Η γέννηση του Χριστιανοφασισμού στην Ελλάδα (δυσεύρετο βιβλίο)

Δρα

ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΟΥΣΤΑΚΗ

ΘΕΟΛΟΓΟΥ ■ ΚΟΙΝΟΝΙΟΛΟΓΟΥ

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΦΑΣΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Δβα ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΟΥΣΤΑΚΗ: Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡ1ΣΤ1ΑΝΟΦΑΣΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο 1983 ΚΑΚΤΟΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΚΤΟΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΙΑ Ο.Ε. Πανεπιστημίου 57 & Εμμ. Μ πενάκη, 2ος όροφος, Τ.Τ. 131 Τηλ. 32.41.200 - 32.41.958 CACTUS EDITIONS ODYSSEAS HATZOPOULOS & Co. 57 Panepiitimiou & Emm. Benalci Street (131) 2nd floor TW. 32.41.200 - 32.41.958 Telex 221319 CACT GR

Δρα ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΟΥΣΤΑΚΗ Θεολόγου - Κοινωνιολόγου

Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΦΑΣΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΡΟ Ϊ ΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ «ΑΙΡΕΣΕΩΝ» Η Αδελφότης Θεολόγων η ΖΩΗ είναι καρπός νοθείας και δυτικοποίησης του λαϊκορθόδοξου βιώματος της χώρας μας. Ο Χριστιανισμός που περισσότερο από μισό αιώνα κηρύττει η ΖΩΗ και η απόφυσή της, ο ΣΩΤΗΡ, ήταν και είναι σωματειακά κατασκευάσματα της ανερχόμενης μπουρζουαζίας στην «Ελληνοχριστιανική» μας κοινωνία. Στο παρεκκλησιαστικό έργο των απρόσωπων Ζωτικοσωτηρικών και το μεσσιανισμό τους είδαν οι μέσο και μικροαστοί σε πανελλήνια κλίμακα τους σωτήρες των αστοχριστιανικών «ιδανικών» και συμφε­ ρόντων τους. Ο σωματειακός χριστιανισμός προπαγάν­ δισε στους αστοχριστιανούς το Θεό ως χω ροφ ύλα κα της έννομης αστικής τάξης και των μαυραγορίτικων στην κατοχή και μετά από αυτή κομπραδόρικων συμφερό­ ντων πολλών οπαδώ ν του. Γι' αυτό δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι πολλοί ήσαν οι έμποροι τόσο στην αρχή της κατοχής όσο και στη συνέχεια (εμφύλιος, νεώτερα δικτατορικά χρόνια) που οικονομικά συμπαραστάθηκαν στη ΖΩΗ και ΣΩΤΗΡΙΑ. Τα κατηχητικά πάλι υπήρξαν άλλη πηγή πλουτισμού και προπαγάνδας των Ζωηκοσωτηρικών προς τις ελληνικές αστοχριστιανικές οικογένειες. Τα κατηχητικά που είναι θεσμός εκκλησιαστικός νωρίς βραχυκυκλώθηκαν από τους παρεκκλησιαστικούς και αλλοτριώθηκαν μέσα στο φαύλο κύκλο του ευσεβισμού. Μέσα από τα κατηχητικά με τα εμπορεύσιμα είδη τους (σηματάκια, κονκάρδες, βιβλία, βιβλιαράκια, εικό­ νες και φράγκικα εικονίδια, τραγουδάκια σε δίσκους γλυκερά, «Τα χριστιανόπουλα θ α πάμε με χαρά» και άλλα ηχηρά παρόμοια ξεγέλασαν τον αστικό και μικροα7

σ ηκό κόσμο και οδήγησαν τη νεολαία του βορά του ελληνοχριστιανικού φασισμού. Από το «μια Ελλάδα ευτυχισμένη στου Χριστού το φως λουσμένη», φτάσαμε στο κατάντημα του «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» που ιδεολογικά εκπορεύθηκε από τη θυγατρική της ΖΩΗΣ Χριστιανική Ένωση Επιστημόνων και το περιοδικό Ακτίνες Ακαδημίας 45. Ο αόμματος αντικομμουνισμός των Ζωτικί αωτηρικών ήταν ο δεύτερος πόλος έλξης των εθνικόφρονω ν μέσομικροαστών προς τις παρεκκλησιαστικές οργανώσεις. Η αντικομμουνιστική υστερία των παρεκκλησιαστικών κορυφώ θηκε στον εμφύλιο, όπου τοπικά συνεργάστηκαν με τους στρατοκράτες για να κυνηγήσουν όχι μόνο τ' αριστερά αλλά και τα φιλελεύθερα στοιχεία. Συνάδελ­ φ ος καταξιωμένος εκπαιδευτικός που βρίσκεται σήμε­ ρα στην έκτη δεκαετία της ζωής του μου έχει διηγηθεί το ακόλουθο περιστατικό: «Βρισκόμουν στο Μητροπολιτικό Ναό των Αθη­ νών. Αντί για κήρυγμα αγάπης ανεβαίνει στον άμβωνα ο προϊστάμενος της Ζωής Σεραφείμ Π απακώστας και αναγγέλλει στο κατάπληκτο εκκλησίασμα. 'Ε πεσε το Ζιτομίρ και σώθηκε η Χριστιανωσύνη». Εν έτει σωτηρίω όλα τούτα 1943. Τι ήταν δε το Ζιτομίρ; Το πρώτο οχυρό της Σοβιετικής Ένωσης στη Δυτική Ουκρανία που κατέλαβαν οι Χιτλερικοί κι έτσι «σώθηκε η Χριστιανοσύνη» κατά τον κομμουνιστοφάγο Σεραφείμ Παπακώστα!! Για την αστική προέλευση της ΖΩΗΣ που θ α έπρεπε η επίσημη - ποιμαίνουσα Εκκλησία να καταγγείλει σ' ολόκληρους τόμους, ελάχιστες μελέτες έχουν δημοσιευθεί αλλά περισσότερα άρθρα. Ανάμεσα στις δημο­ σιογραφικές επιφυλλίδες, όπω ς του Χρήστου Γιανναρά, Σάββα Αγουρίδη, Γιώργου Μ ουστάκη, υπάρχει κι ένα κείμενο όπου διερευνά την αστική προέλευση της ΖΩΗΣ και τον Ιστορικό περίγυρο που την ξεπέταξε. Αυτούσιο απόσπασμα αυτού του άρθρου θ α πα ραθέ­ σουμε και τούτο γιατί κάνει επιστημονικά κατοχυρωμέ­ νη κοινωνική ανάλυση του Ζωικού φαινομένου που

αργότερα αντέγραψαν και οι άλλοι δηλαδή Σωτηροκαντιωτικοί· μετά βέβαια την παρακμή της μητέρας ΖΩΗΣ. Κι έτσι χωρίς να το καταλάβουν οι οπαδοί τους αντέγρα­ ψαν και πύργωσαν στην καρδιά της Ορθόδοξης Ελλάδας δυτικά πρότυπα ευσεβισμού, και Φραγκοφασιστικά δημιουργήματα όπω ς το διαβόητο OPUS DEI ('Εργο Θεού) της Ισπανίας που τροφοδότησε τη Φρανκική δικτατορία με ισπανοκαθολικούς τεχνοκράτες. Αλλά καιρός να πάρουμε την απάντηση στο ερώτημα. Τι είναι κοινωνικά η ΖΩΗ από το άρθρο που προαναφέραμε. Έτσι στην πρωινή εφημερίδα των Αθηνών Η ΚΑΘΗ­ ΜΕΡΙΝΗ είδε το φως της δημιοσιότητας με ημερομηνία 21 Ιουλίου 1976 βαθυστόχαστο άρθρο με τίτλο «Ο ουτοπικός μεσσιανισμός (των οργανώσεων) αιτία κρίσεως στην Εκκλησία». Συντάκτης του εκτεταμένου αυτού άρθρου ήταν ο τότε Αρχιμανδρίτης Διδάκτορας Θεολογίας-Κοινωνιολογίας κ. Νεκτάριος Χατζημιχάλης (σημε­ ρινός Μ ητροπολίτης Καλύμνου ο από Κάσου και Καρ­ π άθου). Επειδή ο εν λόγω Αρχιερέας είναι γνώστης των π αρεκκκλησιαστικώ ν κινημάτω ν γι’ αυτό βρίσκουμε σκόπιμο ν' αρχίσουμε την Ιστορία των παρεκκλησιαστι­ κών «Αιρέσεων» με απόσπασμα από το άρθρο που προαναφέραμε όπου ο ιερωμένος επιστήμονας απαντά στο ερώτημα πώ ς αναπτύχθηκε η «ΖΩΗ». Έ νας δεύτε­ ρος λόγος που μας υπαγόρευσε την αυτούσια παράθεση του κειμένου της ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ είναι για να υ πο­ γραμμίσουμε τη θέση την οποία δεν θ α εγκαταλείψουμε σε ολόκληρη την πορεία της ιστορικής παράθεσης των τόσων σκοτεινών και πολύπλοκων παρεκκλησιαστικών γεγονότων. 'Οτι δηλαδή η εκκλησιαστική συνείδηση Κλήρου και λαού «εξέμεσε» τις παρεκκλησιαστικές οργανώσεις που είναι δυσκολοπολέμητες λόγω του αμύθητου πλούτου τους. Ας σκεφ θεί κανείς τις δυσκο­ λίες του εγχειρήματος γιατί τα αρχεία των παρεκκλησια­ στικών οργανώσεων της «Αιρετικής» Ορθοδοξίας ΖΩ­ ΗΣ, ΣΩΤΗΡΑ, ΚΑΝΤΙΩΤΙΣΜΟΥ, ΧΡΥΣΟΠΗΓΗΣ είναι απαγορευμένα στην επιστημονική έρευνα. Αν δε μιλή­ σουμε και για τα «ΑΓΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ» αυτών των

παρεκκλησιαστικών που είναι τα χρηματοκιβώτιά τους έ, τότε μπλέκουμε με τα μυστήρια των μυστηρίων που είναι ο πακτωλός των παρεκκλησιαστικών θησαυρών κατακεκρυμμένος από τα μάτια των βεβήλων!! Αυτοί που «ηγούνται την ευσέβειαν προς πορισμόν» ξέρουν και πώ ς να τα κρύβουν.

Πώς α ν α π τύ χ θ η κ ε η «Ζωή»; «Από τους χαλασμούς και τα ερείπια βγήκε το όραμα της «Ζωής». Αθλιότητα και απογοήτευση ήταν το κοινωνικό και πολιτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εμφανί­ σθηκε. Γι' αυτό ήταν φυσικό να είναι όνειρο ουτοπιστικό. Είναι, πάντως, χαρακτηριστικό ότι το νεοελληνικό χριστιανικό κίνημα δεν αναπτύχθηκε σε περίοδο εθνι­ κής επιτυχίας, αλλά οργανώθηκε επίσημα μετά την μικρασιατική καταστροφή και ήκμασε κατά την περίο­ δο του εμφυλίου πολέμου. Αξιόλογη είναι η σχετική ελληνική και ξένη βιβλιογραφία. (Βλέπε και το πρόσφ α­ το άρθρο «Κοινωνιολογική θεώρησις των θρησκευτικών αδελφοτήτων» του Δρος Θεολ. Β. Γιούλτση, στον τόμο «Θέματα Κοινωνιολογίας της Ορθοδοξίας», Θεσσαλονί­ κη 1975). Εν τούτοις λίγοι έχουν μελετήσει τις μεσσιανι­ κές αντιλήψεις του κινήματος καθώ ς και τη σχέση μεταξύ του μεσσιανισμού της οργανώσεως και του μεσσιανισμού της 21 Απριλίου. Δεν υπάρχει βέβαια αμφιβολία ότι οι ρίζες της Αδελφότητος είναι μεσσιανι­ κές. Ο γεωγραφικός μεσσιανισμός του Απ. Μ ακράκη υπήρξε το πρώτο περιβάλλον της. Πρέπει όμως να ομολογήσουμε ότι ο Μ ατθόπουλος είδε τις πλάνες του ουτοπικού Μακρακικού μεσσιανισμού. Η θεοκρατία του Μ ατθόπουλου είναι περισσότερο χαρισματική παρά γεωγραφιή. Ο Μ ατθόπουλος για να καταπολεμήσει τον ουτοπικό μεσσιανισμό του Μ ακράκη καλλιέργησε κά­ ποιον άλλο. Στόχος του ήταν «η ήθική ανάπτυξη της Ελλάδος». Από το γεωγραφικό μεσσιανισμό του Απ. Μακράκη, 10

στον πνευματοκεντρικό μεσσιανισμό του Μ ατθόπουλου και από αυτόν πάλι στον ελληνοκεντρικό μεσσιανισμό του Π α πακώ σ τα και ιδιαίτερα της π ερ ίοδου (19501960). Το βάρος στην τρίτη μορφή του ουτοπικού μεσσιανισμού ερρίπτετο στο πρώτο συνθετικό του «ελληνο-χριστιανικού» πολιτισμού. Έ τσι ο αρχικός, καθαρά πνευματικός, στόχος του Μ ατθόπουλου διευ­ ρύνεται, η Αδελφότης Θέλει πια μια κοινωνική αναδιορ­ γάνωση, μια επιστροφή στους παλαιούς τρόπους ζωής που απειλούνται τώρα από τη μετάβαση στη βιομηχανι­ κή κοινωνία. Το όραμα της «καινούργιας Ελλάδος», της «Ελλάδος τοχι Χριστού», γραμμή πλεύσεως του κινήμα­ τος, θ α γινόταν πραγματικότης με την οικοδόμηση ενός «ελληνοχριστιανικού πολιτισμού», που θ α μπορούσε -όπ ω ς έγραφαν- «να γίνει και το φύραμα του καθόλου πολιτισμού». «Αυτή η καινούργια Ελλάδα δεν είναι όνειρο, δεν χρειάζεται καν να την ονειρευθούμε. Δεν είναι ελπίς. Δεν είναι προσδοκία. Είναι πραγματικότης». Η καινούργια Ελλάδα είναι «το όνειρο που δεν είναι όνειρο...» Τότε άρχισε να διαφαίνεται μια νέα ροπή για καινούρ­ γιες «κοινωνικές και εθνικιστικές ουτοπίες». Έ νας νέος λοιπόν, «ελληνοκεντρικός» αυτή τη φορά μεσσιανισμός, εξ ίσου ουτοπικός, άρχισε να αναπτύσσεται. Αρκεί να διαβάσει κανείς στο περιοδικό ΑΚΤΙΝΕΣ, 14(1951) 186-187, την επιστολή προς το κίνημα του Έρνεστ Ουίλλιαμς με τίτλο «Η Ελλάς και η αποστολή της». Ιδιαίτερα τονίζεται στα πρακτικά της ΚΓ' Συνελεύσεως της Αδελφότητος ότι αποτελεί προσδοκία του κινή­ ματος η ίδρυσις ενός χριστιανικού κόμματος που θ α είχε πρόγραμμα τη δημιουργία μιας ελληνοχριστιανικής «υπερκοινωνίας». Αυτό ήταν καθαρή ουτοπία. Γιατί bποιαδήποτε «υπερκοινωνία» δεν μπορεί να είναι κοινω­ νία όλων των ημερών της καθημερινής πραγματικότητος. Γιατί οποιοσδήποτε μεσσιανισμός σε μια ωρισμένη στιγμή, δεν θ α μπορέσει να συμβαδίσει με το επίπεδο της καθημερινής ρουτίνας, και μάλιστα για μεγάλο χρονικό διάστημα. 11

Αυτό συνέβη και στην προκειμένη περίπτωση. Έ να μέρος του ελληνικού λαού είναι αλήθεια ότι ανταποκρίθηκε (ιδιαίτερα στα χρόνια 1950-1960) στο κήρυγμα της «καινούργιας Ελλάδος». Ύ στερα κουράσθηκε, άρχισε ν ’ απογοητεύεται. Ζητούσε λοιπόν να δει χειροπιαστή πραγματικότητα το όνειρο της χριστιανικής Ελλάδος. Έ τσι δημιουργήθηκε το κατάλληλο περιβάλλον για να δεχθεί και να χειροκροτήσει το βλακώδες σύνθημα «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών». Εν τούτοις η εκκλησιαστι­ κή και πολιτική ηγεσία της χώρας ήταν ξένες προς την ατμόσφαιρα του μεσσιανισμού, που ιδιαίτερα μετά το διχασμό του κινήματος (1960) φαινόταν πια καθαρή ουτοπία. Η εκκλησιαστική ηγεσία, έτσι όπω ς είχε στρέψει το ενδιαφέρον της στη θεσμική της προβληματι­ κή έδινε την εντύπωση ότι είχε γίνει κακός δέκτης χαρισματικών τρόπων ζωής». Αλλά αν ο Μητροπολίτης Καλύμνου Νεκτάριος Χατζημιχάλης έκανε την κοινωνιολογική τοποθέτηση της αρχιπαρεκκλησιαστικής ΖΩΗΣ ο Μητροπολίτης Κοριν­ θίας Παντελεήμων έκανε αποκαλυπτικές καταγγελίες για τις μηχανορραφίες των παρεκκλησιαστικών. Έ τσι με ποιμαντορική εγκύκλιό του κατάγγειλε. «Αι μεν παρεκκλησιαστικοί οργανώσεις ηγωνίζοντο να επεκτείνουν την κατάληψιν της Εκκλησίας με τελικόν σ κοπόν να την ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΩΣ η δε Εκκλησία ημύνετο κατά της ΚΑΤΑΛΗΨΕΩΣ». Κόρινθος 2/4/74 (Παντελεήμονος Καρανικόλα Μητροπολίτου Κορινθίας. Κείμενα σελ. 44). Ως απόδειξη των καταγγελιών του Κορινθίας έρχονται τα όσα σε μια αποκαλυπτική συνέντευξή του υποστήρι­ ξε ένας άλλος Μητροπολίτης. Ο Ζακύνθου Παντελεή­ μων ο οποίος στην εφημερίδα «ΕΘΝΟΣ» στις 29 Ιανουάριου 1982 είπε τα εξής λίγα που έχουν όμως τεράστιες προεκτάσεις για όσους ξέρουν τα εκκλησια­ στικά παρασκήνια. «Ερώτηση: Οι παρεκκλησιαστικές οργανώσεις δεν επηρεάζουν την Ιεραρχία; 12

-Κ αλύτερα να πούμε ότι επηρεάζουν πολλούς ιεράρχες, όχι όμως όλους, οι πρώτοι έχουν διασυνδέ­ σεις μαζί τους ή και τους πατρονάρουν ακόμη. Ό μ ω ς πιστεύω ότι πολλοί είναι και οι ιεράρχες που δεν βλέπουν με καλό μάτι αυτές τις διασυνδέσεις». Ύ στερα λοιπόν απ ' αυτά τα προεισαγωγικά κείμενα προχωρούμε στην ιστορική προέλευση των παρεκκλη­ σιαστικών οργανώσεων στην Ελλάδα. Και σύμφωνα με τον Ευαγγελικό λόγο «γνωρίστε την αλήθεια για να ελευθερωθείτε» και ελευθερία είναι η γνώση και η επίγνωση των αψευδών ιστορικών πηγών.

13

ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΤΕ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ ...ΧΑΡΙΣΤΕ ΣΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΣΑΣ Η ιστορική προέλευση των Παραεκκλησιαστικών: «Ζωή Α δ ελφ ό τη ς Θ εολόγω ν» Ιπποκράτους 189, τηλ. 6428335. Έ τος ιδρύσεως του Σωματείου 1911. Σκοπός: «Η αμοιβαία βοήθεια των μελών της Αδελφό­ τητος προς ηθικήν αυτών π ρο α γω γή ν εν τη κατά Χριστόν αρετή και προς αρτιωτέραν συγκρότησιν εν τω έργω αυτών» (από το κα τα σ τα τικό τη ς «Ζωής»). Με άλλα λόγια εδώ έχουμε τη συγκρότηση μιας «Ιε ρ α π ο σ το λ ικ ή ς » αδελφότητας στις αρχές του φιλαμφίβολου αιώνα μας. Στη συνέχεια, τον ίδιο χρόνο η ομάδα των θεολόγων του 1907, που τώρα είχε αναγνωρισθεί σε σωματείο η «Ζ ω ή » άρχισε να γράφει και να εκδίδει το έντυπο όργανο της «Ομωνύμου Αδελφότητος Θεολόγων» με αρχική κυκλοφορία 4.000 φύλλα. Τα αφιερωμένα ανύπαντρα μέλη της αδελφότητας πολλαπλασιάστηκαν εντυπωσιακά. Η ανυπαντροσύνη τους επιβλήθηκε υ π ο ­ χρεωτικά και με φρικτούς όρκους. Παρόλα αυτά ο αριθμός των αφιερωμένων πολλαπλασιάστηκε εντυπω ­ σιακά. Έ τσι βλέπουμε από πίνακες που παραμένουν μυστικοί ότι υπήρχαν το 1914 δ έ κ α αφ ιερω μένοι α ν ύ π α ν τρ ο ι. 1920 σ α ρ ά ν τα 1940 εβ δ ο μ ήν τα 1959-60 εκα τό 1970 π ενήντα 1982 είκο σ ι τρεις. Σημ. Το κάθετο ξ^φτισμα των μελών άρχισε το 14

1959-60, τότε που η πρωτογενής θεολογική αμοιβάδα πολλαπλασιάστηκε «δια της διαιρέσεως» κατά Νίκο Ψαρουδάκη και από την πρώτη παρασυναγωγή ξεπετάχτηκε η δεύτερη. Με παλιές και καινούριες αμαρτίες. Είναι η Αδελφότης (Γερόντο) Θεολόγων ο «Σωτήρ». Πάντως η παρακμή και των δύο οργανώσεων συνεχίζε­ ται παρά τον πλούτο τους. Α δ ελφ ό τη ς (Γ ερόντο) Θ εολόγω ν ο «Σωτήρ». Ισαύρων 42, τηλ. 3622108 Μαυρομιχάλη 32, τηλ. 3624296. Έ τος ιδρύσεως Σωματείου 1959. Με 18 πα πά δες σε σύνολο 25, 17 θεολογικά γερόντια (παντελονοφόροι πατέρες), και 22 υπηρέτες, η Σωτηρική «παρασυναγωγή» της «παρασυναγωγής» των Ζωηκών ίδρυσε άλλο σωματείο το 1959, δηλ. τον «Σωτήρα». Με άλλα λόγια η μια φράξια επαναστάτησε ενάντια στην άλλη κι έγιναν πρόξενοι ακόμη και του Α ντρόγυνόχω ρισμού πολλών οπαδώ ν τους. Οι μεν έμειναν με τους Ζωηκούς, οι δε πήγαν με τους «πανάμωμους» Σωτηρικούς. Έ κανε πολύ γούστο με τα καμώματά τους «τω καιρώ εκείνω» ο Ελληνικός λαός. Υπάρχουν κείμενα της φαγωμάρας των Ζωηκοσωτηρικών ανατριχιαστικά, για τα όσα εκσφενδόνισαν οι τέως «εν Χριστώ αδελφοί» ο ένας για τον άλλο. Οι λυσσαλέες επιθέσεις δεν ήσαν εντελώς ανιδιοτε­ λείς, όπω ς η παραεκκλησιαστική προπαγάνδα θέλησε να της παρουσιάσει. Αντίθετα όταν τα παραπετάσματα της ψ ευτοηθικής τους άνοιξαν στην αίθουσα του δικα­ στηρίου κατάπληκτοι είδαμε τους «ευσεβείς» θεολό­ γους να δαγκώνονται για χρυσές λίρες Αγγλίας, συγγρα­ φ ικά δικαιώματα λέει. Αλλά θ α θέλαμε να επιμείνει ο φ ακός της δημοσιογραφικής μας έρευνας για να φωτίσει τη διαβόητη αυτή δίκη που αποκαλύπτει την ακόρεστη δίψα των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων για χρυσά­ φι. Αυτό το γεγονός, όπω ς και άλλα δείχνουν ότι η α γα μ ία των παραεκκλησιαστικών τους έχει δημιουργή­ σει δύο φοβερά υποκατάστατα (ΕΡΖΑΤΣ) της γυναίκας που τους λείπει και αυτά είναι: 15

a) To ODIUM THEOLOGICUM (θεολογικό μίσος) κατά των αντιφρονούντων που τους διακρίνει. β) Η δίψα για συλλογικό πλουτισμό καπιταλιστικού τύπου. Γυναίκα δεν έχουμε, ίσως έχουν σκεφτεί, τα παρεκκλησιαστικά γεροντοπαλίκαρα αλλά έχουμε τους αμύθητους πακτωλούς των Οργανώσεων, για να αισθα­ νόμαστε ασφαλείς κι έτσι να περάσουμε χρυσά και ασφαλή γεροντάματα. Κι όλα τούτα βέβαια τα «Ε υ ο εβ ισ χιχά » στο όνομα του ακτή μ ο να και του ξιπόλητου Ναζωραίου, κι όχι μόνο αυτό αλλά οι Παρεκκλησιαστικές Οργανώσεις και τα καπετανάτα τους. • Δεν πληρώνουν φόρους. • Δεν πληρώνουν φόρο κληρονομιάς για τις αναρίθμη­ τες δωρεές που με χίλιους δυο τρόπους έχουν οικειοποιηθεί. • Παίρνουν χαρτί με ατέλεια για το βιβλιοπωλειακό τους εμπόριο που τους αφήνει τζίρο δεκάδων εκατομ­ μυρίων. • Διαθέτουν αφορολόγητα τυπογραφεία τελειότατου τύπου. Λέγεται για μια απ ό τις παραεκκλησιαστικές οργανώ­ σεις πω ς έχει το πιο σύγχρονο τυπογραφείο της Ελλά­ δας. Εμείς, όλα τούτα τα θέτουμε υπόψ η του υπουργού Οικονομικών... Περνάμε όμως στη διαβόητη κι αποκαλυπτική δίκη που συγκλόνισε το Πανελλήνιο, όπω ς πέρασε με τη μνημειώδη καταγγελία του Εισαγγελέα κ. Β. Π αππά στον αθηναϊκό Τύπο στις 19/6/64. «Ο Εισαγγελέας κ. Β. Π αππάς έδωσε την εικόνα της ιδιοτύπου αυτής Αδελφότητος η “ Ζωή” η οποία φέρει εξωτερικώς το ένδυμα του Σωματείου και εσωτερικώς αποτελεί ένα Παρακράτος, όπου οι υπήκοοί του δεν 16

προσφέρουν μόνον τα υπάρχοντά τους, αλλά και τα μέλλοντα ν' αποκτήσουν. Εισοδήματα, εργασία χειρωνα­ κτική, πατρικές περιουσίες. Και ενώ τα απλά μέλη προσεύχονται για τη μεταθανάτια απολαυή τους, οι αξιωματούχοι τους απολαμβάνουν τη ματαιότητα του κόσμου με κούρσες, βίλες και εξοχικές επαύλεις». «Το περιοδικόν “ Ζωή” είχε κέρδη οκτώ μισι εκα το μ ­ μ ύ ρ ια δραχμές από το 1930-1937». Δηλαδή κά θε χρόνο οι άγιοι χρυσοθήρες κέρδιζαν περισσότερο από ένα εκατομμύριο το χρόνο. Και με το σκληρό μάλιστα νόμισμα της εποχής εκείνης. Καταπέλτης και ανυποχώρητος στις καταγγελίες του κατά παραεκκλησιαστικών ο Μητροπολίτης Κορινθίας γράφει σ’ εγκύκλιό του με ημερομηνία 2/4/74. «Αι μεν παραεκκλησιαστικοί οργανώσεις ηγωνίζοντο να επεκτείνουν την κατάληψιν της Εκκλησίας, με σκο­ πόν να την καταλάβουν τελικώς ολοκληρωτικώς, η δε Εκκλησία ημύνετο κατά της καταλήψεως». (Παντελεήμονος Καρανικόλα Μ ητροπολίτου Κοριν­ θίας «Κείμενα» σελ. 441). Και βέβαια ο Σεβασμιότατος, ως θεολόγος, προσπα­ θ εί ν' αναλύσει θεολογικά και να προσδιορίσει την κακοδαιμονία. Και τη βρίσκει στις Α ιρ ετικ ές επιδράσεις που έχουν δεχτεί οι παραεκκλησιαστικές τόσο από τον Π α πισμό, όσο και από τον Π ρο τεσ τα ντισμ ό σε τέτοιο βαθμό που στα Πατριαρχεία της Πόλης λένε οι αρχιερείς για τους παραεκκλησιαστικούς, ότι βρίσκονται αιωρούμενοι ανάμεσα στην Α ίρ εσ η και το Σ χίσ μα. Και όπω ς ο γέρων Δέρκων Ιάκωβος είχε τονίσει σε ομιλία του «οι π α ρ α εκ κ λ η σ ια σ τικ ο ί σ τη ν εβ δ ο μ α δ ια ία δρά ση το υ ς είν α ι “Ιη σ ο υ ίτες ", τη ν Κ υ ρια κή μ ετα β ά λλοντα ι σε “ Ο ρθο δ ό ξο υ ς" τη ς Κ υ ρ ια κ ή ς μ π ρ ο σ τά στα μ υ σ τή ρ ια κα ι τη δ εία κοινω νία». Αυτά υποστηρίζει και ο Κορινθίας Παντελεήμονας. 17

«Εν τω μεταξύ εις τας παραεκκλησιαστικός Οργανώσεις ανοίχτηκε η Πύλη και εισόρμησαν στοιχεία Θεολογικής σκέψεως και θρησκευτικής πρακτικής τόσο από τον Ρωμαιοκαθολικισμόν, όσον και από τον Προτεσταντι­ σμόν, και προπαντός όσα εθεωρούντο ότι τους εβοήθ ουν εις τον αγώνα των δια την κατάληψην της Εκκλη­ σιαστικής Εξουσίας... Δυστυχώς συν τω χρόνω τα ξενό­ φ ερτα στοιχεία της Προτεσταντικής Ρωμαιοκαθολικής σκέψεως και πράξεως, αντί να εμειώνοντο υιοθετούντο όλο και περισσότερα από τας Παραεκκλησιαστικός Οργανώσεις, κατεφρονείτο δε η Ορθόδοξος πατερική Θεολογία, η Ορθόδοξος δε Εκκλησιολογία καθυβρίζετο καθημερινώς εκ της συμπεριφοράς των ανθρώπων των παραεκκλησιαστικών Οργανώσεων και εβάλλετο και ο Μοναχισμός (ιδιαίτερα ο αγιορείτικος Μοναχισμός). » Έ τσι συν τω χρόνω η αρχέγονη πνευματική κατάστασις των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων ηλλοιώθη. Επεκράτησεν η α υ θ α ιρ εσ ία της ηγεσίας, η α π ο λυ ­ ταρχία , στείρος ευ σ εβ ια μ ό ς, η υποκρισία εκαλλιεργήθη και έγινε τέχ ν η , η α γά πη εδιώχθη ακόμη και ως εκδήλωσις φ ιλα νθρω πίας. Το βάρος ερρίφθη εις την κατοχύρωσιν του (οικονομικού) μέλλοντος των μελών τους δι’ αποκτήσεως ιλιγγιωδώς μεγάλης περιουσίας κυρίως δια προτροπώ ν συντάξεων μεγάλων διαθηκώ ν ευσεβών πλουσίων προσώπων με κληρονόμους τας Παραεκκλησιαστικός Οργανώσεις. Εκεί μέσα εκαλλιεργήθησαν με μαεστρίαν ο φ α να τισ μός, το μ ίσος, η διαβολή, η συ κοφ α ντία , ο νεο φ α ρισ α ϊσμ ό ς» . Εκεί που ξεπέρασαν τους εαυτούς τους οι παραεκ­ κλησιαστικοί ήταν η παραπλάνηση των εξομολογουμέ­ νων και η α δ ίστα κτη εκμετάλλευση των αισθημάτων ενοχής των ευσεβών. Έ τσι το πρώην μέλος της «Ζωής» Αρχιμ. Χριστόφορος Καλύβας σήμερα 80ετής απεκάλυψε με αδιάσειστα ντοκουμέντα στο βιβλίο του «Φως ή φ ω τιά» Αθήναι 1956, ότι ο αείμνηστος Μητροπολίτης Δημητριάδος Ιωακείμ είχε καταγγείλει στην Ιε ρ ά Σ ύ ν ο ­ δο τ' ακόλουθα: «1) Οι Ζωηκοί Αρχιμανδρίται Σωκράτης Αναζηλής και 18

Γεώργιος Δημόπουλος σήμερα προϊστάμενος του «Σωτήρα» δια της εξομολογήσεως έπεισαν την χήραν Β. Καρδαροπούλου, όπω ς δια του υ π ’ αριθ. 11178 συμβο­ λαίου του συμβολαιογράφου Γ. Φιλιππίδου δωρήση (αιτία θανάτου) την οικίαν της εις τον Σύλλογον «Α πό­ στολος Π α ύ λ ο ς » των Αθηνών, ωσάν η τοπική ενορία Μ ετα μορφ ώ σεω ς να μην είχεν ανάγκην του οικήματος αυτού... »2) Οι δύο αυτοί Αρχιμανδρίται Σωκράτης Αναζηλής και Γεώργιος Δημόπουλος (σήμερα μέγας προϊστάμενος του «Σωτήρα») παρέπεισαν τον αγαθόν χριστιανόν Αθανάσιο Γεωργατζάν και την σύζυγόν του να δωρήσωσι το εκ 1.800 μέτρων τετρ. οικόπεδον προς τον «-Απόστολον Π α ύ λο ν » των Αθηνών, δια του υ π ' αριθ. 2071/12-2-40 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Β. Φι­ λιππίδου... »3) Εδοκίμασαν, οι ίδιοι Αρχιμανδρίται, χωρίς κα θό­ λου να αναφέρουν σε μένα, τον εκκλησιαστικόν τους προϊστάμενον, να λάβουν παρά του δήμου Παγασσών μέρος εκ του μεγάλου οικοπέδου της πλατείας Ρήγα Φερραίου, δια να κτίσουν ιδιαιτέραν εσ τία ν, χωρίς εγώ ο κανονικός και νόμιμος Μητροπολίτης τους να γνωρίζω τίποτε, και αποτυχόντες διότι το οικόπεδον ήτο αδύνα­ τον να διανεμηθεί και να μεταβιβασθεί εις Αθήνας διέδωσαν ότι ο Μ ητροπολίτης ετορπίλισε το ζήτημα». (Αρχιμ. Χριστοφόρου Καλύβα «Φως ή φ ω τιά » σελ. 37). Στη συνέχεια ο ίδιος αγωνιστής κληρικός π. Χριστό­ φορος που για πρώτη φορά έθεσε το θέμα παραεκκλη­ σιαστικές Οργανώσεις μαζί με τον τότε «ταπεινό ιερομό­ ναχο» Αυγουστίνο Καντιώτη που ήταν σφοδρός πολέ­ μιος των παραεκκλησιαστικών, πριν, εννοείται, τη δε­ σ π ο τ ο π ο ίη σ ή τ ο υ , έ κ α ν ε δ η μ ό σ ια τ ’ α κ ό λ ο υ θ α ερωτήματα στους Ζωηκούς. «Ποια και πόσα φιλανθρωπικά ιδρύματα Ο ρφανοτρο­ φεία, νοσοκομεία, γηροκομεία κ.λ.π.) και με τι τρόπους διαθέτουν τα τεράστια κέρδη τους, ώστε η «Ζωή» να δικαιολογεί τα φορολογικά και άλλα οικονομικά προνό­ 19

μια της» («Φως ή φωτιά»). Α υ τά τα ερω τήμ ατα τα κ ά ν ο υ μ ε κι εμ είς στο Υ π ο υ ρ γείο Ο ικονομικώ ν τη ς Σ ο σ ια λισ τική ς Α λλα γής προσθέτοντες ότι στη μαύρη λίστα των φοροφυγάδων π ρ έ π ε ι να συμπεριλάβει όλες ανεξαίρετα τις παραεκ­ κλησιαστικές Οργανώσεις με παλιές και καινούργιες φορολογικές αμαρτίες. Ο πιο αποδοτικός τρόπος κτήσεως περιουσιακών στοιχείων στην περίπτωση αυτών των οργανώσεων είναι «η πονηρά εξομολόγησις». Οι Οργανωσιακοί κληρικοί πείθουν τους εξομολογουμένους (σημ: ας το προσέξουν τούτο τα παιδιά και τα εγγόνια των εξομολογουμένων, αν θέλουν να μην βρεθούν κάποιο πρω ί ά σ τεγοι στο έλεος και στη στοργή των πα ρα εκ κ λ η σ ια σ τικ ώ ν Ζωηκών, Σωτηρικών, Καντιωτικών, Τροϊκατζήδων κ.α.) ό­ ταν αυτοί είναι ηλικιωμένοι ή άρρωστοι ή ετοιμοθάνατοι να γράψουν τις περιουσίες τους «δία τη ν σω τηρίαν της ψ υχή ς των» στο όνομα της Αδελφότητας. Ή , όπω ς προ καιρού ο τωρινός Μ ητροπολίτης Δημητριάδος ο δεύτερος της «Τ ρ ό ικ α » διαφήμιζε στο Βόλο: «δώστε λάδι για να κερδίσετε παράδεισο», γιατί ήθελε λέει να το στείλει στα διψασμένα καντήλια των Αγίων Τόπων (!!) και του Παναγίου Τάφου του ιδιοκτήτη 4 κινηματογράφων «τσόντας». «Ο πατέρας του νοσηλευόταν στον «Ευαγγελισμό» κι εκεί άφησε την τελευταία πνοή του. Λίγο πριν πεθάνει ένας «πνευματικότατος» κληρικός γνωστής παραεκκλη­ σιαστικής Οργάνωσης των Αθηνών, προσφέρθηκε να τον εξομολογήσει. Επειδή το μυστήριο αργούσε υπερβο­ λικά ο γιος του ετοιμοθάνατου άνοιξε την πόρτα του νοσοκομειακού δωματίου και αντιλήφθηκε ότι κάτι παράξενο γινόταν εκεί μέσα. Πλησιάζει και βλέπει έκπληκτος να γίνεται μια πράξη διαθήκης. Ο πατέρας του μεταβίβαζε την περιουσία του στην Οργάνωση που εκπροσω πούσε ο εξομολόγος». Οι 45 ημέρες φυλάκιση που άρπαξαν στη δίκη της 20

19/6/64 οι εκπρόσω ποι της «Ζωής» Δημ. Κωτσάκης, I. Καρατζάς και I. Κολιτσάρας, σαν αποτέλεσμα της μήνυσης του «Σωτήρα» για την κατακράτηση 100.000 λιρών -συγγραφικών δικαιωμάτων Ερμηνείας Καινής Διαθήκης του Π. Τρεμπέλα ο οποίος παράτησε τη «Ζωή» και μπήκε στο «Σωτήρα». Έ τσι καταγγέλθηκε ότι: «Ο κ. Δημ. Τερζόπουλος δωρητής 40.000 πήχεων προς την «Ζωήν» εις Αγίαν Παρασκευήν (σημ: όπου βρίσκονται τα μέγαρα καλοπέρασης των παντελονοφόρων πατέρων της «Ζωής», μέσα σε απέραντους υγιει­ νούς πευκώ νες) περιεπλάκη στο παρελθόν σε δικαστή­ ρια με τη «Ζωή». Και έκτοτε από δωρητής έγινε πολέμιος. Τόσο μάλιστα είχε εξαφθεί, ώστε όπω ς έλ£γε ο ίδιος δεν πλησιάζει τους Ζωηκούς γιατί φοβάται μήπως χάσει την ψυχραιμία του και κάνει έγκλημα κόβοντας κανένα Ζωηκό κεφάλι». Και ιδού τα επιχειρηματικά αποτελέσματα των αρχιπαραεκκλησιαστικών οργανώσεων «Ζωής» και «Σωτή­ ρα» σε μετρητά, οικοδομές, κτίρια, και οικόπεδα που αποκτήθηκαν από τις εκδοτικές, εξομολογητηριακές και άλλες ύ ποπτες δραστηριότητές τους. Τις τελευταίες ο Γιάννης Κάτρης τις έχει ξεσκεπάσει στο ντοκουμενταρισμένο και για τούτο κλασικό έργο του «Η γένν η σ η του νεο φ α σ ισ μ ο ύ στη ν Ε λλ ά δ α » όπου στη σελίδα 309 αναφέρει: «Η θρησκοληψία ήταν το τρίτο, μετά την εθνικοφροσύνη και τον αντικομμουνισμό, επάγγελμα του δικτάτο­ ρα Παττακού. Είχε ανώτερο βαθμό στη μασονική Στοά. Ταυτόχρονα ήταν επίλεκτο μέλος των πανίσχυρων θ ρη­ σκευτικών οργανώσεων «Ζωή» και «Σωτήρα» που είχαν στενούς δεσμούς με το Παλάτι και τη ΣΙΑ και έπειτα έγιναν στυλοβάτες του στρατιωτικού καθεστώτος.

21

ΤΟ ΣΚΑΝΔΑΛΟ ME TON ΜΕΤΑΞΑ To ερώτημα λοιπόν που το αφήνουμε ανοικτό στους παρεκκλησιαστικούς είναι τούτο: Μήπως η απόκτηση εκατοντάδων μετρητών και τα οικοδομικά μεγαθήρια της Κ α ρύ τα η 14, Α κ α δ η μ ία ς 45, Ιπ π ο κ ρ ά το υ ς 189, τα Π ευ κ ό φ υ τα κτήμ α τα τη ς Αγ. Π α ρ α σ κ ευ ή ς Α γίου Ιω άννου 21, που ϋ α μπορούσαν να φιλοξενήσουν ολόκληρη Π α νεπ ισ τη μ ιο ύ π ο λ η , τα κ τίρ ια τη ς οδού Βουρνάζου με το τεράστιο οικόπεδο δίπλα στο Μαιευ­ τήριο «Μαρίκα Ηλιάδη», τα κτίρια Χ.Μ.Ο., Χ.Ε.Ε.Ν., Ευνίκης ιδιοκτησίας της «Ζωής» ή της θυγατρικής Εταιρείας του «Αποστόλου Παύλου» καθώ ς και τα με γα δ ή ρ ια των Σω τηρικώ ν Μ α υρομιχάλη 32, Ισαϋρω ν 42, Σ όλω νος 100, Κ α ρτά λη Έ β ρ ο υ (Ευσέβεια). Τα ιδιόκτητα πλουτοκρατικά ιδιωτικά σχολεία, της «Ε λλην ική ς Π α ιδ εία ς » στην Πεύκη, στην οδό Κύπρου - Κυψέλη, τα εκατοντάδες κτίρια και οικόπεδα της ΓΕΧΑ σ’ ολόκληρη την Ελλάδα, καθώ ς και οι μετοχές, καταθέσεις σε τράπεζες, οι χρηματιστηριακές ομολογίες και οι εκδοτικές επενδύσεις όλα τούτα και άλλα κρυφά που δεν τα γνωρίζουμε μήπως έχουν σχέση με παλιότερες παλατιανές διασυνδέσεις και σύγχρονες φιλοχουντικές σας δραστηριότητες; Κι ένα πολύ κοινότοπο ερώτημα: Ο Χριστός πόσα μέγαρα, οικόπεδα, κι επαύλεις είχε, τις οποίες οι παραεκκλησιαστικοί έχουν αποκτήσει με το δικό τους ιδιόρρυθμο χρ ισ τεμ π ό ρ ιο που αποτελεί τη μεγαλύτερη Α ίρεσ η - Π α ρέκκλισ η από το Χριστιανικό Ή θ ος; Γεγονότα που έχουν πολλοί πιστοποιήσει όπω ς ο σεβαστός Π. Χριστόφορος Καλύβας αναφέρει στη μαχη­ τική τριλογία του: Έ τσ ι σ π ο υ δ ά ζο υ ν οι φτωχοί, χω ρίς μ ά σ κ α «Φως ή Φωτιά», και ο Σεβ. Κορινθίας επανει­ 22

λημμένα κατήγγειλε, και ο αείμνηστος Πειραιώς Χρυσό­ στομος Ταβλαδωράκης στιγμάτισε κι ο Καντιώτης τότε που αγωνιζόταν για ελ ευ δ έρ α κα ι ζώο α Ε κκλη σία στηλίτευσε. Ό λες τούτες οι παραεκκλησιαστικοοικονομικές δρα­ στηριότητες και οι πολιτικές ίν τρ ιγκ ε ς , όπω ς θ α δούμε παρακάτω μας θυμίζουν την αξέχαστης μνήμης π α ρ α ­ κρ α τικ ή οργάνω ση τη ς Ισ π α ν ία ς Opus Dei ('Εργο Θεού). Ό π ω ς είναι γνωστό, αφού πήρε ενεργό μέρος στον Ισπανικό εμφύλιο πόλεμο μ' ένοπλους ρασοφόρους, αργότερα και για 40 ολόκληρα χρόνια έγινε η κολυμβήθ ρ α του Σιλωάμ της ισπανοχριστιανοφασιστικής εθνικοφροσύνης και μέσα από αυτή ο Φράνκο τράβηξε τους επίλεκτους συνεργάτες του, τους διαβόητους τεχνοκράτες το υ . Έ τσι κι εδώ η Παπαδοπουλική δικτατορία στελεχώθηκε από τεχνοκράτες της Χ.Ε.Ε. («Χριστιανι­ κής Ενώσεως Επιστημόνων») θυγατρικής της «Ζωής». Μέχρι 22 Οκτωβρίου 1938 είχαν περάσει 105 χρόνια από 23/7/1933, ημέρα που δημοσιεύθηκε το Βασιλικό Διάταγμα κηρύξεως της Εκκλησίας της Ελλάδος σε «Αυτοκέφαλη». Πολλές αυθαιρεσίες είχε μέχρι τότε υποστεί η Εκκλησία από μέρους του Κράτους, με τη δική της συνενοχή βέβαια, αυτό μην το ξεχνάμε. Τέτοια βάναυση όμως επέμβαση σαν κι αυτή της 5/11/1938 ουδέποτε είχε προηγηθεί. Βέβαια η χυδαιότερη κατάλυ­ ση της κανονικότητας και του πολιτεύματος της Εκκλη­ σίας έγινε από τους Απριλιανούς ελληνοχριστιανούς και «τους εν τω παλατίω αδελφούς» το Μάιο του 1967. Γεγονότα σήμερα πασίγνωστα και αδιαμφισβήτητα. Στις 22 Οκτωβρίου 1938 απεβίωσε ο διαπρεπής αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος Παπαδόπουλος, καθηγητής της Εκκλησιαστικής Ιστορίας στο Πανεπι­ στήμιο Αθηνών και Ακαδημαϊκός. Είχε εκλεγεί αρχιεπί­ σ κοπος με καταστατικό νόμο της επαναστατικής Κυβερνήσεως του Νικ. Πλαστήρα στις 31 Δεκεμβρίου 1923. Η δημοκρατική αρχιεπισκοπεία του απετέλεσε το 23

φωτεινό διάλειμμα της νεότερης Εκκλησιαστικής μας Ιστορίας. Οι ιεράρχες της Ελληνικής Επικράτειας σ υγκε­ ντρώθηκαν στις 5/11/1938 στο Μ ητροπολιτικό Ναό Αθηνών για να εκλέξουν το διάδοχο του Χρυσόστομου Παπαδόπουλου, σύμφωνα με τις διατάξεις του (κωδ. νόμου 5438/1932 αριθ. 12). Η εκλογή έπρεπε να είναι «κανονική» σύμφωνη με τα θέσμια και τις εκκλησιολογικές παραδόσεις της «Κατ’ Ανατολάς Ορθοδόξου Εκκλη­ σίας». Ο δικτάτορας μάλιστα Ιωάννης Μεταξάς έκανε επίσημες δηλώσεις στον ημερήσιο Τύπο, ότι «η ημετέρα Κυβέρνησις ουδόλως θ α θελήσει ν' αναμειχθεί ή να επηρεάσει κα θ' οιονδήποτε τρόπον τας αρχιεπισκοπικός εκλογάς». Απείλησε μάλιστα ότι θ α επιβάλει «σκληράς κυρώσεις εις πάντα όστις ήθελε αναμειχθεί, οσονδήποτε υψηλά ιστάμενον». Τώρα, αν τούτο ήταν τρυκ της μεταξικής φαυλοκρατίας, ή πραγματική πεποίθηση του δικτάτορα ο οποίος, ας σημειωθεί και τούτο, έπαιζε σε πολλά ταμπλώ τόσο με το εκκλησιαστικό, όσο και με το τεκτονικό, τούτο δεν το γνωρίζουμε. Εκείνο όμως που γνωρίζουμε πολύ καλά είναι ότι ολόκληρο το βράδυ της παραμονής της αρχιεπι­ σκοπικής εκλογής ο διαβόητος υ φ υπουργός του Τύπου της Μεταξικής δικτατορίας Νικολούδης γύριζε μ’ ένα ταξί τα σπίτια των ιεραρχών υποσχόμενος «λαγούς με πετραχήλια», δηλαδή μεταθέσεις και προαγωγές στους εκλέκτορες μητροπολίτες αν «εξέλεγαν» τον ευνοούμε­ νο του παλατιού και της Κυβέρνησης, τον από Τραπεζούντος Χρύσανθο Φιλιππίδη, αντίπαλο του από Κοριν­ θίας Δαμασκηνού Παπανδρέου. Η αλήθεια είναι ότι και οι δύο ιεράρχες ήσαν προσω­ πικότητες. Ο Χρύσανθος αυστηρός τηρητής της εκκλη­ σιαστικής τάξης και ευκοσμίας, αλλ' ο Δαμασκηνός ήταν ο λαϊκός ηγέτης, ο ανακαινιστής της Κορίνθου, ύστερα από τους ισοπεδωτικούς σεισμούς του Απριλίου του 1928. Χαρακτηριστικά για τον Δαμασκηνό είχε πει ο μεγάλος Βενιζέλος. 24

«Εσένα πάπαρδε (ήταν 2 μ. ύψος) θ α σου κόψω τα μαλλιά και θ α σου ξυρίσω τα γένια να σε ρίξω στην πολιτική». Μέσα λοιπόν σ ’ αυτό το κλίμα έγινε η εκλογή για την ανάδειξη του νέου Αρχιεπισκόπου. Ό τα ν άνοιξε η κάλπη καταμετρήθηκαν ψήφοι 31 υ πέρ του Δαμασκη­ νού και υ πέρ του Χρυσάνθου 30. Οι καμπάνες του Καθεδρικού Ναού Αθηνών ανήγγειλαν το χαρμόσυνο γεγονός της εκλογής του Αθηνών Δαμασκηνού ως 8ου Α ρχιεπισκόπου Αθηνών από της εθνικής απελευθερώσεως και μετά. Ο καθηγητής Γερ. Κονιδάρης σχολιάζο­ ντας την αρχιεπισκοπική εκλογή του Δαμασκηνού γρά­ φει: «Η νίκη του Δαμασκηνού, γνωστού δια τα δημοκρατι­ κά του φρονήματα, εθεω ρήθη νίκη των δημοκρατικών δυνάμεων κατά της δικτατορίας δ ι’ ο και εξεδηλώθη δυσφορία δια την εκλογήν». («Σταθμοί Εκκλησιαστικής Πολιτικής εν Ελλάδι από του Καποδιστρίου μέχρι σήμερον», Αθήναι 1971, σελ. 91). «Η εκλογή του Δαμασκηνού υπήρξε κάρφος εις τον κυβερνητικόν οφθαλμόν» ανεκοίνωσε στον Κυπριακό Ελληνισμό δημοκρατικό εκκλησιαστικό περιοδικό της Λευκωσίας το Δεκέμβριο του 1938. Πλην όμως στην περίπτωση Δαμασκηνού, «άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων, αλλά δε» Μ εταξάς «κελεύει». Ύ στερα από τη δυσμενή τροπή που πήρε το «Αρχιε­ πισκοπικό» για την Κυβέρνηση Μεταξά δεν έδωσαν πια οι δικτατορίσκοι τοις «βλεφάροις των νυσταγμόν και ύπνον τοις κροτάφοις των» μέχρι ν ’ ακυρώσουν το εκλογικό αποτέλεσμα της κανονικής ιεραρχίας. ΓΓ αυτό ο «διαβόητος» Νικολούδης επεστράτευσε τρεις ιεράρ­ χες! που δέχτηκαν να παίξουν τον άχαρο ρόλο του «advocatus diaboli» να φανούν σαν οι διαβολικοί κατήγο­ ροι ολόκληρης της εκλογικής διαδικασίας που, έστω με 25

