Κωνσταντίνος-Πλεύρης-Γκαίμπελς

ΚΩΣΤΑΣ ΠΛΕΥΡΗΣ

ΓΚΑΙΜΠΕΛΣ Άποκαλύψεις άπό τό ήμερολόγιόν του γιά τόν πόλεμον τού 1940-41. Ή όλήθεια γιά τήν ccόντίσταση»

ΑθΗΝΑΙ 1992

IIIEA

ΙJΕΣΙΣ

Στόv πατέρα μου Άθαvάσιοv Πλεύρηv

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ σελίς Πρόλογος.................................

7

Εtσαγωyιl.................................

9

Έγγραφαί τού «'Ημερολογίου» . . . . . . . . . . . . . . .

11

Συμπεράσματα.............................

37

Τό τέλος..................................

43

ALORS C' EST LA GUERRE! . . . . . . . . . . . . . . .

55

Ή aλήθεια για t'ΙlV «'Αντίσταση» . . . . . . . . . . . . . .

63

Άντί'Επιλόγου............................

89

Παράρτημα................................

95

Μια προσωπική μαρτυρία....................

125

Πρόλογος Το .. 'Ημερολόγιο 1939 - 1 94 1 » τοϋ Γχα�μπελς εlναι [να βι βλCο χρήσιμο σΕ: χάθε έν&ιαφερόμενο, γιά. τiιν σVγχρονο tστορCα τής Έλλά&ος, &ιότι περιλαμβάνει lίγνωστα μέχρι τώρα στοι χε�α σχετιχά. μΕ: τον Έλληνοϊταλιχο χαt Έλληνογερμανιχο πό λεμο τοϋ 1 940 - 194 1 . Ή άξία τοϋ "ΉμερολογCοv• όφεCλεται χvρCως στο οτι έγρά φη ά.πο [να άπο τά. ά.νώτατα στελέχη τόϋ έθνιχοσοσιαλισμοϋ, ποv ταυτοχρόνως ήτο ό στενώτερος χαt πιστότερος σvνεργάτης τοϋ Χίτλερ. Ό Γχα�μπελς έγνώριζε τά. πάντα, &ιότι μετε�χε -στiι λήψι τών ά.ποφάσεων χαt τά. περιγράφει μΕ: λιτότητα vφοvς χαt ά.χριβολογCα. Άλλά. χαt γιά. ενσ.ν πρόσθετο λόγον ή ά.ξCσ. τοv "'Ημερολο γίου• εlνσ.ι σημσ.ντιχή, &ιότι οτσ.ν ό Γχσ.�μπελς το [γραφε &Ε:ν έπίστεvε ά.σφσ.λώς οτι ή Γερμσ.νίσ. θά. χάση τον Πόλεμον χσ.t χσ. τόπιν ot 'Έλληνες θά. &ισ.βιiζοvν τοvς έπσ.ίνοvς ποv τοvς [χσ.νσ.ν οι' Γ ερμσ.νοι. ' σ.πο ' ' το' « 'Η μερολ'ογιο» χσ.' θ ε ' 'Α. ποvσισ.' ζει λοιπον vστεροβοvλίσ. χσ.t οσσ. ά.νσ.φέροντσ.ι εlνσ.ι πηγσ.�σ.. εLλιχρινή. Το χεCμενο ά.ρχCζει Πιν 1ην Ίσ.νοvσ.ρCοv 1939 χσ.t τελειώνει μΕ: ά.ρχετά.ς &ισ.χοπά.ς Πιν 8ην ΊovλCov 1 94 1 . Μέσα. στά.ς 450 σε λί&σ.ς τοv περιλαμβάνει τi)ν χσ.θημερινi} έξιστόρησι σημσ.ντιχω τιiτων γεγονότων, οπως ή πτώσις τής Γσ.λλCσ.ς, Ολσ.ι σ.t πσ.ρσ. σχηνισ.χσ.t πολιτιχσ.t χσ.t &ιπλωμσ.τιχσ.t ένέργεισ.ι τής Γερμσ. νCσ.ς, ή έπίθεσις χσ.τά. τής ΡωσCσ.ς, χρίσεις χσ.t σχόλια. γιά. φC λοvς xat έχθροvς τοϋ Γ ' Ράϊχ, μuστιχά. σχέδια γιά. το μέλλον χ.τ.λ. Έμιiς βεβσ.Cως μιiς έν&ιαφέρει ό πόλεμος 1 940 - 1941. ΜπΘρώ νά. vποστηρίξt.) οτι χιiτω ά.πο το φώς τών πληροφο ριώ-ν ποv πσ.ρέχει ό Γχσ.�μπελς ά.νσ.τρέπετσ.ι όλόχληρος ή έπCση μος η μιiλλον η έπιβεβλημένη, θεώρησις περt τοv Β ' Πσ.γχο σμCοv Πολέμοv οσον ά.φοριi στi)ν Έλλιi&σ.. ΣΕ: τοvτο σvντελε� οχι

ΚΩΝ. ΠΛΕΥΡΗ

8

μόνον το χϋρος τοϋ σvγγρα.φέως, οχι μόνο οτι ήτο σε θέσι ν� γνωρίζη τιl χρα.τιχιl ά:πόρρητα. τής έθνιχοσοσια.λιστιχής Γερμα. ν(α.ς, ά.λλιl χα.t διότι ιi1to τότε 1tα.ρήλθον 50 χρόνια. χα.t τιl γεγο νότα. έ1tεβεβα.ίωσα.ν ά.1tολVτως τιl στοιχετα., τιl σχόλια., τιlς δια. 'Πιστώσεις χα.t τιlς χρίσεις τοϋ Γχα.Lμ'Πελς. Ή γνησιότης τοv (('Ημερολογίου» ετνα.ι ά.νεγνωρισμένη διε θνώς. Ούδεtς την ά.μφισβητεί. Διεσώθη δε χιiρις στην μέριμνα. τοϋ Γχα.τμ'Πελς, ό ό1tοτος έχριiτει το Πρωτότυ1tο - χεφόγρα.φο στ'\)ν Κα.γχελλα.ρία. χα.t φωτογρα.φία.ς του εθα.βε σ' Ενα. διiσος τοϋ Βερολίνου, Ο'ΠΟυ μιiλιστα. το ά.νεχιiλυψα.ν OL Ρώσοι. Μετα.1tο λεμιχώς Εγινα.ν 1tροσ1tιiθειες νιl μη δημοσιευθή, ά.λλιl τελικώς έ1tρα.γμα.το1tοιήθησα.ν διιiφοροι έχδόσεις. Ετμα.L ά.1tολύτως βέβα.LΟζ Οτι 1tολλοt Εχουν σvμφέpον νa ά.1tοσιω1tηθή το « 'Ημερολόγιον» τοϋ Γχα.τ μ1tελς χα.t μετα.ξv α.ύ τών ετνα.ι χα.t OL Ίτα.λοί, ot ό1tοτοL, ένώ εύθύνοντα.ι διιl το α.tμα.το χύλισμα. τής Έλλιiδος, μετιl τον 1tόλεμον 1tα.ριστιiνουν τιlς ά.θώα.ς 1tεριστεριiς. Στην έργα.σία. μου χρησψο1tοιώ την ά.yyλιχη εχδοσL 1tOV έ1tεμελήθη ό ·Φρέντ Τα.Li.ίλορ τών έχδόσεων «Sphere Books Li mited)) χα.t έχυχλοφόρησε ύ1tο τον τίτλον: «ΤΗΕ GOEBBELS DIARIES, ι 939 ι 94 ι)). Δυστυχώς δεν lχω το γερμα.νιχον κεί μενο, δLότL δεν ύ1tιipχει στιl ΈλληνLχa βLβλιο1tωλεLα. γερμανι κών βιβλίων, οvτε στοvς χα.τα.λόγους τών γερμανικών έχδόσε ων. Προσφιiτως μιiλLστα. δεν το ά.νεϋρον σε χα.νένα. βιβλιο1tω λετον τοϋ Μονιiχου. Ώς έχ τούτου ετμα.ι ύ1tοχpεωμένος νιl ά.να. γνωρίσω την ά.γγλιχην 1tολιτιχην γενναιότητα., 1tov ά.1tοδέχε τα.L νιl χυχλοφοροϋν βιβλLα., τιl ό1to'La. σvμβιiλλουν στην ά.1tοχα. τιiστα.σι τής ιστορικής ά.ληθεία.ς. -

Κ.Α.Π.

Είσαγωγη Ό Πιiουλ Γιόζεφ Γκαίμπελς, γιος δικηγόρου, έγεννήθη Π}ν 29ην Όκτωβρ(ου τοϋ 1 897 στην κωμόπολι Ρέvντ τής Ρηναν(ας. Άπο παιδt λόγω παραλύσεως [μεινε ιiνιiπηρος στο ενα πόδι καt γι' αvτο δεν vπηρέτησε στρατιώτης στον Α Παγκόσμιο Πόλε μο. Έσποuδασε με vποτροφία φιλοσοφία, ίστορία καt λογοτεχνία στιΧ. Πανεπιστήμια τοv Μονιiχου, Φριi·�μπουργκ, Βόννης καt Χαϊδελβέργης, οπου ιiνεκηρuχθη διδιiκτωρ τής φιλοσοφίας. 'Αρ χικώς δημοσιογραφεί καt γριiφει θεατρικιΧ. [ργα. ΆλλιΧ. ιiπο το 1922 ιiκολουθεί τον Χίτλερ στο έθνικοσοσιαλιστικο κόμμα καt ιiφιερώνεται στην πολιτική. 'Εκδίδει την έφημερίδα «Λαϊκη 'Ελευθερία» καt τιΧ. "ΈθνικοσοσιαλιστικιΧ. Γριiμματα» καt μετιΧ. γριiφει σΠ}ν έπίσημον έφημερίδα τοϋ έθνικοσοσιαλιστικοϋ κόμ ματος, στον «Λαi:κο Παρατηρητή». Το 1926 ό Χίτλερ τοϋ ιiναθέτει τον τομέα τοϋ Βερολίνου, τον όποίον μετιΧ. ιiπο σκληροvς ιiγώνας κερδίζει vπερ τοϋ Ναζι σμοϋ. ΣτιΧ. 1927 κυκλοφορεί την περίφημον έφη μερίδα «'Η έπίθε σις» καt τον έπόμενο χρόνο έκλέγεται βουλευτης Βερολίνου. Ταvτοχρόνως ιiναλαμβιiνει ύπεuθυνος τής προπαγιiνδας τοϋ κόμματος γιιΧ. ολη την Γερμανίαν. Το 1933 ό Χ{τλερ γίνεται Καγχελλιiριος καt ό Γκαίμπελς διορίζεται vπουργος «λαtχής διαφωτίσεως καt προπαγάνδας». Έν τ
10


άρνείται να έπιζήση τής γερμανικής ήττης. 'Έτσι ό Χίτλερ vπο δειχνvει διάδοχόν του τον ναvαρχον Νταίνιτς. Το τέλος τοv Γχαίμπελς vπήρξε σvγχλονιστιχόν. Διαδρα ματίζεται στο vπόγειο χαταφvγιο τοv Χίτλερ. την lην Μαtου τοv 1945 δηλώνει στον vπασπιστην του Σβέγχερμαν: «Έχάθη σαν ολα». Ή σVζυγός του ξυπνά τα παιδιά της χαt τοvς λέγει « Παιδια μη φοβήσθε. Ό γιατρος θα σιiς κάνη μία ϊνεσι, ποv γί νεται σ' ολα τα παιδια χαt στοvς στρατιώτας. Κατόπιν ό όδον τίατρος Κοvντς χάνει σε κάθε παιδt ϊνεcη μορφίνης χαt ένώ αύτα ναρκώνονται ή τραγιχη μητέρα βάζει στο στόμα τους άπο μ.Lα σπασμένη άμποvλα κυανίου. Ό όδηγος τοv Χίτλερ, Κέμπχα, πηγαίνει για να άποχαιρε τήση τον Γχαίμπελς. τα παιδιά τοu ήσαν ήδη νεχρά. Ή Μάγδα Γχαίμπελς ζητεί άπο τον Κέμπχα να χαιρετίση τον γιό της Χά ραλντ χαt να τον πληροφορήση πώς έπέθανε. Το ζεvγος Γχαίμ πελς φεvγει άπο το δωμάτιό τοuς πιασμένοι χέρι - χέρι. 'Ήρεμος εύχαριστεί τον Νάοuμαν (Α ' βοηθος τοv Γχαίμπελς) για την άφοσίωσί του. Ή Μάγδα ήδuνήθη μόνον να προτείνη το χέρι της. Ό Νάουμαν το lφίλησε. Ό Γχαίμπελς λέγει οτι θα άνέ βοuν στον χήπο, ώστε δεν eα vποχpεωθοvν οι φίλοι τοuς να τοvς μεταφέρουν. Χαιρετά τον Νάοuμαν χαt άχολοuθεί την σιωπηλη σVζuγόν τοu, προς την Εξοδον. Χάνονται στο κεφαλόσκαλο. Μετα άχοvγεται ενας πυροβολισμός, άχολοuθεί δεvτερος. Ό Σβέγχερμαν χαt ό όδηγός τοv Γχαίμπελς Ράς, όρμοvν έπάνω στην σχάλα χαt εvρίσχοuν τοvς Γχαίμπελς πεσμένους στο ϊδα· φος. Κάποιος άνδρας τών "Ες- "Ες 'Cστατο πλησίον των σε στάσι προσοχής. Τοvς εtχε πυροβολήσει. Αύτος χαt δvο άλλοι ϊφεραν τέσσαρα δοχεία βενζίνης, τα όποία άδειασαν πάνω στα πτώμα, ' ε"βαλαν φωτια. τα και' τους τα στοιχεία έλήφθησαν έχ τών βιβλίων «AdolfHitler» τοv J. Toland ('Αγγλ. ϊχδ. «Book Club Associates» Norfolk 1977, σελ. 893) χα!. « 'Αδόλφος Χίτλερ» τοv· Ε. Σνά�τερ (Έλλ. iχδ. « Κριος» Άθ. 1 980, σελ. 101).

Έγγραφαi. τοϋ «'Ημερολογίου» Άνα.μφ�σβη-τή-τως, liν -το •'Ημερολόγ�ο» δημοσ�υθ ij σ-τ&. Έλληνιχ&. θα. μελετηθij με ίδ�ι-τέρα. προσοχη χα.ι θ&. μάς δια.φω -τίση χα.-τ&. θε-τ�χο -τρόπον. Ό Γχα.ίμπελς -το Εγρα.φε χά.θε πρωί. 'Έ-τσι α.ί ιiνα.φερόμενα.ι ήμερομηνία.ι περιλα.μβά.νουν συνήθως -τ&. σvμβά.ν-τα. -τijς προηγουμένης ήμέρα.ς, δι' α.v-το άλλως -τε σ'ti}ν ιiρχη χά.θε ένδείξεως vπά.ρχει ή λέξις: «χθές». 29 Όχ-τωβρίου 1 940 (τρίτη) «Χθές:... Ή Ρώμη έπιδίδει lνα τελεσίγραφο στfιν �θήνα. Ό Μεταξάς το άπορρ(πτει. Ή Ίταλtα εισβάλλει στfιν 'Ελλάδα. Ό Μουσσολtνι δεν θα μετεπείθετο. 'Επιθυμεί πολu ό,τι δήποτε μπορεϊνα πάρη».

υΟπως βλέπε-τε ή ιiνα.γρα.φiι της εισβολijς -τών Ί-τα.λων σ'ti}ν ' Ελλάδα. δεν ιiνα.γγέλε-τα.ι ιiπο -τον Γχα.ίμπελς ένθου�ώς. ο\Υtε Vπά.ρχε� xliν ή ενδε�ις o'tt. ό Μοvσσολίνι πρα.γμα.-τοπο�ί 'ti}ν έπίθε � μt 'ti}ν σvγχα.-τά.θε� της Γερμα.νία.ς. Τiιν 28ην Όχ-.ωβρ(ου 1940 ό Χί-τλερ σvνα.ν-τά -τον Μουσσολίν� σ'ti}ν Φλωρεν-τία., οπου ό Ν-τοϋ -τσε 'tOV ιiνήγγει.λε θρια.μβεv-τ�χώς: «Φύρερ, προχωρούμε. Τα στρα τεύματά μα ς μπήκαν νικηφόρα στfιν 'Ελλάδα σήμερα στiς 6 το πρωί». Ό ίσ-τορ�χος Ρα.ιημον Κα.ρ-τ�, σημε�ώνει σ-τi}ν "'Ισ-τορία. -τοv Β ' Πα.γχοσμίου πολέμου: «Ύστερα βλέποντας τη δυσαρέ σκεια ζωγραφισμένη στο πρόσωπο τού συμμάχου του, προσθέτει: Μfιν άνησυχήτε. τα πάντα θα τελειώσουν σε δεκα πέντε μέρες... ».

Ό Χί-τλερ έπληροφορήθη 'ti}ν ί-τα.λιχiι έπίθεσι χα.-τ&. της Έλλά.δος 'ti}ν 28ην Όχ-τωβρίου 1940 σ-τ&.ς 10 -το πρωt, ο-τα.ν -το προσωπικόν -του -τρα.ίνο (πα.ρα.δόξως ώνομά.ζε-το « Άμεριχή») δ� σχιζε 'ti}ν Μπολών�α. κα.-τευθυνόμενο προς 'ti}ν Φλωρεν-τία., οπου -τον έπερίμενε ό Μουσσολίνι. υΟπως γνωρίζομεν ά.πο ιiφηγήσε�ς α.v-τοπ-τών χα.ι ίδίως ιiπο -τον έπίσημον δ�ρμηνέα. -του Πά.ουλ Σ μιν-τ « Ή πρώτη έκρηξ(ς του ήτο νιi άναθεματ(ζη καi νιi ύβρίζη... κατηγορεί οτι «κάθε δεύτερος Ίταλος εlναι ή προδότης ή κατά-

12


σκοπος» οταν παρηλθεν ό θυμός του έκανε μίαν fιρεμον ά νάλυσιν. «Εlμαι iδιαιτέρως ταραγμένος» εΙ-πε, διότι έφοβεϊ:το οτι ή Ίταλι κi} είσβολi} θα εΙχε «σοβαρας έπιπτώσεις καi παρείχε στοuς Βρε τα ννοuς μία εύπρόσδεκτον εύκαιρίαν να έγκαταστήσουν άεροπο ρικi} βάσι στα Βαλκάνια» (J. Toland: "'Ενθ. ιiνωτ. σελ. 64 1).

Ετναι Lστορικώς έξη,φβωμένον οτι ό Χίτλερ δΕ:ν ήθελε τi}ν έ-πίθεσι κατa τής Έλλά.δος -ποv ό Μοvσσολίνι έδημιοvργησε έν ιiγνοι� τής Γερμανίας. Στi}ν -πολιτικi} διαθήκη τοv, ό Φvρερ ίχει γρά.ψει: «έπωφελήθηκε (ό Μουσσολίvι) άπό η)v άπασχόλησί μου για vα βάλη μπρός τi}ν καταστρεπτικi} έκστρατεία του έναv τίοv τής 'Ελλάδος... ». Περισσότερον -παραστατικος εΙναι ό κόμης

Τσιά.νο, v-ποvργος έξωτερικών τής Ίταλια.ς και βασικος ίνοχος τοϋ Έλληνοϊ:τα.λικοϋ -πολέμοv. 'Ότα.ν ό Τσιά.νο σvνήντησε τον Χίτλερ στο Μ-πέργκχοφ -περιγρά.φει στο «'Ημερολόγιό» τοv -πώς τοϋ σvμ-περιεφέρθη ό Φvρερ: « 'Ατμόσφαιρα βαρεία ... Al έπικρίσεις του (τ�ύ Χ(τλερ) εlναι άvοικτα(, στερεαί καi όριστικα.ί. .. Προσπα θώ vα συζητήσω μαζί του, άλλα δεν μΕ. άφησε να άπαvτήσω... ».

Ό Άρχηγος τοv Ίτα.λικοv Έ-πιτελείοv Πέτρο Μ-πα.ντόλιο στο βιβλιο τοv « Ή ΊταλLα στο Β I Παγκόσμιο Πόλεμο» (σελ. 57 58) γρά.φει οτι οταν τον Νοέμβριον τοϋ 1 940 σvνηντήθη μΕ: τον Άρχηγο τοv Γερμανικοv Έ-πLτελείοv Στρατά.ρχην ΓοvλLέλμον Κά.ϊτελ, α.ύτος μόλις τόν εΙδε τοv lκανε -παρατηρήσεις για.τι έ-πε τέθησαν στi}ν Έλλά.δα δίχως νa ρωτήσοvν τον Φvρερ τοϋ εΙ-πε ιiκόμη μΕ: σχα.ιον vφος: «�Av εlχα εlδοποιηθη θα μετέβα.ιvα άερο πορικώς στi} Ρώμη για vα έμποδίσω αύτi}ν τi}ν έκστρατείαν»!

Ή θέσις έ-πομένως τής Γερμανίας, v-πήρξε σαφεστά.τη. 'Ε-π' οvδενi λόγ� ένέκρινε τi}ν Ίταλικi}ν έ-πίθεσιν γιa τi}ν κατά.κτη σιν τής Έλλά.δος. ΣΕ: ιiκριβώς tδιας δια-πιστώσεις καταλήγει και ό δια-πρε-πi}ς 'Άγγλος στρατιωτικος σvγγρα.φεvς Λίντελ Χά.ρτ, ό ό-ποϊ:ος στό βιβλί� τοv: « Ή lίλλη -πλεvρa τοv λόφοv» (έλλ. lκδ. «Σ. Τζηρίτα», σελ. 289) γρά.φει: "··.ή αiφνιδία εlσβολi} τού Μουσσολίνι εlς τi}ν 'Ελλάδα τi}v 28ην ·οκτωβρίου fιτις. έγιvε άνευ προειδοποιήσεως τού Γερμανού

ΕΓΓΡΑΦΑΙ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

13

συμμάχου του. Ό Χίτλερ έξεμάνη οταν lμαθε τούτο, καθόσον εl δεν άμέσως οτι ή ένέρyεια αϋτη lθετεν έν κινδύνιp τα iδικά του σχέδια. Ούτος έπεθύμει να διατηρήση n]ν 'Ελλάδα οιJδετέραν, ώς μ(αν άσφάλειαν τού πλευρού του έναντ(ον βρεταννικής έπεμβάσε ως εlς τα Βαλκάνια καl ά πειλής τών Ρουμανικών πετρελαιοπη γών του. Διαπιστώσας η)ν κενότητα τής 'Ιταλικής έπιδε(ξεως δυ νάμεως ήναγκάσθη τώρα ν ' άντιμετωπ(ση η)ν άνάγκην οπως λάβη δραστικα μέτρα δια ν' άπομακρύνη πάσα βρεταννικi} έπέμ βασιν εlς το πλευρον τούτο ». ...

'tOV

την 30ην Όκ-τωβρίοv ό Γκα\μπελς έορ-τιiζε� -.α γενέθλ� (43 έ-τών) σημε�ώνε�: «Χθές:.. Ή 'Ιταλία δημοσιεύει το τελε .

σ(γραφό της προς n]ν 'Αθήνα καl άνακοινώνει n]ν προχώρησt της στο Έλληνικο lδαφος. Ή Τουρκία έξακολουθεϊ να ταλαντεύεται, άλλα περισσότερο άπο φόβο παρά άπο πατριωτισμό. Το Αονδϊνο ύπερβάλλει τον έαυτόν του μt καθαρώς πλατωνικιiς ύποσχέσεις για βοήθεια. Ό Μεταξάς δtν πρόκειται να ώφεληθή σt τ(ποτε ά πο έκε(νους».

Πόσον δίκαLον εtχε ό Γκα\μπελς σε αvτη -.ην πρόβλεψί 'tOV. Ot Τοvρκο� -τελLκώς iμειναν οvδέ-τερο�, ένώ ot 'Άγγλο� δεν μιiς έβοήθησαν οπως ύπεχρεοvν-το και οπως έπανε�λημμένως εtχαν ύποσχεθή. 'Αλλα με-ταφέρον-τες σκοπίμως έλαχ(σ-τοvς δvνιiμε�ς έπέ-τuχαν αv-το ποv έπεδίωκαν: την πρόκλησ� -τών Γερμανών χαt -.ην έπέκ-τασL -τοv πολέμου. Τέλος πιiν-των. Δvο ήμέρας με-τα την 'Ι-ταλLκην έπίθεσ�ν ό Γκα\μπελς δLαπισ-τώνε� ο-τι -.α πριiγ μα-τα εtναι συγκεχυμένα. «31 Όκτωβρ(ου 1 940 (Πέμπτη) Χθές: Το Έλληνικο ζήτημα παραμένει το μέγα θέμα. Άλλιi μέχρι στιγμής δtν ύπάρχει καθα ρα ε/κών». Την έπομένη ήμέρα πλέον δΕν ά.μφLβιiλλεL για -την ά.ληθή κα-τιiσ-τασ� σ-το μέ-τωπο: «Ol Ίταλοl πραγματοποιούν πολιJ άσήμαντον πρόοδον εlς n]ν 'Ελλάδα» χαt κα-τόπLν ά.ναφερό

μενος στην 'Ι-ταλ�κη έπ\θεσ� βιiζε� -το έπίθεσι εtρων�κώς έν-τος εt σαγωγ�κών. ΛέγεL ά.κόμη (2 Νοεμβρίου 1 940) ο-.� ή πρόοδός -της εtναL ά.νεπαρκης και ο-.� σvνομ�λών σχε-τικώς με -τον Χί-τλερ, ό Φvρερ -τοv έκφριiζε� την ά.ποδοκ�μασίαν -του γ�α έκείνη -.ην ει-

14


σβολή. Και -τaς έ1tομένας ήμέρας ά.φι.ερώνεL 1tιiν'tO'tε 'Παρα-τη ρήσεLς γLa Π}ν ά.'Ποwχ(α -τής Ί-ταλLκής έκσ'tρα-τε(ας. Το 1940 έ11:ανεκλέγε-ταL 'Πρόεδρος -τών ΗΠΑ ό Ροvσβελ-τ, 1tοv ετναL δεδηλωμένος έχθρος -τοv έθνLκοσοσLαλLσμοv. Αύ-το ένθαρρv νεL -τοvς 'Άγγλους και ό Γκα'Lμ1tελς σχολLιiζεL: «8 Νοεμβρίου 1 940 (Παρασκευi}) χθές: .. Al δύο βασιχα( τους (τώv 'Άγyλωv) έλ .

πίδες εlvαι ό Ρούσβελτ ποu έξελέγη με μεγάλη πλειοψηφία χαi ή Έλλάς»! Μιiλw-τα ό Ροvσβελ-τ ή ΆμερLκη δηλαδή, και ή Έλλaς

ά.11:ε-τέλουν, -τό-τε, γLa Π}ν Άγγλ(α -τaς βασLκιiς -της έλ11:Cδας. Ναι E'tσL εβλε'Πε ό Γκαiμ'Πελς -τό-τε -την Έλλιiδα 'Πράγμα 'ΠΟV σημα(νεL O'tL 'ΠροεξώφλεL -την ΈλληνLκην ν(κην. «13 Νοεμβρίου 1 940 (Τετάρτη) χθές: ... Στi}v 'Ελλάδα ή κατά στασις εlvαι τρομαχτική. Ό Μουσσολίvι δεv lχαvε καταλλήλους προετοιμασίας. Τώρα ύποτίθεται οτι έργάζοvται σε σχέδια γιa vέα μεγάλη έπίθεσι. Αύτο lπρεπε va εlχε γίvει προηγουμέvως». την

1 5ην Νοεμβρ(ου κιiνεL έκ-τενεσ-τιiτη ά.νασκό'ΠησL -τής Ί-ταλLκής ά.1tοwχCας γLa Π}ν ό11:οCα θεωρε'L ίι11:εvθυνο -τον ΤσLιiνο. Έ11:ι 'Πλέον ά.νησuχε'L και γLa -τa 'Πε-τρέλαLα -τής Ρουμαν(ας. 'ΠΟV έξ αι -τ(ας -τής Ί-ταλLκής ή-ττης ΚLνδυνεvουν αν 'tO έ'ΠLδLώξουν ot "Αγ γλοL. την σ-τρατηγLκη αύτη δυνα-τό-τη-τα ot 'ΆγγλοL σ-τρα-τLω'tL κοι δεν Π}ν ά.ν-τελήφθησαν. «16 Νοεμβρίου 1 940 (Σάββατο) Χθές: .. Ol Ίταλοi ά ποχρού ουv Έλληvιχi} έπίθεσι στο άλβαvιχο lδαφος. τι έξευτελισμος χαi ταπείvωσις!... » Τaς ήμέρας 1tov ά.κολουθοvν ό Γκαiμ11:ελς δεν 'Παραλε('ΠεL νa κα-τηγορή 'tOVς Ί-ταλοvς γLa 'tO O'tL «αl έξελίξεις στο Έλληvιχο μέτωπο εlvαι πολιJ χαχα(». (22 Νοε. 1 940) και σuμ .

'Περα(νεL O'tL -το βιiρος -τοv ά.γώνος θa -το φέρουν ot ΓερμανοL. Έν -τ με-ταξv φθιiνουν σ-το Βερολ(νο «'ΠερLσσό-τερα νέα γLa v'Ποχω ρήσεLς σ-το .'ΕλληνLκο μέ-τω'ΠΟ». ΕτναL ή 'Περ(οδος της δυναμLκής ά:ν-τε'ΠLθέσεως -τοv ΈλληνLκοv σ-τρα-τοv 1tov κα-τέληξε σΠ}ν ά.'Πε λευθέρωσL -τής Κορυ-τσάς. «24 Νοεμβρίου 1 940 (Κυριαχi}) Χθές: . Ή έγκατάλειψις τής Κορυτσάς άπο τοιJς ΊταλοιJς έπiφερε τελεία χαταστρεπτιχi} ψυχο λογιχi] έπίδρασι. Έav μετατραπή σε στρατιωτιχi] σuμφορa έξαρ..


15

τdται d πο τούς 'Ιταλούς. Πιθανώς δχι, aλλιi προκειμένου περi 'Ιταλών ποτε δεν ξέρεις. Oi 'Έλληνες είναι έκτος έαυτών dπο τi}ν χαριi γιιi τi}ν νίκη τους. Ό Μεταξάς έξεφώνησε ενα πομπώδη λό γον». Κα\. ιiληθώς ή όμLλ�α. τοϊ:ί Μετα.ξίi προς τον Έλληναον

λα.όν, τi)ν όποία. πα.ρα.θέτω στο βLβλίο μοv (( Ίωά.ννης Μετα.ξίiς» (σελ. 187) εlνa.L Ενα. .μεyα.λεLώδες κείμενο ΠΟV δLχα.�ως έντuπω aLα.σε τον Γχα.Lμπελς. ΤέτοLα. ιiθά.να.τα. yρα.πτa το δημοχρα.τLχο χα.τεστημένο τa XpvβεL, ιiπο τοvς "Ελληνα.ς χα.\. φvσLXa οί νεοέλ ληνες i.στορLχο\. έπίτηδες τa ιiποσLωποϊ:ίν. Εvτvχώς ομως δLα.σώ ζοντα.L στa ξένα. βLβλία. i.στορία.ς, τa όποiα. δ[ν yρά.φοντα.L μΕ πϊ:ίον. Ό Γχα.iμπελς στη σvνέχεLα. πα.ρα.χολοvθεi τον χα.τήφορο τών Ίτα.λών: «26 Νοεμβρίου 1 940 (Τρίτη) χθές:... οι Ίταλοi δεν κατορθώνουν νιi κρατήσουν ούτε τιΖς νέας θέσεις των στi}ν Άλβα. ν(α. Oi 'Έλληνες (.....) οι σύμμα.χο( μας έτράπησα.ν σε φυyi} χαi τρέχουν. 'Ένα έπονείδιστο θέαμα». Κα.τόπLν ιiπα.ρLθμεi μία. προς

μία.ν τaς ύποχωρήσεLς τών Ίτα.λών, τaς όπQiα.ς yενLχώς χα.ρα. χτηρίζεL ώς έξε�λwτLχaς χα.\. χα.τα.λήyεL οτL oi. Ίτα.λο\. ιiπο τi)ν ιΧ.ποψL τής δτ.εθνοϊ:ίς ΧΟLνής γνώμης Εφθα.σα.ν στο Εσχα.το σημεLΟ τα.πεLνώσεως. ΜΕ πα.ρόμοίοvς χρίσεLς φθά.νεL cττaς «6 Δε κεμβρ{ου 1 940 (Παρα.σκευi}) Χθές:... Οι 'Έλληνες σπρώχνουν τούς 'Ιταλούς χαi σε περαιτέρω ύποχωρήσεις. Κολοσσια{α aπώλεια τού γοήτpου τού Μουσσολίνι». «7 Δεχεμβρ{ου 1940 (Σάββατο) Χθές:. . . Ol σύμμαχο{ μας ύποχωρούν dκόμη στο Έλληνιχο μέτωπο. Τούς λε{πουν χαi αi έφεδρείαι. τα γεγονότα πα{ρνρυν dργd τaς διαστά σεις ένος πολιτιχοστρατιωτικού σκανδάλου».

Oi. Γερμα.νο\. δεν μποροvν νa ύπομένοvν ιlλλο. Ό Γχα.Lμ πελς ιiποχα.λvπτεL: «10 Δεκεμβρίου 1 940 (τρ{τη) Χθές:... Οι Ίταλοi σuνεχ{ζουν νιi ύποχωρούν. Αύτο προσβάλλει το γόητρό τους, aλλa έπίσης έπιδρd aρνητικώς στi}ν κατάστασι στi}ν Μεσό γειο καi στιi Βαλκάνια. Ό Φύρερ είναι πολύ θυμωμένος καi δυσα ρεστημένος. Είχε μία τρ{ωρο σuνάντησι μΕ τον 'Αλφιέρι (σημ. δ πρεσβευτi}ς τijς Ίταλtας στi}ν Γερμαν{α) καi τού ώμtλησε καθα ρώς έφ' ολων τών dμφιβολιών χαi aνησυχιών του. Προετiθετο νιi

16


δή τον Ντούτσε καl έρρυθμiζοντο τα τής συναντήσεως αλλα ό Μουσσολiνι ανεκάλεσε. Εlπε οτι ήτο πολu άπησχολημένος. Μπο ρεί κανεlς να τον συμπονέση ποu δεν θέλει να βρεθή πρόσωπο με πρόσωπο με τον Φύρερ αύτη την στιγμή. :4λλα τα πράγματα δεν μπορούν να προχωρήσουν μ' αύτο τον τρόπο. :4πολύει τον ενα διοι κητi} μετα τον άλλο. 'Έπρεπε να έξετέλει τον Τσιάνο... 'Οπωσδή ποτε ή Έλληνιχi} ύπόθεσις lφθασε τώρα σ' lνα σημείο, οπου κάτι πρέπει νιi γ(νη».

την Sην Δεχεμβρίοv 1940 σ"tην σVσχεψ� "tής 'Ηγεσίας "tών Γερμα.ν�χών 'Ενόπλων Δvνάμεων ποu Εγ�νε σ"tην Κα.γχελλαρία ό Άρχ�σ"tρά"tηγος Μπράοvχ�"tς έπαροvσίασε στον Χί"tλερ "to σχέ δ�ο «Μαρί"tα» ποu ή"tο ή μελλον"tLΧi} έπίθεσ�ς "tής Γερμανίας έναν"tίον της 'Ελλάδος. Ό Χί"tλερ, οπως άναφέροvν "ta με"tα.πο λεμ�χώς δημοσ�vθέν"tα πραχηχά, έθεώρε� χα.θως ε{πε: «σκόπιμο την έπiθεσι κατα τής 'Ελλάδος για να έκκαθαρισθή όριστικώς ή έκεί δημιουργηθείσα κατάστασις». Πάν"tως ό Φvρερ ίίφηνέ χαι περ�θώρ�α γ�a "ti}ν έφα.ρμογi} "tov σχεδίοv, δ�ό"t� χαθώρ�σε O"tL: «dν ο('Έλληνες τερματίσουν μόνοι των τi}ν σύρραξιν με τοuς Ίταλοuς καl έξα ναγκάσουν τοuς 'Αγγλους νιi έγκαταλεiΦουν το Έλληνι κον lδαφος. Εlς τi}ν περίπτωσιν αύτi}ν i}μπορεί να d.χρηστευθή το σχέδιο «Μαρ(τα», διότι δέν πρόκειται να κριθή εlς η}ν 'Ελλάδα το θέμα τού ποίος θα ήγεμονεύση τής Εύρώπης είς το μέλλον».

Αί άπόψε�ς λοLπον "tOV Χί"tλερ ήσαν σαφείς. υΟσο παρέρχε "tα� ό χαφος χαι χεφο"tερεvε� ή χα"tάσ"tασ�ς, "tόσον ό Γχαiμπελς άν"tLλαμβάνε"tα�, o"t� ή Γερμανία θα άναγχασθή νa πολεμήση xα"ta "tής 'Ελλάδος. 'Ήδη "ta γερμανLχa με"tαγωγ�χa άεροπλά να με"tαφέροvν σ"ti}ν 'Αλβανία έφόδLα χαι Ί"tαλ�χa ·σ"tpα"tεvμα. "tα. την 10ην Δεχεμβρίοv 1940 ό Γχαίμπελς σvνομLλεi ΎLcX .. ην έχσ"tρα"tεία. σ"ti}ν 'Ελλάδα μ[ "tον Σ"tρα"tηγο 'ΆλφρεV"t Γ�ον"tλ (1890 - 1946), Άρχηγον "tOV Έπ�"tελείοv "tής Βέρμα.χ"t, ποu οί σVμμαχο� χα."tεδίχασα.ν σΕ θάνα."tο σ"ti}ν cδ(χη» "tής Νvρεμβέρ γης χα.ι άπηγχόν�σα.ν. Ό ΓLον"tλ άπαLσLοδοξεi γ�a ..ην εχβασ� "tov πολέμοv άπο πλεvριiς Ί"tα.λία.ς. 'Άρα. μοφαίως θa έπέμβη ή Γερμανία. Av"ta βεβαίως "ta δLα�σθιiνε"tα� χα.ι ό Γερμα.νLχος

ΕΓΓΡΑΦλl ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

11

λαός, ό όπο�ος ά.ν-.Lπαθε� -.οl.ις Ί-.α�ούς, οπως δLαΠLσ-.ώνεL χα� ό Γχα�μπελς: «12 Δεκεμβρίου 1 94() (Πέμπτη) Χθές:... ή λαϊκ1} στάσις στ1}ν Γερμανία ά πέναντι στ1} Ρώμη εlναι πολu κακή...».

Ή έπLθvμία -.ών Ί-.αλών νa έπέμβοvν OL Γερμανο� εtναL πλέον όφθαλμοφανής: «14 Δεκεμβρίου / 940 (Σάββατο) Χθές:... Ή 'Ιταλία έλπίζει στ1}ν έπέμβασι τής Γερμανικής Βέρμαχτ καi στο τέλος δεν θα lχωμεν πιθανώς ι:ϊλλη δυνατότητα έκλογής». ΠεραL -.έρω ό Γχατμπελς λιφβάνεL σvνεχώς νέσ. -.ov με-.ώποv π.χ. «/5 Δεκεμβρίου 1 940 (Κυριακ1}) Χθές:... στο άλβσ.νικο μέτωπο, οπου οί 'Έλληνες έπιτ(θενται άδυσωπήτως καi μΕ μαζικά ς δυνάμεις. Ol σύμμαχο( μας, μάς lγιναν βραχνdς. τi θά προκύψει άπ' ολα αuτά;».

Έχείνη -.ην έποχi} στην 'Ελλάδα γίνε-.αL μία προσπάθεLα έχμε-.αλλεύσεως -.ών φLλLχών α\σθημά,-.ων -.ών Γερμανών, ώσ-.ε νa σ-.αμα-.ήση ό πόλεμος. 'Έχομεν κάθε λόγο νa σvνάψω μεν ε\ρήνη χαι νa με\νοvν -.α πράγμα-.α ώς εχοvν. Ό Γχα� μπελς χα-.αλαβα\νεL -.ον λόγο -.ων φLλογερμανLχών έχδηλώσε ων. ΓράφεL: «19 Δεκεμβρίου 1 94() (Πέμπτη) Χθές:... αlσθήματα στ1}ν 'Ελλάδα: ύπερβολικώς ύπtρ τών Γερμανών. "Αλλά αuτο εΙ ναι καθαρώς ταχτική». . οι Γερμανοι πρ�ν ά.ναλάβοvν OL LδLOL δράσL σvμπαρ\σ-.αν'tαL ύλLχώς σ-.οl.ις Ί-.αλοl.ις χαι χvρ\ως σ-.aς με-.σ.φοράς. Ό Γχα� μπελς σημεLώνεL: (20 Δεχεμβρ\οv 1940) O'tL: «μεταφέρουν άερο

πορικώς 1.000 Ίταλοuς τ1}ν ήμέρα στ1}ν "Αλβανία χαi ά πο τ1}ν 1ην 'Ιανουαρίου ή έπίθεσ( μας θά άρχ(ση να κινήται. Τότε ol 'Έλληνες θα αlσθανθοϋν το τσίμπημα. �Ισως προτιμήσουν να μ1} άντιστα θοϋν. ·εν πάσrι περιπτώσει συντόμως δέν θά ύπάρξουν νικηφόροι έορτασμοι.. Ό κίνδυνος στfιν "Αλβαv(α δεν εlναι πλέον ι:ϊμεσος. Καi σuντόμως θά δε(ξωμεν έκεf το πρόσωπόν μας».

