Büyük Fransızca-Türkçe Sözlük

ADAM Büyük

FRANSIZCA-7ÜRKÇE SÖZLÜK GRAND DICTIONNAIRE FRANÇAIS-TURC

TAHSİN SARAÇ

Büyük

FRANSIZCA-TÜRICE SÖZLÜK GRAND DICTIONNAIRE FRANÇAIS-TURC

TAHSİN SARAÇ

SUNUŞ Tahsin Saraç'ın altı yıllık çalışmasının ürünü olan Büyük Fransızca-Türkçe Sözlük ilk kez 1976'da Türk Dil Kurumu tarafından yayımlandığı zaman, büyük bir boşluğu doldurmuştu. Bu önemli kaynak kitabın en büyük özelliği çağdaş sözlükbilim ilkeleriyle ve bilimsel bir yöntemle hazırlanmış olmasıydı. Büyük Fransızca-Türkçe Sözlük ADAM YAYINLARI için yayına hazırlanırken yazarı tarafından yeniden gözden geçirilmiş, Fransızca ve Türkçenin son elli yıldaki evrimi göz önünde tutularak dörtte bir oranında genişletilmiştir. Dört yıllık yeni bir çalışma sonucunda ADAM Büyük FRANSIZCA-TÜRKÇE SÖZLÜK çağdaş bilim ve teknolojinin ürünü tüm sözcükleri, bilim, sanat, felsefe, hukuk, teknik, ticaret, ekonomi ve bankacılık terimlerini yeni ve eski karşılıklarıyla içeren seçkin bir yapıt niteliği kazanmıştır. 100.000'in üzerinde Fransızca sözcük, kalıpsöz ve deyimin karşılıklarım içeren bu temel yapıtın dil öğrenenler, her düzeydeki öğrenim kurumları, öğretmenler, öğrenciler, araştırmacılar ve çevirmenler için vazgeçilmez bir başvuru kaynağı olacağına inanıyoruz. ADAM

Yayınları

ÖNSÖZ Birinci basımı Türk Dil Kurumu'nca yapılmış olan bu sözlük, 20.2.1984 tarihli başvurumuzla, adı aynı ama artık yapı ve niteliği değişmiş olan Kurum'dan, dışarıda bastırılmak üzere, geri alınmıştır. Gerek anlam, gerek örneklendirme yönünden, Fransızca ve Türkçedeki belli başlı bütün sözlüklerin taranmasıyla hazırlanan bu sözlükte, Fransızca sözcükler Türkçe karşılıklarıyla verilmeye çalışılmış, tanımlamalar ve dolaylamalardan elden geldiğince ve özellikle kaçınılmıştır. Böylece Türkçenin, gerek söz varlığı, gerek anlatım özelliği bakımından, en ileri Batı dilleriyle boy ölçüşebilecek bir dil olduğu bir kez daha kanıtlanmak istenmiştir. Kapatılmadan önceki Türk Dil Kurumu'nun 1982 yılına dek çıkarmış olduğu çeşitli terim sözlüklerinde önerilen ve bugün çoğu tutunmuş sözcüklerin büyük bir bölümü bu sözlüğe alınmış, böylece bunlara daha bir işlerlik kazandırılmak amacı güdülmüştür. Gerekli görülen durumlarda, kimi sözcüklere tarafımızdan karşılıklar türetilmiş, bunlar ve başkalarınca yapılmış bütün öteki öneriler, başlarına bir yıldızcık (*) konularak belirtilmiş, yer yer de, yanlarında (°) işaretiyle belirlenen eski karşılıkları verilmiştir. Okunuşu kural dışı sözcüklerin nasıl okunacağı, hemen sözcüğün yanındaki köşeli ayraç içinde sesbilim harfleriyle gösterilmiş, bu harflerin okunuşu ise bir dizelge halinde Sözlük'ün başında sunulmuştur. Sözlüğün H harfi bölümünde, la "honte, le "hangar örneği bütün H aspiré'ler, başlarına bir yıldızcık (*) konularak belirtilmiştir. Sözcüklerin anlamlarını daha iyi belirtebilmek için, kullanılışlarıyla ilgili örnekler ayraç içinde verilmiş, birden çok anlamı olan sözcüklerin anlamları numaralandırılmıştır. Sıfat ve eylemlerin, gerek adlar gerek eylemliklerle aldığı çeşitli ilgeçler belirtilmiş, bunlarla ilgili örnekler yine ayraç içinde verilmiştir. Yalnızca anlamı anlaşılır kılmak zorunluğu duyulan yerlerde ve bir de sözcüklerin terimsel yada deyimsel bir nitelik taşıdığı durumlarda, örneklerin Türkçe karşılıkları verilmiş, bunun dışında Sözlük'ün oylumunu daha da artırmamak için, bundan kaçınılmıştır. Kimi sözcüklerin anlamlarıyla ilgili örnekler ayraç içinde italik harflerle verilirken, sözcüğün çağrıştırdığı terim ve deyimler de kimi kez bu vesileyle verilmiştir; bu nedenle, ayraç içindeki örneklerin okunması özellikle salık verilir. Sözcüklerin çeşitli anlamları gösterildikten sonra, bir çengel (§) işaretiyle kalıpsözler, deyimler ve atasözlerine geçilmiş, bunlar da kendi aralarında abecesel sıraya göre düzenlenmiştir. Sözlük, dört yıllık yeni bir çalışmayla yeniden gözden geçirilip genişletilirken, 1985 yılına dek, son teknolojik ve bilimsel gelişmelerle Fransızcaya girmiş hemen hemen bütün önemli sözcük ve terimler içine alınmış, kapsamı da dörtte bir oranında büyütülmüştür. ADAM YAYINLARI'nca çıkarılan bu ikinci basımda, birinci basımdaki dizgi yanlışları ve karışıklıklar giderilmiş, eksikler büyük ölçüde tamamlanmış, böylece Sözlük, yepyeni kimliğiyle, tüm sorumluluğunu onurla taşıyacağımız bir niteliğe kavuşmuştur. TAHSİN

SARAÇ

KISALTMALAR ad. adıl. anat. ar. argo. ask. bağ. bel. bitb. biy. coğr. Çden. dilb. diş. ed. ekon. er. far. fels. fiz. fizy. gçigsz. geom. gökb. hayb. hek. hlk. hkr.

Ad (isim) Adıl (zamir) Anatomi terimi Arapçadan Argo sözü Askerlik terimi Bağlaç (rabıt) Belirteç (zarf) Bitkibilim (botanik) terimi Biyoloji terimi Coğrafya terimi Çoğul Denizcilik terimi Dilbilim-Dilbilgisi terimi Dişil (féminin) Edebiyat terimi Ekonomi terimi Eril (masculin) Farsçadan Felsefe terimi Fizik terimi Fizyoloji terimi Geçişli eylem (Verbe transitif) Geçişsiz eylem (Verbe intransitif) Geometri terimi Gökbilim terimi Hayvanbilim (zooloji) terimi Hekimlik terimi Halk ağzında Hakaret yollu söylenir

huk. ibr. USingisl. isp. it. kim. lat.. mant. mat. mec. müz. ruhb. s. t. tar. tekti. tkz. tic. toplb. ünl. vb. yerb.

Hukuk terimi İbraniceden Ilgeç (edat) İngilizceden Islavcadan İspanyolcadan İtalyancadan Kimya terimi Latinceden Mantık terimi Matematik terimi Mecaz olarak Müzik terimi Ruhbilim terimi Sıfat Türkçeden Tarih terimi Teknik terim Teklifsiz konuşmada Ticaret terimi Toplumbilim terimi Ünlem (nida) Ve benzerleri Yerbilim (jeoloji) terimi

Fransızca kısaltmalar: Quelqu'un (biri) qn. Quelque chose (bir şey) qch. Faire quelque chose f.qch. (bir şey yapmak)

a A, a er. 1. Fransız abecesinin ilk harfi olup Türkçedeki a sesini verir (A majuscule: Büyük A; a miniscule: Küçük a).% Depuis Ajusqu'à Z: A'dan Z'ye dek; başından sonuna dek; baştan sona (II connaît le règlement depuis À jusqu'à Z: Yönetmeliği baştan sona biliyor. Une société pourrie depuis A jusqu'à Z.A'dan Z'ye çürümüş bir toplum). Ne savoir ııi A ni B: Okuma yazma bilmemek, okuma yazması olmamak, elifi görse mertek sanmak. Prouver par A+B: İki kere iki dört edercesine ortaya koymak, kesin olarak kanıtlamak (Il me prouva par A+B que j'avais tort: Haksız olduğumu kesin olarak ortaya koy du).2. ilg. A ilgeci başlarında bulunduğu yada aralarında yer aldığı sözcüklerin türüne, bunlar arasındaki ilgiye ve eksiltili bir tümcede bulunmasma göre birçok anlam değişiklikleri gösterir; örneğin, iki adı birbirine bağladığında ikincisini birincisinin belirteni yapar (Machine à écrire: Yazı makinası. Machine à laver: Çamaşır makinası. Des bas au métier: Makina çorabı). 3. Kimi eksiltili tümcelerde yöneltme anlatır (Mort aux traîtres: Hainlere ölüm, kahrolsun hainler. Honneur aux braves: Yaşasın kahramanlar). 4. Birincisinin başında de bulunan iki adı bağladığında, birincisinin başlangıç ikincisinin ise

son durumda olduğunu gösterir (La route d'Ankara à Bursa: Ankara-Bursayolu. Du malin au soir: Sabahtan akşama dek). 5. Birbirinin aynı olan iki tanımlıksız ad arasına girdiğinde, duruma göre, aralarında ya ardışıklık yada karşılaşma kurar (Pas à pas: Adım adım. Face à face: Yüz yüze. Dos à dos: Sırt sırta). 6. İki sayı sıfatı arasına girdiğinde, o iki nicelik arasında kalan bir yaklaşıklık anlatır (Vingt à trente personnes: Yirmi otuz kişi, yirmi otuz kadar kişi). 7. Birbirinin aynı olan ve nicelik anlatan iki sözcük arasına girdiğinde üleştirme belirteci yapar (Marcher trois à trois: Üçer üçer yürümek). 8. Başına geldiği adıl ile birlikte iyelik düşüncesini pekiştiren bir deyim oluşturur (Avoir une maison à soi: Kendinin bir evi olmak. Il a un style à lui: Kendine özgü bir biçemi var). 9. Bir ad ile bir eylemlik arasına geldiğinde, eylemlik adın niteliğini yada hangi işe yaradığını gösteren bir deyim oluşturur (Maison à louer: Kiralık ev. Voiture à vendre: Satılık araba. Maître à danser: Dans öğretmeni. Chemise à laver: Yıkanacak gömlek). 10. Bir sıfatla bir eylemlik arasına geldiğinde, eylemlik sıfatın hangi bakımdan olduğunu yada onun derecesini anlatır (Facile à dire: Söylenmesi kolay. Difficile à résoudre:

A Çözümlenmesi güç. Belle à adorer: Tapılacak kadar güzel, hayran olunacak kadar güzel). 11. Bir sıfat yada adıl ile bir ad yada adıl arasına girdiğinde, birincisi ikincisinin konusunu gösterir (Nuisible à la santé: Sağlığa dokuncalı, sağlığa zararlı. Semblable au loup: Kurda benzer). 12. Başında bulunduğu eylemlikleri başka bir eylemliğin yada eylemin nesnesi durumuna sokar (Inviter à dîner: Yemeğe çağırmak. J'aime à lire des poèmes: Şiir okumayı geverim). 13. Aralarında neden ve sonuç ilişkisi bulunan iki eylemle bir eylemliği bağladığında, ikincisi birincisinin derecesini gösteren bir belirteç niteliğine geçer (Souffrir à crier: Bağıracak kadar acı çekmek). 14. Bir eylemliğin başına gelir, bu da bir eylemle nesne olursa "-cek bir şey" anlamını verir (Il n'y a pas à manger: Yiyecek bir şey yok. Donnez-moi à boire: Bana içecek bir şey verin). 15. Bir eylemin yada eylem anlatan bir adın yöneltilmiş olduğu tümleci göstermek üzere bu tümlecin başına getirildiğinde, Türkçedeki -e durumunu karşılar (Aller à l'école: Okula gitmek. La soumission aux lois: Yasalara uyma). 16. Eylemden sonra gelen tümleç paha anlat an bir söz ise, o eylemin ne pahasına yapıldığını bildirir (Dîner à trente francs par tête: Adam başına otuz franga yemek yemek). 17. Aralarında sonuç ve neden ilişkisi bulunan bir eylemle bir tümleci bağladığında, tümleç eylemin nedenini gösteren bir belirteç niteliğine geçer (On accourutàses cris: Çığlığı üzerine herkes koştu). 18. Eylemin yada adın anlattığı iş olduğu yerde kalıyorsa yada anlam kımıldanışı yoksa, bu işin meydana geldiği yeri gösteren sözcüğün başına getirilir ve Türkçedeki -de durumunu karşılar (Nous habitons au bord de la rivière: Çayın kıyısında oturuyoruz. Il vit à Ankara: Ankara'da yaşıyor). 19. Kimi kez, Türkçedeki -den durumunu verir (Saisir quelqu'un aux cheveux: Birini saçlarından yakalamak. Puiser de l'eau à une fontaine: Bir çeşmeden su almak). 20. Kimi kez "önünde" anlamıyla kullanılır (Il fut battu aux yeux de la foule: Kalabalığın önünde dövüldü, herkesin gözü önünde dayak yedi). 21. Kimi eylemlerin nesnesine à getirilir (Songer àsonfrère: Kardeşini düşünmek. Jouer aux cartes: Kâğıt oynamak). 22. Başında faire eylemi bulunan eylemliklerin ikinci derecedeki nesneleri à ile yapılır (Il fait accepter un cadeau àson maître: Öğretmenine bir armağan kabul ettirdi). 23. Attendre, trouver, ouïr-dire, entendre, dire, voir, faire eylemlikleriyle kurulan tümcelerde ikinci derecedeki nesneleràile yapılır (J'ai attendu à vous parler que tout le monde fût

16

A sorti: Sizinle konuşmak için herkesin çıkmasını bekledim. J'ai entendu dire à votre frère que vous viendriez: Kardeşinizden geleceğinizi duydum. J'ai vufaire à ces hommes une action généreuse: Bu adamların mertçe bir davranışta bulunduklarım gördüm). 24. Bir eylemle bir tümleç arasına geldiğinde, bunlar arasındaki anlam ilgisine göre ikincisi birincisinin belirteci durumunda olur (Vivre à peu de frais: Az masrafla geçinmek. Prendre quelqu'un à témoin: Birini tanık tutmak. Tenir à honneur: Şeref bilmek. Louer à l'année: Yıllığına kiralamak). 25. Etre eyleminden sonra geldiğinde, "birinin malı yada sırası olmak" anlamını kazandırır (Ce livre est à ma sœur: Bu kitap kızkardeşimindir. C'est à vous de parler: Konuşmak sırası sizde, söz sırası sizin). 26. Q ı i adılının başına geldiğinde, kimi kez, yarışma anlatan eksiltili deyimler meydana getirir (Ils travaillaient à qui mieux mieux: Yarışırcasına çalışıyorlardı, kim daha çok iş çıkaracak dercesinè çalışıyorlardı). 27. Bir sayının yada sayıdan önce gelen adılın başında bulunduğunda, bir eylemin o sayı miktarında olan kişilerce yapıldığını anlatan bir adıl deyimi oluşturur (Louer une maison à trois: Üç kişi bir evi kiralamak. Etre à deux de jeu: Oyunda iki kişi olmak. A moi seul: Tek başıma). 28. Birine nispet edilen soyut anlamlı bir anlatıma getirildiğinde, ona görelik ilgisi katar (A ce que je crois: Sandığıma göre. A son gré: Keyfine göre). 29. Bir eylemliğin başına getirildiğinde, neden yada biçim anlatan bir bağ-eylem yada durum ve koşul anlatan bir deyim meydana getirir (A baiser des mains les lèvres ne s'usent pas: El öpmekle dudak aşınmaz. A compter de ce jour: Bugünden başlayarak. A l'en croire: Söylediğine inanılacak olursa). 30. Bir adın başına getirilerek yapılan ünlemler yardım isteme, çağırma, kışkırtma, kovma, yada içki içilirken iyi şeyler dileme gibi anlamlarda kullanılır (A moi!: Yetişin! Au feu!: Yangın var! Au voleur!: Hırsız var! A l'assassin!:. Adam öldürüyorlar! Aux armes!: Silah başına! Au secours!: İmdat! A table, messieurs!: Sofraya buyurun, baylar! A votre santé!: Sağlığınıza!). 31. ; Zaman anlatan kimi sözcüklerin başına; getirilerek belirteç yapmaya yarar (A midir Öğleyin, öğlen. A minuit: Geceyarısı. A la tombéede la nuit: Ortalık kararırken. A quand: Ne'"' zamana?). 32. tki ad arasına geldiğinde ikincisini birincisinin tamlaması yapar ve Türkçedeki -II ; biçiminde sıfat anlamı kazandırır (Aigle à deux têtes: İki başlı kartal. Un homme à barbe longue?; Uzun sakallı bir adam). 33. Zaman anlatan kimi • sözcüklerin başına getirildiğinde, yine buluşma

abaca isteği belirten ve selâm yerine geçen deyimler yapılmasını sağlar (A demain!: Yarma; yarın görüşürüz; yarına kadar allahaısmarladık. Au revoir: Şimdilik allahaısmarladık, hoşça kal). 34. Ulus anlatan dişil sıfatların başına getirildiğinde, o ufusa özgü olan tarzı anlatır (A la française: Fransız yollu, fransızlar/ gibi. A la turque: Türk yollu, türkler gibi). 35. Kimi kez dükkân levhalarına yazılan simgesel ünvanların başına gelir (A la boule d'or: Altın Top Mağazası). 36. Adreslerde ve sunularda sözün başına getirilir (A Monsieur le Ministre du Travail: Sayın Çalışma Bakanına. Au Ministère de l'Education Nationale: Millî Eğitim Bakanlığına). 37. Etre eylemjne yüklem olan bir ad yada sayı sıfatından sonra geldiğinde, iki yanın aynı durumda bulunduğunu gösteren eksiltili bir anlatım verir (Nous'sommes dix à dix: Ona onuz, onar sayımız var). abaca et. Manila keneviri, abacule er. Mozaik parçacığı, abaissable s. Alçaltılabilir, indirilebilir, düşürülebilir (Taux, chiffre, température abaissable). abaissante s. Alçaltan, küçülten, küçük düşüren, abaisse diş. Yufka, pasta vb. için açılmış hamur, yufka. abaisse-langue diş. hek. Dil baskısı, abaissement er. 1. Alçalma; alçaltma (Abaissement de la voix). 2. tnme; indirme (Abaissement d'un store, des paupières). 3. Düşme; düşürme; düşürülme (Abaissement de la valeur d'une monnaie; abaissement du niveau d'un liquide; abaissement de la température). 4. Gerileme, güçten düşme, düşkünleşmeye başlama (Abaissement d'un empire). 5. Önemden, gözden, saygınlıktan düşme, düşürme. 6. Alçalma, küçülme, onursuzluğa düşme (L'abaissement où le sort les a jetés). 7. Nitelik düşüklüğü. 8. Bile bile sıkıntılı ve düşük bir yaşam sürme (Abaissement glorieux de l'humilité chrétienne). abaisser yçl. 1. İndirmek, aşağı çekmek (Abaisser un abat-jour, un store, une voile). 2. Alçaltmak, küçük düşürmek (Abaisser quelqu'un qui se vante). 3. Açmak (Abaisser la pâte). 4. Budamak, kısaltmak, uçlarını almak (Abaisser une branche d'arbrej. 5. Düşürmek, kırmak (Abaisser la température, un prix). 6. mec. Önemden, gözden değerden düşürmek (Abaisser une puissance). § S'abaisser: 1. Alçalmak, inmek (Le terrain s'abaisse vers la rivière). 2. Gönül indirmek, alçakgönüllü olmak, alçakgönüllülük göstermek

17

abandonner (Quiconque s'abaissera sera élevé). 3. Alçalmak, küçülmek, boyun eğmek (Les plus fiers sont quelquefois forcés de s'abaisser). 4. S'abaisser devant qn: Biri karşısında eğilmek, -in üstünlüğünü kabul etmek. 5. S'abaisser à qch: -e fit olmak, razı olmak; tenezzül etmek (S'abaisser à des compromissions). 6. S'abaisser à f. qch, s'abaisser jusqu'à f. qch: -cek kadar düşmek; -meye tenezzül etmek (S'abaisser àfaire une chose dégradante. S'abaisser jusqu'à trahir ses plus proches amis). abajoue 1. (Kimi hayvanlarda) Avurt kesesi. 2. mec. Sarkık yanak, abalourdir gçl. Şaşkına çevirmek, sersemleştirmek, alıklaştırmak, hantallaştırmak, alığa döndürmek, abandon er. 1. Yüzüstü bırakma; ilgiyi, ilişiği, yardımı kesme (Abandon de famille). 2. Bırakma, terketme, ayrılıp gitme (Abandon de navire, du domicile conjugal). 3. Bir şey üzerindeki hakkından vazgeçme, bir şeyi başkasına bırakma (Abandon d'un fonds au profit de la commune). 4. Vazgeçme (Abandon d'une accusation). 5. Kullanmaz olma, artık kullanmama (Abandon d'un projet, d'un type ancien de machine). 6. Kendini birinin dileğine, yargısına bırakma (L'abandon envers Dieu). 7. Yüzüstü bırakılmıştık, bakımsızlık (Lapièce avait un air d'abandon). § A l'abandon: Yüzüstü bırakılmış, bakımsız (Tu laisses aller tes affaires à l'abandon; Julien était à l'abandon). Laisser qch à l'abandon: Bir şeyi bakımsız, yüzüstü, kendi haline bırakmak, abandonnataire ad. Kendisine mal bağışı yapılan kimse; mal bırakılan kimse, abandonné, e s. 1. Terkedilmiş, sokağa bırakılmış; yüzüstü bırakılmış (Enfants abandonnés, une femme abandonnée). 2. Sahipsiz (Biens abandonnés). 3. Terkedilmiş, boş, içinde artık kimsenin oturmadığı (Maison abandonnée, village abandonné). abandonnement er. 1. Hükmüne bırakma (Saint abandonnement à la Providence). 2. Yüzüstü bırakılmışlık, terkedilmişlik (Je me suis trouvé dans l'abandonnement). 3. Bırakma, ilişiğini kesme. abandonner gçl. 1. Bırakıp gitmek, koyup gitmek, ayrılmak (Abandonner sa patrie, une école). 2. Bırakmak, salıvermek, azat etmek (Abandonner un oiseau). 3. Yüzüstü bırakmak, terketmek (Abandonner une femme). 4. Yardımı, ilişiği kesmek (Abandonner ses enfants, sa famille). 5. Yüz çevirmek, yüzüne bakmamak, desteksiz

abaque bırakmak (Ses alliés l'abandonnent). 6. Vazgeçmek, yarıda bırakmak (Abandonner la lutte, la partie). 7. Kullanmaz olmak, gereksiz bulmak, sırt çevirmek (Abandonner une hypothèse, une machine). 8. Oluruna bırakmak. 9. Abandonner qch à qn: Birşeyi birine bırakmak, vermek, bağışlamak (Abandonner ses biens à un proche parent). 10. Abandonner qch à qch: Bir şeyi -e bırakmak, vermek; -ile baş başa bırakmak, eline bırakmak (Abandonner une ville au pillage. Abandonner un étudiant paresseux à son triste sort). 11. Abandonner à qn le soin de f. qch: Bir şey yapmayı birine bırakmak, onun eline vermek (C'était à lui qu'on avait abandonné le soin de trouver une solution au problème). § S'abandonner: 1. Kendinden geçmek; yılmak, kendini kapıp koyvermek; serbest durmak. 2. (Kadınlardan söz ederken) Kendini vermek, teslim etmek. 3. S'abandonner à qch: Kendini bir şeye bırakmak, kaptırmak, kendini vermek, -e düşmek (S'abandonner au désespoir). abaque er. 1. Çörkü denen eski bir hesap aleti. 2. (Sütunlarda) Başlık tablası, abasie diş. hek. Yürüyememe, yürüyememezlik. abasourdir gçl. 1. Sağıra çevirmek, gürültüden sersemleştirmek, başım kazan gibi yapmak. 2. Bunaltmak; şaşkına döndürmek, allak bullak etmek (Cette nouvelle m'a abasourdi). abasourdissante s. 1. Sağıra çeviren, sersemleştiren (Un bruit abasourdissant). 2. Şaşkına çeviren, allak bullak eden (Une nouvelle abasourdissante). abasourdissement er. 1. Sersemleşme, başı kazan gibi olma, bunalma, şaşırma. 2. Sersemletme, bunaltma, kulağını sağır etme. abat er. 1. Kesme, kesip devirme (Abat d'arbre). 2. Yıkma. 3. f. (Kesilen hayvanlarda baş, ciğer, böbrek, paça gibi) Sakatat (Abats de poulet). abâtardir gçl. 1. Soysuzlaştırmak, yozlaştırmak, piçleştirmek. 2. mec. Küçültmek, bozmak (Il est des victoires qui exaltent, d'autres qui abâtardissent). § S'abâtardir: Yozlaşmak, bozulmak, soysuzlaşmak (Race qui s'est abâtardie). abâtardissement er. Soysuzlaşma, soysuzlaştırma; yozlaşma, yozlaştırma; bozma, bozulma, abat-faim er. Konukların açlığını bastırmak için çıkarılan ön yemek, abat-jour er. 1. Işık kesen, ışık siperi, abajur. 2. Tepe penceresi. 3. Güneş siperi;tente (Elle fit un abat-jour de sa main). abattage, abatage er. 1. Ağaç kesimi (A battage d'un sapin à la scie). 2. Hayvan kesme, öldürme

18

abattre (Abattage d'unbœufaumerlin). 3. Gemiyikâlafét için yatırma, karina etme (Abattage d'un nkvitéen carène). 4. mec. Azar, papara (Nous ağam lui flanquer un abattage). § A l'abattage: 'fok pahasına, çok ucuza (Vente à l'abattage. Travailler à l'abattage). Avoir de l'abqjtjtagK 1argo. İri yapılı olmak. 2. mec. Kendini iyi satmak, satmasını bilmek. 3. Başarılı olmak, gözde çlmak (Actrice qui a de l'abattage). abattant er. Masa kanadı (L'abattant d'un comptoir, d'un secrétaire). abattement er. 1. Kesme, vurma, öldürme, devirme. 2. Bitkinlik, dermansızlık, büyük yorgunluk, bıkkınlık. 3. Umutsuzluk; ruhsal çöküntü. 4. İndirme, düşürme (Abattement des salaires). abatteur er. Kesici (Abatteur d'arbre). § Abatteur de besogne, de travail: Hamarat, kendisine iş dayanmaz kişi. abattis er. 1. Kesilmiş ağaç, dal vb. yığını,. 2. Sakatat; kesilen piliç, tavuk ve kuşların baş, kanat, ayak gibi parçaları. 3. ask. Dallardan, kütüklerden siper. 4. mec. hlk. Kollar, ve bacaklar. § Numéroter ses abattis: Birkavgayada kazadan sonra bir yeri kırılmış mı kırılmamış mı diye kendini şöyle bir yoklamak, abattoir er. 1. Kanara, mezbaha. 2. mec. Kıyım, "katliam. Toptan öldürme, kılıçtan geçirme (Envoyer des soldats à l'abattoir). abattre gçl. 1. Devirmek, yıkmak (Abattre des quilles avec une boule). 2. Kesmek, kırmak, devirmek (Abattre un arbre). 3. Vurmak, öldürmek (Abattre un animal). 4. Yenmçk; vurup yere devirmek (Abattre un adversaire). 5. Yıkmak, yerle bir etmek (Abattre un mur, une maison, uneforteresse). 6. Düşürmek (Abattre un avion). 7. Yatıştırmak, bastırmak, dindirmek (La pluie abat la poussière). 8. Yorgun, bitk^nkiljnak, zayıflatmak (Cette grossefièvre l'a abattu). 9. mec. Kırmak, bozmak (Abattre l'orgueil, le coulage). 10. (Bir işi) Hemencecik, çabucak yapmak (Abattre de la besogne, un travail).. I J . Yan yatırmak (Abattre un cheval pour le soigner). 12. Onarmak için, kalafat için yatırmak (Abattrç un navire en carène). § S'abattre 1. Düşmek, kapaklanmak, 2. (Uçarken) Alçalmak ,(H s'abattit sur la poitrine). 3. Yatışmak, djpmejj^Le vent s'est abattu). 4. Gücü kalmamak; yılmak; umutsuzluğa düşmek, yılgınlığa ka^Jntal^. 5. S'abattre sur qn, qch: Birinin, bir şejçjj^üşçfine çullanmak, atılmak; üşüşmek (Aigle quffyggtfjur. sa proie. On verra des nuées de concu^j/gtfçàjfes { s'abattre sur le trésor public).

abattu

19

abattu, e i. ve ad. 1. Devrilmiş, yıkılmış. 2. mec. Gücü kalmamış, kolu kanadı kırılmış, bitkin (Le convalescent est encore très abattu). 3. Üzgün, umutsuz. § A bride abattue: Dolu dizgin (Aller, courir à bride abattue). L'abattu veut toujours lutter: Yenilen pehlivan güreşe doymaz, abat-vent er. Çatı saçağı, baca şapkası, çit gibi, yeli kesmeye yarayan her türlü siper, *yelkesen. abat-voix er. Kiliselerde kürstt kubbesi, abbatial,cf. 1. Abc denilen papazsınıfına değgin. 2. Abey denen tam örgütlü manastıra değgin. 3. diş. Abe rütbeli papazın yönettiği kilise, abbaye diş. Tam örgütlü büyük manastır, abbé er. 1. Tam örgütlü bir manastırın baş papazı. 2. Kimi rahipler için kullanılan unvan, abbesse diş. Tam örgütlü bir kadın manastırının başrahibesi. abc er. 1. Abece kitabı. 2. Bir bilimin, bir sanatın, bir işin başlangıç bölümü, temeli, alfabesi, en başta bilinmesi gereken şeyleri; bir şeyin abecesi (L'abc du métier). abcéder gsz. Çıbanlaşmak, çıbana çevrilmek, çıban vermek, cerahat toplamak; abse yapmak (Tumeur qui abcède). abcès er. 1. Çıban (Ouvrir, percer, vider un abcès). 1.mec. Sürüp giden ağır bir sıkıntı. § Crever, vider l'abcès: Yaraya neşter vurmak, bir yarayı deşmek, sürüp giden bir derde son vermek. abdicataire s. ve ad. Feragat eden. abdication diş. 1. Erkten el çekme; iktidarı, tahtı bırakma. 2. Bir haktan vaz geçme; feragat (Elle étonne l'Europe par l'abdication de sa couronne). abdiquer gsz. 1. Erkten el çekmek. Tahttan feragat etmek (La reine Christine fut obligée d'abdiquer). 2. gçl. Bir şeyden el çekmek, vazgeçmek, bir şeyi bırakmak (Abdiquer son autorité, la couronne). 3. Abdiquer devant qn, qch:Biri karşısında,bir şey karşısında pes etmek, dize gelmek, abdomen er. Karın. abdominal, e s. Karına değgin, karınsal (Muscles * abdominaux). abducteurs, ve er. onat. Uzaklaştırıcı; uzaklaştırın kas (Muscleabducteur. Abducteurdugrosorteil). § Tube abducteur: Kimyasal bir tepkimeden doğan gazlan toplayan tüp. abécédaires, veer. l . j . Abeceye değgin, *abecesel. 2. er. Abece kitabı. abecquer gçl. (Kuşun) Gagasına yem vermek, tomşurmak. abée diş. Değirmeni işleten suyun döküldüğü delik, poyra, abeille diş. An (Abeille domestique: Kovan arısı.

abîmer Abeille mère: Art beyi, bey an. Abeille ouvrière: Amele arı). § Actif comme une abeille: Arı gibi çalışkan. abeiller, ère s. 1. Arılara değgin (Industrie abeillère). 2. er. Kovan, kovan yeri, kovanlık, aberrant, e s. Kurala, usa uymayan, yanlış, aptalca, sapkınca (Une idée, une conduite aberrante). aberration diş. 1. gökb. fiz. Sapınç. 2. mec. Sapkınlık. Sapıtma, sapınç, yanılgı, aldanma (Dans un moment d'aberration, il lui reprocha sa gentillesse. Par quelle aberration a-t-il agi ainsi?). aberrer gsz. Aldanmak, yanılmak, sapınca düşmek. abêtir gf/. Alıklaştırmak, aptallaştırmak, kafasını körletmek (Abêtir les écoliers). § S'abêtir: Alıklaşmak, aptallaşmak, kafası körlenmek (Je m'abêtis dans ce milieu). abêtissant, e s. Ahklaştıran, kafa şişiren, aptallaştıran (Des travaux abêtissants. Spectacle, journal abêtissant). abêtissement er. 1. Alıklaştırma, sersemletme, kafasını körletme. 2. Alıklaşma, aptallaşma, kafası körelme. abhorrer gçl. Tiksinmek, nefret etmek; görünce, duyunca, düşününce tüyleri diken diken olmak (J'abhorre le despotisme de cet homme). § S'abhorrer: 1. Kendi kendinden tiksinmek. 2. Birbirinden tiksinmek, abiétin, es. Çama değgin; çamgillere değgin. abiétinées<%. ç. bitb. Çamgillerin bir alt familyası, abîme er. 1. Uçurum, dipsiz derinlik. 2. Büyük aynm (Entre un croyant et un athée il y a un abime). 3. Yıkım (C'est avec ces complaisances qu'une société va aux abîmes). 4. mec. İçinde yitip gidilen şey, kuyu, derya (Un abîme de misère, d'ennuis). § Etre au bord de l'abîme: Uçurumun kıyısında olmak. Toucher le fond de l'abîme: Uçurumun, tehlikenin içine düşmek. Creuser un abîme entre: Arasında uçurum açmak (C'est un abîme qui se creuse entre nous). L'abîme appelle l'abîme: Belâ belâ üstüne gelir, belâ belâyı çeker, abîmé, e s. Yırtılmış, yıpranmış, eski püskü (Un habit abîmé). abîmer gçl. 1. Yere göçürmek, batırmak; yıkmak, gömmek (De si grands maux sont capables d'abîmerl'Etat). 2. Bozmak, yıkıp kırmak, berbat etmek, kullanılmaz hale getirmek (Abîmer un livre, une montre, un vêtement, un meuble). 3. Abîmer qn: Dayakla pestilini çıkarmak (Un boxeur qui abîme son adversaire). § S'abîmer: 1. Batmak, yok olmak, yıkılmak. 2. Bozulmak (Relevant sa belle robe du dimanche qui aurait pu s'abîmer). 3. S'abîmer dans qch: Bir şeye dalmak,

abiotique kendini bir şeye kaptırmak (Bienheureuxceluiqui s'abîme dans la contemplation de la beauté. S'abîmer dans ses réflexions). abiotique s. biy. Yaşamanın olanaksız olduğu; canlıların yaşamasına elverişli olmayan, yaşamdan yoksun (Milieu abiotique). abject,e s. İğrenç, tiksinç, alçak, aşağılık (Un caractère, un procédé, un chantage abject. Il a été abject envers nous). abjection diş. İğrençlik, alçaklık, aşağılık (Vivre dans l'abjection). abjuration diş. Bir kamş, bir din, bir inançtan dönme; bir dini, bir kanışı, bir inancı bırakma (L'abjuration d'Henri IV). abjurer gçl. 1. Bir kanış, bir inanç, bir dinden dönmek; bir din yada inancı bırakmak (Abjurer le judaïsme). 2. Bir şeyi törenle yada açıkça bırakmak; yadsımak (Abjurer ses erreurs, ses soupçons; Abjurer Aristote, Descartes). ablatif, ive s. dilb. 1. -den halinde olan. 2. er. -den hali, 'çıkma durumu (Mettre un nom à l'ablatif). ablation diş. (Bir uru yada vücudun bir üyesini) Kesip çıkarma, alma (Pratiquer l'ablation d'un rein). able er. İncibalığı, çamça, tatlı su kefali gibi pullan gümüş renginde olan küçfik tatlısu balıklarına verilen genel ad. ablette diş. İncibalığı. ablution diş. 1. Aptes alma, yıkanma; gusttl (Ablution des musulmans). 2. ç. Hıristiyanlık'ta kuddas ayininden sonra papazın parmaklarına dökündüğü su ve şarap (Les ablutions de la messe). 3. Genel anlamda yıkanma, vücudunu iyice bir yıkayıp temizleme (Il s'offrit une longue ablution). § Faire ses ablutions: Aptes almak, abnégation diş. 1. Bir ülkü uğrunda gösterilen büyük özveri. 2. Fedakârlık, özveri; vazgeçme, "feragat (Abnégation de son intérêt, de soi-même). § Faire un acte d'abnégation, faire preuve d'abnégation: Özverili davranmak, fedakârlık göstermek. aboi er. 1. Havlama (L'aboi de ce chien est fort importun. Le soir était tout vibrant d'abois de chiens). 2. Köpeğin av önünde havlayışı, çavkırma. 3. ç. Köpeklerle sarılmış avın durumu, köpeklerle sarılmışlık (Les pleurs de la biche aux abois). | Etre aux abois: Çok güç bir durumda olmak, umutsuz bir durumda bulunmak; açmazda olmak (Un politicien aux abois). aboiement er. 1. Havlama, ürüme 2. Bağnşma, çığrışma (Les aboiements des crieurs de journaux). 3. mec. Rahat kaçıncı sözler, abuk sabuk lâflar, havlama (Aboiements patriotiques.

20

abonder Les aboiements de la critique). abolir gçl. Kaldırmak, ortadan kaldırmak, yürürlükten kaldırmak (Abolir une mode, uneloi, la peine de mort). § S'abolir: Ortadan, yürürlükten kalkmak, kaldırılmak, abolissement er. (Eskimiştir) Ortadan kaldırma, yürürlükten kaldırma (Abolissement du duel). abolition diş. Ortadan kaldırma, yürürlükten kaldırma; yürürlükten kalkma, ortadan kalkma (Abolition des privilèges, de l'esclavage, de la peine de mort, d'une loi). abolitionnisme er. Köleliğin ortadan kaldırılmasından yana olma; köleliğin kaldırılması. abolitionniste ad. 1. Köleliğin kaldırılmasından yana olan kişi; köleliğe karşı olan. 2. s. Köleliğin kaldırılmasına değgin, abominables. 1. İğrenç, ürkünç, tiksinç, (Un erime abominable). 2. Çok kötü, berbat (Un temps abominable). abominablement bel. Tiksindirecek bir biçimde, iğrenççe. abomination diş. 1. İğrençlik, tiksinçlik ürkünçlük. 2. Çok kötü, bayağı bir şey (Ce chantage est une abomination. Cette ville profane est en abomination à notre prophète). § Avoir qch en abomination: Bir şeyden tiksinmek, iğrenmek (J'ai le mensonge en abomination). abominer gçl. İğrenmek, tiksinmek, ürkünç bulmak, kötü gözle bakmak (Le moine que le prêtre abomine). abondamment bel. Bol bol, çok çok, bolca (Lapluie tomba toute la nuit abondamment). abondance diş. 1. Bolluk, artıklık, fazlalık (L'abondance des légumes sur le marché). 2. Söz söyleme kolaylığı, dil uzluğu (Parler avec abondance). § Abondance numéraire: Para bolluğu, piyasada çok para bulunması durumu. Année d'abondance: Bolluk yılı. Corne d'abondance: Bereket boynuzu. En abondance: Bol bol (Vospleurs coulent en abondance). Vivre dans l'abondance: Bolluk içinde yaşamak; bir eli yağda, bir eli balda olmak. Parler d'abondance: Hazırlanmadan, doğaçtan konuşmak. Abondance de biens ne nuit pas: Fazla mal göz çıkarmaz. abondant, e s. 1. Bol, gür (Récolte abondante, abondante nourriture, une abondante chevelure). 2. Zengin (Style abondant). 3. Çok verimli, kolay ve rahat yazan (Ecrivain abondant). § Etre abondant en: -bakımından bol, zengin olmak (Ce pays est bien abondant en vin, en blé). abonder gsz. 1. Bol olmak, çok bulunmak (Les

abonné

21

fautes abondent dans ce texte. C'est une maison où l'argent abonde) 2. Abonder en qch: Bir şey bakımından çok zengin olmak, bir şeyden kendisinde bol bol bulunmak (La France abonde en vigne. Cet homme abonde en paroles). § Abonder dans le sens de qn: Birinin kanısına katılmak, biriyle eş düşüncede, eş kanıda olmak (J'abonde dans votre sens). abonné, e s. ve ad. 1. Abone, 'sürdürümcü. 2. Sürdürüm. § Etre abonné à qch:l. Bir şeye abone olmak, bir şeyin abonesi olmuş bulunmak (Jesuis abonné à cette revue depuis des années). 2. mec. tkz. Durmadan başına o iş gelmek, bir şeye artık alışmak, o şeye habire uğramak (Il a subi de nouveaux échecs, il y est abonné. Il est abonné aux injures!). abonner gçl. 1. Abone etmek, abone yazmak. 2. Abonner qn à qch.: Birini birşeye abone etmek (Abonner un ami à une revue, à un journal). § S'abonner à qch: Bir şeye abone olmak, sürdürümcü yazılmak (S'abonner à un journal, à un théâtre). abonnir (Eskimiştir.) gçl. İyileştirmek, daha bir güzel yapmak (Abonnir le vin dans la cave). § S'abonnir: İyileşmek, daha bir güzel ve hoş olmak (Le vin s'abonnit en vieillissant). abord er. 1. (Gemi için) Bir yere yanaşma (L'abord de cette côte est difficile). 2. (Birinin yanına, bir yere)Çıkma,Varma,yaklaşma (Mon abord en ces lieux). 3. ç. Çevre, dolay (Les abords de la cathédrale sont bien laids), f D'abord: Önce, ilkin (Demandons-lui d'abord son avis, nous déciderons ensuite). Tout d'abord; de prime abord, dès l'abord: Daha ilk anda, ilk bakışta, hemen (Cet homme, au premier abord, un peu fermé. Elle avait deviné, de prime abord, qu'ils avaient en commun bien des rancunes. Dès l'abord, il surprenait par l'expression farouche de son visage). Dans l'abord: Önce, başlangıçta (Dansl'abord, il se met au large). Etred'un abord facile, difficile: Varılması, yanına yaklaşılması kolay, güç olmak. D'abord que: (Eskimiştir) -ince ; -ir -mez (Je n'en ai point douté d'abord que je l'ai vue: Onu görür görmez hiç kuşku duymadım). abordable s. Yanaşılabilir, yanaşılır, yanına vanlabilir (Une côte abordable, un homme abordable, un prix abordable). abordage er. 1. Borda bordaya saldırış, saldırma. 2. İki geminin çarpışması, tokuşması. aborder gsz. 1. Kıyıya varmak yanaşmak, karaya çıkmak (Aborder dans une lie, au port). 2. gçl. Aborder qch: Bir şeye ulaşmak, varmak; bir şeyi

about tutmak, almak (Aborder un virage. H aborde avec prudence les carrefours dangereux). 3. Aborder qn.: Birinin yanına çıkmak, bir iş için gidip birini görmek (Ilfut abordé par un inconnu). 4. Üzerine yürümek (Aborder l'ennemi). 5. Rampa etmek, çarpmak (Aborder un navire). 6. Ele almak, girişmek, işlemek (Aborder un sujet, une question). 7. Aborder de qch: (Eskimiştir) Bir şeye, birine yaklaşmak, katına varmak, erişmek (Ils ne peuvent aborder du trône de Dieu). § S'aborder: Yaklaşmak, yanaşmak, birbirine yanaşmak (Tout le monde s'abordait, s'interrogeait sans se connaître). abordeur s. 1. Kıyıya varan. 2. Rampa eden (Navire abordeur). aborigène f. 1. Yerli (Plante, animal aborigène). 2. er.ç. Bir ülkenin, bir yerin ilk yerlileri (Les aborigènes de l'Amérique du Sud). abornement er. Sımr koyma, sınırla çevirme (Abornement d'un terrain). aborner gçl. Sımr koymak, sınırla çevirmek (Aborner un champ, un terrain). abortif, ive s. 1. Çocuk düşürücü (Un remède abortif). 2. er. Çocuk düşürücü ilâç (Un abortif). abot er. Bukağı. abouchement er. 1. Konuşmak üzre yan yana getirme, buluşturma (Tentatives d'abouchement qui n'ont pas réussi). 2. Ağız ağıza, uç uca getirme, birleştirme, ağızlama (Abouchement de vaisseaux, de conduits). aboucher gçl. 1. Ağız ağıza getirmek, birleştirmek (Aboucher deux tuyaux, deux tubes). 2. Görüştürmek, karşılaştırmak üzere buluşturmak (Il m'a aussi abouché avec M. d'Espagne). 3. Aboucher qn avec qn: Birini bir başkasıyla görüştürmek, buluşturmak, karşı karşıya getirmek (Je vous aboucherai avec le ministre). § S'aboucher: 1. Ağız ağıza gelmek, birleşmek (Deux tuyaux qui s'abouchent). 2. S'aboucher avec qn: Biriyle görüşmek, buluşmak (Je voudrais m'aboucher avec vous en secret. S'aboucher avec de mauvais garçons). abouler gçl. 1. hlk. Getirmek. 2. argo. Vermek, sökülmek (Abouler le fric, abouler du pognon, son pèse: Paralan sökülmek). Abouler sa viande: argo. Azıcık yerinden kıpırdamak, kıçım biraz yerinden oynatmak. § Abouler gsz. yada S'abouler: hlk. Gelmek, çıkagelmek, damlamak, aboulie diş. İstenç yitimi, istencini yitirme, iradesini yitirme. İstençsizlik, iradesizlik, aboulique s. ve ad. İstencini yitirmiş, iradesini kaybetmiş kişi. İstençsiz, iradesiz, about er. 1. (Doğrama işlerinde) Geçme parça. 2.

aboutement Şırıngaya iğneyi takmak için araya konan maden parçası. aboutement er. Uç uca getirme, bitiştirme; uç uca gelme, bitişme; bitişiklik, abouter gçl. Uç uca getirmek, bitiştirmek, aboutir gsz. 1. En sonunda bitmek, sona ermek, sonuçlanmak, olumlu bir sonuç vermek (Les recherches, l'enquête ont abouti). 2. Sonu -e varmak, ulaşmak, -e açılmak (Couloir qui aboutit dans une chambre). 3. Aboutir à qch: Sonu bir şeye varmak, -e yol açmak, sonu -e varmak (Ces mesures ne doivent pas aboutir à grand-chose. Del questions qui n'aboutissent à rien. Tout aboutit au même abîme universel). 4. Aboutir dans, sur, en qch: Sonu -e çıkmak, açılmak (Cette ruelle aboutit dans une rue animée, sur un boulevard, en un endroit désert). 5. gsz. (Çıban vb. için) Baş vermek, uç vermek (Un abcès prêt à aboutir). aboutissant er. Sonunda varılan, elde edilen şey; sonuç, ürün (Tout ce que nous sommes est l'aboutissant d'un travail séculaire). § Les tenants et les aboutissants de qch: Bir şeyin girdisi çıktısı, en ince ayrıntı ve ilintileri (Il connaît les tenants et les aboutissants de ce scandale). Savoir, connaître les tenants et les aboutissants de qch: Bir şeyin girdisini çıktısını bilmek; bir şeyi en ince ayrıntılarıyla bilmek, aboutissement er. 1. Varılan son, sonuç; en sonunda varılan, ulaşılan şey, varılan nokta (Aucune action humaine n'a de source unique, elle est l'aboutissement de causes dissemblables et multiples). 2. Bitme, sonuçlanma, bir sonuca varma, başarıyla taçlanma (L'aboutissement de ses efforts, d'une recherche, d'une enquête). abovo bel. Lat. Baştan, başlangıçtan beri, tâ başından beri. aboyant, e s. Havlayan. aboyer gsz. 1. Havlamak, ürümek (Le chien aboie). 2. mec. Hafif bir uğultu çıkarmak (Les canons continuaient à aboyer sourdement). 3. Aboyer contre qn, après qn: mec. Birinin ardından atıp tutmak, bağırmak, yaygarayı basmak (Créanciers qui aboient après un débiteur). 4. Aboyer aprèsqn, contre qn, à qn: Birinin, bir şeyin ardından havlamak ; birine, bir şeye havlamak (Le chien de garde aboie au voleur, après le voleur, contre le voleur). § Aboyer à la lune: Boşuna yaygara koparmak; boşuna havlayıp durmak. Chien qui aboie ne mord pas: Isıracak köpek dişini göstermez. Les chiens aboient, la caravane passe: İt ürür, kervan yürür, aboyeur, euse s. ve ad. 1. Havlayan, havlayıcı (Chien aboyeur). 2. Kafa şişiren. 3. (Tiyatroda)

22

abri Çığırtkan. abracadabrant, e Şaşırtıcı, us almaz, usa sığmaz, olağanüstü ama tutarsız. (Une histoire abracadabrante). abraser gçl. Aşındırmak, kazımak, yıpratmak, abrasif, ive s. 1. Parlatıcı (Poudre abrasive). 2. er. Bazı şeyleri perdahlayarak parlatmak için kullanılan kum, süngertaşı, zımpara gibi maddeler; perdah maddesi, parlatma maddesi (L'émeri, les poudres à récurer sont des abrasifs). abrasion Aşındırma, kazıma; aşınma, kazınma; yıpratma, yıpranma (Surface d'abrasion des dents). abrégé er. Özet; kısaltma, bir yapıtın kısaltılmış biçimi (L'abrégé d'une œuvre, d'un livre, d'une conférence). § En abrégé: Özet olarak, kısaca; kısaltılmış, özetlenmiş biçimde (Ecrire en abrégé. Mot, paroles, phrase en abrégé). abrègement er. Kısaltma, özetleme; kısaltılma, özetlenme (L'abrègement d'un texte). abréger gçl. 1. Kısaltmak (Abréger sa vie, ses jours). 2. Özetlemek, kısaltmak (Abréger un texte, un discours, un livre). 3. gsz. Kısa olmak, kestirme olmak (Chemin qui abrège). 4. gsz. Kısa kesmek, sözü uzatmamak (Abrégeons!). abreuvement, abreuvage er. Sulama, suvarma, su içirme (Abreuvage des bêtes, abreuvement des chevaux). abreuver gçl. 1. Sulamak, suvarmak, su içirmek (Abreuver un troupeau). 2. Abreuver qn de qch: Birini bir şeye boğmak, birini bir şey içinde bırakmak (Abreuver quelqu'un de caresses, de compliments. Il l'a abreuvé d'injures). 3. Etre abreuvé de qch: Bir şey içinde kalmak, bir şeye boğulmak; bir şeyden gına getirmek, bıkmak (II est abreuvé de louanges). § S'abreuver: 1. Su içmek. Bol bol içmek. 2. S'abreuver de qch: Bir şey içinde kalmak, bir şeye boğulmak, bir şeyden bıkmak, gına getirmek (S'abreuver de compliments). abreuvoir er. Yalak, suvat, hayvanlara su içirilen yer (Mener les bêtes à l'abreuvoir). abréviatif, ive s. Kısaltmalı, kısaltmaya yarayan (Signes abréviatifs). abréviation diş. 1. Kısaltma; kısalma. 2. Bir sözcüğün kısaltılmış biçimi (Liste des abréviations employées dans un ouvrage). abri er. 1. Barınacak yer, bannak (Chercher un abri sous un arbre). 2. Baraka, kulübecik, bannak (Construire un abri pour garer sa voiture). 3. ask. Siper, sığınak (Certaines stations de métro ont servi d'abris pendant la guerre. L'alerte invite les civils à descendre à l'abri). 4. Koruma, yardım,

abribus kayırma, himaye (Il chercha auprès d'elle un abri contre l'hostilité générale). § A l'abri: Güvenlikte, güvenilir yerde. Se mettre à l'abri, être à l'abri: Güvenlikte olmak. A l'abri de qch: Bir şeyden korunmuş olmak, bir şeye karşı korunmuş olmak; -den uzak olmak; -den "masun (Cette maison est à l'abri du vent: Bu ev yellere karşı korunmuştur, yel almaz. Nous sommes à l'abri du danger: Tehlikeden uzağız). Al'abride: mec. -esığınarak, güvenerek (A l'abri de ce badinage, je dis des vérités: Bu şakaya sığınarak, dayanarak, gerçekleri söylüyorum). abribus e r Kapalı otobüs durağı, abricot er. 1. Kayısı (Compote d'abricots). 2. argo. Şeftali, ferç, kadının edep yeri. 3. s. Kayısı rengi (Teint abricot, tissu abricot). § Avoir l'abricot en folie: Kaşınmak, şeftalisi tutuşmak, cinsel istekle kıvranmak.

23

absence abrupt, e s. 1. Sarp, dik, yalçın (Pente abrupte, rocher abrupt, un chemin abrupt au flanc de la montagne). 2. er. Dik, dik yamaç. 3. mec. İdare etmesini hiç bilmeyen kişi, esnekliği olmayan, dobra dobra hareket eden kişi; doğrucu Davut; kazık gibi adam. abruptement bel. I. Doğrudan doğruya, kem küm etmeden, tepeden inme, beklenmedik bir biçimde (La question lui fut posée abruptement). 2. Dikine, diklemesine (Les quartiers de roc qui dévalaient abruptement jusqu'au fond des douves). abruti, e i ve ad. 1. Sersemleşmiş, alıklaşmış, aptallaşmış; sersemce, aptalca, alıkça (Un air abruti). 2. ad. Aptal, alık, sersem. § Espèce d'abruti!: argo.Sersem, sersem herif, şaban! Etre abruti de qch: Bir şeyden kafası sersem gibi olmak, kazan gibi olmak (Etre abruti de soleil, de bruit, de vin, de travail). abrutir gçl. 1. Alıklaştırmak, sersemleştirmek, sersemletmek, şaşkına çevirmek, bir şey anlamaz duruma getirmek, kafasını kazana çevirmek (L'alcool l'abrutissait et lui faisait perdre toute volonté. Une propagande qui abrutit les masses). 2. Alçaltmak, küçültmek, düşürmek, yıkıma götürmek (La débauche avait abruti son esprit). 3. Abrutir qn de qch: Birini -ile bunaltmak (Abrutir un enfant de travail. Il l'a abruti d'un flot de paroles). § S'abrutir: 1. Alıklaşmak, sersemlemek. 2. S'abrutir de qch: -den bunalmak, bir şey yüzünden hiçbir şey anlamaz duruma gelmek (S'abrutir de travail, de vacarmes).

abricoté, e s. 1. Kayısıyı andıran. 2. Kayısılı (Gâteau abricoté). abricotier er. Kayısı ağacı. abrité, e s. Yel tutmaz, korunuk (Une terrasse abritée). abriter gçl. 1. Barındırmak, sipere almak (Abriter quelqu'un sous son parapluie). 2. Bir şeyi korumak, bir şeye siper olmak. 3. Barındırmak; içine almak, kapsamak (Cette maison abrite plusieur familles. Cet hôtel peut abriter deux cents personnes). 4. Abriterqn, qch deqch,contre qch: Birini, bir şeyi bir şeyden korumak, bir şeye karşı korumak (La colline abrite les maisons des vents du nord. Le tricot de laine l'abritait bien contre le froid). § S'abriter: 1. Sığınmak (Je me suis abrité sous le porche pendant l'averse). 2. S'abriter de qch, contre qch: Bir şeye karşı, bir şeyden kendini korumak (Elle avait une main sur les yeux pour s'abriter du soleil). 3. S'abriter derrière qch: mec. Bir şeyin arkasına gizlenmek, bir şeyi kendine örtü yapmak, siper yapmak; bir şeyin gölgesine sığınmak (S'abriter derrière la loi: Yasaların gölgesine sığınmak, yasaları kendine örtü yapmak, yasaların koruyuculuğuna sığınmak). abri vent er. Yel sığınağı, yel siperi, ekinleri yellere

abrutissant, e s. 1. Sersemletici, sersemleştirici, alıklaştırıcı, bunaltıcı (Un vacarme abrutissant, un travail abrutissant, la vie abrutissante de Paris). 2. Küçük düşürücü, aşağılık (Les plaisirs abrutissants de la table). abrutissement er. Sersemletme, sersemleştirme; sersemleme,sersemleşme alıklaştırma,alıklaşma (L'abrutissement d'un peuplesoumis àla dictature). abscisse diş. mat. Apsis, *yatay konaç. abscons, e s. Gizli anlamlı, anlamı saklı;

karşı koruyan hasır vb. gibi şeyler, abrogatif, ive s. Yürürlükten kaldıran, geçersiz kılan (Loiabrogative). abrogation diş. Ortadan kaldırma, yürürlükten, geçerlikten kaldırma (Abrogation d'une loi, d'un décret, d'un règlement). abroger gçl. Geçerlikten, yürürlükten kaldırmak (Abroger une ordonnance,une loi, un règlement. On abrogea les dispositions contraires à la loi nouvelle).

anlaşılması güç (Ecrivain abscons). absence diş. 1. Bulunmayış, olmayış, yokluk, bir yerde olmayış, ortada görünmeyiş (J'ai bien regretté votre absence dans ta réunion) . 2. Yokluk, eksiklik (Absence de goût, l'absence de rideau aux fenêtres). 3. Ayrılık, uzaklaşma (Son absence de Paris se prolongera jusqu 'à la semaine prochaine. L'absence diminue les médiocres passions et augmente les grandes). 4. Yoksunluk ; -in olmayışı (L'absence de père est néfaste à un enfant). 5.

absent Dalgınlık, dalıp dalıp gitme, kendini unutma. 6. Derse, okula gidilmeyen günler; devamsızlık (Les absences de cet élève sont très nombreuses). § En l'absence de qn: Biri olmadığında, biri orada yokken (Vous êtes plus expansifen l'absence de vos parents. En l'absence du directeur, voyez son adjoint). Avoir des absences: Zaman zaman dalıp gitmek, kendini unutmak; unutkan olmak, absent, e s. 1. Bir yerde bulunmayan; (Orada) olmayan, ortada görünmeyen; yok (Le directeur est absent aujourd'hui, revenez demain). 2. Dalgın, kendinde olmayan (Vous avez un air • absent). 3. Absent de qn, de qch: Birinden, bir şeyden uzakta, ayrı (Absent de vous, je vous vois quand même. Il est absent de chez lui depuis longtemps). 4. ad. Bir yerde bulunmayan kimse, görünürde olmayan kişi (Dire du mal des absents. Fixer le nombre des absents. Défendre les absents). S. Etre absent de qch, dans un»endroit, quelque part: Bir şeyde, bir yerde bulunmamak; -de olmamak (Il est absent de Paris. J'ai été absent de la réunion. La précision est absente de ce texte: Bu metinde açıklık yok). absentéisme er. Devamsizhk(Absentéisme scolaire). absentéiste s. ve ad. Devamsız, absenter s' gsz. 1. Yerinden ayrılmak yerinde bulunmamak, bir yerden ayrılmak, uzaklaşmak (Demander la permission de s'absenter. Il s'est absenté quelques minutes). 2. S'absenter de qch: Bir şeyden, bir yerden ayrılmak, uzaklaşmak, orayagelmemek (S'absenter desondomicile, d'un poste). abside diş. Kiliselerde sunağın arkasına düşen çokgen yada yarım daire biçimindeki bölüm, apsid. absinthe diş. I. Pelin. 2. Apsent (içki). 3. mec. Acı, üzüntü. absolu, e s. 1. Saltık, salt, mutlak (Un pouvoir absolu, une autorité absolue). 2. Hiç bir koşula ve kayda bağlı olmayan, tam, yüzde yüz (Une confiance absolue dans le bon sens). 3. Hiçbir ödün vermeyen, en ufak bir eleştiriye gelmeyen, kesin, değişmez (A votre âge on a des jugements absolus). 4. Eksiksiz, üstüne toz kondurulamayan (L'amour absolu n'existe pas plus que le parfait gouvernement). S. er. fels. Sait, mutlak (Chercher l'absolu. L'absolu, s'il existe, n'est pas du ressort de nos connaissances. Etre à la recherche de l'absolu). § Dans l'absolu: Koşullar, olanaklar hesaba katılmadan, koşullar göz önünde bulundurulmadan, düşünülmeden (On ne peut juger de cela dans l'absolu). absoluité diş. Saltıkhk, saltlık, mutlaklik.

24

absorption

absolument ad. 1. Saltık olarak, kesin olarak; ille de (Il refuse absolument votre offre. Il veut absolument vous voir). 2. Tamamıyla, tamamen, büsbütün (C'est absolument faux Ceci s'oppose absolument à ce que vous avez dit précédemment). 3. bel. Nesnesiz (Verbe employé absolument). absolution diş. 1. Sorumsuz, suçsuz görülme; suçsuzluk; aklanma (Prononcer l'absolution de l'accusé). 2. (Hıristiyanlık'ta). Suçunu, günahlannı bağışlama; aklama. § Donner l'absolution à qn: Birinin günahlannı bağışlamak, silmek (Donner l'absolution à un pécheur). absolutisme er. (Devlet yönetiminde) Saltçılık, mutlakiyet. absolutiste s. 1. Saltçıhğa değgin. 2. ad. Saltçılıktan yana olan kişi, saltçılık yanlısı, mutlakiyetçi. absolutoire s. Bağışlayan, sorumsuz tutan, suçsuz gören, aklayan (Sentence absolutoire). absorbable s. Emilebilir, soğrulabilir, çekilebilir, absorbant, e s. 1. Emici, soğurucu (Tissu absorbant, papier absorbant). 2. Bir kişinin tüm zamanını alan, soluk aldırmayan (Un travail absorbant). 3. er. Emici, soğurucu (Le buvard est un absorbant). absorbé, e s. Kafası hep meşgul, bunalmış, işi başından aşkın (Un air absorbé). § Etre absorbé: İşi başından aşkın olmak, iş içinde bunalmak, absorber gçl. 1. İçmek, emmek, içine çekmek, soğurmak (L'éponge absorbe l'eau. Le buvard absorbe l'encre). 2. Yemek, içmek, ağzına bir şey koymak (Iln'arienabsorbédepuishier. Ilabsorbe presque deux litres de vin par jour). 3. Silip süpürmek, alıp götürmek (L'achat de l'appartement a absorbé toutes mes économies; les procès ont absorbé son patrimoine). 4. Kendi içine alıp eritmek (L'église a deux manières de réagir en présence de l'hérésie: repousser, absorber). S. Tüm zamanını almak (Ce travail m'absorbe). § S'absorber: 1. Emilmek, içilmek, soğurulmak. 2. Erimek, yitip gitmek (Ce tapage s'absorbait dans le bruissement de la vapeur). 3. S'absorber dans qch: Birşeye dalmak, kendini bir şeye kaptırmak (S'absorber dans son travail, dans ses affaires, dans la lecture de son journal). absorbeur er. (Petrolcülükte) Gaz emici; emici aygıt; emme aygıtı, soğurma aygıtı, absorption diş. 1. Emme, soğurma, içine çekme (L'absorption de l'eau par le sable. Absorption d'une crème par la peau). 2. İçme, içine çekme; yutma (Suicide par absorption d'un poison. A bsorption de gaz toxiques). 3. İçine alıp yitirme, içinde eritme (Absorption de l'individu dans le groupe). 4. Kendi iç evrenine dalmıştık, içe

absoudre kapanma (L'absorption fixe du fou). absoudre gçl. I. (Tövbe edenin) Suçunu, günahını bağışlamak; aklamak (Absoudre un pénitent). 2. Suçsuz görmek, birinin suçsuz olduğunu açıklamak, sorumsuz tutmak (Absoudre un accusé). 3. Bağışlamak, suçunu bağışlamak, "affetmek (Pendant que la bouche accuse, le cœur absout ). 4. Absoudre qn de f. qch: Birinin bir şey yapmasını bağışlamak, absoute diş. 1. (Kiliselerde) Yarlıgama duası; ölünün tabutu başında okunan dua. 2. Kutsal perşembe günü yapılan genel bağışlanma töreni, abstème s. vead. Şarap tövbelisi; hiç şarap içmeyen kişi (Nous serions tous abstèmes). abstenir (s')gsz. 1. Hiç bir şey yapmamak ; çekimser kalmak (Il est vain d'agir ou de s'abstenir. S'abstenir aux élections). 2. S'abstenir de qch: Bir şeyi bilerek atlamak. Bir şeyden çekinmek, sakınmak, el çekmek, vazgeçmek, bir şeyi bırakmak (La plupart des journaux s'abstiennent de tout commentaire. S'abstenir de vin). 3. S'abstenir de f. qch: Bir şey yapmaktan vazgeçmek; bir şeyi yapmamak (Ils se sont abstenus de participer à la course. Il s'abstient de manger et de boire depuis trois jours). 4. S'abstenir de qch: Kendini bir şeyden yoksun bırakmak, onu hiç kullanmamak (Abstenez-vous de café et de tabac jusqu'à nouvel ordre). abstention diş. 1. Çekimserlik, çekimser kalma (Abstention est parfois une attitude politique). 2. Çekimserler, çekimser oy kullananlar (Le nombre des abstentions, dans ce scrutin, atteint près du quart des électeurs). 3. Yansızlık, yan tutmama, yansız kalma, karışmama, müdahele etmeme (L'abstention de l'Etat en tout ce qui n 'est pas intérêt social immédiat). abstentionnisme er. Çekimserlik, oy vermeme, oyunu kullanmama (Lutte de l'Etat contre l'abstentionnisme). abstentionniste s. ve ad. Çekimser, oyunu kullanmayan,seçimde oy vermeyen (Les abstentionnistes sont plus nombreux aux élections partielles qu'aux élections générales). abstergent,e s. 1. Temizleyici, mikroplardan arıtıcı (Médicaments abstergents). 2. er. Temizleyici ilaç (Les abstergents). absterger gçl. Temizlemek, mikroplardan arıtmak (Absterger une plaie). abstersion diş. Temizleme, mikroplardan antma (Abstersion d'une blessure, d'une plaie). abstinence diş. 1. Perhiz, °imsak, dinsel bir amaçla bir şeyi yememe (Pourpréserver sa santé il se pliait à une dure abstinence. Le vendredi est pour les

25

absurde catholiques un jour d'abstinence). 2. Kendini bir şeyden yoksun bırakma, bir şeyi yemekten, yapmaktan vazgeçme (Abstinence des plaisirs. Abstinence de certains aliments). § Faire abstinence de qch : Bir şeye perhiz yapmak; bir şeyi yememek (Il fait abstinence de viande). abstinent, e s. vead. Perhize uyan; kilisenin istediği imsaki yapan. abstraction diş. fels. 1. Soyutlama (L'homme est capable d'abstraction et de généralisation). 2. Gerçekte karşılığı olmayan soyut düşünce ve kavram (La vie est pour lui une abstraction, il raisonne sans tenir compte de la situation. Ce personnage de comédie est une pure abstraction). 3. ç. Kurulan düşler, "hayaller; zihin takıntısı, dalgınlık (Il s'évade en des abstractions fausses).§ Abstraction faite de: ... Bir yana bırakılırsa; -hariç; -in dışında (Abstraction faite de deux semaines où je ne serai pas à Paris, j'aurai tout le temps de faire ce que vous me demandez). Faire abstraction de qch: Bir şeyi hesaba katmamak, göz önünde bulundurmamak (Le principe essentiel de la science c'est de faire abstraction du surnaturel). Par abstraction: bel. Dalgınlıkla. abstraire gsz. 1. Soyutlama yapmak, soyutlamaya gitmek (Il faut abstraire pour généraliser). 2. gçl. Soyutlaştırmak (Abstraire une idée, un art). 3. Abstraire qch de qch: Bir şeyden bir şeyi yahtlamak, almak, çıkarıp almak (Il avait abstrait de la vie ce qui lui paraissait essentiel). § S'abstraire: 1. Kendini yahtlamak, dış çevre ve etkilerden kurtarmak, sıyırmak, soyutlamak (II arrive à s'abstraire complètement au milieu de cette agitation). 2. S'abstraire de qch: Bir şeyin dışına çıkmak, kendini birşeyin etkisinden kurtarmak; -den soyutlamak (Pour comprendre un fait historique il faut s'abstraire de l'époque où l'on vit). abstrait, e s. 1. Soyut (Idée abstraite, peinture abstraite, art abstrait). 2. Güç anlaşılır (Auteur abstrait). 3. Dalgın (Un air abstrait). 4. er. Soyutluk, soyut planda düşünülen şey (Ne restez pas dans l'abstrait, donnez des exemples). 5. ad. Soyut sanatçı, soyut ressam (Les abstraits et les surréalistes). abstrus, e s. Güç anlaşılır, kavranması güç, çapraşık (Idées abstruses, un philosophe abstrus). absurde s. 1. Saçma, zırva, anlamsız (La vie est souvent absurde. Agir d'une façon absurde). 2. Akıl almaz, usa sığmaz, ipe sapa gelmez (Un raisonnement absurde). 3. Konuşmasında, düşüncelerinde bir tutarlık olmayan; saçma sapan konuşan (Vieillard absurde, unefemme absurde).

absurdement 4. fels. Saçma, usdışı. 5. er. fels. Saçma; anlamsızlık (Raisonnementpar l'absurde). 6. er. Saçmalık, anlamsızlık, gülünçlük (Sesparadoxes vont jusqu'à l'absurde).% Théâtre absurde: Usdışı tiyatro. absurdement bel. Saçmaca, saçmalıkla, akılsızcaf// s'est absurdement conduit). absurdité diş. 1. Saçmalık, akıl almazlik, usdışılık (L'absurdité de ses propos, d'une conduite). 2. Gülünçlük, usa sığmazlık (L'absurdité de la mode). 3. Anlamsızlık (Absurdité de l'existence). 4. Saçma sapan şeyler (Dire des absurdités: Saçma sapan şeyler söylemek; abuk sabuk konuşmak). abus er. 1. Kötüye kullanma (Abus de confiance, abus de pouvoir, abus d'autorité). 2. Aşırı kullanma, çok kullanma (Abus d'alcools). 3. ç. Yolsuzluklar, çalıp çırpma, "suiistimal (S'élever contre des abus. Les abus d'un régime). § Commettre un abus de confiance: Güveni kötüye kullanmak. Faire abus de qch: Bir şeyi aşırı kullanmak, çok kullanmak, abuser gçl. 1. Kandırmak, aldatmak, yanıltmak (II cherche à abuser ses petits camarades. La ressemblance vous abuse). 2. Abuser de qch: Bir şeyi kötüye kullanmak (Abuser de ses forces, de son autorité, de son pouvoir). 3. Abuser de qn : a) -in ırzına geçmek, -i iğfal etmek (Abuser d'une femme. Un sadique condamné pour avoir abusé d'une fillette), b) Birinin iyi niyetini kötüye kullanmak; birinin temizliğinden, saflığından yararlanmak (Il estparesseux et abuse de tous ceux qui l'entourent en leur faisant faire son travail). § S'abuser: Yanılmak, aldanmak (C'est, si je ne m'abuse, la première fois. Il s'abuse étrangement quand il pense être estimé). abusif, ive s. 1. Aşın, gereğinden çok (L'usage abusif d'un médicament, d'une boisson). 2. Kötü, yanlış (Emploi abusif d'une expression, d'un mot). 3. Yasasız, yasalara aykırı, usulsüz, yola yönteme uymayan (Privilège abusif). 4. s. ve ad. Kötüye kullanan; gücünü kötüye kullanan; "suiistimal yapan, abusivement bel. Yanlış olarak, yanlış (Mot employé abusivement). abysse er. coğr. Abis. Yer yada deniz altındaki derin çukur, uçurum, doğal oyuk (Un abysse de 5000 m). abyssinie diş. Habeşistan. abyssinien, ne; abyssin,e i. ve ad. 1. Habeşistanlı, Habeş. 2. Habeşlere değgin ; Habeşistan' a değgin. acabit er. tkz. Yaradılış, huy, tip, nitelik (Nous ne voulons pas avoir affaire à des gens du même acabit. Il y a trop de garçons de son acabit. Un

26

accablant poulet de cet acabit). acacia er. Akasya. académicien, ne ad. I. Akademi üyesi (Nu comme le discours d'un académicien. Colette était académicienne à l'Académie Royale de Belgique). 2. Eski Yunan'da, Eflatun'un öğrencilerine verilen ad. académie diş. 1. Akademi (Académie de Médecine, des Sciences). 2. Bir ustanın kendi yöntemine göre müzik, resim, dans gibi dersleri öğrettiği yüksek okul, akademi (Académie d'équitation, de billard, de danse, de peinture). 3. Çıplak bir modele göre çalışılan resim (Les meilleurs morceaux d'académie que Rubens a peints). 4. tkz. Çıplak vücut görünüşü, çıplak vücut (Elle a une belle, une superbe académie). académique s. 1. Akademiye değgin;akademililere yaraşan; akademililere özgü (Discours académique). 2. Geleneksel kurallar dışına çıkamayan, kurallara çok bağlı ama soğuk, tatsız tuzsuz (Une peinture académique, une langue académique). § Une pose académique: Kurum, çalım, kasılma. Un style académique: Tumturaklı, süslü püslü bir biçem. académiquement bel. Soğuk, kurumlu, çalımlı bir biçimde. académisme er. Geleneksel kurallara sıkı sıkıya bağlılık, katılık; akademililik (On a parfois accusé Ingres d'académisme, sans comprendre son originalité profonde). acagnarder (s') gsz. Avare avare oturmak; bir köşeye çekilip oturmak (Il finit par s'acagnarder sur une chaise). acajou er. 1. Maun ağacı. 2. s. Maun renginde (Des meubles acajou). acalèphes er. ç. hayb. Denizısırganları, acanthacées diş. ç. bitb. Kengergiller, kenger familyası. acanthe diş. 1. Kenger; ayıyoncası. 2. (Mimarlıkta) Kenger yaprağı biçiminde oyma. acariâtre s. Hırçın, geçimsiz (Unefemme acariâtre. Un caractère acariâtre). acariâtreté diş. Hırçınlık, geçimsizlik, acariens, acarides er. ç. hayb. Uyuzböcekleri. acarpe s. Meyvesiz, meyve vermeyen (Plante acarpe). acaruscr. Peynirkurdu, seyrik. acatène, acathène .v. Zincirsiz (Une bicyclette acathène). acaule s. Sapsız (Plante acaule). accablant, e s. 1. Bunaltıcı (Une chaleur accablante). 2. Ezici, ağır (Un travail accablant). 3. Bitiren, dayanç bırakmayan (Une peine, une

accablement douleur accablante). 4. Suçlayıcı (Un témoignage accablant). 5. Can sıkıcı, bıktırıcı, rahatsız edici (Un enfant accablant). accablement er. 1. Bitkinlik, bitmişlik, çökmüşlük, güçsüzlük (Son accablement devant la mort de sa femme faisait peine à voir). 2. Bunalma, iş altında ezilme (Etre dans l'accablement du désespoir). 3. Ezici, bunaltıcı bir şey; *ezinç (Un accablement indicible pesait dans l'air). accabler gçl. 1. Belini bükmek, dayancım kırmak (Ce deuil cruel l'accable). 2. Bunaltmak (La chaleur accablait tous les touristes peu habitués à ce climat). 3. Bitkin hale getirmek, ezmek, göz açtırmamak (Il a accablé son adversaire. Tuseras accablé sous une telle charge). 4. Accabler qn de qch: a) Birini bir şeyle bunaltmak, çok rahatsız etmek (L'enfant accablait son père de questions). b) Birini bir şey altında ezmek (Accabler un peuple d'impôts, accabler quelqu'un de travail), c) Birini bir şeye boğmak, garketmek (Accabler quelqu'un d'injures, de reproches. Accabler quelqu'un de bienfaits, de cadeaux). 5. Etre accablé de qch: a) Bir şeyden bitmek, bitkin hale gelmek (Je suis accablé de fatigue), b) Bir şeyden göz açamamak, başını alamamak (Il est accablé de visites), c) Bir şeyden bunalmak, bir şey altında ezilmek (Il est accablé de dettes. Je suis accablé de travail). accalmie diş. 1. (Deniz yada yel için) Kısa bir süre için durma, yatışma, limanlama, dinme (Attendons l'accalmie de la pluie, sous ce chêne; L'accalmie de l'orage, delatempête). l.mec. Kısa bir süre için dinme, durma, yatışma, dinlenme (II y a une accalmie dans sa fièvre; je n'ai pas un instant d'accalmie dans ma journée). accaparement er. 1. (Ticarette) İstifçilik (Pendant la Révolution on condamna les commerçants pour accaparement). 2. Göz açtırmama, tüm vaktini alma (L'accaparement d'un médecin par sa clientèle). accaparer gçl. 1. İstifçilik etmek; toplamak, istif etmek (Accaparer sur le marché tous les stocks d'étain pour maintenir les prix. Les trusts ont accaparé la production). 2. Kendine ayırmak, yalnız kendi elinde bulundurmak, kendi tekeline almak, "gaspetmek (Accaparer le pouvoir, les honneurs; A table, il accapare la conversation). 3. Accaparer qn: Birinin yakasını bırakmamak, bütün zamanım almak (Ce travail m'accapare depuis des semaines; La cliente accaparait le vendeur depuis une demie heure. Toute la journée, il était accaparé par des visites). accapareur, euse s. veod.İstifçi; tekelci ;°gaspeden,

27

accentuation "gasıp. accastillage er. Geminin su üstünde kalan bölümü, accéder gçl. Accéder à: 1. -e girmek (Le perron par où on accédait au corps principal de l'école). 2. -e varmak, erişmek, kavuşmak (Connaître, c'est accéder à la vision). 3. -i kabul etmek, yerine getirmek ; -e razı olmak (ila accédé âmes prières, à mes désirs). 4. (Eski) Biriyle -de anlaşmak, uzlaşmaya varmak (Accéder à un traité). accélérateur, trice s. 1. Hızlandırıcı, hız artırıcı (Force accélératrice). 2. er. Gaz pedalı (Appuyer sur l'accélérateur). 3. Hızlandırıcı, devinim hızlandırma aygıtı, accélération diş. 1. Hızlandırma, hızını artırma (L'accélération d'un mouvement, d'un véhicule). 2. Hızlanma, hızı artma (L'accélération du pouls, de la respiration). accéléré er. (Sinemacılıkta) Hızlandırılmış devinim (Le film passe en accéléré). accélérer gçl. 1. Hızlandırmak, hızını artırmak (Accélérer le mouvement, le train, le moteur). 2. mec. Çabuklaştırmak, hızlandırmak (Accélérer les travaux). 3. gsz. Gaza basmak, gaz pedalına basmak (Accélérez, changez de vitesse). § S'accélérer: Hız';nmak; çabuklaşmak (Les battements du cœur s'accéléraient). accent er. 1. Vurgu, hece vurgusu (L'accent es t sur la dernière syllabe). 2. Ses tonu (L'accent de la colère: Seste öfke tonu). 3. Söyleyiş, ağız (Accent anglais, accent turc). 4. Sesli harflerin üzerine konan ve bunların söylenişini gösteren im, vurgu imi (Accent aigu, accent grave, accent circonflexe). 5. Yabancı yada taşralı söyleyişi; söyleyiş bozukluğu, şive bozukluğu (Avoir un accent). 6. Söyleyiş biçimi, söyleyiş yolu; anlam, anlatım yolu (L'accent est l'âme du discours. Un accent amer, un accent douloureux, un accent plaintif). 7. ç. Sesler (Ces accents pleins d'amour, de charme et de terreur. Les accents guerriers du clairon). § Donner de l'accent: Daha bir yoğunluk, koyuluk vermek (Donner de l'accent à une couleur). Mettre l'accent sur qch: Bir şey üzerinde durmak, ısrar etmek, bir şeye daha çok önem vermek, bir şeyi vurgulamak (Je mettrai l'accent sur les problèmes sociaux). accentuable s. Belirtilebilir, vurgulanabilir, accentuation diş. 1. Vurgulama (Les règles de l'accentuation d'une langue). 2. Yazıda vurgu imlerinin konması yada konuşmada hece vurgularının belirtilmesi (Les fautes d'accentuation). 3. Belirginlik, daha çok belirli olma (Un visage qui semble mou, malgré l'accentuation de certains traits). 4. Yoğunlaşma,

accentué

28

accessoire

interdit. ) 2. Yol, giriş yolu (La police surveille tous şiddetlenme (L'accentuation de la hausse des prix les accès de la maison). 3. Birinin yanına çıkma entraine des revendications de la part des salariés). serbestliği. 4. Nöbet (Accès de fièvre, accès de accentué,e s. Çok belirgin; vurgulanmış, toux). 5. Kriz (Un accès de colère, de fureur, de accentuer gçl. 1. Vurgu imlerini koymak (Accentuer folie). § Par accès: Kısa sürelerle, zaman zaman, un texte). 2. Konuşurken hecelerin vurgularını düzensiz bir biçimde, ara ara (Etre joyeux par belirtmek, vurgulamak (Accentuer la voyelle accès. Ses névralgies reviennent par accès. Il avait, finale en français). 3. Daha bir belirtmek, par accès, des velléités de résistance). Avoir accès vurgulamak (Son geste accentuait la puissance de auprès de qn, près de qn : Birinin huzuruna sa voix). 4. Yoğunlaştırmak, arttırmak, çıkmak, yanına varmak (Avez-vous accès auprès çoğaltmak (La barbe accentue la tristesse de sa du ministre?). Etre d'un accès facile, difficile: physionomie. Accentuer ses efforts, ses activités). acceptabilité diş. Kabul edilebilirlik, • Yaklaşılması, yanına varılması kolay olmak, güç olmak (L'île est d'un accès difficile). Avoir accès à benimsenebilirlik. qch: Bir şeye, bir yere girmek, varmak. Donner acceptables. Kabul edilebilir, kabule değer (Une accès à qch: Bir şeyin yolunu açmak; -mek proposition acceptable). olanağını vermek; sonu -e varmak, bir yere, bir acceptant, e s. ve ad. Kabul eden, kabullenen, razı şeye açılmak ( Cet examen donne accès à la carrière olan. d'ingénieur: Bu sınav mühendislik yolunu açıyor, acceptation diş. 1. Bir şeyi kabul etme, kabul bu sınav mühendislikyapma olanağını veriyor. La (L'acceptation d'un don, d'un cadeau. La guerre porte du jardin donne accès au grand boulevard: c'est l'acceptation pure et simple de la mort). 2. Bahçe kapısı ana caddeye açılıyor, çıkıyor). Razı olma, boyun eğme (Acceptation du divorce). accessibilité diş. 1. Varılabilirlik, varış kolaylığı, accepter gçl. 1. Kabul etmek (Accepter un don, un erişme olanağı, erişebilirlik (Accessibilité à un cadeau, une proposition). 2. Accepter qn: Birini lieu, à un poste, à une fonction). 2. Kabul y amna, huzuruna almak, kabul etmek. 3. Bir şeye edilebilirlik, kabul edilme, yanına varma olanağı. tahammül göstermek, dayanmak; bir şeyi accessible s. 1. İçine girilebilir (Cette région est hoşgörü ile karşılamak (Il n'accepte aucune difficilement accessible). 2. Varılır, yanaşılır, critique). 4. İnanmak (Il accepte aveuglement les erişilir, açık (Parc accessible à tous les visiteurs). 3. prédictions des somnambules et du marc de café). Elde edilebilir, öğrenilebilir, ele geçirilebilir 5. Bir şeye razı olmak, boyun eğmek (Accepter (Science accessible à tout le monde). 4. Accessible son sort, la mort, un malheur). 6. Accepter qch de à qch: a) Bir şeye açık, bir şeye karşı duyarlı (On qn: Birinden bir şey kabul etmek, almak est accessible aux flatteries), b) -den anlayan, -e (Accepter un cadeau de son ami). 7. Accepter de f. yabancı olmayan, -den yoksun olmayan (Tu es qch: -meyi kabul etmek (Tu as accepté de accessible à la raison. Il est accessible à l'art). collaborer avec nous. Il a accepté de m'aider). 8. accession diş. 1. Çıkma, geçme (Accession au trône, Accepter qn pour... : Birini... olarak kabul etmek au pouvoir). 2. Kavuşma, elde etme (Accession (Accepter quelqu'un pour époux). d'un État à l'indépendance). 3. Katılma accepteur er. 1. (Bir poliçeyi) Kabul eden. 2. i. ve (L'accession d'un Etat à un traité). ad. Kendi içine alan, alabilen, kendine çeken accessit er. (Okullarda) İkinci dereceden ödül (Il (Corps accepteur d'oxygène, d'hydrogène). acception diş. 1. Yeğleme, yeğ tutma, tercih. 2. gagna un accessit d'histoire naturelle). Ayrılık gözetme, ayrı seçi, ayrılık yaratma, ayrı accessoire s. 1. Katılmış, katkın (Retrancher d'un gayrı deme. 3. Anlam (Prenez ce mot dans son développement les idées accessoires.) 2. İkinci acception la plus large). § Dans toute l'acception derecede olan, ikinci planda gelen (Ces du mot, du terme: Sözcüğün tam anlamıyla. Sans remarques ne présentent qu'un intérêt accessoire. acception de: -ayrımı yapılmaksızın; ...ayrılığı Au prix de la chambre s'ajoutent quelques frais gözetilmeksizin (Sans acception de fortune: accessoires). 3.er. Daha az önemli olan şey; ikinci Zenginlik ayrımı gözetilmeksizin, bu zengin bu planda gelen şey; ayrıntı (Laissons de côté yoksul demeden; zengin yoksul ayırmaksızın). l'accessoire pour en venir au principal). 4. er. ç. Faire acception de: Arasında ayrım yapmak (Ne Takımlar, yedek parçalar (Les accessoires d'une faire acception de personne: Hiç kimseyi ayrı automobile sont la manivelle, le cric etc. Acheter tutmamak; hiç kimse arasında ayrılık un poêle à mazout avec ses accessoires). S. gözetmemek). (Tiyatroda) Sahne donatımı, sahne takımları accès er. 1. Girme, giriş (L'accès de ce parc est aksesuar (Accessoires de théâtre).

accessoirement

29

accessoirement bel. 1. Katma olarak; ikinci derecede; sonra da (Ce livre s'adresse principalement aux étudiants, accessoirement au grand public). 2. Belki, olur ki, ola ki (Accessoirement, nous ferons appel à sa collaboration pour cet ouvrage). 3. Bu arada, olanaktan yararlanarak, accessoiriste ad. Donatımcı; tiyatro ve sinemada sahne donatımcısı; aksesuarcı, accidenter. 1. Kaza ( Un accident d' avton, detravail, de voiture. Le nombre des accidents de circulation est en constante augmentation). 2. Aksama, aksaklık, çaparız (On ne compte plus les accidents de sa carrière politique. L'opération chirurgicale a entraîné plusieurs accidents secondaires). 3. Rastlantı (La poésie n'était pas mon métier, c'était un accident heureux)A. fels. tlinek. S. miiz. Diyez, bemol ve bekarın ortak adı, değişiklik imi. 6. coğr. Yer şekilleri, engebe (Accidents de terrain). % Par accident: Rastlantı olarak, kazara, rastlama yoluyla, tesadüfen (Si par accident vous le rencontrez, vous lui ferez toutes mes amitiés). Avoir, subir un accident: Başına bir kaza gelmek, accidenté,e s. 1. Engebeli (Région accidentée). 2. Hareketli, türlü olaylarla dolu, serüvenlerle dolu geçmiş, inişli çıkışlı (Une vie accidentée). 3. Değişken. 4. Kazaya uğramış, kaza geçirmiş (Une voiture accidentée). S. ad. Kaza geçirmiş kişi, "kazazede (Verser une rente à des accidentés du travail). accidentelle s. 1. Kaza ile, kaza sonucu olan (Mort accidentelle). 2. Rastlantısal, rastlantıya bağlı (Une découverte accidentelle: Rastlantısal bir bulgu). 3. fels. İlineklere değgin, accidentellement bel. 1. Kaza ile, kaza sonucu, kazara (Il est mort accidentellement l'année dernière). 2. Bir rastlantı sonucu, rastlantı olarak, tesadüfen (En parcourant votre manuscrit, je suis tombé accidentellement sur un détail que je n'ai pas compris). accidenter gçl. 1. Engebeli kılmak (Accidenter un terrain, une région). 2. Değişkenlik vermek, renklilik vermek, çeşitlilik vermek, tekdüzelikten kurtarmak (Accidenter son style). 3. Accidenter qn, qch: Birini, bir şeyi kazaya uğratmak, hasara uğratmak, zedelemek (En frôlant de trop près la balustrade du pont, il accidenta l'aile de sa voiture). accipitre er. hayb. Yırtıcı kuş, alıcı kuş. accise diş. İçkilerden alınan dolaylı vergi, acclamateur er. Alkışçı, alkış tutucu, acclamation diş. Alkış, alkış haykırışları (Le bruit des acclamations arrive jusqu'à nous). § Par

accoler acclamation: Alkışlarla, alkışlar arasında (Elire, nommer qn par acclamation: Birini alkışlarla seçmek, atamak). acclamer gçl. 1. Alkışlarla, sevinç çığlıklarıyla karşılamak, selâmlamak (La foule acclame le vainqueur). 2. Alkışlamak, alkışlarla seçmek. § Se faire acclamer: Kendini alkışlatmak, alkış toplamak (Ils se sont fait acclamer en jetant l'anathème sur les gouvernements). acclimatable s. İklime uyabilir (Une plante acclimatable). acclimatation diş. İklime alışma; iklime alıştırma (Jardin d'acclimatation. Acclimatation des végétaux à un milieu). acclimatement er. Yeni bir iklime, yeni bir ortama alışma, uyarlanma (L'acclimatement de ces fauves a été particulièrement difficile). acclimater gçl. 1. İklime, ortama alıştırmak, uydurmak (Acclimater des oiseaux exotiques. Acclimater des plantes tropicales en pays tempérés). 2. Acclimater qn, qch: Birini, bir şeyi, bir şeye, bir yere alıştırmak; uyarlamak (Il était habitué à vivre sans la moindre contrainte, son éducation n 'était pas faite pour l'acclimater à la vie monotone du bureau). 3. Acclimater qch: İçeri sokmak, getirmek, ithal etmek (Acclimater chez soi une idée, une habitude, un usage étranger). § S'acclimater: 1. İklime, ortama alışmak, uymak (Si le désir de m'acclimater m'était venu). 2. Yerleşmek, oturmak (Cet usage s'est très vite acclimaté en France). 3. S'acclimater à qch: Bir şeye alışmak, uymak; uyarlanmak, kendini uyarlamak (Le petit paysan commençait à s'acclimater à la vie du lycée). accointance diş. 1. İlişik, ilişki. 2. Tanıdık, tanış; tanıdık kimseler, ahbaplar (J'ai des accointances dans les milieux politiques). § Avoir des accointances avec qn: Biriyle ilişkisi, ahpaplığı, dostluğu, tanışıklığı olmak (Il a des accointances avec les hommes au pouvoir). accolade diş. 1. Kucaklama, boynuna sanlma. 2. (Noktalama işaretlerinden) Kaş işareti. 3. Şövalyeliğe alınan birinin omuzuna kılıcın yanıyla üç kez vurma töreni. 4. Beğenme anlamında birinin omuzunu okşama (Le général lui épingla la légion d'honneur et lui donna l'accolade). § Donner l'accolade à qn: -in boynuna sanlmak, -i kucaklamak, accolage er. Hereğe bağlama, herekleme, accotement er. Birleştirme, bitiştirme; bitişme, birleşme. accoler gçl. 1. (Birinin) Boynuna sanlmak (Az kullanılır). 2. Hereklemek (Accoler la vigne). 3.

accolure Bir kaş işaretiyle birleştirmek. 4. (İki şeyi) Bir arada, yan yana göstermek, yan yana koymak (Accoler deux noms sur une liste). 5. Accoler qch à qch: Bir şeyi -e bağlamak, eklemek; bir arada bulundurmak (Il a accolé la particule à son nom afin de s'anoblir. Sur la même affiche on avait accolé au nom de la vedette ceux d'artistes sans talent). 6. Etre accolé à qch: Bir şeye bağlı, ekli olmak; bir şeyle beraber bulunmak. § S'accoler: Birbirinin boynuna sarılmak, dolaşmak (Deux papillons qui s'accolent). accolure diş. 1. Herek bağı. 2. (Irmakta yüzdürülüp taşıtılan) Tomruk bağı. accomodage er. (En çok yemekler için) Yapım, hazırlama. accomodant, e s. Uyar, uysal, uygun, geçimli (Personne accomodante. Il s'est montré accomodant dans cette affaire). accomodation diş. 1 .Uygunluk, elverişlilik. 2. Uyar hale getirme, uygun kılma. 3. Yapma, hazırlama (Accomodation d'une salade). 4. Düzeltme; düzelme. 5. biy. (Gözde) Uyum. accomodement er. 1. Düzenleme. 2. Uyuşma, uzlaşma (Rechercher un accomodement entre deux gouvernements). accomoder gçl. 1. (Yemek için) Yapmak, özel biçimde, usulünce hazırlamak (Accomoder une salade; Accomoder du poisson avec une sauce). 2. Accomoder à: -e elverişli olmak, -in işine gelmek (Cela m'accomode: Bu benim işime gelir). 3. Accomoder qch avec qch: Bir şeyi -ile uzlaştırmak, bağdaştırmak (Accomoder la religion avec les plaisirs). 4. Accomoder qch à qch: Bir şeyi -e uydurmak (Accomoder son discours aux circonstances). S. Accomoder qn: (Eskimiştir) Birini gülünç düşürmek, rezil etmek. § Accomoder quelqu'un de toutes pièces: Birini kötülemek, zemmetmek, aleyhinde söylemedik şey bırakmamak. § S'accomoder à qch: 1. Uymak, bir şeye uymak, kendini bir şeye uydurmak (S'accomoder à de nouvelles conditions d'existence. La science doit s'accomoder à la nature). 2. S'accomoder de qch: -ile yetinmek, -e en sonunda razı olmak; fit olmak (C'est un homme conciliant qui s'accomode de tout. Il a dû s'accomoder de cette chambre d'hôtel incorfortable). 3. S'accomoder avec qn, qch: -ile anlaşmak, uzlaşmak (S'accomoder avec ses créanciers). accompagnateur, trice ad. (Müzikte çalana yada okuyana) Eşlik eden, *eşlikçi (Cette pianiste est l'accompagnatrice d'un chanteur). 2. Bir topluluğa eşlik ve kılavuzluk eden, eşlikçi,

30

accon "refakatçi (Le billet est valable pour dix enfants et un accompagnateur). accompagnement er. 1. Eşlik, eşlik etme, birlikte gitme, "refakat (La voiture présidentielle passa à grande vitesse avec un accompagnement imposant de motocyclistes). 2. Gerekli öteberi, takım taklavat. accompagner gçl. 1. Accompagner qn: Birine eşlik etmek, yamnda gitmek,birinin yanında gitmek, bulunmak, "refakat etmek (Pouvez-vous m'accompagner au cinéma). 2. -ile beraber olmak (Tous mes voeux vous accompagnent: Bütün başarı dileklerim sizinle).3. Kollamak, yanında bulunmak. 4. Eşlik etmek (Accompagner un pianiste, un chanteur). 5. Accompagner qn de qch: Birini bir şeye boğmak, maruz bırakmak (Accompagner quelqu'un de ses moqueries, de ses sarcasmes). 6. Accompagner qch de qch. Bir şeye bir başka şey eklemek, arkasından katmak (Accompagner un repas d'un vin. Il accompagna sa réponse d'un sourire bienveillant). 7. Etre accompagné de qch, par qch: Bir şeyin eşliğinde olmak, ...ile beraber bulunmak, olmak (Que les noms de personnes soient accompagnés de leur titre honorifique). S'accompagner de qch: ...ile beraber bulunmak; beraber olmak, gelmek (Une défaite s'accompagne toujours de quelque humiliation. Sa phrase s'accompagna d'un geste de menace). accompli, e s. 1. Olmuş bitmiş, tamamlanmış, geçmiş (Vingt années accomplies). 2. Eksiksiz, yetkin, tam (C'est un diplomate accompli. Un modèle accompli de toutes les vertus). §. Un fait accompli: Oldubitti. Laisser, mettre qn devant un fait accompli: Birini bir oldubitti karşısında bırakmak. Rester, être mis devant un fait accompli: Oldu bitti karşısında kalmak. Céder, s'incliner devant un fait accompli: Bir oldubittiye boyun eğmek. accomplir gçl. 1. Yapmak, gerçekleştirmek, yerine getirmek (Accomplir une tâche, un ordre, un devoir, un service. Accomplir son service militaire). 2. Yerine getirmek, istenilmiş olan şeyi yapmak (Accomplir un voeu, un souhait). § S'accomplir: Olmak, gerçekleşmek, yapılmak, yerine gelmek (Son souhait s'est accompli). accomplissement er. Sona erme, sona erdirme; tamamlama, tamamlanma; yapma, yapılma; gerçekleştirme, gerçekleşme; yerine getirme, yerine getirilme (L'accomplissement d'un projet, d'un souhait, d'un devoir, d'un service). accon, acon er. 1. Mavna. 2. Midye tarlalarında kullanılan sandal.

accord accord er. 1. Duygu ve düşünce uygunluğu, anlaşma, bağdaşma, uzlaşma (Le bon accord qui règne entre nous). 2. Uygunluk, birlik. 3. dilb. Uyum (Accord du participe passé). 4. Antlaşma; anlaşma (Les divers pays réunis à Genève conclurent un accord sur l'arrêt des expériences atomiques, les syndicats et le directeur signèrent un accord de salaires). 5. (Çalgıda) Düzen, akort (Ce piano ne tient 'pas l'accord). 6. (Müzikteki anlamıyla) Ezgi. 7. ç. Nişan töreni. § En accord: Tam anlaşarak, uyum içinde, uzlaşma içinde (Vivre en accord, en parfait accord). D'accord: Olur, hayhay, tamam; anlaştık. Etre d'accord avec qn: Biriyle anlaşmak, uyuşmak, eş kamda olmak. Etre d'accord sur qch: Bir şey üzerinde eş kanıda, aynı düşüncede olmak. Tomber d'accord: Uzlaşmak, anlaşmak. Tomber d'accord avec qn sur qch: Biriyle bir konuda, bir şey üzerinde anlaşmaya varmak, uzlaşmak. D'un commun accord: Oy birliğiyle herkesin katılmasıyla. Conclure un accord, arriver à un accord: Bir anlaşmaya, uzlaşmaya varmak (Après plusieurs heures de discussions, nous sommes arrivés à un accord). Donner son accord: Kabul etmek, olur demek, evet demek. Donner son accord à qch: Bir şeyi kabul etmek; bir şeye izin vermek. Mettre d'accord: Anlaştırmak, uzlaştırmak, barıştırmak (Il les a mis d'accord en les renvoyant tous les deux). Se mettre d'accord: Anlaşmak, uzlaşmak; düşünce birliğine, eş kanıca varmak. Tenir l'accord: Düzen tutmak, akort tutmak (Ce violon ne tient pas l'accord). Etre en accord avec qch: -ile uyuşmak, gitmek, uygun düşmek (L'architecture de la maison est en accord avec le paysage). accordable s. 1. Uzlaştırılabilir; verilebilir; yapılır, kabul edilebilir. 2. (Çalgılar için) düzene gelir, akort edilebilir, düzen tutar, accordage, accordement er. (Çalgılar için) Düzenleme, akort etme. accordailles diş. ç. (Evlenmede) Söz kesme, accordé, e ad. Yavuklu, sözlü, accordéon er. Akordeon, körüklü çalgı, accordéoniste^. Akordeon çalan, akordeoncu, accorder gçl. 1. Anlaştırmak, uzlaştırmak (Soyez joints, mes enfants, que l'amour vous accorde). 2: Yatıştırmak (Accorder une querelle). 3. (Çalgıya) Düzen vermek, düzenlemek, akort etmek (Accorder un piano, un violon). 4. (Tartışmada) Kabul etmek (Je vous accorde que j'ai eu tort). S. Vermek (Accorder un crédit, un délai, une faveur). 6. Atfetmek, vermek (Accorder de l'importance, de la valeur). 7.

31

accoter Accorder qch à qn, à qch: -e bir şey vermek (A ccorder un crédit à un petit paysan. Accorder de l'importance, de la valeur à un projet). 8. Accorder qch avec qch: a) Bir şeyi -ile birleştirmek, bir şeyi -e katmak, eklemek (Il accorde sa raison particulière avec la raison universelle. Il avait su accorder admirablement une demie intelligence et une demie ambition), h) Bir şeyi -ile uyum yaptırmak (Accorder le verbe avec le sujet). § S'accorder: 1. Anlaşmak, uzlaşmak, uyuşmak, uyum yapmak. 2. S'accorder avec qn: Biriyle anlaşmak. 3. S'accorder sur qch: Bir şey üzerinde anlaşmak. 4. S'accorder pour f. qch, à f. qch: Bir şey yapmak için, bir şey yapmakta anlaşmak, elbirliği etmek (S'accorder pour dire, pour décider). 5. S'accorder qch: a) Biribirine ... vermek (Ils ne s'accordent pas de répit: Biribirlerine rahat vermiyorlar; rahat yüzü gösterdikleri yok), b) Kendisine ... vermek (II ne s'accorde jamais de repos: Hiç dinlendiği yok, kendisine bir dakika dinlenme verdiği yok). accordeur, euse ad. 1. Uzlaştıran, barıştıran, yatıştıran. 2. (Çalgılara) Düzen veren, düzenleyici, akortçu. accordoir er. (Çalgılar için) Düzen anahtarı, accore s. 1. Sarp, dik (Côte accore). 2. er. (Gemi kızağında) Destek, payanda, accorer gçl. (Gemiler için) Kızağa almak, kızağa çekmek. accort, e s. Cıvıl cıvıl, kımıl kımıl, canlı, sevimli, cana yakın (Une femme, une jeune fille accorte. Dans cette auberge une accorte serveuse s'empressait auprès des clients). accortement bel. Sevimlice; tatlı tatlı (Vous me jouez, mon frère, assez accortement). accortise diş. Sevimlilik, cana yakınlık, accostable s. l.Yanaşılabilir, yaklaşılabilir (Rivage accostable, quai accostable). 2. mec. Yanına varılabilir, konuşulup dostluk kurulabilir (Femme accostable). accostage er. (Gemiler için) Kıyıya yanaşma, yanaşma (L'accostage du quai était rendu impossible par la houle. Un bonhomme dirigeant l'accostage des rares Caïques). accoster gçl. 1. Yanaşmak (Accoster le quai, le rivage). 2. Accoster qn : Birinin yanına yanaşmak, sokulmak, yaklaşmak (Il accoste les jeunes filles dans la rue pour leur faire la cour. Un passant l'accosta pour lui demander l'heure). accotement er. Şose ile hendek arası; yol yanı, yol eteği (Stationner sur l'accotement). accoter gçl. 1. Accoter qch, quelque part: Bir şeyi, bir şeyini bir yere dayamak (Accoter satêtesur

accotoir son fauteuil, son coude au comptoir). 2. Accoter qch contre qch: Bir şeyi -e dayamak, tutturmak (Accoter l'échelle contre le mur). accotoir er. Dayanak, dayangaç. accouardir gçl. Korkaklaştırmak. accouchée diş. Lohusa. accouchement er. 1. Doğurma, doğum yapma, doğum (Accouchement naturel, à terme, prématuré. Douleur de l'accouchement). 2. Doğurtma, doğum (Ce médecin a fait des centaines d'accouchements). accoucherez. 1. Doğurmak, doğum yapmak (Elle a accouché dans une clinique parisienne. Accoucher avant terme). 2. gçl. Accoucher qn: Birini doğurtmak, birine doğum yaptırmak (Le médecin accouche une femme). 3. Accoucher de qn: ...doğurmak (Accoucher d'un garçon, d'une fille, de jumeaux). 4. Accoucher de qch: mec. Yazmak, yaratmak, meydana getirmek (Accoucher d'un roman, d'un livre). 5. gsz. argo. Dilinin altındaki baklayı çıkarmak (Tu inventes des prétextes, accouche donc enfin: Bahaneler uydurup duruyorsun, çtkar dilinin altındaki şu baklayı). § Accoucher d'un bon mot: Cevher yumurtlamak. Accoucher d'une souris: Doğura doğura bir fare doğurmak, umulanı vermemek (La montagne a accouché d'une souris: Dağ fare doğurdu). accoucheur er. Doğum hekimi, kadındoğumcu. accoucheuse diş. Ebe. accoudement er. 1. Dirseklerine dayanma.2. Dirsek dirseğe gelme, accouder (s') gsz. 1. Dirseklerine dayanmak. 2. Dirsek dirseğe gelmek. § S'accouder à qch, sur qch: Bir yere, bir şeye dayanmak (S'accouder à la fenêtre, sur une table. Elle s'accoude au parapet pour regarder). accoudoir er. Dirsek dayanağı, dirsek yastığı, dirseklik, kol (Les accoudoirs d'un fauteuil). accouer gçl. Birbirinin kuyruğuna bağlamak (Accouer les chevaux). accouple diş. (Avcılıkta köpekleri çifter çifter bağlamakta kullanılan) Bağ, çifte tasma, accouplement er. 1. Bir araya getirme (Un étrange accouplement de mots). 2. Çiftleştirme; çiftleşme (Les bêtes fauves qui se cachent dans leurs accouplements). accoupler gçl. 1. Birbirine bağlamak, koşmak, eş etmek, eşleştirmek (Accoupler deux roues par une bielle. Accoupler des générateurs électriques). 2. Bir araya getirmek, toplamak (Accoupler deux mots, des idées disparates). 3. Çifte koşmak, bağlamak, koşmak (Accoupler les bœufs à la

32

accoutumer charrue). 4. Çiftleştirmek. 5. Accoupler qch et qch; qch avec qch: -ile çiftleştirmek (Accoupler une vache flamande et (à) un taureau anglais. Accoupler un chien loup et (à) une chienne). § S'accoupler: 1. Birleşmek, çiftleşmek, cinsel birleşmek. 2. Birbirine bağlanmak, koşulmak, accourcir gçl. 1. (Eskimiştir) Kısaltmak (Accourcir un ehemin, les herbes). 2. gsz.Kısalmak(Les jours accourcissent). accourcissement er. 1. Kısaltma. 2. Kısalma, accourir gsz. Koşmak, koşuşmak, üşüşmek (Ses amis accourent aussitôt pour le féliciter. Nous avons accouru l'aider, pour l'aider). accoutrement er. 1. Gülünç kılık, rüküşlük. 2. (Eski) Giysi, accoutrer gçl. 1. Gülünç kılığa sokmak, gülünç şekilde giydirmek. 2. (Sırmacılıkta) Haddenin deliğini düzeltmek. § S'accoutrer: 1. Giyinmek (Elle s'accoutre toujours d'une manière étonnante). 2. Rüküşçe giyinip süslenmek. 3. S'accoutrer de ' qch; être accoutré de qch: Bir şey giymiş olmak, giymek (Il est grotesquement accoutré d'un habit trop court). accoutumance diş. 1. Alışkanlık; alışma (Après quelques semaines dans ce climat humide et chaud, il se produit une certaine accoutumance). 2. Accoutumance à qch: -e alışkanlık, alışma (Ily a certainement une accoutumance au malheur. Accoutumance à un poison). accoutumé, e s. 1. Alışık, alışkın. 2. Alışılan, alışılmış, her günkü (Faire sa promenade accoutumée. J'ai pris mon chemin accoutumé). § Etre accoutumé à qch; à f. qch: Bir şeye, bir şey yapmaya alışmak, alışık olmak.§ A l'accoutumée: Alışıldığı gibi, her zamanki gibi, olageldiği gibi (II est passé à 8 heures comme à l'accoutumée). accoutumer gçl. 1. Alıştırmak. 2. Accoutumerqnà qch; à f. qch: Birini bir şeye, bir şey yapmaya alıştırmak (On ne l'a pas accoutumé à la discipline, à travailler. A ccoutumer un cheval à galoper sur le bon pied; Accoutumer les enfants à l'obéissance). 3. Avoir accoutumé de f. qch, être accoutumé de f. qch : Bir şey yapmaya alışmış olmak (J'avais accoutumé d'aller, de faire. Ces terrers avaient accoutumé de produire beaucoup. Des docteurs qui n'avaient pas accoutumé de se trouver en si grand nombre).4. Etre accoutumé à qch; à f. qch: Bir şeye, bir şey yapmaya alışmak (J'étais accoutumé à ne plus fumer). § S'accoutumer: 1. Alışmak. 2. S'accoutumer à qch; à f. qch: Bir şeye alışmak; bir şey yapmaya alışmak (Je me suis accoutuméàlasolitude;ons'accoutumeàsepasser de Paris).

accouvage accouvage er. (Makine ile) Kuluçkacılık;kuluçkaya yatırma. accouver gçl. 1. Kuluçkaya yatırmak. 2. gsz. Kuluçkaya yatmak. § S'accouver: Kuluçka olmak, gurk olmak, accréditer gçl. 1. Doğrulamak; doğru, inanılır olduğunu belirtmek (Accréditer une nouvelle, un bruit qui court. Les journaux ont accrédité la nouvelle d'une révolte militaire). 2. Saygınlık yada güvenilirlik vermek. 3. Doğurmak, yol açmak (Des bruits trop répandus que la haine accrédite). 4. Güven belgesi vermek (Accréditer un ambassadeur auprès d'un chef d'Etat, auprès d'un gouvernement). 5. Accréditer qn: Birine hesap açmak, kredi açmak (Accréditer un commerçant). 6. Etre accrédité auprès de qn: Birinin yanında kredisi olmak, kendisine hesap açılmış olmak (Etre accrédité auprès d'un banquier). § S'accréditer: 1. Doğrulanmak, gitgide doğruluk, gerçeklik kazanmak; yayılmak (Le bruit de sa démission s'accréditepeu à peu dans les couloirs de l'Assemblée Nationale). 2. Saygınlık yada güven kazanmak; sayılır, güvenilir olmak (Ils'accrédite de jour en jour). accréditeur er. Akreditif açtıran, akreditif amiri, accréditif er. (Bir bankanın başka bir bankaya, biri için verdiği) Ödeme buyruğu, akreditif, accroc er. 1. Yırtık (Faire un accroc à son pantalon: Pantolonunu bir yere takıp yırtmak). 2. mec. Leke (Un accroc à la vertu, à la réputation, à l'honneur). 3. Güçlük, pürüz (Jusqu'icinous n'avons euaucun accroc sérieux). 4. Takıntı (Les choses se passent sans le moindre accroc). § Faire un accroc à qch: Gölge düşürmek, zarar vermek, leke sürmek (Faire un accroc à la liberté, à l'honneur). accrochage er. 1. Asılma, asma; takılma, takma (L'accrochage des toiles dans un musée. L'accrochage d'un rideau). 2. Çarpma; çarpışma (Accrochage entre deux véhicules). 3. Yakalama, yakalanma; enseleme, enselenme. 4. Çarpışma, vuruşma (llya un accrochage entre les gendarmes et les contrebandiers). S. hlk. Beklenmedik zorluk, çaparız. 6. hlk. Kavga, ağız dalaşması (ila eu un accrochage avec sa concierge). accroche-cœur er. Zülüf. accrochement er. Accrochage ile eş anlamda olup daha az kullanılır, accroche-plat er. (Duvara asmak için) Tabak askısı. accrocher gçl. 1. (Kanca, çengel, çivi gibi bir şeye) Asmak, takmak, iliştirmek (Accrocher un tableau, ses vêtements, son chapeau). 2. Takmak, kaçırmak, yırtmak (Accrocher un bas). 3. Takılarak çekmek, takılarak tutmak. 4.

33

accroissement

Çarpmak, çarpıp takılmak (Sa voiture a accroché mon pare-chocs). 5. ask. Tutmak, ilerlemesine engel olmak, ilerletmemek (Accrocherl'ennemi). 6. Ele geçirmek, kapmak, elde etmek (Accrocher une bonne place). 7. Çarpışma zorunda bırakmak, çarpışmak (Accrocher une troupe). 8. Accrocher qch contre qch: Bir şeyi -e çarpmak (Accrocher sa voiture contre le mur). 9. Accrocher qn: a) Birini yolundan alıkoymak (J'ai été accroché au sortir du bureau par un importun qui m'a retenu une heure), b) Birinin dikkatini kendi üzerine çekmek (Le titre du journal accrochait les passants). 10. Accrocher qch à qch: Bir şeyi -e asmak (Accrocher ses vêtements au portemanteau. Accrocher une toile à un mur. Accrocher son chapeau à un clou). 11. gsz. Takılıp kalmak (La conférence a accroché sur un point délicat). § S'accrocher: 1. Takılıp kalmak, asılmak. 2. S'accrocher à qn: Birine asılmak, bir kimseye askıntı olmak, birine tebelleş olmak (S'accrocher à une femme. Sa maîtresse ne l'aime plus, mais lui s'accroche à elle). 3. S'accrocher à qch: Bir şeye sarılmak, asılmak, tutunmak (S'accrocher à un rocher, àsonpassé, à ses illusions. Il s'accrochait à l'espoir de la voir arriver par le train suivant). 4. S'accrocher avec qn: Biriyle takışmak, dalaşmak (Il s'est accroché avec un de ses collègues). § Se l'accrocher: hlk. Hava almak, üstüne bir bardak su içmek, bir şeyden yoksun kalmak (Tu peux te l'accrocher: Hava alırsın, sen bunun üstüne bir bardak su iç). accrocheur, euse s. l.Direngen, direnen, yılmayan (C'est un garçon accrocheur qu'un échec ne décourage jamais). 2. er. Yapışkan, yakasına sarıldı mı bir türlü bırakmayan (C est un bon vendeur, c'est un accrocheur). 3. Takan, iliştiren, çarpan kişi. 4. i ve ad. İlgi çeken, dikkati zorla çeken, çekici (Une publicité accrocheuse). S. tkz. İstediğini ustalıkla eİde eden, ele geçiren kişi, tuttuğunu koparan, accroire gçl. 1. Faire accroire qch, laisser accroire qch: (Olmayan bir şeye) İnandırmak, kandırmak, yutturmak (Il veut nous faire accroire que...). 2. Faire accroire qch à qn: Bir şeyi birine yutturmak. 3. En faire accroire à qn: Birini kandırmak, olmayan bir şeye inandırmaya çalışmak; yutturmak (Le récit de tes exploits est faux; tu cherches à m'en faire accroire). 4. S'en faire accroire: Fasulye gibi kendini nimetten saymak; kendini pek beğenmek, kendim dev aynasında görmek (Il s'en fait accroire). accroissement er. 1. Artma, çoğalma (L'accroissement de la production industrielle.

accroître

34

accuser

Accroissementdeladouleur). 2. Büyüme,gelişme basmak (Un vaisseau qui accule). 4. Acculer qn à (Période d'accroissement). qch: Birini bir şeye zorlamak (Acculer un accroître gçl. 1. Çoğaltmak, artırmak, yükseltmek commerçant à la faillite. Cette exigence nouvelle (Accroître ses biens, sa production, son accula ses adversaires à un choix difficile). 5. patrimoine. Le réarmement accroît les possibilités Acculer qn à qch, dans qch: Birini bir şeye atmak, de guerre. Il s'agit d'accroître le bien-être de la içine düşürmek, itmek (La ruine de la famille l'a population). 2. gsz. Artmak, çoğalmak, acculé au désespoir). 6. Etre acculé à qch: Bir şeye yükselmek (Sa fortune accroît tous les jours). 3. zorlanmak, sürüklenmek (Etre acculé à la Accroître à qn: -e düşmek (Lapart de leur cousin faillite: İflasa zorlanmak, sürüklenmek). § est accrue aux autres héritiers). § S'accroître: S'acculer: Sırtını dayamak, sırtını bir yere Durmadan çoğalmak, boyuna artmak (Sa vermek. popularité s'accroît de jour en jour. Le danger • acculturation diş. 1. Kültürlüleşme; -in kültürünü d'inflation s'est sérieusement accru. La tension özümleme (L'acculturation des Amérindiens). 2. s'accroît entre les deux pays). (Yabancı bir ülkenin) Kültürünü benimseme, accroupi, es. Çömelmiş; bağdaş kurmuş (Accroupi kültürüne uyma (L'acculturation d'un immigré). à la turque). accumulateur er. 1. Akümülatör, 'biriktireç. (Charger, décharger ses accumulateurs: Aküleri accroupir (s') gsz. Çömelmek (L'enfants'accroupit doldurmak, boşaltmak).2. Accumulateur,trice s. pour ramasser ses billes). Biriktirici, yığıcı. accroupissement er. Çömelme. accumulation diş. Biriktirme, yığma; birikme, accru er. (Ağaçlarda) Kök sürgünü, fışkın, accrue diş. (Sulann çekilmesiyle) Arazi yığılma (L'accumulation des stocks). genişlemesi, toprak artması. 2. Orman accumuler gçl. 1. Biriktirmek, yığmak (Accumuler genişlemesi, orman alanının çoğalması, de la terre pour faire les parterres d'un jardin). 2. accu er. (Accumulateur'ün kısaltılmışı) Biriktireç, Toplamak (Accumuler des notes, des preuves en akümülatör. vue d'écrire un ouvrage). § S'accumuler: Birikmek, yığılmak, üst üste gelmek (Les nuages accueil er. Karşılayış, karşılama. § Faire accueil à s'accumulaient à l'horizon. Les mauvais présages qn: Birini karşılamak. Faire bon accueil, mauvais s'accumulaient). accueil à qn; à qcb: -i iyi karşılamak, kötü accusable 5. Suçlanabilir, suçlu görülebilir, karşılamak ( On nous a fait un très bon accueil. Le accusateur, trice s. vead. 1. Suçlayan, suçlayıcı, suç public a fait un accueil chaleureux à cette pièce). yükleyen (Documents accusateurs. Un regard, un Recevoir un bon accueil, un mauvais accueil, un doigt accusateur). 2. (Fransız Devrimi'nde)Savcı. accueil chaleureux, un accueil froid, un accueil accusatif, ive s. dilb. 1. -i halinde olan, yükleme glacial: İyi, kötü, sıcak, soğuk, buz gibi durumunda olan. 2. er. dilb. -i hali, yükleme karşılanmak (Il reçut à son retour un accueil durumu. chaleureux). accueillant, e s. İyi karşılayan, güler yüzlü, sevimli (Un hôte accueillant. Une auberge, une maison accueillante). accueillir gçl. 1. Karşılamak (Accuellir un ami chaleureusement, froidement. Accueillir une nouvelle, une demande avec un sourire ironique). 2. Bir şeyi iyi karşılamak, benimsemek. 3. (Yanına) Kabul etmek (Il nous a accueillis chez lui). accul er. 1. (Bir yere) Sıkıştırılma, kıstırılma. 2. Çıkmaz, açmaz. Çıkmaz sokak, acculement er. Sıkıştırma, kıstırma; sıkıştırılma, kıstırılma. acculer gçl. 1. Kıstırmak, sıkıştırmak (Le cerf était acculé contre le chêne et faisait face aux chiens. Acculer l'ennemi à la mer, au fleuve). 2. (Birini) Mat etmek, pes dedirtmek, yanıt bulamayacak duruma düşürmek. 3. gsz. (Gemi için) Kıçı

accusation diş. 1. Suçlama. 2. Kınama. 3. Kusur yükleme, suç yükleme; itham; dâva (Le procureur renonce à l'accusation). 4. Yüze vurma § Acte d'accusation: huk. İddianame (Le procureur donne lecture de l'acte d'accussation). Porter accusation contre qn: Birine bir suçlamada bulunmak (Qui a porté contre moi de telles accusations?). accusatoire s. huk. Suçlayıcı, itham edici; suçlamaya değgin, accusé, e ad. 1. Sanık (L'accusé s'en tire avec un an de prison). 2. s. Belirtilmiş, belirgin (Les traits accusés d'un visage). § Accusé de réception: makbuz, alındı. accuser gçl. 1. Suçlu göstermek, suçlamak (Tout le monde accuse ce pauvre petit garçon). 2. Göstermek, belirtmek, ortaya koymak (La lumière accuse les reliefs. Les rides accusent son

acéphale âge). 3. (Kendinde olan bir durumu) Söylemek, dile getirmek (Accuser une douleur: Bir yerinin ağrıdığını söylemek bir ağrısı olduğunu belirtmek). 4. Kabul etmek,itiraf etmek,birşeyin kendisinde bulunduğunu yadsımamak (Accuser une habitude, ses péchés). 5. Accuser qn de qch: Birini -ile suçlamak (Accuser une personne d'un vol, d'un crime etc. Les habitants du village accusèrent le malheureux du vol qui avait été commis à la mairie). 6. Accuser qndef. qch: Birini -mekle suçlamak (On l'accuse d'avoir renversé accidentellement un piéton). 7. Accuser qch de qch: Bir şeyin kusurunu, suçunu -e yüklemek; bir şeyi -den bilmek (Accuser la malchance de ses insuccès aux examens: Sınavlardaki başarısızlığını şansızlığına yüklemek, vermek). § Accuser réception de qch: (Ticarette) Bir şeyi aldığını bildirmek (J'accuse réception de votre lettre du 14 courant). S'accuser: 1. Suçunu kabul etmek; kendini suçlamak. 2. Belirmek, ortaya çıkmak (Son mauvais caractère s'accuse avec l'âge). 3. S'accuser de qch: Bir şeyi kabullenmek, kabul etmek, itiraf etmek, üstüne almak (S'accuser de ses péchés, de ses fautes: Günahlarını, suçlarını kabul etmek). 4. S'accuser de f. qch, d'avoir fait qch: Bir şeyi yaptığını, yapmış olduğunu kabul etmek (Ils'accuse d'avoir commis un crime, de commettre une grave faute). acéphale s. ve ad. Başsız, başı olmayan (Monstre acéphale). acéracées diş. ç. bitb. Akçaağaçgiller. acérage er. Çelik ekleme, çelikleme. acérain, e s. Çeliksi. acerbe s. 1. Kekre (Un goût acerbe). 2. Sert, dokunaklı (Langage acerbe, un ton acerbe. Paroles, critiques acerbes. Répondre d'une manière acerbe). acerbitédiş. 1. Kekrelik. 2. Sertlik, dokunaklılık, acéré, t s. 1. Çelikli. 2. Keskin, sivri (Lame acérée, couteau acéré, dent acérée). 3. mec. Dokunaklı, acı, çok sert (Des railleries acérées. Ecrire d'ung plume acérée). acérer gçl. 1. Çelik eklemek, çeliklemek. 2. mec. Keskinleştirmek, sertleştirmek, dokunaklı kılmak (Acérer son style, ses railleries). acérurediş. Demire eklenecek çelik parçası, acescence diş. Ekşimeye başlamışlık, ekşimişlik, ekşimeye yüz tutmuşluk (Acescence des vins). acescent, e s. Ekşimiş, ekşimeye başlamış, ekşimeye yüz tutmuş (Bière acescente). acétate er. kim. Asetat, acéteux, euse s. Sirke tadında, sirke gibi. acétiflcation diş. Sirkeleşme; sirkeleştirme

35

achat (Acétification du vin). acétifiergçl. Sirkeleştirmek, sirkeye çevirmek, acétimètre, acétomètre er. Sirkeölçer. acétique s. Sirkeye değgin; sirkeyi andıran (Acide acétique, odeur acétique). acétone diş. kim. Aseton, acétylène er. kim. Asetilen, achalandage er. 1. (Ticarette) Alıcı çekme. 2. (Ticarette) Gedikli alıcılar, achalandé, e s. 1. İşlek, göz alıcı (Un magasin achalandé). 2. İçinde çok mal bulunan (Librairie bien achalandée). achalander gçl. 1. (Ticarette) Alıcı sağlamak, müşteri toplamak. 2. Malla doldurmak, donatmak (Achalander un magasin). acharné, e s. 1. Azgın, kızgın (Nos adversaires les plus acharnés. Un ennemi acharné). 2. Zorlu, çetin (Un joueur acharné, un match acharné). § Etre acharné à qch; à faire qch: a) Bir şeye, bir şey yapmaya antlı olmak, kararlı olmak (Des ennemis acharnés à se détruire), b) Bir şeye çok düşkün olmak (Il est acharné au travail comme au jeu). acharnement er. 1. Hırs, gözü dönmüşlük (Les défenseurs de la ville combattaient avec acharnement). 2. (Bir şeye) Aşın düşkünlük (Acharnement au travail, au jeu). § Avec acharnement: 1. Dört elle sarılarak, canla başla (Il faut travailler avec acharnement). 2. Kudurmuşcasına, kıyasıya, gözü dönmüşçesine (Combattre avec acharnement). acharner gçl. 1. Çullandırmak, saldırtmak (Une férocité naturelle acharnait les soldats sur les vaincus). 2. (Tuzağa, oltaya) Yem takmak. 3. Acharner qn contre qn, qch: Birini, birine, bir şeye karşı kışkırtmak (Acharner les fidèles contre les infidèles). § S'acharner: 1. Kızmak, kudurmak, saldırmak. 2. S'acharneràqch, f. qch: Bir şeye, bir şey yapmaya dört elle sanlmak; bütün varlığıyla kapılmak, sarılmak (Ils'acharne à cejeu comme illefait pour n 'importe quel travail. Il s'acharnait à réunir une documentation dont l'ampleur aurait découragé les autres. S'acharner au combat, à l'étude). 3. S'acharner contre qn, sur qn: Birine, bir şeye yüklenmek, saldırmak, üstüne çullanmak (Il s'acharne sur son ennemi dans l'espoir d'un succès rapide. Un vautour qui s'acharne sur sa proie. S'acharner contre un adversaire). achat er. 1. Satın alma, alım, alış (L'achat d'une voiture, d'une maison). 2. Satın alınan şey; aldık (Un cabas remplis des achats faits au marché. Je vais vous montrer mon nouvel achat). § Le pouvoir d'achat: Satın alma gücü. Le prix d'achat: Alış

ache

36

acidification

fiyatı. Achat au comptant: Peşin satın aima; parasını tıkır tıkır sayarak alma. Achat à crédit: Veresiye satın alma. Faire des achats: Ahş veriş yapmak; bir şeyler satın almak. Faire l'achat de qch: Bir şeyi satın almak; bir şeyden satın almak. ache diş. Sukerevizi. acheminement er. 1. Yol alma, ilerleme (L'acheminement vers le bonheur). 2. Gidip gelme, t aşınma (L'acheminement des trains vers la capitale a subi d'importants retards aujourd'hui). acheminer gçl. 1. Yola salmak, göndermek, yola, çıkarmak, kaldırmak (On a acheminé rapidement ces médicaments par avion. Acheminer un train supplémentaire). 2. Acheminer qch vers qch: -e doğru götürmek, salmak, yürütmek (Acheminer des troupes vers les points menacés). 3. Acheminer à qch: -e götürmek, yol açmak; sonu -e varmak (La réforme de 1860 acheminait au régime parlementaire). § S'acheminer: 1. Yol almak, dolaşmak (Nous nous acheminons par des sentiers creux). 2. S'acheminer vers qch: -e doğru gitmek, yönelmek; -in yolunu tutmak (Il aUuma une cigarette et s'achemina vers le petit bois). 3. S'acheminer à qch: Aşama aşama -e doğru ilerlemek (L'homme s'achemine à de sublimes destinées).

produit qui n'a pu trouver acheteur). 2. Bir kurum yada mağaza için toptan mal almakla görevlendirilmiş kişi (Les acheteurs d'un grand magasin). achevé, e s. 1. Tamamlanmış, bitmiş, eksiksiz, yetkin (Un modèle achevé). 2. Tam, sözcüğün tam anlamıyla (Un fou achevé: Tam deli, zırdeli). achèvement er. Tamamlama, tamamlanma; bitirme, bitme, bitirilme (L'achèvement de l'immeuble demandera encore six mois. La station sera fermée jusqu'à l'achèvement des travaux). achever gçl. 1. Tamamlamak, bitirmek, sona erdirmek, sonunu getirmek (Il est mort sans avoir achevé son roman. Il acheva son discours au milieu des applaudissements. Ilachève ses jours dans une maison de retraite). 2. Tüketmek, bitirmek, yıkmak (Ce deuil l'a achevé, il ne s'en relèvera pas). 3. (Birini) Öldürmek, işini bitirmek, temizlemek (Ils achèveront le grand blessé, s'il alourdit l'avance d'une armée). 4. Achever def. qch: Bir şeyi yapmayı bitirmek, sona erdirmek; sonu -meye varmak (Ses réprimandes achevèrent d'indisposer contre itti ses élèves. II a vite achevé de manger). achillée diş. bitb. Civanperçemi, binyaprakotu, arapsaçi.

achetable s. Satın alınabilir, satın alınır; çarşıda bulunur. acheter gçl. 1. Satın almak (lia acheté un bon stylo). 2. Elde etmek, ele geçirmek (Vous achetez bien cher votre tranquillité. Acheter sa liberté par de lourds sacrifices). 3. Acheterqn: a)( Askerlik için) Bedel tutmak, b) Para ile satın almak; para ile birini elde etmek (Il acheta quelques fonctionnaires subalternes). 4. Acheter qch à qn: a) Birine bir şey satın almak (Acheter des jouets à un enfant), b) Birinden bir şey satın almak (Acheter une robe à un grand magasin) S. Acheter qch pour qn: Birine, biri için bir şey almak (J'ai acheté ce tissu pour ma fille). § Acheter au comptant: Peşin para ile satın almak. Acheter à crédit: Veresiye, taksitle satın almak. Acheter en gros: Toptan satın almak. Acheter cher: Pahalı almak. Acheter à bon marché: Ucuz almak, ucuza almak. Acheter de seconde main: Elden düşme almak, ikinci elden almak. Acheter chat en poche: Kapalı gözle satın almak. Se laisser acheter: Kendini para için satmak. § S'acheter: Satın alınmak, para ile sağlanmak (Ce ne sont pas des choses qui s'achètent). 2. S'acheter qch: Kendisine ...satın almak (Je me suis acheté une cravate).

acholie diş. hek. Safra salgısı yokluğu yada azlığı, achoppement er. Engel (Il y a là un grand achoppement pour l'esprit). § Pierre d'achoppement: 1. Engel, çaparız (La question des tarifs agricoles a été pendant longtemps la pierre d'achoppement des négociations). 2. mec. Kişiyi ayartan, doğru yoldan çıkaran neden; ayak sürçmesi (La rencontre de cette femme a été une pierre d'achoppement pour lui). achopper gsz. 1. Sürçmek, ayağını çarpmak. 2. mec. Başarısızlığa uğramak, takılıp kalmak (Les négociations achoppèrent sur undifférend mineur. Il achoppe toujours sur les problèmes de géométrie). § S'achopper à qch: -e çarpmak, çatmak (S'achopper à une situation sans issue). achromatique s. fiz. Renksemez, achromatisme er. Renksemezlik. achromatopsie diş. Renk körlüğü, aciculaire s. 1. İğne şeklinde billurlaşan (Le faciès aciculaire de certains silicates). 2. bitb. Sivri uçlu, iğne gibi (Feuilles aciculaires). acides. 1. Ekşi (Fruit encore vert et acide). 2. mec. İğneli, batıcı, dokunaklı (Despropos acides, des réflexions acides). 3 .er. kim. Asit(Acideacétique, nucléique). acidifiable s. Asitleşebilir; asitleştirilebilir. acidification diş. Asitleşme; asitleştirme.

acheteur,eusead. 1 .Satın alan kişi,alıcı,müşterifUn

cidifler

37

acidifier gçl. Asitleştirmek. § S'acidifier: Asitleşmek (Matières qui s'acidifient). acidimètre en kim. Asitölçer. acidimétrie dis. Asitölçüm, asitölçme. acidité diş. 1. Ekşilik (Acidité du citron). 2. kim. Àsitlik 3. mec. Sertlik, iğnelilik, batıcılık (L'acidité d'un caractère, des propos). acidulé,é s. Ekşimtırak, ekşimsi, mayhoş (Des bonbons acidulés). aciduler gçl. Azıcık ekşilik vermek, biraz ekşimsi kılmak, mayhoşlaştırmak, acier er. 1. Çelik (Acier inoxydable). 2. mec. Bıçak, kılıç gibi kesici silah. 3. Çelik renginde, çeliği andıran (Gris acier). § Cœur d'acier: mec. Katı, taş gibi bir yürek; sert, sarsılmaz bir yürek. D'acier: Çelik gibi, sağlam, güçlü (Des muscles d'acier: Çelik gibi sağlam kaslar). aciérage er., aciération diş. Çelikleştirme, çelik haline getirme (Aciérage de l'aluminium). aciérer gçl. 1. Çelik haline sokmak, çelikleştirmek. 2. Çelik eklemek, çeliklemek. aciéreux, euse s. Çeliğe değgin; çelikli, aciérie Çelik fabrikası, acmé diş. 1. Sayrılıkta belirtilerin en yoğun olduğu dönem, sayrılığın en belirgin biçimde kendini gösterdiği dönem. 2. mec. Doruk noktası; gelişmenin, ilerlemenin en son noktası, en yüce noktası, son dönemi, acné diş. Ergenlik, ergen çağdaki kimselerin yüzünde çıkan sivilce (Acné juvénile, acné rosacée). acnéique s. Sivilceli (Peauacnéique). acolytat er. Papaz adaylığı, acolyte er. I. Papaz adayı. 2. tkz. Yamak, ayaktaş, hempa (Tous les membres de la bande sont sous les verrous,le chef comme les acolytes). 3. Birinin ardından ayrılmayan, peşini bırakmayan kişi, kuyruk. acompte er. 1. Borca saymak üzere ödenen para, sayışmalık. 2. Pey (Verser un acompte lors de la commande d'une voiture. Commerçant qui exige le versement d'un acompte). acon, accon er. 1. Mavna. 2. Midye tarlalarında kullanılan sandal, aconit er. bitb. Boğanotu. aconitine Boğanotu cevheri, akonitin, a contrario bel. °Mefhumu muhalifinden, acoquinement er. Sıkıfıkılık; aşnafişnelik. acoquiner gçl. tkz. 1. (Kötü anlamda) Kendine çekmek, kendine bağlamak (Ces soumissions où les hommes les acoquinent). 2. Etre acoquiné avec qn: Biriyle ahbaplık kurmak, biriyle içtiği su ayrı gitmemek (Il est acoquiné avec un homme

acquérir d'affaires véreux). § 1. S'acoquiner avec qn: Biriyle çabuk sıkı fıkı olmak; aşna fişne olmak; görüşmek, düşüp kalkmak, işbirliği yapmak (11 s'est acoquiné avec un individu peu recommandable. Vous vous acoquinez avec le premier venu). 2. S'acoquiner à f. qch: Bir şey yapmaya çok alışmak, yapmadan edememek (On s'acoquine à servir ces gredins-là). à-côté er. 1. İkinci derecede önem taşıyan sorun, önemsiz nokta, ufak ayrıntı (C'est un à-côté de la question, revenez à l'essentiel). 2. Birkaç kuruş; asıl kazanç dışında sağlanan ek gelir; ücret, maaş dışındaki ek kazanç (Il faut prévoir les réparations et les petits à-côtés imprévus. Il gagne tant sans compter les à-côtés). § Se faire quelques à-côtés: (Dışardan, başka işler yaparak) Bir kaç kuruş kazanmak, yolunu bulmak (Tu peux te faire quelques à-côtés par de petits travaux dans les appartements de l'immeuble). à-coup er. Birdenbire durmaktan yada ansızın devinime geçmekten ileri gelen dengesizlik sarsıntısı; sarsıntı (Il y a des à-coups dans le moteur. L'économie du pays subit quelques sérieux à-coups en ce moment). § Par à-coups: Duraklaya duraklaya, kesintiye uğrayarak, kesintilerle (Il travaillepar à-coups). Sans à-coup: Sürekli, kesintiye uğramadan, duraklamadan (La séance se déroule sans à-coups. La voiture a marché sans à-coup). acousticien,ne ad.'Yankıdüzenci, akustik uzmanı, acoustiques. 1. İşitmeye yarayan (Nerf acoustique: İşitme siniri. Cornet acoustique: Sağırların kullandığı işitme borusu).2. diş. fiz. Yankıbilim. 3. diş. Sesin dağılışı, sesin duyulma niteliği, yankılanım, sesdağıhm. 4. Yankıdüzeni (La bonne acoustique, la mauvaise acoustique d'une salle. La mauvaise acoustique d'une salle de cinéma nuit à la qualité d'un spectacle). acquéreur er. Edinici, sağlayıcı, alıcı, satın alıcı; iktisap eden ( Ce tableau n'a pas trouvé acquéreur. J'ai trouvé un acquéreur pour ma voiture. Aucun ' acquéreur ne s'est présenté pour l'appartement). acquérir gçl. 1. Bir şeyin sahibi olmak, bir şeyi satın almak (Acquérir une maison de campagne. Cette voiture d'occasion a été acquise dans de bonnes conditions). 2. Edinmek, kazanmak, elde etmek (Acquérir un droit, de la célébrité, une gloire, une habitude. J'ai acquis une solide expérience dans ce domaine. Ce timbre acquiert de la valeur). 3. Acquérir qch à qn: Birine bir şey sağlamak (Trois amants que ses charmes lui acquirent successivement. L'aisance que ses efforts lui ont acquise). 4. Etre acquis à qn, à qch: Birine

acquêt

38

bağlanmak, bir şey hesabına kazanılmak, bir şeye katılmak, onu benimsemek (Vous pouvez compter sur moi, je vous suis tout acquis. Il est maintenant acquis à notre projet). § S'acquérir: 1. Kazanılmak, elde edilmek. 2. S'acquérir qch: Kendine bir şeyi sağlamak, elde etmek, kazanmak, edinmek (Ils'est acquis l'estime de ses chefs. S'acquérir de solides amitiés). acquêt er. huk. Evlendikten sonra edinilip mal ortaklığına giren mal. acquiescement er. 1. Uyma, boyun eğme, katlanma (Acquiescement à la volonté de Dieu: Tanrının • buyruğuna boyun eğme. Acquiescement aux volontés de quelqu'un: Birinin isteklerine tam bir katlanış). 2. Kabul, kabul etme, kabullenme, rıza, onama, razı olma (Elleprit notre silencepour un acquiescement). 3. huk. Dâvada iddiayı kabul etme. § Donner son acquiescement à qch: Bir şeyi kabul etmek, bir şeye rıza göstermek, "muvafakat etmek (Le ministre refusa de donner son acquiescement à l'augmentation des salaires). acquiescer gsz. 1. Uymak, boyun eğmek, katlanmak, razı olmak, karşıdaki ile eş kanıda olmak. (Il acquiesce d'un signe de tête). 2. Acquiescer à qch: Bir şeye uymak, bir şeyi kabul etmek, bir şeye razı olmak, muvafakat etmek (J'acquiesce aux conditions énoncées dans votre lettre). acquis er. 1. Bilgi, görgü, edinilmiş denemeler, edinti, "müktesebat (Avoir de l'acquis). 2. Kazanılmış mal, mal mülk. acquis, e s. 1. Sonradan kazanılmış, çalışarak elde edilmiş, "müktesep (Les qualités tant acquises que naturelles: Doğal olduğu kadar sonradan kazanılmış iyi nitelikler). § Un droit acquis: Kazanılmış hak, "müktesep hak. 2. Acquis à qn: Birisi için tanınmış, kabul edilmiş (Ce droit lui est acquis). 3. Etre acquis à qch: Bir şeyden yana olmak (Il est acquis maintenant à notre projet). 4. Gerçekleşmiş, olmuş, bitmiş, kesin (Nous pouvons considérer comme acquis ce premier point). acquisitif, ive s. Kazandırıcı, edindirici. acquisition diş. 1. Edinme, kazanma, elde etme, edinim, "iktisap (Acquisition d'une connaissance profonde, d'un titre). 2. Satın aima (Faire l'acquisition d'un terrain). 3. Elde etme, kandırarak ele geçirme, satın alma (L'acquisition des membres chez les Batraciens). 4. Edinilmiş şeyler, edinti, "müktesebat. acquisivité diş. Bir şey edinme içgüdüsü. acquit er. 1. Alındı, "makbuz. 2. Aklama, "ibra. § Par manière d'acquit: Baştan savma, lâf olsun

acrimonie diye (On n'en fit qu'une commémoration fort légère et par manière d'acquit). Par acquit de conscience: 1. tçi rahat etsin diye, kendine düşeni yapmış olmak için, bulunç ezinci çekmemek için, "vicdanı rahat etsin diye (Je pensais qu'il n'était pasà Paris; par acquit de conscience j'ai téléphoné chez lui). 2. Usul gereği. Pour acquit: (Hesapların altına yazılır). Ödenmiştir, acquit-à-caution er. Transit belgesi, geçiş belgesi, acquitable s. 1. Ödenebilir. 2. Aklanabilir, "ibra edilebilir. acquittement er. 1. Ödeme (L'acquittement d'une dette). 2. Bir hesabı kapatma, bir hesabın, bir faturamn altına ödenmiştir diye yazma (L'acquittement d'une facture). 3. Aklama, temize çıkarma, beraat ettirme, "ibra (L'acquittement des accusés fut accuelli par le public avec une joie manifeste). acquitter gçl. 1. Ödemek (Acquitter un impôt, une dette). 2. Temizlemek, bir şeyin hesabını temizlemek (Acquitter ses impôts, une note d'hôtel, la facture d'électricité). 3. Bir hesabın altına ödenmiştir diye yazmak (N'oubliez pas d'acquitter la facture). 4. Acquitter qn: a) Birini aklamak, beraat ettirmek, temize çıkarmak (Le jury acquitta l'accusé), b) Birini borçtan kurtarmak. § S'acquitter: 1. Borcunu ödemek; yapılan bir iyiliğe karşı olan borcunu, görevini ödemek (L'ingratitude vient peut-être de l'impossibilité où l'on est de s'acquitter). 2. S'acquitter de qch: Bir şeyi ödeyip kurtulmak; yapmak, yerine getirmek (S'acquitter d'une dette. S'acquitter d'un devoir, d'un engagement, d'une promesse. Je me suis acquitté de ma .promesse envers vous). 3. S'acquitter envers qn: Birine olan borcundan kurtulmak; birine karşı borçsuz duruma gelmek (Il n'a jamais pu s'acquitter envers ses créanciers). acre diş. Elli iki ar kadar olan eski bir yer ölçü birimi.

âcre i. 1. (Biber yada hardal gibi) Acı, yakıcı (Une saveur âcre. Fruits verts qui ont une saveur âcre). 2. mec. Sert, dokunaklı, batıcı, acı (L'âcre frisson de l'amour-propre blessé. Il lui répliqua d'un ton âcre). âcrement bel. I. Acı bir halde. 2. Sertçe, âcreté diş. 1. Acılık, yakıcılık (L'âcreté d'un fruit). 2. Sertlik (L'âcreté de ses propos. L'ironie, chez Lesage, n'a aucune âcreté). acridiens er. ç. hayb. Çekirgeler, acrimonie diş. 1. Tat sertliği. 2. mec. Sertlik, aksilik, terslik (Exprimer ses griefs avec acrimonie. Il lui a parlé sans acrimonie de son

acrimonieux

39

absence). acrimonieux, euses. 1. Tadı sert. 2. mec. Sert, acı, ters (Un ton acrimonieux, des propos acrimonieux). acrobate ad. 1. Cam baz (Les acrobates exécutèrent une pyramide humaine). 2. mec. Bir işin ustası; ince dalavereler, oyunlar çeviren kişi; cambaz (Les spéculateurs, acrobates de l'industrie et de la finance.C'est un acrobate de la récitation).§ Faire l'acrobate: Cambazlık etmek, acrobatie diş. 1. Cambazlık (Faire, effectuer des acrobaties: Cambazlık yapmak; gösteriler, numaralar yapmak. L'aviateur effectuera quelques acrobaties aériennes). 2. mec. Büyük ustalık, hüner, virtüozluk (Ce n'est plus du piano, c'est de l'acrobatie. Il rétablit son budget par quelques acrobaties dont il a le secret). acrobatique 5. 1. Cambazlığa değgin, cambazlığa özgü; cambazca (Exécuter un numéro acrobatique. Le gardien de but a fait un arrêt acrobatique). 2. Çok ustalıklı, çok ustaca, cambazca (Le redressement acrobatique d'une situation financière catastrophique). acrobatisme er. Cambazlık; cambazlık sanatı, cambazlık mesleği, acrophobie diş. hek. ruhb. Yükseklik yılgısı. Yüksek yerlerde durmaya karşı duyulan aşın korku. acrostiche er. Uçlama, akrostiş, acte er. 1. îş, eylem (Les actes doivent suivre les paroles. On juge les hommes sur leurs actes). 2. Yapılan işler, icraat (Les actes du gouvernement. Les actes d'un pouvoir). 3. Davranış, hareket (Un acte de bravoure, de courage, de générosité. Un acte de grandeur, un acte de faiblesse. C'est de votre part un acte inamical. Ce mouvement de colère a été chez lui un acte instinctif). 4. Bağıt, akit. 5. Belgit, senet (Signer un acte devant notaire. Passer un acte de vente). 6. Belge, cüzdan (Acte de naissance, acte de mariage, acte de décès). 7. (Resmi) Karar. 8. (Tiyatroda) Perde (Pièce en ^ un acte, pièce en trois actes). 9. Dönem; aşama, "safha ( Cette conférence diplomatique ne fut que le premier acte d'un conflit qui devait durer plus de dix congrès des linguistes). 10. ç. Evrak § Acte d'accusation: huk. İddianame, suçlama yazısı. Acte administratif: "İdari tasarruf. Acte authentique: Resmi senet. Acte d'aliénation: Temlik işlemi, temlik muamelesi, temlikname. Acte de caution: Kefalet senedi. Acte de commerce: Tecimsel işlem, "ticarî1 muamele. Acte de l'état civil: Kimlik belgesi, nüfus cüzdanı. Acte de procuration: Vekâletname. Acte de propriété

actif foncière: Tapu senedi, tapu. Acte illicite: Haksız fiil. Acte impudique: Adâba aykırı fiil. Acte sous seing privé: Adi senet. Demander acte: Tanıtlamak (Je vous demande acte que nous avons attiré votre attention depuis longtemps sur les dangers de décisions prises hâtivement). Demander acte de qch: -in tanıtlanmasını istemek. Donner acte: Bir şeyin var olduğunu, bir şeyin varlığından haberli bulunulduğunu açıkça ve resmen belirtmek, kabul etmek; bildirmek, dile getirmek (Je vous donne acte que vos promesses ont été remplies). Donner acte de qch: -i yasaca tanıtlamak. Faire acte de: -göstermek, yapmak (Faire acte de courage: Cesaret göstermek. Faire acte de bonne volonté: İyi niyet göstermek. Faire acte de bravoure: Erkeklik yapmak, yiğitlik göstermek, erkeklik etmek). Faire acte de présence: Nezaket gereği şöyle bir görünmek, boy göstermek, görünüp gitmek. Prendre acte: -diğini kabul etmek, saptamak, düşünmek, görmek (Je prends acte que vous acceptez aujourd' hui l'ensemble de nos propositions). Prendre acte de qch: -i bir yana kaydetmek, not etmek, gözönünde tutmak (Je prends acte, pour l'autre vie, de ma conduite en celle-ci). Traduire qch en acte: -i eyleme dönüştürmek, eylem haline getirmek, gerçekleştirmek, sözde bırakmamak (Traduire en acte les engagements pris à l'égard de ses électeurs). acteur, trice ad. 1. Tiyatro, sinema sanatçısı; oyuncu. 2. mec. (Bir işte) Eli olan, parmağı olan (Les acteurs et les témoins de ce drame). 3. mec. Oyuncu, numaracı, actif, ive s. 1. Güç ve erk dolu, zinde (Elle est restée active malgré son âge). 2. Çalışkan, hamarat, *işçimen (C'est un homme bien actif). 3. İşle geçen, çok hareketli (Une vie active)1.4. Etkili (Un remède actif, un poison actif). S. Etkin "faal (Un volcan actif. Militant actif d'un parti politique. Participation active des diverses classes sociales à l'expansion économique. La méthode active dans l'enseignement). 6. dilb. Etken (Un verbe actif: Etken fiil). 7. Edimli, edimsel, "fiilî (Service actif : Edimli hizmet). 8 .er. Elde bulunan, var ve alacak (L'actif d'une succession, de la communauté, d'une société). § A son actif: Yaptıkları olumlu şeyler arasında, başarıları arasında (ila mis à son actif la réalisation de plusieurs cités ouvrières: Başarıları arasına bir çok işçi sitelerinin kurulmasını da kattı). Avoir qch à son actif: Boynunda, sicilinde, üzerinde, defterinde, yaptıkları arasında olmak (Cette bande compte à son actif plusieurs agressions: Bu çetenin

actinie üzerinde, günah defterinde birçok saldırılar var. Cet homme a plusieurs vols à son actif: Bu adamın boynunda birçok hırsızlık var; bu adam birçok hırsızlıktan sorumludur). actinie diş. hayb. Denizısırganı denilen hayvan, denizgülü. actinique s. 1. Kimi cisimler üzerinde kimyasal etki yapan, kimyasal etkili (Les rayons ultraviolets sont actiniques). 2. Işığa bağlı, güneş ışığından ileri gelen (Dermatite actinique). actinisme er. Kimyasal etkililik; kimyasal etkilenim. actinomètre er. Işınölçer, actinométrie diş. Işınölçümü. actinomycose diş. (İnsan ve hayvanlarda) Mantar hastalığı. actinothérapie diş. hek. Işın tedavisi, action diş. 1. Davranış, tutum, hareket (Les motifs de son action restent obscurs). 2. Iş, eylem (Un homme d'action. Commettre une bonne action, une mauvaise action). 3. Etki (L'action du remède se fait sentir). 4. Çalışma, etkinlik (Un parti détermine son programme d'action, sa ligne d'action). 5. Hareket, eylem (Passer à l'action: Harekete geçmek. Se jeter dans l'action: Eyleme atılmak). 6. Savaşım, mücadele (L'action politique: Siyasal mücadele. Engager l'action: Savaşıma, mücadeleye girişmek). 7. Canlılık (Cela manque d'action). 8. (Şiirde) Konu. 9. (Tiyatroda) Olay; olayın akışı, olayın gelişmesi, *dolantı (Une pièce où il n'y a pas d'action). 10. huk. Dâva; kovuşturma (Intenter une action: Dâva açmak). 11. ask. Çarpışma. 12. ç. Hisse senedi, pay belgiti, esham (Acheter, vendre des actions). 13. mec. ç. Saygınlık, itibar (Ses actions baissent, ses actions augmentent). § Action alimentaire: Nafaka dâvası. Action civile: Hukuk dâvası, kişisel hak dâvası. Action de grâce: Gönül borcu, şükran. Action en annulation: İptal dâvası. Action en bornage: Sınır tesbiti dâvası. Action en constatation: Tesbit dâvası. Action en divorce: Boşanma dâvası. Action en dommages et intérêts: Zarar ziyan dâvası. Action en évacuation: Tahliye dâvası, boşaltma dâvası. Action en nullité: Butlan dâvası. Action en partage: Taksim dâvası. Action en possession: Zilyetlik dâvası. Action en séparation de corps: Ayrılık dâvası, ayrılma dâvası. Action négatoire: Müdahalenin men'i dâvası. Action principale: Aslî dâva. Action publique: Kamu dâvası, "amme dâvası. Champ d'action: Çalışma alanı. Sousl'action de: Etkisiyle (Le mur s'est détérioré sous l'action de l'humidité). Etre en action: Çalışmakta olmak, iş başında

40

activité

olmak (Des équipes sont déjà en action pour réparer les voies endommagées de la ligne de chemin de fer). Mettre qch en action: -i gerçekleştirmek, uygulamak; eyleme dönüştürmek (Mettre ses projets en action). actionnable s.huk. Dâva edilebilir, actionnaire ad. Hissedar, esham sahibi, pay belgitleri olan kişi (L'assemblée des actionnaires. L'actionnaire qui touche un coupon). actionnement er. İşleme, çalışma; işletme, çalıştırma (L'actionnement d'une machine). ' actionner gçl. 1. İşletmek, çalıştırmak (Actionner la manivelle pour faire partir un moteur. Un moulin à eau fournit le courant qui actionne les meules). 2. huk. Dâva etmek, mahkemeye vermek (Actionner un escroc). 3. hlk. Harekete geçirmek, ay ağa kaldırmak (Je vais actionner tout le ministère). activation diş. 1. (Bir cismi ışınıma tâbi tutarak) Fiziksel ve kimyasal gücünü, özelliklerini artırma (Activation du charbon). 2. biy. (Döllenmede) Dişi eşeylik gözesinin canlanma dönemi. 3. Etkinleştirme; etkinleşme. Hareketlendirme; hareketlenme (Vactivation des mouvements sociaux). active diş. 1. Silah altında bulunan bütün subay ve erler. 2. Muvazzaf hizmet (Soldat de l'active. Les officiers d'activé). activement bel. Canla başla; eylemli olarak; etkenlikle, etken olarak (Collaborer activement à la modernisation du pays. Rechercher activement une personne disparue. Mener activement les préparatifs d'une action militaire). activer gçl. 1. Hızlandırmak, canlandırmak (Activer les travaux, les préparatifs). 2. Activer qch: Bir şeyi daha da şiddetlendirmek (Le vent activait l'incendie). 3. Activer gsz. yada S'activer: Elini çabuk tutmak, acele etmek, çabuk çabuk birşeyler yapmak, çabuk olmak (Des ouvriers s'activaient ça et là. Allons, activez un peu, le train n'attend pas). activeur er. Etkinleştirici. activisme er. Etkincilik. Şiddet hareketlerinden yana olma; aşınlıkçılık. activiste 5. ad. Etkinci. Aşırılıktan, şiddet hareketlerinden yana olan kişi ; aşırılıkçı (Attentat commis par des activistes). activité diş. 1. Çalışma (Activité physique, intellectuelle). 2. Etkinlik (Se disperser dans de nombreuses activités. Sa sphère d'activité est très étendue). 3. Çalışma dalı, alanı (Industrie qui étend ses activités à l'étranger). 4. Davranış, hareket, (Contrôler l'activité d'un subordonné,

actrice d'une personne). § Faire preuve d'activité: Etkinlik göstermek. Etre en activité: İş üstünde olmak; görevini yapmakta olmak; işinde hâlâ çalışır olmak (Un employé encore en activité). Maintenir qn en activité: Birini görevinde tutmak, işinde çalıştırmak^Maintenir un officier en activité au-delà de la limite d'âge). Cesser toute activité: Çalışmayı bırakmak; emekliye ayrılmak (Il a cessé toute activité). actrice diş. (Tiyatro ve sinemada) Kadın oyuncu, actuaire er. Malî sorunlarda istatistiklere dayanarak oranlama hesaplar çıkaran uzman. İstatistik hesap uzmanı, actualisation diş. 1. Güncelleştirme, günün olayı haline getirme. 2. fels. Olabilir durumundan olmuş durumuna geçirme (L'actualisation des souvenirs).

41

addition adagio bel. İt. müz. Adacio. adamantin, e s. Elmas gibi (Sert ve parlak), adamique s. Adem'e özgü, Adem gibi (Innocence adamique). adamisme er. Adem baba gibi yaşamadan yana olanlann öğretisi ; evlilik kurumuna düşman olma akımı; evliliğe karşılık, adaptabilité diş. Uyarlanabilirlik; uyma yeteneği, uyarlanma yeteneği, adaptable s. Uyarlanabilir (Une pièce adaptable). adaptateur, trices. vead. 1. Uyarlayıcı, uyarlamacı (Les scénaristes se font souvent les adaptateurs des romans célèbres). 2. er. * Uyarlaç, "adaptör (Le transformateur électrique est un adaptateur d'impédance). adaptatif, ive s. Uyarlama yada uyarlanmaya değgin; uyarlamayla ilgili, uyarlanmayla ilgili (Les mécanismes adaptatifs qui nous protègent contre les microbes). adaptation diş. 1. Uyarlama; uyarlanma (L'adaptation d'un roman à la scène). 2. Duruma uyma, uyarlanma (Il faut faire un effort d'adaptation). 3. Uydurma, uygun kılma (L'adaptation d'un plan de fabrication aux nécessités économiques). § Faire l'adaptation de qch à qch: -e uyarlamak, -e uyarlamasını yapmak (Il fera l'adaptation d'un roman pour le cinéma). adapter gf/. Adapter qch à qch: 1. Bir şeyi -e takmak (Adapter un robinet au tuyau d'arrivée d'eau. Adapter un nouveau carburateur à un moteur d'automobile). 2. Bir şeyi -e uydurmak (Adapter la musique aux paroles. Adapter sa conduite aux circonstances, ses désirs à la réalité). 3. Bir şeyi -e uyarlamak (Adapter un roman au cinéma). § S'adapter à qch: 1. -e iyice oturmak, geçmek, takılmak, yerleşmek (Le tuyau s'adapte bien au robinet). 2. -e uymak, alışmak, uyarlanmak, "intibak etmek (S'adapter à un climat, aux circonstances). adapteur er. *Uyarlaç, "adaptör (Adapteur de phase)

actualiser gçl. 1. Güncelleştirmek, günün konusu yapmak, günün koşullarına uydurmak (Actualiser un problème). 2. fels. Olabilir durumundan olmuş durumuna geçirmek, actualité diş. 1. Güncellik, tazelik, günün koşul ve havasına uygunluk (L'actualité des problèmes économiques. L'actualité d'une œuvre d'art). 2. Günün olayları, günün konulan (S'intéresser à l'actualité politique, sportive, universitaire, médicale). 3. ç. Dünya olaylan; günün konularına değgin kısa film (Actualités télévisées. Les actualités passent en général avant le grand film). § Coller à l'actualité: (Bir kadını) Gölge gibi izlemek, ardını bırakmamak, actuel, le s. 1. Güncel, şimdiki, günlük (La mode actuelle impose des couleurs vives). 2. Günün havasına uyan (Le sujet très actuel de son roman). 3. fels. Edimsel, edimli, "fiilî, actuellement bel. 1. Şimdiki halde, şimdilik, bugün için (Le temps est actuellement très froid). 2. fels. Edimsel olarak, edimli olarak "fiilen, acuité diş. 1.Sivrilik, yoğunluk, son noktasında oluş (L'acuité d'une douleur, l'acuité d'une crise politique). 2. İncelik (L'acuité d'un son). 3. Keskinlik (L'acuité du regard. Une bonne acuité ' addenda er. Bir yapıta katılan ek; yapıtın sonuna visuelle). eklenen notlar, acuminé, e s. bitb. Ucu sivri, additif, ive s. 1. Katılacak, eklenecek (Terme acupuncteur, acuponcteur er. Akupunktur uzmanı, additif, segments additifs). 2. er. Katma, katılacak akupunkturcu. şey, ek, "ilâve (Ona voté un additif au budget. Je acuponcture, acupuncture diş. İğne batırma proposerai un simple additif à votre article). § tedavisi, sayn organlara çeşitli iğneler batırma Additif alimentaire: (Dayanmayı ve pazar yoluyla: tedavi, akupunktur (L'acuponcture çekiciliğini sağlamak üzere bir gıda maddesine chinoise). konan) Katkı maddesi . additioa diş. 1. Katma, ekleme, "ilâve etme acutangles. Dar açılı (Triangle acutangle). (Addition de quelques lignes à un texte. Addition adage er. (Atalar sözü niteliğinde) Eski söz; büyük d'un sirop à une eau minérale). 2. mat. Toplama sözü.

additionnel (Faire une addition, vérifier une addition). 3. (Lokanta, kahve, otel gibi yerlerde) Hesap (Demander l'addition au garçon. Payer, régler une addition au bureau de l'hôtel). additionnel, le s. Katılmış, eklenmiş, katma, ek (Assemblée qui vote un article additionnel). additionner gçl. 1. Toplamak (Additionner deux nombres). 2. Additionner qch de qch: Bir şeyin içine... katmak (Les anciens additionnaient toujours d'eau le vin). 3. Additionner qch à qch: Bir şeyi -e eklemek, katmak, ilâve etmek (Additionner des produits chimiques aux aliments). § S'additionner: Birbirine eklenmek, bir araya gelmek, birbirinin üstüne gelmek (Toutes ces complications s'additionnent pour rendre la situation inextricable). adducteurs, veer. 1. anat. Yaklaştıncı; yaklaştırıcı kas (Muscle adducteur. L'adducteur du gros orteil). 2. er. (Kaynaktan depoya) Su yolu. adduction diş. 1. (Kaslar için) Yaklaştırma işlevi. 2. (Bir yerden bir yere su yada başka sıvıları) Getirme, akıtma, °sevketme (Adduction d'eau, de gaz, de pétrole). adénite diş. hek. Bez yangısı, bezeme, "adenit, adénoïde s. hek. Bezimsi (Végétations adénoïdes: Boğaz etleri). adénome er. hek. Bez uru. adénopathie diş. hek. Adenopati. adent er. (Doğramacılıkta) Geçme ek. adenter gçl. (Doğramacılıkta) Geçme ile eklemek, geçme ekler takıp eklemek, adepte ad. 1. Bir inancı, bir mesleği, bir akımı tutan; -den yana olan, yandaş (Les adeptes d'un parti, d'une religion, d'un courant littéraire). 2. (Gizli tutulan bir meslekten) El almış; uygulamaya izinli, yaymaya izinli; "tilmiz, adéquat, e s. 1. Tam, eksiksiz, tam gereken, uygun (C'est l'expression adéquate, la réponse adéquate. Nous avons trouvé l'endroit adéquat). 2. Adéquat à qch: -e uygun (L'expression ne paraît pas adéquate à la situation). adéquatement bel. Gerektiği gibi, uygun şekilde, tam yerinde, adéquation diş. Denklik, tam uygunluk, adhérence diş. 1. Yapışıldık, yapışma, sıkı sıkıya değme (Adhérence du timbre à l'enveloppe. Adhérence des pneus au sol). 2. mec. Bağlılık (Deux âmes déliées de toutes adhérences humaines). 3. hek. Yapışma, "iltisak (Adhérence pleurale). adhérent,e s. 1. Yapışık (Matière adhérente à la peau). 2. ad. (Bir partiye, bir kuruma yada bir öğretiye) Katılmış, girmiş kişi, üye, "mensup

42

adirer (Carte d'adhérent, les adhérents d'une doctrine). adhérer gsz. 1. Yapışık olmak, yapışmak, iyi tutmak (La nouvelle suspension permet à cette voiture d'adhérer mieux dans les virages). 2. Adhérer à qch: a) -e yapışmak (Le papier gomme adhérait à ses doigts. La viande, mise àfeu trop vif, adhérait au fond de la poêle), h) -den yana olmak ; -e katılmak, -i benimsemek (Adhérerà une idée, à une doctrine, à un idéal). 3. -e girmek, katılmak, üye yazılmak (Adhérer à un parti, à une association). 4. mec. Tam uymak, uygun gelmek, tam gelmek. adhésif, ive s. 1. Yapışıcı (Ruban adhésif; Pansement adhésif). 2. Katılma ile ilgili, girmeye değgin (Formules adhésives à un pacte). 3. er. Yapıştırıcı (Mettre un adhésif surla coupure d'un doigt). adhésion diş. 1. Yapışıklık. 2. Katılma, girme (Adhésion à un parti, à un pacte). 3. Benimseme, onama, kabul, "tasvip (Ses idées ont recueilli une large adhésion auprès de -l'opinion publique). § Donner son adhésion à qch: -i benimsemek, kabul etmek ( Donner son adhésion à un projet). Refuser son adhésion à qch: -e katılmayı reddetmek, girmemek, benimsememek, ad hoc s. Lat. Uygun, gerekli, ilgili, özel (Cela est contre le règlement, ilfaut un ordre ad hoc. Oncréa une commission ad hoc pour régler ce différend). adiabatiques.//z. Isıiletmeyen, *ısıgeçirmez;ısısız. adiabatisme er.fiz. "Isıgeçirmezlik, ısıiletmezlik. adiante er. bitb. Baldinkara. adiaphane s. Işıkgeçirmez. adieu Uni. 1. Elveda! Allahaısmarladık. Hoşça kal, kal sağlıcakla, hadi eyvallah. 2. er. Ayrılık esenleşmesi, "veda. § Faire ses adieux à: -e veda etmek (Faire ses adieux à la famille avant de partir). Dire adieu à qn: Birinden izin isteyip gitmek, yanından ayrılmak, -e hoşça kal demek. Dire adieu à qch: -i artık bırakmak, -den vazgeçmek; -i arkada, geçmişte bırakmak (Dire adieu à la vie de bohème). Adieu paniers vendanges sont faites: Atı alan üsküdan geçti; iş işten geçti, artık çok geç. à-dieu-va ünl. Evvel Allah, tanrının izniyle!

N'olacaksa olsun, nerden inceyse ordan kopsun! adipeux, euse s. Hayvan yağı niteliğinde olan; içyağımsı, içi yağ doluymuş gibi, yağlı (Un visage adipeux et plat. Tissu adipeux). adiposité diş. Yağlılık; yağ bağlama, adipsie diş. hek. *Susamazlık; susama duygusunun azalması yada tümden yitimi, adirer gçl. huk. (Eskimiştir) Yitirmek (Un titre adiré).

adjacent adjacent, es. 1. Bitişik; komşu (Angles adjacents: Komşu açılar). 2. Adjacent à: -e bitişik, adjectif, ive s. 1. Sıfat niteliğinde olan (Locution adjective). 2. er. Sıfat, adjectivement bel. Sıfat yerine, sıfat olarak, sıfat gibi. adjectiver gçl. Sıfatlaştırmak, sıfat olarak kullanmak. adjoindregç/. 1. Katmak, yanına vermek, koşmak. 2. Adjoindre qch à qch: Bir şeyi -e katmak, eklemek, vermek (Les anciens adjoignaient souvent un surnom à leur nom patronymique. Adjoindre un réservoir spécial à une voiture de course). 3. Adjoindre qn à qn: Birini birine yardımcı vermek; yardım etsin diye göndermek (On lui a adjoint une secrétaire pour assurer le courrier. Il leur a adjoint un bataillon en garde soldé). § S'adjoindre qn: Birini kendine yardımcı almak (Je me suis adjoint un collaborateur pour achever ce travail). adjoint, es. ve ad. 1. Yardımcı (Directeur adjoint. Les adjoints administratifs). 2. Adjoint à qn: Birine yardımcı; birinin yardımcısı (Adjoints au maire). adjonction diş. Katma, ekleme; katılma, eklenme (L'architecte décida l'adjonction d'un garage à la maison. Le parti a décidé l'adjonction de deux nouveaux membres au comité directeur. Faire quelques petites adjonctions à un texte). adjudant er. 1. Komutan yardımcısı subay yada erbaş. 2. Fransız ordusunda başçavuştan yüksek erbaş. 3. tkz. Höthötçü, mızmız ve buyurgan. adjudicataire ad. 1. Üstenci, "müteahhit. 2. (Bir açık artırmada) Üstüne kalan kimse, üstlenen; ihaleyi kazanan; açık artırmada mal alan. adjudicateur, trice ad. Artırma eksiltme memuru. Açık artırmayı yapan, adjudication diş. 1. (Satışta) Artırma usulü; (Satın almada) eksiltme usulü. 2. Artırma ya da eksiltme usulü ile birine bir şey verme; üsterme, °ihale. § Adjudication à la surenchère, aux enchères: Artırmalı üsterme. Açık artırma. Adjudicationau rabais: Eksiltmeli üsterme. Açık eksiltme. Adjudication de qch à qn: Bir şeyi birine üsterme, ihale etme (Adjudication des travaux de voirie à un entrepreneur). Mettre qch en adjudication: -i üstermeye çıkarmak, üstermek, "ihaleye koymak. adjuger gçl. 1. Üstüne bırakmak, üstermek, ihale etmek. Açık artırmayla vermek. 2. Adjuger qch à qn: a) Bir şeyi birine üstermek, ihale etmek (On a adjugé les meubles au plus offrant), b) Bir şeyi birine vermek (Adjuger une récompense aux

43

administration meilleurs élèves). § Adjuger au plus offrant: En çok verenin üstünde bırakmak § S'adjuger qch: Bir şeyi kendine ayırmak, zaptetmek, bir şeye konmak (Comme toujours il s'est adjugé la meilleure part). adjuration diş. 1. Ant verme. 2. Yalvarıp yakarma (Il s'entêtait, malgré les adjurations de sa famille). adjurer gçl. 1. Ant vermek, ant içmek (Je vous adjure au nom de la patrie: Yurdun başı için. ,.)2. Adjurer qn de f.qch: Birinden -meşini dilemek, rica etmek (On adjura le ministre de recevoir la délégation. Je t'adjure de ne pas exposer ta vie dans une aventure aussi risquée). adjuteur er. Yardımcı. adjuvant er. 1. Yardımcı, destekleyici ilaç. 2. mec. Canlandırıcı. 3. Katkı maddesi (Les adjuvants du béton). ad libitum Lat. bel. İsteğe bağlı, keyfe kalmış, admettre gçl. 1. Kabul etmek (J'admets vos excuses, vos raisons). 2. Sanmak, farzetmek, tut ki -mek (Admettons que vous ayez réussi à votre examen, tous les problèmes n'étaient pas pour cela résolus). 3. El vermek; -e gelmek; götürmek, kaldırmak (Ce poème admet plusieurs interprétations. Il n'admet pas la discussion. Cette affaire n'admet aucun retard). 4. Kabul etmek, almak (Admettre quelqu'un à sa table, à un examen, dans sa familiarité, dans une société). 5. Admettre qn à f. qch: Birinin -meşine izin vermek; -sini kabul etmek (Admettre quelqu'un à siéger). § En admettant que: Tut ki... dir; sayalım ki... dir (En admettant que cela soit vrai...). adminicule er. 1. Yardımcı araç. 2. Yardımcı belge, yardıma tanıt, administrateur, trice ad. Yönetici, yönetmen, "idareci (Les administrateurs de la Sécurité Sociale, de la Comédie Française). administratif,ive s. Yönetime değgin, yönetimle ilgili, yönetimsel, "idarî (Directeur adminisratif. La division administrative d'un pays). § Prendre des mesures administratives: Yönetim önlemleri almak, "idarî tedbirler almak, administration diş. 1. Yönetim, "idare (L'administration d'un pays. L'administration des départements est confiée aux préfets). 2. hek. Verme, zerk etme; verilme, zerk edilme (L'administration de médicaments rte semble pas indiquée dans le présent cas). 3. Aşketme, vurma ; aşkedilme, vurulma (Administration d'une paire de gifles, d'une fessée à un enfant). § Conseil d'administration: Yönetim kurulu. Entrer dans l'administration: Yöneticiliğe girmek, yöneticilik yaşamına atılmak.

administrativement

44

adoptif

administrativement bel. Yönetime göre, yönetim edilebilir, -i elde edebilir, yapabilir (Tous les yoluyla, yönetimce (Il est interné citoyens sont également admissibles à toutes administrativement. Il est chargé dignités, places et emplois publics). 3. ad. administrativement de veiller à la bonne exécution Kazanmış, başarı göstermiş, kazanan (Liste des des travaux). admissibles). administrée s. ve ad. Yönetilen, yurttaş (Chers admission diş. Kabul, kabul edilme, alınma (J'ai administrés: Sayın yurttaşlar!. Le maire annonça à envoyé au président du club ma demande ses administrés que les travaux pour l'adduction d'admission). d'eau commencerait prochainement). admonestation diş. Azar; azarlama, paylama administrer gçl. 1. Yönetmek (Administrer un (L'admonestation d'un policier à un prisonnier). département, une grande entreprise, les biens d'un admonester gçl. Azarlamak, paylamak mineur). 2. Yapmak, yerine getirmek (Le prêtre • (Admonester publiquement un élève pour ses qui administrait le baptême à Clovis). 3. retards injustifiés. Le juge s'est contenté Administrer qch à qn: a) hek. Vermek, zerk d'admonester le prévenu). etmek (Administrer un remède à un malade), b) admonition diş. 1. Dikkat çekme, uyarma, "ihtar. 2. Vurmak, yerleştirmek aşketmek (Administrer Azar, zılgıt. une gifle, une fessée à un enfant). adolescence diş. Yeniyetmelik (L'âge admirable s. Hayran olunacak, hayranlığa değer; d'adolescence). çok güzel (Paysage admirable). adolescent, e ad. Yeniyetme (Film interdit aux admirablement bel. Hayran olunacak şekilde; son adolescents). derece, çok (Elle est admirablement belle). adonc, adoncques, adonques bel. 1. O sırada. 2. admirateur,trice s. ve ad. Hayran (Il pose sur elle Öyle ise. un regard admirateur. Elle décourageait les adonis er. 1. Fidan gibi delikanlı, tığ gibi delikanlı, admirateurs qui s'empressaient autour d'elle. 2. Güzel bir tür gündüz kelebeği. 3. diş. Parlak C'est une de vos admiratrices). kırmızı çiçekli bir bitki, kançiçeği. admiratif,ive s. 1. Hayran kalmış, hayranlık içinde adoniser(s')gsz. Süslenmek, fiyakalı giyinmek (Un (Les touristes s'arrêtaient, admiratifs). 2. homme qui se mire et qui s'adonise). Hayranlık dolu (Un regard admiratif). adonner (s') gsz. 1. Kendini vermek, bağlamak. 2. admiration diş. Hayranlık (Il poussa un long S'adonner à qch: Kendini -e vermek (S'adonnera sifflement d'admiration). § Avoir, éprouver une l'étude, au travail, à la boisson). (de 1') admiration pour qn, qch: Birine, bir şeye adoptable s. I. Evlât edinilebilir. 2. Kabul karşı hayranlığı olmak, hayranlık duymak. Etre edilebilir. en admiration: Hayranlık içinde olmak, hayran adoptant, e ad. Evlât edinen, evlâtlık alan. kalmak (Il était en admiration devant ce tableau. adopté, e s. 1. Evlât edinilen; evlâtlık. 2. Kabul Elle est en admiration devant son gosse). Exciter, edilen. soulever l'admiration: Hayranlık uyandırmak. adopter gçl. 1. Adopter qn: Birini evlât edinmek, Faire l'admiration de qn: -i hayran bırakmak (Son gömleğinden geçirmek (Ils ont adopté un enfant courage fait l'admiration de tout le monde). de l'Assistance publique). 2. Adopter qch: Bir şeyi admirativement bel. Hayranlıkla, hayran hayran, kabul etmek, benimsemek (Adopter une religion, admirer gçl. 1. Hayran olmak, hayranlıkla une idée).i. Takınmak, almak (Pour me parler, il seyretmek (J'admire votre courage. Admirer le adopte un ton qui ne lui est pas habituel. Adopter portail d'une cathédrale). 2. Admirer que...: des mesures exceptionnelles pour faire face à une -diğine şaşmak (J'admire que vous restiez crise économique). 4. Oyla kabul etmek, impassible devant tant de sottises). 3. Admirer qn onaylamak (L'Assemblée a adopté le projet de loi. de f. qch: Birinin -sine hayran olmak; -sini çok Adopter une motion à mains levées). beğenmek (J'admire cet homme de pouvoir adoptif,ive s. 1. Evlâtlığa yada analığa, babalığa travailler si sérieusement). kabul edilmiş, *edinik (Enfant adoptif, père admissibilité diş. Kabul edilebilirlik, kabul adoptif, fils adoptif, fille adoptive). 2. mec. İkinci (L'admissibilité aux emplois, à la fonction sırada gelen, asıl gibi, seçilerek benimsenmiş (La publique. Liste d'admissibilité). France est sa patrie adoptive: Fransa onun için admissibles. 1. Kabul edilebilir, akıl alır, usa yatkın ikinci bir yurttur). 3. (Birini) Evlâtlık edinen (Cet (Une proposition admissible. Ce n'est pas enfant passe ses vacances dans sa famille admissible). 2, Admissible à qch: -e kabul adoptive).

adoption adoption diş. 1. Kabul etme, onaylama (L'adoption d'un projet de loi, d'un programme). 2. Evlât edinme. 3. Edinme, kendinin sayma (L'adoption d'un enfant. Un pays d'adoption). adorable s. 1. Tapılacak, tapınılacak, tapılmaya değer (Péché contre l'adorable bonté divine). 2. Çok güzel, çok sevimli, tapılası ( Un adorable petit chien). adorablement bel. Tapınılacak gibi, çok güzel bir biçimde (Vous êtes adorablement bien mise). adorateur, trice ad. 1. Tapan, tapıcı (Les lncas étaient des adorateurs du Soleil). 2. mec. Taparcasına seven, hayran, vurgun, tutkun (Volage adorateur de mille objets divers. La foule de ses adorateurs l'accueillit avec enthousiasme). adoration diş. 1. Tapınma, tapma (L'adoration des dieux) 2. mec. Büyük sevgi, tutkunluk, hayranlık (Son respect pour elle allait jusqu'à l'adoration). § Avoir une (de I') adoration pour qn, qch: -e karşı büyük bir hayranlığı, sevgisi saygısı olmak (L'enfant avait une grande adoration pour son père).Etre en adoration devant qn, qch:Birini, bir şeyi taparcasına sevmek (// est en adoration devant elle). adorer gçl. 1. Tapmak, tapınmak (Adorer le soleil, le feu, le Dieu des Chrétiens). 2. önünde eğilmek, yükünmek (On l'adore comme un Dieu). 3. Taparcasına; tapınırcasına sevmek (C'estpeu de dire aimer Elvire, je l'adore). 4. hlk. Bayılmak, çok sevmek (Des fraises à la crème, j'adore ça. Il adore la musique dejazz). § Adorer lesoleillevant: Günoğlu olmak. Kimin yıldızı parlarsa hemen ondan yana oluvermek. Adorer ce qu'on a brûlé: İnanç ve kanılarından yüz seksen derece dönüş yapmak. Eskiden sövdüğünü şimdi över olmak. Etre adoré de qn:.. .tarafından çok sevilmek (Ce roi est adoré de son peuple. Ce père est adoré de ses enfants). ados er. (Tanmda) Toprak yastık, adossé,e s. 1. Sırt sırta getirilmiş. 2. Adosséàqch: -e sırtını dayamış, dayanmış, sırt vermiş (Le Théâtre était adossé à la citadelle. Une école adossée à la mosquée). adossement er. Sırtım dayama, arkasım bir yere verme, dayanma, adosser gçl. 1. Dayamak. 2. Adosser qch à qch, contre gch: Bir şeyin arkasını -e verdirmek, dayatmak (Adosser une maison à un grand rocher, contre un rocher. Adosser une armée à une colline, contre une colline). § S'adosser à qch: -e dayanmak, sırtını dayamak, arkasını vermek (Le château s'adossait au flanc du coteau, dominant la vallée. Le vieillard s'adossa au mur pour allumer

45

adresser une cigarette). adoucir gçl. 1. Tatlılaştırmak (Mettez un peu de crème fraîche pour adoucir la sauce. Un épais brouillard adoucissait le ton des verdures). 2. Kısmak,azaltmak, alçaltmak (Une voix suraiguë qu'elle cherchait vainement à adoucir. La cour d'appel adoucit la condamnation de l'accusé). 3. Perdahlamak, yumuşatmak, parlatmak ( Produits pour adoucir la peau). 4. mec. Yatıştırmak, dindirmek, yumuşatmak, sertliğini gidermek (Cette lettre adoucira peut-être votre chagrin). § S'adoucir 1. Yumuşamak (Le temps s'est adouci). 2, Hafiflemek, azalmak (La pente s'adoucit lorsqu'on arrive près du sommet du col). 3. Düzelmek; pürüzlerini, sertliğini yitirmek (Son caractère ne s'est pas adouci avec les années). adoucissage er. 1. Perdah; perdahlama, parlatma (Adoucissage d'une glace, d'un marbre, d'une pierre taillée). 2. Rengini açma, parlatma (Adoucissage d'un métal). adoucissant, e s. Yumuşatıcı, yatıştırıcı (Huile adoucissante. Paroles adoucissantes). adoucissement er. 1. Tatlılaşma; tatlılaştırma. 2. tekn. Perdahlama, parlatma. 3. Yumuşama; yumuşatma (Adoucissement de la température, du caractère, de l'eau). 4. Hafifleme; hafifletme, giderme (Apportez de l'adoucissement à mes peines). adoucisseur, euse ad. tekn. 1. Perdahçı. 2. Suyun içindeki kireç vb. maddeleri giderme aleti, ad patres bel. Lat. Atalara doğru. § Envoyer ad patres: Öte dünyayı boylatmak, öldürmek, canım cehenneme yollamak, adragante diş. 1. Kitre elde edilen ağaç. 2. Kitre (Kitre anlamında gomme adragante, yada, gomme d'adragante da denir), adrénaline diş. Adrenalin. adresse diş. 1. Uzluk, ustalık (Jeux d'adresse, tours d'adresse, l'adresse d'un jongleur, d'un joueur de basket). 2. Kurnazlık, keskin zekâlılık (Elle est d'une adresse à désespérer un diplomate). 3. Adres, *buhınak (Il m'a donné son adresse). 4. Ortaklaşa dilekçe "mahzar. § A l'adresse de qn:-e hitaben (Lire un communiqué à l'adresse des auditeurs). Avoir de l'adresse à f. qch: Bir şey yapmakta usta olmak, becerikli olmak (Elle a une adresse remarquable à berner tous ceux qui l'approchent). adresser gçl. Adresser qch à qn: 1. Birine bir şey söylemek, dile getirmek, sunmak (Adresser des compliments à qn). 2. Yöneltmek (Adresser des reproches, des questions à un ami). 3. Göndermek (Adresser un colis à ses parents, un faire-part de

adroit

46

mariage à tous ses amis). 4. Baş vurdurmak (Son médecin habituel adressa le malade à un spécialiste). § Adresser la parole à qn: Biriyle konuşmak (Personne ne lui adresse la parole). § S'adresser à qn: 1. Hitap etmek, seslenmek; ilgilendirmek (C'est à vous que ce discours s'adresse. Ce livre s'adresse au grand public). 2. Başvurmak, müracaat etmek (Je ne peux pas vous renseigner, adressez-vous à la concierge). adroit,e s. 1. Usta, becerikli, eli uz (Un enfant très adroit de ses mains). 2. Ustaca, çok ince, esnek (Mener une politique adroite). 3. Adroit à, en qch: -de usta, becerikli (Une femme adroite en couture, un homme adroit au billard). § Etre adroit à f.qch: -mekte çok usta olmak, eşi benzeri bulunmamak (Il est adroit à ourdir des manigances). adroitement bel. Uzlukla, ustalıkla, ustaca, adsorbant er. *Yüzergen. adsorber gçl. *Yüzermek. adsorption diş.kim. *Yüzerme. adulateur, trice s. ve ad. Dalkavuk, pohpohlayıcı, pohpohcu (Les louanges de ses adulateurs lui avaient tourné la tète). adulation diş. Dalkavukluk, pohpohçuluk, pohpohlama (Il se comportait sans bassesse ni adulation à l'égard de ses chefs). aduler gçl. Birine dalkavukluk etmek, birini pohpohlamak, övgüye boğmak (Vous adulez bassement le souverain pendant sa vie). adulte s. ve ad. Yetişkin, ergin ( Cours du soir pour adultes). adultérateur, trice ad. Başka şeyler katarak bir şeyi bozan kişi, karıştırmacı. adultération diş. Başka şeyler katarak bir şeyi bozma, karıştırma, soysuzlaştırma, adultère er. 1. Eşlerden birinin öbürünü başkasıyla aldatması, eş aldatma, zina (La femme pourra demander le divorce pour cause d'adultère de son mari). 2 .s. vead. Eş aldatıcı,eş aldatmaya değgin, "zinaya değgin; yasa dışı, yasak (Une femme adultère. Des désirs adultères). adultérer gçl. Bozmak, soysuzlaştırmak (Beau/éde ce visage que rien ne vient adultérer). adultérin,e s. Evlilik dışı doğmuş, zina ürünü (Enfant adultérin). aduste s. Güneşten yanmış, ad valorem bel. Lat. Değerine göre. advenir gsz. 1. (Ancak mastar halinde, bir de üçüncü şahısta kullanılır) Olmak, başa gelmek (On a vu ce qu'il est advenu du régime après sa mort). 2. Advenir de qch:-den doğmak, ortaya çıkmak(Quepeut-il advenird'unpareil [>rojet?)§l\ advient que... : -dığı olur (Il advient que toute une

aérer saison passe sans pluie). Advienne que pourra!: Ne olursa olsun, sonu neye varırsa varsın! adventice s. 1. Dıştan gelen, "arızî (Elle avait encombré sa vie de maintes préoccupations adventices). 2. fels. Doğuştan olmayan. 3. biy. Ortama yabancı; yeni bir ortama yeni getirilip sokulmuş. adventif,ive s. Aynı nitelikte organların bulunmadığı noktada biten, ek (Bourgeons adventifs, racines adventives). adverbe er. dilb. Belirteç, zarf (Adverbe de temps, adverbe de manière). adverbial,e s. dilb. Belirteç niteliğinde, zarf niteliğinde (Emploi adverbial d'un adjectif). adverbialement bel. dilb. Belirteç olarak, zarf olarak (L'adjectif "haut" est employé adverbialement dans la phrase "Ilparle haut"). adversaire ad. 1. Hasım (Cet ami de la veille est devenu un adversaire acharné). 2. Karşı düşüncede olan, aykırı düşüncede olan, 'karşıtçı, "muhalif (Les adversaires du matérialisme). adversatif,ive s. dilb. Karşıtlık belirten, itiraz anlamı taşıyan (Conjonctions adversatives). adverses. 1. Birbirine hasım, muhasım (Les forces adverses sont restées sur leurs positions). 2. Karşı; karşı tarafa değgin (La partie adverse: Karşı taraf. L'avocat adverse: Karşı tarafın avukatı). 3. Ters, aykırı (Fortune adverse: Ters talih). adversité diş. 1. Ters talih, talih tersliği, kara baht, alnın kara yazısı (Il s'était raidi contre l'adversité). 2. mec. Kara gün, felâket (Il est possible d'être homme même dans l'adversité). aède er. (Eski yunanlılarda) Ozan (Homère a été le plus grand et le dernier des aèdes). aérage er. (Yeraltı geçeneklerinde) Temiz hava dolaşması, havalanma; havalandırma (L'aérage ne se faisait pas au fond de cette voie). aérateur er. Havalandırıcı, esimlik; havalandırma aygıtı. aération diş. Havalandırma; havalanma (Conduit d'aération). aéré,es. 1. Havalandırılmış ( Une chambre aérée). 2. Havadar (Un bureau bien aéré; On étouffe, la salle à manger est heureusement très aérée). 3. Hava geçirir, dokuması seyrek (Une étoffe aérée; Nylon aéré). aérer gçl. 1. Havalandırmak (Aérer une chemise. Aérer un lit en retournant un matelas). 2. Yoğunluğunu, ağırlığını azaltmak, biraz hafifletmek (Vous auriez dû aérer un peu votre exposé). § S'aérer: Kafasını dinlendirmek, hava almak (Il est allé s'aérer à la campagne pendant les vacances de Pâques).

aérien aérien,ne s. 1. Havadan yapılmış (Les anges prennent un corps aérien). 2. Hava gibi, hafif (Une musique d'une grâce aérienne). 3. Havada yaşayan (Le peuple aérien: Kuşlar). 4. Havada, açıkta kalan; hava ile beslenen (Racines aériennes). S. Havacılığa değgin, havacılıkla ilgili (Lignes aériennes, forces aériennes. Base aérienne, attaque aérienne). 6. Hava yoluyla yapılan, havada olan (Transport aérien. Circuit aérien). 7. Hava ile ilgili, göklere değgin (Violer l'espace aérien d'un pays). aérifêres. Hava veren, hava geçiren (Tubeaérifère, conduits aérifêres). aérification diş. Gazlaşma; gazlaştırma, aérifïergç/. Gazlaştırmak, aériforme s. Hava gibi, havamsı. aérobies, ve er. Havalı yerde üreyen (Le bacille du charbon est un aérobie). aérodrome er. Havaalanı, uçakalam. aérodynamique diş. 1. Hava hız ve basıncının etkilerini inceleyen bilim; hava etkilçri bilimi, aerodinamik. 2. s. Bu bilime değgin, aerodinamik (Laboratoire, soufflerie aérodynamique). 3. Aerodinamik kurallarına uygun (Profil aérodynamique). 4. Hava direncine en az uğrayacak biçimde yapılmış, havayener (Frein aérodynamique). aérographe er. Boya tabancası. aérolit(h)e er. Havataşı. aéromètre er. fiz. Havaölçer. aéromoteur er. Hava ile işleyen motor, havamotoru. aéronaute er. Balon güdümcüsü, balon pilotu, aéronautique s. 1. Balonculuk yada uçakçılığa değgin, havacılıkla ilgili (Constructions aéronautiques, une usine aéronautique). 2. diş. Havacılık (Ecole Nationale Supérieure de l'Aéronautique). aéronef er. Havagemisi. aérophagie diş. hek. Hava yutma, "havayutum. aéroplane er. Uçak. aéroport er. Havalimanı. Bir kentin hava ulaşımııfı sağlayan kuruluşların topu. aéroporté,e s. Hava taşıtlarıyla taşınan, havadan taşınan (Troupes, divisions aéroportées). aéroportergf/. Havadan taşımak. Uçak, helikopter vb. ile nakletmek, aérostat er. Balon, aérostation diş. Balonculuk. aérostatique s. 1. Balonla, balonculukla ilgili. 2. diş. Durgun hava ve gazlarla ilgili denge kuramı, "aerostatik. aérostierer. Balon tayfası, baloncu.

47

affainéantir aérotechnique diş. 1. Hava yolculuğu tekniği. 2. s. Hava yolculuğu tekniğine değgin, aérothérapie diş. hek. Hava tedavisi, hava ile tedavi. affabilité diş. Gönül okşayıcıhk, naziklik, incelik, tatlı dillilik (Recevoir des invités avec affabilité. Témoigner de l'affabilité à l'égard de ses amis). affable s. Gönül okşayıcı, nazik, tath dilli (Répondre d'un ton affable. Se montrer affable avec des visiteurs). § Etre affable avec qn: -e karşı kibar davranmak (Le ministre a été affable avec nous). affablement bel. Gönül okşayarak, nazikçe, tath dille. affabulation diş. 1. (Bir öyküden çıkarılan) Öğüt payı, "kıssadan hisse. 2. Bir öykü, roman yada oyundaki olguların düzeni. 3. ruhb. Uydurmaca; uydurmacılık, affabuler gçl. 1. Kurmak, düzenlemek (Affabuler une intrigue). 2. gsz. Uydurmak, uydurmacılık yapmak, kendi kendine masallar uydurmak, affadir gçl. 1. Tatsızlaştırmak, tadını bozmak, yavanlaştırmak (Affadir un mets, un style, une couleur). 2. Bunaltmak, içini bulandırmak (Un été orageux sévit, affadissant toutes les volontés). 3. mec. Bıktırmak. § S'affadir: Tatsızlaşmak, tadını yitirmek, bozulmak (Une sauce qui s'est affadie. Ces critiques se sont affadies avec le temps). affadissement er. 1. Tatsızlaşma, tatsızlaştırma (L'affadissement d'une sauce). 2. Bıkkınlık verme, tadını kaçırma; yavanlık, tatsız tuzsuzluk (L'affadissement de la tragédie classique). affaiblir gçl. 1. Güçsüzleştirmek, zayıflatmak, anklaştırmak, < zayıf düşürmek (Affaiblir quelqu'un. La fièvre a affaibli le malade). 2. Azaltmak, zayıflatmak (Les crises continuelles affaiblissent l'autorité de l'Etat). 3. Hafifletmek, sertliğini biraz gidermek (Il a dû affaiblir certains traits). § S'affaiblir: Zayıflamak, güçsüz düşmek, yoğunluğu azalmak (Un parti qui s'affaiblit de jour en jour. L'intérêt que je lui porte s'est affaibli). affaiblissante s. Arıklaştırıcı, zayıflatıcı (Régime affaiblissant). affaiblissement er. Arıklaşma, arıklaştırma; zayıflama, zayıflatma; yumuşatma, yumuşama; zayıflık, güçsüzlük (Affaiblissement des forces, de la santé. L'affaiblissement de l'autorité gouvernementale). affainéantir gçl. Tembelleştirmek, avareleştirmek. § S'affainéantir: Tembelleşmek, avareleşmek (Les grandes passions sont cause que l'on s'affainéantit).

affaire affaire 1. İş (J'ai à régler une affaire urgente). 2. Şey (C'est l'affaire de quelques heures). 3. Dâva (L'affaire viendra devant le tribunal à la prochaine session. L'affaire Dreyfus). 4. (Silahla) Çarpışma, savaş (L'affaire d'Algérie). 5. Sorun, "mesele (C'est affaire de goût). 6. Düello (Nous vidons sur le pré l'affaire sans témoins). 7. Sıkıntı, başa açılan iş, baş belâsı (C'est toute une affaire). 8. Girişim, ticaret, teşebbüs (Lancer, gérer une affaire). 9. Eşya (Cet enfant perd toujours ses affaires). 10. Ticaret, alışveriş, iş (Un homme d'affaires). 11. Maddi durum (Mettre de l'ordre dans ses affaires. Etre bien, mal dans ses affaires). 12. İşler, genel durum (Où en sont les affaires?). § Avoir affaire à qn: Biriyle işi olmak; görüşecek, konuşacak bir şeyi olmak. Birine işi düşmek (II aura affaire à moi). Avoir affaire avec qn: Biriyle anlaşmazlığı olmak. Avoir son affaire: 1. hlk. Hesabı görülmek, ölmek (Il a son affaire). 2. Sonuçlanmak, işi görülmek. Avoir affaire de qch: -e ihtiyacı olmak; -e gereksinimi olmak, gereksinim duymak (Avoir affaire d'argent. Qu'ai-je affaire de toute ces querelles?). Etre audessous de ses affaires: İşin altından kalkamamak. Etre au-dessus de ses affaires: İşlerim iyi yürütmek, işi yolunda olmak. Faire l'affaire: İş görmek, işe yaramak (Un morceau de ficelle fera l'affaire, le paquet n'est pas gros). Faire affaire avec qn: Biriyle ticaret, alış veriş yapmak. Faire qch son affaire: Bir şeyi üstüne almak (Je fais mon affaire régler cette histoire). Faire son affaire à qn: Birinin hakkından gelmek, hesabını görmek. Faire l'affaire de qn: -in hesabına, işine gelmek (Cela fait mon affaire). Se tirer d'affaire: İşin içinden çıkmak, sıyrılmak. Avoir ses affaires: argo. (Kadın) Aybaşı olmak, affairé,e s. İşi başından aşkın; işi çok olan yada öyle görünen (Un homme affairé). § Etre affairé i f. qch: -mekle uğraşmak (Jesuis affairé à achever un second volume). affairement er. İş çokluğu, işi başından aşkınhk (Je ne puis appeler travail cet affairement). affairer (s') gsz. 1. Uğraşmak, ilgilenmek (Les infirmières s'affairaient auprès du blessé). 2. S'affairer autour de: Etrafında dört dönmek; -ile çok ilgilenmek (Le portier s'affairait autour des clients qui descendaient de voiture). 3. S'affairer à f. qch: -mekle uğraşmak, -meye çalışmak, koşuşturmak (Elle s'affaire à préparer son dîner). affairisme er. Çıkarcılık. Her şeyden çıkar sağlama eğilimi. Dümencilik, affairiste ad. Çıkarcı, dümenci. Her şeyden çıkar sağlamaya bakan kişi.