μία ψήφο, έφερε νικητή το δημοκρατικό Δαμασκηνό κατά του κυβερνητικού Χρυσάνθου. Έτσι οι τρεις ιεράρχες κατευθυνόμενοι από το Υφυ­ πουργείο Τύπου και Προπαγάνδας παρουσιάστηκαν στο Συμβούλιο Επικρατείας (αυτό το θυμόταν η δικτα­ τορία Μεταξά όσες φορές ήθελε νομικά δεκανίκια της δημοκρατικής αναπηρίας της) και κατήγγειλαν την εκλογή του Δαμασκηνού ως παράνομη και ζητούσαν την ακύρωσή της. Σαν λόγο πρόβαλαν ότι στο εκλογικό σώμα της ιεραρχίας πήρε μέρος και ο Σιδηροκάστρου Ιωάννης που είχε καταδικαστεί «πρωτοβαθμίως» από συνοδικό δικαστήριο για παραπτώ ματα η θικής φύσεως. Έ τσι το Συμβούλιο Επικρατείας εδέχθη την ένσταση και μαζί με τη δικτατορική κυβέρνηση ακύρωσαν την ψ ήφο του μητροπολίτη Σιδηροκάστρου Ιωάννη. Μόλις λοιπόν είδαν οι οπαδοί του Χρυσάνθου το νέο αποτέλεσμα ισοψηφίας τριάντα προς τριάντα επεστράτευσαν ολόκληρη την ευαισθησία της δημοκρατικής τους ευσυνειδησίας κι άρχισαν να ζητούν «δικαιοκρισία» από την τεταρτοαυγουστιανή κυβέρνηση της «βίας και νοθείας». Η Κυβέρνηση πήρε με σεβασμό (!) την απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας και την αξιοποίησε!! Αλλ' εφόσον «ενός κακού αρχομένου μύρια έπονται» η Κυβέρνηση δια του Συμβουλίου Επικρατείας αλλοίωσε το εκλογικό αποτέλεσμα προχώρησε ύστερα σε μια πολύ σκανδαλώδη εκλογή που παραμένει ερώτημα τραγικό πώ ς η αξιοπρέπεια κι ευθιξία που χαρακτήρι­ ζαν μέχρι τότε τον «Βίο και Πολιτεία» του Χρυσάνθου τη δέχτηκε. Ό μ ω ς αν ο Χρύσανθος ήταν υπεράνω χρημάτων «αφιλάργυρος και αδέκαστος» δεν ήταν υπεράνω φιλο­ δοξιών. Έ τσι βρήκε εφαρμογή και σ’ αυτόν το ρητό ότι «τον πλούτον πολλοί εμίσησαν την δόξαν όμως ουδείς» και δέχτηκε ο «αγέρωχος» εκείνος της Τραπεζούντας ιεράρχης να ταπεινω θεί δεχόμενος εκλογή που «προετοιμάσθη» με τον Αναγκαστικό Νόμο του Μεταξά και είχε τον αυξ. αριθμ. 1493» δι* ου αφήρεσαν από την 26

Ιεραρχίαν το δικαίωμα της εκλογής του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και το έδωκεν εις την μικράν 12μελή Σύνοδον» (Βλ. περιοδικόν «Εκκλησία» 1938). Έτσι ο πνευματικός πατήρ έδωσε το παράδειγμα στον «πνευματικώτερον υιόν του» και διάκονόν του τότε Ιερώνυμο Κοτσώνη να επαναλάβει τα ίδια και χειρότερα ακριβώς 30 χρόνια μετά. Πάντως ο Δαμασκηνός ουδέποτε έδωσε τη χαρά της παραιτήσεώς του στους αντιπάλους του. Στάθηκε ακλό­ νητος μέχρι το τέλος της δοκιμασίας του. Ο εκκλησιαστικός ιστορικός Γ. Κονιδάρης για την περίοδο της «νοσηρής» επταετίας έγραψε: «Η τραγωδία της Ελληνικής Εκκλησίας συνίσταται εις την αλλοίωσιν των θεσμών και των ανωτάτων σωμάτων διοικήσεως, της Δικαιοσύνης και αυτού του παναρχαίου θεσμού της επισκοπικής δικαιοδοσίας και δικαιοσύνης. «Επιμένω εις τον χαρακτηρισμόν τραγωδία και δια μίαν άλλην σοβαροτάτην διαπίστωσιν η οποία φαίνεται σαφώς εις τα επίσημα κείμενα και ιστορικά γεγονότα, των οποίων την πλήρη γνώσιν δεν επέτρεπον τότε (εννοεί την περίοδο της επταετούς τυραννίας) αι περι­ στάσεις». (Γερ. Κονιδάρη, «Υπάρχει Κανονική Ιεραρ­ χία;» σελ. 3). «Πρώτο μέλημα της κυβέρνησης» της (21-4-67) για την υποδούλωση της Εκκλησίας ήταν η εκλογή νέου αρχιεπισκόπου, προσώ που της εμπιστοσύνης της. Υ­ πήρχε όμως κανονικός αρχιεπίσκοπος ο Χρυσόστομος Β' που έπρεπε να παραμερισθεί για «ν’ ανοίξει ο δρόμος». Το καλύτερο γι’ αυτούς θ α ήταν να υπέβαλε την παραίτησή του εκούσια. Κι επειδή δεν γινόταν έτσι θέλησαν να την επιβάλουν ακούσια. Το σχέδιο ετοιμάστηκε. Αξιωματούχος του Παλατιού τον επισκέφτηκε στο νοσοκομείο στις 6/5/67, όπου νοσηλευόταν και του μετέφερε ένα γράμμα που απευ­ θυνόταν στο Βασιλιά, για να το υπογράψει. Συγχρόνως υπεδείκνυε σαν κατάλληλα για τον αρχιε­ 27

πισκοπικό θρόνο δύο άτομα, ενώ ο ίδιος... υπέβαλε την παραίτησή του «αυτοβούλως». «Μεγαλειότατε» έλεγε το γράμμα. «Υπηρετήσας την Εκκλησίαν από της κατωτάτης βαθμίδας της ιεραρχίας αυτής και πλήρης ων ημερών, αποβλέπων δε εις το να ανακτήση αυτή την αρχαίαν αυτής αίγλην και το απαιτούμενον κύρος αυτής, ίνα καταστή ικανή να επιτελέση το υψηλόν αυτής έργον και να ανταποκριθή εις τας προσδοκίας του Έ θνους, κατά τας κρίσιμους στιγμάς, τας οποίας διερχόμεθα, επειδή αισθάνομαι τας δυνάμεις μου μειουμένας, παρακαλώ την Υμετέραν Μεγαλειότητα, ίνα αποδεχθή την από του αρχιεπισκοπικού θρόνου Αθηνών και πάσης Ελλάδας, παραίτησίν μου. »...Δια την αναγέννησιν της Εκκλησίας ημών, εις την οποίαν αποβλέπει και η παρούσα, δύο πρόσω πα θεωρώ, ως ενδεδειγμένα, τα οποία παρακαλώ να καταβληθή πάσα προσπάθεια, όπω ς προω θηθούν: »0 καθηγητής του Πανεπιστημίου και Πρωθιερεύς της Υμετέρας Μεγαλειότητας, αρχιμ. κ. Ιερώνυμος Κοτσώνης και ο αρχιμ. κ. Χρυσοστομος Γιαλούρης... Εν Αθήναις τη 6η Μαίου 1967» Ευτυχώς ο Χρυσόστομος Β' δεν υπέγραψε. Μετά τρεις μέρες έστειλε στο Βασιλιά ένα γράμμα, στο οποίο διακήρυσσε ότι αρνιόταν «διαρρήδην» να γίνει παραβά­ της των I. Κανόνων, όπω ς του ζητούσαν. Η απάντησή του ήταν μια από τις πρώ τες ηθικές αντιστάσεις στη Χούντα. «...Η ταπεινότης μου έχουσα υπόψ η τους θείους νόμους, και δη τα εκ στόματος Αγίου Πνεύματος εν τη θεία Αποκαλύψει λεχθέντα, «κράτει, ο έχεις, ίνα μηδείς λάβη τον στέφανόν σου» και το «γίνου πιστός άχρι θανάτου και δώσω σοι τον στέφανον της ζωής» αρνούμαι διαρρήδην να γίνω παραβάτης θείω ν και ιερών προσταγμάτων, διότι θ α είμαι ρίψασπις και προδότης 28

και επίορκος και υ πό τοιαύτας συνθήκας δεν θ α θελήοω ποτέ να αμαυρώσω, ταπεινούμενος βεβαίως, αλλ’ ούτως ή άλλως υ πέρ της Εκκλησίας και του ' Ε­ θνους μου έργον και να καλύψω εξ αισχύνης το πρόσω πόν μου. »Αν η Εκκλησία και η Πολιτεία, θελήση, ούτως ή άλλως, είτε κανονικώς είτε νομίμως, να επιβάλη μιαν λύσιν αντίθετον προς τας πεποιθήσεις μου, εγώ ου δύναμαι εμποδίσαι αυτήν και θ α έχω να δικαιολογηθώ ενώπιον του δικαίου Κριτού, ότι βία και δυναστεία υπέκυψ α, αλλά και μετά διαμαρτυριών ενώπιον Θεού και ανθρώπων. Εν Αθήναις τη 9η Μαΐου 1967» Σε τέσσερις μέρες είχε ψηφιστεί ο Α.Ν. για την αποχώρηση του Χρυσοστόμου κι έγινε η εκλογή του πρω θιερέα του Παλατιού. Η Διοικούσα εκκλησία πρώτη ανεγνώρισε, συνεχάρη και ευλόγησε την «Εθνικην Κυβέρνησιν». Συγκεκριμένα, την 9/5/67, στην πρώτη μετά το Πάσχα συνεδρίασή της, υ πό την προεδρία του τότε Μητροπολί­ τη Πατρών Κωνσταντίνου διαβάστηκαν τα έγγραφα της «Κυβέρνησης» με τα οποία ματαιωνόταν η σύγκληση της Ιεραρχίας που είχε οριστεί για τις 11 Μαΐου ’67. Φυσικά όλοι ετήρησαν σιγήν ιχθύος. Ακολούθως η Σύνοδος συζήτησε διάφορα θέματα και αποφάσισε: 1. Να συγχαρεί και να επευλογήσει το «εθνοσωτήριον έργον» της Επαναστατικής Κυβερνήσεως. 2. Να εκφράσει «προς τον ασθενούντα Αρχιεπίσκοπον» τις ευχές της για ταχεία ανάρρωση. Το βράδυ της ίδιας μέρας ανακοινώθηκε η συγκρότη­ ση Αριστίνδην I. Συνόδου, κάτι που δεν συνέβαινε για πρώτη φ ορά στον ελληνικό χώρο και μετά από δύο μέρες δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Α. Νόμος 4589/67, που έβαζε όριο ηλικίας στον 29

αρχιεπίσκοπο που τον άφηνε χωρίς έδρα. Έ τσι εκκενώθη ο αρχιεπισκοπικός θρόνος... Το πρώτο μέρος του σχεδίου είχε εφαρμοστεί. Δεν θ ' αργούσε και η εφαρμο­ γή του δευτέρου, δηλαδή η εκλογή του εκλεκτού της Χούντας. Οι μητροπολίτες που πήραν μέρος στην Αριστίνδην Σύνοδο ήσαν οι: Πατρών Κωνσταντίνος, Τρίκκης Διονύ­ σιος, Ναυπακτίας Δαμασκηνός, Κυθήρων Μελέτιος, Πρεβέζης Στυλιανός, Ξάνθης Αντώνιος, Διδυμοτείχου Κωνσταντίνος και Κασσανδρείας Συνέσιος. Την 13/5/67 τα μέλη της Αριστίνδην (δικτατορικής) Συνόδου εξέλεξαν Αρχιεπίσκοπο τον παλατιανό αρχι­ μανδρίτη Ιερώνυμο Κοτσώνη. Εκείνη τη μέρα, σύμφωνα με ανακοινώσεις του Τύ­ που, «την 9.05' π.μ. και ενώ ακόμη η ενδεικτική πινακίς επί της κλειστής θύρας του Μεγάρου εδείκνυεν ότι η Ιερά Σύνοδος συνεδριάζει, αφίχθησαν ε π ’ αυτοκινήτου και άνευ συνοδείας οι υπουργοί κ.κ. Παττακός, Παπαδόπουλος και Μ ακαρέζος. Ούτοι ανήλθον εις την αίθου­ σαν των συνεδριάσεων και παρέμειναν συζητούντες φιλικώς μετά των Συνοδικών». (Γιάννη Γκίνη, «Ιεράρχες διάκονοι της Χούντας», Αθήνα, σελ. 58-61).

30

ΠΩΣ ΒΟΗΘΗΣΑΝ ΤΟ ΠΑΛΑΤΙ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΝΟΜΙΕΣ ΤΟΥ... Από τον Ό θ ω να μέχρι τον Κωνσταντίνο τον αμβλύνοα το μικρό τ' Ανάκτορα εφάρμοζαν «φόβου ένεκα» την πολιτική της σαλαμοποίησης κάθε φορά που είχαν να κάνουν με στρατιωτικούς ή πολιτικούς, που έχαιραν πλατιάς δημοτικότητας. Ας θυμηθούμε τις περιπτώσεις του Θεοδ. Κολοκοτρώνη, Στρατηγού Μακρυγιάννη, Ναύαρχου Κανάρη, τους πρω θυπουργούς Χαρ. Τρικούπη, Ελ. Βενιζέλο, Νικ. Πλαστήρα, Γεωρ. Παπανδρέου. Το ίδιο συνέβη και με τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δαμασκηνό Παπανδρέου τον από Κορινθίας. Το διαφο­ ρετικό από τους συναδέλφους του φιλελεύθερο Αρχιε­ ρέα Δαμασκηνό τον μισούσαν θανάσιμα ο μνησίκακος δικτάτορας Ιω. Μεταξάς και ο μονόχνωτος και άφιλος βασιλιάς Γεώργιος ο Β \ Ο καταπιεστικός «άναξ» ποτέ δε συγχώρεσε ότι ο Δαμασκηνός σε κρίσιμες στιγμές έγινε αντιβασιλιάς. Συνέχεια τον κατηγορούσε για σφε­ τεριστή του θρόνου του. Είναι γνωστό ότι ο Δαμασκηνός αναδέχθηκε την Αντιβασιλεία (1943-1946) ενάντια στην πεισματική άρ­ νηση του Γεωργίου από το Λονδίνο να μην υπάρξει αντικαταστάτης του. Με την επάνοδο - επιβολή του Γεωργίου το 1946 τ' Ανάκτορα εγκαινίασαν μια πολιτική περιφρόνησης του Δαμασκηνού που κορυφώθηκε με το διορισμό σαν «πνευματικού» του παλατιού του Ιερώνυμου Κοτσώνη χωρίς την «κανονική» έγκριση του νόμιμου Αρχιεπισκό­ που Δαμασκηνού. Ο κύριος λόγος της αποστροφής του δημοκρατικού Δαμασκηνού ενάντια στον Ιερώνυμο Κο­ τσώνη ήταν:

31

α) Ο Κοτσώνης σαν παρεκκλησιαστικός υ πεύθυνος της θυγατρικής της «Ζωής» Δαμασκού, έπαιρνε μυστι­ κές εντολές από το αδελφάτο της «Ζωής» και τις μεταβίβαζε στο Παλάτι και στους αυλόδουλους. β) Και το πιο φοβερό, κάτι που πέρασαν κάμποσα χρόνια για να το μάθουμε από πρόσφατη δημοσιογραφι­ κή έρευνα. Ο Ιερώνυμος υπήρξε πράκτορας ξένων υπηρεσιών μαζί με τον κολλητό του ψευδοϊερέα πάτερ Δ ημή τριο, στην π ρ α γ μ α τικ ό τ η τα π ρ ά κ το ρ α Λ όρδο Μ πάλφουρ. Γράφτηκε λοιπόν στην «Ελευθεροτυπία» της Δευτέ­ ρας 29 Ιούνη 1981 για τη βρώμικη αυτή ιστορία των παρεκκλησιαστικών διασυνδέσεων μέσω του αυλοκόλα­ κα Ιερώνυμου Κοτσώνη του μετέπειτα χουντοπρόβλητου Αρχιεπίσκοπου Αθηνών. «Λίγο πριν από τον πόλεμο, οι παρεκκλησιαστικοί «παντρεύονται» και με τις Μ υστικές Υπηρεσίες της Μεγ. Βρετανίας. Στον Εμφύλιο γίνονται οι καταδότες των αριστερών και στελέχη τους συνεργάζονται με τις «Ασφάλειες» και τη ΣΙ Α που αντικατέστησε στην κατασκοπεία την Ιντέλλιντζενς Σέρβις. »Η πρώτη επαφ ή των παρεκκλησιαστικών με ξένη μυστική Υπηρεσία γίνεται λίγες μέρες πριν από την Κατοχή. Η Ιντέλλιτζενς Σέρβις στέλνει στην Ελλάδα έναν από τους καλύτερους πράκτορές της. Ανάμεσα στις άλλες εντολές που έχει, είναι να πλευρίσει και τις παρεκκλησιαστικές οργανώσεις. » 0 Λόρδος Μπάλφουρ, ο αργότερα γνωστός πράκτο­ ρας, πηγαίνει στο Αγιονόρος σαν καλόγερος και μετά «χειροτονείται» ιερέας και παίρνει τ’ όνομα Πάτερ Δημήτριος. Μετά από πρόταση, τοποθετείται στη θέση του εφημέριου στο θεραπευτήριο Ευαγγελισμός. Με όπλο την εξομολόγηση που έφτανε μέχρι Παλατιού συγκεντρώνει πληροφορίες που τις διαβιβάζει τηλεγρα­ φικά στο Λονδίνο. » 0 Λόρδος Μ πάλφουρ-ψευδοπάτερ Δημήτριος, είχε 32

γίνει στενός φίλος με τον τότε διάκονο Ιερώνυμο Κοτσώνη, συνεργάτη της «Ζωής». Μέσω Ιερώνυμου ο πράκτορας αυτός μπήκε στα μυστικά της παρεκκλησια­ στικής «Ζωής». Σε αντάλλαγμα ο Μ πάλφουρ δικτυώνει τον Ιερώνυμο στις μυστικές υπηρεσίες της Βρετανικής Αυτοκρατορίας οι οποίες μετά τον πόλεμο τον προώ θη­ σαν στην επίζηλη θέση του μυστικοσύμβουλου εφημέ­ ριου των βασιλικών Ανακτόρων». Στο βιβλίο του Τζων Φρήμαν διαβάζουμε ορισμένα στοιχεία για την ταυτότητα του Λόρδου Μπάλφουρ. «Γραμματέας της Αγγλικής Πρεσβείας στην Αθήνα πράκτορας της Ιντέλλιτζενς Σέρβις στην Ελλάδα, συνερ­ γάτης των κύκλων της «Ζωής». Πέρσι, όταν θέσαμε υπόψ η σε μέλη της «Ζωής» αυτές τις καταγγελίες μέσα στο Ζωηκό βιβλιοπωλείο Καρύτση 14 πήραμε τη στεγνή απάντηση: Ό λ α είναι σ υκοφα­ ντίες, και όταν ανταπαντήσαμε, γιατί δε μηνύετε τους στυγερούς συκοφάντες, η απάντηση ήταν χρυσή σιω­ πή... Η διασύνδεση παρεκκλησιαστικών και παλατιού δεν ήταν «περιστασιακή» όπω ς μας διαβεβαίωσαν παρεκ­ κλησιαστικοί παράγοντες. Υποστηρίζουμε ότι ήταν η φυσιολογική απόληξη του χριστια ν ο φ α σ ια μ ο ύ στην Ε λληνοχρισ τια νική Ε λλάδα. Είχαν ανάγκη το Παλάτι. Τους έδωσε πολυειδή υποστήριξη με αντάλλαγμα τις «αόμ ματες α ν τικ ο μ μ ο υ νισ τικ ές σ τα υ ρ ο φ ο ρ ίες », όπως προσφυώς τις έχει ονομάσει ο αγωνιστικός Νίκος Ψαρουδάκης, που άλλοτε ήταν σφοδρός πολέμιος των παρεκκλησιαστικών. Η δικαιολογία της περιστασιακής διασύνδεσης παρεκκλησιαστικών και Παλατιού δεν εί­ ναι αλήθεια. Και ιδού γιατί: Κάποιος μεγάλος και φτασμένος σήμερα συγγραφέας του τόπου μας με πένα που έχει στιγματίσει διηγημστικά τον Ελληνοχριστιανικό μεταπολεμικό φασισμό και που με παρεκάλεσε να μην αναφέρω τ' όνομά του, γιατί 33

ίσως ντρέπεται να ομολογήσει δημόσια ότι ξεκίνησε ως μέλος της «Χριστιανικής Ενώσεως Επιστημόνων» (θυγα­ τρικής της «Ζωής» και ότι έγραψε τα διηγηματικά του πρωτόλεια στις Ζωηκές «Α χ τ ίν ε ς » μου αφηγήθηκε προ ημερών: «Με κάλεσαν μια μέρα του 1948 ως συνεργάτη της «Χριστιανικής Ενώσεως Επιστημόνων» και χωρίς να μου πούνε πού με πάνε μ' έβαλαν σε μια λιμουζίνα της εποχής εκείνης και με πήγαν στο μικρό παλάτι που έχει είσοδο στην Βασιλέως Γεωργίου Β '. Εκεί περίμενα σε μια αίθουσα αναμονής για μισή ώρα. Και τότε εμφανίστηκε χαριέστατη η Φρειδερίκη, έχοντας στο πλάι της από τη μια μεριά τον Ιερώνυμο (σημ: είχε πολλές φορές διαδο­ θ εί ότι της φιλούσε δημόσια ως Αρχιμανδρίτης το χέρι) κι από την άλλη τον αυλοκόλακα καθηγητή Τσιριντάνη, θεωρητικό του «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών». Ή τα ν η εξωκοινοβουλευτική προσω πικότητα που γΓ αυτόν μι­ λούσε συχνά η «Φρείκη» λέγοντας αργότερα ότι θ α βγάλει την Ελλάδα από την πολιτική κρίση. Τον προόρι­ ζε ίσως για να μπει σε καμιά μελλοντική δικτατορία πρω θυπουργός. Αργότερα βέβαια προτίμησε τον άφιλο προδότη του δικαστικού όρκου Κόλλια που ανήκε σε πιο συντηρητικά από της «Ζωής» κυκλώματα δηλ. αυτά του «Σωτήρα». Και συνεχίζει ο φίλος μου συγγραφέας. «Αφού με χαιρέτισαν μελιστάλακτα και οι τρεις, η «Φρείκη» μου λέει: Σας παρακολουθώ στις «Ακτίνες». Θα σας βοηθή­ σουμε να εξελιχθείτε σε μεγάλο συγγραφέα. Αρκεί να είστε Αντικομμουνιστής και Εθνικόφρονας και θ α σας στείλουμε ακόμη και στην Ακαδημία αργότερα. Αλλά είπαμε χρειάζεται Ιδεολογική Συνέπεια. »Στη συνέχεια καθήσαμε και μου είπαν: Θα σχηματί­ σουμε μια επιτροπή Αντικομμουνιστικής σταυροφορίας, θ α σας παρακαλέσουμε να βοηθήσετε. Εγώ σιώπησα. Εκείνη συνέχισε. Πρέπει να σώσουμε τα νιάτα από το κομμουνιστικό μίασμα. Τον αγώνα θ α τον αναλάβει η σεβαστή Αδελφότης Θεολόγων η «Ζωή» μαζί με το

«Ελληνικόν Φως» και τον ανέλαβαν. Και τον συνεχίζουν με σκοταδιστική συνέχεια μέχρι σήμερα κι ας βλέπουν ότι αυτός ο τυφλός Αντικομμουνισμός τους έχει μαδήσει από οπαδούς, κι έχει κάνει τις αγιοφυλλάδες τους να φυλορροούν. Αλλ' αυτά είναι τα απολιθωμένα μυαλά, που έχουν μείνει μισό αιώνα πίσω. »Τα περιοδικά τους από 150 χιλιάδες φύλλα έχουν φτάσει σήμερα στις 35 χιλιάδες. Και κάθε αναγνώστης τους που πεθαίνει παίρνει μαζί του και τη «Ζωή» «Σωτήρα», και βέβαια, δεν αντικαθίσταται. » Ό σ ο για τους νέους ψάχνουν να τους βρουν με το κεράκι...» Αλλά ιδού τα μέλη και οι συνεργάτες της ΧΕΕ και του «Σωτήρα» που έγιναν οι άμεσοι συνεργάτες του Ελληνο­ χριστιανικού Φασισμού. 1) Αλέξανδρος Τσιριντάνης ο γνωστός καθηγητής της Νομικής Αθηνών, στενός «εξωκοινοβουλευτικός» συ­ νεργάτης της Φρειδερίκης, από τους ιδρυτές του «Χρι­ στιανικού Κοινωνικού Κύκλου». Στις εκδόσεις της η μυστηριώδης αυτή ομάδα που άρχισε τη δράση της μέσα στη ναζιστοκρατούμενη Αθήνα αλλοιθώριζε ανεπίτρε­ πτα προς τις αξίες του Γερμανικού πολιτισμού, γιατί τα περισσότερα μέλη της είχαν σπουδάσει στη Γερμανία τα χρόνια του Ναζισμού (1933-40). Αυτοί λοιπόν οι κύριοι του «Χριστιανικού Κοινωνικού Κύκλου» του οποίου τις μυστικές συγκεντρώσεις παρα­ κολούθησαν ανάμεσα σ’ άλλους και ο μεγάλος «χριστια­ νός» κοινωνιστής και μετέπειτα πρω θυπουργός της αποστασίας Στεφ. Στεφανόπουλος εξέδωσαν έναν τόμο που υμνούσε από τότε τους μεγάλους στυλοβάτες των Δυτικών Χριστιανικών αξιών «αξιότιμους πολιτικούς άντρες» δηλαδή τους κοινούς δικτάτορες της Ισπανίας Φρανθίσκο Φράνκο και της Πορτογαλίας Σαλαζάρ. «Ο «Βασιλικός Ανήρ» Τσιριντάνης που ζαχάρωνε μαζί με τον αντάδελφό του Ιερώνυμο Κοτσώνη μόλις αντίκρι­ 35

ζαν τη «θεόστεπτη» βασιλική οικογένεια έφτασε σε τέτοιο γλοιώδες σημείο κολακείας, ώστε ο άναξ Παύλος, ο μόνος «Ορθόδοξος βασιλεύς εις τον κόσμο», αναγκά­ στηκε να τους ανακαλέσει στην τάξη «με το πλατύ χαμόγελο» και την αχόρταγη, εννοείται, τσέπη. Έ τσι ο Τσιριντάνης ο «μέγας θεω ρητικός του Ελληνο­ χριστιανικού πολιτισμού», κλήθηκε από τους πρώτους στ' ανάκτορα για ν' αναλάβει το Υπουργείο Δικαιοσύνης της διαβόητης Υπηρεσιακής Κυβέρνησης, που υ ποτίθε­ ται πω ς θ α διενεργούσε «τ ίμ ιε ς » και «α δ ιά β λ η τες » εκλογές. Και τι έκανε τότε ο αρμόδιος υ πουργός της Δικαιοσύ­ νης ελληνοχριστιανός κύριος Τσιριντάνης, υπεύθυνος καθοδηγητής του ΧΕΕ και αδελφοποιτός του Ιερώνυ­ μου; Δεν εδέχθη, λένε, τότε τις καταγγελίες, για τραμπουκισμούς κλπ., γιατί ήταν κλεισμένος «εις το τ α μ ε ίο ν » και προσηύχετο ελ λη νοχριστια νικότα τα . Αλλά η ιστο­ ρία που μπορεί ν ’ αργεί αλλά δε λησμονεί έγραψε για το πολιτικό έργο της κυβέρνησης που βρήκε στήριξη α π ' α υτόν κα ι του ς πα ρεκκλησ ια στικούς σ υνοδοιπό­ ρους του, όπως τον τραπεζίτη Θ. Μερτικόπουλο, υπουρ­ γό Οικονομικών του Δόβα, μέλος του Διοικητικού Σ υμβουλίου της «Χ ρ ισ τ ια ν ικ ή ς Ε νώ σ εω ς Ε π ισ τ η μ ό ­ νω ν (τότε Ακαδημίας 45, σήμερα Καρύτση 14). Γράφει λοιπόν για όλους αυτούς τους αυλόδουλους παλατιανούς «η μ α ύ ρ η βίβλος το υ εκ λ ο γικ ο ύ π ρα ξικοπ ή μ α το ς τη ς 29η ς Ο κτω βρίου 1962», στη σελίδα 210 που αποτελεί απόσπασμα αγόρευσης καταγγελίας του προέδρου της ΕΔΑ Ηλία Ηλιού ο οποίος υποστήριξε: «Γενική δοκιμή της περιφρονήσεως των δημοκρατι­ κών δικαιωμάτων του Ελληνικού λαού, που απεργάζεται κατάλυσιν όλων των υπολοίπων λαϊκών ελευθεριών, έγινε κάτω από την παλατιανή ομπρέλα της κυβερνήσε­ ως Δόβα. Υπήρξεν Επιτακτική Αξίωσις του Έ θ ν ο υ ς τας εκλογάς της 29ης Οκτωβρίου να τας διεξαγάγη μια υπηρεσία-

κη κυβέρνησις κοινής εμπιστοσύνης. Αντί αυτής της λαϊκής απαιτήσεως ιδού πώ ς συνετέθη, η αυλόδουλος κυβέρνησις. 1) Δόβας, αρχηγός Στρατιωτικού Οίκου του Βασιλέως. 2) Τσάφος, αυλικός. 3) Π εσματζόγλου, τέω ς διευ θυ ντή ς πολιτικού γρα­ φείου βασιλέως. 4) Ποταμιάνος, επίτιμος γενικός υπασπιστής του βασιλέως. 5) Στενή σύμπραξις του τραπεζιτικού κεφαλαίου με τους Θ. Μ ερτικόπουλο και Τσιριντάνην, ως εκπροσώ­ πους της «Εθνικής Τραπέζης». Μετά ακριβώς από μια εξαετία 1961-67, έχουμε νέα μετάγγιση παρεκκλησιαστικού αίματος στα αγγεία του ελληνοχριστιανικού φασισμού. Και ιδού: Ο Ζωηκός Ιερώνυμος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, χειροτονήθηκε έναν ακριβώς μήνα μετά την επιβολή της επικατάρατης 21ης Απρίλη. Δηλαδή μία από τις πράξεις της χούντας ήταν το ανέβασμα του Ιερώνυμου στο θρόνο μετά την εκπ α ρα θ ύρω ση το υ κα ν ο νικ ο ύ Α ρ χιε­ π ισ κ ό π ο υ Α θηνώ ν Χ ρ υ σ ο σ τό μ ο υ Β'. Ο Κ. Κόλλιας, ή Ο ρντινάτζα τη ς Φ ρ ειδ ερ ίκ η ς, γίνεται πρω θυπουργός της πρώτης δικτατορικής κυβέρνησης. Συνεργάτης του «Σωτήρα» και μασώνος. Ο Στυλ. Παττακός Αντιπρόεδρος με το μυστρί, μασώνος συνεργάτης του «Σωτήρα». Ο Κ. Καλαμποκιάς υπουργός του πρώτου χουντικού Υπουργείου Παιδείας, συνεργάτης του Σωτήρα και Φιλομασώνος. Ο Σωτήρης Αγαπητίδης υπουργός Οικονομικών της χούντας του Π απαδόπουλου, από τα ιδρυτικά στελέχη του Χ ρ ισ τια ν ικ ο ύ Κ οινω νικού Κ ύ κλο υ στυλοβάτης ύστερα της Χ ριστ. Εν. Ε πιστη μόνω ν φιλοζωηκός. Ο Λουκάς Πάτρας, υπουργός Κοινωνικών Υπηρεσιών του Π απαδόπουλου μέλος και στυλοβάτης της ΧΕΕ. Ο Ηλίας Δημητράς υφυπουργός Κοινωνικών Υπηρε­ σιών της Παπαδοπουλικής χούντας. 37

Τα αποσπάσματα που ακολουθούν είναι από μια εμπιστευτική εγκύκλιο (άκρως απόρρητη) που έστειλε στους στενούς συνεργάτες του ο τομεύς Τύπου της « Χ ρ ισ τια ν ικ ή ς Ε νώ σ εω ς Ε π ισ τη μ ό νω ν» . Δίνονται ε­ ντολές στους οπαδούς να εκφοβίζουν με αθρόες επιστο­ λές τον Τύπο. Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς, τη φασιστι­ κή πονηριά, ή την άγια κουταμάρα των ευσεβών που πάσχουν από ανίατο κουταβισμό!! « Ό λοι μας διαβάζουμε κάποια εφημερίδα ή πέφ τει στην αντίληψή μας κάτι που έγραψε μια άλλη εφημερίδα ή κάτι που ακούσαμε ή είδαμε στην τηλεόραση. Μέσα στην πληθώρα της ύλης των εφημερίδων αυτών είναι σίγουρο πω ς υπάρχουν πολλά γεγονότα, σχόλια ή άρθρα που αξίζει να τα σχολιάσουμε είτε γιατί παρου­ σιάζουν θέσεις αντίθετες προς τις ιδικές μας είτε γιατί είναι χρήσιμο να ενθαρρύνουμε και να επαινέσουμε μια καλή πράξη ή μια σωστή θέση ενός δημοσιογράφου. Αν καθένας μας βάλει σαν στόχο και πρόγραμμα να γράφη, μια επιστολή κ ά θε Ιδνθήμερο ή τουλάχιστον κάθε μήνα, πάνω σε κάτι που διάβασε ή άκουσε στην τηλεόραση (πράγμα κα θόλου δύσκολο για επισ τή μο­ νες), φαντάζεσθε πόσο θ α ενισχυθή η προσπάθεια αυτή. (Σ.Σ. εννοεί τον επηρεασμό της Κοινής Γνώμης δια των δημοσιευομένων στον Τύπο «κατασκευασμέ­ νων» επιστολών). Για να παρακάμψουμε δε τη δυσκολία της υπογραφής όλο από τα ίδια πρόσω πα μπορούμε να παρακαλέσουμε συγγενικά ή φιλικά μας πρόσω πα να υπογράφουν μερικές από τις επιστολές αυτές. Τη μέριμνα και την ευθύνη τόσο της συντάξεως των επιστολών όσο και της ταχυδρομήσεώς των ή επιδόσεώς των στα Γραφεία των εφημερίδων πρ έπ ει να την αναλάβει ο καθένας από μας...» Αλλά δεν έγραφαν μόνο οι υπογράφοντες τις επιστο­ λές αυτές. Τις συνέτασσαν και με αντιπρόσωπο:

38

«... Ο συντάκτης της επιστολής πρ έπ ει να έχη και την μέριμναν να παρακολουθήση αν δημοσιεύτηκε η επι­ στολή του και να στείλη στον Τομέα Τύπου της ΧΕΕ ένα αντίγραφό της μαζί με ένα απόκομμα της δημοσιεύσεως (εάν δημοσίευσή εν όλω ή εν μέρει). Αλλά και εάν δεν δημοσιευθή είναι χρήσιμο να έχουμε ένα αντίγραφο της επιστολής». «... Ο Τομεύς Τύπου θ α έχη την μέριμναν να τηρή ένα αρχείο των επιστολών κατά ειδικότητες θεμάτων, που θ α βοηθήσουν συν τω χρόνω στη βελτίωση της όλης προσπάθειας. Μα είναι όμως απαραίτητο να έχουμε μια δήλωσή σας ότι συμφωνείτε να βοηθήσετε σ’ αυτόν τον τομέα, με τον τρόπο που εκθέσαμε, γράφοντας μας και αν μας εξουσιοδοτήτε κάποτε - κάποτε να βάζουμε την υπογραφ ή σας σε επιστολές που θ α γράφουν, είτε για θέματα της ειδικότητάς σας είτε για γενικώτερα θέματα, μέλη του Τομέως Τύπου ή και άλλα πρόσωπα. Είναι βέβαια φανερό πω ς σ' αυτές τις περιπτώσεις θ α σας διαβάζουμε από τηλεφώνου το κείμενο της επιστολής για να συμφωνήσετε ή για να το διορθώσετε ή ακόμη και να το γράψετε εξ υπαρχής. Με χριστιανική αγάπη Τα Μέλη του Τομέως Τύπου».

ΠΩΣ ΥΠΕΣΚΑΨΑΝ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ο Μ ητροπολίτης Πατρων Κωνσταντίνος που χειροτόνη­ σε δεσπότη τον παλατιανό Αρχιμανδρίτη άνοιξε τη σκοτεινή αυλαία της Ιερωνυμοκρατίας στην Εκκλησία με την ακόλουθη διακρύβρεκτη διακήρυξη προς τον ευσεβή και «Ορθόδοξον Ελληνικόν Λαόν». «Είναι ιστορική η στιγμή και δια την Εκκλησίαν και δια το Έ θνος. Έ π ειτα από μιαν περιπέτειαν κ α θ ’ ην το Έ θνος Υμών διέτρεξεν κρισιμωτάτας στιγμάς και έφθασε μέχρι του χείλους της αβύσσου, ερρύσατο Υμάς ο Κύριος, δια χειρών γενναίων. Η Εκκλησία ήδη απολαμβάνει πρώτη τους καρπούς της εθνοσωτηρίου εκείνης επεμβάσεως». (Από τις εφημερίδες Μάιος 1967) Ας δούμε όμως πιο συγκεκριμένα τι λέει ο καθηγητής Κονιδάρης στη μονογραφία του «Υπάρχει Κανονική Ιεραρχία; Είναι δυνατή η Κανονική Λύσις του Ελλαδικού Εκκλησιαστικού Ζητή ματος;». «Ευρίσκομαι εις μεγίστην απορίαν, διότι βλέπω να διαμαρτύρονται κληρικοί, οι οποίοι έχουν πτυχίον Θεο­ λογίας και κα τ’ ακολουθίαν γνωρίζουν ποίος είναι ο κανονικός επίσκοπος και πώ ς ανήλθον πολλοί εις τους Θρόνους των (1967-1972). Η απορία προέρχεται και εκ των γεγονότων, ότι δεν υπήρξε δυστυχώς μια αντικανονικότης, αλλά πολλαί, που εβοήθησαν πολλούς και μάλιστα «νεόφυτους» ήτοι παρά τον κανόνα να καταλάβουν επισκοπικός έδρας...

40

Λέγω δε τούτο, διότι οι διαμαρτυρόμενοι (κληρικοί και λαϊκοί) γνωρίζουν ότι: Ιον) Εξεθρονίσθησαν πολλοί μητροπολίται, δια του ορίου ηλικίας, το οποίον ούτε η Παπική Δύσις εισήγαγε. (Β' Βατικανή Σύνοδος). 2ον) Δια να γίνει ο εκλεκτός των Αρχ/πος Ιερώνυμος Κοτσώνης εξεθρονίσθη ο κανονικός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β' την ΙΟην Μαΐου 1967, αφού ηρνήθη προφορικώ ς και γραπτώ ς την 9ην Μαΐου να παραιτηθή. 3ον) Επαύθη η Κανονική Διαρκής Ιερά Σύνοδος και έγινεν η «αριστίνδην». 4ον) Εμειώθη ο αριθμός της Διαρκούς Συνόδου εις 8, όσοι οι δεδηλωμένοι εκλέκτορες του εκλεκτού των. 5ον) Εστάλη η Ιεραρχία οίκαδε (εις τον οίκον της). 6ον) Της αφηρέθησαν τα δικαιώματα της Ιεραρχίας. 7ον) Αφηρέθησαν τα δικαιώματα της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. 8ον) Κατελύθη η αρχή της χρηστής διοικήσεως, δια της καταργήσεως του καταλόγου των εκλόγιμων ώστε κατέστη αμέσως δυνατόν να γίνουν πλείστοι των διαμαρτυρομένων κληρικών «ωρισμένης προελεύσεως και τοποθετήσεως» (εννοεί παραεκκλησιαστική) αλλ' υπήρ­ ξαν 9ον) Άλλαι φοβεραί μέθοδοι απομακρύνσεως Ιεραρ­ χών. Τι δε να είπω, δια τας διαμαρτυρίας Ιεραρχών, προεδρευσάντων των Εκτάκτων Ιεροδικείων του (δια­ βόητου) Αναγκαστικού Νόμου 214/1967. «Και ομιλώ περί των Ιεροδικείων εν οις εδίκασαν, ως δικασταί κληρικούς, ενώ δεν είχον τοιούτον δικαίωμα. Ούτε κανονικόν, ούτε συνταγματικόν (κατά τα αρθρ. 11 και 12 του Συντάγματος 1968, όπερ αντιγράφει τα αρθρ. 7 και 8 του 1952). Και οι πλέον απλοί Χριστιανοί θ α συμφωνήσουν, ότι απορίαι οδηγούν εις οργήν». «Γερασίμου Κονιδάρη «Υπάρχει Κανονική Ιεραρχία»; σελ. 35-36).

41

Πολλοί ρωτούν: Υπήρχαν άλλου είδους εσωτερικές σχέσεις και μυστικές συμφωνίες ανάμεσα στον Ιερώνυ­ μο και τη Χούντα; Ο ίδιος προφασίζεται, σε επιστολές του, ότι αγνοούσε τη Χούντα και τις ημέρες της. Εμφανίζεται ότι τόσο η «αποδοχή» του αρχιεπισκοπι­ κού αξιώματός του, ότι ήταν «χάρις του Παναγίου Πνεύματος», όπως ξεδιάντροπα στην επίσημη στιγμή της ενθρονίσεώς του διεκήρυξε: «Αυθόρμητος αναβαίνει εις τα χείλη ημών η προς την Παναγίαν τριάδα εκ βαθέων ευχαριστία, διότι τη Χάριτι του Παναγίου Πνεύματος εφώτισε την Ιεράν ημών Σύνοδον (σημ. εννοεί την δικτατορική «Αριστίνδην»), Και την Εθνικήν Κυβέρνησιν και τον λαοφιλή ημών Ά να κτα (σημ. που τον πρόδωσε τη νύχτα του πραξικο­ πήματος της 13/2/67 κι ύστερα έτρεχε στη Ρώμη κυριολεκτικά γονατιστός και προσκλαίοντας για συγχώρεση). Ό λους αυτούς εκ μέσης καρδίας ευχαριστώ διότι ηθέλησαν να επιβλέψουν εις την ιδικήν μου «ελαχιστότητα» και θεωρήση με ικανόν ίνα αναδεχθώ τον όγκον των ευθυνών και υποχρεώσεων του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και του Προκαθημένου της Εκκλησίας της Ελλάδος». «Ενθρονιστήριος Λόγος Αθηνών Ιερωνύμου - περιοδι­ κό «Ε κ κ λ η σ ία » 15 Μαΐου - 1 Ιουνίου 1967). Τα γεγονότα όμως δεν είναι τόσο αθώα όσο ο κουτοπόνηρος Ιερώνυμος μας τα παρουσιάζει και ιδού κείμενο εύγλωττο κι αποκαλυπτικό μαρτυρεί περί δι­ πλών και πολλαπλών σχέσεων Ιερωνύμου και δικτατό­ ρων που σημαίνει, ότι στο Παλάτι που βρισκόταν τόσα χρόνια, ραδιουργούσε, μηχανορραφούσε αυτοπροω θούμενος. Διαβάζουμε λοιπόν το κείμενο και είδαμε ότι «αληθής εστίν η μαρτυρία αυτού». «Η επαναστατική Κυβέρνησις του 1967 είχενυποσχεθ ή , ότι εάν εξελεγόμην και αν απεδεχόμην την εκλογήν 42

(σημ.: υπήρχε άραγε περίπτωση να μην αποδεχθεί ο φιλοδοξότατος Ιερώνυμος το αρχιεπισκοπιλίκι;) θ α παρείχεν εις την Εκκλησίαν πλήρη αυτονομίαν, ως επίσης και αμέριστον υποστήριξιν της Πολιτείας, όπω ς η Εκκλησία της Ελλάδος αναδιοργανωθη και κινηθή δραστηρίως προς τακτοποίησιν των ζητημάτων της». (Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερωνύμου - «1829 ημέραι εις το Πηδάλιον της Εκκλησίας»). Οι εκκλησιαστικοί ηγέτες της Κύπρου εκλέγονται με κληρικολαϊκή ψήφο από τα πρωτοχριστιανικά χρόνια μέχρι σήμερα. Η Ελλαδική Εκκλησία έχει απεμπολήσει αυτό το δημοκρατικό σύστημα εκλογής επισκόπων γι’ αυτό οι αρχιερείς και αρχιεπίσκοποί μας είναι ο ένας χειρότερος από τον άλλο. Και οι «νεότεροι» πιο υ π ο ­ βαθμισμένοι από τους παλιότερους. Βέβαια οι ελάχιστες εξαιρέσεις δεν λείπουν για να επιβεβαιώνουν τον Κανό­ να. Στη μαρτυρική και ορθόδοξη όμως Κύπρο τα πράγμα­ τα και οι καταστάσεις δεν είναι έτσι. Παίρνουμε για παράδειγμα τη λαμπερή σταδιοδρομία του α είμ νη στο υ Ε δνάρχη Α ρ χιεπ ισ κ ό π ο υ Μ α κα ρίου του Γ '. Είχε περάσει πολλές κληρικολαϊκές κρισάρες για ν ’ ανέβει στα ύπατα των Κυπριακών αξιωμάτων του Α ρ χιεδ νά ρχη και αργότερα του προέδρου. 1948: ενώ σπούδαζε στις ΗΠΑ εξελέγη μητροπολίτης Κιτίου από κληρικολαϊκή συνέλευση. 1950: Κλήρος και λαός της Κύπρου τον εκλέγουν με δημοψήφισμα Αρχιεπίσκοπο του νησιού και Εθνάρχη. 1959: ύστερα από εξορία και διωγμούς εκλέγεται με 85% της λαϊκής ψήφου πρώτος Πρόεδρος της Κυπρια­ κής Δημοκρατίας. Το 1972, Μαρτίου 2, η μνήμη τριών Μητροπολιτών της Κύπρου, του Κιτίου Ανθίμου, Κυρηνείας Κυπριανού, και Πάφου Γεννάδιου ξύπνησε ξαφνικά, ύστερα από βαθύ λήθαργο δεκατριών ολόκληρων χρόνων και είπε το 43

μεγάλο ψέμα. Υποστήριξαν ότι στην ορθόδοξη Εκκλησία είναι ασυμ­ βίβαστο το εκκλη σ ια σ τικό αξίω μα το υ Α ρ χιεπ ισ κ ό π ο υ με το κοσμικό αξίωμα του π ρ ο έ δ ρ ο υ της Δημοκρατίας. Και βέβαια στα χαρτιά και στους κανόνες υπάρχουν τέτοιες απαγορεύσεις αλλά το «Εδιμικό Δ ίκα ιο» και το « Κ α τ' Ο ικ ο ν ο μ ία ν » της εκκλησιαστικής π ρ α κτικ ή ς πολλές φορές έχει παραβλέψει τις κανονικές διατάξεις. Έ τσι ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Δικαίος (Παπαφλέσσας) «εις εθνική ν συνέλευσιν της Ε πιδαύρον 20/12/1821 παίρνει μέρος ως πληρεξούσιος και τιτλο­ φορείται Γ ερ ο υ σ ια σ τή ς. Το 1825 διωρίσθη υπουργός της Αστυνομίας προσχωρήσας εις την παράταξιν του Κουντουριώτου. Έ γγραφ ο της εν Επιδαύρω Εθνικής Συνελεύσεως με ημερομηνία 15 Ιανουαρίου 1822 διορίζει το σοφό και ηρωικό Επίσκοπο Ιωσήφ Ανδρούσης μινίστρο (δηλ. υπουργό της Παιδείας και των Εκκλησιαστικών). Στα νεότερα χρόνια έχουμε την ανάληψη της Αντιβασιλείας για μια ολόκληρη διετία (1944-46) από τον Α ρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό. Και βέβαια όλα τούτα τα σκοτεινά δεν έμειναν χωρίς αντιδράσεις και μέσα ακόμη στον ελλαδικό εκκλησια­ στικό χώρο και από συντηρητικούς μάλιστα αρχιερείς όπω ς τον Πειραιώς Χρυσόστομο Ταβλαδωράκη και την αγωνιστική τότε «Χριστιανική», που άνοιξε τις στήλες σε μαχητική αρθρογραφία κατά των αβυσσαλέων σχε­ δίων Μουρατίδη. Εντύπωση είχε κάνει τότε στο χριστιανικό κόσμο η αντίσταση που πρόβαλε στα σχέδια αυτά με πύρινη αρθρογραφία του ο Νίκος Ψ αρουδάκης και ο καθηγη­ τής του Παν/μίου Θεσ/νίκης Παν. Δημητρόπουλος. «Στα παρασκήνια των σατανικών (αντιμακαριακών) σχεδίων, πρωτοστάτησε ο Σ ω τηρικός καθηγητής Κων/νος Μ ουρατίδης και οι συνεργάτες του». Ο κ. Μουρατίδης που ακόμα είναι καθηγητής και ηγείται παραεκ­ κλησιαστικών, σαν καθηγητής του Κανονικού Δικαίου της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών 44

«γνωμάτευσε» ότι: * Μ πορούν οι τρεις Μητροπολίτες της Κύπρου να καθαιρέσουν τον Μακάριο (η γνωμάτευσή του κονιορτοποιήθηκε από όλα τα Πατριαρχεία). * Πρωτοστάτησε σαν μέλος της Μόνιμης Συνοδικής Επιτροπής επί των Νομοκανονικών και Δογματικών και Η θικής τάξεως ζητημάτων, να μην πάρει μέρος στη Μείζονα και Υπερτελή Σύνοδο που αποκατέστησε τον Μακάριο, η Ελληνική Εκκλησία. Πάντως θ α ήταν ενδιαφέρον και το θέτουμε υπόψ η του υπουργού και υφυπουργώ ν Παιδείας, όπω ς στην υ πό ίδρυση Εθνική ακαδημία Επιστημών εξετάσει την επιστημονική επάρκεια του κανονολόγου. Δείγμα της φωτισμένης επιστημονικής δουλειάς και δράσης του θέτουμε υπόψ η των πανεπιστημιακών αρχών και του Υπουργείου Παιδείας για να διατάξουν έρευνα της διδακτικής και άλλης επαρκείας του Μουρατίδη. 1. «Μεταξύ Θεού και δαίμονος» Ά ρ θ ρ ο ν εις Ο ρθό­ δοξον Τύπον 1-15 Σεπτεμβρίου 1973 αριθμ. φυλ. 193194. «Και αυτός που βρίσκεται ανάμεσα στο Θεό και δαίμονα δεν είναι άλλος από τον κορυφαίο των νεοελ­ λήνων πνευματικών και πολιτικών ηγετών Αρχιεπίσκο­ πο και Εθνάρχη Μακάριο». Αλλά πολύ φοβούμαστε ότι ο Κανονολόγος, τα έργα του, η πομπή του και η συνοδεία του είναι πραγματικά βουλή διαβόλου. 2. «Η Ληστρική Σύνοδος». Ά ρθρον, εις εφημερίδα «Εστία» 18 Ιουλίου 1973. Αφήνουμε ότι με συνείδηση σχισματικού ο νάνος αυτός καταδικάζει κατά τη μεθο­ δολογία των ατομικιστών θεολόγων του προτεσταντι­ σμού ολόκληρη Μείζονα και Υπερτελή Σύνοδο και βάζει εωσφορικά τον εαυτό του υπεράνω της Εκκλη­ σιαστικής ιεραρχίας ως Π άπας καινοφανής. Σε καιρό λοιπόν στυγνής δικτατορίας ο μέγας δημο­ κράτης και των θεολόγων νονός δημοσιογραφεί στην «Εστία» του Κύρου που ανεβοκατεβάζει τον Μακάριο 45

«Ερυθρό Ρασοφόρο» και «Επίορκο της Φανερωμένης». Κι ήταν τότε τα μαύρα και σκοτεινά χρόνια της Χούντας όπου ο Μ ουρατίδης διετέλεσε και πρόεδρος του Πειθαρχικού Συμβουλίου διώξεως των φοιτητών. Παρακινήθηκε λέει για λόγους «υγείας» από αυτή την Ιεροεξεταστική Προεδρία αλλά όχι βέβαια για ιδεολογι­ κούς ή συνειδησιακούς λόγους αλλά «φόβου ένεκα» αφού προηγουμένως δίκασε και κάμποσους φοιτητές. 3. Κων/νου Δ. Μουρατίδου »Γνωμοδότησις». «Εστία» 17 Μαρτίου 1973 σελ. 3. Αποτελεί το επαίσχυντο και από ποιον και ποια σκοτεινά κυκλώματα υπαγορευμένο κείμενό του κατά Μακαρίου; Αυτό το κατάπτυστο κείμενο το χρησιμο­ ποίησαν σε βάρος του Μ ακαρίου, της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Κυπριακού Ελληνισμού, οι Τούρ­ κοι διπλωμάτες, ο Ν τε κ τά ς , οι μυστικές υπηρεσίες ΣΙΑ, DIA και βέβαια η χ ο ύ ν τα με τον πρέσβη της στην Κύπρο. Τέλος θ α θέλαμε να ρωτήσουμε κάτι που κυκλοφο­ ρεί στους εκκλησιαστικούς κύκλους; είναι ο Μουρατί­ δης αυτός που σύστησε να μην αποκαλείται ο «καθηρημένος» Μ α κά ριο ς με το εκκλησιαστικό του όνομα αλλά με το κοσμικό του επώνυμο Μ ούσ κος; Και είναι του Μ ο ύ σ κο ν το κεφάλι που ζητούσε επ ί «πίνακι» ο Ιωαννίδης από τους δολοφόνους πράκτορες και πραιτωριανούς του;