ΦαCνε-.αL σvνεπώς O'tL ύπήρχε χάποLο σχέδLο βοηθείας -.ης Ί-.αλ\ας στην Άλβσ.ν\α, ποu ήρχLζε νa έφαρμόζε-.αL χαι θa ώλο χληροv-.ο ά.νεξαρ-.ή-.ως ιiπο -.ο σχέδLο cΜσ.ρ(-.σ.» -.ο όποiΌν έβα σ\ζε-.ο μόνο σε γερμανLχaς δvνάμεLς. Έaν -.ελLχώς έφηρμόσθη -.ο σχέδLο «Μαρ(-.α» -.ov-.o ώφεLλε-.ο σ-.i}ν ά.πο-.vχCα της Ί-.αλL-

18


χής έπιθέσεως τής άνοίξεως, στην άπόβσ.σι τών 'Άγγλων στην ' Ελλιiδσ. χσ.i. στ&. γεγονότα. τής Γιοvγχοσλσ.βίσ.ς. την 25ην Μσ.ρτίοv 1941 ό πρωθvποvργος τής Γιοvγχοσλσ. βίσ.ς Τσβέτχοβιτς ίιπέγρσψ . ε μετ&. τών Γερμσ.νών cruμφωνον προσχωρήσεως στον «'Άξονα.». την νvχτσ. ομως τής 26ης Μσ.ρ τίοv ό Άρχηγος τής Γιοvγχοσλσ.βιχής Άεροπορίσ.ς Σίμοβιτς έπσ.νσ.στσ.τετ, άνσ.τρέπει τi}ν νόμιμον χvβέρνησιν, έξορίζει τον Άντιβσ.σιλέσ. Πσ.vλον, άνσ.χηρvσσει ώς βσ.σιλέσ. τον άνήλιχον Πέτρον χσ.i. τιiσσετσ.ι \ιπερ τών 'Άγγλων χσ.Ι. χσ.τcΧ. τών Γερμα νών. Ή έπσ.νιiστσ.σις σ.\ιτη ποv ώργσ.νώθη \ιπο τής Άγγλιχής Μvστιχής Ύπηρεσίσ.ς ('Ιντέλιτζενς Σέρβις) προεχιiλεσε την όργi} τοv Χίτλερ, ό όποiος διέτσ.ξε την χσ.τσ.στροφην τοv Γιοv γχοσλσ.βιχοv Κριiτοvς, οπως χσ.i. iγινε. 'Όλσ. σ.ύτcΧ. εtχσν . σcΧ.ν σvνέ'Πεισ. τi}ν γερμσν. ιχη έπιδρομη στi}ν βσλ . χσ.νιχην χερσόνησον. Σε μίσ. άπο τcΧ.ς πολλcΧ.ς προσωπιχcΧ.ς σvνομιλίσ.ς χσ.τcΧ. τcΧ.ς όποίσ.ς ό Χίτλερ χσ.i. ό Γχσ.iμπελς άντήλλσ.σον γνώμσ.ς ό Φvρερ \ιποστηρίζει οτι: «ΤΟ κάθε τι έξαpτάται άπο n)ν σωσn) άρχi}» χσ. τόπιν έπικρίνει τi}ν Ίταλίαν διότι: «όπουδήποτε έπολέμησε lκα νε κακi} άρχή•. Ό tδιος άνσ.φερόμενος στο άλβσ.νιχο μέτωπο όμιλετ γι&.: «άσύγχριτο έρασιτεχνισμο» χσ.i. ό Γκαiμπελς σημειώ νει τcΧ. λόγισ. τοv Χίτλερ ώς έξής: «22 Δεκεμβρίου 1 940 (Κυριαχi}) Χθές:... Ό Φύρερ όμιλεϊ μt σκληρας λέξεις έπi τού θέματος. Oi Ίταλοi συνέτριψαν όλόκληρο το στρατιωτικο γόητρο τού :4ξονος. Να γιατi τα βαλκανικα κράτη εlναι lσχυρογV ώμονα. Ol Ίταλοi πρiν ά πο ολα εlναι ρομαντικi} φυλή. Τώρα θα έπιτεθούμε έμεϊς. �Οχι για να τους βοηθήσωμεν, άλλα για να έκδιώξωμεν τους �Αγ γλους που τώρα έγχατεστάθησαν σn)ν Κρήτη. Πρέπει ·να έκβλη θούν ά πο έκεϊ. Ό Φύρερ θα προετίμα να lβλεπε n)ν εlρήνη μετα ξυ Ρώμης καi Άθηνών. Άλλα δυσκόλως μπορεί να τους το πή. Ό Μουσσολίνι εlναι τώρα σταθερώς κολλημένος σ' αύn) τi}ν περιπλο κi} ... �Αν εlχε μόνον καταλάβη n)ν Κρήτη άπο τi}ν άρχή, οπως ό Φύρερ τον συνεβούλευε να πράξη. Άλλα ή Ρώμη εlναι (...) Ό Φύ ρερ συντάσσει μία λεπτομερή έπιστολi} προς τον Μουσσολίνι περι-

ΕΓΓΡΑΦΑΙ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΠΟΥ

19

γράφων τi}ν κατάστασιν οπως αύτος τi}ν βλέπει».

AL προaνaφερθεwaι σκέψεις -τοv Χί-τλερ, -τav-τLζον-τaι ά.πο λV-τως μΕ -τιΧ.ς σκέψεις -τοv Τσώρ-τσιλ, ό όποiος σ-τιΧ. «Άπομνημο νεvμa-τά» "tOV (έλλ. εκδ. -τόμος Β, βιβλίον Β, σελ. 199), γράφει: « Ή θαυμαστi} Έλληνικ1) aντίστασις συνετέλεσε πολu στο νιi έν θαρρύνη τιiς dλλας βαλκανικιiς χώρας καi το y6ητρο τού Μουσσο λiνι έμειώθη aφαντάστως». ΔιιΧ. -τi)ν σημaσίaν δε της Κρήτης ό

Τσώρ-τσιλ ά.φι.ερώνει όλόχληρο χεφάλaιο, οποv έχθέ-τει .xal. -τιΧ. ά.γγλιχιΧ. σχέδιa κa-τaλήψεως κaι όργaνώσεως της νήσοv. ΤιΧ.ς ήμέρaς ποv ά.χολοvθοvν ό Γχaϊ:μπελς λέγει, ο-τι δεν σημειοvν-τaι ά.ξιόλογοι έξελLξεις σ-τ1)ν Άλβaνίa. Kal. ε-τσι είσερ χόμεθa σ-το 1 94 1, όπό-τε -το μέ-τωπο έσ-τaθεροποιήθη προσωρινώς. Άπο μvσ-τιχιΧ.ς ά.νaφοριΧ.ς ό Γχaiμπελς πληροφορεi-τaι γιιΧ. -τιΧ. έσω-τεριχιΧ. -τής Ί-τaλίaς: «12 Φεβρουαρiου 1 941 (Τετάρτη) Χθές:... aναφοριi aπο 'Ιταλία: πολu aπαισιόδοξος. Διαφθοριi καi περισσοτέρα διαφθορά. 'Ιδιαιτέρως στο περιβάλλον τού Τσιάνο. Καi ήττοπάθεια στοJ ς κύκλους ποι) έπηρεάζουν» xal. -τ1)ν έπομένη σχολιάζει: «σοβαριi μάχη στ1)ν Άλβαν(α ... Άναφοραi aπο 'Ιταλία μνημονεύουν βαθυτάτη ήrτοπάθειαν. Αιiτιiς τιiς ήμέpας ό Φύρερ εlναι ή μοναδιχ:ή τους έλπiς. Ό Τσιάνο έξώφλησε aπολύτως καi ή δημοτικότης τοϋ Ντούτσε πλησιάζει στο μηδέν. Προστιθέμεvα σ' αύτο εΊναι ή aποδιοργάνωσις, ή διαφθορά, έν συντομif!. lvα κράτος στο χεϊλος τοϋ χάους. Όφεtλομεν συντόμως νιi κινηθώμεν, aλ λοιώς ή Ίταλ(α θιi καταρρεύση στ1)ν aνυπαρξία».

Ό Γχaiμπελς έλάμβaνε προσωπιχιΧ.ς ά.νaφοριΧ.ς ά.πο -τοvς ύπεvθvνοvς -τής Γερμaνιχής S.D. ('ΥπηρεσCaς Άσφaλείaς) ά.λλιΧ. xal. ά.πο -τον Σ-τρa-τιω-τιχον Άχόλοvθον -τής Γερμaνιχής Πρεσβείaς σ-τi)ν Ρώμη, Σ-τρaτηγο '"'Εννο Ρίν-τελεν, ό όποiος μά λισ-τa πaρ' όλίγον νιΧ. σvλληφθή aίχμάλω-τος ά.πο -τοvς 'Έλλη νaς σ"t1)v Κλεισοvρa, οποv ετχε με-τaβή γιιΧ. νιΧ. έ-τοιμάση εχθεσι γιιΧ. -τ1)ν χa-τάσ-τaσιν -τοv με-τώποv. Kal. πράγμa-τι oL lί-τvχοι oL Γερμaνοi. ά.νaγχάζον-τaι γιιl νιΧ. σώσοvν -τοvς «σvμμιiχοvς» -των Ί-τaλοvς νιΧ. ά.γωνισθοvν σε πο λεμιχιΧ. μέ-τωπa ποv ή Ί-τaλιχi) πλεονεξίa δίχως σ-τρaτηγιχο

20


λόγο ετχε ιiνοίξει. «22 Φεβροuαρiοu 1 941 (Σάββατο) Χθές:. . . Ό Στρατηγός Ρόμμελ έφθασε στf}v Τρiπολι. Ό Μοuσσολivι τού παρε χώρησε πλήρεις έξοuσiα ς. Μαζi με τρείς μεραρχία ς άρμάτωv. Σκοπός του εlvαι ή άvακατάληψις τής Βεγγάζης. Έξ αlτiα ς τής άεροπορικής βάσεως. Ό Γκρατσιάvι άπηλλάγη πλέοv άπό η)v διοiκησι καi έτσι κάποιο εlδος τάξεως άποκατεστάθη έκεί. WΑγριος πόλεμος χαρακωμάτωv ση)v Άλβαviα». Έκλεκ-.α. yερμανικιΧ. σ-.ρα-.εvμα-.α θιΧ. πολεμήσοvν σ-.ην 'Αφρικη χα� θιΧ. χαθοϋν έχει 'Ενώ ιiρyό-.ερον άλλα πάλLν έκλε κ-.α. σ-.ρα-.εvμα-.α θα. έμπλακοϋν σ-.ην 'Ελλάδα οποv θα. κα-.α σ-.ραφη -.ο μέyισ-.ο μέρος -.ών Γερμανών ιiλεξιπ-.ω'tLσ-tών, ένώ ή Βέρμαχ-. θιΧ. vφLσ..α-.αL μLα σvνεχή ιiπασχόλησL κα-.α. την διά.ρ κεLα -.ης κα-.οχης -.ης 'Ελλάδος. ΚαΙ. ολα αv-.α. yια-.ί; διό-.ι ή Ί-.αλία ήθελε νιΧ. ιiνασ'tήση -.ην Ρωμαι:κην αv-.οκρα-.ορLαν. 'Αρχιlς Μαρ-.ίοv ή Βοvλyαρία προσχωρεί σ-.ον 'Άξονα. Στην ΒLέννη vποyράφε-.αι ή σvμμαχια, παριl -.α.ς ιiπειλιlς -.ης Άy yλιιiς νιΧ. κηρvξη -.ον πόλεμο κα-.ιΧ. της Βοvλyαρίας. Μvσ-.ικώς οι Γερμανοl. σ-.έλνοvν σ-.ρα-.ο σ-.η Βοvλyαρια ποv θιl -.ην χρησι μοποιήσοvν ώς όρμη-.ήριο έναν'tLΟν -.ης 'Ελλάδος. Την μvσ'tLΚη ε�σοδο -.ών Γερμανών στην Βοvλyαρία φανερώνοvν οί Ί-.αλο!. ot όποί:οι δημοσιεvοvν άρθρα σ-.ην έπLσημον έφημεριδα «Λαος 'Ι
21

ΕΓΓΡΑΦΑΙ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ •

•

I

I

'

•

'

' 'Ελλ α.δα. χα.�' θα.' χα.'tα.σφα.'ξουν γ�α.' μ� α.χοα.υ'tο�' υπο'tα.ξουν την μη φορα. 'tον Έλλην�χο λα.ο 'tής Μα.χεδονία.ς χα.Ι. θρά.χης. 'Έχουν έπ(σης Π}ν έλπ(δα. O't� ό ΧC'tλερ θα. 'tovς έπ�'tρέψη να. προ σα.ρ'tήσουν σ'ti}ν Βουλγα.ρCα. Π}ν βόρεLον 'Ελλάδα.. Ετνα.� προφα.νες O't'L με'tα. 'ta.ς ciλλεπα.λλήλους νCχα.ς 'tών 'Ελλήνων lσπα.σε 't'O ήθLχο 'tών Ί'tα.λών. Άρχα_ς Μα.ρ't'Cου 1941 δι.άφοροL πα.ρά.γον'tες σΠ}ν Ί'tα.λ(α. ποv ciγνοοvν 'ta.ς γερμα.νL· χα.ς ciποφά.σεLς προλεLα.Cνουν ψυχολογLχώς 't'O εδα.φος γLa. Π}ν σVνα.ψL χά.ποLα.ς εlρήνης. Ό Γχα.ίμπελς 't'O πληροφορεί'tα.L: «6 Μαρτ(ου 1 941 (Πέμπτη) Χθές:... Στi} Ρώμη σαλιαρ(ζουν ήδη για εlρήνη μt τi}ν 'Ελλάδα. Ό Ίταλικος τύπος δεικνύει μεγάλη lλλει ψι πειθαρχ(α ς, lδιαιτέρως σχετιχώς μt η)ν Βουλγαρ(α. θα το άνταποδώσωμεν στοuς Ίταλοuς μt το δικό τους νόμισμα. Δtν έχουν ά ντ(ληψι άφοσιώσεως» χα.Ι. 'ti}ν έπομένη: «'Έντονοι εlκα σ(αι στο Λονδίνο. Έκδtδουν αlσιοδόξους δηλώσεις για τας δια πραγματεύσεις μt τοuς 'Έλληνας. Al αναφοραi άπο τi}ν :4.θήνα φα(νονται σημαντικώς περισσότερον έπιφυλακτικα(. Αύτη εlναι ή άρχή τής μεταστροφής τού ρεύματος».

Για. έχε(νη 'ti}ν περCοδο δΕν δ�θέ'tομεν μέχρL 'tώρα. σ'tοLχεία., ίσως ή δημοσCευσLς 't'LΠO'tε μυσ-τ�χών ciρχεCων μ(ίς ciποχα.λVψη 't'L σvνέβιi�νε 'tό'tε. 'Εα.ν βεβα.Cως Εζη ό πρωθυπουργος Κορυζής ciσφα.λώς ea. δ�φώηζε Π}ν Χα.'tά.σ'tα.σ�ν. Ώσ'tόσον ολα. φα.(νε'tα.� O't� έ'tελείωσα.ν σ'tα.ς 10 Μα.ρ't'Cου 1941 ciφov ό Γχα.ίμπελς σημε�ώνεL: « Ή Ίταλ(α έπιθυμεl' να άρχ(ση στi}ν :4.λβαν(α έπ(θε σιv τώρα. Έv τάξει, θα περιμένωμεν όλ(γον».

Έν 't'Ov'to�ς ot 'Έλληνες προσπα.θοvν να. έπ�'t'Vχουν μία.ν με σολά.βησLν της Γερμα.νία.ς, άλλα. πλέον εtνα.L ciρyά.. Ot Γερμα.νοC, εtχα.ν ciρχ�χώς ciποφα.σ(σεL να. έπέμβουν ciποχλεLσ't�Χώς χα.\. μό νον, δLό'tL έφοβοvν'tο, έχ της πα.ρουσία.ς ΆyyλLχών σ'tρα.'tευμά. 'tων σ'ti}ν Έλλά.δα. χα.Ι. δLό'tL βα.σCμως ciνησVχουν μήπως ot 'Άγ γλοL προλάβουν χα.Ι. ciνο(ξουν νέο μέ'tωπο σ'ta. Βα.λχά.ν�α., xα.'ta. 't'O προηγοvμενον 't'OV Α Πα.γχοσμ(ου Πολέμου. 'Έ'tσL οι δ�πλω μα.'t'Lχα.( μα.ς ένέργεLα.L ετνα.� μά.'tα.�α.L. Σχε'tLΧώς ό 'Άγγελος Τερ ζά.χης ciνα.φέρεL σ'tο β�βλίο 't'Ου « Έλληνικη 'Εποποιία 1 940 '

·

22


1 941» (Άθ. 1964, σελ. 190) o·n: «Στiς 15 Μαρτίου ό uποuργος Γ. Μερχούpης σt εlδιχ'i} σuvομιλία τοu μt το Γερμαvο στρατιωτικό άχ6λοuθο εlχε πεϊ οτι ή Έλληvιχ'i} Κuβέρvηση θa δεχ6ταv μεσολά βηση γιa τοv τερματισμό τού πολέμου στ'i]v Άλβαv{α . .. Ό Ρίμπε vτροπ ϋστερα ά πο σχέΦη εlχε προτιμήσει v' άφήσει άvαπάvτητο αuτο το διάβημα». Ό Lδ�ος έπίσης σvΎΎραφεuς ά.ναφέρε� κα� ..α.

lίκαφα δ�αβήμα-.α -.οϋ 'Έλληνος πρεσβεv-.οϋ σ..ό Βερολ'Lνον Ρ. ΡαΎκαβή προς -.ον ναuαρχον Φόν Κανάρη κα� -.ον vφvποvρΎΟν έξω-.ερ�κών φόν Βα"L-.σα'Lκερ. Ό -.ελεv-.α'Lος μάλισ-.α έξεκαθάρισε -.ό ζή-.ημα είπwν οη ή έλλην�κη κvβέρνησ�ς δ�πραξε -.ο «aπο φασιστικό σφάλμα ΙΙa άποδεχθή τ'i}ΙΙ βρεταvΙΙιΧ'i)ΙΙ στρατιωτιχi}ΙΙ βοήθειαv».

Ή περίφημος έαρ�νi) έπίθεσ�ς -.ελ�κώς θ&. ά.πο..Uχη. Καμμία δuναμις π�&. δi:ν θ&. χρα..ήση -.οuς Γερμανοuς ν·&. vλοπο�ήσοvν -.α. σ..ρα-.�ω-.�κά -.οvς σχέδ�α ποu μ[ σχολασ-.Lκi) ά.κρίβεLα iχοvν έπιμελώς προε-.οφάσε�. Ή Έλλ&.ς Ύνωρtζει -.ην έπερχομέ νη θύ ελλα κα� ό ήρω"Lκος Κορvζής πρ6κεL-.αL ν&. ά.ν-.L-.άξη -.ό νέο Ο ΧΙ. Προκα-.αβολLκώς σε έπίσημον ά.νακοίνωσ\ν -.ov δηλώνεL o-.L ή Έλλ&.ς δεν σκοπεύεL ν&. vποκuψη, θ&. πολεμήση! ·ο Γκα'Lμπελς σημεLώνει: «21 Μαρτίου 1 941 (Παρασχεu'i}) Χθές:... _'Η Έλλaς καυχάται τώρα οτι θa άvτισταθή. Π6σο θa διαρχέση αuτ6,·• At ήμέραι πλησ�άζοvν. Ή ά.π6φασ�ς ποu καθορίζε� την ήμερομηνLα έπLθέσεως iχει ληφθή: «29 Μαρτ(οu 1 941 (Σάββατο) Χθές: .. Ή .

έπi μαχροv προπαρασχεuασθεiσα έπιχε(ρησις χατa τής 'Ελλάδος άvαμέvεται va άρχ(ση τ'i}v 7ηv 'Απριλίου... θa προχωρήσωμεv προς θεσσαλοv(χηv χ. τ.λ.•.

Σ' αvτη την ήμερομηνLα εvρίσκε-.αL κα� ή πρώτη έπραφfι ΎLa την μελε-.οvμένη έπCθεσL κα-.&. της Ρωσίας. ΣvΎκεκρLμένως ό Γκα'Lμπελς ΎράφεL: « Το μέγα σχέδιο lρχεται μετά: έvαvτiov Ρ. Εlvαι πολu προσεχτιχώς παρηλλαγμέvο χαi έλάχιστοι γvωρ(ζοuv περl αuτού. θ' άρχίση με έχτεταμέvας μεταχιvήσεις στρατεuμά τωv στi} Δύσι. θa περισπάσωμεv τaς ύποΦ(ας σ' ολας τaς θέσεις, όποu5ήποτε άλλοϋ, έκτος τής Άvατολής. Μία Φευδης εiσβολ'i} στ'i]v 'Αγγλία προετοιμάζεται χ.λπ.». "Ε-.σL λο�πόν ά.ποδε�κνύε-.αL


23

Ο'tι πριiγμα.'tι ot Γερμα.νοι οvδέπο-.ε έσχέφθησα.ν σοβα.ρώς να. εt σβιiλλοvν σ-.ην Άγγλ,α., ά.πλώς προε-.οίμα.ζον μία.ν δήθεν εtσβο λη γιιl νιl πα.ρα.πλα.νήσοvν -.οvς Ρώσοvς οπως χα.t σvνέβη. At Ρωσιχα.ι μvσ-.ιχα.ι ίιπηρεσία.ι έπληροφοροvν-.ο γιιl -.ην προπα.ρα. σχεvη -.ής εtσβολής στην 'Αγγλία. χα.t έφησVχα.ζον. Άχόμη χα.t -.ώρα. διάφοροι tσ-.οριχοt πισ-.εvοvν, ο-.ι ό ΧC-.λερ έπειδη δεν χα.· -.ώρθωσε να. χvρια.ρχήση σ-.όν ένα.έριο χώρο -.ής Άγγλ\α.ς έμα.' σχε'δια. ει'σβο' ει'σβολη. ο-.ι -.α. ε�να.ι τ , ' ' Η α.' λη' θεια. ομως " -.α.ιωσε -.ην λής χα.ι -.α. γvμνιiσια. γιιl εtσβολη ποv ot Γερμα.νοι [χα.να.ν ήσα.ν -.εχνιiσμα.-.α., γιιl νιl ά.ποχοιμίσοvν -.οvς σοβιε-.ιχοvς, ot όπο'Lοι ήσθιiνον'tΟ ά.σφα.λε'Lς οσο [βλεπα.ν 'tOVς Γερμα.νοvς να. προε-.οι μιiζων-.α.ι γιά. ά.πόβα.σι στην 'Αγγλία.. Πιiση θvσ\� -.ό Γερμα.'Ιiιχόν Έπι-.ελε'Lον ήθελε νιl έξα.σφα.λ\ ση ίιπ[ρ -.ών Γερμα.νιχών 'Ενόπλων Δυνάμεων -.όν πα.ράγον-.α. -.ov α.tφνιδια.σμοv. "Οπως χα.ι ά.λλοv σ-.ό ήμερολόγιο σvμπερα.ίνει ό Γχα.'Lμπελς ο-.ι μόλις ή-.-.α-.ο ή Ρωσία. -.ι θα. ήλπιζαν ot 'Άγ γλοι; η θιl vπεχρεΟVν'tΟ νιl ζοuν μεμονωμένοι στην νήσο η θιl σvνθηχολογήσοvν μΕ -.ην Γερμα.νία.ν. Έξ �λλοv συμπληρώνει ό Γχα.'Lμπελς μ.(α. έπίθειnς χα.-.ιl -.ής Άγγλία.ς θά ά.πεδvνάμωνε -.ην Γερμανία. χα.ι ή Εvρώπη θά είιρίσχε-.ο σ-.ό Ελεος -.ων Ρώσων, ποv ά.μέ-.οχοι σ-.όν μα.χροχρόνιο πόλεμο θιl ήσα.ν πα.νίσχvροι χα.t εvχόλως θα. έπεξε-.είνον'tΟ σ-.όν Εvρωπα.ί:χό χώρον. Άξιοσημείω-.ον ετνα.ι έπ(σης Ο'tι «'tό μέγα. σχέδιο ένα.ν-.ίον Ρ» [ρχε-.α.ι με-.ά την χα.-.άλ,.ψιν της 'Ελλάδος. 'Άρα. ά.πό σποv δα.ία. πηγi) [χομεν την βεβα.ία.ν πληροφορία.ν γιά την σvμβολη της 'Ελλάδος στην χα.θvσ-.έρησι της γερμα.νLχής έπιθέσεως χα.-.ιl -.ής Σοβιε-.ιχής 'Ενώσεως. Ή χα.θvσ-.έρησις α.ίι-.η χα.-.έστη πολu-.ιμος διά -.οvς Ρώσοvς, ot όπο'Lοι εvγνωμονοvν-.ες την 'Ελ λάδα. την α.tμα.-.οχvλLσα.ν μ[ -.όν -.ριετη σvμμορι-.οπόλεμον. "0-.α.ν ό Χί-.λερ έξέδωσε την 18ην Δεχεμβρ(οv 1940 -.ην ίιπ' ά.ριθ. 21 όδηγ(α.ν γιά την έχσ-.ρα.-.εία.ν χα.-.ά 'tής Ρωσία.ς (σχέ δLον Βα.ρβίχ.ρόσσα.) α-τό προο(μιόν -.ης χα.θώριζε, Ο'tι ολα.ι α.t προε 'tΟLμα.σία.ι πρέπει νιl όλοχληpωθοvν μέχρι την 15ην Mι:xtov 1941. 'Άρα. ή έπίθεσις ένα.ν-.ίον της Ρωσ\α.ς προεβλέπε-.ο νά έξα.πολv· "


24

θή έντος τοϋ Mαtou, έά.ν φuσικά. δεν έμεσολάβη ή έμπλοκη τοϋ γερμανικοϋ στρατοϋ στην 'Ελλάδα. Προφανώς έξ αίτ\ας τής έπιθέσεως τών Γερμανών στην ΠατρCδα μας καθυστέρησε ή έπC θεσις κατά. τής Σοβιετικής 'Ενώσεως ή όποCα ίίρχισ,ε την 22αν ΊouνCou 1941, οπως καt την 22αν ΊovνCov 1812 είχε ά.ρχ\σει ή έκ στρατε\α τοϋ Μ. Ναπολέοντος, ό όποίος ομως κατώρθωσε νά. εί σέλθη στην Μόσχαν την 13ην Σεπτεμβρ\οv. Ό Γκαίμπελς ποv θαvμάζει την πολεμικην ά.ξ\αν τοϋ 'Έλ ληνος (έκε\νης τής έποχής), προετοψάζει ά.νάλογο διαφωτιστι κο vλικόν, ώστε, OL Γερμανοt νά. Εχοvν την πραγ"ματικην είκόνα οταν Ελθη ή ώρα. ot Γερμανοι πρέπει νά. έννοήσοvν οτι ή «έΚ στρατεία δεν εlναι πίχ-νίκ» (lη Άπρ. 1941). την 3ην Άπριλ\οv 1941 (Πέμπτη) γράφει: «Al έπιχειρήσεις ένα ντίον Γιουγκοσλα βίας καi 'Ελλάδος θα αναληφθούν ταυτοχρόνως καi όχι διαδοχι κώς. Αύτο εlναι σοβαρο πλεονέκτημα. �Ο Φύρερ το διέταξε. Ή ήμερομηνία δεν καθωρίσθη άκόμη. Μπορεί νάναι όποιαδήποτε ήμέρα... ». την 4ην καt Sην Άπριλ\οv ό Γκαίμπελς σημειώνει διά. την «ά περίγρα πτον κατάστασιν τών δρόμων έκεί κάτω» και προσδιορίζει ώς ίίμεσο στόχο τών γερμανικών δvνάμ�ων «τήν οσο το δυνατον ταχυτέρα άφιξι στήν θεσσαλονίκη». Ή ώρα πλησιάζει. «6 :.\πριλίου 1941 (Κυριαχη) Χθές:... είμε θα ά πολύτως ετοιμοι... Ή ταχτική μας οσον άφορά την 'Ελλάδα εlναι δικαίως συγκρατημένη. Ό Φύρερ ύπηγόρευσε δύο έκκλή σεις, προς τον Γερμανικο λα ο καi προς τοuς στρατιώτα ς τού Νοτιο ανατολικού μετώπου. τας έπανεξετάζω σε συνεργασία μαζί του. Πρόκειται να τα ς διαβάσω στο ραδιόφωνο στα ς 6 το πρωί».

Τά. γεγονότα έξελ\σσονται ραγδαCως. Ίδοv πώς τά. είδε ό Γκαίμπελς: « 7 :.\πριλίου 1 941 (Δευτέρα) Χθές:... 'Ήρχισε ή lπίθεσις συμ φώνως προς το σχέδιον . Ή Έλλας διακηρύσσει οτι θα άντιστα θή ... 'Όσον άφορά τοuς 'Έλληνας θα κρατήσωμεν μία εύγενή, προ σεκτικη γραμμή. Μέχρις οτου γίνουν αύθάδεις.. :4 νακο(νωσι στην :.\θήνα έμπεριέχουσα στοιχειοθέτησι για τήν στρατιωτικη μας δράσι». ..

.


25

Ή ά.ναχοίνωσLς την όποίαν ό Γερμανος πρεσβεvτΥις στΥιν Έλλά.δα πρίγχLψ 'Έρμπαχ έπέδωσε στον πρωθvποvργο Κορvζή, δεν περLΕίχε χήρvξL πολέμοv! Οuτε δLέχοπταν τaς δLπλωματLχaς σχέσεLς μαζ( μας. Οuτε έζήτοvν παραχώρησL έδαφών χ.λπ., οπως οί Ίταλο(, ά.λλa έγνωστοποίοvν στiιν ΈλληνLχη χvβέρνη σLν οτL: «Τα Γερμανιχα στρατεύματα δεν έρχονται ώς έχθροi τού Έλληνιχού λαού χαi οτι εlναι μαχραν τού γερμανιχού λαού ή πρό θεσις οπως πολεμήση χαi χαταστρέψη χαθ' έαυτον τον Έλληνι χον λαόν. Το χτύπημα οπερ ή Γερμανία εlναι ήναγχασμένη να χα ταφέρη έπi τού Έλληνιχοu έδάφους, προορίζεται δια τfιν :.4γ γλίαν... » χαt χατέληγαν στiιν δLαβεβαίωσLν οτL ή Γερμανία το μόνο ποv ήθελε ήτο νa ιιέχδιώξη ταχέως τοuς παρεισάχτου(; 'J4.γ γλους έξ 'Ελλάδος». «8 :.4πριλίου 1 941 (τρίτη) χθές: ... προχωρούμε άργώς στi}ν. 'Ελλάδα... Ol 'Έλληνες εlναι γενναίοι μαχηταί... Ol 'Έλληνες έχμεταλλεύονται το iδεώδες άμυντιχο lδαφος χαλώς... τα χατα ληφθέντα χαρC!-χώματα εlναι γεμάτα μέ πτώματα ... Με τον Φύ ρερ. Καi αύτος θαυμάζει iδιαιτέρως το θάρρος τών 'Ελλήνων. 'Ίσως ύπάρχει άχόμη ενα ϊχνος τ.ής παλαιdς Έλληνιχής χαταγω γής σ' αύτούς. Ό Φύρερ aπαγορεύει τον βομβαρδισμό τών 'Αθη νών. Αύτο εlναι δίχαιον χαi εύγενές έχ μέρους του. Ή Ρώμη χαi αl :.4θήναι εlναι al Μέχχαι του. Αυπdται βαθέως ποu ήναγχάσθη να πολεμήση τοuς 'Έλληνας. Έαv ol �Αγγλοι δεν εlχαν έγχατασταθή έχεί δέν θα έβοήθει ποτέ τοuς 'Ιταλούς. Έπρόχειτο για ύπόθεσί τους χαi ώφειλαν να τfιν διευθέτουν μοvαχοί τους». «9 :.4πριλίου 1 941 (Τετάρτη) χθές: ... Oi 'Έλληνες ένισχύουν τfιν διασπασθεϊσαν γραμμήν. Δρόμος προς θεσσαλονίχην άνοι χτός. Oi 'Έλληνες άγωvίζονται πολu γενναίως. :.4παγορεύω στον τύπο να .τοuς δυσφημήση... Με τοv Φύρερ... θαυμάζει τi}v γενναιό τητα τών 'Ελλήνων. θλίβεται ποι) ύπεχρεώθη να τοuς πολεμή ση». «10 :.4πριλίου 1 941 (Πέμπτη) χθές: ... Ό Έλληνιχος στρατος τής Μαχεδονίας παραδίδεται μετα άπο πεισματώδη άμυvα. Διά σπασις τής γραμμής Μεταξd τελείως έπιτuχής. 'Ένα άφάνταστο

26


κατόρθωμα. τι ύπέροχο στρατο έχομεΥ... Ό Φύρερ εtΥαι έξαγριω μέΥος μF. τοuς Σέρβους, έΥώ σέβεται καi πιθαΥώς ύποφέρει για τοuς 'ΈλληΥας. Ώς λαος δF.Υ ήξιζε �α ύποφέρη τόσο... τίποτε δf.Υ μπορεΊ Υα γίyη προς βοήθειαΥ τώΥ ΈλλήΥωΥ, οπως ήδη καi το λοΥδ'ίΥΟ αyαγyωρίζει». «15 'Απριλίου 1 941 (Τρίτη) Χθές: ... κατελάβαμε τi}Υ 'Έδεσσα.. Ai γερμαyικαi δυΥάμεις στi]Υ 'Ελλάδα άλλάζουΥ η)Υ κατεύθυΥσιy τής προχωρήσεώς τωΥ. 'Όλα πλήρως συμφώΥως προς το σχέδιοΥ . Ol ':Αγγλοι έπιβιβάζοyται πλέοΥ για Υά έγκαταλείψουy nJY 'Ελλά δα. τι Κρ'{μ.α ήθέλαμεy τόσο πολιJ Υα τοι)ς έδίyαμε μία δόσιΥ απο το φάρμακά μας. . . » . «16 'Απριλίου (Πέμπτη) Χθές: ... ΜυστικοΊ. ραδιοφωΥικοi σταθμοΊ. λειτουργοϋΥ έΥτος τής 'Ελλάδος. ΚρΊμα ποu έχε'{ σ' όλό κληρο η}Υ χώρα ύπάρχουΥ μόΥΟΥ 3 7.000 ραδιόφωΥα. Άλλα σε παρομο(ους CJρας αl φi'}μαι μεταδ(δοΥται οπως ή φωτιά». «18 Άπpιλίου 1 941 (Παρασκευi}) Χθές: ... Σn]Υ 'Ελλάδα έξαι ρετικώς σκληρα άyτ(στασις�. «20 Άπpιλ(ου 1 941 (Κυριακi}) Χθές: ... Ή σημα(α μας κυματ( ζει στοΥ VΟλυμπο. Ή .ι\άρισα σn]Υ κατοχή μας. Αuτο σημα(yει οτι διεσπάσαμε. Τώρα ό δρόμος εtΥαι μπροστά μας άΥοικτός. Καi ό 'ΈλληΥ πρωθυπουργός Κορυζής ά πέθαΥε αiφΥιδ(ως - άΥ άπέθαΥε φυσιολογικώς ή ηuτοχτόyησε εlΥαι άδιευκρ(yιστο - καi διάδοχός του εlΥαι ό φtλος μας Κοτζιdς. Ό Βασιλεuς προτ(θεται Υα κατα στήση ύποχε(ριό τού nJY κυβέρyησι τής χώρας. Αuτο θα έσήμαιyε μ(α σεφα συμβιβασμώΥ. ΔF.Υ έγyώσθησαΥ ομως άκριβεΊς λεπτομέ ρειες. 'Οπωσδήποτε ό Κοτζιdς εlΥαι στο πλευρό μας, οπως lχω ύπολογ(σει άρκετας φοράς. θα άΥαμέΥωμεy καi θα ϊδωμεΥ. Ή Έλλάς φα{Υεται οτι άρχ(ζει σιγά Υα ταλαΥτεύεται. Έπεβεβαιώ θησαy τώρα αl άγγλικαi έπιβιβάσεις στοΥ Πειραιd. Ol 'lιγγλοι έξώφλησαΥ. ΠαpουσιάζομεΥ τοΥ θάΥατοΥ τοίJ Κοpυζή σαΥ δολοφο y(α ά πο τοuς VΑγγλους. Αuτο πάΥτως εlΥαι πιθαΥώς άληθές. ... Ό Κοτζιdς προσπαθεΊ Υα σχrιμα.τ(ση κυβέρΥησι. 'ΈκαΥε μ(α συγκιΥη τικi} lκχlηJι, χαιρετώΥ τα μαχ6μεΥα ΈλληΥιχα καi ΒpεταΥΥικα στρατεύματα. Αuτο εlΥαι το πρώτοΥ του λάθος. �ΑΥ συΥεχ(ση αύ.

.

ΕΓrΡΑΦΑΙ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ

27

τήv του τ7)v τάσι συvτ6μως θα εϋρη τοv έαυτόv του σt πολλη dσχημο χατάστασι. Ή Βουλγαρ(α χιvεfται στας περιοχας πού τής lχουv προσδιορισθij».

ΆρχLχώς ό ΒασLλεvς ΓεώργLος έ-πρ6χεLτο ν<Χ όρχCση -πρωθu -ποuργο τον ΚοτζLιi, ά.λλιΧ χατ6-πLν έ-πLθuμLα.ς τών 'Άγγλων -πρωθu-ποuργος ά.νέλαβε ό Τσουδερός, ό ό-ποiΌς ήτο έξ6ρLστος έ-πt 4ης Αύγοvστοu. Ό Κωνσταντίνος ΚοτζLιiς (1892 - 1951) ά.νέλαβε στιΧς 18 Ά-πρLλiοu τfιν έντολi)ν σχηματwμοv χuβερνήσεως, ά.λλιΧ τfιν έ-πομένην ήναγχά.σθη νιΧ τi)ν χαταθέση χαt εLσηyήθη στον Βα σLλέα νιΧ σχηματCση ΚuβέρνησLν έχ Στρατηγών. Ό ΒασLλεvς ήρνήθη ΧαL Ο"Πως 1tpOεL1tα bLώρLσε -πρωθu-ποuργο Ενα φiλο τών 'Άγγλων. Κατό-πLν ό ΚοτζLιiς iφuγε γLι1 τfιν ΤοuρχLα.ν χαt ά.-πο έχε'L μετέβη στi)ν ΆμερLχήν, ο-ποu εζη έργαζόμενος ώς δLορθω τi}ς τής έφημερiδος «'Ατλαντiς•. 'Εα.ν iμενε σ-ti}ν Έλλά.δα τσως νιΧ έγένετο πρωθυπουργός. 'Ίσως. Μετα-πολεμLχώς έ-πέστρε ψε στfιν ΠατρCδα χαt 1.tΟλLτεuθεtς έξελέγη -πανηγuρLχώς Δήμαρ χος Άθηναiων. «21 'Απριλίου 1941 (Δευτtρα) Χθές: . . . Ή διάσπασις τijς 'Ελ λάδος εlvαι τώρα πλήρης. Ό έχθρός όπισθοχωρεf έv άταξ(q.. Τούς άχολουθοϋμε χατα π6δας. τα Στούχα μας πραγματοποιοϋv ύπέρο χοv έργασ(αv, lδιαιτtρως οσοv άφορά στας άγγλιχας παρατάξεις. Ό Κοτζιάς παρητήθη ά πο τ7)v θtσιv του. Πιθαvώς τοv έξεδiωξαv. Εlvαι χαλλtτεροv lτσι. 'Έπρεπε vα χρατήση τοv έαυτ6v του lτοιμο για τ7)v τελιχ1} χατάρρευσι. θα τοv χρησιμοποιήσωμεv χαλώς τ6τε. 'Α παγορεύω στοv τύπο vα τού έπιτεθij». «22 Άπριλ(ου 1941 (Τρfτη) Χθές: . ...Al Άγγλοελληvιχαi έχθριχαΊ δυvάμεις ύποχωροϋv άτάχτως σ' ώρισμtvας περιοχάς. τα �Ες - �Ες ύπεχρεώθησαv vα lλθουv σt βοήθεια τώv "Ιταλώv, πού άvτιμετωπ(ζουv έμπ6δια στ1} διάσπασι στοv τομtα τους.. . Ό 'Έλληv Βασιλεύς χάvει lχχλησι στοv λαόv του vα άγωvισθή ... WΑρθρο σn)v Πράβδα: Δtv lχουv τ(ποτε έvαvτ(οv τijς Γερμαv(ας .. Ό Βασιλεuς Βόρις στοv Φύρερ. Άξtζει vα πάρη χάη». «23 Άπριλfου 1941 (Τετάρτη) Χθές: ... Το έχθριχο μέτωπο .

28


στfιv 'Ελλάδα κατέρρευσε τελείως. Ή «Ααϊμπστα vτάρτε» μα ς προχωρεί πλησίοv τώv Ίωαvvίvωv καi άποκόπτει τfιv ύποχώρησι τώv Έλληvικώv δυvάμεωv τής Άλβαvίας. Ό τέλευταίος δρόμος διαφυyής εlvαι τώρα στιiς χείρα ς μας. Ol Ίταλοi εlvαι πολιJ θυμω μέvοι γιιi τfιv τελευταία μας προώθησι. Ό Στρατηγός Γιοvτλ με τέβη στη Ρώμη, γιιi vιi τοιJς καταπραΟvη. Άδύvατοv. Ol Ίταλοi ώφειλαv vιi μdς εlvαι εύγvώμονες ποι) τοιJς βοηθούμε γενικώς. Κατιi τιi λοιπιi αl έχθρικαi δυνάμεις στfιν 'Ελλάδα εύρίσκονται σε πλήρη ύποχώρησι. Ol ':<ιγγλοι έπιβιβάζονται σε μεγάλους άριθ μούς... Ό ΒασιλειJς ομως Γεώργιος καi δ Πρωθυπουργός του καυ χώvται άκόμη γιιi ένδοξο άντίστασι. Έλaχίστη σημασία . . Ό 'Ελ ληνικός στρατός τής 'Ηπείρου, ποι) τελικώς άπεκόπη έκ τής προω θήσεώς μας στιi 'Ιωάννινα, θέλει νιi παραδοθή. Ό Φύρερ έδωσε δδηγίας δια τοι)ς ορους παραδόσεως νιi εlναι τιμητικο(, οπως άρ μόζει σε γεvvαίους στρατιώτας. Al διαπραγματεύσεις ήρχισαv ήδη. Ή κατάρρευσις τής 'Ελλάδος έπίκειται. Al 'Αθήναι εlναι δ έπόμενος στόχος». .

