεωργου.

Afi ÎÔÈÓfi˜ ıÓËÙfi˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿Ù˘

H ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ·fi Â˙fi ÛÙÚ·ÙÈÒÙË Û ¤ÊÈÔ, Ô˘ Û˘ÓÂ¿ÁÂÙ·È Î·È ·ÏÏ·Á‹ ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÙÔ˘ ı¤ÛË, Ê·›ÓÂÙ·È Î·ı·Ú¿ ÛÙȘ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘ B›Ô˘ ÙÔ˘ Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ù˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙÔÓ›·˜ Î·È Ô˘ ı· ÂÎÙÂıÔ‡Ó ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ·. T· ÛÙÔȯ›· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎfi ÙfiÔ Î·È ÙÔÓ ÈÛÙÔÚÈÎfi ¯ÚfiÓÔ ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹˜ Ù˘ ¿Ï˘ ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÛÙ·ıÂÚ¿ Û fiϘ ÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ. A˘Ù¿ Ô˘ ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó Â›Ó·È ÔÈ È‰ÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ‹Úˆ·-·Á›Ô˘, ÔÈ È‰ÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·, Ô ¯ÒÚÔ˜ ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰È·‰Ú·Ì·Ù›˙ÂÙ·È ÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ, ÙÔ ·›ÙÈÔ Ù˘ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛ˘ ÌÂٷ͇ ‹Úˆ· ·Á›Ô˘ Î·È ‰Ú¿ÎÔÓÙ·, ÙÔ Á˘Ó·ÈÎÂ›Ô ÚfiÛˆÔ (Ë E˘Û‚›·) Ô˘ ÂÈÛ¿ÁÂÙ·È ÛÙÔ Û¯‹Ì· ‰Ú¿Û˘ Î·È Ù¤ÏÔ˜ Ë ı¤ÛË ÙÔ˘ ıÂ˚ÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ÛÙÔ Û¯‹Ì· ‰Ú¿Û˘. O ÙfiÔ˜ Â›Ó·È ¿ÓÙ· Ù· E˘¯¿ÈÙ· ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ AÌ¿ÛÂÈ· ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘ Î·È ¯ÚÔÓÈο Ë ˘fiıÂÛË ÙÔÔıÂÙÂ›Ù·È ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ‰ÈˆÁÌÒÓ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ·fi ڈ̷›Ô˘˜ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ˜. TÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ù˘ Û‡ÁÎÚÔ˘Û˘ Ì ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘

14

H

K A £ H M E P I N H

B

‰Ú¿Û˘ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ˆ˜ ·Á›Ô˘. TÔ ·Ï·ÈfiÙÂÚÔ ¯ÚÔÓÔÏÔÁË̤ÓÔ ¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊÔ Ì ÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ù˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙÔÓ›·˜ ·fi ÙÔÓ ¿ÁÈÔ £Âfi‰ˆÚÔ ÙÔÓ T‹ÚˆÓ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÛÙÔÓ 9Ô ·È. Î·È ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê› ÙËÓ ·ÎfiÏÔ˘ıË ÈÛÙÔÚ›·. K·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ıËÙ›·˜ ÛÙËÓ AÌ¿ÛÂÈ· ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘, Ô ¿ÁÈÔ˜ £Âfi‰ˆÚÔ˜ ¤Ù˘¯Â Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ ·fi ¤Ó· ¿ÏÛÔ˜ Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· E˘¯¿ÈÙ·. EΛ ÙÔ˘ Ú›¯ÙËΠ¤Ó·˜ ‰Ú¿ÎÔ˜ Ô˘ ¤ÙÚˆÁ fiÛÔ˘˜ ÂÚÓÔ‡Û·Ó ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹. O ¿ÁÈÔ˜, fï˜, ÙÔÓ ÛÎfiÙˆÛÂ Î·È ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ ÙÔ ¿ÓÔÈÁÌ· ÁÈ· ÙÔ Î·Ïfi ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘. ™ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ·˘Ù‹ Ô ‹Úˆ·˜ ¿ÁÈÔ˜ ‰ÂÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi ηӤӷ ·ÙÔÌÈÎfi ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi Ô˘ Ó· ÙÔÓ ‰È·ÊÔÚÔÔÈ› ·fi ÙÔ ˘fiÏÔÈÔ Ï‹ıÔ˜. TÔÓ›˙ÂÙ·È Ë Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· ÛÙÔÓ ¯ÒÚÔ ÙÔÓ ÔÔ›Ô Ï˘Ì·›ÓÂÙ·È. O ¯ÒÚÔ˜ ·˘Ùfi˜ Â›Ó·È ¤Ó· ‰ËÌfiÛÈÔ ¤Ú·ÛÌ·. H Û˘Ó¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ ‹Úˆ·-·Á›Ô˘ Ì ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔ Â›Ó·È Ù˘¯·›·Ø Î·È Ô ¿ÁÈÔ˜ ÂÈÙ›ıÂÙ·È ÛÙÔ ıËÚ›Ô ÌfiÓÔ ÁÈ· Ó· ·Ì˘Óı›. O ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Ù¤Ú·ÙÔ˜ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ ·fi-

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

‰ÔÛË ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ˘ Û ÎÔÈÓ‹ ¯Ú‹ÛË. EÙÛÈ, ÏÔÈfiÓ, ¤Ó· Ù˘¯·›Ô ÁÂÁÔÓfi˜ Á›ÓÂÙ·È ·ÊÔÚÌ‹ Ó· ‰È·ÈÛÙˆıÔ‡Ó ÔÈ ˘ÂÚÊ˘ÛÈΤ˜ ȉÈfiÙËÙ˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘. ™Â ÌÈ· ¿ÏÏË, ÈÔ ·‚·ÓÙ·‰fiÚÈÎË, ·Ú·ÏÏ·Á‹ Ô˘ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÂ›Ù·È ÙÔÓ 11Ô ·È., ¤¯ÂÈ ˆ˜ ÂÍ‹˜. O ‹Úˆ·˜-¿ÁÈÔ˜ Â›Ó·È Â˘Û‚‹˜ Î·È ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi˜. O ‰Ú¿ÎÔÓÙ·˜ ÔÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ıËÚ›Ô ÊÔ‚ÂÚfi ÛÙËÓ fi„Ë Î·È ÛÙË ‰‡Ó·ÌË Ô˘ ·Ó·Áο˙ÂÈ ÙÔ˘ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ Ó· ÌÂÙ·Ó·ÛÙÂ‡Ô˘Ó ÁÈ· Ó· ÁÏÈÙÒÛÔ˘Ó ·’ ·˘ÙfiÓ. KÈÓËÙ‹ÚÈ· ‰‡Ó·ÌË Â›Ó·È Ë ÌÂÁ·ÏÔ„˘¯›· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·ÎÔ‡ÛÂÈ ÁÈ· ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔ Î·È Ï˘¿Ù·È ÙÔÓ Ï·fi Ô˘ ÂÁηٷÏ›ÂÈ ÙÔÓ ˙ˆÙÈÎfi ÙÔ˘ ¯ÒÚÔ. AÔÊ·Û›˙ÂÈ ÏÔÈfiÓ Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔ ÁÈ· Ó· Ï˘ÙÚÒÛÂÈ ÙÔ˘˜ ÎÔÈÓÔ‡˜ ıÓËÙÔ‡˜. O ¯ÒÚÔ˜ Ô˘ Ï˘Ì·›ÓÂÙ·È Ô ‰Ú¿ÎÔ˜ ÔÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ȉÈÔÎÙËÛ›· ÌÈ·˜ ¢ÁÂÓÔ‡˜ ÌÂÁ·ÏÔÁ·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓÔ˜, Ù˘ E˘Û‚›·˜, Ë ÔÔ›· ÂÈÛ¿ÁÂÙ·È ÛÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ.

™ÙÚ·ÙËÏ¿Ù˘ MÈ· ÙÚ›ÙË ·Ú·ÏÏ·Á‹ ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 11Ô˘ ‹ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 12Ô˘ ·È. ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔÓ ¿ÁÈÔ £Âfi‰ˆÚÔ ÙÔÓ

™ÙËÓ ÚÒÙË ÂΉԯ‹ ÙÔ˘ ÂÂÈÛÔ‰›Ô˘ ‰ÂÓ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ΛÓËÙÚ· ÚÔÛˆÈο ‹ ÎÔÈÓˆÓÈο, ÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Â›Ó·È ı¤Ì· Ù‡¯Ë˜. OÈ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ‹Úˆ·-·Á›Ô˘ Ì ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ·ÎfiÌË ‰È·ÌÔÚʈı›. O ‹Úˆ·˜ ‰ÂÓ ‰È·ı¤ÙÂÈ ·ÙÔÌÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο Ô˘ Ó· ÙÔÓ ‰È·ÎÚ›ÓÔ˘Ó ·fi ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi Û‡ÓÔÏÔ. MfiÓÔ Ì ÙË Ó›ÎË ÙÔ˘ Á›ÓÔÓÙ·È Û˘ÓÂȉËÙ¤˜ ÔÈ ÂÍ·ÈÚÂÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ȉÈfiÙËÙ˜. ™ÙË ‰Â‡ÙÂÚË ÂΉԯ‹ Ô ‹Úˆ·˜ ÎÈÓËÙÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÙÔ Î·ı‹ÎÔÓ ÙÔ˘ Ó· ÚÔÛٷ٤„ÂÈ ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, Ë ÔÔ›· ·˘Ù‹ ÙË ÊÔÚ¿ ÔÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ȉÈÔÎÙËÛ›· ÌÈ·˜ ¢ÁÂÓÔ‡˜ ΢ڛ·˜. °È· Ó· ÂÈÙ‡¯ÂÈ ÙÔ ÛÎÔfi ÙÔ˘ Ú¤ÂÈ Ó· ÛÎÔÙÒÛÂÈ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·, ÊÔÚ¤· ·Ù·Í›·˜, Î·È Ó· Â·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙËÓ Ù¿ÍË. ™ÙËÓ ÙÚ›ÙË ÂΉԯ‹ ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi Î·È ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ΛÓËÙÚÔ Û˘ÓÂÚÁ¿˙ÔÓÙ·È ÁÈ· Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÙÔÓ ‹Úˆ· ÛÙË Û˘Ó¿ÓÙËÛË Ì ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·. OÈ Ê˘ÛÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙˆÓ ‰‡Ô ·ÓÙÈ¿ÏˆÓ ÂÚÈÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ˆ˜ ÈÛfiÙÈ̘. ™ÙËÓ ¿ÏË, Ô˘ ·ÔÎÙ¿ ÈÔÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ì ÙË ‰˘ÙÈ΋ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ fiÚÔ˘, ı· ‰ÔÎÈÌ·ÛÙÔ‡Ó fiϘ ÔÈ ·Í›Â˜ Ô˘ ·ÓÙÈÚÔÛˆ‡ÂÈ Ô ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿Ù˘ ‹Úˆ·˜-¿ÁÈÔ˜ Î·È Ë Ó›ÎË ÙÔ˘ ‰ÂÓ Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ Ù›ÔÙ ÏÈÁfiÙÂÚÔ ·fi ÙË ‰Èη›ˆÛ‹ ÙÔ˘˜. A˘Ùfi Ô˘ ÛÙËÓ ÚÒÙË ÂΉԯ‹ Â›Ó·È ÌÈ· ·ÙÔÌÈ΋ ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙÔ˘ ‹Úˆ··Á›Ô˘, ÛÙȘ ‰‡Ô ÂfiÌÂÓ˜ ÂΉԯ¤˜ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È Û ÂÓÂÚÁfi Â¤Ì‚·ÛË ÎÔÈÓˆÓÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·, Ô˘ ηٷϋÁÂÈ ÛÙË Ï‡ÙÚˆÛË Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Î·È ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË Ù˘ Ù¿Í˘. M ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, ÛÙȘ ‰‡Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ÂΉԯ¤˜ Ô ‹Úˆ·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ˆ˜ ÚÔÛÙ¿Ù˘ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, ÂÓÒ Ë Û˘ÌÌ·¯›· ÙÔ˘ Ì ÙÔ ıÂ˚Îfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È ·Î·Ù·Ì¿¯ËÙË. EȉÈο ÛÙËÓ ÙÚ›ÙË ÂΉԯ‹ Û˘Ó‰˘¿˙ÂÙ·È Ë ÚÔÛˆÈ΋ ÂÈ-

ı˘Ì›· Ì ÙÔ ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ηı‹ÎÔÓ. M ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘Ùfi ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È ÈÂÚ·Ú¯È΋ Û¯¤ÛË ·˘ÛÙËÚ¿ ‰ÔÌË̤ÓË ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ £Âfi˜ - ‹Úˆ·˜ - ÎÔÈÓfiÙËÙ·, fiÔ˘ ÙÔ ÚÒÙÔ ÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÁÈ· Ó· ÚÔÛٷ٤„ÂÈ ÙÔ ÙÚ›ÙÔ. E¿Ó Ë ·ÙÔÌÈ΋ ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ÙÔ˘ ‹Úˆ·-·Á›Ô˘ ÛÙËÓ ÚÒÙË ÂΉԯ‹ Â›Ó·È ÂÈΛӉ˘ÓË ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙÔÓ ›‰ÈÔ Î·ıÒ˜ Ô ‹Úˆ·˜-¿ÁÈÔ˜ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ·ÎfiÌË ¿ÚÂÈ ÎÔÈÓˆÓÈο ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ηÈ, ÂÔ̤ӈ˜, Ì›· Èı·Ó‹ ‹ÙÙ· ‰ÂÓ ‚¿˙ÂÈ Û ΛӉ˘ÓÔ Î·Ì›· ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓË ·Í›·, ÛÙË ‰Â‡ÙÂÚË Î·È ÛÙËÓ ÙÚ›ÙË ÂΉԯ‹ ‰È·Î˘‚‡ÔÓÙ·È ÔÈ ·Í›Â˜ Ô˘ ÂÎÚÔÛˆ›, ·ÊÔ‡ Û ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÂÚÈ¤ÙÂÈ· ˆıÂ›Ù·È ˆ˜ ÊÔÚ¤·˜ Û˘ÁÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ·ÍÈÒÓ. M ÙË ıÂÙÈ΋ ¤Î‚·ÛË Ù˘ ¿Ï˘ ÔÈ ·Í›Â˜ Ô˘ ÂÎÚÔÛˆ› Ô ‹Úˆ·˜¿ÁÈÔ˜, Î·È Û˘ÓÂÒ˜ ÔÈ ·Í›Â˜ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÔÌ¿‰·˜ ÛÙËÓ ÔÔ›· ·Ó‹ÎÂÈ, ‰ÈηÈÒÓÔÓÙ·È. H ›ÛÔ‰Ô˜ Ù˘ ¢ÁÂÓÔ‡˜ E˘Û‚›·˜ ÛÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ, ¤¯ÂÈ ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· Á›ÓÔ˘Ó ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ ‹Úˆ· Ì ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÈÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤Ó˜, ·ÊÔ‡ Ë Î˘Ú›· ·˘Ù‹ fi¯È ÌfiÓÔ ‰È·ÊÂÓÙ‡ÂÈ ·ÏÏ¿ Î·È ÂÎÚÔÛˆ› ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·. O ‹Úˆ·˜, ‰ËÏ·‰‹, Ô˘ ‰È·ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ Î·È ÛÒ˙ÂÈ ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ·Ó‹ÎÂÈ ÛÙËÓ ›‰È· ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÔÌ¿‰· Ì ÙÔÓ ÂÎÚfiÛˆÔȉÈÔÎÙ‹ÙË Ù˘ Á˘. ™‡Ìʈӷ Ì ٷ ·Ú·¿Óˆ Â›Ó·È ‰˘Ó·ÙfiÓ Ó· ˘ÔÛÙËÚȯı› fiÙÈ Ë ÚÒÙË ÂΉԯ‹ ·ÓÙÈÛÙÔȯ› ÛÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ ÙÔ˘ 7Ô˘-8Ô˘ ·È. O ‹Úˆ·˜-¿ÁÈÔ˜ ·Ó‹ÎÂÈ ·Ú¯Èο ÛÙËÓ Î·ÙËÁÔÚ›· ÙˆÓ ÎÔÈÓÒÓ ıÓËÙÒÓ. •Â¯ˆÚ›˙ÂÈ ·fi ÙÔ Ï‹ıÔ˜ ÌfiÓÔ ÌÂÙ¿ ÙË Ó›ÎË ÙÔ˘, Ë ÔÔ›· ÙÔÓ ÙÔÔıÂÙ› Û ·ÓÒÙÂÚÔ Â›‰Ô. O ‰ËÌfiÛÈÔ˜ ¯ÒÚÔ˜ Î·È Ë ·Ô˘Û›· Ù˘ E˘Û‚›·˜ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó fiÙÈ Ë ÚÒÙË ÂΉԯ‹ ηıÚÂÊÙ›˙ÂÈ Ì›· ÂχıÂÚË ·ÁÚÔÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·. TÔ ·ÏÏËοÚÈ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È Û ‹Úˆ· ·ÍÈÔÎÚ·ÙÈο ·fi ÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ·Ú·¤ÌÂÈ Û ‰È·‰Èηۛ˜ Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ ıÂÌ·ÙÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔÓ 7Ô ·È. Î·È 8Ô ·È. OÈ ÚÒÈ̘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ˆ˜ Â˙Ô‡ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ˘ ÛÙȘ ÛÊÚ·Á›‰Â˜ ÙˆÓ ÂÈÛÎfiˆÓ E˘¯·˝ÙˆÓ ·ÓÙÈÛÙÔÈ¯Ô‡Ó ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈο ÛÙÔ ÚÒÙÔ Û¯‹Ì·. ™ÙË ‰Â‡ÙÂÚË ÂΉԯ‹ Ô ‹Úˆ·˜ Ù›ÓÂÈ Ó· Ù·˘ÙÈÛÙ› Ì ÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·ÊÔÚ¤· ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡. ¶ÚÔÛٷهÂÈ ÙȘ ¤ÁÁÂȘ ÂÚÈÔ˘Û›Â˜ Ô˘ ÂÁÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÔÓÙ·È ˆ˜ ÛÙÔȯ›· ÂÈÚËÓÈ΋˜ Ù¿Í˘. ™Â ·ÓÙ›ıÂÛË, Ô ‰Ú¿ÎÔÓÙ·˜ Ù·˘Ù›˙ÂÙ·È Ì ÙÔ˘˜ ·ÏÏfiÊ˘ÏÔ˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ì ÙȘ ÂȉÚÔ̤˜ ÙÔ˘˜ ·Ó·ÙÚ¤Ô˘Ó ÙËÓ Ù¿ÍË Î·È ·Ó·Áο˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ·ÁÚÔÙÈÎÔ‡˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ Ó· ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ԢÓ. H ÂΉԯ‹ ·˘Ù‹ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÙÔ˘˜ ·Ú·‚ÈÎÔ‡˜ ÔϤÌÔ˘˜ ÙÔÓ 10Ô ·È. H ÙÚ›ÙË ÂΉԯ‹ ·ÓÙÈÛÙÔȯ› ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙˆÓ KÔÌÓËÓÒÓ. O ‹Úˆ·˜-¿ÁÈÔ˜, ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˜ Ù˘ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜, ·ÔηıÈÛÙ¿ ÙËÓ Ù¿ÍË Ô˘ ‰È·Ù·Ú¿¯ÙËΠ·fi οÔÈ· ÈÛÔ‰‡Ó·ÌË Ì ·˘ÙfiÓ ·ÚÔ˘Û›·. E‰Ò Ô ‹Úˆ·˜ Â›Ó·È Ù˘ÈÎfi ‰Â›ÁÌ· ·ÚÈÛÙÔÎÚ¿ÙË Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÙˆÓ KÔÌÓËÓÒÓ, ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· ÎÚ¿-

Õ Bαγδτη, Σεπτμβριος 2002: Iρακινο εργζονται δπλα σε εντοχια ζωγραφι του Σαντμ Xουσε'ν, ο οποος αποδδεται ως λλος γιος Θεδωρος να σκοτνει ναν δρκοντα με τρα κεφλια που χουν τα πρσωπα των Tζορτζ Mπους, Tνι Mπλερ και Aριλ Σαρν.

ÙÔ˜ Î·È «ÊÂÔ˘‰·Ú¯È΋» ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· Ù·˘Ù›˙ÔÓÙ·È. TÔ ÛÙÂÌÌ·ÙÔÁ‡ÚÈÔ, Ô˘ ʤÚÔ˘Ó ÛÙÔ ÎÂÊ¿ÏÈ ÙÔ˘˜ ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ ÛÙȘ ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ 12Ô ·È. Î·È ÂÍ‹˜, ‰ËÏÒÓÂÈ ÙÔ Ó¤Ô ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi Ô˘ ·¤ÎÙËÛ·Ó, ·˘Ùfi Ù˘ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·ÙÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜.

O ¿ÁÈÔ˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ Î·È Ë ‚·ÛÈÏÔԇϷ ¶·ÚfiÌÔÈÔ Â›Ó·È ÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ù˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÊÔÓ›·˜ Ì ÚˆÙ·ÁˆÓÈÛÙ‹ ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ Ô˘, fiˆ˜ Î·È Ô £Âfi‰ˆÚÔ˜, Â›Ó·È ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ Î·È ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙË MÈÎÚ¿ AÛ›·. ¶ÚÈÓ ·fi ÙÔÓ 11Ô ·È., ÔÈ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘ B›Ô˘ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ‰ÂÓ ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó ÙÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ù˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙÔÓ›·˜, ÂÓÒ ÛÙȘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ Ô ¿ÁÈÔ˜ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Ó· ÛÎÔÙÒÓÂÈ ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ¢ÈÔÎÏËÙÈ·Ófi.

TÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Ù˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙÔÓ›·˜ ÂÈÛ¿ÁÂÙ·È ÛÙË ‚ÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ·fi ÙÔÓ 11Ô ·È. Î·È ÙËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È ÔÈ ÚÒÙ˜ ÂÈηÛÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ·Ô‰fiÛÂȘ. O Û˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi˜ ·˘Ùfi˜ Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ fiÙÈ Ë ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· ηıÚÂÊÙ›˙ÂÈ ¿ÌÂÛ· Ù· Û‡Á¯ÚÔÓ¿ Ù˘ ÁÚ·Ù¿ ΛÌÂÓ·. O ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ¿ÓÙÔÙ ¤ÊÈÔ˜, ÓÙ˘Ì¤ÓÔ˜ Ì ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÓ‰˘Ì·Û›·, Ó· ‰·Ì¿˙ÂÈ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔ ÛÒ˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÛÙÈÁÌ‹ ·fi ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙËÓ ÎfiÚË ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿. OÏ· ËÁ·›ÓÔ˘Ó Î·Ù’ ¢¯‹Ó ÁÈ· ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ Î·È ÙËÓ ÎfiÚË ÙÔ˘. O Ó·Úfi˜ ÔÏÂÌÈÛÙ‹˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ÛÙÈÁÌ‹, ÙËÓ ÒÚ· Ô˘ ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ

Ë ÎÏËÚÔÓfiÌÔ˜ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘. ™ÙÔ˘˜ B›Ô˘˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È fiÙÈ Ë ˘fiÏÔÈË ÓÂÔÏ·›· Ù˘ fiÏ˘ ›¯Â ‹‰Ë ηٷ‚ÚÔ¯ıÈÛÙ› ·fi ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·. O Ó·Úfi˜ Û˘Óԉ‡ÂÈ ÙË ‚·ÛÈÏÔԇϷ, Ô˘ Ì·›ÓÂÈ ÛÙÔ Î¿ÛÙÚÔ ÙÚ·‚ÒÓÙ·˜ ÙÔ ıÂÚÈfi Ô˘, ˘¿ÎÔ˘Ô È·, ˘ÔÙ·Á̤ÓÔ Î·È Ì·ÁÂ̤ÓÔ, ÙÔÓ ·ÎÔÏÔ˘ı›. TÔ Ï‹ıÔ˜ ‰ÂÓ ÈÛÙ‡ÂÈ ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘, ÊÔ‚¿Ù·È ·ÏÏ¿ Ô ¿ÁÈÔ˜ ÙÔ˘˜ ηıËÛ˘¯¿˙ÂÈ: ¶ÈÛÙ¤„ÂÙ ÛÙÔÓ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ıÂfi Î·È ÙÔ ıÂÚÈfi ı· ¤ÛÂÈ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙ· fi‰È· Û·˜ ÓÂÎÚfi. K·È ÂΛÓÔÈ ‚È·ÛÙÈÎÔ› ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó Û ¤Ó·Ó ıÂfi Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ·ÎfiÌË ÁÓˆÚ›ÛÂÈ, Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ·ÎÔ‡ÛÂÈ Ô‡Ù ÛÙ· ·Ú·Ì‡ıÈ·. TfiÙÂ Ô ÂÎÚfiÛˆÔ˜ ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ £ÂÔ‡

™‡Á¯ÚÔÓÔÈ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔÈ... K·È ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÒÓ ·˘ÙÒÓ Ô˘Î ¤ÛÙ·È Ù¤ÏÔ˜

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

15

à Aγιος Γεργιος με πρσωπο Mδουσας (;). Ως λλος Περσας σκοτνει τον δρκοντα ελευθερνοντας μια βυζαντιν Aνδρομδα. Aργυρεπχρυση εικνα, 15ος αι. Aγα Πετροπολη, Mουσεο Eρμιτζ.

ÛÎÔÙÒÓÂÈ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· Î·È ÙÔ˘˜ ··ÏÏ¿ÛÛÂÈ ÌÈ· Î·È Î·Ï‹ ·fi ÙËÓ ‡·ÚÍ‹ ÙÔ˘. O ˆÚ·›Ô˜ ÈfiÙ˘ ʇÁÂÈ ÈηÓÔÔÈË̤ÓÔ˜. TÔÓ ÂÚÈ̤ÓÂÈ ÔÏÏ‹ ‰Ô˘ÏÂÈ¿. ¶Ú¤ÂÈ Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ ·fi ¤Ó· ÛˆÚfi Ì·ÚÙ‡ÚÈ· ÁÈ· Ó· Á›ÓÂÈ ¿ÁÈÔ˜. ¶›Ûˆ ÙÔ˘ ·Ê‹ÓÂÈ ¤Ó·Ó ¢¯·ÚÈÛÙË̤ÓÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ Î·È ÔÏÏÔ‡˜ ÁÔÓ›˜ Ó· ı˘ÌÔ‡ÓÙ·È Ù· Âı·Ì¤Ó· ÙÔ˘˜ ·È‰È¿. O ‹Úˆ·˜-¿ÁÈÔ˜ fï˜ ‰ÂÓ Â›¯Â ÂÌÊ·ÓÈÛÙ› ÛÙÔ˘˜ ÛÎÔÙˆÌÔ‡˜ Ô˘ ÚÔËÁ‹ıËηÓ, ·‰È·ÊÔÚÒÓÙ·˜ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ ÔÏÏÒÓ ·È‰ÈÒÓ Ô˘ ‰ÂÓ Â›¯·Ó ÙËÓ Ù‡¯Ë Ó· Â›Ó·È ‚·ÛÈÏfiÔ˘Ï·. H η·ÙÛÔÛ‡ÓË ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ·Á›ˆÓ ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙË ÛˆÙËÚ›· ÎÔÛÌ›ˆÓ ΢ÚÈÒÓ Î·È Ó·ÚÒÓ ÚÈÁÎÈÈÛÛÒÓ ·ÏÏ¿ ÂÂÎÙ›ÓÂÙ·È Î·È ÛÙË ‰È¿ÛˆÛË Ó·ÚÒÓ ·ÁÔÚÈÒÓ Ô˘ Ì ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó ¤ÛÂÈ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ·¯Ú›ˆÓ ·ÏÏfiÊ˘ÏˆÓ Î·È ·ÏÏfiıÚËÛΈÓ. ™ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ı·˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ Ë ÚÒÙË ÈÛÙÔÚ›· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙË ‰È¿ÛˆÛË ÂÓfi˜ ·È‰È-

16

H

K A £ H M E P I N H

B

Ô‡ Ô˘ ¤¯ÂÈ ·Ú·¯Ù› Î·È Ô˘ÏËı› Û IÛÌ·Ëϛ٘. O ¿ÁÈÔ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ¤ÊÈÔ˜ ÛÙÔ ·È‰›, ¤¯ÔÓÙ·˜ Ì·˙› ÙÔ˘ ¤Ó· ‰Â‡ÙÂÚÔ ¿ÏÔÁÔ, Î·È ÙÔ ¿ÂÈ ›Ûˆ ÛÙÔ Û›ÙÈ ÙˆÓ ÁÔÓÈÒÓ ÙÔ˘. ™ÙË ™˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ı·˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘, Ì›· ·fi ÙȘ ÈÛÙÔڛ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙË ‰È¿ÛˆÛË ÂÓfi˜ ·È‰ÈÔ‡ ·fi ÙË M˘ÙÈÏ‹ÓË Ô˘ ¤¯ÂÈ ¤ÛÂÈ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ AÁ·ÚËÓÒÓ. O ¿ÁÈÔ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ¤ÊÈÔ˜ ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÙÔ ·ÏÈηڿÎÈ ÛÂÚ‚›ÚÂÈ ÎÚ·Û› ÙÔÓ ·Ê¤ÓÙË ÙÔ˘, ÙÔ ·Ú¿˙ÂÈ, ÙÔ ‚¿˙ÂÈ ÛÙ· ηÔ‡ÏÈ· ÙÔ˘ ·ÏfiÁÔ˘ ÙÔ˘ Î·È ÙÔ ÂÈÛÙÚ¤ÊÂÈ ÛÙÔ˘˜ ÁÔÓ›˜ ÙÔ˘. OÈ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ› ηÏÏÈÙ¤¯Ó˜ ‰ÂÓ ¤¯·Û·Ó ‚¤‚·È· ÙËÓ Â˘Î·ÈÚ›· Ó· ·Ô‰ÒÛÔ˘Ó ÂÈηÛÙÈο ·˘Ùfi ÙÔ ı·‡Ì·, ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙÔÓ °ÂÒÚÁÈÔ Ó· ÛÎÔÙÒÓÂÈ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔ ÁÈ· Ó· ÛÒÛÂÈ ÙË ‚·ÛÈÏÔԇϷ, ¤¯ÔÓÙ·˜ ÛÙ· ηÔ‡ÏÈ· ÙÔ˘ ·ÏfiÁÔ˘ ÙÔ˘ ÙÔÓ Ó·Úfi ÔÈÓÔ¯fiÔ, Ô˘ ‰ÂÓ ÈÛÙ‡ÂÈ Ô‡Ù ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙÔ˘ Ô‡Ù ÛÙËÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘.