46

ΠΟΙΟΙ ΕΠΑΙΞΑΝ ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΩΝ ΧΟΥΝΤΙΚΩΝ Μαρτίου 2, 1972, οι τρεις Μ ητροπολίτες Κιτίου Ά ν θ ι­ μος, Κυρηνείας Κυπριανός, Πάφου Γεννάδιος ζητούν τελεσιγραφικά να παραιτηθεί ο Μ ακάριος από το προεδρικό του αξίωμα. Μόλις η εκ κ λ η σ ια σ τιχο π ρ α ξ ιχο π η μ α τικ ή ενέργεια των τριών έγινε γνωστή τεράστια πλήθη λαού με αλάθη­ το κριτήριο για τα τεκ τα ιν ό μ εν α στα σκοτεινά χουντοε κ κ λ η σ ια σ τικ ά π α ρ α σ κ ή ν ια , έτρεξε να διαδηλώσει με δυναμική στοργή την π α λλα ϊκή υ π ο σ τή ριξή το υ στον Κύπριο ηγέτη. Το βράδυ της ίδιας ημέρας συνήλθαν στη Λευκωσία ηγούμενοι, αρχιμανδρίτες, θεολόγοι για να διατρανώ­ σουν την υποστήριξή τους στον «αμφισβητούμενο» θρησκευτικό - πολιτικό ηγέτη τους. Σε ανακοίνωσή τους οι έγκυροι αυτοί εκκλησιαστικοί παράγοντες «κάλεσαν τον Αρχιεπίσκοπο - Εθνάρχη να μην ενδώσει εις τας επιζήμιους εισηγήσεις των Μητροπολιτών». Στη συνέχεια η θεολογική αυτή Σύναξη πρότεινε με σωστή και νηφάλια κρίση αυτό που αν είχαν ακολουθή­ σει οι τρεις ξενοκίνητοι συνοδικοί και η παραεκκλησια­ στική συνοδοιπορία τους θ α είχε το νησί γλιτώσει από πολλές ταλαιπωρίες. «Μη λυθέντος του Εθνικού Κυπριακού ζητήματος διακηρύττομεν, ότι η Εθναρχοπροεδρική ιδιότης της Εκκλησίας δεν έληξε δια τούτο και η παραμονή του Μ ακαριωτάτου προκαθήμενου αυτής εις την υ π εύ θυ ­ νον διαχείρισιν του εθνικού θέματος, όχι μόνον επιτρε­ πτή είναι αλλά και επιβάλλεται». 47

Οι τρεις όμως ξενοκίνητοι επέμεναν, έβαλαν στον Μακάριο βρόχο. Του έδωσαν περιθώ ριο δεκαπέντε ημερών για να απαντήσει στην αξίωσή τους. Βιαζόντου­ σαν οι άνθρω ποι να εφαρμόσουν τους Ιερούς Κανόνες ύστερα από 13 ολόκληρα χρόνια. Μα τι είναι τέλος πάντων αυτή η δεσποτική κουτοπονηριά π ου ερμηνεύει τα πάντα: Γραφή, κανόνες, αποφάσεις, σύμφωνα με τα συμφέροντα της στιγμής. Και σ' αυτή την περίπτωση «π α ρα εκκλ η σ ια σ τική εμ π νεύ σ ει» . «Απαντώντας στους τρεις Μ ητροπολίτες ο Μακάριος σημείωνε ότι η συ ν εδ ρ ία σ η της Ιεράς Συνόδου δεν ήταν κα νο νική γιατί δεν τηρήθηκαν ορισμένες πρ οϋ ποθ έ­ σεις. Κατηγόρησε τους «τρεις» της κυπριακής Τρόικα ότι έκαναν π α ρ α εκ κ λ η σ ια σ τικ ή πα ρ α σ υ ν α γω γή προ­ τού έλθουν στην Ιε ρ ά Σ ύ ν ο δ ο και ότι η ενέργειά τους «έκδηλα είχε τα στοιχεία της εξω εκκλησιαστικής εμπνεύσεως». Στη συνέχεια ο Μ ακαριότατος κατήγγειλε ότι «καθείς από τους κατηγόρους του είχε ανασύρει από φάκελο κάποιο π ρ ο ετο ιμ α σ μ ένο σημείω μα το οποίο διάβαζε. Ιδιαιτέρως ο γηραιός Μητροπολίτης Πάφου Γεννάδιος διάβαζε από χειρόγραφο που ο γραφικός χαρακτήρας δεν ήταν δικός του». Και βέβαια όλοι αυτοί ήσαν ετερ οκίν^τοί Προσωπικά γνωρίζουμε ότι τόσο ο Γεννάδιος, όσο και ο Ά νθιμ ος φιλοξενούντο όσες φορές έφ θαναν στην Αθήνα στα Ζω ηκοσω τηρικά οικοτροφεία και απηύθυναν «πατρι­ κές» μελιστάλακτες χρηστοήθειες και παραινέσεις γεμά­ τες α ν τιμ α κ α ρ ια κ ό δη λη τήριο στους αφιονισμένους Ελληνοχριστιανούς οικοτρόφους τους. Αλλά και για να τελειώνουμε με τον παραπλανητικό θόρυβο των ευλαβώ ν για τους Ιερούς Κανόνες π α ρ αθέ­ τουμε αυτούσιο το κείμενο του Μακάριου που αποτελεί μ ν η μ είο δεο λο γικ ή ς ειλικ ρ ίνεια ς. «Φρονώ εν πεποιθήσει ότι η υ πό τας περιστάσεις αποδοχή υ π ’ εμού του Προεδρικού αξιώματος ουδόλως συγκρούεται προς το γράμμα ή προς το πνεύμα είτε της Αγίας Γραφής, είτε των Ιερών Κανόνων, είτε της α π ' αιώνων παραδόσεως της Εκκλησίας ημών. Ο υδέπο­ 48

τε ή μην ή θ α γίνω παραβάτης Κανόνων των οποίων ετάχθην φρουρός. Ουδόλως δε συμμερίζομαι την άποψιν, ότι η υ π ό εκ τά κ το υ ς σ υ ν δ ή κ α ς προσφορά υπηρε­ σίας προς τον λαόν και ποίμνιον και από της π ρ ο ε δ ρ ι­ κ ή ς δέσεω ς αποτελεί παράβασιν Ιερών Κανόνων· Κοσμικόν αποκαλείτε το Προεδρικόν αξίωμα. Θα ήτο κοσμικόν, εάν δεν ήτο σήμερον συνυφασμένον με τον αγώνα του Κυπριακού Ελληνισμού δια την Ε δ νικήν Επιβίω σιν και το μέλλον του. Είναι δε ο αγών των Ελλήνων Κυπρίων όχι μόνον υ πέρ πατρίδος, αλλά και υπέρ πίστεως. Ηδύτητα ενέχει, όπω ς υ πό μερικών υποστηρίζεται, το κοσμικόν προεδρικόν αξίωμα και η άσκησις κοσμικής εξουσίας. Την ηδύτητα αυτήν, ούτε ηθέλησα, ούτε εδοκίμασα. Αντιθέτως εις εμέ το υ πό ιόιαζούσ ας σ υ ν δ ή κ α ς προεδρικόν αξίωμα μόνον πο τή ρ ια θλίψεων και πικρίας πολλάκις και πολλαπλής μου προσέφερεν». (Ο Κ ύ π ρ ο υ Μ α κάριος). «Προχωρώντας ο Μ ακάριος εξηγούσε στους τρεις Συνοδικούς Μ ητροπολίτες, ότι η αποχώρησή του, τη στιγμή εκείνη που ακριβώς ήθελε η δικτατορική κυβέρ­ νηση των Αθηνών και οι παραεκκλησιαστικοί κύκλοι, την αποχώρησή του από την προεδρία της Κύπρου θ α δημιουργούσε ένα επικίνδυνο κενό εξουσίας. Ή ταν δυνατό να μην υπάρξει περιθώριο διεξαγωγής προεδρι­ κών εκλογών και σχηματισμού σταθερής κυβερνήσεως με διεθνή αναγνώριση. Τους υ πεδείκνυε ότι υπήρχε ο κίνδυνος να καταλυθεί η έννοια του Κράτους και αντί κυβερνήσεως να υπήρχε πλέον μια Ελληνοκυπριακή ηγεσία και διοίκηση ακρι­ βώς σαν αυτές που υπήρχαν πέρα από την «Πράσινη Γραμμή» στους Τούρκους. Αυτή, όμως, η εξέλιξη θ α ερχόταν «καλούπι» στα χειρότερα ανθελληνικά σχέδια των εχθρών της Κύπρου και της Ελλάδας. Τόνιζε ακόμα, ο Κύπριος Πρόεδρος, ότι μια πιθανή πολιτική κρίση, θ α οδηγήσει «εις την τραγικήν διχοτόμησιν της Κύπρου, όπω ς ήταν η μόνιμος επιδίωξις της Τουρκίας». 49

Δυστυχώς στα μυαλά των Σω βινιστώ ν χριστιανοφ ασιστώ ν ο Μ ακάριος είχε ταυτισθεί με την επ ιο ρ κ ία . Οι χουντοπ αραεκ κλησ ιασ τικ οί τον ονόμαζαν Μ ο υ σ κ ο επ ίο ρ κ ο της Φανερωμένης δηλαδή τον Μ ούσκο (το κοσμικό επώνυμο του Μακαρίου) που έγινε γι' αυτούς προδότης επειδή εγκατέλειψε το α ν έφ ικτο αίτη μα της Έ νωσης και το αντικατέστησε, κάτω από την πίεση της σκληρής πολιτικής πραγματικότητας, με το ρεαλισμό της α νεξ α ρ τη σ ία ς. Έ τσι η πολιτική τοποθέτηση του Μ ακάριου μετά το 1960 που ανακηρύχθηκε η α ν εξ α ρ ­ τη σ ία της Κυπριακής Δημοκρατίας. «Η κ α τά λυ σ ις το υ Κ υ π ρ ια κ ο ύ Κ ρ ά το υ ς μό ν ο ν δια τη ς ενώ σεω ς τη ς Κ ύ π ρ ο υ μ ε τά τη ς Ε λλ ά δ ο ς όύνα τα ι ν α επ ιτευ χ θ ε ί» . «Με την πικρή πείρα της προδοσίας σε βάρος της Κύπρου και με την οριστική πια, έστω και εκ των υστέρων, γνώση της αδίστακτης συνωμοσίας που ανα­ π τύχθηκε με στόχο τους Ελληνοκυπρίους και τη δημο­ κρατική ηγεσία τους, μπορεί κανείς να καταλάβει ποιους εξυπηρετούσε η κίνηση των Κυπρίων Μ ητροπο­ λιτών. Ο διαβόητος Λουνς, αμετανόητος ανθέλληνας πάντα, θ α ε π α ιν έ σ ει την κίνηση για εξουδετέρωση του Μ ακαρίου μέσω της «Ι ε ρ α ρ χ ία ς » και της παραεκκλη­ σιαστικής συνοδοιπορίας τους. Σε δηλώσεις του, στις 10 Ιουλίου 1972, αφού τόνισε ότι οι «Τούρκοι δεν υστερούν των Ελλήνων εις επίδειξιν καλής θελήσεως επί του Κυπριακού» πρόσθεσε εμφαντικά ότι: «Ο Μ ακάριος δεν είναι πολύ δυνατό στοιχείο Νατοϊκής σταθερότητας». Είναι φανερό, ότι «σταθερότητα» εννοούσε ο Λουνς τη δημιουργία και παγίωση μιας καταστάσεως που θ α εξυπηρετούσε Ν α το ϊκ ά συμφέροντα. Για τους παραεκ­ κλησιαστικούς Μ ητροπολίτες ειδικά, ο Λουνς είπε τ' α­ κόλουθα:

50

« Ίσω ς ο Μ ακάριος να ακολουθεί επικίνδυνον πολιτικήν. Αλλά υπάρχουν ισχυραί δυνάμεις εις την νήσον, όπω ς επ ί παραδείγματι οι επίσκοποι, οι οποίοι τον εκάλεσαν να παραιτηθεί δύο φ οράς και να ασχοληθεί με τα καθαρώ ς εκκλησιαστικά του καθήκοντα». Δηλαδή, μόνο που ο Λουνς δεν ανέλυσε τις προδια­ γραφές των Ιερώ ν Κ ανόνω ν. Ή τα ν ο Λουνς και το ΝΑΤΟ ενήμεροι όλων των διαβημάτων των Μητροπολι­ τών και μόλις έκρυβε την ενδόμυχη ελπίδα του ότι ο Μακάριος θ α εξαναγκαζόταν σε παραίτηση. Και οι χουντοδεσποτάδες το γουδί το γουδοχέρι. Την 1/6/1972 που έγραψαν και πάλι παρακινημένοι από Ν α το ϊκ ο ύ ς κύκλους, παραεκκλησιαστικές οργανώσεις και Ε ο κ α β ή τες του απεύθυναν ένα άλλο τελεσιγραφικό έγγραφο που αυτό ήρθε μετά το «μακροσκελές υπόμνη­ μα» της 27ης Μαρτίου 1972. Στο δεύτερο αυτό κείμενο του έλεγαν με αντιδημοκρατική επιμονή. «Να εγκαταλείψεις πάραυτα και αμελητι την εναντίαν εις το Αρχιεπισκοπικόν Αξίωμα θέσιν του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και περιορισί είς εις τα κ α θα­ ρώς Εκκλησιαστικά σου καθήκοντα» Σε όλα τούτα τα μηχανορραφικά και κατευθυνόμενα ο Μ ακάριος απάντησε με συντομία και σταθερή αξιο­ πρέπεια. «Τοις Πανιερωτάτοις Μητροπολίταις Πάφου κ. Γενναδίω, Κιτίου κ. Ανθίμω, και Κυρηνείας κ. Κυπριανώ. Αγαπητοί εν Χριστώ Αδελφοί, Ελάβομεν επιστολήν υ π ό ημερομηνίαν 1, οδεύοντος μηνός Ιουνίου, φέρουσαν τας υπογραφ άς Υμών, δ ι’ ης καλούμεθα όπω ς «πάραυτα και αμελητί εγκατελείψωμεν το αξίωμα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρα­ τίας. Απαντώντες πληροφορούμεν, ότι η κρισιμότης των 51

περιστάσεων επιβάλλει την συνέχισιν προσφοράς υ π η ­ ρεσίας προς τον Λαόν από της υ π ’ αυτού εμπιστευθείσης εις ημάς θέσεω ς του Προέδρου της Δημοκρατίας. Η Ελληνική και η Αρχιερατική ημών συνείδησις, ως και η Εθναρχική ημών αποστολή, δεν επιτρέπουσι την εγκατάλειψιν του εν μεγίστω κινδύνω ευρισκομένου και προσβλέποντος εις ημάς (σημ.: 83%) Κυπριακού λαού. Ως προδοσία θ α κατελογίζετο ημίν η τοιαύτη του λαού εγκατάλειψις και φυγή. Των λύκων επερχομένων (Δηλ. των Τούρκων), ο ποιμήν δεν αφήνει τα πρόβατα δια να φύγει. Ταύτα μεν ημείς, τα δε λοιπά τω Θεω. Εν τη I. Αρχιεπισκοπή Κύπρου, τη 10/6/72 Πρόθυμος εν Χριστώ αδελφός Ο Κύπρου Μακάριος. Και ήλθαν οι γκρίζοι λ ύ κ ο ι του Τουρκές και τους υποδέχθηκαν οι γα λά ζιοι λύκοι της χριστιανοφ ασ ισ τική ς εδ νικ ο φ ρ ο σ ύ νη ς. Και οι δεύτεροι έθαψ αν ζωντα­ νούς ανθρώ πους στο κεντρικό νεκροταφείο της Λευκω­ σίας, σύμφωνα με τις μαρτυρίες του νεκροταφειακού εφημέριου. Ας καμαρώσουν τα έργα τους. Και άξιος ο μισθός τους για τα 6.000 θύματα, τους 2.000 αγνοούμε­ νους και τους 200.000 πρόσφυγες μέσα στην ίδια τους την πατρίδα. Ακόμη αχνίζουν τ' αποκαΐδια και οι δικοί μας χ ρ ισ τια ν ο φ α σ ίσ τες αμετανόητοι ακόμη και σήμερα υποσκάπτουν τα θεμέλια του Έ δ ν ο υ ς με τη συμπαρά­ σταση των Τούρκων και των άνομων Α μερικα νοσιω νιστών.

52

ΠΩΣ «ΔΙΚΑΣΤΗΚΕ» ΣΤΑ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ Ο ΜΑΚΑΡΙΟΣ.., Είπαμε ότι οι τρεις χ ο υ ντο κ ίνη το ι Μητροπολίτες της Κύπρου μπαινόβγαιναν στα μέγαρα των παραεκκλησιασικών στην Αθήνα και καθοδηγούντο «θεολογικά» (γράφε πολιτικά). Θεωρητικός του εκκλησιαστικού αγώνα κατά Μακα­ ρίου ήταν και αμετανόητος παραμένει ο καθηγητής Μ ουρατίδης, το άνθος της οω τη ριχής συνοδοιπορίας, «πνευματικόν τέκνον του προϊσταμένου του «Σωτήρα» Αρχιμ. Γεώργιου Δημόπουλου, κληρικού γνωστού από τις υπονομευτικές του ενέργειες ενάντια στον κανονικό Μητροπολίτη Δημητριάδος Ιωακείμ και την Εκκλησία γενικότερα». (Χ ριστοφόρου Καλύβα Αρχιμανδρίτου «Φως ή φ ω τιά» σελ. 53). Αλλά το σκοτεινό ρόλο του Μουρατίδη που θεωρείται από τους οπαδούς του ο αλάθη τος π α π ά ς της παραεκ­ κλησιαστικής Ορθοδοξίας τους, θ α τον εξετάσουμε αργότερα. Τώρα μένουμε στον π α π ά Καντιώτη της Φλώρινας και τον ομογάλακτό του Αμβρόσιο της Ελευθερούπολης. Τα πρακτικά της συνεδρίασης της Μόνιμης Συνοδικής Επιτροπής επί των Νομοκανονικών - Δογματικών και Ηθικών ζητημάτων είναι αποκαλυπτικά για το ρόλο των παραεκκλησιαστικών στη συνωμοσία κατά Μακαρίου. Τα πρακτικά τα παραθέτουμε όπω ς έχουν ακριβώς δημοσιευθεί. Οι αναγνώστες ας κρίνουν... «Εν Αθήναις σήμερον την 5ην Ιουνίου, ημέραν Τρίτην και ώραν 7ην εσπερινήν, συνήλθεν υ πό την προεδρίαν του Σεβασμιωτάτου Μ ητροπολίτου Πειραιώς Κυρίου Χρυσοστόμου, η Ολομέλεια της Μ.Σ.Ε. επ ί των Ν ομοκα­ 53

νονικών - δογματικών και Ηθικής Τάξεως Ζητημάτων. Παρήσαν οι Σεβασμιώτατοι Μ ητροπολίται Ζιχνών και Ν ευροκοπίου κ. Νικόδημος και Φλωρίνης - Πρεσπών και Εορδαίας κ. Αυγουστίνος και οι κ.κ. 1) Χαράλαμπος Φραγκίστας, ομότιμος Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, 2) Κωνσταντίνος Βαβούσκος, Καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανε­ πιστημίου Θεσσαλονίκης, 3) Κωνσταντίνος Μουρατίδης, Κ αθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, 4) Ανδρέας Θεοδώρου, Καθηγητής της Θεολο­ γικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, 5) Βλάσσιος Φειδάς, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπι­ στημίου Αθηνών, εις αναπλήρωσιν του κ. Ιωάννου Καρμίρη, ομοτίμου Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κωλυομένου και ο Γραμματεύς της Επιτροπής Πρεσβύτερος Ευάγγελος Μαντζουνέας. Εν συνεχεία η επιτροπή εισέρχεται εις την ημερησίαν αυτής διάταξιν. Ο Σεβ. Φλωρίνης λέγει: «Υπάρχει ένα πελώριο θέμα, Εθνικόν και Εκκλησιαστικόν, το θ έμ α της Εκκλησίας της Κύπρου. Τι θ α κάμη η Εκκλησία της Ελλάδος; Το Κ υπριακόν είναι θέμ α της Επιτροπής μας. Να ζητηθή ο φάκελος και να μελετήσωμεν το θέμα». Ο κ. Μ ουρατίδης λέγει ότι «το Κυπριακόν είναι θέμα της Νομοκανονικής Επιτροπής και φρονώ ότι θ α πρέπει να συγκρατήσωμεν την Κυπριακήν Εκκλησίαν και να επαναφέρωμεν την ομόνοιαν εις την Ορθοδοξίαν, διότι προσεχώρησαν και τρεις Πατριάρχαι. Οι Ιεροί Κανόνες παρεμερίσθησαν. Να κάμωμεν ό,τι ημπορούμεν. Είναι αδύνατον να παραγνωρίζηται η απόφασις της Συνόδου. Ο κατηγορούμενος (σ.σ. Μακάριος) προσέφυγεν εις την Μείζονα, Σύνοδον και συμπράττουν, ως προείπον, και τρεις Πατριάρχαι. Κάμνω μίαν αίτησιν εις την Επιτροπήν να αναλάβη μίαν προσπάθειαν. Δύναται η Δ.Ι.Σ. να γίνη άγγελος ειρήνης». Εν συνεχεία ο Σεβασμιώτατος Πρόεδρος λέγει τα εξής: «Η Δ.Ι.Σ. έλαβεν αφορμήν από έγγραφον του 54

Αδελφού Αρχιεπισκόπου Κύπρου, όστις ζητεί από την Εκκλησίαν της Ελλάδος να μετάσχη ομού με τα άλλα Πατριαρχεία εις την Μείζονα Σύνοδον. Εις την Δ.Ι.Σ. είπον να τείνωμεν χείρα αδελφικήν ειρηνεύσεως και απεφασίσαμε να μεταβούν τρεις Επί­ σκοποι, εγώ δε, επειδή από της πρώτης στιγμής εξεφράσθην δια τηλ/τος υ πέρ του Μακαρίου εζήτησα να εξαιρεθώ θεωρών και πιστεύων μετά λόγου και γνώσεως οτι η καθαίρεσις του Αρχιεπισκόπου Κύπρου είναι εξιδιασμένως αντικανονική και όλως εμπαθής, ωσαύτως πιστεύων ότι ενδέχεται να είναι ειλημμένη η απόφασις κ α θ ’ υπαγόρευσιν, μετ’ αποστροφής την απορρίπτω και εκφράζω την άμετρόν μου λύπην». Μ ετά ταύτα τον λόγον έλαβεν ο κ. Μ ουρατίδης, όστις είπε τα εξής: «Το θέμ α της Κύπρου είναι πολύπλοκον. 1) Εάν θ α λάβη μέρος η Ελληνική Εκκλησία εις το επίμαχον θέμα, ή 2) δε θ α λάβη θέσιν εις το θ έμ α, αλλά θ α αναλάβη μιαν ειρηνικήν αποστολήν φρονώ, ότι υπάρχει κίνδυνος να παρασυρθώμεν, και να ταχθώμεν με τους τρεις Πατριάρχας. Να σταλή βεβαίως ειρηνευτι­ κή αποστολή, αλλά υ π ό τον όρον ότι θ α δικαιολογηθή Κανονικώς η ειρήνευσις. Είναι αδιανόητον εάν είπη τις, ότι δεν παρέβη ο Αρχιεπίσκοπος τους Ιερούς Κανόνας. Δεν είναι δυνατόν συνύπαρξις δύο αξιωμάτων, πρέπει να παραιτηθή. Η Ελλάς είναι υποχρεωμένη να δεχθή την γνώμην των τριών. Ομιλεί ο IB' Κανών της Καρθαγένης περί Μείζονος Συνόδου. Δεν ακολουθείται η διαδικασία όμως, διότι ο Αρχιεπίσκοπος είναι καθηρημένος. Ά ρ α η Μείζων Σύνοδος είναι αντικανονική και αι αποφάσεις της είναι άκυροι. Νομίζω, ότι η Ελληνική Εκκλησία πρέπει να αποστείλη ειρηνευτικήν αποστολήν, αλλά με βάσιν τους Ιερούς Κανόνας?). Μετά τον κ. Μουρατίδην ο Σεβ. Πρόεδρος λέγει τα εξής: Εάν η ειρηνευτική αποστολή της Ελλαδικής Εκ­ κλησίας υπόδειξη εις τον Μακαριώτατον Αρχιεπίσκο­ πον Κύπρου την ειρήνευσιν της Κυπριακής Εκκλησίας με βάσιν τους Ιερούς Κανόνας, ήτοι του \ιποδείξη να 55

παραιτηθή διότι παραβαίνει τους I. Κανόνας κινδυνεύομεν να ακούσωμεν, του Μ ακαριωτάτου Κύπρου, λέγοντος με όλον το δίκαιον: «Πηγαίνετε εις τον οίκον σας, εφαρμόσαντες υμείς τους Ιερούς Κανόνας, και μετά να εκφράσετε γνώμην δι' άλλην Εκκλησίαν». Ο κ. Θεοδώρου λαβών τον λόγον, λέγει ότι συμφωνεί με τον κ. Μουρατίδην. Εάν λάβη θέσιν η Ελλαδική Εκκλησία, πρ έπ ει να θέση ως βάσιν τους Ιερούς Κανό­ νας. Ίσ ω ς να διαλυθούν οι σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας εάν η Ελλάς παρασυρθή με την γνώμην των 3 Πατριαρχών, και αδιαφορήση δια τας συνειδήσεις των πιστών. Ο Σεβ. Πρόεδρος λέγει ότι όποιος θέλει να κάμνη τον άγιον, να είναι άγιος εν παντί λίαν εγκαίρως. Ό τα ν υιοθετούν εκείνοι τας δύο εξουσίας, πώ ς δεν εγνώριζον τότε, ότι καταστρατηγούνται οι Ιεροί Κανόνες; Ο κ. Θεοδώρου λέγει ότι υπάρχουν Πρακτικά των συνεδριάσεων, ένθα αναφέρονται αι νουθεσίαι των τριών, δια να απομακρυνθή από την πολιτικήν εξουσίαν. Εν συνεχεία ο Σεβ. Πρόεδρος δίδει τον λόγον εις τον κ. Φραγκίσταν ο οποίος λέει τα εξής: «Το θέμ α είναι ακανθώδες. Δεν είναι Εκκλησιαστικόν μόνον είναι και Εθνικόν. Δεν δυνάμεθα να προβώμεν εις ενεργείας, ήτοι να ρίψωμεν έλαιον εις την πυράν. Σήμερον η Κυπριακή Εκκλησία ευρίσκεται εν κινδύνω. Η Εκκλησία της Κ ύπρου είναι εις κράτος, κεχωρισμένην Πολιτείαν. Η εξωτερική Πολιτική ανήκει εις το Κράτος. Το Κράτος επιθυμεί ειρήνευσιν της Κυπριακής Εκκλησίας. Δεν δυνάμεθα να στείλωμεν αντιπροσώπους εις την Μ. Σύνοδον, διότι θ α έλθωμεν αντιμέτωποι του Κράτους. Εάν σταλεί Επιτροπή Ειρηνευτική τότε δεν εισερχόμεθα εις την ουσίαν. Πρέπει να συμβάλωμεν εις την ειρήνευσιν της Κυπριακής Εκκλησίας. Οι αντιπρόσωποι της Ελληνικής Εκκλησίας, δύνανται να πράξουν μίαν απο­ στολήν. Διαφωνώ ως προς το να δοθή χάρις εις τον Μακάριον και να παραιτηθή από Πρόεδρος. Εάν υπάρχη πιθανότης επιτυχίας της αποστολής να 56

σταλή, άλλως να μη σταλή. Διότι η Ελληνική Εκκλησία έσπευσε να αναγνώριση την κανονικότητα του Μ ακα­ ρίου και μετά την ποινήν. Εδώ είναι το θέμα. Δύναται να εκπληρώση η αντιπροσωπεία την αποστολήν της; Θα ήτο λάθος της Ελληνικής Εκκλησίας να λάβη μέρος εις την Μείζονα Σύνοδον. Συμπερασματικώς η γνώμη μου είναι: 1. Το θέμα είναι όχι μόνον Εκκλησιαστικόν, αλλά συγχρόνως και Εθνικόν. Την Εθνικήν Πολιτικήν χαράσσει η Κυβέρνησις. Ουδεμία ενέργεια πρέπει να γίνη άνευ εγκρίσεως της κυβερνήσεως. 2. Η Εκκλησία της Ελλάδος θ α ηδύνατο να προβή εις συμφιλιωτικήν προσπάθειαν, αν φρονή, ότι δύναται να έχη ελπίδας επιτυχίας. 3. Εις τον Μακάριον πρ έπ ει να υποδειχθή να μην προβή, εφ ’ όσον χρόνον εκκρεμεί το ζήτημά του, εις μεταβολάς της συνθέσεως της Ιεραρχίας Κύπρου. 4. Η υπόθεσ ις δύναται να διευθετηθή, αν ο Μακάριος ασκήση έφεσιν κατά της αποφάσεω ς του Πρωτοβαθ­ μίου Δικαστηρίου, συμφώνως προς τον Καταστατικόν Χάρτην της Εκκλησίας της Κύπρου. Κατόπιν των εκδηλώσεων των Εκκλησιών, αι οποίαι θ α μετάσχουν του Δευτεροβαθμίου Δικαστηρίου, δυνάμεθα να προβλέψωμεν, ότι η απόφασις θ α είναι δια τον Μακάριον αθωωτική». Δηλαδή οπω σδήποτε έπρεπ ε να δικαστεί ο Μ ακά­ ριος!! Εν συνεχεία έλαβε τον λόγον ο καθηγητής κ. Κ. Βαβούσκος, όστις είπε τα εξής: « Ό λον το θέμ α τίθεται όχι εάν είναι παράβασις αλλά εάν δικαίως εδικάσθη ο Μακάριος. Παλαιότερον υπήρ­ χε το άλλοθι της Εθναρχίας. Ο Αρχιεπίσκοπος ήτο ο Millet Bassi. Από του 1958, έχομε δύο εξουσίας κεχωρισμένας. Αλλ' ερωτάται: διατί δεν εσκέφθησαν οι τρεις Μητροπολίται, ότι ο Μ ακάριος ασκεί δύο εξουσίας; Έ π ρ επ ε να το σκεφθούν, διότι κα τ’ ουσίαν η θέσις του 57

Εθνάρχου από το 1958 εξέλιπεν. Δεν πρ έπ ει η Εκκλησία της Ελλάδος να λάβη μέρος εις την Μείζονα Σύνοδον. Μόνον ειρηνευτικώς θ α πρέπει να συμβάλη». Μετά τον κ. Βαβούσκον ο Σεβασμιώτατος Πρόεδρος λέγει τα εξής: «Θα ήθελα να ακουσθή και η γνώμη του αιδεσιμολογιωτάτου Γραμματέως πατρός Ευαγγέλου, έχοντος ασχοληθή και καταρτισθή εις το θείον της Εκκλησίας Δίκαιον». Λαβών τον λόγον ο Γραμματεύς λέγει τα εξής: «Κατά το άρθρον 2 του Καταστατικού Χάρτου της Εκκλησίας της Κύπρου, ο Αρχιεπίσκοπος είναι Κεφαλή της Κυ­ πριακής Εκκλησίας και έχει τα ανέκαθεν αυτώ ανεγνωρισμένα προνόμια και δικαιώματα. Το άρθρον αυτό συμπορεύεται με τον ΛΔ' Ιερόν Κανόνα των Αγίων Αποστόλων. Κατά την παράγραφον 3 την Σύνοδον δύνανται να καλέσωσιν εκτάκτως και δύο Μητροπολίται. Πλην όμως το άρθρον 4 είναι δεσμευτικόν ως προς την Προεδρίαν. «Κωλυομένου του Αρχιεπισκόπου η Σύνοδος τη γνώ­ μη αυτού συνεδριάζει, υ πό την προεδρίαν του πρώτου τη τάξει, των παρόντων Αρχιερέων». Επομένως παρανόμως και αντικανονικώς συνεδρίασαν οι τρεις Μητροπολίται, δι* ο και αι πράξεις των είναι άκυροι ως ακριβώς διακελεύει ο ίδιος Ιερός Κανών. Κατά συνέπειαν οι τρεις Μητροπολίται υπέπεσ α ν εις τα αδικήματα του Σχίσμα­ τος, της τυρείας, φατρίας, και ορθώ ς ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου συγκαλεί Σύνοδον βάσει του IB' Ιερού Κανόνος της Καρθαγένης». Παρεμβαίνων ο Σεβ. Φλωρίνης λέγει ότι αυταί είναι γνώμαι του κ. Ιερωνύμου και είναι εσφαλμένοι. Απαντών ο Γραμματεύς λέγει ότι την γνώμην αυτήν την απέστειλε εις την Κύπρον εις χρόνον πολύ προγενέστε­ ρον των δηλώσεων του Μ ακαριωτάτου και δη την 4ην Φεβρουάριου. Παρεμβαίνων ο Σεβ. Πρόεδρος λέγει τα εξής: « Ό τα ν ήμην εναντίον της τακτικής του Μ ακαριωτάτου κ. Ιερωνύμου δια τας αντικανονικότητας τας οποίας διέπραξε, καθώ ς και άλλοι Αρχιερείς, ήτο δυνατόν να 58

συνέλθωμεν μόνοι μας, 20 ή έστω 30 Αρχιερείς και να τον δικάσωμεν. Εις τα περισσότερα εξ αυτών ο Σεβασμιώτατος Πρόε­ δρος ριζικώς διεφώνησε και συγκεκριμένως εις τα 2, 3 και 4 συμπεράσματα της Εντίμου Επιτροπής, εκκινούσης εκ της παραδοχής υ π ' αυτής ότι η «καθαίρεσις» του Μ ακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Κύπρου είναι ισχυρά, ενώ ούτος την χαρακτηρίζει αντικανονικώτατον πραξι­ κόπημα. ΜεΟ' ο λύεται η Συνεδρία».

59

ϋ ΒΙΟΣ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΕΝΟΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΥ... Πρόκειται για ένα ομαδικό ψυχονευρωτικό παρεκκλη­ σιαστικό κίνημα με έκδηλα φαινόμενα μαζικής υστερίας. Ιδρυτής και «πνευματικός πατήρ» των οργανώσεων σφραγίδας είναι ο τυραννοδεσπότης της Φλώρινας Αυγουστίνος Καντιώτης. Παλιά η ιστορία των ανδραγαθημάτων του ανθρώπου αυτού που για τον χαρακτήρα του ο αείμνηστος Δημ. Ψ αθάς είχε διαπιστώσει ότι το ακαταλόγιστο αυτού του ανθρώ που βρίσκεται στην έλλειψη κ ά θε αίσθησης αυτογ ελο ιο π ο ίη σ η ς που άφ θονα διαθέτει. Είναι τόσα τα α ντιχα ρ να β α λιχά , α ν τιμ ο υ σ ιχά , αντιπ α ιδ α γω γιχά , αν τιχα ζα ντζα χιχά , α ν τιμ α χα ρ ια χά , αν τιπ α π α ν ο υ τσ ιχ ά , και τελευταία ενάντια στο Βασίλη Βασιλικό που γΓ αυτόν πένθιμα χτυπάνε οι καμπάνες της Καντιώτικης Μητρόπολης. Τον καλούν λέει σε μετάνοια και παραίτηση από τη θέση του Αναπληρωτή διευθυντή της ΕΡΤ γιατί είναι λέει ιερ ό σ υλ ο ς και β λ ά σ φ η μ ο ς!! Αλλ' αρχίζουμε από τον κατατρεγμό του Καζαντζάκη από τον παπα-Κ αντιώ τη. Είναι η πρώτη φορά που δημοσιεύονται άγνωστα στοιχεία για τις αβυσσαλέες δραστηριότητες του παπα-Κ αντιώ τη ενάντια στον κο­ ρυφαίο Νεοέλληνα συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη τον Κρητικό. «Θα έλθει ημέρα κατά την οποίαν ο Ελληνικός λαός θ α τελέσει τον εξαγνισμό καίων δημοσίως τα βιβλία του αντίχριστου Καζαντζάκη», γράφει και γίνεται ψευδο­ προφήτης των ημερών μας. Στον «Αντιβλασφημικό Αγώνα» σελ. 97). GO

Είναι πολύ ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε τους παλμούς της α ν τικα ζα ντζα κική ς λύσσας του Καντιώτη μέσα από τα κείμενά του. Γράφει λοιπόν ορυόμενος. «Εκ του εσωτερικού θησαυρού, εκ της διεφθαρμένης καρδίας του και της απίστου διάνοίας του, εκ του υποσυνειδήτου, εκ του βυθού της υπάρξεώ ς του, ως εξ άλλων καταπακτώ ν του Ά δου, εκπηδούν οι “ήρωες” του Καζαντζάκη τέρατα της φαντασίας του...» («Σπίθα» φυλ. 169). «Καιρός νομίζω να εγκαταλείψωμεν το βιβλίον Καπετάν Μιχάλης διότι εμμένοντες εις τας σελίδας τας πλήρεις βορβόρου και δηλητηριωδών αερίων, υπάρχει φόβος να πάθω μεν ασφυξίαν, εάν δεν είμεθα οπλισμέ­ νοι με αντιασ φ υξιογονικάς προσ ω π ίδας». («Σπίθα» φυλ. 169). Και σε άλλο σημείο των γραπτών του: «Υπόνομος των Αθηνών εκκενούμενος δεν θ α ανέδι­ δε τόσην δυσωδίαν, όσην το βιβλίον του Καζαντζάκη Ο τελευταίος πειρασμός». (Αντιβλασφημικός Αγών Ο Βλά­ σφημος λογοτέχνης σελ. 84). Αυτό λοιπόν το τυφλό μίσος τον οδήγησε σε άνομες ενέργειες. Πέτυχε να μη γίνει κηδεία του Καζαντζάκη μέσα σε ορδόόοξη εκκλ η σ ία , αφού προηγουμένως είχε σχηματίσει αντικα ζα ντζα κικό μέτωπο με τους πιο α ν τιδ ρ α σ τικ ο ύ ς και ετερόκλητους κύκλους των Αθη­ νών. Γνωστό το αποτέλεσμα των δραστήριων ενεργειών της Φρειδερίκης, του Σπ. Μελά, του Κύρου Α. Κύρου κ.ά. Ο Καζαντζάκης έχασε το βραβείο Νόμπελ κι αιτία ήσαν οι Ε λλην ά ό ες, όπως έλεγε ο ίδιος ο Καζαντζάκης. Έ τσι βλέπουμε η Φρειδερίκη να στέλνει επιστολές στο Σουηδό βασιλιά, η εδ νικ ο φ ρ ο σ ύ νη να ορύεται και ο Καντιώτης μ’ ένα λιβανιστήρι στο χέρι να εκβ ιάζει δεσποτά δες ζητώντας τον αφορισμό του Α ντίχριστου και Σ α π ιο ψ ύ χο υ όπω ς τον ονόμαζε Καζαντζάκη. Και όλα τούτα στα σωτήρια χρόνια της μεταμφυλιακής 61

ι Ο\ικοφροσύνης του 1956-1957. Αλλά γι’ αυτόν τον μοιραίο άνθρω πο η ιστορία όχι μό\ ο δεν βρίσκεται ακόμη στην ψυχροπολεμική περίοδο τοι Εμψύλιου αλλά ακόμη μια χιλιετία πιο μέσα στην καρδιά του Μεσαίωνα. Ας παρακολουθήσουμε τις θεαμακκές ενέργειές του κι ας βγάλουμε ψ υχοπαθολογικά <π’μ περάσματα. Ι.αν σχολαστικός καλόγερος του Μεσαίωνα που δε νοιάζεται για την ουσία παρά μόνο για τον τύπο, καθόλου δεν ενδιαφέρθηκε αν ο μασώνος Παττακός κρατούσε στα ξερονήσια, στρατόπεδα συγκέντρωσης, υτ< μπουντρούμια του ΕΑΤ-ΕΣΑ το άνθος των δημο­ κρατικών πολιτών. Γι' αυτά ποτέ δεν ζήτησε πληροφοmt\;. Ούτε συγκινήθηκε. Μέχρι όμως δακρύων συγκινήΟηκε η «ευαίσθητη» καρδιά του, όταν σ' επίσκεψή του (ΐτι; Φλώρινα, ο κ. Αντιπρόεδρος της Επαναστατικής Κΐ'|5ερνήσεως, γράφε δικτατορικής, της Ελλάδος Ελλή­ νων Χριστιανών, «αρνήθηκε να φάγει τον οβελία που τοι είχε ετοιμάσει ο κ. Δήμαρχος και προτίμησε τας τΐί.-τεινάς και αλαδώτους φ ακάς του ταπεινού επισκόγϊοι !!» Και όλα τούτα τα διαφήμισε ο ταπεινός καλόγερος κι ίκ ΐι έγινε ο νεροκουβαλητής του μασώνου παρουσιάζο­ ντας τον ως «ευσεβές τέκνον της Εκκλησίας και παλληκάρι της Επαναστάσεως». Και δεν είναι μόνο αυτά. Ας περάσουμε και σε άλλες ι κίηλώσεις της προσω πικότητάς του. Κτσι ο ιστορικός Γιώργος Καρανικόλας στο πολύ γνωστό έργο του «Ρασοφόροι συ μ φ ο ρ ά του Έ δ ν ο υ ς » γράφει: « Γα ενδιαφέροντά του είναι ποικίλα, ιδιαίτερα αυτά ποι· έχουν σχέση με τα απόρρητα της κρεβατοκάμαρας, προγαμιαίες σχέσεις. Εκτρώσεις. Καρκίνος της μήτρας. ΙΙαι.ιθενία. Κατάργηση γυμναστικών επιδείξεων μαθη­ τριών. Παντελονοφορούσες». «Γην άνοιξη του 1972, όταν η Πατρίδα μας στέναζε κάιω από το ζυγό των δικτατόρων, ξεσπάθωσε ο Ά γιος

Αυγουστίνος ενάντια στις “μινιφορούσες” , “ παντελονπφορούσες” και τους “ μακρυμάλληδες” ». Με εγκύκλιό του κεραυνοβολεί όλους αυτούς. Στο ΒΗΜΑ 1/3/72 σε μια περίοδο σκληρής τρομοκρατία.;, βασανισμών και λογοκρισίας διαβάζουμε. «Οι ιερείς δεν θ α αρχίζουν την τέλεση της Ακολουθίας στους γάμους, στις βαπτίσεις και στις κηδείες, ον γυναίκες που βρίσκονται στην εκκλησία και φορούν ανδρικά παντελόνια δεν απομακρυνθούν από την εκ­ κλησία». «Με την υ π ’ αριθ. 227/9-5-74 εγκύκλιό του, ποι· στέλνει στους πα πά δες της εξουσίας του και σε διάφο­ ρες άλλες δημόσιες υπηρεσίες, ζητά να καταργηθούν οι γυμναστικές επιδείξεις των μαθητριών γιατί “ μόνο ctv κανείς είναι πλασμένος από μάρμαρο ή είναι Χερουβείμ και Σεραφείμ δεν σκανδαλίζεται” ». Και βέβαια ο ίδιος επειδή δεν είναι ούτε Χερουβείμ ούτε Σεραφείμ δηλώνει δημόσια ότι σκανδαλίζεται'.'. Στις 9 Μάίου 1975, διαβάζουμε στον ημερήσιο Τύπο ότι: «Ο Μ ητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος σε ομιλία του κατηγόρησε τις γυναίκες που κάνουν εκτρώσεις. Έδωσε δε την κατάρα να πά θουν καρκίνο της μήτρας όσες θ α κάνουν έκτρωση». Στην υ π ’ αριθμ. 228/11/5/1974 δηλώνει: «Ο γάμος όλων όσων έζησαν προ του γάμου αναιδέ­ στατα ως ανδρόγυνα ή είχαν προγαμιαίες σεξουαλικάς σχέσεις θ α τελείται εις εξωκκλήσια προς παραδειγματ σμόν... Οι γονείς δε εκείνοι που ανέχονται αυτή την ελεεινή κατάσταση, θ α τιμωρηθούν κι αυτοί με ανάλογα επιτί­ μια γιατί υποχώρησαν κι έκαναν τα σπίτια τους πορ ­ νεία».

(>3

Αυτά και όχι άλλα για να προλάβουμε τη ναυτία αν όχι την αηδία των αναγνωστών μας. Άλλωστε ο Καντιώτης είναι ο ιερέας που απέδωσε το σεισμό στις Αλκυονίδες και το Καπανδρίτι σε θ εία τιμωρία που «εξαπολύθηκε» εξ ουρανού επειδή οι Ελληνίδες κάνουν αμβλώσεις... Και ας μην επεκταθούμε στις 25 αστείες ερωτήσεις του προς εξομολογούμενους. Να μερικές: -Μ ήπως αμαρτάνεις με φιλενάδα; -Μ ήπως είσαι οπαδός του γυμνισμού; -Μ ήπως αμαρτάνεις με τα πόδια σου; Και άλλα φαιδρά... Για 50 ολόκληρα χρόνια οι παρεκκλησιαστικές και οι κακοήθεις αποφύσεις τους κρυβόντουσαν. Πότε με τη διαβολή, πότε μ’ εκβιασμ ούς, πότε με χαμαιλεοντισμούς, πότε με ανοιχτή βία και εξαγορασμούς συνειδή­ σεων Ιησουιτικού τύπου παραπλάνησαν τον κοσμάκη. Αλλ' ήρθε η ώρα και ιδού τους αποκαλύπτουν οι μεγαλύτερες θεολογικές και εκκλησιαστικές προσω πι­ κότητες των τελευταίων χρόνων και ιδού το μεγάλο ράπισμα από τον Μητροπολίτη Πειραιώς, όχι τον Καλλί­ νικο που παίζει κρυφτούλι μαζί τους αλλά τον αδέκαστο Χ ρυσόστομο Ταβλαδω ράκη. Έ γρα ψ ε λοιπόν σ ’ εγκ ύ ­ κλιό του ο εκ κ λ η σ ιο κ εντρ ικ ό ς εκείνος ποιμενάρχης: I. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Αρ. Πρωτ. 130 Εν Πειραιεί 30/4/68 Προς την ΙΕΡΑΝ ΣΥΝΟΔΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Αποστέλλοντες την υ π ’ αριθ. Πρωτ. 109/3-4-68 Εγκύ­ κλιον 67, προς το Χριστεπώνυμον πλήρωμα της κα θ' η­ μάς Θεοσώστου Μ ητροπόλεως παρακαλούμεν θερμώς την I. Σύνοδον όπω ς ευαρεστηθεί αφορμήν λαμβάνουσα εκ των εις αυτήν καταγγελιών να ερευνήσει βαθύτερον το περί ου πρόκειται θέμα, υποχρεώνουσα τας αυτοα-

νακηρυγμένας Μ οναστικός Αδελφότητας, τας ευρισκομένας μακράν του όμματος των Κανονικών Ποιμεναρ­ χών της Εκκλησίας δρώσας και ενεργουσας και δια την π ρ ο κ ο π ή ν και ο ικονομική ν αυτώ ν π ρ ό ο δ ο ν αυσ τη ρώ ς ερ γα ζ ο μ έν α ς , να δηλώσουν υπευθύνω ς και επ ί απειλή λήψεως αυστηροτάτων μέτρων και επιβολής σκληρών Κανονικών κυρώσεων, εις τους εις αυτάς, τουλάχιστον, ανήκοντας κληρικούς, εις περίπτωσιν μη ακριβούς δηλώσεως π ό σ α ι δ ια δή κ α ι ή δ ω ρεα ί ή π ρ ο ίκ α ι έχουν δ ο θ εί εις α υ τά ς, π ό σ α κ τιρ ια κ ά σ υ γκ ρ ο τή μ α τα διαδέτο υ ν εις ολόκληρον το ν χώ ρον τη ς π α τρ ίδ ο ς ημών. Ή λθεν ο καιρός να ανακοπεί η ψ ε υ δ ή ς π ε ρ ί φιλοπτω χία ς δ ια κ ή ρ υ ξ ις κα ι κ α υ χη σιολογία των οργανω ­ μένω ν αυτώ ν π α ντελο νο φ ό ρω ν και ν α τ ε δ ε ί τέρ μ α εις τον οργα νω μένον φ α ρισαϊσμόν. Αναγκαίον θεω ρούμεν να αναφέρωμεν εις την I. Σύνοδον, το ο ικτρό ν και σκανδαλώδες περιστατικόν, το εν τη περιοχή της I. Μ ητροπόλεως ημών λαβόν χώραν και το οποίον καταγγέλλομεν ότι δ ε ν είν α ι μ ο ν α δ ικ ό ν , η δε αξία των στρεμμάτω ν γη ς, τα οποία πονηροί «εργάται» του Ευαγγελίου λίαν τεχνηέντως και πα μπονήρω ς α π εδ η σ α ύ ρ ισ α ν εις την π α ρα νό μ ω ς π λο υ τίσ α · σα ν και ε π ί π α μ π ό λλ ο ις εκ α το μ μ υ ρ ίο ις κοιμω μένη Αδελφότητί των δεν είναι μόνον της αξίας των 40.000 χρυσώ ν λιρώ ν αλλά εγγίζει τας 70.000 χρ υ σ ά ς λίρα ς Α γγλία ς. Πρέπει να α π ο κ α λυ φ δ ο ϋ ν οι «χρευδομονοχίτω νες» διότι τούτο επιβάλλει το συμφέρον και η δόξα της εκκ λ η σ ία ς, αλλά κατ’ επέκτασιν και το μ εγα λ είο ν της π α τρ ίδ ο ς. Δεν πρ έπ ει να λησμονώμεν την εκ δικαίας αγανακτή· σεως σταλείσαν εις την I. Σύνοδον αναφοράν και αίτησιν Σεβασμιωτάτου αδελφού ο οποίος μετ’ ογανακτήσεως ζητεί όπω ς η Ανωτάτη Εκκλησιαστική αρχή απομακρύνει τάχιστα εκ της Μ ητροπόλεώς του π α ρεκκλη σια σ τικ ό ν ιερ ο κ ή ρ υ κ α , ως φ α τρ ια σ τή ν το υ λα ο ύ και εδνικώ ς επ ιζ ή μ ιο ν». Ο ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ 65

ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η «ΠΛΥΣΗ» ΜΕΣΑ ΣΕ ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΑ Εκείνος που με ζηλευτή μαχητικότητα και θάρρος πολέμησε και αποκάλυψε τη φασιστική μεθοδολογία των Παραεκκλησιαστικών (ΖΩΗΣ κυρίως) είναι ο Αρχιμ. Χριστόφορος Καλύβας, Ιεροκήρυκας Χαλκίδος. Βέβαια σήμερα (άγων το 80ο έτος της ηλικίας του) ο πατήρ Χριστόφορος έχει καταπαύσει τον αντιπαραεκκλησιαστικό αγώνα του. Τα κείμενα όμως της ορμητικής και άδολης νιότης του υπάρχουν. Εκείνος άνοιξε το δρόμο. Και την πλήρωσε με διωγμούς και με τη μη ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΙΗΣΗ του. Εμείς λοιπόν αντλούμε δύναμη και πληροφόρηση από εκείνο τον ΠΡΩΙΜΟ αγώνα του. Γράφει λοιπόν ο αγωνιστικός κληρικός στα έργα του που πρ έπ ει «πάση θυσία» να ξαναεκδοθούν: «Την διαίρεση του χριστιανικού κόσμου σε δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα έχουν επιτύχει οι πράκτορες των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων. Τη θλιβερή αυ­ τή διαίρεση διαπιστώνει κανείς και σε πολλά άλλα μέρη όπου οι ιδιόρρυθμοι αυτοί χριστιανοί που κ α τ’ αυτόν τον τρόπον εννοούν το καθήκον της ιεραποστολής και διασύρουν και αμαυρώνουν όχι μονάχα τας οργανώσεις των, αλλά και την Εκκλησίαν ολόκληρον. Έ χουμε στα χέρια μας ντοκουμέντα που πείθουν ότι η διαίρεσις αυτή έφ θασε στο ανήκουστο σημείο να ξεσχίζωνται περιοδικά και βιβλία, να ποδοπατούνται αγγελίες της μιας οργανώσεως από τα μέλη της άλλης, να διασύρωνται και να σ υκοφαντούνται πρόσω πα που έτυχε να μην ανήκουν στην ίδια χριστιανική κίνηση. Και το πιο θλιβερό, είναι ότι οι ενός τέτοιου μεγάλου φανατισμού όταν συναντηθούν στο δρόμο δε χαιρετιόνται ή αλλά­ 66

ζουν κατεύθυνση...» «Φως ή φωτιά». «Η ΖΩΗ όπω ς εξελίχθη, έπαυσε να είναι πνευματική απλώς Αδελφότης Θεολόγων. Είναι τεράστιος οικονομι­ κός που πουλά δούναι - και εισπράττει λαβών. Βγάζει από τη μυίγα σπλήνα. Ετήσιαι εισπράξεις από βιβλία, βιβλίδια, εικόνες, εικονίτσες, σήματα, σημειωματάρια, σήματα (ακόμη και κονκάρδες για την Κύπρο μοσχοπούλησαν, δίσκους κ.α.)». Μόνον την Αγία Κοινωνία άφησαν απούλητη που αν δε φοβόντουσαν τους δημο­ σιογράφους θ α τη μοσχοπουλούσαν κι αυτή όπω ς και τον Ιησού Χριστό τον ίδιο. Ακόμα και τα αθώ α παιδάκια εκμεταλλεύθηκαν. Προσωπικά θυμάμαι ότι εμάς τα φτω χόπαιδα, χωρίς ποτέ να μας ρωτήσουν οι αδίσταχτοι ινστρούχτορες -κατη χητές- ομαδάρχες των παραεκκλησιαστικών μας έστελναν να πουλήσουμε «Ζωή του Παιδιού» ή «Προς τη Νίκη». Ποτέ δε μας ρώτησαν, αν εκεί στην πλατεία του Συντάγματος, ή τον Ά γνωστο Στρατιώτη που μας έστελναν να πλασάρουμε τα παραεκκλησιαστικά αφιό­ νια, κρυώναμε ή είμαστε με άδειο το στομάχι. Μήπως μας προσέφεραν ένα κουλουράκι ή να μας δώσουν αργότερα ως κατηχητές «έξοδα παραστάσεως;» « Ό λα για τη δόξα του Χριστού». Θα μας πουν ότι τα παραλέμε. Και σύμφωνα με την προσφιλή τους μεθοδολογία τα πάντα αρνούνται. Κά­ νουν τις αθώ ες περιστερές αλλά να που η αλήθεια δεν κρύβεται. Ο Μ ητροπολίτης Κορινθίας τους αποκαλύ­ πτει με τον έγκυρο λόγο του στο έργο («Κείμενα εκκλησιαστικά αγωνιστικά» σελ. 38). «Έ φ θ α σ α ν οι μανιασμένοι οπαδοί του Αυγουστίνου Καντιώτη, κατά τρόπον εξευτελιστικόν να ξεσχίσουν δημοσίως και πανηγυρικώς από της σκηνής του θεάτρου «Γκλόρια» ενώπιον των χλευαζόντων οπαδών, την απόφασιν της Ιεράς Συνόδου που απηγόρευσε εις τους κληρικούς να λάβουν μέρος εις οχλοκρατικός εκδηλώσεις και εις πεζοδρομιακάς διαμαρτυρίας. Σε άλλη πάλι περίπτωση ο Σεβασμιώτατος άφοβα αποκαλύπτει στη σελ. 46 ότι: 67