48

affecter affaissement er. 1. Çökme (Affaissement de terrain, d'une voie ferrée). 2. Manevî bakımdan çökme, azalma (On s'inquiéta de cet affaissement progressif de son intelligence). affaisser gçl. Göçürtmek, çökertmek, çöktürmek (Les fortes pluies de ces jours ont affaissé la route). S S'affaisser: 1. Çökmek, bel vermek (Le sol s'est affaissé. Le plancher s'est légèrement affaissé). 2. Çökmek, yığılıp kalmak (Ilperdit connaissance et s'affaissa sur le trottoir). 3 .mec. Zayıflamak, zayıf düşmek, gücünü yitirmek (Mon âme s'affaisse de jour en jour). affaler gçl. den. İndirmek, aşağıya almak, çekerek suya indirmek (Affaler un cordage, un chalut). § S'affaler: 1. Yığılmak, gömülmek, çökmek, kendisini atıvermek (S'affaler sur le divan, dans un fauteuil). 2. (Gemi için) Kıyıya çok yaklaşmak ; suya gömülmek, batmak, affamé,e s. 1. Acıkmış, aç (Des gens affamés). 2. mec. Gözü aç, açgözlü. 3. Affamé de qch, de f.qch: -e acıkmış, susamış; -meye susamış, acıkmış (Affamé de gloire, d'un grand idéal, d'entendre parler de l'art). 4. ad. Aç insan, aç (Des troupeaux d'affamés). § Ventre affamé n'a pas d'oreilles: Aç ayı oynamaz; aç köpek fınn deler, affamer gçl. Aç bırakmak (Affamer un population, une ville). affameur er. İstifçi, kıtlık yaratıcı; aç bırakıcı, rızk kesici. affectation diş. 1. (Bir şeyi bir işe) Ayırma; tahsis etme (Décréter l'affectation d'un immeuble à un service public). 2. (Bir birliğe) Atama, verme (Affectation d'un officiera une garnison). 3. mec. Askerî birlik (Rejoindre son affectation). 4. Gösteriş, yapmacık (Affectation de vertu, de piété. Affectation dans le geste, dans le parler, dans les manières. Parler avec affectation). affecté,e s. 1. Yapmacık, yapmacıklı (Un homme affecté. Une prononciation affectée. Il montre une douceur affectée). 2. Etkilenmiş, üzülmüş (J'ai été très affecté par la nouvelle de ce décès). 3. Etre affecté,e de qch, de f.qch: -den üzüntü duymak; -mekten üzüntü duymak (Il a été affecté de la maladie de son enfant, Je suis fort affecté d'avoir perdu son amitié). affecter gçl. 1. Kendini.. .imiş gibi göstermek, -lik taslamak (Affecter la joie, la gravité. Il affectait pour elle une tendresse qu'il n'éprouvait pas). 2. Özenmek (Affecter un accent, un langage). 3. Bir şeye düşkün olmak. 4. ... biçimine girmek (La roche affecte uneforme curieuse). 5. Dokunmak, duygulandırmak, üzmek (Sa misère m'affecte trop). 6. Etkilemek (Sa conduite m'a bien affecté).

affectif 7. Affecter de f. qch: ...imiş gibi yapmak, ...gibi davranmak (Affeder d'être ému, de ne pas entendre). 8. Affecter qn à qch: Birini -e atamak, tayin etmek (On l'a affecté à la direction de l'entreprise). 9. Affecter qch à qch: Bir şeyi -e ayırmak, "tahsis etmek (Le budget a affecté de grands crédits à l'éducation nationale). § S'affecter: 1. Üzülmek. 2. S'affecter de qch: -den üzüntü duymak; -e üzülmek, affectif, ives. 1. Duygulandın», dokunaklı. 2. ruhb. Duygusal (La vie affective. Uneréactionpurement affective). 3. Duygulu, içli. affection diş. 1. Sevgi, "şefkat (L'affection d'une mère pour ses enfants. Perdre, gagner l'affection de quelqu'un). 2. ruhb. Duygulanma; duygulanım. 3. hek. Hastalık, saynlık (Affection aiguë, chronique). 4. Etkileme, affectionné,e s. ve ad. 1. Sevilen, sevgili, gönülden bağlanılan (Votre affectionné. Votre fille affectionnée). 2. Gönülden bağlı, vefalı, affectionner gçl. Sevmek (Affectionner son enfant, les livres). S S'affectionner à qn, à qch: 1. Birine, bir şeye bağlanmak (Nous nous affectionnons aux gens qui nous consolent). 2. S'affectionner pour qn: -e gönül vermek, tutulmak, vurulmak, affectivité diş. Duygulanma yetisi; duygululuk. 2. Duygusal yaşamdaki olayların bütünü, affectueusement bel. Sevgiyle, sevecenlikle; "şefkatle (Embrasser, regarder affectueusement). affectueux,euse s. Sevgi dolu, sevgi taşan; "şefkatli (Un sourire affectueux. Un enfant affectueux envers ses parents). affenage er. Yem verme, yemleme (Affenage du bétail). afféner gçl. Yem vermek, yemlemek (Afféner un cheval). afférent,e 1. Bağlı, ilgili (Le Conseil des ministres a discuté du problème des importations et des questions afférentes). 2. Afférent à qch: -e değgin, -ile ilgili (Renseignements afférents à une affaire). 3. huk. Afférent,e à: -e düşen (La part afférente à cet héritier), § Part afférente; Portion afférente: huk. Yaygın pay, "hissei şayia. Vaisseaux afférents: anat. Toplardamarlar, affermage er. Kiralama, tutma, affermer gçl. (Çiftlik yada tarla için) Kiralamak. Kiraya vermek yada kira ile tutm&kfAffermerun terrain). affermir gçl. 1. Sağlamlaştırmak, berkitmek (Un accord qui affermit la paix). 2. Sertleştirmek, pekiştirmek (Un traitement qui affarmit les chairs, les tissus). 3. Güvenli, sağlam kılmak; güçlendirmek, kuvvetlendirmek (Affermir son

49

affilier pouvoir, son autorité. Cela n'a fait que l'affermir dans sa position). affermissement er. Sağlamlaştırma, pekiştirme, güçlendirme, kuvvetlendirme (L'affermissement des caractères. L'affermissement de l'Etat). affété,e s. Özentili, yapmacık (Un langage affété). afféterie diş. Özenti, yapmacık, affichage er. İlân yapıştırma (Tableau d'affichage, panneau d'affichage. Affichage interdit). affiche diş. Ası, ilân edilen şey, duvar ilânı (Affiche judiciaire, légale, publicitaire. Mettre une pièce à l'affiche. Un spectacle qui reste à l'affiche§ Tenir l'affiche: (Tiyatroda oyun için) Uzun süre oynamak. Quitter l'affiche: Artık oynamamak. afficher gç/. 1. Duvarda ilân etmek, asıp ilân etmek (Afficher une vente aux enchères, une pièce de théâtre, les résultats d'un examen). 2. -lik satmak, .. .göstermek, etmek (Afficher un savoir que l'on n'a pas. Afficher des prétentions exagérées). 3. Dile düşürmek (Afficher unefemme, un amant). § S'afficher: Görünmek; gözleri kendi üzerine çekmek, adını çıkarmak, kendini dile düşürmek (S'afficher dans des endroits à la mode. S'afficher avec une femme). affichette Küçük duvar ilânı, ilâncık (Poser une affichette. Une parti politique qui fait poser des affichettes sur les murs). afficheur er. Duvara afiş, ilân yapıştıran kişi. affichiste er. Afiş sanatçısı, afişçi, affldavit er. "Yeminli beyan, 'antlı bildirim. affldé,e s. 1. Güvenilir,inanılır.2.ad. Gizligörevli, çaşıt,"hafiye.3. ad. tkz. Hempa, affilage er. Bileme. affilé,e s. Bilenmiş, keskin (Un couteau bien affilé). § D'affilée: Durmadan, sürekli olarak (11 a travaillé dix heures d'affilée. Parler trois heures d'affilée). affiler gçl. Bilemek (Affiler un couteau avant de trancher la viande). § Avoir la langue bien affilée: Çok geveze olmak, zevzek olmak. Dili uzun olmak. affiliation diş. 1. Alınma, kabul edilme (Le club local a demandé son affiliation à la fédération). 2. Girme, katılma, "intisap (Affiliation à un club, à un parti politique. Son affiliation au club lut permettra de bénéficier des installations sportives). affilié,e s. vead. 1. (Derneklerde) Üyeliğe alınmış; "mensup, üye (Les affiliés d'une association, d'un club, d'un parti). 2. Affilié,e à: -e bağlı (Un syndicat affilié à une confédération générale). affilier gçl. 1. Almak, kabul etmek. 2. Affilier qnà qch: -e sokmak, üye yapmak (Un ami l'affilia à la franc-maçonnerie). § S'affilier à qch: -e üye

affiloir olmak, girmek (S'affilier à un parti politique, àun syndicat). affiloir er. El bileğisi, masat, affinage er. (Madenler için) Temizleme, arıtma (Affinage des métaux, du verre). affinement er. İnceltme, incelme; geliştirme, gelişme (L'affinement du goût). affiner gç/. 1. Geliştirmek, inceltmek (Affiner son goût, son esprit). 2. Temizlemek, arıtmak (Affiner du cuivre, du verre, du sucre). affinerie diş. (Madenler için) Arıtma yeri, arıtımevi. affineur,euse ad. Maden arıtıcı, affinité diş. 1. Evlenme dolayısıyla iki yanın üyeleri arasında meydana gelen yakınlık, hısımlık. 2. Yakınlık, benzerlik, ilişki (Il existe une certaine affinité entre les tendances actuelles de la peinture et celles de la musique). 3. kim. Kaynaşma anıklığı, ilgi. affiquets er. ç. İncik boncuk, ufak tefek kadın süsleri. affirmatif,ives. 1. Doğrulayıcı, destekleyici (Parler d'un ton affirmatif). 2. Kesin, kararlı (Il a été très affirmatif, elle ne viendra pas). 3. mant. ve dilb. Olumlu (Forme affirmative. Une réponse affirmative). affirmation diş. 1. Doğrulama, kesinleme, "teyit (Affirmation de créance). 2. mant. ve dilb. Olumluluk, olumlama. 3. Sav, "iddia (En dépit de vos affirmations, je n'en crois rien). affirmative diş. Kabul etme, evet deme (Dans l'affirmative, vous passerez par le bureau pour signer le contrat). affirmativement bel. Doğrulayıcı olarak; olumlu olarak (Répondre affirmativement à une demande). affirmer gçl. 1. Bir şeyin doğru olduğunu söylemek, bir şeyi doğrulamak (Le besoin d'affirmer leur amitié par mille témoignages). 2. Savlamak, ileri sürmek, "iddiaetmek (J'affirme que les choses se sont passées ainsi). 3. Kesin olarak söylemek, kesinlemek. 4. Affirmer f.qch: -diğini ileri sürmek, savlamak, "iddia etmek ;-diğine ant içmek (J'affirme l'avoir vu). § S'affirmer: Ortaya çıkmak, doğrulanmak, kendini göstermek, belli olmak (Son talent s'affirme). affixal,e s. dilb. Eklere değgin, *eksel. affixe er. dilb. 1. Ek (Affixe de formation: Yapım eki). 2. mat. diş. Takı. affleurement er. 1. Düzlemleme, eş düzeye getirme. 2. Toprak yüzeyine çıkma (Affleurement d'un filon). affleurer gçl. 1. İki şeyin yüzünü yan yana aynı

50

affoler düzlem üzerine getirmek, düzlemlemek (Affleurer les battants d'une armoire). 2. Affleurer qch, yada à qch: Bir şeyle eş düzeyde olmak, bir şeyin düzeyine yükselmek (L'eau affleure les berges. Le rocher affleure à peine à la surface du sol). afflictif,ive s. Bedene uygulanan (Les peines afflictives). affliction diş. Büyük acı, derin üzüntü, affligeant,e s. Acıklı, üzücü, üzüntü verici (Une situation affligeante). affliger gçl. 1. Ağrı vermek, acı çektirmek (Elle affligeait son corps par des austérités continuelles). 2. Acı vermek, üzmek, dertlere salmak (Sa mort a affligé tous ceux qui le connaissaient). 3. Yıkıp geçirmek, kasıp kavurmak (Les maux qui affligent la terre). § S'affliger: 1. Üzülmek, dertlenmek. 2. S'affliger de qch, de f. qch: Bir şeye, bir şey yaptığına üzülmek (Je m'afflige des injustices sur terre, de ne pouvoir vous aider). affluence diş. 1. Akın, üşüşme (L'affluence des clients était telle que les employés étaient débordés. Eviter de prendre l'autobus aux heures d'affluence). 2. Bolluk. 3. Kalabalık (L'exposition a attiré une grande affluence). affluent,e s. ve er. Başka bir akarsuya dökülen su, kol (Une rivière affluente. Les affluents de la Seine). affluer gsz. 1. Akmak, bol bol gelmek, dökülmek, hücum etmek (Dans ses moments de colère, le sang lui afflue au visage). 2. Akın etmek, üşüşmek (La foule afflue dans le métro. Les gens affluaient de toutes parts). afflux er. 1. (Suyuklar, vücuttaki sıvılar için) Akın, hücum (L'afflux du sang). 2. Üşüşme, akın (L'afflux des capitaux est considérable. Un afflux de clients remplit en quelques instants la boutique). affolant,e s. 1. Şaşırtıcı, çıldırtıcı (La femme qui cache et montre l'affolant mystère de la vie). 2. Us almaz, korkunç, kaygı verici (La vie augmente tous les jours, c'est affolant). affolé, e s. ve ad. 1. (Üzüntüden, korkudan, şaşkınlıktan) Çılgına dönmüş (Une femme affolée). 2. Sapıtmış, yanlış işleyen, sersem sepet çalışan (Boussole affolée). affolement er. (Üzüntüden, korkudan, şaşkınlıktan) Çılgına dönme, şaşkınlık (L'affolement du joueur qui perd chaque partie. L'affolement qu'il manifeste est hors de proportion avec l'événement). affoler gçl. 1. Aklını almak, deli etmek, çıldırtmak. 2. Şaşkına çevirmek. § S'affoler: 1. Çıldırmak, şaşkına dönmek (La mère s'affola en voyant que

affouage

51

affût

son fils ne jouait plus près d'elle). 2. S'affoler de un avion, un car). qch, de f. qch: -den, -mekten şaşkına dönmek, affréteur er. Kiralayıcı, tutan, nerdeyse aklını kaçırmak. Etre affolé de qn: affreusement bel. 1. Son derece, korkunç bir şekilde Birine vurulmak, tutulmak (Elle est affolée de ce (Cette réponse le fit affreusement pâlir). 2. Berbat, Léandre). iğrenç bir şekilde, fena halde (ila été affreusement affouage er. Baltalık hakkı, torturé). affouager gçl. 1. Ormanda baltalığa ağaç ayırmak. affreux,euse s. 1. Korkunç (Un affreux 2. Baltalık hakkı olanların listesini yapmak, bonhomme). 2. Berbat, iğrenç (Voyage affreux, affouillement er. Su yada yel aşıntısı, repas affreux). 3. Çok çirkin, çok kötü, iğrenç (Un affouiller gçl. (Su yada yel) Aşındırmak, visage affreux). affouragement er. (Hayvanlara) Ot dağıtma, yem affriander gçl. 1. Yemek seçmeye alıştırmak. 2. verme, yemleme, Tamahlandırmak, iştahını kabartmak. 3. mec. affourager gçl. Yemlemek, yem vermek, Kendine çekmek (Une ville qui affriande les affourcher gsz. (Gemi için) Çatal meydana étrangers). getirecek biçimde çift demir atmak, affriolant,e s. 1. İstek kamçılayan, iç gıcıklayan (Il affranchi, e s. 1. Azatlı, azat edilmiş (Un esclave trouvait cette femme très affriolante). 2. Ağız affranchi, serf affranchi). 2. Gelenek ve sulandıran, istenir, çekici (Ce voyage n'a rien söylentilere pek kulak asmayan, şuna buna pek d'affriolant. Un programme qui n'est pas aldırmayan (Le plus ferme et le plus affranchi des affriolant). esprits). 3. Affranchi,e de qch: -den kurtulmuş (Il affrioler gçl. Kendine çekmek, kapana çekmek est affranchi des obligations pénibles d'un horaire (Elle tentait de l'affrioler par quelques agaceries). de travail très strict). 4. ad. Yasa, kural affront er. 1. Alçaltma, hakaret (Il a subi un grand dinlemeyen, yasadışı bir yaşam süren kişi. Pek affront). 2. Onur yarası, leke, yüz karası (Laver töre kaygısı olmayan kişi (Iljouait aux affranchi). un affront dans le sang). § Faire un affront à qn: affranchir gçl. 1. Azat etmek, özgür kılmak Birine bir hakarette bulunmak, (Af franchir un esclave). 2. Vergisini kaldırmak. 3. affrontement er. 1. Karşısında kalma, uğrama, Önceden ödemek. 4. Kurtarmak, özgürlüğüne maruz kalma (L'affrontement d'un péril, d'un kavuşturmak (Affranchir un pays). 5. Affranchir malheur). 2. Karşılaşma, çarpışma, çatışma qn, qch de qch: Birini, birşeyi -den kurtarmak (Il (L'affrontement de deux adversaires, des faut affranchir le pays de la domination étrangère). puissances). 3. Uç uca, ağız ağıza getirme. 6. Affranchir qn: hlk. Gizli tutulan bir şey (L'affrontement les lèvres d'une plaie). konusunda aydınlatmak, gözünü açmak (II ne affronter gçl. 1. Meydan okumak, hiçe saymak, parait pas connaître leurs machinations, karşısına çıkmak, karşısında kalmak, korkusuzca affranchissons-le). 7. (Posta) Pulunu karşılamak (Affronter la mort, un adversaire. Il a yapıştırmak, pullamak (Affranchir une lettre, un affronté de grands dangers. Le navire affronte la paquet). 8. Yasa ve töre dışı yaşama yoluna tempête). 2. Uç uca, yüz yüze yada kenar kenara sokmak. § S'affranchir: 1. Kurtulmak, azat getirmek (Affronter les lèvres d'une plaie, deux olmak. 2. S'affranchir de qch: -den kurtulmak; pièces de bois). § S'affronter: Çarpışmak, elinden kurtulmak (Il s'est enfin affranchi de cette çatışmak (Deux puissances qui s'affrontent). timidité dont il était prisonnier. On ne peut pas affublement er. Gülünç giyim, tuhaf kılık. s'affranchir ainsi des lois de son pays). , affubler gçl. 1. Gülünç bir biçimde giydirmek, affranchissement er. 1. Azatetme, azatolma; özgür gülünç kılığa sokmak (Affubler un enfant). 2. kılma, özgür kılınma; kurtarma, kurtulma Affubler qn de qch: Birine ...giydirmek (On (Affranchissement d'un esclave, d'un pays). 2. m'avait affublé d'un chapeau haut de forme. Ces Pullama (Tarifd'affranchissement pour la France, singes que l'on affuble d'une robe). § S'affubler: 1. pour l'étranger). 3. Açılma, özgürleşme, Gülünç bir şekilde giyinmek. 2. S'affubler de qch: tutsaklıktan kurtulma (L'affranchissement de la .. .giyinmek (Il ne savaitpas s'habiller et s'affublait femme au XX ème siecle). toujours de vêtements trop voyants). affres diş. ç. 1. Boğucu sıkıntı ; işkence (Les affres de affusion diş. Sulama, su serpme, la mort). 2. Tinsel acı, boğuntu (Les affres de affût er. 1. Top kundağı. 2. Tuzak, avcının av l'incertitude, du doute). beklediği yer, öneze, gömültü (Il choisit un bon affrètement er. (Taşıt için) Kiralama, affût pour tirer le lièvre). § Etre à l'affût de qch: Bir affréter gçl. Kiralamak, tutmak (Affréter un navire, şeyi beklemek, kollamak, elde etmek için fırsatını

affûtage kollamak, ardından koşmak (Il est toujours à l'affût d'idées nouvelles.Ce journaliste est toujours à l'affût d'une nouvelle sensationelle). § Se mettre à l'affût: Tuzağa yatmak, siperlenmek (Mettezvous à l'affût derrière cette porte). affûtage er. 1. Bileme. 2. Bir işçiye gerekli âletlerin topu, takımlar, affûter gçl. 1. Bilemek (Affûter un couteau). 2. fdmanlamak, koşuya hazırlamak (Affûter un cheval). affûteur er. Bileyici, aflttteuse diş. Bileyi makinesi, affutiaux er. ç. X. Kıvır zıvır, süs eşyası. 2. hlk. Âletler, takım taklavat, afghan,es. 1. Afganistan'adeğgin.2.a
52

agent agamidés er. ç. hayb. Borazankuşugiller; agamigiller. agape diş. Dostlar sofrası, şölen, agaric er. bitb. Çayırmantarı. agassin er. (Bağ kütüğünde) Kısır tomurcuk, agate diş. Akik. agave er. Nergisgillerden bir Amerika bitkisi. age er. (Sabanda) Ok; saban oku. âge er. 1. Ömür. 2. Yaş (Quel âge avez-vous?). 3. Çağ (L'âge du bronze. Les premiers âges de , l'humanité). 4. Kuşak, nesil. 5. Devir, zaman, dönem. 6. Yaşlılık (Courbé par l'âge. L'âge a marqué les traits deson visage). 7. ç. Yıllar. S L'âge critique: Kadınların aybaşı olmaktan kesildikleri yaş. L'&ge d'homme: Erişkinlik yaşı. L'âge d'or: Altın çağ (Un empire qui a connu son âge d'or). D'âge en âge: Yüzyıllardan beri, çağlar boyu, yüzyıldan yüzyıla. Etre sur l'âge: Kafa kâğıdı biraz eskimek; yaşı ilerlemiş olmak. Les quatre âges: Eskilerin l'âge d'or, d'argent, d'airain, de fer diye saydıkları dünyanın dört çağı ki birincisi bolluk ve mutluluk, ikincisi bunun daha az bir derecesi, üçüncüsü haksızlık ve savaş başlangıa, sonuncusu ise dünyadan bet bereketin kalkması dönemini dile getirir. Age scolaire: Okul çağı. Age de raison: Us çağı. Age mental: Zekâ yaşı. Age légal: Doğum yaşı. Age tendre: Çocukluk ve ergenlik. figé,es. 1. Yaşlı (Une femme assez âgée). 2. Agé de: .. .yaşında (Un enfant âgé de douze ans). agence diş. Acente, ajans (Une agence de voyages. Agence de publicité). 2. Şube, bölüm (L'agence d'une banque). agencement er. 1. Kurma (Agencement d'une phrase). 2. Düzenleme, yerleştirme; düzen (L'agencement très moderne de leur salle de bains). agencer gçl. 1. Kurmak (Agencer l'intrigue d'une pièce de théâtre. Agencer une phrase). 2. Düzenlemek, yerleştirmek (Agencer les divers éléments d'une bibliothèque démontable). § S'agencer: Düzenlenmek, kurulmak, agenda er. Andıç, "ajanda. agenouillement er. Dizçökme (L'agenouillement des fidèles à la mosquée). agenouiller (s') gsz. 1. Diz çökmek (S'agenouiller pour nettoyer le parquet). 2. Dize gelmek (Il est habitué à s'agenouiller devant n'importe quel pouvoir). agenouilloir er. Üzerine diz çökülen küçük iskemle. agent er. l.fels. kim. Etken. 2. Görevli. 3. Acente. 4. Casus, çaşıt, ajan (Traiter ses adversaires politiques d'agents de l'ennemi). S Agent

agglomérat

53

comptable: Sayman, saymanlık görevlisi. Agent de change: Borsada hükümet görevlisi. Agent de police: yada yalnızca Agent: Polis, polis memuru. Agent municipial: Belediye çavuşu. Agent secret: Gizli görevli; gizli polis, agglomérat er. yerb. Yığışım, agglomération diş. 1. Toplanıp yığılma; toplayıp yığma (Une agglomération de pierre et de terre au bas de la colline effondrée). 2. İnsan kalabalığı, ahali (Agglomération urbaine). 3. Kasaba yada köy; yerleşme yeri (Le train traverse plusieurs petites agglomérations avant d'atteindre Dijon). aggloméré er. Toz halindeki yakıtlardan yapılan topak, yakıt topağı, agglomérer gçl. 1. Yığmak, toplayıp yığmak (Le vent a aggloméré la neige contre le mur). 2. Bir araya getirmek, karıştırmak, karmak (Agglomérer du sable et du ciment). agglutinant,e s. 1. Yapıştırıcı, topaklayım. 2. dilb. Bitişken, bitişimli. 3. er. Tutturucu, yapıştırıcı (Un agglutinant). § Langues agglutinantes: dilb. Bitişimli diller, agglutination diş. 1. Bitişme, bitiştirme. 2. Yeniden toplaşma. 3. dilb. Bitişkenlik, agglutiné,e s. Bitişmiş, yeniden yapışmış, agglutiner gçl. Bitiştirmek, yapıştırmak (Xa chaleur avait agglutiné les bonbons dans le sachet). § S'agglutiner: Yapışmak (Les mouches viennent s'agglutiner contre la paroi du bocal de confitures). aggravant,e s. Tehlikeyi artıran, kötüleştiren; ağırlaştırıcı (Circonstances aggravantes). aggravation diş. 1. Ağırlaşma, artma, şiddetlenme (L'aggravation des impôts, d'une maladie). 2. Ağırlaştırma, şiddetlendirme, artırma (Aggravation d'une peine). aggraver gçl. Artırmak, ağırlaştırmak (Le tribunal a aggravé la peine qui avait été infligée à l'accusé. Votre geste a aggravé sa colère). § S'aggraver: Ağırlaşmak, kötüleşmek (L'état du malade s'aggrave). agile s. Çevik, atik, ayağı na çabuk (fin/an/ agile). 2. Tez kavrayan, cin gibi (Un esprit agile). agilement bel. Çeviklikle, atikçe, agilité diş. 1. Çeviklik, atiklik, ayağına çabukluk. 2. Tez kavrayış, cin gibilik, kafa esnekliği, agio er. Acyo. agiotage er. Borsa oyunu, agioter gçl. Borsa oyunu oynamak, agioteur,euse ad. Borsa oyuncusu, agir gsz. 1. Bir şey yapmak, bir iş görmek (Il n'a même plus la force d'agir). 2. Harekete geçmek, çalışmak (Ne restez pas inerte, agissez). 3. Davranmak, hareket etmek (Agir bien, mal. Agir

agnelet en ami). 4. fels. Etken olmak. 5. Dava açmak (Agir par voie de requête). 6. Agir sur: Üzerine etki yapmak (Sa volonté n'avait pas cessé d'agir sur son destin). § Il s'agit de: 1 söz konusudur. Söz konusu olan... dır (Il s'agit d'une intervention armée). 2. İş... dedir; amaç ...dır; önemli olan.. .dır; konu.. .dır (Ils'agit avant tout de sauver le pays). agissant,es. 1. Eli işte, iş gören, çalışan. 2. Etkili. 3. Etkin. agissements er. ç. (Yermeli anlamda) Etkinlik, "faaliyet; davranış, tutum, hareket (La police décou vrit trop tard les agissements de la bande. Les journaux ont relaté abondamment les agissements de l'escroc). agitateur, trice ad. 1. Kışkırtıcı (Les agitateurs du soulèvement, de l'émeute). 2 . f i z . Karmaç, agitation diş. 1. Çalkantı, çırpıntı, kıpırdanma (L'agitation de la mer, des feuilles). 2. Karışıldık (Des agitations dans un pays). 3. Bozukluk (L'agitation de son esprit se manifeste par le mouvementfébrile deses mains). 4. Sıkıntı. 5. hek. Çarpıntı (L'agitation du malade ne se calme pas). agité,es. 1. Çırpıntılı, çalkantılı (Une mer agitée). 2. Sıkıntılı, huzursuz. (Un sommeil agité). 3. Sinirli, yerinde duramayan (Un enfant agité). 4. Ateşli; kızgın (Les esprits étaient agités). agiter gçl. 1. Sallamak (Le chien agite sa queue; la brise agite les feuilles). 2. Çalkalamak (Agiter un flacon avant de verser le liquide). 3. Zihin karıştırmak, şaşırtmak. 4. Kışkırtmak, ayaklandırmak (Agiter la foule). 5. Açmak, kurcalamak, görüşmek, tartışmak (Agiter une question, un problème). 6. Coşturmak, heyecana getirmek (Tous ces discours finissaient toujours par agiter profondément les ouvriers). § S'agiter: 1. Sallanmak (Les feuilles s'agitent). 2. Çalkalanmak, dalgalanmak, çırpıntılı olmak (La mer s'agite). 3. Kıpırdanmak, ayaklanmak (Le peuple s'agite). 4. Coşmak, heyecanlanmak. 5. Rahatsız, huzursuz olmak, kızıp sinirlenmek. 6. Kıpırdayıp durmak (Cesse de t'agiter sur la chaise). 7. Dört dönmek, durmadan gidip gelmek (Le restaurant était plein, les garçons s'agitaient). agnathe s.ve ad. 1. Çenesiz. 2. er.ç.hayb. Çenesizler. agneau er. 1. Kuzu. 2. Yumuşak huylu kimse, kuzu gibi adam. 3. Kxaueti(Mangerdel'agneaurôti). § L'agneau sans tache: İsa Peygamber, agnelage er. Kuzulama, kuzu doğurma (Agnelage de printemps, d'automne). agnelergsz. Kuzulamak, agnelet er. Küçük kuzu, süt kuzusu, kuzucuk.

agneline agneline diş. Kuzu yünü, kuzulardan ilk kırkılan parlak ve kıvırcık yün. agnosie diş. 1. ruhb. Tanıyamazlık, tanısızlık. 2. fels. Bilisizlik, agnosticisme er. fels. Bilinemezcilik, agnostiques, fels. 1. Bilinemezciliğe değgin. 2. ad. Bilinemezci. agonie 1. Can çekişme (Son agonie fut longue). 2. mec. Yavaş yavaş çökme, yıkılma (L'agonie d'un empire, d'un régime). § Etre à l'agonie: Ölmek üzere olmak, can çekişmek, agonir gçl. Bunaltmak. § Agonir qn d'injures: Birine sövüp saymak, agonisant,e s. 1. Can çekişen. 2. Çökmekte, batmakta olan. 3. ad. Can çekişen kişi. agoniser gsz. 1. Can çekişmek ( Un blessé agonisait sur le bas-côté de la route). 2. Çökmekte, batmakta, sönmekte olmak (Le régime agonisait dans l'indifférence générale). agora diş. Yun. (Eski yunan kentlerinde) Halk alam, pazar yeri, çarşı, agoraphobie diş. ruhb. *Alan yılgısı; alan, park, sokak gibi açık yerlerden duyulan ürkeklik hastalığı. agouti er. hayb. Amerika'da yaşayan, tavşan büyüklüğünde kemirici bir hayvan, aguti. agrafage er. Kopçalama. agrafe diş. 1. Kopça. 2. Kenet. 3. (Mimarlıkta) Kemerlerde kilit taşı. 4. Süs iğnesi, agrafer gçl. l.Kopçalamak (Agrafer une robe, une ceinture). 2. Agrafer qn: tkz. Birini çene çalmak için tutmak (J'ai été agrafé dans la rue par un ami qui m'a raconté ses mésaventures). agrainer gçl. Yem serpmek, agraire s. Toprağa, tarlaya, tanma değgin (Réforme agraire. Loi agraire). agrandir gçl. 1. Büyültmek (Agrandir une propriété, une photographie). 2. Genişletmek (Il agrandit le cercle de ses connaissances). 3. Büyük göstermek (Agrandir la scène d'un théâtre par des décors en perspective). A.mec. Büyüklük vermek, yükseltmek. agrandissement er. Büyültme, büyültülme; genişletme, genişletilme; büyük gösterme, agrandisseur er. (Fotoğrafçılıkta) Büyültme aygıtı. 'Büyültür. agrarien, agrairien, ne J. 1. Toprak yasasına değgin. 2. Toprak reformu yanlısı, agréable s. 1. Hoş, hoşa giden (Une agréable promenade; une région agréable). 2. Sevimli (Un garçon agréable). 3. er. Hoş, iyi (Joindre l'utile à l'agréable). agréablement bel. Hoş bir şekilde, hoşça.

54

agricole agréé er. (Ticaret mahkemelerinde) Davavekili. agréer gçl. 1. Kabul etmek (Agréer une demande. Agréer quelqu'un pour gendre). 2. Agréer à: -in hoşuna gitmek (Cet homme m'agrée infiniment. Cet employé n 'agréepas à ses chefs). agrégat er. yerb. ve toplb. Katışmaç, agrégatif,ive s. 1. Bitiştirici, birleştirici. 2. ad. Doçentliğe hazırlanan kişi. agrégation^. 1. Doçentlik sınavı (L'agrégationest le concours de recrutement le plus élevé dans l'enseignement). 2. Alınma, kabul edilme . (Agrégation à unefamille noble, à une compagnie, à une société). 3. fiz. Topaklanma, agrégé,es. ve ad. Doçent (Un agrégé. Unprofesseur agrégé). agréger gçl. 1. fiz. Topaklamak (La glaise a agrégé les graviers en une masse compacte). 2. Agréger qn à: Birini -e kabul etmek, almak, getirmek (Agréger quelques éléments jeunes à la direction d'un parti). § S'agréger qn: Birini bünyesine almak (La troupe théâtrale s'est agrégé quelques nouveaux acteurs). agrément er. 1. Hoşluk, tatlılık; hoş şey, tatlı şey (Trouver de l'agrément dans un séjour à la mer. Un livre plein d'agrément). 2. İzin, rıza, onam (Je voulais avoir l'agrément du ministre, soumettre la chose à son agrément). 3. Tat (L'agrément de la vie). 4. ç. Süs, bezek, agrémenter gçl. 1. Süslemek, bezemek. 2. Agrémenter qch de qch: Bir şeyi -ile süslemek (Agrémenter un habit de broderies. Il a agrémenté d'anecdotes son exposé). agrès er. ç. 1. Gemi donanımı, °arma. 2. (Cimnastikte) Alet, araç gereç (Exercices aux agrès).

agresseur s. ve ad. Saldırgan, saldıran, çatan, sataşan (Il n'a pas pu donner le signalement de ses agresseurs. Le pays agresseur a été condamné). agressif, ive s. Çatıcı, sa t aşıcı, sataşkan, saldırgan (Tenir un discours agressif. Avoir une attitude agressive). agression diş. Saldırı, saldırganlık, çatma, sataşma, sataşkanlık (L'agression hitlérienne contre la Pologne. Un passant victime d'une agression). agressivement bel. Saldırganlıkla, saldırganca, sataşarak, saldırarak, agressivité diş. Saldırganlık, sataşkanlık (Agressivité constitutionnelle ou accidentelle chez l'adulte). agreste s. 1. Kıra, köye değgin. Köysü, kır, kırsal (Paysage agreste. Mener une vie agreste). 2. Kabaca, köylümsü (Des manières agrestes). agricole s. 1. Tanma, çitftçiliğe değgin (Travaux

agriculteur

55

agricoles. Enseignement agricole). 2. Tarımcı (La Turquie est un pays agricole). agriculteur er. Çiftçi, tarımcı, agriculture diş. Çiftçilik, tarımcılık, agriffer (s') gsz. Cırnaklarıyla takılmak, pençeleriyle tutunmak, agripaume diş. bitb. Aslankuyruğu, agripper gçl. Kapma kfLe voleur agrippa le sac de la passante et s'enfuit).% S'agrippera: -e yapışmak, tutunmak, sarılmak (L'enfant ne savait pas nager et s'agrippait au cou de son père). agrochimie diş. Tarımsal kimya, agrologie diş. Tarımbilgisi; toprak bilgisi, agronome s. ve ad. "Tarımbilimci (L'institut national agronomique forme des ingénieurs agronomes). agronomie "Tarimbilim. agronomique s. Tarımbilime değgin, "tarımbilimsel. agrostide diş. bitb. Çayırgüzeli, agro-pastoral,e s. Tarımcı-hayvancı (Société agropastorale). agrumes er.ç. Turunçgiller, "narenciye. agrumiculturedij.Narenciyecilik,narenciye tarımı, agroupement er. 1. Öbekleme. 2. Öbeklenme. agrouper gçl. Öbeklemek. § S'agrouper: Öbeklenmek. aguerrir gçl. 1. Savaşa alıştırmak. 2. Zorluklara alıştırmak, pişirmek (Ces âpres discussions l'ont aguerri). § S'aguerrir: 1. Savaşa alışmak; güçlüklere alışmak, pişmek. 2. S'aguerrir à qch: -e alışmak; -de pişmek (S'aguerrir à la douleur, au froid). aguets er. ç. Pusu. §Etre, rester, se tenir aux aguets: Pusuda beklemek; kulağı kirişte olmak (Le chasseur resta aux aguets derrière la haie. Elle était aux aguets, attentive au moindre bruit). Mettre qn aux aguets: Gözcü koymak, agueusie diş. Tad duygusundan yoksunluk; ağzının tadını bilmeme, aguichant,e s. İşveli, cilveli, oynak, iç gıcıklayıcı (Une femme aguichante). aguicher gçl. Tavlamak, kendine çekmek, avlamak (Elle cherche à aguicher ses collègues de bureau par des toilettes provocantes). aguicheur, euse s. ve ad. İşveli, cilveli, oynak, fingirdek, civelek (Unepetite aguicheuse). ah Uni. (Uzunca söylenir). Yerine göre sevinç, hayranlık, acıma, acı, sabırsızlık gibi duygular anlatır (Ah! Quel plaisir!: Oh ne hoş! Ah! Que je vous plains!: Ah! size ne kadar da acıyorum! Ah! que vous êtes lent!: Aman! ne kadar yavaş davranıyorsunuz! Ah! vous me faites mal!: Uf!

aïe canımı acıtıyorsunuz! Ah! ne croyez pas cela: Buna inanmayın ha! Poussez des ah: Ah vah etmek. Ah, ah! vous arrivez enfin! Eh! nihayet geldiniz/).§ Ah bah!: 1. Ya! 2. Adam seri de! ahan er. 1. Kendini zorlama. Uflayıp puflama. § D'ahan: Güçlükle, ahaner gsz. 1. (Çalışırken odun yaranlar gibi) Hık diye ses çıkarmak, hıklamak. 2. Çok yorulmak, canı çıkmak. aheurtement er. 1. Bir engele çatma. 2. Direnme, ayak direme. 3. Kuvvetli bağlılık, aheurter (s') gsz. 1. Bir engele çatmak. 2. Direnmek, ayak diremek, ahuri,es. ve ad. Şaşkın, sersem, hayretten ağzı açık kalmış (Rester ahuri devant un spectacle. Rangetoi donc, ahuri.'). ahurir gçl. Sersemleştirmek, şaşkına çevirmek, hayretten dondurmak (Une réponse qui m'a ahuri). ahurissant,e s. Şaşırtıcı, şaşkına çeviren; hayrette bırakan (Une nouvelle ahurissante). ahurissement er. Şaşkınlık, sersemlik, hayretten donakalma. aï er. hayb. Brezilya ormanlarında yaşayan, memelilerin eksikdişli takımından ağır yürüyüşlü bir hayvan. aide diş. 1. Yardım, destek (Je lui offre mon aide pour le sortir d'affaire. Accorder, recevoir une aide. Prêtez-lui votre aide). 2. ad. Yardımcı (aide de laboratoire, de bureau). 3. diş. ç. (Eskiden) Dolaylı vergi. § Aide de camp: Yaver, emir subayı. A l'aide de: Yardımıyla, -ile (Pénétrer danslegrenieràl'aided'uneéchelle). Al'aide:uni. İmdat! Yetişin! Appeler qn à l'aide: -i yardımına çağırmak. Venir en aide à qn: -in yardımına koşmak. aide-mémoire erBir bilimin enönemliparçalannı, ilkelerini kısaca anlatan yapıt, özet, akıl defteri, akıl kitabı. aider gçl. 1. Yardım etmek (Aider les pauvres). 2. Aider qn à f. qch: Birinin -meşine yardım etmek * (Aider un ami à surmonter les difficultés financières. Je l'ai aidée à porter ses valises à la gare). 3. Aider à qch: -i kolaylaştırmak (La présence de ces personnalités dans le comité de patronage aidera à la réussite de notre projet. Ces notes aident à la compréhension du texte). § S'aider de qch: Kullanmak, yararlanmak (S'aider d'un dictionnaire pour traduire un texte. Il s'aide uniquement de ses mains pour grimper à la corde). aïe! Uni. Ay! Uf! (Türkçedeki "ay!" gibi acı duyulduğunu belirtir) (Aïe! Fais donc attention, tu m'as marché sur le pied).

aïeul

56

aiguiserie

aiguayer gçl. 1. Suda çalkalamak. 2. (Hayvanı) aïeul,e ad. 1. Büyükbaba, dede. Büyükanne, nine Suya sokmak, (Une aïeule entourée de ses petits-enfants). 2. Bir aigue-marine diş. Maviye çalan bir cins zümrüt, şeyin kurucusu,pir.(Busözcüğün çoğulu iki türlü aiguière diş. İbrik. olur). Les aïeuls: Büyükbabalar, dedeler. Les aiguillage er. 1. (Demiryollarında) Makas aïeux: Eski dedeler, atalar (Ses aïeuls habitaient manevrası (Cabine d'aiguillage. Erreur un petit village du Centre. Nos aïeux ont fait la d'aiguillage). 2. mec. Yönlendirme, yön verme révolution de 1789). (Mauvais aiguillage d'un enfant). aigle er. 1. Kartal. 2. mec. Çok akıllı adam, büyük aiguille diş. 1. Dikiş iğnesi, iğne (Enfiler une adam. 3. diş. Dişi kartal. § Papier d'un grand aiguille. Tirer l'aiguille après l'avoir poussée avec aigle: Büyük forma kâğıt. Avoir des yeux d'aigle, un dé). 2. Tığ, şiş, saat akrebi, pusula iğnesi, un regard d'aigle: Keskin bakışlı, şahin bakışlı » yıldırımsavar çubuğu, terazi dili, sivri kaya, sivri olmak. kule, dikili taş, çam yaprağı gibi ince uzun şeylere aiglon,ne ad. 1. Kartal yavrusu. 2. er. İkinci ve zargana gibi ince uzun balıklara da denir. 3. Napolyon. (Demiryollarında) Makas. § De fil en aiguille: aigre s. 1. Ekşi (Vin, fruit aigre). 2. Sert (Un vent Sözden söze geçerek; şu bu derken (De fil en aigre. On entendait la voix aigre du concierge). 3. aiguille, il en est venu à parler de sa situation). Acı, yılan dilli, içe dokunan (Les aigres Discuter sur la pointe d'une aiguille, sur les pointes remontrances d'une femme. Il est toujours aigre d'aiguilles: Gereksiz ayrıntılar üzerinde durmak. dans ses critiques). 4. Çiğ (Couleurs aigres). S. Chercher une aiguille dans une botte de foin: Kara Ters, hırçın. 6. Kötü, kem (Paroles aigres). 7, er. gecede kara keçiyi bulmaya çalışmak; bulunması Ekşilik. 8. er. (Hava için) Sertlik. § Tourner à olanaksız bir şeyi bulmaya çalışmak, l'aigre: Sertleşmek, kötüye dönmek (Leur aiguillée diş. (İplik, tire vb. için) Sap. discussion amicale tourna à l'aigre quand il fut aiguiller gçl. 1. (Bir katara) Makas açmak. 2. question d'argent). Yöneltmek, yön vermek, yönlendirmek (II aigre-doux,ce s. 1. Mayhoş (De petites cerises aiguilla la conversation sur un prochain voyage. aigres-douces. Des fruits aigres-doux). 2. mec. Les élèves seront aiguillés vers un enseignement Sert (Des paroles aigres-douces). long). aigrefin er. Kurnaz, hinoğluhin, düzenbaz, aigrelet,te s. Ekşimsi, ekşimtrak (Un vin aigrelet, aiguilleter gçl. 1. (Bir şeyin) Kordonlarım bağlamak. 2. den. Halatla bağlamak, une voix aigrelette). aiguillette diş. 1. Bir ucu maden kordon. 2. aigrement bel. Terslikle, sertçe (Répondre Emirsubayı kordonu. 3. Halat. 4. İnce uzun aigrement). kesilmiş et dilimi, aigremoine diş. bitb. Kasikotu. aiguilleur er. (Demiryolunda) Makasçı. $ aigrette diş. 1. Kuş tepeliği (L'aigrette du paon). 2. Aiguilleur du ciel: Hava trafik kontrolü görevlisi Sorguç, tuğ (Casque à aigrette). 3. bitb. (La grève des aiguilleurs du ciel perturba le trafic Şeytanarabası. 4. hayb. Tepelibahkçil. aérien). aigreur diş. 1. Ekşilik. 2. mec. Acılık, sertlik, aigri,e s. Küskün ve alıngan; kırgın; hırçın, aiguillier er. İğnelik, iğne kutusu, aigrir gçl. 1. Ekşitmek (Le temps orageux a aigri le aiguillon er. 1. Üvendire. 2. Arı iğnesi, 3. Ağaç lait). 2. mec. Acısını çoğaltmak. 3. mec. dikeni. 4. mec. İtici güç, neden, dürtü (L'argent Sertleştirmek, hırçınlaştırmak (Ses déceptions est le seul aiguillon de son activité). sentimentales ont aigri son caractère). 4. gsz. aiguillonner gçl. 1. Üvendire ile dürtmek Ekşimek (Le lait aigrit, levinaigrit). § S'aigrir: 1. (Aiguillonner un bœuf). 2. mec. Dürtmek, Ekşimek. (Le vin s'aigrit). 2. Hırçınlaşmak (Il kamçılamak (Le désirphysique, cette belle fatalité s'aigrit. Son caractère s'aigrit en vieillissant). qui aiguillonne le monde). aigrissement er. Ekşime. aiguisage, aiguisement er. Bileme (L'aiguisage d'un rasoir). aigu,ëj. 1. Sivri (Un couteau aigu). 2. Keskin (Avoir aiguiser gçl. 1. Bilemek, sivriltmek (Aiguiser des dents aiguës). 3. mec. Dokunaklı, acı, iğneli un couteau, un outil). 2. Keskinleştirmek, (Paroles aiguës). 4. mec. Derin, çok şiddetli şiddetlendirmek (Aiguiser un sentiment, un (Douleurs aiguës). S. er. (Müzikte) Tiz, ince ses désir). § Aiguiser l'appétit: İştah kabartmak, iştah (Passer du grave à l'aigu). § Accent aigu: é harfi açmak, istek kamçılamak, isteklendirmek. üzerindeki vurgu işareti. Angle aigu: mat.Daı açı. aiguiserie diş. Bileyici dükkânı, bileyici tezgâhı. aiguail er. Yapraklar üstündeki çiy, "şebnem.

aiguiseur aiguiseur, euse ad. Bileyici, aiguisoir er. Bileyi. ail er. Sarmisak. allante er. bitb. Aylandız, aile diş. 1. (Kuşlarda, böceklerde, yel değirmeninde, pervanede, uçakta, orduda, burunda) Kanat (L'aile d'un oiseau, d'un insecte, d'un moulin à vent, d'une armée, du nez). 2. (Binalarda) Kol (L'aile d'une maison, d'un château. 3. Hamle, atılım (Les ailes de l'imagination, de la foi, de la gloire). 4. mec. Kanat, koruma (Se réfugier sous l'aile de quelqu'un: Birinin kanadı altına sağınmak. Tendre l'aile sur qn: Birinin üstüne kanat germek, onu korumak. Prendre qn sous son aile: Birini korumak, kanadı altına almak). $ A tire d'aile: Olabildiğince çabuk, yıldırım hızıyla (La perdrix s'éloigna à tire d'aile). D'un coup d'aile: Durmadan, bir uçuşta, bir yere konmadan, ara vermeden (L'avion relie d'un coup d'aile Paris à Montréal). Battre de l'aile: Güç durumda olmak; çırpınıp durmak (L'entreprise commerciale bat de l'aile). Avoir du plomb dans l'aile: Ağır yara almak. Çökmek üzere olmak. Kolu kanadı kırılmak. Onulmaz bir derde tutulmak. Donner des ailes à qn: Derhal harekete geçirmek, tutuşturmak (La peur lui donna des ailes et il s'enfuit sans demander son reste).Rogner les ailes à qn: Birinin gelirini azaltmak; gücünü, etkisini kırıp azaltmak; kuşa döndürmek. Voler de ses propres ailes: Kimsenin yardımına gereksinme duymamak, kendi işini kendi başarmak, ailé, e s. 1. Kanatlı (Des fourmis ailées). 2. (İyi anlamda) Tüy gibi; hafif (Des rêves ailés). aileron er. 1. Kanat ucu (Les ailerons d'un poulet). 2. (Uçaklarda) Manevra kanadı (Les ailerons d'un avion). 3. (Bazı balıklarda) Yüzgeç (Les ailerons d'un requin). ailette diş. Küçük kanat, kanatçık (Bombe à ailettes). ailier er. ( Ayaktopunda) Açık, sağ ve sol açıklarda oynayan oyuncu (Ailier droit, ailier gauche). aillade diş. Sarımsaklı tarator; sarımsaklı sirkeli salça. aliler gçl. Sarmısaklamak. ailleurs bel. Başka yere, başka yerde (Nous irons ailleurs). § D'ailleurs: 1. Başka yerden (Ces tissus ne sont pas fabriqués ici, ils viennent d'ailleurs). 2. Zaten. 3. Ayrıca, bundan başka, bir de, hem, üstelik (C'était d'ailleurs une forte tête). 4. Başka nedenden. 5. -mekle beraber. Par ailleurs: 1. Başka yerden, öte yandan. 2. Başka yoldan. 3. Başka nedenden, ayrıca, üstelik (Je l'ai trouvai

57

air

très abattu, et par ailleurs irrité de cette pitié qui l'entourait). ailloli er. Zeytinyağlı sarmisak ezmesi, sarımsaklı mayonez. aimable s. 1. Sevimli. 2. Kibar, nazik, ince (Adresser des paroles aimables à un visiteur). 3. Hoş, sevilmeye değer. § Etre aimable avec qn: -e karşı kibar davranmak (Il est aimable avec tout le monde). Faire l'aimable: Hoş görünmek istemek, göze girmeye çalışmak, aimablement bel. 1. Sevimli bir tarzda, tatlılıkla. 2. Kibarca (Recevoir quelqu'un aimablement. Refuser aimablement une invitation). aimant,e s. Sevgi dolu, seven (Il a une nature aimante). aimant er. Mıknatıs. aimantation diş. Mıknatıslama; mıknatıslanma, aimanter gçl. Mıknatıslamak (Aimanter un barreau de fer). aimer gçl. 1. Sevmek (Aimer sa mère, sapatrie). 2. Hoşlanmak, beğenmek (Aimer un animal, unart, une région). 3. Aimer f. qch, à f. qch: Bir şey yapmayı sevmek (Aimer aller au cinéma. Aimer à regarder un paysage). § Aimer mieux: Yeğlemek, "tercih etmek (J'aime mieux travailler ici). Aimer ses aises: Rahatına düşkün olmak. § S'aimer: 1. Kendini pek sevmek, beğenmek (Je ne m'aime pas dans cette robe). 2. Birbirini sevmek; sevişmek, aine diş. Kasık. aîné,es. ve ad. Yaşça büyük ; ağabey ; abla (Fils aîné, fille aînée. Il est mon aîné. Elle est mon aînée. Ecoutez vos aînés. Il est mon aîné de cinq ans: O benden beş yaş büyüktür). aînesse diş. Yaşça büyüklük; ağabeylik; ablalık (Droit d'aînesse: Ailenin en büyük çocuğuna tanınan hak. "Ekber evlât hakkı). ainsi bel. 1. Böyle, şöyle, öyle (Tu ne devrais pas agir ainsi). 2. Böylece, böylelikle, öylece (Il a ainsi changé son sort). 3. Demek oluyor ki, öyleyse, şu halde. § Ainsi que: -dığı gibi, nasıl... ise öyle « (Ainsi que le soleil dissipe les nauges: Güneşin bulutları dağıttığı gibi; güneş bulutları nasıl dağıtırsa öyle). Ainsi soit-il: Amin; Tann kabul etsin. Pour ainsi dire: Sanki, âdeta, tıpkı (Il est pour ainsi dire l'âme de ce mouvement). air (I) er. 1. Hava (L'air de la mer, l'air de la montagne. L'air vicié de la chambre). 2. Hava, iklim (Le médecin lui a commandé de changer d'air). 3. kim. Hava (Air comprimé, air liquide. Pesanteur de l'air). 4. Yel, rüzgâr (Ilyade l'air, il fait de l'air: Yel esiyor, hava rüzgârlı). 5. Gök; gökler (La conquête del'air. S'éleverdansl'air). 6.

air (Resimde) Derinlik (Ilfaudrailmettre un peu d'air dans ce tableau). 7. Ortalık (Il y a de la bagarre dans l'air). 8. Havacılık; hava (Ecole de l'air. Ministère de l'air. Armée de l'air). 9. Havayolu, havayolları (Transportspar air). § Le grand air, le plein air: Açık hava. Les habitants de l'air: Kuşlar. Une tête en l'air: Aklı bir karış havada, başında kavak yelleri esen; zirzop. En l'air: Havadan, boş, ciddiyetten uzak (Des paroles en l'air). En plein air: Açık havada. Donner de l'air: Havalandırmak. Envoyer qch en l'air, flanquer qch en l'air: -i atmak, atıp kurtulmak, başından savmak. Etre libre comme l'air: Tam özgür olmak, hiçbir takanağı bulunmamak. Jouer de la fille de l'air: Tüymek, kaçmak. Mettre qch en l'air: -i aran taran etmek, darmadağın etmek, alt üst etmek. (Il a mis toute la pièce en l'air). Prendre l'air: 1. Hava almak, çıkıpşöylebir dolaşmak (J'ai besoin de prendre l'air). 2. Havalanmak (L'avion a pris l'air). Prendre l'air du bureau: Havayı şöyle bir koklamak, ortalığı kolaçan etmek, ne var ne yok diye bilgi edinmek. S'envoyer qn en l'air: 1. -ile cinsel ilişkide bulunmak. 2. -den büyük bir cinsel tat almak. Vivre de l'air du temps: Umarsız olmak, çaresizlik içinde olmak, olanaksızlıklar içinde bulunmak, air (II) er. 1. Görünüş (Il a un drôle d'air). 2. Hâl, durum, hava (Vous avez un air terrible aujourd'hui). 3. Tarz, yol (Je n 'aime pas son air de parler). § Bel air, bon air, grand air: 1. Yüksek tabakadan bir kimse hâli. 2, (Eşyada) Güzel görünüş. Faux air: Yapmacık, gösteriş. Sans en avoir l'air: Hiç de öyle görünmeden, çaktırmadan (Sans en avoir l'air, il fait beaucoup de travail). Avoirl'air: -gibi görünmek, -e benzemek (IlaTair intelligent). Avoir l'air de: -e benzemek, -i andırmak (Tuas l'air d'un paysan. Cette maison a l'air d'un château). Avoir l'air de f. qch: -miş gibi görünmek, -miş izlenimi bırakmak (Ce problème a l'air d'être très facile). Avoir l'air en dessous: Sinsi tavırlı olmak, saman altından su yürütmek. Avoir mauvais air: Kötü bir adam gibi görünmek. En jouer un air: Kaçmak, tüymek. Foutre qch en l'air: -i başından savmak, atmak, defetmek. L'avoir en l'air: argo. Kamışı kalkmak. N'avoir l'air de rien: Pek bir şeye benzememek, değersiz gibi görünmek, görünüşü kötü olmak. N'avoir l'air d'y toucher: -in yanından bile geçmemiş olmak (La philosophie, il n'a pas l'air d'y toucher). Prendre de grands airs avec qn: -e pek yukardan bakmak, -i pek önemsememek. S'envoyer en l'air avec qn: argo. -ile yatmak, cinsel ilişkide bulunmak.

58

aissette air (III) er. müz. Ezgi; hava; türkü (Ilsifflait un air populaire). § En avoir l'air et la chanson: Göründüğü gibi olmak, içi dışı bir olmak, airain er. \.T\ıx\<;(Coeurd'airain,l'âged'airain).2. mec. Top. 3. mec. Çan. § Avoir une âme, un coeur d'airain: Taş yürekli olmak. ...d'airain: Çelik gibi, bükülmez, sarsılmaz, aşılmaz, zorlanmaz (Avoir une foi d'airain). airbus |«A.r.v| er. Havaotobüsü. aire diş. 1. Harman; harman yeri. 2. Alan (Etendre son aire d'influence; aire d'activité). 3. mal. Yüzey * ölçümü, *yüzölçü. 4. Taban. 5. (Yırtıcı kuşlar için) Yuva (Aire d'aigle, de vautour). 6. den. Yel doğrultusu, airée diş. Harman dolusu, airelle diş. bitb. Yabanmersini. airer gsz. (Yırtıcı kuşlar için) Yuva kurmak, ais [c] er. Tahta. aisance diş. 1. Serbestlik, kolaylık, rahatlık (Aisance de parler). 2. Geçim kolaylığı, bolluk, refah, gönenç, zenginlik (Son aisance ne date que de la dernière guerre). § Cabinet d'aisances, lieu d'aisances: Ayakyolu, yüznumara. aise diş. 1. Halinden memnunluk, keyif, rahat. 2. Yaşama kolaylıkları, rahat (Aimer ses aises: Rahatına düşkün olmak). § Avoir ses aises: Konfor içinde olmak, rahat etmek. Etre à l'aise: Hali vakti yerinde olmak (Un commerçant à l'aise). Etre à l'aise, se mettre à l'aise: Rahat etmek, teklifsiz davranmak; keyfi, rahatı yerinde olmak (Il a eu une jeunesse difficile, mais il est maintenant à son aise. Mettez-vous àl'aise, à votre aise!). Etre mal à son aise. Rahatı, keyfi yerinde olmamak. N'en prendre qu'à son aise: Kolayına geldiği gibi yapmak. En prendre à son aise: Cam istediği gibi yapmak, tatlı canını pek üzmemek (II en prend vraiment à son aise avec les engagements qu'il a souscrits). En parler à son aise: Kafasına estiği gibi konuşmak. Prendre ses aises: Rahata kavuşmak, rahat etmek, aise s. Memnun, hoşnut. § Etre bien aise de f. qch: -mekten memnunluk duymak, -diğine sevinmek (Je suis bien aise de vous voir en bonne santé). aisé,e s. 1. Kolay (Un livre aisé à comprendre). 2. Rahat, sıkıntısız, güçlük çekmeden (Ilparle d'un ton aisé). 3. Geçimi iyi, hali vakti yerinde (Une famille aisée). 4. Kendisiyle kolay geçinilir, geçimli (Un caractère aisé). aisément bel. Kolayca, sıkıntısızca, rahat rahat, aisseau er. Paçavra. aisselle diş. 1. Koltukaltı. 2. Yaprakla sapın bitiştiği yer, yaprakla sapın birleşim noktasındaki dar açı. aissette diş. Fıçıcı keseri.

ajointer ajointer gçl. Uç uca getirmek, bitiştirmek. ajonc er. bitb. Dikenli katırtırnağı. ajour er. 1. (Mimarlıkta) Kafes oyma. 2. (Örgüde) Ajur, delikli örgü. Gözenek, ajouré. 1. Kafes oymalı. 2. Ajurlu, gözenekli, ajourer gçl. Kafes açmak, ajur açmak, gözenek yapmak (Ajourer un napperon). ajournement er. Bir başka güne bırakma, geri bırakma, başka tarihe atma, erteleme "tehir, °tâlik (L'ajournement d'un voyage. L'ajournement d'un procès). ajourner gçl. 1. Bir başka güne bırakmak, geri bırakmak (On a ajourné la décision touchant l'augmentation des salaires. La session de l'Assemblée Nationale a été ajournée d'une semaine). 2. (Mahkemece) Ertelemek, "tehir, "tâlik etmek. Başka bir döneme bırakmak (Ajourner un procès. Ajourner un candidat, un conscrit). 3. Ajourner qch à...: Bir şeyi -e bırakmak, ertelemek (Ajournerun rendezvousau vendredi suivant, aumois prochain. Laréalisation de ces grands travaux a été ajournée à l'automne prochain). ajout er. Eklenti, ekleme (Faire quelques ajouts à un texte. Edifice gâté par des ajouts). ajouter^/. 1. Katmak, eklemek,ulamak (Ajouter du sel, du sucre).!. Ajouter qch à qch: Bir şeye bir şey katmak, eklemek (Ajouter un chapitre au texte original. Ajouter un nombre à un autre. Ajouter quelques oignons à la soupe). 3. gsz. Ajouter à qch: -i artırmak, daha da çoğaltmak, şiddetlendirmek (Le mauvais temps ajoute encore aux difficultés de la circulation). § Sans rien ajouter ni retrancher: Hiçbir şeyi ekleyip çıkarmadan, olduğu gibi. Ajouter créance à qch: Bir şeye inanmak. Ajouter foi à qch: Bir şeye inanmak, iman etmek (Elle n'ajoute aucune foi à ces abominations. J'aujoutefoiàces nouvelles qui viennent du front). Y ajouter du sien: Kendinden bir şeyler katmak, eklemek, uydurmak, biraz abartmak (C'est ce qu'il raconte, mais ily ajoute du sien). § S'ajouter: 1. Eklenmek, katılmak. 2. S'ajouter à qch: -e eklenmek, üstüne binmek (Cet ennui s'ajoute à tous ceux que nous avons eus ces derniers temps). ajustage er. 1. (Maden paralara) Ayar verme, ayarlama. 2. (Makine parçalarını) Takıp alıştırma. ajustement er. 1. Ayarlama. Takıp uydurma. 2. Düzeltme (Le projet de loiasubiquelques derniers ajustements). ajuster gçl. 1. Düzeltmek (Elle ajusta un peu sa

59

alarmer coiffure avant d'entrer dans le salon). 2. Ayarlamak. 3. Kurmak. 4. Düzenlemek (Ajuster des manuscrits de manière à obtenir un texte). 5. Nişan almak (Le chasseur ajuste les grives). 6. Ajuster qch. à qch: Bir şeyi -e uydurmak, uyar hâle getirmek (Le tailleur ajuste un veston à la carrure de son client. Le caoutchouc est mal ajusté au robinet). ajusteur er. Düzleyici, tesviyeci, ajutage er. Musluk, boru lülesi (Ajutage d'un tuyau d'arrosage). akène, achaine diş. bitb. Kapçık meyve, kapçık yemiş. akkadien, nés. 1. Akadlara değgin; Akadlı (L'art akkadien). 2. er. Akad dili, akadça. alabandine diş. Koyu kırmızı renkte Süleyman taşı. alacrité diş. Keyiflilik, neşelilik. alaire 5. Kanada değgin, *kanatsal (Plumes alaires). alaise, alèse diş. 1. Hastalann, çocukların altına yayılan katlanmış çarşaf. 2. Bir tahtayı genişletmek için eklenen parça, alambic er. îmbik. § Passer qch par l'alambic; tirer qch à l'alambic: İmbikten geçirmek, alambiquage er. Aşırı incelik. alambiqué,e s. mec. Aşırı derecede ince, karışık, anlaşılması çok güç (Phrases, idées alambiquées). alambiquer gçl. 1. İmbikten geçirmek. İmbikten çekmek, damıtmak. 2. Pek inceltmek, süze süze inceltmek. alanguir gçl. 1. Bitkin bir hale sokmak, bitkinleştirmek, soldurup sarartmak (Cette chaleur nous alanguit). 2. mec. Ağırlaştırmak, hantallaştırmak (Des descriptions qui alanguissent le récit). § S'alanguir: Uyuşmak, dermanı kalmamak, bitkinleşmek, saranp solmak (Elle s'alanguit peu à peu). alanguissement er. Bitkinlik, dermansızlık, alarmant,e s. Kaygı verici, telâşa düşürücü, ürkü salan (Une nouvelle alarmante). "alarme diş. 1. Silah başı işareti, alarm (Sonner l'alarme). 2. Tehlike işareti (La sirène donne l'alarme. Tirer la poignée du signal d'alarme pour faire arrêter le train). 3. mec. Bozgun havası. 4. Korku ve telâş (L'épidémie de typhoïde jeta l'alarnïe dans la petite cité). § Donner l'alarme, sonner l'alarme: Tehlike işareti vermek. Jeter l'alarme dans: -e ürkü salmak. Tenir qn en alarme: Birini korku ve kaygı içinde bırakmak (L'absence de nouvelle m'a tenu en alarme jusqu'au soir). alarmer gçl. 1. Tehlike işareti vermek. 2. Telâşa

alarmiste düşürmek, kaygılandırmak, ürküntüye salmak (La rupture des négocations alarma l'opinion publique). 3. Etre alarmé de qch: -den kuşkulanmak, kaygıya düşmek (Le peuple était justement alarmé d'une fuite possible du Roi). § S'alarmer: I. Kaygılanmak, telâşa düşmek, ürküntüye kapılmak. 2. S'alarmer de qch, de f. qch: -den kaygıya düşmek, meraklanmak (Je me suis alarmé de son retard). alarmiste er. I. Bozguncu, ortalığı ürküntüye salacak söylentiler yayan kişi, "telâşe memuru. 2. s. Bozguncu, kaygı verici (Un communiqué alarmiste). albanais,e s. ve ad. 1. Arnavut. 2. er. Arnavutça, Arnavut dili. albâtre er. yerb. Kaymak taşı "albatr. § D'albâtre: mec. Dunı, ak, kaymak gibi (Peau, cou d'albâtre). albatros er. Güney okyanusta yaşayan iri bir kuş, albatros, albinisme er. Akşınlık, albinos [albinos] s. ve ad. Akşın, "albinos. albuginé,e 1. s. Akımsı, akçıl, beyazuntrak. 2. diş. Taşağı saran lifli zar. album er. Albüm, albumen er. Yumurta akı. albumine <4$. Albümin. albuminé,e s. Albüminli, albümin taşıyan. albumineiK, euse s. Yumurta akına benzeyen; albümin içeren, albuminoïde s. 1. Albüminimsi. 2. er. Albüminli madde. albuminurie diş. hek. Albümin işeme hastalığı; sidikte albümin bulunması, alcade er. 1. İspanya'da yargıç, sorgu yargıcı. 2. Belediye başkam, alcali er. Alkali, "kalevi, alcalimitre er. Alkaliölçer. alcalimétrie diş. kim. Alkali ölçümü, alcalin,e s. kim. 1. Alkalik. 2. er. Alkali, alcalinité diş. Alkalilik. alcaliser gçl. Alkalileştirmek. alcaloïde er. Alkoloit. alcée diş. bitb. Gülhatmi. alcénidés er. ç. hayb. Yahçapkımgiller. alchimie diş. 1. Simya, alşimi. 2. (Sanatta) Büyü, "sihir. § L'alchimie du verbe: Söz büyücülüğü, sözün büyülülüğü. alchimiques. Simyasal. alchimiste er. Simyacı (Les alchimistes du moyen âge). alcool er. 1, Alkol (Alcool d'un vin. Alcool à 95 degrés). 2. İçki (Prendre de l'alcool: İçki içmek).

60

alerte 3. İspirto (Alcool à brûler. Réchaud à alcool). alcoolat er. Kokulu alkol, alcoolature diş. Bitki özlü alkol, alcoolé er. Alkollü ilaç. alcoolémie diş. hek. Kandaki alkol oram. akooliflcation diş. Alkolleşme alcooliques. 1. Alkollü (Les boissons alcooliques). 2. ad. İçki hastası, "alkolik (Il est alcoolique. Un vrai alcoolique). alcoolisables. Alkolleştirilebilir. alcoolisation diş. 1. Alkolleştirme; alkolleşme. 2. Alkol katma, alkol verme, alcoolisé,e s. Alkol katılmış (Bière fortement alcoolisée). alcooliser gçl. 1. Alkolleştirmek, alkol haline getirmek. 2. Alkol katmak, alkollemek (Alcooliser un vin, une boisson). § S'alcooliser: İçki içmek, kafayı çekmek, alcoolisme er. İçkiye düşkünlük, içkicilik, alkolizm (ila sombré rapidement dans l'alcoolisme). akooltest, alcootest er. Alkol testi, alcoomètre er. kim. Alkolölçer. alcoométrie diş. kim. Alkolölçümü. alcôve diş. 1. Yataklık, yüklük, "musandra. (Bir odada) Yatak konan yer. 2. mec. Kan koca hali; yatak; sevişme yeri (Des histoires d'alcôve. Les secrets de l'alcôve). alcyon er. 1. Bahri, yuvasını dalgalar üstüne kuran bir masal kuşu. 2. hayb. Selenterelerden bir tür. aldéhyde er. kim. Aldehit, aldéhydlques. Aldehide değgin, aie [f/] diş. İngiliz birası. aléa er. Talih, baht, rastlantı, iyi yada kötü olasılık. (Il faut compter avec les aléas de l'examen). aléatoires. 1. Şüpheli, belli olmaz, rastlantıya bağlı, rastlantısal (Son succès est bien aléatoire). 2. er. Rastlantı, sonu belli olmayan şey (Dans toute aventure de ce genre, on se lance dans l'aléatoire). alêne diş. (Delgi anlamında) Biz, biz. alentour bel. 1. Çevrede, dolaylarda, etrafta, ortalıkta (Roder alentour. La plaine déserte s'étendait alentour) 2. er. ç. Etraf, yan yöre, kıyı köşe (Les alentours d'une ville. A vant d'aborder la question, je voudrais en explorer les alentours). § Aux alentours de: Civarında, yöresinde, yakınlarında (Sauf incident, nous serons ce soir aux alentours d'Avignon). alérion er. 1, Motorsuz uçak. 2. Küçük kartal, alerte s. 1. Çevik, çabuk (D'un bond alerte, il esquiva le coup). 2. Sağlam, çelik gibi (Mesjambes restent alertes; je n'ai aucun rhumatisme). 3. Gözü açık, uyanık, diri, zinde (Le vieillard était encore alerte). 4. diş. Dikkat işareti, uyan, uyarma

alerter işareti, tehlike belirtisi (A la première alerte, nous appellerons le docteur. Il s'inquiète à la moindre alerte). 5. diş. Alarm (La sonnerie d'alerte. Ce jour-là il y eut trois alertes aériennes). 6. Uni. Dikkat, sakın, aman ha ! (Alerte! ce projet attente à nos libertés). § Donner l'alerte à qn: Uyarmak, dikkatini çekmek (Le trouble qu'il montra nous donna l'alerte) Mettre qch en état d'alerte: -i alarm durumuna geçirmek (Mettre les troupes en état d'alerte). alerter gçl. 1. Uyarmak (Son travail est mauvais, il faut alerter le père sur les conséquences de cette insuffisance). 2. Haber vermek (Il y a une fuite d'eau, alerte les voisins). 3. Tehlike işareti vermek, alarm vermek, alésage er. (Boru biçimindeki şeylerde) İç perdah, aléser gçl. (Boru biçimindeki şeylerin) İçini perdahlamak (Aléser le tube d'un canon). alésoir er. Perdah çubuğu, perdah burgusu, bıcırgan. alevin er. (Balıklandırmak için havuzlara atılan) Balık yavrusu, alevinage er. Havuzda balık yetiştirme, bir havuzu balıklama, balıklandırma, aleviner gçl. (Bir havuzu) Balıklamak, balık yavrusu atmak, balıklandırmak, alevinier er. yada alevinière diş. Balık yavruları yetiştirilen göl yada havuz; balık tarlası, alexandrin,e s. 1. tar. İskenderiye okulundan olan (La période alexandrine de la littérature grecque: Yunan yazınının iskenderiye dönemi). 2 .s. veer. On iki hecelik Fransız dizesi, aleksandren (Vers alexandrin). 3. Titiz, kılı kırk yaran (Discussions alexandrines: Kılı kırk yaran tartışmalar). alexiediş. hek. Okumayitimi. alezan,es. (At donlarından) 1. Al (Chevalalezan). 2. ad. Al at (Un alezan). alfa er. bitb. Halfa. §N'avoirphısd'alfasurleshauts plateaux: (argo) Dazlak olmak, saçları dökülmek, başında saç kalmamak, alfange diş. Pala. alfénide er. Çatal bıçak takımı yapılan alaşım, alfenit. algarade diş. Zılgıt, tersleme, haşlama, papara, dalaşma, g Avoir une algarade avec qn: Biriyle münakaşa etmek, dalaşmak, algèbre mat. 1. Cebir. 2. mec. Akıl ermez şey. § C'est de l'algèbre: Akıl sır ermez, anlaşılır şey değil bu. algébrique s. mat. Cebirsel, cebire değgin (Résoudre un problème algébrique). algébriquement bel. Cebirsel olarak, algébriste ad. Cebirci.

61

alignement algérien,ennes. vead. 1.Cezayirli.2.er. Cezayirce, Cezayir dili. algide s. (Hastalık için) Üşütücü. algidité diş. (Hastalık) Aşın üşüme, algorithme er. 1. Algoritma, *uziş. alguazil er. Ar. (İspanya'da) Polis memuru, algue diş. bitb. Suyosunu. alibi er. 1. Suçun işlendiği anda birinin başka bir yerde bulunduğunu kanıtlaması (Invoquer un alibi. Fournir un alibi très acceptable). 2. mec. Oyalama, şaşırtma, kandırma (Ses contacts avec ce parti ne sont qu'un alibi). alibiles. Besleyici, besinli, aliboroner. 1. mec. Eşek, çüşçüş. 2. mec. Mankafa, bilgisiz, kara cahil. § Maître Aliboron: Bilgiçlik taslayan budala, eşek hazretleri, alidade diş. Ar. Alidat. aliénabilité diş. huk. (Başkasına) Geçirilebilen miktar, verilebilirlik, devredilebilirlik, "temlik edilebilirlik (Aliénabilité d'un droit). aliénable s. huk. (Başkasına) Verilebilen, devredilebilen, geçirilebilen, "temlik edilebilir (La libérté n'estpas aliénable). aliénataire ad. huk. Kendisine ferağ yapılan kimse, aiiénateur, trice ad. huk. Ferağ eden. aliénation^. 1 .huk. (Başkasına) Verme,geçirme, devretme; temlik (Aliénation d'un territoire). 2. mec. Bozma, bozulma, bulandırma, bulanma (Aliénation d'esprit). 3. Akıl bozukluğu, delilik, bunama (L'aliénation entraîne une mesure d'internement ou de protection). 4. Yabancılaşma, aliéné,e s. ad. Akıl hastası, deli (Asile d'aliénés: Tımarhane).

aliéner gçl. 1. huk. Temlik etmek. Vermek, devretmek (Aliéner un bien. Ils ont aliéné leur petite maison de campagne contre une rente viagère). 2. Kendi aleyhine çevirmek, kendinden uzaklaştırmak, soğutmak (Les augmentations d'impôts lui ont aliéné les esprits les plus . favorables). 3. Kendi isteğiyle bırakmak (Le peuple a parfois aliéné ses libertés entre les mains d'un dictateur). 4. Karıştırmak, bulandırmak (Aliéner les esprits). S. Yabancılaştırmak, aliénisme er. Akıl hekimliği, ruh hekimliği, ruh doktorluğu, aliéniste er. Ruh doktoru, alifère s. (Böcekler için) Kanatlı, aliforme s. Kanat biçiminde, alignement er. i . Dizme, dizilme, sıralama, sıralanma (Se mettre à l'alignement, sortir de l'alignement: Hizaya girmek, hizadan çıkmak. A droite! Alignement!: Sağa bak! Hiza!

aligner L'alignement des maisons, des allées). 2. Çırpıya getirme. § Alignement monétaire: Para kurunu ayarlama. aligner gçl. 1. Dizmek, sıralamak (Aligner les élèves les uns derrière les autres). 2. Art arda dizmek, liste halinde sıralamak (Aligner des noms, des chiffres. Il aligne des phrases bien faites, mais vides de pensée). 3. Aligner qch sur qch: Bir şeyi -e uydurmak, uyarlamak, -e göre ayarlamak (Le ministre des Finances décide d'aligner la monnaie sur le cours réel actuel). 4. Yapmacığa kaçmak. 5. Çırpıya getirmek. § Les aligner: tkz. Paraları sökülmek (Affaire conclue, tu peux les aligner). S'aligner: 1. Hizaya girmek, dizilmek. 2. S'aligner avec qn: tkz. a) -ile dövüşmek, vuruşmak, b) -e karşı cephe almak, -in karşısına geçmek. alimente/-. 1. Besin. 2. ç. Nafaka. § Fournir, donner un aliment à qch: Bir şeye yol açmak, neden olmak, mahal vermek (Voilà qui donnera encore un aliment à sa mauvaise humeur). alimentaires. Besine değgin, besinsel (Son régime alimentaire est trop sévère). § Dette alimentaire: Nafaka borcu. Plante alimentaire: Besin bitkisi, yenen bitki. Pension alimentaire: Geçimlik, "nafaka (Une pension alimentaire a été versée à la femme et aux enfants). Pâtes alimentaires: (Makarna, şehriye gibi) Unlu besinler, alimentation diş. Besi, besleyiş, bakım, besleme, beslenme (Les bases de l'alimentation humaine ont été profondément modifiées. L'alimentation des machines se fait régulièrement). alimenter gçl. 1. Beslemek, besin vermek (Alimenter une personne, un animal, un malade). 2. Doyurmak, beslemek, gereksinimini sağlamak (Alimenter les marchés en viande congelée). 3. Konu vermek, konu olmak (Ce scandale financier alimentait la conversation. Les démêlés conjugaux de vedettes alimentent les colonnes de certains journaux). § S'alimenter: 1. Beslenmek. 2. S'alimenter de qch: -ile de beslenmek ,-yemek(7/ ne s'alimente que de fruits). alinéa er. 1. Satırbaşı. 2. İki satırbaşı arasındaki ibare. 3. huk. Bent. aliquantes. diş. (Birbütünü)Tam bölmeyen (sayı), *Tümbölmez. aliquote s. 1. (Bir bütünü) Tam bölen. 2. diş. (Bir bütünü) Tam bölen sayı. "Tümbölen. alise, alize diş. bitb. Alıç. alisier, alizier er. bitb. Ahçağacı alismacées diş. ç. bitb. Kazayağıgiller. alisme er. bitb. Kazayağı. alitement er. 1. Hasta yatma süresi. 2. Hastayı

62

alléger yatırma; yatağa düşme, yatakta yatma, aliter gçl. Yatırmak, yatağa düşürmek (Aliter un malade. Une grippe m'a alité une bonne semaine). § S'aliter: Yatağa düşmek, hasta olup yatmak (ila dû s'aliter hier). alizarine diş. Alizarin. alizé,e s. ve er. coğr. Alize, alize yeli (Vent alizé. L'alizé austral soufflait avec la plus exquise douceur). alkékenge er. bitb. Güvey feneri, allaitement er. Emzirme. allaiter gçl. Emzirmek (Allaiterunenfantausein, au biberon). allant,e ç. 1. Giden. 2.Gezmesini seven ('l u es plus allante que moi). 3. er. Atılganlık, girginlik (Soldat plein d'initative et d'allant). 4. er. ç. Gidenler (Allants et venants: Gidip gelenler, gelip geçenler). § Avoir de l'allant: Girişken olmak; girgin olmak; atılgan olmak (Il a de l'allant et il est capable d'entraîner les autres). alléchant,es. Çekici, ilgi çekici, iştah kabartıcı (Une odeur alléchante, une proposition alléchante. Un repas alléchant). allécher gçl. İlgisini çekmek, kendine çekmek, iştahım kabartmak. Yemlemek (Allécher les lecteurs).

allée diş. 1. (Eski) Koridor, üstü kapalı geçit. 2. İki yanı ağaçlı yol, "hıyaban (Les allées du parc sont pleines d'enfants. Une grande allée de tilleul mène jusqu'à la villa). § Les allées et venues: Gidip gelme; koşuşturma; dolaşma (J'aiperdu toute la matinée en allées et venues pour obtenir mon passeport). allégation diş. İleri sürülen şey, sav, "iddia (Les allégations du prévenu sont vérifiées. Il répondit habilement aux allégations de son adversaire). allège diş. 1. Mavna. 2. Pencere altı duvarı, pencere eteği. allégeance 1. Dinginlik, hafiflik, yatışma, kuş tüyü gibi hafif olma (Elle goûte ce soir la même allégeance qu'à ses réveils d'alors). 2. (Ortaçağda) Bağlılık. Bir devlete, bir hükümdara bağlılık (Sermeni d'allégeance: Bağldık andı). 3. Uyrukluk, "tabiiyet (Double allégeance: Çifte uyrukluk). allégement er. 1. Yeğniltme, hafifletme (Demander l'allégement des programmes scolaires). 2. mec. Yeğnilik, hafiflik, yatışma, avunma, alléger gçl. Yükünü azaltmak; yeğniltmek, hafifletmek; dindirmek (Alléger un fardeau. Alléger les charges publiques. Alléger les contribuables, les taxes. Ces mots de consolation ne sauraient alléger sa peine).

allégorie allégorie ed. * Yerine, "istiare (L'allégorie de la justice est représentée par une femme tenant en ses mains une balance). allégoriques. *Yerinel, "istiareli (Lesfables sont des récits allégoriques). allégoriquement bel. Yerinel olarak, "istiare yoluyla. allégoriser gçl. Orunlamah (temsili) bir anlam vermek, *yerinelleştirmek. allègre s. Canlı, neşeli, şakrak (Marcher d'un pas allègre. On vous entend chanter, vous êtes bien allègre aujourd'hui). allègrement bet. Neşe ile, sevine sevine, sevinçle, allégresse diş. Neşe, sevinç, şakraklık, allegretto bel. ve er. müz. Allegretto, allegro bel. ve er. müz. Alegro. alléguer gçl. 1. İleri sürmek (Alléguer des excuses, des prétextes.). 2. Tanık, neden, dayanak olarak göstermek (Alléguer un texte de loi, un auteur). alléluia er. 1. "Tanrıya övgü" anlamına İbranice bir deyim olup sevinildiği zaman söylenir, aleluya. 2. Paskalya sırasında çiçek veren bir kuzukulağı türü. § Entonner l'alléluia: Çok övmek, göklere çıkarmak. allemand,e ve ad. 1. Alman. 2. er. Almanca, allemande diş. 1. Bir çeşit oynak dans. 2. Bir çeşit salça. aller gsz. 1. Gitmek (Il va à son travail; à la maison). 2. Varmak (Ce chemin va à Paris; la route va jusqu'à Bursa. Le sentier va à la rivière). 3. Yürümek, gitmek (Aller à pied. Ce cheval va très vite). 4. Erişmek (Cette montagne va jusqu'aux nues). 5. Durumda olmak (Comment allezvous? Nasılsınız? Comment çava? Nasılsınız, işler nasıl. Aller bien, mal, mieux: Sağlığı iyi, kötü, daha iyi olmak). 6. İşlemek, çalışmak, gitmek (Les affaires vont bien. Cette horloge va mal; le poste de radio va bien). 7. Aller à:-e yakışmak, uygun gelmek (Cette robe lui va bien. La clé va à la serrure). 8. Aller f. qch: (Yakın gelecek zamanı gösterir) (Je vais travailler: Çalışacağım). 9. Olmak (Les plaisirs ne vont pas sans tristesse) .10. Aller sur: -e yaklaşmak, merdiven dayamak (liva sur ses quarante ans). 11. Dayanmak (Cet habit n'ira pas jusqu'à l'hiver prochain). 12. Aller contre: -e karşı olmak, muhalif olmak, -e karşı cephe almak (Il va contre son oncle). § Aller à la guerre, à la pêche, à la chasse,à la baignade: Savaşa, balığa, ava, yüzmeye gitmek. Aller aux urnes: Oy vermek, sandık başına gitmek. Aller aux voix: Oya baş vurmak. Aller en avant: İlerlemek. Aller à la dérive: Çıkmaza doğru gitmek. Aller au devant de: -i karşılamaya gitmek,

63

aller karşılamak. Aller à la rencontre de: -i karşılamaya gitmek, karşılamak. Aller à l'aventure: Maceraya atılmak, serüvene gitmek. Aller à l'encontre de: -in tersi olmak, ile bağdaşmamak, -in zıddı olmak. Aller à tâtons: El yordamıyla yürümek. Aller au cœur: Kalbine hitap etmek, yüreğine yerleşmek, duygulandırmak. Aller au fait: Doğrudan doğruya konuya girmek, işin özüne girmek. Aller au plus pressé: Çok önemli bir şeyle uğraşmakta olmak. Aller aux renseignements: 1. Bilgi toplamak. 2. tkz. Bir kadının orasını burasını ellemek. Aller comme sur des roulettes: Yolunda, tıkırında gitmek. Aller comme un gant: Çok yakışmak, uygun düşmek. Aller de l'avant: Önden gitmek, öncülük etmek. Aller de mal en pis: Gittikçe kötüleşmek, beter olmak. Aller de pair avec: -ile eş değerde olmak, denk olmak, at başı gitmek, birbirine koşut gitmek. Aller le droit ehemin: Doğru yolu tutmak. Aller le nez au vent: Başıboş, aylak aylak dolaşmak. Aller planter ses choux: Köye çekilip yaşamak; köşeciğine çekilmek. Aller jusqu'au bout: Sonuna dek gitmek, nerden incelmişse ordan kopsun demek. Aller à bien: Başarmak, başarıya ulaşmak. Ne pas aller sans...: -sız olmamak (Le malheur ne va pas sans quelque consolation. Une nombreuse famille ne va pas sans ennuis de toute sorte). Aller grand train: 1. Hızını aksatmadan gitmek. 2. Çok masraf etmek, bir eli yağda bir eli balda olmak, rahat yaşamak. Aller à la selle: Yüz numaraya gitmek. Y aller: Davranmak, yapmak, hareket etmek (Y aller doucement). Y aller de qch: Bir şeye -ile katılmak (J'y vais de vingt francs: Ben bu işe yirmi frankla katılıyorum). Il y va de: ... söz konusudur (Il y va de mon honneur, de ma vie: Şerefim söz konusudur, söz konusu olan hayatımdır). Aller son ehemin, son petit bonhomme de ehemin: Kendi işinde olmak, şunun şurasında yaşayıp gitmek. Aller à tout vent: Çabuk etkilenmek, herkesin etkisinde kalıvermek, her önüne çıkana kapılıvermek. Il va sans dire que: Tabii, çok doğal ki, hiç kuşku yok ki. Il va de soi: Tabii, hiç kuşku yok ki. Allez: Haydi. Allons: Haydi. Allons done: Haydi canım! Haydi canım sen de! § Laisser aller: gçl. Bırakmak, salıvermek, engel olmamak (Je le laisse aller où il veut. Il laisse aller tout). Se laisser aller: Kendini koyvermek, salıvermek. Se laisser aller à qch: Kendini -e kaptırmak (On se laisse aller aux appas d'une passion). S'en aller: 1. Ayrılıp gitmek, başını alıp gitmek, çekip gitmek. 2. Ortadan kalkmak, geçmek, yitip gitmek (Les taches d'encre s'en vont avec ce produit). 3. Yok

aller olması ya da ölmesi yakın olmak, gidici olmak (Ce malade s'en va). aller er. 1. Gidiş (J'ai fait l'aller à pied, mais suis revenu par l'autobus). 2. Gidiş bileti (Un aller pour Paris). § Aller et retour: 1. Gidiş dönüş. 2. Gidiş dönüş bileti (J'ai pris un aller et retour pour Versailles). 3. tkz. Sille; iki tokat (Il lui a flanqué un de ces allers et retours). allergène s. ve er Alerji yapan, allergie diş. *İtinç, alerji, tepki, ters tepki (Allergie respiratoire, cutanée). § Avoir de l'allergie i qch: -e karşı alerjisi olmak, itinç duymak, allergiques. 1. Alerjisi olan, alerjili. 2. Allergique à qch: -karşı alerjisi olan; -i hiç sevmeyen, -den tiksinen (Etre allergique à certaines poussières. Il est allergique au téléphone, à la vie moderne). allergologie diş. hek. Alerjibilim, "itinçbilim. allergologiste, allergologue ad. hek. Alerji uzmanı,

r

alerjibilimci, 'itinçbilimci. alleu er. (Batı derebeyliğinde) Tımar, alliacé,e s. Sarımsağa değgin (Goût alliacé: Sarmısak tadı). alliage er. 1 .kim. Alaşım (Les alliages légers entrent dans la fabrication des avions). 2. mec. Katışım, katışık (Un créole sans le moindre alliage de sang coloré). alliaire diş. bitb. Sarmisakotu. alliance diş. 1. Evlenme. 2. Hısımlık. Dünürlük, kayınlık. 3. Nişan yüzüğü. 4. (Devletlerarasında) Bağlaşma, "ittifak (Conclure un traité d'alliance). 5. Birleşme (L'alliance des deux familles assurera la fortune des conjoints). allié,e s. ve ad. 1. Hısım. 2. Bağlaşık, "müttefik (La victoire des Puissances alliées sur l'Allemagne en 1945. Les alliés du Marché commun). allier gçl. 1. kim. Alaşımlamak, karıştırmak (Allier le fer et le cuivre. Allier l'or avec l'argent). 1. Bağdaştırmak, birleştirmek, katmak. 3. Allier qch à qch, avec qch: Birşey -ile birleştirmek (Il sait allier la fermeté avec une bienveillance souriante. Elle allie la beauté à de grandes qualités de cœur). | S'allier: 1. Birleşmek, bağlaşmak. 2. S'allier à qch: -e katılmak, katışmak (Ils'est allié à une riche famille). 3. S'allier avec: -ile bağlaşmak, bağlaşma kurmak, "ittifak yapmak (La France s'est alliée avec l'Angleterre). allier, hallier er. Kuş ağı. alligator er. Amerika timsahı, aligator. allitération diş. ed. Ses yinelemesi; bir uyum etkisi sağlamak için aynı sesleri, aynı harfleri yada aynı heceleri yineleme, allo ünl. (Telefonda) Alo! allobrage er. mec. Kaba adam, hırbo.

64

allume-gaz allocataire ad. Ödenek alan, yardım gören; para yardımı alan. allocation diş. 1. Ödenek (Toucher les allocations familiales. Une allocation de devises). 2. Para yardımı (Verser une allocation aux gens âgés). allocution diş. Kısa söylev, demeç (Prononcer une allocution à lafin de la cérémonie. On annonce une allocution télévisée du Premier Ministre). allodial,e s. Tımara ait olan, tımar sahibine ait (Biens allodiaux). allogène s. Yerli olmayan, yerlilerden ayrı bir kökenden olup ülkeye sonradan gelip yerleşen (Eléments allogènes). allonge diş. 1. (Bir çok şeyler için) Uzatma eki, parçası. 2. Et çengeli. 3. (Boksörün) Kol uzunluğu. allongées. 1. Uzatılmış, uzamış, sarkmış. 2. mec. Asık, asılmış (Mine allongée, figure allongée). allongement er. 1. Uzatma; uzama (L'allongement de la tige d'une plante). 2. Uzunluk, uzun biçim (L'allongement de l'aile d'un avion). 3. (Süre için) Uzama, uzatılma, allonger gçl. 1. Uzatmak (Allonger une robe pour se conformer à la mode. Ce détour allonge notre itinéraire. Il ne faut pas allonger votre texte). 2. Germek, uzatmak (Allonger les bras, les jambes, le cou). 3. Allonger qch à qn: a) Birine... vermek, (Allonger une somme. Allonger un pourboire au garçon), b) hlk. Birine... atmak, vurmak (Allonger un coup de pied à quelqu'un. Il lui a allongé un coup de poing sur la figure). 4. Uzatmak, asmak (Allonger le visage, le nez). S. Sıklaştırmak, çabuklaştırmak (Allonger le pas). 6. gsz. Uzamak (Les jours allongent). § S'allonger: 1. Asılmak; uzamak (A cette nouvelle, son visage s'est allongé. La route s'allonge toute droite devant nous). 2. Serilmek, uzanmak, yayılmak (S'allonger sur le lit). allotropie diş. Alotropi, allotropiques. Alotropik. allouer gçl. 1. Buyrultu çıkarmak. 2. (Ödenek) Ayırmak, vermek (Des crédits importants ont été alloués pour la mise en valeur des régions déshéritées). 3. Allouer qch i qn: Birine... vermek (On lui a alloué une indemnité pour frais de déplacement). allumage er. Yakma; yanma (L'allumage d'une pipe, d'un feu). § Avoir du retard fc l'allumage: Anlayışı ağır olmak, geç anlamak, jetonu geç düşmek. allume-feu er. Çıra gibi ateş tutuşturmaya yarayan şey, tuturuk, allume-gaz er. Ocak çakmağı, havagazı çakmağı.

allumelle allumelle diş. Ağaç dallarının kömürleştirildiği ocak, ağaç kömürü ocağı, allumer gçl. 1. Yakmak (Allumer une cigarette, une pipe, du feu). 2. mec. Tutuşturmak (Allumer une guerre). § Allumer la bile de qn: Öfkelendirmek. Allumer le sang de qn: Kanına dokunmak. Allumer le brandon de la discorde: Yangına körükle gitmek. S S'allumer: 1. Yanmak, tutuşmak (Du bois humide qui s'allume mal. La guerre s'allume en Afrique). 2. Parlamak, ışıl ışıl olmak, kor gibi olmak (Son regard s'allume). allumette diş. 1. Kibrit (Une boîte d'allumettes. Craquer une allumette contre le frottoir). 2. İnce uzun kuru pasta (Allumette au fromage). § Pommes allumettes: Çöp gibi ince kızarmış patates. allumettier,ire ad. Kibritçi. allumeur,euse ad. 1. Fener yada kandil yakıcısı, fenerci, kandilci (Un allumeur de réverbères). 2. diş. Oynak kadın, fingirdek kadın, allumeur er. Yakıcı, tutuşturucu, 'yakmaç, allure diş. 1. Yürüyüş, gidiş (L'allure d'un homme, d'une voiture,d'un cheval). 2. Davranış, tutum (L'allure digne d'un professeur. Cet individu aune allure louche). 3. İşleyiş. § Avoir de l'allure: Bir inceliği, güzelliği olmak; yakışıklı olmak (ila de l'allure sous l'uniforme). alluré,e s. Şık, albenili, göz alıcı (Une robe très allurée). allusif,ive s. Anıştırmak, "imâli (Ses reproches étaient très allusives). allusion diş. Anıştırma, "imâ, "telmih. § Faire allusion à qch: -i anıştırmak, anıştırmada bulunmak, telmih etmek (A quoi faites-vous allusion?). alluvial,e; alluvien,ne s. yerb. Lığlı, alüvyonlu (Plaine alluviale). alluvion diş. yerb. Lığ, alüvyon, alluvionnaire s. Lığa değgin, alüvyona değgin (Pépites alluvionnaires). alluvionnement er. Lığlanma, alüvyonlanma (Zones d'aluvionnement). alluvionner gçl. Lığ bırakmak, alüvyon bırakmak, alüvyonlulaştırmak (Le fleuve alluvionne la plaine). almanach er. Yıllık, almanak. § Faiseur d'almanach: Gelecekten haber veren, falcı. Un almanach de l'an passé: Bu, bildirin hikâyesi. Önemi kalmamış artık; modası geçmiş, aimée diş. Mısır çengisi, aloès er. bitb. Sarısabır. aloi er. 1. (Altın, gümüş için) Ayar. 2. mec. Nitelik. I De bon aloi: İyi, makbul, namusluca, hakkıyla

65

alpin (Un succès de bon aloi). De mauvais aloi: Niteliksiz, değersiz, entipüften alopécie diş. hek. Saç dökülmesi; saç ve kılların yer yer yada tümden dökülmesi, alors bel. 1 . 0 zaman, o sırada ( La France était alors en guerre contre l'Allemagne). 2.0 halde, öyle ise (Alors, n'en parlons plus). § Alors que: 1. -diği sırada,... iken (Il continuait à travailler alors que tout le monde dormait: Herkes uyurken o çalışmasına devam ediyordu). 2. -diği halde ; -sine karşın (Vous avez fait cela, alors que je vous l'avais défendu: Size yasak ettiğim halde bunu yaptınız). alose diş. hayb. Tirsibalığı. alouate er. hayb. Uluyan maymun, alouette diş. Çayırkuşu, tarlakuşu, toygar. § Attendre que les allouettes tombent toutes rôties dans la bouche: Hazıra konmak istemek. Armut piş ağzıma düş demek (Il attend que les allouettes lui tombent toutes rôties dans la bouche). alourdir gçl. Ağırlaştırmak (Ces nouvelles dépenses improductives alourdissent la charge de l'Etat). alourdissement er. Ağırlaştırma; ağırlaşma (Alourdissement des impôts). aloyage er. Belirli bir ayara çıkarma, aloyau er. Sığır filetosu. aloyer gçl. (Altın ve gümüş için) Belirli bir ayara çıkarmak. alpaga er. 1. hayb. Alpaka. 2. Alpaka kumaş, alpage er. 1. Dağ otlağı. 2. Sürünün yaylada geçirdiği mevsim, yazlıkta geçen dönem, alpaguer gçl. argo. Yakalamak, enselemek; ele geçirmek. alpe diş. 1. Yüce dağ, ulu dağ. 2. (Alp dağlarında) Otlak (Les troupeaux sont dans l'alpe). alpenstock er. Al. Dağcı sopası, dağcı değneği; eskiden dağcıların kullandığı demir sopa. alpestre s. Alp dağlarındaki gibi, Alp dağlannı andıran, Alplere değgin (Un paysage alpestre). alpha er. Yunan abecesinin ilk harfi, alfa. alphabet er. * Abece, "alfabe, alphabétique s. 'Abecesel, abeceye değgin, "alfabeye değgin (Par ordre alphabétique: abece sırasına göre, abecesel sırayla). alphabétiquement bel. Abece sırasınca. alphabétisation diş. Okutma, okuma yazma öğretme (Alphabétisation des masses). alphabétiser gçl. Okuma yazma öğretmek, okutmak (Alphabétiser les classes les plus pauvres d'un pays). alpin,e s. 1. Alplerde yada yüce dağlarda yetişen (Végétation alpine). 2. Dağcılığa değgin (Club alpin: Dağctlık kulübü). § Chasseur alpin: (Fransa ve İtalya'da) Dağcı asker.

alpinisme

66

alpinisme er. Dağcılık. § Faire de l'alpinisme: Dağ sporu yapmak, dağcılık yapmak, alpiniste ad. Dağcı, alpiste er. bitb. Kuşyemi. altérabilité diş. Bozulabilirlik. altérables. Bozulabilir, bozulur, altéragène s. Bozan, bozulmaya yol açan. altérantes. Susatıcı, susatan, altération diş. 1. Bozma; bozulma (Altération de la santé. L'altération des traits du visage). 2. Karışma; karıştırma (Altération des liquides). 3. Değişme; değiştirme; "tahrif (L'altération de la " vérité). 4. (Bir heyecan dolayısıyla) Yüzün değişmesi, beniz atması, altercation diş. Atışma, ağız dalaşı (Les conférences diplomatiques n'avaient conduit qu'à des altercations violentes). altérer gçl. 1. Susatmak (Cette longue marche sous le soleil nous a altérés). 2. Bozmak (Les émotions violentes altèrent la santé. Le soleil altère les couleurs). 3. Değiştirmek, saptırmak (Il a l'habitude d'altérer la vérité). 4. Hile katmak, hile karıştırmak (Altérer un liquide, une marchandise). 5. mec. Soğutmak, soğukluk katmak (Altérer l'amitié). 6. Etre altéré de qch, de f. qch: Bir şeye, bir şey yapmaya susamış olmak (Les soldats étaient altérés de sang). altérité diş. fels. Bir başkası olma, "başkasılık. alternance diş. Art arda dönüp gelme, almaşma, almaşıklık, "münavebe (Alternance de cultures. Alternance des pluies et des éclaircies continuera). alternant,e s. Art arda dönüp gelen, almaşan, "münavebeli (Cultures alternantes). alternateur er. fiz. Alternatör. alternatif, ive s. Art arda dönüp gelen, almaşık, "münavebeli (Le mouvement alternatif de pendule). § Courant alternatif: Alternatif akım. alternative diş. 1. Art arda gelme, almaşma, "münavebe (On passe par des alternatives de froid et de chaud). 2. 'Seçenek, alternatif (Je me trouvais dans la fâcheuse alternative de refuser ou d'accepter). 3. fels. Seçenek, alternativement bel. Art arda dönüp gelerek, sıra ile, almaşarak, "münavebeyle (La vice-présidence revient alternativement aux divers groupes de l'Assemblée). alterne s. 1. bitb. Almaşık (Disposition alterne des feuilles, des branches). 2. mat. Ters (Angles alternes). § Angles alternes externes: Dışters açılar. Angles alternes internes: İçters açılar, alterner gsz. 1. Art arda dönüp gelmek, nöbet değiştirmek, almaşmak. 2. Alterner avec qch: -ile nöbetleşe gelmek; sıra ile olmak, almaşmak

amaigrir (Les périodes d'activité intense alternent avec de longs moments d'inaction). 3. gçl. Almaştırmak (Alterner les cultures pour éviter l'épuisement des sols). altesse diş. Altes. Prens ve prenseslere verilen ünvan ve bu ünvanı taşıyan kişi. altier,ère s. 1. Kibirli, kendini beğenmiş. 2. mec. Yüce, başı göklerde (Des monts altiers: Yüce dağlar). altièrement bel. Kibirle, kendini beğenmişlikle, altimètre er. Yükseltiölçer, yükseklikölçer. altimétrie diş. Yükseltiölçüm; yükseklikölçüm. altiport er. (Dağlarda) Küçük havaalanı (Les altiports des grandes stations de sports d'hivers). attise diş. hayb. Toprakpiresi. altiste ad. müz. Altocu, alto çalan kişi. altitude diş. coğr. Yükselti. Deniz seviyesinden yükseklik, "irtifa. (Un village situé à une altitude de 2000 mètres). § Mal d'altitude: Dağ tutması; uçak tutması; yüksek yerlerde duyulan bulantı. alto er. müz. Alto. altruisme er. Özgecilik. Başkalarını düşünürlük, altruistes, ve ad. Özgeci; başkalarını düşünür, alumine diş. kim. Alümin. aluminium er. Alüminyum, alun er. kim. Şap. alunage er. Şaplama, şaplı suya batırma, aluner gçl. Şaplamak, şaplı suya batırmak, aluneux, euse s. Şaplı, alunière diş. 1. Şap fabrikası. 2. Şap ocağı, alunir gsz. Aya inmek, *aylamak. alunissage er. Aya inme, *aylam, aylama, alvéole er. 1. anat. Petek gözü, petek (Alvéoles pulmonaires: Akciğer petekleri). 2. anat. Yuva (Alvéole dentaire: Diş yuvası). alvéolé,e s. Petek gözlü, petekli. amabilité diş. 1. Sevimlilik. 2. Gönül okşayıcılık, incelik, nezaket, tatlılık (Veuillez avoir l'amabilité de le prévenir de ma part). § Faire des amabilités à qn: Birine dalkavukluk etmek, yalvarıp ricada bulunmak, yaltaklanmak, amadou er. Kav. amadouement er. Pohpohlama, pohpohlayıp kandırma, tavlama, amadouer gçl. Pohpohlamak, pohpohlayıp kandırmak, tavlamak (Il cherchait à amadouer la concierge par des amabilités de toutes sortes). amadouvier er. bitb. Kavmantan. amaigrir gçl. 1. Alıklaştırmak, zayıflatmak (Le long voyage m'a amaigri).2. İnceltmek (Amaigrir une poutre). § S'amaigrir: Zayıflamak, arıklaşmak, incelmek (Il s'amaigrit de jour en jour).

amaigrissant amaigrissante s. Zayıflatıcı (Suivre un régime amaigrissant). amaigrissement er. Zayıflama, zayıflatma; arıklaşma, arıklaştırma (En se pesant, il constata un amaigrissement inquiétant). amalgamation diş. 1. Karışım. 2. Karışım yapma, amalgame er. 1. kim. Malgama, karışım, alaşım, cıva alaşımı. 2. mec. Acaip bir karma (Un extraordinaire amalgame des gens venus de tous les horizons). amalgamer gçl. Karışım yapmak; birleştirmek; karmak, karıştırmak (Mirabeau amalgamait dans sa parole sa passion personnelle et la passion de tous). § S'amalgamer: Birbirine karışmak, birleşmek. aman er. Aman. § Demander l'aman: Aman dilemek, amandaie diş. Bademlik. amande diş. 1. Badem. 2. Çekirdek içi, iç (Amande de l'abricot). amandé,e s. 1. Bademli 2. er. Badem sübyesi. amandier er. bitb. Bademağacı. amandine dy. Badem peltesi, amanite diş. bitb. Bir tür mantar, amant,e ad. 1. Sevgili; seven, sevilen (Un amant fait sa cour où s'attache son cœur). 2. Dost, oynaş (Elle a pris un amant). 3. (Eskiden) "Âşık, tutkun. 4. mec. °Âşık, vurgun, tutkun (Amant de la liberté). amarantacées diş. ç. bitb. Horozibiğigiller. amarante diş. 1. bitb. Horozibiği. 2. .y. Mor kırmızı. amarescent,e s. Acımtrak. amarinergç/. 1. Denize yada denizciliğe alıştırmak. 2. (Ele geçirilen bir gemi için) Gemiciler koymak. amarrage er. Palamara bağlama, palamarlama. amarre diş. Palamar (Larguer les amarres). amarrer gçl. 1. Palamarla bağlamak, palamarlamak (Amarrer un navire à quai). 2. Bağlamak (Amarrer solidement une malle sur la galerie de la voiture). amaryllidacées, amaryllidées diş. ç. bitb. Nergiszambağıgiller, güzelhatunçiçeğigiller. amaryllis^. Nergiszambağı,güzelhatunçiçeği. amas er. 1. Küme, yığın, birikinti (Un amas de ruines. Ilya sur le bureau un amas de paperasses). 2. Bir sürü, birçok (Débiter un amas de sottises). 3. mec. Kumkuma. 4. gökb. Yıldız kümesi, amassement er. Toplama, biriktirme, yığma; toplanma, birikme, yığılma, amasser gçl. 1. Toplamak, biriktirmek, yığın yapmak (Amasser des papiers). 2. Üst üste yığmak (Amasser des livres). 3. Biriktirmek, bir kenara koymak (Amasser des provisions). 4.

67

ambitieusement Yemeyip biriktirmek (Amasser de l'argent, des richesses. Amasser sou à sou de l'argent pour acheter une maison). § S'amasser: Toplanmak, yığılmak, birikmek (Les preuves s'amassent contre lui. La foule s'amasse autour de lui). amasseur, euse ad. (Parasını) Yemeyip biriktiren kişi, kirli çıkın, amateurs, ve ad. 1. "Özengen, özenci, amatör (Un sport d'amateurs. Une équipe amateur). 2. Hevesli, meraklı; seven (Un amateur qui barbouille les toiles le dimanche. Les amateurs d'art). amateurisme er. 1. "Özengenlik, amatörlük. 2. Heveslilik, meraklılık. amatir gçl. Donuklaştırmak, amaurose diş. hek. Bakarkörlük. amazone diş. 1. Amazon. 2. Uzun ve bol etek. § Monter en amazone: (Ata) iki ayağını aynı yana çevirerek binmek, yan binmek, ambages diş. ç. Kaçamaklı söz. Dolambaçlı söz. § Sans ambages: Kaçamaksız, kem küm etmeden (Parler sans ambages). ambassade diş. 1. Büyükelçilik (Ambassade de Turquie à Paris). 2. Elçilik görevi, elçilik. 3. Elçilik binası. 4. mec. Aracı, elçi. 5. Temsilcilik, aracılık,elçilik (Ils sont allés en ambassade chez le directeur). ambassadeur er. 1. Büyükelçi. 2. Arabulucu, aracı, elçi. 3. Temsilci, ambassadrice diş. 1. Büyükelçi karısı. 2. Kadın büyükelçi. 3. Bir görev yüklenmiş kadın, temsilci, elçi (Les ambassadrices de la mode française). ambiance diş. 1. Çevre, "muhit. 2. mec. Hava, ortam (La réunion s'est passée dans une ambiance charmante). ambiant,es. Çevreleyen, etraftaki, çevredeki (Ilest difficile de résister à l'influence ambiante, La température ambiante est très douce). ambidextre s. Sol elini de sağ eli gibi kullanabilen. *iki sağlı, "iki eli uz. ambigu er. 1. Çeşitli soğuk yemekler sofrası. 2. Değişik yapıdaki şeylerin karışımı. § Ambigu comique: Çeşitli türlerden oluşmuş sahne oyunu, ambigu,ë s. Bir kaç anlama çekilebilen, anlamı belirsiz, anlaşılmaz, kapalı (Il m'a répondu en termes ambigus). ambiguïté diş. Anlaşılmazlık, birkaç anlama çekilebilirlik, anlam belirsizliği (Parlez sans ambiguïté. L'ambiguïté de sa réponse nous a laissés perplexes). ambisexué,e;ambisexuel, les. ruhb. tkicinsli. ambisexualité diş. ruhb. İkicinslilik. ambitieusement bel. Gözü yükseklerde olarak;

68

ambitieux tutkuluca, özenişle, doymazlıkla, ambitieux, euse s. ve ad. 1. Gözü yükseklerde (Une femme ambitieuse. Cet ambitieux a tout sacrifié pour de vains honneurs). 2. (Bir şeyde) Gözü olan, tutkulu, "ihtiraslı, gözü doymaz. 3. mec. Özenişli, gösterişli, iddialı (Il faut renoncer à cet ambitieux projet). ambition diş. 1. özeniş; tutku, "ihtiras (Un homme sans ambition. Il manque d'ambition). 2.-de gözü olma,tek istek(Toute son ambition est de gagner les élections). 3. Büyük heves, tutku (L'ambition littéraire. Les magnifiques ambitions font faire les grandes choses). S N'avoir d'autre ambition que de f.qch: -mekten başka bir şeyde gözü olmamak (Il n'a d'autre ambition que de réaliser ses projets). ambitionner gçl. 1. -de gözü olmak; -i çok istemek (Ambitionner les honneurs. Il ambitionne une nomination au Conseil d'Etat). 2. Ambitionner de f.qch: -meyi çok istemek (La duchesse à qui on ambitionnait de plaire). ambivalence diş. ruhb. 1. Karşıt anlamlı iki bileşenden oluşmuştuk, karşıtlar birliği (L'ambivalance affective. Le sentiment du chez soi garde une ambivalence profonde). 2. İki yüzle, iki görünüm altında ortaya çıkma, görünme (L'ambivalence de l'histoire). ambivalente s. 1. Karşıt anlamlı iki bileşenden oluşmuş. 2. Çift yüzlü, çift görünümlü, iki yanlı, amble er. Rahvan, rahvan gitme (L'amble est considéré chez le cheval comme une allure défectueuse. Sa mule prenait un petit amble sautillant). § Aller l'amble: Rahvan gitmek, amblergrc. Rahvan gitmek (Cheval qui amble). ambleur, euse s. Rahvan, rahvan giden (Cheval ambleur, jument ambleuse). ambre er. Amber. 8 Ambre gris: Akamber. Ambre jaune: Kehribar, ambré,e s. 1. Akamber kokulu (Eau de Cologne ambrée. Savon ambré). 2. Kehribar renginde (La transparence ambrée du vin. Visage, teint ambré). ambrer gçl. Amber kokusu vermek, ambroisie <2$. 1. (Söylencede) Olimpos tanrılarının yemeği, ambrozia. 2. mec. Çok lezzetli yemek, ambulance^. 1. Gezgincilik. 2. Gezgin hastane yada iğreti hastane. 3. Hasta arabası (Appelez l'ambulance). ambulancier,1ère is. 1. (Eski) Gezgin hastane görevlisi. 2. Hasta arabası sürücüsü, ambulant,e s. 1. Gezgin, gezginci, "seyyar (Marchant ambulant; hôpital ambulant; comédiens, musiciens ambulants; vente ambulante). 2. er. Posta vagonlarında çalışan mektup, paket v.b. ayıran P.T.T. memuru. §

I

aménageur Cadavre ambulant: Canlı cenaze, ambulatoire s. 1. Belli bir yeri olmayan, yer değiştiren, gezgin. 2. Kesin, belli bir kuralı olmayan, oynak. 3. mec. Değişen, değişken, âme diş. 1. Tin, "ruh (Croire en l'immortalité de l'âme). 2. Nüfus, kişi (Un village de trois cents âmes). 3. Can (Rendre son âme). 4. Gönül (Avoir une âme généreuse. Chacun peut à son choix disposer de son âme). S. Temel direk (Etre l'âme d'un parti). 6. Duygu, duyarlık (Un homme sans âme). 7. (Keman ve benzerlerinde) Köprü direği. 8. Boşluk, iç (L'âme d'uncanon, d'un soufflet). 9. Orta, orta bölüm (L'âme d'un rail, d'un conducteur électrique). § Ame qui vive: İn cin, hiç kimse (Je n'ai pas rencontré âme qui vive). Avec âme: İçten, duyarak (Chanter avec âme). Corpset âme: Büsbütün, canla başla, tüm varlığıyla (ilse livra à cette tâche corps et âme). Etat d'âme: Ruh hali. En son âme et conscience: Ruhuyla, vicdamyla. Etre l'âme damnée de qn: Biri için uğursuz olmak; kara kedi olmak. La mort dans l'âme: İstemeyerek, içi sızlayarak (II a obéi la mort dans l'âme). Avoir l'âme sur les lèvres: Ölmek üzere olmak. Avoir l'âme chevillée au corps: Kedi canlı olmak; ölmek bilmemek. Errer comme une âme en peine: Büyük acılar, sıkıntılar kaygılar içinde olmak. Rendre l'âme: Ölmek, ruhunu teslim etmek, améliorable s. Düzeltilebilir, ıslah edilebilir, améliorante s. Toprağın gücünü, verimini artıran (Plantes améliorantes). amélioration diş. 1. Düzeltme, iyileştirme, ıslah etme (L'amélioration d'une situation). 2. Düzeltme, iyileşme (Amélioration de son état de santé, de son sort, des rapports entre deux pays, du temps). améliorer^/. Düzeltmek, iyileştirmek, ıslah etmek (Améliorer un texte, le rendement d'une terre, son état). § S'améliorer: Düzelmek, iyileşmek (Le climat s'est amélioré ces derniers jours. Son caractère ne s'améliore guère). amen er. Amin. § Dire amen à qch: -e amin demek, eyvallah demek (Il ne sait que dire amen à tout ce qui est proposé). aménagement er. 1. Düzenleme, yoluna koyma (J'ai été voir les nouveaux aménagements du musée. Aménagement d'une usine, d'un territoire). 2. (Ormanda) Kesim düzeni, aménager gçl. 1. Düzeltmek, düzen vermek, düzenlemek, düzene koymak (Aménager un appartement, une chambre). 2. (Ormanda) Kesim düzenlemek, aménageur, euse ati. Düzenleyici, düzenlemeci.

amendable amendable s. İyileştirilebilir, verimli kılınabilir (Terre amendable). amende diş. 1. Para cezası (Payer une amende. Il a été condamné à 300 francs d'amende). 2. Ceza. § Amende honorable: Herkes önünde suçunu itiraf etme, suçlu olduğunu açıkça kabul etme. Etre mis à l'amende: Cezaya çarptırılmak. Faire amende honorable: Suçlu olduğunu kabul etmek, özür dilemek (Elle s'abaissa jusqu'à lui faire, en ma présence, amende honorable). amendement er. 1. (Toprak için) Verimini artırma, iyileştirme. 2. Düzeltme, ıslah etme. 3. Eksik ve yanlışlarını giderme, düzeltme. 4. Değişiklik yapma. 5. Değişiklik önerisi, amender gçl. 1. Verimini artırmak, iyileştirmek (Amender un territoire). 2. Düzeltmek, ıslah etmek (La prison ne l'a guère amendé). 3. Eksik ve yanlışlarını gidermek, düzeltmek (Amender un texte, une traduction). 4. Değişiklik yapmak, düzeltmek (Amender une loi, un projet). § S'amender: Durumu iyileşmek, düzelmek, yola gelmek (Cet élève dissipé et paresseux s'est sérieusement amendé). amène s. Tatlı, sevimli, cana yakın (Des propos amènes). amener gçl. 1. Götürmek (Je vous amènerai ce soir au cinéma). 2. Taşımak, nakletmek (Le taxi vous amènera directement à la gare. Le train amène le charbon à Paris). 3. Getirmek (Amène le journal que j'ai laissé dans le bureau). 4. İndirmek (Amener lepavillon. Amener une embarcation à la mer). 5. Doğurmak, yaratmak, neden olmak (La vitesse des voitures et la maladresse des conducteurs amènent de nombreux accidents). 6. Amener qn àf. qch: Birini -meye itmek, götürmek (Les circonstances nouvelles ont amené le gouvernement à prendre d'autres mesures). 7. Amener qn à qch: Birini bir şeye götürmek, vardırmak, eriştirmek (Amener un homme à un but). 8. Amener qch sur qch: Bir şeyi... üzerine çevirmek, getirmek (Amener la conversation sur l'économie, sur la politique). 9. Etre amené à qch: Bir şeye varmak, erişmek (La technique a été amenée à un haut degré de perfectionnement). § S'amener: hlk. Gelmek (Il s'est amené très tard à la réunion). aménité diş. Tatlılık, sevimlilik, cana yakınlık (Il traitait ses subordonnés sans aménité). aménorrhée diş. (Kadınlarda) Âdetten kesilme, âdet görmeme, amenuisement er. Azalma, küçülme (Amenuisement du rendement). amenuiser gçl. 1. Azaltmak, düşürmek, küçük

69

ameublement göstermek (Chaque jour qui s'écoule amenuise les chances de réussite). 2. İnceltmek (Amenuiser une planche). § S'amenuiser: Azalmak; düşmek (L'espoir de le retrouver vivant s'amenuise peu à peu. La valeur des immeubles s'amenuise). amer,ère s. 1. Acı (Prunes amères. J'ai la bouche arrière). 2 .mec. Acı (Paroles amères. Laréalitéest arrière). 3. er. Acı madde. 4. er. (Kimi hayvanlarda) Öd kesesi. 5. er. den. Kıyıda sabit işaret noktası. § L'onde amère: mec. Deniz, amèrement bel. Acı acı; acı bir biçimde (Pleurer amèrement sur sa jeunesse perdue. Il se plaint amèrement de votre silence). américain,e 1. s. Amerikalı, amerikan (Les touristes américains sont venus enfouie). 2. ad. Amerikalı (Les Américains du Sud, du Nord). 3. er. Amerikanca (L'américain se distingue de l'anglais par son système phonétique). § Avoir l'œil américain: Gözü açık olmak, fırsatçı olmak, américanisation diş. Amerikanlaştırma; amerikanlaşma. américaniser gçl. Amerikalılaştırmak, amerikanlaştırmak (L'influence économique des Etats-Unis américanise les grandes villes européennes). § S'américaniser: Amerikanlaşmak (Un monde qui s'américanise de jour en jour). américanisme er. 1. Amerikan tutumu, amerikanlık. 2. Amerikan hayranlığı (Le monde marche vers une sorte d'américanisme). 3. Amerikan deyimi, konuşma biçimi, américaniste s. ve ad. 1. Amerikancı. 2. Amerikanbilimci. amérindien,ne s. Amerika yerlilerine değgin, kızılderililere değgin (Langues amérindiennes). amerlo[t), amertoque ad. argo Amerikalı, amerrir gsz. (Deniz uçakları için) Denize inmek (Les hydravions pouvaient amerrir sur l'étang de Berre). amerrissage er. Denize inme (L'avion fut contraint à un amerrissage forcé). amertume diş. 1. Acılık (Mettez davantage de sucre pour atténuer l'amertume du café). 2. Acı, üzüntü (Cette séparation lui causa une grande amertume). améthyste diş. yerb. Ametist. Mor renkli değerli bir taş (Et, montrant l'anneau d'évêque: c'est une améthyste de Hongrie). amétrope s. Görme bozukluğu olan. amétropie diş. Görme bozukluğu, ameublement er. Döşeme takımı, döşeme, mobilya (Un divan et des coussins qui traînaient à terre composaient tout l'ameublement de cette chambre).

ameublir

70

amodier

ameublir gçl. 1. (Toprağı) Kabartıp yumuşatmak. couteau, une planche). 2. İnce göstermek (Cette 2. huk. (Taşınmaz malları) Taşınır sayıp karı koca robe l'amincit). § S'amincir: İncelmek, ortaklığına almak, amincissement er. İnceltme; incelme, ameublissement er. 1. (Toprağı) Kabartıp amiral er. 1. Amiral. 2. s. Amirale değgin (Vaisseau yumuşatma. 2. (Taşınmaz malları) Taşınır sayıp amiral. La frégate amirale). karı koca ortaklığına alma. amirauté diş. 1. Amirallik. 2. Donanma yüksek ameuter gçl. 1. (Avcılıkta köpekleri) Toplayıp yönetimi. 3. Deniz mahkemesi, düzenlemek. 2. mec. Kışkırtmak, ayaklandırmak amitié diş. 1. Dostluk ; ahbaplık (Ils ont lié entre eux (On ameute la foule). 3. Ayağa kaldırmak (II une solide amitié). 2. Sevgi. 3. İlgi. 4. ç. Gönül ameutait tout le voisinage par ses querelles okşama, sevgi gösterisi (Il nous a fait mille continuelles). 4. Ameuter qn contre qch: Birini -e amitiés). 5. Selam, dostluklar (Faites-lui toutes karşı ayaklandırmak, kışkırtmak (On ameutait le ' mes amitiés: Ona selamlarımı söyle, dostluklarımı peuple contre les accapareurs). § S'ameuter: 1. ilet). § Faire à qn l'amitié de f. qch: Birine -mek Ayaklanmak, başkaldırmak. 2. § S'ameuter dostluğunu göstermek (J'espère que vous nous contre qch: -e karşı ayaklanmak, ferez l'amitié de venir. Faites-nous l'amitié de venir ami,e ad. 1. Dost, ahbap (Il vient en ami, non en dîner à la maison). Prendre qn en amitié: Birini adversaire). 2. diş. Sevilen kadın, sevgili (Il a une kendisine dost edinmek, dost seçmek, dostu petite amie). 3. s. ve ad. Dost, seven, bağlı (Les olarak görmek (Le directeur de l'école l'a pris en peuples amis. Il a été aidé par une main amie. Il est amitié et s'efforce de l'encourager). Se lier d'amitié agréable dese trouver au milieu des visages amis. Il avec qn: -ile dostluk kurmak, dost olmak, est ami de la précision). 4. s. Uygun, elverişli (Un amitose diş. biy. Amitoz, kromozom oluşması vent ami). § Ami de la faveur, ami de la fortune: tyi gerçekleşmeden çekirdeğin ve stoplazmanın gün dostu. Etre ami avec: -ile dost olmak, arası ikiye bölünmesi; doğrudan doğruya bölünme, çok iyi olmak. Etre ami de qch: Bir şeyi çok ammoniac, aque 1. diş. Amonyak. 2.s. Amonyaklı; sevmek: -e düşkün olmak ( C'est un ami sincère de amonyaka değgin (Sel ammoniac, gomme la justice). ammoniaque). ammoniacale s. Amonyak gibi, amonyakı amiable s. 1. (Eskiden) Hoşa giden, hoş. 2. Barış andıran; amonyaklı; amonyaka değgin (Odeur yoluyla, uzlaşmayla yapılan, uzlaşmalı (Un ammoniacale. Sels ammoniacaux). partage amiable). § A l'amiable: Gönül ammonium er. kim. Amonyum, hoşluğuyla, karşılıklı anlaşarak, uzlaşarak, amnésie diş. Bellek yitimi, "dostane (Un arrangement à l'amiable serait amnésique s. ve ad. Belleğini yitirmiş, bellek préférable). yitimine uğramış (Il est devenu amnésique à la amiablement bel. Gönül hoşluğuyla, uzlaşarak, suite d'un accident. Un amnésique). anlaşarak. amnistiable s. Genel aftan yararlanabilir, amiante er. Amyant, taşpamuğu, yanmaz taş. amibe diş. hayb. Amip. amibien, ne 1. s. Amipli (Dysenterie amibienne). 2. er. ç. Amipler, amical,e s. 1. Dostça (Je lui fis quelques reproches amicaux. Relations amicales), 2. Dostluğa değgin, dostlukla ilgili, amicalement bel. Dostça (lia répondu amicalement à mes demandes). amidon er. Nişasta, kola (Empeser à l'amidon. L'amidon est utilisé pour empeser le linge). amidonnage er. Kolalama (L'amidonnage des chemises). amidonner gçl. Kolalamak (La blanchisseuse amidonne les cols de chemise). amidonnerie diş. Nişasta fabrikası, amidonnier, ère s. ve ad: 1. Nişastaya değgin. 2. Nişastacı. amincir gçl. 1. İnceltmek (Amincir la lame d'un

affedilebilir (Crime amnistiable). amnistie huk. 1. (Belli bir suç türü için yapılan) Genel af, genel bağışlama. 2. Af, bağışlama, amnistier gçl. 1. (Belli bir suç türünde) Genel af çıkarmak, genel bağışlama yapmak (Amnistier les faits de collaboration avec l'ennemi). 2. Bağışlamak, affetmek, amocher gçl. hlk. 1. Bozmak, berbat etmek (Un coup de poing lui avait amoché la figure). 2. Yaralamak (Il s'est fait bien amocher dans un accident). 3. Çirkinleştirmek. § S'amocher: Çirkinleşmek (Elle s'est bien amochée). amodiataire ad. (Bir araziyi) Kiralayan, kira ile tutan, kiracı, amodiateur, trice ad. (Bir araziyi) Kiraya veren, amodiation diş. 1. Kiraya verme. 2. Kiralama, kiraya tutma, amodier gçl. Kiraya vermek; kiraya tutmak,

amoindrir kiralamak (Amodier une terre, une mine). amoindrir gf/. 1. Azaltmak (Amoindrir la force, la valeur, l'importance. Cette maladie a amoindri sa résistance physique). 2. Küçültmek (Cela va amoindrir le volume de ses activités). amoindrissement er. 1. Azalma, düşme (Amoindrissement des facultés). 2. Küçülme (Amoindrissement de territoire). amok er. Amok, öldürme delisi, amollir gçl. 1. Yumuşatmak, gevşetmek (La chaleur amollit l'asphalte. L'émotion amollit les jambes). 2. mec. Zayıflatmak, güçsüzleştirmek (Amollir les gens par la volupté). § S'amollir: Yumuşamak, gevşemek; zayıflamak (Sa volonté s'était amollie avec l'âge). amollissante s. Gevşetici, yumuşatıcı (Un climat amollissant).

71

amour alıştırmak (Amorcer une pompe, un siphon). 5. mec. Girişmek, başlamak (Amorcer une conversation, une négociation). 6. mec. Kendine çekmek, tavlamak (Unefemme qui sait les moyens d'amorcer les gens). § S'amorcer: Başlamak (Une très dure montée s'amorce à la sortie du village). amorceur,euse s. Tavlayıcı. amorçoir er. 1. Burgu. 2. (Balıkçılıkta) Yemleme takımı. amoroso bel. müz. İçli bir biçimde; içli içli. amorphes. 1. Biçimi olmayan, biçimsiz (Les roches volcaniques dites vitreuses sont amorphes). 2 .s. ve ad. Gevşek, istemsiz, kişiliksiz, silik (Les amorphes ne sont pas une voix, mais un écho. C'est un garçon bien gentil, mais qui reste amorphe en classe). amortir gçl. 1. Etkisini, gücünü, hızını kesmek (Les tampons destinés à amortir un choc. Il est tombé sur un massif qui a amorti sa chute). 2. Azaltmak, zayıflatmak, yatıştırmak (Le tapis amortit le bruit des pas. La sympathie de ses amis amortit un peu la douleur que lui causa cette mauvaise nouvelle). 3. fiz. mat. Sönümlemek (Amortir une oscillation). 4. Ödemek (Amortir une dette). S. Verdiği parayı çıkarmak (Vous amortirez rapidement l'achat d'une machine à laver en diminuant vos frais de blanchissage). amortissable s. Sönümlenebilir; amorti edilebilir;

amollissement er. 1. Yumuşama, gevşeme. 2. Yumuşatma, gevşetme, amomeer. Kakule. amonceler gçl. Yığmak, biriktirmek (Amonceler les bottes de paille dans la grange. Amonceler des documents). § S'amonceler: Yığılmak, birikmek (Les nuages s'amoncelaient. Les preuves s'amoncellent). amoncellement er. 1. Yığılma, birikme. 2. Üst üste yığma, biriktirme, amont er. (Bir akarsuyun) Geldiği yön; yukarısı (En allant vers l'amont. La pays d'amont). § En amont: çıkarılabilir (Emprunt amortissable). Yukarılarda (Allez péchez plus en amont, vous amortissement er. 1. Sönümleme (Amortissement trouverez des truites). En amont de: Yukansinda d'unedette, d'une voiture). 2. Azaltma, yatıştırma (Paris est en amont des Andelys sur la Seine). (L'amortissement d'un choc). 3. (Bir yapıda) amoral,e s. Töredışı, 'ahlakdışı (Les lois de la Tepe sivrisi, alem (Le pinacle sert d'amortissement à un contrefort). 5. Ödenme, nature sont amorales). sona erme (Amortissement d'une dette). amoralisme er. fels. Töredışılık; töredışıcılık; amortisseur er. Makinelerde sarsıntı, gürültü gibi °ahlakdışılık; töretanımazlık, şeyleri azaltmaya yarayan aygıt; 'yumuşatmalık, amorçage er. 1. Yapma, düzenleme, fitilini takma amour er. 1. Sevi, °aşk, "sevda (Elle lui inspire un (Amorçage d'une cartouche, d'un obus). 2. amour violent. Il lui fit sa déclaration d'amour. (Tulumbayı işletmek için içine) Su döküp L'amour platonique s'interdit la possession de alıştırma (L'amorçage d'une pompe). l'être aimé). 2. Sevgi (L'amour de la paix, de la amorce diş. 1. (Olta ya da kapan için) Yem (Le liberté, de la musique). 3. Büyük sevgi, yüce sevgi pêcheur mit un ver comme amorce). 2. mec. Yem ' (L'amour de Dieu). 4. ç. Sevi ilişkisi, gönül işleri, (C'est de l'amorce). 3. mec. Çekicilik (Les "aşk maceraları (Se souvenir de ses amours de trompeuses amorces). 4. Başlangıç, ilk adım jeunesse). S. Sevilen kişi, sevgili (Mon amour, (Cette rencontre pourrait être l'amorce d'une notre séparation m'est cruelle). 6. Söylencede négociation véritable). 5. Ağızotu, kapsül fitili. 6. seviyi simgeleyen tanrı resmi (De petits amours (Yapıcılıkta) Ekleme dişi. joufflus ornaient le plafond de la salle). § Un amorcer gçl. 1. (Oltaya, kapana) Yem takmak amour de: Çok güzel bir... (C'est un amour (Amorcer un hameçon). 2. (Balıkları çekmek için d'enfant. Un amour de chapeau). Pour l'amour suya) Yem dökmek (Le pêcheur amorce la veille de: Aşkına; başı için (Pour l'amour de Dieu. Ne dans le trou de la rivière près d'un saule). 3. Fitilini faites pas cela, pour l'amour de vos enfants). Faire takmak (Amorcer une cartouche, un obus). 4. l'amour: Cinsel ilişkide bulunmak, aşk yapmak. (Tulumbayı işletmek için içine) Su döküp

amouracher Filer le parfait amour: Gül gibi geçinmek, kavgasız dövüşsüz bir arada yaşamak, amouracher (s'): tkz. Gönlünü kaptırmak, tutulmak, vurulmak. § S'amouracher de qn: Birine gönlünü kaptırmak, tutulmak (Il s'est amouraché d'une actrice, de sa secrétaire). amourette diş. I. Geigeç sevi, geçici aşk ( Une jeune fille qui n'ait pas eu déjà une amourette quelconque, en tout bien tout honneur). 2. diş. ç. Kimi yemeklere süs için katılan koyun yada dana omuriliği. 3. hlk. Inciçiçeği. § Bois d'amourette: Amberağacı tahtası, amoureusement bel. Sevi ile, aşk ile, severek, tutkuyla (Il regarde amoureusement sa fiancée). amoureux,euse s. 1. Sevili, tutkun, vurgun, "sevdalı, "âşık (Il est follement amoureux d'une jeune fille). 2. Seviye özgü, seviye değgin (La vie amoureuse de X.) 3. Amoureux de: -e tutkun, düşkün, çok seven (Il est amoureux de la gloire). § Pinceau amoureux: Yumuşak boya fırçası. Terre amoureuse: Sürülüp gübrelenmiş toprak. Tomber amoureux de qn: Birine tutulmak, vurulmak, âşık olmak (Il est tombé amoureux d'une ballerine). amour-propre er. Özsaygı, "izzetinefis (Une blessure d'amour-propre. Il n'aucun amourpropre et se moque de l'opinion d'autrui). amovibilité diş. Yerinden oynatılabilme; işinden, görevinden çıkarılabilme. amovible s. 1. Yerinden oynatılabilir, yerinden çıkarılabilir (La doublure amovible d'un imperméable. La jante amovible d'une roue). 2. Görevinden alınabilir, işinden çıkarılabilir (Les titulaires de leur emploi ne sont pas amovibles). ampéiidacées diş. ç. bitb. Asmagiller, ampéliographie diş. Bağcılık bilgisi, ampire er. fiz. Amper, ampère-heure er. fiz. Amper-saat. ampèremètre er. fiz. Ampermetre, amphibies, ve ad. 1. hayb. bitb. İki yaşayışlı. Hem karada hem suda yaşayabilen (La grenouille est amphibie). 2. mec. Karalı-denizli, hem karada hem denizde yapılan, kullanılan (Opération militaire amphibie. Une voiture amphibie). amphibiens er. ç. Kurbağagiller. amphibole diş. yerb. 1. Amfibol. 2. s. Belirsiz, niteliği iyici belirmemiş (Stade amphibole d'une fièvre). amphibologie diş. mant. İkizanlam, ikizlik. amphibologiques. İkizanlamlı, ikizli, amphigouri er. Saçma sapan söz, söylev yada yazı. amphigourique s. Saçma sapan, anlaşılmaz, karanlık.

72

amputation amphithéâtre er. Anfiteatr, basamaklı tiyatro, amphitryon er. (Yemeğe çağrılana göre) Ev sahibi, amphore diş. Anfor, iki kulplu, dibi sivri, dar boyunlu, karnı geniş testi, ample s. 1. Geniş, bol (Une jupe ample). 2. Gür (Une voix ample). 3. mec. Uzun, çok uzatılmış (Un discours ample). amplement bel. 1. Bol bol (C'est amplement suffisant). 2. Rahat rahat (Il gagne amplement sa vie). 3. Uzun uzun, uzun uzadıya (Je vous écrirai amplement la prochaine fois). ampleur 1. Genişlik, bolluk. 2. (Seste) Gürlük. 3. Uzunluk. 4. mec. Yoğunluk, şiddet (La manifestation a pris de l'ampleur. L'ampleur d'un désastre). ampliatif, ive s. Genişletici, tamamlayıcı, geliştirici (Mémoire ampliative. Acte ampliatif). ampliation diş. Genişletme, tamamlama, geliştirme. amplifiant,e s. Büyük gösteren, büyülten (Induction amplifiante). amplificateur, trice ad. 1. Bir şeyi büyülten, abartan kişi. 2. er. *Yükselteç, amplifikatör, sesi büyülten, gürleştiren aygıt. 3. mec. Yansıtıcı (Le regret est un amplificateur du désir). amplification diş. 1, Genişletme, büyültme (On a noté cette année-là une amplification des mouvements revendicatifs). 2. mec. Abartma, şişirme. 3. fiz. Büyük gösterme, büyültme, yükseltme. amplifier gçl. 1. Büyültmek, genişletmek, oylumunu artırmak (Il faut amplifier les échanges commerciaux entre nos deux pays). 2. mec. Abartmak, şişirmek (Les journaux ont amplifié le scandale). 3. fiz. Büyük göstermek, büyültmek; yükseltmek. § S'amplifier: Büyümek, genişlemek (Les oscillations s'amplifièrent). amplitude diş. I. Büyük genişlik, büyük ayrım, enginlik (L'amplitude des températures peut être considérable dans le désert). 2. mat. fiz. Genişlik derecesi, genlik, ampoule diş. 1. (Deride) İçi su dolu kabartı, kabarcık (Se faire des ampoules aux mains en bêchant son jardin). 2. anat. Kabarcık. 3. İlaç koymaya özgü karnı şiş ufak şişe. 4. Ampul (Changer une ampoule qui n'allume pas). S. hlk. Gözyaşı (Mes ampoules vont déborder). ampoulé,es. Şişirme, tumturaklı (Tenir un discours ampoulé). a m p u t a t i o n h e k . l.Orgamkesipçikarma.alma, "budamlama (Subir l'amputation d'un bras). 2. Çıkarma, çıkarıp atma, bir parçasını çıkarıp atma, budama (L'amputation d'un texte trop

amputer long). amputer gçl. 1. hek. (Bir organı) Kesip almak, "budamlamak (On lui a amputé le bras gauche). 2. mec. Şurasını burasını alıp kısaltmak, budamak (Amputer un texte, un budget). 3. Amputer qch de qch: Bir şeyden -i çıkarmak, atmak (Il faudra amputer de quelques lignes la fin du troisième chapitre). § Etre amputé de: 1. -si çıkarılmak (La pièce a été amputée de plusieurs scènes). 2. -den yoksun kalmak, yoksun bırakılmak (Il est amputé du plaisir de crier). amulette diş. Muska, nazarlık, kötülükleri uzaklaştırmak için taşınan şey (II porte en breloque une amulette arabe). amunitionner gçl. (Bir şeyin) Savaş gereçlerini sağlamak, *gereçlendirmek. amusant,e s. 1. Eğlenceli, hoş (Je vais vous montrer un jeu amusant). 2. Eğlendirici (C'est un convive amusant qui a toujours des anecdotes à raconter). 3. er. İşin eğlenceli yanı (L'amusant de l'histoire, de l'affaire...). amuse-gueule er. Çerez; içkinin yanında yenen kuruyemiş, kuru pasta gibi şeyler, amusement er. Eğlenme, eğlence (Les cartes sont pour lui un amusement). amuser gçl. 1. Eğlendirmek (Amuser les enfants). 2. Oyalamak, atlatmak, aldatmak (N'essayezpas de nous amuser, il nous faut une réponse nette. Il amuse l'auditoire pour gagner du temps). 3. Avutmak. § S'amuser: 1. Eğlenmek (Nous nous sommes beaucoup amusés à ce spectacle). 2. Oyalanmak (Ne vous amusez pas en chemin, revenez au plus vite). 3. S'amuser avec: -ile oynamak, eğlenmek (Le chat s'amuse avec la souris). 4. S'amuser & qch, à f.qch: -ile eğlenmek, -erek eğlenmek (Les enfants s'amusent à lancer la balle contre le mur). 5. S'amuser de qn: Biriyle eğlenmek, alay etmek (Il s'amuse de nous). amusette diş. Küçük eğlence, oyuncak (Ce n'est qu 'une amusette). amuseur,euse ad. Eğlendirici, oyalayıcı (On peut dire qu'il est auteur de comédie, c'est tout au plus un amuseur). amygdale^. Bademcik (Etre opéré des amygdales. Faire enlever les amygdales à son fils). amygdalite diş. hek. Bademcik yangısı, amylacé,e s. Nışastamsı, nişastah. an er. 1. Yıl (Le travail durera trois ans). 2. Yaş (J'ai 30 ans). 3. ç. Yaşlılık, ihtiyarlık (Subir l'injure des ans: İhtiyarlığın kahrına uğramak). 4. Ömür (Mourir dans la fleur de ses ans: Ömrünün baharında ölmek). § Le jour de l'an: Yılbaşı. Avoir... ans: ...yaşında olmak (Mon père a 60

73

anallergique ans). Etre âgé de...ans:... yaşında olmak (Elleest âgée de cinquante ans). Se moquer de qch comme de l'an quarante: Aldırmamak, vız gelip tırıs gitmek (Je m'en moque comme de l'an quarante). Bon an mal an: Üst üste, genel olarak, ortalama olarak (Bon an mal an, le bénéfice est satisfaisant). ana er. Bir yazarın düşüncelerinden, güzel sözlerinden seçmeler; bir yazarın yaşamına değgin küçük öyküler kitapçığı. Güzel sözler dergisi. anacarde er. Amerikanelması yada maun elması denilen meyve, anacardier er. Amerikanelması ağacı, anachorète er. I. Yalnızlığa çekilmiş din adamı, keşiş, karabaş. 2. mec. Dünyadan el etek çekmiş, yalnızlığa çekilmiş kişi, "çekilgin (Mener une vie d'anachorète). anachorétique i. Keşişliğe değgin, yalnız yaşama değgin (Une vie anachorétique). anachronique s. 1. Tarihe aykırı. 2. Çağa uymaz, çağdışı, "çağaşımsal (Ses opinions sont anachroniques). anachronisme er. 1. Tarihe aykırılık, tarih bakımından terslik (Par un anachronisme volontaire, Scarron fit porter des hallebardes aux Troyerts de l'Antiquité). 2. Çağa uymazlık, "çağaşım; çağdışıhk (Exclure le cinéma du domaine de l'art est un anachronisme). anacoluthe diş. Bir tümcenin başı ile sonu arasında kuruluş ayrılığı bulunması, "kovuşturmazhk. anaconda er. hayb. Amerika boa yılanı, anacréontique s. Yunan ozanı Anakreon'un tarzında hafif ve ince (şiir), anaérobie s. ve er. 1. Havasız yerde yetişip yaşayabilen (Micro-organismes anaérobies) 2. (Uzayda) Havasız yerde çalışabilen (Fusée anaérobie). anaérobiose diş. Havasız yaşayabilme; havasız yaşam. anagogie diş. (Kutsal betikleri) Gizemcilik bakımından yorumlama, anagramme diş. ed. 1. Evirmece. 2. Çevrik sözcük (Marie-Aimer) anal,e s. anat. Anüse değgin, makata değgin, analecta, analectes er. ç. Seçme yazılar, seçmeler, *seçki. analepsie diş. hek. Hastalık sonrası güçlenme, yeniden eski gücünü bulma, analeptiques. Güçlendirici, analgésie diş. hek. Acı yitimi, analgésique s. 1. Acı yitirici, ağrıkesici. 2. Acı duymaz. 3. ad. Acı yitirici madde; ağrıkesici. anallergique s. Alerji yapmayan (Crème de beauté

analogie

74

ancestral

anallergique). anaphrodisiaques). 2. er. Cinsel isteksizliğe yol analogie diş. 1. Andırış, andırışma, andırma, açan madde, ilâç (Les anaphrodisiaques). benzeşim, benzerlik (Les deux organisations anaphrodisie diş. Cinsel isteksizlik, cinsel isteğin présentent une analogie de structure. Il n'y a azalması yada yok olması, aucune analogie entre ces deux situations). 2. anaphylactique s. Alerjiye değgin (Un état Örnekseme (La plupart des mots nouveaux anaphylactique). s'introduisent à l'aide de l'analogie). § Par anaphylaxierfi;. (Organizmada kimi maddeler için) analogie: huk. Örnekleme yoluyla, kıyas yoluyla, Aşırı duyarlık, alerji, kıyasen < Cette disposition s'applique par analogie anarchie diş. 1. Başsızlık, "baştanımazlık, "anarşi à ce délit). (Après la fin des hostilités, le pays connut une période d'anarchie). 2. Kargaşa, kargaşalık, analogique s. Örneksemeli (Dictionnaire * düzensizlik (Du fait de la faiblesse du pouvoir analogique). central, les régions les plus éloignées sombrèrent analogiquement bel. Örnekseme yoluyla, dans l'anarchie). analogisme er. mant. Örneksemeye dayanan anarchique s. Başsız, düzensiz, kargaşalı (L'état uslamlama. anarchique d'un pays. Vivre d'une manière analogues. 1. Andıran, andırır, benzer, benzeşen anarchique). (La vraie musique suggère des idées analogues anarchisme er. 1. Baştanımazlık. 2. Kargaşacılık. dans des cerveaux différents). 2. Analogue à: -e anarchiste ad. 1. Baştanımaz; baştanımazlık benzer, -i andırır (Une mélancolie analogue au remords). 3. er. Karşılık (Ce terme n'a point yanlısı. 2. Kargaşacı, d'analogue en français). anasarque diş. (Damarlardan dokulara) Susızımı. analphabète s. ve ad. Okuma yazması olmayan, anastomose diş. anat. (Damarlarda) Ağızlaşma, "okumaz-yazmaz, *abecesiz. anastomoser (s') gsz. (Damarlarda) Ağızlaşmak; analphabétisme er. "Okumaz-yazmazlık, ağızlanmak. •abecesizlik. anathématiser gçl. 1. Aforoz etmek, analysable s. Çözümlenebilir, toplumdışılamak. 2. mec. İler tutar yerini analyse diş. 1. Çözümleme (L'analyse d'un bırakmamak, composé cihimique). 2. inceleme (Analyse des anathème er. 1. Aforoz (Prononcer un anathème, pensées, des sentiments, d'un texte). 3. Muayene, frapper d'un anathème). 2. Saldın, büyük eleştiri tahlil (Analyse du sang, des urines). 4. (Jeter l'anathème contre les doctrines nouvelles. Il Ruhçözümüyle tedavi (Etre en cours d'analyse). § brandit sans cesse l'anathème contre ses En dernière analyse: Aslında, özünde; son adversaires politiques). 3. Aforoz edilmiş kişi, çözümde (En dernière analyse, son attitude reste la toplumdışılanmış. même, malgré des modifications de détail). anatidés er. ç. hayb. Ördekgiller. analyser gçl. 1. Çözümlemek (Il analyse tout ce qu'il anatocisme er. Faize faiz yürütme, 'bileşik ürem. éprouve). 2. İncelemek (Analyser un roman, anatomie diş. 1. "Örgenbilim, 'anatomi. 2. (Bitki l'eau d'une source). 3. Muayene etmek, tahlil yada bir hayvanın örgenlerini) Açımlama. 3. Bir etmek (Analyser le sang d'un malade). vücut üyesinin mumdan yada alçıdan yapılmış analyste er. Ruhçözümü yapan kişi; çözümlemeci, örneği, yapma örnek (Les anatomies en cire çözümcü (En exact analyste, j'avais cru bien colorée). 4. mec. (Bir konuyu) Açımlama; connaître le fond de mon cœur). derinliğine inceleme. 5. Vücudun dış görünümü, analytiques. 1. Çözümsel; çözümcü, çözümleyici vücut yapısı (Avoir une belle anatomie). (Un esprit analytique s'oppose à un esprit de anatomique s. Örgenbilime değgin, synthèse). 2. Çözümlü, "örgenbilimsel; örgen yapısı bakımından analytiquemenet bel. Çözümleme yoluyla, (Description anatomique du corps humain. Etude anamnèse diş. Bir hastanın geçmişi üzerine anatomique de l'oursin). anatomisergçl. Açımlamak, derinliğine incelemek, anlattıkları; hastalık öyküsü, anatomiste ad. 1. Örgenbilimci. 2. mec. Dikkatli ananas er. bitb. Ananas. anaphore diş. Bir etki sağlamak için, bir sözcüğün, tümcenin çeşitli öğeleri başında yinelenmesi-, "önyineiem. anaphrodisiaque s. 1. Cinsel isteksizliğe değgin; cinsel isteksizlik yaratan (Substances

inceleyici, derin incelemeci, anavenin er. Yılan ağısına karşı aşı. ancestral,e s. Atalara değgin, atalardan kalma (Dans son pays, les familles ont gardé les moeurs ancestrales).

ancêtre ancêtre er. 1. Ata, dede (Nos deux familles sont apparentées, nous avons un ancêtre commun). 2. Baba, ata, ilk öncü (On considère Lautréamont comme un ancêtre dusurréalisme). 3 .er. ç. Atalar, dedeler. anche diş. (Nefesli çalgılarda) Dil (L'anche d'une clarinette). anchois er. Hamsi, hamsi balığı, anciennes. 1. Eski, eskiden kalma (Livre ancien, famille ancienne. Acheter un meuble ancien chez un antiquaire). 2. Önceki, eski (L'ancien ministre). 3. Kıdemli (Il est plus ancien que moi dans le métier). 4. ç.ad. Yaşlılar, kıdemliler, ihtiyarlar (Les anciens du village, du régiment. Le conseil des anciens). 5. ad. ç. İlkçağ insanları; (özellikle) Yunanlılar, Romalılar (Les anciens ont peu connu cette inquiétude secrète). anciennement bel. Eskiden, vaktiyle, ancienneté diş. 1. Eskilik (L'ancienneté de ces structures est attestée par de nombreux documents). 2. Kıdem (J'ai vingt ans d'ancienneté dans le métier). § Indemnité d'ancienneté: Kıdem tazminatı. § De toute ancienneté: Çok eski zamanlardan beri; oldum olası, eskiden beri. ancillaire s. Hizmetçi kadınlara değgin, beslemelerle ilgili (Amours ancillaires). ancolie diş. bitb. Hasekiküpesi. ancrage er. 1. Demir atma yeri. 2. Demir atma, demir atma biçimi, demirleme. 3. mec. İyice yerleşme, demir atma (L'ancrage d'un parti dans la vie politique d'un pays). ancre diş. 1. (Gemilerde) Demir, çapa. 2. (Yapıcılıkta) Bağlama kılıcı. § Ancre de salut: Çıkar yol, kurtuluş yolu. Etre à l'ancre: Demirlemiş durumda olmak (Le bateau est à l'ancre). Chasser sur son ancre: (Gemi) Demir taramak. Jeter l'ancre: Demir atmak (Le bateau a jeté l'ancre dans la rade). Lever l'ancre: Demir almak. Mouiller l'ancre: Demir atmak, ancrer gsz. 1. (Gemi) Demirlemek, demir atmak (Lebateau a ancré près de la jetée). 2.gçl. Demir attırmak, demirletmek (Le capitaine a ordonné d'ancrer le navire dans la rade). 3. (Yapıcılıkta) Demirle bağlamak (Ancrer un câble). 4. İyice yerleştirmek (Je lui ai ancré dans la tête qu'il était grand temps d'agir. Ancrer une idée dans l'esprit). 5. mec. Yerini, durumunu sağlamlaştırmak, andain er. 1. Bir tırpan atışında yere düşen ot miktarı, bir tırpanlık ot. 2. Biçilen otlardan meydana gelen yol. andalous,e s. 1. Endülüs'e değgin (Musique andalouse). 2. ad. Endülüslü, andante bel. müz. Andante.

75

anecdote

andantino bel. müz. Andantino, andouille diş. 1. Bir çeşit domuz sucuğu. 2. hlk. Budala, dangalak (Espèce d'andouille! fais donc attention). andouiller er. (Geyik vb. için) Boynuz dalı. andrinople diş. Bir çeşit kırmızı pamuklu bez. androcéphale s. İnsan başlı ( Un taureau androcéphale). androgynes. ve ad. Hem erkeklik hem dişilik organı olan, *erdişi,°hünsa (Hommeandrogyne, femme androgyne). androgynie diş. Hem erkeklik hem dişilik organı olma, *erdişlik, "hünsalık. andro'ıde er. İnsan biçiminde otomat, andropause diş. (Erkeklerde) Yaşdönümü. andropogon er. İdrisotu. androphobe s. ve ad. 1. İnsandan kaçan. 2. Erkekten kaçan (kadın), androphobie diş. 1. İnsandan kaçma, insan yılgısı. 2. Erkekten kaçma, âne er. 1. Eşek, 2. mec. Eşek, budala, bilisiz (C'est un âne, il ne connaît rien). § Têtu comme un âne: Keçi gibi inatçı. Le coup de pied de l'âne: Aman diyene çekilen kılıç; güçsüze indirilen alçakça darbe. Le pont aux ânes: 1. Pisagor teoremi, eşek davası. 2. Herkesin bildiği basit ve önemsiz şey, bayağılık. Brider un âne par la queue: Bir işe tersinden başlamak. Faire l'âne pour avoir du son: İşi aptallığa vurmak, köprüyü geçinceye kadar ayıya dayı demek. Ressemler à l'âne de Buridan, être comme l'âne de Buridan: Tereddütler içinde kalmak, iki cami arasında kalmış beynamaz durumunda olmak. C'est l'âne du moulin: Vur abalıya. Donne du foin à un âne, il te donnera des crottes: Besle kargayı oysun gözünü, anéantir gç/. 1. Yok etmek, ortadan kaldırmak (Le temps anéantit l'amour. Anéantir une armée, la marine d'un pays). 2. mec. Yıkmak, bitirmek, iflahım kesmek ( Cette longue marche au soleil m'a anéanti). § S'anéantir: Yok olmak, ortadan kalkmak, bitmek, silinmek (Beaucoup de vies qui stagnent avant de s'anéantir dans l'oubli). anéantissement er. 1. Yok olma, yok etme; ortadan kalkma, ortadan kaldırma; silinme, silme (Anéantissement des espoirs. Ce régime vise à l'anéantissement de la dignité humaine). 2. mec. Yıkılış, bitkinlik, siliniş ( Cet état d'anéantissement subit qui s'observe au cours de certaines catastrophes). anecdote diş. 1. Küçük tarih olgusu; küçük öykü, nükteli fıkra, *gülüt (Raconter une anecdote). 2. mec. Ayrıntı, önemsiz şey (Ce peintre ne s'élève pas au-dessus de l'anecdote).

anecdotier anecdotier,ère ad. Fıkra toplayan yada anlatan kimse, fıkracı, anecdotique s. Fıkra türünden olan, fıkra gibi (Ce détail a un intérêt anecdotique; il plaira, mais il n'explique rien). anémie diş. 1. Kansızlık. 2. mec. Düşme, azalma (Anémie de la production). anémique s. Kansız (Un enfant anémique). anémographe er. Yelin çeşitli durumlarım yazan aygıt, yelyazar. anémomètre er. Yelin hızını ölçmeye yarayan aygıt, •yelölçer. anémone diş. Manisalâlesi, dağlâlesi. anémoscope er. Yelin yönünü gösteren aygıt, yelkovar. ânerie 1. Koyu bilgisizlik, karacahillik;eşeklik, aptallık (Il a fait une ânerie en remettant à plus tard sa décision). 2. Aptalca söz, saçma (Dire une ânerie). anéroïde er. Kadranlı barometre, kadranh basınçölçer, anéroïde diş. fiz. Aneroid. ânesse diş. Dişi eşek, kancık eşek § Lait d'ânesse: Eşek sütü. anesthésie diş. Duyum yitimi, duyumsuzlaştırma; uyuşturma, anestezi, anesthésier gçl. 1. Duyumsuz kılmak, duyumsuzlaştırmak; uyuşturmak, -e anestezi yapmak (Anesthésier un malade vivant l'opération). 2. mec. Bir şey anlamaz duruma getirmek, uyuşturmak, uyutmak (On cherche à anesthésier l'opinion publique en détournant son attention par quelque fait divers). anesthésique s. ve ad. Duyum yitirici, duyumsuzlaştıncı, uyuşturucu; anestezi maddesi (Substances anesthésiques. Un anesthésique). anet, aneth [anet] er. Dereotu, anévrisme er. hek. Anevrisma, bir atardamardaki gevşeme şişkinliği, anfractueux, euse s. Girintili çıkıntılı; dolambaçlı, anfractuosité diş. Dolambaç, dolaşıldık; girinti çıkıntı (L'anfractuosité d'un rocher. Le long de la côte, il y a de nombreuses anfractuosités). ange er. 1. Melek, 'gökçe (L'ange gardien: Koruyucu melek). 2. er. hayb. Köpekbalığına benzer bir balık, camgöz. 3. mec. Her türlü kötülükten uzak kişi, pırıl pırıl, tertemiz insan, melek gibi insan. § Avoir une patience d'ange: Eyüp sabn olmak; çok sabırlı olmak. Etre le bon ange, le mauvais ange de qn: Birini iyi yola, kötü yola götüren kişi olmak. Chanter comme un ange: Çok iyi ezgi söylemek. Etre aux anges: Çok sevinmek, etekleri zil çalmak (Il est aux anges dès

76

anglophobie

qu'on parle de lui). Rire aux anges: Nedensiz gülümsemek, kendi kendine gülmek. Un ange passe: (Konuşulurken birden herkesin sustuğu an söylenir) Kız çocuk doğdu; saat başı. angélique s. 1. Meleklere yaraşır, melekçe (Une patience angélique. Une voix angélique). 2. diş. bitb. Melekotu. angéliquement bel. Melekçe, melekler gibi. angélisme er. Meleklik. angélus er. 1. Anjelüs sözcüğüyle başlayan bir akşam duası, akşam yakarışı. 2. Akşam duası - saatim haber veren çan (On entendit sormer l'angélus). 3. İkindi, ikindi vakti, anginediş. hek. Boğak,°anjin. {Angine de poitrine: Göğüs boğağı, göğüs anjini, angineux, euse s. 1. Boğakla ilgili, boğak kaynaklı olan. 2. ad. Göğüs anjini olan hasta, angioraphie diş. onat. Röntgenle damarların resmini çekme; damar filmi, angiologie diş. hek. Damarbilim. anglais,e s. ve ad. 1. İngiliz; ingilizlere değgin; İngiltere'ye değgin (La monarchie anglaise. Un anglais). 2. er. İngilizce. 3. diş. Soldan sağa doğru eğik yazılan el yazısı. 4. diş. ç. Uzun saç lüleleri. § La semaine anglaise: İki gün (cumartesi, pazar) tatil yapılan hafta. Avoir ses anglais: argo. Aybaşı olmak. Filer à l'anglaise: Sıvışmak, kimseye sezdirmeden gidivermek. angle er. mat. 1. Açı (Angle aigu: Daraçı. Angle droit: Dik açı. Angle obtus: Geniş açı. Angle extérieur: Dış açı. Angle intérieur: İç açı. Angle plat: Düz açı. Angles adjacents: Komşu açılar. Angles alternes extérieurs: Dışters açılar. Angles alternes intérieurs: İçters açılar). 2. Köşe (L'angle delamaison, delà table, delarue). § L'angle mort: ask. Düşman ateşinin dövemediği yer, ateş tutmaz yer, ölü bölge. Sous l'angle de: -açısından, -bakımından. Arrondir, adoucir les angles: Sivrilikleri gidermek, sivrilikleri ortadan kaldırmak. anglican,e s. ve ad. Anglikan (Eglise anglicane. Un anglican). anglicanisme er. Anglikanhk. angliciser gçl. İngilizleştirmek. anglicisme er. İngilizce deyim, anglomane s. ve ad. İngiliz özentilisi; ingiliz hayranı. anglomanie diş. İngiliz özentisi; ingiliz hayranlığı, anglophiles, ve ad. İngiliz dostu, ingiliz sever, angktphilie diş. İngiliz dostluğu, ingiliz severlik. anglophobes, ve od. İngiliz düşmanı, ingiliz sevmez, anglophobie diş. İngiliz düşmanlığı, ingiliz sevmezlik.

anglophone anglophone s. ve ad. İngilizce konuşan (Pays anglophones). anglo-saxon, ne s. ve ad. Anglosakson; anglosaksonlara değgin (La notion anglosaxonne de l'Etat. Les Anglo-saxons). angoissant, e s. İç sıkıcı, kaygı verici, korku verici (La situation devient de plus en plus angoissante). angoisse diş. 1. Yürek darlığı, iç sıkıntısı, korku, kaygı (L'angoisse la saisit à la gorge. Cette angoisse de la mort tortura son enfance). 2. fels. İçdaralması; Kierkegard ve varoluşçuluktan beri öz üzerine düşüncelerden doğan fizik ötesi tedirginlik. § Poire d'angoisse: Pek buruk bir armut türü. Avaler des poires d'angoisse: mec. Ağular yutmak, büyük kahırlara uğramak, angoisser gçl. 1. Yürek darlığına uğratmak. 2. Korkutmak, kaygılandırmak, yüreğini oynatmak (L'avenir m'angoisse). angon er. Eski bir çeşit mızrak, angora s. ve ad. Ankara (keçisi, kedisi). § Laine angora yada Angora:Tiftik (Pull-over en angora). anguiforme s. Yılan biçiminde, yılan gibi, yılansı. anguille diş. hayb. Yılanbalığı. ^Anguille de mer: Magri denilen büyük yılanbalığı. Glisser comme une anguille: Yılan gibi kaymak, cıva gibi bir türlü yakalanamamak.Ilya anguille sous roche: Bu işin içinde bir iş var; bunda bir bit yeniği var. anguillère <% Yılanbalığı havuzu, anguillule diş. hayb. Sirkekurdu. angulaire s. Açılı, köşeli. | Pierre angulaire: 1. (Yapılarda) Köşe taşı. 2. mec. Bir şeyin temeli, direği (Il est la pierre angulaire de notre société). anguleux, euses. 1. Köşeli,çıkıntılı (Visage, menton anguleux). 2. mec. Sert ve katı (Un esprit rétif et anguleux). anhélation diş. hek. Soluma; güçlükle soluma; kısa kısa soluma, anhéler gsz. Güçlükle solumak, anhydres, kim. Susuz. anicroche diş. Küçük engel, pürüz (Tout s'est bien passé à part quelques anicroches). ânier, ère ad. Eşekçi, aniline diş. kim. Anilin. animadversion<% 1. Hınç, kin, garaz. 2. (Eskiden) Kınama. animal, aux er. 1. Hayvan. 2. mec. Hayvan, kaba adam (Rien à faire avec cet animal-là). 3. s. Hayvana değgin, hayvansal (Matière animale, beurre animal). 4. s. biy. Diriksel (Chaleur animale: Diriksel ısı). anlmacule er. (Ancak mikroskopla görülebilen) Hayvancık. animalerie diş. Deney hayvanları yetiştirilen yer.

77

anneau animalier er. 1. Hayvan resimleri yapan ressam, yontucu. 2. (Laboratuvarlarda) Hayvan bakıcısı, animaliser gçl. 1. Hayvanlaştırmak. 2. biy. (Besinleri) Canhnın öz yapısına yarayacak duruma sokmak, diriksetmek (La digestion animalise les aliments). animalité diş. 1. Hayvana özgü niteliklerin bütünü, hayvanlık (L'alcoolisme le fait tomber par degrés jusqu'à l'animalité la plus farouche). 2. İnsanın hayvan yanı (L'ascendant croissant de notre humanité sur notre animalité). 3. Hayvanlar, animateur,trice s. 1. Diriltici, canlandırıcı. 2. ad. Bir ortakhğı kendi çabasıyla yeniden canlandıran kişi. 3. ad. Sunucu, "takdimci, program sunucusu. 4. ad. (Sinemada) Çizgi filmler yapımcısı, animation^. 1. Canlanma CL 'animation des rues le samedisoir). 2.Canhhk(L'animationdu visage de celui qui parle). 3. Çizgi film yapımı; çizgi film (Cinéma d'animation). anlmé,es. 1. Canlı, coşkulu, ateşli (Laconversation fut animée. 2. İşlek, hareketli (Les rues animées). § Dessins animés: Çizgi film, animer gçl. 1. Canlandırmak, hareketlendirmek, dirilik vermek (Animer la conversation. Le vin anime ses joues). 2. Yüreklendirmek, "teşvik etmek (Il animait le coureur de la voix et du geste). 3. Animer qn contre: Birini -e karşı kışkırtmak (Il cherche à animer la foule contre l'agent). § S'animer: 1. Canlanmak; hareketlenmek (La rue s'anime le soir). 2. Dirilmek, canlanmak (Dans son rêve, la statue s'animait). 3. Coşku verici olmak, ateşlenmek, kızışmak (La conversation s'animait). animisme er. fels. Canlıcılık, animiste s. ve ad. fels. 1. Canlıcı. 2. Canlıcılığa değgin. animosité <% Hınç, öfke, diş bileme (Jen'aiaucune animosité à votre égard. Agir sans animosité). aniser. bitb. 1. Anason. 2. Anason şekeri, anisette diş. Anasonlu içki, rakı. ankylose diş. hek. 1. Eklem kaynaşması. 2. Bir örgenin uyuşması, tutulması. ankyiosé,e s. (Eklem) Kaynaşmış. Uyuşmuş, donmuş (J'ai les oreilles ankylosées). ankylosergç/. 1. (Eklemi) Kaynaştırmak, çalışmaz duruma getirmek (Une arthrite lui a ankylosé le genou). 2. Uyuşturmak (Le froid lui a ankylosé le visage) § S'ankyloser: Uyuşmak (Vpus allez vous ankyloser à rester toujours assis): annal,e s. Bir yıl süren, yıllık, annales diş. ç. Bir yıllık olaylar dergisi, yıllık, annaliste er. Yıllık yazan, "yıllıkçı, anneau er. 1. Halka (Une chaîne est faite

année d'anneaux). 2. Yüzük (L'anneau de mariage est plus souvent appelé alliance). année diş. 1. Yıl. 2. Yaş (Il est dans sa vingtième année). § Année bissextile: Artık yıl. Année civile: Takvim yılı. Année lunaire: Ay yılı. Année sidérale: Yıldız yılı. Année- lumière y ada Année de lumière: Işık yılı (Işığın bir yıl içinde aldığı yol: Aşağı yukarı 9 461 000 000 000 km). Année de l'Hégire: Hicrî Yıl. Année scolaire: Ders yılı. Bonne année: Yeni yılınız kutlu olsun; iyi yıllar. annelé,e s. Halka halka, boğum boğum, halkalı 1 (Vers annelés. Colonne annelée). anneler gçl. Kıvırcık yapmak, lüle lüle yapmak (Anneler les cheveux). annelure diş. Kıvırcıklık, lüle lülelik. annexe 1. s. Eklenmiş, ulanmış, ek (Les pièces annexes du rapport sont jointes au dossier). 2. diş. Ek bölüm, eklenti (Etre logé à l'annexe de l'hôtel). § Budget annexe: Katma bütçe. § Ecole annexe: Bir öğretmen okuluna bağlı uygulama okulu, annexer gçl. 1. Katmak, ulamak; ilhak etmek. 2. Annexer qch à qch: Bir şeyi -e katmak, ulamak, eklemek (Il a annexé une ferme voisine à sa propriété. Annexer un pays à son territoire). § S'annexer qch: Bir şeyi kendine almak (Il s'est annexé le meilleur morceau). annexion diş. Katma, ulama, °ilhak (L'annexion de l'Autriche par l'Allemagne en 1938). annexionnisme er. Küçük devletleri büyüklere katma siyasası, °ilhakçılık, *ulamacılık. annexionniste s."İlhakçı, "ulamacı. annihilation diş. Yok etme, ortadan kaldırma, hiçe indirme (L'annihilation de ses efforts). annihiler gçl. 1. Yok etmek, ortadan kaldırmak (Cette crise économique annihila les résultats acquis sur le plan industriel). 2. Annihiler qn: Birini felce uğratmak, bir şey yapamaz duruma getirmek (L'émotion l'annihile).. anniversaires. 1. Yıldönümü, yıldönümüne değgin (Le jour anniversaire d'un mariage. La cérémonie anniversaire d'un armistice). 2.er. a) Yıldönümü (Le cinquième anniversaire de leur mariage), b) Doğum yıldönümü (C'est l'anniversaire de mon fils. Manger le gâteau d'anniversaire). annonce diş. 1. Haber (L'annonce de mon départ l'a surpris). 2. İlân, bildiri (Faire insérer une annonce dans un journal). 3. Muştu, başlangıç, haberci, müjdeci (Cette douce matinée est déjà l'annonce des vacances). annoncer gçl. 1. Haber vermek (On annonce la sortie d'une nouvelle voiture). 2. Bildirmek, vermek (Annoncer une bonne nouvelle, une

78

anodin

mauvaise nouvelle). 3. Bildirmek, ilân etmek (Les journaux ont annoncé son mariage). 4. Başlangıcı olmak, habercisi olmak (Ce léger tremblement de mains annonçait chez lui une violente colère. Cette belle journée annonce le printemps). 5. Annoncer qch à qn: Bir şeyi birine haber vermek, bildirmek (Il a annoncé à sa famille sa décision de quitter le pays). § S'annoncer: 1. ... görünmek, olarak görünmek (Le printemps s'annonce bien, la végétation est en avance). 2. Kendini göstermek, belli olmak (La décadence s'annonce partout). annonceur er. 1. İlâncı. 2. Konuşucu, spiker. 3. (Eskiden, tiyatroda) Çığırtkan, annonciateur, trice s. Haberci, müjdeci, haber verici (Les canards sauvages, annonciateurs de l'hiver). annonciation diş. Hıristiyan inancına göre, Cebrail'in, Meryem Ana'ya gebe kalacağını önceden haber vermesi; bu olayı anmak için kilisede yapılan tören, annotateur, trice ad. "Haşiyeci, *çıkmacı. annotation diş. "Çıkma, "haşiye. Notlar, açıklamalar koyma, annoter gçl. Çıkmalar yapmak; "haşiyelemek. Notlar, açıklamalar koymak (Annoter un texte). annuaire er. 1. Yıllık dergi, yıllık, rehber (L'annuaire téléphonique. L'annuaire de l'Education Nationale). 2. Yıllık tarife, annualité diş. Yıllık olma, yıldan yıla olma, *yıldanyılalık (Le principe de l'annualité du budget, de l'impôt). annuel,le s. 1. Bir yıl süren, bir yıllık (Plantes annuelles). 2. Yılda bir olan, yıllık (La fête annuelle d'une école). annuellement bet. Her yıl, yıldan yıla, yılda bir. annuité diş. Yıllık ödenti. annulable s. Yürürlükten kaldırılabilir, geçersiz kıhnabilir, bozulabilir (Contrat annulable). annulaires. 1. Halkamsı (Eclipseannulaire). 2. er. Yüzük parmağı, annulation diş. Yürürlükten kaldırma, bozma, geçersiz kılma, "iptal (L'annulation d'une commande, d'un contrat). annuler gçl. Yürürlükten kaldırmak, bozmak, geçersiz kılmak (Annuler un contrat, une commande, un engagement). anoblir gçl. 1. Birine soyluluk vermek (Le roi anoblissait souvent ses ministres). 2. mec. Yüceltmek, soylulaştırmak. anoblissement er. 1. Soyluluk verme. 2. Yüceltme, soylulaştırma. anode diş. fiz. Anot, artıuç. anodin,es. 1. Ağrı kesici (Des remèdes anodins). 2.

79 Dokuncasız, zararsız, tehlikesiz (Une blessure tout à fait anodine). 3. Dokunmayan, yumuşak (Une critique anodine). 4. Önemsiz, anlamsız, suya sabuna dokunmayan, ne kokar ne bulaşır (Un personnage bien anodin). anodonte v 1. Dişsiz. 2. er. hayb. Gölmidyesi. anomal, es. dilb. Aykırı. anomalie diş. 1. Sapaklık; uymazlık (Le juge releva les anomalies que présentait la déposition de l'accusé). 2. Düzgüsüzlük, anormallik (Son visage présente de curieuses anomalies). 3. dilb. Aykırılık, ânon er. Sıpa. ânonnement er. Tutuk tutuk okuma, kekeleme, ânonner gsz. 1. Tutuk tutuk okumak, kekelemek. 2. gçl. -i tutuk tutuk, kekeleyerek okumak yada söylemek (L'élève ânonnaitsa leçon). anonymat er. İmza koymama, ad bildirmeme, adsızlık (L'anonymat est de règle dans ce journal). § Garder l'anonymat: Adını gizli tutmak (Le dénonciateur a préféré garder l'anonymat). anonyme s. ve ad. 1. Adsız yada adı bilinmeyen (Ecrivain anonyme). 2. Yapanı bilinmeyen, yazarı belli olmayan (Poèmes anonymes. Lettres anonymes). § Société anonyme: Anonim ortaklık, anophèle er. hayb. Sıtma sineği, anorak er. Anorak, başlıklı kısa ceket, anordir gsz. (Yel için) Kuzeye dönmek, kuzeylemek. anorexie diş. hek. İştahsızlık, iştah kesilmesi, anorganiques. hek. Organik olmayan, inorganik, anormal,e s. 1. Sapak, düzgüsüz, düzensiz, örnek dışı (L'évolution de la maladie est anormale. Il fait une chaleur anormale). 2. er. Sapaklık (Horreur de l'anormal). 3. Dengesiz kişi (C'est un anormal). anormelement bel. Sapakça, sapak olarak, düzgüsüzce, düzgüsüz olarak, anormalité diş. Sapaklık, aykırılık, düzgüsüzlük, "anormallik, anosmie diş. hek. Koku yitimi, anoures. 1. Kuyruksuz. 2. er. ç. hayb. Kurbağalar, anovulatoire s. (Memelilerde) Yumurtlama görülmeyen (Cycle anovulatoire). anoxémie diş. hek. Kanda oksijen azalması, oksijensizlik, anse diş. 1. Kulp (L'anse d'une tasse, d'une cruche, d'un panier). 2. Kangal. 3. coğr. Küçük koy, çekmece (Se baigner dans une anse, à l'abri de la foule). 4. (Mimarlıkta) Basık kemereğrisi. § Faire danser l'anse du panier: Paranın üstünden biraz çalmak, kırpmak; çöplenmek (La domestique faisait danser l'anse du panier).

antérieur anser gçl. Kulp takmak, anser er. Yabankazı, yabanıl kaz. ansette diş. 1. Küçük kulp. 2. (Bir ipin ucunda) İlmik. anspect er. Ağır kaldıraç. antagonique s. Uyuşmaz, karşıt (Les forces antagoniques). antagonisme er. 1. Uyuşmazlık, ayrılık, karşıtlık, çatışma, "mücadele (Antagonisme de classe. Un violent antagonisme dressait les anciens amis l'un contre l'autre). 2. Karşıtlık, "tezat, antagonistes, ve ad. 1. "Hasım, vuruşan (Sur le ring, les antagonistes paraissaient épuisés. La police sépara les antagonistes). 2. Çelişik, karşıt, çatışan, antalgiques. Ağrı kesen (Remèdeantalgique). antan er. Geçen yıl, bıldır. § D'antan s. Eski, eskinin; geçmişin, geçmiş zamanın, geçmişteki (Les souvenirs d'antan. Les vieilles rues de Paris d'antan). antarctique s. ve ad. Antarktik, Antarktika; Antarktika ile ilgili (Expédition antarctique. Le continent antarctique yada l'Antarctique). antécédemment bel. Önce. antécédentes. 1. Önceki. 2.er.fels. *Öncel.3.er. ç. Geçmişteki durum, geçmiş, "evveliyat (Les antécédents d'une affaire. Les antécédents de l'accusé étaient mauvais). 4. er. dilb. Bir ilgi adılının ait olduğu öge, "öncel (L'antécédentd'un relatif). antéchrist er. 1. Deccal. 2. mec. Dinsiz, imansız, antédiluvien,ne s. 1. Tufandan önceki. 2. mec. Nuh nebiden kalma, çok eski, çağ dışı (Une voiture antédiluvienne. Ce sont là des idées antédiluviennes, il faut être de son temps). antenne diş. 1. den. Artene. 2. fiz. Anten (L'antenne de la radio, de la télévision). 3. biy. Duyarga. § Avoir des antennes: Önsezisi olmak, sezgileri olmak, üstün bir duyarlığı olmak. Avoir des antennes dans un lieu: Bir yerde haber kaynakları olmak, bir yerden bilgiler alma olanağına sahip olmak. Etre à l'antenne: Yayını almaya yada vermeye hazır durumda olmak. anténuptial,e s. Evlenmeden önce, evlenmeden önceki, evlilik öncesi, antéphélique s. Çil giderici, antéposer gçl. dilb. Öne koymak (Antéposer l'épithète). antérieur,e s. 1. Ön (La partie antérieure du pont du navire. Les pattes antérieures du chien). 2. Önceki, önce olan (Evénements antérieurs). 3. Antérieur,e à qch: -den önce (C'est un événement déjà antérieur à notre mariage). 4. er. Geçmiş, önce,"evveliyat (Les antérieurs d'un événement,

antérieurement d'une maladie). 5. er. Öndeki üyeler (Les antérieurs du cheval). antérieurement bel. Önce, daha önce, önceleri, antériorité diş. Öncelik, eskilik (L'antériorité de ses travaux relativement aux vôtres est incontestable). anthelminthique s. Solucan düşürücü, anthémis [âtemisjer. bitb. Papatya, anthère diş. bitb. 1. Başçık. 2. Erkek organın başı. § Anthère extrorse: Dışyönlü başçık. Anthère introrse: tçyönlü başçık, anthérozoïde er. Erkek eşeylik hücresi, anthèse diş. Çiçeğin açılması, anthologie diş. *Seçgi, seçme yazılar, seçmeler (Anthologie de la poésie, de la prose française). anthozoaires er. ç. hayb. Mercanlar, anthracite er. Antrasit, anthracose diş. Kömür nezlesi, anthrax er. hek. Kızılyara, şirpençe, anthropoïde s. 1. İnsan biçiminde. 2. er. ç. hayb. İnsanımsılar, insansılar, anthropologie diş. İnsanbilim, "antropoloji, antropoiogique s. İnsanbilimsel. anthropologiste, anthropologue ad. "İnsanbilimci, antropolog. anthropométrie diş. Kafatası, kulak, kol, parmak gibi vücut üyelerini ölçerek kişinin karakterini anlama, "kişiölçümü, "antropometri. anthropométriques. Kişiölçümsel. anthropomorphes. İnsan biçiminde, anthropomorphisme er. fels. İnsanbiçimcilik, "antropomorfizm. anthropophages, ve ad. Yamyam, insanyiyen. antropophagie diş. Yamyamlık, anthropophile s. İnsandan hoşlanan, insanlı ortamda yaşayan (Le rat est un animal anthropophile). antiaérien,ne s. Uçaksavar (Canons, projectiles antiaériens). antialcoolique s. İçkiciliğe karşı. savaşan, içki karşıtçısı (Ligue antialcoolique). antiallergiques. Alerjiye karşı, antiamarile s. Sarıhummaya karşı (Vaccination antiamarile). anti-américanisme er. Amerikan karşıtlığı, amerikalılara karşı olma. anti-américaniste s. ve ad. Amerikalılara karşı olan; amerikan karşıtçısı, antiatomique s. Atom bombasına karşı (Abri antiatomique). antibiotique s. ve ad. Antibiyotik (Propriété antibiotique de la pénicilline. Les antibiotiques). antibrouillage er. *Parazitönler, radyo parazitlerini önleyici aygıt.

80

anticolonialiste antibrouillard s. 1. Sise karşı (Phares antibrouillards). 2. er. Sis lambası (Des antibrouillards). antibruits. (Değişmez) 1. Gürültüye karşı, gürültü önlemeye yönelik (Murs antibruit). 2. Gürültüye karşı savaşan (Ligue antibruit). anticancéreux, euse s. Kansere karşı savaşan, kanserle savaş (Centres anticancéreux). anticapitaliste s. Anamalcılığa karşı, kapitalizme karşı (Un régime anticapitaliste). antichambre Giriş odası, bekleme odası, sofa. § Courir les antichambres: Kapı kapı dolaşmak; iş bulmak için başvurmadık yer bırakmamak (11 fut obligé de courir les antichambres pendant deux mois pour obtenir la gérance d'un bureau de tabac). Faire antichambre: Birinin yanına alınmayı beklemek, sıra beklemek (Les clients font antichambre dans la salle d'attente pour voir le médecin). antichar s. Tanklara karşı, zırhlı araçlara karşı (Mines antichars, canons antichars). antichrèse diş. Borca karşılık bir mülkün gelirini bırakma. antichrétien,ne s. Hıristiyanlığa aykırı, anticipation diş. 1. (Bir işi) Öne alma, önceleme. 2. (Bir şeye) El atma. 3. (Bir takım olayları, türetimleri) Önceden düşünüp bildirme (Les anticipations de Jules Verne). § Littérature d'anticipation: Düş gücünü geleceğin olası gerçeklerinden alan yazın, bilim-kurgu. Par anticipation: Önceleyerek, öne alarak, "peşin olarak (Régler une dette par anticipation). anticipé,e s. 1. Önceden yapılan, peşin (Remboursement anticipé. Avec mes remerciements anticipés).!. Öne alınan, erken (Election anticipée: Erken seçim). anticiper gçl. 1. Öne almak, öncelemek (Anticiper un paiement. Anticiper les élections). 2. Önceden sezmek (Le cœur anticipe les maux qui le menacent). 3. gsz. Acele etmek vaktinden önce davranmak (N'anticipe pas; cela arrivera bien assez tôt). 4. Anticiper sur qch: a) Bir şeye el atmak, el uzatmak (Anticiper sur les revenus de quelqu'un), b) Bir şeyi olmadan önce sezip kavramak -i kestirmek (Anticiper sur l'avenir). anticléricales, ve ad. Kilise karşıtçısı, kiliseye karşı olan. anticléricalisme er. Kilise karşıtçılığı, anticoagulant, e s. hek. 1. Pıhtılaşmayı önler, kan sulandırıcı. 2. er. Pıhtılaşmayı önleyici madde (L'héparine est un anticoagulant). anticolonialisme er. Sömürgecilik karşıtçılığı, anticolonialistes, ve ad. Sömürgecilik karşıtçısı.

anticommunisme anticommunisme er. Komünizm karşıtçılığı, anticommunistes, ve ad. Komünizm karşıtçısı, anticonceptionnelles. Gebelik önleyici, anticonformisme er. Uygunculuk karşıtçılığı, anticonformiste s. ve ad. Uygunculuk karşıtçısı (Attitude anticonformiste). anticonstitutionnalité diş. Anayasaya aykırılık (Anticonstitutionnalité d'une loi, d'un acte gouvernemental). anticonstitutionnelle s. Anayasaya aykırı (Mesure anticonstitutionnelle). anticonstitutionnellement Anayasa aykırı olarak, anticorps er. hek. Antikor, anticyclone er. Antisiklon, yüksek basınç merkezi, antidate diş. Doğrusundan önce imiş gibi gösterilen tarih. antidater gçl. Eski tarih atmak (Antidater une lettre, un contrat). antidémocratique s. Demokrasiye aykırı (Loi antidémocratique). antidépresseurs, ve. er. Rahatlatıcı,dinginleştirici, "müsekkin (Médicament antidépresseur. Prendre un antidépresseur). antidérapante s. Kaymayı önler, kaymaya karşı (Pneus antidérapants). antidiphtérique s. hlk. Kuşpalazma karşı (Sérum antidiphtérique). antidiurétique s. ve er. hek. İdrar azaltıcı (Une substance antidiurétique. Prendre un antidiurétique). antidote er. 1. Ağıbozan, panzehir. 2. Antidote à, contre qch: Bir şeye karşı ilaç, kurtuluş yolu (Le cinéma est pour lui un antidote à la fatigue. D'excellents antidotes contre la mélancolie). antiémétique s. hek. Kusmayı durdurucu, antiengins. Füzesavar (Fuséeantiengin). antienne diş. 1. Kilisede okunan bir ilâhi. 2. Nakarat, dilin pelesengi (Je connais ton antienne: Tu vas me dire encore que je ne prends pas assez d'exercice). f Chanter toujours la même antienne: Hep aynı nakaratı okumak, antiesclavagisme er. Köleliğe karşı olma, kölelik karşıtçılığı, antiesclavagistes, ve ad. Kölelik karşıtçısı, antifachisme er. Faşistliğe karşı olma, faşistlik karşıtçılığı. antifasciste s. ve ad. Faşistlik karşıtçısı. (Mouvement antifasciste). antifébriles, hek. Ateş düşürücü, antiferment er. Mayabozan, antigel er. Donmayı önleyici madde, *donmaönler "antifriz (Antigelpour radiateurs d'automobiles). antigène er. Antigen.

81

antiphilosophique antigouvernementales. Hükümete karşı olan. antigrève s. Greve karşı, grev önleyici (Lois antigrèves). antihygiénique s. Sağlığa dokunur, anti-inflationniste s. Enflasyona karşı, para şişkinliğini önleyici (Une politique antiinflationniste). antilithique s. ve er. hek. (Böbrek safra gibi organlarda) Taş oluşumunu önleyen, "taşönler (Médicament antilithique, un antilithique). antilogiques. Mantığa aykırı, antilogisme er. fels. Terstasım. antilope <% hayb. Antilop, karaca, antimatière diş. fiz. 'Karşıt özdek, karşıt madde, antimilitarisme er. Askerlik sevmezlik, militarizm karşıtçılığı. antimilitariste s. ve er. Askerlik sevmez, militarizme karşı, antimissile s. Füzesavar (Fusée antimissile. Missile antimissile). antimite s. ve er. Güve öldürücü; güve ilâcı (Produits antimites. Un antimite). antimoine er. kim. Antimon, antimonarchique s. Monarşi karşıtçılığına değgin, antimonarchisme er. Monarşi karşıtçılığı, tek erklik karşıtçılığı. antimonarchiste s. ve ad. Hükümdarlık karşıtçısı, monarşi yönetimine karşı olan, 'tekerklik karşıtçısı. antimonié,e s. Antimonlu (Hydrogène antimonié). antinational,e s. Ulusçuluğa, ulusal çıkara aykırı, antinazi,e s. ve ad. Nazilik karşıtçısı; naziliğe karşı, antineutron er. fiz. Manyetik momenti nötronunkine karşıt olan parçacık, karşıtnötron. antinomie diş. fels. Çatışkı, antipape er. Kilisece tanınmamış papa . antiparasites. Parazit önleyici, antiparlementaire s. 1. Parlamento kurallarına aykırı. 2. Parlamento karşıtçısı, antiparlementarisme er. Parlamento karşıtçılığı, antiparticule diş. fiz. Kimyasal öge atomlarının özelliklerine karşıt özellikler taşıyan parçacık. Karşıt tanecik, antipathie diş. 1. Karşıt duygu, sevemezlik, ısmamazlık (J'éprouve une profonde antipathie pour ce sotprétentieux). 2. Sevişmezlik, soğukluk (Ily a entre les deux peuples une vieille antipathie). antipathique s. Sevimsiz, soğuk (Un visage antipathique). antipatriotiques. Yurtseverliğe aykırı, antipersonnel s. ask. (Değişmez) İnsanlara karşı (Mines antipersonnel). antiphilosophique s. Felsefe düşüncelerine aykırı;

antiphrase felsefeye karşı, antiphrase diş. Karşıtlama; ters deyi, "tesmiye binnakiz. antipode er. coğr. Taban karşısı. § Aux antipodes: Çok uzaklara ; çok uzaklarda (Faire un voyage aux antipodes). Etre à l'antipode de, aux antipodes de: -den çok uzakta olmak; -iri karşıtı olmak (Vous êtes à l'antipode de ma pensée). antipoétiques. Şiire aykırı, antipoliomyélitique s. hek. Çocuk felcine karşı (Vaccin antipoliomyélitique). antipollution s. (Değişmez) Çevre kirliliğine karşı, hava kirliliğine karşı (Ligue antipollution). antiprotectionniste s. Himayeciliğe karşı, korumacılık karşıtçısı, antiproton er. fiz. Kütlesi protonun kütlesi ile, manyetik elektrik yükü ise elektronun yükü ile eşit olan parçacık, antiputrides. 1. Çürümeyi, kokuşmayı önleyici. 2. er. Çürümeönler, kokuşmaönler (Le phénol est un antiputride). antipyrétique s. ve ad. Ateşdüşürücü. antipyrine diş. Antipirin. antiquaille Antika, öteberi (Unsalon encombré d'antiquailles). antiquaire er. Antikacı. antique s. 1. 'Eskil; İlkçağ işi, ilk çağlardan kalma (Civilisation antique. L'Anatolie antique. Des vases et des statuettes antiques ont été retrouvés au cours des fouilles). 2. Eski, eski zaman işi, modası geçmiş (Une voiture antique). 3. er. Eski yapıtlar, eski sanat yapıtları (Imiter l'antique). 4. diş. Eski yapıt, antika (Collection d'antiques). antiquement bel. Eski tarzda, antiquité diş. 1. Eskilik (L'antiquité d'un monument). 2. Eski zamanlar (Cela remonte à la plus haute antiquité). 3. İlkçağ (L'antiquité grecque et romaine). 4. İlkçağ insanları (Les écrivains du XVII. siècle s'inspirent de l'antiquité). 5. diş. ç. İlkçağ yapıtları, ilkçağdan kalma yapıtlar (Les départements des antiquités orientales, égyptiennes, grecques et romaines au Musée du Louvre). antirabique s. hek. Kuduza karşı (Vaccination antirabique). antiracisme er. Irkçılığa karşı olma, ırkçılık karşıtçılığı. antiracistes, vead. Irkçılık karşıtçısı, ırkçılığa karşı, antiradiation s. (Değişmez) Işınıma karşı koruyan, radyoaktiviteye karşı koruyan, antiréglementaires. Yönetmeliğe aykırı, antireligieux, euse s. Dine aykırı, dine karşıt (La polémique antireligieuse de Voltaire).

82

antonymie

antirépublicain^ s. Cumhuriyete aykırı; Cumhuriyet karşıtçısı, antirévolutionnaires, vead. Devrime, devrimciliğe aykırı. Devrime karşı; devrim karşıtçısı, antirouilles. 1. Pas önleyici. 2. Pas temizleyici (Pâte antirouille). anti-scientifique s. Bilimselliğe aykırı, antiségrégationnistes, vead. Irkayıncılığınakarşı; ayıncılık karşıtçısı, antisémites, ve ad. Yahudi düşmanı (Propagande antisémite). antisémitisme er. Yahudi düşmanlığı, antisepsie diş. Antisepsi. antiseptique s. Mikrop öldürücü, antiseptik (Remède anticeptique, pansement antiseptique). antisociale s. 1. Toplum düzenine aykırı, toplumsallığa aykırı. 2. Emekçilere karşı, çalışanların çıkarlarına aykırı (Mesures antisociales). antispasmodique s. 1. Kasınma savan, kasınma gideren (Remède antispasmodique). 2. er. Kasınma savan ilaç. antisportif, ive s. 1. Spora karşı, spora düşman. Sporculuğa aykırı (Comportement antisportif). antisyphilitiques. Frengiye karşı, antitétaniques. Tetanosakarşı gelen, tetanosakarşı koruyan, antithermiques, hek. Isı düşüren, antithèse diş. 1. ed. Birbirinin karşıtı olan düşünceleri bağdaştırarak bir arada kullanma sanatı, *karşıtlama (L'antithèse est un procédé de style). 2. fels. Karşısav. 3. Bir şeyin tam karşıtı (II est vraiment l'antithèse de son frère). antithétique s. Karşıtlıklarla dolu, karşısav olma niteliğinde, *karşıtlamalı (Style volontiers antithétique. Propositions antithétiques). antitoxine diş. Ağıkıran, zehir kıran, antitoxique s. Ağıya karşı, zehire karşı, panzehir etkisinde. antitrust s. (Değişmez) Tröstlere karşı (Loi antitrust). antituberculeux, euse s. Vereme karşı (Vaccin antituberculeux). antitussif, ive s. 1. Öksürüğe karşı. 2. er. Öksürük ilâcı (La codéine est un antitussif). antivariolique s. hek. Çiçek hastalığına karşı (Vaccin antivariolique). antivol er. Bir şeyin çalınmasını önleyici düzen, kilit (Il plaça l'antivol sur la roue avant). antonomase diş. Özel bir adla bir cinsi yada özel bir adı dolayısıyla anlatma, *dolaylı adlama. antonyme er. Karşıtanlamlı. antonymie diş. Karşıtanlamlılık.

antre antre er. 1. Küçük mağara, in (L'antre d'une bête). 2. mec. Korkulu yer (Je n'ai jamais été invité à son cabinet de travail, son antre qu'il interdit à tous). § L'antredu lion: Girilmesi kolay ama çıkılması güç tehlikeli yer. anurie diş. hek. Sidik kesilmesi, anus [anys ] er. Anüs. anxiété diş. 1. Kaygı, korku (Il attendait dans une anxiété visible une réponse à son envoi). 2. hek. Yürek darlığı, sıkıntı, anxieusement bel. Kaygı ile, tasa ederek, tasalanarak (Rester anxieusement à l'écoute des dernières nouvelles de la catastrophe). anxieux,euse s. Kaygılı, sıkıntılı, tasalı (Regards anxieux). Etre anxieux de qch: Bir şey için kaygı duymak, tasalanmak (Je suis anxieux de l'avenir). anxiogène s. Sıkıntı veren, bunalıma düşüren (Un climat anxiogène). aoriste er. dilb. Geniş zaman, aorte diş. anat. Ana atardamar, *taçdamar (L'aorte thoracique et l'aorte abdominale). aortique s. Ana atardamara değgin (La crosse aortique). aortite diş. hek. Ana atardamar yangısı, taçdamar yangısı. août er. 1. Ağustos. 2. Orak, hasat. aoûtage er. 1, Ağustosta görülen tarım işleri. 2. Orak (işleri). aoûte,e s. Ağustos sıcağı görmüş, olgunlaşmış (Fruits aoûtés). aoûtement er. Yaz sonuna doğru genç dal dokularında odunlaşma. aoûtien,ne ad. 1, Ağustosta tatile giden. 2. Ağustosta Pariste yada büyük bir kentte kalan kişi. aoûteron er. Orakçı. apache er. 1. Külhanbeyi, efe. Kent haydutu (Dans une rue sombre de la banlieue, il fut attaqué et dévalisé par deux apaches armés). 2. s. Külhanbeyce, efece (Un air apache). apaisant,e s. Yatıştırıcı, erinç verici (La beauté apaisante de sa voix. Prononcer des paroles apaisantes). apaisement er. 1. Yatıştırma. 2. Yatışma (L'apaisement de mes souffrances et de ma jalousie). apaiser gçl. Yatıştırmak, dindirmek, bastırmak (Apaiser sa faim, une souffrance). § S'apaiser: Yatışmak, dinmek (La tempête s'apaise. Sa colère s'est apaisée). apanage er. 1. Eskiden kralların prenslere verdiği bir çeşit has. 2. mec. Birine özgü olan şey, vergi (L'art ne doit pas être l'apanage d'une élite, il est le

83

apéritif bien de tous). § Avoir l'apanage de qch: Bir şeyin tekelini elinde bulundurmak, bir şeyi kendi tekeline almak (Ne croyez pas avoir l'apanage de la sagesse). aparté er. 1. (Tiyatroda) Kendi kendine konuşma (Les apartés doivent être courts et rares). 2. (Kalabalık bir toplantıda) Köşeye çekilip konuşma, gizli ve kısa konuşma (Ils ne cessèrent de faire des apartés pendant toute la conférence). § En aparté:Gizlice,giz olarak (Il me raconta en aparté sa dernière aventure). apathie 1. Duygusuzluk, gevşeklik, uyuşukluk, iç sönüklüğü (L'apathie du gouvernement devant les menées subversives). 2.fels. Stoa felsefesince, kişinin varacağı en yüce durum, 'duyumsamazlık, apathique s. 1. Duygusuz, gevşek, uyuşuk, içi sönük; duyumsamaz (Un homme apathique). 2. fels. Duyumsamaz. apathiquement bel. Duygusuzca, gevşekçe, uyuşukça. Duyumsamazca. apatrides, ve ad. Hiç bir devletin uyruğu olmayan, yurtsuz, "vatansız, "haymatlos (L'office de protection des réfugiés et apatrides). apatridie diş. Uyrukluktan yoksunluk; yurtsuzluk, "vatansızlık, apepsie diş. Sindirim bozukluğu, sindirmezlik. aperceptibles. Kavranır, kavranabilir, aperception diş. 1. Kavrama, kavrayış. 2. fels. Tamalgı. aperceptivité diş. Kavrama yetisi, kavrayışlıhk. apercevables. Görülebilen, seçilebilen, apercevoir gçl. 1. (Uzak, karanlık yada küçük şeyleri) Görmek, seçmek (Apercevoirun microbe par le microscope. On apercevait au loin l'incendie d'un village). 2. Sezmek, görmek, kavramak (Pascal voit la faiblesse des hommes, mais derrière elle, il aperçoit leur incurable blessure). § Laisser aperçevoir qch yada Faire apercevoir qch: Göstermek, belli etmek (Il n'a pas laissé apercevoir sa méfiance). § S'apercevoir: 1. a) Görülmek, seçilmek (Un détail qui s'aperçoit à peine), b) Birbirini görmek, birbirini fark etmek (De loin, ils se sont aperçus). 2. S'apercevoir de qch: -in farkına varmak, -i anlamak, -i ayrımsamak (Je me suis aperçu de leur intrigue. Il s'est aperçu que ses amis le trompaient). aperçu er. Toplu bir bakış; toplu bir düşünü; genel bir özet (ila donné un aperçu de la situation. Un aperçu sur l'art d'un pays). apéritif,ive s. 1. İştah açıcı (Une boisson apéritive. L'air de cette caverne était apéritif). 2. er. İştah açıcı içki, yemekten önce içilen hafif içki, apéritif

aperture (Prendre un apéritif. Offrir un apéritif à son ami). aperture diş. dilb. Açıklık derecesi, apétales, bitb. Taçyapraksız (Lafleur du chanvre est apétale). à-peu-près, à peu près. er. 1. Yaklaştırmaca bilgi, yaklaşıklık, aşağı yukarılık (Toute la vie est faite d'à peu près. Les calculs astronomiques roulent sur des à peu-près.) 2. bel. Aşağı yukarı (Le village comptait à peu près mille habitants). apeuré,e s. Korku içinde, korkmuş, ürkmüş (Un regard apeuré. Un animal apeuré). apeurer gçl. Korkutmak, ürkütmek, yüreğine korku salmak, apex [tıp ek s] er. 1. En yüksek nokta, uç, doruk. 2. gökb. "Günerek, uzayda güneş dizgesinin yıldızlara doğru yaptığı devinmenin hedefi, aphasie diş. hek. 1. Konuşmayitimi, konuşma yitirimi. 2. dilb. Sözyitimi. aphasique s. Konuşma yeteneğini yitirmiş (La rééducation des malades aphasiques). aphélie er. gökb. Günöte. aphérèse dij. dilb. Sözcüğün başından ses düşmesi, önses düşmesi, aphone s. hek. Ses yitimine uğramış kişi, sesi yitik (L'orateur, enrhumé, était à moitié aphone. II est devenu aphone à la suite d'une opération du pharynx). aphonie diş. hek. Sesyitimi; sesyitirimi. aphorisme er. 1. Özlü söz, özdeyiş (Les aphorismes d'Hippocrate. "L'oisiveté est la mère de tous les vices" est un aphorisme). 2. mec. Tartışma götürür söz. aphrodisiaque s. ve ad. Şehvet verici, şehvet uyandırıcı, *isteklendirici, kuvvet macunu (Prendre un aphrodisiaque. Une substance aphrodisiaque). aphte er. hek. Pamukçuk (hastalığı), aphteux,euse s. hek. Pamukçuk hastalığına tutulmuş; pamukçuk hastalığına değgin (Un enfant aphteux). § La fièvre aphteuse: Şap hastalığı, aphylle s. Yapraksız (bitty). api er. Bir tür küçük elma, kirazelması (Pomme d'api;pommeapie de denir), à-pic er. Diklik, sarplık (L'à-pic d'une falaise). apical,e s. 1. Doruksal; en yüksek. 2. dilb. Dilucundan çıkan. 3. diş. Dilucu ünsüzü, apicoles. Arıcılığa değgin (Matérielapicole). apiculteur er. Arıcı, apiculture diş. Arıcılık, apidés er. hayb. Arıgiller, arılar familyası, apiquer gçl. (Gemi serenlerini) Karga etmek, apitoiement er. Acıma, "merhamet.

84

apocalypse apitoyer gçl. 1. Acındırmak, merhamete getirmek (Ces remarques de désespoir auraient apitoyé le cœur le plus insensible). 2. Apitoyer qn sur qch: Birini bir şeye acındırmak, merhamete getirmek (J'ai essayé de l'apitoyer sur le sort des malheureux). § S'apitoyer sur qch: Bir şeye acımak, yüreği yanmak (S'apitoyer sur un drame familial, sur les orphelins). apivore s. ve ad. Arıyiyen, arı ile beslenen, ancıl. aplanir gçl. 1. Düzleştirmek (Aplanir une surface, un terrain, un chemin). 2. mec. Ortadan kaldırmak (Aplanir une difficulté, un obstacle). § S'aplanir: Düzelmek, kolaylaşmak, yoluna girmek (Tout s'est aplani après une longue et franche discussion). aplanissement er. 1. Düzleştirme; düzleşme. 2. Ortadan kaldırma; ortadan kaldırılma, ortadan kalkma. aplasie diş. hek. Gelişme durması; gelişme yetersizliği. aplati,e s. Yassı, yassılmış (Un nez aplati. La Terre est aplatie aux pôles). aplatir gçl. 1. Yassıltmak, yassılaştırmak, düzleştirmek (Aplatir un pli, une barre de fer.) 2. Ezmek, çarpıp ezmek (Aplatir une voiture). 3. hlk. Yenmek, tuz buz etmek, ezip geçmek (Aplatir un ennemi). § S'aplatir: 1. Yere yatmak, gizlenmek (Il s'est aplati derrière la haie pour guetter les passants). 2. S'aplatir contre qch: Bir şeye çarpmak (S'aplatir contre un mur). 3. S'aplatir devant qn: Biri karşısında, bir şey karşısında küçülmek, alçalmak, boyun eğmek, dalkavukluk etmek (S'aplatir devant ses supérieurs, devant un pouvoir). aplatissement er. 1. Yassılaşma, yassılaştırma (Aplatissement de la Terre aux deux pôles.) 2. Yenme, ezme (L'aplatissement des armées ennemies). aplomb er. 1. Diklik, dikeylik, dikinelik (Le mur a perdu son aplomb). 2. Duruş dengesi, uygun duruş (Aplombs du cheval). 3. Denge (Le vertige lui a fait perdre son aplomb et il est tombé). 4. Güven, kendine güven (Il a un aplomb imperturbable). 5. hlk. Küstahlık, kendini bilmezlik (Il a de l'aplomb!). § D'aplomb: 1. Dikey olarak, dikine (Lesoleil tombe d'aplomb). 2. Sağlamca, dengeli olarak (L'armoire est posée d'aplomb). Etre d'aplomb: Sağlığı, keyfi yerinde olmak (Je ne suis pas d'aplomb aujourd'hui). apocalypse diş. 1. Yeni Ahit'in (İncil'in) son kitabı. 2. Kıyamet; dünyanın sonu; çok büyük yıkım (Après le tremblement de terre, le pays offre une vision d'apocalypse).

apocalyptique apocalyptique s. 1. Anlaşılmaz, kapalı, karanlık (Un style apocalyptique). 2. Korkunç; kıyamet kopmuş gibi; dünyanın sonunun geldiğini ansıtan (Un paysage apocalyptique. La vision de cette ville détruite était apocalyptique). apocope diş. dilb. Sonses düşmesi (On dit Télé pour télévision par apocope). apocryphe s. 1. Gerçekliği su götürür; uydurma, düzmece (Certains dialogues de Platon sont apocryphes). 2. Kilisenin kabul etmediği, Kilisenin tanımadığı (Evangiles apocryphes). apode s. ve er. Ayaksız. apodictique s. 1. Açık, söz götürmez. 2. mant. Zorunlu (önerme), apogée er. 1. gökb. Yeröte. 2. mec. En yüksek aşama, doruk. § A l'apogée de: En yüksek noktasında, doruğunda (Il est maintenant à l'apogée des honneurs. L'Empire Ottoman, à son apogée,dominait tous les Balkans). Atteindre son apogée: Doruk noktasına varmak (Sa réputation atteint son apogée). apolitique s. Siyaset dışı kalan; siyasetle ilgilenmeyen, uğraşmayan (Ce syndicat se déclare apolitique). apolitisme er. Siyaset dışı kalma; siyasete bulaşmama (Il est partisan de l'apolitisme syndical). apollon er. 1. hayb. Apollon kelebeği. 2. mec. Çok güzel ve yakışıklı erkek, apologétique s. 1. Savuncah, savunucu. 2. Övücü, övgülü 3. diş. Dini savunan kitap, apologie diş. 1. Savunca, savunma (L'apologie de Socrate). 2. Övgü, övme (L'apologie d'une conduite, d'un acte). § Faire l'apologie de: 1. Bir şeyin savunmasını yapmak, bir şeyi savunmak (Le journal fut condamné pour avoirfait l'apologie du crime). 2. Bir şeyi, birini övmek; birşeyin övgüsünü yapmak (Faire l'apologie d'un ministre, d'un ouvrage). apologiste ad. 1. Savunucu (L'Eglise n'eut pas besoin d'apologiste). 2. Hıristiyanlık inananı savunan kişi. § Se faire l'apologiste de qch: Bir şeyin savunuculuğunu, avukathğını yapmak (Il s'est fait l'apologiste des réformes). apologue er. Öğüt verici öykü, ders alınacak masal (Les apologues d'Esope). aponevrosediş. anat. Kas zarı. apophonie diş. dilb. Ünlü almaşması. apophtegme er. Ulu söz. Büyük söz (Alaylı anlamda kullanıldığı da olur), apophyse <% anat. Kemik çıkıntısı, apoplectique s. 1. Beyin kanamasıyla ilgili, beyin kanamasına değgin (Attaque apoplectique). 2.

85

apôtre Beyin kanamasına anık (Une face apoplectique). apoplexie hek. 1. Kanama. 2. Beyin kanaması, beyin inmesi, apostasie diş. 1. Dinden (özellikle Hıristiyan dininden) dönme. 2. mec. Dönme, cayma, bırakıp gitme, döneklik (Tout abandon des idées de sa jeunesse lui paraissait une apostasie). apostasier gsz. (Bir dinden, bir inançtan, bir partiden) Dönmek, caymak, apostat,e s. ve er. (Bir dinden, bir inançtan; bir partiden) Dönmüş; dönek; "ihtida etmiş, "mühtedi (Moine apostat. Un apostat). apostème er. Çıban. aposter gçl. (Kötü bir işi için adam) Tutmak (Des témoins qu'on a apostés pour charger un innocent). a posteriori bel. Lat. mant. 1. Sonsal, sonsal olarak, "aposteriori. 2. Deneylerin verilerine dayanan, apostille^. "Haşiye; dipnot, apostiller gçl. Haşiyelemek; dipnot düşmek (Apostiller une pétition). apostolat er. Havarilik. apostoliques. 1. Havarice; havariliğe değgin (Une vertu apostolique. Une mission apostolique). 2. Papalıktan gelen; Papalığa bağlı (Lettre apostolique. Nonce apostolique: Papalık büyükelçisi). apostoliquement bel. Havarice; havarileri andırır biçimde. apostrophe diş. 1. Birine beklenmedik anda söz yöneltme, *yönenme, laf atma (Il fut interrompu dans son discours par une apostrophe ironique). 2. Çıkışma, sert çıkış yapma, azarlama, paylama (II lança une apostrophe vengeresse au chauffeur de la voiture qui venait de l'éclabousser). 3. Yazıda iki sözcük arasında konulan ve ilk sözcüğün sonundaki seslinin düştüğünü belirten işaret; apostrof: ('). apostropher gçl. Azarlamak, haşlamak, paylamak (L'agent de police l'a vivement apostrophé). § S'apostropher: Birbirine çıkışmak, birbirini azarlamak (Les chauffeurs s'apostrophent et s'injurient). apothème er. mat. îç yarıçap, apothéose diş. 1. Tanrılaştırma, ululaştırma (L'apothéosed'un empereur). 2. Kutsama, büyük saygı gösterme (La réception à l'Académie fut pour lui une apothéose). 3. Yengi, utku, büyük başarı, "zafer, apothicaire er. (Eskiden) Eczacı. § Compte d'apothicaire: Uzun ve karmaşık hesap, apôtre er. I. Havari (Jésus-Christ et ses apôtres).§Se faire l'apôtre de qch: Bir şeyin öncülüğünü,

apozème savunuculuğunu yapmak (Se faire l'apôtre d'une doctrine, d'une opinion). Faire le bon apôtre: Doğruluk taslamak; kuzu postuna bürünmek, apozème er. Bitkilerin kaynatılmasından elde edilen ilaç. apparaître gsz. 1. Görünmek, görünüvermek, belirmek (Soudain, les montagnes apparurent à l'horizon). 2. mec. Ortaya çıkmak (Tôt ou tard, la vérité apparaît). 3. Apparaître comme: Gibi görünmek (Un bon portrait m'apparaît toujours comme une biographie dramatisée). § Il apparaît que:.... Öyle görünüyor ki..., öyle geliyor ki... (II m'apparaît que vous allez perdre). apparat er. 1. Şatafat (Discours d'apparat. Venir en grand apparat). 2. Özel sözlük, küçük sözlük, sözcük dağarcığı (L'apparat de Cicéron). § Apparat critique: Eski bir yapıtın yeni basımında yapılan çıkmalar, eklenen notlar, apparaux er. ç. 1. Avadanlık. 2. Cimnastik aletleri takımı. appareil er. 1. Hazırlıklar (L'appareil d'une fête). 2. Aygıt (Appareil digestif). 3. Örgüt, çark (Appareilpolicier d'un gouvernement. L'appareil d'un parti). 4. (Yapıcılıkta) Taşların örülüşü. 5. Makina, araç (Appareilphotographique. Appareil automatique). 6. Telefon (Allô, qui est à l'appareil?). 7. Uçak (L'appareil décolle). 8. (Yara tımarı için) Sargı takımı, sargı (A voirie bras dans un appareil). appareillage er. 1, den. Yola çıkma hazırlığı (Manœuvres d'appareillage). 2. "Tesisatın bütünü, "tesisat, *döşem (Appareillage électrique). appareillement er. 1. Takım düzme. 2. (Çalıştırılacak hayvanları) Birbirine koşma, çifte koşma (Appareillement des boeufspour le labour). appareiller gçl. 1. (Benzer iki şeyi) Birbirine eş yapmak, birbirine koşmak, eşlemek (Appareiller des candélabres). 2. Çiftleştirmek. 3. (Yapıcılıkta taşları) Yontup hazırlamak (Appareiller des pierres). 4. Yola çıkacak duruma getirmek, yola çıkma hazırlıklarını yapmak (Appareiller un navire). 5. gsz. (Gemi) Gidiş hazırlığı görmek; limandan ayrılmak; demir almak (Le paquebot appareille pour Istanbul). § S'appareiller avec: •ile eş olmak; kendine eş yapmak (Quand la tourterelle a perdu sa compagne, elle ne s'appareille plus avec une autre). appareilleur er. 1. Yontulacak taşların ölçüsünü belirten usta, taşçı ustası. 2. (Dokumacılıkta) Yün, ipek karışımını düzenleyen usta § Appareilleur à gaz: Havagazı borular.ni döşeyen, onları onaran işçi, havagazcı.

86

apparition apparemment bel. 1. Görünüşte, görünüşe göre, dıştan bakıldığında (Des raisins mûrs apparemment). 2. Besbelli, kuşkusuz, apparence diş. 1. Görünüş (Malgré l'apparence, sa situation était inquiétante).2. Görünüm "manzara (Ona repeint la maison pour lui donner une belle apparence). § En apparence: Görünüşte, görünürde. Sauver les apparences: Görünüşü kurtarmak, "zevahiri kurtarmak. Sacrifier les apparences: Dedikodulara, söylentilere aldırmamak. Se fier aux apparences, se laisser aller aux apparences: Görünüşe kapılmak, görünüşe aldanmak, apparences. 1. Görünür, gözle görülen (Un danger apparent). 2. Görünüşte; görünüşte kalan, gerçeğe uymayan (Sous cet éclat apparent, il n'y a rien de solide). 3. Belli, açıkça ortada (Sans raison apparente. D'une manière apparente). apparenté,e s. 1. Akraba olmuş (Ils sont apparentés). 2. Apparenté à qn: a) Birine akraba olmuş (Il est apparenté à notre famille). b )mec. -e benzeyen, -i andıran (Un style apparenté à Voltaire).

apparentement er. Akraba olma, yakınlık, hısımlık. apparentergç/. 1. Birini evlendirerek akraba, hısım kılmak (Tâchez de bien apparenter votre fille). 2. Apparenter qn à qn: Birini bir kimseye, bir yere akraba yapmak (Son père aurait voulu l'apparenter à une bonne famille). § S'apparenter à: 1. Akraba olmak, akrabalık bağı kurmak (S'apparenter à ta bourgeoisie). 2. Benzemek, andırmak (Le goût de l'orange s'apparente à celui de la mandarine. appariement er. 1. Eş yapma, eşleme; çift yapma, çiftleme (Appariement des gants, des bas). 2. Yan yana getirme, birbirine karşılık tutma (Ce qui fait un chef-d'œuvre, c'est un appariement heureux entre le sujet et l'auteur). apparier gçl. 1. Eş yapmak, birbirine koşmak (Apparier des chevaux, des gants). 2. (Özellikle kuşları) Çiftleştirmek (Apparier des pigeons, des tourterelles). § S'apparier: (Kuşlar) Çiftleşmek, appariteur er. (Belediye, üniversite, okul gibi yerlerde) Odacı (Les appariteurs de la Sorbonne). apparition diş. 1. Görünme, görünüverme, ortaya çıkma (Apparition d'une comète, d'un phénomène, des hommes sur la terre). 2. Görüntü, hayalet (Chaque samedi, le château était le lieu d'apparitions mystérieuses). 3. Gözüne görünme (Apparition de la Vierge à Sainte Catherine). § Ne faire qu'une apparition: Şöyle bir görünüp gidivermek, gözden yitivermek.

apparoir apparoir gsz. (Yalnız mastarı, bir de şimdiki zamanın tekil üçüncü şahsı "il appert" kullanılır) Ortaya çıkmak, belirmek, anlaşılmak (Il appert de l'enquête que l'équipe a bien travaillé). appartement er. Daire, apartman dairesi (Ily a trois appartements par étage dans cet immeuble. Appartement meublé). appartenance diş. 1. Eklenti, ilinti (Les appartenances d'un château). 2. İlgi, bağ, değginlik, ait olma, "aidiyet; "mensubiyet (L'appartenance à une religion, à une race, à une famille). appartenir gsz. 1. Ait olmak. 2. Appartenir à: a) -in malı olmak ; -e ait olmak (Cette maison appartient à mon oncle), b) -ile ilgili olmak, -in alanına girmek (Cela n 'appartientpas à mon sujet. Ce livre appartient au genre des essais philosophiques), c) -e vergi olmak, özgü olmak (La gaîté appartient à l'enfance). 3. Appartenir à qn de f.qch: -mek birine düşmek (Il appartient aux familles d'élever leurs enfants). § S'appartenir: Kendi başına buyruk olmak; karışanı görüşeni olmamak, appas er. ç. (Kadında) Alım, cinsel çekim, göz alıcılık (Elle a des appas qui ne laissent pas insensible). appât er. 1. Olta yada tuzak yemi (Mettre de l'appât à un piège, à l'hameçon). 2. mec. Çekicilik, aldatıcılık (L'appât du gain. Prendre la multitude par l'appât de la liberté). appâter gçl. 1. Yemlemek, yemle çekmek (Appâter des poissons, des oiseaux, un gibier). 2. Besiye yatırıp semizletmek (Appâter des volailles, des oies et dindes). 3. mec. Yemlemek, kandırmak, aldatmak (Appâter quelqu'un par de belles promesses, avec de l'argent). appauvrir gçl. 1. Yoksullaştırmak (Les dépenses superflues ont appauvri le pays). 2. Verimsizleştirmek, kısırlaştırmak (Appauvrir une terre. Une vie misérable a appauvri sa pensée). appauvrissement er. 1. Yoksullaşma, yoksullaştırma; yoksul düşme, yoksul düşürme. 2. Kısırlaşma, verimsizleşme, güçsüzleşme. appeau er. 1. (Avcılıkta) Çığırtkan (kuş). 2. (Çığırtkan kuş yerine kullanılan) Çığırtkan düdüğü. § Servir d'appeau à qn: Birinin enayisi durumuna düşmek; aldanmak. Se laisser prendre a l'appeau: Oyuna gelmek, kanmak, aldanmak, appel er. 1. Çağırma, çağırım (Crions plus fort, ils n'ont pas entendu notre appel). 2. Çağrı, "davet (Recevoir un appel, répondre à un appel). 3. (Bulunmayanları anlamak için yapılan) Yoklama (Etre présent, répondre à l'appel; être absent, manquer à l'appel). 4. (Askere) Çağrılma. 5. ask.

87

appendicite Toplanma borusu. 6. Başvurma (Appel au peuple). 7. Kışkırtma, itme, tahrik etme (Appel au soulèvement). 8. (Spor) (Gerinme koşusundan sonra) Tam sıçrama (Jambe d'appel). § Sans appel: Kesin (Juger sans appel). Appel à la prière: Ezan (Le muezzin est monté chanter l'appel à la prière). Appel d'air: (Soba, ocak gibi şeylerde) Hava çekeceği. Cour d'appel: İstinaf mahkemesi. Faire l'appel: Yoklama yapmak. Faire appel à: -e başvurmak, seslenmek (Faire appel à la conscience, à la sagesse de qn). Se pourvoir en appel: Daha üst bir mahkemeye başvurmak, appelant,e s. ve ad. 1. İstinaf dâvası açan. 2. er.

Çığırtkan (kuş), appelé er. Kur'a eri. Askerlik görevini yapmaya çağrılan genç (Les appelés de 1948). appeler gçl. 1. Çağırmak, adını ünlemek (Appeler un chien, un domestique). 2. Çağırmak, yanına getirtmek (Appeler un médecin). 3. Çekmek, getirmek, doğurmak (Le mensonge appelle le mensonge). 4. Yoklama yapmak (Appeler les élèves d'une classe). 5. Askere çağırmak, silâh altına almak (Appeler les réserves). 6. Daha yüksek bir yargı yerine baş vurmak. 7. Gerektirmek, zorunlu kılmak, istemek (Cegrave sujet appelle toute votre attention). 8. Adım koymak, adını vermek (Ils appeleront leur prochaine fille Hélène). 9. Appeler qnàqch: Birini bir şeye atamak (Appeler un fonctionnaire à un grand poste). 10. Appeler qn à qch; à f. qch: Birini bir şeye, bir şeyi yapmaya çağırmak (Appeler son ami à son aide, à secourir les blessés). § Appeler qn en justice: Birini mahkemeye vermek. En appeler: Bir kararı daha yüksek bir yargı yerinin önüne götürmek. En appeler à: -e bırakmak, havale etmek (J'en appelle à votre sagacité). En appeler de qch: Kabul etmemek, reddetmek (J'en appelle de votre décision). § S'appeler: Adı...olmak (Je m'appelle Paul. Comment s'appelle cet arbre?). appellatif,ive 1. s. dilb. Cins (Arbre est un nom ' appellatif). 2. er. Cins adı (Un appellatif). appellation diş. 1. Ad verme, adlandırma. 2. Ad. § Appellation d'origine: (Bir tecim ürününün) Menşe adı, çıkış yeri adı. appendice er. 1. Ek, ulama, sona eklenen bölüm (Grouper dans l'appendice d'un ouvrage les détails statistiques). 2. Ek bölüm; eklenti (On distinguait une sorte d'appendice à la ferme, un petithangar). 3.anat. Uzantı;körbarsakkuyruğu, 'kuyrucuk (Appendice nasal. Le médecin lui a enlevé l'appendice). appendicite^, hek. "Apandisit, *kuynıcukyangısı

appendre

88

appontage

(Etre opéré de l'appendicite). yapıştırma. appendre gçl. Asmak, takmak, applicateur er. 1. Uygulayıcı (Applicateurs des appentis er. 1. Sundurma. 2. Sırtını büyük bir yapıya lois). 2. s. ve er. Yapıştırmaya, takmaya, vermiş küçük yapı. kaplamaya yarayan şey (Tampon applicateur, appesantir gçl. 1. Ağırlaştırmak, hantallaştırmak pinceau applicateur. Un applicateur). (La fatigue avait appesanti ses pas.) 2. Appesantir application diş. 1. Uygulama, uygulanma qch sur: a) ...üzerinde toplamak, (Application d'une loi, d'une nouvelle méthode). yoğunlaştırmak, artırmak (Appesantir son 2. (Teknikte) Yapıştırma, takma, kaplama autorité sur son entourage), b) Kuvvetle -e (Application d'un enduit sur un mur. Application dayamak, vurmak (Appesantir sa main sur la de feuilles de métal). 3. Özen, dikkat (Application table). § S'appesantir: 1. Ağırlaşmak (Sa tête à l'étude, au travail). § Mettre en application: s'appesantissait sous l'effet du vin). 2. » Uygulamaya koymak, uygulamak (Mettre ses S'appesantir sur qch: a) Bütün ağırlığıyla üzerine idées en application). çökmek (La domination coloniale s'est appesantie applique diş. 1. Bir şeye süs olarak takılan parça, pendant des siècles sur l'Amérique du Sud), b) "takıt. 2. Duvar lâmbası, duvar şamdanı, Üzerinde durmak, direnmek (Il s'appesantit appliquées. 1. Uygulanmış, atılmış, yapılmış (Un toujours sur les détails). emplâtre appliqué sur une tumeur. Un coup bien appesantlssement er. 1. Ağırlık, hantallık. 2. appliqué). 2. Uygulamalı (Méthodeappliquée). 3. Ağırlaşma, ağırlaştırma; hantallaşma, Dikkatli, özenli, ciddi; çalışkan (Un élève hantallaştırma. appliqué). appétence diş. İçgüdü ile olan istek, iç istek, özlem, appliquer gçl. 1. Uygulamak (Appliquer une iç çekme (Appétence de nouveauté). méthode, une loi). 2. Dayamak (Appliquer une appétissant,e s. İştah açıcı, ağız sulandırıcı, istek échelle contre la muraille). 3. Vurmak, indirmek, uyandırıcı (Un mets appétissant, une femme yapıştırmak, aşketmek (Appliquer un soufflet). 4. appétissante). Basmak, koymak, yapıştırmak (Appliquer un appétit er. 1. İstek, heves (Appétits naturels, sceau, appliquer un emplâtre). S. Kullanmak appétits sexuels). 2. İştah (Manger avec appétit, (Appliquer un remède). 6. Appliquer qch à: Bir sans appétit). § Avoir de l'appétit: İştahı olmak. şeyi -e uygulamak (Appliquer une découverte aux Donner de l'appétit: İştah açmak, machines). $ S'appliquer: 1. Dikkatle, özenle iştahlandırmak. Couper, enlever l'appétit: çalışmak (Cet écolier s'applique). 2. S'appliquera İştahım kesmek. Mettre en appétit: qch: a) -e uymak, uygun gelmek (Ce jugement İştahlandırmak, iştahını kabartmak. Rester sur s'applique bien à son cas), b) -e kendini vermek son appétit: Doymamak, aç kalmak,* doyum (S'appliquer avec zèle à l'étude, au travail). 3. bulmamak. Bon appétit: Afiyet olsun, yarasın. S'appliquer sur: -e uygun gelmek, tam oturmak L'appétit vient en mangeant: Buldukça daha (Une lame qui s'applique exactement sur une çoğunu ister kişioğlu; kişioğlu doymak bilmez, autre). 4. S'appliquer à f. qch: -meye çalışmak applaudir gçl. 1. Alkışlamak (Applaudir un acteur, (S'appliquer à cultiver son esprit, à appendre une un orateur). 2. Applaudir à qch: -e bütün gücüyle langue étrangère). katılmak, benimsemek, kalıbını basmak appoint er. 1. Bir para tutarının ancak bozuk (J'applaudis de tout cœur à cette initiative parayla, ufaklıkla ödenebilen kısmı, küsur. 2. Bir heureuse). 3. gsz. Alkış tutmak, alkışlamak, hesabı kapatan para, üste kalan küsur (Le şakşaklamak (Des gens payés pour applaudir). $ receveur de l'autobus demande à chacun de faire S'applaudir de qch: Bir şeyden hoşnut olmak, bir l'appoint). 3. Ek, yan, tamamlayıcı; yan gelir (Un şeye çok sevinmek, kıvanmak, kıvanç duymak, salaire d'appoint. L'élevage constitue l'appoint le applaudissement er. A\ki§(Lethéâtrecroulasousles plus rémunérateur en Normandie). 4. Yardım, katkı (Apporter son appoint. Ce fut un appoint applaudissements). décisif). applaudisseur er. 1. Alkışçı. 2. mec. Şakşakçı, dalkavuk, applicabilité diş. Uygulanabilirlik, applicable s. 1. Uygulanabilir, uygulamaya konabilir. 2. Applicable à: -e uygulanabilir (Cette loi n'estpast applicable aux étrangers). applicage er. (Bir süs eşyasını bir duvara) Takma,

appointage er. 1. Uç uca dikme. 2. Sivriltme, appointements er. ç. Aylık, "maaş (Toucher, recevoir, donner des appointements). appointer gçl. 1. Aylık vermek (Appointer un employé). 2. Sivriltmek (Appointer un bâton). appontage er. (Uçaklar için) Uçak gemisindeki

appoııtement alana inme. appontement er. Yük iskelesi, apponteur er. Uçak gemisindeki alana inişleri gösteren görevli, apport er. 1. (Evlenirken karı ile kocadan herbirinin getirdiği) Mal payı. 2. (Bir tecimsel ortaklıkta ortaklardan her birinin ortaya koyduğu) Anamal payı, "sermaye hissesi (Apport en numéraire, en nature. La société a demandé à ses actionnaires de nouveaux apports liquides). 3. Getirme, verme, katma (L'apport constant d'eau douce dilue le sel). 4. mec. Katkı, yardım (L'apport de la Turquie à la civilisation). apporter gçl. 1. Getirmek (Apportez-moi un verre d'eau). 2. Vermek (Cet enfant nous apporte beaucoup de satisfaction). 3. İleri sürmek (Apporter des raisons, des arguments). 4. Çıkarmak (Apporter des obstacles). S. Göstermek (Il apporte du soin à exécuter son travail). 6. Sağlamak, doğurmak (Cette découverte apportera beaucoup de changements dans nos habitudes). 7. Yatırmak, koymak (Apporter de l'argent dans une affaire). 8. Apporter qch à qn: Birine bir şey getirmek, vermek, sağlamak, apposer gçl. 1. Koymak, atmak, basmak (Apposer sa signature, son cachet). 2. Yapıştırmak (Apposer une affiche, un timbre). § Apposer les scellés (Le scellé): Bir şeyi kapamak, kullanılmasını engellemek için mühürlemek (Apposer les scellés surlaported'unmagasin, d'un appartement). apposition^. 1. Koyma, basma, yapıştırma, atma. 2. dilb. Belirten durumunda olmak üzere bir ada başka bir adın koşulması yada koşulan bir ad, 'koşuntu; san (Voltaire, écrivain français). appréciable s. 1. Değeri saptanabilen, kestirilebilen. 2. Değerli, övgüye değer. 3. Oldukça önemli, üzerinde durmaya değer (Il a obtenu des résultats appréciables. Des changements appréciables). appréciateur, trice ad. Değerlendirici, yargıcı, hakem (Je devins un juste appréciateur de leur mérite). appréciatif, ive s. Kestirmeye dayalı, "tahminî (Etat appréciatif d'une marchandise). appréciation diş. 1. Değerlendirme, saptama (Appréciation du prix d'une marchandise). 2. Tahmin etme, kestirme (Appréciation fausse d'une distance). 3. Değerlendirme, "takdir (Je laisse cette décision à votre appréciation). 4. Beğenme, değer verme, "takdir, apprécier gçl. 1. Değer biçmek (L'expert a apprécié

89

apprentissage le mobilier à telprix). 2. Tahmin etmek, kestirmek (Il apprécie les dimensions avec exactitude). 3. Sevmek, beğenmek (Apprécier le goût d'un vin). 4. Beğenmek, takdir etmek (Apprécier un homme. Je n'apprécie pas beaucoup son procédé). § S'apprécier: Değerlenmek, değer kazanmak (Le dollar s'apprécie vis-à-vis des autres monnaies). appréhender gçl. 1. Tutmak, yakalamak (Les agents de police ont appréhendé l'escroc). 2. Korkmak, kaygıyla karşılamak (Appréhender les froids, les examens). 3. Şöyle böyle anlamak, az çok kavramak. 4. Appréhender def. qch: -mekten korkmak, çekinmek (Ilappréhendait de laisser les enfants seuls à la maison). apprehensif,ive s. 1. Sıkılgan, çekingen, korkak, kaygılı. 2. Appréhensif de qch: -den çekinen, korkan, kaygılanan (Il étatit appréhensif d'un péril). appréhension diş. 1. Korku, çekinme, kaygı (Ila de l'appréhension. Il éprouve une certaine appréhension avant les examens). 2. Anlayış, kavrayış (Un homme sans appréhension). 3.ruhb. Tasalanma. apprendre gçl. 1. Öğrenmek (Apprendre une langue, un métier, une science). 2. Öğretmek. 3. Haber almak (Apprendre un événement, un secret). 4. Haber vermek, bildirmek (Je viens vous apprendre qu'il est arrivé). 5. Apprendre qchà qn: a) Birine bir şey öğretmek (J'apprends le français à mon fils), b) Birine bir şeyi bildirmek, haber vermek (Il est venu m'apprendre le divorce de ses parents). 6. Apprendre à qn àf. qch: Birine -meyi öğretmek (Il apprend à sa femme à nager). 7. Apprendre qch de qn: Birinden bir şey öğrenmek (J'ai appris le français de mon père). 8. Apprendre de qn à f. qch: Birinden -meyi öğrenmek (J'ai appris de mon frère à écrire). 9. mec. Apprendre à qn à f. qch: Birine -menin ne olduğunu göstermek (Je vous apprendrai à me répondre ainsi: Bana böyle karşılık vermenin ne

'

olduğunu gösteririm size). § Apprendre à sa mère à faire des enfants: Tereciye tere satmak. Apprendre à vivre: Dünyanın kaç bucak olduğunu göstermek; iyi bir ders vermek (Je lui apprendrai à vivre. Celavousapprendraàvivre). § S'apprendre: Öğrenilmek, bellenmek, bellekte tutulmak (Ces vers s'apprennent facilement). apprenti,e ad. 1. Çırak (L'apprentie d'une couturière). 2. Acemi (Un apprenti maçon. Une apprentie couturière). apprentissage er. 1. Çıraklık. 2. Acemilik; acemilik dönemi. § Etre, entrer en apprentissage: Çırak

apprêt

90

girmek. Faire l'apprentissage de qch: Bir şeyin çıraklığım yapmak, daha öğrenme döneminde olmak, daha yeni öğrenmek (Les jeunes nations qui font l'apprentissage de l'indépendance). En être à son apprentissage, faire son apprentissage: Henüz çırak olmak, bir şeyin daha başlangıcında, öğrenme döneminde olmak. Mettre qn en apprentissage: Birini çırak vermek, çıraklığa koymak (Mettre un garçon, une fille en apprentissage chez un charcutier). apprêt er. 1. Hazırlık, hazırlanma, hazırlama (Les apprêts d'une fête, d'un voyage). 2. Perdah » (Apprêts des tissus, des cuirs). 3. (Yemeklerde) Çeşni maddeleri, çeşnilik. 4. Özenti, yapmacık (Parler sans apprêt). apprêtage er. 1. Hazırlama. 2. (Kumaşlarda,

approfondir bir kanıya katılma (Manifester son approbation). 3. Beğenme, "takdir (5a conduite mérite l'approbation, est digne d'approbation). 4. Izin verme, "icazet. § Soumettre qch à l'approbation de qn: Bir şeyi birinin onamına sunmak (Soumettre un projet à l'approbation des supérieurs). Obtenir l'approbation de qn: Birinin onamını almak. approbativité diş. Onamacılık, tasvipcilik. approchable s. Yaklaşılabilir, yanına varılabilir (Il est de mauvaise humeur, il n'est pas approchable aujourd'hui). approchant, e s. 1. Yakın, okşar, andırır (Ce n'en' est qu'une image plus ou moins approchante. Il n'a pas cela, mais quelque chose d'approchant). 2. Yaklaşık (Un calcul approchant). 3. Sularında, civarında (Il est parti approchant midi). 4. bel. Hemen hemen, yaklaşık olarak (Il est midi ou approchant). approche diş. 1. Yaklaşma (L'approche de la nuit, de l'hiver). 2. Yanaşma (La berge rocheuse empêche l'approche des navires). 3. İşleme, ele alma biçimi ; yaklaşım (L'approche mathématique de travaux linguistiques). 4. diş. ç. Yöre, yakınlar (Les approches d'une ville, d'un port). § A l'approche de: Yaklaşmasıyla (A l'approche du danger tout le monde s'enfuit). Aux approches de: Yöresinde, yakınlarında, dolaylarında (Aux approches de la mer l'air devient plus vif. Il est aux approches de la trentaine). approché,e s. Kestirmece, "tahmini (Résultat approché). approcher gçl. 1. Yaklaştırmak (Approcher deux objets). 2. Approcher qch de qch: Bir şeyi -e yaklaştırmak (Approcher un fauteuil de la table, une échelle du mur). 3. Approcher qn: Birinin yamna yaklaşmak, yamna sokulmak (Il a pu approcher le président et lui serrer la main). 4. gsz. Yaklaşmak (L'hiver approche). S. Approcher de qch: -e yaklaşmak (Approcher du but, du résultat, de la vérité, de la perfection. Il approche de la cinquantaine). § S'approcher: 1. Yaklaşmak (Il s'approche doucement à pas de loup). 2. S'approcher de qn, de qch: -e yaklaşmak, -e yanaşmak, -in yanma varmak (Le navire s'approche de la terre. La fillette s'approche de lui).

meşinlerde) Perdahlama, parlatma, apprêté,e s. Özentili, yapmacık (Un style apprêté). apprêter g;/. 1. Hazırlamak (Apprêter les bagages, ses armes, le repas). 2. Perdahlamak, parlaklık vermek (Apprêter des étoffes, des cuirs, des peaux, dupapier). 3. Hazırlamak, giydirip kuşandırmak, tuvaletini yaptırmak (Apprêter la mariée) § S'apprêter: 1. Hazırlanmak (Elle s'apprête pour le bal). 2. S'apprêter à qch; à f. qch: -e hazırlanmak; -meye hazırlanmak (Il s'apprête au départ. Je m'apprêtais justement à vous rendre visite, à aller au théâtre). apprêteur er. 1. Perdahçı. 2. Cam resimcisi. 3. Ham madde hazırlayan işçi. apprêteuse diş. 1. Şapka süsleyicisi. 2. tç çamaşırı parçalarını hazırlayan kadın işçi. apprivoisement er. 1. Yabanıl bir hayvanı insanlara < alıştırma (La domestication est distincte de l'apprivoisement qui la précède). 2. Ürkürük bir kimseyi topluluğa alıştırma, öğürleştirme (L'apprivoisement d'un enfant farouche). apprivoiser gçl. 1. Yabanıl bir hayvanı insanlara alıştırmak (Apprivoiser un oiseau de proie, un faucon pour la chasse). 2. Ürkürük bir kimseyi topluluğa alıştırmak, öğürleştirmek (Apprivoiser un enfant timide). § S'apprivoiser: 1. Topluluğa alışmak, öğürleşmek (Ce rustre a fini par s'apprivoiser). 2. S'apprivoiser avec qch, à qch: -e alışmak, -ile yakınlık kurmak (J'aipris le temps de m'apprivoiser à cette idée). approbateur, trice s. ve ad. Onaycı, onaylayın, "tasvip edici (Un geste, un sourire approbateur. approfondir gç/. 1- (Gerçek ve mecaz anlamlarıyla) Un approbateur sincère). Derinleştirmek (Approfondir sa connaissance, approbatif,ives. Onayan, onamah, tasvipeden (Un une question, un puits, un trou, une cavité). 2. signe de tête approbatif). Yoğunlaştırmak, artırmak (Approfondir une approbation diş. ı . Onama, onay, "tasvip; "tasdik haine, un désaccord, une amitié). § (Approbation de la loipar les députés). 2. Bir oya, S'approfondir: Derinleşmek, yoğunlaşmak.