Ή «Λα.ϊμ'Jtστα.ντά.ρτε• ήτο μερα.ρχια. τών "Ες - "Ες, ή ό1tο\α. Εφερε τον τψητLΚΟ τιτλον τής « Σωμα.τοφvλα.κής τοv Άδόλφοv χιτλερ». 'Ε1tρόκεLτο 1tερι 'Jtα.νLσχvροv μονά.δος κα.Ι. έξ ά.'Jtόψεως έξο'JtλLσμΟV κα.f. έξ ά.'Jtόψεως 'JtΟLότητος ά.νδρών. Ta "Ες - "Ες δLκα.ιως, έθεώροvν τi)ν νιχην έ'JtL τής ' Ελλά.δος κατόρθωμα. yερ μα.νLκον. «24 'Απριλίου 1 941 (Πέμπτη) Χθές: ...Al στρατιαi τής Ήπεf ρου καi Μακεδον(ας παρεδόθησαν. Ή κατάστασίς των κατέστη άπελπιστιχfι έξ αlτίας τής προωθήσεώς μας στιi 'Ιωάννινα ... Ή πτώσις τών 'Αθηνών δεν εlναι μακράν. Ό ΒασιλειJς Γεώργιος το lσκασε στfιν Κρήτη. Αέγει οτι προτίθεται νιi άναλάβη ήρωi'κ.fι πάλη άπο έκεί. θιi τακτοποιήσωμε συντόμως τfιν πρόσκλησί του. Ή Ρώμη ζητεί νιi άνακοιvώση στο πληροφοριακον δελτtον τής 'Ανωτάτης Διοικήσεως, οτι δ πόλεμος στfιν 'Ελλάδα έτελείωσε, ενα διάβημα ποu καταφέραμεν νιi άποτρέψωμεν... Ό καθεiς περιμένει τfιν γενικfιν παρά.δοσι τών 'Ελλήνων. Κατόπιν fνα σύ -ιτομο διάστημα γιιi νιi άνα πνεύσωμεν καi μετιi έρχεται το μεγά-


29

λο χτύπημα». «25 :Απριλίου 1 941 (Παρασχευi)) Χθές: ... :Αvαφορα άπο τi)v Ίταλία v: προσπαθοϋv vα χλέψουv τα ς έπιτυχίας μας χαi vα μετα τρέψουv τας vίχας μας σέ Ίταλιχάς. Αύτο άvεμέvετο vα συμβή. :Αλλα δ κόσμος δtv lχει άλλο παρα περιφρόvησι για τi)v 'Ιταλία. Ούτε δ Μουσσολίvι δiv μπορεί vα άλλάξη αύτό. 'Εξέδωσε μία θριαμβευτιχi) διαχήρυξι προς τοv στρατό του στi)v :Αλβαvία». «26 :Απριλίου 1 941 (Σάββατο) Χθές: ... :Ακόμη σχληραi μάχαι στi)v 'Ελλάδα». «27 :Απριλίου 1 941 (Κυριαχi)) Χθές: ... Στi)v 'Ελλάδα: Al θερ μοπύλαι δέv θα παρθοϋv δι' εύθείας έπιθέσεως, άλλα μέ ύπερφαλ λάγγισιv. Ήρωί"χi} προσπάθεια τώv όρειvώv στρατευμάτωv μας. Συvεχi)ς προώθησις. Al Θήβαι εlς χείρας μας. Δtv άvεμέvετο έχεί άξια μvείας άvτίστασις. Ό δρόμος προς :Αθήvας άvοιχτός. .. Ή Αήμvος έπίσης δική μας». «28 :Απριλίου 1 941 (Δευτέρα) Χθές: ... τα στρατεύματά μας στας πύλας τώv Άθηvώv. Περιμέvομεv �\/α διάστημα για vα χα ταφθάση ή προπορευομέvη μηχαvοχίvητος lταλιχi) μοvάς, άλλα χρειάζεται πολύ χρόvο. Εlσερχόμεθα στας Άθήvας όλίγοv πρiv άπο τας 9.30 το πρωt. Ή σημαία μας κυματίζει στi)v Άχρόπολι. Ύπερήφαvο αί'σθημα τού θριάμβου... Ή Κόριvθος κατελήφθη ά πο άλεξιπτωτιστάς. Έξησφαλίσθη δ Ίσθμος. Ή «Ααϊμπσταvτάρτε» προχωρεί προς Πάτρας. Προώθησις στi)v Πελοπόvvησοv ... Πολu έλαφραi άπώλειαι. Σπαvίως κάποια άvτίστασις άξιομvημόvευτος. Ή κατάληψις τώv Άθηvώv εlvαι ή μεγάλη έvτύπωσις στο\/ πα γκόσμιο τύπο». «29 :Απριλίου 1 941 (Τρίτη) Χθές: ... 'Ελλάς, Ιδιαιτέρως Πελο πόvvησος έξεχαθαρίσθη άπο τας έχθριχας δυvάμεις σuμφώvως προς το σχέδιοv... Ol Ίταλοi χαταλαμβάvουv τi)v Κέρκυρα . . . Ol Ίταλοi σuμπεριφέροvται μ' �\Ια\1 άδιάvτροπο, ύπερφίαλο χαi άλη θώς άπαράδεχτοv τρόποv. Ό Μουσσολίvι έδημοσίευσε �\/α τηλε γράφημα στο Στρατηγό Καβα).λέρο, οπου διεκδικεί τi)v vίχη στi)v 'Ελλάδα ώς lδιχήv του. Al Ίταλιχαi δυvάμεις ήρvήθησα v vα άvα γvωρίσουv τας διαπραγματεύσεις παραδόσεως μέχρις οτου δ Έλ-

30


ληvιχος στρατός έπισήμως (. . ) Ό λαος μας αlσθάvεται χάτι πλησ(οv τού μίσους έvαvτι τώv Ίταλώv. Πού θa χαταλήξη αύτό; θa πράξωμεv οσα δυvάμεθα γιa va χρατήσωμε\1 έδώ το ήθιχο\1 ύψηλά. Τώρα ol Ίταλοi διεχδιχούv όλόχληροv η)v 'Ελλάδα γιa τοv έαυτόv τους. Φοβούμαι μ(α πολu χαχi} ά vτ(δρασι οσοv άφορd στi}v δημοσία γvώμη στi} Γερμαv(α. Ό Φύρερ εlvαι μαvιασμέvος με τοuς 'Ιταλούς. 'Ήρχισαv τώρα va παtζουv παιχvίδια. Ό Γιοvτλ μού διηγείται τaς χοιvaς διαπραγματεύσεις παραδόσεως. Εlλιχρι vώς γελοίοv. Εlδοποιώ τοv Φύρερ γιa τaς έvτόvους άvτιδράσεις ποu πρέπει \la ά vαμέvωvται άπο τοv λαό\/ μας, άv παραδώσωμεv τi}v 'Ελλάδα στοuς 'Ιταλούς. . . ». .

.

..

'Εδώ ό Γχαiμπελς εtχε uπ· οψLν 'tOV -τιΧ.ς παλLνωδCας ΎL<Χ. -τiιν παριiδοσLν -τοϋ ΈλληνLχοϋ Σ-τρα-τοϋ -τοϋ ΆλβανLχοϋ με-τώ που. Oi οροL της παραδόσεως χα-τόπLν παραλόΎων ιiξLώσεων -τών 'Ι-ταλών ήλλαξαν δύο φοριiς. Oi Ί-ταλοι μιiλw-τα έπLεζαν -τοvς Γερμανοvς ά.πεLλοϋν-τες νιΧ. σvνεχCσοvν μόνοL -των -τον πόλεμον. 'Έχαναν δηλαδη έχβLασμοvς οι όποiοL προεχιiλεσαν την όρ Ύiιν -τών Γερμανών. tδLως -τοϋ Σ-τρα-τιiρχοv ΛW't ό όποiος δεν έδέχε-το νιΧ. σvννποΎριiψοvν σ-τiιν σvνθηχολό-yησL oi Ί-ταλοι ά.φοϋ αό-τοι δεν ένCχησαν -τοvς 'Έ:λληνας. ΤελLχώς ομως oi Γερμανοι ύπεχρεώθησαν νιΧ. σvΎΧα-τανεύσοvν. τι νιΧ. ίχαναν; Πόλεμον .με -τοvς Ί-ταλοvς η νιΧ. -τοvς ιiφηναν νιΧ. έξαχολοvθήσοvν μόνοL -των νιΧ. πολεμοϋν; Το πρώ-τον πρω-τόχολλον ποv ύπεΎριiφη δLιΧ. την παριiδοσLν -τοϋ Σ-τρα-τοϋ μας δεν περLλαμβιiνεL χαθόλοv -τοvς Ί-ταλοvς σιΧ.ν νLχη-τιΧ.ς χαι ά.ποδεLχνύεL την ά.ξLοπρεπή σ-τιiσLν -τών Γερμανών ίναν-τL -τών 'Ελλήνων. Ίδοv -το χεCμενον: «Ol ύποyεγραμμέvοι Στρατηyοi τού άvδρε(ου Γεpμαvιχού Στρατού χαl τού άvδρε(ου Έλληvιχού Στρατού Ντήτριχ χαl Τσολά κογλου, avτιπροσωπεύοvτες τaς άvτιστο(χους Στρατιάς, συvελθόvτες ε_ίς ΒΟΤΟΝΟΣΙ, rτήμεροv 20 �πριλtου 1941 χαl CJραv 19 συvωμολό yησαv τα κάτωθι: Jov) Παύουv αl έχθροπραξ(αι μεταξu 'Ελλάδος χαl Γερμα v(ας η)v 18 ωρα\1 τής σήμερο\ί χαl μετ' όλtγας ωρας παύου\1 αl έχθροπραξ(αι μεταξu 'Ελλάδος χαl Ίταλtας μερ(μv'[/ Γερμαvού

ΕΓΓΡΑΦΑΙ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΥ .

31

Άρχιστρατirrου. 2ov) 'Επιτρέπεται ή διέλευσις Γερμαvικώv Στρατευμάτωv άπο τής αϋριοv Δευτέρας 2/ης Άπριλ(ου ί'vα παρεμβληθώσι μετα ξu Ίταλικώv καi Έλληvικώv Στρατευμάτωv κai ϊva διευκολυv θώσι τά κάτωθι σuμπεφωvηθέvτα: α) Τα Έλληvιχά στρατεύματα ύποχρεούvται vα άποσuρθώσι μέχρι παλαιώv Έλληvοαλβαvικώv συνόρων εlς χρονικον διάστη μα JΟ ήμερών. β) Αι Στρατιαi Ήπε(ρου καi Μακεδονίας θα άποστρατευθώσι τών άνδρών παραδιδόντων τον όπλισμόv των εlς ά ποθήκας όρισθη σομένας παρα τής Στρατιdς κai εlτα θα μεταβώσι εlς τα ς έστiα ς των. γ) οι Άξιωματιχοi θα φέρωσι η]ν έξάρτησiν των, τον όπλι σμόν των τιμητικώς μi} θεωρούμενοι ώς αlχμάλωτοι. Ό Στρατος θα ρυθμισθή καi oi Άξιωματικοi θα διοικούνται βάσει τών Έλλη νικών Νόμων. δ) Ό έφοδιασμος γενικώς τού Στρατού θα σuvεχισθή μερ(μνn aυτού. Γ. ΤΣΟΛΑ ΚΟΓΑΟΥ 'λ ντιιπpdτηyος

Δlοιχητ1)ς Στpατιιfς Ήπιlpου - Μαχιδονίας NTPHTPJX

Διοιχητ1)ς Τιθωpαχισμtνης Μιpαpχίας 'Αδόλφος Χίτλερ•

Κα:τόπ�ν τών Ίτα.λ�χών έχβ1.α.σ μών το προα.να.φερθ[ν πρωτόκολλον μετα.βλήθη δuΧ. τής παρεμβολής τών Ίτα.λών χα.ι άλλων ορων χ.λπ. «30 Άπριλiου 1 941 (Τετάpτηf Χθές: ... Με τον Φύρερ. Συζήτη " σις για τi}ν κατάστασιν. Εlναι θλιμένος ποu ήναγχάσθη να έπιτε θή χατα τής 'Ελλάδος. οι 'Έλ�ηνες δεν έχαναν τ(ποτε για να άξ( . ζουν αuτό. Προτίθεται να τ.οu ς σuμπεριφεpθή οσον το δυνατον φι λανθρώπως. Ol Ίταλοi χάνουν το άντtθετον. Με τi}ν συμπεριφορά τους δtν χεpδiζουν παρα μίσος χαi aυξάνουν τi}ν δημοτικότητά μας. Ό Μουσσολiνι, έπi τού προκειμένου εlναι 4τιδήποτε dλλο

32


έχτος άπο εiλιχριvi}ς μαζί μα ς. "Αλλά υποχρεούμεθα vά μέvωμεv σιωπηλοi προς στιγμήv. Ό Μπρέχερ ποu εlvαι έπiσης παρωv εlvαι πολι) θλιμέvος. Ή σύζυγός του εlvαι Έλληvίς... Ol Ίταλοi συμπε ριφέρονται άπέvαvτί μας μ' εvαv άλλαζοvιχο τρόπο. Ό "Αλφιέρι εlvαι i}λίθιος χαi χωρίς χρίσι. 'Έvας τυπιχος χουτός. Ό Τσιάvο άλ λαζώv, φαvτασμέvος... Βλέπομεv τi}v εί'σοδόv μα ς έvτος τώv "Αθη vώv στιi χιvηματογραφιχιi έπίχαιρα. Ό Φύρερ θεωρεί σχληρο vιi το χαρή, τόσοv εlvαι (1/)"fΧιvημέvος άπο τi}V τύχη τής 'Ελλάδος».

Ό 'Άνρο Μπρέκερ v"Πήρξε ό δι.α.πρεπέστσ:τος Γερμανος γΜ πτης τοu όποίοv τa εργα -χαρακτηρίζοντα� ιiπο Π}ν Έλλην�κi}ν γραμμi}ν καΙ. ιiποτελοuν vποδείγματα έθνικοσοσι.α.λ�ικής τέ χνης, σ' ιiντίθεσι με Π}ν τέχνη τής παρακμής τοu μπολσεβικισμού χ.τ.λ.

«I Μαtου 1941 (Πέμπτη) Χθές: ... Συvεχiζοvται αl έχχαθαριστιχαi έπιχειρήσεις στi}v 'Ελλάδα. 'Έφθασαv στi}v vότιο άχρη τής Πελοποvvήσου, S.(X)() ':Αγγλοι στρατιώται ήχμαλωτίσθησαv. Ol πε ρισσότεροι φαίvεται οτι έδραπέτευσαv, εlς πείσμα τού χάθε τi. Έv τψ μεταξι) έγχατεστάθη ή vέα χυβέρvησις. Έπιφυλασσόμεθα έπi τού παρόvτος γιιi έπίσημο σχόλιο. Ό Χίμμλερ στιi Βαλχάvια, έπιθε ωρεί τi}v «Λ.αί"μπσταvτάρτε» του. Τοuς θέλει vα έπιστρέψουv, διότι έχουv έπείγουσα άvάγχηv άvαπαύσεως χαi έπαvεξοπλισμού. Κα τώρθωσαv θαύματα ... ». «3 Μα"tου 1 941 (Σάββατο) Χθές: ... Τέλος μαχώv στi}v 'Ελλάδα. Ή Κρήτη θα χαταληφθij δι' άλεξιπτωτιστώv... Συζήτησις μi "Αλ φιέρι διαρκείας μιdς χαi ήμισεiας ίιJρας. Κατ' άρχi}v γεvιχi} άψιμα χία. Κατόπιv παραπονείται δια το γεγοvος οτι δiv έχαρίσαμε άμέ σως στi}v 'Ιταλία εvα δώρο στi}v Δαλματία χαi στi}v 'Ελλάδα. Αι.ίτο εlvαι πράγματι ύπερβολιχό. "Αφήσατέ τους στi}v Δαλμα τία vιi διαπραγματευθούν μi τοι)ς Κροάτας. Καi ή 'Ελλάς; Ποίος τi}v χατέχτησε; Ή Ίταλιχi} δημοσία γvώμη; Ώσιiv δiv είχαμε έδώ δημοσία γvώμη. 'Ισχυρίζεται οτι ή φιλογερμαvιχi} θέσι τής 'Ιταλίας άvατρέπεται. "Αλλιi άπαιτούv πάρα πολλιi άπο έμdς. Μπορούv vιi χρατούv δτιδήποτε χαταχτούv. Προηγουμένως ομως όφείλουv vιi χαταχτήσουv χάτι. Έφθάσαμε στα ορια τού άvεχτού χαi πιο πέρα.

ΕΓΓΡΑΦΑΙ ΤΟΥ ΗΜΕΡΟΛΟΓ10Υ

33

:4λλιi το πάρα πολύ, εlναι πάρα πολύ. Δυσκολεύομαι νιi βαστήξω η)ν όρ'Υ71ν μου. Ό :4λφιέρι εlναι έλαφρόμυαλος και βλάξ. Εlναι δύ σκολο νιi τοιJ δώσης νιi καταλάβη το ότιδήποτε. Ol Ίταλοι εlναι άρκετιi άντιπαθείς παντού. Καi θιi fιθελαν νιi ρίξουν τfrJ εύθύνην τής άντιδημοτικότητός των σε μdς. Αύτο δεν γίνεται. ΤοιJ εlπα η)ν σκληρa άλήθεια μt τον εύyενέστερο τρόπο. 'Οπωσδήποτε θά βαδί σωμεν πέραν άπο τάς διπλωματικaς έπιφυλάξεις. θά διακόΦωμεν το έργον μας μαζί τους, στο μέλλον. Mt τον Φύρερ. ΤοιJ διηγούμαι γιιi η)ν συνομιλία μου με τον :4λφιέρι. Εlναι πολιJ ένοχλημένος μ ' αύτό. Φυσικιi έπιθυμεί ν ιi εlναι ol Ίταλοi εύτuχείς άλλα τουλάχι στον πρέπει νιi έλθουν σε lναν διακανονισμον με τοι)ς Κροάτας. Παραπονείται πικρώς γιιi η)ν lλλειΦι πειθαρχίας τοιJ 'Ιταλικού Τύ που. Εlναι άνίκανος νιi κρατήση μυστικό. WΗδη άπεκάλυΦε λεπτομερείας γιιi η)ν έπιχείρησι ση)ν Κρήτη... ». «4 Μαtου 1 941 (Κυριακi]) Χθές: ... Ό πόλεμος ση)ν 'Ελλάδα έληξε Ol Ίταλοι κατήντησαν διαρκώς περισσότερον άδιάντροποι στaς άπαιτήσεις των. 'Ολόκληρον η)ν Δαλματίαν, κυριαρχίαν έπι τής 'Ελλάδος.. Ή διαγωrf/ των άληθώς άναξία και περιφρονήσε ως. Καi ijδη διδάσκουν στά σχολεία τους οτι ή 'Ιταλία ένίκησε η)ν Γαλλία». «5 Μαtου 1 941 (Δευτέρα) Χθές: ... Ή νέα κυβέρνησις τών Στρα τηγών ύπόσχεται καλώς. Ό Κοτζιdς τώρα προτίθεται νιi έπανέλ θη... Ράί"χσταγκ. Μεγάλη ήμέρα. Ό Φύρερ όμιλεϊ. Σπουδαία άνακε φαλαίωσις τής Νοτιοανατολικής Έκστρατείας, τής λαμπpdς στρα τηγικής συλλήΦεως xai έκτελέσεως. "ΥΦιστον έγχώμιον γιά η)ν Βέρμαχτ... Γενναιόφρονοι άναφοραi στοι)ς συμμάχους τοιJ iιξονος. Ol Ίταλοι άναγνωρίζονται οτι συνέβαλαν σε μεγάλο μέρος ση)ν νίκη μας. �Αν και lστορικώς αύτο δεν εlναι όρθό, εlναι τακτικώς σκόπιμον. Οl 'Έλληνες άναφέρονται πολι) καλώς». ...

.

Σv-yχεχρ�μέvως ό ΧL-.λερ έπήvεσε -.οvς 'Έλληνας ώς έξής: Ή lστορικi] δικαιοσύνη ομως με ύποχρεώνει νιi διαπιστώσω, οτι άπο ολους τοι)ς άντιπάλους, ποι) άντιμετωπίσαμεν ό 'Έλλην στρα τιώτης Ιδίως έπολtμησε με ϋΦιστον ήρωί"σμον καi αύτοθυσίαν. Έσυνθηχολόyησε, μόνον οταν ή έξακολούθησις τής άντιστάσεως «

34


δεv ήτο πλέοv δυvατi} καi δεv εlχε καvέvα λόyοv». «21 Μαtου 1941 (Τετάρτη) Χθές: ... 'Επιτιθέμεθα στi]v Κρήτη με άερομεταφερόμεvα στρατεύματα. Έπικίvδυvο σχέδιο. Προετοι μάσθη ομως λεπτομερώς. Έλπίζομεv στοv θεο οτι θα έπιτύχη. Σ' αύτο το άρχικο στάδιο, πάvτως, κάθε τi εlvαι μυστικό». «22 Μαtου 1 941 (Πέμπτη) Χθές: . .. Ή άγγλιχη προπαγάνδα lσχuρίζεται οτι κρατούv σταθερώς στας χείρας τωv τi}v Κρήτηv. Άλλ' αύτο εlvαι που λέγει ή προπαγάνδα. Ή πραγματικότης εlvαι οτι προσγειώσαμε τέσσαρα σuvτάγματα έκεϊ, έτακτοποιήθησαv τό σοv λαμπρώς ωστε δεv ύπάρχει θέμα vα άποτύχη ή έγχατάστασί μας. Τούτο κατέστη ζήτημα γοήτρου καi άπο τας δύο πλευράς... Δtv άvαφέραμεv άκόμη τίποτε. Ό Φύρερ έσκόπευε άρχικώς vα το χάvη, άλλα κατόπιv άπεφάσισε vα περιμέvη, άφού ή έπιτuχία δεv έξησφαλίσθη άκόμη καi έπιδιώκομεv vα δώσωμεv χpόvο στους �γ γλους για vα δείξουv το πραγματικο τους πρόσωπο». «23 Μαtου 1941 (Παρασκευf}) Χθές: ... Σκληρος άγωv για τf}v Κρήτηv. Φαίvεται οτι έκερδίσαμεv lvα σταθερο στήριγμα. Παρα τα ς Άγγλικας άvτεπιθέσεις διατηρούμε το lδαφός μας καi κάvομεv σuvεχij πρόοδοv. Δtv ύπήρξαμεv τuχεροi στi]v θάλασσα. Δύο μετα γωγιχα μέ 700 iivδρας καi βαρυ έξοπλισμο πλέοvτα άπο τας Πά τρας έπλ'ήγησαv άπο vάρκας. Βαρεfαι άπώλειαι... Έξακολουθού μεv vα μη λέγωμεv τίποτε για τi}v έπιχείρησι στi]v Κρήτη... Φαίvε ται οτι ό Χάραλvτ μάχεται στi]v Κρήτη. Κάθε τi πηγαίνει καλώς έκεϊκάτω».

Ό Χάραλν-τ ποu ά.νιχ.φέρε-τιχ.ι ετνιχ.ι ό γιος της σvζύγοv -τοv Γχιχ.iμπελς ά.πο -τον πρώ-το της γάμο. «27 Μαtου 1 941 (Τρίτη) Χθές: ... Σuvεχίζεται ή μάχη τής Κρήτης. Προσγειώσαμε περισσοτέρας έvισχύσεις. Ό 'Έλληv Βασι λευς έπέταξε στο Κάί'pο: VΑφησε όπ(σω του μια θριαμβευτικη διακήρυξι, ποιJ μεθοδικώς έθρυμμ.Q.τίσιχ.με... Ή περιοχ?] μετετράπη σε πραγμα-iικο νεκροταφείο πλοίωv για το Aovδivo. Έv τούτοις ol VΑγγλοι έξακολουθούv vα ψεύδωvται... ».

Τi}ν Lδ€ιχ.ν ήμέραν, οπως ά.νιχ.φέρει ό Τσώρ-τστ.λ σ-τιl « 'Απομνη μονεύμα-τά» 'tOV (έλλ. εχδ. -τόμος r ', βιβλ€ον Α , σελ. 323) έτηλε-


35

γριiφη cnoν διοιχητiιν 'tών σ'tpα.'tεvμιi'tων Κρήτης Σ'tρα.'tηγον Μπέρνα.ρν't Φριiϋμπεργχ: « Ή λαμπρά σας άμυνα έπισύρει τον θαυ μασμον όλοχλήρου τού Κόσμου. Γνωρίζομεν οτι ό έχθρος πιέζεται σχληρώς. Στέλλομεν πάσα. ν δυνατi}ν ένίσχυσιν». «29 Μαtου 1941 (Πέμπτη) Χθές: ... τα πράγματα. στi}ν Κρήτη βαδίζουν χαλώς. τα Χανια κατελήφθησαν... Ή προώθησις συνεχί ζεται στi}ν Κρήτη. Ol VΑγγλοι ύπεχρεώθησαν να ύποχωρήσουν σε θέσεις άχόμη προς τα όπίσω». «31 Μαtου 1941 (Σάββατο) Χθές: .. Ό Ήνωμένος Τύπος άνέφε ρε έπίσης άγγλιχας ώμότητας στi}ν Κρήτη... Το Λονδίνο τα lχει χα μένα άπο τας σοβαρας άπωλείας στi}ν Κρήτη. 'Αρνούνται άπλώς χάθε άληθή γvώσι χαl προετοιμάζουν το άγγλιχο χοινο για το χείρι στο. Ή Μάγδα lχει πολλας ένοχλήσεις στi}ν χαρδιά. Εύρίσχετο χάτω άπο μεγάλη lντασι άνησυχούσα για τον Χάραλντ». «1 'Ιουνίου 1941 (Κυριαχi}) Χθές: ... Εύμενείς έξελίξεις στi}ν Κρήτη. Συντόμως θα τελειώση. Al ώμότητες ποι) διεπράχθησαν στοι)ς αlχμαλώτους μας ύπήρξαν βάρβαροι . Ol VΑγγλοι προσπα θούν να διαφύγουν στον Νότο». «5 'Ιουνίου 1941 (Πέμπτη) Χθές: ... Τέλος στi}ν Κρήτη». «6 'Ιουνίου 1941 (Παρασχευi}) Χθές: ... Ή Κρήτη παραμένει το μεγάλο συζητούμενο θέμα». «7 'Ιουνίου 1941 (Σάββατο) Χθές: ... Ή Κρήτη έξαχολουθή να εlναι σΠιν πρώτη γpα.μμή... Ό Χάραλντ Εγραψε ενα εύχάριστο γράμμα άπο τi}ν Κρήτη. 'Έδειξε χαλi} συμπεριφορά». «Β 'Ιουνίου 1 941 (Κυριαχi}) Χθές: ... Ή Κρήτη συνεχίζει να εlναι το πολυσυζητούμενο θέμα οσον άφορά στi} διεθνή γvώμη. Μια φήμη, aχόμη άνεπιβεβα(ωτος χυχλοφορεί οτι ό Χαί"vτοϋσχε έφονεύ θη έχεf. Αύτο θα εlναι τρομερό. Εlμαι έξουθενωμένος χαl δεν μπορώ να το πιστέψω». .

..

Ό ά.να.φερόμενος Xα.i:V'tovσxε (Χέρμπερ't) γι4 'tον όποίΌν ά.νησvχεL' ό Γχα.L'μπελς ετνα.L προσωπιχος φCλος 'tOV χα.ι vπα.σπι cnής 'tOV. 'Ασφαλώς ό vπα.σπιστiις 'tOV Γχα.L'μπελς, οπως χα.ι ό θε 'tΟς γιός 'tOV, θa ήδύνα.ν"tο νa ά.ποφύγοvν 'tovς χινδύνοvς 'tOV με 'tώποv, ά.λλa 'tOV'to ά.ν'tέχει'tο στiιν ήθιχi} 'tov έθνιχοσοσια.λισμοv.

36


«10 'Ιουνίου 1941 (Τρίτη) Χθές: ... 'Έλαβα τώρα νέα άπο διάφό ρους πηγd.ς οτι ό Χαίiιτοϋσχε έφονεύθη άπο σφαίρα στο κεφάλι πλησίον τώv Χανίων. 'Έστειλα τον Βόνταpyχ στaς �θήνας γιa έπι βεβαίωσι. �Αν αl άναφοραi εlναι σωσταi θa εlναι φοβερό πλfryμα δι ' έμε προσωπικώς. Αύτος εlναι ό πιο πιστός καi άφοσιωμένος σύντρο φος». «12 'Ιουνίου 1 941 (Σάββατο) Χθές: ... Ό Χάραλντ έπολέμησε γενναίως. Έπροτάθη γιa τον Σιδηρούν Σταυρόν Πρώτης Τάξεως. Ή Μάγδα καi έγω είμεθα πολu εύχαριστημένοι. Το παιδi άνταπε κρίθη στaς προσδοκίaς μας . Ό Στρατηγός (...) όμιλεΊ άπο ραδιο φώνου γιa ri)ν Κρήτην. . » . «15 'Ιουνίου 1941 (Κυριακi}) Χθές: ... Το άρθρο μου γιιi ri)ν Κρήτη προκαλεί μεγάλη έντtJπωσι έδώ καi στο έξωτερικό . ». «16 'Ιουνίου 1941 (Δευτέρα) Χθές: ... Ό Φύρερ μού παρέχει μ(α κατανοηri) άνάλυσι τής καταστάσεως. Ή έπiθεσις σri)ν Ρωσ(α θ' άρχίση μόλις ολα τά στρατεύματα εlναι σε θέσιν. Αύτο θC. συμβή στο διάστημα τής έπομένης έβδομάδος. Ή έκστρατείa σri)ν 'Ελλά δα μdς έστοίχισε δαπανηρώς σε ύλικο καi δι' αύτο έπήρε κάπως μα κρύτερον άπο το προβλεφθέν. Ό Φύρερ μού κάνει lνα λεπτομερή άπολοyισμο τής έπιχειpήσεως σri)ν Κρήτη. Ή Κρήτη lπρεπε νa κα ταληφθή έπi τφ σκοπrj) νa στερηθούν ol WΑyγλοι μιdς άεροπορικής βάσεως έναντίον τής 'Ιταλίας... ». ..

.

..

Σε μερ�χaς ήμέρας -to cϊνθος της Εvρώπης θa έξα-πολvcτη τi}ν ήρωί:χή -tov έκσ-tρα.-tεW. xα.-ta -tov σλα.βομ-πολσεβucwμοv. Προ -tής έ-πιθέσεως, Ο'tα.ν ί5λα. ετνα.� Ε'tΟLμα. χα.\ -tρW. έχα.-tομμvρια. γεν ναίοι θa βαδίσουν έμ-πρός, ό Γχα.ίμ-πελς, μόνος σ-tο γραφείο -tov ιiγρv-πνιi. «Aύri) ri)ν στιγμή, γρά.φει, άκούyεται ή άναπνοi} τής

'Ιστορίας»!

Συμπεράσματα Σχε't'Lχώς μΕ 't'ον Έλληνοϊ't'ΙlλLχο χιχι ..ον ΈλληνοΎερμιχνLχο 'Πόλεμο, ιi1to τl}ν μελέτη 't'OU « ΉμερολοΎLΟU» 't'OU Γχιχiμ'Πελς έξά. ΎΟ'ΙΙ't'ΙΧ L ..α ιiχόλοuθιχ αvμ'Περάcτμιχ't'ιχ: - οι Ί't'ιχλοt ίrποvλως χιχι έν ιiΎVΟ� 't'ών Γερμιχvών έ'Πε't'έθη cτιχν xιx'ta της 'Ελλάδος. - ΟVδέ'ΠΟ't'Ε ot Γερμιχνοι ένέχρLνιχν '\'Ον 'I't'llλLXO rnεX't'IX't'Lcτμo εLς βάρος της 'Ελλάδος. - Τόσον πον ΓερμιχνLΧο λιχό, δσον χιχι ποvς Γερμιχνοvς 'Πολι. 't'Lχοvς χιχι πριχ't'ι.ω't'Lχοvς ήΎέ't'ιχς ot Ί..ιχλοι ήcτιχν ιiν't'L'Πιχθε'i:ς. - KvρLO ενοχο της Ί't'ιlλLΧής έ'ΠLθέαεως ot Γερμιχνοι έθεώροuν 't'ον ΤαLάνο. - Ή έχ..Cμηιnς χιχι ό θιχuμιχαμος 't'ών 'Ελλήνων έχ μέρους 't'ών Γερμιχvών εΙνιχL σιχφής. - Oi Γερμιχνοt έφοβοϋν't'ο τl}ν μΕ't'ΙΧ't'ρο'Π1}ν της Κρήτης σε ιiε ρο'ΠΟρLχi} βάι:τL 't'ών 'Άπλων 'Πρό.Ύμιχ 'ΠΟV rnρεm νa ιi'Πο't'ρέψοuν. - Ή έχπpιχ't'ε!α. στην 'Ελλάδιχ χιχθuι:τ't'έρηαε τl}ν ΎΕρμιχνLχi} έ'ΠCθεσL στην Ρωι:τι4 χιχι έχόπLαε στη Γερμιχν!α. σε Εμψuχο XIXL ",ΙΜ �Ο U'λ LXO. ΙΧψuι.. - Oi Ί..ιχλοι μόνο 'Προβλήμιχ't'ιχ χιχι ζημ!α.ς 'Προεχάλεσιχν ποvς Γερμιχνοvς. - Oi ΒοvλΎιχροL έ'Πέ't'ρεψιχν νa χρηαLμΟ'ΠΟLήcτοuν OL Γερμιχνοι τl}ν ΒοvλΎιχρ!α.ν ώς όρμη't'ήρLον xιx't'a της 'Ελλάδος. ΓLιΧ τl}ν έξu 'ΠηρέτηαLν 't'ων ιχύτην δεν Ελιχβον μόνφιχ έδιχφLχa ιiν't'ιχλλάΎμιχ 't'ιχ εLς βάρος της 'Ελλάδος, άλλα μόνον ιiνοχi}ν εtι:τόδοu σε αv-yχε χρLμένιχς 'ΠΕρLΟχιΧς της Β. 'Ελλάδος. - Ot Γερμιχνοt ήρvήθησιχν νιΧ. 1tιχριχδώσοuν τl}ν 'Ελλάδιχ στην ιi'ΠοχλεLΠLχi}ν χuρLιχρχ!α.ν 't'ώv Ί't'ιχλών, δ1tως ιχύ't'οL έζή't'οuν. - Ή έξVμνηιnς της 'Ελλάδος ιi1to 't'OVς Γερμιχνοvς ιi'Πο't'ελε'i: έθνLχον 't'L't'λoν ΎLιl 't'ovς 'Έλληνιχς. I

38


- 'Άν ot 'Άγγλο� δΕν ιi'Ιtεβ�βά.ζον-tο O"t"i}ν 'Ελλάδα, ot Γερμανοl. δεν θιΧ. έξεστριiτευον έναντCον μας χαl. θιΧ. lίφηναν τοvς 'Έλληνας χαl. τοvς Ίταλοvς νιΧ. λvσουν μόνο� των τιΧ.ς δ�φοριiς των. Ή πολ�τ�χη τοv Μεταξιi ήτο νιΧ. μη έμπλαχώμεν στον πόλε μον, στον όποίον ομως εισήλθομεν ιiναγχαστLΧώς, ιiφοv Πρώτος ' έΠL'θεσLν αυτην, ' Π αρα' την μας επετεθη ο ΜοuσσολLν�. ' ' πα' λ�ν, ο' Μεταξιiς ιiποφεVγεL νa προχαλέση τοvς Γερμανοvς δLιl τής προ σχλήσεως O"t"i}ν 'Ελλάδα βρετανν�χών στρατεuμιiτων. ΈιΧ.ν ήρχον-tο OL 'Άγγλο�. χατιΧ. τον Μεταξιi πιiν-tοτε, ώφει.λαν να. ιiπο βLβιiσουν δυνιiμεLς ίχανιiς, νιΧ. ιiν-tφετωπCσουν ένδεχομένην γερ μανLχiιν έπ(θεσLν, τi)ν όποLaν, μοφαLwς θa προεχιiλε� ή έδώ lfφL ξLς των. Avτi) ή θέσLς έξωτερ�χής πολ�τLχής τοv Μεταξιi ιiνεχοL νώθη έπανει.λημμένως στοvς 'Άγγλους χαl. όρLστ�χώς τοvς χατέ στη σαφες στιΧ.ς 17 Ίανουαρ(ου 1941. 'Αμέσως τότε ιiρρωστα(νεL χαl. «πεθαCνεL» ό Μεταξιiς χαl. ot 'ΆγγλοL Ερχον-tα� μΕ έλαχCστους δυνιiμεLς. 'Έ:τσL VΠΟχρεωτ�χώς πλέον ιiναμένεταL ή έπ(θεσLς τών Γερμανών. Ό πρωθυπουργος Κορυζής, ό όποiος ετχε δηλώσε� οτL ιiχολουθεi τi)ν έξωτερ�χiιν πολ�τ�χiιν ποv έχιiραξε ό Μεταξιiς, ζητεί ιiπο τοvς 'Άγγλους, οταν π�α. ιiρχ(ζη ή Γερμαν�χη εLσβολη να. τηρήσουν τιΧ.ς vποσχέσεLς των χαl. να. φέρουν έπαρχείς δυνιi μεLς δLa τi)ν 'ΕλληνLχiιν aμυναν. Οί 'ΆγγλοL ομως δεν το πριiτ τουν. ilδη έπέτuχαν τi)ν έπέχτασL τοv πολέμου ποv τόσο έπεδCω χαν. 'Έ:τσL στο ΎπουργLΧΟ σuμβοvλLο τής Μ. Παρασχευής τοv 1941 ό Κορυζής σuγχροvετα� με τον ΒασLλέα, ό όποίος τον ετχε πεCσεL να. βαστ.σθη O"t"i}ν ιiγγλLχη vπόσχεσ�. Ποίος ξέρε� τΙ. έλέχθη μεταξv των... Ό Κορυζής ιiπέρχεταL έμφανώς ταραγμένος χαl. τ' τ μεταβα�νεL στην ο�χ�ν του οπου «αυτοχτονεL». α γεγονοτα ε ναL γνωστιi. Ta περLγριiφω χαl. στο βLβλ(ον μου « 'Ιωιiννης Μετα ξιiς». Ό LστορLχος τοv μέλλοντος ea. έπLσημιiνη τιΧ.ς λεπτομε ρεCας χαl. τον ρόλον τοv χαθενός. ' ετνα� να' σταμα'ΕχεLνο ομως που τωρα επ�βα' λλεταL να' γLνη τήσωμεν να. δLδωμεν σuγχωροχιiρτL στοvς δολοφόνους Ίταλοvς. Avτol. ετνα� ot ίνοχο� γ�α. Ολα. 'Α).)...ιΧ. δυστυχώς δεν χαταφερόμεθα -

'

'

'

'

'

-

"

•

'

'

!l

'

•

•

-

'

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

39

rΊ' ενιχν
'

•

'

'

ταγματάρχης ί'vα παραλάβη το όχυροv Παλουριώvες. Γερμαvιχο Τάγμα εlχε. παραταχθή προ τού όχυρού, ό Γερμαvος Συvταγματάρ χης προσεφώvησε δια διερμηvέως τοv διοιχητf}v τού όχυρού χαl συ vεχάρη τf}v φρουράv του έχφράσας τοv θαυμασμόv του δια τf}v άv τίστασίv της, προσθέσας οτι τα Γερμαvιχα Στρατεύματα εlvαι ύπε ρήφαvα lχοvτα τοιούτους άvτιπάλους. Μεθ' ο παραλαβωv τοv Διοι κητf}v τού όχυρού ταγματάρχηv τού Πεζικού Χατζηγεωpγίου Άλ. τοv ώδήγησεv προ τού Γερμαvιχού τάγματος προς έπιθεώρησίv του ύπ' αύτού. Έπl πλέοv δ Γερμαvος Συvταγματάρχης διέταξεv οπως ή Γερμαvιχη σημαία άvυψώθη έπl τού όχυρού, μετα τf}v άvαχώρησιv τής φρουράς του».

οι "Ελληνες ΆξιωμιΙ'tLΚΟi. έπε
40


άρετήν. Τουναντ(ον ά1tο τi}ν 1tλευρaν τών 'Ιταλών ούδέ1tοτε ήχούσθη ό έλάχιστος l1tαινος, ό έλάχιστος χαλος λόγος, διιl τοuς 'Έλληνας χαι τi}ν 'Ελλάδα, διότι ot Ίταλοι ήσθ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

41

νιχμε Π}ν βλιχχε\ιχ να. χρόβωμεν τοuς Ίτιχλοvς, ά.ντι νa τοuς 1tιχ ριχδ(νωμεν ατοuς Γερμιχνοuς ΎΙ4 νa Εχοuν Π}ν τVχη 1tou ά.ρμόζεL σε 1tpοδότιχς X
Το τέλος

Ή ρα.γδαία διάλυσις τοv Γιουγκοσλαβικοv στρατοv, ά:πο την δυναμικi} έ'Ιt(θεσι τών Γερμανών 1tροεκάλεσε την όλοκληρω τικi}ν 1tτώσιν τής ηουγχοσλαβίας. 'Έτσι τιΧ γερμανικιΧ τεθωρα κισμένα στρατεvματα έξεχVθησαν έντος τοv Έλληνικοv χώρου μέ κατεvθυνσιν την θεσσαλονίκην καΙ. φυσικιΧ τιΧ νώτα τής «γραμμής Μεταξιi» της ό1tοίας τιΧ όχυρa ήμvνοντο ήρωLκώς, έναντ(ον τών έ1tιτιθεμένων μεραρχιών τοv Στρατάρχου Φον Λίστ. ΚατιΧ το διάστημα αvτο έγράφετο ή δόξα τής μάχης τών όχvρών. Δυστυχώς το νεοελληνικον κρατίδ ιον v1tοτιμιi έκε(νη την έ1tο1tοιtα καΙ. δίνει κενόγδου'Ιtον ϊμφασιν στ1)ν δήθεν « ιiντί σταση». Ή Lστορικi} ιiλήθεια ομως δέν ιiλλάζει ιi'lto την 'Ιtρο'Ιtα γάνδα της δημοκρατίας χαl. τοv ήδη αvτοχαταρρεvσαντος χαl. γελοLΟ'ItΟLηθέντος κομμουνισμοv. οι γενναiοι 'Αξιωματικοί χα\. Στρατιώται τής « Γραμμής Μεταξιi» v'Ιtήρξαν tσάξιοι τοv Λεω ν(δου χα\. έ1tl. 1tλέον ιiν(χητοι στο 1tεδίο της τιμής. Έ4ν σήμερα εi:χαμε 'Ιtολιτικi} ήγεσία χαl. στρατιωτιχi} ήγε σία μέ vψηλο έθνικο φρόνημα θιΧ εtχαν καθιερώσει Ο"Π}ν έχ'Ιtαί δευσι, στην τηλεορασι χαl. σε 'Ιtλήθος έκδηλώσεων την έξιστόρη σι τών έ1tιχών γεγονότων, τιΧ ό1tοiα συνέβησαν στιΧ όχvρa Λ(σσε, Ροv1tελ, Περιθώρι, Μαλιάγχα, Έχiνος, Νυμφαiον, 'Ιστίμ1tεη, Παλιουρώνες, Καράτας, Πυραμιδοειδές, Ντάσαβλι, Σταυρός, Παρταλοvσχα, Κελκάγια, Άρ1tαλοvχι, Πο1tοτλίβιτσα, Μ'Ιtαμ'Ιtα τόρα, Καλή, Ρου1tέσχο χ.τ.λ. Στο μαυρισμένο ιi1to τιi φλογοβόλα χαl. τιΧς έχρήξεις τών βομβών όχvρο Μαλιάγχα, χά'Ιtοιος 'Έλλην Στρατιώτης ϊγραψε μέ ιiσβέστη, σέ 1toλv μεγάλα γράμματα, δVο λέξεις: «Μολwν λαβέ». 'Όταν OL Γερμανοί έζήτησαν την 'Ιtαράδοσι τοv όχυροv ίνας γερμανομαθi}ς στρατιώτης ιi-τςήντησε: ··�ιι.ν 11:ιθι:i.νοu-

44


με 4μεiς 4Mi'fε να. 1τ:ό.ρε'tε 'fO 6χuρο• (Α. Έδ�π(δοu « Ίστορ(α

Έλληνογερμαν�χοu πολέμου• έχδ. « Β�βλιοαθηνα�χη,. σελ. 616). Ό ά.γών ήτο νιχηφόρος. υΟταν παρεδόθη το όχuρο Παρταλού cτχα μέσα έχρατοuντο αtχμά.λωτο� 160 Γερμανοί μ[ τον διοιχητή τοu τά.γματ6ς τοvς! Στο όχuρο Ροvπέcτχο ot Γερμανοt ούδένα ά.νεuρον. υΟλη ή φροvρa ετχε πέσει μαχομένη. Ό Άντιcτvνταγμα τά.ρχης Γ. Δοvριiτος (Διοιχητής Ροuπελ) ό ταγματά.ρχης Γ. Δε τορά.χης (Δ�ο�χητής Λ(σσε) χαt πολλοt ίiλλοι διηγοvνται μΕ πό σας τιμaς χαt μΕ τ1. i.ίμνοuς ot Γερμανοί Στρατηγοί έπήνεσαν τοvς vπεραcτπLΟ"fά.ς τής « Γραμμής Μεταξά.•. Έν πά.ση περιπτώσει δεν ετναι τοu παρόντος νa γρά.ψω πε ρισσότερα γιa το θέμα Αλλα έπιβά.λλεται νa δείξω τον ιiξLοπρε πή τρόπον με τον όποϊον ά.πεχώρησαν OL μαχηταt τών όχvρών. Τi}ν 8ην Άπριλ(οv 1941, τi}ν νύχτα, ό Άρχιστρά.τηγος Ά. Παπά.γος ιiποστέλλει εtς τον Άντιστρά.τηγον Κ. Μπαχόποuλον διοιχητi}ν τοu Τμήματος ΣτρατLιiς Άνατολιχής Μαχεδον(ας (τΣΑΜ) το ά.χόλοuθον Εγγραφον έξοvσιοδοτήσεως νa cτvνθηχο λογήcτη: .