«Οι Ιερωνυμικοί - παραεκκλησιαστικοί πέραν του εκτάκτου Ιεροδικείου του αναγκασ τικού (Δικτατορικού) νόμου (Α.Ν. 214/68) και την ιεροεξεταστική αστυνομία δια της οποίας επανέζησε ο Μεσαίων εις λήγοντα τον 20ο αιώνα διέθετον και γυναίκας αι οποίαι ανήκον εις παραεκκλησιαστικός οργανώσεις και αι οποίαι σκοπόν είχαν την παρακολούθησιν των αντιερωνυμικών Αρχιερέων. Μας παρηκολούθουν πού επηγαίναμεν, πότε ερχόμεθα εις Αθήνας «εστήνοντο» έξω από τα σπίτια μας - και παρηκολούθουν ποίοι μας επεσκέπτοντο και συνηθέστατα διέδιδον διαφόρους ψευδείς φήμας εναντίον μας. Ως γνωστόν οι ψίθυροι εναντίον κληρικών υ π ό των ανθρώπων των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων, ήσαν σύνηθες μέσον εκφοβισμού, μειώσεως και εξουδετερώσεως κληρικών. Κλασικόν παράδειγμα αποκορυφώ σεω ς των ψιθύρων ήτο η δίκη εις πολιτικά δικαστήρια του υπερογδοηκοντούτη Μυτιλήνης Ιακώβου. (Ί δ ε εφημερίδες τελευταίων μηνών 1954). Τώρα τι είδους βοήθεια προσφέρουν στην Εκκλησία, με το αζημίωτο εννοείται, ας παρακολουθήσουμε πάλι τον πατέρα Χριστόφορο Καλύβα και στη συνέχεια παλιότερη δική μας συνέντευξη πάνω στον παραεκκλη­ σιαστικό Κατηχητισμό για τον οποίο ο σημερινός υ φ υ ­ πουργός παιδείας του ΠΑΣΟΚ Στέλιος Παπαθεμελής έχει δημοσιεύσει και σειρά άρθρων στη «Χριστιανική» με τίτλο: «Η μαύρη βίβλος του Ελληνικού Κατηχητισμού, Αθή­ να, 1974». Αλλά ας παρακολουθήσουμε το «χωρίς μάσκα» του Χριστόφορου Καλύβα: «Παίρνουν τα παιδάκια χωρίς να έχουν σχηματισμένη θέληση, τυποποιούμενα άνευ αντιστάσεως και εν ονόματι του Χριστού εις Ζωηκούς χαρακτήρας, αγνοούν, απεχθάνονται ή και μισούν πάντα μη Ζωηκόν κληρικόν, ομιλούν υπέρ της Ζωής γλυκυσταλάκτως και όχι υπέρ 68

της Εκκλησίας. Τα έμαθαν να κραυγάζουν με φανατι­ σμό, αφού τα απεμόνωσαν από κά θε πνευματική και ηθικήν προσωπικότητα, που δεν ανήκει εις την Ζωήν. «Ανήκουμε εις την Ζωήν» ή «εμείς παίρνουμε διαταγάς από το Κέντρον» ή «θα ερωτήσουμε τους πατέρας της Ζωής και θ α σας απαντήσουμε!»...» Και όταν τίθενται οι αρχηγοί των τοπικώ ν Ζωηκών κλιμακίων προ λογικών ερωτήσεων, που πρ έπ ει ν’ απ α ­ ντήσουν σαν λογικά πλάσματα ελεύθερα, ξεφεύγουν, αναβάλλουν έως ου έλθη η απάντησις από το ανώτατον Ζωηκόν κλιμάκιον. «Θα ερωτήσουμε την ή τον υ π εύ θ υ ­ νον της Ζωής». Και αναφέρει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ο πάτερ Χριστόφορος όπου έβαλαν ένα κοριτσάκι να εξομολογηθεί με αλληλογραφία στους πατέρες της Ζωής κι έτσι ν’ αποφ ύγει τους κληρικούς της τοπικής Εκκλη­ σίας της Ιστιαίας Ευβοίας. «Μια εξ Ιστιαίας έχουσα περιουσιακά στοιχεία εν Λουτροίς Αιδηψού, σεμνή κατά τ ’ άλλα, ηλικιωμένη δεσποινίς μετά συναδέλφου της κατηχρτού της παλαιάς Ζωηκής φρουράς, ουδέποτε, ήλθεν εις επαφ ήν με τον Ιεροκήρυκα της Ιεράς Μ ητροπόλεως και Πνευματικόν, ουδέποτε «οδήγησε τα κοριτσάκια τα οποία ενεπιστεύθη η Εκκλησία εις αυτήν δια κατήχησιν προς εξομολόγησιν, ουδέποτε ηθέλησε να συνεργασθή μετά του επισήμου Συλλόγου των κυριών της «Παντανάσσης», διότι η δι’ αλληλογραφίας με τους πατέρας της Ζωής της οδού Ιπποκράτους ή στην Αγία Παρασκευή εξαγόρευσις των αμαρτημάτων ολοκληρώνει την σωτηρίαν. Εν τω μεταξύ δε οι Ζωηκοί ιεροκήρυκες ή πνευματι­ κοί, υ πό το πρόσχημα της λουτροθεραπείας, εγκαθιστά­ μενοι εις Αιδηψόν το θέρος, φρεσκάρουν τα μυαλά των με νέον εμβόλιον διατηρητέας τροφής της Ζωηκής αποθήκης». (Χωρίς μάσκα, σελ. 53). Και άλλα δυο περιστατικά. Το πρώ το αναφέρεται στη

μετατροπή των νεαρών κατηχητοπαίδων σε πλασιέδες Ζωηκών υποπροϊόντων. Και το άλλο αναφέρετει στο κυριολεκτικό φακέλωμα των μη Ζωηκών κληρικών από τους Ζωηκούς ινστρούχτορες. Έ τσ ι το Φως ή Φωτιά αποκαλύπτει: «Η Ζωή κρατεί φακέλους λόγων, έργων, αμφιέσεως, βημάτων, συναναστροφών, σχέσεων, συναλλαγών, δε­ σμών, μεγέθους κρεβατοκάμαρας, χρώματος σινδονίων και παντουφλών, είδους υφάσματος νυχτικών, εσωβράκων, μήκους και χρώματος τριχών που ευρίσκοντο εις τας ωμοπλάτας, διαιτολογίου, αλληλογραφίας, σεξουαλι­ κών σχέσεων θ α προσθέταμε εμείς οι μιαροί και παντός μέχρι αηδιαστικών λεπτομερειών και παντός ό,τι αφορά κά θε κληρικόν και θεολόγον εκτός της Ζωηκής στρού­ γκας... Αλλοίμονον, εάν ο Κληρικός πέση εις την κριτικήν κοπίδα των Ζωηκών! Θα καή ως άχυρον προ του πυρός της αγιότητός των και θ α τεφροποιηθή» (Χωρίς μάσκα σελ. 47). Τα καταχρηστικώς υ π ' αυτών ονομαζόμενα «εκκλη­ σιαστικά Κατηχητικά Σχολεία» ενώ θ α έπρεπ ε να είχαν το θάρρος να τα αποκαλούν «Ζωηκά» δια να είναι οι άνθρω ποι συνεπείς με την συνείδησίν των και τους σκοπούς των, αλλά και με την βοώσαν πράξιν είναι Ζωηκά φυτώρια. Αυτά οργανούνται εις Ζωηκάς ομάδας προς πώλησιν της «Ζωής του παιδιού» εξαπολυόμενα προς είσπραξιν των 250.000 κατά δεκαπενθήμερον. Αυτά τροφοδοτούν την λεγομένην Χ.Φ.Ε. η οποία δια των μελών της πωλεί τας «Ακτίνας» και εισπράττει τας εκατοντάδας χιλιάδας δραχμών, στελεχώνει δε, ανεξαρ­ τήτως ειδικότητας τους Ζωηκούς Κύκλους, οι οποίοι αγοράζουν και διαδίδουν τα 150.000 φύλλα της Ζωής από την οποίαν εισπράττεται το γλυκό 20δραχμον εξ εκάστου. Ακόμη και με μεγαφωνικάς εξορμήσεις της η Ζωή διαφημίζει τα υποπροϊόντα της, δημιουργώντας την εντύπωσιν ότι η Επίσημος Εκκλησία απέθανε.

70

Η Ζωή, ο Σωτήρ και άλλες όμοιές τους παραεκκλησια­ στικές άπλωσαν τα πλοκάμια τους μέσα κι έξω από τα κατηχητικά. Με κύριο ιδεολογικό υπόβαθρό τους τα «Ελληνοχρι­ στιανικά ιδεώδη» του Παττακού και της χουντοσυμμο­ ρίας του που ήσαν συνεργάτες της Ζωής και του Σωτήρα συσπείρωσαν γύρω τους τους λαϊκοθρησκευτικούς μ’ έ­ να σύνθημα: «Αντικομμουνιστές όλου του κόσμου ενωθείτε». Εκείνος όμως που ξεμασκάρωσε κοινωνικά και ξε­ πουπούλιασε ’θεολογικά τα παραεκκλησιαστικά μορμο­ λύκεια στη δεκαετία του 1960-70 ήταν ο θεολόγος Χρήστος Γιανναράς. Ο συγγραφέας αυτός ό,τι γράφει για το κατάντημα των παραεκκλησιαστικών δεν είναι καρπός ξερής βι­ βλιογραφίας και απαρίθμησης. Αλλά καρπός βιωματικής εμπειρίας που αποκτήθηκε από πολυχρόνια εγκαταβίωση στη Ζωηκή στρούγκα της οδού Ιπποκράτους 189. Αργότερα ο Γιανναράς απεχώρησε από τη Ζωή αλλά η παραεκκλησιαστική σφραγίδα έμεινε ανεξίτηλη στο συγγραφικό του έργο: Γράφει λοιπόν για το ρόλο των παραεκκλησιαστικών ο Χρήστος Γιανναράς: «Χωρισμένες από τη ζωή των ενοριών και τοπικούς επισκόπους οι παραθρησκευτικές αυτές ομάδες κατωχύρωσαν την αυτοτέλεια και την ανεξαρτησία τους παίρνοντας τη μορφή κοσμικών «σωματείων»... Έ τσι μπόρεσαν να ελέγχουν τον αριθμό και την ηθική των μελών τους και να οργανώσουν ένα είδος παρα-εκκλησιαστικής Ζωής. Απέκτησαν δικά τους κτίρια για τις κατηχητικές συγκεντρώσεις, δικούς τους .ναούς (όπου το επέτρεψαν οι τοπικοί επίσκοποι), διαθέτουν δικούς τους κληρι­ κούς τυπικά προσαρτημένους στους κατά τόπους επι­ σκόπους, αλλά ουσιαστικά κατευθυνόμενους ως τις λεπτομέρειες από τη διοίκηση των οργανώσεων. Διεμόρφωσαν έναν τύπο ιδιωτικής εξωεκκλησιαστικής λατρείας (σε απομίμηση της δυτικής λατρείας του 71

λόγου) Wortgottesdienst των προτεσταντών με μόνο το λαϊκό στοιχείο, ανάγνωση της Βίβλου, άσματα από το προτεσταντικό «Βιβλίο Προσευχών», αυτοσχέδιες προ­ σευχές. Έ χουν δικούς τους πνευματικούς εξομολόγους και ξεχωριστή εξομολόγηση στα κτίρια των οργανώσεων και όχι στους ιερούς ναούς ακόμα και δικές τους ξεχωριστές θείες λειτουργίες, όπου η είσοδος ελέγχεται (παλιότερα με ειδικές κάρτες), και επιτρέπεται αυστηρά και μόνο στα μέλη των οργανώσεων. Ακριβώς όπω ς και στις προτεσταντικές ευσεβιστικές ομάδες, κυριαρχεί και στο πιετιστικό - ευσεβιστικό κίνημα ένας έντονος χαρακτήρας στρατιάς. Απαγορεύε­ ται στα μέλη των οργανώσεων να πηγαίνουν στα δημό­ σια θεάματα, στα κέντρα ψυχαγωγίας, να βλέπουν T.V., να διαβάζουν βιβλία και έντυπα δικής τους εκλογής. Έ χει διαμορφωθεί και ένας τύπος εξωτερικής αμφιέσεως και καλλιεργείται ένα μαχητικό πνεύμα ιεραποστο­ λής, δηλαδή αγρεύσεως οπαδών». (Χρ. Γιανναρά, Ελευ­ θερία του ήθους, σελ. 227). Έ ν α μάλιστα από τα κύρια καθήκοντα του μέλους της παραεκκλησιαστικής οργάνωσης είναι να στέλνει επιστολές διαμαρτυρίας στους διευθυντές των εφημερί­ δων, όταν τα άρθρα ή οι έρευνες του Τύπου είναι αντίθετα με τα παραεκκλησιαστικά συμφέροντα. Αλλά και ο αείμνηστος Φώτης Κόντογλου έδωσε την αντιπαραεκκλησιαστιχή μάχη από τις στήλες του ανεπα­ νάληπτου περιοδικού «Κιβωτός». Καυτηρίαζε ο αείμνη­ στος λογοτέχνης - αγιογράφος τη μανία των παραεκκλη­ σιαστικών να ιδεολογικοποιήσουν την πίστη και να την στρέψουν ενάντια στον αγωνιζόμενο δημοκρατικό κό­ σμο.

72

ΤΑ ΕΛΛΗΝΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Το «ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ ΠΑΝΤΟΥ» του Β' Προγράμματος είναι μια φωνή που δεν μασάει τα λόγια της. Κι όχι μόνο, αλλά δεν πάσχει από αχρωματοψία άλλων εκπομπώ ν που τα βλέπουν όλα 8 μήνες μετά τις εκλογές με τα Ροζ γυ α λιά της «αλλαγής». Έτσι, μέσα σ ’ αυτό το πνεύμα, έγινε τελευταία μια εκπομπή αφιερωμένη στο «λευκό και αργό θάνατο» των ναρκωτικών. Στο διάλογο που ακολούθησε την εισήγη­ ση του Δημήτρη Σαπρανίδη πήραμε μέρος κι εμείς για να καταγγείλουμε κάτι που δεν διεκδικούμε εμείς το copyright, αλλά πρ έπ ει ό,τι είναι αλήθεια να επαναλαμ­ βάνεται καθημερινά α π ’ όλους. Κι ας είναι το κόστος μεγάλο...

Τα «ιδανικά» της επταετίας Υποστηρίξαμε λοιπόν σ ’ εκείνη την επίμαχη εκπομπή: «Το ιδεολογικό π ρ ο π α γα ν δ ισ τικ ό πλαίσιο της χο ύ ­ ντα ς ήταν το ξεκάρφωτο Ε λλά ς Ελλήνω ν Χ ριστιανώ ν. Θυμίζουμε για να μην ξεχνιέται ποτέ, ότι όλες οι καθημερινές εφημερίδες τόσο της Αθήνας, όσο και των επαρχιών υποχρεώ θηκαν από τη λογοκρισία για 6 ολάκερους μήνες να γράφουν με παρθενικό τρόπο Ε λλάς Ελλήνω ν Χ ρισ τια ν ώ ν ψηλά στο κούτελό τους». Ακόμη υπογραμμίζουμε ότι τα «Ε λληνοχριστια νικά Ιδ εώ δ η » που απετέλεσαν το θεω ρητικό ιδεολογικό υπόβαθρο του Χ ρ ισ τια ν ισ μ ο ύ στη νεώτερη Ελλάδα δεν έχουν καμιά σχέση με τα πρωτογενή μεγέθη της Εθνικής μας Ιστορίας τον Ε λληνισμό και το Χ ρ ισ τια ν ισ μ ό . Τα οποία ποτέ δεν συ γχω ν εύ δη κα ν , γιατί, όπω ς και κάθε 73

ανοιχτομάτης θρησκευόμενος γνωρίζει ότι: Στη θρησκευτική και εθνική μας ιστορία έχουμε παράλληλη συμπόρευση και αλληλοβοήθεια Χριστιανι­ σμού και Ελληνισμού, αλλά ποτέ το ιδεολογικοφασιστικό κράμα του Ε λλη ν ο χρισ τια νισ μ ο ύ . Αυτό επινοήθηκε από τους παρεκκλησιαστικούς για να ταίσει ιδεολογικά με άχυρα τους κουφιοκεφαλάκηδες της ακροδεξιάς και να καταδιώξει κά θε προοδευτικό στοιχείο από τη μακάβρια εποχή της 4ης Αυγούστου μέχρι τους κουκουλοφόρους του δοσιλογισμού, και την αντιεαμική υστερία που κορυφώθηκε στον Εμφύλιο και στις αποφύσεις του που υπήρξε η Ελληνοχριστιανική επταετία. Και για να επανέλθουμε στην κεντρική ιδέα που ακριβώς υποστη­ ρίξαμε στην πρώτη εκπομπή του «Κ ά δ ε μ έ ρ α πα ντο ύ » . «Τα ιδεο λο γικά Ε λληνοχρισ τια νικά ιδα νικ ά της επ τα ετία ς π ρ ο η γή δ η κ α ν των υ λικώ ν ναρκω τικώ ν.

Η φασιστική υποκουλτουρα Αυτή η τελευταία θέση που διακηρύχθηκε χωρίς φόβο κα ι π ά θ ο ς φαίνεται πω ς πλήγωσε το χουντικό υποσυνείδητο της Ελληνοχριστιανικής πρωινής φυλλάδας. Έ τσι ήρθαν στην επιφάνεια ορισμένα πλέγματα παλιών ενοχών της, χωρίς όμως αυτά να κα θαρθούν με τη μ ε τα μ έλ εια για τα όσα φασιστικά, ανελεύθερα εξύμνησε και πρόβαλε στη νύχτα της εφταετίας. Έ τσι ο «χουντικός μισονεϊσμός», όπω ς τον αποκαλούσε ο αείμνηστος δάσκαλός μας Ευαγγ. Π απανούτσος, έσπρω­ ξε τα παιδιά που δεν είχαν π ρ ο ο δ ευ τικ ό -επ α ν α σ τα τικ ό προσανατολισμό στον αμερικανόφερτο τρόπο ζωής που ακόμη και με τραγούδια προπαγανδίζει τα ναρκωτικά!! Δειγματοληπτικά μόνο αναφέρουμε τ ’ ακόλουθα: 1) COCAINE - κοκάίνη 2) I LOCE THE DEAD - Αγαπώ τους Πεθαμένους 3) SKELETONS IN MY CLOSET - σκελετοί στη ντουλάπα μου 4) DIFFICULT TO FUCK - (Η κυριολεκτική μετά74

φράση της δεύτερης λέξης εμπίπτει στις περί Τύπου παραβάσεις του νόμου...) 5) POLICEMEN - Πολισμάνοι 6) TO DRUNK TO FUCK - (Η δεύτερη λέξη ακατάλ­ ληλη δι' ανηλίκους). 7) YOU MAKE ME NERVOUS SO FUCK OFF (H έκτη λέξη άσεμνη) 8) ROXAN - Ρωξάνη. 9) NEVER MIND THE BOLLOCKS, HERE ARE SEX PISTOLS (Δεν πειράζει τα βόδια, εδώ είναι ΣΕΞΟΠΙΣΤΟΛΑ). 10) HE HAD TO TURN OFF THE FIGHTS TO PLAY HIS THING ( 'Επρεπε να σταματήσει τις διαμάχες για να παίξει το πράμα του). Η ανταπόκριση του ακροδεξιού Τύπου σε όλα τούτα τα τεκμηριωμένα ήταν απειλές και κινδυνολογία. Δείγμα παραθέτουμε για να δουν οι 150 και πλέον χιλιάδες αναγνώστες του «ΕΘΝΟΥΣ» με πόση ελαφροσοβαρότητα κι επιχειρηματολογία!! αντιμετωπίζουν τα κρίσιμα κοινωνικά προβλήματα οι ακροδεξιοί συνταξιοδοτημένοι εγκέφαλοι της Ε λληνοχρισ τια νική ς ιδ ε ο λο γία ς !! «Κατά την ΕΡ.Τ., οι κ.κ. Κ. ΤΣΑΤΣΟΣ, Π. Κανελλόπουλος αλλά και ο ίδιος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κ. Καραμανλής, διοχετεύουν «ιδεολογικά ναρκωτικά» εις την ελληνικήν νεολαίαν... Διότι έγραψαν και ομιλούν περί Ελληνοχριστιανικού πολιτισμού...» Πότε οι πιο πανω αναφερόμενοι δημόσιοι άνδρες μίλησαν ή έγραψ αν «περί Ελληνοχριστιανικού πολιτι­ σμού» όπω ς τον κατάντησε η Χ ο ύ ν τα με το Ε λλάς Ελλήνω ν Χ ριστιανώ ν; Σ’ αυτό το τόσο σημαντικό ερώτημα η πρωινή Αρσα­ κειάδα των Ελληνοχριστιανών συνταξιούχων δεν μας έδωσε απάντηση. Γιατί απλούστατα «απορία ψάλτου,

βηξ...» 75

Οι θέσεις των διανοουμένων Αρχίζουμε με τον σύγχρονο Σλήμαν, δηλαδή το σοφό καθηγητή της αρχαιολογίας Μανώλη Ανδρόνικο, ο ο­ ποίος σε παλιότερη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» της Λευκωσίας στη διάρκεια της εκεί επίσκεψής του δήλωσε διευκρινιστικά για το διαβόητο «Ελληνοχριστιανικό Π ο λιτισμ ό ». «Θα μου επιτρέψ ετε να πω ότι έχω κουραστεί με τις ελληνοχριστιανικές συνθηματολογίες και με τέτοιου είδους κηρύγματα. Τα θεωρώ κενά και περιττολογίες... Γιατί ουσιαστικά αυτά είναι α ν τεθ ν ικ ά κηρύγματα, δηλ. αντίθετα με τα πραγματικά εθνικά μας συμφέροντα, θεω ρώ την «Ε λλην ο χρισ τια νική » συνθηματολογία επι­ κίνδυνη. Αρκετά έχουμε ταλαιπωρηθεί, κι ας μην ξεχνά­ με την τελευταία εφταετία, που όλα τούτα τα «ελληνο­ χριστιανικά κηρύγματα» μας οδήγησαν εκεί που μας οδήγησαν... Το θεω ρώ όχι μόνο ξεπερασμένο, αλλά και εξοργιστικό και να συζητάμε για τα «Ε λληνοχρισ τια νι­ κ ά ιδεώ δ η ». (Τα Νέα Κύπρου 29/4/78). Ο δραστήριος κληρικός παπα-Γιώργης Πυρουνάκης σε παλιότερο κείμενό του τόνισε: «Έ χει τόσο πολύ εισχωρήσει στον εκκλησιαστικό οργανισμό μας το Ε λληνοχρισ τια νικό δη λη τήριο που έχει καταφέρει να τον κάμει σχεδόν ολοτελώς παράλυρο. Και επομένως να μην παρουσιάζει δυνατότητα ν’ αποτινάξει απ ό τη δική του πρωτοβουλία (της ηγε­ σίας του) και με μόνο δικές του δυνάμεις τη νάρκωσή του. Να κατορθώσει κάποτε ν' απολυτρω θεί από τ ’ α­ σ φυκτικά του δεσμά και να τραβήξει για τους δικούς του δρόμους...» («Αναδιοργάνωση των Εκκλησιαστικών πραγμάτων»). Εκείνος όμως που πρω τοποριακά έχει ξεπεράσει κά θε προηγούμενο Έλληνα διανοούμενο σε συστηματι­ κή ανάλυση των Ε λληνοχριστια νικώ ν ιδα νικώ ν και την καταδίκη του Χ ρ ισ τια ν ο φ α σ ισ τικ ο ύ περίγυρου που τα έστρεψε ενάντια στις δημοκρατικές λαϊκές ελευθερίες 76

είναι ο Δρ. Φιλοσοφίας Χρυσόστομος Σοφιανός. Υπηρέ­ τησε ως υπουργός Παιδείας της Κυβέρνησης Μακαρίου και γνωρίζει το ρόλο των π α ρ εκ κ λη σ ια σ τικ ώ ν Ελληνοχριστιανών στην εθνική καταστροφή του νησιού, την αβυσσαλέα πολεμική τους κατά του αείμνηστου εθνάρ­ χη Μ ακαρίου, και τις συνεργασίες τους με τους φασί­ στες της ΕΟΚΑ Β '. Σε συνέντευξή του λοιπόν στον καθηγητή Βασίλη Φίλια που δημοσιεύτηκε στις 10/10 του 1979 στην εφημερίδα «Ελευθεροτυπία» ο Δρ. Χρυσόστομος Σο­ φιανός απαντά χωρίς περιστροφές και υπονοούμενα: «Ερώτηση Β. Φίλια... Τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρείται στον κυπριακό χώρο μια έντονη συζήτηση πάνω στο θέμ α των «Ελληνοχριστιανικών ιδανικών». Ποιες οι απόψεις σας πάνω στο θέμ α αυτό; Απάντηση Υπουργού... Οι οπαδοί των ελληνοχριστια­ νικών ιδανικών δεν μπήκαν ποτέ στον κόπο να εξηγή­ σουν τι εννοούν με τη φράση αυτή. Εμείς είμαστε ασφαλώς υ πέρ των ελληνικών ιδανικών και υ πέρ των χριστιανικών αξιών. Τα βασικά ελληνικά ιδανικά είναι η Ελευθερία, η Δικαιοσύνη, και η Δημοκρατία. Η αγάπη είναι η συνισταμένη των χριστιανικών αξιών. Αυτά τα ιδανικά προσπαθούμε να πραγματώσουμε στη σύγχρο­ νη κυπριακή εκπαιδευτική πραγματικότητα και στο σημείο αυτό δεν υπάρχει χώρος ούτε για σύγχυση, ούτε για καπηλεία. Τι είναι όμως αυτά τα περίφημα «ελληνοχριστιανικά» ιδανικά ποτέ δεν είπαν οι κά θε λογής υποστηριχτές τους. Υπάρχει όμως η ιστορική πραγματικότητα που δείχνει πω ς τα «ελληνοχριστιανικά» ιδανικά ταυτίστη­ καν, με τον καιρό, με τη σκοταδιστική στάση, τ ανόητα και σωβινιστικά παραληρήματα, την παρανοϊκή εκμε­ τάλλευση των ιερών και των οσίων του Έ θνους. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι όσο πιο συντηρητικό γινόταν το κράτος στην Ελλάδα η προσκόλληση στα «ελληνοχριστιανικά» ιδανικά ήταν μεγαλύτερη. Παρά­ δειγμα η χούντα που ταύτισε τον εαυτό της με το «Ελλάς 77

Ελλήνων Χριστιανών». Έ τσι τα «ελληνοχριστιανικά» ιδανικά έπαυσαν να σημαίνουν την ελευθερία, τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία και την αγάπη (βασικά ελληνικά και χριστιανικά βιώμα­ τα) κι έγιναν όπλα σκοταδισμού, μέσα πνευματικής οπισθοδρόμησης και όργανα συντηρητισμού που οδήγη­ σαν πολλές ελληνικές γενιές σε γλωσσικούς και διανοητι­ κούς τραυλισμούς. Με αυτό τον τρόπο η υπέροχη ελληνική Παιδεία έγινε όπλο στα χέρια των αναπήρων του πνεύματος και ο άγονος ιστορικισμός ταλάνισε τα πνεύματα και τις καρδιές των Νεοελλήνων. Κάθε έντιμη και προοδευτική φωνή που ζητούσε την εφαρμογή των ελληνικών ιδανι­ κών της Δημοκρατίας, της Ελευθερίας και της Δικαιοσύ­ νης, καθώ ς και του Χριστιανισμού, την πρακτική εφαρ­ μογή που δεν είναι άλλη από την αγάπη, πνίγηκε μέσα στα μίση, τα πά θη και τις συκοφαντίες των κά θε λ^γής σκοταδιστών της «ελληνοχριστιανικής» ιδεολογίας. Ά νθρώ ποι που ουδέποτε πίστεψαν αληθινά στο υπέροχο μεγαλείο του ελληνικού και Χριστιανικού ανθρωπισμού, βάζουν στην προκρούστεια κλίνη τους κ ά θε νέο εκπαιδευτικό μέτρο και καταδικάζουν τους πρωταγωνιστές τους ως ανθέλληλες και άθεους. Είναι φανερό, πω ς ο σ κοπός των οπισθοδρομικών αυτών κύκλων είναι η στείρα προσκόλληση στο παρελ­ θόν, η άγονη παρελθοντολογία, η θλιβερή προγονοπλη­ ξία και ο άγονος φορμαλισμός. Οι «Ελληνοχριστιανοί» θυσιάζουν την ουσία του ελληνικού και χριστιανικού ανθρωπισμού στην τυπολατρεία. Η επιφάνεια και η βιτρίνα είναι το πα ν γι' αυτούς, ενώ το βάθος, η ουσία, και η εσωτερική διάσταση αγνοού­ νται απόλυτα και υποκριτικά. Η σύγχρονη ζωή των Ελλήνων, οι κοινωνικοοικονομικές τους ανάγκες και επιτεύξεις, οι σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις και θεω ρίες μπαίνουν στο περιθώριο. Γι' αυτούς ο πραγμα­ τικός και αληθινός κόσμος είναι μόνο ο κόσμος της συνθηματολογικής εκμετάλλευσης των ιερών και των οσίων παραδόσεων του έθνους». 78

Ο Β. Λαούρδας πάλι στο μεστό και λιτό έργο του «Η κλα σσική φ ιλολογία εις τη ν Θ εσσα λονίκη ν κ α τά τον 14ο αιώ να» που εργάσθηκε, όπω ς είναι γνωστό, φιλολο­ γικά σε συντηρητικούς χώρους, αποκαλύπτει: «Ο όρος Ε λληνοχρισ τια νικός Π ολιτισμός είναι μετάφρασις από τα γερμανικά: Griechishchristliche Kultur, αλλά δεν ση μ α ίν ει τ ίπ ο τε στη γλώ σσα μα ς». Πώς δεν σημαίνει ρωτάμε κι εμείς με τη σειρά μας για ν ’ απαντήσουμε στη συνέχεια χωρίς φόβο και πάθος. Ε λληνοχρισ τια νικός Π ολιτισμός κατάντησε να σημαί­ νει το τρίπτυχο των τριών «Σ». Σω βινισμό, σ τρ α το κ ρ α ­ τία, σκο τα δισ μ ό . Που ακόμα και συντηρητικούς, μα έν τιμ ο υ ς κληρικούς, όπω ς ο εκκλησιαστικά πανελλήνια γνωστός κληρικός Αρχιμ. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος, σαν Ε λληνοχρισ τια νικό τεχνητό σχήμα, έχουν εξοργί­ σει. Για όλα τούτα τα ελληνοχριστιανικά νεφελώματα γράφει: «Η ταπεινότης μου δεν έχει βεβαίως ούτε το εν χιλιοστόν πολλών υποστηρικτών της συζεύξεως Ελληνι­ σμού και Χριστιανισμού και συγκράσεως στοιχείων ελληνικών και χριστιανικών προς μίαν καινήν δημιουρ­ γίαν (τον «Ε λλην ο χρισ τια νικό ν Π ολιτισμόν»), αλλά τούτο δεν σημαίνει ότι δεν δύναμαι να έχω τας απορίας μου. Ατυχώς παρ' όλην την καλή μου θέλησιν, μετά της οποίας εμελέτησα και μελετώ τα κατά καιρούς κείμενα των οπαδώ ν αυτής της (Ελληνοχριστιανικής) θεωρίας, δεν κατόρθω σα να πεισθώ , ότι εγένετο όντως (η ότι ήτο καν δυνατή) τοιαύτη σ ύ ζευ ξ ις και σ ΰ γκ ρ α σ ις. Τόσον η ταπεινότης μου, όσον και πολλοί άλλοι, δεν βλέπομεν συγγενείας και συζεύξεις μεταξύ Ελληνισμού και Χριστιανισμού, αλλά χάσματα ή και αβύσσους». (Αρχιμ. Επιφανίου I. Θεοδωροπούλου άρθρα - μελέται - επιστολαί Αθήναι 1981 σελ. 11). Τέλος ο συγγραφέας Κων/νος Τσάτσος στο Β ’ τόμο των ΑΦΟΡΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΩΝ ΤΟΥ σελ. 158159 χαρακτηρίζει «ως αδόκιμο τον όρο “ ΕΛΛΗΝΟΧΡΙ­ ΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ” » και το αιτιολογεί δόκιμα: 79

«01 ΔΥΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙ­ ΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΤΙΘΕΤΟΙ».

Και κάτι ελπιδοφόρο Αλλά και κάτι πολύ ελπιδοφόρο για την προκοπή της Παιδείας μας. Το υπουργείο Παιδείας και θρησκευμά­ των με πρόσφατη εγκύκλιό του στους Γεν. Επιθ/τές Μ. Εκπαιδεύσεως απαγορεύει μ' ένα έμμεσο αλλά σταθερό τρόπο την κυκλοφορία των ελληνοχριστιανικών περιοδι­ κών «Ζω ής το υ Π α ιδ ιο ύ », «Π ρος τη Ν ίκη », «Μ α θητι­ κή Α σ τρ α π ή » που εκδίδονται από τις ελληνοχριστιανι­ κές παρεκκλησιαστικές οργανώσεις Ζωής, Σω τήρα, Κ αντιω τισμού. Και τα έντυπα αυτά που έχουν σκαλώ­ σει σε μεσαιωνικούς βυζαντινισμούς και ψυχροπολεμικά εμφυλιακά συνθήματα αποτελούν την έντυπη έκφραση των Ε λληνοχριστια νικώ ν ναρκω τικώ ν μέσα στα σχο­ λεία μας γι' αυτό όπω ς το κείμενο της εγκυκλίου διατάσσει. «Επειδή διάφορα έντυπα, εφημερίδες και περιοδικά που κυκλοφορούν μέσα στα σχολεία προκαλούν δικαιο­ λογημένες αντιδράσεις παρακαλούμε να γνωστοποιήσε­ τε στους Διευθυντές των σχολείων της περιφερείας σας, ότι στο εξής δεν ε π ιτρ έπ ετα ι η διά θεσ η, η σ ύ σ τα ση ή η μ ε ο π ο ιο νδ ή π ο τε τρό π ο κ υ κ λο φ ο ρ ία κ α ν εν ό ς εν τύ ­ π ο υ ή π ε ρ ιο δ ικ ο ύ μ έ σ α στο χώ ρο του σχολείου, εκ τό ς από τα έν τ υ π α π ο υ εκ δ ίδ ο υ ν οι μ α θ η τικ ές κ οινότη ­ τες» . (Αθήνα 26-3-82). Αυτή η σημαδιακή εγκύκλιος τιμά τους συντάκτες της. Και οι φωτισμένοι εκπαιδευτικοί της ΟΛΜΕ πι­ στεύουν ότι δεν πρόκειται κάτω από καμιά πίεση ν ’ ανακληθεί και θ α δώσει καίριο πλήγμα στους ελληνο­ χριστιανικούς παρεκκλησιαστικούς λυ μεώ νες της Παι­ δείας μας.

80

Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ: 30 ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟ ΜΑΥΡΟΠΙΝΑΚΑ ΤΩΝ ΡΑΣΟΦΟΡΩΝ Πολλά δαφνόφυλλα τρέλας κοσμούν το ράσο του παπαΚαντιώτη... Έ ν α από τούτα είναι και ο αμετανόητος αντικαζαντζακισμός του. Γνωστά όλα τούτα στο Πανελλήνιο σε γενικές όμως γραμμές.. Δεν θέλουμε λοιπόν σ' αυτό το άρθρο να παραβιάσουμε «ανοικτές θύρες» και να γράψουμε γνωστά γεγονότα για τον κατατρεγμό του Καζαντζάκη από το παπαδίστικο κατεστημένο. Α ποκαλυπτικές πτυχές αυτού του μισαλλόδοξου και συκοφαντικού κατατρεγμού ενάντια στον «Ψηλορείτη» των ελληνικών μας γραμμάτων, 100 χρόνια από τη γέννησή του, θέλουμε να φωτίσουμε με ιστορικό λόγο και κριτικό στοχασμό. Αλλ’ ας πάρουμε τα γεγονότα με την ιστορική τους ακολουθία από τη δημοσίευση του «Καπετάν Μιχάλη» και του «τελευταίου πειρασμού» μέχρι την κηδεία του Καζαντζάκη που συνοδεύτηκε με τις αθλιότητες των ρασοφόρων της Ελληνοχριστιανικής ιδεολογίας, πλην μιας φωτισμένης εξαίρεσης, του λεβεντόπαπα της Κρή­ της Μανώλη Κυπριωτάκη και κάποιου παπα-Σταύρου Κρητικού. Ο τέως αγιορείτης ρασοφόρος Ιωάννης Βράνος γράφει για «τω καιρώ εκείνω» στο αντιφατικό βιβλίο του «Τα υπέρ και τα κατά - υπόθεσ η Νίκου Καζαντζάκη»: « Ό τα ν ο λογοτέχνης δημοσίεψε τον «Καπετάν Μιχά­ λη» και κυρίως τον «Τελευταίο πειρασμό», η Ορθόδοξη Εκκλησία σηκώθηκε στο πόδι. Αναβρασμός επικρατού­ σε στους κύκλους των Χριστιανών. Η εφημερίδα «Εστία» έγραψε πύρινα άρθρα, κατακε­ 81

ραυνώνοντας τον Καζαντζάκη. Ο Π άπας στη Ρώμη και ο αρχιεπίσκοπος Αμερικής Μιχαήλ καταδίκασαν δημόσια τον «Τελευταίο Πειρασμό», σαν βιβλίο βλάσφημο... Ο Μ ητροπολίτης Φλωρίνης Αυγουστίνος Καντιώτης επί τριάντα περίπου χρόνια δεν έπαψε να δημοσιεύει στη «Σπίθα» άρθρα κατά του Καζαντζάκη». Κι επειδή οι τυφλοί καντιωτολάτρες με πολεμούν ως συκοφάντη της «σεμνότητας, της πραότητας, της καλο­ σύνης και πιο πολύ της γλυκύτητας του γέροντα Καντιώτη», έτσι μου έγραψαν τελευταία, παραθέτω αυτούσια εδάφια των «καντιωτικών γραφών» για να ικανοποιήσω αίτημα οπαδού του. Από εκεί ο αναγνώστης ας κάνει τους δικούς του συλλογισμούς και να βγάλει τα δικά του λογικά συμπε­ ράσματα. Κι ακόμη να κρίνει κατά πόσο τα γραψίματα του Καντιώτη είνσι «θεόπνευστες γραφές», όπω ς τα έχουν ανακηρύξει οι παλαβοί π ου παθιάζονται μαζί του και τον ακολουθούν προβατίσια. «Θα έλθει ημέρα κατά την οποία ο Ελληνικός λαός θ α τελέσει τον εξαγνισμόν καίων δημοσίως τα βιβλία του αντίχριστου Καζαντζάκη» (Αντιβλασφημικός Αγώνας σελ. 97). Πολύ βέβαια προφητική η Καντιωτική φωνή!! με μια όμως διαφορά. Επαληθεύεται ο μετά Χριστόν προφήτης μας αντίστροφα με όλες τις μεταχριστιανικές συνέπειες που κουβαλάει επάνω του «πας προφήτης μετά Χριστόν» σύμφωνα με το αλάθητο κριτήριο του λαού μας. Ακόμη και τα παιδιά γνωρίζουν ποιανού έχει γυρίσει τις πλάτες ο δημοκρατικός ελληνικός λαός με πρω τοπό­ ρα τη νεολαία του. Στον Καντιώτη ή τον Καζαντζάκη; 100 χρόνια έχουν περάσει από τη γέννηση του δεύτερου και 26 από τότε που άφησε την τελευταία πνοή του και ο λαός δεν ξέχασε.

Λεύτερος Αφουγκράζεται με ευλάβεια και σαν το σφουγγάρι 82

ρουφά τον πικρόγλυκο λόγο της λευτεριάς του Ψηλορεί­ τη. Και μιμείται τις σπουδαίες πράξεις του αγωνιστή .ης Δημοκρατίας που βάλθηκαν να τον καταλύσουν γιατί μίλησε λεύτερα. Που δεν έσκυψε το κεφάλι συμβιβαστικά, γι' αυτό του 'γράψε η καντιωτική πένα, που πρώτη υποκίνησε τον αφορισμό του, παράλληλα με το παλάτι της αντιδρα­ στικής πανθε'ιστικής Βουδίστριας Φρειδερίκης, της αρ­ τηριοσκληρωτικής Ακαδημίας και της μισαλλόδοξης ΕΣΤΙΑΣ των Ελληνοχριστιανών συνταξιούχων. «Εκ του εσωτερικού θησαυρού, εκ της διεφθαρμένης καρδίας του και της απίστου διανοίας του, εκ του υποσυνειδήτου, εκ του βυθού της υπάρξεώ ς του, ως εξ άλλων καταπατητώ ν του Ά δο υ , εκπηδούν οι «ήρωες» του Καζαντζάκη τα τέρατα αυτά της φαντασίας του». («Σπίθα» Καντιώτη φυλ. 169). Και σε άλλο σημείο της «Σπίθας». «Καιρός νομίζω να εγκαταλείψωμεν το βιβλίο ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ διότι εμμένοντες εις τας σελίδας του πλήρεις βορβόρου και δηλητηριωδών αερίων, υπάρχει φόβος να πάθω μεν ασφυξίαν, εάν δεν είμεθα οπλισμένοι με αντιασφυξιογονικάς προσωπίδας». («Σπίθα» Καντιώτη, φυλ. 169). Και καλά όσο ζούσε οι τυφλοπόντικες του Ελληνοχρι­ στιανικού σκοταδισμού φοβόντουσαν τη διαπεραστική μυθοκτονία του Καζαντζάκη. Νεκρό, όμως, γιατί τον φοβόντουσαν; Και όμως. Και νεκρό ο παπα-Καντιώτης δεν σεβάστηκε το μνημειώδη ογκόλιθο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. «Υπόνομος των Αθηνών εκκενούμενος δεν θ α ανέδι­ δε τόσην δυσωδίαν, όσην το βιβλίον του Καζαντζάκη «Ο τελευταίος πειρασμός». (Αυγουστίνου Καντιώτη Αντιβλασφημικός Αγών - Ο βλάσφημος λογοτέχνης σελ. 84). Φαίνεται ότι η πληροφορία που έχουμε ότι ο Καντιώτης ποτέ δεν άνοιξε τα «βλάσφημα» βιβλία του Καζα­ ντζάκη «ίνα μη μιανθή» η πάλλευκος ψυχή και καρδία του είναι αληθινή! Γιατί οποιοσδήποτε πέρασε από το σχολείο της Καζαντζακικής σκέψης ποτέ δεν θ α έφτανε σε τέτοιους παραλογισμούς και αναρχικά παραληρήμα­ τα. 83

Μόλις κυκλοφόρησε ο «Καπετάν Μιχάλης» και «Ο τελευταίος πειρασμός» η Ιερά λεγόμενη Σύνοδος δημο­ σίευσε την ακόλουθη απειλητική εγκύκλιο προς «γνώσιν και συμμόρφωσιν». «Υπό της Ιεράς Συνόδου εξεδόθη το κάτω θι ανακοι­ νω θέν σχετικώς με τα βιβλία του συγγραφέως Ν. Καζαντζάκη. Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, εξαιτίας των τελευταίων εκδοθέντω ν βιβλίων του Έλληνος λογο­ τέχνου κ. Νικολάου Καζαντζάκη. Ο «Καπεταν Μιχά­ λης» και «Ο τελευταίος πειρασμός» και κατόπιν της εκ τούτου προκληθείσης αναταραχής εις τας συνειδήσεις των πιστών, έγνω εν τη αρμοδιότητι αυτής, όπω ς λάβη τα εν τη εαυτής εξουσία πνευματικά μέτρα, προς διαφώτισιν μεν και προφύλαξιν του ευσεβούς Ποιμνίου, προς ανάνηψιν δε, μετάνοιαν και διόρθωσιν του συγγρα­ φέως. Ο Αθηνών Σπυρίδων Πρόεδρος. Και η φασιστοειδής ΖΩΗ έτρεξε να μη υστερήσει σ' εμπάθεια: « 'Οτι μεν ο Ν. Καζαντζάκης γνωστός από δεκαετιών κομμουνιστής και πρόθυμος πάντοτε υπηρέτης της κομμουνιστικής προπαγάνδας θ α εξηκολούθει να γράφη, όπω ς είχε γράψει και εις το παρελθόν εναντίον της χριστιανικής θρησκείας και κατά της Ελληνικής πατρίδος, το επεριμέναμεν. Είναι άλλωστε εντός του προ­ γράμματος και της τακτικής του κομμουνισμού η αδί­ στακτος πολεμική εναντίον του Χριστιανισμού. Επερι­ μέναμεν ότι θ α έγραφεν εναντίον του Χριστού και της θρησκείας του». (ΖΩΗ 3 Ιουνίου 1954). Α π ειλές Η εγκύκλιος απειλή - προειδοποίηση της Συνόδου στον Καζαντζάκη κυκλοφόρησε πλατιά μέσω του Τύ­ που . 'Ε γινε η αντικαζαντζακική πα ντιέρ α. Αλλ’ οι ε­ χθροί του συγγραφέα δεν ικανοποιήθηκαν. Ζητούσαν αφορισμό, έβαλαν τον Καντιώτη να δημιουργήσει ατμό84

σφαίρα για να την εμφανίσει η Φρειδερίκη και οι μυστικοσύμβουλοί της Σπ. Μελάς και Κύρου της «Ε­ στίας» σαν φωνή ολόκληρου του ελληνικού λαού. Τα γεγονότα της πλαστής «ξεσηκωμένης κοινής γνώμης» έγιναν με τον παρακάτω τρόπο. α) Ο μηχανισμός της Συνόδου κινήθηκε να αφορίσει τον Καζαντζάκη. Ο μόνος που αντέδρασε ήταν ο Μητροπολίτης Ειρηναίος της Κασσανδρείας. Κατηγόρη­ σε μάλιστα τον ολιγογράμματο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών ότι έκανε λάθος και είπε: «Σήμερα θ α εκδώσουμε αφορισμό για τον Καπετάν Μιχάλη Μαυρίδη». Το όνομα δηλαδή του εκδότη ο εσχατόγηρος Αρχιεπίσκοπος το ταύτισε με το όνομα του συγγραφέα Ν. Καζαντζάκη. Τότε είναι που ο Κασσανδρείας εξεμάνη και κατηγόρη­ σε Αρχιεπίσκοπο και Σύνοδο ότι «δεν έχουν διαβάσει τα βιβλία του Καζαντζάκη και ό,τι πάνε να κάνουν, το κάνουν από το φόβο, όχι των Ιουδαίων αλλά του Καντιώτη».

Οργή λαού Στη συνέχεια όντας β) συνοδικός Μ ητροπολίτης ο Κασσανδρείας Ειρη­ ναίος, κληρικός συνετός και λόγιος, θεώ ρησε ως σφάλμα την επέμβαση του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Μιχαήλ σ’ εκκλησιαστική δικα ιοδοσ ία τη ς Ελλαδικής Εκκλη­ σίας. Ακόμη καταδίκασε «τον τρόπον με τον οποίον εδημιουργήθη η καταφορά κατά Καζαντζάκη δια της δημοσιεύσεως ασυνδέτων αποσπασμάτων εκ του ογκώ­ δους έργου του Καζαντζάκη ενώ τα βιβλία του έπρεπε να κριθούν ως σύνολον και εις την ενότητά των». (Συνοδική Έ κ θ εσ ις περί Καζαντζάκη Μ ητροπολίτου Κασσανδρείας Ειρηναίου). γ) Παρά τις διαμαρτυρίες του Κασσανδρείας Ειρη­ ναίου η Σύνοδος κινήθηκε να αφορίσει τον Καζαντζάκη. Είχε ετοιμάσει ακόμη και το αφοριστήριο έγγραφο και το έστειλε για επικύρωση στο Οικουμενικό Πατριαρ­ χείο. 85

Από τη μια το Πατριαρχείο, από την άλλη οι ξεσηκω­ μένοι Κρητικοί που απειλούσαν να κάψουν και τις 400 ενορίες του νησιού συνέτισαν τους άγιους αφελείς και δεν έβγαλαν αφοριστήριο που θ α έλεγε να μείνει άλιωτος ο μεγαλύτερος νεοέλληνας συγγραφέας. Πάντως η παλατιανή μαφία έκανε το έργο της και μ' ένα πλήθος γραμμάτων και προκάτ διαμαρτυριών στη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών ματαίωσαν την επίδοση του πρώτου βραβείου ΝΟΜΠΕΛ στην Ελλάδα. Έ τσι η μοχθηρή Φρειδερίκη και οι ακόλουθοί της πήραν τη ρεβάνς κατά του ελληνικού λαού και του άξιου παιδιού της Κρήτης Νίκου Καζαντζάκη. Και τα φερέφω ­ να της αυλοδουλείας έγραφαν: «Μ εταδίδεται εκ Κωνσταντινουπόλεως ότι την πρω ­ ίαν της παρελθούσης Παρασκευής, ο ιμάμης του χωρίου Δερέκιοι, κατελήφθη ε π ’ αυτοφώρω ερωτοτροπών μετά τινός γυναικός εις το τέμενος. Αρχίζομεν να υποπτευόμεθα ότι η επίδρασις του Νίκου Καζαντζάκη είναι διεθνής, φθάσασα μέχρι των χωρίων της Ανατολής. Ο ιμάμης που ερωτοτροπούσε εντός του ιερού τεμένους είναι γνήσιος μαθητής του «αφορισμένου» (ΕΣΤΙΑ 28 Μάΐου 1954). Και η παραεκκλησιαστική γεροντοκόρη ΖΩΗ δεν υστερεί σε κακότητα από την ΕΣΤΙΑ. « Ό τ ι μεν βεβαίως η καταδικαστική πράξις της Ιεράς Συνόδου θ α επίκραινε μερικούς ομόφρονας του μυθιστοριογράφου αυτού, (σημ.: όνομα δεν αναφέρουν ίνα μη μιανθώσι και αυτοί) ήτο γνωστό ν. Αλλά πώ ς να το κάμωμεν; Είναι καθήκον της εκκλησιαστικής αρχής να λαμβάνη δραστικά μέτρα δια την περιφρούρησιν της πνευματικής υγείας των πιστών, την ανάκλησιν δε των π α ρ ε κ τ ρ α π έ ν τ ω ν εις τη ν ο ρ θ ή ν π ίσ τιν » (ΖΩ Η 8/7/1954). Από τις κακοδοξίες όμως των ζωηκών, σωτηρικών και καντιωτικών δεν μας λέει σήμερα η παρεκκλησιαστική φυλλάδα ποιος θ α μας περιφρουρήσει; Πάντως μπορεί ο αφορισμός να μην εκδόθηκε για 8(3

τους λόγους που προαναφέραμε αλλά η συντριπτική πλειοψηφία της Ιεράς Συνόδου μ' επικεφαλής ολόκληρο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών, όπω ς κατάγγειλε στη Βουλή ο Κρητικός βουλευτής Ε. Κοθρής «Η Ιερά Σύνοδος με ποιο δικαίωμα παρέπεμψε την υ πόθεση Ν. Καζαντζάκη εις τας αστυνομικός αρχάς, εις το Υπουργείον Δικαιοσύ­ νης και τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών δια να καταδιωχθεί ως κοινός εγκληματίας». Ο Καζαντζάκης από το 1948 έπασχε από λευχαιμία κι έκανε κάποτε θεραπεία. Αρχές του 1957 προγραμματί­ ζει ένα ταξίδι στην Κίνα-Ιαπωνία. Ο γιατρός του το απαγορεύει, αλλά εκείνος δεν πειθάρχησε. Πριν φύγει κάνει εμβόλιο δαμαλίτιδας, που του δημιούργησε στο δρόμο επιπλοκές. Αρρώστησε. Σταμά­ τησε στη Στοκχόλμη και νοσηλεύτηκε σ’ ένα νοσοκο­ μείο για ένα μικρό χρονικό διάστημα και μετά πήγε στο Φράιμπουργκ, μπήκε σε κλινική, όπου και πέθα νε στις 26 Οκτώβρη 1957. Η σορός του μεταφέρθηκε από τη Γερμανία με φερετράμαξα ως την Ελευσίνα. Στον εκδότη του Γιάννη Γουδέλη έλαχε ο κλήρος να μεριμνήσει για τη διακομιση του νεκρού στην Αθήνα, αλλ’ ας αφήσουμε τον ίδιο το Γιάννη Γουδέλη να μας τα ιστορήσει» («Αφορισμένοι από το κατεστημένο» Εκδ. Μπουζά). «Είχε συμφωνηθεί με τον οδηγό της φερετράμαξας μόλις θ α έφτανε στη Λειβαδιά να τηλεγραφούσε. Από το πρωί της Κυριακής (4-11-57) κινητοποιηθήκα­ με για να επιτραπεί η τοποθέτηση της σορού σε μια κεντρική εκκλησία. Η αίγλη του Καζαντζάκη, λέγαμε, θ α είχε σκορπίσει τη μαυρίλα και την κιτρινίλα και ρίχτηκε η ιδέα να ζητήσουμε την εναπόθεση του νεκρού για λαϊκό προσκύνημα στη Μητρόπολη των Αθηνών ή στο παρεκκλήσι του Αη Λευτέρη, μια που η κηδεία του θα γινόταν δημοσία δαπάνη. Ο Αρχιμανδρίτης Νικόδη­ μος μας παρέπεμψε στον Αρχιεπίσκοπο και προσ παθή­ σαμε από πολύ πρωί να επικοινωνήσουμε μαζί του.