91

approfondissement approfondissement er. 1. Derinleştirme; derinleşme (L'approfondissement d'un chenal, d'un problème). 2. Yoğunlaşma, yoğunlaştırma (L'approfondissement d'un sentiment). appropriation diş. 1. Uyum, uygunluk (Ce qui fait un chef-d'œuvre, c'est l'appropriation heureuse entre le sujet et l'auteur). 2. Uydurma, uygunlaştırma, uygun düşürme (L'appropriation du style au sujet). 3. Yarar duruma getirme. 4. (Bir şeye) Sahip çıkma; kendine mal etme (Appropriation par occupation, par violence, par ruse). approprié,e s. Uygun, elverişli (Que chaque chose soit à sa place appropriée). approprier gçl. 1. Uygunlaştırmak. 2. Yoluna koymak, düzen vermek. 3. Temizlemek. 4. Approprier qch à qch: Bir şeyi -e uydurmak (Approprier un style au sujet, les médicaments à l'état général du malade). § S'approprier qch: Bir şeye sahip çıkmak, bir şeyi kendine mal etmek (S'approprier le bien d'autrui. Il s'est approprié la découverte d'un autre). approuvable s. Onanıhr, onanabilir, beğenilebilir, tasvip edilebilir (Sa conduite n'est pas approuvable). approuver gçl. 1. Onamak, onaylamak, "tasdik etmek (Le Sénat a approuvé le projet de loi). 2. Kabul etmek, izin vermek, tasvip etmek (J'approuve par avance tout ce qu'il fera). 3. Beğenmek (Approuver un acte, un ouvrage). 4. Beğendiğini göstermek. 5. Approuver qn de f. qch: Birinin -sine hak vermek; birini -mekten dolayı kutlamak (Je vous approuve d'avoir refusé de céder aux menaces). approvisionnement er. 1. (Bir yere) Azık sağlama, gereç sağlama, "ikmal (L'approvisionnement d'une armée en munitions. L'approvisionnement d'une ville en charbon). 2. Azık ; gereç (Les dépôts regorgent d'approvisionnements). approvisionner gçl. 1. Azık sağlamak, gereç sağlamak; "ikmal etmek (Approvisionner une ville, un marché, une armée). 2. Approvisionner qn, qch de qch: Birini, bir şeyi -ile donatmak (Approvisionner un magasin de toutes les marchandises nécessaires). § S'approvisionner: 1, Yiyecek içeceğini almak, gereksinimlerini sağlamak (La ménagère vient s'approvisionner au marché). 2. S'approvisionner de qch: -gereksinimini sağlamak, -"ikmali yapmak (S'approvisionner de bois, de vins). approvisionneur, euse s. ve ad. Azık, gereç sağlayıcı. approximatif,ive

s.

Yaklaşık,

*kestirimsel,

appuyer yaklaştırmaca, aşağı yukarı (Calcul, nombre approximatif. S'exprimer en termes approximatifs). approximation diş. Yaklaşıklık, 'yaklaştın, *kestirim, "tahmin (Cela ne peut pas aller au-delà d'une approximation). § Par approximation: Yaklaşık olarak, kestirimle (Parvenir au résultat par approximations). approximativement bel. Yaklaşık olarak, aşağı yukarı. appui er. 1. Dayanak, destek (L'appui d'une fenêtre. Mur d'appui. L'alpiniste perdit son appui et tomba. Le point d'appui d'un levier). 2. mec. Dayanacak kişi, arka (Il n'a aucun appui). § A l'appui de: -desteklemek için (A l'appui de ses dires...). Prendre appui sur: -den destek almak, -e dayanmak (Il prend appui sur rocher)-. Chercher, demander l'appui de qn: Birinin desteğini aramak. S'assurer, gagner, trouver, avoir un appui: Kendisine bir arka bulmak, bir koruyucu sağlamak. Accorder, prêter, offrir son appui à qn: Birine destek olmak, arka olmak, appui-bras er. (Bir arabada, taşıtta) Kol dayayacak yer, kolçak, appuirmain er. Ressam değneği, appui-tête er. Baş dayayacak yer (Appui-tête d'un fauteuil). appuyer gçl. 1. Dayamak (Elle a appuyé sa tête contre moi). 2. Desteklemek (Appuyer un mur par des contreforts. 3. mec. Desteklemek, tutmak (Appuyer un candidat, une proposition de loi). 4. Appuyer qch sur qch: Bir şeyi -e dayamak (Appuyer ses coudes sur la table). S. Appuyer qch contre qch: Bir şeyi -e dayamak, -e karşı dayamak (Appuyer tine échelle contre le mur). 6. Appuyer qch sur qch, de qch: Bir şeyi -e dayandırmak, ile pekiştirmek(Appuyer ses dires sur des raisons. Il appuya sa déclaration de preuves évidentes). 1. Appuyer par: ask. -ile desteklemek (Appuyer une attaque par un tir d'artillerie). 8. gsz. Dayanmak (La voûte appuie sur les pieds-droits). 9. Appuyer » sur: -i zorlamak (Le cheval appuie sur les mors).. 10. Appuyer sur: a) Üzerine basmak, vurgulamak (Appuyer sur un mot en parlant), b) Üzerinde durmak, "ısrar etmek (Il appuie trop sur cette question). 13. Yönelmek; -den yana gitmek (Appuyez sur la droite, appuyez à gauche). § S'appuyer: 1. Birbirini desteklemek, birbirine yardım etmek. 2. S'appuyer sur: -e dayanmak (Le blessé s'appuie sur ses béquilles; Il s'appuie sur son oncle). 3. S'appuyer qch: hlk. Yüklenmek, altında kalmak (S'appuyer une corvée). 4. S'appuyer de f. qch: -meyi istemeye istemeye

apraxie yapmak (Je me suis appuyé de venir jusqu'ici). 5. S'appuyer qch: tkz. Atıştırmak, tıkınmak (S'appuyer des aliments, des boissons). apraxie diş. hek. İşlev bozukluğu (Apraxie oculaire). âpre s. 1. Buruk (Un goût âpre). 2. Sert (Un froid âpre, un vent âpre). 3. Çetin (Une lutte âpre, une vie âpre). 4. Doymak bilmeyen, doymaz. 5. Apre à qch: -e doymayan; -e doymak bilmeyen; gözü doymayan (Il est âpre au gain). âprement bel. 1. Sertçe, sertlikle. 2. Doymak bilmeden, aç gözlülükle, après ilg. 1. -den sonra (Le printemps vient après l'hiver. Jepeux le recevoir après cinq heures. Unan après la mort de son père). 2. Arkasından, ardından (Il marche après son père. Les chiens aboient après les passants).3. Après f.qch:-dikten sonra (Après boire, après manger). 4. Après+infinitif passé: -dikten sonra (Je sortirai après avoir fini mon travail: işimi bitirdikten sonra çıkacağım. Après être sorti du théâtre il est allé voir son ami: Tiyatrodan çıktıktan sonra dostunu görmeye gitti). 5. Après que: (Çekimli eylem) -dikten sonra (Je suis arrivé à la gare après que le train était parti: Tren gittikten sonra istasyona vardım). 6. bel. Daha sonra, sonradan, sonra (Les événements qui suivirent après). 7. bel. Arkada, arkadan (Dans le cortège, les femmes marchaient après). § D'après: 1. -e göre (D'après lui, vous allez finir par échouer: Ona göre, sonunda başarısızlığa uğrayacaksınız). 2. -e bakarak; -i örnek tutarak (Ilpeind d'après nature. Un dessin d'après Raphaël). 3. -den sonraki, ertesi (Lemois d'après). Après cela: Bundan sonra, sonra, ondan sonra. Et après?: Peki ya sonra? Après quoi: Sonra, ondan sonra. Après coup: İş olup bittikten sonra, iş işten geçtikten sonra. Après tout: Nihayet, ne de olsa (Après tout, il n'est pas un ange. Après tout, vous avez raison). Etpuisaprès! N'oldu yani (Tu as déchiré ma lettre, et puis après!). Demander après qn: hlk. Birini sorup aramak. Etre après qn: Biriyle uğraşmak, arkasını bırakmamak, birini tedirgin etmek, hırpalamak (La police est toujours après lui). Jeter le manche après la cognée: Bıkmak, gına getirmek, tiksinip herşeyi bırakmak. Après la pluie le beau temps: Her yokuşun bir inişi vardır. C'est de la moutarde après dîner: İş işten geçti. Atı alan Üsküdar'ı geçti. Arap öldükten sonra pilâvı dök kulağına. Après moi, le déluge: Benden sonra Tufan; benden sonra çaylar kurusun, après-demain bel. ve er. Öbür gün (Il viendra aprèsdemain).

92

apurement après-dîner er. (Eski) Öğle yemeği sonrası, öğle yemeğinden sonraki zaman (Il passe tous les après-dîners en famille). après-guerre er. Savaş sonrası (L'avant-guerre et l'après-guerre. Des après-guerres). après-midier. yadadiş. öğle sonrası, öğleden sonra (Il passe ses après-midi à la campagne. Une belle après-midi de printemps. Je le verrai cet aprèsmidi). après-ski er. Kış sporlarında, kayak yapılmıyorken giyilen yumuşak, sıcak ayakkabı (Il a mis ses après-ski). après-vente er. Büyük mağazalarda satış sonrası bakım (Service d'après-vente). âpreté diş. 1. Sertlik, ürkünçlük (L'âpreté d'un paysage. L'âpreté de l'hiver, du vent, d'un caractère, d'une boisson). 2. Çetinlik (L'âpreté d'une lutte). 3. (Eski) Doymazlık, a priori 1. bel. Lat. önsel olarak (Condamner, prouver a priori). 2.s. Önsel (Argument a priori, une idée a priori 3. er. Önsel düşünce, 'önsellik (Ce sont des a priori. Cette théorie repose sur un simple a priori). 4. Deney öncesi verilere dayanan. apriorique s. Deney öncesi verilere dayanan, önselce. apriorisme er. 1. 'Önselcilik (Il se méfiait d'un apriorisme étroit). 2. Gerçeğe dayanmadan yargıda bulunma, aprioriste s. önselci; önselce (Raisonnement aprioriste, attitude aprioriste). à-propos er. 1. Bir şeyin yerinde ve zamanında oluşu, *yerindelik (Répondre avec à-propos). 2. Konusunu ortalıktaki olaydan alan tiyatro yapıtı yada koşuk. aptes. 1. Anık, elverişli, yetenekli. 2. Apte à qch, à f.qch: -e yetenekli, -meyi yapabilir, becerebilir (Cet enfant n'est pas apte à un travail en équipe. Il n'est pas apte à exprimer ses sentiments). aptère s. I. Kanatsız (Insecte aptère). 2. Dikinsiz, sütunsuz (Temple aptère). aptéryx er. hayb. Kivi, Yeni-Zelanda'da yaşayan bir kuş. aptitude diş. 1. Anıklık, elverişlilik, yeteneklilik, "istidat. 2. huk. Yetenek, "kabiliyet § Certificat d'aptitude: Yeterlik belgesi. Avoir une aptitude à qch, à f. qch; pour qch, pour f. qch: -e yeteneği olmak, -meye anıklığı olmak (Le génie n'est qu'une plus grande aptitude à la patience. Il a une grande aptitude à s'adapter. Cet homme a une grande aptitude pour les sciences). apurement er. (Hesaplan) Aklama, temize çıkarma; "tasfiye.

apurer apurer gçl. Aklamak, doğru olduğunu saptamak, temize çıkarmak; "tasfiye etmek (Apurer les comptes). apyre s. Ateşe dayanıklı, yanmaz, apyrétique i. hek. Ateşsiz. apyrexie diş. hek. Ateşsizlik. aquafortiste er. Kezzapla çalışan oymacı, aquanaute er. Sualtı araştırma uzmanı (La descente d'aquanaute à une profondeur de cent mètres). aquarelle Suluboya resim (Faire de l'aquarelle). aquarelliste ad. Suluboya ressamı, aquarium er. Akvaryum, "balıklık. aquatique s. hayb. ve bitb. Suda yada su yöresinde yaşayan (Plantes aquatiques, oiseaux aquatiques). aqueduc er. Sukemeri. aqueux,euse s. 1. Su niteliğinde olan (La partie aqueuse du sang). 2. Sulu. aquicole s. Su ürünleri yetiştiriciliğine değgin (Industrie aquicole). aquiculture diş. (Havuzlarda yada göletlerde) Su ürünleri yetiştiriciliği, aquifère s. Suyu olan, sulu (Le sondage atteignit la couche aquifère) aquifollacées diş. ç. bitb. Çobanpüskülügiller. aquilin,e s. Kartalsı, kartalı andıran (Un nez aquilin). aquilon er. 1. Poyraz, kuzey yeli. 2. Kuzey (Du Sud à l'aquilon). ara er. Uzun kuyruklu, parlak tüylü Amerika papağanı. arabe 5. ve ad. 1. Arap (Les pays arabes, un arabe, une arabe). 2. er. Arapça (Il a appris l'arabe en Egypte). 3. Araplara değgin, araplara özgü (La religion arabe, un style arabe). arabesque 1. s. Arap tarzında (olan bezekler). 2. diş. Girişik bezeme, arabesk, arapsallık (Mimarlıkta). 3. Kıvrım, girinti çıkıntı (La rivière dessinait de curieuses arabesques). arabique s. Arabistan'a değgin; Arabistan'dan gelen. arabisant,e ad. Arap dili ve yazım bilgini. arabisation diş. Araplaştırma. arabiser gçl. Araplaştırmak. arable s. Ekilebilir, sürülebilir, işlenmeye elverişli (Terres arables). arachide diş. Yerfıstığı. arachnéen,ennes. 1. Örümceğe değgin. 2. İncecik, tüy gibi. arachnides er. ç. hayb. Örümcekler, örümcekgiller. arachnoïde anat. (Beyinzarlarında)Örümceksi katman. arack, araç er. Rakı, pirinç yada şekerkamışı rakısı.

93

arborer araignée diş. 1. hayb. Örümcek (L'araignée file, tisse, ourdit sa toile). 2. Kuyu çengeli. 3. Ağ. § Toile d'araignée: Örümcek ağı. Avoir une araignée dans le plafond: Kafadan çatlak olmak, biraz kaçık olmak, araire er. Kara saban, araliacées diş. ç. bitb. Sarmaşıkgiller, aramon er. Bir tür asma çubuğu, arasement er. (Duvarcılıkta) Teraziye getirme, terazileme. araser gçl. 1. (Duvarcılıkta) Teraziye getirmek, terazilemek. 2. yerb. Bir engebeyi aşındırmak, düzleştirmek. aratoire i. Tarıma değgin, tarımsal (Instruments aratoires, travaux aratoires). arbalète diş. (Eski silahlardan) Kundaklı yay; tatar oku, oluklu ok. arbalétrier er. 1. Kundaklı yayla silahlanmış asker. 2. hayb. Karasaksağan. 3. (Yapıcılıkta) Makas kirişi. arbi er. tkz. Kuzey Afrika yerlisi, kuzey afrikalı. arbitrage er. 1. (Bir anlaşmazlığın çözülmesi için) Yargıcıya başvurma (Soumettre un différend à l'arbitrage). 2. (Borsada) Fiyat ayrımlarından yararlanarak girişilen alım satım. 3. Hakemlik (Une erreur d'arbitrage). arbitraire s. 1. Keyfe bağlı, caninin istediği gibi, hiçbir nedene dayanmayan, "keyfî (Une décision arbitraire. Les arrestations arbitraires se multiplient). 2. er. Keyfe bağlı yönetim, yasası kuralı olmayan yönetim; keyfîlik, zorbalık (La presse subit le règne de l'arbitraire). arbitrairement bel. Keyfe bağlı olarak, "keyfi olarak, canınm istediği gibi. arbitral,e s. Yargıcılığa değgin, "hakemliğe değgin, "yargıcıl (Sentence arbitrale, tribunal arbitral). arbitralement bel. Yargıcı yoluyla, yargıcılık yoluyla, hakemlik yoluyla, arbitre er. 1. Yargıcı, "hakem. 2. Salt buyurucu, tek seçici, tek buyurucu, 'buyurman, astığı astık kestiği kestik, zorba. 3. Uzlaştırıcı, arabulucu. 4. Le libre arbitre: 'Elindelik, "cüzi irade (Il n'a plus son libre arbitre et agit sous la contrainte.) arbitrer gçl. 1. Yargıya bağlamak, çözüp sonuç üzerinde bir yargı yürütmek (Arbitrer un conflit, un litige). 2. Yargıcılık etmek, hakemlik etmek (Arbitrer un match de boxe). 3. (Borsada) Fiyat farklarından yararlanarak alım satım yapmak (Arbitrer des valeurs, des marchandises). arborer gçl. 1. (Ağaç gibi) Dikmek. 2. Çekmek, dikmek (Arborer un drapeau). 3. Herkese göstererek taşımak, kasıla kasıla giymek (Arborer un insigne, un chapeau). 4. Atmak,

arborescence çekmek (Arborer une manchette, un titre). S. Çok belirgin biçimde yapmak (Arborer un sourire). § Arborer l'étendard de la révolte: İsyan bayrağını çekmek. arborescence diş. Ağaç biçimi, ağaç görünüşü, arborescent,e s. Ağaç biçiminde, ağaç görünüşlü (Le bananier est une herbe arborescente). arboricole s. 1. Ağaçlarda yaşayan (Oiseaux arboricoles). 2. Ağaç yetiştiriciliğine değgin (La technique arboricole). arboriculteur,trice ad. Ağaç yetiştiricisi, arboriculture diş. Ağaç yitiştiriciliği, ağaççılık, arborisation diş. (Mineral cisimlerde görülen) Ağaç resmi; ağaçlanma (Les arborisations de l'agate, de l'onyx). arborisé s. Ağaç görünümlü, ağaçlanmış (Agate arborisée). arbouse ^/.j. Kocayemiş. arbousier er. Kocayemiş ağacı, arbre er. 1. Ağaç (Arbre feuillu, branchu, noueux, creux), l.mek. Eksen mil (Arbre de transmission. Réunir deux arbres mécaniques).3. den. Direk. § (Söylencede) Arbre d'Apollon: Defne. Arbre de Cybèle: Çam. Arbre de Minerve, de Pallas: Zeytin ağacı. Arbre de Noël: Noel Ağacı. (Simyada) Arbre de Diane: Gümüş. Arbre de Jupiter: Kalay. Arbre des philosophes: Cıva. Arbre de vie: Hayat ağası. Arbre généalogique: "Şecere, soy kütüğü. Couper l'arbre pour avoir le fruit: Eti için bülbülü öldürmek. Entre l'arbre et l'écorce il ne faut pas mettre le doigt: Etle tırnak arasına girilmez. Dfaut courber l'arbre quand il est jeune: Ağaç yaş iken eğilir. arbrisseau er. Ağaççık, arbuste er. Çalı. arbustif,ive s. Çalıya değgin, arc er. 1. (Ok atmaya yarayan) Yay (Bander, tendre l'arc. Tirer des flèches avec un arc). 2. (Geometride) Yay (Cosinus, sinus d'un arc). 3. (Yapıcılıkta) Kemer (Le cintre d'un arc. Arc en ogive). 4. Kıvrıntı, kemer (Arc des sourcils, des lèvres). § Arc de triomphe: Zafer tâkı. Avoir plusieurs cordes à son arc: 1. Elinde birçok kozu, olanağı bulunmak. 2. Elinden nice nice işler gelmek; on parmağında on hüner olmak, arcade diş. 1. Kemer (Arcade sourcilière). 2. Sıra kemerler (Les arcades d'un aqueduc, d'une galerie). § Arcade de Fallope: Omuz kemeri. Arcade palmaire: Kalça kemeri, arcane er. 1. Simyacıların gizemli eylemleri. 2. (Bir iş yada bir meslekte) Giz, gizli tutulan şey, herkesin bilmediği yan, püf noktası (Les arcanes de la politique, de la science).

94

archiépiscopal arcasse diş. (Gemi iskeletinde) Kıç kafes, arcature diş. Sıra kemerler, arc-boutant er. 1. Destek, payanda, destek kemer (Les arcs-boutants d'une cathédrale gothique). 2. den. (Gemide) Sandal askısı, arc-bouter gçl. Destek kemerle berkitmek (Arcbouter un mur, une voûte). § S'arc-bouter sur, contre, à qch: -e dayanmak; -den destek almak (S'arc-bouter sur une perche. Ils'arc-boute au sol pour soulever la roue de la voiture. Il s'arc-boutait contre le mur pour retenir l'armoire qui penchait). arceau er. 1. (Bir kubbede, bir kapı yada pencerede) Kemer. 2. Küçük kemer, kemercik (Arceau d'un tunnel, d'un berceau). arc-en-ciel er. Alkım, gök kuşağı, ebemkuşağı (Les arcs-en-ciel sont visibles souvent après une averse). archaïque s. * Eskil (Mot, style, tournure archaïque). archaïsme er. *Eskillik (Ecrivain qui aime l'archaïsme). archal (Fil d'archal) er. Pirinç tel. archange er. (Cebrail, Mikâil, İsrafil gibi) Başmelek (Les archanges Gabriel, Michel, et Raphaël). arche diş. 1. Köprü kemeri, kemer (Les arches d'un pont, d'un viaduc). 2. Gemi, Nuh'un gemisi (L'arche de Noé). 3. (Şaka) Türlü türlü insanların oturduğu yer. § L'arche d'alliance, l'arche sainte: Yahudilerin yasa levhalarını sakladıkları sandık, archéologie diş. "Kazıbilim, "arkeoloji. archéologique s. Kazıbilime değgin, *kazıbilimsel (Recherches archéologiques, fouilles archéologiques). archéologue ad. "Arkeolog, *kazıbilimci. archer er. 1. Okçu (Les archers anglais de la guerre de Cent ans.). 2. Eskiden bir tür polis, kollukçu. archère, archière diş. Mazgal, archerie diş. 1. Okçuluk, ok atma sanatı. 2. Ok takımı, okçunun kullandığı gereçlerin tümü. archet er. 1. (Keman ve benzerlerinde) Yay. 2. (Teknikte) Torna yada delgi yayı. 3. (Elektrikli taşıtlarda) Hava yayı. archétype er. İlk örnek, ana örnek, archevêché er. Başpiskoposluk, archevêque er. Başpiskopos, archicomble s. Dopdolu; hıncahınç, archidiacre er. Başdiyakos. archiduc er. Arşidük, archiduché er. Arşidüklük. archiduchesse diş. 1. Arşidük karısı, arşidüşes. 2. Avusturya prensesi. > archiépiscopale s. Başpiskoposluğa değgin.

archiépiscopat archiépiscopat er. Başpiskoposluk, archifou, archifolles. Zırdeli, archimandrite er. Rum manastır başrahibi. archipel er. Takımadalar, archiphonème er. dilb. Üstsesbirim. arhiprêtre er. Başpapaz, architecte er. "Mimar, "örekmen. architectonique s. 1. Örekmenliğe değgin, mimarlığa değgin, öreksel, "mimarî (Règles architectoniques). 2. diş. Yapıcılık tekniği, mimarlık sanatı, örekmenlik (Les procédés de l'architectonique). architectural,e s. Örekmenliğe (mimarlığa) değgin, *öreksel, "mimarî (Formes architecturales). architecture^. 'Örekmenlik, mimarlık, architecturer gçl. Kurmak, yapısını kurmak (Architecturer bien un roman). architrave diş. (Sütun başlığı üstünde) Baştaban, archivage er. Arşivleme, belgeliğe koyma, archiver^/. Sınıflandırmak, arşivlemek, belgeliğe koymak, archives diş. ç. 'Belgelik, "arşiv, archiviste er. "Arşivci, belgelik memuru, archivistique s. 1. Belgelemeye değgin, arşivlemeye değgin (Pièce archivistique). 2. diş. Arşivbilim, "belgebilim (Varchivistique des manuscrits). archonte er. (Eski Yunanistan'da) Yargıç kral (Les neufs archontes d'Athènes). | Archonteéponyme: (Eski Yunan'da) Yıla adını veren yüksek yargıç, arçon er. 1. Eyer çatısı. 2. Atımcı ("hallaç) yayı. § Vider les arçons: Attan düşmek. Etre ferme dans, sur ses arçons: mec. Düşüncelerinde sağlam olmak, gürültüye pabuç bırakmamak, arctiques. Kuzey (Pôle arctique, cercle arctique). ardemment bel. Şiddetle, çok, yaman, "hararetle (Vouloir, désirer ardemment). ardent,e s. 1. Yanmakta olan, tutuşan (Charbons, tisons ardents). 2. Yakıcı, kızgın (Un soleil ardent). 3. Şiddetli, zorlu (Un désir, un combat ardent). 4. mec. Yaman (Il est ardent au combat). 5. Kula (renk). 6. Ateşli, ateş gibi (Unepersonne ardente, une nature ardente). 7. Güçlü, diri, canlı (Une imagination ardente). 8. Yangın çıkaran, yakan (Flèches ardentes. Miroir ardent). § Chambre ardente: Eskiden ateşte yakılma cezası veren yargı yeri. Chapelle ardente: Mumlarla aydınlatılarak kutsallık verilmiş cenaze odası. Etre sur des charbons ardents: Diken üstünde oturmak; sabırsızlıktan patlamak, ardeur diş. 1. Yüksek ısı, yakıcılık, kızgınlık (Ardeurdusoleil). 2. Erk, canlılık, dirilik (Ardeur juvénile). 3. mec. Yamanlık, ateşlilik, "şiddet. 4.

95

argent Büyük istek (Il ne montre aucune ardeur au travail). ardillon er. Toka dili. ardoise diş. 1. yerb. Kayağantaş, "arduvaz (Gisements d'ardoise). 2. Taş tahta (Aujourd'hui, les écoliers n'écrivent plus sur des ardoises). 3. Veresiye hesabı, borç (Il est très endetté, il a des ardoises partout). ardoisé,e s. Arduvaz renginde, koyu gri-mavi, kurşun gibi (Un ciel ardoisé). ardoisier,ère s. Arduvazlı, arduvazla ilgili (Schiste ardoisier, industrie ardoisière). ardoisier er. Arduvazci, arduvaz ocağı işleten (Les ardoisiers de Bretagne). ardoisière diş. Kayağantaş (arduvaz) ocağı, ardu,e s 1. Sarp (Chemin ardu). 2. Çetin, güç (Un travail ardu). are er. (Yüzölçümü birimi) Ar, yüz metrekare, aréflexie diş. hek. Tepkeyitimi, refleks yitimi, aréique s. Sürekli su örtüsü olmayan (LeSa/ıara as/ une région aréique). areligieux,euse s. Dinsiz. arénacé,es. Kumlu, kumsu (Roche arénacée). arène diş. 1. (Anfïteatr, sirk gibi yerlerde) Kum alanı, oyun sılam, "arena (Le taureau entre dans l'arène). 2. Anflteatr (Les arènes d'Arles, de Vérone). 3. Kum çölü. 4. mec. Tartışma alam, alan, arena (Arène politique). § Descendre dans l'arène: Kavgaya, mücadeleye atılmak, düelloyu kabul etmek, arénicole s. Kumda yetişen, kumda yaşayan, kumcul.

aréole diş. 1. Ayla, "hale. 2. anat. Memenin etrafındaki mor halka. 3. Yaranın etrafındaki yuvarlak kırmızılık, aréomètre er. Yoğunlukölçer, aréopage er. Bilginler yada yargıçlar kurulu; en yetkili bilgin, yargıç ve edebiyatçı kurulu, arête diş. 1. (Balıkta ve bitki başaklarında) Kılçık (Les poissons de rivière ont beaucoup d'arête. Une arête lui est restée dans la gorge). 2. Sivri köşe (Arête d'une voûte. Une pierre à vive arête). 3. Dağ sırtı ; doruk çizgisi "hattı-bâlâ (Arête d'une chaîne de montagnes). 4. mat. Ayırt (Les arêtes d'un cube). arêtier er. Çatı mahyası. argent er. 1. Gümüş (Polir, brunir l'argent). 2. Gümüş renginde, gümüşten (Les reflets d'argent de l'étang sous la lune. Vaisselle d'argent). 3. Para (Je n'ai pas d'argent sur moi). § Les puissances d'argent: Para babaları. Vif-argent: Civa. Avoir de l'argent: Parası olmak. Placer, faire travailler son argent: Parasını çalıştırmak. Déposer, verser,

argentan mettre son argent en banque: Parasını bankaya yatırmak. Emprunter de l'argent à qn: Birinden ödünç almak. Prêter de l'argent à qn: Birine ödünç para vermek. Gagner de l'argent: Para kazanmak. Recevoir, toucher de l'argent: Para almak. Se vendre pour de l'argent: Kendini para için satmak. Amasser, entasser de l'argent: Para biriktirmek. Jeter l'argent par les fenêtres: Har vurup harman savurmak. Etre à court d'argent, sans argent: Parasız olmak. En avoir pour son argent, en vouloir pour son argent: Ne verdiyse onu istemek, yaptığının karşılığını aynen* istemek. Payer en argent frais: Tıkır tıkır para saymak. Payer en argent comptant: Peşin para ile ödemek. Prendre qch pour argent comptant: Bir şeye saf saf, körü körüne inanmak. Faire argent de tout: Para için her şeyi yapmak, para için babasını bile satmak. L'argent ne fait pas le bonheur: Para insanı mutlu kılmaya yetmez. Plaie d'argent n'est pas mortelle: Giden para olsun, canıma gelmesin de malıma gelsin. Le temps c'est de l'argent: Vakit nakittir. argentan er. Bakır, çinko ve nikel alaşımı. Çinko yerine kalay girerse argenton denir, argenté,e s. 1. Gümüş kaplamalı, gümüş kaplanmış (Métal argenté). 2. Gümüş renginde ve parlaklığında (Cheveux argentés). 3. "Berrak, pırıl pırıl (Cette voix argentée de la jeunesse. Son argenté d'une clochette). 4. Paralı, parası pulu olan. § N'être pas argenté: Parası pulu olmamak, argenter gçl. 1. Gümüş kaplamak (Argenter des couverts. Argenter une glace). 2. Gümüş parlaklığı vermek, gümüş gibi parlatmak (La lune argente les bouleaux). argenterie diş. Gümüş (sofra) takımı, argenteur er. Gümüş kaplamacısı, gümüş kaplaması yapan işçi. § Argenteur sur verre: Aynacı, ayna dökmecisi. argentier er. 1. Gümüş takımları dolabı. 2. tkz. Maliye bakam, argentifère s. Gümüşlü; içinde gümüş bulunan (Minéral argentifère). argentin,e s. 1. "Berrak, pırıl pırıl (Une voix argentine. Le son argentin d'une clochette). 2. s. ve ad. Arjantinli; Arjantin'e özgü. argenture diş. 1. Gümüş kaplama (L'argenture de ces couverts est partie). 2. (Kaplamada) Gümüş yaprak. argile diş. Kil. § Colosse aux pieds d'argile: mec. Görünüşte güçlü, gerçekte çürük; dışı güzel içi kof (Kişi yada nesne), argileux,euses. Kilden, killi, kilsi (Terreargileuse). argilière diş. Kil ocağı.

96

aristocrate argon er. kim. Argon. argonaute er. 1. hayb. Argonot. 2. mec. Serüvenci gemici. 3. Küçük yelkenli, argot er. Argo (Parler argot). argotique s. Argoya değgin (Termes argotiques). argotiste ad. dilb. Argo uzmanı, argocu. argousin er. 1. (Eskiden) Kürek hükümlüleri gardiyanı. 2. hlk. Polis, aynasız, kaldırım kargası, argue diş. Tel haddesi. arguer gçl. 1. Sonuç olarak çıkarmak (Vous ne pouvez rien arguer de ce fait). 2. Arguer qch. de qch: a) -ile suçlamak ; -diğini ileri sürmek (Arguer une pièce de faux), b) Bir şeyi ileri sürmek, neden olarak göstermek (Arguer de son ancienneté pour obtenir un avancement). 3. gsz. Bahane etmek, ileri sürmek (Il argue qu'il a de lourdes charges familiales pour demander une augmentation). argument er. 1. Uslamlama 2. Kanıt, "delil (Appuyer une affirmation sur des arguments). 3. (Bir yapıttan, bir parçadan çıkarılan) Öz, özet (Argument d'un roman, d'une pièce de théâtre). § Tirer argument de qch: Bahane etmek, neden göstermek, ileri sürmek (Tirer argument de sa mauvaise santé pour prendre sa retraite). argumentaire s. "Kanıtsal, kanıta değgin, delile ilişkin. argumentateur, trice ad. Kanıt getirici, kanıtlayıcı. argumentation diş. Kanıtlama, kanıt getirme (Présenter une solide argumentation). argumenter gsz. 1. Kanıt göstererek tartışmak (Il argumente sans cesse avec des contradicteurs). 2. Argumenter de qch: -i kamt diye almak, kanıtlamak (Argumenter de l'effet à la cause. Il ne faut pas argumenter de la possibilité à la réalité). argus er. 1. Açıkgöz adam. 2. 'Giziletimci, "hafiye "jurnalci. 3. Hint sülünü, argutie diş. Pek incesine giden yersiz uslamlama; gereksiz incelikler, ayrıntılar, us oyunları (Les avocats multiplièrent les arguties juridiques pour retarder l'ouverture du procès). argyronète diş. Suörümceği. aria er. 1. hlk. Sıkıntı, can sıkıcı şey (Ce voyage ne nous aura procuré que des arias). 2. diş. müz. Arya (Une aria de Bach). arianisme er. fels. Ariusçuluk. arides. 1. Kurak, çorak (Terre aride, climat aride). 2. mec. Kuru, kısır, duyarhksız (Un cœur aride). aridité diş. 1. Kuraklık, çoraklık (Aridité du sol). 2. mec. Kuruluk, kısırlık, duyarsızlık (Aridité du cœur). ariette diş. müz. Arietta (Ariette de Haydn). arioso er. müz. Aryozo; aryayı andıran bir hava. aristocrate s. ve ad. Soylu kişi, soylulardan;

aristocratie "aristokrat, *aksoylu. aristocratie diş. 1. Soylular sınıfı, *aksoylular 2. Soylular erki, soylular yönetimi, "aristokrasi, aristocratique s. Aksoyluluğa değgin, aksoylulara özgü, "aristokratik (Gouvernement aristocratique. Il a des manières aristocratiques). aristocratiquement bel. Aristokratça, aksoyluca. aristotélicien, ne s. Aristoteles felsefesine, düşüncesine, çağına değgin; Aristotelesçi. arithméticien, ne ad. Aritmetikçi. arithmétique diş. *Sayıbilim, "aritmetik, arlequin er. 1. İtalyan komedisinde renk renk parçalardan yapılmış giysi giyen güldürücü bir tip, soytarı. 2. Belirli bir inanç yada ilkesi olmayan kişi, renksiz adam, ne kokar ne bulaşır. 3. hlk. Satılığa çıkarılan türlü yemek artıkları. § Habit d'arlequin: Yamalı bohça (gibi bir şey), arlequinade diş. 1. Kaba güldürülere dayalı bir oyun. 2. Soytarılık. 3. Beğenisizlik, paskallık, armagnac er. Armanyak likörü, armateur er. Gemi işleticisi, armatör, armature diş. 1. (Teknikte) Demir iskelet. 2. (Yapıcılıkta) Kalıp (Armature du béton). 3. mec. Bir işin temel çatısı, ana dayanağı (L'armature d'un parti politique). A.fiz. Armatür. 5. müz. (Bir notanın) Anahtar işaretleri, arme diş. 1. Savut, yarağ, "silah. 2. ask. Sınıf (L'arme de l'infanterie, de l'artillerie). 3. ç. Askerlik. 4. ç. Arma (Les armes de la ville de Paris). S. mec. Silah, her türlü savunma ve saldırma aracı (Les armes des animaux). § Armes à feu: Ateşli silahlar. Armes tranchantes: Kesici silahlar. Armes légères, lourdes: Hafif, ağır silahlar. Arme à deux tranchants: İki yana da işler bir silah, hem yararı hem zararı olabilecek bir şey; iki ağzı keskin kılıç. Suspension des armes: Silah bırakımı, ateş kes. Aux armes!: Silah başına! Fait d'armes: Savaşta yararlık. Maître d'armes: Eskrim öğretmeni. Par les armes: Silahla, silah zoruyla (Régler un différend par les armes. Prendre le pouvoir par les armes). Braquer, pointer, diriger une arme contre qn: Bir silahı birine doğru çevirmek, yöneltmek. Porter les armes, être sous les armes: Silah altında olmak. Appeler qn sous les armes: Silah altına almak, askere almak. Porter l'arme: Silah takmak (Portez arme: Silah omuza, silah tak). Reposer l'arme: Silah indirmek (Reposez arme: Silah yerine) Passer qn par les armes: Kurşuna dizmek. Passer l'arme à gauche: Ölmek, öteki dünyayı boylamak. Faire ses premières armes: 1. Savaşa ilk kez girmek. 2. Bir işte ilk adımı atmak (Il a fait ses premières armes dans un petit journal). Faires

97

armoiries des armes: Eskrim talimi yapmak. Prendre les armes: Silaha sarılmak. Tourner les armes contre qn: Birinin önce dostu iken sonra silahını ona çevirmek, aleyhine dönmek. Rendre les armes: Teslim olmak, yenilgiyi kabul etmek. Mettre bas les armes, déposer les armes: Silah bırakmak; teslim olmak. Faire tomber les armes des mains de qn: Birinin elinden silah almak, yatıştırmak, armé,es. 1. Silahlı (Forces armées. Conflit armé). 2. Demir iskeletli (Bétonarmé). 3. mec. Donanmış, silahlı, iyice hazırlanmış (Il est bien armé dans la lutte pour la vie). 4. Armé de: -ile donanmış, -e sahip (Epi armé de piquants). § Etre armé jusqu'aux dents, de pied en cap: Tepeden tırnağa silahlı olmak, armée diş. 1. Ordu (Armée nationale, armée régulière. Armée de terre, armée de mer, armée de l'air). 2. mec. Ordu, sürü (Une armée de sauterelles, de livres). § Former, recruter une armée: Ordu kurmak, toplamak, armeline diş. Kakım derisi, armement er. 1. *Savutlanma, "silahlanma; silahlandırma (Course aux armements: Silahlanma yarışı). 2. ask. Donatım (Armement d'unsoldat). 3. Gemi donatımı. 4. Armatörlük. 5. Silah (Armements nucléaires, armements stratégiques). arménie diş. Ermenistan. arménien,nés. vead. 1. Ermeni (Unarménien, une arménienne. Musique arménienne). 2. s. Ermenilere değgin. Ermeniceyle ilgili. 3. er. Ermenice. armer gçl. 1. *Savutlandırmak, silahlandırmak (Armer une personne, une ville, un pays.). 2. Armer qn de qch: Birini -ile donatmak (Armer un gouvernement de pouvoirs exceptionnels). 3. Armer qn contre: Birini -e karşı silahlandırmak; aleyhine kışkırtmak. 4. (Gemiyi) Donatmak. 5. Demir çubuklarla pekiştirmek, dayancını arttırmak (Armer les murs d'une galerie. Armer ' une poutre de bandes de fer). § S'armer: 1. Savutlanmak, silahlanmak. 2. S'armer de qch: -ile silahlanmak, donanmak (Ils'arma d'un bâton pour faire face à son adversaire. S'armer de courage, de patience). 3. S'armer contre qch: -e karşı tedbirli olmak, tedbirini almak (S'armer contre le danger, le froid, le mal). armistice er. Silah bırakışma, * bırakışma "mütareke (Conclure, signer un armistice). armoire diş. 1. Gömme dolap. 2. (İçine eşya konulan) Dolap (Armoire à glace. Armoire à linge. Armoire à pharmacie). armoiries diş. ç. Arma.

armoise armoise diş. bitb. Miskotu, yaban karanfili, armoriai,e 1. s. Armaya değgin. 2. er. Armalar dergisi. armorier gçl. Arma çizmek; bir yere arma takmak, armure diş. 1. Zırh takımı, zırh (Armure de tête, de cou, des épaules, armure de cheval). 2. Ağaçları korumak için çevrelerine çekilen kafes, ağaç kafesi. 3. (Kumaşta) Dokunuş, armurerie diş. 1. 'Savutçuluk, silahçılık. 2. Silah fabrikası. 3. Silah alım satımı, savut tecimi, armurier er. Savutcu, silahçı, arnaque, er. hlk. Dalavere, yalan dolan, dümencilik, üçkâğıtçılık (Faire de l'arnaque). arnica, antique diş. bitb. Öküzgözü. aroïdés, aroïdacées diş. ç. bitb. Yılanyastığıgiller. aromate er. Hoş kokulu, ıtırlı bitki maddesi ; aroma. aromatique s. Hoş kokulu, ıtırlı, aromah (Plantes aromatiques. Saveur aromatique). aromatiser gçl. 1. Güzel bir koku salmak. 2. Aromatiser de qch: -ile kokulandırmak (Aromatiser les chocolats de cannelle). arôme, arôme er. Güzel koku, ıtır, koku (La boutique exhalait un délicieux arôme de café). aronde diş. (Eskiden) Kırlangıç. § A queue d'aronde: Kırlangıç kuyruğu biçiminde, arpège er. müz. Arpej, arpéger gçl. Arpej yapmak (Accord arpégé). arpent er. Dönüm (Un champs de vingt arpents). arpentage er. Toprak ölçme, alan ölçme (Instruments d'arpentage). arpenter gçl. 1. (Yeri, toprağı) Ölçmek. 2. mec. Bir gidip bir gelmek, arşınlamak (Il a arpenté le trottoir en attendant son ami. Arpenter sa chambre). arpenteur er. Yer ölçücüsü, *yerölçümcü. arpenteuse diş. hayb. Gece kelebeği, arpète, arpette diş. hlk. Terzi çırağı, arpion er. hlk. Ayak. arqué,e s. Yay biçiminde (Sourcils arqués. Nez arqué). arquebuse diş. (Eski) Arkebüz diye anılan tüfek, arquebusier er. 1. Arkebüzlü asker. 2. Arkebüzcü. arquer gçl. 1. Yay gibi eğmek, bükmek, eğmeçlemek (Arquer une pièce de fer. Mettez les mains aux hanches et arquez les reins). 2. gsz. Eğmeçlenmek, bel vermek (Cette poutre commence à arquer.) 3. gsz. hlk. Yürümek (Il ne peut plus arquer). arrachage er. 1. Yolma, sökme, koparma (Arrachage des mauvaises herbes, des pommes de terres). 2. tkz. Sökme, çekip çıkarma (Arrachage d'une dent).

98

arrangement arraché er. (Halterde) Ağırlığı bir anda başının üstüne çıkarma çalışması, koparma. § A l'arraché: Söke söke, zorla, bileğinin gücüyle (Obtenir son droit à l'arraché). arrache-clou er. Çivi sökeceği, arrachement er. Sökme, çıkarma, yolma, kökünden çıkarma (Arrachement d'un arbre, des betteraves). arrache-pied (d') bel. Durup dinlenmeden, başmı işten kaldırmadan (Travailler d'arrache-pied). arracher gçl. 1. Sökmek, yolmak, çıkarmak (Arracher un arbre, les mauvaises herbes, les cheveux, les poils). 2. Çekmek (Arracher une dent). 3. Söküp atmak, indirmek (Arracher un masque). 4. Arracher qch, qn, de qch: -den koparmak; -den kurtarmak, koparıp almak (Arracher d'une terre les broussailles. Arracher un enfant des bras de la mort). 5. Arracher qn à qch: Birini bir şeyden kurtarmak (Arracher un homme à une mauvaise situation, à la misère). 6. Arracher qch à qn: a) Birinin -sini çıkarmak (Arracher les yeux à quelqu'un), b) -den bir şey koparmak, almak (Arracher de l'argent à un avare. Il est impossible de lui arracher un mot), c) -sini indirmek, söküp atmak (Arracher le masque, le voile à un hypocrite). 7. Arracherqndeqch: Birini -den kovmak, çıkarıp atmak (Arracher quelqu'un de sa maison, de sa place). § S'arracher les cheveux: Saçlarım yolmak, çok pişman olmak, dövünmek. arracheur, euse ad. 1. Sökücü, yolucu, çıkarıcı (Arracheur de betterave). 2. diş. (Tarımda) Kök sökme aracı, çıkarma makinası (Une arracheuse de pommes de terre). § Mentir comme un arracheur de dent: Utanmadan yalan söylemek; tek ayak üstünde kırk yalan söylemek, arrachis er. 1. Ağaç sökme. 2. Sökülmüş fide. arrachoir er. Ot yolma aygıtı; kök sökme aracı, arraisonnement er. (Gemide) Genel denetleme, arraisonner gçl. (Bir gemiyi durdurup) Genel denetimden geçirmek (Arraisonner un navire). arrangeable s. Düzelebilir, düzeltilebilir, yoluna konabilir ( Ce conflit n'est pas arrangeable). arrangeant, e s. Uysal, uzlaşmaya hazır, arrangement er. 1. Düzeltme, onarma (Arrangement d'un mobilier, d'une maison). 2. Yerleştirme (Arrangement des fiches dans un classeur). 3. Hazırlanma, hazırlık (Les arrangements du départ). 4. Düzenleme, uydurma (Arrangement d'une partition pour le piano). 5. Çözme, yoluna koyma (Arrangement d'un différend). 6. Uzlaşma, uzlaştırma (Un mauvais arrangement vaut mieux qu'un bon

arranger procès). arranger gçl. 1. Dizmek, düzeltmek, yerleştirmek (Arranger des papiers, des livres). 2. Düzenlemek, yoluna koymak (Arrangersa vie). 3. Çözmek, çözümlemek (Arranger un différend, une affaire, un conflit). 4. Onarmak (Arranger une maison, une voiture.). 5. Hazırlamak (Arranger la table pour déjeuner. Arranger un voyage, une entrevue). 6. Hoşnut kılmak, "tatmin etmek (On ne peut pas arranger tout le monde). 7. İyice haşlamak, ağzının payını vermek (Arranger un insolent de la belle manière). 8. Düzenlemek, uyarlamak (Arranger unepartitionpour le piano). 9. Arranger qn: -in işine gelmek (Cela m'arrange que vous veniez un peu tard). § S'arranger 1. Yerleşmek, düzene girmek (Mes idées s'arrangent dans ma tête). 2. Kendine bir çeki düzen vermek (Elle est allée s'arranger). 3. Düzelmek, düzenlemek (Ce mécanisme peut s'arranger). 4. Çözümlenmek, çözüm yoluna girmek (Ce conflit ne peut pas facilement s'arranger). 5. Anlaşmak, uzlaşmak (S'arranger à l'amiable). 6. Hazırlanmak, işlerini ona göre düzenlemek (Arrangez-vous pour passer une semaine chez nous). 7. S'arranger deqch: -iyoluna koymak; -in içinden çıkmayı becermek, üstesinden gelmek (Ne vous inquiétez pas, je m'en arrangerai). § Arrangez-vous: Ne haliniz varsa görün. arrangeur er. 1. Düzeltici, biçim verici, uzlaştırıcı. 2. muz. Düzenlemeci, düzenleme yapan. arrenter gçl. Kiralamak (Arrenter une terre, un domaine). arrérager gsz. Borcunu geciktirmek; kalıntıya bırakmak. arrérages er. ç. Zamanında toplanmamış gelir; alacak kalıntısı. arrestation diş. 1. Tutuklama, "tevkif (Arrestation préventive, provisoire, arbitraire). 2. Tutukluluk, "mevkufiyet. § Ordre d'arrestation: Tutuklama emri. arrêt er. 1. Durma (Arrêt du train, du cœur, d'un moteur). 2. Durdurma (Arrêt des hostilités, arrêt dutravail). 3. Durak (Arrêt d'autobus. Descendre à l'arrêt) 4. (Yüksek yargı kurumlan için) Yargı, karar (Arrêt de la Cour de cassation, arrêt du Conseil d'Etat). 5. f. Hafif göz hapsi; hafif hapis; oda hapsi, "nezaret (Etre, mettre aux arrêts). 6. Kilitleyen parça, emniyet, dişli mandalı (Arrêt d'un fusil, arrêt d'une serrure). § Arrêt de cassation: Yargıtayın bozma kararı. Arrêt de nonlieu: Muhakemenin men'i kararı. Arrêt supplément, arrêt de plus ample information: Soruşturmanın genişletilmesi kararı. Arrêt par

99

arrière contumace: Gıyap kararı. Mandat d'arrêt: Tutuklama kâğıdı. Maison d'ârret: Tutuklular evi, 'tutukevi. Sans arrêt: Durmaksızın (Travailler sans arrêt). Rester, tomber en arrêt devant qch: Bir şey karşısında birden zınk diye durmak (Il restait en arrêt devanı le paysage. Le chien est tombé en arrêt devant la haie). arrêté er. Karar (Arrêté ministériel, arrêté municipal). arrêté,e s. Kesin, sarsılmaz, değişmez (C'est une chose arrêtée. La volonté bien arrêtée de refuser). arrêter gçl. 1. Durdurmak (Arrêter un passant, un autobus, un projet). 2. Önüne geçmek, engel olmak (Rien ne l'arrête quand il a décidé). 3. (Bir yere) Tutturmak. 4. Tutmak (Arrêter un logement). 5. Yolunukesmek. 6, Sözünü kesmek. T.Toplamak(Arrêter ses soupçons sur quelqu'un. Arrêter ses yeux sur un paysage, son attention sur un point). 8. Tutuklamak (La police a arrêté le voleur). 9. (Dikişin ucunu) Pekiştirmek; düğüm atmak. 10. Saptamak, kararlaştırmak (Arrêter le lieu d'un rendez-vous). 11. Ödemek (Arrêter un compte à la date du 20 juillet). 12. Arrêter gsz. Durmak (Dites au chauffeur d'arrêter). 13. gsz. Sesini kesmek, konuşmamak (Voulez-vous arrêter). 14. gsz. (Av köpeği) Ferma etmek. 15. Arrêter de f. qch: -memek; artık -meyi bırakmak (Il ne sait pas arrêter de parler. Il a arrêté de lire). 16. Arrêter de f. qch: -meye karar vermek (Ils ont arrêté de construire un barrage). § S'arrêter: 1. Durmak, kalmak (S'arrêterenchemin, enunlieu. La montre s'arrête souvent). 2. S'arrêter à qch: Takılıp kalmak, karar kılmak; aldırmak, önem vermek, dikkat etmek (Il s'est arrêté finalement à notre projet: Sonunda bizim tasarımızda karar kıldı. Il ne faut pas s'arrêter aux apparences, à des détails: Görünüşe aldırmamak, ayrıntılara önem vermemeli). 3. S'arrêter def. qch:-memek; -meyi bırakmak (Il s'arrête de travailler: Çalışmıyor, çalışmayı bırakıyor). § S'arrêter en beau ehemin: , Tam bitireceği sırada bir işten vazgeçmek. S'arrêter net: Zınk diye durmak, arrêtoir er. Kitleyen parça, dişli mandalı, emniyet, arrhes diş. ç. Pey, pey akçası, kaparo. § Donner, verser des arrhes: Pey vermek. Demander, exiger des arrhes: Pey istemek, arriération diş. ruhb. Gerilik (Arriération mentale: Zekâ geriliği). arrière bel. 1. Arkadan (Avoir le vent arrière). 2. er. Kıç, arka (L'arrière d'un navire, d'un car). 3 .er. ç. Geri, art (Protéger ses arrières contre une incursion ennemie). 4. İç bölge, savaş alanından uzak bölge (Le ravitaillement venait difficilement

arriéré de l'arrière). S. s. Art, arka (Les roues arrière d'une voiture. Les feux arrière ne fonctionnent pas). 6. ünl. Savulun, geri çekilin! (Arrière! N'embarrassez pas le passage: Savulun, geri çekilin, yolu tıkamayın). § En arrière: 1. Geri, geriye doğru (Aller, marcher en arrière. Se balancer d'avant en arrière). 2. Geride, arkada (Rester en arrière). 3. Gecikmiş, geride, arkada kalmış (Etre en arrière pour ses études). En arrière de: 1. Sonunda, kuyruğunda (Rester en arrière de la colonne). 2. mec. Arkasında, çok gerisinde (Il esttrèsenarrièredesescamarades). Faire machine arrière: Sözünden caymak. Faire marche en arrière, faire machine en arrière: 1. Gerisin geri yürümek, arkaya yürümek. 2. mec. Caymak, yüz seksen derece geri dönmek, arriéré,e s. 1. Gecikmiş, takılmış, ödenmemiş (Réclamer une dette arriérée). 2. Geri (Un homme aux idées arriérées). 3. Geri kalmış, gelişmemiş (Un pays arriéré). 4. Geri zekâlı (Un enfant arriéré). S. er. Alacak kalıntısı (L'arriéré d'une pension). arrière-ban er. Eskiden silah altına son olarak çağrılan yaşlı savaşçılar (Tous les arrière-bans du royaume). arrière-bouche diş. Ağız ardı, yutak, arrière-boutique diş. Ardiye, arrière-bras er. Üstkol. arrière-cour diş. Arka avlu. arrière-dent diş. Akıl dişi. arrière-garde diş. ask. Artçı, arrière-gofit er. 1. Bir şey yenildikten yada içildikten sonra ağızda kalan değişik tat. 2. mec. Son izlenim (Sa visite m'a laissé un arrière-goût de déception). arrière-grand-mère diş. Büyük nine. arrière-grand-père er. Büyük dede. arrière-main diş. 1. Elin tersi. 2. er. Atın sağrısı, arrière-neveu er. 1. Yeğen oğlu. 2. ç. Gelecek kuşaklar, arrière-nièce diş. Yeğen kızı. arrière-pays, er.coğr. Artülke. arrière-pensée Artdüşünce. arrière-petit flls er. Torun oğlu. arrière-petite fille: Torun kızı. arrière-petit enfants er. ç. Torunlar, arrière-plan er. 1. Art düzlem. 2. mec. Arka, geri, ikinci plan, arka plan (Il reste toujours à l'arrièreplan). arrière-saison diş. 1. Güz sonu, kasım, son güz. 2. mec. Son dönem, yaşamın son yılları, arrière-train er. 1, (Kişi yada hayvanlarda) Arka, kıç. 2. (Taşıtlarda) Arka bölüm, son kısım.

100

arrogant

arrimage er. 1. (Gemide yükü) İstif etme, istifleme (Arrimage des caisses) 2. (Uzay araçları için) Kenetlenme (L'arrimage des deux engins spatiaux). animer gçl. (Bir yükü) İstif etmek, istiflemek, arrimeur er. Yük istifçisi, yükçü (Il s'est fait arrimeur de navires). arrivage er. 1. Geminin gelip yanaşması. 2. Tecim mallarının gelmesi, geliş, gelme (Arrivage de légumes aux halles). 3. Gelen mallar, arrivante ad. Gelen, gelen kişi (Les arrivants et les partants). arrivé,e s. ve ad. Gelen (Le premier arrivé. Les derniers arrivés n'ont pas pu entrer au stade). arrivée diş. 1. Gelme, geliş (L'arrivée du courrier, du train). 2. Varma, varış (L'arrivée des coureurs au sommet). 3. Geliş yada varış yeri. arriverez. 1. Varmak, gelmek (Le train est arrivé. Nous arriverons à Istanbul à minuit). 2. Arriver de: -den gelmek (Il arrive de Paris). 3. Yetişmek erişmek, varmak (Cet enfant grandit beaucoup, il m'arrive déjà à l'épaule). 4. Yanına varmak, görebilmek (Je n'ai pas pu arriver jusqu'au secrétaire du ministre). S. Arriver à qch: -e erişmek, varmak, ermek (Arriver à son but, à ses fins, à un certain âge). 6. Arriver à f. qch: -meyi başarmak; -mekte başarı sağlamak (Vous n'arriverez pas à obtenir un bon résultat). 7. Başarmak, başarılı olmak (Il voulait arriver à tout prix). S. Arriver à qn: -in başına gelmek (Celapeut arriver à tout le monde). 9. Arriver à qn de f. qch: -diği olmak (Il lui arrive d'aller à la chasse: Ava gittiği olur). 10. Il arrive que...: -diği olabilir; belki... (Il arrive que nous sortions après dîner; Il arrive qu'il prenne ses repas au restaurant). 11. En arriver à qch: -e varmak, o noktaya gelmek (J'en suis arrivé à ce stade). 12. En arriver à f.qch: -cek duruma gelmek, -diği olmak (J'en arrive à me demander s'il est vraiment sincère dans ses idées). § Il arrive ce qu'il doit arriver: Olacak olan olur, olan olur, akacak kan damarda durmaz, arrivisme er. İkbal avcılığı, amaca varmak için her aracı geçerli sayma, arriviste ad. İkbal avcısı. Amacına varmak için her yolu doğru sayan kişi. arroche diş. hlk. bitb. Karapazı. arrogamment bel. Küçümseyerek, yüksekten bakarak, küstahça (Répondre arrogamment). arrogance diş. Büyüklenme, küçümseme, kurum, kurumluluk, kibir, gurur; küstahlık (Fairepreuve d'arrogance dans son comportement). arrogant,e 1. s. Küçümseyici, tepeden bakan, küstahça (Paroles, manières arrogantes.). 2. ad.

arroger Büyüklük taslayan, şişinen, kendini bir şey sanan, küstah (C'est un vrai arrogant. Une arrogante). arroger (s') Bir şeyi haksız olarak benimsemek, kabullenmek, kendine mal etmek (S'arroger un titre, un droit). arrondi, es. 1. Yuvarlak, toparlak (Visagearrondi). 2. dilb. Yuvarlaşmış. 3 er. Yuvarlaklık, toparlaktık (Le moelleux arrondi des épaules). arrondir gçl. 1. Yuvarlaklaştırmak, toparlaklaştırmak (L'embonpoint arrondit son visage). 2. Kemer yapmak, kamburlaştırmak.3. Çoğaltmak, genişletmek, büyültmek (Arrondir son capital, sa fortune, son champ). 4. Yuvarlak yapmak (Arrondir une somme). S. Akıcılık vermek (Arrondir ses phrases). § Arrondir les angles: mec. Sivrilikleri gidermek, tartışma konusu olabilecek şeyleri çıkarmak, arrondissement er. 1. Yuvarlaklaştırma, yuvarlaklaşma; toparlaklaştırma, toparlaklaşma. 2. Yönetim bölgesi, ilçe (Paris est divise en vingt arrondissements). 3. dilb. Yuvarlaşma. arrosables. Sulanabilir, sulamaya elverişli, arrosage er. Sulama, sulanılma (L'arrosage d'un jardin, d'un champ). 2. (Asker argosunda) Bombalama (Arrosage des lignes ennemises). 3. Rüşvet verme, yemleme (Arrosage d'un agent public pour son service). 4. Geniş kapsamlı yayın, büyük çapta yayın (Arrosage publicitaire par les mass-média). arrosement er. Sulama; sulanılma, arroser gçi. 1. Sulamak (Arroser les fleurs, une voie publique). 2. Islatmak (La pluie arrose légèrement la foule bruyante). 3. İçinden geçmek (Les villes que ce fleuve arrose). 4. İçki içerek kutlamak, ıslatmak (Arroser un succès, une décoration). 5. Arroser qn: İşini yaptırmak için para vermek; rüşvet vermek, el oynatmak (Arroser un fonctionnaire.) 6. Arroser qch de qch: a) -ile sulamak (Arroser la terre de sang), h) -i katmak (Arroser d'essence les chiffons pour les brûler), c) yanına bir de... katmak (Arroser son repas d'un bon vin). § Se faire arroser: İyice ıslanmak, yağmurdan sırılsıklam olmak, arroseur er. Sulama işçisi, arroseuse diş. Sulama makinası, 'sulamaç. arrosoir er. Sulama kabı, süzgeçli kova, süzgeç, arsenal er. 1. Askeri fabrika. 2. Askeri donatım ambarı. 3. Askeri "tersane, süel 'gemilik (L'arsenal de la marine). 4. mec. Saldın yada savunma araçlan (/. 'arsenal nucléaire d'un pays). 5. Büyük sayı ve türde silah (La police a saisi chez lui tout un arsenal). 6. Bir sürü araç gereç, takım taklavat (L'arsenal d'un photographe).

101

articuler arsenic er. kim. Arsenik, zırnık, sıçanotu arsenical,e s. Arsenikli (Eaux arsenicales, sels arsenicaux). arsouilles. ve ad. Hayta, ipsiz, haydut, eşkiya (Un arsouille, un air arsouille). art er. 1. Sanat (Art populaire, art militaire, une œuvre d'art, un amateur d'art, histoire de l'art). 2. Zanaat (5e perfectionner dans un art). 3. Ustalık (Il fait tout avec art). 4. Yol, yöntem (Vous avez trouvé l'art de conquérir les cœurs). § Les arts d'agrément: (Resim, müzik gibi) Hoş sanatlar. Les arts libéraux (Şiir, matematik gibi) Kafa işi sanatlar. Les beaux arts: Güzel sanatlar. Avoir l'art de f. qch: -mekte usta olmak; -meyi çok iyi bilmek (Il a l'art de tromper, de plaire). artère diş. 1. anat. Atardamar. 2. Anayol (Les

artères d'une ville). artérielles. Atardamara değgin (Tension artérielle, sang artériel). artériole diş. Küçük atardamar, artériosclérose diş. hek. Damar sertliği, artésien,ne s. ve ad. Artois halkından olan, Artuvalı, Artuva'ya değgin. § Puits artésien: Artezyen kuyusu, arthrite diş. hek. Eklem yangısı, arthritiques, ve ad. 1. Eklemlere değgin. 2. Eklem yangısına tutulmuş kişi (Un, une arthritique). arthropodes er. ç. Eklembacaklılar, artichaut er. 1. Enginar. 2. Dikenli demir engel. S Avoir un cœur d'artichaut: Uçan olmak, ayran gönüllü olmak, article er. 1. Madde (Les articles du Code pénal, article23 delà loi). 2. Yazı, makale (Faireparaître un article dans un journal, dans une revue). 3. Eşya, mal (Article de toilette, de voyage). 4. anat. Boğum. S. dilb. Tammhk. 6. Konu (Il est intransigeant sur l'article de l'honnêteté. C'est un article à part: Bu ayrı bir konu). § A l'article de la mort: Yaşamın son döneminde, ölmeden önce, ölmek üzereyken. Faire l'article: Malını satmak için aşın övmek, göklere çıkarmak (Vendeur qui "fait l'article). articulaire s. Ekleme değgin, eklemlere değgin (Affection articulaire, rhumatisme articulaire). articulateur er. dilb. Eklemleyici. articulation diş. 1. anat. Eklem, oynak. 2. Boğumlanma 3. 'Söylem "telâffuz (Il a une très bonne articulation). 4. dilb. Eklemleme; eklemlenme; eklemlilik. articulé,e s. 1. Eklemli, boğumlu. 2. Tane tane söylenmiş. articuler gçl. 1. Eklemlemek 2. Söylemek (Il n'a pas pu articuler un seul mot). 3. gsz. Boğumlamak,

articulet heceleri belirterek söylemek (Il articule avec netteté. Articuler bien, mal). § S'articuler: 1. Birbirine bağlı olmak; ilintili, ilişkili olmak (Les chapitres de ce livre s'articulent bien). 2. S'articuler à qch: -e bağlı olmak; -i tutmak (Toutes les parties de son exposé s'articulent les unes aux autres). 3. S'articuler avec: -ile uyuşmak; -e uygun olmak (Vos décisions doivent s'articuler avec les nôtres). 4. S'articuler sur: -ile eklemlenmek (Le tibia s'articule sur le fémur). articulet er. Makalecik, önemsiz yazı, çırpıştırılmış 1 yazı. artifice er. 1. Oyun, düzen, hile (Un artifice de calcul. Cacher la vérité par des artifices). 2. Yapmacık (User d'artifice). § Feu d'artifice: Şenlik fişeği (On donna un superbe feu d'artifice sur le lac). artificiel,le s. 1.Yapma, yapay (Un lac artificiel. Des fleurs artificielles). 2. Yapmacık, yapmacıklı (Un style artificiel. L'enthousiasme était artificiel et comme commandé). artificiellement bel. Yapma olarak, yapay olarak yapmacıktan, yapmacık bir biçimde, artificier er. 1. Şenlik fişekçisi. 2. Fişekçi, artificieusement bel. Düzenle, aldatarak, dolapla, artificieux, euse s. Aldatıcı, dolapçı, düzenci (Paroles artificieuses. Des hommes artificieux et intéressés). artillerie diş. ask. Topçuluk; topçu sınıfı; topçu kuvveti; toplar. § Artillerie de campagne: Sahra topçusu. Artillerie de montagne: Dağ topçusu. Artillerie lourde, légère: Ağır, hafif topçu, artilleur er. Topçu (asker), artimon er. (Gemide) Kıç direği, artiodactyles er. ç. hayb. Çiftparmaklılar. artisan,e ati. 1. Zanaatçı. 2. Sorumlu, neden, etken. § Etre l'artisan de qch: Bir şeyin sorumlusu, nedeni, etkeni olmak (Vous êtes l'artisan de notre malheur, de ma ruine). artisanale s. Zanaatçılara, zanaatçılığa değgin, zanaatsal. artisanat er. Zanaatçılar sınıfı, °esnaf (Aider l'artisanat): artison er. Güve, tahta kurdu gibi kemirici böcek. artisonné,e s. Güve yemiş, kurt kemirmiş. artistes, ve ad. 1. Sanatçı (L'artiste et son œuvre. Un peuple artiste). 2. Sanatlı, sanatlıca (Un style artiste). § Artiste capillaire: Berber. Artiste culinaire: Aşçı, aşçıbaşı, artistique s. 1. Sanata değgin, sanatsal (Activités artistiques, valeurs artistiques). 2. Sanatlı, sanatlıca (Une décoration artistique). artistiquement bel. Sanatlıca.

102

ascétique arum er. bitb. Yılanyastığı. aryen,ne s. ve ad. Ari, arîlere değgin (Les aryens. Les langues aryennes). aryténoïde er. Gırtlak kıkırdağı, arythmie diş. Ritm bozukluğu, as [as] er. 1. Eski romalılarda tartı, ölçü ve para birimi. 2. (İskambil kâğıtlarında) Birli, bey (As de cœur, de carreau, dépiqué, de trèfle). 3. (Zarda ve dominoda) Yek, bir (Amener deux as au trictrac). 4. mec. Birinci, yıldız (Un as de l'aviation. C'est l'as de la classe). § Etrefichucomme l'as de pique: hlk. Çok kötü giyinmek; kılık kıyafet köpeklere ziyafet olmak. Etre plein aux as: hlk. Paralı olmak, cebi para dolu olmak. Passer à l'as: hlk. Sırra kadem basmak (Il n'a rien vu,c'est passé à l'as). asbeste er. yerb. Asbest, ascaride er. hayb. Bağırsaksolucanı. ascendance 1. Ağma, çıkma, yükselme. 2. Soy, bir kuşak öncekiler (Ascendance paternelle, maternelle). ascendant,e s. 1. Ağan, yükselerek giden (Mouvement ascendant d'un astre). 2. mec. İlerleyen, yükselen. 3. er. gökb. 'Çevren üstü, "ufuk üstü. 4. er. ç. Soy, ana baba kuşağı. 5. er. mec. Etki, sözügeçerlik, "nüfuz. § Ascendants et descendants: huk. Usul ve füruğ. Avoir de l'ascendant sur qn: Biri üzerinde etkisi olmak, birine sözü geçmek. Exercer de l'ascendant sur qn: Birine sözünü geçirmek, dinletmek. Subir l'ascendant de qn: Birinin etkisinde kalmak, ascenseur er. 'Ağıncak, "asansör (Prendre l'ascenseur, appeler l'ascenseur). ascension diş. 1. Yükselme, çıkma, çıkış, ilerleyiş (L'ascension de Napoléon). 2. Havaya yükselme, ağma (L'ascension d'une étoile, d'un ballon dans l'air). 3. Tırmanma (Des alpinistes ont fait la première ascension de ce pic). 4. "Uriiç, Isa peygamberin göğe çıkması. Bu olayın yıldönümünde yapılan yortu. 5. Uruç yortusu. § Ascension droite: gökb. Bahar açısı, ascensionnelles. Yükselici, yukarı çıkıcı, tırmanıcı (Vitesse ascensionnelle d'un avion. Mouvement ascensionnel). ascensionner gsz. Tırmanmak, çıkmak, ascensionniste er. (Dağcılıkta) Tırmanıcı, kayalara tırmanan, çıkan, ascèse diş. Çile, dünya zevklerinden el etek çekme, yoksunluk (Mener une vie d'ascèse). ascète ad. 1. Çileye çekilen, kendini din uğrunda çileye veren, çileci. 2. mec. Dünya nimetlerinden el etek çekmiş (kişi), ascétique s. Çileye, çileciye, çileciliğe değgin (Vie

ascétisme

103

ascétique). ascétisme er. Çilecilik. asepsie diş. Asepsi, mikropsuzlaştırma, mikropsuzlaşma. aseptique s. 1. Asepsiye değgin. 2. Mikropsuz, mikroptan arıtılmış (Un pansement aseptique). aseptisation diş. Mikropsuz duruma getirme, mikropsuzlaştırma, temizleme, aseptiser gçl. Mikroptan arındırmak temizlemek, mikropsuzlaştırmak (Aseptiser une plaie). asexualité diş. bitb. Eşeysizlik, cinsliksizlik, "cinsiyetsizlik. asexué,e s. 1. Cinsliksiz, eşeysiz, "cinsiyetsiz. 2. mec. Cinsel gücü olmayan, "iktidarsız, asiate ad. Asyalı, Asya halkı, asiatique s. ve ad. Asyalı; Asya'ya ve asyalılara değgin, asie diş. Asya. asile er. 1. Sığınak ; sığınma (Poursuivi par la police, il a trouvé asile chez un ami. La France donne asile aux réfugiés politiques). 2. Konut, barınak; yurt (Chercher, trouver un asile). § Asile de vieillard: Düşkünler yurdu. § Asile d'aliénés: Tımarhane. Le dernier asile: "Mezar, *gömüt, sin. Asile des morts: Mezarlık, gömütlük, sinlik. Droit d'asile: Sığınma hakkı. asinien,ne s. hayb. Eşeğe değgin, eşekle ilgili, eşeksi. asociales. Topluma uyamayan ( Un enfant asocial). aspect er. 1. Görünme (L'aspect du sang n 'est doux qu'au regard des méchants). 2. Görünüm, görünüş,"manzara (Il a un aspect misérable). 3. Bakış. 4. dilb. Görünüş. § Au premier aspect: İlk bakışta. A l'aspect de: Bakılırsa, bakınca, görünce (A l'aspect du sang il est malade). Sous l'aspect de: Bakımından açısından (Etudier un problème sous tous ses aspects). Donner l'aspect de: -görünümünü vermek (La pluie donne à cette ville un aspect triste). Prendre l'aspect de: -görünümünü almak (Vos projets prennent un aspect réaliste). Présenter l'aspect de: -görünümünde olmakfLa région présente l'aspect d'un cimetière). asperge diş. bitb. 1. Kuşkonmaz. 2. mec. Uzun ve sıska; sırık gibi kimse, asperger 1. Serpmek. 2. Asperger de qch: -ile ıslatmak; -içinde bırakmak (Asperger d'eau le trottoir. La voiture nous a aspergés de boue). aspérité diş. 1. Girinti çıkıntı, pürüzlülük (Les aspérités du sol). 2. Sertlik, güçlük, çetinlik (Aspérité du caractère). aspersion diş. 1. Serpme, saçma (Aspersion d'eau, de liquide). 2. Serpilen sıvı; sıvı serpme (Baptême

assagir par aspersion). aspersoir er. Kiliselerde halkın üzerine okunmuş su serpmeye yarayan aygıt, *serpecek. asphaltage er. Asfaltlama, ziftleme, asphalte er. Asfalt, zift. asphalter gçl. Asfaltlamak, ziftlemek (Asphalter un trottoir, une rue). asphodèle er. bitb. Çirişotu. asphyxiant,e s. Soluk tıkayıcı, boğucu (Fumée asphyxiante, gaz asphyxiant). asphyxie diş. Soluk tıkanımı, boğulma, asphyxier gçl. Soluğunu tıkamak, boğmak (Asphyxier par le gaz). § S'asphyxier: Boğulmak, zehirlenerek ölmek (//s'est asphyxié avec le gaz). Etre asphyxié de qch: -karşısında şaşkınlığa düşmek, donup kalmak, aspic er. 1. hlk. Engerek yılanı. 2. hlk. Büyük lavanta çiçeği (Huile d'aspic). 3. Dondurma, et yada balık peltesi (Aspic de volaille, de foie gras). § Une langue d'aspic: Yılan dilli, herkesi çekiştiren (kimse), aspidistra er. bitb. Aspidistra, aspirant,e s. 1. İstekli; aday (Un aspirant ministre). 2. (Teknikte) Emme (Pompe aspirante: Emme tulumba). 3. er. Subay adayı. 4. İstekli kimse, "talip. aspirateur, trices. 1. İçe çekici, soruyucu (La force aspiratrice des végétaux). 2. er. Soruyucu aygıt, *emeç, elektrik süpürgesi (Passer les tapis à l'aspirateur). aspiratif, ive s. Soluk katılarak çıkarılan, soluklu (ses). aspiration diş. 1. Emme, içine çekme, soruma (Nettoyage par aspiration). 2. dilb. (Bir sesi) Soluklu çıkarma (L'aspiratation n'existe pratiquement pas en français). 3. mec. Soluk, esin (Aspiration divine). 4. mec. Büyük istek, özlem, dilek (L'aspiration à la liberté. Aspirations d'un peuple). aspiratoire s. Solunumla ilgili (Voies aspiratoires). aspiré,e s. Soluklu, okunan (H aspiré). aspirer gçl. 1. Çekmek, içine çekmek, sorumak (Aspirer un peu d'air. Aspirer une boisson avec une paille). 2. dilb. (Bir sesi) Soluklu olarak çıkarmak. 3. Aspirer à qch, à f. qch: -e can atmak ; -i yürekten dilemek, çok istemek; -meye can atmak, -meyi çok istemek (Aspirer à un titre, à un poste, à la liberté. Il aspire à quitter la carrière politique et à rentrer dans sa solitude). aspirine diş. Aspirin. assagir gçl. 1. Uslandırmak, yola getirmek (Le malheur assagit les hommes). 2. Yatıştırmak, ılımlılaştırmak (Le temps assagit les passions). §

assagissement S'assagir: 1. Uslanmak, yola gelmek (Cet enfant s'est assagi beaucoup). 2. Yatışmak, oturmak, ılımlılaşmak (Le style de ce peintre s'est assagi). assagissement er. 1. Uslandırma, uslanma; yola getirme, yola gelme. 2. Yatıştırma, yatışma; ılımhlaştırma, ılımhlaşma. assaillant,eç. ve ad. Saldırıcı, saldırgan (Une armée assaillante. Il s'est bien défendu contre ses assaillants). assaillir gçl. 1. Baskın yapmak (Assaillir une forteresse, une troupe). 2. Saldırmak (Les journalistes ont assailli le ministre). 3. Assaillir qn de qch: Birini ...yağmuruna tutmak; -ile hırpalamak, tedirgin etmek (Les enfants ont assailli leur père de questions). assainir gçl. 1. Temizlemek, esenlik vermek (Assainir une région marécageuse, une plaie). 2. mec. Düzeltmek, sağlamlaştırmak, istikrara kavuşturmak (Assainir un marché, unemonnaie). assainissement er. 1. Temizleme, esenlik verme 2. Düzeltme, sağlamlaştırma, istikrara kavuşturma, assaisonnement er. 1. Çeşnileme, çeşnilenme. 2. Baharat, sirke, yağ, hardal vb. (Cette salade manque d'assaisonnements). assaisonner gçl. 1. Çeşni vermek, çeşni katmak; baharatlamak (Assaisonner une salade, un ragoût). 2. Assaisonner qch de qch: -ile süslemek çeşnilendirmek (Il assaisonnait la con versation de mots plaisants). 3. Assaisonner qn: Haşlamak, dövmek (Je l'ai assaisonné à coups de bottine). assassin er. 1. Kıyıcı, cana kıyan, "cani, öldüren, °kaatil (Un assassin professionnel). 2. s. Öldürücü, iç ezici (Des regards assassins). § Mouche assassine: Peçe. A L'assassin!: Yetişin, adam öldürüyorlar! assassinat er. Kıyım, *kıya, öldürüm, "cinayet. Öldürülme (Assassinat du Président Kennedy). assassiner gçl. 1. öldürmek, tasarlayıp öldürmek 2.mec. hlk. (Çok yermek anlamında) Canını çıkarmak, canına okumak (Jesuis raisonnable, je ne veux pas vous assassiner). assaut er. Baskın, saldırı, saldırma. § Donner, livrer l'assaut à qch: -e baskın yapmak, baskın vermek (Donner l'assaut à uneforteresse). Paire assaut de: -yarışına girmek (Faire assaut de générosité. Ils font assaut d'esprit, d'élégance, de zèle). assèchement er. Kurutma; kurutulma (Assèchement d'un marécage). assécher gçl. Kurutmak (Assécher un terrain, un lac). § S'assécher: Kurumak, suyu çekilmek (Cette rivière s'assèche pendant l'été). assemblage er. 1. Bir araya gelme, toplanma, birikme (Assemblage de choses assorties). 2.

104

asservir

(Teknikte parçalar için) Takılıp ekleşme, takma, ekleme, toparlama (Assemblage d'une automobile, des pièces, d'une machine). 3. (Basımcılık) Harman, harmanlama (Assemblage des feuillets d'un livre). assemblée diş. 1. Toplantı (L'assemblée était bruyante et excitée.La société a tenu son assemblée annuelle). 2. Kurul (L'assemblée générale des Nations-Unies). 3. Meclis (Assembléenationale). § La Grande Assemblée Nationale: Büyük Millet Meclisi. Assemblée constituante: Kurucu meclis. Assemblée consultative: Danışma meclisi, assembler gçl. 1. Toplamak, bir araya getirmek (Un même malheur nous assemble ici. Je ne peux plus assembler deux idées). 2. (Teknikte) Takıp ekleştirmek, takmak (Assembler les pièces d'un meuble, d'une voiture). 3. Harman yapmak, harmanlamak (Assembler les feuilles d'un livre, les papiers). § S'assembler: Toplanmak, bir araya gelmek (La foule s'assemble devant le palais). § Qui se ressemble s'assemble: Tencere yuvarlanır kapağını bulur, assembleur,euse s. ve ad. 1. Toplayıcı. 2. (Basımcılıkta) Harmancı, assener gçl. 1. Vurmak, indirmek, aşketmek (Assener un coup, une gifle à quelqu'un). 2. mec. Oturtmak, tam gediğine koymak (Assener une réplique). assentiment er. Onam, onama, "rıza. § Donner son assentiment à qch: Bir şeye rıza göstermek; -i benimsemek, kabul etmek (Donner son assentimentà unprojet). Obtenir l'assentiment de qn: Birinin rızasını almak. Refuser son assentiment à qch: Bir şeye rıza göstermemek, asseoir gçl. 1. Oturtmak, dayandırmak (Asseoir une maison sur de solides fondations. Il a assis sa réputation sur une découverte importante). 2. Kurmak (Asseoir un cabinet). 3. Oturtmak (Ona assis le malade dans un fauteuil). 4. (Bir şeyin) Matrahını, tabanını belirlemek (Asseoir un impôt). 5. Yerleştirmek, temelleştirmek (Asseoir son autorité). § Faire asseoir qn: Birini oturtmak, yerleştirmek (Faire asseoir les invités dans le salon). § S'asseoir: Oturmak (S'asseoir sur une chaise, à une table). assermenté,e s. Ant içmiş, anth, "yeminli (Expert, témoin assermenté). assermenter gçl. Ant içirmek, yemin ettirmek, assertion diş. Sav, "iddia (Cette assertion est sans fondement). assertoriques. fels. Yalın (Jugement assertorique). asservir gç/. 1. Köle gibi kullanmak, köleleştirmek,

asservissant kul etmek (Asservir un pays, un peuple, un homme). 2. Denetim altına almak, sıkıya almak (Asservir les forces de la nature. Asservir ses passions). § S'asservir à qch: Bir şeye bağımlı olmak, kul köle olmak, boyunduruğu altına girmek (Il s'asservit aux gens qui l'entourent). asservissant,e s. Köleleştirici, sıklya alıcı,bağlayıcı; göz açtırmayan, soluk aldırmayan (Un travail asservissant). asservissement er. Kulluk, kölelik, assesseur er. 1. Yargıç yada savcı yardımcısı. 2. Yardımcı. assez bel. 1. Yeter, yeterince, oldukça, hayli (Je l'ai assez vu). 2. Assez... pour: -cek kadar (Il est assez intelligent pour comprendre .vos allusions). § Assez, c'est assez, c'en est assez, en voilà assez: Yeter, yeter artık. Avoir assez de qch, en avoir assez de qch: -den bıkmak (J'en ai assez de ces bêtises). assidu,e s. 1. Devamlı, hep devam eden (Un élève assidu). 2. Hep hazır bulunan (Un médecin assidu auprès d'un malade. Un amoureux assidu auprès de sa belle). 3. Titiz, özenli, düzenli (Un travail assidu). 4. Assidu à qch: -e karşı çok titiz; -e çok bağlı (Un homme assidu àsa tâche). 5. Assiduàf. qch: -meye çok bağlı, -mekte çok titiz (Il est très assidu à remplir ses obligations). assiduité diş. 1. Devamlılık, devam etme (Certificat d'assiduité. Assiduité d'un élève, d'un fonctionnaire). 2. Titizlik, özen (Assiduité à l'étude) 3. ç. Sık sık gidiş; sık buluşma, assidûment bel. 1. Sürekli olarak, vaktini şaşmadan (Fréquenter assidûment un lieu, unepersonne). 2. Özenle, titizlikle, kendini vererek (Remplir assidûment sa tâche, son devoir). 3. Sık sık. assiégeante s. ve ad. Kuşatan, kuşatıcı (Troupes assiégeantes. Repousser les assiégeants). assiégé,es. vead. Kuşatılmış, kuşatma altında (Une ville assiégée. Les assiégés demandent grâce). assiéger gçl. 1. Kuşatmak, sarmak (Assiéger une ville, une forteresse, une armée)> 2. Üşüşmek, doldurmak (Les voyageurs assiègent les guichets de la gare. La foule assiège la porte de l'hôpital pour avoir des nouvelles). 3. Assiéger qn de qch: -ile bıktırmak, tedirgin etmek (Ses admirateurs l'assiègent de coups de téléphone). assiette diş. 1. Oturuş, duruş, denge (Le cavalier perdit son assiette et tomba). 2. Konum, yer (L'assiette de la colonne est mal assurée). 3. Tabak (Assiette creuse, à soupe, à dessert. Assiette de porcelaine. Assiette plate). 4. Vergi yada gelir tabanı, "matrah (Assiette d'un impôt). § Une assiette de: Bir tabak, bir tabak dolusu (Servir,

105

assimiler manger une assiette de potage). Piqueur d'assiette, pique-assiette: Çanak yalayıcı. L'assiette au beurre: mec. Yağlı kuyruk, iyi bir iş (Il a trouvé une bonne assiette au beurre). Etre dans son assiette: Keyfi, rahatı yerinde olmak, assiettée diş. Tabak dolusu (Prenez encore une assiettée de ragoût). assignant er. Havale eden. assignataire ad. Havale alan. assignation diş. 1. (Bir yere vermek üzere) Ayırma, "tahsis etme. 2. (Yargı yerine) Çağırma, "celbetme, "celp. 3. huk. Celp kâğıdı, celpname. 4. Havale, assigné,e ad. (Kendine) Havale edilen, assigner gçl. 1. Ayırmak (Assigner une part dans un legs). 2. Assigner qch à: a) -e ayırmak, vermek, tahsis etmek (Assigner de nouveaux crédits à l'enseignement), b) Belirtmek, saptamak, göstermek (Assigner un terme à une durée, des limites à une activité). 3. Assigner qn à qch: Birini -e vermek, atamak (Assigner quelqu'un à un poste, à un emploi). 4. (Yargı yerine) Çağırmak, "celbe tmek. § Assigner qn à résidence: Evinde göz altına almak, belli bir yerde oturmaya zorunlu kılmak. Etre assigné à résidence : Evinde gözaltına alınmak. assimilable s. 1. Sindirebilir, özümlenebilir, sindirilmesi kolay (Nourriture assimilable). 2. Anlaşılabilir, kavranabilir (Ces connaissances ne sont pas assimilables par un enfant). 3. Kolay özümlenebilir, benliği yitirtilebilir (Une race assimilable. Les juifs sont extraordinairement assimilables). 4. Assimilable à: -e benzer (Son emploi est assimilable à celui d'un ouvrier). assimilation diş. 1. Benzer kılma, benzetme (Assimilation de la vie humaine à un songe). 2. Bir tutma, benzetme. 3. Sindirme, kavrama, anlama (Le manque de méthode rendait l'assimilation très lente). 4. Sindirme, eritme, kendi içinde eritme, özümleme (Politique d'assimilation). S. biy. Özümleme. 6. dilb. Benzeşme, benzeşim. § « Assimilation labiale: dilb. Küçük ünlü uyumu, assimiler gçl. 1. Sindirmek, kavramak, kendine mal etmek (Assimiler ce qu'on apprend). 2. Sindirmek, kendi içinde eritmek, özümlemek (Assimiler des étrangers, des immigrants). 3. Assimiler qch à: -e benzetmek, ile bir tutmak (On ne peut pas assimiler le manœuvre à l'ouvrier qualifié. Assimiler la réalité àl'apparence) A.'biy. Özümlemek. § S'assimiler: 1. Özümlenmek, sindirilmek (Les nourritures qui s'assimilent facilement). 2. Erimek, öz benliğini yitirmek, özümlenmek (Aux Etats-Unis, de nombreux

assis

106

immigrants se sont assimilés). 3. S'assimiler à qn:Kendini -e benzetmek; -ile bir tutmak (Il s'assimile aux grands penseurs). 4. S'assimiler à qch: -e uymak, -gibi olmak (Les nouveaux immigrants se sont assimilés à l'ensemble de la population). assis,e s. 1. Oturmuş, oturtulmuş; konmuş, kondurulmuş; yerleşmiş, yerleştirilmiş. 2. mec. Oturmuş, yerleşmiş (Un calme assis. Un caractère assis). assise diş. 1. (Duvarcılıkta) Taş dizisi. 2. (Örgüde, dokuda) Sıra. 3. Temel, dayanak (Le régime' repose-t-il sur des assises solides? Egaliser les assises d'un mur). § Les assises yada Cour d'assises: 1. Ağır ceza 'yargıevi ("mahkemesi) (Il a été envoyé aux assises). 2. ç. Kurultay, kongre, toplantı (Le parti radical a tenu ses assises annuelles). assistanat er. Asistanlık, yardımcılık, assistance diş. 1. Hazır bulunma, devam (Son assistance au cours est très régulière). 2. (Bir iş yapılırken orada) Bulunanlar, seyirciler, dinleyiciler (Sa conférence a charmé l'assistance). 3. Yardım (Le malade monta les marches avec l'assistance de l'infirmière). 4. Sigorta (Assistance sociale, assistance médicale). § Donner, prêterson assistance à qn: -e yardımda bulunmak; yardımını esirgememek. Demander assistance, l'assistance de qn: Yardım istemek; -in yardımını dilemek. assistantes, ve ad. 1. Yardımcı, "asistan (Assistant d'un chirurgien). 2. er. ç. Hazır bulunanlar, dinleyiciler, seyirciler, assisté,e s. ve ad. Yardım gören, yardım alan. assister gçl. 1. Yardım etmek, yardımda bulunmak (Assister quelqu'undans son travail) 2. Assistera qch: -de hazır bulunmak ; -e gitmek (Assister à une conférence, à un match). 3. Assister à qch: Tanık olmak, görmek (Assister à une rixe, à des incidents regrettables). 4. Etre assisté de qn: Birinden yardım görmek, associatif,ive s. Çağrışımla ilgili, 'çağrışımsal, association diş. 1. Dernek (Association des Etudiants). 2. Ortaklaşma, bir araya gelme. (Association de quelques amis).3. Ortaklık (Fonder une association commerciale). 4. fels. Çağrışım (Association des idées). S.gökb. Oymak (Association stellaire: Yıldızlar oymağı). § Association reconnue d'utilité publique: Kamu yararına çalışan dernek, associé,e s. ve ad. 1. Ortak (Il est mon associé). 2. Meslektaş, aynı derneğin üyesi (Nos associés ont approuvé nos projets).

assomption

associer gçl. 1. Birleştirmek, bağdaştırmak (Associer des mots, noms. Ils ont associé leurs destinées). 2. Bir araya getirmek, birleştirmek (Associer des peuples ).3. Associer qn à qch: Birini -e ortak etmek (Associer ses collaborateurs au bénéfice de l'entreprise). 4. Associer qch à qch: Bir şeyi -ile birleştirmek (Il associe la persévérance à une grande intelligence). § S'associer à qch: -e katılmak (S'associer aux idées de son ami. S'associer à un crime, au chagrin d'un malheureux). 2. S'associer à qch: -e girmek (La Turquie s'est associée au Marché Commun Européen). 3. S'associer à qn, avec qn: Biri ile ortak olmak (Il s'est associé à un homme d'affaires véreux, dont il est la dupe. Je me suis associé avec mon oncle). 4. S'associer avec qch: -ile bağdaşmak, uyuşmak, iyi gitmek (Ce rouge s'associe bien avec le jaune dans ce tableau). assoiffé,e s. ve ad. 1. (Gerçek ve mecaz anlamıyla) Susamış (Ma fille-était assoiffée. Il a bu comme un assoiffé). 2. Assoiffé de qch: -e susamış (Il est assoiffé d'argent, de pouvoir, de culture, de vengeance). assoiffergç/. Susatmak (Cette longue marche sous le soleil m'a assoiffé). assolement er. Almaşık ekim. assoler (Bir toprağı bölerek) Almaşık ekmek, assombrir gçl. 1. Karartmak, "loşlaştırmak (Les nuages assombrissent le ciel). 2. İçini karartmak, zehir etmek (La mort de son fils a assombri ses dernières années). § S'assombrir: 1. Kararmak, karanlık olmak, loşlaşmak, ışığı gitmek (Le ciel s'assombrit. Un visage qui s'assombrit). 2. Tehlikeli bir durum almak, kötüye gitmek, bozulmak (La situation internationale s'assombrit). assombrissement er. Kararma, karartma. 2. Kötüleşme, bozulma, assommant,e s. Can sıkıcı, karın ağrısı (Un conférencier assommant, un travail assommant). assommer gçl. 1. (Ağır bir şeyle) Başa vurarak öldürmek, tepelemek (Assommer un bœuf, un porc). 2. Döğmek, gebertmek (Tais-toi, ou je t'assomme: Sus, yoksa gebertirim seni). 3. mec. Bunaltmak, canını sıkmak, kafasını ütülemek (Vous m'assommez avec vos plaintes). 4. Assommer qn de qch: -ile bunaltmak, illallah dedirtmek (Il m'assomme de questions bêtes). assommeur er. Başına vurarak öldüren kasap (Un assommeur de bœufs, de porcs). assommoir er. 1. Hayvanları öldürmek için kullanılan çekiç. 2. Meyhane, assomption diş. Meryem ananın göklere

assonance kaldırılması olayı, bu olayın kutlandığı gün (15 Ağustos), assonance diş. ed. Yarım uyak. assonant,e .9. Yarım uyaklı. assorti,e s. 1. Uyan, yaraşan, uygun düşen (Lemari et la femme ne sont pas bien assortis). 2. Assorti,e à qch: -e uygun, ile uygun giden (Il fut frappé d'un châtiment assorti à sa faute. Votre cravate est assortie à votre costume). 3. Mal dolu, çeşnisi bol (Un magasin bien assorti, une vitrine assortie). 4. Assorti de qch: -ile dolu, içinde... bulunan (Ce contrat est assorti de clauses très dures). assortiment er. 1. Uygun düşme, uygunluk (Assortiment de couleurs). 2. Birbirini tamamlayan şeylerin topu, takım (Assortiment de vaisselle, de linge de table). 3. Aynı cinsten şeylerin bir arada bulundurulan türlüsü; çeşit (Assortiment de dentelles, de soieries). assortir gçl. I. Uygun düşürmek (Assortir les couleurs, les nuances). 2. Bir araya getirmek, toplamak (Il sait assortir les gens peu liés entre eux). 3. Uygunluk gözetmek, dengi dengine düşürmek (Quand on prie des gens à un repas, il faut avoir soin de les assortir). 4. Mal vermek, donatmak (Le grossiste assortit le détaillant. Assortir un épicier, un magasin). 5. Assortir qch à qch: Bir şeyi -e uydurmak (Assortir sa chemise à sa veste). 6. Assortir qch de qch: -ile donatmak, doldurmak (Assortir une boutique d'articles variés). § S'assortir: I. Uygun düşmek, uyuşmak (Ces couleurs nés 'assortissent pas). 2. S'assortir à qch: -e uymak, gitmek (Un manteau qui s'assortit à la robe). 3. S'assortir de qch: a) Kapsamak, içinde taşımak (Le texte s'assortit de belles enluminures), b) Sağlamak, almak (Ce libraire s'assortit de tous les livres qui paraissent). assoupi,e s. Yatışmış, uyuşmuş, küllenmiş (Des passions assoupies). assoupir gçl. 1. Uyutmak, pinekletmek, uyuklatmak (La chaleur m'assoupit). 2. mec. Yatıştırmak dindirmek (Assoupir une querelle, un conflit, une douleur). § S'assoupir 1. Uyuklamak, pineklemek, kestirmek (Après le repas, il s'assoupit toujours dans son fauteuil). 2. Yatışmak, dinmek (Sa douleur s'est assoupie). assoupissantes. Yatıştırıcı, kendinden geçirici (Un charme assoupissant). assoupissement er. 1. Uyuklama, kestirme, şekerleme (Il a cédé à l'assoupissement). 2. mec. Yatışma, dinme (L'assoupissement d'une douleur). 3. Aldırmazlık, uyuşukluk, vurdumduymazlık (Le peuple sortit de son assoupissement pour se révolter contre la

107

assujettir dictature). assouplir gçl. 1. Esneklik vermek, esnekleştirmek bükülgenlik vermek, yumuşatmak (Assouplir une étoffe, les cuirs, le corps). 2. Yumuşatmak, hafifletmek (Assouplir les lois, les règles, les mesures trop strictes). 3. Çevikleştirmek, kıvraklaştırmak. 4. Uysallaştırmak (Assouplir le caractère d'un enfant violent). § S'assouplir: 1. Esnekleşmek, bükülgenlik kazanmak. 2. Yumuşamak, uysallaşmak, assouplissement er. 1. Esnekleşme, esnekleştirme; yumuşama, yumuşatma (Les exercises d'assouplissement détendent les muscles). 2. Yumuşatma, yumuşama; hafifletme, hafifleme (L'assouplissement d'un règlement, d'une loi). assourdir gçl. 1. Sağır etmek, sağıra çevirmek (Ne criez pas si fort, vous m'assourdissez). 2. Sağırlaştırmak ; duyulmaz hale getirmek (Un tapis assourdit les pas). 3. Donuklaştırmak (Assourdir une couleur). § S'assourdir: Duyulmaz olmak, duyulmaz hale gelmek (Le bruit des pas s'assourdissait). assourdissantes. Kulakları sağır edici, sağırlaştırıcı

(Un bruit assourdissant). assourdissement er. Sağırlaştırma, sağırlaşma; sağıra dönme, sağıra döndürme (L'assourdissement du canon. Mon assourdissement dura longtemps après le voyage en avion). assouvir gçl. 1. (Açlığını yada susuzluğunu) Gidermek (Assouvir sa faim, sa soif). 2. mec. Doyurmak, *doyumsatmak, "tatmin etmek (Assouvir une passion, une haine, une colère, un sentiment). § S'assouvir: 1. Doymak (Son ambition ne s'assouvit jamais). 2. S'assouvir de qch: -e doymak (S'assouvir de plaisirs, de vengeances). assouvissement er. 1. Giderme .yatıştırma, yatışma ; doyurma, doyma, "tatmin (L'assouvissement de la faim, d'une passion, des désirs). 2. Doyum, tatmin (Il éprouve un grand assouvissement). 'assuétude diş. Alışma; alışkanlık (Assuétude climatologique: iklime alışma). assujetties. 1. Boyun eğmiş, itaat altına alınmış. 2. ad. Vergi mükellefi, vergi yükümlüsü. 3. Yerleştirilmiş, oturtulmuş (Une fois le joug bien assujetti, on ne le secouraplus). assujettir gçl. 1. Kendine uyruk etmek, "uyruklaştırmak, tabi kılmak, egemenliği altına almak (Assujettir un peuple, une nation). 2. Pekiştirmek, berkitmek (Assujettir une couleur, les planches d'une caisse). 3. mec. Kul etmek, köle etmek (Il veut nous assujettir). 4. Assujettir qn à

assujettissement qch: Birini -e bağlamak, bağlı tutmak, "tabi kılmak (Assujettirquelqu'un à l'impôt, à des règles très strictes). § S'assujettir à qch: Bir şeye bağh olmak, bağımlı olmak, boyun eğmek, uymak (S'assujettir à une règle, aux exigences de la mode). assujettissement er. 1. Kendine uyruk etme, bağımlı kılma. 2. Uyruk edilme, uyrukluk, bağımlılık. 3. mec. Yük, yüküm, yükümlülük, katlanış (La grandeur a des assujettissements). assumer gçl. 1. Üstüne almak, üzerine almak, üstlenmek, boynuna almak (Assumer une responsabilité, une tâche, un devoir, un emploi). 2. Göze almak (Assumer le risque d'une tentative). assurable s. Sigorta edilebilir, sigortalanabilir. assurance diş. 1. Güven (Parter avec assurance. Perdre son assurance). 2. İnanca, güvence, "teminat (Donner des assurances de son dévouement. Sur cette assurance, je peux rentrer chez moi). 3. Sağlam kanı, inan (J'ai l'assurance que cettte place me sera donnée). 4. Sigorta (Contrat d'assurance. Assurance contre les accidents, l'incendie, le vol. Assurance sur la vie, assurance-vie. Assurance-automobile. Les assurances sociales. Assurance-invalidité. Assurance-vieillesse. Assurance-maladie. Compagnie d'assurance. Agent d'assurance). § Contracter, réaliser une assurance: Bir sigorta yaptırmak. Toucher une indemnité d'assurance: Sigorta tazminatı almak. assurées. 1. Güvenli, güvenilir (Un air assuré). 2. Kesin (Départ assuré à neuf heures). 3. Sağlam, sağlama bağlanmış (Avoir sa retraite assurée: Emekliliği sağlam, sağlama bağlanmış olmak). 4. s. vead. Sigortalı (t/ne votareassurée. Lesassurés sociaux). assurément bel. Kuşkusuz, elbette (Il viendra assurément). assurer gçl. 1. Sağlamlaştırmak, güven altına almak (Assurer ses frontières, sa fortune, son pouvoir). 2. İnan vermek, güven vermek (Il faut assurer le roi qui vous craint). 3. Sağlamak (Assurer le bonheur de sa famille). 4. (Bir şey için birine) İnanca vermek, güvence vermek, "teminat vermek (Il m'a assuré qu'il avait dit la vérité). 5. Pekiştirmek, berkitmek (Assurer une poutre, un volet). 6. Sigorta etmek, sigortalamak (Assurersa voiture). 7. Sağlamak (C'est lui qui assure tout). 8. Assurer qch à qn: Birine bir şey sağlamak, vermek (Assurer un avantage, un crédit, une rente à son ami. Assurer des munitions à l'armée). 9. Assurer qn de qch: Birine -konusunda güven vermek (Sa conduite passée nous assure de l'avenir). 10. Assurer qch contre: -karşı sigortalamak, güven

108

astral altına almak (Assurer ses récoltes contre la grêle. Assurer sa maison contre l'incendie). § Assurer le pavillon: (Gemide) Bir el top atarak bayrak çekmek. § S'assurer: 1. İnanmak, güvenmek (Assurez-vous que je ne vous oublie pas). 2. S'assurer qch: Kendine sağlamak (S'assurer un avantage, la protection de ses amis, les vivres pour un mois). 3. S'assurer de qch: Tutmak, ayırtmak, elde etmek (S'assurer d'une place, d'une somme d'argent)^ 4. S'assurer de qch: -e kesin olarak inanmak, -den emin olmak (Je me suis assuré de l'exactitude de cette nouvelle). 5. S'assurer dans, en, sur qch: -e güvenmek, bel bağlamak (On ne peut pas s'assurer sur ce cœur inconstant). 6. S'assurer contre qch: Kendinibirşeye karşı güven altına almak, sigortalamak (S'assurer contre l'incendie). 7. S'assurer de qn: Birini gözetimi, denetimi altına almak, kollamak (Allez vous assurer de lui). assureur er. Sigortacı. assyrien, ne s. vead. 1. Asurlu; Asur ve asurlulara değgin. 2. er. Asur dili, Asurca, assyriologie diş. Asurbilim. assyriologue ad. Asurbilimci. astasie diş. hek. Ayakta duramazlık, durma ve yürüme güçsüzlüğü, astatique s. Sürekli olarak değişmez dengede olan, değişmez dengeli, astérie diş. hayb. Denizyıldızı, astérisque er. (Basımcılıkta) Yıldız işareti, astéroïde er. Göktaşı; küçük gezegen, asthénie diş. Güçten düşme, genel güçsüzlük, asthénique s. ve ad. Güçten düşmüş, güçsüz, asthénosphère diş. yerb. Dayanıksız katman, zayıf katman. asthmatiques, vead. hek. Astmalı, astmayadeğin; tıknefes. asthme er. hek. Astma, astım, tıknefeslik, asticot er. 1. (Olta yemi olarak kullanılan) Et kurdu. 2. tkz. Adam, herif (Quel drôle d'asticot). asticoter gçl. tkz. Kızdırmak, canını sıkmak, tedirgin etmek, astigmates, hek. Astigmatizmah, astigmalı. astigmatisme er. hek. Astigmatizm, astigmatizma. astiquage er. Parlatma, cilâlama, ovarak pırıldatma. astiquer gçl. 1. İstika ile parlatmak, cilâiamak (Astiquer les meubles, le plancher). 2. Ovarak parlatmak (Astiquer les cuivres). astragale er. 1. (Mimarlıkta) Sütun başlığı. 2. anat. Aşık kemiği. 3. Geven, kitre ağacı, astrakan er. Astragan. astral,es. Gökcisimlerine değgin, yıldızlara değgin,

astre *yıldızsal. astre er. 1. Gökcismi. 2. (Genel anlamda) Yıldız (Les astres brillent, pâlissent, scintillent. Le mouvement des astres). 3. mec. Çok ünlü kişi, yıldız.§ L'astre du jour: Güneş. L'astre de la nuit: Ay. Etre né sous un astre favorable: Kadir gecesi doğmak, şanslı doğmak. Beau comme un astre: Ay parçası, çok güzel, astreindre gçl. 1. Katlandırmak, katlanmaya zorlamak. 2. Astreindre qn à qch: Birini -e zorlamak; -e "tabi tutmak (Astreindrequelqu'un à une discipline, à des travaux pénibles. Le médecin m'astreint à un régime sans sel). 3. Astreindre qn à f. qch: -meye zorlamak (Tu ne peux pas m'astreindre à travailler sous ces conditions). § S'astreindre à qch, à f.qch: -e, -meye zorunlu olmak, katlanmak (Ils'est astreint à examiner tout le dossier minutieusement). astreinte diş. 1. Yükümlülüğünü yerine getirmemekten dolayı her gün ödemek zorunda bulunulan para cezası. Gecikme cezası. "İtaatsizlik cezası. 2. Zorunluluk, katlanma, astringence diş. Buruşturuculuk, pekiştiricilik. astringent,e s. ve ad. hek. Buruşturucu, pekiştirici; peklik verici (Un remède astringent. Un astringent pour les soins de la peau). astrolabe er. gökb. Usturlap, astrolâtrie diş. Yıldızlara tapma, "yıldızataparhk. astrologie diş. "Müneccimlik, yıldız falcılığı. astrologique s. Müneccimliğe değgin, yıldız falcılığına değgin (Prédictions astrologiques). astrologue er. "Müneccim astrométrie diş. "Gökölçümü. astronaute ad. Uzayadamı, "uzaycı. astronauticien,ne ad. "Uzaybilimci, uzaybilim uzmanı. astronautique s. Uzaybilimsel, uzay gemiciliğine değgin, astronef er. Uzay gemisi, astronome er. "Gökbilimci, astronomie diş. "Gökbilim, astronomiques. 1. Gökbilimsel. 2. mec. Pek büyük, us almaz, çok yüksek (Chiffre, nombre astronomique. Un prix astronomique). astrophysfcien, ne ad. "Gökfizikçi. astrophysique diş. l.°Gökfiziği 2. s. Gökfiziksel, gökfiziğine değgin, astuce diş. 1. Kurnazlık, düzen, dolap. 2. İncelik, giz, girdi çıktı (Je connais toutes les astuces du métier). 3. tkz. Şaka (Il fait des astuces). astucieusement M . Kurnazlıkla, zekice, ustaca, astucieux, euse s. 1. Kurnaz, düzenci, dolapçı (L'astucieux Mazarin). 2. Zeki, cin gibi (Un élève

109

atlantique

astucieux qui répond toujours aux questions difficiles). 3. İncelik dolu, ustaca yapılmış (Un projet astucieux). asymétrie diş. Bakışımsızlık, "simetrisizlik, asymétrique s. Bakışımsız, "simetrisiz (Visage asymétrique). asymptote s. ve diş. mat. Kavuşmaz (Courbe asymptote. L'asymptote s'approche de la courbe sans jamais la rencontrer). asymptotique s. mat. Kavuşmaz (Ligne asymptotique). ataman er. tar. Ataman, hetman. ataraxiediş, fels. Sarsılmazlık. atavisme er. fels. Atacılık, soyaçekim. atavique s. Atacılığa değgin, soyaçekimle ilgili (Caractères ataviques). ataxie diş. hek. Sarsakhk; devim yitimi, ataxique s. 1. Sarsaklığa değgin. 2. ad. Sarsak, atèle er. hayb. Örümcekmaymunu. atelier er. 1. İşlik, atölye (Atelier d'un menuisier. Ouvrir un atelier de couture). 2. Atölye, çalışma yeri (Atelier d'un peintre). 3. Bölüm (L'atelier de montage dans une usine). atermoiement er. 1. Erteleme, geri bırakma. 2. Savsaklama, oyalama (Politique d'atermoiement). 3. Duraksama, düşünüp taşınma, "tereddüt (Après mille atermoiements, elle a enfin consenti à la séparation). atermoyer gçl. 1. Ertelemek, geriye atmak (Atermoyer une lettre de change). 2. gsz. Savsaklamak. 3. gsz. Duraksamak, tereddüt etmek (Il n'y a plus à atermoyer, il faut agir). athée s. ve ad. Tanrıtanımaz (C'est un athée. Un monde athée). athéisme er. Tanrıtanımazlık, athénée er. 1. (İsviçre ve Belçika'da) Bilginlerin, sanatçıların halka yapıtlarından örnekler okudukları, genel dersler verdikleri yer; konferanslar binası. 2. (Belçika'da) Orta ile yüksek arası öğretim kurumu, athermane s. Isı iletmez, sıcaklık geçirmez (Paroi athermane). athlète er. Atlet. athlétique s. I. Atletlerle, atletizmle ilgili (Les jeux athlétiques). 2. Atletlere özgü, güçlü, kasları gelişmiş (Un corps athlétique). athlétisme er. Atletizm (Championnat d'athlétisme). athrepsie diş. (Küçük çocuklarda) Besisizlik sayrılığı. atlante er. "Yontusütun, "heykelsütun, yontu direk; insan biçiminde sütun, atlantique s. ve ad. Atlas okyanusu; Atlas okyanusuna değgin (La côte atlantique de la

atlantisme

11 ı

France. Pacte atlantique). atlantisme er. Atlantik paktı yanlılığı, atlantiste ad. Atlantik paktı yanlısı, atlas er. 1. anat. Atlaskemiği. 2. Harita yada resim atlası. atmosphère diş. 1. Hava (La Lune n'a pas d'atmosphère). 2. fiz. Havaküre. 3. mec. Hava, bırakılan genel izlenim (Chaque être a une atmosphère personnelle). 4. Hava basıncı. 5 .mec. Çevre, çevre koşullan, ortam, hava (Je dois changer d'atmosphère. Atmosphère de travail). » atmosphérique s. Hava yada havaküreye değgin (La pression atmosphérique. Phénomènes, conditions, variations Atmosphériques). atoll er. coğr. Mercanada, halkaada, °atol. atome er. fiz. Atom. atomicité diş. (Bir moleküldeki) Atom sayısı, atomique s. Atoma değgin (La bombe atomique. Energie atomique. L'époque atomique, la guerre atomique). atomisation diş. mec. Bölme, parçalama (Atomisation des forces politiques). atomiser gçl. 1. Atomlaştırmak, çok küçük parçacıklara indirgemek. 2. Atom silâhlanyla yıkmak; atom bombası yağdırmak (Les Américains ont atomisé Hiroshima). atomiseur er. Tıkacına basıldığında içindeki sıvıyı püskürten şişe; püskürtmeli şişe, °atomizör (Atomiseur à parfum, à laque, à lotion). atomisme er. fels. Atomculuk (L'atomisme est un matérialisme mécaniste). atomiste ad. fels. 1. Atomcu, atomculuk yanlısı. 2. s. ve. ad. Atom ile uğraşan; atom bilgini (Des savants atomistes. Un atomiste). atonal,es. müz. Atonal, tona bağlı olmayan, tonsuz (Musique atonale). atonalité diş. Atonalité, tona bağlı olmama, tonsuzluk. atone s. 1. Durgun, anlamsız, boş (Un regard atone). 2. Tembel, iyi çalışmayan (Un intestin atone). 3. dilb. Vurgusuz (Syllabe atone). atonie diş. 1. Tembellik, çalışmazhk (Atonie intestinale). 2. Güçsüzlük, erksizlik, "iktidarsızlık (Atonie sexuelle, atonie intellectuelle). atonique s. Güçsüzlükten ileri gelen, atour er. ç. Süs, süs eşyası (Une femme parée des plus beaux atours). atout er. 1. (İskambil oyunlarında) Koz (Jouer atout. L'atout est le carreau. Jouer le sans-atout). 2. mec. Koz, üstünlük (Son atout principal c'est son énergie). § Jouer son dernier atout: Son kozunu oynamak, atoxiques. hek. Zehirli olmayan, zehirsiz.

attacher

atrabilaire s. Çabuk kızan, hemen öfkelenen, ayranı kabarık (Caractère atrabilaire). fitre er. Ocak ateşliği, ocak (Mettre des bûches dans l'âtre). atroces. 1. Canavar, acımasız (Un homme atroce). 2. Canavarca, tüyler ürpertici (Un crime atroce. Une vengeance atroce). 3. Dayanılmaz, çekilmez (Une peur atroce, une douleur atroce). 4. Çok kötü, berbat, iğrenç (Un temps atroce). atrocement bel. Canavarca, hiç acımadan, tüyler ürpertici bir biçimde, atrocité diş. Canavarlık, acımasızlık; tüyler ürperticilik; dayanılmazlık; berbatlık, kötülük, atrophie diş.biy. Körelme, güçten düşme, güçsüzlük, zayıflık (Atrophie musculaire, atrophie intellectuelle). atrophier gçl. Köreltmek, güçsüzleştirmek, cılızlaştırmak, zayıflatmak (Les sophismes d'une philosophie niaise ont atrophié en lui le sens moral). § S'atrophier: Körelmek, cılızlaşmak, zayıflamak (Les mucsles d'un paralysé s'atrophient. Son sens moral s'est atrophié). atropine diş. Atropin. attabler gçl. Sofraya oturtmak (Attablez les enfants ensemble). § S'attabler: 1. Sofraya oturmak (Il s'attable dès qu'il rentre à midi). 2. Masaya oturmak (Ils'attable à la terrasse d'un café). attachante s. Çekici, ilgi çekici, sürükleyici, merak uyandırıcı, meraklı (Un roman attachant. Une lecture attachante. Il a une personnalité attachante). attache diş. 1. Bağ, ilgi (Il conserve des attaches avec son pays natal). 2. Bilek (Il a des attaches fines). 3. *îlgeç, "tutturgaç (Feuillets réunis au moyen d'une attache). § Port d'attache: (Bir geminin) Kayıt limanı, bağlama limanı. attaché,e s. 1. Zincire vurulmuş, bağlı (Un prisonnier attaché). 2. Attaché à: -e bağlı (Le bonheur n 'est pas attaché à l'argent. Elle lui est très attachée). 3. er. "Ataşe, bir elçiliğe bağlı uzman yada görevli (Attaché militaire, attaché culturel). attachement er. 1. Bağlılık (Attachement à une religion). 2. Gönül ilişkisi, duygusal bağhhk (Attachement à une femme). 3. (Yapıcılıkta) Gündelik iş hesabı (Les attachements servent de pièces justificatives à l'entrepreneur pour le règlement de ses mémoires). attacher gçl. 1. Bağlamak, tutturmak (Attacher deux tissus par des épingles. Attacher les mains d'un prisonnier). 2. Bağlamak,sarmak (Attacher un fagot, un paquet). 3. Düğmelemek (Attacher un mantaeu, une robe). 4. Takmak, bağlamak (Attacher un tablier, un collier). S. Bağlamak,

attaquable düğümlemek (Attacher sa ceinture, ses lacets de chaussure, ses chaussures). 6. gsz. (Yemeklerde) Dibi y anmak, dibi tutmak (Le ragoût a attaché).l. Attacher qch à qch: -e bağlamak (Attacher un cheval à l'arbre, un condamné au poteau). 8. Attacher qch à: -e vermek (Attacher un sens à un geste, à une parole). § Attacher du prix, de l'importance, de l'intérêt à qch: -e önem vermek. Attacher de la valeur à: -e değer vermek. § S'attacher 1. Bağlanmak. 2. S'attacher qn: Birini kendine bağlamak (Ceprofesseur a su s'attacher ses élèves). 3. S'attacher à qch, à qn: Bir şeye, birine bağlanmak, sarılmak, kendini vermek, yapışmak (S'attacher à un pays, à une personne, à une doctrine, à un poste). 4. S'attacher à f. qch: -meye çok özen göstermek, dikkat etmek, kendini vermek (Cet homme s'est attaché à rendre sa famille heureuse). attaquable s. 1. Saldırılabilir, saldırıya elverişli (Une forteresse attaquable). 2. huk. Geçersiz sayılabilir, itiraz edilebilir (Ce testament est attaquable). attaquant,e ad. 1. Saldıran, saldırı yapan (Les attaquants furent repoussés). 2. (Spor takımında) Hücumda oynayan oyuncu, hücum oyuncusu. attaque diş. 1. Saldırış, saldırı (Passer à l'attaque. Donner le signal de l'attaque. Attaque à main armée). 2. Ateş, sayrılık nöbeti, nöbet. 3. Bunalım, "kriz (Une attaque d'épilepsie, d'apoplexie). 4. Eleştiri, saldırı, taş, taşlama (Les attaques de l'opposition contre le gouvernement. Rester impassible devant les attaques). S. müz. Çalma (L'attaque d'une valse).6. (Takım sporlarında) Hücum, atak. § Etred'attaque: Turp gibi olmak, pek dinç olmak, sapasağlam olmak. attaquer gçl. 1. Saldırmak, (Attaquer une forteresse, un pays, l'ennemi, une personne). 2. Eleştirmek, sataşmak, saldırmak, taşlamak (Dans un article, il attaquait vivement le ministre). 3. Ele almak, girişmek, sarılmak (Attaquer un travail). 4. Kemirmek, yemek, içine işlemek (La rouille a attaqué le balcon de fer. Les mites attaquent les lainages). 5. Mahkemeye vermek, aleyhinde dâva açmak. 6. Yemeye başlamak, yumulmak (Attaquer la volaille). 7. müz. Çalmaya başlamak, çalmak (Au loin, les deux violons, le violoncelle et l'alto attaquaient un air de menuet). 8. İtiraz etmek (Attaquer un testament). §S'attaqueràqch: 1. Bir şeye hevesle girişmek (S'attaquer à un travail). 2. -e karşı savaş açmak, saldırmak (S'attaquer aux préjugés, à une politique). 3. S'attaquer à qn: -e saldırmak; ile mücadele etmek (S'attaquer à un ministre).

111

atteler attardé,e. s. 1. Geç kalmış, geç vakte kalmış, gecikmiş (Quelques passants atterdés). 2. Artık çok gerilerde kalmış, zamanı geçmiş. 3. Gelişmesi gecikmiş, geri zekâlı (Un enfant attardé). 4. ad. Geri zekâlı (Un attardé). attarder gçl. Geciktirmek, geri bırakmak, alıkoymak (L'orage nous a attardés). § S'attarder: 1. Oyalanmak, kalmak (Il s'est attardé en chemin, chez un ami). 2. Gecikmek, geri kalmak (Il s'est attardé derrière le groupe). 3. S'attarder à qch: -e takılmak, takılıp kalmak (Il s'est attardé à des détails). 4. S'attarder à f. qch: -mekle oyalanmak, vakit geçirmek (Ons'attardait à boire, à discuter, à fumer dans les cafés). atteindre: gçl. 1. Dokunmak, değmek, yetişmek (Monter sur la chaise pour atteindre le plafond). 2. Varmak, erişmek (Atteindre son but, son objectif). 3. Vurmak, isabet etmek (Le coup de feu l'a atteint au bras gauche). 4. Düzeyine erişmek, eşit olmak (C'est en travaillant qu'on peut atteindre les hommes célèbres). S. Yetişmek, yakalamak. 6. Yükselmek, varmak (Ladouleura atteint sa limite). 7. İncitmek, yaralamak, dokunmak (Il est indifférent, rien ne l'atteint). 8. Atteindre à qch: Büyük bir çaba sonucu bir şeye erişmek, varmak (Dans ce domaine, il atteindra, tôt ou tard, à la perfection). 9. Etre atteint de qch: -e yakalanmak, tutulmak, uğramak (Il est atteint de tuberculose). atteintes. 1. (Bir sayrılığa) Yakalanmış, tutulmuş. 2. tkz. Kaçık, deli, keçileri kaçırmış, atteinte diş. 1. Çarpma, vurma. 2. Dokunca, dokunurluk, "zarar (Atteinte à la réputation) 3. Sayrılığa yakalanma, tutulma, "musabiyet. § Hors d'atteinte: Erişilmez, yetişilmez (Sa réputation est hors d'atteinte) Hors de l'atteinte de: -in yetişemiyeceği, varamıy acağı yerde (Il est hors de l'atteinte des balles. Le tableau est hors de l'atteinte des enfants). Porter atteinte à qch: -e dokunmak; -e zarar getirmek; -e "halel getirmek (Cela peut « porter atteinte à votre indépendance). attelage er. 1. Bağlama, koşma (L'attelage des bœufs. L'attelage des wagons). 2. Koşulmuş hayvanlar (L'attelage suait, soufflait et marchait avec lenteur). atteler gçl. 1. Hayvan koşmak (Atteler une voiture). 2. Atteler qch à qch: -e hayvan koşmak; -e bağlamak (Atteler des bœufs à une charrette. Atteler la locomotive au train, une remorque au tracteur). 3. Atteler qn à qch: Birini -e vermek; -e koşmak; -ile görevlendirmek (Atteler quelqu'un à un travail, à une tâche). 4. gsz. Arabaya hayvan koşmak, hayvanları bağlamak (Dites au cocher

attelle d'atteler). § S'atteler à qch: -e canla başla girişmek; başlamak (S'atteler à un travail. Je me suis attelé à l'article que je vous ai promis). attelle 1. Hamut. 2. Süyek, °cebire. attenant,e s. 1. Bitişik (La maison attenante doit être reconstruite). 2. Attenant à: -e bitişik (Le cimetière attenant à l'église. La maison attenante à la ferme). attendant (en) bel. O zamana kadar, arada; bu arada (Ses idées sont peut-être justes, en attendant, il aurait mieux fait de se tenir tranquille)* § En attendant que: -inceye kadar (Je resterai ici en attendant que la pluie cesse). attendre gçl. 1. Beklemek (Attendre le train, un enfant, un téléphone, un visiteur). 2. Kollamak, gözetlemek (Attendre le moment, l'occasion, l'heure de faire quelque chose). 3. Hazır olmak (Le dîner vous attend, la voiture vous attend). 4. Sonu... olmak (La misère attend le dissipateur: Savurganın sonu yoksulluktur). S. Attendre qch de qn: Birinden birşey beklemek (On ne peut attendre aucune faveur de lui). 6. Attendre après qn, après qch: a) -i sabırsızlıkla beklemek, dört gözle beklemek (J'attends après mon oncle. Il attend après un taxi), b) -i gereksinmek, -e gereksinimi olmak, ihtiyacı olmak (Je n'attends pas après votre aide). 7. Attendre de f. qch: -meyi beklemek (Attendez d'être informé avant de vous prononcer). 8. gsz. Beklemek (Il a attendu longtemps). § Faire attendre qn: Birini bekletmek, geç gelmek. Se faire attendre: Geç gelmek, bekletmek. Attendre qn comme le Messie: Birini Hızır gibi beklemek, dört gözle beklemek.Attendre que les grives tombent toutes rôties dans la bouche: Armut piş ağzıma düş diye beklemek (Tu attends que les grives te tombent toutes rôties dans la bouche). Tout vient à point à qui sait attendre: Sabreden derviş muradına ermiş. § S'attendre à qch: 1. Ummak, beklemek (Je ne m'attendais pas à ce résultat). 2. S'attendre à f. qch: a) -meyi ummak, beklemek (On s'attend à trouver un dieu, on touche un homme). b) -mekten korkmak, çekinmek (Ils'attendàperdresaplace). attendrir gçl. 1. Duygulandırmak, yumuşatmak, içini sızlatmak (Les larmes du candidat n'ont pas attendri le professeur). 2. Gevrekleştirmek (Attendrir une viande, un bifteck). § S'attendrir: 1. Duygulanmak, içi sızlamak 2. S'attendrir sur qn, sur qch: Birine, bir şeye acımak (Ne vous attendrissez pas sur mon sort). attendrissantes. Duygulandırın, yüreksızlatıcı, iç ezici, acıklı. attendrissement er. Acıma, yüreği sızlama,

112

attention duygulanma. attendu,es. 1. Beklenen (L'arrivée d'une personne attendue). 2. er. ç. Gerekçe (Les attendus d'un jugement). 3. ilg. Dolayısıyla, yüzünden, ötürü (Attendu la situation internationale, le cabinet se réunira d'urgence). § Attendu que...: -diği için; -diğinden dolayı (On ne peut pas se fier à ces résultats, attendu que les calculs sont approximatifs). attentat er. 1. Suikast (Attentat au plastic). 2. huk. Cürüm, suç (Attentat à la pudeur, auxmœurs). 3. mec. Hakaret, suç (Un attentat contre le bon goût). § Attentat à la pudeur: Genel âdaba karşı cürüm. Attentat aux mœeurs: Edep duygularını incitme, genel adaba karşı cürüm. Attentat à la vie, à la liberté: Cana, özgürlüğe kast. Préparer, dresser un attentat contre qn: Birine karşı bir suikast hazırlamak (Préparer un attentat contre un souverain). Déjouer un attentat: Bir suikastı, bir komployu boşa çıkarmak, bozmak. attentatoire s. 1. Zararlı, dokuncalı, dokunan. 2. Attentatoire à: -e zararlı (Une mesure attentatoire à la liberté. Une décision attentatoire à la justice). attente diş. 1. Bekleme (Salle d'attente, salon d'attente). 2. Bekleme, bekleme zamanı (L'attente a été insupportable, très longue). 3. Umulan şey, beklenilen şey, dilek, istek, beklenti (Il n'a pas répondu à l'attente de ses professeurs: öğretmenlerinin umduğu gibi çıkmadı). § Etre dans l'attente de qch: -i beklemekte olmak, beklemek. Dans l'attente de qch: -i bekleyerek, beklerken (Nous vivons dans l'attente de beaux jours à venir. Tous étaient inquiets dans l'attente des dernières nouvelles). attenter gsz. 1. Suikastte bulunmak 2. Attenter sur qn, contre qn: Birine karşı suikastte bulunmak (De quel droit sur vous-même osez-vous.attenter? Attenter contre un roi). 3. Attenter à qch: -e kastetmek (Attenter à la vie, à la liberté d'un peuple, à la sûreté de l'Etat). § Attenter à ses jours: "İntihar etmek, "özöldürüme kalkışmak (Ilessaya d'attenter à ses jours dans la cellule). attentif,İve s. 1. Dikkatli (Un élève attentif). 2. Saygılı, özen gösterilen (Une amitié attentive). 3. Attentif à qch; à f. qch: e- dikkat eden, özen gösteren ; -meye dikkat eden ( Un homme attentifà ses devoirs. Il est attentif à ne vexer personne). attention 1. Dikkat (Ecouter avec attention). 2. Yakınlık, ilgi, sevgi, özen (Un témoignage d'attention. Elle avait pour les pauvres des attentions délicates). § Attirer, éveiller l'attention de qn sur qch: Birinin dikkatini -in üzerine

attentionné

113

çekmek (Je veux attirer votre attention sur ce point). Détourner l'attention de qn: Birinin dikkatini çevirmek, dağıtmak. Donner, prêter attention à qch: -e karşı ilgi göstermek. Faire attention à qch, à f. qch: -e dikkat etmek; -meye çok dikkat etmek (Faites attention à la question que je vais vous poser. J'ai fait attention à ne pas le réveiller en rentrant). Ne donner (prêter) aucune attention à qch: -e hiç aldırmamak, hiç bir ilgi göstermemek. Attention à: -e dikkat (Attention à la voiture!). attentionné,e s. Çok dikkat, ilgi, özen gösteren ( Etre très attentionné pour ses parents, auprès de sa fiancée). attentisme er. Beklegör politikası, "beklegörcülük. attentiste s. ve. ad. Beklegör politikası yanlısı, *Beklegörcü. attentivement bel. Dikkatle, ilgiyle. atténuant,e s. Hafifletici, azaltıcı, düşürücü (Circonstances atténuantes: Hafifletici nedenler). atténuation diş. 1. Azalma, düşme (Atténuation des forces, d'une souffrance). 2. Hafifletme (Atténuation d'une peine). atténuer gçl. 1. Güçten düşürmek, gücünü azaltmak, zayıflatmak 2. Yatıştırmak, dindirmek (Prendre un cachet pour atténuer un mal de tête). 3. Yumuşatmak (Atténuer les termes d'une lettre, la violence de ses propos). atterrage er. den. 1. Karaya yakınlık, karaya yakın olma. 2. Kıyıdan önce görünen yüksek kara parçası. atterrant,e s- Çok şaşırtıcı, üzücü (Une nouvelle atterrante). atterrer gçl. 1. (Eski) Yere vurmak, yere sermek. 2. mec. Yıkmak, yıldırımla vurulmuşa çevirmek, şaşkına döndürmek (L'annonce de son suicide nous a atterrés). atterrir gsz. 1. Karaya inmek, alana inmek, konmak, iniş yapmak (L'avion atterrit sur la piste. La fusée atterrit sur la planète).!, mec. tkz. Varmak, gelmek, düşmek (Après, cinq heures de marche, nous avons atterri dans une petite auberge). atterrissage er. Karaya inme, konma, iniş. (Atterrissage forcé: Zorunlu iniş. Atterrissage sans visibilité: Kör iniş, pisti görmeden iniş. Train d'atterrissage: (Uçağın) İniş takımı). atterrissement er. Suyun bıraktığı kum, toprak kümesi, su bırakıntısı. attestation diş. 1. Tanıklık. 2. Tanıtma belgesi, belge (L'employeur fournit une attestation à un employé qui quitte l'entreprise). § Attestation de bonne conduite: İyi hâl kâğıdı.

attirer attester gçl. 1: Gerçekliğine tanıklık etmek (J'atteste la réalité de ce fait). 2. Gerçeklemek, doğrulamak, °teyid etmek (Son regard atteste son innocence). 3. Tanık göstermek (J'atteste les dieux que je dis la vérité). 4. Kanıtlamak, ispat etmek (Les documents atttestent la vérité de son témoignage). S. Attester qch à qn: Birine bir şeyi ispat etmek, kanıtlamak, atticisme er. Dil inceliği, anlatı güzelliği, süzme güzellik. attiédir gçl. 1. Ilıklaştırmak, ılıtmak. 2. mec. Sıcaklığını azaltmak, ılıştırmak, gevşetmek (L'amitié que la présence attiédit, que l'absence efface). attiédissement er. Sıcaklığının azalması, soğuma (L'attiédissement d'un sentiment, du zèle, d'une tendresse). attifement er. Giyim, takıp takıştırma, süslenme, iki dirhem bir çekirdek olma. attifer gçl. Giydirmek, üstüne bir şeyler uydurmak (Elle attife ses enfants d'une manière drôle). § S'attifTer yada Etre attifé: Giyinmek, takıp takıştırmak, süslenmek (Elle passe des heures à s'attifer. Il est attifé drôlement). attiger gsz. hlk. Abartmak, attique s. 1. Attika'ya değgin. 2. er. (Mimarlıkta) Dam korkuluğu yada çatı katı. attirables. Çekilebilir. attirail er. 1. Takım (Attirail de toilette). 2. Eşya (Attirail de voyage). 3. Gereçler (Attirail de guerre, attirail du campeur). 4. Değersiz eşya, kıvır zıvır (Il a fourré tout son attirail dans une malle). attirance diş. Çekicilik, başdöndüriicülük (L'attirance du gouffre). § Eprouver, avoir une certaine attirance pour qch, envers qch: -e karşı ilgi duymak; ilgisi, eğilimi olmak (Il a une certaine attirance pour les films policiers). attirante^. Çekici (Une figure attirante). attirer gçl. 1. Kendine çekmek (L'aimant attire le fer). 2. Çekmek, °cezbetmek ( Ce spectacle attire la foule. Le miel attire les mouches). 3. Attirer qch à qn, surqn: Birinin başına.. .açmak, getirmek (Ses procédés lui attireront des ennuis. Une mauvaise conduite a attiré sur lui toute la haine du peuple). 4. Attirer qch à qn: Birine bir şey sağlamak (Sa bienveillance lui attirait toutes les sympathies. Sa réputation lui attirait des disciples). 5. Attirer qch sur: -in üzerinde toplamak, -e çekmek (Je voudrais attirer votre attention sur ce point). § S'attirer qch: 1. Başına... açmak; başına... getirmek (Il s'est attiré des ennuis à cause de son ami). 2. Sağlamak, elde etmek, kazanmak (Il

attisement s'attire des compliments mérités). 3. S'attirer qn: Birini kazanmak, kendi yanına çekmek (Il est très attentif à s'attirer les intellectuels). attisement er. Tutuşturma, körükleme (Vattisement des haines, des passions). attiser gçl. 1. Yeniden tutuşturmak, canlandırmak, parlatmak (Attiser lefeu). 2. Körüklemek (Attiser les passions, une querelle, une haine, une colère). attitré,e s. 1. Unvanlı, ayrıcalı (Le notariat est une charge attitrée). 2. Yetkili, yetkisi kabul edilmiş (Le représentant attitré d'une agence de presse). 3. Para ile tutulmuş (Un témoin attitré). attitrergf/. Bir görev ünvanı vermek, attitude diş. 1. Duruş (Attitude naturelle, gracieuse). 2. Davranış, tutum (Avoir une attitude ferme. Prendre une attitude d'hostilité). Il a modifié son attitude à l'égard de ce problème). 3. Durum takınma, tavır alma (Quelle est son attitude devant ce problème). attouchement er. 1. Elle dokunma, elleyiş. 2. Değme, değdirme, attractif,ives. 1. Kendine çekici, çekimleyici (Force attractive de l'aimant). 2. mec. Çekici, ilginç (Une vertu attractive). attraction diş. 1. Çekim, çekme gücü (L'attraction de la terre. Attraction magnétique, électrique). 2. Çekicilik, çekme, ilgi, sevgi (Sa personnalité exerce une grande attraction sur la foule). 3. Eğlence (Un centre d'attraction). 4. ç. Varyete numaralan, eğlendiri; gösteri (Les attractions d'une boîte de nuit). attrait er. 1. Çekicilik (L'attrait de l'aventure, delà nouveauté). 2. Eğilim, gönül akması, ilgi, sevgi (Il éprouvait un attrait romantique pour le malheur). 3. ç. Güzellik, alımlılık (Les attraits d'unefemme). attrapade diş. hlk. 1. Azarlama, paylama; azar. 2. Kapışma, kavga (Ils ont eu une sérieuse attrapade). attrape diş. 1. Tuzak. 2. mec. Tuzak, dolap.3. Şakadan aldatış, aldatmaca. 4. den. Çıma. 5. (Dökmecilikte) Maşa. attrape-mouche er. bitb. Sinekkapan, attrape-nigaud er. Enayi tuzağı, enayi kandırmaca (Ces belles paroles ne sont que des attrape-nigauds pour duper l'acheteur). attraper gç/. 1. Tutmak, yakalamak (Attraper des papillons avec un filet). 2. Yakalamak; enselemek ele geçirmek (La police a attrapé le voleur). 3. Tutmak, kavramak (Attraper une balle). 4. Yetişmek yakalamak (Attraper l'autobus, le train). 5. Öykünmek, "taklit etmek (Il a bien attrapé le style de La Bruyère. Il attrape l'accent français). 6. Aldatmak, kandırmak,

114

attrister dolandırmak, tavlamak (Il excelle à attraper les gens par des flatteries). 7. Azarlamak (Ses parents l'ont bien attrapé). 8. Kapmak, kavramak, anlamak (Je n'ai pu attraper que quelques mots de leur conversation). 9. Yakalanmak, tutulmak, kapmak (A ttraper une maladie, le rhume,la grippe 10. (Ceza vb. için) Yemek, çarpılmak (Attraper une contravention pour infraction au code de la route). § S'attraper: Yakalanmak, tutulmak. Se faire attraper: 1. Enselenmek, yakalanmak (Il s'est fait attraper par la police). 2. Haşlanmak, azarlanmak (Un enfant qui se fait attraper souvent par ses parents). Se laisser attraper à qch: -e kapılmak, aldanmak (Il s'est laissé attraper aux belles promesses). attrapeur, euse ad. mec. Avcı, tavcı. § Attrapeur de femmes: Kadın avcısı, attrayant, e s. Çekici, gönül çekici (Un paysage attrayant). attribuable s. 1. Verilebilen, inal edilebilen, yüklenilebilen. 2. Attribuable à: -e yüklenebilen, mal edilebilen, "atfedilebilen (Cet accident ne lui est pas attribuable). attribuer gçl. 1. Attribuer qch à qch: a) -e vermek, ayırmak (Attribuer une part à un héritier). b) -den bilmek, -e vermek, "atfetmek (On attribue ce phénomène à la pluie). 2. Attribuer qch à qn: a) -e maletmek (Attribuer une invention à un savant). b) -in üstüne yıkmak (Attribuer un accident, une faute, une responsabilité à un pauvre homme). § S'attribuer qch: Bir şeyi kendine mal etmek; kendi elinde tutmak (Ils'attribue tout le succès de l'entreprise. Tu t'attribues le monopole du patriotisme). attribut er. 1. Özel nitelik, vergi, ayrıcalık, özgü olan şey (La parole est un attribut de l'homme. Le droit de grâce est un attribut du chef de l'Etat). 2. fels. Öznitelik; san. 3. dilb. mant. Yüklem. 4. Simge (Le sceptre est l'attribut de la royauté). attributif, ive s. 1. dilb. Yüklemli. 2. Hak yada yetki verici (Acte attributif de compétence). attribution diş. 1. Verme (L'attribution d'un prix). 2. Ayırma, verme, "tahsis etme (L'attribution de véhicules neufs à un service. L'attribution d'un rôle à un acteur). 3. Mal etme. 4. Üzerine atma, üzerine yıkma. 5. Yorma, "hamletme ; "atfetme 6. ç. Görev, yetki (Définir les attributions d'un fonctionnaire). § Empiéter sur les attributions de qn: Birinin görevine karışmak, el uzatmak, attristant,e Üzücü, iç karartıcı (Des nouvelles attristantes). attrister gçl. Üzmek, neşesini kaçırmak, içini karartmak (La mort de son père m'a attristé

attrition beaucoup). § S'attrister: 1. Üzülmek, neşesi kaçmak, içi kararmak. 2. S'attrister de qch, de f.qch: -e üzülmek; -diğine üzülmek (Je m'attriste de cette longue séparation. Ma mère s'attriste de voir qu'il ne vient pas très souvent cette année). attrition diş. hek. 1. Aşınma (Attrition de l'émail dentaire). 2. mec. Dinsel bir suç işlemiş olmaktan duyulan iç acısı, tedirginlik. 3. (Bir işletmede) Personel sayısının azalması, personel kaybı (Attrition due à une mauvaise rémunération). attroupement er. 1. Bir gösteri için sokakta toplanma, bir araya gelme (L'attroupement des badauds). 2. Sokakta toplanan kalabalık (La police a dispersé les attroupements). attrouper gçl. Toplamak .başına toplamak, bir araya getirmek (Il a attroupé les oisifs). § S'attrouper: Toplanmak, bir araya gelmek (Les manifestants commencèrent à s'attrouper). au: à le. aubade diş. 1. Sabahleyin verilen kapı önü konseri; biri için kapı önünde yada pencere altında şarkılar söyleme (Donner une aubade à une jeune fille). 2. alay, tkz. Sunturlu hakaret, haşlama, aubaine diş. Beklenmedik kazanç; büyük şans, fırsat (Quelle bonne aubaine!: Neşans!) § Profiter de l'aubaine: Fırsattan yararlanmak, aube diş. 1. Tan, gün ağarması, tansökümü (L'aube se lève,apparaît).2. Başlangıç, ilk belirti (L'aube de la vie). 3. Papazların dinsel tören sırasında giydikleri beyaz entari. 4. Çark kanadı, çark (Navireàaubes. Les aubes d'un roue de moulin). § A l'aube: Tan sökerken, gün ağarırken, erkenden (Se lever à l'aube, se coucher à l'aube). Etre à l'aube de qch: -in başlangıcında olmak, eşiğinde olmak (Nous sommes à l'aube d'un monde nouveau). aubépine diş. bitb. Akdiken, aubères. (At donu) Demirkır (Une jument aubère). auberge diş. 1. Han. 2. Küçük kır lokantası. 3. Küçük otel. § Prendre qch pour une auberge: Bir yere canının istediği zaman girip çıkmak, babasının evi sanmak, bir yeri dingonun ahırı sanmak (Tu prends ma maison pour une auberge, quoi?: Evimi han mı sanıyorsun, ne?). aubergine diş. 1. Patlıcan. 2. s. Patlıcan rengi, koyu mor (Des costumes aubergine). 3. tkz. Paris'te polis yardımcısı kadın memur, aubergiste ad. Hancı, kır lokantacısı; otelci, aubette diş. Kapalı otobüs durağı, kapalı durak, aubier er. bitb. (Ağaçlarda) Kabuk altı katmanı, yalancı odun. aucun,e s. 1. Hiçbir (Aucun homme, aucune femme). 2. adıl. Hiçbiri, hiçbir kimse (Aucun de

115

auditeur ses amis ne l'aime). § D'aucuns: Çokları; kimileri (D'aucuns pourront critiquer cette attitude). aucunement bel. Hiç, hiç de, hiçbir zaman (Je ne crains aucunement la mort). audace diş. 1. Gözüpeklik, yüreklilik, korkmazlık, yılmazlık, cesaret (Critiquer avec audace les abus du pouvoir ). 2. Aşırı adım, aşırılık (Les audaces de la mode). 3. "Küstahlık, utanmazlık, kendini bilmezlik (Il a l'audace de me contredire). audacieusement bel. Korkmadan, çekinmeden, gözünü kırpmadan, cesaretle, audacieux,euse s. ve ad. Gözüpek, yürekli, yılmaz, korkmaz, cesur (Un homme, un geste audacieux. L'avenir appartient aux audacieux). au-deça bel. Beride; -in berisinde, au-dedans bel. tçerde. au-dehors bel. Dışarda. au-delà bel. 1. Ötede; -in ötesinde. 2. er. Öbür dünya, öteki dünya, "ahiret (Il s'est lié à l'au-delà). § A l'au-delà, dans l'au-delà: Öbür dünyada, "ahirette. au-dessous bel. Altta; -in altında, au-dessus bel. Üstte; -in üstünde, au-devant bel. Önde; -in önünde, audibilité diş. Dinlenilebilirlik, işitilebilirlik (Audibilité radiophonique). audibles. İşitilebilir, dinlenebilir, kulağın alabildiği (Les sons audibles. Ces bandes ne sont pas audibles). audience diş. 1. İlgi, dikkat (Son livre a trouvé l'audience de nombreux lecteurs. Ce projet a rencontré l'audience du ministre 2. (Yargı yerinde) Oturum, "celse (Audience publique: Herkese açık oturum. Audience à huis clos: Kapalı oturum. Ouvrir l'audience: Oturumu açmak. Suspendre audience: Oturuma ara vermek. Lever audience: Oturumu kapamak. Reprendre l'audience: Oturuma yeniden başlamak). 3. 'Görüşüm, görüşme, buluşma. § Demander une audience: Görüşme istemek, görüşüm isteğinde bulunmak. Donner audience à qn: -ile görüşmek (Le ministre ne peut pas vous recevoir car il donne audience à un visiteur de marque). Obtenir une audience: Görüşüm elde etmek. Recevoir qn en audience: Birini "huzuruna kabul etmek (Le chef du cabinet a reçu la délégation syndicale en audience). audienciers. vead. Mübaşir, audio-visuel,le s. Gör-işit, görsel-işitsel (Enseignement audio-visuel. Méthode audiovisuelle). auditeur,trice ad. 1. Dinleyici (Les auditeurs d'un musicien). 2. (Danıştay ve Sayıştay gibi yüksek

auditif kurullarda) İşe yeni başlayıp kendini yetiştirmeye çalışan görevli, stajyer, auditif,ive s. İşitmeyle ilgili, işitmeye değgin, "işitsel (Il a une mémoire auditive. Appareil auditif. Sensation auditive). audition X.biy. İşitme (Troubled'audition. lia des troubles d'audition). 2. Dinleme, dinleyiş; duyulma, dinlenilme (Ici, l'audition radiophonique est difficile. L'audition des témoins). 3. Tanıtılmak istenen bir müzik sanatçısını dinletmek için yapılançağırılı toplantı, müzik şöleni; 'dinleti, auditionner gçl. 1. (Müzikte) Bir yargıya varmak için dinlemek (Auditionner un disque, un candidat). 2.gsz. Biranlaşmayapmakyadabirroi almak için, okuyacağı yada çalacağı parçayı sunmak (Elle a auditionné pour avoir un rôle dans une revue). auditoire er. 1. Dinleyiciler (Il s'est adressé à l'auditoire). 2. mec. Okurlar (Je souhaite que ce livre trouve l'auditoire qu'il mérite). auditorat er. (Danıştay ve Sayıştayda) Stajyerlik, *yetişmenlik. auditorium er. Dinleme salonu, auge diş. 1. Yem teknesi; yalak (Les auges d'une porcherie). 2. Çamur teknesi. 3. Gerdel, auget er. Küçük tekne; küçük gerdel, augmentable s. Artırılabilir; çoğaltılabilir; yükseltilebilir, augmentatif,ive s. dilb. 1. Büyültmeli. 2. ad. Büyültme eki. augmentation diş. 1. Artma; çoğalma, çoğaltma; genişleme, genişletme; yükselme, yükseltme (Augmentation de quantité, d'intensité, de prix). 2. Aylık artırımı, ücret artışı (Je vais demander une augmentation à mon patron). augmenter gçl. 1. Artırmak (Augmenter son revenu). 2. Çoğaltmak (Augmenter ses frais, sa dépense). 3. Genişletmek (Augmenter ses terres). 4. Yükseltmek (Augmenter les prix, les salaires). 5. Augmenter qn: Birinin aylığını, ücretini arttırmak (Je vais l'augmenter le mois prochain). 6. Augmenter gsz. a) Artmak, çoğalmak (La population du pays augmente), b) Yükselmek (Les prix augmentent) c) Fiyatı artmak, pahalanmak (Le fromage a augmenté cette semaine). 7. Augmenter de qch: -sini genişletmek, artırmak (Augmenter de volume: Oylumunu artırmak). § S'augmenter: Artmak, çoğalmak, genişlemek, yükselmek. augurai,e s. Falcılara değgin; falcılıkla ilgili (Art augurai). augure er. 1. (Eski Roma'da) Yıldırım, şimşek,

116

aune gökgürültüsü gibi göksel olaylardan, kuşların ötüş ve uçuşlarından belirli sezi ve yargılara varan din adamı, "kâhin, önbilici, bilici. 2. Kehanet, önbilicilik, bilicilik. 3. (Günümüzde) mec. Kâhin, bilici; falcı (Il faudra consulter peut-être les augures pour résoudre ce problème!). 4. mec. Fal; kehanet, "önbili. S. ç. Kafaca ileri gelenler. § Etre de bon augure pour qch: -için iyi bir belirti olmak, "hayra alamet olmak (Il a buté contre le premier obstacle; cela n'est pas de bon augure pour la suite). Etre de mauvais augure pour qch: -için kötü bir belirti olmak, uğursuzluk belirtisi olmak, "hayra alamet olmamak. Oiseau de bon augure: Uğurlu kişi; ayağı, ağzı uğurlu. Oiseau de mauvais augure: Uğursuz kişi; ayağı, ağzı uğursuz, augurer gçl. 1. (İyiye yada kötüye) Yormak 2. Augurer de qch: -önceden sezmek, kestirmek (Je n'augure pas bien de l'avenir. Ce travail laisse bien augurer de la suite). 3. Augurer qch de qch: -den... sonucunu çıkarmak, sonucuna varmak (Il augurait un malheur de cette obscurité muette). 4. Augurer de qch que: -diği kanısına varmak (Tu augures de mon opposition que je serai toujours contre toi, n'est-ce pas?). auguste s. 1. Yüce, ulu. 2. er. Yüzünü gözünü çok koyu ve renkli boyamış sirk soytarısı. augustin,e ad. Aziz Augustinus tarikatından olan kişi. aujourd'hui 1. bel. Bugün (Je pars aujourd'hui) 2. er. Bugün, şimdi, şu an (Le vivace et le bel aujourd'hui). aulique s. Saraya değgin. § Conseil aulique: Eski Cermen İmparatorluğu'nda Yüksek Yargıevi. aumône diş. 1. Sadaka (Il vit d'aumône). 2. mec. Bağış, lütuf (Accorde-moi l'aumône d'un regard). § Demander l'aumône: Sadaka istemek. Faire l'aumône à qn: -e sadaka vermek (Il fait souvent l'aumône aux mendiants). aumônier er. Papaz, din adamı (L'aumônier de la prison, d'un régiment, d'une école). § Grand aumônier de.France: Fransa Krallık sarayında en yüksek din adamı. aunaie,aulnaie diş. Kızılağaç koruluğu, aune,aulne er. bitb. Kızılağaç, aune diş. 1. Eski bir uzunluk ölçüsü birimi (120 cm.). 2. Bir karış. §Faireunemined'uneaune: Bir kanş surat asmak. Mesurer qch à sa vieille aune: Bir şeyi kendi eskimiş yargılarına göre değerlendirmek, hâlâ konulduğu yerde otlamak. Mesurer qn à son aune: Birini kendi gibi sanmak; birini kendi ölçülerine göre değerlendirmek (II mesure les autres à son aune). Tirer une langue d'une aune: Dilini bir karış uzatmak, çıkarmak.

auparavant auparavant bel. 1. Önce, daha önce (La réunion aura lieu le mois prochain, mais tu peux venir auparavant). 2. Önceden, önce (Un mois auparavant). 3. Eskiden, önceleri, vaktiyle (Auparavant, les gens n 'agissaient pas de la sorte). auprès bel 1. Yakın, yakında, yörede (Les lieux situés auprès). 2. Auprès de: Yanına, yakınına; yakında, yakınında; yanından, yakınından (II s'est assis auprès de moi. La réalité est dure auprès du songe). auquel: A lequel, aura diş. hek. Esinti; öncü belirti, auréole diş. 1. Hıristiyan ermişlerinin resimlerinde, başları çevresinde gösterilen ayla, "hâle 2. Ayla, hâle (L'auréole de la Lune, du Soleil). 3. Taç, utku, saygınlık (Parer, entourer quelqu'un d'une auréole). auréoler gçl. 1. Yöresini çevirmek, ayla ile süslemek (Il a laissé un grand nom que la légende auréole). 2. Auréolerdeqch: -ileçevirmek. 3. Etre auréolé de qch: -ileçevrilmek (Ce poète est auréolé de légende. Il est auréolé d'un grand prestige). § S'auréoler de qch: -ile çevrili olmak, çevrilmek (S'auréoler de gloire). auriculaire s. 1. Kulağa değgin, işitmeyle ilgili, (Pavillon auriculaire). 2. er. Serçe parmak. 3. anat. (Kalpte) Kulakçığa değgin. § Témoin auriculaire: İşitme tanığı, auricule diş. 1. Kulak memesi. 2. Kulak kepçesi. 3. (Yürekte) Kulakçık (Auricule droite, auricule gauche). aurifère s. İçinde altın bulunan, altınlı (Sable aurifère, terrain aurifère). aurification diş. Altın dolgu; altın dolgusu yapma (Aurification d'une dent). aurifier gçl. Altın dolgusu yapmak (Aurifier une dent). aurore diş. 1. Tan, tansökümü; gün ağarması (Se lever à l'aurore, avant l'aurore). 2. Tan kızıllığı. 3. Doğu. 4. s. Altın sarısı. 5. mec. Başlangıç, eşik (L'aurore d'une réforme). § Aurore polaire: Kutup kızıllığı. Aurore boréale: Kuzey kızıllığı. Aurore australe: Güzey kızıllığı. Etre à l'aurore de qch: -in başlangıcında olmak, eşiğinde olmak (Etre à l'aurore d'une réforme, d'une révolution). auscultation diş. hek. Kulağını dayayıp dinleme; dinleme. auscultatoire s. Kulakla dinlemeye değgin (Signes auscultatoires). ausculter gçl. hek. Kulağını dayayıp dinlemek; dinlemek (Ausculter un malade, le cœur, les poumons). auspice er. 1. (Eski romalılarda) Kuşların

117

austral

davranışlarına bakarak yapılan falcılık, kuş falı. 2. Koşul. § Sous de bons, de favorables auspices: İyi, elverişli koşullarda. Sous de mauvais, de fâcheux, de tristes auspices: Kötü, elverişsiz koşullarda. Sous les auspices de qn: -in desteğiyle, kayırmasıyla, korumasıyla; koruyuculuğunda, "himayesinde, aussi bel. 1. De, da (Dahi) (Toi aussi: Sen de). 2. (Bir sıfattan önce geldiğinde) Bu denli, böylesine (Comment un homme aussi sage a-t-il fait une pareille faute: Bu denli aklı başında bir adam nasıl oldu da böyle bir yanlışlık yaptı). 3. (Tümcenin başına geldiğinde) -den dolayı, bu yüzden, bundan ötürü, onun için (Ces étoffes sont belles; aussi coûtent-elles cher: Bu kumaşlar güzel, onun için pahalı. L'égoïste n'aime que lui; aussi tout le monde l'abandonne: Bencil yalnız kendini düşünür, onun için herkes ondan yüz çevirir). 4. Aussi... que: Ne denli., olursa olsun (Aussiriche qu'il paraisse: Ne denli varsıl gönünürse görünsün). S. (Karşılaştırmalarda) Aussi... que: "Kadar, denli (Il est aussi vertueux que toi: Senin kadar erdemlidir). § Aussi bien: Zaten, aslında esasen (Vous êtes aussi bien le véritable roi). Aussi bien que: -olduğu gibi... olduğu kadar, gibi (Lui aussi bien que sa femme préfèrent la mer à la montagne: Karısı kadar kendisi de denizi dağa yeğ tutarlar. Karısı da kendisi de denizi dağa yeğlerler). Aussi bien.... que: -i olduğu kadar -i de (Il aime aussi bien le théâtre que le cinéma: Tiyatro kadar sinemayı da sever). aussitôt bel. 1. Hemen, derhal (J'irai aussitôt). 2. (Bir edili ortaçtan önce geldiğinde) ...ir ...mez (Aussitôt arrivé, il se coucha: Gelir gelmez yattı). § Aussitôt que: -diği anda (Je l'ai reconnu aussitôt que je l'ai vu: Kendisini görür görmez, gördüğüm anda, tanıdım). Aussitôt dit, aussitôt fait: Der demez yapar; söylenir söylenmez yapılır, austères. 1. Kekre. 2. Sıkı, çetin (Mener une vie austère). 3. Sert (Il a un caractère austère, un air austère). 4. Soğuk, süssüz (Un homme austère, une robe austère). 5. (Güzel sanatlarda) Ağırbaşlı bir sadelikte (Un monument austère). austèrement bel. 1. Sertlikle, sıkıca. 2. Sadelikle, ağırbaşlılıkla, austérité diş. 1. Sertlik, çetinlik, sıkılık (L'austérité d'une vie, d'une morale, des mœurs). 2. Ağırbaşlı sadelik (L'austérité de la façade d'un temple). 3. (Ekonomide) Kemer sıkma, sıkı önlemler alma (Programme d'austérité. Austérité monétaire: Sıkı para politikası). austral,e s. Güney, güneye değgin (Hémisphère australe).

australie australie Avustralya. australienne s. ve ad. Avustralyalı; Avustralya'ya değgin. autan er. Fransa'da, güney yada güney-doğu yeli; soğuk ve şiddetli yel. autant bel. 1. Gibi, olduğu kadar (Il lit la Bible autant que le Coran: Kur'anı olduğu gibi İncil'i de okur). 2. Kadar, -diği kadar (Je travaille autant que je peux: Elimden geldiği kadar çalışıyorum. Il mange autant que son père: Babası kadar yiyor). 3. Autant de.... que: Kadar (J'ai autant de fortune que lui: Onun kadar servetim var. Il a autant d'amis que d'ennemis: Dostu kadar düşmanı var. Ne kadar dostu varsa o kadar da düşmanı var). 4. Autant... autant: Ne kadar... ise, o kadar... (Autant il travaille, autant il gagne: Ne kadar çalışıyorsa o kadar kazanıyor. Autant il a de vivacité, autant vous avez de nonchalance: O ne kadar canlı ise siz de o kadar uyuşuksunuz). § Autant que possible: Elverdiğince, mümkün mertebe, elden geldiği kadar. En faire autant: Aynı şeyi yapmak, öyle yapmak (J'irai au cinéma, voulez-vous en faire autant?: Ben sinemaya gideceğim, siz de gelir misiniz?). Pour autant: Bununla birlikte, yine de (J'ai beaucoup travaillé,je n'ai pas réussi pour autant). Pour autant que: -kadanyle (Pour autant que je sache, les papiers ne sont pas encore préparés). Autant vaut: Tıpkı, sanki, âdeta ( C'est un homme mort ou autant vaut). Autant de têtes, autant d'avis: Her kafadan bir ses (çıkıyor). D'autant: Oranında, kadar (Cela augmente d'autant son profit: Kârı oranında (kadar) artıyor). D'autant plus que: 1. -dikçe, -diği oranda (Je le poursuivrai d'autant plus qu'il m'évite: O benden kaçtıkça ben onu kovalayacağım). 2. Çünkü; -diği için (Je le punirai, d'autant plus qu'il n'a pas demandé pardon: Onu cezalandıracağım, çünkü özür dilemedi. Özür dilemediği için onu cezalandıracağım). D'autant que: -diğine göre; -diği için, çünkü (Il faut agir avec prudence, d'autant que le succès n'est pas certain: Başarı kesin olmadığına göre (olmadığı için) sakınımlı davranmak gerek). Autant dire que: Sanki, dersiniz ki, âdeta (Autant dire qu'il est perdu). autarcie diş. Kendi kaynaklarıyla geçinme, kendi yağıyla kavrulma, * kendine yeterlik (Politique d'autarcie). § Vivre en autarcie: Kendi yağıyla kavrulmak. autarcique s. Kendi yağıyla kavrulan, kendine yeten (Politique autarcique). autel er. 1. Tapınaklarda, üzerinde kurban kesilen, günlük gibi şeyler yakılan, Tanrı adına öteberi

118

autocinétique

sunulan taş masa, °sunak. 2. ( Kiliselerde) °Sah. 3. mec. Din, Kilise (Le trône et l'autel). § Aller à l'autel: Evlenmek, nikâh memurunun karşısına çıkmak.Dresser,élever des autels à qn: Birini çok yüceltmek, tanrılaştırmak, auteur er. 1. Yaratan, yaratıcı, var eden; yapan (Dieu, l'auteur de l'univers. L'auteur d'un projet). 2. Yol açan, neden olan, işleyen, "fail (L'auteur d'un crime, d'un malheur). 3. Yazar, yazan; yapan (L'auteur d'un livre, d'une œuvre). 4. Söyleyen, çıkaran (L'auteur d'une nouvelle).5. * Kaynak (Citez vos auteurs). 6. ç. Atalar (Les auteurs d'une race). § Auteur moral: huk. Suça azmettiren, mânevi fail. authenticité diş. 1. Gerçeklik, doğruluk (Vérifier l'authenticité d'un tableau, d'une signature, d'un testament). 2. İçtenlik, doğallık, bozulmamışlık (L'authenticité d'un écrivain). 3. Gerçeğe uygunluk (L'authenticité d'un événement historique). 4. Resmilik (L'authenticité d'un acte). authentification diş. Gerçekliğini belirtme, gerçek olduğunu gösterme. "Resmilik verme, "resmiyet kazandırma; onay, "tasdik, authentifier gç/. 1. Resmîleştirmek. 2. Gerçekliğini göstermek, gerçek olduğunu belirtmek. 3. "Resmiyet kazandırmak; onaylamak, "tasdik etmek (Un sceau authentifie cette pièce). authentiques. 1. Resmi (Acte authentique: Resmi senet). 2. Aslına uygun (Copie authentique). 3. Gerçek, sahte olmayan (Un Picasso anthentiquc. Une histoire authentique). 4. İçten, doğal, bozulmamış (Les ''sentiments authentiques de l'homme). anthentiquement bel. Gerçek olarak, doğru olarak, autisme er. ruhb. İçeyöneliklik. autistique, autiste s. ruhb. İçcyönelik. auto diş. 1. Otomobil, araba. 2. er. (İspanya'da) Dinsel konulu oyun (Les autos de Lope de Vega). auto-accusation diş. Kendi kendini suçlama, autobiographie diş. "Özyaşamöyküsü. autobiographique s. Özyaşamöyküsel (Œuvre, autobiographique). autobus er. Otobüs, autocanon er. Motorlu top. autocar er. Kentler arası çalışan otobüs, otokar, autocastration diş. Kendi kendini iğdiş etme. autocensure diş. Kendi kendini sansür etme, kendi kendini sıkıdenetimleme, *özsıkıdenetim. autochenille diş. Tırtıllı otomobil, autochtones, ve ad. Yerli (Peuple, race autochtone. Les autochtones d'un pays). autocinétique s. Kendi kendine hareket edebilen

auto-citerne (Organisme autocinétique). auto-citerne diş. Motorlu sarnıç, autoclave 1. s. Kendi kendine kapanır (Marmite, appareil autoclave). 2. er. Otoklav (Désinfecter, stériliser des vêtements à l'autoclave). autocrate er. Salt hükümdar, saltıkçı. autocratie diş. Saltıkçılık, "mutlakiyet. autocratiques. Saltcı; saltcıhğadeğgin, autocritique A f Özeleştiri (Faire son autocritique). autocuiseur er. Düdüklü tencere, autodafé er. 1. Ateşte yakma cezası. 2. Ateşe verme, ateşte yakma (Je vais faire un autodafé de livres: Kitaplarımı yakacağım). autodéfense diş. 'Özsavunma. autodestruction diş. 'Özyıkım. autodétermination diş. Kendi yazgısını kendisi çizme (Un peuple qui aspire à l'autodétermination). autodidactes, ve ad. "Özöğrenimli, kendi kendini yetiştirmiş (Un écrivain autodidacte. Un, une autodidacte). autodrome er. Otomobil deneme ve yarış yeri; 'otoalanı. auto-école diş. Şoförlük okulu, autofinancement er. 1. Kendi kendine ödeme. 2. Kendi parasıyle yatırım yapma, autogènes. Kendinden olma. autogestion diş. Kendi kendini yönetme, 'özyönetim. autogestionnaire s. 'Özyönetimsel, özyönetimci, özyönetimli (Socialisme autogestionnaire). autographes, ve ad. 1. Yazarın kendi eliyle yazılmış olan, "özyazılı (Lettre, dédicace autographe). 2. er. Özyazı (Une collection d'autographes). autographie diş. Özel bir mürekkeple yazılmış yada çizilmiş bir şeyi taşa yada başka bir maddeye basılmak üzere geçirme. Baskı yoluyla çoğaltma, autographier gçl. Bir özel yazı yada resmi basılmak üzere taşa geçirmek, autoguidage er. Kendinden kumanda, "özkumanda. autoguidé,e s. Kendinden kumandalı, 'özkumandalı (Engin, projectile autoguidé). automate er. 1. Otomat, 'yanarsöner. 2. mec. Düşüncesiz, iradesiz adam. 3. Robot (Il agit comme un automate). automaticité diş. *Özdevimlilik, 'özdevinimlilik, "otomatiktik, automation diş. Özdevinim. automatique s. 1. Otomatik, 'özdevimli, 'özdevinimli, kendiliğinden işler (Appareil automatique, téléphone automatique). 2. Kendiliğinden, birden olan, birden yapılan

119

autorégulation

(Réflexe automatique, mouvement automatique). automatiquement bel. Kendiliğinden, birden, otomatik olarak, automatisation diş. 'Özdevimlileştirme, "otomatikleştirme, automatiser gçl. 'Özdevimlileştirmek. "otomatikleştirmek, automatisme er. Özdevim, 'özdevinim, "otomatizm, automédon er. (Şaka) Arabacı, binici, automnal,e s. Güze değgin, sonbahara değgin (Brumes automnales, plantes automnales). automneer. Güz, sonbahar. § Etre à l'automne de sa vie: Ömrünün sonbaharında olmak, automobile diş. 1. Otomobil, araba; motorlu taşıt. 2. s. Kendiliğinden işler, kendi kendine çalışır (Voiture automobile, canot automobile). automobilisable s. Üzerinde otomobil işleyebilir, araba kullanmaya elverişli (Une route automobilisable). automobilisme er. 1. Otomobilcilik. 2. Otomobil sporu. automobiliste ad. 1. Otomobilci. 2. Otomobil sporcusu. automoteur,trice s. 1. Özdevimli. 2. er. Motorlu mavna. automotrice diş. Ray üzerinde işleyen motorlu küçük taşıt, otoray, automutilation diş. Kendi kendini yaralama, kendi kendini sakatlama (Automutilation pathologique chez les obsédés). autonomes. Özerk, "muhtar, autonomie diş. 1. Özerklik, "muhtariyet (Rédamer l'autonomie. Autonomie politique; autonomie financière, autonomie administrative). 2. (Uçak, gemi vb. için) Yakıt ikmali yapmadan alınabilecek yol. autonomiste ad. Özerklikçi, "muhtariyetçi. autoplastie diş. hek. (Vücutta) Üye düzeltimi, autopsie diş. hek. Ölüyü açıp, ölüm nedenini saptamak için, üyelerinin durumunu yoklama, gözüyle görme, "otopsi, 'gözlegörü (Faire l'autopsie d'un cadavre. Faire une autopsie). autopsier gçl. 'Gözlegörü yapmak; otopsi yapmak; (ölüyü) açmak (Autopsier un cadavre). otorail: er. Otoray. autoréglage er. fiz. Kendiliğinden ayarlama, otomatik ayar. autorégulateur, trices. Kendi kendine düzenlenen, kendinden düzenleyici, ayarlayıcı (Mécanismes autorégulateurs). autorégulation diş. Kendi kendine düzenleme, özdenetleme.

autorisation

120

autorisation diş. 1. İzin, izin verme (L'autorisation d'exploiter une mine). 2. Yetki ; yetkililik (Elle a l'autorisation de signer mes lettres). 3. İzin belgesi (Montrer une autorisation). § Demander, obtenir une autorisation: İzin istemek, almak, autorisé,e s. 1. Yetkili (Les milieux autorisés démentent la nouvelle). 2. Nitelikli, kendini kabul ettirmiş (Une personne autorisée, un critique autorisé). 3. Autorisé à f.qch: -meye yetkili, izinli (Il est autorisé à agir comme il veut). autoriser gçl. 1. İzin vermek (Autoriser les sorties, une réunion). 2. Autoriser qn à f. qch: Birinin ' -sine izin vermek; birine -mek yetkisi vermek (J'ai autorisé mon frère à parler à mon nom. Le gouvernement autorise cette société à exploiter le pétrole). § S'autoriser de qch: -e dayanmak (Je m'autorise de notre amitié pour vous demander un tel service). autoritaire s. 1. Sert, dediği dedik (Un régime autoritaire, une politique autoritaire). 2. Sözünü dinleten, dediğini yaptıran, yetkeli (Un homme, un caractère autoritaire). 3. Sert, ciddi (Un air autoritaire, parler sur un ton autoritaire). autoritarisme er. 1. Sözdinletirlik, * sözyürütürlük, yetkelilik. 2. (Yönetimde) *Yetkecilik, yetkeye dayanma. autorité diş. 1. Güç, yetki (L'autorité du chef de l'Etat. L'autorité d'un supérieur sur ses subordonnés). 2. Yetke, "velayet (Autorité d'un père. L'autorité du tuteur sur le mineur). 3. Buyruk (Soumettre les peuples à son autorité. Etre sous l'autorité de quelqu'un). 4. Etki,"nüfuz (Il a de l'autorité sur tous ses amis). 5. Hükümet (Les représentants de l'autorité: Hükümet temsilcileri). 6. ç. Yetkili kişiler, yetkililer, "erkân (Les autorités civiles, militaires: Mülkî, askeri erkân). 7. Üstünlük (Autorité de la loi). 8. Bir alanda en yetkili kişi (C'est une autorité en matière de grammaire). 9. Merci, makam (S'adresser aux autorités compétentes). § D'autorité: Kimseye danışmadan, kimseye sorup etmeden (D'autorité, il a pris un livre sur les rayons de la bibliothèque publique). De son autorité privée: Kendi başına, kimseye danışmadan (Je ne peux rien décider en cette matière de ma propre autorité). Faire autorité: Kendini kabul ettirmek (Un savant qui fait autorité, un ouvrage qui fait autorité). autoroute diş. Devlet yolu; geniş otomobil yolu, otoyol. autoroutier, ère s. Otoyola değgin (Système autoroutier). auto-stop er. Otostop, yoldan geçen arabalara parasız binerek yolculuk yapma. § Faire de l'auto-

autruche stop, pratiquer l'autostop: Otostop yapmak. auto-stoppeur,euse ad. Otostopçu, autostrade diş. Devlet yolu, geniş otomobil yolu. autosuggestion diş. Kendi kendine telkin, autosuggestionner (s') Kendi kendine telkinde bulunmak. autour bel. 1. Yanda, çevrede, yörede (Servir de la viande avec des légumes autour: Yanında sebze ile et vermek. Il rôde autour, depuis plusieurs semaines: Birkaç haftadan beri bu çevrede, bu yörelerde dolaşıp duruyor). 2. Autour de: -in yöresinde, çevresinde ; etrafında (La Terre tourne autour du Soleil. Autour de la ville, les nouveaux quartiers s'étendent sans cesse). 3. Aşağı yukarı (Il a autour d'un million: Aşağı yukan bir milyonu var. J'ai autour de quarante ans). § Faire cercle autour de: -in çevresini almak, sarmak (Tous les enfants du village faisaient cercle autour de nous). Tourner autour de qn: -in çevresinde dört dönmek. Tourner autour du pot: Sözü dolandırıp durmak, sorunu açıkça ortaya koymamak, autour er. hayb. Çakırdoğan, autre s. 1. Öteki, öbür, diğer (Tous les autres voyageurs ont péri). 2. Başka (Je ne vois pas une autre solution pour le problème). § L'autre jour: Geçen gün. C'est autre chose: O başka şey, orası başka. L'autre monde: Öbür dünya, öteki dünya. Une autre fois: Başka zaman, sonra (Venez une autre fois). Autre chose est de.... autre chose (est) de...: mek başka (şey).. .-mek başka (şey). (Autre chose est de faire des projets, et autre chose de les exécuter: Tasarılar hazırlamak başka şey, onları uygulayabilmek başka). Autre part: Başka yer, başka yerde (Si vous ne trouvez pas votre livre ici, cherchez autre part. Ne criez pas ici, allez autre part). D'autre part: Öte yandan, ayrıca, üstelik (Le voyage sera fatigant, d'autre part nous arriverons très tôt le matin). De temps à autre: Zaman zaman, ara sıra. D'un bout à l'autre: Baştan başa, bir uçtan bir uca. 3. adıl. Öbür, öteki başkası (L'un riait, l'autre pleurait: Biri gülüyor, öbürü (öteki) ağlıyordu). L'un l'autre, l'une l'autre: Birbirini. Les uns (unes) les autres: Birbirlerini (Aimez-vous les uns les autres: Birbirinizi, birbirlerinizi seviniz). autrefois bel. Vaktiyle, eskiden, bir zamanlar, autrement bel. 1. Başka türlü (Vous devriez agir autrement), 2, Yoksa, "aksi takdirde (Travaillez, autrement vous subirez des malheurs). autriche diş. Avusturya. autrichienne s. ve ad. 1. Avusturyalı. 2. Avusturya'ya değgin, avusturyalılara değgin, autruche diş. 1. Devekuşu. 2. Devekuşu derisi

autrui

121

Chaussures en autruche). § Avoir un estomac d'autruche: Torba gibi midesi olmak, taş yese eritmek. Pratiquer la politique de l'autruche: Devekuşu politikası izlemek; devekuşu gibi başını kuma sokup kimse görmüyor sanmak, autrui bel. Başkası, el (Parler au nom d'autrui. Agir pour le compte d'autrui. Il faut traiter autrui comme on voudrait être traité soi-même). auvent er. 1. Kapı sundurması. 2. Rüzgârlık, aux: à les. auxiliaire s. ve ad. Yardımcı (Le personnel auxiliaire. Tu es pour lui un auxiliaire précieux). § Verbe auxiliaire: Yardımcı fiil. avachi,e s. 1. Biçimi bozulmuş, yıpranmış, sölpük (Chaussures avachies). 2. hlk. Bitkin, ölgün, içi çürümüş (Un être avachi). avachir gçl. 1. Bozmak, biçimsizleştirmek, pörsütmek (Il avait avachi ses poches à force de les remplir de tout). 2. Bitkinleştirmek, ölgünleştirmek, bitirmek (La paresse avachit l'homme). § S'avachir: 1. Bozulmak, biçimi bozulmak, pörsümek (Son manteau commence à s'avachir. Ton corps s'avachit). 2. Bitkinleşmek, ölgünleşmek, gücünü yitirmek. 3. Kendini bırakmak, kendini salıvermek (Ne vous avachissez pas, réagissez un peu). avachissement er. 1. Biçimi bozulma. 2. Bitkinlik, ölgünlük, sölpüktük, aval er. 1. Ödeme kefilliği, °aval. 2. Güvence, onam, "rıza. § Donneur d'aval: Aval veren, ödeme güvencesi veren. Donner son aval à qch: -e onamını bildirmek; -i desteklemek (Le Parlement a donné son aval au renversement des alliances). aval er. 1. Bir akarsuyun gittiği yan, akış yönü. 2. bel. Akıntı aşağı. § En aval de: Aşağısında (En aval du pont, de la ville). avalage er. 1. (Irmakta gemi) Akıntı aşağı gitme. 2. (Şarap fıçıları) Mahzene indirilme, avalanche diş. Çığ (Avalanche de neige). § Une avalanche de: Bir sürü... Bir yığın... (Une avalanche d'injures, de lettres, de discours). avalancheux,euse s. 1. Çığlı, çığ inebilir (Couloir avalancheux). 2. Çığ koparabilir, çığa yol açabilir (Amas avalancheux). avalé,e s. 1. (Eski) Sarkık, düşük (Chien à oreilles avalées). 2. İnce ve sıkık (Lèvres avalées). avaler gçl. 1. Yutmak, yemek içmek (Avaler une gorgée d'eau. Avaler les morceaux sans mâcher). 2. mec. Saklamak, gizlemek (Avaler sa rage). 3. mec. Yutmak, anlaşılmaz biçimde söylemek (Avaler ses mots). 4. Yer gibi okuyup bitirmek (Avaler un livre, un roman). 5. mec. Yutmak, sineye çekmek (C'est une histoire difficile à

avancée avaler). 6. Kanmak, yutmak (Il a avalé tes mensonges). § Avaler de travers: (Lokma) Boğazına kaçmak. Avaler des couleuvres: Hakarete uğramak; büyük hakaret görmek. Avaler qn tout cru: Birini çiğ çiğ yemek, -e çok kızmak (Il m'avalerait tout cru). Avaler qn des yeux: Gözleriyle yiyecekmiş gibi bakmak. Avaler sa langue: Ağzını kapayıp susmak. Avaler la pillule: Zokayı yutmak; istemediği bir şeye sonunda razı olup kalmak. Avaler un crapaud: Güç bir işin altından kalkmak. Avaler la mer et les poissons: Gözü doymak bilmemek. Faire avaler qch à qn: mec. Birine bir şeyi yutturmak ( On peut lui faire avaler tout). avaleur,euse ad. tkz. Bir şeyi yeme yada içmeyi çok seven kimse; obur; pisboğaz, avaliser gçl. 1. Desteklemek, benimsemek, rıza göstermek (Avaliser un projet). 2. Ödeme güvencesi vermek (Avaliser un effet de commerce). avaliseur, avaliste s. ve ad. Ödeme kefili, à-valoir er. "Mahsup, kısmî ödeme (C'est un avaloir sur votre créance). avaloire diş. 1. Paldım. 2. er. hlk. Ağız, boğaz, avance diş. 1. Bina çıkıntısı. 2. İlerleme (L'avance de l'armée continue. Accroître, ralentir son avance). 3. İlerilik, ilerde olma (Il perd son avance). 4. Erken gelme, önce gelme (Le train a dix minutes d'avance). 5. Alacağına sayılmak üzere önceden verilen para, 'öndelik, avans. § A l'avance: Önceden, vaktinden önce, saptanan zamandan önce (Il a préparé tout à l'avance). D'avance, par avance: Önceden, "peşin olarak (Payer d'avance). Etre en avance: Önce, erken gelmek. Etre en avance sur qch: -den ileri olmak (Ses idées sont en avance sur son temps). Faire une avance àqn: Birine öndelik vermek (Lepatron lui a fait une avance de500livres). Faire des avances à qn: Birine pas vermek, yaklaşmak (Il me fait des avances). Obtenir, prendre une avance de qn: Birinden bir öndelik almak (Il va prendre une avance de ses employeurs). Prendre de l'avance sur qch: -in ilerisine geçmek; -den ilerde olmak (Il a pris de l'avance sur ses camarades). avancé,e 1. İleri, ilerlemiş (A une heure avancée de la nuit). 2. Gelişmiş, ileri gitmiş (Un enfant avancé pour son âge). 3. Gelişmiş, ileri, ilerlemiş (Un pays avancé, une civilisation avancée). 4. İlerlemiş, sonuna yaklaşmış, bitmek üzere (Un ouvrage bien avancé). 5. Bozulmaya yüz tutmuş (Viande avancée. Ce poisson est un peu avancé). avancée diş. Çıkıntı (L'avancée d'un balcon sur la rue. L'avancée d'un toit).

avancement avancement er.l. İlerleme (L'avancement des travaux). 2. Gelişme (L'avancement des sciences). 3. "Terfi, yükseltme, yükselme.§ Avancement d'hoirie: huk. Miras payına sayılmak üzere avans. Avoir, obtenir de l'avancement: Yükselmek, "terfi etmek, avancer gçl. 1. Uzatmak (Avancer ses lèvres pour boire. Avancer une chaise à un ami). 2. İleri sürmek, ortaya atmak (Avancer une thèse, une proposition). 3. Sürmek, ileri sürmek (Avancer un pion sur le jeu, sur l'échiquier). 4. İleri çekmek (Avancer sa voiture). S. İleri almak (Avancer sa montre, une pendule). 6. Önceye almak, ileri almak (Avancer la date de son retour, l'heure d'un repas). 7. İlerletmek (Avancer son travail, ses affaires). 8. Zaman kazandırmak (Cela l'avancera). 9. Avancer qch à qn: Birine bir şeyi öndelik olarak vermek (Avancer l'argent du mois à un employé). 10. Ödünç vermek (Avancer de l'argent à quelqu'un, des fonds à une entreprise). 11. Avancer gsz. a) İlerlemek (A vancerlentement, rapidement. La nuit avance), b) İleri gitmek (Ma montre avance), c) İleri sarkmak,ileri çıkmakfMa lèvre inférieure avance un peu. Le balcon avance d'unmetresurlemur).d)Ge\işmek,i\eT\tmek(Le travail avance. Mon ouvrage avance), e) Yükselmek, terfi etmek (Avancer en grade). 12. Avancer de: -kadar ileri gitmek (Ma montre avance de cinq minutes). § Avancer en âge: Yaşlanmak, yaşça ilerlemek, yaşı ilerlemek. Ne pas avancer d'une semelle: Mek parmak ilerlememek. § S'avancer: 1. İlerlemek (Il s'est avancé vers moi). 2. İlerlemek, akıp gitmek (La nuit s'avance). 3. İleri gitmek (Nous nous sommes trop avancés pour reculer: Geri dönemeyecek kadar ileri gittik; çok ileri gittik, artık geri dönemeyiz). avanie diş. Açık alay, onur kırma, hakaret. §Faire des avanies à qn, infliger une avanie à qn: Birine hakaretlerde bulunmak, hakaret etmek. Subir une avanie: Açık hakarete uğramak. avant ilg. 1. -den önce (Avant le lever du soleil. Il est venu avant moi). 2. Avant def. qch: -medenönce (Il faut réfléchir avant de parler: Konuşmadan önce düşünmek gerek). Avant que: -sinden önce; -meden (Ne parlez pas avant qu'il ait fini, qu'il n'ait fini: O bitirmeden siz konuşmayın). § Avant peu, peu avant: Az önce. Avant tout: Her şeyden önce (Avant tout, il faut respecter les gens). § Avant bel. 1. Önce (Réfléchissez avant, vous parlerez après). 2. İleri (N'allons pas plus avant: Daha ileri gitmeyelim). 3. Derinliklere, içerilere (Creuser bien avant dans la terre. S'enfoncer trop

122

avant-bec avant dans la forêt). Enavant: İleri (Aller en avant, se pencher en avant. Enavant! Enavant, marche). Mettre qch en avant: Bir şeyi ileri sürmek (II met en avant des idées bien drôles). Mettre qn en avant: Birini ileri sürüp kendisi onun arkasına gizlenmek; birinin gölgesine sığınmak (II met toujours ses parents en avant). § En avant de: -in önünde (L'éclaireur marche en avant de la troupe). D'avant: Geçen (Le jour d'avant). § Avant er. 1. Ön, baş taraf (L'avant d'une voiture. Vous serez mieux à l'avant). 1. ask. İleri hat. Cephe. Aller de l'avant: Önden yürümek. § Avant s. Ön (Hiç değişmez) (Les roues avant d'une voiture: Bir arabanın ön tekerlekleri). avantage er. 1. Elverişlilik. 2. Kolaylık (On lui a offert de grands avantages). 3. Üstünlük (L'ennemi a l'avantage du nombre). 4. Yarar, kâr (liva tirer de grands avantages de cette entreprise). 5. Başarı, utku, "zafer (Remporter un avantage). § A l'avantage de: Lehine; lehinde. Accorder, offrir, procurer un avantage à qn: Birine yarar, kâr sağlamak. Avoir avantage à f. qch: -mekte yararı olmak; -mek kendisi için daha hayırlı olmak (Vous avez avantage à vous taire: Susmakta yararınız var, susmak sizin için daha hayırlı, sussanızdahaiyiedersiniz). Avoir un avantage sur qn, sur qch: -den üstün olmak; -e karşı bir üstünlüğü olmak. Avoir l'avantage de f. qch: -mek üstünlüğüne, elverişli durumuna sahip olmak. Remporter, gagner un avantage: Başarı kazanmak, utku elde etmek Tirer avantage de qch: -den yararlanmak, kâr sağlamak. Tourner qch à son avantage: Bir şeyi kendi lehine çevirmek (Il tourne ses défauts même à son avantage). avantager gçl. 1. Kayırmak, ayrı tutmak, eli açık davranmak (La nature l'a avantagé, lui a donné des qualités exceptionnelles). 2. Daha iyi göstermek, güzelliğini arttırmak (Cette robe l'avantage beaucoup). § S'avantager: 1. Birbirine karşılıklı yarar sağlamak. 2. Kendine yarar sağlamak. 3. S'avantager de qch:-den kendisine yarar sağlamak (Les médecins s'avantageaient des malheurs qui lui arrivaient). avantageusement bel. Elverişli olarak, "lehte, iyi bir biçimde (Je lui ai parlé de vous avantageusement). avantageux,euse s. 1. Elverişli (Prix avantageux. Situation avantageuse). 2. Lehine, lehinde, yararına, yakışan, yaraşan (Il en avait fait un portrait fort avantageux). 3. Kurumlu, kendini beğenmiş, kasıntılı (Un air, un ton avantageux. Une pose avantageuse). § Faire l'avantageux: Kasilmak(llfaitravantageuxdevantl'assistance). avant-bec er. (Köprü ayaklarında) Ön mahmuz.

avant-bras avant-bras er. anat. Önkol. avant-corps er. (Yapıda) Ön bölüm, avant-cour diş. Ön avlu. avant-coureur s. ve ad. 1. Önden giden, öncü. 2. mec. Belirtici, haberci (Un malheur nous est toujours l'avant- coureur d'un autre). avant-dernier,ère s. ve ad. Sondan bir önceki (L'avant-dernière syllabe d'un mot). avant-garde diş. 1. Öncü (Littérature, théâtre d'avant-garde). 2. ask. Öncü, öncü birliği (L'avant-garde est tombée dans une embuscade). § Etre,se mettre à l'avant-garde de. qch: -in öncülüğünü yapmak; -in başını çekmek (Cepays s'est toujours mis à l'avant-garde du monde dans la guerre de la liberté). avant-gardisme er. Öncülük, avant-gardiste s. ve ad. Öncü, öncülük yanlısı, avant-goût er. Hoş bir şeyi umma tadı. Önsezi (L'avant-goût de la mort). avant-guerre er. Savaş öncesi, avant-hier bel. Önceki gün (Son père est parti avanthier). avant-main 1. Elin ön bölümü, *önel. 2. Atın ön (baş, boyun, göğüs ve ön ayaklar) kısmı, avant-port er. Dış liman, avant-poste er. ask. İleri karakol, avant-première diş. Bir oyunun ilk temsilinden yada bir sanat sergisinin ilk açılışından önce eleştirmenler ve meraklılar için verilen özel temsil yada gezdirme, avant-projet er. Öntasarı, avant-propos er. Kısa önsöz, avant-scène diş. 1. (Tiyatroda) Sahne önü. 2. Sahne önü locası, avant-toit er. Dam saçağı, avant-train er. (Arabada) Ön kısım, avant-veille diş. Arifeden bir önceki gün. avare s. 1. Cimri, eli sıkı, pinti (Son père était très avare). 2. Verimsiz, verimi pek kıt (Terre avare). 3. Avare de qch: -de kıskanç; -i esirgeyen, boşuna harcamayan (II est avare de compliments. Un général avare de la vie de ses hommes). 4. ad. Cimri, pinti (Un vieil avare). § Etre avare de paroles: Pek konuşmamak, avarement bel. Cimrice, pintice, avarice diş. Cimrilik, eli sıkılık, pintilik, avarie diş. Avarya, bir geminin yada taşıdığı yükün gördüğü zarar (La cargaison a subi des avaries. Payer les avaries). avarié,e 1. Zarar görmüş, bozulmuş, zarara uğramış (Avion avarié, navire avarié). 2. Bozulmuş, kokmuş (Viande avariée, fruits avariés). 3. (Eski) Frengili.

123

avenir avarier gçl. 1. Zarara, hasara uğratmak. 2. Bozmak. § S'avarier: Bozulmak, kokuşmak (Ces denrées se sont avariées à l'entrepôt). avatar er. 1. Değişiklik, büyük değişiklik (Leprojet de constitution est passé par bien des avatarsavant de venir en discussion), l.tkz. Serüven, acı olay (Il a subi bien des avatars dans sa vie). § Subir, connaître, éprouver des avatars: Başından çok şeyler geçmek, çok acı olaylar görmüş olmak, à vau-l'eau bel. Akıntı aşağı, akış aşağı. §S'enaIlerà vau-l'eau:Boşa gitmek (Tous nos efforts s'en sont allés à vau-l'eau). avé, avé maria er. 1. Selâm (Cebrail'in ^Meryem'e selâmı). 2. Tespihin, bu selâmı söylemeyi gerektiren tanesi (Dire cinq Pater et cinq Avé). 3. Meryem Ana'ya yapılan yakarı, avec ilg. 1. İle, ile birlikte (Il est sorti avec sa mère. Tu dois agir avec prudence). 2. Gibi (Je pense avec Platon que....: Ben de Eflatun gibi düşünüyorum ki...). 3. Karşı (5e battre avec plusieurs ennemis). 4. Yüzünden (A vec tous ces touristes, le village est bien agité. Il se ruine avec ses folles dépenses). S. Karşın, "rağmen (Avec tant de qualités, il n'a pas réussi). § D'avec: -den; ile (Il s'est divorcé d'avec sa femme. Il faut distinguer l'ami d'avec le flatteur). 6. bel. İle, ile birlikte (Il a pris mon manteau et il est parti avec. Tu viens avec?: Benimle geliyor musun?). avelanède diş. Meşe palamudunun yüksüğü, aveline diş. Fındığın iri bir türü. avelinier er. Bir tür fındık ağacı, aven er. Düden; obruk. avenant er. Ek sözleşme, "zeyilname (Avenant d'une police d'assurance). avenant,e s. Sevimli, güzel, hoş, ince, alımlı (Une maison avenante, une femme avenante). § A l'avenant bel. Gibi, ona göre (Jolis yeux, teint à l'avenant: Güzelgözler, ona göre de bir ten rengi). A l'avenant de: -in gibi; -e göre, -e uygun (Le dessert fut à l'avenant du repas). avènement er. 1. (Eski, dinsel anlamda) Geliş • (L'avènement du Messie). 2. (Yüksek bir oruna, tahta) Çıkış, çıkma, °cülûs (L'avènement d'un roi). avenir er. 1. Gelecek, gelecek zaman, "istikbal (Penser à l'avenir. Dans un proche avenir, ilyaura de grands changements). 2. Gelecek kuşaklar (L'avenir ne pensera pas comme vous). 3. Gelecek, ilerdeki yaşam, "istikbal (Sepréparer un bel avenir. Tu dois assurer l'avenir de tes enfants). § A l'avenir: Gelecek günlerde, gelecekte, ilerde, bundan böyle, bundan sonra (A l'avenir, nous devons être plus prudents). D'avenir: Geleceği

avent

124

parlak (Un ingénieur d'avenir). Avoir de l'avenir: Geleceği parlak olmak, avent er. 1. Noel yortusundan önce gelen dört hafta, küçük perhiz. 2. Bu süre içinde verilen vaızlar. aventure diş. 1. Serüven, "macera (Les aventures d'un héros. Un film d'aventures). 2. Fal. § Diseur, diseuse de bonne aventure: Falcı. A l'aventure: Rasgele, gelişigüzel belli bir amacı olmadan (Marcher à l'aventure dans la campagne). D'aventure: Rasgele, "tesadüfen (Si d'aventure vous le voyez, vous lui ferez toutes mes amitiés). Dire la bonne aventure à qn: -in falına bakmak. aventuré,e s. Düşüncesizce, tehlikeli, önü arkası düşünülmemiş (Affirmations aventurées) aventurer gçl. Tehlikeye atmak, düşüncesizce tehlikeye sokmak (Aventurer sa réputation dans une affaire douteuse; aventurer une grosse somme dans une entreprise). § S'aventurer: 1. Düşüncesizce kendini tehlikeye atmak, düşünüp taşınmadan girişivermek (S'aventurer la nuit, sur une route peu sûre, dans les bois). 2. S'aventurer à f. qch: -meye girişivermek, atıhvermek (Il s'est aventuré à fonder une imprimerie). aventureux,euses. 1. Atılgan, gözü pek (Un homme aventureux). 2. Serüven dolu, tehlikelerle dolu, "maceralı (Mener une vie aventureuse). 3. Talihe bırakılmış, sonu talihe kalmış, tehlikeli (Unprojet aventureux, une entreprise aventureuse). aventurier, ère s. ve ad. 1. Serüvenci, maceracı, serüvensever, serüven ardında koşan (Un aventurier). 2. Dalavereci (C'est une dangereuse aventurière). aventurine diş. Yıldıztaşı. aventurisme er. Serüvencilik, maceracılık, avenu,es. Olmuş "vuku bulmuş (Choses avenues). § Nul et non avenu: Olmamış, hiç vuku bulmamış. Considérer qch comme nul et non avenu: Bir şeyi hiç olmamış gibi saymak (Considérer une déclaration, une démission comme nulle et non avenue). avenue diş. 1. Ağaçlı yol, "hıyaban 2. mec. Bir yere ulaştıran yol, giden yol (Les avenues du pouvoir). avérée s. Kesin,açık, belli f C'est un fait avéré) .§ Il est avéré que....: Şurası açıkça ortada ki; şurası belli ki... avérer gçl. Ortaya çıkarmak, doğruluğunu ortaya çıkarmak (Avérer un fait). § S'avérer...: 1. -diği ortaya çıkmak (Lanouvelles'estavérée fausse. Ce raisonnement s'avère juste). 2. -olarak ortaya çıkmak; -diğini göstermek (Notre ami s'est avéré un financier expérimenté). § Il s'avère que..., il s'est avéré que...: -diği belli oldu, ortaya çıktı (Il

aveuglant s'avère qu'on ne pourra pas combler le déficit budgétaire). avers er. Yüz tarafı, yüz (L'avers d'une médaille, d'une monnaie. Cette médaille porte une effigie sur l'avers). averse diş. Sağnak. § Une averse de: Bir sürü... (Une averse de reproches). De la dernière averse: tkz. Daha dün, daha dünkü (Les stars nées de la dernière averse). Essuyer, recevoir une averse: Sağnağa tutulmak, aversion
aveugle aveuglante. Un soleil aveuglant). 2. Açık, ortada (Une vérité aveuglante). aveugles, vead. l.Kör (Une personne aveugle, llest aveugle de naissance. Trou aveugle. Intestin aveugle). 2. mec. Gerçeği görmez, gözü bağlı (La passion te rend aveugle). 3. Sonsuz, körükörüne, tartışma götürmez (J'ai une confiance aveugle dans sa parole). 4. ad. Kör (Un aveugle. L'aphabet des aveugles). § En aveugle: Düşünüp taşınmadan, gözü kapalı olarak, körü körüne (Parler en aveugle, juger en aveugle). Au royaume des aveugles, les borgnes sont rdis: Körler memleketinde tek gözlüler kral olur; koyunun bulunmadığı yerde keçiye Abdurrahman Çelebi derler. aveuglement er. 1. Körlük, kör olma. 2. Düşüncesizlik, körlük (L'aveuglement et la misère de l'humanité). aveuglément bel. Körü körüne, gözü kapalı olarak (Exécuter aveuglément un ordre. Obéir aveuglément à ses supérieurs. Suivre quelqu'un aveuglément). aveugle-nés. vead. Doğuştan kör. aveugler gçl. 1. Kör etmek (On l'a aveuglé en lui crevant les yeux). 2. Gözlerini kamaştırmak, gözünü almak (Ces phares m'aveuglent). 3. Sağgörüsünü, "basiretini bağlamak (La passion vous a aveuglé). 4. Kapamak, tıkamak, körletmek (Aveugler unefenêtre, une voie d'eau). § S'aveugler: 1. Sağgörüsü bağlanmak, basireti bağlanmak. 2. S'aveugler sur: -in üzerinde yanılmak (Vous vous aveuglez sur lui). aveuglette (à I') bel. 1. Gözü kapalı olarak, rastgele (Marcher, se décider, répondre à l'aveuglette. Les paysans votent à l'aveuglette). 2. Görmeden, el yordamıyla (Chercher quelqu'un à l'aveuglette). aveulir gç/. İrade diye bir şey bırakmamak, güç diye bir şey bırakmamak, güçten düşürmek (Une vie monotone l'avait aveuli). § S'aveulir: Gücü, iradesi kalmamak, güçten düşmek, aveulissement er. 1. Güçsüzleştirme, güçsüzleşme; iradesizleştirme, iradesizleşme. 2. Güçsüzlük, iradesizlik, aviaire s. Kuşlara değgin, kuşlarla ilgili, aviateur, trice s. 1. Uçağa değgin, havacılığa değgin (Brevet de pilote aviateur). 2. ad. "Uçman, "tayyareci, havacı, aviationtftj. 1. Havacılık (Aviation civile, privée). 2. Uçakçılık; uçak (Compagnie d'aviation, base d'aviation). 3. ask. Uçak birliği (Aviation de chasse, de bombardement, de reconnaissance). 4. Uçaklar (L'aviation ennemie a attaqué nos bases). S. Hava Kuvvetleri (Commandant de l'aviation).