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

à Oι γιοι Γεργιος και Θεδωρος, φιπποι, σκοτνουν τον Διοκλητιαν και τον δρκοντα. Aρχικ ο γιος Γεργιος εικονζεται να σκοτνει τον Διοκλητιαν, μως απ τον 11ο αι. τη θση του Διοκλητιανο καταλαμβνει ο δρκοντας, ταν ενσωματνεται στον βο του αγου το επεισδιο της δρακοντοκτονας και της σωτηρας της βασιλοπολας. Φλλα τριπτχου παλαιστινιακς τχνης, 10ος αι. Σιν, Mον αγας Aικατερνης.

¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜

ο φιλπολις

Õ O γιος Δημ τριος σ ζει τη Θεσσαλονκη απ την πολιορκα των Σλβων το 586. Πσω ψη επιχρυσωμνου κιβωτιδου 12ου αι., με σκηνς απ τον βο του αγου Δημητρου. Mον Bατοπαιδου, Aγιον Oρος.

Tου X ∞ƒÕ§∞ª¶√À M ¶∞∫πƒΔ∑∏ Eφρου Bυζαντιν ν Aρχαιοττων Θεσσαλονκης

O

¶O§IOYXO™ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ È‰ÈÔÌÔÚʛ˜ ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÔ˜, Ô˘ ÙÔÓ Î¿ÓÔ˘Ó Ó· ͯˆÚ›˙ÂÈ: Â›Ó·È ÊÔ‚ÂÚ¿ ÊÈÏfiÔÏȘ Î·È ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· Ù˘ fiÏÂÒ˜ ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È Û ‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ÂÓÙ˘ˆÛÈ·ÎÔ‡˜ ÚfiÏÔ˘˜, ÚÔÛ·ÚÌÔ˙fiÌÂÓÔ˜ Ì ÌÂÁ¿ÏË Â˘ÎÔÏ›· ÛÙȘ ÂοÛÙÔÙ ηÈÚÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜, ˆÛ¿Ó οÙÈ Ó· Ï›ÂÈ ·fi ÙËÓ fiÏË ·˘Ù‹ Î·È ·Ó·˙ËÙÂ›Ù·È ·fi ÙÔÓ ÔÏÈÔ‡¯Ô Ù˘ ÛÙË Ì·ÎÚ·›ˆÓË ÔÚ›· Ù˘ ·fi Ù˘ ȉڇÛÂÒ˜ Ù˘ ÙÔ 316 .X. ¤ˆ˜ Û‹ÌÂÚ·. OÈ ÚÒÙ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙȘ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂȘ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ÂÓ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÛÙ· ·Ï·ÈfiÙÂÚ· ı·‡Ì·Ù¿ ÙÔ˘, Ô˘ Â›Ó·È Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤ӷ Û ‰‡Ô ‚È‚Ï›·. TÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ Û˘ÓÙ¿ÎÙ˘ ʤÚÂÙ·È Ô Iˆ¿ÓÓ˘, AÚ¯ÈÂ›ÛÎÔÔ˜ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 6Ô˘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 7Ô˘ ·È. Î·È ÂÚȤ¯ÂÈ ·ÊËÁ‹ÛÂȘ Û˘Á¯ÚfiÓˆÓ ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ Î·È ÔÏ›ÁÔÓ ·Ï·ÈÔÙ¤ÚˆÓ, Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË fiˆ˜ .¯. È¿ÛÂȘ, ÛÂÈÛÌÔ›, ÏÈÌÔ› Î·È ÔÏÈÔÚ˘ Ù˘ fiÏ˘ ·fi ÙÔ˘˜ A‚·ÚÔÛÏ¿‚Ô˘˜, ¯ˆÚ›˜ ˆÛÙfiÛÔ Ó· ηٷÛÙÚ¤„Ô˘Ó ÙËÓ fiÏË, ÏfiÁˆ Ù˘ Ï˘ÙÚˆÙÈ΋˜ ·Ú¤Ì‚·Û˘ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘. TÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ‚È‚Ï›Ô Û˘ÓÂÙ¤ıË ·fi οÔÈÔÓ AÓÒÓ˘ÌÔ, ‚‰ÔÌ‹ÓÙ· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· Î·È ¤¯ÂÈ ·Ó¿ÏÔÁÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ, ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi. OÈ ‰‡Ô ·˘Ù¤˜, ÏÔÁÔÙ¯ÓÈΤ˜, ı· ¤ÏÂÁ·, Û˘ÏÏÔÁ¤˜ ‰ÈËÁ‹-

OÈ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂȘ ÙÔ˘ ÔÏÈÔ‡¯Ô˘ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

17

O ‡·ÙÔ˜ ¢˘fiÌÈÛÈ ·ÈÒÓ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ (·Ú¯¤˜ 4Ô˘ ·È.) Î·È Û ÌÈ· ÂÚ›Ô‰Ô Î·Ù¿ ÙËÓ ÔÔ›· Ë £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ·ÎÌ¿˙ÂÈ, ·ÓÂÁ›ÚÔÓÙ·È Ù›¯Ë ÂÎ Ó¤Ô˘ Î·È Ï·ÌÚÔ› ·Ï·ÈÔ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ› Ó·Ô›, Ô ·Ïfi˜ Ì·ÎÚ‡˜ ¯ÈÙÒÓ·˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ÔÏÈÔ‡¯Ô˘ Ù˘ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È Û ˘·ÙÈ΋ ÛÙÔÏ‹ Î·È Ô ÚÒËÓ ·ÓÙ›·ÏÔ˜ ÙÔ˘ K·‚›ÚÔ˘ ·ÔηχÙÂÙ·È ˆ˜ ÂfiÌÂÓÔ˜ «ÁfiÓÔ˜ ÂÈÊ·ÓÔ‡˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ Î·È ÙÈÌË̤ÓÔ˜ Ì ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ Û˘ÁÎÏËÙÈÎÔ‡. ™ÙÚ·Ù‡ıËΠ·Ú¯Èο ˆ˜ ÁÚ·ÌÌ·Ù‡˜, ¤ÁÈÓ ·Óı‡·ÙÔ˜ EÏÏ¿‰Ô˜ Î·È ¤Ï·‚ ·fi ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· M·ÍÈÌÈ·Ófi ÙÔ ÙÈÌËÙÈÎfi ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ˘¿ÙÔ˘», fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È ÛÙÔÓ ÂÌÊ·ÓÈÛı¤ÓÙ· ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË B›ÔÓ ÙÔ˘. M ÙËÓ ˘·ÙÈ΋ ÛÙÔÏ‹ Î·È ÙË ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈ΋ Ï¢΋ ¯Ï·Ì‡‰·, fiÚıÈÔ˜ ‹ ηıÈṲ̂ÓÔ˜, ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Î·È ÛÙ· „ËÊȉˆÙ¿ Ù˘ ‚·ÛÈÏÈ΋˜ ÙÔ˘, Ô˘ ·ÊËÁÔ‡ÓÙ·È Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÙÔ˘˜ ÙË ÊÈÏÔ·ÙÚ›· ÙÔ˘ Î·È Ù· ı·‡Ì·Ù¿ ÙÔ˘, Î·È ¤ÁÈÓ·Ó ÚÈÓ Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ ·fi ˘ÚηÁÈ¿ Î·È ÙËÓ ·ÓÔÈÎÔ‰fiÌËÛ‹ ÙÔ˘ ÙÔ 620. ™˘ÓÂÒ˜ Ù· „ËÊȉˆÙ¿ ÚÈÓ ·fi ÙÔ 620 ›¯Â ˘’ fi„Ë ÙÔ˘ Ô ·Ú¯ÈÂ›ÛÎÔÔ˜ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Iˆ¿ÓÓ˘, fiÙ·Ó ÛÙ· ÚÒÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ‚·ÛÈÏ›·˜ ÙÔ˘ HÚ·ÎÏ›Ԣ ÌÂÙ¿ ÙÔ 610, Û˘ÁΤÓÙÚˆÓ ÙȘ ‰ÈËÁ‹ÛÂȘ ÂÚ› ÙˆÓ ı·˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ Û ¤Ó· ‚È‚Ï›Ô Î·È ÂÚȤÁÚ·Ê ÙÔÓ AÁÈÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ˆ˜ «ÓÙ˘Ì¤ÓÔ Ì ¯Ï·Ì‡‰· Î·È Ì Úfi‰ÈÓÔ Î·È ¯·ÚȤÛÙ·ÙÔ ÚfiÛˆÔ, Û·Ó Ó· ‹Ù·Ó οÔÈÔ˜ ‡·ÙÔ˜ Ô˘ ›¯Â Ï¿‚ÂÈ ·fi ÙÔÓ ‚·ÛÈÏÈ¿ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· Ó· ÌÔÈÚ¿˙ÂÈ Ù· ¢ÂÚÁÂÙ‹Ì·Ù· ÛÙÔÓ Ï·fi» ‹ ·ÏÏÔ‡ «Ì Ï¢΋ ¯Ï·Ì‡‰· Ó· ‰È·ÙÚ¤¯ÂÈ ÙÔ Ù›¯Ô˜ Î·È ÛÙË ı¿Ï·ÛÛ· Û·Ó Û ÍËÚ¿ Ó· ‚·‰›˙ÂÈ» ‹ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ·, ÙÔ 676, fiÙ·Ó ÔÈ ™Ï¿‚ÔÈ ÍÂÛËÎÒıËÎ·Ó ÌÂÙ¿ ÙË Û‡ÏÏË„Ë ÙÔ˘ ·Ú¯ËÁÔ‡ ÙÔ˘˜ ¶ÂÚ‚Ô‡Ó‰Ô˘, «Ì ÙË ¯Ï·Ì‡‰· ÚÈÁ̤ÓË ÛÙÔ˘˜ ÒÌÔ˘˜ Ó· ÂΉÈÒÎÂÈ ÙÔ˘˜ ™Ï¿‚Ô˘˜, ¯Ù˘ÒÓÙ·˜ ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ Ú·‚‰›».

H O γιος Δημ τριος με

δικονο. Ψηφιδωτς πνακας 7ου αι., που ο γιος απεικονζεται ντυμνος $πατος. Nας Aγου Δημητρου, Θεσσαλονκη.

ÛˆÓ, fiÔ˘ Ë Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ·Ó·ÌÂÈÁÓ‡ÂÙ·È Î·È ÂÓ›ÔÙÂ Û˘Á¯¤ÂÙ·È Ì ÙË ÌË Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙÔÓ ˘Ú‹Ó· Á‡Úˆ ·fi ÙÔÓ ÔÔ›Ô ·Ó·Ù‡¯ıËÎÂ Ë ÂÚ› ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ÊÈÏÔÏÔÁ›·. EÓ· ·fi Ù· ÔÏÏ¿ ·›ÛÙÂ˘Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ·: ÙÔ Úˆ› Ù˘ 24˘ ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ÙÔ˘ ¤ÙÔ˘˜ 586, ÙÚ›Ù˘ Ë̤ڷ˜ ÔÏÈÔÚΛ·˜ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ·fi ÙÔ˘˜ A‚·ÚÔÛÏ¿‚Ô˘˜, ‰‡Ô ¿ÁÁÂÏÔÈ, Ô˘ ¤ÌÔÈ·˙·Ó Û·Ó ÛˆÌ·ÙÔʇϷΘ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿, ÂÈÛ‹Ïı·Ó ÛÙË ‚·ÛÈÏÈ΋ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘, Û˘Ó·ÓÙ‹ıËÎ·Ó Ì ÙÔÓ ÔÏÈÔ‡¯Ô Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Î·È ÙÔ˘ ˙‹ÙËÛ·Ó Ó· ÂÁηٷÏ›„ÂÈ ÙËÓ fiÏË ‰ÈfiÙÈ ÂÚfiÎÂÈÙÔ ·˘Ù‹ Ó· ·Ú·‰Ôı› ÛÙÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜. «¶Ò˜ ÌÔÚÒ Ó· ÂÁηٷÏ›„ˆ ÙËÓ fiÏË ·˘Ù‹ Û ÙfiÛÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Î›Ó‰˘ÓÔ Î·È Ó· ʇÁˆ;», ‹Ù·Ó Ë ·¿ÓÙËÛË ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘. «M ÙÈ ÚfiÛˆÔ ı· ‰ˆ ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘ ·ÙÚ›‰·˜ ÌÔ˘; K·È ÔÈ· ı· Â›Ó·È Ë

18

H

K A £ H M E P I N H

B

˙ˆ‹ ÌÔ˘, ÂÓÒ ı· ¯¿ÓÔÓÙ·È ÔÈ Û˘ÌÔϛ٘ ÌÔ˘; °È’ ·˘Ùfi, fiˆ˜ fiÙ·Ó Â˘Ù˘¯Ô‡Û·Ó ÓÂ˘Ì·ÙÈο ‹ÌÔ˘Ó ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘˜, ¤ÙÛÈ Î·È ÙÒÚ· Ô˘ ÎÈÓ‰˘ÓÂ‡Ô˘Ó ‰ÂÓ ı· ÙÔ˘˜ ·Ê‹Ûˆ, ·ÏÏ¿ ·Ó ÛˆıÔ‡Ó, ı· ÛˆıÒ Ì·˙› ÙÔ˘˜ Î·È ·Ó ηٷÛÙÚ·ÊÔ‡Ó, ı· Âı¿Óˆ Ì·˙› ÙÔ˘˜».

AÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ¢ÂÓ ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ì Ò˜ ·ÂÈÎÔÓÈ˙fiÙ·Ó Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÛÙȘ ·Ú¯·ÈfiÙÂÚ˜ ÂÈÎfiÓ˜ ÙÔ˘, ÔÈ Ôԛ˜ ı· ·¤‰È‰·Ó ÈÛÙfiÙÂÚ· ÙÔ ÚfiÙ˘fi ÙÔ˘˜. ™Â Û˘Û¯ÂÙÈÛÌfi fï˜ Ì ÙȘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ıÂÔ‡ K·‚›ÚÔ˘, ÙÔÓ ÔÔ›ÔÓ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, Ì ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ Î·È ÙÔ Ì·ÚÙ‡ÚÈfi ÙÔ˘, ·ÓÙ·ÁˆÓ›ÛÙËΠÛÙÔ˘˜ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡˜ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ £ÂÛÛ·ÏÔÓÈΤˆÓ Î·È Î·Ù·Ó›ÎËÛÂ, ·Ôηı›ÛÙ·Ù·È Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ˆ˜ ‰ÂfiÌÂÓÔ˜ Î·È ÓÙ˘Ì¤ÓÔ˜ Ì ·Ïfi Ì·ÎÚ‡ ¯ÈÙÒÓ·.

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

O ˘·ÙÈÎÈ·Ófi˜ Ù·ÍÂÒÙ˘ O ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÂÌÊ·ÓÈ˙fiÙ·Ó fi¯È ÌfiÓÔÓ ˆ˜ ‡·ÙÔ˜, ·ÏÏ¿ Û˘¯Ó¿ Î·È ˆ˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˜ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ˘¿ÙÔ˘ (˘·ÙÈÎÈ·Ófi˜ Ù·ÍÂÒÙ˘): «¿Ó‰Ú·˜ ˘ÚÚfiÍ·ÓıÔ˜ Î·È Ï·ÌÚÔÊÔÚÂ̤ÓÔ˜ ̠ϢÎfi ÈÌ¿ÙÈÔ ¿Óˆ Û ¿ÏÔÁÔ Ï¢Îfi, Û·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·Ú¢ÚÈÛÎÔ̤ÓÔ˘˜ ˘·ÙÈÎÔ‡˜ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘˜» ÛÙËÓ ÚÒÙË ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ·fi ÙÔ˘˜ A‚·ÚÔÛÏ¿‚Ô˘˜ ÙÔ 586, ‹ ¿ÏÈ, ÙÔ 620 ÂÚ›Ô˘, «ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎÂ Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Ó· ‰È·ÙÚ¤¯ÂÈ Ù· Ù›¯Ë Î·È ÙȘ ‡Ï˜ Û·Ó ÊÚÔ˘Úfi˜, οÔÙ ̿ÏÈÛÙ· Î·È ¤ÊÈÔ˜ Ì·˙› Ì ¿ÏÏÔ˘˜ ·Á›Ô˘˜ ÊÚÔÓÙ›˙ÔÓÙ·˜ ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· Ù˘ fiÏ˘» ÌÂÙ¿ ÙÔ˘˜ ηٷÛÙÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÛÂÈÛÌÔ‡˜ Ô˘ ÈÛÔ¤‰ˆÛ·Ó ÙËÓ fiÏË. ¶·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ÂΛӢ AÁ›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ η‚·ÏÏ¿ÚË ‰ÂÓ Â›Ó·È ÁÓˆÛÙ‹. £· ˘‹Ú¯Â ˆÛÙfiÛÔ Î·È ‰ÂÓ ı· ‹Ù·Ó ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ·fi ÙȘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ÂˆÓ‡ÌˆÓ «ËÚÒˆÓ È¤ˆÓ», ‹ Ï·ÙÚ›· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ‹Ù·Ó ȉȷ›ÙÂÚ· ‰È·‰Â‰Ô̤ÓË ÛÙȘ fiÏÂȘ Î·È ÙËÓ ‡·ÈıÚÔ Î˘Ú›ˆ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÔÚˆ-

Ì·˚ÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ ηٿ ÙËÓ ‡ÛÙÂÚË ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·.

O ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ H ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ˆ˜ «¯Ï·ÈÓËÊÔÚÔ‡ÓÙÔ˜ ÂÊ›Ô˘ ÚÔËÁÔ˘Ì¤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ÛÙÚ·Ù‡̷ÙÔ˜» Ô˘ ÂÍ‹Ïı ÙÔ 586 Ù˘ fiψ˜ ÁÈ· Ó· ·ˆı‹ÛÂÈ ÙÔ˘˜ ‚·Ú‚¿ÚÔ˘˜, ¤¯ÂÈ È‰È·›ÙÂÚË ÛËÌ·Û›· ÁÈ· ÙȘ ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÛÂȘ ÙÔ˘ ÔÏÈÔ‡¯Ô˘ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢. H ¯Ï·›ÓË Â›Ó·È Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ÂÓ‰˘Ì·Û›·˜, Î·È ÛÙȘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ô˘ ÙË ÊÔÚÔ‡ÛÂ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ‡·ÙÔ˜ ‹ ˘·ÙÈÎÈ·Ófi˜ Ù·ÍÂÒÙ˘ È¤·˜ ·ÏÏ¿ ¤Ó·˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ È¤·˜, ·ÊÔ‡ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ËÁ›ÙÔ ÙÔ˘ ÛÙÚ·Ù‡̷ÙÔ˜ Î·È ÙÔ˘ ·Ô‰›‰ÔÓÙ·È Ú¿ÍÂȘ ÔÏÂÌÈΤ˜ Ô˘ Ù·ÈÚÈ¿˙Ô˘Ó Ì ÙËÓ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· ÂÓfi˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË. ™ÙËÓ ›‰È· ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ÙÔ 586, ÛÙȘ 23 ™ÂÙÂÌ‚Ú›Ô˘ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎÂ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ «Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË ·Ó¿ÌÂÛ· Û ‰‡Ô Â¿ÏÍÂȘ ηÈ, ¯Ù˘ÒÓÙ·˜ Ì ÙË ÏfiÁ¯Ë ÙÔÓ ÚÒÙÔ Â¯ıÚfi Ô˘ ¿ÙËÛ Ì ÙÔ fi‰È ÙÔ˘ ¿Óˆ ÛÙÔ Ù›¯Ô˜, ÙÔÓ Î·Ù·ÎÚ‹ÌÓÈÛ ÓÂÎÚfi». O ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ Ê·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Û˘Ó˘‹Ú¯Â Ì ÙÔÓ ¿ÁÈÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ ‡·ÙÔ ‹ ˘·ÙÈÎÈ·Ófi Ù·ÍÂÒÙË, Ù· ÔÏÂÌÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· fï˜ Ù· Û¯ÂÙÈ˙fiÌÂÓ· Ì ÙȘ ÔÏÈÔÚ˘ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ·fi ÙÔ˘˜ A‚·ÚÔÛÏ¿‚Ô˘˜ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 6Ô˘ Î·È ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 7Ô˘ ·È. ÛÙ¿ıËÎ·Ó ·ÊÔÚÌ‹ Ó· ˘ÂÚÈÛ¯‡ÛÂÈ Ô ÚfiÏÔ˜ ·˘Ùfi˜ ¤Ó·ÓÙÈ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Î·È Ô ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ Ó· ÛËÌ·‰¤„ÂÈ ÂÊÂÍ‹˜ ÙËÓ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘. OÙ·Ó Ô Â›ÛÎÔÔ˜ £ËÓÒÓ K˘ÚÈ·Ófi˜ Ù·Í›‰Â„Â, ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 7Ô˘ ·È., ·fi ÙËÓ ¤‰Ú· ÙÔ˘ ÛÙË ÓfiÙÈ· T˘ÓËÛ›·, ÛÙËÓ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È Û˘ÓÂÏ‹ÊıË ·fi ÙÔ˘˜ ™Ï¿‚Ô˘˜, ‰ÈÂÛÒıË ·fi ÙÔÓ ¿ÁÈÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ fi¯È ÙÔÓ ‡·ÙÔ ‹ ÙÔÓ ˘·ÙÈÎÈ·Ófi Ù·ÍÂÒÙË ·ÏÏ¿ ÙÔÓ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔÓ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË: «Í·ÊÓÈο ¤Ó·˜ Ó¤Ô˜ ˆÚ·›Ô˜ Î·È ·Ó‰ÚÔÚÂ‹˜ ÓÙ˘Ì¤ÓÔ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘» Î·È fiÙ·Ó ÙÔ fiÚ·Ì· ¯¿ıË, ˆ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË Ô AÊÚÈηÓfi˜ ·Ú¯ÈÂÚ‡˜ ÙÔÓ ·Ó·˙‹ÙËÛ ÛÙËÓ fiÏË Î·È ÙÔÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛ fiÙ·Ó ·ÓÙ›ÎÚÈÛ ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ̤۷ ÛÙË ‚·ÛÈÏÈ΋. Oˆ˜ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ˆ˜ È¤·˜ ˘·ÙÈÎÈ·Ófi˜ Ù·ÍÂÒÙ˘ Â›Ó·È ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÊÈÏÔfiÏȉ˜ ‹ÚˆÂ˜ È›˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓԖڈ̷˚ÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ Ô˘ ÛÒ˙Ô˘Ó ÙȘ fiÏÂȘ ÙˆÓ, ¤ÙÛÈ Î·È ˆ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ‰ÂÓ ‰È·Ê¤ÚÂÈ ·fi ÙÔ˘˜ Â˙Ô‡˜ ‹ ¤ÊÈÔ˘˜ ËÚˆÔÔÈË̤ÓÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘, fiˆ˜ Â›Ó·È Ô ¢Â͛ψ˜ ÛÙÔÓ KÂÚ·ÌÂÈÎfi AıËÓÒÓ ‹ Ô A¯ÈÏχ˜ ÛÙÔÓ ÂÚ˘ıÚfiÌÔÚÊÔ ·ÌÊÔÚ¤· ÙÔ˘ B·ÙÈηÓÔ‡.

O Ì¿ÚÙ˘Ú·˜ Ù˘ ›ÛÙˆ˜ MÂÙ¿ ÙËÓ EÈÎÔÓÔÌ·¯›· (726-787 Î·È 815-843) fiÏ· ·ÏÏ¿˙Ô˘Ó. AÓÙ› ÙˆÓ ·Á›ˆÓ ËÚÒˆÓ Ô˘ ÛÒ˙Ô˘Ó ÙȘ fiÏÂȘ ÙˆÓ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó ÔÈ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ ÔÚıÔ‰fiÍÔ˘ ›ÛÙˆ˜, ¿ÁÈÔÈ Ì ÌÂÁ¿ÏË Ï·˚΋ ·‹¯ËÛË Î·È ÔÏÈÙÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË, fiˆ˜ Ô ¿ÁÈÔ˜ NÈÎfiÏ·Ô˜ ÛÙ· M‡Ú·, Ë ·Á›· M·Ú›· Ë

N¤· ÛÙË BÈ˙‡Ë, Ë ·Á›· £ÂÔ‰ÒÚ· ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, Ô fiÛÈÔ˜ N›ÎˆÓ Ô MÂÙ·ÓÔ›Ù ÛÙË ™¿ÚÙË, Ô˘ ·¢ı‡ÓÔÓÙ·È Û ÌÂÌÔӈ̤ӷ ¿ÙÔÌ· Î·È ÛÒ˙Ô˘Ó ·Ó‹ÌÔÚÔ˘˜. O ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ·˘Ù‹ ·‡ÂÈ Ó· Â›Ó·È Ô ‡·ÙÔ˜ ‹ Ô ˘·ÙÈÎÈ·Ófi˜ Ù·ÍÂÒÙ˘ Î·È ¯ˆÚ›˜ Ó· ÂΉ˘ı› ÙÔÓ ·Ïfi Ì·ÎÚ‡ ¯ÈÙÒÓ· ‹ ÙËÓ ˘·ÙÈ΋ ÛÙÔÏ‹ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙˆÓ £ÂÛÛ·ÏÔÓÈΤˆÓ Ì ÌÈ· ¿ÏÏË ÌÔÚÊ‹, ÁÓˆÛÙ‹ ·fi ÙË Santa Maria Antiqua ÛÙË PÒÌË Î·È ·fi ÙÔ ·Ó¿ÁÏ˘ÊÔ Ù˘ MÔÓ‹˜ •ËÚÔÔÙ¿ÌÔ˘ ÛÙÔ AÁÈÔÓ OÚÔ˜, ÎÚ·ÙÒÓÙ·˜ ÛÙÔ ‰ÂÍ› ÙÔ˘ ¯¤ÚÈ ÙÔÓ ÛÙ·˘Úfi ÙˆÓ Ì·ÚÙ‡ÚˆÓ Ù˘ ›ÛÙˆ˜ ·ÓÙ› ‰fiÚ·ÙÔ˜ ‹ Ú·‚‰›Ô˘.

Õ Eνθρονος με στρατιωτικ ενδυμασα, τοιμος να βγλει το σπαθ απ τη θ κη του, εικονζεται ο γιος Δημ τριος στην εικνα της Πινακοθ κης Tρετιακφ, αρχς 13ου αι.