87

Α θ λ ιό τη τες Ο συναρχηγός των Φιλελευθέρων Γ. Παπανδρέου, στενός φίλος και θαυμαστής του έργου του Καζαντζάκη, με τον ιδιαίτερό του Ανδρέα Μοθωνιό ενδιαφέρθη­ καν ολόψυχα για το σκοπό αυτό, κι από την πρώτη στιγμή ο Παπανδρέου μας υποσχέθηκε την αμέριμνη συμπαράστασή του. Επίσης ο κυβερνητικός επίτροπος στην Ιερά Σύνοδο Θεοδ. Σπεράντζας, φίλος κι αυτός του Καζαντζάκη, κατέβαλε πολλές προσπάθειες να μεταπεί­ θει τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Θεόκλητο. Ά κ α ρ πες οι προσπάθειες όλων μας. Παραχωρήστε μια οποιαδήποτε εκκλησία, του είπαμε. Ο νεκρός, όπου να 'ναι, φτάνει στην Αθήνα... Σκεφτείτε παρακαλούμε... Να τον τοποθετήσετε στο νεκροτομείο... Στο νεκρο­ τομείο τον Καζαντζάκη; Πάρτε με σε δέκα λεπτά, μας λέει ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος. Επήραμε, ξαναπήραμε, του κάκου. Δεν σταματήσαμε τις προσπάθειες ίσαμε τις 9 το βράδυ, που έφτανε η φερετράμαξα και από κοντά οι στενοί φίλοι του Καζαντζάκη. Τρεις τέσσερις απλοί άνθρω ποι του λαού σήκωσαν το φέρετρο, πού τόσο σεβασμό του έδειξαν τα κράτη α π ’ όπου πέρασε και το τοποθέτησαν σ’ ένα νεκρικό θάλαμο. Ο ιερέας του Α ' Νεκροταφείου είχε προφανώς ειδοποιηθεί ν’ απουσιάσει σκόπιμα. Και η απουσία του συνεχίστηκε ως το μεσημέρι της άλλης ημέρας, όταν ο νεκρός μας μεταφερόταν με αεροπλάνο της Ολυμπιακής στο Ηράκλειο. Αλλά και στο Ηράκλειο ο εκεί επίσκοπος Ευγένιος Ψαλλιδάκης επεθύμησε την απουσία, φοβούμενος τους παραεκκλησιαστικούς. Μόνο όταν έγινε γνωστό πως ήρθε ο υπουργός Παιδείας κ. Γεροκωστόπουλος, τότε μόνο δέχτηκε να χοροστατήσει. Αλλά και πάλι, μ’ όλα τα πριγκιπικά στέφανα, μ’ όλους τους λόγους και το πάνδημο κρητικό προσκύνημα, ο επίσκοπος Ευγένιος ούτε τη συγχωρητική ευχή διάβασε, ούτε ακολούθησε ο 88

ίδιος τη νεκρική πομπή. Η Εκκλησία μαντάλωσε τις πόρτες της στη μεγαλύτε­ ρη λογοτεχνική δόξα της εποχής μας. Το Πανεπιστήμιο και η Ακαδημία Αθηνών έλαμψαν με την απουσία τους κι αποκάλυψαν έτσι για μια ακόμη φορά πω ς είχε νεκρω θεί μέσα τους κά θε ελεύθερη σκέψη... Είναι όμως γνωστό πια πω ς ο κρητικός λαός αποθέω ­ σε το τέκνο του. Η Αθήνα μονάχα στερήθηκε την τιμή...» Και όπω ς ο δικηγόρος Γεωργ. Κοτσολάκης, που ήταν τότε Δημοτικός Σύμβουλος Χανίων και παραβρέθηκε στην κηδεία του μεγάλου συμπατριώτη του: Οι βρακοφόροι μας πήραν θέση σαν τιμητική φρουρά γύρω από το φέρετρο. Ά ρχισε η νεκρώσιμη ακολουθία. Μόνο από δύο π α πά δες (Σημ.: άλλες πηγές λένε ότι ο Μητροπολίτης χοροστάτησε αλλά δεν διάβασε συγχωρητική ευχή). Μ ετά την ακολουθία πήραν οι βρακοφόροι στους ώμους τους το φέρετρο για να πάνε να το θάψ ουνε στο Λόφο του Μ αρτινέγκου. Το πλήθος ήταν τόσο μεγάλο, που αν ακολουθούσαν και επιφανή πρόσω πα χάνονταν γιατί κανείς δεν είχε αναλάβει την τήρηση της τάξης. Θυμούμαι καλά, ότι στο μέσο της διαδρομής είδα έναν πα πά , μα κι αυτός συμπιέστηκε, ως φαίνεται, από τον κόσμο και σαν φτάσαμε στον τάφο δεν ήταν παρών. Περιμέναμε λίγο, μα πα πά ς δεν έφτανε. Και τότες, το βεβαιώνω σεβόμενος όλα τα πρόσω πα, ο βρακοφόρος Μανώλης Μανουσογιάννης έσπρωξε το φέρετρο στον τάφο με τούτα τα λόγια: «Τέτοιοι άνθρω­ ποι δεν θάβονται με παπάδες...» ΚΡΗΤΙΚΟ ΒΗΜΑ 6/ 12/ 82.

ΟΙ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΙ ΑΥΤΟΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥΣ Το μέρος αυτό της ιστορίας του χριστιανοφασισμού στην Ελλάδα θ α αποτελείται μόνο από κείμενα χαρα­ κτηρισμένα σε δυο κατηγορίες. Στην πρώτη είναι τα ντοκουμέντα όπου μέσα από αυτά οι παρεκκλησιαστι­ κοί «αυτο-αποκαλύπτουν» τα σκουριασμένα μυαλά τους και τη νοσηρή φαντασία τους. Στη δεύτερη περιλαμβάνονται μαρτυρίες εγκύρων προσωπικοτήτων του δημόσιου βίου της χώρας για το ρόλο των παρεκκλη­ σιαστικών οργανώσεων.

Ντοκουμέντο No 1 1) Ο ανατριχιαστικός όρκος των Παρεκκλησιαστικών οργανώσεων, όπω ς δημοσιεύτηκε στην Ελευθεροτυπία της Κυριακής 28 Ιουνίου 1981. Είναι γνωστό ότι πρώτη η έγκυρη παρισινή «Le Monde» ανάφερε για τον όρκο των Ζωηκών αμέσως μετά τη δικτατορία. Στηριγμένη η παγκόσμιας φήμης αυτή εφημερίδα στις πληροφορίες του διηγήματος «Έ τσ ι σπουδάζουν οι Φτωχοί» του Αρχιμανδρίτη Χριστόφορου Καλύβα που αποτελεί και αυτο-βιογραφία του όταν σπούδαζε ως οικότροφος της Ζωής παρουσίασε το κείμενο του όρκου για το οποίο ο Αρχιμανδρίτης κάνει διηγηματογραφική νύξη στο έργο του. Σήμερα από ολόκληρο το δημοκρατικό κόσμο, εκτός από τους ίδιους τους παρεκκλησιαστικούς, έχει γίνει αποδεκτή η εγκυρότητα και η πατρότητα του 90

αντιχριστιανικού αυτού κειμένου που μας θυμίζει τις πιο σκοτεινές ώρες του μεσαίωνα.

Ο ΑΝΑΤΡΙΧΙΑΣΤΙΚΟΣ ΟΡΚΟΣ ΤΩΝ «Π.Ο.» Ο όρκος των «Π.Ο.» αποκαλύπτει τους μυστικούς στόχους τους (κατάληψη όλων των εξουσιών) και φανε­ ρώνει την ανύπαρκτη ηθική υπόστασή τους. Τον δημο­ σιεύω από την αρχή της έρευνας, γνωρίζοντας ότι οι «Π.Ο.» θ α ξεσηκώσουν τεχνητή θύελλα διαμαρτυριών, με το σύστημα των ομαδικών επιστολών και τη λασπολο­ γία, που είναι ένα από τα προσφιλή τους όπλα: 1. Ορκίζομαι να διαδίδω παντού ότι η επίσημος εκκλησία εχρεωκόπησε και δεν υπάρχει σωτηρία παρά μόνον πλησίον των «Ζηλωτών» οίτινες θ α ανακαινίσουν την Ελλάδα και τον κόσμο ολόκληρον. 2. Να πιστεύω ότι υπεράνω σοφών επιστημόνων, ανωτέρων κληρικών, δυνατών συγγραφέων και αυτών των Πατέρων της εκκλησίας, οίτινες δεν κατώρθωσαν να συλλάβουν το βαθύ νόημα της ζωής ούτε είχον σύστημα δράσεως ευρίσκεται η χαριτωθείσα υ πό του Παναγίου Πνεύματος κεφαλή της οργανώσεώς μου. 3. Να πειθαρχώ απολύτως εις τα κελεύσματα του Αρχιζηλωτού, να πιστεύω εις την αγιότητα και αυθε­ ντίαν όλων των «Ζηλωτών», να συκοφαντώ και να διαβάλλω την αλήθεια όταν αυτή υπηρετείται υ πό άλλων εργατών του Ευαγγελίου, να μου είναι δε αγαπητότερος ένας Εβραίος παρά ένας Χριστιανός που δεν ανήκει εις την οργάνωσίν μου. 4. Να χρησιμοποιώ θεμιτά και αθέμιτα μέσα προς διάλυσιν παντός θρησκευτικού Σωματείου, όταν τούτο δεν εξαρτάται από ημάς και ένταξιν των στελεχών εις την οργάνωσίν μας. 5. Να μη παρακολουθώ κανένα άλλο κήρυγμα, ομιλίαν ή διάλεξιν ανθρώπων εγνωσμένου ορθοδόξου φρονήμα­ 91

τος ούτε να μελετώ και να κρατώ βιβλία ή περιοδικά, εάν δεν φέρουν τη σφραγίδα και την ευλογία «Αρχιζηλωτού» της οργανώσεώς μου. 6. Να αρνούμαι την αλήθειαν επισήμως και ανεπισήμως, όταν αυτή στρέφεται εναντίον των συμφερόντων της οργανώσεώς μου. 7. Να συνεργάζομαι με τέκτονας ή και με υπό ποικίλων ανομίων βεβαρημένους, προκειμένου να συντελέσω εις την επιτυχίαν των αγιωτάτων σκοπών της οργανώσεώς μου. 8. Να είμαι πιστό μέλος της ενοριακής προσοδοφόρου «γιάφκας» μου, διότι μορφούμαι κατά Χριστόν, εκριζώ­ νω το ατομικό θέλημά μου και αυξάνω το μίσος μου κατ' άλλων χριστιανών ξένων προς την οργάνωσίν μου. 9. Να εργάζομαι, έστω και αν ατομικώς εκδαπανηθώ , όπω ς η οργάνωσίς μου υπερβάλλει, εις πλούτον και την Διεθνή Τράπεζαν. 10. Να συντελέσω εις την δημιουργίαν ευνοϊκού κλίματος δι' έντεχον οργάνωσίν Πολιτικού Κόμματος προς κατάληψιν πασών των εξουσιών εν Ελλάδι. 11. Να προκαλώ διάβρωσιν των ηθικώ ν υποβάθρω ν των κατά τόπους Επισκόπων, όπω ς εκπέσουν της συνειδήσεως του ποιμνίου των από την ευσέβειαν του οποίου πρέπει να πλουτίζει η οργάνωσίς μου. 12. Εν περιπτώ σει και παραβώ τον όρκο μου είθε η γλώσσα μου να κολληθεί εις τον λάρυγγά μου». ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 28/6/81

Ντοκουμέντο No 2 Εκεί που τα έργα βοούν τα σχόλια περιττεύουν γιατί φτωχαίνουν την πραγματικότητα. Παραθέτουμε αυτού­ σιο το ρεπορτάζ των ΝΕΩΝ στις 9-6-64 όπω ς σαν το τρεχούμενο νερό βγήκε καθαρό και γάργαρο από την πέννα του τότε δημοσιογραφικού συνεργάτη των Νέων 92

Δημήτρη Σαπρανίδη. ΚΑΤΕΔΙΚΑΣΘΗ ΤΟ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ ΤΗΣ «ΖΩΗΣ» ΟΙ ΜΑΡΤΥΡΕΣ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΟΥΝ ΤΟΝ ΡΟΛΟΝ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΣ Μια μικρή χαραμάδα στο «σιδηρούν παραπέτασμα» των παραθρησκευτικών οργανώσεων άνοιξε κατά τη διάρκεια μιας δίκης που εκράτησε 10 ώρες στο Μονομε­ λές Πλημμελειοδικείο. Αντικείμενο της δίκης, η κλοπή ξένης πνευματικής ιδιοκτησίας από την Αδελφότητα Θεολόγων «Ζωή». Στο εδώλιο του κατηγορουμένου κάθησαν το προεδρείο της αποτελούμενο από τους κ.κ. Τ. Κολιτσάρα, Δ. Κωστάκη και Γ. Καρατζά στον καθένα από τους οποίους το δικαστήριο επέβαλε ποινή φυλακίσεως 45 ημερών. Μηνυτής ήταν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Τρεμπέλλας. Ό σ ο ο τελευ­ ταίος ήταν στην Αδελφότητα, σχολίασε και μετέφρασε την Καινή Διαθήκη και η «Ζωή» την εξέδωσε. Ό τα ν όμως αποχώρησε από τη «Ζωή» για να ιδρύση την Αδελφότητα «Σωτήρ» οι κατηγορούμενοι επανεξέδωσαν το βιβλίο του μηνυτού, αποκλείοντάς τον από κάθε συγγραφικό δικαίωμα. Αυτή ήταν η κατηγορία και οι αποκαλύψεις από τους μάρτυρες οι εξής: • Ό τ ι η «Ζωή» διατηρεί κοινόβια κατά το πρωτοχρι­ στιανικό πρότυπο στην Πλατεία Καρύτση, με μόνη τη διαφορά ότι οι κοινοβίτες εκχωρούν στην Αδελφότητα κάθε περιουσιακό τους στοιχείο και κά θε εισόδημά τους εφ ’ όρου ζωής. • Ό τ ι ενώ οι τελευταίοι αυτοί είναι ακτήμονες και προσφέρουν εργασία χωρίς αμοιβή, η ηγεσία της Αδελ­ φ ότητας, όπως είπε ο κ. Τρεμπέλλας, απολαμβάνει πολυτελή ζωή «με κούρσες, με βίλλες και με εξοχές». • Ό τ ι η «Ζωή» διελύθη σαν Αδελφότητα μετά την αποχώρηση απ ' αυτήν των μισών μελών της. Αιτία της διαλύσεως, η πραξικοπηματική εγκατάστασι του νέου συμβουλίου μετά από τρομοκρατία που εξαπέλυσε ένα 93

βράδυ πριν από τις αρχαιρεσίες. • Ό τ ι οι τρεις αρχές για κά θε μέλος της Αδελφότη­ τας είναι: η ακτημοσύνη, η παρθενία και η υπακοή. • Ό τ ι ο καθηγητής κ. Τρεμπέλλας εξεχώρησε στη «Ζωή» δύο χιλιάδες χρυσές λίρες και α π ’ αυτές δεν πήρε «φράγκο» μετά την αποχώρησί του. • Ό τ ι με την παράνομη επανέκδοσι του βιβλίου του μηνυτού η Αδελφότης της «Ζωής» επεχείρησε να επιβάλη καθεστώ ς ντεφάκτο, για την εκμετάλλευσι κάθε ιδιοκτησίας, ακόμα κι όσων αποχωρούσαν από το κοινόβιο. • Ό τ ι οι κοινοβίτες με πράξι τους είχαν υποχρέωσι, όχι μόνο να εκχωρούν τις πατρικές ή άλλες περιουσίες τους στην Αδελφότητα, αλλά και να αποκλείουν κάθε περίπτωσι διεκδικήσεώς τους από τυχόν κληρονόμους τους μετά τον θάνατόν τους. • Εκτός από τους ηγέτες των κοινοβίων, κανένας άλλος δεν είχε το δικαίωμα να ασχοληθή με την περιουσία της «Ζωής», βάσει της αρχής: « Ό σ τις ήθελε θέσει χείρα επί της περιουσίας, θέλει έχει το τέλος του Ιούδα». Παρ’ όλον ότι η διαδικασία περιωρίστηκε μέσα στα πλαίσια της κατηγορίας, οι μάρτυρες -δεκαπέντε τον αριθμό- εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους απεχώρησαν από τη «Ζωή», κατέθεσαν όσα τρωτά τους επέτρεπε η παλαιά ιδιότητα του «αδελφού». Περιπτώ­ σεις εφέδρων αξιωματικών, καθηγητών, εργατών που δούλευαν και έδιναν μέχρι «πεντάρας» τους μισθούς τους στη «Ζωή» και έφυγαν για να επανέλθουν σήμερα με κοινές αγωγές να διεκδικήσουν όπω ς είπαν όσα παραχώρησαν τότε. Ο μηνυτής εξήγησε στο δικαστήριο, ότι το 1958 απεχώρησε από τη «Ζωή» γιατί διεφώνησε και ίδρυσε την Αδελφότητα του «Σωτήρος». Μαζί με την αποχώρησί του πίστευε ότι έπαιρνε και τα δικαιώματα του βιβλίου του. Για τον λόγο αυτό εζήτησε με επιστολή του να λάβη τη ρητή διαβεβαίωσι του συμβουλίου της «Ζωής» ότι δεν επρόκειτο να επανεκδοθή χωρίς την άδειά του η Καινή Διαθήκη. Πήρε την επιστολή που τον 94

διαβεβαίωνε γι’ αυτό, αλλά μετά από λίγο, το βιβλίο του κυκλοφορούσε σε τέταρτη έκδοσι. Οι κατηγορούμενοι ισχυρίσθηκαν, ότι ήταν άγραφος νόμος για τα μέλη της Αδελφότητας, να μη διεκδικούν κανένα τους δικαίωμα. Μετά όμως από την αγόρευσι του Εισαγγελέως κ. Π αππά ο οποίος έκανε μια θαυμασία ανάλυσι περί της πνευματικής ιδιοκτησίας ο αυθαί­ ρετος ισχυρισμός των κατηγορουμένων κατέρρευσε. Μετά από την αγόρευσι των συνηγόρων πολιτικής αγωγής και υπερασπίσεω ς κκ. Μπρατσιώτη και Στ. Τριανταφύλλου, εξεδόθη απόφασις στις τέσσερις το πρωί.

Ντοκουμέντο No 3 «Ερχόμαστε τώρα στον ισχυρισμό της Ζωής ότι δεν πολιτεύεται. Δημοσιεύουμε αυτούσιο ένα σχόλιο που γράφτηκε στη ΖΩΗ στις 8 Δεκεμβρίου 1966. Ή ταν τότε που γινόταν η δίκη του «Ασπίδα». Η υπόθεση αυτή όπως απεκαλύφθη στις δίκες των πρωταιτίων του πραξικοπή­ ματος της 21ης Απριλίου, ήταν το πρώ το σκαλοπάτι για το ανέβασμα εκείνων που κατέλυσαν το νόμιμο κα θε­ στώς της χώρας και επέβαλαν την τυραννία. Σχολιάζο­ ντας λοιπόν τη στάση των αγωνιστών δικηγόρων ανάμε­ σα στους οποίους πρώτος και καλύτερος ο αδικοσκοτωμένος πρωτομάρτυρας Νικηφόρος Μανδηλαράς, που προσπαθούσαν να αποκαλύψουν τη σκευωρία εναντίον έντιμων αξιωματικών, έγραψε η περιβόητη ΖΩΗ: «ΑΙΘΟΥΣΑ ΟΧΛΑΓΩΓΙΑΣ Αλλά και κάτι άλλο, κατ' εξοχήν θλιβερόν και αποκαρδιωτικόν παρατηρείται εις τας ημέρας μας. Δικηγόροι, μεταξύ των οποίων και πολλοί βουλευταί, λησμονούντες ότι καθήκον των, σύμφωνα και με τον όρκον που έχουν 95

δώσει, είναι να υποβοηθήσουν τη δικαιοσύνην εις ανπκειμενικήν κρίσιν και αδιάβλητον απόδοσιν του δικαίου, νομίζει κανείς ότι ως μοναδικόν των σκοπόν έχουν θέσει την με κ ά θε τρόπον υποστήριξιν του πελάτου των. Φανατίζονται, ή φαίνονται ότι φανατίζο­ νται υ πέρ αυτού, εξερεθίζονται και εξερεθίζουν, εκτρέπονται εις αντεγκλήσεις και απρεπείς φράσεις, βάλλουν εναντίον των αξιών και των αξίων, και εις μερικάς περιστάσεις δεν διαφέρουν από μαινομένους, ώστε αι αίθουσαι των δικαστηρίων να παρουσιάζουν το θέαμα εξάλλου οχλαγωγίας. Λησμονούν ακόμη ότι η ψύχραιμος έρευνα, η ευπρέπεια γλώσσης, ο σεβασμός προς τον μάρτυρα και προς τον αντίδικον, η συναίσθησις της σοβαρότητος του έργου των και η όλη σεμνότης του ύφους και του ήθους είναι πολύ περισσότερον εξυπηρε­ τικά δια την υπόθεσ ίν των π α ρ ’ όσον αι κραυγαί και αι ύβρεις. Οπωσδήποτε όμως ο ελληνικός λαός ας κρατήση υ πό σημείωσιν και τον τρόπον ενεργείας μερικών δικηγόρων-βουλευτών». ΖΩΗ 8.6.1966

Ντοκουμέντο No 4 ΕΜΠΟΡΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ Η «ΖΩΗ» ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Για να μην υπάρξουν αμφιβολίες για τα όσα θ α αποκαλύψει η έρευνα, η «Ε» θ α δημοσιεύσει και έγγραφα ντοκουμέντα -όχι εχθρώ ν της Εκκλησίας- αλλά ηγετών της και ανθρώπων της Θρησκείας (ιερέων, θεολόγων κ.α.). Σήμερα δημοσιεύουμε έγγραφο του Μητροπολίτη Πειραιώς Χρυσοστόμου (έχει πεθάνει) σε κληρικό μέλος «Π.Ο.» που κοινοποίησε και προς την Ιερά

Σύνοδο όπου εκφράζεται επίσημα η γνώμη του για τις Παραεκκλησιαστικές Οργανώσεις. Να τι γράφει ο Πειραιώς Χρυσόστομος στον αρχ. Μπιλάλη: Πανοσιολογιώτατε, Η παρούσα επιστολή μου γράφεται υ πό την προϋπόθεσιν ότι το δημοσιευόμενον τηλεγράφημα εις το υπ. αριθ. 6 φύλλον της καταπτύστου εφημερίδος «ΕΚΚΛΗ­ ΣΙΑΣΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝ» της 25.6.66 είναι ιδικόν σας. Δεν ηγνόουν ότι ανήκετε εις την εμπορευθείσαν το Ευαγγέλιον και γενικώς το Χριστιανικόν έντυπον, Αδελ­ φότητα!!! «Ζωή». Και ηδυνάμην από τινων τουλάχιστον ετών, να προβλέψω την επαίσχυντον διάλυσιν την οποίαν θ α έκαμεν ο δίκαιος Θεός εις το Χριστεμπορικόν αυτό συγκρότημα. Εγνώριζον ακόμη καλώς ότι την Εκκλησίαν μας, όχι απλώς την είχετε εις δευτέραν μοίραν, εν συγκρίσει προς την λατρείαν που είχετε εις την Οργάνωσίν σας, αλλ’ ουδέ καν την ελαμβάνετε υπόψιν. Ή λπ ιζα όμως, ότι μετά την επαίσχυντον, ως είπον, διάλυσιν του εμπορικού συγκροτήματός σας και μετά τα όσα είπετε κατά αλλήλων, μετά τον χωρισμόν της... Αδελφότητός σας, ή μάλλον της Εταιρίας σας γραπτώ ς και προφορικώ ς από του άμβωνος των Ναών και από των βημάτων των αιθουσών και μετά την προσφυγήν εις Δικαστήρια, δια την εξασφάλισιν όχι της διαδόσεως του Ευαγγελίου, αλλά την εν συνεχεία αδίστακτον εμπορίαν αυτού, θ α είχετε την σύνεσιν, εάν όχι να ασχολήσθε με το παγκόσμιον σκάνδαλον το οποίον εδημιουργήθη εις βάρος των ψυχών εκ της τραγικής εκείνης διαιρέσεώς σας και της λάσπης την οποίαν κατά αλλήλων ερρίψατε και να θρηνήτε δι’ αυτό, ζητούντες το έλεος του Θεού δια το κατάντημά σας τούτο, τουλάχι­ στον επίστευον, ότι θ α εφυλάσσετε χρυσήν σιγήν. Αντί τούτου όμως, είχετε το αδίστακτον θράσος, ανοικτόν πόλεμον κινούντες και πάλιν κατά της Σεπτής Ιεραρ­ χίας, να τηλεγραφήσετε εις τον κ. Αλαμανήν το κάτωθι ανάξιον όχι μόνον Κληρικού και Ιεροκήρυκος, αλλά και νεωκόρου, τηλεγράφημα: 97

«Παρακαλούμεν μείνατε ακλόνητοι εις ψήφισιν κατατιθεμένου νομοσχεδίου. Συμπαράστασίς μας ολοκληρω­ τική. Θα είσθε άξιος εθνικής ευγνωμοσύνης και προσω­ πικής έτι υποστηρίξεως, παρά υγιώς σκεπτομένου Χρι­ στιανικού πληρώματος. Αρχιμ. Ευστάθιος Μπιλάλης». Εάν το τηλεγράφημα αυτό είναι ιδικόν σας, τότε να είσθε βέβαιος εάν πιστεύετε -διότι το περιεχόμενον του τηλεγραφήματός σας μαρτυρεί ότι δεν πισ τεύετε- ότι την ημέραν της κρίσεως θ α εύρητε διακεκριμένον τόπον εν τη κολάσει. Το τηλεγράφημά σας μαρτυρεί κακουργίαν ψυχής πρω τά κουσ τον μαρτυρεί μανιακήν διάθεσιν κατά της Εκκλησίας και της Ιεραρχίας σ ατανικήν μαρτυρεί ακόμη απαισίαν προσπάθειαν, όπως εις τα ερείπια της Εκκλησίας, τα οποία διακαώς επιθυμείτε να ίδητε, επανοικοδομήσητε την εν τάφω υπάρχουσαν «ΖΩΗΝ». Σας αναγνωρίζω όμως εν δικαιολογητικόν της τοιαύτης αθλιότητος. Ημείς οι Ιεράρχαι, όταν προσετρέχατε εις τους οίκους μας και εις τας Μ ητροπόλεις μας κατησχυμένοι εκ της διαιρέσεώς σας, δια να εξασφαλίσητε την εύνοιάν μας και να περισωθήτε από την αισχύνην σας, σας εδέχθημεν και δεν απηυθύνθημεν εις τον Ελληνικόν λαόν, δια να του είπωμε: «Ελληνικέ λαέ, να τι θ α πη «ΖΩΗ» η οποία διαρκώς κατηγόρει και εξέθετε τους Ιεράρχας». Σας αφήσαμεν ανενοχλήτους, ή μάλλον και σας συνεπαθήσαμεν τότε εις τον πόνον σας, διότι οι Ιεράρχαι δεν διαθέτομεν την αθλιότητα των περισσοτέρων ωργανωμένων ψευδοχριστιανών και ψευ­ δαποστόλων και ψευδεργοτών του Ευαγγελίου. Ενθαρ­ ρύνετε, λοιπόν, τον κ. Αλαμανήν να διαλύση την Εκκλη­ σίαν; Δε θ α αργήση ο Θεός, Ον δεν φοβείσθε, να σας δώση και εν τω παρόντι κόσμω εν συνεχεία, το πρέπον πλήγμα. Ά νευ ευχών + 0 Πειραιώς Χρυσόστομος

Κοινοποίησις 1. Αγίαν και Ιεράν Σύνοδον της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνας. 2. Σεβ. Μητροπολίτην Θεσσαλιώτιδος κ.κ. Κύριλλον, παρακαλούμενον, όπω ς ευαρεστηθή να λάβη τα δέοντα Κανονικά μέτρα κατά του αναξίου Ιεροκήρυκος Ευστα­ θίου Μπιλάλη, μισθοδοτουμένου εκ της Εκκλησίας και προδίδοντος ταύτην οικτρώς.

Ντοκουμέντο No 5 ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΤΑΒΛΑΔΩΡΑΚΗ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Εν Πειραιεί τη 12-1-71 Προς Τον πανοσιολογιώτατον Αρχιμ. κ. Ηλίαν Μαστρογιαννόπουλον τέως ηγέτην της Οργανώσεως «ΖΩΗ» και νυν διευθυντήν του εν τη Ιερά Νήσω Τήνω, νεοφανούς «ταχυρρύθμου Εκκλησιαστικού Φροντιστηρίου». «... Αλλά πάτερ Ηλία, δια να επανέλθω εις την τεχνολόγησιν της επιστολής σας, σημειώ και το υ π ο ­ γραμμίζω αυτό, ότι δηλαδή έπρ επ ε να είσθε πολύ συνεσταλμένος, μα πάρα πολύ, προκειμένου να γράψε­ τε, ανακριβέστατα μάλιστα, περί πανακριβών Αμφίων των Ιεραρχών, όταν σεις υπάρξαντες, ου μόνον αδελφός, αλλά και ηγέτης της οργανώσεως «Ζωή», δεν υψώσατε καμμίαν φωνήν, δια τα εκατομμύρια, τας δεκάδας των εκατομμυρίων, -διατί όχι και εκατοντάδας- τα οποία η δήθεν Ιεραποστολική αδελφότης σας συνεκέντρωνε αδεώς, μη δυσκολευθείσα, εις αυτούς τους καιρούς, να πυργώση προ έτους μόλις, και νέον τεράστιον Μέγαρον, επί της οδού Καρύτση 14. Μήπως το Μέγαρον αυτό, ή το μαμούθ τετράγωνον της οδού Ιπποκράτους 189, ή το της Ακαδημίας 45, ή το απέραντον κτήμα εν Αγία

Παρασκευή, είναι των πτωχών; Μήπως στεγάζονται εις αυτά ορφανά; Μας λέγετε, παρακαλώ, εις πόσας εκατο­ ντάδας εκατομμυρίων ανέρχεται η περιουσία των... Ιεραποστόλων της «Ζωής»; Δύνασθε να μας είπητε, τίνι τρόπω επήρεν η «Ζωή» το κτήμα, το κείμενον εις την περιοχήν Ρέντη, της Επισκοπής μου, αξίας σήμερον πολλών χιλιάδων χρυσών λιρών, ρίψασα εις τον δρόμον δυστυχή οικογενειάρχην, με πέντε παιδιά, ανεψιόν του ακλήρου γέροντος, τον οποίον οι αδελφοί σας έπεισαν να το γράψη εις την «Ζωήν» παριδόντα τας υπηρεσίας του παιδιού της αδελφής του, το οποίον επί 35 έτη τον υπηρέτησε πιστά και αφωσιωμένα, ως πατέρα, και καλύτερον ακόμη, με την δικαίαν προσδοκίαν ότι ο θείος φεύγων δια το άνευ επιστροφής ταξείδιον, θ α ήμειβε τους κόπους του τιμίου αυτού ανεψιού του, όντος ευσεβεστάτου. Και όμως ερρίφθη εις τον δρόμον, διότι έτσι το ηθέλησαν οι μεγάλοι... Ιεραπόστολοι της «Ζωής». Ακόμη δύνασθε να μας είπητέ τι δια «τας ράβδους χρυσού», περί ων, εις το προς την I. Σύνοδον έγγραφόν του, ο υπέροχος Ιεράρχης και όντως άγιος άνθρω πος, Δημητριάδος κυρός Ιωακείμ εσημείωσε, βε­ βαιών, ότι εις αδελφός σας, κατεσκεύασεν «εκ δακτυλιδίων ευσεβών γυναικών» του Βόλου; Δεν έχει πολλήν σημασίαν αν σεις εφύγατε από τα «οικονομικά γρανάζια» του κ. Γ. Καρ..., κατά προσφυά έκφρασίν σας, ως μοι είπεν εις το γραφείον μου, το παρελθόν θέρος ελθών, τεχνικός τις, επ ί 17 έτη υπάρξας αδελφός της «Ζωής», παραπονούμενος, ότι εισήλθεν εις αυτήν εις ηλικίαν 25 ετών και εξήλθεν αυτής εις ηλικίαν 42 ετών, με τα ρούχα που φορούσε, ενώ εδούλευσε και εκείνος σκληρά, δια να πλουτίση η οργάνωσίς!! Ομιλείτε περί φιλοπτωχίας και επιχειρείτε να δώσετε μαθήματα ευποιίας εις τους Ιεράρχας της Κανονικής Ιεραρχίας σεις ο οποίος εβλέπατε απαθώ ς, επαναλαμ­ βάνω, την συγκέντρωσιν των εκατομμυρίων, εκ μέρους της αδελφότητός σας».

ιυυ

Ντοκουμέντο No β Από το επίσημο όργανο της Εκκλησίας της Ελλάδος επιστημονικό περιοδικό ΕΚΚΛΗΣΙΑ με ημερομηνία 16 Σεπτεμβρίου 1974. Αριθ. Τευχ. 19. «Δια τα αντικανονικά μέτρα, άτινα έλαβεν προς απομάκρυνσιν των ανεπιθύμητων Ιεραρχών, ήτοι την δημοσίευσιν του Α.Ν. 214/67, την ΛΣΤ' Συντακτ. Πράξιν περί 40ετίας και την δια του Ν.Δ. 126/69 θεσπισθείσαν μείωσιν του ορίου ηλικίας. Αι κραυγαλέοι ανικανονικότητες ήρχισαν δια της αδίκου και αχαρα­ κτήριστου απομακρΰνσεως εκ του Αρχιεπισκοπικού θρόνου του κυρού Χρυσοστόμου Β '. Ή δη έχουν γνωσθή αι λεπτομέρειαι του κανονικού τούτου κακουργή­ ματος, προκειμένου να αναρριχηθή εις τον πρώτον θρόνον ο Αρχιμ. κ. Ιερώνυμος Κοτσώνης. Εκ της κακής ταύτης ρίζης προήλθον άπαντα τα μετά ταύτα κακά. (Βλέπε Ταχυδρόμον τ. 983/9.2.73: «Μονομαχία» δύο θρόνων, του βασιλικού και του αρχιεπισκοπικού...) ε) Δια τα ανήκουστα μέτρα εις ά προήλθεν η Σύνοδος εκείνη, προκειμένου να επιτύχη την ηθικήν κάθαρσιν εν τη Εκκλησία. Δεν επιθυμούμεν να είπωμέν τι επ ί του σημείου αυτού. Παραθέτομεν ενταύθα εν κείμενον, όπερ λίαν ευγλώττως παρουσιάζει την ηθικήν κατολίσθησιν εκείνων οίτινες απεπειρώ ντο την ηθικήν κάθαρσιν της εκκλησίας. Προκειμένου δια την επιστολήν μετανοίας εξαγορασθέντος ιατρού, όστις κατέστη δει­ νός κατήγορος και συκοφάντης Ιεράρχου εξαναγκασθέντος εις παραίτησιν. Το κείμενον τούτο δεικνύει το ηθικόν βάραθρον, εις ο είχον καταβαραθρω θή τα μέλη της «Αριστίνδην» Συνόδου και την κατάπτωσιν εις ην ωδήγουν ψυχάς πιστών, υ πέρ ων Χριστός απέθανε. Ας ενθυμηθώμεν, αναγινώσκοντες το παρατιθέμενον κεί­ μενον, την αναγκαιότητα κινήσεως του υπερτάτου Νόμου δια την σωτηρίαν των πιστών. Ιδού λοιπόν το κείμενον: 101

Προς τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην πρ. Δημητριάδος κ.κ. Δαμασκηνόν Αθήνας. Σεβασμιώτατε, Αισθάνομαι τον εαυτόν μου ένοχον απέναντι σας διότι ένα λάθος δικό μου ταλαιπώρησε και ωδήγησε σε περιπέτεια την Υμετέρα Σεβασμιότητα και την Εκκλη­ σίαν. Η συνείδησίς μου με ελέγχει διότι παρασύρθηκα από μίαν επιπολαιότητα στιγμιαίαν και έκανα αυτό που με τυραννεί συνεχώς. Μετά από σκέψιν απεφάσισα να το επανορθώσω τώρα διότι ποτέ δεν είναι αργά. Εξομολογούμαι το λάθος μου και με συντριβή καρδίας ζητώ από σας την συγνώμην. Συγκεκριμένα: Το έτος 1968 έλαβα το πτυχίον της οδοντιατρικής Σχολής. Δεν είχα την οικονομικήν δύναμιν να ξεκινήσω την καριέρα μου. Ο πατέρας μου εξήντλησε κά θε οικονομία για τις σπουδές μου. Δεν μπορούσε να με βοηθήση άλλο. Αυτό το εγνώριζον και οι πατριώ τες σας οι φίλοι μου. Τον Σεπτέμβριον του 1968 ο συμμαθητής μου από το γυμνάσιον και συμπα­ τριώτης μου κ. Κωνσταντίνος Βραχνιάς, διδάσκαλος και οπαδός της οργανώσεως «Ζωή», με πλησίασε με τρόπο και αφού έδειξε ενδιαφέρον δια τα προβλήματά μου, εν συνεχεία μου υπέδειξε ως διέξοδο δια τα οικονομικά να καταθέσω εις βάρος σας, ότι είχα ανήθικους σχέσεις με σας εκμεταλλευόμενος το γεγονός ότι κατα τη διάρκεια των σπουδών μου με βοηθήσατε. Αντέδρασα στις προτάσεις του που για μένα χαρακτη­ ρίστηκαν πρόστυχες και αντίθετες προς το χριστιανικό πνεύμα. Ούτος με επιμονήν μου υπέσχετο ότι δεν είναι τίποτε αυτά, δεν πρόκειται να πά θω τίποτε και ότι για κέρδος θ α είχα την οικονομικήν των βοήθειαν δια την αγοράν των μηχανημάτων του ιατρείου και αρκετούς πελάτας της οργανώσεώς των. Και πάλιν δεν ενέδωσα, αλλά εν συνεχεία υπέκυψ α 102

στον πειρασμό των ανταλλαγμάτων, γι' αυτό με έφερε σε επαφ ή με τον κ. Χρυσόστομο Τσιγγλιφή, βιβλιοπώλην Βόλου, φανατικόν οπαδόν της «Ζωής», ο οποίος μου υπέδειξε τι ακριβώς έπρεπε να καταθέσω εις βάρος σας και με πρότεινε να μεταβώμεν εις Αθήνας. Τον Οκτώβριο του 1968 μετέβην μαζί και συναντήσα­ με στο μέγαρο της Αρχιεπισκοπής τον τότε Επίσκοπον Περιστεράς κ. Ηλίαν Τσακογιάννην νυν Μητροπολίτην Δημητριάδος και εντέχνως με παρώρμησε να καταθέσω τα υ πό του κ. Τσιγγλιφή υποδειχθέντα. Ούτος αφού τα ήκουσε μετέβη εις το παρακείμενον γραφείον του Α ρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου προς τον οποίον ανέφερε τα όσα είπα. Επανελθών μου εξέφρασε την επιθυμίαν του Μακαριωτάτου να καταθέσω εγγράφως τα όσα είπον. Πράγματι εις το γραφείον αυτού τα έγραψα και τα παρέλαβε ο Επίσκοπος Περιστεράς και μετά ταύτα επιστρέψαμε εις Βόλον. Μ ετά την παραίτησίν σας και ότε διωρίστηκε Μητρο­ πολίτης Δημητριάδος ο Περιστεράς, με την βοήθειάν των άνοιξα εις Βόλον οδοντιατρείον επ ί της οδού Ιωλκού 17. Ο ίδιος δε ο Μ ητροπολίτης Ηλίας, ετέλεσε τα εγκαίνια και οι οπα δοί της οργανώσεώς «Ζωή» ήρχοντο ως πελάται μου καθώ ς και ο ιεροκήρυξ κ. Τιμόθεος Τζαβάρας και αρκετοί ιερείς. Έ π εσ α θύμ α των υποσχέσεών των και έκανα αυτό το σφάλμα. Ζητώ συγγνώμην. Είμαι έτοιμος να επανορθώ ­ σω την τρωθείσαν υπόληψίν σας. Ο λαός του Βόλου ζητά τον Δεσπότην του και εγώ συνέβαλα κάπω ς να του τον στερήσω. Γι' αυτό ό,τι μου ζητήσετε θ α το κάνω για να βρω την ηρεμίαν. Ασπάζομαι την δεξιάν σας, Ιωάννης Καραντενίζης Οδοντίατρος Βόλος.

103

Ντοκουμέντο No 7 «ΛΙΒΑΝΙΣΜΑ ΔΙΚΤΑΤΟΡΩΝ» Στη Ζωή της 4 η ς/1/1968 δημοσιεύτηκε το ακόλουθο φιλοδικτατορικό άρθρο με τίτλο: «Κήρυγμα πίστεως και αγάπης». Με βαθείαν συγκίνησιν η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων εδέχθη τας ευχάς και προτροπάς του πρω θυπουργού της χώρας κ. Π απαδόπουλου, αι οποίαι είναι ένα εκ πιστευούσης καρδίας θερμόν κήρυγμα πίστεως και αγάπης. Προσφωνών συγκεντρωμένα πλή­ θη της Β. Ελλάδος είπε: «Εύχομαι εις όλους σας χρόνια πολλά και κατανόησιν εις τον Ευαγγελισμόν του Θεού, ο οποίος εγεννήθη προχθές και ο οποίος την θρησκείαν την οποίαν πιστεύομεν την εβάσισεν επάνω εις το «Αγαπάτε αλλήλους». Αγάπα τον πλησίον σου ως εαυ­ τόν (Σημ. Γιώργου Μουστάκη: ω, της χυδαίας υποκρι­ σίας των Ελληνοχριστιανών μηδενιστών!) Εάν επιτύχωμεν όλοι οι Έλληνες να αγαπήσωμεν ο ένας τον άλλον και όλοι μαζί τον τόπον αυτόν, επάνω εις τον οποίον εγεννήθημεν, εις τον οποίον ηγωνίσθημεν, δια τον οποίον και εχύσαμεν αίμα, τότε να είσθε βέβαιοι, ότι η Ελλάς μας θ α ζήση με μεγάλην προκοπήν εις το μέλλον και με ευτυχίαν δι’ όλους μας». Και εις άλλην ομιλίαν του θερμώς παρεκίνησεν να εργασθώμεν με όλας μας τας δυνάμεις «δια μιαν Ελλάδα ευημερούσαν, ηνωμένην, αγαπημένην, αδελφωμένην, όπω ς επιτάσσει ο θεάνθρω πος, που εγεννήθη». Και σχολιάζει η καταγέλαστη ΖΩΗ των ΖΩΗΚΩΝ!! Τέτοιαι ομιλίαι διαποτισμέναι από το ζωογόνον π νεύ­ μα της ζωής ευρίσκουν πάντα απήχησιν εις τας καρδίας των Ελλήνων και οικοδομούν μίαν καλυτέραν αύριον. Και σχολιάζει το σχόλιον της ΖΩΗΣ ο δημοσιογράφος της «Καθημερινής» Σπύρος Αλεξίου με την παρρησία που τον διακρίνει: Σημ. 'Οταν χάριν του σκοπού χρησιμοποιούνται μέσα, 104

σαν το παραπάνω λιβάνισμα, το πράγμα καταντά αηδια­ στικό. Οι θεολόγοι του περιοδικού είναι άριστοι στο είδος τους και γράμματα ξέρουν πολύ καλά. Γι’ αυτό είναι και πιο σοβαρό το αμάρτημά τους όταν επαινούν τις αρλούμπες του δικτάτορα που μ' αυτές γελούσε το πανελλήνιο». Καθημερινή 25/1/1976.

Ντοκουμέντο No 8 Να πώ ς έγλυφαν το φασισμό οι γλυψιματίες του Σωτήρα για να έχουν προνόμια όπω ς την προνομιακή κυκλοφο­ ρία του χωρίς αγώνες νεανικού περιοδικού «Προς τη Νίκην» του οποίου η προνομιακή κυκλοφορία όπω ς και της γλυκανάλατης Ζωής του Παιδιού που επ ί δεκαετίες ελυμαίνοντο τα μαθητικά βαλάντια απαγορεύθηκε με την υ π ' αριθμ. πρωτ. 2087 εγκύκλιο του υπουργείου παιδείας. Τώρα που τα ευσεβιστικά και αποπροσανατολιστικά περιοδικά που οδηγούν τη νεολαία στον κοινωνικό αγωνιστικό ευνουχισμό πάνε να κλείσουν μέσα στη νεολαιίστικη περιφρόνηση ο γράψας αυτό το βιβλίο που επί δύο δεκαετίες αγωνίζεται κάτω από ανομολόγητες απειλές του χριστιανοφασιστικού υποκόσμου θεωρεί τον εαυτό του ικανοποιημένο ότι συντέλεσε με τους δημοσιογραφικούς του αγώνες στη συρρίκνωση της λερνςιίας ύδρας του χριστιανοφασισμού και από τα παρασκήνια στην αποπομ πή από τα σχολεία μας των ευνουχιστικών του σοσιαλισμού περιοδικών Ζωή του Παιδιού και Προς την Νίκην. Ενώ η ψυχή και το σώμα του ελληνικού λαού ποδοπατήθηκε επι επτά νεοφασιστικά χρόνια και η ανθρώπινη αξιοπρέπειά του κατακουρελιάσθηκε και οι χριστιανοφασίστες του Σωτήρα τους οποίους ο αγωνιστής Γιάν­ νης Κάτρης στο περίφημο βιβλίο του «Η Γέννηση του 105

Νεοφασισμού στην Ελλάδα» σελ. 309 καταγγέλλει ότι είχαν σ τενούς δεσμούς με το παλάτι, και τη Σία, ενώ όλα αυτά εγίνοντο στη γη της «Ελλάδας των Ελλήνων χριστιανών», η καθιέρωση του οσίου Ζήνωνα ως επαγ­ γελματικής εορτής των Ελλήνων ταχυδρομικών λίγωσε τα παρθενικά χειλάκια των Σωτηρικών!! Εδώ είχε ποδοπατηθεί το ιερό απόρρητο της αλληλο­ γραφίας των Ελλήνων πολιτών και ο όσιος Ζήνων που καθιέρωσε σαν προστάτη ταχυδρομικών ο νεοφασίστας υπουργός Συγκοινωνιών της Χούντας μας έλειπε. Αλλά ας θαυμάσουν οι αναγνώστες μας το θράσος και την υποκρισία των χριστιανοφασιστών του Σωτήρα!! Και βέβαια υμνολόγησαν τη δικτατορία όσο κανείς άλλος. Είχαν οι χριστιανούληδες ανομολόγητα οικονομι­ κά συμφέροντα όπω ς τα ακόλουθα: 1) Αφορολογησία 2) Ατέλεια δημοσιογραφικού χαρτιού 3) Προνομιακή κυκλοφορία στα σχολεία του εμετικού αντισοσιαλιστικού τους εντύπου «Προς την Νίκην» το οποίο η νεολαία σήμερα περιφρονεί. Και τούτα έτσι ωμά για να μην κλαψουρίζουν ότι τους συκοφαντούμε κι ας αποδείξουν και δικαστικά ακόμη ότι τάχατες τους συκοφαντούμε. Ιδού η Ρόδος ιδού και το πήδημα.

Ο Σωτήρ, 8 Μα'&υ 1968 ΑΠΟΨΕΙΣ ΚΑΙ ΚΡΙΣΕΙΣ 21η Α π ρ ιλίο υ 1967. Με έκδηλον ενθουσιασμόν και παλλαϊκήν συμμετοχήν εωρτάσθη εις ολόκληρον την χώραν η πρώτη επέτειος της Επαναστάσεως της 21ης Απριλίου 1967. Το Έ θ ν ο ς κατά το διαρρεύσαν έτος απήλαυσε πλείστα αγαθά εκ της επιβολής της τάξεως εις το εσωτερικόν της χώρας δια της εξαρθρώσεως του Κομμουνιστικού οργανισμού και των παραφυάδω ν του και εκ της διεθνούς αναγνωρίσεως της Κυβερνήσεως. 106

Κάθε φιλόπατρις και φιλήσυχος 'Ελλην, όσον με βαθείαν ανησυχίαν αντίκρυζε την παντοειδή αποχαλίνωσιν εις τας εκδηλώσεις του Κρατικού μηχανισμού, μέχρι της 21ης Απριλίου, τόσον με έκδηλον ικανοποίησιν απολαμ­ βάνει τα αγαθά της τάξεως και ευνομίας, ουχ ήττον δε και της οικονομικής σταθερότητος και της παντοειδούς ανορθωτικής δραστηριότητος της Εθνικής Κυβερνήσε­ ως εις όλους τους τομείς της ζωής του Έ θνους. Ο Θεός, τον Οποίον συχνά επικαλούνται οι πρωτεργάται της Επαναστάσεως, ας φωτίζη τους ηγέτας του ' Εθνους και ας καθοδηγή την Εθνικήν Κυβέρνησιν εις ορθάς ενεργείας προς όφελος και δόξαν της Ελλάδος. Κ α τά τη ς β λα σφημίας. Ο νέος αρχηγός της Αστυνο­ μίας Πόλεων κ. Β. Σακελλαρίου δια της υ π ’ αριθ. πρωτοκ. 4315 φ. 168/172/2 διαταγής του προς τας Αστυνομικάς Διευθύνσεις παρακαλεί τους αρμοδίους Διευθυντάς όπω ς συστήσουν εις τα αστυνομικά όργανα να «ασκώσιν την δέουσαν παρακολούθησιν και εφαρμόζωσιν αυστηρώς κατά των παραβατών τας διατάξεις των άρθρων 198 και 199 του Ποινικού Κώδικος, αίτινες προβλέπουν σοβαράς κυρώσεις κατά των βλασφημούντων τα θεία». Καίτοι εις τας πλείστας περιπτώσεις η βλασφημία είναι κατάλοιπον προγενεστέρας κακής συνήθειας, δεν παύει εν τούτοις να αποτελή στίγμα δια τα στόματα από τα οποία προφέρεται, να μολύνη δε και τας ακοάς των παρατυγχανόντων. Τα αστυνομικά όργανα λοιπόν με την ευγένειαν που τα διακρίνει θ α υποδεικνύουν τα δέοντα εις τους βλασφήμους ανακαλούντο αυτούς εις την τάξιν και την ευπρέπειαν. Η αποφυγή της βλασφη­ μίας δεν αποδεικνύει απλώς και μόνον ευγένειαν ψυχής και ανωτέραν πνευματικότητα. Είναι πρωτίστως νόμος και εντολή Θεού, ο Οποίος δια της τρίτης εντολής του Δεκαλόγου ενομοθέτησε το «ου λήψει το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω». (Εξ. κ ' 7) Ο π ρ ο σ τά τη ς άγιος. Δι’ αποφάσεω ς του γεν. γραμμα­ τέα ς του υπουργείου Συγκοινωνιών κ. Δημ. Σταματελόπουλου, ως ετησία επαγγελματική εορτή των Ελλήνων 107

Ταχυδρομικών Υπαλλήλων ωρίσθη η εορτή του οσίου Ζήνωνος την ΙΟην Φεβρουάριου. Καταγόμενος από την Καισάρειαν της Καππαδοκίας από γονείς ενδόξους και πλουσίους ο όσιος Ζήνων, διετέλεσεν αυτοκρατορικός ταχυδρόμος του Βυζαντίου κατά τα έτη 364-374 και απέθανε περί το 417 μ.Χ. Ωραία η συνήθεια των μοχθούντων εις το οιονδήποτε επάγγελμά των ανθρώπων να το θ έτουν υπό την ιδιαιτέραν προστασίαν αγίου, ο οποίος ήσκησε το ίδιον με αυτούς επάγγελμα. Ό σ ο ν δε και αν φαίνεται τυπικόν και μονότονον το έργον των ταχυδρομικών υπαλλήλων, όταν ληφθή υ π ’ όψιν ότι δΓ αυτών, μεταφέρεται και το χριστιανικόν έντυπον, είτε ως περιοδικόν είτε ως βιβλίον και φ θάνει εις τα χέρια του παραλήπτου, είναι φανερόν ότι αποκτά και πνευματικόν περιεχόμενον πολλής α­ ξίας. Αναδεικνύει τον ταχυδρομικόν υπάλληλον συνεργόν εις το έργον της διαδόσεως του λόγου του Θεού. Πρέπει να είπωμεν ότι τούτο δεν είναι μικρού λόγου άξιον. Ο όσιος Ζήνων ας προστατεύη τους ταχυδρομι­ κούς υπαλλήλους εις το έργον των.