125

avis

avicole s. Kuşçuluğa değgin; tavukçuluğa değgin, aviculteur, trice ad. Kuş yada kümes hayvanları yetiştiricisi, kuşçu, tavukçu, aviculture diş. Kuşçuluk; tavukçuluk, avides. 1. Doymak bilmeyen, obur (Les estomacs dévots furent toujours avides). 2. Açgözlü (Il ne faut pas êtresiavide. Un héritier avide). 3. Avidede qch: a) -e susamış (Vous êtes avide de sang, de vengeance). h) -e göz koymuş ; -de gözü olan (Tu es avide d'argent, de richesse. Il est avide du bien d'autrui). 4. Avide def. qch: -meye meraklı; -meyi çok isteyen; -mekte sabırsızlanan (Il est avide de connaître le monde. Je suis avide d'apprendre la nouvelle). avidement bel. Doymak bilmeden, doymazlıkla, açgözlülükle (Manger, lire avidement). avidité diş. 1. Doymazlık, oburluk. 2. mec. Susamışlık, kanmazlık. 3. Açgözlülük. avifaune<% Kuşlar, kanatlılar, uçarlar (L'avifaune d'un marais). avilir gçl. 1. Küçültmek, alçaltmak, küçük düşürmek (La servitude avilit l'homme. Ils ont voulu m'avilir). 2. Değerini düşürmek, değersizlendirmek (L'inflation avilit la monnaie). § S'avilir: 1. Küçülmek, alçalmak, onurunu yitirmek (Ils'avilit dans la débauche). 2.Düşmek, azalmak (Le pouvoir d'achat s'avilit). avilissante s. Küçültücü, alçaltıca (Une attitude avilissante). avilissement er. 1. Küçülme, alçalma (Tomber dans l'avilissement). 2. Değerden düşme (L'avilissement d'une monnaie). aviné,e s. 1. Çok içmiş, esrik, "sarhoş. 2. Şarap kokan (Une haleine avinée). aviner gçl. Şaraplamak, şarapla ıslatmak (Aviner les tonneaux). § S'aviner: Esrimek, sarhoş olmak, avion er. 1. Uçak (Avion monomoteur, bimoteur, quadrimoteur. Avion à hélice. Avion à réaction. Avion de chasse, de bombardement, de reconnaissance).- 2. Uçma, uçuş (Aimer l'avion). avionique diş. Uçak elektroniği, avionnette diş. Küçük uçak. avionneur er. Uçak yapımcısı, aviron er. (Sandalda) Kürek. 2. Kürekçilik, kürek çekme; kürek yarışı (Faire de l'aviron). avis er. 1. Görüş, düşünüş, düşünce (Dire, donner, exprimer son avis: Kendi düşüncesini, görüşünü söylemek). 2. Oy (Tous les membres ont émis leur avis). 3. Öğüt, yol gösterme (Ecouter, suivre les avis de son père). 4. İlân (Avis de décès). S. "İhbarname, çağrı (L'avis d'une lettre recommandée, de réception). § Jusqu'à nouvel avis: Yeni bir emre, "iş'ara kadar. Sauf avis

avisé contraire: Aksi bir durum olmazsa, "aksine iş'ar olmadıkça. Etre du même avis avec qn: Biriyle aynı görüşte olmak. Etre d'avis de f. qch: -meyi düşünmek (Je suis d'avis de quitter cette ville sans tarder). Faire changer d'avis à qn: Birinin kanısını, düşüncesini değiştirmek. § Prendre l'avis de qn: Birinin düşüncesini, görüşünü almak. avisé,e s. Uyanık, becerikli, aklı başında (Un homme avisé). § Etre mal avisé de f. qch: -mekte ihtiyatsızlık, düşüncesizlik etmek (Tuas été mal avisé de ne pas m'écouter). aviser gçl. 1. Gözüne ilişmek, görüvermek (J'entre dans une boutique d'antiquaire, je regarde, et j'avise une statuette ravissante). 2. Aviser qn de qch: Birini -den haberdar etmek (Aviser les automobilistes des encombrements sur les routes. Aviser son ami du danger qui l'attend). 3. Etre avisé de qch: -den haberi olmak (Je n'ai pas été avisé de la réception). 4. Aviser à qch: -i düşünmek (Je dois aviser à ce que je dois faire). § S'aviser de qch: 1. Bir şeyin farkına varmak (Je me suis avisé de sa présence quand il m'a demandé une cigarette). 2. S'aviser que..: -diğmi farketmek, anlamak (Je me suis avisé enfin que j'avais laissé tomber mon portefeuille). 3. S'aviser de f. qch: -meyi düşünmek, aklından geçirmek (Nul ne s'avisait de critiquer ce changement. Ne t'avise pas de refuser une proposition si avantageuse). aviso er. den. Avizo, küçük savaş gemisi, avitaillement er. İkmal yapma, ikmal, avitailler gçl. -in ikmalini yapmak, -e yakıt ikmali yapmak (Avitailler un avion, un navire). avitaminose diş. hek. Vitaminsizlik, vitamin eksikliği, avivage er. Parlatma, perdahlama, avivement er. Azdırma; yarayı işletme, aviver gçl. 1. Körüklemek, canlandırmak, tutuşturmak (L'Arabe avivait les braises en soufflant). 2. Körüklemek, kızıştırmak (Aviver une discussion, une querelle). 3. Azdırmak, yarayı işletmek (Aviver une plaie). 4. Parlatmak, perdahlamak (Aviver les couleurs, une poutre). S. Uyandırmak, yeniden canlandırmak (Aviver un souvenir, une ancienne douleur). avocasserie diş. tkz. 1. Avukat taslaklığı. 2. Avukat çekişmesi, kayıkçı kavgası. avocassier,ères. vead. 1. Avukatlıkla ilgili (La gent avocassière). 2. er. Kötü avukat, avukat taslağı, avocat er. 1. Avukat, "savunman. 2. Amerikan armudu, avokado. § Avocat du diable: Şeytanın avukatı; ters düşünceyi savunan kişi. Se faire l'avocat de: -in savunuculuğunu yapmak,

126

avoisinant avukatlığını yapmak (Tu t'es fait l'avocat d'une bonne cause). avocatier er. Amerikan armudu ağacı, avokado ağacı. avocette diş. hayb. Okyanus kıyılarında yaşayan uzun bacaklı bir kuş, kılıçgagah. avoine diş. Yulaf (Donner de l'avoine aux chevaux). avoir gçl. 1. -i var olmak (J'ai une maison: Bir evim var). 2. -i görmek; -li günler görmek (Avoir du soleil, de la pluie, du beau temps). 3. -si olmak (Avoir de la chance. Avoir les yeux noirs). 4. Elde etmek, ele geçirmek (Ilest très difficile d'avoir un logement). 5. Satın almak (J'aieuce costume pour presque rien). 6. Almak (Avoir un prix, un diplôme). 7. Telefon konuşması yapmak (J'ai eu Ankara: Ankara ile telefon konuşması yaptım). 8. Avoir qn: -ile yatmak, cinsel ilişkide bulunmak (J'ai eu cette femme). 9. Avoir qn: -i yenmek, anasını bellemek (Nous les aurons. Je l'ai eu). 10. Sahibi olmak (Avoir une femme et des enfants). 11. Avoir à f. qch: -mesi gerekmek; -mek zorunluğunda olmak (J'ai à terminer ce travail ce soir). 12. N'avoir qu'à f. qch: -ceği şey -mek olmak; -se ya (Iln'a qu'à démissionner: Yapacağı şey istifa etmektir; istifa etse ya.Tun'asqu'àpartir: Yapacağın tek şey gitmektir; gitsene). § En avoir à qn, contre qn, après qn: Birine kızmak (A qui en avez vous?: Kime kızıyorsunuz? Je ne sais contre qui ilen a, je ne sais après qui il en a: Kime kızdığını bilmiyorum). En avoir pour (Zaman için): -lik işi kalmak; -sonra tamam (J'en ai pour cinq minutes: Beş dakikalık işim var; beş dakika sonra tamam). Se faire avoir: Aldatılmak, (Il s'est fait avoir). Y avoir: 1. Var olmak (Il y a un enfant dans le jardin). 2. (Zaman konusunda) Il ya...: -önce (Il y a deux jours nous étions à Istanbul: İki gün önce İstanbul'daydık). 3. Il y a., .et...: -var, -cık var (Ily a femme etfemme: Kadın var, kadıncık var). 4. Ily a que: Ne var ki ; şu var ki (Il y a que tout le monde proteste). § Il n'y a qu'à f. qch: -mekten başka yapacak şeyyok;-mektenbaşka çare yok (Il n'y a qu'à quitter ce quartier). Il n'y en a que pour qn: -den başka kimse yok sanki (Personne n'a le droit de dire un mot; il n'y en a que pour lui: Kimsenin tek söz etmeye hakkı yok; ondan başka kimse yok sanki). avoir er. 1. Mal, varlık, zenginlik, varı yoğu (II dilapide son avoir. C'est tout mon avoir). 2. (Tecimde) Alacak (Le doit et l'avoir: Verecek ve alacak). avoisinant,e s. Yakın, komşu (Les manifestants envahissent les rues avoisinantes).

avoisiııer avoisiner gçl. 1. Komşu olmak, yakın olmak, yakınında bulunmak (Le village qui avoisine la forêt). 2. mec. -e yakın bir şey olmak; arada pek ayrım bulunmamak (La prétention avoisine la bêtise). avortement er. 1. Çocuk düşürme (L'avortementest puni par la loi;une femme condamnée pour avortement). 2. (Tarımda) Gelişmeme, kavruklaşma (Vavortement des fruits). 3. mec. Başarısızlık (L'avortement de ses projets le plongea dans un terrible désespoir). avorter gsz. 1. Çocuk düşürmek. (Un remède qui fait avorter). 2. bitb. Gelişimsizliğe uğramak. 3. mec. Başarısızlığa uğramak, boşa çıkmak (Tout le mouvement a avorté). avorteur,euse ad. Yasa dışı kürtaj yapan, kürtajcı, avorton er. 1. hek. Düşük. 2. Kavruk, iyi gelişememiş. 3. Eciş bücüş, cüce. avouables. İtiraf edilebilir, avoué er. 1. (Fransa'da) Yargı yerlerinde tarafları temsil etmekle görevli bakanlık memuru (Avoué plaidant, avoué colicitant). 2. Dâva vekili, avouer gçl. 1. İtiraf etmek (Avouer une faute, un crime, un méfait). 2. Avouer qch à qn: Birine bir şeyi itiraf etmek, açıklamak (Avouer son amour à une jeune fille). 3. Kabul etmek, gerçek olduğunu dile getirmek (II faut avouer qu'ils ont plus de possibilités que nous). 4. A vouer qn pour...: Birini .. .olarak kabul etmek(/4 vouer un enfant pour fils. Avouer une femme pour sœur). 5. Doğru bulmak, uygun bulmak (La morale peut avouer ce principe). § S'avouer...: -diğini kabul etmek (S'avouer coupable: Suçlu olduğunu kabul etmek). avril er. Nisan.§ Poisson d'avril: Nisan balığı,nisan bir, bir nisan şakası, avulsion diş. Sökme, çekme, çıkarma (L'avulsion d'une dent). avunculaire s. Amca, hala, dayı yada teyzeye değgin. axe er. 1.Eksen (L'axe d'un cylindre, d'une sphère). 2. Orta (On avait disposé des canons dans Taxe de la rue). 3. Merkez, temel direk (L'axe d'une politique). 4. Dingil, axer gçl. 1. Yönlendirmek, bir eksene göre yön vermek. 2. Axer qch sur: Bir şeyi -e dayandırmak,

127

azyme -e göre yönlendirmek (Axer sa vie sur le travail). axial,e s. Eksene değgin, axillaire s. Koltuk altına değgin (Veine axillaire). axiologie diş. fels. Değer öğretisi, axiologlques. Değersel, değerlere değgin, axiomatiques./e/s. 1. Belitscl. 2.diş. Belitseldizge, axiome er. mat.fels. Belit, aksiyom, axis er. anat. Eksenkemik. axongediş. Domuz yağı. ayant cause er. huk. Kendine bir hak geçirilmiş kimse. ayant droit er. huk. Hak sahibi (Les ayants droit d une prestation). azalée diş. bitb. Açalya. azédarac er. bitb. Tespihağacı. azerole diş. Alıç. azerolier er. Alıçağacı. azimut [azimyt] er. gökb. Güney açısı. § Tous azimuts: Çok yönlü (Défense tous azimuts). Dans tous les azimuts: tkz. Her yönde; her yönden; her yandan. Perdre l'azimut tkz. Kafayı üşütmek, oynatmak; pusulayı şaşırmak. azimutal,e s. gökb. 1. Açıklıklara değgin, açıklıkları gösteren (Cercles azimutaux, compas azimutal). 2. er. Bir tür pusula. azimute,es. tkz. Kafadan çatlak, kaçık, azote er. kim. Azot. azoté,e s. İçinde azot bulunan, azotlu (Aliments azotés. Engrais azotés). azoteux,euse s. kim. Azotlu (Acide azoteux; Oxyde azoteux). aztèques, vead. Meksika'nın eski yerli halkı, Aztek (Les aztèques. Art aztèque). azur er. 1. Mavi; mavilik (L'azur du ciel). 2. Gök ( L'avion disparut dans l'azur). 3. Bir tür mavi cam ve bunun boyacılıkta kullanılan tozu. § Pierre d'azuryerb. Lacivert taşı. azurageer. Çivitleme, çivide sokma, çivitle boyama (Azurage du linge). azuré,e s. Gök renginde, gök mavisi (Une teinte azurée. Ses yeux, sous l'ombre azurée des cils). azurergç/. 1. Gök rengine boyamak. 2. Çivitlemek (Azurer les linges). azymes, vead. Mayasız (Pain azyme). §Lafêtedes azmyes: Yahudiler in mayasız bayramı; mayasız yortusu.

b b er. Fransız abecesinin ikinci harfi. § Ne savoir ni a ni b.: Okuma yazma bilmemek; kara bilisiz olmak, elifi görse mertek sanmak (Il ne sait ni ani b). baba s. hlk. 1. Şaşkın, şaşınp kalmış, şaşkınlıktan dona kalmış (Rester comme baba). 2.er. Bir tür hamur tatlısı (Des babas aurhum). § En être baba, en rester baba: Hayretten donakalmak, şaşkınlıktan ağzı dört kanş açılmak, babeurre er. Yayık ayranı, babil er. 1. Gevezelik (Le babil enfantin). 2. Gevezelik (Les jeunes filles acquièrent vite un petit babil agréable). 3. Cıvıltı, cıvıldaşma (Le babil des oiseaux). 4. Şırıltı (Le babil d'une source). babillage er. Gevezelik etme, gevezelik, çene çalma (Tu m'étourdis de ton babillage incessant). babillard, e s, ve ad. Geyeze, çenesi düşük, habillarde diş, tkz. Mektup, pusula (Je vais lui envoyer une babillarde pour l'avertir de mon arrivée). babiller gsz. 1. Gevezelik etmek, çene çalmak (Assises autour d'une tasse de thé, ces dames babillent des heures entières). 2. Cıvıldaşmak (Les oiseaux babillent sur les branches. Les petites enfants babillent). babine diş. 1. (Hayvanlarda) Sarkık dudak. 2. mec.

tkz. Dudak (S'essuyer les babines, se lécher les babines). § S'en lécher les babines: Yalanmak, yutkunmak, ağzının suyu akmak, babiole diş. 1. Çocuk oyuncağı. 2. mec. Kıvır zıvır; önemsiz, değersiz ya da saçma şey (Je n'ai pas le temps de m'occuper de ces babioles). babiroussa er. Malezya domuzu, bâbord er. Geminin iskele denilen sol yanı (Laisser une île à bâbord). babouche diş. 1. Şıpıtık, terlik. 2. Pabuç, ayakkabı (Le Turc partit en traînant majestueusement ses babouches). babouin er. 1. Şebek. 2. tkz. Arsız çocuk. 3. Dudakta sivilce, babouine diş. tkz. Arsız kız, şıllık, bac er. 1. Araba vapuru (Unbac,unde ces immenses radeaux où l'on embarque les voitures). 2. Büyük gerdel. 3. Su haznesi, tekne (Laverson linge dans un bac en ciment). 4. Bakalorya, olgunluk sınavının kısaltılmış biçimi (Passer son bac: Olgunluk sınavını vermek). % Bac de bois: Sal. baccalauréat er. Olgunluk sınavı, "bakalorya. § Passer, avoir son baccalauréat: Olgunluk sınavım kazanmak, olgunluğunu vermek, baccara er. Bakara. baccarat er. Bakarat billuru, bakarada yapılan

bacchanal kristal (Des verres en baccarat). bacchanal [bakanal] er. Curcuna, bacchanale diş. 1. Gürültülü dans. 2. Curcunalı eğlenti. 3. ç. Eskiden, şarap tanrısı Baküs onuruna yapılan şenlik, bacchante [bakât] diş. 1, Bakhos rahibesi. 2. mec. (Esriklik yada kösnüden) Azgın kadın, azmış, içkici ve düşkün kadın, bâche diş. 1. Yük örtüsü (Mettre une bâche sur une voiture). 2. (Çiçekçilikte) Bahçıvan camlığı, camlık. 3. Türlü işlerde kullanılan sandık yada hazne. 4. tkz. Yatak çarşafı, örtü. 5. Bir tür sürtme balık ağı. bachelier, ère ad. Olgunluk sınavını vermiş lise mezunu; *olgunluklu. bâcher gçl. Örtü geçirmek, örtmek (Bâcher un camion, une voiture, les valises). bachique s. Şarap tanrısı Baküs'e değgin. § Chanson bachique: tçki sofrası türküsü, meyhane havası, bachot er. 1. Peleme denilen ırmak kayığı. 2. (Öğrenci argosunda) Olgunluk sınavı, bakalorya. § Boîte à bachot: Bakaloryaya hazırlayan dersane. bachotage er. tkz. Sınava girmek için çarçabuk ve şöyle böyle hazırlanma, bachoter gsz. Yalnızca not almak için sınava şöyle böyle hazırlanıp girmek, bacillaire s. 1. (Mineralbilimde) Biçme biçiminde. 2. hek. Basilli (Dysenterie bacillaire). 3. diş. Bir tür küçük deniz yosunu. 4. ad. Veremli, bacille [basil] er. hek. Basil, bacilliforme s. Basil biçiminde, bacillose diş. Verem (Bacillose pulmonaire, bacillose rénale). background [bakgnawndjer. *Art yetişim, bâclage er. 1. Tırkazlama, sürgüleme. 2. Çırpıştırma, baştan savarak yapma (Bâclage d'un travail). bâcle diş. Kapı sürgüsü, tırkaz, bâcler gçl. 1. Tırkazlamak, sürgülemek (Bâcler une porte, unefenêtre). 2. Çırpıştırmak, baştan savma yapmak, şişirmek (Bâcler un travail, une composition). bactériacées diş. ç. bot. Bakterigiller, bactéridie diş. Şarbon bakterisi, bakteridi, bactérie hek. Bakteri, bactérien, ne s. Bakterilere değgin, bactériologie diş. Bakterioloji, "bakteribilim. bactériologique s. Bakteribilimsel, bakteribilimle ilgili (Analyse bactériologique). § Guerre bactériologique: Mikrop savaşı, bactériologiste ad. Bakteribilimci. bacul er. Paldım, badaboum iinl. Paldır küldür.

129

bafouiller

badaud, e s. ve ad. 1. Alık, alık alık gezen (Le Parisien est badaud). 2. ç. İşsiz güçsüz kişiler, aylaklar (Les badauds font cercle autour de l'étalage du camelot). badauderie diş. Alıklık; aylaklık, badelaire er. Eğri kılıç. baderne diş. 1. Baderna, halat sargısı. 2. mec. tkz. "Amelimanda, moruk, badiane diş. Çin anasonu. badigeon er. Badana şerbeti, badana (La vieille façade n'attend plus, pour rajeunir, qu'un coup de badigeon). badigeonnage er. 1. Badanalama (Le badigeonnage d'un mur). 2. hek. Yıkama (Badigeonnage de la gorge). badigeonner gçl. 1. Badanalamak, badana etmek (Badigeonner un mur, un plafond). 2. Yıkamak (Badigeonner le fond de la gorge avec un désinfectant). 3. Badigeonner qch de qch: Bir şeye... sürmek (lia badigeonné son bras d'iode). badigeonneur er. 1. Badanacı. 2. Kötü ressam, badigoinces diş.ç.tkz. Dudaklar, badin, e s. Şakacı (Il a une humeur badine. Tu es toujours espiègle et badin). badin er. (Uçaklarda) Hızölçer, badinage er. 1. Şaka, şakacılık (Ilparle toujours sur un ton de badinage). 2. (Sözde, anlatıda) Şakraklık, matraktık, badine diş. 1. İnce ve esnek değnek, şıvgın. 2. Baston. badiner gsz. 1. Şaka etmek, şaka yapmak; hoş şakalar yapmak, matrak geçmek (Je neprends pas tes paroles au sérieux, tu badines toujours). 2. Badiner avec qn, qch: -ile şaka yapmak (On ne peut pas badiner avec l'amour; il ne faut jamais badiner avec cet homme). badinerie diş. 1. Şaka, şakacılık. 2. Çocukça davranış. baffe diş. Sille, tokat. § Administrer à qn une paire de baffes: Birine bir tokat aşketmek, sille atmak, bafouer gçl. 1. Alaya almak, maskaraya çevirmek, • kepazeye çevirmek (On le bafoue devant tout le monde). 2. Aldırmamak, hiçe saymak (Il bafoue les conventions du monde). 3. Hakaret etmek (L'accusé arrogant a bafoué publiquement le tribunal). bafouillage er. Kem küm; kem küm etme; ağız kalabalığı (Sa conférence n'était qu'un véritable bafouillage). bafouille^, argo. Mektup,nâme. bafouiller gsz. tkz. 1. Kem küm etmek; ağız kalabalığı etmek; birbirini tutmaz sözler söylemek (L'orateur a commencé à bafouiller). 2.

bafouilleur

130

gçl. Anlaşılmaz biçimde söylemek, mırıldanmak (Bafouiller une réponse, une excuse). bafouilleur, euses. vead. tkz. Kem küm eden. Abuk sabuk adam (C'est un bafouilleur, incapable de dire clairement ce qu'il pense). bâfrer gsz. hlk. I. Yemek yemek, bir şeyler atıştırmak (On va bâfrer). 2. gçl. -i atıştırmak, gövdeye indirmek, oburca yemek (Le nez dans sonassiette, sans dire un mot, il bâfre son ragoût de mouton). bfifreur, euse, ad. hlk. Obur, pisboğaz, bagage er. 1. *Taşıncak, yolcu yada sefer eşyası;ağırlık (Le bagage du soldat. Faire enregistrer ses bagages). 2. Bavul, çanta vb. (Je n'ai qu'un petit bagage à main. Elle ne peut pas voyager sans trois ou quatre bagages). 3. Bilgi dağarcığı, dağarcık (Son bagage intellectuel est très mince. Il a un important bagage scientifique). § Partir avec armes et bagages: Her şeyini alıp gitmek; ardından bir şey bırakmadan gitmek. Plier bagage: Pılı pırtıyı toplayıp gitmek; sıvışmak; çekip gitmek (La pluie menace, il faut plier bagage). bagagerie diş. Bavulculuk, bavul yapımcılığı. bagagiste er. Bagaj memuru. bagarre diş. 1. Kavga, dalaş (Chercher la bagarre. Il va y avoir de la bagarre). 2. Savaş, bagarrer gsz. yada se bagarrer 1. Kavga etmek, dövüşmek 2. Savaşmak, mücadele etmek (Il aime bagarrer pour ses idées). 3. Se bagarrer avec qn: -ile dövüşmek, kavga etmek (Mon fils s'est bagarré avec ses camarades). bagarreur, euse s. vead. Kavgacı, bagasse diş. 1. Şeker kamışı cibresi. 2. (Sövgü) Orospu. bagatelle diş. 1. Kıvır zıvır, değersiz şey (J'ai rapporté d'Italie quelques bagatelles qui me rappelleront mon séjour. Dépenser son argent en bagatelles). 2. Ucuz, yok pahasına şey (J'ai acheté ce manteau pour une bagatelle). 3. Saçma, anlamsız şey, bir hiç (Ils se sont brouillés pour une bagatelle. Il s'amuse à des bagatelles). 4. Sevişme, cinsel ilişki (Je ne suis pas porté sur la bagatelle). bagnard er. Zindan hükümlüsü, zindanda yatan, bagne er. 1. Zindan, ceza yeri. 2. İğrenç bir iş ; iğrenç bir yer (C'est un bagne). § Etre au bagne: Zindanda olmak. Mériter le bagne: Boynu vurulacak kişi olmak, bagnole diş. tkz. Araba, eski otomobil, taka. bagou, bagout er. Ağız kalabalığı, çene. § Avoir du bagou: Ağzı kalabalık olmak, ağzı laf yapmak, çenesi kuvvetli olmak, baguage er. (Kuşlara) Halka takma, halkalama

baignade (Baguage des pigeons voyageurs). bague diş. 1. Yüzük (Bague de fiançailles). 2. (Yapıcılıkta) Sütun bileziği. 3. Halka (Meure une bague à la patte d'un oiseau pour l'identifier). baguenaude diş. 1. Saçma şeylerle oyalanma, vakit öldürme. 2. Aylak aylak dolaşma, amaçsız gezip durma. 3. bitb. Sinameki (meyve). § Etre en baguenaude: Aylak aylak dolaşmak, baguenauder, se baguenauder gsz. 1. Dolaşmak, aylak aylak gezinmek (Il se baguenaude du matin au soir). 2. Saçma şeylerle eğlenmek, vakit öldürmek. baguenauderie diş. Saçmalık, saçma lakırdı, baguenaudierer. 1. Saçma şeylerle vakit öldüren. 2. Yalancı sinameki (bitki), bagué, e s. Yüzük geçirilmiş, yüzüklü (Un doigt bagué de diamants). baguer gçl. 1. Halka takmak (Baguer un pigeon voyageur). 2. Teyellemek 3. Baguer qch de: -etrafına halka biçiminde... geçirmek ( Baguer les cigares d'or; un cigare bagué d'or). baguette diş. 1. Değnek, çubuk. 2. (Mimarlıkta) Kaval çubuk, silme çubuk. 3. (Marangozlukta) Şişe çubuk 4. (Çoraplarda) Yan fitili. 5. Harbi (Baguette de fusil). 6. Fırça gibi sert saç. 7. Uzun francala. § Baguette magique: Sihirli değnek. D'un coup de baguette: El çabukluğuyla. Mener qch à la baguette: Bir şeyi sopa ile yürütmek, zorbalıkla yürütmek (Il menait tout à la baguette). Marcher à la baguette: Tıkır tıkır işlemek, yolunda gitmek (Dans ce service, tout marche à la baguette). baguier er. Yüzük kutusu, mücevher kutusu, bah! Uni. 1. Yok canım (Balı! ce n 'est pas vrai!) 2. Adam sen de, aldırma (Bah! ce n 'est pas la peine de chercher plus longtemps). 3. Pöh, boş ver (Bah! J'en ai vu bien d'autres). bahut er. 1. Kapağı tümseksandık. 2. Geniş ve alçak boylu köylü dolabı (Bahut breton). 3. (Yapımcılıkta) Yuvarlak duvar semeri. 4. (Öğrenci argosunda) Lise, okul (Aller au bahut; sortir du bahut). bai, es. Doru (Une jument baie, un cheval bai). baie diş. 1. Koy, körfez (Une petite baie. La baie d'Hudson). 2. Kapı yada pencere boşluğu; açma, açık (Baie de porte, baie de fenêtre; une baie vitrée). 3. bitb. Olgunlaşınca kendiliğinden açılmayan meyve tanesi (Baie du raisin, baie de la groseille). baignade diş. 1. Yıkanma, çimme (A l'heure de la baignade. C'est le moment de la baignade). 2. Yıkanma yeri, çimme yeri, çimek (La municipalité a aménagé une baignade en amont du

baigner village). baigner gçl. 1. Yıkamak, çimdirmek, suya sokmak (Baigner un enfant, un chien. Baigner ses pieds dans l'eau). 2. İçinden geçmek, "katetmek (La Seine baigne Paris). 3. (Deniz ve akarsular için) Kuşatmak, yalamak (La Manche baigne les rivages de la Normandie) 4. Islatmak, sırılsıklam etmek (Les larmes baignaient ses joues). S. Baigner qch de qch: Bir şeyi.... içinde bırakmak, -e boğmak (Baigner de sang, de larmes). 6. gsz. -içinde olmak; -içinde yüzmek (Des morceaux de viandes baignent dans la sauce. Des cornichons baignent dans du vinaigre). 7. -içinde kalmak; -e bürünmek (Tout le paysage baignait dans la brume. Depuis son succès, il baigne dans la joie). § Baigner dans son sang: Kanlar içinde kalmak, çok kan yitirmek (Le cadavre, criblé de balles, baignait dans son sang). § Se baigner: Yıkanmak, suya girmek, çimmek (Se baigner dans la mer, en rivière, dans une piscine). Se baigner dans le sang: Elini kana bulamak, kan dökmek, bir kıyıma girişmek, baigneur, euse ad. 1. Yıkanan, çimen (Laplageétait couverte de baigneurs). 2. Natır, tellâk, yıkayıcı, baignoire diş. 1. Banyo teknesi. 2. (Tiyatroda) Yerkatı locası, bail er. 1. Kira sözleşmesi (Le fermier avait un bail de neuf ans renouvelable). 2. Kira (Payer son bail). Bail à cheptel: Hayvan kirası. Bail à ferme: Ürün kirası, hasılat kirası. § C'est un bail: Ömür boyu sürecek bir iş bu. Il y a un bail: Eskiden ; epey oluyor ki. Donner en bail: Kiraya vermek, baille diş. den. 1. Gerdel. 2. argo. Su, deniz. 3. Denizcilik okulu, bâillement er. 1. Esneme. 2. Aralık, açıklık (Le bâillement de la chemise, du faux-col). bâiller gçl. 1. (Eski) Vermek, eline vermek. 2. gsz. Esnemek (Bâiller de sommeil, de fatigue. Mets ta main devant ta bouche quand tu bâilles). 3. Aralık olmak, aralık durmak, açık durmak (Une porte qui bâille. Sa chemise n'était pas boutonnée et bâillait sur sa poitrine). § La bâiller belle à qn, la bâiller bonne à qn: Yutturmak, aldatmak (Vous me la bâillez belle: Bana yutturuyorsunuz). bailleur, eresse ad. Kiraya veren, kiralayan. § Bailleur de fonds: Anamal veren, sermaye sahibi, bâillon er. Ağız tıkacı (Le veilleur de nuit ligoté, réussit àécarter le bâillon etàappelerausecours). § Mettre des bâillons à qn: -i susturmak, ağzını tıkamak, özgürlüğünü kısıtlamak, bâillonnement er. Ağzını tıkama, susturma (Le bâillonnement de la presse, de l'opposition). bâillonner gçl. 1. Ağzına tıkaç sokmak. 2. mec.

131

baiser Susturmak, ağzını tıkamak, özgürlüğünü kısıtlamak (Bâillonner la presse, l'opinion publique, l'opposition). bain er. 1. Banyo ( Un bain de soleil, unbaindeboue, un bain de mer). 2. Sı vı, banyo suyu (Préparer un bain pour développer des photographies). 3. Yunak, yıkanma teknesi, küvet (Remplir, vider le bain). 4. ç. Hamam, kaplıca (Les bains de Brousse). § Envoyer au bain: Başından savmak, atlatmak, Etre dans le bain: Bir işin içinde olmak (Nous sommes tous dans le bain, il vaut mieux nous entendre). Mettre qn dans le bain: Birini işin içine sokmak, adını bulaştırmak (L'accusé a mis dans le bain plusieurs de ses complices). Prendre un bain: Banyo yapmak. Prendre un bain de lézard: Tembel tembel güneşlenmek, bain-marie er. Benmari.

baïonnette diş. 1. Süngü (Baïonnette au canon: Süngü tak! Charger baïonnette au canon: Süngü takmak). 2. Piyade eri (Cent mille baïonnettes). baïram, beîram er. Bayram, baisemain er. El öpme. § Faire le baisemain: El öpmek, saygılarını sunmak, baise diş. tkz. Cinsel ilişki, sevişme, baisement er. (Kutsal bir şeyi) Öpme (Le boisement de la croix). baiser gçl. 1. Öpmek (Baiser la main de sa mère). 2. Baiser qn sur: Birim -den öpmek (Baiser un enfant sur la joue, une femme sur les lèvres, un héros sur le front). 3. Baiser qn: Biriyle cinsel ilişkide bulunmak, birini becermek, sikmek (Baiser une femme). 4. Baiser qch à qch: (Okul argosu) -den bir şey anlamak (On n'y baise rien: tnsanbundan hiç bir şey anlayamıyor). § Se baiser: 1. Öpüşmek. 2. Bitişik olmak. § Se faire baiser: 1. Enselenmek, yakalanmak (Il était en train de copier son devoir et il s'est fait baiser). 2. argo. Çuvallamak; dibini dövdürmek (Vas te faire baiser). Etre baisé: argo. Çuvallamak, zokayı yemek (Il a été baisé). a baiser er. Öpüş, öpücük, öpme. § Appliquer un baiser sur: -e bir öpücük kondurmak (Appliquer un baiser sur les lèvres d'une femme). Demander un baiser à qn: -den bir öpücük istemek (Chaque fois qu 'il la rencontrait, il lui demandait unbaisef). Dérober un baiser à qn: -den bir öpücük koparmak, zorla öpmek (Il lui a enfin dérobé un baiser). Dévorer qn de baisers: Birini öpücüklere boğmak, bol bol öpmek (Je l'ai dévoré de baisers). Donner le baiser de paix à qn: -ile barışmak, öpüşüp barışmak (Tu lui donneras un baiserdepaix, et tout sera fini). Prendre un baiser: Bir öpücük almak. Recevoir un baiser: Öpülmek.

baiseur baiseur, euse ad. tkz. İyi cinsel ilişkide bulunan, işi gücü aşk yapmak olan, sikici, baisoter gçl. tkz. Öpüp durmak, baisse diş. 1. Alçalma, inme (La baisse des eaux). 2. Düşme (La baisse des prix). 3. (Borsada) Hava oyunu. § Etre en baisse: Düşmekte olmak, düşük olmak ( Les cours sont en baisse. Ses actions sont en baisse: Kredisi düşüyor, saygınlığı azalıyor). Jouer à la baisse: Borsada fiyatlar düşecek umudu ile hava oyunu oynamak, baisser gçl. 1. İndirmek, alçaltmak (Baisser le store, la vitre du compartiment). 2. Azaltmak, kısmak, hafifletmek, düşürmek (Baisser la flamme, la voix, lesprix). 3.gsz. Alçalmak, inmek (La mer a baissé). 4. gsz. Batmak üzere olmak (Le soleil baisse, il faut rentrer). S. gsz. Düşmek (Le baromètre baisse; les prix baissent). 6. gsz. Bozulmak,gücünü yitirmek, çökmekfSa santé a bien baissé. Son intelligence a beaucoup baissé. Il avait bien baissé pendant les dernières années de sa vie). § Baisser les yeux: Gözlerini indirmek, utancından yere bakmak. Baisser la tête: Kafasını öne eğmek. Baisser le pavillon: Yelkenleri suya indirmek. Baisser l'oreille: Utanmak, kızarmak § Se baisser: Eğilmek (Se baisser pour lacer ses chaussures). Il n'y a qu'à se baisser pour en prendre: İstemediğin kadar var, dolu, tümen tümen; elini sallasan ellisi, başını sallasan başı tellisi. bajoue diş. 1. (Hayvanlarda) Yanak (Bajoue du porc, du veau). 2. (İnsanlarda) Sarkık yanak (Il commence à grossir et il a déjà des bajoues). bakchich er. (Doğuda) Bahşiş; rüşvet, bakélite diş. Bakalit. bal er. 1. Balo (Donner un bal. Une robe de bal). 2. Balo verilen yer (Aller au bal). § Bal masqué: Maskeli balo. Bal costumé: Kostümlü balo. Bal blanc: Genç kızların birbirleriyle dansettikleri balo. Bal musette: Halk balosu, balade diş. hlk. Gezinti, dolaşma. § Aller en balade: Gezintiye, dolaşmaya çıkmak. Faire une balade: Şöyle bir dolaşmak, balader gçl. Gezdirmek, dolaştırmak (Je vais balader les enfants dans le parc). § Se balader: 1. Gezinmek, dolaşmak (lise balade dans les rues). 2. Geziye çıkmak (Il est allé se balader sur la Côte d'Azur). baladeur, euse s. ve ad. Dolaşmayı, sokaklarda sürtmeyi seven (Avoir l'humeur baladeuse). baladeuse diş. 1. Satıcı arabası. 2. (Özdevimli bir arabaya bağlanan) Yedek araba. 3. Uzun bir tele bağlı, istenilen yere taşınıp konabilen elektrik lambası, seyyar lamba.

132

balancer baladin, e ad. Meydan soytarısı, balafre diş. Jilet, ustura, bıçak yarası (En se rasant, il se fit une petite balafre sur la joue. Avoir une balafre au front). balafré, e s. Bıçak yarası izi taşıyan (Un visage balafré). balafrer gçl. Bıçakla, usturayla kesmek, yaralamak (Leprince lui balafra le visage). balai er. 1. Süpürge ( Passer le balai sous les meubles). 2. (Doğan, şahin gibi kuşlarda) Kuyruk. 3. Bir yerden en son kalkan taşıt, son otobüs, son metro. § Balai mécanique: Mekanik süpürge, gırgır. Manche à balai: 1. Süpürge sapı. 2. mec. Sıska, canlı cenaze. Donner un coup de balai: Şöyle bir süpürmek; bir süpürge geçmek (Donner un coup de balai dans la salle à manger). Donner un coup de balai à qn: -e yol vermek, -i sepetlemek (Donner un coup de balai à un vilain garçon). Rôtir le balai: Derbederce yaşamak, balais s. ve ad. Pembe (Rubis balais). balalaïka diş. Balalayka, gövdesi üç köşe rus mandolini. balance diş. 1. "Terazi, "tartaç (Une balance juste, sensible). 2. (Genel olarak) Tartı aygıtı. 3. Denge, bilanço (La balance des payements: Ödemeler dengesi). 4. İstakoz avında kullanılan ağ. 5. Terazi burcu. 6. Mizan (Faire la balance des affaires d'une année). § Mettre dans la balance: Ölçüp biçmek; işin bütün yanlarını düşünmek, hesaba katmak. Mettre en balance (deux choses): Ölçüştürmek, karşılaştırmak. Etre en balance: Kararsızlık içinde olmak. Tenir, maintenir la balance égale entre...: -e karşı eşit davranmak; -1er arasında ayrım yapmamak (Il tient la balance égale entre les deux groupes qui s'affrontent). Faire pencher la balance en faveur de qn: -i kayırmak; -in yanını tutmak (lia fait pencher la balance en faveur de ses amis). Peser dans la balance: Ağır basmak, büyük bir önemi olmak, ağırlığı olmak (Cet argument n'a pas pesé dans la balance). Jeter qch dans la balance: -i işin içine katmak, koymak (Il a jeté toute son autorité dans la balance).

balancé,e s. tkz. Eli yüzü düzgün, eli ayağı düzgün (Une-femme bien balancée). balancelle diş. Tek direkli bir tür tekne, balancement er. 1. Sallanma, sallantı, salınım (Le balancement des branches de l'arbre. Le balancement du corps, de la tête, d'un navire). 2. Duraksama, "tereddüt. 3. mec. Dengelilik, dengeli durum (Le balancement d'une période). balancer gçl. 1. Sallamak, oynatmak (Balancer les bras, les hanches en marchant. Le vent balance les

balancier feuilles. Balancer un bébé pour l'endormir). 2. Atmak, fırlatmak (Balancer un objet par la fenêtre). 3. Kovmak, sepetlemek, başından atmak (Balancer un employé, une femme). 4. Tartmak, iyice düzenlemek, dengelemek (Balancer ses mots, ses phrases, un conte, une composition). 5. (Alacakla vereceği) Karşılaştırmak. 6. (Eksiği) Karşılamak. 7. Denkleştirmek, dengelemek (Balancer un budget, les payements). 8. Balancer gsz. Sallanmak (Le lustre balançait dangereusement). 9. gsz. Duraksamak, kararsızlık içinde kalmak (Mon cœur balance). 10. gsz. Askıda kalmak, sallantıda kalmak. 11. gsz. Kuşku ve kararsızlık içinde kalmak. 12. Balancer à f. qch: -mekte duraksamak, tereddüt etmek (Il balance depuis longtemps à prendre cette décision). § Se balancer: 1. Salıncakta sallanmak (Les enfants se balançaient dans le jardin). 2. Sallanmak (Se balancer sur ses jambes, sur sa chaise). 3. Birbirine denk gelmek (Les forces en présence se balancent) 4. S'en balancer, se balancer de qch: hlk. Umursamamak, aldırmamak, vız gelmek (Je m'en balance. Les femmes s'en balancent). balancier er. 1. Bir makinanın devinimini dengeli tutmaya yarayan sarkaç, yay, çark, saat maşası gibi devingen düzengeç; "rakkas, 'dengelik (Le balancier d'une horloge). 2. İp cambazlarının kullandığı denge sırığı, terazi. 3. Sikke basma makinası. 4. Terazici. balançoire diş. 1. Salıncak. 2. Tahterevalli, çıngıldak. 3. mec. tkz. Saçma, boş lakırdı, maval (Raconter des balançoires). balandre diş. Irmak kayığı, peleme, balayage er. Süpürme (Le balayage d'une chambre, des voies publiques). balayer gçl. 1. Süpürmek (Balayer les ordures, la poussière, la neige). 2. Alıp götürmek, önüne katıp sürüklemek (Le vent balaie les nuages). 3. Kovmak, dışarı atmak, temizlemek (Balayer les ennemis). 4. Temizlemek, ortadan kaldırmak, kökünü kazımak (Balayer les résistances, les obstacles, les préjugés, les soucis). balayette diş. Küçük süpürge, balayeur er. Çöpçü, süpürücü, temizlik işçisi, balayeuse diş. 1. Süpürücü kadın, kadın çöpçü. 2. Yol süpürme arabası, *süpürgeç. 3. Etek dantelası, etek farbelası. balayures diş. ç. Süprüntü. balbutie (balbysi] diş. 1. Dil dolaşması, dili dolaşma. 2. Mırıltı. balbutiement er. 1. Mırıldanma, kendi kendine anlaşılmaz bir şeyler söyleme (Le balbutiement

133

balisticien

d'un enfant qui joue), l.mec. Başarısız ilk girişim, emekleme (La linguistique scientifique en est encore à ses premiers balbutiements). 3. Kekeleme, kem küm etme, anlaşılmaz şeyler söyleme (Le balbutiement d'un bègue, d'une personne émue, d'un ivrogne). balbutier gsz. 1. Dili dolaşmak, kem küm etmek (Sous l'émotion, il se mit à balbutier, puis à pleurer). 2. gçl. Mırıldanmak, anlaşılmaz biçimde söylemek (Balbutier une prière, des excuses. Le bébé balbutie déjà quelques mots). balbuzard er. hayb. Balık kartalı, balcon er. 1. Balkon, tahtaboş. 2. argo. İri göğüsler, karpuz gibi memeler, baldaquin er. Taht, sunak, karyola gibi şeylerde tavan durumunda olmak üzere yapılan süslü bölüm, tavanlık (Un lit à baldaquin: Tavanlıklı karyola). baleine diş. 1. Balina (La pêche à la baleine). 2. Yakalara takılan balina. § Baleine à bec: Gagalı balina. Baleine à bosse: Kambur balina. Baleine blanche: Beyaz balina. Baleine noire: Buzul balinası. Rire comme une baleine: hlk. Kah kah kah gülmek; kahkahalar savurarak gülmek, otuziki dişiyle gülmek, baleiné,e s. Balinalı, balina takılmış (Col baleiné). baleineau er. Balina yavrusu, baleinier er. Balina (avlama) gemisi, baleinier,ière s. Balinaya değgin (L'industrie baleinière). baleinoptère er. Fin balinası, balès, balèze s. ve ad. Kocaman, iriyarı adam (Un balèze quipouvait lancer lepoids à quinze mètres). balèvre diş. 1. Alt dudak. 2. ç. Dudaklar, kocaman dudaklar. 3. mim. Çapak, tırnak; bir duvarda bir taşm öbür taş üzerine taşan parçası, balisage er. 1. İşaret şamandrası yada kayığı dikme; işaret ışığı koyma (Le balisage d'une route, d'un aérodrome). 2. İşaret şamandralan yada kayıkları. balise diş. 1. İşaret şamandrası, işaret kayığı. 2. ' İşaret ışığı (Disposer des balises le long d'une piste). 3. Tespihagacı meyvesi, baliser gçl. İşaret şamandrası, işaret kayığı, işaret ışığı koymak (Baliser un port, une route, un aérodrome). § Etre balisé de qch: mec. -ile süslenmek, donanmak (Quelques champs célestes balisés d'étoiles). baliseur er. 1. İşaret dikicisi. 2. İşaret şamandrası yerleştiren gemi. balisier er. bitb. Tespihağacı. baliste diş. 1. Mancınık. 2. er.hayb. Çotira balığı, balisticien er. Balistik uzmanı.

balistique balistiques. 1. Balistik (Machine balistique, engin balistique). 2. diş. ask. 'Atışbilim. balivage er. Orman kesiminde, yetişmek üzere bırakılacak ağaçların belirtilmesi, baliveau er. Orman kesiminde, yetişmeye bırakılan ağaç. baliverne diş. Saçma, boş lâf (Il s'amuse à des balivernes au lieu de travailler). § Dire des balivernes: Saçma sapan konuşmak, baliverner gsz. Saçmalamak, saçma sapan sözler söylemek. balkanique s. Balkanlara değgin, Balkanlılara değgin; balkan (Langues balkaniques). balkanisation diş. Bölme, parçalama, birbirine düşürme (La balkanisation du continent noir). ballade diş. 1. Küçük bir koşuk biçimi, balad. (Ballade des pendus: de Villon). 2. Bir çeşit koşuklu masal. 3. Bir tür şarkı; bu şarkının eşliğinde oynanan oyun. ballant,e s. Sallanan, sallayarak, sallanır (Il s'est assis surla rambarde du pont, les jambes ballantes, à regarder les pêcheurs). § Bras ballants: Elini kolunu sallayarak (Venir brds ballants. Regarder bras ballants). ballant er. Sallantı, sarsıntı (Une voiture chargée en hauteur a du ballant). ballast er. 1. "Balast, 'kırma taş (Placer du ballast sur une voie de chemin de fer). 2. Denizaltının dalış sırasında su doldurulan deposu. 3. (Elektrik) Devrede akımı düzenleyen direnç, balast. ballastage er. 1. Kırma taş döşeme. 2. Safra deposunu doldurarak yada boşaltarak gemiyi dengeleme. ballaster gçl. 1. Kırma taş döşemek. 2. Safra deposunu doldurarak yada boşaltarak gemiyi dengelemek, ballastüre diş. Kırma taş ocağı, balle diş. 1. Mermi, kurşun (Balle de revolver, de fusil. Balle dum dum). 2. Top (Balle de tennis, de ping-pong, de golf). 3. hlk. Para, lira (J'aipayé300 balles pour ce manteau). 4. hlk. Yüz, surat (Avoir une grosse balle, une bonne balle). S. Balya, denk (Faire une balle de coton; défaire une balle de café). § Enfant de la balle: Babasının mesleğini tutan kişi. Une balle perdue: Serseri kurşun. Envoyer un coup de balle à qn: -e bir kurşun sıkmak. Couper une balle: Topu kesmek. Jouer à la balle: Top oynamak. Prendre, saisir la balle au bond: Fırsatı hemen yakalamak. Renyover la balle: Cevabı yapıştırmak. Tomber, être criblé de balles: Kurşunla delik deşik olmak. Se renyover la balle: 1. Ağız tartışması yapmak. 2. Sorumluluğu

134

balnéaire

birbirinin üstüne atmak. 3. Angaryayı birbirine yüklemeye çalışmak. A vous la balle: Bu söz sizedir. Bu iş yada söz size düşer. Ça fait ma balle: tkz. İşime gelir, ballerine diş. 1. Balerin, bale yapan kadın. 2. Bale ayakkabısını andıran kadın pabucu, ballet er. 1. Bale (L'opéra donne un spectacle de ballet). 2. Yoğun etkinlik (Ballet diplomatique). ballon er. 1. Top (Ballon de basket-ball, de football). 2. Balon (Marchandde ballons. Ballon qui s'envole). 3. Yuvarlak bardak. 4. Yuvarlak ' tepe (Le ballon d'Alsace). 5. argo. Kıç, arka. Göbek. § Ballon d'essai: 1. Yelin yönünü saptamak için kullanılan balon. 2. Nabız yoklaması (L'opposition prétendait voir dans la brochure un ballon d'essai). Avoir le ballon: argo. Gebe olmak, karnı şiş olmak. Descendre au ballon: argo. Kodesi boylamak. Etre dans le ballon: argo. Kodeste olmak. Faire ballon: argo. Hava almak, eli boş dönmek. Jouer au ballon: Top oynamak. Se remplir le ballon: Kanuni doyurmak, bir şeyler atıştırmak, ballonné,e s. Kabarık, şişik, şişkin (Jupe ballonnée). § Avoir le ventre ballonné: (Gazdan) Karnı şişmek, karnında şişlik olmak, balonnement er. (Gazdan) Karın şişmesi, şişlik, şişkinlik. ballonner gçl. 1. Şişirmek, kabartmak (Le vent ballonne leurs manteaux). 2. Şişlik yapmak, karnını şişirmek (Les fourrages verts ballonnent les bestiaux). ballonnet er. Baloncuk, küçük balon, ballon-sonde er. Deneme balonu, ballot er. 1. Küçük balya, küçük denk. 2. hlk. Abullabut. 3. argo. Aptal, enayi. 4. s. hlk. Aptalca, aptalca yapılmış (Ça, c'est ballot). ballottage er. Adaylardan hiç birinin gerekli çoğunluğu sağlayamaması dolayısıyla seçimin sonuçsuz kalması, "balotaj (Plusieurs personnalités se trouvent en ballottage dans leur circonscription). ballottement er. Çalkalanma, sallanma, sarsılma (Le ballottement du train). ballotter gçl. 1. Sallamak, sarsmak (La voiture nous ballotte durement). 2. gsz. Sallanmak, oynayıp durmak (La valise n'est pas pleine et l'on entend une bouteille qui ballotte). § Etre ballotté entre: -arasmda bocalamak; bir -i, bir -i düşünmek (Je suis ballotté entre Tappréhension et la joie quand je pense à notre rencontre. Il est constamment ballotté entre son père et sa mère). balnéaire s. Deniz banyosu ile ilgili (Station balnéaire: Denizli kent; kumsallı yer).

mlnéation balnéation diş. Kaplıca tedavisi, balnéothérapie diş. Kaplıca tedavisi, balourd, es. ve ad. Hödük; aptal, balourdise diş. 1. Hödüklük, kabalık, aptallık (Ilest d'une balourdise étonnante). 2. Pot, gaf, çam devirme (Faire des balourdises). balsamier er. Belsem ağacı, balsamifère s. Belsemli; kokulu reçine çıkaran, balsamine diş. bitb. Kınaçiçeği. balsamiques, ve ad. 1. Belsemimsi (Drogue, pillule balsamique). 2. Belsemim (Un balsamique). balte s. ve ad. Baltıklı; Baltık denizine değgin (Les pays baltes. Un balte). balthazar, balthasar er. Onalti normal şişelik büyük şampanya şişesi. aluchon, balluchon er. 1. Çöp sandığı. 2. hlk. Pılı pırtı, çıkın, bohça. § Faire son balluchon: Bohçasını derleyip gitmek, çıkıp gitmek, alustrade diş. Parmaklıklı korkuluk, tırabzan (Balustrade d'un balcon, d'une terrasse, d'un escalier, d'un pont). alustre er. Tırabzan parmaklığı, alzan s. Sekili, sekisi olan (Une jument balzan). alzane dış. Seki (Un cheval bai avec des balzanes). ambin, e ad. tkz. Küçük çocuk, yumurcak, yavrucak. amboche diş. 1. Büyük boy kukla, iri kukla. 2. hlk. Bücür, bastıbacak. 3. tkz. Eğlenti, yiyip içme, °âlem. § Faire bamboche: Felekten bir gün çalmak; âlem yapmak, bambocher gsz. tkz. Felekten bir gün çalmak, âlem yapmak. bambocheur, euse ad. Eğlence düşkünü, bambou er. Bambu, hint kamışı (Une case de bambou). $ Avoir le coup de bambou: 1. hlk. Çıldırmak, keçileri kaçırmak. 2. Yorgunluktan bitkin düşmek. § Attraper un coup de bambou: tkz. Güneş çarpmasına uğramak, bamboula diş. 1. Zenci dansı. 2. er. Zenci davulu. $ Faire la bamboula: hlk. Âlem yapmak, yiyip içip eğlenmek. ban er. 1. Kamuya resmi bildiri. 2. (Bağ bozumu, orak, harman gibi) Tarım işleri için gün gösteren bildiri. 3. Evlenme ilânı, kâğıt (Les bans sont affichés). 4. Silahlı kuvvet toplama. 5. Sürgün yada gözaltı. 6. Tempolu alkış (Un ban pour le vainqueur!). 7. Eskiden Hırvat sancak beylerine verilen ünvan, ban. § Convoquer, appeler le ban et l'arrière-ban: Herkesi çağırmak, kimi varsa çağırmak, her tabakadan adam toplamak. Etre au ban: Sürgün yada gözaltında olmak. Etre en rupture de ban avec qn, qch: -ile bütün bağlarınf koparmak (Il est en rupture de ban avec sa famille).

135

banche Mettre qn au ban: Birini sürgüne yollamak yada gözaltına almak. Mettre qn au ban de: Birini -in gözünden düşürmek (On cherche à me mettre au ban de la société. Ce scandale l'a mis au ban de l'opinion publique). Ouvrir, fermer le ban: ask. Bir töreni boru ve trampetler çalarak açmak, kapamak. Rompre son ban: Sürgünden kaçmak, banal,e s. 1. Herkesin kullandığı, önemsiz, ortamalı, beylik (Proposbanals: Beyliksözler). 2. Bayağı, düşük (Une vie banale, une plaisanterie banale). 3. Derebeyine ait (Fours, moulins banaux). banal er. Bayağılık; beylik şeyler (J'ai horreur du banal). banalement bel. Bayağıca, banalisation diş. Bayağılaştırma, orta malı kılma, banaliser gçl. Bayağılaştırmak, kötü göstermek (Cette coiffure le banalise). § Se banaliser: Bayağılaşmak; ortamalı olmak, banalité diş. 1. (Eskiden) Derebeyinin olan fırın, değirmen gibi bir şeyin herkesçe belirli bir ücret ödenerek kullanılması zorunluğu, derebey hakkı. 2. Bayağılık (La banalité de la vie est à faire vomir de tristesse). 3. önemsiz, değersiz şeyler, bayağı sözler (Il ne débite que des banalités). banane diş. 1. Muz. 2. ask. argo. Nişan, madalya. § Glisser sur une peau de banane: Ufak bir kaza geçirmek, bananeraie diş. Muz bahçesi, bananier er. 1. Muz ağacı. 2. Muz taşımaya özgü gemi, muz gemisi. t banc er. 1. Sıra,"peyke (Banc d'école, de jardin). 2. Sandalye (Banc des accusés). 3. Ayrıjan yer, bölüm (Banc des ministres à!Assemblée; banc des avocats). 4. Tezgâh (Banc de menuisier, banc de tourneur). S. coğ. Yığın, katman (Banc de sable, de vase, debrume, déglacé). 6 .yerb. Taş katmam. 7. Sürü, balık sürüsü, corum (Bancdepoissons, de morues, de harengs). § Banc d'essai: Deneme yeri, deneme tezgâhı (On va mettre le moteur au banc d'essai. La locomotive est passée sur le banc 'd'essai). Etre sur les bancs: Öğrenci olmak, öğrenim yapmakta olmak, bancable, banquable s. Bankaca kabul edilebilir, bankaca geçerli, bancaires. Banka işleriyle ilgili, bankaya değgin (Opérations bancaires, chèque bancaire). bancal,e s. 1. Çarpık bacakh, eğri bacaklı (Des enfants bancals). 2. Ayakları eğri (Une table bancale. Meubles bancals). 3. mec. Sakat, çürük, çarpık (Idées bancales; un projet bancal). banche diş. (Beton, kerpiç dökmek için) Kalıp (Couler du béton dans des banches).

bancher

136

bancher gçl. (Beton, kerpiç) Kalıba dökmek (Bancher du béton). banco 5. 1. (Bankalarda) Değişmez değerli (Florin banco). 2. er. (Oyunda) Banko. § Faire banco: Banko yapmak; ortadaki bütün paraları almak, bancroche s. ve ad. Eğri bacakh (Cette vieille est toute bancroche). bandage er. 1. Sargı sarma (Le bandage de la tête d'un blessé). 2. Sargı (Le bandage a été mal fait, il ne tiendra pas. Enrouler un bandage: Sargı sarmak. Défaire un bandage: Sargıyı açmak). 3. (Lastikli tekerleklerde) Dış lastik; tekerlek* jantlanndaki madenî yada lastik kuşak (Bandage métallique d'une charrette. Bandage pneumatique). 4. (Silahlarda) Yay kurma, 5. Kasık bağı. 6. Germe (Le bandage d'un arc, d'un ressort). bandant, e s. tkz. Kamış kaldıran, cinsel istek veren, bande diş. 1. Sargı (Mettre une bande autour d'une plaie). 2. Şerit (Bande d'un magnétophone). 3. Belirtme çizgisi, kenar şeridi (Bandes d'une chaussée. Bande d'un bandeau). 4. Kuşak (Manteau rallongé d'une bande de fourrure). S. (Gemi için) Yana yatma. 6. Bilardo masasının kenarı (Toucher la bande). 7. Film, film şeridi (Passer une bande comique. La bande a sauté). 8. Çete (Une bande de voleurs, bandes armées, bandes rebelles). 9. Takım, klik, grup (Je ne suis pas de leur bande. Une bande d'écoliers). 10. Derinti, "güruh (Une bande de buveurs). 11. Sürü (Une bande de loups). § Donner de la bande: (Gemi) Bir yanına yatmak (Bateau qui donne de la bande). Faire bande à part: Arkadaşlarından ayrılmak, sürüden aynlmak. Mettre à la bande: (Gemiyi) Bir yana yatırmak, bandé,e s. 1. Bağlı, bezle bağlanmış (Les yeux bandés). 2. Sargılı, sarılı (Main bandée). bandeau er. 1. Alın bağı, çatkı, kaşbastı (Retenirses cheveux avec un bandeau). 2. Göz bağı. 3. mec. Göz perdesi (Arracher le bandeau de qn: -in gözündeki perdeyi kaldırmak. Avoir un bandeau sur les yeux: Gözü bağlı olmak, yanını yöresini görmemek, körelmek). 4. Yapıların yüzlerini yada bir kemeri saran genişçe, düz ve az taşkın silme; sarak. 5. ç. Ortadan ayrılarak yanlara yatırılmış saç. § Bandeau royal: Krallık çatkısı, krallık tacı. bandelette diş. 1. Şerit. 2. (Mimarlıkta) Şerit silme. 3. Sargı (L'archéologue défit avec précaution les bandelettes de la momie). bander gçl. 1. (Sargı ile) Sarmak (Bander un bras blessé). 2. Bağlamak (Ils ont bandé les yeux du condamné avant de le fusiller). 3. Germek

bannière (Bander un arc; bander ses muscles). 4. gsz. argo. Kamışı kalkmak, çadır kurmak, banderille diş. Boğa güreşinde, boğanın ensesine saplanan kurdeleli şiş. banderillero er. Boğanın ensesine şiş saplayan güreşçi. banderole (Gemi direğine çekilen yada mızrak ucuna takılan) Şerit flama, elif. 2. Tüfek kayışı. 3. Bandrol. bandière diş. Gemi direğinin tepesine çekilen bayrak. bandit er. 1. Haydut, eşkiya (Les bandits armés et masqués ont attaqué les voyageurs sur la route). 2. mec. Kötü adam, vicdansız, soyguncu (Ce commerçant est un bandit). banditisme er. Haydutluk, eşkiyalık (On assiste depuis quelque temps à une recrudescence du banditisme. Un acte de banditisme). bandoulière diş. Omuzdan geçme, silah yada çanta kayışı. § En bandoulière: Omuzdan geçirerek, çaprazlamasına (Mettre un fusil en bandoulière. Porter un appareil photographique en bandoulière). banjo er. Bir tür kitara. bank-note diş. İngiliz banknotu; kâğıt para, banknot. banlieue diş. *Yörekent, "banliyö (Train de banlieue. Une maison en banlieue). banlieusard, e s. vead. tkz. Yörekentli; yörekentte oturan kişi (Chaque matin, des banlieusards viennent travailler à Paris). banne diş. 1. Kömür arabası. 2. Büyük kamış sepet. 3. Tente, gölgelik, banner gçl. Tente ile örtmek, banneret er. (Derebeylik günlerinde) Gerektiğinde, bayrak açıp asker toplayan tımar sahibi. banneton er. 1. Kulpsuz kamış sepet. 2. Tahta livar, bannette diş. Sepetçik. banni,e s. ve ad. 1. Sürgün, yurdundan sürülmüş (Rappeler les bannis). 2. Uzaklaştırılmış, kovulmuş, atılmış, bannière diş. 1. Derebeylik bayrağı. 2. Dernek, birlik gibi kurumların özel bayrağı (La fanfare suivait derrière la bannièreportée fièrement parles fils du pharmacien). 3. Bir geminin uyrukluğunu gösteren bayrak; bandıra. 4. hlk. Gömlek (Se balader en bannière: Gömlekle dolaşmak). S. Birçoklarının katıhp savundukları düşünü, bayrak (La jeunesse marche sous la bannière de cet écrivain). § Combattre, marcher, se ranger sous la bannière deqn: -in bayrağı altında toplanmak; -ile birlik olmak; -ile birlikte savaşmak. Arborer,

bannir déployer la bannière de qch: -bayrağını açmak (Arborer la bannière de la liberté, de la révolte, de l'émancipation: Özgürlük, ayaklanma, kurtuluş bayrağım açmak, çekmek). C'est la croix et la bannière: Çok güç bir şey; deveye hendek atlatmak gibi bir şey (Pour le faire sortir le soir, c'est la croix et la bannière). bannir gçl. 1. Sürgüne göndermek, sürmek (Le gouvernement a banni du territoire national les personnes jugées dangereuses). 2. Bannir qn de qch: Birini -den kovmak, sürmek (Je l'ai banni de ma maison). 3. Atmak, ortadan kaldırmak, bırakmak (Bannir un usage, une coutume. J'ai banni l'usage du tabac). 4. Bannir qch de qch: Bir şeyi -den atmak, çıkarmak (lia enfin banni cette idée fixe de son esprit. Il faut bannir ce mot du vocabulaire). bannissement er. 1. Sürgün etme, sürme, sürgün. 2. Sürgün cezası (Le bannissement entraîne la dégradation civique). banque diş. 1. Banka (Chèque de banque, banque privée, banque d'Etat. Banque des yeux, banque du sang, banque des os. Employé de banque. Mettre, déposer de l'argent à la banque: Bankaya para yatırmak). 2. Bankacılık. 3. Kumarda yada talih oyunlarında ortaya konan para, banko. §Faire sauter la banque: Banko yapmak, ortaya konmuş olan bütün paraları kazanmak. Tenir la banque: Banko olmak, kasayı tutmak, banquergsz. hlk. Ödemek, paraları sökülmek, banqueroute diş. 1. Uydurma batkı, hileli iflas (La banqueroute de ce petit établissement bancaire a etraîné la ruine de nombreux clients). 2. Sözünden dönme, yükümlülüğünü yerine getirmeme (La banquéroute d'Etat). § Faire banqueroute: Kendini batmış gibi göstermek; uydurma batkı yoluna sapmak, "hileli iflasa gitmek. banqueroutier,ère s. Uydurma batkın, düzmece batkın, "hileli müflis, banquet er. Büyük yemek, şölen (Ce soir nous sommes invités à un banquet). § Donner un banquet en l'honneur de qn: Birinin onuruna bir yemek vermek, bir şölen düzenlemek, banqueter gsz. 1. Güzel bir yemek yemek. İyice yiyip içmek (Ib ont banqueté toute la nuit). 2. Bir şölene katılmak; bir yemekte bulunmak, banquette diş. 1. Arkalıksız kanape. 2. Tramvay, tren gibi taşıtlarda oturulacak sıra. 3. Pencere sekisi. banquier er. 1. Bankacı. 2. Kumarda kasayı tutan kişi; bankocu. banquise diş. Deniz buzulu, deniz suyu buzu,

137

baratiner "bankiz. banquiste er. (Sirklerde) Çığırtkan, baobab er. bitb. Baobap ağacı, baptême \hatan\ er. Vaftiz (Nom de baptême). §Recevoir le baptême: Vaftiz olmak. Recevoir le baptême de qch: -i ilk kez yapmak. Recevoir le baptême du feu: Savaşa ilk kez girmek. Recevoir le baptême de l'air: İlk kez uçağa binmek, baptiser [batize] gçl. 1. Vaftiz etmek (Le prêtre baptise le nouveau-né). 2. Baptiser qn...: Birine ...adını koymak (On a baptisé la fille Hélène). 3. Su katmak (Baptiser du vin, du lait: Şaraba, süte su katmak). baptismal,e [batismal] s. Vaftize değgin (L'eau baptismale). baptistaire | hat isten | s. Vaftiz kaydı ile ilgili (Registre baptistaire. Extrait baptistaire). baptistère | hatistek ] er. Vaftiz yapılan yer. baquet er. Gerdel. bar er. 1. hayb. Levrek balığı. 2. Bar (Prendre une consommation au bar. Installer un petit bar dans un coin de son salon). 3. Hava basıncı birimi, bar. baragouin er. 1. İpe sapa gelmez laf. 2. Anlaşılmaz, çetrefil, kaba bir dil (Il m'a répondu dans un baragouin auquel je n'ai rien compris). baragouinage er. Anlaşılmaz bir biçimde konuşma, baragouiner gsz. 1. Çetrefil, anlaşılmaz bir biçimde konuşmak (Ces étrangers baragouinent entre eux). 2. gçl. Başını gözünü yararak konuşmak (Baragouiner le français. Baragouiner quelques mots anglais). baragouineur,euse ad. Dili çetrefil kişi, kötü,bozuk konuşan kişi. baraka diş. Şans (J'avais la baraka). baraque diş. 1. Baraka, salaş. 2. Derme çatma ev, fakirhane (On gèle dans cette baraque). baraqués. Bünyesi kuvvetli, gücü kuvveti yerinde, iri yarı (Il est bien baraqué). baraquement er. Büyük baraka: barakalar (Construire des baraquements pour le logement des ouvriers). baraquer gçl. 1. Barakalarda barındırmak, barakalara yerleştirmek. 2. gsz. Ihmak, diz üstü çökmek (Le chameau baraque). baraterie^. Baratarya. baratin er. 1. hlk. Zevzeklik. 2. Dil dökme. § Faire du baratin à qn: -e saçma sapan şeyler anlatmak; türlü diller dökmek, baratiner gsz. hlk. 1. Zevzeklik etmek, boş laf etmek, saçma sapan şeyler anlatmak (Tu baratines toujours). 2. gçl. Lafa tutmak, gargaraya boğmak, lafla tavlamak (Baratiner un client, une femme. Baratiner le professeur pour

baratineur éviter d'être puni). baratineur,euse s. ve ad. Zevzek, çenesi düşük, tavcı (Un baratineur qui noie les problèmes sous des flots de paroles). barattage er. Yayık çalkalama, baratte <% Yayık. baratter gçl. Yayıkta çalkalamak yada dövmek, barbacane diş. 1. Ok mazgalı. 2. Set duvarlarındaki su deliği, çörten. barbant,e s. hlk. Can sıkıcı, çok sıkıntılı (Nous avons passé une soirée barbante). barbaque diş. 1. tkz. Kötü et, kayış gibi et. 2. hlk. Et. barbares. 1. Yaban, 'yabanıl, "vahşi, uygarlıktan uzak (Unpeuple barbare. Une coutume barbare). 2. 'Yatsın, kullanış ve kurala aykırı (Des mots barbares). 3. Eğitilmemiş, kulağı tırmalayan (Une musique barbare). 4. ad. Yabancı, Romalılar, Yunanlılar dışındaki halklar (Rome devenue la proie des barbares. Les invasions des barbares). barbarement bel. Yabanca, kabaca, yabanılca (Agir barbarement). barbaresquead 1. Berberi. 2. s. Berberîlere değgin (Les pirates barbaresques). barbarie diş. Yabanlık, yatçıllık, kabalık, 'uygarsızlık, uygarlıktan uzaklık (Le crime est un acte de barbarie. Tirer un peuple de la barbarie). barbarisme er. Bir sözcüğü yanlış ve kurala aykırı olarak kullanma, 'yadsınlık. barbe diş. 1. Sakal (Il a la barbe dure. Savon à barbe). 2. Küf. 3. Döküm çapağı. 4. (Kuş tüylerinde) Tel. 5. (Çıkıntı, uzantı anlamında) Dil, diş, kılçık, püskül. 6. ç. (Giysilerde) Dantel, püskül. 7. mec. hlk. Can sıkıcı şey (Ah la barbe!: Ammadacansıkıcıhalyeterartık, illallah). 8.s. ve ad. Berberi atı (Un cheval barbe. Les barbes sont très rapides). § A la barbe de: -in gözü önünde, yüzüne karşı (Ils réussissent à passer quelques paquets de cigarettes à la barbe des douaniers). Une vieille barbe: Moruk, içi geçmiş. Laisser pousser la barbe: Sakal bırakmak. Rire dans sa barbe: Bıyık altından gülmek. Faire la barbe à qn: -e üstün gelmek; -in pabucunu dama atmak. (Tu lui as fait la barbe). barbeau er. hayb. Bıyıklı balık, barbecue er. Izgara mangalı, ızgara et yapmakta kullanılan odun kömürü mangalı, barbe-de-capucin diş. Kıvırcık hindiba, barbelé,e s. 1. Dişli, dikenli, iğneli (Fil de fer barbelé: Dikenli tel). 2. er. ask. Dikenli teller (Un camp de prisonniers entouré de barbelés. Il est resté cinq ans en captivité derrière les barbelés).

138

barbouiller

barber gçl. hlk. Canını sıkmak, bezdirmek, usandırmak (Tu me barbes). § Ça barbe de qch: -mek can sıkıyor (Ça me barbe de sortir ce soir: Bu akşam çıkmak canımı sıkıyor). § Se barber hlk. Sıkıntıdan patlamak (Ils'est barbé toute la nuit). barbet s. ve ad. 1. Uzun ve kıvırcık tüylü bir tür köpek (Chien barbet, un barbet). 2. (Alp dağlarında) Kaçakçı, barbette diş. 1. Rahibe göğüslüğü. 2. Barbata, barbiche diş. Yalnız çenede bırakılmış olan sakal; keçi sakalı gibi sakal. " barbier er. Berber. barbifiant,e s. tkz. Can sıkıcı (Je le trouve le plus barbifiant des raseurs). barbifier gçl. tkz. 1. Sakalını traş etmek. 2. mec. Kafasını ütülemek. 3. Canını sıkmak, bıktırmak. § Se barbifier: Sıkıntıdan patlamak, barbillon er. 1. Küçük tekirbalığı. 2. Ok temreni, barbiturique s. ve er. Sinir yatıştırıcı ve uyku verici ilâç. barbon er. tkz. Moruk, pinpon, barbotage er. 1. (Perdeayaklılar, kuşlar temizlenmek için) Suda çırpınma (Le barbotage des canards). 2. kim. Bir gazın bir sıvı içine geçmesi. 3. (Hayvanlara yedirilen) Un yada kepek çorbası, bulamaç. 4. tkz. Apartma, aşırma, araklama, çalma (ila été victime d'un barbotage de livres). barboter gsz. 1. Gagası, kanadı yada ayaklarıyla suyu çalkalamak; suda çırpınmak (Les canards barbotent dans la mare). 2. Çamurda bata çıka yürümek, çamura bulanmak (Le jardin est inondé, on y barbote partout). 3. (Bir gaz sudan geçerken) Fokurdamak. 4. tkz. Söyleyeceği şeyi şaşırmak; zihni karışıp kekelemek. S. gçl. argo. Çalmak, aşırmak, apartmak, araklamak (On luia barboté son portefeuille dans le métro). barboteur, euse ad. 1. Ne söyleyeceğini şaşıran, kekeleyip duran kişi. 2. er. Evcil ördek. 3. diş. Maden filizi yıkama makinesi. 4. diş. Bebeklere takılan önlük, barbotière diş. Ördeklerin yıkandığı su birikintisi, gölek. barbotine diş. Çömlekçi çamuru, barbouillage er. 1. Kötü resim (Ce n'est pas de la peinture, c'est du barbouillage). 2. Kaba boya. 3. Kargacık burgacık yazı (Il m'est impossible de déchiffrer ce barbouillage). barbouille diş. tkz. Boyacılık, badanacılık, barbouiller gçl. 1. Boya vurmak, boyamak (Barbouiller un mur). 2. Çiziktirmek, karalamak (Barbouiller une toile, un conte). 3. Gevelemek (Barbouiller un discours). 4. Bulamak,

barbouilleur bulaştırmak. 5. Barbouiller qch de: -e bulamak; -içinde bırakmak (L'enfant a barbouillé son visage de chocolat, de confiture). 6. Bulandırmak (Barbouiller le cœur, l'estomac). § Avoir l'estomac barbouillé: Midesi bulanmak. Avoir le cœur barbouillé: İçi bulanmak, fenalaşmak, barbouilleur er. 1. Boyacı. 2. mec. Kötü ressam. 3. mec. Kötü yazar. 4. mec. Geveleyici, kemkümcü, ne dediği anlaşılmayan kişi. arbouze diş. 1. Sakal. 2. Gizli ajan, çaşıt, barbu,e s. ve ad. 1. Sakallı (L'enfant n'aimait pas embrasser les joues barbues de son grand-père). 2. ad. Sakallı adam. 3. Bizdeki "Mehmetçik" gibi Fransız erlerine verilen genel ad. barbue diş. hayb. Çivisiz kalkanbalığı. barcarolle diş. Gemici türküsü, barkarol, barcasse diş. Dibi düz mavna, bard er. Yük teskeresi; el teskeresi, barda er. 1. Er eşyası. 2. hlk. Yol eşyası, kalabalık eşya (Il va falloir charger tout ce barda sur le toit de la voiture). bardane diş. Dulavratotu, pıtrak, barde er. 1. Kelt ozanı. 2. Ozan. 3. diş. At zırhı. 4. diş. Domuz yağı dilimi. § A toute barde: Son süratle, bütün hızıyla (Aller à toute barde). bardeau er. Tahta kiremit (Un toit de bardeaux). barder gçl. 1. Zırh geçirmek, zırhlamak (Barder un cheval). 2. Kızartmak için domuz yağına bulamak (Barder une volaille). 3. El teskeresi ile taşımak. 4. gsz. Kavga çıkmak, hır gür olmak, işin boku çıkmak (Ça va barder. Ça a bardé. S'il se met en colère, ça va barder). § Etre bardé de qch: 1. -ile kaplı olmak (La porte était bardée de vieilles serrures rouillées). 2. -ile dolu olmak; dolup taşmak (Sa poitrine est bardée de décorations). Etre bardé contre qch: -e karşı iyice donanmış olmak, tedbirli olmak, direnebilecek durumda olmak (Je suis bardé contre les maladies, les trahisons). !>ardeur er. Teskereci. bardot, bardeau er. 1. Katır, 2. Yük hayvanı, barème er. 1. Fiyat ve tarifeleri gösterir çizelge (Le barème des tarifs des chemins de fer). 2. Barem, ölçü (Le barème des salaires. Le barème de notes). barg tdiş. 1. Dibi düz tekne. 2 . D e n i z ç u l l u ğ u . barguignage er. Kararsızlık, barguigner gsz. Kararsızlık içinde olmak, duraksamak, "tereddüt göstermek (Il a tout acheté sans barguigner). baricaut er. Küçük fıçı. baril er. 1. Varil ( Un barilde vin). 2 .mec. Fıçı (Baril de poudre: Barut fıçısı). barillage er. Varile doldurma, fıçılama.

139

barrage

barillet er. 1. Küçük varil. 2. Silindir kutu. 3. Tabanca topu. barillier er. Varilci, fıçıcı. bariolage er. Alacalık; alaca bulaca renkler (Le bariolage des acteurs travestis en sauvages). bariolé,e s. Alacalı, alaca bulaca. barioler gçl. Alacalı bulacalı yapmak, renk renk boyamak (Les enfants s'amusent à barioler leurs cahiers de dessins). bariolure diş. Alacalık, alaca bulacalık. barlong,ue s. Bir yanı öbüründen uzun. barman er. "Barmen, bar tezgâhtarı, *sunman. baromètre er. Basınçölçer, "barometre, barométrique s. Basınçölçerle ilgili (Pression barométrique; variations barométriques). baron er. 1. Baron. 2. argo. Kodaman, ağababa (Les barons de la presse, de l'industrie). 3. Koyun yada kuzunun belden aşağısı, iki budu (Baron d'agneau). baronne diş. Baron karısı, baronnie diş. Baronluk. baroque s. ve ad. 1. Tuhaf, acaip; düzensiz, çarpuk çurpuk (Il a eu l'idée baroque de me téléphoner à une heure du matin). 2. (Sanatta) Barok biçeminde (Eglise baroque. Style baroque en peinture, en musique. 3. er. Barok, baroud er. hlk. Savaş (Aller au baroud). § Baroud d'honneur: Yenileceğini bile bile, onurunu kurtarmak için yapılan mücadele; iş olsun diye girişilen savaş (Il savait que son adversaire aux éléctions l'emporterait, mais il livra cependant un baroud d'honneur). baroudeur er. Savaşsever; kavgadan hoşlanan, barouf [barufj er. hlk. Şamata, gürültü patırtı (Ils ont fait un de ces baroufs, ils ont dansé jusqu'au matin). § Faire du barouf: Şamata etmek, bağırıp çağırarak protesto etmek, barque diş. Kayık, sandal (Faire une promenade en barque). § Mener, conduire la barque: -in sözü geçmek; dümen -in elinde olmak (C'est moi qui mène la barque: Benim sözüm geçer burada). •Mener bien sa barque: İşini yürütmesini bilmek, işini iyi yürütmek, dümenine bakmak, barquette diş. 1. Küçük kayık. 2. Bir tür pasta, turta (Barquette aux fraises). barrage er. 1. Engelleme, kesme, tıkama (L'artillerie effectue un tir de barrage pour empêcher l'ennemi d'avancer). 2. Çit, engel (La voiture a franchi le barrage de police). 3. Su bendi, büğet, bağlağı, "baraj (Construire un barrage sur un fleuve). § Faire barrage à qch: -i engellemek (Faire barrage à l'expansion économique d'un pays concurrent).

barre barre diş. 1. Çubuk (Barre de fer). 2. Sopa. 3. Tırkaz. 4. Kum yada kaya seti. 5. (Teknik aygıtlarda) Kol. 6. Dümen yekesi. 7. (Yazıda) Bacak. 8. Çizgi (Tirer deux barres sur un chique). 9. (Yargı salonlarında) Bölme parmaklığı. 10. Atın kesici dişleri ile öğütücü dişleri arasındaki aralık, gem yeri. 11. Cimnastikçubuğu (Exercices à la barre; barre fixe). 12. Tutsak almaca oyunu (Jouer aux barres). 13. (Atlama sporunda) Çıta (Franchir la barre. Faire tomber la barre). § Avoir, prendre barre sur qn: -üzerinde üstünlük sağlamak; -e karşı daha üstün durumda olmak (Par son intelligence, ilabarre sur ses camarades). Donner un coup de barre: Birdenbire yön değiştirmek (L'entreprise sombrait dans le désordre; il donna un coup de barre pour redresser la situation compromise). Paraître à la barre: Yargıç karşısına çıkmak. Tenir la barre: Dümeni elinde tutmak; işi yönetmek, barreau er. 1. Küçük çubuk. 2. Parmaklık (Les barreaux d'une fenêtre, d'une prison). 3. (Yargı salonunda) Avukatlara aynlan yer. 4. Avukatlık 'savunmanlık; savunmanlar sınıfı; "baro (Entrer au barreau, s'inscrire au barreau). barrement er. Bir çeki çizme, çeki karalama, barrer gçl. 1. Tırkazlamak, sürgülemek (Barrer une porte). 2. Kesmek, tıkamak, kapamak (Barrer une route, une rue). 3. Çizmek, üstünü çizmek, karalamak (Barrer un chèque, un mot). 4. Barrer qn: -in yolunu tıkamak, yükselmesine, başarısına engel olmak (Le chef de service cherche toujours à barrer cet employé). S. Yönetmek, dümeni elinde tutmak (C'est un petit garçon qui barre l'embarcation). 6. gsz. Dümende olmak, dümeni yönetmek. § Barrer la route à qn: -in yolunu kesmek (Trois bandits lui ont barré la route). § Se barrer: tkz. Kaçmak, tüymek (Il m'a dit que sa femme s'était barrée). barrette diş. 1. Küçük takke, üç yada dört köşeli papaz takkesi. 2. Bir tür süs iğnesi (Une barrette de diamants). 3. Toka, saç tokası. § Recevoir la barrette: Kardinal seçilmek, barreur er. (Küçük teknelerde) Dümenci, barricade diş. 1. Barikat (Dresser, élever des barricades). 2. ç. Devrim, iç savaş (La monarchie de Juillet était née sur les barricades). § Etre de l'autre côté de la barricade: Karşı yandan olmak, hasım olmak, barricader gçl. 1. Kapamak, tıkamak (Barricader une route avec des arbres abattus). 2. Tırkazlamak, sıkıca "kapamak (Barricader une porte, une fenêtre). § Se barricader: 1. Barikat kurup arkasına sığınmak, siperlenmek (Les

140

bas insurgés se sont barricadés dans les locaux de la faculté). 2. Çekilmek, kapanmak (Il s'est barricadé dans sa chambre). barrièrediş. 1. (Bir yerden geçmeyi engellemek için kullanılan) Engel parmaklığı (La barrière d'un jardin, d'un champ). 2. Geçit vermeyen doğal engel, pekent (Les montagnes forment une barrière infranchissable). 3. Büyük engel, duvar (La différence de fortune constitue entre eux une barrière insurmontable). § Mettre une barrière à qch: -e engel olmak (J'ai mis une barrière à ses projets). barrique diş. Çok büyük fıçı (Mettre du vin en barrique). § Etre gros comme une barrique: Fıçı gibi, duba gibi olmak; çok şişman olmak. Etre plein comme une barrique: Tıka basa yemek, karnı davul gibi şişmek, barrir gsz. (Fil ve gergedan) Bağırmak, barrissement, barrit er. (Fil yada gergedan) Bağırma (L'éléphant pousse un long barrissement). bartavelle diş. Kınalı keklik, barycentre er. mat. Ağırlık merkezi, * ağırlık özeği. barymétrie<% Ağırlıkölçüm. baryte diş. Baryum oksiti, barit. barytine diş. kim. Baritin. baryton er. müz. 1. Bariton; basodan az ince ses (Une voix de baryton). 2. Basso ile alto arasında ses veren pistonlu bir tür ağız çaigısı. 3. Bariton sesli sanatçı (Un baryton de l'opéra). baryum er. Baryum, barzoï er. Uzun tüylü Rus tazısı, bas,se s. 1. Alçak (Un mur bas). 2. Aşağı (Leplus bas degré). 3. Bayağı, "âdi, aşağılık (Un sentiment bas). 4. Alt (Les branches basses d'un arbre). 5. Basık (Un plafond bas). 6. Alçalmış, inmiş (Le fleuve est bas). 7. Sığ (La mer est basse en cet endroit) ,8.Zamanlabozulmuş, bozuk, düşük (Le bas latin). 9. İngin (Les nuages sont bas). 10. Kalın, baso (Une voix basse). 11. Hafif, alçak (Il s'est exprimé sur un ton très bas). 12. Aşağı (La basse Seine, les basses Alpes). § Chambre basse: İngiltere'de Avam Kamarası. Le bas peuple: Ayak takımı. A prix bas: Ucuza, düşük fiatla (Acheter, vendre à prix bas). A voix basse: Alçak sesle (Parler à voix basse). Au bas mot: En azından, en düşük bir değerlendirmeyle (Cela vaut un million, au bas mot). Avoir la vue basse: Uzağı iyi görememek, miyop olmak. Avoir l'oreille basse: Süngüsü düşük olmak, süklüm püklüm olmak. Faire main basse sur qch: Bir şeye el koymak, zorla almak. Faire des messes basses: Fiskos etmek; pis pis konuşmak. Marcher la tête

bas

141

basse: Başı önde yürümek, kafasını eğip yürümek. Partir,s'en aller l'oreille basse: Tös tös çekip gitmek, utanacak duruma düşüp gitmek, bas bel. 1. Aşağıdan, alçaktan (Les hirondelles volent bas). 2. Aşağı, aşağıda, aşağıya (Ils'incline très bas pour saluer. J'habite trois étages plus bas. Regardez plus bas). 3. Kalın sesle (Il chante trop bas). 4. Alçak sesle (Généralement vous parlez bas)*k A bas: Kahrolsun (A bas la dictature). D'en bas: Aşağıdan (Le bruit vient d'en bas). De haut en bas: Yukardan aşağı. De bas en haut: Aşağıdan yukarı. Du haut en bas de: -in hepsi; tepeden tırnağa (Du haut en bas de la société, ce fut une réprobation unanime). En bas: Aşağıda (Illoge en bas). En bas de: Aşağısında (En bas de la côte). § Etre bas: Durumu kötü olmak (Ce malade est bien bas. Son moral est très bas). Jeter bas qch: -i devirmek (La Révolution a jeté bas la monarchie). Mettre qn plus bas que terre: Birini yerin dibine batırmak. Mettre bas: (Hayvanlar için) Doğurmak, kuzlamak (La vache a mis bas cette nuit). Mettre bas qch: -i bırakmak (Il met bas son fagot). Mettre bas les armes: Silah bırakmak, teslim olmak. Mettre qch à bas: Yıkmak (Mettre une maison à bas). Tomber bas: 1. Aşağı düşmek, değeri azalmak, düşmek (Le thermomètre est tombé très bas. Les cours tombent très bas). 2. Küçülmek, alçalmak (Comment peut-on tomber si bas pour un morceau de pain?). Traiter qn de haut en bas: Birini küçümsemek, tepeden bakmak. bas er. 1. Alt bölüm, aşağı kısım (Le bas d'un village, d'une montagne). 2. er. Çorap, kadın çorabı (Bas de laine, de soie, de fil, de nylon. Tricoter des bas: Çorap dokumak). 3. er. Pest. Tok sesli, kalın sesli (sanatçı). § Au bas de: -in altına; -in altında, aşağısında (Il apposa sa signature au bas de la page). Des hauts et des bas: İniş çıkışlar; iyi ve kötü durumlar (Il a connu dans sa jeunesse des hauts et des bas). § Bas de laine: mec. Küçük artırım; artırılan birkaç kuruş; kirli çıkın. basai,e s. 1. Bazlarla ilgili, bazal (Métabolisme basai). 2. Başlıca, esas, başta gelen, basalte er. Bazalt. basaltique s. Bazalttan oluşmuş, bazalth (Roches basaltiques). basane diş. Meşin (Livre relié en basane). basané,e s. Yağız,koyu esmer, güneşte iyice yanmış (Peau basanée. Le teint basané d'un vieux marin). basaner gçl. Esmerleştirmek, kavurmak, yakmak, yağızlaştırmak. bas-bleu er. Yazarlık taslayan kadın; niteliksiz

baser

kadın yazar. bas-côté er. 1. Bir yolun yayalara ayrılan yan bölümü, alçak kaldırım (Pour éviter tout accident, il estrecommandé de marcher sur les bas-côtés de la route. Il est interdit aux véhicules de stationner sur les bas-côtés). 2. (Mimarlıkta) Yapının yan şahını, yan şahın (Les vitraux éclairent faiblement les bas-côtés de l'église). basculant,e s. Sallanan, inip kalkan (Un pont basculant. Une benne basculante). bascule diş. 1. Dayanma noktası ortada olan kaldıraç, çöğünçek. 2. Tahterevalli, çıngıldak. 3. Baskül. § Jeu de bascule: Tahterevalli oyunu. Politique de bascule: Denge politikası; birbirine zıt iki yanı da hoşnut etme politikası. A bascule: Önden arkaya sallanabilen; sallanan, sallanmalı, sallangaçlı (Fauteuilà bascule. L'enfant avait reçu comme jouet un cheval à bascule). basculer gsz. 1. Biryanı inerken öbür yanı kalkmak, çöğünmek, sallanmak. 2. Dengesini yitirip düşmek (L'ouvrier a basculé dans le vide). 3. Devrilmek (Le wagon a basculé dans le fossé). 4. gçl. Basculer qch: -i devirmek (Basculer un charriot). 5. Basculer qn: -i fırlatmak (Basculer un ivrogne par la fenêtre). basculeur er. (Teknikte) Bir kabı yada bir taşıtı devirip boşaltmaya yarayan aygıt, *devirgi. base diş. 1. Temel (La base de la mosquée repose sur le rocher). 2. Temel ilke, ilke (Ce raisonnement est fondé sur des bases solides). 3. Ana koşul, koşul (Etablir les bases d'un accord). 4. ask. Üs (Base navale; base aérienne. Rejoindre sa base, rentrer à sa base: Üssüne dönmek). S. geom. Taban (La base d'une pyramide, d'un triangle, d'un cube). 6. kim. Baz. 7. Altlık (Les bases d'une colonne). § A base de: Esas maddesi... olan (Unpoison à base d'arsenic: Esas maddesi arsenik olan bir ağı). Sur la base de: -den yola çıkarak; temeli üzerinden (Surla base de vos propositions, une discussion est possible). Etre à la base de qch: -in kaynağı, nedeni olmak. Jeter les bases de qch: -in temelini " atmak; temelini kurmak (Jeter les bases d'une science, d'une organisation). Pécher par la base: Temelinden sakat olmak (Ce projet pèche par la base). Saper les bases de: -in temelini dinamitlemek; -i temelden yıkmak (Saper les bases d'une organisation). Servir de base à qch: -in temeli olmak (Cette idée peut servir de base à notre entreprise). baser gçl. 1. Dayandırmak. 2. Baser qch sur qch: Bir şeyi -e dayandırmak (ila basé son système sur des calculs faux). 3. Etre basé sur qch: -e dayanmak ( Cette prétention n'est basée sur rien). 4. Etre basé

bas-fond quelque part: Bir yerde üslenmek (Avions basés sur un porte-avions). § Se baser sur qch: -e dayanmak ("Sur quoi se basent-ils pour agir ainsi?). bas-fond er. 1. Çukur, ingin yer (Un bas-fond marécageux). 2. Sığ, sığ yer (Le navire s'est échoué sur un bas-fond près de l'île). 3. ç. Aşağı tabaka, ayak takımı (Les bas-fonds de la société). basicité diş. kitn. Bazlılık, bazlık niteliği (Degré de basicité). basilic er. 1. bitb. Fesleğen. 2. hayb. Bir tür Amerika kertenkelesi. 3. Bakışıyla insanı öldürdüğü anlatılan bir masal ejderi. § Yeux de basilic: 1. Öfkeli gözler, kötü kötü bakan gözler. 2. Kolun önyüzündeki en kalın toplardamar, basilique diş. 1. Büyük kilise, bazilika, Ortaçağ sonlarındaki Hıristiyan kilisesi, basin er. Pazen. basique s. kim. 1. Bazal, bazik. 2. Temel (Le français basique). basket-ball er. Sepettopu, basketbol (Jouer au basket-ball). basketteur, euse ad. Sepettopu oyuncusu, "basketbolcu, basketçi. basoche diş. hlk. Hukukçular takımı, basque diş. (Giysilerde) Etek (Les basques de sa jaquette flottaient derrière lui). § Etre toujours pendu aux basques de qn: -in eteğine yapışmak; -in ardından bir saniye ayrılmamak (Ne sois donc pas toujours pendu à mes basques). basques, vead. 1. Bask. 2. er. Bask dili. § Tambour de basque: Tef. Parler le français comme un basque espagnol: Fransızcayı çok kötü konuşmak, bas-relief er. Alçak kabartma, basquet er. Kafesli yemiş sandığı, basse diş. müz. 1. Bas, basso (Une basse de l'opéra). 2. (Denizde) Sığhk. basse-contre diş. müz. 1. En kahn bas sesi. 2. En kalın sesli yaylı çalgı; en kalın sesli üfleme çalgı, basse-cour diş. 1. Kümes (Animaux de basse-cour). 2. Kümes hayvanları (Toute la basse-cour vient picorer). basse-courier, ère ad. Kümes bakıcısı, basse-fosse diş. Yeraltı zindanı, bassement bel. Bayağıca, alçakça, aşağılık bir biçimde. bassesse diş. Bayağılık, aşağıhk, alçaklık. § Faire des bassesses à qn: -e dalkavukluk etmek, yaltaklanmak, yaltaklık etmek, basset er. Kısa eğri bacaklı bir köpek. § Cor de basset: Bir tür eğmeçli klarinet. basse-taille diş. müz. Bariton ile bas arası ses ve böyle sesi olan sanatçı.

142

bat bassette diş. Bir tür iskambil oyunu, bassin er. 1. Leğen (Bassin de métal. Bassin à laver les mains). 2 Kefe (Bassins d'une balance). 3. Havuz (Bassin pour la natation). 4. coğr. Havza (Bassin minier; Bassin parisien). S. anat. Kalça (Os du bassin. Le bassin est plus large chez la femme que chez l'homme). 6. (Denizcilikte) Gemilerin demirleme yeri; havuz (Le paquebot est entré dans le bassin). bassinant,es. hlk. Kafa ütüleyen, can sıkan, bassine diş. Leğen, lenger (Laver la vaisselle dans une bassine). bassiner gçl. 1. Tandırla ısıtmak (Bassiner un lit). 2. Hafifçe ıslatmak, tav vermek (Ma mère me bassinait le visage) .3. hlk. Canını sıkmak, kafasını şişirmek (Tu me bassines avec ton amour. Il nous bassine à nous raconter toujours ses exploits personnels). bassinet er. 1. Küçük leğen. 2. (Eski silahlarda) Falya. 3. anat. (Böbrekte) Havuzcuk. 4. mec. Çıkın, para çıkını. § Cracher au bassinet: İstemeye istemeye para vermek, bassinoire diş. 1. Yatak tandırı. 2. hlk. Can sıkıcı adam, kannağrısı (Quelle bassinoire!: Amma da can sıkıcı adam ha!). bassiste er. müz. Kontrbas çalan, kontrbasçı, basson er. müz. Flüt türünden üfleme çalgıların en

kalın seslisi, fagot, baste, bast ! ünl. Adam sen de; aldırma, kulak asma, boş ver. baste er. 1. Sinek birlisi. 2. Küfe. bastille diş. 1. (Ortaçağda) Hisar. 2. (Büyük B ile) Paris'in 1789'da. halk tarafından yıkılan ünlü zindanı ( Prise de la Bastille). 3 .mec. Buyurganhk, diktatörlük, keyfî yönetim (Les nouvelles bastilles seront détruites comme l'a été la Bastille ellemême). bastingage er. (Gemilerde) Küpeşte (Appuyée sur le bastingage, elle agitait un mouchoir). bastion er. 1. (Kalelerde) Burç. 2. mec. Kale (L'Espagne est le bastion du catholicisme). bastonnade diş. Dayak, sopa (Recevoir une bastonnade. Donner une bastonnade. La peine de la bastonnade). bastos[bastos]er. argo. Kurşun, mermi, bastringue er. hlk. 1. Kıvır zıvır, değersiz eşya (Enlève tout ce bastringue qui encombre le couloir et empêche de passer). 2. Rahatsız edici gürültü; bağırtı çağırtı (Toute la nuit, il entendit de sa fenêtre un bastringue infernal). 3. Kır meyhanesi; halk eğlencesi; halk dansevi. bas-ventre er. Göbek altı. bat er. (Kimi top oyunlarında kullanılan) Çomak.

bât bât er. Semer. § Savoir, sentir où le bât le blesse: Derdin nerde olduğunu bilmek; zayıf noktasını bilmek (C'est là où le bât le blesse: Derdi burada işte; zayıf noktası burası). bataclan er. tkz. 1. Kıvır zıvır, değersiz eşya (Range un peu tout ce bataclan qui embarrasse la pièce). 2. Gerisi; geri kalan şeyler (Et tout le bataclan). bataille diş. 1. ask. Savaş, savaşma, "muharebe, (Bataille terrestre, navale, aérienne). 2. Kavga, mücadele, savaşım (La vie est une bataille sans trêve). 3. Şiddetli tartışma; tartışma (La publication de ce roman a donné lieu à une bataille d'idées). 4. Bir tür iskambil oyunu (Jouer à la bataille). § Bataille rangée: Meydan savaşı. Champ de bataille: Savaş alanı, "muharebe meydanı. Gagner, perdre une bataille: Bir savaşı kazanmak, yitirmek. Remporter, gagner une bataille sur qn: -e karşı bir savaş kazanmak, batailler gsz. 1. Savaşmak; çok çaba göstermek (II m'a fallu batailler pour gagner ma vie). 2. Kavga etmek (Des enfants bataillaient à la sortie de la classe). 3. Batailler pour: -için didinmek, savaşmak (Il bataille pour ses idées. J'ai bataillé pour leur faire entendre raison). 4. Tartışmak, çekişmek. batailleur,euse s. ve ad. Kavgacı, çekişici (Il a un caractère batailleur. Un batailleur). bataillon er. ask. Tabur. § Un bataillon de: Bir sürü (Il a un bataillon d'enfants). bâtard,e s. ve ad. 1. Piç (Un enfant bâtard. Un bâtard). 2. Soysuzlaşmış, bozulmuş (Une race bâtarde). 3. (Hayvanlarda) Kırma (Un chien bâtard de caniche et de barbet). 4. (Mimarlıkta) Melez. 5. Belirli olmayan, açık olmayan (Une solution bâtarde). 6. Kısa francala (Un pain bâtard; un bâtard). bâtardise diş. 1. Piçlik. 2. Soysuzluk. 3. Melezlik, batavia diş. Bir tür marul, bâté,e s. Semerli. § Ane bâté: Kara bilisiz; "kara cahil; aptal. bateau er. 1. Gemi (Bateau à vapeur, bateau à voiles. Bateau de pêche, bateau de commerce, bateau de sauvetage). 2. Dil pelesengi, durmadan söylenip durulan şey (C'est un de ses bateaux préférés: La corruption de la jeunesse actuelle). § Etre du dernier bateau: Modanın en son yeniliklerinden, modada olan şeylerden haberli olmak. Monter un bateau à qn: -e maval yutturmak. Mener qn en bateau: Birini atlatmak, oyalamak. batelage er. 1. Gemicilik, kayıkçılık, mavnacılık. 2. Kayıkçı ücreti. 3. (Cambazlık, soytarılık gibi) Meydan oyunculuğu.

143

bâtisseur

bateler gsz. Meydan oyunculuğu yapmak, hokkabazlık yapmak, soytarılık yapmak, batelet er. Küçük gemi. bateleur, euse ad. Cambaz, hokkabaz, soytarı; meydan oyuncusu, batelier,ère ad. Kayıkçı, gemici, batellerie.<% 1. Kayıkçılık, mavnacılık. 2. Bir ırmak üzerinde işleyen teknelerin topu. bâter gçl. Semer vurmak, semerlemek (Bâter un mulet). bat-flanc er. 1. Ahırlarda hayvanları birbirinden ayıran bölme yada sınk, araltı, böğürdöven. 2. (Koğuşlarda) Tahta bölme, bath s. hlk. Çok güzel, kıyak (Tu as un bath costume. Elle est bath. C'est bath d'avoir un long congé). bâti er. 1. Bir marangoz işinin çatılmış durumu, çatma. 2. Bir makinanın üzerinde kurulmuş bulunduğu çatı, destek. 3. Giysilerin teyelle tutturulmuş durumu, çatma. 4. Teyel dikişi, bâti,es. 1. Üstüne bina yapılmış (Propriété bâtie). 2. Yapılmış, oluşmuş. § Bien bâti: Yakışıklı, ağzı yüzü düzgün. Mal bâti: Çirkin, eciş bücüş, batifolage er. Çocukça şakalar yapma; şakalaşıp eğlenme; dalga, gırgır, batifoler gsz. Çocukça şakalar, saçmalıklar yapmak; şakalaşıp eğlenmek, gırgır yapmak, dalga geçmek (Vous avez assez batifolé comme ça; passons à des choses sérieuses). batifoleur,euse ad. Şakayı, eğlenmeyi, dalga geçmeyi seven, dalgacı, matrak, batik er. Batik. bâtiment er. 1. Yapı, "bina (Les bâtiments publics; les bâtiments d'une faculté, d'une ferme). 2. Yapı işleri, yapı sanayi. 3. Gemi, büyük tonajlı gemi. § Etre du bâtiment: O topluluktan olmak, o meslekten olmak; usta olmak, o işten çakmak, bâtir gçl. 1. Yapmak, kurmak (Bâtir une maison. Se faire bâtir une villa). 2. Sağlamak, yapmak (Bâtir une fortune immense par des moyens malhonnêtes). 3. Teyelleyip çatmak (Bâtir une robe). 4. Bâtir qch sur qch: Bir şeyi -e dayandırmak; -in üzerine kurmak (Bâtir sa fortune sur la misère d'autrui. Bâtir sa réputation sur de solides travaux). § Bâtir des châteaux en Espagne: Olmayacak düşler kurmak; İspanya'da şatolar kurmak. Etre bien bâti: Güzel vücutlu olmak, eli yüzü düzgün olmak. Etre mal bâti: Vücudu çarpuk çurpuk olmak, çirkin olmak, bâtisse diş. 1. Bir yapımn kaba işleri. 2. Çirkin yapı, özel bir niteliği olmayan yapı (Détruire les vieilles bâtisses d'un quartier insalubre). bâtisseur,euse ad. 1. Kurucu, yaratıcı, mimar 2.

batiste

144

mec. hkr. Kılkuyruk, batiste diş. Patiska. bâton er. 1. Değnek, baston (Bâton d'aveugle) 2. Çubuk, sopa (Il se tailla un bâton pour la longue promenade qu'il allait faire). 3. (Yazıda) Düz çizgi, bacak. § Bâton de vieillesse: mec. Yaşlılıkta el ulağı, dayanacak kimse (Cet enfant sera un jour votre bâton de vieillesse). Avoir son bâton de maréchal: Mesleğinin en yüksek noktasına erişmek. Battre l'eau avec un bâton: Havanda su dövmek, boşuna çaba göstermek. Donner des coups de bâton à qn: Birini sopayla dövmek. Faire des bâtons: Yazı temrinleri yapmak. Mener une vie de bâton de chaise: Düzensiz bir yaşam sürmek, hızlı yaşamak. Mettre des bâtons dans les roues: Güçlük çıkarmak, olmayacak engeller çıkarmak, tekere çomak sokmak (Il met toujours des bâtons dans les roues quand on tente une nouvelle entreprise). Parler à bâtons rompus: Dereden tepeden konuşmak. Recevoir des coups de bâton: Değnek yemek, sopa yemek, bâtonnat er. Baro başkanlığı, bâtonner gçl. Değnekle dövmek, sopa çekmek, bâtonnet er. 1. Küçük değnek, çomak. 2. Çelik çomak oyunu, bâtonnier er. Baro başkanı, batraciens er. ç. hayb. Kurbağagiller. battage er. 1. Harman dövümü, harman yapma (Le battage du blé). 2. Harman zamanı. 3. hlk. Aşırı dil dökme, propaganda, ağız kalabalığı yapma. § Faire du battage autour de qch: -in üzerinde çok gürültü yapmak, büyük propaganda yapmak (On a fait beaucoup de battage autour de ce livre, de ce nouveau produit). battant er. 1. Çan tokmağı. 2. (Kapı yada pencerede) Kanat (Uneporte à deux battants). 3. Taneleri, değirmenin boğaz denilen deliğine süren aygıt, takıldan (Le battant d'un moulin). 4. (Bayrakta) Havada dalgalanan bölüm, uzun parça (Le battant d'un pavillon). 5. Akla gelmedik durumlar için bir yana konmuş olan para. 6. Savaşımcı,mücadeleci (L'escrimeur est un battant toujours prêt à l'attaque). battant,es. 1. Tam, tıpı tıpına (Aune heure battante; j'ai un rendez-vous à trois heures battantes). 2. Zorlu (Pluie battante). § Porte battante: Kendiliğinden kapanan kapı. Cœur battant: Yüreği çarparak, içi titreyerek (Nous le saluons chapeau bas et ccœur battant). Tambour battant: 1. Davulla zurnayla. 2. Kesinlikle, kararlı olarak, sertlikle. Tout battant neuf: Yepyeni, gıcır gıcır, batte diş. 1. Tokmak, tokaç, döveç, çomak, bişek (yayık kolu), tahta kılıç, şakşak. 2. Dövme (La

battre batte de l'or, de l'argent). battement er. 1. Çırpma (Battements de mains). 2. Çarpma (Battement d'une porte). 3. Atma, vurma, atış, vuruş (Battemen du cœur, du pouls, des artères). 4. (Kapı yada pencere kanatlarında) Bini. 5. mec. Ara, aralık, mühlet (Nous avons un battement de vingt minutes pour changer de train). § Avoirs des battements du cœur: Kalbi çarpmak. batterie diş. 1. Batarya (Faire changer la batterie de sa voiture). 2. ask. Batarya (Batterie de canons; batterie côtière). 3. (Orkestrada) Vuruşlu çalgılar takımı. 4. Takım, eşya takımı (Batterie de cuisine). 5. mec. Başarı sağlayıcı ön hazırlık, başarı araçları. § Mettre en batterie: Ateş yapacak duruma getirmek (Mettre une arme en batterie). batteur er. 1. Dövücü (Batteur en grange: Harman dövücü. Batteur d'or: Varakçı, altın dövücü). 2. müz. Baterici. 3.çalkama aygıtı, çırpma aygıtı, çırpıcı (Batteur à œufs). § Batteur de pavé: mec. Kaldırım mühendisi. batteuse diş. Harman makinesi, harman dövme makinesi. battitures diş. ç. Demir dövülürken sıçrayan kırıntılar. battoir er. 1. Çamaşır tokacı. 2. Sopa, çomak. 3. hlk. Kocaman el, yaba gibi el. battre gçl. 1. Dövmek, vurmak (Battre un enfant pour le punir). 2. Yenmek, altetmek (Battre l'ennemi. Il a battu son adversaire aux élections). 3. Çırpmak, çalkalamak (Battre l'œuf, le beurre). 4. Kırmak (Battre un record). S. Tokaçlamak (Battre le linge, un habit, un tapis). 6. Çakmak (Battre le briquet). 7. Dövmek, dövüp ince yapraklar durumuna getirmek yada bir biçim vermek (Le forgeron bat le fer. Battre l'or, l'argent, le cuivre). 8. Karmak, karıştırmak (Battre les cartes). 9. Kolaçan etmek, araştırmak, araştırarak dolaşmak (Le chien bat les taillis. Battre les forêts, les buissons). 10. Vurmak, çalmak (L'horloge battait dix heures). 11. Ateşe tutmak, dövmek (L'artillerie commence à battre les positions ennemies). 12. Çalmak (Battre le tambour, la grosse caisse). 13. Davul yada trampet çalarak ilân etmek (Battre la breloque, la chamade, la retraite). 14. Çırpmak (Battre des mains. Battre des ailes, de l'aile). 15. Çarpmak, dövmek (Lapluie bai les vitres. Les vagues battent la digue). § Battre à coups de pieds, à coups de poings: Tekmeyle, yumrukla dövmek. Battre qn comme un plâtre: Birini çamur gibi çiğnemek, dayaktan pestilini çıkarmak. Battre qn à plate couture: Dayaktan canını çıkarmak, ezmek, cansız yere sermek. Battre ses flancs, sa poitrine:

battre Dövünmek, bağrım, göğsünü dövmek, yumruklamak. Battre qch en brèche: -e saldırmak, şiddetle eleştirmek (Battre le trône, le gouvernement en brèche). Battre pavillon: -bandırası taşımak (Un navire de guerre battant pavillon turc). Battre son plein: Doruk noktasına erişmek, bütün şiddetiyle hüküm sürmek (La misère bat son plein. L'hiver bat son plein). Battre la campagne: Saçmalamak, zırvalamak. Battre froid à qn: -e karşı soğuk davranmak (Depuis une semaine, il nous bat froid). Battre monnaie: 1. Para basmak. 2. mec. Para kırmak. Battre le pavé: Kaldırım mühendisliği yapmak; sokakları arşınlamak. Battre le chien devant le lion: "Kızım sana söylüyorum gelinim sen anla. " demek. Il faut battre le fer pendant qu'il est chaud: Demir tavında dövülür. Il a battu les buissons, un autre a pris les oiseaux: Davulu o çaldı, parsayı başkası topladı. battre gsz. 1. Çarpmak (Son cœur bat). 2. Çalmak, çalınmak (Le tambour bat). 3. Atmak (Sonpouls bat vite). 4. Çalmak, vurmak (Le balancier de pendule bat régulièrement). § Battre en retraite: Geri çekilmek (L'armée battait en retraite). Battre contre qch: -e çarpmak; -i dövmek (Lapluie bat contre les vitres. Les vagues battent contre le quai). § Se battre: 1. Dövüşmek, kavga etmek (Ils se battirent à coups depoings. Se battre en duel). 2. Se battre avec qn: -ile dövüşmek (Cet enfant se bat souvent avec les galopins du quartier). 3. Se battre contre: -e karşı savaşmak, vuruşmak (Se battre contre plusieurs agresseurs, contre les préjugés). Se battre pour: -için savaşmak ; -uğruna savaşmak (Il se bat toujours pour son idéal). § Se battre les flancs: Boşuna çırpınıp durmak; önemsiz bir sonuç elde etmek için kendini paralamak. S'en battre l'œil: hlk. Aldırmamak, umurunda olmamak, vız gelip tırıs gitmek (Je m'en bats l'œil). battu,e s. 1. Dayak yemiş, dövülmüş (Il a l'air d'un chien battu). 2. Yenilmiş, yenik düşmüş, yenik (Une armée battue). 3. Sıkıştırılmış, basılmış, basılıp, sertleştirilmiş (Tennis en terre battue). 4. İşlek (Chemin battu, sentier battu). 5. Dövme (Fer battu). § Avoir les yeux battus: Gözlerinin etrafında mor halkalar olmak; yorgun gözleri olmak. Suivre les chemins battus: Alışılmış, bilinen yollardan gitmek; söylenmiş şeyleri söylemek; "harcı alem işler yapmak. battue diş. Sürek avı (Organiser une battue). bau er. (Geminin) Güverte kirişi. baudet er. 1. Eşek. 2. Damızlık eşek. 3. Hızarcı iskelesi.

145

baver

baudrier er. Kılıç kemerinin omuz kayışı (Ceindre un baudrier). baudroie diş. hayb. Fener balığı, baudruche diş. 1. Balon yapmaya yarayan ince kauçuk tabakası; öküzlerin, koyunların kalın bağırsaklarından yapılan zar (Un ballon en baudruche). 2. Aptal ve kendini beğenmiş adam, kararsız kimse (C'est une baudruche que quelques flatteries mettent en confiance). 3. Dayanıksız, sağlam olmayan şey. § Crever une baudruche: Balonu patlatmak, söndürmek, boşluğunu ortaya koymak. bauge diş. 1. Yaban domuzu ini. 2. mec. Kirli, pis yer. 3. Kirli ve yoksul konut, çingene çergisi. 4. Saman ve çamur karışımı harç; kerpiç harcı, baume er. 1. Kokulu reçine, belsem, pelesenk. 2. Kokulu bitkiler (Des roches tapissées de baumes sauvages). 3, mec. Merhem (Mettre, verser du baume sur une plaie, une blessure). § Mettre du baume au cœur, dans le cœur de qn: -in yüreğine su serpmek; avutmak (Après tant de malheurs, quelques marques de sympathie pourraient lui mettre du baume dans le cœur). baumier er. Belsem veren ağaçların genel adı; belsemli ağaç, belsem ağacı, bavard,e s. ve ad. 1. Geveze. 2. Boşboğaz. §Etre bavard comme une pie: Çenesi çok düşük olmak, çok geveze olmak, bavardage er. 1. Gevezelik (Un enfant puni pour bavardage). 2. Boşboğazlık (Notre projet fut découvert à cause de vos bavardages). 3. Dedikodu (N'attachez pas d'importance à ces bavardages calomnieux). bavarder gsz. 1. Gevezelik etmek. 2. Boşboğazlık etmek (Quelqu'un aura bavardé). 3. Çene çalmak (Perdre son temps à bavarder). 4. Bavarder avec qn: -ile çene çalmak (Elle bavarde avec ses voisines). bavaroises, vead. Bavyeralı; Bavyera'ya değgin, bavasser gsz. hlk. Gevezelik etmek, çene çalmak (As-tu finidebavasser au téléphone avec tasœur?). bave diş. l.Salya (Essuyerlabaved'unbébé. Unfilet de bave coulait de la gueule du chien). 2. (Sümüklüböcek türünden hayvanların çıkardığı) Sümük. 3. mec. Kötü söz (La bave des calomniateurs). 4. mec. Zehir, ağı. baver gsz. 1. Salyası akmak (Un bébé qui bave). 2. Akmak, sızmak (L'encre a bavé et fait une tache). 3. Baver de qch: -den şaşıp kalmak, ağzı bir karış açık kalmak (Baver d'admiration). 4. Baver de: -kusmak, saçmak (Baver des calomnies). S. Baver sur: -e dil uzatmak, kara çalmak (Baver sur la réputation d'un auteur). § En baver: Acı çekmek;

bavette

146

çok ağır bir bedel ödemek (Tu en baveras). En faire baver à qn: -e acı çektirmek; yapmadığını bırakmamak (Il leur en fera baver). bavette diş. 1. Bebek göğüslüğü. 2. Önlüğün, iştulumunun üst kısmı. 3. Dana filetosunun alt kısmı. § N'être encore qu'à la bavette: Henüz çocuk olmak; daha ağzı süt kokmak. Taliler une bavette: Çene çalmak, hoşbeş etmek, baveux, euse s. 1. Salyalı, salyası akan (La gueule baveuse d'un chien). 2. Mürekkep dağıtmış, mürekkebi dağılmış (Lettres baveuses). 3. tçi pek pişmemiş (Omelette baveuse). bavocher gsz. (Basımcılıkta) Dağılmak, yayılmak; çapak yapmak; iyi basılmamış olmak (L'encre a bavoché. Les caractères bavochent. Une épreuve bavochée). bavochure diş. Baskı lekesi, çapak, çizgi taşırtısı (Les bavochures d'une épreuve). bavoir er. Bebek göğüslüğü, bavolet er. 1. Köylü kadın başlığı. 2. Arkadan sarkan şapka kurdelesi, bavure diş. (Basımcılıkta) 1. Döküm çapağı. 1. Baskı lekesi. 3. mec. Kusur, bayadère diş. 1. Çengi; Hint rakkasesi. 2. s. Renk renk çizgili (Tissu bayadère). bayard, bayart er. Yük teskeresi, bayer gsz. Ağzı açık bakıp durmak. § Bayer aux corneilles: Alık alık havaya bakmak (Ecoutez donc, au lieu de bayer aux corneilles). bazar er. 1. (Doğu ülkelerinde) Kapalı çarşı. Her şey satılan dükkân, mağaza, pazar. 2. hlk. Düzensiz ev, dağınık yer, çıfıt çarşısı. 3. Pılı pırtı, dağınık eşya (Range ton bazar). § Emporter son bazar: Pılı pırtısını toplayıp gitmek; çekip gitmek. bazarder gçl. hlk. Satmak, okutmak (llabazardésa vieille voiture, je vais bazarder mes livres). bazooka [bazuka] er. Bazuka, roketatar, b.c.g. er. Verem aşısı, beagle [bigl (a)J er. İng. Tazı, İngiliz tazısı, béant,e s. 1. Çok açık, bir karış açık, fırın gibi açık, kuyu gibi açık (Une blessure béante. Les yeux béants). 2. Béant de qch: -den hayret»; düşmüş, şaşırıp kalmış (Nous étions béants d'étonnementet de curiosité). béat,es. vead. 1. Çok mutlu, sonsuz hoşnut (Un air béat, un sourire béat). 2. Saf, safça, aptallığa yakın bir saflıkta (Il a une admiration béate pour moi). 3. ad. Sofu taslağı, softa bozuntusu, béatement bel. Büyük bir mutlulukla, saflıkla (Sourire béatement). béatification diş. Kilisece kutsal kişi ilân etme; ölmüş bir kimsenin kilisece kutsal sayılması.

beau béatifier gçl. Kilisece kutsal kişi ilân etmek, béatifique s. Mutlu kılıcı, mutlandırıcı. béatitude diş. 1. Ahiret mutluluğu. 2. Büyük mutluluk, sonsuz mutluluk, beatnik [bitnik] ad. Bitnik, hipi (On reproche aux beatniks d'être sales). beau, belle s. (Beau sıfatı, bir sesli yada söylenmez bir hile başlayan sözcüklerin önünde bel olur). 1. Güzel (Un beau paysage, une belle maison). 2. Yakışıklı, güzel (Un bel homme, une belle femme). 3. Takdire değer, hayran olunacak (II a remporté un beau succès. Un beau talent; un beau génie). 4. Yüksek (Il a une belle intelligence). 5. Parlak (Prononcer un beau discours). 6. Büyük, önemli (Il a une belle fortune). 7. Kocaman, iri. esaslı (Une belle tranche de viande. Il en reste un beau morceau). 8. Pis, berbat, rezil (Une belle bronchite, une belle brûlure). 9. Şiddetli (Une belle gifle. Un beau vacarme). 10. Hoş, tatlı (Un beau voyage. C'est la belle vie!). 11. Gülünç, aptalca (En voilà une belle demande!). 12. Boş, aldatıcı (Toutceci, ce sont de belles paroles). § Le bel âge: Gençlik çağı. Le beau sexe: °Cinsi latif, kadınlar. Au beau milieu de: -in tam ortasında ( La voiture s'est arrêtée au beau milieu de la route). Beau, belle comme un astre, comme le jour: Ay parçası gibi güzel. Bel et bien: Adam akıllı, bal gibi, gerçekten (Il est bel et bien malade). De plus belle: Pekâlâ, yine de (Il s'était retiré mais il est rentré de plus belle). Pour les beaux yeux de: -in hatırı için (Je le ferai pour vos beaux yeux). Tout beau: Dur bakalım, dur hele, yavaş ! Un beau jour: Günün birinde, bir gün, günlerden bir gün. Il y a beau temps, il y a belle lurette: Çok önce, epey zaman önce, bir hayli oluyor ki. Il fait beau: Hava güzel. Il ferait beau voir que: -mek garip olur, tuhaf olur (Il ferait beau voir qu'ils agissent sans notre avis). C'est beau de f. qch.: mek hoştur, güzeldir (C'est beau de gagner sa vie sans trop se fatiguer). Avoir beau f. qch.: Boşuna -mek (Tuas beau crier,, personne ne t'entend: Sen boşuna bağırıyorsun, kimse seni duymuyor; sen istediğin kadar bağır, kimsenin seni duyduğu yok). En faire de belles, en dire de belles: Saçma sapan şeyler yapmak, saçma sapan şeyler söylemek. En faire voir de belles à qn: -in başına işler açmak. Etre dans de beaux draps: Güç durumda olmak, kötü bir duruma düşmek. La bailler belle: Alay etmek, eğlenmek (Vous me la baillez belle avec vos vantardises ridicules). L'échapper belle: Ucuz atlatmak, paçasını ucuz kurtarmak (Vous l'avez échappé belle). Mettre qn dans de beaux draps: Birini güç duruma düşürmek, birinin başına işler

beau

147

açmak. Se faire beau: Takıp takıştırmak, fiyakalı giyinmek. Voir qch en beau: -i iyi yanından ele almak, iyi yanından görmek (Il voit tout en beau). A beau mentir qui vient de loin: Gurbette öğünmek hamamda türkü söylemeye benzer, beau er. Güzellik (Etudedubeau. Lebeau, lebienet le vrai). § Au plus beau de: -in en güzel yerinde, en ilginç noktasında (Il s'est arrêté au plus beau du récit). Faire le beau: Kasılmak, kurulmak, şişinmek (Il se rengorge et fait le beau quand il reçoit des compliments). belle diş. 1. Güzel kadın, güzel (Il court les belles. Il fait la cour à une belle). 2. Sevgili (Je vais écrire à ma belle. Viens ici, ma belle). beaucoup bel. 1. Çok (Il travaille beaucoup). 2. Çok şey (Il a beaucoup à raconter: Anlatılacak çok şeyi var). 3. Çok mal, çok varlık (Ceux qui ont beaucoup). 4. Beaucoup de: (Adların önünde) Çok (J'ai beaucoup de livres). 5. adıl. Birçokları, çok kims e( Beaucoup pensent que vous avez tort). § De beaucoup: Büyük bir farkla, kat kat (Elle le dépasse de beaucoup). beau-fils er. 1. Üvey oğul. 2. Damat, beau-frère er. 1. Kayınbirader, kayın. 2. Enişte. 3. Bacanak, beaujolais er. Bojole şarabı, beau-père er. l.Kaynata,kayınpeder.2.Üvey baba. beaupré er. (Gemilerde) Cıvadra, beauté diş. 1. Güzellik (La beauté d'un poème, d'un tableau, d'un paysage. Concours de beauté; institut de beauté). 2. Güzel kadın; güzel (J'ai vu passer une jeune beauté). § Grain de beauté: Ben, yüzdeki güzellik beni. En beauté bel. Çok iyi bir biçimde, çok parlak bir biçimde (Mourir, partir, gagner en beauté). Avoir la beauté du diable: Çabuk geçen bir güzelliği, parlaklığı olmak. Etre en beauté: Güzelliği üstünde olmak; daha bir güzel görünmek (Elle esten beauté aujourd'hui). § Se faire une beauté: Düzgünler sürmek, sürüp sürüştürmek; şıklaşmak, beaux-artser. ç. Güzel sanatlar (L'Ecoledes BeauxArts). beaux-parents er. ç. Kaynana ve kaynata, bébé er. 1. Bebek (Attendre un bébé). 2. Bebeklik, çocukluk (//fait le bébé). 3.s. Bebek huylu, çocuk gibi (Tu es resté bébé). 4. Oyuncak bebek (Un bébé en celluloïd). becer. 1. Gaga (Le bec d'un oiseau). 2. Uç (Lebec d'une plume. Il a nettoyé le bec de sa plume). 3. (Mimarlıkta) Mahmuz. 4. (Üflemeli çalgılarda) Ağızlık. 5. tkz. Ağız (Il avait sa pipe au bec). 6. coğr. Dil, burun. § Une prise de bec: Ağız dalaşı, tart ışma ( Elle a eu uneprise de bec avec sa voisine).

becquée Le bec de gaz: Sokak lâmbası, sokak feneri. En bec d'aigle: Kartal gagası gibi eğri (Un nez en bec d'aigle). Avoir bec et ongles: Dişli tırnaklı olmak, kendini savunmasını bilmek. Avoir bon bec: Çenesi kuvvetli olmak. Avoir le bec bien affilé: Çenesi düşük olmak, çok geveze olmak. Clouer le bec à qn: -in ağzını kapatmak; susturmak, ağzının payını vermek (Je vais lui clouer le bec). Donner un coup de bec àqn: Birini gagalamak, eleştirmek ; saldırmak. Etre le bec dans l'eau: Kararsızlık içinde olmak; bekleyiş içinde olmak. Tomber sur un bec de gaz: Beklenmedik bir engelle karşılaşmak; şapa oturmak, bécane diş. hlk. 1. Manevra lokomotifi, eski lokomotif. 2. Buhar makinesi. 3. Bisiklet, bécard er. Turna balığı, bécarre er. müz. Bekar. bécasse diş. hayb. 1. Çulluk. 2. tkz. Aptal kadın. § Bécasse de mer: Çulluk balığı, bécasseau er. 1. Çulluk palazı. 2. Bir tür küçük çulluk. bécassine diş. Su çulluğu. § Bécassine des marais: Bataklık çulluğu, bec-d'âne, bédane er. İskarpela, zivaqa kalemi, bec-de-cane er 1. Maymuncuk. 2. Bir kapı kilidinde, tokmağın çevrilmesiyle açılan ikinci dil. 3. Gaga biçiminde kapı tokmağı, bec-de-corbeau, bec-de-corbin er. Kargaburnu, kargaburun. bec-de-lièvre er. Tavşandudağı; doğuştan yank dudak, becfıgue er. Incirkuşu. bec-fin er. Serçe türünden kuşlar; serçegiller. bêchage er. (Tarlayı, bahçeyi) Belleme, béchamel
becquetance

148

becquetance,bectance diş. hlk. Yiyecek, besin, becqueter gçl. 1. Gagalamak (Des moineaux becquetant les cerises mûres). 2. hlk. Yemek (Il n'y a rien à becqueter ici). bécu,e s. Uzun yada kalın gagalı, bedaine diş. tkz. Kocaman karın, göbek, bedeau er. Papaz sınıfından olmayan kilise hizmetlisi, kayyum. bedon er. tkz. 1. Kocaman karın, göbek. 2. Göbekli, şişko. § Avoir, prendre du bedon: Göbeği olmak, göbek bağlamak, bedonnant,e s. tkz. Göbekli (Un gros monsieur bedonnant). bedonner gsz. Göbeklenmek, göbek bağlamak, bédouin,e ad. Bedevi. bées, ve diş. 1. Açık, bir karış açık (Bouche bée). 2. Poyra. §Etre bouche bée devant qn: Birine sonsuz hayranlık içinde olmak. Rester bouche bée: Hayretten ağzı bir karış açık kalmak, béer gsz. 1. Ağzı açık durmak (La valise béait à ses pieds). 2. Béer de qch: -den ağzı bir karış açılmak (Béer d'admiration, d'étonnement). beffroi er. 1. Ortaçağ savaşlarında, kentleri kuşatmak için kullanılan tekerlekli kule. 2. (Eskiden) Gözetleme kulesi. 3. Gözetleme kulesi çanı. 4. Ağaç yada demir çatı. bégaiement er. Kekemelik, bégayant,e s. 1. Kekeleyen (Orateur bégayant). 2. mec. İkircimli, ikircikli, "tereddütlü (Une volonté vacillante et bégayante). bégayer gsz. 1. Kekelemek. 2. (Çocuk) Çat pat konuşmak. 3. gçl. mec. Gevelemek (Il nous a bégayé de plates excuses: Bize bir takım boş özürler geveledi). bégayeur,euse s. ve ad. Kekeme, bégonia er. bitb. Begonya.§ Charrier(cherrer)dans les bégonias: hlk. Abartmak, bègues, ve ad. Kekeme, béguètement er. (Keçi için) Meleme, bégueter gsz. (Keçi) Melemek, bégueule diş. Horozdan kaçan kadın; iffetlilikte aşırıya kaçan, eteğini göstermez kadın (C'est une bégueule qu'un rien effarouche). bégueulerie diş. Aşırı iffetlilik; iffetli davranmada aşırılık, horozdan kaçma, béguin er. 1. Çenenin altından bağlı kadın yada çocuk takkesi. 2. mec. tkz. "Aşk, sevgi, vurgunluk. 3. hlk. Sevgili, dost. § Avoir un (le) béguin pour qn: Birine vurulmak, tutulmak (Elle a le béguin pour toi). § Faire un béguin: Bir kadın tavlamak. béguinage er. Rahibeler yurdu; rahibeler topluluğu.

bell-mère béguine diş. 1. Rahibe. 2. Sofuluğu yapmacık kadın. behaviorisme er. ruhb. Davranışçılık, behavioriste s. ve ad. Davranışçı, belge s. Saz rengi, yapağı rengi, "bej. beigne diş. hlk. Şamar, tokat (Recevoir une beigne. Donner une beigne à qn: Birine bir şamar indirmek) beignet er. Yağda kızartılmış börek (Beignets aux pommes; beignets d'écrevisse. Beignets soufflets: Puf böreği). Beïram, baïram er. Bayram, béjaune er. 1. Kuş yavrusu. 2. mec. Toy ve bilgisiz delikanlı, acemi çaylak, sarı gagalı sığırcık yavrusu. bélandre diş. Altı düz ırmak kayığı, bêlant,e s. 1. Meleyen (Un troupeau bêlant). 2. Meler gibi ses çıkaran, melemeye benzeyen (Un orateur bêlant. Un discours bêlant). 3 .mec. Bönce sızlanan. bêlement er. 1. Meleme. 2. mec. Ağlayıp sızlama, bitmez tükenmez yakınma, bêler gsz. I. Melemek. 2. mec. Aptalca sızlanmak, yakınmak, belette diş. hayb. Gelincik, belges, ve ad. Belçikalı; Belçika'ya özgü. bdgique diş. Belçika. bélier er. 1. Koç. 2. (Eski savaşlarda surlan dövmeye yarayan) Koçbaşı. 3. Zırhlı gemi. S Bélier hydraulique: Basma tulumba, bélière diş. 1. Kösemen çam. 2. Askı halkası, bélinogramme er. Telgraf usuluyle nakledilen resim. bélinographe er. Telgraf usuluyle resim nakleden aygıt. bélitre er. Ciğeri beş para etmez; enayi dümbeleği. belladone diş. bitb. Güzelavratotu. bellâtre er. Kendini güzel sanan erkek, mahallenin yakışığı; soğuk nevale, belle s. ve ad. 1. Güzel, yakışıklı (kadın). 2. Güzel; sevgili (Tu es ma belle). belle-dame diş. Güzelavratonunun ve karapazının halk arasındaki adı. belle-de-jour diş. bitb. Gündüzsefası, belle-de-nuit diş. bitb. Gecesefası, belle-doche diş. hlk. Kaynana; üvey ana. belle-fiile diş. 1. Gelin. 2. Üvey kız. belles-lettres diş. ç. Dilbilgisi, yazın ve söz sanatını kapsayan genel ad, güzel yazılar, bellement bel. 1. Güzel ve ince bir biçimde; incelikle, nazikçe. 2. Yavaşça, ılımlıca, belle-mère diş. 1. Kaynana, kayınvalide. 2. Üvey ana.

bell-sœur belle-sœur diş. 1. Görümce. 2. Baldız. 3. Yenge. 4. Elti. bellicisme er. 'Savaşseverlik; kaba kuvvetten, savaştan yana olma. belliciste s ve ad. *Savaşsever; kaba kuvvetten ve savaştan yana olan (Des opinions bellicistes. Un gouvernement belliciste. Les bellicistes cherchaient à soulever l'opinion). belligérance diş. 1. Savaş hali (La belligérance fut reconnue au gouvernement des rebelles). 2. "Muhariplik, belligérants s. ve ad. Savaşan; savaşçı; "muharip (Les puissances belligérantes. Les belligérants repoussèrent les offres de paix). belliqueux, euse s. 1. Savaşı seven, savaşçı, savaşçıl (Un peuple belliqueux, une nation belliqueuse). 2. Kavgacı (Un enfant belliqueux; une humeur belliqueuse). bellot, tes. tkz. Minik, cici, nonoş, belluaire er. 1. (Eskiden) Vahşi hayvanlarla dövüşen gladyatör. 2. (Bugün) Vahşi hayvan eğiticisi. belote Bir tür iskambil oyunu (Faire une belote). belvédère er. 1. Cihannüma, görülük; dam köşkü. 2. Yöreye egemen yer; yörede her yanı görebilecek nokta, bémol er. müz. Bemol. bémoliser gçl. müz. Bemol koymak, bemollemek. ben bel. (Kırsal kesimde bien yerine kullanılır). îyi, peki. § Eh ben: Eh, peki. bénarde diş. İçten ve dıştan açılan kapı kilidi, bene [bene] bel. lat. tkz. İyi. § Nota bene: İyi dikkat ediniz; dikkat. bénédicité er. Katoliklerin yemekten önce okudukları duanın adı. bénédictin, e ad. 1. Aziz Benoît tarikatindenolan. 2. diş. Benediktin likörü. § Un travail de bénédictin: Çok sabır ve dikkat isteyen bir iş. bénédiction diş. 1. Hayır dua (Elle recueille les bénédictions du pauvre). 2. Hayırla anma. 3. Tanrının lütfü. 4. Büyük bir şans, beklenmedik bir mutlu şey. 5. Kilisede yapılan kutsama duası. 6. Duayla kutsayıp hizmete sokma (Bénédiction d'une église, d'une cloche, d'un navire). § Bénédiction nuptiale: Nikâh duası. Donner sa bénédiction à qn: Birinin kanılarına bütün yüreğiyle katılmak; birini "tasvipetmek, tutum ve düşüncelerini benimsemek, beğenmek, bénef er. hlk. Çıkar; yarar; kâr. bénéfice er. 1. Yarar (Quel bénéfice avez-vous à mentir?). 2. Kâr (Cette année il a réalisé de beaux bénéfices). 3. Yardım (Ilcomptesurlebénéficedes événements). 4. Üstünlük (Bénéfice d'âge). S.

149

bénit

Geliri yüksek olan papazlık orunu. 6. huk. Yararlanma (Bénéfice des circonstances atténuantes). § Bénéfice d'inventaire: 1. huk. Mirasçının defter tutma hakkı. 2. mec. İşi iyice araştırdıktan sonra kabul etme koşulu (Accepter une succession sous bénéfice d'inventaire). Au bénéfice de: -in yaranna (Tout a tourné au bénéfice de sa famille).Tirer bénéfice de qch: -den yararlanmak; -den kâr sağlamak, bénéficiaires, ve ad. 1. Yararlanan, kâr sağlayan, kân olan; "lehtar (Il a été le principal bénéficiaire du testament). 2. Kârla ilgili (La marge bénéficiaire d'un commerçant). 3. Kârlı (L'entreprise s'est révélée bénéficiaire). bénéficier er. Kiliseden geliri olan papaz, bénéficier gsz. 1. Kâr etmek. 2. Bénéficier de qch: a) -den yararlanmak (Il a bénéficié de l'indulgence du jury). b)-e sahip olmak (Bénéficier de grands avantages. Il bénéficie d'un traitement élevé). bénéfiques. Yararlı (Le voyage lui a été bénéfique). benêt s. ve ad. Bön, enayi, alık. § Faire le benêt: Bönlük, enayilik etmek, bénévolat er. Hayır. bénévole s. 1. İyi niyetli, bir karşılık ve çıkar beklemeyen (Une aide, un service bénévole). 2. Gönüllü (Infirmière bénévole). bénévolement bel. 1. İyi niyetle; hayır için. 2. Gönüllü olarak, hiçbir çıkar ve karşılık beklemeden (Il travaille bénévolement). bengali er. 1. Bir tür serçe. 2. Bengaldili, Bengalce. bénignement bel. İyi yüreklilikle, tatlılıkla, iyilikle; zararsızca bénignité diş. 1. İyi yüreklilik, tatlılık, yumuşak huyluluk(Le président du tribunal l'interroge avec bénignité). 2. Dokuncasızlık, zararsızlık, "selimlik (La bénignité d'une maladie). bénin, bénigne s. 1. İyi yürekli, yumuşak huylu, yumuşak (Une humeur bénigne, un critique bénin). 2İ Dokuncasız, zararsız, "selim (Un remède bénin; une tumeur bénigne). béni-oui-ouier. ç. Evetefendimci; her şeye eyvallah diyen, her şeye kavuk sallayan (Une assemblée de béni-oui-oui). bénir gçl. 1. Dua etmek, hayır dua etmek (Le prêtre bénit la foule des fidèles). 2. Rahmet okumak. 3. Şükretmek, çok sevinmek (Je bénis le concours de circonstances qui nous a réunis). 3. Şükranla anmak (Je bénis le médecin qui m'a sauvé). 4. Hamdetmek (Bénir Dieu). S. Kutsamak, kutlu kılmak (Bénir un mariage. L'évêque bénit les bateaux qui partent pour la grande pêche). bénit,e s. Dinsel törenle duası yapılıp kutsal kılınmış, okunmuş; kutsanmış (Eau bénite, pain

benitier bénit). § C'est pain bénit: 1. Oh oldu; tam hak etmişti bunu. 2. İyi bir fırsat bu, Tanrının bir lütfü... bénitier er. 1. (Kiliselerde) Okunmuş su kabı. 2. İstiridye kabuğu. § Grenouille de bénitier: hlk. Softa. Se démener, s'agiter comme un diable dans un bénitier: tkz. Çok rahatsız bir durumda olmak ; kötü bir durumdan kurtulmak için çırpınıp durmak. Saca basmış çingene gibi çırpınmak, benjamin,e ad. 1. En çok sevilen evlât. 2. Bir ailenin, bir topluluğun en küçük kişisi (La benjamine de la famille). benjoin er. Aselbent. benne, banne diş. 1. Hamal küfesi. 2. Bağ bozumunda kullanılan üzüm sepeti. 3. Kömür ocaklarında, kömür taşımaya özgü küçük vagon; bu kömürü yukarı çıkarmakta kullanılan metal kafes. 4. Yük kamyonlarının inip kalkan kasası, benoît,e s. 1. İyi yürekli, iyiliksever. 2. mec. Görünüşte iyi yürekli, içi düşman dışı dost (C'est un benoît personnage qui racontait sur vous, dès que vous étiez parti, des histoires abominables). 3. Kutsanmış, kutlu. 4. Sofu. benoîte bitb. Mübarekotu. benoîtement bel. 1. Yapma bir iyi yüreklilikle; iyiliksever görünerekten. 2. Yalancı sofulukla, benzine diş. Benzin (Nettoyer une tache avec de la benzine). benzoateer. kim. Aselbent asidi tuzu. benzoïque (acide) er. kim. Aselbent asidi, °asit benzoik. benzol er. Benzol. béotien, ne s. ve ad. Kalın kafalı, kaba ruhlu, hantal. béotisme er. Kalın kafalılık, kaba ruhluluk, hantallık. béquillard,e s. ve ad. Koltuk değnekli; koltuk değneğiyle yürüyen, béquille 1. Koltuk değneği (Se déplacer avec des béquilles, s'appuyer sur une béquille). 2. Destek (Mettre une béquille sous une voiture). 3. (Kapılarda) Topuz. 4. (Karaya oturmuş gemilere vurulan) Payanda, béquiller gsz. 1. Koltuk değneğiyle gezmek. 2. gçl. Payanda vurmak (Béquiller un navire). béquillon er. (Yürürken dayanmak için kullanılan) Değnek. ber, bers er. 1. (Eskiden) Beşik. 2. (Şimdi) Gemi kızağı. 3. Araba korkuluğu, berbères, vead. Berberi. berbéridacées, berbéridées diş. ç. bitb. Kadıntuzluğugiller. herhéris er. bitb. Amberbaris, kadıntuzluğu.

150

bergerette bercail er. 1. Ağıl. 2. mec. Hak yolu. 3. mec. Baba ocağı, baba evi, yuva (Revenir, rentrer au bercail. Retour au bercail). berçant,e s. 1. Sallanan, sallantılı, salıncaklı (Une chaise berçante). 2. diş. Sallanan sandalye, sallantılı koltuk, salıncaklı koltuk, berceau er. 1. Beşik (Du berceau à la tombe: Beşikten mezara kadar). 2. mec. Çocukluk çağı, bebeklik çağı. 3. Doğum yeri (La Corse, ce berceau de Bonaparte). 4. mec. Kaynak, bir şeyin ilk ortaya çıktığı yer (L'Asie centrale est le berceau de la civilisation). 5. (Taşçılıkta) Beşik kalem. 6. (Yapıcılıkta) Beşik tonoz. 7. (Bahçelerde) Beşik biçiminde çardak. 8. (Makinelerde) Yatak, yastık (Berceau de moteur). § Au berceau, dès le berceau: Küçük yaştan, küçüklükten beri. bercelonnette, barcelonnette diş. Asma beşik, bercement er. 1. Beşik sallama; sallama (Le bercement des flots). 2. mec. Oyalama, sallama, bercer gçl. 1. Beşikte yada kucakta sallamak (Bercer un enfant dans ses bras). 2. Sallamak, üğrülemek (Dans le port, les vagues berçaient les barques). 3. mec. Yatıştırmak, unutturmak (Bercer une peine, une douleur). 4. Bercer qn de qch: Birini -ile oyalamak (On l'a bercé de vaines promesses). § Bercé de qch: -ile dolu (Il a eu une enfance bercée de légendes pittoresques). § Se bercer de qch: -ile oyalanmak; kendini -e kaptırmak (Ilse berce d'illusions. Tu te berces des promesses qu'on t'a faites). berceur, euse .s. Uyku getirici, ninni gibi, tatlı (Un rythme berceur). berceuse diş. 1. Ninni. 2. Salıncaklı koltuk. 3. Beşik sallayan kadın, béret er. Bere (Béret de marin). bergamote diş. 1. Beyarmudu. 2. Bergamot (Essence de bergamote. Bonbon à la bergamote). bergamotier er. Bergamot ağacı; beyarmudu ağacı. berge diş. 1. Kıyı, kenar, yamaç (Berge d'un grand fleuve. Berge d'un canal. Berge d'un chemin, berge d'un fossé). 2. Bir tür dar ve uzun sandal. 3. argo. Yaş, yıl (Des types de cinquante berges: Elli yaşında adamlar). berger, ère ad. 1. Çoban (Le berger conduit le troupeau vers le pâturage. La bergère marche une baguette à la main. Cabane de berger; chien de berger). 2. mec. Önder, baş (Ces gens vous trompent, ne les suivez pas, ce sont de mauvais bergers). 3. Çoban köpeği (Un berger allemand). § L'étoile du berger: Çoban yıldızı, Venüs gezegeni. bergerette diş. 1. Çoban kızı. 2. Çobanaldatan kuşu. 3. Bir tür çoban türküsü.

bergerie bergerie diş. 1. Ağıl (Les moutons sont dans la bergerie). 2. ç. Çoban sevilerini konu edinen şiir, öykü, oyun (Les bergeries de Racan). § Enfermer le loup dans la bergerie: Kediye ciğer teslim etmek. bergeronnette diş. hayb. Çobanaldatan (kuşu), berginisation diş. Huy kömüründen petrol elde etme yöntemi, béribéri er. Beriberi. B vitamini eksikliğinden ileri gelen sayrılık. berle dış. bitb. Sukerevizi. berline diş. 1. Bir tür lando arabası. 2. (Maden ocaklarında) Küçük yük arabası, berlingot er. 1. Bir tür kupa arabası. 2. tkz. Kötü araba. 3. Akide şekeri, berlinoises, ve ad. Berlinli. berlue diş. Göz kamaşması. § Avoir la berlue: Yanılmak, gerçeği görememek (Si je n'ai pas la berlue, c'est bien votre père qui vient). berme diş. (Hendek, kanal gibi yerlerde) Kenar yolu; daracık yol. bermuda er. Bermuda (Ilportait un bermuda). bernache, barnache, bernacle
151

besoin düşmek, beş paraya muhtaç kalmak, besaiguë, bisaiguë diş. 1. Camcı çekici. 2. İki ağızlı keser. besant er. (Haçlı seferleri sırasında Avrupa'ya sokulan) Bizans sikkesi, bésef, bézef bel. hlk. Çok (Je n'en ai pas bésef). beset, bessas er. (Tavla oyununda, zar oyunlarında) Hep yek. besicles ç. alay. Gözlük, bésigue er. Bezik oyunu, bezik, besogne diş. İş, çalışma, görev (Il est accablé par sa besogne quotidienne). § Aller vite en besogne: Eli çabuk olmak; kısa sürede iyi iş çıkarmak. Avoir fait de la belle besogne: tkz. İyi halt etmek (Vous avez fait de la belle besogne!: İyi halt ettiniz!). Abattre de la besogne: Çok iş görmek, az zamanda çok iş yapmak, kendisine iş dayanmamak. Mettre la main à la besogne: Elini işe atmak, bizzat çalışmak. Tailler de la besogne à qn: 1. -e iş göstermek. 2, -in başına işler açmak (Tu lui as taillé de la besogne). besogner gsz. Çalışmak, iş görmek, besogneux,euse s. ve ad. Geçim sıkıntısı çeken; ihtiyaç içinde olan (Des parents besogneux. Un besogneux, une besogneuse). besoin er. 1. Gerekseme, gereksinim, gereksinme, "ihtiyaç (Besoin d'argent, besoin d'affection, besoin de parler). 2. Yoksulluk (il est dans le besoin, il faut lui venir en aide). 3. ç. Geçim; yaşamak için gerekli olan şeyler. § Au besoin: Gerektiğinde, "icabında (On peut, au besoin, se dispenser de le prévenir). Pour les besoins de la cause: Durum gereği (Il a improvisé une explication de son retard, faite pour les besoins de la cause, et à laquelle personne n'a cru). Avoir besoin de qch: -e ihtiyacı olmak, -i "gereksinmek (J'ai besoin d'unstylopour écrire). Avoir besoin de f. qch: -meye ihtiyacı olmak; -mesi gerekmek; -mek zorunluğunda olmak (Tu as besoin de gagner ta vie. Il a besoin de se reposer. Nous n'avons pas besoin de l'attendre, il nous rejoindra). Avoir bien besoin de f. qch: -mesi pek mi gerekmek; -mesi pek de gerekmemek (Vous aviez bien besoin de le lui dire: Bunu ona söylemeniz pek mi gerekliydi; bunu ona söylememeliydiniz). Faire ses besoins: Dışarı çıkmak, aptes bozmak. Faire ses petits besoins: İşemek, çişini yapmak, küçük aptestini yapmak. Satisfaire un besoin pressé: İşemek. Sentir, éprouver le besoin de: -gereksinimi duymak. Subvenir, pourvoir aux besoins de qn: -in geçimini sağlamak; ihtiyaçlarını karşılamak (Il subvient aux besoins de ses parents. Il pourvoit aux besoins

besson d'une nombreuse famille). S'il en est besoin, si besoin est: Gerekirse. II n'est pas besoin de, point n'est besoin de f. qch: -mek gerekmez; -meye hiç gerek yok (Il n'est pas besoin de chercher longtemps pour trouver ce que tu demandes). Qu'est-il besoin de f. qch: -meye ne gerek var (Qu'est-il besoin d'aller chercher l'enfer dans l'autre vie?). besson,ne 5. vead. (Eskimiştir) İkiz. bestiaire er. 1. Yırtıcı hayvanlarla güreşen gladyatör. 2. (Ortaçağda) Hayvan öyküleri kitabı (Bestiaire illustré). bestial,e s. Hayvanca, hayvanlara özgü (Colère, violence bestiale. Amour bestial). bestialement bel. Hayvanca, bestialiser gçl. Hayvanlaştırmak. bestialité diş. 1. Hayvanlık, hayvanca kabalık. 2. Hayvanlarla cinsel ilişkide bulunma, hayvan düzücülük. bestiaux er. ç. 1. Çiftlik hayvanları, sürü hayvanları (Les bestiaux de la ferme). 2. er. Hayvan (Qu'estce que c'est que ce bestiau?). bestiole diş. Hayvancık, küçük böcek, böcecik. béta, bêtasse s. ve ad. hlk. Aptal; kaz kafalı, kaz (C'est un gros béta. Voilà une fille bêtasse). béta er. Beta; Yunan abecesinin ikinci harfi. § Rayons béta: fiz. Beta ışınları, bétail er. Sürü hayvanları, hayvan. § Le gros bétail: Mal, yılkı; büyük baş hayvanlar. Le petit bétail: Davar, küçük baş hayvanlar. Traiter qn comme du bétail: Birine karşı hayvan gibi davranmak, hayvan gibi işlem yapmak, bétaillère diş. Hayvan vagonu; hayvan taşımak için kafes, hayvan kafesi (Transporter des vaches en bétaillère). bête diş. 1. İnsan dışındaki bütün hayvanlara verilen ortak ad, "behime (Bêtes et gens). § Bête à bon dieu: Hanım böceği. Bête de somme: Yük hayvanı. Bête de trait: Koşum hayvanı. Bête à cornes: Boynuzlu hayvan. Bête fauve: Yırtıcı hayvan (Le lion et le tigre sont des bêtes fauves). Bêtes puantes: Tilki, sansar, porsuk gibi pis kokulu hayvanlar. La bête noire: En çok tiksinilen kimse (C'est ma bête noire). Chercher la petite bête: Öküz altında buzağı aramak; ille bir kusur bulmaya çalışmak (Son seul souci est de chercher la petite bête dans le travail des autres). Etre malade comme une bête: Çok rahatsız olmak ; ağır hasta olmak. Regarder qn comme une bête curieuse: Deve nalbant dükkânına bakar gibi bakmak; hayret ve merakla bakmak. Morte la bête, mort le venin: Yılan gitti, tehlike bitti. 2. Kafasız, hayvan gibi adam. S Faire la bête:

152

beuglante Aptallık etmek, kafasızlık etmek, işi aptallığa vurmak. Grosse bête, grande bête: (Sevgi anlatır) Koca kafa! Hay koca aptal! 3. s. Aptal, kaz kafalı (Tu es vraiment bête!). Etre bête comme ses pieds, comme une cruche: Çok aptal olmak. Etre bête à manger du foin: Eşek kafalı olmak; önüne samanı koy yesin. Etre bête de f.qch: -mekle aptallık etmek (Je suis bête d'avoir agi de la sorte). C'est bête comme chou: Çok kolay; basit bir şey bu. C'est bête: Saçma; tuhaf (C'est bête, je ne m'en souviens pas). bétel er. Hindistanda yetişen bir tür tırmanıcı biber ağacı, tembul, bêtement bel. Aptalca, enayice (Il a été tué bêtement dans un accident de voiture). bêtifiant,e s. Aptallaştıran, alıklaştıran (Journal bêtifiant; film bêtifiant). bêtifier gçl. 1. Aptallaştırmak, alıklaştırmak, sersemleştirmek. 2. gsz. Saf. saf konuşmak; işi saflığa, çocukluğa vurarak konuşmak (Père qui bêtifie avec son jeune enfant). § Se bêtifier: Sersemlemek, alıklaşmak (On se bêtifie à rester longtemps sur la plage). bêtise diş. 1. Budalalık, aptallık (Faire preuve de bêtise: Aptallık etmek. Il est d'une rare bêtise). 2. Budalaca söz yada iş (Il ne cesse pas de dire des bêtises). 3. Çılgınlık, delice bir davranış (Il faut l'empêcher de faire des bêtises). 4. Önemsiz şey, bir hiç ((Il passe son temps à des bêtises. Se brouiller pour une bêtise). bétoire diş. 1. Yağmur çukuru. 2. Kimi akarsuların içinde yitip gittiği derin çukur; düden, béton er. 1. Beton (Un mur de béton, un pont en béton). 2. mec. (Sporda) Aşın savunma, çok güçlü savunma (Faire le béton: Aşırı savunma yapmak, çok güçlü bir savunma yapmak). bétonnage er. Betonlama; beton atma, beton dökme. bétonner gçl. 1. Betondan yapmak (Bétonner un immeuble). 2. (Futbolda) Aşın savunma yapmak, çok güçlü bir savunma yapmak, bétonnière diş. Beton karmaya yarayan makine; beton karmacı, bette, blette diş. Pazı. betterave diş. Pancar (Betterave sucrière; salade de betteraves). betteravier, ère s. 1. Pancara değgin (Culture betteravière). 2. er. Pancar üreticisi, bétyle er. Eskilerin Tann evi gözüyle bakıp bir put gibi taptıklan kutsal taş. beuglant er. hlk. Çalgılı gazinonun bayağısı, baloz, beuglante diş. Avaz avaz çığnlan türkü; gürültülü protesto (Pousser une beuglante).

beuglement beuglement er. 1. Böğürme (Le beuglement du taureau). 2. Büyük gürültü, bağırtı (Beuglement d'un chanteur; beuglement d'une fanfare). beugler gsz. 1. Böğürmek. 2. mec. Bangır bangır bağırmak. 3. gçl. Boğazını yırtarcasına okumak (Beugler une chanson). beurre er. 1. Tereyağı (Mettre du beurre sur une tartine). 2. Koyu bitkisel yağ (Beurre de cacao; bourre de noix de coco). § Assiette au beurre: Yağlı kuyruk. Beurre salé: Tuzlu yağ. Beurre fondu: Erimiş yağ. Beurre noir: Yanmış yağ. Beurre rance: Acımış yağ. Petit-beurre: Bisküvi. Au beurre noir: Morarmış (Ckilau beurre noir). Comme dans du beurre: hlk. Çok kolayca, kolaylıkla (La viande est tendre, le couteau y entre comme dans du beurre). C'est du beurre: Çok kolay; çok kolay bir iş bu. Compter pour du beurre: Hesaba katılmamak, sayılmamak. Faire son beurre: Varsıllaşmak, zengin olmak, dünyalığını doğrultmak. Mettre du beurre dans les éplnards: Durumu düzeltmek, durumu kurtarmak (Ça met du beurre dans les épinards). beurré er. Ağızda eriyen bir tür armut, beurrée diş. Tereyağı sürülmüş ekmek dilimi, beurrer gçl. Tereyağı sürmek (Beurrer du pain, les tartines). beurrerie diş. 1. Yağhane. 2. Yağ sanayii, beurrier,ère s. 1. Tereyağına değgin (Industrie beurrière). 2. er. Yağ tecimiyle uğraşan, yağ satıcısı. 3. er. Yağ kabı. 4. diş. Yayık, beuverie diş. fçki âlemi (Le repas dégénéra en beuverie). bévue diş. 1. Yanılgı, yanlışlık, "hata (Commettre une bévue. Les bévues des hommes politiques). 2. Saçmalık, aptallık, düşüncesizlik (Quelle bévue de les inviter ici). bey er. T. Bey (Le bey de Tunis). beylical,e s. Beye değgin; beyliğe değgin (Le gouvernement beylical). beylicat er. Beylik, bey ülkesi, bézoard er. Bazı hayvanların midesinden çıkan ve panzehirtaşı demlen taş. biais er. 1. Eğildik, eğik yön, eğik çizgi (Le biais d'un mur, d'une voûte). 2. mec. Dolaylı yol, dolambaçlı çare (Il cherche un biais pour éviter cette démarche). § De biais, en biais: Yanlamasına, verevliğine, yan (Regarder de biais. Traverser la (Accorder une augmentation de salaire par le biais d'une indemnité spéciale). biais,es. 1. Yanlamasına, verev (Unpont biais). 2. Dolambaçlı (Une réponse biaise). biaiser gsz. 1. Yanlamasına, verev olmak;

153

biche

yanlamasına, verev gitmek. 2. Dolambaçlı yollara baş vurmak (Avec moi, il est inutile de biaiser, allez droit au fait). bibelot er. 1. Biblo. 2. Değersiz ve önemsiz şey, zımbırtı. biberon er. Emzik, biberon (Nourrir un enfant au biberon). biberon,ne s. İçki düşkünü, biberonner gsz. tkz. Aşırı ve sık sık içmek, bibi er. tkz. 1. Küçük kadın şapkası. 2. adi. hlk. Ben, bendeniz (C'est à bibi: Bu benimdir, bendenizindir. C'est bibi qui a fait ça: Bunu yapan bendeniz). bibine diş. hlk. Kötü içki, berbat içki. bible diş. 1. Tevrat ve İncil'in bir aradaki nüshası, Kutsal kitap. 2. Her an başvurulan temel kitap (Ce dictionnaire était pour lui une véritable bible). § Papier bible: Çok ince baskı kâğıdı, bibliographe er. Kitap bilgini; 'kaynakçacı, bibliographie diş. "Bibliyografya, 'kaynakça, bibliographique s. Kaynakçaya değgin (La notice bibliographique). bibliomancie diş. Kitap falı. bibliomane er. Kitap meraklısı, *okursu.# bibliomanie diş. Kitap merakı, kitap düşkünlüğü, 'okursuluk. bibliophile ad. Kitapsever, bibliophilie diş. Kitapseverlik, bibliothécaire ad. Kütüphaneci; kitaplık memuru, bibliothéconomie diş. 'Kitaplıkbilim, kütüphanecilik, bibliothèque diş. Kitaplık, kütüphane (Bibliothèque nationale, municipale, universitaire. Une bibliothèque de prêt). § Un rat de bibliothèque: Kitaplık faresi; bütün zamanını kitaplıklarda geçiren kimse. Une bibliothèque ambulante: Ayaklı kütüphane; her şeyi bilen kimse. bibliques. Kutsal kitaba değgin (Etudes bibliques). bicaméralisme, bicamérisme er. Çift meclisli yönetim, çift meclislilik (Bicaméralisme britannique). bicarrées, mat. Dördüncü kuvvetten, bicentenaire s. 1. İkiyüz yıllık (Une tradition bicentenaire). 2. er. İkiyüzüncü yıldönümü (Le bicentenaire de l'indépendance américaine). bicéphale s. İki başlı, çiftbaşh (L'aigle bicéphale). biceps s. ve ad. anat. Bir ucu çatal (kas); kas (Gonfler les biceps pour montrer sa force) § Avoir des biceps: Pazusu kuvvetli olmak, biche diş. 1. Dişi geyik, maral. 2. mec. Kibarlığa özenen kadın; nazeninliğe özenen kenarın dilberi. § Ventre de biche: Açık kula rengi.

bicher bicher gsz. hlk. 1. Yolunda gitmek, iyi gitmek (Ça biche: İşler yolunda gidiyor). 2. tkz. Eğlenmek, keyif çatmak (Il biche). bichette diş. Yavru maral; sevgili, cici (Viens, ma bichette). bichon,ne ad. 1. Uzun dalgalı ve yumuşak tüylü bir cins fino köpeği. 2. İpek şapkaları temizlemek için kullanılan bir tür küçük yastık, bichonner gçl. 1. (Saçlan) Kıvırmak. 2. Süslemek (Bichonner un enfant) § Se bichonner: Süslenmek (Elle passe des heures devant la glace à se bichonner). bicolore s. tki renkli (Une écharpe, un drapeau bicolore). biconcave s. tki yüzü içbükey, iki yüzü obruk (Lentille biconcave). biconvexe s. İki yüzü dışbükey, iki yüzü tümsek (Lentille biconvexe). bicoque diş. 1. (Eskiden) Zayıf kale. 2. Ev bozuntusu, kulübe (Il loge dans une bicoque sordide. Habiter une vieille bicoque). 3. Küçük kent. bicorne s. ve ad. 1. Çift uçlu (L'utérus bicorne d'un mammifère). 2. tki uçlu köşeli şapka (Un bicorne d'académicien). biculturalismeer. İki kültürlülük (Lebiculturalisme du Canada). biculturel,le s. İki kültürlü (Pays biculturel). bicycle er. Ön tekerleği döndürülen eski biçim bisiklet. bicyclette diş. Bisiklet; *çifteker. bidasse er. hlk. Asker. bide er. hlk. 1. Karın, göbek (Avoir un gros bide). 2. Fiyasko, başarısızlık. 3. Yalan, palavra (Ce n'est pas du bide, c'est vrai). § Faire un bide: (Tiyatroda) Tam bir başarısızlığa uğramak, bident er. İki çatallı yaba. bidet er. 1. At (Enfourcher son bidet). 2. Taharet çanağı, bide. bidoche diş. hlk. Et (On nous a servi à midi une infâme bidoche). bidon er. 1. Aşağı yukarı beş litrelik kova, çotra (Bidon de lait). 2. Teneke, bidon (Bidon d'essence). 3. Matara (Bidon de campeur, bidon de soldat). 4. hlk. Mide, karın, işkembe (Se remplir le bidon: İşkembesini şişirmek, bir şeyler yemek). 5. hlk. Yalan, uydurma, palavra (C'est du bidon. Ce n'est pas du bidon, c'est l'exacte vérité). 6. s. Uyduruk, uydurma, düzmece (Un attentat bidon). bidonnant,es. hlk. Çok tuhaf, acaip, gülünç, bidonner (se) gsz. hlk. 1. Gülmekten katılmak 2. Gırgır geçmek, matrak geçmek.

154

bien bidonville er. Gecekondu mahallesi; gecekondu semti. bidule er. hlk. Alet, şu şey (Passe-moi ton bidule, que je répare mon vélo). bief er. 1. Değirmen arkı. 2. (Gemi işleyen kanallarda) İki kapak arası. bieüe diş. Devim ileten kol, "hareket kolu (Bielles d'un moteur). bien er 1. İyilik, hayır (Penser au bien général). 2. İyi (Distinguer le bien du mal). 3. Mal, anamal (Il a dépensé tout son bien. H considère comme son bien tout ce qu 'il trouve). 4. Mülk (Les biens vacants ont été nationalisés). § Pour le bien de: -in yararına; -in iyiliği için (C'est pour le bien de votrefrère queje lui dis cela). Dire du bien de qn; parler en bien de qn: Birinin lehinde konuşmak. Mener qch à bien: -i başarmak, iyi bir sonuca vardırmak. Changer qch en bien: Düzeltmek, "ıslah etmek. Avoir du bien: Malı mülkü, serveti olmak. Vouloir du bien à qn: Birinin iyiliğini istemek (Je lui veux du bien). Fairedu bien à qn: -e iyi gelmek (Le grand air vous fera du bien). Prendre qch en bien: -i iyiye almak, kötüye almamak (Il faut prendre en bien les remarques qui vous sont faites). Etre du dernier bien avec qn: -ile arası çok iyi olmak; -in yakını olmak, aralarından su sızmamak. Périr corps et biens: İçindeki yolcu ve eşya ile birlikte batmak (Le navire a péri corps et biens). En tout bien tout honneur: İyi niyetle, hiç bir şey beklemeden (II l'entoure d'attentions en tout bien tout honneur). Grand bien vous fasse: Al da hayrını gör; sana mübarek olsun. Bien mal acquis ne profite jamais: Haram maldan hayır gelmez. Le mieux est l'ennemi du bien: En iyi, iyinin düşmanıdır; bir şeyin en iyisini yapayım diye beklersen hiç bir şey yapamazsın. bien s. 1. İyi, güzel, yakışıklı (Elle a dû être bien dans sa jeunesse). 2. Yetkili, güvenilir, ciddî (C'est un homme bien à qui on peut confier ce travail). 3. Rahat, hoş (On est bien à l'ombre de ces arbres). § Etre bien avec qn: -ile arası iyi olmak (Il est bien avec son directeur). bien bel. 1. İyi, gereği gibi (Il a bien agi). 2. İyi koşullarla (lia bien vendu sa voiture). 3. Pek, pek çok (Je suis bien content de vous voir en bonne santé). 4. Aşağı yukarı, hemen hemen (Ilya bien dix ans). § Bien de, bien des: Birçok, pek çok (Il nous donne bien du souci; tu as bien de la chance; il m'afaitbiendumal. Je l'aipris bien desfois. Ellea bien des ennuis en ce moment). Eh bien: Eh peki, pekâlâ. C'est bien fait, c'est bien fait pour: Oh oldu, iyi oldu; -e oh oldu, iyi oldu (Vous avez été victime de votre propre piège, c'est bien fait. Tu

bien-aimé n 'as pas tenu compte de mes conseils et il t'est arrivé ce malheur, c'est bien fait pour toi). Aussi bien: Hem, zaten (Je ne pourrai pas venir demain; aussi bien tu n'as plus besoin de mon aide, puisque tout est fini). Bien plus: Dahası, üstelik (Il est intelligent, bien plus il est travailleur). Aller bien: 1. Sağlığı yerinde olmak (Je vais bien ces jours-ci). 2. (İşler için) Yolunda gitmek, iyi gitmek (Ça va bien. Les affaires vont bien). Vouloir bien: Kabul etmek, pekâlâ demek (Je veux bien qu'il aille, mais plus tard). Si bien que: l.Öyle ki, o kadar ki. 2. Bu yüzden, bundan dolayı (Il a bu toute la nuit, si bien qu'il était malade le lendemain). Bien que: -sine karşın, -sine rağmen; -diği halde (Il n'aide personne, bien qu'il soit très riche). Aussi bien que...: -gibi, -diği gibi. Hem..., hem de... (Il a chassé sa femme aussi bien que ses enfants: Karısını olduğu gibi çocuklarını da kovdu. Hem karısını hem de çocuklarını kovdu). bien-aimé,es. 1. En çok sevilen, gözbebeği (Un fils bien-aimé)2. ad. Sevgili (Il cherche sa bien-aimée. Son bien-aimé l'a quittée). bien-dire er. Güzel söz, güzel konuşma, iyi ve rahat konuşma. bien-être er. 1. Rahat, rahatlık (Il cherce avant tout son bien-être). 2. "Huzur, erinç (Ressentir un bienêtre général). 3. Gönenç, refah (Le bien-être social). bienfaisance diş. 1. Yardımseverlik, iyilikseverlik, hayırseverlik. 2. Hayır, hayır işleri (Etablissements de bienfaisance). bienfaisant,e s. 1. Yardımsever, hayırsever. 2. Sağlığa iyi gelen, onduran (L'action bienfaisante d'un climat, d'une cure). bienfait er. 1. İyilik, lütuf (// a comblé de bienfaits tous ses amis). 2. Yarar (Les bienfaits de la civilisation). bienfaiteur, trice s. ve ad. İyilikçi; babalık yada analık eden, "velinimet (La bienfaitrice d'un orphelin. Membre bienfaiteur d'une association. Bienfaiteur du peuple). bien-fondé er. 1. Doğruluk, haklılık, yerindelik (Personne ne conteste le bien-fondé des revendications des ouvriers). 2. Gerçeğe uygunluk, gerçeklik (Nous examinerons le bienfondé de votre réclamation). ien-fonds er. Mülk, taşınmaz mallar, "gayrimenkul. ienheureux,euse s. l.Çok mutlu (Bienheureux qui peut vivre en paix: Dağdağasız yaşayabilene ne mutlu). 2. ad. Kilisece Ermiş ilân edilmiş kişi (Dormir comme un bienheureux: Rahat rahat uyumak).

155

bifteck

bien-jugé er. Yasa ve usule uygunluk, biennal,es. 1. İki yıllık (Unplan biennal). 2. diş. İki yılda bir yapılan yarışma, sergi şölen, "ikiyıldabir (La biennale de Venise). bienséance diş. 1. Yakışık, yol yöntem, edeplilik, "hayâ duygusu (Sa toilette brave les bienséances). 2. Muaşeret kuralları, görgü kuralları (Elle avait appris la bienséance chez un comte). bienséant,e s. Yerinde, uygun, yakışık, bientôt bel. Az sonra, birazdan, yakında (Nous reviendrons bientôt. Vous serez bientôt payé). §A bientôt: Haydi, hoşça kalın; şimdilik Allaha ısmarladık, bienveillamment bel. İyi yüreklilikle, bienveillance diş. 1. İyi dileklilik, "hayırhahlık, iyi yüreklilik (Il témoigne de la bienveillance à l'égard de ses élèves). 2. "Teveccüh (Il cherche à gagner la bienveillance de ses supérieurs). § Montrer de la bienveillance à qn: Birine karşı "teveccüh göstermek. Se concilier la bienveillance de qn: Birinin "teveccühünü kazanmak, bienveillant,e s. İyilikister, iyi dilekli, "hayırhah (Un homme bienveillant. Il s'est montré fort bienveillant à mon égard). bienvenir (Eskimiştir) Se faire bienvenir de qn: Biri tarafından hoş karşılanmak, iyi ağırlanmak (Yalnız bu deyimde kullanılır), bienvenu,es. 1. Hoş karşılanan (L'homme bon est bienvenu partout). 2. Tam zamanında yapılan, olan, isabetli (Remarque bienvenue). 3. ad. Hoş geldi safa geldi, baş üstünde yeri var (Votre offre est la bienvenue: Önerinizin başım üstünde yeri var). § Soyez le bienvenu, la bienvenue: Hoş geldiniz. bienvenue diş. Geliş, varış (Célébrer la bienvenue d'un homme d'Etat). § Discours de bienvenue: Karşılama söylevi. Souhaiter la bienvenue à qn: Birine hoşgeldiniz demek; hoşgeldiniz dileğinde bulunmak (Au moment où vous mettez le pied dans notre pays, je vous souhaite la bienvenue). bière diş. 1. Bira (Bière blonde, bière brune). 2. Tabut (Descendre la bière au fond de la fosse. Porter la bière en terre). § Ce n'est pas de la petite bière: tkz. Az şey değil; laf değil. C'est de la petite bière: Önemsiz şey, pek güç bir şey değil, biffage er. Çizme, karalama (Biffage d'un mot). biffe diş. hlk. Piyade sınıfı, piyadeler, biffer gçl. Üstünü çizmek, karalamak (Biffer une phrase, un mot). bifide s. İkiye yarılmış (Pétale bifide, sabot bifide). bifocal,e s. İki odaklı, çift odaklı (Lunettes bifocales. bifteck er. Biftek.

bifurcation bifurcation diş. 1. fkiye ayrılma, çatallanma, sapak (Bifurcation d'un chemin defer, bifurcation d'une route). 2. mec. Yön değiştirme (La bifurcation dans les études). bifurquer gsz. 1. İki kola ayrılmak (La voie de chemin de fer bifurque à cet endroit). 2. Yön değiştirmek, sapmak, yönelmek (Le train a bifurqué sur une voie de garage. Ses affaires allaient mal, il bifurqua vers la politique). bigame s. ve ad. İki evli, ikieşli (Il est bigame. Une bigame). bigamie diş. İki evlilik, ikieşlilik. bigarade Bir tür turunç, bigaradier er. Bir tür turunç ağacı, bigarré,e s. 1. Alaca, alacalı (Une chemise bigarrée). 2. Karışık, ayrı ayrı türden (Unelangue bigarrée; une société bigarrée). 3. Bigarré de qch: -ile alacalanıp bulacalanmış; -ile dolu (Une valise bigarrée d'étiquettes). bigarreau er. bitb. Alacakiraz. bigarreautier er. bitb. Alacakiraz ağacı, bigarrer gçl. 1. Alacalamak, alaca bulaca yapmak. 2. Bigarrer de qch: -ile alacalamak (Les pampres bigarraient d'ombre et de clair sa charmante figure). 3. Değişiklik vermek, renklendirmek (Toutes les nuances qui bigarrent la vie commune). bigarrure diş. 1. Alacalık (La bigarrure d'une étoffe). 2. Değişik oluş, çeşitlilik, renklilik (Les bigarrures du style témoignent de sa fantaisie débridée). bigle s. (Eski) Şaşı. bigler gçl. 1. Şöyle bir bakmak (Bigle un peu cette voiture). 2. gsz. Şaşı bakmak. 3. Bigler sur qch: -e göz koymak, göz dikmek (Il bigle toujours sur les femmes). bigleux, euse s. ve ad. hlk. Şaşı. bigophone er. 1, Mukavva düdük, mukavva flüt. 2. tkz. Telefon (Je te donnerai un coup de bigophone: Sana bir telefon ederim). bigorne diş. İki ucu sivri örs; bakırcı örsü, kuyumcu örsü, bigorneau er. 1. Küçük örs. 2.Birtürmidye. 3 .argo. Deniz topçu eri. bigorner gçl. 1. Örs üstünde döverek yuvarlaklaştırmak. 2. hlk. Bükmek, kıvırmak. 3. Çarpmak, hasara uğratmak (Bigorner sa voiture contre un arbre. L'autocar a bigorné deux voitures en stationnement). § Se bigorner: Kavga etmek, dövüşmek. bigot,es. ve ad. Kaba sofu, yobaz (Un homme bigot; une bigote). bigoterie diş. Kaba sofuluk, yobazlık (Sa bigoterie va jusqu'à la superstition).

156

bilingue bigoudi er. Bigudi; *sarmaç, 'kıvırtmaç (Mettre des bigoudis. Une femme en bigoudis). bigre Uni. Vay camna! Vay anasını be! (Bigre! Il fait froid ce matin). bigrement bel. tkz. Çok, pek (Il fait bigrement chaud! Il a bigrement changé ces dernières années). bihebdomadaire s. Haftada iki kez olan yada yayımlanan (Revue bihebdomadaire). bihoreau er. hayb. Gece balıkçılı, byou er. 1. Mücevher, cevahir (Mettre ses bijoux). 2. Güzel çocuk, cici çocuk. 3. Cici şey, çok güzel şey. bijouterie diş. 1. Mücevhercilik. 2. Cevahirci dükkâm. 3. Mücevherat, takı. bijoutier,ère ad, Cevahirci, mücevheratçı. bikini er. Bikini, bikini mayo (Elleportait un bikini bleu). bilaner. Bilanço, *dengelem. § Faire le bilan de: -in bilançosunu yapmak (Après avoirfait le bilan de la situation, nous avons décidé de continuer), f Déposer son bilan: 1. tic. Battığım ilân etmek. 2. mec. Yenildiğini kabul etmek. bilatéral,e s. İki yanlı, iki taraflı (Paralysie bilatérale. Un accord bilatéral). bilboquet er. 1. Birbirine uzunca bir kordonla bağlı bir yuvarlakla bir çomaktan ibaret oyuncak. 2. Hacıyatmaz. 3. (Kart, davetiye gibi) Küçük baskı işleri. bile diş. 1. Öd, safra. 2. mec. Öfke. § Décharger, épancher sa bile: Öfkesini boşaltmak. Décharger sa bile sur qn: -den öfkesini almak (Il a déchargé sa bile sur sa femme). Echauffer la bile de qn: -in kafasını kızdırmak; öfkelendirmek (Toutes ces fadaises échauffent ma bile). Se faire de la bile: Meraklanmak, kaygılanmak, üzülmek (Jemefais de la bile pour l'avertir de mes enfants). biler (se) hlk. Meraklanmak, kaygılanmak, üzülmek (Ne te bile pas pour moi, je me débrouillerai). bileux, euse s. Çabuk kaygılanan, çabuk üzülen (Il n'est pas bûeux). biliaire s. Öde değgin, safraya değgin (Sécrétion biliaire). § Calculs biliaires: Safra taşı. Vésicule biliaire: Safrakesesi, bilieux, euse s ve ad. 1. Safrası olan (Ilale teint jaune, presque verdâtre des bilieux). 2. Ödümsü, öd renginde, safra renginde. 3. mec. Hırçın, çabuk kızan, geçimsiz (Un tempérament bilieux). bilingue s. ve ad. 1. İki dil üzere olan (Un dictionnaire bilingue. Une édition bilingue). 2. İki dil konuşan, iki dilli (Une région bilingue. Les bilingues).

bilinguisme bilinguisme er. İki dil konuşma, iki dillilik (Le bilinguisme esi reconnu dans de nombreux Etats de l'Inde). bili er. (İngiliz parlamentosunda) Yasa tasarısı yada yasa. billard er. 1. Bilardo (Faire une partie de billard). 2. tkz. Ameliyat masası (Passer, monter sur le billard: Ameliyat olmak). 3. tkz. Yağ gibi, dümdüz (Cette route est un vrai billard). § C'est du billard hlk. Çok kolay, tereyağından kıl çekmek gibi bir şey. bille diş. 1. Bilya (Les enfants jouent aux billes). 2. tkz. Kafa, yüz (Il a une bonne bille). 3. Tomruk (Bille de bois). § BiUe de billard: Dazlak kafa. billebaude diş. Karışıklık. § A la billebaude: Karmakarışık, düzensiz, billet er. 1. Tezkere, pusula (Ecrire, envoyer un billet. 2. Bilet (Prendre un billet d'avion. Un billet de loterie. Entrer avec billet, sans billet. Le contrôle des billets. Billet de théâtre, de concert. Billet d'aller; billet d'aller et retour). 3. Kâğıt para (Mettre, ranger ses billets dans son portefeuille). 4. Bono, senet (Protester un billet: Bir senedi protesto etmek. Billet à ordre: Emre muharrer senet. Billet à ordre en blanc: Açık bono. Billet au porteur: Hamiline ödenen senet. Rembourser un billet: Bir senedi ödemek). $ Billet de banque: Banknot. Billet doux: Aşk mektubu, nâme (Ecrire un billet doux à sa bien-aimée). billette diş. 1. Soba odunu (Un fagot debillettes). 2. Merdane. billetterie diş. 1. Bilet satışı, biletçilik. 2. Bilet satış yeri. billevesée diş. Saçma şey, ipe sapa gelmez söz (N'écoutezpas ces billevesées). billion er. 1. (Eskimiştir) Milyar 2. Trilyon, billon er. 1. (Eskiden) İçinde biraz gümüş bulunan bakır para, mangır. 2. (Şimdi) Pirinçten basılmış ufak para, ufaklık. 3. Tarlada sabanın meydana getirdiği yastık, billot er. 1. Kütük. 2. Örs kütüğü. 3. Üzerinde et vb. doğranan, türlü işler yapılan kalın tahta. 4. Hayvanların koşmalarına yada bir yere girmelerine engel olmak için boyunlarına bağlanan sırık, çangal. 5. Cellât kütüğü, § Périr sur le billot: Kellesi kesilmek, cellat elinde can vermek. J'en mettrais ma tête sur le billot: Kellemi keserim! bimane s. ve ad. İki elli (Animal bimane. Un bimane). bimbelot er. 1. Çocuk oyuncağı. 2. Değersiz ufak tefek biblolar, bimbeloterie diş. 1. Biblo yapımcılığı, bibloculuk.

157

biosphère

2. Biblolar (Boutique de bimbeloterie). bimbelotier, ère ad. Biblocu. bimensuel, les. Ayda iki kez yayımlanan yada olan (Publication bimensuelle). bimestriel, le s. İki ayda bir yayımlanan yada olan (Revue bimestrielle). bimétalliques. İki madenden oluşmuş, bimétallisme er. İki temel madene, altın ile gümüş madenlerine dayanan sikke sistemi. Çift maden standardı (ilkesi), bimoteurs. 1. Çift motörlü (Avion bimoteur). 2. er. Çift motorlu uçak (Un bimoteur de transport). binage er. Tarlayı ikinci kez çapalama, ikileme, binaire s. İki sayısına dayanan, ikili birime dayanan, ikili (Nombre binaire. Une analyse par découpage binaire; rythme binaire). binard, binart er. Kesme taş taşımaya özgü iki tekerlekli araba. binational,e s. Çift "tabiiyetti, çift uyruklu, biner gçl. 1. İkinci kez çapalamak, ikilemek (Biner un champ). 2. gsz. Bir günde iki ayin yapmak, binette diş. 1. Çapa. 2. tkz. Surat (Une drôle de binette). § S'en faire une binette: tkz. Surat asmak (Eh bien, tu t'en fais une binette! Qu'est-ce qui t'est arrivé?). biniou er. Gayda, bröton gaydası. binoclard,es. tkz. Gözlüklü (Etudiant binoclard). binocle er. Kelebek gözlük, burun üstüne tutturulan sapsız gözlük, binoculaire s. vead. 1. İki gözle yapılan (La vision binoculaire dorme la sensation du relief.) 2. İki gözlü, iki göz için (Microscope, télescope binoculaire). 3. diş. Orduda gözetleme işlerinde kullanılan dürbün, gözetleme dürbünü, binôme er. mat. İki terimli, biobibliographie diş. (Bir yazarın) Yaşamöyküsü ve yapıtları. biochimie diş. Biyokimya, dirilkimya. biochimiste ad. Biyokimyacı, dirilkimyacı. biographe er. Yaşamöyküsü yazarı, biographie diş. 'Yaşamöyküsü (Ecrire sa biographie). biographique s. 'Yaşamöyküsel (Notice biographique). biologie diş. Biyoloji, *dirimbilim. biologiques. Biyolojiye değgin, 'dirimbilimsel. biologiste er. Biyoloji bilgini, *dirimbilimci. biométrie diş. Dirimölçüm. bionique diş. 1. Dirimkurgu. 2. s. Dirimkurgusal. biophysique diş. Biyofizik, biopsie diş. hek. Mikroskopta incelemek üzere bir dokudan parça alma, biyopsi, biosphère diş. Biyosfer, *dirimyuvan.

biotope biotope er. (Belirli bir hayvan ve bitki topluluğuna yaşama koşulları sağlayan) Biyolojik ortam, dirimsel ortam, yaşama ortamı, biparti, bipartite s. 1. İki partili, çift partili (Un gouvernement bipartite). 2. İki yanlı, çift taraflı (Un accord bipartite). bipartisme er. İki partili yönetim; çift partililik. bipartition diş. İkiye bölünme (Bipartition cellulaire). bipède s. ve ad. 1. İki ayak üstünde yürüyen, iki ayaklı (Les oiseaux sont bipèdes. L'hommeestun bipède). 2. er. (Atlarda) Ayak çifti (Le bipède antérieur). bipédie diş. İki ayaklılık; iki ayak üstünde yürüme, bipennes. 1. İki kanatlı, çift kanatlı. 2. diş. İki ağızlı balta, eski Roma teberi, biphasé,es. İki fazlı, iki evreli. bipolaire s. İki kutuplu, iki *uçlaklı (Aimant bipolaire). bipolarisation diş. İki uçta toplama, iki kutupta toplanma. bipolarité diş. İki kutupluluk, iki uçluluk. bique diş. tkz. 1. Keçi. § Vieille bique: Cadı, cadı karı, cadaloz, biquet er. tkz. Oğlak, biquette diş. Genç keçi, çepiç, biquotidienne s. Günde iki kez. birbe er. hlk. Tirit, moruk (Un vieux birbe). biréacteur er. İki reaktörlü uçak. biréfringence diş. fiz. Çifte kırılma, çifte kırılış, biréfringent,e s. fiz. Çifte kırılıştı, birème diş. (Eskiden) İkişer sıra kürekli kayık, gemi. biribi er. 1. Eski bir kumar oyunu. 2. argo. Afrika inzibat kıtası (Aller à biribi). biroute diş. argo. Kamış, babafingo, yarak, bis,es. Boz, boz renkli, esmer (ila un teintbis. La toile bise. Le pain bis). bis bel. 1. Bir daha, yinelenen (Il habite au 20 bis de la Rue des Ecoles). 2. ünl. Bir daha, bir daha; yeniden (Lepubliccriait. bis, bis). 3. er. Yineleme (Un bis). bisaïeul er. Dedenin yada ninenin babası (Des bisaïeuls). bisaïeule diş. Dedenin yada ninenin anası, bisaille diş. 1. Esmer un. 2. (Bezelye ile burçak karışığı) Tavuk yemi. bisannuelle s. 1. İki yılda bir olan yada yayımlanan (Cérémonie bisannuelle). 2. İki yıl süren, iki yıl yaşayan (Plantes bisannuelles). bisbille diş. tkz. Bir hiç yüzünden çıkan kavga, bozuşma. § Etre en bisbille avec qn: -ile arası açık olmak, bozuşmak.

158

bissexte

biscornu,es. 1. Çift boynuzlu. 2. Biçimsiz, çirkin. 3. Tuhaf, acaip (Idées biscornues). biscotiner. Peksimet. biscotte diş. Fırında kurutulmuş ekmek dilimi; şekersiz bisküvi; peksimet, biscuit er. 1. Peksimet (Ration de biscuit). 2. Bisküvi. 3. Mermeri andıran sırsız beyaz porselen (Un bibelot en biscuit de Sèvres. Une statuette en biscuit). biscuitergçl. (Porselen için) Fırınlamak, biscuiterie diş. 1. Peksimet yada bisküvi fabrikası. 2. Bisküvicilik. bise diş. 1. Genellikle kuzey yada kuzey-doğudan esen dondurucu yel; karayel (Il avait les doigts engourdis par la bise).2. hlk. Öpücük. § faire une bise à qn: -e bir öpücük vermek (Fais une bise à papa). biseau er. 1. Eğik olarak kesilmiş kenar, pah, şataf (Le biseau d'une vitre). 2. Oyma kalemi. § En biseau: Eğik olarak, yanlamasına (Une glace taillée en Biseau. Un sifflet en biseau). biseautage er. Pahlama,şataflama (Biseautaged'un verre de montre). biseauter gçl. 1. Pahlamak, şataflamak (Biseauter un diamant, une glace). 2. (Oyunda) Kâğıtlara işaret koymak (Biseauter les cartes). biser gçl. 1. Yeniden boyamak (Biser une étoffe). 2. hlk. Öpmek. 3. gsz. (Arpa, buğday vb. için) Bozulup kararmak, bisexualité^. İki eşeylilik, iki cinsiilik; erdişilik. bisexuel,le s. İki eşeyli, iki cinsli; erdişi. bismuth er. kim. Bizmut, bison,ne ad. Hörgüçlü yaban öküzü, bizon, bisou er. tkz. Öpücük (Fais un gros bisou à papa). bisquain, bisquin er. Koyun postu, bisque diş. (Her türlü etten yapılmış) Ezme çorbası (Bisque de homard, bisque d'écrevisses). bisquer gsz. hlk. Kızmak, çatlamak, kudurmak. § Faire bisquer qn: Birini çatlatmak, kudurtmak (Laisse-le tranquille, ne le fais pas bisquer). Bisque, bisque, rage!: Çatla da patla! bissac er. Heybe (Un paysan portant le bissac sur l'épaule). bisse diş. Karayılan. bissecteur, trice s. ve ad. 1. İki eşit parçaya bölen (Droite bissectrice). 2 .diş. Açıortayı, açıortay (La bissectrice coupe un angle en deux parties égales). bissection diş. İki eşit parçaya bölme, bisser gçl. 1. Yinelemek, yeniden yapmak (Bisser un couplet). 2. Yineletmek, yeniden yaptırmak (Bisser un acteur, un soliste, un musicien). bissexte er. Artık yıllarda şubat ayına eklenen yirmi dokuzuncu gün, artık gün.

bissextile bissextile s. Artık (Année bissextile: Artık yıl). bissexué,e; bissexuel,le s. bitb. İki eşeyli, "erdişi (Plantes bissexuelles). bissot er. Çift demirli saban, bistorte diş. bitb. Kurtpençesi. bistouille diş. hlk. Kötü içki; içine alkol katılmış kahve. bistouri er. Neşter, bisturi, bistournage er. 1. İğdiş etme. 2. Burma, bistourner gçl. 1. Burmak. 2. İğdiş etmek, bistre s. 1. Barut rengi, koyu esmer 2. er. Koyu esmerlik, barut rengi, bistré,es. Koyu esmer, yanmış, tunç rengi (Avoir le teint bistré). bistrer gçl. Barut rengi vermek, koyu esmer yapmak. bistrot er. hlk. 1. İçkili kahve; basit lokanta (On va prendre un verre au bistrot d'en face. Il mange à midi dans un petit bistrot). 2. (Eskiden) İçkili kahve yada küçük bir lokanta işleten adam (Le bistrot avait sorti dehors quelques tables). bisulce, bisulque s. Çatal tırnaklı (hayvan). bitonal,e s. İki tonlu (Voix bitonale). bitord er. İnce ip, ispaolo. bitoser. argo. Şapka. bitte diş. 1. (Palamar bağlanılan) Baba; iskele babası. 2. tkz. Kamış, babafingo, yarak, bitter | biter] er. Bir tür acı likör, bitumageer. Bitümleme, asfaltlama, bitume er. 1. Bitüm, asfalt (Des ouvriers défoncent le bitume pour réparer une canalisation) 2. hlk. Kaldırım (Arpenter le bitume. Des peintres exposent sur le bitume). bitumer gçl. Asfaltlamak (Bitumer un trottoir, une chaussée). bitumeux,euse; bitumineux,euse s. Bitümlü; bitümsü. Asfaltlı. Asfaltsı. biture diş. hlk. Sarhoşluk, esriklik. Prendre une biture: Kafayı iyice çekmek, sarhoş olmak. § A toute biture: tkz. Var hızıyla, dolu dizgin, son süratle. , bivalves, vead. l.İkiçenctli (Coquillage bivalve). 2. diş. ç. hayb. Yassısolungaçlılar (Les bivalves). biveau er. Kolları açılır kapanır gönye, bivouac er. 1. Açık ordugâh. 2. Kamp yeri, kamp, *dinlenek (Feux de bivouac. Coucher au bivouac). bivouaquer gsz. 1. Açık ordugâh kurmak. 2. Kamp kurmak, dinlenek kurmak, bizarre s. 1. Tuhaf, acaip, garip (Idée bizarre. Vêtement bizarre). 2. Özençli, kaprisli, bir anı bir anma uymayan (Un être bizarre). bizarrement bel. Tuhaf bir biçimde.

159

blairer

bizarrerie diş. 1. Tuhaflık, acaiplik (La bizarrerie d'une idée, d'une situation). 2. Özençlilik, kaprislilik, bir anı bir anına uymazlık (Sa bizarrerie n'était pas affectée). bizut, bizuth er. argo. (Yüksek öğretim okullarında) Birinci sınıf öğrencisi; acemi çaylak, biablabla er. tkz. 1. Çene çalma, gevezelik, çançan. 2. Boş laf (Tout ça n'est que du biablabla, venons au fait: Bütün bunlar boş lâf, sadede gelelim). § Faire du biablabla: Çene çalmak, blackboulage er. 1. Aleyhte oy verme; başarısızlığa uğratma. 2. Sınıfta döndürme, sınıfta bırakma, blackbouler gçl. 1. Aleyhteoy vermek, başarısızlığa uğratmak, seçtirmemek (Blackbouler un candidat aux élections). 2. Sınıfta bırakmak, sınavda döndürmek (Blackbouler un élève). § Se faire blackbouler: Başarısızlığa uğramak, seçilememek, yenilmek, black-out [Blakawt] er. Ing. Karartma (Fermer volets et rideaux pour le black-out). § Faire le black-out sur qch: -in konusunda susmak, hiç söz etmemek (Faire le black-out surun événement, sur une information). black-rot [blakRit] er. Ing. Bir bağ hastalığı, blafard,e s. Soluk, uçuk, akçıl (Un teint blafard. Une lueur blafarde). blague diş. 1. Tütün tabakası. 2. tkz. Yalan, kıtır. 3. tkz. Şaka, matrak (Raconter des blagues). 4. Gaf, hata (J'ai fais une blague. Il a fait des blagues dans sa jeunesse et il en subit maintenant les conséquences). § Sans blague!: Yapma! Şakayı bırak! Matrak geçme! Şaka bir yana. Faire une blague à qn: Birine bir şaka yapmak, bir muziplik yapmak (Nous allons lui faire une blague). Prendre qch à la blague: -i şakaya almak, ciddiye almamak (Ilprend tout à la blague). blaguer gsz. tkz. 1. Dalga geçmek, matrak geçmek (Il blague encore, ne l'écoute pas. Vous blaguez!) 2. gçl. Blaguer qn: -ile matrak geçmek; alay etmek; işletmek (Il avait une manière de blaguer les gens sans les fâcher. Il blague sa femme sur son nouveau chapeau). 3. Yalan söylemek, kıtır atmak (Vous blaguez! Est-ce possible?). blagueur,euse s. vead. tkz. 1. Kıtırcı. 2. Matrakçı, dalgacı, şakacı, alaycı (C'est un blagueur dont il faut se méfier. Un sourire blagueur). blairer, hlk. 1. Burun.2. Surat, blaireau er. 1. hayb. Porsuk. 2. (Porsuk kılından) Boya fırçası. 3. Traş fırçası, blairer gçl. hlk. Sevmek, beğenmek. § Ne pas pouvoir blairer qn: -den tiksinmek; hiç sevmemek; -e bir dakika tahammül edememek (Je ne peux pas blairer ce type: Bu adama bir

blâmable

160

dakika tahammülüm yok; bu adamdan tiksiniyorum). blâmable s. Kınanılacak, ayıplanacak (Un acte blâmable). blâme er. 1. Kınama, ayıplama (Ce silence unanime constitue pour lui un blâme sévère). 2. Uyarma cezası, "ihtar (Donner un blâme à un fonctionnaire. Recevoir un blâme). § Encourir, s'attirer le blâme de qn: Biri tarafından ayıplanmak, kınanmak, eleştirilmek; birinden sözişitmek. Jeter le blâme sur qn: Birini kınamak, blâmer gçl. 1. Kınamak, ayıplamak (Blâmer les agissements coupables d'un caissier.) 2. Uyarma cezası vermek, ihtar vermek (Le conseil de discipline a blâmé l'élève qui avait copié). 3. Blâmer qn de qch, pour qch, de f.qch: Birini -den dolayı ayıplamak; -diğinden dolayı kınamak (On le blâme de (pour) son attitude. Tout le monde l'a blâmé d'avoir agi de la sorte). blanc, blanche s. 1. Ak, beyaz (Fleur blanche, vin blanc). 2. Temiz (Linge blanc; draps blancs). 3. Boş, yazılmamış (Page blanche). 4. Açık tenli, beyaz (Race blanche). S. Suçsuz (Les jugements de cour vous rendront blanc ou noir). § Bulletin de vote blanc: Boş oy pusulası. Arme blanche: Kesici yada batıcı silah. Drapeau blanc: Teslim bayrağı. Nuit blanche: Uykusuz gece (Passer une nuit blanche). Carte blanche: mec. Açık bono, tam serbestlik. Voix blanche: Kişiliksiz bir ses. Examen blanc: Deneme sınavı, sayılmayan sınav. Vers blancs: Özgür koşuk, "serbest nazım. Donner carte blanche & qn: Birine açık bono vermek, istediği gibi davranmak yetkisi vermek. Sortir de qch avec les mains blanches: Bir şeyden lekelenmeden, alnının akıyla çıkmak, blanc er. 1. Ak renk, ak, beyaz, aklık, beyazlık (Un blanc net, laiteux, éclatant). 2. Ak giysi, beyazlar (Porter du blanc, être vêtu de blanc). 3. Beyaz bez. 4. Bir yazıda açık bırakılan yer. 5. Beyaz et, göğüs eti (Blanc de poulet. Blanc de perdrix). 6. Ak (Le blanc des yeux). 7. Beyaz ırktan erkek (Moins le blanc est intelligent, plus le noir lui paraît bête. La traite des blanches: Beyaz kadın ticareti). 8. İç çamaşırı, çamaşır (Magasin de blancs). 9. Beyaz şarap (Je préfère le blanc). § Blanc d'Espagne: Tebeşir tozu. Blanc de bakine: İspermeçet. Blanc de céruse, blanc de plomb: Üstübeç. Mets au blanc: Unla terbiye edilmiş yemekler. Tir à blanc: Kuru sıkı (atma). A blanc: Beyaz oluncaya kadar, akkor haline gelinceye kadar ( C h a u f f e r un métal à blanc). De but en blanc: Damdan düşercesine; doğrudan doğruya, hazırlıksız (Je lui ai demandé de but en blanc quelles étaient les raisons de son

blanchissant hostilité à mon égard). Se mettre en blanc: Ak giysiler giyinmek, aklara bürünmek. Saigner à blanc: Kanını emmek, iliğini boşaltmak (Les impôts saignent à blanc le contribuable). Tirer à blanc: 1. Talim fişeğiyle atış yapmak. 2. Karavana atmak. Regarder qn dans le blanc des yeux: -in gözünün içine dik dik bakmak. Rougir jusqu'au blanc des yeux: Kulağına kadar kızarmak. Dire tantôt blanc tantôt noir: Bir dediği bir dediğini tutmamak, ak dediğine biraz sonra kara demek. Ecrire qch noir sur blanc: Bir şeyi yazıya dökmek, sonradan yapılacak itirazları önlemek için yazılı olarak bildirmek, blanc-bec er. Toy delikanlı, blanc-étoc, blanc-estoc er. (Ormancılıkta) Bir ormanı toptan kesim; yerle bir kesim, blanchaille diş. Genellikle yem olarak kullanılan küçük beyaz balıklar, blanchâtres. Beyazımtrak, akımsı. blanche diş. 1. müz. İkilik, beyaz (nota). 2. Beyaz bilardo topıî. 3. Beyaz kadın, blancheter. 1. Bir tür beyaz yünlü. 2. Süzgeç bezi. 3. (Basımcılıkta) Makine gömleği, blancheur diş. Aklık, beyazlık (La blancheur du teint. Linge d'une blancheur éclatante). blanchiment er. Ağartma, kastarlama (Le blanchiment d'un mur. Blanchiment des tissus écrus). blanchir gçl. 1. Ağartmak, beyazlatmak (Une crème qui blanchit le teint). 2. Yıkamak, temizlemek (Donner son linge à blanchir). 3. Bey azlara bürümek, ak bir tabakayla örtmek (La neige blanchit les montagnes). 4. Haşlamak, kaynar sudan geçirmek (Blanchir des légumes, des choux). 5. mec. Temize çıkarmak, aklamak (Ces témoignages le blanchissent à mes yeux. Il est sorti blanchi du procès). 6. gsz. Saçı sakalı ağarmak (Tuas enfin blanchi). 7. Blanchir de qch: -den rengi kireç gibi olmak (Blanchir de rage, de peur). 8. gsz. Aklaşmak beyazlaşmak (Ses cheveux blanchissent). § Blanchir sous le harnais: Bir işte, bir meslekte uzun yıllar çalışmak, saçını sakalını bir işte ağartmak. Bu sakalı değirmende ağartmamak. Etre blanchi de qch: -den aklanmak, temize çıkmak. Sortir blanchi de qch: -den aklanmış olarak çıkmak, beraat etmek. § Se blanchir: 1. Düzgün ya da pudra sürünmek. 2. mec. Temize çıkmak, aklanmak, blanchissage er. 1. Çamaşır yıkama, yıkatma. (Envoyer du linge au blanchissage). 2. (Yünü) Kastarlama. 3. (Şekeri) Arıtma; ham şekeri beyaz şeker durumuna getirme, blanchissantes. Ağaran (L'aubeblanchissante).

blanchissement blanchissement er. Ağarma, aklaşma (Le blanchissement des cheveux). blanchisserie diş. 1. Ağartma yeri, kastarlama yeri. 2. Çamaşırcı dükkânı; giysi temizleme evi, temizleyici dükkânı, blanchisseur,eusead. Temizleyici; çamaşırcı, blanc-manger er. 1. Süt, badem, şeker ve kokulu maddelerle yapılan bir tür muhallebi. 2. Dondurulmuş beyaz et, °jöle. blanc-seing[blâsc] er. Açık imza, açık mühür; boş bir kâğıdın altına atılan imza yada basılan mühür (Il a abusé des blancs-seings qu'on lui a donnés pour vendre les titres de propriétés). § Donner un blanc-seing à qn: -e açık bono vermek, tam yetki vermek (Je lui donne un blanc-seing). blancs-manteaux er. ç. Hıristiyanlarda, birtarikatin üyelerine verilen ad; *ak cübbeliler. blanquette diş. 1. Küçük ve beyaz bir yaz armudu. 2. Bir tür beyaz şarap. 3. Yahni, salçalı bir et yemeği (Blanquette de veau, blanquette d'agneau). blasé,e s. 1. Bıkmış, bıkkın (Un esprit blasé que rien ne passionne). 2. Blasé sur qch, de qch: -den bıkmış (Je suis blasé sur tout. Je suis blasé de ce genre de lecture). 3 .ad. Her şeyden bıkmış kimse, bıkkın. § Faire le blasé: Hiçbir şeyde hevesi olmamak, her şeye karşı bıkkın davranmak, blaser gçl. 1. Bıktırmak, bıkkınlık vermek, tad almaz duruma getirmek (Cette vie luxueuse l'a blasé). 2. Duygusunu köreltmek (Le spectacle quotidien de la misère^ avait fini par le blaser). 3. Blaser qn sur qch, de qch: Birini -den bıktırmak (Les difficultés m'ont blasé sur le voyage, du voyage). 4. Blaser qn de f.qch: Birini -mekten bıktırmak (La monotonie de la vie l'avait blasé de travailler). §Se blaser: 1. Bıkmak. 2. Se blaser de qch: -den bıkmak (Faites attention qu 'il ne se blase pas des plats épicés que vous lui servez). blason er. 1. Arma. 2. Armalar bilimi. § Redorer son blason: Durumunu yeniden düzeltmek; yeniden zengin olmak. Ternir son blason: Adım batırmak; ailesinin şerefini batırmak, blasonner gçl. 1. Arma resmetmek. 2. Armaları yorumlamak, blasphémateur,trice s. ve ad. 1. Kâfir (Les blasphémateurs se moquent des commandements de Dieu). 2. Dine aykırı olan, küfür sayılan kâfirce. blasphématoire s. Dine ve kutsallığa karşı olan, küfürlü (Des propos blasphématoires. Une attaque blasphématoire contre la religion et ses prêtres). blasphème er. 1. (Dinsel anlamda) Küfür (La perte de son enfant la porte à proférer des blasphèmes

161

bléser

contre Dieu. Le blasphème des grands esprits est plus agréable à Dieu que la prière intéressée de l'homme vulgaire). 2. Sövgü, hakaret, küfür, blasphémer gsz. 1. Küfür işlemek, küfürde bulunmak (Taisez-vous, vous blasphémez). 2. Blasphémer qn, qch; contre qn, qch: -e küfretmek, -e küfretmek, sövmek, hakaret etmek (Blasphémer contre le Ciel. Une pareille conduite blasphème la morale. Il blasphème la science, le nom de Dieu). blatérer gsz. 1. (Koç) Melemek. 2. (Deve) Bozlamak, blatier er. Buğday satıcısı, biatte diş. Hamamböceği. blé er. Buğday (Blé dur; blé tendre. Bléenherbe, blé vert, blé mûr). § Blé de Turquie: Mısır. Grenier à blé: Buğday ambarı. Crier famine sur un tas de blé: Varlıklı olduğu halde yoksulluktan yanıp yakılmak. Etre fauché comme les blés: tkz. Beş parası olmamak, meteliksiz olmak. Manger son blé en herbe: Gelirini önceden harcamak; varını yoğunu harcayıp bitirmek. Semer du blé: Buğday ekmek, blèches. argo. Kötü; çirkin, bled |Med\ er. 1. (Kuzey Afrika'da) İç ülke; deniz kıyısından uzak yerler. 2. Köy, doğulan yer (Cet été, je vais dans mon bled). 3. hlk. Bakımsız, verimsiz yer, Allahın kırı (Quel bled, on s'y ennuie à mort). blêmes. 1. Pek solgun, pek sönük ( Une lueur blême, un teint blême). 2. Blême de qch: -den kül rengi kesilmiş, benzi atmış (Il était blême de colère, de rage). blêmir gsz. 1. Solgunlaşmak, sararıp solmak (Son visage blêmit de plus en plus). 2. Blêmir de qch: -den kül gibi kesilmek; -den sapsarı kesilmek, kireç gibi olmak, benzi atmak (Blêmir de peur, de colère). blêmissant,es. Solgunlaşan, solan, sararıp solan, blêmissement er. Sararıp solma, solgunlaşma, solgunluk. blende diş. Doğal çinko sülfürü (Cristaux de blende). blennie diş. hayb. Horozbina (balığı), blennorragie diş. hek. Belsoğukluğu. blennorragique s. 1. Belsoğukluğuna değgin (Ecoulementblennorragique). 2. ad. Belsoğuklu; belsoğukluğuna yakalanmış, blépharite diş. hek. Göz kapakları yangısı, göz kapağı iltihabı, blèses. ve ad. Peltek. Mèsement er. Peltek peltek konuşma, bléser gsz. Peltek peltek konuşmak.

blésité

162

blésité diş. Pelteklik. blessant,es. 1. Yaralayıcı, dokunan, üzücü, yüreğe işleyen (Des paroles blessantes; procédés blessants). 2. K ı n a , saldırgan, küstah (Son orgueil le rend blessant). blessé,es. vead. 1. Yaralı (J'ai été blessé au bras. Un blessé grave, un blessé léger. Des blessés de guerre). 2. Kırgın, gücenik. 3. Blessé de qch: -den alınmış; -e kırılmış, gücenmiş (Ilparaissait un peu blessé de mes paroles). blesser gçl. 1. Yaralamak (La balle a blessé le poumon droit. Il a blessé son ancien ami avec un revolver). 2. Yara açmak, vurmak (Ces chaussures me blessent les pieds). 3. Kırmak, incitmek, "rencide etmek (Blesser l'amourpropre, l'orgueil). 4. Bozmak, tırmalamak (Ces couleurs criardes blessent la vue. Cette musique de sauvage blesse nos oreilles). S. Zarar vermek, bozmak, ziyan vermek (Cet accord blesse nos intérêts). § Se blesser. 1. Yaralanmak. 2. İncinmek, alınmak (Il se blesse pour peu de chose). blessure diş. (Gerçek ve mecaz anlamıyla) Yara (Recevoir une blessure. Panser une blessure. Une blessure d'amour-propre). § Rouvrir, raviver une blessure oubliée: Küllenmiş bir yarayı deşmek, blet,te s. Aşırı olmuş, çok olgunlaşmış, geçmiş (Poires blettes). blettir gsz. (Yemişler için) Aşırı olgunlaşmak, geçmek. blettissement er. blettissure diş. (Yemişler için) Aşırı olgunlaşma, geçme, bleu,es. 1. Mavi, gök (Un ciel bleu, une fleur bleue). 2. er. Mavi renk (Bleu de Prusse, bleu de cobalt). 3. er. tkz. Morluk, morartı (Elle avait des bleus partout). 4. er. tkz. Bir okula yeni gelmiş öğrenci; acemi er (Les bleus et les anciens. Brimer les bleus). S. er. Mavi iş tulumu (Un bleu de mécanicien. Enfiler ses bleus). § Sang bleu: Soylu. Bas bleu: Niteliksiz kadın yazar. Cordon bleu: Çokiyiyemekyapanaşçı. Conte bleu: Peri masalı. Maladie bleue: Mavi hastalık (Enfant bleu: Mavi hastalıklı çocuk). Colère bleue: Yaman öfke. Avoir du sang bleu: Soylu bir aileden gelmek; soylu olmak. Etre bleu de qch: -den mosmor kesilmek (Ses lèvres sont bleues de froid). En être bleu: Şaşıp kalmak (Son imprudence dépasse les bornes, j'en suis tout bleu). N'y voir que du bleu: Hiçbir şey anlamamak; bir türlü akıl erdirememek. Prendre qn pour un bleu: Birini acemi yerine koymak. Passer au bleu: tkz. hlk. Sırra kadem basmak, ortadan kâyboluvermek, iç edilmek (Unmilliond'argentpassaaubleu). Faire

blocage passer qch au bleu: İç etmek, yemek, hileli yolla ortadan kaldırmak (Le caissier afait passer au bleu plusieurs millions). bleuâtres. Mavimtırak, mavimsi, bleuet, bluet er. Mavi kantaron, peygamberçiçeği. bleuir gçl. 1. Mavi bir renk vermek (La lune, dans cette nuit très daire, bleuissait les marais). 3. Mosmor etmek (Le froid lui bleuit le visage). 3. gsz. Mavileşmek, morarmak (Le paysage bleuissait sous la lune. La côte bleuissait au loin). bleuissage er. Mavileşme; morarma, bleuté,e s. Maviye çalan, hafif mavimsi (Blanc bleuté, reflet bleuté). blindage er. 1. Koruma siperi çekme (Blindage d'un tunnel, blindage d'une galerie de mine). 2. Zırhlama, zırh geçirme (Blindage d'un char, d'un navire). 3. Çelik zırh. blindé,es. 1. Zırhlı (Un train blindé. Armée blindée, régiment blindé). 2. mec. tkz. İyice pişmiş, çok deneyim geçirmiş, bağışıklık kazanmış (Il en a vu d'autres, il est blindé maintenant). 3. hlk. Sarhoş. 4. er. Zırhlı araç (Les blindés ont percé le front). blinder gçl. 1. Zırhlamak, zırh kaplamak (Blinder un train, un char, une porte, un coffre). 2. Koruma siperi çekmek (Blinder un tunnel). 3. mec. tkz. İyice pişirmek, duygularını köreltmek, hiçbir şeye aldırmaz duruma getirmek (L'adversité l'a blindé. Les malheurs l'ont blindé contre l'injustice). § Se blinder contre qch: -e karşı bağışıklığı olmak; -e pek aldırmamak (Se blinder contre la critique). blizzard er. Tipi; kar fırtınası, bloc er. 1. Büyük parça, kitle, blok (Un bloc de marbre, de granit). 2. Yığın (Un bloc de papiers). 3. Bütün (Ces divers éléments constituent un bloc). 4. Kodes; nezaret, nezarethane (Passer la nuit au bloc). 5. Bloknot, not defteri. 6. Blok (Le bloc occidental, le bloc soviétique). 7. Kamp, yaka (La France est divisée en deux blocs à ce sujet). § A bloc: 1. Tamamiyle, sonuna kadar, tam (Serrer les robinets à bloc. Hisser un drapeau à bloc). 2. Çok, elinden gelebildiğince, bütün gücüyle (Travailler à bloc). En bloc: 1. Hep birlikte (Se soulever en bloc). 2. Toptan (Acheter en bloc le stock de marchandises). 3. Ayrıntılara girmeden, toptan düşünüldüğünde (Prise en bloc, cette argumentation me paraît sans défaut). Faire bloc: Kaya gibi birleşmek, tek vücut olmak (Faisons bloc contre Termemi). blocage er. 1. Dondurma, belirli bir noktada tutma (Blocage des prix, des salaires). 2. Tıkama, tıkanma, yerinden oynatılmaz duruma getirme yada gelme (Blocage d'une bille de billard, blocage

blockhaus des freins). 3. (Basımcılıkta) Eksik bir harfin yerine geçici olarak başka bir harfi tepesi aşağı koyma (Blocage de lettres). 4. (Yapıcılıkta) Taşdolgu; moloz döşek. 5. *Bekletim, bekletime alma, kullanılmasını engelleme, bloke etme (Blocage des crédits, d'un compte en banque). blockhaus er. Al. Blokhavs, beton tabya, korugan. bloc-notes er. Ing. Bloknot; not defteri, bloc-système er. İng. Demiryollarında çarpışmayı, çatışmayı önleyen otomatik işletme sistemi, blocus er. "Abluka (Lever le blocus du port. Maintenir le blocus économique d'un pays. Faire le blocus d'une maison occupée par des bandits). blond,es. 1. Kumral, sarışın (Les cheveux blond des Nordiques. Une fille blonde). 2. ad. Kumral, sarışın (Un blond, une blonde). 3. er. Kumral renk, sarışın renk (Blond cendré, doré. Des cheveux d'un blond filasse). 4. diş. İpek mekik dantelası. blondasse s. Soluk kumral (Des cheveux blondasses). blondeur diş. Kumrallık, sarışınlık. blondin,e s. ve ad. Kumral saçlı, sarışın saçlı, blondinette ad. Sarışın çocuk, blondir gsz. Kumrallaşmak, sarışınlaşmak, sararmak (Ses cheveux ont blondi). blondissantes. Kumrallaşan, sanşınlaşan, sararan. bloquer gçl. 1. Abluka etmek (Bloquer une ville). 2. Engellemek, durdurmak (Un accident nous a bloqués une heure sur la route). 3. Tıkamak, engellemek (Ne bloquez pas le passage). 4. Sıkıştırmak (Bloquer quelqu'un contre le mur). 5. Devinemez, kıpırdayamaz duruma getirmek, bir köşeye sıkıştırmak (Bloquer les billes de billard). 6. (Basımcılıkta) Eksik bir harfin yerine geçici olarak başka bir harfi, tepesi aşağı, koymak (Bloquer une lettre). 7. (Yapıcılıkta) Harç ve molozla doldurmak. 8. Birleştirmek, bir araya getirmek (Bloquer deux paragraphes. Bloquer les jours de congé). 9. Sonuna kadar basmak, sonuna kadar sıkmak (Bloquer les freins, un écrou). 10. Kullanılmasını engellemek, bekletmek, tutmak, "bekletimlemek, 'bekletime almak, bloke etmek (Bloquer les crédits. Bloquer un compte en banque). lottir(se) 1. Büzülmek (Se blottir dans un lit, sous les couvertures). 2. Çekilmek, büzüşüp kalmak (Se blottir dans un coin). louse diş. 1. (Bilardolarda) Bilye deliği. 2. İş gömleği (Mettre une blouse pour éviter de se salir. Blouse du chirurgien). 3. Bluz, kadın gömleği (Une blouse de soie). louser gçl. 1. (Bilardoda bilyeyi) Deliğe sokmak

163

bobo

( Blouser une bille). 2. mec. tkz. Aldatmak, kafese koymak (Il voulait me blouser en me cachant la réalité). 3. gsz. Şişkinlik yapmak, kabarmak. § Se blouser: Aldanmak, yanılmak, kanmak, blouson er. Kumaş yada meşinden kısa ceket (Blouson d'un motocycliste). § Blousons-noirs: Meşin ceketliler; gürültücü patırtıcı gençler, blue-jean[bludzin]er. Blucin; dar keten pantalon, blues [bluz] er. müz. 1. Amerika zencilerinin ezgileri, bluz. 2. Ağır caz müziği, bluet er. Mavi kantaron, peygamberçiçeği. bluette diş. 1. Küçük kıvılcım, ufak parıltı (Des bijoux lançaient defolles bluettes). 2. mec. İddiasız küçük yapıt. bluff |bloef] er. Kuru sıkı, blöf, ürkütmece, *ürkütüm (Son bluff n'a pas réussi). § Faire un bluff: Blöf yapmak, ürkütüme başvurmak, bluffer \bltx>fe\ gsz. 1. Kuru sıkı atmak, blöf yapmak, ürkütüm yapmak. 2. gçl. Korkutup kaçırmak, ürkütmek, aldatmak (Il a cherché à bluffer ses adversaires au jeu en tenant toutes leurs relances). bluffeur,euses. vead. Blöfçü, "ürkütümcü, yüksek perdeden atan, kuru sıkı atan (Un bluffeur. une bluff euse. Il est un peu bluffeur quand il se dit très fort au tennis). blutage er. Eleme, unu kepeğinden ayırma (Blutage à la main, à la machine). bluter gçl. Elemek, elekten geçirmek, unu kepeğinden ayırmak (Bluter la farine). bluterie diş. Eleme yeri, elek yeri. blutoir er. Elek (Blutoir mécanique). boa er. hayb. 1. Boğa (yılanı). 2. Boyun kürkü. boa. bobard er. tkz. Uydurma, yalan, kıtır (Raconter des bobards. Les bobards de la presse). bobèche diş. 1. Mum çanağı, mum dipliği, şamdan pulu. 2. hlk. Kafa, baş (Se monter la bobèche). bobinage er. Makaraya sarma, makaralama. masuralama. bobine diş. 1. Masura, makara (Bobine de fil. Bobine de film; bobine de pellicules photographiques). 2. fiz. Bobin (Bobine de dérivation, de self-induction). 3. hlk. Surat, yüz, kafa (Faire une drôle de bobine). bobiner gçl. Masuralamak, makaralamak, makaraya sarmak, bobinette diş. Ağaç kapı sürgüsü, tırkaz. bobineur,euse ad. Masuracı, masuralama işçisi, bobineuse diş. İplik çıkrığı, bobinoir er. İplik sarma makinası. bobo er. 1. (Çocuk dilinde) Acı, ağrı, uf. 2. hlk. Önemsiz bir yara, çıban (Soigner un bobo). § Avoir bobo: Acımak, bir yeri acımak, uf olmak.

bobonne Faire bobo: Acıtmak, acı vermek, uf yapmak, bobonne diş. hlk. 1. Eşe söylenen sevgi terimi, nonoş. 2. tkz. Karı, geçkin kadın, bobsleigh |AaA.v/£g] er. İng. (Arka arkaya birkaç kişinin oturabileceği) Uzun kızak; özel kayma yerlerinde kullanılan direksiyonlu kızak, bocage er. Koru, koruluk, gölgeli ağaçlık. bocager,ère s. 1. Korularda yetişen, koruda yaşayan (Oiseaux bocagers). 2. Korulu, ağaçlıklı (Rives bocagères). bocal er. Kavanoz bocard er. Maden filizi dibeği; öğütme makinesi, bocarder gçl. (Maden filizlerini) Dibekte dövmek; öğütmek. boche s. ve ad. (Küçümseme yollu) Alman (Les avions Boches ont bombardé la gare. Je n'aime pas les boches). bock er. 1. Çeyrek litrelik bira bardağı; bardak dolusu bira (Boire un bock). 2. "İhtikan aleti, boëtediş. Balık yemi. bœuf er. 1. Öküz, sığır (Bœuf de labour, bœuf de trait, bœuf de boucherie). 2. Sığır eti (Manger du bœuf). 3. mec. Öküz gibi adam, iri yarı ama kafası işlemeyen kimse. 4. hlk. Çok büyük, çok parlak, "muazzam (Il obtient un succès bœuf avec ses chansons. Elle lui a fait un effet bœuf). § Fort comme un bœuf: Katır gibi kuvvetli. Avoir un bœuf sur la langue: Sus payı aldıktan sonra, bir çıkar sağladıktan sonra, önüne bir kemik atıldıktan sonra susmak, sesini kesmek. Mettre la charrue avant les bœufs: İşe tersinden başlamak, sonundan başlamak. Travailler comme un bœuf: Aralıksız ve hiç yorulmadan çalışmak. Bœuf saignant, mouton bêlant: Sığır etini az pişmiş, koyun etini nerdeyse çiğ yemeli, b.o.f. s. ve ad. 1. Sütçü, kaymakçı, peynirci. 2. Karaborsacı, vurguncu. 3. Yeni zengin, sonradan görme, türedi (Il est un peu B. O.F.) bot uni. Pöh, püh (Bof! c'est du théâtre filmé!). bog er. Bir tür iskambil oyunu, bogue diş. 1. Kestanenin dikenli kabuğu, topur. 2. Çamur küreği, bohème diş. 1. Derbederlik (Mener une vie de bohème. Il a passé plusieurs années dans la bohème). 2. ad. Derbeder (C'est un bohème, une bohème). 3. s. Derbeder (Un caractère bohème, elle est très bohème). 4. diş. Derbederler takımı (La bohème de Montparnasse). bohémien,ne s. ve ad. 1. Bohemyalı.2. Çingene (Etre habillé comme une bohémienne). boire gçl. 1. İçmek (Boire de l'eau, duvin. Boireun coup, un verre). 2. Emmek, içine çekmek (La terre boitl'eaud'arrosage. L'éponge boit l'eau. Le

164

boisé buvard boit l'encre). 3. mec. Katlanmak yutmak, sineye çekmek (Boire un affront). 4. gsz. İçki içmek, kafayı çekmek (Un homme qui boit toujours). 5. gsz. Süt emmek, meme emmek (L'enfant boit). 6. gsz. Su yutmak. § Se boire: İçilmek (Ce vin se boit au dessert). § Boire à la santé, en l'honneur de qn: -in sağlığına, şerefine içmek. Boire les paroles de qn: Birini, ağzının içine girecekmiş gibi dinlemek. Boire un bouillon: Bir bahtsızlığa uğramak. Boire la sueur de qn: Birinin emeğini sömürmek. Boire le calice jusqu'à la lie: Felâketin her türlüsü başına gelmek; kahrın daniskasını görmek. Boire le coup de l'étrier: Ayrılık kadehini içmek. Ce n'est pas la mer à boire: Yapılmayacak iş değil bu; pek güç bir şey değil. C'est la mer à boire: Çok güç bir şey bu; üstesinden gelinmesi güç. On ne saurait faire boire un âne qui n'a pas soif: Kimse zorlanamaz: zorla güzellik olmaz. Le vin est tiré, il faut le boire: Ok yaydan çıktı artık; atılan adım geri alınamaz. Qui a bu boira: Alışmış kudurmuştan beterdir: can çıkmayınca huy çıkmaz. Il ne faut pas dire: Fontaine je ne boirai pas de ton eau: Büyük lokma ye, büyük söz söyleme; sen sen ol büyük söz söyleme. Il y a à boire et à manger: Hem iyi hem kötü yanlar var. boire er. İçecek şey (Le boire et le manger: Yeme içme). § En perdre le boire et le manger: hlk. Dünyayı görecek hali olmamak, başını kaşıyacak vakti olmamak, boiser. 1. Ağaç, "ahşap (Un pont en bois). 2. Tahta (Une jambe de bois). 3. Odun (Scier du bois. Couper, fendre du bois). 4. Koru, koruluk, orman (Aller au bois, se promener dans les bois). 5. Mobilya. 6. Geyik gibi orman hayvanlarının boynuzu (Les bois d'un cerf). 7. ç. Flüt gibi madenden yada ağaçtan nefesli çalgılar. § Un homme des bois: Orman ayısı, kaba adam, hödük. Avoir la gueule de bois: (İçkiden sonra) Ağzı çiriş gibi olmak, ağzı yapış yapış olmak. Etre du bois dont on fait la flûte: Kimin arabasına binerse onun türküsünü söylemek. Faire flèche de tout bois: Her çareye baş vurmak N'être pas de bois: Duyarlı, duygulu, coşkulu olmak. Toucher du bois: Şeytan kulağına kurşun demek. Trouver visage de bois: Kapıyı duvar bulmak. On verra de quel bois je me chauffe: Benim kim olduğumu görürsünüz! La faim fit sortir le loup du bois: Aç köpek fırın deler (yıkar), boisage er. 1. Ağaçlarla pekiştirme, kaballama (Le boisage d'une galerie, d'un puits de mine). 2. Kaballama kerestesi, boisé,e s. Ağaçlandırılmaş, ağaçlı (Une région

boisement boisée; un pays boisé). boisement er. Ağaçlandırma, boiser gçl. 1. Tahta kaplamak (Il fit boiser toute sa maison). 2. Ağaçlarla pekiştirmek, kaballamak (Boiser une galerie de mine). 3. Ağaçlandırmak (Boiser une région, une colline). boiserie diş. 1. Duvar doğraması, tahta kaplama 2. ç. Evin doğrama işleri, evin doğramaları (Boiseries en chêne, boiseries peintes). boisseau er. 1. Eski bir ölçek, teneke (Un boisseau d'orge). 2. Künk. § Mettre la lumière sous le boisseau: Güneşi balçıkla sıvamak, gerçeği saklamak. Mettre qch sous le boisseau: Gizli tutmak, saklamak (Mettre une découverte sous le boisseau). boisselier er. Ölçekçi. boissellerie diş. Ölçekçilik. boisson diş. 1. İçilecek şey, içecek. "Meşrubat (Boisson froide, chaude). 2. İçki (Boissons alcoolisées). § S'adonner à la boisson: Kendini içkiye vermek; çok içmek. Etre pris de boisson: İçkili olmak, sarhoş olmak, boîte diş. 1. Kutu (Une boîte en carton. Boîte de conserve). 2. Enfiye kutusu. 3. Kutu yada kutuya benzer şeyler (Boîte à ouvrage, boite à coudre, boîte à bijoux, boîte à ordures). 4. Bir kutu dolusu, bir kutu (Une boîte d'allumettes, de sardines). 5. hlk. Ev (Quitter sa boîte, changer de boîte). 6. argo. Lise. 7. argo. Cezaevi, dam, kodes. § Boîte de nuit: Gece kulübü. Boîte crânienne: Kafatası. Boîte de roues: Tekerlek poyrası. Boîte aux lettres:Mektup kutusu.Boîte noire: (Havacılıkta) Kara kutu. Etre élevé dans une boîte à coton: Pek nazh büyümek. Fermer sa boîte: hlk. Susmak, ağzını kapamak, dilini kesmek. Mettre qn en boîte: tkz. Birini tiye almak, işletmek; biriyle matrak geçmek, alay etmek. Servir de boîte aux lettres: Aracılık yapmak, haber götürüp getirmek, boitement er. Topallama. boiter gsz. 1. Topallamak, aksamak (Il boite légèrement de la jambe gauche). 2. mec. Sakat olmak, aksamak (C'est un raisonnement qui boite). bmteriediş. Topallık, topallama; aksama;aksaklık. boiteux,euse s. ve ad. 1. Topal, aksak (Un boiteux. Une fille boiteuse). 2. Sallanan, tam oturmayan (Une chaise boiteuse, un fauteuil boiteux). 3. Sağlam temele dayanmayan (Une paix boiteuse, une union boiteuse). 4. Eksik, kusurlu (Unprojet boiteux) 5. Yetersiz, inandırıcılıktan uzak (Une excuse boiteuse). boîtier er. 1. Kutucu. 2. Bölmeli çekmece. 3. Saat

165

bombardier kapaklığı. 4. Cerrah kutusu, boitillement er. Hafifçe aksama, hafif topallama, boitiller gsz. Hafifçe topallamak, hafif aksamak, boitte,boëte diş. Balık yemi. boitter gçl. (Balıkları) Yemlemek, böler. 1. Kâse (Bol de porcelaine). 2. Bir tas dolusu, bir tas (Prendre unbol de lait, boire un bol de café). 3.hlk. Şans, talih (Avoir du bol: Şansı olmak). 4. İri hap. § Bol alimentaire: Yutulmak üzere ağızda hazırlanan yemek lokması. Bol d'Arménie: Kilermeni denilen kil. Ne pas se casser le bol: Aldırmamak (Ne te casse pas le bol: Aldırma, üzme tatlı canını). Prendre un bol d'air: Şöyle bir hava almak, çıkıp dolaşmak, bolchevik, bolcheviste s. ve ad. 1. Bolşevik. 2. hkr.