O Ì˘ÚԂχÙ˘ TËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙȘ ·ÏÒÛÂȘ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢, ÙÔ 904 ·fi ÙÔ˘˜ ™·Ú·ÎËÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ 1185 ·fi ÙÔ˘˜ NÔÚÌ·Ó‰Ô‡˜, ÁÈ· Ó· ÂÓ‰˘Ó·Ìˆı› Î·È Ó· ÌËÓ ·ÌÊÈÛ‚ËÙÂ›Ù·È Ô ‰ÂÛÌfi˜ Î·È Ë Ê˘ÛÈ΋ ·ÚÔ˘Û›· ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ÛÙËÓ fiÏË, ̇ÚÔÓ, ηٿ ÙÔÓ Û˘ÚÌfiÓ Ù˘ ÌÂÙ·ÂÈÎÔÓÔÌ·¯È΋˜ ÂÔ¯‹˜, ·Ó¤‚Ï˘Û ·fi ÙÔÓ Ù¿ÊÔ ÙÔ˘, ‚‚·ÈÒÓÔÓÙ·˜ fiÙÈ ÙÔ Ï›„·ÓÔ ÙÔ˘ ÔÏÈÔ‡¯Ô˘ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ·Î¤Ú·ÈÔ Â›Ó·È ÂÓÙ·ÊÈ·Ṳ̂ÓÔ ÛÙË B¢ ÁˆÓ›· Ù˘ ‚·ÛÈÏÈ΋˜. EÁÎÚÈÙÔÈ Ôϛ٘ ‚‚·›ˆÓ·Ó ÙÔÓ ÛÔÊfi ÌËÙÚÔÔÏ›ÙË £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ E˘ÛÙ¿ıÈÔ (12Ô˜ ·È.) fiÙÈ ¤‚ÏÂ·Ó ÙÔÓ AÁÈÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ Ó· ‰È·Û¯›˙ÂÈ Ù· ‚Ú¿‰È· ÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ù˘ fiψ˜. TÔ Ì‡ÚÔÓ-¤Ï·ÈÔÓ ÂÏ¿Ì‚·Ó·Ó ÔÈ ÚÔÛ΢ÓËÙ¤˜ ÙÔ˘ Ù¿ÊÔ˘ ÙÔ˘ Û ÌÔχ‚‰ÈÓ· ÊÈ·Ï›‰È· (ÎÔ˘ÙÚÔ‡‚È·), Ù· ÔÔ›· ¤ÊÂÚ·Ó ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘ Ì·˙› Ì ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ·Á›·˜ £ÂÔ‰ÒÚ·˜ ‹ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ‹ Ù˘ ¶·Ó·Á›·˜. ™Â ÂȉÈΤ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ·ÓÙ› ÊÈ·Ïȉ›ˆÓ ÙÔ Ì‡ÚÔÓ Â¯·Ú›˙ÂÙÔ Ì¤Û· Û ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÎÈ‚ˆÙ›‰È·, Ô˘ ‹Û·Ó Ú¤ÏÈΘ ÙÔ˘ Ù¿ÊÔ˘ ÙÔ˘, fiˆ˜ ·˘Ùfi Ù˘ ÌÔÓ‹˜ B·ÙÔ·È‰›Ô˘ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ OÚÔ˘˜ Î·È ¿ÏÏ·, ‹ Û ÔÏ˘ÙÂÏ‹ ÂÁÎfiÏÈ·, fiˆ˜ ·˘Ùfi ÙÔ˘ BÚÂÙ·ÓÈÎÔ‡ MÔ˘Û›Ԣ ‹ Ù˘ ™˘ÏÏÔÁ‹˜ Dumbarton Oaks ÛÙËÓ O˘¿ÛÈÁÎÙÔÓ, Ù· ÔÔ›· ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙË ÌÈ· ÏÂ˘Ú¿ ÙËÓ ·Ú¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ Î·È Î¿Ùˆ ·fi ·˘Ù‹ ÙËÓ ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÙÔ˘ Ù¿ÊÔ˘ ÙÔ˘ Û ÛÌÈÎÚÔÁÚ·Ê›·. ™ÙȘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ÂÁÎÔÏ›ˆÓ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ˆ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘, ÂÓÒ ÛÙÔÓ Ù¿ÊÔ ÙÔ˘ ¤ÊÂÚ ÙËÓ ÂÓ‰˘Ì·Û›· ÙÔ˘ Ì¿ÚÙ˘Ú· Ù˘ ›ÛÙˆ˜. O ‰ÈÛ˘fiÛÙ·ÙÔ˜ ·˘Ùfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ¤ÓÙÔÓÔ˜ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁˆÓ, fiÙ·Ó Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÏÂÈ„¿ÓÔ˘ ÙÔ˘ ηٿ ÙË Ï·ÙÈÓÔÎÚ·Ù›· (1204–1224) Ê˘Á·‰Â‡ıËΠÛÙË ¢‡ÛË Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ÚÔÛÙ·Û›·˜ Ó· ÚÈÊı› ÂÓÙfi˜ ÊÚ¤·ÙÔ˜ ̤۷ ÛÙÔ Ó·fi. Afi ÙÔ ÊÚ¤·Ú ·Ó¤‚Ï˘˙ ÛÙËÓ ÎÚ‡ÙË Ù˘ ‚·ÛÈÏÈ΋˜ ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ÙÔ Ì‡ÚÔÓ–·Á›·ÛÌ·, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÏ¿Ì‚·Ó·Ó ÔÈ ÚÔÛ΢ÓËÙ¤˜ ̤۷ Û ‹ÏÈÓ˜ ÎÔ‡˜ Ì ÙÔ ÌÔÓfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘. ™Ù· ¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁˆÓ Ô ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ¤ÓÙÔÓÔ˜ ÒÛÙÂ Ô NÈÎËÊfiÚÔ˜ °ÚËÁÔÚ¿˜ Î·È Ô ºÈÏfiıÂÔ˜,

·ÙÚȿگ˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ÙÔÓ Û˘ÁÎÚ›ÓÔ˘Ó Ì ÙÔÓ M¤Á· AϤͷӉÚÔ Î·È ÙÔ˘˜ M·Î‰fiÓ˜ ‚·ÛÈÏ›˜. M ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ÛÙ· ÓÔÌ›ÛÌ·Ù· ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙfiÚˆÓ Ù˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ˘fiψ˜, ÙˆÓ ‰ÂÛÔÙÒÓ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Î·È ÙˆÓ BÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ, Ô˘ ÙÔÓ ‰ÈÂΉÈÎÔ‡Ó ˆ˜ ÚÔÛÙ¿ÙË ÙÔ˘˜. M ÙËÓ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙˆÓ OıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙ· Ú¿ÁÌ·Ù· ÙÔ˘ B˘˙·ÓÙ›Ô˘ ÙÔÓ 14Ô ·È. Ô ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, ·ÓÙ› Ù˘ ·Û›‰·˜, ÙÔ˘ Í›ÊÔ˘˜ ‹ ÙÔ˘ ‰fiÚ·ÙÔ˜, ʤÚÂÈ ÙÔ ÙfiÍÔ Ì ٷ ÙÚ›· ‚¤ÏË, Ô˘ Â›Ó·È Û‡Ì‚ÔÏÔ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜, ÂÍËÁÒÓÙ·˜ Î·È ÙÔÓ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· Û‚·ÛÌfi ÙˆÓ OıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙË Ï·ÙÚ›· ÙÔ˘. T·˘ÙÔ¯ÚfiÓˆ˜ fï˜ ÙËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹, ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· Ô ÌÔÓ·¯ÈÛÌfi˜ Î·È Ô Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌfi˜ Ù˘ AÓ·ÙÔÏÈ΋˜ EÎÎÏËÛ›·˜ ‹Ù·Ó Û ¤Í·ÚÛË, ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È

Û ˘„ËÏfi ‚·ıÌfi ÔÈ ·ÛÎËÙÈΤ˜ ·ÚÂÙ¤˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘. O °ÚËÁfiÚÈÔ˜ Ô ¶·Ï·Ì¿˜ ÙÔÓ ·ÔηÏ› fiÛÈÔÓ, ·Úı¤ÓÔÓ, ¿ÁηÏÔÓ Î·È ·Ó·ÌÒÌËÙÔÓ, Ô ÓÔÌÔÊ‡Ï·Í KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ AÚÌÂÓfiÔ˘ÏÔ˜ Î·È Ô ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ XÚ˘ÛÔψڿ˜, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·ÔÎÏÂ›Ô˘Ó ÙÔÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Î·È ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘, ÙÔÓ›˙Ô˘Ó ÙËÓ ·ÁÓ›·, ÙË ÛˆÊÚÔÛ‡ÓË, ÙËÓ ÂÁÎÚ¿ÙÂÈ·, ÙË ÓËÛÙ›· Î·È ÙËÓ ÔÛÈfiÙËÙ¿ ÙÔ˘, ‰ÈfiÙÈ «Â¯Ï‡·Û ÙÔÓ ·‚ÚÔ‰›·ÈÙÔÓ ‚›ÔÓ» Î·È ÂÛÙÚ¿ÊË ÛÙȘ ÓÂ˘Ì·ÙÈΤ˜ ·ÚÂÙ¤˜. K·Ù¿ ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ Ô Ì˘ÚԂχÙ˘ Î·È ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁfi˜ ·ÛÎËÙ‹˜ ÊÈÏfiÔÏȘ, ÂÓÙ·ÊÈ·Ṳ̂ÓÔ˜ ÛÙË B¢ ÁˆÓ›· Ù˘ ‚·ÛÈÏÈ΋˜ ÙÔ˘, Ô˘ ·fi ÙÔ 1493 ›¯Â ÌÂÙ·ÙÚ·› Û K·ÛÈÌȤ Ù˙·Ì›, ‰Â¯fiÙ·Ó ÙË Ì˘ÛÙÈ΋ Ï·ÙÚ›· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Î·È ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÙÔÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙·Ó ˆ˜ K·Û›Ì.

H

K A £ H M E P I N H

B

O ·Ó·ÙÂÚÒÓˆÓ ÙȘ „˘¯¤˜ ÙˆÓ ˘Ô‰Ô‡ÏˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ·ÍÈÒıËΠ·ÓÂÏÏËÓ›ˆ˜ ÌÂÁ¿Ï˘ ÙÈÌ‹˜ Ì ÙËÓ ·ÊȤڈÛË ÔÏÏÒÓ Ó·ÒÓ ÛÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ Î·È ¤ıÂÛ ˘fi ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘ ÙÔÓ ÍÂÛËΈÌfi ÙÔ˘ 1821, ÛËÌ·‰Â‡ÔÓÙ·˜ Ì ÙËÓ ÔÏÂÌÈ΋ ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ÙÔ Ï¿‚·ÚÔ Ù˘ ÂͤÁÂÚÛ˘.

K Y P I A K H

BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· A. Παπαδπουλος, «O άγιος Δημήτριος εις την ελληνικήν και βουλγαρικήν παράδοσιν», εκδ. Π. Πουρναρά, Θεσσαλονίκη 1971. «Aγίου Δημητρίου θαύματα». Oι συλλογές Aρχιεπισκπου Iωάννου και Aνωνύμου. O βίος, τα θαύματα και η Θεσσαλονίκη του Aγίου Δημητρίου», εισαγωγή, σχλια, επιμέλεια Xαράλαμπος Mπακιρτζής, μετάφραση Aλη Σιδέρη, εκδ. Aγρα, Aθήνα 1997.

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

19

ο επου MÂÚÎÔ‡ÚÈÔ˜

à O γιος Mερκο ριος λογχ ζει τον Iουλιαν, απαλλσσοντας τη να θρησκε α απ τον τελευτα ο σημαντικ δικτη της, τον φιλσοφο αυτοκρτορα που μταια επιχε ρησε να επαναφρει την αρχα α λατρε α. Δ πλα του, ο γιος Γεργιος. Kρητικ εικνα, αποδ δεται στον ζωγρφο Aγγελο (α´ μισ 15ου αι.), Συλλογ M. Λτση.

ρνιος τιμωρ ς του Iουλιανο ‰È¤Ù·Í˜ K‡ÚÈÂ. K·È ÂÂȉ‹ ÙÚfiÌ·Í ·fi ÙËÓ ÎÚ·˘Á‹, Ô Â›ÛÎÔÔ˜ B·Û›ÏÂÈÔ˜ ͇ÓËÛ ٷڷÁ̤ÓÔ˜. ¢ÈfiÙÈ Ô ‚·ÛÈϤ·˜ IÔ˘ÏÈ·Ófi˜ ÙÔÓ ÙÈÌÔ‡ÛÂ Î·È ˆ˜ ÏfiÁÈÔ, ·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜ Û˘ÌÊÔÈÙËÙ‹ ÙÔ˘, Î·È ÙÔ˘ ¤ÁÚ·ÊÂ Û˘¯Ó¿. K·È Û·Ó Î·Ù¤‚ËÎÂ Ô ¿ÁÈÔ˜ B·Û›ÏÂÈÔ˜ ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ÁÈ· Ù· ˆıÈÓ¿, οÏÂÛ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÎÏËÚÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ Î·È ÙÔ˘˜ ‰ÈËÁ‹ıËΠÙÔ Ì˘ÛÙ‹ÚÈÔ ÙÔ˘ ÔÚ¿Ì·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡, Î·È fiÙÈ ÛÊ·ÁÈ¿ÛıËÎÂ Ô IÔ˘ÏÈ·Ófi˜ Ô ‚·ÛÈϤ·˜ Î·È ˆ˜ ı· Âı¿ÓÂÈ ÙËÓ ›‰È· Ó‡¯Ù·. K·È fiÏÔÈ ÙÔÓ ·Ú·Î·ÏÔ‡Û·Ó Ó· ÛȈ‹ÛÂÈ Î·È Ó· ÌËÓ ÂÈ Ù›ÔÙ ÁÈ’ ·˘Ù¿ Û ηӤӷӻ.

Tου ° πflƒ°√À £. K ∞§√ºfl¡√À Iστορικο - Bυζαντινολγου

∞

¶O TOY™ ¢∏ª√ºπ§∂ÿ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ·Á›Ô˘˜ ÛÙ· ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈο ÚÔÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÙˆÓ Ó·ÒÓ, Ô ªÂÚÎÔ‡ÚÈÔ˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ˘˜ ηٿ Ôχ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜ ‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ ÙÔ˘, ¤˙ËÛÂ Î·È Ì·ÚÙ‡ÚËÛ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ¢ÂΛԢ. ∏ ·Ó‰Ú›· ÙÔ˘ Î·È Ô ËÚˆÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÛÙË Ì¿¯Ë ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· Ô˘ ÙÔÓ Ù›ÌËÛ Ì ÙÔ ˘„ËÏfi ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‰¿Ú¯Ë, ·ÏÏ¿ Ë ÊÏÔÁÂÚ‹ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ›ÛÙË ÙÔ˘ ˘Ô¯Ú¤ˆÛ ÙÔÓ ¢¤ÎÈÔ Ó· ÙÔÓ Î·Ù·‰ÈοÛÂÈ ÙÂÏÈο Û ı¿Ó·ÙÔ ‰È¿ ··Á¯ÔÓÈÛÌÔ‡, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ÙÔÓ Î·Ù¤Ù·Í ÛÙÔ˘˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ Ó¤·˜ ›ÛÙˆ˜. ∏ Ï·ÙÚ›· ÙÔ˘ ÚˆÙÔÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ∫··‰ÔΛ· Î·È Û‡ÓÙÔÌ· ÂÍ·ÏÒÓÂÙ·È Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. π‰È·›ÙÂÚÔ ÂӉȷʤÚÔÓ ·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ ÌÈ· ÈÛÙÔÚ›·, Â˘Ú‡Ù·Ù· ‰È·‰Â‰Ô̤ÓË ‹‰Ë ·fi ÙÔÓ 6Ô ·È., Ô˘ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÈ ÙÔÓ ªÂÚÎÔ‡ÚÈÔ Ó· ¤¯ÂÈ ÚÔÛ¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÌÂÙ·ı·Ó·Ù›ˆ˜ Û ÂÍÂÏÈÁ̤Ó˜ ÌÔÚʤ˜ ¤ÓÔÏ˘ ¿Ï˘ ηٿ Ù˘ ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚ›·˜. ∞Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ÚfiÏÔ ÂÔ˘Ú¿ÓÈÔ˘ ÂÎÙÂÏÂÛÙ‹, ··ÏÏ¿ÛÛÂÈ ÙËÓ Î·ıÈÂڈ̤ÓË È· ıÚËÛΛ· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ·fi ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ‰ÈÒÎÙË Ù˘, ÙÔÓ πÔ˘ÏÈ·Ófi, ÙÔÓ ÊÈÏÔÛfiÊÔ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, Ô˘ Ì¿Ù·È· Âȯ›ÚËÛ ӷ Â·Ó·Ê¤ÚÂÈ ÙËÓ ·Ú¯·›· Ï·ÙÚ›·, ÌÔÚÊ‹ ÙÚ·ÁÈ΋ fiÛÔ Î·È ÂÌ‚ÏËÌ·ÙÈ΋.

£Â›· ‰›ÎË

¶ÚÔÊËÙÈο fiÓÂÈÚ· ΔÔ ÂÂÈÛfi‰ÈÔ Î·Ù·ÁÚ¿ÊÂÙ·È Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ËÁ¤˜ Ù˘ ÚÒÈÌ˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÂÔ¯‹˜. ∂‰Ò ı· ·ÚÔ˘ÛÈ¿Ûˆ ÂÓ Û˘ÓÙÔÌ›· ÙËÓ ÂΉԯ‹ Ô˘ ‰È·ÛÒ˙ÂÈ Ô πˆ¿ÓÓ˘ ª·Ï¿Ï·˜, ¯ÚÔÓÔÁÚ¿ÊÔ˜ ÙÔ˘ 6Ô˘ ·È., Ô˘ ÍÂÙ˘Ï›ÁÂÈ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ̤۷ ·fi ÙËÓ ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÌÈ·˜ ÛÂÈÚ¿˜ ÙÚÈÒÓ ÚÔÊËÙÈÎÒÓ ÔÓ›ڈÓ. TÔ ÚÒÙÔ Â›Ó·È ¤Ó· ÚÔÊËÙÈÎfi fiÓÂÈÚÔ-¯ÚËÛÌfi˜ Ô˘ ÚÔ¤‚Ï„ ˆ˜ Ô IÔ˘ÏÈ·Ófi˜ ÚfiÎÂÈÙ·È Ó· Âı¿ÓÂÈ Û ÌÈ· ΈÌfiÔÏË Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È AÛ›·. AÚÎÂÙfi ηÈÚfi ·ÚÁfiÙÂÚ·, Î·È ÂÓÒ Ô IÔ˘ÏÈ·Ófi˜ ÂÎÛÙÚ¿Ù¢ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜ Î·È Â›¯Â Êı¿ÛÂÈ ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ KÙËÛÈÊÒÓÙ·, ηٷÛ΋ӈÛ ÂΛ Ì ÙÔÓ ÛÙÚ·Ùfi ÙÔ˘ Î·È ·ÔÊ¿ÛÈÛ ӷ ‰È·Ó˘ÎÙÂÚ‡ÛÂÈ. «K·È ÌfiÏȘ ÎÔÈÌ‹ıËλ, ÁÚ¿ÊÂÈ Ô ª·Ï¿Ï·˜, «Â›‰Â Û fiÚ·Ì· οÔÈÔÓ ÒÚÈÌÔ ¿Ó‰Ú· Ô˘ ÊÔÚÔ‡Û ÌÂÙ·ÏÏÈÎfi ıÒڷη Î·È Ô˘ ÂÌÊ·Ó›ÛıËΠÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘ ÛÙË ÛÎËÓ‹ ÙÔ˘, Û ÌÈ· fiÏË Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È AÛ›·, Î·È ÙÔÓ ÎÙ‡ËÛ Ì ÌÈ· ÏfiÁ¯ËØ Î·È ÂÂȉ‹ ÙÚfiÌ·Í (Ô IÔ˘ÏÈ·Ófi˜) ͇ÓËÛ ʈӿ˙ÔÓÙ·˜Ø Î·È ÂÙ¿¯ÙËÎ·Ó ÔÈ Â˘ÓÔ‡¯ÔÈ ÎÔ˘‚È-

H Mε το αξ ωμα του στρατοπεδρχη τ μησε ο Pωμα ος αυτοκρτορας Δκιος τον Mερκο ριο, για τον ηρωισμ του στη μχη. Tελικ τον καταδ κασε σε θνατο για τη χριστιανικ του π στη. Στην τοιχογραφ α (μσα 12ου αι.), ο γιος Mερκο ριος απεικον ζεται με στεμματογ ριο, χαρακτηριστικ των συγγενν των αυτοκρατρων της Kομννειας Δυναστε ας. Παναγ α Kοσμοστειρα, Φρες, Θρκη.

ÎÔ˘Ï¿ÚÈÔÈ, Î·È ÔÈ Û·ı¿ÚÈÔÈ, Î·È ÔÈ ÊÚÔ˘ÚÔ› Ù˘ ÛÎËÓ‹˜ Î·È ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛıËÎ·Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÙÔ˘ Ì ‚·ÛÈÏÈΤ˜ Ï·Ì¿‰Â˜Ø Î·È ‚ϤÔÓÙ·˜ Ô ‚·ÛÈϤ·˜ IÔ˘ÏÈ·Ófi˜ ˆ˜ ›¯Â ÎÙ˘Ëı› ÛÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ Ì·Û¯¿Ï˘, ÙÔ˘˜ ÚÒÙËÛÂ, Ò˜ ϤÁÂÙ·È Ë ÎˆÌfiÔÏË fiÔ˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Ë ÛÎËÓ‹ ÌÔ˘; Î·È ÙÔ˘ ›·Ó ˆ˜ ϤÁÂÙ·È AÛ›·. K·È ·Ì¤Ûˆ˜ ÊÒÓ·ÍÂ, HÏÈÂ(!) ÙÔÓ ÛÎfiÙˆÛ˜ ÙÔÓ IÔ˘ÏÈ·Ófi. K·È ·fi ÙËÓ ·ÈÌÔÚÚ·Á›· ·Ú¤‰ˆÛ ÙËÓ „˘¯‹ ÙÔ˘ ÙËÓ ¤ÌÙË ÒÚ· Ù˘ Ó‡¯Ù·˜, ÙÔ 411Ô ¤ÙÔ˜ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ AÓÙÈԯ›·˜». A̤ۈ˜ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÙÔ ÙÚ›ÙÔ fiÓÂÈÚÔ, ·˘Ù‹Ó ÙËÓ ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ K·ÈÛ¿ÚÂÈ·:

«K·È ÙËÓ ›‰È· Ó‡¯Ù· ›‰Â Û fiÚ·Ì· Ô B·Û›ÏÂÈÔ˜, Ô ÔÛÈÒÙ·ÙÔ˜ Â›ÛÎÔÔ˜ K·ÈÛ·Ú›·˜ Ù˘ K··‰ÔΛ·˜, ÙÔ˘˜ Ô˘Ú·ÓÔ‡˜ Ó· ¤¯Ô˘Ó ·ÓÔ›ÍÂÈ Î·È ÙÔÓ ™ˆÙ‹Ú· XÚÈÛÙfi ηıÈṲ̂ÓÔ Û ıÚfiÓÔ Ô˘ › Ì ‰˘Ó·Ù‹ ʈӋ: MÂÚÎÔ‡ÚÈÂ, ‹Á·ÈÓ ӷ ÛÎÔÙÒÛÂȘ ÙÔÓ ‚·ÛÈϤ· IÔ˘ÏÈ·Ófi Ô˘ Â›Ó·È ÂÓ¿ÓÙÈÔ˜ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜. K·È Ô ¿ÁÈÔ˜ MÂÚÎÔ‡ÚÈÔ˜, Ô˘ ÛÙÂÎfiÙ·Ó ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ K‡ÚÈÔ Î·È ÊÔÚÔ‡Û ·ÛÙÚ·ÊÙÂÚfi ÛȉÂÚ¤ÓÈÔ ıÒڷη, ÌfiÏȘ ¿ÎÔ˘Û ÙË ‰È·Ù·Á‹ ÂÍ·Ê·Ó›ÛıËÎÂ. K·È Û ϛÁÔ ‚Ú¤ıËΠ¿ÏÈ Ó· ÛÙ¤ÎÂÙ·È ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔÓ K‡ÚÈÔ Î·È ÊÒÓ·ÍÂ: O ‚·ÛÈϤ·˜ IÔ˘ÏÈ·Ófi˜ ¤ı·Ó ÛÊ·Á̤ÓÔ˜ fiˆ˜

H

K A £ H M E P I N H

B

HÙ·Ó Ê˘ÛÈÎfi Ô Í·ÊÓÈÎfi˜ ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ πÔ˘ÏÈ·ÓÔ‡ Ó· ıˆÚËı› ·fi ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ı›·˜ ‰›Î˘. ∞ÏÏ¿ ÌÈ· ·Ï‹ ‰È·Ù‡ˆÛË ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÚÌËÓ›·˜ ‰ÂÓ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ·ÚΛ. ∂ÈÛÙÚ·Ù‡ÔÓÙ·È Ù· fiÓÂÈÚ·, Ô˘ ÂÈÙÚ¤Ô˘Ó ÛÙÔ˘˜ ÔÓÂÈÚ¢fiÌÂÓÔ˘˜ Î·È Î·Ùã Â¤ÎÙ·ÛÈÓ ÛÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˜ ÙÔ˘ ª·Ï¿Ï· Ó· ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ó Ì οı ÏÂÙÔ̤ÚÂÈ· Ù· ÙÂÎÙ·ÈÓfiÌÂÓ· ÛÙÔ ˘ÂÚÊ˘ÛÈÎfi ‰›Ô. √ ÂȉˆÏÔÏ¿ÙÚ˘ πÔ˘ÏÈ·Ófi˜ ‚ÈÒÓÂÈ ÛÙÔ fiÓÂÈÚÔ ÙÔ˘ ÙÔ ı·Ó·ÙËÊfiÚÔ Ï‹ÁÌ·, ·ÏÏ¿ ÙÔ ıˆÚ› ÂÎÏ‹ÚˆÛË ·Ï·ÈfiÙÂÚ˘ ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚÈ΋˜ ÚÔÊËÙ›·˜. ∏ Ù·˘ÙfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÂÎÙÂÏÂÛÙ‹, fiˆ˜ Î·È Ë «È‰ÂÔÏÔÁÈ΋ ÚԤϢÛË» ÙÔ˘ ÎÙ˘‹Ì·ÙÔ˜, ·ÔηχÙÔÓÙ·È ÌfiÓÔÓ ÛÙÔÓ ª¤Á· μ·Û›ÏÂÈÔ, ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ·Ú¿Ù·Í˘, ·ÏÏ¿ Î·È ·Ï·Èfi Û˘ÌÌ·ıËÙ‹ Î·È Ê›ÏÔ ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ ÂÈÙ›ÓÂÈ ÙËÓ ·ÏËıÔÊ¿ÓÂÈ· Î·È ÙËÓ ·ÍÈÔÈÛÙ›· Ù˘ ·Ê‹ÁËÛ˘. ∏ Ù·Ú·¯‹ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ô Êfi‚Ô˜ ÙˆÓ ÔÈΛˆÓ ÙÔ˘ fiÙÈ Ë ÎÔÈÓÔÔ›ËÛË ÙÔ˘ ÔÓ›ÚÔ˘ ı· Â¤ÊÂÚ ‰ÂÈÓ¿ ÛÙÔÓ ¯ÚÈÛÙÈ·Ófi ÈÂÚ¿Ú¯Ë ÚÔÛı¤ÙÔ˘Ó ÛÙÔÓ fiÏÔ Ú·ÏÈÛÌfi ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘. °ÓˆÚ›˙Ô˘Ì fï˜ fiÙÈ Ë ÈÛÙÔÚ›· ·˘Ù‹ Â›Ó·È ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚË Î·Ù·Û΢‹: O B·Û›ÏÂÈÔ˜ ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ IÔ˘ÏÈ·ÓÔ‡ ‰ÂÓ Â›¯Â Á›ÓÂÈ ·ÎfiÌË Â›ÛÎÔÔ˜ K·ÈÛ·Ú›·˜. H ›‰È· ÂÚ›Ô˘ ·Ê‹ÁËÛË, Ì ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ÛÙËÓ ÏÔ΋ Î·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ÈÂÚ¿ ÚfiÛˆ· ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡, ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ MÂÚÎÔ˘Ú›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ MÂÁ¿ÏÔ˘ B·ÛÈÏ›Ԣ, ··ÓÙ¿ Û ·ÚÎÂÙ¤˜ ÚÔÁÂÓ¤ÛÙÂÚ˜ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜. ∏ η·‰ÔÎÈ΋ ÂΉԯ‹ fï˜ ÙÂÏÈο ÂÈÎÚ¿ÙËÛÂ. ™ÙË Û˘Ó›‰ËÛË ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ Ô ªÂÚÎÔ‡ÚÈÔ˜ ‹Ù·Ó ·˘Ùfi˜ Ô˘ ˆ˜ Â˘Û˘Ó›‰ËÙÔ˜ Î·È ÂÈı·Ú¯Ë̤ÓÔ˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ˘¿ÎÔ˘Û ÛÙËÓ ÚÔÛÙ·Á‹ ÙÔ˘ ΢ڛԢ ÙÔ˘, Î·È ¤ÎÔ„Â ÙÔ Ó‹Ì· Ù˘ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ÂȉˆÏÔÏ¿ÙÚË ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, ÎÏ›ÓÔÓÙ·˜ ı·̷ÙÈο ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰˘Ó·ÌÈ΋ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚ›·˜.