•

« Ή δημιουργηθείσα κατάστασις δια τής aποσυνθέσεως τού νοτ{ου yιουγχοσλαυί'χού μετώπου χαi ή ώς έχ τούτου άμέσως βε βα{α ά πειλή, ού μόνον άποχοπής τών δυνάμεών σα ς άπο τής λοι πής χώρας, άλλα χαi τής προσβολής τών προς n)ν θάλασσαν συγ κοινωνιών, δημιουργεί νέα δεδομένα, έπιβάλλοντα n)ν τροποπο{ ησιν τής δοθε{σης ύμΊν άποcττολής. Κατόπιν τούτου, χαi προς άποφυγi)ν aποσυνθέσεως τών δυ νάμεών σας, οίίιν θα προεχάλει μ{α άπειpοβαθε{ας προς η}ν θά λασσαν σύμπτυξις με άπειλας τού έχθρού χατα τών συγκοινωνιών σας, δυναμένα ς να έχδηλωθώσιν έχ πολλών κατευθύνσεων χαi προς πρόληψιν τής πλήρους άναστατώσεως τού πληθυσμού, τfιν όποία ν θα προεχάλει μ{α τοιαύτη ένέργεια. Καθορ{ζομεν τα έξής: Ι. 'Αποστολή σας: 'iιμυνα έπi τόπου άνευ iδέας συμπτύξεως έπi σχοπιiJ διατηρήσεως τής μέχρι τούδε χτηθείσης δόξης τών έλ ληνιχών οπλων χαi έπαυξήσεως αuτής.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ

45

11. Δια τ1)v περίπτωσιv, καθ' ijv ή άvτίστασις αϋτη, εl'τε έξ έλλείΦεως έμποδίωv, εϊτε έκ κυκλώσεως - προς ijv κύκλωσιv δtv διαθέτετε μέσα έστω καi μερικώς τοπικώς, δια vα άvταποκpιθi'jτε - καθίσταται άvέφικτος, σdς έξουσιοδοτούμεv οπως καταθέσητε τα οπλα, έπιδιώκοvτες κατα το δυvατοv έvτίμους οpους συvθηκο λογήσεως. 111. τηv ά vωτέρω έξουσιοδότησιv συvθηκολογήσεως, ύπο τοuς ώς άvω καθοριζομέvους οpους, έξουσιοδοτεlσθε οπως μεταβι βάσετε κατα τ1)v κρίσιv σας εlς τοuς ύφισταμέvους σας διοικητας τομέωv καi ύποτομέωv καi έv χpόvliJ, τοv δποlοv ήθέλατε κpίvει σκόπιμοv. Ιν. Έπιστώμεv lδιαιτέpως π)v πpοσοχήv σας καi παpακα λοuμεv οπως Ιδιαιτέρως έπιστήσητε τi)v προσο'Χfιv τώv ύφισταμέ vωv σας, οπως συγκρατήσωσι τi)v τάξιv τώv τμημάτωv τωv καi ά ποφύγωσι πάσυ θυσίq. vα δώσωσι, καi τi)v παραμικραv εlκόvα διαλύσεως καi άποσυvθέσεως τού στρατού. Δέοv vα καταvοήσωσι πάvτες οτι ή όδυvηρα αύτ1) κατάστασις, εlς τi)v δποίαv θα πεpιέλ θωσι, δtv όφείλεται εlς τοuς μαχητάς μας, ol όποΙοι έξετέλεσαv πλήρως το προς τi)v πατρίδα καθi'jκοv τωv. ν. 'Έvαvτι μιdς ώς άvωτέpω πιθαvότητος, θεωρούμεv σκόπι μοv, οπως ol διοικηταi τώv μοvάδωv εύρίσκωvται παρα τα τμήματά τωv, ij παρα τοv δγκοv αύτώv, ί'vα ρυθμίσωσι, ol ϊδιοι αύ τοπροσώπως τi)v στιγμ1)v καθ' ήv θ' άvαγκασθώσιv vα καταθέσω σι τα οπλα καi τi'jv έκτασιv τής ζώvης, έv τϋ όποίq. θα λάβrι χώραv τούτο έκάστοτε. νι. Διαβιβάσατε άκόμη μία v φοραv προς τοuς μαχητάς σας τα συγχαρητήριά μου, δια το μέχρι τουδε έπιτευχθέv μεγαλειώδες έργοv καi άπαιτήσατε άπο τούτους vα μi'j το κηλιδώσωσι τi)v τε λευταίαv στιγμήv, εϊτε δια προώρου συvθηκολογήσεως, εl'τε δι' άποσυvθέσεως. νιι. Εiς τi'jv άvωτέρω έξουσιοδότησιv συvθηκολογήσεως ύπάγοvται καi τα όχυρά, τα δποlα θα άκολουθήσωσι τi)v τύχηv τού στρατού έκστρατείας. Τούτ' αύτο lσχύει καi δια τα όχυpα Νυμ φαίας καi Έχlvου, δια τα όποΙα εiδικώς, μετα ·τηv κατάθεσιv τώv

46


οπλων ολων τών δυνάμεων τού ΤΣΑΜ θα μεpιμνήσετε ύμεlς δι ' aξιωματικού σας μεταβιβάσετε εlς τοuς διοικητά ς των την διατα γ7)ν καταθέσεως τών οπλων. 'Λih?ΙΙαι, η'J Bv 'Λπpιλiου 1 941. 'Ώpa 22.00 Ό 'Λpχιατpάτηyος

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΓΟΣ»

Ό Σ-τρα.τηyος M1ta.x61tovλoς ώφεLλε vιΧ. δριi011 -τα.χέως. "E1tpε1tε vιΧ. έ1tL'tVXΊ1 vιΧ. σ-τα.μα.τήσοvv a.t έχθρο'Πρα.ξ(α.L 1tp�v ot i'ερμα.vοι εLαέλθοvv στi)v θεσσα.λονίχηv. ό'Πό"tε ea. ήχμα.λω-τLζε "tΟ Ολος ό σ-τρα.-τός μα.ς. Προς ά.1toφvnv α.ίι-τοϋ -τοϋ όλεθρίοv σv vέφερε ή σvvθηχολόyησL μl δροvς. ΜΕ ά.'Ποφα.σLσ"tLχότη-τα. xa.t ..J... ι -τοv: ι ι ι ι 'Προ-τα.σL\1 ••1v χα.-τω-τερω σvyxLvησL σvv-τα.σσεL « Πp6ς Τ611 ΔιοιχητηΙΙ τώ11 ΓεpμαΙΙιχώΙΙ ΣτpατευμάτωΙΙ τώ11 δpώΙΙτωΙΙ ιlς τή11 χοιλάδα τοίJ 'ΛξιοίJ.

'Έχομεν τf}ν τιμην να ΎVωρ(σωμεν εlς τf}ν Ύμετέραν 'Εξοχό τητα τα κάτωθι: I. τα ύπ' tμt Έλληνικα Στρατεύματα., lχοντα ώς ά ποστολην τf}ν ύπεράσπισιν τού έδάφους τής Πατρίδος των έπi τής γραμμής Μπέλες - Νέστος, έπi τριήμερον έξετέλεσαν πλήρως τfιν ά ποστο λήν των lναντι τών σφοδρών έπιθέσεων τών γενναίων Γερμανι κών Στρατευμάτων, κρατήσαντα ύΦηλα τf}ν τιμην τών 'Ελληνι κών οπλων. Jl. Jtπo χθtς τής έσπέρας tδημιουργήθη κατάστασις, λόγιy τής εlσβολής εlς το έλληνικον lδαφος έκ τής περιοχής ΔοΊ'pάνης, καθιστώσα εlς άκρον δύσχολον n)ν συνέχισιν τού άγώνος τών ύπο n)ν διο(κησ(ν μου στρατευμάτων άνευ ματαία ς χαi άσκόπου a ν θρωποθυσίας. Jll. Κατόπιν τής οίlτω δημιουργηθε(σης καταστάσεως, lχο μεν την τιμην να προτείνωμεν Ύμlν τfι\1 εlς τον Ήμέτερον τομέα κατάπαυσιν τών έχθροπραξιών. IV. θέλομεν να πιστεύωμεν οτι ή Ύμετέρα 'Εξοχότης, λαμ βάνουσα ύπ' δΦιν οτι τα ύπο την διο(κησ(ν μου Έλληνικα στρα τεύματα δεν ένικήθησαν μέχρι τής στιγμής καi οτι αl συνθήκαι αl

ΤΟ ΤΕΛΟΣ

47

δημιουρyηθεϊσαι έχ λ6yων aσχέτων προς n)ν μαmτιχi}ν aξίαν τούτων, εlναι τοιαύται ωστε νa χαθιστώσι τον περαιτέρω aγώνα ύπο τών Έλληνιχών στρατευμάτων έντελώς αδύνατον χαi Ιi.σχο πον, θα εύαρεστηθfj τi}ν παράδοσιν ήμών ύπο τον ορ_ον οπως δια τηρήσωμεν τα οπλα μας τα τ6σον τιμηθέντα χατα τον διεξαχθέν τα aγών.α, ώς εlς παρομο(ας περιπτώσεις πράττουν ol γενναίοι χαi lπποτιχοi aντίπαλοι, ώς εlναι ό Γερμανικός στρατ6ς. » Έαν ή πρ6τασ(ς μου αuτη δεν γtνrι aποδεχτή, τ6τε προτείνω οπως a ποδεχθήτε n)ν έπιστροφi}ν τού όπλισμού τών στρατευμά των μου εlς n)ν 'Ελλάδα, μετα το πέρας τού πολέμου. Με n)ν τiε ποίθησιν οτι ή Ύμετέρα Έξοχ6της θ' dποδεχθfJ n)ν ώς άνω διχα(αν χαi τιμ(αν πρ6τασ(ν μου, παρακαλώ οπως δεχθϋ n)ν l.χφρασιν τής έξαιpετιχής τιμής, μεθ' ής προς Ταύτην διατε λώ. Κ. ΜΠΛΚΟΠΟΥΑΟΣ, Άιιτιστpάτηyος»

Ταυτοχρόνως ιi.-πε�ιιθύvει στον Άρχιστρά:τηΎΟV τη..., ιiχόλοv θοv ιivαφοριiv: •

Ό Δwικηn)ς τοίJ ΤΣΑΜ dιιτιστpdτηyος

Κ. Μπακ6πουλος Πpός Τόιι Άpχιστpdτηyοιι Άλtξαιιόpοιι Παπάyοιι

Αα.μβάνω n)ν τιμi}ν να aναφέρω δτι το.ύπ' έμt Τμήμα Στρα τιάς 'Ανατολικής Μακεδονίας, τού όπο(ου n)ν διο(χησιν μοi ένεπι στεύθη ή Πατρίς, ή Α. Μ. ό ΒασιλειJς χαi Ύμείς, με aποστολi}ν n)ν ύπεράσπισιν τού έθνιχού έδάφους tπl τής γραμμής Μπέλες Νέστος, tξεπλήρωσε πλήριqς ταύτην, διεξάγον έπi τρία σuνεχiJ ήμερ6νυχτα σχληροι)ς χαi a πεγνωσμένους dγώνας χατα aντιπά λου πολυαριθμοτέρου χαi διαθέτοντος δπλα xai λοιπα πολεμιχα μέσα a πείρως lσχuρ6τερα χαι· πολυαριθμ6τερα χαl lδlq. aεροπο ρ(αν lσχuροτάτην lναντι μηδαμινής lδιχής μας. » Δι ' δλων τών δπλων τούτων ό έχθρος σφοδρ6τατα lβαλλε χατα τών όχυρών μας χαi διαφ6ρων σημείων τού μετώπου. τα πυρα τού tχθρού έδημιούργουν μίαν χ6λασιν, έντος τής όπο(ας θα ήτο aδύνατοv ν' aνθέξη πάσα ζωή.

48


» Ό 'Έλλην ομως, στρατιώτης, tμπνε6μενος άπο τά ύψηλ6τε ρα !δα νικά τής φυλijς μας, άπο τον πατριωτισμόν, τi)ν τιμi}ν καi tλευθερίαν τής 'Ελλάδος, i)γωνίσθη μετά ήρωϊσμού άφθάστου καi πρωτοφανούς αύτοθυσίας. 'Αρκεί νά άναφέρω ο.τι ol άνδρες tνίων όχυρών tπi ωρας ήγωνίζοντο, φονεύοντες τοι)ς εiσβαλλ6ντας στρατιώτα ς τού ά ντιπάλου. Δύο τών όχυρών μα ς ύπέκυψαν μετά λυσσώδη άγώνα τών ύπερασπιστών των, καi oi όποίοι άπέθνη σκον tξ άσφυξίας συνεπείq. τών ύπο τού άντιπάλου δημιουργουμέ νων iντος τούτων άσφυκτικών άερίων. » Ol ύπερασπισταi τού όχυροιJ ΆρπαλοιJκι, πολιορκουμένου πανταχόθεν, μού tζήτησαν διά τού άσυρμάτου τi)ν άδειαν ήρωϊ κής tξόδου, μi) δυνάμενοι ν' άνθέξουν tκ τών άσφυκτικών άερίων καi συνεπείq. τών όποίων πολλοi εlχαν ύποκύψει, ijτις καi έδ6θη. » Καi �λείστα άλλα κατορθώματα κινούντα τον άνθρώπινον θαυμασμ6ν, lλαβον χώραν εlς τον τόσον άνισον καi σκληρον τού τον άγώνα tκ μέρους τών στρατιωτών μας. » 'Οφείλω νά τονίσω, οτι aπαντες ol άξιωματικοi καi στρατιώ ται tξεπλήρωσαν πιστώς καi εύόρκως το προς τήν φιλτάτην πα τρίδα καθήκον, γράψαντες τιiς λαμπροτέρας καi πλέον ήρωϊκιiς σελίδα ς τής συγχρόνου έλληνικής lστορίας. » Καi μεθ' ολα τιi άφθαστα ταύτα κα τορθώματα καi παρ' ολον οτι το ήρωί'κον τούτο τμήμα τού έλληνικού στρατού δεν iνικήθη, άναγκάζομαι τi}ν στιγμi}ν ταύτην, λόγ41 τής άπρο6πτως δημιουρ γηθείσης δεινής στρατιωτικής καταστάσεως καi έκ λόγων μi) άφορώντων οϋτε τήν μαχητικi}ν άξίαν, οϋτε τήν άπόφασιv ταύ την οπως άμυνθή μέχρις tσχάτων, καi συνεπείq. τής ύπ' άριθ. Α. Π. 1381 διαταγής 'Υμών, νιi ζητήσω βpαδύτεροv καi tv καταλλήλ41 στιγμfι τήν συνθηκολόγησιν μετιi τού tκ τής κοιλάδος τού Άξιοι] προελαύνοντος εlς τιi νώτα ήμών lσχυρού άντιπάλου καi τi)ν κα τάθεσιν τών τιμημένων καi δοξασμένων οπλωv μας. » Το σκληρον τούτο καθήκον, το όποίον μοi tπεφύλασσεv ή μοί ρα, πράττω μετιi βαθυτάτης ψυχικής όδύνης καi με δάκρυα εiς

τοuς όφθαλμούς. Ζήτω ή Έλλά ς! Κ. Μπα χόπουλος, ά ντιστpιiπιrοςιο

ΤΟ ΤΕΛΟΣ

49

Ό Άν·ησvντσ.γμσ.τιiρχης πvροβολ�κοv Α. Πετ(νης, ό όποίος έγνώριζε γερμσ.ν�κσ. σvνσ.ντίiτσ.ι με τον Γερμσ.νο Στρσ. τηγο Φιiϊ:ελ Διοικητi} τής 29ης μερσ.ρχ(σ.ς ιiρμιiτων στον όποίον έπ�δiδε� τi}ν σ.ί:τησ� σvνθηκολογήσεως. 'Εν τ� μετσ.ξv μ(σ. μηχανοκίνητος γερμσ.νικi} μονι1ς ζητεi τi}ν πσ.ριiδοσι τής θεσσαλονίκης κσ.i. τιiσσει προθεσμία. 24 ώρών, ίίλλως eσ. έπι τεθiΊ στi}ν πόλι. Ό Στρσ.τηγος Μπσ.κόποvλος, λοιπόν, κvρ�ολε κτ�κώς έπρόλσ.βε τi}ν σvμφοριi. Ετνσ.ι 9 Άπρ�λiοv χσ.ριiμσ.τσ. κσ.i. ό Στρσ.τηγρς Φιi"Lελ .μΕ τi}ν σ.ί:τησι σvνθηκολογήσεως φθάνει ιiε ροπορικώς στο στρατηγείο τοv Φον Λiστ. Ό Στρσ.τιiρχης σvνε φώνησε σ' ολοvς τοvς οροvς, έκτος ιiπο το ν&. ιiφήσοvν τσ. οπλσ. στοvς 'Έλληνας όπλiτσ.ς. Δι.έτσ.ξε δε τa Γερμσ.ν�κσ. στρσ.τεvμσ. τσ. νι1 πσ.vσοvν πvρ. Ή έπίσημος σvνιiντησις πρσ.γμσ.τοπο�εiτσ.ι στο γερμσ.νικο προξενείο στi} θεσσαλονίκη. Ό [φεδρος Άνθvπολοχσ.γος Τρv πιiνης όρiζε-τσ.ι μεταφραστής. Πσ.ρίστσ.ντσ.ι ό Στρσ.τηγος Μπσ. κόποvλος, ό έπ�τελιiρχης τοv Σvντσ.γμσ.τιiρχης Κσ.λογερόποv λος κσ.i. ό Άντιστριi-τηγος Ρσ.γκσ.βής (Στρσ.τ�ωτικος Διο�κητi}ς θεσσαλονίκης). Άπο το μέρος τών Γερμανών πσ.ρεvρCσχετο ό Στρσ.τηyος Φιiϊ:ελ κσ.i. ό έπ�τελιiρχης τοv. Το πρωτόκολλο σvν θηκολογήσεως εtχε γραφή μόνο στi} γλώσσα. τοvς. Ό Στρσ.τη γος Μπσ.κόποvλος ζητεί νι1 σvντσ.χθiΊ κσ.i. στι1 Έλλην�κιi. Ό Φιiϊ:ελ σvμφωνεί. Το κείμενο εtνσ.� ούσ�σ.στ�κο κσ.i. λιτό, οπως κιiθε στρσ.ηωτικο [γγρσ.φο. Τιτλοφορείται «Δισ.πρσ.γμσ.τεvσε�ς παραδόσεως» κσ.i. Εχει ώς έξής: «Μετσ.ξι) τού διοικητού τής στρατιάς τής Άvατολιχής Μαχε δοv{ας, στρατηγού Μπαχοπούλου, χαi τού διοικητού μιdς γερμαvι χής τεθωραχισμέvης μεραρχ{ας, πλήρως έξουσιοδοτουμέvου έχ μέρους τοϋ έv 'Ελλάδι γερμαvιχού στρατού, άvτιστρατήγου Φάίελ, συvεφωvήθησαv oi άχόλουθοι οροι παραδόσεως, χαi έγγρά φως, θα παραδοθfl δε άva εv dvτtγραφοv εlς η)v γερμαvιχf}v χαi τf}v έλληvιχf}v γλώσσαv εlς lχαστοv τώv διαπραγματευομέvωv, δηλαδη εlς τοv διοιχητf}v τής στρατιάς τής Άvατολιχής Μαχεδο v{ας χαi τοv διοιχητf}v τώv έv 'Ελλάδι γερμαvιχώv στρατευμά-

50


τωv. I. τα έv τύ Άvατολικϋ Μακεδοvίq, εύρισχόμεvα τμήματα τού έλληvιχού στρατού καταθέτουv τα οπλα καi διακόπτουv τας έχθροπραξίας εiς το έξής: Άπο τοιJς άξιωματικοιJς τού έλληvιχού στρατού δtv θα άφαι ρεθούv τα ξίφη. Ή περιοχi} τής στρατιάς τής Άvατολικής Μακεδοvίας περι λαμβάvει το τμήμα τής Έλλάδος άπο τώv τουρκικώv σuvόpωv μέ χρι τού Άξιού ποταμού. ll. Ή yιιωστοποίησις τής άμέσου διακοπής τώv έχθροπρα ξιώv θα έπιδιωχθϋ εύθιJς καi δια παvτος μέσου καi ύπο τώv Γερμα vώv καi ύπο τώv· Έλλήvωv. ΠΙ. Πάσα καταστροφi} ij άχρήστευσις προμηθειώv θα παύσυ άμέσως. ι ν. Τά πλωτα μέσα τα εύρισκόμεvα έv τr+ι λιμέvι θεσσαλοvί κης, δtv δικαιούvται v' άποπλεύσουv καi τtθεvται εlς τi}v t'i.μεσοv διάθεσιv τού yερμαvικού στρατού. ν. ':Απαvτα τα οπλα καi το λοιποv πολεμικοv �λικοv το εύρι σκόμε\ΙΟ\1 εiς τi}v περιοχi}v τής Άvατολικής Μακεδοvίας θα παρα δοθϋ εlς τα γερμαvικα στρατεύματα σuμφώvως προς λεπτομερε στέρας aλλας συvεvvοήσεις. νι. Το έμπόριοv καi αl σuγκοιvωvίαι θ' έξακολουθήσουv εlς τi}v περιοχi}v τής Άvατολικής Μακεδοviα ς καvοvικώς. Al άποφάσεις τώv πολιτικώv δικαστηρίωv διατηρούv πλήρως το κύρος τωv. νιι. Ή έλληvιχi} βασιλικi} άστυvομία θα διατηρήσυ τοv δπλισμόv της καi θα έξακολουθήσυ έκτελοϋσα τα άστυvομικά της καθήκοvτα ·ύπο τi}v άνωτέραv γερμαvικi}v διοίκησιv. Έv άvαμοvϋ τής περαιτέρω ρυθμίσεως λεπτομερειώv τιvώv άρχίζει ή lσχι)ς τού παρόvτος πρωτοκόλλου άμέσως. Ό διοικητi}ς τής στρατιάς τής Άvατολικής Μαχεδοvίας εlvαι ετοιμος vα ρυθμίσυ τα ς περαιτέρω λεπτομερείας, άποστέλλωv άv τιπpόσωποv μt πλήρη έξουσιοδότησιv τi}v 9.4.41 προς τοv διοικη τi}v τώv έv 'Ελλάδι yερμαvικώv στρατευμάτωv.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ

Sl

Συvεφωvήθη, άvεγvώσθη, έπεχυρώθη χαi ύπεγράφη. Κ. ΜΠΑΚΟΠΟΥΑΟΣ, "Αιιτιστpάτηyος - ΦΑ1ΕΑ, "Αιιτιστpάτηyος»

Πλέον τοv άνωτέρω πρωτοχόλλοv ίιπογράφεταL χα� [να εtδLΧΟ παράρτημα, το όποiον προσαρτιiταL σ-rο πρωτόχολλο σaν μέρος αvτοv. Ίδοv το χεlμενον: «Παράρτημα εlς το άvωτέρω πρωτόχολλοv δια πραγματεύσεωv: ι. �vαγvωρ(ζεται ρητώς οτι μέχρι τέλους τώv διαπραγμα τεύσεωv τά έλληvιχα στρατεύματα τής στρατιάς τής �vατολι χής Μαχεδοv(ας ήγωv(σθησαv γεvvα(ως κατά τώv γεvvα(ωv γερ μαvιχώv στρατευμάτωv. Παρα το γεγοvος οτι τα έλληvιχα στρα τεύματα έχράτησαv τας χυρ(ας θέσεις τωv, ό διοιχητi}ς τής στρα τιάς τής �vά τολιχής Μαχεδοv(ας, προέβη εlς τ1)v άπόφασιv vα σuvθηχολογήσυ, ί'vα έμποδtσυ περαιτέρω dσχοποv αlματοχυσ(αv, ή όποία θα προεχαλεϊτο έχ τής προελάσεως γερμαvιχώv τεθωρα χισμέvωv μοvάδωv εlς τ1)v κοιλάδα τού �ξιού. 11. Ό διοιχητ1)ς τής στρατιάς τής �vατολιχής Μαχεδοv(ας έχφράζει τi]v ρητ1)v έπιθυμ(αv, οπως οί ύπ' αύτοv άξιωματιχοi χαi όπλϊται μη άποσταλοϋv εlς στρατόπεδοv σuγχεvτρώσεως, ούτε έv Βουλγαρ(q. ούτε έv Ίταλ(q.. lll. Αί πολιτιχαi άρχαi θα παραμείvουv εlς τας θέσεις τωv, χατ' άχολουθ(αv ol άvαχωρήσαvτες ύπάλληλοι θα δύvαvται vα έπαvέλθουv. Κ. ΜΠΑΚΟΠΟΥΑΟΣ, "Αιιτιστpάτηyος - ΦΑ1ΕΑ, "Αιιτιστpάτηyος»

ΜόλLς ίιπεγρά.φη ή σvνθηχολόγησLς ό Σ-rρατηγος Μπαχό ποvλος - ό όποiος ήτο Στρατηγος άληθLνος χαι οχL σσ..ν -rovς σημερLνοvς ένσ-rόλοvς δημοσlοvς ίιπαλλήλοvς - έγεlρεταL χαι όμLλεi: «Αlσθάvομαι βαθυτάτηv λύπηv, διότι ή τύχη μού έπεφύλασσε vα θέσω τi]v ύπογραφήv μου εlς το πpωτόχολλοv τούτο, το όποίοv μt ύποχρεώvει vα παραδώσω τi}v ύπο τi]v διο(χησ(v μου ήρωίχfιv χαi lvδoξov στρατιαv τής �vατολιχής Μαχεδοv(ας, χα(τοι αϋτη δtv ήττήθη. Παρηγορούμαι, ομως, οτι ή παράδοσις αϋτη γίvεται προς τοv

52


yεvvαίov yερμαvιχοv στρατοv καi εlμαι βέβαιος οτι ή συμπεριφο ρα τούτου προς τοuς αξιωματικοuς καi στρατιώτα ς μου θα εlvαι οί'α άρμόζει. είς yεvvαίους άπο yεvvαίους. Λυπούμαι, έπίσης, διότι αi περιστάσεις έπέβαλλαv ό έλληvι κος στρατός va εύρεθfl άvτιμέτωπος τού yερμαvικού στρατού, μετa τού όποίου ούδέv τοv έχώριζε, άλλα τουvαvτίοv τοv συvέδεαv δεσμοi φιλίας καi έκτιμήσεως».

Πόσον δίχα.�ον ε1χε! Πρά.γμα.τ� oi δvο στρα.τοt δ[ν ε1χα.ν τίπο τε νa χωρίσοvν μετα.ξv των. Ό Στρα.τηγος Φά.�ελ ά.πα.ντιi. Έξα.ίρε� χα.t σvγχα.ίρε� τοvς 'Έλληνα.ς πολεμ�στά.ς. 'Όλα. γίνον τα.� μ[ σοβα.ρότητα. χα.i στρα.τ�ωτ�χη ά.ξιοπρέπεια.. Ό Στρα.τη γος Κ. Μπα.χόποvλος ά.ποχωρε� σaν Στρα.τηγός. Τi}ν 9ην Άπρι λίοv 194 1 έχδ(δε� τi}ν τελεvτα.(α.ν Ήμερησ(α.ν Δ�α.τα.γi}ν τοϋ ΤΣΑΜ: « 'Αξιωματικοί, Ύπαξιωματικοi καi Στρα τιώται. Κατα τοv διεξαχθέvτα έπi τετραήμεροv σκληροv καi πείσμο vα άyώvα κατα yεvvαιΌυ, άλλα άσυyκρίτως άvωτέρου είς άριθμοv καi εlς πολεμικ·α μέσα στρατού έξετελέσατε μετα ά παραμiλλου yεvvαιότητος χαi αύτοθuσίας το χαθijκοv σας. Έτιμήσατε τα οπλα μα ς καi έχαρίσατε είς η)v 'Ελλάδα μ(αv άχόμη δόξαv αίώ vωv. » Έδείχθητε έφάμιλλοι τώv άθαvάτωv προyόvωv σα ς καi τώv ήρώωv τού 1821 ώς χαi ίσάξιοι τώv συvαδέλφωv σας τού Στρατού τού 'Αλβαvικού μ·ετώποu. Oi ύπερασπισταi τώv οχuρώv έyράψατε σελtδα ς ύπερόχου ήρωϊσμού χαi αύτοθuσία ς οσοv καi oi yεvvαίοι τρια κόσιοι τού Αεωvίδα, oi Στρατιώται τού Παλαιολόγου είς τα τείχη τής Κωvσταvτιvοuπόλεως, τα παλληκάρια τού 'Οδυσσέα 'Αvδρούτσοu εlς το Χάvι τijς Γραβιάς, τού 'Α.θαvασίοu Διάκου εlς τi}v Γέφυραv τής 'Αλαμάvας ol ήμίθεοι τού Μεσολοyyίου, τού 'Αρ καδίου ώς καi τόσωv aλλωv iερώv ύπέρ Πaτρίδος άyώvωv. Έβά λεσθε σφοδρότατα δι ' ολωv τώv οπλωv καi τώv συyχρόvωv πολε μιχώv μέσωv καi μηχαvημάτωv. Έδέχθητε έπαvειλημμέvως έφό δους άρμάτωv μάχης, κατεκλεiσθητε ά πο σμήvη άεροπλάvωv, ποu άχαταπαύστως σάς έβομβάρδιζαv. Εύρίσχεσθε συvεχώς ύπο

ΤΟ ΤΕΛΟΣ

53

καταιγισμοuς όβίδωv τού iσχυρού έχθρικού πυροβολικού. Προσε βλi}θ"ητε έvτος τώv οχυρώv άπο φλογοβόλα μηχαvήματα καi ά πό πvικτικά άέρια. Άπωλέσατε καi άvεκαταλάβατε ώρισμέvας θέ σεις σας. » Καi έv γέvει διεξηγάγατε σκληροι)ς καi άπεγvωσμέvους άγώ vας κατά γεvvαίου, πείσμοvος καi συvεχώς έπιτιθεμέvου ά vτιπά λου. τίποτε ομως δεv έστάθη δυvατοv vα σdς καταβάλυ. Δύο προ κεχωρημέvα όχυρα τα όποία ύπέκυψαv μετα λυσσώδη άγώvα τό σοv έκτος τούτωv, οσοv καi iδίως έvτος τούτωv στήθος με στήθος προς τοv έχθρόv, καi άφού προηγουμέvως εύροv πλείστοι τώv ύπε ρασπιστώv τωv εvδοξοv θάvατοv. » τα όvόματα τώv όχυρώv Ρούπελ, Ούσίτα - Περιθώρι - Παρ ταλούσκα, Παλιουριώvες, Κελκάγια, Ίστίμπεη, Ποποτλιβίτσα, Άρπαλούκι, Έχϊvος, Αίσσε, Ντασάβλι καi aλλωv, θα άvαγραφούv μέ μεγάλα χρυσd γράμματα εiς n]v παvέvδοξοv lστορίαv τής 'Ελ λάδος μας. » Πρέπει vα εlστε ύπερήφαvοι έσαεl καi σείς καi ol άπόγοvο( σας δια τα μεγάλα καi άσύγκριτα αύτα κατορθώματά σας καi δια τα ς έξαιρετικaς καi άvεκτιμήτους ύπηρεσ(ας τα ς όπο(ας προσφέ ρατε εiς n]v Πατρίδα καi τής όπο(ας n]v τιμi}v τόσοv ύψηλα έκρα τήσατε. » Έγω iδιαιτέρως θεωρώ τοv έαυτόv μου εύτυχή καi αlσθάvο μαι μεγ(στηv ύπερηφάvειαv διότι διώκησα τοιούτοv στρατόv άπο τελούμεvοv πράγματι ά πο γεvvαίους καi fjρωας οπως έσείς. » Σdς έκφράζω έκ βάθους ψυχής τα θερμότατα συγχαρητήριά μου καi τοv θαυμασμόv μου. 'Εκ μέρους δε τής Πατρtδος n]v άπει ροv εύγvωμοσύvηv της δια τi}v vέαv άφθαστοv δόξαv n]v όπο(αv τής έχαρίσατε. » 'Επέπρωτο ομως, παρα τα μεγάλα σας αύτα κατορθώματα καi παρότι μέχρι τής τελευτα(ας στιγμής έστάθητε άκλόvητοι εlς τα ς θέσεις σας vα διακόψωμεv τοv άγώvα λόγω a προόπτου δυσμε vούς τροπής τής στρατιωτικής καταστάσεως είς τi}v περιοχήv μας, συvεπε(q. τής προελάσεως έκ τού Σερβικού έδάφους iσχuρώv έχθριχώv δυvάμεωv ει·ς τα vώτα μας διά τής κοιλάδος τού Άξιού.

54


" 'Έστω ομως ΎΥωστον εlς πάντα ς οτι τούτο δεν μειώνει n)ν άξία ν τού ήρωϊκού καi ένδόξου άγώνος μας. » Το σκληρον αύτο καθijκον τijς καταθέσεως τών δοξασμένων οπλων μας καi κατόπιν τijς ι.ίπ' άριθ. Α. Π. 1381 Διαταγijς τού 'Αρ χιστρατήγου, το έκτελώ uε η)ν μεγαλυτέραν ψυχικfιν όδύνην καi εύχομαι οπως το ταχύτερον λήξυ ή δοκιμασία μας αϋτη καi πάν τες νa έπανέλθητε ι.ίγιείς εlς τaς οlκογενείας μi. τό μέτωπον ι.ίψη λa οπως άρμόζει εlς γενναίους καi ήρωiχοι)ς στρατιώτας καi με n)ν άκλόνητον πεποίθησιν οτι ή Έλλaς θa έξέλθυ πιο μεγάλη καi πιο ένδοξη ά πο τον παρόντα πόλεμον. ΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝ)ΝΟΣ, 'Αντιστpάτrτrος»

και έδώ πιiλLν έδLχαLώθη. Ή πα-τρις έξήλθε 'tOV πολέμου με -yαλυ-τέρα χαι ένδοξω-τέρα. Κα-τα -.ην χα-τοχην ό Σ-τρατηyος Μπαχόπουλος μαζι μl ιiλλους -τέσσ�ρας Σ-τρατη-yοvς, -τον Α. Παπιi-yον, Ι. ΠL-τσίχαν, Π. Δέδεν χαι Γ. Κοσμιi με-τήχθη εtς ΓερμανLαν, οπaυ έχρα-τήθη εtς εtδLχον σ-τρα-τόπεδον σv-yχεν-τρώσεως. Με-yίστης tσ-τορLχής ιiξίας δLα -.ην σvμπερLφοραν -τών Γερμανών προς -τοvς 'Έλλη νας ΆξLωμα-τLχοvς αtχμαλώ-τους πολέμου εtναL -το βLβλίον -του « Ή όμηρία τών πέντε Άντιστρατήyων». την 5 . 1 5 πρωί:νην -τής 6ης ΆπρLλίου 1 94 1 ήρχLσεν ή έπίθε σLς -τών Γερμανών σ-την όχυρωμένη « Γραμμη Με-ταξιi» χαι έ-τε λείωσε -.ην 1ην μεσημβρLνi}ν -τής 9ης ΆπρLλίου 1 94 1 μΕ -.ην vπο-yραφην -τοv πρω-τοκόλλου σvνθηχολο-yήσεως. Τα όχυρα δΕν επεσαν. Προς -τLμην -τών ύπερασπLσ-τών -των οί Γερμανο1. ΔLοLχη -ται Ελε-yαν ο-τL δεν �α-τέλαβαν -.α όχυριi, άλλα προσήρχον-το δLα ' ' 'Έλληνα να' -τα' παραλα' β ουν χαL' ω' δη-yουν -τον αποχωρουν-τα ΔLοLχη-.ην προ -τής ΓερμανLχής μονάδος, ή 9ποία θα έ-yχαθίσ-τα -το έχεί, δLα να την έπLθεωρήση. Χρήσφα χαι μΕ πολλας αvθεν'tL χας πληροφορίας εtναL -το βLβλίον -τοv Α. Παπιi-yου « 'Ο πόλεμος τijς 'Ελλάδος 1 940 - 41» χίχι -τοv Α. Τερζιiχη « Έλληνιχfι Έπο '

ποιίa 1 940 - 41».

•

ALORS C' EST LA GUERRE! υσπως εtδα:τε ό Γχατμπελς γράφεL έπt λέξεL γLa 'tO ι-ταλLΧΟ -τελεσίγραφο ο-τL: « ό Με-ταξιiς -το !iπορρίπ-τεL». Μολα-ταv-τα σ-το νεοελληνLχο χρα-τίδLο χα-τa -τον έορ-τασμο της έπε-τείοv -τής 28ης Όχ-τωβρίοv 1940 ·δεν -τιμοvν χαt οu-τε χιΧν άναφέροvν 'tO ονομα -τοv Με-ταξιi. Λέγοvν ο-τι -το ΟΧΙ -το εtπε ό λαός. ΆλλΟ. ό Γχρά-τσL δεν έξύπνησε σ-τaς 3.30 -το πρωt -τον λαό. Έξύπνησε -τον Με-ταξιi, ό όποτος έφάνη άν-τάξιος της 'Ελλάδος. Ό Ί-ταλος πρεσβεv-της στην 'Ελλάδα Έμμανοvέλε Γχρά-τσι iγραψε -το βLβλίο: « Ή άρχη -τοv -τέλοvς», -το όποϊ:ον έχvχλοφόρησε χαt σ-τa ΈλληνLχa (βL βλιοπωλεϊ:ον της c ' Εσ-τίας• 1980). Σ-τaς σελίδας 1 84- 186 δLηγετ -ται την σvγχλονισ-τιχη σ-τLγμη -τής σvναν-τήσεώς -τοv με -τον Με-ταξιi. Σvγχεχριμένως γράφει αύ-τa -τa όποτα σvγχLνοvν -τον χάθε 'Έλληνα: cTf}v χαθορισμέvη t.Jρα, δέκα περtπου λεπτa πρiv άπο τiς 3, ό Στρατιωτιχος Άχ6λουθος, ό διερμηvέας χαi έγω φθάσαμε στfιv χαyχελλ6πορτα τής μικρής βtλλας, οπου lμεvε ό Πρωθυπουργ6ς. Ό comm. De Santo εlπε στοv φρουρο va εlδοποιήσει τοv Πρωθυ πουργο οτι ό Πρέσβυς τής Ίταλtας έπιθυμούσε va ytvει δεχτος yιa μtα dχρως έπεtyουσα άvαχοίvωση. Ό φρουρος "άρχισε va χτυπά lvα ηλεχτριχο χουδούvι .που έπιχοιvωvούσε με το έσωτεριχο τού σπιτιού, άλλα το ύπηρετιχο προσωπιχο χοφ6ταv. Περφέvαμε yιa μεριχa άτέλειωτα λεπτa μπροστa στfιv χαyχελλ6πορτα. Μες στfιv βαθειa σιωπfι τής vύχτας άχουγ6ταv το γαύγισμα έvος σκύ λου. Έπi τέλους το χουδούvισμα ξύπvησε τοv ί'διο τοv Μεταξά, ό όποίος lχαμε τfιv έμφάvισή του σε μία μιχρη π6ρτα ύ"πηρεσ{α ς χα{, άvαγvωρ(ζο.vτάς με, διέταξε τοv φρουρο \ia με άφήσει \ia Πε· ράσω. Ol δύο συvοδο( μου lμειvαv στοv δρ6μο περφέvοvτά ς με lξω άπο τf}v χαyχελλ6πορτα. Ό Μεταξάς εlχε φορέσει μ(α σκού ρα μάλλιvη ρ6μπα, άπο τοv yrαxa τής όπο(ας φαιv6ταv ϊvα με τρι6τατο βαμβαχερο vυχτιχό� Μού lσφιξε το χέρι, με lβαλε μέσα χαl με άφησε va περάσω σε lvα μικρο σαλ6vι, το συvηθισμέvο σα-

56


λονάκι μιάς μικροαστικής έξοχικής βιλλίτσα ς. Αύτο το περιβάλ λον άλα G uido Gozzano, μέ τα κακόγουστα «καλα» του πράγμα τα μ' εκαμε να άναλογιστώ προς στιγμi}ν μέ κάποιο πικρό κρυφό χαμόγελο τi}ν Βιλ.λα Τορλόνια. Μόλις καθίσαμε τού εlπα οτι η Κυ βέρνησή μου μου εlχε ά ναθέσει να τού κάμω μία άκρως έπείγουσα άνακοίνωση καi χωρiς άλλα λόγια τού Εδωσα το κει'μενο. Ό Με ταξάς άρχισε να το διαβάζει. τα χέρια ποu κρατούσα ν το χαρτi ετρεμαν έλαφρα καi μέσα άπο τα yυαλια εβλεπα τα μάτια να βουρκώνουν, οπως συνήθιζε οτα ν ήταν συγκινημένος. Όταν τε λείωσε τi]ν άνάyvωση, μέ κοίταξε κατά πρόσωπο καi μού εlπε μέ φωνi} λυπημένη άλλα σταθερή: «Alors, c ' est la querre». Τού άπήντησα οτι δεν ήταν διόλου ετσι κατ' άνάγκην, καi οτι μάλιστα ή Ίταλικi} Κυβέρνηση ήλπιζε οτι ή Έλληνικi} Κυβέρνηση θα έδέ χετο τα αiτήματά της καi θα άφηνε να περάσουν έλεύθερα τα iτα λικα στρατεύματα, τα όποία θα άρχιζαν τiς μετακινήσεις τους τi}�ο� 6η πρωινή. Ό Μεταξάς μέ ρώτησε τότε πώς μπορούσα να σκεφθώ οτι, άκόμα καi άν εlχε πρόθεση νά ένδώσει, θα τού ήταν δυνατόν μέσα σε τρείς ώρες να λάβει τiς διαταγές τού Βασιλέως καi να δώσει τiς aπαραίτητες όδηyίες για τi}ν έλεύθερη διέλευση τών 'Ιταλικών στρατευμάτων. Χωρiς καμία πεποίθηση, άπο άπλή εύσυνειδησία, άρπαζόμενος άπο τi}ν τελευταία έλ πίδα οπως ό ναυαγός πιάνεται άκόμα χαi άπο eνα σανιδάκι, τού άπάντησα οτι αύτο δεν ήταν καθόλου άδύνατον. 'Ασφαλώς θα εlχε άπ' εύ θείας τηλεφωνιχi} γραμμi} για να έπιχοινωνεί μt τον Βασιλέα. 'Όσο γιa τiς διαταγές προς τα στρατεύματα, θα ήταν άρκετο να διαταχθεί ό aρχιστράτηγος να στείλει με τον άσύρματο έγκύκλιο διαταγΥJ σέ ολους τοuς διοικητές νά μi}ν παρεμποδισθεί ή προέλα ση τών iταλιχών στρατευμάτων. Ό Μεταξάς μέ ρώτησε τότε άν μπορούσα να τού καθορίσω τουλάχιστον ποια ήταν τα στρατηγικα σημεία έπi τού έλληνιχού έδάφους ποu ή Ίταλικi} Κυβέρνηση θα ήθελε να καταλάβει. Φυσικά, άναγκάσθηκα να τού άπα ντήσω οτι δέν εlχα τi}ν παραμικρi} iδέα. Ό Μεταξάς άπήντησε: «Vous voyez bien que c ' est impossible. Ή εύθύνη τού πολέμου αύτού βαρύνει άποκλειστικα τi}ν Ίταλιχi} Κυβέρνηση. Ή Κυβέρνησή

ALORS C' EST LA GUERRE!