Komünist, bolchevique s. Bolşevikliğe değgin, bolcheviser gçl. 1. Bolşevikleştirmek. 2. Komünistleştirmek; ruslaştırmak. boichevisation diş. Bolşevikleştirme; ruslaştırma. bolchevisme er. Bolşeviklik, komünistlik, bolée diş. Kâse dolusu (Une bolée de cidre). boléro er. 1. İspanyol dansı. 2. İspanyol dans havası. 3. İspanyol tarzında küçük bir kadın ceketi yada şapkası. bolet er. Bir tür yenilebilen mantar, bolide er. 1. Göktaşı. 2. mec. Çok hızlı giden taşıt, araba (Un bolide de course). § Comme un bolide Çabucak, birdenbire, hızla, göktaşı gibi (Arriver, passer, filer, tomber comme un bolide). bolivien, nés. vead. Bolivyalı; Bolivya'ya değgin, bombage er. Kabarıklık, şişkinlik, bombagiste er. Camlara kabarıklık veren işçi; tel sepetçi. bombance diş. tkz. Yiyecek ve içeceği bol yemek. § Faire bombance: Bol bol yiyip içmek; eğlenmek, âlem yapmak, bombarde diş. Eskiden taş gülle atan mancınık ve daha sonra top. bombardement er. 1. Topa tutma, top ateşi. 2. Bombalama (Bombardement d'une ville). bombarder gçl. 1. Topa tutmak. 2. Bombalamak (Bombarder une ville, un port, les positions ennemies). 3. Bombarder qn de qch: Birini... yağmuruna tutmak ( Lafoule nous a bombardés de confettis. Les spectateurs bombardent les acteurs de tomates et d'oeufs pourris). 4. Bombarder qn de qch: Birini -den bunaltmak (Bombarder quelqu'un de demandes, de lettres). 5. -olarak atamak, birdenbire ...yapmak (On l'a bombardé général. Le gouvernement l'a bombardé ambassadeur). bombardier er. 1. Bomba atıcı, bombacı. 2.

bombardon

166

Bombardman uçağı (Bombardier quadrimoteur). 3. s. Bombardman edebilen (Chasseur bombardier: Av bombardman uçağı). bombardon er. Bandoda en kalın sesli boru, bombardon. bombe diş. 1. (Eskiden) Humbara. 2. Bomba (Bombe explosive, bombe incendiaire, bombe au plastic, bombe àretardement, bombe atomique). § Bombe glacée: Kalıp dondurması. Arriver, tomber comme une bombe: Ansızın çıkagelmek. Eclater comme une bombe: Bomba gibi patlamak (La nouvelle éclate comme une bombe). Faire l'effet d'une bombe: Bomba etkisi yapmak, şaşkınlık uyandırmak (Le résultat des élections a fait l'effet d'une bombe). Faire la bombe: tkz. Âlem yapmak, felekten bir gün çalmak, bombé,es. Kabarık, tümsekli (Verres bombés, yeux bombés, route bombée). bombement er. Kabarıklık, tümsektik, bomber gçl. 1. Kabarıklaştırmak, şişirmek, şişkinleştirmek, tümseltmek (Le vent bombe la voile. Bomber un verre. Bomber la poitrine). 2. gsz. Tümselmek, kabarmak, kamburlaşmak, pırtlamak (Une boiserie qui bombe. Le mur a légèrement bombé). § Bomber le torse: mec. Şişinmek. bombonne, bonbonne diş. Bir tür damacana (Bonbonne d'huile. Une bonbonne en verre). bombyx er. İpekböceği. bon, ne s. 1. İyi (Un bon élève, un bon vin). 2. Adamakıllı, esaslı (Une bonne gifle, un bon coup). 3. Nükteli, ince, güldürücü (Raconter de bonnes histoires). 4. Elverişli, iyi, lehte (Les nouvelles sont bonnes). 5. Kocaman, dolu dolu (Il en reste encore un bon verre). 6. Tam, bol bol (J'y suis resté une bonne heure). 7. Epey, epeyce, hayli uzun (Le village est à une bonne distance de la ville). 8. İyi yürekli, saf (Les bonnes gens). 9. Kesin (Finissons-en une bonne fois). 10. Hoş (Une bonne odeur). § Bonnes œuvres: Hayır, hayırlı iş. Bon vivant: Kalender, keyif ehli, gününü gün eden, iyi yaşayan. Etre bon en qch: -de iyi olmak, güçlü olmak (Il est bon en philosophie). Bon pour qch: -e iyi gelen (Un remède bon pour le cœur. L'alcool n'est pas bonpourla santé). Bonàf.qch: 1. -mesi iyi, -meşinde yarar olan (C'est bon à savoir. Toute vérité n'est pas bonne à dire). 2. -meye yarar; -mesi yerinde olan; -cek (La soupe est bonne à jeter. Cesvetements usés sont bons à jeter). N'être pas bon à qch: -e yaramamak (lin 'est bon à rien. Il n'est pas bon à grand chose). A quoi bon?:Neye yarar?M quoi bon ces efforts?). Aquoi bon f.qch: -mek neye yarar; -mekten ne çıkar (A

bond qui bon pleurer?). Bonne fête!: Bayramınız kutlu olsun. Bonne année! : Yeni yılınız kutlu olsun. Bon voyage!: İyi yolculuklar. Allons, bon! ah, bon?: Demek öyle ha!, öyle mi!? Bu da nesi! A bon marché: Ucuz, ucuza (Acheter à bon marché). A bon compte: Ucuz atlatarak, pek zarar görmeden (5e tirer d'une affaire à bon compte). A bon droit: Haklı olarak. A bon entendeur salut: Anlayana sivri sinek saz, anlamayana davul zurna az. A bon escient: İyice düşünüp taşındıktan soma, bilinçli olarak. A bon vin point d'enseigne: İyi mal kendini gösterir. 11. bel. İyi, güzel. D fait bon: Hava iyi, güzel, hoş (Ilfait bon au bord de la mer). Il fait bon f. qch: -mek hoştur (Ilfait bon vivre dans ce pays). Sentir bon: Hoş kokmak, güzel kokmak (Ces fleurs sentent bon). Tenir bon: Dayanmak, direnmek (Tu as tenu bon devant les attaques). Pour de bon, pour tout de bon, tout de bon: Ciddi olarak, gerçekten, şakasız (Il est parti pour de bon. Je vous parle pour de bon). 12. er. İyilik, iyi (Discerner le bon d'avec le mauvais. Préférer le bon au beau). 13. İyi yan (Il y a du bon et du mauvais dans cette affaire). 14. Can noktası, can alıcı nokta (Le bon de l'histoire c'est que...: İşin can alıcı noktası şu ki). 15. Bono (Bon du trésor). 16. Belge, karne, vesika (Bon d'essence, bon de pain). 17. İyi insan. § Y a bon: hlk. İşler yolunda, her şey tıkırında. Prendre qch à la bonne: Bir şeyi iyi yanından almak. Avoir qn à la bonne: Birini sevmek, birine karşı sempatisi olmak (Je ne crains rien, le patron m'a à la bonne). En voilà une bonne!: Al işte! Gördün mü şimdi! Oldu mu ya! En raconter une bien bonne: Nükteli bir şeyler anlatmak, özgün bir fıkra anlatmak, bonacerfij. 1. (Denizde) Sütlimanlık, durgunluk. 2. mec. Dırıltısızlık, süt limanlık, kavgasız gürültüsüzlük. bonapartisme er. Bonapartçılık, Napolyon Bonapart yanlılığı, bonapartistes, ve ad. Bonapartçı. bonasses. Pek saf, bön, allahlık(//a unair bonasse). bonassement bel. Pek saf, bönce, bonasserie diş. Aşırı saflık, bönlük, bon-bec er. Çenesi kuvvetli, çeneli, bonbon er. Şekerleme, bonbon şekeri (Sucer des bonbons). bonbonne, bombonne diş. Bir tür damacana, bonbonnière diş. 1. Şekerleme kutusu. 2. mec. Güzel döşeli küçük ev, kuş kafesi gibi ev. bon-chrétien er. Bir tür iri armut, bond er. 1. Sıçrayış (Les bonds des acrobates). 2. Atlayış (Le bond d'un cheval au-dessus de l'obstacle). 3. Yükselme, birden fırlama, sıçrama

bonde (La Bourse a fait un bond à l'annonce de ces mesures). 4. Takla (La voiture fit un bond dans le fossé). § D'un bond: Bir sıçrayışta, doğrudan doğruya, birdenbire (D'un bond, il a franchi l'obstacle). Du premier bond: İşe girişir girişmez, hemen. Faire faux bond à qn: Birini atlatmak, verdiği sözü tutmamak, randevuya gelmemek (L'entrepreneur nous a fait faux bond à cause des grèves). Prendre la balle au bond: Fırsatı kaçırmamak; fırsatı ganimet bilmek, hazır oğul babası olmak, bonde 1. Havuz, tekne, fıçı gibi şeylerin deliği. 2. Tıkaç (Lâcher, lever la bonde) § Jusqu'à la bonde: Ağzına kadar (Remplir un tonneau jusqu'à la bonde). Lâcher la bonde à qch: -i serbest bırakmak. Lâcher la bonde à ses larmes: Dilediği gibi, iki gözü iki çeşme ağlamak. Lâcher la bonde à sa colère: Kendini öfkeye kaptırmak. Lâcher la bonde à ses plaintes: İçini iyice dökmek, bondé,e s. Ağzına kadar dolu, tıklım tıklım (Les trains sont bondés. Sa valise était bondée). § Etre bondée de qch: -ile tıklım tıklım dolu olmak, dolup taşmak. bonder gçl. Ağzına kadar doldurmak; tıka basa, tıklım tıklım doldurmak, bondieuserie diş. 1. Yobazhk, softalık. 2. Pek bir değer taşımayan dinsel eşyalar (Vendre des bondieuseries). bondir gsz. 1. Sıçramak, zıplamak, hoplamak. 2. Bondir de qch: -den yerinde duramamak; -den sıçramak (Bondir de joie, d'impatience). § Faire bondir le cœur: Yüreğini kaldırmak, yürek bulandırmak, mide bulandırmak, tiksindirmek, bondissant,e s. Sıçrayan, hoplayan, zıplayan, yerinde duramayan (Despoulins bondissants). bondissement er. Sıçrama, zıplama, hoplama (Les bondissements du chamois, du cabri). bondon er. 1. Fıçı tıpası. 2. Bir tür peynir, bondrée diş. Alıcıkuş, uzun kuyruklu doğan, şahin, bonheur er. 1. Mutluluk (Le bonheur familial). 2. Şans, talih (J'ai eu le bonheur de le trouver chez lui). 3. Başarı. 4. Sevinç, zevk (Nous avons eu le bonheur de le voir assister à notre réunion). § Au petit bonheur: Rasgele (Tu réponds à mes questions au petit bonheur). Par bonheur: Bereket versin ki (Parbonheur, son père ne nous a pas vus). Porter bonheur à qn: -e uğur getirmek (Cette amulette lui porte bonheur). bonhomie diş. 1. Yürek temizliği. 2. Saflık, bonhomme er. 1. Saf adam. 2. hlk. Koca, herif (II est au café ton bonhomme). 3. Yaşlı, ihtiyar (A quatre-vingts ans, le bonhomme était toujours d'attaque). 4. Çocukların çizdikleri insan resmi. 5.

167

bonnet

s. Saf, bön (Il agit avec un air bonhomme). § Le bonhomme de neige: Kardan adam. Nom d'un petit bonhomme!: (Küfür) Ulan kerata, hergele. Aller son petit bonhomme de chemin: Kendi yolunda gitmek; etliye sütlüye karışmadan kendi işiyle uğraşmak. Entrer dans la peau du bonhomme: (Tiyatroda, bir oyuncu için) Oynadığı kişiyle özdeşleşmek, oynadığı kişinin ruh haline girmek, boni er. 1. Masraf artığı, ödeme artığı. 2. Kâr, kazanç. boniche diş. Hizmetçi; genç hizmetçi kız. boniface s. ve ad. hlk. Bön, budala, bonification diş. 1. İyileştirme, temiz ve verimli kılma (Bonification de la terre). 2. Düşürüm, indirim (Il m'a fait une bonification de mille francs). bonifier gçl. 1. İyileştirmek, düzeltmek. 2. Kâr olarak vermek, kazanç vermek. § Se bonifier: İyileşmek, düzelmek (Le vin se bonifie en vieillissant. Ton caractère s'est bonifié ces derniers ans). boniment er. 1. Saçma sapan söz, yalan, saçma (Raconter, dire des boniments). 2. Tezgâhtar ağzı, yaygara, ağız, yutturmaca söz (Les badauds se laissent prendre aux boniments du camelot). bonimenter gsz. Çığırtkanlık etmek, yaygara yapmak. bonimenteur er. Çığırtkan, yaygaracı, bonite diş. Akdenizde yaşayan bir tür ton bahğı, palamut. bonjour er. 1. Günaydın (Je lui dis toujours bonjour). 2. Selâm. § Donner le bonjour à qn: Birine selâm vermek. Dire boiyours à qn: Birine selâm söylemek, selâm yollamak (Dis bonjours à ton frère). Bonjour lunettes, adieu fillettes: Kırkından sonra saz çalınmaz. Simple comme un bonjour: Çok kolay, bon marchés. (Değişmez) Ucuz. bonne diş. Hizmetçi kadın, hizmetçi. § Bonne à tout faire: Her işe bakan hizmetçi, bonne-dame Karapazı. bonne-maman diş. (Çocuk dilinde) Haminne, cici anne. bonnement bel. 1. Temiz yürekle. 2. Saf saf, saflıkla, safça, dolambaçsız olarak (Avouer tout bonnement une faute). bonnet er. 1. Külah, takke, hotoz, kalpak, bere gibi sipersiz başlık (Bonnet de police bonnet de nuit, bonnet de femme, bonnet de pâtissier). 2. Geviş getiren hayvanlarda ikinci mide, börkenek. § Gros bonnet: Yetkili kişi, ileri gelen, kodaman (C'est un des gros bonnets de la chambre de

bonneteau commerce). Avoir la tête près du bonnet: Çabuk kızmak, hemen ayranı kabarmak. Etre deux têtes dans un bonnet: Kafadar olmak, aynı kafada olmak. Etre triste comme un bonnet de nuit: lç karartıcı olmak, çok can sıkıcı olmak. Jeter son bonnet par-dessus les moulins: Elâlemin ne diyeceğine hiç aldırmamak; ar namus şişesini taşa çalmak. Opiner du bonnet: Ahfeşin keçisi gibi hep başını sallamak; hep tamam, eyvallah demek. Prendre qch sous son bonnet: Bir şeyi kendi başına, kendi dilediği gibi yapmak. Kendi kendine gelin güveyi olmak. C'est bonnet blanc et blanc bonnet: Ayvaz kasap hep bir hesap. Quel bonnet de nuit!: Ne can sıkıcı adam! bonneteau er. Üç kâğıt oyunu; bul karayı al parayı, bonneterie diş. 1. Tuhafiyecilik. 2. Tuhafiye dükkânı. bonneteur er. 1. Üç kâğıtçı. 2. (Oyunda) Hileci, bonnetier,ère ad. Fanila, çorap, gömlek gibi eşyalar satan kimse, tuhafiyeci, bonnette diş. 1., Çocuk takkesi. 2. ask. Siper üstü çıkıntısı. 3. den. Yardımcı yelken. 4. (Fotoğraf makinasında) Yardımcı mercek, bonniche diş. Hizmetçi, hizmetçi genç kız. bon-papa er. (Çocuk dilinde) Büyükbaba, dede. bon sens er. Sağduyu, bonsoir er. Tünaydın, iyi akşamlar, bonté diş. 1. İyilik, iyi nitelikli oluş (La bonté d'un vin, d'une terre). 2. İyilik, iyi yüreklilik (Tu es d'une grande bonté) 3. ç. Hayır, hayır işleri. § Avoir la bonté de f. qch : -mek inceliğini gösterme k (Il a eu la bonté de m'écrire sans retard). Bonté divine!: Hay allah! Aman Allahim! bon vivant s. ve er. Keyif ehli, gününü gün eden (Il est bon vivant. Des bons vivants). bonze er. 1. Buda papazı. 2. Kodaman, ilerigelen (Les bonzes d'un parti). 3. hlk. İhtiyar moruk. 4. argo. Herif, adam. bookmaker er. İng. (At yarışlarında) Bahis yazmanı. boom er. 1. Birden gelişme, çabuk yükselme, beklenmedik başarı (Le boom économique d'un pays). 2. (Okul argosunda) Eğlence partisi, çılgınca eğlenme, boomerang er. Bumerang, fırlatıldığı zaman yeniden fırlatana dönüp gelen, ağaçtan yapılma, eğik biçimli av ve oyun âleti. § Faire boomerang: (Kötü bir davranış için) Geri tepmek. Revenir comme un boomerang: Dönüp o işi yapmak isteyenin başına patlamak, boqueteau er. Küçük koru. bora diş. Boran, kuzey-doğudan esen şiddetli ve dondurucu yel.

168

border borate er. kim. Borat, bor asidi tuzu. borax er. kim. Boraks, tenkâr. borborygme er. Guruldama, gurultu (Les borborygmes d'une tuyauterie). bord er. 1. Kenar (Chapeau à large bord, à bord relevé). 2. Kenar, sınır (Le bord d'un bois, d'une route). 3. Kenar süsü, kenar şeridi (Le bord d'un vêtement). 4. Ağız (Les bords d'une plaie). 5. Kıyı, sahil (Le bord de la mer, d'un fleuve, d'une rivière). 6. Gemi bordası. § Bord à bord: 1. Yan yana, kenarları karşı karşıya duran, çaprazlama kavuşmayan ( Un manteau bord à bord). 2. Ağzına kadar dolu. Jusqu'au bord: Ağzına kadar, silme (Remplir un verre jusqu'au bord). Au bord de: Kıyısında (Au bord de la mer, de la rivière). Les sombres bords: (Söylencede) Ruhlar diyarı. A bord: Gemide (Lecapitaineestmaîtreàbordaprès Dieu). Abord de: -de (A bordd'avion: Uçakta). A pleins bords: Bol bol. Etre au bord de qch: -e pek yakın olmak; -in eşiğinde olmak; üzere olmak (Etre au bord de la tombe: Ölmek üzere olmak, ölümün eşiğinde olmak. Etre au bord des larmes: Nerdeyse ağlamak, ağladı ağlayacak olmak). Etre du bord de qn: -ile aynı düşüncede, kanıda, yakada olmak (Nous sommes du même bord. Je suis du bord de ton frère). , bordage er. 1. Kenar geçirme, kenar çekme (Le bordage d'un vêtement). 2. (Gemilerde) Borda kaplaması. bordé er. 1. Kenar şeridi (Garnir des rideaux d'un bordé). 2. Borda kaplamalarının bütünü, bordeaux er. 1. Bordeaux şarabı. 2. Bordo rengi, menekşeye çalan koyu kırmızı, bordée diş. 1. (Bir geminin) Borda tayfası. 2. Borda topları. 3. Borda ateşi. 4. Bir geminin yön değiştirmeksizin aldığı yol ve bunun için geçen süre. § Une bordée d'iıyures: Bir sürü küfür, ağız dolusu küfür. Tirer, courir une bordée: (Tayfa argosunda) Karaya kaçamak yapmak; meyhanelere, eğlence yerlerine girip âlem yapmak. bordel er. 1. tkz. Genelev. 2. mec. Karışıklık; çok karışık yer, karmakarışık (Quel bordel!). bordelais,e s. ve ad. Bordeaux halkından olan, Bordeaux'lu (Bordolu). bordéleux,euse; bordélique s. Dağınık, karma karışık. border gçl. 1. (Bir şeye şerit, zırh gibi bir) Kenar çekmek. 2. Border qch de qch: Kenarına... çekmek; kenarını... ile çevirmek donatmak (Border un mouchoir de dentelles; border une route d'arbres). 3. (Bir şeyin) Kenarına kadar uzanmak. 4. Kenarında bulunmak, kenarı

bordereau boyunca uzanmak (Les maisons bordent la route. Un sentier borde la rivière). 5. (Gemi için) Bir yerin kıyısı boyunca gitmek. § Border l'avion: Uçağı binilecek yere çekmek. Border un bâtiment: Bir gemiye borda kaplaması geçirmek. Border un lit: Yorganın kenarlarını şiltenin altına çevirmek. Etre mal bordé: Keyfi yerinde olmamak, bordereau er. Bordro, borderie diş. Küçük çiftlik. bordier,ères. vead. (Çiftliklerde)Ortakçı, bordigue, bourdigue<% Dalyan, bordure diş. 1. Kenar süsü (Manteau à bordure de fourrure). 2. Kenar taşları, kenarlık (Bordure de chaussée, bordure de pavés). 3. Sırnr, kenar (Les bordures d'un bois). § En bordure de: Kenarında, kıyısında, sınırında(Des villas en bordure de mer. Des champs en bordure de la rivière. Un maison en bordure de la forêt). bore er. kim. Bor. borée er. Poyraz. boréal,e s. Kuzey, kuzeye değgin (Hémisphère boréal. Pôle boréal. Régions boréales). borgnes, vead. 1. Tek gözlü, sokur. 2. Adı kötüye çıkmış (Une rue borgne, un hôtel borgne). 3. Hiçbir yeri görmeyen, hiçbir görünümü olamayan (Une fenêtre borgne). 4. Uçsuz, ucu olmayan ( Un sein borgne: Ucu olmayan meme). 5. Kör (Un trou borgne). § Changer un cheval borgne contre un aveugle: Kırı verip doru almak; iyibirşey verip karşılığında kötü bir şey almak. Au royaume des aveugles les borgnes sont rois: Körler ülkesinde tek gözlüler baş olur; koyunun bulunmadığı yerdekeçiye Abdurrahman çelebi derler. borin,e s. vead. Kömür işçisi, borique 5. Borakstan çıkarılan, boraksa değgin (Acide borique). borique,e s. Asit borikli (Eau boriquée). bornage er. Sınır çekme, sınırlandırma (Pierre de bomage:Sınır taşı). borne diş. 1. Sınırtaşı, sınır işareti (Placer les bornes d'un champ). 2. Koruma taşı (Borne de proctection des murs, des fenêtres). 3. Elektrik akımını sağlayan bağ. 4. ç. Sınır (Les bornes d'un Etat). g Borne kilométrique: Kilometre taşı. Sans borne: Sınırsız, alabildiğine (Unejoie sans borne). Dépasser les bornes: Aşırılığa kaçmak, haddini aşmak. Rester planté comme une borne: Yerinde çakılıp kalmak, donup kalmak, borné,e s. Sınırlı, dar, dar kafalı, dar görüşlü, gelişmemiş (Un homme borné. Un esprit borné, une vue bornée).

169

bossu

borne-fontaine diş. Sınır taşı biçiminde küçük çeşme. borner gçl. 1. Sınır çekmek, sınırlamak, sımr olmak (Chemin qui borne une vigne). 2. mec. Kısmak, azaltmak (Borner ses désirs, ses ambitions). 3. Borner qch à qch: Bir şeyi -e indirgemek; -ile sınırlandırmak (Bornons des bagages au strict nécessaire. La police a borné son enquête aux familiers de la victime). § Se borner à qch, à f. qch: -ile yetinmek, -mekle yetinmek (Il faut savoir se borner au strict nécessaire. Je me bornerai à tracer les lignes directrices du projet). bornoyergsz. 1. Tek gözle nişan alır gibi bakmak. 2. gçl. Doğru yapmak için şâhisler koymak (Bornoyer un mur, une allée). borraginées, borraginacées diş. ç. Sığırdiligiller. bort er. 1. Kaba yünlü. 2. Kaba elmas, bortsch er. Borç çorbası. boscot,te s. ve ad. hlk. Ufak tefek, cılız, kambur (kimse). bosniaque,bosnien,nes. vead. Boşnak,Bosnalı, bosquet er. Koruluk, ağaçlık, bosse diş. 1. Kambur (Il a une grosse bosse). 2. Hörgüç (La bosse du dromadaire; les bosses du chameau). 3. Kabartı,şiş,tümsek (Unterrainqui présente des creux et des bosses). 4. Şişkinlik (Je me suis fait une bosse au front). S. Kabartma süs. 6. Resme çalışırken kullanılan dökme yada kabartma model. 7. Anıklık, zekâ, kafa (Il a la bosse du commerce. A voir la bosse de la musique, des mathématiques). 8. den. Kalın ip. § Ne rêver que plaies et bosses: Çok kavgacı olmak; akh fikri hır gür çıkarmakta olmak. Rouler sa bosse: tkz. Durmadan gezmek, habire dolaşıp durmak. S'en payer une bosse: tkz. Katıla katıla gülmek, bosselage er. (Gümüş, altın sofra takımlarında) Kabartma işi. bosseler gçl. 1. Kabartma işlemek (Bosseler une cafetière d'argent). 2. Yamru yumru etmek, bossellement er. Kabartma işleme, bosselure 1. Kabartma işi (Les bosselures d'une marmite en cuivre). 2. Yamru yumruluk, bosser gçl. 1. Bir ucu sabit iplerle bağlamak. 2. -e çalışmak (Il bosse son examen au lieu d'aller s'amuser). 3. gsz. hlk. Çalışmak, ineklemek, çok çalışmak (Où est-ce que tu bosses maintenant? Il bosse jour et nuit). bosseur er. hlk. Çok çalışan (kimse), bossoir er. 1. Gemi çapasını astıkları metafora, gariva. 2. Sandal metaforası. § Bossoir d'embarcation: (Gemide) Sandal askısı, bossu,e s. ve ad. Kambur. § Rire comme un bossu: Kahkahalarla gülmek.

bossuer

170

bossuer gçl. Yamru yumru etmek, yamultmak < Une balle a bossué son casque). boston er. 1. Bir tür iskambil oyunu. 2. Bir tür dans. bostonner gsz. Boston denilen oyunu oynamak yada bu addaki dansı yapmak, bot,e s. Sakat (Main bote, hanche bote, pied bot). botanique diş. 1. Botanik, *bitkibilim. 2. s. *Bitkibilimsel, botaniğe değgin, botaniste od. "Bitkibilimci. botanikçi, botte diş. 1. Demet (Botte depaille, d'épis, de fleurs, de poireaux). 2. Kılıç yada meç vuruşu. 3. mec. Şaşırtıcı soru yada çıkışma. 4. Çizme ( Unepaire de bottes. Mettre ses bottes). S. argo. (Politeknik okulunda) Okulu en iyi dereceyle bitiren öğrenciler (Sortir dans la botte: En iyi dereceyle bitirenler arasında olmak). § A propos de bottes: Ciddi bir neden olmaksızın, bir hiç yüzünden (Se quereller à propos de bottes). Avoir du foin dans ses bottes: Çok parası olmak. En avoir plein les bottes: Bıkmak, gına getirmek, illallah demek. Faire dans les bottes de qn: tkz. -i abartmak, -de ölçüye aşmak. Graisser ses bottes: Gitmeye hazırlanmak. Lécher les bottes de qn: Birine çok adice dalkavukluk etmek, kıçını yalamak. Porter une botte à qn: -e saldırmak (Porter une botte à un contradicteur, à un adversaire). bottelage er. Demetleme, demet yapma, botteler gçl. Demetlemek, demet demet yapmak (Botteler des radis, des poireaux, de la paille). botteleur,euse ad. Demet bağlayıcı, demetçi. botteleuse diş. Demet makinası. botter gçl. 1. Çizme giydirmek (Botter un enfant, une femme). 2. Tekmelemek, ayağıyla vurmak (L'ailier droit botta le ballon). 3. tkz. İşine gelmek, hesabına uygun düşmek (Ça me botte). § Botter les fesses, le derrière à qn: -in kıçına bir tekme vurmak (Je vais lui botter les fesses). § Se botter: Çizmelerini giymek, bottier er. Çizmeci. bottillon er. 1. Demetcik. 2. Kürklü ve konçlu kadın ayakkabısı, bottine diş. Potin. boubouler gsz. (Baykuş için) Ötmek, bouc er. 1. Teke. 2. Çene sakalı (Porter le bouc). § Puer comme un bouc: Teke gibi kokmak, pis pis kokmak. Le bouc émissaire: Bütün suçlar kendisine yükletilen kimse, abalı, ensesi kalın, günah keçisi, boucan er. 1. Amerika yerlilerinin et isledikleri yer. 2. Amerika yerlilerinin yaptıkları islenmiş et. 3. tkz. Şamata § Faire du boucan: Şamata koparmak, şamata etmek, boucanage er. (Et ve balık için) İsleme.

bouchée boucaner gçl. 1. İse tutmak, islemek (Boucaner de la viande, du poisson) 2. Kurutmak, sertleştirmek, deri gibi yapmak (Les années avaient boucané sa figure). 3. gsz. Yaban öküzü avına çıkmak, boucanier er. 1. (Eskiden Amerika'da) Yaban öküzü avcısı. 2. Korsan, bouchage er. Tıpalama, tıpa takma (Le bouchage des bouteilles). boucharde diş. 1. Dişli taşçı çekici. 2. Dişli beton merdanesi. bouche diş. 1. Ağız (Ouvrir, fermer la bouche). 2. Bakılacak kimse, boğaz (J'ai cinq bouches à nourrir). 3. coğr. Ağız ( La bouche d'un fleuve). 4. Giriş yeri, giriş, ağız (Bouche du métro, d'un four). § Bouche à feu: Top. Bouche à incendie: Yangın musluğu. Avoir l'eau à la bouche: Ağzının suyu akmak, imrenmek. Avoir l'injure à la bouche: Ağzı küfürlü olmak, küfürbaz olmak. Avoir qch toujours à la bouche: Ağzında hep o şey olmak, bir şeyden durmadan söz etmek. Avoir la bouche pleine de qch: Hep -den söz etmek. Etre dans toutes les bouches: Herkesin ağzında olmak, dile düşmek. Enlever le pain de la bouche à qn: Birinin lokmasını ağzından almak (Tu lui enlèves le pain de la bouche). Faire la petite bouche: Dudak bükmek, beğenmez görünmek, nazlı davranmak, ağız yapmak. Faire venir l'eau à la bouche: Ağzının suyunu akıtmak, imrendirmek. Garder qch pour la bonne bouche: Bir şeyi en sona saklamak. Ouvrir la bouche: Ağzını açmak, konuşmak. Rester bouche bée: Hayretten donup kalmak, ağzı bir karış açık kalmak. Rester bouche close: Ağzını açmamak, hiç konuşmamak. S'embrasser à bouche que veux-tu: Durmadan öpüşmek. Aller, passer de bouche en bouche: Ağızdan ağıza dolaşmak. § De bouche à l'oreille: Gizlice, kimsenin haberi olmadan. La bouche en cœur: Gülünç bir kibarlıkla. La bouche en cul de poule: tkz. Yapmacıklı bir tavır, kasıntı. A close bouche n'entre point mouche: Kapalı ağza sinek kaçmaz; bülbülün çektiği dili belâsı, bouché,e s. 1. Kapalı, tıkalı (Un ehemin bouché. J'ai le nez bouché). 2. mec. Kalın kafalı, dar görüşlü (Un esprit bouché). 3. Kapalı şişelerde satılan (Vin bouché). Etre bouché à l'émeri: Kalın kafalı olmak, budala olmak, bouche-à-bouche er. Ağzından yapay solunum, "sun'i teneffüs (Pratiquer, faire le bouche-àbouche à un noyé). bouchée, diş. 1. Lokma (Une bouchée de pain). 2. Küçük börek. § Pour une bouchée de pain: Çok ucuza, hemen hemen yok pahasına (Acheter

boucher quelque chose pour une bouchée de pain). Manger une bouchée: Çabucak bir şeyler atıştın vermek, bir lokma yemek yemek. Ne faire qu'une bouchée de qn, de qch: -i çabucak yenmek, kolayca haklamak, üstesinden gelmek (Il n'a fait qu'une bouchée de son adversaire). boucher gçl. 1. Kapamak, tıkamak (Boucher un trou, un passage). 2. Ağzını kapamak, tıpalamak (Boucher une bouteille). 3. Köreltmek, kapamak (Boucher une porte, une fenêtre). § En boucher un coin à qn: hlk. Birini şaşırtmak, hayrette bırakmak (Tu lui en as bouché un coin). § Se boucher: 1. Tıkanmak (L'évier s'est bouché). 2. Se boucher quelque part: Bir yerini kapamak, tıkamak, bağlamak (Se boucher les yeux, les oreilles, le nez). boucher er. 1. Kasap, etçi (Aller chez le boucher). 2. mec. Kan dökmekten hoşlanan, gözü kanlı, kanlı. 3. mec. Beceriksiz cerrah, bouchère diş. 1. Kasap karısı. 2. Kadın kasap, boucherie diş. 1. Kasap dükkânı. 2. Kasaplık (Animaux de boucherie). 3. Öldürme, ölüm; kıyım (Envoyer des soldats à la boucherie). 4. Öldürme yeri, savaş, bouche-trou er. Sırf bir boşluğu doldurmak için kullanılan kişi yada nesne, gedik kapayan (Cet acteur n'est qu'un bouche-trou). bouchoir er. Fırın kapağı. bouchon er. 1. Tıkaç, tapa. 2. Şişe kapağı. 3. Kuru ot yumağı. 4. Küçük meyhane. 5. Bahk ağma takılan mantar. 6. Üzerine para konulan bir mantan bilye ile devirerek oynanılan bir oyun. 7. Katman, tabaka (Un bouchon de nuage, de brume). 8. Tıkanma, geçici olarak kapanma (Bouchon de circulation). § C'est plus fort que de jouer au bouchon: Bu biraz güç bir şey, bu biraz sıkar, aşık oynamaya benzemez bu. bouchonnement, bouchannage er. Tımar etme, gebreleme (Le bouchonnement d'un cheval). bouchonner gçl. 1. Silmek, kurulamak (Ilsortitson mouchoir et se bouchonna le visage et la nuque). 2. Tımar etmek, gebrelemek (Bouchonner un cheval). 3. mec. Duygulanm okşamak, pohpohlamak (Une femme qui bouchonne son amant). bouchonnier er. Tapacı, mantar tapa yapan yada satan kimse. bouchot er. Midye vb. tarlası (Moules de bouchot). bouchoteur er. Midye yetiştirici, bouchure diş. Küçük çalı çiti. boucle diş. 1. Bir yere takılacak kolu olan halka, mapa. 2. Kemer vb. tokası (Fermer la ceinture par une boucle). 3. Küpe. 4. Saç lülesi, lüle CBoucle de

171

boudinage

cheveux). 5. Kıvnm, kıvrıntı, menderes (Les boucles d'un fleuve, d'une route). § Se serrer la boucle: hlk. Kemerleri sıkmak; kemerini biraz sıkmak. boucler gçl. 1. Tokasını bağlamak, tokalamak, bağlamak (Boucler sa ceinture. Boucler une valise, une malle). 2. hlk. Kapamak (Boucler son magasin). 3. tkz. Kapatmak, bağlamak (Boucler son budget, ses comptes). 4. Lüle lüle yapmak, kıvırmak (Bouclerses cheveux). 5. (Bir hayvanın burnuna) Halka geçirmek. 6. ask. Kıskıvrak sarmak, dört yandan çevirmek (Boucler un village). 1. tkz. Dama tıkmak, kodese atmak, hücreye sokmak (Boucler un prisonnier). 8. gsz. Lüle lüle olmak, kıvrılmak (Ses cheveux bouclent naturellement). 9. gsz. (Duvar) Bel vermek. § La boucler: Susmak, çenesini kapamak (Boucle-la). Boucler son budget: Bütçesini denkleştirmek; iki yakasını bir araya getirmek, bouclette diş. Küçük toka, küçük halka, bouclier er. 1. Kalkan (Un bouclier de cuir, de bronze). 2. mec. Savunma silâhı, kalkan. § Levée de boucliers: Silâhlı ayaklanma, kazan kaldırma. Faire un bouclier de son corps à qn: Gövdesini, göğsünü birine siper etmek. Se faire un bouclier de qch: Bir şeyi kendisine kalkan yapmak, silâh olarak kullanmak (Il se fait un bouclier de sa pudeur). bouddha er. Buda. bouddhique s. Buda'ya ve Budizm'e değgin (Art bouddhique). bouddhisme er. Budizm; Buda dini. bouddhiste ad. Budist; Buda dininden olan. bouder gsz. 1. Somurtmak, surat asmak (Ne boude pas à table). 2. gçl. Bouder qn, qch: -e surat asmak (Il me boude depuis une semaine). 3. tkz. Artık istemez olmak, artık canı istememek (Je boude les distractions). § Bouder contre son ventre: Kızıp yemek yememek, bouderie diş. Somurtma, surat asma, somurtkanlık (La bouderie d'un enfant gâté). boudeur,euse s. ve ad. 1. Somurtkan, asık suratlı. (Un enfant boudeur). 2. er. İki kişilik sırt sırta koltuk. boudin er. 1. Bir tür domuz sucuğu (Boudingrillé). 2. (Mimarlıkta) Yanm silindir biçiminde silme, kavalsilme. 3. Lâğım fitili. 4. Demiryolu araba tekerleklerinde çemberin çepeçevre taşkın olan iç kenan. § Ressort à boudin: Sarmal yay. S'en aller en eau de boudin: İyi bir sonuç vermemek, boşa çıkmak, güme gitmek (Je crois que cette affaire va s'en aller en eau de boudin). boudinage er. (İpek, yün vb.) Bükme.

boudiné boudiné,es. 1. Sıkışıp kalmış, düdük gibi sıkışmış (Il était boudiné dans sa veste étroite). 2. Sucuk gibi (Des doigts boudinés). boudiner gçl. (İpek, yün vb.) Bükmek. § Se boudiner dans qch: (Dar bir giysi içinde) Düdük gibisıkışmak,sıkışıpkalmak (Se boudiner dans un corset). boudoir er. (Kadın) Süslenme odası, gelin odası, boue diş. 1. Çamur, balçık (Patauger dans la boue). 2. mec. Çamur, çirkef. 3. Tortu, çökelti (La boue d'un encrier). § Ame de boue: Düşük, alçak bir insan. Prendre des bains de boue: Çamur banyosu yapmak. Tirer qn de la boue: Birini çamurdan (düşmüş olduğu güç ve utanılacak durumdan) kurtarmak, çekip çıkarmak. Traîner qn dans la boue, couvrir qn de boue: Birini rezil etmek, yerin dibine batırmak, cılkını çıkarmak, bouée diş. Şamandıra. § Bouée de corps mort: Palamar şamandırası. Bouée de sauvetage: Can kurtaran simidi (Il se cramponnait à cette idée comme un naufragé à une bouée de sauvetage). boueur er.Çöpçü, sokak süpürücüsü, temizlik işçisi. boueux,euse s. 1. Çamurlu (Une rue boueuse, chemin boueux, eau boueuse). 2. Çamur gibi (Un café boueux). 3. er. hlk. Çöpçü, bouffant,e s. Kabarık, şişkin (Un pantalon bouffant; manche bouffante). bouffarde diş. hlk. Kocaman tütün çubuğu, bouffes. 1. Güldürücü, gülünçlü (Opérabouffe). 2. er. Güldürücü şarkıcı. 3. diş. Yeme, atıştırma, tıkınma (Ne vivre que pour la bouffe). 4. Yemek, yiyecek (Préparer la bouffe). bouffée diş. 1. (Hava, duman, koku vb. için) Dalga (Une bouffée d'air, de froid, deparfum). 2. Soluk, "nefes (Tirer une bouffée de sa pipe). 3. mec. Dalga gibi gelip geçen şey, geçici durum (Des bouffées d'orgueil). § Par bouffées: Dalga dalga, aralıklı olarak, kesik kesik, bouffer gsz. 1. Kabarmak, kabarık durmak (Un pantalon qui bouffe). 2. hlk. Atıştırmak, birşeyler tıkınmak, yemek (On bouffe bien chez nous. Il bouffe à la cantine). 3. gçl. Yemek, tüketmek (Je n'ai rien à bouffer. Cette voiture bouffe de l'huile). 4. Bouffer qn: Birini çiğ çiğ yemek, birine çok kızmak (Je vais le bouffer). S. Bouffer de: -in can düşmanı olmak (Bouffer du curé). § Bouffer des briques: Yiyecek bir şeyi olmamak; çömleğinde taş pişmek. Bouffer du kilomètre: Arabayla çok yol yapmak. Se bouffer le nez: hlk. Kavga etmek, tartışmak, dalaşmak (Ils étaient prêts à se bouffer le nez). bouffette diş. Fiyong, kelebek, püskül, bouffeur, euse ad. hlk. Yiyen, atıştıran (C'est un

172

bougre bouffeur de pain). bouffi,e s. 1. Şişkin, şiş (Un visage bouffi, des yeux bouffis). 2. Şişirme, şişirmeli abartılı (Un style bouffi). § Etre bouffi de: -den yanından geçilmemek, şişinmek (Il est bouffi d'orgueil, de vanité). bouffir gçl. 1. Şişirmek (La maladie avait bouffi ses yeux). 2 .gsz. Şişmek (Son corps bouffit de jour en jour). bouffissure diş. 1. Şişlik, şişmişlik, şişkinlik (La bouffissure d'un visage, des yeux). 2. Şişirmecilik (La bouffissure d'un style). 3. mec. Kibir, kurum, kasıntı. bouffon er. 1. Soytarı. 2. Maskara, herkesi eğlendiren kimse. § Etre le bouffon de qn: Birinin alay konusu olmak, hep eğlenilen, alay edilen kimse olmak, bouffon,ne s. Güldürücü, eğlenceli, gülünçlü, gülünç (Une histoire bouffonne). bouffonner gsz. Soytarılık etmek; maskaralık etmek. bouffonnerie diş. Soytarılık, maskaralık, bouge er. 1. Pis, bakımsız konut (Habiter un bouge). 2. Adı kötüye çıkmış ev, otel, meyhane, bar; batakhane (Les bouges des grands ports). 3. (Fıçıda) Karın. 4. (Eskiden) Giysi sandığı, bougeoir er. El şamdanı. bougeotte diş. tkz. Hiç yerinde duramama, hep dolaşma hastalığı (Il a la bougeotte: Hiç yerinde duramaz). bouger gsz. 1. Kımıldamak, kıpırdamak (Il n'a même pas bougé de sa place). 2. Harekete geçmek (Si les syndicats bougent, le gouvernement risque d'être en difficulté). 3. gçl. tkz. Yerinden oynatmak, yerini değiştirmek (Ne bouges pas les valises). § Sans bouger le petit doigt: Parmağını bile oynatmadan. § Se bouger: Yerinden kıpırdamak; hareket etmek, bougie diş. 1. Mum (Allumer une bougie). 2. (Cerrahlıkta) Bükülgen sonda. 3. Porselen süzgeç. 4. Patlamalı motorlarda elektrikli tutuşturma aygıtı, "buji (Il faut changer ces bougies usées). S. hlk. Yüz, surat (Faire une drôle de bougie: Yüzü bir tuhaf olmak, surat asmak). § Bougie internationale: Işık yeğinliği birimi, mum ışığı, mum. bougna, bougnat er. Kömür satıcısı, kömürcü, bougon,ne s. vead. Homurdanıp duran (Un enfant bougon. Un bougon). bougonnement er. Homurdanma, bougonner gsz. Homurdanmak, bougran er. Yün kırpıntısı, bukran, bougre,esse ad. hlk. 1. Herif; karı (C'est un bon

bougrement bougre). 2. Bougre de: -oğlu (Bougre d'idiot: Aptal oğlu aptal). 3. Bougre! uni. Öf be! Aman allah! (Bougre! c'est haut!: Öf be, amma da yüksek!). bougrement bel. hlk. Çok, pek (C'est bougrement difficile). boui-boui er. Niteliksiz tiyatro, bayağı tiyatro, boulf er. hlk. Kunduracı, eskici, yemenici, bouillabaisse dis. Balık çorbası; bir tür safranlı balık yemeği. bouillant,e s. 1. Kaynar (L'eau bouillante). 2. Çok sıcak (Prendre son café bouillant). 3. Ateşli, kanı kaynayan (Jeunesse bouillante). 4. Bouillant de qch: -den yerinde duramayan, içi kaynayan, kendini tutamayan (Etre bouillant de colère, d'impatience). bouille diş. 1. Üzüm küfesi. 2. tkz. Surat, yüz; kafa (Il a une bonne bouille). bouilleur er. 1. Rakı çeken, yapan. 2. Buhar makinasının su kazanı, bouilli er. Et haşlaması. bouilli,e s. Haşlanmış, kaynatılmış (Pommes de terre bouillies; lait bouilli). bouillie diş. 1. Bulamaç, lapa. 2. Kâğıt hamuru. 3. Güç anlaşılır şey. § C'est de la bouillie pour les chats: Boşuna çaba; boşuna kürek sallamaktır bu. Etre en bouillie: Ezilmek, tanınmaz hâle gelmek, pestili çıkmak (Après l'accident, la voiture était en bouillie). Mettre qn, qch en bouillie: -i ezmek, pestilini çıkarmak, tanınmaz hâle getirmek, bouillir gsz. 1. Kaynamak (La marmite bout. L'eau bout à 100 degrés). 2. Bouillir de qch: -den yerinde duramamak, tepesi atmak, kendini tutamamak (Il bout d'impatience, de colère). 3. gçl. tkz. Kaynatmak (Bouillir le lait, bouillir le linge). § Avoir de quoi faire bouillir la marmite: Yiyecek bir şeyi olmak, tencere kaynatacak durumu olmak. Avoir le sang qui bout dans les veines: Delikanlı olmak; damarlarında kanı kaynamak. Faire bouillir: 1. Kaynatmak (Faire bouillir du lait, le linge). 2. Haşlamak (Faire bouillir de la viande). Faire bouillir qn: Birini kızdırmak, tepesini attırmak (Ta paresse me fait bouillir). bouilloire diş. Su kaynatılan ibrik; çaydanlık, bouillon er. 1. Hava kabarcığı, gaz kabarcığı, köpük (Le ruisseau sort de la source à gros bouillons). 2. (Yemek pişirmede) Taşım. 3. Haşlama suyu, su (Bouillon de légumes, depoulet) A. Ucuz lokanta. 5. (Kumaşta) Kabarık, kıvrım, dalga. 6. Bir yarada gereksiz büyümüş et. 7. Satılmadan kalan yayın (Bouillon de revues). § Bouillon d'onze heures: İçine zehir katılmış içki yada yiyecek. Bouillir à gros bouillons: Fokur fokur kaynamak.

173

boulet

Boire un bouillon: 1. Yüzerken su yutmak. 2. Zarara uğramak, para yitirmek (Ce commerçant a bu un bouillon). bouillon-blanc er. bitb. Aslankuyruğu, bouillonnant,es. 1. Kaynayan (Eau bouillonnante). 2. Kaynaşan, ateşli (Des idées bouillonnantes). bouillonnement er. 1. Kaynama (Bouillonnement d'une source). 2. mec. Kaynaşma (Bouillonnement des désirs, des idées, des passions). bouillonner gsz. 1. (Sıvı için) Köpürmek, köpüklenmek, fokurdamak (Le ruisseau bouillonne entre les rochers). 2. (Yayınlar için) Satılmadan kalmak (Le journal qui bouillonne). 3. gçl. (Bir kumaşa) Kabarık kıvrımlar yapmak, dalgalandırmak. 4. Bouillonner de qch: -den kudurmak, köpürmek (Bouillonner de colère, d'impatience). bouillote diş. 1. İçine sıcak su konularak yatak ısıtmaya yarayan kap, yatak tandın. 2. Küçük güğüm. 3. Bir tür iskambil oyunu, bouillotter gsz. Yavaş yavaş kaynamak, boulange diş. Ekmekçilik, fırıncılık, boulanger,ère ad. Ekmekçi, fmncı. boulanger gç/. Yoğurmak, işlemek (Boulanger de la farine). boulangerie diş. 1. Ekmekçilik, fırıncılık. 2. Fırın. 3. Ekmekçi dükkânı, bouldozeur er. Yoldüzer, yoldüzler. "Buldozer, boule diş. 1. Yuvarlak, top, bilye (Rondcomme une boule. Boule de billard, boule de neige). 2. mec. tkz. Baş, kafa. § En boule: Top biçiminde, yumak gibi (Le chat dort en boule). Avoir une bonne boule: Sevimli olmak; eli yüzü düzgün olmak. Avoir les nerfs en boule: Sinirlenmek, öfkesi kabarmak. Etre, se mettre en boule: Kızmak, öfkelenmek. Faire boule de neige: Çığ gibi büyümek (Sa fortune fait boule de neige). Perdre la boule: Aklını oynatmak, akimi kaçırmak, bouleau, er. Kayın ağacı, boule-de-neige diş. bitb. Kartopu (çiçeği), bouledogue er. Buldok (köpeği), bouler gsz. 1. Yuvarlanmak. 2. (Harcı, kireci) Karmak. § Envoyer bouler qn: Birini başından savmak (Il nous a envoyés bouler). boulet er. 1. Top güllesi, gülle. 2. (Eskiden) Pıranga. 3. (Atlarda) Bukağılık. 4. Katlanmak zorunda kalman şey, baş belâsı (Ces dettes sont un boulet que je traîne avec moi depuis des années). § Pour un boulet de canon: Asla, hiçbir zaman, dünya yıkılsa (Il ne changerait pas d'avis pour un boulet de canon). Arriver comme un boulet de canon: Hışım gibi gelmek, fırtına gibi gelmek.

boulette

174

Tirer à boulets rouges sur qn: Birine şiddetle saldırmak; yazı yada sözle şiddetle eleştirmek (II tirait à boulets rouges sur ses adversaires). boulette diş. 1. Küçük gülle, top. 2. Köfte. 3. mec. tkz. Akılsızlık, düşüncesizlik, gaf. § Faire une boulette: tkz. Bir düşüncesizlik etmek, gaf yapmak. boulevard er. 1. (Eskiden) Kale meydanı. 2. Bulvar, anayol. 3. Bulvar piyesi (C'est du bon boulevard). § Les grands boulevards: Pariste Madeleine ile Bastille arasındaki bulvarlar, boulevarder gsz. Bulvarlarda, caddelerde dolaşmak. boulevardier,ère s. ve ad. 1. er. Bulvarlarda, kahvelerde dolaşıp duran kimse. 2. s. Bulvar tiyatrosu türüne değgin (Une comédie boulevardière). bouleversant,e s. Allak bullak edici, coşturucu, alt üst edici (Un roman bouleversant). bouleversement er. 1. Alt üst oluş; allak bullak oluş (Bouleversement des valeurs, des sentiments). 2. Kargaşa, bunalım (Bouleversement économique, politique). bouleverser gçl. Allak bullak etmek, altüst etmek (Cet événement a bouleversé ma vie). boulier er. 1. Çörkü. 2. Iğrıp denilen balık ağı. boulimie diş. 1. Oburluk hastalığı. 2. tkz. Açlık, büyük açlık. boulimiques. 1. Oburluk hastalığına değgin. 2. ad. Oburluk hastası, boulin er. 1. Güvercinlikte göz. 2. (Yapıcılıkta) Kiriş yuvası yada iskele kirişi, bouline diş. den. Borina. bouliner gçl. 1. (Bir yelkeni) Borina ile germek. 2. gsz. Borinaları gererek gitmek, borina gitmek. 3. tkz. Ayaklarını yere vurarak yürümek, boulingrin er. Çimenlik. bouioir er. Kireç, harç karıştırmaya özgü aygıt, boulon er. Cıvata, somunlu vida. boulonner gçl. 1. Cıvata ile, somunlu vida ile tutturmak (Boulonner une poutre). 2. argo. Çalışmak (Tu boulonnes dur). boulot er. tkz. İş (Il cherche du boulot. Je vais au boulot). boulot,tes. vead. 1. Kısave şişman; topuz gibi (Une femme boulotte. Un pain boulot. Une petite boulotte). 2. er. Besin, yiyecek, boulotter gsz. 1. Kendi yağıyla kavrularak yaşamak. 2. Yavaş yavaş durumu iyileşmek. 3. tkz. Yemek. 4. gçl. tkz. Yemek (Il n'y a rien à boulotter). boum iinl. 3. Bum! Güm! Pat! Düşen bir nesnenin çıkardığı ses (Boum! Tout est tombé). 2. er.

bourde Gürültü, pat, güm (Ça a fait un grand boum en tombant). § Etre en plein boum: Harıl harıl çalışmak. boumer gsz. hlk. Yolunda gitmek, iyi gitmek (Ça boume: İşler tıkırında; işler yolunda gidiyor). bouquet er. 1. Demet (Un bouquet de roses, de persil). 2. Güzel şarap kokusu; koku, "rayiha. 3. Salkım, saçak, kangal (Le bouquet d'un feu d'artifice). 4. Sonuç, yargı. 5. Sevgi koşuğu. 6. Bayram armağanı. §Bouquet delà mariéeer. bitb. Menekşe gülü. Bouquet d'arbres: Küçük koru, ağaçlık. C'est le bouquet: İşte bu tüy dikti; işte bu hepsinden beter, bouquet er. 1. Bir tür iri karides. 2. Erkek tavşan, bouqueté,e s. Hoş kokulu, "rayihalı (Un vin bouqueté). bouquetier er. Çiçek vazosu, çiçeklik, bouquetière diş. Çiçekçi kız, çiçekçi kadın, bouquetin er. Dağ keçisi. bouquiner. 1. Kocamış teke, "ihtiyar teke. 2. Erkek tavşan. bouquin er. 1. Eski kitap. 2. hlk. Kitap, betik, bouquiner gsz. 1. Eski kitap okumak. 2. Kitaplara bakmak. 3. gsz. gçl. Okumak (ila passé toute sa journée à bouquiner. Il aime bouquiner les romans policiers). bouquinerie diş. 1. Sahhaflık. 2. Eski kitap merakı. bouquineur,euse ad. 1. Eski kitap meraklısı. 2. Kitapları karıştırmayı seven. 3. Okumayı seven, çok okuyan. bouquiniste ad. Eski kitap alıp satan, "sahhaf, eski kitapçı. bouracan er. Aba, kaba yünlü. bourbe diş. Çamur, balçık (Bourbe d'un marais). bourbeux, euse s. Çamurlu, balçıklı, batak ( Chemin bourbeux, eau bourbeuse). bourbier er. 1. Balçık çukuru. 2. mec. Berbat iş, batak (Il faisait de vains efforts pour se tirer de ce bourbier). 3. mec. Çirkef. bourbillon er. 1. Çamur yığını. 2. hek. Çıban özü. bourbonien,ne s. Burbon ailesine değgin. Burbonlara özgü. § Nez bourbonien: Uzun gaga, burun. bourdaine diş. Kara akçaağaç. bourdalou er. 1. Şapka kurdelesi. 2. Kasket meşini. 3. Lâzımlık, oturak, bourde diş. tkz. 1. Yalan, martaval, kurt masalı (Tu me racontes des bourdes!). 2. Düşüncesizlik, aptallık, yanılgı, yanlış. § Faire, commettre une bourde: Yanılgıya düşmek, hatâ etmek, yanhş yapmak, düşüncesizlik etmek (J'ai commis une bourde en refusant leur proposition. Cet élève a fait de grosses bourdes dans sa dictée).

bourdon bourdon er. 1. Hacı değneği. 2. Yaban arısı (Bruitde bourdon). 3. Büyük çan (Bourdon de NotreDame). 4. Orgta bas sesi veren boru. 5. Basım dizisinde atlama. § Faux bourdon: Erkek arı; eski batı müziğinde bir beste biçimi. Avoir le bourdon: Canı sıkılmak, içi sıkılmak, bourdonnant,e s. Vızıldayan, uğuldayan (Une mouche bourdonnante). bourdonnement er. 1. Vızıldama, vızıltı (Bourdonnement des abeilles). 2. Mırıldanma, uğultu. 3. Homurtu, uğultu (Bourdonnement d'un moteur d'avion). 4. Uğultu, uğuldama (Bourdonnement d'oreilles). bourdonner gsz. 1. Vızıldamak (Une abeille bourdonne). 2. Mırıldanmak, mırıltı halinde gelmek (Une musique lointaine bourdonnait à ses oreilles). 3. Uğuldamak (Avoir les oreilles qui bourdonnent: Kulakları uğuldamak). bourdonneur,euse s. Vızıldayan (Des essaims bourdonneurs). bourg er. Kasaba, bourgade diş. Küçük kasaba, bourgeoises, ve ad. 1 .ad. 'Kentsoylu, *kentligil, "burjuva. 2. hlk. Karı, eş (Ma bourgeoise). 2. s. Kentsoylulara, kentligillere değgin (Classe bourgeoise. Quartier bourgeois). 4. Bayağı. 5. Tutucu, "muhafazakâr. 6. İyi ve sade (Une cuisine bourgeoise). § Epater le bourgeois: Çok yırtıkça davranmak; herkesi şaşırtıcı davranışlarda bulunmak. bourgeoisement bel. Sade bir biçimde, burjuvaca, efendi efendi (Vivre bourgeoisement). bourgeoisie diş. 1. 'Kensoylular, *kentligiller, "burjuvazi. 2. "Kentsoyluluk, *kentligillik, "burjuvalık. bourgeon er. I. Tomurcuk (Les bourgeons éclatent au printemps). 2. Asma filizi. 3. Ergenlik, yüz sivilcesi (Il a des bourgeons dégoûtants sur le visage). bourgeonnement er. 1. Tomurcuklanma. 2. hlk. (Yara için) Azma, etrafında et parçaları oluşması (Bourgeonnement d'une plaie). bourgeonner gsz. 1. Tomurcuklanmak (Les pommiers ont bourgeonné). 2. Sivilce çıkmak, sivilcelenmek (Ton visage bourgeonne). bourgeron er. Kısa iş gömleği, bourgmestre er. (Belçika, Almanya, Hollanda ve İsviçre gibi Orta Avrupa ülkelerinde) Belediye başkanı, bourgogne er. Burgonya şarabı, bourguignonne s. ve ad. 1. Burgonyalı. 2. er. Şaraplı sığır yahnisi, bourlinguer gsz. 1. (Gemi) Güçlükle yol almak,

175

bourrelet

fırtınada çabalamak. 2. tkz. Serserice gezip tozmak, sürtmek. 3. Yolculuk etmek, dolaşmak (Il a bien bourlingué dans les mers). bourlingueur,euses. vead. Durmadan gezip tozan; orda burda sürtüp duran, bourrache bitb. Hodan, bourrade diş. 1. Avda, köpeğin ava vurup tüy koparması. 2. (Dipçik ya da dirsekle) Vurma, dürtme (Une bourrade amicale. Je lui ai donné une bourrade). bourrage er. 1. Tıka basa doldurma. 2. Bir şeyi doldurmak için kullanılan şey. § Bourrage de crâne: Yoğun propaganda, beyin yıkama, bourrasque diş. 1. Bora, fırtına (Une bourrasque de pluie). 2. mec. Geçici öfke; birden bire parlama. §Entrer comme une bourrasque: Fırtına gibi girmek. bourratif,ive s. tkz. Kann doyurucu, mide şişirici, açlık bastırıcı (Ces biscuits sont trop bourratifs). bourre diş. 1. Tabaklamadan önce bir hayvan derisinden koparılan tüy. 2. Semer, kanape gibi şeylere doldurulan kıl, yün kırpıntısı gibi şeyler, paçak. 3. (Ağızdan dplma silahlara tıkılan) Sıkı. 4. Yün yada ipek hurdası. 5. Tomurcuklann üstünde ince tüy. 6. mec. Önemsiz şey, değersiz şey. 7. hlk. Dişi ördek. 8. Bir tür iskambil oyunu. 9. er. argo. Polis, aynasız. § De première bourre: hlk. Eşsiz, çok güzel, nefis. A la bourre: hlk. Geç; geç kalarak; gecikerek. bourré,e s. 1. Tıka basa dolu (Une valise bourrée. Un wagon bourré). 2. Balık istifi gibi; üst üste yığılmış, sıkışmış (Les gens étaient bourrés dans le train). 3. hlk. Sarhoş, bourreau er. 1. Cellat. 2. Acımasız, taş yürekli; işkenceci.§Bourreau des cœurs; Donjuan, gönül hırsızı, kadınlann gönlünü çabucak fetheden kimse. Bourreau d'argent: Müsrif, çok para harcayan. Bourreau de travail: Çabuk ve çok iş yapan; çok iyi çalışan, kendisine iş dayanmayan (kimse). bourrée diş. 1. Çalı bağı, çalı demeti. 2. Bir tür dans. bourrèlement er. Ezinç, "azap (Bourrèlement de la conscience). bourreler gçl. Azap vermek, kıvrandırmak. § Etre bourrelé de qch: -denkıvranmak,çok acı çekmek (Il était bourrelé de remords). bourrelet er. 1. Başta yük taşımak için kullanılan ortası delik yuvarlak yastık, simit yastık. 2. Kapı ve pencere aralıklarım tıkamak için kullanılan ince uzun yastık, tıkama yastığı. 3. Düşerken çocuklann başlarını korumuş olmak için başhklann etrafına konulan yuvarlak yastık, koruma yastığı. 4. (Top ağzı kenannda) Kabartma halka. 5. Ağaç yada madeni süs. 6.

bourrelier (Vücutta) Et yada yağ birikintisi, kıvrım (Bourrelet de chair, de graisse. Il a des bourrelets de chair sous le menton). bourrelier er. Saraç; hayvan koşumu yapıp satan kimse; koşumcu, bourrellerie^. Saraçlık; koşumculuk. bourrer gçl. 1. Sıkı tıkmak, doldurmak (Bourrer un fusil). 2. Paçak, kıtık doldurmak (Bourrer un coussin). 3. Tıka basa doldurmak (Bourrer une valise). 4. Tıka basa yedirmek, tıkış tıkış yedirmek. 5. Bourrer qch de qch: -ile doldurmak (Bourrer le poêle de bûches. Bourrer une boîte de papiers). 6. Bourrer qn de qch: Birinin karnını -ile doldurmak, doyurmak (Elle nous bourre de pommes de terre). 7. gsz. (Köpek için) Kaçan avdan tüy koparmak. 8. gsz. argo. Kapah gişe oynamak, salonu tam doldurmak (Ce soir on a bourré). § Bourrer qn de coups: Birini dayaktan gebertmek, eşek sudan gelinceye kadar dövmek. Bourrer le crâne à qn: Birinin aklını çelmek, beynini yıkamak, yalan propagandayla yanıltmak (La presse officielle bourre le crâne au public). § Se bourrer: 1. Tıka basa yemek, işkembesini doldurmak. 2. Se bourrer de qch: -ile karnını doyurmak (Se bourrer de pain). bourriche diş. Av yada balık sepeti; çavalye. bourrichon er. tkz. Baş, kafa, kelle. § Se monter le bourrichon: Düşler kurmak; olmayacak şeyler tasarlamak, bourricot, bourriquot er. Küçük eşek, sıpa. bourrin er. hlk. At; beygir, bourrique diş. 1. Kancık eşek. 2. mec. tkz. fnatçı ve aptal kimse, eşeğin teki. 3. argo. Polis, aynasız. § Têtu comme une bourrique: Keçi gibi inatçı. Faire tourner qn en bourrique: Birini bunaltmak, serseme çevirmek (On l'a fait tourner en bourrique). bourriquet er. 1. Sıpa yada küçük boy eşek. 2. Kuyu çıkrığı. bourru,e s. 1. Pürtüklü, pürüzlü (Fil bourru). 2. mec. Asık suratlı, acılı (Un homme bourru, un air bourru). § Vin bourru: Henüz mayalanmamış şarap, üzüm şırası, bourse diş. 1. Kese, para kesesi (Une bourse de peau. Bourse à fumoir). 2. 'Öğrenmelik, °burs (Bourse d'études. Concours de bourses). 3. Tavşan avında kullanılan bir tür ağ; yakalamak için tavşanın yuvası ağzına konan torba ağ. 4. (Balık avında) Torba biçiminde ağ. 5. Borsa (Bourse de commerce. La bourse a monté, la bourse a baissé). 6. ç. Taşak torbası. §Pourtoutes les bourses: Her keseye elverişli; herkesin kesesine göre. Sans bourse délier: Beş para

176

boussillage harcamadan, kesenin ağzmı açmadan, bedava. Avoir la bourse bien garnie: Cüzdanı kabarık olmak, çok parası olmak. Délier les cordons de la bourse: Kesenin ağzını açmak. Tenir les cordons de la bourse: Kesenin ağzını elinde tutmak, masrafları gören kişi olmak. Jouer à la bourse: Borsa oyunu oynamak. Ouvrir sa bourse à qn: Birine kesesinin ağzını açmak, birine maddî yardımda bulunmak, boursicotage er. 1. Küçük borsa oyunlarına girme. 2. Beş on kuruş artırma, boursicoter gsz. 1. Küçük borsa oyunlarına girişmek. 2. Beş on kuruş artırmak, boursicotier, ère; boursicoteur, euse.v. ve ad. Küçük borsa oyunlarına girişen (kimse), boursier, ère s. ve ad. 1. Burslu, öğrenmelik alan öğrenci (Une boursière; un élève boursier). 2. er. Borsacı. 3. Borsa ile ilgili (Le marché boursier; opérations boursières). boursouflage, boursouflement er. Şişme, şişirme; kabarma, kabartma, boursouflé, e s. 1. Şiş, şişmiş (Un visage boursouflé). 2. Şişirilmiş, tantanalı, boş ve parlak lâflarla dolu (Un discours boursouflé. Un style boursouflé). boursoufler gçl. 1. Şişirmek, şişkinleştirmek. 2. Hindi gibi kabartmak (L'orgueil boursoufle les sots). § Se boursoufler: Yer yer kabarmak (La peinture s'est boursouflée). boursouflure diş. 1. Şişkinlik, kabarıklık (Boursouflure d'un enduit sur un mur. Boursouflure du visage, des paupières). 2. Tantana, boş ve parlak sözlerden oluşmuştuk (Boursouflure du style). bousculade diş. İtişip kakışma, sıkışma. Sıkışıklık, acele (La bousculade du métro. Dans la bousculade du départ, nous avons oublié la valise. La bousculade des derniers préparatifs). bousculer gçl. 1. Karıştırmak, altüst etmek (On a bousculé tousses livres). 2. İtip kakmak (La foule nous bousculait). 3. Dürtmek, paylamak, çıkışmak (Il est paresseux, il faut le bousculer un peu pour le faire travailler). 4. Acele ettirmek. § Se bousculer: 1. İtişip kakışmak (Les enfants se bousculent pour sortir de l'école). 2. Aceleetmek, evmek, biraz çabuk olmak (Bouscule-toi, autrement nous allons manquer le train). bouse diş. Sığır gübresi, mayıs; tezek (Bouse de vache). bouser gsz. 1. (Sığır için) Mayıs salmak, pislemek. 2. gçl. (Harman yerini) Mayıslı çamurla sıvamak, bouseux er. tkz. Köylü, hödük, bousier er. Gübre böceği, bousillage er. 1. Kerpiç. 2. tkz. Kötü yapılmış iş,

boussiller şişirme iş. 3. tkz. Şişirme, baştan savma yapma, berbat etme, bozma. bousiller gsz. 1. Kerpiçle yapı yapmak, kerpiç işlemek. 2. gçl. tkz. Berbat etmek, çok kötü yapmak, içine etmek (Bousiller un travail). 3. Bozmak, kullanılmaz hale getirmek (Bousiller un moteur, une montre, une machine). 4. Bousiller qn: tkz. Birini öldürmek, gebertmek, canını cehenneme yollamak (Un tracteur l'a bousillé sur la route). bousilleur,eusearf. 1. Kerpiççi. 2. tkz. Kötü işçi; her şeyi bozan, berbat eden kimse. bousin er. hlk. 1. Adı kötüye çıkmış yer, kötü yer. 2. Büyük gürültü, gürültü patırtı. bousingot er. Meşin gemici şapkası. boussole diş. 1. Pusula (Avancer à l'aide de la boussole). 2. Kılavuz (Vos conseils seront ma boussole). § Perdre la boussole: Pusulayı şaşırmak; afallamak, ne yapacağını bilememek. boustifaUle diş. hlk. 1. Şölen. 2. Besin, yiyecek, yiyinti. bout er. 1. U% (Le bout du nez, de la langue, de la table, d'une ficelle). 2. Son (Le bout de l'année, de la semaine). 3. Uç süsü. 4. Un bout de: Biraz, bir parça, azıcık, ufacık ( Un bout de pain. Un bout de papier, un bout de fil. Je vais lui écrire un bout de lettre).S. ç. (Sinemacılıkta) Günlük çekimler. § A tout bout de champ: Her an, dem dakka, dakka başı. Au bout du monde: Çok uzaklarda, dünyanın öbür ucunda. Au bout du compte: Hasılı. Bout à bout: Uç uca. Un bout d'homme: Ufacık tefecik bir adam. Un bout de femme: Mini minnacık bir kadın. Un bon bout de temps: Hayli zaman, epey uzun süre (Il est resté un bon bout de temps chez moi). De bout en bout: Baştan başa. D'un bout à l'autre: Baştan başa, başından sonuna dek. Etre à bout: 1. Sıfırı tüketmek, hiçbir olanağı kalmamak. 2. Sabrı tükenmek, artık dayanamamak. Etre à bout de qch: -si kalmamak; -si tükenmek (Je suis à bout de patience: Sabrım kalmadı. Il est à bout de forces: Gücü tükendi, gücü kalmadı). Pousser qn à bout: Birini kızdırmak, sabrını taşırmak. Venir à bout de qch: -in üstesinden gelmek, yüzüp yüzüp kuyruğuna gelmek, sonuna gelmek, bitirmek (Venir à bout d'un travail, d'un projet). Venir à bout de qn, de qch: -in hakkından gelmek, birini yenmek, alt etmek (Venir à bout d'une difficulté, d'un adversaire). Au bout de: Sonunda, -in bitiminde, sonra (Au bout de trois ans). Arriver, venir, être au bout de qch: -in sonuna gelmek, sonuna varmak, sonunda olmak (Arriver, venir au bout de sacarrière, desavie). Etre au bout de son rouleau:

177

boutique

Bir ayağı çukurda olmak, ölmek üzere olmak. Avoir du mal à joindre les deux bouts: f ki yakasını bir araya getirememek. Brûler la chandelle par les deux bouts: Çok müsrif olmak, har vurup harman savurmak. Tenir le bon bout: Sağlam yere ayak basmak, durumu sağlam, iyi olmak. Faire un bout de conduite à qn: Birini uğurlamak,geçirmek için bir süre ona yolda eşlik etmek. Mener qn par le bout du nez: Birini istediği yöne çevirmek, istediği gibi idare etmek (Sa femme le mène par le bout du nez). Aller jusqu'au bout: Sonuna kadar gitmek, sonuna kadar dayanmak. Montrer le bout de l'oreille: Niyetini, düşüncesini, ortaya koymak, belli etmek (ila montré le bout de l'oreille par cette réflexion). Jusqu'au bout des ongles: Sapma kadar, çok, tam anlamıyle (Il a de l'esprit jusqu'au bout des ongles). Avoir qch sur le bout de la langue, sur le bout des lèvres: Dilinin ucunda olmak (Je l'ai sur le bout de la langue, mais je ne peux pas le dire). Savoir qch sur le bout du doigt: Su gibi bilmek, çok iyi bilmek (Cet élève sait sa leçon sur le bout du doigt). boutade diş. 1. Şaka, takılma (Il ne faut pas prendre au sérieux ces boutades). 2. Naz, kapris, *özenç (Il agit par boutade. Les boutades d'un enfant malade). bout-dehors er. den. Ek yelken çekmek için gemi serenine eklenen parça, boute-en-train er. Yanındakileri eğlendiren, güldüren, herkese neşe saçan kimse ; neşe kaynağı (Il est le bout -en- train de la classe). bouteille diş. 1. Şişe (Une bouteille de vin). 2. ç. (Gemide) Yüznumara, aptesane. § Aimer la bouteille: İçkiye düşkün olmak. Prendre de la bouteille: mec. tkz. Yaşlanmak. C'est la bouteille à l'encre: Karışık, anlaşılmaz bir sorun bu. bouteillon er. Karavana. bouter gçl. Atmak, kovmak (Bouter l'ennemi hors du pays) bouterolle diş. 1. (Kılıçta) Kın pabucu. 2. Anahtar deliği yarığı. bouteroue diş. Yapı ve kapı köşelerini tekerleklerden korumak için konulan taş, koruma taşı. boute-selle diş. ask. Boru yada trampetle verilen "eyer vur" komutu, boutique diş. 1. Dükkân (Boutique de charcuterie. Boutique d'un artisan). 2. Dükkân eşyası. 3. İşlik, atölye. 4. Avadanlık5. tkz. İş. 6. mec. tkz. Berbat ev yada çalışma yeri. 7. Diri balık sandığı. § Fermer boutique: Dükkân kapamak. Ouvrir boutique: Dükkân açmak, lenir boutique: Dükkân işletmek, dükkâncılık etmek.

boutiquier boutiquier,ère ad. Dükkâncı, boutisse diş. (Duvarcılıkta) Bağlama taşı, kısa bağtaşı. boutoir er. 1. Nalbantların, sepicilerin kullandıkları iki ucu saplı keski, bıçkı, suntraç. 2. Yaban domuzu burnu, kalak. § Coup de boutoir: Sert ve acı söz, tersleme, bouton er. 1. Konca, gonca (Bouton de rose. Un bouton qui éclot). 2. Sivilce (Bouton de petite vérole. Il a des boutons). 3. Düğme (Unboutonde chemise). 4. (Kimi aletlerde) Düğme, kumanda düğmesi (Tourner le boutton de la radio. Un boutton électrique). bouton-d'argent er. Düğünçiçeği, bouton-d'or er. Sarı düğünçiçeği, boutonnage er. Düğmeleme; düğmelenme (Boutonnage de gauche à droite). boutonner gsz. 1. Sivilce çıkartmak, sivilce dökmek. 2. gçl. İliklemek, düğmelemek (Boutonner sa veste, son pantalon). 3. Meçin ucundaki düğme ile dokunmak (ila boutonné son adversaire). 4. gsz. Düğmelenmek (Ce corsage boutonne par derrière). § Se boutonner: İliklenmek, düğmelenmek (Cette blouse se boutonne par devant). boutonnerie diş. 1. Düğmecilik. 2. Düğme fabrikası. boutonneux,euse s. Sivilceli (Un visage boutonneux). boutonnier,ère ad. Düğmeci, boutonnière diş. 1. İlik, düğme iliği.2. Kesi, çizik; ince ve uzun yara ( On lui fit une petite boutonnière et on lui glissa dans\ la vessie une sonde spéciale. Faire une boutonnière avec un poignard). 3. Ceket yakasındaki ilik (Avoir une fleur, une décoration, l'insigne d'un parti à la boutonnière). bouton-pression er. Çıtçıt (Corsage fermé par des boutons-pression ). bouts-riméser. ç. l.Birkoşukdüzmeküzereverilen uyaklar. 2. (Tekil olarak) Önceden verilen uyaklara göre düzülen koşuk, bouturage er. Çelik dikerek ağaç yetiştirme, çelikleme. bouture diş. Dikilmek üzere kesilmiş dal, sürgün gibi ağaç parçası, çelik (Faire des boutures). bouturer gsz. 1. (Ağaç için) Kökten sürmek. 2. gçl. Çelikleme yoluyla (ağaç) yetiştirmek, bouveau, bouvelet er. Tosun, bouverie diş. Sığır ahırı, öküz damı. bouvet er. (Doğramacılıkta) Kenar küşteresi. bouvier,ère ad. 1. Sığırtmaç. 2. mec. Kaba adam, hödük. bouvière diş. hayb. Acıbalık.

178

braconnage bouvilloner. İğdiş edilmiş tosun, bouvreuil er. Şakrak kuşu. bovarisme er. (Flaubert'in romanı Madame Bovary'den) Doyumsuzluk, düşler içinde yüzen kadın doyumsuzluğu. bovidés er. ç. Boynuzlugiller, bovin,e s. 1. Öküze, sığıra değgin (Races bovines. Un regard bovin). 2. er. ç. Sığırgiller, sığır familyası (Les bovins). bow-window [bowindo] er. İng. Cumba, box er. Ahır yada garaj bölmesi, box-calf [bakskalfl er. Kromla sepilenmiş dana derisi. boxe diş. Boks, yumrukoyunu (Gagner un match de boxe aux points, par knock-out. Pratiquer la boxe). boxer gsz. 1. Boks yapmak. 2. gçl. Yumruklamak (Il se précipita sur son adversaire et le boxa au visage). boxeur er. Boksör, yumrukoyuncusu. boy er. İng. 1. (Sömürgelerde) Yerli uşak. 2. Yamak, çocuk uşak. 3. Müzikhollerde dansçı delikanlı. boyard er. tar. 1. Boyar, eski Rus soylusu. 2. mec. tkz. Zengin, hali vakti yerinde adam. boyau er. 1. Barsak. 2. Hortum. 3. Tekerlek iç lastiği, yarış bisikleti iç lastiği. 4. mec. Dar ve uzun yol. 5. (İstihkâmlarda) Sıçan yolu § Corde à boyau: Çalgı teli. Se tordre les boyau: hlk. Gülmekten katılmak, kasıklarını tuta tuta gülmek. boyauderiediş. 1. Barsak işlenilen yer, sucuk yapım yeri. 2. Barsak işlemesi, sucuk yapma. boyaudier,ère ad. Barsak işçisi, boyauter (se) hlk. Çok gülmek, gülmekten kasıkları çatlamak. boycott er. Boykot (Les syndicats ont déclenché le boycott des produits italiens). boycottage er. Boykot. boycotter gçl. Boykot etmek (Boycotter les marchandises étrangères. Boycotter un commerçant, un cours). boycotteur,euse ad. Boykotçu. boy-scout [bsjskutjer. İng. 1. İzci. 2. mec. tkz. Saf ülkücü (Une mentalité de boy-scout). brabançonne diş. Belçika ulusal marşı, brabanter. Pulluk, bracelet er. Bilezik (Bracelet en or). bracelet-montre er. Bilezik üzerine oturtulmuş kadın kolsaati. brachial,es. Kola değgin (Artère brachiale). brachycéphales. vead. Kısakafalı, brakisefal, braconnage er. Kaçak a \ ( L e braconnage a dépeuplé

braconner la rivière). braconnerez. Kaçak avlanmak, kaçak avyapmak. braconnier er. Kaçak avcı. bractée diş. Kimi çiçeklerin yanında bulunan özel yaprak. bradage er. 1. Ucuz fiyatla elden çıkarma, okutma, satıp kurtulma. 2. Bit pazarında satma, brader gçl. 1. Ucuz fiyatla elden çıkarmak, okutmak, satıp kurtulmak (Il a bradé sa voiture). 2. -i bit pazarında satmak, braderie di';. Bitpazarı. bradycardie diş.hek. Kalp atışının yavaşlaması, nabız düşüklüğü, braguette diş. Pantolon yırtmacı, brahmane er. Brehmen, brahman brahmanique s. Brahma dinine değgin; brehmen (La société brahmanique). brahmanisme er. Brehmenlik, Brahma dini. brai er. Katran tortusu. braie diş. 1. Çocuk bezi, kundak. 2. ç. Eski Galyalı poturu; potur, braillard,e; braiiieur,euse s. ve ad. Zırlak, zırlayıp duran. braille er. Körler abecesi (Apprendre le braille). braillement er. Zırlama, bağırma, brailler gsz. 1. Zırlamak. 2. (Tavus) Bağırmak. 3. mec. (Çocuk) Zır zır ağlamak, zırıldamak. 4. gçl. Bağıra bağıra söylemek (Brailler un slogan, une chanson). braiment er. Anırma (Braiment d'un âne). braire gsz. 1. Anırmak (L'âne qui brait au bout du champ). 2, hlk. Zırlamak, braise diş. 1. Kor, köz (Remplir de braise un brasero. Faire griller de la viande sur la braise). 2. Söndürülmüş kor, kömür (Les boulangers retirent la braise du four). § Des yeux de braise: Ateş gibi gözler. Etre sur la braise: Sabırsızlık ve kaygı içinde beklemek; diken üstünde olmak, braiser gçl. Hafif ateşle pişirmek (Viande braisée; légumes braisés). braisière diş. 1. Kor söndürülen kap. 2. Kapaklı saplı tencere, bramement er. 1. Geyik bağırması. 2. mec. Bağırma, uluma, bramer gsz. 1. (Geyik için) Bağırmak. 2. mec. Bağırıp çağırmak, ah vah etmek (Ah! Je brame après cette santé, après cet équilibre heureux). bran er. 1. Kepekkabasi. 2. hlk. Pislik, dışkı. § Bran de scie: Bıçkı talaşı. Brand'agace: Erik yada kiraz zamkı. brancard er. 1. Teskere, sedye (Transporter un malade sur un brancard). 2. Araba kolu. brancardier er. Teskereci, sedyeci (Brancardiers

179

branlant militaires). branchage er. 1. Ağacın bütün dalları, dallar. 2. Dal yığını. branche diş. 1. Dal (Les branches d'un arbre. Couper, casser, secouer une branche). 2. Kol, dal (Branches d'une famille. Ce chandelier a trois branches. Les branches de la science). 3. hlk. Cancağız (Viens ma vieille branche). § Avoir de la branche: Soylu olmak, soyu sopu belli olmak; alımlı, seçkin davranıştı olmak. Etre comme l'oiseau sur la branche: Sallantıda olmak, bir yer yada mevkideki durumu geçici olmak. Scier la branche sur laquelle on est assis: Bindiği dalı kesmek (Tu scies la branche sur laquelle tu es assis). branchement er. 1. Kanal yada hat kolu. 2. Hat bağlama (Le branchement du téléphone a été fait). brancher gsz. 1. Ağaç dalına tünemek, konmak (La perdrix branche). 2. gçl. Takmak, bağlamak. 3. Brancher qch sur qch: Bir şeyi -e takmak, bağlamak (Brancher un appareil de radio sur la prise électrique. Brancher un réseau électrique sur un autre). Etre branché: tkz. Anlamak, kavramak, çakmak (Je ne suis pas branché, répète encore une fois). branchette diş. Küçük dal. branchial,e s. Solungaca değgin (Respiration branchiale; fentes branchiales). branchie diş. Solungaç (Les branchies des poissons, des mollusques). branchiopodes er. ç. hayb. Kolsu-ayakhlar. branchu,es. Dallı; dallı budaklı, brandade diş. Morina balığı ezmesi, brande diş. Bir tür funda; fundalık, brandebourg er. 1. Kimi giysilerde iliklerin etrafına süs olarak dikilen şerit. 2. Bahçe çardağı, brandevin er. (Eski) Şaraptan çekilen rakı; şarap ruhu. brandiller gsz. 1. Sallanmak. 2. gçl. sallamak, brandir gçl. 1. Çekmek, sallamak (Brandir son épée; brandir une lance. Il brandit son bâton et se précipita sur moi). 2. Bir şeyi tehdit aracı olarak kullanmak; -ile tehdit etmek (Il brandit sa démission devant les critiques). § Brandir l'étendard de la révolte: tsyan bayrağını çekmek, brandon er. 1. Saman sapından meşale. 2. Yangından sıçrayan yanar parça. 3. Ürüne el konduğunu belirtmek için tarlada bir sırığın ucuna bağlanarak dikilen sap bağı. § Brandon de discorde: Nifak kaynağı; nifak kıvılcımı, nifak tohumu. brandy er. Ing. (ingiltere'de) Rakı; kanyak, branlant,e s. Sallanan (Une bicoque branlante). §

branle

180

Château branlant: Yeni yürümeye çalışan ve sık sık düşen çocuk, branle er. 1. Salınma, sallanma. 2. tik hız, ilk hareket, ilk adım. 3. den.Branda. 4. Halka dansı. § Donner le branle à qch: -e ilk hızı vermek, ilk hareketi yaptırmak, ilk adımı attırmak (Donner le branle à une entreprise, à une affaire, à une révolution). Mettre qch en branle: Harekete geçirmek, seferber etmek (İla mis en branle tous les services. Vous devez mettre en branle toutes vos forces). Se mettre en branle: Harekete, eyleme geçmek, kolları sıvayıp işe girişmek, branle-bas er. 1. (Gemide) Hazırlık (Branle-bas de combat. Branle-bas du matin, du soir). 2. mec. Kargaşalık; telâş (Le branle-bas du départ en vacances). § Mettre qch en branle-bas: Velveleye vermek, telâşa sokmak (Il a mis toute la maison en branle-bas). branlement er. Sallama, sallanma, sallanış (Branlement de tête). branler gçl. 1. Sallamak (Branler la tête). 2. gsz. Sallanmak (Une dent qui branle, une chaise qui branle. L'escalier branle). § Branler dans le manche, au manche: Sağlam olmamak, sallantıda olmak, düşme tehlikesiyle karşı karşıya bulunmak (L'affaire branle dans le manche). S'en branler: Aldırmamak, vız gelip tırıs gitmek (Je m'en branle). braquage er. 1. Çevirme, yön verme. 2. argo. Silahla saldırma, silahlı saldın, braque er. 1. Bir tür av köpeği. 2. s. mec. tkz. Şaşkın, sersem, deli, kaçık (Il est un peu braque). braquemart er. (Eski) tki ağızlı kısa kılıç, braquer gçl. 1. Çevirmek, yöneltmek (Il a braqué son pistolet en direction de son adversaire). 2. Hafif yana yatırmak ; y an yan götürmek ( Braquer les roues d'une voiture). 3. argo. Silahla saldırmak, silahla soymak (Braquer une banque). 4. Braquer qch sur qn, sur qch: Bir şeyi -in üzerinde toplamak; -e çevirmek, yöneltmek (ila braqué ses regards sur nous). 5. Braquer qch vers: -e doğru çevirmek, yöneltmek (Braquer les canons vers la colline). 6. Braquer qn contre: Birini -in aleyhine çevirmek (lia braqué toute sa famille contre moi. Je vais braquer tout le groupe contre ce projet). 6. gsz. Hafifçe yanlamak (La voiture braqua vers la droite). § Se braquer: 1. Şahlanmak, ayağa kalkmak, itiraz etmek (Il s'est braqué). 2. Se braquer contre qch: -e karşı cephe almak; -e muhalefet etmek, karşı olmak (Tout le monde s'est braqué contre cette entreprise). bras er. 1. (Değişik anlamlanyla) Kol (Bras droit, bras gauche. Les bras d'un fauteuil. Le bras d'un

bras levier). 2. Kol emeği (Vivre de ses bras). 3. İşçi, el işçisi (L'industrie a besoin des bras). 4. Güç. 5. Yüreklilik. 6. den. Serenlere yön vermeye yarayan donanım, brasya. § A bras le corps: Belinden yakalayarak; kollarını beline dolayarak; yarı belden. A bras raccourcis: Büyük bir şiddetle, hışımla (Il s'est jeté sur son adversaire à bras raccourcis). A tour de bras: 1. Bütün gücüyle, var kuvvetiyle (Lancer une pierre àtourdebras). 2. Bol, çok çok, habire (Envoyer des lettres à lourde bras). A bras: Elle; elle çalışan (Nous avons transporté toute la marchandise à bras. Moulin à bras, voiture à bras, presse à bras). A pleins bras: Çok; kucak dolusu (Il travaille à pleins bras. Apporter des fleurs à pleins bras). Porter qch sur ses bras, dans ses bras: Bir şeyi kucağında taşımak. Serrer qn dans ses bras: Birini kucaklamak, birine sarılmak. Bras dessus bras dessous: Kol kola (Ils se promenaient bras dessus bras dessous). Offrir, donner le bras à qn: -in koluna girmek (Je lui ai donné le bras) Etre au bras de qn: -in kolunda olmak, koluna girmiş olmak (Elle était au bras de son mari). Couper bras et jambe à qn: -in kolunu kanadını kırmak, kıpırdayamaz, iş yapamaz duruma getirmek (Tu lui as coupé bras et jambes). Avoir le bras long: Etkili kişi olmak; nüfuzlu kimse olmak, büyük nüfuzu olmak. Demeurer, rester les bras croisés: Eli kolu bağlı kalmak, hiçbir iş yapmamak. Tendre, ouvrir les bras à qn: 1. Birini bağışlamak, ona bağnm açmak. 2. Birine yardım elini uzatmak, yardım etmek. Tendre les bras vers qn: Birinden yardım istemek, birine el açmak. Se réfugier, se jeter dans les bras de qn: Birine sığınmak. Recevoir qn à bras ouverts: Birini sevinç ve coşkuyla karşılamak. S'endormir dans les bras du Seigneur: Ölmek, ruhunu Tann'ya teslim etmek. Avoir un bras de fer: Büyük bir gücü, çelik gibi iradesi olmak. Etre le bras droit de qn: Birinin sağ kolu olmak, en yakım olmak. Refuser son bras à qch: -e yardım etmemek, -den yardımını esirgemek (Il a refusé son bras à notre entreprise). En avoir les bras rompus: Yorgunluktan bitmek. Tomber dans les bras de qn: -in eline düşmek (Il est tombé dans les bras des escrocs). Avoir qn sur les bras: 1. -e bakmak zorunluluğunda olmak; -in geçimini sağlamak (J'ai sur les bras une famille nombreuse). 2. -başına belâ etmek, başına belâ almak (J'ai sur les bras une sale affaire. Il a sur les bras un visiteur depuis trois heures). Les bras m'en tombent: Hayretten dona kaldım; şaştım kaldım. Etre en bras de chemise: Üzerinde yalnız bir gömlek

brasage bulunmak (Il m'a accueilli en bras de chemise: Beni üstünde bir gömlekle karşıladı). Etre dans les bras de Morphée: Uyumak. brasage er. Lehimleme, brasergç/. Lehimlemek, brasero er. İsp. Mangal, maltız, brasier er. 1. Kor. 2. Ateş ocağı, kor yığını (L'incendie a transformé l'usine en un brasier). § Etre un brasier: Ateşler içinde yanmak, ateşi çok yüksek olmak (Mon corps était un brasier hier soir). brasiller gsz. 1. Yakamozlanmak; ışıldamak (La merbrasille. La bougie brasillait). 2. Kor rengini almak. bras-le-corp (à) bel. Belinden, kollarını beline dolayarak (Il a saisi son adversaire à bras-lecorps). brasque diş. Dökmecilikte kalıp çamuru, brassage er. 1. Brasya etme, yelkenin yönünü değiştirmek için serenin brasyalarını kullanma. 2. Bira yapma. 3. Karışım, karışma, birbiriyle karışma (Brassage des races, des peuples). brassard er. Kolçak; kol şeridi (Brassard d'infirmier, de deuil). brasse diş. Kulaç. § Nager la brasse: Kulaç atarak yüzmek, kulaç atmak, brassée diş. 1. Kucak dolusu ( Une brassée de fleurs). 2. Bir kulaç atışta alman mesafe, brasser gçl. 1. Karıştırmak, elle yoğurmak. (Brasser la salade. Le boulanger brasse la pâte dans le pétrin). 2. Karmak (Brasser les cartes). 3. Bulandırmak, karıştırmak (Brasser l'eau). 4. Kıpırdatmak, kımıldatmak, birbirine karıştırmak (Le vent brasse les feuilles mortes). S. den. Brasya etmek, yelkenin yönünü değiştirmek için serenin brasyalarını kullanmak. 6. Birçok şeyi bir anda yapmak, elinde toplamak (Brasser des affaires). § Brasser de l'argent: Elinde çok para olmak, brasserie diş. 1. Bira fabrikası. 2. Birahane, brasseur,euse ad. 1. Bira fabrikacısı. 2. Kulaç yüzücüsü, kulaçla yüzen. § Brasseur d'affaires: Bir çok işe birden girişmiş olan kimse, brassière diş. 1. Vücudu, özellikle çocukların vücudunu dik tutmak için kullanılan sıkı yelek, sıkma. 2. Tramvay, otobüs gibi taşıtlarda, ayakta kalanların tutundukları asma kayış. 3. ç. Sırtta taşınılan şeylerin kollara geçirilen kayışları, kol kayışı, brassin er. Bira fıçısı. brasure^. 1. Lehim. 2. Lehimleme. 3. Lehimyeri. bravache s. ve ad. Kabadayı taslağı, yalancı pehlivan (Un air bravache. Un bravache). § Faire le bravache: Kabadayılık satmak, yalancı

181

bredouillant pehlivanlık etmek, bravade diş. 1. Farfaralık, yalancı pehlivanlık, cesaret gösterisi (Son geste n'est qu'une pure bravade). 2. Meydan okuma (Il agit ainsi par bravade contre le despotisme). brave s. ve ad. 1. Yiğit, yürekli (Un combattant brave, un femme brave). 2. İyi, namuslu ( Un brave homme). § Faire le brave: Yiğitlik taslamak, erkeklik satmak, yalancı pehlivanlık etmek, bravement bel. 1. Yiğitçe, erkekçe. 2. Namusluca; namuslu namuslu, braver gçl. 1. Meydan okumak (Il nous brave). 2. Korkmamak, aldırmamak, hiçe saymak (Braver lamort, le danger). 3.Saymamak.uymamak, hiçe saymak (Braver les règles, les lois). bravissimo Uni. İt. Yaşa, çok yaşa; bravo, bravo ünl. it. 1. Bravo; yaşa. 2. er. Bravo, aferin, yaşa, alkış (On entendait les rires et les bravos de la foule). 3. er. İt. Kiralık katil; kirayla tutulmuş kıyıcı. bravoure Yiğitlik, yüreklilik. brayer er. 1. Kasık bağı. 2. Sancak kayışı. 3. Çan tokmağı kayışı, break (AkcAtI er. İng. Brik arabası, breakfast [bKEkfast\er. İng. Kahvaltı, brebis diş. 1. Dişi koyun, marya. 2. (Kiliseye bağlı) Hıristiyan, mümin. § Brebis galeuse: Uyuz keçi; görüşülmesi, arkadaş edinilmesi kötü ve tehlikeli olan kimse; başkasını kötü yola götüren kimse. Brebis qui bêle perd sa goulée: Çok konuşan çok zarar eder; geveze, iş yapacak vakit bulamaz. Qui se fait brebis, le loup le mange: Sen köprü olursan herkes üstünden geçer; fazla yumuşak olursan herkes sana çullanır. A brebis tondue Dieu mesure le vent: Garip kuşun yuvasını Allah yapar, brèche diş. 1. Gedik (Ouvrir une brèche). 2. (Kesici aletlerde) Çentik (Brèches sur une lame). 3. mec. Eksiklik, gedik. 4. yerb. Köşeli yığışım. 5. Boşluk, ağaçsız alan (Brèche dans une forêt). 6. Zarar, 'dokunca (Cela a fait une brèche sérieuse à ma fortune). § Battre en brèche qn, qch: 1 .Topa tutmak. 2. Şiddetle saldırmak, şiddetle eleştirmek (Il battait en brèche le gouvernement). Etre toujours sur la brèche: Habire uğraşıp durmak; aralıksız çalışıp uğraşmak. Mourir sur la brèche: Çarpışarak ölmek, brèche-dents, ve ad. Ön dişleri eksik olan. bréchet er. (Kuşlarda) Göğüs kemiği, bredouillage, bredouillement er. Geveleme, anlaşılmayacak kadar çabuk ve karışık konuşma; sözleri ağzında yuvarlama, bredouillant,e s.Geveleyen, kekeleyen (Une voix bredouillante).

bredouille bredouille diş. 1. (Tavla oyununda) Mars. 2. mec. Başarısızlık. 3. s. Başarısız, bir şey elde edememiş. § Revenir bredouille: Eli boş dönmek. bredouiller gsz. 1. Anlatılamayacak kadar çabuk ve karışık söylemek. 2. gçl. Geveleyerek, ağzında yuvarlayarak söylemek, gevelemek (Bredouiller une excuse, un compliment). bredouilleur, euse s. ve ad. Çabuk ve anlaşılmaz biçimde konuşup ne dediği anlaşılmayan, sözü ağzında yuvarlayan (kimse). bref,ève s. 1. Kısa, az süren (Un discours bref, une lettre brève). 2. Sert, kesin (Il a répondu sur un ton bref). 3. bel. Kısacası, uzun sözün kısası (Bref, ila refusé notre proposition). § En bref: Kısacası, uzun sözün kısası; sözü uzatmayalım (En bref, il n'est pas d'accord avec nous). bréhaigne s. (Eski) Kısır (Une jument bréhaigne). brelan er. 1. Bir tür iskambil oyunu. 2. Bir elde aynı türden üç kâğıt (Il avait un brelan de rois: Elinde üç papaz vardı). 3. Kumarhane, breloque diş. 1. Az değerli süs parçası, incik boncuk. 2. Bilezik yada saat zincirine takılan süs. 3. ask. Sıraları dağıtma yada karavana borusu. § Battre la breloque: 1. Saçmalamak, saçma sapan şeyler söylemek. 2. İyi çalışmamak, bozuk gitmek (Une montre qui bat la breloque. Mon cœur bat la breloque). brème diş. 1. hayb. Çapakbalığı. 2. argo. Oyun kâğıdı. bren,bran er. (Galya dilinde) Başkan, brésil er. 1. Kırmızı boya odunu. 2. Brezilya, brésilien,ne s. ve ad. 1. Brezilyalı. 2. Brezilya'ya değgin. brésiller gçl. 1. Ufalamak. 2. Kırmızı boya odunuyla, brezilya ile boyamak. 3. gsz. Ufalanmak, kuruyup toz toz dökülmek. § Se brésiller: Ufalanmak, un ufak olmak, bretailler gsz. 1. İkide bir kılıca davranmak. 2. Eskrim salonlarına devam etmek, bretailleur er. Her an kılıç çekmeye hazır, ikide bir kılıcına davranan, eli kılıçta, bretauder gçl. 1. (Bir hayvanın tüyünü) Bozuk düzen kırkmak. 2. (Hayvanın) Kulaklarını, kuyruğunu kesmek. 3. İğdiş etmek, bretelle diş. 1. Tüfek kayışı (Bretelle d'un fusil. Porter l'arme à la bretelle). 2. (Yük taşımakta kullanılan) Kayış. 3. ç. Pantolon askısı. 4. Bağlantı yolu (La bretelle d'une autoroute). § Mettre l'arme à la bretelle: Silah asmak; tüfek omuza asmak, breton,ne s. ve ad. 1. Brötanyalı, bröton 2. er. Brötonca, bröton dili. bretonnant,e s. (Brötonlar için) Eski geleneğe

182

bride bağlı kalmış (Bretons bretonnants). bretterfiy.1. Uzun ince kılıç. 2. Dişeği, dişingi, dişli yontma âleti, bretter, bretteler gçl. 1. Dişli bir aletle yontmak, dişeği ile yontmak, dişemek (Bretter un mur). 2. (Resimde) Taramak, taraklamak. 3. (Heykelcilikte) Kaba yontmak, dişingilemek. bretteur er. (Eski) Kılıçla çarpışma meraklısı, bretzel er. Bir Alman çöreği, breuil er. Çitle çevrilmiş koruluk, breuvage er. 1. İçki; içilecek şey. 2. Sulu ilaç. brève diş. dilb. Kısa hece; kısa ünlü. brevet er. 1. Berat, ünvan (Brevet de noblesse. Brevet d'invention). 2. Uzluk belgesi "şehadetname (Brevet de capacité, brevet de perfectionnement). 3. İlkokul diploması (Il n'a même pas son brevet). 4. mec. 'Güvence, garanti, "teminat (Brevet de tranquillité). breveter gçl. Berat yada uzluk belgesi vermek, bréviaire er. 1. "Dua kitabı, 'yakarı betiği. 2. mec. Hiç elden düşürülmeyen kitap, brévité diş. Kısalık, briard er. Fransız çoban köpeği, bribe diş. 1. Az bir şey, bir parçacık, azıcık (Une bribe de tabac). 2. ç. Artık, kırıntı, kalıntı (Les dernières bribes d'une fortune. Il a tiré de nous quelques bribes de phrases). 3. Yemek artığı, bric-à-brac er. 1. Eski eşya, elden düşme eşya (Marchand de bric-à-brac). 2. Elden düşme eşya pazarı. bric et de broc (de) bel. Şundan bundan, dereden tepeden, rasgele ( Une chambre meublée de bric et de broc). brick er. den. İng. Brik. bricolage er. 1. Ne iş olursa yapma; ufak tefek işler yapma. 2. Ufak tefek iş. 3. Üstün körü onarım, bricole diş. 1. Ortaçağda kullanılan bir mancınık. 2. (Koşum takımında) Göğüslük. 3. (Yükçülerin kullandığı) Omuz kayışı.4. İki çengelliolta iğnesi. S, mec. Düzen,hile.6. Önemsiz şey, önemsiz iş (Je ne peux pas luifaire un gros cadeau, je vais lui offrir une petite bricole. Il s'occupe toujours à des bricoles). bricoler gsz. tkz. 1. Her türlü ufak tefek işler yapmak; her telden çalmak. 2. gçl. Şöyle böyle onarmak (Bricoler une montre, un appareil de radio, un moteur). bricoleur, euse ad. Elinden her türlü ufak tefek iş gelen, her telden çalan (kimse), bride diş. 1. (Koşum takımında) Başlık. 2. Dizgin (Les brides d'un cheval). 3. Çene ağcığı (Les brides d'un bonnet). 4. Düğme iliğinde pekiştirme dikişi. S. Dantelada, motifleri birbirine bağlayan

bridé örgü parçası. 6. *Kayışlık, kemerlik, brit. § A bride abattue, à toute bride: Dolu dizgin, son süratle, büyük bir hızla (Courir à bride abattue. Le cheval court à toute bride). La bride sur le cou: "Serbestçe, serbest, karışanı edeni olmadan (Elever les enfants ta bride sur le cou). Avoir la bride sur le cou: Serbest, özgür olmak; karışanı edeni bulunmamak. Lâcher la bride: Dizgini koyuvermek, serbest bırakmak (Lâcher la bride à son cheval, à ses passions). (Lâcher la bride à qn: mec. Birinin dizginlerini salıvermek; birini davranışlarında serbest bırakmak (Il ne faut pas lâcher la bride à la populace). Mettre, laisser la bride sur le cou: Serbest bırakmak, özgür bırakmak. Tenir en bride qn, qch: -in dizginlerini sıkı tutmak; gemlemek, gem vurmak (Tenir en bride un cheval; tenir en bride ses instincts; tenir en bride un enfant). Tenir la bride haute: Ağırbaşlı görünmek, kuyruğu dik tutmak. Tenir la bride haute (courte) à un cheval: Bir atın dizginlerini kasmak, çekmek. Tenir la bride haute (courte) à qn: Birinin davranış özgürlüğünü kısmak, birini sıkıya almak (Il tient la bride haute à ses enfants) Tourner la bride: Geri dönmek, yüz seksen derece çark etmek; düşüncesini, kanısını değiştirmek, bridé,e s. Çekik (Les yeux bridés). brider gçl. 1. (Hayvana) Başlık takmak, gem takmak, gem vurmak (Brider un cheval, un âne). 2. Sıkıca bağlamak, kıskıvrak bağlamak (Brider une volaille). 3. Dar gelmek, sıkmak (Ce veston me bride). 4. den. Halatları birbirine bağlamak. 5. mec. Sıkıya almak, eli altında tutmak, kıpırdatmamak (Brider un enfant). 6. Engellemek; kısıtlamak, tutmak, frenlemek (Brider ses passions, brider un jeune homme, brider son imagination). bridgeer.İng. 1. Bir iskambil oyunu, briç (Jouerau bridge). 2. (Dişçilikte) Köprü, bridger gsz. Briç oynamak (Nous bridgeons jusqu'à minuit). bridgeur,euse ad. Briççi, briç oyuncusu (Il est un excellent bridgeur). bridoner. Hafif gem. brie er. 1. Bir tür peynir. 2. mec. tkz. İri burun, briefing er. Ing. 1. Brifing, "özetlem. 2. Belirli konuların görüşülüp açıklandığı özel toplantı, brièvement bel. Kısaca, özetle, özet olarak, birkaç sözle (Raconter brièvement un événement). brièveté diş. 1. Kısalık; kısa süre, süre kısalığı (La brièveté d'un discours. La brièveté d'un séjour). 2. Kısalık, küçüklük (La brièveté de sa taille ne le gêne point).

183

briller briffer, brifter, briffetcrg.vz. vegçl. 1. Açgözlülükle yemek. 2. argo. Yemek, atıştırmak, brigade 1 .ask. Tugay (Généra! de brigade. Une brigade aérienne). 2. Müfreze (Brigade de gendarmerie). 3. İşçi kolu (Brigade de balayeurs, de cantonniers). brigadier er. 1. Süvari, topçu yada jandarma onbaşısı. 2. Bir jandarma yada polis müfrezesi başı. 3. Tayfabaşı. 4. tkz. Tuğgeneral § Brigadierchef: (Süvari, topçu, jandarma) Kıtaçavuşu. brigand er. 1. Eşkiya, hay dut, soyguncu ( Une bande de brigands). 2. mec. Afacan, çok yaramaz, ele avuca sığmaz çocuk (Ah, petit brigand!). brigandage er. 1. Eşkiyalık, haydutluk. 2. Soygunculuk, vurgunculuk; namussuzluk, brigander gsz. Eşkiyalık etmek, soygunculuk yapmak, brigantin er. den. Çektiri. brigantine diş. den. Randa yelkeni, brightique [brajtik] s. ve ad. 1. Süreğen böbrek yangısına değgin. 2. Süreğen böbrek hastası, brightisme [brajtism] er. (Eski) Süreğen böbrek yangısı, "kronik nefrit. brigue diş. Bir takım entrika, düzen, dolap (Tout se fait par brigue ici. C'est par la brigue qu 'il a obtenu ce succès). briguer gsz. 1. Dolapçevirmek, entrika yapmak. 2. gçl. Bir şeye göz dikmek, bir şeyi entrika ile ele geçirmeye çalışmak (Briguer un poste, un emploi). 3.CanMmak(Ilbrigue l'honneur de vous connaître. Tu brigues la faveur d'être reçu par lui). brillamment bel. Parlak bir biçimde (Il a passé brillamment son examen). brillant,es. 1. Parıltılı (Des yeux brillants). 2. Parlak (Un esprit brillant; un élève brillant; une couleur brillante; un discours brillant). brillant er. 1. Parıltı, pırıltı (Le brillant de l'acier). 2. Pırlanta (Elle portait au doigt un magnifique brillant). brillanté,e s. 1. Parlatılmış. 2. er. Parlak renkli bir tür basma. brillanter gçl. 1. Değerli bir taşı traş etmek 2. Parıltı vermek. 3. Parlatmak, parlaklık vermek (Brillanter une surface métallique). 4. Tumturaklı, debdebeli kılmak, parlak sözlere boğmak (Brillanter son style). brillantine diş. Briyantin. briliantiner gçl. Briyantin sürmek (Cheveux brillantinés. Se briliantiner les cheveux). briller gsz. 1. Parlamak (Le soleil brille. Tes chaussures brillent). 2. Pırıldamak, ışıldamak, parlamak (Sesyeux brillent. Un visage qui brille). 3. mec. Parlamak, yükselmek, büyük başarı

brimade göstermek (Briller à un examen. Il a brillé dans la vie par son talent). 4. Belli olmak, göze çarpmak (ila brillé par son absence). 5. Briller de qch: -den parlamak, pırıl pırıl olmak (Ses yeux brillaient de joie). § Faire briller qn: Birini tanıtmak, ünlü kılmak üne ve başarıya kavuşturmak. Faire briller qch: Bir şeyi ortaya dökmek, göz önüne sermek (Il a fait briller ses avantages). Ne pas briller par: -de pek parlak olmamak; pek de... olmamak (Il ne brille pas par le courage: Pek de cesur değil). Tout ce qui brille n'est pas or: Görünüşe aldanmamalı. Her sakallıyı baban sanma. brimade diş. 1. (Askerlikte ve okullarda) Eskilerin, acemi yenilere alay olsun diye yaptırdıkları üzücü iş, angarya (Faire subir des brimade aux nouveaux élèves). 2. Gereksiz ve üzücü şey (L'interdiction d'entrer par la porte principale est une brimade. Les brimades qu'invente la jalousie). brimbalement er. tkz. Sallantı, sallanma; sarsıntı, sarsılma. brimbaler, bringuebaler, brinquebaler gçl. 1. Sallamak, sarsmak. 2. gsz. Sallanmak, sarsılmak, sarsılıp durmak (Une vieille voiture qui brimbale). brimborion er. Değersiz ufak şey. brimer gçl. 1. (Askerlikte ve okullarda) Yeni acemilere üzücü iş yaptırmak. 2. Alaya almak, tefe koymak (L'administration semble se plaire à brimer le public). 3. Hor kullanmak, brin er. 1. Filiz, sap (Un brin de paille, de muguet, d'herbe). 2. Bir ipi oluşturan katlardan her biri, ip, tel (Les brins d'une corde. Brin d'une antenne). § Un brin de: Azıcık, bir tutam (Un brin de sel, un brin de vent, un brin de pain). Un brin: bel. Biraz (Vous êtes un brin fatigué). Un beau brin de fille: Filiz gibi, dal gibi bir kız. brinde <%Kadehkaldırma. I§ Etre dans les brindes: Sarhoş olmak, brindezingue s. hlk. Sarhoş, brindille diş. Çalı çırpı, küçük ve ince dal parçası (Nous avons fait un feu de brindilles). bringue diş. 1. tkz. Boyu bosu ve yürüyüşü biçimsiz hantal kadın; kadana gibi karı (Une grande bringue). 2. tkz. Âlem yapma, yiyip içip eğlenme, felekten bir gün çalma (Faire la bringue). brio er. İt. Canlılık, ateşlilik; ustalık (L'équipe a joué avec brio. L'élève a répondu avec brio à toutes les questions). brioche diş. 1. Yağlı, yumurtalı bir tür çörek. 2. mec. tkz. Düşüncesizlik, beceriksizlik, gaf, sakarlık (J'ai fait une brioche). 3. hlk. Göbek. § Avoir de la brioche: Göbek bağlamak, göbeği olmak.'

184

brisement

brique 1. Tuğla (Fourà briques. Murdebrique). 2. Kiremit rengi (Un teint brique). 3. Kalıp, tuğla biçiminde parça (Une brique de savon). 4. argo. Kağıt para destesi. § Bouffer des briques: hlk. Evinde yiyecek bir şeyi olmamak; tencerede taş kaynamak (Ils bouffent des briques). briquer gçl. İyice ovup temizlemek (Les marins briquent le pont chaque matin. Briquer un meuble, un parquet). briquet er. 1. Çakmak (Briquet à gaz, à essence. Pierre à briquet; mèche d'un briquet). 2. Kısa ve eğri kılıç. 3. Küçük boy av köpeği, briquetage er. 1. Tuğla duvar. 2. Tuğla taklidi sıva. 3. Tuğla yapımı. briqueter gçl. 1. Tuğla döşemek. 2. Tuğla taklidi sıvamak (Briqueter une façade). briqueterie diş. Tuğla harmanı; tuğla fabrikası, briquetier er. Tuğlacı, briquette diş. Kömür tozu topağı; briket, bris [bKİ] er. 1. Kırma, zorlayıp kırma (Bris de clôture, bris de glace). 2. Parçalanıp batmış gemi parçaları, gemi enkazı (Droit de bris). brisant er. Kör kaya; dalgaların çarpıp kırıldığı kaya. brisant,e s. (Teknik) Çabuk yanan, birdenbire ateş alan (Explosif brisant). brisants er. ç. Dalgaların kör kayalara çarpmasıyla oluşan köpük, briscard, brisquard er. Uzatmalı asker, brise diş. 1. Hafif ve serin yel, esinti (Il souffle une petite brise matinale).2. Meltem § Brise de terre: Kara meltemi. Brise de mer: İmbat, deniz meltemi. Brise de montagne: Dağ meltemi. Brise de vallée: Koyak meltemi, brise-bise er. 1. Pencere aralıklarına yele karşı çekilen şerit. 2. Pencerelerin alt bölümüne konulan perde, brisées diş. ç. (Avcılık ve ormancılıkta) İşaret dalları. § Aller, marcher sur les brisées de quelqu'un: Biriyle eşitlik gütmek; biriyle rekabette olmak; birinin yerini almaya çalışmak. Suivre les brisées de qn: mec. -i kendine örnek almak, -in izinden gitmek, brise-fer er. Her şeyi kırıp döken aşırı yaramaz çocuk. brise-glace er. 1. (Köprü ayaklarında yada gemilerin burnunda) Buz kırma mahmuzu. 2. Buz kırma gemisi, buzkıran, brise-jet er. Suyun hızını kırmak, sıçramasını engellemek için musluklara takılan boru. brise-lames er. Dalgakıran, brisement er. Kırma, kırılma. § Brisement de cœur: Büyük acı.

brise-mottes brise-mottes er. Kesek tokmağı, briser gçl. 1. Kırmak, paramparça etmek (Briser une vitre). 2. Engellemek, söndürmek, "mahvetmek (Briser la carrière de son adversaire). 3. Bozmak (Détails qui brisent l'unité d'un tableau). 4. Kırmak (Il a brisé mon courage. Briser le cœur). 5. Bastırmak, kırmak, hakkından gelmek (Briser les menées factieuses. Briser la résistance de l'ennemi). 6. Bitirmek, son vermek, spna erdirmek (La dernière discussion a brisé notre amitié). 7. Yormak, bitirmek, mahvetmek, canına okumak (Tant d'émotions ont brisé ma mère. Ce voyage m'a brisé). 8. Kesmek, yarıda koymak (Briser un entretien). 9. Başarısızlığa uğratmak, engellemek, bozmak (Briser une grève). 10. gsz. Kırılmak, çarpıp kırılmak (Les vagues brisent) .11. Briser avec qn: -ile bozuşmak ; -ile alışverişi, görüşmeyi kesmek (J'ai brisé avec lui). § Briser ses fers: Zincirlerini kırmak, özgürlüğüne kavuşmak. Brisons là: Yeter artık, bu işi burada keselim, tartışmayalım. § Se briser: 1. Kırılmak (La vitre s'est brisée. Ces verres se brisent très vite). 2. Se briser sur qch: -e çarpıp kırılmak, başarısızlığa uğramak (L'assaut vint se briser sur les lignes ennemies). brise-soleil er. Güneşlik, *güneşkıran, güneş siperi, brise-tout er. 1. Sakar, beceriksiz kimse. 2. s. Beceriksiz, sakar (Elle est brise-tout). briseur,euse ad. Kırıcı. § Briseur de grève: Grev kırıcısı; greve katılmayıp bir çıkar karşılığı grevi engellemeye çalışan kimse, brise-vent er. Yel siperi, brisis Ibkizil er. (Mimarlıkta) Çatı kırması, briska er. Rus. Briçka; eskiden kullanılan bir tür yolculuk arabası, brisoir er. 1. Kırma aleti. 2. Filariz. brisque diş. 1. Bir kâğıt oyunu. 2. ask. Şerit, kol şeridi. brisure 1. Kırık (yer). 2. Kırık (parça). 3. Bir şeyin menteşe ile katlandığı yer, eklem yeri. britannique s. 1. İngiltere'ye, ingilizlere: değgin (L'Empire britannique. L'influence britannique dans le monde). 2. ad. İngiliz (Les Britanniques. Un Britannique). brize diş. İnciçiçeği. broc er. İbrik, güğüm. brocantage er. Eskicilik, eski şeyler alış verişi, brocante diş. 1. Eskicilik, eski şeyler alıp satma. 2. Değersiz iş; eski püskü eşya. brocanter gsz. 1. Eskicilik yapmak; antikamsı yada eski şeyler alıp satmak. 2. gçl. (Bir malı) Eski olarak satmak, brocanteur,euse ad. Eskici; antikamsı yada eski

185

brochure

püskü şeyler alıp satan kimse, brocard er. İğneli alay, ince alay (Il est toujours exposé aux brocards de ses amis). brocard, broquard er. Bir yaşında erkek karaca, brocarder gçl. İnce ince alay etmek, iğnelemek (Ses collègues le brocardent toujours). brocardeur,euse ad. Alaycı, iğneleyici; ince ince hep alay eden. brocart er. Nakış dokulu kumaş, diba, brokar, brocatelle diş. 1. Diba taklidi kumaş, brokar taklidi. 2. Alacalı mermer, somaki, brochage er. 1. (Kitabın) Yapraklarını dikme. 2. Kumaştaki bir deliği tığla örme. broche diş. 1. Şiş, kebap şişi (Mettre un poulet à la broche. Faire cuire un mouton à la broche). 2. Örgü şişi, tığ. 3. (Dişi anahtara geçen) Kilit mili. 4. Makara mili. 5. Masura. 6. Balık gibi, mum gibi şeylerin kurusun diye asıldıkları değnek. 7. Delgi ile açılan bir deliği kapamak için içine tıkılan tahta çivi. 8. Süs iğnesi, broş (Elle avait mis une broche de diamant). 9. Düşük değerli tahvil. 10. Karacanın ilk çıkan boynuzu. 11. ç. Yaban domuzunun saldırma dişleri. broché er. 1. Nakışlı dokuma. 2. Kâğıt kapaklı kitap. brocher gçl. 1. Nakışlı dokumak (Brocher une étoffe). 2. Yapraklarını yada formalarını dikmek (Brocher un livre). 3. (Nal) Mıhlamak, çivilerini çakmak. 4. mec. tkz. Çabucak ve özensiz yapıvermek, çırpıştırmak, çiziktirmek (Brocher une comédie, un article). § Brochant sur le tout: Hepsinden beteri, en kötüsü, üstelik (Il a eu les pires ennuis; une panne de voiture, un enfant qui se fait une entorse et, brochant sur le tout, son portefeuille volé). brochet er. hayb. Turnabalığı. brocheton er. Küçük turnabalığı. brochette diş. 1. Küçük şiş (Faire cuire des poissons sur des brochettes). 2. Şişte pişirilmiş et vb. (Une brochette de rognons, de foie). 3. Süs iğnesi (Elle portait une brochette de décoration). § Brochette de: Bir sürü, bir takım...: (Ily avait une belle brochette de notabilités ventrues et épanouies au premier rang de l'assistance). Elever qn à la brochette: Birini büyük bir özenle yetiştirmek, el üstünde büyütmek, brocheur,euse ad. 1. (Kitap) Dikici. 2. (Kumaşlara) Nakış yapıcı. 3. er. Nakış makinası. 4. diş. (Basımcılıkta) İplik dikiş yapma makinası. brochoir er. Nalbant çekici, brochure diş. 1. "Risale, broşür (Une brochure de

brocoli propagande). 2. (Kumaşta) Kabartma nakış, brocoli er. İt. 1. İtalyan karnabaharı. 2. Lahana sürgünü. brodequin er. 1. Bağlı potin, bağcıklı potin (Brodequins militaires; brodequins de chasseur). 2. Ortaçağda işkence için kullanılan bir ayaklık (Le supplice des brodequins). 3. Eski Yunan ve Latin sahnesinde komedi oynayanların giydiği ayakkabı. § Chausser le brodequin: Sahneye çıkmak, broder gçl. 1. Nakış işlemek, nakışlamak (Broder un mouchoir, une chemise). 2. mec. Süslemek, şişirmek (Tu brodes un peu les événements). broderie diş. 1. İşleme, gergef işi, nakış (Elle sait faire de la broderie. Les broderies d'une dentelle). 2. (Bir anlatımda) Süsleme, abartma, katma ayrıntı. 3. (Şarkıda) Katma nağme, brodeur,euse ad. 1. İşlemeci, nakışçı (Une brodeuse à la main). 2. diş. İşleme makinası, nakış makinası. broie diş. Keten ve kenevir saplarını dövme aleti, filâriz. broiement er. Ezme, öğütme, dövme, toz etme. brome er. kim. Brom. broméliacés diş. ç. bitb. Ananasgiller. bromure er. kim. Bromür. bronche diş. anat. Bronş, soluk borusu. bronchectasie diş. hek. Bronşların genişlemesi, bronşektazi. branchement er. Sendeleme, sürçme, broncher gsz. 1. Sendelemek, sürçmek. 2. (Hayvan) Tökezlenmek, tırnak kakmak (Le cheval a bronché). 3. Kımıldamak, kıpırdamak (Personne n'ose broncher en classe). 4. mec. Bocalamak 5. Yanlış adım atmak. 6. Duraklamak, duraksamak (Il a récité sa leçon sans broncher une fois). 7. Sesini çıkarmak, itiraz etmek (Le premier qui bronche sera exclu de la salle). 8. Broncher sur qch, contre qch: -de bocalamak, sendelemek, -i pek iyi becerememek (Un élève qui bronche sur le subjonctif). § Sans broncher: Hiç sesini çıkarmadan, gık bile demeden (Il a obéi sans broncher). branchial,e s. Bronşlara değgin (Asthme bronchial). bronchiole diş anat. Bronşçuk, soluk borucuğu. bronchique s. Bronşlara, soluk borularına değgin, bronchite diş. hek. Bronş yangısı, bronşit, bronchitique s. ve ad. 1. Bronşite değgin. 2. Bronşitli. bronchorrhée [bn^kme] diş. Bronş akıntısı, bronkore.

186

brou bronzage er. Tunç rengi verme, koyu esmer yapma, esmerleştirme (Crème permettant un bronzage rapide). 2. Güneşte yanarak koyu esmerleşme, tunç rengi alma (Le bronzage de la peau). bronze er. 1. Tunç. (L'âge du bronze). 2. Tunç yontu (Deux bronzes étaient disposés devant la fenêtre). § De bronze: Katı, sert, taş gibi (Un cœur de bronze). bronzé,e s. Tunç renkli, güneşte yanıp koyu esmerleşmiş (Vous êtes tout bronzé). bronzer gçl. 1. Tunç rengi vermek, koyu esmerleştirmek (Bronzer une statue. Le soleil a bronzé son visage). 2. gsz. Tunç rengi almak; yanıp esmerleşmek (Il a bien bronzé à la montagne). § Se bronzer: 1. Tunç rengi almak, yanıp esmerleşmek (Elle s'est bien bronzée sous le soleil méditerranéen). 2. Sertleşmek, katılaşmak, duygusuzlaşmak, taş gibi olmak (Mon cœur s'est bronzé). bronzerie diş. Tunççuluk. bronzeur,bronzier er. Tunççu. broquard er. Bir yaşında erkek karaca, broquette diş. Geniş başlı çivi, nalın çivisi, keçe çivisi. brossage er. Fırçalama. brosse diş. 1. Fırça (Brosse à dents, à habits, à chaussures, à cheveux). 2. ç. Orman kenannda fundahk. § Tapis brosse: Paspas. Cheveux en brosse: Alabros kesilmiş saç, çok kısa kesilmiş saç. Donner un coup de brosse à qch: -i şöyle bir fırçalamak (Je vais donner un coup de brosse à mes cheveux, à mon pantalon). Manier la brosse à reluire: tkz. Birini pohpohlamak, birine yağ çekmek, yağcılık etmek, birini aşın övmek. Peindre à la brosse: Fırça ile badana yapmak. Porter la brosse: Saçlannı çok kısa kestirmiş olmak, alabros traşlı olmak, brossée diş. 1. Fırça vuruşu. 2. mec. tkz. Patak; yenilgi. brosser gçl. 1. Fırçalamak (Brosser ses cheveux, ses vêtements, ses chaussures). 2. Çabucak resmetmek, genel çizgilerle belirtmek (Brosser un tableau. Il brosse un tableau noir de la situation). 3. Kaşağılamak, gebrelemek (Brosser un cheval). § Se brosser qch: 1. -sini fırçalamak (Se brosser les dents). 2. tkz. Hava almak, eline birşey geçmemek (Tu peux toujours te brosser) § Se brosser le ventre: tkz. Yemek yiyememek, aç kalmak, sona kalıp dona kalmak, brosserie diş. 1. Fırçacılık. 2. Fırça fabrikası, brossier er. Fırçacı. brou er. Ceviz, badem gibi yemişlerin yeşil

brouet kabuğu, gövek, tetir. § Brou de noix: Ceviz göveğinden çıkarılan bir içki; ceviz göveğinden çıkarılan kestane rengi bir boya. brouet er. 1. Sulu yavan yemek; yağsız çorba 2. Eskiden lohusalara ve yeni evlenmiş kızlara içirilen sütlü, yumurtalı et suyu. brouette diş. El arabası (Brouette de jardinier). § Marcher comme une brouette: tkz. Çok ağır yürümek, kağnı arabası gibi gitmek, brouettée diş. El arabası dolusu (line brouettée de terre, de sable). brouetter gçl. El arabasıyla taşımak (Brouetter du gravier, du .sable). brouhaha er. tkz. Hayhuy, gürültü, patırtı (Le brouhaha des conversations cessa. Un brouhaha de séance parlementaire). brouillage er. Parazit; parazit yaptırma, karıştırma (Brouillage des émissions par l'ennemi). brouillamini er. 1. Kilermeni. 2. Atlar için kilermeni lapası. 3. mec. Düzensizlik, karmakarışıktık, brouillard er. 1. Sis (Il fait du brouillard. Un brouillard épais couvre les montagnes). 2. El defteri, gündelik defter. § Papier brouillard: Sünger kâğıdı. Etre dans le brouillard: 1. Durumu iyice kavrayamamak, bir şeyi açık seçik olarak görememek. 2, Hafif sarhoş olmak, çakırkeyf olmak. brouillase diş. Çok hafif yağmur; çisenti, brouillasser gsz. Çok hafif çiselemek (Il commence à brouillasser. Il brouillasse un peu). brouille diş. Dargınlık, küskünlük (Notre brouille dure encore). § Etre en brouille avec qn: Biriyle arası açık olmak (Je suis en brouille avec mes frères). Mettre la brouille entre: -aralarına küslük sokmak, dargınlık sokmak (Il a mis la brouille entre les frères). brouiller gçl. 1. Karıştırmak, birbirine katmak, karmakarışık duruma getirmek (İla brouillé mes dossiers). 2. Karmak, karıştırmak (Brouiller les cartes). 3. Bozmak,parazityaptırmak,anlaşılmaz duruma getirmek (Brouiller une émission de radio). 4. Puslandırmak, donuklaştırmak (La buée brouille les verres de mes lunettes). 5. Ara bozmak, ara açmak (Cet incident a brouillé les deux amis). 6. Karıştırmak, bulandırmak (Le désespoir lui a brouillé la cervelle. Tes explications brouillent mes idées). 7. Brouiller qn avec: Birinin -ile arasını bozmak (Ne me brouillez pas avec ces hommes, avec le gouvernement). 8. Etre brouillé avec qn: Biriyle bozuşmak, arası açık olmak (Je suis brouillé avec lui). 9. Etre brouillé avec qch: -ile başı hoş olmamak; -i pek sevmemek (Mon fils

187

broyage

est brouillé avec la grammaire, avec l'anglais). §Se brouiller: 1. Bozuşmak, araları açılmak (Nous nous sommes brouillés). 2. Bozulmak, kapanmak (Sa vue se brouille). Le temps se brouille). 3. Birbirine karışmak (Tout ce qu' on me dit se brouille dans ma tête). 4. Se brouiller avec:-ile arası açılmak, bozuşmak (Il s'est brouillé avec ses amis, avec le régime). brouillerie diş. Küçük dargınlık, küskünlük (Une brouillerie passagère). brouillon,ne s. vead. Karıştırıcı; karışık, karmaşık (Elle est d'un caractère brouillon. Une activité brouillonne). brouillon er. Karalama, müsvedde (Un cahier de brouillon. Il a mis au net le brouillon de sa conférence). § Faire du brouillon: Müsvedde yapmak. brouilloımer gçl. (Bir yazının) Müsveddesini yapmak, karalamak, brouir gçl. Yakmak, kavurmak, kurutmak (Un soleil ardent qui a broui les jeunes plantes). brouissure diş. (Bitkiler için) Güneşten yanma; kavrulma. broussaille diş. Çalı, çalılık, çapra (Le gibier s'est caché dans la broussaille). § Cheveux en broussaille: Sık ve birbirine kanşmış saçlar; keçe gibi saç, çalı gibi saç (Il a les cheveux en broussaille). broussailleux, euse s. 1. Çalılı, çalılarla kaplı (Un jardin broussailleux) 2. Gür ve birbirine karışmış (Sourcils broussailleux, cheveux broussailleux; barbe broussailleuse). brousse diş. 1. Çalılık. 2. tkz. Tanrının kırı, kuş uçmaz kervan geçmez yer. 3. Keçi yada koyun sütünden yapılan bir tür beyaz peynir, broussin er. Ağaç uru. brout [buu] er. (Baharda genç ağaçlarda) Sürgün, broutard er. Sütten kesilip çayıra salınan dana. broutement er. 1. Otlama. 2. (Makina, aygıt için) Arada bir aksama, durma, brouter gçl. 1. (Otlayan hayvanlar için yerden, daldan) Koparıp yemek (La chèvre broute l'herbe, lespetites branches). 2. gsz. Otlamak (Le troupeau broutait dans la prairie). 3. (Makina, aygıt) Arada bir aksamak, çalışmamak, tıkanıklık yapmak (L'embrayage de la voiture broutait). broutille diş. 1. İnce, ufak dal. 2. Önemsiz şey (J'ai relevé dans les livres quelques fautes d'impression, mais ce sont des broutilles. Nous avons acheté quelques broutilles chez un marchand d'occasions). browning er. Brovnik tabancası, broyage er. Ezme, dövme, öğütme (Broyage des

broyer

188

pierres, broyage du lin). broyer gçl. 1. Ezmek, dövmek, öğütmek (Broyer le chanvre, le lin. Broyer le blé entre les meules). 2. Ezmek (L'engrenage lui a broyé trois doigts). 3. Çok kuvvetle sıkmak, nerdeyse kırmak (Attention, tu me broies la main). 4. Mahvetmek ezmek, silip geçmek (Broyer une troupe). S. Etre broyé de qch: -den bitmek, mahvolmak, pestili çıkmak (Il est broyé de fatigue). § Broyer du noir: Kara kara düşünmek; kara düşüncelere dalmak, broyeur,euse s. ve ad. 1. Ezici; ezme, dövme işçisi (Broyeur de Un). 2. Ezen, ezme işini yapan (Pièces broyeuses). 3. er. Ezme, dövme makinası (Broyeur à cylindres, à marteaux). brrr Uni. (Üşüme yada korku duygusunu anlatmak için) Uyyyyy! (Brrr! Le thermomètre est tombé à -10 degrés ce matin. Brrr! la voiture nous a frôlés, j'ai eu peur). bru diş. Gelin (Ma bru et mon gendre). bruant er. Sarıasma kuşu, yelve, brucelles diş. ç. Cımbız, yaylı küçük pens (Brucelles d'horloger). bruche diş. Bakla kurdu, brugnon er. Durakı denilen bir tür şeftali, bruine diş. İnce yağmur, çise, çisenti (Une bruine légère tombe sur la ville). bruiner gsz. Çiselemek (lia bruiné toute la nuit). bruineux, euse s. Çiseleyen, çiseli, hafif yağmurlu (Un temp bruineux). bruire gsz. Hışırdamak, şırıldamak, uğuldamak (Les feuilles des hêtres bruissent. L'eau quibruitet ruisselle. Le vent bruissait dans les feuilles). bruissant,e s. Hışırtılı, uğultulu, bruissement er. Hışırtı, uğultu (Le bruissement de l'eau entre les rochers. Bruissement du vent). bruit er. 1. Gürültü (Un bruit infernal. La lutte contre le bruit. Marcher sans bruit). 2. Söylenti, haber, şayia (Un faux bruit. On a démenti le bruit de la maladie du président. On répand de faux bruits sur sa réputation. Le bruit court qu'il va démissionner). 3. mec. Yankı (Le bruit de votre succès est arrivé jusqu'à nous). 4. Patırtı, ayaklanma. 5. ç. (Sinemacılıkta) Ses etkileri. § Au bruit de: -haberi üzerine (Au bruit de la chute de la ville, les soldats ontfait fête). D'après les bruits qui courent: Dolaşan söylentilere göre. Faire du bruit: Gürültü yapmak. Faire courir un bruit: Bir söylenti çıkarmak. Il n'est bruit que de...: Herkesin ağzında...; herkes -den söz ediyor (Dans la région il n'est bruit que de l'installation prochaine d'une grande usine d'automobiles. Ces jours-ci, il n'est bruit que de cela). Le bruit court que...: -diği söylentisi dolaşıyor (Le bruit court

brûler qu'il a démissionné). bruitage er. (Sinemacılıkta) Ses etkileri, "efekt, bruiter gçl. Ses etkileri vermek, bruiteur er. Ses etkicisi, "efekt uzmanı, brûlage er. Yakma (Brûlage des terres, des cheveux). brûlant,e s. 1. Çok sıcak, yakıcı, yakar (Un thé brûlant. Un soleil brûlant). 2. mec. Çok tehlikeli, çok ince, çok nazik (Une question brûlante. S'engager dans un terrain brûlant). 3. mec. Ateşler içinde, çok sıcak (Il a le front brûlant, les mains brûlantes, il doit avoir de la fièvre). 4. mec. Canlı, ateşli (Il écrit des pages brûlantes sur son amour. Une brûlante espérance). brûlé er. Yanık (Une odeur de brûlé). § Ça sent le brûlé: 1. Yanık kokuyor. 2. mec. Tehlike var; iş tehlikeli bir biçim alıyor, brûlé,e s. 1. Yanık, yanmış (Pain brûlé). 2. mec. Coşkulu, deli dolu, serüven ve tehlike ardında koşan (Une tête brûlée, un cerveau brûlé). 3. Deşifre olmuş, belli olmuş, maskesi düşmüş (Votre réseau d'espionnage est brûlé). 4. Saygınlığını yitirmiş, yüzü kalmamış (Il est brûlé chez tous ses amis). brftle-bout er. El şamdanı, brftle-gueule er. hlk. Kısa pipo. brûle-parfum er. Buhurdan, brûle-pourpoint (à) bel. 1. Pek yakından (Tirer à brûle-pourpoint). 2. Birdenbire, hemen, derhal; hazırlıksız (Poser une question à brûlepourpoint. Interroger un élève à brûle-pourpoint). 3. Ah al moru mor. brûler gçl. 1. Yakmak (Brûler un cadavre. Brûlerdu charbon, de l'électricité. Brûler un repas, un rôti). 2. Kavurmak (Brûler le café vert). 3. Yakmak, sarartmak, esmerleştirmek (Brûler une chemise, un pantalon. Le soleil brûle la peau). 4. Damıtmak, imbikten çekmek (Brûlerdu vin). S. Aşıp geçmek (Brûler un obstacle, une limite fixée). 6. Aldırmayıp geçmek (La voiture a brûlé le feurouge. La train a brûlé le signal). 7.Brûlerqn: İçini kor gibi yakmak, tutuşturmak (La soif de l'aventure brûlait le jeune homme). 8. gsz. Yanmak (Le bois brûle dans la cheminée. Le tapis brûle. La bougie brûle. La soupe a brûlé). 9. Acımak, yanmak (La gorge me brûle). 10. Çok yaklaşmak, artık nerdeyse bulmak (Tu y es presque, tubrûles). 11. Brûler de qch:-den yanıp tutuşmak, yerinde duramamak (Brûler d'amour, brûler d'impatience). 12. Brûler de f.qch: -meye can atmak (Il brûle de parler). 13. Brûler pour qn: Birine vurulmak, biri için yanıp tutuşmak (On dit qu'il a longtemps brûlé pour la princesse). § Brûler

brûlerie ses vaisseaux: Bütün gemilerini yakmak; geriye dönüş olanaklarını ortadan kaldırmak. Brûier la délicatesse à qn: Birini birdenbire bırakıp gitmek, sipsivri ortada bırakmak. Brûler le pavé: Çok hızlı gitmek, arkasından kurşun yetişmemek. Brûler les étapes: Dur durak bilmemek, bütün merhaleleri aşıp geçmek, hiçbir yerde durmadan geçip gitmek. Brûler de l'encens sur l'autel de qn: Birini aşırı derece övmek, göklere çıkarmak. Brûler la cervelle à qn: -in bey nine kurşun sıkmak. Brûler les planches: (Bir tiyatro oyuncusu için) Canla başla oynamak; duyarak, coşkuyla oynamak. Brûler sa dernière cartouche: Son kozunu oynamak, son çareye başvurmak. Brûler la chandelle par les deux bouts: Har vurup harman savurmak. Etre brûlé: Belli olmak, bilinmek, tanınmak, maskesi düşmek (Un agent qui est brûlé). § Se brûler: 1. Kendini yakmak (Il s'est brûlé avec sa femme et ses enfants). 2. Bir yerini yakmak (Je me suis brûlé en allumant ma cigarette. Il s'est brûlé la main). § Se brûler la cervelle: Kafasına bir kurşun sıkıp kendini öldürmek. brûlerie diş. 1. Rakı damıtma yeri. 2. Kahve kavurulan yer. brûle-tout er. El şamdanı, brûleur er. 1. Rakı imbiği. 2. (Küçük gaz, ispirto vb. ) ocağı. 3. Yakıt ve hava karışımım sağlayan ve düzenleyen aygıt, brülör (Bruleur à mazout). 4. Kahve kavurucu, kahve kavurma işçisi, brûlis [bıtyli] er. 1. Yanmış orman yeri, göynük. 2. Otu yakılmış tarla, brûloir er. Kahve tavası. brûlot er. 1. Ateş gemisi, burlota. 2. Çok baharlı et. 3. Ara bozucu kimse, brûlure diş. 1. Yanık (Il a une brûlure de cigarette à sa veste). 2. Yanma (J'ai des brûlures d'estomac. Une brûlure lui tordait la poitrine). 3. (Bitkilerde) Yanıklık, kavrukluk, brumaire er. Fransız Büyük Devrim takviminin 22 yada 23 ekimden 20 yada 21 kasıma dek süren ikinci ayı (Le coup d'Etat du 18 Brumaire). brumasse diş. Pus, hafif sis. brumasser gsz. (Hava) Hafif sisli olmak, puslu olmak (Il brumasse: Hava puslu, hafif sisli). brume diş. 1. (Daha çok sularda) Sis; pus (Une brume légère flotte sur la rivière. Des nappes de brumes). 2. Karanlık, kesinsizlik, kararsızlık (Vous êtes perdus dans les brumes). brumer gsz. (Hava) Sisli olmak, sis yapmak; puslu olmak, pus yapmak (Il brume ce matin: Bu sabah hava sisli). brumeux, euse s. 1. Puslu, hafif sisli (Le temps est

189

brut brumeux; un ciel brumeux). 2. mec. Kararsız, kapalı, tutarsız, açık ve aydınlık olmayan (Un esprit brumeux. Une philosophie brumeuse). brun,e s. ve ad. 1. Esmer (Une peau brune, un teint brun. Une femme brune). 2. Kestane rengi (Des cheveux bruns). 3. Esmer, siyah (Bière brune, tabac brun). 4. er. Kahverengi, kahverengi boya (Un brun roux; terrain d'un brun foncé. Un tube de brun Van Dyck). § A la brune, sur la brune: Akşama doğru, sular kararırken, brunante diş. Havanın kararması, akşam. § A la brunante: Hava kararırken, brunâtre s. Esmerimsi, kahverengimsi (Une terre brunâtre). brunet,te s. ve ad. Esmerce, esmerimsi, az esmer (Une jolie brunette). bruni er. (Altın yada gümüş takımı parçalarında) Cilâ, saykal. brunir gçl. 1. Esmerleştirmek, rengini koyulaştırmak, yakmak (Le soleil brunit la peau. Brunir une boiserie). 2. (Altın yada gümüş gibi madenleri) Parlatmak, saykallamak. 3. gsz. Yanmak, esmerleşmek, kararmak (Brunir à la mer. Mon fils était blond, mais il a bruni par la suite). brunissage er. (Madeni) Parlatma, saykallama, brunissement er. (Renk) Koyulaşma, koyulaştırma; esmerleşme, esmerleştirme, brunisseur, euse ad. Saykala, maden cilâcısı, brunissoir er. Maskala. brunissure diş. 1. Saykalcılık. 2. Saykal. 3. Kumaş perdahı. 4. Bağ hastalığı. 5. Patates hastalığı, brusque s. 1. Ansızın yapılan, ansızın (Un retour brusque. L'arrêt brusque d'une voiture). 2. Sert, k aba (Un homme brusque, un caractère brusque). brusquement bel. 1. Ansızın, birdenbire (Le train s'est arrêté brusquement devant le tunnel). 2. Sertlikle, kabaca (Il agit très brusquement). brusquer gçl. 1. Birine karşı sert ve kaba davranmak (Vous avez tort de brusquer cet enfant). 2. İvdirmek, çabuklaştırmak, aceleleştirmek (Il a brusqué sa démission pour nous empêcher d'intervenir. Son intervention a brusqué le dénouement de la crise). brusquerie diş. Sertlik, kabalık; sert söz ve davranış (Il traite tout le monde avec brusquerie). brut,e s. 1. İşlenmemiş, ham (Pétrole brut, laine brute).2. Eğitimsiz,gelişmemiş (Uneâme brute). 3. İlkel, kaba (Une vie brute. La force brute. Il use de la force brute). 4. Kesintisiz, kesinti yapılmadan (Un traitement brut, un bénéfice brut). S. bel. Darasıyla, darası çıkarılmadan, brüt olarak (Ce colis pèse brut dix kilos).

brutal brutal,e s. 1. Hayvan gibi, kaba (La force brutale. Un gardien brutal). 2. Kaba, hoyrat, yontulmamış (Il est brutal avec tout le monde). 3. ad. Hoyrat, hödük, yontulmamış, brutalement bel. Sertçe, kabaca, hoyratça (Il vous parle brutalement, mais c'est pour votre bien). brutaliser gçl. (Birine karşı) Kaba ve sert davranmak (Brutaliser une femme, un enfant). brutalité diş. 1. Hoyratlık, kabalık, sertlik, yontulmamışlık (Vous êtes d'une brutalité révoltante. Condamner les brutalités de la police). 2. Anilik, birdenbirelik; beklenmezlik (La brutalité d'un choc). brute diş. 1. Hayvan (La création est une ascension perpétuelle, de la brute vers l'homme). 2. mec. Hayvan gibi adam, ayı, hödük (Il frappe comme une brute. C'est une brute qui n'arrive à rien comprendre). 3. diş. (Sinemacılıkta) Büyükışıldak. bruyamment bel. 1. Gürültüyle (Il s'est mouché bruyamment). 2. Gürültü patırtıyla, bağırıp çağırarak (Protester bruyamment). bruyant,e s. 1. Gürültülü (Une rue bruyante). 2. Gürültücü (Un enfant bruyant). bruyère diş. 1. Süpürgeotu, süpürge çalısı, funda. 2. Çalılık, fundalık. § Coq de bruyère: Çalı horozu, bryologie diş. *Yosunbilim; bitkibilimin yosunlarla uğraşan dalı. bryone diş. bitb. Şeytan şalgamı, bryozoaires er. ç. Yosunsu hayvancıklar; yosun hayvanları. buanderie diş. Çamaşırlık (Le linge sèche dans la buanderie). buandier, ère ad. Çamaşırcı; çamaşır yıkama işçisi. bubale er. Afrika karacası. bube diş. Deri kabarcığı. bubon er. hek. Hıyarcık. buboniques. Hıyarcıktı (Pestebubonique). bucaille diş. Karabuğday. buccal, e s. Ağıza değgin (Par voie buccale. Cavité buccale). buccin er. (Eski romahlarda) Bir asker borusu, bucéphale er. (Büyük İskender'in atının adından) Savaş yada alay atı. 2. (Alay) Kurada beygir, bfiche diş. 1. Ocak odunu (Le crépitement des bûches dans Vôtre). 2. mec. Odun gibi adam, meşe odunu, kereste (II reste là comme une bûche. Une vraie bûche!) § Bfiche de Noël: Noel yortusu için hazırlanan büyük pasta. Prendre, ramasser une bfiche: tkz. Düşmek, bûcher er. 1. Odunluk. 2. Odun yığını, 'yakmalık; ölüleri yada hükümlüleri yaktıkları odun yığını (Jeanne au bûcher. Hérétique condamné au

190

. building bûcher). 3. Yığın (Les manifestants firent un bûcher de toutes les brochures de propagande du régime déchu). bûcher gçl. 1. Kabasını almak, yontmak, taslamak (Bûcher une pierre). 2.tkz. Çok çalışmak, ineklemek (H a bûché tout son programme de physique). 3. gsz. tkz. Çalışmak, ineklemek (Il bûche ferme). bûcheron er. Oduncu (Le bûcheron coupe du bois). bûchette diş. Odun yongası (Nous avons fait prendre le feu avec des bûchettes). bûcheur, euse ad. tkz. Çok çalışan, inekleyen, inek (C'est un bûcheur toujours premier de sa classe). bucolique s. 1. Çobanlığa yada çoban türkülerine değgin, "çobanıl. 2. diş. Çoban türküsü, kır şiiri. 3. (Alaylı) Ivır zıvır şeyler, bucrane er. (Mimarlık bezeklerinden) Öküz başı. budget er. Bütçe, *geçinge (Budget de l'Etat. Budget familial. Dresser, préparer le budget. Les chapitres du budget. Boucler son budget. Budget annexe. Equilibre du budget). budgétaires. Bütçeye değgin (L'annéebudgétaire. Dépenses budgétaires. Le déficit budgétaire). budgétisation diş. Bütçelendirme, bütçeye koyma (Budgétisation des prestations sociales). budgétiser gçl. Bütçelendirmek, bütçeye koymak. budgétivore s. ve ad. (Alaylı) Devlet bütçesinden geçinenler; devlet kapısı kulları, buée diş. Buğu (Des vitres couvertes de buée). buffet er. 1. Büfe, sofra takımlarının konulduğu dolap (Ranger les couteaux et les fourchettes dans le buffet). 2. Büfe, istasyonlardaki lokanta (Nous avons mangé au buffet). 3. Büfe, şölenlerde yemeklerin dizildiği masa, sofra (Après les discours officiels on passe au buffet. Un buffet bien garni). 4. hlk. Karın, mide. 5. Doğrama kısmı (Buffet d'orgue). § Danser devant le buffet: hlk. Yiyecek bir şeyi olmamak. Ne rien avoir dans le buffet: hlk. Aç karnına olmak; ağzına tek lokma koymamış olmak. buffetier,ère ad. Büfeci. buffle er. 1. Manda, camus, susığırı. 2. Manda derisi (Valise en buffle). buffleterie diş. 1. (Askerin) Kayış takımı. 2. (Derileri) Güderileme. buffletin er. 1. Malak, manda yavrusu. 2. Manda derisinden yapılmış uzun ceket, buggy er. İki tekerlekli hafif araba, °bugi. bugle er. Perdeli boru, büğlü, buglossediş. bitb. Sığırdili, bugrane diş. bitb. Kayışkıran, building er. İng. Kocaman yapı; çok katlı büyük

buire yapı. buire diş. Geniş karınlı, saplı içki ibriği, buis er. Şimşir. buissière, buissaire diş. Şimşirlik. buisson er. 1. Çalı. 2. Baltalık. 3. Budanarak biçim verilmiş meyve ağacı. § Buisson ardent: Tanrının Musa peygambere göründüğü söylenen biçim ki, alev alev yanan bir çalılık olarak anlatılır. Battre lès buissons: mec. Araştırmak, çalı dibi taşlamak. Faire buisson creux, trouver buisson creux: mec. Aradığım bulamamak, umduğu boşa çıkmak, buissonneux, euse Çalılık, çalılarla kaplı (Un terrain buissonneux). buissonnier,ère s. Çalılıklarda yaşayan (Merle buissonnier). § Faire l'école buissonnière: Okuldan kaçmak, dersleri asıp orda burda dolaşmak (Aujourd'hui je ferai l'école buissonnière). bulbaires, anal. Soğan denilen oluşuma değgin, bulbe diş. 1. (Soğan veren bitkilerde) Soğan (Plantes à bulbes. Bulbe de la jacinthe). 2. anat. Soğan. 3. Şişkinlik (Bulbe dentaire). bulbeux,euse s. 1. Soğanlı (Plantes bulbeuses). 2. Şişkin; soğan biçiminde (Clocher bulbeux). 3. (Mimarlıkta) Karınlı, bulbille diş. bitb. Bitki soğancığı, soğancık (Les bulbilles de l'ail). bulgare s. ve ad. 1. Bulgar; Bulgaristan'a ve bulgarlara değgin (L'industrie bulgare. Un, une bulgare). 2. er. Bulgarca (Il connaît le bulgare). § Fromage bulgare: Beyaz beynir, Edirne peyniri, bulgarie diş. Bulgaristan, bulldozer er. Yoldüzer, yoldüzler. b u l l e I . Kabarcık (Bulled'air, bulled'eau, bulle de savon). 2. (Deride) tçi su dolu kabartı, fiske, kabarcık. 3. Süs olarak çakılan çivi, kabara. 4. Bağıtlara takılan mühür. 5. Böyle bir mühürü olan bağıt. 6. er. Saman kâğıdı. 7. s. Sarı, saman rengi (Papier bulle). § Papier bulle: Sarımtırak kaba kâğıt, saman kâğıdı. Coincer la bulle: ask. argo. Dinlenmek, bulle,e s. Kabarcıklı. bulletin er. 1. Pusula (Bulletin de vote). 2. Resmi rapor (Bulletin de santé.Bulletins destatistique).3. Dergi. 4. Öğrenci karnesi, karne (Mon fils a eu un bon bulletin) 5. Makbuz, alındı (Bulletin de bagages, bulletin de consigne). 6. Bülten (Bulletin d'information: Haber bülteni). bulleux,euse s. Kabarcıklı, fiskeli (Dermatose huileuse). bull-terrier er. Sıçan avlayan bir tür İngiliz köpeği, bulteau er. Topağaç. bungalow er. İng. Bungalo; Hindistan'da veranda

191

burnous

ile çevrilmiş tek katlı ev; turistler için tek katlı küçük ev, kulübe, bunker er. Bunker, sığınak, korunak; top yuvası, buphage er. hayb. Kurt-kıyan buraliste ad. 1. (Satış, para alıp verme işleri yapan kurumların) Şube memuru. 2. Tütüncü, sigara satıcısı, burat er. Bir tür hafif yünlü, buratin er. buratine diş. Yünlü ipek karışığı bir tür kumaş. bure diş. 1. Aba. 2. Aba giysi. 3. er. Maden ocaklarında bir geçenekten bir aşağıdaki geçeneğe kazılan kuyu. bureau er. 1. Çalışma masası (Un bureau d'acajou, un bureau de chêne). 2. Çalışma odası (Je passe tout mon temps dans mon bureau). 3. Daire, iş yeri (Aller au bureau. Ouverture, fermeture des bureaux). 4. Şube, bölüm (Deuxièmebureau. Les bureau d'une agence, d'une société). 5. Başkanlık Kurulu (Le bureau de l'Assamblée Nationale comporte un président, des vices-présidents et des secrétaires). bureaucrate er. 1. Kırtasiyeci, *yazçizci. 2. 'Genörgütçü, bürokrat, bureaucratie diş. 1. Kırtasiyecilik; * yazçizcilik. 2. Genörgüt, bürokrasi, bureaucratique s. 1. Kırtasiyeciliğe değgin, yazçizcilikle ilgili. 2. *Genörgütsel. bureaucratisation diş. Kırtasiyecilik işleri, kırtasiyeye boğma (La lutte contre la bureaucratisation). bureaucratiser gçl. Kırtasiyeciliğe boğmak (Les bureaucrates ont réussi à bureaucratiser le monde). burette diş. 1. (Sofra için) Sirke yada zeytinyağı şişesi. 2. Kilise ayinlerinde su ve şarap konulan vazo. 3. kim. Büret. burgau er. Sedef midyesi; midye sedefi, burgrave er. 1. (Eski) Kale komutanı; bir kentin kontu. 2. mec. Yaşlı ve gerikafah kimse, burin er. Kazı kalemi, arda, çapla, tığkalem, çelik kalem. buriné,es. Çizik çizik, kırış kırış (Un visage buriné). buriner gçl. 1. Çapla ile işlemek, kazmak, oymak (Buriner une planche, un métal). 2. gsz. hlk. Aralıksız çalışıp durmak, burlesque s. 1. Gülünç, maskaraca (Un accoutrement burlesque. Unfilm burlesque). 2 .er. ed. a) Kaba güldürü, maskaraca yazılar b) (Sinemacılıkta) Savruklama. burnous er. Ar. 1. Bornuz, maşlak. 2. Kolsuz ve başlıklı çocuk mantosu ( Un enfant enveloppé dans un burnous blanc et rose). § Faire suer le burnous:

büron Acımadan, canını çıkararak çalıştırmak; sömürmek. büron er. 1. Küçük çoban kulübesi. 2. Küçük peynir yapımevi, bus er. Otobüs. busard er. Tepeli doğan, tepeli şahin, buse fbysk] er. Korse balinası, buse diş. hayb. 1. Doğan, şahin (Busepattue: Paçalı doğan). 2. mec. tkz. Kaz kafalı, kuş beyinli (Une buse qui rit toujours sottement). 3. Boru (Busede carburateur). business | biznes \ er. İng. 1. (Eski) İş. 2. Karışık iş (Qu'est-ce que c'est que ce business). 3. Şey (Passe-moi ce business-là). businessman er. İş adamı, busqué, es. Kemerli (Un nez busqué). busquer gçl. 1. (Korseye) Balina geçirmek. 2. Eğmeçlemek, eğriltmek, buste er. 1. İnsan vücudunun üst kısmı, gövde üstü (Il redressa le buste pour passer devant les huissiers du ministre). 2. Büst, gövde üstü yontusu (Un buste d'Atatürk). but er. 1. Amaç, erek (Vous êtes enfin arrivé à votre but). 2. Hedef (Viser le but. Tiraubut. Manquer le but). 3. Gol (Notre équipe a marqué trois buts). 4. (Futbolda) Kale (Filet de but. Poteau de but). § Dans le but de: Amacıyla, için (Il est parti dans le but de se reposer). Gardien de but: Kaleci. De but en blanc: Damdan düşercesine, damdan düşer gibi. Avoir pour but de f.qch: Amacı -mek olmak (lia pour but de s'installer à Istanbul). Atteindre son (un) but: Amacına erişmek. Dépasser son but, aller au-delà de son but: Amacının dışına çıkmak, butane er. kim. Bütan, buté,e s. İnatçı, dik kafalı (Un enfant buté). butée diş. (Köprülerin iki ucunda) Dayanma duvarı; köprü ayağı, *karşılamahk. buter gsz. Buter contre qch: 1. -e varıp dayanmak (La roue de la voiture a buté contre le trottoir). 2. -e çarpmak (Ma tête buta contre te pare-brise). 3. -e dayanmak (La poutre bute contre le mur). 4. -e çarpmak; -ile karşılaşmak (Buter contre un problème complexe). S. Ayağı takılmak (Buter contre une pierre). 6. Gol atmak, gol yapmak (ila enfin buté). 7. gçl. Payandalamak, desteklemek (Buter un mur au moyen d'un arc-boutant). 8. gçl. Buter qn: Birini inada bindirtmek, inada sürüklemek; uzlaşmazlığa itmek (Votre arrogance a buté le directeur, et maintenant, on ne pourra plus le convaincre). § Se buter: 1. Çarpmak. 2. mec. İnat etmek, ayak diremek. 3. Se buter à qn: -ile karşılaşmak; -e rastlamak (Je me suis buté à des gens de connaissance).

192

buvée buteur er. Golcü, gol atan oyuncu (Notre équipe manque de buteurs). butin er. 1. Ganimet (Butin de guerre). 2. Şurdan burdan toplanan şey, *devşiri (Le butin de l'abeille). 3. Ele geçirilen mal, vurgun (Le butin d'un voleur). 4. Çalışıp araştırılmakla edinilen şey, yararlanma (Il y a un riche butin à faire dans ces vieux manuscrits). 5. hlk. Birikmiş varlık, mal (Ily a du butin dans cette maison). butiner gsz. 1. Çiçek özü toplamak (Les abeilles butinent). 2. Ganimet olarak almak, ganimet toplamak. 3. gçl. Toplamak, elde etmek (Butiner quelques renseignements). butineur,euse s. Ganimet alan; kendine yararlı şeyler toplayan (L'abeille butineuse, un insecte butineur).

butoir er. (Teknikte) 1. Durdurucu engel (Butoir d'une porte; butoir de chemin de fer). 2. Deri kazımaya yarayan bıçak, butor er. 1. Balaban kuşu, balaban. 2. mec. Kaba adam, hıyarağa, aptal ve edepsiz adam (Un butor fier de sa force physique. Dans l'autobus, unbutor la repoussa pour avoir une place assise). buttage er. (Ağaç ve bitkilerin) Dibine toprak sürme (Le buttage de la vigne, des pommes de terre). butte diş. 1. Küçük tepe, tepecik (La butte Montmartre). 2. ask. Önüne nişan hedefleri konulan tepe. § Butte témoin: coğr. Tanıktepe. Etre en butte à qch: -e maruz bulunmak, -ile karşı karşıya olmak (Nous sommes en butte à une calomnie. Il fut en butte aux attaques des journaux). butter gçl. 1. (Ağaç ve bitkilerin) Dibine toprak sürmek (Butter des céleris, des pommes de terre). 2. argo. Öldürmek, canını cehenneme yollamak, buttoir er. 1. Ağaç ve bitki diplerine toprak sürmeye yarayan alet. 2. Ağaç oyacak alet. butyreux,euse s. Yağ niteliğinde (Une sorte de crème épaisse et presque butyreuse). butyrique s. Acımış yağlarda oluşan (Acide butyrique; fermentation butyrique). butyromètre er. Sütteki yağı ölçmeye yarayan alet. yağölçer. buvable s. İçilebilir, içilir (Vin buvable, eau buvable). 2. İçilen, ağızdan alınan (Ampoules buvables). buvard er. 1. Sünger kâğıdı, kurutma kâğıdı (Papier buvard da denir). 2. Kurutma kâğıtlı el altlığı (Sur son bureau il y avait un grand buvard couvert de taches). buvée diş. Hayvanlara verilen sulu un ve kepek bulamacı.

buverie buverie, beuverie diş. İçkili eğlenti, içki âlemi. buvetier,ère ad. Büfeci. buvette diş. 1. (İstasyon, tiyatro gibi yerlerde) Küçük büfe (A la buvette de la gare, il se fit servir un sandwich et un jus de fruit). 2. (İçmelerde) İçme yeri. buveur,euse ad. 1. İçen, içici (Un buveur d'eau, de café). 2, İçki düşkünü, içkici, ayyaş (Son mari était un grand buveur). buvoter gsz. tkz. Yudum yudum içip durmak, buxacées diş. ç. bitb. Şimşirgiller, bye-bye [bajbaj] ünl. İng. Allahaısmarladık, hoşça kal, haydi eyvallah, by-pass er.İng. hek.*K.öprüleme','baypas, tıkanmış bir damarı alıp yerine vücuttan yeni bir damar

193

byzantinologie koyma ameliyatı. byzance diş. Bizans. byzantin,es. vead. 1.Bizanslı, Bizans'aözgü(L'art byzantin). 2. mec. Gereksiz ve boş ayrıntılara dayanan, ince ve karanlık oyunlar içeren (Querelles byzantines). § Discussion byzantine: Bitip tükenmek bilmez tartışma; çok ince ayrıntılar üzerinde boşuna ve uzun uzun tartışma. byzantinisme er. 1. Gereksiz tartışmacılık, boş tartışma. 2. Bizans entrikacılığı, Bizans oyunculuğu. byzantiniste, byzantinologue ad. Bizans tarih ve uygarlığı uzmanı, "bizansbilimci. byzantinologie diş. Bizansbilim.

c C er. Fransız abecesinin üçüncü harfi olup adı "S" dir. A, O, U, gibi ünlülerin yada herhangi bir ünsüzün önünde ve sözcüklerin sonunda "K" okunur (Cacao, cumuler, corbeau, crime, échec). E, İ, Y gibi ünlülerin önünde bulunduğu yada bir cédille aldığı zaman "S" okunur (Cécile, cela, citron, cygne, ça) örneklerinde olduğu gibi. ça adıl. tkz. 1. Bu, bunu (Ça vous gêne? Je n'aime pas ça) . § Il ne manquait plus queça:Bir bu eksikti. Ça dépend: Belli olmaz. A part ça: Bundan başka, bunun dışında, bu hariç. Ça va bien, mal: İşler iyi, kötü. C'est comme ça: Bu böyle işte. C'est ça!: Tamam, doğru, öyle. Comme ça: Demek, demek ki (Comme ça, vous ne restez pas). Ça, par exemple! Pes doğrusu, bu kadarı da fazla! Ah, ça!: Acaip ! Baksana! (Ah ça, pour qui me prends-tu?). Ah, ça alors! Eeee, ne oluyor yani; bu kadarı da fazla, pes doğrusu! Aşkolsun! Comme ci, comme ça: Şöyle böyle. 2. bel. Buraya, burada (Viens ça, que je te voie). § Ça et là: Şurda burda, şuraya buraya (Ça et là on voyait des boites de conserves). cabale diş. 1. Yahudilerde, Tevratın yorumlanıp hep mecaz anlamına alınması geleneği, kabala. 2. Cinlerle ilişki kurma bilimi, kabala, cincilik. 3. Aynı düşüncede olan insanlar topluluğu, klik, *bölek. 4. Entrika, komplo, düzen, dalavere (11

organise encore des cabales). § Faire monter une cabale contre qn: Birine karşı bir komplo kurmak bir oyun düzenlemek. cabaler gsz. (Eski) Komplo düzenlemek, entrika çevirmek. cabaleur,euse ad. Komplocu, entrikacı, cabaliste er. Kabala ile uğraşan; cinci, cabalistique s. 1. Kabalaya değgin, cincilikle ilgili (Science, interprétation cabalistique; termes cabalistiques). 2. Gizemli, anlaşılmaz (Signes cabalistiques). caban er. Denizcilerin giydikleri büyük yün ceket, "avniye. cabane diş. Kulübe, kulübecik (Cabane de berger, cabane à lapins). § Mettre en cabane: hlk. Kodese atmak, dama tıkmak, tutuklamak, cabaner gçl. Ters çevirmek, takoza yatırmak (Cabaner un navire sur cale). cabanon er. 1. Kulübecik (Un petit cabanon de bois). 2. (Tutukevi yada akıl hastanesinde) Hücre, tecrit hücresi (On lui passa la camisole de force et on le mit au cabanon). cabaret er. 1. Meyhane. 2. İçkili lokanta, gece kulübü (Passer la soirée au cabaret). 3. İçki takımı. 4. İçki takımı tepsisi yada masası. § Cabaret borgne: Batakhane. Pilier de cabaret:

cabaretier Ayyaş, sarhoş, gece gündüz içen; meyhane kuşu. cabaretier,ère ad. Meyhaneci, cabas er. 1. Zembil, sepet fFaire son marché avec un cabas). 2. Sepet, küfe (Cabas à olives. Cabas de figues). cabestan er. 1. Bocurgat (Virer le cabestan. Halerun navire au cabestan). 2. (Sinemacılıkta) Döndürme çubuğu. cabiai\kabje) er. Sudomuzu, Güney Amerika'da yaşayan büyük kemirgen, cabillaud er. Taze morina; morina balığının bir adı. cabine 1. (Gemide) Kamara (Cabine de luxe). 2. (Hamamlarda) Kabine (Cabine de bain. Louer une cabine à la piscine). 3. Küçük oda, odacık, kulübe, (Cabine téléphonique, cabine d'ascenceur). 4. (Sinemacılıkta) Gösterimodacığı. cabinet er. 1. Küçük oda, hücre (Enfermer un enfant dans un cabinet noir. Cabinet de débarras). 2. Yazı odası, çalışma odası (Le cabinet du directeur). 3. Kabine, Bakanlar Kurulu, hükümet (Former un cabinet). 4. Özel kalem (Cabinet du ministre. Chef de cabinet: Özel kalem müdürü). 5. Koleksiyon, derme (Cabinet d'histoire naturelle). 6. Küçük büfe. 7. ç. Ayakyolu, yüznumara (Aller aux cabinets). § Cabinet noir: 1. Şüpheli mektupları okuyup denetleme kurulu. 2. (Sinemacılıkta) Karanlık oda. Homme de cabinet: Bir köşeye çekilip kendini okumaya veren kimse, câble er. 1. Halat (Câble de levage, câble de traction). 2. Kablo (Câble électrique, câble téléphonique). 3. Telgraf (Envoyer un câble). 4. den. Yüz yirmi kulaç uzunluğunda bir ölçü, palamar. § Câble à retard: Geciktirme kablosu. Câble de caméra: Alıcı kablosu. Câble de liaison: tniş kablosu: Câble en ruban: Yassı kablo. Câble hertzien: Telsiz bağlantısı, câblé,e s. 1. Üzerine kablo geçirilmiş (Fil câblé). 2. (Yapıcılıkta) Halat örgüsünde (Moulure câblée). 3. den. Halatlı, kablolu (Ancre câblée). 4. er. Tablo kordonu. 5. er. Dikiş ipliği (Du câblé six fils). câbleau er. İnce halat, urgan, cableman er. İng. Kablocu, câbler gsz. 1. İpleri büküp halat yapmak. 2. gçl. Kablolu telgrafla bildirmek, tellemek, telle bildirmek (Je vais vous câbler des instructions). câbleriediş. 1. Kabloculuk. 2. Kablo fabrikası, câbleur er. Kablocu, elektrik kablolarını döşeyen teknisyen. câblier er. 1. Kablocu. 2. s. Kablo döşeyen (Navire câblier). câbliste er. Kablocu. câblogramme er. Kablolu telgrafla gönderilen

195

cabrer

haber, telyazı, cabochard,es. vead. Dikbaşlı, inatçı (Vous êtes très cabochard. Quelle cabocharde!). caboche diş. tkz. 1. Kafa (Grosse caboche). 2. Kabara. § Avoir une rude caboche: İnatçı olmak, cabochon er. 1. Façetasız değerli taş; damla taş (Cabochon de rubis). 2. Süs kabarası (Cabochon de cuivre). cabosse diş. 1. Ezik, bere. 2. Kambur, tümsek, kabartı. 3. Kakaonun meyvesi, Hintbademi. cabosser gçl. Şişirmek, kabartmak, yamru yumru etmek (Cabosser un chapeau, une valise. Un choc qui a cabossé les carrosseries des deux voitures). cabot er. tkz. 1. Köpek (A la niche, sale cabot). 2. tkz. Onbaşı. 3. Gezgin oyuncu, değersiz oyuncu, cambaz (Un vieux cabot). 4. s. ve ad. Numaracı, üçkâğıtçı (Il est un peu cabot). cabotage er. Kabotaj; bir ülkenin iskele yada limanları arasında gemi işletme işi. caboter gsz. Kabotaj yapmak; gemi işletmek (Caboter de port en port). caboteur er. 1. Kabotaj yapan, gemi işleten denizci. 2. s. Kabotaj yapan ; iskeleden iskeleye, limandan limana çalışan (Navire caboteur). cabotin,e ad. 1. Gezgin oyuncu. 2. hkr. Değersiz oyuncu ( Un petit cabotin de province qui se croit à la Comédie Française). 3. tkz. Soytarı, cambaz (Les cabotins de la politique). 4. s. Numaracı, üçkâğıtçı, gösterişçi, kendini bir şey sanan (Il est trop cabotin pour inspirer confiance. Cet enfant est un peu cabotin). cabotinage er. 1. Gezgin oyunculuk. 2. mec. tkz. Soytarılık, cambazlık. 3. Yapmacık, yapmacıklı davranış; gösteriş, cabotiner gsz. 1. Gezgin oyunculuk etmek. 2. Cambazlık, üçkâğıtçılık etmek. 3. Yapmacıklı davranışlarda bulunmak; kendini büyük satmak; gösteriş yapmak, caboulot er. 1. Ahır bölmesi. 2. Adı kötüye çıkmış kahve yada meyhane, gece kulübü, cabrage er. Şahlandırma; şahlanma, cabré,es. 1. Şahlanan, şaha kalkan (Cheval cabré). 2. mec. Şahlanmış, ayaklanmış, başkaldırmış (Une attitude cabrée). cabrer 1. gçl. Şaha kaldırmak (Cavalier qui cabre soudain sa monture). 2. (Havalandırmak üzere uçağın) Ön kısmını kaldırmak (Cabrer un avion). 3. Cabrer qn: -i ayaklandırmak, uzlaşmaz bir tavra itmek (Votre intervention a cabré le directeur). § Se cabrer: 1. Şaha kalkmak (Un cheval qui se cabre). 2. mec. Şahlanmak (L'orgueil musulman se cabra). 3. Se cabrer devant qch, contre qch: -e karşı isyan etmek, baş

cabri

196

kaldırmak, illallah demek (Il risque de se cabrer devant vos exigences continuelles). cabri er. Oğlak (Léger comme un cabri. Sauter comme un cabri). cabriole diş. 1. Atın dört ayakla sıçrayıp çifte atması. 2. Takla (Des enfants font des cabrioles dans les prés). § Faire la cabriole: Döneklik etmek ; olaylara göre yön ve düşünce değiştirmek. cabrioler gsz. 1. Takla atmak. 2. (At) Sıçrayıp çifte atmak. cabriolet er. 1. Körüklü ve hafif bir tür gezinti arabası. 2. Karoserinin üst kısmı aldırılabilen gezinti otomobili. 3. Eski moda bir kadın şapkası. 4. Bir tür ip kelepçesi. cabus,s. Top başlı (Cfıoucabus: Bir tür top lahana). caca er. (Çocuk dilinde) Kaka, pislik. § Faire caca, faire son caca: Dışarı çıkmak, büyük abdestini yapmak. Faire caca dans sa culotte: Donuna yapmak. § Caca d'oie: Yeşilimtrak sarı, kazboku rengi (Despeintures caca d'oie). cacaber gsz. (Keklik için) Ötmek, cacahouette, cacahuète diş. Yerfıstığı, cacao er. Kakao (Prendre une tasse de cacao). cacaoté,e s. Kakaolu (Petit déjeuner cacaoté. Une farine cacaotée). cacaotier, cacaoyer er. Kakao ağacı, cacaoyère, cacaotière diş. Kakao bahçesi, kakao fidanlığı, kakaoluk. cacaoui er. (Kanada'da) Bir tür küçük yaban ördeği. cacarder gsz. (Kaz için) Bağırmak (Les oies cacardaient au bord du lac). cacatoès er. Hindistan ve Malezya'da yetişen bir tür papağan, kakatu. cacatois er. l.-den. Babafingo üstü sereni. 2. Babafingo üstü yelkeni, cachalot er. hayb. İspermeçet balinası, cache diş. 1. (Saklanmaya, bir şey saklamaya yarar) Gizli yer, delik, in (Il est enfin sorti de sa cache). 2. er. Fotoğrafçılıkta, resmin yalnız bir kısmını çıkartmaya yarar delikli siyah kâğıt, peçe, *örtü. caché,es. 1. Saklı, gizli (Trésorcaché). 2. Gizli, dile getirilmemiş, dışa vurulmamış (Des sentiments cachés). cache-cache er. Saklambaç oyunu (Faire une partie de cache-cache). § Jouer à cache-cache: 1. Saklambaç oynamak. 2. tkz. Kovalamaca oynamak, birbirini arayıp bir türlü bulamamak (Ils jouent à cache-cache depuis un mois). cache-col er. Atkı (Un cache-col en laine). cachétique s. ve ad. hek. Kaşetik, aşın zayıflamış, bir deri bir kemik kalmış (Etat cachétique. Un cachétique).

cachette cache-flammes er. Alev örten huni, alevörter. cachemire er. Keşmir kumaşı, keşmir yünlüsü, cache-misère er. hlk. Yırtık çamaşırları gizlemek üzere giyilen güzel görünümlü giysi ; geniş üstlük. cache-nez er. Boyun atkısı (Un cache-nez de laine entourait son cou). cache-pot er. Saksı kabı. cache-pouissière er. Hafif üstlük, cacher gçl. 1. Saklamak, gizlemek (Cacher un objet volé). 2. Belli etmemek, göstermemek (Cacher son émotion, son inquiétude, sa douleur). 3. Görülmesini engellemek (Cet arbre cache la lune). 4. Cacher qch à qn: Bir şeyi birinden saklamak (Il ne faut pas lui cacher la vérité. Ils ont caché longtemps la terrible nouvelle à leur père). § Cacher son jeu, cacher ses cartes: Düşüncesini, amacını, niyetini gizlemek (Il sait cacher son jeu). § Se cacher: 1. Saklanmak, gizlenmek (Il est recherché par la police, ilsecache). 2.Se cacher de qn: Yaptıklarım, düşündüklerini birinden saklamak ( L'enfant avaitfumé en se cachant de ses parents). 3. Se cacher de qch: a) Bir şeyi gizli tutmak, saklamak (Il se cachait de l'amour qu'il avait pour moi), b) Kabul etmemek, benimsememek (Il ne s'en cache pas). cache-sexe er. Kısa don; *ayıp-örter. cachet er. 1. Mühür, damga (Le cachet de la poste. Cachet monté en bague). 2. Damgalı kâğıt (Briser un cachet). 3. (İçinde ilaç bulunan) Güllaç, kaşe (Un cachet d'aspirine). 4. Özellik, özgünlük (II a donné un cachet très personnel à son style. Ce village a du cachet). 5. Damga, marka (Le cachet d'un fabricant). 6. (Sahne ve sinema sanatçılarına verilen) Ücret, "ödemelik (Les cachets énormes des vedettes de cinéma). § Lettre de cachet: (Eskiden) Hükümdar buyrultusu. Courir le cachet: Evlerde ders vermek. Travailler, payer au cachet: Parça başı, yaptığı iş sayısına göre çalışmak, ödemek (Il travaille au cachet. Payer un traducteur au cachet). cachetage er. Mühürleme, mühürlenme; damgalama, damgalanma, cacheter gçl. 1. Ağzını kapayıp mumlamak (Cacheter un colis, une bouteille). 2. Kapayıp zamklamak, yapıştırmak (Cacheter une lettre, une enveloppe). 3. Mühürlemek, damga vurmak. § Cire à cacheter: Mühür mumu, damga mumu. cachette diş. Gizleyecek yer; gizlenecek yer,gizli yer (Il met ses économies dans une cachette. Les contrebandiers avaient pris pour cachette un creux de rocher). § En cachette: Gizlice, belli etmeden (Rire en cachette. Lire un livre en cachette). En cachette de qn: -den gizli olarak, -in haberi

cachexie olmadan (Il ne veut pas agir en cachette de ses parents). cachexie diş. hek. Kaşeksi, aşın zayıflama, bir deri bir kemik kalma, cachot er. 1. Zindan, hücre (Mettre, jeter, enfermer qn dans un cachot, au cachot). 2. Hücre cezası (Trois jours de cachot). 3. Cezaevi, kodes, dam (Il est aux cachots depuis des années). cachotterie diş. Gereksiz gizleyiş, gizleme merakı (Cessez vos cachotteries, je suis au courant de tout). cachottier, ères. vead. Gizlenmeyecek şeyleri gizli tutan; önemsiz şeyleri gizli tutmak meraklısı (Elle est très cachottière). cachou er. 1. Kâdıhindî denilen ve ilaç olarak kullanılan madde. 2. s. Kızıl kahverengi (Un costume cachou). cacique er. 1. (Orta Amerika yerlilerinde) Başkan, şef. 2. (Fransada) Yüksek Öğretmen Okulu sınavını birincilikle kazanan. 3. Kendisine önemli görev (siyasal, yönetimsel) verilen kişi. cacochyme s. ve ad. 1. Sıska, cılız. 2. * Sayrıl, 'marazı, huysuz (Un vieillard cacochyme). cacographe ad. Yazım yanlışları yapan; kötü ve yanlış yazan; yazısı ve biçemi (üslubu) kötü (kişi). cacographie diş. Yanlış yazım, yazım yanlışlığı; kötü biçem (üslup), cacolet er. Semerin iki yanına asılan arkalıklı iskemle. cacologie diş. Dil yanlışı; deyimleri yanlış kullanma yada tümceyi bozuk kurma. "Şiveye aykırılık, cacopohonie diş. dilb. Ses kakışımı, *kakışma. cactacées, cactées diş. bitb. ç. Atlasçiçeğigiller, kaktüsgiller. cactus er. Atlasçiçeği, kaktüs, c.-à.-d. "Yani" anlamına gelen "c'est-à-dire" deyiminin kısaltması, cadastrage s. Kadastroya değgin, 'yeryazımsal (Plan cadastral). cadastre er. Kadastro, *yeryazım (Employé du cadastre). cadastrer gçl. -in kadastrosunu yapmak, -i *yeryazımlamak. cadavéreux, euse s. Kadavrayı andıran, kadavramsı, ölü gibi (Un teint cadavéreux). cadavérique s. Kadavraya değin (Rigidité cadavérique; pâleur cadavérique). cadavre er. 1. Ceset, ölük, ölü vücut (La lividité du cadavre. Embaumer, enterrer un cadavre). 2. Kadavra (Dépôt des cadavres à la morgue). 3. Cinayet, kıya (Il y a un cadavre entre eux: Aralarında ortak işledikleri bir kıya var). 4. hlk.

197

cadet İçilmiş şişe, boş şişe § Cadavre ambulant: Canlı cenaze. Etre, rester comme un cadavre: Ölü gibi durmak; hiç kıpırdayamadan öyle kalakalmak, caddie er. (Golf ve hokey oyunlarında)Oyuncunun sopalarını taşımakla görevli çocuk, caddy er. (Büyük mağazalarda, havaalanlarında, garlarda) Eşya, bavul vb. taşınan sepetli el arabası. cade er. Ardıç, ardıç ağacı (Huile de code). cadeau er. Armağan (Cadeau de fête, cadeau de nouvel an). § Offrir, foire un cadeau à qn: Birine bir armağan vermek (Il a fait un bon cadeau à sa femme). Faire cadeau de qch à qn: Birine birşey armağan etmek (Je lui ai fait cadeau d'un bracelet). Ne pas faire de cadeau à qn: -e karşı sert davranmak, kötü davranmak. Recevoir qch en cadeau: Bir şeyi armağan olarak almak (Ils ont reçu un service de porcelaine en cadeau de mariage). cadenas er. 1. (Eskiden) Kralların gümüş takımlarını sakladıkları çekmece. 2. Asma kilit (Fermer une porte au cadenas). cadenasser gçl. Asma kilit takmak, kilitle kitlemek, kilitlemek (Cadenasser une porte, uneboutique). cadence diş. 1. (Sesle yada devinimle) Tonlama ritmi, düzenlilik, "ahenk, "ittırat (La cadence des vers. Les danseurs suivent la cadence de l'orchestre). 2. Düzenli aralık (Ce médecin reçoit ses clients à la cadence moyenne de trois par heure. Les commandes arrivent chez les fabricants à une cadence accélérée). 3. müz. Melodi ve armonide bir dinlenme noktasına varış. 4. müz. İcrada, düşüş noktasına, parçanın ana tonalitesine varırken çalınan yada söylenen süslü, gösterişli geçiş. 5. Hız, çalışma yada üretme hızı (Forcer la cadence. Une cadence infernale). cadencé,e s. Uyumlu, "ıttıratlı, "ahenkli (Les phrases cadencées). § Marcher au pas cadencé: Uygun adım yürümek, cadencer gsz. 1. müz. Kadans yapmak; melodi ve armonide bir dinlenme noktasına varmış olmak; süslü, gösterişli bir geçiş yapmak. 2. gçl. Düzenlemek, "ahenk ve "ittırat vermek (Cadencer ses pas. Cadencer ses vers, ses phrases). cadenètte diş. 1. Saç örgüsü. 2. Zülüf, cadet,te s. ve ad. 1. Son doğan yada ikinci doğan evlat, küçük evlat (Le cadet doit obéir à l'aîné). 2. (Yaşça) En küçük (Il est le cadet de toute la famille). 3. (Hısımlık dışında da olsa) Küçük, yaşça küçük (Il est mon cadet de deux ans). 4. s. Küçük, yaşça küçük (Frère cadet, sœur cadette). 5. (Sporculukta) 15-17 yaş arasındaki genç oyuncu. 6. (Eskiden) Askerliği öğrenmek için orduya er

cadi olarak giren soylu çocukları; harbokulu öğrencisi (Compagnie de cadets). § C'est le cadet de mes soucis: Umurumda değil. Tasamın on beşiydi. Düşünmem bile. Vız gelir, cadi er. Kadı. cadis er. Şayak, cadmie diş. Çinko oksidi. cadmium er. kim. Kadmiyum. § Jaune de cadmium: Kadmiyum sarısı, cadrage er. (Sinemacılıkta) Çerçeveleme, görüntü çerçevelemesi, cadran er. 1. Kadran, saat tablası (Cadran d'une horloge, d'une boussole). 2. Büyük saat (Cadran d'une gare, cadran d'une église). § Cadran solaire: Güneş saati. Faire le tour du cadran: 1. Çıktığı noktaya dönmek; dönüp dolaşıp yine aynı yere gelmek. 2. mec. On iki saat üstüste uyumak, cadrât er. (Basımcılıkta) Katrat. cadratiner. Küçük katrat. cadre er. 1. Çerçeve (J'ai mis sa photographie dans un beau cadre). 2. Kadro (Son nom ne figure pas sur les cadres. Il est rayé des cadres). 3. ask. Subay ve assubay kadrosu (Les cadres d'un régiment, d'un bataillon. Cadre de réserve). 4. (Gemilerde) Asma yatak. 5. Taşınmalarda kullanılan ve genellikle bir evin eşyasını alacak kadar büyük sandık (Cadre de déménagement). 6. (Sinemacılıkta) Çerçeveleme, görüntü çerçevelemesi. 7. Kadrolu memur (C'est un cadre. Elle est cadre. Il est passé cadre). § Dans le cadre de: Dahilinde, çerçevesinde (Un accord conclu dans le cadre d'un plan. J'essaierai de le réaliser dans le cadre de mes fonctions). cadrer gsz. 1. Uymak, uygun düşmek (Les dépositions des témoins ne cadrent pas ensemble). 2. Kılıçla öldürmeden önce boğayı kıpırdamaz duruma getirmek (Taureau cadré). 3. Cadrer avec: -ile bağdaşmak, uyuşmak (Ses actes ne cadrent pas avec ses idées). cadreur er. (Sinemacılıkta) Alıcı yönetmeni, caduc, uque s. 1. Eski, yıpranmış, dayanıksız (Un bâtiment caduc). 2. (Bitki yaprakları için) Her yıl birlikte düşüp yeni süremde yenilenen; dökülen, düşen (Les feuilles caduques). 3. "Battal, geçerliği kalmamış; hükümsüz, geçersiz (Cette théorie scientifique est aujourd'hui caduque. Un acte juridique caduc). § Mal caduc: Sara hastalığı, tutarak. caducité diş. 1. Eskilik, yıpranmıştık, dayanıksızlık. 2. Hükümsüzlük, geçersizlik (La caducité d'une institution, d'un acte juridique). 3. İleri yaşlılık, düşkünlük (La caducité commence à l'âge de soixante-dix ans).

198

cafouiller caecal,e [sekal] s. Körbarsağa değgin (Appendice cœcal). caecum \sek>m\er. Körbarsak. cafard,e s. ve ad. 1. Yalancı sofu, softa (C'est un cafard. Un air cafard). 2. (Okul argosunda) Söz taşıyıcı, çaşıt, hafiye, giziletimci. 3. er. Hamam böceği. 4. Can sıkıntısı, üzüntü, "efkâr (Cela me donne le cafard). § Avoir le cafard: Canı sıkılmak, kara kara düşünmek, "efkârlı olmak (J'ai le cafard aujourd'hui). cafardage er. Giziletimcilik, hafiyelik, jurnalcilik, cafarder gsz. 1. Sofuluk taslamak. 2. (Okul argosunda) Çaşıtlamak, söz taşımak, hafiyelik etmek, *giziletimlemek. cafardeux,euse s. Canı sıkkın, bezgin, "efkârlı (Je suis un peu cafardeux ce matin). cafardise diş. Yalancı sofuluk, softalık, café er. 1. Kahve (Prendre un café). 2. Kahve, kahvehane (Aller au café. Garçon de café). 3. s. Kahverengi. § Café vert: Çiğ kahve. Café en poudre: Çekilmiş kahve. Moulin à café: Kahve değirmeni. Tasse à café: Kahve fincanı. Cuiller à café: Kahve kaşığı. Une tasse de café: Bir fincan kahve. Café au lait: Sütlü kahve. Café noir: (İçine süt vb. karıştırılmamış) Kahve. Cafécrème: Sütlü kahve, kremalı kahve. Le marc de café: Kahve telvesi. Grillerducafé,br&lerducafé,torréfierdu café: Kahve kavurmak. Faire le café,faire du café: Kahve yapmak. Moudre le café: Kahve çekmek. Lire dans le marc de café: Kahve falına bakmak. C'est un peu fort de café: tkz. İnanılır şey değil, akıl alır şey değil, café-concert er. Çalgılı kahve, caféier er. Kahve ağacı. caféière diş. Kahve ağacı bahçesi, kahve fidanlığı, kahvelik. caféine diş. Kafein (La médecine utilise la caféine comme antinévralgique). cafetan, caftan er. Kaftan, cafétéria, cafétéria diş. Kafeterya, café-théâtre er. Kahve-tiyatrosu; kahvelerde oynanan küçük tiyatro oyunu, cafetier,ère ad. Kahveci. cafetière diş. 1. Cezve, kahve cezvesi (Une cafetière d'argent). 2.hlk. Baş, kafa (ila reçu un coup surla cafetière). cafouillage er. tkz. Karışıklık, bozukluk, bocalama (Il y a eu un peu de cafouillage dans l'exécution du plan). cafouiller gsz. 1. Kafası karışmak, yanılmak,aldanmak (Comment arrive-t-il à ce résultat? Il a dû cafouiller dans ses calculs). 2. Ağır aksak gitmek, iyi çalışmamak, bozuk gitmek,

cafouillis bozulmak (Dans les côtes le moteur cafouille. La discussion a cafouillé). cafouillis er. Dağınıklık, karmaşıklık, düzensizlik, cage diş. 1. Kafes (Certains oiseaux ne peuvent pas vivre en cage. Cage à lapin). 2. Yırtıcı hayvan kafesi (Le dompteur entre dans la cage aux lions). 3. mec. tkz. Kodes, tutukevi (Mettre un voleur en cage. Il est en cage depuis trois mois). 4. Boşluk (Cage d'ascenseur, cage d'escalier). 5. tkz. (Sporda) Kale (Envoyer le ballon dans la cage). 6. (Yapılarda) Dört duvar arası, kalın duvarlar (La cage d'une maison. Cage d'une mine). § Cage thoracique: Göğüs kafesi, cageot er. Kümes hayvanı yada meyve, sebze taşıma kafesi (Cageot de fruits, cageot de laitues). cagibi er. tkz. Kulübecik. cagna diş. (Asker argosunda) Barınak, ev, kulübecik. cagnard,es. ve ad. tkz. Tembel, aylak, avare, cagnarder gsz. Tembellik, miskinlik etmek; avare dolaşmak. cagnardise diş. Tembellik, miskinlik, avarelik, cagne, khâgne diş. tkz. 1. Yüksek Öğretmen Okulu hazırlık sınıfı. 2. (Kötü kimse anlamıyla) İt (C'est une cagne: İtin biri). cagneux, euses. ve ad. 1. Yüksek Öğretmen Okulu hazırlık sınıfı öğrencisi. 2. Dizleri bitişik, ayakları birbirinden uzak duran çarpık bacaklı; it bacaklı, paytak, maymak (Un paysan cagneux). 3. (Hayvanlarda) İt elli; çarpık bacaklı (Un cheval cagneux). cagnotte diş. 1. Kumarcıların, bir derneğin üyelerinin içine para attıkları kutu, kumbara. 2. Kumbara parası, biriktirilen birkaç kuruş. cagot,e s. ve ad. 1. (Eskiden) Cüzamlı. 2. Yalancı sofu, yobaz (C'est un vrai cagot. Il baissa les paupières d'un air cagot). cagoterie diş. Yalancı sofuluk, yobazlık, cagoule diş. 1. Kukuletalı papaz cübbesi. 2. Yüzü örten, göz yerleri açık kukuleta (Bandits masqués portent des cagoules). cahier er. 1. Defter (Cahier blanc: Çizgisiz defter. Cahier rayé d'écolier: Okul defteri. Cahier de brouillon: Müsvedde defteri). 2. (Eskiden) Mahzar, muhtıra, andın, birçok kimse tarafından imzalanmış dilekçe. 3. (Basımcılıkta) Forma. § Cahier des charges: *Koşulluk, "şartname; ortaklık sözleşmesi, cahin-caha bel. tkz. İyi kötü, şöyle böyle, iç güveyisinden hallıca, orsa boca, bata çıka (La vie continue cahin-caha. L'affaire marche cahincaha). cahot er. 1. Araba zıplaması, sarsıntı (Les cahots de

199

cailloutage

l'autobus, d'une voiture). 2. mec. Çaparız, sarsıntı, iniş çıkış (Les cahots d'une vie aventureuse. Les cahots de la carrière politique). cabotantes. Sarsan, sarsıntılı (Route cahotante). cahotement er. Sarsma, sarsılma; sarsıntı, cahoter gçl. 1. Sarsmak, zıplatmak (Les ornières cahotaient les grosses roues). 2. gsz. Sarsılmak, sarsıntı yapmak, zıplamak (Une voiture qui cahote). cahoteux, euse s. 1. Sarsıntılı. 2. Sarsıcı, sarsıntı verici (Un ehemin cahoteux). cahute diş. Kulübe (Ilsefitunecahuteavecdelaterre glaise et des troncs d'arbres). caïd er. 1. Kuzey Afrika'da yerli yönetici. 2. tkz. Şef, başkan (Tu veux faire le caïd, mais tu n'en es pas de taille). caillasse diş. 1. Taş ocaklarında bulunan çakıllı marn katmanı. 2. tkz. Çakıl, taş toprak (Marcher dans la caillasse). caille diş. Bıldırcın. § Gras, rond comme une caille: Semirik,tombiş. Chaud comme une caille: Çokiyi giyinmiş; yünlüler, pamuklular içinde. L'avoir à la caille: hlk. Umut kınklığına uğramak; bir terslikle karşılaşmak, işi ters gitmek, caillé er. 1. Kazein. 2. Yoğurt, caiilebotis er. Gemilerde ambar ağızlarım örtmek için kullanılan yada üzerinde yürümek için yere kapatılan tahta ızgara, caillebotte diş. Bir tür yoğurt, caillebotter gçl. Pıhtılaştırmak, koyulaştırmak, caille-lait er. Yoğurtotu. caiilement er. Pıhtılaştırma, pıhtılaşma; koyulaştırma, koyulaşma, cailler gçl. 1. Koyulaştırmak, pıhtılaştırmak (La présure caille le lait). 2. gsz. Koyulaşmak, pıhtılaşmak (On laisse cailler le lait pour faire le fromage). 3. hlk. Üşümek, donmak ( On caille sur cette plage). 4. hlk. (Hava için) Soğuk olmak, soğuk yapmak (Ça caille aujourd'hui). § Se cailler: Pıhtılaşmak, koyulaşmak (Le sang se caille). cailletage er. Gevezelik; dedikodu. cailleter gsz. Gevezelik etmek. caillette diş. 1. Dedikoducu, geveze kadın. 2. (Geviş getiren hayvanlarda) Şirden, caillot er. Pıhtı (Caillot de sang). caillou er. 1. Çakıl (Trébucher sur les cailloux du ehemin). 2. mec. Engel. 3. hlk. Kıymetli taş; "mücevherat. 4. Kafa, kafatası (Il n'a plus un cheveu sur le caillou). § Avoir un cœur de caillou, avoir le cœur dur comme un caillou: Taş yürekli olmak; katı yürekli, duygusuz olmak, cailloutage er. Çakıl döşeme, çakıllama (Le

caillouter cailloutagepréserve les routes). caillouter gçl. Çakıl döşemek, çakıllamak (Caillouter une route, une voie ferrée). caillouteux,euse s. Çakıllı (Un sentier caillouteux, route caillouteuse). cailloutis er. 1. Çakıl yığını; çakıllar (Recouvrir une route de cailloutis). 2. Çakıldan yapılmış şey, çakıl işi. caïman er. Bir tür timsah, caïque er. Kayık. cairote s. ve ad. 1. Kahire'ye değgin (La presse cairote). 2. Kahireli (Les cairotes). caisse diş. 1. Sandık (Expédier des caisses. Une caisse d'oranges, de raisins). 2. Kasa (Il a une grande somme dans sa caisse). 3. Gişe, kasa, vezne (Payer à la caisse. Aller, passer à la caisse). 4. Kutu (Une caisse à outils). S. Arabanın kasası, karoser. 6. Tahta saksı (Caisse à fleurs). 7. hlk. Göğüs, göğüs kafesi. 8. Sandık (Caissede retraite: Emekli sandığı. Caisse d'épargne: Tasarruf sandığı. Caisse des assurances sociales: Sosyal sigortalar sandığı). 9. Davul (Les caisses d'une batterie de jazz). § Livre de caisse: Kasa defteri. Grosse caisse: Büyük davul; kös. Battre la caisse: 1. Davul çalmak, 2. mec. Çok gürültü patırtı yapmak; reklam yapmak. Partir de la caisse, s'en aller de la caisse: Veremli olmak, ince hastalığa yakalanmış olmak (Il s'en va de la caisse. La petite s'en ira de la caisse). Tenir la caisse: Kasa tutmak, kasa hesabını yapmak, caisserie diş. Sandık fabrikası, caissette diş. Küçük sandık, caissier,ère ad. Kasa memuru, veznedar (Caissier d'une banque. Caissier d'un cinéma). caisson er. 1. (Orduda) Gereç arabası (Caisson d'artillerie, de munition). 2. Araba sandığı. 3. (Mimarhkta) Tavan teknesi (Plafond à caissons). 4. Su içindeki temeller için indirilen sandık. 5. Küçük sandık (Un caisson de bouteilles). 6. hlk. Kafa. § Se faire sauter le caisson: Beynine bir kurşun sıkmak, kafasına kurşun sıkarak intihar etmek. cajoler gçl. 1. tkz. Pehpehlemek, tavlamak, piyazlamak, yaltaklanmak (Cajoler les mères pour obtenir les filles). 2. Okşamak, sevmek (Cajoler un enfant). cajolerie diş. Pehpehleme, pohpoh, piyaz, yaltaklanma. § Faire des cajoleries à qn: Birini pohpohlamak, piyazlamak, birine yaltaklanmak, yağ çekmek. cajoleur,euse s. ve ad. Pehpehçi, pohpohçu, piyazcı, yaltakçı, yağcı (Ne vous fiez pas à ce cajoleur. Des paroles cajoleuses, une voix

200

calciner cajoleuse). cajute diş. den. Kamara. cake er. İng. Kek, kek pastası (Une tranche de cake). cake-walk er. Bir amerikan dansı ve bu dansın müziği. cal er. 1. Nasır, kökü pek olmayan nasır (Il a la paume des mains pleine de cals). 2. (Kırık kemikte) Kaynak yeri. calage er. Bir şeyin duruşunu yastıklarla, yan desteklerle düzenleme; takozlama. § Calage d'une hélice: (Havacılık) Pervane kanadı ile dönme yüzeyi arasındaki açı. calaison diş. den. Bir geminin su içinde tuttuğu yer; bir geminin ağırlığı ölçüsünde suya batması, calambac, calambuc er. Yalancı ödağacı, calambar, calambour er. Ödağacı, calame er. Kalem kamışı, calamine diş. Tutya taşı, doğal çinko silikatı, calamistrer gçl. Kıvırmak, dalgalandırmak (Calamistrer les cheveux). calamité 1. Büyük yıkım, kıran, kırlağan,°belâ, büyük "felâket, âfet, musibet (Notre génération a connu les calamités de la guerre. Sa mort est une calamité pour le pays). 2 .bitb. Bayağı günlük, calamiteux, euse s. Uğursuz, musibetli, belâ dolu, belâlı (Une époque calamiteuse. L'homme est la plus calamiteuse des créatures). calancher gsz. hlk. (Eski) Ölmek, cızlamı çekmek, calandrage er. (Kâğıt yada kumaşı) Cila silindirinden geçirme, parlatma, calandre diş. 1. (Kâğıt yada kumaş için) Cila silindiri. 2. Otomobil radyatörü önündeki kafes. 3. Bir tür toygar, boğmaklı kuş. 4. Ekinbiti. 5. Hurmakurdu. calandrer gçl. (Kâğıt yada kumaşı) Cila silindirinden geçirmek, calanque diş. Küçük koy (Nous nous sommes baignés dans une calanque). calao er. hayb. Kalao; sıcak ormanlarda yaşayan uzun ve kıvrık gagalı bir kuş. calcaire s. 1. Kireçli (Terrain calcaire, roche calcaire). 2. er. Kireç taşı (Les calcaires sont en général des pierres tendres). calcanéum er. anat. Topukkemiği. calcédoine diş. Bir tür akik, Kadıköy taşı. calcicole s. bitb. Kireçli toprakta biten (Plante calcicole). calcification diş. biy. Kireçleşme. calcifié,e s. Kireçleşmiş. calcination diş. Kireçleştirme, kireç haline getirme. calciner gçl. 1. Kireçleştirmek, kireç haline getirmek (Calciner les pierres). 2. Çok yüksek bir ısıya tutmak, çok yüksek derecede ısıtmak

calcique (Calciner un métal, du bois). 3. Yakmak, kavurmak (Un ciel d'airain calciniait les sables. Le rôti est calciné). calcique s. Kalsiyuma yada kirece değgin (Sels calciques. Lait calcique). calcite diş. Kireç karbonatı, calcithérapie diş. hek. Kalsiyum tuzlarıyla tedavi, kalsiyum tedavisi, calcium er. kim. Kalsiyum. calcul er. 1. Hesap (Calcul différentiel, calcul intégral, calcul logarithmique, calcul des probabilités, calcul mental). 2. Hesap, tahmin (D'après mes calculs, il arrivera demain). 3. mec. Hesap, oyun, plan (La malchance a fait échouer son calcul). 4. hek. Taş (Calcul biliaire: Safra taşı. Calcul rénal: Böbrek taşı). § Agir par calcul: Bir çıkar için, bir hesap için hareket etmek; hep bir artniyet ve çıkar gütmek. Il y entre du calcul: İşin içine bir çıkar giriyor; bir çıkar, bir hesap, bir oyun söz konusu. Faire des calculs: Hesap yapmak, hesap etmek, calculabilité diş. Hesaplanabilirlik. calculables. Hesaplanabilir, calculateur,trice s. ve ad. 1. Hesaplı iş gören, hesapçı, hesaplı (Une âme calculatrice. Un bon calculateur). 2. Hesabı kuvvetli, hesap uzmanı. 3. er. Hesap makinası (Calculateur électromagnétique, électronique) calculatrice diş. Dört işlemi de yapabilen hesap makinası. calculer gçl. 1. Hesaplamak (Calculer une dépense, un bénéfice. Calculer la surface d'un terrain). 2. Tahmin etmek, tahmin yürütmek, hesaplamak (Calculer ses chances. On peut calculer la valeur d'un homme d'après le nombre de ses ennemis). 3. mec. Düzenlemek, ayarlamak, ölçüp biçmek (Calculer le moindre de ses gestes. Calculer les avantages et les inconvénients d'une affaire). § Machine à calculer: Hesap makinası. Calculer de tête: Kafadan, zihinden hesaplamak, calculeux, euse s. hek. Taşı olan, taşlara değgin (Concrétion calculeuse). caldarium er. (Roma hamamlarında) Halvet,sıcak bölüm. caldeira diş. coğr. Kaldera; çok geniş yanardağ ağzı, patlama kazanı, cale diş. 1. Bir şeyi istenilen duruşta tutmak yada devrilmesini önlemek için altına konulan parça, y astık, takoz (Mettre une cale à un meuble boiteux. Mettre une cale derrière les roues d'un véhicule). 2. den. Sintine, gemi ambarı. 3. Kalafat yeri. 4. İskele (Cale de chargement, cale de déchargement). § Etre à fond de cale: Parasız

201

caler

pulsuz olmak, yoksulluk içinde olmak. Supplice de la cale: (Eskiden) Suçluyu gemiden denize sarkıtıp çıkarmak biçiminde uygulanan bir ceza. calé,e s. 1. Yastıkla, takozla tutturulmuş. 2. tkz. Çok bilgili, çok şey bilen (Un élève bien calé). 3. tkz. Kuvvetli (Il est très calé en chimie). 4. Güç, anlaşılması güç, karışık (Un travail calé, un problème calé). calebasse diş. bitb. Asmakabağı. calebassier er. Asmakabağı bitkisi, calèche diş. Üstü açık, dört tekerlekli gezinti arabası. caleçon er. Don, iç donu (Caleçon de toile, caleçon de flanelle). § Jeter le caleçon à qn: Birine meydan okumak. caleçonnade diş. tkz. Uçkur edebiyatı; belden aşağı sözlere dayalı oyun. caléfaction diş. Isıtma, caléidoscope, kaléidoscope er. Kaleydoskop, calembour er. ed. Cinas, * ündeş (Faire un calembour, dire des calembours). calembredaine diş. Boş laf, ipe sapa gelmez söz (Dire, débiter des calembredaines). calendes diş ç. Eski Romalılarda ayın ilk günü. § Aux calendes grecques: Çıkmaz ayın son çarşambası. calendrier er. 1. Takvim, *günbilgisi (Calendrier Julien, vieux calendrier: Rumi takvim. Calendrier grégorien. Nouveau calendrier: E frenci takvim). 2. Program, zaman çizelgesi (Etablir un calendrier de voyage, de travail). § Ce n'est pas un saint de votre calendrier: mec. Bu adam size dost değil, cale-pied er (Bisiklet pedalında) Ayak çengeli, calepin er. Not defteri, akıl defteri. § Mettre qch dans son calepin: Birşeyi unutmamak, not etmek, akıl defterine yazmak (Mettez cela dans votre calepin). caler gçl. 1. Takozlamak, takoz koymak (Caler la roue d'une automobile). 2. Düzeltmek, düzenlemek, iyi bir duruma getirmek (Caler le pied d'une chaise). 3. İndirmek, mayna etmek (Caler un mât, une vergue). 4. Dayamak (Caler une pile de linge contre un mur). S. Birdenbire durdurmak, durduruvermek (Le candidat a été refusé au permis de conduire pour avoir calé son moteur). 6. gsz. (Gemi için) Suyun içinde yer tutmak, suya girmek (Ce navire cale six mètres). 7. (Motor için) Duruvermek; teklemek (Le moteur cale). İ.mec. tkz. Yelkenleri indirmek, pesetmek (Il ne faut pas caler devant les menaces. Il cale devant l'adversaire). § Se caler: Oturmak, kurulmak, yerleşmek (Il s'est calé dans un fauteuil pour boire son apéritif). § Se caler les joues: Esaslı

caleter bir yemek yemek; karnını iyice doyurmak, caleter, calter gsz. hlk. Çekip gitmek, calfat er. Kalafatçı, calfatage er. Kalafat, kalafatlama, calfater gçl. Kalafat etmek, kalafatlamak, calfeutrage, calfeutrement er. (Kapı yada pencerenin) Aralıklarını tıkama, calfeutrer gçl. (Kapı yada pencerelerin) Aralıklarını tıkamak (Calfeutrer une fenêtre, une porte avec du papier). § Se calfeutrer: (Bir yere) Çekilmek, kapanmak (Il est calfeutré chez lui, dans sa chambre). calibrage er. Çap ölçme, çap verme, çaplama, calibre er. 1. (Toparlak yada boru biçimindeki şeylerde) Çap (Le calibre d'un fusil. Un pistolet de 7.65 de calibre). 2. tekn. Silme kalıbı. 3. mec. tkz. Nitelik, çap (Vous êtes du même calibre). § De ce calibre: tkz. Bu çapta, böylesine, bu büyüklükte ( On ne voit pas souvent une bêtise de ce calibre). calibrer gçl. 1. Bir şeyin çapını ölçmek (Calibrer une machine, un tour). 2. Bir şeye gereken çapı vermek, çaplamak. 3. Çapma, büyüklüğüne göre ayırmak, sıralamak (Calibrer les fruits). calice er. 1, (Eskiden) Bardak, °kadeh, °piyale. 2. Kiliselerde kutsal çanak. 3. bitb. Çenek. § Boire le calice jusqu'à la lie: Kahrın daniskasını görmek; acının her türlüsünü çekmek, felâketin her türlüsüne uğramak, calicot er. 1. Hasa, hasse denilen bez. 2. hlk. Manifaturacı çırağı, califat er. Halifelik, hilâfet, calife er. Halife. califourchon (à) bel. Ata biner gibi (Monter à califourchon sur une branche. S'asseoir à califourchon sur une chaise). câlin,e s. 1. Okşanmayı, sevilmeyi isteyen (Un enfant, un chat câlin). 2. Yalpak, sevimli, tath, okşayıcı (Une voix câline, un regard câlin). câliner gçl. Okşayıp sevmek (Câliner un enfant, un chat). § Se câliner: 1. Okşanıp sevilmek. 2. Tembel yaşamak, câlinerie diş. Okşayıp sevme, sevilme; okşayıcılık, sevimlilik, yalpaklık (Ils échangeaient des câlineries. Nous étions très sensibles à la câlinerie de ses mots). calinotade diş. Bönlük; bönce, aptalca söylenmiş sözler (Remplir son récit de calinotades) calleux, euse s. Nasırlı (Des mains calleuses). caU-girl [kjlgœnl] diş. îng. Telekız, telefonla çalışan hayat kadım, calligramme er. Dizeleri herhangi bir şekil oluşturacak biçimde yazılmış şür. calligraphe ad. Yazısı güzel, "hattat.