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

21

AÚÙ¤ÌÈÔ˜

Mεταθαντιες μεταμορφ σεις ενς μρτυρα

Tου ° πflƒ°√À £. K ∞§√ºfl¡√À Iστορικο - Bυζαντινολγου

E

NA™ A¶O ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ Ù˘ ›ÛÙˆ˜ Ô˘ ÚԤ΢„·Ó ·fi ÙË Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌÔ‡ Î·È ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚ›·˜, Ô ∞ÚÙ¤ÌÈÔ˜ ¤˙ËÛ ÌÈ· ˙ˆ‹ Ô˘ ‰ÂÓ ÚÔ˚‰Â¿˙ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ÂÓÙ˘ˆÛȷ΋ ÌÂÙ·ı·Ó¿ÙÈ· ÔÚ›· ÙÔ˘. AÓıÚˆÔ˜ ÙÔ˘ ·ÈÚÂÙÈÎÔ‡ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ∫ˆÓÛÙ¿ÓÙÈÔ˘ μã, Ô·‰fi˜ Èı·Ófiٷٷ Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ù˘ ηÎÔ‰ÔÍ›·˜ ÙÔ˘ ∞Ú›Ԣ ÙÔÔıÂÙ‹ıËΠÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ‰ÈÔÈÎËÙÔ‡ Ù˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜, fiÔ˘ ‰È¤Ú„ ÛÙÔ˘˜ ‰ÈˆÁÌÔ‡˜ ηٿ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ıÚËÛΛ·˜, ›Ûˆ˜ ·ÎfiÌË Î·È ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ. ∂›¯Â Ì¿ÏÈÛÙ· ÚˆÙÔÛٷًÛÂÈ ÛÙË ‚‚‹ÏˆÛË ÙÔ˘ ™ÂÚ·›Ԣ Î·È ÛÙËÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙˆÓ Ï·ÙÚ¢ÙÈÎÒÓ ÂȉÒÏˆÓ Î·È ·ÊÈÂÚˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÚÔÛÙ¿ÙË-ıÂÔ‡ Ù˘ fiÏ˘. ªÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó¿ÚÚËÛË ÙÔ˘ πÔ˘ÏÈ·ÓÔ‡ ÛÙÔÓ ıÚfiÓÔ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ÙËÓ ·Ó·ÙÚÔ‹ Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙˆÓ ÚÔηÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘, Ë ÛÙ¿ÛË ÙÔ˘ ∞ÚÙÂÌ›Ô˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ϤÔÓ ·ÓÂÎÙ‹. √È ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÈÓÔ› ÙÔÓ Î·Ù‹ÁÁÂÈÏ·Ó Î·È Ô Î·ÙÔÈÓfi˜ ¿ÁÈÔ˜ ÂÎÏ‹ıË ·fi ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÂȉˆÏÔÏ¿ÙÚË ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ÛÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ· Ó· ·ÔÏÔÁËı› ÁÈ· ÙÔÓ ˘ÂÚ‚¿ÏÏÔÓÙ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÙÔ˘ ˙‹ÏÔ. ™‡Ìʈӷ Ì ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ ‚ÈÔÁÚ¿ÊÔ ÙÔ˘, Ô ∞ÚÙ¤ÌÈÔ˜ ›¯Â ·ÚÓËı› ÙËÓ ÚÔÛÊÔÚ¿ ÙÔ˘ πÔ˘ÏÈ·ÓÔ‡ Ó· ÚÔÛ¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÛÙËÓ ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚ›· Î·È Ó· Ûˆı›. ΔÂÏÈο, Ô‰ËÁ‹ıËΠÛÙÔÓ Ì·ÚÙ˘ÚÈÎfi ı¿Ó·ÙÔ. √È ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ËÁ¤˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Ì¿˜ ÏËÚÔÊÔÚÔ‡Ó fiÙÈ Ù· Ó¤· ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÂÓıÔ˘ÛÈ·ÛÌfi ÛÙÔÓ ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi Ù˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜ Ô˘,

22

H

K A £ H M E P I N H

B

ÊÔ‚Ô‡ÌÂÓÔ˜ ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÙËÓ ıÚ˘ÏÈ΋ ÂÈ›ÎÂÈ· ÙÔ˘ πÔ˘ÏÈ·ÓÔ‡, ·Ó¤ÌÂÓ fiÙÈ Ô ∞ÚÙ¤ÌÈÔ˜ ı· Â¤ÛÙÚÂÊ ·ÔηÙÂÛÙË̤ÓÔ˜ ÛÙÔ ·Í›ˆÌ¿ ÙÔ˘.

π·ÙÚfi˜ ∞ÚÎÂÙfi ηÈÚfi ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘, Ô ∞ÚÙ¤ÌÈÔ˜ Â·ÓÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ˆ˜ È·Ì·ÙÈÎfi˜ ¿ÁÈÔ˜. ΔÔ fiÔÈÔ ·ÈÚÂÙÈÎfi ·ÚÂÏıfiÓ ÙÔ˘ ¤¯ÂÈ ϤÔÓ Í¯·ÛÙ›, ÂÈÛÎÈ·Ṳ̂ÓÔ ÚÔÊ·ÓÒ˜ ·fi ÙËÓ ·¯Ï‡ ÙÔ˘ Ì·ÚÙ˘Ú›Ô˘ Î·È ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁÈÎÒÓ È¿ÛÂˆÓ Ô˘ ÚÔÛ¤ÊÂÚ ϤÔÓ ÛÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜ ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ ·„¢‰¤˜ Ù˘ ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜ ÙÔ˘. ªÂÙ¿ ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘ ÛÙË B·ÛÈÏÂ‡Ô˘Û·, ÙÔ ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁfi Ï›„·Ófi ÙÔ˘ ‚ڋΠÌfiÓÈÌË ÛÙ¤ÁË ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ πˆ¿ÓÓÔ˘ ÛÙËÓ √Í›·. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· Ó·fi Ô˘ ¤ÎÙÈÛ ÛÙË ı¤ÛË Ù˘ ÔÈΛ·˜ ÙÔ˘ Ô ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ∞Ó·ÛÙ¿ÛÈÔ˜, Û ¤Ó‰ÂÈÍË Â˘ÁÓˆÌÔÛ‡Ó˘ ÁÈ· ÙËÓ ÌÂÙÔÈÎÂÛ›· ÙÔ˘ ÛÙÔ πÂÚfi ¶·Ï¿ÙÈÔ. ™ÙÔÓ Ó·fi ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡Û ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ È·Ì·ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ ÂÁÎÔ›ÌËÛ˘. √È ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁÈΤ˜ ıÂÚ·›˜ Û˘ÓÂÙÂÏÔ‡ÓÙÔ Ì¤Ûˆ È·Ì·ÙÈÎÒÓ ÔÓÂ›ÚˆÓ Ô˘ ÔÈ ·ÛıÂÓ›˜ ÚÔηÏÔ‡Û·Ó ÎÔÈÌÒÌÂÓÔÈ Â› ÙfiÔ˘ Î·È ·ÊÔ‡ ›¯·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ÙÂÏÂÙÔ˘ÚÁÈÎfi. ¢È·‰Â‰Ô̤ÓË Ú·ÎÙÈ΋ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ıÚËÛΛ·˜, Ë ÂÁÎÔ›ÌËÛË ÁÚ‹ÁÔÚ· ˘ÈÔıÂÙ‹ıËÎÂ Î·È ·fi ÙÔÓ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi Ô ÔÔ›Ô˜ ÚÔ¤‚·ÏÏ ÙËÓ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙÂÚË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ÌÔÚÊ‹˜ Ù˘ ·fi ÙËÓ ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚÈ΋, ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÌÈ·˜ ¢ڇÙÂÚ˘ ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋˜ ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌÔ‡. √È fiÔȘ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÙÔ˘ ∞ÛÎÏËÈÔ‡, ÙÔ˘ ™ÂÚ¿ȉԘ Î·È ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ıÂÔÙ‹ÙˆÓ Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜, Ô˘ ÂȉÈ·ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ÂÁÎÔ›-

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

H Oταν ο Iουλιαν ς (αριÌËÛË, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÃÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ·Ú¿ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ‰·ÈÌÔÓÈ΋˜ ·¿Ù˘. ∂›Ó·È ÂӉȷʤÚÔÓ fiÙÈ Ô ∞ÚÙ¤ÌÈÔ˜, ηٷÛÙÚÔʤ·˜ ÙÔ˘ ™ÂÚ·›Ԣ, ÂÓfi˜ ·fi Ù· ÛËÌ·ÓÙÈο ΤÓÙÚ· ÂȉˆÏÔÏ·ÙÚÈ΋˜ ÂÁÎÔ›ÌËÛ˘, ‚Ú¤ıËΠÌÂÙ¿ ı¿Ó·ÙÔÓ Ó· ˘ËÚÂÙ› ÙËÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ÂΉԯ‹ Ù˘ ·Ú¯·›·˜ ·˘Ù‹˜ Ú·ÎÙÈ΋˜. ΔÔ Ï›„·Ófi ÙÔ˘ Êı¿ÓÂÈ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË ÙËÓ Î·Ù¿ÏÏËÏË ÂÔ¯‹. Àfi ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ·ÙÚˆÓ›·, Ë ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È ϤÔÓ ˆ˜ ÙÔ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È Ó¤· ÈÂÚ¿

στερ) ανβηκε στον θρ νο, ο Aρτμιος (δεξι) κλθηκε να απολογηθε για τον ζλο του στους διωγμος κατ των πιστν της αρχαας θρησκεας, την οποα ο νος αυτοκρτορας προσπθησε να επαναφρει. Eικονογραφημνο χειρ γραφο, 11ου αι. (;). Aγιον Oρος, Mον Eσφιγμνου.

ÂÁÎÔ›ÌËÛ˘ ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·È ‹ Ù· ˘¿Ú¯ÔÓÙ· ÂÓÈÛ¯‡ÔÓÙ·È ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋˜.

Δ· ı·‡Ì·Ù· ¢ÂÓ ¤¯Ô˘Ì Â·ÚΛ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ΤÓÙÚÔ˘ ÙÔ˘ ∞ÚÙÂÌ›Ô˘ Ô‡Ù ÁÈ· ÙÔ fiÙ ·ÎÚÈ‚Ò˜ ÂΉËÏÒıËΠÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙÔ È·Ì·ÙÈÎfi ¯¿ÚÈÛÌ· ÙÔ˘ ÏÂÈ„¿ÓÔ˘ ÙÔ˘. ∏ ‚·ÛÈ΋ ËÁ‹ Ì·˜ Â›Ó·È Ë Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ Î·Ù·ÁÚ·ÊÒÓ ÙˆÓ ı·˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÙÔÓ 7Ô ·ÈÒÓ·, ÂÔ¯‹ ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ¤¯ÂÈ ‹‰Ë ·fi ηÈÚfi ηıÈÂÚˆı›. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ΛÌÂÓÔ ÌÔÓ·‰ÈÎfi, Ì ˙ˆËÚ¤˜ Î·È ·Ó¿ÁÏ˘Ê˜ ÂÚÈÁڷʤ˜, Û¿ÓÈÔ ÙÂÎÌ‹ÚÈÔ Ù˘ Ï·˚΋˜ ıÚËÛ΢ÙÈÎfiÙËÙ·˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ÌÈ·˜ ıÚËÛ΢ÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂Ó˘ ÛÙ· ÂÁÎfiÛÌÈ·, Ô˘ ·¤¯ÂÈ ·ÚÎÂÙ¿ ·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ·ÛÎËÙÈÛÌÔ‡. ªÔÚ› ›Ûˆ˜ Ô ∞ÚÙ¤ÌÈÔ˜ Ó· ÌËÓ ·ÔÏ¿Ì‚·Ó Ù˘ Ê‹Ì˘ Î·È Ù˘ ˘„ËÏ‹˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋˜ ·ÙÚˆÓ›·˜ Ô˘ ›¯·Ó ÚÔÛÂÏ·ÛÂÈ ÔÈ ÙÔÈÎÔ› ıÂÚ·Â˘Ù¤˜ ¿ÁÈÔÈ, ∫ÔÛÌ¿˜ Î·È ¢·ÌÈ·Ófi˜, ·ÏÏ¿ Ë Û¿ÓÈ· ÂÍÂȉ›ÎÂ˘Û‹ ÙÔ˘ ÛÙȘ ıÂÚ·›˜ Ù˘ ‚Ô˘‚ˆÓÈ΋˜ ΋Ï˘ Î·È ¿ÏÏˆÓ ·ı‹ÛÂˆÓ ÙˆÓ ·Ó‰ÚÈÎÒÓ ÁÂÓÓËÙÈÎÒÓ ÔÚÁ¿ÓˆÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙·Ó ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ ÙËÓ ÛÙ·ıÂÚ‹ ÚÔۤϢÛË ·ÛıÂÓÒÓ Ô˘ ÂÁηı›ÛÙ·ÓÙÔ ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ·Ó·Ì¤ÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ıÂÚ·›·, Û˘¯Ó¿ ÁÈ· Ì·ÎÚfi ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·. ª¤Û· ·fi ÙȘ ÂÌÊ·Ó›ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÙ· fiÓÂÈÚ· ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ÙÔ˘, Ô˘ ηٷÁÚ¿ÊÔÓÙ·È ÛÙËÓ Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ı·˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘, Ô ·Ï·Èfi˜ ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜ ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ÌÈ· ÂӉȷʤÚÔ˘Û· Î·È ÂÏ΢ÛÙÈ΋ ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· ηÏÔοÁ·ıÔ˘ È·ÙÚÔ‡, Ô˘ ‰ÂÓ ‰ÈÛÙ¿˙ÂÈ fï˜, ηÌÈ¿ ÊÔÚ¿, Ó· ·›˙ÂÈ Ì ÙÔ˘˜ ¯ÂÈÚfiÙÂÚÔ˘˜ Êfi‚Ô˘˜ ÙˆÓ ·ÛıÂÓÒÓ ÙÔ˘, ÌÂÙ·ÌÊÈÂ˙fiÌÂÓÔ˜ ÂÚÈÛÙ·Ûȷο Û ¯ÂÈÚÔ˘ÚÁfi ‹ ·ÎfiÌË Î·È ¯·Û¿Ë Ô˘ ·ÂÈÏ› Ó· ·ÎÚˆÙËÚÈ¿ÛÂÈ Ù· ÔχÙÈÌ· ¿Û¯ÔÓÙ· ̤ÏË ÙÔ˘˜. ¢ÂÓ ‰ÈÛÙ¿˙ÂÈ Â›Û˘ Ó· ÂΉËÏÒÓÂÈ ÙËÓ ¤ÓÙÔÓË ·ÓÙÈ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘ ÛÙÔ˘˜ ∞ÏÂÍ·Ó‰ÚÈÓÔ‡˜, Â›ÌÔÓË ·Ó¿ÌÓËÛË ÙÔ˘ Â›ÁÂÈÔ˘ ‚›Ô˘ ÙÔ˘. ™ÙËÓ ·ÁÈÔÏÔÁ›· Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ ÙÔ˘ ÂÍ¢ÁÂÓ›˙ÂÙ·È Î·È Ô ¿ÁÈÔ˜ ÌÂÙ·ÙÚ¤ÂÙ·È Û ·ÙÚ›ÎÈÔ Î·È ·˘ÁÔ˘ÛÙ¿ÏÈÔ, Ô˘ Â›Ó·È ¿ÏψÛÙÂ Î·È Ë ÈÔ Û˘ÓËıÈṲ̂ÓË ÂÌÊ¿ÓÈÛË Ô˘ ·›ÚÓÂÈ fiÙ·Ó ÂÈÛΤÙÂÙ·È ÙÔ˘˜ ·ÛıÂÓ›˜ ÙÔ˘ ÛÙÔÓ ‡ÓÔ ÙÔ˘˜.

∂ÎÙÂÏÂÛÙ‹˜, ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ¶Ôχ ÈÔ Û˘ÓÂ‹˜ Ì ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ ÙÔ˘ ∞ÚÙÂÌ›Ô˘, ·Ó Î·È ‚Ú·¯‡‚È·, Â›Ó·È ·fi‰ÔÛË ÛÙÔÓ Ì¿ÚÙ˘Ú· ·fi ÙËÓ Û˘Úȷ΋ ·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ÚfiÏÔ˘ ÙÔ˘ ÂÎÙÂÏÂÛÙ‹ ÙÔ˘ πÔ˘ÏÈ·ÓÔ‡, Ô˘ ÙÔÓ ¤‚·˙ ηْ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ÙÚfiÔ Ó· ·›ÚÓÂÈ ÂΉ›ÎËÛË ·fi ÙÔÓ ˘·›ÙÈÔ ÙÔ˘

H O γιος Aρτμιος, τοιı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘. ∏ ÂΉԯ‹ ·˘Ù‹ ·ÔÚÚ›ÊıËΠÙÂÏÈο, ÚÔÊ·ÓÒ˜ ÏfiÁˆ Ù˘ ÂÈÙ˘¯›·˜ ÙÔ˘ ˆ˜ ıÂÚ·Â˘Ù‹, ·ÏÏ¿ Î·È ÙˆÓ ÈÛ¯˘ÚÒÓ Î··‰ÔÎÈÎÒÓ ‰È·Û˘Ó‰¤ÛÂˆÓ ÙÔ˘ ªÂÚÎÔ˘Ú›Ô˘, ÂÈÎÚ·Ù¤ÛÙÂÚÔ˘ ˘Ô„‹ÊÈÔ˘ ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ ÙÔÓ ¿ıÏÔ. ¶·ÚfiÙÈ Ë Ê‹ÌË ÙÔ˘ ∞ÚÙÂÌ›Ô˘ ˆ˜ ıÂÚ·Â˘Ù‹ ÙÔÓ ·ÎÔÏÔ˘ı› ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ÌÂÙ¿ ÙÔÓ 11Ô ·È., ÂÔ¯‹ ·Ófi‰Ô˘ Ù˘ Ó¤·˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜, Â·Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÛÙÔ ÚÔÛ΋ÓÈÔ ÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ·ÚÂÏıfiÓ ÙÔ˘ Î·È ÛÙȘ ÙÔȯÔÁڷʛ˜ ÙˆÓ Ó·ÒÓ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ϤÔÓ ˆ˜ ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ·Á›Ô˘˜. ªÂÙ¿ ÙËÓ AψÛË, ÙÔ È·ÙÚÈÎfi ·ÚÂÏıfiÓ ÙÔ˘ ∞ÚÙÂÌ›Ô˘, Ë ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ Î·È ÂӉȷʤÚÔ˘Û·

χογραφα του Mανουλ Πανσληνου, 13ος αι., Aγιον Oρος, Πρωττο. Mετ τον 11ο αι., εποχ αν δου της νας στρατιωτικς αριστοκρατας στη βυζαντιν αυτοκρατορα, ο Aρτμιος, χωρς να χσει τη φμη του ως θεραπευτς, απεικονζεται πλον ως στρατιωτικ ς γιος.

Ê¿ÛË Ù˘ ÌÂÙ·ı·Ó¿ÙÈ·˜ ÔÚ›·˜ ÙÔ˘, ͯÓȤٷÈ.

¶ÚÔÛÙ¿Ù˘ Ù˘ EÏÏËÓÈ΋˜ AÛÙ˘ÓÔÌ›·˜ √È Ì¤Ú˜ Ì·˜ ÂÂʇϷÛÛ·Ó ÛÙÔÓ ∞ÚÙ¤ÌÈÔ ·ÎfiÌË Ì›· ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛË. ∏ ıËÙ›· ÙÔ˘ ÛÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË Î·È Ë ›ڷ ÙÔ˘ ÛÙȘ ‰ÈÒÍÂȘ ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ó· ÂÈ‚Ú·‚‡ÙËΠfiÙ·Ó ·Ó·ÁÔÚ‡ÙËΠÚÔÛÙ¿Ù˘ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∞ÛÙ˘ÓÔÌ›·˜ ÂÈÏÔÁ‹ ÂÎ ÚÒÙ˘ fi„ˆ˜ ·Ù˘¯‹˜. √̈˜, Ë ‚¤‚·ÈË ·Ó Î·È Û˘¯Ó¿ ‚Ú·‰Â›· ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ˆ˜ ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁÔ‡, ÂȂ‚·ÈÒÓÂÙ·È Î·È ¿ÏÈ, Ì ÙȘ ÊÂÙÈÓ¤˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ηٿ Ù˘ ÙÚÔÌÔÎÚ·Ù›·˜.

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

23

MÔÚ›˜

ηÈ

°ÎÏÂÌ

οι πρτοι γιοι των Σλβων

H Mπορς και Γκλεμπ. Λεπτομρειες απ εικνα 14ου αι., Πινακοθκη Tρετιακφ. Γιοι του ηγεμνα του Kιβου Bλαδμηρου, οι δο γιοι, που το 1015 θανατθηκαν απ τον μεγαλτερο αδελφ τους, Σβιατοπλκ, υπρξαν, κατ τους σκοτεινος χρνους των αδελφοκτνων πολμων στην παλαι Pωσα, σμβολα της αδελφικς αγπης και αφοσωσης.

Tου B πΔ∞§∏ Z ∞ï∫√º™∫π Διδκτορα του Πανεπιστημου Aθηνν

O

I ¶PI°KI¶E™ MÔÚ›˜ Î·È °ÎÏÂÌ, ÔÈ ÚÒÙÔÈ ¿ÁÈÔÈ ÙˆÓ PÔ˘˜/PÒÛˆÓ, ‹Ù·Ó ÔÈ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ‰Ò‰Âη ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ MÂÁ¿ÏÔ˘ ¶Ú›ÁÎÈ· (¿Ú¯ÔÓÙ·, ËÁÂÌfiÓ·, Ì ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÔÚÔÏÔÁ›·) ÙÔ˘ KȤ‚Ô˘ BÏ·‰›ÌËÚÔ˘, Ô˘ ‚¿ÊÙÈÛ ÙÔÓ Ï·fi ÙÔ˘ ÙÔ ¤ÙÔ˜ 988. ™‡Ìʈӷ Ì ÔÚÈṲ̂Ó˜ ËÁ¤˜, ÌËÙ¤Ú· ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ë ÔÚÊ˘ÚÔÁ¤ÓÓËÙË ÚÈÁΛÈÛÛ· AÓÓ·, ÎfiÚË ÙÔ˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· PˆÌ·ÓÔ‡ Bã Î·È ·‰ÂÏÊ‹ ÙÔ˘ B·ÛÈÏ›Ԣ B’. T· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈο ÔÓfiÌ·Ù· ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ ‹Ù·Ó PˆÌ·Ófi˜ Î·È ¢·‚›‰, ›Ûˆ˜ ÛÙÔÓ MÔÚ›˜ Ó· ¤‰ˆÛ·Ó ÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·Ô‡ ÙÔ˘. º·›ÓÂÙ·È fiÙÈ Ù· ‰‡Ô ·‰¤ÏÊÈ· ‹Ù·Ó Ù· ·Á·Ë̤ӷ ·È‰È¿ ÙÔ˘ BÏ·‰›ÌËÚÔ˘, ·ÊÔ‡ ·’ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘ ÌfiÓÔ ·˘ÙÔ‡˜ ÎÚ·ÙÔ‡Û ÎÔÓÙ¿ ÙÔ˘ ÛÙÔ K›Â‚Ô.

24

H

K A £ H M E P I N H

B

H «XÚÔÓÈ΋» ÙÔ˘ Titmar ÙÔ˘ Merzeburg ·Ó·Ê¤ÚÂÈ fiÙÈ Ô ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ BÏ·‰›ÌËÚÔ˜ ÎÏËÚÔ‰fiÙËÛ ÙÔÓ ıÚfiÓÔ ÙÔ˘ KȤ‚Ô˘ Û ‰‡Ô ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘, Èı·Ófiٷٷ ÛÙÔ˘˜ MÔÚ›˜ Î·È °ÎÏÂÌ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, ·Ó Î·È ÔÈ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔÈ Û ËÏÈΛ·, ‹Ù·Ó, ÏfiÁˆ Ù˘ ÔÚÊ˘ÚÔÁ¤ÓÓËÙ˘ ηٷÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ù˘ ȉȷ›ÙÂÚ˘ ·Á¿˘ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘˜, ÂÈΛӉ˘ÓÔÈ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙ¤˜ ÁÈ· Ù· ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚ· ·‰¤ÏÊÈ· ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ˘Ô„ËÊÈfiÙËÙ· ÁÈ· ÙÔÓ ıÚfiÓÔ. OÙ·Ó, ÙÔ 1015, ¤ı·ÓÂ Ô BÏ·‰›ÌËÚÔ˜, Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ·‰ÂÏÊfi˜ ÙÔ˘˜ ™‚È·ÙÔfiÏÎ (K·Ù·Ú·Ì¤ÓÔ˜), ÌfiÏȘ ‚Á‹Î ·fi ÙË Ê˘Ï·Î‹ fiÔ˘ ÙÔÓ ÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ Ô ·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘, ¤‰ˆÛ ÂÓÙÔÏ‹ Ó· ÛÎÔÙÒÛÔ˘Ó Ù· ·‰¤ÚÊÈ· ÙÔ˘. ™ÙÔÓ «B›Ô» ÙÔ˘˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÙ·È fiÙÈ ÔÈ ‰ÔÏÔÊfiÓÔÈ fiÚÌËÛ·Ó ÛÙË ÛÎËÓ‹ ÙÔ˘ MÔÚ›˜ ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ·˘Ùfi˜ ¤Î·Ó ÙËÓ ÚÔÛ¢¯‹ ÙÔ˘, ÚÔÂÙÔÈÌ·˙fiÌÂÓÔ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ı¿Ó·ÙÔ, Î·È ÙÔÓ ¯Ù‡ËÛ·Ó Ì ÎÔÓÙ¿ÚÈ·.

¶ÔÏÈÙÈ΋ ÛÎÔÈÌfiÙËÙ· H ·Ó·Î‹Ú˘ÍË ÙˆÓ ÚÒÙˆÓ ·Á›ˆÓ Ù˘

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

Ó¤·˜ ÚˆÛÈ΋˜ ÂÎÎÏËÛ›·˜, Ô˘ Û‹Ì·Ó ÙËÓ ·Ú¯‹ ÙÔ˘ «‰˘Ó·ÛÙÈÎÔ‡ ·Óı¤Ô˘» ÙˆÓ ÚÈÁΛˆÓ ÙˆÓ PÔ˘˜/PÒÛˆÓ, ¤¯ÂÈ ÌÂÁ¿ÏË ÛËÌ·Û›· ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Ù˘ ÂÎÎÏËÛÈ·ÛÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ· ÙÔ˘ KȤ‚Ô˘ °È·ÚÔÛÏ¿‚ ÙÔ˘ ™ÔÊÔ‡ Î·È ÙˆÓ ‰È·‰fi¯ˆÓ ÙÔ˘. K·Ù’ ·Ú¯¿˜, Ë Ï·ÙÚ›· ÙˆÓ ‰‡Ô ·‰ÂÏÊÒÓ ‹Ù·Ó Â›ÛËÌË, ÙˆÓ ÚÈÁΛˆÓ Î·È fi¯È ÙÔ˘ Ï·Ô‡. TÔ˘˜ Ï¿ÙÚ¢·Ó ˆ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú˜ ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÛÎÔÈÌfiÙËÙ·˜, ·ԂϤÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ Â‰Ú·›ˆÛË Ù˘ ·ÚÌÔÓ›·˜ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ Î·È ˘Ô¯ÚÂÒÛˆÓ, ÛÙËÓ ·Ó¿‰ÂÈÍË ÙˆÓ ËıÈÎÒÓ ·Ú¯ÒÓ ÛÙȘ Û¯¤ÛÂȘ ÙˆÓ ÚÈÁΛˆÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜, ·ÊÂÓfi˜, Î·È ÙˆÓ Î˘Ú›·Ú¯ˆÓ Î·È ÙˆÓ ˘ÔÙÂÏÒÓ, ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘. TÔ˘˜ ‰˘Ô ·‰ÂÏÊÔ‡˜ ·ÁÈÔÔ›ËÛ·Ó ÚÒÙ· Ì ٷ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈο ÙÔ˘˜ ÔÓfiÌ·Ù·: ÙÔ 1051/1052 Ô °È·ÚÔÛÏ¿‚ ¯Ù›˙ÂÈ ÛÙÔ K›Â‚Ô ÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ÙˆÓ ·Á›ˆÓ PˆÌ·ÓÔ‡ Î·È ¢·‚›‰, ÙˆÓ ÚÔÛÙ·ÙÒÓ ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÒÓ. AÚÁfiÙÂÚ· fï˜, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ·fi ÙÔ 1115, Ï·ÙÚ‡ÔÓÙ·È ϤÔÓ ˆ˜ MÔÚ›˜ Î·È °ÎÏÂ-

Ì, ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÂÓÈÛ¯˘ÙÈÎfi ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘ Ó¤·˜ ÚˆÛÈ΋˜ ÂÎÎÏËÛ›·˜. ™ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 12Ô˘ ·ÈÒÓ· Ô Ú›ÁÎÈ·˜ ¢·‚›‰-°ÎÏÂÌ ™‚È·ÙÔÛÏ¿‚Ô‚ÈÙ˜, ¯Ù›˙ÂÈ ÛÙËÓ fiÏË TÛÂÚÓ›ÁÎÔ‚ ÂÎÎÏËÛ›·-ÎÔÈÌËÙ‹ÚÈÔ ·ÊÈÂڈ̤ÓË ÛÙÔ˘˜ ·Á›Ô˘˜ MÔÚ›˜ Î·È °ÎÏÂÌ. ™ÙÔ Nfi‚ÁÎÔÚÔÓÙ ÔÈ ÚÒÙ˜ (͇ÏÈÓ˜) ÂÎÎÏËۛ˜ ÙˆÓ ‰‡Ô ·Á›ˆÓ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· 1146 Î·È 1167. TÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ·fi ÙÔ ¤ÙÔ˜ 1200 ÔÈ ‰‡Ô ¿ÁÈÔÈ Ï·ÙÚ‡ÔÓÙ·Ó Î·È ÛÙÔ B˘˙¿ÓÙÈÔ: Ë ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘˜ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÛÙËÓ AÁ›· ™ÔÊ›· Ù˘ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ‰ÂÍÈ¿ ·fi ÙËÓ AÁ›· TÚ¿Â˙·, ÎÔÓÙ¿ ÛÙË ı¤ÛË ÙˆÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙfiÚˆÓ. ™ÙËÓ ¶·Ï·È¿ PÔ˘˜/PˆÛ›·, ηٿ ÙÔ˘˜ ÛÎÔÙÂÈÓÔ‡˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÙˆÓ ·‰ÂÏÊÔÎÙfiÓˆÓ ÔϤ̈Ó, ÔÈ ‰‡Ô ¿ÁÈÔÈ ˘‹ÚÍ·Ó Û‡Ì‚ÔÏ· Ù˘ ·‰ÂÏÊÈ΋˜ ·Á¿˘ Î·È ·ÊÔÛ›ˆÛ˘. K·Ù’ ÂÈÚˆÓ›· fï˜ ÙÔ˘˜ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Û·Ó ÙfiÛÔ Ë ÎÂÓÙÚÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· fiÛÔ Î·È ÔÈ «·ÌÊÈÛ‚Ëٛ˜» Ú›ÁÎÈ˜ Ì ٿÛÂȘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ·fi ÙÔ K›Â‚Ô. ™Ù·

à Oι γιοι Mπορς και Γκλεμπ φιπποι, φορντας αρχοντικ σκοφο, σμβολο της εξουσας των πριγκπων. Oι δο γιοι, οι πρτοι της παλαις Pωσας, απ το 1200 λατρεονταν και στο Bυζντιο. Eικνα 14ου αι., Πινακοθκη Tρετιακφ.