Ο Σωτήρ, 4 Σεπτεμβρίου 1968 Εδώ λέει ότι δεν αναμειγνύεται στην πολιτική· βέβαια αντικομμουνισμό και φιλοφασισμό ξέρει να καλλιεργεί, αλλά αυτό δεν είναι πολιτική; Μ α ς φ α ίνετα ι α π ίσ τευ το ν! Εις το Σχέδιον του νέου Συντάγματος, το οποίον καλείται εις το τέλος του τρέχοντος μηνός να ψηφίση ο Ορθόδοξος Ελληνικός λαός, έχει απαλειφθή η επίκλισις του Ονόματος του Τριαδικού Θεού «Εις το όνομα της Αγίας και ομοουσίου και ζωοποιού και αδιαιρέτου Τριάδος», η οποία ως προοίμιον και ως προσευχή διαδηλούσα την πατρώαν Πίστιν και ευσέβειαν του Ελληνικού Λαού υπήρχεν εις όλα τα από καταβολής του Ελληνικού Κράτους συντάγ­ ματα. Αλλά πώς είναι δυνατόν εθνικοί κυβερνήται ως οι 108

σημερινοί, οι οποίοι πολλαχώς εξεδήλωσαν τα ευσεβή των αισθήματα και την προσήλωσίν των εις τα όσια και ιερά της Φυλής και έκαμαν την επανάστασιν ακριβώς δια να εδραιώσουν ταύτα, τα οποία εκινδύνευαν από τον αντίχριστον κομμουνισμόν, πώ ς είναι δυνατόν να ανεχθούν την τοιαύτην παράλειψιν; Πιστεύομεν δια τούτο ακραδάντως ότι η Εθνική Κυβέρνησις θ α σπεύση να επανορθώση το ακούσιον ασφαλώς σφάλμα προς ικανοποίησιν του θρησκευτικού συναισθήματος του Ελληνικού Λαού. Το ζητεί το Έ θνος. Σ ύ ν θ η μ α κ α ι σημαία. Αλγεινήν εντύπωσιν επροξένησεν εις ολόκληρον τον κόσμον η απόπειρα δολοφονίας του πρω θυπουργού της χώρας μας κ. Γ. Π απαδοπούλου. Βεβαίως ο αγαθός Θεός επροστάτευσε την ζωήν του ανθρώ που, τον οποίον χαρακτηρίζει μετριοπάθεια και χριστιανική επιείκεια. Εκείνοι δε που ωργάνωσαν και απεπειράθησαν το έγκλημα κατεδικάσθησαν από την κοινήν γνώμην όλου του κόσμου. Έ χουν όμως καταδικασθή προηγουμένως από τον νόμο του Θεού, ο οποίος αιώνας ακόμα προ Χριστού παραγγέλλει το «ου φονεύσεις» και διακηρύττει, ότι «άνδρα αιμάτων και δόλιον βδελύσσεται Κύριος» (Ψαλμ. ε ' 7). Ιδιαιτέρως δε ο ευαγγελικός νόμος μας διδάσκει να αποτροπιαζώ μεθα τους φόνους και τας δολοφονίας, διότι δια τους Χριστιανούς ένα σύνθημα υπάρχει και υπό μίαν σημαίαν οφείλουν να υπηρετούν, την σημαίαν του «αγαπάτε αλλήλους», ακόμη «αγαπάτε» και «τους εχθρούς υμών». (Ματθ. ε ' 44).

Ο Σωτήρ, 9 Οκτωβρίου 1968 Ό μ ω ς δόξα τω Θεώ. Τώρα τελευταία διεκηρύχθη από επίσημα κυβερνητικά χείλη, ότι η Ελλάς είναι και π ρέπει να γίνη Χριστιανική. Εδόθη το σωτήριον σύνθημα «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών». Ας εγκολπωθώμεν το σύνθημα τούτο όλοι. Και ας φροντίσωμεν με όλας μας

τας δυνάμεις όλοι οι 'Ελληνες -άρχοντες και αρχόμενοιη Ελλάς να γίνη όντως Έ θ ν ο ς Χριστιανικόν, Έ θ ν ο ς άγιον, Έ θ ν ο ς του Θεού εκλεκτόν. Και τότε πράγματι και η Ελλάς θ α είναι εντεταγμένη εις την Εκκλησίαν του Χριστού και κατά ένα ιδιάζοντα τρόπον θ α αποτελή το Έ θ ν ο ς μας «Εκκλησίαν Θεού ζώντος» (Α' Τιμοθ. γ ' 15).

Ντοκουμέντο No 9 Το περιβόητο και κατάπτύστο κείμενο της Ζωής για το Πολυτεχνείο του οποίου συντάκτης φέρεται ο «λαλίστα­ τος» Αρχιμ. Ιωάννης Αλεξίου ηγετικό στέλεχος της παραεκκλησιαστικής ΖΩΗ με ημερομηνία 16/12/1973 και με τα στοιχεία έτος 63ο αριθμ. φυλλου 2838 σελ. 359. ΤΙ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΤΑ ΟΔΟΦΡΑΓΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ; Η δήθεν οργή των νέων, που την υπέθαλψαν και την ωργάνωσαν αναρχικά και κομμουνιστικά στοιχεία έφθασε στον καιρό μας σε σημείο εκρηκτικό. Με μακρυά μαλλιά, παρδαλό ντύσιμο, λίγοι φοιτηταί και περισσότεροι εργάται και οικοδόμοι κλείσθηκαν στο Πολυτεχνείο, ξεχύθηκαν στους δρόμους με ανατρεπτι­ κά συνθήματα, με οδοφράγματα, με πυρπολήσεις και ανατινάξεις, έσπειραν τον όλεθρο παντού όπου πέρασαν. Η αναστατωμένη ζωή τους και οι εκρήξεις βίας και καταστροφής πηγάζουν από το κενό που νοιώθουν. Μερικοί από αυτούς ζουν χωρίς ιδανικά, ή μάλλον με ιδανικά της αναρχίας. Οι περισσότεροι παρασύρονται και νομίζουν ότι θ α έρθη ο... κόκκινος Παράδεισος αν ανατρέψουν τα πάντα! Έ τσι φθάσαμε στις οδομαχίες του Παρισιού, στους 110

βανδαλισμούς των Αθηνών! Φθάσαμε αφού προηγήθηκαν τα 70 τόσα χρόνια του 20ου αιώνος, που χαρακτηρίζονται από τον εγωισμό των μεγάλων, από τα κηρύγματα της απιστίας του Καμύ και του Σαρτρ και τόσων άλλων αθέων ή κλονισμένων στην πίστι διανοητών, από την αδιαφορία και την περιφρόνησι κά θε ιδανικού, από την καταπάτησι κά θε δικαίου. Έτσι φθάσαμε στις εκρήξεις και στις επαναστάσεις της νεολαίας, στις καταστροφές και στην ηθική απ α­ θλίωση ενώ συγχρόνως έντο να προβάλλουν τα τραγικά ερωτήματα: -Τι μας λένε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, τα οδοφράγματα των Αθηνών; Να αναλογισθούμε τις ευθύνες μας εμείς οι ώριμοι. Τις ευθύνες τους μάλιστα οι αυτοκαλούμενοι ηγέται τους, εκείνοι που έντεχνα παρασύρουν ένα μέρος της νεότητας στην εξαθλίωσι και στην καταστροφή. Κλονι­ σμένοι οι ίδιοι, δηλητηριάζουν εφήβους και νέους με της αναρχίας το δηλητήριο και το όπιο της αθειας. Κάτω η οικογένεια, φωνάζουν οι νέοι αυτοί, κάτω ο νόμος, κάτω κάθε ηθική. Ζήτω η σεξουαλική ελευθερία! Ψωμί Παιδεία - Ελευθερία. Για όλα αυτά είναι υ πεύθυνοι και μερικοί πνευματικοί ηγέτες, που πρ έπ ει επί τέλους να αλλάξουν πορεία και κατεύθυνσι. Να αρνηθούν την άρνησι και να δώσουν ιδανικά στη νέα γενεά. Αλλά και σε μας που πιστεύουμε, π ου έχουμε πνευμα­ τικά ιδανικά, που βρισκόμαστε μέσα στην Εκκλησία, έχουν να πουν κάτι τα... οδοφράγματα των Αθηνών! Έρχονται να μας ξυπνήσουν από τον πνευματικό μας λήθαργο, που συχνά βυθιζόμαστε και όταν λέμε πνευ­ ματικό λήθαργο εννοούμε την κατάστασι εκείνη του βολέματος, της ψυχικής νωθρότητος, την ώρα που ο εχθρός της πίστεως, ο εχθρός της αλήθειας, αγρυπνεί και κινείται και παρασύρει ένα μέρος της νέας γενεάς. Σε μας γράφει και μας τονίζει ο απόστολος Παύλος: «Ουκ έδωκεν ο Θεός πνεύμα δειλίας αλλά δυνάμεως» και όμως συχνά, παρουσιαζόμεθα δειλοί. Αρκετοί από 111

τους πιστούς του 20ου αιώνος σπεύδουν μάλιστα να μιμηθούν τον άτακτο και αντιχριστιανικό τρόπο ζωής της εποχής μας. Αδιαφορούν για κάτι τι το ανώτερο, για να μην χαρακτηριστούν οπισθοδρομικοί, να μη δεχθούν τους χλευασμούς και τις ειρωνείες των συνανθρώπων τους. Ή ρ θ α ν όμως οι τραγικές αυτές ημέρες για να μας ξαναπούνε να ξυπνήσουμε από τον πνευματικό λήθαρ­ γο. «Ανάστα εκ των νεκρών» φωνάζει στον καθένα μας το πνεύμα της Αλήθειας. Μην επιτρέπετε στη δειλία, στη ραστώνη, στην απόγνωσι και στη ραθυμία να μπαίνουν στις ψ υχές σας. Πάντοτε «μετά πλείονος σπουδής» να αποδιώ κετε την ολιγωρίαν και την χαύνωσι. Και να αγωνίζεσθε πάντοτε φωτεινή η ζωή σας, λαμπρό το παράδειγμά σας, παράδειγμα αρετής, δικαιο­ σύνης, να λάμπη παντού. Καλούμεθα σήμερα μάλιστα να γίνουμε στο περιβάλ­ λον μας οι μαχηταί του καλού και οι διαγγελείς του μηνύματος της σωτηρίας. Είμαστε οι άνθρω ποι που γνωρίζουμε την Αλήθεια, ξέρουμε τι πολύτιμο δώρο είναι η Πίστις, η ειρήνη που χαρίζει η εφαρμογή του νόμου του Θεού. Έ χουμε τον ουράνιο μαργαρίτη, ό,τι πολυτιμότερο και τιμιώτερο υπάρχει στη γη και στον Ουρανό. Αυτόν τον πανάκριβο θησαυρό πρέπει να λαχταράμε να τον κάνουμε γνωστό, να τον μεταδώσουμε στους αδελφούς μας. Για να μην παρασύρωνται από τα ψ εύτικα συνθήματα, από τα καταστρεπτικά κηρύγματα της αναρχίας και του μηδενι­ σμού. Ας είναι συχνά ένας αυτός απέναντι πολλών, άνθρω­ πος ολίγων γραμμάτων πολλές φορές, άσημος κατά κόσμον. Ό μ ω ς η πραγματικότητα στέκει επάνω από όλους. Υπερέχει πνευματικά. Το βάθρο του, βάθρο αρετής και πίστεως, είναι υψηλό, υπέρχρονο. Αυτός είναι ο αληθινά πιστός, ο αγωνιστής Χριστιανός: ένας μικρός Δαβίδ απέναντι του νεοειδωλολάτρου γίγαντος συγχρόνου Γολιάθ. Παρά όμως τη φαινομενική του αδυναμία ο μικρός 112

αυτός Δαβίδ, όταν δρα με πίστι και με το πνεύμα της δυνάμεως που εμπνέει ο Χριστός βγαίνει νικητής. Η πίστις πάντα νικά. Η Αλήθεια θριαμβεύει. Το Φως νικά το σκοτάδι. Περιοδικόν «ΖΩΗ» Ιπποκράτους 189, Αθήναι 708. Ετησία Πληρωμή Εσωτερικού: Δρχ. 40 (Αποστέλλεται με ταχυδρομική επιταγή ή εις γραμματόσημα αξίας 40 δρχ. ή καταβάλλεται εις τα Βιβλιοπωλεία «Ζωής»). Ετησία πληρωμή Εξωτερικού: Δολλάρια 4 - Κύπρου 750 μιλς. Αεροπορικώς: Ευρώπη, Δολ. 6, Αμερική-Καναδάς, Δολ. 7, Αυστραλία, Δολ. Αυστραλ. 8.

Ντοκουμέντο No 10 ΛΗΣΤΡΙΚΗ ΑΠΟΚΑΛΟΥΣΑΝ ΤΗΝ ΣΥΝΟΔΟ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Συνεχίζοντας τις αποδείξεις για την τνάμιξη των «Π.Ο.» στην κυπριακή τραγωδία, δημοσιεύουμε σήμερα, άρθρο της Παραεκκλησιαστικής οργάνωσης «Η ΖΩΗ» στο ομώνυμο περιοδικό της, στις 20 Σεπτεμβρίου 1973. Γράφει: «Και τώρα; τώ ρα ήλλαξε το σκηνικόν τελείως. Έ ρχο­ νται από μηνών θλιβεροί ειδήσεις από την νήσον των Αγίων και των Μαρτύρων. Ναοί κλείονται η ναρκοθε­ τούνται. Θείαι λειτουργίαι διακόπτονται και συνεχίζο­ νται εις το ύπαιθρον. Ιερείς προπηλακίζονται. Μητροπόλεις λιθοβολούνται ή καταλαμ βάνονται απ ό αλλοτρίους. Ιεράρχαι γηραιοί, οι οποίοι ηνάλωσαν όλην των την ζωήν εις την διακονίαν του Χριστού της Εκκλησίας και του Λαού, γίνονται στόχος επιθέσεω ν και μένουν αναγκαστικά μακράν από το ποίμνιόν των. Συγκρούονται Σύνοδοι κανονικαί αλλά και αντικανο113

νικαί. Εμφάνισις εξωκλιματικών εκκλησιαστικών ταγών εις την Αυτοκέφαλον Εκκλησίαν του Αποστόλου Βαρνά­ βα, οι οποίοι, αντί να μεσολαβήσουν δια την ειρήνευσιν της μαρτυρικής αυτής Εκκλησίας, όπω ς είχαν υποσχεθή, και να συμβουλεύσουν τα όσα η Αγία Γραφή και οι Ιεροί Κανόνες ρητώς αναγράφουν, οξύνουν το χάσμα και συγκροτούν αντικανονικώς νέαν Σύνοδον, χωρίς να φ εισθούν του Αυτοκέφαλου της Κυπριακής Εκκλησίας και χωρίς να ορρωδούν προ του φοβερού σκανδάλου. «Μείζονα» την ωνόμασαν αυτοί. «Ληστρική» την απεκάλεσαν άλλοι. Νόμιμον και κανονικήν την παρουσία­ σαν αυτοί. Αντικανονικήν και παράνομον την απεκάλεσε και την απέδειξεν η Μικρή Νομοκανονική Συνοδική Επιτροπή της Ελλαδικής Εκκλησίας, που την αποτελούν ειδικοί καθηγηταί των Πανεπιστημίων Ελλάδος και ιεράρχαι, εντριβείς περί τα κανονικά ζητήματα. Έ σ πευσαν ευθύς μετά την εκεί άφιξίν των, να λάβουν με καταπληκτική προχειρότητα αποφάσεις. Και τι απ οφ ά­ σεις!» Η «ΖΩΗ» ευθυγραμμίζεται με την «γραμμή» ΝΑΤΟ, Τουρκίας, χούντας, που δεν αναγνωρίζει τον Μακάριο. Τάσσεται υ πέρ των 3 συνωμοτών Κυπρίων Μητροπολι­ τών. Δεν αναγνωρίζει τη Μείζονα Σύνοδο της Κύπρου και την αποκαλεί «ληστρική». Σημειώστε και τη δράση στελεχών της, όπω ς την γνωρίσαμε στις προηγούμενες συνέχειες και βγάλτε τα συμπεράσματά σας.

Ντοκουμέντο No 11 ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ Γ.Ν. ΔΡΟΣΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 11 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1976 «...Διότι και εδώ είναι το αρχικό λάθος το ζήτημα δεν ήταν τόσο θέμ α προσώπων, όσο ήταν θ έμ α θεσμών και 114

οργανωμένων ομάδων. Έ νας δημοδιδάσκαλος ο οποίος πιεσθείς έβγαλε ένα λόγο υ πέρ της 21ης Απριλίου το πολύ πολύ μετατίθεται. Δεν απολύεται. Και ένας υπενω ­ μοτάρχης, ο οποίος έκανε το θηρίο σε κάποιο ορεινό χωριό, επιπλήσσεται και στέλνεται κάπου αλλού. Κανείς λογικός άνθρω πος δεν ζητεί τον αποκεφαλισμό τους. Υπάρχουν όμως Σ ω μα τεία και οργα νώ σεις, πανίσχυ­ ροι με χρήματα και επιρροή, που δεν έθεσαν απλώς τις δυνάμεις τους στη διάθεση της δικτατορίας, αλλά ήσαν τμήμα της δικτατορίας. Τη βοήθησαν, την εστήριξαν, της έδωσαν ανθρώ πους, της έδωσαν γραμμή και επιχει­ ρήματα, την επροπαγάνδισαν κλπ. Τέτοιες ήσαν και οι εκκλησιαστικές οργανώσεις. Με τα περιοδικά τους, με τους διδασκάλους τους, με τους ιεροκήρυκες προπαγανδιστές τους, με το υ ς Μητροπολί­ τες τους, και με τους υπουργούς τους. Διότι δεν υπήρξε χουντική κυβέρνηση χωρίς υπουργούς μέλη αυτών των οργανώσεων. Αυτές λοιπόν οι οργανώσεις που ήσαν στο παρελθόν ισχυρές έγιναν ακόμη ισχυρότερες επ ί δικτατορίας. Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 11/1/1976

Ντοκουμέντο No 12 Το εμ παθές σχόλιο που ακολουθεί γράφτηκε για να προκαταλάβει την απροκατάληπτη δικαιοσύνη η οποία έκανε λαμπρά το έργο της και αθώωσε τον καθηγητή Καζεπίδη.

Απόψεις και κρίσεις (Ο Σωτήρ, 13/6/1979)

Θα νικήση Αλλά, είπαμεν, έχομεν πόλεμον. Εκτός από τους 115

αγωνιστάς της ιδέας της Πίστεως και της Πατρίδος έχομεν και τους εχθρούς της πίστεως και της πατρίδος. Εις·αυτούς παραχωρεί τας (πήλας της η «Κυριακάτικη» της 27ης Μάίου και γράφει: «Η εκκλησία απαιτεί Μεσαιωνική προσήλωση στο θρησκευτικό δόγμα». «Η ελευθερία της γνώμης δικάζεται στο πρόσωπο του καθηγητή Καζεπίδη». Συγχρόνως αναδημοσιεύει μεγά­ λο τεμάχιον του δογματικού και αρνητικού άρθρου, που το χαρακτηρίζει ως μια πολυδιάστατη επιστημονική και κοινωνική πραγματεία» (!). Και σημειώνει σκέψεις ομοφρόνων της: «Είναι, νομίζουμε, ανεπίτρεπτο ένας τέ­ τοιος εκπαιδευτικός να διώκεται από την Πολιτεία». Πού και πώς εδιώχθη ο κ. Καζεπίδης δια τας ιδέας του; Μήπως είναι διωγμός το ότι κάποιος αρμόδιος Έλλην δικαστής καταφεύγει εις την Δικαιοσύνην και τον μηνύει ως υβριστήν της Χριστιανικής μας θρησκείας; Αλλά η Δικαιοσύνη θα εξετάση αμερολήπτως το θέμα. Αν ο «δάσκαλος κ. Καζεπίδης» δεν ύβρισε την πίστιν μας, δεν διατρέχει κανένα κίνδυνον να δικασθή. Αν όμως ύβρισε, επιτρέπεται η Πολιτεία να μην επιβάλλη κυρώσεις εις τους υβριστάς των ιερών και των οσίων μας; Και δυστυχώς το σύνηθες είναι, ότι δεν επιβάλλει κυρώσεις. Εις αυτήν την «Κυριακάτικη» γράφεται δια την διδασκαλίαν των θρησκευτικών εις τα Σχολεία του Ορθοδόξου Χριστιανικού Ελληνικού Κράτους: «Η ζημιά που γίνεται, σε βάρος των μαθητών με την υποχρεωτική συσκότιση του μυαλού τους με τα διάφορα θρησκευτικά δόγματα είναι ανυπολόγιστη». «Και πώς να συμβιβάσει ο ίδιος θεολόγος τη νομοτέλεια των φυσικών φαινομέ­ νων με τα «θαύματα» που κατά τη διδασκαλία ορισμέ­ νων κληρικών και θεολόγων έγιναν όχι μόνο στο παρελ­ θόν, αλλά γίνονται ακόμα και σήμερα με τις θεραπευτι­ κές ιδιότητες ορισμένων λειψάνων...:» Εννοείται ότι ο Ελληνικός λαός σιγά σιγά αντιλαμβάνε­ ται περί τίνος πρόκειται και ελευθέρως παίρνει την θέσιν του υπερασπιστού των οσίων του. Τοιουτοτρόπως οι έφεδροι αξιωματικοί με επιστολήν των εις τον 116

«Ελληνικόν Βορράν» της 25ης ΜοίΙου βροντοφωνούν: «Αμετακίνητοι από τας γεωγραφικός, ιστορικός και πνευματικός επάλξεις του Έθνους, αξιούμεν από την Πολιτείαν να λάβη τα επιβαλλόμενα μέτρα, δια την άμεσον απομάκρυνσιν των υπούλων υπονομευτών της εθνικής μας ενότητας. Με μιαν φωνήν, μίαν ψυχήν και μίαν καρδίαν οι Έφεδροι Αξιωματικοί της Ελλάδος επαναλαμβάνουν την γνώριμον απάντησιν των Ελλήνων προς πάντα εξωτερικόν και εσωτερικόν εχθρόν: ΟΧΙ!... Δεν θα μολύνετε τας ψυχάς των νέων!... ΟΧΙ!... Δεν θα διασπάσετε την εθνικήν ενότητα!... ΟΧΙ! Δεν θα καταλύσετε την ακατανίκητον δύναμιν του διπτύχου Ελληνισμός-Ορθοδοξία!...» Μάλιστα, η Ορθόδοξος Χριστιανική Ελλάς θα νικήση.

Ντοκουμέντο No 13 Η Βαρυσήμαντη συνέντευξη του καθηγητή της Εκκλ. Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Βλ. Φειδά. «Ελευ­ θεροτυπία», Δευτέρα 13 Ιουλίου 1981. Το κείμενο δημοσιεύεται απερίκοπτο: Δεκαπέντε μέρες τώρα, γνωρίσαμε από τις στήλες της «Ε», την κρυφή δραστηριότητα των Παραεκκλησιαστι­ κών Οργανώσεων και την ανάμιξή τους στην Πολιτική και την Εκκλησία. Μέσα στους κόλπους τους κρύβεται ό,τι πιο αντιδραστικό έχει να παρουσιάσει η Ελλάδα και θα αποτελούν πάντα μόνιμο κίνδυνο για τη Δημοκρατία. Σήμερα κλείνουμε την έρευνα με μια αποκαλυπτική συνέντευξη, του πιο αρμόδιου να μιλήσει αντικειμενικά για τις Παραεκκλησιαστικές Οργανώσεις, του Καθηγητή της Εκκλησιαστικής ιστορίας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέχρι προ τινός Γενικού Διευθυντή Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας κ. 117

Βλάση Φειδά. Τα όσα αποκαλύπτει ο κ. Φειδάς, έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα, αφού πέντε χρόνια στη θέση του του Γεν. Δ/ντή θρησκευμάτων, γνώρισε την δραστηριότητα των «Π.Ο.» μέσα από τα επίσημα έγγραφα και αποτελούν την πιο έγκυρη απάντηση στους ισχυρισμούς της «ΖΩ­ ΗΣ». Ο κ. Φειδάς, δυστυχώς για τους Παραεκκλησιαστι­ κούς, επιβεβαιώνει τις αποκαλύψεις της έρευνας και κατηγορεί τις «Π.Ο.» για: Ανάμιξη στην πολιτική ζωή της Χώρας. Εχθρική διάθεση απέναντι στην ηγεσία της Εκκλη­ σίας. Φακέλλωμα και κατασυκοφάντηση των αντιπάλων τους. Συνεργασία με την δικτατορία Μεταξά. Αποτέλεσαν την ιδεολογική υποδομή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου 1967. Αντίδραση και αναχρονιστικό πνεύμα. Στελέχωση του κρατικού μηχανισμού σε καίριες θέ­ σεις. Ας δούμε όμως τι μας είπε στην συνέντευξή του ο Καθηγητής κ. Βλ. Φειδάς: ΣΠ. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Κύριε Φειδά, αμέσως μετά τη Μεταπολίτευση, αναλάβατε την ευθύνη της Εκκλησια­ στικής Πολιτικής στο υπουργείο Εθνικής Παιδείας και θρησκευμάτων, σε μια περίοδο δηλαδή που τα εκκλη­ σιαστικά πράγματα είχαν όλη την γνωστή ένταση από τις αντιθέσεις των δύο περιόδων της Δικτατορίας γι' αυτό θα ήταν χρήσιμο να μας πείτε τη γνώμη σας για τις παραεκκλησιαστικές οργανώσεις. Βλ. ΦΕΙΔΑΣ: Κύριε Καρατζαφέρη, οι θρησκευτικές οργανώσεις, και ιδιαίτερα αυτή που είναι γνωστή με το όνομα «ΖΩΗ» είναι ένα σύνθετο φαινόμενο του θρη­ σκευτικού και του κοινωνικού βίου του Ελληνισμού που χρειάζεται βαθιές κοινωνιολογικές αναλύσεις για να κατανοηθεί σε κάθε φάση της εξελίξεώς του. Οι θρη­ σκευτικές οργανώσεις δημιουργήθηκαν για να εξισορρο­ 118

πήσουν την μονομέρεια της ιεροκρατίας, που είχε επικρατήσει την περίοδο της Τουρκοκρατίας, και για να βοηθήσουν την θρησκευτική αναγέννηση του Ελληνι­ σμού. 'Οσο έμειναν προσκολλημένες σ' αυτό το όραμα, πρόσφεραν θετικές υπηρεσίες στην πνευματική αναγέν­ νηση του Ελληνικού Λαού. Η άριστη οργάνωση και ο ιεραποστολικός ζήλος των μελών τους βοηθούσαν στην εκπλήρωση μιας σύνθετης αποστολής, που τελικά δυνά­ μωνε την παρουσία τους στο δημόσιο βίο της χώρας μας. «Κλειστές Οργανώσεις» Οι προοδευτικές επιφυλάξεις και πολλές φορές η πολεμική της εκκλησιαστικής ιεραρχίας ευνόησαν την τάση των οργανώσεων αυτών να γίνουν πιο «κλειστές» στην εσωτερική τους οργάνωση και πιο επιθετικές στις σχέσεις τους με την εκκλησιαστική ιεραρχία. Διεκδικούσαν απόλυτη υποταγή των μελών της οργανώσεως στη Διοίκηση και απόλυτη προσαρμογή στους αυστηρά επιλεγμένους κανόνες ευσεβιστικού βίου, για να είναι σαφέστερη η υπεροχή των θρησκευτικών τους επιλογών από τη ζωή της Εκκλησίας. Η προοδευτική συνειδητοποίηση της δυνάμεώς τους, έγινε το καλύτερο πιστο­ ποιητικό για την είσοδό τους στο δημόσιο βίο της χώρας, με διάθεση όμως να επηρεάζουν όχι μόνο τα εκκλησια­ στικά, αλλά και τα πολιτικά πράγματα. Η εμπλοκή τους στην περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά όπως και στην έρευνα σας τονίσατε, άνοιξε νέες προοπτικές. Η ανάπτυξή τους στον κοινωνικό χώρο θα ενίσχυε όχι μόνο την επιρροή, αλλά και την οικονομική τους βάση. Η εμπειρία που αποκτήθηκε στην περίοδο αυτή της δικτατορίας του Ιωαν. Μεταξά, συνδέθηκε με μια αισθητή κοινωνική παρουσία, κυρίως στην περίοδο της ναζιστικής κατοχής, και με μια όλο και πιο σταθερή προώθηση της πολιτικής εμπλοκής τους, ιδιαίτερα στην περίοδο του εμφυλίου πολέμου. Από τη δραστηριότητα αυτή οικοδόμησαν μια ισχυρή οικονομική βάση, που αποτέλεσε την υποδομή της εκρηκτικής δράσεώς τους 119

στην περίοδο του μεταπολέμου. Στην περίοδο αυτή και ιδιαίτερα στην δεκαετία του 1950-1960 επηρέαζαν δυνα­ μικά τον επιστημονικό, τον κοινωνικό, τον πολιτικό και τον εκπαιδευτικό χώρο. Χιλιάδες νέοι πέρασαν από τα οικοτροφεία της οργανώσεώς «ΖΩΗ», οι οποίοι σήμερα στελεχώνουν ζωτικές περιοχές της δημόσιας διοίκησης και του δημόσιου βίου γενικότερα. Οικονομικά ισχυρές ΚΑΡ.: Κύριε καθηγητά, πώς δημιουργήθηκε η οικονο­ μική αυτή βάση που εμφανίζει μια σχετικά αδύναμη οργάνωση προ του πολέμου, σ’ ένα οικονομικά παντο­ δύναμο σωματείο μετά τον πόλεμο; Πού βρέθηκαν δηλαδή τα χρήματα για να χτιστούν τόσα οικοτροφεία που στέγασαν τόσες χιλιάδες φοιτητές; ΦΕΙΔΑΣ: Είναι γεγονός ότι αμέσως μετά την Κατοχή η οργάνωση «ΖΩΗ» παρουσίασε μια ακμαία οικονομική επιφάνεια, που δεν θα πρέπει να θεωρηθεί άσχετη και από κρατικές οικονομικές επιχορηγήσεις. Άλλωστε, το κοινωνικό έργο ευνοούσε την ικανοποίηση οικονομικών αιτημάτων, ενώ η εκμετάλλευση της πολιτικής επιρροής της οργανώσεώς σε ευρείς κύκλους της κοινωνίας συνοδευόταν από οικονομικές παροχές και γι’ αυτή τη λειτουργία ακόμη των ιδρυμάτων της οργανώσεώς. Κρατικές επιχορηγήσεις γίνονται άλλωστε και σήμερα για πολλά ιδρύματα των θρησκευτικών οργανώσεων. Ωστόσο είναι πολύ δύσκολο να παρακολουθήσει κανείς την οικονομική εξέλιξη των οργανώσεων γενικότερα, γιατί οι διαδικασίες ήσαν «κλειστές» και οι φορείς των ιδρυμάτων ποικίλλουν. ΚΑΡ.: Υπάρχει διάχυτη η πληροφορία ότι όλη αυτή η οικονομική άνθηση της «ΖΩΗΣ» συνδέεται με κρατικές επιχορηγήσεις από το Σχέδιο Μάρσαλ, ποια είναι η γνώμη σας; ΦΕΙΔΑΣ: Δεν γνωρίζω τη συγκεκριμένη πτυχή της ερωτήσεως. Ίσως οι αρμόδιες υπηρεσίες των υπεύθυ­ νων υπουργείων να έχουν σχετικά στοιχεία για την πηγή 120

των επιχορηγήσεων. ΚΑΡ.: Στη μεταπολεμική αυτή περίοδο, γιατί η σχέση της οργανώσεως «ΖΩΗ» παρουσιάζεται εχθρική προς την ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος; ΦΕΙΔΑΣ: Αυτό είναι αυτονόητο. Η τεράστια δύναμη, που απέκτησε μεταπολεμικά η οργάνωση «ΖΩΗ», επη­ ρέαζε βαθιά όλες τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις στην άσκηση της Εκκλησιαστικής πολιτικής ενώ η ικανοποίη­ ση κάθε εκκλησιαστικού αιτήματος αποδυναμωνόταν από τη δυναμική ανάμιξη των ισχυρών παραγόντων της οργανώσεως «ΖΩΗ». Έτσι η εχθρική διάθεση ήταν αμοιβαία, αλλά η οργάνωση «ΖΩΗ» ασκούσε, με στελέ­ χη της στη Γενική Διεύθυνση Θρησκευμάτων, στα Ανάκτορα, στα Οικονομικά υπουργεία και γενικότερα στην Κυβέρνηση, δυναμικό έλεγχο και εμπόδιζε με δυναμικές πολλές φορές παρεμβάσεις κάθε προοπτική θετικής συνεργασίας Εκκλησίας και Πολιτείας. Είναι πολύ χαρακτηριστική η «οργανωσιακή» φιλολογία για την καταπολέμηση, στη μεταπολεμική περίοδο, κάθε προσπάθειας να ψηφιστεί νέος Καταστατικός Χάρτης για την Εκκλησία της Ελλάδας. ΚΑΡ.: Ωστόσο κ. καθηγητά δεν έχουμε μια δυναμική αντίδραση της Εκκλησίας, γιατί; ΦΕΙΔΑΣ: Η συστηματική συκοφάντηση Ιεραρχών της Εκκλησίας από στελέχη των οργανώσεων, για ανηθικότητα και ανικανότητα, είχε μειώσει το κύρος της Ιεραρχίας, ενώ η δυναμική επιρροή της οργανώσεως «ΖΩΗ» στην Κυβέρνηση, στον Τύπο και στη Δημόσια Διοίκηση, καθιστούσε άσκοπη κάθε δυναμική ενέργεια της Εκκλησίας. Με φροντίδα στελεχών των οργανώσεων κυκλοφορούσαν «κατασκευασμένοι» φάκελλοι για την ανηθικότητα Ιεραρχών που δηλητηρίαζαν και την καλο­ προαίρετη κοινή γνώμη. Έτσι η ανευθυνότητα της συκοφαντίας συμπορεύθηκε με τη φοβία των Ιεραρχών για κάθε σχετική πρωτοβουλία. Η διάσπαση της οργα­ νώσεως «ΖΩΗ» και η μείωση της επιρροής της παρείχαν βέβαια την ευκαιρία στην Εκκλησία για μια αναθεώρηση των σχέσεών της με τις οργανώσεις, αλλά παρεμβλήθηκε 121

η επταετία της δικτατορίας, που ξανάδωσε πολιτική δύναμη στις θρησκευτικές οργανώσεις. Η συμμετοχή στη δικτατορία ΚΑΡ.: Πώς εκδηλώθηκε η συμμετοχή των παραεκκλη­ σιαστικών οργανώσεων στη Δικτατορία; ΦΕΙΔΑΣ: Όπως τονίζεται και στο ρεπορτάζ, η οργά­ νωση «ΖΩΗ» χρησιμοποιήθηκε από τη δικτατορία για να αποτελέσει την ιδεολογική της υποδομή. Έτσι τα στελέχη που χρησιμοποιήθηκαν στις καίριες θέσεις προέρχονταν από τις θρησκευτικές οργανώσεις ή ήσαν της εγκρίσεώς τους. Με την αυθαίρετη απομάκρυνση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χρυσοστόμου, με την επι­ βολή του Ιερώνυμου Κοτσώνη και με τις υπερεξουσίες της περίφημης «αριστίνδην» Συνόδου, δηλαδή της Συνό­ δου των οργανωσιακών Αρχιερέων, δόθηκε η απόλυτη εξουσία των εκκλησιαστικών πραγμάτων στην οργάνω­ ση «ΖΩΗ», που με την πλήρη κάλυψη των ομοφρόνων κυβερνητικών στελεχών, επέβαλαν δικτατορία και στην Εκκλησία. Η ολιγομελής «αριστίνδην» Σύνοδος, κατάργησε μέχρι το 1969 την Ιεραρχία της Εκκλησίας, χρησιμοποίησε το Ν.Δ. 214/1968 για την τρομοκρατία της, αλλοίωσε με την χειροτονία 33 οργανωσιακών Αρχιερέων την Ιεραρχία και αφαίρεσε από τους αντιφρονούντες Αρχιερείς το δικαίωμα έννομης προστασίας ή προσφυγής στο Συμ­ βούλιο της Επικρατείας. Έτσι την πρώτη περίοδο της Δικτατορίας η οργάνωση «ΖΩΗ» κυριάρχησε στην πολι­ τική και στην εκκλησιαστική ζωή, αφού έγινε η ιδεολο­ γία της Δικτατορίας. Το σύνθημα «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών^, που είναι σύνθημα εθνικού διχασμού και μίσους, ταυτίζεται με την ιδεολογία της οργανώσεως «ΖΩΗ», αλλά είναι άσχετο προς την αυτοσυνειδησία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Η εσωτερική μεταβολή στη Δικτατορία, αναζήτησε ερείσματα στην παραγκωνισμέ­ νη μέχρι τότε αντιοργανωσιακή Ιεραρχία, που με τις ανάλογες εξουσιοδοτήσεις και αποφάσεις απώθησε τις 122

οργανώσεις στο περιθώριο του εκκλησιαστικού βίου. Η εσωτερική διάσπαση, η ανυποληψία και η αναξιοπιστία, αποδυνάμωσαν πράγματι τις οργανώσεις, που ωστόσο υπάρχουν και αγωνίζονται να αναδιοργανωθούν. ΚΑΡ.: Ποια είναι σήμερα η δύναμη στο Δημόσιο βίο των Παραεκκλησιαστικών Οργανώσεων; ΦΕΙΔΑΣ: Σήμερα, οι θρησκευτικές οργανώσεις περ­ νάνε μια περίοδο μεγάλης κρίσεως, γιατί οι διαδοχικές εμπλοκές τους στις δικτατορίες του Μεταξά και στην πρόσφατη, τους στέρησαν τα ερείσματα. Ωστόσο τα στελέχη ή τα μέλη ή και τα πρόσωπα που συνδέθηκαν με.τα οικοτροφεία της «ΖΩΗΣ» ή τα Κατηχητικά της Σχολεία, κατέχουν σήμερα καίριες θέσεις στον Κρατικό μηχανισμό. Το κυβερνητικό κόμμα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, η δημόσια διοίκηση και γενικότερα οι δημόσιες υπηρεσίες, τα ανώτατα πνευματικά ιδρύματα, η δικαστική εξουσία και η πνευματική ηγεσία, έχουν στελέχη από την περίοδο της ακμής της οργανώσεώς «ΖΩΗ», που δείχνουν όχι μόνο μια ευνόητη αλληλοϋποστήριξη, αλλά και δεν θα έδειχναν αδιαφορία για τα υποστηριζόμενα από τις οργανώσεις θέματα. Είναι πολύ χαρακτηριστική λ.χ. η ποικιλία των δυνά­ μεων που κινητοποιήθηκε από τις θρησκευτικές οργα­ νώσεις πρόσφατα για την μη ψήφιση από τη Βουλή του Καταστατικού Χάρτη της Εκκλησίας (1977). Αυτό είναι μια απόδειξη ότι οι οργανώσεις κινούνται και σήμερα στις ίδιες συντεταγμένες και αναζητούν με πολιτικούς μηχανισμούς ή και με την αντιεκκλησιαστική συνοδοιπορία να ξαναβρούν κάποιο χώρο στη δημόσια ζωή για να ανακτήσουν τα απωλεσθέντα. Η οικονομική τους «άνεση», η «κατανόηση» της δημόσιας διοίκησης και του πολιτικού κόσμου και η σύγχυση των καιρών, ευνοούν την ανασύνταξή τους, που θα γίνει πραγματι­ κότητα αν προωθηθεί και ο χωρισμός Εκκλησίας και Πολιτείας. Τότε η πολιτική επένδυση της άμεσης επιρ­ ροής τους σε ορισμένους κύκλους, θα ξαναφέρει στο προσκήνιο όχι μόνο τις θρησκευτικές μονομέρειες, αλλά και την μονομερή πολιτική και ιδεολογική τους δράση. 123

ΚΑΡ.: Βλέπετε δηλαδή, κ. καθηγητά, δυνατότητα νέας ακμής των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων, με επιπτώσεις στον πολιτικό και εκκλησιαστικό χώρο; ΦΕΙΔΑΣ: Αναμφισβήτητα, γιατί για μια εικοσαετία (1945-1965) ένα μεγάλο μέρος της Ελληνικής μαθητικής και φοιτητικής νεότητας, πέρασε από τους μηχανισμούς αγωγής των οργανώσεων (κατηχητικά σχολεία, οικοτρο­ φεία, επιστημονικοί σύλλογοι, κ.α.). Όλοι όσοι είχαν στην περίοδο εκείνη άμεσο ή έμμεσο δεσμό με τις οργανώσεις είναι σήμερα ενεργά μέλη του δημόσιου βίου. Αυτοί έχουν ζήσει κοινές εμπειρίες, που δεν σβήνουν από τη μια μέρα στην άλλη. Η διαμόρφωση πολιτικοκοινωνικών συνθηκών, που θα ευνοούσαν την αναδιοργάνωση των θρησκευτικών οργανώσεων, δεν θα άφηνε αδιάφορα και τα παλαιά αυτά μέλη. Εγώ τουλάχι­ στον δεν βρίσκω ερείσματα για να το αποκλείσω, όπως δεν μπορώ να δεχθώ ότι και στην τυχόν νέα αυτή μορφή, θα υπάρξει ουσιαστική διαφοροποίηση των μέσων και των σκοπών τους. Οι θρησκευτικές οργανώσεις θα διατηρήσουν πάντοτε τη γνωστή πια ταυτότητά τους όχι μόνο στον εκκλησιαστικό, αλλά και στον πολιτικό χώρο. Η εμπειρία μας είναι αυθεντικότερη, από κάθε υποθετι­ κό λόγο, αφού οι δομές και οι επιδιώξεις τους παραμέ­ νουν οι ίδιες πάντοτε.

Ντοκουμέντο No 14 ΜΗΝΙΑΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΔΕΛΤΙΟ Ο.Λ.Μ.Ε. ΤΕΥΧΟΣ 544 ΓΕΝΑΡΗΣ 1982 «Ελληνοχριστιανικές» διδασκαλίες Δεν είναι ανάγκη να αναλύσουμε το περιεχόμενο του λεγόμενου «ελληνοχριστιανικού πολιτισμού» γιατί ο 124

ελληνικός λαός έχοντας υποστεί τις κάθε λογής συνέπειές του ξέρει πολύ καλά περί τίνος πρόκειται. Δεν μπορούμε όμως να μην επισημάνουμε τη δραστη­ ριότητα ορισμένων παρεκκλησιαστικών και εκκλησια­ στικών κύκλων, που επιδιώκουν να κρατήσουν τον άνθρωπο δέσμιο μεσαιωνικών αντιλήψεων, που υπο­ σκάπτουν την προσωπικότητα του, παραχαράσσουν την αποστολή του και υπονομεύουν την πρόοδο. Τα σχολεία κατακλύζονται από περιοδικά και διακηρύξεις που προωθώντας αντιδραστικές και σκοταδιστικές ιδέες αποσκοπούν στην κοινωνική περιθωριοποίηση των νέ­ ων. Κάποιοι δεσποτάδες επίσης περιοδεύουν «οικεία βουλήσει» τα σχολεία, και διακόπτουν τα μαθήματα για να εκφωνήσουν λόγους. Ακόμα σε ορισμένες περιπτώσεις βιάζεται η ελευθε­ ρία της θρησκευτικής συνείδησης με εντολές περί υποχρεωτικού εκκλησιασμού και υποχρεωτικής εξομο­ λόγησης. Νομίζουμε ότι επιβάλλεται η παρέμβαση του Υπουρ­ γείου παιδείας για να προστατευτούν οι μαθητές από την επιρροή των παρεκλησιαστικών οργανώσεων και για να περισωθεί σε τελευταία ανάλυση και το κύρος της ίδιας της εκκλησίας.

Ντοκουμέντο No 15 ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ Μ.Ε. ΣΤΟΝ ΥΠΟΥΡΓΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΝΩΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ Μ. ΕΚΠ/ΣΗΣ Ν. ΑΙΤΩΛ/ΝΙΑΣ Αγρίνιο 23.2.82 αριθμ. πρωτ. 17 Προς 125

τον Υπουργόν Παιδείας κ. Λευτέρη Βερυβάκη Κοιν. 1. Υφ/ργόν Παιδείας κ. Πέτρο Μώραλη 2. Ο.Λ.Μ.Ε. Κύριε Υπουργέ, μετά από καταγγελίες συναδέλφων ότι α) Δ/ντές ή και μεμονωμένοι καθηγητές ανακοινώνουν στους μαθητές προσκλήσεις που το περιεχόμενό τους δεν αφορά το σχολικό χώρο, όπως συγκεκριμένα πρό­ σκληση σε «Δέηση για την Βόρειο Ήπειρο», χωρίς έγκριση του υπουργείου. β) 'Οτι διακινούνται στα σχολεία έντυπα τα οποία δεν είναι γνωστό αν είναι εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας και κατά συνέπεια άγνωστος ο σκοπός τους. Για τους παραπάνω λόγους σας παρακαλούμε με εγκύκλιό σας να καθορίσετε τα πλαίσια μέσα στα οποία θα πρέπει να είναι το περιεχόμενο της κάθε ανακοίνω­ σης και του κάθε εντύπου που θα διακινείται μέσα στο σχολικό χώρο. Πιστεύουμε ότι η διακίνηση εντύπων που από παλιά έχουν καθιερωθεί να πωλούνται στα σχολεία και ουσια­ στικά όχι μόνο δεν προσφέρουν τίποτα αλλά και αντιστρατεύονται την Εκπαιδευτική Πολιτική για τον Εκσυγχρονισμό και την αναμόρφωση της παιδείας πρέ­ πει να καταργηθεί. Στα σχολεία θα πρέπει να διακινούνται περιοδικά των Επιστημονικών Φορέων και εκδόσεις του Υπουργείου Παιδείας που το περιεχόμενό τους θα ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες του μαθητή.

Ντοκουμέντο No 16 Η εγκύκλιος σταθμός της 26/3/82 που τιμά το υπουρ126

γ ε ίο παιδείας της σοσιαλιστικής αλλαγής γιατί έδωσε θανάσιμο πλήγμα στα αποπροσανατολιστικά περιοδικά Ζωή του Παιδιού και Προς την Νίκη της Ζωής και του Σωτήρα που ευνουχίζουν τη δημοκρατική σκέψη των παραπλανήμένων αναγνωστών τους. Καλούμε κάθε εκπαιδευτικό αναγνώστη του βιβλίου μας να επαγρυπνεί για την εφαρμογή της δημοκρατικής αυτής εγκυκλίου που θα τη θυμούνται οι επόμενες γενιές.

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ και ΘΡΗΣ/ΤΩΝ Γραφείο Υφυπουργού Αρ. Πρωτ.: 2087 Αθήνα 26-3-82 Προς: 1. Γεν. Επιθ/τές Μ. Εκπ/σεως 2. Δ/ντές προτύπων και Πειραματικών σχολείων 3. Γεν. Επιθ/τές Τ.Ε. Εκπ/σεως 4. Επιθ/τές Δημοτ. Εκπ/σεως. 5. Δ/ντές Εκκλησιαστικών Σχολών. ΘΕΜΑ: Κυκλοφορία εντύπων και περιοδικών στα σχολεία Επειδή διάφορα έντυπα, εφημερίδες και περιοδικά που κυκλοφορούν μέσα στα σχολεία προκαλούν δικαιο­ λογημένες αντιδράσεις παρακαλούμε να γνωστοποιήσε­ τε στους Δ/ντές των σχολείων της περιφέρειάς σας ότι στο εξής δεν επιτρέπεται η διάθεση, η σύσταση ή η, με οποιοδήποτε τρόπο, κυκλοφορία κανενός εντύπου ή περιοδικού μέσα στο χώρο του σχολείου, εκτός από τα έντυπα που εκδίδουν οι μαθητικές κοινότητες. Η απαγόρευση αυτή ισχύει επίσης και για όλα τα περιοδικά, που ήδη κυκλοφορούν στα σχολεία.

127

Όσοι ενδιαφέρονται στο εξής να κυκλοφορεί το περιοδικό τους στα σχολεία πρέπει να απευθύνονται με αίτηση στο Υπουργείο Παιδείας αναφέροντας: α. Ποιος είναι ο εκδότης του περιοδικού β. Ποιος είναι ο σκοπός του περιοδικού γ. Με ποιο τρόπο θα διακινούν το περιοδικό στα σχολεία. Απαραίτητο επίσης κρίνεται να συνυποβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι και δέκα (10) τουλάχιστον συνεχόμενα τεύχη από το προς κρίση περιοδικό για το έργο της αρμόδιας επιτροπής. Ο Υφυπουργός Π. ΜΩΡΑΛΗΣ

Ντοκουμέντο No 17 ΕΝΩΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΩΝ Μ.Ε. Ν. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ Καλαμάτα 4 Μάρτη 1982 Αριθ. Πρωτ.: 93 Προς: τον κ. γενικό Επιθεωρητή Μέσης Εκπ/σης Α' ΓΕΜΕ Μεσσηνίας ΚΟΙΝ: 1. Υφυπ. Παιδείας κ. Π. Μώραλη 2. ΟΛΜΕ ΘΕΜΑ: Κυκλοφορία εντύπων στα σχολεία κ. Γενικέ Στην ένωσή μας έχουν φτάσει πληροφορίες ότι συνά­ δελφοι διανέμουν στα σχολεία, μεταξύ των μαθητών, διάφορα έντυπα παραθρησκευτικών και άλλων οργανώ­ σεων. 128

Δείγμα αυτών των εντύπων που κυκλοφόρησαν στο 2ο Γυμνάσιο Καλαμάτας σας επισυνάπτουμε σε φωτοα­ ντίγραφα. Ακόμα, σας κάνουμε γνωστό ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, οι ίδιοι συνάδελφοι την ώρα της διδασκαλίας επιδίδονται σε ανάλυση των παραπάνω κειμένων. Πιστεύοντας βαθιά στην αρχή της ελεύθερης διακίνη­ σης των ιδεών, δε θα είχαμε καμιά αντίρρηση στην κυκλοφορία κάθε εντύπου, απ’ τη στιγμή που θα είχε εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη κυκλοφορία ΟΛΩΝ. . Όσο όμως υπάρχουν περιορισμοί στην κυκλοφορία εντύπων στα σχολεία, έχουμε τη γνώμη ότι οι περιορι­ σμοί έχουν καθολική ισχύ και δε λειτουργούν επιλεκτι­ κά. Η απόψή μας είναι πως πρέπει να κάνετε αυστηρή σύσταση στους διευθυντές των σχολείων, να ελέγξουν με την προσοχή που χρειάζεται αυτές τις περιπτώσεις και να εφαρμόσουν την κείμενη νομοθεσία και τις σχετικές διαταγές. Τελειώνοντας, θα θέλαμε να υπογραμμίσουμε ότι η αντίδραση της συντριπτικής πλειοψηφίας των μελών της ένωσής μας απέναντι σ’ αυτά τα κείμενα είναι τέτοια, που αν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί, θα μας αναγκάσει να προβούμε σε συγκεκριμένες καταγγελίες και να ζητήσουμε καταλογισμό ευθυνών.