51

σας ήξερε κάλλιστα οτι ή Έλλάδα το μόνο ποu έπιθυμούσε ήταν να παραμείνει ούδετέρα, αλλ ' οτι ήμεθα ά.ποφασισμένοι νιΖ υπερα σπισθούμε το έθνικο έδαφος έvαvτίον οίουδήποτε. «Τού ά.πήντησα, έvώ σηκωνόμουν, οτι ijλπιζα ά.κόμα οτι θα έλάμβανε ύπ' δψιν του τi}i.ι "διαβεβαίωση ποι) περιείχετο στi}ν διακοίνωση, κατa τi}v δποία ή Ίταλιχi} Κυβέρνηση δέv εlχε καμιa πρόθεση νιΖ θίξει τi}v κυριαρχι'α καi ά. νεξ�ρτησία τής Έλλάδος καi οτι θa μού γνώριζε στ1}ν Πρεσβεία, πρiν ά.πο τiς 6, οτι ή χώρα του δεχότα ν τα ίταλικa αiτήματα. Ό Μεταξάς δέν μού ά.πήντησε. Μέ συνόδευσε στi}ν έξο δο ύπηρεσίας ά. πο τ1}ν δποία εlχα μπεί πρiv ά.πQ ϊνα τέταρτο καi οταν ήμαστα ν στο κατώφλι μού εlπε: «Vous etes les plus forts . . » χωρiς νιΖ ά.ναπτύξει περισσότερο τi}ν σκέψη του, μέ φωνή, αύτ1} τ1} φορά, βαθιa ά.λλοιωμένη. Μέ τ1}ν σειρά μου δέν ήξερα τi νιΖ ά.πqντήσω στά. λόγια αυτa καi στi}ν βαθειά. λύπη ποι) τιΖ δονούσε. Νομίζω οτι δέν ύπάρχει aνθρωπος στοv κόσμο, δ δποίος τουλάχιστον μία φορa στi} ζωή του, νιΖ μ1}ν αiσθάνθηκε ά. πέχθεια γιa το έπάγγελμά του. �Αν στi}ν μα κρa σταδιοδρομία μου στi}ν ύπηρεσία τού κράτους ύπήρξε ποτi μία στιγμ1} κατa τi}ν δποία έμίσησα το δικό μου, μία στιγμ1} κατa τ1}ν όποία το καθήκον τού ά.ξιώματός μου μού φάνηκε σταυρός δχι μόνο θλιβερός, aλλa καl ταπεινωτικός, ή στιγμ1} αύτi} ήταν οταν aκουσα έκείνα τa ά. ποκαρδιωμένα λόγια ποι) πρόφερε ό πρεσβύτης έκείνος, ποι) εlχε καταναλώσει όλόκληρη τ1}ν ζωή του αγωνιζόμενος καi ύποφέpον τα ς γιa η]ν χώρα του καl τοι)ς Βασιλείς του καi ποu, κdi κατa τi}ν ύπέρτατη iκείvη στιγμή, προτιμούσε νιΖ διαλέξει γιa τ1} πατρίδα του τον δρόμό τής θυσίας καl δχι τον δρόμο τής aτιμώσεως. 'Υπο κλίθηκα μπροστά του μΕ- τον βαθύτερο σεβασμό καi βγήκα aπο το σπίτι του». .

0L βα.λχιiνLΟL Lθvνοντες σ' a.uτi} τi}ν χώρα. εvθvνοντα.ι yι(ι το ά.νήθιχο φαινόμενο ν(ι μη έ1tα.ινήτα.ι ό ήyέτης ένος ένδόξοu νιχηφόροu 1tολέμοu. Τ(ι ά.νθρω'ΠιiχLα. ('Αρχηyος Ένό'Πλων Δuνιi μεων, Πρόεδρος Δημοχρα.τCα..ι;, Πρωθu1tοuρyος χ.τ.λ.) ά.'Ποcηω 'Ποvν τον Μετα.ξίi xa.t Ετσι 1tα.ρα.λοyCζοντα.ι διότL έμφα.νCζοuν τi}ν 28ην ΌχτωβρCοu σ(ιν τον μόνο 1tόλεμο στi}ν Πα.yχόσμια.

58


Ίσ"tορία.ν, 1tov δ�εξήχθη δίχως Άρχηγόν. "Άν εtνα.ι δvνα."tον. υΟλοι οσοι δ�α.βάζομεν Lσ"tορία.ν 'ltάν"tO"tε βλέ'Ιtομεν, O"tL σε ό1tοιονδή1tο"tε 1tόλεμον Άρχηγος "tών μεν ή"tο ό "tάδε, άρχηγος "tών δε ό δετνα.. ΔΕν v1tάρχε� 1tόλεμος δίχως Άρχηγοvς. Μονάχα. γi.ιΧ "tΟν 1tόλεμο "tov 1940 - 4 1 "tcX ιiνθρω1tάχ�α. δεν βλέ1tοvν, ov"tε "tOV βα.σιλi.α Γεώργιο Β ι' OU"tε "tΟν 1tρωθV1tοvργο Ίω. Με"tα.ξιi, ov"tε "tΟν Άρχισ"tράτηγον Πα.1tάγον. Ό Μετα.ξιiς εt1tε το ΟΧΙ σ"tοvς Ίτα.λοvς. Ό Κορvζής εt1tε "tO OXI στοvς Γερμα.νοvς. Κα.i ot δvο ήσα.ν ήγέ"tα.L "tov χα.θεστώ "tος "tής 4ης Αύγοvσ"tοv χα.i ot δvο ί1tεσα.ν. Τέτοιοvς έθνLχοvς ήρωα.ς «ιi'ltα.ξLovν» νιΧ τιμήσοvν ot 1tOλLτ�xoi χα.L στρα.τ�ωτ�χοi χρα.τοvV"tες. ΓLα.τί; Πάν"tως έγώ μή ιiνεχόμενος τήν σvμ'ΙtερLφο ρά, ιδίως τοv ψεv"tοηθ�χολόγοv Σα.ρ"tζε"tάχη τοv εστειλα. γLcX "tOV Μετα.ξιi το ιiχόλοvθον σvστημένο γράμμα. (9863 Τα.χ. Έξα.ρ χείων): •

Έv Άθήvαι.ς τfi 1 Ου Νοεμβρίου 198 7

ΠΡΟΣ ΤΟΝ χ. Χρ. Σαρτζετάχηv Πρόεδροv τής Δημοχρατιας Έvταuθα Κvρι.ε Πρόεδρε, Ό Παv. Κανελλόπουλος, τοu όποίοu χατΟ: τηλεοπτιχ1}v δήλωσ\v σας ύπήρ ξατε θαuμαστ1τς χαt τοu όποίοu έπt τ'*-' θαvάτ'*-' τοu δημοσίως έπλέξατε το έy χώμιοv ϊyραψε γιΟ: τοv Μεταξιi χαt το ο ΧΙ εις το .βιβλίον τοu « τα χρόνια τού Μεγάλου Πολtμου• ('Αθ. 1 964, σελ. 19, 20) ιiχριβώς τΟ: έξής: cΠρtπιι νιi είμεθα, χωρίς άλλο ιύyνώμονις ιίς τόν Ίωάννην Μιταξd, διότι ιlπε, όλομόναχος ιίς τό σκοτάδι τής νυκτός, τό μtya cOXI•. ι\tyουν οτι άντικρύ ;ουν μt tμπάθιιαν καί-αύτιi τά άνάyλυφα γεγονότα τής ίστοpiας, οτι τό cOX/• 6tν �ό εlπεν ό Μιταξdς οτι τό ιlπιν ό 'Ελληνικός ι\αός. Nai, τό ιlπιν ό 'Ελληνικός . \αός, ά λ λ ά

άφού

τ ό ι l χ ι ι l π i'J ό Μ ι τ α ξ d ς. Ό dτuχ7)ς καί συμ

;:αθής Emanuele Grazzi, tκτιλών tντολ7)ν πού δtν τού ι'ipεσε διόλου (βλ. τό βι

βi.iο του:

11 Princiρio Della Fine, Ρώμη 1945) tξύπνησι, τ7)ν 3ην πpωl'νήν, τόν

.\lt�aξd κai οχι τόν Έλληνικόν ι\αόν. Έιiν lλιyιν ό Μιταξdς cNaί•, πώς θa lλι :'ε"

•

·vχι• ό 'Ελληνικός ι\αός, που θd tξυπνοϋάι άpyότιρα; θd 'rό lλιyε, βtβαια,

ui1a του κ� ί θd τό tξεδήλωνι κai lμπpακτα, ίiταν θά ώpyάiιωνι μυστικιi τ7)ν dν-


59

τίστασίv του, άλλά ή Άλβαvι χ ή Έποποιtα δέv θri. έypάφετο ποτέ. Άς είμεθα, ί.οι· πόv, τίμιοι άπέvαvτι τi)ς ίστοpίας. rό μέγα «Όχι• ιlvαι πpdξις τού. Ίωάvvου Μιτα· ξd•. Μολαταϋτα σεϊς παρελείψατε νιl ά.ναφέρετε τόν Μεταξά χατιi τόν πρ6σφα· τον έορτασμόν τής 28ης Όχτωβr;ί�υ 1940. Εtαθε λοιπ6ν, χατιi Κανελλ6π�υλ�ν, έμπαθης χαί ά.νέντιμ�ς ίναvτι τής ίστορίας. Άληθώς πρέπει νιi ντρέπεσθε δι6-:ι ήγνοήσατε την πολιτιχην χαί στρατιωτιχην ήγεσίαν τοϋ 'Έθνους. τί παραμv· θια διηγήθητε περί λαοϋ; Τόσον ά.φελεLς μάς περνάτε; Γνωρίζετε χάποιον πόλεμ�ν. όποιασδήποτε έποχής, μεταξ\ι όποιωνδήπ�τε ά.ντιπάλων πο\ι οί ά.ντιμαχόμενοι λαοί νιl μη εtχον Άr;χηγούς; Δέν ντρέπεσθε πο\ι δέν έμvημονεύσατε τον Βα<7Ιλiα Γεώργιον η τόν Στpατάr;χην Παπάγον χαί iδiως τό wλξιον Τέχνον τής 'Ελλάδος, τόν Άλέξανδp�ν Κ�ρυζήν, ό όποίος διεδέ· χθη τον �εταξ� χαί ό όποϊος ηvτοχτόνησε οταν χατέρρευσε τό μέτωπον; Δέν ντρέπεσθε πο\ι σχοπiμως μετεβάλατε τιlς όνομασiας χαί ώμι.λήσατε γιιl όχυριi Μαχεδονiας

•

θράχης, ένώ σ' δλας τιlς ίστορiας ά.ποχίιλοvνται • Γραμμη Με·

ταξά•. 'Έτσι την όνομάζουν Γερμανοί, wλyγλοι, Γάλλοι, Ίταλο(, δλοι χαί σεϊς τής ά.λλάξατε το ονομα. Δέν ντρέπεσθε 1tou 1tαρεποιήι:rατε την νεοελληνιχην ίστορiαν; τί σάς ίφταιγε ό Στρατάρχης Πα1tάγος; λύτος δέν ή'tο ό Άρχwtρά· τηγος τοϋ πολέμου; Γιατί δέν τον έτιμήσατε ώς ώφεiλciτε παλλ'f) δέ μάλλον χα θ' δσον ό δοξασμένος Στρατάρχης vπήρξε λαοπρόβλητος ήγέτης, πο\ι έχυβέρ vησε την 'Ελλάδα. Ή τύχη, διιl τοϋ χ. Παπανδρέου, σάς ά.νέδειξε στο 'Ανώτατο Άξiωμα τής

χώpας χαi χατωρθώσατε νιi γίνετε θεατριχον χωμιχον ίργον, οσον ο\ιδεiς !λ λος. Άνεχόμεθα πολλιiς iδιορρυθμiας σας, διότι δέν δυνάμεθα νιi πράξωμεν ά.λ λοιώς. Δέν θιi σάς παραχολουθώμεν 15μως ά.διαμαρτυρήτως νιi πλαστογραφή· τε την ίστορiαν μας. 'Άν ίχετε tχνος έvτιμότητος ά.παντήσο;τέ μου. Ό λαος έ1tολέμησε δiχως ά.ρχηγόν; Δ(ν εtχε Βασιλέα; Δέν εtχε ΠρωθV1tουργό; Δέν εtχε Άρχwtράτηγον; Δέν εtχι στρατηγούς; Ποίος ίχανι τιiς 1tροιτοιμασiας; Ό λαος τιiς ίχανι; Δέν ξέρετε δτι δταν ά.πέθανε ό Μεταξάς είς όλόχληρον την Με· γάλην Βρεταννiαν έχυμάτι.σε μεσiστιος ή ά.yγλιχη σημαία, πράγμα πο\ι εtχε σ\Ιμβή μόνον !λλην μiαν φοράν, /5ταν ά.πέθανε ό Γάλλος Στρατιiρχης Φός; λί 1tολιτιχαi ά.ντιθέσεις νιi μη σάς τυφλώνουν. Λόγ'f) θέσεως όφεiλετε νιi έμ1tνέιτε την χοιν1)ν ά.ναγνώρι.σιν την ό1tοiαν θιl ά.ποχτήσετε ίiν εtσθε ά.ντιχεΙ· μενιχος χαi προ 1tαvτος ιtλιχρινής. Κάθε 28ην Όχτωβρiου θέλετε δέν θέλετε στ1)ν σχέψι φίλων η έχθρών θιi ίρχετ111 το ονομα Μ ε τ α ξ ά ς. � λν ά.νοiξετε χ. Σαρτζιτάχη, τιi c Άπομvημονεuματα• τοϋ Ταώρτσι.λ θιi δια· βάσετε 15τι ό wλπλος 'Ηγέτης δέν αvνεφγάζιτο μέ τον 'Ελληνιχον λαόν, ά.λλιi

60


μ[ -τον Mε-τctξci, -τον όποiον α-εiς· ιiποα-�πci-τε. rιct-τί; Μήπως έπειδη ή-το διχ-τιί -τωρ; "Ε, -τ6-τε νc1 δ1ι1yριίψωμεν ιiπο τΥιν �ορίιlν -τον Λεωνίδct, -τόν Μ. 'λλέ ctv δρο xcti -τον Κωνιrtctν-τiνον Πctλctιολ6yον, διό'τl xcti ctύ-τoi διχ-τιί-τορες ήσctν. 'Άλ λως -τε έα-εiς με. -το\ις διχ-τιί-τορctι; qκlίνε-τctι νa iχε-τε xctλaς σχέα-εις, ιiφοv μόλις προ ήμερών ιiyxctλiC1ζ6α-ctl1-τε με -τον Bouλyctρo -τUρctνν� Ζίβχωφ. Kct-τa τiιν yνώμην μοv, δεν έμνημονεuα-ct-τε -τον Bctcnλέct rεώρyιο, -τον 1ω. Mε-τctξci xcti -τον Σ-τρct-τιίρχη Πctπιίyο, ciπo Ελλειψιν θιίρροvι;. Ή έπiΟ'-τολή μοv δεν ιiποβλέπει 11-τ0 νa α-ciς μειώΟ"'Q.. Διό-τι προα-ωπιχώς με ιiφήνε-τε ιiδuiφορον Xcti. 11ciς ζη'tώ νa με ΧWΙ1ε'τε δ\4 νcl. 11ciς όρία-ω ποίιl εtvctι ή ιiξίιl-.. α-ctς. Σciι; iyρctψct δμως έπει.δη ΠIΟ"τwω ιiχρctδc:ιν-τως, δ-τι έχφριίζω -το δημ6111ον ct'Ccrθημct. Έπi. -π.λέον ίχω χvχλοφορήα-ει μίιlv έχ-τενεα--τιίτην βιοyρct φίιlν -τοv 1ω. Mε-τctξci xcti. α-vyyρctφιχώς iζηα-ct δλη'Ι! τΥιν iιπ6θε111ν 'tov ΟΧΙ, ώα--π ώς έπ�μων Xct-τctrrέλω τΥιν ciνctlaxvv-τoν ci·rti .ι\ώπη111ν -τών Ήyη-τ6ρων -τοv '40. Σvνηθιζε-τε νa δίδε-τε ιiπctν-τήα-εις ιΠ ciα-ήμctv-τct πριίyμct-τct, δπως y\4 τiιν α-vν-τctχ'tιχη όρθ6τη-τct -τώv ιiνctχοινώα-εώv 11C1ς. Περιμένω λοιπον νa μοv ιiπctν -τήα-ε-τε 11-το έρώτημct, πο\ι έν xct'tctxλεiδι έπctνctλC1μβιίνώ: Το 1940 ό Έλληνιχοι; λα.ος έπολέμηα-ε δίχως πολι-τιχ'i) xcti σ-τρct't�-τιχη ήyεα-ίιl;

ξ

Mi τΥιv 'τΙμη πο\ι α-ciς πρέπει. ΚΩΝΣΤΑΝτΙ'ΝΟΣ ΠΛΕΥΡΗΣ »

Παρεμφερεϊς έπ1.σ'tολ4ς icr.tει.λα χα� σε πολλοvς aλλοvς, ot όπο\οι, οπως χαl. ό Σαρ-τζε-τάχης, δεν μοv ci-πήν-τησαν. Καi. -τΙ. νa μοv εϊποvν; τα. γεγονό-τα δεν έπιδέχον-ται ciμφι αβήτηαιν. Δι' αv-το ot cύπεVθvνοL» πολL-τιχοl. φvγομαχοvν, Ο'Lω ποvν, χρvβον-ται. Ώρα\α. παραδείγμα-τα ciξιοπρεπεLας χαl. θάρ ροvς γνώμης. 'ΩΟ"tόαο μα-ταLοπονοvν, δι6-τL ή δόξα -το\ί Με-ταξά. χαl. -το\ί Κορvζή δεν έξαρ-τιi-ται ά:πο τi}ν ciναγνώρLαL -τών οtωνδήπο-τε Σαρ-τζε-τάχηδων. 'Όλαι αt Lα-:ι-ορίαL ·-το\ί χόσμοv ετναL χατηγορη μα-τιχαL. 'Όπως ό Γχρά-τaι χαl. ό Γχα\μπελς, ΟλοL έχθροl. η φLλοL, αvμφωνοvν O'tL 'tO ΟΧΙ 'tO ετπε μέσα ατi}ν WX'tα ό Ίω. Με-ταξιiς. Διό-τι 'tOV'tO ετναι γεγονός. ΓLa -τον Κορvζή έδημοcτίεvσα α-τ1ιν έφημερίδα • 'Ελεvθερη υΩρα• (29 Δεχ. 1 987) -το παραχά-τω άρθρον: « Σήμερα ποv Ολοι παρισ-τάνοvν -τον ciν-τιναζl. χαl. -τa θηρία


61

τής άντιστιiσεως χιχ.τa τών Γερμανών δεν έχπλήσσομιχ.ι ποu ιχ.ύ το\ oi. ψεvτιχ.ι λησμονοvν τον Μέγα. 'Ί:Ιρωιχ. Άλέξιχ.νδρον Κορvζήν, τον Πρωθvποvργο τής Έλλιiδος ποu σvνέχισε το ΟΧΙ τής 28ης ΌχτωβρCοv διtι τής :i.ντιτιiξεως ένος νέοv ΟΧΙ προς τοuς Γερ μιχ.νοvς. Ό Άλέξιχ.νδρος Κορvζής διεδέχθην τον Ίω. Μετιχ.ξιi, οτιχ.ν ιχ.ύτος δοξασμένος ιiπέθιχ.νε Π}ν 29ην Ίιχ.νοvιχ.ρCοv 194 1 . Κιχ.τήγε το άπο τον Πόρον, '!ποv έγεννήθη το 1885. Εtσήλθεν στ1}ν Έθνι χ1}ν Τριiπεζιχ.ν ώς vπιiλληλος χα.\ έξήντλησε ολην τ1}ν i.εριχ.ρ χCιχ.ν γενόμενος Διοιχητ1}ς ιχ.vτής. Tb μεγαλείο �·l .Κορvζή εγχειτιχ.ι άχριβώς στ1}ν τριχ.γιχ1}ν άπόφιχ.σC τοv νa �τοχτονήση οτιχ.ν χιχ.τέρρεvσε το μέτωπο. Γιχ.λ λCιχ., Γιοvγχοσλιχ.βCα., ΠολωνCιχ., Βέλγιο, Όλλιχ.νδCιχ. χ.τ.λ. χιχ.τε λήφθησιχ.ν άπο τον yερμιχ.νιχο στριχ.τό, δίχως νa εύρεθή ενιχ.ς πο λιτιχος ήγέτης νa ά.ύτοχτονήση. Ή tδιιχ. ή i.στορCιχ. άπέδειξε οτι oi. δημοχριiτιχ.ι πολιτιχο\ έστεροvντο φι.λοτίμοv χα.\ ύψηλής άντι.λήψεως άξιοπρεπεCιχ.ς. 'Όλοι τοvς το εβιχ.λιχ.ν στa πόδια.. Έδριχ.πέτεvσιχ.ν, έχρvπτον-i-ο, μετεμφιέζοντο, ύπετιiγησιχ.ν χα.\ oi. περισσότεροι σvνεργιiζοντο μΕ τοuς Γερμιχ.νοvς. Κιχ.\ εύρέθη πιi λιν εtς 'Έλλην, ό Κορvζής, νa δώση το πιχ.ριiδειγμιχ. τής ιχ.vτοθv σCιχ.ς. 'Ύστερα. άπο μιa δριχ.μιχ.τιχ1} σVσχεψι τοv Ύποvργιχοϋ Σvμ βοvλCοv, ύπο Π}ν ΠροεδρCιχ.ν τοϋ Βιχ.cι.λέως Γεωργίοv Β ', χιχ.τa Π}ν όποCιχ.ν διεπιστώθη ή άνιχ.πόφεvχτος πτώσις τής Έλλιiδος, ό Κορvζής έπέστρεψε σΠ}ν otxCa.ν τοv, άπο το ξενοδοχείο τής «Μεγιiλης Βρετιχ.ννίιχ.ς» οποv ήτο έγχιχ.τεστημένον το σ-tριχ.τη γε'LΌ χα.\ το γραφείον τοv. 'Ήτο Μεγιiλη Πιχ.ριχ.σχεv1} 18 Άπρι.λCοv 194 1 . Ό Κορvζής έπvροβόλησε μΕ δvο σφιχ.Cριχ.ς περιστρόφοv το στήθος τοv. 'Ερωτώ τοuς διιχ.φόροvς έπωνvμοvς μεγιχ.λοσχήμοvς χα.\ πρώτιστον τον άδέχιχ.στον διχιχ.στ1}ν Πρόεδρον Δημοχριχ;τίιχ.ς Κv ριον Σιχ.ρτζετιiχην: Διιχ.τl. χvριε δεν τιμάτε τον ήρωLχον έχείνον 'Έλληνα.; 'Ένιχ.ς τέτοιος Πρωθvποvργος άποτελεί φωτεινον πιχ. ριiδειγμιχ., διότι έθvσιιiσθη, δCχως νa εχη χιχ.μμCιχ.ν ύποχρέωσιν

62


yι' ι1vτό. ΆλλΟ. μόνον διιΧ. την τιμi}ν της πι1τρίδος διιΧ. νιΧ. δείξη, οτι ή ήyεσ\<1 τοv 'Έθνους συμμετείχε στιΧ.ς θυσίι1ς τοv ΈλληνL χοv λι1οv. Ό Άλέξι1νδρος Κορυζής τi}ν φοβεριlν ώρι1ν τοu πεπρωμέ νου του ιiσφdλώς θιΧ. εtχε yLa ΠdράδεLyμd τον Κωνστdντtνον Πι1λι1Lολόyον. 'Υπάρχουν ιiρι1 yε ιiλλοL Πρωθυπουργοί, οί όποtοι να. ηvτοχτόνησdν; ΓLdτL λοLπον νιΧ. μη τιμάτε liπo το χράτος ό yεννι1tος Κορυζής; Κύριε Σι1ρτζετάχη, Σάς εtδdμε στο Πολυτεχνείο νιΧ. Χdτdθέτετε στέφdνΟν προς τιμi}ν τών Ιiνυπάρχτων νεχρών έν'tος τοv Πολυτεχνείου XdL νιΧ. δηλώνετε τοv χόσμου τιΧ. χολι1χευτιχιl λόyLd yιιl τi}ν ιiνύπdρ χτον θυσίι1ν τών Ιiνυπάρχτων ήρω�χών νεχρών XdL νιΧ. μάς Χd λήτε νa Πdρι1δειyμι1ησθώμεν ιiπο τον ιiνύπι1ρχτον ήρω�σμόν των. ΓLa τον Κορυζή δεν σάς μίλησε ποτε Χdνείς; ΔΕν έδιdβάσd τε νεοελληνLχi}ν ίσ'tορίaν yιιl νιΧ. μάθετε πώς επεσεν ή ΈλλιΧ.ς XdL οτ� δύο ιiνδρες ό Μετι1ξάς XdL ό Κορυζής έχράτησι1ν ιiλώβη τον την τφήν της μι1χόμενοL χι1τιl δύο ι1vτοχρι1τοριών; Κι1l. τον μΕν Μετι1ξά δεν τολμάτε νιl τον ιiνι1φέρετε, δLότι δΕν σάς το έπLτρέπουν XdL διότL σuνdLνήτε στi}ν ιiποσLώ"πησι τοv ένδόξου ΈθνLΧΟV Κυβερνήτου. Τον δε Κορυζήν ΎLdτL δεν τον μνημονεύετε; Ό Κι1πετιΧ.ν Μπι1ρούτι1ς τοv ΕΛΑΣ yLa σάς εtνdL Ιiνώτερος τοv Κορυζή; Άπο μίd ιiλλην ιiποψLν χd.λώς ot πoλL'tLXOL δεν τLμοuν τον Κορυζήν. τ� σχέσLν μποροuν νιΧ. Εχουν ot ΧdρΠdζοεLσΠράχτορες τών Τούρχων μΕ τον lνδοξον έχεtνον 'Άνδρι1; Σ' οσι1 β1βλίι1 ίσ'tο ρίdς ποv έδLάβdσd ΆyyλLχά, ΓdλλLχa XQ:L ΓεpμdνιχιΧ. το ονομd τοv Κορυζή ιiνdφέρετdL μΕ σεβdσμον XQ:L εχδηλον έχτίμησLν. Οί ξένοL θι1υμάζουν το θάρρος της ι1vτοθυσ\ι1ς του. Αιωνίd του ή μνήμη.

Ή άλήθεια για τfιν «'Αντίσταση» Με'tά. τi}ν κα'tάληψLν της 'Ελλάδος ά:πο 'touς Γερμανοvς, είσήλθαν στi}ν 'Πα'tpιδα μας oi. ή'tτημένοL Ί'tαλοι και oi. ά.ρπα Κ'tLκοι ΒοvλγαροL, oi. όποLοL παρ(σ'tαναν 'tον κα'tακ'tη'tή. Ε'LναL ά.ληθΕ:ς και i.σ'tορLκώς έξηκρLβωμένον, i5'tL οvδέπο'tε oi. Γερμανοι &.νεγνώρLσαν σ'tοuς Ί'tαλοuς και σ'tοuς Βοvλγάροvς σvγκvρLαρ χ(αν έπι της 'Ελλάδος. Άπο 'tά.ς πpώ'tας ώρας της συνθηκολογήσεως 'tOV Έλλη νLκοv Σ'tρα'tοv oi. i.o LoL oi. Γερμανοι έφρόν'tLσaν, ώσ'tε νά. μη σvλ ληφθοvν αi. 'ΕλληνLκαι μονάδες 'tOV ΆλβανLΚΟV με'tώ'ΠΟV. τα. γεγονό'tα και ή σvμπερLφορά. 'tWν Γερμανών ά.πέναν'tL σ'tον ('tό:tε) ενδοξο 'ΕλληνLΚΟ Σ'tρα'tΟ είναL γνωσ'tά. ΓLά. νά. γ(νω σα φέσ'tα'tος παραθέ'tω lνα κείμενο και μία φω'tογραφία. Mov ά.ρέ σεL πάν'tο-tε νά. έπLχεφημα'tολογώ με σ'tοLχετα. Το κείμενο λοL πον είναL πα.ρμένο ά.πο ..ην έπίσημον εκδοσLν της ΔLεvθύνσεως Ίσ'tορ(ας 'tOV Σ'tρα'tοv («Το 'tέλος 'tής έποποLtας») οποv δLαβά ζομεν: « Δέον να σημειωθfι ένταύθα οτι ό Γερμανος Άν.τιστράτrrrος διοιχητi)ς τής 73ης Μεραρχίας Μπίλερ έπεδείξατο ένδιαφέρον δια τi)ν μi) αlχμαλωσίαν τών έλληνιχών μονάδων ύπο τώιι 'Ιταλών. Διέταξε τον Γερμανον διοιχητi)ν τής φάλαyγος διαχωρισμού Έλ λήνων χαi 'Ιταλών ί'να παραμείνυ έν τfl θέσει του μέχρι τής με σημβρίας τής 24ης 'Απριλίου άντi τής έσπέρας τής 23ης, έπιμηκύ νας οϋτω αύτοβούλως το χρονιχον οριον ένάρξεως έφαρμογής τού πρωτοκόλλου χατa δεχαοχτω ΙlJρας ί'να δοθfι εlς τας έλληνιχας μονάδας τaς πλέον μεμαχρυσμένας ό χρόνος να εlσέλθωσιν αύται εlς τi)ν ζώνην τi)ν χειμένην νοτίως τi]ς ώς άνω γραμμής διαχωρί σεως. Ού μόνον τούτο, άλλα χαi Γερμανοi aξιωματιχοi χαι' όπλί ται κινούμενοι έπi τού χ,υρίου άξονος παρώτρυνον τα έλληνιχα τμήματα εlς ταχεία ν χίνησιν iν{οτε δε παρελάμβαναν χαi μi τα αύτοχίνητά των 'Έλληνας όπλίτας ί'να τοuς μεταφέρωσι το δυνα τον ταχύτερον προς 'Ιωάννινα. Κατωρθώθη οϋτω μέχρι τής με•••


64

σημβρίας τής 24ης 'Απριλίου νιi είσέλθωσιν aπασαι σχεδόν αl μο νάδες τοσ Έλληνικοσ Στρατού είς την ύπο τών Γερμανών κατεχο μένην ζώvην. . . » .

χι:χ.i στην φωτογραφία. (σελ. 121) βλέπομεν 'Έλληνας στρι:χ.τιώ τι:χ.ς ν&. βοηθοvν γερμι:χ.νιχ&. ι:χ.ίιτοχίνητι:χ. ν&. διέλθουν έχ δυσβάτου περιοχής. Κατόπιν οί Γερμι:χ.νο1. μετέφεραν τοvς όπλ(τι:χ.ς μι:χ.ς στ&. 'Ιωάννινα., γι&. ν&. μη σuλληφθοvν ύπο τών 'Ιταλών. Ή ά.πόφι:χ.σις τών Γερμανών ν&. μη δεχθοvν τοvς 'Ιτι:χ.λοvς ώς νιχητ&.ς προεχάλεσε την σφοδρ&.ν ά.ντίδρι:χ.σι τοv Μουσσολίνι. υΟτι:χ.ν ό Χίτλερ διέταξε ν&. σuνθηχολογήση ή Γερμανία. μ[ την 'Ελλάδα., δίχως την σuμμετοχη τής 'Ιταλίας ό Μουσσολίνι ήπεί λησε «Οτι θ&. σuνεχίση μόνος τον πόλεμο». Ό στρι:χ.τηγος Χάλ ντερ (ό έπιτελάρχης τοv Άρχηγοv τοϊ:.ί Γερμι:χ.νιχοv Στρι:χ.τοϊ:.ί φον Μπράουχιτς) γράφει στο « 'Ημερολόγιό» του (2 1 Άπρ. 1 941) οτι: « ό Φύρερ έσκέπτετο οτι i}δύνατο νιi θέση τον Μουσσολίνι προ τε τελεσμένου γεγονότος. Τούτο δεν συνέβη ομως. Ό Μουσσολίνι έτηλεφώνησεν άπ' εύθεία ς εlς τον Χίτλερ καi έζήτησε συμμετοχfιν τής 'Ιταλίας... ». Ό Στρατάρχης φον Λίστ ζητετ ν&. μη λάβουν ο\ •••

'Ιτι:χ.λο1. μέρος στην σuνθηχολόγησι, δι&. τον ά.πλοvστι:χ.τον λό γον, οτι οί 'Ιτι:χ.λοi δεν ένίχησι:χ.ν τοvς 'Έλληνας. Το ά.ρχιχο σχέδιο τοϊ:.ί Χίτλερ συνίστατο στο ν&. μη ά.φήσn τοvς 'Ιτι:χ.λοvς ν&. προχωρήσουν στην 'Ελλάδα. χι:χ.1. ν&. τοποθετή ση γερμι:χ.νιχ&. στρι:χ.τεvμι:χ.τι:χ. μετι:χ.ξv 'Ελλήνων χι:χ.i 'Ιταλών στην περιοχη «Πίνδος - Κοιλ&.ς 'Αχελώου». Προς τον σχοπον ι:χ.ίι τον εστειλε στην θεσσαλονίκη το'ι Άρχηγο τοv ίδιι:χ.ιτέρου του έπιτελε(ου Στρι:χ.τηγο Γιόντλ. Σχετιχ&. ό Στρι:χ.τηγος Χάλντερ (Ενθ' ά.νωτ. 22 Άπρ. 1 941) σημειώνει: «.. Ό Φύρερ δέν άποβάλλει τfιν ίδέαν ν' άφήσυ τοι)ς 'Έλλη .

Υα ς καi Ίταλοι)ς νιi κανονίσουν οί i'διοι μεταξύ των τιi τοσ πολέ μου των δυτικώς τής γραμμής Πίνδου - Κοιλιiς 'Αχελώου καi νιi 'jτοιχίσυ τfιν γραμμfιν ταύτην διιi γερμανικών στρατευμάτων. .Jέν λαμβάνει άπόφασιν έν άναμονϋ τής έπανόδου τού Γιόντλ. Ή «Σωματοφυλακfι SS 'Αδόλφος Χίτλερ» πρέπει νιi άνακληθϋ είς -:ήΥ στενωπον τού Μετσόβου».

Η ΑΛΗθΕΙΑ ΠΑ ΤΗΝ cΑΝτΙΣΤΑΣΗ•

65

Ή άπόφασ� τοv Χ(τλερ έτέθη σε έφαρμογή. "'Εγ�ναν μά.λ�7 στα σοβαρά. έπεισόδια άνά.μεσα στοvς Γερμανοvς και στοvς Ίταλοvς. Έπi παραδε(γματι, οταν Ίταλιχaι στρατιωτιχαi μο νά.δες ήθέλησαν νά. περά.σουν τήν γέφυρα τής Μέρτζανης τά. "Ες - "Ες τής Μεραρχιας « Σωματοφυλαχi) 'Αδόλφου Χ(τλερ» τοvς έσταμ.ά.τησαν. Εtχαν δ�αταγi) .νά. χτυπήσουν τοvς Ίτα λοvς. Ό Στρατ�ωτιχος 'Ακόλουθος τής Γερμαν�χής πρεσβειας στi)ν Ρώμη Στρατηγος Φον Ρ(ντελεν συνέγραψε ενα δ�αφω·η' τ-τ ' υπο ' λο «Ο' Μουσσολιν� ' σαν στιχο' βιβλιο, L�ναι ' ' τον ' τ�τ ' σvμμαχος». φανερο οτι ή tστοριχi) περιγpαφi) ποv χά.νει μίiς ένημερώνει, γιά. τά. σvμβά.ντα με ά.ποχαλυπτιχi) ά.χριβεια. Ίδόv τi έξιστορε'L: «Al 'ιταλικαi μεραρχiαι εiς Άλβαv(αv προύχώρουv όμο(ως καi εlχοv φθάσει εiς τa Άλβαvικa σύvορα, έvrj) αl έκ θεσσαλοvi κης γερμαvικαi δυvάμεις εlχοv φθάσει εiς Ίωάvvιvα δια τής άvω τώv 1500 μ. ϋψους διαβάσεως τοιJ Μετσόβου. 'Εκεί ό 'Έλληv Άρχι στράτηγος έπρότειvε συvθηκολόγησιv. 'Έλαβοv d πο η)v Άvωτά τηv Διο{κησιv τώv Έvόπλωv Δυvάμεωv τfιv διαταγfιv va παρακα λέσω τf}v Άvωτάτηv Ίταλικfιv Διοiκησιv οπως dποστεiλυ lvα πληρεξούσιοv δια τα ς διαπραγματεύσεις τής συvθηκολογήσεως. Ό Μουσσολivι ομως dvτετiθετο με τfιv δικαιολογiαv οτι oi 'Έλλη vες ώφειλοv vα ζητήσου'\/ avακωχfιv aπό τα lταλικα στρατεύματα πρiv ij μετάσχυ οuτος εiς οιασδήποτε διαπραγματεύσεις. Δεv κα τώpθωσα vα τοv irεiσω. Διετεivετο οτι ol Ίταλοi έπi μήvας καi εiς dγώvας πλήρεις dπωλειώv έφεροv το κύριοv βάρος τοιJ πολέμου τούτου καi σuvεπώς έπρεπε εlς αύτοιJς vα προταθfι ή συvθηκολό γησις. » Παρα τfιv άρvησιv ταύτηv, ή Άvωτάτη Διο(κησις τώv Έvό πλωv Δυvάμεωv με διέταξε τfιv έπομέvηv 22αv 'Απριλίου, vα ζητήσω η)v σuγκατάθεσιv τοιJ Ντούτσε εiς τοιJς uπό τής Γερμαvι κής Άvωτάτης 'Ηγεσίας καθορισθέvτα ς ορους σuvθηκολογήσεως. 'Όταv έξέθεσα εiς τοv Μουσσολivι τfιv ιiξiωσιv ταύτηv, οuτος fιγα vάκτησε καi οτα v προσέτι ό Στρατηγός Γκουτσόvι dvέφερεv οτι γερμαvικαi δυvάμεις τijς Σωματοφυλακής « 'Αδόλφος Χiτλερ»

66


ήθέλησσ.ν δια τών οπλων να έμποδίσωσιν lτσ.λιχοuς σχημσ.τι σμοι)ς οπως προχωρήσωσιν πέραν τής γεφύρας «Πόντε ντi Μπερά τι» ό Ντούτσε έξεμάνη ωστε έφοβήθην οτι θα απεχώρουν άπρα χτος. Ό Μουσσολίνι έδήλωσε κατηγορηματικώς οτι θα έξηχολού θη τον dγώνα tαν οl 'Έλληνες δεν ζητήσωσι τήν συνθηχολόγησιν dπο τοιlς 'Ιταλούς. » Προσεπάθησα νd τον JW.θησuχάσω μi τi}ν ύπόδειξιν οτι πιθα νόν να εlχε προταθή dναχωχiι χαi είς το lταλιχον μέτωπον ij να προταθfι τοιαύτη έντος βραχυτάτου χρόνου, χαi ώς έχ τούτου θd ήτο σκόπιμον νd σuμφωνήσωμεν dπο τώρα έπi τών ορων. Ό Μουσσολίνι διεσαφήνισεν οτι δύο σημεία τής γερμανικής προτάσε ως ήσαν aπαράδεχτα · έν πρώτοις ό ορος οτι ol dνήχοντες είς τον Έλληνιχον Στρατον θa dπεστέλλοντο dμέσως μετd τον dφοπλι σμον των είς τα ς έστίας των χαi δεύτερον οτι ol dξιωματιχοi θα διετήρουν τα ξίφη των. Οl 'Έλληνες, διετείνετο, δεν το ijξιζον. TtiJ aπήντησα οτι ή aπόλυσις ολων τών αlχμαλώτων ήτο αναγχα{α διότι θα ήτο άδύνατον να διατραφfι ij να μεταφερθfι ό ογχος αύ τών. ΔΕν δύναταί τις να dρνηθfι οτι ό Έλληνιχος Στρατός ύπερή σπισε με γενναιότητα χαi dφοσίωσιν Πιν πατρίδα του. Έαν δεν συνέβαινε τοiJτο, ol Ίταλοi δεν θα ήσαν ήναγχασμένοι νιi μάχων ται έπi τόσους πολλοιlς μήνας έναντίον των. Καi δια τα γερμανι χα στρατεύματα, ή διείσδυσις δια τής γραμμής Μεταξά ύπήρξε πολιl δυσχερής. Διιi τijς άναγvωρίσεως ταύτης, ή όποία έχφράζε ται με τi}ν συγχατάθεσιν οπως ol 'Έλληνες άξιωματιχοi φέρωσι τιi ξίφη των, θα tξυψοiJντο μόνον τιi ίδιχά μας κατορθώματα. » Ό Μουσσολίvι χατηνόησε τοiJτο, ήρέμησε χαi έδήλωσε τi}ν σuγχατάθεσίν του, έπέμεινεν ομως είς τό οτι ol 'Έλληνες ώφειλον νιi ζητήσωσι προηγουμένως σuνθηχολόγησιν χαi άπο τοιlς 'Ιτα λούς. » 'Όταν οl 'Έλληνες άπέστειλαν τi}ν ι'δίαν ήμέραν εlς τi}ν 'Ανω τέρα ν Διοίκησιν τής Ένδεχάτης Ίταλιχής Στρατιάς ενα πληρε ξούσιον με λευχi}ν σημαtαν, κατέστη δυνατi} ή σύναψις άναχωχής τi}ν 23ηv 'Απριλίου εlς θεσσαλονίχην».

Τελ�χώς ή ιiπε�λη τοίί Μοvσσολίν� νιΧ. σvνεχίση μόνος τοv

Η λΛΗθΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ cΑΝτΙΣΤΑΣΗ•

67

"t'ον πόλεμο κα.t έν οψε� "t'ής έκστρα."t'ε(α.ς κα.τιΧ. τής Ρωσίας άνα.γκά.ζε� τον Χίτλερ ν&. μιiς ίιποχρεώση ν&. ζητήσωμεν κα.i. άπο "t'OVς Ίτα.λοvς σvνθηκολόγησLν. Τοvς ορους ομως τοvς κιχ θώρLσα.ν OL Γερμα.νοί, OL όποLΟL άπέρρLψα.ν όηδήπο"t'ε eα. ΕθLγε "t'i}ν τ�μi}ν "t'ών Έλλην�κών στρα.τευμά"t'ων. Κα.t οχ� μόνον "t'ov "t'O, άλλα. ό t'δLος ό Χίτλερ lπλεξε το έγκώμLον τοϋ 'Έλληνος Στρα.τLώτοv στον νικητήριο λόγο του προς το Ρά."Lχστα.γκ ( 4 Μα.tου 194 1 ) οποv εtπε: ιι 'Η lστορικi} δικαιοσύνη με ύποχρεώνει νa διαπιστώσω οτι aπο ολοuς τοιJς aντιπάλους, ποιJ άντεμετωπίσιχμεν, ό 'Έλλην στρατιώτης lδiως έπολέμησε με ϋψιστον ήρωϊσμον καi αύτοθu σίαν. Έσuνθηκολό'yησε μόνον οταν ή έξακολούθησις τής aντιστά σεως δεν ήτο πλέον δuνατr) καi δεν εlχε κανένα λόγον».