ÚÒÙ· ·ÁÈÔÏÔÁÈο ΛÌÂÓ· ÙˆÓ «B›ˆÓ» ÙÔ˘˜, ·Ú¿ÏÏËÏ· Ì ÙËÓ ÛÙÂÚ¤ˆÛË ÙˆÓ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘ ·‰ÂÏÊÔ‡, ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È Î·È ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· ÙˆÓ ÌÈÎÚfiÙÂÚˆÓ ÁÈ· ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË Û ÂÚ›ÙˆÛË ˘¤Ú‚·Û˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÂΠ̤ÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ÚÂÛ‚˘Ù¤ÚÔ˘Ø fï˜ ÛÙÔ˘˜ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘˜, ȉÂÔÏÔÁÈÎfi˜ ¿ÍÔÓ·˜ Á›ÓÂÙ·È Ë ·ÔÏÔÁ›· Î·È ÂÈ·ڈÛË ÙˆÓ ·fiÏ˘ÙˆÓ ‰ÈÎ·ÈˆÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÚÂÛ‚˘Ù¤ÚˆÓ ÙÔ˘ KȤ‚Ô˘.

AÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ - ·Ú¿‰ÔÛË H Ï·ÙÚ›· ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ-·Á›ˆÓ ‹Ù·Ó Ôχ Â›Î·ÈÚË ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÂΛÓË ÙˆÓ Û˘Ó¯ÒÓ ÔϤ̈Ó, ȉȷ›ÙÂÚ· ÁÈ· ÙȘ ·ÎÚÈÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, fiˆ˜ ÙÔ ¶ÛÎÔ‚, ÙÔ Nfi‚ÁÎÔÚÔÓÙ, ÙÔ T‚ÂÚ, ÙÔ TÛÂÚÓ›ÁÎÔ‚ Î.¿., fiÔ˘ ¯Ù›˙ÔÓÙ·È ÂÎÎÏËۛ˜ ·ÊÈÂڈ̤Ó˜ ÛÙÔ˘˜ ¿ÁÈÔ˘˜ Î·È ·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Ô ·ÁÈÔÁÚ·ÊÈÎfi˜ ηÓfiÓ·˜ ÙÔ˘˜. ™ÙȘ ÂÈÎfiÓ˜ ÙˆÓ ·Á›ˆÓ ‰È·¯ˆÚ›˙ÔÓÙ·È Ù· ÙÚ›· ‚·ÛÈο ÛÙÔȯ›·- ۇ̂ÔÏ·: ÔÈ ·Ú¯ÔÓÙÈÎÔ› ÛÎÔ‡ÊÔÈ ÛÙËÓ ÎÂÊ·Ï‹ –ۇ̂ÔÏÔ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÙˆÓ ÚÈÁΛˆÓ–, ÔÈ ÛÙ·˘ÚÔ› ÛÙÔ ‰ÂÍ› ¯¤ÚÈ –ۇ̂ÔÏÔ Ì·ÚÙ˘ÚÈÎÔ‡ ı·Ó¿ÙÔ˘–, Î·È Ù· ÔÁÎÒ‰Ë Û·ıÈ¿ –ۇ̂ÔÏÔ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ-ÚÔÛÙ·ÙÒÓ Ù˘ ¯ÒÚ·˜. O ·ÁÈÔÁÚ·ÊÈÎfi˜ ηÓfiÓ·˜ ÙˆÓ ·Á›ˆÓ MÔÚ›˜ Î·È °ÎÏÂÌ ‰È·ÌÔÚÊÒıËΠ˘fi ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË ÙˆÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ÂÈÎfiÓˆÓ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ-·Á›ˆÓ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Ù˘ K··‰ÔΛ·˜, £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ÙÔ˘ ™ÙÚ·ÙËÏ¿ÙË, ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ Î.¿. H ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ï·˚΋ ·Ú¿‰ÔÛË ·ÊÔÌÔ›ˆÛ ·˘ÙÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜-·Á›Ô˘˜ Ì ÙÔÓ ·Ú·Ì˘ıÈ·Îfi ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ ‹Úˆ· Û ÌÔÚÊ‹ ÈfiÙË, fiˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È Î·È ·fi ÙËÓ ·ÁÈÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘˜. H ÛÏ·‚È΋ Ï·˚΋ ·Ú¿‰ÔÛË ‹ıÂÏÂ Î·È ·˘Ù‹ ÙÔ˘˜ ·Á›Ô˘˜ MÔÚ›˜ Î·È °ÎÏÂÌ Ó· ˘ÔÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔ, ·ÏÏ¿ ˆ˜ ıÂ˚ÎÔ› ÚˆÙÔÌ¿ÛÙÔÚ˜ ÛȉÂÚ¿‰Â˜: ÛÙ· ·Ú·Ì‡ıÈ· Î·È ÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ ÙˆÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒÓ ™Ï¿‚ˆÓ (PÒÛˆÓ, O˘ÎÚ·ÓÒÓ Î·È §Â˘ÎÔÚÒÛˆÓ) ÔÈ MÔÚ›˜ Î·È °ÎÏÂÌ Á›ÓÔÓÙ·È ÛȉÂÚ¿‰Â˜, Ô˘ ÛÊ˘ÚËÏ·ÙÔ‡Ó ÙÔ ÚÒÙÔ ¿ÚÔÙÚÔ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜, ˙Â‡Ô˘Ó ÛÙÔ ¿ÚÔÙÚÔ ÙÔÓ ÊÙÂÚˆÙfi ‰Ú¿ÎÔ Î·È ÔÚÁÒÓÔ˘Ó Ì ·˘Ùfi ÙË ÁË, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÒÓÙ·˜ ·fi ÙÔ ¢Ó›ÂÚÔ Ì¤¯ÚÈ ÙË M·‡ÚË ı¿Ï·ÛÛ· ÌÈ· ·˘Ï·ÎÈ¿, ÙÔ «AÓ¿¯ˆÌ· ÙÔ˘ ¢Ú¿ÎÔÓÙ·». K·È ÛÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ ·˘Ù¤˜ ¤ÌÌÂÛ· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙˆÓ ·Á›ˆÓ ˆ˜ ÚÔÛÙ·ÙÒÓ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ÙÔ˘˜: ÛÙËÓ O˘ÎÚ·Ó›· ˘¿Ú¯ÂÈ ·ÎfiÌ· ·˘Ùfi ÙÔ ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ Û ̋ÎÔ˜ ·Ó¿¯ˆÌ·Ø Â›Ó·È Ù· ˘ÔÏ›ÌÌ·Ù· ·Ú¯·›ˆÓ Ô¯˘ÚÒÛˆÓ.

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

25

Aρματωμνοι γιοι

H Aγιος Δημτριος φιππος, βυζαντιν πλακδιο απ στεαττη, 14ος αι. Mσχα, Mουσεο Kρεμλνου.

à Aγιος Θεδωρος ο Στρατηλτης, πλακδιο απ στεαττη, 12ος αι. Aγα Πετρο!πολη, Mουσεο Eρμιτζ.

Tου T ∞•πÕƒÃ∏ K Ÿ§π∞ Καθηγητ του Β ου και του Πολιτισμο των Βυζαντινν, Φιλοσοφικ Σχολ του Πανεπιστημ ου Αθηνν

O

I ™TPATIøTIKOI Õ°π√π ηٿ ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ·ÈÒÓ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ ÂÓ‰˘Ì·Û›· ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘. ºÔÚÔ‡Ó Ì·ÎÚ‡ ¯ÈÙÒÓ· Î·È ¯Ï·Ì‡‰· Î·È Û˘¯Ó¿ ¤Ó· Ì·ÓÈ¿ÎÈÔÓ ÎÚ¤ÌÂÙ·È ·fi ÙÔÓ Ï·ÈÌfi ÙÔ˘˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ‰ËÏÒÛÂÈ ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ȉÈfiÙËÙ·. ∏ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ·Á›ˆÓ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÚÈ‚ÔÏ‹ ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· Û˘Ó‰¤ÂÙ·È ¯ÚÔÓÈο Ì ÙË ÛÙ·‰È·Î‹ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ı¤Û˘ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÎÔÈÓˆÓ›·, ‰ËÏ·‰‹ ΢ڛˆ˜ ·fi ÙÔÓ £ã-πã ·ÈÒÓ· Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ·, ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙËÓ ÚÔ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ ÛÙÔÈ¯Â›Ô˘ ηٿ ÙË ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘. ΔËÓ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ϤÔÓ ÔÈ ÈÛ¯˘Ú¤˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ, Ù· ̤ÏË ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÎÔÛÌÔ‡Ó Û˘¯Ó¿ ÙȘ ÛÊÚ·Á›‰Â˜ ÙÔ˘˜ Ì ÙȘ ÌÔÚʤ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ. √È ›‰ÈÔÈ ÔÈ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ˜ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ ∫ÔÌÓËÓÒÓ (·ÏÏ¿ Î·È ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔÈ), Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi Ù¤ÙÔȘ ÈÛ¯˘Ú¤˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ, ¯·Ú¿ÛÛÔ˘Ó Û ÓÔÌ›ÛÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÙÔÓ Â·˘Ùfi

26

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

ÙÔ˘˜ Ì·˙› Ì ÙÔÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ¿ÁÈÔ Ù˘ ÚÔÙ›ÌËÛ‹˜ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ÚÔÛÙ¿ÙË (.¯. Ô πˆ¿ÓÓ˘ μã ∫ÔÌÓËÓfi˜ ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Ì ÙÔÓ AÁÈÔ °ÂÒÚÁÈÔ, Ô ª·ÓÔ˘‹Ï ∞ã Ì ÙÔÓ AÁÈÔ £Âfi‰ˆÚÔ, Ô πÛ·¿ÎÈÔ˜ μã Ì ÙÔÓ ∞Ú¯¿ÁÁÂÏÔ ªÈ¯·‹Ï ). √ Ù‡Ô˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ·Á›Ô˘, fiˆ˜ ·˘Ùfi˜ Û˘Ó‹ıˆ˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ù¤¯ÓË, ı˘Ì›˙ÂÈ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi Ù˘ ƒˆÌ·˚΋˜ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ôχ Ì ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·, fiˆ˜ ·˘Ùfi˜ ·Ó··Ú›ÛÙ·Ù·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÚÒÈÌË ÂÔ¯‹, ·ÏÏ¿ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· - ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙˆÓ ∫ÔÌÓËÓÒÓ - Û ÓÔÌ›ÛÌ·Ù· Î·È ·ÏÏÔ‡. √È ¿ÁÈÔÈ Â›Ó·È ÛÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ Â˙Ô›, Û˘¯Ó¿ ¤ÊÈÔÈ Î·È Û ϛÁ˜ ÂÚÈÙÒÛÂȘ ηıÈÛÙÔ›. ∏ ϤÔÓ ‰È·‰Â‰Ô̤ÓË ÂÈÎfiÓ· ¤ÓÔÏÔ˘ ·Á›Ô˘ Â›Ó·È ÂΛÓË Ì ıÒڷη Ô˘ ÊÙ¿ÓÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙË Ì¤ÛË (ÎÏÈ‚¿ÓÈÔÓ) Î·È Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ÌÂÙ·ÏÏÈΤ˜ ‹ ‰ÂÚÌ¿ÙÈÓ˜ ÊÔÏ›‰Â˜, ϷΛ‰È· ‹ ÌÈÎÚÔ‡˜ ÌÂÙ·ÏÏÈÎÔ‡˜ ÎÚ›ÎÔ˘˜ (·Ï˘ÛȉˆÙfi˜). ∞·ÓÙ¿ Â›Û˘ Î·È Ô ÁÓˆÛÙfi˜ ·fi ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Î·È ·fi Ù· ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈο ÔÚÙÚ¤Ù· Ù‡Ô˜ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÙËÓ fi„Ë ÚˆÌ·Ï¤Ô˘ ·Ó‰ÚÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜.

O K T ø B P I O Y

√ ·ÂÈÎÔÓÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙËÓ ÎÔÈÏÈ¿ Î·È Î¿Ùˆ Î·È Ì¤¯ÚÈ Û¯Â‰fiÓ Ù· ÁfiÓ·Ù· ÚÔÛٷهÂÙ·È ·fi Ù¤Ú˘Á˜ ‰ÂÚÌ¿ÙÈÓ˜ ‹ ÌÂÙ·ÏÏÈΤ˜, Ô˘ ı˘Ì›˙Ô˘Ó ·Ó¿ÏÔÁË ıˆÚ¿ÎÈÛË Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜. √È ‚Ú·¯›ÔÓ˜, ·fi ÙÔ˘˜ ÒÌÔ˘˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ˘˜ ·ÁÎÒÓ˜, ηχÙÔÓÙ·È ·fi ÂÈÌ‹ÎË ÛÙÔȯ›· ·ÚfiÌÔÈ·˜ ˘Ê‹˜ Ì ÙȘ Ù¤Ú˘Á˜. ∫¿Ùˆ ·fi ÙÔÓ ıÒڷη ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È ¯ÈÙÒÓ·˜ Ô˘ ÊÙ¿ÓÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ÁfiÓ·ÙÔ, ÂÓÒ Ù· Ì·Ó›ÎÈ· ÙÔ˘ Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ÊÙ¿ÓÔ˘Ó Ì¤¯ÚÈ ÙÔ˘˜ ηÚÔ‡˜. √È ÎӋ̘ ÚÔÛٷهÔÓÙ·È ·fi ÂÚÈÎÓËÌ›‰Â˜ (¯·ÏÎfiÙÔ˘‚·, Ô‰fi„ÂÏÏ·) ÌÂÙ·ÏÏÈΤ˜ ‹ ‰ÂÚÌ¿ÙÈÓ˜, ÌfiÙ˜ ‹ ·fi ¿ÏÏ· ηχÌÌ·Ù·, ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓ· ·fi ›ÏËÌ· ‰Â̤ÓÔ Ì ÈÌ¿ÓÙ˜. √È ‹¯ÂȘ Î·È ÔÈ Î·ÚÔ› Û˘Ó‹ıˆ˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ıˆÚ·ÎÈṲ̂ÓÔÈ, ¿ÏÏ· ηχÙÔÓÙ·È ·fi Ù· Ì·Ó›ÎÈ· ÙÔ˘ ¯ÈÙÒÓ·. ∏ ÎÂÊ·Ï‹ Â›Ó·È ·Î¿Ï˘ÙË. ¶¿Óˆ ·fi ÙÔÓ ·ÚÈÛÙÂÚfi ÒÌÔ ·ÏÒÓÂÙ·È ¯Ï·Ì‡‰·, Ë ÔÔ›· ‰¤ÓÂÈ Ì fiÚË ÛÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜, ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔÓ ‰ÂÍÈfi ÒÌÔ. À„ËÏ¿ ÛÙË Ì¤ÛË Î·È ÚÔ˜ ÙÔ ÛÙ‹ıÔ˜ ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È Ù·ÈÓ›· ·fi ‡Ê·ÛÌ· ‹ ‰¤ÚÌ· ‰Â̤ÓË Û·Ó ˙ÒÓË, Ë ÔÔ›· ‰ËÏÒÓÂÈ ÙËÓ È‰ÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯Ô˘ Ô˘ ¤¯ÂÈ Ô ·ÂÈÎÔÓÈ˙fiÌÂÓÔ˜.

¶ÂÚÈ‚ÔÏ‹ Î·È ÔÏÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ

2 0 0 2

à Aγιος Γε#ργιος, πλακδιο απ στεαττη, 11ος αι. Aγιον Oρος, Mον Bατοπαιδου.

√ ÔÏÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘, ÛÙË ÌÔÚÊ‹ ·˘Ù‹ Ô˘ ÂÚÈÁÚ¿„·ÌÂ, ·ÓÙÈÛÙÔȯ› Ï›ÁÔ-Ôχ Û ÂΛÓÔÓ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·ÍȈ̷ÙÔ‡¯ˆÓ Ù˘ ‡ÛÙÂÚ˘ ڈ̷˚΋˜/ÚÒÈÌ˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÂÚÈfi‰Ô˘ ‹ Î·È ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚ˘, Ô˘ ÚÔÔÚÈ˙fiÙ·Ó fï˜ ÁÈ· Â›ÛË̘ ÂÚÈÙÒÛÂȘ, fiˆ˜ ·ÚÂÏ¿ÛÂȘ Î.¿. Afi ÙÔ ‚ã ÌÈÛfi ÙÔ˘ πã·ÈÒÓ· Î·È ÌÂÙ¿ ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ ··ÓÙÔ‡Ó Û˘¯Ó¿ ÛÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· Ì ıÒڷη ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓÔ ·fi ÊÔÏ›‰Â˜, ϷΛ‰È· ‹ ÌÂÙ·ÏÏÈÎÔ‡˜ ÎÚ›ÎÔ˘˜, Ô ÔÔ›Ô˜ Û˘Ó¯›˙ÂÙ·È Ì¤¯ÚÈ ÙÔ ÁfiÓ·ÙÔ (ψڛÎÈÔÓ). √ Ù‡Ô˜ ·˘Ùfi˜ ÙÔ˘ ıÒڷη Ê·›ÓÂÙ·È Ó· ¢ڛÛÎÂÙ·È ÈÔ ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙËÓ ·ÓÔÏ›· ÙÔ˘ πã-πμã ·ÈÒÓ·.

¶·Ï·ÈÔÏfiÁÂÈ· ÂÔ¯‹ ™ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ù¤¯ÓË Ù˘ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁÂÈ·˜ ÂÔ¯‹˜ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È Ô ¿ÁÈÔ˜ Ì ·ÚfiÌÔÈ· ·ÓÔÏ›·, ¿ÏÏÔÙ ·Ï˘ÛȉˆÙ‹ ‹ ÊÔÏȉˆÙ‹, ¿ÏÏÔÙ ¿ÏÈ Ì ÂΛÓË Ô˘ ·Ó··ÚÈÛÙ¿ ÙÔ ·Ó‰ÚÈÎfi ÛÒÌ·, ÙÒÚ· fï˜ Ù· ¯ÚÒÌ·Ù· Î·È Ë ‰È·ÎfiÛÌËÛË Â›Ó·È Ôχ ÈÔ ÏÔ‡ÛÈ·, ۯ‰fiÓ Ì·ÚfiÎ. ªÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜ ÙËÓ ‡ÛÙÂÚË ·˘Ù‹ ÂÔ¯‹ Ô ÔÏÂÌÈÛÙ‹˜ ʤÚÂÈ ÎÚ¿ÓÔ˜ (AÁÈÔ˜ ªÂÚÎÔ‡ÚÈÔ˜ Û ÙÔȯÔÁÚ·Ê›· ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ∫Ï‹ÌÂÓÙÔ˜ ÛÙËÓ ∞¯Ú›‰·). ø˜ ÂÈϤÔÓ ·Ì˘ÓÙÈÎfi fiÏÔ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È Ë ·Û›‰· (ÛÎÔ˘Ù¿ÚÈÔÓ), Ë ÔÔ›· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È: ·) ™ÙÚÔÁÁ˘Ï‹ Û ‰È¿ÊÔÚ· ÌÂÁ¤ıË. ∞˘Ù‹ Û˘¯Ó¿ ‰È·ÎÚ›ÓÂÙ·È Û·Ó ¤Ó·˜ ·ÎÏÔ˜ ›Ûˆ ·fi ÙÔÓ ¿ÁÈÔ. AÏÏÔÙ ¿ÏÈ ·Ô‰›‰ÂÙ·È Û ÙÔÌ‹ Î·È ¤¯ÂÈ ÂÚ›Ô˘ ÙÔ Û¯‹Ì· ÙÚÈÁÒÓÔ˘, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·ÔÙ˘ˆı› ÙÔ Î˘ÚÙfi Ù˘ ÂÈÊ¿ÓÂÈ¿˜ Ù˘, ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ë ·Ì‚Ï›· ÎÔÚ˘Ê‹ Â›Ó·È Ô ÔÌÊ·Ïfi˜ Ù˘. ‚) «∫·Ú‰ÈfiÛ¯ËÌË», Ô˘ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ π∞ã ·ÈÒÓ· Î·È ÂÍ‹˜. ∞fi ÙÔÓ π°ã·ÈÒÓ· Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ·˘Ùfi˜ Ù‡Ô˜ Ù˘ ·Û›‰·˜ ·›ÚÓÂÈ ÙË ÌÔÚÊ‹ ۯ‰fiÓ ÔͤԘ - ÛÙÔ Î¿Ùˆ ̤ÚÔ˜ - ÙÚÈÁÒÓÔ˘, ÂÓÒ Â›Ó·È Ôχ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË, ÊÙ¿ÓÔÓÙ·˜ ·fi ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ̤¯ÚÈ Û¯Â‰fiÓ ÙÔÓ Ï·ÈÌfi ÙÔ˘ ÔÏÂÌÈÛÙ‹. π‰›ˆ˜ ηٿ ÙËÓ ‡ÛÙÂÚË ÂÔ¯‹ Ë ÂÈÊ¿ÓÂÈ· ÙÔ˘ ÛÎÔ˘Ù·Ú›Ô˘ Â›Ó·È ÏÔ‡ÛÈ· ‰È·ÎÔÛÌË̤ÓË. ø˜ ÂÈıÂÙÈο fiÏ· ÙˆÓ ·Á›ˆÓ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Û¯Â‰fiÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Ë Û¿ıË Î·È ÙÔ ‰fiÚ˘. OÙ·Ó ÔÈ ¿ÁÈÔÈ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È ¤ÊÈÔÈ, οÙÈ Ô˘ Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ÈÔ Û¿ÓÈ·, Ô ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ·ÚfiÌÔÈÔ˜. √È ¿ÁÈÔÈ °ÂÒÚÁÈÔ˜, ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Î·È £Âfi‰ˆÚÔ˜ Ô ™ÙÚ·ÙËÏ¿Ù˘ Â›Ó·È Î˘Ú›ˆ˜ ÂΛÓÔÈ Ô˘ ··ÓÙÔ‡Ó Î·È ¤ÊÈÔÈ. ΔÔ ¿ÏÔÁfi ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ıˆÚ·ÎÈṲ̂ÓÔ, ÂÓÒ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÔÓÙ·È Ë Û¤ÏÏ·, Ù· ¯·ÏÈÓ¿ÚÈ· Î·È Û˘¯Ó¿ Ô ·Ó·‚ÔϤ·˜. ∂Âȉ‹ ‰ÂÓ ÛÒ˙ÔÓÙ·È Û¯Â‰fiÓ Î·ıfiÏÔ˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ fiÏ·, ÔÈ ·Û¯ÔÏÔ‡ÌÂÓÔÈ Ì ·˘Ù¿ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜ ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙˆÓ μ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ, ·Ó·˙ËÙÔ‡Ó ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÛÙȘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÔÏÂÌÈÛÙÒÓ ÛÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ Ù¤¯ÓË Î·È - ‰Â˘ÙÂÚ¢fiÓÙˆ˜ - ÛÙȘ Ï›Á˜ ÂÚÈÁڷʤ˜ Î·È ÙȘ ÌÂÌÔӈ̤Ó˜ ·Ó·ÊÔÚ¤˜ fiÏˆÓ ÛÙ· ΛÌÂÓ· Ù˘ ÂÔ¯‹˜. √ÚÈṲ̂ÓÔÈ ·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÏÂÙËÙ¤˜ ·ÍÈÔÔÈÔ‡Ó Ò˜ ¤Ó· ‚·ıÌfi ¿ÎÚÈÙ· ÙÔ «˘ÏÈÎfi» Ô˘ ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÔÈ ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ·Á›ˆÓ, ·Ú¯·ÁÁ¤ÏˆÓ ‹ ¿ÏÏˆÓ ÌÔÚÊÒÓ Ì ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÚÈ‚ÔÏ‹, ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ· Ó· Ô‰ËÁÔ‡ÓÙ·È ÛÙË ‰È·›ÛÙˆÛË Î·È Ó· Û˘Ì‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙË ‰È¿‰ÔÛË Ù˘ ÂÓÙ‡ˆÛ˘ fiÙÈ Ô ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÔÏÂÌÈÛÙ‹˜ ‹Ù·Ó ÔÏÈṲ̂ÓÔ˜ Ï›ÁÔ-Ôχ fiˆ˜ Ô ¿ÁÈÔ˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ‹ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜. ∂›Ó·È ¢ÓfiËÙÔ fiÙÈ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· Ù˘ÔÔÈË̤Ó˜ ÌÔÚʤ˜ Î·È ‰ÂÓ ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È Ó· ıˆÚԇ̠fiÙÈ ¤Ó·˜ ÔÏÂÌÈÛÙ‹˜ ÙÔ˘ πã ‹ - ·ÎfiÌ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ - ÙÔ˘ π°ã ‹ π¢ã·ÈÒÓ· ‹Ù·Ó ÂÍÔÏÈṲ̂ÓÔ˜ fiˆ˜ ÂÚ›Ô˘ ¤Ó·˜ ƒˆÌ·›Ô˜ ·ÍȈ̷ÙÈÎfi˜ ÙÔ˘ ¢ã ·ÈÒÓ·. ∞ÎfiÌ· Î·È ÔÈ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙ¤˜ Ù˘ ¿Ԅ˘ fiÙÈ Ë ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÎÔÈÓˆÓ›· ¯·Ú·ÎÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÛÙ·ÛÈÌfiÙËÙ· ‰ÂÓ ÂÈÙÚ¤ÂÙ·È