Ντοκουμέντο No 18 ΑΠΑΝΤΗΣΗ 10 ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΤΟ ΔΕΣΠΟΤΗ Στις 13 του Μάρτη τα Δ.Σ. εννέα Συλλόγων και Σωματείων κατήγγειλαν ομόφωνα σ' όλη του την έκτα­ ση το αντιδραστικό και αντιδημοκρατικό χαρακτήρα του Καντιωτισμού, που σαν βραχνάς καλύπτει την πόλη 129

μας εδώ και 15 χρόνια, παρακωλύοντας κάθε πολιτική, κοινωνική και πολιτιστική πρόοδο στον τόπο μας. Η καταγγελία μας υπήρξε συγκεκριμένη αλλά επιβεβαιώ­ νεται με τον καλύτερο τρόπο από τις ενέργειες ενός ολόκληρου παρεκκλησιαστικού και παρακρατικού μη­ χανισμού του Δεσπότη και των φανατισμένων οπαδών του που εμφανίστηκαν με δράση καθαρά φασιστικού χαρακτήρα. Οι οργανωμένες ομάδες των θλιβερών μορφών, που θυμίζουν Ιησουίτικα Μοναστήρια του Μεσαίωνα, που περιφέρονται με «τηλεβόες» στην πόλη θυμίζοντας κατοχικές στιγμές και με κωμικοτραγικές επικλήσεις στον I. Ναό αλλά και στους δρόμους, απόδειξαν ολοκά­ θαρα ότι αυτοί οι κύριοι καμιά σχέση δεν έχουν με την Εκκλησία και τον σαφέστατα προσδιορισμένο ρόλο στην κοινωνία. Γιατί ο ρόλος της Εκκλησίας είναι μακριά κι έξω από την πολιτική, ενωτικός, που προωθεί το κήρυγμα της αγάπης και της αλληλοκατανοήσεως των ανθρώπων. Δεν έχει τίποτα να κάνει με βιασμό συνειδή­ σεων νέων ηλικίας 7-15 χρόνων, δημιουργίας «Ιερολοχι­ τών» στις ψυχές των οποίων ενσταλάζεται μίσος προς την πιο ιερή έννοια στον κόσμο, δηλαδή την ΔΗΜΟ­ ΚΡΑΤΙΑ. Το «αίσχος στη Δημοκρατία» σαν σύνθημα που εκπέμπεται από την εκκλησία, μειώνει τη νοημοσύ­ νη όλων των χριστιανών και θυμίζει θεωρίες και πραχτικές που χώριζαν ως τώρα το λαό με μιάσματα και μη. Αλλά ο ρόλος της εκκλησίας είναι να διασπά και κατατάσσει τους ανθρώπους σε συνομοταξίες; πράγμα που μόνον η Δημοκρατία μπορεί να αποτρέψει... Τα εννιά μαζικά σωματεία της Φλώρινας σαν οργανω­ μένη έκφραση του Λαού της πόλης μας, στέκονται με βαθιά κατάπληξη μπροστά στον στρουθοκαμηλισμό του Δεσπότη και των κύκλων που τον στηρίζουν, στη διαπίστωση της απαράδεκτης για το κύρος της Εκκλη­ σίας πρότασής του και των απόψεών του (βαθιά ύποπτων) για «δήθεν» δημοψήφισμα που θα τον κατο­ χύρωνε στην κλονισμένη έδρα του, που έξυπνα - λέει ότι κινδυνεύει από λίγα άτομα. 130

Πραγματικά εδώ βρίσκει την τέλεια δικαίωσή του το περίφημο Ευαγγελικό ρητό «Μωραίνει Κύριος ον βούλε­ ται απολέσαι». Πώς μπορεί αλλιώς να εξηγηθεί η σκόπιμη υποκρισία του Δεσπότη, όταν επιχειρεί να αγνοήσει την ουσιαστική συμπαράταξη 9 σωματείων μαζικότατων και απόλυτα καταξιωμένων στην πόλη μας; Αλλά περισσότερο η προσπάθεια να αγνοήσει τις κατη­ γορίες ξεφεύγοντας σε χωράφια χιλιοχρησιμοποιημένα όπως σε απομόνωση των «πέντε», σε κομπασμούς για κάποιο «αλάθητο», περί κατεύθυνσης «εχθρών που κατευθύνονται από κέντρα», καθώς και υπόπτων υπο­ μνήσεων για υπεράσπιση κομμάτων. Μήπως δεν πληροφορήθηκε ο Δεσπότης από μαγνητόφωνα που επιδείχνονταν προκλητικά στη δική μας συγκέντρωση τις κρυστάλλινες και καίρια καταδικαστικές γι' αυτόν τοπο­ θετήσεις των μαζικότερων σωματείων της πόλης, δηλ. του εργατικού κέντρου ή του συλλόγου δασκάλων, μηχανικών, των σπουδαστών της Ακαδημίας και των KATE, του συλλόγου γυναικών και των υπολοίπων; Ή μήπως τάχα δεν διάβασε στον τύπο τις υπογραφές τους, οπότε απογυμνώνεται πέρα για πέρα η αντιχριστιανική προσπάθεια να απομονώσει την ΕΛΜΕ για να δημιουρ­ γήσει και πάλι δημαγωγικά εντυπώσεις στο ποίμνιο; Αντίθετα τον διαβεβαιούμε ότι η καταδίκη του είναι υπόθεση του ίδιου του κατατρομοκρατημένου και καταπιεζόμενου λαού της πόλης μας που δεν ανέχεται πια να καθορίζουν «προφήτες» τις σκέψεις, την μοίρα και την πορεία του. Δεν ξεχνάει κανένας την συμπαράταξή του ή τουλάχι­ στον την ανοχή του στα βάσανα που δημιούργησε το παρακράτος, τις θεωρίες του περί εθνικοφρόνων και μιασμάτων. Γιατί αγνοεί τους Κυπρίους, αν μάλιστα δεν νιώθει και τύψεις εξαιτίας της στάσης προς τον Κυπρια­ κό λαό, τι απαντά για τη στάση του στον κίνδυνο του πυρηνικού ολέθρου; Και πώς κάνει πράξη την ανάγκη για σύμΛνοια και αλληλοκατανόηση ανάμεσα στους Βαλκανικούς και τους άλλους λαούς του κόσμου; Απορία δημιουργεί η βάρβαρη παραγνώριση της 131

πραγματικότητας από άνθρωπο που διακηρύσσει την ευαγγελική του χρηστοήθεια και συνέπεια δήθεν, που εκφράζονται όμως, δυστυχώς, με πολιτική πραχτική καθαρά αντιδημοκρατική, ψυχροπολεμική, μισερή. Αδυνατεί επίσης ο Δεσπότης να αντικρούσει την κατηγορία για άσκηση μονόπλευρης και αντιλαϊκής πολιτικής. Αλλωστε και το ίδιο το κείμενο - απάντηση στην ΕΛΜΕ - είναι απόδειξη της ταύτισής του με το πιο ψυχροπολεμικό τμήμα της Δεξιάς, που πρόσφατα πέρασε μια για πάντα στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας. Σ’ αυτό συνηγορεί η στάση του απέναντι στις γιορτές μίσους που με αστείο τρόπο επιμένει να ονοματίζει «εθνικές επετείους» που μάλιστα σύμφωνα με δήλωσή του στο έντυπο της ΕΝΕΚ «φέτος γιορτάστηκαν με την πιο μεγάλη μεγαλοπρέπεια στη διάρκεια της 15χρονης θητείας του». Χρειάζεται παρρησία και όχι κρυψίνοια. Δε βάζουν οι άνθρωποι του Χριστού όρους για να κάνουν μνημόσυνα. Σταυρός υπάρχει στην κορυφή του βουνού. Ας τον ατενίσει και να μην επιζητά την παρουσία του στο μνήμα, γιατί δεν τιμωρούνται οι νεκροί. Είναι πασίγνωστη η αρχή του λαού μας απ’ τον καιρό του Σοφοκλή. Και τότε κάποιος Κρέοντας άφησε άταφο τον «προδότη» Πολυνείκη, αλλά υπήρξε η Αντι­ γόνη! Διάλεξε, δυστυχώς, ο Δεσπότης το ρόλο του Κρέοντα, δικαστής των νεκρών δηλαδή. Γιατί οι κραυγές και οι θεατρινισμοί για «άθεα καθεστώτα», για τους «αλυτρώτους αδελφούς» της Β. Ηπείρου, οι επιθέσεις του εναντίον του εθνικού δικτύου της τηλεόρασης και ο απαράδεχτος διορισμός του στο ρόλο του εθνικού τιμητή της περιοχής μας με τις αποστροφές και υπονοούμενα για μιάσματα και εθνικόφρονες; Όλα αυτά αποτελούν πολύ γνωστό οπλοστάσιο των κάθε λογής φασιστικών σκοτεινών κύκλων που ιεροσύλησαν για δεκαετίες πάνω στο ιερό σώμα του μαρτυρικού λαού της Φλώρινας. Ας μας εξηγήσει πώς μεταχειρίστηκε τα ήθη, έθιμα και παραδόσεις των Φλωρινιωτών, πόσα νυχτερινά κέντρα έκλεισε, τι έκανε 132

ώστε οι νέοι να θέλουν και να μπορούν να αγαπούν; Αντίθετα βλέπουμε ιερολοχίτες φανατικούς, χωρισμό των ανθρώπων, υποκριτική σιγή στο δράμα του τουρκι­ κού λαού (βρήκε μόνο να πει ότι ο Εβρέν έδωσε μερικές ξυλιές, ενώ την επόμενη στήθηκαν στον τοίχο 150 άνθρωποι). Θυμήθηκε μάλιστα και τους Κεφαλλονίτες, που υποτιμητικά κατέκρινε υιοθετώντας έτσι και καθα­ γιάζοντας τα σκάνδαλα της δεσποτοκρατίας. Και η Κεφαλλονιά είναι Ελλάδα και μάλιστα με κατοίκους λειτουργικά χριστιανούς. Γιατί τους αναιρεί το δικαίωμα να διορθώσουν πληγές στον τόπο τους; Κατηγορεί ο Δεσπότης την ΕΛΜΕ για τα ναρκωτικά και την αποχαύνωση της νεολαίας στα νυχτερινά κέ­ ντρα. Αγνοεί όμως επίτηδες ότι η κατάσταση αυτή είναι αποτέλεσμα της εγκληματικής πολιτικής εθνοσωτήρων Ελλήνων Χριστιανών και Ελληνοχριστιανικών καθεστώ­ των που με το πρόσχημα ελληνοχριστιανικών ιδεωδών έφεραν αυτές τις συμφορές στην πατρίδα μας. Αυτές οι πολιτικές που διακυβέρνησαν την Ελλάδα επί ΙΟετίες υπηρετήθηκαν και υπηρετούνται με συνέπεια από τον Δεσπότη Αυγουστίνο. Αλλά αγνοεί επίσης ο δεσπότης ότι η σωτηρία της νεολαίας δεν περνάει μέσα από τις σκοτεινές μεσαιωνι­ κές αίθουσες των «κοινοβιακών του οίκων» όπου οι νέοι φορτώνονται με κάθε λογής καταπίεση, κόμπλεξ, αγιάτρευτες ψυχονευρωτικές καταστάσεις, που έρχο­ νται ύστερα να τις εκμεταλλευτούν οι δήθεν απελευθε­ ρωτές. Είναι σωστό να μετατρέπονται οι νέοι σε ορδές εναντίον πολιτιστικών εκδηλώσεων του δήμου Αμυ­ νταίου και προπηλακιστές της δημοκρατίας (ως και υποστηρικτής του αποφεύγει να στείλει το γιο του στο κατηχητικό σχολειό). Η σωτηρία της νεολαίας και η δετική αξιοποίησή της στην κοινωνική διαδικασία περνάει μέσα από μια ζωντανή, ενεργητική, αγωνιστική, ιοότφη συμμετοχή στα κοινωνικά ζητήματα, από μια συνειδητή αντίλη­ ψη του νοήματος της ζωής σήμερα, προς το οποίο αποστρέφει το πρόσωπό του ο Καντιωτισμός. Και 133

αυτή η διάπλαση της νεολαίας δεν μπορεί να γίνει παρά με το σμίξιμο του προοδευτικού σήμερα με τις ακατάλυ­ τες αξίες και παραδόσεις του Ελληνισμού στην ιστορική του διαδρομή. Η νεολαία πρέπει να μάθει να μην διαιρεί, να εμπεδώσει το νόημα της έννοιας της δημοκρατίας. Είναι αναχρονιστικό να δημιουργούνται ταμπού και εκ των άνω σκόπιμα κατασκευασμένες συνειδήσεις. Θα ήταν θετικό να διευκρινιστεί αν σκοπεύει να συνεχίσει και στο μέλλον να διαπλάθει «ιερούς λόχους» χωρίς να λογαριάζει οικογενειακά δράματα και προσβάλλοντας την ωριμότητα και την κρίση των νέων. Θα ήταν σύμφωνο με το Ευαγγέλιο να αποδεχτεί την αρχή, «άφετε τα παιδία ελθείν προς με». Είναι απαράδεχτο στο όνομα του Χριστιανισμού να ομαδοποιεί παιδάκια 7-15 χρόνων με δασκάλους αμφίβολης αρμοδιότητας. Οι 9 μαζικοί φορείς κι ο λαός της Φλώρινας διαπιστώ­ νουν την πραγματικά δεινή θέση του δεσπότη και των κύκλων του που αντιλαμβάνονται ότι το καθεστώς που οικοδόμησαν στη Φλώρινα τρίζει επικίνδυνα και αρχίζει να καταρρέει μπροστά στις καινούργιες αναγεννητικές συνθήκες που από μόνος του ο Λαός χωρίς «συμβουλάτορες» διαμορφώνει τις ιστορικές αυτές στιγμές στην Πατρίδα μας. Δεν είμαστε ούτε δικαστές ούτε εχθρικοί, αλλά δε φοβούμαστε να παρουσιάσουμε την αλήθεια προς οποιαδήποτε κατεύθυνση γιατί πιστεύουμε ότι η αλήθεια κάποτε θα λάμψει. Σας καλούμε να την αντιληφθείτε, αν πράγματι θέλετε να πιστεύετε ότι ορθοτομείτε το λόγο της αλήθειας. Και πριν υπογράψουμε σαν 9 Σωματεία δεν δίνουμε σε κανένα το δικαίωμα να υπερθεματίζει σχετικά με την αγάπη προς την Πατρίδα, τη νεολαία, την Εκκλησία, το βασανισμένο και μαρτυρικό τόπο της Φλώρινας. Αν συνεχίσει ο Δεσπότης Αυγουστίνος την ίδια ταχτική θα ήταν καλό να σκεφθεί την παλιά του υπόσχεση, δηλαδή, να αποθέσει τις «αμαρτίες» του στο Άγιο Όρος. Ωστόσο για τη σωστή ενημέρωση παραθέτομε το κείμε­ νο - καταγγελία των 9 σωματείων και τα ονόματα των 134

Συλλόγων που το υπόγραψαν και τα οποία από κοινού συνυπογράφουν τη σημερινή απάντηση, με την προσθή­ κη και 10ου, δηλαδή του Συλλόγου Οδοντογιατρών. Το χρέος μας απέναντι στη Δημοκρατία Σήμερα, την 11 Μαρτίου 1982, ημέρα Πέμπτη, εμείς οι εκπρόσωποι των Σωματείων και Συλλόγων της Φλώρι­ νας που υπογράφομε, συγκεντρωθήκαμε ύστερα από πρόσκληση της ΕΛΜΕ Φλώρινας και αφού συσκεφθήκαμε συναποφασίζουμε ομόφωνα και με βάση προηγού­ μενες αποφάσεις των Δ.Σ. των Συλλόγων μας: Καταγγέλλομε τις τελευταίες κινητοποιήσεις των εκ­ κλησιαστικών και παραεκκλησιαστικών κύκλων της Φλώρινας, που καθοδηγούμενες από το Μητροπολίτη Εορδαίας, Πρεσπών και Φλώρινας Αυγουστίνο Καντιώ­ τη εκτράπηκαν σε απαράδεκτες ενέργειες για το κύρος της Εκκλησίας με συνθήματα φασιστικού περιεχομένου εναντίον της Δημοκρατικής Κυβέρνησης και με πραχτική, που εντάσσεται καθαρά στα πλαίσια της πολιτικής των κύκλων της ανωμαλίας. Με βαθιά λύπη καταγγέλλομε στο λαό της Φλώρινας το απαράδεκτο γεγονός της χρησιμοποίησης σε τέτοιες κινητοποιήσεις Ελληνόπουλων ηλικίας 7-15 χρόνων, του λεγάμενου «Ιερού Λόχου», όπως καυχιέται ο Μητροπο­ λίτης Αυγουστίνος. Η πολιτική της χειραγώγησης της μαθητικής νεολαίας της Φλώρινας, η πολιτική του γενιτσαρισμού που την έζησε ο λαός της Φλώρινας την Κυριακή 14 του Φλεβάρη του φέρνει ασφαλώς στη μνήμη ανάλογες εμπειρίες από τις πιο μαύρες σελίδες της νεοελληνικής μας Ιστορίας. Και εδώ θα θέλαμε να επισημάνουμε και να καταγγείλλουμε με αγανάκτηση σ’ όλους τους Έλληνες τη συμμετοχή εκπαιδευτικών σε τέτοιες εκδηλώσεις και την υποκίνηση από ορισμένους των φασιστικών συνθη­ μάτων εναντίον της Δημοκρατίας. Αυτή η λειτουργία πιστεύομε ότι είναι απαράδεκτη για εκπαιδευτικό λει­ τουργό, που έχει αναλάβει το υπεύθυνο έργο της 135

διάπλασης της Ελληνικής Νεολαίας και της δημιουργίας πολιτών με δημοκρατικό ήθος. Το Δ.Σ. των παραπάνω Σωματείων εκτιμάμε πως ήλθε πλέον η ώρα να καταγγελθεί στο λαό ο συγκεκριμένος αντιδραστικός πολιτικός ρόλος του Μητροπολίτη Αυ­ γουστίνου Καντιώτη, που οικοδομώντας παρεκκλησια­ στικούς μηχανισμούς εδώ και χρόνια έχει επιδοθεί σε μια άνευ προηγουμένου πλύση εγκεφάλου του λαού μας και κατατρομοκράτησης κάθε υπεύθυνης, ελεύθερης και Δημοκρατικής συνείδησης. Στην παραπάνω διαπί­ στωση συνηγορούν τα τελευταία γεγονότα όπως α) ο απροκάλυπτος προπηλακισμός της έννοιας της δημο­ κρατίας από τον άμβωνα της εκκλησίας που εκπόρευσε το απαράδεκτο σύνθημα «αίσχος στη Δημοκρατία» που ακούστηκε πολλές φορές στον Ιερό Ναό και στη διάρκεια της πορείας στο Κέντρο της πόλης, β) Οι βαρύτατοι υπαινιγμοί εναντίον του προσώπου του Προ­ έδρου της Δημοκρατίας, του Πρωθυπουργού και της πολιτικής εξουσίας, γ) Η φανερή συμπόρευσή του με αυτούς, που θέλουν να διαιωνίζονται τα πάθη και τα μίση που χώρισαν το λαό μας κατά το παρελθόν, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με την πεμπτουσία του Χριστιανισμού. Εμφανιζόμενος ο κ. Αυγουστίνος για τόσα χρόνια σαν στύλος της ορθοδοξίας και της Εθνικοφροσύνης είναι συνείδηση όλων ότι αποτέλεσε το στύλο και το συνδετικό κρίκο των κάθε λογής αντιδραστικών και παραεκκλησιαστικών και πολιτικών κύκλων, που καταδυνάστευσαν για δεκαετίες το λαό αυτής της ακριτικής περιοχής. Θα θέλαμε τελειώνοντας να ρωτήσουμε τους κύκλους αυτούς και ειδικά τον Μητροπολίτη που εμφανίζονται σήμερα σαν υπέρμαχοι του λαού, της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. α) Πού βρίσκονταν και ποιος ο ρόλος τους σαν καθοδηγητές της εκκλησίας της Αγάπης στα πιο μαύρα χρόνια που πέρασε ο λαός της Φλώρινας από τις καταδιώξεις του παρακράτους; β) Ποιες ήταν οι θέσεις τους και οι αγώνες τους στα

κάθε λογής σκάνδαλα της δεσποτοκρατίας που συντά­ ραξαν και συνταράζουν το Πανελλήνιο; γ) Γιατί ο υπέρμαχος και αδιάλλαχτος αγωνιστής του Χριστιανισμού δεν πρωτοστάτησε ή δεν προέβηκε καν στην καταγγελία των πυρηνικών όπλων που απειλούν την εξαφάνιση του ανθρώπινου γένους η σωτηρία του οποίου αποτελεί την πεμπτουσία της Χριστιανικής θρησκείας; Πιστεύομε τέλος, ότι η εκκλησία πρέπει να αποστασιοποιηθεί από τέτοιες μονόπλευρες «πολιτικές» που την εκθέτουν και την τοποθετούν απέναντι από το λαό μας και ακολουθώντας το πραγματικό νόημα του Χριστιανισμού να προωθήσει την πραγματική κοινωνική «πολιτική» που της ταιριάζει και είναι η εμπέδωση της Αγάπης, η άμβλυνση και εξάλειψη των αντιθέσεων που χωρίζουν το λαό, μακριά από εκδηλώσεις που αναμοχλεύουν τα μίση και τα πάθη και ο αγώνας για τη δικαιοσύνη μέσα και δίπλα στο λαό μας. Και επειδή πιστεύομε ότι πρέπει όλοι οι φορείς να τοποθετηθούν υπεύθυνα στο μεγάλο αυτό θέμα, καλούμε τα πολιτικά κόμματα, την κυβέρνηση, την εκκλησία και το λαό να καυτηριάσουν τέτοιου είδους ενέργειες που βλάφτουν το σύνολο του λαού. Την παραπάνω καταγγελία δεν συμμερίστηκαν από τα παρόντα σωματεία 1) Το Δ.Σ. του Φ.Σ.Φ. «Αριστοτέλης» που δήλωσε ότι διαφωνεί με το περιεχόμενο και τόνισε ότι δεν υπάρχει μαζική αντιπροσώπευση του λαού της Φλώρινας. 2) Το Δ.Σ. του Συλλόγου Σπουδαστών ΕΣΤΕΓ των ΚΑΤΕΕ Φλώρινας που διαφωνεί με το περιεχόμενο της καταγγελίας και γενικά με τη διαδικασία σύγκλησης της συγκέντρωσης. Το κείμενο συνυπογράφεται από τα παρακάτω σωμα­ τεία που έχουν ίση ευθύνη της καταγγελίας και απόλυτη υπευθυνότητα για παραπέρα συνέχιση των εξελίξεων; 1) ΕΛΜΕ Φλώρινας 2) Σύλλογος Γυναικών Φλώρινας 3) Κινηματογραφική Λέσχη Φλώρινας 4) Εργατικό Κέντρο Φλώρινας 137

5) Σύλλογος Δασκάλων και Νηπ/γών Φλώρινας 6) Σύλλογος Σπουδαστών ΠΑΦ 7) Σύλλογος Σπουδαστών ΑΣΣΕ ΚΑΤΕΕ Φλώρινας 8) Στέγη Φιλοτέχνων Φλώρινας 9) Σύλλογος Μηχανικών Φλώρινας Τα Σωματεία που υπογράφουν το κείμενο - καταγγε­ λία, αποφάσισαν ομόφωνα να δημοσιευτεί από κοινού στον Τοπικό και Πανελλήνιο τύπο, και να κοινοποιηθεί στις πολιτικές και Εκκλησιαστικές αρχές το παραπάνω κείμενο. Τέλος δηλώνεται ότι αδυνάτισαν να πάρουν θέση Δ.Σ. και Σωματεία, 1) ΣΟΧ, 2) Οδοντιατρικός Σύλλογος και Ομοσπονδία Επαγγελματιών Φλώρινας.

Ντοκουμέντο No 19 Ψήφισμα και καταγγελία της έκτακτης Γεν. Συνέλευσης της ΕΛΜΕ Μαγνησίας Βόλος 29-3-82 Η έκτακτη Γ.Σ. της ΕΛΜΕ της 29-3-82 αφού ενημερώ­ θηκε εμπεριστατωμένα πάνω στη διαμαρτυρία-πρόκληση του μητροπολίτη Δημητριάδος κ. Χριστοδούλου που δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ και Ε­ ΜΠΡΟΣ και αναφέρεται στις σχολικές ομιλίες των συναδέλφων καθηγητών Βασιλικής ΚαραΤσκου και Χρί­ στου Νούρου οι οποίοι εκφώνησαν λόγο ύστερα από απόφαση των συλλόγων των καθηγητών των Σχολείων τους στις σχολικές γιορτές της 24ης Μαρτίου 1982, αποφασίζει ομόφωνα. 1) Καταγγέλλει στην κοινή γνώμη, στην ΟΛΜΕ και στο ΥΠΕΠΘ την απαράδεκτη επέμβαση του μητροπολίτη στη σχολική ζωή και εκπαιδευτική πράξη. 2) Διαπιστώνει ότι οι πληροφορίες του μητροπολίτη απέχουν πολύ από το περιεχόμενο και το πνεύμα των 138

ομιλιών των συναδέλφων. 3) Καταδικάζει τους προσβλητικούς χαρακτηρισμούς προς τους συναδέλφους και την προσπάθεια να απομο­ νωθούν από τους άλλους καθηγητές. 4) Εκφράζει τη συμπάθεια και την αμέριστη συμπα­ ράστασή της προς τους θίγόμενους συναδέλφους. 5) Δηλώνει ότι σε καμιά περίπτωση δε θα επιτρέψει τον έλεγχο και την επέμβαση οποιουδήποτε εξωσχολι­ κού παράγοντα στη σχολική πράξη και ζωή και 6) Ζητάει από την πολιτεία να διασφαλίσει κύρος και την πνευματική ελευθερία του ελεύθερου κλάδου των εκπαιδευτικών. Από την έκτακτη Γ. Συνέλευση της ΕΛΜΕ

Ντοκουμέντο No 20 ΚΑΙ ΜΙΑ ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ ΟΙ ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΟΥΝ 'Οποιος λεύτερα συλλογάται συλλογάται καλά Ρήγας Φεραίος Έχουν βαλθεί, ιδιαίτερα τον τελευταίο καιρό, οι ακροδεξιές, φασιστικές και παραεκκλησιαστικές οργα­ νώσεις να μάθουν τους μαθητές γράμματα, που αυτοί νομίζουν ότι ξέρουν καλά. Και αδιαφορώντας για εγκυ­ κλίους, νόμους και αρχές προπαγανδίζουν στους μαθη­ τές τις ιδέες τους για πολιτικά και κοινωνικά θέματα. Οι παρεμβάσεις των κύκλων αυτών στα σχολεία πύκνωσαν με την αλλαγή και η Ομοσπονδία Λειτουργών 139

Μέσης Εκπαίδευσης ξεκίνησε έναν αγώνα να προστατέ­ ψει τους μαθητές. S.O.S.: Κινδυνεύουν τα σχολεία μας Το 1968 όλοι οι μαθητές, Δημοτικού και Γυμνασίου ήταν υποχρεωμένοι να αγοράζουν κάθε μήνα τουλάχι­ στον ένα από τα τρία-τέσσερα θρησκευτικά, όπως λεγόταν, περιοδικά, που εκδίδονταν από τον «Σωτήρα», τη «Ζωή» κι άλλες οργανώσεις. Μάλιστα οι τότε μαθητές θα θυμούνται ότι, πολλοί δάσκαλοι και καθηγητές (κυρίως θεολόγοι) δίδασκαν μέσα στις τάξεις από την ύλη του περιοδικού. Το υστέρημα του μαθητή για τη συνδρομή συγκεντρωνόταν στα ταμεία των οργανώσε­ ων, που σήμερα «Κύριος Οίδε» πόση περιουσία έχουν... Το 1982 στα σχολεία συνεχίζουν να πουλιούνται τέτοια περιοδικά και σ' αυτά έχουν προστεθεί οι μη­ νιαίες εκδόσεις Μητροπολιτών, που προσπαθούν να σώσουν τη νεολαία από το «στραβό δρόμο». ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 30/3/82 «ΕΞΩ ΟΙ ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ» Πόλεμο κατά των ακροδεξιών, φασιστικών και παραεκ­ κλησιαστικών οργανώσεων που δρουν ασύδοτες στα σχολεία κήρυξαν από χθες οι καθηγητές για να προστατευθεί η ελεύθερη σκέψη των μαθητών. Η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛ­ ΜΕ) έχει συγκεκριμένα στοιχεία για τις προσπάθειες που καταβάλλουν αυτές οι οργανώσεις για να διεισδύσουν στα σχολεία και να παρασύρουν τους μαθητές σε αντιδημοκρατικές εκδηλώσεις. Η ανησυχία της ΟΛΜΕ προκλήθηκε από αναφορές των τοπικών ενώσεων των καθηγητών, σύμφωνα με τις οποίες παπάδες, δεσποτά­ δες και άλλα ύποπτα πρόσωπα, μπαίνουν στα σχολεία και εκφωνούν ομιλίες «κατά των κομμουνιστοσυμμοριτών», υπέρ των βασιλέων, κατά των βορείων γειτόνων 140

μας κλπ. Ο ομιλίες αυτές θυμίζουν τη δράση των ίδιων αυτών «παρακρατικών εξωσχολικών παραγόντων» της εποχής του εμφύλιου πολέμου. Παράλληλα με τις ομιλίες επιδιώκουν και την κινητο­ ποίηση των μαθητών κατά του πολιτικού γάμου και των άλλων προοδευτικών κυβερνητικών μέτρων, σε εκδηλώ­ σεις σοβινιστικές και ψυχροπολεμικές κατά των βαλκα­ νικών χωρών (βορειοηπειρωτικό κλπ.) κ.ά. Κινητοποίηση Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση, η ΟΛΜΕ αποφάσι­ σε για πρώτη φορά σήμερα να κινητοποιήσει τους καθηγητές ώστε να τερματιστεί μια για πάντα η ύποπτη δράση των εξωσχολικών αυτών παραγόντων και αντι­ δραστικών οργανώσεων στα σχολεία. Η δράση και η τακτική αυτών των οργανώσεων τονίζει σε ανακοίνωσή της η ΟΛΜΕ - «όχι μόνο δεν έχει σχέση με την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, αλλά αντίθετα περιορίζει την δυνατότητα ελεύθερου προβλη­ ματισμού των μαθητών...» Και συνεχίζει: «Οι μαθητές οφείλουν να απομονώσουν τους κάθε είδους «προστά­ τες» τους και να αναλάβουν οι ίδιοι την προώθηση των προβλημάτων τους, συνειδητοποιώντας ότι μόνο μέσα από συλλογικές και δημοκρατικές διαδικασίες, διασφα­ λίζεται η ενότητα και προωθείται η συνεργασία με φορείς που πραγματικά μπορούν να συμβάλουν στη βελτίωση των εκπαιδευτικών μας πραγμάτων».

Ντοκουμέντο No 21 Ένα κατάπτυστο κείμενο της παρεκκλησιαστικής φυλλάδας Ορθόδοξος Τύπος, με ημερομηνία 9 Απριλίου 1982, όπο\ι με μανία επιτίθεται ενάντια στο «εν πολλαίς 141

αμαρτίαις περιπεσόντα» θλιβερό γερόντιο πρώην Μη­ τροπολίτη Πάφου Γεννάδιο που υποκίνησε την εκκλη­ σιαστική ανατροπή του μεγαλύτερου εκκλησιαστικοπολιτικού ηγέτη της νεώτερης Ρωμιοσύνης Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Γ'. 'Οταν ο θλιβερός γέροντας απομονωμένος και κατά­ πτυστος από τη συντριπτική πλειοψηφία του κυπρια­ κού ελληνισμού θέλησε να επανέλθει στην κανονική τάξη της Ορθόδοξης Κυπριακής εκκλησίας, έτσι τον αντιμετώπισαν οι πρώην εν χριστιανοφασισμώ συναγω­ νιστές του του Ορθοδόξου Τύπου. ΤΑ ΕΝ ΚΥΠΡΩ Με οδύνην και κατάπληξιν ο «Ορθόδοξος Τύπος» έλαβε γνώσιν του περιεχομένου του ανακοινωθέντος της εν Λευκωσίςι συνελθούσης τη 5η οδεύοντος μηνός «Υπερμείζονος και Υπερτελούς Συνόδου». Αντί άλλου σχολια­ σμού, αρκούμεθα να επαναλάβωμεν το Γραφικόν «όταν έλθη ασεβής εις βάθος κακών, καταφρονεί- επέρχεται δε αυτώ ατιμία και όνειδος» (Παροιμ. 18, 3), και το Πατερικόν «ων η αρχή αδόκιμος, τούτων και το τέλος αδόκιμον». Ούτε μόνον εξηγείται το οικτρόν κατάντημα της «Υπερμείζονος», ήτις εφάνη αναξία της απαίσιας μνήμης «Μείζονος» και «επλήρωσε το μέτρον» αυτής, «παραδοθείσα εις αδόκιμον νουν» και «ποιήσασα τα μη καθήκοντα». Οι Ιεροί Κανόνες επλήγησαν και επροπηλακίσθησαν άπαξ έτι σκαιώς, προκλητικώς και αμετανοήτως. Φαίνεται ότι ελησμονήθη τελείως και το «Θεός ου μυκτηρίζεται», και το «φοβερόν το εμπεσείν εις χείρας Θεού ζώντος». Αυτά δια την θλιβεράν και ταλαίπωρον «Υπερμείζονα». Ως προς τινας όμως εκ των εν Κύπρω ακολουθούντων τον κανονικόν Μητροπολίτην Πάφου Γεννάδιον δεν δυνάμεθα ειμή να εκφράσωμεν την βαθυτάτην λύπην μας, διότι μετά πείσματος παρενέβαλλον επί έτη ανυ­ πέρβλητα εμπόδια εις τον μαρτυριχόν αυτόν Ιεράρχην, 142

ώστε να μη ακολουθήση ούτος την κρυσταλλίνην γραμ­ μήν, την οποίον του είχον υποδείξει ειδήμονες των Αθηνών, όταν τους συνεβουλεύθη, ευθύς μετά τον θάνατον του Μακαρίου. Και η γραμμή αυτή, την οποίαν ο σεπτός Γέρων είχεν αποδεχθή όχι μόνον ανεπιφυλάκτως αλλά και μετ' ενθουσιασμού, ήτο: Αποφεύγων ούτος οιανδήποτε συνεννόησιν και διαπραγμάτευσιν μετά των εν Κύπρω εκκλησιαστικώς κρατούντων και αδιαφορών παντελώς δια την μελλοντικήν υπ’ αυτών ανταπόκρισιν ή μη εις την χειρονομίαν του, να προβή μονομερώς εις την μόνην ορθήν και επιβεβλημένην ενέργειαν. Να δηλώση, δηλαδή, ότι, εκλιπούσης δια του θανάτου του Μακαρίου της αιτίας του σχίσματος, κηρύσσει την λήξιν αυτού, αναγνωρίζει κατ’ άκραν οικονομίαν τα εν τη Εκκλησίςι της Κύπρου γενόμενα και αποσύρεται οριστικώς εκ του προσκηνίου, μηδέν επιδιώκων και μηδέν επιζητών, ειμή την ειρήνευσιν και την ενότητα της Εκκλησίας, εναποθέτει δε την δικαίωσίν του εις χείρας του απροσωπολήπτου Θεού και της Ιστορίας. Λύσις αξιοπρεπής, έντιμος, ευλογημένη και από πάσης πλευράς ανεπίληπτος. Δυστυχώς, αντί της μόνης ενδεδειγμένης και της μόνης ευθείας και συντόμου και ασφαλούς αυτής οδού, προεκρίθη η τεθλασμένη και λίαν μακρά και χρονοβόρος, επί τούτοις δε και ολισθηρά και πλήρης κινδύνων (όταν μάλιστα η μεν μία πλευρά ομιλή από θέσεως ισχύος και συντριπτικής κοσμικώς υπεροχής, η δε ετέρα πλευρά από θέσεως εσχάτης αδυναμίας) οδός της διπλωματίας, των διαπραγματεύσεων, των συμβιβα­ σμών, των «παζαρευμάτων», με αποτέλεσμα την σημερινήν ελεεινήν κατάληξιν. Κρίμα. «Ο ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΤΥΠΟΣ» 9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1982

Ντοκουμέντο No 22 Και ένας θλιβερός απότακτος επικουρικός καθηγητής 143

της Θεολογικής Θεσσαλονίκης γίνεται ο απολογητής των παρεκκλησιαστικών οργανώσεων τις οποίες διακονεί «εκ νεότητος». Είναι διασκεδαστική η αφέλεια του κ. τέως στον Ορθόδοξο Τύπο 11/6/1982

«Εμπεριστατωμένη» απάντησις υπό του κ. Στ. Ν. Σάκκου ΕΙΣ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ 10 «ΜΑΖΙΚΩΝ» ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΗΣ Τα γνωστά 10 «μαζικά» σωματεία της Φλωρίνης, που εκάλεσαν ως ομιλητήν τον κ. Γ. Μουστάκην να επιτεθή κατά του Επισκόπου με ψεύδη, ανακρίβειας και συκο­ φαντίας, ηρνήθησαν, ως γνωστόν, παρά την προεξαγγελίαν των, να κάμουν δημοσίαν συζήτησιν εις τον κινημα­ τογράφον «Ελληνίς» την 9ην Μαΐου. Αλλά και όταν την επομένην Κυριακήν ο Καθηγητής Πανεπιστημίου κ. Στέργιος Ν. Σάκκος ύστερα από δίωρον συντριπτικήν εις ιδέας και επιχειρήματα ομιλίαν του εις πυκνότατον ακροατήριον εκάλεσε τους αντιφρονούντας εις διάλογον, κανείς δεν ενεφανίσθη. Εδήλωσαν αποχήν! Αντί δε προφορικού διαλόγου, απηύθυναν δια της εφημερίδος «ΑΛΛΑΓΗ» οκτώ ερωτήματα προς την Ορθόδοξον Χριστιανικήν Αδελφότητα «ΣΤΑΥΡΟΣ», εις το τέλος δε έθιξαν την τιμήν και την υπόληψιν του ομιλητού. Εις την νέαν επίθεσιν, πλήρη ανακριβειών, εμπαθείας και συκοφαντίας, έδωσε γραπτήν απάντησιν ο κ. Σάκ­ κος. Την απάντησιν διακρίνει η ευγένεια και ο σεβασμός των αντιλήψεων των αντιφρονούντων, τους οποίους δεν μισεί ως άτομα, αλλά καταπολεμεί τας σαθράς ιδέας των, τας οποίας, από θέσεως πολιτικής ισχύος και υπό την αιγίδα δυστυχώς, του Νομάρχου, διακηρύττουν τώρα οι γενναίοι! 144

Την γραπτήν αυτήν απάντησιν συμφώνως με τον Νόμον περί Τύπου, είχεν υποχρέωσιν να δημοσιεύση ολόκληρον η «ΑΛΛΑΓΗ» που καυχάται δια τας δημο­ κρατικός αρχάς της. Αλλ’ επειδή η «Αλλαγή» δεν την δημοσιεύει, εδημοσιεύθη εις ειδικόν φυλλάδιον της Μητροπόλεως, η οποία αποτελεί τον κύριον στόχον των επικριτών της, δια να ιδούν όλοι όσοι δεν κρίνουν με κομματικά κριτήρια, ποίοι είναι πραγματικώς δημοκράται εις την θεωρίαν και στην πράξιν και ποίοι δεν εφοβήθησαν και δεν φοβούνται τον δημόσιον διάλογον, έστω και αν οι αντίπαλοί των έχουν μαζί των ολόκληρον την κρατικήν εξουσίαν, η οποία έχει την δύναμιν να θύση και ν’ απολέση και να δημιουργήση κλίμα φοβίας και καταπιέσεως. Εις το τελευταίον μέρος της απαντήσεώς του ο κ. Σάκκος αναφέρει και τα ακόλουθα: Χριστιανικοί Οργανώσεις «Πλάνη ότι οι χριστιανικές οργανώσεις καταδικάζο­ νται από όλους τους χριστιανούς και από τους περισσό­ τερους ιεράρχας και κληρικούς· τις συκοφαντούν μόνο ορισμένοι, γνωστοί, για ευνόητους λόγους. Ο ευσεβής λαός αγαπά τις χριστιανικές οργανώσεις, εκτιμά το έργο τους, ανήκει σ’ αυτές, χρωστά την μεταστροφή του στον αγώνα τους και πλαισιώνει τις προσπάθειές τους. Οι περισσότεροι ιεράρχες συνεργάζονται μαζί τους και τις έχουν ως την ετοιμοκίνητο δύναμι της Εκκλησίας σε όλους τους πνευματικούς αγώνες, που απαιτούν αυταπάρνησι και θυσίες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μέλος μιας Αδελφότητος, ως διευθυντής της εφημερίδος «Εκ­ κλησιαστικός Αγών», φυλακίσθηκε από τη χούντα. Οι αδελφότητες δεν είναι κάτι άλλο από την Εκκλησία· είναι μικρές κατ’ οίκον εκκλησίες μέσα στους κόλπους της μιας μητέρας Εκκλησίας. Κι όπως στο κράτος δεν εκδίδεται μόνον η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, αλλά και τόσες άλλες εφημερίδες και περιοδικά συμπολιτεύσεως και αντιπολιτεύσεως, που κατά κανόνα έχουν 145

σκοπό να βοηθήσουν το έργο της κυβερνήσεως, έτσι γίνεται και με τις αδελφότητες. Εκτός από τα επίσημα περιοδικά της Εκκλησίας, υπάρχουν και τα περιοδικά, που εκδίδουν οι αδελφότητες και με τα οποία φωτίζουν το λαό, καλλιεργούν το ποίμνιο, διευκολύνουν το έργο της Εκκλησίας, κι όταν ακόμη ασκούν κριτική για ορισμένες πράξεις της ηγεσίας. Όσο για την αδελφότητα «Σταυρός», σας πληροφο­ ρούμε ότι δεν έχει την έδρα της στη Φλώρινα, αλλά στην Αθήνα. Ιδρυτής και ηγέτης της είναι ο μητροπολίτης Φλωρίνης. Αλλά πόση η ευγένεια και η διακριτικότης του! Η αδελφότητα υπηρετεί τη μητρόπολι και όχι η μητρόπολι την αδελφότητα. Στη Φλώρινα δεν θέλησε να κυκλοφορήση το περιοδικό της αδελφότητος «Σταυ­ ρός», αλλά συνέστησε μητροπολιτικό περιοδικό, τη «Σάλπιγγα της Ορθοδοξίας». Ρωτήστε να μάθετε αν ποτέ έγινε προσπάθεια στην επισκοπή να γραφούν συνδρομηταί στο «Σταυρό». Λίγοι παίρνουν το περιοδι­ κό, όσοι το έπαιρναν και πριν ο π. Αυγουστίνος γίνει επίσκοπος. Έπειτα, οι Φλωρινιώτες δεν διαβάζουν μόνο «Σταυρό», αλλά και «Ζωή», διαβάζουν «Σωτήρα», «Λυ­ δία», «Προς τη Νίκη», «Απολύτρωση», και δεν υπάρχει ούτε μια ημερήσια «καντιωτική» εφημερίδα. Υπάρχει όμως μία εβδομαδιαία αντικαντιωτική, η δική σας. Ο μητροπολίτης ουδέποτε χρησιμοποίησε τη δύναμί του για να ενισχύση το περιοδικό της αδελφότητος ή να στρατολογήση ανθρώπους για το «Σταυρό». Επισκεφθήτε το κέντρο του «Σταυρού» στην Αθήνα, Ζωοδόχου Πηγής 44, να δείτε πόσοι από τη Φλώρινα υπηρε­ τούν εκεί. Απεναντίας, στα ιδρύματα της μητροπόλεως υπηρετούν μέλη της αδελφότητος από διάφορα μέρη αμισθί. Τι είναι ζήλος και φανατισμός Τι είναι ζήλος και τι είναι φανατισμός το εξήγησα διεξοδικά στην ομιλία μου. Κριτήρια για το χριστιανό δεν είναι ούτε ο α' ψυχολόγος ούτε ο β' κοινωνιολόγος, 146

αλλά ο λόγος της Γραφής και η πράξη της Εκκλησίας. Είναι το παράδειγμα του Κυρίου, των προφητών, των αποστόλων, των πατέρων και διδασκάλων της Εκκλη­ σίας. Οι πιστοί μετρούνται και ζυγίζονται μ’ αυτά τα αιώνια μέτρα και σταθμά, με την αυθεντία του ευαγγε­ λίου, και όχι με το τι λέει ο κάθε επίδοξος θεωρητικός. Περισσότερα γι' αυτό έχω στην ομιλία μου, που θα κυκλοφορήση σύντομα σε κασέττα. Ιδρύματα και οικοτροφεία Για τα φιλανθρωπικά ιδρύματα και τα οικοτροφεία, που τα χαρακτηρίζετε «παραεκκλησιαστικά» θα έπρεπε να μιλήσουν όσοι πέρασαν κι όσοι σήμερα φιλοξενού­ νται σ’ αυτά, για να δοθή έτσι η αληθινή εικόνα του έργου τους. Οι τρόφιμοι έρχονται μόνοι τους, δεν στρατολογούνται και μπορούν να έρθουν όσοι θέλουν. Καλλιεργούνται με τις αρχές του ευαγγελίου και τα νάματα της ορθοδόξου πίστεως. Δεν επιβάλλεται ούτε στρατιωτική ούτε μοναχική πανομοιότυπη ενδυμασία, έκφραση και ομιλία. Εν τούτοις η πνευματική καλλιέρ­ γεια φαίνεται εξωτερικά πανομοιότυπα σ’ όλους με την ομιλία της αλήθειας, την έκφρασι της χαράς και την ενδυμασία της σεμνότητος. Όσοι δεν ευχαριστιούνται σ’ αυτή τη ζωή και θέλουν κάτι άλλο ελεύθερα και ανεμπόδιστα φεύγουν μόνοι τους, όποτε θέλουν. Σπά­ νια διώχνουμε κάποιο παιδί από τα οικοτροφεία, ακόμη κι όταν έχει δώσει αφορμές με παραπτώματα, τα οποία μας δίνουν αυτό το δικαίωμα. Η υπομονή, η μακροθυμία και η ανοχή, την οποία δείχνουν τα υπεύθυνα πρόσωπα στα δύστροπα παιδιά, ξεπερνά και εκείνη των φυσικών γονέων. Η αφιέρωσι στο Θεό ούτε διδάσκεται ούτε απαγο­ ρεύεται στους νέους, γιατί απλούστατα είναι θέμα κλήσεως του Θεού και προσωπικής κλίσεως του ανθρώ­ που. Προσωπικά έχω να σας πω ότι είμαι από τους πρώτους μαθητάς του μητροπολίτου. Ποτέ δεν με κατήχησε ούτε με προέτρεψε να αφιερωθώ. Αντίθετα, 147

όταν εξέφρασα την επιθυμία μου να σπουδάσω θεολο­ γία, επειδή γνώριζε την κλίση μου στα μαθηματικά, με προέτρεψενα γίνω μαθηματικός. Μου παρουσίασε τους κινδύνους και τις δυσκολίες της ιεραποστολικής ζωής και μου είπε χαρακτηριστικά ότι· «το να γίνης θεολόγος είναι άλμα στο άπειρο. Πρέπει να κόψης, την καλύβα σου και να κρεμάσης την κάπα σου στο σταυρό του Κυρίου». Ακολούθησα όμως το δρόμο αυτό. Μόνο η ζωή του, το παράδειγμα και η θυσία του με ενέπνευσαν. Αυτή τη γραμμή κι αυτή την τακτική εφαρμόζουμε σ’ όλους. Μπορείτε να μας δείξετε τον κανονισμό, στον οποίο διαβάζετε ότι η αφιέρωση είναι καθήκον; Έχετε ένα παράδειγμα οικοτρόφου, στον οποίον επιβάλαμε την αφιέρωσι; Συγκεκριμένα από τις εκατοντάδες νέα μέλη μας ελάχιστα αφιερώθηκαν και λίγα μόνο προέρχο­ νται από τα ιδρύματα. Αν θέλετε, σας δίνουμε τα ονόματα να κάνετε διάλογο και να σας πουν γιατί και πώς αφιερώθηκαν. (Θεολόγος Παν. Μύρου, εργάζεται στην Κοζάνη, Διάκονος Νικηφόρος Μανάδης, στην Πτολεμάΐδα, Θεολόγος Δημ. Διάκος, στην Αθήνα). Όσο για τα φοιτητικά οικοτροφεία, δίνουν μόνα τους μια αποστομωτική απάντησι. Πολλοί φοιτηταί και φοι­ τήτριες, που έχουν τη δυνατότητα να μείνουν σε διαμερίσματα ή στις Φοιτητικές Εστίες και μπορούν να τρώνε πλούσια σε φοιτητικές λέσχες, παρακαλούν με δάκρυα κι αυτοί και οι γονείς τους να τους προσλάβουμε στα οικοτροφεία, αλλά δεν έχουμε τη δυνατότητα λόγω ελλείψεως χώρου. Γιατί αυτό; Η απάντηση είναι απλή. Στα ιδρύματά μας βρίσκουν ειρήνη και ασφάλεια, λιμάνι του Θεού στην τρικυμία της ζωής. Ως προς την κατηγορία σας ότι πατούμε στην ανάγκη και τη φτώχεια για να επιβάλουμε τις απόψεις μας, είναι τουλάχιστον αβάσιμη, είναι απερίσκεπτη και συκοφα­ ντική. Η φύσι του έργου μας είναι τέτοια, που όταν εκμεταλλεύεται την ανάγκη και τη φτώχεια θα κατα­ στροφή. Ευδοκιμεί μόνο όταν πηγάζη από την πίστι στο Θεό, εμπνέεται από την αγάπη στο συνάνθρωπο και αποβλέπει στην επικράτησι της βασιλείας του Θεού στη 148

γη, αδιαφορώντας για κόπους και θυσίες. Τα προβλήματα της νεολαίας Τέλος έρχομαι να απαντήσω στα ερωτήματά σας, γιατί οι «παρεκκλησιαστικές οργανώσεις» δεν μπορούν να λύσουν τα προβλήματα της σημερινής νεολαίας. Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι πολύ συγεκριμένη και χειροπιαστή. Την αποτελεί η ζωντανή μαρτυρία εκατοντάδων και χιλιάδων νέων που βρήκαν τη χαρά και την λύσι όλων των προβλημάτων τους κοντά στο Χριστό και στο φως που σκόρπισε η ευαγγελική αλήθεια. Είναι όλοι εκείνοι οι νέοι και οι νέες που κοντά στις «παρεκ­ κλησιαστικές οργανώσεις», όπως τις αποκαλείτε εσείς, βρήκαν την αλήθεια, την ασφάλεια και πήραν τα καλύτερα εφόδια για τη ζωή. Σ’ αυτές τις αδελφότητες που είναι μικρές κατ' οίκον εκκλησίες βρήκαν θαλπω­ ρή, στοργή και προστασία νέοι που καλλιεργήθηκαν και έγιναν συνειδητά μέλη της Εκκλησίας του Χριστού. Στις μέρες μας μάλιστα που οι νέοι δέχονται τόσους πειρα­ σμούς και καταιγιστικά πυρά που προσβάλλουν την πίστη και την αγνότητά τους, υπάρχουν νέοι και νέες στη Φλώρινα, στην Πτολεμάίδα, στο Αμύνταιο, στη Θεσσαλονίκη, που τους γνωρίζουμε καλά και μένουν απυρόβλητοι και καθαροί σαν τους τρεις παίδες στην κάμινο του Ναβουχοδονόσορος. Και βλέπει κανείς ξεκάθαρα πόσο πετυχημένοι, χαρούμενοι και ικανο­ ποιημένοι είναι. Ο Χριστός γέμισε τη ζωή τους με χαρά και αρμονία. Μία επίσκεψι στις κατασκηνώσεις της μητροπόλε ως μπορεί να σας πείση, για τη χαρά τον ενθουσιασμό και την ομορφιά που επικρατεί στα παιδιά και τους νέους. Δύο χιλιάδες νέοι και νέες κάθε χρόνο περνούν από τις κατασκηνώσεις της μητροπόλεως και ακόμη περισσότε­ ροι φοιτούν όλο το χρόνο στα κατηχητικά και τις ομάδες και γεμίζουν τη ζωή τους με ποικίλες κοινωνικές δραστηριότητες. Αυτό το ομολογεί και ο ειδικός καθη­ γητής της Παιδαγωγικής και Κατηχητικής του Πανεπι­ 149

στημίου Θεσσαλονίκης κ. Κων/νος Φράγκος, που έκανε προσωπική έρευνα. Βέβαια δεν μας ικανοποιούν απόλυ­ τα τ' αποτελέσματα. Έχουμε τη συναίσθηση ότι σαν άνθρωποι είμαστε ατελείς και πέφτουμε και σε λάθη. Παρακαλούμε όμως το Θεό να μας δώση περισσότερο θείο ζήλο και ενθουσιασμό, που εσείς τον αποκαλείτε φανατισμό, για ν’ αποσπάσουμε όσο το δυνατόν περισ­ σότερους νέους από τη ζωή της πλάνης και της διαφθοράς που τους σαπίζει και τους μαραζώνει. Δεν τ’ αρνιόμαστε, ότι το ποσοστό των χριστιανών νέων είναι μικρό. Η «πύλη» του Χριστού είναι «στενή» και η «οδός» του τεθλιμμένη. Έτσι, την ζούμε και την διδάσκουμε. Δεν αλλοιώνουμε το ευαγγέλιο, δεν το κόβουμε σ’ ανθρώπινα μέτρα, διότι «ουκ έστι κατά άνθρωπον». Αν βέβαια μειώναμε τις εντολές κατά μία, ίσως αποκτούσαμε πολλούς οπαδούς. Αλλά μια τέτοια τακτική είναι βέβηλη και πέρα για πέρα απαράδεκτη. Εμείς δίνουμε στους νέους απαραχάρακτο το ευαγγέλιο, καθάριο και αληθινό· δεν τους βιάζουμε, δεν τους ξεγελούμε, δεν υποσχόμαστε επίγεια διπλώματα και επιτυχίες. Όσοι πιστοί, όσοι δυνατοί, αυτοί μένουν κοντά μας και αποτελούν μια δυνατή μαρτυρία ότι τα νειάτα αναπαύονται κοντά στο Χριστό, μέσα στην Εκκλησία του».