Έν πά.ιτn περLπτώσει το γεγονος ετνα.ι οτι ή ΈλλιΧ.ς είιρέθη ίιπο τρLπλi}ν κα.τοχήν. Γερμα.νοί, Ίτα.λοi. κα.i. Βοvλγα.ροL κατέλυ σα.ν τi}ν έθνLκήν μα.ς άνεξα.ρτησ(α.ν. Άνα.μφLσβήτητον πα.τρLω τLκ·ον κα.θήκον μα.ς ήτο ν&. "t'Ovς πολεμήσωμεν, δLότL ήσα.ν οί κα. "t'α.κτη"t'α.i. "t'ής πα.τρίδος μα.ς. Αvτος ό άγων κα.τιΧ. τών κα.τα. κ"t'η"t'ών όνομά.ζε"t'α.L « ΆντLστα.ιnς•. Πρα.γμα.τLκώς ίιπήρξε ένερ γητLκi} άντLσ"t'α.σLς άπο δυνα.μLκa πρόσωπα. κα.i. πα.θητLκi} άντί στα.σLς, άπο μέρους τοϋ σvνόλου τοϋ ΈλλτινLκοv λα.οv. ΈπLβά.λλετα.L ομως να. δLα.κρίνωμεν τi}ν άληθή άντLστα.σLν άπο τi}ν έπα.γγελμα.τLκi}ν άντίστα.σιν. Πρέπει ν&. ξεκα.θα.ρίσω μεν το ζήτημα.. Ή άντLστα.σις άνήκεL σ"t'οvς ιδεολόγους άγωνL στά.ς, οί όποίοL έτα.λα.ιπωρήθησα.ν, έτρα.υμα.τLσθησα.ν, έφvλα.κί σθησα.ν η έξε"t'ελέσθησα.ν χά.ριν τής 'Ελλά.δος. Να.ί, ClV"t'OL ετνα.ι OL άντLστα.σLα.Κοί, στοuς όποίους όφείλε"t'ClL κά.θε τψi} ΚClL κά.θε επα.ινος. Ή άντLστα.σLς δεν άνήκεL στοvς ιδιοτελείς, ποv άπόντες άπο τον άγώνα. δLεκδLκοvν τώρα. μΕ πιστοποιητικa τον τίτλον τοv άντιστα.σLα.κοv, γLa να. πά.ρουν σVντα.ξL κα.i. ν&. lχουν άλλα. όφέλη. 'Επίσης ή άντίσ"t'α.σLς δεν άνήκεL στοvς κομμουνιστά.ς, OL όποίοι ήκολοvθοvν τi}ν ρωσLκi}ν πολιηκi}ν φιλία.ς ΠρΟς τοvς

68


Νcιζl. (σVμφωνον Ρ(μπεντροφ - Μολότωφ) xcιl. έστρά.φησcιν (θεω ρητ�χώς) χcιτσ. τών Γερμcινών, μόνον οτcιν OL τελεvτcιiο� έπετέ θησcιν χcιτιl τής ΣοβLετLχής 'Ενώσεως. ΕtδLχώς διιl τοvς χομμοvνLστιlς χρεLά.ζετcιL νιl σημεLώσω μεν μερ�χιlς δLcιπ�στώσεLς, δLότ� OL νεώτεροL άγνοοϋν την άλή θεLcιν. θιl άπορήση χcινε(ς, δLCiτl. όμ�λώ περl. τών χομμοvνLστών, άφοϋ τώρcι ό χομμοvνwμος ετνcιL έφLcιλτ�χη άνά.μνησLς. Ή ΆνcιτολLχη Είιρώπη, cιt Βcιλτιχcιl. χώρcι� xcιl. τιl βcιλχcιν�χιΧ χρά. τη ποv ετχcιν τi}ν σvμφοριΧ νιl πλcιχωθοϋν άπο την τcιφόπετρcι τοϋ ΜcιρξLσμοϋ ετνcιL πλέον έλεύθερcι άπο τον έθνοχτόνο μπολσε · βLχwμό. 'Αχόμcι xcιl. μέσcι στi}ν Ρωσlα άχούγοντcιL ot τρLγμοl. τοϋ χλονLζομένοv χcιθεστώτος. ΤιΧ ύπόδοvλcι Εθνη διεχδLχοϋν δv νcιμLχώς την άνεξcιρτησlcιν των xcιl. σvνεχώς τi}ν χερδιζοvν. Έμεiς άνέχcιθεν ύπεστηρ(ζcιμεν τi}ν χcιτέρρεv� τοϋ άφύσL χοv Μcιρξwμοϋ. Kcιl. μιiς χcιτηγό�οvν γLιl άντ(δρcι�! Τώρcι έδL χcιLώθημεν περ�τρά.νως. Ό χομμοvνLσμος χcιτέπεσε έντος μLιiς έβδομά.δος. Ώστόσον έξcιχολοvθοϋν στi}ν Έλλά.δcι - μόνον στi}ν Έλλά.δcι - νιl ύπά.ρχοvν τιΧ χcιτά.λοLπcι τής μcιρξιστ�χής προπcι γά.νδcις, τιΧ όποicι έξ tδLοσvγχρcισlcις άνήθLχcι, άντl. νιl χρύπτων τcι� έμφcινLζοντcιL δημοσlως xcιl. μά.λLστcι άπο τηλεορά.σεως, οποv cιίιτοδLcιφημLζοντcιL ώς «άντ�στcισLCΙΧΟL» xcιt cιίιτοδοξά.ζον τcι� δL' άνvπά.ρχτοvς δά.φνcις μcιχών χcιτιΧ τών Γερμcινών. τΙ. ' η' νεολCILCI, ' ' ποv' ' ' cισvστο λcι ψεv' δη.." Γ�cι' νcι' μη' πtιρcισvρετcιL λοLπον δεν ένθvμεiτcι� xcιl. γιιl την άποχcιτά.στcισL τής άληθεlcις θιl πcι ρcιτηρήσωμεν σvνοπτ�χώς τιΧ έξης. Κcιτ' άρχήν, οτcιν έχηρύlθη ό πόλεμος τοϋ 1940 το ΚΚΕ ύπά.χοvο στιΧς έντολ-4ς τής Μόσχcις διεχήρvξε, οτL χcιχώς πολε μοϋμεν τοvς Ίτcιλούς. Ή τcιχτ�χη cιίιτi} τοϋ ΚΚΕ ώφειλετο, οπως ε!πcιμε προηγουμένως, στο οτL ή ΣοβLΕτLχη 'Ένω�ς έχε(νη την έποχη ήτο σVμμcιχος τοϋ 'Άξονος. Ό ΓενLχος Γρcιμμcιτεvς τοϋ ΚΚΕ Ν. ΖcιχcιρLά.δης δεν άφήνεL χcιμμLιΧ άμφ�βολ(cι: « Ό Με ταξάς άπο τi}ν πρώτη στιγμi} lχαμε πόλεμο φασιστιχό, χαταχτη τι χο πόλεμο» (τρ(τη έπLστολη Ν. ΖcιχcιρLά.δη τής 1 7-1-1941,

69

Η ΑΛΗθΕΙλ ΠΑ ΤΗΝ cλΝτΙΣΤΑΣΗ•

άνεδημοσιεύθη εtς « Κομμουν�στLκi}ν Έπ�θεώρησ�ν», τεvχος 'Ιουλίου 1942 κα.Ι. εtς « Ρ�ζοσπά.στην» 28-10-1 945). ΓLa τον Ζα.χα ρ�ά.δη έχθρος δεν ετνα.� ό Ίτα.λ�κος στρα.τός, άλλιl «ό κύριος έχθρος τού λαού (εlναι ό Μεταξάς), ή άνατροπή του εlναι το πιο άμεσο χαi ζωτιχο συμφέρον τής χώρας» (Ενθ' άνωτ.).

Έκτος άπο τον Ζα.χα.ρ�ά.δη ή Κεντρ�κη Έπ�τροπi} τοv ΚΚΕ (7- 1 2-1940) έξέδωσε « Μα.ν�φέστο » στο όποίον προσδ�ορίζε� ποίος Προκά.λεσε τον πόλεμο Χα.L έκά.λεL τοvς 'Έλληνα.ς στρα.τ�ώτας νa λ�ποτα.κτήσουν. «

'

0 πόλεμος προκλήθηκε άπο τi}ν βασιλομεταξιχi} σπείρα . . .

δεν μπορεί νιi lχη τi}ν παραμιχρi} σχέση μ ε τi}ν ύπεράσπιση τijς πατρίδας μας. . . καλούνται ol στρατιώτες νιi άρνηθοϋν νιi πολεμή σουν... ».

Τον Μά.ρτ�ον τοv 1 94 1 μα.ίν�τα.� ό πόλεμος στi}ν Βόρε�ο 'ΊΙπεφο. ot Ίτα.λοl. έξα.πέλυσα.ν τi}ν τελευτα.ία. tσχυρη έπίθεσί των. Ta πα.ίζουν ολα. γ�a Ολα.. Πρόκε�τα.� γ�a τi}ν έπίθεσ� τής άνοίξεως (Pή mavera) στi}ν όποία.ν μετείχα.ν α.ί μα.χητ�κώτερα.� μονά.δες τοv Ίτα.λ�κοv στρα.τοv κα.Ι. τά.γμα.τα. μελα.νοχ�τώνων. Ot 'Έλληνες άνθίστα.ντα.� γεννα.ίως. At άπώλε�α.� ετνα.� τρομα. κτ�κα.l. κα.Ι. άπο τιl δύο μέρη. Τότε ή Κ.Ε. τοv ΚΚΕ έκά.λεσε με άνα.κοίνωσ�. τi}ν όποία.ν έκυκλοφόρησε τi}ν 1 8ην Μα.ρτίου 1 941 τοuς 'Έλληνα.ς πολεμ�στιlς να. έγκα.τα.λείψουν τον άγώνα. χα.Ι. νa πα.ρα.δε�γμα.τ�σθή όλόκληρος ό Έλλην�κος λα.ός, άπο τον ... ήρω"Lκο άδελφο λα.ο τής Βουλγα.ρία.ς. Ό ήρω"Lκος άδελφος τής Βουλγα.ρία.ς τότε ήτο σύμμα.χος τοv ''Άξονος κα.Ι. άνέμενε τi}ν ' 'Ελλα.' δ α.. παρα.θετω ' α.υτουσ�ο το' κε�-' ευκα.φ�α. να.' ε�'σβα.' λλη στην μενο τής έπα.�σχύντου άνα.κο�νώσεως: t

,

t

'

« Ή Κ.Ε. τού Κ.Κ.Ε. καλεί τους φαντάρους, τους ναύτες χαi τους άεροπόρους μας νιi πάρουν στα χέρια τους τi}v διοίχησι τώv μονάδωv τους, έχλέγοvτας προσωριvες έπιτροπες που va ιivτιπρο σωπεύουv ολους, άπο τοv στρατιώτη μέχρι τοv στρατηγό, οσους συμφωvάvε σε τούτο το πρόγραμμα δράσης. Na προτείvουv ει'ρήvη στους άπέvαvτι άvτιπάλους τους χαi νιi ιi παιτήσουv άπο το άλλο μέρος παραίτηση τής Κυβέρvησης, σχηματισμό προσωριvής, ιi vτι-

70


πολεμικής, άντιδιχτα τορικής Κυβέρνησης μετώπου έθνικής σωτηρίας · εiρήνης, σταμάτημα τού πολέμου, άκύpωση τών πολι τικών καi στρατιωτικών συμφώνων ποu κλείσθηκαν μέ τοιJς 'Εγ γλέζους καi προσανα τολισμό τής χώρας προς τi} Σοβιετικi} Ένω ση. Ή Κ. Ε. καλεί τi}ν έργατιχi} τάξη καi iδιαίτερα τοιJς έργάτες μεταφορών, ναυτεργάτες, λιμενεργάτες, αύτοκινητιστές καi έρ γάτες πολεμικών έργοστασίων να έφαρμόσουν το πιο φαρδιJ ένιαίο έργατικδ άντιπολεμικδ μέτωπο, μέ τοιJς άρχηγοιJς καl μέ τοιJς έρ γάτες οσους συμφωνούνε· στi} πλατφόρμα τού μετώπου έθνιχής σωτηρίας - εiρήνης συγκροτώντας έπιτροπές έργοστασιακές καi σωμα τειακές δμάδες καi να παλαίψουν μέ συγκεντρώσεις, μέ δια δηλώσεις, μt οι'κονομικi} καi πολιτικi} άπεργία ... Να κάνη (ό λαός) ο, τι μπορεί για να σταματήση τον πόλεμο ποιJ έφερε ή άyγλόδουλη σπείρα προκαλώντας τi}ν Ίταλικ1] ει'σβολή ... Να πάρη παράδειγ� μα όλόκληρος ό έλληνικδς λαός άπδ τον ήρωϊκδ άδελφο λαό τή"ς Βουλγαρίας... ».

Ή έθνο'Προδοτικi) αvθά.δεια τοv ΚΚΕ σvνεχίσθη καt οταν μιiς έ'Πετέθησαν οι ΓερμανοL. Πάλιν ύ'Πεuθvνοι ήσαν οι 'Έλλη νες!! Το 1947 έξεδόθη ή «lστορία τού ΚΚΕ», στον 'Πρώτο τόμο μ'Πορείτε νι1 διαβάσετε το «Μανιφέστο» τής 3ης Μαίοv 194 1 , Ο'ΠΟV το ΚΚΕ σvμ'Περαίνει οτι « ή συνέχισις τού πολέμου τής 28ης 'Οκτωβρίου 1 940 έγινε αlτία να προκαλέση τi}ν χι τλερικij εlσβολi}», ή ό'Ποία θι1 ά:Πεφεύγετο lί.ν το 'Έθνος μας «Πετούσε τα οπλα καl παραδι\ιότανε ή συμμαχούσε μέ τον 'Αξονα, οπως δ ήρωi'χδς Βουλγάρικος άδελφός». Λίγο 'ΠρLν το ΚΚΕ διένει-

, , , ' λαο. ' ' λει τον με 'Προκηρv ξι, .Ο'ΠΟV εκα

«Τi}ν 14.4.41, οπου έκαλείτο ό λαός να σκεφθή πόσο διαφορε τικα θα ijτανε ή θέση του σήμερα, άν ή έπιστράτευση τής 28 'Οκτωβρίου 1 940 μετατρεπόταvε σt λαi'χδ ξεσήκωμα vα σκεφθή ακόμα πώς άv το σωτήριο αύτδ ξεσήκωμα δtν έγινε, αlτία είναι ή πλάνη τού λαού οτι ό πόλέμος ήτα \Ι δίκαιος»!

Ή Έλλι1ς v'Πέκvψε στi)ν V'Περτέρα ύλικi) δύναμι τής Γερμα νίας. Ό Έλληνικος λαός, μετι1 τi)v iξαρσι τής δόξης τοv vικη φόροv Έλληvοί:ταλικοv 'Πολέμοv ήσθάνετο έvτοvωτάτηv τi)ν

Η λΛΗθΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ cλΝτΙΣΤΑΣΗ•

71

όδvνη 'tής ήττης. "Ολο� vπέφερον, ολοL πλi}ν τών χομμοvν� στών. Στ&. ά.ρχεL'α. εvρίσχετα.� ή vπ' ά.ρ�θμ. 621 δ�α.τα.γi} τής Μvστ� χής Γερμα.ν�χής Στριχηωηχής Άστvνομία.ς (G . F. P.), ή όποίιχ χιχτόπ�ν έπ�θvμία.ς τής Βοvλγιχρ�χής Πρεσβείιχς ά.-τtεφvλά.χ�σε τοuς χομμοvν�στά.ς, ποu έχριχτοvντο στi}ν Άχρονα.vπλίιχν. Σvγχεχρ�μένως ό πρώην Γεν�χος Γρα.μμα.τεuς χα.Ι. Βοvλεv της τοv ΚΚΕ Έλ. Στιχvρίδης ά.ποχα.λvπτε� στο β�βλίο τοv «Ta παρασχήvια τού ΚΚΕ» (έκδ. " 'Ελεύθερη ΣκέΦις», Άθ. 1988, σελ. 528), οτL οί 26 χρα.τοvμενο� χομμοvν�στα.Ι. στιΧ.ς φvλα.χιΧ.ς Άχρο

να.vπλία.ς ά.φέθησα.ν έλεvθεροL ά.πο τοuς Γερμα.νοuς τfι έπεμβιi σε� τών Βοvλγα.ριχών ά.ρχών χαΙ. μιiλLστα. έδήλωσα.ν, οτ� ετνα.� «Βούλγαροι ύπήκοοι»! δ�ότ� ή ΔvτLxi} χα.Ι. Άνα.τολ�χη Μιχχεδονίιχ ά.πο τi}ν όποίιχν χιχτιiγοντα.� ετνα.� «τόπος Βουλyα.ρικος ώς κατε χόμεvος όριστικώς ύπο τώv Βουλyάρωv». Ti. πιχτριωτ�σμός!! Κα.μ μ�a σχέψ�ς ά.πο πλεvρίiς ΚΚΕ y�a ά.ντ(στα.σL. Μετ' όλίγον ομως οί Γερμα.νοi. έπ�τίθεντα.� α.lφν�δια.σηχώς (22 Ίοvνίοv 1941) χα.τιΧ τής Σοβιετ�χής 'Ενώσεως. Τότε πλέον ολα. τιΧ χομμοvνιστιχιΧ χόμμιχτα. τής Εvρώπης ζητοvν ά.πο τοuς λιχοuς ν&. vπερα.σπίσοvν οχι τi}ν πα.τρίδα. τοvς, ά.λλιΧ. τi}ν Ρωσία.. Οί Γάλλοι δ€ν λησμονοvν τον Άρχηγο τοv Κομμοvν�στ�χοv Κόμμα.τος Γα.λλία.ς Μωρi.ς Τορέζ, ό όποL'ος οτα.ν έχηρvχθη ό πό λεμος ερριψε το σVνθημα. «Pourquoi et pour qui», δηλα.δi} για.τι Χα.L γιa ΠΟLΟν νa πολεμήσωμεν, το δια.βόητον «ΠOVρXOVtX» Χα.L \ ' ' I "Οτα.ν οι' Γερμιχνοι\ εισε ' 'βα.λα.ν στην ε'δριχπετεvσε στην... Ρωσιιχ. Σοβιετ�χi} 'Ένωσι ό Τορέζ έχιiλεσε τοuς Γιiλλοvς νιΧ πολεμή σοvν, χάριν τής Ρωσία.ς. Το i.'διο σvνέβη χιχi. στi}ν 'Ελλάδα.. Ή Κ.Κ.Ε. τοv ΚΚΕ δημοσ�εύει ( 1 Αvγούστοv 1 941) τi}ν χα.τωτέρω ά.πόφα.σιν: \

«Μέσα στiς σημεριviς συvθήκες το βασικο καθήκοv τώv Έλ λήvωv κομμουvιστώv εlvαι ή όρyάvωση τijς πάλης τού Έλληvι κού λαού yιa τi]v ύπεράσπιση τής Σοβιετικής 'Έvωσης... Το ΚΚΕ καλεί τοv Έλληvικο λαό, ολα τa κόμματα xai τiς όρyαvώσεις του σε ΕΙΙα έθvικο μέτωπο τijς aπελευθερώσεως yιa τi]v χαθημεριvi}

72


ύποστήριξη καl ύ1{εράσπιση της Σοβιετικής 'Έvωσης». Άπ6φασις Κ.Ε. τού Κ.Κ.Ε. 1.8.41.

ΔΕ:ν χρειάζονται σχόλια... 'Έτσι εlσερχόμεθα τώρα στi}ν φάσι τών έχθριχών σχέσεων ΚΚΕ χαΊ. Γερμανών. 0\ χομμοvνισταΊ. ομως εtναι προσεχτιχοL. rY ' αστειεvονται. ι ι υ οι Ναζ'ι δεν ' 'Εχμεταλλεvονται Γνωρι�οvν, οτι το' πνεϋμα ά.ντwτάσεως τοϋ Έλληνιχοϋ λαοϋ. Λαμβάνοvν χρήμα τα χαt όπλισμον ά.πο τοvς Σvμμάχοvς γιa νιΧ. όργανώσοvν ά.ντ( ι;rτασι χατιΧ. τών καταχτητών, ά.λλιΧ. σvστηματιχώς ά.πέχοvν. Σχοπός των ετναι νιΧ. δημιοvργήσοvν Ενοπλα τμήματα, ώστε μό λις φvγοvν ο\ ΓερμανοΊ. νιΧ. χαταλάβοvν τi}ν έξοvσLαν. Γι' αvτο τοvς εLδαμε νιΧ. διαλVοvν χάθε πραγματιχi} ά.ντι στασιαχη όργάνωσι, π.χ. τi}ν ΕΚΚΑ τοϋ σvνταγματάρχοv Ψαρ ροϋ, τον όποϊ:ον προσεχάλεσαν νιΧ.· σvζητήσοvν χαΊ. τον εσφαξαν μαζΊ. μΕ: τοvς ά.ντάρτας, ποv τον σvνώδεvαν, έπολέμησαν τον ΕΔΕΣ τοϋ Στρατηγοϋ Ζέρβα, στον όποϊ:ον μάλιστα (τζοvμέρχα 3 1 Όχτ. 1 943) έπετέθησαν σvνεργαζόμενοι μετιΧ. τών Γερμανών χ.τ.λ. Το ΚΚΕ διέπραττε χαι ενα άλλο ά.ποτρόπαιο Εγχλημα. Έδολοφόνοvν κάποιον μεμονωμένο Γερμανό, διιΧ. νιΧ. προχαλοϋν αντιποινα χαι να φεvγη ο χοσμος στα' βοvνα, οποv τον επεστρατεvαν στον Ε.Λ.Α.Σ. 0\ Σvμμαχοι ά.σφαλώς εtχαν έννοήσει τιΧ.ς προθέσεις τών χομμοvνιστών. Ό 'Άγγλος Σvνταγματά.ρχης Κρtς Γοvντχάοvζ στο βιβλίο τοv « Το μήλοv της έριδος» σΕ: πολλιΧ. σημεϊ:α περιγρά φει τi}ν ψεvτοαντ(στασιν τοϋ ΚΚΕ χαι ά.ποχαλVπτει τΊ. έπιδ(ωχε -:t. χ. '

t

ι

'

\

ι

t

ι

ι

υ

'

t

ι

«Διa τοιJς i(yέτας τού ΕΑΜ-ΕΑΑΣ ή πάλη χατa τώv Γερμα 'Ιώv ήτο δευτερεύουσα μέριμvα, ή δπο(α avελαμβάvετο μ6vο δια �κοποuς έξυπηρετούvτας τοv aρχιχοv σχοποv τής κατακτήσεως •ijς έξουσ(ας».

Ό ά.ρχηγος τής ά.γγλιχής έργατιχής ά.ριστερciς Οίιώλτερ Σιτρtν έπεσχέφθη τiιν 'Ελλάδα χατ' έντολi}ν τών ά.γγλιχών έρ γσ:-:ιχών σvνδιχάτων γιιΧ. νιΧ. διερεvνήση το α\ματοχvλισμα τοϋ · Κ6χχινοv Δεκέμβρη». Ό άνθρωπος εμεινε εχπληχτος. Άνέλvσε

Η λΛΗθΕΙΑ riA ΤΗΝ « λΝτΙΣ'fλΣΗ•

73

' ξε α' ξιολογον εκθεσιν η' οποια ' ' ε'δημ�ουλα τα γεγονοτα και' σvνετα σιεvθη εtς πολλaς γλώσσας. Σχετικώς με τi}ν άντιστασιιχχi}ν δριχστηριότητα τών κομμουνιστών τοv ΕΛΑΣ γράφει: '

'

"

«Εlς άπάvτησιv τού έρωτήματος, ποίοv ρόλοv lπαιξεv ό ΕΑΑΣ χατa Πιv χαταδίωξιv τώv ύποχωρούντων Γερμανών, lρχε ται το γεγονος οτι ένώ τa άγγλιχa στρατεύματα έχιvούντο προς Βορρdν καταδιώκοντα τοuς Γερμανούς, συvήvτωv δυvάμεις τοιί ΕΑΑΣ, αi όποίαι έβάδιζον προς η)v ά vτίθετον χατεύθυvσιv. Διότι ό ΕΑΑΣ ένδιεφέρετο πολu περισσότεροv νa έπιστρέψη εlς τιΖ ς 'Αθήνας διa va χαταλάβη η)v έξουσίαν παρa va πολεμήση χατd τώv Γερμανών».

Ιtατακεραuνωτικος vπήρξε στi}ν άγόρεuσιν τοu ό Οvtνστων Τσώρτσιλ (λόγος εtς βοuλi}ν τών Κοινοτήτων 1 8 Ίαν. 1945): « 'EV τιjj μεταξιJ διιi μίαν Περίοδον Εξ περίπου έβδομάδων ή Έλληvιχi} Κυβέρvησις, ά ντιπροσωπεύουσα ολα τd κόμματα, διε ταράσσετο ύπο έσωτεριχών διαιρέσεων χαi διαδηλώσεων εlς τaς όδοuς χαi όλοvεv αi ύπο χομμουvιστιχi}v ήγεσίαν τελούσαι δυνά μεις, χατήρχοvτο άπο βορρd χαi εlσέδυοv εlς τi}v πόλιν τώv 'Αθη νών, έντος τής όποίας εlχον έπίσης lσχυρaν τοπιχfιν όργάνωσιν. Έπρομηθεύσαμεν εlς τοuς άvθρώπους αύτοι)ς έπi πολλa lτη οπλα εlς σημαvτιχdς ποσότητας έv ηj έλπίδι οτι τa οπλα θa έχρησιμο ποιούvτο εlς τον άγώvα έvαvτίοv τώv Γερμαvών. 'Εδέχθησαν τa οπλα χαi τa έφύλαξαv χαθως χαi άλλα οπλα, τd όποία έχυρίευ σαv ij ήγόρασαν άπο τοuς Γερμαvοι)ς χατa Πιν ύποχώρησίv των ij όπωσδήποτε άλλως άπέχτησαν με το άπώτεροv σχέδιον vd κατα κτήσουν τi}v έξουσίαv εlς το έλληνιχον κράτος έvτος τών 'Αθη νών, οταν ol Γερμαvοi θa εlχοv aποχωρήσει. » 'Οφείλω va όμιλήσω δι ' όλίγωv περi τώv Έλλήvων χομμουvι στώv, μεταξι) τώv όποίωv εύρίσχονται έπίσης χαi βουλγαριχa στοιχεία μΕ iδίας έδαφιχaς προθέσεις. Εlvαι άληθώς φοβεροi άν θρωποι. 'Έχουν εvα σύνθημα χα� μία πολιτιχήv, τi}v όποίαv προ σπαθούν νa πραγματοποιήσόυv με ·άπανθρώπους μεθόδους. Μού έλέχθη οτι σφάλλω ύποτιμώv τiιν δύναμιν τού ύπο χομμουνιστι χi}ν irfεσίαv διατελούντος ΕΑΑΣ. 'Οφείλω νa όμολογήσω οτι τοuς

74


κρίvω άπο τi}v μαχητικήv τωv δειvότητα, τi}v δποίαv έπέδειξαv πολεμώviες τοuς ΓερμαvοrJς (Γέλωτες). Δεv θέλω vά τοuς προσά ψω καμμίαv στρατιωτικi} μορφήv. ΔΙΟΠ ΔΕΝ ΕΣΚΟΠΟΥΝ ΝΑ ΠΟΛ ΕΜΉΣΟΥΝ ΕΝΑΝΠΟΝ ΤΩΝ ΙΈΡΜΑΝΩΝ, άλλά κατά το πλείστοv έδέχοvτο ά πλώς τα οπλα μας καi έκάθηvτο ijσυχοι άvαμέvοvτες τijv στιγμi} κατά τijv δποίαv θά ,]δrJvαvτo vα καταλάβουv τi}v έξουσίαv εiς τi}v πρωτεrJουσαv πραξικοπηματικώς καi vα μεταβά λουv τi}v 'Ελλάδα εlς κράτος κομμουvιστικοv με δλοκληρωτικοv άφαvισμοv ολωv τώv άvτιπάλωv τωv.. . 'Ό,τι έπληροφορήθηv μετά μεγάλης δυσχερεία ς καi ύπομοvής ώδήγησεv έμε εlς τijv έvί σχυσιv τώv άρχικώv άvτιλήψεώv μου καi μεταξu αύτώv εύρί σκεται άvαμφιβόλως καi το συμπέρασμα οτι αi έvοπλοι συμμορίαι τού ΕΑΑΣ τούλάχιστοv κατα τα δύο τελευταία lτη έλάχιστα πα ρηvώχλησαv τοuς ΓερμαvοrJς. Δεv εlμαι προπαρασκευασμέvος διά vα άποvείμω εiς αύτοuς έγκώμια άvάλοyα με έκείvα τα όποία ήκοrJσθησαv δικαίως δια τοuς ήρωικοuς Γάλλους «Μακi» ή τοuς Βέλγους ή δια τοuς άvδρας ol δποίοι έπολέμησαv εlς τα βουvα τής . 'Ιταλίας μάχας αlματηροτάτας. .. »·.

Άλλα. τt μιiς χρεLιiζοντα.L a.ι μα.ρτ.uρία.L τών τρίτων, οτα.ν Εχωμεν τa 'ΠεLστήρLα. τής 'Προδοσίας τοv ΚΚΕ. ΔLΕσώθηχα.ν 'ΠΟλ λα.t Εγγρα.φό L σuμφωνία.L μετα.ξv v1tοχωροvντων Γερμανών χα.t ΚΚΕ, 1tOV ιi1tοδεLχνvοuν, οη το ΚΚΕ οίιδεμία.ν ιiντίστα.σLν δLΕξή γε. ΧιiρLν τής 1tληρότητος τών ιiνα.φερομένων 1tα.ρα.θέτω κείμε νον ιiτφωτLχής σuμφωνία.ς. «Οί κάτωθι ύποyεγραμμέvοι: 1) Καπεταv Κίτσος, διοικητi}ς τού 2ου τάγμα τος, 31 Συvτάγματος, έvεργώv ώς άvτιπρόσωπος τijς Ο. Μ. Μ. (Όμα·ς Μεραρχιώv Μακεδοvίας) με έξουσιοδότησιv τorJ μεράρχου τής ΧΙ μεραρχία ς λασάvη καi 2) ταγματάρχης Έριχ Φέvσκε διοικητi}ς τής 31756 μοvάδος Βασιλικού, έvεργώv ώς έκπρόσωπος τώv έvόπλωv γερμαvικώv δυvάμεωv τijς στρατιάς -.crJ Αiγαίου, συvελθόvτες σήμεροv τijv 1.9.44 εlς το χωρίσv Αειβά δι -.ijς περιφερείας θεσσαλοvίκης συvεφωvήσαμεv τα κάτώθι: 1. Ό ΕΑΑΣ άvαλαμβάvει τijv ύποχρέωσιv vα μi} έμποδίση -.ή':ι ύποχώρησιv τού γερμαvικού στρατού εiς τi}v περιοχi}v Ο.Μ.Μ.

Η ΑΛΗθΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ « ΑΝτΙΣΤΑΣΗ•

15

εiσερχ6μενος εiς χάθε έχχενούμενον τμήμα μετά τ1)ν άποχώρησιν καi τοίJ τελευταίου Γερμανοί] στρατιώτου. 2. Παραλλήλως ή γερμανιχi] ΑΣΔΜΑ ('Ανωτάτη Στρα τιωτι κi] Διοίκησις Μακεδονίας Αiγαίου) ύποχρεοίJται νά διατάξη τi}ν άποχώρησιν τών ταγμάτων άσφαλείας ά πο τ1)ν π6λιν τijς θεσσα λονίκης, τ1)ν όποίαν θά παραδώση εlς τον ΕΑΑΣ καi τ1)ν πολιτι χi]ν όργάνωσιν τοίJ ΕΑΜ. 4. Ό ΕΑΑΣ δεν φέρει καμμιά εύθύνη, άν άντιλαιχες προδοτι κες όμάδες έπιτεθούν κατά γερμανικών δυνάμεων. 5. Ή ΓΑΣΔΜΑ θά παραχωρήση εiς τον ΕΑΑΣ βαρu όπλισμο καi άνάλογο πολεμικό ύλιχο γιά τi]ν έξουδετέρωση τών παραπά νω όμάδων. 6. Ό ΕΑΑΣ με τοuς ορους αύτοuς καi με τi]ν συνεργασία τών βουλγαρικώiι καi άλβανικών παρτιζανιχών τμημάτων ά ναλαμ βάνει τ1)ν καταπολέμησε τών άντιλαίχών παρτιζανικών 6μάδων. » Το σύμφωνον αύτο γράφηκε σε δύο, το lνα στά έλληνιχά καi τι? παρέλαβε ό ταγματάρχης Φένσκε χαi το δεύτερο στά γερμανι κά καi το παρέλαβε ό καπετάν Κίτσος».

Κα\. yιa νa μη ά.μφισβητήση χανε\.ς τi}ν γνησιότητα τοv ά.νωτέρου χαταπτvστου συμφωνητιχοv σάς παραπέμπω στο χομμουνιστιχο περιοδιχο «Νέος Κ6σμος» (τεvχος Σεπτεμβρίου 1950) οπου ά.νεδημοσιεvθη, ά.νεyνωρίσθη χα\. τοv εyινε χριτιχή. 'Άλλη έθνοπροδοτιχi} συμφωνία, ποv μάλιστα vπόσχεται «διε θνή Μακεδονία» vπεyράφη μεταξv τών κομμουνιστών χαl. τώv βουλγάρων καταχτητών. «Σήμερον τi]ν 20. 9.44 έν Μελισσοχωρίιy τής Μακεδονίας ol ύπογεγραμμένοι άντιπρ6σωποι τού ΚΚΒ, τού βουλγάρικου στρα τού, τού ΕΑΑΣ καi τής ΠΕΕΑ συμφωνήσαμε καi άποφασίσαμε τά κάτωθι προς ένίσχυση τού κοινού άπελευθερωτικού άγώνος καθως καi διά μελλοντικi} συνεργασία: 1. "Αμεσος ύποστήριξις τού ΕΑΑΣ με πολεμικόν ύλικον ύπο τού βουλγαρικού στρατοίJ. 2. Ό βουλγαρικός στρατός δεν θά έπιτεθή κατά τού ΕΑΑΣ καi

76


θα ύποστηpiξ7} τiς έπιχειpήσεις του χα τα έθνιχιστιχών σωμάτων. 6. 'Όλο το βουλγαpιχο πολεμιχο ύλιχο το εύpισχόμενο εlς Μαχεδονiα χαi θpάχ7] θα παpαχωp7]θή άνέπαφο εlς τον ΕΑΑΣ. 9. 'Απο χοινού άγων έναντiον έχεiνων ol όποίοι έναντιούνται στον ΕΑΑΣ χαi το ΚΚΕ. 10. Το ΕΑΜ, το ΚΚΕ χαi ό ΕΑΑΣ άναλαμβάνουν να σχ7]μα τiσουν μια διεθνή Μαχεδονiα, μετα το τέλος τού πολέμου. 12. Ούδεiς Βούλγαρος θα συλλ7}φθή έν Μαχεδονiq. χαι' θpάχrι ύπο τού ΕΑΑΣ. Έν Μελι.crαοχωρw,ι τii 20 Σεπ>tεμβρ(οu 1944 Δui >to ΚΚΒ Δui >to Βοuλγαρ,χον <7"tpa>tov ΦV.ιποβ,>tς Γwύνωφ Δui -djv ΠEEλ Γραμμ«>tε\ις Βοuλγαρ,χής Λέαχης Δui >tov ΕΛΑΣ Σ>tα�νόποuλος» Αύγερ,νος

Τέ-τοτ.α. σVμφωνα vπά.ρχοvν πολλά.. Μόνο μ[ -τοvς Ί-ταλοvς δεν vπέγραψε -τό ΚΚΕ, διόη έν -.φ με-ταξv ή Ί-ταλCα εtχε έγκα-τα λεCψει -τον 'Άξονα χαι έπήyε μΕ -τό μέρος -τών Σvμμά.χων. 'Όποιος ιiσχοληθή με -.α ιiρχέLα θα εϋρη δια-ταyας (είς χα θαρεύοvσαν μά.λLσ-τα) οπως αvτη « 'Απαγοpεύομεν πάσαν έπιχεi p7]σιν οlασδήποτε μορφής χατα τών Γερμα iJών»!!! (ΔLα-ταrfl -τής 29 Σεπ-τ. της lης ΤαξιαρχCας -τοu ΕΛΑΣ vποyεyραμμένη ιiπό τον διοιχητη Δεληβοριιi χα� -τον Καπε-.αν Κοσμιi). Αvτη ήτο ή ιiν-τCσ-ταmς -τών Κομμοvνιστών κατα -τών χα ταχτη-τών, δια την όποCαν έπαCρον-ται χα� -τό χvριώ-τερον εί (7ϊtρά.-τ-τουν σv'V'tά.ξεLς χαL. .. παρασημοφοροuν-ταL! Ή ιiν-τιχειμενιχότης με vποχρεώνει να διεvχρινCσω, οτι {ι-;-:ήρξαν πολλο� 'Έλληνες, οί όποίοι ήσαν tδεολόyοL χομμοvνι �ταt χαι πραyματιχώς iχαναν ιiν-τCσ-τασL. 'Εδώ έπρόχειτο περ� ιiτ6μων χαι οχι yLα τό όρyανωμένο ΚΚΕ. Ή σ-τά.σLς τοu ΚΚΕ -:-:ρ')χvπτει μέσα ιiπό -.α έπCσημα iyyραφά. -τοv χα� ιiπό -.ας πρά.-

Η λΛΗθΕΙλ ΠΑ ΤΗΝ cΑΝτiΣΤλΣΗ•

77

ξε�ς τοv. 'Άλλως τε δεν ήτο τvχιiίος ό χιχριχχτηρ�σμός, -rtov ό Γε ώργ�ος Πιχ-rtιχνδρέοv ίδωσε στο ΚΚΕ ά-rtοχιχλών ιχύτό: «Κόμμα τού έγχλ'ήματος χαi τής προδοσίας».

Ή άληθης άντwτιχσLς δLεξήχθη ά-rto 'Έλληνιχς ΆξιωμιχτL χοvς, οί ό-rtoίoL χιχt έντος χιχt έχτος τής 'Ελλάδος (« Ίερος Λό χος» χ.τ.λ.) ήγωνCσθησιχν ένιχντ(ον τών χιχτιχχτητών τής 'Ιtιt τρ(δος μιχς. Τοvς ΆξιωμιχτLχοvς έχεCνοvς δι.έχρLνε ή σεμνότης τών ήρώων Χι1L ούδέ-rtοτε έξιχργvρωσιχν τaς θvσ(ιχς Χι1L τοvς άγώνιχς τών μΕ χρήμιχτιχ η θέσεLς. ΜονιχδLχή τοvς άμοLβη ή ήθιχ1} ίχιχνο-rtο(ησις ά-rto τ1}ν έχτέλεσL τοv χιχθήχοντος -rtρος τ1}ν 'Ελλάδιχ χιχι - οχL 'Ιtάντοτε - ενιχ μετάλλLο στο στήθος. Ώς -rtιχράδεLγμιχ φέρω τον Στριχτηγο Άρwτομένη Άντωνιχ χέιχ, ό ό-rtοίος γLa τ1}ν ά.νηστιχσLιχχή τοv δριiσL σvνελήφθη, χιχτό 'ΙtLν -rtροδοσ(ιχς ά-rto τa "Ες-"Ες, έβιχσιχνwθη XιtL χ�τεδLχάσθη είς θάνιχτον, άλλa λόγω τοv θάρροvς τοv ένώ-rtLον τοv δLχιχστηρ(οv χιχl. τής σθενιχριiς ά.-rtολογLιχς τοv ή θιχνιtτLχ1} 'ltOLν1} μετετράπη είς ίσόβLιχ χιχl. έστάλη είς στριχτό-rtεδο σvγχεντρώσεως στ1}ν Γερ μιχνίιχ. ΛΟL'Ιtόν, τt σχέσLν μ-rtοροvν νa ίχοvν ot ήρωες ιχύτοl. τής άν τLστάciεως μΕ τοvς δLιχφόροvς 'ΙtλLιχτσLχολόγοvς τοv ΕΛΑΣ; Ό-rtωσδή-rtοτε χιχt ά.-rtλol. ίδLώτιχL σvμμετέσχον στ1}ν ά.ντwτιχσL. ot 'ΙtερLσσότερο� ά.-rto ιχύτοvς 'ΙtιtρέμεLνιtν άνώνvμοL. Άλλa χιχι οί έ-rtώνvμοL, οί ό-rtoίoL ά-rto -rtιχτριωτLχο χιχθήχον ίδριχσιχν χιχτa τών χιχ�ιχχτητών δΕν δLεξεδίχησιχν χρήμιχτιχ, σvντάξεLς η ά.λλιχ όφέ λη. Ή άνιδLοτέλεLιχ ά-rtοτελεί ά-rtιχριχ(τητο στοLχείο τής ο-rtοιιχς ίδεολογ(ιχς. Ά ντLθέτως ot έχμετιχλλεvτιχt τών εύχιχLριών έ-rtε χράτησιχν Χι1L 'ΙtιtριtμέρLσιtν τοuς 'ΙtριtγμιtτLΧΟVς άντLστιtσLιt ΧΟVς, με ά.-rtοτέλεσμιχ νa σvμβιχίνοvν γελοϊιχ, οσο X(1L 'Ιtιtράξενιχ -rtράγμιχτιχ. 'Έχομεν -rtλημμvρwεL είς τaς σvνοLΧLιtς τών 'Αθηνών Χι1L είς Ολιχς τaς -rtόλεLς τής 'Ελλάδος μΕ γριχφείιχ - -rtιχριχρτήμιχτιχ τής « Έθvιχής Άvτiστασης». Πιχρήλθον σχεδον -rtεντήχοντιχ ίτη ά-rto τ1}ν Χιtτοχ1}ν Χι1L άντf. νa μΕLΟVντιtL φvσιολογLΧWς λόγφ θιt, ' νιχτων OL ιχντLστιχσιιχχοL ιχvτοL ως εχ ' θ ιχvμιχτος ιχv' ξιχνοvν, ,

'

'

'

'

'

c

78


1tληθαίνουν. 'Έχουν ύ1tερβή τaς τριακοσίας χιλιάδας ot ζητοϋν τες ιiναγνώρισιν τής «ιiντιστασιακής» δράσεώς των καΙ. άλλοι τόσοι 7tεριμένουν στi}ν οuρά, γιa τον τίτλον τοϋ ιiντιστασιακοϋ. Ή 1tολιτικi} τών Γερμανών δεν ιi1tέβλε1tε στi}ν έθνικi} έξόν τωσι τής 'Ελλάδος. Δι' αuτο ήρνήθησαν τi}ν κυριαρχίαν τής 'Ιταλίας έ1ti. τοϋ Έλληνικοv χώρου καΙ. φυσικa δεν έ7tέτρεψαν στοvς Βουλγάρους - μολονότι ήσαν σίιμμαχοί τους - νa 7tροσαρ τήσουν Έλληνικa έδάφη στi}ν Βουλγαρία. Ό Χίτλερ ύ1tελόγιζε 1tερισσότερον τον 'Έλληνα 'Άριο, 1tαρa -τον Βοvλγαρο Μογγόλο. ΔΕν είναι εuρέως γνωστον οτι ot Βοvλγαροι είναι μογγολικής καΙ. οχι σλαβικής καταγωγής. 'Εννοείται οτι ot ιi1tδλίτιστοι γείτονές μας κατa τi}ν διάρ κειαν τής κατοχής ιi7tε7tειράθησαν νa έ7tεκταθοϋν εις βάρος τής 'Ελλάδος. Άλλa ή φιλελληνικi} στάσις τής Γερμανίας ύτηρξε ιi1tοφαcnστική. Πολλa βιβλία 1tερι.έχουν τa στοιχεία, 1tov ιi1tοδεικνvουν, οτι ot Γερμανοi. στi}ν εuαίσθητον 7tεριοχην τής Μακεδονίας καΙ. θράκης Ε1tαιρναν το μέρος τών 'Ελλήνων καΙ. κατεδίωκαν τοvς Βουλγάρους. ΆντΙ. νa ιiναφερθώ σε δυσεvρετα tστορικa ιiρχεία ή σvγγράμματα μεταφέρω έδώ τΙ. διηγείται σχε τικώς ό Μακεδονομάχος 7tpώην Ύ1tουργος Γ. Μόδης στην 7tεpί φημον έργασία του «Μαχεδονικi.ς lστορ(ες» (Κεφ. «Πόλεμος χαi κατοχfι» έχδ. «Πά πυρος»). Ta γεγονότα· είναι ιi1tολVτως ιiληθή χαi. ό Γ. Μόδης τa 1tαραθέτει μΕ τον διαλογιχο ζωντανο τρό1tο, ο1tως δηλαδη ιiχριβώς σvνέβησαν. Στην Φλώρινα είσήλθον Βοvλγαροι «ποu κρατούσαν μεγά λες βουλγαριχi.ς σημαίες χαi τραγουδούσαν. Το εlδα. 'Έπειτα; Έπειτα εlδα το Γερμανο Φρούραρχο νά σταματάη το άμάξι, ν' άρ πάζη χαi νά πετάη· κάτω τiς σημαίες χαi νά βάζη κάτι aγριες φωνi.ς ποu χι ' έγω φοβήθηκα. :4χουσα χαi τον διερμηνέα νa τοuς λέη: Νά τσαχισθijτε νά φύγετε aμέσως. 'Εδώ εlναι 'Ελλάδα, δεν εlναι Βουλγαρ(α. Νά το καταλάβετε. Τον aχουσα νά λέη χαi στον Δήμαρχο, τον γιατρο Χάσο, νά στεtλη πολιτοφύλακες χαi νa τοuς βyάλη μi. χλωτσιi.ς έξω άπ' τη Φλώρινα χαi έξω άπ' τά 'Ελληνικά '7ιJ'Jορα» (Ενθ' ιiνωτ. σελ. 144). Παρακάτω ό Μόδης 1tov είναι δε-

Η ΑΛΗθΕΙλ ΓΙΑ ΤΗΝ •λΝτΙΣΤλΣΗ•

79

δηλωμένος ιiντLναζι ιiφηγείταL γLa τον Γερμανο ταγματάρχη 'Άλμπερτ, ό όποίος vπεχρέωσε τοvς Βοvλγάροvς νa vπακοvοvν στaς ΈλληνLκaς ιiρχaς και νa ξανακτ(σοvν το ΈλληνLΚΟ σχο λείο, την κοLνότητα κ.τ.λ. τοv χωρLοv ποv είχαν καταστρέψεL. Εί ναL χαρακτηρwτLκος ό τρόπος μΕ τον όποίον ό Γερμανος ταγ ματάρχης δLέκοψε τοvς ζητωκραvγάζοντάς τον Βοvλγάροvς. Αύτοι μόλLς είδαν τοvς Γερμανοvς ηρχLσαν νa φωνάζοvν: «Ζήτω ό έλευθερωτfις έvδοξος γερμαvικος στρατός!... Ζήτω δ με γάλος Χίτλερ!... Ούρράα ... Ούρράα ... ».