Ó· ÓÔÌ›˙Ô˘Ó fiÙÈ Ô ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ·ÔÙÂÏ›ÙÔ Û¯Â‰fiÓ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο ·fi Ù¤ÙÔÈÔ˘˜ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜. ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÙÔ ‰fiÚ˘ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ ¢ËÌËÙÚ›Ô˘ ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÎÔÓÙfi ‰ÂÓ ÛËÌ·›ÓÂÈ fiÙÈ ÌfiÓÔ ‹ ΢ڛˆ˜ Ù¤ÙÔÈÔ˜ Ù‡Ô˜ ‰fiÚ·ÙÔ˜ ‹Ù·Ó Û ¯Ú‹ÛË ÛÙÔÓ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ÛÙÚ·Ùfi, fiˆ˜ ¤¯ÂÈ ˘ÔÛÙËÚȯı›. √ˆÛ‰‹ÔÙ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ›ÙÔ Ù¤ÙÔÈÔ˜ Ù‡Ô˜, ·ÏÏ¿ Ë ÚÔÙ›ÌËÛ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ηÏÏÈÙ¤¯Ó˜ Ú¤ÂÈ Ì¿ÏÏÔÓ Ó· ·Ô‰Ôı› ÛÙÔ fiÙÈ ¤ÚÂ ӷ ¯ˆÚ¿ÂÈ Ì¤Û· ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ù˘ ·Ú·ÛÙ¿Ûˆ˜. √È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ Û¯Â‰fiÓ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ÂÌÊ·Ó›˙ÔÓÙ·È Ó· ÊÔÚÔ‡Ó ÂÚÈÎÂÊ·Ï·›· ‹ Ó· ÈÂ‡Ô˘Ó ıˆÚ·ÎÈṲ̂ÓÔ ¿ÏÔÁÔ. ∞˘Ùfi ‰ÂÓ ÛËÌ·›ÓÂÈ fï˜ fiÙÈ Ô ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÔÏÂÌÈÛÙ‹˜, ·Ó ˘ËÚÂÙÔ‡Û Û ÔÌ¿‰Â˜ ÎÚÔ‡Ûˆ˜ ‹ Û ÛÒÌ·Ù· ‚·ÚÈ¿ ÔÏÈṲ̂ӈÓ, ‰ÂÓ ‰È¤ıÂÙ ηÛÛ›‰ÈÔÓ - Î·È ›Ûˆ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· Ì ÚÔÛˆÂ›Ô - ‹ fiÙÈ Ù· ¿ÏÔÁ· ÙˆÓ ·ÓÛȉ‹ÚˆÓ ÈÔÙÒÓ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ηٿÊÚ·ÎÙ·. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿ ¿ÏÈ, ÌÔÚ› Ó· ·ÓÙÏ‹ÛÂÈ Î·Ó›˜ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ·fi ÙȘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ, ·Ó ·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ Î·È ÂÈÛËÌ¿ÓÂÈ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ù· Ù˘¯fiÓ Ó¤· ÛÙÔȯ›· Ô˘ ·-

H

K A £ H M E P I N H

ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÈ Ô ÂÍÔÏÈÛÌfi˜ ÙÔ˘ ·ÂÈÎÔÓÈ˙fiÌÂÓÔ˘ ÔÏÂÌÈÛÙ‹. °È· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· Ë «Î·Ú‰ÈfiÛ¯ËÌË» ·Û›‰·, Ô˘ ·Ó·Ê¤ÚıËΠÈÔ ¿Óˆ, ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÌfiÏȘ ηٿ ÙÔ ‚ã ÌÈÛfi ÙÔ˘ π∞ã·ÈÒÓ· Î·È ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi Â›Ó·È ÂӉȷʤÚÔÓ, ÁÈ·Ù› ÚÔÊ·ÓÒ˜ Û˘Ì›ÙÂÈ Ì ÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË Î·È ‰È¿‰ÔÛË ÙÔ˘ Ó¤Ô˘ ·˘ÙÔ‡ Ù‡Ô˘, fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙÔ μ˘˙¿ÓÙÈÔ ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÏÔÈfiÓ ÁÈ· ¤Ó· Ó¤Ô ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ ·Ú·¤ÌÂÈ ÛÙȘ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ ÛÙËÓ ÔÏÂÌÈ΋ Ù¯ÓÔÏÔÁ›· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ Î·È ÌÔÚ› Ó· ·ÍÈÔÔÈËı›. ¶·ÚfiÌÔÈ· Â›Ó·È Î·È Ë ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ΢ÚÙÔ‡ Û·ıÈÔ‡ Ô˘ ‰È·‰›‰ÂÙ·È Î·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ·ÈÒÓ˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ‹ ÂΛÓË ÙÔ˘ ·Ó·‚ÔϤ·, Ë ¯Ú‹ÛË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÛÙ·ıÌfi ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ Ù¯ÓÔÏÔÁ›·˜ - ΢ڛˆ˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ - Î·È Ô ÔÔ›Ô˜ ··ÓÙ¿ ¢ڤˆ˜ ÛÙȘ ·Ú·ÛÙ¿ÛÂȘ È¤ˆÓ ·fi ÙÔÓ πã ·ÈÒÓ· Î·È ÌÂÙ¿. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜, ÙȘ Ôԛ˜ ·ÓÙÏԇ̠۠ÌÂÁ¿ÏÔ ÔÛÔÛÙfi ·fi ÙȘ ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ Î·È ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ·ÍÈÔÔÈËıÔ‡Ó, ˘fi ÙËÓ ÚÔ¸fiıÂÛË fiÙÈ ÙȘ ÚÔÛÂÁÁ›˙Ô˘Ì Ì ÙËÓ ··Ú·›ÙËÙË ÚÔÛÔ¯‹.

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

27

Δημτριος και Δεξλεως Tου X ƒ◊™Δ√À M ¶√À§øΔ∏ Aρχαιολ γου–συγγραφ α

E

ºI¶¶O™ ÂÈÛ¤Ú¯ÂÙ·È Î·Ï¿˙ÔÓÙ·˜ ÛÙȘ Ê˘ÏÏfiÛÙÚˆÙ˜ ·Á˘È¤˜ ÌËÓfi˜ OÎÙˆ‚Ú›Ô˘Ø ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ ¤ÊÈÔ˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ Ó·Ô‡˜ Â‰Ò ÎÈ ÔÎÙÒ ·ÈÒÓ˜ ¿Óˆ οو, ÛÙ· Ù·ÂÈÓ¿ ͈ÎÏ‹ÛÈ·, ÛÙ· ηÓÙËÏfiʈٷ ÂÈÎÔÓÔÛÙ¿ÛÈ· ÙˆÓ ÛÈÙÈÒÓ, Î·È ÛÙÔ Ê·ÓÙ·ÛÈ·Îfi ÙˆÓ Î·ı’ ËÌ¿˜ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ ÈÛÙÒÓ ¤ÊÈÔ˜ ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘, ʇϷη˜ ÙÈ̈Úfi˜, ·ÊfiÙÔ˘ ηٿ Ì‹Ó· OÎÙÒ‚ÚÈÔ ÙÔ˘ 1207, ÁÈ· ÌÈ· ÂÈÛ¤ÙÈ ÊÔÚ¿, ÙËÓ ÔÏÈÔÚÎÔ‡ÌÂÓË ÛÒ˙ÂÈ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ÊÔÓ‡ÔÓÙ·˜ ÙÔÓ ËÁÂÌfiÓ· ÙˆÓ BÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ Iˆ·ÓÓ›Ù˙Ë, ‹ Iˆ¿ÓÓË AÛ¿ÓË, È‰Ú˘Ù‹ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ AÛ¿Ó, ‹ K·ÏÔÁÈ¿ÓÓË ·ÏÏÈÒ˜, Ô˘ ÔÈ ‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ ËÁ¤˜ ÁÈ· ¢ÓfiËÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÙÔÓ ı¤ÏÔ˘Ó ™Î˘ÏÔÁÈ¿ÓÓË. £·˘Ì·ÛÙ‹ ÂÈÊ¿ÓÂÈ·, ÌÂÁ¿ÏË Ë ¯¿ÚË TÔ˘, Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, Ô ÂÚ›ÊÚÔÓÙȘ ÔÏÈÔ‡¯Ô˜, ÊÈÏfiÔÏȘ Î·È ÛˆÛ›ÔÏȘ, Ô M˘ÚԂχÙ˘, Ì·ÚÙ˘ÚÈο ÂÎÓ‡۷˜ ¿Óˆ ÛÙËÓ ÂÎÓÔ‹ ÙÔ˘ 3Ô˘ ·ÈÒÓ· Î·È ÛÙÔ ÌÂÙ·›¯ÌÈÔ ‰‡Ô ηÈÚÒÓ ÂÓ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ·fi fiÔ˘ ÂÍÂΛÓËÛ ӈڛ˜ Ô‰›Ù˘ ÚÒÙ· Ì ÙËÓ Â›ÛËÌË ÛÙÔÏ‹ Ù˘ ·Ó·ÎÙÔÚÈ΋˜ ·˘Ï‹˜ –ÔÏ˘ÙÂÏ‹˜ ¯Ï·Ì‡‰·, ÙÔ˘ ·ÍÈÒÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘ Ù·‚Ï›ÔÓ, Î·È ¿ÏÏ· ‰È·ÎÚÈÙÈο Â› ÙˆÓ Ò̈Ó, fiˆ˜ ÙÔÓ ‰Â›¯ÓÂÈ Ë „ËÊȉˆÙ‹ ·ÂÈÎfiÓÈÛË ÛÙÔÓ ÂΛ Ó·fi ÙÔ˘–, ÎÈ ¤ÛÙÈÍ Ì ÙË ¯¿ÚË TÔ˘ ÙÔ ·ÏÏËοÚÈ B·ÏοÓÈ· Î·È PˆÛ›·. ™‚È·ÙfiÈ NÙÈÌ›ÙÚÈ, ÛÊÔ‡ÓÙÔ˘Ï NÙÔ˘Ì›ÙÚÔ˘, ÚÒÛÈη Î·È ÚÔ˘Ì¿ÓÈη, Û‚ÂÙ› NÙÈÌ›Ù·Ú ÛÙ· ‚Ô˘ÏÁ¿ÚÈη, Î·È ÛÙË ™ÂÚ‚›· Û‚ÂÙ NÙÈÌ›ÙÚÈÂ, Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜. K·È ›Ûˆ ÙÔ˘ Ì·ÎÚ¿ ·Ú¿‰ÔÛË È¤ˆÓ ·ÓˆÓ‡ÌˆÓ Î·È ÂˆÓ‡ÌˆÓ, ÂÓÙfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÎÈ ÂÎÙfi˜, ÎÈ ¿ÏÏÔÈ ÌÂÙ¿, ÓÔÌ¿‰Â˜ Î·È ·ÛÙÔ›, ÏËÛÙ¤˜ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ, Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡Ó˘ ·ÏÏËοÚÈ·, ÛÙÚ·ÙËÏ¿Ù˜ ·ÎÚ›Ù˜, Î·È ¿ÁÚÈÔÈ ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜, Ï˘Û۷ϤÔÈ. A’ Ù· ÔÌËÚÈο ¤Ë Î·È ÙË ÛÎÈfiʈÙË ÙˆÓ ÁˆÌÂÙÚÈÎÒÓ ¯ÚfiÓˆÓ Ù¤¯ÓË ÏËıˆÚÈο ϤÔÓ ÙÔ ¿ÏÔÁÔ Û‹Ì· ‰Ë-

28

H

K A £ H M E P I N H

B

ψÙÈÎfi ¢ÁÂÓ›·˜ Î·È ÏÔ‡ÙÔ˘, ÈÂÚfi ¤Ì‚ÏËÌ· ıÂÒÓ Î·È Ù˘ Ï·ÙÚ›·˜ ÙÔ˘˜ ÚˆÙÂ˚Îfi Û˘ÛÙ·ÙÈÎfi, ÎÈ Â›ÎÏËÛË Ï·ÙÚ¢ÙÈ΋ ÙÔ˘ ÔÓfiÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘˜ Ì ÚÔ‰ÚÔÌÈÎfi ʷӤڈ̷ ÙË Ì˘ÎËÓ·˚΋ ÙˆÓ ·ÏfiÁˆÓ ı¿, ÙËÓ ¶fiÙÓÈ· I›·, Ì·ÚÙ˘ÚË̤ÓË Û °Ú·ÌÌÈ΋ B ÁÚ·Ê‹, ηıÒ˜ ¤Û‚ËÓÂ Ô 13Ô˜ ·ÈÒÓ·˜. X¿Ú·ÁÌ· ÙÔ fiÓÔÌ¿ Ù˘, ¶fiÙÓÈ· I›·, ¿Óˆ Û ‹ÏÈÓË ÈӷΛ‰· ·fi ÙÔ ·Ó¿ÎÙÔÚÔ Ù˘ ¶‡ÏÔ˘ Ô˘ Ô Îˆ‰ÈÎfi˜ Ù˘ An 1281. KÈ ‡ÛÙÂÚ· ÙÔ ›‰ÈÔ ·˘Ùfi Ï·ÙÚ¢ÙÈÎfi Â›ıÂÙÔ, ›ÈÔ˜ Î·È È›· –Ì ÈÒÙ· ϤÔÓ, fiÙ·Ó ÂÚ› ıÂÒÓ Ô ÏfiÁÔ˜– ÙÔ ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·Ó ¶ÔÛÂȉÒÓ·˜ Î·È AÚ˘, AıËÓ¿ Î·È HÚ·. KÈ ·fi ÓˆÚ›˜ ÛÙËÓ Â›ÊÔ‚Ë ˙ÒÓË ·ÌÊÈχ΢, ÂΛ fiÔ˘ ˘Ú·Îو̤Ó˜ ÔÈ ‰Ôͷۛ˜ ¯‡ÙÂ˘Û·Ó ÙÔ ·Ì¿ÏÁ·Ì· ıÂ˚ÎÔ‡ ÎÈ ·ÓıÚÒÈÓÔ˘ ÛÂ Ì˘ÛÙÈο ηÏÔ‡È·, ÂΛ ÍÂ‹‰ËÛ ÙÔ ÛÊÚÈÁËÏfi Á¤ÓÔ˜ ÙˆÓ KÂÓÙ·‡ÚˆÓ, Ì Ô‰Ô‚ÔÏËÙ¿, ÌÂÁ·ÏÂÈ҉˜ Î·È ‰·ÈÌÔÓÈÎfi, Ô K¤ÓÙ·˘ÚÔ˜, Ô «‰ÈÛÒÌ·ÙÔ˜ ıËÚ» ηٿ ¢Èfi‰ˆÚÔ ™ÈÎÂÏÈÒÙË, ›Ô˜ Î·È È¤·˜ Û ÂÓÈ·›· Î·È ·‰È·›ÚÂÙË ÂÎÊÔÚ¿, fiˆ˜ Ë ÚÒÙË ÂÓÙ‡ˆÛË, ÈÏÔ˘˙ÈÔÓÈÛÙÈο, Ì·ÎÚfiıÂÓ, Ë ÔÙÈ΋ ÚfiÛÏË„Ë Ì·ÎÚfiıÂÓ ÙÔ˘ η‚·Ï¿ÚË Ô˘ ηÏ¿˙ÂÈ Î·Ù·‰Ò. T˘ ¿ÁÚÈ·˜ ʇÛ˘ ÂÎÊÚ·ÛÙ‹˜ Ô K¤ÓÙ·˘ÚÔ˜ N¤ÛÛÔ˜, ÁÈ· ÙËÓ ÂÍËÌÂڈ̤ÓË Ê‡ÛË, ·’ ÙËÓ ¿ÏÏË, Ô ÛÔÊfi˜ X›ڈÓ, Ó· ÂÓ‰ËÌ› Ô ·Á·ıÔÔÈfi˜ ·˘Ùfi˜ ÛÙȘ ÚÒÙ˜ ·Ú˘Ê¤˜ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ™ÙÔ ¶‹ÏÈÔ, η‚·Ï¿Ú˘ ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ÙÔ˘ ·˘ÙÔ‡ Ô ¿ÁÈÔ˜ X›ڈÓ. KÈ fiÙ·Ó ¤Ó· ·È‰› ·’ ÙÔ BfiÏÔ Û·ÛÙÈṲ̂ÓÔ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÂÓ·ÔÌ›ӷÓÙ· K¤ÓÙ·˘ÚÔ –fiˆ˜ ¤Ï·¯Â Î·È ÛÙÔÓ ¿ÁÈÔ AÓÙÒÓÈÔ, Û ÂÈÎfiÓ· ‰È¿ ¯ÂÈÚfi˜ M·¤ÛÙÚÔ ÓÙÂÏÏ’ OÛÛÂÚ‚¿ÓÙÛ· Á‡Úˆ ÛÙÔ 1430, ÛÙȘ ·Ú˘Ê¤˜ ‰Ú˘ÌÔ‡ Ô K¤ÓÙ·˘ÚÔ˜ Ù˘ ÚÒÈÌ˘ AÓ·Á¤ÓÓËÛ˘–, fiÙ·Ó ÙÔÓ Û˘Ó·ÓÙ‹ÛÂÈ ÙÔ ·È‰› οÔ˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ¶ÔÚÙ·ÚÈ¿ Î·È M·ÎÚ˘Ó›ÙÛ·, ÂÓ ¤ÙÂÈ ÛˆÙËÚ›ˆ 2008 ‹ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ·, Î·È ·Ó·ÊˆÓ‹ÛÂÈ «Ì· ˘¿Ú¯ÂȘ;!», ÂΛÓÔ˜ ı· ÔÌÔÏÔÁ‹ÛÂÈ Ì ÙË ÌÂÏ·Á¯ÔÏÈ΋ Ú·fiÙËÙ· ÙˆÓ ·Á›ˆÓ «fiÛÔ ˘¿Ú¯ÂÈ ¤ÛÙˆ ÎÈ ¤Ó· ·È‰› ÛÙË ÁË Ô˘ ÈÛÙ‡ÂÈ fiÙÈ ˘¿Ú¯ˆ, ÂÁÒ ı· ˘¿Ú¯ˆ». EΛ ¿ÏÈ ÌÂÛÔ‰ÚÔÌ›˜ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ıÓËÙÔ‡˜ Î·È ·ı¿Ó·ÙÔ˘˜ Ô HÚˆ·˜ I¤·˜ Ô˘ Ë Ì·ÎÚ·›ˆÓË ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›·

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

H O Δεξλεως, Aθηναος ιππας που διακρθηκε στον Kορινθιακ Πλεμο, ακοντζει Kορνθιο. Eπιτφιο ανγλυφο, 394 π.X. Aθνα, Mουσεο Kεραμεικο.

ÙÔ˘, ·fiÙÔÎË Ï·˚΋˜ ÙÔ ÈÔ Ôχ Ï·ÙÚ›·˜, ‰È·¯¤ÂÙ·È Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ‡ÛÙÂÚË ·Ú¯·ÈfiÙËÙ· Û ÙfiÔ˘˜ Á‡Úˆ ·’ ÙË MÂÛfiÁÂÈÔ, ¿ÏÈ Û·Ó ¿ÁÈÔ˜ ÎÈ ·˘Ùfi˜, Ô˘ ÔÈ «ÂÈÎfiÓ˜» ÙÔ˘ ·fi ËÏfi Î·È ¤ÙÚ· ·Ì¤ÙÚËÙ˜ ÚÔ·ÓÙfi˜ Û £Ú¿ÎË – ÂÍÔ‡ Î·È Ë ÔÓÔÌ·Û›· £Ú¿Î·˜ I¤·˜. XˆÚ›˜ fï˜ ·ÈÌ¿ÛÛÔÓÙ· ¯ıÚfi ÂṲ̂ÓÔ Î·Ù·Á‹˜ ·fi ÙÔ ¯¤ÚÈ ÙÔ˘ ¤ÊÈÔ˘ ‹Úˆ· ̘ ÛÙÔÓ ÔÚ˘Ì·Á‰fi Ù˘ Ì¿¯Ë˜. TÔ‡ÙÔ ÙÔ ÛÙÈÁÌÈfiÙ˘Ô ÌÓËÌÂÈÒÓÂÈ ··Ú¿ÌÈÏÏ· Ë ÂÈه̂ȷ ÛÙ‹ÏË ÙÔ˘ Ó·ÚÔ‡ ¢Â͛ψ˜, fiÓÔÌ· ·ÙÙÈÎfiÎÏÈÙÔ, Ì¿ÚÌ·ÚÔ ÂÓÙÂÏÈÎfi, Ô˘ AÚ›ÏÈÔ ÙÔ˘ 1863 ¤ÊÂÚ·Ó ÛÙÔ Êˆ˜ ÔÈ ·Ó·Ûηʤ˜ ÙÔ˘ KÂÚ·ÌÂÈÎÔ‡. ¶ÚÒÙË ‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË ·fi ÙÔÓ ·Ú¯·ÈÔÏfiÁÔ Aı·Ó¿ÛÈÔ ™. PÔ˘ÛfiÔ˘ÏÔ ÛÙËÓ AÚ¯·ÈÔÏÔÁÈ΋ EÊËÌÂÚ›‰· Ù˘ ›‰È·˜ ÂΛӢ ¯ÚÔÓÈ¿˜: «·Ó·ÙÔÏÈÎÒÙÂÚÔÓ ‰Â ηٿ ÙËÓ ÙÔ˘ ÙÂȯ›Ô˘ ÊÔÚ¿Ó ÁÂÓÔ̤Ó˘ Ó¤·˜ ‰ÔÎÈÌ‹˜ ˘ÂÊ¿ÓË ¤ÙÂÚÔÓ ·Ó¿ÁÏ˘ÊÔÓ [...], Î·È Ê·ÓÂÚÒÙÂÚÔÓ ÁÂÓfiÌÂÓÔÓ ¤‰ÂÈÍÂÓ È¤· Ó¤ÔÓ ·Á¤ÓÂÈÔÓ Â› Á·‡ÚÔ˘ ηı‹ÌÂÓÔÓ ›Ô˘ [...], ·ÏÏ’ ÔfiÛË ˘‹ÚÍÂÓ Ë ¯·Ú¿ ÌÔ˘, fiÙ·Ó Î·ı·ÚÈÛı¤ÓÙÔ˜ ÙÔ˘ fiÈÛıÂÓ ÙÔ˘ ·Ó·ÁχÊÔ˘ ·ÓÂÛÙÚ·Ì̤ӈ˜ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ì·ÚÌ¿ÚÔ˘ ·ÓÙ¤ÁÚ·„· ÙËÓ ˘Ôοو ˘’ ·ÚÈıÌfiÓ 343 ÎÂÈ̤ÓËÓ ÂÈÁÚ·Ê‹Ó, ÌÂÁ¿Ï· Î·È Î·Ï¿ ÁÚ¿ÌÌ·Ù· ¤¯Ô˘Û·Ó...». EÚ¿ÛÌÈÔ˜ Ó·ӛ·˜ Ô ¢Â͛ψ˜, Ï‚¤ÓÙ˘ ÂÈÎÔÛ¿¯ÚÔÓÔ˜, fiˆ˜ Û˘Ó¿ÁÂÙ·È ·fi ÙË Û˘Óԉ¢ÙÈ΋ Ù˘ ‚¿Û˘ ÙÔ˘ ÂÈÁÚ·Ê‹ Ô˘ ÙÔÓ Ï¤ÂÈ ÁÈÔ ÙÔ˘ §˘Û·Ó›Ô˘, ·fi ÙÔÓ ‰‹ÌÔ £ÔÚÈÎÔ‡, Î·È ˆ˜

ÁÂÓÓ‹ıËΠÂ› ¿Ú¯ÔÓÙÔ˜ TÂÈÛ¿Ó‰ÚÔ˘, ¤ı·Ó Â› E˘‚Ô˘Ï›‰Ô˘ ¿Ú¯ÔÓÙÔ˜, ÎÈ ‹Ù·Ó, ϤÂÈ, ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ¤ÓÙ AıËÓ·›Ô˘˜ È›˜, Ô˘ ‰È·ÎÚ›ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ KÔÚÈÓıÈ·Îfi fiÏÂÌÔ, ‰ÔÍ¿˙ÔÓÙ·˜ ·˘ÙÔ‡˜ Î·È ÙË ÁÂÓ¤ÙÂÈÚ· fiÏË ÙÔ˘˜. O ı¿Ó·ÙÔ˜ ÂÓ¤ÛÎË„Â ÌÈ· ̤ڷ ÙˆÓ ÂÙÒÓ 394/393 .X., ÙfiÙ ÛÙË Ì¿¯Ë, ÂÎÂ›Ø ÙÒÚ· Ë Ì·ÚÌ¿ÚÈÓË ÛÙ‹ÏË ÛÙÔÓ KÂÚ·ÌÂÈÎfi, ‰Ò, ·Ú·‰›‰ÂÈ ÙÔÓ ¢Â͛ψ Â۷› ÙÚÔ·ÈÔÊfiÚÔ Ó· ·ÎÔÓÙ›˙ÂÈ ÙÔÓ Ó·Úfi KÔÚ›ÓıÈÔ ÂṲ̂ÓÔ ¿Óˆ ÛÙËÓ ·Û›‰· ÙÔ˘, οو ·’ Ù· ·Ó˘„ˆÌ¤Ó· fi‰È· ÙÔ˘ ·ÏfiÁÔ˘, ÔÏfiÁ˘ÌÓÔ Î·È ÛÙÔÓ ‰ÈÎfi ÙÔ˘ ÂÂÚ¯fiÌÂÓÔ ı¿Ó·ÙÔ. «Ö͇ڷ ÓÈÎËÊfiÚÔ˜ Ô ¢Â͛ψ˜, Â› ÎÂÓÔÙ·Ê›Ô˘, ÁÈ·Ù› ÙÔ ÛÒÌ· ÙÔ˘ ı·Ì̤ÓÔ ·Ú·¤Ú·, ÛÙÔ ¢ËÌfiÛÈÔ ™‹Ì·» ı˘Ì›˙ÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ –ÌÔÚ› Î·È ·Ú¯·ÈÔÏfiÁÔ˜– Û ·Ú¤· Ê›ÏˆÓ ÙÔ˘, ΢ÚȷοÙÈÎÔ˜ ÂÚ›·ÙÔ˜ ÛÙÔÓ KÂÚ·ÌÂÈÎfi, ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙÔ ÂÎÌ·ÁÂ›Ô Ù˘ ÛÙ‹Ï˘ Ô˘ ¤¯ÂÈ ÛÙËı› ÛÙËÓ ·Ú¯È΋ Ù˘ ı¤ÛË, ˘·ÈıÚ›ˆ˜, ÂÓÒ Ï›ÁÔ ÈÔ Î¿Ùˆ Ú¤ÂÈ fi,ÙÈ ·¤ÌÂÈÓ ·’ ÙÔÓ HÚȉ·Ófi, ÎÚÔ¿ÛÌ·Ù· ‚·ÙÚ¿¯ˆÓ ÎÈ ¤Ó·˜ ÊÙÂÓfi˜ ηϷÌÈÒÓ·˜, ·ÙÙÈÎfiÓ ¤·Ú. KÈ ‡ÛÙÂÚ·, ÛÙÔ ÂΛ ÌÔ˘Û›Ô, ·Ôı·˘Ì¿˙ÔÓÙ·˜ ÙÔ Ì·ÚÌ¿ÚÈÓÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô, «¤ÚÁÔ ÂÚÈηÏϤ˜», ı· Û¯ÔÏÈ¿ÛÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ ¿ÏÏÔ˜ Ù˘ ·Ú¤·˜ –Û›ÁÔ˘Ú· ·˘Ùfi˜ ·Ú¯·ÈÔÏfiÁÔ˜–, «›Ûˆ˜ ÚÒÈÌÔ ÙÔ˘ ÁχÙË TÈÌfiıÂÔ˘, Ô˘ ‰Ô‡Ï„ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙÔÓ ÁÏ˘Ùfi ‰È¿ÎÔÛÌÔ ÙÔ˘ Ó·Ô‡ ÙÔ˘ AÛÎÏËÈÔ‡, E›‰·˘ÚÔ˜, ¤ÊÈË AÌ·˙fiÓ· ·fi ÙÔ ‰˘ÙÈÎfi ·¤ÙˆÌ·, ηٿ

H Λβαρο του Aγου Δημητρου. Yδατογραφα του Γιννη Tσαροχη, 1938. Iδιωτικ συλλογ, Copyright Iδρυμα Γιννη Tσαροχη.