202

calorifuge calligraphie diş. Güzel yazı, biçimli yazı, "hüsnühat. calligraphier gçl. Güzel bir yazıyla yazmak, güzel yazıyla süslemek (Calligraphier une lettre, un titre, une page). calligraphique s. Güzel yazıya değgin,"hüsnühat ile ilgili. callipyge s. Güzel kalçalı (La Vénus callipyge). callosité diş. 1. Nasırlaşma. 2. Küçük nasır, kabartı (Une main pleine de callosités). calmant,e s. 1. Yatıştırıcı, dindirici (Un remède calmant. Une voix calmante). 2. er. Sinirleri yatıştırıcı ilaç, "müsekkin (Je prends toujours des calmants). calmar er. hayb. Loligo, mürekkep balığı, kalamar, calme s. 1. Dingin, sessiz (Un ciel calme; la mer est calme). 2. Kolay kolay sinirlenmeyen, sessiz, "sakin (Un homme calme). 3. er. Dinginlik, sessizlik, y atışıklık, "sükûnet (J'aime le calme de la nuit). 4. Soğukkanlılık, serinkanlılık (Perdre son calme. Conserver, garder son calme). calmement bel. Dinginlikle; serinkanlılıkla, sakin sakin, "sükûnetle, calmer gçl. Dindirmek, yatıştırmak, gidermek (Calmer une douleur. Calmer une querelle, calmer ses nerfs, calmer les inquiétudes, calmer les manifestants). § Se calmer: Dinmek, yatışmak (La mer s'est calmée. La fièvre s'est calmée). calmir gsz. den. Yatışmak, dinmek (La mercalmit. La tempête calmit). calomel er. Kalomel; hekimlikte kullanılan, ava bileşimlerinden zehirli bir madde, calomniateur, trice s. ve ad. Suç bulaştırın, karaçalın, karan, "müfteri, iftiracı (Jemépriseles calomniateurs. Des propos calomniateurs). calomnie diş. Suç bulaştırma, kara çalma, karacılık, "iftira (Comme mes adversaires ne trouvent rien de répréhensible dans ma vie, ils recourent à de basses calomnies). § Etre en butte à la calomnie: İftiraya uğramak. Se laver d'une calomnie: Bir iftiradan aklanmak. calomnier gçl. Suçlamak, iftira etmek, karaçalmak, itham etmek, calomnieusement bel. Karaçalarak, iftira ederek, haksız yere suçlayarak, calomnieux,euse s. Karaçalın, suç bulaştırın, suçlayıcı (Des paroles calomnieuses). caloricité diş. Kalorililik. calorie diş. Kalori, "ısın. calorifère s. 1. Isı taşıyan, ısı yayan (Tuyau calorifère). 2. er. Kalorifer, *ısıtaç. calorifique s. Isı veren, *ısıl, kalori yaratan. (Rayons calorifiques). calorifuge s. ve ad. Isı tutucu, ısı kaçırmaz (Paroi à

calorimètre revêtement calorifuge). calorimètre er. Isıölçer, ışınölçer, calorimétrie diş. Isıölçümü, ısınölçüm. calorique er. Isı (Le corps dégage beaucoup de calorique). calot er. 1. Tahta yastık, kama, takoz. 2. tkz. Polis başlığı. 3. hlk. Göz. § Rouler des calots: Gözlerini belertmek. calotin er. 1. Kilise adamı, papaz. 2. Kilise yanlısı (kimse). calotte diş. Kilise adamlarının kullandığı takke. 2. hlk. tkz. Kilise adamları, papaz takımı (Influence de la calotte sur les élections). 3. Küçük kubbe, kümbet. 4. tkz. Kâse. 5. Başa indirilen hafif tokat, şaplak (Je lui ai flanqué une calotte). § Calotte des deux: Gökkubbe. Calotte du crâne: Kafanın tepesi. Calotte glaciaire: coğr. tçbuzul, hiç erimeyen buzul; buzul takkesi, calotter gçl. 1. El ayasıyla başa vurmak, bir şaplak indirmek (Calotter un enfant). 2. hlk. Çalmak, aşırmak, araklamak (On lui a calotté la montre). calquage er. 1. Saman kâğıdıyla kopya etme, geçirme; bir modeli başka bir yüzeye geçirme, •çıkarma. 2. Öykünme, calque er. 1. Saman kâğıdına alınmış hafif çizgili resim kopyası, geçirme, bir modeli başka bir yüzeye geçirme, 'çıkarma. 2. mec. Öyküntü, "taklit, tıpkısı (Elle est le calque de sa mère. Les tragédies classiques ne sont pas de simples calques des tragédies antiques). § Papier-calque: Saman kâğıdı; aydınger, calquer gçl. 1. Saman kâğıdıyla kopye etmek, başka bir yüzeye geçirmek, çıkarma yapmak (Calquer unschéma). 1 .mec. Öykünmek, taklit etmek (Ce peintre calque Modigliani). 3. Calquer qch sur qch: Bir şeyi -e göre yapmak, düzenlemek, uydurmak; tıpkısını yapmak; -den kopye etmek (Ils ont calqué leur organisation sur leur concurrent. Tu calques ta conduite sur la sienne). calumet er. (Kuzey Amerika yerlilerinin kullandığı) Uzun tütün çubuğu, uzun pipo. calvados [kalvados] er. Elma rakısı, calvaire er. 1. İsa'nın çarmıha gerildiği tepe. 2. Haç dikilmiş tepe, haçlı tepe. 3. Bir yere dikilmiş olan haç. 4. İsa'nın çarmıha gerilişini temsil eden resim (Peindre un calvaire). S. mec. Büyük iç acısı, "cehennem azâbı (Ma vie n'est plus qu'un calvaire). calville <% Bir elma türü (Calville blanche, rouge). calvinisme er. Calvin mezhebi, Kalvencilik, calviniste er. Calvin mezhebinden olan, Kalvenci, calvitie diş. Saç dökülmesi, dazlaklık, calypso er. 1. Amiller den yayılmış iki zamanlı bir

203

cambrure dans. 2. Bu dansın müziği, camaïeu er. 1. Tek renkli resim (Peindre en camaïeu. Un camaïeu). 2. mec. Değişikliği olmayan ^apıt. camail er. 1. Zırhlı başlık. 2. Kukuletalı papaz pelerini. camarade ad. 1. Arkadaş; dost (Un vieux camarade. Camarade d'enfance). 2. (Komünistler için) Yoldaş. § Faire camarade: Düşmana teslim olmak; teslim olmak için ellerini yukarı kaldırmak. camaraderie diş. 1. Arkadaşlık (La camaraderie mène à l'amitié). 2. Arkadaşlık dayanışması, yardımlaşma (Par camaraderie, il s'est laissé punir plutôt que de dénoncer le coupable). camard,e s. 1. Basık, muşuk, yamsık (Un nez camard). 2. Basık burunlu, yamsık burunlu (Il est camard). 3. ad. Basık burunlu (Un camard, une camarde). 4. diş. Ölüm (La camarde). camarilla diş. (Yurt yönetiminde) Perde arkasındakiler, gizli eller, cambiale s. Kambiyoya değgin (Droit cambial: Kambiyo hukuku). cambistes, vead. Kambiyocu, cambium er. bitb. Büyütkendoku; doğurgandoku. Cambodge er. Kamboçya. cambodgien,ne 1. Kamboçya ve kamboçyalılara değgin (La civilisation cambodgienne). 2. ad. Kamboçyalı, cambouis [kâbwi] er. Kararmış makine yağı (Une tache de cambouis). cambrage er. Kemerleme, eğmeçleme (Cambrage des pantalons). cambrai er. İnce keten bezi. cambrement er. Kemerleme, eğmeçleme, eğiklik verme. cambrer gçl. 1. Hafifçe eğmek, kemerlemek, eğmeçlemek (Cambrer une poutre, cambrer la semelle d'un soulier). 2. Arkaya doğru bükmek (Cambrer la taille, les reins). § Se cambrer: Vücudunu aşın dikleştirip arkaya doğru bükmek, aşırı kasılmak (Elle se cambra devant la glace pour juger de sa nouvelle robe). cambriolage er. Ev soyma, soygun, cambrioler gçl. 1. (Ev vb.) Soymak (Cambrioler un magasin, une maison). 2. Cambrioler qn: Birinin evini soymak (Nous avons été cambriolés l'an dernier). cambrioleur, euse ad. Ev soyucu. cambrousard er. tkz. Köylü, cambrouse diş. tkz. Köy, Allahın kırı, kuş uçmaz kervan geçmez yer. cambrure diş. Eğrilik, kamburluk, kemerlilik

cambuse

204

(Cambrure du pied). cambuse diş. 1. Gemi kileri, kumanya ambarı. 2. Kantin. 3. mec. hlk. Bakımsız oda, kötü konut, cambusier er. Gemide kilerci, kumanyacı, came diş. 1. Bir dişlinin devinimini değiştirerek iletmeye yarayan diş yada çıkıntı. 2. argo. Kokain. camée er. İşlemeli akik, oyma akik, işlemeli süs taşı (Camée monté en bague). caméléon er. 1. Bukalemun. 2. mec. Bukalemun gibi adam, sık sık yön değiştiren kimse; gelgeç, maymun iştahlı ( On ne peut pas compter sur toi, tu es un vrai caméléon). caméléonesque s. Bukalemun gibi. camélia er. Kamelya. cameline, caméline diş. Ketencik denilen bitki, camelle diş. (Bir tuzlada) Tuz yığını, camelot er. 1. Çerçi. 2. Gazete satıcısı, gazete çığırtkanı. 3. İlân dağıtıcısı. 4. İşportacı (J'ai acheté trois cra vates à un camelot au coin de la rue). camelote diş. 1. İşporta malı, düşük mal (C'est de la camelote. Acheter, vendre de la camelote). 2. İşçiliği kötü iş, kavaf işi, tapon mal. 3. hlk. Mal (C'est de la bonne camelote). 4. Kokain, camembert er. Bir peynir türü, kamamber peyniri. camer(se) gsz. argo. Esrar çekmek, uyuşturucu kullanmak. caméra diş. "Kamera, sinema filmi çevirmekte kullanılan aygıt, *alıcı. cameraman er. Kameraman, alıcı yönetmeni, camérier er. Papanın oda uşağı, camériste diş. Oda hizmetçisi (kadın), camerlingue er. (Papalık orunu açık kaldığında) Papa vekili; Papaya vekillik eden kardinal, camion er. 1. Yük arabası (Camion à chevaux). 2. Kamyon. 3. Boya yada badana kovası. 4. Küçük topluiğne (Camion de dentellière). camionnage er. 1. Kamyonla taşıma. 2. Kamyon ücreti (Payer le camionnage). camionner gçl. Kamyonla taşımak, camionnette diş. Kamyonet, küçük kamyon, camionneur er. 1. Kamyoncu 2. Kamyon sürücüsü, camisole diş. Kadın gömleği; gömleğin üstüne giyilen işlik. § Camisole de force: Deli gömleği. Mériter la camisole de force: Deli olmak, tımarhanelik olmak, camomille diş. 1. Papatya. 2. Papatya çayı. camouflage er. Alalama, peçeleme, örtme, saklama, gizleme (Le camouflage des cuirassés derrière un écran de fumée. Le camouflage en littérature). camoufler gçl. Alalamak, peçelemek, örtmek, saklamak, gizlemek (Il camoufle son intention,

campagne un sentiment. Camoufler une défaite. Camoufler une automitrailleuse avec des branchages). camouflet er. 1. Birinin yüzüne üflenen duman. 2. mec. tkz. Açık hakaret, sille (Le résultat des élections a été pour lui un cruel camouflet). 3. ask. Düşman elindeki bir sıçanyolunu barınılmaz hale sokmak için yakılan ocak. § Essuyer un camouflet: Açık hakarete uğramak. Donner, infliger un camouflet à qn: Birine açık hakarette bulunmak, camp er. 1. Ordugâh (Camp retranché, camp fortifié). 2. Ordugâhtaki asker. 3. Kamp, *dinlenek (Faire un camp au bord de la mer. Feu de camp. La vie du camp). 4. Kamp, "toplanak (Camp de prisonniers. Camp de concentration). 5. Taraf, parti, cephe, *yaka (Entrer dans le camp adverse). 6. Kır evi (Passer la fin de la semaine au camp). 7. Kulübe (Camp de chasse). § Aide de camp: Emir subayı, yaver. Camp d'instruction: Talimgâh. Camp retranché: Tahkimli ordugâh. Camp volant: 1. Akıncı kolu 2. Göçebe konak yeri. Vivre en camp volant: mec. Bir yerde geçici olarak bulunmak; göçebe gibi yaşamak. Ficher le camp, foutre la camp: tkz. Çekip gitmek, defolmak, arabasını çekip gitmek (Fichelecamp: Defol, çek arabanı). campagnard,e s. ve ad. 1. Köylü, kır adamı, kırlı (Un campagnard, une campagnarde). 2. Köylülere özgü, köylüleri andırır (Un accent campagnard. Les mœurs campagnardes). 3. Kırda, taşrada yaşayan, sade bir yaşam süren (Un écrivain campagnard). campagne diş. 1. Kır, köy (Vivre à la campagne. Médecin de campagne, curé de campagne), l.ask. Savaş, seter (Les campagnes d'Egypte, d'Italie, de Vienne). 3. (Kimi işler için) Çalışma dönemi, kampanya (Campagne agricole, campagne commerciale). 4. Kampanya, 'savaşım (La campagne électorale. Campagne de presse. Campagne de propagande). 5. ask. Sahra (Batterie de campagne. Tenue de campagne). § La rase campagne: Tanrının kırı, yedi yabanın düzü, düz ova. Aller à la campagne: Kırlara çıkmak, kıra gitmek. Aller en campagne: Savaşa gitmek, sefere çıkmak. Faire campagne: Savaşmak, savaş yapmak. Entrer en campagne: Savaşa girmek. Etre en campagne: 1. Kolları sıvamak, çalışmak (Tous ses amis étaient en campagne pour lui procurer les fonds nécessaires). 2. Savaşta, manevrada, talimde olmak (Les troupes sont en campagne). Faire ses premières campagnes: 1. İlk kez savaşa girmek. 2. mec. Bir şeye ilk kez başlamak, yeni başlamak. Battre la campagne: Sayıklamak, saçmalamak. Tenir la campagne:

campagnol Savaş alanında düşmana dayanmak. Ouvrir une campagne pour qch, contre qch: Bir şey için, bir şeye karşı bir savaşım (kampanya) açmak (Il faut ouvrir une campagne contre la vie chère. Nous avons ouvert une campagne pour restaurer la vieille mosquée). campagnol er. hayb. Yersıçanı. § Campagnol de champs: Tarla sıçanı, campane diş. 1. Kampana, çan. 2. (Mimarlıkta) Başlık çanağı, campanile er. Pencereli çan kulesi, campanulacées diş. ç. bitb. Çançiçeğigiller, boruçiçeğigiller. campanule <% bitb. Çançiçeği, boruçiçeği. campanule, es. Çan biçiminde, campé,e s. Cuk oturmuş, iyi kurulmuş, esaslı, sağlam (Un récit bien campé). campêche er. bitb. Bakam denilen ağaç, bakam, campement er. 1. Konaklama (Campement de tziganes, de nomades). 2. Konak yeri, konaklama yeri (Armée au campement). 3. Konaklamış takım. 4. Konaklama eşyası, kamp gereçleri (Ils sont partis en laissant une partie du campement). S. Geçici yerleşme (Je suis en campement). camper gsz. 1. Ordugâh kurmak. 2. Konaklamak. 3. Kamp kurmak, kampta oturmak (Nous avons campé au bord de la mer. Il a campé pendant la moitié de ses vacances). 4. Geçici olarak oturmak (Je campe à l'hôtel). 5. gçl. tkz. Oturtmak, yerleştirmek, giymek, takmak (Il avait campé son chapeausursatêteetregardaitlafoule). 6.gçl. tkz. Çizivermek, yapivermek (Camper un portrait, un dessin. Cet écrivain excelle à camper des caractères). 7. Camper qn: tkz. Birini ansızın bırakıp gidivermek; birini ekmek, satmak. § Se camper: Kurulup oturmak (Se camper dans un fauteuil). campeur, euse ad. Kampçı; kamp yapan kimse, camphre er. Kâfur. camphré, e s. Kâfurlu (Huile camphrée). camphrier er. Kâfurağacı. camping er. Kamp kurma; kamp; kamp yapma (Matériel de camping, terrain de camping). campos [kâpol er.tkz. Yorgunluk almak için yapılan kısa dinlenme, mola. § Donner campos: Mola vermek, ara vermek; izin vermek, campus [kâpys] er. Kampüs ; genellikle kent dışında kurulmuş üniversite sitesi, *yerleşke. camus, es. 1. Kısa ve yassı, pat (Un nez camus). 2. ad. Kısa ve yassı burunlu, yamsık, muşuk. 3. mec. tkz. Şaşkın. canada diş. Bir elma türü, elma (Trois kilos de

205

canard

canadas). canada er. Kanada (S'installer au Canada). canadien, ne s. 1. Kanada'ya değgin (Le blé canadien). 2. s. ve ad. Kanadah (Un canadien d'origine française). canadienne diş. 1. Kürekli uzun sandal, kayık. 2. Kanadyen, koyun postundan astarlı uzun ceket, canaille diş. 1. Ayaktakımı (Ils fréquentaient toujours la canaille) 2. alay. Züğürt takımı, meteliksizler, cebidelikler. 3. Rezil kimse, it herif, alçak adam. 4. s. Basit, rezil, aşağılık (Il a des manières canailles). canaillerie diş. Aşağılık, rezillik, alçaklık, canal er. 1. Kanal ; ark, suyolu (Le canal de Panama, de Suez). 2. Akarsu yatağı, kolu (La rivière se divise en trois canaux). 3. mec. Yol, araç. 4. Oluk; boru (Canal d'adduction d'eau). § Canal vocal: dilb. Ses yolu. Canalalimentaire: Sindirim kanalı. Canal déférent: Sperma kanalı. Canal excréteur: Boşaltım kanalı. Par le canal de: Yoluyla, aracıyla (Transmettre une note aux intéressés par le canal du chef de service). canalicule er. anat. Kanalcık, °olukcuk, küçük kanal (Canalicules biliaires). canalisable s. 1. Kanal içine alınabilir (Rivière canalisable). 2. mec. Yönlendirilebilir, belli bir yola sokulabilir, canalisation diş. 1. Kanal içine alma (La canalisation d'un fleuve). 2. Boru hat çekme ; boru hat (Canalisation de pétrôle, de gaz, d'électricité). 3. Lâğım döşemi, kanalizasyon, canaliser gçl. 1. Kanal açmak. 2. Kanal içine almak (Canaliser une rivière). 3. mec. Oraya buraya dağılmasına engel olmak, belli bir yöne sürüklemek (Canaliser la foule). 4. mec. Yola, düzene koymak, yönlendirmek (Canaliser une affaire, un travail). canapé er. 1. Kanepe (S'asseoir sur un canapé). 2. Üstüne peynir, et, yumurta gibi şeyler konulan kızarmış ekmek dilimi (Canapé de bécasses. Œufs sur canapé). canard er. 1. Ördek (Canard domestique, canard sauvage). 2. Yalan haber, kıtır (Tu crois tous les canards qu'on te raconte). 3. alay. Gazete (J'ai lu ça dans mon canard. Acheter son canard au kiosque du métro). 4. müz. Falso. 5. Kahveye, içkiye batırılmış şeker (Prendre un canard). 6. hlk. At. § Marcher comme un canard: Badi badi yürümek; paytak paytak yürümek. Etre mouillé, trempé comme un canard: Sini sıklam ıslanmak. Ne pas casser trois pattes à un canard: Pek becerikli olmamak (Il n'apas cassé trois pattes à un canard). Lancer des canards: Ortaya yalan

canardeau haberler atmak, asılsız söylentiler çıkarmak. Prendre les enfants du Bon Dieu pour des canards sauvages: Herkesi enayi yerine koymak, canardeau er. Ördek palazı, ördek yavrusu, canarder gçl. tkz. 1. Pusuya düşürerek üzerine çeşitli mermiler yağdırmak, çeşitli şeyler atmak; topa tutmak (Les batteries côtières canardaient les assaillants. Grimpé dans l'arbre, il canarde les passants avec des pommes). 2. gsz. (Gemi için) Baş vurmak, başı suya gömülmek (Bateau qui canarde). 3. müz. Falso yapmak (Ce clairon canarde). canardière diş. 1. Ördek havuzu, ördek gölü. 2. Yaban ördeklerini ağla avlamak için gölde hazırlanmış yer. 3. Yaban ördeği avında kullanılan uzun namlulu tüfek, ördek tüfeği, canari er. Kanarya (Chant du canari). § Jaune canari: Kanarya sarısı (Une robe jaune canari). canasson er. hlk. At, beygir, cancan er. 1. Bir dans adı, kankan dansı. 2. Çekiştirme, dedikodu. § Faire des cancans, dire des cancans: Dedikodu yapmak. Faire courir des cancans sur qn: Biri hakkında dedikodu çıkarmak. cancaner gsz. 1. Kankan dansı yapmak. 2. (Ördek için) Bağırmak, vaklamak. 3. tkz. Onu bunu çekiştirmek, dedikodu yapmak, cancanier,ère s. ve ad. Dedikoducu, çekiştirici (Une femme cancanière). cancer er. 1. Kanser, kanser hastalığı (Il est atteint du cancer). 2. gökb. Yengeç burcu. 3. mec. İç ezici büyük acı. cancéreux, euse s. 1. Kanser niteliğinde olan (Tumeur cancéreuse). 2. ad. Kanserli (Un cancéreux, une cancéreuse). cancérigènes. Kanseryapan. cancérisation diş. Kanserleşme, kansere dönüşme (Cancérisation d'une tumeur). cancériser (se) Kanserleşmek, kansere dönüşmek, canccrogcne s. Kanseryapan. cancérologie diş. Kanserbilim. cancérologique s. Kanserbilimsel, kanserbilime değgin. cancérologue ad. Kanserbilimci, kanserbilim uzmanı. cancérophobie diş. Kanser yılgısı, cancre er. 1. hlk. Yengeç. 2. mec. hlk. Tembel teneke, çok tembel öğrenci (Il est le cancre de la classe). 3. Pinti, cancrelat er. Hamamböceği, cancroïde er. Deri kanseri, candélabre er. 1. Büyük şamdan (Le salon est éclairé par des candélabres d'argent). 2. (Eski)

206

caniculaire Sokak feneri, candeur diş. Yürek temizliği, saflık (Tout le monde se moquait de sa candeur). candi s. Billurlaşmış şeker. § Sucre candi: Nöbet şekeri. Fruit candi: Üzerine şeker kaplanmış meyve, meyve şekeri, candidat,e ad. 1. Sınava giren kimse, aday (Poser une question difficile à une candidate). 2. Aday, istekli (Il y a plusieurs candidats pour ce poste). § Etre, se porter candidat à qch: Bir şeye aday olmak, -e adaylığım koymak (Il est candidat à ce poste. Se porter candidat aux élections). candidature diş. Adaylık. § Déposer, poser sa candidature à qch: Bir şeye adaylığını koymak (Je déposerai ma candidature à la préfecture. Il a posé sa candidature au fauteuil vacant à l'Académie. Poser sa candidature à un poste, aux élections). Retirer sa candidature: Adaylığını geri almak, candide s. ve ad. 1. Temiz yürekli, içi temiz (Un homme candide). 2. Saf, biraz bön (Il a toujours un air candide). candidement bel. Temiz yüreklilikle; saf saf, saflıkla. candir (se) gsz. 1. (Şeker) Billurlaşmak. 2. Şeker bağlamak, şekerlenmek, cane diş. Dişi ördek. § Faire la cane: Güçlük ve tehlikeyi görüp hemen geri çark etmek, dönmek, korkup çekilmek, canepetière diş. hayb. Küçük toykuşu. caner gsz. 1. Badi badi yürümek, paytak paytak yürümek. 2. tkz. Yılmak, korkup geri çekilmek; yüz seksen derece dönmek, geri çark etmek, caner, canner gsz. argo. 1. Kaçmak, tüymek. 2. mec. Ölmek, zıbarmak, cızlamı çekmek (Canner dans son plumard: Yatağında ölmek). caneton er. Ördek palazı, ördek yavrusu, canette diş. 1. Küçük dişi ördek. 2. Kış yaban ördeği. 3. Bira şişesi; bir şişe bira (Garçon, apportez-moi une autre canette. Une canette de bière). 4. Mekik masurası (Canette de machine à coudre). canevas er. 1. Kanaviçe (Faire du canevas: Kanaviçe işlemek). 2. Taslak (Le canevas d'une œuvre littéraire, d'un roman). cange diş. Nil nehri üzerinde yolcu taşımaya yarayan yelkenli, cangue diş. 1. Çin'de, hükümlülerin başına ve bileklerine geçirilen delikli tabla. 2. Bu şekilde yapılan işkence (La cangue a été abolie). caniche er. Tüylü fino köpeği. § Suivre qn comme un caniche: Birini köpek gibi izlemek, bir saniye ardından ayrılmamak, caniculaire s. Kızıl ısı günlerine değgin, yakıcı.

canicule kavurucu (Chaleurs caniculaires. Cette année nous avons eu trois jours caniculaires). canicule diş. 22 Temmuzdan 23 Ağustosa dek olan sıcak günler; kızıl ısı, °eyyam-ı bahur, "bâhur; büyük sıcaklar (Nous voilà en pleine canicule. Les marchands de glace adorent la canicule). canidés er. ç. hayb. Köpekgiller. canif er. Çakı. § Donner un coup de canif dans le contrat: mec. tkz. (Evlilikte, bir erkek için) Ufak kaçamaklar yapmak, arasıra karısına boynuz takmak. Donner des coups de canif à qch: Bir şeyde ufak tefek ihmaller, aksaklıklar göstermek (Il donne des coups de canif à ses engagements). canin, e s. 1. Köpeğe değgin (La race canine). 2. Iç kemiren, yaman (Une faim canine). canine diş. Köpekdişi. canitie [kanisi] diş. Saçların ağarması, ak saçhlık (Une canitie précoce). caniveau er. 1. Taş oluk, çörten. 2. Bir yolun kıyısı boyunca içine kablo yada boru yerleştirilen kanalcık, canna er. bitb. Tesbihağacı. cannabinacées diş. ç. bitb. Kenevirgiller. cannabique s. Hint kenevirine değgin, esrarla ilgili (Ivresse cannabique). cannabis [kanabis] er. Hint keneviri, esrar, cannabisme er. Esrar içme; esrar tutkunluğu; esrar zehirlenmesi, cannage er. (Bir iskemleye) Hasır geçirme; hasırlama, cannaie diş. Kamışlık; şeker kamışlığı, canne diş. 1. Kamış (Canne à sucre: Şeker kamışı). 2. Baston, değnek (Il se promène la canne à la main. Canne d'alpiniste). 3. Eski bir uzunluk ölçüsü birimi. 4. Süt taşımaya yarayan bakır bakraç. § Canne à épée: Şişli baston. Canne à pêche: Olta kamışı. Les cannes blanches: Körler, beyaz bastonlular (Une quête organisée au profit des cannes blanches). Avoir l'air d'avoir avalé sa canne: tkz. Baston yutmuş gibi durmak (Tuas l'air d'avoir avalé ta canne). canné,e s. Hasır, sazdan örülmüş (Chaise cannée). cannelé,es. Oluklu, yivli (Colonnecannelée). canneler gçl. Oluk açmak, yiv açmak; oluklamak, yivlemek; çentiklemek. cannelier er. Tarçınağacı. cannelle diş. Tarçın, cannelle, cannette diş. Fıçı musluğu, cannelure diş. 1. Yiv, yiv oluğu (Cannelure d'une colonne, d'un vase). 2. Kimi bitkilerin sapındaki oyuk çizgi; çentik (Cannelures du céléri). canner gçl. 1. (İskemleye) Hasır geçirmek; hasırlamak. 2. hlk. Konserve kutusuna koymak,

207

canonisation konserve yapmak (Canner des légumes, des fruits, de la viande). cannetille diş. Sırma, süslemelerde kullanılan altın, gümüş tel. canneur, euse ad. (İskemlelere) Hasır geçiren işçi, iskemle hasırcısı, cannibale s. ve ad. 1. Yamyam. 2. mec. Kana susamış (kimse); acıma nedir bilmeyen adam. cannibalesque s. Yamyamca (Cruauté cannibalesque). cannibalisme er. 1. Yamyamlık. 2. Kana susamıştık, acımasızlık. canoë er. 1. Kimi ilkel toplulukların kullandığı oyma kayık. 2. Kayık sporu (Il fait du canoë). canoéisme er. Kayık sporculuğu, canoéiste ad. Kayık sporcusu, canon er. 1. ask. Top (Canon antiaérien, antichar, canon de marine. Tir au canon. Portée d'un canon). 2. Namlu (Canon d'un fusil, canon d'un revolver). 3. (Atta) Bacak kemiği. 4. hlk. Şişe, bir bardak şarap (Boire un canon: Bir bardak şarap içmek, bir şişe şarap içmek). 5. Delik (Le canon d'une clé). 6. Kükürt çubuğu. 7. (Donda) Paça dantelası. 8. (Hıristiyan din adamları kurullarında verilen) Karar (Canon d'un concile œcuménique). 9 Dinsel kural. 10. Kutsal kitapların hepsi (Canon de l'Ancien Testament, du Nouveau Testament). 11. Kudas ayininde okunan dualar (Canon de la messe). 12. müz. Kanon; ses girişleri dizinin türlü katlarında yineleme yoluyla birbirini izleyen çoksesli müzik parçası (Canon à deux voix). 13. Örnek. § Canon sans recul: Geri tepmesiz top. §Droit canon: Kilise hukuku (Docteur en droit canon). Baïonette au canon: 1. Süngü tak! 2. Süngü takmış olarak. Chair à canon: tkz. Topun ağzında asker; ölecekleri yüzde yüz kesin askerler, canon, canyon er. coğr. Kapız, çok dik yamaçlı

boğaz biçiminde vadi, "kanyon, canonial,e s. 1. Kurala uygun (Heures canoniales). 2. Piskoposluk kuruluna değgin (Office canonial). canonicat er. 1. Piskoposluk kurulu üyeliği. 2. mec. tkz. Hiçbir işi olmayan memurluk, arpalık, canonicité diş. Kilise yasalarına uygunluk, canonique s. Kilise yasalarına uygun (Peine canonique. Livres canoniques). § Age canonique: Kırk yaş; papazların kadın hizmetçileri için kilisenin istediği en aşağı yaş olan kırk yaş. Le droit canonique: Kilise hukuku. Etre d'un âge canonique: Yaşını başını almış olmak. canonisation diş. 1. Ermişler arasına katma,

canoniser ermişliğini resmen ilan etme (La canonisation est prononcée par le pape). 2. mec. Aşırı övme, göklere çıkarma, canoniser gçl. 1. Ermişler arasına katmak. 2. mec. tkz. Aşırı övmek, göklere çıkarmak, canoniste er. Kilise hukuku uzmanı, kilise hukukçusu, canonnade diş. Top ateşi, topa tutma, canonner gçl. Topa tutmak (Canonner les positions ennemies). canonnier er. Topçu eri. canonnière diş. 1. Mazgal. 2. Patlangaç. 3. Topçeker (gemi), tfücumbot. canot er. Filika, sandal (Canot de pêche. Canot de sauvetage). canotage er. 1. Sandalcılık, kayıkçılık. 2. Kürek sporu. canoter gsz. 1. Sandal kullanmak, kürek çekmek; sandal gezisi yapmak. 2. Kürek sporu yapmak, canotier,ère ad. 1. Sandalcı. 2. Kürekçi, kürek sporcusu. 3. er. Sert, tepesi düz ve basık hasır şapka (Un canotier). cantabile er. İt. müz. Ağır yürütülen ezgi. cantal er. Bir tür peynir, cantaloup er. Bir tür kavun, cantate diş. müz. 1. (Eskiden) Söylenmek için yazılmış parça. 2. (Bugün) Bir olayı konu olarak alan ama sahnede oynanmak için hazırlanmamış bir yada birkaç solo şarkıcı ve orkestra, kimi kez de koro için yazılmış yapıt, kantat, cantatrice diş. Kadın ses sanatçısı, şarkıcı, °kantatris. cantharide diş. Kuduzböceği. cantilène diş. 1. Ağır ve dokunaklı ezgi. 2. Lirik metin. 3. Tekdüze basit türkü, cantine diş. 1. Kantin (Cantine d'une école, d'une caserne). 2. ask. Manevra sandığı. 3. Büyük sandık, yolculuk sandığı (Le capitaine a expédié sa cantine par bateau). cantiner gsz. argo. (Cezaevinde) Kantinden yemek, kantinden alışveriş yapmak. cantinier,ère ad. Kantinci (La cantinière de l'usine). cantique er. Ezgi, ilâhi (Chanter des cantiques). canton er. 1. Kanton; İsviçre Federasyonu'nu oluşturan eyaletlerin herbiri. 2. Fransa'da ilçe ile bucak arası bir yönetim bölgesi. 3. Bölge (Un canton fertile. Canton de bois). cantonade diş. 1. (Eskiden) Sahnenin iki yanında, saygın kişilere ayrılan yer. 2. Kulis. § Parler à la cantonade: 1. Ortaya konuşmak (Le patron du café cria, à la cantonade, on demande Thibault au téléphone). 2. Sahnenin dışında var sayılan birine

208

cap söz söylemek; kulise seslenmek, cantonal, e s. Kantonlara değgin (Les lois cantonales. Une autorité cantonale). cantonnement er. l.Kışlalama, konaklama, askerin çatı altı yerlere konaklaması (Le cantonnement de la compagnie sefera dans une école). 2. Kışlalama, konaklama yeri. (Choix d'un cantonnement). 3. Sınırlama; bölümlere, bölgelere ayırma, cantonner gçl. 1. Askeri çatı altı yerlere konaklatmak, kışlaya yerleştirmek (Le commandant cantonna ses troupes dans les locaux d'une école). 2. Ayrı ayrı yerleştirmek; bölmek. 3. Cantonner qn: Birini belirli bir iş sınırı içinde tutmak (On l'a cantonné dans ses premières attributions, sans lui donner d'autres responsabilités). 4. Cantonner qch de qch: Bir şeyin köşelerini -ile süslemek (Cantonner une colonne de pilastres. Cantonner une croix d'étoiles). 5. gsz. (Asker) Konaklara yerleşmek, konaklamak (Le régiment a cantonné dans un village). § Se cantonner 1. (Bir yere, bir şeyin üzerine) Kapanmak; bir köşeye çekilmek (Se cantonner dans ses recherches, dans son travail. Je me suis cantonné chez moi). 2. Se cantonner dans qch: -in sınırı dışına çıkmamak, -ile yetinmek (Cet historien se cantonne dans le Moyen-Age. Nous nous cantonnerons dans un prudent silence). cantonnier er. Yol bakıcısı.

cantonnière diş. Bir kapı yada pencerenin etrafındaki süs şeridi, canulant, e s. hlk. Can sıkıcı (Un voisin canulant; un règlement canulant). canular er. argo. 1. Matrak, alay, dalga geçme. (Monter un canular). 2. Yalan haber, balon (Ne crois pas à ces canulars). canule diş. İhtikan aleti gibi aletlerin ucuna takılan zıvana, ince borucuk. canuler gçl. hlk. 1. Can sıkmak, rahatsız etmek (Tu commences à nous canuler avec ton histoire). 2. Matrak geçmek, dalga geçmek, tiye almak, caouaer. Ar. hlk. Kahve, caouane diş. Büyük deniz kaplumbağası, caoutchouc er. Kauçuk. caoutchouter gçl. Kauçuklamak, kauçuk katarak sugeçirmez kılmak (Caoutchouter un tissu). caoutchouteux, euse s. Kauçuk gibi (Des champignons caoutchouteux). cap er. 1. Baş. 2. (Gemide) Burun. 3. coğr. Burun (Le cap de Bonne Espérance). 4. Yön (Changer de cap). § Cap à cap: Baş başa. De pied en cap: Tepeden tırnağa; baştan aşağı. Doubler un cap: 1. Kıyı sıra giderken bir burunu dolaşmak. 2. mec. Dönemeci almak, tehlikeyi atlatmak; köşeyi

capable

209

dönmek (Le malade a doublé le cap. Le gouvernement a failli être ren versé, mais il a doublé le cap). Mettre le cap sur qch: -e doğru yönelmek. (Nous avons mis le cap sur Istanbul). capable s. 1. Yetenekli, "kabiliyetli (Un enfant capable). 2, Nitelikli,becerikli,elinden çok iyi iş gelir ( Un ouvrier capable). 3.Capabledeqch;def. qch: -e yetenekli, -meyi becerebilir, yapabilir (II est capable de tout. Vous n'êtes pas capable de réussir). capacité diş. 1. Bir şeyin, içine alabildiği miktar; kapsama gücü, sığa (La capacité d'un récipient). 2. Yetenek, güç (Il a une grande capacité intellectuelle. La capacité professionelle). 3. Olanak, yetki. 4. Yetenekli, becerikli kişi. S. (Yasaca tanınan) Hak. 6. huk. Yeterlik, ehliyet (Capacité de discernement: Temyiz kudreti. Capacité de disposition: Tasarrufa ehliyet. Capacité délictuelle: Haksız fiile ehliyet. Capacité d'ester en justice: Davaya ehliyet). § Mesures de capacité: Hacım ölçüleri. Avoir capacité pour f. qch: -meye yasaca hakkı olmak (Il a capacité pour contracter, pour tester). Avoir la capacité de f. qch: -mek gücünde, yeteneğinde olmak, caparaçon er. Koşum; eyer takımı, caparaçonner gçl. Koşumlarını takmak, -e eyer takımını vurmak (Caparaçonner un cheval). cape diş. 1. (Eskiden) Kolsuz üstlük, kolsuz palto, °kap. 2. Yuvarlak şapka. 3. Puronun dış yaprağı. 4. den. Mayistra yelkeni. § Roman de cape et d'épée: Silahşorluk romanı, vur kır romanı. N'avoir que la cape et l'épée: Hiç bir varlığı, hiç bir malı olmamak; dikili ağacı olmamak. Rire sous cape: Bıyık altından gülmek, capelan er. Mezgit balığının bir türü. capeline diş. 1. Omuzluklu başlık; çok geniş kenarlı kadın şapkası. 2. Omuzluklu tolga. 3. hek. Baş sargısı. capharnaüm er. Eşyaları karmakarışık yer, çıfıt çarşısı. capillaire s. 1. Saça değgin (Lotion capillaire). 2. Kıl gibi ince, kılcal (Les vaisseaux capillaires: Kılcal damarlar). 3. er. bitb. Baldırıkara. capillarité diş. fiz. Kılcallık (L'huile d'une lampe monte le long de la mèche par capillarité). capilliculture diş. Saç bakımı, capilotade diş. Bir tür tas kebabı. § Avoir qch en capilotade: -si ağrımak (J'ai le dos en capilotade. Il avait les pieds, la tête en capilotade). Etre en capilotade: Parça parça olmak, tuz buz olmak (Les gâteaux était en capilotade au fond du panier). Mettre qch en capilotade: Bir şeyi parça parça etmek, tuz buz etmek (Le choc a mis toute

capitan

la cristallerie'en capilotade). capiston er. argo. Yüzbaşı; kaptan, capitaine er. 1. Yüzbaşı. 2. Kaptan. 3. Büyük asker. 4. Takım kaptanı (Capitaine d'une équipe de football). S. Baş, başkan (Capitaine d'une entreprise commerciale). 6. Elebaşı. § Capitaine de corvette: den. Binbaşı. Capitaine de frégate: den. Yarbay. Capitaine de vaisseau: den. Albay, capital, e s. Baş, başlıca, belli başlı, temel, büyük, önemli (İla commis une faute capitale en refusant une telle situation. Tuasjouéun rôle capital dans la réalisation du projet. Cela est d'une importance capitale. Ce roman est son œuvre capitale). § La peine capitale: Ölüm cezası. Lettre capitale: Büyük harf. Sentence capitale: Ölüm cezası yargısı. Péchés capitaux: Büyüklenme, öfke, çekemezlik, cimrilik, tembellik, sefahat ve tamahkârlık gibi dince başlıca günahlar; büyük kusurlar, temel günahlar, capital er. 1. İşin başı, işin en önemli noktası (Se conduire bien, voilà le capital). 2. Anamal, ana para, "sermaye (Le capital d'une société, d'une banque). 3. Zenginlik, servet (Il a un grand capital). § Petit capital: argo. Kızlık, bekâret. Entamer le petit capital de qn: -in kızlığını bozmak. Manger son capital: Sermayeyi kediye yüklemek. capitale diş. 1. Başkent (Ankara est la capitale de Turquie). 2. Büyük ve önemli kent, merkez (Une capitale politique, économique, artistique, scientifique). 3. Küçük harf yüksekliğinde büyük harf. capitalisable s. Anamala çevrilebilir, sermayeleştirilebilir (Intérêts capitalisables). capitalisation diş. Anamallaştırma, anamala çevirme, sermayeleştirme (Capitalisation d'une rente). capitaliser gçl. 1. Anamala çevirmek, sermayeleştirmek (Capitaliser des intérêts). 2. Biriktirmek (Il a capitalisé une somme considérable. Dans vos années d'études vous capitalisez des connaissances dont vous recueillerez plus tard les fruits). 3. gsz. Para biriktirmek (Il ne dépense rien, il ne fait que capitaliser). capitalisme er. Anamalcılık, "sermaye düzeni, "kapitalizm. capitaliste s. 1. Anamalcılığa değgin, anamalcı, "sermayeci, "kapitalist ( Le régime capitaliste. Une économie capitaliste). 2. ad. Anamalcı, sermayedar, sermayeci. 3. Zengin, parababası (Un gros capitaliste). capitan er. (Eski güldürü oyunlarında) Kahraman

capitane taslağı, yalancı pehlivan, yalancı aslan, capitane diş. (Eskiden) Amiral gemisi, capitation diş. (Derebeylik düzeninde) Adam başına vergi, salma. capite,e s. Top başlı (Fleur capitée). capiteux, euse s. Başa vuran, baş döndüren (Un parfüm capiteux; un vin capiteux; une sexualité capiteuse). capitole er. Eski Roma'nın kalesi. § Monter au capitole: Büyük bir utku, büyük bir başarı kazanmak. capiton er. 1. Kaba ipek. 2. Bir kumaşın içine geçirilen dikilmiş pamuk vb. parça; köpü, kapiton. capitonnage er. Köpüleme. capitonné, e s. 1. Köpülenmiş, kapitone. 2. argo. Eti budu yerinde (Une gonzesse bien capitonnée: Eti budu yerinde bir kız). capitonner gçl. 1. (Şilte, minder gibi şeylerin dolgusunu) Yer yer dikiş yada çivi ile bastırmak, köpülemek (Capitonner un fauteuil). 2. (Giysilerin içine) Pamuk, yün gibi şeylerden dikilmiş bir tabaka koymak, capltulaire s. 1. Papazlar yada rahiplerden oluşmuş (Assemblée capitulaire: Papazlar kurulu). 2. er. ç. Eski kralların yarlığlanm toplayan dergi. capitulard,e s. vead. hkr. 1. Uzlaşıcı,teslimiyetçi; yelkenleri hemen indiren (kimse). 2. Kaypak, dönek. capitulation diş. 1. Teslim şartlaşması (Signer, négocier une capitulation. Une capitulation honorable, déshonorante. Une capitulation sans conditions). 2. Teslim; teslim olma (La capitulation du roi entraîna la chute de l'empire). 3. Kapitülasyon, uzlaşma. 4. mec. Zorunlu özveri. S. Müslüman ülkelerde Hıristiyanların haklarını saptayan sözleşme, yabana ayrıcalığı. § Capitulation de conscience: Vicdanını susturma, capitule diş. 1. Ayinden sonra kısa dua. 2. bitb. Kömeç. capituler gsz. 1. Teslim olmak (Ils ont capitulé sans conditions). 2. mec. Uzlaşmak, boyun eğmek (Les syndicats proclamaient leur volonté d'amener la direction à capituler). 3. Capituler devant qn, qch: -e pes demek; -in karşısında alttan almak (Il ne faut pas capituler devant un adversaire aussi malhonnête). capon,ne s. ve ad. hlk. Tabansız, korkak, ödlek, caponner gsz. hlk. Tabansızlık etmek, korkmak, ödleklik etmek, caponnière diş. (İstihkâmlarda) Üstü açık sıçanyolu. caporal er. 1. Onbaşı. 2. (Fransa'da) Pek iyi

210

câprier

olmayan bir tütün, asker sigarası (Il fume du caporal ordinaire). § Caporal-chef: Kıta çavuşu. Caporal d'ordinaire: Mutfak onbaşısı. Petit caporal: Birinci Napolyon, Napolyon Bonapart. caporalisme er. Askeri yönetim; baskılı yönetim; baskıcılık. capot s. 1. (Kâğıt oyununda) Hiçbir sayı almayan, kaput giden (Elles sont capots). 2. Şaşakalmış, utanç duymuş, utanan, sıkılan (Il est fort capot de tous les bruits faits autour de son nom). 3. er. Karşıdakine hiç sayı yaptırmayan el, kaput. 4. er. Kaput, arabanın motor kapağı (J'ai soulevé le capot pour vérifier le niveau de l'huile). 5. er. Kukuletalı üstlük. 6. er. (Gemilerde) Eşya örtüsü, eşya kılıfı. § Faire capot: Kaput yapmak, bütün kâğıtları alarak oyunu kazanmak, karşıdakine hiç sayı vermemek, capotage er. 1. (Arabalarda) Körük düzeni, kaporta düzeni. 2. Arabamn takla atıp ters dönmesi. capote diş. 1. Kaput. 2. Kadın şapkası. 3. (Arabada) Körük. § Capote anglaise: tkz. Kaput, "prezervatif. capoter gsz. 1. (Taşıtlar için) Devrilmek, devrilip altı üstüne gelmek, alabora olmak (La voiture a capoté dans un fossé. L'avion a capoté à l'atterrissage). 2. gçl. (Arabaya) Körük geçirmek, kaporta takmak, câpre diş. Gebreotunun meyvası, kapari. capricant,e s. Düzensiz, oynak, çabuk değişen (Pouls capricant, allure capricante). capriccio er. müz. Beklenmedik etkiler taşıyan "kaprisli" beste, kapriçiyo. caprice er. 1. Kapris, geçici heves, düşüncesizce heves, *kapılgı, maymun iştahlılık, "özenç (Elle agit toujours par caprice. Céder aux caprices d'une femme). 2. Kararsızlık, yelteklik, oynaklık, değişkenlik (Les caprices de la mode. Les caprices de la chance, du sort, de la fortune). 3.Gelip geçici sevi (Combien de temps va durer ton nouveau caprice?). 4. Fantezi, "düşlem, capricieusement bel. Özençle, "özençlice, kararsızca, yeltekçe, "kaprisle (Agir capricieusement). capricieux, euse s.l. "Ozençli, maymun iştahlı, •kapılgın, kararsız, yeltek, "kaprisli (Un enfant capricieux; femme capricieuse; un caractère capricieux). 2. Oynak, değişken (Mode capricieuse. Les souffles capricieux du vent). capricorne er. 1. hayb. Boynuzlu teke denilen böcek. 2. gökb. Oğlak burcu. § Tropique du Capricorne: Güney tropika. câprier er. Gebreotu.

caprification caprification diş. (încir ağaçlarına) Erkek incir asma, iğlekleme. caprifoliacées diş. ç. bitb. Hanımeligiller, caprin, es. Keçiye değgin (La race caprine). capsulage er. (Şişelere) Kapçık geçirme, kapçıklama (Capsulage des bouteilles). capsulaires. Kapçık biçiminde (Fruit capsulaire). capsule diş. 1. bitb. hek. Kapçık, "kapsül (Capsule articulaire, capsules surrénales. Capsule de tulipe, capsule de pavot). 2. (Labora tu varlarda) Çanak, kapsül. 3. (Fişeklerde) Kapsül (Capsule d'une cartouche). 4. (Şişelerde) Ağız kapçığı, kapçık (Enlever la capsule d'une bouteille d'eau minérale, de bière). capsuler gçl. Kapçık takmak, kapçıklamak (Capsuler une bouteille). capsulerie diş. Kapçık yapımevi, captage er. 1. Alma, yakalama, kapma (Captage d'un message,captage d'une émission de radio). 2. Boru yada kemerlerle bir yere getirme (Le captage des eaux d'un fleuve). captateur, trice ad. Bir bağışı, bir kalıtı dolap çevirerek kendi üstüne çeviren; dolandırıcı (Captateur de testament, captateur de succession ). captation diş. Bir bağışı, bir kalıtı elde etmek için çevrilen dolap; dolandırıcılık. captatoire s. Dolanlı,- hileli, aldatmacalı (Manœuvres captatoires). capter gçl. 1. Düzenle, dolapla, ustalıkla elde etmek, kapmak (Les candidats font de belles promesses pour capter la faveur des électeurs). 2. Elde etmek, çekmek, sağlamak (Capter l'attention). 3. Akarsuyu borularla, kemerlerle bir yere getirmek (Capter une source, une rivière). 4. Almak, yakalamak, kapmak (Capter une émission radiophonique. Capter un message, capter un sans-fil, un courant électrique). captieusement bel. Aldatarak, dolandırarak, tongaya bastırarak, captieux, euse s. Aldatıcı, sahte (Un argument captieux. Un discours captieux. Un philosophe captieux). captif,ives. vead. 1. Tutsak, "esir (Unpeuple captif, une ville captive. Le triomphateur traînait à la suite de son char les captifs enchaînés). 2. mec. Kul köle, tutkun. § Ballon captif: Yere bağlı balon. Eau captive: Geçirgen olmayan iki katman arasındaki yeraltı suyu. Etre captif de qch: -in tutsağı olmak ; -e çok düşkün olmak (Il est captif de ses passions. Etre captif des préjugés). captivant,e s. Büyüleyici, çok çekici; ilginç, kendine bağlayıcı, kul köle edici (Un livre

211

caquer

captivant, un film captivant, des regards captivants). captiver gçl. 1. Kendine çekmek, bağlamak (Captiver l'attention. Le conférencier a su captiver l'auditoire). 2. Büyülemek, kendine kul köle etmek (La jolie femme l'avait captivé). § Se captiver à qch: Kendini bir şeye kaptırmak (5e? captiver à une lecture, à un sport). captivité diş. 1. Tutsaklık, kölelik, özgürlüksüzlük, "esirlik, "esaret (C'est son camarade de captivité). 2. mec. Boyun eğme. § Vivre, être en captivité: Tutsak yaşamak, tutsaklıkta olmak. capture diş. 1. El koyma; yakalama, ele geçirme (La capture d'un navire, la capture d'un criminel, la capture des papillons). 2. Yakalanan, ele geçirilen şey, av (Il avait péché un gros poisson, il s'est fait photographier auprès de sa capture). capturer gçl. Yakalamak, ele geçirmek; avlamak (Capturer un voleur. Capturer un lapin, un navire). capuce er. Tepesi sivri başlık, capuche diş. Bir tür başhk (Pour protéger leurs cheveux de la pluie, les femmes mettent parfois une capuche en matière plastique). capuchon er. 1. Kukuleta, başlık; yağmurluk başlığı (Imperméable à capuchon. Capuchon de moine). 2. Başlıklı pelerin, başlıklı palto (Il s'enveloppa tout entier dans son grand capuchon). 3. Baca şapkası. 4. Kalem kapağı, kalem başlığı (Visser le capuchon. J'ai perdu le capuchon de mon stylo) 5. Tıkaç, tapa (Capuchon du tube de dentifrice). capuchonner gçl. 1. Başlık, kukuleta takmak. 2. Şapka, külah geçirmek (Capuchonner une cheminée). capucin er. 1. Ermiş Françesko'nun dilenci tarikatından olan papaz. 2. (Avcı dilinde) Tavşan. 3. Amerika'da yaşayan uzun sakallı bir maymun. capucinade diş. tkz. 1. (Eski) Yobaz va'zı. 2. Bayağı ahlâk dersi; bayağı ve tatsız fıkra (Il n'a plus en bouche que des capucinades). capucine diş. 1. Ermiş Françesko'nun dilenci tarikatından rahibe. 2. bitb. Latinçiçeği (Une touffe de capucines égaie le vieux mur). 3. Latinçiçeği renginde (Elle portait une robe capucine). 4. (Silâhta) Namlu bileziği, capulet er. Kadın kukuletası, caque diş. Ringa fıçısı (Une caque de harengs). § Etre serré, se serrer comme des harengs en caque: Balık istifi gibi sıkışık olmak, sıkışmak. La caque sent toujours le hareng: Şeker, cinsine çeker, caquer gçl. (Ringaları) Fıçıya istif etmek,

caquet istiflemek. caquet er. 1. Yumurtlayan tavuğun bağırması, gıdaklama, gıtgıdak. 2. tkz. Gevezelik, çenesi düşüklük, boşboğazlık (Je ne pouvais plus supporter le caquet de la visiteuse. Dans l'assemblée un jeune homme se faisait remarquer par son caquet). 3. Çekiştirme, dedikodu (Ne parlez pas trop devant elle, méfiez-vous de son caquet). § Rabattre le caquet à qn: Birinin lâfını ağzına tıkamak; fiyakasını bozmak, burnunu kırmak. caquetage er. 1. Gıdaklama, gıtgıdak. 2. mec. Çançan, gevezelik, boşboğazlık, caquetant,e s. l.G\dak\ayan (Poulecaquetante). 2. Çene çalan, gevezelik edip duran (Jeunes filles caquetantes). caquètement er. Gıdaklama, caqueter gsz. 1. (Tavuk) Gıdaklamak (Les poules ne cessent pas de caqueter). 2. mec. Çan çan etmek, çene çalmak, gevezelik etmek (Ellepasse toute sa journée à caqueter avec sa voisine). caqueteur, euse s. ve ad. Çançancı, geveze, çenesi düşük. car bağ. 1. Çünkü, "zira (Il réussira, car il a bien travaillé). 2. er. "Çünkü, zira (Les si et les car). car er. (Autocar'ın kısaltması) Kentler arası çalışan otobüs; otobüs (Prendre le car. Un car de trente places). carabe er. hayb. Ağılıböcek. carabin er. 1. (Eskiden) Hafif süvari askeri. 2. tkz. Tıbbiyeli, tıp öğrencisi, carabine diş. 1. Filinta, karabina. 2. argo. Yarak, kamış, babafingo, carabiné, e s. tkz. Zorlu, şiddetli (Un orage carabiné. Une grippe carabinée). carabinier er. 1. (İtalya'da) Jandarma. 2. (İspanya'da) Gümrük kolcusu. § Arriver comme les carabiniers: tkz. Çok geç gelmek; iş işten geçtikten sonra gelmek, caracal er. hayb. Karakulak, Afrika ve Güney Asya'da yaşayan bir vaşak türü. caraco er. Bir tür kadın ceketi, caracole diş. (Binicilikte) Çark. § Escalier en caracole: Minare merdiveni, caracoler gsz. 1. (Binicilikte) Çark yapmak. 2. (At için) Oynamak, kasılmak, çalım yapmak (Le cheval du colonel se mit à caracoler devant la troupe). 3. Atını oynatmak (Il caracole un moment dans la clairière avant de lancer son cheval au galop). 4. Fırlamak, sıçramak, bir oraya bir buraya gidip durmak (Des oiseaux caracolent dans le ciel). caractère er. 1. Harf ; yazı ( Caractères hiéroglyphes.

212

caractéristique Caractères cunéiformes: Çivi yazısı. Caractères latins, grecs, arabes, romains, gothiques. Ecrire en gros caractères, en petits caractères). 2. Basım harfi, dökme harf (Caractères de 6 points. Caractères de 12 points. Caractères romains, italiques. Caractères gras, maigres). 3. Karakter, ıra, özyapı (Avoir un bon caractère, un mauvais caractère). 4. Yüreklilik, cesaret, "irade, dayanıklılık (Il manque de caractère. Ce romancier a du caractère plutôt que du génie). S. İz. 6. Unvan; görev (Un caractère officiel). 7. Nitelik, "mahiyet (Le caractère politique d'une entreprise). 8. Kişilik, kişi (Je n'ai d'amour que pour les caractères idéalistes). § Avoir bon caractère: İyimser olmak; işi hep iyiden almak. Avoir mauvais caractère, un mauvais caractère: Geçimsiz, huysuz, saldırgan olmak. Avoir un caractère de chien, de cochon: Berbat bir huyu olmak, rezilin teki olmak. Graver, inscrire qch en caractères d'or: Bir şeyi altın harflerle yazmak. Graver, imprimer, marquer qch en caractères ineffaçables: mec. Bir şeyi silinmez harflerle yazmak, ölümsüz kılmak, unutulmaz kılmak. Prendre, revêtir un caractère...: ... bir nitelik kazanmak; mahiyet almak (L'affaire a revêtu (pris) un caractère politique: İş siyasal bir nitelik kazandı, siyasal bir mahiyet aldı). Présenter un caractère...: ... nitelik göstermek, mahiyet arzetmek (Sa maladie présente un caractère bien grave). Chassez le caractère, il revient au galop: Can çıkmayınca huy çıkmaz, caractériel, les. 1. Karaktere, huya, ıraya, kişiliğe değgin (Troubles caractériels: Kişilik bozuklukları). 2. er. Kişilik bozukluğu olan kimse (Les centres psychopédagogiques s'efforcent de guérir les caractériels). caractérisation diş. Iralama, ıralanma. Belirginleştirme, belirginleşme; tanımlama, tanımlanma; belirtme, belirme (La caractérisation d'un délit). caractérisée s. Belirgin, pek belli, açık (Une rougeole caractérisée). caractériser gçl. Iralamak, belirtmek, belirginleştirmek, -in belirgin niteliği olmak, belirlemek (Les symptômes qui caractérisent une maladie. Pour caractériser le paysage, je dirai qu'il est désertique. C'est la générosité qui caractérise mon père). 2. Özgünleştirmek; ayırtkanlaştırmak, ayırtkanlık vermek. § Se caractériser par: -ile belirginleşmek; -ile ötekilerden ayrılmak; özelliği... olmak (Le latin se caractérise notamment par l'absence d'articles). caractéristiques. 1. Iralayıcı, özyapısal; ayırdedici,

caractérologie aytrtkan; belirtici (Les traits caractéristiques d'un style. Les symptômes caractéristiques d'une maladie) 2. diş. Özellik, belirtici nitelik, özyapı; ayırtkanlık (Les caractéristiques d'une machine. La verve est la caractéristique du tempérament méridional). caractérologie 'Irabilim, karakterbilim. caractérologique s. "Irabilimsel, karakterbilimsel. caracul er. 1. Karakul(koyunu). 2. Karakul kuzusu postundan yapı lan kürk (Un manteau de caracul). carafediş. 1. Sürahi (Unecarafedecristal). 2. Sürahi dolusu; bir sürahi... (Une carafe de vin, unecarafe d'eau). 3. mec. hlk. Baş, kafa. § Rester en carafe: tkz. 1. Bir yana atılmak, bir köşede unutulup kalmak. 2. Öylece kala kalmak, hiçbir şey yapmadan bekleyip durmak, zınk diye durmak (L'orateur qui avait égaré une partie de ses notes, est resté un moment en carafe. Sans le souffleur, les acteurs seraient restés plusieurs fois en carafe). Tomber en carafe: İstop etmek, bozulmak (Sa voiture est tombée en carafe). carafon er. 1. Küçük sürahi (Un carafon de vin). 2. hlk. Baş, kafa. caraïbes, ve ad. Karaip adalarına değgin; karaipli (Région caraïbe; Les caraïbes). carambolage er. 1. (Bilardoda) Karambol. 2. mec. Devrilme, çarpma, yuvarlanma (Carambolage d'automobiles sur une route encombrée). 3. argo. Cinsel ilişki. caramboler gsz. 1. (Bilardoda) Karambol yapmak. 2. Cinsel münasebette bulunmak. 3. gçl. Çarpmak (La voilure a dérapé et en a carambolé trois autres). § Se caramboler: Çarpışmak, birbiriyle tokuşmak (A cause du verglas, les voitures se sont carambolées au carrefour). carambouillage er. Veresiye mal ahpsatarak paraya çevirme yoluyla yapılan dalavere, batakçılık, carambouille diş. Batakçılık, carambouilleur er. Batakçı; veresiye mal alıp satarak paraya çeviren dolapçı, dalavereci, caramel er. 1. Karamela (Crème au caramel). 2. Karamela, akide şekeri (Caramels durs. Caramels mous). 3. s. Açık pas rengi (Soie caramel. Une robe avec des boutons caramel). caraméliser gçl. 1. (Şekeri) Ağdalaştırmak (Le pâtissier caramélise son sucre). 2. Karamelaya bulamak, üstüne bir karamela tabakası geçirmek. 3. İçine karamela katmak. 4. gsz. Ağdalanmak, ağdalaşmak (Le sucre commence à caraméliser). § Se caraméliser: Ağdalanmak, ağdalaşmak. carapace diş. 1. Bağa (Carapace des tortues, carapace des crustacés). 2. Koruyucu parça, zırh (La carapace d'acier d'un char d'assaut. 3.

213

carburant Tabaka, örtü (Une carapace de glace s'est formée sur l'étang). 4. yerb. Kabuk (Carapace de latérite). carapater(se) hlk. Kaçmak, tüymek; çekip gitmek, carassin er. Küçük bir tür sazan balığı, carat er. 1. (Altın için) Ayar (Or à 24 carats). 2. (Elmas için) Kırat (Un diamant de 12 carats). 3. Küçük elmas taşlan. § Sot » 24 carats: tkz. Su katılmamış aptal, enayi dümbeleği, caravane diş. 1. Kervan (Une caravane de chameaux). 2. Grup, kafile, ekip (Une caravane de nomades. Une caravane d'alpinistes qui va à la conquête des Himalaya). 3. Kamp römorku, karavan (Séjour en caravane au bord de la mer). § Les chiens aboient, la caravane passe: İt ürür kervan yürür, caravanier er. 1. Kervancı. 2. s. Kervana değgin (Chemin caravanier). 3. s. ve er. Karavanı olan, karavanla tatil yapan, karavancı (Les caravaniers se rendent aux stations balnéaires). caravaning, caravanning er. tng. Karavanla gezi: karavanda kalma, kamp römorkunda yatıp kalkarak gezi yapma. (Bunun yerine caravanage sözcüğünün kullanılması salık verilir), caravansérail er. 1. Kervansaray. 2. Değişik kaynaklı kimselerin bulundukları, yaşadıkları yer (Cette ville cosmopolite est un caravansérail, une tour de Babel). caravelle diş. 1. (Eskiden) Küçük yada orta tonajlı yelkenli bir tür savaş gemisi, karavela (Les caravelles de Cristophe Colomb). 2. Bir tepkili uçak, karavel. carbonado er. yerb. Karbonado, karaelmas, carbonatationdiş. Karbonatlama; karbonatlanma, carbonate er. kim. Karbonat (Carbonate de sodium, de calcium). carbonatergçl. Karbonatlamak, carbone er. kim. 1. Karbon (Oxyde de carbone. Sulfure de carbone. Hydrates de carbone). § Papier carbone: Karbon kâğıdı, kopya kâğıdı, carboné,e s. Karbonlu. carbonifères. Kömürlü, içinde kömür bulunan (Un terrain carbonifère). carbonique s. kim. Karbonik (Gaz carbonique, acide carbonique). carbonisation diş. Karbonlaşma, kömürleşme (Carbonisation du bois, des os). carboniser gçl. 1. Karbonlaştırmak, kömürleştirmek (L'incendie a carbonisé la forêt). 2. Çok pişirmek, yakmak (Le rôti est carbonisé). carbonnade, carbonade Külbastı (Manger une carbonnade). carburant,e s. Hidrojenli karbonu olan (Mélange carburant).

carburant carburant er. Yakıt (L'essence est un carburant). carburateur er. Karbüratör. carburation diş. 1. Bir cismin karbonla birleşmesi ( Carburation du fer). 2. Benzin buharı ile havanın karışması ( La carburation se fait mal). carbure er. kim. Karbonla bir başka cismin bileşimi, karbür, carburé,e s. kim. Karbonlu (Hydrogène, mélange carburé). carburéacteurer. Jet yakıtı, carburer gsz. 1. Karbonla birleştirme işlemini yapmak, benzini hava ile karıştırmak (Cemoteur carbure mal). 2. hlk. Çalışmak; işler yolunda gitmek (Ça carbure). carcaillergsz. (Bıldırcın için) Ötmek, carcajou er. Amerika porsuğu, carcan er. 1. (Eskiden) Suçluları halka göstermek için boyunlarına geçirilen demir halka, lâle. 2. Boynuna lâle vurulma cezası (Etre condamné au carcan). 3. mec. Halka, zincir, özgürlüğü kısıtlayıcı şey (Le carcan de la discipline). 4. hlk. Kurada at, kötü beygir. 5. argo. Kadana gibi kan. carcasse diş. 1. Hayvan iskeleti (Carcasse de chameau, decheval). 2. tkz. tnsangövdesi,beden (Il soigne bien sa carcasse). 3. Yapı kafesi (La carcasse métallique de la Tour Eiffel). 4. Gemi çatısı (La carcasse d'un navire en construction). carcéral,es. Hapisaneye değgin, cezaevleriyle ilgili (Le monde carcéral). carcinogène, carcinogénétique s. Kanser yapan, kansere yol açan. carcinologie diş. 1. Kanserbilim, kanser incelemeleri. 2. hayb. (Yengeç, İstakoz, karides vb.JKabuklularbilim, kabuklular incelemeleri, carcinome er. Kanser. cardage er. (Yün, kumaş vb.) Tarama (Cardage de la laine. Cardage à la machine). cardamine diş. bitb. Yabanteresi. cardamome diş. Kakule. cardan er. Her yöne doğru dönebilmeyi sağlayan bir makina eklemi, kardan, carde diş. 1. Yabanenginarının yenilen yaprak damarı. 2. Çobandeğneği denilen bitkinin dikenli başı. 3. (Kumaş, yün vb. için). Tarama fırçası, tarama makinası, yapağı tarağı, carder gçl. (Kumaş, yün vb. ) Taramak (Carder de la laine, du coton) § Carder le poil à qn: mec. tkz. Birini dövmek, yara bere içinde bırakmak, yüzünü gözünü tırmalamak, cardère diş. bitb. Çobandeğneği, carderie diş. Yün vb. tarama yeri; hallaç dükkânı, cardeur, euse ad. 1. (Yün, kumaş, pamuk vb.) Tarayıcı; "hallaç. 2. diş. Tarak makinası (Une

214

carence

carde use). cardia er. Mide ağzı. cardialgie diş. hek. 1. Yürek sancısı, kalp ağrısı. 2. Mide ağzı yangısı, cardiaques. 1. Yüreğe değgin, kalple ilgili (Nerfs cardiaques. Le muscle cardiaque. Une crise cardiaque). 2. s. ve ad. Kalp hastası (Je suis cardiaque. Un cardiaque, une cardiaque). cardinale s. Başlıca, temel (Des idées cardinales, nous en rencontrons trois ou quatre fois dans notre vie). § Nombre cardinal: Asal sayı. Points cardinaux: An yönler ( Doğu, batı, kuzey,güney ). cardinal er. 1. Kardinal. 2. Kuzey Amerika'da yaşayan kırmızı tüylü bir kuş, kardinal kuşu. cardinalat er. Kardinallik, cardinalice s. Kardinallere değgin, kardinallere özgü (Dignité cardinalice, siège cardinalice). cardioïde s. Yürek biçiminde, kalp şeklinde, cardiologie diş. hek. Yürekbilim, kalp ve hastalıklanyla uğraşan bilim, kardiyoloji, cardiologue er. Kalp hastalıkları uzmanı, cardiopathie diş. Kalp hastalığı; kalbin hastalanması, cardiotoniques, vead. Kalbi kuvvetlendiren, kalbi takviye edici, cardio-vasculaire s. Kalp ve damarlara değgin ( Troubles cardio-vasculaires ). cardon er. Yabanenginarı. cardonnette diş. Bir yabanenginarı türü. carême er. 1. (Hıristiyanlık'ta) Kırk altı gün süren büyük perhiz. Karem (Le Ramadan musulman correspond ait Carême). 2. Oruç, perhiz (Faire Carême: Oruç tutmak, perhiz yapmak. Rompre le Carême: Orucu, perhizi bozmak). 3. mec. Yoksulluk, sıkıntı (Pendant la guerre, nous avons connu un long Carême). § Arriver, tomber comme mars en Carême: 1. Tam zamanında gelmek, hiç şaşmadan gelmek (Voilà ta feuille d'impôts, elle tombe comme mars en Carême). 2. Hızır gibi yetişmek (Tu arrives comme mars en Carême, j'ai besoin de ton aide). carême-prenant er. 1. Büyük perhizin başlamasından önceki ilk üç gün. 2. Maske. 3. mec. Gülünç biçimde giyinmiş kimse, karnaval soytarısı gibi giyinmiş adam. carénage er. 1. Kalafat, gemiyi genel bir onarma ve gözden geçirme. 2. Kalafat yeri. 3. (Gemileri) Karina etme, karinaya basma, carence diş. 1. Bir borçlu yada ölen bir kimsenin borçlarını karşılayacak malının bulunmaması, mal yokluğu, mal eksikliği (Procès-verbal de carence). 2. Görevini yerine getirememe, yetersizlik, güçsüzlük (La carence du

carène

215

gouvernement, la carence du pouvoir). 3. Eksiklik, yetersizlik, bulunmayış, olmayış (Un régime alimentaire caractérisé par sa carence en vitamines. On appelle "boulie" une carence maladive de la volonté). 4. Başarısızlık, carène diş. 1. Karina. Bir geminin teknesinin su içinde olan bölümü. 2. Kalafat yeri. § Mettre, abattre un navire en carène: Bir gemiyi kalafata almak; onarmak için teknesini yan yatırmak, caréner gçl. 1. (Gemiyi) Kalafatlatmak. 2. Bir taşıtın teknesine, hava direncini en azına indirecek bir biçim vermek (Caréner une automobile, une locomotive). caressant,es. 1. Sevilip okşanmaktan hoşlanan (Un chat caressant. Un enfant caressant). 2. Okşayıcı, tatlı (Une voix caressante). 3. mec. Dalkavukça, yaltakça. caresse diş. 1. Okşama, sevgi (Les caresses d'une mère. On a toujours besoin de caresse et d'amour). 2. Hafifçe dokunma, hafifçe değme, okşama (La caresse du vent, des flots). 3. Güleryüz (Une caresse préalable assaisonne les trahisons). § Faire des caresses à qn: Birini okşamak ; birine güleryüz göstermek. caresser gçl. 1. Okşamak, sevmek (Caresser une femme, un enfant, un chat). 2. Hafifçe dokunmak, hafifçe değmek (Les flots doux nous caressaient). 3. Beslemek (Caresser un idéal, un espoir, une idée, un rêve). 4. Dalkavukluk etmek, güleryüzle davranmak (Ilcaresse tout le monde). § Caresser qn de l'œil, du regard: Birini bakışlarıyla okşamak; birine sevgi ve hayranlıkla bakmak. Caresser la bouteille: tkz. tçkiye düşkün olmak. Caresser de vaines espérances: Boş umutlar beslemek. Caresserlescôtesàqn: Birini dövmek; dayak atmak (Caresser les côtes à un enfant gâté). caret er. 1. Bir tür elemge. 2. Sıcak deniz kaplumbağası, carex er. bitb. Nemsesaparnası. cargaison diş. 1. Gemideki yük, gemi yükü (Une cargaison de vin, de pétrole, de charbon). 2. mec. tkz. Bir sürü, bir yığın.. (Il a toute une cargaison d'anecdotes, d'histoires drôles). cargo er. 1. Yük gemisi, şilep (Cargo charbonnier, cargo pétrolier, cargo minéralier, cargo bananier). 2. Uçak, gemi, otobüs vb. bir taşıtla taşman eşya, yük, °kargo. cargue diş. den. İstinga ipi. carguergç/. den. İstinga etmek (Carguerles voiles). cariant,e s. Çürük yapan, çürüğe yol açan (Acide cariant). (Bu anlamda cariogène de denir), cariatide diş. °Heykel-sütun, 'yontudikin; başında korniş taşıyan kadın yontusu.

carillonneur

caribou er. hayb. Kanada rengeyiği. caricaturale s. 1. Karikatüre değgin, karikatür durumuna getirilmiş (Un portrait caricatural; des traits caricaturaux). 2. Karikatürsü, bozulmuş, çarpıtılmış (Une interprétation caricaturale des événements). caricature diş. 1. Karikatür, çizgi (Une caricature très ressemblante). 2. Eleştirel bir betimleme, güldürücü ve alaylı bir dille anlatma (Il fait dans ses romans la caricature de son époque). 3. Müsvedde, bozuntu (La superstition n'est que la caricature du vraisentiment religieux). 4. Çirkin ve çok gülünç giyinmiş kimse (Elle est une vraie caricature). caricaturer, caricaturiser gçl. 1. (Bir şeyin) Karikatürünü yapmak (Caricaturer un ministre, un professeur). 2, İğnelemek, alaylı bir dille anlatmak, gülünçleştirmek (Caricatuter une société, un milieu). 3. Bozmak, çarpıtmak (Vous caricaturez la réalité). caricaturiste er. Karikatürcü, çizer, carie diş. Diş çürüğü, ağaç ve kemik çürümesi; yenirce (Carie dentaire. Carie des arbres, du blé). carié,e s. Çürük, çürümüş (Une dent cariée). § Plomber une dent cariée: Çürük bir dişi doldurmak. carier gçl. Çürütmek, yenirceye uğratmak (Une dent cariée peut carier les dents voisines). § Se carier: Çürümek (Mes dents se carient). cariera,euse s. Diş çürüğüne değgin (Processus carieux). carillon er. 1. Değişik perdeli çan dizgesi; çeşitli perdeli çan dizgesiyle çalınan hava (Le carillon d'une église, d'un beffroi. Les joyeux carillons retentissent dans la campagne.). 2. Saat çalgısı (Carillon d'une horloge). 3. Ölçülü ve hızlı çalınan bir tür çan havası. 4. Bir tür armonika. 5. mec. Bağırıp çağırma. carillonné,e s. Çanlar çalınarak ilân edilen, görkemli, büyük (Une fête carillonnée). carillonnement er. (Çan vb.) Çalma (Carillonnement des cloches). carillonner gsz. 1. Çalmak (Les cloches carillonnent). 2. Zili üst üste ve kuvvetli çalmak (J'ai carillonné presque dix minutes, personne n'a ouvert la porte). 3. Bağırıp çağırmak; ortalığı birbirine katmak. 4. gçl. Çan çalarak ilân etmek (Carillonner une fête). 5. Çalmak, vurmak (La vieille horloge carillonnefidèlement les heures). 6. Büyük bir yaygarayla herkese duyurmak (Carillonner une nouvelle. Je te confierai un secret mais ne le carillonne pas). carillonnera- er. Çanci.

carlin carlin er. 1. Eski bir İtalyan parası (Carlin d'or, carlin d'argent). 2. Düz tüylü, kara ve basık burunlu bir fino köpeği. carline<% Kurak yerlerde biten bir tür devedikeni. carlingue diş. 1. Gemilerde karinayı tutan direk; iç omurga. 2. Bir uçakta yolcuların oturduğu bölüm. 3. argo. Gestapo, polis, carmagnole diş. 1. Fransız Devrimi sıralarında giyilen bir tür ceket. 2. Fransız Devrimi sıralarında, devrimcilerin yaptığı bir tür dans ve bu dansın havası, carme er. Mont-Carmel tarikatından rahip, carmélite diş. Mont-Carmel tarikatından rahibe, carmin er. 1. Lâl rengi. 2. s. Lâl renginde (Unerobe carmin). carminatif, ive ,v. Barsak gazlarını giderici (Un clystère carminatif). carminé, e s. Lâl renginde (Une rose carminée; Un vernis à ongle carminé). carminer gçl. Lâl renginde boyamak, lâl rengi vermek. carnage er. İnsan kırımı, kan dökme, kan dökülmesi, kana boyama (Les soldats ivres de carnage égorgeaient les femmes et les enfants dans les rues de la ville). 2. Yırtıcı hayvanlara ve av köpeklerine yedirilen et. 3. mec. Kırım, kıya, "cinayet (Les prisonniers ont été sauvagement assassinés, et le responsable de ce carnage est toujours en liberté). carnassier, ère s. vead. hayb. 1. Etobur (Le lion est un carnassier. Les animaux carnassiers. La belette est carnassière). 2. mec. tkz. Çok et yiyen kişi (Tu es très carnassier). carnassière diş. Av çantası, carnation diş. 1. Bir kişinin teninin rengi, vücut rengi (Sa carnation de tubéreuse). 2. Bir çıplak resmi vücut rengine uygun biçimde boyama (Les carnations de ce tableau sont très réussies). carnaval er. 1. Karnaval (Les carnavals de Nice, de Rio). 2. Karnavalı simgeleştiren manken (Sa Majesté Carnaval. Les carnavals). 3. Çingene gibi süslü püslü giyinmiş kişi (Il est un vrai carnaval aujourd'hui). carnavalesque s. Karnavala değgin; tam karnavallık, acaip (Tenue carnavalesque). carnc diş. 1. hlk. Çarık gibi sert et, kötü et. 2. hlk. Kemikleri çıkmış at, kötü beygir, carné,es. 1. Etrenginde (Une fleur carnée). 2. Etli, ete dayanan (Je fais un régime camé. Alimentation carnée). carneau,carnau er. (Fırınlarda) Tepe deliği (Carneau d'un four). carnet er. 1. Cep defteri (Je vais noter ce nom sur

216

carpe mon carnet). 2. Bilet karnesi (Un carnet de tickets d'autobus. Chaquecarnet contient trente billets). § Carnet de notes: Not defteri (Le professeur marque un zéro sur le carnet de notes). Carnet de chèque: Çek karnesi, çek defteri. Carnet de commandes: Sipariş listesi. Carnet de correspondance: Öğrenci karnesi. carnier er. Küçük av çantası. Carnivore s. ve ad. hayb. Etçil, etobur (Animaux carnivores. Plantes carnivores; insect carnivores). carolingien,ne s. ve ad. Karolenjli; adını Charlemagne'dan alan Karolenj hanedanına değgin (Les carolingiens. Dynastie carolingienne). carolus er. Eski bir sikke, caroncule diş. anat. Etçik; etli küçük organ, carotide diş. "Şahdamar, "taçdamar, karotid. carottage er. 1. Kazıklama, aldatma, dolandırma. 2. Havuç sökme, havuçları topraktan çıkarma, carotte diş. 1. Havuç (Une botte de carottes). 2. Tütün çiğneyenler için hazırlanmış tütün yaprağı tomarcığı (Carotte de tabac). 3. Havuç rengi (Avoir les cheveux carotte. Rouge carotte). 4. Sigara satış dükkânları levhası (Aussitôt qu'il a aperçu une carotte, il est allé s'acheter un paquet de cigarettes). § Poil-de-carotte: .Î. ve ad. Kiremit saçlı; saçları havuç renginde kimse (Ton fils est poil-de-carotte). Jouer la carotte: (Kumarda) Pek cimrice ve korkarak oynamak. Tirer une carotte à qn: tkz. Birini dolandırmak, parasını vurmak, kazıklamak. Les carottes sont cuites: tkz. Olan oldu, iş işten geçti artık, yapacak bir şey kalmadı, carotter gçl. 1. Carotter qn: Birini kazıklamak, aldatmak (ila profité de ton inexpérience pour te carotter sur la marchandise). 2. Koparmak, almak (Carotter une permission). 3. Carotter qch à qn: Birinden bir şey sızdırmak, koparmak (Il carotte des cigares aux Américains). 4. gsz. (Kumarda) Pek cimrice ve korkarak oynamak; küçük küçük oynamak. 5. Carotter sur qch: -den çalmak; -in üzerinden bir şeyler tırtıklamak (Il carotte sur le budget de la nourriture). carotteur, euse; carottier, ère s. ve ad. tkz. 1. Kumarda pek cimrice ve korkarak oynayan. 2. Kazıkçı;dolandırıcı;arakçı (Méfiez-vous, c'est un carotteur). carotteuse diş. Havuç sökme aygıtı, c a r o u b e ^ Keçiboynuzu, caroubier er. Keçiboynuzu ağacı, carpatique, karpatique s. Karpatlara değgin, Karpat dağlarıyla ilgili, carpe diş. Sazan balığı (Carpe de rivière, d'étang). §

carpe Saut de carpe: Takla, zıplama. Faire des sauts de carpe: Zıplamak, takla atmak (Il fait des sauts de carpe dans son lit). Etre, rester muet comme une carpe: Ağız dil vermemek, tek sözcük söylememek, ağzını açmamak (Je suis resté muet comme une carpe devant l'examinateur. Un paysan muet, comme une carpe). Bâiller comme une carpe: tkz. Ağzını bir karış açarak ve büyük bir ses çıkarak esnemek; çenesi çıkacakmış gibi esnemek. Faire des yeux de carpe: Göz süzmek, carpe er. Bilek iskeleti, carpeau er. Küçük sazan, carpelle diş. bitb. Meyveyaprak, yemiş yaprağı, carpette diş. 1. Küçük halı, seccade. 2. mec. tkz. Yaltak, dalkavuk, el ayak öpen (C'est une vraie carpette). § S'aplatir comme une carpette devant qn: Birine köpek gibi yaltaklanmak, birine çok dalkavukluk etmek; birinin kıçını yalamak, carpettier er. Seccade dokuyucusu, carpiculture diş. Sazan balığı yetiştirme, sazan yetiştiriciliği, carpillon er. Sazan balığı yavrusu, carquois er. Sadak, °tirkeş. § Vider, épuiser son carquois: Ağzına ne gelirse söylemek, söylemediğini bırakmamak, carrare er. Pek tutulan bir tür ak mermer, carre 1. (Yassı bir şeyde) Kalınlık. 2. (Şapkada) Üst kısım. 3. (Bir giysinin) Omuz arası. 4. (Kılıç namlusunda) Yüz. 5. (Ayakkabıda) Dört köşe burun. carré,e s. 1. Dördül, kare biçiminde (Figure carrée, fenêtre carrée, tapis carré). 2. Açık, kesin; dobra dobra konuşan, açık sözlü( Une réponse carrée. Un homme très carré). 3. Dört köşeli (Une écriture carrée). 4. Geniş (Epaules carrées). § Racine carrée: Kare kök. Etre carré en qch: Bir şeyde çok dürüst, açık sözlü olmak (Il est très carré en affaires). carré er. 1. Dördül, "kare (Tracer un carré. Les carrés d'un damier). 2. (Merdivende) Sahanlık. 3. (Bahçıvanlıkta) Evlek (Un carré de poireaux, de choux). 4. (Gemilerde) Oturma ve yemek salonu (Carré des officiers; carré des mécaniciens). S. ask. Kare düzeni (Former le carré. Carré d'infanterie). 6. (Pokerde) Bir araya gelmiş benzer dört kâğıt, kare (Carré d'as). 7. (Sayılarda) Kare (Le carré de trois est neuf). § Mettre, porter un nombre au carré: Bir sayının karesini almak (Mettez le cinq au carré). carreau er. 1. Küçük dördül. 2. (Taş, çimento yada tuğladan) Döşemelik levha, döşeme taşı, dördültaş,°karo(Les carreaux qui recouvrent un plancher, une rue). 3. Pencere camı (Le voleur a

217

carrer cassé un carreau et s'est infiltré dans la maison). 4. Kare, küçük kare ( Un tissu à carreaux. Un papier à carreaux). 5. Terzi ütüsü. 6. (İskambil oyunlarında) Karo (L'as de carreau). 7. Dikdörtgen biçiminde büyük eğe. 8. hlk. İçyağı sıracası. 9. ç. Yıldırım. 10. argo. Göz (Avoir carreau à la manque: Bir gözü kör olmak). § Carreau de mine: Maden ocağından çıkarılan cevherin yığıldığı yer. Rester, demeurer sur le carreau: 1. Vurulup olduğu yere yığılmak. 2. Ortada kalmak, açıkta kalmak, elimine edilmek, safdışı bırakılmak (Pour cet emploi, on a retenu seulement les noms de deux candidats, les autres sont restés sur le carreau). Jeter, coucher qn sur le carreau: Birini yere yıkmak. Regarder aux carreaux: Pencereden bakmak. Se garder à carreau, se tenir à carreau: Tetik durmak. Ayağını denk almak. Laisser qn sur le carreau: Birini vurup olduğu yere yığmak, carrée diş. hlk. Oda; başını sokacak bir yer. carrefour er. 1. Kavşak, yol kavşağı, dört yol ağzı (Au carrefour, vous tournez à gauche). 2. Buluşma, birleşme yeri (Un carrefour d'influences. Cette revue est un carrefour d'idées). § Langage de carrefour: Sokak ağzı. carrelage er. 1. Kaplamalik döşeme (Le carrelage de la salle de bains, de la cuisine). 2. Mozaik, döşeme (Poser un carrelage). carreler gçl. 1. Kaplamalık döşemek, mozaik döşemek (Carreler une salle, unepièce, unsalon).

2. Bir kâğıt yada bez üstüne kareler çizmek, karelemek (Carreler un tissu, carreler un dessin pour le reproduire). carrelet er. 1. Çuvaldız. 2. Dikdörtgen biçiminde cetvel tahtası. 3. Pisibalığı. 4. Küçük balıkları avlamakta kullanılan dört köşeli av kepçesi, çolum (Carrelet pour pêcher les ables). carreleur er. Taş döşeyici; mozaik döşeyici, mozaikçi. carrément bel. 1. Kare biçiminde, dördül olarak (Pièce coupée carrément). 2. Açıkça, dobra dobra, kemküm etmeden (Répondrecarrément). 3. Kesin olarak (Il a refusé carrément notre proposition). 4. Hiç kuşkusuz; "muhakkak (En prenant cette route vous gagnez carrément une heure sur l'autre itinénaire). 5. En aşağı, en azından (Il est venu carrément une heure en retard). carrer gçl. 1. Dördüllemek, dördül (kare) biçimi vermek (Carrer une pierre, un bloc de marbre). 2. mat. (Bir sayının) Dördülünü almak, karesini almak. 3. argo. Saklamak, gizlemek. § Carrer le pognon: Para biriktirmek. § Se carrer: 1.

carrick Gömülmek, oturmak, rahatça yerleşmek (Se carrer dans un fauteuil). 2. Kurulmak, kurum satmak. 3. Kendini kaptırmak (Ilse carre dans ses espérances). carrick er. İng. Üst üste birkaç yakası olan bir tür redingot. carrier er. Taş ocağı işleten; taş ocağı sahibi, carrière diş. 1. Taş ocağı (Une carrière de marbre). 2. (At yada arabalar için) Koşu yeri, arena. 3. mec. Yaşam, ömür (Il a enfin fini une carrière insupportable). 4. Meslek (Il a une carrière brillante. Choix d'une carrière. La carrière des lettres: Yazarlık mesleği. La carrière des armes: Askerlik mesleği) . S. (Büyük harfle yazıldığında) Diplomatlık, "hariciyecilik (Il est entré dans la Carrière). § Donner carrière à qch: Bir şeyi serbest bırakmak; bir şeyin ortaya çıkmasına, gelişip yayılmasına olanak vermek (Donner carrière à son talent, à son ambition). carriérisme er. hkr. Kişisel başarı ardında koşma, kariyerizm. carriériste ad. hkr. (Politika, sendika vb. çalışmalarında) Her şeyi basamak yapıp aslında yalnız kişisel çıkar ve başarısını düşünen kişi, kariyerist. carriole diş. 1. Üstü kapalı, iki tekerlekli hafif araba. 2. hkr. Kötü araba, carrossable s. (Yol için) Düzgün, iyi, taşıtların geçmesine elverişli (Une route carrossable). carrossage er. Karoser takma, carrosse er. Gösterişli araba, saltanat arabası. § Etre la cinquième roue du carrosse: Arabamn beşinci tekerleği olmak, hiçbir işe yaramamak, hiçbir rolü olmamak. Rouler carrose: Varlıklı olmak, zengin olmak, carrosser gçl. 1. Arabada taşımak. 2. (Arabaya) Karoser takmak, carrosserie diş. 1. Arabacılık, araba yapımı. 2. Karoser. carrossier er. 1. Arabacı, araba yapıcısı. 2. Karoserci. carrousel er. 1. Gösterili süvari geçiti. 2. Gösterili süvari geçitlerinin yapıldığı alan. 3. mec. Geçit törenlerindeki araçların bütünü, gösteri yapan araçlar alayı (Un carrousel d'avion, de motos). carrure diş. 1. Sırt genişliği, omuz genişliği. 2. Genişlik, geniş ve sağlam yapılılık (La carrure des mâchoires. Une poitrine d'une belle carrure). cartable er. 1. Resim cüzdanı. 2. Öğrenci çantası (Cartable à poignée: Saplı çanta. Cartable à bretelle: Askılı çanta). 3. Sünger kâğıdı, carte diş. 1. Kart (Carte d'identité; carte d'étudiant, carte d'électeur). 2. Kartvizit (Un monsieur est

218

carterie venu en votre absence et il a laissé sa carte). 3. iskambil kâğıdı (Un jeu de cartes. Jeu de 52 cartes). 4. (Lokanta) Yemeklistesi (Le garçon a apporté la carte). 5. Harita (Carte de géographie. Carte muette). 6. Kartpostal, posta kartı (Hier, j'ai reçu une carte d'Istanbul). § Jouer aux cartes, faire une partie de cartes: İskambil oynamak, kâğıt oynamak. Battre les cartes, mêler les cartes: Kâğıtları karmak, taramak. Brouiller les cartes: İşi karıştırmak. Construire des châteaux de cartes: Düşler kurmak, olmayacak tasarılar kurmak. S'écrouler comme un château de cartes: İskambil şatolar gibi birdenbire yıkılıvermek; hemencecik çöküvermek. Donner carte blanche à qn: Birine tam yetki vermek, istediği gibi davranmak izni vermek. Jouer cartes sur table: Açık oynamak; açık iş görmek; gizlisi kapalısı olmamak. Jouer sa dernière carte: Son kozunu oynamak. Connaître le dessous des cartes de qn: Birinin içinden geçeni bilmek, art düşüncesini bilmek. Perdre la carte: Pusulayı şaşırmak. Tirer les cartes, faire les cartes: İskambil falına bakmak. Manger à la carte: Yemek listesinden istediğini seçerek yemek. Jouer la carte de qch: -in savını desteklemek; -den yana olmak (Le ministre des finances joue la carte de l'expansion). Avoir toutes les cartes dans son jeu: Bütün şanslar, olanaklar kendinden yana olmak. Carte maîtresse: Kuvvetli koz, başarıyı sağlayacak şey (L'avocat gardait pour la fin sa carte maîtresse). La carte forcée: Kurtulmak olanağı bulunmayan zorunluk, ister istemez kabul edilecek şey (Alors, c'est la carte forcée: Vous nous refusez vos conditions sans que nous puissions refuser). Carte grise: Otomobil ruhsatı.En carte: Fişlenmiş,sicilli (Femme, fille en carte: Sicilli fahişe). Le dessous des cartes: İşin içyüzü. cartel er. 1. Düelloya çağrı (Envoyer un cartel à qn: Birini düelloya çağırmak). 2. Siyasal güçler yada kişiler arasında geçici anlaşma (Le cartel d'action laïque. Le cartel des gauches). 3. tic. Kartel (Cartel de production, cartel de vente). 4. Duvar saati çerçevesi; çerçeveli duvar saati (Le cartel est arrêté, il faut le remonter). carte-lettre diş. Kapalı posta kartı, mektup kartı, cartellisation diş. Kartelleşme, kartelleştirme. carter gçl. -i bir karton üzerine tutturmak (Carter des boutons). carter | kart EK | er. Bisiklet zinciri, otomobil parçalan gibi şeyleri örtmeye yarayan parça, karter (Carter du différentiel, carter du changement de vitesse). carteriediş. İskambil kâğıtçılığı.

cartésianisme cartésianisme er. fels. Dekartçılık. cartésien, ne s. ve ad. Dekartçı (Les grands cartésiens. Esprit cartésien). carthaginoise s- ve ad. Kartaca'ya, kartacalilara değgin; kartacaiı. carthame er. Yalancı safran, cartier er. İskambil kâğıdı yapıcısı, cartilage er. Kıkırdak (Le cartilage du nez, de l'oreille). cartilagineux, euse s. Kıkırdaklı, kıkırdaksı, kıkırdak niteliğinde (Tissu cartilagineux). cartographe er. Haritacı, cartographie Haritacılık, cartographiques. Haritacılığa değgin, cartomancie diş. İskambil falı. § Pratiquer la cartomancie: İskambil falına bakmak, cartomancien, ne ad. İskambil falcısı, carton er. 1. Mukavva. 2. Mukavva kutu, karton kutu (Un carton à chapeau, carton à chaussures). 3. Dolap, dosya dolabı (Son dossier dort dans les cartons du Ministère). 4. Resim cüzdanı, resim dosyası (Carton à dessin). S. (Basımcılıkta) Kitaba katılmış yaprak. 6. Resim taslağı (Les cartons de Rafaël). 7. Küçük harita. 8. Çanta (Carton d'écolier). § Faire un carton sur qn: Birine ateş etmek (Il a fait un carton sur son adversaire qui passait). cartonnage er. 1. Mukavvacilik. 2. Kap geçirme (Le cartonnage d'un livre). 3. Karton kutu (Il a mis l'appareil dans un cartonnage solide). cartonner gçl. 1. Mukavva geçirmek, kap geçirmek (Cartonner un livre). 2. gsz. İskambil oynamak, kâğıt oynamak, cartonnerie diş. 1. Mukavvacilik. 2. Mukavva fabrikası. cartonneux,euse s. 1. Mukavva gibi, mukavvayı andıran. 2. Sertleşmiş, kurumuş, kayış gibi. cartonnier er. 1. Mukavvacı. 2. Dosya dolabı, carton-pâte er. Kaba mukavva, carton-pierre er. Kartonpiyer, cartothèque diş. 1. Coğrafya haritaları koleksiyonu. 2. Haritalık, haritaların konduğu yer. cartouche 1. Kimi yazıların etrafına yapılan süs. 2. Erlere verilen izin kâğıdı. 3. Fişek (Cartouche de chasse, cartouche à balle). 4. Birkaç paketi içine alan kutu (Une cartouche de cigarettes). § Tirer à cartouche sur qn: Birinin aleyhinde verip veriştirmek, aleyhinde atıp tutmak, cartoucherie diş. Fişek fabrikası, cartouchière diş. Fişeklik, cartulaire er. Manastırların gelir ve vakıf sicili, carvi er. bitb. Karamankimyonu.

219

casaquin

caryophylées diş. ç. bitb. Karanfiller, caryopse er. bitb. Buğdaysı yemiş, cas er. 1. Olgu, olay "vakıa (Il neige en juillet, c'est un cas exceptionnel). 2. Hal, durum (Je me trouve dans un cas difficile. Cas général, cas particulier). 3. İhtimal, olasılık (Avez-vous envisagé le cas d'un retard à la livrasion?). 4. hek. Sayrılık, hastalık (Un cas urgent, un cas grave). S.dilb. Ad durumu, durum. 6. İlginç kişi (Sa conduite est extraordinaire, c'est vraiment un cas).!, huk. Eylem, "fiil, suç (Cas prévu parla loi. Cas pendable: Asılmayı gerektiren suç). § Au cas que...: -ise; -olursa (Au cas qu'il vienne: Gelirse). Au cas où: -diğinde; -diği takdirde (Au cas où j'aurais un empêchement, je vous passerais ui coup de téléphone). Dans le cas où: -diği takdirde (Dans le cas où il refuserait, nous chercherons une autre solution). En pareil cas: Böyle bir durumda. En ce cas: Şu halde, öyleyse. Le cas échéant: Gerektiğinde, "icabında. En cas de besoin: Gerektiğinde, gereksinme duyulduğunda, hîni hacette. En tout cas: Her ne olursa olsun, her halde. En cas de: -halinde, olduğunda (En cas d'accident, prévenez la police. En cas de pluie, on n'ira pas au théâtre). En aucun cas: Hiçbir halde, hiçbir durumda. Cas de conscience: Tereddüt, üzerinde karar verilmesi çok güç bir nokta (Doisje accepter ou refuser ce poste? C'est cas de conscience). Cas fortuit: huk. Beklenmedik durum. C'est le cas de f.qch: -menin tam sırası; -mek çok yerinde olur (C'est le cas de le dire). Faire grand cas de qn: Birine karşı çok saygı göstermek; değer vermek, saymak. Faire cas de qch: -e önem vermek (Nous faisons cas de la vertu). Ne faire aucun cas de qch: Bir şeye hiç önem vermemek, aldırmamak. Cas désespéré: Umutsuz bir durum; adam olacağında, düzeleceğinde, kurtulacağında hiç umut olmayan kimse (C'est un cas désespéré). casanier, ère s. ve. ad. Evde oturmasını seven; evcimen; hep evde geçen (Une femme casanière. Une casanière. Une vie casanière). casaque diş. 1. Geniş kollu üstlük (Casaque mousquetaire). 2. Binicilerin giydiği parlak renkli ipek ceket (Casaque de jockey). 3. (Eski) Kısa kadın ceketi, bluz. § Tourner casaque: Düşünce yada yön değiştirmek (Un politicien qui tourne souvent casaque). casaquin er. 1. Bir tür kadın mintanı. 2. hlk. İnsan vücudu. § Tomber sur le casaquin à qn: Birinin üstüne çullanmak, -i adamakıllı dövmek. Ne rien avoir dans le casaquin: Aç acına olmak, kursağında birşey bulunmamak.

cascade cascade diş. Çağlayan (Cascade naturelle, cascade artificielle). § Une cascade de: Bir sürü (Il m'a embêté par une cascade deparoles. Une cascade de chiffres). En cascade: Zincirleme, art arda, üst üste (Il a des malheurs en cascade). Par cascades: 1. Birçok yerden, birçok ağızdan dolaşarak (Cette nouvelle m'est venue par cascades). 2. Kopuk kopuk, arada bağ olmadan (Ce discours va par cascades). cascader gsz. 1. Çağlayan gibi akmak (Un torrent qui cascade). 2. hlk. (Eski) Düzensiz bir yaşam sürmek. cascadeur, euse s. vead. 1. Uygunsuz vcdüzeıısizbir yaşam süren (Un air cascadeur. Une cascadeuse). 2. Takla atma gösterileri yapan cambaz. 3. Bir filmin tehlikeli sahnelerini asıl oyuncu yerine çeviren cambaz. cascatelle diş. Küçük çağlayan, case diş. l^AfrikaveAmerika'da)Kulübe (Une case de nègre). 2. (Bir sandık yada dolapta) Göz (Un tiroir à plusieurs cases). 3. (Satranç ve damada) Hane (Les 64 cases de l'échiquier). 4. (Tavlada) Kapı (Lescases triangulaires du jeude trictrac). S. (Bir sicil defterinde) Hane. 6. (Petekte) Göz, hücre (Les cases d'une ruche d'abeilles). § Avoir une case en moins, avoir une case de vide: hlk. Bir tahtası eksik olmak, kafadan biraz çatlak olmak. Manquer à qn une case: -in bir tahtası eksik olmak (Il lui manque une case). caséation, caséification diş. Peynir haline getirme, peynirleştirme; peynirleşme, peynir haline gelme. caséeux, euse s. Peynire değgin, peynirli (La partie caséeuse du lait). caséine diş. Kazein. casemate diş. Kazamat, mermilere karşı korunmalı top yuvası. casemater gçl. Kazamatlarla donatmak (Casemater une frontière). caser gçl. 1. Yerleştirmek, yerli yerine koymak (Caser des papiers, caser du linge). 2. Yerleştirmek kapılandırmak (Caser sa fille: Ktztni evlendirmek. Caser ses enfants: Çocuklarını işe yerleştirmek). 3. Barındırmak (Caser un ami). 4. gsz. (Tavlada) Kapı almak. 5. argo. Cinsel ilişkide bulunmak. §Secaser:l. Bir yere, bir işe yerleşmek. 2. Evlenmek, bir yuva sahibi olmak (Il cherche à se caser). caseret er. caserette diş. Peynir kalıbı, caserne diş. 1. Kışla (Caserne d'infanterie, de cavalerie). 2. Kışladaki asker (Toute la caserne sera consignée). 3. mec. Büyük ve düzensiz ev, kışla gibi ev. § Plaisanterie de caserne: Kaba şaka.

220

cassation Etre à la caserne: Asker almak, silah altında olmak. casernement er. 1. Kışlaya yerleşme, kışlaya yerleştirme (Casernement des troupes). 2. Kışla binası (Les soldats rentrent au casernement). caserner gçl. 1. Kışlaya yerleştirmek (Casernerdes troupes). 2. gsz. Kışlada oturmak, cash er. iııg. tkz. Peşin para. § Payer cash: Tıkır tıkır para sayıp ödeınek. casier er. 1. Evrak dolabı, evrak rafı, evrak gözü. 2. İstakoz gibi kabukluları avlamak için kullanılan sepet, çöten. § Casier judiciaire: Adlî sicil, casimir e. Kazmir, ince, hafif bir tür yünlü kumaş, casino er. Gazino, casoarer. Avustralya devekuşu, casque er. 1. Zırhlı başlık (Casque de dragon, de cuirassier. Un casque de soldat). 2. Koruyucu başlık (Casque de pompier, casque de motocycliste). 3. (Telefoncuların kullandığı) Almaçlı başlık (Ecouter au casque. Casque téléphonique). 4. Saç kurutma makinası (Elle est restée une demie heure sous le casque). 5. (Kuşların başındaki) Tepelik. § Casques bleus: Birleşmiş milletler barış gücü askerleri, casqué, e s. Zırhlı yada almaçlı başlık giymiş (Des gendarmes casqués assurent le service d'ordre). casquer gsz. 1. Kazıklanmak; para ödemek; bir hesabı ödemek (Encore une feuille d'impôt? On n'a jamais fini de casquer). 2. gçl. Ödemek, tıkır tıkır saymak (J'ai casqué cent livres ce matin). 3. gçl. -e başlık (kask) giydirmek (Casquer les policiers). casquette diş. Kasket (Casquette d'officier, casquette de jockey). casquetterie diş. Kasketçilik, kasket yapımı ve tecimi. casquettier er. Kasketçi; kasket yapıp satan kimse, cassables. Kırılır, kırılabilir, kırılgan, cassage er. Kırma, kırıp koparma (Cassage des minerais). cassant,e s. 1. Kolay kırılır (Un métal cassant. Des branches d'arbre cassantes). 2 .mec. Ters,nobran, kırıcı, sert (Un ton cassant, une voix cassante, des paroles cassantes). 3 .mec. hlk. Yorucu (Untravail cassant). cassation diş. 1. (Bir yargıyı) Bozma (Cassation d'un jugement; cassation d'un acte, d'un testament). 2. (Küçük subaylar için) Rütbesini alma, erliğe indirme (Cassation d'un caporal). 3. müz. Bir süit türü, kasasyon (Les cassations de Mozart). § Pourvoi en cassation, demande en cassaton: Yargıtaya başvurma, "temyiz etme. Cour de cassation: Yargıtay.

cassave cassave diş. Manyoka unu. casse diş. 1. Kırma, kırılma (Ily a eu de la casse dans le déménagement des bibelots). 2. Kırılmış eşya, kırıklar (On reste stupéfait devant toute cette casse). 3. Vurma kırma, vur kır (Un caractère enflammé qui aime les cris, la casse). 4. (Dizgi harfleri için) Kasa. 5. (Döküm yerlerinde) Erimiş maden kurnası. 6. Sabuncu kepçesi. 7. Camcı kaşığı (Casse de verrier). 8. bitb. Hıyarşembe. 9. er. argo. Dolandırıcılık. § Mettre qch à la casse: Hurdaya çıkarmak (Mettre une voiture à la casse). Vendre qch à la casse: Hurda fiyatına satmak (ila vendu sa voiture à la casse). Faire un casse: argo. Bir dolandırıcılık yapmak, para çırpmak. Passezmoi la casse, je vous passerez le séné: Birbirimize karşı hoşgörülü olalım, sen benim kusurumu görme ben de seninkini görmem, cassé,e s. 1. Kırık, kırılmış (Des objets cassés). 2. Beli bükülmüş (Un vieillard cassé). 3. Kısık, kısılmış (Une voix cassée). casse-cou er. hlk. 1. Düşülebilecek, yuvarlanılabilecek yer. 2. Gözünü daldan budaktan sakınmaz kimse. § Criercasse-couàqn: Birini bir tehlikeden haberli kılmak, -i uyarmak, casse-croûte er. Hafif yemek, ayakta çabucak atıştırılan yemek, casse-cul s. vead. tkz. Can sıkıcı, kafa şişiren (Ilest casse-cul avec ses histoires!). casse-graine er. tkz. Bir lokma ekmek, ayakta atıştırılan bir iki lokma, casse-gueule er. tkz. 1. Tehlikeli iş, tehlikeli atılım. 2. Kavga, savaş (Aller au casse-gueule). 3. s. tkz. Tehlikeli (Un exercice casse-gueule. C'est cassegueule). cassement er. 1. Kırma. 2. Büyük yorgunluk. 3. argo. Dolandırıcılık. § Cassement de tête: Kafa şişirme, kafa şişmesi; can sıkıcı şey (Ce travail est un cassement de tête). casse-noisettes er. Fındıkkıran, fındık kırma âleti. § Faire casse-noisettes: argo. Cilveleşmek,yavrum yavrum sevişmek, casse-noix er. Cevizkıran, ceviz kırma âleti, casse-pattes er. Kötü rakı. casse-pieds er. tkz. 1. Yapışkan,can sıkan,illet eden adam. 2. s. Can sıkıcı, illet edici (Elles sont cassepieds). casse-pipes er. argo. Savaş (A İler au casse-pipes). casse-pierres er. Taş kırma makinası, taş kırma balyozu. casser gçl. 1. Kırmak (Casser une vitre, des œufs, un verre, une porte). 2. Koparmak (Le cheval a cassé son licol). 3. Bozmak (Casser une montre, une machine, une bicyclette). 4. Hükümsüz kılmak,

221

casser bozmak (Casser un jugement, un arrêt, un mariage). 5. Ekmeğinden etmek, işinden atmak (Casser un fonctionnaire). 6. Rütbelerini sökmek, rütbesini almak (Casser un officier). 7. Ara vermek, bırakmak (Casser le travail). 8. Kırmak, engellemek, başarısızlığa uğratmak (Casser une grève). 9. gsz. Kırılmak (Le verre a cassé en tombant). 10. gsz. Dağılmak, parçalanmak (Cette pâte casse sous les doigts). § Casser la croûte: Bir şeyler atıştırmak ayaküstü birşeyler yemek. Casser la gueule à qn: Birinin ağzım burnunu dağıtmak, yüzünü çarşamba çarığına çevirmek, iyice dövmek. Casser sa pipe: tkz. Cartayı çekmek, ölmek. Casser la tête à qn: Birinin kafasını şişirmek, canını sıkmak (Il nous casse la tête avec son discours). Casser les pieds à qn: Birinin canını sıkmak, kafasım şişirmek. Casser les reins à qn: -i mahvetmek, hayatını söndürmek. Casser le morceau: Ağzından baklayı çıkarmak, ifşa etmek, olanı biteni bülbül gibi söylemek. Casser le moral à qn: -in moralini bozmak ; cesaretini kırmak. Casser du sucre sur le dos de qn: Birinin aleyhinde verip veriştirmek, aleyhinde söylemediğini bırakmamak. Casser bras et jambes à qn: Kolunu kanadını kırmak (La nouvelle m'a cassé bras et jambes). Casser les vitres: Rezalet çıkarmak. En casser pour deux ronds: tkz. Dobra dobra konuşmak, merhaba kör kadı demek, doğrucu Davutluk etmek. Casser son œuf: argo. Çocuk düşürmek. Casser le bail: argo. Boşanmak, ayrılmak. Ne pas casser trois pattes à un canard: tkz. Pek öyle ahım şahım bir şey yapmamak, yaptığı şey pek de önemli olmamak. Ne rien casser: hlk. Pek önemi olmamak (Ça ne casse rien). Atout casser: l.Çok hızlı, çok süratli (Il conduit sa voiture à tout casser). 2. Olsa olsa, en çok, "azami (Ça demandera trois jours à tout casser). 3. Alabildiğine (Une colère à tout casser, une fête à tout casser). 4. Olağanüstü, eşsiz (Un repas à tout casser, un film à tout casser). § Se casser: 1. argo. Çekip gitmek, tüymek, kaçmak (Ils'est cassé). 2. Kırılmak (Les œufs se sont cassés). 3. Se casser qch: -sini kırmak, -si kırılmak (Il s'est cassé la jambe). § Se casser le nez: Başaramamak, başarısızlığa uğramak (Il a voulu faire comme moi, mais il s'est cassé le nez). Se casser le pif: tkz. Burnu kırılmak, onuru yaralanmak. Se casser les yeux: Gözleri bozulmak. (Tu vas te casser les yeux à lire). Se casser la voix: Sesi kısılmak. Se casser la figure: Düşmek; kaza geçirmek; intihar etmek. Se casser la tête: 1. Kafasını yormak, kafa patlatmak. (Ils 'est cassé la tête sur ce sujet). 2. Canını sıkmak,

casserole üzülmek. (Ne te casse pas le tête: Üzme tatlı canını, aldırma). 3. Se casser la tête à f.qch: -mek için çok çabalamak, kıçını yırtmak (Bu anlamda "Se casser lecul"dedenir).N'ya pas à se casser la tête : Üzülmeye değmez. Qui casse les verres les paie: İti öldürene sürütürler; bir suç işleyen cezasını da çeker. casserole diş. 1. Tencere (Le riz a attaché au fond de la casserole). 2. tkz. Bozuk piyano, kötü piyano. 3. argo. Projektör. 4. argo. Muhbir; fesat, casserolée diş. Bir tencere dolusu (Une casserolée de riz). casse-tête er. 1. Topuz. 2. Yorucu ve içinden çıkılmaz iş (La déclaration de ses revenus était pour lui un vrai casse-tête). 3. Gürültü (Le cassetête d'une fête foraine). cassette diş. 1. Çekmece, mücevher kutusu. 2. (Hükümdarlar için) Has hazine (La cassette d'un prince). 3. Kaset (Enregistrement sur cassette. Magnétophone à cassettes). casseur, euse ad. 1. Kıran, kırıcı (Casseur de pierres). 2. Yaygaracı, yalancı pehlivan. 3. argo. Hırsız, arakçı. 4. s. Her şeyi kıran, sakar (Cette domestique est casseuse). § Casseur d'assiettes: Şamatacı. Jouer les casseurs: Yalancı pehlivanlık etmek, yaygaracılık etmek, cassier er. bitb. Hıyarşembe ağacı, cassis er. 1. Yolun bir yakasından öbür yakasına geçen hark, kasis; çukurluk, çukur. 2. Bir tür frenk üzümü fidanı. 3. Frenk üzümü likörü (Un verre de cassis). 4.argo. Baş, tepe. § Tomber sur le cassis: Tepesi üstü düşmek, cassolette diş. Buhurdan, cassonade diş. Ham şeker, cassoulet er. Etli kuru fasulye, cassure diş. 1. Kırılmış yer, kırık (Cassure dans les couches géologiques). 2. Kopma, kırgınlık, bozuşma (Cassure dans une amitié, dans une vie). castagnettes diş. ç. Çalpara, kastanyet, castanéacées diş. ç. bitb. Palamutgiller. caste diş. toplb. 1. Kast (Les parias sont hors castes). 2. Sınıf, tabaka (Une petite ville où des fonctionnaires à la retraite forment une véritable caste). castel er. Küçük şato. castor er. hayb. 1. Kunduz. 2. Kunduz kürkü (Un manteau de castor). 3. mec. Ortaklaşa konut yaptıran kişiler. 4. argo. Tüysüz oğlan, parlak oğlan, ibne. castrat er. Sesi kalınlaşmasın diye çocukluğunda iğdiş edilmiş şarkıcı. castrateur,trice s. ruhb. Hadımlaştıncı, hadımlık karmaşası yaratıcı.

222

catapulte castration diş. 1. İğdiş etme,burma, hadımlaştırma (Castration d'un chat). 2. ruhb. Hadımlık karmaşası. castrer gçl. İğdiş etmek, burmak, hadımlaştırmak (Castrer un animal). casuel, le 1. s. Umulmadık, beklenmedik, rastlantıya bağlı (Des choses casuelles). 2. er. Olağandışı gelir, beklenmedik kazanç, casuiste er. Vicdan durumlarını inceleyen tanrıbilim kolu uzmanı, "kazüvist. casuistique diş. 1. Vicdan durumlarını inceleyen tanrıbilim kolu. 2. hkr. Pek ince eleyip sık dokuma. casus belli er. Lat. Savaş nedeni olabilecek durum, savaş nedeni, catachrèse diş. ed. İğretileme, "istiare. cataclysmal,e; cataclysmique s. Tufan gibi, kıyameti andıran, felâketli, cataclysme er. 1. Tufan. 2. Kıyamet. 3. mec. Büyük felâket (La rupture de ce barrage entraînerait un terrible cataglysme dans la vallée). catacombe diş. Yeraltı gömütlüğü (Les catacombes de Rome). catafalque er. Katafalk (Dresser un catafalque). cataire diş. bitb. Kedinanesi. catalepsie diş. Katalepsi, dış dünyayı duyma ve istediği devinimi yapma gücünün yitimi, irade yitimi. cataleptique s. 1. Katalepsiye değgin. 2. ad. Katalepsiye tutulmuş (Un, une cataleptique). catalogage er. Kataloglama, katalog haline getirme, catalogue er. Katalog. cataloguer gçl. 1. (Bir şeyin) Katalogunu yapmak (Cataloguer les livres d'une bibliothèque) .2. mec. tkz. Birini, belli bir kategoriye, belli bir yere oturtmak; birini... olarak bellemek, mimlemek (Il m'a catalogué comme un paresseux. Tu l'as catalogué, pour toi il n'est qu'un vaniteux). catalpa er. Karameşe, kurtyemez. catalyse diş. kim. Kataliz, kimi kimyasal cisimlerin kendileri hiçbir değişikliğe uğramadan başka cisimlere yaptıkları etki; 'tezleştirme, tezlendirme, tepkime hızını artırma, catalyser gçl. kim. "Tezgenlemek, katalize etmek, catalyseur er. kim. Katalizör, 'tezgen. catalytique s. kim. Katalize değgin "tezgensel; tezgenli (Action catalitique). cataphote er. Dışardan gelen bir ışığın etkisiyle geceleyin ışıklı görünen reflektör, katafot, cataplasme er. hek. Lapa. catapultage er. Fırlatma, atma. catapulte diş. 1. Mancınık. 2. Fırlatma rampası;

catapulter füze rampası, catapulter gçl. 1. Mancınıkla atmak. 2. mec. tkz. Fırlatmak, savurmak, atmak (Le choc a catapulté le cycliste à plusieurs mètres). 3. mec. -i aniden sürmek, ışınlamak,uzaklaştırmak (Catapulter un fonctionnaire dans une ville éloignée). cataracte diş. 1. Büyük çağlayan, çavlan (La cataracte du Niagara). 2, Sağnak, sel (Des cataractes de pluie). 3. hek. (Gözde) Perde, aksu, akbasma, "katarakt (Il a subi une opération de la cataracte). catarrhe er. İngin, "nezle (Catarrhe du nez). catarrhal,e s. İngine değgin, nezneyle ilgili (Fièvre, toux catarrhale). catarrheux, euse s. İnginli, nezleli (Un vieillard catarrheux). catastrophe diş. 1. Bir şiir yada tiyatro oyununun bitimi, son (La catastrophe de cettepièce est un peu sanglante). 2. Yıkım, felâket (Subir une catasptrophe). 3. Çok kötü şey, berbat şey, felâket (Son dernier roman est une catastrophe). catastrophé,e s. tkz. Bitmiş, yıkılmış, mahfolmuş (Il en était tout catastrophé). catastropher gçl. tkz. Yıkmak, mahfetmek. catastrophique s. 1. Korkunç, felâketli (Un événement catastrophique). 2. tkz. Felâket yaratabilecek, sonu felâketli, korkunç, akıl almaz (Le gouvernement a pris des mesures catastrophiques). 3. Çok kötü, berbat (Ta dernière pièce est catastrophique). catatonie diş. ruhb. Donukluk, catatoniques. vead. ruhb. Donuk, catch er. Ing. Kaç, kaç güreşi, catcher gsz. Kaç yapmak, catcheur, euse ad. Kaç güreşçisi, catéchèse diş. (Hıristiyanlıkta) Sorulu yanıtlı din dersi. catéchisation diş. 1. Hıristiyanlığın temel bilgilerini öğretme. 2. İnandırmaya çalışma, catéchiser gçl. 1. Hıristiyanlığın temel bilgilerim öğretmek (Catéchiser un enfant, un infidèle). 2. mec. İnandırmaya çalışmak (Il a voulu me catéchiser, mais en vain). catéchisme er. 1. Din dersi (Aller au catéchisme). 2. Din kitabı (Je vais acheter un catéchisme). catéchiste ad. Din öğretmeni, catéchumène [katekymEn] ad. Hıristiyan dinine girmeye hazırlanan kimse, catégorie diş. Kategori, ulam, takım (Ranger des livres en plusieurs catégories). atégoriel,le s. dilb. Ulamsal. atégorique s. 1. Kesin, açık (Une réponse catégorique. Prendre une position catégorique). 2.

223

caudataire

mant. Koşulsuz, "şartsız, catégoriquement bel. Kesin olarak (Il refuse catégoriquement). catégorisation diş. Ulamlama, kategorileme, kategorilere ayırma, catgut er. hek. Katgüt, ameliyatlarda kullanılan ince barsaktan yapılmış dikiş teli. catharsis diş. X .fels. Arınma. 2. ruhb. Boşalım, c a t h é d r a l e ^ . Katedral. § Verre cathédrale: Yüzü dalgalı, yarı saydam bir tür cam. cathéter er. hek. Sonda, kateter. cathétérisme er. hek. Sonda takma, kateter yapma (Cathétérisme cardiaque). cathétomètre er. Düzeç ayrımı ölçeri, cathode diş. fiz. Katot, *eksinç. catholicisme er. Katoliklik, katolik mezhebi, catholicité diş. 1. Katolik felsefesi. 2. Katolik topluluktan, katolik dünyası (Le discours du pape s'adresse à la catholicité). catholique s. 1. Katolikliğe değgin (Eglise catholique, la foi catholique). 2. tkz. Kurala uygun ; dû rüst (Il n'a pas l'air bien catholique avec son regard). 3. ad. Katolik (Les catholiques reconnaissent l'infaillibilité du pape). § Sa Majesté Catholique: İspanya kralı, cati er. Çirişli kumaş perdahı, catilinaire diş. Çok sert yergi, sert eleştiri, catillac, catillard er. Bir kış armudu. catimini(en) bel. tkz. Gizlice (Il s'est approché en catimini. Tu fais tout en catimini). catin diş. Orospu, kaltak. catirgçl. Çirişlemek,perdahlamak (Catirdudrap). catissage er. Çirişleme, perdahlama, catisseur, euse ad. Kumaş perdahçısı, catogan er. Fiyonklu küçük saç örgüsü, caucase er. Kafkasya; Kafkas Dağlan, caucasien,ne s. ve ad. 1. Kafkas, kafkasyalı. 2. Kafkasya'ya ve kafkaslara değgin, cauchemar er. 1. Karabasan, kâbus. 2. mec. tkz. Cansıkıcı adam, baş belâsı. 3. Korkunç şey, insanın uykusunu kaçıran sıkıcı şey (Ecrire des lettres, voilà mon cauchemar). § Faire un (des) cauchemar: Kâbus görmek, kâbuslar basmak (Toute la nuit j'ai fait des cauchemars). cauchemarder gsz. Kâbus görmek, cauchemardesque, cauchemaresque yada cauchemardeux,euses. Kâbus dolu, kâbuslu,çok sıkıcı (Une aventure cauchemardesque). caudal,e s. Kuyruğa değgin (Appendice caudal. Nageoire caudale). caudataire er. 1. Büyük rahiplerin ayin giysisi kuyruğunu taşıyan. 2. mec. Dalkavuk, etek öpen, çizme yalayan.

cauri

224

cauri, cauris er. Küçük denizkabuğu. causal,e s. Neden bildiren, nedensel (Cette proposition relative a un sens causal). causalisme er. fels. Nedenselcilik. causalité diş. fels. Nedensellik, "illiyet (Principe de causalité, loi de causalité). § Lien de causalité: Nedensellik bağı, "illiyet rabıtası, causant,e s. Konuşkan, konuşmayı seven (Vous n'êtes pas très causant). causatif,ive s. dilb. Neden bildiren, "sebep gösteren. cause diş. 1. Neden, "sebep (La cause d'un accident, d'un succès, d'un échec, d'une guerre). 2. Hak (Défendre sa cause. Une cause perdue). 3. Dâva (Confier une cause à un avocat, gagner une cause). 4. Durum (Il faut s'intéresser à la cause de cet enfant). 5. Müşteri (Un avocat sans causes). § Cause finale: Ereksel neden. A cause de: Yüzünden, nedeniyle (J'ai été puni à cause de toi. Il ne sort pas à cause du froid). Pour cause de: Yüzünden, nedeniyle, dolayı (Il a été renvoyé de son poste pour cause d'incapacité. Le magasin est fermé pour cause d'inventaire). Etre cause de qch : -in nedeni olmak; -den sorumlu olmak (Tu seras cause de mon bonheur. Il est cause de notre perte). Avoir pour cause qch: Nedeni... olmak (Sa joie avait pour cause une bonne nouvelle qu'il venait d'apprendre). Et pour cause!: Haklı olarak, elbette, haksız da değil (Il n'a pas demandé son reste, et pour cause!). Etre en cause: Sözkonusu olmak; ortada... olmak; işin içine... girmek. (Maintenant mon honneur est en cause). Mettre qch en cause: Söz konusu etmek; ortaya... koymak; işin içine katmak, tartışma konusu yapmak (Il met en cause tous les problèmes épineux). Etre hors de cause: Söz konusu olmamak (Votre cas est hors de cause). Mettre qch hors de cause: Tartışma dışı bırakmak, söz konusu etmemek. En tout état de cause: Her ne olursa olsurf, "her halü kârda (En tout état de cause, je saurai à qui m'adresser). En désespoir de cause: Başka çare kalmayınca, başka bir yol olmadığından. En connaissance de cause: Durumu iyi bilerek, her şeyi bilerek, işin iç yüzünü bilerek (Il agit en toute connaissance de cause). La bonne cause: Haklı dâva (Il travaille pour la bonne cause). Pour les besoins de la cause: Durum gereği, işin gereği olarak. Prendre fait et cause pour qn: Birinden yana olmak, birinin yanını tutmak (Il a pris fait et cause pour nous). Faire cause commune avec qn: Biriyle işbirliği yapmak (On ne peut pas faire cause commune avec des gens pareils).

caution

causer gçl. 1. Neden olmak, yol açmak (Causerun malheur, des dégâts, un dommage. Ses mots injurieux ont causé la bagarre). 2. Causer qch à qn: Birinin -sine yol açmak, neden olmak (Ta lettre a causé bien des ennuis à mon père. Cela lui causera une grande perte). 3. gsz. Konuşmak, yarenlik etmek, çene çalmak. 4. Causer avec qn: Biriyle konuşmak, görüşmek (J'ai l'intention de causer un moment avec lui pour connaître son avis sur la question). S. Causer à qn: Biriyle konuşmak (Jene lui ai jamais causé). 6. Causer de qch: Bir şeyden söz etmek, bir şey üzerine konuşmak (Causer de politique, de littérature, de peinture. On causait des derniers événements). 7. Causer sur qn: Birini çekiştirmek, hakkında dedikodu yapmak (Toutle quartier cause sur elle). § Causer de la pluie et du beau temps: Dereden tepeden söz etmek. Causer chiffon: Şurdan burdan konuşmak, lâf etmek. Trouver à qui causer: Tam da adamına çatmak, karşısında yaman bir kişi bulmak (Si tu te mêles de mes affaires, tu trouveras à qui causer). causerie diş. 1. tkz. Konuşma, yarenlik. 2. ed. Söyleşi (Une causerie littéraire, scientifique). causette diş. tkz. Ayakta çene çalma, iki lâkırdı etme. § Faire la causette: Biraz çeııe çalmak, iki lâkırdı etmek, causeur, euse s. vead. 1. Konuşkan (Cet enfant n'est pas causeur). 2. İyi konuşan kimse (Il est un brillant causeur). causeuse diş. İki kişilik kanepe, konuşma koltuğu, causticité diş. 1. Yakıcılık, dağlayıcılık (Causticité d'un acide). 2. mec. İğneli alaycılık, ısırıcılık (Causticité d'un article, causticité d'une épigramme, d'une satire). caustique s. ve er. 1. Yakıcı, dağlayıcı (Substance caustique, soude caustique, potasse caustique. Les caustiques sont employés en thérapeutique). 2. Alaylı, iğneli (il a l'esprit caustique. Un article caustique). cautèle diş. Dalkavukça kurnazlık, cauteleux, euse s. Dalkavukça kurnaz (Il a des manières cauteleuses). cautère er. hek. Dağlama maddesi, dağlayıcı; yakma aleti, koter. §C'est un cautère sur une jambe de bois: Ok meydanında buhurdan yakmak gibi bir şey bu. Müslüman mahallesinde salyangoz satmaya benzer bu. Hiçbir etkisi ve önemi olmadı, cautérisation diş. Dağlama, yakma (Cautérisation d'une plaie). cautériser gçl. Dağlamak, yakmak (Cautériser une plaie, une blessure). ' caution diş. 1. Mnancalık, *güvencelik, "teminat

cautionnement akçesi (Verser une caution, déposer une caution: Teminat yatırmak. Exiger une caution: Teminat istemek). 2. Destek, koruma, himaye (Un candidat qui seprésente devant les électeurs avec la caution d'un chef de parti). 3. Kefil; kefalet. 4. inanca, güvence, "teminat. § Caution solidaire: Müteselsil kefil; müteselsil kefalet. Sous caution: Kefaletle, kefalet altında. Sujet à caution: Güvenilmez, inanılmaz, su götürür, şüpheli (Une nouvelle sujette à caution. Il a un caractère sujet à caution). Mettre en liberté sous caution: Kefaletle salıvermek. §Se porter caution pour qn: Birine kefil olmak (Ils'est porté caution pour son cousin). cautionnement er. 1. Kefillik. 2. İnancalık, güvencelik, teminat akçesi (Il a versé un cautionnement pour obtenir sa mise en liberté provisoire). 3. Kabul etme, benimseme (Le cautionnement de cette politique par le Parlement est un fait accompli). cautionner gçl. 1. Kefil olmak (Cautionner un ami). 2. Benimsemek, desteklemek (Il ne veut pas cautionner la politique du gouvernement). cavalcade diş. 1. At gezintisi, grupla at gezintisi. 2. Atlı grubu. 3. Atlı, arabalı geçit. 4. Koşuşma, atlama, zıplama, koşu (Une cavalcade de rats au grenier). S. Kalabalık, sürü, güruh (La cavalcade des élèves dans les couloirs. Une cavalcade d'enfants qui dégringolent l'escalier). cavalcader gsz. 1. Grupla at gezintisi yapmàk. 2. Koşuşmak, grup halinde koşuşup oynamak (Les enfants cavalcadent dans le jardin). cavale diş. 1. (Şiir dilinde) Kısrak (Une cavale indomptable et rebelle). 2. Kaçış, kaçma, firar, tüyme. § Etre en cavale: argo. Kaçmak, firar etmek, firarda olmak, cavaler gsz. hlk. 1. Koşmak, koşup durmak (J'ai cavalé toute la journée). 2. gçl. Can sıkmak, bıktırıp usandırmak (Tu me cavales). § Se cavaler: argo. Kaçmak, tüymek, firar etmek (Il a laissé la porte ouverte, tous les lapins se sont cavalés). cavalerie diş. 1. Süvarilik, süvari sınıfı (Une brigade de cavalerie). 2. Bir yerdeki atların tümü (La cavalerie d' un cirque). § La grosse cavalerie: Kaba şey, zevksiz şey, rastgele şey (Dans le rayon voisin de la cristallerie, on trouve la grosse cavallerie de la vaisselle defaïence). cavaleur s. ve ad. Çapkın, hovarda (Il est un peu cavaleur). cavalier er. 1. Atlı, binici (Cavalier de cirque. Cavalier participant à un concours hippique). 2. Süvari, süvari eri (Les cavaliers passent). 3. Bir kadına eşlik eden erkek, kavalye (Elle n'a pas de cavalier pour danser). 4. (Satranç oyununda) At.

225

caverne

5. Büyük forma kâğıt. 6. Bir yol yada bir kanal boyunca uzanan toprak yığını. 7. Yanda yöredeki tabyaları göz altında bulunduran istihkâm. §Beau cavalier: Boylu boslu ve çevik delikanh, cilasun. Faire cavalier seul: Tek başına iş görmek, kendi başına hareket etmek (Il a l'habitude de faire cavalier seul). cavalier, ères. 1. Süvarilere özgü, süvarilere değgin (Tournure cavalière). 2. Biraz sert, kaba saba (Un geste cavalier, une réponse cavalière). 3. Münasebetsizce, edepsizce (Une plaisanterie cavalière). 4. ad. Kavalye (La cavalière d'un danseur. Elle a trouvé un gentil cavalier). 5. Atlılara ayrılmış, atlılara özgü (Piste, allée cavalière). § Plan cavalier: Yüksekten ve geriden bakılarak yapılan plan. Perspective cavalière: Yüksekten ve arkadan bakılarak çizilen kabataslak görünüm, cavalièrement bel. Sertçe, küstahça (Il répond trop cavalièrement). cavatine diş. müz. Arık ve gösterişsiz bir arya türü; tek sesli parça, cave diş. 1. Mahzen (Cave à provisions, à bois, à charbon). 2. tçki mahzeni (Il a du vin en cave. Cave pleine de tonneaux). 3. Mahzendeki içkiler (Je connais la richesse de ta cave). 4. İçki dolabı. 5. Kumarcıların önlerine koydukları para,kav. 6. Yeraltı eğlence kulübü (Les caves de Saint-Germain-des-Près). 7. argo. Hacıağa, enayi, kaz, parasım kadınlara yediren görgüsüz zengin. 8.i.Çökük,çukur (Œil cave).% Veine cave: Ana toplardamar (Veine cave supérieure). caveau er. 1. Küçük mahzen. 2. Sanatçılar kahvesi, taşlamalı şarkıların söylendiği kabare (Les caveaux de Montmartre). 3. Yer altı gömütlüğü, gömütlük, "mezarlık (ila été enterré dans le caveau de famille). caver gçl. 1. (Bir şeyi) Altından oymak. 2. (Kumarda) Ortaya koymak (Il a cavé mille francs). 3. gsz. Oyunda ortaya para koymak. 4. Oymak, çukurlaştırmak (La rivière a cavé sous la pile du pont). § Caver au plus fort: 1. Önünde en çok para olan oyuncu kadar ortaya para koymak. 2. mec. Herşeyi aşırıya vardırmak. Caver au plus bas: İşleri berbat etmek. § Se caver: 1. Çukurlaşmak (Ses yeux se cavent). 2. Se caver de qch: -kadar para ortaya koymak (Il s'est cavé de mille francs). caverne diş. 1. Mağara (L'âge des cavernes. L'homme des cavernes). 2. Haydut sığınağı, mağara (Caverne de brigands). 3. (Hastalık dolayısıyla organlarda meydana gelen) Oyuk (Cavernes pulmonaires).

caverneux caverneux,euse s. 1. Mağarah, mağara dolu (Une région caverneuse). 2. Oyuk oyuk, içinde birçok oyuk bulunan (Un tissu caverneux). 3. Boğuk, kısık, kuyu dibinden gelir gibi (Une voix caverneuse). cavernicole s. ve ad. er. Mağaralarda yaşayan (Poissons cavernicoles). cavet er. (Mimarlıkta) Çukur silme, yarım silme, yarım oluk. caviar er. Havyar. § Passer au caviar: Mürekkeple karalamak, sansür edip çıkarmak, caviardage er. Karalama, sansür edip çıkarma, caviarder gçl. Karalamak, sansür edip çıkarmak (Cavidarder un texte). cavité diş. Oyuk, çukur, boşluk (Cavité des yeux, cavité du nez. Cavités naturelles du sol. L'eau a creusé une cavité dans la roche). ce, cet, cette, ces s. 1. Bu (Ce livre, ce garçon. Cet arbre, cet enfant. Cette fille, cette maison. Ces livers, ces arbres, ces filles). 2. Bu işaret sıfatlarından sonra gelen sözcüğün sonuna -ci eklenince ŞU, -là eklenince de O işaret sıfatları yapılır (Ce garçon-ci: Şu çocuk; Cet arbre-ci: Şu ağaç; Cette fille-ci: Şu kız; Ces livres-ci: Şu kitaplar;Cesenfants -ci: Şu çocuklar;Ces filles -ci: . Şu kızlar. Ce livre-là: O kitap; Cet arbre-là: O ağaç; Cette fille-là: O kız; Ces livres-là: O kitaplar; Ces arbres-là: O ağaçlar; Ces filles-là: O kızlar). ce adıl. Konuşulan şeyi, şeyleri, kişi yada kişileri anlatmaya yarar (C'est juste: Bu doğrudur; C'est votre ami: O sizin dostunuzdur; Ce sont mes enfants: Bunlar benim çocuklarımdır). § Ce disant: Bunu söyleyince, bunu söyledikten sonra, böyle söyleyerek. Ce faisant: Bunu yapınca, böyle yaparak, bunu yaptıktan sonra. Pour ce faire: Bunu yapmak için. Sur ce: Bunun üzerine, bunun üstüne. Ce q u i . . . : -en şey, -yen şey (Il ne comprend pas ce qui me blesse: Beni yaralayan (üzen) şeyi anlamıyor). Ce que...: -diği şey (Je veux apprendre ce que vous allez faire: Yapacağınız şeyi öğrenmek istiyorum). Ce que...!: Ne kadar da (Ce qu'il fait froid!: Hava ne kadar da soğuk! Ce que vous êtes chic aujourd'hui!: Bugün ne kadar da şıksmız!). Ce qui: Bu ise, buda (Je ne peux pas aider mes frères, ce qui me tue: Kardeşlerime yardım edemiyorum, bu ise (bu da) beni öldürüyor). Ce que c'est que...: -in ne olduğu (Une connaît pas ce que c'est qu'une mort: Bir ölümün ne demek olduğunu, ne olduğunu bilmiyor). Ce que c'est de f. qch: -menin ne demek olduğu (Tu apprendras ce que c'est de déranger les gens: Başkalarını rahatsız etmenin ne demek olduğunu öğrenirsin). C'est à

226

céder qn de f. qch: -mek -e düşer (C'est à votre mère de décider: Karar vermek annenize düşer; karar vermek annenizindir). C'est que...: -diğinden dolayı, -diği için, -den ötürü (S'il a échoué, c'est qu'il n'a jamais travaillé: Başaramadıysa, hiç çalışmadığındandır, hiç çalışmadığı içindir). C'est à f. qch: -cek bir şey bu(C'est à pleurer.'Ağlanacak bir şey bu). C'est... qui: -en... dir (C'est mon fils qui a gagné: Kazanan benim oğlumdur). C'est... que: -diği... dir (C'est une bonne maison que je cherche: Aradığım iyi bir evdir). Si ce n'est...: 1. .. .değilse bile (Il est l'un de mes meilleurs amis, si ce n'est le meilleur: En iyisi değilse bile en iyi dostlarımdan biridir o). 2. Hariç, -den başka (Je vous défends de ne rien emporter, si ce n'est des livres: Kitaplar hariç (kitaplar dışında) hiçbir şey götürmenize izin vermiyorum). C'est pourquoi: Bunun için, bundan dolayı (J'ai beaucoup d'amis dans cette ville, c'est pourquoi je veux m'y installer pour de bon). céans bel. Burası, burada (Sortez de céam: Çıkın buradan). ceci adıl. Bu, bunu ( Ceci ne m'a pas plu: Bu hoşuma gitmedi. Je préfère ceci: Bunu yeğlerim). cécité diş. 1. Körlük (Elle est atteinte de cécité. Il est menacé de cécité complète s'il ne se fait pas opérer de la cataracte). 2. mec. Görmezlik, kavrayamazlık (Je reste stupéfait devant une telle cécité). cédant,e ad. Bir hakkı başkasına bırakan; (Bir şeyi başkasına) bırakıcı. céder gçl. 1. Bırakmak, terketmek (Céder un terrain, un village). 2. Céder qch à qn: Bir şeyi birine bırakmak (Il a cédé sa place à une vieille femme). 3. Aktarmak, devretmek, (Céder un magasin, un fonds, une créance). 4. Satmak (Va demander à la voisine si elle pourrait me céder une douzaine d'œufs). S. gsz. Boyun eğmek (Hafini par céder). 6. gsz. Direnci kırılmak (Nos troupes ont cédé sous les assauts d'un ennemi très supérieur en nombre). 7. gsz. Pes demek, sinmek, aşağıdan almak (7/ ne fautpas céder devant ces menaces). 8. gsz. Céder à qch: Bir şeye boyun eğmek, uymak (Il faut céder à la coutume). § Céder du terrain: Toprak bırakmak, geri çekilmek, gerilemek (Notre division a dû céder du terrain). Céder le pas à qn: Birine pabuç bırakmak, üstünlüğünü kabul etmek (Je ne lui céderai pas le pas). Céder le pas à qch: Bir şeyi ön plana almak; bir şeyden sonra gelmek (Les intérêts particuliers doivent céder le pas à l'intérêt général). Le céder à qn en qch: Bir şeyde -den aşağı kalmak (Il ne le cède à personne en perspicacité. Son dernier roman ne le cède en

cédille rien aux précédents). cédille [sedijl diş. Ç harfinin altındaki çengel, cédraie diş. Sedir ormanı, dağselvisi ormanı, sedirlik, dağselviliği. cédrat er. Ağaçkavunu (Confiture de cédrat). cèdre er. Dağselvisi, Lübnan selvisi, sedir (Bois de cèdres). cédule diş. 1. (Eskimiştir) Borç senedi 2. Vergi alınması gereken gelir listesi, ceindre gçl. 1. Ceindre qch de qch: Bir şeyi -ile kuşatmak .sarmak, çevirmek (Ceindre une ville de murailles). 2. Kuşanmak, takmak; sarmak (Ceindre ses reins). § Ceindre le diadème, la couronne: Taç giymek, kral olmak. Ceindre la tiare: Papalık tacı giymek, papa olmak. Ceindre l'épée: Kılıç kuşanmak, savaşa hazırlanmak, ceinture diş. 1. Kemer, kayış, kuşak (Attacher sa ceinture, serrer sa ceinture). 2. Bel (L'eau lui arrivait à la ceinture. Un homme nu jusqu'à la ceinture). 3. Çember (Ceinture d'une colonne; ceinture d'un obus). 4. Sur. 5. Kentin yöresini dolaşan demiryolu ( Chemin de fer de ceinture. La grande Ceinture, la petite Ceinture). § Ceinture de sécurité: Emniyet kemeri. Ceinture de sauvetage: Can kurtaran yeleği. Ceinture de chasteté: Namus kemeri; eskiden şövalyelerin, savaşa giderken eşlerine giydirdikleri kilitli zırh külot, bekâret kemeri. Se mettre la ceinture, se serrer la ceinture: tkz. Hava almak, yoksun kalmak. Desserrer sa ceinture: (Çok yendiği zaman) Kemerim gevşetmek. Bonne renommée vaut mieux que ceinture dorée: İyi ün zenginlikten yeğdir. ceinturer gçl. 1. Kuşakla sarmak. 2. Belinden yakalamak, kavramak (Ceinturerson adversaire, un joueur). 3. Ceinturer qch de qch: -ile sarmak, kuşatmak (Ceinturer une ville de murailles). §Etre ceinturé de qch: 1. -kuşanmak, takmak, sarmak (Les magistrats étaient ceinturés d'un ruban bleu sur leur robe). 2. -ile çevrelenmiş olmak (La ville est ceinturée d'un boulevard extérieur). ceinturon er. (Kılıç, kasatura asılan) Bel kayışı, kemer, palaska, cela adıl. 1. Bu (Cela n'a aucune importance). 2. Bunu (Je n'aime pas cela. N'oubliez pas cela). § Cela ne fait rien: Zararı yok. Il ne manque plus que cela: Bir bu eksikti. Comment cela?: Bu nasıl olur? Böyle bir şey nasıl olabilir? céladon er. 1. Su yeşili, söğüt yeşili (Des étoffes céladon). 2. Asma abajur. 3. alay. İçli âşık, platonik âşık. célébrant er. I. Ayin yöneten rahip 2. s. Ayin yöneten (Prêtre célébrant).

227

cellulaire célébration diş. 1. Ululama, kutlama (La célébration d'une fête, d'un mariage, d'un anniversaire). 2. Ayin yapma, ayin. 3. Akdetme, kıyma (Célébration du mariage: Nikâh kıyma). célèbre s. Ünlü, tanınmış, anlı sanlı (Un écrivain célèbre). § Se rendre célèbre: Üne kavuşmak, ünlü kişi olmak, tanınmak (Ils'est rendu célèbre en très peu de temps). célébrer gçl. 1. Ululamak, kutlamak, anmak (Célébrer une victoire, une fête, un anniversaire). 2. Açıkça övmek, yüceltmek (Je célébrais ses mérites et la noblesse de son cœur. On célèbre cet artiste partout). 3. (Bir şeyin) Ayinini yapmak, törenini yapmak (Célébrer la messe). §Célébrerle mariage: Nikâh kıymak (Le maire a célébré le mariage).

célébrité diş. 1. Ün, ünlülük, tanınmışlık (La célébrité d'une œuvre, d'une personne, d'un lieu). 2. Ünlü kişi (Toutes les célébrités de la médecine assistaient au congrès). § Parvenir à la célébrité: Üne kavuşmak, celer gçl. 1. Saklamak, gizli tutmak (Qui ne sait celer, ne sait aimer). 2. Meydana çıkarmamak, haber vermemek. 3. Celer qch à qn: Bir şeyi birinden saklamak (Je lui ai celé la date de mon départ). céleri er. bitb. Kereviz, célérifère er. İlkel bisiklet, célérité <% Çabukluk, ivedilik (Il agit toujours avec une étonnante célérité). céleste i. 1. Göğe değgin, göksel (Une douceur céleste). 2. Tanrısal (Bonté céleste, courroux céleste). 3. Olağanüstü (Une beauté céleste). § Corps célestes: Gökcisimleri. Sphère céleste: Gök küresi, *gökyuvarı. La voûte céleste: Gökkubbe. Couleur bleu céleste: Gök mavisi. La demeure céleste: Cennet, uçmak. L'armée céleste: Melekler. Le Père céleste: Tann. Esprits célestes: Cennetteki ruhlar. Le Céleste Empire: Çin. célibat er. Bekârlık (Vivre dans le célibat: Bekâr yaşamak). célibataire s. ve ad. Bekâr (C'est un célibataire endurci. Elle est célibataire). celle adıl.—» celui cellérier, ère ad. (Bir manastırda) Kilerci, cellier er. Şarabevi, şaraphane, kiler, cellophane diş. Selofan cellulaires. 1. Hücreli (Tissu cellulaire). 2. Hücreye değgin; hücresel (Théorie cellulaire, division cellulaire, membrane cellulaire). 3. Cezaevine değgin, cezaevi hücresine değgin (Système cellulaire. Voiture cellulaire: Cezaevi arabası. Prison cellulaire: Hücre hapsi).

cellule cellule diş. 1. Hücre (Le corps humain est formé de milliards de cellules). 2. Hücre, çok küçük oda (Cellule de moine, cellule d'ermite, cellule de prisonnier). 3. Hücre hapsi (Il a eu dix jours de cellule). 4. Çekirdek, küçük birim, nüve (La famille est la cellule de la société. Les cellules d'un parti politique). 5. Gizli örgüt hücresi (Cellule locale). 6. Gözcük, delikçik (Les cellules d'une éponge). celluloïd er. Selüloit. cellulose diş. Selüloz. cellulosiques. Sellülozlu (Membranecellulosique). celtique, celte s. ve ad. 1. Keklere değgin (L'art celte; un poète celte). 2. er. Keltdili; Keltçe; Kelt. celui, celle adıl. (ç.ceux, celles) Konu olan kişi yada nesnenin yerine geçer (Celui qui parle: Konuşan, konuşan kimse. Celle qui pleure: Ağlayan, ağlayan kadın. Ceux qui ont vécu avant nous: Bizden önce yaşamış olanlar. Pensez à celles qui ont perdu leurs fils pour la patrie: Yurt için çocuklarını yitirenleri (yitiren kadınları ) düşünün. C'est mon livre, et c'est celui de mon frère: Bu benim kitabım, bu da kardeşiminki. Notre maison est plus jolie que celle de mon oncle: Bizim evimiz amcamınkinden güzel. Tes cheveux sont aussi longs que ceux de mon cousin: Saçların yeğeniminkiler kadar uzun. Tes mains sont sales, celles de ton frère sont toujours propres: Senin ellerin kirli, kardeşininkiler herzaman temiz). § Celui-ci, celui-là: Bu, bunu; şu, şunu (Voilà plusieurs fruits, prenez celui-ci: İşte birçok meyve, şunu alın. Celui-là me dégoûte: Bu beni tiksindiriyor. Regardez les maisons, celle-ci appartient à mon oncle: Evlere bakın, şu, amcama ait. Voici des chemises, prenez celle-là: İşte gömlekler, şunu alın). Ceux-ci, ceux-là; celles-ci, celles -là: Bunlar, bunları; şunlar, şunları (Voici des stylos, ceux-ci sont plus jolis, mais je prends quand même ceux-là: İşte dolmakalemler, bunlar daha güzel ama ben yine de şunları alıyorum. Voici des fleurs, celles-ci sentent bon, mais je préfère celles-là: İşte çiçekler, bunlar güzel kokuyor, ama ben şunları yeğliyorum). cément er. kim. Kimi cisimlere yeni özellikler vermek için onları, içinde ısıttıkları toz, seman. 2. anat. Diş köklerini kaplayan madde, diş kökü kabuğu, seman, cémentation diş. (Bir maddenin bileşimini değiştirmek için) Bir maddeyi semanla birlikte yüksek ısıya gösterme, tutma (Cémentation superficielle, cémentation électrolytique). cémenter gçl. (Bir maddenin bileşimini değiştirmek için) Semanla birlikte yüksek ısıya göstermek,

228

cens tutmak. cénacle er. 1. İsa ile havarilerinin son kez toplandıktan yemek odası. 2. mec. Aynı düşüncede olan kimselerin toplantısı, küçük topluluklar toplantısı (Le jeune poète était tout fier de se sentir admis dans le cénacle de la poésie d'avant-garde). cendrediş. 1. Kül (Cendre de bois, decigarette. Faire cuire des châtaignes sous la cendre). 2. (Bir ölünün) Kemik kalıntıları; kemik külleri (On a recueilli ses cendres dans une urne). 3. Kül rengi (La cendre du crépuscule). § La cendre bleue: Bakır karbonatı. Couver sous la cendre: Alttan alta kaynamak, yavaş yavaş oluşmak, gelişmek (La révolte, qui couvait depuis quelque temps sous la cendre a abouti à une émeute sanglante). Réduire qch en cendres, mettre en cendres: Yakıp kül etmek, kül haline getirmek (Les Romains ont réduit Carthage en cendres). Renaître de ses cendres: Dirilmek, canlanmak, yeniden dirim kazanmak. Paix à ses cendres: Nur içinde yatsın, cendré, e s. Kül renginde, kül rengine boyanmış (Des cheveux cendrés). cendrée diş. 1. İnce av saçması. 2. Bir spor pisti, cendrer gçl. 1. Kül rengine boyamak. 2. Külle sıvamak (Cendrer une piste). cendreux, euse s. 1. Küllü. 2. Külü andıran (Un visage cendreux). cendrier er. 1. Kül tablası (Un cendrier de cristal). 2. Küllük, külün yığıldığı yer ( Un cendrier de foyer. Vider le cendrier). cendrillon diş. 1. Ateş başından ayrılmayan kadın, külkedisi (Ma sœur était une vraie cendrillon). 2. mec. Pasaklı hizmetçi, cène diş. 1. İsa peygamberin havarilerle birlikte yediği son yemek. 2. Bu son yemeği anmak için kralların ve din büyüklerinin sofrada hizmet ederek yoksulları ağırlaması biçiminde yapılan tören. Protestanların kudas âyini, cénobite er. 1. Manastırdan çıkmayan keşiş. 2. Dünyadan el etek çekmiş kimse. 3. Hıristiyanlık'ın ilk dönemlerinde, bir arada yaşayan rahipler, cénobitique s. Manastır yaşamını andıran, dünyadan el ayak çekmiş (Mener une vie cénobitique). cénobitisme er. Dünyadan el etek çekme, cénotaphe er. Ölmüş bir kimseyi anma amacıyla onun adına yapılmış boşgömüt. cens [sâs] er. 1. Eski Roma'da beş yılda bir yapılan nüfus sayımı. 2. Toprak sahiplerinin derebeyine ödemek zorunluğunda olduğu vergi. 3. Kimi siyasal düzenlerde seçmek yada seçilmek hakkını

censé kazanmak için ödenmesi gereken belirli vergi (Le cens électoral. Elever le cens, abaisser le cens). censé,es. -gibisayılan; -diye kabul edilen (Vousêtes censé connaître tout cela: Bütün bunları biliyor sayılıyorsunuz. Nul n'est censé ignorer la loi: Kimse yasayı bilmiyor kabul edilmez). censément bel. hlk. 1. Güya, sözde, sözüm ona (II n'y a censément pas de différence de qualité entre ces deux étoffes). 2. Âdeta, sanki (Tues censément le maître). censeur er. 1. Eski Roma'da nüfus, mülk ve töre işlerine bakan görevli. 2. Eleştirmeci, yargılayıcı (Un censeur sévère, un censeur injuste). 3. Öğretim denetçisi (Madame le censeur. Censeur dans un lycée). 4. "Sansürcü, 'sıkıdenetimci (Les censeurs ont refusé le visa à ce film). censorat er. Sansürcülük, sıkıdenetimcilik. censorial,e s. Sansüre değgin, *sıkıdenetimsel. censurable s. Kınanması gereken, kınanacak (Une conduite censurable). censure diş. 1. Eski Roma'da nüfus, mülk ve töre işlerine bakma görevi. 2. Eleştirme, eleştiri, kınama (Il s'est exposé à la censure de son entourage). 3. Sansür kurulu, sıkıdenetim kurulu (La censure ouvra les lettres. Le film est à la censure). 4. "Sansür, 'sıkıdenetim (La censure d'une œuvre, d'un film). § Motion de censure: Meclis araştırması (Déposer une motion de censure). censurer gçl. 1. Kınamak, eleştirmek (Il est prêt à censurer toute innovation. Censurer les actions d'autrui). 2. Kusurlarını yüzüne söylemek, hırpalamak (Censurer un avocat, un député). 3. Sansür etmek, 'sıkıdenetimlemek (Censurer un film, un ouvrage, une pièce de théâtre). cent s. 1. Yüz, yüz tane (Bu sayı sıfatı kendisini çarpan bir sayıdan sonra geldiği zaman çoğul olarak kullandır: Trois cents hommes. Ancak, kendinden sonra başka bir sayı gelir yada yüzüncü anlamına kullanırsa çoğul olmaz: Trois cent huit hommes; Page cinq cent). 2.er. Y üz(Le produit de cent multiplié par neuf). 3. er. Yüznumara, ayakyolu (Le cent). 4. (Kimi para birimlerinde) Yüzde bir, santim. § Cent pour cent: Yüzde yüz, katıksız, eksiksiz (Il est français cent pour cent). ...Pour cent: Yüzde...: (Trois pour cent: Yüzde üç. Dixpourcent: Yüzdeon). Cent fois: Yüz kez, bin kez (ila centfois raison. C'est cent fois mieux. C'est cent fois pire). Avoir des mille et des cents: Cebi binliklerle dolu olmak, çok zengin olmak. Etre aux cent coups: Kaygılı olmak, kaygılar içinde olmak. Ne halt edeceğim bilememek, şaşkına dönmek. Faire les cent pas: Mekik

229

central

dokumak, bir gidip bir gelmek. Faire les quatre cent coups: Serüven dolu düzensiz bir yaşam sürmek, nerde akşam orda sabah yaşamak, "avarelik etmek. En un mot comme en cent: Uzun sözün kısası; kısacası (En un mot comme en cent, je refuse). Il y a cent sept ans: Çok ama çok önce. Je vous le donne en cent: Bilin bakayım, bilirseniz bravo derim size (Devinez qui j'ai rencontré, je vous le donne en cent). centaine diş. 1. Yüz kadar (Une centaine de personnes). 2. mat. Yüzlük, yüzler (La colonne des centaines). 3. Püskül yada çile bağı. § En centaines: Yüzer yüzer. Par centaines, à la centaine: Yüzlerce (Les commandes arrivent chaque jour par centaines). Perdre la centaine: mec. İpin ucunu kaçırmak, centaure er. Masallarda yan insan yan at biçiminde anlatılan yaratık, "santor (Centaure à corps de taureau). centaurée diş. bitb. Kantaron, centenaires, vead. 1. Yüzyıllık, yüzyıl yaşamış, yüz yaşında (Un arbre centenaire, un centenaire, une centenaire). 2. er. Yüzüncü yıldönümü (On a célébré le centenaire de la fondation de l'usine). centenier er. (Eskiden) Yüzbaşı. centennal,e s. Yüzyılda bir olan, yüzüncüyü (Exposition centennale: Yüzürıcüyd sergisi). centésimal,e s. 1. Yüze bölünmüş, yüzdelik (Fraction centésimale). 2. Yüze bölünmüşten parça. centiare er. (Yüzölçümü birimi) Bir ann yüzde biri, bir metre kare, santiar, centième s. 1. Yüzüncü (La centième année, la centièmepartie). 2. er. Yüzde bi r ( t/n centième). 3. diş. Yüzüncü oynanış (La centième d'une opérette, d'une comédie). centigrade s. 1. Yüz dereceye ayrılmış. 2. er. Derecenin yüzde biri. § Thermomètre centigrade: Santigrat sıcakölçer. centigramme er. Santigram, gramın yüzde biri. centilitre er. Santilitre, litrenin yüzde biri. centime er. Frangın yüzde biri, santim, centimètre er. l.Santimetre,metreninyüzdebiri. 2. Mezura, metre şeridi (Centimètre de couturière, centimètre de tailleur). centon er. Her dizesi başka bir koşuktan alınmış koşuk, derleme koşuk, centrage er. Merkezleme, 'özekleme, merkezini saptama, özeğini bulma (Centrage d'un projectile, d'un avion). central,e s. 1. Merkezde olan, merkez; 'özekte olan, 'özeksel; orta, ortadaki (Un point central. L'Asie centrale. Administration centrale. Le

centrale pouvoir central). 2. Temel, esas (La question financière est centrale). 3. ad. tkz. Sanat okulu öğrencisi. 4. er. Santral, "özek (Le central téléfonique, le central télégraphique). centrale diş. Santral, fabrika (La centrale électrique; la centrale thermique, centrale atomique). centralisateur,trice s. *Özekçi, merkezci; bir "özekte (merkezde) toplayıcı (Un régime centralisateur). centralisation diş. l."Özeklendirme, bir "özekte toplama, merkezleştirme, bir merkezde toplama (La centralisation des renseignements). 2. "Özekçilik, "merkeziyetçilik (La centralisation politique, économique, administrative). centraliser gçl. "Özeklendirmek bir "özeğe toplamak, bir merkeze bağlamak (Centraliser les pouvoirs. Centraliser des renseignements). centralisme er. Merkeziyetçilik, "özekçilik (Centralisme bureaucratique). centraliste er. Merkeziyetçi, "özekçi. centre er. 1. "Özek, merkez (Le centre de la Terre. Le centre d'une ville, le centre d'un cercle. Centre de haute pression). 2. Orta, iç bölge (Le centre d'unpays). 3. Kent, merkez (Lecentreindustriel). 4. Büro, daire, bölüm (Centre de mobilisation). S. Kaynak, yuva (Là était le centre du mal). 6. spor. Santrfor.7. (Parlamento) Merkez (Le parti du centre. Un parti du centre gauche, du centre droit). § Au centre de: Ortasında, merkezinde (Ankara est au centre de Turquie. Au centre de la ville, il y a un grand monument). Centre de gravité, centre d'attraction: Ağırlık merkezi. Centre d'intérêt: İlgi merkezi. Centres nerveux: Sinir merkezleri. Centres vitaux: Hayat merkezleri "yaşam özekleri. En plein centre de: Tam ortasında, göbeğinde (En plein centre de la ville). Etre au centre de: -in en önemli noktası olmak, en can alıcı noktası olmak; temeli olmak (La question financière a été au centre du débat). Etre le centre de qch: Bir şeyin elebaşısı olmak, beyni olmak, en önemli öğesi olmak. Faire un centre: (Spor) Topu ortalamak. Se croire le centre du monde: Kendini dünyanın merkezi sanmak, herşeyi kendine yontmak. centrer gçl. 1. Bir şeyi tam ortaya, merkeze almak (Centrer une image). 2. Merkezini, özeğini saptamak (Centrer une roue). 3. mec. Bir şeyi kendisine merkez olarak almak, bir şey üzerine dayanmak (La pièce centrait sur le personnage de Minos. Un roman centré sur la vie des paysans). 4. (Spor) Topu ortalamak (L'ailier a centré près des buts). centrifuges. Merkezkaç (Forcecentrifuge).

230

cercle

centripètes. Merkezcil (Force centripète). centrisme er. Ortacılık, merkezcilik, merkezci parti yandaşlığı, centriste s. ve ad. Merkezci, "özekci, ortacı (Une politique centriste. Les centristes). centuple s. 1. Yüz kat (Mille est un nombre centuple de dix). 2. er. Yüz katı (lia gagné le centuple de sa mise. Tu seras récompensé au centuple). centupler gçl. Yüz kat çoğaltmak, yüz katına çıkarmak, çok arttırmak (Centupler sa fortune, centupler ses efforts). centurie diş. (Eski Roma'da) Yüz kişilik takım, centurion er. Yüz kişilik takımın başı. cep [ît/>] er. 1. (Eskiden) Pranga (Etre aux ceps: Prangalı olmak, zincire vurulmak). 2. Bağ kütüğü, omça, tevek (Le vigneron parcourt les rangées de ceps). cépage er. Bağ çubuğu, cèpe, ceps er. bitb. Taşmantarı. cependant bel. 1. Bu sırada, o sırada. 2. bağ. Bununla beraber, oysa, böyle olmakla birlikte (La situation est délicate, elle n'est pas cependant désespérée). 3. Cependant que: a) -iken, -diği sırada (Il dormait cependant que la maison avait pris feu), b) Oysaki, -diği halde, -sine karşın (Il réussit cependant qu'il ne soit pas d'une intelligence brillante). céphalalgie, céphalée diş. Başağrısı. céphalique s. Başa değgin, başla ilgili (Arthère céphalique. Douleur céphalique). céphalopodes er. ç. hayb. Kafadanbacaklilar. cérame er. 1. Pişmiş topraktan yapılmış eski Yunan vazosu. 2. s. Pişmiş topraktan. § Grès cérame: Çömlekçi toprağı, céramiques. 1. Kilişine değgin, seramikle ilgili (Les arts céramiques; Les produits céramiques). 2. diş. Kilişi, seramik sanatı, seramikçilik. 3. Seramik (Les murs sont revêtus de carreaux de céramique). céramistes, vead. Seramikçi, "kilişci. céramographie diş. Seramikbilim; seramik tarihi üzerine kitap, céraste er. hayb. Mısır engereği, cérat er. Balmumlu merhem (Soigner une gerçure avec du cérat). cerbère er. 1. Söylencede, cehennemin kapışım bekleyen üç başlı köpek. 2. Kaba ve sert kapıcı yada gardiyan, cerceau er. 1. Çember (Un enfant qui joue au cerceau dans les allées du parc). 2. Yırtıcı kuşlarda kanadın uç tüyleri, telek, cerclage er. Çemberleme, çember geçirme (Le cerclage d'un tonneau). cercle er. 1. Daire (Le fond de la tasse à café avait

cercler imprimé un cercle sur la nappe. Le cercle polaire). 2. Çember (Un cercle de roue, un cercle de tonneau). 3. Dernek, kulüp (Un cercle littéraire, politique. Fonder un cercle). 4. Dernek yeri, toplanma yeri (Dîner au cercle). 5. mec. Alan, sınır (Ces ouvrages augmenteront le cercle de vos connaissances). 6. Çevre (Les cercles diplomatiques. Le cercle de la famille). § Cercle vicieux: Kısır döngü. Tomber dans un cercle vicieux: Kısır döngü içine düşmek. Former un cercle autour de qn: Birinin etrafında halka olmak. cercler gçl. Çember geçirmek, çemberlemek (Cercler une roue, un tonneau). § Etre cerclé de: -ile çerçevelenmek, çevrilmek (Des lunettes cerclées d'or. Des yeux cerclés de bistre). cercopithèque er. hayb. Uzunkuyruktu maymun, cercueil er. Tabut. § Descendre au cercueil: Ölmek. Etre dans le cercueil: Ölü olmak. Du berceau au cercueil: Beşikten mezara kadar, céréale diş. Tahıl (La culture des céréales). céréalier,ère 5. Tahıla değgin (La production céréalière). cérébelleux,euse s. anat. Beyinciğe değgin (Atrophie cérébelleuse). cérébral,e s. Beyine değgin, beyinsel (Hémorragie cérébrale). cérébralité diş. Entellektüellik; kafalılık, aydınlık (La froide cérébralité d'une romancière). cérébro-spinal,e s. Beyinle omuriliğe değgin (Méningite cérébro-spinale). cérémonial,e s. 1. Dinsel törenlere değgin; törensel (Loicérémoniale). 2. er. (Çoğulu yoktur) Tören yollan, tören kurallan (Cérémonial diplomatique. Cérémonial de cour). 3. (Eskimiştir) Nezaket kuralları, "muaşeret kuralları (Il est très attaché au cérémonial). cérémonie diş. 1. Âyin. 2. Tören (La cérémonie d'inauguration d'une faculté. Les cérémonies d'un anniversaire national). 3. Saygı, nezaket; "resmiyet (Ilnous a reçus avec cérémonie). § Sans cérémonie: Sadelikle, gösterişe kaçmadan, resmiyete dökmeden (Venez dînerà la maison sans cérémonie). cérémonie),le s. Törensel; törenlere, şenliklere, bayramlara değgin (Pratiques cérémonielles. Cycle cérémomel). cérémonieusement bel. Törenle; büyük bir nezaketle. cérémonieux,euse s. 1. Yapmacıklı, biçimci, pek ciddi, resmî (Un air cérémonieux, un ton cérémonieux). 2. Aşırı nazik, protokola düşkün; törensel (Un accueil cérémonieux).

231

certain

cerf er. 1. Geyik (La chasse au cerf). 2. mec. tkz. Ayağmaçabuk kimse. 3. Gevşek karakterli. § Se déguiser en cerf: argo. Tabanları yağlayıp kaçmak, tüymek, cerfeuil er. bitb. Frenkmaydanozu. cerf-volant er. 1. Uçurtma (Lancer un cerf-volant. Les enfants jouent avec des cerfs-volants). 2. hayb. Geyikböceği. cerisaie diş. Kirazlık, kiraz bahçesi; vişne bahçesi, cerise diş. 1. Kiraz (Les cerises n'ont pas encore mûri). 2. argo. Kötü şans, kem talih. 3. s. Kiraz renginde (Des rubans cerise). § Devenir rouge comme une cerise: (Utançtan yada heyecandan) Kıpkırmızı kesilmek, cerisette diş. 1. Vişne yada kiraz kurusu. 2. Vişne likörü, kiraz likörü, cerisier er. Kiraz ağacı. cerne er. 1. (Eskiden) Halka, çember. 2. Enine kesilen bir ağacın kesitinde görülen ve her biri ağacın bir yaşmı gösteren halkalar. 3. Bir yaranın yada gözün etrafındaki mor halka (Les cernes de son visage rappellent les nuits sans sommeil qu'il vient de passer). 4. (Resimde, resmi yapılan şeylerin) Çevre çizgisi, cerné,e s. Etrafı mor halkalı (Il a les yeux cernés). cerneau er. 1. Taze ceviz içi. 2. Ceviz çağlası, cerner gçl. i . Fırdolayı bıçakla çizmek (Cerner un arbre). 2. Dört bir yandan çevirmek (L'horizon qui cerne une plaine). 3. İçini çıkarmak (Cerner les noix). 4. Kuşatmak, sarmak (Les policiers ont cerné la maison. Les troupes ont cerné la ville). 5. Sıkıştırmak, çember içine almak, kıstırmak (Nos troupes ont cerné un détachement ennemi). 6. Daraltmak, sınırlandırmak(Orner une question, un problème). 7. (Resimde) Çizgi çevirmek (Cerner une figure d'un trait bleu). § Etre cerné de qch: -ile çevrili olmak (La lune était cernée d'un halo). certain,e s. 1. Doğruluğu kesin olan, pekin, sağlam, "muhakkak (Son départ est certain. Une preuve certaine). 2. Kuşkusu olmayan, kesin olarak bilen, emin (Je suis certain qu'il viendra). 3. Sağlam, kesin, su götürmez (Un profit certain). 4. Belli, belirli, "muayyen (Se réunir à certaines heures). 5. -in biri (Un certain écrivain: Yazarın biri). 6. Az çok, oldukça (Vin d'une certaine renommée: Oldukça tanınnuş bir şarap). 7. ç. Kimi, "bazı (Certains gens, certaines villes). 8. er. Belli olan şey, belirli (Je préfère le certain à l'incertain). 9. adıl. Kimileri (Certains disent, certains prétendent. Aux yeux de certains, il n'a aucune qualité). § Etre certain de qch, de f. qch -den emin olmak; -mekten emin olmak (Je suis

certainement certain du résultat, de mes calculs. Il est certain de réussir). Etre certain du lendemain, de son lendemain: Yarınından emin olmak, yarınına güvenle bakmak. Jusqu'à un certain point: Bir dereceye kadar. certainement bel. Kuşkusuz, elbette (On peut trouver certainement une solution au problème). certes bel. Kuşkusuz, elbette, hiç kuşku yok ki. certificat er. 1. Belge (Certificat de travail). 2. Diploma (Certificat d'études primaires. Certificat de licence). 3. Kâğıt (Certificat de vaccination). 4. Rapor (Certificat médical). 5. mec. İnanca, güvence, "teminat. § Certificat de bonne vie et mœurs: İyi hal kâğıdı. Certificat d'aptitude: Yeterlik belgesi. Certificat de mariage: Evlenme cüzdanı. Certificat de naissance: Doğum belgesi. Certificat d'indigence: Yoksulluk belgesi, "fakirlik ilmühaberi. Certificat d'origine: "Menşe şehadetnamesi. certifıcatif.ives. Doğrulayıcı, certification diş. Yazılı doğrulama, "tasdik etme, "tasdik (Certification de signatures). certifier gçl. Doğrulamak, gerçeklemek, doğru ve gerçek olduğunu belirtmek, onaylamak, tasdik etmek (Certifier une signature. Certifier l'exactitude d'une information). § Certifier une caution: Kefile kefil olmak. Certifié conforme à l'original: Aslına uygun olduğu onaylanır, certitude diş. 1. Doğruluk, gerçeklik (La certitude d'un événement historique est souvent difficile à contrôler. Certitude d'un fait). 2. Kesin bilme, inan (J'ai la certitude qu'il viendra). 3. İnanç (Certitude en matière religieuse). § Avoir la certitude de qch: -e güvenmek; -den emin olmak (Il faut avoir la certitude du lendemain). Avoir la certitude de f. qch: -diğine kesin olarak inanmak; -diğinden emin olmak (J'ai la certitude d'avoir entendu marcher dans le couloir). céruléen,ne s. Maviye çalan, mavimtrak (Un soir céruléen). cérumen er. Kulak kiri (Cure-oreille pour ôter le cérumen). cérumineux,euse s. 1. (Kulak) Kirli. 2. Kulak kirine değgin, céruse diş. Üstübeç. cerveau er. 1. Beyin (Le cerveau humain est très développé). 2. Kafa, zekâ (Un cerveau borné. Un cerveau puissant). 3. Çok zeki insan, çok kafalı kimse (C'est un grand cerveau). 4. mec. Merkez, beyin (Le cerveau de cette entreprise, c'est le bureau d'études). § Cerveau électronique: Elektronik beyin. Transport au cerveau: Beyine kan akını, beyin kanaması. Avoir le cerveau fêlé,

232

cesser

dérangé: Kafadan kontak olmak, deli olmak, kaçık olmak. Se creuser le cerveau sur qch: Birşey üzerinde beyin çatlatmak, kafa yormak. Se fatiguer le cerveau: Kafasını yormak (Ne te fatigue pas le cerveau, on trouvera une autre solution). cervelas er. Kaim ve kısa bir tür sucuk, cervelet er. anat. Beyincik. cervelle diş. 1. Beyin (Cervelle d'agneau. Cervelle au beurre). 2. mec. Kişi, kimse (C'est une cervelle folle, une cervelle légère, évaporée). § Homme sans cervelle, tête sans cervelle: Kafasız kimse, aklı kıt. Brûler la cervelle à qn: Birini öldürmek. Se brûler la cervelle, se faire sauter la cervelle: Kafasına bir kurşun sıkıp intihar etmek. Se creuser la cervelle: Kafa patlatmak, kafa yormak, çok çaba göstermek. Rompre la cervelle: Kafa şişirmek. cervical,e s. Boyuna değgin; "boyunsal (Nerfs cervicaux. Douleur cervicale). cervicalgie diş. hek. Boyun ağrısı, ense ağrısı, cervidés er. ç. hayb. Geyikgiller, ces s. —* ce césar er. 1. Roma imparatorlarının ünvanı. 2. Kral, imparator, hükümdar, kayzer ;buyurgan, diktatör (L'anarchie engendre desCésars). § Il faut rendre à César ce qu'on doit à César: Sezar'ın hakkını Sezar'a vermeli. césarien,ne s. 1. Sezar'a değgin, hükümdarlara değgin. 2. Diktatörce (Unrégimecésarien). 3.er. Krallık yanlısı, hükümdar yanlısı. césarienne diş. hek. Sezaryen ameliyatı. § Faire une césarienne: argo. Birinin cüzdanını vurmak, parasını çalmak, césarisme er. Halkın oyuna dayanan yada dayanmaya çalışan buy urgan yönetim (Le césarisme des Bonaparte). cessant,e s. Durdurulmuş, arası kesilmiş. § Toutes choses cessantes, toutes affaires cessantes: Her şeyi bir yana bırakarak, her işi bırakarak (Vous devez vous occuper de ce problème toutes affaires cessantes). cessation diş. 1. Durdurma, bırakma (Cessation des hostilités. Cessation du travail). 2. Durma, dinme, yatışma (Cessation d'une douleur). cesse diş. Durma, durak (Il n'a ni repos ni cesse: Onda uyku durak yok). § Sans cesse: Durmadan, aralıksız, habire (Il travaille sans cesse. La pluie tombe sans cesse). N'avoir point de cesse que: -ceye dek dur durak bilmemek; -ceye dek didinip durmak (Il n'aura pas de cesse qu'il n'obtienne ce qu'il veut. Il n'a pas eu de cesse avant d'avoir obtenu le renseignement qu'il cherchait), cesser gsz. 1. Durmak, dinmek, kesilmek (La neige

cessez-le-feu acessé. Lafièvreacessé. La lutte ne cesserapas). 2. gçl. Durdurmak, kesmek, artık yapmamak (Ils ont cessé le combat. Nous avons cessé la fabrication de ce modèle. Cesser un travail). 3. Cesser de f. qch: -meyi bırakmak (Cesser de parler, de fumer: Konuşmayı, sigara içmeyi bırakmak, konuşmamak, sigara içmemek). 4. Ne pas cesser de f. qch: -meyi sürdürmek, -meye devam etmek (Je n'ai pas cessé de lutter). cessez-le-feu er. Ateşkes (Ona proclamé le cessezle-feu). cessibilité diş. Bırakılabilirlik, aktarilabilirlik, çevrilebilirlik; temlik edilebilirlik (La cessibilité d'un droit, d'un bien, d'une action). cessible s. Başkasına bırakılabilir, aktarılabilir, çevrilebilir; temlik edilebilir (Ces actions ne sont pas cessibles avant trois ans). cession diş. Başkasına bırakma, aktarma "devretme; "temlik (Cession d'un droit, cession d'un bien). cessionnaire ad. Kendisine bir şey bırakılan kimse, kendisine bir hak devredilen kimse (Cessionnaire d'une créance). c'est-à-dire bağ. Şu demeye gelir ki, şu demek ki, demem şu ki, "yani (Il aime ses livres, c'est-à-dire ses amis). § C'est-à-dire que: Demek ki, şu halde, yani (Il n'y a pas de vin, c'est-à-dire que nous allons souffrir). ceste er. Zırhlı eldiven. césure diş. ed. (Koşuk dizesi içinde) Durak (La césure classique coupe le vers en hémistiches et en marque la cadence). cet,cette s.—> ce cétacé,e s. 1. Balinagillerden olan (Animaux cétacés). 2. er. Balinagiller, balinalar (Ördre des cétacés). 3. Balina; balina türünden bir memeli (Harponner un cétacé). cétoine diş. hayb. Ziyba böceği. § Cétoine dorée: Altın böceği, ceux adıl. -» celui, chabichou er. Keçi peyniri, chabler gçl. Silkelemek, ağacın yemişlerini sırıkla vurarak indirmek (Chabler les noix). chablis \jabli] er. 1. Yellerden, fırtınadan devrilmiş ağaç. 2. Beyaz sek Chablis şarabı, chabot er. Tatlı su kefalı. chabraque, schabraque diş. 1. Eyer örtüsü, çaprak. 2. Çirkin ve şaşkın kadın, kız. chacal er. 1. Çakal (Troupeau de chacals). 2. hkr. Düşük karakterli, çakal gibi adam. chacun,e adi. 1. Herkes (Chacun pense à soi: Herkes kendini düşünür). 2. Her biri (Chacun de vous: Her biriniz. Ces cravates coûtent douze francs

233

chaîne chacune: Bu boyunbağlarının herbirinin fiyatı on iki frank). § Chacun pour soi et Dieu pour tous: Her koyun kendi bacağından asılır. Herkes kendini düşünür, Tanrı herkesi. Chacun se plaint que son grenier n'est pas plein: Gözü birşey doyurmaz illâ ki toprak, chafouin,e s. ve ad. Kurnaz görünüşlü, sinsi (Un

visage chafouin. C'est un ¥rai chafouin). chagriner. 1. Üzüntü, acı (Cette nouvelle m'a plongé dans un grand chagrin). 2. Kumlu sahtiyan, deri (Un livre relié en plein chagrin). § Avoir du chagrin: Üzüntüsü olmak, bir derdi olmak. Faire du chagrin à qn: Birini üzmek (Je ne voudrais pas lui faire du chagrin, mais je n'avais pas d'autre moyen). Diminuer comme une peau de chagrin: Yavaş yavaş küçülmek, silinip yitmek, chagrin,es. Üzüntülü, üzgün (ila l'air chagrin. Elle est chagrine). chagrinant,e s. Üzücü, üzüntü verici, acı (Une nouvelle chagrinante). chagriner gçl. 1. Üzmek, üzüntü vermek (Cette séparation m'a infiniment chagriné). 2. Chagriner qn de f.qch: -mekle üzmek (Cela me chagrine de savoir qu'il se trouve dans une impasse). 3. (Deriyi) Kumlu sahtiyan yapmak. chah,schah er. Şah (Schah d'Iran). chahuter. 1. Gürültü, birine karşı yapılan gürültülü gösteri (Cette punition injuste déclencha un chahut monstre). 2. Pek tuhaf bir dans. § Faire du chahut: Gürültü yapmak, gürültülü gösteri yapmak, bağırıp çağırmak, chahuter gsz. 1. Gürültü yapmak, bağırıp çağırmak, gürültülü gösteriler yapmak (Cet élève passe son temps à dormir ou à chahuter) 2. gçl. Alaya, matrağa almak, üstüne bağırıp çağırmak (Chahuter un professeur, un orateur, un conférencier). 3. Hırpalamak, örselemek, itip kakmak (Ne chahutez pas trop cette valise). chahuteur,euse s. ve ad. Gürültücü patırtıcı (Un élève chahuteur). chai er. Şarap dolu mahzen, içki deposu, chaîne diş. 1. Zincir (On rivait les forçats à des chaînes. Une chaîne d'or, d'argent. Chaîne de montre. Le lion a cassé sa chaîne). 2. Köstek. 3. (İki duvar arasında) Demir bağlama. 4. Duvarda kesme taşlarla yapılan bağlama, kenet, kilit (Des murs de briques avec chaînes de pierre dans le style Louis XIII). 5. Kürek cezası, 6. Kürek hükümlüleri, forsalar. 7. coğr. Sıra, zincir (Chaîne de montagnes. Chaîne d'étangs, de rochers). 8. (Dokumacılıkta) Arış, çözgü (La chaîne et la trame. Fil de chaîne). 9. kim. Zincir. 10. Hat, kanal (Chaîne de télévision. Les premiers

chaîner téléviseurs ne pouvaient pas capter plusieurs chaînes). 11. Alavere ile çalışan kimseler takımı, alavere zinciri. 12. mec. Zincir, bağ (Secouer ses chaînes). 13. mec. Duygusal bağ, sevgi (Une ancienne et forte liaison, une de ces chaînes qu'on croit rompues et qui tiennent toujours). 14. mec. Zincir, zincirleme art arda geliş (La chaîne des événements, des causes).§ Chaîne de fabrication: İmalat zinciri. Travail à la chaîne: 1. Alavere çalışma, zincirleme çalışma. 2. mec. Monoton iş; sıkıcı çalışma. Briser ses chaînes, rompre ses chaînes: Zincirlerini kırmak, özgürlüğüne kavuşmak. Faire la chaîne: (Bir şeyi yüklemek, boşaltmak yada aktarmak için) Yan yana yada art arda dizilerek çalışmak, alavere çalışmak (Pour lutter contre l'incendie, les sauveteurs faisaient la chaîne, se passant des seaux d'eau. On a fait la chaîne et le camion de briques a été vite déchargé). chaîner gçl. 1. (Bir yeri) Yer ölçümü zinciriyle ölçmek. 2. (Yapıcılıkta duvarı) Bağlamak, kilitlemek, kenetlemek, chaînette diş. 1. Küçük zincir, ince zincir (Chaînette demors, chaînette de bracelet). 2. (Mimarlıkta) İki ucu gerilmeden ayrı yerlere bağlanmış bir zincirin resmettiği yay biçimi, zincir eğrisi. § Point de chaînette: Zincir dikiş, zincir biçiminde dikiş (Broderie au point de chaînette). chaînier er. Zincirci, büyük zincir yapımcısı işçi. chaîniste er. Altın, gümüş gibi madenlerden süs zinciri yapan kuyumcu kalfası, chaînon er. 1. Zincir halkası. 2. mec. Bağ, aradaki ilinti. 3. Küçük sıradağ, chair diş. 1. Et (La chair et les os). 2. Ten (Chair blanche, chairferme). 3. (Yemişlerde) Et (Chair de la pêche, de la cerise). 4. (Resim ve yontularda) Çıplak bölümler, çıplar yerler (Les chairs sont mal rendues dans ce tableau). 5. Vücut, beden (La résurrection de la chair). 6. Tensel istek, cinsel istek (L'aiguillon de la chair, les ascètes mortifient leur chair). § En chair et en os: Bizzat kendisini, şahsen (Je l'ai vu en chair et en os). Couleur chair: Ten renginde (Des bas couleur chair). Chair à canon: Kurbanlık koyun, topun ağzındakiler, düşman ateşine ilk ağızda sürülen erler. Chair de poule: Pütür pütür deri. Avoir la chair de poule: 1. (Soğuktan) Derisi pütür pütür olmak. 2. (Korkudan) Tüyleri diken diken olmak. Donner la chair de poule: Ürpertmek, tüylerini diken diken etmek. Etre en chair, être bien en chair: Dolgunca olmak, eti budu yerinde olmak, gürbüz olmak, kanlı canlı olmak. Hacher menu comme chair à pâté: Ufak ufak doğramak, kıyım kıyım kıymak. Mortifier sa chair: "Beden isteklerini

234

chaleur kırmak, cinsel duygularını öldürmek. La chair de sa chair: Canının içi, en çok sevdiği kimse (C'est la chair de ma chair). N'être ni chair ni poisson: Rengi, karakteri belli olmamak; yönsüz kararsız olmak. chaire diş. 1. Kürsü, vaiz yada ders kürsüsü (Le professeur monte en chaire). 2. (Fakültelerde) Kürsü (Créer une nouvelle chaire. Ilyaplusieurs candidats à la chaire de droit). 3. mec. Vaiz. 4. Öğretmenlik. § La chaire de Saint-Pierre: Papalık, papalık orunu, chaise diş. 1. Sandalye (Chaise de bois. Chaise métallique. S'asseoir sur une chaise). 2. (Teknikte) Eksen dayanağı (Chaise d'un moulin). § Chaise à porteurs: Tahtiravan. Chaise de poste: Posta arabası, tatar arabası. Chaise longue: Şezlong, uzun koltuk. Chaise percée: Lâzımlık iskemlesi. Se trouver, être assis entre deux chaises: Ortada kalakalmak; güvensiz bir durumda, tehlikeli bir durumda olmak. Mener une vie de bâton de chaise: Düzensiz, derbeder bir yaşam sürmek, nerde akşam orda sabah yaşamak, chaisière diş. Kilise yada parklarda sandalye kiralayan kadın, sandalyeci kadın (La chaisière délivre un ticket à chaque client). chaland er. Düz mavna, duba. chaland,e ad. (Eskimiştir) A h a , müşteri, chalcographie fkalkogRafı] diş. 1. Maden üzerine yapılan oyma; bakır kazı işi. 2. Bakır oymaların sergilendiği yer (La chalcographie du Louvre). chaldée diş. Kaide. chaldéen,nes. vead. Keldani; Kaide ve keldanilere değgin. châle er. Şal (Une femme enveloppée d'un châle de soie). chalet er. 1. Ahşap dağ evi (Nous nous sommes abrités de l'orage dans un chalet abondonné). 2. Köy evi tipinde köşk, deniz kıyısında yapılmış villa (J'ai loué un chalet pour les vacances). § Chalet de nécessité: Genel aptesane. chaleur diş. 1. Isı, "hararet (Lm chaleur de l'eau bouillante). 2. Sıcak hava; sıcaklar (Durant les grandes chaleurs). 3. (Sayrılıkta) Ateş (Une chaleur de tête, une chaleur d'entrailles). 4. mec. Coşkunluk, ateşlilik (Défendre une thèse avec chaleur). 5. Sıcaklık, içtenlik (La chaleur d'amitié). § Chaleur animale: biy. Diriksel ısı. Chaleur de fusion: fiz. kim. Erime ısısı, ergime ısısı. Chaleur de neutralisation: kim. Yansızlaşma ısısı. Chaleur de vaporisation: fiz. kim. Buğulaşma ısısı. Chaleur interne: coğr. İçısı. Chaleur latente: fiz. Gizli ısı. Chaleur solaire: coğr. Güneş ısısı. Chaleur spécifique: fiz. Özısı.

chaleureusement Etre en chaleur, entrer en chaleur: Kızana gelmek, kızışmak ( Une femelle en chaleur. Chatte qui entre en chaleur). chaleureusement bel. 1. Coşkunca; "hararetle (Il m'a remercié chaleureusement). 2. Büyük bir sevgiyle, sıcak bir ilgiyle (II nous a accuellis chaleureusement). chaleureux,euse s. 1. Coşkun, ateşli, sıcak (Applaudissements chaleureux, paroles chaleureuses). 2. Sıcak, ısıtan (Le vieillardjouit de la saison chaleureuse). chaliter. Kerevet. challenge er. Sporda rekor kıranlar arasında elden ele geçen kupa ve bu kupayı kazanmak için yapılan yarışma, "çalenç (Challenge d'escrime). challenger, challangeur er. 1. Şampiyonluk ünvanını birinden almaya çalışan sporcu. 2. mec. Siyasal rakip (Mitterand, l'ancien challenger du général de Gaulle). chaloir gsz. (Yalnız tekil üçüncü kişiler için kullanılır ve şu biçimlerde geçer): Il m'en chaut: Bu benim için önemlidir, beni ilgilendirir. II ne m'en chaut: Vız gelir, beni ilgilendirmez. Peu m'en chaut, peu me chaut: Vız gelir, umurumda değil, beni ilgilendirmez (Peu me chaut ce que je suis ou ce que je ne suis pas moi-même). chaloupe diş. Şalupa, kayık, sandal (Chaloupe à rames, chaloupe à moteur). chalouper gsz. Omuzlarını iki yana sallayarak yürümek, oynamak, chalumeau er. 1. Saman çöpü, kamış çubuğu (Boire de l'orangeade avec un chalumeau). 2. Kaval (Le berger joue un vieil air sur un chalumeau de sa fabrication). 3. tekn. Üfleç. chalut, er. (Balıkçılıkta) Sürtme ağı (Jeterle chalut, tirer le chalut). chalutage er. Sürtme ağıyla avlanma, chalutier er. 1. Sürtme ağı ile avlanan balıkçı. 2. Sürtme ağı çeken tekne; sürtme ağlarıyla donanmış balıkçı gemisi, chamade diş. Kuşatılmışların borazan ve trampetle çaldıkları teslim işareti. § Battre la chamade: Korku ve telaş içinde olmak (Son cœur battait la chamade). chamaillerez. Çekişmek, dalaşmak, kavga etmek. § Se chamailler: tkz. Bağrışarak tartışmak, birbirine girmek (S'accusant mutuellement de tricher, les enfants se chamaillent dans la rue). chamaillerie, chamaille diş. Birbirine girme, bağrışıp çağrışma, tartışma, kavga etme (Vous me cassez la tête avec vos chamailleries). chamailleur,euse s. ve ad. Gürültücü patırtıcı, velveleci (Des enfants chamailleurs).

235

chambre

chamanisme er. Şamanlık, Şaman dini. chamarrer gçl. 1. Süslemek, alacalı hulacah yapmak (Chamarrer ses vêtements). 2. Chamarrer qn: mec. tkz. Birini esaslı boyamak, rezilini çıkarmak. 3. Chamarrer qch de qch: Bir şeyi -ile süslemek, doldurmak (Il chamarre ses discours de grec et de latin). 4. Etre chamarré de qch: -ile süslenmek; -lere boğulmak (Un officier chamarré de décorations). chamarrure diş. Süs püs, alacalı bulacalı süs (Un vêtement couvert de chamarrures). chambard er. 1. Karışıklık, allak bullakhk, altüstlük (La manifestation commence à mal tourner, il y aura du chambard). 2. Gürültü patırtı. § Faire du chambard: Gürültü patırtı çıkarmak. chambardement er. tkz. Büyük karışıklık, allak bullakhk, ortalığın karışması. § Le chambardement général: Savaş; ayaklanma, chambarder gçl. tkz. 1. Altüst etmek, karıştırmak, allak bullak etmek (ila tout chambardé dans la maison). 2. mec. Yıkmak, kökünden değiştirmek (Il faut chambarder tout). chambellan er. Mabeynci. chamboulement er. Dağınıklık, karışıklık ; dağıtma, altüst etme, darmadağın etme. chambouler gçl. tkz. Darmadağın etmek, altüst etmek, dağıtmak (Tu as tout chamboulé dans la pièce pour retrouver un simple papier). chambranle er. (Kapılarda, pencerelerde) Söve pervazı. c h a m b r e I . Oda, yatak odası (Unappartementà trois chambres). 2. Koğuş. 3. Serbest meslek adamları birliği, oda (Chambre de commerce: Ticaret odası. Chambre d'agriculture: Tarım Odası. Chambre d'industrie: Sanayi Odası). 4. (Yargıevi örgütlerinde) Daire (Première chambre d'un tribunal, deuxième chambre d'un tribunal). 5. (Gemilerde) Kamara. 6. Millet Meclisi (La Chambre est en vacances). 7. (İngiltere'de) Meclis, Kamara (La Chambre basse, La Chambre des communes: Avam Kamarası. La Chambre haute, La Chambre des pairs, La Chambre des lords: Lordlar Kamarası). 8. Boşluk, hazne (Chambre d'un mortier, d'une mine). § Chambre basse: (İngiltere'de) Avam Kamarası. Chambre des communes: Avam Kamarası. Chambre haute: Lordlar kamarası. Chambre civile de la Cour de Cassation: Yargıtay hukuk dairesi. Chambre criminelle de la Cour de Cassation: Yargıtay ceza dairesi. Chambers civiles réunies: Yargitayhukuk genel kurulu. Chambres criminelles réunies: Yargıtay ceza genel kurulu. fRobe de chambre:

chambré

236

Sabahlık, ropdöşanbr. Pot de chambre: Lâzımlık. Musique de chambre: Oda müziği. Valet de chaıftbre: Oda hizmetçisi. Femme de chambre: (Otellerde) Oda hizmetçisi kadın. Chambre de sûreté:Tutukevi,dam. Chambre noire: Karanlık oda. Chambre à air: (Otomobil vb.) İç lastik. Chambres antérieure et postérieure de l'œil: Gözün ön ve art odaları. Stratège en chambre: Her şey üzerinde felsefe yürüten yetkisiz ve sorumsuz kimse. Faire chambre à part: Odalarını ayırmak, ayrı odalarda yatmak. Garder la chambre: Sayrılık dolayısıyla sokağa çıkamamak. Mettre, tenir qn en chambre: Birini eve kapamak, sokak yüzü göstermemek. Se confiner dans sa chambre: Evine kapanmak. Travailler en chambre: Dükkân açmadan evde çalışmak, chambré,e s. 1. (Kimi aygıtlar için) Hazneli. chambrée diş. 1. Koğuş halkı, koğuştakiler. 2. Bir koğuş dolusu ( Une chambrée de soldats). 3. Koğuş (Camarades de chambrée. Balayer la chambrée. Les chambrées d'une caserne). chambrer gçl. 1. Oda ısısında tutmak (On chambre les vins rouges). 2. mec. Bir odaya kapatmak, sokağa çıkmasına engel olmak (Chambrer quelqu'un). chambrette diş. Küçük oda, odacık. chambrière diş. 1. (Eskiden) Oda hizmetçisi. 2. Uzun saplı kırbaç. 3. Koşulmamış iki tekerlekli arabayı düz tutmak için altında bulunan açılır kapanır destek, chameau er. 1. hayb. Deve (Chameau à une bosse, chameau à deux bosses). 2. mec. tkz. Kötü kimse, sevimsiz adam. 3. Gemileri deniz içinde askıya almak için kullanılan duba. 4. s. tkz. Huysuz, edepsiz (Quel vieux chameau que cette femme-là! Il devient de plus en plus chameau). chamelier er. Deveci, chamelle diş. Dişi deve, maya, arvana. chamelon er. Deve yavrusu, potuk, chamérops [kamerops] er. Bodur hurma ağacı, chamois er. 1. Dağkeçisi (Agilité du chamois). 2. Güderi (Gant de chamois). 3. s. Açık san, saman rengi, güderi rengi (Une robe chamois). chamoisage er. (Derileri) Güderi yapma, güderileme. chamoiser gçl. (Derileri) Güderi yapmak, güderilemek. chamoiserie diş. 1. Güdericilik. 2. Güderi atölyesi, champ er. 1. Tarla (Labourer un champ. Les champs de blé). 2. ç. Kir (La vie des champs. Fleurs des champs). 3. Alan, "meydan (Champ d'action, champ d'activité. Champ de bataille). 4. Zemin (Le champ d'une médaille). 5.

champignon (Sinemacılık) Alan. § Champ de tir: Atış alanı. Champ d'aviation: Uçak alanı. Champ de manœuvre: Manevra alanı. Champ d'exercises: Talim sahası. Champ de courses: Koşu meydanı. Champ d'honneur: Savaş alanı, er meydanı. Profondeur de champ: (Sinemacılık) Alan derinliği. A tout bout de champ: İkide bir, dem dakka, yerli yersiz, olur olmaz. Sur-le-champ: Derhal, hemen, hemencecik. Battre aux champs, sonner aux champs: Borular, trampetler çalarak selâmlamak. Donner la clef des champs à qn: Birini azat etmek, serbest bırakmak. Laisser le champ libre: 1. Ortalığı boş bırakmak. 2. Geri çekilmek, kendini geri çekmek. Laisser le champ libre à qn: Birine istediği gibi davranmak olanağı vermek, birini alabildiğine özgür bırakmak. Prendre du champ: Hız almak için gerilemek, geri geri gitmek. Mourir, tomber au champ d'honneur: Savaş alanında, er meydanında ölmek. Prendre la def des champs: Kaçmak, tüymek, sırra kadem basmak. Se battre en champ clos: Düello etmek. Champagne diş. Şampanya bölgesi (Fransa'da). Champagne er. Şampanya (lia fait sauter le bouchon d'une bouteille de Champagne). champagnisation diş. Şampanyalaştırma, şampanya haline getirme; şampanya yapma, champagniser gçl. Şampanyalaştırmak, şampanya haline getirmek (Champagniser un vin). champart er. 1. Eskiden tımar sahiplerinin aldıkları ekin vergisi. 2. Buğday, arpa ve çavdarın karışık ekilmesi. champenoises, ve ad. Şampanya bölgesine değgin, Şampanyalı. champêtre s. Kıra değgin, tarlaya ilişkin (La vie champêtre: Kır yaşamı. Travaux champêtres: Tarla işleri) § Garde champêtre: Kır bekçisi, champi; champis,se s. ve ad. Piç; tarlalarda bulunmuş (François le Champi). champignon er. 1. Mantar (Certains champignons sont comestibles, d'autres sont toxiques. Champignons vénéneux). 2. Ucu topuzlu askı. 3. Yanmakta olan fitilin ucunda meydana gelen baş. 4. Yaralarda meydana gelen gevrek doku. 5. tkz. Gaz pedalı. § Champignon atomique: Atom bombasının patlamasıyla oluşan bulut kümesi. Ville champignon: Gece kondu kent, mantar gibi biten kent, birdenbire türeyen kent. Appuyer sur le champignon: Gaza basmak, arabayı hızlı sürmek. Pousser comme un champignon: ...Çok çabuk gelişmek, büyümek. Mantar gibi bitmek (Dans le désert une ville a poussé comme un champignon. L'air de la campagne réussit à cet

champignonnière enfant, il pousse comme un champignon). champignonnière diş. Mantar yetiştirilen yer, mantarlık, champignonniste er. Mantar yetiştiricisi, champion,ne ad. 1. (Eskiden) Bir dâva uğrunda dövüşen kimse. 2. Spor yarışçısı (Les grands champions de ski). 3. Yarış, birincisi, söke, şampiyon (Champion du monde de lutte, de boxe). 4. mec. Sözcü, savunucu (Elle s'est faite la championne du vote des femmes. Il s'est fait le champion de l'indépendance de son pays. Les champions du libéralisme ont marqué leur opposition aux projets gouvernementaux). S.s. ve ad. tkz. Eşsiz, üstüne yok (Pour mentir, il est champion. Un gâteau comme ça, c'est champion!). championnat er. 1. Şampiyonluk yarışması (Les championnats de Turquie de natation). 2. Şampiyonluk (Il a remporté le championnat du monde). champlever [ fâlve] gçl. Oymak, yuva açmak (Champlever une plaque d'argent, champlever une figure). chançard,e s. ve ad. tkz. Talihli, şanslı (Je ne suis pas très chançard). chance diş. 1. Talih, şans (La chance lui a souri. La chance a tourné. C'est une chance que vous ayez retrouvé votre portefeuille). 2. Olasılık, ihtimal (J'ai bien calculé mes chances de succès). 3. Rastlantı (J'ai téléphoné chez lui, par chance, il n'était pas encore parti). § La mauvaise chance: Kara baht, talihsizlik. Bonne chance!: Bahtın açık olsun, iyi şanslar. Avoir de la chance: Talihli olmak. Porter chance à qn: Birine uğur getirmek, uğurlu gelmek (Tu nous as porté chance). chancelant,e s. 1. Sallanan (Marcher d'un pas chancelant). 2. mec. Sallantıda; kararsız, zayıf (Une autorité chancelante. Il a une foi chancelante). chanceler gsz. 1. (Ayaklan yada temeli üstünde) Sallanmak (Il chancelle comme un homme ivre. Le boxeur chancela un instant, puis alla au tapis). 2. mec. Kararsız olmak, tereddütte olmak (Sa résolution chancelle). chancelier er. 1. Mühürdar. 2. Kançılar (Chancelier d'un consulat, d'une ambassade). 3. (Fransa Krallığı döneminde) Adalet bakanı. 4. (Almanya ve Avusturya'da) Başbakan, şansölye. § Chancelier de l'Echiquier: (İngiltere'de) Maliye bakanı. chancelière diş. 1. Şansölye kansı. 2. Kürklü ayak tandın (L'ample chancelière où plongeaient les pieds).

237

chanfreiner

chancellerie diş. 1. Mühürdarlık. 2. Şansölyelik. 3. Adalet bakanlığı. 4. Kançılarlık, kançılarya, chanceux, euse s. 1. Şanslı, talihli, bahtı açık (Elle est chanceuse). 2. Rastlantıya bağlı, şansa kalmış ( Une affaire chanceuse). chanci er. Küf. chanci,e 5. Küflü, küflenmiş. chancir,se chancir gsz. Küflenmek, bozulmak, küf tutmak (Les confitures ont chanci. Ces confitures se chancissent). chancissure diş. Küf. chancre er. 1. Yenirce, kahra, çıban, karakabar (Chancre syphilitique. Un horrible chancre lui dévorait le visage). 2. mec. Yıkıp çürüterek yayılan hastalık (Le chancre du défaitisme). 3. Ağaç kabuklanndaki kocaman ur (Chancre des arbres). 4. mec. Çürüten, bozan şey. chancreux,euse s. 1. Yenirce niteliğinde olan. 2. s. ve ad. Yenirceli. chandail er. Kazak, hırka (Un chandail à col roulé, chandail de sport). Chandeleur diş. Meryem Ana'nın aklanması yortusu (2 Şubat), chandelier er. Şamdan (Un chandelier à trois branches). § Etre sur le chandelier: Yüksek bir ' orunda bulunmak. chandelier,ère ad. 1. Şamdancı; mumcu. 2. er. mec. Kocanın kıskançlığı üstüne çekilen kimse, chandelle diş. 1. Mum (Autrefois, on s'éclairait à la chandelle). 2. Oluklardan sarkan buz çubuğu. 3. hlk. Burundan akan sümük. § Chandelle romaine: Şenlik fişeği, havai fişek. En chandelle: Dikine, dik olarak (L'avion monte en chandelle). Economie de bouts de chandelles: Önemsiz şeylerde yapılan iktisat. Brûler la chandelle par les deux bouts: Parasım yada sağlığını delice harcamak. Devoir une chandelle à qn: Birine karşı minnet borcu olmak, birine karşı minnet altında olmak (Tu lui dois unefière chandelle). En voir trente-six chandelles: Gözünde şimşekler çakmak, kafasına yediği darbeden iflahı şaşmak. Faire voir à qn trente-six chandelles: Birinin suratına, kafasına kuvvetli bir darbe indirmek, gözünde şimşekler çaktırmak. Faire des économies de bouts de chandelle: Önemsiz şeylerde anlamsız tutumluluk göstermek. Le jeu n'en vaut pas la chandelle: Zahmetine değmez; kıldığı namaz ürküttüğü kurbağaya değmez, chandellerie diş. "Mumhane, mum yapımevi, chanfrein er. 1. (Hayvanlarda ve özellikle atta) Kulaklarla burun delikleri arası. 2. (Atlar için) Baş zırhı. 3. (Mimarlıkta) Pah, şataf, chanfreiner gçl. (Mimarlıkta) Şataflamak, şataflı

change yapmak, pah açmak, köşesini çatmak, change er. 1. Değişme; değiştirme; değişiklik (Le change des saisons. Aimer le change). 2. Değiş tokuş. 3. Kambiyo (Opération de change. Bureau de change). 4. Kambiyo ücreti. 5. Sarraflık; borsacılık. 6. Sarraf dükkânı; borsa. 7. Kovalanan bir hayvanın, köpekleri bir başka avın ardına takmak için yaptığı oyun. § Donner le change à qn: Birini kandırmak, aldatmak, birine oyun etmek. Gagner, perdre au change: Bir değiş tokuşta, para değiştirmede kazanmak, yitirmek. Prendre le change: 1. Bir avın ardına takılmak (Les chiens prennent le change). 2. Aldanmak, aldatılmak, oyuna gelmek, changeable s. Değiştirilebilir, değiştirilir (Des choses de convention fort lentement changeables ). changeant,e s. 1. Değişken, her an değişebilen, (Humeur changeante. Au printemps le temps est très souvent changeant. La fortune est changeante). 2. Görünüm ve rengi ışık durumuna göre değişen, yanardöner (Etoffe changeante, couleur changeante). 3. Kararsız, bukalemun (Tu es très changeant dans tes idées). changement er. 1. Değiştirme (Changement d'adresse, changement de pays, de résidence). 2. Değişme, değişim, aynı durumda kalmama* (Toutes les créatures sont sujettes au changement). 3. Değişiklik (Changement de cabinet, changement de régime, changement de programme). § Changement d'air: Hava değişimi, "tebdil hava. changer gçl. 1. Değiştirmek (Changer sa voiture, changer les rideaux de sa chambre). 2. Changer qn: Birinin çamaşırını, altını değiştirmek (Changer un malade, un enfant). 3. Başka biçime sokmak, değiştirmek (Je vais changer ma voix pour n'être pas reconnu). 4. Changer qch pour qch, contre qch: Bir şeyi -ile değiştirmek; bir para verip başka bir para almak (Il ne changera pas sa place pour la tienne. Nous avons changé des dollars contre des francs). S. Changer de qch: -sini değiştirmek (Changer d'idées, changer de chemise, de cravate). 6. Changer qch en qch: Bir şeyi... haline getirmek, -e çevirmek, dönüştürmek (Changer un métal en or. Changer un doute en certitude). 7. Changer de qch avec qn: Bir şeyini biriyle trampa etmek, değiştirmek (line voudrait pas changer deplace avec toi). 8. Changer qn: Bambaşka yapmak, görünüşünü değiştirmek (Cette nouvelle coiffure vous change beaucoup). 9. gsz. Değişmek (Tout change dans la nature. Le temps va changer. Tu as beaucoup changé ces derniers ans). § Changer d'air: Hava değiştirmek,

238

chant başka yerlere gitmek. Changer les idées à qn: Birini dinlendirmek, sıkıntısını gidermek (Un petit voyage lui changera les idées). Changer qch en bien, en mieux: Bir şeyi düzeltmek, daha iyi duruma getirmek. Changer qch en mal, en pire: Bir şeyi berbat etmek, daha kötü duruma getirmek. Changer de couleur, de visage: Yüzü renkten renge girmek, kızarıp bozarmak. Changer de batterie: Başka bir çareye başvurmak, kurduğu planı değiştirmek. Changer de cap: Rota değiştirmek. Changer de note: Sesinin tonunu değiştirmek, makam değiştirmek. Changer son fusil d'épaule: Karar ve taktik değiştirmek, başka çareye başvurmak (Quand j'ai vu que je n'arrivais à rien de cette façon, j'ai décidé de changer mon fusil d'épaule). Les temps sont bien changés: Zaman çok değijti, durum ve koşullar değişti. § Se changer: Çamaşır değiştirmek, giyim değiştirmek, üstünü değiştirmek (Tu es bien mouillé, change-toi). changeur er. Sarraf. chanoine er. Piskoposluk kurulu üyesi. § Etre gras comme un chanoine: mec. tkz. Besili domuz gibi olmak ; yüzünden kan damlamak, semirik olmak. chanoinesse diş. 1. (Eskiden) Geliri olan rahibe. 2. (Şimdi) Anasonlu çörek, chanson diş. I. Türkü, şarkı (Chanson populaire, chanson moderne. La chanson du grillon, du vent). 2. mec. Boş lakırdı, masal, nakarat (C'est toujours la même chanson: Hep aynı nakarat). 3. mec. tkz. Sıkıntı, belâ (Voilà une autre chanson: Al sana bir sıkıntı daha). § Chanson de geste: Yiğitlik destanı. Chanson à boire: Meyhane türküsü. chansonner gçl. (Birini) Türkü ile alaya almak, birinin üstüne türkü çıkarmak, birine türkü yakmak (Chansonner le gouvernement, chansonner un ministère). chansonnette diş. Türkücük, kısa türkü (La jeune fille cousait en chantant sa chansonnette). chansonnier er. 1. (Eskiden) Türkü kitabı, türkü cöngü, halk ozanlarının lirik parçalarını içinde toplayan kitap. 2. (Eski) Özellikle taşlamalı türküler yazan, besteleyen kimse. 3. (Şimdi) Günlük konular üzerine taşlamalar y azan ve bunu kabarelerde yer yer şarkı biçiminde okuyan sanatçı (Théâtre de chansonniers. Ces deux chansonniers interprètent un sketch rempli d'allusions politiques). chant er. 1. müz. Ezgi (Professeur de chant). 2. Beste. 3. Türkü, şarkı (Chantspopulaires, chants patriotiques). 4.ed. Destan bölümü; bestelenmek üzere yazılmış lirik şiir (Les chants de Pindare;

chantage chant nuptial). S. Dört köşeli bir şeyin uzunluğuna olan dar yüzü (Le chant d'une brique). § De chant, sur chant: Dar yüzü üzerine, kılıcına (Mettre de chant une brique, poser sur chant une pierre). Chant grégorien: Ortaçağ kilise bestesi. chantage er. Şantaj (La police a arrêté deux escrocs qui se livraient à un chantage sur un homme politique), g Faire du chantage: Şantaj yapmak, chantant,e s. 1. Şarkı söyleyen. 2. Akılda tutulabilen, bestesi kolayca belienebiien (Un air très chantant). 3. Ahenkli, uyumlu (Une voix chantante, un accent chantant). 4. Şarkılı, içinde şarkı söylenen (Café chantant). chanteau er. (Ekmekten yada kumaştan kesilmiş) Büyük parça, chantefable diş. Ortaçağda, bir bölümü düzyazı bir bölümü uyaklı öykü; içinde yer yer türküler, şiirler bulunan öykü, şarkılı masal, şarkılı destan. chantepleure diş. 1. Borusu uzun ve delikli şarap hunisi. 2. Fıçı musluğu. 3. Bir tür sulamaç. 4. Su akacak duvar yarığı, akılga. chanter gsz. 1. Şarkı söylemek, türkü söylemek, yırlamak (Les ouvriers travaillent en chantant). 2. Ötmek (Le coq chante. Les oiseaux chantent). 3. Ses çıkarmak (La bouilloire chante). 4. Hoş bir ses çıkarmak, şarkı söylercesine ses çıkarmak (Il chante en parlant). S. mec. hkr. Söylenmek, dırlanmak (Tu n'as pas cessé de chanter!). 6. gçl. Okumak, söylemek (Chanter une chanson, un air). 7. gçl. Şarkılarla kutlamak (Chantons l'An neuf). 8. gçl. Dile getirmek (Ce poète a chanté toujours l'amour). 9. gçl. Övmek (Chanter un héros). 10. gçl. Gevelemek (Qu'est-ce que tu nous chantes là?). 11. Chanter à qn: -in işine gelmek, -e bir şey demek (Ça ne me chante pas), f C'est comme si on chantait: Boşuna, yaran yok (On a beau le mettre en garde, c'est comme si on chantait). Si ça vous chante: İşinize gelirse. Comme ça vous chante: Canınız nasıl isterse.Chanter pouilles à qn: Birine küfürü basmak, birini iyice kalaylamak, ağzının payım vermek. Chanter les louanges de qn: Birine övgüler düzmek, birini göklere çıkarmak. Chanter victoire: Ortalığı velveleye vermek, başarısından dolayı çok öğünmek, yengisini her tarafa duyurmak (Ne chantez pas victoire trop tôt, votre adversaire n'a pas encore dit son dernier mot). Faire chanter qn: Birine şantaj yapmak, chanterelle diş. 1. Çalgılarda en ince sesi çıkaran tel (Chanterelle de violon). 2. (Avcılıkta) Çığırtkan düdük, başka kuşları avlamak için kafeste taşınan ötücü kuş. 3. Bir tür mantar. § Appuyer sur la

239

chapardage

chanterelle: Bam teline basmak; birini bir şeye inandırmak için zayıf noktası üzerinde durmak, chanteur,euse s. 1. Ötücü (Oiseaux chanteurs). 2. ad. Şarkıcı (Chanteur populaire. Chanteuse d'opéra). § Maître chanteur: Şantajcı, chantier er. 1. "Koruncak, "depo; "arakoruncak, "antrepo (Chantier de bois, chantier de charbon). 2. Marangoz yada taşçı işliği (Poser une pierre sur le chantier pour l'équarrir). 3. Gemilik, "tersane. 4. Gemi kızağı (Un navire sur le chantier). 5. (Şarap mahzenlerinde) Fıçı kereveti (Mettre du vin sur le chantier). 6. İşlik, şantiye (Chantier de construction. Le chantier est interdit au public par une palissade). 7. mec. tkz. Karmakanşık yer, dağınıklık içinde olan yer (Range un peu ta chambre, c'est un vrai chantier).% Etre en chantier: Hazırlanmak, yapılmakta olmak, tezgâha konmak (Cet auteur a plusieurs livres en chantier. La pièce est déjà en chantier). Mettre qch en chantier: Yapmak, hazırlamak, tezgâhlamak, düzenlemek (Mettre un travail en chantier. Ilamis en chantier une enquête sur les loisirs). chantonnement er. Şarkı mırıldanma, chantonner gsz. 1. Şarkı mınldanmak (Il joue seul en chantonnant). 2. gçl. -i mırıldanarak söylemek, mırıldanmak (Chantonner une chanson, une romance). chantourner gçl. (Bir ağacın, taşın yada maden parçasının) İçini oyup dışını yontarak işlemek, chantre er. 1. Yırlayıcı, kilise yıriayıcısı (Le chantre entonna le Magnificat). 2. mec. Ozan, epik yada lirik ozan (Le chantre d'Achille: Homeros. Le chantre des Géorgiques: Virgilius. Le chantre de Thrace: Orpheus). 3. mec. Savunucu, dile getiren, sözcü (Walter Scott, le chantre des races opprimées). f Les chantres des bois: Kuşlar. Voix de chantre: Gür ve tok ses. Etre gras comme un chantre: Besili domuz gibi olmak, semirik olmak. chanvre er. Kenevir (Graines de chanvre. Fibre de chanvre). § Cravate de chanvre: mec. İp, idam ipi. Corder du chanvre: Kenevir büküp sicim yapmak, ip yapmak. chanvrier,ère s. 1. Kenevire değgin (Industrie chanvrière). 2. ad. Kenevir işçisi, chaos [kao] er. 1. Kaos. 2. mec. Karışıklık, karmakanşıklık, düzensizlik kargaşa (Les bombardements avaient plongé la ville dans le chaos. Mes affaires sont dans un chaos épouvantable). chaotique s. Karmakanşık, dağınık (Un style chaotique. Le spectacle chaotique d'une ville bombardée). chapardage er. Aşırma, araklama, çalma (Il vit de

chaparder petits chapardages). chaparder gçl. Aşırmak, çalmak, araklamak (Chaparder des poules). chapardeur, euse s. vead. Arakçı, aşıncı, ufak tefek şeyler çalan hırsız (Une petite fille chapardeuse. C'est un vrai chapardeur). chape diş. 1. Papazların âyin cüppesi 2. Kardinal giysisi. 3. (Kimi eşyada) Kab, zarf, kılıf. 4. (Yapıcılıkta) Çimento sıvası, döşenek. 5. (Teknikte) Makara çengeli, chapeau er. X. Şapka (Chapeau d'homme, chapeau de femme. Chapeau de paille, chapeau de feutre, chapeau à bords roulés, chapeau à plume, chapeau de plage, chapeau de soleil). 2. (Mantar, baca gibi türlü şeylerde) Başlık, şapka (Chapeau d'une cheminée). 3. (Yazılarda) Başlık, küçük bir giriş (Le reportage était précédé d'un chapeau du rédacteur en chef). 4. Gemi süvarilerine verilen ikramiye, kapa. § Chapeau! tkz. Bravo, aferin! Chapeau bas: Büyük bir saygıyla (Parler chapeau bas, saluer chapeau bas). Chapeau chinois: müz. Felek. Coup de chapeau: Selâm. Sur les chapeaux de roue: tkz. Son hızla, büyük bir süratle (Prendre un virage sur les chapeaux de roue). Donner un coup de chapeau à qn: Birine selâm vermek. Enlever, ôter son chapeau: Şapkasını çıkarmak. En baver des ronds de chapeau: tkz. Kaçık olmak, kafadan çatlak olmak. Enfoncer son chapeau: mec. Pehlivanlanmak, yüreklilik taslamak. Mettre son chapeau: Şapkasını giymek. Mettre son chapeau de travers: Şapkasını yan eğmek, meydan okur gibi bir tavır takınmak. Porter la main au chapeau: Hafifçe selâmlamak. Porter le chapeau: tkz. Ceremeyi çekmek, nara yanmak (C'est lui quiporte toujours le chapeau). Tirer son chapeau à qn: Birine bravo demek, karşısında şapka çıkarmak (On peut tirer son chapeau à l'inventeur de ce médicament). Travailler du chapeau: tkz. Kafadan çatlak olmak, kaçık olmak, aklı tam olmamak, chapeauter gçl. 1. Şapka giydirmek. 2. mec. -i kaplamak, sarmak, üstünü örtmek. 3. -in üstünde bir denetim sağlamak, kontrol kurmak; -in başında olmak (Chapeauter un groupement politique). chepefaün er. 1. Hükümdar papazı. 2. Küçük bir kilisenin papazı, chapeler gçl. (Eskiden) Bir şeyin yüzünü kazımak, yontmak. Bugün yalnız Chapeler du pain: Ekmeğin kabuğunu almak, rendelemek deyiminde kullanılır, chapelet er. 1. Tespih (Chapelets des musulmans, des bouddhistes). 2. Tespihle okunan dua (Dire

240

chapitre son chapelet, réciter son chapelet). 3. Kangal (Chapelet d'oignons, chapelet de saucisses). 4. Dizi, sıra, takım (Chapelet de lacs, chapelet d'tles). S. (Bir yerde bezek olarak kullanılan) Tespih çubuk. 6. Bostan dolabı, su dolabı. 7. Un chapelet de: Bir sürü... (Un chapelet d'injures. L'avion lâcha un chapelet de bombes). Arbre à chapelet: Tespihağacı. Défiler un chapelet d'injures: Bir sürü küfür sıralamak. Défiler, dévider son chapelet: İçini boşaltmak, içinde ne varsa söylemek. Egrener, égrainer son chapelet: Teşbih çekmek, chapelier,ère ad. 1. Şapkacı. 2. s. Şapkaya değgin (Industrie chapelière). chapelle diş. 1. Küçük kilise. 2. (Bir büyük kilisede) Mihraplı bölüm. 3. Kilisede âyin takımları. 4. Kilisede görevli şarkıcı ve çalgıcılar. 5. mec. Koyun gibi hep bir arada bulunmak isteyen kişiler topluluğu, "klik, *bölek (Un esprit de clan et de petite chapelle). 6. Fırın kubbesi; biçimi kilise kubbesini andıran şey (Mettre en chapelle des pièces de poterie: Seramikleri, çömlekleri fırınlamak, fırına vermek). § Chapelle ardente: Kilisede törenden önce cenazenin konduğu, duvarları karalarla kaplı, içi mumlarla aydınlatılmış oda, bölüm, chapellerie diş. 1. Şapkacılık. 2. Şapka mağazası, şapkacı dükkânı, chapelure diş. Ufalanmış ekmek kabuğu, chaperon er. 1. Eskiden kullanılan bir tür başhk, hotoz. 2. Avcı kuşların başına geçirilen başhk. 3. Duvarların beşik örtüsü biçiminde yapılan üstü, semer. 4. mec. Sokağa çıkarken genç bir kadının yanına aldığı yaşh başh kadın (Elle lui servait de chaperon). chaperonner gçl. 1. (Avcı kuşa) Başhk giydirmek (Chaperonner un faucon). 2. (Duvarın üstüne) Semer yapmak (Chaperonner un mur, une muraille). 3. (Bir genç kadına) Yolda arkadaşlık edip onu korumak (Sa tante la chaperonnait ce soir-là). chapiteau er. 1. Sütun başlığı (Chapiteaux romans, byzantins, gothiques). 2. Büfe kornişi. 3. İmbik kapağı (Chapiteau d'un alambic). 4. Sirk çadırı (Le cirque a dressé son chapiteau sur la place de la ville). S. Sirk (Il a fait le saut de la mort sous le chapiteau: Sirkte öldü). chapitre er. 1. (Kitap metninde) Bölüm (Ce roman comprend dix chapitres). 2. (Bütçede) "Fasıl, bölüm (Le chapitre des frais divers d'un budget). 3. Rahip meclisi (Assembler, réunir le chapitre). 4. Rahip meclisi toplantı salonu (Les bancs du chapitre. Le chapitre de Notre-Dame). 5. Meclis

chapitrer

241

(Présider au chapitre). 6. mec. Konu (Je suis sensible sur ce chapitre). § Au chapitre de, sur le chapitre de: Konusunda, alanında (Il est très sévère sur le chapitre de la discipline. Je ne suis pas très difficile au chapitre de la nourriture). Avoir voix au chapitre: Söz sahibi olmak, söyleyecek sözü olmak. chapitrer gçl. 1. (Bir rahibi) Mecliste azarlamak, suçlamak (Chapitrer un religieux). 2. Azarlamak, paylamak (Chapitrer un mauvais élève). 3. Bölümlere, "fasıllara ayırmak (La commission parlementaire a chapitré le budget). chaplinesque s. Şarlo (Charlie Chaplin) gibi; Şarlo'ya özgü. chapon er. 1. Besi için iğdiş edilmiş horoz. 2. Tirit. 3. Sarmısak sürülmüş ekmek, chaponner gçl. Besi için iğdiş etmek (Chaponner un jeune coq). chapska, schapska er. Eskiden kullanılan bir asker başlığı; şapka, chaptalisation diş. (Şıraya) Mayalanmadan önce şeker katma, şekerleme, chaptaliser gçl. ((Şıraya) Mayalanmadan önce şeker katmak, şekerlemek, chaque i. 1. Her (Chaque pays, chaque femme). 2. Herbiri, tanesi (Ces cravates coûtent cent francs chaque). § Chaque chose à sa place: Her şey yerinde olmalı. A chaque insant: Her an. A chaque jour suffit sa peine: Her günün kaygısı kendine yeter; gelecek için önceden üzülmeğe değmez, char er. 1. (Eskiden) Savaş yada yanş arabası (Course de chars). 2, (Bugün) Araba (Le char à bœufs: Öküz arabası). 3. Tank (Régiment de charş). § Char de combat, char d'assaut: Zırhlı savaş arabası, zırhlı otomobil. Char funèbre: Cenaze arabası. Char à banc: İnsan taşımakta kullanılan, içine oturulacak yerler yapılmış araba. Faire du char à qn: argo. (Bir kıza) Kur yapmak. Sans char: tkz. Şaka değil, ciddi olarak, char, charre er. argo. Blöf (Tout ça, c'est du char). charabia er. Saçma, zırva, anlaşılmaz sözler (C'est du charabia). charade diş. 1. Hece bilmecesi; bilmece (Jouer aux charades). 2. Anlaşılmaz söz. § Jouer aux charades: (Bir oyun) Mimiklerle bir sözcüğü tanımlayıp karşısındakine buldurmaya çalışmak, charadriidés [luuıadRÜdeJ er. ç.Yağmurkuşugiller, yağmurculgiller. charançon er. Bitki biti (Charançon du blé, duriz). charançonné,e s. Bit yemiş, bit yeniği olan (Blé charançonné). charbon er. 1. Kömür (Mine de charbon). 2. Kömür parçası (Il a eu un charbon dans l'œil). 3. Şarbon

charge hastalığı, karakabarcık (Charbon contagieux du mouton). § Charbon ardent: Kor. Charbon de terre: Taşkömürü. Charbon de bois: Odunkömürü. Etre sur des charbons ardents: Kaygılar içinde olmak, sabırsızlanmak, huzursuzluktan yerinde duramamak. Marcher sur des charbons ardents: Diken üstünde oturmak; tehlikeli ve nazik bir durumda bulunmak. charbonnage er. Madenkömürü işletmesi (La Direction des Charbonnages de Turquie). charbonner gçl. 1. Yakıp kömür gibi yapmak. 2. Kömür sürerek karartmak (Charbonner un mur). 3. gsz. Kömürleşmek, yanıp kömür haline gelmek (Rôti qui charbonne). 4. gsz. Duman yapmak, duman çıkarmak (Le poêle à mazout charbonne quand le tirage est insuffisant). S. gsz. Kömür ikmali yapmak (Le navire charbonne). charbonnerie diş. 1. Kömür deposu. 2. Fransa'da, Restorasyon döneminde kurulmuş gizli bir siyasal dernek, charbonneux,euse s. 1. Kömürü andıran, kömür gibi kara (Un visage charbonneux). 2. Şarbon hastalığına değgin, karakabarcıkla ilgili (Tumeur charbonneuse. Fièvre charbonneuse). charbonnier,ère ad. 1. Kömürcü (Noir comme un charbonnier). 2. s. Kömüre değgin; kömürcülükle ilgili (La production charbonnière a augmenté. Industrie charbonnière). 3. er. Kömür şilebi. § Charbonnier est maître dans sa maison, chez lui: Herkes kendi evinin efendisidir; her horoz kendi çöplüğünde öter. chabonnière diş. 1. Odunkömürü ocağı. 2.