ΔΕν ηξεραν ομως τι τοvς έπερ(μενε. Ό δLάλογος ποv δLαβά ζομεν στον Μόδη (Ενθ' ιiνωτ. σελ. 1 80) μιiς πε(θεL γLa τaς δLαθέ σεLς τών Γερμανών: «- Δέv θέλω φωvές καi θόρυβο, θέλω μόvο ήσυχiα καi ύπαχοή, θα ύπαχούετε τυφλα στiς διαταγές τοό Φρουράρχου καi τώv Έλ ληvιχώv αρχώv. 'Όποιος παρακούση θα τουφεκισθij. Καi καvέvας δέ θα έχη το αvάστημα vα παρέμβη καi vα τοv σώση. Καταλάβα τε; ΈvvοοιJσε τούς Βουλγάρους «συvδέσμους». Τα είπε δ Ταγματάρχης δυvατα καi καθαρα έvώ δ διερμηvέας τα μετάφραζε Έλληvικά. Σ' ολη τfιv πλατεία βασίλευε βαθεια σιωπή. Ούτε μυίγα ακούοvταv. Ξαvάβγαλε το σημειωματάριό του καi κάλεσε τοv Μπαρμπαστέφο καi τfι συvτροφιά του. - Σύ είσαι, τού είπε, δ Στέφο Νταμάvωφ, δ άρχηγός; - Έγω είμαι, aποκρίθηκε μέ μισfι φωvή. - Σείς ol έπτα έχετε δώσει άvαφορές στο Φρουραρχείο οτι σάς θέλει για κοιvοτικο συμβούλιο το χωριό, δηλ. ol Βούλγαροι όπαδοi σας. Αοιποv σείς θα ξαvαφτιάξετε σε fξη μέρες τοv �στυvομιχο �ταθμό, το Σχολείο, το Κοιvοτιχο Γραφείο οπως ήταv πρiv τα χα λάσετε. Tfιv lχτη μέρα άπο σήμερα θάρθω δ ίδιος vα ίδώ dv ή δου λεια lyιvε χαλά. θα κάμετε έράvους μοvάχα στούς lδιχούς σας».

Σ' Ενα χωρLο ό Γερμανος ταγματάρχης είχε σvζήτησι μΕ την Έλλην(δα δασκάλα Άγνη ΜαLνεμ(δοv, ή όποια έγνώρLζε λ(γα γερμανLκά. Την έρώτησε: «Πώς πάει το σχολείο;» και έκε(νη

80


τοv ά:πήντησε οτL το «σχολείο μας εlvαι καταστραμμέΙΙΟ». Ό Γερ μανος ιiξLωματLκος ιi1tορεϊ:: «Ποιοi χάλασαv τό σχολείο σας,· Ό Γερμαvικός στρατός;» - «νΟχι! Ol Βούλγαροι» ιi1tαντιi ή δασχά. λα. Τότε ό Γερμανος ταγματά.ρχης έσχολιασε: «γιa κάτι τέτοια εlvαι iκαvoi oi περίφημοι αύτοi σύμμαχοι... » καΙ. τής iδωσε χρήματα γLa τi}ν έ'ΠLσχεvi} τοv σχολε(οv. Ό Μόδης δLέσωσε το 'ΠεριστατLκό: «Κάλεσε έπειτα τόv διαχειριστi] τής Κράi'ς Κομαvτατούρ, lvα κοvτό καi άδύvατο άvθυπολοχαγό, ποu στάθηκε κλαρ(vο μπροστά του. - Πόσα χρήματα έχουμε στό Ταμείο άπό κατασχέσεις, πρόστιμα καi λοιπά; τόv ρώτησε. - Διακόσιες χιλιάδες δραχμiς περίπου, χέρ Κομαvτάvτ. - Φέρτε μου τiς έκατό χιλιάδες. τiς έδωσε άμέσως χωρiς va τiς μετρήση στi]v Άγvή. Έκεivη τόv εύχαρ(στησε καi τiς μεταβtβασε στόv Μπαρμπαδημητρό. 'Έβγαλε έπειτα άπό τi]v τσάvτα της μιa κόλλα χαρτi καi lγραψε μάvι μάvι άπόδειξη ποu ύπόγραψε ή l'δια καi έβαλε καi τόv παπά καi τόv πρόεδρο va τi]v ύπογράψοu\1» (iνθ' ιiνωτ. σελ. 1 76).

'Άφθονα ιiξιό'Πιστα 'Παραδε,γματα μ'Πορεϊ: νιΙ σvναντήcrη χανε(ς, τιΙ ό'Ποϊ:α θιΙ τον χά.νοvν νιΙ σχηματιcrη γνώμη γLa τοuς Γερμανοuς τελειως ιiντ(θετον ιi'Πο έχε(νην, 1tou τοv έ1tέβαλε ή 1tρο1tαγά.νδα. 'Ασφαλώς δεν 1tαραβλέ1tω οτL ό γερμανLκος στρα τος σε σvγχεχριμένα σvμβά.ντα έχρησψο'Πο(ησε τi}ν β(α καi. �'Πήρξε σχληρος εναντL τών 'Ελλήνων. Πά.ντοτε ομως 'Π'ροεχλή θη γιa 'Παρομοια διαγωγή. 'Άν θέλωμεν νιΙ εLμεθα δ(χαιοι όφειλομεν νιΙ μελετήσωμεν 6pθώς τi}ν 'Πραγματικότητα. Ή χατοχi} ήλθε μετιΙ τi}ν ήττα ' ' 'ΠΟ' λεμο. Ο'L ΓερμανοL' εLσε μας στον ' ' βαλον ως χατακτηταL.' Δεν ήσαν 'ΠερLηγητα(. οι ιiδvσώ'ΠητοL νόμοL τοv 'Πολέμοv Lσχvσαν χαι στi}ν χατοχή. ΕLδLχώτερον ό νόμος τών ιiντL'ΠΟLνων. υΟταν έφονεύετο χά.'ΠΟLΟς Γερμανος μοφα(α σvνέ'Πεια ήτο το ά.ντL'ΠΟL νον. θa έξετελοvντο 'Περισσότεροι 'Έλληνες, διότL ιiλλοιώς θιΙ έξέφεvγε ή 'ΠολιτLχi} χαι ή στρατLωτιχi} χατά.στασις ιi1to τιΙς '

81

Η λΛΗθΕΙΑ ΠΑ ΤΗΝ � ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ»

χεϊ:ρα.ς τών Γερμα.νών. Αύτοt 1tά.ντως εtχα.ν 1tροε�δο1tο�ήσει, οτι θιΙ. έξεδιχοvντο 1tολλα.1tλα.σίως χά.θε ά.1tώλε�ά. τοvς. Άτvχώς διιΧ τον Έλληνιχον λα.ον ή όργη τών Γερμα.νών Ε'Πι'Πτεν χα.t έ'ΠL ά.θώων, διότι ό γερμα.νιχος στρα.τος γιιΙ. να. έ1tιβά.λλη ά.ντί1tοινα. δεν ά.νεζήτει, οvτε ήδuνα.το να. ά.να.ζητήση στα. βοvνα. τοvς V'Πεv θvνοvς μ�ιiς δολιοφθοράς η ένος φόνοv, ά.λλιΙ. Ε'Πληττε η τv χα.ίοvς η ά.'Πο τοvς ήδη χρα.τοvμενοvς για. ά.ντιστα.σια.χη δριiσι. Σ' ό1tοια.δή1tοτε ομως 'Περί'Πτωσι OL Γερμα.νοt ε!χα.ν έχ τών 'Προτέ ρων δηλώσει, 1toi:α. θιΙ. ήσα.ν τα. έ1tα.χόλοvθα. τής ά.ντιστά.άεως. Κα.\. Ετσι ισχvρίζοντο, οτι γ�α. τα. ά.ντίπο�να. εVθvνοντο οί ά.ντι στα.σια.χοί, οί ό1tοi:οι με τιΙ.ς 1tpά.ξε�ς τοvς 1tροεχά.λοvν τοvς Γερ μα.νοvς. ΈιΙ.ν δεν έγένοντο ά.1tο 'Ελληνικής 1tλεvριiς ένέργεια.ι είς βά.ρος τών γερμα.νιχών στρα.τεvμά.των χα.τοχής, ά.σφα.λώς οί Γερμα.νοt δεν θιΙ. έ1tείρα.ζα.ν χα.νένα.. Αί χα.τα.στροφα.t χωρίων χα.\. α.ί έχτελέσεις οσα.ι σvνέβησα.ν χα.t Ο'ΠΟV σvνέβησα.ν Εγινα.ν για. 1tα.ρα.δειγμα.τισμο χα.\. ά.ντί1tοινα.. Στα. χα.λιΙ. χα.θοuμενιi 1tov λέ γει χα.\. λα.ος ό γερμα.νιχος στρα.τος δεν θα. εχα.ιγε ενα. χωριό, \ 1tροεχα.' λεσε χα.ι α.vτο\ , θ α.\ ετvφεχι , ζε ενα.ν " 'Έλληνα.. κα.τι , τον οvτε το χά.τι ήτο ή ά.ντίστα.σις. Ή ά.ντίστα.σις ά.1tετέλει 1tριiξι χα.θήχοντος. Το &.ν ομως ώφέλησε η οχι, το &.ν τα. ά.'Ποτελέσμα.τά. της έξv'Πηρέτησα.ν τi}ν 'Ελλά.δα. η οχι ε!να.ι θέμα.τα. ά.μφιλεγόμενα.. 'Ιδίως 1tρέ1tει νa χα. τα.διχα.σθο\ίν aσΧΟ'ΠΟι δολοφονία.� μεμονωμένων Γερμα.νών, α.ί ό1tοi:α.� 1tροεχά.λοvν τi}ν μήνιν τών χα.τα.χτητών. Άντίστα.σις στον χώρο τής 'Πληροφορία.ς (σvγχέντρωσις χα.t μετά.δοσ�ς 'Πληροφοριών στοvς Σvμμά.χοvς), στον χώρο τής 1tολεμιχής 1tα. ρα.γωγής (δολιοφθορα.\. σε έργοστά.σια. χ.τ.λ.), στον χώρο τής με τα.χινήσεως (ά.να.τίνα.ξις γεφvρών χ.τ.λ.), στi}ν έμψvχωσι τοϋ λα.οv ('Προχηρvξεις χ.τ.λ.) εtχα.ν μα.ζ\. με 1tολλιΙ. άλλα. νόημα. χα.\. έθνιχο σχο1tό. Άλλα. το νιΧ δολοφονήσουν οί ά.ντά.ρτα.ι ενα.ν ao1tAo γερμα.νο μοτοσvχλεττιστη τΙ. έξv1tηρέτει; σε τΙ. ώφέλει τi}ν 'Ελλά.δα. χα.t τον ά.γώνα. της; ΜετιΙ. ψuχρα.ψον 1tα.ρα.τήρησιν έ1tιφα.νεϊ:ς ά.ντιστα.σια.χοt •

\

•

82


χαι tσ-τορ�χοι ιiμφ�σβη-τοvν -.ην ιiξιαν -τής ιiν-.�σ-.ιiσεως. Ό Σvν -ταγμα-τιiρχης Γοvν-τχιiοvζ ( « Κρl.ς») ό όπο"LΌς δ�ε-.έλεσε ιiρχηγος -τής σvμμαχ�χής ιiποσ-τολής σ-την Έλλιiδα χα-τιi την χα-τοχην Εγραψε -το γνωσ-το β�βλCο -τοv «Το μήλοv τής 'Έριδος» (ΛονδL'νον 1948), οποv δCδε� μ(αν είχόνα -τής ιiνησ-τιiσεως:

«Εlvαι σuζητ'ήσιμοv έιiv ή στρατιωτικi} aξία τώv άvταρτικώv κιvημάτωv έδιχαιολόγει τi}v συvέχισιv τής ύποστάσεώς τωv μετιi τοv Αϋγουστοv τού 1943. 'Έκτοτε οί σύμμαχοι εlχοv άvαλάβει τi}v έπίθεσιv, ή άριθμητικi} καi ή ύλιχ'ή τωv ύπεροχi} καθίστα τi}v τε λικi}v vίκηv βεβαίαv πλέον. Ή άξία τώv έκστρατειώv τώv άvταρ τώv έπαυε πλέοv vιi έχrι οίαvδ'ήποτε άvαλογίαv προς τιi ς κατα στροφιiς τιi ς δποίας προεκάλουv διιi τοv άμαχοv πληθυσμοv καi τιi ς πολιτικιiς άvωμαλίας τιiς δποίας προητοίμα ζοv διιi το μέλ λοv. Δυστυχώς ήτο άδύvατοv πλέοv vιi σταματ'ήσουv λόγιy τής κομμουvιστικής πολιτικής, διιi τi}v δποίαv αl καταστροφαi τού άμάχου πληθυσμού καi ή προετοιμασία πολιτικώv άvωμαλιώv διιi το μέλλοv ήσαv έξαφετικώς εύπρόσδεκτοι».

'Αναφέρω χαι -.ην &ποψ�ν -τοv χαθηγη-τοv -τοv πανεπ�σ-.η μ(οv -τής 'Οξφόρδης, ΣvρLλλ Φώλς, ό όποL'ος σ-την έργασCα -τοv « Ό πόλεμος» (Aovδίvov 1948) σημεLώνε�: « Άλλιi ή ζημία τi}v δποίαv προεκάλεσεv εlς τi}v οληv κοιvω vικi}v οργάvωσιv καi εlς τοv άμαχοv πληθυσμοv εlvαι άπείρως με γαλυτέρα. Ή πολιτικi} τού έξοπλισμού πολιτώv, περιλαμβαvομέ vωv παvτος εί'δους ληστώv καi έγκληματιώv, δέv ήτο δυvατοv παριi vιi φέρυ τιi δυσάρεστα άποτελέσματά της. Καi δ κόσμος πληρώvει τώρα καi θιi έξακολουθ'ήσrι vιi πληρώvυ έπi πολuv και ροv πράξεις αί δποίαι δέv ήσαv πάvτοτε άπαραίτητοι».

Ή έπ�σήμανσLς -τοv Φώλς, γLιi -τον έξοπλ�σμο λησ-τών χαl. έγχλημα-.�ών ένθvμ(ζε� -τον δLχό μας 'Άρη Βελοvχ�ώτη, ό όποL'ος ε{χε 'ΠΟLν�χον μη-τρώον μΕ 32 χα-ταδ(χας! χαi. ό όποL'ος χα-τέσφαξε χ�λ�ιiδας Έλλήνων!t (Μελ�γαλιi χ.-τ.λ.). Έν όνόμαη της «ιiν-τ( σ-τασης» χο�νοl. λωποδύ-τα�, μέχρL χαl. σ-τvγνοl. έγχλημα-τ(αL εt σήλθον σ-τον ΕΛΑΣ, ό όποL'ος χα-τέχλεψε χαl. χα-τέσφαξε μΕ φρL χ-τιi βασαν�σ-.ήρ�α χ��ιiδας ιiθώοvς 'Έλληνας χαι 'Ελληνίδας,

Η ΑΛΉθΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΝτΙΣτΑΣΗ•

83

ένώ ταυτοχρόνως κατέκαψε τi}ν Έλληνικi}ν vπαιθρον. Έκτος άπο τi}ν καπηλεια τής άντιστά.σεως έκδηλοvται και ενας άντιστασιακος έξωφρενισμός. τι θέλω νa πώ με τοvτο; θέλω νa πώ η μιiλλον νa άποδειξω, οτι μιiς έγέμισαν με παρα μύθια περι τής άντιστά.σεως. 'Άν πιστεύσωμεν τaς διηγήσεις, τότε κά.θε «άντιστασιακος» πρέπει νa eχτι έξολοθρεύση δεκά.δας Γερμανών. Οί προσωπικοι ήρωΊ:σμοι τών «άντιστασιακών» εΙναι ολοι των φανταστικοι, οπως στον κινηματογράφο. Αvτοδιαφημ(ζον ται, οτι τά.χα έσκότωσαν Γερμανούς, διέλυσαν Γερμανικά. τάγ ματα, κ.τ.λ. Και ό άφελi}ς λαος πιστεύει οσα τοv λέγουν. Αί έφη μερίδες, τa περιοδικa, τα βιβλ{α και κυριως ή τηλεόρασις δει χνουν σvχνa τa κατορθώματα τής «άντιστά.σεως» και ό λαος θαvμά.ζει αvτοvς ποv σκοπ{μως τον έξαπατοvν. Έν τφ μεταξv αί άφηγήσεις eχοvν τόσην πειστικότητα, ώστε και σοβαρa σvγγρά.μματα, καμμιa φορa παρασύρονται και άναδημοσιεύουν τa «άντιστασιακa» παραμύθια. Είλικρινώς δεν εΙναι πρόθεσις μοv νa μειώσω κανένα, άλλa πά.λιν δεν μπο ρώ νa άνεχθώ νa uποτιμοvν τi}ν νοημοσύνη μου. Διαβά.ζω στi}ν κατ&. τa λοιπa σοβαρaν έγκυκλοπαιδειαν τοv « ΗΛΙΟΥ» (τόμος ΙΙος, λέξις « Κρήτη» σελ. 530), Περιγραφi} τοv άγώνος άγνώ στων (βεβαιως) Κρητικών κατ&. τών Γερμανών. Αί uπερβολαι εΙναι όφθαλμοφανε"Lς. Και ό πλέον καλόπιστος άντιλαμβά.νεται, οη τa γεγονότα εΙναι ψεuδή. Συγκεκριμένως άναφέρονται τa άκόλουθα: «Είς ϊvα σημείοv τής περιοχής τώv Περιβολιώv τού Ρεθύμvοu, οποu δέv ύπήρχαv άvδρες, αl γuvαίχες έξωπλισμέvαι μέ ο, τι πρό χειροv οπλοv εϋρισχαv, έρρίφθησαv έvαvτίοv όμάδος άλεξιπτωτι στώv χαi τοuς έξώvτωσα v. Είς το Κολuμπάρι τώv Χαvίωv όμa ς άλεξιπτωτιστώv εlχεv όχuρωθϋ έvτος οίχίας. Πρώτη τοuς avτελή φθη ή διδασκάλισσα τού χωριού χαi άρπάζοuσα ϊvα δίχαvvοv χu vηγετιχοv οπλοv σuvήyειρε τοuς χαλογήροuς τής μοvής χαi τοuς έπολιόρχησεv. 'Όλοι ήσαv ώπλισμέvοι μέ χuvηγετιχa οπλα. Κα θώς ol Γερμαvοi δέv έτολμούσαv va έξέλθοuv, άλλα χαλa ώχuρω-

84


μένοι ίπυροβόλουν διa τών αύτομάτων, Κνας χωριχος aνελθων εlς τi}ν ταράτσαν lρριΦε με δρμi}ν άπο τi}ν χαπνοδόχον χυΦέλην με λισσών έντος τής οlχία ς. Al μέλισσαι, Κρητιχαi χαi αύταί, έξεχύ θησαν έξηγριωμέναι χαi ol Γερμανοi άλλόφρονες d πο τa δήyματά των έρρίφθησαν lξω άπο τi}ν οlχίαν χαi ούδεiς έξ αύτών διεσώθη. Εlς ϊνα μύλον lξω τού Ήραχλείου ή χόρη τού μυλωνά, Κρητι χοπούλα 18 έτών, παρηχολούθει άπο τi}ν ταράτσαv τού μύλου τi}ν μάχην, ή δποία συvήπτετο έχεί πλησίον. . Αl'φ νης ά vτιλαμβάνεται ϊνα άλεξιπτωτιστήv, δ δποίος έπλησίαζε σχυφτa χαi με προφύλα ξιv τi}ν θύρα ν τού μύλου. Ή Κρητιχοπούλα βγάζει μιa μεγάλη πλάκα τής ταράτσα ς, τi}ν ζυγίζει χαλa χαi τού τi}v ρίχνει κατακέ φαλα. Ό Γερμαvος πίπτει χάτω ζαλισμένος. Ή χόρη κατεβαίνει, τοv aποτελειώνει με το μαχαίρι του χαi παίρνοντας τa οπλα του πολεμά έπi ήμίσειαν ωραν έναvτ(οv 4 αλεξιπτωτιστών, ol δποίοι έν τιi) μεταξu εlχον πλησιάσει. Φονεύει τον Κνα, τραυματ(ζει τον dλλον χαi έξαχολουθεϊ va πολεμά, ϊως ou ήλθοv μεριχοi dνδρες χαi τοuς άπετελείωσαv».

Σιiς άρεσε αvτό: «Α\ μέλ�σσα� χρητ�χαl. χαl. αvτα(... » . Σίiς άρεσε το lίλλο, ποv ή Κρητ�χοποvλα έ'Πήρε τa οπλα τοv Γερμα νοv άλεξ�πτωτ�στοV. χαι «'Πολεμά. έπl. ήμ�σε(αν ώραν έναντίον 4 άλεξ�πτωτ�στών . . ». Ή δεχαοχτιiχρονος Κρητ�χοποvλα φα(νε ται. οτι έyνώριζε την χρήσ�ν τών Γερμαν�χών αvτομιiτων . . Ή χόρη τοv μvλωνιi. ή δ�δασχιiλ�σσα τοv χωριοv. oi. χαλόyηρο�. αί. μέλ�σσα� ... τΙ. νa πρωτοσχολ�ιiση χανε(ς; r�α. να. ε!μεθα τοvλιiχ�στον σοβαροι σ• οσα vποστηρ(ζομεν χρειιiζετα·� πρώτα άπ' ολα να. μη χρvβωμεν "ti}ν άλήθε�α. εστω χ�· liν αv"ti} μιiς ένοχλή η δεν μιiς συμφέρει. Ή ί.στορ�χη άλή θεια. διa τοvς Κρη"tLχοvς δvστvχώς εtνα� πολv π�χριi. Και νa -;toιa ετναι ή άλήθεια, ποv με τ(ποτε δεν άλλιiζει. την 30ην Άπρ�λ(οv 1 945 ηvτοχτόνησε στο Βερολίνο ό Χί τλερ. Ή Γερμαν(α ήττήθη. την 8ην Mαtov ό Μέγας Ναvαρχος Νταi:νιτς. ό όπο'Lος διεδεχθη τον Χ(τλερ. vπέyραΦε την lίνεv �ρων παριiδοσ�. Ό Γερμαν�χος στρατος χατέθεσε τa οπλα. ΔΕν vϊ:ιipχει ποvθενa στην Εvρώπη οi.ίτε Ενας Γερμανος στρατιώ.

.

Η λΛΗθΕΙλ ΠΑ ΤΗΝ cλΝτΙΣ1'λΣΗ•

85

της. πλην τής Κρήτης! Έχε� δLΟLΚε� τον γερμανLΚΟ στρατο ('ΠερL'ΠΟυ 15.000 άνδρες) ό Στρατηγος Πέντακ, lνας άτεγκτος ΝαζC. Παριl την 'ΠτώσL τής Γερμαν(ας ό Γερμανος Στρατηγος δεν 'Παραδ(δεταL. Έκδί δεL δLά.γγελμα; Ο'ΠΟυ μεταξu aλλωv δLακηρvσσεL οτL: « Ό άρχηγός μας lπεσε η)v Jη Μα ίου ώς στρατιώτης έvώπιοv τού έχθρού . Ol καρδιές μας εlvαι γεμάτες πέvθος, άλλα μεγαλύ τερη άχόμη εlvαι ή ύπερηφάvειά μας... Εlμαι Γερμαvος πάvτοτε χαl μόvο Γερμαvός. Ό τtτλος τού στρατηγού δtv εlvαι τtποτε άλλο ά Πο έπtθετοv. iιλλα ώς εύθuς avδρας έχφράζω τήv εlλιχριvή εύχi] (με τi]v εύχαιρtα τού Πάσχα) δ έλληvιχος λαος vα ξαvαβρή τοv έαυτό του... Ήvαγχάσθηv δια vα τιμωρήσω τά έγχλήματα χατα τού γερμαvιχού στρατού vα λάβω σχληρα μέτρα. Al ιiποφάσεις μου χαι' εlς το μέλλοv θα ρυθμtζοvται άπο τας άρχας αύτάς. Διότι χαθήχοv μου εlvαι vα προστατεύσω τοuς στρατιώτες μου... Εlvαι ol avδρες μου χαl εlμaι ό στρατηγός τους. 'Όλοι μας ύπηρετούμε τi]v Γερμαvtαv... Σ1)μβολο διχό μας εlvαι ή πίστις στο vεχρο άρ χηγό μας τοv iιδόλφο Χtτλερ. . . »! .

.

Οί 'ΆγγλοL 'Προσε'Πά.θησαν νa ιi'ΠοβLβασθοvν, ιiλλa τa 'ΠΟλε μLκά. τους 'Πλο�α βά.λλονταL ιi'Πο τιl βαρέα 'Παρά.κτLα--πυροβολε�α τοv Άκρωτηρ(ου καΙ. V'ΠΟχωροvν μέσα στοuς κα'Πνοvς. Αί ήμέραL 'Περνοvν. Ή «σβά.στLκα» κυματ(ζεL ιiγέρωχος μόνον στ-l}ν Κρή τη. Φθά.νομεν στιlς 20 Μαtου 1945. ΕtναL 'Πρωτοφανές! Σ' όλό κληρον τ-l}v Εύρώ-πην δεν v'Πά.ρχεL οvτε Ενας iνο'Πλος Γερμανος στρατLώτης. ΜΕ έξαCρεσL τ-l}ν Κρήτη (τ-l}ν v'Περήφανη, ιiδοvλω' ' γερμανLκη' ΜεραρχLα ' ε'ξακολουθεL:.. να "λλα τετοLα... ) μLα τη καL' α κυρLαρχή. ΆΠαγορεvεταL ή κυκλοφορ(α, ένώ ot Γερμανοi. 'ΠερL'Π9λοvν στοuς δρόμους. ΕtναL 'ΠραγματLΚa 'Περ(εργο ΚαL ιi'Πορ(ας άξLον, γLατi. μένεL ιiδρανες το 'Πλήθος τών Κρητών «Κα'Πετά. νLων». Πώς ιiνέχονταL την v'ΠοδοvλωσL τής Κρήτης, μολονότL ή Γερμαν(α 'Παρεδόθη; Στην έφημερ(δα « 'Ελείιθερος Τv'Πος» (29 Μαtου 1988) έδη μοσLεvθη άρθρον v'Πο τον τCτλον «Ή τελευταtα στρατια τού Γ ' Ράϊχ» χαi. ιiκρLβώς γρά.φεταL αvτο 'ΠΟU σiiς εl'Πα, οτL OL Γερμανοi. '

86


έξα.κολοuθοϋν κα.i. μΕ -.ην σvνθηκολόγησL -τής Γερμα.νCα.ς νa κα. -τέχοuν 'ti)ν Κρήτη, ή ό-ποCα. ή-το ή -τελεu-τα.Cα. -περLοχη -τής Εvρώ-πης, ά.-π' Ο'ΠΟU ά.νεχώρησα.ν οι Γερμα.νοC. ΓLa 'ΠOLa ά.ν-τCσ-τα.σL λοL'ΠΟν μLλιi-τε; Κα.i. -πόσοL ά.--πο σιiς -ποv δLα.βά.ζε-τε α.v-το -το βLβλCο έγνωρCζα.-τε, ο-τL οι Γερμα.νοi. Εφuγα.ν ά.-πο -.ην Κρή-τη, με-τa ά.-πο -πολλaς ήμέρα.ς κα.l. ά.φοϋ ετχεν ήδη κα.-τα.ρρεvσεL ή Γερμα.νCα.; Ό Σ-τρα.-τηγος Πέν-τα.κ, κα.-τό-πLν σvνεννοήσεως μΕ -το Σuμμα.χLκο Έ-πL-τελείο ά.-ποφα.σCζεL νa -πα.ρα.δοθή μΕ οροuς! Οvδεi.ς Γερμα.νος σ-τρα.'tLώ-της θa 'Πα.ρα.δοθή σΕ 'Έλληνα.ς, ά.λλa μόνο σΕ έκ-προσώ 'ΠΟUς -τών Σuμμά.χων. Ή με-τα.φορa -τής Γερμα.νLκής Μερα.ρχ(α.ς θa -πρα.γμα.-το-ποLηθή με σvμμα.χLκa -πλοία.. Ή κα.-τά.θεσLς -τών ο-πλων eσ. γ(νη μΕ σ-τρα.-τLω'tLΚΟ -τρό-πο. eσ. -τφηθοϋν OL νεκροi. Κ.'t.λ. Κα.i. ολα. α.v-.σ. ..σ. ά.-πή-τησε κα.i. ..σ. έ-πέ-τuχε ό Πέν-τα.κ ύ-πο -τa βλέμμα.-τα. -τών «κα.-πε-τά.νLων»! Ίδοv -πώς σvνέβη ή ά.-ποχώρη σLς -τών Γερμανών, ο-πως -περLγρά.φε-τα.L σ-τον « 'Ελεύθερον Τύ 'ΠΟν» (29.5.1 988): «Αίγες μέρες aργότερα φθάvουv oi Βρεταvοi d.ξιωματικοi στοι)ς δποίους καi μόvο δέχεται ό Πέvταχ vα παραδοθεί. Καi με τοv δάχτυλο στi}v σχαvδάλη χαi τi}v κάλυψη τού παvίσχυρου στρατού του, θέτει ορους... Ol Γερμαvοi δδηγούvται στi}v παραλία συvτεταγμέvοι χαi lvοπλοι. 'Εκεί περvάvε μπροστα d.πο τη Συμμαχιχi} 'Επιτροπή, d.φήvουv εvας - εvας τα οπλα τους χαi μπαίvουv στα καράβια. Τε λευταίος φεύγει δ Πέvταχ. λέγεται οτι oi Βρεταvοi τού εlχαv προσφέρει τi} δυvατότητα vα φύγει d.εροποριχώς d.λλα d.ρvήθηχε vα έγχαταλείψει τοι)ς άvδρες του. Μια στιγμi} πρiv μπεί στο καράβι στρέφει πίσω, στέκεται προσοχi} χαi χαιρετά προς τi} μερια τής στεριάς. Ό ύπασπιστής του χάvει το l'διο».

'Ο-πωσδή-πο-τε δΕν ετνα.L 'Προς 'tLμην 'tώ:V ά.νδρών, γuνα.Lκών κα.i. μελwσών -τής Κρή-της, νa έγκα.-τα.λεCψοuν -το νησi. ot Γερμα. νοl. -.ην 22α.ν Mα.tou 1 945! Πέραν ά.-πο -τοuς μuθομα.νείς εχομεν κα.i. -τοvς κοLνοvς ά.-πα. -τεώνα.ς, 'tOVς λω-ποδύ-τα.ς, OL ό-ποiοL έν όν6μα.'tL -τής cά.ν-τLσ-τά.σε-

Η ΑΛΗθΕΙλ ΓΙΑ ΤΗΝ cλΝτΙΣ'fλΣΗ »

87

ως» χιχ:τέχλεψαν το Έλληνιχο δημόσιο. ΔLεπLστώθη ΟτL «βρέθη καv 2.450 άvτιστασιακοi oi δποίοι στi}v διάρκεια τής κατοχής εl χαv ήλικία μικρότερη τώv 12 έτώv καi πήραv προσκομίζοvτας διάφορα πιστοποιητικα καi σύvταξι καi μετάλλια έθvικού άγωvι στή . » (« Βήμα» 28 Ίαν. 1 990). Α\ιτιΧ. δεν τ&. tσχvρLζεται κάποιος ..

ποv έπιδιώχει ν&. δvσφημήση την «έθνιχη ά.ντ(σταση», ά.λλιΧ. τ&. έξηχρ(βωσαν δημοχράταL ά.νηναζLστα(. Ό χ. Τζανετάχης ώς ύποvργος 'Εθνικής Άμvνης ά.νεχο(νωσεν οτι «Κάποιος ποι) γεv vήθηκε το 1 942 ύπέβαλε αίτηση για σύvταξη άvτιστασιαχού έπει δη το βραχάκι του χρησιμοποιούσαv έπi Κατοχής για τi}v διαβιβα ση δδηyιώv χαi μηvυμάτωv στο ΕΑΜ ή στοv ΕΑΑΣ («Μεσημβρι

νη,. 22 Ίαν. 1990). Χρειάζονται σχόλια; 'Έρχεται ομως ό δημοκράτης δημοσLογράφος χ. Γιάννης Λάμψας και σε σχόλLο στην έφημερ(δα .. ΜεσημβρLνη,. (Ενθ' ά.νωτ.) με τ(τλο: « :Αvτιστασιακα» εLρωνεvεταL και αvτος τοuς ψεvδοαντιστασLαχοvς. Έπι λέξεL παρατηρ&:ί: «Καi έδώ άκριβώς έρχόμαστε στi} δεύτερη περίπτωση, ποι) άφορά έπίσης τi}v έθvι?ιi} άvτίσταση. Αύτα τα βρέφη τώv όποίωv τα πάμπερς lπαιξαv τόσο σημαvτικο ρόλο στοv άyώvα έvαvτίοv τού φασισμού, άποτελούv τi}v «αiχμi} τού δόρατος» 70.000 άvτι στασιακώv ποι) είσπράττουv σήμερα σύvταξη, καθως καi 200.000 aλλωv ποι) ζητούv παρόμοια άvταμοιβi} για τi} δράση τους, μολο vότι ό συvολιχος άριθμος τώv Γερμαvώv ποι) βρίσχοvταv στi}v 'Ελ λάδα δέv ξεπερvούσε τiς 30.000. Ύπήρχαv δηλαδi} 10 άvτιστασια χοi για κάθε Γερμαvο στρατιώτη ποι) τόλμησε vα πατήσει .στi} χώρα μα ς! Στηv πραγματικότητα, τα πάμπερς θα χρησίμεψαv μaλλοv σέ μερικοι)ς έvηλίχους τής κατοχής, ποι) τα iκαvαv απάvω τους, οταv lβλεπαv γερμαvικi} στολή. :Αλλα αύτο δέv iχει σημασία: Ό Νεοέλληvας εlvαι iκαvος vα ζητήσrι σύvταξη καi για το yεyovoς οτι τα έχαvε άπάvω του!».

Ή ά.πάτη τών «ά.ντιστασLαχών» έπεξετάθη χαt στο έξωτε ριχό. Το « Βήμα» (28 Ίαν. 1990) ά.ποχαλVπτεL με ά.χλόνητα στοι χεία οτL «κομπίvα μέ πλαστα πιστοποιητικα για δράση στi}v

88


χατοχi] aποφέρει στοι)ς aετοvuχηδες παχuλες σuvτάξεις χαi μάλι στα σε σuvάλλαγμα»! Μέσα στο κείμενο δLαβάζομεν: «Μετa τοι)ς ijρωες με τίς... πάvες (τοιJς «ijρωες» δηλαδi] ποι) εlσπράττοuv σuvταξη έπειδi] πολέμησαv τοι)ς ΓερμαvοιJς χατα χτητες σi ήλιχία δuο χαi τριώv έτώv!), xάvouv τώρα τi]v έμφάvι σή τους χαi ol. .. πλαστοi ijρωες! Ol avτιστασιαχοi ποι) έγιvαv «ijρωες» χρησιμοποιώvτας πλαστa πιστοn..ιιητιχά. Κατα σιJμ πτωση ολα τα πλαστα πιστοποιητιχa δίδοvται σε avθρώποuς ποι) χα τα τi] διάρκεια τής Κατοχής εlχαv ήλιχία χάτω τώv 15 έτώv! Οί περισσότεροι έχοuv γεvvηθεί το _1935 ή το 1933, στi]v Κεφαλοvιa ή στi]v Πάρο, χαi σε ήλιχία δέχα έτώv (οπως τοu λάχιστοv έμφαvίζοvται στα πιστοποιητιχα) ταξίδεuσαv στi]v Κρήτη χι έχεί aρχισαv vα πολεμούv τοιJς ΓερμαvοιJς - ώς μέλη, μάλιστα, τής ΕΠΟΝ! 'Όμορφος κόσμος, aγγελιχα πλασμέvος!».

' ε' ξασφ αΜ'ε τα' 'Πλαστα' 'ΠLστοΊtοLητLκα' OL' « 'ΑντLστασLακοL» λίζοvν σVνταξL ιiΊtο τον Καναδίi uψοvς 1 .200 καναδαών δολλα ρίων. «Ta πιστοποιητιχα αύτα χατα τtθεvται είτε στi]v πρεσβεία τού Κ� vαδa στi]v Άθήvα είτε aπ' εύθεtας στο καvαδιχο ύποuργείο Έσωτεριχώv χαί, μετα aπό δuο μήvες, οί κάτοχοι τώv πιστοποιη τιχώv αύτώv aρχίζοuv va εlσπράττοuv σuvταξη 1.200 δολλαρ(ωv μηvιαίως! Βασιχi] προϋπόθεση: vα εlvαι μόvιμοι κάτοικοι ή va έχοuv τi]v ύπηχοότητα τού Καvαδά».

Αvτιi ιiρκοίίν γLιi τi}ν « 'Αντίσταση»! ΔΕ:ν νομίζω νιi θέλετε και lίλλα... ΔΕν ιiΊtοκλείω 'Πάντως νιi εvρεθή κά'ΠΟLΟς κα'Πετά νLος τοίί ΕΛΑΣ νιi μΕ: κατηγορήση, οτL δLασVρω τi}ν « ΈθνLκi} ΆντCσταση» με οσα γράφω. ΜίΗγώ γράφω ιiκρLβώς, οσα δLα Ίtράττοvν οι «ιiντLστασLακοι» και τιi στοLχεία μοv εtναL ιiΊtολv τως ιiληθή. 'Άλλως τε και αι Ίtηγα( μοv ε{ναL δημοκρατLκώτα ταL.

Η λΛΗθΕΙλ ΙΊΑ ΤΗΝ cλΝτΙΣΤΑΣΗ•

89

· Αντi 'Επιλόγου τ� με't� 'ti}ν ιiποχώρησιν 'tών Γερμα.νών yεyονό'tα. ιiπέδει ξα.ν, O'tL πρά.yμα.'tL ot χομμοvνισ'tα.l. έπεδLωχα.ν ν� χα.'tα.λά.βοvν ένόπλως ..ην έξοvσ!α.ν. Το χCνημα. 'tov « ΚόχχLνοv Δεχέμβρη» ιiπέ'tvχε. υΟπως . ιiπέ'tVχε χα.i. ό 'tpLε'ti)ς σvμμοpL'tΟπόλεμος. Κα.'t� 'tO διά.στημα. 'tής ξενοχινή'tοv χομμοvνLσ'tLχής έξεyέρσε ως χιλιά.δες ιiyνol. 'Έλληνες έδολοφονήθησα.ν, ιiφοv προηγουμέ νως έβα.ctα.νlσθησα.ν, ιiχρωτηριά.σθησα.ν, έ'tvφλώθησα.ν. Ό tδLος ό Γρα.μμα.'tεuς 'tOV ΚΚΕ Ν. Ζα.χα.ριά.δης όμLλών εtς 1 2ην ΌλομέλεLα.ν 'tής Κεν'tpLχής Έπι'tροπής 'tOv ΚΚΕ (25 Ίov νCov 1 945) ήνα.yχά.σθη ν� όμολοyήση O'tL « 'Αγp,6τητες έγ,να.ν χα.τa τον Δεχέμβpη χα.l τέτο,ες έχα.μα.ν χα.i μέλη του χ6μμα τος. . . ». Το 'tpα.yLxoν εtνα.L O'tL, μόνον, χα.'t� 'to χ('Ιfημα. 'tov Δεχέμ

βρη OL χομμοvνLσ'tα.i. Εσφα.ξα.ν πλέον 'tών 65.000 ιiνθρώπων, ένώ χα.'t� 'tον πόλεμον ιiπο 'ti}ν 28 Όχ-τωβρCοv 1 940 μέχρL 'ti}ν 1 Ίov νCov 1 94 1 έφονεVθησα.ν 56. 1 6 1 �ηνες, δηλα.δη ιiπο 'touς Ί'tα. λοyερμα.νοuς έσχο'tώθησα.ν όλLyώ'tεpOL 'Έλληνες, ιiπ' οσοvς έδοι ' • ι ι να.' vπο βεβ α.Lως λοφονησα.ν οι• χομμοvνLσ'tα.L.ι Δ Lχως λοyισωμεν -τοuς νεχροuς 'tov 'tpLε'tovς σvμμορL'tοπολέμοv. Ot χα.σά.πηδες 'tov ΚΚΕ, σvνελήφθησα.ν χα.l. ιiν'ti. ν� 'tOuς έχ'tελέσοvν, έν όνόμα.'tL χά.ποια.ς ιiνLσορρόποv «λήθης• ιiπλώς 'tOUς έξώρLσα.ν, o1tov 'tOUς χα.λο'tά.i:σα.'\1 χα.\. 'touς έπερLΠΟLήθησα.ν μΕ ιiπο'tέλεσμα. ot έyχλημα.'tLα.L ..Vπov Φλωρά.χη '11� εvρLσχων'tα.L στη Βοvλή! Ot δολοφόνοL 'tOV ΚΚΕ πονηρώς σχεπ'tόμενοL ΎL� ν� δLχα.Lο λοyοvν 'ti}ν αVλληψL χα.Ι. 'ti}ν έξορLα. 'tovς WχvρLζον'tα.L, O'tL 'tά.χα. σvνελήφθησα.ν χα.\. έξωρCσθησα.ν ΎL� 'ti}'ll σvμμε'tοχή 'tovς σ'tήν... ΈθνLχi}ν 'Α'll'tLσ'tα.cn. τt θριiσος! ΣΕ 'tOV'to βοηθε� χα.\. ό δημοχρα. 'tLΧος ..Vπος. Φέρω ίνα. χα.ρα.χτηρLσ'tLΧο πα.ρά.δειyμα..