ÙÔ Û¯‹Ì· ÙÔ˘ ¢Â͛ψ, Ó· ·ÎÔÓÙ›˙ÂÈ ÂṲ̂ÓÔ EÏÏËÓ·, ÔÏfiÁ˘ÌÓÔ fiˆ˜ ÎÈ Ô Ó·Úfi˜ KÔÚ›ÓıÈÔ˜ Ù˘ ÂÈه̂ȷ˜ ÛÙ‹Ï˘». EÓ·˜ ÙÚ›ÙÔ˜ Ù˘ ·Ú¤·˜ ··ÁÁ¤ÏÏÂÈ ÛÙ›¯Ô˘˜ ·fi ÙÔÓ «¢Â͛ψ» ÙÔ˘ ¶·Ï·Ì¿, ÛÙ· NÂÔÂÏÏËÓÈο AÓ·ÁÓÒÛÌ·Ù· ÙˆÓ Á˘ÌÓ·ÛÈ·ÎÒÓ ÙÔ˘˜ ¯ÚfiÓˆÓ, ÎÈ Ë ÓÔÛÙ·ÏÁ›· Ù˘ ʈӋ˜ ÙÔ˘ ÌÂÙÚÈ¿˙ÂÈ Î¿ˆ˜ ÙÔÓ ·ÙÚȈÙÈÎfi ÛÙfiÌÊÔ Ô˘ Ê˘Û¿ÂÈ ÛÙÔ Ô›ËÌ·. EΛ Â¿Óˆ ÔÈ Û˘ÓÂÈÚÌÔ› ·Ó·Î·ÏÔ‡Ó Â˘ı¤ˆ˜ ÙÔÓ ¿ÁÈÔ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ, ¤ÊÈÔ Î·È ÛˆÛ›ÔÏÈ, Î·È Ë ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈ΋ Û‡ÁÎÏÈÛË Ì ¢Â͛ψ Â›Ó·È Ù¤ÙÔÈ· Ô˘ οÓÂÈ ·‚›·ÛÙË ÙËÓ ÂÓ·ÏÏ·ÍÈÌfiÙËÙ· ÙˆÓ ÌÔÚÊÒÓ: O ¿ÁÈÔ˜ ¢Â͛ψ˜ ÊÔÓ‡ÂÈ ÙÔÓ Iˆ¿ÓÓË AÛ¿ÓË ÓÙ˘Ì¤ÓÔ ‚¤‚·È· ÙÔ ÎÔÚÌ› ÙÔ˘, ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Î·È ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘. TÔÓ KÔÚ›ÓıÈÔ ÔÏ›ÙË, ·’ ÙËÓ ¿ÏÏË, ·ÎÔÓÙ›˙ÂÈ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, Ô˘ ¤Ó·Ó Ù¤ÙÔÈÔ Û˘ÌÊ˘ÚÌfi ·ÓÔÌÔÏfiÁËÙÔ, ÏËÓ Û·Ê‹ ÛÙËÓ ¤ÌÓ¢ÛË Î·È ÙȘ ÂÈηÛÙÈΤ˜ ÚÔı¤ÛÂȘ ÙÔ˘, οÓÂÈ Ï¿‚·ÚÔ ·Ó·ÛÙ¿ÛÈÌÔ Ô TÛ·ÚÔ‡¯Ë˜ Û ٤ÌÂÚ· ÙÔ˘ 1938, Ì ÙÔÓ ™Î˘ÏÔÁÈ¿ÓÓË fiÏfiÁ˘ÌÓÔ Â‰Ò Û·Ó ÙÔÓ KÔÚ›ÓıÈÔ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË Ù˘ ÂÈه̂ȷ˜ ÛÙ‹Ï˘, Û·Ó ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ÙÔ˘ ·fiÎÚ˘ÊÔ˘ ·ÁÈÔÏÔÁ›Ô˘ ÙÔ˘. K·È ÂÈο˙ÂÈ Â‡ÏÔÁ· ηÓ›˜ ÙÔ Í¿ÊÓÈ·ÛÌ· ÙˆÓ ·Ó˘Ô„›·ÛÙˆÓ ÂÚÁ·ÙÒÓ, fiÙ·Ó, ηٿ ÙËÓ ·Ó·Ûηʋ ÙÔ˘ AÚÈÏ›Ô˘ 1863, ›‰·Ó Ó· ·Ó·‰‡ÂÙ·È ·’ ÙÔ ¯ÒÌ· ¤ÊÈÔ ÙÔ Ì·ÚÌ¿ÚÈÓÔ ·ÏÏËοÚÈ, Ô ¢Â͛ψ˜. OÈ ‰ÈÎÔ› Ì·˜ Û˘ÓÂÈÚÌÔ› ı· ‹Ù·Ó Î·È ‰ÈÎÔ› ÙÔ˘˜, ηÈ

ÂÂȉ‹ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Ë Â˘Ï¿‚ÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Î·È Ë ·Ú¯·ÈÔÏÔÁÈ΋ ÙÔ˘˜ ÁÓÒÛË Ù·ÂÈÓfiÙÂÚË, ÌÔÚ› Î·È Ó· ÛÙ·˘ÚÔÎÔ‹ıËÎ·Ó Ô˘ ›‰·Ó ÙÔÓ ÛÙÚ·ÙËÏ¿ÙË ¿ÁÈÔ, ÙÔ ı·‡Ì·. EÙÛÈ Î·È Ô ÌÈÎÚfi˜ ÙÈÚ·ÓÙÔÊfiÚÔ˜ Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ 8Ô˘ ¢ËÌÔÙÈÎÔ‡ ™¯ÔÏ›Ԣ ¶ÂÚÈÛÛÔ‡, fiÙ·Ó Ì ÙËÓ Ù¿ÍË ÙÔ˘ ÂÈÛΤÊıËÎ·Ó ÙÔÓ KÂÚ·ÌÂÈÎfi, «Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜!» ·Ó·ÊÒÓËÛ „Èı˘ÚÈÛÙ¿, ÌÂÚ‰Â̤ÓÔ˜ ÛÙËÓ ·ÏÈÓ‰ÚfiÌËÛË ·ÈÒÓˆÓ ÚÔ Î·È ÌÂÙ¿ XÚÈÛÙfiÓ. O ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÙÔ˘ ÌËÓfi˜ OÎÙˆ‚Ú›Ô˘ 1207, ηٿ BÔ˘ÏÁ¿ÚˆÓ, ¤Íˆ ·fi Ù· Ù›¯Ë Ù˘ ÔÏÈÔÚÎÔ‡ÌÂÓ˘ fiÏ˘ ÙÔ˘ –fiˆ˜ Î·È ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· Ô˘ ÂÍ‹Ïı Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ¿ÏÈ ÁÈ· Ó· ÛÎÔÙÒÛÂÈ ÙÔÓ BÔ‡ÏÁ·ÚÔ P·‰fiÌËÚÔ–, Â›Ó·È ¤Ú· ÁÈ· ¤Ú· ‚Ȉ̤ÓË ÈÛÙÔÚ›·, ηıÒ˜ ÔÚ·Ì·ÙÈΤ˜ ÂÌÊ·Ó›ÛÂȘ Î·È ›ÛÙË ÛÙÔ ı·‡Ì· ÂÓ˘Ê·›ÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÈÔ ·Ù‹ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÔÈΛÏÏÔÓÙ¿˜ ÙËÓ. ¶Âı·›ÓÂÈ Ô ™Î˘ÏÔÁÈ¿ÓÓ˘ ¯Ù˘Ë̤ÓÔ˜ ·’ ÙÔÓ ¿ÁÈÔ, Ô˘ › ӷ ÚÔÛı¤ÛÂÈ ÛÙ· ·Ï·È¿ ÙÔ˘ ı·‡Ì·Ù· –ÁÓˆÛÙ¿ ‰È¿ ÁÚ·Ê›‰Ô˜ ÙÔ˘ ·Ú¯ÈÂÈÛÎfiÔ˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ Iˆ¿ÓÓÔ˘ Î·È Î¿ÔÈÔ˘ AÓˆÓ‡ÌÔ˘, 7Ô˜ ·ÈÒÓ·˜–, › ӷ ÚÔÛı¤ÛÂÈ Ô ¿ÁÈÔ˜ ·ÎfiÌË ¤Ó· ı·‡Ì·, ÁÈ· ÙÔ ÔÔ›Ô ÚËÙÒ˜ ‹‰Ë Ì·ÚÙ˘ÚÔ‡Ó KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ AÎÚÔÔÏ›Ù˘, ·Ú¯ÈÂ›ÛÎÔÔ˜ NÈ΋ٷ˜ Î·È ¿ÏÏÔÈ, Î·È ‰ÈÂÍÔ‰ÈÎfiÙÂÚ· fiÏˆÓ Ô Iˆ¿ÓÓ˘ ™Ù·˘Ú¿ÎÈÔ˜. ™ÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ ÂÓ ÏfiÁˆ ı·‡Ì·ÙÔ˜, Ô˘ ·˘Ù‹ Ò˜ ÙȘ ̤Ú˜ Ì·˜ ÂÈÎÚ·Ù¤ÛÙÂÚË Î·È ϤÔÓ Â‡ÁψÙÙË, ηıfiÙÈ ÚÒÙÈ-

ÛÙ· ÛˆÛ›ÔÏȘ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, Û˘Ó·ÈÚÔ‡ÓÙ·È, ı·ÚÚ›˜, fiϘ ÔÈ ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁÈΤ˜ ÙÔ˘ ÂÂÌ‚¿ÛÂȘ ÁÈ· ÛˆÙËÚ›· Ù˘ fiÏ˘ ·fi ÂȉÚÔ̤˜ ‚·Ú‚¿ÚˆÓ Î·È ÔÏÈÔÚ˘. ™ÙÔ ¶Ô‡ÚÎÔ ÙˆÓ K˘ı‹ÚˆÓ, ‹‰Ë ÙÔÓ 13Ô ·ÈÒÓ·, Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı·‡Ì·, ¤Êı·Û η‚·Ï¿Ú˘ Ô ¿ÁÈÔ˜ ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ ÛÙÔÓ ÊÂÚÒÓ˘ÌÔ Ó·fi ÙÔ˘, ÁÈ· Ó· ÂÈÛ¯ˆÚ‹ÛÂÈ Î·È Ó· Ì›ÓÂÈ Û ÙÔȯÔÁÚ·Ê›· ÎÔÏÔÛÛÈ΋ Ô˘ ÎÔÛÌ› ÙÔ Ù‡Ì·ÓÔ ÙÔ˘ ÓfiÙÈÔ˘ ÙÔ›¯Ô˘, ÙfiÛÔ ÓfiÙÈÔ ÙÔ Ù·Í›‰È ÙÔ˘, Ô˘ ÙÔ Â›‰·Ó Î·È Î·Ù¤ÁÚ·„·Ó Û ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘ 1977 M·ÓfiÏ˘ X·Ù˙ˉ¿Î˘ Î·È Iˆ¿ÓÓ· M›ı·. K·È ÁÔËÙ‡ÂÙ·È Ë Â˘·›ÛıËÙË Ì·ÙÈ¿ ·’ ÙËÓ ÂÏÏÂÈÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ‰È·Ù‹ÚËÛ˘ Î·È ÙȘ ÊıÔÚ¤˜ Ô˘ Â¤ÊÂÚ·Ó ¯ÚfiÓÔ˜ Î·È ¯¤ÚÈ ·ÓıÚÒˆÓ, ˘ÔÌÓËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·˜, Ϙ, ÙË ıÓËÙ‹ ʇÛË ÙÔ˘ ·ÏÏËηÚÈÔ‡, ¯ˆÚ›˜ Ó· ·ÁÁ›ÍÔ˘Ó fï˜ ÛÙÔ ·Ú·ÌÈÎÚfi ÙË ı·˘Ì·ÙÔ˘ÚÁÈ΋ ·ÁÈÔÛ‡ÓË ÙÔ˘, ÌÓËÌÂȈ̤ÓË Â‰Ò, ηıÒ˜ ÙÂÚ¿ÛÙÈÔ˜ Ô ¤ÊÈÔ˜ ¿ÁÈÔ˜, ‰ÔÍ·ÛÙÈ΋ Ë ·Ú¿ÛÙ·Û‹ ÙÔ˘, ÂÓÒ Ô BÔ‡ÏÁ·ÚÔ˜ ËÁÂÌfiÓ·˜, ·’ ÙËÓ ¿ÏÏË, Ô˘ ‰ËÏÒÓÂÙ·È Î·È Ì ÌÈÎÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙË ÂÈÁÚ·Ê‹, Iˆ(¿ÓÓ˘) Ô [A]Û¿ÓË[˜], ¤¯ÂÈ ˙ˆÁÚ·ÊÈÛÙ› ÂÚÈÊÚÔÓËÙÈο, Ì›· ÛÙ·Ï›ÙÛ· ÌfiÓÔ, ÂÓ ÌÈÎÚÔÁÚ·Ê›·, ¯ıÚfi˜ Î·È ÓÈÎË̤ÓÔ˜ ·’ ÙÔ ·ÎfiÓÙÈÔ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘. N· ¤ÊÙÂÈ ·’ ÙÔ ¿ÏÔÁÔ Ô ™Î˘ÏÔÁÈ¿ÓÓ˘, Ô˘, fiÓÙ·˜ ÎÈ ·˘Ùfi ÂΛ, ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊÈο ÂÁÁÚ¿ÊÂÈ ÙË ÛÎËÓ‹ ÛÂ Û˘Ó¯fiÌÂÓË ·ÊËÁËÌ·ÙÈ΋ ÚÔ‹, ηڤ–ηڤ, Û·Ó ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi ÛÙÈÁÌÈfiÙ˘Ô ·Ó¿ÌÂÛ· Û ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÙÔÓ ÔÏÈÔÚÎËÙ‹ Ó· ʇÁÂÈ ¤ÓÙÚÔÌÔ˜ ηÏ¿˙ÔÓÙ·˜ Î·È Û’ ÂΛӘ ÙȘ ÂÈÎfiÓ˜, fiÔ˘ Â›Ó·È ϤÔÓ Î·Ù·Á‹˜ ÛÙÔ ı¿Ó·ÙÔ. ™Ù· ÔÓÔÌ·ÙÈṲ̂ӷ ηı¤Î·ÛÙ·, ÛÙÔÓ ·ÎÚÈ‚‹ ÙfiÔ Î·È ¯ÚfiÓÔ, ÙÔ˘Ù¤ÛÙÈÓ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ ı·‡Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ M˘ÚԂχÙË, ·ÓÙÈηÏ¿˙ÂÈ ÙÔ ¿ÏÏÔ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡Ó˘ ·ÏÏËοÚÈ ·’ ÙË ÌÂÚÈ¿ Ù˘ MÈÎÚ·Û›·˜ Î·È ÙˆÓ ·Ú·Ì˘ıÈÒÓ, ÙˆÓ ‰Ë̈‰ÒÓ ·ÛÌ¿ÙˆÓ. O ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ˜ ·˚–°ÈÒÚÁ˘, Ì ÚˆÈÌfiÙÂÚË ·Ú·ÏÏ·Á‹ ÙÔ˘ ÂÂÈÛÔ‰›Ô˘ Ì ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· Û ¯ÂÈÚfiÁÚ·ÊÔ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ·, IÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì, ¶·ÙÚÈ·Ú¯È΋ BÈ‚ÏÈÔı‹ÎË. O ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ˜ ¤ÊÈÔ˜. ¶Ô˘ fiÙ·Ó ÌÈÎÚÔ› ‰È·‚¿˙·Ì Ì ¿ÏËÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙÔ ÙÚÈۉȿÛÙ·ÙÔ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·ÊË̤ÓÔ ‚È‚Ï›Ô ÙˆÓ ÂÎÎÏËÛÈÒÓ Ô˘ Ì·˜ ÂÚÈ›¯Â, ÙÔ ÌfiÓÔ Ì¤Á·, ̤ÁÈÛÙÔ ÂÓfi˜ ¿ÏÏÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘ ÙfiÛÔ ÔÈΛ· ·fiÌ·ÎÚÔ˘, ·ÓÙÚÂÈ¢fiÙ·Ó ÙfiÙÂ Ë Ê·ÓÙ·Û›·, ÊÔ‡ÓÙˆÓ ÌÚÔÛÙ¿ Û ÂÈÎfiÓ˜ Ù˘ KfiÏ·Û˘, ‹ Ù˘ ·ÁÈ·– M·Ú›Ó·˜ Ì ÙÔÓ Ì·˘ÚȉÂÚfi OÍ·ˆ‰Ò È·Ṳ̂ÓÔÓ ·’ Ù· Τڷٷ, ‹ ÙÔ˘ Iˆ¿ÓÓË ÙÔ˘ ¶Úfi‰ÚÔÌÔ˘ ÂÈÎfiÓ˜ Ô˘ ÎÚ·ÙÔ‡Û Û ‰›ÛÎÔ ÙÔ ÎÔÌ̤ÓÔ ÙÔ˘ ÎÂÊ¿ÏÈ Ì·˙› Ì ÙȘ ¿Ï˘Ù˜ ÙfiÙ ·Ôڛ˜ Ì·˜, Ú¿ÁÌ·Ù· Ï›·Ó ·ÈÓÈÁÌ·ÙÈο, ıÂÚÈÂ̤ӷ Î·È ·Ú¿ÍÂÓ·, fiÔ˘ ÎÈ Ô ·˚–°ÈÒÚÁ˘ Ó· ÍÂ·ÛÙÚ‡ÂÈ ÙÔÓ Êȉ›ÛÈÔ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· Ï¢ÙÂÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ÓÂÚfi Û˘Ó ÙË ‚·ÛÈÏÔԇϷ ·fi ¯·Ìfi ÂÈΛÌÂÓÔ. A˘Ù‹ Ë ‚·ÛÈÏÔԇϷ ÙˆÓ ¿ÁÈˆÓ ÂÈÎfiÓˆÓ, Ô˘ ÙȘ Ó‡¯Ù˜ ÁÈÓfiÙ·Ó ÛÙÔÓ ÌÂÚÓÙ¤ ‚Â˙ÈÚÔԇϷ, Ô ‰Ú¿ÎÔÓÙ·˜ ¿ÏÈ, ηÙËڷ̤ÓÔ˜ fiÊȘ ‰Ò, MÂÁ·Ï¤Í·ÓÙÚÔ˜ –ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ¿ÁÈÔ˜ ÎÈ ·˘Ùfi˜ Ô M·Î‰fiÓ·˜, ·ÓÙ› ÁÈ· ·˚–°ÈÒÚÁË–, ÙÔ ¿ÏÔÁfi ÙÔ˘ ¯ÏÈÌ›ÓÙÚÈ˙ ‰Â̤ÓÔ ¤Íˆ ·’ ÙÔÓ ÌÂÚÓÙ¤. TÈ Ì¤Ú‰ÂÌ· ÁÈ· Ù· ¯ÏˆÚ¿ Ì˘·Ï¿ Ì·˜ ÙfiÙÂ,

H

K A £ H M E P I N H

B

·ÏÈÓ‰ÚÔÌ‹ÛÂȘ Î·È Ù·˘Ù›ÛÂȘ, fiˆ˜ Ì ¢Â͛ψ Î·È ·˚–¢ËÌ‹ÙÚË. K·È ÙÈ ‚·ı‡ ÙÔ ÚÈ˙Ô‚fiÏËÌ· Ù˘ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙÔÓ›·˜ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ̇ıÔ, ·fi ÙÔÓ ¶‡ıÈÔ AfiÏψӷ ÂÓ ¢ÂÏÊÔ›˜, I¿ÛÔÓ· ÛÙËÓ KÔϯ›‰·, ÎÈ ¿ÏÏÔ˘˜, Î·È ÛÙȘ Ì˘ıÔÏÔÁ›Â˜ ¿ÏÏˆÓ Ï·ÒÓ, Ì ÚˆÈÌfiÙÂÚÔ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡Ó˘ ·ÏÏËοÚÈ ÙÔÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ¿ÁÈÔ £Âfi‰ˆÚÔ, ·’ ÙË ÌÂÚÈ¿ ÎÈ ·˘Ùfi˜ Ù˘ MÈÎÚ·Û›·˜ Ô˘ ηÏ¿˙ÔÓÙ·˜ Û˘Ó··ÓÙÈ¤Ù·È Ì ÙÔÓ ¤ÊÈÔ ·˚–°ÈÒÚÁË ¿Óˆ Û ÏÈı·Ó¿ÁÏ˘ÊÔ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ·, Û‹ÌÂÚ· Û ÌÔ˘ÛÂ›Ô ÙÔ˘ KȤ‚Ô˘: AÌÊfiÙÂÚÔÈ ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔÈ, Û˘ÌÌÂÙÚÈο ·ÓÙˆÔ›, Ó· ‰È·ÙÚ˘¿ Ô Î·ı¤Ó·˜ Ì ·ÎfiÓÙÈÔ ÙËÓ ÎÂÊ·Ï‹ ÙÔ˘ ‰ÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·, Ô˘ Ë Û˘Ì‚ÔÏÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ÙÔÓ ı¤ÏÂÈ fiÙ ӷ Â›Ó·È ÊÔÚ¤·˜ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ·Ù·Í›·˜ Î·È fiÙ ӷ Ù·˘Ù›˙ÂÙ·È Ì ·ÏÏfiÊ˘ÏÔ˘˜ Î·È ·ÏÏfiıÚËÛÎÔ˘˜ Ô˘ ·ÂÈÏÔ‡Ó Î·È ¯·Ï¿Ó ˙ˆ¤˜. M¤¯ÚÈ ÙˆÓ ËÌÂÚÒÓ Ì·˜, ÙÔ ›‰ÈÔ Â‡Ï·ÏÔ Û¯‹Ì· ÙÔ˘ ¤ÊÈÔ˘ ÙÈ̈ÚÔ‡ Ô˘ ÍÂˉ¿ÂÈ ·Ú·Ì˘ı¤ÓÈÔ˜ ·˚–°ÈÒÚÁ˘ ̤۷ ·’ ÙËÓ Ù·Ú·Á̤ÓË ÈÛÙÔÚ›· ÚÔ·ÛÈ˙fiÌÂÓÔ˜ Û·Ó Ï·˚Îfi˜ ‹Úˆ·˜ Î·È ËÁ¤Ù˘ ÙÔ ‰›ÎÈÔ ÙÔ˘ Ï·Ô‡ ÙÔ˘, ÊÔÓ‡ÔÓÙ·˜ ÙÔÓ Î·Îfi ‰Ú¿ÎÔ. EÙÛÈ Ô §¤ˆÓ TÚfiÛ΢ Û ÚÒÛÈÎË ·Ê›Û· ÙÔ˘ 1918 ·ÎÔÓÙ›˙ÂÈ Êȉ›ÛÈÔ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· Ì ËÌ›„ËÏÔ Î·¤ÏÔ, Ô˘ Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÈ ÙËÓ AÓÙÂ·Ó¿ÛÙ·ÛË. EÙÛÈ ÎÈ Ô ™·ÓÙ¿Ì XÔ˘ÛÂ˝Ó Û ÚÔ·Á·Ó‰ÈÛÙÈΤ˜ ÁÈÁ·ÓÙԷʛۘ Ù˘ ÈÔ ·¯ÓÈÛÙ‹˜ ÂÈηÈÚfiÙËÙ·˜ ηÏ¿˙ÂÈ ÛÙÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ù˘ B·Á‰¿Ù˘ Ì ·‰ËÊ¿ÁÔ ÁÈ·Ù·Á¿ÓÈ Â˘·ÁÁÂÏÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ·Ê·ÓÈÛÌfi ÙÔ˘ ÙÚÈΤʷÏÔ˘ ‰Ú¿ÎÔÓÙ·, Ô˘ ÙÔ ¤Ó· ÙÔ˘ ÎÂÊ¿ÏÈ Ô MÔ˘˜, ÙÔ ¿ÏÏÔ Ô MÏÂÚ, ÙÔ ÙÚ›ÙÔ Ô AÚÈ¤Ï ™·ÚfiÓ. K·Ï¿˙ÔÓÙ·˜ Ô ·˚–°ÈÒÚÁ˘ ÊÙ¿ÓÂÈ ÙÔÓ M˘ÚԂχÙË Î¿Ô˘ Û οÔÈÔ ÛÙ·˘ÚÔ‰ÚfiÌÈ Ù˘ Ï·˚΋˜ ›ÛÙ˘ –X·›ÚÂ, ¢ËÌ‹ÙÚÈÂ! X·›Ú ÎÈ ÂÛ¤Ó· °ÈÒÚÁË! TÈ ¯·Ì¿ÚÈ·; – ÊÈÏÈÔ‡ÓÙ·È ÛÙ·˘ÚˆÙ¿ ÎÈ ¤ÊÈÔÈ ÔÚ‡ÔÓÙ·È ·ÓÙ¿Ì· Ù· ‰‡Ô ÚˆÙÔ·Ïϋηڷ fiˆ˜ Ù· ‰Â›¯ÓÔ˘Ó ÔÈ ˙ˆÁÚ·ÊÈΤ˜ ÈÛÙÔÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜. K·‚¿Ï· ¿Ó’ ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛÈ¿ Û·Ó ÙÔ˘˜ KÔÏÔÎÔÙÚˆÓ·›Ô˘˜. K·È ϤÓ ÁÈ· ı·‡Ì·Ù· Î·È Î·ÙÔÚıÒÌ·Ù·, Î·È ˆ˜ ÚÈÓ ÙÔÓ ‰Ú¿ÎÔÓÙ· ÛÎfiÙˆÛÂ Ô °ÈÒÚÁ˘ ÙÔÓ ¢ÈÔÎÏËÙÈ·Ófi, fiˆ˜ ÏfiÁ¯ÈÛÂ Ô MÂÚÎÔ‡ÚÈÔ˜, ·’ ÙË ÌÂÚÈ¿ ÙÔ˘, IÔ˘ÏÈ·Ófi ÙÔÓ ¶·Ú·‚¿ÙË, ÎÈ fiÛÔÈ ‰ÂÓ ÙÔ ÈÛÙÂ‡Ô˘Ó ·˜ ÌÂÙ·‚Ô‡Ó ÛÙËÓ ÂÎÎÏËÛ›· ÙÔ˘ XÚÈÛÙÔ‡ ÛÙÔ K¿ÛÙÚÔ, ™ÎÈ¿ıÔ˜, Ó· ‰Ô˘Ó ÙË ÓˆÔÁÚ·ÊÈ΋ ·Ú¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ·ÍÈÒıËΠÏÂÙÔÌÂÚÔ‡˜ ÂÚÈÁÚ·Ê‹˜ ÙÔ˘ ¶··‰È·Ì¿ÓÙË ÛÙÔ ··ÛÙÚ¿ÙÔÓ ‰È‹ÁËÌ· «™ÙÔ XÚÈÛÙfi ÛÙÔ K¿ÛÙÚÔ». TÔ Û˘ÓËı›˙Ô˘Ó Ó· Ì·˙‡ÔÓÙ·È ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ, ‰˘Ô ‰˘Ô, Î·È ·Ú·¿Óˆ, ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ¤ÍÈ ÙÔ Ôχ, ¤ÊÈÔÈ fiÏÔÈ ÙÔ˘˜ Û ÙÔȯÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘ 1201 ÛÙÔ ¶·ÏÈÔÌÔÓ¿ÛÙËÚÔ ÙÔ˘ BÚÔÓÙ·Ì¿, „ËÏ¿ Û ·fiÎÚËÌÓË fi¯ıË ÙÔ˘ E˘ÚÒÙ·: MËÓ¿˜, E˘ÛÙ¿ıÈÔ˜ Ô ¶Ï·Î›‰·˜, °ÂÒÚÁÈÔ˜ Î·È NÈ΋ٷ˜ – Ù· ÔÓfiÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ ¢‰È¿ÎÚÈÙ·Ø ›Ûˆ˜ ÔÈ ‰˘Ô ·Ù·‡ÙÈÛÙÔÈ ¤ÊÈÔÈ Ó· Â›Ó·È ÔÈ ¿ÁÈÔÈ £Âfi‰ˆÚÔÈ, ›Ûˆ˜ fï˜ –ÁÏ˘Î¿ ·˘ı·ÈÚÂÙÒÓ ÂÈο˙ˆ– ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜ Î·È ¢Â͛ψ˜, Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ÔÏÏ¿ Ó· Ô˘Ó ÔÈ ‰˘Ô Ï‚¤ÓÙ˜, ÎÈ ÂÁÒ Ó· ÔÌÔÏÔÁ‹Ûˆ ¿ÏÏ· ÙfiÛ·, ·ÏÏÈÒ˜, ·ÏÏÔ‡ ÎÈ ·ÏÏÈÒÙÈη.