Ντοκουμέντο No 23 Μετά τη δωρεάν διαφήμιση που μου έκαναν τα γερόντια του Σωτήρα με τη διανομή χιλιάδων αντίτυπων ολοκλή­ ρου του τεύχους εναντίον μου, και που τους ευχαριστώ γιατί η διαφήμισή τους βοήθησε στην πανηγυρική εκλογή μου ως Δημοτικού Συμβούλου του Δήμου Αθη­ ναίων και με καλή σειρά, παραθέτω κείμενό τους Ντοκουμέντο γεροντικής αρτηριοσκλήρωσης. (Ο Σωτήρ 13 Οκτωβρίου 1982) 150

Ο θεολόγος και οι προοδευτικοί Ο γνωστός δια τας ιδέας του και τον τρόπον με τον οποίον υποστηρίζει τας ιδέας του κ. Γ. Μουστάκης δεν δυσκολεύεται να αρθρογραφεί και να προβάλλει εαυ­ τόν. Εις έρευνάν του λοιπόν σχετικήν με τας πτωχάς μας βιβλιοθήκας εις τον Ελλαδικόν χώρον («Έθνος» 24 Σεπτεμβρίου) κατηγορεί τας προηγουμένας κυβερνή­ σεις -δεν γνωρίζομεν αν έχει βάσιν η κατηγορία του αυτή- ότι είχαν «απαγορεύσει στους μαθητές να διαβά­ ζουν προοδευτικούς συγγραφείς (Βάρναλη, Καζαντζά­ κη, Κορδάτο, Ρίτσο, Λουντέμη, Κορνάρο)». Τι σημασίαν αποδίδει ο κ. κοινωνιολόγος εις τον όρον «προοδευτικός συγγραφέας», εύκολα μπορεί καθένας να το εννοήσει. Όμως ο Βάρναλης είναι προοδευτικός, επειδή υβρίζει τον άγιον των αγίων Κύριον Ιησούν επάνω εις τον σταυρόν του ως αργόν και οκνηρόν, με στοχασμούς «παιδιάστικους», με την δήθεν ομολογίαν του, ότι δεν υπάρχει μέλλον; Ή είναι προοδευτικός ο Λουντέμης διότι ενώ έχει τα πικρότερα λόγια δια τον ορθόδοξον κλήρον, αναλύεται εις λυρισμούς δ’ ένα ναρκομανή; Είναι προοδευτικός ο Καζαντζάκης, διότι έχει εξεμέσει ό,τι αηδές και αχρείον δια τον πάναγνον Θεάνθρωπον Χριστόν; Προοδευτικός και ο Κορδάτος, ο οποίος επολέμησε ό,τι χριστιανικόν; Και έπειτα συνεχί­ ζει ο κ. Μουστάκης να υπογράφεται ως θεολόγος. Αλλά εις τον ορθόδοξον χώρον άνθρωπος, ο οποίος συντάσσεται με τους υβριστάς του Χριστού και τους Χριστιανομάχους, δικαιούται να φέρει τον τίτλον του θεολόγου;

Ντοκουμέντο No 24 Και οι δάσκαλοι στο μετερίζι του αντιπαρεκκλησιαστικού αγώνα ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΚΟ ΒΗΜΑ 151

ΟΚΤΩΒΡΗΣ 1982 ΦΥΛΛΟ 923 Έξω οι παρείσακτοι οπό το σχολεία Μας καταγγέλλουν ότι οε πολλά σχολεία κάνουν την εμφάνισή τους διάφορα άτομα τα οποία μοιράζουν έντυπα κυρίως θρησκευτικού περιεχομένου που έχουν προέλευση τις παραεκκλησιαστικές οργανώσεις. Ακόμη ότι αυτοί οι παρείσακτοι στα σχολεία μιλάνε στα παιδιά και τα καλούν σε συγκεντρώσεις παραεκκλησιαστικών οργανώσεων, ομιλίες κλπ. Αδυνατούμε να καταλάβουμε ότι συμβαίνει κάτι τέτοιο στα σχολεία της Δημοτικής Εκπαίδευσης μετά μαλιστα και την εγκύκλιο που υπέγραψε, το χρόνο που πέρασε, ο Υφυπουργός Παιδείας κ. Π. Μώραλης, με την οποία απαγορεύεται η διάθεση, η σύσταση και με οποιονδήποτε τρόπο κυκλοφορία εντύπων και περιοδι­ κών στα σχολεία, εκτός από αυτά που εκδίδουν οι μαθητικές κοινότητες. Βέβαια στο παρελθόν, πριν την αλλαγή της 18ης Οκτώβρη, τέτοια περιστατικά ήταν πολλά. Τα περισσό­ τερα όμως δεν έβγαιναν πέρα από τον περιορισμένο κύκλο του σχολείου. Κι αυτό είτε γιατί φοβόνταν οι γονείς και οι δάσκαλοι να τα καταγγείλουν, είτε γιατί κι αν έφταναν ως το Υπουργείο Παιδείας δρν κατέληγαν πουθενά. Όμως σήμερα επιβάλλεται οι παράγοντες της σχολι­ κής ζωής (σύλλογος διδασκόντων, και σύλλογοι γονέωνκηδεμόνων) να συνεργάζονται αρμονικά ώστε να υπάρ­ ξουν όλες εκείνες οι προϋποθέσεις για να αποκλειστεί οποιαδήποτε εξωσχολική παρέμβαση που υπονομεύει την ομαλή και δημοκρατική λειτουργία του σχολείου. Η δραστηριότητα αυτή όλων εκείνων που κατορθώ­ νουν και εισχωρούν μέσα στα σχολεία με ύποπτους σκοπούς σχετίζεται με το πολυτιμότερο κεφάλαιο τού­ του του τόπου, τη νέα γενιά, που είναι ευαίσθητος δέκτης σε κάθε επιρροή που την περιτριγυρίζει. Όλα αυτά τα πρόσωπα που εισχωρούν στο σχολείο, 152

απλώνουν τα πλοκάμια μιας σκοτεινής και κατευθυνόμενης προπαγάνδας, και προσπαθούν (με το ένδυμα της εθνικοφροσύνης και της θρησκείας φυσικά όπως πά­ ντα) να μετατρέψουν τα ανύποπτα, αθώα παιδάκια σε αυριανούς φασίστες. Αυτούς τους κάθε είδους, δήθεν προστάτες, θα πρέπει όλοι μαζί, δάσκαλοι, γονείς και μαθητές να απομονώσουμε. Δε θέλουμε να πιστέψουμε, όπως μας καταγγέλλουν, ότι μέσα σ' αυτό το «κάθε είδους» υπάρχουν και μερικοί εκπαιδευτικοί, επιλήσμονες της αποστολής τους, που πληρώνονται από τα κρατικά ταμεία της Δημοκρατικής πολιτείας για να εκτρέπονται σε προπα­ γάνδα εναντίον της μέσα στην τάξη ή για να μοιράζουν και συστήνουν βιβλία ή περιοδικά στους μαθητές από τις παραεκκλησιαστικές οργανώσεις. Αν όμως κάτι τέτοιο συμβαίνει η αντιμετώπιση όλων πρέπει να είναι η ίδια, χωρίς διακρίσεις, είτε είναι εκπαιδευτικοί είτε όχι.

Ντοκουμέντο No 25 Ένα ρωμαλέο και ασυνήθιστο κείμενο ενδοεκκλησιαστικής κριτικής γραμμένο ενάντια στις παρεκκλησιαστι­ κές στις «Επάλξεις» το Νοέμβριο του 1982, από το συνάδελφο Θεολόγο-Κοινωνιολόγο Βασίλη Τσούπρα. Οι χριστιανικές οργανώσεις στην Ελλάδα Στο προηγούμενο φύλλο αγαπητοί μας αναγνώστες, είδαμε πώς διαμορφώθηκαν οι Τρεις τάσεις, πώς πήραν οργανωσιακό χαρακτήρα, και πώς ιδρύθηκε και η αποστολική διακονία, για την αντιμετώπισή τους -ιδιαί­ τερα της οργανώσεώς «ΖΩΗ»-. Είδαμε ακόμη ότι οι 153

τέσσερες αυτές δυνάμεις, βρίσκονταν σε πλήρη δυναμι­ σμό στα έτη ’50-60. Σ’ αυτές τις τάσεις πρέπει ν’ αναφέρουμε και την ορθόδοξη στοχαστική τάση, ή όπως αργότερα ονομά­ στηκε «κουλτουριάρικια». Η τάση αυτή επηρεασμένη από την επιστημονική διανόηση και ιδιαίτερα από τον Χριστιανικό υπαρξισμό της Δύσεως, δεν έφτιαξαν μεν οργάνωση αν και πολλοί απ’ αυτούς συμμετείχαν στη «Χριστιανική Ένωση Επισημόνων», εν τούτοις είχαν αρκετή επίδραση ιδιαίτερα στον κύκλο των μορφωμέ­ νων. Απ' αυτούς αναφέρουμε τον Τσιριντάνη με το περιοδικό «Συζήτηση» και τον Γιανναρά με το περιοδι­ κό «Σύνορο». Αργότερα οι στοχαστές αυτοί πληθύνθηκαν και όπως θα δούμε παρακάτω όσοι απ’ αυτούς υπάρχουν και σήμερα έχουν υποστεί ακόμη βαθύτερη την ορθόδοξη επίδραση. Δεν θα αναφερθούμε καθόλου στη δράση των δύο Θεολογικών μας Σχολών γιατί αφ' ενός ποτέ τους δεν ενδιαφέρθηκαν για τα προβλήματα της Εκκλησίας και του λαού και αφ’ ετέρου γιατί όσοι από τους καθηγητές τους έδειξαν κάποιο ενδιαφέρον, ανήκαν είτε στη «Ζωή», όπως ο Τρεμπέλας, είτε στην «Αποστολική Διακονία», όπως ο Μπόνης, ο Φυτράκης, ο Κονιδάρης. Υπήρχαν βέβαια και άλλοι με αξιόλογη δράση, όπως ο Σιώτης, Αγουρίδης, Θεοδώρου Γαλύτης, και Ιωαννίδης, χωρίς όμως να κατορθώσουν να παίξουν ένα καθοριστι­ κό ρόλο στην διαμόρφωση του Ορθοδόξου καθολικού πνεύματος. Έτσι στη χώρα μας, συνεχίζονται και αυξά­ νονται οι αντιθέσεις και οι ξένες επιρροές, απόκοσμες, ινδουϊστικές και υποκριτικές τάσεις του ψευτομοναχισμού ή καλογερισμού, που προσβάλλουν τον ορθόδοξο υγιή μοναχισμό ή λαϊκοκρατικές και ευσεβιστικές τάσεις με την απομίμηση ηθών, εθίμων και τραγουδιών ενός ελληνόρυθμου προτεσταντισμού, αυτές δηλ. που σήμε­ ρα τις λέμε «παρεκκλησιαστικές οργανώσεις» με έκδηλη καπιταλιστική επίδραση οι πολιτικές τάσεις με τις εποχιακές επιδράσεις και προ παντός οι αντιεκκλησια154

στικές, αντιορθόδοξες, αντιχριστιανικές, απάνθρωπες φεουδαρχικές, φασιστικές, παπικές τάσεις της δεσποτοκρατίας. Όλες αυτές συγκρούονται μεταξύ τους άγρια, με δημοσιεύματα, λιβέλους, άλλες εκδηλώσεις και προ παντός διώξεις των ιεροκηρύκων από τους δεσποτάδες. Αρκεί να θυμηθούμε τις μεταθέσεις του Αυγουστίνου Καντιώτη, Χριστόφορου Καλύβα, Κων/νου Σακελλαρόπουλου, αρκεί να διαβάσουμε την αρθρογραφία διαμάχη μεταξύ Διονυσιάτη και Ψαρουδάκη και να θυμηθούμε τη συμπεριφορά των φοιτητών των θεολογικών Σχολών που οι φοιτητές που ανήκαν στις διάφορες Χριστιανικές οργανώσεις ή στην αποστολική Διακονία κάθονταν σε διαφορετική γωνία της αιθούσης σε πλήρη συνασπισμό και πλήρη ετοιμότητα για μάχη. Η σύγκρουση αυτή εδημιούργησε την αγανάκτηση του Ορθόδοξου λαού, την αγανάκτηση αυτή την μεγά­ λωσαν και τα έκτροπα και οι ακρότητες των αντιμαχομένων παρατάξεων. Ήδη τα σκάνδαλα των δεσποτάδων με τις λίρες του Σπυρίδωνα, τις θεραπαινίδες του Ιάκωβου Μυτιλήνης, τις παπαδιές του Φίλιππα Δράμας, και προ παντός οι Αρσακειακοί ασπασμοί του Ιακώβου Αττικής έρριξαν μια για πάντα το κύρος των δεσποτά­ δων και έδειξαν τι κρύβεται πίσω από τις μίτρες και τις πατερίτσες. Τα σκάνδαλα επίσης που από καιρό σε καιρό ξέσπα­ ζαν στα διάφορα μοναστήρια, άφησαν να φανούν καθα­ ρά τα διαφορετικά συμφέροντα του ψευτομοναχικού πνεύματος. Εκείνο που έδωσε το τελειωτικό κτύπημα στο όλο φάσμα ήταν η διένεξη μέσα στην ίδια την οργάνωση «ΖΩΗ», μεταξύ των νεωτεριστών και των συντηρητικών μελών της αδελφότητας. Έτσι έγινε η ίδρυση της οργανώσεώς «ΣΩΤΗΡ» που αποτελεί τη συντηρητικώτερη μορφή της τάσεως αυτής. Από τον τρόπο του κουρέματος από το σχήμα του μουστακιού, και από την ενδυμασία καταλάβαινε κανείς σε ποια παράταξη ανήκαν οι θρησκευόμενοι. 155

Η σύγχυση λοιπόν συνεχώς μεγάλωνε. Ο λαός χάνο­ ντας την εμπιστοσύνη που είχε στους μεγαλόσχημους κληρικούς και απογοητευμένος από το κατάντημα των οργανωσιακών «πατέρων» τους οποίους οι οπαδοί τους τους είχαν βάλει ακόμη πιο πάνω και από τους αγίους, άρχισε ν' αναζητάει κάτι διαφορετικό, κάτι άλλο, κάτι πιο γνήσιο και πιο ειλικρινές. Και άλλοι μεν στράφηκαν προς την αδιαφορία και ζήτησαν διέξοδο στην πολιτική με τους αγώνες τότε της Ενώσεως Κέντρου άλλοι δε περίμεναν κάτι πιο ορθόδο­ ξο. Ήδη από χρόνια είχε διαμορφωθεί μια ανεξάρτητη ορθόδοξη τάση-που και την παράδοση της Ορθοδοξίας προσπαθούσε να κρατήσει και στα προβλήματα της εποχής έδινε παρουσία. Ο Θεόφιλος Τζάμαρος στην Ηλεία, ο π. Γερβάσιος στην Πάτρα, ο Ιωήλ Γιαννικόπουλος στην Καλαμάτα, ο Αυγουστίνος Καντιώτης, ο Χριστόφορος Καλύβας, ο Ειρηναίος Κισσάμου, ο Τιμόθεος Παπουτσάκης, ο Χαρ. Βασιλόπουλος, κλπ. δημιούργησαν μια άλλη τάση που θυμίζει πολλά στοιχεία ορθοδόξου ζωής και δράσεως. Οι περισσότεροι από αυτούς είχαν περάσει λίγο ή πολύ από τη «ΖΩΗ», άλλοι εργάζονταν σε υπεύθυνες θέσεις μέσα στην Εκκλησία. Μπόρεσαν όμως να διαβάσουν πατέρες, να έρθουν σε επικοινωνία με παλαιότερα ορθόδοξα πρότυπα και να διαφοροποιηθούν από τις δυο ακραίες παρατάξεις. Ο Χριστόφορος Καλύβας με το βιβλίο του «Έτσι σπουδάζουν οι φτωχοί» δείχνει βαθειά γνώση της κοινωνικής καταστάσεως της εποχής του και διαφορο­ ποιεί τη θέση του από την καπιταλιστική νοοτροπία των οργανωσιακών. Με τα βιβλία του δε: «Φως ή φωτιά» και «έξω από τη Μάσκα» φανερώνει μια για πάντα τον παρεκκλησιαστι­ κό χαρακτήρα της οργανώσεως «ΖΩΗ», τις βαθύτερές της επιδιώξεις και συνετέλεσε στην μια ώρα γρηγορώτερα διάσπασή της . Με βιβλίο του επίσης: «Ανορθώσατε την Εκκλησία» 156

κατάγγειλε μια για πάντα τα «εγκλήματα της αντιεκκλησιαστικής δεσποτοκρατίας και βοήθησε το λαό να καταλάβει ότι άλλο το σχήμα του Ορθόδοξου κληρικού, το οποίον ο λαός πάντοτε το σέβεται και άλλο τα άτομα που με πλάγιο και παράνομο τρόπο το φορούν και καταστρέφουν την Εκκλησία μας. Η πολύπλευρη δράση λοιπόν του π. Χριστοφόρου, οι αγώνες του σε πολλές Μητροπόλεις και ιδιαίτερα στη Χαλκίδα και στην Αθήνα ήταν μια δροσιά μέσα σε φλεγόμενη από σύγχυση περίοδο. Είναι λυπηρό όμως ότι από την επταετία και εδώ που η «ζωηκή» πια αυτοκρατορία της Εκκλησίας με τον Ιερώνυμο, τον παραμέρισαν, δεν αντέδρασε όπως τον ξέραμε, δυναμικά, αυτοπεριορίστηκε στον δικό του κύκλο και ασχολήθηκε στην Χαλκίδα, κρατώντας τον εαυτό του μακριά από τους μεγάλους αγώνες ενάντια στη Χούντα και αργότερα ενάντια στη δεσποτοκρατία του Σεραφείμ. Η τελευταία μάλιστα αρθρογραφική διένεξή του με τον Νίκο Ψαρουδάκη στον «ΟΡΘΟΔΟΕΟ ΤΥΠΟ» δεν έδειξε την κοινωνικότητα, καθολικότητα και αγάπη που είχε ο π. Χριστόφορος παλαιότερα, γιατί ναι μεν διεπίστωσε τα λάθη και τον προσωποπαγή χαρακτήρα του κινήματος του αδ. Ν. Ψαρουδάκη, τα οποία στενοχω­ ρούν όλους μας, αλλά στη διατύπωση των απόψεών του φάνηκε ότι δεν έχει ακόμη κατανοήσει την ανάγκη όχι μόνον υπάρξεως Χριστιανών πολιτικών ανδρών, αλλά και χριστιανικού κοινωνικού τρόπου ρυθμίσεως των κοινών, πολιτικών και εκκλησιαστικών πραγμάτων της χώρας μας. Οι πατέρες μας και οι ίδιοι ήσαν φωτεινά παραδείγμα­ τα και στους κανόνες άφησαν σα φωτεινό παράδειγμα και σωστό τρόπο ρυθμίσεως όλων των προσωπικών, εκκλησιαστικών και κοινωνικών μας προβλημάτων. Αυτή την αλήθεια δυστυχώς δεν την έχουν καταλάβει πάρα πολλοί κληρικοί και θεολόγοι, μολονότι κατά τα άλλα είναι άξιοι εργάτες του Ευαγγελίου. Εν πάση περιπτώσειη προσφορά του π. Χριστοφόρου 157

Καλύβα στην κατανόηση του ρόλου των Οργανώσεων και της σαπίλας της δεσποτοκρατίας, είναι πολύτιμη. Εξ άλλου οι ομιλίες, οι αγώνες, οι κινητοποιήσεις την εποχή εκείνη του Αυγουστίνου Καντιώτη, έφεραν στην θύμισή μας τον Σαβοναρόλα, αλλά ορθόδοξο και στην Ελλάδα αυτή τη φορά, λίγο το Μακράκη και πολλούς άλλους παλαιότερους αγωνιστές. Οι αγώνες του ενάντια στην Εκκλησιαστική ηθική και κοινωνική σαπίλα, έστω και με τον απότομο τρόπο του, είχαν προκαλέσει την εκτίμηση του απλού λαού, αλλά και το χλευασμό και τις ειρωνείες των μεγάλων. Η εξόρμησή του κατά του Καρναβάλου των Πατρών και η εισπήδησή του κατά των καλλιστείων, άφησαν εποχή. Με το βιβλίο του «ΕΘΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ» ξεχώρι­ σε τον εαυτό του και αυτός από τους άλλους οργανωσιακούς και με το βιβλίο του «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ ΖΩΣΑ ΕΚΚΛΗΣΙΑ» έθεσε σοβαρά το θέμα να φύγει η εκκλη­ σία από την διοίκηση του Κράτους και να εκλέγονται οι κληρικοί ψήφω κλήρου και λαού. Με το φύλλο δε ΣΠΙΘΑ του ’61 ή ’62 έθεσε το πρόβλημα των Χριστιανών στην Πολιτική μόνο που την οργάνωση του Χριστιανικού πολιτικού κινήματος την προέβλεπε από πάνω προς τα κάτω δηλ. από τους ηγέτες προς το λαό. Αυτή η λεπτομέρεια είναι ενδεικτι­ κή της όλης του νοοτροπίας και εξηγεί την κατοπινή του συμπεριφορά. Γενικά ο Αυγουστίνος Καντιώτης αγκάλιασε πολλά προβλήματα της εποχής και παρά τη λυσσαλέα συκοφα­ ντική δυσφήμηση προς το πρόσωπό του κατόρθωσε με τους αγώνες του να καταστήσει το λόγο του αξιόλογο. Το '64 - ’65 μάλιστα σε συγκέντρωση σε κάποιο θεάτρο, επάνω στην έξαρσή του για την εκκλησιαστική κάθαρση εκτόξευσε μια βαριά φράση για τους δεσποτά­ δες για την οποία και τιμωρήθηκε για λίγο από τον τότε Αρχιεπίσκοπο γέροντα Χρυσόστομο. Τότε φάνηκε η όλη επίδραση που είχε σ' όλη την Ελλάδα, κληρικοί, λαϊκοί, θεολόγοι, οργανώσεις όχι 158

μόνον θρησκευτικές αλλά πάσης φύσεως, έστειλαν γράμματα, τηλεγραφήματα συμπαραστάσεως. Η ποινή άρθηκε. Αυτό ήταν νίκη. Ο Καντιώτης μεσουρανούσε. Βέβαια υπήρξαν και οι αντίθετοι που με ανώνυμους ή επώνυμους λιβέλους προσπαθούσν να σπιλώσουν το κύρος του. Γνωστά είναι τα δημοσιεύματα του Ιωάννη Διώτη, και η απόφαση των διακοσίων κληρικών της Αθήνας που με κακεντρέχεια ζητούσαν την απομάκρυνσή του από την Αθήνα. Παλαιότερα μια άλλη επίθεση έγινε εναντίον του πατρός Αυγουστίνου από τον Παντελεήμονα Χίου ο οποίος προσπαθούσε να αποδείξει ότι η κατ' αυτών έξαλλη συμπεριφορά του οφειλόταν σε κληρονομική ασθένεια των γονέων του. 'Αλλοι πάλι προσπάθησαν να δώσουν ψυχολογικές και κοινωνιολογικές ερμηνείες. Εξ άλλου σε διάφορες Μητροπόλεις ή σε θεολογικές και ιερατικές σχολές οι υπεύθυνοι μη μπορώντας να εκδικηθούν τον Καντιώτη, πια, στρέφονταν βάναυσα κατά των υποστηρικτών του, με πολλές συνέπειες. Ο ίδιος βέβαια ο Καντιώτης εάν οι διωκόμενοι δεν ήσαν δικά του παιδιά του στενού του δηλ. κύκλου ποτέ δεν τους βοήθησε, ποτέ δεν τους υποστήριξε. Υπάρχει περίπτωση ανθρώπου που τρεις φορές κινδύνευσε και τελικά έχασε τη δουλειά του και επί 7 ολόκληρα χρόνια -κατά τη δικτατορία- ο τότε εκκλησια­ στικός δικτάτορας Ιερώνυμος δεν του έδινε δουλειά με τη μομφή του Καντιωτικού. Εν πάση περιπτώσει η φήμη που πήρε ο Καντιώτης και με τους αγώνες του και με τη συμπαράσταση των οπαδών και φίλων του, ήταν πολύ μεγάλη. Αυτή όμως η φήμη ίσως του σημάδευσε και τις κατοπινές του ενέργειες. Γιατί έχοντας τόσον κόσμο με το μέρος του απ’ τη μια μεριά, και τη λυσσαλέα αντίδραση των αντιπάλων του από την άλλη που ως επί το πλείστον προερχόταν από το σάπιο Εκκλησιαστικό κατεστημένο, πίστευε μέσα του ότι η δίκιά του γραμμή είναι η πιο 159

σωστή στην Ελλάδα και ότι σαν γρήγορος ίππος και καράβι δυνατό και καλοτάξιδο δεν έχει ανάγκη τη συνεργασία με τους άλλους αγωνιστές που είτε ήσαν σαπιοκάραβα είτε απλά μικρά καραβάκια, και βραδυπερπάτητα γαϊδουράκια. Πίστευε ότι ο ίδιος και ο στενός του κύκλος μπορού­ σαν να αποφασίζουν για τον καθορισμό της ορθόδοξης γραμμής. Τον πλησίασαν, πολλά πρόσωπα, μασώνοι όπως ο Βρανόπουλος και κεφαλαιοκράτες όπως η οικογ. Πατέ­ ρα, και άλλοι ίσως οργανωμένοι σε ακροδεξιές παρατά­ ξεις. Έτσι φτάνουμε στην επταετία. Η παλιά του γνωριμία με τον Σπύρο Μαρκεζίνη, η Χριστιανοφάνεια του Παττακού, το σύνθημα «ΕΛΛΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑ­ ΝΩΝ» και η υπόσχεση του Ιερώνυμου ότι θα προχωρή­ σει στην κάθαρση της Εκκλησίας έκαναν τον Αυγ. Καντιώτη, τον Ιούλιο του ’67 να δεχτεί να γίνει μητρο­ πολίτης Φλωρίνης «τη επινεύσει του Ανωτάτου Άρχοντος» και με την εκλογή της αριστίνδην συνόδου τη σύσταση της οποίας παλαιότερα και ο ίδιος είχε προτεί­ νει. 'Οντας ο ίδιος φιλοβασιλικός και έχοντας όπως είπαμε τη νοοτροπία ότι τα πράγματα πρέπει να διορθώνονται από πάνω προς τα κάτω, δεν μπορούσε να κάνει αλλιώς· οι δεσποτάδες τόσα χρόνια τον κυνήγα­ γαν. Οι παπάδες των Αθηνών τον έδιωχναν. Η χούντα η «καλή», «οι Χριστιανοί» άνθρωποι τον αποκατέστησαν, έτσι φάνηκε ότι οι αξιωματικοί, οι τίμιοι αυτοί άνθρωποι ήσαν από το Θεό σταλμένοι για να σώσουν την Ελλάδα. Αυτό το μήνυμα αφέθηκε έντεχνα να περάσει μέσα στο θρησκευόμενο λαό από κύκλους της δικτατορίας. Ο ίδιος μάλιστα, και με τον λόγο του και με τη «ΣΠΙΘΑ» του Φεβρουάριου του ’68 άφησε να εννοηθεί ότι συμφωνεί. Δεν κατάλαβε όμως τίποτε από τη λύπη του αγωνιζόμενου λαού και από την απογοήτευσή του, ούτε τον τράνταξε η ιστορική εκείνη επιστολή του νεαρού τότε θεολόγου και νυν Πρωτοπρεσβύτερου Γιώργου Μεταλ160

ληνού που του έστειλε μετά τη χειροτονία του και που του έλεγε προφητικά γιατί η Χούντα τον εξέλεξε για να φορτώσει στον ώμο του το καθεστώς της. Από τότε ο σεβασμός του Καντιώτη, για τις «φακές» του Παττακού (που σε ημέρα νηστείας έφαγε φακές, το ότι έτρωγε ανθρώπινα κορμιά αυτό δεν τον πείραξε) η αντιμακαριακή του μανία, η αδιαφορία του για τους προηγούμενους συνεργάτες του και η μονομέρειά του, εμείωσαν τόσο το προηγούμενο έργο του όσο ο λαός, μειώνει μέσα του εκείνους που δεν ακολουθούν τα ίδια τα διδάγματά τους. Βέβαια η διένεξή του με τους Δημάρχους και Νομάρχες της Χούντας στη Φλώρινα, το γεγονός των ψυχιάτρων που του έστειλε η Χούντα και η συνεχής του δράση αφήνουν ακόμη δείγματα από την προσωπικότητα και το παλιό του έργο. Τώρα προσπα­ θεί να συγκεντρώσει πάλι τον κόσμο του και να βοηθήσει στην κάθαρση και ανόρθωση της Εκκλησίας. Έχει φτιάξει και ο ίδιος ένα σωρό οργανώσεις, στην οδό Ζωοδόχου Πηγής 44 και αλλού και παρουσιάζεται διπλά, άλλοτε σαν Μητροπολίτης Φλωρίνης και άλλοτε σαν πνευματικός πατήρ των οργανώσεων που ακολου­ θούν και αυτές την ίδια μονόπλευρη τακτική των παλιών οργανώσεων. Δεν μπορεί όμως δυστυχώς να καταλάβει ότι δεν μπορεί να είναι πια μόνον ελέγχων αλλά είναι τώρα και ελεγχόμενος. Και όμως πρέπει να πονάει την Εκκλησία, και το Έθνος. Και ίσως αυτός ο πόνος τον βοηθήσει τελικά να αποδώσει σωστά αυτά που μπορεί να αποδώσει. Πρέπει να αδιαφορήσει μάλιστα για τις κολακείες των οπαδών του που τον θεωρούν αλάθητο και τις κατηγο­ ρίες των αντιπάλων του που τον θεωρούν προκατειλημ­ μένο και προβληματικό, να προσπαθήσει να συλλάβει το καθολικό μήνυμα της Ορθοδοξίας και να το δώσει έτσι ωραία όπως δίδει και τα άλλα μηνύματα, πρέπει ακόμη να καταλάβει ότι ο Χριστός εκήρυξε την αλήθεια, και για τη σχέση μας με το Θεό και με τον εαυτό μας και με την κοινωνία. 161

Οι ίδιοι Άγιοι Πατέρες συνέτασσαν το σύμβολο και τους όρους της πίστεως και οι ίδιοι αποφάσιζαν ότι η «ψήφος των πλειόνων κρατείτω» και θέσπιζαν την κοινωνική τάξη και δικαιοσύνη, ειρήνης και αγάπης μέσα στην κοινωνία Άγγελος και όχι άνθρωπος δίδαξε στον Άγιο Παχώμιο το κοινόβιο. Έτσι θα καταλάβει πως δεν πρέπει να γράφει μόνον ΣΠΙΘΕΣ για τον κακό τρόπο ζωής της Βασίλισσας Φρειδερίκης αλλά να γράψει εναντίον αυτού του θεσμού της Κληρονομικής Βασιλείας γιατί «ο μη εισερχόμενος δια της θύρας των προβάτων» είτε πολιτικός είναι είτε εκκλησιαστικός «κλέπτης εστί και ληστής». Έτσι θα διδάξει ότι δεν υπάρχουν καλοί και κακοί δικτάτορες αλλά δικτατορία είναι σατανοκρατία, η Χούντα λεγεώνα δαιμόνιων, ο φασισμός ενσάρκωση του Αντίχριστου, ο καπιταλισμός ανθρωποφάγωμα, και ο δεσποτισμός όλα τα παραπάνω. Μπορεί άραγε κανείς να φανταστεί τι θα γινόταν αν ο π. Αυγουστίνος δεν δεχόταν να γίνει μητροπολίτης το ’67 και άρχιζε πρώτος τον αντιδικτστορικό αγώνα! Τότε θα είχαμε ασφαλώς πολύ γρηγορώτερα ένα Χριστιανικώτερο Πολυτεχνείο και στην μεταπο­ λίτευση όχι την παλινόρθωση της μασωνικής δεξιάς αλλά το ανέβασμα του Ορθόδοξου Χριστιανοκοινωνικού κι­ νήματος για θρίαμβο της Ορθοδοξίας, για περισσότερη ανθρώπινη αξιοπρέπεια, για ηθική και δημοκρατική ζωή, για κοινωνική δικαιοσύνη και πρόοδο, για σωτηρία όλων μας. Αλλά για να γίνονταν όλα αυτά έπρεπε να μην πορθούν σαν πρότυπα υστεροβυζαντινές μορφές, αλλά πρωτοχριστιανικές και αγιοπατερικές ωραίες προσωπι­ κότητες και καταστάσεις. Ίσως ποτέ δεν είναι αργά. Στο επόμενο φύλλο θα δούμε τη στάση των άλλων Χριστιανικών οργανώσεων στην επταετία και το κατά­ ντημά τους, την έναρξη του σωστού πνεύματος του ορθόδοξου μοναχισμού, την προσπάθεια των φοιτητών και άλλων αγωνιζομένων για ενότητα και κοινούς αγώ­ νες και θα διατυπωθούν τα τελικά συμπεράσματα. 162

Ντοκουμέντο No 26 Ας θαυμάσουν οι αναγνώστες μας ήθος κειμένου σύγ­ χρονου ψυχοσώστη!! ΣΤΑ ΟΠΛΑ Αγαπητοί ΝΕΟΙ, ΝΕΕΣ ΚΑΙ ΓΟΝΕΙΣ Η Ζ' ΕΛΜΕ Αθηνών, στην οποία ανήκει και η Ηλιούπολη, ταράχθηκε με την «ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ» που κυκλοφορήσαμε πριν λίγες μέρες σε 5.000 αντίτυπα, με αφορμή τα απαράδεκτα γεγονότα που συνέβηκαν στο Λύκειο της Ηλιούπολης, μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας από 3 καθηγητές. Έτσι λοιπόν, πάνω στην ταραχή του το Λ. Συμβούλιο της ΕΛΜΕ, έβγαλε συμπεράσματα, έκανε κρίσεις και κατακρίσεις, διεστρεβλώνοντας το κείμενό μας και κατέληξε σε μια υβριστική και συκοφαντική καταγγελία εναντίον μας. (Εκεί καταλήγουν συνήθως όσοι δεν έχουν επιχειρήματα να μας αντιμετωπίσουν). Χωρίς να περιμένουν βέβαια, να δουν τα αποτελέσματα των ενόρκων καταθέσεων που διέταξε το Υπουργείο Παι­ δείας να γίνουν. Τόσο πολύ ταράχθηκε το Δ.Σ. της ΕΛΜΕ από τις πικρές ΑΛΗΘΕΙΕΣ που καταγγείλαμε στους γονείς όλης της Ελλάδος, που για να υπερασπιστούν τους άθεους καθηγητές κάλεσαν τον «θεολόγο» Γιώργο Μουστάκη να μιλήσει στην Ηλιούπολη την Παρασκευή, 10 ΔΕΚΕΜ­ ΒΡΙΟΥ στις 7.30' Μ.Μ. στο Πνευματικό κέντρο του Δήμου Ηλιούπολης. Αλλά ποιος είναι όμως ο Γιώργος Μουστάκης; 1) Είναι ένας «θεολόγος» αθεολόγητος και γι’ αυτό δεν του επιτρέπεται σε καμιά εκκλησία της Ελλάδος, να κάνει κήρυγμα μέσα στο ναό. 2) Είναι ένας «θεολόγος» τον οποίο, ο Πανελλήνιος 163

Σύλλογος Θεολόγων Ελλάδος αποκήρυξε σαν βλάσφημο και εχθρό του χριστιανισμού. 3) Είναι ένας «θεολόγος» τον οποίο αποδοκίμασε ο λαός όπου πήγε και μίλησε. Αυτόν λοιπόν τον «θεολόγο» κάλεσε το Δ.Σ. της Ζ' ΕΛΜΕ να μιλήσει. Μπράβο της!!! Με αυτή την τακτική η Ζ' ΕΛΜΕ ένα κατόρθωσε να κάνει. 1) Να μας επιβεβαιώσει για μια φορά ακόμη ότι μέσα στο Δ.Σ. υπάρχουν «άνθρωποι» που είναι εχθροί της εκκλησίας μας και 2) ότι μέσα στα σχολεία μας δρουν και εργάζονται άθεοι καθηγητές, με αποτέλεσμα να συμβαίνουν τα όσα καταγγείλαμε στην «ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ» μας. Γονείς, νέοι και νέες, ας ξεσηκωθούμε. Τα παιδιά μας ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ από μερικούς άθεους καθηγητάς. Ας αναλάβουμε τα όπλα του πνεύματος και ας βγούμε όλοι στον αγώνα. Ας δώσουμε την πρώτη μάχη μέσα στο πνευματικό κέντρο του δήμου Ηλιούπολης τη μέρα που θα μιλήσει ο αθεολόγητος «θεολόγος». Όλοι στον αγώνα. Πρέπει να δώσουμε την πρέπουσα απάντηση στους άθεους καθηγητές που βάλθηκαν να καταστρέψουν τα παιδιά μας. ΕΞΩ ΟΙ ΕΧΘΡΟΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ. ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΟΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΑΣ. ΤΑ ΑΘΕΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΘΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΨΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ. ΟΛΟΙ ΣΤΑ «ΟΠΛΑ». Πατήρ Νεκτάριος Αισώπου 18 ΑΝΩ ΗΛΙΟΥΠΟΥΛΗ Τ.Τ. 467 ΑΘΗΝΑ

Ν τοκουμέντο No 27 «Ελευθεροτυπία» 10 Απριλίου 1982. Οι χριστιανοφασί­ 164

στες πετάνε το γάντι στη Δημοκρατία. ΟΠΟΙΟΣ ΠΟΛΕΜΑΕΙ ΤΟΥΣ ΦΑΣΙΣΤΕΣ, ΠΟΛΕΜΑΕΙ ΤΟ ΧΡΙΣΤΟ Ένα μικρό βιβλιαράκι που έχουν εκδώσει πρόσφατα οι «Χριστιανικές Ιεραποστολικές Ομάδες Νέων Ηλιούπο­ λης» και που υπογράφει κάποιος Νεκτάριος ιεροδιάκο­ νος εκπαιδευτικός, μπορεί να φανερώσει ποια είναι μερικά από τα εξωσχολικά κέντρα φασιστικής προπα­ γάνδας. Γεμάτο αντιδραστικές ιδέες, το βιβλιαράκι αυτό εμφα­ νίζεται να βρίζει και να κατηγορεί κράτος, κυβέρνηση, μέσα ενήμερωσης, γονείς, ακόμα και το ιερατείο της Εκκλησίας που τα θεωρεί υπεύθυνα «για την κατάντια των σχολείων». Να μερικά αποσπάσματα που φανερώ­ νουν την ιδεολογική του τοποθέτηση: • «Μέσα στη Βουλή αρχηγοί πολιτικών κομμάτων, υπουργοί, βουλευταί βρίζονται και «βγάζουν τα μάτια τους». Κυκλοφορούν προκλητικά στους δρόμους με τις «Μερσεντές» τους και μετέχουν σε λουκούλεια γεύμα­ τα». • «Κατηγορούμε το ιερατείο... Μας άφησες στα χέρια άθλιων πολιτικών... άθεων δασκάλων, βουλευτών, κυ­ βερνητών, πρωθυπουργών». • «Ο πόλεμος της πίστης μας μέσα στα σχολεία... έχει αρχίσει εδώ και χρόνια, όταν τον τόπο μας κυβερνούσε η δεξιά. Αλλά σήμερα με την σοσιαλιστική κυβέρνηση... ξέσπασε φανερά ο πόλεμος των άθεων καθηγητών... Ο πόλεμος που τον έτρεφαν τόσα χρόνια τα μασονικά κόμματα, για να έλθει τώρα το μαρξιστικό θηρίο να τον επιβάλει με τη δύναμη της εξουσίας. Δεν πολιτικολογού­ με. (!) Είμαστε υπεράνω κομμάτων. Δεν συμπαθούμε κανένα κόμμα».

165

Σε άλλο σημείο γράφει τα εξής: • «Οι μεγάλοι τίτλοι της «Ελευθεροτυπίας» μαρτυ­ ρούν για μια φορά ακόμα τον πόλεμο που κήρυξαν οι άθεοι καθηγητές μέσα στα σχολεία, εναντίον της Εκκλη­ σίας μας (σε άλλο σημείο τη βρίζει κι αυτήν) και του Χριστού». Ακολουθεί φωτοτυπία σελίδας της «Ε» που έχει τον τίτλο: • «ΕΞΩ ΟΙ ΦΑΣΙΣΤΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ» με υποσημείωση... «επίσημη καταγγελία της ΟΛΜΕ». Εκκλησία και Χριστός κατά το συγγραφέα, ταυτίζο­ νται με τους φασίστες! Μια μικρή λεπτομέρεια όμως μπορεί να προσανατολίσει καλύτερα τον αναγνώστη. Είναι η αφιέρωση του βιβλίου στις πρώτες σελίδες που γράφει: • «ΑΦΙΕΡΩΝΕΤΑΙ στον Σεβασμιώτατον Μητροπολί­ της Φλώρινας κ.κ. Αυγουστίνον... και στον Σεβασμιώτα­ τον Μητροπολίτην Καλαβρύτων κ.κ. Αμβρόσιο». Το βιβλιαράκι αυτό κατηγορεί και βρίζει κυβέρνηση, καθηγητές, εφημερίδες γιατί δεν αφήνουν, λέει, τις χριστιανικές οργανώσεις να κάνουν προπαγάνδα στους μαθητές. Δεν παραλείπει όμως, σε πολλά σημεία, να ταυτίζεται φανερά με τους φασίστες.

Ντοκουμέντο No 28 Του αγωνιστή της δημοσιογραφίας Χρήστου Θεοχαράτου «Έθνος» 2-6-83, σελ. 6. 166

ΜΗΝ ΤΑ ΦΟΡΤΩΝΟΥΜΕ ΣΤΟΥΣ ΙΣΧΝΟΥΣ ΩΜΟΥΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Επειδή πίσω από τις επίσημες και ανεπίσημες επικρί­ σεις εναντίον μαθητών και γονέων για τις «αδικαιολόγη­ τες απουσίες» υπήρχε (και υπάρχει, φυσικά) το πρόβλη­ μα των «αποχών» και η πολιτική βούληση για τη ριζική αντιμετώπισή του, νομίζουμε ότι δικαιούμεθα να επανέλθουμε στο θέμα, προτού κλείσει η σχολική χρονιά, αναφερόμενοι στις «αποχές» σ’ ένα συγκεκριμένο Λύ­ κειο. Όλα όσα έγιναν φέτος στο Α' Λύκειο της Ηλιούπολης (συνήθεις δραστηριότητες παραεκκλησιαστικών οργα­ νώσεων μέσα στο σχολείο, προβλήματα συνεργασίας μεταξύ της Λυκειάρχου και του Συλλόγου Καθηγητών, αναταραχή Μαθητικών Κοινοτήτων, περίεργες θεωρίες της Λυκειάρχου περ ί σοσιαλισμού και φασισμού, διευρυνόμενη αποχή των μαθητών από τα μαθήματά τους, πόλεμος προκηρύξεων και ανακοινώσεων κλπ. κλπ.), δεν μπορούν να φορτωθούν στους ισχνούς ώμους των μαθητών. Το σημείωμα αυτό γράφτηκε για να δημοσιευθεί πριν από τις διακοπές του Πάσχα, επειδή, όμως, δεν είχε σαν στόχο να ενοχλήσει την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, αλλά να την προβληματίσει, αναβάλαμε τη δημοσίευσή του για το τέλος της σχολικής χρονιάς. Αφορμή για το σημείωμα αυτό μας έδωσε -κατά τα μέσα του περασμένου Απρίλη- η επώνυμη καταγγελία τριών καθηγητών του Α' Λυκείου της Ηλιούπολης, σύμφωνα με την οποία «...σταμάτησαν οι ανακρίσεις εναντίον της ακροδεξιάς και διασυνδεμένης με την Παραεκκλησία Λυκειάρχου και άρχισαν εναντίον των καθηγητών που ανατάχτηκαν στη δράση της Παραεκκλησίας μέσα στο σχολείο...» Σε... ανταρσία 1. Το Σεπτέμβρη του 1982, κάποια εκκλησιαστική 167

οργάνωση (ή κάτι παρόμοιο) της Ηλιούπολης, η οποία αυτοαποκαλείται «Χριστιανικό Ιεραποστολικό Κέντρο Νεότητας Ηλιουπόλεως» και η οποία πατρονάρεται (όπως πιστεύουν καθηγητές του Λυκείου) από ακροδεξιούς ιεράρχες του Λεκανοπεδίου, σκόρπισε στην Η­ λιούπολη μια «Ανακοίνωση - κάλεσμα», στην οποία εκτός των άλλων, έγραψε: «...Καλούμε τους μαδητές να σταματήσουν να είναι νεροκουβαλητές και άβουλα ρομπότ διαφόρων ιδεο­ λογιών. Καλούμε τους μαδητές ν ’ αντιδράσουν δυνα­ μικά σε όσους δελήσουν να πολεμήσουν την πίστη μας, είτε αυτοί είναι μαδητές είτε καδηγητές. »Καλούμε τους μαδητές να μιμηδούν τους μάρτυ­ ρες της Εκκλησίας μας και να μη φοβηδούν πιδανές διώξεις από τους άδεους καδηγητές ή μαδητές...» Παρά τη σφοδρή αντίδραση που προκάλεσε στον Τύπο, η «ανακοίνωση» αυτή (άλλες εφημερίδες την αποκάλεσαν «μανιφέστο μίσους» και άλλες «παραεκ­ κλησιαστική ασχημία») και παρά την αναταραχή που δημιούργησε και στο Σύλλογο Καθηγητών και στις Μαθητικές Κοινότητες, η παραεκκλησία επανήλθε... 2. Κάποιος παπάς (ο ίδιος αποκαλεί τον εαυτό του κληρικό και εκπαιδευτικό - και άρα γνώστη των προβλημάτων της νεολαίας) γεμίζει την Ηλιούπολη με μια έντυπη «ανοικτή επιστολή προς τους γονείς», η οποία φέρει τον εμπρηστικό τίτλο: «Ο υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνος των παιδιών μας είναι το Σχολείο». Με την επιστολή του αυτή ο παπάς (τον γνωρίζει άριστα το υπουργείο), αναπόδεικτα και καταφρονητικά γράφει τα εξής φρικαλέα προς καταρράκωση του κύρους των καθηγητών: «...Χωρίς φόβο δηλώνω δημόσια ότι τα παιδιά μας τα καταστρέφουν μια μερίδα άδεων καδηγητών. Ακούστε τι διδάσκουν στα παιδιά μας στο Λύκειο Ηλιούπολης: »Καδηγητής προς παιδιά: Παιδιά, εγώ δεν δέλω να με σέβεστε. Ο σεβασμός είναι δουλοπρέπεια. Να μη σέβεστε κανέναν. Όλοι είναι ίσοι. Γιατί να σέβεστε 168

το δάσκαλο, τον καθηγητή, τον παπά; Αυτά είναι αναχρονιστικά. Ό ποτε θέλετε βρίστε μου Χριστούς και Παναγίες, όπως κι εγώ το ίδιο θα κάνω με σας... » Άλλος καθηγητής: Ο Πατριάρχης ο Γρηγόριος ο Ε ' ήταν προδότης και ρουφιάνος των Τούρκων... »Μια παροιμία λέει: Ανοίγοντας ένα σχολείο κλεί­ νεις μια φυλακή. Σήμερα πρέπει να λέμε: Ανοίγοντας ένα σχολείο στέλνεις τα παιδιά σου στη φυλακή. »Γονείς, τα παιδιά μας κινδυνεύουν από τους άθεους καθηγητές...» Αντίδραση 3. Στις 29.11.1982 η Ένωση Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης της Αθήνας, η οποία έλαβε γνώση της «ανοικτής επιστολής» του φανατικού κληρικού, αντέδρασε με επίσημη καταγγελία - «απορρίπτοντας με αγανάκτηση και αηδία όλες τις αήθεις συκοφαντίες κατά των καθηγητών και κατά των σχολείων», διότι: «...1. Είναι άηθες και ανέντιμο να γενικεύει ο επιστολέας από μεμονωμένες περιπτώσεις -που για μας λόγω της ανωνυμίας είναι αμφισβητήσιμες - ένα φ α ινόμενο και να κ α τα σ υ κ ο φ α ν τεί ένα ν κλάδο 30.000 εκπαιδευτικών. »2. Αποτελεί βαρύ ηθικό παράτπωμα για ένα λει­ τουργό της Εκκλησίας και της Εκπαίδευσης, να παροτρύνει γονείς να αποφεύγουν το σχολείο χαρακτηρίζοντάς το φυλακή... »3. Αγνοεί ότι το μεγαλύτερο μέρος των εκπαιδευτι­ κών είναι και οι ίδιοι γονείς και κατά συνέπεια δεν δέχονται τον κόλαφο ότι δρουν σε βάρος των παιδιών τους. Και »4. Οι εκπαιδευτικοί δεν χρειάζονται τη θετική ή αρνητική, κρίση των ανθρώπων που βλέπουν τόσο καχύποπτα το ρόλο της παιδείας μέσα στο σχολείο... » Ύστερα απ ’ αυτά πιστεύουμε και διακηρύσσουμε ότι άνθρωποι σαν τον επιστολέα δεν έχουν καμιά θέση, τουλάχιστον στο χώρο της παιδείας...»

4. Συνέτισε, μήπως, τον φανατικό ιερωμένο η επίσημη αυτή καταγγελία της ΕΛΜΕ; Ή τον αποχαλίνωσε; Δυστυχώς, έγινε το δεύτερο. Μόλις ο κύριος αυτός είδε την καταγγελία έκανε δύο διαφορετικές -εξίσου αήθεις και κολάσιμες- ενέργειες: Έστειλε παραπλανητικό γράμμα στο Υπουργείο Παιδείας, με το οποίο ζητούσε τη διενέργεια ανακρίσεων και -όταν σιγουρεύτηκε ότι το γράμμα του πρωτοκολλήθηκε- έβγαλε μια εμπρηστικότερη ανακοίνωση με τίτλο «ΣΤΑ ΟΠΛΑ». Το περιεχόμενο της επιστολής του δεν το γνωρίζουμε, βέβαια. Την υποβολή της, όμως, στο υπουργείο τη γνωρίζουμε από το υπ' αριθ. 1170/9.12.82 έγγραφο του υφυπουργού Παιδείας κ. Στ. Παπαθεμελή, προς το γραφείο του υπουργού κ. Κακλαμάνη, που κοινοποιήθηκε και στον παπά: «Σας στέλνουμε σε φωτοαντίγραφο επιστολή ιερέα που αφορά συμπεριφορά καθηγητών, για να εξετάσε­ τε την περίπτωση λόγω αρμοδιότητος και παρακαλούμε να ενημερώσετε τον ενδιαφερόμενο και εμάς». Βέβαιος, πια, ο θλιβερός αυτός ρασοφόρος ότι το Κράτος θα ενεργήσει υπέρ του, κυκλοφόρησε ένα λίβελο εναντίον της ΕΛΜΕ και εναντίον του θεολόγου και κοινωνιολόγου κ. Γιώργου Μουστάκη -εκλεγμένου Δημοτικού Συμβούλου στο Δήμο Αθηναίων- ο οποίος κατέληγε: «... 'Ολοι στον αγώνα. Πρέπει να δώσουμε την πρέπουσα απάντηση στους άθεους καθηγητές που θάλθηκαν να καταστρέφουν τα παιδιά μας » Έξω οι εχθροί της Εκκλησίας και της πίστης μας από τα σχολεία. » Έξω από τα σχολεία οι καταστροφείς των παιδιών μας. »Τα άθεα Γράμματα θα καταστρέφουν τα παιδιά μας και τον τόπο μας. Όλοι στα όπλα...» Οι μαθητές 5. Και στο Λύκειο της Ηλιούπολης, όλο αυτό το 170

διάστημα, τι γίνεται; Οι παραεκκλησιαστικοί έχουν φίλους και συνεργούς στο Λύκειο; Δυστυχώς, ναι: Την λυκειάρχη. Η οποία, με τη στάση της, έχει ζημιώσει αφάνταστα το σχολείο αυτό. Την κατάσταση στο Λ' Λύκειο Ηλιούπολης σκιαγρα­ φούν αδρά η από 15 Μαρτίου 83 Ανακοίνωση-καταγγελία του Μαθητικού Συμβουλίου του Λ' Λυκείου Ηλιού­ πολης και η καταγγελία των καθηγητών του ίδιου σχολείου προς τον Τύπο. Το Μαθητικό Συμβούλιο, απαριθμώντας πέντε συγκεκριμένες περιπτώσεις «απα­ ράδεκτων ενεργειών», της λυκειάρχου, γράφει: «...Θεωρώντας υποχρέωσή μας να αντισταδούμε στην προσπάθεια που γίνεται στο σχολείο μας, για να επιτευχθεί ένα κλίμα αποδιοργάνωσης και σκοταδι­ σμού που οδηγεί σε στόχους ύποπτους, ύπουλους και αντικρουόμενους με τη γενικότερη πρόοδο των μαθη­ τών, καταγγέλλουμε την απαράδεκτη αντικομμουνιστική εκστρατεία...» κτλ... Καθηγητές του Λυκείου (την ανωνυμία των οποίων κρατάμε προσωρινά) στην καταγγελία τους προς τον Τύπο, αναφέρουν: «...Το σχολείο μετά τα Χριστούγεννα έχει σχεδόν διαλυθεί. Απανωτές αποχές. Η Διευθύντρια δεν κατάφερε να πείσει. Οι μαθητές της καταλογίζουν όχι μόνο ανικανότητα αλλά και σκοπιμότητα αναφορικά με τη διάλυση του σχολείου. 'Οταν, π.χ., γινόταν κατανομή των μαθημάτων δεσμών, συγκέντρωσαν υπογραφές να τη διώξουν, διότι μάθημα έκανε δύο μόνο λεπτά και μετά αμέσως ύστερα θρησκευτικό κήρυγμα. Κι όμως: Σταμάτησαν οι ανακρίσεις ενα­ ντίον της. Κι άρχισαν ανακρίσεις εναντίον μας...» Ανακρίσεις 6. Ανακρίσεις; Αλλά γιατί; Από ποιους και για ποιο λόγο; Δηλαδή, το Υπουργείο Παιδείας ποιους υποστηρί­ ζει; Τους μαθητές και τους καθηγητές (άρα το σχολείο) ή τη Λυκειάρχισσα και τον φανατικό κληρικό - δηλαδή 171

το αντισχολείο; Συμπεράνετε μόνοι, από το έγγραφο που έστειλε στις 7.4.83 η ΕΛΜΕ της Αθήνας προς τον υπουργό Παιδείας κ. Κακλαμάνη: «Κύριε υπουργέ, »Αποτέλεσε έκπληξη για μας η είδηση, ότι μετά από εντολή σας, διεξάγονται ανακρίσεις στο Α ' Λύκειο Ηλιούπολης, βασισμένες σε καταγγελίες του παπαΜ... Και τούτο γιατί ο παπα-Μ... είναι γνωστός για τις επικίνδυνες παρεμβάσεις του στο χώρο του σχολείου - παρεμβάσεις αναρμόδιες που νομίζουμε ότι επιση­ μοποιούνται με την διενέργεια ανακρίσεων. »Νομίζουμε ότι, αν έπρεπε να στραφούν εναντίον κάποιου οι ανακρίσεις, αυτός είναι ο παπα-Μ...». Το μεγάλο ερώτημα, άρα, δεν είναι γιατί επιμένει το παπαδαριό και η αντίδραση να κουμαντάρει σκοταδιστικά τη νεολαία, αλλά γιατί η Κυβέρνηση -είκοσι μήνες μετά την πολιτική μεταβολή- αποφεύγει να χτυπήσει τους θεομπαίχτες ρισκάροντας και την αξιοπιστία της και τη μόρφωση των παιδιών μας.

172