Baştankara denilen bir iskete kuşu türü. charcuter gçl. 1. Doğramak, kesmek (Charcuter de la viande). 2. mec. tkz. Kasap gibi kesmek, beceriksizce ameliyat yapmak (Le mauvais chirurgien l'a charcuté). charcuterie diş. 1. Domuz kasaplığı. 2. Domuz kasabı dükkânı. 3. Domuz etinden yiyecekler (II se nourrit de charcuterie). 4. Konserveler ile sosis, sucuk, salam gibi şeyler satan dükkân, şarküteri, charcutier,ère ad. 1. Domuz kasabı. 2. Şarküteri sahibi. 3. Beceriksiz cerrah, kasap gibi cerrah, chardon er. bitb. 1. Bileşikgillerin dikenli türii, diken, devedikeni (Les ânes aiment manger des chardons. Nettoyer un champ de ses chardons). 2. (Duvarlardan, parmaklıklardan geçilmesini önlemek için konulan) Dikenli tel, dikenli engel, chardonneret er. hayb. Saka kuşu. charge diş. 1. Yük (Porter une charge à bras, sur les épaules. Charge d'un wagon, d'une charrette). 2. Yüküm, yükümlülük (Il a de grosses charges

chargé

242

familiales. Toute la charge en tombe sur moi). 3. Görev (Votre charge ne demande aucun travail. On lui a confié la charge d'organiser la publicité). 4. Resmi görev, memurluk (Charge d'officier ministériel, charge de notaire. Il a occupé de hautes charges). 5. Vergi (Charge foncière, charges sociales). 6. Suç kamta, suç belgesi (C'est une charge contre l'accusé). 7. (Silah) Doldurma (La charge d'un fusil, d'un canon). 8. Silaha doldurulan barut ve mermi (Charge d'explosifs). 9. (Düşmana) Saldırış, saldırı (Charge de cavalerie. Charge à la baïonnette). 10. ask. Saldın borusu, "hücum borusu (Sonner la charge, battre la charge: Saldırı borusu çalmak, "hücum borusu çalmak). 11. Bir aygıta elektrik verme ve verilen elektrik miktan (La charge d'une batterie d'accumulateurs. Courant de charge). 12. Her hangi bir şeyi sertleştirmek için içine katılan madde. 13. Karikatüre kaçan resim (Portrait en charge). 14. mec. Kaba güldürü (Jouer un rôle en charge. Cette farce est une charge burlesque). 15. Şaka, aldatmaca, gülünç abartma. § Femme de charge: Çamaşırcı yada bulaşıkçı kadın; temizleyici. Bête déchargé: Yük hayvanı. Témoin à charge: Aleyhte tanık. A charge de:-koşuluyla, "şartıyla (Tu peux utiliser ma voiture à charge pour toi de la maintenir en bon état). A charge de revanche: Geri vermek koşuluyla, karşılığını yapmak koşuluyla, sırası geldiğinde aynım yapmak üzere (Pourriez-vous me prêter un peu d'argent, à ma charge). Avoir charge de f.qch: Görevi -mek olmak (Il a charge de faire ceci). Donner à qn charge de f.qch: Birine -mek gôrevini vermek (On lui a donné charge de faire toute l'organisation). Etre à charge à qn: 1. Birini masrafa sokmak (Il tenait à travailler pour ne pas être à charge à ses hôtes). 2. Birine yük olmak (Je ne veux pas être à charge à mes parents). 3. Birine ağır gelmek, güç gelmek (Il est si affaibli que le moindre travail lui est à charge). Etre à la charge de qn: 1. -in üstüne kalmak, bakımı -e ait olmak (Devenu impotent, il était à la charge de son neveu). 2. -e ait olmak (Les frais de voyages sont à la charge de notre gouvernement). Prendre qch en charge: 1. Bir şeyi üzerine almak, bir şeyin sorumluluğunu yüklenmek (Le chef est celui qui prend tout en charge). 2. Birinin bakımını üstüne almak (Ils ont pris en charge un orphelin). Revenir, retourner à la charge: Yaptığı atılımda direnmek, isteklerini yinelemek. Sonner la charge: Hücum borusu çalmak, chargé,e s. ve ad. 1. s. Yüklü (Un wagon bien chargé). 2. tşi çok, meşgul (Je suis très chargé ces

chargette jours-ci). 3. Dolu (Un fusil chargé). 4. Çok süslü, ağır (Un style chargé). § Lettre chargée: Değerli mektup. Chargé d'affaires: (Diplomat) İşgüder, maslahatgüzar. Chargé de cours: Öğretim görevlisi. Avoir l'estomac chargé: Midesi çok dolu olmak, midesinde bir ağırhk olmak. Avoir la langue chargée: Dili pas tutmak, dili bembeyaz olmak. Etre chargé de qch, de f. qch: -ile dolu olmak; -ile görevli olmak; -mekten sorumlu olmak (Unemainchargéedebagues. Je suis chargé de contrôler toute la correspondance. Il est chargé d'une haute fonction). Etre chargé d'ans: Yaşlı olmak. Etre chargé d'honneurs: Çokünlü olmak. chargement er. 1. Yükleme (Chargement d'une voiture, d'un wagon, d'un mulet. Appareil de chargement). 2. Yük. 3. (Silah) Doldurma (Chargement d'un fusil). 4. Değer yükletilmiş mektuplar, değerli evrak (Bureau des chargements). charger gçl. 1. Yüklemek (Charger un animal, une voiture, un navire). 2. Yerleştirmek (Charger une valise dans le coffre de la voiture). 3. (Bir taşıta) Almak, bindirmek (Le taxi qui charge un client. Le cocher a chargé un client). 4. Doldurmak (Charger un fusil, un canon). 5. Saldırmak, üstüne çullanmak (Charger l'ennemi. Le sanglier charge les chiens). 6. Suçlamak, aleyhinde konuşmak, karalamak (L'accusé a chargé son complice). 7. Şişirmek, abartmak (Un poète qui charge ses descriptions). S. Üstüne ağır gelmek, ağır basmak, yüklenmek (La voûte charge trop ce pilier). 9. gsz. Saldırmak, çullanmak (Le lion a chargé) .10. Charger qch de qch: a) -ile doldurmak (Charger une table de mets. Chargerunouvragede citations. Charger un poêle de combustibles), b) -in altında ezmek (Charger un peuple de taxes, d'impôts), c) Bir şeye... yüklemek (Charger un navire de charbons). 11. Charger qndeqch: Birini bir şeyle görevlendirmek (Charger un avocat de la défense). 12. Charger qn de f.qch: Birini -mekle görevlendirmek (On m'a chargé de surveiller les enfants). § Se charger: 1. Yüklenmek. 2. (Silâh) Doldurulmak. 3. Birbirine saldırmak. 4. (Bir işi) Üstüne almak. 5. Se charger de: -i üstüne almak, -ile uğraşmak, -in yapımım, bakımım, sorumluluğunu üstlenmek (Je me charge de la cuisine. Il s'est chargé des enfants pendant notre absence). 6. Se charger de f. qch: -meyi üstüne almak, -mekle görevlenmek (Jeme chargedefaire la cuisine. Qui veut se charger de faire cette démarche?). chargette diş. (Fişek doldurmak için) Barut ve saçma ölçüsü; 'doldurumluk.

chargeur

243

chargeur,euse s. ve ad. 1. Yükleyici (Chargeur de bois, de charbon). 2. diş. Yükleme aracı, doldurma makinası. chargeur er. 1. (Silâhta) Şarjör, carcur (Il a vidé plusieurs chargeurs en tirant. Chargeur de mitraillette). 2. Elektrik doldurucu (aygıt). 3. (Makinalı tüfek top vb.) Doldurucu, mermi sürücü er (Les chargeurs et les pourvoyeurs d'un canon). chariot er. 1. Dört tekerlekli yük arabası (Chariot de foin, chariot de fourrage, chariot de ferme). 2. (Yeni yürümeye başlayan çocuklar için) Tay tay arabası (Chariot d'enfant). 3. Kimi makinalarda ve el tezgâhlannda işlenen şeyi sağa sola götürüp getiren kayar bölüm? kayarga (Chariot de métier à tisser. Chariot de machine à écrire). 4. Evin içinde her yana hareket ettirilebilen tekerlekli yemek ya da içki masası (Chariot à liqueurs, chariot à desserts). 5. Tekerlekli küçük yük arabası (Dans les gares, on porte les bagages sur les chariots). § Le chariot de David: hlk. Büyükayı burcu, charismatique [kaxismatik] s. Büyüleyici, etkileyici, arkasından sürükleyici (Un leader charismatique). charisme [kaxism(a)] er. Büyüleyicilik, etkileyicilik, sürükleyicilik, "büyüleyim. charitables. 1. Acıması olan, acımalı, "merhametli (Une âme charitable. Vous n'êtes pas très charitable). 2. İyiliksever. 3. Gönül alıcı (Un sourire charitable, un geste charitable). charitablement bel. 1. İyilik olsun diye, iyilik işlemiş olmak için (Je vous avertis charitablement que je vais porter plainte. On lui a charitablement offert de l'aider). 2. Gönül alıcı bir biçimde (// nous a accuellis charitablement). charité diş. 1. İyilikseverlik, yardımseverlik, "merhamet (Sa charité a fait de lui l'ami de (pus les humbles). 2. Erdem, iyiyüreklilik, iyilik (Vous excusez sa négligence avec beaucoup de charité). 3. Sadaka (Le mendiant demande la charité. Il vit des charités de ses voisins). 4. Tanrı sevgisi (La charité servait Dieu au travers de l'individu). S Œuvres de charité: İyilik, hayır. Dames de charité: Hayır işlerinde, yardım derneklerinde çalışan kadınlar. Sœurs, frères de la Charité: Ermiş Vincent de Paul tarikatından olan rahibeler, rahipler. La Charité: (Paris ve Lyon'da) "Hastane, saynlarevi. Vente de charité: Yardım dernekleri adına yapılan satış. Etre à la charité: Büyük bir yoksulluk içinde olmak, nerdeyse dilenmek. Faire la charité: Hayır yapmak, sadaka vermek. Faireiqn la charité def.qch: Birine-mek iyiliğini göstermek (Faites-lui la charité de

charmer l'écouter). Charité bien ordonnée commence par soi-même: Önce can sonra canan, charivari er. 1. Hay huy. 2. Büyük gürültü; gürültü patırtı. charlatan er. 1. (Eskiden) Pazarlarda, meydanlarda kocakarı ilâcı satan kimse. 2. Üfürükçü (ila été victime de plusieurs charlatans qui n'ont fait qu'aggraver son mal). 3. Pazarlarda binbir dil dökerek öteberi satan kimse, meydan çığırtkanı. 4. Yaygaracı, şarlatan (Un charlatan politique). 5. s. Şarlatan, yaygaracı (Il a l'air un peu charlatan). charlatanerie diş. Şarlatanlık, yaygaracılık, charlatanesque s. 1. Şarlatanca. 2. Üfürükçülere özgü (Un remède charlatanesque: Üfürükçü ilâcı, kocakarı ilâcı). charlatanisme er. 1. Şarlatanlık. 2. Üfürükçülük (Ne soyez pas dupe de tout ce charlatanisme, allez voir un médecin). charlemagne er. (İskambilde) Kupa papazı. § Faire charlemagne: (Kumarda) Kazanınca oyundan çekilivermek. charlotte diş. 1. Fırında kızartılmış ekmekle

çevrilmiş elma ezmesi. 2. Fırfırlı kadın şapkası, charmant,e s. 1. Çok güzel (Une robe charmante. Une soirée charmante). 2. Hoş, gönül çekici, "cazibeli (Une femme charmante. Un récit charmant). §Le prince charmant: 1. (Masallardaki) Peri padişahının oğlu. 2. Yakışıklı delikanlı. charme er. 1. Büyü (Le charme est rompu: Büyü bozuldu). 2. Sevimlilik, çekicilik, "cazibe (On ne peut pas rester insensible au charme d'un tel paysage. Cette femme a un grand charme). 3. ç. Güzellik (Les charmes d'une femme). 4. bitb. Gürgen ağacı. 8 Avoir du charme: Çekiciliği, sevimliliği olmak; çekici, "cazibeli, sevimli olmak; şeytan tüyü olmak. Exercer un charme, jeter un charme: Bir büyü yapmak. Faire du charme à qn: Birinin hoşuna gitmeye çalışmak, birine işmar edip göz süzmek, kırıtmak (Elle lui faisait du charme, mais il ne la regardait même pas). Mettre, tenir qn sous le charme: Birine büyü yapmak, birini büyülemek, büyüsü altına almak. Rompre un charme: Bir büyüyü bozmak. § Se porter comme un charme: tkz. Sağlığı çok iyi olmak, turp gibi olmak, demir gibi olmak, charmer gçl. 1. Büyülemek, 'afsunlamak (Charmer un serpent). 2. mec. Büyülemek, hayran etmek, hayran bırakmak (Le paysage nous a charmés. Sa voix m'a charmé). 3. Yumuşatmak, yatıştırmak, hafifletmek (Charmer une douleur, une peine). 4. Çok

charmeur sevindirmek, hoşnut etmek (Votre invitation m'a charmé). 5. Etre charmé de qch; de f. qch: -e sevinmek; -diğine çok sevinmek, -den memnun olmak (J'ai été charmé de votre gentille visite. J'ai été charmé de faire votre connaissance). charmeur,euse ad. 1. Büyücü, afsuncu (Charmeur de serpents). 2. mec. Büyüleyici, baştan çıkarıcı (C'est un grand charmeur). 3. s. Büyüleyici, esritici, çok hoş (Elle souriait d'un air charmeur. Une voix aux inflections charmeuses). charmille dis. 1- Gürgen fidanlığı. 2. Gürgenli çit (Planter une charmille). 3. İki yanı gürgen dikili yol. 4. Yeşillikler, yemyeşil alan (Allons sous la charmille où l'églantier fleurit). charnel,le s. 1. Tensel, tene değgin; tenin isteklerine değgin, *kösnül, şehvanî (Plaisirs charnels). 2. Tensel, cinsel (Amour charnel, union charnelle, acte charnel). 3. Kösnül, "şehvetli, kösnüye düşkün (Un homme charnel). charnier er. 1. Et dolabı. 2. Ölü kemikleri mahzeni, kemiklik. 3. Ölülerin dolduruldukları çukur (Les charniers des camps de concentration). charnière diş. 1. Menteşe (Charnière de portes et de fenêtres. Charnière de valise, de coffre). 2. mec. Birleşme noktası, birleşme çizgisi, kavşak, ara, geçit (Nous sommes à la charnière de deux époques). charnu, e s. 1. Etten; etten yapılmış (Les parties charnues du corps). 2. Etli (Lèvres charnues). 3. Etli, yenecek bölümü bol (Fruits charnus). 4. Kalın, dolgun (Feuilles charnues). charognard er. 1. Akbaba. 2. tkz. Başkalarının düşkünlüğünü sömürücü, leş kargası, ölü soyan, kefen soyguncusu, charogne diş. 1. Çürümüş hayvan leşi, leş (Les oiseaux de proie s'abattaient sur la charogne puante). 2. tkz. Pis herif, it (Cette charogne nous jouera un sale tour). charpantage er. (Ev, gemi için) Çatı çatma, iskeletini kurma, charpente diş. 1. Yapı kafesi, çatma (La charpente d'untoit, d'unemaison, d'unnavire, d'unpont). 2. Çatı, iskelet (La charpente du corps humain, la charpente d'une feuille). 3. Vücut, yapı (Il a une charpente puissante). 4. Plan, * tasar , taslak (La charpente d'un roman, d'un livre). § Avoir une solide charpente: Sağlam bir yapısı olmak, güçlü kuvvetli olmak, charpenté, e s. 1. İri yapılı, iri yarı, sağlam yapılı (Un garçon bien charpenté). 2. Kuruluşu sağlam, yapısı iyi düzenlenmiş (Un roman ^solidement charpanté. Cette pièce de théâtre n'est pas bien charpentée).

244

charrier

charpenter gçl. 1. Yontmak, doğramak (Charpenter une poutre). 2. mec. Düzenlemek, kurmak, hazırlamak, planlamak (Il a bien charpenté son discours. Vous avez solidement charpenté votre roman). charpenterie diş. 1. Dülgerlik, doğramacılık. 2. Dülger işliği, charpentier er. 1. Dülger, doğramacı. 2. Dülger işleri üstencisi. charpie diş. (Eskiden yaralan tımaretmekte pamuk ve gazlı bez yerine kullanılan) Tiftik yada kumaş şeridi (Faire de la charpie pour les soldats). § Viande en charpie: Çok pişerek dağılmış, lime limeolmuş et. Mettre qch en charpie: Bir şeyi lime lime etmek, ufak ufak doğramak. Mettre qn en charpie: Birini kıyım kıyım doğramak, öldürüp vücudunu parça parça etmek, charrée diş. Çamaşır külü, giysi yumakta kullanılan kül. charretée diş. 1. Bir araba dolusu (Une charretée de bois, de paille). 2. tkz. Bir sürü, bir yığın (II a reçu une charretée de lettres à la suite de son article). charretier,ère s. vead. 1. Arabacı. 2. Kaba adam. 3. s. Arabalara özgü (Chemin charretier, porte charretière). § Jurer comme un charretier: Pis ağızlı olmak, pis pis sövmek, arabacılar gibi küfretmek. charreton, charretin er. 1. Korkuluğu bulunmayan küçük araba. 2. El arabası, charrette diş. İki tekerlekli, yaysız yük arabası, yalkı (Atteler une charrette. Mener, conduire une charrette). § Charrette à bras: İki yada üç kişinin çektiği oklu küçük araba. Charrette anglaise: İki tekerlekli gezinti arabası. Etre la cinquième roue de la charrette: Önemli bir kimse olmamak, sözü edilmeye değmemek, kahve dövenin hınk deyicisi olmak, charriage er. 1. Araba ile taşıma (Le charriage des betteraves). 2. coğr. Aşma; geniş ölçülü kıvrımlarda, çok kıvrılmış katmanların bir yana doğru iyice yatarak ileri doğru uzanması ve böylece başka yerleri aşarak başka katmanların üzerine yatması olayı, charrier er. Kül bezi. charrier gçl. I. Araba ile taşımak (J'ai besoin d'une brouette pour charrier ces sacs de ciment). 2. Taşımak (Tu ne peux pas charrier tout ce matériel sur ton dos). 3. Sürüklemek, sürükleyip getirmek (La rivière charrie du sable, du limon, des glaçons). 4. Önüne katıp sürüklemek, toplamak (Le ciel charriait des nuages). 5. mec. hlk. Alay etmek, işletmek, matrak geçmek (Tout le monde le charrie). 6. Obartmak, abartmak, ileri gitmek

charroi (Il aurait pu me prévenir avant de partir, il charrie!). charroi er. 1. Araba ile taşıma işi. 2. ask. Taşıma kolu. charron er. Araba ustası, arabacı (Les outils du charron). charronnage er. Araba yapımı, charroyer gçl. Araba ile taşımak, charrue diş. Saban (Retourner la terre avec une charrue. Les bœufs tirent la charrue). § Cheval de charrue: mec. Güçlü kuvvetli ama kafasız adam. Mettre la charrue devant (avant) les bœufs: İşe tersinden başlamak, eşeğe ters binmek. Tirer la charrue: Çok güçlük çekmek, boyunduruk onun boynunda olmak (C'est lui qui tire la charrue: Bütün güçlüğü o çekiyor, boyunduruk onun boynunda). charte diş. 1. (Eskiden) Ayrıcalık belgesi. 2. Bir devletin anayasası. 3. Yasa, temel kural (Charte des Nations- Unies). § La Grande Charte d'Angleterre: (Tarihte) Magna Karta, charter [tfantœr yada fax ten] er. İng. Çartır, dolmuş uçağı (Compagnie de charters). charte-partie diş. den. Navlun sözleşmesi, chartil er. 1. Sap arabası. 2. Arabalık, chartre diş. (Eskiden) Hapis, chartreuse diş. 1. Manastır (La Chartreuse de Parme). 2. Yalnızlık köşesi, "inziva köşesi. 3. mec. Yalnız ve küçük kır evi. 4. Şartröz likörü (Chartreuse jaune, verte). chartreux,euse ad. 1. Ermiş Bruno tarikatından olan kimse. 2. Tüyleri külrengi kedi. chartrier er. 1. Manastırlarda eski belgeleri korumakla görevli kimse. 2, Eski belgeler dergisi. 3. Eski belgelerin bulunduğu yer. chas \fa] er. İğne deliği. chasse diş. 1, Av, avlanma (Chien de chasse, fusil de chasse, équipement pour la chasse. La chasse au canard sauvage). 2. Avlak, av alanı (Je vais inviter mes amis sur ma chasse). 3. Avlanılan hayvan, av (Lesoirvenu, on partage la chasse). 4. Av tayfası, avlananlar, avcılar (La chasse a passé par là. La chasse s'éloigne). 5. Av 'süremi, avlanma "mevsimi (La chasse est ouverte). 6. Avcı uçak takımı. 7. Avcı uçakları (Posséder une chasse moderne. La chasse fasciste tomba des nuages supérieurs). § La chasse d'eau: (Bir şeyi temizlemek için) Hızla su akıtma; yüznumaralarda su akıtmak için kullanılan aygıt (Tirer la chasse d'eau). Avion de chasse: Avcı uçağı. Chasse à courre: Sürek avı. Chasse à l'homme: İnsan avı. Chasse noble, chasse royale: Silâh kullanılmadan, yalnız köpeklerle yapılan

245

chasser av. Chasse gardée: 1. Özel avlak, özel av yeri. 2. mec. Özgür davranamama, önceden verilen kurallara göre davranma (C'est chasse gardée, ici). 3. mec. Sahipli, dokunulamaz (Ah non, pas cette fille, elle est chasse gardée). Aller à la chasse, partir en chasse: Ava gitmek. Donner la chasse à: -i kovalamak (Donner la chasse à un avion, à un assassin). Faire la chasse à qn: Ardından koşmak, fellik fellik aramak (Faire la chasse au mari: Koca ardından koşmak, evlenmeye çalışmak, kendine koca bulmaya çalışmak). Prendre en chasse: Kovalamak, ardına düşmek (Prendre un bombardier en chasse). Revenir bredouille de la chasse: Avdan eli boş dönmek, hiçbir şey avlayamamak. Se mettre en chasse: Kollan sıvamak, işe canla başla koyulmak (Nous nous sommes mis en chassepour lui trouver un travail). châsse diş. 1. İçinde bir ermişin terekesi saklanılan sandık. 2. Bir şeyin içine yerleştirildiği yer, yuva, çerçeve (La châsse d'un verre de lunette. Châsse d'une lancette). 3. Araba yapımında kullanılan bir tür çekiç. 4. argo. Göz (Elle a de belles châsses). chassé er. Bir tür dans. chasse-clou er. Çivileri iyice gömmeye yarayan bir aygıt, çekiç. chassé-croisé er. 1. Bir dans adımı. 2. Bir anda ve karşılıklı olarak yer değiştirme; sürekli yer ve durum değiştirme, chasselas \jasla] er. Yemeklik beyaz üzüm. chasse-marée er. 1. Üç direkli bir tür yelkenli. 2. Avlanan balıkları hızla pazarlara yetiştiren bir tür araba, balık arabası, chasse-mouches er. Sinekleri kovmak için kullanılan bir tür küçük yelpaze yada kıldan küçük süpürge, 'sinekkovar, 'sineksavar. chasse-neige er. 1. Karları açmak için lokomotif yada kamyonların önüne konan aygıt, *kartarağı 2. Kar açma arabası, *karkürer. chasse-pierres er. Yoldaki taş ve benzerlerini kenara atmak için lokomotiflerin önüne takılan aygıt, 'taştarağı. chassepot er. Eski bir tür tüfek, chasser gçl. 1. Avlamak (Chasser un lièvre, un lion,un cerf.Le loup chasse les moutons). 2. Kovmak, atmak, püskürtmek (Chasser l'ennemi). 3. Kovmak, başından defetmek (Chasser un indésirable). 4. Kovmak, dışarı atmak, işinden çıkarmak ( Chasser un employé, un domestique). S. Dağıtmak; başından atmak (Cette bonne nouvelle a chassé tous mes soucis. Chasser le chagrin, l'ennui). 6. Önüne katıp sürüklemek, kovalamak, dağıtmak (Le vent chasse les nuages). 7. Çakmak (Chasser un clou à coups de marteau).

chasseresse 8. İtmek, önünde yuvarlanıp götürmek (Chasser les cercles de tonneaux). 9. Sürmek, önüne katıp götürmek (La bergère chasse devant elle son troupeau de moutons). 10. Atmak, dağıtmak (Chasser le mauvais air). 11. Chasser qn de qch: Birini bir yerden çıkarmak, kovmak, dışarı atmak (Chasser un employé de son poste. Il veut me chasser de chez moi). 12. Chasser qch de qch: Bir şeyi -den atmak, kovmak, çıkarmak (Chasser une idée de son esprit. J'ai chassé tous les mauvais souvenirs de ma tête). 13. gsz. Avlanmak, avlanılmak (Les fauves chassent souvent la nuit). 14. gsz. Esmek (Le vent chasse du nord). 15. gsz. den. Taramak, denizin dibine değmek (Les ancres chassent. Un navire qui chasse sur son ancre). 16. gsz. Yan yatmak, kaymak, atmak (Dans le virage, les roues arrière ont chassé). § Chasser sur les terres d'autrul: Başkasının hakkına el uzatmak. Chasser sur ses ancres: den. Demirini taramak. Chasser de race: Atalanna benzemek, soya çekmek. Bon chien chasse de race: Küçük kalkar büyüğe bakar; şeker cinsine çeker; kenarına bak bezini al, anasına bak, kızını al. Un clou chasse l'autre: Çivi çiviyi söker. Chassez le naturel, il revient au galop: Can çıkmayınca huy çıkmaz. § Se chasser: 1. Avlanılmak. 2. Birbirini kovup atmak. 3. Birbirini arayıp durmak, kovalamaca oynamak. chasseresse diş. (Şiir dilinde) Avcı kadın, chasseur, euse ad. 1. Avcı (Un bon chasseur. Les chasseurs battent la plaine. Chasseur de lion). 2. ask. Avcı birliği. 3. ask. Ava eri. 4. A v a uçağı (Chasseur à réaction). 5. Takip gemisi (Chasseur de sous-marins). 6. Küçük balina gemisi.7.Gazino ve otel gibi yerlerde üniformalı uşak, yamak. § Chasseur-bombardier: Ava bombardıman uçağı. Chasseur d'images: Güzel görünümler ardında koşan sinemaa yada fotoğrafçı. Chasseur-aboyeur, chasseur annonceur: Çığırtkan, chassie diş. Çapak, göz çapağı, chassieux,euse s. Çapaklı (Des yeux chassieux). châssis er. 1. Çerçeve (Le châssis de la fenêtre ne s'ouvre pas. Châssis d'un tableau). 2. Pencere (Châssis d'aérage, châssis fixe). 3. (Arabalarda, otomobillerde, fotoğrafçılıkta) Şasi. 4. Camlı tavan. | Un beau châssis: mec. hlk. Güzel bir kadın vücudu, châssis-presse er. (Fotoğrafçılıkta) Basma şasisi, chastes. 1. Namuslu; iffetli (Une femme chaste). 2. Temiz, lekesiz, dürüst (Un cœur chaste, un tempérament chaste, un amour chaste). chastement bel. Namusluca, "iffetlice, dürüstçe,

246

châtain

içinde bir kötülük taşımadan (Ils s'embrassaient chastement). chasteté Namusluluk, iffet, dürüstlük, temizlik. §Ceinture de chasteté: Namus kemeri; bekâret kemeri. chasuble diş. (Papazların) Âyin kaftanı (Chasuble brodée, chasuble de soie). chat, chatte ad. 1. Kedi (Chat noir, gris, blanc. Chat angora, chat siamois, chat persan). 2. s. Yaltak; okşanmaktan, sevilmekten hoşlanan (Elle est chatte). § Chat à neuf queues: Dokuz kayışlı kamçı. Ecriture de chat: Kargacık burgacık yazı. Saut de chat: Bir tür dans. Langue de chat: Bir çeşit bisküvi, kedi dili. Œil de chat: Akik, agat. Toilette de chat: Birkaç dakikada yapıhveren tuvalet, elini yüzünü şöyle bir düzeltme. Acheter chat en poche: Bir şeyi görmeden satın almak. Avoir un chat dans la gorge: Sesi kısılmak. Avoir d'autres chats à fouetter: Yapacak çok daha önemli işleri olmak. Appeler un chat un chat: Domuza domuz demek, dobra dobra konuşmak. Donner sa langue aux chats: Bir çözüm yolu bulunamayacağını görmek, işin içinden çıkamayacağını anlamak, çaresizliğini anlayarak susup oturmak. Jouer à chat: Kovalamaca oynamak. Jouer avec qn comme un chat avec une souris: Kedi fareyle oynar gibi biriyle oynamak. Ecrire comme un chat: Kargaak burgacık yazmak. Etre, vivre comme chien et chat: Aralan kedi köpek gibi olmak, kedi köpek gibi kavga edip durmak. Etre chatte, une chatte: (Kadın için) Çok cilveli olmak. Réveiller le chat qui dort: Uyuyan yılanı uyandırmak, çıfıtı üstüne sıçratmak. 11 n'y a pas de quoi fouetter un chat: Önemsiz şey, değmez, pek önemli bir şey değil bu. La nuit tous les chats sont gris: Gece bütün ayıplan gizler; karanlıkta ak da bir kara da. Quand le chat n'est pas là, les souris dansent: Kedinin bulunmadığı yerde fareler horon teper. Chat échaudé craint l'eau froide: Sütten ağzı yananlar yoğurdu üfleyerek yer. D n'y a pas un chat: Kimseler yok, in cin yok, cinler top oynuyor. A bon chat, bon rat: Saldırgan da savunan da birbirinden yaman. Mon petit chat, ma chatte: Canikom, cicim, sevgilim (Ne t'inquiètepas mon petit chat. Viens ma chatte). châtaigne diş. 1. Kestane (Châtaignes bouillies, châtaignes rôties). 2. At ayaklannda çıkan boynuzumsuçıkıntı, kestanecik. 3. hlk. Yumruk, surata yenen yada indirilen yumruk, châtaigneraie diş. Kestanelik, kestane bahçesi, châtaignier er. Kestane ağaa. châtain, e s. 1. Kestane renginde (ila des cheveux châtains; Elle estplutôt châtaine que blonde. Ne te

château fie pas aux femmes blondes ni aux châtaines). 2. Kestane rengi (Châtain clair, châtain foncé. Ses cheveux sont d'un châtain clair). château er. 1. Şato (Unchâteauféodal). 2. Saray (Le château de Versailles). 3. Büyük köşk (Acheter un petit château). 4. (Eski gemilerde) Köşk, loca (Les officiers étaient sur le château de poupe avec les passagers). § Château d'eau: Büyük su deposu, sarnıç. Château de cartes: Dayanıksız şey, üflesen düşecek şey. Château fort: Hisar. Bâtir, faire des châteaux en Espagne: Boş düşler kurmak, olmayacak dualara amin demek; yedi kubbeli hamamlar kurmak, İspanya'da şatolar kurmak. Mener une vie de château: Beyler gibi yaşamak, chateaubriand, châteaubriant er. Bir tür sığır filetosu ızgarası, şatobriyan. châtelain er. 1. Soyluluk hiyerarşisinde barondan sonra gelen derebeyi. 2. Şato sahibi; şato yada büyük köşkte oturan kimse, şatolu. châtelaine diş. 1. Şato yada köşk sahibi kadın. 2. Mücevher zinciri. 3. Anahtar zinciri, chfitelet er. Küçük şato; şatocuk. châtellenie diş. 1. Şatosu olan derebeyi erki, şato sahipliği (Droit de châtellenie). 2. Şato sahibi bir derebeyinin ülkesi, chat-huant er. Kukumav, baykuş, châtier gçl. 1. Cezalandırmak, ceza vermek (Châtierun coupable, unassassin, unerévolte). 2. mec. Düzeltmek, özenle işlemek (Châtier son style, ses écrits). 3. İşkence etmek, yoksun bırakmak, eziyet etmek (Châtier son corps, sa chair). 4. Düzeltmek, gidermek (Le rire châtie certains défauts. Châtier une faute). 5. Châtier qn de qch: Birini -ile cezalandırmak; -cezasına çarptırmak (Ona châtié les auteurs du complot de longues années d'emprisonnement). § Qui aime bien châtie bien: Tabak sevdiği deriyi taştan taşa vurur; seven çektirir, chatière diş. 1. (Kapıların alt bölümünde) Kedi deliği. 2. Kedi tuzağı. 3. (Tavan arasında) Hava deliği. châtiment er. Ceza (Crime et châtiment. Un châtiment sévère). § Recevoir, subir un châtiment: Bir ceza almak, ceza görmek, chatoiement er. Yanardöner parıltı, ışıldama (Le chatoiement des toilettes féminines). chaton er. 1. Kedi yavrusu. 2. Yüzük kaşı (Enchâsser un brillant dans un chaton). 3. Yüzük taşı (Des bagues aux chatons finement travaillés). 4. bitb. Tırtılsı başak. S. Pamuk gibi görünen ufak toz yumacığı. chatonnergsz. (Kedi için) Yavrulamak, doğurmak, chatouille diş. tkz. Gıdıklama, mıncıklama. §Faire

247

chaud

des chatouilles à qn: -in orasını burasını ellemek, chatouillement er. 1. Gıdıklama (Je redoute le chatouillement). 2. Gıdıklanma (Il éprouvait un petit chatouillement). chatouiller gçl. 1. Gıdıklamak (Chatouiller un enfant). 2. mec. Hoşuna gitmek, gururunu okşamak. § Chatouiller les côtes à qn: Dövmek, dayak atmak. Chatouiller qn à l'endroit sensible: Birini okkalamak, hoşuna gidecek şeyler söylemek. Chatouiller l'amour-propre de qn: Gururunu okşamak, chatouilleux,euse s. 1. Çok çabuk gıdıklanan (Un enfant chatouilleux. Elle est très chatouilleuse). 2. mec. Alıngan, çabuk gücenen (Un caractère chatouilleux). § Etre chatouilleux de: -den gıdıklanmak (Il est chatouilleux de la plante des pieds). Etre chatouilleux sur qch: -konusunda çok alıngan olmak, hassas olmak (Il est très chatouilleux sur le point d'honneur). chatoyant,e s. 1. Pırıldayan, pırıltılı, "hareli (Une étoffe chatoyante. L'éclat chatoyant d'un diamant). 2. Renk ve imge bakımından çok zengin, parlak (Un style chatoyant). chatoyer gsz. Pırıldamak, harelenmek (Une étoffe qui chatoie). châtrer gçl. 1. İğdiş etmek, burmak (Châtrer un cheval, un taureau). 2. mec. Kimi bölümlerini kesip çıkarmak, kırpmak, kırpıp kuşa benzetmek (Châtrer un livre, un ouvrage). 3. (Bir bitkinin) Filizlerini koparmak (Châtrer un fraisier, un melon). chatte diş. 1. Dişi kedi. 2. tkz. Amcık. chattée diş. Bir kedinin bir defada doğurduğu yavrular. chattemite diş. Yere bakan yürek yakan; sevimli görünen sinsi kimse. $ Faire la chattemite: Yere bakıp yürek yakmak, chatterie diş. 1. Kedice tavırlar. 2. Yaltaklanma, dalkavukluk (Je ne peux pas résister à une telle chatterie). 3. Şeker, pasta gibi ağız tadıyla yenen güzel şeyler (Il aime les chatteries). § Faire des chatteries à qn: Birine yaltaklanmak; hoşa gidecek güzel ve tatlı sözler söylemek, chatterton er. Yalıtkan ve yapışkan şerit, "izole band (Recouvrir un fil électrique de chatterton). chat-tigre er. Yaban kedisi, chaud,e s. 1. Sıcak (Eau chaude, temps chaud. Un plat chaud, soupe chaude). 2. Sıcak tutan (Vêtement chaud, lainage chaud). 3. Ateşli, hararetli, heyecanlı (Une chaude dispute). 4. Yeni, taze (Une nouvelle toute chaude). S. Sert, çetin, kanlı (La bataille fut chaude). 6. Tatlı, sürükleyici (Une voix chaude). 7. Ağır (Un

chaud parfum chaud). § Tout chaud tout bouillant: Sıcağı sıcağına. Avoir la tête chaude: Çabuk kızmak. Avoir le sang chaud: Sıcakkanlı olmak; kösnülü olmak. Avoir, tenir les pieds chauds: Ayaklarını sıcak tutmak. Avoir chaud: 1. Sıcaklamak, sıcaktan bunalmak. 2. Korkudan ecel terleri dökmek (J'ai eu chaud). Battre le fer pendant qu'il est chaud: Demiri tavında iken dövmek. Coûter chaud à qn: tkz. Birine pahalıya mal olmak, pek tuzluya çıkmak. Etre chaud pour qch: Bir şeye istekli olmak, gönüllü olmak (Iln'est pas chaud pour cette affaire). Faire des gorges chaudes de qch: Bir şeye katıla katıla gülmek, kahkahayı basmak. Jouer à la main chaude: Cılız oyunu oynamak. Manger chaud, boire chaud: Bir şeyi sıcak olarak yemek, içmek. Ne faire ni chaud ni froid a qn: Birini hiç ilgilendirmemek, ırgalamamak (Cela ne lui fait ni chaud ni froid). Pleurer à chaudes larmes: İki gözü iki çeşme ağlamak. Tenir chaud: Sıcak tutmak (Ce manteau tient chaud). chaud er. Sıcaklık, sıcak (Je crains le chaud autant que le froid). § A chaud: Isıtarak, ateşte eriterek, kızdırarak (Etirer un métal à chaud). Crever de chaud: Sıcaktan patlamak. Garder, tenir qch au chaud: Bir şeyi sıcakta tutmak (Garder un plat au chaud). Opérer à chaud: Sıcağı sıcağına ameliyat etmek, kriz halindeyken ameliyat etmek (Opérer une appendicite à chaud). Prendre un chaud et un froid: Üşütmek. Souffler le chaud et le froid: Her istediğini yaptırmak, sözü yasa olmak, chaude diş. 1. Isınacak ateş (Faire une chaude: Isınacak ateş yakmak). 2. Kızgınlık tavı. chaudeau er. (Yumurta vb. üzerine dökülen) Şekerli süt. chaudement bel. 1. Sıcak tutacak biçimde (Il est vêtu chaudement). 2. Sıcak olarak. 3. Heyecanla, ateşli bir biçimde, "hararetle, canlı (Applaudir, féliciter chaudement). chaud-froid er. Mayonezli yada pelteli kuş yada av eti (Des chauds-froids de poulet). chaudière Kazan (Chaudière d'une locomotive. Chaudière d'un chauffage central). chaudron er. 1. Küçük kazan. 2. Üstten kulplu tencere (Un chaudron de soupe). 3. tkz. Kötü müzik âleti (Ce piano est un chaudron). 4. Ağzı geniş uzun çizme dizliği (Des bottes boueuses dont le chaudron lui montait à mi-cuisses). chaudronnerie diş. 1. Kazancılık, bakırcılık. 2. Kazancı dükkânı, chaudronnier,ère ad. 1. Kazancı, bakırcı. 2. s. Kazancılığa, bakırcılığa değgin (Industrie chaudronnière).

248

chauffeur

chauffage er. 1. Isıtma (Le chauffage au charbon, le chauffage au mazout, le chauffage électrique. Chaque journée de chauffage représente une grande dépense pour l'immeuble). 2. Isınma (Le chauffage d'un métal le rend plus malléable). 3. Isıtma aracı, ısıtma aygıtı, "kalorifer, *ısıtaç (Le chauffage est en panne). § Le chauffage central: Özekten ısıtma, merkezden ısıtma, kaloriferle ısıtma. Le chauffage urbain: Konutlar arası (kaloriferle) ısıtma, chauffagiste er. Kaloriferci; kalorifer ustası, •ısıtaçcı. chauffard er. Kötü şoför, şoför bozuntusu (Il s'est fait écraser par un chauffard). chauffe diş. 1. Isınma (Contrôle de chauffe. Surface de chauffe). 2. (Gemilerde ve dökümevlerinde) Ocak, kazan dairesi. 3. Damıtma. 4. Isıtma (Donner une chauffe). chauffe-assiettes er. Tabak ısıtma aygıtı, chauffe-bain er. Banyo kazanı, şofben, chauffe-eau er. Su ısıtma aygıtı, *suısıtır. chauffe-plat er. Yemekleri sıcak tutmaya yarar aygıt, *sıcaktutar. chauffer gçl. 1. Isıtmak, kızdırmak (Chauffer un métal, chauffer du fer, de l'eau). 2. Yakmak, çalıştırmak (Chauffer une chaudière, une locomotive). 3. mec. tkz. Tahrik etmek, gayrete getirmek, çalışmasını hızlandırmak, sınava hazırlamak (Chauffer un candidat). 4. hlk. Aşırmak, araklamak, iç etmek (On m'a chauffé mon stylo). S. tkz. Birini suçüstü yakalamak (On l'a chauffé en train de tricher). 6. gsz. Isınmak, kızmak ( Le bain chauffe, lefer chauffe. La bassine d'eau chauffe sur le feu). § Chauffer les oreilles à qn: Birinin tepesini attırmak, birini kızdırmak (Il commence à me chauffer les oreilles). Ça va chauffer: mec. tkz. Kıyamet kopacak! Rezalet çıkacak! (Le directeur l'a fait appeler dans son bureau; ca va chauffer!). § Se chauffer: Isınmak (Il se chauffe près de la cheminée. Les lézards se chauffent au soleil). § Montrer à qn de quel bois on se chauffe: Birine dünyanın kaç bucak olduğunu göstermek, birine kim olduğunu göstermek (Je vais lui montrer de quel bois je me chauffe). chaufferette diş. 1. Ayak tandırı. 2. Sofra ocağı, chaufferie diş. 1. Demirci ocağı. 2. (Gemide yada fabrikada) Ocak yeri, kazanların bulunduğu bölüm, kazan dairesi, chauffeur er. 1. (Eskiden) Soyduklarını konuşturmak için ayaklarının altını yakan soyguncu, eşkiya. 2. Ateşçi (Chauffeur de locomotive). 3. Otomobil sürücüsü, şoför (Chauffeur de taxi, de camion). § Chauffeur de

chauffeuse dimanche: Acemi şoför, chauffeuse diş. (Mangal yada ocak başında otururken kullanılan) Alçak iskemle, basık iskemle. chauffoir er. Isınmak için toplanılan oda, ısınma odası. chaufour er. Kireç ocağı. chaufournier er. Kireç ocağı işçisi. chaulage er. Kireç suyundan geçirme, kireç suyu verme (Chaulage des terres). chauler gçl. 1. Kireç suyundan geçirmek, kireç suyu püskürtmek (Chauler des raisins, les arbres). 2. Kireç suyu vermek (Chauler des terres). 3. Kireçle badanalamak (Chauler un mur). chauleuse diş. Kireçleme makinesi, kireç püskürtme aygıtı, chaumage er. 1. Anız sökme. 2. Anız sökme süremi. chaume er. 1. (Tahıllarda) Sap (Couper le chaume, enterrer le chaume). 2. Anız (Brûler le chaume). 3. Anızlık, amzh tarla (Les perdrix volaient dans les chaumes). 4. (Köylerde evlerin damına döşenen) Saman sapı (Un toit de chaume). S. Saplardan yapılan dam, çatı (Les maisons des paysans coiffées d'un chaume). 6. mec. Köylü kulübesi. chaumer gçl. vegsz. Anız sökmek, ekin biçildikten sonra tarladaki sapları sökmek, yakmak, chaumière diş. Saman sapıyla örtülü kulübe, kulübecik, köylü kulübesi (Chaumière du bûcheron, du paysan). § Une chaumière et un cœur: İki gönül bir olunca samanlık seyran olur. chaumine diş. Kulübecik, küçük köylü kulübesi, chaussant,e s. (Ayakkabı için) Ayağa iyi gelen, ayağı iyi kavrayan (Ces mocassins sont très chaussants). chausse diş. 1. Üniversite öğretim üyelerinin omuzlarına taktıkları kumaş parçası, omuzluk. 2. Kumaş süzgeç. 3. Uzun çorap, tozluk. 4. ç. Eskiden kullanılan bir tür potur. § Aux chausses de: -in ardından, arkasından (La meute des envieux ne cessera d'aboyer à tes chausses: Çekemiyenler sürüsü senin arkandan havlayıp duracaklardır hep).Courir, hurler après les chausses de qn: Birinin ardını, yakasını bırakmamak, biriyle uğraşıp durmak. Tirer ses chausses: Tüymek, kaçmak, chaussée diş. 1. Su seti (Chaussée de retenue; chaussée d'étang) 2. (Çukur yada bataklık yerlerde yapılan) Dolma yol (Chaussée dans urı marais, dans un lieu bas). 3. İki yaya kaldırımı arasında kalan taşıt yolu, şose (Les voitures roulent sur la chaussée asphaltée). chausse-pied er. Çekecek, kerata.

249

chaussure chausser gçl. 1. (Ayakkabı y ada çorap için) Giymek (Chausser ses pantoufles, ses bas, ses souliers). 2. Ayakkabı giydirmek, ayağına ayakkabı giydirmek (Il faut chausser cet enfant). 3. Ayakkabısını yapmak, ayakkabı gereksinimini gidermek, sağlamak (Ce cordonnier chausse toute notre famille). 4, -numara ayakkabı giymek (Je chausse du 42: Kırkiki numara giyiyorum). S. Ayakkabı yapmak (Ce cordonnier chausse bien). 6. Ayağa iyi gelmek (Ce soulier chausse bien). 7. Dibini toprakla beslemek (Chausser une plante). 8. Lastik takmak (lia bien chaussé sa voiture. Une voiture bien chaussée). § Chausser le brodequin: Komedi oynamak, oyun oynamak. S' enfuir un pied chaussé et l'autre nu: Pabucunu almadan kaçmak, hemen tüymek. Les cordonniers sont les plus mal chaussés: Terzi kendi söküğünü dikemez. § Se chausser: Ayakkabılarını giymek (Je me chausse toujours avec un chausse-pied). chausse-trappedi$.l. (Tilkive benzerihayvanlariçin kurulan) Tuzak (Prendre des bêtes sauvages dans des chausse-trapes). 2. (Eskiden insan ve hayvanlar için kullanılan) Ayak oltası, ayı kapanı. 3. mec. Hile, düzen, tuzak (Il évitait habilement les chausse-trappes de sonadversaire). chausettte diş. 1. Kısa konçlu çorap. 2. ( E r k e k ve çocuklar için) Ç o r a p (Chaussettes de laine, de fil, de nylon. Tricoter des chausettes. Repriser des chaussettes), i Chausette russe: D o l a k ; dolak biçiminde çorap. Chaussettes à clou: hlk. Kabaralı ayakkabı. Jus de chaussette: Çok kötü kahve, çapanoğlunun apdes suyu. chausseur er. Ayakkabıcı; kunduracı; kundura satıcısı. chausson er. 1. Patik (Tricoter des chaussons pour un bébé). 2. Hafif ayakkabı, keçe ayakkabı (Chausson d'escrimeur, chausson de danse). 3. T e k m e dövüşü biçiminde yapılan bir tür oyun, t e k m e oyunu (Pratiquer le chausson). 4. Bir tür pasta (Chausson aux pommes, chausson aux prunes). S. Kısa konçlu lastik çizme, şoson, chaussonnier er. Terlikçi; patıkçi. chaussure diş. 1. (Çizme, potin, iskarpin terlik gibi her tür) Ayakkabı (Chaussure de cuir, de daim. Chaussure de sport, deski, de basket, de tennis). 2. Ayakkabı sanayii, ayakkabı ticareti (Lesouvriers de la chaussure. Travailler dans la chaussure). § Une chaussure à tous pieds: Herkesin benimseyebileceği basit bir düşünce. Enlever ses chaussures: Ayakkabılarını çıkarmak. Mettre ses chaussures: Ayakkabılarını giymek. Ressemeler des chaussures: Ayakkabılara pençe yapmak. Trouver chaussure à son pied: T a m aradığını

250

chauve bulmak, kendi dengini bulmak. Cordonnier pas plus h a u t que la chaussure: Çizmeden yukarı çıkma. chauve s. 1. Dazlak (Une tête chauve, un crâne chauve). 2. Dazlak kafalı (Ilestdevenuchauve). 3. Çıplak, üzerinde hiç ağaç ve bitki olmayan, kel (Des collines chauves). 4. ad. Kel, dazlak kafalı. § Etre chauve comme u n «raf, comme une bille, comme un genou: Damdazlak olmak, kafasında tek tüy bulunmamak. L'occasion est chauve: Fırsat kolay kolay yakalanamaz, ha deyince fırsat ele geçmez, chauve-souris diş. Yarasa. chauvin, e s. ve ad. Aşırı milliyetçi, "şoven (Un journal chauvin. Mener une politique chauvine. Il est un grand chauvin). chauvinisme er. Aşırı milliyetçilik, "şovenlik (Son chauvinisme retire beaucoup de valeur à ses jugements). chauviniste s. vead. A ş ı n milliyetçi, şoven, chauvir gsz. (Eşek, katır, at gibi hayvanlar için) Kulaklarını dikmek (Il chauvit, il chauvit des oreilles). chaux diş. Kireç, g Chaux éteinte: Sönmüş kireç. Chaux vive: Sönmemiş kireç. Lait de chaux, blanc de chaux: Kireç şerbeti. Bâtir à chaux et à sable, à chaux et à ciment: Çok sağlam yapmak, demir gibi sağlam yapmak. Etre bâti à chaux et à sable, à chaux et à ciment: Çok sağlam bir bünyesi olmak demir gibi güçlü kuvvetli olmak (Il est bâti à chaux et à sable). chavirement er. 1. den. Alabora olma, batma. 2. mec. Karmakanşıklık, allak bullakhk. chavirer gsz. 1. Alabora olmak, batmak (Nous avons failli chavirer. Le bateau a chaviré dans la tempête). 2. Devrilmek (Lapile de livres a chaviré sur le sol). 3. D ö n m e k , kararmak (Ses yeux ont chaviré et il a perdu connaissance). 4. gçl. Devirmek (Le chien a chaviré le seau). S. gçl. Y a n yatırmak (Chavirer un navire pour le réparer). 6. gçl. mec. Allak bullak etmek, çok şaşırtmak (Cette nouvelle m'a chaviré). 7. Etre chaviré de qch: Bir şeye çok şaşmak, apışıp kalmak (J'ensuis chaviré). chèche er. Ar. başörtüsü.

Kefye, araplann püsküllü erkek

chéchia diş. Ar. Zuhaf fesi, Cezayirli ve Senegalli erlerin fesi. cheddite diş. Patlayıcı bir madde, chef er. 1. (Eskiden) Baş, kafa. 2. Baş, başkan (Le chef de l'Etat: Devlet Başkam. Les chefs syndicalistes s'adressent à leurs organisations). 3. Şef (Chefde gare, chef d'orchestre). 4. Üst, büyük

chemin (Le subalterne doit obéir à ses chefs). S. Elebaşı, ileri gelen (Les chefs de la révolte sont arrêtés). 6. T e m e l m a d d e . 7. Kurucu (Leschefsd'unparti). 8. Yüksek rütbeli subay (Les grands chefs de l'armée). 9. Önemli kişi, as (C'est un chef). 10 .tkz. Reis, aga (Oui, chef). § Chef d'état-miqor: Kurmay başkanı (Chef d'état major d'une division). Chef-cuisinier, chef de cuisine: Aşçıbaşı. Chef de cabinet: Özel kalem müdürü (Chef de cabinet d'un ministre). Chef de bande: Çete reisi, çete başı. Chef de famille: Aile reisi. Chef de file: 1. ask. Sıra başı, kolbaşı. 2. Bir topluluğu ardından sürükleyen kimse, önder (Ce député est le chef de file de l'opposition). En chef: Baş (Ingénieur en chef. Rédacteur en chef. Commandant en chef). Au premier chef: Son derece, çok (Cela m'intéresse au premier chef). De ce chef: Bundan dolayı, bu nedenle. De son chef, de son p r o p r e chef: Kendi kendine, kendi başına (Il l'a fait de son chef. Ils ont décidé de leur propre chef de renoncer à cet avantage). chef-d'œuvre \jEdœvn(e)] er. 1. (Eskiden) Z a n a a t k â r l a n n usta ünvanını almak için sınav kuruluna çıkardıklan özenli iş. 2. Soy yapıt, başyapıt, "şaheser (Ce roman est un chef-d'œuvre de notre littérature). chef-lieu \jeflj01 er. İl, ilçe yada bucak merkezi, yönetim merkezi, cheftaine diş. İzci, yavrukurt, oymak başı (gençkız yada kadın), cheik er. Ar. (Araplarda) Şeyh,kabile reisi, uruk başkanı. chéiroptères, chiroptères er. ç. hayb. Yarasalar, chelem, schelem er. (Briç oyununda) Şilem (Réussir le petit chelem, le grand chelem: Küçük şilem, büyük şilem yapmak). § Faire qn chelem: Birini şilem yapmak, chélicère diş. hayb. Zehir çengeli, chélidoine diş. bitb. Kırlangıçotu. chéloniens er. ç. hayb. Kaplumbağalar, ehemin er. 1. Yol (Chemin montant, ehemin descendant. Chemin sinueux, chemin tortueux, chemin en zigzags). 2. Mesafe, uzaklık, erim (La ligne droite est le plus court chemin d'un point à un autre). 3. T u t u m , yol yöntem (Il n'arrivera pas à ses fins par ce chemin). § Chemin vicinal, rural: Köy yolu. Chemin de montagne: Dağ yolu. Chemin forestier: Orman yolu. G r a n d chemin: Anayol. Voleur de grand chemin: Yol soyguncusu, büyük soyguncu. Vieux comme les chemins: Çok eski, çok yaşlı. Chemin d'escalier: Yol halısı, merdiven halısı. Le ehemin de saint Jacques: 1. Haçyolu.2. mec. Samanyolu. Chemin

ehemin de fer de table: Masa örtüsü üzerine serilen işleme. Chemin de ronde: (Kalelerde) Seğirdim yolu. Chemin de fer: Demiryolu. Le ehemin des écoliers: En uzun yol. Lechemin de Damas: Doğru yol. Hak yolu. Chemin du paradis: Güç yol, dar yol. Chemin couvert: ask. Kurşun tutmaz yol. Chemin battu: 1. İşlek yol. 2. mec. Çok çiğnenmiş sakız, herkesin bildiği şey. En ehemin: Yolda. Chemin faisant: Yolda giderken. A mi-ehemin: Yan yolda (Ils sont restés à mi-chemin). Construire un chemin: Yol yapmak. Percer, ouvrir un chemin: Yol açmak. Perdre son chemin: Yolunu yitirmek. Se tromper de chemin: Yolu şaşırmak. Etre toujours sur les chemins: Durmadan dolaşmak, dere tepe dolaşıp durmak, hep yollarda olmak. Montrer le ehemin à qn: 1. Birine yol göstermek. 2. örnek olmak, önderlik etmek. Trouver son ehemin de Damas: Sonunda hak yolunu bulmak, doğru yola girmek, "hidayete ermek. Faire son ehemin: İşini yoluna koymak. Se mettre en ehemin: Yola çıkmak. Poursuivre son ehemin, passer son ehemin: Yoluna devam etmek. Faire du ehemin, abattre du ehemin: Yol almak, ilerlemek. Rester en ehemin: Yolda kalmak. Aller son petit bonhomme de ehemin: Kendi yolunda gitmek, kimsenin etlisine sütlüsüne karışmamak. Ne pas y aller par quatre chemins: Açıkça, dobra dobra hareket etmek, dolambaçlı yollara sapmamak. Trouver qn sur son ehemin: Birini karşısında hasım olarak bulmak, engelleyici olarak bulmak. Se mettre sur le chemin de qn: Birinin karşısına hasım olarak çıkmak, karşısına dikilmek, birini engellemeye çalışmak. S'arrêter en ehemin: Başlanılmış bir işi yan yolda bırakmak. Faire voir du ehemin à qn: Birine çok çektirmek, birini büyük sıkıntılara sokmak. Ne pas s'arrêter en si beau ehemin: Başarısıyla yetinmemek, başarılarım ard arda sürdürmek. Rester dans le droit ehemin: Dürüst kalmak, doğruluktan hiçayrılmamak. Etreenbon ehemin: İyi gitmek, başarı yolunda olmak. Ne pas en prendre le ehemin: Bir türlü adam olmamak, dikiş tutturamamak. Prendre le ehemin de qch: -in yolunu tutmak (Prendre le ehemin de la ville, du village, d'Istanbul). Qui trop se hâte reste en chemin: Acele işe şeytan karışır. Tout ehemin mène à Rome: Aynı kapıya çıkar, her yol Roma'ya gider. ehemin de fer er. 1. Demiryolu (Systèmes de sécurité du ehemin de fer). 2. Tren, demiryolu (Faire un voyage en ehemin de fer). 3. (Çocuklar için oyuncak) Küçük tren (Chemin de fer électrique). 4. Demiryolları işletmesi, demiryolları yönetimi

251

chemisette (Les chemins de fer turcs. Employés des chemins de fer). 5. Kumar, bir bakara türü (Jouer au chemin de fer dans un casino). chemineau er. 1. İş arayan işçi, aylak işçi, boşta kalan işçi. 2. Serseri, dilenci, sokak serserisi, cheminée diş. 1. Ocak (Allumer du feu dans la cheminée, brûler du bois dans la cheminée. La cheminée tire bien). 2. Baca (Cheminée d'usine, cheminée de locomotive, cheminée de navire). 3. Lamba şişesi. 4. Ağız (Cheminée d'un volcan). S. (Silâhlarda) Kapsül memesi. 6. Delik (Cheminée d'aération). 7. (Dağcılıkta) Dik dar yol. § Cheminée des fées: Peri bacası. Sous la cheminée, sous le manteau de la cheminée: Gizlice, el altından. cheminement er. 1. İlerleme, yol alma, gelişme (Cheminement des eaux. Cheminement de la pensée, d'une idée). 2. ask. Adım adım ilerleme, düşman mevzilerine adım adım yaklaşma (Le cheminement des sapeurs s'effectuaient sous le feu de l'ennemi). cheminer gsz. 1. İlerlemek, yol almak (Après avoir longtemps cheminé, nous sommes arrivés à une auberge). 2. Gelişmek, oluşmak (Cette idée a cheminé dans les esprits). 3. ask. Düşman mevzilerine adım adım yaklaşmak. § Cheminer droit: Hiç yanılgıya düşmemek, hep doğnı yolda olmak.

cheminot er. tkz. Demiryolu görevlisi, ehemisage er. (Bir motora) Gömlek geçirme, chemise diş. 1. Gömlek (Chemise d'homme. Chemise blanche, chemise à carreaux, chemise de sport, chemise empesée). 2. Zarf. 3. Kılıf. 4. Mermi kovanı. § Chemise de mailles: Zırhlı gömlek. Chemises brunes: Naziler. Chemises noires: Kara gömlekliler, faşistler. Changer de qch comme de chemise: Don değiştirir gibi... değiştirmek (Il change d'idée comme de chemise). Etre en bras de chemise: Ceketsiz olmak, yalnız gömlekle olmak. Etre comme cul et chemise: hlk. Birbirinden hiç ayrılmamak, birbirinin kıçından hiç ayrılmamak. Laisser dans qch jusqu'à sa dernière chemise: Bir işte herşeyini yitirmek, son meteliğine kadar her şeyini vermek, iflas etmek. Se soucier de qch comme de sa première chemise: Bir şeye hiç aldırmamak, umurunda bile olmamak, vız gelip tırıs gitmek, chemiser gçl. (Motor vb. için) Gömlek geçirmek, chemiserie diş. 1. Gömlek yapımevi. 2. Gömlekçi dükkânı. chemisette diş. 1. Kadın gömleği. 2. (Gömlek üstüne takılan) önlük. 3. Kısa kollu erkek gömleği.

chemisier

252

chemisier er. 1. Gömlekçi. 2. Ö n ü işlemeli, yakalı kadın gömleği, chênaie diş. Meşelik. chenal er. 1. G e m i geçidi, küçük kanal (Les bateaux entrent dans la rade par un chenal). 2. Değirmen arkı, ark. § Chenal pro-glaciaire: Buzul vadisi; buzul sulannın oyduğu vadi. chenapan er. H a y d u t , pis herif (Sortez d'ici, chenapans!). chêne er. Meşe. § Etre fort comme un chêne: Kaya gibi sağlam olmak, chêneau er. Meşe fidanı. chéneau er. (Damlarda) Küçük oluk, küçük kanal, d a m deresi (Chéneau en zinc). chêne-liège er. Mantar meşesi, chenet er. Ocak ızgarası, chènevière diş. Kenevir tarlası, chènevis fjenvi] er. Kenevir tohumu, chènevotte diş. Kenevir teli. chenil er. 1. Köpek damı, köpek kulübesi. 2. Pis ve düzensiz yer, çingene çergesi. chenille diş. 1. Tırtıl (La chenille est nuisible aux arbres). 2. Tüylü kaytan. 3. Tırtıl, palet (Véhicule à chenilles). chenille,e s. Tırtıllı, paletli (Véhicule chenillé). chenillère diş. Tırtıl yuvası, chenu,e s. Ağarmış, pamuk gibi ağarmış (Tête chenue). § Arbre chenu: Yaşlılıktan tepesinde dal ve yaprak kalmamış ağaç. Cime chenue: Karlı tepe. Vin chenu: hlk. İyi cins şarap, cheptel er. 1. Sığır ve davarın bakımı için biriyle yapılan sözleşme, 2. Sözleşmeyle bir başkasına aktarılan sürü. § Cheptel mort: Kiraya verilen tarımla ilgili demirbaş eşya ve binalar. Cheptel vif: Çiftlik işletmesinin hayvan varlığı. Bail à cheptel: Hayvan icarı, chèque er. Çek. § Chèque bancaire: Banka çeki. Carnet de chèque: Çek defteri. Chèque en blanc: Açık çek. Chèque barré: Çizgili çek. Chèque au porteur: Hamiline muharrer, taşıyana ödenecek çek. Chèque à ordre: N a m a muharrer, ada yazılı çek. Chèque de communication: Takas ve mahsup çeki. Chèque sur...: -de ödenecek çek (Chèque sur Ankara). Chèque sans provision: Karşılıksız çek. Chèque de voyage: Seyahat çeki, gezi çeki. Chèque postal: Posta çeki. Donner un chèque en blanc à qn: Birine açık çek yazmak; istediği gibi hareket etmek izni vermek, tam serbestlik vermek. Faire un chèque: Bir çek yazmak, chéquier er. Çek karnesi. cher,ères. 1 . S e v g i l i , ° a z \ z ( M o n c h e r a m i . Machère tante). 2. Pahalı (La lutte contre la vie chère. Une voiture chère. C'est cher). 3. Pahalıcı, çok pahalı

chercher satan, çok para alan (Ces magasins sont chers. Ce marchandestcher. Ce médecin estcher.) 4. Cher à: a) -için değerli, önemli (Ses enfants lui sont chers). b)-ce sevilen (Un thème cher aux romantiques). S. Sevimli (Un visage si cher). 6. ad. Sevgili, aziz (Ma chère, mon cher).% Coûter cher:Pahalı olmak f Ces fruits coûtent très cher). Coûter cher à qn: Birine pahalıya mal olmak (Cette négligence lui coûtera cher). Etre cher à qn: Biri için değerli, önemli olmak; biri tarafından sevilmek (Cette méthode leur est bien chère). Faire payer cher qch à qn: Bir şeyi birine pahalıya ödetmek, yanma komamak (Je ferai payer cher cette trahison à ce lâche). Ne pas valoir cher: Pek değerli olmamak; nitelikli, erdemli olmamak (Un homme qui ne vaut pas cher). Payer qch cher: Bir şeyi pahalı ödemek (Un peuple qui a payé cher son indépendance). Vendre cher sa vie: Postunu kolay kolay vermemek, kendini sonuna dek savunduktan sonra ölmek. chercher gçl. 1. A r a m a k (Chercher un objet perdu. Chercher un emploi, un appartement). 2. Aramak, araştırmak, bulmaya çahşmak (Chercher une solution, un moyen). 3. İstemek (Chercher la paix, la solitude, chercher du secours). 4. Kavuşmaya çahşmak (Chercher Dieu). 5. Gelip almak, gidip getirmek (Venez me chercher ce soir. Allez chercher un médecin). 6. hlk. Kışkırtmak (Je ne suis pas méchant, mais situ me cherches, gare à toi). 7. hlk. Çıkmak, mal olmak ( Ça va chercher dans les mille francs: Aşağı yukarı bin franga çıkar, bin franga mal olur). 8. Chercher à f. qch: -meye çalışmak (Il cherche à obtenir des renseignements sur la situation). § Chercher midi à quatorze heures: İşi boşuna güçleştirmek; burnunun dibindeki şeyi uzaklarda aramak. Chercher des histoires à qn: hlk. Birine güçlük çıkarmak, başına iş açmak. Chercher ses mots: Kesik kesik konuşmak, ıkınıp sıkınarak konuşmak. Chercher une aiguille dans une botte de foin: Denizde inci bulmaya çalışmak, kara gecede kara keçiyi bulmaya çalışmak, bulunması olanaksız bir şeyi arayıp bulmaya çalışmak. Chercher femme: Kendine bir eş aramak, evlenmek istemek. Chercher aventure: Serüven ardında koşmak. Chercher à qui s'en prendre: Çatacak birini aramak. Cherher chicane: Belâ aramak, hır çıkarmaya çalışmak. Chercher dispute à qn: Biriyle çıngar çıkarmaya çalışmak. Chercher noise à qn: Birine çatmak için bahane aramak. Chercher une querelle d'Allemand: Ortada fol yok yumurta yokken birine çatmaya çalışmak. Chercher la petite bête: Öküzün altında buzağı aramak. Chercher des poux dans la tête de

chercheur qn: Biriyle ille hır çıkarmak istemek, chercheur,euse ad. 1. Arayan, arayıcı (Chercheur de trésor; les chercheurs d'or). 2. Araştırmacı (Il est grand chercheur). 3. s. Araştırıcı (Un esprit chercheur, un regard chercheur). § Tête chercheuse: (Füzelerde) Hedef arayıcı başlık (Misile muni d'une tête chercheues). chère diş. 1. (Eskimiştir) Çehre, yüz. 2. Besin, yemek (Chère délectable, chère exquise). § La bonne chère: Güzel ve nitelikli yemek. Faire bonne chère à qn: Birini iyi karşılamak, güler yüzle buyur etmek. Faire bonne chère: Güzel güzel yemekler yemek (Chez lui, on a l'habitude de faire bonne chère). chèrement bel. 1. Sevecenlikle, şefkatle (Aimer, embrasser chèrement). 2. Pahalı olarak, pahalıya (Acheter, vendre chèrement. Payer chèrement un succès). chéri,e s. 1. Sevgili (Votre femme chérie. Mes enfants chéris). 2. En çok sevilen (L'enfant chéri de la famille). 3. ad. En çok sevilen kimse ( C'est le chéri de ses parents). A.ad. Sevgili (Mon chéri, ma chérie. Ne t'inquiète pas ma chérie). chérif er. Ar. Arap prensi, şerif, chérir gçl. 1. Çok sevmek, yürekten sevmek, candan sevmek (Chérir sa femme, ses enfants, ses amis). 2. Candan bağlı olmak (Il chérit la liberté plus que la vie). cherry er. İng. Kiraz likörü, cherté Pahalılık (Cherté de la vie. Nous sommes entrés dans une période de cherté). chérubin er. 1. Tevrat'a göre bir melâike sınıfı, kerubi (Il est beau comme un chérubin; Melek gibi güzel). 2. Kimi resimlerde iki kanat arasında gösterilen çocuk. 3. Sevimli çocuk. § Avoir une face de chérubin: Çok sevimli bir yüzü olmak, melek yüzlü olmak, chervis \J£KVİ\ er. Yabanhavucu. chétif.ives. 1. Cılız ( Un enfant chétif). 2. Az verimli, önemsiz, söz etmeye değmez (Une récolte chétive). 3. Silik (Une viechétive). chétivement bel. Cılızca; silikçe, chétivité diş. Cılızlık; siliklik, cheval er. 1. At, beygir. 2. mec. Binicilik (Aimer le cheval. Faire du cheval. Costume de cheval). § Cheval pur sang: Saf kan at. Cheval demi -sang: Yarım kan at. Cheval de Troie: Truva atı; bulunduğu yere içerden ihanet eden kimse. Cheval de course: Yarış atı. Cheval de trait: A r a b a beygiri. Cheval de somme: Yük beygiri. Cheval de labour: Çift beygiri. Cheval de cérémonie: Tören atı. Cheval reproducteur: Damızlık at. Cheval marin: hayb. Denizatı. Cheval d'arçon:

253

chevalier

(Jimnastik) A t l a m a beygiri. Cheval-vapeur (yada yalmzca)Cheval: Beygir gücü(Une automobile de 45 chevaux). Un grand cheval: mec. Kadana gibi biri, aygır gibi biri, iri yarı insan (Sa femme était un grand cheval à la voix rude). Un vrai cheval: mec. Katır gibi güçlü ve çalışkan kimse (C'est un vrai cheval à l'ouvrage). Un vieux cheval de retour: Sabıkalı. Cheval de bataille: D ö n ü p dolaşıp başvurulan belge, temcit pilavı gibi ikide bir öne sürülen sav. Fièvre de cheval: Yüksek ateş. Remède de cheval: Çok etkili ilâç. A cheval: Atlı ; atla (Un homme à cheval. Je ferai ce voyage à cheval). A cheval sur: Bir parçası bir yakada ö b ü r parçası ö t e yakada, bir ayağı bir yerde biri öteki yerde, ata biner gibi (La ville est à cheval sur le fleuve. Il s'asseoit à cheval sur un tronc d'arbre). Etre à cheval sur qch: Bir şey üzerinde çok titiz olmak (Je suis à cheval sur les principes. Le directeur est à cheval sur le règlement). Cela ne se trouve pas dans le pas d'un cheval: H e deyince hemen bulunmaz; bulunması güç bir şey bu. Changer son cheval borgne pour un aveugle: Kırı verip doru almak. Dimyata pirince gideyim derken evdeki bulgurdan olmak. Descendre de cheval: Attan inmek. Faire une chute de cheval: A t t a n düşmek. Monter sur ses grands chevaux: Küplere binmek, çok kızmak. Monter un cheval, monter sur un cheval: A t a binmek, chevalement er. (Bir duvara vurulan) Payanda takımı, payanda; payandalama (Chevalement d'un puits de mine). chevalergç/. Payanda vurmak (Chevalerunmur). § Chevaler des cuirs: İşlenecek derileri tezgâha almak. chevaleresque s. 1. Şövalyece, yiğitçe (Un geste chevaleresque). 2. Yiğitliğe değgin (Littérature chevaleresque). chevalerie diş. Şövalyelik. § Ordre de chevalerie: 1. Ortaçağda kâfirlerle savaşmak üzere kurulan savaşçı dindarlar tarikatı. 2. Derebeyler sınıfı, chevalet er. 1. (Eskiden) Bir tür işkence sehpası. 2. K e m a n köprüsü (Chevaletd'un violon). 3. Resim sehpası (Chevalet de peintre). 4. Tezgâh (Chevalet de scieur de bois. Chevalet de charpentier, de menuisier). 5. Seyyar köprü dayanağı. § Tableau de chevalet: Küçük tablo, chevalier er. 1. (Eski R o m a ' d a ) İkinci sınıf yurttaş. 2. (Ortaçağda) Şövalye. 3. Barondan aşağı bir soyluluk unvanı. 4. Nişanı, madalyası olan kimse (Chevalier de la Légion d'honneur). 5. Çulluk türünden bir kuş (Chevaliers à pieds rouges). § Chevalier d'industrie: Dolandırıcı. Chevalier errant: Haksızlıklarla savaşmak üzere ülke ülke

chevalière dolaşan kimse. Chevalier servant: Kadınların bir dediğini iki yapmayan erkek. Le chevalier de la Triste Figure: Donkişot. Se faire le chevalier de qn: Birinin savunuculuğunu yapmak, chevalière diş. Şövalye yüzüğü, chevalin,e s. 1. A t a değgin (Race chevaline. Boucherie chevaline). 2. Atı andıran, at gibi (Un visage chevalin). cheval-vapeur er. (Makinelerde) Beygir gücü. chevauchante s. Birbirinin üstüne binen (Dents chevauchantes, tuiles chevauchantes). chevauchée diş. 1. A t gezintisi. 2. At gezintisine çıkmış topluluk, chevauchement er. Birbirinin üstüne binme, üst üste yığılma (Chevauchement des lettres. Le chevauchement d'une dent sur une autre). chevaucher gsz. 1. Atla gitmek. 2. A t a biner gibi yapmak (Cet enfant chevauche sur un bâton). 3. Birbirinin üstüne binmek, binişmek (Ces tuiles ne chevauchent pas bien. Ses deux dents chevauchent). 4. (Basımcılıkta) Satırların sırası eğri olmak, birbirinin üstüne binmek (Les lignes chevauchent; les lettres chevauchent). 5. gçl. Binmek, üstünde durmak (Les sorcières chevauchent des manches à balai. Une paire de lunettes chevauche le nez). chevau-léger er. (Eskiden) Hafif süvari, chevêche diş. Bir tür gece kuşu. chevelu,e s. 1. Saçlı (Une tête chevelue). 2. Püsküllü, saçaklı (L'épi chevelu du maïs. Une racine chevelue). 3. Uzun saçlı, chevelure diş. 1. Saç. 2. (Yıldızlarda) Kuyruk (La chevelure d'une comète). chevet er. 1. Başucu (Lampe de chevet. Il a installé son lit, le chevet contre le mur). 2. (Kiliselerde) Mihrap bölümü ( U n cimetière entoure le chevet de cette église). 3. (Madencilik) Filiz yatağı. § Livre de chevet: Başucu kitabı, en çok sevilen kitap. Au chevet de: Baş ucunda (Il a passé deux nuits au chevet de son oncle malade). chevêtre er. 1. Bir döşemenin kirişlerini birbirine bağlamak için aralarına konulan küçük kiriş p a r ç a l a n , kiriş çeliği. 2. Sargı. 3. Yular, cheveu er. 1. Saç teli (Il a trouvé un cheveu dans le potage). 2. ç. Saç (Des cheveux longs, courts, frisés, souples, ondulés, bouclés, crépus, laineux. Des cheveux noirs, blancs, bruns, blonds, roux, châtains, gris). § Faux cheveux: T a k m a saç. A un cheveu près: Nerdeyse, az kalsın. En cheveux: Başı örtüsüz olarak, başı açık (Sortir en cheveux. Faire une visite en cheveux). Tiré par les cheveux: Z o r l a m a , zoraki, mantığa pek uygun düşmeyen (Un raisonnement tiré par les cheveux. C'est tiré

254

chèvre-pied par les cheveux). Avoir mal aux cheveux: Çok içmiş olmaktan dolayı başı ağnmak. Couper les cheveux en quatre: Kılı kırk yarmak. Faire dresser les cheveux sur la tête: İnsanın tüylerim ürpertmek. Ne tenir qu'à un cheveu: Olmasına ramak kalmak, olmasına kıl payı kalmak. Ne pas toucher à un cheveu de qn: Birinin kılına d o k u n m a m a k . Saisir l'occasion par les cheveux: Fırsatı yakalamak, fırsatı kaçırmamak. Se faire des cheveux blancs: Çok üzülmek, kaygılanmak. Se prendre aux cheveux: Saç saça baş başa gelmek. S'arracher les cheveux: Çok kızmak, saçlarım yolmak. Toucher un cheveu de la tête de qn: Birine azıcık dokunmak, kılına dokunmak (Si tu touches un cheveu de sa tête, tu auras affaire à moi). Venir comme un cheveu sur la soupe: Yersiz, zamansız gelmek; gelişi uygun düşmemek.

cheville diş. 1. Takoz, kama, kavila. 2. (Telli çalgılarda) Kulak. 3. (Ayakta) Bilek, bilek çıkıntısı, topuk (Se fouler la cheville. Robe qui arrive à la cheville). 4. ed. Şişirme, "haşiv. § Cheville ouvrière: 1. Arabayı oka bağlayan cıvata. 2. mec. Elebaşı; -in temel direği (Etre la cheville ouvrière d'un complot, d'une affaire, d'une association). Etre en cheville avec qn: tkz. Biriyle çıkar yada iş ortaklığı olmak, biriyle hep aynı kaba işemek. Ne pas aller à la cheville de qn, venir à la cheville de qn: Birinin tırnağı etmemek, birinin ayağının tozu bile olmamak, birinin eline su dökememek (Je ne connais pas defemme qui lui vienne à la cheville. Il ne va pas à ta cheville). cheviller gçl. 1. Takozlamak, takozlarla bağlamak (Cheviller une porte, une table). 2 .ed. Haşivlerle doldurmak, şişirmek. § Avoir l'âme chevillée au corps: Kedi canlı olmak, cam kolay kolay çıkmamak. Avoir l'espoir chevillé à l'âme: Kolay kolay u m u t ve cesaretim yitirmemek, cheviotte diş. İskoç yapağısı, chèvre diş. 1. Keçi (Lait de chèvre, fromage de chèvre. Chèvre d'Angora). 2. Yük kaldırma düzeni, dikme, makas. 3. Sehpa, sıpa, çatkı. 4. er. (Eksiltili olarak "fromage de chèvre" yetine) Keçi peyniri (Un chèvre, manger du chèvre), f Faire devenir chèvre: Şaşkına çevirmek. Ménager la chèvre et le chou: İki yanı da idare etmek, iki hasım yanla da iyi geçinmek, chevreau er. 1. Oğlak (Il bondit comme un chevreau). 2. Oğlak derisi (Des gants en chevreau, chaussures de chevreau). chèvrefeuille er. bitb. Hanımeli, chèvre-pied s. ve ad. Keçi ayakh (Satyre chèvrepied. Des chèvre-pieds).

chevreter chevreter gsz. (Keçi için) Yavrulamak, doğurmak, chevrette diş. 1. Küçük keçi. 2. Dişi karaca. 3. Sacayak. 4. Gayda. 5. Karides, teke. 6. Oğlak derisinden kürk (Manteau de chevrette). chevreuil er. hayb. Karaca. chevrier,ire ad. 1. Keçi çobanı. 2. er. Bir fasulye türü. chevrillard er. Karaca yavrusu, chevron er. 1. Çatı merteği, baba. 2. ask. Kol şeridi, chevronné,e s. 1. Kıdem şeridi taşıyan (Vieux héros tout chevronné). 2. Bir meslekte iyice pişmiş, deneyimli, tecrübeli (Un professeur chevronné. Les parlementaires chevronnés prévoyaient la crise). chevronner gçl. ask. Koluna şerit takmak, chevrotant,e s. Meler gibi, titrek (Une voix chevrotante). chevrotement er. Keçi gibi meleme, titreme (Sa voix avait un chevrotement de vieillesse). chevroter gsz. 1. (Keçi için) Melemek. 2. (Şarkı söylerken yada konuşurken) Sesi titremek, sesini titretmek (Chanteur qui chevrote. Un vieillard qui chevrote). 3. gçl. Titrek ve yavaş bir sesle söylemek (Chevroter une prière, une chanson). chevrotln er. 1. Karaca yavrusu. 2. Sepilenmiş oğlak derisi (Gants de chevrotin). 3. Keçi peyniri, chevrotine diş. İri saçma, iri av saçması (Fusil chargé à chevrotines pour la chasse au sanglier). chewing-gum [jwingom] er. tng. Sakız, çiklet, •çiğnek (Mastiquer du chewing-gum: Çiklet çiğnemek). chez 1. (Birinin) Evinde, evine (Je vais chez moi: Evime gidiyorum. Allons chez Paul. Rentrons chez nous: Evlerimize dönelim). 2. -in ülkesine, ülkesinde; -lere, -lerde (Chez les Esquimaux, la pêche est une activité vitale. Porter la guerre chez l'ennemi. Chez les Perses, on rendait un culte au feu. Chez les bêtes, l'instinct est très fort). 3. -in zamanında, -in döneminde (Chez les anciens Grecs, chez les Sumériens). 4. -in yapıtlarında (Ce motde "gloire" revient souvent chez Corneille). S. mec. -in kişiliğinde, anlayışında, huyunda (C'est une mauvaise habitude chez lui: Bu onda kötü bir alışkanlıktır). 6. er. Ev, konut (J'ai un chez-moi. Chacun veut un chez-soi). § Etre partout chez soi, se sentir chez soi: Kendini evindeymiş gibi hissetmek (Ici, je suis chez moi, je me sens chez mot). Faire comme chez soi: Evindeymiş gibi hareket etmek (Faites comme chez vous). chez-moi, chez-soi er. Ev, yuva, başım sokacak kendine ait bir yer (Chacun veut un chez-soi). chiader gsz. 1. argo. Çok çalışmak, h a n i , hani çalışmak, ineklemek. 2. gçl. Çalışmak,

255

chicaneur hazırlamak (Chiader son bac: Lise bitirme sınavına hazırlanmak, sınav için harıl harıl çalışmak). chialer gsz. hlk. Ağlamak, zırlamak, chialeur, e uses. vead. Gözü sulu; ikide bir ağlayan. chiant,e s. tkz. Cansıkan, kafa ütüleyen, rahatsız eden ( C o m m e il est chiant!). chiard er. hlk. Çocuk, kopil, velet, chiasse diş. Sinek yada böcek pisliği (Chiasse de mouche), g Avoir la chiasse: argo. K o r k m a k , ödü bokuna k a n ş m a k . chibouque,chibouk er. yada diş. Çubuk, tütün çubuğu. chic er. tkz. 1. Şıklık, güzellik (Tout le chic de ce bouquet est dans l'harmonie des couleurs). 2. (Okul argosunda) Alkış, gösteri. 3. Ustalık (Hale chic pour faire cela). 4. ünl. Oh! Ne iyi! N e güzel! Ne şans! (Chic! On va faire un bon voyage! Chic alors!). S .s. Şık (Elle est très chic avec ce chapeau). 6. Güzel, kıyak (Une chic voiture). 7. Sevimli, hoş (Voilà une parole chic). 8. Kibar, nazik (Il est toujours chic à mon égard. Un chic copain). § Avoir le chic de qch, de f.qch; Avoir le chic pour qch, pour f. qch: Bir şeyin, bir şey y apmanın ustası olmak (llale chic des réparations invisibles. Tu as le chic de t'absenter quand on a besoin de toi. Il a le chic pour bavarder). Avoir du chic: Fiyakalı olmak, yakışıldı olmak, esash olmak (Son chapeau a du chic). Faire qch de chic: Hazırlıksız yapmak, pek inceleyip araştırmadan yapmak (II fait ses traductions de chic). Travailler, peindre de chic: (Ressam için) Modelsiz çalışmak, düşevinden resimler yapmak, chicane diş. 1. Hileli dâva. 2. D â v a , uyuşmazlık, anlaşmazlık, mızıkçılık. 3. hkr. Adliyeci takımı. 4. Bir artdüşünce ile çıkarılan kavga, hır. 5. Tabyalardaki zikzaklı yol. § Chercher chicane: Belâ aramak, kavga çıkarmaya çalışmak, chicaner gsz. 1. Dâvaya tezvir karıştırmak, mızıkçılık e t m e k . 2. gçl. Kavga e t m e k , hır çıkarmak (Si l'auteur m'émeut, je ne le chicane pas). 3. Çekiştirmek, takılmak (Si vous la chicanez sans cesse, il ne s'occupera plus de vous). 4. Kafasını meşgul etmek, canını sıkmak f Cela me chicane). S. Chicaner sur qch: Bir şey üzerinde tartışmak, çekişmek, kavga etmek (Ils chicanent sur tout). 6. Chicaner qch à qn: Birinin birşeyine itiraz e t m e k , bir şeyi birine vermek istememek (On lui chicane ses frais de déplacement). chicanerie diş. Mızıkçılık, kavgacılık, çekişme, kavga. chicaneur,euse s. ve ad. Kavgacı, hırcı; yoktan kavga çıkaran (Humeur chicaneuse, esprit

chicanier

chicaneur, c'est un grand chicaneur). chicanier,ère s. ve ad. Kavgacı, hırcı; yoktan yere kavga çıkaran (Une personne chicanière. Les chicaniers trouveront toujours à redire). chicard,e s. hlk. Şık, kıyak, esaslı, chiche s. 1. (Eskiden) Cimri, pinti (Il est très chiche. Un paysan chiche). 2. Pek küçük, pek önemsiz (Une récompense très chiche). 3. ünl. Hodri meydan, yap yapabilirsen! (Tu n'oserais jamais, chiche!). § Pois chiche: Haşlanmış nohut. § Etre chiche de qch: Bir şeyde pek cimri olmak, pek cömert olmamak (Il est chiche de compliments). Etre chiche de f.qch: -cek güçte, durumda olmak (Tu n'es pas chiche de faire ce travail). chiche-kebab er. T. Şişkebap. chichement bel. Pintice, cimrice (Ils vivent très chichement). chichi er. 1. T a k m a saç. 2. (Kadın giysilerinde) Küçük kırma. 3. hlk. Patırtı. 4. Aşırı tören, kural düşkünlüğü; törencilik (Pas tant de chichi!). S. ç. Naz, cilve. § Faire des chichis: Naz yapmak, cilve yapmak, numara yapmak, chichiteux,euse s. Nazcı, cilveci, numaracı (Une femme chichiteuse). chicorée diş. 1. Hindiba. 2. Hindiba kökü tozu. chicot er. 1. Kesilmiş ağacın topraktan yukarıda kalan bölümü, çotuk. 2. Kırılmış bir dişin kökü. chien,ne ad. 1. Köpek (Chien de race. Chien de chasse, chien de berger, chien policier, chien d'appartement). 2. (Ateşli silâhlarda) Horoz. 3. s. Hırçın, sert; kötü (Il n'est pas trop chien). § Chien de mer: Camgöz balığı, -de chien: Pis..., rezil..., kötü (Une vie de chien, un temps de chien, un caractère de chien). Coupdechien: Denizin birden kabarması; beklenmedik ayaklanma (Le gouvernement craint un coup de chien). Chiens de Chasse: Avköpekleri takımyıldızı. Le grand Chien: Büyükköpek takımyıldızı. Le Petit Chien: Küçükköpek takımyıldızı. Entre chien et loup: Sular kararırken, akşamın alaca karanlığında. Arriver, venir comme un chien dans un j e u de quilles: Olmadık anda, münasebetsiz bir sırada çıkıp gelmek. Avoir, éprouver u n mal de chien: Büyük güçlük çekmek, güçlüklerle karşılaşmak (J'ai eu un mal de chien à déchiffrer son écriture). Avoir du chien: Cinsel çekiciliği olmak (Elle n'est pas belle, mais elle a du chien). Etre, vivre, s'entendre comme chien et chat: Kedi köpek gibi olmak, yaşamak. Etre coiffé à la chienne: Perçemini alnına düşürmek, alnında kısa ve kıvrık saçı olmak. Etre comme un chien à l'attache: Özgür olmamak, boynu zincirli olmak. Etre couché en chien de fusil: Dizlerini karnına

256

chier çekerek oturmak. Faire le chien, couchant: Dalkavukluk etmek, köpek gibi yaltaklanmak. Faire le jeune chien, être bête comme un jeune chien: Şaşkınlık etmek, şaşkın olmak. Garder à qn un chien de sa chienne: Birinden alacak öcü olmak (Je lui garde un chien de sa chienne). Mourir comme un chien: Kimsesiz, sahipsiz olarak ölmek. Ne pas attacher ses chiens avec des saucisses: Masraf etmekte pek sıkı olmak. N'être pas bon à jeter aux chiens: Köpeğe atsan yemez durumunda olmak. Ne pas valoir les quatre fers d ' u n chien: Ciğeri beş para etmemek. Ne pas donner sa part aux chiens: Hakkından vazgeçmemek, hakkını almakta direnmek. Recevoir qn comme un chien dans un jeu de quilles: Birini çok kötü karşılamak. Rompre les chiens: Tehlikeli olmaya başlayan, çığnndan çıkmaya başlayan bir konuşmayı, bir tartışmayı kesivermek. Se regarder en chiens de faïence: Birbirine yiyecekmiş gibi bakmak. Traiter qn comme chien: Birine köpek muamelesi yapmak, çok kötü davranmak. Tuer qn comme un chien: Birini hiç acımadan, köpek öldürür gibi öldürmek. Qui veut .loyer son chien l'accuse de la rage: Kedi yavrusunu yerken fareye benzetir. Chien hargneux a toujours l'oreille blessée: Azgın köpeğin kulağı yırtık olur. Chien qui aboie ne mord pas: Isıran köpek dişini göstermez, ısıracak köpek havlamaz. Bon chien chasse de race: Soydur, çeker. Küçük kalkar büyüğe bakar. Les chiens aboient, la caravane passe: İt ürür kervan yürür. Nom d ' u n chien!: Hay Allah kahretsin! Allah belâsını versin! chiendent er. 1. A y n k o t u . 2. mec. tkz. Güçlük, insana kök söktüren şey (Voilà, un chiendent). chienlit diş. tkz. 1. Karnaval maskesi. 2. mec. Maskaralık, gülünç giyim. 3. Karışıklık, kargaşa (La réforme, oui; la chienlit, non!) chien-loup er. Kurt köpeği, chiennergsz. (Köpek için) Eniklemek, doğurmak, chier gsz. argo. Pisliğini yapmak, dışarı çıkmak, sıçmak. § Chier dans la colle: Çok abartmak. Envoyer chier qn: Birini başından savmak, kovmak. Faire chier qn: tkz. Birini rahatsız etmek, canım sıkmak. N'avoir pas chié la honte: A r namus tertemiz olmak, utanmak diye bir şey bilmemek. S'imaginer avoir chié la colonne: Kendini bir bok sanmak, kendini bulunmaz hint kumaşı sanmak. Chie-tout-debout: Canlı cenaze, sıska dayı. Gueule à chier dessus: Suratına bak süngüye davran. Ça va chier: İşin boku çıkacak. Y a pas à chier: Bu böyle artık, lâmı cimi yok. Se faire chier: Sıkıntıdan patlamak (On se fait chier

chierie ici). chierie diş. argo. Çok can sıkıcı şey,boktan iş (Quelle chierie!). chiffe diş. 1. Kötü kumaş. 2. mec. Gevşek adam. chiffon er. 1. Kumaş parçası, çaputf Essuyer la table avec un chiffon). 2. Buruşuk, pis kâğıt parçası (Le professeur a refusé d'accepter de pareils chiffons). 3. tkz. Kadın giyim kuşamı. § Un chiffon de papier: 1. Önemsiz, buruşuk kâğıt parçası. 2. Geçerliği olmayan anlaşma, geçersiz sözleşme. Parler chiffons, s'occupper de chiffons: H e p giyim kuşamdan söz etmek, chiffonnage er. Buruşturma. chiffonné,e s. 1- Buruşmuş (Etoffe chiffonnée). 2. mec. Buruşuk, kırış kırış (Unefigure chiffonnée). chiffonnement er. 1. Buruşturma. 2. Buruşma. 3. Kırgınlık, hoşnutsuzluk (Accepter sans chiffonnement). chiffonner gçl. 1. Buruşturmak (Chiffonner un vêtement). 2. mec. Can sıkmak, üzmek (Cela me chiffonne). 3. gsz. Ufak tefek dikişler yapmak; ufak tefek bez parçalarını toplayıp yanyana getirmek, onlardan bir şeyler yapmak (Elleaimeà chiffonner). chiffonnier,ère ad. Paçavracı, çaputçu (Il est vêtu comme un chiffonnier). § Se battre comme des chiffonniers: Çingeneler gibi kavga etmek, chiffonnier er. Çamaşır dolabı, şifoniyer, chiffrable s. Rakamlandırılabilir, rakama vurulabilir, rakamla ifade edilebilir, chiffrage er. 1. Rakamla hesap etme, rakama dökme. 2. Numaralama. 3. "Şifreleme, 'gizyazılama. chiffre er. 1. Rakam (Ecrire un nombre en chiffres). 2. Şifre, *gizyazı (Service du chiffre. Chiffre d'une serrure, d'un coffre-fort). 3. Şifre dairesi (Il est affecté au chiffre). 4. Tutar (Le chiffre des dépenses. Chiffre net, chiffré brut). 5. Marka (Faire graver son chiffre). § Chiffre d'affaires: Ciro (Taxe sur le chiffre d'affaires). En chiffres ronds: Yuvarlak hesap, yuvarlak hesapla. Avoir le secret, la clef du chiffre: Şifrenin gizini, anahtarını bilmek. Changer de chiffre: Şifre değiştirmek. Ecrire en chiffres: Şifre olarak yazmak, şifreyle bildirmek, chiffrement er. Şifrelendirme; şifreyle bildirme, chiffrer gsz. 1. Rakamla hesaplamak. 2. gçl. Numaralamak (Chiffrer les pages d'un livre). 3. Tutannı hesaplamak (Chiffrer ses dépenses, ses revenus). 4. Şifreli olarak bildirmek, göndermek; gizyazıya dökmek (Chiffrer un télégramme, une correspondance, un message). S. Markasını işlemek, markasını kazıtmak (Une chemise

257

chinois chiffrée, un portefeuille chiffré). chiffreur er. Şifreci, şifre m e m u r u , *gizyazıcı. chignole diş. 1. Delgi aygıtı. 2. tkz. Kötü araba, taka (Sa chignole est en panne). chignon er. 1. Ense. 2. Saç topuzu. §Se crêper le chignon: Saç saça baş başa gelmek, chilien,nés. vead. 1. Şilili. 2. Şili ve Şilililere değgin, chimère diş. 1. (Söylencede) Başı ve göğsü aslan, karnı keçi, kuyruğu ejderha olan ve ağzından alevler püsküren masal hayvanı. 2. K u r u n t u , düşlem, gerçekleşmeyecek düş (Chimère, dernière ressource des malheureux). 3. hayb. Denizkedisi. 4. Bir tür kelebek. § Se forger des chimères, se créer des chimères: Boş düşler k u r m a k , olmayacak özlemler ardında koşmak, chimérique s. 1. Kuruntucu, düşcü (Un homme chimérique). 2. Boş düşler ve kuruntulara dayanan (Idées chimériques). chimie diş. Kimya (Chimie générale, minérale,

organique, physique, appliquée, médicale). chimique s. Kimyaya değgin, kimyasal (Industrie chimique, formule chimique). chimiquement bel. Kimyasal olarak, kimyaca, kimya yoluyla, chimiste ad. Kimyacı, kimyager (Chimiste de laboratoire, ingénieur chimiste). chimpanzé er. hayb. Şempanze (Il grimpe comme un chimpanzé). chinage er. (Dokumacılıkta) İplikleri türlü renklerde boyama, chinchilla er. P e r u ' d a yaşayan kemirici hayvan; bu hayvanın çok değerli olan kürkü; çinçilya. chine diş. 1. Çin. 2. er. Lüks kâğıt. 3. er. yada diş. Çin porseleni (Du vieux chine, de la vieille chine: Eski Çin porseleni). 4. diş. Eskicilik, bohçacılık; kapı kapı dolaşıp satış yapma. § A la chine: Kapı kapı dolaşarak (Vente à la chine). chiné,e s. Alacalı, renk renk boyanmış (Une laine chinée). chiner gçl. 1. ( D o k u m a d a arış ipliklerini) Türlü renklerle boyamak (Chiner une étoffe, une laine). 2. tkz. Alay etmek, tiye almak, matrak geçmek, sarakaya almak (Nous l'avons chiné toute la journée au sujet de son nouveau costume). chineur,euse ad. 1. İplik boyacısı. 2. Eskici. 3. Alaycı, matrakçı, chinois, es. vead. 1. Çinli (Les Chinois ont les yeux bridés). 2. Çin'e değgin, Çinlilere özgü (TradiV/o/w chinoises, la république chinoise). 3. er. Çince, Çin dili (Il écrit le chinois). 4. Reçel yapılan bir tür küçük portakal. 5. Koni biçiminde bir tür küçük süzgeç. § C'est du chinois: Anlaşılmaz şey; anlaşılır şey değil.

chinoiser

chinoiser gsz. Tartışmak, dalaşmak (On va pas chinoiser pour ça). chinoiserie diş. 1. Çin işi biblo. 2. mec. Tuhaf ve karışık iş (Tu me fais perdre mon temps avec tes chinoiseries). chiot er. Köpek yavrusu. chiottesdiş. ç. hlk. Yüznumara, aptesane, tuvalet, chiourme er. Forsalar takımı, chiper gçl. tkz. 1. Aşırmak, araklamak, çalmak (On lui a chipé son stylo). 2. K a p m a k , yakalanmak (Chiper une maladie). chipeur,euse s. ve ad. Arakçı, hırsız, chipie diş. 1. Cadı, cadaloz (C'est une vieille chipie). 2. s. Cadaloz, cadı (On la trouve un peu chipie). chipolata diş. Kısa ve yassı küçük sosis, chipotage er. 1. İpe un serme. 2. Uzun uzun pazarlık etme. chipoter gsz. 1. İsteksiz yemek yemek, lokmalar ağzında şişmek. 2. Yavaş iş görmek, ağır çalışmak. 3. İpe un sermek, türlü bahaneler bulmak. 4. Uzun uzun pazarlık etmek. § Se chipoter: Didişmek, birbirinin başının etini yemek (Ces deux sœurs se chipotent sans cesse). chipoteur,euse s. ve ad. Mızmız, chips er. ç. Kızarmış patates dilmesi, cips (Un sachet de chips). chique diş. 1. Çiğneme tütünü, ağız tütünü (Mâcher, mastiquer sa chique). 2. tkz. Y a n a k şişkinliği. 3. Bir tür A m e r i k a piresi. § Avaler sa chique: Ö l m e k , cartayı çekmek. Couper la chique à q n : Sesini soluğunu kesmek, birden tek söz söyleyemeyecek d u r u m a getirmek (En lui rappelant ses promesses, je lui ai coupé la chique). chiqué er. tkz. 1. N u m a r a , yapmacık (Ilaprisunair indifférent, mais c'est du chiqué). 2. Danışıklı dövüş, şike. § Au chiqué: N u m a r a d a n (Ilfait ça au chiqué). Faire d u chiqué: N u m a r a yapmak (On est en famille, on ne va pas faire du chiqué). chiquement bel. tkz. 1. Çok şık bir şekilde (Il est chiquement fringué). 2. Çok kıyak bir şekilde, efendice, dostça (Il m'a très chiquement accueilli). c h i q u e n a u d e ^ . Fiske. § Donner une chiquenaude: Bir fiske vurmak, chiquer gsz. (Tütün) Çiğnemek (Chiquer du tabac). chiquet er. Küçük parça, kırıntı. § Chiquet à chiquet: A z a r azar. chiqueur er. T ü t ü n çiğneme tiryakisi, chiragre diş. 1. El nikrisi. 2. s. ve ad. Elleri nikrisli. chirographaire s. Rehinsiz, güvencesiz (Créance chirographaire). chiromancie diş. El falı. § P r a t i q u e r la chiromancie: El falına bakmak.

258

chœur chiromancien,ne ad. El falcısı. chiroptères, chéiroptères er. f. hayb. Yarasalar. chirurgical, e s. Cerrahlığa değin, cerrahi (Opération chirurgicale). chirurgie diş. Cerrahlık (Chirurgie générale, plastique, esthétique. Chirurgie du cœur). chirurgien er. Cerrah, chiure diş. Sinek pisliği.

chlamyde diş. Omuzdan tutturulmuş, kısa ve önü açık manto. Yunan mantosu, chlore er. kim. Klor. chloré, e s . Klorlu. chlorelle diş. bitb. (Tatlı sularda) Yeşil yosun (La chlorelle pourrait servir d'aliment humain). chloroforme er. Kloroform, chloroformer gçl. 1. Kloroform ile uyutmak. 2. mec. Uyutmak, afyonlamak (Chloroformer les esprits, l'opinion publique). chloroformisation diş. Kloroformla uyutma, chlorophylle diş. Klorofil, chlorose diş. hek. Kloroz, chlorotique s. ve ad. Kloroza değin, klorozlu. chlorure diş. kim. Klorür. chloruré, e s. Klorürlü. chlorurer gçl. Klorürlemek. choc er. 1, Çarpma (Un choc violent. Le choc du marteau sur l'enclume). 2. D ö v m e , vurma (Le choc des gouttes de pluie contre la vitre). 3. Çarpışma (Choc de navire, choc de voiture). 4. mec. Çarpışma, vuruşma (Choc de deux armées ennemies. Choc des intérêts, choc des idées). 5. (Maddi ve manevî) Büyük sarsıntı, şok (La mort de son père lui a causé un choc). § Donner, faire u n choc à q n : Birini çok sarsmak, şaşırtmak; şok etkisi yapmak (Cela lui a donné un choc. Quand j'ai appris qu'il était parti, cela m'a fait un choc). chochotte s. ve ad. Z ü p p e ; züppece (Une gardenparty un peu chochotte). chocolat er. 1. Çikolata (Chocolat au lait, aux noisettes). 2. Çikolatalı içecek (Une tasse de chocolat). 3. Çikolata renginde (Un teint chocolat, des visages chocolat), f Rester chocolat, être chocolat: D ü ş kırıklığına uğramak, bozulmak, bozum olmak, chocolaté, e s . Çikolatalı, chocolaterie diş. Çikolata fabrikası, chocolatier, ère ad. 1. Çikolatacı. 2. diş. Çikolata pişirilen k a p , çikolata cezvesi. 3. s. Çikolataya değgin (Industrie chocolatière). chocottes diş. ç. hlk. Korku. § Avoir les chocottes: Korkmak. chœur er. 1. K o r o (Un chœur d'enfants. Soprano dans un chœur). 2. Şarkıcı kolu. 3. (Tapınaklarda)

choir Koro yeri. 4. Koronun okuduğu yada söylediği parça (Les chœurs de Sophocle). 5. Takım, grup (Le chœur des anges, des saints). 6. Topluluk (Le chœur des mécontents). § Enfant de chœur: 1. Kilise ayinlerinde koroda yer alan çocuk. 2. mec. Saf oğlan, aklı birşey kesmeyen çocuk. En chœur: Topluca, hep birden, koro halinde (Chanter en chœur. S'ennuyer, s'écrier en chœur). choir gsz. Düşmek (Si l'averse choit soudain). § Laisser choir qn: Birini yüzüstü bırakmak (Après de belles promesses, tu nous as laissés choir. Il a laissé choir ses amis). Se laisser choir: Kendini bırakmak, yığılmak (Il s'est laissé choir dans son fauteuil). choisi, ts. 1. Seçme (Morceauxchoisis). 2. Seçkin, kibar (Il parle un langage choisi. S'exprimer en termes choisis). choisir gçl. 1. Seçmek (Choisir un mari, une femme, une carrière. Les électeurs ont choisi leurs représentants). 2. Yeğlemek, tercih etmek (De ces deux solutions, je choisis la plus simple). 3. Karar vermek, yargıya varmak (C'est à vous de choisir si vous viendrez ou non. Choisis où tu veux aller en vacances). 4. Choisir de f. qch: -meye karar vermek (Après avoir réfléchi, j'ai choisi de refuser sa proposition). choix er. 1. Seçme (Choix de poèmes, de textes). 2. Yeğleme, tercih (J'aifait mon choix. Son choix est fait). 3. Seçim (Le choix d'un métier). § Au choix: Seçerek, keyfe bağlı, canının istediği gibi (Acheter qch au choix. Vous avez droit à un dessert au choix). Au choix de: -in canının istediği gibi (Tu peux décider à ton choix. Cette voiture peut être livrée en différentes teintes, au choix du client). De choix: Seçme, seçkin. Sans choix: Ayırmaksızın, ayrım gütmeden. Fixer, arrêter, porter son choix sur qch: -de karar kılmak (La cliente a fini de fixer son choix sur une robe de soie). N'avoir pas le choix: Tutacak başka bir yol olmamak, elinde başka çaresi bulunmamak. choUmie diş. hek. 1. Safranın kana karışması. 2. Kandaki safra oram. choléra er. 1. Kolera (Choléra asiatique). 2. mec. hlk. Çok kötü insan (C'est un vrai choléra, cette bonne femme). cholériforme s. Kolera görünümünde (Diarrhée cholériforme). cholérine diş. Hafif kolera, cholérique s. Koleraya değgin (Vibrion cholérique). cholestérine, diş. cholestérol er. Kolesterin, kolesterol. chômable s. Tatil yapılabilir; çalışılmayabilir (Fête

259

choral chômable). chômage er. 1. Tatil etme, çalışmama (Le chômage des dimanches, des jours de fête). 2. İşsizlik, çalışmama (Chômage d'une usine. La crise économique a entraîné un grand chômage dans le pays). § Allocation de chômage: İşsizlik tazminatı. Chômage saisonnier: Mevsimlik işsizlik. Chômage structurel: Yapısal işsizlik. Chômage latent: Gizli işsizlik. Chômage partiel: Kısmî işsizlik. Chômage frictionnel: Geçici işsizlik; iki sözleşme arasındaki işsizlik. Etre en chômage: İşsiz olmak (Mon père est en chômage depuis des mois). Etre au chômage: Yalnız işsizlik aylığıyla geçinmek.

chômé,e s. Tatil yapılan, çalışılmayan (Jour chômé et payé). chômer gsz. 1. İşsiz kalmak, çalışmamak (Depuis deux mois qu'il chômait, il avait épuisé ses maigres économies). 2. İş olmadığı için çalışmamak, üretim yapmamak (L'industrie textile chôme). 3. Dükkânı kapamak, tatil yapmak (Chômer entre deux jours fériés). 4. gçl. -de çalışmamak, tatil yapmak (Chômer une fête, un jour). § Laisser chômer qch: Çalıştırmamak, olduğu gibi bırakmak (Il laisse chômer son capital). chômeur,euse ad. İşsiz. chope diş. 1. Büyük bira bardağı. 2. Bir bardak bira (Il boit sa chope). choper gçl. 1. Çalmak, araklamak (Il a chopé un stylo). 2. Yakalamak, enselemek (Ona chopé le voleur). 3. - e y a k a l a n m a k , tutulmak (Tuaschopé une bonne grippe). chopine diş. 1. Yarım litrelik eski bir ölçü. 2. hlk. Bir bardak şarap, ehoppergsz. 1. Ayağı çarpmak .2. mec. Yanlışadım atmak. choquant,e s. D o k u n u c u , k a b a , güce giden, hoş karşılanmayan (Desparoles choquantes). choquer gçl. 1. Çarpmak. 2. Aykırı düşmek (Cela choque la raison, le bon sens). 3. Kızdırmak, gücendirmek, yaralamak (Ce film risque de choquer les consciences délicates). 4. Sarsmak, şaşırtmak (Cet événement m'a choqué). 5. Rahatsız etmek, tırmalamak (Cette musique choque l'oreille). 6. Tokuşturmak (Choquer les verres). § Se choquer: 1. Çarpışmak (Deux armées qui se choquent. Les bateaux se sont choqués). 2. Se choquer de qch: -den alınmak ; -e gücenmek (Il s'est choqué de mes paroles). choral, e s. 1. Koroya değgin (Chants chorals). 2. er. Dinsel ezgi yada kaynağı dinsel ezgiler olan orkestra parçası, koral (Le choral de Luther est le premier hymne des protestants).

chorale chorale diş. Koro şarkılar söyleyen müzik topluluğu, koral, chorée diş. Kora sayrılığı. chorégraphe ad. Koreograf, tiyatro için dans ve bale düzenleyen sanatçı, 'dansdüzencisi. chorégraphie diş. Koreografi; dans ve bale figür ve adımlarım kâğıt üzerinde saptama, baleler yaratma sanatı, dansdüzeni. chorégraphiques. Koreografiye değgin, choréiques. 1. Korasayrılığınadeğin. 2. ad. Korali, kora sayrılığına tutulmuş, choriste ad. Korocu; bir koroda yer alan sanatçı, chorographie diş. Bir yerin, bir ülkenin yapılan nitelendirilmesi, ülke betimlemesi, choroïde diş. (Gözde) Damartabaka. choroîdien.ne s. Damartabakasına değgin, chorus [koRys] er. Koro halinde söyleme, çalma. § Faire chorus: 1. Koro halinde söylemek. 2. Hep bir ağızdan söylemek, bir şeyi topluca hay kırmak. Faire chorus avec qn: Biriyle ağız birliği etmek, chose diş. 1. Şey, nesne (C'est une chose extraordinaire). 2. Olaylar, olup bitenler (Savezvous la chose). 3. İşler, olaylar (Les choses vont mal. Il faut avoir le courage de regarder les choses en face). 4. Sorun, söz konusu olan şey (Je vais vous expliquer la chose). § Autre chose: Ba^ka şey (C'est autre chose). Autre chose de f. qch... autre chose de f. qch: -mek başka şey, ...-mek başka (Autre chose de critiquer, autre chose de faire: Eleştirmek başka şey, yapmak başka). Grandchose: Pek bir şey (Je n'y ai pas compris grandchose). Peu de chose: Pek az bir şey, önemsiz, şey (C'estpeu de chose: Önemiyok, önemsizşey). La chose jugée: huk. Kesin hüküm, °kaziyyei muhkeme. La chose publique: Devlet işleri, hükümetin işi. Leçon de choses: Hayatbilgisi dersi. Quelque chose: Bir şey (Voulez-vous prendre quelque chose?). C'est dans l'ordre des choses: Bu işler hep böyle. Dans cet état de choses: Bu durumda. En tout état de choses: Ne olursa olsun; her hal ve kârda. C'est une chose de f.qch: -mek önemlidir. C'est déjà quelque chose: Bu da bir şey, az değil. Avoir ses choses: tkz. Aybaşı olmak. Etre la chose de qn: Birinin malı gibi olmak, tutsağı olmak. Laisser aller les choses: İşi oluruna bırakmak, olayları kendi akışına bırakmak. Parler de choses et d'autres: Şurdan burdan konuşmak, dereden tepeden söz etmek. Se croire quelque chose: Kendini bir şey sanmak. Se sentir tout chose: İçinde anlaşılmaz bir sıkıntı duymak, bunalmak, chosification diş. Şeyleştirme, şey haline getirme; nesneleştirme, eşya durumuna getirme

260

chrétienté (Chosification de l'homme). chosifier gçl. Şeyleştirmek; nesneleştirmek, eşya durumuna getirmek (La machine chosifie l'homme). chou er. 1. Lahana, kelem (Chou farci: Lahana dolması. Feuilles de chou; chou de Bruxelles). 2. Fiyong. § Chou à la crème: Bir tür pasta. Chou frisé: Kıvırcık lahana. Chou pomme: Top lahana, başlahana. Chou vert: Karalâhana. Mon petit chou: hlk. Şekerim, nonoşum, canikom, cicim. Feuille de chou: mec. Önemsiz yazı; değersiz gazete; °varakpare. Aller planter ses choux: Kendi köşesine çekilmek, köy yaşamına dönmek. Etre bête comme chou: Pek aptal olmak; saf, çocuksu olmak. Etre dans les choux: 1. Sıkıntıda olmak, güç durumda olmak. 2. Bir sınıfın en tembelleri arasında olmak. 3. Bayılmak, kendini kaybetmek. Etre chou: Sevimli, şık olmak (C'est chou, ce petit appartement. Elle est trop chou dans sa petite robe). Faire chou blanc: Boşa pala sallamak, başarı gösterememek. Rentrer dans le chou à qn: Birine saldırmak (Comme l'autre l'avait insulté, il lui est rentré dans le chou). Faire ses choux gras de qch: Bir şeyden esash yararlanmak, kesesini iyice doldurmak, chouan er. Fransa'da, Birinci Cumhuriyet döneminde ayaklanan kralcılara verilen ad. choucas er. Alakarga. chouchou, chouchoute ad. Çocuk, en çok sevilen öğrenci (Ce professeur n'a pas de chouchou. Elle est la chouchoute de la maîtresse). chouchouter gçl. Çok sevmek, şımartmak, choucroute diş. 1. Lahana turşusu. 2. Lahana turşusundan yapılan bir yemek, chouette diş. 1. Gecekuşu. 2. mec. Acuze, cadı. 3. s. hlk. Güzel, hoş (C'est chouette. Une chouette femme, un chouette chapeau). chou-fleur er. bitb. Karnabahar, chou-rave er. bitb. Alabaş, chou-rouge er. Kırmızı lahana, choyer gçl. 1. Çok sevmek, üstüne titremek, özenle bakmak (Choyer ses enfants, une femme). 2. Beslemek, taşımak, kafasında olmak (Choyer un préjugé, une idée). chrême [&ı-cfnJer.(Hıristiyanlar'da)Kimi âyinlerde kullanılan kutsal yağ. chrestomathie[ A» ı:st3mati\diş. Klasik yazarlardan seçmeler; klasik yazarlar seçkisi, chrétien,ne s. ve ad. Hıristiyan (Le monde chrétien, la religion chrétienne. Les premiers chrétiens). chrétiennement bel. Hnistiyanca (Vivre, mourir chrétiennement). chrétienté diş. Hıristiyanlık âlemi, Hıristiyanlık.

chrisme

261

chrisme/foîism/ er. İsa peygamberi gösteren marka. christ [knist] er. 1. H a ç üzerinde İsa resmi yada heykeli (Un christ d'ivoire). 2. Mesih, İsa. § Jésus Christ: İsa. christianisation diş. Hıristiyanlaştırma. christianiser gçl. Hıristiyanlaştırmak, christianisme er. Hıristiyan dini, Hıristiyanlık, chromage er. Krom kaplama, chromaticité diş. Renkserlik. chromatique s. 1. Renklere değgin. 2. müz. Kromatik (Demi-ton chromatique). 3. (Sinema) Renkser, renközü olan. chrome er. kim. 1. Krom. 2. Madensel parça (Nettoyer les chromes de sa voiture). chromer gçl. 1. Krom kaplamak (Acier chromé). 2. (Deri vb.) Şapla tabaklamak, sepilemek (Chromer des cuirs). chromolithographie diş. chromo er. Renkli taşbasması. chromosome er. Kromozom, *soyaktaran, chromosomique s. Kromozomlara değgin, *soyaktaransal. chromosphère diş. gökb. *Renkyuvarı, "renkküre. chromotypographie, chromotypie diş. Renkli tipografi, düzbaskı makinesiyle renkli baskı, chronicité diş. Süreğenlik, "müzminlik (Chronicité d'une maladie). chronique s. 1. Süreğen, "müzmin (Rhumatisme chronique). 2. Sürüp giden, müzmin (Chômage chronique. Il a des difficultés financières chroniques). chronique diş. 1. Günü gününe yazılmış tarihsel olaylar defteri. 2. (Gazetede) Günlük sorunlarla ilgili yazı; fıkra (Chronique sportive, chronique théâtrale). 3. Dolaşan söylentiler, dedikodu (Une chronique scandaleuse. La chronique locale prétend qu'elle n'a pas été une épouse parfaitement vertueuse). chroniquement bel. Süreğen olarak; sürgit, chroniqueur er. 1. Tarihsel olaylar yazan, "vakanüvis. 2. Fıkra yazan, köşe yazarı (Chroniqueur dramatique, parlementaire. Il est chroniqueur dans un journal). chronologie diş. Kronoloji, 'zamandizin. chronologique s. Kronolojiye değgin; tarih sırasına göre, *zamandizinsel (Table chronologique. Respecter l'ordre chronologique). chronologiquement bel. Kronolojiye göre, tarih sırasına göre, zamandizinsel olarak, chronomètre er. Kronometre, *süreölçer. chronométrer gçl. Kronometre ile ölçmek, chronométrie diş. fiz. Z a m a n ölçümü bilimi; fiziğin zaman ölçme ile ilgili bölümü, *süreölçüm.

chute

chronophotographie diş. Devinimlerin fotoğraflarla saptamp çözümlenmesi, chrysalide diş. biy. Krizalit. § Sortir de sa chrysalide: mec. Kabuğunu kırmak; gözü açılmak. chrysanthème er. bitb. Kasımpatı. chrysocale er. T o m b a k , chrysolithe diş. Zebercet, chrysoprase diş. Yaldızlı yeşil akik. chuchotement er. Fısıltı, fısıldama (J'ai entendu un léger chuchotement. Le chuchotement duvent, des feuilles). chuchoter gsz. 1. Fısıldamak, fısıltıyla konuşmak (Le professeur a puni les élèves qui chuchotaient). 2. gçl. Fısıltı halinde söylemek. 3. Chuchoter qch à l'oreille de qn: Birinin kulağına bir şey fısıldamak (Ilmechuchote à l'oreille les noms des nouveaux arrivants). chuchoterie diş. tkz. Fısıldama, fiskos, chuchoteur, euse s. vead. Fısıldayıcı; fiskoscu. chuchotis er. Hafif fısıltı, hafif çağıltı (Le chuchotis de la rivière). chuintantes. Hışırtılı, fisırtıh, tısıltıh. chuintement er. Hışırtı, fısırtı, tısıltı (Le chuintement de la vapeur. Un chuintement ininterrompu rappelait la fuite du robinet d'évier). chuinter gsz. 1. (Gecekuşu için) Ö t m e k . 2. Hışırtı çıkarmak, fışırdamak (Le jet de vapeur chuinte). 3. Kimi sesleri tıslayarak söylemek, tıslamak, chulo er. Boğa güreşlerinde boğayı kızdıran oyuncu. chut IJİV*] ünl. Susss! Hışt! (Il a fait chut! en mettant un doigt sur la bouche). chute diş. 1. Düşme, düşüş (Une chute de cheval, de bicyclette. La chute d'un ministre). 2. Yuvarlanma, düşme, yıkılma (La chute d'un rocher, d'une masse de neige, d'un pan de mur). 3. K a p a n m a , inme (La chute du rideau au théâtre). 4. Yağma, yere düşme ( L a chute de pluie, de neige). 5. Batma (La chute du jour). 6. D ö k ü l m e (La chute des feuilles, des cheveux, des poils). 7. Gözden düşme, başansızhk, yenilgi (La chute d'un auteur, la chute de Napoléon). 8. D ü ş m e , teslim olma (La chute d'une ville, d'une forteresse). 9. Yıkılma, devrilme (La chute d'un empire, d'un régime). 10. Değerini yitirme, düşme, değerden düşme (La chute d'une monnaie). 11. Azalma, düşme (La chute de tension, de pression, de température). 12. G ü n a h , suç (La chute d'Adam. Cette malheureuse fille a supporté toute sa vie les conséquences de sa chute). 13. (Nazımda ve müzikte) Son hece, son ses (La chute d'une phrase musicale). 14. Kumaş kırpığı,

chuter kesimden artan kumaş parçalan (Ramasser, jeter les chutes). 15. Çağlayan, çavlan (Les chutes du Niagara, la chute d'un barrage). § La chute d ' e a u : Çağlayan. L a chute des reins: Bel altı. Faire une chute: Düşmek, chuter gsz. hlk. 1. D ü ş m e k . 2. (Tiyatro oyunu için) Başarısızlığa uğramak, afişten kaldırılmak. 3. gçl. Islıklamak, yuhalamak (Chuter un acteur). chyle er. fizy. Kilüs. chyme er. fizy. Kimüs. ci bel. 1. (Hesaplarda) E d e r , etti (3 livres à 6 francs, ci 18 francs: Altışar franktan üç kitap eder 18 frank). 2. Ce, cette, cet, ces: İşaret sıfatlarından birini almış adlardan sonra yada Celui, celle, ceux, celles işaret adıllarından sonra geldiğinde bu, şu anlamını katarak yakınlık anlatır (Cethomme-ci: Bu adam, şu adam; Cette maison-ci: Bu ev, şu ev; Ces filles-ci: Bu kızlar, şu kızlar; Celui-ci: Bu, şu (kimse); Celles-ci: Bunlar, şunlar). § Ci-devant: Bugüne dek. Ci-joint: Ekli olarak, ekte bulunan (Je vous envoie ci-joint les documents). Ci-après: 1. Bundan sonra, bu bölümden sonra. 2. ö t e d e . Ci-inclus: Bunun arasına konmuş olarak, ekli olarak (Vous trouverez ci-inclus une copie). Ces jours-ci: B u g ü n l e r d e . Ci-dessus: Üstte, yukarda. Ci-dessous: Altta, aşağıda. Ci-contre: Karşıda. Par-ci p a r l a : Şurda burda, şurdan burdan, şuraya buraya. De-ci de-là: Şurda b u r d a , şuraya buraya, şurdan burdan. 3. Ci et ça: adıl. Şu bu, şunu bunu (Demander ci et ça). Comme ci comme ça: Şöyle böyle (Comment allez-vouz? — Comme ci comme ça). ciao! ünl. tkz. Haydi eyvallah! Çav! Bay-bay! cibiche diş. tkz. Sigara. cible diş. 1. Nişan tahtası, hedef (Tirerà la cible. lia placé toutes les balles au centre de la cible). 2. H e d e f . § Etre la cible de: -in hedefi olmak, -in konusu olmak (A vec son nez long, il est la cible de tous les regards, de toutes les railleries). Servir de cible à qn, à qch: Birine, bir, şeye hedef olmak (11 rompait pour éviter de servir de cible aux guetteurs ennemis. Tu sers de cible aux railleries de tes camarades). ciboire er. (Kiliselerde) Kudas kitabı, ciboule diş. Taze sarımsak, ciboulette diş. Bir tür sarmısak. ciboulot er. hlk. Baş, kafa (Ne te fatigue pas le ciboulot, tu ne peux comprendre. Depuis longtemps, cette idée me trotte dans le ciboulot). cicatrice diş. 1, Yara izi (Une cicatrice de coupure, de brûlure, à la face). 2. İz, kalıntı (Les cicatrices de la guerre. Elle garde au cœur de profondes cicatrices de la crise sentimentale qu'elle a

ciel

262 traversée).

cicatriciel, le s. Yara izine değgin (Tissus cicatriciels). cicatrisant, e s . Yara kapatıcı, yara besleyici, cicatrisation diş. 1. Kapanma, iyileşme (Cicatrisation d'une plaie, d'uneblessure). 2. mec. Yatışma, geçme, kapanma (Cicatrisation d'une blessure morale, d'une histoire d'amour). cicatriser gçl. 1. İyi etmek, kapatmak, iyileştirmek ( Cicatriser une plaie, une blessure, une brûlure). 2. mec. Kapatmak, geçirmek, yatıştırmak, onarmak (Cicatriser une douleur, une blessure d'amourpropre). I Se cicatriser: Kapanmak, sağalmak, iyileşmek (Laplaie s'est cicatrisée). cicérone er. İt. (Eskimiştir, alay yollu söylenir) Turist kılavuzu, turistleri gezdiren kimse. § Etre le cicérone de qn: Birine kılavuzluk etmek, birini gezdirmek. Faire le cicérone: Kılavuzluk etmek, cicénmien, ne s. Çiçero gibi, Çiçero'yu andıran (Eloquence cicéronienne). cicindèle diş. Ateşböceği. ciconiidés er. ç. hayb. Uzunbacaklılar. cidre er. Elma şarabı, sidr. ciderie diş. E l m a şarabı fabrikası, ci-dessous, ci-dessus - » c i . ciel er. 1. G ö k , gökyüzü (La voûte du ciel. Les oiseaux volent dans le ciel). 2. Hava (Un ciel calme, serein, brumeux, brouillé, nuageux, ouvert, couvert, orageux). 3. Uçmak, cennet (Tu mérites le ciel. Il aspire à la béatitude du ciel). 4. Tanrı (La justice du ciel. C'est un présent du ciel. Le ciel m'est témoin). S. Resimlerde, bir tabloda gökyüzünü gösteren bölüm (Les ciels de Van Gogh). 6. Tavan (Ciel de carrière: Taşocağı tavam). 7. Üst, tavanlık (Cield'un lit). § L'eau du ciel: Yağmur. L e f e u d u c i e l : Yıldırım. Sousleciel: Bu dünyada (Rien de nouveau sous le ciel). Sous le ciel de: -de (Sous le ciel d'Ankara: Ankara'da). A ciel ouvert: 1. Açık havada (Une piscine à ciel ouvert). 2. Üstü açık. Sous d ' a u t r e s ciels: Başka yerde, başka ülkelerde. E n t r e ciel et terre: H a v a d a , boşlukta (L'alpiniste resta suspendu entre ciel et terre). Elever qn j u s q u ' a u ciel: Birini göklere çıkarmak, çok övmek. Etre au septième ciel: Çok mutlu olmak, hayran kalmak. Remuer ciel et terre: Elinden geleni yapmak, dağı taşı birbirine katmak. Tomber du ciel: 1. Hızır gibi yetişmek, tam zamanında gelmek. 2. Şaşırmak, afallamak. C'est le ciel qui t'envoie: Seni Allah gönderdi. Grâce au ciel, béni soit le ciel, le ciel soit loué, plût au ciel: Tanrıya şükür. Au nom du ciel: T a n n aşkına, Allah aşkına (Au nom du ciel, ne vous exposez pas inutilement).

cierge cierge er. (Tapınaklarda yakılan) M u m , kalın m u m (Brûler un cierge à un saint). § Etre droit comme un cierge: Sert, katı olmak, meşe gibi hiç bükülmemek, cieux er. ç. Gökler; Tanrılar katı (Celui qui règne dans les cieux). cigale diş. 1. Ağustos böceği. 2. den. Çapa halkası, cigare er. Puro, yaprak cıgarası (Fumer un cigare). cigarette diş. Sigara, cıgara (Fumer une cigarette. Allumer, éteindre sa cigarette. Rouler une cigarette. Cigarette filtrée, cigarette sans filtre). cigarillo er. Küçük ve ince puro. ci-gît: (Gömüt taşlarında yazar) "Burada gömülüdür, burada yatar", cigogne diş. hayb. Leylek (Les cigognes sont des oiseaux migrateurs). cigogneauer. Leylek yavrusu, ciguë Isigy] diş. bitb. X. Baldıran. 2. Baldıran ağısı (Socratefut condamné à boire la ciguë). 3. mec. Ağu, zehir. cil er. Kirpik (Il a de longs cils). § Faux dis: T a k m a kirpik. Cils vibratiles: biy. Titrek tüyler. Battre des cils: Kirpiklerini kırpıştırmak, ciliaires. Kirpiğe değgin. cilice er. 1. Keçi kılından sof. 2. Çile doldurmak için giyilen yada sarılman at kılından gömlek yada kuşak (Porter le cilice, prendre le cilice). cilié, e s. 1. Kirpikli. 2. Tüylü (Feuille ciliée, graine ciliée). cillement er. Göz kırpıştırma ; göz kırpışması (Il a un continuel cillement d'yeux). ciller gsz. 1. Gözünü kırpmak, göz kırpıştırmak (On ne peut pas soutenir l'éclat de ce phare sans ciller). 2. gçl. Kırpmak, kırpıştırmak (Ciller les yeux). § Ne pas oser ciller devant qn: Birinden çok korkmak, önünde ağzım açamamak, kaşını oynatamamak (Personne n'ose ciller devant le nouveau directeur). cime diş. 1. D o r u k , tepe (Grimper jusqu'à la cime d'un arbre. Les cimes neigeuses d'une chaîne de montagnes). 2. mec. E n yüce nokta, doruk (La cime de la gloire, la cime des honneurs). § Etre à la cime de: Bir şeyin doruğunda olmak, en yüksek noktasma varmış bulunmak, ciment er. 1. Çimento (Un sac de ciment). 2. mec. Aradaki bağ (Le ciment qui le liait à son compagnon se solidifiait. Le ciment d'une amitié). cimentation diş. Çimentolama. cimenter gçl. 1. Çimento ile tutturmak, birbirine bağlamak (Cimenter des pierres, cimenter un bassin). 1. mec. Sağlamlaştırmak, pekiştirmek (Cimenter une amitié. L'amour de la liberté cimentait l'union des citoyens).

263

cingler

cimenterie diş. 1. Çimento sanayii. 2. Çimento fabrikası. cimentier er. Çimentocu; çimento işçisi, cimeterre er. Pala, yatağan, cimetière er. Sinlik, "gömütlük, "mezarlık, (Cimetière souterrain, cimetière marin, cimetière militaire. Porter un mort au cimetière. Cimetière de voitures). cimier er. Tolga tepeliği. cinabre er. 1. Zincifre. 2. Ateş kırmızısı, ciné er. hlk. Sinema (Aller au ciné). cinéaste ad. 1. Sinemacı. 2. Sinema sanatçısı, ciné-club er. Sinema derneği, cinéma er. 1. Sinema (Aller au cinéma. Film de cinéma). 2. Sinemacılık, sinema sanatı (Le cinéma est appelé le septième art). 3. mec. tkz. Us almaz şey, gerçek dışı gülünç şey, ciddilikten uzak şey (C'est du cinéma). cinémascope er. Sinemaskop, cinémathèque diş. Filmlik, sinematek, cinématique diş. 1. Mekaniğin devinimle ilgili bölümü, devinim bilimi, "devinimbilim 2. s. Devinime değgin, cinématographe er. 1. Sinema makinası. 2. Sinemacı. 3. Sinemacılık, sinema, cinématographie diş. Sinemacılık, sinema sanatı, cinématographier gçl. (Eskimiştir) Filme almak, filmini çekmek, -i çevirmek, cinématographiques. Sinemaya değgin; sinematik (Industrie cinématographique, langage cinématographique). cinematologie diş. Sinemabilim. cinémomètre er. Hız göstergesi, cinéphiles, vead. Sinemasever, cinéraire s. Ölü külüne değğin. § Vase cinéraire, urne cinéraire: Ölü külü vazosu, kutusu, cinérama er. Yanyana konmuş üç perdeyle üç projektöre dayanan sinema yöntemi, sinerama, ciné-roman er. Bir filmden alınan resimli yada fotoğraflı halk romanı, cinétiques, fiz. Kinetik (Energiecinétique). cinglant, e s. 1. Kamçı gibi çarpan. Bıçak gibi (Un vent cinglant, une bise cinglante). 2. Sert, yaralayıcı, kırıcı (Paroles cinglantes, une leçon cinglante). cinglé, e s. hlk. Kaçık, bir tahtası noksan (Il est un peu cinglé). cingler gçl. 1. V u r m a k , çırpıştırmak (Le charretier cingla son cheval d'un coup de fouet). 2. D ö v m e k , kuvvetle vurmak, çarpmak (La pluie cinglait les vitres). 3. Yaralamak, kırmak (Il cingla son adversaire d'une réplique impitoyable). 4. gsz. Yönelmek, -e doğru yol almak (Le yacht cingle

264

cinna nıome vers le port. Le navire cingle vers le cap). cinnamome er. Bir tür tarçın ağacı, cinoche er. hlk. Sinema (Aller au cinoche). cinoques. vead. hlk. Kaçık, deli, kafadan çatlak, cinq s. vead. l . s . Beş (J'ai cinq pommes. Les cinq doigts de la main. Attendez cinq minutes). 2. Beşinci (Page cinq, tome cinq, Charles cinq). 3. ad. Beşli (Le cinq de pique). 4. Saat beş (Le train part à cinq). 5. er. Beş rakamı (Il fait ses cinq comme des S). 6. er. Beş, beş sayısı (Compter de cinq en cinq). 7. er. Ayın beşinde, ayın beşi (Je pars le cinq. Le cinq Avril). § En cinq sec: Çok hızlı, çabucak. C'était moins cinq: R a m a k kalmıştı, kıl payı kalmıştı (Felâketin olması için). Le cinq-à-sept: Beş çayı çağrısı, beş çayı toplantısı. cinquantaine diş. Elli kadar, elli dolaylarında (Une cinquantaine de lettres). § Approcher de la cinquantaine: Ellisine yaklaşmak. Avoir la cinquantaine: Elli yaşlarında olmak, cinquante?. vead. l . s . Elli (Cinquantemaisons). 2. Ellinci (Numéro cinquante, page cinquante). 3. er. Elli rakamı, elli sayısı, elli (Cinq fois dix font cinquante). cinquantenaire s. 1. Elli yaşlarında (Cet homme est cinquantenaire). 2. er. Ellinci yıldönümü (Célébrer le cinquantenaire de la République). cinquantièmes. 1. Ellinci (Articlecinquantième). 2. Ellide bir, ellide birlik (La cinquantièmepartie des revenus). 3. ad. Ellinci (Il est le cinquantième, elle est la cinquantième de sa classe). 4. er. Ellide bir (Le cinquantième d'une quantité). cinquième s. 1. Beşinci (Le cinquième étage, la cinquième année). 2. Beşte bir (La cinquième partie d'un héritage). 3. er. Beşte bir, beşte biri (Il donne le cinquième de son salaire au loyer). 4. ad (Il est le cinquième, elle est la cinquème de sa classe). 5. diş. Orta ikinci sınıf (Mon fils est en cinquième). cintrage er. getirme.

Kemerleştirme;

kemer

biçimine

cintre er. l.(Bir kubbede, bir kemerde) İç eğmeç. 2. K u b b e yada kemer kalıbı. 3. (Tiyatroda) Üst bölüm. 4. Giysi askısı. § Le plein cintre: Yarım daire biçiminde kemer, cintrer gçl. 1. K e m e r biçiminde yapmak, kemerleştirmek (Cintrer une porte, une fenêtre, une galerie). 2. K a b a r t m a k , kabarıklık vermek, eğmek (Cintrer des plaques de métal. Cintrer une barre, un tuyau). 3. T a m beline oturtmak (Cintrer une redingote, une veste). cipaye er. (Eskiden) Bir A v r u p a ordusu hizmetindeki Hindistan askeri, sihapi.

circonspection

cipolin er. A k damarlı yeşil mermer. cippe er. (Türlü amaçlarla dikilen) Sütun, *dikin; gömütlerin başına dikilen sütun, cirage er. 1. Cilalama, parlatma (Cirage des parquets). 2. (Ayakkabı) Boyama (Brosse à cirage). 3. Ayakkabı boyası. § Etre dans le cirage: argo. 1. Gözleri kararmak, hiç bir şeyi göremez olmak. 2. Hiçbir şey anlamamak. Etre en plein cirage: argo. Küfelik olmak, zil zurna sarhoş olmak. Noir comme du cirage: Kapkara, kömür gibi. circaète er. Yılankartalı, bir tür yırtıcı kuş. circoncire gçl. Sünnet etmek (Circoncire un enfant). circoncis, e s. Sünnetli (Un enfant circoncis, il est circoncis). circonciseur er. Sünnetçi. circoncision diş. Sünnet, sünnet işlemi (La circoncision est un rite des religions juive et islamique). § Pratiquer la circoncision sur qn: Birini sünnet etmek, c i r c o n f é r e n c e ^ , geom. 1. Çember (La longueur de la circonférence est égale au produit du diamètre par pi). 2. Bir şeyi saran çember, çevre (La circonférence d'une ville). circonflexes. Eğri büğrü çarpık,(-)biçiminde (Des sourcils circonflexes). ŞAccent circonflexe: Mât, forêt, sözcüklerinde görüldüğü gibi (-) biçimindeki aksan, circonlocution diş. Dolaşık yoldan söylenen söz, dolaşık anlatım, 'dolamlama (Parler par circonlocutions). circonscriptibles. mat. Çember içine alınabilir, circonscription diş. 1. Çevre, bölge, bölge sınırı (Circonscription administrative, militaire). 2, geom. Bir şekli uçları değecek biçimde bir çemberle çevirme; çemberleme, çember içine alma. § Circonscription électorale: Seçim bölgesi. circonscrire gçl. 1. Sınır içine almak, sınırlamak ( Circonscrire un espace. Circonscrire une propriété par des murs). 2. geom. Bir şekli çember içine almak, uçları değecek biçimde bir çemberle çevirmek. 3. Sınırlamak, sınır içine almak (Circonscrire un sujet, un débat). 4. Yayılmasına engel olmak, belli bir alan içinde tutmak (Circonscrire une épidémie, un incendie). circonspect,e s. *Sakınımh, "ihtiyatlı, dikkatli, ölçülü (Un diplomate circonspect, une démarche circonspecte. Il tient toujours un langage circonspect). circonspection diş. *Sakınımlılık, "ihtiyat, ölçülülük, dikkat, dilini tutma, uluorta

ı

circonstance konuşmama, yanı yöreyi kollama (Agir, parler avec circonspection). circonstance diş. 1. Ayrıntı (Une circonstance m'échappe dans son rapport). 2. Koşul, °şart (L'exprérience a eu lieu dans des circonstances défavorables). 3. D u r u m (Il faut profiter de la circonstance). § Etant donné les circonstances: D u r u m gereği,durum ve koşullar yüzünden. De circonstance: Uygun, yerinde, yerinde ve zamanında (En cette période de départ en vacances, les conseils de prudence sont de circonstance). Ce n'est pas de circonstance: Sırası değil, uygun kaçmaz. Un ouvrage de circonstance, un discours de circonstance: Belli bir olay dolayısıyla yazılmış yapıt, söylenmiş söylev. Dans les circonstances présentes, actuelles: Bu durumda, şu koşullar içinde, circonstanciées. A y n n t ü ı , bütün ayrıntılarıyla ( Un rapport circonstancié. Il nous faut un compte rendu circonstancié de la réunion). circonstanciel,le s. D u r u m ve koşullara bağlı, durum ve koşulları belirten. § Complément circonstanciel: Dolaylı tümleç, circonstancier gçl. (Az kullanılır) Ayrıntılarıyla anlatmak circonvallation diş. Kuşatma siperi, circonvenir gçl. 1. Aldatmaya, kandırmaya çalışmak (Circonvenir ses juges. Il s'efforça vainement de circonvenir le témoin). 2. tkz. Uyutmak, sıkmak kafasını ütülemek (Circonvenir son auditoire). circonvoisin.e s. Yakın komşu, yambaşında (Villes, circonvoisines. Lieux circonvoisins). circonvolution diş. 1. Bir merkez nokta etrafındaki halkalar, çemberler (Décrire des circonvolutions). 2. Kıvrım, kıvrıntı (Circonvolutions cérébrales, circonvolutions intestinales). circuit er. 1. Çevre uzunluğu (Le circuit d'une ville. L'exposition a cinq kilomètres de circuit). 2. Yol, uzun ve karışık yol (J'ai fait un long circuit pour aller chez lui). 3. Dolanma, gezme (Faire le circuit des châteaux, des villes d'art). 4. mec. Dolambaç. 5. Hareket, elden ele dolaşma, devir yapma (Le circuit des capitaux). 6. (Elektrikte) Devre (Couper le circuit. Rétablir, fermer le circuit). Circuit imprimé: (Elektronik) Baskı devresi. Circuit intégré: Entegre devre. En circuit fermé: D ö n ü p dolaşıp hep aynı noktaya gelerek. Etre hors circuit: mec. Devre dışı olmak, bir işe karışmamış olmak, circulaires. 1. Değirmi, yuvarlak (Figurecirculaire, surface circulaire). 2. Sonunda çıkış noktasına

265

cirer

dönen (Un voyage circulaire). 3. diş. Genelge (Une circulaire ministérielle, une circulaire administrative. Envoyer une circulaire). cirailairement bel. Ç e m b e r biçiminde, halka biçiminde, çemberlerçizerek (Un aigle qui planait dans le ciel circulairement). circulante s. Dolaşımda olan; dolaşan (Capitaux circulants. Anticoagulant circulant). circulariser gçl. Değirmileştirmek, circulation diş. 1. Dolaşım (La circulation du sang. Petite circulation, grande circulation. La circulation de la sève dans les plantes). 2. Yayılma (Circulation des idées). 3. Dolaşma, gidiş geliş, trafik (La circulation est difficile dans les grandes villes. Accident de la circulation). 4. Sürüm, devir, elden ele dolaşma (La circulation de l'argent, des capitaux). 5. Dolaşım (La libre circulation de la main-d'œuvre). § Mettre qch en circulation: Piyasaya sürmek, çıkarmak, yaymak (Mettre un livre en circulation. Mettre en circulation de fausses nouvelles). circulatoire s. K a n dolaşımına değgin (Troubles circulatoires). circuler gsz. 1. Gidip gelmek, dolaşmak, dolanmak (Les voitures circulent lentement dans cette rue. Les passants circulent). 2. Dolaşmak, dolaşım yapmak (Le sang circule dans le corps. L'eau circule dans des canalisations métalliques). 3. Piyasada dolaşmak, elden ele geçmek (L'argent circule, les capitaux circulent). 4. Yayılmak, dolaşmak, ağızdan ağıza dolaşmak (Des rumeurs circulent déjà dans la ville). § Faire circuler un bruit, une rumeur: Bir söylenti çıkarmak, yaymak. Circulez!: Dağılın, durmayın, ilerleyin! circumnavigation diş. Bir kıtanın etrafını gemi ile dolaşma. circumpolaire s. Bir kutup etrafında yapılan, olan (Une expédition circumpolaire: Kutup yolculuğu). cire diş. 1. Balmumu (Alvéole en cire d'une ruche). 2. Bitkisel mum (Palmier à cire). 3. M u m . 4. M ü h ü r mumu (Cire à cacheter). S. Kulak kiri (Bouchon de cire). 6. Göz çapağı. 7. hayb. Kuşlarda gaga altı zarı, derisi. § Cire molle: M u m gibi yumuşak karakter, çok gevşek adam. Cire vierge: Eritilmemiş balmumu. Etre jaune comme cire: Balmumu gibi olmak, çok açık sarı tenli olmak. ciré,e s. 1. Balmumlu, balmumu sürülmüş. 2. Boyanmış, parlatılmış (Chaussures cirées). 3. Cilalanmış, cilalı (Parquet ciré). 4. er. Sugeçirmez giysi (Un ciré de marin). § Toile cirée: Muşamba, cirer gçl. 1. Balmumu sürmek. 2. Boyamak,

cireur

266

parlatmak (Cirer des chaussures). 3. Cilâlamak (Cirer un parquet). § Cirer les bottes à qn: tkz. Birine dalkavukluk etmek, birinin kıçını yalamak. cireur,euse 1. ad. Cilacı, parlatıcı, silip parlatan kimse (Une cireuse de parquet). 2. er. Boyacı (Le cireur de bottes). 3. diş. D ö ş e m e cilalama aygıtı, cireux,euse s. 1. Balmumu gibi (Un malade au teint cireux. Un visage cireux).2. Balmumu kıvamında, m u m yumuşaklığında (Matière cireuse). cirier,ère ad. 1. M u m yapıp satan kimse, mumcu. 2. Balmumu yapan amele arı. 3. er. M u m ağacı, ciron er. 1. ( U n , peynir gibi şeylerde olan) Kurt. 2. mec. Cılız adam, güçsüz adam. cirque er. 1. Sirk, cambazhane (Je vais amener mes enfants au cirque). 2. Karmakarışık yer; dağınık, düzensiz yer, panayır gibi yer (C'est un cirque, ici). 3. Karışıklık, düzensizlik (Quel cirque dans la famille, les veilles de départ envacances!). 4. argo. Millet Meclisi, kamutay. S. coğr. Buzyalağı. cirrhose diş. hek. Siroz, cirro-cumulus er. coğr. Yumakbulut. cirro-stratus er. coğr. Buz bulutu, külbulut. cirrus er. coğr. Saçakbulut, tüybulut. cirure diş. Balmumu cilâsı, cisaille diş. 1. Maden kesmeye, ağaç dallarını kırpmaya yarayan büyük makas, demirci makası, budama makası (Cisaille de ferblantier, de tôlier, de jardinier). 2. Maden kırpıntısı (Cisaille d'argent). cisaillement er. 1. Kesme, doğrama, kırpma, b u d a m a . 2. (Yol, sokak vb. için) Kesişme, cisailler gçl. 1. Kesmek, doğramak (Cisailler des fils de fer barbelés). 2. Kırpmak, budamak (Cisailler les branches). 3. Cisailler qn: tkz. Birinin yüzünü gözünü çizmek, yaralamak, ciseau er. 1. Y o n t m a kalemi (Tailler au ciseau. Ciseau de sculpteur, de maçon, de menuisier). 2. Kazı kalemi, işleme kalemi (Ciseau d'orfèvre). 3. ç. Makas (Ciseaux de couturier, de tailleur, de brodeuse. Ciseaux à ongles). § Sauter en ciseaux: Makaslama atlamak, ciseler gçl. 1. O y m a k , işlemek, kalem işlemek (Ciselerunbijou,unmétal,un objet précieux). 2. mec. Titizlikle, inceden inceye işlemek (Ciseler son style, ses phrases, un sonnet). çiselet er. Kuyumcu kalemi, ciseleur er. 1. Çalmacı, m a d e n oymacısı, m a d e n işlemecisi. 2. Bir şeyi titizlikle yapan, ince ince işleyen (Ciseleur de vers: Dizelerini kuyumcu gibi işleyen ozan). ciselure diş. 1. M a d e n oymacılığı, çalmacıhk. 2. O y m a m a d e n işi, çalmacı işi, ince iş. cisoires diş. ç. Ayaklı demirci makası.

citoyen

ciste er. bitb. 1. Lâdin. 2. diş. (Eski yunanlılarda) Tören sepeti, cistre er. XVI. yüzyılda kullanılmış, telleri çekilerek çalınan bir çalgı, çitera, kitara. cistude diş. Bir tür su kaplumbağası, citadelle diş. 1. Kale, hisar (Une citadelle imprenable. La citadelle d'Ankara. Les créneaux d'une citadelle). 2. mec. Merkez, kale (Un parti politique qui est la citadelle du libéralisme. Rome, citadelle du catholicisme). citadin,e s. ve ad. Kentli, şehirli; kente değgin (La vie citadine. Habitudes citadines. L'exode des citadins vers la campagne). citateur,trice v. vead. Alıntılayan, bir alıntı yapan, citation diş. 1. 'Alıntı, metin aktarımı (Une thèse bourrée de citations. Une citation textuelle se met entre guillemets). 2. 'Geldiri, °celp, "celpname (Citation devant les tribunaux civils. Un huissier lui a remis une citation par-devant le juge de paix). 3. ask. Birinin yararlığını günlük emirde övme, adını günlük emirde anma (Citation à l'ordre du régiment, citation à l'ordre de l'armée). cité diş. 1. (Eskiden) Kendi yasalarıyla yönetilen, özerk bir yada birkaç kentten oluşmuş ülke (Les rivalités des cités grecques. Les dieux de la cité). 2. Kent, şehir (La cité de Londres. Chaque matin la cité reprend son animation). 3. Bir kentin eski mahallesi, hisar mahallesi (Notre-Dame de Paris est dans l'île de Cité). 4. Semt, mahalle, site (Cités ouvrières, cités universitaires). § Droit de cité: 1. Yer alma, bulunma, yaşama hakkı (Ce mot n'a pas droit de cité en bon français. Tout a droit de cité en poésie. Cet usage, venu d'Amérique, a fini par acquérir le droit de cité en France). 2. Yurttaşlık hakları, citer gçl. 1. Söylemek, saymak (Citez-moi les romans de Gide). 2. Belirtmek (L'auteur a cité ses sources en notes). 3. Vermek, ileri sürmek (Je peux vous citer une foule d'exemples). 4. A n m a k , alıntılamak, aktarmak, adını anmak (Citer les paroles d'un philosophe, citer les vers d'un poète). 5. Ö r n e k olarak göstermek (Citer quelqu 'un pour sa bravoure. Citer un beau trait de caractère). 6. Birini mahkemeye celbetmek (Citer un témoin). 7. ask. Birinin yararlığını günlük emrinde övmek (Citer un officier à l'ordre de l'armée). citerne diş. Sarnıç (Eau de citerne. A cause de la sécheresse, la citerne est presque vide). § Bateauciterne: Sarnıç gemi. Wagon-citerne: Sarnıç vagon, cithare diş. Kitara. cithariste ad. Kitaraci. citoyen,ne

ad.

1.

(Eskiden)

Sitede

Qturan,

citoyenneté yurttaşlık hakkı olan kimse (On reconnaissait le citoyen à ce qu'il avait part au culte de la cité). 2 Yurttaş, vatandaş (Accomplir son devoir de citoyen. Les citoyens turcs). 3. (Büyük Fransız Devrimi sırasında) Bay, bayan (La citoyenne Liliane, le citoyen Paul). 4. tkz. A d a m , herif (Je me méfie de lui, c'est un drôle de citoyen). S. s. Demokrat (Un roi citoyen). § Citoyen du monde: Dünya vatandaşı, citoyenneté diş. Yurttaşlık, vatandaşlık (ila fait des démarches pour obtenir la citoyenneté turque). citrin,e s. Limon sarısı, limon renginde, citrique s. Limondan çıkarılmış, limondan elde edilmiş (Acide citrique). citron er. 1. Limon (Une tranche de citron. Thé au citron, jus de citron). 2. hlk. Kafa, baş (lia reçu un coup sur le citron). 3. s. Limon sarısı (Une robe citron). § Etre j a u n e comme un citron: Limon gibi sarı benizli olmak. Presser qn comme un citron: Birini sömürmek, alabildiğine yararlanmak, sömürüp posasını bırakmak. Se presser le citron: Kafa çatlatmak, kafa yormak, çok uğraşmak, citronnade diş. Limonata, citronné,e s. Limon kokan, içine limon konmuş, limonlu (Tisane citronnée). citronnelle diş. 1. Limon gibi kokan bitki. 2. Limon kabuğu likörü, citronner gçl. Limon sıkmak, limon suyu katmak, citronnier er. Limon ağacı, citrouille diş. 1. Balkabağı; iri yuvarlak kabak (Soupe à la citrouille). 2. hlk. Kafa, baş, kelle, cive, civette diş. Bir tür sarmisak; taze sarmisak. civelle diş. Küçük yılanbalığı civet er. Yahni (Civet de chevreuil. Lapin en civet). civette diş. 1. Misk kedisi. 2. Misk kedisi kokusu, misk. 3. Misk kedisi derisinden yapılan kürk. civière diş. 1. Teskere (Charger des pierres sur une civière). 2. Sedye (Emporter les blessés sur des civières). civil, e s. 1. Yurttaşlar arası, iç (Guerre civile: İç savaş). 2. "Medeni, yurttaşlıkla ilgili (Droits civils: °Medeni haklar. Privation des droits civils. Le droit civil: °Medeni hukuk, yurttaşlar yasası). 3. Sivil, başıbozuk (La vie civile). 4. Medeni, dinsel törensiz (Le mariage civil, enterrement civil). S. mec. Nazik, terbiyeli (Il n'a pas été civil à mon égard). 6. er. Sivil, başıbozuk (Les militaires et les civils). 7. er. huk. H u k u k mahkemesi (Poursuivre quelqu'un au civil). 8. s. H u k u k a değgin, hukukla ilgili (Procédure civile: Hukuk yargılama usulü. Tribunal civil: Hukuk mahkemesi).§ Annie civile:Takvim y ılı.Etat civil: 1. Medeni hal. 2. Nüfus idaresi. Officier d ' é t a t

267

claie

civil: Nüfus m e m u r u . Autorités civiles: Mülki makamlar, mülki erkân. Liste civile: Devlet başkanı ödeneği. Dans le civil: Sivil yaşamda (Le capitaine était architecte dans le civil). En civil: Sivil olarak, sivil giyimle (S'habiller en civil, se mettre en civil: Sivil giyinmek). Se porter partie civile: Z a r a r ziyan davası açmak; kişisel hak davası açmak, civilement bel. I . H u k u k bakımından, "hukuken (Juger civilement. Il est civilement responsable). 2. Dinsel törensiz, "medeni h u k u k a göre, yurttaşlar yasasına göre (Se marier civilement). 3. Kibarca, nazikçe (Il agit toujours civilement). civilisable s. Uygarlaştınlabilir (Des peuplades civilisables). civilisateur, trice s. vead. Uygarlaştıncı. civilisation diş. 1. Uygarlık (Civilisation turque, civilisation occidentale). 2. Uygarlaştırma; uygarlaşma (La civilisation progressive des peuplades d'Océanie). civilisé, e s. Uygarlaşmış, uygar (Les nations civilisées, un pays civilisé, un homme civilisé). civiliser gçl. 1. Uygarlaştırmak (Civiliser un pays, un peuple). 2. Nazikleştirmek, kibarlaştırmak (La fréquentation de la bonne société Ta un peu civilisé). § Se civiliser: 1. Uygarlaşmak. 2. Nazikleşmek, kibarlaşmak, civiliste ad. Medeni hukuk uzmanı, yurttaşlık h u k u k u uzmanı, civilité diş. 1. İncelik, naziklik, kibarlık (Je le préviens par civilité). 2. ç. Kibar ve nazik sözler, "iltifat, saygı (Présenter ses civilités. Agréez mes civilités). civiques. 1. Medeni (Couragecivique). 2. Yurttaşa değgin, yurttaşlıkla ilgili (Il a perdu ses droits civiques. Instruction civique). civisme er. 1. Yurtseverlik. 2. İyi yurttaşlık, clabaud er. Sarkık kulaklı bir tür av köpeği, clabaudage er. 1. Yerli yersiz havlama. 2. Dedikodu. 3. Pis pis bağırma, clabauder gsz. 1. Yerli yersiz havlamak. 2. Pis pis bağırmak. 3. Yersiz itirazlarda bulunmak. 4. Dedikodu yapmak, yermek, arkasından konuşmak. 5. Clabauder sur qn, contre qn: Biri hakkında dedikodu yapmak, birinin arkasından konuşmak, birini çekiştirmek, clabaudeur, euse ad. Yaygaracı; pis pis bağırıp çağıran. clabauderie diş. 1. Yaygara, bağırıp çağırma. 2. Dedikodu, çekiştirme, clac ünl. Tık! Şırak! Şak diye! (Clac! La porte se referma brusquement). claie diş. 1. İnce dallardan kafes. 2. T o p r a k , kum

clair eleği (Passer de la terre sur une claie, cribler du sable sur une claie). 3. Çit. § T r a i n e r q n sur la claie: 1. (Eskiden, intihar edenlerin yada kimi hükümlülerin) Cesedini halka göstermek için bir toprak kalburuna koyup bir beygire sürükletmek. 2. (Birini) Aşağılatmak. clair, e s. 1. Parlak (Une flamme claire. Le clair soleil). 2. Aydınlık, ışıklı (Cette chambre est bien claire). 3. Açık, koyu olmayan (Elle a un teint clair). 4. Saydam (Du verre clair). 5. Seyrek dokunmuş, hava geçiren (Une robe claire, un tricot clair). 6. Açık, sulu, yoğun olmayan (Une sauce claire). 7. D u r u , açık (De l'eau claire. Un ciel clair). 8. Seyrek (Un bois clair). 9. Net, seçik (Une voix claire, un son clair. Il a la parole claire). 10. Belli, ortada, meydanda (Une attitude claire). 11. Kolay anlaşılır, açık (lia fait un exposé bien clair). 12. bel. Açık, açıkça, açık olarak (Parler clair. Il fait clair: Hava iyice ağardı, ortalık aydınlık). 13. er. Aydınlık, ışık. 14. er. (Bir tabloda) Işıklı yerler. 15. er. (Bir kumaşta) Ufacık delikler, seyrek dokunmuş yerlerdeki aralıklar (Les clairs d'une étoffe, d'une robe). § C'est clair comme le jour: G ü n gibi ortada. Le clair de lune: Ay ışığı, ay aydınlığı. Au clair de lune: Ay ışığında, ay aydınlığında. Le plus clair de: E n önemli, en büyük bölümü (Le plus clair d'un discours. Il passe le plus clair de son temps à bavarder). En clair: Açıkça, açıkçası (En clair, cela ne m'intéresse pas). C'est de l'eau claire: Basit şeyler bunlar, bayağılıklar, herkesin söyleyebileceği şeyler. Son affaire est claire: O n u n hesabı görülecek, o n u n işi bitti demektir, cezasını çekecek. Mettre qch au dair: Bir şeyi temize çekmek. Mettre sabre au clair: Kılıç çekmek. Tirer qch au clair: Bir şeyi gün ışığına çıkarmak, aydınlığa kavuşturmak. Voir clair dans qch: Bir şeyin iç yüzünü anlamak, bilmek (Il a beau ruser, je vois clair dans son jeu). claire diş. 1. İstiridye havuzu (Huîtres, fines de claire). 2. Havuzda yetiştirilmiş istiridye (Manger des claires). clairement bel. 1. Açık seçik, iyice ( O n distinguait clairement les virages de la route). 2. Açıkça, anlaşılacak biçimde (Parler, expliquer clairement). 3. Besbelli, "ayan beyan. clairet, te s. ve ad. 1. Rengi açık kırmızı, hafif şarap (Du vin clairet; du clairet). 2. A z koyu, sulu, pek yoğun olmayan (Une soupe clairette). clairette diş. Köpüklü beyaz şarap. claire-voie diş. 1. Kafes parmaklık (Regarder par une claire-voie). 2. Kafes bölme. 3. Izgara döşeme. 4. Tepe ışıklığı. § A claire-voie: Aralıklı,

268

clandestinement

kafesli (Une clôture disposée à claire-voie. Voleta claire-voie). clairière diş. Bir koru yada ormanda ağaçsız yer, ağaçsız alan, düzlük, clair-obscur er. 1. (Resimde) Işık-gölge, açık-koyu dağılımı (Rembrandt a tiré du clair-obscur d'admirables effets). 2. Alacakaranlık (Dans le clair-obscur du soir qui tombe). 3 .mec. Kapalılık, anlaşılmazlık, kesinlikten uzaklık, clairon er. 1. Boru, borazan (Sonner, jouer du clairon: Boru çalmak, borazan çalmak). 2. Borazancı, borazan çalan er (Les clairons du régiment). claironnant, e s. Çınlayan, sert ve tiz (Une voix claironnante). claironner gsz. 1. Boru çalmak. 2. Boru gibi ötmek. 3. gçl. Yaymak, duyurmak (Il a claironné son succès. Ne lui confiez jamais un secret, il irait le claironner partout). clairsemé, es. 1. Seyrek (Des arbres clairsemés. Une tête aux cheveux clairsemés). 2. Dağınık, şuraya buraya serpiştirilmiş; tek tük (Des remarques clairsemées dans un livre. Des applaudissements clairsemés). clairvoyance diş. Öngörü, ileriyi görme, keskin görüşlülük, "basiret (Sa clairvoyance lui a permis d'éviter bien de dangers). clairvoyant,e s. Öngörülü, ileriyi gören, keskin görüşlü, "basiretli (Un homme clairvoyant, un esprit clairvoyant). clamecer, clamser gsz. hlk. Ölmek, öbür dünyayı boylamak. clamer gçl. Haykırmak, bağırmak, haykırarak söylemek, bağırarak bildirmek (Clamer son innocence, son indignation, sa douleur). clameur diş. Uğultu, bağırtı çağırtı (L'orateur tenait tête aux clameurs hostiles de la foule). clampin,es. Tembel, miskin, uyuşuk, clan er. toplb.l. Oymak, sop, "kabile, "klan ( Chef de clan. Mariage entre membres de clans différents). 2. Küçük topluluk, küçük grup (Former un clan. Clan de scouts). 3. Saf, yaka, cephe, kamp (Plusieurs députés sont passés dans le clan de l'opposition). clandéer. argo. Gizli fuhuş yuvası; randevuevi. clandestin, e 1. s. Gizli, yeraltı ; gizli ve yasadışı, gizli ve töredışı (Un journal clandestin; une réunion clandestine, un rendez-vous clandestin). 2. Kaçak (Commerce clandestin, passager clandestin). clandestinement bel. Gizlice, el altından, perde arkasından (Se marier clandestinement. Le prisonnier correspondait clandestinement avec des complices).

clandestinité clandestinité diş. Gizlilik; yasadışılık; töredışılık (Vivre dans la clandestinité). clanique s. Klana değgin, kabileye değgin (Le nom clanique). clapet er. 1. (Tulumba, körük gibi şeylerde) Supap, *kapaç. 2. mec. hlk. Ağız, çene (Ferme ton clapet: Kapa çeneni, kapa ağzını, sus). clapier er. 1. Tavşan kafesi, tavşanlık. 2. mec. tkz. Küçük, daracık ve pis konut. 3. Kaya yığını, kayaların yuvarlanıp üst üste yığılması, clapirgsz. (Tavşan için) Bağırmak. clapir(se) gsz. (Tavşan) Bir deliğe saklanmak, sinmek, pusmak, clapotage, clapotement er. Çalkantı, çalkalanan bir sıvının çıkardığı ses ( Les clapotements du lac berce notre rêverie). clapoter gsz. Çalkalanmak, çalkantı içinde olmak; şıpırdamak. clapotis er. Çalkalanan sıvının çıkardığı ses, şıpırtı (Le clapotis des vagues, de la marée). clappement er. Şapırdatma (Clappement de la langue). clapper gsz. Şapırdatmak. § Clapper de la langue: Dilini şapırdatmak, claquant, e s. hlk. Yorucu, öldürücü, bitirici (Un travail claquant). claque diş. 1. Şamar, tokat (Donner une claque: Bir tokat aşketmek. Recevoir une claque: Bir tokat yemek). 2. Alkışçı; para ile tutulmuş alkışçılar. 3. (Ayakkabıda) Saya. § Une tête à claques: M a h k e m e duvarı gibi yüz; surata bak süngüye davran. En avoir sa claque: Bıkmak, gına getirmek, illallah demek. Prendre ses cliques et ses claques: Piliyi pırtıyı toplayıp gitmek, claque s. ve er. 1. (Eski) Yaylı silindir şapka (Un chapeau claque, un claque). 2. er. hlk. Randevuevi; genelev, claquement er. 1. Şaklama (Le claquement d'un fouet). 2. Çarpıp şak diye ses çıkarma (Le claquement d'une porte). 3. Takırdama. 4. El çırpma. claquemurer gçl. Eve kapatmak, odaya kapatmak. § Se claquemurer: Evine kapanmak, hiç dışarı çıkmamak. claquer gsz. 1. Şaklamak (Le fouet claque, Le drapeau claque au vent). 2. gsz. (Dişler için) Takırdamak. 3. gsz. hlk. Ölmek, zıbarmak, kıkırdamak (Il a failli claquer). 4. gsz. Bozulmak, kırılmak, kopmak (La résistance électrique a claqué. La ficelle va claquer). 5. gçl. Şaklatmak, çarparak vurmak, atmak (Le vent a claqué la porte. Claquer un pupitre). 6. gçl. Tokatlamak, dövmek (Claquer un enfant). 7. gçl. Alkışlamak.

269

classe

8. gçl. H a r vurup harman savurmak, harcamak (Claquer un héritage, claquer un billet de mille francs). 9. gçl. Yorgunluktan bitirmek, çatlatmak (Claquer un cheval). § Claquer des dents: Dişleri birbirini dövmek, dişleri takırdamak. Claquer de peur: Korkudan ödü patlamak. Claquer du bec: Acıkmak. Claquer dans la main: Elinde kalmak, başarısızlığa uğramak (L'affaire lui a claqué dans la main). Claquer de froid: Soğuktan titremek. Claquer la porte au nez de qn: Kapıyı suratına çarpıp çıkmak. Faire claquer son fouet: mec. tkz. K u r u m satmak, böbürlenmek. § Se claquer: Çok yorulmak, cam çıkmak (Il se claque pour préparer son examen). claquet er. Değirmen çakıldağı. § Sa langue va comme un claquet: Çenesi d u r m a d a n işliyor, çenesi hiç durmuyor; durmadan konuşuyor, claqueter gsz. 1. (Tavuk için) Gıdaklamak. 2. (Leylek için) Gagasım takırdatmak, claquette diş. 1. Belli günlerde kiliselerde çan yerine çalınan ve kaynana zırıltısı denilen oyuncağa benzer alet, cırcır. 2. (Sinemacılıkta) Şakşak. clarification diş 1. Durulaştırma, antma (Clarification d'un liquide par filtration). 2. Aydınlatma, açıklığa kavuşturma (La clarification d'un problème, des idées). clarifier gçl. 1. Durulaştırmak. 2. Arıtmak (Clarifier du sucre. Clarifier un liquide par filtration). 3. Aydınlatmak, açıklığa kavuşturmak (Clarifier la situation, une question, une idée confuse). § Se clarifier: Aydınlanmak, açıklığa kavuşmak (La situation s'est enfin clarifiée). clarine diş. Çıngırak, hayvan çanı. clarinette diş. Klarnet (Il sait jouer de la clarinette). clarinettiste ad. Klarnetçi. clarté diş. 1. Işık, aydınlık (Clarté de l'aurore, faible clarté. Répandre de la clarté). 2. Duruluk, berraklık (Clarté de l'eau). 3. Parlaklık, pınlpırılhk (La clarté du teint). 4. mec. Açıklık, aydınlık, anlaşılırlık (La clarté d'un style, d'une langue. S'exprimer avec clarté). 5. ç. (Eskimiştir) Bilgi (Je consens qu'une femme ait des clartés de tout). classable s. Sınıflandırılabilir, tasnif edilebilir (Objets classables). classe diş. 1. Sınıf, toplumsal sınıf (Classe dirigeante, la classe ouvrière, la classe bourgeoise, la classe laborieuse, la classe moyenne. La lutte des classes. Une société sans classes). 2. Kat, tabaka, kategori (Ce livre s'adresse à toutes les classes de lecteurs). 3. Bölüm (Ranger par classes). 4. Mevki, sınıf (Hôtel de première classe. Wagon de

classement deuxième classe). 5. Okul, sınıf (Camarade de classe. Une classe turbulente). 6. Öğre'nim, ders yılı (La rentrée des classes). 7. D e r s (Une classe d'histoire, de géographie. Livres de classe). 8. Dersane, okul (Aller en classe, être en classe). 9. Öğrenciler (A cette réponse, toute la classe a éclaté de rire). 10. ask. Kura (La classe 1972 vient d'être appelée sous les drapeaux). 11. ask. Terhis, tezkere (Vive la classe!). § Avoir de la classe: Nitelikli olmak, flstiin değerli olmak (Il a de la classe). Changer de classe: Sınıf geçmek. Etre de la classe: O yü terhis edilecek kura içinde olmak, terhis edilecekler arasında olmak. Faire la classe: Ders yapmak (Le professeur de français fait une classe très méthodique). Faire ses classes: Temel er eğitimi yapmak, temel er eğitimi görmek. Redoubler la classe: Sınıfta kalmak. Sauter une classe, changer de classe: Sınıf geçmek, sınıfım geçmek. classement er. 1. Sınıflama, sıralama (Classement alphabétique). 2. Bölüm bölüm yerleştirme, belli bir sıraya göre düzenleme ( Classement de papiers dans un classeur, classement des livres dans une bibliothèque). § Classement sans suite: huk. Takipsizlik kararı, classer gçl. 1. Sınıflamak, sıralamak (Classer par série). 2. Bölümlere ayırmak, belli bir sıraya göre düzenlemek (Classer les fiches, les papiers). 3. İşlemlerini bitirip yerine koymak (Classer un dossier). 4. mec. ö r t b a s e t m e k , rafa kaldırmak, uyutmak (Classer une affaire). S. Classer qn: Biri hakkında kesin yargıya varmak, birinin numarasını vermek (Je l'ai tout de suite classé: Onun hemen numarasını verdim). 6. Classer parmi: Arasına sokmak (Classerlelapinparmiles rongeurs). § Se classer parmi: Arasında yer almak, düzeyinde olmak, arasına girmek (Il se classe parmi les meilleurs). classeur er. Klasör, sıralaç, classicisme er. Klasiklik, klasik olma niteliği, classiflcateur, trice s. ve ad. Sınıflandın», sınıflara a y ı n a (Il a un esprit classiflcateur. Une manie classiflcatrice). classification diş. Sınıflama, sınıflandırma, bölüm bölüm düzenleme, türlerine göre ayırma (Une classification scientifique des animaux. Classification des documents). classifler gçl. Sınıflamak, sınıflandırmak, türlerine göre ayırmak, classique s. 1. Dil ve yazında, Fransa'da X V I I . yüzyılda egemen düşünce ve geleneğe bağlı (Racine est un grand écrivain classique). 2. Eski Y u n a n ve R o m a çağına ait (Gicéron, Horace,

270

clavelée Virgile sont des écrivains classiques). 3. Örnek olacak nitelikte, kendini kabul ettirmiş, *kökleşik (Son livre est devenu classique. Cette théorie scientifique est maintenant classique). 4. Alışılmış, geleneksel, bilinen (Il m'a exposé les arguments classiques. Un costume de coupe classique). S. Olagelen, yapılagelen; basmakalıp (C'est un coup classique). 6. er. Klasik yazar (Les grands classiques). 7. er. Klasik yapıt (Collection des classiques français). 8. er. Klasik müzik (Aimer le classique). § Langues classiques: Latince ve eski Yunanca, klasik diller, classiquement bel. Klasik biçimde, klasik olarak, élastique s. yerb. Eski kayalann aşınmasından

oluşan (Roches clastiques). claudlcant, e s. Aksayan, topallayan (Une démarche claudicante). claudication diş. Topallık, topallama, aksama (Après l'accident, il lui en est resté une légère claudication). claudiquer gsz. Topallamak, aksamak, clause diş. huk. H ü k ü m , kayıt, şart, madde (Clauses d'un contrat, d'une loi, d'un traité). § Clause belge: Suikast hükmü. Clause compromissoire: Tahkim şartı. Clause d'attentat: Suikast hükmü. Clause de réméré: Vefa şartı. Clause de réserve: İhtiraz kaydı. Clause d'exigibilité: Muacceliyet şartı. Clause pénale: Cezai şart. Clause résolutoire: tnflsah şartı. Clause suspensive: Talik şartı. Clause de la nation la plus favorisée: En fazla kayınlan ulus şartı; en fazla müsaadeye mazhar millet şartı. Clause de déchéance: D ü ş m e şartı, claustral, e s. Manastıra değgin, manastın andıran (Mener une vie claustrale. Un silence claustral). claustration diş. Bir yere kapanıp kalma, içeri k a p a n m a (Après une longue claustration, il est enfin sorti). claustrergç/. İçeri kapamak (Ilestrestéclaustréchez lui). § Se claustrer: 1. İçeri kapanmak, hiç dışan çıkmamak. 2. G ö m ü l m e k , kapanmak, içine girmek (Le jeune homme se claustra en un farouche mutisme). claustrophobe ad. Kapalı yerlerde kalmaktan korkan (kimse), claustrophobie diş. Kapalı yer yılgısı, clavaire diş. Yenilebilen bir tür mantar, claveau er. 1. (Mimarlıkta) Kemer taşı. 2. (Koyun ve keçilerde) Çiçek sayrılığı sivilcelerinden akan kan, çalık, clavecin er. müz. Klavsen, claveciniste ad. Klavsen çalan, klavsenci. clavelée diş. Koyunlarda görülen çiçek sayrılığı.

davette davette diş. Kama çivi. davicule diş. Köprücük kemiği, davier er. 1. Klavye (Les claviers d'une orgue. Le clavier d'une machine à écrire). 2. mec. G a m , yelpaze (Le clavier des sentiments). 3. mec. Duyma ve kavrama yeteneği (Cet écrivain a un vaste clavier). clayère diş. İstiridye havuzu, dayette diş. 1. Kafesli meyve yada sebze kasası. 2. Buzdolabı rafı. claymore diş. İng. Iskoçyalı savaşçıların kullandıkları büyük ve geniş ağızlı kılıç, clayon er. 1. Peynirin suyunu çıkarmaya yarayan ince dallardan yapılmış küçük kafes. 2. Ağıl çiti. clayonnage er. 1. (Su basmasına yada toprak kaymasına karşı yapılan) Çit. 2. Çit çekme, çit yapma. clayonner gçl. (Suyu yada toprağı tutmak için) Çit çekmek (Clayonner un fossé). d é , def diş. 1. A n a h t a r (La clef d'une porte, d'une valise). 2 .müz. Anahtar (Laclefdesol, clef defa). 3. Açkı, açacak, anahtar (Clefs servant à ouvrir les boîtes de conserves. Clef anglaise). 4. Kilit nokta (Les Thermopyles étaient la clé de la Grèce). S. Çözüm, açıklama (La clef du mystère). 6. Yol, çare (La clef de la réussite, c'est la ténacité). 7. s. Temel, başlıca (Lagloire est une des notions clefs de théâtre cornélien). 8. s. Kilit, çok önemli (Une position clé. Un poste clé). § La clef des champs: Özgürlük, serbestlik. La clef de voûte: 1. (Kemerlerde) Kilit taşı. 2. mec. Dayanak, temel; temel taşı (Il est la clef de voûte de l'entreprise). Etre sous def: Hapiste olmak. Mettre qn sous clef: Birini hapse atmak, içeri tıkmak. Mettre la clef sous la porte: 1. Gizlice çekip gitmek, savuşmak. 2. (Bir yeri, bir kurumu) Kapatmak. Prendre la d e f des champs: Tabanları yağlamak, kaçıp gitmek. Présenter, remettre les clefs d'une ville à qn: Kentin anahtarlarını teslim etmek, teslim olmak. clearing er. İng. "Kliring; takas (Accords de clearing). debs [kîeps] er. Ar. hlk. Köpek, kelp. clématite diş. bitb. Filbahar, clémence diş. 1. İyi yüreklilik, tatlılık, gönül yüceliği, bağışlayıcılık (Des paroles de clémence qui laissent présager une large amnistie). 2. Yumuşaklık, ılıklık (La clémence du temps, la clémence de la température). clément, e s. 1. Gönlü yüce, bağışlayıcı (Le souverain s'est montré clément en graciant le chef du complot. Le juge a été clément à mon égard). 2. Yumuşak, ılık, tatlı (Une température

271

digner clémente, un hiver clément, un ciel clément). clenche diş. (Kapılarda) Z e m b e r e k mandalı, clepsydre diş. Su saati. cleptomane, kleptomane s. ve ad. Hırsızlık sayrısı, çalma hastası, deptomanie, kleptomanie diş. Hırsızlık sayrılığı,

çalma hastalığı, dere er. 1. Papaz adayı, papaz çömezi. 2. Bilgin (Il n'est pas besoin d'être clerc pour savoir. La trahison des clercs). 3. Noter yada avukat yardımcısı. § Pas de clerc: Yanlışlık, yanlış adım, beceriksizce bir girişim. Etre d e r e en qch: Bir şeyde yetkili olmak, çok bilgili olmak (Il est grand clerc en la matière). Faire un pas de clerc: Yanlış adım atmak, clergé er. 1. Papaz sınıfı, rahipler sınıfı, din adamları sınıfı. 2. Bir kentin kiliselerinde hizmet gören din adamlarının tümü. dérical, e s. 1. Papazlara değgin, kiliseye değgin (La presse cléricale. Fonctions cléricales). 2. ad. Kilise egemenliği yanlısı, kilise yanlısı (Les cléricaux ont voté contre le projet de loi). cléricalisme er. Kilise egemenliği yanlılığı, kiliseden yana olma. clérlcature diş. 1. Papazlık, din adamlığı. 2. Avukat yada noter yardımcılığı, elic ünl. Tık! (Clic! La photo est prise). cUchage er. Klişe yapımı, klişesini alma (Clichage d'une gravure). cliché er. 1. Klişe. 2. mec. tkz. Beylik söz, basma kalıp söz (Un discours plein de clichés). clicher gçl. Klişesini almak (Cllcher une page). dlcherie diş. Klişe işliği, clicheur s. ve er. Klişeci, client, e ad. 1. (Eski R o m a ' d a ) Büyüklerin koruduğu kimse, korunuk. 2. Ahcı, satın alıcı, "müşteri (Les clients d'une boutique). 3. (Avukata) İş veren, "müvekkil. 4. Sayrı, muayane olmaya gelen kimse (Les clients d'un médecin). S. tkz. Herif, kimse (Mon voisin, c'est un drôle de client). clientèle diş. 1. Alıcılar, müşteri topluluğu (La publicité attire la clientèle). 2. Yandaşlar, yandaş topluluğu, bir kişi yada düşünceyi tutanlar (Il a perdu sa clientèle électorale). 3. (Avukata) İş verenler, müvekkiller. 4. Bir hekime muayene olmaya gelenler, sayrılar. 5. Alıcılık, müşterilik (Il voudrait obtenir la clientèle de cette riche famille). clignement er. 1. Kırpma (Le clignement d'œil). 2. Arasıra çakma, parlama (Le clignement de quelques éclairs lointains). digner gçl. 1. Y a n k a p a m a k , kısmak (Les myopes

clignotant

272

cloche

clignent les yeux). 2. Kırpıştırmak, sık sık kırpmak (Le soleil ardent le forçait à cligner ses paupières). 3. gsz. Kırpışmak (Les yeux qui clignent sans cesse). § Cligner des yeux: Gözlerini kırpıştırmak, sık sık açıp kapamak. Cligner de l'œil: G ö z kırpmak, gözü ile işaret etmek.

Clinique ophtalmologique). 2. s. Kliniğe değgin (Examen clinique. Signe clinique). clinomètre er. 'Eğimölçer, eğim ölçme aygıtı (Clinomètre d'un navire, d'un avion). clinquant, e s. 1. Yalancı bir ışıltısı yada parlaklığı olan (Des bijoux clinquants). 2. er. Kumaşların üstüne süs olarak konan parlak madenden pul.

clignotant, e s. 1. Kırpışık (Des yeux clignotants). 2. Kıpraşan, titreşen (Une lumière clignotante). 3. er. (Taşıtlarda) İşaret lâmbası, sinyal lâmbası. 4. er. Tehlike işareti. clignotement er. 1. Kırpıştırma (Il a un tic, un perpétuel clignotement de paupières). 2. Kırpışma, kıpraşma (Le clignotement des lumières, d'une lampe). c l i g n o t e r e z . 1. Kıpraşmak (Les étoiles clignotent. Ses yeux clignotaient sans cesse). 2. Aralıklı yanıp sönmek (L'ampoule électrique clignote). climat er. 1. İklim (Climat tropical, désertique, continental, méditerranéen. Climat doux, agréable, salubre, sain, malsain rude, sévère, modéré. Climat de montagne. Climat humide, pluvieux, chaud, froid). 2. Ülke (Il a visité presque tous les climats) 3. H a v a , ortam (Un climat d'amitié règne parmi nous. Ils vivent toujours dans un climat d'hostilité). climatère er. hek. (Kadınlarda) Yaş d ö n ü m ü , menopoz; (erkeklerde) cinsel gücün zayıflaması, andropoz, climatérique s. 1. (İnsan ö m r ü n ü n kimi dönemleri için) Tehlikeli, nazik (Période climatérique). 2. (Eski) İklime değgin (Les conditions climatériques d'un pays). 3. Y a ş d ö n ü m ü n e değgin, yaşdönümsel. 4. diş. Altmışüçüncü yaş. climatique s. İklime değgin, iklimsel (Conditions climatiques d'un pays. Variations climatiques). climatisation diş. İklimlendirme, havadüzenleme

3. er. mec. Yaldız, yalancı parlaklık. d i p er. Mandalla tutturulan mücevher, mandallı iğne (Les femmes avaient des clips). clipper er. tng. 1. Yelken gemisi. 2. Taşıma uçağı, clique diş. 1. "Hizip, *bölek (II ya plusieurs cliques dans ce parti). 2. ask. Borazan ve trampet takımı. § Prendre ses cliques et ses claques: Pılı pırtısını toplayıp gitmek, cliquet er. Dişli (çark) mandalı, çakıldak, cliqueter gsz. Tık etmek, tıklamak, tıkırdamak, cliquetis er. Tıkırtı (Cliquetis des verres

(La climatisation d'une salle, d'un cinéma). climatiser gçl. İklimlendirmek, havadüzenlemek (Climatiser une salle). climatiseur er. Havadiizenleyici. climatologie diş. İklimbilim. climatologique s. İklimbilimsel; iklimle ilgili (Carte climatologique). climatologiste, climatologue ad. İklimbilimci, clin d'oeil er. G ö z kırpma (Faire des clins d'œil provocants. Dès qu'il l'aperçut dans la foule, il lui fit un clin d'œil). § En un clin d'œil: Kaşla göz arasında, göz açıp kapayıncaya kadar (Il a disparu en un clin d'œil). clinicat er. hek. Klinikçilik, klinik başkanlığı, clinicien s. ve ad. Klinik hekimi, clinique diş. 1. Klinik (Clinique d'accouchement.

entrechoqués, d'une machine à écrire). cliquette diş. Çalpara. clissage er. Hasır geçirme, clisse diş. 1. Peynir süzgeci. 2. Şişe hasın, elisser gçl. Hasır geçirmek (Clisser une bouteille). clitoridien, ne s. Bızıra değgin, klitorisle ilgili, clitoris er. Bızır, klitoris. clivage er. 1. (Taşı) İliği doğrultusunda yaprak yaprak ayırma. 2. Taş çatlağı. 3. mec. Bölünme, ayrılma, farklılaşma (Le clivage des opinions. Un nouveau clivage social prenait vie). cliver gçl. (Taşı) İliği doğrultusunda yaprak yaprak ayırmak, cloaque er. 1. Çirkef kuyusu. 2. Çirkef suyu. 3. mec. Ç i r k e f . 4 . (Kuşlar, sürüngenler vb.) Ortak barsak, idrar ve cinsel organ deliği, dochard, e ad. Sokak serserisi, dilenci (Des clochards qui dorment dans la rue). clochardisation diş. Sokak serserisi durumuna getirme, gelme; serserileştirme, serserileşme, cioche diş. 1. Çan (Les cloches de l'église sonnent). 2. Yemiş tavası. 3. (Çan biçiminde) Cam kapak (Cloche à melon. Mettre le fromage sous cloche). 4. (Deride) Kabarcık. 5. Dalgıç haznesi. 6. Çançiçeği 7. hlk. (Eski) Baş, kafa. 8. Çan biçiminde kadın şapkası. 9. hlk. Beceriksiz adam, aptalın teki (Quelle cloche!). 10. tkz. Serseri takımı. 11. s. Beceriksiz, sakar (Tu es un peu cloche). § Déménager à la cloche de bois: Sessizce, gizlice taşınmak, eşyasını alıp gitmek. Etre de la cloche: Yersiz yurtsuz olmak, sokaklarda yatmak. Faire la cloche: argo. Serserilik etmek. Sonner les cloches à qn: Birini esaslı haşlamak, paylamak. Se taper la cloche: Esaslı bir yemek yemek, karnını iyice

cloche-pied doldurmak. cloche-pied (à) bel. Tek ayakla, tek ayak üstünde, sekerek (Aller, sauter à cloche-pied). clocher gsz. 1. Aksamak, topallamak (Il cloche du pied gauche). 2. mec. Aksamak, ters gitmek, iyi gitmemek (Il y a quelque chose qui cloche). clocher er. 1. Çan kulesi. 2. Doğulan yer, doğum yeri. § Querelles, compétitions, rivalités de clocher: Yerel, anlamsız tartışma; önemsiz konular üzerinde çekişme, didişme. Esprit de clocher: Dar anlayış, hemşerilik anlayışı, dar bir çevre ve insan topluluğuna bağlanış. N'avoir jamais quitté son clocher: Köyünden, doğduğu yerden hiç dışarı çıkmamış olmak. N'avoir vu que son clocher: Dünyadan haberi olmamak. Revoir, retrouver son clocher: Doğduğu yere dönmek. clocheton er. 1. Küçük çan kulesi. 2. D a m kulesi, clochette diş. 1. Küçük çan, zil. 2. Çıngırak (Clochette suspendue au cou d'une chèvre). 3. Çan biçiminde çiçekler (Clochette des bois, clochettes du muguet). cloison diş. 1. Bölme, ince duvar (Cloison de planches, cloison de briques). 2. anat. Çeper (Cloison des fosses nasales). 3. mec. Duvar, engel, ayırım (Il faut faire tomber les cloisons entre les êtres). § Cloison de bois: Tahta perde. Cloison étanche: Gemi bölmesi, cloisonnage er. 1. Bölmelere ayırma, bölmeleme. 2. Bölmeler, bölme düzeni, cloisonné, e s. Bölmelere ayrılmış, bölmelenmiş. cloisonnement er. Bölünme, ayrılma (Cloisonnement des partis politiques). cloisonner gçl. Bölmelerle ayırmak, bölmelemek. cloître er. 1. (Manastırda) Avlu çevresi dehlizleri, kapanak. 2. Manastır (Entrer dans un cloître). 3. Manastır yaşamı, cloîtrer gçl. 1. Manastıra kapatmak (Certains nobles cloîtraient leurs filles dès l'enfance).!, mec. Bir yere kapamak, içeri kapamak. § Se cloîtrer: 1. Manastıra kapanmak, manastır yaşamına girmek. 2. İçeri kapanıp kimse ile görüşmemek, bir kıyıya çekilmek. Se cloîtrer dans qch: Bir şeye kapanmak, gömülmek (5e cloîtrer dans ses idées, dans ses occupations). clope er. hlk. İzmarit (Ramasser des clopes). § Des dopes!: Hiçbir şey, hava (Il gagne des clopes: Pek bir şey kazanmıyor). clopin-clopant bel. 1. Topallayarak, aksayarak, (Aller, marcher clopin-clopant). 2. mec. Şöyle böyle, iç güveyisinden hallıca (Les affaires vont clopin-clopant). clopiner gsz. Topallayarak, aksayarak güçlükle

273

clou yürümek. clopinettes diş. ç. tkz. H a v a , hiçbir şey (Ils ont eu des clopinettes: Hava aldılar; ellerine hiçbir şey geçmedi). cloporte er. hayb. Tespihböceği. § Vivre comme un cloporte: Evinden hiç çıkmadan, sokak nedir bilmeden yaşamak, cloque 1. (Yapraklarda) Kabarcık. 2. (Deride) Kabarcık. 3. argo. Yel, osuruk. § Etre en cloque: argo. G e b e olmak; karnı burnunda olmak, cloquer gsz. 1. Kabarcıklanmak, kabarcık d ö k m e k , kabarmak (Peinture qui cloque). !. gçl. Kabartmak (Cloquer une étoffe). 3. gsz. argo. Yellenmek, osurmak, clore gçl. 1. Kapamak, sıkıca kapamak (Clore la porte, clore les persiennes d'une fenêtre). 2. Fırdolayı çevirmek, dört yanını çitle çevirmek (Cloreunterrain, unpré). 3 . B i t i r m e k , k a p a t m a k , sona erdirmek (Clore un débat). 4. Sarmak, çevirmek, çevrelemek (Ligne de fortification qui clôt une ville). § Clore la bouche à qn, clore le bec à qn: Birinin ağzını kapatmak, birini susturmak. Clore les yeux, clore la paupière: 1. U y u m a k . 2. Ölmek, yaşama gözlerini kapamak, clos, e s i . Kapalı (Volets clos, porte close). 2. Bitmiş, sona ermiş (La séance est close). § Huis clos: Gizli oturum. Maison close: Genelev. Les yeux clos: 1. Hiç b a k m a d a n , gözü kapalı. 2. Körü körüne. A la nuit close: Gecenin geç saatlerinde. En vase clos: Kapalı yerde, dışarıyla hiç temas ettirmeden (Elever un enfant en vase clos). Avoir la bouche close: Ağzı sıkı olmak, ser verip sır vermemek. Trouver porte close: Kapıyı duvar bulmak. Gittiği evde kapıyı kapalı bulmak, kimseyi bulamamak, clos er. E k e n e k ; ekili ve etrafı çitle çevrili arazi, doserie diş. 1. Küçük çiftlik. 2. Etrafı çevrili bağ, bahçe.

clôture diş. 1. Çit, tarla yada bahçe duvarı (Clôture de haies vives). 2. Bölme, tahta perde. 3. Manastıra kapanma. 4. Bir köşeye çekilme. 5. Bitirme, sona erdirme, kapatma (Clôture d'un compte, d'une séance, d'un inventaire). clôturer gçl. 1. Duvarla, çitle çevirmek (Clôturer un terrain). 2. K a p a t m a k , sona erdirmek, bitirmek, bittiğim ilân etmek (Clôturer une séance, un débat, une discussion). clou er. 1. Çivi (Enforcer, fixer un clou avec un marteau. Planter des clous. Arracher un clou). 2. Yaya geçidi, yayalara ayrılmış çivili geçit (Traversez dans lesclous. Prenez les clous). 3. (Bir eğlencede yada bir öyküde) E n güzel, en can alıcı nokta. 4. hlk. Borçlanma sandığı. 5. hlk. Polis

clouage

274

karakolu. 6. Eski püskü araba, eski bisiklet. § Clou de girofle: 1. Karanfil tanesi. 2. Kan çıbanı. 3. argo. Çürük diş. Etre maigre comme un clou: Çöp gibi olmak, çok cılız olmak. Ne valoir un clou: Beş para etmemek. Ramasser ses clous: argo. Arabasını çekip gitmek, pılı pırtısını toplayıp gitmek. River son clou à qn : Birini susturmak, ma t etmek; ağzını kapatmak. Suspendre un objet au clou: Bir şeyi kenara atmak, artık kullanmamak. Un clou chasse l'autre: Çivi çiviyi söker; yeni dertler eskilerini unutturur. Des clous!: hlk. İstediğin kadar bekle, boşuna! Hava alırsın, yapacak bir şey yok! clouage er. Çivileme, mıhlama, clouer gçl. 1. Çivilemek, çivi ile tutturmak mıhlamak (Clouer une caisse, un tapis). 2. Kıpırdayamaz duruma getirmek, olduğu yere çivilemek (Une grippe l'a cloué au lit). § Clouer le bec à qn: Birini susturmak, ağzını kapatmak (Un bon pourboire lui a cloué le bec. J'ai une riposte toute prête pour leur clouer le bec). En rester cloué de qch: -den donup kalmak, şaşıp kalmak (J'en suis resté cloué de stupeur. Il en est resté cloué d'admiration). cloutage er. Kabaralama, kabara çakma, cloutard er. tkz. Saint-Cloud Yüksek Öğretmen Okulu öğrencisi, clouté, e s. Çivili (Des chaussures cloutées). § Passage clouté: Yaya geçidi; çivilerle belirlenmiş yaya geçidi. clouter gçl. Kabaralamak, kabara çakmak, kabarayla süslemek, clouterie diş. Çivicilik, cloutier er. Çivici. cloutière diş. Çivi kutusu. clovisse diş. hayb. Tarak türünden, yenilebilen bir deniz yumuşakçası, clown [klun] er. İng. 1. (İngiliz güldürülerinde) Soytarı. 2. Cambazhane palyaçosu. § Faire le clown: Soytarılık etmek, şaklabanlık etmek, clownerie <% Şaklabanlık, soytarılık, palyaçoluk. § Faire des clowneries: Binbir şaklabanlık yapmak, soytarılıklar yapmak, cloyère diş. (Başka yerlere gönderilmek üzere) Balık ve özellikle istiridye sepeti, club er. Kulüp (Le Touring-Club. Un club sportif. Club automobile). clubiste ad. Kulüp üyesi; Fransız Devrimi günlerinde siyasal bir grup üyesi, clupéidés er. ç. hayb. Hamsigiller, cluse diş. coğr. Kıvrımlı yerlerde kemeri enine kesen ve geçen dar koyak. Dar boğaz, kısık, clysoir er. Tenkiye borusu.

cobalt clysopompe er. Tulumbah tenkiye borusu. clystère er. Tenkiye, yıkama. coaccusé, e ad. Sanık ortağı, sanıkla birlikte suçlanan kişi. coacqéreur er. (Bir şeyi edinmede, satın almada) Ortak. coacquisition diş. Edinme ortaklığı, ortaklaşa edinme. coadjuteur er. Piskopos yardımcısı, coadjutrice diş. Başrahibe yardımcısı, coagulabilité diş. Pıhtılaşabilirlik. coagulables. Pıhtılaşabilir. coagulant, e s. 1. Pıhtılaştıran. 2. er. Pıhtılaştırıcı madde (Laprésure est un coagulant du lait). coagulateur, trice s. Pıhtılaştırıcı (Effet coagulateur). coagulation diş. Pıhtılaşma (Coagulation du sang, du lait). coaguler gçl. 1. Pıhtılaştırmak, dondurmak (La présure coagule le lait). 2. gsz. Pıhtılaşmak, donmak (Le sang coagule à l'air). § Se coaguler: Donmak (Les sentiments qui se coagulent). coagulum er. Pıhtı. coalescence diş. dilb. 1. Derilme. Yan yana olan kimi ünlülerin kaynaşarak tek ünlüye yada ikili ünlüye dönüşmesi. 2. biy. Temas halindeki iki doku yüzeyinin kaynaşması, coalisé, es. ve ad. Güç birliği etmiş, güç birlikçi (Les puissances coalisées). coaliser gçl. Birleştirmek, bir araya getirmek (ila coalisé tous les mécontents contre nous). $ Se coaliser: 1. Birleşmek, güç birliği etmek (Lespays balkaniques se sont coalisés contre l'Empire Ottoman). 2. Bir arada bulunmak (Le talent et la passion se coalisent chez lui). coalition diş. 1. (Ülkeler yada partiler arasında) Ortaklık, ortakyönetim, güç birliği, "koalisyon (Coalition des partis). 2. mec. Ortaklık, birlik (Coalition d'intérêts). coaltar er. Maden kömürü katranı, coaptation diş. hek. Yara kenarlarını birleştirme; kırık kemikleri birleştirme, coarctation diş. Aort daralması, coassement er. (Kurbağa için) Bağırma, ötme; vaklama, vıraklama. coasser gsz. 1. (Kurbağa) Bağırmak, ötmek, vaklamak, vıraklamak. 2. mec. Bağırıp durmak, coassocié, e ad. Ortak. coauteur er. 1. Ortak yazar. Bir betiği bir başkasıyla ortak yazan kişi. 2. Ortak suçlu, suça katılan kişi; suçortağı. coaxial, es. Ortak eksenli (Hélices coaxiales). cobalt er. kim. Kobalt.

cobaye cobaye er. hayb. Kobay, Hint domuzu. § Servir de cobaye: mec. tkz. D e n e m e tahtası olmak, cobelligérant, e s. Belli bir düşmana karşı ortaklaşa savaşan (Nations cobelligérantes). cobra er. hayb. Kobra yılanı; gözlüklüyılan. coca diş. bitb. Koka. coca-cola er. Koka kola. cocagne diş. Bolluk. § M â t de cocagne: Bayramlarda, eğlence günlerinde, tepesine bir ödül asılan yüksek ve kaygan direk. Pays de cocagne: Düşler ülkesi, her isteğin gerçekleşeceği düşsel ülke; cennet gibi yer, bolluk bereket ülkesi. Vie de cocagne: Acı ve kaygılardan uzak mutlu bir yaşam, cocaïne diş. Kokain, cocaünisation diş. Kokainle uyuşturma, cocaïnomane ad. Kokain tiryakisi, cocaînomanie diş. Kokain tiryakiliği, cocarde diş. 1. Fiyonk, fiyonga. 2. A s k e r şapkalarına takılan ve rengi ulusa göre değişen belirti, kokart. 3. mec. tkz. Baş, kafa. § Taper s u r la cocarde: Başına vurmak (Le vin m'a tapé sur la cocarde). cocardier, ères. 1. Askerliğe, üniformaya düşkün. 2. mec. Aşırı ulusalcı (Une chanson cocardière). cocasses. Tuhaf, gülünç ( Une histoire cocasse. Une femme cocasse). cocasserie diş. Tuhaflık, gülünçlük, coccinelle Hammböceği, gelinböceği. coccyx[kıksis]er. anat. Pöç kemiği, kuyruk kemiği, coche diş. I . Dişi domuz. 2. diş. Çetele çentiği, çentik. 3. er. (Eski) Atla çekilen ırmak kayığı. 4. er. (Eskiden) Yolcu arabası, koçu. § M a n q u e r le coche: Fırsatı kaçırmak, treni kaçırmak. Faire la mouche du coche: Kahve dövenin hınk deyicisi olmak; bir işte hiçbir ö n e m ve y a r a n olmadığı halde, iş yapıyor görünerek didinip durmak, cochenille hayb. Kırmız böceği, cocher er. Arabacı. cocher gçl. Çentikle imlemek, çentiklemek, kertmek; önüne bir çarpı işareti koymak (Cocher le nom d'un candidat sur la liste). cocher gçl. (Kuşlar için) Dişiyi döllemek, tohumlamak; dişiye binmek, aşmak, cochère s § Porte cochère: A r a b a kapısı, cochêt er. G e n ç horoz, piliç, yarga. cochevls er. Tepeli çayırkuşu, tarlakuşu. cochléaria [kokleanja] er. bitb. Kaşıkotu. cochon er. 1. Domuz. (Ilélève des cochons). 2. mec. Pis herif. 3. Utanmaz adam. 4. D o m u z eti (II mange du cochon). S.s. vead. Pis, rezil, açık saçık (Il raconte des histoires cochonnes. Quel cochon!). § Cochon de lait: Süt domuzu, çok

275

cocotte küçük domuz. Cochon d ' I n d e : Hint d o m u z u , kobay. Cochon de m e r : Domuzbahğı. Gros, gras, sale comme un cochon: D o m u z gibi şişman, semiz, pis. Avoir une tête de cochon: Çok geçimsiz, inatçı olmak. Etre copainscommecochons: Aralarından su sızmamak, çok sıkı fıkı olmak (Ils sont copains comme cochons). Ne pas garder les cochons avec q n : -ile birlikte peynir ekmek yemişliği o l m a m a k , içli dışlı o l m a l a n için hiçbir neden bulunmamak (Je n'ai pas gardé les cochons avec toi!: Seninle peynir ekmek yemedik, bu ne lâubalilik!). J o u e r u n tour de cochon à q n : Birine kötü bir oyun oynamak, başına çorap örmek. C'est donner des confitures à un cochon: Eşek hoşaftan ne anlar, cochonner gçl. 1. Yapıp berbat etmek ; p i s , k a b a b i r biçimde yapmak, baştan savma yapmak (Cochonner un travail). 2. gsz. (Domuz) Doğurmak.

cochonnerie diş. 1. Pislik, kirlilik (Il est d'une cochonnerie inimaginable). 2. Değersiz, kıvır zıvır şey (Il vend des cochonneries). 3. Kaba, müstehçen, açık saçık hikâyeler (Dire, raconter des cochonneries). cochonnet er. 1. D o m u z y a v r u s u . 2 . 0 n i k i yüzlü zar. 3. Yuvarlaklarla oynanan bir oyunda gol yuvarlağı. cocker [koter] er. Uzun tüylü, küçük boy bir av köpeği. cocktail[koktEİ]er. tng. 1. Kokteyl, içkili toplantı (II nous invite à un cocktail). 2. Çeşitli içkilerin karıştırılmasıyla hazırlanan içki (Préparer un cocktail au gin, au cognac, au whisky). 3. mec. Karışım (Un cocktail de bons mots, dechansonset de danses). coco er. 1. Hindistancevizi (Lait de coco, huile de coco). (Noix de coco da denir). 2. Meyankökü şerbeti (Marchand de coco). 3. (Çocuk dilinde) Yumurta. 4. ad. hlk. hkr. Komünist. 5. D o s t , civan (Viens, mon coco). 6. diş. tkz. Kokain. § Un drôle de coco: Tuhaf adam. Avoir le coco fêlé: argo.Kafadan çatlak olmak. Dévisser le coco: tkz. Boğmak, gırtlaklamak. N'avoir rien dans le coco: hlk. Aç acına olmak, kursağında birşey bulunmamak. S'envoyer qch dans le coco: Bir şeyler yemek, atıştırmak, tıkınmak, coconer. Koza (Dévider un cocon). § S'enfermer, se retirer dans son cocon: Kendi kabuğuna çekilmek. cocontractant,e ad. Sözleşme ortağı, ortak sözleşen, âkit. cocorico er. Horoz ötmesi, kukuriku. cocotier er. Hindistancevizi ağacı, cocotte diş. 1. (Çocuk dilinde) Tavuk. 2. Saplı yada

coction kulplu tencere. 3. Arpacık. 4. Tavuk yada kuşu andıracak biçimde bükülmüş kâğıt. 5. Fingirdek, hafifmeşrep kadın, yosma (C'est une ancienne cocotte qui joue maintenant les dames respectables). 6. (Sevgi terimi) Cici, sevgili, caniko, nonoş (Ne t'en fais pas, ma cocotte). § Cocotte minute: Düdüklü tencere, coction diş. 1. Pişme, pişim. 2. hek. Sindirim, cocu, e s. ve ad. Boynuzlu; karısı tarafından aldatılan erkek; kocası tarafından aldatılan kadın. § Faire qn cocu: -i boynuzlatmak, -e boynuz taktırmak; karısını yada kocasını aldatmak (Elle le fait cocu). Veine de cocu: hlk. İbne şansı, çok iyi şans. cocuage er. hlk. Boynuzluluk, kocası yada karısı tarafından aldatılma, cocufier gçl. hlk. Boynuzlatmak, boynuz taktırmak, aldatmak (Elle cocufie son mari, il cocufie sa femme). coda diş. Bir müzik parçasının sonu (Coda d'une fugue). codage er. Şifreleme, şifre ile bildirme, code er. 1. Yasalar dergisi, yasalar (Le code de Justinien). 2. Yasa (Le code pénal, le code civil, le code de commerce). 3. Kural (Le code de la politesse). 4. (Trafikte) Taşıtın ışıklarının yakılması, ışık yakma. 5. Kod, şifre (Lesservices de contre-espionnage ont découvert le code secret de l'adversaire). 6. dilb. Düzgü. § Code civil: Yurttaşlık yasası, Medenî kanun. Code de la route: Trafik yasası. Code de procédure civile: H u k u k muhakemeleri usulü yasası. Code des obligations: Borçlar yasası. Code pénal: Ceza yasası. Code rural: Köy kanunu. Se mettre en code: (Trafikte) Arabanın ışığını yakmak, ışık yakmak. codébiteur, trice ad. Borç ortağı, ortak borçlu, codéine diş. Kodein. codemandeur,eresses. vead. O r t a k d â v a c ı . coder gçl. Kodlamak, şifrelemek, şifre ile bildirmek (Coder un message). codétenteur, trice ad. Ortak elmen, ortak "zilyet, codétenu, e ad. Tutukluluk arkadaşı, tutukevi arkadaşı, codex er. Kodeks, codicille er. Vasiyet eki. codiflcateur, trice s. ve ad. Derleyici; düzene koyucu, sıraya koyucu, codification diş. Derleme, düzene koyma, sıralama (Codification des lois). codifier gçl. Derlemek; düzene koymak, sıraya koymak (Codifier les lois, codifier les principes d'un art).