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

29

Aγιοι ακρτες σε

Tου ∏ §ÿ∞ A ¡∞°¡ø™ΔÕ∫∏

∫

A¶OY °INETAI fiÏÂÌÔ˜ Û ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ¢‡ÛË Î·È Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ·ÎÚÈÙÈο ÙÚ·ÁÔ‡‰È· ¤Ó·˜ η‚·Ï¿Ú˘, ÙÚÔ·ÈÔÊfiÚÔ˜ ¿ÁÈÔ˜ ÚÔÛÙ¿Ù˘ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ Ù¿Í˘ ÙˆÓ ‚·ÛÈϤˆÓ ËÁÂ›Ù·È Î·È ÛˆÙ‹ÚÈ· ·ÚÂÌ‚·›ÓÂÈ ‰È·¯ÚÔÓÈο ·fi ÙÔÓ ∂˘ÊÚ¿ÙË Ò˜ ÙȘ Ӥ˜ ¯ÒÚ˜ ÙÔ˘ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎÔ‡. ™ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 17Ô˘ ·È. AÁÁÏÔÈ ÂÍÂÚ¢ÓËÙ¤˜ Î·È ¿ÔÈÎÔÈ, ÌÂÙ¿ ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ Î·È ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜, ·Ô‚È‚¿˙ÔÓÙ·È Û ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ μfiÚÂÈ·˜ ∞ÌÂÚÈ΋˜, ÛÙȘ ÓfiÙȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘ ÛËÌÂÚÈÓ‹˜ ηӷ‰È΋˜ ÔÏÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ¡¤Ô˘ ªÚÔ‡ÓÛ‚ÈÎ Î·È È‰Ú‡Ô˘Ó ÙÔ Ô¯˘Úfi ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ÔÌÒÓ˘ÌÔ ÔÙ¿ÌÈ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÌÈ· ¿ÍÂÓË Î·È Ì˘ÛÙËÚÈÒ‰Ë ÁˆÌÔÚÊÔÏÔÁÈο ÂÚÈÔ¯‹, Ì ÎÏÂÈÛÙÔ‡˜ ÎfiÏÔ˘˜, ÌÂÁ¿Ï· ÔÙ¿ÌÈ·, Ï›ÌÓ˜, fiˆ˜ Ë ÁÓˆÛÙ‹ Ï›ÌÓË √˘ÙÔ›· Ì ÙÔ Ù¤Ú·˜‰Ú¿ÎÔÓÙ¿ Ù˘, Ë ÔÔ›· ÁÈ· ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· ‹Ù·Ó ÙÔ ·ÒÙÂÚÔ ‚ÔÚÂÈÔ·ÌÂÚÈηÓÈÎfi ¿ÎÚÔ ‰È›ۉ˘Û˘ Ù˘

30

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

·ÔÈÎÈÔÎÚ·ÙÈ΋˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡Ó˘. ™ÙȘ ‰˘ÙÈΤ˜ ¿ÎÚ˜ ÙˆÓ ·ÎÚÒÓ ÛÙËÓ Ù¤ÏÂȈÛË ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, ÁÈ· Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÔÌ ÙËÓ ·ÎÚÈÙÈ΋ ÌÔ‡Û·, ¤Ó·˜ ·ÎÚ›Ù·˜ ¿ÁÈÔ˜, Ô ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˘ ·˚–°ÈÒÚÁ˘, ˆ˜ ‚·ÛÈϤˆÓ ˘¤ÚÌ·¯Ô˜ ηٿ ÙÔ ÙÚÔ¿ÚÈfi ÙÔ˘, ‰È·ÙËÚ› ÌÂÙ¿ ÌÈ· ÔÚ›· ·ÈÒÓˆÓ ·Ó·ÏÏÔ›ˆÙ· Ù· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ÙÔ˘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ¿ÏψÓ, μÚÂÙ·ÓÒÓ, ‚·ÛÈϤˆÓ. ∏ ÂÚÈÔ¯‹ ÏÔÈfiÓ ·˘Ù‹ ı· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÁÈ· ÔÏÏ¿ ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ ¿ÎÚÔÓ Î·È fiÚÈÔ ÛÙȘ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ Î·È ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂȘ πӉȿӈÓ, °¿ÏψÓ, AÁÁÏˆÓ Î·È Â·Ó·ÛÙ·ÙËÌ¤ÓˆÓ ∞ÌÂÚÈηÓÒÓ Î·È ı· ηٷÛÙ› ηٿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ Ù˘ ∞ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ÙÔÓ 18Ô ·È. Ì ÙË Ó¤· fiÏË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ ÛÙÔ ª·ÁηÁÎÔ˘·ÓÙ¿‚ÈÎ ¯ÒÚÔ˜ Î·Ù·Ê˘Á‹˜ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ ÛÙÔ ‚ÚÂÙ·ÓÈÎfi ÛÙ¤ÌÌ· Î·È ÛÙÔÓ ÚÔÛÙ¿ÙË ¿ÁÈfi ÙÔ˘, ÙÔÓ ¿ÁÈÔ °ÂÒÚÁÈÔ.

B˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ·ÎÚ›Ù˘ √ ¿ÁÈÔ˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÁÈ· Ó· ηٷϋÍÂÈ ·ÎÚ›Ù˘ ÙˆÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘ ‚ÚÂÙ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙ¤ÌÌ·ÙÔ˜ ·fi ÙËÓ

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

∞ÌÂÚÈ΋ Ò˜ ÙȘ πÓ‰›Â˜ ¤¯ÂÈ ÚÔËÁÔ˘Ì¤Óˆ˜ ÌÈ· Ì·ÎÚ¿ ·ÎÚÈÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Û¯¤ÛÂˆÓ Ì ÙÔ˘˜ AÁÁÏÔ˘˜ Î·È ¿ÏÏÔ˘˜ ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜. ∏ ÚÒÙË ·˘Ù‹ Â·Ê‹ Î·È Û¯¤ÛË Ì¿˜ Ô‰ËÁ› ÛÙÔÓ ıˆÚÔ‡ÌÂÓÔ ˆ˜ ¯ÒÚÔ Î·Ù·ÁˆÁ‹˜ Î·È ‰Ú¿Û˘ ÙÔ˘ ·Á›Ô˘, ÛÙȘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ¤˜ ¿ÎÚ˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ÛÙËÓ ∫··‰ÔΛ·, ÛÙÔÓ ∫·‡Î·ÛÔ, ÛÙË ™˘Ú›·, Ì¿ÏÈÛÙ· ÛÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ· Î·È ÛÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË, fiÔ˘ Î·È ÔÈ ÚÒÙ˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ Ï·ÙÚ›·˜, ı·˘Ì¿ÙˆÓ ·fi ÙÔÓ 5Ô Î·È ÙÔÓ 6Ô ·È. Î·È ·ÂÈÎÔÓ›ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÊ›Ô˘, ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ˘, ‰È·ÛÒÛÙË ÛÙÚ·ÙÈÒÙË ·Á›Ô˘. ΔÔÓ ¶fiÓÙÔ Î·È ÙËÓ π‚ËÚ›·-°ÂˆÚÁ›·, ÙËÓ ·ÎÚÈÙÈ΋ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘, ÙËÓ ∫··‰ÔΛ·, ÙȘ ¿ÎÚ˜ Î·È ÂÚË̛˜ ÙÔ˘ ∂˘ÊÚ¿ÙË Ê˘Ï¿ÛÛÔ˘Ó Î·È ÚÔÛÙ·ÙÂ‡Ô˘Ó ·ÎÚ›Ù˜, ÁfiÓÔÈ ÌÈ·˜ ÔÏ˘ÂıÓÈ΋˜, ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ƒˆÌÈÔÛ‡Ó˘, ÔϤ̷گÔÈ, ÁfiÓÔÈ ÔÏ˘ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÔ›, ‰ÈÁÂÓ›˜. √È μ˘˙·ÓÙÈÓÔ› ‰ÈÁÂÓ›˜ ·ÎÚ›Ù˜ Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘˜ ¤¯Ô˘Ó ÚÔÛٿ٘ ÁÓˆÛÙÔ‡˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ·Á›Ô˘˜, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÙÔ˘˜ ÂÓÙÔ›Ô˘˜ ηٿ Ï·ÙÚ›· Î·È Î·Ù·ÁˆÁ‹ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘˜ Î·È °ÂÒÚÁÈÔ. √ °ÂÒÚÁÈÔ˜ Ì¿ÏÈÛÙ·, fiˆ˜ ¤¯ˆ ˘ÔÛÙËÚ›ÍÂÈ, Â›Ó·È Ô Î·ÙÂÍÔ¯‹Ó ‰È-

Aνατολ και Δση Õ O γιος Γε ργιος και ο δρκοντας (1439-1440), σε πνακα του Πολο Oυτσλο. Παρσι Mουσεο Jacquemart Andre. Στην πλτη του δρακοντοκτνου αγου διακρνεται η σημαα «πλατ!ς κκκινος σταυρς σε λευκ φντο» (η βση δηλαδ της αγγλικς σημαας), η οποα απ την εποχ του Pιχρδου του Λεοντκαρδου ανκει στα θεωρο!μενα ως πλα του αγου Γεωργου.

ÓÙ·˜ ÛÙËÓ ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ οÔÈÔÓ Ô˘ Â¤ÛÙÚÂÊ ·fi ÚÔÛ·ÓËÌ· ÛÙË ª¤Îη Î·È ¯¿ıËΠÛÙȘ ¿ÍÂÓ˜ ¿ÎÚ˜ Î·È ÂÚËÌȤ˜ Ù˘ ∞Ú·‚›·˜. ™ÙËÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ ÂΉԯ‹ ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÒÓ ·˘ÙÒÓ ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ·Û¿˙ÔÓÙ·È ÙÔÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi, fiˆ˜ Ô ™·Ú·ÎËÓfi˜ Ô˘ ηٷ‰ÈÒÎÂÈ ÙË ƒˆÌÈÔԇϷ Î·È ÙÔÓ ‚ÔËı¿ÂÈ Ô ·˚–°ÈÒÚÁ˘ Ó· ÙËÓ Û˘ÏÏ¿‚ÂÈ, ÚÔ‰›‰ÔÓÙ¿˜ ÙËÓ. ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ·ÎÚ›ÙË ÈÛÔÚÚÔÈÛÙ‹, ·Ó˘Ô¯ÒÚËÙ· ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ‹ Î·È Ê‡Ï·Î· ·Ô‰ÂÎÙÒÓ, ·ÏÏ¿ Î·È Ú¢ÛÙÒÓ ˘·ÚÎÙÒÓ ‹ ȉ·ÙÒÓ, Û˘ÓfiÚˆÓ Î·È ¿ÎÚˆÓ, ÂÎÚfiÛˆÔ Î·È ÚÔÛÙ¿ÙË Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÂÁÎψ‚ÈṲ̂Ó˘ ÛÙ·ÙÈÎfiÙËÙ·˜, ¿ÁÈÔ ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÂÈıÂÙÈÎfi, ηıÒ˜ ÂÂÌ‚·›ÓÂÈ, ‚ÔËı›, ‰È·ÛÒ˙ÂÈ, ÓÈÎËÊfiÚ· ·Ì‡ÓÂÙ·È, Ê˘Ï¿ÛÛÂÈ, ÚÔÛٷهÂÈ ÌÈ· ·Ï·ÈfiÙ·ÙË ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ Ù¿ÍË Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ. ∫·È ÙÔÓ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ·˘Ùfi ı· ‰È·ÙËÚ‹ÛÂÈ, ·Ú¿ ÙȘ Â› ̤ÚÔ˘˜ ‰˘ÙÈΤ˜ ÂȉڿÛÂȘ, Î·È ÛÙ· ÓÂfiÙÂÚ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜.

‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ·ÎÚÈÙÒÓ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Á›ˆÓ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È ™˘ÚÔ·Ï·ÈÛÙ›Ó˘. √ ¿ÁÈÔ˜ °ÂÒÚÁÈÔ˜, ÚÔÛ·ÚÌÔ˙fiÌÂÓÔ˜ ÛÙȘ Ӥ˜ Ù¯ÓÈΤ˜ ÔϤÌÔ˘, ÂÌÏÔ˘Ù›˙ÂÙ·È Î·È ·Ó·ÓÂÒÓÂÙ·È, fi¯È ÌfiÓÔÓ ÛÙËÓ ÂÈÎÔÓÔÁÚ·Ê›· ÙÔ˘, ·fi ÙÔÓ ÛȉÂÚfiÊÚ·ÎÙÔ ÂÈıÂÙÈÎfi ‰˘Ó·ÌÈÛÌfi Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ÈÔÛ‡Ó˘. ∞Ó Î·È ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔÛ‡ÓË Ë Ï·ÙÚ›· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ °ÂˆÚÁ›Ô˘ Â›Ó·È Û¯ÂÙÈÎÒ˜ ‰È·ÈÛو̤ÓË ·fi Ôχ ÓˆÚ›˜, Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ‰È·‰›‰ÂÙ·È Â˘Ú‡ÙÂÚ· ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· ÙˆÓ ™Ù·˘ÚÔÊÔÚÈÒÓ Î·È Ô ‰È·ÛÒÛÙ˘ Ù˘ ÎfiÚ˘, ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ˜, η‚·Ï¿Ú˘, ÙÚÔ·ÈÔÊfiÚÔ˜ Ì¿ÚÙ˘Ú·˜ ·ÚÌfi˙ÂÈ ÛÙÔ ÈÔÙÈÎfi ȉÂ҉˜ Ù˘ ÊÂÔ˘‰·Ú¯›·˜ Î·È ÚÔ‚¿ÏÏÂÙ·È ˆ˜ ÚfiÙ˘Ô Î·È ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÙˆÓ ÈÔÙÒÓ. EÙÛÈ, ·Ó Î·È ÁÓˆÛÙÔ› ÛÙÔÓ Î·ıÔÏÈÎfi ÎfiÛÌÔ ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ £Âfi‰ˆÚÔÈ Î·È ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ˜, ÌfiÓÔÓ Ô °ÂÒÚÁÈÔ˜ ÙÂÏÈο ΢Úȷگ›. ΔÔ 1098 ÔÈ ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔÈ ºÚ¿ÁÎÔÈ ÈfiÙ˜ ›‰·Ó ÙÔ˘˜ ·Á›Ô˘˜ °ÂÒÚÁÈÔ Î·È ¢ËÌ‹ÙÚÈÔ Ó· ÙÔ˘˜ ‚ÔËıÔ‡Ó ÛÙË Ì¿¯Ë Ù˘ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ·˜, ÙÔÓ ¿ÁÈÔ °ÂÒÚÁÈÔ Ó· ËÁÂ›Ù·È Ù˘ ÂÊfi‰Ô˘ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙ· Ù›¯Ë Ù˘ ÔÏÈÔÚÎÔ‡ÌÂÓ˘ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì Î·È ÙÔ 1191, ηٿ ÙËÓ ÙÚ›ÙË ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·, Ë Â›ÎÏËÛË ÙÔ˘ ÔÓfiÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘, Ô˘ ÛÙ· ÂfiÌÂÓ· ¯ÚfiÓÈ· ı· Á›ÓÂÈ ÔÏÂÌÈ΋ ÎÚ·˘Á‹ ÙˆÓ AÁÁÏˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ, ÙÚ¤ÂÈ ÙÔ˘˜ ™·Ú·ÎËÓÔ‡˜ ÛÂ Ê˘Á‹ ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ AÎÚ· Ù˘ ™˘Ú›·˜. ™ÙÔ ÂÍ‹˜ ȉڇÔÓÙ·È Ù¿ÁÌ·Ù· ÈÔÙÒÓ ˘fi ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘, Ë °¤ÓÔ‚·, Ë ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·, Ë ∞Ú·ÁÔÓ›·, Ë ∫·Ù·ÏˆÓ›·, Ë

AÎÚ˜ Î·È ·ÎÚfiÙËÙ˜ ÁÈ· ·ÎÚ›Ù˜ ¿ÁÈÔ˘˜

¶ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÙˆÓ ÈÔÙÒÓ ªÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ‰È·ÊÔÚÔÔ›ËÛË ‰È·ÈÛÙÒÓÂÙ·È ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 11Ô˘ Î·È ÛÙÔÓ 12Ô ·È. fiÙ·Ó ¤Ó· ¿ÏÏÔ ÂÈıÂÙÈÎfi ÈÔÙÈÎfi ȉÂ҉˜ Î·È ¤Ó·˜ ÏËÛÙÚÈÎfi˜, ϤÔÓ, ÂίÚÈÛÙÈ·ÓÈṲ̂ÓÔ˜ Ê·Ó·ÙÈÛÌfi˜ Ì ·ÒÙÂÚË ÛηӉÈÓ·‚È΋ ÚԤϢÛË -ˆ˜ ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔÈ ¡ÔÚÌ·Ó‰Ô›, ºÚ¿ÁÎÔÈ Î·È AÁÁÏÔÈ ÂÈÛ‚¿ÏÏÂÈ ÛÙÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ ÙˆÓ

à O γιος Γε ργιος σ ζει την κρη σκοτ νοντας τον δρκο. Στο πρωτγραμμα ο γιος Γε ργιος και ο καρδινλιος Iκωβος Στεφανσκι σε στση δησης. Mικρογραφα απ κ δικα της Bατικανς Bιβλιοθκης (α´ μισ 14ου αι.).

ÁÂÓ‹˜ ·ÎÚ›Ù˘ ¿ÁÈÔ˜, ·fi ·Ù¤Ú· ∫··‰fiÎË Î·È ÌËÙ¤Ú· ™˘ÚÔ·Ï·ÈÛÙ›ÓÈ·, Û‡Ìʈӷ ‰Â Ì οÔȘ ·Ú·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘ ‚›Ô˘ ÙÔ˘ Â›Ó·È ÂÎ ÌËÙÚfi˜ ÂÚÛÔÁÂÓ‹˜. ∏ ÚÔÁÔÓÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ·Á›Ô˘ Î·È Ë ·ÎÚÈÙÈ΋ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ Û˘ÁÁÂÓ‡ÂÈ ÛÙÂÓ¿ Ì ·˘Ù‹Ó ÙÔ˘ ·Ú·‚ÔÁÂÓÔ‡˜ ÂÎ ·ÙÚfi˜ ‹Úˆ· μ·ÛÈÏ›Ԣ ¢ÈÁÂÓ‹ ∞ÎÚ›ÙË. ™›ÁÔ˘Ú· Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ Î·Ù·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘, Ï¢ڤ˜ Ù˘ ·ÓÂÍ›ıÚËÛ΢ ‹ Ì ηٷÓfiËÛË Î·È Û˘Ì¿ıÂÈ· ÛÙ¿Û˘ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÚÔ˜ ÙÔÓ ·˚–°ÈÒÚÁË, ·ÏÏ¿ Î·È ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘, Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ı·‡Ì·Ù· Î·È ÙȘ ·Ú·‰fiÛÂȘ, ÚÔ˜ ÛÙÔ πÛÏ¿Ì, ·Ú·Ì¤ÓÔÓÙ·˜ ¿ÓÙ· ˘¤ÚÌ·¯Ô˜ Î·È ÙÚÔ·ÈÔÊfiÚÔ˜ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ›ÛÙ˘. ∫˘Ú›ˆ˜ fï˜ Û¯ÂÙ›˙ÔÓÙ·È Î·È ÂÚÌËÓ‡ÔÓÙ·È Ì ÙË Ï·ÙÚ›· ÛÙÔ ÚfiÛˆfi ÙÔ˘ ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ Î·È ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, Ï·ÒÓ Ô˘ Û˘Ì‚›ˆÓ·Ó ‹ ıÚËÛ΢ÙÈο ·ÔÛÎÈÚÙÔ‡Û·Ó Î·È ÌÂÙ·ÎÈÓÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙË ÌÈ· ÛÙËÓ ¿ÏÏË fi¯ıË ÙÔ˘ ∂˘ÊÚ¿ÙË. O ¿ÁÈÔ˜ Â·ÓÂÈÏËÌ̤ӈ˜ Û˘ÓÙÚ¤¯ÂÈ ‹ Û˘Ó‰È·Ï¤ÁÂÙ·È ˆ˜ ÁÓ‹ÛÈÔ˜ ·ÎÚ›Ù˘ Î·È ÈfiÙ˘ Ì ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜, Û ÛËÌÂ›Ô Ì¿ÏÈÛÙ· Ô˘ ‚ÔËı› Â·Ó·Ê¤ÚÔ-

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

31

§ÈıÔ˘·Ó›· ÙÔÓ ÙÈÌÔ‡Ó ˆ˜ ÚÔÛÙ¿ÙË ¿ÁÈfi ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ ΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›· Ù· ıˆÚÔ‡ÌÂÓ· ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ƒÈ¯¿Ú‰Ô˘ ÙÔ˘ §ÂÔÓÙfiηډԢ ˆ˜ the St. George’s arms, ÂȉÈο Ë ÛËÌ·›· ÙÔ˘˜ (Ï·Ù‡˜ ÎfiÎÎÈÓÔ˜ ÛÙ·˘Úfi˜ ۠ϢÎfi ÊfiÓÙÔ, Ë ‚¿ÛË ‰ËÏ·‰‹ Ù˘ ÁÓˆÛÙ‹˜ Union Jack) ı· ·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó Ù· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙˆÓ AÁÁÏˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ Î·È Ó·˘ÙÈÎÒÓ. ∞fi ÙÔÓ 15Ô ·È. ı· ·Ó·ÁÓˆÚÈÛı› ‰Â Î·È ÂÈۋ̈˜ ˆ˜ Ô ¿ÁÈÔ˜ ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÙÔ˘ ÛÙ¤ÌÌ·ÙÔ˜.

¢˘ÙÈÎÔ› ¿ÁÈÔÈ ™ÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ¯ÚfiÓÔ˘˜ ÔÈ ˘fi ͤÓË Î˘ÚÈ·Ú¯›· μ·ÏοÓÈÔÈ, ƒˆÌÈÔ› Î·È ¿ÏÏÔÈ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ, ÔÈ ÁÓˆÛÙÔ› ™ÙÚ·ÙÈÒÙ˜, ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘˜ ˘fi ÙÔ Ï¿‚·ÚÔ ÙÔ˘ ·ÎÚ›ÙË ·Á›Ô˘ Î·È ‰ÂÓ Â›Ó·È Ù˘¯·›Ô fiÙÈ Û ̛· ·fi ÙȘ ÚÒÙ˜ ÌÂÁ¿Ï˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ÔÚıÔ‰fiÍˆÓ ÛÙËÓ ∂ÛÂÚ›·, Ë ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ AÁ›Ô˘ °ÂÒÚÁÈÔ˘ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ Û˘ÛÂÈÚÒÓÂÈ ÛÙË μÂÓÂÙ›· ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜, Ó·˘ÙÈÎÔ‡˜, ÂÌfiÚÔ˘˜. ΔfiÛÔ Â‰Ò fiÛÔ Î·È ÛÙȘ Ï·ÙÈÓÔÎÚ·ÙÔ‡ÌÂÓ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ÔÈ ƒˆÌÈÔ› ¤Ú¯ÔÓÙ·È Û Â·Ê‹ Î·È ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó Î·È ÙÔ˘˜ ȉȷ›ÙÂÚ· ÙÈÌÒÌÂÓÔ˘˜ ÛÙË ¢‡ÛË ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ·Á›Ô˘˜, Ô˘ ÌÈ· ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË ÚÔ‚¿ÏÏÂÈ ‹‰Ë Î·È ·Ú·‰›‰ÂÈ Î·È ÛÙËÓ ÂÔ¯‹ Ì·˜ Ù· ÌË ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÙÔ˘˜ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο. ∂›Ó·È Ë ÂÚ›ÙˆÛË ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÒÓ ·Á›ˆÓ ª·ÚÙ›ÓÔ˘, ÃÚÈÛÙÔÊfiÚÔ˘, ™Â‚·ÛÙÈ·ÓÔ‡. ΔÔÓ ª·ÚÙ›ÓÔ ÛÙË Ï·˚΋ Ï·ÙÚ›· Ù˘ ¢‡Û˘ (11 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘) ı· ÙÔÓ ÎÂÚ‰›ÛÔ˘Ó Ù· ÈıÔ›ÁÈ·, ÔÈ ÁÈÔÚÙ¤˜ ÁÈ· ÙÔ ¿ÓÔÈÁÌ· ÙˆÓ ‚·ÚÂÏÈÒÓ ÎÈ ¤ÙÛÈ ı· ÌÔÈÚ·ÛÙ› ÙÔ Ó¤Ô ÎÚ·Û› Ì ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜ Â›Û˘ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜, η‚·Ï¿Úˉ˜ ·Á›Ô˘˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Ô˘ ÙÈÌÒÓÙ·È ÙËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹, ¿ÏÈ ÙÔÓ ¿ÁÈÔ °ÂÒÚÁÈÔ ÙÔÓ ªÂı˘ÛÙ‹ (3 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘) Î·È ÙÔÓ ¿ÁÈÔ ªËÓ¿ (11 ¡ÔÂÌ‚Ú›Ô˘). ΔÔÓ ÛÙÚ·ÙÈÒÙË ÃÚÈÛÙfiÊÔÚÔ ÌÈ· ·ÚÂÙ˘ÌÔÏÔÁÈ΋ ·ÚÂÍ‹ÁËÛË Û ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ¢‡ÛË ı· ÙÔÓ ‰ÂÈ Ó· ηٿÁÂÙ·È ·fi ÙȘ ¿ÎÚ˜ ÙˆÓ ·ÎÚÒÓ, ÙËÓ ‚·Ú‚·ÚÈ΋ Ù¤ÏÂȈÛË ÙÔ˘ ÎfiÛÌÔ˘, ·fi ÙË Ê˘Ï‹ ÙˆÓ ∫˘ÓÔÎÂʿψÓ, ÎÈ ¤ÙÛÈ ·ÂÈÎÔÓ›˙ÂÙ·È ˆ˜ Û΢ÏÔÌÔ‡Ú˘ ‹ Á›Á·ÓÙ·˜. Δ¤ÏÔ˜, ÙÔ Á˘ÌÓfi ‰È¿ÙÚËÙÔ ·fi Ù· ‚¤ÏË ÎÔÚÌ› ÙÔ˘ Ì¿ÚÙ˘Ú· ™Â‚·ÛÙÈ·ÓÔ‡ ı· ·ÔÙÂϤÛÂÈ ÙÔ ÚfiÛ¯ËÌ· Î·È ÙËÓ ·ÊÔÚÌ‹ ÛÙÔÓ ·ˆıË̤ÓÔ ·Ó‰ÚÈÎfi ˉÔÓÈÛÌfi ÙˆÓ ˙ˆÁÚ¿ÊˆÓ Ù˘ ∞Ó·Á¤ÓÓËÛ˘ Î·È ÂÍ‹˜ ÁÈ· Ó· ·Ó·‰Âȯı› ˆ˜ ·ÁÈfiÙ˘ ÌÈ· ¿ÏÏË ‰È·¯ÚÔÓÈ΋ Ù˘¯‹ ÙˆÓ ¿Á·ÌˆÓ ·Ó‰ÚÈÎÒÓ ÎÔÈÓˆÓÈÒÓ, ÙÔ˘ οı ÛÙÚ·Ù‡̷ÙÔ˜: Ë Ê·ÏÏÈ΋ ÔÚÌ‹ Î·È ‚›· ̤¯ÚÈ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ ÂÓfi˜ ·Ó‰ÚÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ¿Óˆ ÛÙÔ ¿ÏÏÔ. ∫·Ù·ÓÔËÙ¤˜, ÓfiÌÈ̘ ¿ÎÚ˜ Î·È ˘ÔÎÚÈÙÈο ·ÔÛȈÔ‡ÌÂÓ˜ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ˜ Ô˘ ÂÍÔÚ›˙ÔÓÙ·È ˆ˜ ·ÎÚfiÙËÙ˜, ÂÓÒ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙËÓ ¿ÏÏË fi„Ë ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ÓÔÌ›ÛÌ·ÙÔ˜, fiÔ˘ Ô‡Ù ‰Ú¿ÎÔ˜ Ô‡Ù ÎfiÚË ÚÔÛʤÚÔÓÙ·È ÁÈ· Ó· ηٷÎÚ·Ù‹ÛÔ˘Ó Î·È Ó· ıÔÏÒÛÔ˘Ó Ù· ÓÂÚ¿ Ù˘ ËÁ‹˜.

AÓ ·Ù‹Ú ¿ÓÙˆÓ fiÏÂÌÔ˜

H Tο μαρτ!ριο του αγου Σεβαστιανο!.

Oλ!μπιου κλλους, με το γυμν κορμ του διτρητο απ βλη, απεικονζεται ο στρατι της γιος στον πνακα (1476) του Aντονλο ντα Mεσνα. Πινακοθκη Δρσδης.

32

H

K A £ H M E P I N H

B

K Y P I A K H

2 7

O K T ø B P I O Y

2 0 0 2

∫·È Suddenly last summer... fi¯È ‰ÂÓ Î˘ÚÈ¿Ú¯ËÛÂ Ë ÊÚÔÓÙ›‰· Ù˘ „˘¯‹˜ ‹ Ù˘ ·Á¿˘, ‰ÂÓ Î·Ù·Û·Ú¿¯ıËÎÂ Ô ™Â‚·ÛÙÈ·Ófi˜ ÂÓ ı¿ÙÚˆ Ô‡Ù ·˘ÙÔÎÙfiÓËÛÂ Ô MÈ̷ۛ Ô‡Ù ÛÙ¿ÏıËÎ·Ó ÛÙÔ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó ÔÈ ™Â‚·ÛÙÈ·ÓÔ› Ê·ÓÙ¿ÚÔÈ ÙÔ˘ ΔÛ·ÚÔ‡¯Ë. √ ·˚–°ÈÒÚÁ˘ Bush, ‰Ú·ÎÔÓÙÔÎÙfiÓÔ˜ ·ÎÚ›Ù˘ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Ì·˜ ΢ÓËÁ¿ÂÈ ÙÔÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ ‰Ú¿ÎÔ ÛÙȘ ¿ÎÚ˜ ÙˆÓ ·ÎÚÒÓ… ∞Ó ·Ù‹Ú ¿ÓÙˆÓ fiÏÂÌÔ˜, Ì¿ÏÏÔÓ ¯ÚÂÈ¿˙ÂÙ·È ÙÚÔ·ÈÔÊfiÚÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜ ·Á›Ô˘˜.