90

ή

ΚΩΝ. Π Λ Ε Υ Ρ Η

Στην έφημερίδα. τα. « Νέα.» (30 Μαρτίου 1 98 8 ) έδημοσιεύθη ά.νωτέρω φωτογραφία. κα.l. στον ύπότιτλόν της γράφει: «Μιa

όμά δα άξιωματικών, έyκλείστων στi] Μακρόνησο yιa τi] συμμε τοχή τ ο υ ς στi]ν Έθνικi] 'Αντίστα ση» . Άπο τ ο ν ύπότιτλο, οπως εί

ή

ναι γραμμένος, συμπεραίνει κα.νεl.ς οτι

συμμετοχη στην

« 'Εθνικη 'Αντίσταση>>, μετα. την ά.πελεύθερωσι έθεωρεϊτο Εγκλη μα., συνελα.μβάvεσο χα.!. έξωρίζεσο. Αuτο ομως οuδέποτε συνέβη. Είναι ψέμμα., οτι έπειδη έπολέμησες τοuς Γερμανούς, Ίτα.λοuς

η

Βουλγάρους κα.τα.κτητα.ς σε έφυλάκισε

η

σε έξώρισε το μετα.

πελευθερωτικο κράτος. Ό μιλοuν «yιa τiς πιο φρικα λέε ς σελίδες τijς πρόσφατης iστο ρiα ς» . Μήπως βλέπετε φρίκη στα. πρόσωπα. τών φωτογρα.φηθέν των; Μήπως βλέπετε πτώματα.; Μήπως βλέπετε όμα.δικοuς τά φους; Πηγάδες; Χωματερές; Κα.λοθρεμένοι κα.Ι. γελα.στοl. είναι

οί Cίνθρωποι τής φωτογραφίας. 'Άν θέλουν να. δείξουν φρίκη στοuς ά.να.γνώστα.ς τους δεν Εχουν πα.ρα. να. δημοσιεύσουν φωτογραφίας ά.πο τα.ς χιλιάδας

p

τών σφαγών ποu έπρα.γμα.τοποίησα.ν οί μπολσεβίκοι, είς βά Ό ς ά.θώων 'Ελλήνων. Φρίκη είναι το παιδομάζωμα.. « Ο ί π ι ο φρικα -

Η Α Λ Η Θ Ε Ι Α ΓΙΑ Τ Η

« ΑΝτ Ι Σ ΤΑ Σ Η >>

91

Τ Cι. ί'ργα τοϋ Κ Κ Ε! Άτελείωτος σειρCι. ά:θώων 'Ελλήνων, o i οποίοι έσφαγιά.σθη σαν ά:πο τοvς έγχληματίας τοϋ ΕΛΑΣ-ΚΚΕ. Ό ά:ρχιεγχληματίας Μιiρχος Βα φειά.δης ομως είναι τώρα μέσα στi]ν βοuλή. Oi δολοφόνοι τοϋ ΚΚΕ δf:ν έπολέ μησαν τοvς Γερμανούς, δf:ν ί'χαναν ά:ντίστασι, ά:λλCι. έγέμισαν τi}ν Έλλά.δα πτώματα χαί έρείπια. ΤCι. « Νέα» « ά:γνοοϋν» τCι. θύματα τής χομμοuνιστιχής θη ριι... δίας χαί μciς παροuσιά.ζοuν μία φωτογραφία γελαστών ά:νθρώπων ώς ... « φρικαλέα σελίδα τής πρ?σφατης ίστορίας μας»! Ποιόν κοροϊδεύουν; Φθά.νει πιCι. ή παραπληροφόρησι!

92


λέες σελfδες τής lστοpίας» μσ.ς έγρά.φηχσ.ν οχ� βέβσ.�σ. στη Μα.

χρόνησο, ά.λλιl σΕ: lίλλα μέρη οπως: Μελιγσ.λιiς, Στψά.γχσ., Φε νεός, Οvλεν, Περιστέρι. χ.τ.λ. Ό ΕΛΑΣ έξσ.πέλvσε ένσ.ντίον τής Έλλά.δος τοvς γνωστοvς σ.ιμοστσ.γε'Lς -yVρους γ�ιl νιl χσ.τσ.λά.βη τ1}ν έξουσίσ.. Στ1}ν χσ.το χή, στο « Κίνημα. τοu Δεχέμβρη» χσ.ι στον συμμορ�τοπόλεμο OL χομμουν�στσ.ι σ.ίμσ.τοχύλ�σσ.:v τ1}ν Έλλά.δσ., ά.λλιl δΕ:ν χσ.τώρθω σσ.ν νιl χυρι.σ.ρχήσουν. 'Έχασαν χά.ρις στον ά.γώνσ. τοu Στρσ.τοu, τής Άστυνομlσ.ς. τής Χωροφυλαχής. ά.λλιl χσ.ι τοu ΈλληνLΧΟU λσ.οu. Αί χατσ.στροφσ.t χσ.t σ.ί θυσία.� vπήρξσ.ν βσ.ρε'Lσ.�. ά.νυπολό γ�στσ.ι� Αν έπεχρά.τουν ή Έλλιlς θιl ετχε έντσ.χθή στο «σιδηροuν πσ.ρσ.πέτσ.σμσ.» χ� &.ν δ�σώζετο ά.πο τ1}ν σλσ.βιχη πλημμυρίδα., τώρα. θιl ά.πελευθεροuτο, οπως ή Ρουμανία., Πολωνlσ., Τσεχοσλο βσ.χίσ., Βουλγαρία. χ.τ.λ. χσ.ι ό χά.θε 'Έλλην θιl δι.έθετε δι.σ.χόσι.σ. χ�λιl χσ.λαμπόχι, οπως έχσ.υχήθη ό Τσσ.ουσέσχου γιιl τοvς Ρου μά.νους. Οί έθνοπροδότσ.ι μπολσεβίχοι ήττήθησσ.ν, ά.φοu έγέμισσ.ν τ1}ν Πατρίδα. μσ.ς συντρίμμια. χσ.ι όμσ.διχοvς τά.φους, οπου έσφσ.γιά.σθησσ.ν χ��δες ά.θώοι 'Έλληνες. Ετνσ.ι πρωτά.χουστο χσ.ι μόνο ά.πο ενσ.ν έχφυλισμένο ήθιχώς χσ.ι πολιτιχώς χόσμο γίνεται δεχτο μέσα. στο χοινοβούλιο νιl χσ. μσ.ρώνουν οί ά.ρχ�γχλημσ.τίσ.ι Μά.ρχος Βα.φειά.δης χσ.ι Κα.πε τά.ν-ΓLώτης. Οί ήρωες τοu Βίτσι χσ.ι τοu Γρά.μμου δΕ:ν επεσσ.ν μαχόμενοι γιιl νιl εvρίσχετσ.ι τώρα. στi}ν Βουλ1} ό Μά.ρχος χσ.L ό Φλωρά.χης. νιl τοvς δείχνη ή τηλεόρασις, νa μιiς συμβουλεύουν t σ.ν. ' ' ' τον ' '\ΛαΟ, ' ' πσ.ι νω να. πληρωνωντσ.ι ' χσ.τεσφσ. ι � � ' που χσ.'ι σ.πο σ.πο Τέλος πά.ντων σ.\ιτιl δΕ:ν πρόχειτσ.ι νιl περά.σουν Ετσι. θlίρθη ι ή μερσ. ι που χσ.πο�ο� θσ.' πληρωσουν > βσ. ' για.' τον σ.τιμσ.σμο' σ.χρι τής μνήμης τών νεχρών. Το σ.τμσ. των βοιi χσ.ι μέσα. ά.πο τοvς τά.φους ζητε'L έχδίχησιν. θιl τ1}ν Εχουν, διότι Lστορlσ., δίχως Νέ μεσιν δΕ:ν vπά.ρχει. Οί ξενοχίνητοι λοιπον μπολσεβ'Lχοι φωνσ.σχοuν γιιl τ1}ν ά.ν τίστσ.σι, μΕ: τ1}ν όποία. ν ο\ιδεμlσ.ν σχέσιν ετχσ.ν γιιl ενσ. σοβσ.ρο λό γον. θέλουν νιl με�ώσουν τ1}ν δόξα. τοu Άλβσ.νιχοu μετώπου χσ.ι '

'

ι

'

'

Η λΛΗθΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ «ΑΝτΙΣΤΑΣΗ •

93

τής έ'ΠΟ'ΠΟLLας τών όχvρών τής « Γραμμής Μεταξά.», δLότι έκεϊ: να τ&. vψLστα ά.νδραγαθήματα ήσαν δημLοvργήματα τών Ένό 'Πλων Δvνιiμεων τοv 'Έθνοvς και δLότL το ΚΚΕ ά.'Ποvσ(αζε και τ&. v1tενόμεvε. Έξ aλλοv 'Πρέ'ΠεL ν&. σιiς ά.φήνη δvσαρέστοvς έντv'ΠώσεLς το γεγονός, O'tL δεν τLμώνταL οι Ίταλομιiχοι ήρωες, οϋτε οι ήμίθεοL τών όχvρών τών ό'ΠΟLων τa όνόματα και ή δριiσLς εtναL γνωστι:i, έξακρLβωμένα, δLα'ΠLστωμένα και βέβαLα και τψιiταL ό ό'ΠΟLΟσ δή'ΠΟτε Κα1tετ&.ν Μ1tαρούτας τοv ΕΛΑΣ γι&. aγνωστον δριiσLν ('Πλi)ν τοv 'ΠλιiτσLΚΟV και τών σφαγών) σ' aγνωστον χώρον, κατ&. ιiγνώστων έχθρών, μόνον και μόνον έ'ΠεLδi) κι:i'ΠΟLΟς Κα'Πε τ&.ν Φοvρτούνας τοv εδωσε 'ΠLστο'ΠοιητLκον σvμμετοχής στi)ν 'Αντίστασι. Άλλ&. οταν ενας 'Πρώην Άρχηγος ΓενLΚΟV 'Ε'ΠLτελείοv 'Εθνικής 'Αμύνης (Κοvρής)! δέχεταL νa μ1tαίνη στο κομματLΚΟ ψηφοδέλτLο τοv ΠΑΣΟΚ κι:iτω ιi1to τον Κα1tετ&.ν Μιiρκο τι ν&. 'ΠερLμένη κανείς! θtt κλείσωμεν το θέμα τής « 'Αντίστασης» και με μίαν v1tεύθvνον 1tληροφορίαν ιi1to Γερμανικής βεβαίως 1tλεvριiς, δLό τL ιiντίστοLχος 'Πληροφορία ιi1to 'Ελληνικής δεν v'Πι:iρχεL. Έθεω ρήσαμεν ιiναγχαϊ:ον ν&. μι:iθωμεν 1tόσοvς Γερμανοuς έφόνεvσαν αι έκατοντι:iδες χLλLιiδες ιiντιστασ1.α.κών μας, κατ&. τ&. Ετη 194 1- 1 944. 'Ό1tως εt1tα, στοLχεϊ:α ά.1tο ΈλληνLκaς v'Πηρεσίας δεν Εχο μεν. Ά1tετιiθημεν λοι1tον στ&. ιiρχεϊ:α τής Βέρμαχτ. Σvγκεκρφέ νως τi)ν 26 Φεβρ. 1985, κατό'ΠLν σχετLκής αίτήσεως, ή ιiρμοδία vπηρεσία τοv Γερμανικοv Στρατοv, ή ό1tοία ιiσχολεϊ:ταL μΕ τ&.ς 1tιiσης φύσεως ά.1tωλείας τών Γερμανικών Ένό1tλων Δvνι:iμεων μιiς έ1tληροφόρησε οτι 376 (τρ1.α.κόσLΟL έβδομήκοντα Εξη) Γερμα νοι έσχοτώθησαν ιi'ΠΟ ιiντι:iρτες στi)ν 'Ελλι:iδα. Έ'Πομένως, γLtt 376 Γερμανοuς ό 'ΕλληνLκος λαος 'ΠληρώνεL, ο1tως εtδατε, δwε κατομμύρ14 είς τ&.ς έκατοντι:iδας χιλLι:iδας ιiντLστασLακούς. Στο LOLO ιi'ΠαντητLΚΟ Εγγραφο, ή γερμανικi) vπηρεσία, 'ΠΟU 'Προα ναφέραμε, μιiς 'Πληροφορεί οτL 721 (έ'Π'tακόσLΟL εί:κοσL ενας) Γερ-

94


μιχνοi. «άπεβίωσαv εlς στρατιωτικά vοσοκομεία, έπι' τού Έλληvι κοι) έδάφους έξ αίτίας έλοvοσίας, τύφου... ». Δηλιχδή, περ�σσότε ρον ιiποτελεσμιχτ�κο\. ύπήρξιχν ένιχντ(ον τών Γερμιχνών ό ..Vφος κιχ\. ή έλονοσ(ιχ, πιχριl ή « Άντίστιχση». 'Όμως οuτε ό ..Vφος, οuτε ή έλονοσίιχ έτ�μήθησιχν, μολονότ� έξ ιχίτLιχc; των lχιχσιχν τi}ν ζωήν των σχεδον δ�πλιiσ�ο� Γερμιχνο(, ιiπ' οσους έφόνεvσε ή « Άντίστιχση». οι ψευδοιχντ�στιχ�ιχκοi. lχουν προκιχλέσε� πολλιlς ιiντ�δριi σε�ς. ιiλλιl οί πολ�τ�κοi. τής δημοκριχτίιχς ποv σχέπτοντιχ� ψηφο θηρ�κώς δεν τολμοϋν νιl λάβουν μέτριχ. ΔΕν τοvς σvμφέρε�, νιl ' ' σvντιχξ�οδο' « 'Αντ�στιχση» κιχ�' φυσ�κιχ' την δ�γριχ' Ψουν ιχπο' την τησ� τοvς ιiπιχτεώνιχς OL όποτο� κορδώνοντιχ� ώς τιiχιχ ιiντ�στιχ σ�ιχκο\. γ�ιl νιl μη χάσουν ψήφους. 'Επομένως κιχ\. χιiρ�ν ψήφων '

'

«lβγαλαv τοv μισο πληθυσμο καθως καi τa βυζαvιάρικα τής έπο χiJς έκείvης άvτιστασιακοuς ( « Έλ. Τvπος» 5.5.90). Βεβιχίως ό κυ

ρίιχρχος Έλλην�κος λιχος έπ�βιχρvνετιχ� με τi}ν πληρωμi}ν τής « Άντίστιχσης» ποv ιiνέρχετιχ� είς 20.000.000.000 δρχ. έτησίως. τιl χρήμιχτιχ ιχίιτιl τιl πληι)ώνε� ό Έλλην�κος λιχός, μολονότ� ολο� όμολογοϋν οτ� ιχί σvντιiξε�ς έδόθησιχν κιχτόπ�ν π�σεων η ψευδών μιχρτvρ�ών κιχ\. μολονόη ιiκόμη κιχi. έφημερ(δες ζητοϋν νιl στιχμιχτήσουν ιχί πιχριiνομο� σvντιχξ�οδοτήσε�ς. Σχετ�κώς δLιχ βιiζομεν:

« ;Εvδιαφέροv το σημείο τού Προϋπολογισμού, οπου το δημο σιοvομικο βάρος τώv έθvικώv άvαξιοπαθούvτωv ά vτιστασιακώv ποι) σuvταξιοδοτούvται άvέρχεται περίπου σε 2 δισ. Φυσικa άφήvε ται va έvvοηθεί έμμέσως πλ1)v σαφώς, οτι τa μέλη τής έπιτροπής ποι) lδωσαv τlς συvτάξεις, πιέσθηκαv fι στηρίχθηκαv σε άvαξι6πι στες μαρτυρίες, εlς δόξαv τής έλληvικής ψηφοθηρικής κακομοι ριάς. τη στιγμη ποι) κοπτ6μεθα γιa περικοπες δα παvώv, γιατl δε συστήvεται μιa έπιτροπ1) «ταχεία ς έvεργείας» γιa va έπαvεξετα σθούv ol περιπτώσεις; Καl va σταματήσουv va συvταξιοδοτούvται οί μi] δικαιούχοι καl va έπιστρέψουv τα χρήματα ποι) κακώς elσ έπραξαv». (c'Ελ. Τύπος• 3.6.90)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Π Α ΡΆΡΤΗΜΑ

97

Ό τότε Διάδοχος τ ο ίί Θρόνου Πι:ιίίλος στο μέτωπο. Δίπλι:ι τ ο u Άξιωμι:ιτιχοt πο λεμιστι:ιt τοίί '40. Άξιωμι:ιτιχοt πρι:ιγμι:ιτιχοt στ+ιν έμφάνισι χι:ιt στ+ιν ψuχή. 'Όχι δημόσιοι ύπάλληλοι μi: ποuχι:ιμισάχιι:ι, ά.λλCι. στρι:ιτιώτι:ιι μi: στολή, μπότες χι:ιt πι:ιράστι:ισι.

98


c 'Exλεx-ta ΈλληνLΧa σ-tρα-tεύμα-tα, U'ΙtερήΟ"!tLσαν' με έν-tελώς έξαLρε-tLχον ήρωwμον -ta όχvρa -ti}ς γραμ μής Με-tαξίiς. Προεχλήθησαν ώς έχ -toύ-tov σvγχρού σεLς έξ έΎ'rv-tά.-tης ιi'Ιtοσ-tά.σεως, -tόσον πεwμονες χαι εν -tονοL, οσον δεν εtχον λά.βεL μέχρL 'tοvδε χώραν εiς χανένα Ιίλλο 'ΙtολεμLχον θέα-tρον. Έν -tφ με-tαξv χαι ένφ σvνεχ( ζε-tο ή έ'Ιt(θεσLς έανν-tLον της ΈλληνLχής ώχvρωμένης 'tΟ'ΙtοθεσLας, -tεθωραχι.σμέναL δvνά.μεLς δvνά.μεLς της Σ-tρα-tLίiς Λtσ-t δLέσ'Ιtασαν τfιν ΓLοvγχοσλαvi:χiιν Ιίμv ναν δv-tLχώς -tov Πε-tρL-tσ(οv, 'Προήλασαν μέχρL -ti}ς Σ-tρωμν(-tσης χαι έχετθεν με-tαβά.λλοvσαL χα-tεύθvνσLν, 'Προήλασαν 'Προς νό-tον μέχρL θεσσαλονLχης, εtς τfιν ό'ΙtοLαν Εφθασαν -tiιν πρωtαν -ti}ς 9ης Ά'Ιtρι.λ(οv. ToLov 'tO-tρό'ltως xα-ta τfιν -tε-tά.ρ-tην ήμέραν της έ'ΙtLθέσεως όλόχληρος ή μαχομένη ιiνα-tολLχώς -tov ΆξLοv ΈλληνL χiι σ-tρα-tLW'tLXη δύναμLς, ιiναγνωρ(σασα τfιν ιi'Ιtελ'ΙtL σ-tLχiιν χα-tά.σ-tασ(ν της, 'Παρέδωσε -ta ο'Ιtλα με-ta γενναLαν αν-tι.σ-tασLν». '

'

'

Ά1tόΟ"Πιχαμα ά.1tο -to ά.vιχχοιvωθΣv -tov Σ-tpιχτηΎεklu -tov χι-tλερ ήί l ltΙ Ίouvίou 194 1 , έ1tL τii λήξει τfις βιχλχιχvιχής έχιrtpιχ-tε(ιχς.

Π Α Ρ Ά ΡΤ Η Μ Α

99

Ό Στρατάρχης Ζίγχμοvντ Βίλελμ φ ο ν Λίστ Διοιχητl]ς τ ή ς 1 2ης Γερμανικής Στρατιiiς, η όποία έπετέθη χατιΧ τής Γιοvγχοσλαβίας χαί τής 'Ελλάδος. 'Επρό κειτο περί φοβερiiς πvλεμιχής μηχανής, την όποία ν σvνεχρότοvν πέντε σώματα στρατού, τέσσαρες τεθωραχισμέναι μεραρχίαι χαί ί'να άεροποριχον σώμα δvνά μεως 1 200 ιiεροπλάνων. Είδιχώς έναντίον τής 'Ελλάδος έπετέθησαν όχτώ με ραρχίαι πεζιχοϋ, έχ τών όποίων μία ήτο τών 'Ές-'Ές, τρεϊς μεραρχία ι τεθωρακι σμένων χαί περίποv έπταχόσια άεροπλάνα. 'Έναντι αίιτών vπήρχαν έπτιΧ Έλ ληνιχαί μεραρχίαι χαλύπτοvσαι μέτωπον περίποv 750 χιλιομέτρων (ιiπο Π ρέ σπας μέχρις 'Έβροv). Ta 19 βασιχιΧ όχvρa τής « Γραμμή ς Μεταξii, vπερήσπιζαν 8 .500 &νδρες.

1 00

ΚΩ . Π Λ Ε Υ Ρ Η

DEKU.ARAτE Εν σ.. ._ s-υιις ,.,. � Γο811Μ - 8" ... ·� J!l1ιruolς \(·�· λ....... ιιtΙος � ..a..ν � 1!a.ι.ιhιιrι - ... - ..... .... _..,.. "11ς ..ιc � �

Ν' ....& tt Mbmil Ι<

()n:k&Ye Ojeιgjit tl 11 Qeyι:mf Grd
ο � κeιm..ι; θιοιιqhιιιιι; � λ·�� ο.ι;.-

K�t i OM�H K�� Thtod!ιoraqls Olιlmiυios N<ιtaolond ; Κlιnbboήιl

Ό Στρατηγος Κωνσταντίνος Μπαχόποuλος ( 1 889- 1 950) Διοιχητης τής Στρα τιάς 'Ανατολικής Μακεδονίας, ό όποίος ί.ιπεράσπισε ήρω"ίχώς την Π ατρίδα στην

«

Γραμμη Μεταξά».

Π ΑΡΆΡΤΗΜΑ

Ο ί Άλεξιπτωτιστσ.ί τοv Φον Σ τοuτέντ πίπτουν είς την Κρήτην.

101

102


Ό ήρωϊκος πρωθuποuργος Α. Κοριζής. 'Όπισθέν τοv ό Κ . Κοτζιάς, ε ί ς πραγ ματικώς-κρισίμοuς στιγμάς.

ΠΑΡΑΡ'fΗΜΑ

103

Ή ι.rηγμη έπέι.rτη ποv θa ά.γωνι.σθώμεν δι4 Πιν ά.νεξα.ρτησ\α.ν της 'Ελλά.δος, Πιν ά.χερα.Lότη"tα. χα.ι Πιν 'tLμήν 'tης. Μολονό'tL έ"tηρήσα.μεν Πιν πλέον α.v ι.rτηρaν οvδε"tερότη'tα. χα.ι !σην προς Ολοvς, ή Ί'tα.· λ(α., μi} ά.να.γνωρ(ζοvσα. ε(ς ήμciς 'tO δLχα.(ωμα. νa ζώμεν ώς έλεUθεροL 'Έλληνες, μοv έζή"tησε σήμερο>J "ti}ν 3ην πρωϊνiιν τiιν πα.ριiδοσLν 'tμημιi"tων 'tOV έθνι χοv έδιiφοvς Xα.'ta τiιν tδ(α.ν α.vτiΊς βούλησLν Χα.L μοu ά.νεχο(νωσεν O'tL ή πρΟς χα."tιiληψιν α.v"tών χ(vησLς "tών σ'tρα.'tεvμιi"tων της θa . ήρχLζε Πιν 6ην πρωϊvήν.· ά.πήvτησα. εk "tον Ί'tα.λον πρέσβvν o'tL θεωρώ χα.ι 'to a.'L"tημa. a.v'to χα.θ' έa.v'to χa.ι 'tον 'tρ61tον με 'tον ό1tοiον γ(νε'tα.L 'tOV'tO ώς χήρvξιν πολέμοv 'tής Ί'tα.· λια.ς xa."ta της 'Ελλά.δος. Τώρα. θa ά.ποδειξωμεν έaν πριiγμα.'tL ε'Lμεθα. ciξLoL "tών προγόνων μα.ς χα.ι 'tής έλεvθερ(α.ς τiιν όπο(α.ν μciς tξησφιίλι.σα.ν ο� προπιi"tορές μα.ς. uΟλον 'tO εθνος ίiς έγερθiΊ σύσσωμον. Άγωνισθή'tε δLa Πιν Πα.'tρ(δα., 'taς γvνα.(χα.ς, 'ta πα.ιδιά. σα.ς χα.ι 'taς ί.εριiς μα.ς 'Πα.ρα.δόσεLς. Νvν ίιπt:ρ πιiν"tων ό ά.γών. ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ

Το δ�rrελμιι -roiί Ί. Με-rιιξci πρΟς -rov Έλληv1χοv λ46v, -ro πρωt 'tής Δεv-rέριις 'tής 28ης Όχ-rωβρlοv 1940. «ΌλοΥ τ� "Εθvος άς tyεpθi] σύιιιιωμοv•! τι μεyιι λιLώδης Εχληιnς!... rι.α 'tήv πρ«yμιι-rοποιηcnv της -ro πολι-rιvμιι 'tής c4ης Air yomov• εtχε δημΙοvρyήιιεΙ Ολα.ς -rι1ς προiίποθέιιε1ς.

1 04


Π ορε ία π ρ ο ς τ η ν πρώτην γραμμήν. 'Ένας ενδοξος στρατός, πειθαρχημένος, μα χητιχος με ίδανιχά.. Ό Στρατος τής Έλλά.δος τοv '40. Περασμένα μεγαλεία . . .

105

Π Α ΡΆΡΤ Η ΜΑ

ιι Προχωροvμε

..

dργwς στήν 'Ελλάδα . . . Οί 'Έλληνες είναι γενναiΌι μαχηταί . Τ Ο. κα

.

ταJ.ηφ Οέντα χαρακώματα είναι γεμάτα μΙ; πτώματα . . ΜΙ; τόν Φύρερ. Κα/ αύτός θαυμάζει fδιαι τέρως τό θάρρος τwv 'Ελλήνων. Ίσως ύπάρχει άκόμ η €να ίχνος τfις παλαιάς Έλληνικι}ς καταγωγη

(; σ · αύτούς. . .

Οί "Ελληνες άγω νίζονται πολύ γεν

ναίως ... ΜΙ; τόν Φύρερ . . . θαυμάζει τίιν γενναιότητα των Έλ}.ψιων. Θλίβεται πού

.

ιίπεχρεcύθη νiJ. τούς πιιλεμιίση. . » ( Γχαϊμπ λς: « ' Η μερολόγιον» 8-9 Άπρ. 1 9 4 1 ) .

y Αίιτοvς τοvς ιiνδρείοuς 'Έλληνας, τοvς 'όποίοuς έθαvμαζαν και οί έχθροL ιiχό

μη, δεν τοvς τιμιi σήμερα, οϋτε το κράτος, οϋτε ό στρατός. Άλλa κάθε χρόνο

:

τα. κόμματα τα. {ργατικa σωματεία, τa έχπαιδεuτικa ίδρvματα κ. τ .λ. καταθέτοuν στεφάνοuς πρός τιμi}ν τών ά.νuπάρκτων νεκρών τοϋ ... Πολuτεχνείοu!

1 06


'Έλληνες στρατιώται φωτογραφίζονται μπροστa στο κατεστραμμένο 'Ιταλιχο iiρμα, έπl τοv δρόμοv τών Στενών τής Κλεισούρας, οποv διεξήχθησαν σχληραl μάχαι.

Π Α ΡΆ Ρ Τ Η Μ Α

1 94 5 : · ο Γκαίμπελς όμ ιλεί π ρ ό ς τ ο u ς uιiερασπ ιστάς τ ο ύ Λάουμπαν.

108

Κ ΩΝ . Π Λ Ε Υ Ρ Η

\ 944: Μ ετa τ ή ν άποτuχημένη άπόπεφα δολοφονίας τ ο ύ Χ ίτλερ. Ό Γκαίμπελς χαιρετά.

1 94 5 : Ό Γκαίμπελς συγχαίρει νεαρό πολεμ ιστή.

Π Α Ρ Α ΡΤ Η Μ Α

109

1 9 3 3 : Ή πρώτη έθνικοσοσιαλιστική κυβέρνησι τής Γερμανίας. · ο Χίτλερ πε

ριστοιχίζεται άπό τοuς Γκαίμπελς. Ραίμ , Γκαίρινγκ, Χ ίμλερ. Μόλις διακρίνε ται δεξιι'ι ό Φόν Ές.

1 10


Δ ρ . Γιόζεφ Γ κ αί μπε λ ς

Π Α ΡΑΡΤΗΜ Α

111

1 9 2 7 : Ό Γκα!μπελς παρακολουθεΤ παρέλασι τώv «Ταγμάτων Έ φόδο υ» ( S . A . ) στήv

υ ρεμβέργ η .

1 12

ΚΩΝ. Π ΛΕ Υ Ρ Η

1 92 6 : Χ ίτλερ καί Γκαίμπ ελς μ έ σ ω στελεχών τοϋ έθνικοσοσιαλιστικοϋ κόμματος.

Π Α ΡΑΡΤΗΜΑ

1 93 9 : Ό Γκαίμπελς μέ τι']v σύ ζυγό του Μ άγδα.

1 13

1 14


·ο Χ ί τλερ κ α ί ό Γκαίμπελς μ& μία κόρη τοu .

Ή οί κογέvεια Γκαίμπελς.

· ο "Αξιωματι κός είναι γ ιός της σuζύγοu

τού Γκαiμπελς άπό τόv πρώτο της γάμο .

Π Α ΡΆΡΤ Η ΜΑ

Ό Γ καί μπε λ ς στό γρα φ εί ο τ ου , σ τ ό ύ πουργεί ο προπαγάνδας .

1 16

ΚΩ

ΠΛΕΥΡΗ

Σ τ ό Μ πέργκχο φ . Ό Γκαίμπελς συνομιλε ί μέ τόv Χ ίτλε ρ , δ ί πλα σ τ ό τζάκι.

Π Α ΡΑΡΤ Η ΜΑ

Γκαlμπελς καi Εύα Μ π ράουν.

" Α πό πολιτι·κi] έκδ ήλωσι στi]v «"Όπερα Κ ρ όλλ». Σ τ ή v πρώτη σειρά. ό φόv

ώϋpατ, ό Γκαlμπελς, ό Φρίκ, ό φόv Ρίμπεvτροπ καi ό φόv "Ές.

] 18

ΚΩΝ . Π ΛΕΥ Ρ Η

22 " Ι ουνίου 1 94 1 : ·ο Γκαίμπελς άναyγέλει στόν Γερμανικό λαό, άπό ραδιο φ ώνου, τήν Γερμανική έπίθεσι κατά της Ρωσίας. ·

1 20


Τούςγvwρίζwμεv κ α λ ά ! Είνε oi δειλοί δολοφόνοι τ ή ς Τ ή ν ο υ

[��:Ξ:::�:κJ rl6 ύlll!.a Το{ Ιι·Ξ��-J I ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΣ ΤΑ ΟΠΛΑ % Η ΡΧΙΣΔΝ ΣΗΜΕΡΟΝ ΔΙ ΕΧΘΡΟΠ ΡΔΞΙΔΙ Τό πρώτον άνακοινωθέν τού 'Ελληνικο ύ 'Επιτελείου

Κάδι: άnόyι:uμσ :::::J

.,. . _ ....... ...

.....,.....,.•• __ι .�ο� ωι..ι. . . .. .. -� - ·- ·"""

Ω,Α 1 MITAMIIHMI""H

ti 6 ύΡ-Μα ΤΟ{\Ξ7:��

Η ΕΑΛΗΝΙΚΗ ;ΣΗΜΑΙΑ . KUMATIZEI Ε/Ι ΤΗΝ KOPUTIAN . .. -=--=-= == --:--: ::::-= :: -=-= ·

.

Ο ΣΤΡΑ ΤΟΣ ΜΑΙ ΕΙΙΗλΘΕΝ ΕΙ Σ ΤΗΝ Π ΟλΙΝ

ΕλλΗΝΙΚΟΝ ΜΕΛλΟΝ.,.. ..

....ΑλΗ Π'ΩIΜΜ "*"'

I ΤΟΤ ΙλλΜΜΙΙΙ.ΟΤ λΑΟΤ • "-""-""C �: 14801 Π. ΙΤΠ.ΑΠΟΤ • n•ιι• ,.......

( ....... 't'τoς . ..... lfωlrρ:ι,.do· l'btc... ..

ΣJΙΓΜΒ -":,;-=..;:: -=: -:::.:.:-.� :-

, _, ,,

Ι ,�· ιι;;ιι...;;ϊi - - I ,....,_..,. . � Ι ,..,. .....,_ � ... Ι [""Ξ' 'Η νlιιn στι:φανώνcι Νι δnAa μac; Ξ'""")

ΚΑ ΤΕΛΗΦΘΗ Η ΠΡΕ Μ ΕΤΗ

� - , ---� � � � Ο ΕΧΘΡΟΣ ΥΠΕΣΤΗ ΒΑΡΕΙΑΣ ΑΠΩλΕΙΑ Σ .... ... ι:��:;Χ:

,_

... ........ ...... ι.;� ... -

§f-:iΞ:.��:::§ �?"Ε@-.;!

g::Ξ;.;J:-#'lξ

Σ υ ν ε λ ή φθησαν. πεντακόσιοι α Ι χ μάλωτοι

Ή μεyαλειώδης δράσις της 'Αεροπορlας μας [""Ξ' 'Ο σ.ιαστοc; ι\ρwίσμck τοΟ στρΟΥοi μος

Π Α ΡΆ ΡΤ Η Μ Α

•Ελληνες στρατιώτες, βοηθούν ν ά περάσουν τ ά γερμανικά αυτοκίνητα αι-τό !:να πέρασμα. Οί Γερμανοί θά τούς πάρουν μαζί τους, γιά νά μi]ν τούς πιάσουν οί Ίταλοί !

12

1 22

ΚΩ

.

ΠΛΕΥΡΗ

'Ο Γκαϊ μπελς συνομιλεί με τούς δ ιασήμους έφευρέτας μnχανικσuς Χ ά'ί\ικελ, Μέσσερσμιντ και Πόρσε. ΔεξιιΊ δ 'Υπουργός Τόντ.

Π Α ΡΑ ΡΤ Η ΜΑ

Ό Γκαί μπ ελς μέ τόν Χ ίτλερ .

I'�

ΠΑΡΑΡ'fΗΜΑ

125

Μια προσωπικfι μαρτυρία οι vποχωροvν'tες νιχη'tα.l. 'tOV Άλβα.νιχοv με
Κα.\ οχι μόνο α.v
21η 'Απριλίου 1 940 - Δευτέρα τού Πάσχα. Πρωt - πρωt ξεκιvήσαμε. Κατεβήκαμε άπο τa ύψώματα τού Αεσχοβικίου στοv ίσιο δρόμο καl σέ λίγο φτάσαμε σn)v διασταύ ρωσι Αεσκοβικ(ου Μέρτζαvης (γέφυρα}, ποιJ ήταv καl τa σύvορα τής Β. 'Ηπείρου μας άπο η]v Μητέρα Πατρ(δα. 'Όσο πλησιάζαμε, διακρ(vαμε μιa ζωηρfι κίvηση μέ όχήματα. �

126


Πράγματι, έχε'{ περίμεvαv Γερμαvοί, άξιωματιχοl χαl στρατιώ τες. Το Σύvταγμα σταμάτησε· έπl κεφαλής τού Συvτάγματος ήταv το 2ο Τάγμα χι έτσι είμαστε χοvτα οταv έπλησίασε ή φάλαγ γα τοι)ς Γερμαvούς. Εlδοποιήθηχε ό Δ/τ1)ς τού Συvτάγματος που έρχόταv πίσω πίσω παρέα με τοv μέχρι τώρα Δ/τ1) Πυρ/χού, άvτ/ρχrι. Δασχαρόλη, έχ Μεσσηv(α ς. Ό άvτ/ρχης Δασχαρόλης, εlχε σπουδάσει εlς Γερμαvίαv xai έγvώριζε πολιJ χαλα Γερμαvιχά, έτσι lxavε χαi τοv διερμηvέα. Ol Γερμαvοl ήταv μηχαvοχίvητοι. Δύο τρίχυχλες μοτοσuχλέττες, δύο τεθωραχισμέvα όχήματα χαl δύο Volks-wagen. Σn)v φάλαγγά μας ήταv χαi ή Διλοχία τώv Ίταλώv ποι) πιάστηκε αlχμάλωτη n)v προηγουμέvη. Ol Γερμαvοi έξεπλάγησαv οταv πληροφορήθηχαv οτι uποχω ρούvτες έμεΊς, συλλάβαμε χαi αlχμαλώτους. Τοι)ς εlπαv vα χατευ θυvθούv προς Αεσχοβίχι χαi v' άvαζητήσουv Ίταλιχi) Μοvάδα, άφού τοι)ς γελοιοποίησαv (lδωσαv στοv χαθέvα άπο μία χλωτσια στα πισιvά). 'Εδόθη έvτολi) άπο τοιJς Γερμαvούς, vα χιvηθούμε τα χύτατα διότι πίσω μάς άχολουθούσαv ol Ίταλοi χαl θaπρεπε v' άποφVγουμε χάθε σVyχρουσι μαζί τους. Ύποσχέθηχαv οτι χαθ' όδοv θα μdς τροφοδοτούσαv χαl οτι θάπρεπε το δυvατοv γρηγορώ τερα vα φθάσουμε στα Ίωάvvιvα. Μόλις περάσαμε n)v γέφυρα τής Μέρτζαvης vοιώσαμε χάποια άσφάλεια. ΆγvαvτέΦαμε για τελευτc.:ία φορα τη Βόρειο 'Ήπειρό μας, με δάχρυα. Το δράμα ήταv φοβερό, ποι) σuvαvτούσαμε στο δρόμο, πεταμέvα οπλα, χρά vη, φυσίγγια, Ύtιλιούς, όπλlλα. Τα μαζεύαμε έμεΊς lvα lv.a, γιατi μdς εlχαv πεΊ οτι θα βάζαμε τοv όπλισμο σε διχές μας άποθήχες. Ό Αόχος σuvτεταγμέvος, πειθαρχημέvος, έβάδιζε το δρόμο τού Μαρτυρίου. Είμαστε uποχωρούvτες vιχητές. 'Όπως προχωρού σαμε, προσχολήθηχαv πολλες Μοvάδες διαλυμέvες στο Σύvταγμά μας. Ol Γερμαvοi lδιvαv τρόφιμα μόvοv σε σuγχροτημέvες χαl πει θαρχημέvες Μοvάδες.

Κατα:πληχ·ηχό. Φαντά.ζεσθε τοvς Γερμανοuς νa δίνοvν ά.πο μιa χλωτσιa στον χά.θε Ίταλο στρατLώτη, 1tOU μετa παρί στανε τον νLχητή. ΤέτοLα έχτ(μησL τοvς εtχαν. Άλλa μΕ την εv χαιρ(α αvτη θa μνημονεVσωμεν τον ήρωi:σμον ένος 'Έ:λληνος.

Η ΑΛΗθΕΙλ ΠΑ ΤΗΝ οιΑΝΊ'ΙΣΊΆΣΗ•

127

Άξ�ωμα.·ηχοϋ δι4 νa δε(ξωμεν 'to ψvχ�χον μεγα.λε�ον 'tών -ΆξLω μα.'tLχών έχε(Υης βεβα(ως της έποχής. Άνα.'tρέχομεν 'Ιtιiλ�ν σ-το 'Ιtροα.να.φερθ[ν β�βλ(ον (σελ. 1 30) o'ltov δι.εχ'tρα.γωδε�'tα.L 'tO σv γχλονLσ'tLχον γεγονός. Μετιi συyχεyτρωθήχαμε, lJλo το ΣύΥταγμα, έχεί χοΥτιi σ' fyα μεγαλύτερο χώρο, οπου μdς μtλησε ό Δ/yn)ς τού ΣυΥτάγματος. 'ΑΥησυyταγματάρχrις ΜεσσηΥ6πουλος, γιιi Υιi μdς παρrιrορήση χαi Υιi μdς άΥαyyεtλη lJτι ή πορε(α μας θιi συΥεχ(ζετο χαΥοΥιχιi μέχρι το Άγρ(yιο. Δίπλα μας εlχε συyχεyτρωθij γιιi ΤΟΥ rδιο λ6yο χαi μιιi μοίρα πυρ/χού, της όποΙας Δ/n)ς ήταΥ ό άε(μyηστος χαi γεΥΥαίος Ταγματάρχrις, οταy πήρε n)Y ΔιαταΎ1)Υ παραδ6σεως τώΥ έΥδ6ξωy πυροβ6λωΥ του, συyχέyτρωσε n)Y Μοίρα του, lχαΥε προσχλητήριοΥ, tχφώΥησε fyα λοylδριοΥ στοuς άξιωματιχοι)ς χαl όπλlτες του, μέ π(χρα μεγάλη χαi μετιi άφού άΥαφώΥησε «ΖΗΤΩ Η ΕΑΑΑΣ• lβyαλε ξαφΥιχιi το περ(στροφ6 του, καβάλα στο ι:fλο γ6 του, το άχούμπησε στοΥ χρ6ταφ6 του χαi αύτοχτ6Υησε μπροστιi στιi μάτια τώΥ άξιωματιχώΥ χαi όπλιτώΥ του. ΔέΥ μπ6ρεσε Υιi άΥτέξη n)Y ταπε(Υωσι χαi n)Y προσβολ'i} τού tγωϊσμού του. Το γε γοΥος μdς συyχλ6Υησε ΙJλους.

Ετνα� ήθLχώς έ'ΙtLβεβλημένον ή 'Ιtρο'tομη "tοϋ 'tαγμα'tά.ρχοv ΒΕΡΣΗ νa στηθή σ-t"iιν Σχολη Εuελ1tLδων. ""Αν βεβαLως iχε� γ( νε� ιiν't�η'Ιtτη ή σημασLα 'tής θvσLας 'tοϋ ήρωϊχοϋ έχεCνοv ΆξLω μα't�χοϋ.

ΚΕΝΊ'ΡΙΚΗ ΔΙΑθΕΣΙΣ:

"Εκδοτικός Οtχος - βι.βλLΟΠωλεtον ΝΕΑ θΕΣΙΣ

"Ιπποκράτους 69α - 106 80 ΑθΗΝΑΙ Ττιλ.: 3634932, Fa.r. 36175f.ll

Κωνσταντίνος-Πλεύρης-Γκαίμπελς

Recommend Documents