276

cœur codirecteur, trice ad. Yönetme ortağı, ortak yönetici, coefficient er. mat. Katsayı, cœlentérés er. ç. hayb. Selentereler, coéquation diş. Verginin yükümlülere eşit oranda yüklenmesi. coéquipier, ère ad. Takım arkadaşı (Le capitaine avertit ses coéquipiers). coercibilité diş. Sıkıştırılabilirlik, yoğunlaştırılabilirlik. coercibles. Sıkıştırılabilir, yoğunlaştırılabilir (Gaz coercible). coercitif, ive s. Zorlayıcı, "zecrî (Prendre des mesures coercitives). coercition diş. huk. Zorlama, zorlayıcı önlem (On ne peut obtenir sa participation que par coercition). cœur er. 1. Yürek, kalp (Maladie de cœur, mouvements du cœur. Mon cœur bat). 2. Göğüs, bağır (Je l'ai pressé sur (contre) mon cœur). 3. Mide (J'ai encore tout mon déjeuner sur le cœur). 4. Yürek biçiminde eşya (Elle portait un cœur suspendu à un collier). 5. (İskambilde) Kupa (As de cœur, valet de cœur, le huit de cœur). 6. mec. Kalb, merkez, "özek (Ankara est le cœur de la Turquie). 7. (Bitki anatomisinde) Öz, göbek (Le cœur d'un fruit, de la pastèque). 8. Can alıcı nokta, öz (Le cœur d'une question, d'un débat). 9. Gönül, yürek, iç (Cela me fend le cœur). 10. Yüreklilik, gözüpeklik, cesaret (Il n'aura pas le cœur de nous le dire ouvertement). 11. İstek, gönlünün dilediği şey (J'ai enfin trouvé un travail selon mon cœur). § Avoir mal au cœur: Midesi, içi bulanmak, Avoir des hauts-le-cœur: Midesi, içi bulanmak. Avoir le cœur sur le bord des lèvres: Kusacak gibi olmak, içi ağzına gelmek, nerdeyse kusmak. Avoir le cœur barbouillé: Midesi bozulmak, içi bulanmak. Lever, soulever le cœur: Tiksinti vermek, mide bulandırmak. Rester sur le cœur: Sindirememek, kendine yedirememek, yüreğine oturmak. Agiter, faire battre le cœur: Yüreğini oynatmak, "heyecanlandırmak. § Serrer, presser qn sur son cœur: Birini bağrına basmak. Serrer le cœur à qn: -in canını sıkmak. Briser,fendre, déchirer le cœur à qn: Yüreğini, içini parçalamak, çok acı vermek. Avoir le cœur gros, le cœur lourd: Çok üzüntülü olmak, acılı olmak, yüreği kabarmak. Prendre qch à cœur: Benimsemek, önemsemek, severek yapmak. N'avoir pas le cœur à f. qch: -cek hali olmamak; -mek içinden gelmemek. N'avoir de cœur à rien: Canı hiçbir şey istememek. Avoir le cœur sur la

coexistence main: İçi dışı bir olmak. Aller droit au cœur, toucher au cœur: İçine dokunmak, yüreğine dokunmak, duygulandırmak. Avoir du cœur: 1. Yürekli, gözü pek olmak. 2. Onurlu, gururlu olmak. Donner son cœur à qn: -e gönül vermek, gönül kaptırmak. Percer le cœur: 1. Öldürmek. 2. İçine işlemek, yüreğini parçalamak. Tenir au cœur, à cœur: Biri tarafından çok önemsenmek, benimsenmek (Ce projet lui tenait à cœur. Cela me tient au cœur). En avoir le cœur net: En ufak bir kuşkusu kalmamak, tam bir kanıya varmak. Avoir à cœur de f. qch: -meyi kendine görev bilmek. Etre sans cœur, manquer de cœur: Taş yürekli olmak, acımasız olmak, içinde sevgi diye bir şey olmamak. Conquérir, gagner le cœur de qn: -in gönlünü fethetmek, sevgisini kazanmak. Ne pas porter qn dans son cœur: -e kanı kaynamamak; -i gözü pek tutmamak. Ouvrir, épancher, dévoiler son cœur à qn: -e derdini açmak, içini dökmek. Vider son cœur à qn: -e içini dökmek. Peser sur le cœur: Üzmek, acı vermek, yüreğine oturmak. Avoir un cœur d'artichaut: Ayran gönüllü, şıpsevdi, maymun iştahlı olmak. Avoir un cœur d'or: Pırıl pırıl bir yüreği olmak. De bon cœur, de tout cœur, de grand cœur, de gaité de cœur: İsteyerek, seve seve, tüm yüreğiyle, canla başla. Etre de tout cœur avec qn: Bütün gönlüyle birinin yanında olmak, acı ve sevincini paylaşmak. A cœur joie: Doyasıya, istediği kadar. Au cœur de: Ortasında, tam içinde (Au cœur de l'hiver, au cœur du pays). Affaire de cœur: Gönül işi, sevi. A cœur ouvert: İçtenlikle, açık yüreklilikle. A contre cœur: İstemeyerek. Par cœur: Ezbere, ezberden (Connaître, savoir, réciter par cœur). Connaître qn par cœur: -in ciğerini bilmek, ne mal olduğunu çok iyi bilmek. Dîner par cœur: Bir yemeği yiyememek, yemeden kendini yedim saymak. Apprendre qch par cœur: Ezberlemek. Selon son cœur: Gönlüne göre, isteğine uygun. Si le cœur lui (vous) en dit: (Canı, canınız)' İsterse. Loin des yeux, loin du cœur: Gözden ırak olan gönülden de ırak olur. Le cœur ne peut vouloir ce que l'œil ne peut voir: Göz görmeyince gönül katlanır, coexistence diş. Birlikte var olma, bir arada yaşama (Coexistence pacifique). coexister gsz. Birlikte var olmak, bir arada yaşamak, yan yana yaşamak (Plusieurs tendances coexistent au sein de ce parti). coffrage er. 1. Beton kalıbı (Enlever le coffrage). 2. Beton kalıbına dökme, beton kalıplama (Procéder au coffrage). 3. (Siperlerde, maden

277

cohéreur

galerilerinde) "Tahkimat, göçük önlemeye yarayan doğramalar, coffre er. 1. Sandık ( Coffre à linge, à outils, à jouets). 2. Çekmece, küçük kasa (Avoir un coffre à la banque. Percer un coffre). 3. Palamar şamandırası. 4. (Arabalarda) Arka bagaj. 5. den. (Geminin) Gövde bölümü (Coffre d'un navire). § Les coffres de l'Etat: Devlet hazinesi. Avoir du coffre: 1. Sağlam vücutlu ve iri yarı olmak. 2. Soluklu olmak, ciğerleri sağlam olmak, coffre-fort er. Para kasası, çelik kasa. coffrergf/. tkz. 1. Hapsetmek, deliğe tıkmak, dama atmak (On l'a coffré pour mendicité). 2. Tahta kalıp içine almak (Coffrer une dalle de béton). coffret er. Çekmece, coffretier er. Sandıkçı. cogestion diş. Ortak yönetim, ortaklaşa yönetme, cogitation diş. (Alaylı) İnce düşünce, derin düşünce (Quel est le fruit de tes cogitations ?). cogiter gsz. (Alaylı) İnce ince düşünmek, pek derin düşünmek. cogito er. "Düşünüyorum öyleyse varım" Descartes'ın dizgesini üzerine kurduğu uslamlama, cognac er. Konyak, cognassier er. Ayva ağacı, cognât er. Arada kan bağı olan, kandaş, cogitation diş. Kan hısımlığı, kandaşlık, cogne er. hlk. Polis. cognée diş. Odun baltası, balta. § Jeter le manche après la cognée: Her şeyden sıtkı sıyrılmak, bıkmak, usanç getirmek, cognement er. 1. Vurma, vuruş. 2. (Motörde) Vuruntu. cogner gçl. 1. Çakmak (Cogner un clou). 2. Vurmak (Cogner du poing sur latable). 3. Dövmek (Arrête, ou je te cogne). 4. gsz. Çarpmak. 5. gsz. (Motor) Vuruntu yapmak. § SeCognerà, contre: -eçarpmak, vurmak (Se cogner au mur, contre le buffet). cognitif, ive s. 1. Tanımaya değgin (Faculté cognitive). 2. Tanımaya, bilmeye yetenekli, cognition diş. Tanıyabilme yetisi, tanıma, cohabitation diş. Birlikte oturma, cohabiter gsz. 1. Birlikte, bir arada oturmak (La crise du logement nous oblige à cohabiter). 2. Karı koca hayatı yaşamak, cohérence diş. Tutarlık, bağlantı, uyarlık (Cohérence d'un raisonnement. Il n'y a pas de cohérence entre ses idées). cohérent, e s. Tutarlı, birbirini tutan, bağıntılı, birbirine uygun (Idées cohérentes. Une équipe bien cohérente). cohéreur er. (Eski telsizlerde) Alıcı.

cohéritier cohéritier, ère ad. Kalıt ortağı, ortak mirasçı, cohésion diş. 1. Molekül yapışıklığı. 2. mec. Bağlantı, tutkunluk ( Lacohésion d'un groupe. La cohésion des parties d'un empire). cohorte diş. 1. Eski romahlarda piyade bölüğü. 2. mec. Asker birliği. 3. Topluluk (Une joyeuse cohorte). cohue diş. 1. Kalabalık, büyük kalabalık (Une cohue de soldats). 2. itişip kakışma, karmakarışıklık, hay huy (L'enfant a perdu ses parents dans la cohue de la foire). coi, coites. Durgun, dingin, rahat. § En rester coi: Şaşırıp kalmak, şaşkınlıktan ağzı beş karış açık kalmak. Se tenir coi: Rahat durmak, sesini çıkarmadan durmak, coiffe diş. 1. Kadın başlığı, hotoz. 2. Şapka örtüsü. 3. (Kimi çocuklarda yeni doğarken) Başı kaplamış bulunan zar. 4. (Kesim hayvanlarında) Barsaklan örten yağlı zar, gömlek, coiffé, es. 1. Başı örtülü, başında şapka vb. bulunan (Un homme coiffé). 2. Başı, saçı yapılmış (Une femme bien coiffée). 3. Etre coiffé de qch: Başına... giymiş olmak (Il était coiffé d'un béret noir). 4. Etre coiffé de qn, de qch: tkz. -etutulmak, delicesine vurulmak, gönlünü kaptırmış olmak. Le premier chien coiffé: tkz. Kim olursa, herkes, önüne gelen (Elle couche avec le premier chien coiffé). § Etre né coiffé: Şanslı olmak, anasından kadir gecesi doğmak, coiffer gçl. 1.. (Birinin) Başına bir şey giydirmek (Coiffer un bébé). 2. Coiffer q n de qch: Başına... giydirmek (Elle avait coiffé son enfant d'un joli bonnet). 3. (Birinin) Başım yapmak saç tuvaletim yapmak. 4. Başını ö r t m e k , başım sarmak, b a ş ı n d a . . .olmak (Un chapeau neuf le coiffait). 5. Başa oturmak (Ce béret coiffe bien). 6. Ö r t m e k , kaplamak (Les neiges coiffaient déjà les montagnes). 7. Giymek, başına koymak (Elle coiffait souvent un chapeau bleu). 8. Başında bulunmak, yönetmek (Coiffer un organisme. Il coiffe un service commercial). 9. -in üstünde olmak (Le bureau central coiffe les comités locaux). 10. (Yarışlarda) Bir baş ilerde bitirmek, bir baş geçmek. §Se coiffer: 1. Başını yapmak, saç tuvaletim yapmak, saçlarım taramak (Ellepasse des heures devant la glace pour se coiffer). 2. Se coiffer de: tkz. -e tutulmak, delicesine vurgun olmak, gönlünü kaptırmak. § Se coiffer Sainte Catherine: (Kızlar için) Evde kalmak, evlenememek. coiffeur, euse ad. Berber (Coiffeur pour hommes. Coiffeur pour dames). § Des minutes de coiffeur: U z u n uzun, uzun süre, saatlerce.

278

coïncident coiffeuse diş. Kadınların tuvalet masası, coiffure diş. 1. Başlık, başa giyilen şey (Mettre, porter une coiffure. Coiffures militaire, antique). 2. Saç tuvaleti (Une coiffure négligée, coiffure du soir). 3. Berberlik (La coiffure est un métier fatigant). coin er. 1. Köşe (Les coins d'une chambre, d'une table). 2. Bucak, köşe (Les quatre coins du monde). 3. Köşebent (Coins de métal, de cuir garnissant les angles d'un livre). 4. Köşe, baş (Le coin de la rue, du feu, de la cheminée). 5. Takoz, kıskı. 6. Köşe, kenar, ıssız yer (Il vit dans un petit coin). 7. (Kuyumculukta) Ayar damgası, damga. 8. Uç (Le coin des yeux). 9. Parçacık ( U n coin de terre). 10.Yer,yan(Touslescoinsd'uneville). 11. Kenar, kıyı, yan (Jette ça dans un coin) .12. (Dergi ve gazetelerde bir yazarın sürekli yazdığı) Köşe (Coin du médecin). 13. (Ayaktopu)Köşe, korner (Drapeau de coin. Coup de pied de coin). § Causerie au coin du feu: Ocak başı söyleşisi. Jeu des quatre coins: Köşe kapmaca oyunu. En coin: Gizlice, çaktırmadan (Rire, regarder en coin). Au coin de : Köşesinde, karşısında, başında (Au coin de la rue, du feu). Aux quatre coins du monde: Dünyanın dört bucağında. Aller au petit coin: Yüznumaraya gitmek. Connaître qch dans tous les coins: -i bütün ayrıntılarıyla bilmek. En boucher un coin à qn: -i çok şaşırtmak, hayretten hayrete düşürmek. Etre marqué au coin de qch: -in damgasını taşımak; niteliğinde olmak (Une œuvre marquée au coin du génie. Réflexions marquées au coin du bon sens). Regarder du coin de l'œil: G ö z ucuyla bakmak, coinçage er. 1. Enseleme, yakalama. 2. Sıkıştırma, coincement er. Sıkışma (Le coincement d'un axe

arrête tout le mécanisme). coincer gçl. 1. Kamalarla sıkıştırmak ( On a coincé le mât en terre avec des pierres). 2. Kıstırmak, sıkıştırmak (La valise est coincée entre une malle et le poteau). 3. tkz. Enselemek, yakalamak (On a coincé le voleur). § Se faire coincer: Yakalanmak, enselenmek, coïncidence diş. 1. İki şeklin birbirine tastamam gelmesi ; üst üste çakışma (Coïncidence de figures homologues). 2. İki olayın aynı zamana rastlaması; düşümdeşlik, rastlaşma ( Coïncidence de deux fêtes). 3. Rastlantı (Par une heureuse coïncidence, il est arrivé au moment où j'avais besoin du lui). 4. Olayların yardımı (Quelle coïncidence!). coïncident, e s. Düşümdeş, rastlaşan, çakışan, üst üste gelen (Surfaces coïncidentes. Faits coïncidents).

coïncider coïncider gsz. 1. (İki şekil) Birbirine tastamam gelmek (Les figures qui coïncident). 2. (İki olay) Aynı zamana rastlamak; düşümdeş olmak, rastlaşmak (Les deux fêtes coïncident). 3. Coïncider avec: a) -ile aynı olmak; -e uygun olmak; -i tutmak (Votre désir coïncide avecle sien. Son témoignage ne coïncide pas avec le nôtre), b) -ile aynı zamana gelmek (La fête de la Libération coïncide avec le jour de l'an). coin-coin er. Vak vak (Le coin-coin d'un canard). coing er. Ayva. § Etre jaune comme un coing: Ayva gibi sararmak; sapsarı bir benzi olmak, cointéressé, e ad. Kazanç ortağı, çıkar ortağı, coït er. Çiftleşme, erkeğin dişiyle cinsel birleşmesi, sikişme. coite, couette diş. Kuştüyü yatak. coîter gsz. Çiftleşmek, cinsel birleşmek, aşk yapmak, sikişmek. coke er. Kok, kok kömürü, cokéfication diş. Kok kömürü haline getirme, kok yapma; koklaştırma, koklaşma, cokéfler gçl. Kok kömürü haline getirmek, kok yapmak, koklaştırmak, cokerie diş. Kok kömürü fabrikası, col er. 1. Boyun, geçit, argıt, "derbent (Ce col fait communiquer les deux vallées). 2. Yaka (Col de chemise, de veste, de chandail, de pardessus). 3. Boğaz (Col d'une bouteille, d'unvase). § Faux col: 1. Takma yaka, yakalık. 2. mec. Köpük (Un demi sans faux col: Köpüksüz bir bardak bira). colback er. Kalpak, colchique er. bitb. Çiğdem, cold-cream [koldkRİm] er. Deri kremi, cilt kremi, coléoptère er. hayb. Kınkanatlı, colère diş. Öfke, kızgınlık. § Etre en colère: Öfkeli, kızgın olmak. Etre rouge de colère: Öfkesinden pancar kesilmek. Etre blême de colère: Öfkeden sapsarı kesilmek. Etre, entrer dans une colère noire: Çok kızmak. Mettre qn en colère: Kızdırmak, öfkelendirmek. S'abandonner à sa colère: Öfkeye kapılmak. Rentrer, retenir sa colère: Öfkesini tutmak. Passer sa colère sur qn: Öfkesini -in üzerinde boşaltmak, öfkesini -den almak. Se mettre en colère contre qn: -e öfkelenmek, -e kızmak. Piquer une colère: hlk. Kızmak, tepesi atmak. Faire une colère: (Çocuklar için) Kızıp huysuzluk etmek, coléreux, euse s. Öfkeci, işkilli, çabuk öfkelenen, colérique s. Öfkeci, çok çabuk öfkelenen, colibacille er. hek. Kolibasil, bağırsak bakterisi, colibri er. hayb. Sinekkuşu. colifichet er. 1. İncik boncuk, değeri az süs eşyası. 2. Kuş peksimeti.

279

collation colimaçon er. hayb. Salyangoz. § En colimaçon: Sarmal, "helezoni (Escalier en colimaçon). colin er. Bir tür mezgit balığı, colin-maillard er. Körebe oyunu (Jouer à colinmaillard, au colin-maillard). colique diş. 1. Karın ağrısı. 2. Sürgün, "ishal 3. tkz. Can sıkıcı şey; can sıkıcı kişi (Quelle colique!). § Avoir la colique: mec tkz. i . İshal olmak. 2. Korkmak, ödü bokuna karışmak, üç buçuk atmak. Causer la colique à qn: -in başına iş açmak, belâ sarmak. Donner la colique à qn: -in canını sıkmak, colis er. Sandık, balya, denk, paket gibi tecim parçası, koli (Je lui ai envoyé un colis). § Colis postal: Posta paketi, colistier er. Aynı listede yer alan kişi; liste ortağı. colitigant,e ad. Çok konulu bir davanın ortak davacısı. collaborateur, trice ad. 1. Çalışma arkadaşı, iş arkadaşı, yapıt ortağı (Le professeur a remercié ses collaborateurs de leur aide). 2. İşbirlikçi; düşmanla işbirliği yapan hain; gâvurcu. collaboration diş. 1. Ortak çalışma, yardım, katkı, işbirliği. 2. mec. Düşmanla işbirliği yapma, işbirlikçilik.§ Apporter sa collaboration à qch: -e yardımda, katkıda bulunmak. Faire une collaboration avec qn: -ile işbirliği yapmak, collaborationniste s. vead. İşbirliği yapma yanlısı, collaborer gsz. 1. İşbirliği yapmak, ortak çalışmak. 2. Collaborer à qch: -e yardımda, katkıda bulunmak (Collaborer à un journal, à une revue, à une œuvre, à un film). 3. Collaborer avec: -ile işbirliği yapmak, ortaklaşa çalışmak, collage er. 1. Yapıştırma (Collage d'une affiche, d'un papier). 2. Arkasına kola, zamk, tutkal vb. sürme (Collage du papier, des étoffes). 3. (İçki için) Durulaştırma (Collage des vins). 4. mec. tkz. Nikâhsız yaşama, metres yaşamı sürme. 5. Yapıştırma resim, collant, es. 1. Yapışan (Papier collant). 2. Vücuda yapışmış gibi duran, iyi oturan (Une robe collante). 3. mec. tkz. Yapışkan, can sıkıcı, insanın yakasını bırakmayan (Il est très collant). collatéral, e s. 1. Yan, yanda olan (Artère collatérale; nef collatérale). 2. Yakın, yan (Parents collatéraux), f Ligne collatérale: Eğik çizgi. Points collatéraux: coğr. Kuzeydoğu, güneybatı gibi ara yönler, collateur er. Vakıf sahibi, vakıf kurucusu, collation diş. 1. Verme; verme yetkisi (Collation d'un titre à un ami). 2. Karşılaştırma (Collation des textes, des manuscrits). 3. Hafif yemek (Collation de quatre heures. Prendre, servir une

collationner collation). collationner gçl. 1. Karşılaştırmak (Collationner des textes, des documents). 2. Collationner qch avec: -ile karşılaştırmak (Collationner un écrit avec l'original). 3. gsz. a) (Katoliklerde) Perhiz günlerinde perhiz yemeği yemek, b) Hafif bir yemek yemek, colle diş. 1. Çiriş, zamk, kola, tutkal gibi yapıştırıcı madde (Pinceau à colle, tube de colle). 2. tkz. Güç soru, kazık soru (Le professeur lui a posé une colle). 3. hlk. Can sıkıcı şey, zırıltı (Résumer tout un grand roman, quelle colle!). 4. argo. Okulda bırakma cezası, izinsiz bırakma. 5. tkz. Kene gibi yapışkan adam, baş belâsı. § Colle forte, colle de poisson: Tutkal. Vivre à la colle: argo. Nihâhsız yaşamak, collecte diş. Para yardımı toplama (On a organisé des collectes au profit des sinistrés). § Faire une collecte pour, au profit de: -için, -in yararına para toplamak, collecter gçl. Toplamak (Collecter des fonds pour la construction d'une mosquée. Collecter des signatures pour une amnistie générale). collecteur er. 1. (Eskiden) Vergici. 2. Para yardımı toplayan. 3. (Elektrik dinamosunda) Toplaç. 4. s. ve er. Toplayıcı (Un collecteur, égoût collecteur). collectif, ive s. 1. Toplu, topluca (Démission collective). 2. Ortaklaşa, ortak (Œuvre collective. Billet collectif). 3. Imeceli, toplu, hep birlikte (Travail collectif, visite collective). 4. er. dilb. Topluluk adı. S. er. ç. Yığın, kalabalık, halk. collection diş. 1. Topluluk (Une collection d'individus). 2. D e r m e , koleksiyon (Collection de timbres, de tableaux, de papillons). 3. Dizi (Ouvrage publié dans telle collection). 4. (Terzilikte) Yeni modeller (Collection de printemps, d'été, d'hiver. Présenter sa collection). § Une collection de: tkz. Bir sürü (Au cocktail, j'ai vu toute une collection d'imbéciles). Faire collection de: -koleksiyonu yapmak, toplamak, biriktirmek, collectionner gçl. 1. D e r m e yapmak, koleksiyon yapmak, toplamak (Collectionner des timbres, des insectes). 2. mec. tkz. ...üstüne... yapmak, almak; -si çok olmak, bini aşmak (Il collectionne des gaffes, des échecs, des prix). collectionneur, euse ad. Dermeci, koleksiyoncu, collectivement bel. Topluca, hep birlikte, ortaklaşa. collectiviser gçl. Birleştirmek, topluluğun malı yapmak, ortaklaşalaştırmak (Collectiviser des

280

collet terres). collectivisme er. Ortaklaşacılık, kolektivizm, collectiviste s. ve ad. Ortaklaşacı, kolektivist. collectivité diş. 1. Ortaklaşma. 2. Ortaklaşa iyelik. 3. Topluluk (Collectivité professionnelle). collège er. 1. Kurul (Collège des cardinaux). 2. Orta öğretim okulu, kolej (Aller au collège). § Collège électoral: Bir seçim bölgesindeki seçmenler topluluğu, collégial, e s. 1. Piskoposluk kuruluna değgin. 2. Ortaklaşa yürütülen, ortak (Pouvoir collégial. Présidence collégiale). collégien, ne ad. 1. Kolej öğrencisi, kolejli. 2. hkr. Ağzı süt kokan; saf, daha çocuk (C'est un collégien). collègue ad. 1. Meslektaş, görevdeş (C'est mon collègue, ma collègue). 2. tkz. Arkadaş, ahbap (Comment ça va, collègue?). coller gçl. 1. Çiriş, zamk, kola vb. sürmek (Coller une toile). 2. Yapıştırmak (Coller une affiche au mur, coller un timbre sur une lettre). 3. Coller qch à, contre: Bir şeyi -e dayamak (Coller son oreille à la porte, son nez contre la, vitre, une chaise contre le mur). 4. (Okul argosu) İzinsiz bırakmak, okulda kalma cezası vermek (Coller un élève). 5. tkz. Sınıfta bırakmak, sınavda çaktırmak (Coller un candidat). 6. Çok güç bir soru sormak (Le professeur l'a collé). 7. Susturmak, gık diyemez duruma sokmak (Il m'a collé d'un seul mot). 8. Koymak, bırakmak, atmak (Colle ta valise dans un coin. On l'a collé en prison). 9. Coller qch: Birine ...aşketmek, vurmak (Coller une gifle à un malfaiteur). 10. Coller qch à qn: tkz. Sokuşturmak, zorla kabul ettirmek. 11. gsz. Yapışmak (Ce timbre ne colle pas.) 12. gsz. tkz. İyi gitmek, işler yolunda olmak (Ça colle: Tamam, işler yolunda, durum kıyak). 13. Coller à: -e yapışmak (La boue colle aux semelles). 14. Coller à: -i iyice sarmak, oturmak, yapışmak (Une chemise qui colle au corps). 15. Coller à qch: -e uymak, uygun düşmek (Votre description ne colle pas à la réalité.Ce mot colle bien à ses,idées). § Coller qn au mur: mec. Birini kurşuna dizmek. § Etre collé: 1. Çakmak, sınıfta kalmak. 2. İzinsiz kalmak, tatil günü okuldan çıkamamak. Etre collé pour, en: -den bütünlemeye kalmak (Il est collé pour trois matières, en chimie). § Se coller: Nikâhsız yaşamak, evlilik dışı birlikte yaşamak, collerette diş. Geniş ve işlemeli yakalık, collet er. 1. Giysi yakası, yaka (Un collet de dentelle). 2. Pelerin. 3. A ğ , tuzak (Tendre un collet à lapin. Poser des collets). 4. Bir şeyin

colleter gövdesi ile kökü arası. 5. (Kasaplık hayvanlarda) Gerdan (Collet de veau, de mouton). § Collet monté: s. ve ad. Kasıntılı, ukalâ, gösterişçi, bilgiçlik taslayan, burnu havada. Petit collet: Papaz. Mettre la main au collet de qn: -i enselemek, tutuklamak, ensesinden yakalamak. Saisir, prendre qn au collet: Birini yakalamak, enselemek. Se prendre au collet: Boğaz boğaza gelmek, kavga e t m e k , yaka paça olmak, colleter gçl. 1. Yakasından, ensesinden yakalamak; saldırıp yakasına yapışmak (Colleter son adversaire). 2. gsz. (Av için) A ğ germek, tuzak kurmak. § Se colleter: 1. Kavga e t m e k , boğaz boğaza gelmek. 2. Se colleter avec: a) -ile kavga etmek (Il s'est colleté avec son frère), b) -ile mücadele etmek; -e karşı savaşmak (Se colleter avec les difficultés). colleteur er. (Avcılıkta) Tuzak kuran, tuzakçı. colleur, euse ad. 1. Yapıştırıcı; tutkal vb. sürücü (Un colleur d'affiches). 2. (Okul argosu) Ayırtman, "mümeyyiz. 3. diş. tekn. Kumaşlara tutkal vb. sürme makinesi, colley er. iskoç çoban köpeği, collier er. 1. Gerdanlık, kolye (Collier de perles, d'or). 2. Tasma (Collier de chien). 3. H a m u t . 4. Boru yada direkleri pekleştirmek için etraflarına geçirilen metal halka, çember. § Cheval franc du collier: İyi çeken at. Collier de misère: Güç, yorucu ve küçültücü iş. Collier de barbe: Çember sakal. Coup de collier: Büyük çaba. Etre franc du collier: Açık yürekli ve dürüst olmak. Prendre, reprendre le collier: Yorucu ve ağır bir işte çalışmak, tutsak gibi çalışmak. colliger gçl. Derlemek, toplamak; bir kitapta toplamak. colline diş. Küçük dağ, tepe (Monter sur une colline). collision diş. 1. Çarpışma (Collision de voitures, de trains). 2. Çatışma, vuruşma (Collision d'intérêts. Collision entre la police et les manifestants). § Entrer en collision: Çarpışmak. Entrer en collision avec: -ile çarpışmak (La voiture est entrée en collision avec un train). collocation diş. 1. Sıraya koyma; alacaklıları sıraya koyma. 2. dilb. Eşdizimlilik. collodion er. Kolodyum. colloïdal, e s. Koloidal, colloïde er. Koloit. colloque er. 1. Genellikle bilimsel, düşünsel konular üzerinde yapılan tartışma, konuşma, ' k o n u ş u , kolokyum (Les cardiologues ont tenu

281

colonialiste

un colloque à Paris). 2. (Alaylı) Meyhane tartışması, konuşma, colloquer gçl. 1. (Alacaklıları) Yasal önceliklerine göre sıraya koyup alacaklarını ödemek (Colloquer des créanciers). 2. tkz. Birini hayli kötü bir yere koymak. 3. Colloquer à qn: Kendi başından savmak için -e havale etmek, collusion diş. (Birine karşı) Gizli anlaşma (Le gouvernement a été renversé par la collusion des partis de droite). collusoire s. Gizli anlaşmalı, gizli bir anlaşma ile yapılan (Une fraude collusoire). collutoire er. Ağız ilâcı, collyre er. Göz damlası. colmatage er. 1. D o l d u r m a , doldurup yükseltme. 2. K a p a m a , tıkama, colmater gçl. 1. (Alçak ve batak yerleri) Doldurmak, doldurup yükseltmek (Colmater un sol infertile). 2. K a p a m a k , tıkamak (Colmater une fuite, une voie d'eau, une canalisation). 3, ask. Cephede açılan bir gediği kapamak (Colmater une brèche). colocataire ad. Kira ortağı, ortaklaşa kiracı, colocation diş. Ortak kiracılık (Etre en colocation). colombe diş. 1. Güvercin. 2. mec. Saf, temiz genç kız. colombier er. 1. Güvercinlik. 2 . 0 , 9 0 x 0 , 6 3 boyunda kâğıt; büyük forma kâğıt colombin, es. 1. Güvercin boynu renginde (Soie colombine). 2. Güvercine değgin. 3. diş. Kuş gübresi. 4. er. ç. hayb. Güvercinler, colombophile s. ve ad. Güvercinsever; posta güvercini yetiştiren, colombophilie diş. Güvercinseverlik; posta güvercini yetiştiriciliği, colon er. 1. Bir derebeyinin arazisinde hür çiftçi. 2. Yarıcı, ortakçı. 3. Sömürgelerde yaşayan Avrupalı; sömürgeli. 4. (Asker argosu) Albay; paşa, reis. 5. (Okul tatil kampında) Öğrenci, côlon er. Kalınbağırsağın körbağırsak ile gödenbağırsağı arasındaki parçası, colonage er. Yarıcılık, ortakçılık, colonel er. Albay, colonelle diş. Albay karısı, colonial, e s. 1. Sömürgelere değgin; sömürgelerden gelen (Questions coloniales, climat colonial. Produits coloniaux). 2. er. Sömürge piyade askeri. 3. ad. Sömürgede yaşayan, sömürgeli. 4. diş. Sömürge piyade birliği (Il a longtemps servi dans la coloniale). colonialisme er. Sömürgecilik, colonialiste s. ve ad. Sömürgeci.

colonie colonie diş. 1. Sömürge (Les anciennes colonies deviennent maintenant indépendantes). 2. Göçm e n topluluğu (Envoyer une colonie outre-mer). 3. Bir ülkede bulunan küçük yabancı topluluğu (La colonie turque à Paris). 4. Küçük hayvan topluluğu, sürü (Colonie d'abeilles, colonie de castors). colonisateur, trice s. ve ad. 1. Sömürgeleştirici ; sömürge kurucu (Ce général est un grand colonisateur). 2. Sömürge sahibi (Une nation colonisatrice). colonisation diş. 1. Sömürgeleştirme (La colonisation de l'Afrique par l'Europe). 2. Yerleşip (bir yeri) işleme, coloniser gçl. 1. Sömürgeleştirmek (Coloniser un pays). 2. Yerleşip (Bir yeri) işlemek. 3. mec. İşgal e t m e k , istilâ e t m e k , sarmak (Les microbes ont colonisé la plaie). colonnade diş. Sıra sütunlar, ' d i k i n sırası, sıra sıra dikinler (La colonnade d'un ancien temple). colonne diş. 1. "Dikin, sütun, direk (Edifice à colonnes, colonnes d'une galerie). 2. Dikili taş, birinin anısına dikilen taş. 3. (Sayfalarda) Sütun (Un article sur trois colonnes). 4. mec. Dayanak (Les colonnes de l'Etat). 5. Sorguç, dikine yükselen şerit (Une colonne de fumée). 6. mat. H a n e (La colonne des unités, la colonne des dizaines). 7. Sıra, dizi, arda ard dizilmiş insan yada eşya (Une colonne de réfugiés, une colonne de camions). § La colonne vertébrale: Belkemiği, omurga. La colonne montante: (Bir yapıdaki) Su, havagazı, elektrik vb. boruları. La cinquème colonne: Beşinci kol, düşman casusluk örgütü, colonnette diş. Küçük sütun, *dikincik. colophane diş. Reçine. coloquinte diş. 1. Acı hıyar, acur. 2. hlk. Baş, kafa (Il a reçu un coup sur la coloquinte). colorant, e s. 1. R e n k veren, boyayıcı, renklendirici (Matières colorantes). 2. er. Boya, renklendirici (Colorants animaux, végétaux, artificiels). coloration diş. 1. Boyama, renk verme, renklendirme (Coloration de la peau, d'un tissu). 2. mec. Yaldızlama, allayıp pullama, coloré, e s. 1. Renkli (Verres colorés). 2. mec. Canlı, renkli (Une conversation colorée, un style coloré). colorer gçl. 1. Boyamak, renk vermek (Colorer un tissu). 2. mec. Süslemek, yaldızlamak, telleyip pullamak (Colorer un mensonge). 3. Colorer en: -e boyamak (Colorer en bleu, en vert). 4. Colorer qch de: -ile allayıp pullamak, süslemek (Colorer son style de citations). § Se colorer: 1. R e n k l e n m e k , alacalanmak (Les raisins se colo-

282

combat rent). 2. Se colorer de: -rengini almak (Le ciel se colore de rose). coloriage er. Boyama, renklendirme, renkli yapma. colorier gçl. Renkli yapmak, renk renk boyamak (Colorier une carte, colorier aux crayons de couleur). colorimètre er. *Renkolçer. colorimétrie diş. Renkölçümü. coloris er. 1. (Resimde) Renk uyumu. 2. Renk (Le coloris des joues. Le coloris d'une pomme, d'une pêche). 3. mec. Renklilik, canlılık, parlaklık (Le coloris d'un style). coloriste ad. (Resimde) Işığı, gölgeyi ve biçimleri renk yoluyla veren ressam, renkçi, colossal, e s. 1. Kocaman, koskocaman, dev gibi (Un policier colossal, une statue colossale). 2. Çok büyük, çok geniş (Il a une fortune colossale. Notre pays a fait un effort colossal pour se redresser). 3. er. Büyüklük (La manie du colossal). colossalement bel. Pek çok (Il est colossalement riche). colosse er. 1. Dev. 2. Dev gibi büyük yontu, dev heykel (Le colosse de Rhodes). 3. Dev gibi büyük (Cet homme est un colosse). colostrum er. Bir hayvanın ilk doğurduğu zamanki sütü, ağız sütü. colportage er. 1. İşportacılık, ayak satıcılığı. 2. H a b e r taşıyıcılık, dedikodu yayma, colporter gçl. 1. İşportada satmak, gezerek satmak (Colporter des livres, des cravates). 2. Yaymak (Colporter des nouvelles, des rumeurs). colporteur, euse ad. 1. İşportacı, ayak satıcısı. 2. D e d i k o d u yayıcı, söylenti y ayıcı, haber taşıyıcı, coltinage er. Başında yada omuzunda taşıma, coltiner gçl. (Başmda yada omuzunda) Taşımak (II coltinait un paquet bien lourd). § Se coltiner qch: tkz. Bir şeyi yapmak, gerçekleştirmek (Il s'est coltiné tout seul ce travail). coltineur er. Yükünü başmda yada omuzunda taşıyan hamal, columbarium er. Ölü küllerinin saklandığı mahzen, col-vert er. hayb. Yabanördeği, yeşilbaş, colza er. bitb. Kolza. coma er. hek. Koma. § Entrer dans le coma: Komaya girmek (Le malade est entré dans le coma). Etre dans le coma: K o m a d a olmak, comateux, euse s. Koma halinde olan (Un malade comateux). combat er. 1. Kavga, dövüş (Combat de coqs). 2. Savaş, çarpışma (Combat naval, combat de rues,

combatif combat aérien). 3. *Savaşım, mücadele (Ils vont engager le combat contre la vie chère. La vie est un combat perpétuel). 4. mec. Ortadaki sorun; sorun (Le combat de la vie et de la mort). § Engager le combat contre qch: -e karşı savaş açmak, mücadele etmek. Livrer combat: Kavga vermek; mücadeleye, savaşa girmek. Se lancer, se jeter dans le combat: Kavgaya, mücadeleye atılmak, combatif,ive s. 1. Kavgacı, savaşımcı, mücadeleci (Un caractère combatif). 2. Savaşçı, vuruşkan ( Ces troupes sont plus combatives). combativité diş. Kavgacılık, mücadelecilik, *savaşımcılık; savaşma gücü; vuruşkanlık, combattant, e ad. 1. Savaşan, çarpışan, vuruşan, "mücahit, "muharip (Les anciens combattants. Une armée de trois cent mille combattants). 2. Kavga eden, dövüşen (Séparer les combattants). 3. er. ç. hayb. Uzun bacaklılardan "savaşçı" denilen bir kuş türü. 4. s. Savaşçı, vuruşkan (Ces dernières troupes sont bien combattantes). combattre gçl. 1. Savaşmak, vuruşmak, karşı koymak (Combattre l'ennemi, un adversaire. Combattre une maladie, ses mauvaises habitudes). 2. gsz. Savaşmak ( Ces troupes vont combattre). 3. Combattre contre qch: -e karşı savaşmak, mücadele etmek (Combattre contre son ennemi, contre la faim, contre l'ignorance). 4. Combattre pour qch: -için savaşmak, uğruna mücadele etmek ( Combattre pour la liberté, pour la justice). combe diş. Küçük vadi, koyak, dere. combien bel. ve bağ. 1. Ne kadar, ne denli, ne kadar da (Combien vous avez changé! Vous ne pouvez pas imaginer combien je suis heureux de le revoir!). 2. Ne, ne kadar (Combien pèse ce paquet?). 3. s. Kaç kişi, ne kadar (Combien êtesvous ici?) 4. adıl. Kaç kişi (Combien sont venus?). S. er. Kaçıncı (Le combien es-tu en classe?). 6. Combien de: Ne kadar, kaç tane (Combien de livres avez-vous ?) § Le combien est-ce, le combien sommes-nous: Bugün ayın kaçı? Tous les combien?: Ne kadar zamanda bir (Tous les combien passe l'autobus?). Ô combien: Pek çok, hem ne kadar (Je l'admire, ô combien!). combientième s. ve er. Kaçıncı (C'est le combientième?). combinaison diş. 1. Bağdaşım, uyuşum (Combinaison de couleurs, desons). 2.mant. mat. kim. Birleşme, bileşme, bileşim; birleşim (La combinaison de l'hydrogène). 3. Çare, yol, çözüm (Il faut trouver une combinaison pour en sortir. Une combinaison politique, économique). 4. Bir kasayı açma şifresi 5. (Erkek) İş tulumu (Combinaison de mécanicien). 6. (Kadın) İç

283

combustion gömleği, kombinezon, combinard, es. ve ad. tkz. Dümenci, numaracı (ilse débrouille toujours, car il est un vrai combinard). combinat er. Kombina. combine diş. hlk. Yol, çare, d ü m e n , numara (Il connaît la combine pour entrer sans payer, pour ne pas payer d'impôt). combiner gçl. 1. Düzenlemek, ayarlamak (Combiner des signes, des sons, des couleurs). 2. Düzenlemek, tasarlamak (Combiner un voyage. Il combine tout au mieux de ses intérêts. Combiner le plan d'une sortie). 3. Combiner qch avec qcn: -ile bileştirmek, comble er. 1. (Tepeleme dolu bir kabın) Kenar üstü. 2. ç. Çatı, çatı katı (Loger sous les combles). 3. mec. Son derece, doruk (C'est le comble de la gentillesse). 4. s. Ağzına k a d a r dolu (La salle est comble). 5. s. Son sınırına varmış. § De fond en comble: T e p e d e n tırnağa, baştan aşağı (Détruire de fond en comble). Pour comble de: -yetmiyormuş gibi bir de; üstelik d e (Il a fait faillite, pour comble de malheur, il a perdu son fils). Etre au comble de: -in doruğuna varmak (Nous étions au comble de la joie). Faire salle comble: Kapalı gişe oynamak (Sa pièce fait salle comble). Mettre un comble à qch: -i doruk noktasına vardırmak (Cette nouvelle a mis un comble à son abattement). C'est le comble, c'est un comble: İşte bu tüy dikti; bir bu eksikti o da oldu. La mesure est comble: Artık sabrım taştı, bundan ötesine artık dayanamam, comblement er. D o l d u r m a , tıkama (Le comblement d'un puits, d'un lac). combler gçl. 1. Tepeleme doldurmak. 2. Doldurmak (Combler un trou, une fosse, une ornière). 3. mec. Doldurmak, kapatmak (Combler une lacune. Combler un déficit). 4 .mec. Bütünüyle karşılamak, yerine getirmek (Combler un besoin. Combler les désirs de ses parents). S. Combler qn: Birini tatmin e t m e k , çok hoşnut kılmak. 6. Combler qn de qch: Birini -e boğmak (// comble sa femme de cadeaux. Celante comble de bonheur). § Combler la mesure: Ölçüyü aşmak. Sabrı taşırmak,tüy dikmek (Ses bêtises ont comblé la mesure). comburant, es. kim. 1. Birleştiği cismi yakan. 2. ad. Birleştiği cismi yakan madde (L'oxygène est un comburant). combustibilité diş. Yanabilirlik. combustible s. 1. Yanabilir, yanar (Les corps combustibles). 2. er. Yakıt (Les combustibles solides, liquides). combustion diş. Y a n m a (Un poêle à combustion

comédie

lente. Combustion de l'air dans les poumons). comédie diş. 1. Komedi, ' g ü l d ü r ü (Les comédies de Molière). 2. (Eski)Tiyatro (Alleràlacomédie. La Comédie Française). 3. mec. Komedya (C'est une pure comédie). 4. tkz. Soytarılık (Allons, pas de comédie). 5. Rezalet, kavga, çıngar (Ilafaittoute une comédie, parce que son repas n'étaitpas servià temps). § Personnage de comédie: mec. Soytarı, ciddiye alınmayan, üstüne gülünen kimse. Donner la comédie: Dikkat çekmek için gülünç davranışlarda bulunmak. Jouer la comédie: Numara yapmak, komedi oynamak, yapmacıklı davranışlar göstermek, comédien, ne ad. 1. (Eski) Tiyatro oyuncusu. 2. mec. s. ve ad. Oyuncu, numaracı (Il est très comédien). 3. Komedi oyuncusu, güldüren oyuncu. § Secret de comédien: Herkesin bildiği giz. comestibilité diş. Yenebilirlik, yenirlik, yenilebilirlik. comestible s. 1. Yenebilir, yenir, yenilebilir (Champignons comestibles). 2. er. ç. Besin (Boutique de comestibles). cométaire s. Kuyruklu yıldızlara değgin (Système cométaire). comète diş. Kuyruklu yıldız. § Tirer des plans sur la comète: Boş düşler kurmak, olmayacak dualara amin demek, comices er. ç. 1. (Eski romalılarda) Halk meclisi. 2. er. Topluluk; dernek (Comice électoral. Comice agricole). comique s. 1. Güldürüye değgin (Poète comique: Güldürü yàzan ozan). 2. Komik, gülünç, gülünçlü (Une aventure comique). 3. er. Güldürü oyuncusu, hep güldürü türünde roller oynayan oyuncu (C'est un bon comique). 4. er. Güldürü türü. 5. er. Güldürü yazan. 6. İşin gülünç yanı (Le comique c'est qu'il prétend avoir raison). comiquement bel. Gülünç bir biçimde, comité er. Kurul (Nommer, élire, désigner un comité. Comité consultatif, comité exécutif). § Comité de lecture: Yazı kurulu, Comité secret: Kapalı oturum. Petit comité: Eş dost toplantısı (Dîner en petit comité). comma er. 1. müz. Durgu, durak. 2. (Noktalamada) İki nokta, commandant, e ad. 1. Komutan (Commandant en chef. Commandant d'une compagnie). 2. Binbaşı. 3. (Gemide) Süvari. 4. s. tkz. Buyurmasını pek seven (Elle est un peu commandante). § Commandant en chef: Başkomutan. Commandant en chef des forces armées: Silâhlı kuvvetler başkomutanı. Commandant des forces

284

commander terrestres: Kara kuvvetleri komutanı. Commandant des forces aériennes: Hava kuvvetleri komutanı. Commandant des forces navales: Deniz kuvvetleri komutanı. Commandants des trois armes: Kuvvet komutanları. Commandant de recrutement: Askerlik şubesi başkanı, commande diş. 1. Ismarlama, sipariş (Il n'a pas encore reçu votre commande). 2. Komut aygıtı, kumanda aleti (A vion à double commande). § De commande: Yapmacık, ısmarlama, zorlama (Rire de commande. Pleurs de commande). Sur commande: Buyruk üzerine, ısmarlama, verilen talimata göre (Un journaliste qui écrit sur commande). Faire passer une commande à qn: -e bir siparişte bulunmak. Livrer une commande: Siparişi teslim etmek. Prendre les commandes: 1. Komut aygıtının başına geçmek, makinayı çalıştırmaya başlamak. 2. mec. Bir işin yönetimini, yürütülmesini eline almak. Passer les commandes à qn: Bir işin yürütülmesini -e bırakmak. Se mettre aux commandes: Komut aygıtının başına geçmek (Le pilote se met aux commandes). commandement er. 1. Komutanlık (Commandement en chef). 2. Komut. 3. Buyruk. § Les dix commandements: O n kutsal buyruk, "evamiri aşere. commander gçl. 1. Buyurmak, emretmek (Je n'aime pas qu'on me commande). 2. Komutanlık etmek, başında bulunmak (Commander une troupe, un régiment). 3. Yönetmek (Commander une manœuvre, une attaque). 4. Gerektirmek, zorunlu kılmak (Nous faisons ce que les circonstances commandent). 5. Esinlemek, uyandırmak (Son succès commande l'admiration). 6. Egemen durumda olmak, ateşi altında tutacak yerde olmak (Une position d'artillerie qui commande toute la plaine). 7. tekn. Çalıştırmak (La pédale qui commande les freins). 8. Ismarlamak, sipariş vermek (Commander un costume, un repas, des meubles). 9. Commander qch à qn: a) Birine bir şey buyurmak (Je vous commande le silence), b) Birine bir şey ısmarlamak (Jeluiaicommandéuncostume). 10. Commander à qn de f. qch: Birinden -sini istemek, buyurmak (Je te commande de quitter la ville). 11. gsz. Buyurmak, kumanda etmek, sözünü dinletmek (C'est moi qui commande ici). 12. Commander à qch: a) -e komutanlık etmek, kumanda etmek (Commander à une armée), b) Egemen olmak, gemlemek, tutmak (Commander à sa colère, à ses passions, à ses sentiments).

commanderie commanderie diş. (Eskiden) Kimi süel derneklere verilen arpalık, commandeur er. Şövalyelikte bir aşama (Commandeur de la Légion d'honneur). § Commandeur des croyants: (İslâmlıkta) °Emir-ül müminin, commanditaire er. Komandit ortağı, commandite diş. 1. Komandit (ortaklığı). 2. Komandit ortaklarından her birinin yaptığı yatırım. commanditer gçl. *Akçalamak, finanse etmek (Commanditer une entreprise). commando er. Komando, akıncı, *vurkaçcı. comme bel. ve bağ. 1. Gibi (Il n'agit pas comme il parle. Elle est maigre comme un clou. Tu entres dans une maison comme on entre dans un moulin. Ilfait froid comme en hiver). 2. -diği gibi ( Comme on dit; comme vous le prétendez, comme il vous plaira). 3. Gibi bir şey; bir çeşit... (C'est quelque chose comme un ballon). 4. Aşağı yukarı (Cela fait quelque chose comme cinquante francs). 5. Olarak (Comme directeur, il est très gentil. Je l'ai choisie comme secrétaire). 6. Ne kadar, ne kadar da! (Comme vous êtes heureux! Comme il a changé! Comme la vie est belle!).7. Nasıl, nasıl da (Regardez, comme il me traite!). 8. -diği için; -diğinden dolayı (Comme il neige, nous ne sortirons pas ce soir). 9. -diği sırada; -iken (Je l'ai rencontré juste comme j'entrais chez moi. Comme le soir tombait, nous sommes arrivés à l'auberge). § Tout comme: Tıpkı (Il sera avocat tout comme son père). C'est tout comme: Aynı şey; aynı kapıya çıkar. Comme tout: Çok, pek (Il est gentil comme tout). Comme il faut: 1. Gerektiği gibi, nasıl gerekiyorsa öyle (H fait son travail comme il faut). 2. Yakışık alacak biçimde, iyi (Tenez-vous comme ilfautà table). 3. Eksiksiz, seçkin, nitelikli (Un homme comme il faut). Comme ça, comme cela: 1. Bu biçimde, böyle (Ne tiens pas le plat comme ça, il va te glisser des mains. Par un temps comme ça, on a envie de se promener). 2. Böylece, öyleyse (Tout est prêt, comme ça, nous pourrons partir de bonne heure). 3. D e m e k (Comme ça, il paraît que tu nous quittes). Comme qui dirait: -gibi bir şey (J'ai aperçu comme qui dirait un éclair). Comme si: Sanki, -miş gibi (Ça se casse comme si c'était du verre). Comme si de rien n'était: Hiçbir şey olmamış gibi. Comme ci comme ça: Şöyle böyle. Comme quoi: 1. -diğini belirten (Faites-lui un certificat comme quoi son état de santé nécessite du repos). 2. D e m e k , o n u n için, bundan şu sonuç çıkmaktadır ki (Il est heureux maintenant, comme quoi, tout vient de

285

comment s'arranger). Comme vous y allez!: Pek abartıyorsunuz, biraz atıyorsunuz! Dieu sait comme: Allah bilir nasıl ! Orasını ne sen sor ne ben söyley eyim. Il faut voircomme:Çok güzel, esaslı, hem nasıl (Il lui a répondu, il faut voir comme!). commémoratif, ive s. Anmaya değgin, anmak için yapılmış (Organiser une cérémonie commémorative. Monument commémoratif). commémoration diş. 1. A n m a , anma töreni (Commémoration des morts). 2. Anı, andaç (Garder un objet en commémoration d'un événement). commémorer gçl. A n m a k , anma töreni yapıp kutlamak (Commémorer une victoire, une naissance, une mort). commençant, e s. ve ad. Yeni başlamış, acemi (Tu dois encourager ce commençant). commencement er. 1. Baş, başlangıç (Le commencement de l'année, du printemps). 2. Başlama, doğma (Commencement des hostilités). 3. İlk dönem, ilk günler (Les commencements d'un Etat. Mes commencements ont été pénibles). § Dès le commencement, depuis le commencement: Baştan beri, başlangıçtan beri. Du commencement à la fin: Baştan sona, başından sonuna dek.

commencer gçl. 1. Başlamak (Commencer un travail, une affaire, une discussion, ses études). 2. Başlatmak, açmak (Commencer les hostilités, le combat). 3. Başında bulunmak (C'est cette maison qui commence la rue. Ce mot commence la phrase). 4. Commencer à f. qch, de f. qch: -meye başlamak (Il commence à parler, de dormir). S. Commencer par: -ile başlamak (Il a commencé par l'explication du texte, par expliquer les mots inconnus). 6. gsz. Başlamak (Le printemps commence le 21 mars). § Commencer par le commencement: Baştan başlamak, commendataire ç. ve ad. (Eski) Arpalığı olan (Abbé commendataire). commende diş. Papalıkça bir manastıra verilmiş arpalık. commensal, e ad. Sofra arkadaşı; can yoldaşı, commensurables. Aynı ölçü ile ölçülebilen (Lignes, volumes commensurables). comment bel. 1. Nasıl (Comment faire? Comment peut-il parler ainsi?). 2. Niçin, neden (Comment s'est-il adressé à moi?) 3. er. Yol, nite, neden (Je veux chercher le pourquoi et le comment. Je ne m'intéresse pas au comment, je ne vois que le résultat). § N'importe comment: Şu yada bu yolla, her hangi bir biçimde. Et comment! tkz. H e m de nasıl! Elbette! (Tu as mangé. -Etcomment!).

commentaire commentaire er. X. (Eleştirmeli açıklama, açımlama (Commentaire littéraire). 2. Yorum, yorumlama. 3. Söylenti, dedikodu (Sa conduite donne lieu à bien des commentaires). § Cela se passe de commentaire: Gün gibi ortada; açık, belli. Sans commentaire: Varın siz düşünün, gerisini siz hesap edin; gülü tarife ne hacet, ne çiçektir biliriz, commentateur, trice ad. Yorumcu (Les commentateurs politiques analysent le problème sous un angle différent. Les commentateurs du Coran). Commenter gf/. 1. Eleştirmek, açıklama yapmak, açımlamak (Commenter un texte, un poème). 2. Yorumlamak (Commenter la Bible. Commenter les nouvelles). commérage er. Dedikodu, söylenti (Il ne faut pas croire à ces commérages). commerçant, e ad. 1. Tecimen, "tüccar, "tacir (Les commerçants ouvraient leurs boutiques). 2. s. Alışveriş yapılan, ticaretin çok yapıldığı (Nous habitons un quartier commerçant). 3. Müşteri çekici; tüccarca, tecimen kafasına uygun (Il m'a fait une remise; c'est commerçant). 4. Ticaretle uğraşan, tüccar (Nations commerçantes). commerce er. 1. Tecim, ticaret, alışveriş, alım satım (Commerce intérieur, extérieur, international. Maison de commerce. Chambre de commerce. Bourse de commerce. Tribunal de commerce). 2. Tüccar topluluğu, tecimenler, ticaret dünyası. 3. Piyasa (Cela ne se trouve pas dans le commerce). 4. Ticaret hayatı, tecimsel yaşam (Toute sa famille est dans le commerce). 5. G ö r ü ş m e , düşüp kalkma (On gagne toujours au commerce des savants. Il fuit le commerce des hommes). 6. D ü k k â n , mağaza (Ouvrir un commerce, tenir un commerce). 7. Davranış (Il est d'un commerce agréable). § Etre, entrer dans le commerce: Ticaretle uğraşmak, ticaret hayatına atılmak. Faire commerce de qch: -in ticaretini yapmak (Il fait commerce de tissus. Il fait commerce de sa réputation). N'avoir pas de commerce avec qn: -ile bir alıp vereceği bulunmamak, hiçbir ilgisi olmamak. commercer gsz. 1. Tecim yapmak, alım satım yapmak, ticaret yapmak (Il commerce dans les colonies). 2. Commercer avec: -ile alışveriş y a p m a k , ticaret yapmak (La Turquie commerce avec tous les pays d'Europe). commercial, e s. Tecime değgin, tecimsel, "ticari (Société commerciale. Relations commerciales). commercialement bel. Tecimsel olarak, tecim

286

commissariat bakımından, commercialisation diş. Tecimselleştirme, ticarileştirme. Piyasaya sürme, piyasaya sürülme. Piyasalama, piyasalanma. Pazarlama, pazarlanma. commercialiser gçl. Tecimselleştirmek, ticarileştirmek. Piyasaya sürmek; piyasalamak; pazarlamak (Commercialiser un produit, un brevet d'invention). commère diş. 1. (Bir çocuğun vaftiz babasına göre) Vaftiz anası. 2. (Bir kadına karşı kullanılan sevgi terimi) Teyzeciğim, halacığım. 3. Dedikoducu kadın, çenesi düşük kadın (Les commères du quartier). commérer gsz. Çene çalmak, dedikodu yapmak, commettant er. Vekil tayin eden. commettre gçl. 1. Yapmak, işlemek (Commettre une faute, un crime, une erreur, une trahison, une lâcheté). 2. A t a m a k (Commettre un huissier, un rapporteur). 3. Tehlikeye sokmak (Commettresa réputation, son avenir). 4. Commettre qn à qch, pour qch: Birini -ile görevlendirmek (Commettre quelqu'un à un emploi, pour un travail). S. Commettre qch à qn: Bir şeyi -in eline bırakmak, "tevdi etmek (C'est à lui qu'on a commis tous les enfants). 6 . g s z . H a l a t b ü k m e k . §Secommettre: 1. işlenmek, yapılmak (Bien des crimes se commettent pendant la guerre). 2. Düşüp kalkmak, görüşmek (Il se commet toujours avec des malfaiteurs). 3. Şerefini tehlikeye düşürmek, comminatoire s. Göz korkutucu, gözdağı verici, tehdit edici (Ilparlait sur un ton comminatoire). commis er. İşçi, küçük m e m u r (Commis de ferme, commis de bureau). § Commis voyageur: (Eski) Gezgin satıcı. Juge commis: Naib yargıç, commisération diş. Acıma, "merhamet. § Eprouver, avoir de la commisération pour qn: -e karşı merhamet duymak; acımak. Témoigner de la commisération à qn: -e acımak, -e karşı merhametli davranmak, commissaire er. 1. Özel ve geçici işler görevlisi. 2. Üye, komisyon üyesi (Commissaire d'une commission parlementaire). § Commissaire aux comptes: Denetleyici, denetmen. Commissaire du gouvernement: 1. H ü k ü m e t komiseri. 2. (Damştayda) Kanun sözcüsü. Commissaire de la marine: (Deniz kuvvetlerinde) Gereç memuru. Commissaire de la police: Polis komiseri. Hautcommissaire: Kimi hükümetlerde, birtakım bölgelere egemen olan milletvekillerine verilen ad. Yüksek komiser. Juge commissaire: Naib yargıç. commissariat er. 1. Geçici ve özel görev. 2.

commissaire-priseur Komiserlik. 3. Polis karakolu (L'agent m'invita au commissariat). commissaire-priseur er. Genel satışlarda değer tahmincisi, "muhammin; açık artırmalı satışlarda tellâl. commission diş. 1. Özel ve geçici görev (Donner une commision. On l'a chargé d'une commission). 2. Yarkurul, encümen, komisyon (Commission du budget. Commission d'examen). 3. Simsarlık, komisyon, komisyonculuk (Maison de commission). 4. Simsariye, komisyon (Il touche dix pour cent de commission). S. Mesaj, iletilecek şey, haber, * ileti (/'a/ une commission pour vous). § Faire la commission: Komisyonculuk etmek. Faire une commission à qn: -e bir mesaj, bir haber iletmek. Faire les commissions: Alışveriş yapmak, ısmarlanan şeyleri almak. Former une commission: Yarkurul kurmak. Renvoyer qch en commission, à la commission: Bir şeyi komisyona havale etmek, commissionnaire er. 1. Simsar, komisyoncu (Commissionnaire exportateur, importateur). 2. Tellâl. 3. Emanetçi. 4. Alışverişleri yapan kimse, komi (Commissionnaire d'un restaurant, d'un hôtel). commissionner gçl. 1. Yetkili, görevli kılmak (C'est son gouvernement qui l'a commissionné). 2. Birine bir alım satım işi havale etmek, commlssoires. Anlaşmanın bozulmasını gerektiren (Une clause commissoire). commissure diş. anat. Birleşme yeri (Commissures des lèvres). commodat er. huk. Ödünç verme, "ariyet, commodes. 1. Kullanışlı, elverişli (Lieu, commode pour la conversation). 2. Hoş, rahat (Habit commode). 3. Kolay, basit (Ce que vous me demandez là n'est pas commode). 4. Uysal (Ilaun caractère commode). § Commode à, pour: -e elverişli (Un texte commode à traduire. Un outil commode pour les travaux délicats). Avoir l'humeur commode: Uysal yaratılıştı olmak. Etre commode à vivre: Geçimli olmak, uysal yaratılışlı olmak. Etre peu commode à vivre: Geçimsiz olmak, huyu sert olmak, commode diş. Konsol. commodément bel. Kolaylıkla, rahat rahat, uygun biçimde. commodité diş. 1. Kullanışlılık, uygunluk, elverişlilik. 2. Rahatlık, hoşluk. 3. Konfor, kolaylık. 4. ç. Ayakyolu, yüznumara (Aller aux commodités). commodore er. Komodor, commotion diş. 1. Sarsıntı. 2. Ruhsal sarsıntı, şok.

287

commune

commotionner gçl. Sarsmak (Ce dernier accident m'a bien commotionné). commuables. Değiştirilebilir, hafifletilebilir (Peine commuable). commuer gçl. 1. Değiştirmek, hafifletmek (Commuer une peine). 2. Commuer qch en: Hafifletip -e çevirmek, dönüştürmek (Commuer la sentence de mort en travaux forcés). commun, es. 1. O r t a k (Tout est commun entre eux. Nous avons des intérêts communs avec lui. Suivre un but commun). 2. Kamuya ait, herkesin olan (Terres communes. Un puits commun). 3. Ortaklaşa (Travail commun, œuvre commune. La vie commune). 4. Alışılagelen, her günkü (La langue commune) 5. Basit, düşük, bayağı (Ilades manières communes). 6. er. Çoğu, çoğunluğu (Le commun des hommes, des mortels). 7. Ayaktakımı. 8. ç. Ayakyolu 9. ç. (Büyük konaklarda) Eklenti yapılar. § En commun: O r t a k , birlikte, ortaklaşa (Vivre en commun, travailler en commun). Hors du commun: Çok üstün, olağanüstü (Œuvre hors du commun). Lieu commun: Herkesin bildiği şey, "harcıâlem şey (Il débite toujours des lieux communs). Maison commune: Belediye. Nom commun: dilb. Cins adı. Cause commune: İşbirliği. Faire cause commune avec qn: -ile işbirliği yapmak, communal, e s. 1. Bucağa değgin, bucağa ait; belediyeye değgin (Ecole communale). 2. er. ç. Bir bucağa ait arazi ve varhklar. communaliser gçl. Bucağa, topluluğa mal etmek (Communaliser un terrain). communard, es. ve ad. Fransa'da, 1871 olaylarında Paris Komünü yanlısı, communautaires. Topluluklara değgin, toplumlara değgin (Vie communautaire). communauté diş 1. Ortaklık, birleşiktik (La communauté de deux intérêts). 2. Topluluk, "camia (Nous appartenons à la même communauté). 3. Tarikat (Les règles d'une communauté. Vie de communauté). 4. Mal birliği (Communauté entre époux). 5. Birlik, aynı oluş (Communauté de vues, d'idées). 6. Manastır (Visiter la communauté). § Posséder qch en communauté avec qn: Bir şey e biriyle ortak olarak sahip olmak, commune diş. 1. (Eski) Bağımsızlığını derebeyinden para ile satın almış, kentsoyluların yönettiği kent ; özgür kent. 2. Bucak; (Avrupa'nın kimi ülkelerinde) Belediye örgütü olan en küçük yönetim birimi. 3. Belediye (Siège de la commune). 4.1871 Paris devrim hükümeti. § La Chambre des communes: (İngiltere'de) Avam

communément Kamarası. communément bel. Genel olarak; ortak olarak; süregeldiği gibi. communiant, e ad. Kudas âyininde şaraplı ekmek yiyen kimse; kudas törenini yaptıran, communicable s. 1. Geçirilebilir, iletilebilir, bir başkasına verilebilir (Dossier communicable). 2. İletilebilir, anlatılabilir (Une impression difficilement communicable). 3. Birbirine ulaşır, communicant, e s. Bileşik, birbiriyle bağlantılı (Vases communicants. Routes communicantes, salles communicantes). communicateur, trice s. İletici, iletken (Fil communicateur). communicatif, ive s. 1. Bulaşıcı, sıçrayıcı, ondan ona geçici (Le rire est communicatif). 2. Düşüncelerini, duygularını başkalarına iletmeyi seven, açık yürekli, communication diş. 1. (Bir yerden bir yere) Geçme, geçirme; iletme, iletilme. 2. İletişim (Le rêve ouvre à l'homme une communication avec le monde des esprits). 3. Bilimsel bildiri, "tebliğ (Faire une communication). 4. H a b e r , mesaj, "ileti (J'ai une communication à vous faire). 5. Ulaştırma, ulaşım (Ministère des communications, voies de communication). 6. Bağlantı, "irtibat (Couper les communications entre deux villes). 7. Telefon konuşması (Je n'ai pas eu la communication). 8. V e r m e , verilme; "tevdi (Communication dudossierauministère). § Moyens de communication de masse: Kitle iletişim araçları. communier gçl. 1. Kudas âyininden geçirmek (Le prêtre communia tous les enfants). 2. gsz. Kudas âyininde şaraplı ekmek yemek, kudas âyini geçirmek. 3. mec. Communier avec: -ile düşünce ve duygu ortaklığı kurmak, communion diş. 1. Kudas âyininden geçme, Kudas âyininde şarapla ekmek yeme. 2. Kudas âyininde okunan ilâhi. 3. İnan birliği. 4. Tarikat (Les diverses communions chrétiennes). 5. Topluluk, "camia ( O n l'a exclu de la communion). § Etre en communion avec: -ile uyuşmak (Etre en communion avec la nature). Etre en communion d'idées, de sentiment avec qn: -ile düşünce, duygu birliği içinde olmak, communiqué er. Bildiri (Lire, publier un communiqué. Un communiqué officiel, gouvernemental). communiquer gçl. 1. İletmek, ulaştırmak (Le soleil communique sa chaleur à la terre). 2. V e r m e k , iletmek (Voudriez-vous me communiquer ce dossier). 3. Açığa vurmak (Communiquer ses

288

compagnon idées, ses intentions, ses sentiments, sesprojets). 4. Yaymak, başkalarına geçirmek (Communiquer une maladie). 5. Communiquer qch à qn: Bir şeyi birine iletmek, bildirmek, vermek. 6. Communiquer qch à qch: Bir şeyi -e geçirmek, iletmek, ulaştırmak. 7. gsz. Bağıntılı olmak, birbirine ulaşmak (Ces deux pièces communiquent entre elles). 8. Communiquer avec qch: -ile bağıntılı olmak; -e açılmak (Le salon communique avec la cuisine). 9. Communiquer avec qn: "Temasta bulunmak, ilişkisi olmak, görüşüp konuşmak (Communiquer avec un ami, avec un savant). § Interdiction de communiquer: huk. İhtilattan men, görüşme yasağı, communisant, e .y. ve ad. Komünizme eğimli, komünizme karşı biraz sempati duyan, communisme er. Komünizm, komünistlik, "üleşimcilik. communistes, ve ad. Komünist, "üleşimci. commuta tenr er. fiz. Değiştirgeç ,komütatör, anahtar, commutatif, ive s. mant. Yer değiştirebilir, commutation diş. 1. Yer değiştirme, bir şeyin yerine başkasını koyma. 2. (Cezayı) Hafifletme. 3. (Televizyon) Kenetleme, comourant, e ad. Birlikte ölen(ler). compacité diş. 1. Tıkızlık, sıkılık, yoğunluk (Compacité de l'argile). 2. Sıkışıklık (Compacité d'une foule). compact, e s. 1. Tıkız, sıkı, yoğun (Poudre compacte). 2. Sıkışık (Foule compacte). compagne diş. 1. Arkadaş, dost (Compagne d'école, de travail. Rejoindre ses compagnes). 2. Kadın arkadaş. 3. Karı, eş. compagnie diş. 1. Arkadaş topluluğu, arkadaşlar (Bonsoir, salut la compagnie!). 2. Arkadaş, eşlik eden ( Pour compagnie, le berger n'a que son chien et ses moutons). 3. Ortaklık, "şirket, kumpanya (Compagnie commerciale. Compagnie des chemins de fer. Compagnie d'assurances). 4. Tiyatro kumpanyası. 5. ask. Bölük. 6. Sürü (Une compagnie de perdreaux). § Compagnie de discipline: Cezalı askerlerin gönderildiği Afrika alayı. De compagnie: Birlikte (Voyager de compagnie). En compagnie de: -ile; -ile birlikte (11 dine en compagnie d'un député). Fausser compagnie à qn: -i yüzüstü bırakmak, bırakıp gitmek. Tenir compagnie à qn: -e eşlik etmek, arkadaşlık etmek, compagnon er. 1. Arkadaş (Compagnon de table, d'armes, de voyage). 2. O r t a k . 3. (Eskiden) Lonca arkadaşı. 4. İşçi, kalfa. 5. (Erkek)Eş (Une vieille femme sans compagnon. Il faut un compagnon à cet oiseau). $ Bon compagnon: Şen

compagnonnage adam, meclis adamı, compagnonnage er. 1. (Eskiden) Çıraklık, kalfalık. 2. İşçi derneği, comparables. 1. Karşılaştırılabilir, ölçüştürülebilir (Ce ne sont pas des choses comparables). 2. Eş, benzer, yakın (Nous sommes arrivés à des résultats comparables). 3. Comparable à: -e benzer (Une vertu comparable à celle des saints). comparaison diş. Karşılaştırma, ölçüştürme, "mukayese (La comparaison des avantages et des inconvénients). § En' comparaison, par comparaison: Karşılaştırıldığında, kıyasla. En comparaison de, par comparaison à: -e kıyasla, -ile karşılaştırıldığında (Les légumes sont moins chers en comparaison du mois dernier. Pour lui. c'est la misère, par comparaison à sa richesse passée). Etablir une comparaison entre: -arasında bir mukayese kurmak. Faire une, des comparaisons avec: -ile karşılaştırmak, mukayese etmek. Mettre qch en comparaison avec: Bir şeyi -ile karşılaştırmak, mukayese etmek. Comparaison n'est pas raison: Her sakallıyı baban sanma, comparaître gsz. Varıp görünmek, karşısına çıkmak (Comparaître en justice, devant le tribunal, devant le président). comparantes, vead. Mahkeme önüne çıkan, sanık (Parties comparantes. Déclaration du comparant). comparateur, trice s. Karşılaştırıcı, mukayeseci (Esprit comparateur). comparatif, ive s. 1, Karşılaştırmalı, "mukayeseli (Tableau comparatif, étude comparative). 2. er. dilb. Üstünlük derecesi (Meilleur est le comparatif de bon). comparativement bel. 1. Karşılaştırma yoluyla "kıyasla, nisbeten (Ce n'est bon que comparativement). 2. Comparativement à: -ile karşılaştırıldığında; -e kıyasla (Il fait beau, comparativement à la semaine dernière). comparatiste ad. Karşılaştırmalı yazın yada bilim profesörü. comparé, e s. Karşılaştırmalı, mukayeseli (Littérature comparée). comparer gçl. 1. Karşılaştırmak, ölçüştürmek, mukayese etmek (Comparer deux poètes, deux romans). 2. Comparer qch à, avec: -ile karşılaştırmak (Comparer un écrivain avec un autre, à un autre). 3. Bir tutmak, benzetmek (Comparer la vie à une aventure). § Se comparer: 1. Karşılaştırılmak, mukayese edilmek (Ces deux théories ne sauraient se comparer). 2. Se comparer à, avec: Kendini -e benzetmek; benzetilmek; -ile

289

compendieux mukayese edilmek (Il se compare à de grands savants. Ses poèmes ne peuvent se comparer à ceux de Hugo). comparoir gsz. (Eski) M a h k e m e karşısına çıkmak, comparse ad. 1. (Tiyatroda) Konuşmayan oyuncu. 2. Bir işte adı okunmayan kimse, önemsiz kişi. compartiment er. 1. Çekmece gözü, göz (Coffre à compartiments). 2. H a n e (Compartiments d'un damier, d'un échiquier). 3. Kompartıman, bölme (Les compartiments d'un wagon). compartimentage er. Bölmelere ayırma, bölümleme.

compartimenter gçl. 1. Bölmelere ayırmak, bölümlemek, gözlere ayırmak (Compartimenter une armoire). 2. Bölüm bölüm sıralamak, ayırmak (Compartimenter les questions). comparution diş. Mahkemeye çıkma, yargıç karşısına çıkma, compas er. 1. Pergel. 2. Gemi pusulası. § Avoir le compas dans l'œil: Şöyle bir bakar bakmaz bir şeyin ne olduğunu hemen kestirmek, çok iyi tahmin etmek, compassé, es. Ölçülü, düzgün, düzenli (Un homme compassé. Un style compassé). compassement er. 1. Düzen verme. 2. Aşırı, sıkıcı düzenlilik. compasser gçl. 1. Pergelle ölçmek (Compasser des distances sur la carte). 2. İyice ölçüp biçmek, düzenlemek (Compasser son attitude, sa démarche). compassion diş. Acıma, "merhamet. § Avoir de la compassion pour qn: Birine acımak, merhamet duymak. compatibilité diş. Uyuşma, bağdaşma, uyuşurluk, bağdaşırlık (Compatibilité de caractère). compatible s. Uyuşan, bağdaşan (Ces deux interprétations ne sont pas compatibles). § Etre compatible avec: -ile bağdaşmak, uyuşmak (Un tel geste n'est pas compatible avec votre sens d'honneur). compatir gsz. 1. Uyuşmak, birbirini tutmak (Vos désirs ne compatissent point). 2. Compatir avec: -ile uyuşmak, bağdaşmak (Ton caractère né peut compatir avec le sien). 3. Compatir à: -e acımak; acısına katılmak, duygusunu paylaşmak (Il compatit à notre douleur). compatissant, e s. Acıyan, m e r h a m e t duyan (Un regard compatissant, une personne compatissante, des paroles compatissantes). compatriote ad. Hemşeri, memleketli, "yerdeş (Il aide toujours ses compatriotes). compendieusement bel. Kısaca, özet olarak, compendieux, euse s. Kısa, özetlenmiş.

compendium

290

complémentaire

compendium er. Özet, kısaltma, compensable s. 1. Telafi edilebilir, giderilebilir (Un tort difficilement compensable). 2. Takas edilebilir (Les dettes et les créances compensables). compensateur, trice s. Denkleştiriri, ödünleyici,

rekabet gücü olan (Prix compétitifs). compétition diş. Yarışma, rekabet (Compétition sportive. Compétition entre les partis politiques). Etre, entrer en compétition avec: -ile yarışmada olmak, rekabete girişmek, compétitivité diş. Rekabet gücü, yarışım gücü (La

"telâfi edici (Indemnité compensatrice). compensation diş. 1. Denkleştirme, denklik (Compensation entre les gains et les pertes). 2. Ödünleme, giderme, °telâfi(Compensation d'un complexe). 3. Karşılık, giderim, tazminat (Compensation morale). 4. Takas (Compensation des dettes et des créances). § Compensation des dépenses: huk. Yargı giderlerinin (Mahkeme masraflarının) iki tarafa yüklenmesi. En compensation: Buna karşılık (La région n'est pas très fertile, en compensation, le paysage est magnifique. compensatoires. Ödünleyici, ödünleyen. compenser gçl. 1. Ödünlemek, telâfi etmek, gidermek (La beauté du paysage compense le manque de confort de l'hôtel). 2. Denkleştirmek, dengelemek, gidermek (Compenser un malheur par un grand succès). 3. Takas etmek ( Compenser sa dette avec sa créance). § Compenser les dépenses: Yargı giderlerini iki tarafa yüklemek. § Se compenser: Birbirine denk olmak, denk düşmek (Leurs caractères se compensent). compérage er. 1. Vaftiz babalığı dolayısıyla hısımlık. 2. Dalavere ortaklığı, suç ortaklığı (Compérage d'un spectateur avec un charlatan). compère er. 1. Bir çocuğun vaftiz anasına göre vaftiz babası, vaftiz dünürü. 2. mec. Dalavere ortağı (Le prestidigitateur a toujours des compères dans la salle). 3. tkz. (Eski) Arkadaş, kardeş (Un bon compère. Compère le renard). compère-loriot er. hlk. Arpacık (Çıban), compétence diş. 1. Yetki (Les avocats contestent la compétence du tribunal. Il peut décider à ce sujet avec compétence). 2. Anıklık, "istidat. 3. tkz. Yetkili kişi; sözü geçen kimse (Consulter les compétences). § Avoir de la compétence: Yetkisi olmak. Entrer dans les compétences de qn: -in yetki alam içine girmek, yetkisi dahilinde olmak ( Cela n'entre pas dans ses compétences). Etre de la compétence de qn: -in yetkisi dahilinde olmak (Cela n'est pas de ma compétence). compétent, e s. 1. Yetkili (Le tribunal s'est déclaré compétent. Un mécanicien bien compétent). 2. Compétent en qch: -de çok yetkili, bilgili, güçlü (Je suis compétent en chimie, pas en musique). compétiteur, trice ad. Yarışmacı, "rakip, compétitif, ive s. Yanşabilen, rekabet edebilen,

compétitivité des prix, des entreprises). compilateur, trice ad. Birçok yapıtlardan parçalar alarak yeni bir yapıt meydana getiren kimse, *derleştirici, "intihalci. compilation diş. *Derleştirme, "intihal (Son livre n'est qu'une ignoble compilation). compiler gçl. *DerIeştirmek, "intihal yapmak, ordan burdan toplayıp bir araya getirmek (Il ne fait que compiler des notes et des documents). complainte diş. 1. Yakınma, sızlanma. 2. Yanık halk türküsü, ezgi, ağıt. complaire gsz. Complaire à qn: -e yaranmak (Il ne cherche qu'à complaire à ses supérieurs). § Se complaire: 1. Hoşlanmak (Il se complaît dans son ignorance, dans ses illusions). 2. Se complaire à f. qch: -mekten hoşlanmak, tadalmak (Il se complaît à changer la réalité). complaisamment bel. Hoş hoş, sevgiyle, hatır sayarak; kibarca, complaisance diş. 1. Dostluk, hatır sayarlık (Jepeux attendre cela de votre complaisance). 2. Gönül alma, yaltaklanma (Les complaisances d'un mari). 3. Hoşnutluk, gönül hoşluğu, sevgi (Ilparle de ses amis avec complaisance). 4. İncelik, kibarlık (Auriez-vous la complaisance de me rendre un petit service). § De complaisance: Hatır için, kibarlıktan (Rire, sourire de complaisance). Lettre de complaisance: Hatır senedi. Par complaisance: Dostluk için, dostluk olsun diye (Je l'ai accompagné par complaisance). complaisant, e s. 1. Saygılı, kibar. 2. Hatır gönül sayan. 3. Gönül alıcı, hoşnut bırakan. § Mari complaisant: Mezhebi geniş koca. Etre, se montrer complaisant pour qn, envers qn: -e karşı saygılı, kibar, hoş davranmak, complément er. 1. Tamamlayıcı şey, ek (Le dessert est le complément du repas. Ajouter un complément à un ouvrage). 2. Geri kalan şey, artan, gerisi (Vous pouvez payer la moitié comptant, et le complément en douze mensualités), i.dilb. Tümleç (Complément direct déterminé: Nesne. Complément direct indéterminé: Düz tümleç. Complément indirect: Dolaylı tümleç). complémentaire s. 1. Tamamlayıcı, tümleyici, ek (Renseignement complémentaire. Clause, article complémentaire). 2. Fazladan, ek (Cours

291

complémentarité complémentaire). complémentarité

diş.

Tamamlayıcılık,

bütünleyicilik, tümleyicilik. complet, ète s. 1. T ü m , tam, eksiksiz (Œuvres complètes. Service de table complet. Un échec complet). 2. Dolu, boş yeri kalmamış (Le train, l'autobus est complet), i . Eşsiz( Un artiste complet, un homme complet). 4. er. Tümlük, t a m a m h k , eksiksizlik. 5. er. Takım elbise (Il s'est fait faire un complet). § Au complet, au grand complet: H e p birlikte, hiç eksiksiz, hiç kimse geride kalmamacasına (La famille est allée au grand complet en vacances. Le parti, au complet, a approuvé son chef). complètement bel. Tamamıyla, bütünüyle, büsbütün, eksiksiz (Ilestcomplètement fouj'ailu son roman complètement). complètement er. Tümleme, tamamlama (Test de complètement). compléter gçl. 1. Tümlemek, tamamlamak, eksikliğini gidermek (Compléter une collection, une garde-robe). 2. Bitirmek, tamamlamak (Compléter une œuvre, un stage). § Se compléter: Tamamlanmak, eksiği kalmamak (Sa collection s'est complétée). complétif, ive s. Tümleyici, tamamlayıcı, complexes. 1. Karmaşık (Un problème complexe). 2. er. Bütünlük, kompleks, bir sanayii oluşturan parçaların bütünü ( Un complexe sidérurgique). 3. er. ruhb. Kişinin tutum, davranış ve duygusal yaşamına yön veren bilinçdışı eğilimlerin t ü m ü , kompleks (Complexe d'Œdipe: Kız çocuğun babaya, erkek çocuğun da anaya duyduğu aşın sevgi. Complexe d'infériorité: Aşağılık duygusu. Complexe de supériorité: Büyüklük duygusu). § Avoir des complexes: Kompleksli olmak, birtakım kompleksleri olmak, complexé, t s. tkz. Kompleksli (Il est trop complexé pour agir librement). complexion diş. 1. Yapılış, vücut yapısı (Il a une complexion robuste, faible, rigoureuse). 2. (Eski) Ten, beniz (Elle est d'une complexion blanche). 3. Mizaç, huy (Une complexion triste, joyeuse). complexité diş. Karmaşıklık, anlaşılmazlık (Ce problème est d'une immense complexité). complication diş. 1. Karmaşıklık, anlaşılmazlık (La complicationd'unmécanisme, d'une machine). 2. Karmakarışık olma, karmaşma (Complication de la situation). 3. Karışık iş, sıkıntı, belâ (Il fuit toujours les complications). 4. hek. Bir sayrılık sırasında ortaya çıkan yeni bir sayrılık, "ihtilât (Une pneumonie est parfois la complication d'une grippe). 5. ç. Engel, güçlük, işleri karıştırma (Ne

componction faites pas tant de complications les faits).

pour

reconnaître

complices, ve ad. 1. Suç ortağı (Il est complice d'un vol. C'est son complice). 2. mec. Yardımcı, iş kolaylaştırıcı (La nuit, le silence semblaient complices). complicité diş. Suç ortaklığı (Il est accusé de complicité. Agir en complicité avec quelqu'un). compiles diş. ç. (Hıristiyanlıkta) A k ş a m duasının sonu. compliment er. 1. Birinin gönlünü okşamak için söylenen söz, okşantı, "okşam, iltifat (Il est sensible aux compliments). 2. Bir büyüğe söylenen törensel söz, ululama söylevi (Débiter un compliment). 3. Çocukların törenlerde okuduğu söylev, çocuk söylevi. 4. ç. Saygı, selâm, saygılar (Faites bien mes compliments à votre oncle). § Faire des compliments à qn: -e iltifatta bulunmak. complimenter gçl. 1. Gönül okşayacak sözler söylemek, gönül okşamak, iltifat etmek (Complimenter une femme). 2. Kutlamak, tebrik etmek (Complimenter un élève pour son succès, un ami sur son mariage). complimenteur, euse s. ve ad. Aşırı gönül okşayıcı, çok övücü, okşantıcı, "mültefit (Un discours complimenteur. C'est un grand complimenteur). compliqué, e s. Karmaşık; anlaşılması, içinden çıkılması güç (Un problème compliqué, un mécanisme compliqué). compliquer gçl. Karmaşık haie sokmak, karmaştırmak; anlaşılmaz, içinden çıkılmaz d ı u u m a getirmek (Compliquer une affaire, une question). complot er. D ü z e n , tuzak, komplo, 'gizdüzen. § Faire, f o r m e r , t r a m e r , ourdir un complot: Bir komplo kurmak, düzenlemek, comploter gçl. 1. Hazırlamak, kurmak, düzenlemek (Comploter une révolution). 2. hlk. Gizlice hazırlamak, yapmak (Qu'est-ce que tu complotes dans ton coin?). 3. Comploter de f. qch: -meyi düşünmek, tasarlamak (Comploter de tuer un ministre, de renverser le gouvernement. Nous avons comploté de vous offrir ce voyage). 4. gsz. Komplo k u r m a k , suikast yapmak (Il a passé la grande partie de sa vie à comploter). S. Comploter contre q n : -e karşı komplo kurmak, comploteur er. Komplocu, suikastçı; *gizdüzenci (Le chef des comploteurs a été arrêté). componction diş. 1. İç ezikliği, acı, pişmanlık (Il éprouvait une vive componction de ses fautes). 2. alay. Ağırbaşlılık, "ciddiyet (Il donnait avec componction de sages conseils).

comportement

292

comportement er. Davranış, tutum (Son comportement avec ses amis est un peu étrange). comporter gçl. 1. Kapsamak, içermek (Toute règle comporte des exceptions). 2. Sahip olmak, "ihtiva etmek (La maison comporte deux pièces et une cuisine). 3. Kaldırmak, dayanmak, tahammül etmek (Le sujet ne comportait pas tant d'ornements). § Se comporter: 1 . D a v r a n m a k , hareket etmek (lise comporte bien avec ses amis). 2. Gitmek, işlemek, çalışmak (Cette voiture se comporte bien sur la route). composant, e s. ve ad. 1. Bileştiren, oluşturan (Les éléments composants). 2. er. Bir bileşimde yer alan madde, bileşim maddesi (Les composants de l'eau sont l'oxygène et l'hydrogène) 3. diş. fiz. dilb. Bileşen, composé, e s. 1. Birçok parçalardan oluşmuş (Feuille composée). 2. Bileşik (Intérêts composés. Mot composé, temps composé). 3. er. Bileşik (Les composés et les dérivés). 4. er. Bütün (Lepeuple turc est un composé). 5. diş. ç. bitb. Bileşikgiller, composer gçl. 1. Bileştirmek, çeşitli maddeleri kanştırarak yapmak (Composer un remède, un breuvage). 2. Yazmak, meydana getirmek ( Composer un livre, des vers, un poème). 3. müz. Beste yapmak, bestelemek (Composer une sonate. C'est un grand musicien, mais il ne compose pas). 4. (Basımcılıkta) Dizmek (Il a composé trois lignes). 5. Oluşturmak, "teşkil etmek, meydana getirmek (Composer une équipe. La viande compose l'essentiel de la nourriture). 6. Düzeltmek, çekidüzen vermek, düzenlemek (Composer son visage, son attitude, ses paroles). 7. gsz. Kompozisyon yazmak (Les élèves sont en train de composer). 8. Composer avec: -ile uyuşmak, anlaşmak (Composer avec l'ennemi, avec ses créanciers). 9. Etre composé de: -den oluşmuş, meydana gelmiş olmak (Son livre est composé de trois parties). § Se composer: 1. Birleşmek, karışıp oluşmak (Les choses de la vie se composent et se décomposent sans cesse). 2. Se composer de: -den oluşmak, meydana gelmek (La ferme se compose de trois bâtiments et de vingt champs). composite s.. 1. (Mimarlıkta) Değişik üslupları bir arada taşıyan, karma (Ordre composite: Karma düzen. Chapiteau composite). 2. Çok değişik öğelerden oluşmuş, çok karışık (Une foule composite. Des mobiliers composites). compositeur, trice ad. 1. müz. "Kompozitör, "besteci, "bardar. 2. (Basımcılıkta) Dizgici, "mürettip. composition diş. 1. Bileşim (Composition

de l'eau,

comprendre

d'une sauce). 2. Bileştirme, yapma, yapılış, "terkip (La composition d'un remède, d'un plat). 3. (Basımcılıkta) Dizgi. 4. Yapı, oluşum biçimi, "terkip (La composition du parlement). 5. Kompozisyon, yazma ödevi (Il est très fort en composition française). 6. Kaleme alma, yazma (La composition d'un livre, d'un poème). 7. Kuruluş (La composition d'un tableau). 8. müz. Beste (Une courte composition pour piano). 9. Uyuşma, uzlaşma. 10. dilb. Bileştirme. § Amener qn à composition: Birini yola getirmek. Entrer en composition avec: -ile uyuşmak, uzlaşmaya girmek. Etre de bonne composition: Yola gelmek ; savlarından, isteklerinden biraz vazgeçmek, composter. Çürümüş şeyler gübresi, compostage er. Zımbayla delme, zımbalama, composter gçl. 1. Çürümüş şeylerden oluşmuş gübreyle gübrelemek (Composter une terre, un champ). 2. Zımbayla delmek, zımbalamak (Composter les billets). composteur er. Zımba. compote diş. 1. Bir tür yahni. 2. Komposto, hoşaf (Compote de pommes, de prunes). § En compote: Yara bere içinde (Il avait la tête en compote). Mettre qn en compote: -in hışırını çıkarmak, compotier er. Komposto tabağı, meyve tabağı, compréhensibilité diş. Anlaşılırlık. compréhensibles. 1. Anlaşılır, anlaşılabilir ( Paroles compréhensibles). 2. Usa yatkın, normal (Une attitude compréhensible. C'est très compréhensible). compréhensif, ive s. 1. Kavrayıcı. 2. Anlayışlı, başkasına karşı anlayış gösteren (Un homme compréhensif). compréhension diş. fels. 1. Kapsama, i ç e r m e , ' kavrama, *içlem, kapsam, içerik (La compréhension de ce terme est très étendu). 2. Anlama, anlaşılma (La ponctuation est inutile à la compréhension du texte). 3. Anlayış (Il n'a pas de compréhension à l'égard des autres). 4. Anlama gücü, kavrayış (La compréhension de cet enfant est très rapide). comprendre gçl. 1. -de olmak, içine almak, kavramak, kapsamak (Cette ville comprend dix quartiers). 2. Anlamak, kavramak (Comprendre un problème, une théorie). 3. Düşünmek, tasarlamak, görmek (Comment comprenez-vous le rôle d'un critique?). 4. Comprendre qn: -in durumunu, halini anlamak (Je ne lui donne pas raison, mais je le comprends).S. Comprendre qch dans qch: Bir şeyi -e dahil etmek, içine katmak (Ona compris dans le total les diverses taxes). 6. Comprendre qch à qch: -den... anlamak (Tu n'y

293

comprenette comprends rien. Je ne comprends pas grand chose à ce que tu dis). 7. Etre compris dans qch: -e dahil olmak, -in içinde bulunmak (Dans ce tableau de la population, les étrangers ne sont pas compris). Y compris: Dahil (Il a tout brûle, y compris ses livres). Non compris: Hariç (Service non compris). § Comprendre à demi-mot-: Leb demeden leblebiyi anlamak. Ne rien comprendre, ne comprendre rien à rien: Hiç mi hiç anlamamak, anladıysa arap olmak. § Se comprendre: Birbirini anlamak, anlaşmak (Ils ne se comprennent jamais). comprenette diş. Anlayış, anlama gücü, kavrama yetisi (Ils ont la comprenette un peu dure). compresse diş. Kompres, sargı bezi (Compresse stérilisée, compresse de gaze). compresseur er. Kompresör, sıkma aleti, sıkmaç, compressibilité diş. 1. Sıkıştırılabilirlik (La compressibilité des liquides). 2. Kısılabilirlik, azatılabilirlik, kısma (Compressibilité des dépenses, des frais). compressible s. 1. Sıkıştırılabilir (L'air est compressible). 2. Azaltılabilir, kısılabilir (Des dépenses compressibles). compressif, ive s. Sıkıştırıcı, bastırıcı (Bandage compressif). compression diş. 1. Sıkıştırma (Corps meurtri compression). 2. Basınç (Compression del'air). mec. Baskı (Les compressions d'alentour). Kısma, azaltma (Compression des dépenses, personnel).

par 3. 4. du

comprimé, e s. 1. Sıkıştırılmış, basmçla oylumu küçültülmüş (Air comprimé). 2. İki yanı basık (Un front comprimé). 3. mec. Bastırılmış, içe atılmış, açığa vurulmamış (Sentiments comprimés, un désir comprimé). 4. er. 'Sıkıt, hap, "komprime (Il a pris un comprimé d'aspirine. Engrais en comprimés pour les plantes d'appartement). comprimer gçl. 1. Sıkmak, bastırmak (Comprimer une artère pour éviter l'hémorragie). 2. Sıkıştırmak (Comprimer un objet entre deux choses. Comprimer de la paille en ballots). 3. Kısıtlamak, kısmak, azaltmak (Comprimer les dépenses). 4. T u t m a k , önlemek (Comprimer ses larmes, sa colère, ses sentiments). compris, e 5. 1. (Bir şeyin) İçinde bulunan. 2. Anlaşılmış (C'est compris). compromettant, e s. Tehlikeli, başa iş açıcı (Relations compromettantes, opinions compromettantes). compromettre gçl. 1. Tehlikeye atmak, tehlikeye düşürmek (Il compromet sa santé, sa réputation,

comptant son autorité). 2. Saygınlığını kırmak, itibarını düşürmek, lekelemek (Il ne sort pas avec elle de crainte de la compromettre). 3. gsz. Uzlaşmak, bir uzlaşmaya varmak. 4. gsz. Yargıcıya, hakeme baş vurmayı kabul etmek (Compromettre sur un droit). § Se compromettre: Kendini, şerefini tehlikeye sokmak, compromis er. 1. Uzlaşma, anlaşma (Faire un compromis, signer un compromis. Parvenir à un compromis). 2. Yargıcıya başvurma sözleşmesi. 3. Orta yol, ikisi arası bir şey (Son attitude est un compromis entre l'indifférence et le mépris). compromission diş. Gizli anlaşma, el altından uzlaşma (Sa compromission avec les rebelles l'a amené à s'enfuir). compromissoire s. huk. Tahkimnameye değgin, hakeme başvurma anlaşmasına değgin (Clause compromissoire: Tahkimşartı, hakeme başvurma koşulu). comptabilisation diş.

D e f t e r e geçirme,

hesaba

işleme, muhasebeleştirme. comptabiliser gçl. D e f t e r e geçirmek, hesaba işlemek, muhasebeleştirmek. comptabilité diş. 1. D e f t e r tutma usulü, 'sayışmanlık, "muhasebe (Comptabilité bien tenue, mal tenue. Comptabilité d'une entreprise). 2. Saymanlık (Chef de la comptabilité). 3. Saymanlık dairesi (L'accès de la comptabilité est interdit). § Comptabilité en partie simple: "Basit muhasebe usulü, ' t e k yönlü sayışmanlık. Comptabilité en partie double: ' Ç i f t yönlü sayışmanlık, "muzaaf muhasebe usulü. Comptabilité publique: Devlet muhasebesi. Livres de comptabilité: Sayışmanlık defterleri. Tenir, gérer une comptabilité: D e f t e r i m , "muhasebesini tutmak, yönetmek, comptable s. 1. Sayman (Agent comptable). 2. Hesapla, sayışmanlıkla ilgili; sayışmanlığa değgin (Règles comptables, machine comptable, rapport comptable). 3. mec. Sorumlu (On est comptable envers sa patrie). 4. ad. Sayman, "muhasebeci (Ce comptable tient bien les livres). § Etre comptable de qch: -den sorumlu olmak (Tu es comptable de tes actions). N'être comptable à personne de ses actions: Davranışlarından kimseye hesap vermek zorunluğunda olmamak. Rendre qn comptable de qch: Birini -den sorumlu t u t m a k ( O n ne doit pas rendre les gens comptables des choses qui les dépassent). comptage er. Sayma, sayımını yapma (Le comptage des articles stockés). § Comptage à rebours: Geriye doğru sayma, comptants. 1. Peşin (Argentcomptant). 2. er. Peşin

compte para. 3. bel. Peşin olarak, peşin para sayarak (Payer, régler comptant. Acheter, vendre comptant). § Au comptant: Peşin parayla, peşin olarak (Acheter, vendre au comptant). Prendre pour argent comptant: Cepte keklik saymak ; oldu gözüyle b a k m a k ; güvenmek, bel bağlamak (Je prends ses paroles pour argent comptant). compte er. 1. Hesap (Le compte des dépenses. Un compte rond. Bordereau des comptes). 2. mec. Çıkar, kâr (Tu y trouves ton compte). 3. Toplam, sonuç (J'ai recommencé cinq fois, et n'arrive jamais au même compte). 4. Sayma, sayım (Elle fait le compte des personnes à inviter). 5. Pay, hisse (Il n'a pas encore touché son compte). § Compte courant: Cari hesap. Compte rendu: Özet, rapor, ' y a z a n a k . La Cour des comptes: Sayıştay. A bon compte: Ucuza ( On se divertit ici à bon compte). A ce compte; A ce compte-là: Bu hesapla, böyle düşünüldüğünde. A compte de: -in hesabına, masrafları -den olmak üzere (Publier un livre à compte d'auteur). Au compte de, pour le compte de, sur le compte de: Konusunda, hakkında (Iln'y a rien à dire pour son compte). Au bout du compte, en fin de compte, tout compte fiait: "Hasılı, sonunda, yine de (Il a hésité beaucoup, au bout du compte, il a décidé de partir. Au début, je refusais, en fin de compte, j'ai accepté. Il est orgueilleux, tout compte fait, il n'est pas mauvais homme). De compte à demi: Y a n y a n y a paylaşarak. Arrêter, clore un compte: Bir hesabı kapatmak. Avoir un compte en banque: Bankada hesabı olmak. Avoir son compte: 1. Ağzının payını almak. 2. Hesabı görülmek, öldürülmek. 3. Sarhoş olmak, içip iyice yükünü almak. Demander compte à qn de qch: Birinden bir şey konusunda açıklama istemek, izahat almak. Donner son compte à qn: Birine yol vermek, hesabım görüp işine son vermek (Donner son compte à un employé, à un ouvrier). Entrer en ligne de compte: İşin içine girmek, hesaba katılmak, göz önünde bulundurulmak (Vos idées personelles n'entrent pas en ligne de compte). Etre loin de (du) compte: Çok yanılmak, hesabı çok yanlış olmak. Etre en compte avec qn: -ile aralannda hesabı olmak, birisiyle alacağı vereceği bulunmak. Faire ouvrir un compte en banque: Bankada hesap açtırmak. Liquider, régler un compte: Bir hesabı tasfiye etmek, ödeyip kapatmak. Faire le compte de qn: -in hesabına gelmek, yararına olmak (Cette erreur va faire le compte de ses adversaires). Laisser qn, qch pour compte: İhmal etmek, bir yana bırakmak. Mettre qch sur le compte de: Bir şeyi -e atfetmek; -e vermek (On met cette faute sur le

294

compter compte de sa distraction). N'avoir de comptes à rendre à personne: Kimseye verecek hesabı olmamak, kimseye karşı sorumlu olmamak. Prendre qch à son compte: -in masrafını kendi üzerine almak (J'ai pris à mon compte tous les frais de réparation). Régler son compte à qn: -in hesabını görüvermek, defterini dürmek, işini bitirmek, öldürmek. Rendre compte de qch à qn: Birine bir şey konusunda açıklamalarda bulunmak, izahat vermek. Rendre compte de qch: -den sorumlu olmak; -in hesabını vermek. S'établir, s'installer, travailler à son compte: İşlerinin başına geçmek, işlerini kendi yürütmek, kendi hesabına çalışmak. Se rendre compte de qch: -in farkına varmak, kavramak, anlamak. S'en tirer à bon compte: Ucuz atlatmak, paçayı ucuz kurtarmak. Tenir compte de: -i hesaba katmak, göz önünde bulundurmak. Trouver son compte à qch: Çıkarını -de bulmak; -i kendisi için yararlı bulmak, hesabına uygun görmek. Son compte est bon: Onun artık defteri dürülmüştür, hakettiğini bulacaktır, hesabı görülecektir! compte-gouttes er. Damlalık. § Au compte-gouttes: mec. Azar azar, damladamla, sakınarak, cimrice, compter gçl. 1. Saymak, hesap etmek (Compter les élèves de la classe, les maisons d'un quartier). 2. İnceden inceye hesap etmek (Il compte l'argent qu'il dépense). 3. Hesaba katmak, işin içine dahil etmek, saymak (N'oubliez pas de me compter). 4. Yapmış olmak ; -si olmak (Il compte déjà cinq ans de services). 5. Sürüp gelmek, -den beri var olmak (Cette civilisation compte trois mille ans). 6. Ödemek, vermek (Ala caisse on lui a compté trois mille livres). 7. Compter qch à qn: Birine -konusunda açıklamalarda bulunmak, izahat vermek. 8. (Yaş için) Basmak. 9. Sahipolmak, -si var olmak (Il compte plusieurs amis parmi les artistes). 10. Compter qn, qch parmi, au nombre de: -den saymak, arasına koymak (Je te compte parmi mes adversaires. Il nous compte au nombre de ses amis). 11. Compter f. qch: -meyi düşünmek, tasarlamak, ummak (Je compte partir ce soir). 12. gsz. Saymak (Mon fils sait compter jusqu'à vingt). 13. gsz. Önemli olmak, önem taşımak (Ce qui compte, c'est de gagner. La culture ne compte point à ses yeux). 14. gsz. Çok hesaplı para harcamak (Avec un petit budget, il faut toujours compter). 15. Compter avec: -i göz önünde bulundurmak, dikkatli olmak, hesaba katmak (II a de l'influence, il faut compter avec lui. Compter avec l'opinion publique). 16. Compter sur: -e güvenmek, bel bağlamak (Personne ne compte sur lui. Tu comptes beaucoup sur la chance). 17.

compteur

295

Compter pour: -etmek, yerine geçmek, sayılmak, değerinde olmak ( Un fruit comme celui-là compte pour deux. Tous ces efforts ne comptent pour rien). A compter de: -den itibaren, -den başlayarak (A compter d'aujourd'hui). A pas comptés: Ağır adımlarla, yavaş yavaş, salına salına. Sans compter: Bol bol, hiç düşünmeden (Donner, dépenser sans compter). Sans compter: -hariç, saymadan (Cela pèse dix kilos, sans compter l'emballage). Compter ses pas: Ağır ağır yürümek. Compter les jours, les heures: (Sabırsızlık yada sıkıntıdan) Günleri, dakikaları saymak; günler, saatler bir türlü geçmek bilmemek. Ne compter plus qch: -in artık haddi hesabı olmamak (On ne compte plus tes gaffes). Ses jours sont comptés: Günleri sayılı, bir ayağı çukurda, bugün yarın nerdeyse ölecek, compteur er. 1. Sayan, sayıcı. 2. Sayaç (Compteur à gaz, compteur d'électricité). comptine diş. Çocuk oyun şarkısı, oyun tekerlemesi. comptoir er. 1. Tezgâh (S'installer devant le comptoir, au comptoir). 2. mec. D ü k k â n , mağaza. 3. Yabancı tecim acentesi, compulsation diş. inceleme, araştırma, karıştırma, başvurma (La compulsation d'un registre). compulser gçl. 1. Resmi bir bildiri almak. 2. İncelemek, karıştırmak, aramak, başvurmak (Compulser un livre, un texte, des notes). compulsif, ive s. 1. Zorlayıcı. 2. ruhb. Konpülsif, yapılmadan durulamayan, 'zorlayıcı (Conduite compulsive). compulsions^. 1 . Z o r l a m a . 2 . r u h b . Konpülsiyon, kendini tutamazhk, bir hareketi yapmadan edemezlik, *zorlanım. comput er. Takvim düzenleme; takvimlerde değişen bayramların tarihlerini saptama, computation diş. Tarih saptama, bir olayın hangi tarihe rastlayacağını saptama, comtal, e s. Konta değgin, kontluğa değgin, comte er. Kont. comté er. Kontluk. comté, conté er. Gravyere yakın bir tür fransız peyniri. comtesse diş. Kont karısı, kontes, con, connes. vead. argo. 1. Aptal, enayi (Leroides cons. Quel con! Elle est vraiment con). 2. s. Aptalca, saçma, beş para etmez (Une histoire conne). 3. er. Kadının edep yeri, amcık. § Ala con: Saçma, yersiz, aptalca (Une guerre faite à la con). Faire le con: Aptallık etmek, sersemce davranmak. con(n)ard,es. vead. tkz. A p t a l , e n a y i

(llestunpeu

concentrique conard. Quelle connarde!) conasse, connasse diş. tkz. Aptal kız, aptal kadın, concassage er. Kırma, ufalama (Concassage de la pierre).

concasser gçl. Kırmak, ufalamak (Concasser de la pierre, du sucre). concasseur er. Kırma makinesi; taşkıran. concaves. İçbükey, obruk (Miroirconcave). concavité diş. İçbükeylik, obrukluk. concéder gç/. 1. V e r m e k , "bahşetmek (Concéder un privilège, un droit). 2. Kendi isteğiyle bırakmak, vazgeçmek. 3. Concéder qch à qn: Bir şeyi -e vermek, bırakmak (On lui a concédé l'exploitation du terrain). 4. Kabul etmek (Je concède qu'il a raison). 5. (Sporda gol vb. ) Y e m e k (Concéder deux buts: İki gol yemek). concentration diş. I . Bir noktada, bir özekte toplanma, özeklenme (La concentration des rayons au foyer d'une lentille. La concentration de la population dans les grandes villes). 2. Deriştirme, bir yönetim altında toplama (La concentration des entreprises). 3. ask. Yığınak yapma, bir yere toplama (La concentration des troupes). 4. Koyulaşma, koyulaştırma; yoğunlaşma, yoğunlaştırma (Degré de concentration d'un ' liquide). 5. Dikkatini, düşüncesini hep bir nokta üzerinde toplama, yoğunlaşma (Ce travail exige une grande concentration). § Camp de concentration: Toplama kampı, "temerküz kampı, concentrationnaire s. Toplama kamplarına değgin (La vie concentrationnaire.) concentré, es. 1. Yoğunlaştırılmış, koyulaştırılmış (Lait concentré). 2. mec. İçe dönük, düşünce ve duygularını pek dışa vurmayan. 3. er. "Özüt, "ekstre, "hülâsa (Du concentré de tomate). concentrer l . B i r noktada, birözekte toplamak. 2. Yığınak yapmak (Concentrer des troupes). 3. Koyulaştırmak, yoğunlaştırmak (Concentrer une solution). 4. Toplamak; bir elde, bir yönetim altında toplamak (Il concentre tous les pouvoirs dans sa personne). S. mec. içine atmak, gemlemek, tutmak (Concentrer ses sentiments, sa colère). 6. Concentrer qch sur: -in üzerinde toplamak (Concentrer tous ses efforts sur un travail, son attention sur un point). § Se concentrer: 1. Toplanmak (La foule se concentre). 2, Özeklenmek, kendini tüm varlığıyla vermek. 3. Se concentrer sur: Bütün dikkatini -in üzerine toplamak (Se concentrer sur un problème). concentrique s. 1. Özekleri bir olan, ' ö z e k d e ş (Cercles, sphères concentriques). 2. Bir özekten

296

concept yönetilen (Un mouvement concept er. Kavram.

concentrique).

concepteur,trice ad. Reklam danışmam; reklam için özgün buluşlar yapan (kişi), conceptible s. Anlaşılabilir, kavranabilir, conceptif, ive s. Anlayabilir, kavrayabilir, conception diş. 1. G e b e kalma (Eviter la conception. La conception d'un enfant: Bir çocuğa gebe kalma). 2. Anlayış, düşünce, görüş (Nos conceptions politiques sont différentes). 3. Kavrama yetisi, anlama gücü, kavrayış (Avoir la conception facile, lente, vive). 4. Z e k â eseri, buluş. 5. Kuram, öğreti. 6. Kavram. § Conception de monde: Dünya görüşü. Conception immaculée, immaculée conception: 1. Meryem A n a ' n ı n cinsel ilişkide bulunmadan gebe kalması; bu olayın yortusu. 2. Meryem A n a . Se faire une conception de qch: Bir şey hakkında bir kanıya varmak, conceptualisation diş. Kavramlaştırma; kavramlaştırılma. conceptualiser gçl. Kavramlaştırmak (Conceptualiser une théorie). conceptualisme er. fels. Kavramcılık. Tümelleri usun ürünü sayan öğreti, conceptualisme er. fels. Kavramcılık, conceptuel, le s. Kavramsal, kavramla ilgili (Des catégories conceptuelles). concernant ilg. -e değgin; -ile ilgili (Décision concernant les produits du sol. Loi concernant la presse). concerner gçl. İlgilendirmek, d o k u n m a k , değgin olmak, ilgili olmak (Ces mesures ne concernent que les étudiants. C'est une affaire qui te concerne). § En ce qui concerne...: -konusunda; -e gelince (En ce qui concerne la propreté, c'est un très bon restaurant). concerter. 1 .müz. Konser (Donner un concert, aller auconcert. Salle de concert). 2. Uyuşma, anlaşma (Le concert des grandes puissances). 3. Birlik, beraberlik, ağız birliği (Concert de louanges, d'approbations). § De concert: Birlikte, el birliğiyle (Travailler de concert). concertant, e s. Konserde çalan yada okuyan, concertation diş. G ö r ü ş ü p konuşma, istişare (Concertation politique entre deux Etats). concerter gçl. 1. Başbaşa verip düşünmek, tasarlamak (Concerter un plan, un projet). 2. Konserde çalmak yada o k u m a k . § Se concerter: Birbirine akıl danışmak; birbirinin düşüncesini sormak. concertiste ad. Konserde çalıcı yada okuyucu. concerto er. müz. Konçerto. concession

diş.

1.

Verme

(Concession

d'un

conciliateur privilège. Concession d'eau, d'électricité). 2. (Hükümetçe birine) Verilmiş arazi. 3. Ö d ü n , "taviz. 4. Ayrıcalık, "imtiyaz (Concession de mines). § Faire une concession à qn: Birine ödün vermek. Se faire des concessions mutuelles: Birbirine karşılıklı ödün vermek, concessionnaire ad. 1. Bir imtiyaz alan, imtiyaz sahibi. 2. "Mümessil, temsilci (Concessionnaire d'une marque d'automobile). concetti er. ç. Parlak ama yalın düşünceler, yaldızlı düşünceler, concevable s. Anlaşılabilir, kavranabilir, concevoir gçl. 1. -e gebe kalmak (Concevoir un enfant). 2. A n l a m a k , kavramak (Je ne conçois pas ce que tu dis). 3. Tasarlamak (Concevoir un projet, un plan). 4. Sanmak, tahmin etmek (Je conçois qu'il ne serait pas venu). 5. Duymak ( Concevoir de la sympathie pour un parent). 6. Düzenlemek, çatısını kurmak (Cet ouvrage est bien conçu). 7. gsz. G e b e kalmak, çocuk doğurmak ( Cette femme ne peut plus concevoir). conchoïdal, e s. 1. Kavkı biçiminde. 2. Kavkılara değgin. conchyliculture diş. Midye, istiridye gibi kavkılılar yetiştirme; midye-istiridye yetiştiriciliği, conchylien, ne s. yerb. Kavkılı, içinde kavkılar bulunan (Terrain, calcaire conchylien). conchyliologie diş. Böcek kabuklarını, kavkıları inceleyen bilim, 'kavkıbilim. concierge ad. 1. Kapıcı (La loge du concierge). 2. tkz. Geveze, çenesi düşük (C'est une vraie concierge). conciergerie diş. 1. Kapıcılık. 2. Kapıcı odası. 3. Fransız Devrimi'nde Paris Adalet Sarayı'nda tutukevi. concile er. 1. Din bilginleri toplantısı, konsil (Concile de Nicée: İznik'le toplanan ilk hıristiyan konsili). 2. Din bilginleri toplantısında alınan karar. 3. (Genel anlamda) Kurul, conciliable s. 1. Bağdaşır, uyuşabilir, uzlaşabilir (Ces idées sont conciliables). 2. Conciliable avec: -ile bağdaşabilir, uyuşabilir, conciliabule er. 1. (Eski) Kötü niyetli kişilerin yaptığı gizli toplantı (Tenir un conciliabule). 2. Fısıltı halinde konuşma, conciliaire s. 1. D i n bilginleri toplantısına değgin (Décisions conciliaires). 2. Din bilginleri toplantısına kablan (Lespères conciliaires). conciliant, e s. 1. Uzlaşıcı, uysal (Je suis d'un caractère conciliant). 2. Uzlaştırıcı, ara bulucu, yatıştırıcı (Desparoles conciliantes). conciliateur, trices. vead. Arabulucu, uzlaştırıcı (Il va jouer le rôle de conciliateur).

conciliation

297

conciliation diş. X. Uzlaşma. 2. Uzlaştırma, ara bulma (Comité de conciliation. Nous avons fait une démarche de conciliation entre les adversaires). conciliatoire s. Uzlaştırıcı, arabulucu

(Procédure

conciliatoire). concilier gçl. 1. Uyuşturmak, uzlaştırmak, bağdaştırmak (Il est impossible de concilier tant de désirs). 2. Concilier qch avec: -ile bağdaştırmak, uzlaştırmak (Concilier ses dépenses avec son budget). 3. Concilier qch à qn: Birine -i kazandırmak, sağlamak (Son programme électoral lui a concilié le soutien des ouvriers). §Se concilier qn: 1. Birini kazanmak, dostluğunu elde etmek. 2. Se concilier qch: K a z a n m a k , e l d e e t m e k (Ils'est concilié notre amitié). concis, e s. Kısa, özlü, "veciz (Pensée concise, style concis). concision diş. Anlatışta kısalık, özlülük, "icaz (La concision du style). concitoyen, ne ad. Hemşeri, memleketli, conclave er. Papayı seçen kardinaller meclisi; bu meclisin toplandığı yer. concluant, es. İnandırıcı, kesin bir kanıya vardırıcı (Argument concluant). conclure gçl. 1. Bitirmek, tamamlamak (Conclure une affaire). 2. İmzalamak, yapmak, "akdetmek (Conclure un pacte, un accord, la paix). 3. gsz. Sonuca bağlamak (Ce romancier ne sait pas conclure). 4. Conclure par: -ile bitirmek (Il a conclu son discours par un appel à la fra ternité). S. Conclure qch de qch: -den... sonucunu çıkarmak ( De cette tentative, je conclus pas mal de choses. J'en conclus qu'il est malade). 6. Conclure à qch: -kamsına varmak (Les enquêteurs ont conclu à l'assassinat). 7. Conclure à qch, à f. qch: -e karar vermek; -meye karar vermek (Les juges conclurent à l'acquittement. Ils conclurent à faire baptiser l'ingénu). conclusion diş. 1. İmzalama, yapma, "akdetme (Conclusion d'un traité, d'un mariage). 2. Son (Les événements approchent de la conclusion). 3. Alınacak ders, "kıssadan hisse (Conclusion d'une fable). 4. Sonuç (Tirer une conclusion). 5. V a n l a n sonuç, yargı (Ta conclusion est fausse). 6. ç. (Dâvada) Tarafların savları (Conclusions écrites, conclusions verbales). 7. bel. Kısacası, uzun sözün kısası (Conclusion, nous avons perdu la cause). § En conclusion: Sonuç şu ki, kısacası, uzun sözün kısası, öyleyse, şu halde (Nos initiatives n'ont pas donné de résultats, en conclusion, nous n'avons plus rien à faire). concombre er. Hıyar, salatalık.

concours concomitance *eşanlılık.

diş.

Birliktelik,

birlikte

varlık,

concomitant,e s. *Eşanlı, aynı anda olan, birlikte olan (Symptômes concomitants d'une maladie). concordance diş. Uygunluk, uygun düşme, uyarlık (Concordance des témoignages, de deux dates, des situations). § Entrer en concordance avec: -ile uyuşmak; -e uygun düşmek, uymak (Ses actes ne sont pas en concordance avec ses paroles). Mettre qch en concordance avec: -ile uyuşturmak; -e uygun düşürmek, uydurmak, concordant, e s . Uygun, uygun düşen, uyarlı, concordat er. Konkordato, concordataire s. K o n k o r d a t o yapmış; alacaklılarla uyuşmuş (Failli concordataire). concorde diş. 1. İyi geçinme, dirlik düzenlik (Nous vivons dans la concorde). 2. Duygu birliği, anlaşma, uyuşma (Un climat de concorde règne dans leur famille). concorder gsz. X. Birbirine uymak, birbirini tutmak (Les renseignements ne concordent pas). 2. Uyuşmak, birbirine uymak (Nos caractères concordent bien). 3. Aynı amaca yönelmek, aynı amacı gütmek (Tous nos efforts concordent). 4. Concorder avec: -ile uyuşmak; -e uygun olmak (Tes actes doivent concorder avec tes idées). 5. Concorder sur: -üzerinde anlaşmak, "mutabık kalmak (Tout le monde concorde sur ce point). concourant, e s . 1. Aynı ereğe yönelen, erekteş. 2. A y m yöne doğru giden, yöndeş (Droites concourantes). concourir gsz. 1. Aynı yöne doğru gitmek (Deux lignes qui concourent vers le même point). 2. Yarışmak, yarışmaya katılmak, "rekabet etmek (Tous concouraient pour obtenir le prix). 3. Concourir à qch: -e yardım etmek, katkıda bulunmak yardımcı olmak (Tu as concouru beaucoup à son succès). 4. Concourir à f. qch: -mekte elbirliği e t m e k , yardımcı olmak (Toute la famille concourait à faire de lui un artiste). concours er. 1. Bir araya gelme, toplanma (Grand concours de badauds, de curieux, de chômeurs). 2. Rastlaşma, çakışma (Un heureux concours de circonstances). 3. Yardım, katkı, destek (Le concours du gouvernement est nécessaire pour résoudre le problème). 4. Yarışma, yarış, "müsabaka (Concours de beauté, concours hippiques). 5. Yarışma sınavı, sınav (Concours d'entrée. Ouvrir un concours). 6. huk. Birleştirme, "içtima (Concours d'infractions, concours de droits). § Hors-concours: Eşsiz, eşi benzeri bulunmayan (Un fromage hors-concours. Un chasseur hors-concours). Mettre qn hors-

concret

298

concours: Birini yarışma dışı bırakmak, yarışmadan çıkarmak, concret, êtes. 1. Koyu, yoğun (Boueconcrète, huile concrète). 2. Somut, elle tutulur gözle görülür ( Un exemple concret, un avantage concret). 3. er. Somutluk, concrètement bel. Somut olarak, concréter gçl. Koyulaştırmak, yoğunlaştırmak,

condamnation diş. 1. H ü k ü m giydirme, mahkûm etme (Condamnationd'unaccusépar les juges). 2. H ü k ü m giyme, mahkûmiyet, ceza (Subir une condamnation. Condamnation à mort). 3. mec. Kınama, beğenmeme (La condamnation des goûts, des opinions). 4. Yenilgi, "iflas (Une telle décision est la condamnation du régime). condamnatoire s. M a h k û m edici (Une sentence

katılaştırmak, concrétion diş. 1. Düzensiz toparlak biçimdeki taşlar, kireçtaşı yumruları, çakmaktaşı yumrusu.

condamnatoire). condamné,e s. ve ad. 1. H ü k ü m giymiş, hükümlü, m a h k û m (Les condamnés se sont enfuis). 2. Sonu umutsuz, iyileşme şansı olmayan, ölüme mahkûm (Un malade condamné). 3. Kullanılmayan, kapatılmış (Uneporte condamnée). condamner gçl. 1. H ü k ü m giydirmek, "mahkûm etmek (Condamner un voleur, un coupable). 2. Çürüklüğünü göstermek, iflas ettirmek (Condamner une théorie, une opinion). 3. Umut kalmadığım bildirmek, ölecek gözüyle bakmak (Condamner un malade). 4. Kınamak, beğenmemek, kabul etmemek (L 'Académie condamne ce mot. Condamner un acte). 5. Yasaklamak (La loi condamne la bigamie). 6. Kapamak, kullanışını yasaklamak (Condamner une porte, une voie). 7. Condamner qn à qch: -e m a h k û m etmek (On l'a comdamné à quatre ans de prison. Condamner à la prison, à la déportation, aux travaux forcés, au feu, à mort). 8. Condamner à: -zorunda bırakmak (Ma situation financière me condamne à l'économie). 9. Condamner qn à f.qch: -mek cezası vermek ; -meye mahkûm etmek (Pour avoir manqué de parole, il a été condamné à offrir l'apéritif à tous les amis) .10. Condamner qn de f.qch: Birini -sinden dolayı kınamak, ayıplamak, eleştirmek (On ne doit pas le condamner d'avoir agi ainsi). § Condamner sa porte: Evine hiç kimseyi kabul etmemek, condensateur er. Kondansatör, içine elektrik erkesi

2. hek. Taş (Concrétions arthritiques, calcuires). 3. Koyulaşma, yoğunlaşma. concrétiser gçl. Somutlaştırmak, elle tutulur gözle görülür hale getirmek, concubin, e ad. Nikâhsız (karı yada koca), concubinage er. Nikâhsız yaşama, nikâhsız k a n kocalık. concupiscence diş. 1. Dünya istekleri. 2. T e n istekleri, kösnül istek, concupiscent, e s. 1. Dünya isteklerine değgin. 2. Tensel istek uyandıran, istekiendirici, kösnül duyguları kamçılayan (Un regard concupiscent). 3. er. Cinsel ilişki düşkünü, sikici, concurremment bel. 1. Yarışarak. 2. Aynı anda (II s'occupe concurremment de deux problèmes). 3. Concurremment avec: -ile birlikte, elbirliğiyle (Il a agi concurremment avec nous). concurrence diş. Yarış, yarışma, "rekabet (Concurrence entre deux adversaires). § Prix défiant toute concurrence: Çok düşük bir fiyat. Jusqu'à concurrence de: -miktara kadar (Il nous ouvrira un crédit jusqu'à concurrence de cent mille livres). Entrer en concurrence avec qn: -ile yarışmaya girişmek. Etre, se trouver en concurrence avec qn: -ile yarışma halinde bulunmak. Faire concurrence à: -ile yarışmak, rekabet etmek, concurrencer gçl. -ile yarışmak, "rekabet etmek (Ce nouveau produit peut concurrencer les précédents). concurrent, e s. ve ad. 1. Yarışçı, yarışan, "rekabet eden. 2. Yarışmacı, "rakip (Vaincre, éliminer un concurrent). concurrentielles. R e k a b e t e dayalı (Marchés, prix concurrentiels). concussion diş. Zimmetine para geçirme, rüşvet alma, aşırtı, "ihtilâs ( Ce fonctionnaire est accusé de concussion). ,

condenseur

concussionnaire s. ve ad. Zimmetine para geçiren, aşırtıcı, muhtelis. condamnable s. Kınanılacak, ayıp (Une attitude condamnable).

yığılan aygıt, 'yoğunlaç, 'yoğunlaştıncı. condensation diş. 1. Koyulaşma, yoğunlaşma; yoğunlaştırma, koyulaştırma (Condensation de l'air par pression). 2. Buğunun su haline geçmesi, condensé, e s. l.Koyulaştınlmış,yoğunlaştırılmış ^Lait condensé). 2. er. Özet (Cepetit article est le condensé de tout le livre). condenser gçl. 1. Yoğunlaştırmak, koyulaştırmak (Condenser un gaz par pression). 2. Özetlemek, özet haline getirmek (Condenser un livre, un récit). 3. Sıvı haline getirmek (Le froid de la vitre condense la vapeur d'eau). § Se condenser: Sıvı haline gelmek, condenseur er. 1. (Buhar, gaz için) Yoğunlaştırma aygıtı, yoğuşturucu. 2. Işın yoğunlaştırma

condescendance merkezi. condescendance diş. 1. Alçak gönüllülük gösterme, gönül indirme. 2. Yukardan b a k m a , küçümseme (Il le triatail avec une condescendance blessante). condescendant, e s. 1. Alçak gönüllük gösteren, gönül indiren. 2. Yukardan bakan, küçümseyici (Un sourire condescendant). condescendre gsz. 1. Alçak gönüllük göstermek, gönül indirmek; yukardan bakmak, biraz küçümsemek, l.mec. alay. Condescendre à qch; & f.qch: Lütfedip kabul etmek (Il ne condescendait pas à répondre. Il a bien voulu condescendre à nos désirs). condiment er. 1. Yemeğe çeşni veren şey, çeşnilik, "baharat. 2. mec. Dürtü, tahrik eden (şey). condisciple er. Okul arkadaşı, öğrenim arkadaşı (Ils étaient condisciples à l'université). condition diş. 1. Durum, hal (Il faut savoir se contenter de sa condition. Les conditions économiques d'un pays). 2. Koşul, "şart (Les conditions de vie. La première condition du progrès, c'est la liberté). 3. Toplumsal durum, "mevki (On doit vivre selon sa condition. Une personne de condition élevée). 4. Zorunlu .gerekli şey (L'eau est une condition de la vie). 5. (Eski) Toplumsal sınıf, tabaka (Au moyen âge, il y avait trois conditions: Les nobles, les serfs et les vilains). 6. Tümdurum, "kondisyon, "form (Les lutteurs sont en bonne condition). 7. H ü k ü m , m a d d e (Les conditions d'un traité de paix, d'un armistice, d'un contrat). 8. Fiyat, tarife (Ce fournisseur fait des conditions avantageuses aux collectivités). § Une personne de condition: 1. (Eskiden) Soylu. 2. (Bugün) Toplumda yüksek bir mevkii olan kişi. A condition de f. qch: -mek şartıyla (Tu réussiras à condition de travailler). A condition que: Şu şartla ki, yeter ki (Nous terminerons ce travail en peu de temps à condition que vous veniez de bonne heure). Dans ces conditions: Bu durumda, bu koşullar içinde. Sans condition: Kayıtsız şartsız (Se rendre sans condition). Sous condition: 1. Şartlı olarak, ihtiyat kaydıyla (Je vous promets sous condition). 2. Geri verebilmek koşuluyla, muhayyer olarak (Acheter, vendre un article soub condition). Etre de (en) condition chez qn: (Eskiden) Birinin yanında hizmetçilik, uşaklık yapmak. Mettre en condition: 1. Çalıştırıp yarışmaya hazır duruma getirmek (Mettre un cheval en condition). 2. Şartlandırmak, istediği yöne çevirmek (Mettre l'opinion publique en condition). Remplir les conditions exigées: İstenilen nitelikleri taşımak, aranılan koşullara

299

conduire uygun olmak, conditionné, e s. 1. Şarta bağlı (Expérience conditionnée). 2. ruhb. Koşullandırılmış, şartlandırılmış (Réflexe conditionné. Une société conditionnée). 3. Kullanım için uygun d u r u m a getirilmiş (Produits conditionnés.Textile conditionné). conditionnel, le s. 1. Birtakım koşullara bağlı (Contrat conditionnel, clause conditionnelle). 2. er. dilb. Şart kipi, koşul birleşik zamanı, conditionnement er. Bir şeyin nemini alma, kolay taşınır yada hoş görünür duruma getirme gibi işlem; gereğince hazırlama, düzenleme (Conditionnement des textiles, du blé, de l'air). conditionner gçl. 1. Satışa, piyasaya sürmeye hazır duruma getirmek (Conditionner une marchandise, un produit). 2. (İpek, yün, buğday, hava gibi şeyler için) Nemini almak. 3. Gerektirmek, zorunlu kılmak (Ton retour conditionne son départ). 4. Koşullandırmak, şartlandırmak (Conditionner les gens, l'opinion publique).

condoléances diş. ç. Başsağlığı, "taziye. § Présenter, exprimer, offrir, faire ses condoléances à q n : Birine başsağlığı dilemek, başsağlığı dileklerini sunmak, condom er. Kaput, prezervatif, condominium er. Ortaklaşa egemenlik, condor er. G ü n e y Amerika akbabası, condottiere er. İt. 1. Eski İtalya'da milis k o m u t a m . 2. Paralı asker, conductance diş. İletkenlik, conducteur, trice s. 1. İletici, iletken (Les corps conducteurs). 2. ad. Ç o b a n , bakıcı (Conducteur d'un troupeau, conducteur de bestiaux). 3. Sürücü, şoför, makinist ( Conducteur de caravane, de voiture, de locomotive). 4. Gözetici, yönetici, ustabaşı (Conducteur de travaux). 5. (Basımcılıkta) Baskı ustası, conductibilité diş. İletkenlik, iletme yetisi, conductibles. İletken. conduire gçl. 1. Yanına alıp götürmek (Conduire son enfant à l'école, conduire le médecin chez un malade). 2. Uğurlamak (Conduire ses invités jusqu'à la porte). 3. Sürmek, sokmak (Conduire les soldats à l'attaque, au combat). 4. Y ö n e t m e k , gütmek, yürütmek (Conduire une affaire, un pays). 5. (Taşıt) Sürmek, kullanmak (Conduire unevoiture, uncamion). 6. Kılavuzluk etmek, yol göstermek (Conduire un aveugle dans la rue). 7. İletmek, geçirmek (Les corps qui conduisent la chaleur, l'électricité). 8. Conduire à: Sonu -e varmak (Cette route conduit à la forêt). 9.

conduit

300

Conduire qn à qch: Birini -e götürmek, ulaştırmak, erdirmek ( Elle a conduit son mari à la ruine, à la gloire). 10. Conduire qn à f. qch: Birini -meye götürmek (Cela m'a conduit à démissionner). 11. gsz. A r a b a kullanmak (Je ne sais pas conduire. Il apprendra à conduire). § Permis de conduire: A r a b a kullanma ehliyeti, ehliyet. Bien conduire sa barque: İşini yürütmesini bilmek. Conduire la barque: İşinin başında bulunmak. Conduire une femme à l'autel: Bir kadınla evlenmek. § Se conduire: 1. Yönetilmek. 2. D a v r a n m a k , hareket etmek (Se conduire bien, mal). conduit er. Akacak yer, boru, su yolu, oluk, ark, °kanal. conduite diş. 1. G ö t ü r m e , yollama, sürme (La conduite d'un convoi, d'un navire, d'un troupeau, d'une caravane). 2. G ü t m e , güdüm, yürütme (La conduite d'un travail, d'une affaire). 3. Yol gösterme, kılavuzluk (Il est chargé de la conduite de sa sœur aveugle). 4. Uğurlama (Il a fait la conduite à ses amis). 5. (Taşıtlarda) Direksiyon, *yönelteç (Ma voiture a la conduite à droite). 6. Trafik, gidiş geliş (Conduite en ville, sur route). 7. A r a b a kullanma, sürme. 8. Davranış, tutum (Avoir une bonne, mauvaise conduite). 9. Hal ve gidiş (Cet élève a zéro de conduite). 10. Boru, kanal (Conduite d'eau, de gaz, d'électricité). 11. (Tiyatroda) Sahne yürütmeni, kondüvit. 12. (Tiyatro) Sahne kitabı. § Sous la conduite de qn: 1. -in yönetiminde, kılavuzluğuyla. 2. -in etkisiyle, kışkırtmasıyla. Faire la conduite à qn: -i uğurlamak. Faire une conduite de Grenoble à qn: Birini evden k o v m a k , kötü davranmak. Racheter sa conduite passée: Kendini toparlamak, kötü d u r u m ve davramşianm bırakmak, condyle er. (Kemiklerde) E k l e m yumrusu, cône er. 1. Kozalak. 2. Kozalak biçiminde deniz hayvanlan kabuğu, deniz kozalağı. 3. mat. Koni. confection diş. 1. Y a p m a , hazırlama (La confection d'un gâteau, du thé). 2. Y a p m a , bitirme, tamamlama (La confection d'une machine, d'une route). 3. Hazır giysi yapımı; hazır giyim; hazır giysicilik (Un vêtement de confection. Maison de confection. Il travaille dans la confection). confectionner gçl. Y a p m a k , hazırlamak, meydana getirmek. confectionneur, euse ad. Giyim kuşam üstencisi; hazır giysi yapımcı ve satıcısı, hazır giyimci. confédéral, e s. 1. Birlik halinde,topluca (Un meeting confédéral). 2. Konfederasyon halinde, birleşik, konfederasyona değgin, confédération diş. 1. Devletler birliği (La

confiance

confédération helvétique). 2. Birlik, konfederasyon (Confédération des syndicats). confédéré, e s. Birleşik, konfederasyon halinde birleşmiş (Les Etats confédérés). confédérer gçl. Konfederasyon haline getirmek, birleştirmek, conférence diş. 1. Konuşma, konferans (Faire, donner une conférence). 2. Toplantı (Tenir une conférence. Il est maintenant en conférence. J'ai une conférence avec un député. La conférence du désarmement. Une conférence au sommet. Conférence de presse). 3. Karşılaştırma (Conférence de textes) § Maître de conférence: Doçent. conférencier,ère ad. Konuşmacı, konferansçı, conférer gçl. 1. Karşılaştırmak, ölçüştürmek (Conférer deux textes). 2. Conférer qch avec: -ile karşılaştırmak. 3. Vermek (Conférer un titre, un grade, une médaille). 4. Conférer qch à qn: Birine bir şey vermek (On lui a conféré la grande médaille). 5. Conférer avec qn: Biriyle görüşmek, konuşup akıl danışmak (Ce directeur confère souvent avec ses collaborateurs sur la marche des affaires). 6. Conférer avec qn de qch: Biriyle -konusunda görüşmek (Il conférait de son affaire avec son avocat). conferve diş. Ketencik denilen bir suyosunu. confesse diş. Suçunu itiraf, günah çıkarma (Aller à confesse, venir de confesse). confesser gçl. 1. İtiraf etmek (Confesser la vérité, son erreur, ses torts). 2. Konuşturmak, ağzından söz almak (Personne n'arrive à le confesser). 3. G ü n a h çıkarttırmak (Ce prêtre ne confesse pas. Confesser un pénitent). 4. Confesser qch à qn: Bir şeyi birine açmak, söylemek, itiraf etmek (Confesser un secret à son ami). § Se confesser: 1. G ü n a h çıkarmak, suçunu itiraf etmek. 2. Se confesser à qn: -e günah çıkarttırmak, bütün suçlanm itiraf etmek (Se confesser à un prêtre). 3. Se confesser de qch: -i söyleyip içini temizlemek, kurtulmak. confesseur er. 1. G ü n a h çıkaran papaz. 2. (Eski R o m a çağında) Dinini açıkça söylemekten çekinmeyen Hıristiyan, confession diş. 1. İtiraf (Les confessions de Rousseau). 2. G ü n a h çıkarma, suçlarını itiraf. 3. Din kabülü. 4. Mezhep (Une tolérance mutuelle règne entre les confessions). confessionnal er. Kilisede günah çıkartma yeri. confessionnelle s. İnan üzerine olan,inancadeğgin, dinle ilgili (Ecole confessionnelle). confetti er. it. Konfeti, *saçı. confiance diş. İnan, güven. § Personne de confiance:

confiant Güvenilir kişi. Vote de confiance: Güven oyu (Demander, obtenir le vote de confiance). De confiance: Gözü kapalı olarak, büyük bir güvenle (Acheter qch de confiance). En confiance, en toute confiance: Tam bir güvenle. Avoir confiance en, dans: -e güvenmek, bel bağlamak (J'aiconfiance en lui, dans ce remède). Avoir confiance en soi: Kendine güveni olmak. Faire confiance à: -e güvenmek, güvenle bakmak (Il peut faire confiance à l'avenir). Gagner la confiance de qn: -in güvenini kazanmak. Inspirer confiance: Güven vermek, güven uyandırmak. Manquer de confiance en soi: Kendine güveni olmamak. Perdre confiance: Cesaretini, kendine güvenini yitirmek. Trahir, tromper la confiance de qn: -in güvenini sarsmak, güvenini boşa çıkarmak. Voter la confiance: Güven oyu vermek, confiant,e s. Güvenen, inanan (Je suis confiant en ses paroles). confidence diş. Gizini açma, "sırrını söyleme, açılma. § En confidence: Gizlice, gizli tutarak, mahrem olarak. Etre dans la confidence de: -den haberli olmak, -in içyüzünü bilmek. Faire une confidence à qn: -e gizli bir şeyini söylemek, gizini açmak. confident,e ad. Gizdeş, "sırdaş. confidentielle s. Gizli, gizli tutulan, "mahrem (Un entretien confidentiel, une lettre confidentielle). confidentiellement bel. Gizlice, "mahrem olarak, aradaki yakınlık dolayısıyla (J'ai appris confidentiellement qu'il allait changer de magasin). confier gçl. Confier qch à qn: 1. Bir şeyi birine emanet etmek, bırakmak (Nous avons confié la petite fille à nos amis). 2. A ç m a k , söylemek (Je lui ai confié tout mon secret). 3. İçine bırakmak (Confier des semences à la terre). § Se confier à qn: 1. Birine gizlerim, içini açmak (Se confier à un ami). 2. Birine güvenmek, bel bağlamak, configuration diş. Görünüş, dış görünüş, biçim, arazi yapısı, configurer gçl. Biçim vermek, confiné, e s. Kapalı; içeri k a p a m p kalmış (Il vit confiné chez lui. Air confiné: Kapalı hava, pis hava). confinement er. 1. Belli bir sınır içinde bırakma, sınır içine alma. 2. Hapis. 3. T e k başma hapis, bir yere kapanıp kalma, confiner gçl. 1. Hapsetmek, kapatmak (Je ne veux pas le confiner dans ce bureau). 2. Confiner à qch, avec qch: -ile sınırdaş olmak; -e çok yakın olmak (La Turquie confine à l'Iran, avec la Bulgarie). 3. Confiner à qch : mec. -i çok andırmak, -e pek yakın

301

confit olmak, pek benzemek (Un air de satisfaction qui confine à l'insolence). §Se confiner: 1. Çekilmek, kapanmak (Se confiner chez soi, dans sa chambre). 2. - sınırları içinde kalmak, dışına çıkamamak (Se confiner dans un rôle). confins er. ç. Sınır. § Aux confins de: -sınırında (Il habite aux confins de la Turquie et de la Grèce). Aux confins de la Terre: Dünyanın ucunda, çok uzaklarda. confire gçl. 1. Batırıp ıslatmak, bandırmak, banmak. 2. (Meyvenin) Şekerlemesini; (Sebzenin) turşusunu; (Etin) kavurmasını yapmak. confirmatif,ive.s. Doğrulayıcı, onayıcı, tasdik edici, gerçekleyici (Arrêt confirmatif). confirmation diş. 1. Doğrulama, gerçekleme, onaylama, "tasdik (Confirmation d'une nouvelle, d'une promesse. Confirmation d'un acte par une autorité officielle). 2. Vaftizi pekiştirme duası (L'évêque peut seul donner la confirmation). 3. "Teminat, güvence. § Donner à qn confirmation de qch: Birine -e konusunda güvence vermek, confırmatoire s. 1. Doğrulayıcı. 2. Resmi nitelik kazandırıcı. confirmer gçl. 1. Doğrulamak, gerçeklemek, onaylamak, "teyid e t m e k , "tasdik etmek (Confirmer un fait, une nouvelle. Son témoignage confirme le mien). 2. Desteklemek, güç vermek (Il m'a confirmé dans mon entreprise, dans ma résolution). 3. Haklı çıkarmak, doğru olduğunu ortaya koymak (Les résultats ont confirmé mes soupçons). 4. Resmi nitelik vermek. 5. Sağlamlaştırmak, daha da güçlendirmek (Confirmer une institution). 6. Vaftizi pekiştirme duası yapmakf L'évêque va confirmer les enfants). İ Se confirmer: D o ğ r u olduğu ortaya çıkmak, doğruluğu belli olmak, doğrulanmak (Les rumeurs se sont confirmées). confiscable s. 'Zoralimlanabilir, müsadere edilebilir. confiscation^. 'Zoralım,müsadere(Confiscation des marchandises non déclarées à la douane). confiserie diş. 1. Şekercilik. 2. Şekerci dükkânı. 3. Şekerleme (Déguster des confiseries). confiseur,euse ad. Şekerci, confisquer gçl. 1. Müsadere e t m e k . El koymak. 2. Confisquer qch à qn: Birinin -sini bir süre için alıp tutmak, vermemek (Le professeur a confisqué à l'élève sa balle). confit, es. 1. Şekerleme yapılmış (Fruits confits). 2. (Bir şeyin) Turşusu (Cornichons confits). 3. mec. Gömülmüş, kendini çok vermiş (Il est confit dans la piété). 4. er. Yağda saklanmış e t , kavurma.

confiteor conflteor er. Bu sözcük ile başlayan bir katolik günah çıkarma duası (Dire des confiteor, faire des confiteor). confiture diş. Reçel (Confiture d'oranges, de pêches). confiturerte diş. 1. Reçelcilik. 2. Reçel yapımevi, confiturier,ère s. 1. Reçele değgin (Industrie confiturière). 2. ad. Reçelci. conflagration diş. 1. Tutuşma, ateş alma, ateşler içinde kalma. 2. mec. Kaynaşma, karışıklık, conflit er. 1. Çatışma, çarpışma (Un conflit armé. Conflit d'intérêts, conflit d'opinions). 2. Anlaşmazlık (Iln'yapasmalde conflits entre eux). § Etre en conflit avec qn: -ile anlaşmazlık içinde olmak. Entrer en conflit avec: -ile anlaşmazlığa düşmek, aralarında anlaşmazlık çıkmak, confluent er. Su kavuşağı, koyar (Confluent de deux fleuves). confluer gsz. 1. (Akarsular için) Birbirine kavuşmak. 2. Confluer avec: -ile kavuşmak, birleşmek (Le Tigre conflue avec l'Euphrate). 3. mec. Bir yerde toplanmak, bir araya gelmek (Des soldats confluent au pied des murailles). confondre gçl. 1. Karıştırmak, karmakarışık etmek, allak bullak etmek (Cela confond l'imagination). 2. Bozmak, karıştırmak (Nous avons confondu les plans de l'ennemi). 3. Susturmak, bozmak, bozum etmek (Confondre un menteur). 4. Şaşırtmak, hayrete düşürmek (Tes paroles l'ont confondu). S. Birbirine karıştırmak (Je confonds des dates. Vous confondez l'âne et le mulet). 6. Confondre qn, qch avec: -ile karıştırmak, ayırt e d e m e m e k (Il a confondu son chapeau avec le mien). 7. Utandırmak, "mahçup etmek, minnettar bırakmak (Vous m'avez vraiment confondu). 8. Etre confondu de: -e şaşırmak, -den hayrete düşmek (Je suis confondu de le voir parler ainsi). § Se confondre: Karışmak. § Se confondre en excuses, en remerciements: Bin bir özür dilemek; nasıl teşekkür edeceğini bilememek, conformateur er. 1. (Şapka için) Baş ölçeği. 2. (Ayakkabılar için) Genişletme kalıbı, conformation diş. Yapılış, yapı (Conformation anatomique). g Vice de conformation: Yapılış kusuru, yapım bozukluğu, conforme s. Conforme à qch: 1. -e uygun (Cette maison n'est pas conforme à nos besoins. Tu mènes une vie conforme à tes désirs, à tes moyens). 2. -e benzer; -i andıran (Ton écriture est conforme à la mienne), g Conforme à l'original: Aslına uygun; aslı gibidir, conformé, e s. Yapılı, yapıhşlı, "cüsseli (Un enfant bien conformé).

302

confus conformément bel. 1. Uygun olarak. 2. Conformément à: -e uygun olarak, -üzre (Il a agi conformément à vos ordres). conformer gçl. Conformer qch à qch: 1. Bir şeyi -e benzetmek, benzer kılmak (Il cherche à conformer sa conduite à la tienne). 2. -e uydurmak (Il doit conformer ses actes à ses paroles), g Se conformer à qch: 1. -e uygun düşmek, benzemek, uymak (Ce qu'il dit se conforme à,la réalité). 2. -e uymak, kendini uyarlamak (Se conformer au règlement, aux circonstances). conformisme er. "Uygunculuk, "uydumculuk. conformistes, ve ad. 1.(İngiltere'de)Anglikan.2. "Uyguncu, "uydumcu. conformité diş. 1. Uygunluk. 2. Benzerlik. 3. Girme, kabullenme, benimseme (Conformité à une religion). § Etre en conformité avec: -e uygun olmak ( Tes actes ne sont pas en conformité avec tes principes). confort er. 1. Rahatlık, rahat, gönenç (Il aime son confort). 2. Konfor, rahat kolaylığı (Un appartement qui a le confort). confortables. 1. R a h a t (Une chaise confortable). 2. Konforlu (Une maison confortable). 3. Tath, kaygıdan üzüntüden uzak, gönençü (Mener une vie confortable). 4. er. Kapitone koltuk. 5. er. ç. Konçlu terlik, confortablement bel. Kolaylıkla, rahatça, gönenç

içinde (Vivre confortablement). confraternel, le s. Meslektaşlara değgin (Amitié confraternelle). confraternité diş. Meslektaşlık sevgisi, meslektaşlık, confrère er. Meslektaş. confrérie diş. Hayır derneği, yardımsevenler derneği; dernek, confrontation diş. 1. Karşılaştırma (Confrontation de deux textes). 2. Yüzleştirme (Confrontation des témoins, des accusés). confronter gçl. 1. Karşılaştırmak (Confronter les textes différents). 2. Yüzleştirmek ( Confronter les témoins): 3. Confronter qn avec: -ile yüzleştirmek (Confronter les témoins avec le prévenu). 4. Confronter qch avec, à: -ile karşılaştırmak (J'ai confronté tes déclarations avec tes écrits). confucianisme er. Konfüçyüs dini. confucianistes. ve ad. Konfüçyüs dininden olan. confus, e s. 1. Karışık, karmakarışık (Une affaire confuse, une situation confuse). 2. Bulanık, dağınık (Un esprit confus). 3. Anlaşılmaz, (Un style confus, des idées confuses). 4. Belirsiz, pek seçilemeyen (Un murmure confus, cri confus, bruit confus). 5. Utanmış (J'ai été très confus). 6.

confusément Etre confus de qch, de f. qch: -den utanmak, -mekten utanmak, "mahçup olmak (lia été confus de son erreur, d'être pris sur le fait). confusément bel. Belli belirsiz; anlaşılmayacak biçimde; karmakarışık bir biçimde; bulanık olarak. confusion diş. 1. Karışıklık, anlaşılmazlık (Confusion des idées). 2. Birbiriyle karşıtırma, yanılma (Confusion de dates, de noms, de personnes). 3. mec. Utanma, "mahçubiyet. 4. Bunama (Confusion mentale). S. Karışıklık, bunalım (Confusion politique). 6. Fitne, bozgunculuk (Mettre la confusion dans les rangs d'une armée). 7. huk. Alacaklı ve borçlu sıfatlarının birleşmesi. § Confusion de droits: Çeşitli haklann bir kişide toplanması. Confusion de parts, de paternité: İlk kocanın ölümünden dokuz ay önce yada ikinci evlenmenin altıncı ayından sonra doğan bir çocuğun babasının bilinmemesi hali. En confusion: Karışık halde, karışık bir kalabalık halinde. Jeter la confusion dans les esprits: Zihinleri bulandırmak, congé er. l . İ z i n (Congé de maladie. Congé annuel). 2. Tatil, 'dinlence (Congé payé). 3. İşten çıkarma, yol verme (Le patron lui donnera son congé). 4. Okul tatili. 5. "Ruhsat tezkeresi. 6. (Sözleşmeyi) Bozma bildirimi, °feshi ihbar (Donner congé à un locataire). § Demander congé: İzin istemek, selâm verip çekip gitmek. Donner congé à qn: 1. İşinden çıkarmak. 2. (Kiracıyı) Evden çıkarmak. Etre en congé: Tatilde olmak; izne çıkmış olmak. Prendre son congé: İş ya da askerlik yaşamından çekilmek, ayrılmak, istifa etmek. Prendre congé de qn: -den ayrılmak, allahaısmarladık diyerek çekip gitmek. Prendre un congé: İşinden ayrılma, işini bırakma izni almak. Recevoir un congé: Ev sahibinden evi boşaltmasına değgin bir yazı, haber almak, congéable s. 1. İzin alabilen. 2. Sılada bulunan, izinli. 3. Kiracısı her vakit çıkarılabilen (mülk). congédiable s. (İşinden) Çıkarılabilir, yol verilebilir. congédiement er. 1. Kovma, yol verme. 2. İzin alma, izin verme, izinlilik. congédier gçl. 1. Kovmak, okuldan atmak (Congédier un élève pour son indiscipline). 2. İşinden çıkarmak, yol vermek, atmak (Congédier un ouvrier, un employé). 3. Başından savmak (Je l'ai congédié d'une tape amicale sur l'épaule). congeiable s. Donabilir (Liquide congelable). congélateur er. (Buzdolabında) Buzluk. 2. Yüksek soğutuculu buzdolabı. § Chalutier congélateur:

303

congruent Soğutucu donanımlı balıkçı gemisi, congélation diş. 1. D o n m a (Point de congélation de l'eau, d'un liquide). 2. D o n d u r m a , donmuş hale getirme (Congélation de la viande). congeler gçl. 1. D o n d u r m a k (Congeler la viande, de l'alcool). 2. Çok üşütmek, soğuktan dondurmak (Unventglacialcongelaitlesmains). § Se congeler: Donmak. congénère s. ve ad. Türdeş, soydaş, "hemcins, congénital, e s . 1. Doğuştan, soydan gelen, anadan doğma (Maladie congénitale, caractère congénital). 2. mec. tkz. Oldum olası (C'est un crétin congénital). congénitalement bel. Doğuştan, anadan d o ğ m a , oldum olası. congestif, ive s. Kanamalı, kanama ile ilgili (Etat congestif d'un organe). congestion diş. 1. Kan akını. 2. Kanama (Congestion cérébrale). congestionner gçl. 1. Kan akınına uğratmak, kıpkırmızı yapmak (Le soleil me congestionnait la face). 2.mec. Tıkamak, kapamak (Congestionner une rue, une route). conglomérat er. yerb. Yığışım, conglomération diş. Yığma, kümeleme, conglomérer gçl. Yığmak, kümelemek, conglutiner gçl. I . Yapışkanlık vermek. 2.

Yapıştırmak, congo er. Kongo. congolais, e s. ve ad. Kongolu. Kongo ve kongolulara değgin, congratulation diş. Kutlama, "tebrik, congratuler gçl. Kutlamak, tebrik etmek § Se congratuler: Birbirini kutlamak, congre er. Deniz yılanbalığı, magri, migra, congréganiste s. ve ad. 1. Tarikatçı papaz. 2. s. Tarikat topluluğuna değgin, congrégation diş. 1. Tarikat mensupları, tarikat kardeşi papazlar. 2. Topluluk. § Congrégation des fidèles: Katolik topluluğu, congrès er. 1. Kurultay, kongre (Congrès de sociologie. Assembler, ouvrir un congrès). 2. Eskiden Fransada cumhurbaşkanı seçmek yada anayasayı değiştirmek için toplanan parlamento. 3. (Amerika Birleşik Devletlerinde) Senato ve Temsilciler Meclisi, congressiste ad. 1. Kongre üyesi. 2. Kongreye katılan (kişi), congru, es. T a m , tıpatıp, uygun. § Portion congrue: D a r a d a r geçimlik. Réduire q n à la portion congrue: Birini güç belâ geçinebilecek d u r u m a düşürmek. congruent, e s. Uygun, yerine tıpatıp gelen.

304

congruité

connaissance

congruité diş. Uygunluk, tıpatıplık. congrfiment bel. Uygunca, yerinde olarak, conicité diş. Konilik, koni biçimi, conifères er. ç. bitb. Kozalaklılar, conique s. Konik, koni biçiminde, conirostres. vead. Koni gagalı (kuş), conjectural, e s. G ö r ü n ü ş e yada sanıya dayanan, "tahmini.

conjungo er. tkz. Evlenme. conjurateur, trice ad. 1. Büyücü, büyü yapan. 2. Suikastçı, komplocu, fesat düzenleyici. conjuration <% 1. Büyü (Faire une conjuration). 2. Suikast, komplo, Devlete karşı düzenlenen fesat (La conjuration de Catilina est restée célèbre dans l'histoire de Rome). 3. ç. Yalvarma, yalvarıp yakarma.

conjecture diş. Sam, "tahmin (Conjecture sur l'avenir). conjecturer gçl. Kestirmek, tahmin etmek (Conjecturer l'évolution politique d'un pays). § Conjecturer s u r qch: -üzerinde tahmin yürütmek. conjoindre gçl. 1. Bitiştirmek, birleştirmek. 2.

conjuré,e ad. Fesat arkadaşı, suikaste katılan kişi, komplocu (La police a arrêté les principaux conjurés). conjurer gçl. 1. Afsunla, duayla yada ustalıkla savmak; önlemek (Conjurer les démons. Conjurer un accident, une crise, un malheur). 2. Kesin karar vermek, aklına koymak (Conjurer la perte d'un tyran). 3. C o n j u r e r q n de f. qch: Birine -mesi için yalvarıp yakarmak, istirham etmek, çok rica etmek (Il m'a conjuré de ne pas m'exposer inutilement à ce danger. Je vousi conjure de me croire. Je vous en conjure). 4. Conjurer contre: -e karşı komplo k u r m a k , suikast düzenlemek (Conjurer contre un roi, contre l'Etat). § Se conjurer: Birleşmek, elbirliği etmek (Les républicains se conjuraient contre César).

Evlendirmek, conjoint,e s. 1. Birbirine bağlı (Problèmes conjoints). 2. İlişik, bitişik (Remarques, notes conjointes). 3. ad. K a n , koca, eş. conjointement bel. Birlikte (Il agira conjointement avec nous). conjonctif,ive s. 1. Bağ, bağlayıcı, bitiştirici (Tissu conjonctif. Fibres, cellules conjonctives). 2. er. anat. Katılgan doku. § Particule, locution conjonctive: dilb. Bağ, bağlaç, conjonction diş. 1. Birleşme, birleştirme; bağlaşma (Cette œuvre est née de la conjonction de la science etdel'art). l.dilb. B a ğ , b a ğ l a ç . 3 . g ö k b . Kavuşma konumu; Güneşle herhangi bir gezegenin, Güneşle Ayın Yere göre aynı hizada ve aynı yanda bulunduğu konum, conjonctive diş. (Gözde) Katılgan zar. conjonctivite diş. (Gözde) Katılgan zar yangısı, göz ingini. conjoncture diş. 1. Rastlantı uygunluğu, rastlaşma. 2. Fırsat, elverişli durum (Profiter de la conjoncture). 3. T o p l u d u r u m (Conjoncture économique, politique). conjoncturelle s. Topluduruma değgin; toplumsal durumla ilgili, conjugabie s. Çekimli, conjugable).

çekilebilir

(Un

verbe

conjugaison diş. 1. Birleşme, birleştirme (La conjugaison des efforts). 2. dilb. Çekim; fiil çekimi, eylem çekimi, c o n j u g a l e s. Karı kocaya değgin, eşlere değgin, evliliğe değgin (L'amour conjugal, la vie conjugale, la fidélité conjugale). conjugué, e s. 1. Birleşik, birleştirilmiş, ortak (Efforts conjugués). 2. Çekimli, çekilmiş (Verbe conjugué). 3. diş. ç. Yeşil renkte tatlısu yosunu, conjuguer gçl. 1. Bitiştirmek, birleştirmek (Ils ont conjugué leurs efforts et leurs influences). 2. Ç e k m e k , çekimini yapmak (Conjuguer un verbe).

connaissable s. Tanınabilir, anlaşılabilir. connaissance diş. 1. Anlama, ayırdetme yetisi (Sa connaissance est restée bornée). 2. Bilme (Sa connaissance de français lui a été très utile à Paris). 3. Bilgi (Il a des connaissances superficielles à ce sujet. Approfondir, enrichir ses connaissances). 4. Tanıdık, bildik, tanış (Ce n'est ni un ami, ni un proche parent, c'est simplement une connaissance). 5. Tanışma (Dans ce cocktail, il a fait de nouvelles connaissances). 6. ç. (Veterinerlikte) Bir hayvanın nişanlan. 7. Tanıma, anlama (La connaissance du cœur humain). 8. hlk. Oynaş, aftos, sevgili (Il est allé au bal avec sa connaissance). 9. huk. Bakma, üzerinde yargı yürütme yetkisi (Connaissance d'une cause par un tribunal). § A ma connaissance: Bildiğim kadarıyla. De connaissance: Tanıdık, bildik, yabancı olmayan (Un pays de connaissance, un visage de connaissance). En connaissance de cause: Bilerek, bile bile, bilinçli olarak. Avoir toute sa connaissance: Belleği, ussal yetenekleri, bütün yetileri henüz yerinde olmak. Donner connaissance de qch à qn: Birine -hakkında bilgi vermek. Faire la connaissance de qn: -ile tanışmak (J'ai été très heureux d'avoir fait sa connaissance). Faire connaissance avec qn: -ile tanışmak. Faire étalage de toutes ses connaissances: Bütün bilgilerini ortaya dökmek, bilgi gösterisi yapmak. Prendre connaissance de

connaissement qch: -i okuyup öğrenmek. Tomber, rester sans connaissance: Düşüp bayılmak, kendini yitirmek. Prendre, reprendre connaissance: Kendine gelmek, ayılmak, connaissement er. Konşimento, connaisseur, euse s. vead. tyi tanıyan, bilen; uzman, erbap (Il est connaisseur en vins. C'est un grand connaisseur). connaître gçl. 1. Tanımak (Je connais ce vieillard qui sort du café. Je te connais de nom, de vue, de réputation). 2. Bilmek (Connaître un texte, une idée. Connaître le français, une langue étrangère). 3. Tatmak, ne olduğunu iyi bilmek, görmek, uğramak, başına gelmek (Connaître la misère, la faim). 4. Ulaşmak, kazanmak, erişmek (Mon recueil de poèmes a connu un grand succès). 5. (Kutsal Betikteki anlamıyla) Bilmek, cinsel ilişkide bulunmak. 6. Connaître de: huk. -e bakmak; üzerinde yargı yürütmek, bakmaya yetkili olmak (Le tribunal de commerce ne connaît pas des causes civiles). 7. Connaître qch à: Bir şeyi -den tanımak, hakkında -e göre yargı yürütmek (C'est au fruit que l'on connaît l'arbre. C'est à l'œuvre que l'on connaît l'artisan). § Ni vu ni connu: Kimse görüp bilmeden, kimsenin haberi olmadan. Connaître la musique: Olaydan haberli olmak, olup biteni bilmek. Connaître le dessous des cartes: İşin iç yüzünü bilmek. En connaître un bout: tkz. İşin iç yüzünü bilmek, dalgayı bilmek. Etre connu pour: -siyle tanınmak (La France est connue pour ses vins). Etre connu comme le loup blanc: Herkesçe bilinmek; kendisini tanımayan, bilmeyen kimse bulunmamak. Faire connaître qch à qn: Birine birşeyi bildirmek. Ne connaître que qch: 1. -deyip de başka şey d e m e m e k , -den başkası yok demek ( U n bon café après le repas, je ne connais que ça). 2. -den başka şey bilmemek (Un militaire qui ne connaît que la consigne. Il ne connaît que son devoir). Ne pas connaître de bornes: Sınır tanımamak, sınırsız olmak (Sa générosité ne connaît pas de bornes). Ne connaître qn ni d'Eve ni d'Adam: Birini hiçbir suretle tanınmamak, hiç mi hiç bilmemek. Ne connaître ni Dieu ni diable: 1. Din iman diye bir şey tanımamak. 2. Hiçbir şeye değer vermemek. § Se connaître: 1. Kendini bilmek, haddini bilmek (II ne se connaît jamais). 2. Tanışmak, birbirlerini tanımak (Nous nous sommes connus à istanbul). § S'y connaître en qch: Usta olmak, iyi anlamak, yapmasını, kullanmasını iyi bilmek (Le vieux singe qui s'y connaît en grimaces). Se connaître à qch: -den çok iyi anlamak. Ne se connaître plus: Öfkeden gözü dönmek. Se faire connaître: 1.

305

consacré Sivrilmek. 2. Adını, ününü yaymak, kendini tanıtmak. Connais-toi toi-même: Sen seni bil. connecter gçl. (Boru, kablo gibi şeyleri) Birleştirmek, birbirine bağlamak, connectif, ive s. Birleştirici, birbirine bağlayıcı, connerie diş. argo. Aptallık, enayilik, connetable er. (Eskiden Fransa'da) Başkomutan, connexe s. Bağlı, birleşmiş, birbirine benzer (Causes connexes. Affaires, sciences, idées connexes). connexion diş. 1. Bağlantı, birlik, benzerlik, yakınlık (La connexion des deux crimes a entraîné la fusion des procès). 2. (Elektrik) Devreye bağlama (Connexion d'un poste de radio). connexité diş. Bağlantı, ilgililik, benzeşiklik. connivence diş. 1. Suç ortaklığı; suça katılma. 2. Gizli anlaşma. § Agir de connivence avec qn: -ile birlikte hareket etmek. Etre de connivence avec qn: -ile birlik olmak, gizli anlaşma içinde olmak, connotation dilb. Yananlam. connoter gçl. dilb. Yananlam olarak ... demek olmak. connu, e s. 1. Bilinen, iyi bilinen (Un sujet très connu). 2. Ünlü, tanınmış (Un poète très connu). 3. er. Bilinen şey, "malûm (Le connu et l'inconnu) conoïde s. Konimsi, koniyi andıran. conque diş. l.hayb. M ü h r e boncuğu. 2. anat. Kulak çukuru. conquérante s. ve ad. İl açan, "fatih (Mehmet le Conquérant. Un air conquérant). conquérir gçl. 1. İl açmak, "fethetmek (Conquérir un pays, une ville). 2. mec. Kazanmak, fethetmek, kendine bağlamak (Conquérir les cœurs, l'estime des grands, une femme). § Se conquérir: Savaşımla elde edilmek, çabayla kazanılmak (La culture ne s'hérite pas, elle se conquiert). conquête diş. 1. İl açımı, fetih (La conquête d'un pays). 2. mec. Kazanma, elde e t m e , kendine çekme (La conquête des cœurs, des gens). 3. tkz. Tavlanan kadın (Tu as vu ma dernière conquête). 4. tkz. Kadın tavlama (Aujourd'hui j'ai fait une conquête). § Faire la conquête de: 1. -i fethetmek. 2. -i kazanmak, elde etmek, kendine çekmek. conquis,e s. 1. Fethedilmiş (Un pays conquis). 2. Tavlanmış (Une femme conquise). § Agir comme en pays conquis: Babasının çiftliğindeymiş gibi hareket etmek, conquistador er. Isp. Amerikayı fethetmeye giden İspanyol serüvencisi, consacrée s. 1. Dince kutsal bilinen, kutsal (Terre consacrée. Hostie consacrée). 2. Kutsal bir varlığa adanmış. 3. Benimsenmiş, kabul edilmiş (Ce mot

consacrer n'est pas encore consacré par l'Académie). 4. Consacré à: -e ayrılmış, verilmiş, "tahsis edilmiş, consacrer gçl. 1. Tanrıya vakfetmek, adamak (Consacrer une église. Consacrer un temple à Jupiter). 2. Kutsamak, "takdis etmek (Consacrer un prêtre. Consacrer l'hostie, le vin). 3. Benimsemek, onaylamak, kabul etmek (Consacrer un usage, un terme). 4. Consacrer qch à: -e adamak, vakfetmek (Consacrer un enfant à Dieu). S. Consacrer qch à qch: -e vermek, hasretmek, uğrunda harcamak ( Consacrer sa vieà la science). § Se consacrer à: kendini -e vermek, vakfetmek (Se consacrer à l'étude, à une tâche, à ses enfants). consanguin,e s. ve ad. Babadan hısım, baba yanından akraba; bababir (Frère consanguin, sœur consanguine. Les consanguins). consanguinité diş. Babadan hısımlık, baba yanından akrabalık, kan bağı. consciemment bel. Bilinçli olarak, bilerek, bile bile. conscience diş. 1. Bilinç, "şuur (Etat de conscience. Conscience du moi. Conscience de classe. Une conscience intime de notre existence, voilà le plaisir). 2. Bulunç, "vicdan (La voix de la conscience). § Examen de conscience: Vicdan muhasebesi. Homme de conscience: Vicdanlı, namuslu adam. Liberté de conscience: Vicdan f- f özgürlüğü, inan özgürlüğü. En conscience: Doğrusu, açıkçası, namuslu konuşmak gerekirse (En conscience, je me sens un peu responsable de ce mauvais résultat). En mon âme et conscience: Vicdanım hakkı için. La main sur la conscience: Elini vicdanına koyarak. Par acquis de conscience: Vicdan rahatı için, içi rahat etsin diye. Avoir la conscience tranquille: Vicdanı rahat olmak. Avoir la conscience large: V u r d u m duymaz olmak, bir şeyi kendine dert edinmemek. Avoir conscience de qch: -in bilincinde olmak, bilmek (Il a conscience de son talent, desaforce). Avoir quelque chose sur la conscience: Pişmanlık duyulan bir şey yapmış olmak, yürek yarası olmak. Avoir la conscience en paix, en repos: İçi, vicdanı rahat olmak. Avoir bonne conscience, mauvaise conscience: Vicdanı rahat olmak, vicdanı rahat olmamak. Dire tout ce qu'on a sur la conscience: İçinde ne varsa olduğu gibi söylemek. Prendre conscience de qch: -i öğrenmek, anlamak, farkına varmak (Il n'a pas tardé à prendre conscience de la situation). consciencieusement bel. 1. Bilinçle, özenle, ciddi olarak (Travailler consciencieusement). consciencieux, euse s. 1. Vicdanlı (Un homme consciencieux). 2. Özenli, ciddi, dikkatli (Un

306

conseil employé consciencieux). conscient, e î. 1. Bilinçli, ne yaptığını bilen (Un homme conscient). 2. Bilen, haberi olan. § Etre conscient de qch: 1. -in bilincinde olmak, -i bilmek (Il est conscient de son mérite, de ses responsabilités). 2. -den haberli olmak, bilmek (J'étais conscient de la situation). conscription diş. Askerlik yoklaması, askere yazma. conscrit er. 1. Askerliği çıkmış delikanlı. 2. Askere yeni alınan er, acemi er (Les conscrits de la classe 1955). 3. mec. Toy delikanlı, acemi çaylak (Il agit comme un conscrit). § Pères conscrits: (Eski R o m a ' d a ) Senato üyeleri, consécration diş. 1. Tanrıya vakfetme, adama (Consécration d'un temple). 2. Kutsama, takdis etme. 3.Kabul etme,benimseme (Les nouveaux mots doivent recevoir la consécration de l'usage. Cet événement fut la consécration de sa théorie). consécutif,ive s. 1. A r d arda, aralıksız, ardışık (Tu dois prendre ces médicaments pendant cinq jours consécutifs). 2. Sonuç bildiren (Proposition subordonnée consécutive). 3. Consécutif à: -den doğan, ileri gelen (Dégâts consécutifs à l'incendie. Infirmité consécutive à un accident). consécution diş. Art arda geliş, birbiri üstüne geliş, zincirleme (Consécution de sons, d'images). consécutivement bel. 1. A r t arda, bir biri arkasına, üst üste. 2. Consécutivement à: -in sonucu, -nedeniyle (Consécutivement à la hausse des prix du papier, certaines revues diminuent leurs tirages). conseil er. 1. Öğüt, "nasihat (Je suivrai votre conseil. C'est un conseil d'ami). 2. (Eski) Danışman, kendisine akıl danışılan kimse (Cet homme si sage, le conseil de toute une ville). 3. Meclis (Les membres duconseil. Le conseil délibère). 4. Kurul (Conseil de discipline. Conseil de sécurité). § Conseil général du département: İl genel meclisi, il genel kurulu. Conseil municipal: Belediye encümeni. Conseil d'administration: Yönetim kurulu. Conseil des Prud'hommes: İş mahkemesi. Conseil de l'Europe: Avrupa Konseyi. Conseil d'Etat: Danıştay. Conseil des Ministres: Bakanlar Kurulu. Avocat-conseil: Danışılan avukat, danışma avukatı. Conseil Supérieur de l'Education Nationale: Talim ve Terbiye Kurulu. Demander conseil à qn: -den öğüt almak, -e danışmak. Donner conseil à qn: -e öğüt vermek. Donner à qn le conseil de f. qch: Birine -meşini öğütlemek (Je lui ai donné le conseil de patienter). Suivre les conseils de qn: -in öğütlerini dinlemek, tutmak. Tenir conseil: Toplanmak (Les jurés

conseiller tenaient conseil dans le cabinet du juge). La nuit porte conseil: Sabah ola hayrola, sabahın şerri akşamın hayrından iyidir, conseiller gçl. 1, Kılavuzluk etmek, yol göstermek CConseiller un élève dans ses études). 2. Conseiller qch à qn: Birine -i öğütlemek, salık vermek, "tavsiye etmek (Le médecin lui a conseillé le bord de la mer). 3. Conseiller à qn de f. qch: Birine -meşini salık vermek, öğütlemek, tavsiye etmek (Je vous conseille d'être un peu prudent). ' conseiller,ère ad. 1. Öğütçü, öğütleyici, öğüt veren. 2. Danışman, "müşavir (Il est conseiller juridique). 3. (Sayıştay, Danıştay, belediye meclisi gibi yerlerde) Üye. 4. diş. Danışman yada üye karısı. § Conseiller général: İl genel meclis üyesi. Conseiller juridique: Hukuk danışmanı. Conseiller légiste: Hukuk danışmanı. Conseiller d'Ambassade: Büyükelçilik müsteşarı. Conseiller de Légation: Elçilik müsteşarı. Conseiller d'Etat: Danıştay üyesi. Conseiller à la Cour des Comptes: Sayıştay üyesi. Conseiller municipal: Belediye meclisi üyesi. § Conseiller des grâces: mec. Ayna. conseilleur, euse ad. Öğütçü, herkese bol bol öğüt veren. § Les conseilleurs ne sont pas les payeurs: El adama akıl verir ekmek vermez, consensuelle s. İki yanın onaşmasıyla (rızasıyla) yapılan, *anlaşımsal (Un accord consensuel, un contrat consensuel). consensus er. Karşılıklı rıza, iki yanlı onaşma, anlaşma, 'anlaşım. consentant, es. Onaşan, rıza gösteren, kabul eden. consentement er. Onaşma, "rıza; onama, "muvafakat (Donner, accorder, refuser son consentement). § Avec le consentement de: -in rızasıyla, muvafakatıyla. Par consentement mutuel: İki tarafın rızasıyla. Sans le consentement de: -in muvafakati olmadan (Il s'est marié sans le consentement de ses parents). Obtenir le consentement de: -in onamını, muvafakatini almak. consentir gsz. 1. Consentir à qch, à f. qch: -e razı olmak, -meye rıza göstermek, muvafakat e t m e k , -meyi onamak, kabul etmek (Je consens à votre départ. Les parents ont consenti au mariage. Il ne consent pas à recevoir la moitié du revenu). 2. gçl. Consentir qchàqn: Birine... vermek (llaconsenti un délai de payement à son ancien client). conséquemment bel. 1. Ardını bırakmadan, sürekli olarak, adım adım izleyerek. 2. Conséquemment i : -e uygun olarak, gereğince, göre. conséquence diş. 1. Sonuç (Je prévoyais les conséquences de ces événements). 2. mant. Vargı. § De conséquence: Önemli (Un homme de

307

conserver

conséquence, une affaire de conséquence). En conséquence: 1. Uygun şekilde, nasıl gerekiyorsa öyle (Agir en conséquence), 2. Sonuç olarak, dolayısıyla, öyleyse, şu halde (Nous devons partir avantlejour, en conséquence, le lever sera à quatre heures). En conséquence de: -e uygun olarak, göre, gereğince (J'agirai en conséquence de vos ordres). Sans conséquence: Önemsiz, üzerinde durulmaya değmez. Avoir pour conséquence...: Sonucu...olmak (Sa politique a eu pour conséquence une grande crise économique). Ne pas tirer à conséquence: Önemsiz olmak; tehlikesi, sakıncası bulunmamak. Subir les conséquences de: -in sonucuna katlanmak, cezasını çekmek (Il subit les conséquences de sa faute). Tirer à conséquence: Önemli olmak, sakıncalar doğurmak (Cela ne tirera pas à conséquence). conséquent, es. 1. Aklı başında, özü sözü belli (Un homme conséquent). 2. Tutarlı (Un esprit conséquent). 3. Conséquent à: -e uygun (J'aipris une décision conséquente à mes principes). 4. er. mant. Ardıl. § Par conséquent: Öyleyse, o halde, buna göre (Il pleut, par conséquent, le projet de promenade est abandonné). conservateur, trices. vead. 1. Koruyucu. 2. Tutucu, "muhafazakâr (Un parti conservateur. Les conservateurs ont voté pour la loi). 3. M ü d ü r , yönetici, muhafız (Conservateur d'un musée, d'une bibliothèque). 4. Tapu sicil muhafızı, conservation diş. 1. K o r u m a , saklama, muhafaza e t m e (Laconservationdessouvenirs). 2. K o r u m a , muhafaza etme (Conservation de là viande par le froid, par le fumage). 3. Bekçilik, gözeticilik. 4. B a k m a , yönetme, koruma (Il est chargé de la conservation de ce musée). conservatisme er. Tutuculuk, "muhafazakârlık, conservatoire s. 1. Koruyucu, "ihtiyatî (Mesures, saisie, actes conservatoires). 2. er. Konservatuvar. conserve diş. 1. Konserve (Des conserves de poisson, de viande, de légumes. Boîte à conserve. Manger des conserves. Préparer, faire des conserves). 2. ç. Renkli gözlük. § Dt conserve: Birlikte (Aller de conserve, agir de conserve). En conserve: Konserve, konserve olarak (Des légumes en conserve). Faire des conserves de qch: (Alay) -in turşusunu k u r m a k (Et ces timbres,tu vas en faire des conserves). Mettre en conserve: 1. Konservesini yapmak (Nous avons mis des haricots en conserve). 2. U z u n süre boşuna saklamak, bekletmek. Naviguer de conserve: den. H e p aynı yoldan gitmek, aynı yolu izlemek, conserver gçl. 1. Korumak, saklamak, muhafaza

conserverie e t m e k , sürdürmek (Conserver un souvenir. Conserver sa beauté, ses cheveux). 2. Yitirmemek, kaybetmemek (Conserver son calme, son sang-froid). 3. K o r u m a k , bozulup çürümekten kurtarmak (Conserver des produits alimentaires, des fruits). 3. Elinde t u t m a k , elden kaçırmamak, kaptırmamak (Conserver sa place). § Se conserver: 1. Sağlam kalmak, yıkıntıya uğramamak (Ces monuments anciens se sont bien conservés). 2. Sürüp gitmek, iyi bir d u r u m d a olmak. 3. K o r u n m a k , saklanmak, muhafaza edilmek (Ces légumes ne se conservent pas facilement). 4. Sağlığına ö n e m vermek, kendine bakmak. 5. Kendine saklamak, ayırmak (Se conserver des ressources). § Bien conservé: Yaşlı olduğu halde genç görünen, pek yıpranmamış (Une femme bien conservée). conserverie diş. 1. Konservecilik. 2. Konserve fabrikası. considérable s. 1. Saygın, saygıdeğer, hatırı sayılır (Un homme considérable). 2. Pek büyük, pek çok (Des dépenses considérables). 3. Kalabalık (Une armée considérable). 4. Önemli (Travail considérable). considérablement bel. Pek çok, büyük ölçüde (Les dépenses ont considérablement dépassé les prévisions). considérant er. Gerekçe (Les considérants d'une résolution). considération diş. 1. Dikkatli inceleme. 2. mec. ç. Düşünce, "mülâhaza (Diverses considérations m'ont porté à cette démarche. Considérations sur la politique). 3. Saygı, sevgi (llala considération de ses chefs). 4. Saygınlık. § Prise en considération: G ö z ö n ü n d e bulundurma. En considération de: 1. -e nazaran, -in yanında, -e göre (Ce n'est là qu'un simple témoignage de reconaissance, en considération des services que vous nous avez rendus). 2. -yüzünden, ötürü (On lui manifestait beaucoup de déférence, en considération de son grand âge). Sans considération de: -e bakılmadan, aldırmadan, göz ö n ü n d e bulundurmadan (Le projet est établi sans considération de prix ni de durée). Jouir de la considération générale: Herkesten saygı görmek, herkesin saygısını kazanmış olmak. Mériter considération: Dikkate değmek, üzerinde durulmaya değmek (Vos projets méritent considération). Prendre qch en considération: -i göz ö n ü n d e bulundurmak, dikkate almak (Il faut prendre en considération sa situation critique). considérer gçl. 1. Dikkatle bakmak (Considérer un tableau, un monument, un paysage). 2. Ölçüp

308

consister biçmek, tartmak, düşünmek (J'ai considéré le pour et le contre). 3. İncelemek (Considérer un problème sous tous ses aspects). 4. Dikkat etmek, düşünmek, göz ö n ü n d e bulundurmak (Unpoint à considérer. Tu dois considérer mes intérêts aussi). 5. D e ğ e r vermek, saymak, saygı göstermek (On considère beaucoup ce vieillard). 6. Considérer comme: -gibi düşünmek, olarak saymak (Je vous considère comme mon frère). consignataire er. 1. 'Güvenilir el, 'inanılır kişi, °yed-i emin. 2. Bir m a h teslim alan tüccar yada komisyoncu. 3. Emanetçi (Consignataire de la cargaison: Yük emanetçisi). consignation diş. İnam, "emanet, "vedia. 2. ' İ n a n c a akçesi, "teminat parası. 3. Bir tüccar yada komisyoncuya gönderilen mal. consigne diş. 1. ' Y ö n e r g e , "talimat (Cet officier ne connaît que la consigne). 2. Ismarlama, "tembih. 3. İzinsiz bırakma cezası (Le professeur a donné trois heures de consigne aux élèves). 4. Emanet yeri (Je vais mettre ma valise à la consigne. Consigne d'un aérodrome). 5. Emanet ücreti ( U n franc de consigne). § Manger la consigne: tkz. Parolayı u n u t m a k ; bir siparişi unutmak, consigner gçl. 1. İnam bırakmak, emanet bırakmak (Consigner sa valise, ses bagages). 2. Yazmak, kaydetmek, belirtmek, not etmek (Il a consigné dans son rapport toutes les circonstances de l'incident). 3. Talimat vermek, tembih etmek, ısmarlamak. 4. İzinsiz bırakmak (Consigner un élève, un soldat). S. Girip çıkılmasını yasaklamak (Lapolice a consigné la salle). 6. (Bir tüccar yada bir komisyoncuya mal) G ö n d e r m e k . § Consigner sa porte à qn: -in evine gelip gitmesine izin vermemek, evine kabul etmemek. Consigner un navire: Bir gemiyi kiralayanın uyruğuna bırakmak. consistance diş. 1. Koyuluk, kıvam (Consistance d'une sauce, d'une boue). 2. Dayanıklılık (Consistance d'un corps). 3. Güvenirlik, doğruluk (La nouvelle prend de la consistance d'heure en heure). 4. mec. Kararlılık, "istikrar (Caractère, amour, esprit sans consistance). consistant, e s. 1. Sağlam, dayanıklı. 2. mec. Güvenilir, inamlabilir (Un argument consistant, une rumeur consistante). 3. Koyu, yoğun (Un plat consistant, peinture consistante, sauce consistante). 4. mec. Direşken, "sebatlı, consister gsz. 1. Consister en qch, dans qch: a) Bağlı bulunmak, dayanmak (Le bonheur consiste dans la vertu). b)-den ibaret olmak (Notre appartement consiste en trois pièces. Sa fortune consiste en deux millions). 2. Consister à f. qch: -mekten ibaret

consistoire olmak ( L e bonheur consiste à aimer). consistoire er. 1. Kilisenin genel işlerini görüşmek üzere papa başkanlığında toplanılan kardinaller meclisi. 2. H a h a m yada protestan papazları kurulu. consœur diş. (Şaka yollu) Kadın meslekdaş. consolable s. Avundurulabilir, teselli edilebilir (C'est un chagrin consolable). consolant, e s. Avunduran, avundurucu, teselli edici (Des paroles consolantes, une nouvelle consolante). consolateur, trice s. ve ad. Avundurucu, teselli verici (Lemaladeabesoind'unconsolateur. Ilm'a adressé quelques paroles consolatrices). § La consolatrice des affligés: Meryem A n a . Le Consolateur: Kutsal ruh, °Ruhulkudüs. consolation diş. 1. Avunma, avundurma, avuntu, "teselli, *avunç (Paroles de consolation. Il trouve sa consolation dans le sport). 2. Avunduran kişi (Son fils était sa seule consolation dans la solitude). Prix de consolation: A v u n ç ö d ü l ü , "teselli mükâfatı. console diş. 1. Konsol. 2. (Bilgi-işlem) Merkez veri kayıt aygıtı. consoler gçl. 1. Avundurmak, teselli etmek (Personne n'arrive à le consoler). 2. Yatıştırmak (Consoler la douleur d'un malade, l'affliction d'un ami). 3. Consoler qn de qch: Birinin -sini yatıştırmak, teselli etmek, unutturmak (Cette bonne nouvelle me console de mes derniers échecs. Personne ne pourra le consoler de sa peine). § Se consoler: 1. Avunmak, teselli bulmak (Il s'est enfin consolé). 2. Birbirini avutmak, teselli etmek (Elles se sont consolées). 3. Se consoler de qch: -ile avunmak; -de teselli bulmak, consolidant, e s . Sağlamlaştıncı. consolidation diş. 1. Sağlamlaşma; sağlamlaştırma (Consolidation d'un mur, d'un pont, d'une monnaie). 2. Uzun vadeye çevirme, konsolide etme (Consolidation d'une dette). 3. Birleştirme (Consolidation de rentes). consolidé, e s. 1. Temelli yada uzun vadeliye çevrilmiş. 2. Dondurulmuş, "konsolide (Dettes consolidées). 3. er. ç. İngiliz devlet borcu eshamı, consolider gçl. 1. Sağlamlaştırmak, berkitmek (Consolider un édifice, un mur, une alliance, un traité, sa position). 2. D o n d u r m a k , consommables. Tüketilebilir, yoğaltılabilir. consommateur, trice s. vead. 1. Tüketici, yoğaltıcı, "müstehlik (Le prix des articles augmente en passant du producteur au consommateur). 2. Bir kahve yada lokantada bir şey içen kişi, müşteri ( Quand il fait très chaud, les consommateurs sont

309

conspirateur nombreux dans le café). 3. diş. Bar kadını, consommation diş. 1. Tüketim, yoğaltım, "istihlâk (Coopérative de consommation. Consommation de blé, d'huile; d'essence). 2. İçit, içilen şey (Ce client a pris trois consommations). 3. Bitim, son (Jusqu'à la consommation des choses, jusqu'à la consommation des siècles). § Société de consommation: Tüketim toplumu, consommé,e s. 1. Tüketilmiş, yoğaltılmış. 2. Yetkin, eksiksiz ( U n diplomate consommé, un art consommé). 3. Eli uz, usta. 4. er. E t suyu (Un consommé de poulet). consommer gçl. 1. T ü k e t m e k , yoğaltmak, "istihlâk etmek (Consommer du pain, du poisson, de la viande). 2. Kullanmak, harcamak (Cette voiture consomme trop d'essence. Une industrie qui consomme du charbon). 3. Bitirmek, tamamlamak, başarıya ulaştırmak (Consommer une œuvre, consommer un attentat). 4. gsz. (Kahvede, gazinoda) Bir şey yemek, içmek (Ils consommaient à la terrasse). § Se consommer: 1. Tüketilmek, yoğaltılmak. 2. Çok pişmek, consomptibles. huk. A n c a k bir defa kullanılabilen; kullanıldığında bozulan yada tükenen (Biens, produits consomptibles). consomption diş. 1. Vücuttan düşme, erime. 2. hlk. İnce hastalık, verem, consonance diş. 1. Ses düzeni, seslerin kulağa hoş gelme düzeni. 2. * Ündeşlik, sözcük ve tümcelerin sonunda aynı ses öbeklerinin bulunması. 3. mec. Uyum, hoş uyum, hoş düzen, consonant, e s. 1. müz. H o ş bir uyum meydana getiren, hoş uyumlu (sesler). 2. dilb. Sonlarında aynı ses öbeği bulunan (Sözcük yada tümceler), *ündeş, 'selensiz. consonantique s. dilb. Ünsüz, consonne diş. dilb. Ünsüz (Consonne double: Çift ünsüz. Consonne douce: Yumuşak ünsüz. Consonne forte: Sert ünsüz. Consonne géminée: Çift ünsüz). consort s. 1. Kendi kral olmadığı halde bir kraliçenin kocası olan (Prince consort). 2. ad. O r t a k ahnyazıh, ahnyazısı aynı olan, *yazgıdaş. 3. er. ç. Ortaklar; hempa (Un tel et ses consorts: Falan ve hempaları). 4. ç. huk. D â v a d a ortak çıkan olan dâvacılar. consortial,e s. Konsorsiyoma değgin (Crédit consortial). consortium [kisoRsjom] er. Başortaklık, konsorsiyum, yardım yürütüm birliği, consoude diş. bitb. Karakafes, conspirateur, trice s. ve ad. 1. H ü k ü m e t e karşı fesat çevirici; suikastçı (La police a arrêté les

conspiration conspirateurs. Une menée conspiratrice). 2. mec. Entrikacı, dolapçı, conspiration diş. 1. H ü k ü m e t e karşı gizli fesat, komplo (Préparer, ourdir, tramer, fomenter une conspiration). 2. Ortaklaşa entrika, toplu dolap. 3. Uygunluk, elbirliği. conspirer gçl. 1. Gizlice ve elbirliğiyle hazırlamak (Conspirer la ruine de l'Etat, la mort d'un roi). 2. gsz. Conspirer contre: -e karşı suikast hazırlamak, fesat çevirmek, gizli bir fesada katılmak (Conspirer contre le régime). 3. Conspirer à qch: -e yardım etmek, elbirliğiyle çalışmak (Tout conspire à la réussite de ce projet). 4. Conspirer à f. qch: -meye yardım e t m e k ; -mekte elbirliği e t m e k , elbirliğiyle çalışmak (Tout conspirait à faire de lui un grand artiste). conspuer gçl. Yuhalamak, rezil etmek, kepazesini çıkarmak (Conspuer un orateur). constable er. (İngiltere'de) Polis memuru, constamment bel. 1. Sürekli olarak, aralıksız, ara vermeden. 2. Sık sık, çoğu kez, çoğun (Elle est constamment malade). constance diş. 1. İçgücü, "metanet, cesaret (II endure son mal avec constance). 2. "Sebat, direşme (Travailler avec constance. La constance en amour). 3. tkz. Sabır, çıdam (Il a de la constance à t'attendre si longtemps). 4. Süreklilik, aralıksızlık (Devant la constance de ses échecs, ila fini par se décourager). constant, e s . 1. Metin, cesur, yürekli (Il se montra constant dans son malheur). 2. Sebatlı, direşken (Etre constant dans la poursuite d'un but). 3. Sürekli, aralıksız (Il a de constantes difficultés d'argent. Souci constant, préoccupation constante). 4. G ü n gibi ortada, kuşku götürmez (C'est un fait constant). 5. Değişmez (Quantité constante). constante diş. 1. mat. fiz. Değişmez değer, sabit değer, *durgan. 2. mec. Değişmez genel eğilim (Constante d'une politique). constater, huk. Tesbit, tutanak, durum saptaması, zabıt (L'huissier a dressé un constat. L'accidenté a fait établir un constat). constatation diş. 1. G ö r m e , saptama (La constatation de sa mauvaise volonté m'a chagriné). 2. Gözlem (Dites-moi vos constatations). 3. Görülen, saptanan, ortaya çıkan şey (Les constatations d'une enquête). 4. (Muhasebe) Tahakkuk (Constatation des revenus). constater gçl. 1. G ö r m e k , saptamak (Constater la réalité, une erreur). 2. Meydana çıkarmak, ortaya koymak. 3. Bir yazıyla doğrulamak, belgeye

310

constitution geçirmek (Le médecin légiste a constaté le décès). 4. (Muhasebe) Tahakkuk ettirmek (Constater une dette). constellation diş. gökb. 1. Takımyıldız, takım. 2. mec. Ünlü kişiler topluluğu. § Constellation zodiacale: Burçlar takımyıldızı, constellé, es. 1. Yıldızlı (Splendeur constellée d'une plaine). 2. Constellé de qch: -ile beneklenmiş; -serpmeli (Un tablier constellé de taches d'encre. Robe constellée de pierreries). consteller gçl. Yer yer süslemek; yıldızlarla, parlak taşlarla süslemek, consternant, e s. Üzücü, iç ezici (Une nouvelle consternante). consternation diş. Büyük üzüntü, iç acısı (On lisait la consternation sur tous les visages). consterné, es. Üzgün, üzülmüş. § Etre consterné de qch, de f. qch: Bir şeye, bir şeyin yapılmasına üzülmek.

consterner gçl. Üzmek, büyük acılara düşürmek, yüreğini yakmak (La mauvaise nouvelle nous a tous consternés). constipation diş. Peklik, kabızlık, "inkıbaz, constipé,e s. vead. Kabız. constiper gçl. Peklik vermek, kabızetmek (Certains aliments constipent). § Avoir l'air constipé: Sıkınülı, kaygılı, rahatsız bir hali olmak, c o n s t i t u a n t s s. 1. Kuran, kurucu, meydana getiren (Les éléments constituants d'un corps. L'Assemblée Constituante: Kurucu Meclis). 2. er. Kurucu Meclis üyesi. 3. diş. Fransada 1789 Anayasa Meclisi. 4. ad. Bu meclisin üyesi, constituer gçl. 1. Meydana getirmek, oluşturmak, "teşkil etmek (Les personnes qui constituent une famille). 2. Kurmak (Constituer une société). 3. Yasal olarak a t a m a k , yapmak, kılmak (Il l'a constitué son héritier). 4. (Eski) Koymak, görevlendirmek (Constituer quelqu'un à la garde des enfants). S. Constituer qch a qn: Vermek, ayırmak, "tahsis etmek (Constituer une rente, une pension, une dot à quelqu'un). § Se constituer prisonnier: Adalete teslim olmak. ıSe constituer partie civile: Dâvaya müdahil olarak katılmak, constitutif,ive s. Oluşturan, meydana getiren (Les éléments constitutifs de l'eau). constitution diş. 1. Oluş, yapılış, bileşim (Constitution d'un corps, d'une substance). 2. Kurma, kurulma,kuruluş (La constitution d'une société). 3. A t a m a , vekil etme (Constitution d'un avoué). 4. Yapı, vücut yapısı (Il a une forte constitution). S. Ayırma, verme, "tahsis etme (Constitution d'une rente, d'une dot). 6. "" Meşrutiyet. 7. Anayasa.

constitutionnaliser constitutionnaliser gçl. Anayasal bir nitelik vermek, "anayasallaştırmak. constitutionnalité diş. Anayasaya uygunluk, "anayasallık (Contrôle de la constitutionnalité des lois). constitutionnel, le s. 1. Vücut yapısına değgin (Faiblesse constitutionnelle). 2. Meşrutî (Monarchie constitutionnelle). 3. Anayasaya uygun (Cette loi n'est pas constitutionnelle). 4. Anayasaya değgin, anayasal (Droit constitutionnel. Loi constitutionnelle). constitutionneliement bel. Anayasaya uygun biçimde. constricteurs, anat. Sarıp sıkıcı, sıkıştırıcı, büzücü (Muscles constricteurs du pharynx). constriction diş. Sıkıştırma, sarıp sıkma; sıkışma, kasılma, büzülme (Constriction des vaisseaux sanguins). constrictor er. Boa yılanı, constringent, es. (Sararak)Sıkan,sıkıcı,sıkıştırıcı, constructeur,trice s. ve ad. 1. Yapıcı, yapımcı (Constructeur de moteurs, de navires, d'automobiles). 2. Bina yapıcısı, kurucu, mimar. 3. s. Yapıcı, yaratıcı (Une imagination constructrice, une société constructrice). § Constructeur de jeu: (Futbol, basketbol vb.) Oyun kurucusu. constructif,ive s. Yapıcı, olumlu (Un esprit constructif, une critique constructive). construction diş. 1. Yapılış, yapım (Construction d'une maison, d'un navire, d'un moteur). 2. Yapı, bina (Plan d'une construction). 3. Kuruluş, yapı (Construction d'un roman, d'un poème). 4. Yapıcılık. 5. dilb. 'Sözdizimi, kuruluş, construire gçl. 1. Kurmak, dikmek, yapmak, "inşa etmek (Construire une maison, un mur, un édifice). 2. Yapmak, "imal etmek (Construire une automobile, un navire, une machine). 3. Çizmek, yapmak (Construire un triangle). 4. Kurmak (Construire une théorie, un système, une phrase). 5. Hazırlamak, düzenlemek, çatışım kurmak (Construire un poème, un roman). consubstantialité diş. Aynı tözden olma, *eştözlülük. consubstantiel, le s. 1. (Hıristiyanlıktaki üçlülük doğmasının kişileri için) Aynı tözden, 2. fels. (Genel olarak) Aynı tözden, *eştözlü. consul er. 1. (Eski Romada) Her yıl seçilen iki devlet başkanından her biri, konsül. 2.1799'dan 1804'e değin Fransada üç devlet başkanından her biri, konsül. 3. Konsolos. § Consul général: Başkonsolos. Consul honoraire: Fahri konsolos, consulaire s. 1. Konsüle, konsüllüğe değgin

311

contact (Régime consulaire). 2. Konsolosluğa değgin (Agent consulaire. Remplir des fonctions consulaires). 3. Ticaret tüzesine değgin (Juge consulaire; palais consulaire. Les tribunaux consulaires: Ticaret mahkemeleri). consulat er. 1. Konsüllük. 2. Konsolosluk. § Consulat général: Başkonsolosluk, consultables. Başvurulabilir, danışılabilir. consultant, e s. ve ad. Danışman, kendisine danışılan (Avocat consultant, médecin consultant. Un consultant). consultatif, ives. Danışılmak üzere yapılan, "istişarî (Le Conseil Supérieur de l'Education Nationale est un organisme consultatif. Ce comité a un rôle purement consultatif). § Comité consultatif: Danışma kurulu. Avoir voix consultative: Oy kullanmadan tartışmalara katılma hakkı olmak, consultation diş. 1. Danışma, danışım, görüşüm (II était en consultation avec d'autres médecins). 2. Başvurma, yoklama, soruşturma yapma (Consultation de l'opinion, consultation populaire). 3. İnceleme, göz atma, başvurma (Consultation d'un ouvrage, d'un document). 4. hek. Muayene (Aller à la consultation. Cabinet de consultation). consulter gçl. 1. Danışmak, akıl almak (Consulter un avocat, un médecin, un ami, un parent). 2. Bakmak, göz atmak, incelemek (Consulter un dictionnaire, un ouvrage). 3. Yoklamak, yoklayip anlamak (Consulter l'opinion). 4. Dinlemek, izlemek; -e göre hareket etmek (Consulter sa conscience. Il ne consulte que son devoir). 5. hek. Danışım, görüşüm yapmak; "konsültasyon yapmak, consulteur er. Danışılan kimse, consumer gçl. 1. Bitirmek, yok etmek, öldürmek (Le chagrin le consume). 2 .mec. Eritip bitirmek. 3. Bitirmek, tüketmek, harcamak (Il consume sa vie dans l'étude). 4. Yakıp kül etmek (Le feu a consumé toute une forêt). 5. Consumer qch en: -de tüketmek, yolunda harcamak (Le vieillard consumait ses dernières années en des efforts d'esprit). § Se consumer: 1. Kendini tüketmek, bitirmek, °helâk etmek. 2. Se consumer de qch: -den bitmek, ölür gibi olmak (Il se cortsume de douleur). contact er. 1. Değme, dokunma, "temas (Certaines maladies se communiquent par le contact). 2. İlişki, ilişik, alış veriş, alıp verecek (Les contacts humains. Je n'ai aucun contact avec eux). 3. Kontak (Clé de contact. Contact électrique. Mettre, couper le contact). § Au contact de qn: -in etkisiyle; -ile görüşe görüşe (Il s'est civilisé au

contacter contact de cette personne). Au contact de qch: -temasında, -ile temas edince (Au contact de l'air, la peinture a séché). Entrer, se mettre en contact avec qn: -ile ilişki kurmak. Avoir contact avec qn: -ile aralannda ilişki olmak, -ile ilişkisi bulunmak. Entrer en contact avec l'ennemi: ask. Düşmanla savaşa tutuşmak, contacter gçl. Görüşmek, ilişki kurmak, "temas etmek, "temasa geçmek ( Contacter une personne, un organisme). contadin, es. vead. Kırda yaşayan, contage er. (Sayrılıklarda) Bulaşma maddesi, contagieux, euse s. 1. Bulaşıcı (Maladie contagieuse). 2. mec. Çabuk bulaşan, başkasına çabuk geçen (Le rire est contagieux). contagion diş. 1. Bulaşma, geçme (Contagion d'une maladie). 2. Salgın (Lesravages d'unecontttgion). 3. mec. Başkasına geçme, bulaşma, yayılma (Contagion du rire, du bâillement). contagionnergç/. Sayrılık bulaştırmak (Unpestiféré peut contagionner toute une ville). contagiosité diş. Bulaşıcılık. contamination diş. 1. (Sayrılık) Bulaşma, geçme. 2. Pislenme, kirlenme, pislik, contaminer gçl. 1. (Sayrılık) Bulaştırmak. 2. Pisletmek, kirletmek, bozmak (Les vices de son entourage l'a contaminé aussi). conte er. 1. Öykü, "hikâye (Les contes de Maupassantsont très célèbres). 2. Masal (Contede fées). contemplateur, trice ad. Hayranlıkla seyreden, bakan, seyre dalan, contemplatif, ive s. Kendi iç dünyasına dalmayı seven, kendi düş ve düşüncelerine dalmış, dalgın (Un enfant contemplatif, un regard contemplatif). contemplation diş. Seyretme, seyre dalma, seyir, düş ve düşüncelere dalma (Il est resté en contemplation devant la vitrine. La contemplation du ciel, de la forêt, de la mer). § Se plonger dans la contemplation: Düş ve düşüncelere dalmak, seyre dalmak. contemplativement bel. Dalgın dalgın, düşler içinde, düşüncelere dalarak, contempler gçl. Seyretmek, seyre dalmak, hayran hayran bakmak (Contempler un spectacle, un monument, un paysage). § Se contempler: Kendini hayranlıkla seyretmek (Narcisse se contemplait dans l'eau). contemporain, e s. 1. Çağdaş (Littérature contemporaine, art contemporain). 2. ad. Yaşıt (Il est mon contemporain). contemporanéité diş. 1. Çağdaşlık. 2. Yaşıtlık contempteur, trice ad. Küçümseyici, hor görücü,

312

contention pek aldırmayan (Les contempteurs de la morale). c o n t e n a n c e ^ . 1. Sığa (Contenance d'une bouteille, d'un tonneau). 2. Yüzölçümü, alan (Cette propriété a une contenance de cinquante hectares). 3. Tavır, davranış (Il a toujours une contenance aimable). § Faire bonne contenance: İyi dayanmak, diretmek (Faire bonne contenance devant l'ennemi). Perdre contenance: Sarsılmak, soğukkanlılığını yitirmek, direnme gücünü yitirmek. contenant er. Kap, zarf (Le contenant et le contenu). contenir gçl. 1. Kapsamak, içermek, içine almak (Cette phrase contient une allusion à nos projets). 2. -si olmak; içinde... olmak. (Ce livre contient plusieurs erreurs, ce dictionnaire contient trois mille pages. Ma valise contient des vêtements de voyage). 3. İçine almak, sığdırmak (Cette voiture peut contenir sept personnes. La salle peut contenir mille spectateurs). 4. Tutmak, durdurmak ( Contenir l'ennemi, les manifestants, la foule). 5. Egemen olmak, tutmak, içine atmak, bastırmak (Contenir sa colère, ses larmes, son émotion). § Se contenir: Kendini tutmak, duygularına engel olmak.

content, es. 1. Hoşnut, memnun (Il a l'air content. Je suis très content). 2. Content de qch, de f. qch: -den, -mekten memnun olmak (Elle est contente des résultats, de sa décision. Je suis content de quitter cette ville). § Content de soi: Kendini beğenmiş. Avoir son content: Doymak, kanmak. Avoir son content de qch: -e kanmak, doymak; -den istediği kadanna erişmek (ila son content de réputation). contentement er. 1. Memnunluk, hoşnutluk. 2. Sevinç, haz. 3. Doyum, doyurma, "tatmin (Le contentement des sens, de ses désirs). § Contentement de soi: Kendini beğenmişlik, contenter gçl. 1. Memnun etmek, hoşnut bırakmak (Contenter ses parents, ses amis). 2. Doyurmak, gidermek, tatmin etmek (Contenter sa curiosité, un besoin, un caprice, un désir). § Se contenter de qch: 1. -ile yetinmek (lise contente d'un repas par jour). 2. Se contenter de f. qch: -mekle yetinmek, -mekle kalmak (Il se contente d'apprendre une seule langue étrangère). contentieux, euse s. 1. Dâvâlı, kavgalı, tartışmalı (Une affaire contentieuse). 2. er. Uyuşmazlık (Un contentieux administratif, commercial). 3. er. İş kovuşturma acentası. 4. er. (Bir dairede) Hukuk işleri şubesi ( Chef du contentieux). contentif, ive s. İçinde tutan (Appareil contentif). contention diş. 1. Tartışma. 2. Uzun çalışma, büyük emek (Contention d'esprit). 3. İçinde, yerinde

313

contenu tutma (Un appareil pour la contention des fractures de la cuisse). contenu, e s. 1. içindeki. 2. İçte tutulmuş, zaptedilmiş, dışa vurulmamış (Colère contenue, émotion contenue). contenu er. 1. Kapsam, içerik, "muhteva (Le contenud'unlivre, d'un testament, d'un terme). 2. İçinde bulunan şey (Le contenu d'un camion, d'un récipient). conter gçl. 1. Anlatmak, dile getirmek (Conter un événement en détail). 2. Bir bir söylemek, sayıp dökmek (Allons, conte-moi tes malheurs). § Conter fleurette à une femme: Bir kadına diller dökmek, güzel ve tatlı sözler söylemek. En conter, en conter de belles: Maval okumak; gülünç şeyler, olmayacak şeyler anlatmak. En conter à qn: Birini aldatmaya, kafese koymaya çalışmak. S'en laisser conter: Aldanmak, kül yutmak, contestables. Tartışma götürür, "itirazedilebilir (II a des idées contestables. Cette théorie est contestable). contestation diş. 1. Tartışma, "itiraz, karşıcılık (Cela peut donner lieu à des contestaions). 2. Anlaşmazlık (Une constestation était née entre les voisins sur les limites d'un morceau de terre). § Etre, entrer en contestation avec qn: Biri ile aralarında anlaşmazlık olmak, biriyle anlaşmazlığa düşmek, conteste Uyuşmazlık. § Sans conteste: İtirazsız, hiç kuşku y ok ki (Il est, sans conteste, le plus grand artiste du pays) . contester gçl. 1. İtiraz etmek, kabul etmemek (Contester la compétence d'un tribunal, la légalité d'une décision). 2. Tartışmak; yadsımak (Contester un fait, la justesse d'une nouvelle). 3. Contester qch à qn: Birinin -sine itiraz etmek, kabul etmemek (On lui conteste ce droit). 4. gsz. Aksilik etmek, uyuşmaz davranmak, boşuna tartışma çıkarmak, conteur, euse ad. 1. Öykücü, "hikâyeci. 2. mec. Maval okuyan, saçma sapan şeyler anlatan. 3. Konuşan, bir şeyler anlatan (Un cercle d'auditeurs attentifs s'était formé autour du conteur). contexte er. 1. (Bir metinde) Sözün gelişi, sözün önü arkası, "bağlam (Eclaircir un passage par le contexte. Un mot rie prend son sens que dans le contexte). 2. Toplu koşullar, genel durum (Le contexte social, politique, économique). 3. huk. Bir belgenin metni, contexture diş. 1. (Eski) Kuruluş, yapı, düzenleniş (Contexture d'un ouvrage). 2. Bağlama, bağlanış, bağlantı. contigu,ë s. 1. Bitişik

(Murs contigus,

jardins

continuel

contigus). 2. mec. Yakın, benzer, andırır (Des idées contiguës). 3. Contigu à: -e bitişik (La salle à manger est contiguë au salon). contiguïté diş. 1. Bitişiklik. 2. mec. Yakınlık, benzerlik. continence diş. (Cinsel eğilimlerde) Kendini tutma, continent, e s. 1. (Cinsel isteklerde) Kendini tutan, "ne/sine egemen. 2. Sürekli (Fièvre continente, cause continente). continent er. 1. coğr. Anakara, "kıta. 2. (Britanya adalarına göre) Avrupa. § L'ancien contient: Asya, Avrupa, Afrika. Le nouveau continent: Amerika kıtası. Continental, e s. Anakaraya değgin, "anakarasal, kıta ile ilgili, kıtasal, contingence diş. 1. Olağanlık, olasılık. 2. fels. Olumsallık. 3. ç. Olağan işler (Les contingences de la vie quotidienne). contingent, e s. 1. Olağan, önemsiz (Les faits contingents delà vie). 2. fels. Olumsal (Evénement contingent, chose contingente). contingent er. 1. Bir alma yada verme işinde saptanan pay, "saptanca. 2. Kendisine düşen şey, katkı (Apporter son contingent à une œuvre nationale). 3. ask. "Kura; bir yd içinde askere alınan erlerin topu (Appel d'un contingent, fournir un contingent). contingentement er. l.Payayırma.paylaraayırma, "saptancalama (Contingentement des importations). 2. Kota (Marchandises soumises au contingentement. Liste de contingentement). contingenter gçl. 1. Paylara ayırmak "saptancalamak (Contingenter un produit commercial). 2. Kotaya tabi tutmak (Contingenter les exportations). continu, e s. Sürekli, kesiksiz, aralıksız ( Mouvement continu, courant continu, souffrance continue). § A jet continu: tkz. Durmadan, aralıksız olarak, habire (// dit des mensonges à jet continu). continuateur, trice ad. Sürdürücü, sürüp götürücü, "devam ettirici (Les continuateurs des réformes s'inspiraient des mêmes principes que les promoteurs). continuation diş. 1. Sürüp gitme, uzayıp gitme, sürerlik, "devam (La continuation d'une amitié, d'un régime. Les syndicats ont décidé la continuation de la grève). 2. Uzantı, ek. § En continuation: huk. Görülmekte olan (Affaire en continuation: Görülmekte olan dâva). continuel, le s. Sürekli, ardı arkası kesilmeyen (Il fait des efforts continuels). § Etre en continuel devenir: Sürekli oluşum halinde olmak.

continuellement

314

contraindre

continuellement bel. Sürekli olarak, durmadan, aralık vermeden, ardı arkası kesilmeksizin. continuer gçl. 1. Sürüp götürmek, sürdürmek, °devam ettirmek (Continuer une tradition). 2. Sürdürmek, *devam etmek (Continuer ses études). 3. Uzatmak, °devamettirmek (Continuer une ligne, une route, une droite). 4. Continuer qn dans qch: Birini -de tutmak, görevine devam ettirmek (On le continue encore dans son poste, dans son commandement). 5 .gsz. Sürüp gitmek, sürmek, devam etmek (La guerre continue). 6. gsz. Uzayıp gitmek (Ces montagnes continuent jusqu'à la mer). 7. Continuer à f. qch. de f. qch: -meye devam etmek (Il continue à travailler, de parler). § Se continuer: Uzayıp gitmek, devam etmek (La propriété se continue par une vaste forêt).

büzmek (Le froid contracte le corps. Contracter les muscles). 3. Edinmek (Contracter une habitude, une manie, un vice). 4. Tutulmak yakalanmak, uğramak (Contracter une maladie, un rhume). § Contracter par-devant notaire: Noter önünde üstlenmek, "taahhüt etmek. Contracter des obligations envers qn: Birine karşı minnet yüklenmek, minnet altına girmek. § Se contracter: 1. Kasılmak, büzülmek. 2. Sözleşmeye bağlanılmak. 3. Edinilmek, contractif, ive s. Kasıcı, büzücü, contractiles. Kasılabilir, kasılır, büzülebilir. contraction diş. 1. Kasılma, büzülme (Contraction des muscles, du cœur). 2. dilb. Kaynaşma, *derilme, iki hecenin bir hece haline gelmesi, contractuel, le s. Sözleşmeli, sözleşmeye dayalı, "akdî.

continuité diş. Süreklilik, sürerlik, devamlılık (Assurer la continuité d'une entreprise, d'une tradition). § Solution de continuité: Arası kesilme, ara kesikliği, continûment bel. Sürekli olarak, durmamacasına, ara vermeden, contondant, e s. Bereleyici, dövücü (Arme contondante). contorsion diş. 1. (Organları) Burkma (Les contorsions d'un acrobate). 2. (Organlar) Burkulma. 3. Yüz buruşturma (Les contorsions d'un employé obséquieux). contour er. 1. Çevre, dolay, sınır (Contour d'une table, d'un tapis, d'une forêt. Tracer les contours d'une figure). 2. (Resimde) Çevre çizgisi, contourner gçl. 1. (Bir şeyin) Çevresini çizmek. 2. Çevresini dolaşmak (Le fleuve qui contourne une colline). 3. Çevirmek, sarmak (Contourner l'ennemi). 4. -in kaçamak yolunu bulmak (Contourner une loi, une difficulté). contraceptif, ive 5.1. Doğum önleyici, gebeliği önleyici (Produits contraceptifs, méthodes contraceptives). 2. er. Gebelik önleyici ilâç (Prendre un contraceptif). contraception diş. Doğumu önleme, gebeliği

contracture Kasılma (Contracture hystérique). contracturer gçl. Kasmak, contradicteur er. İtirazcı, karşı çıkıcı. contradiction diş. 1. İtiraz, karşı çıkma. 2. Çelişme, çelişki (Les contradictions internes d'un système). 3. Uyuşmazlık, uymazlık, tutmazlık (Je vois une grande contradiction entre tes principes et tes actes. On relève des contradictions dans la déclaration des témoins). § Esprit de contradiction: 1. İtiraz huyu, itiraz merakı. 2. İtiraz meraklısı. Etre en contradiction avec: -ile çelişmek, birbirini tutmamak (Ses actes sont en contradiction avec ses paroles). contradictoire s. 1. Çelişmeli, çelişik, birbirini tutmaz (Idées contradictoires, paroles, contradictoires). 2. Tartışmalı (Réunionpolitique contradictoire). 3 .er. ç. Çelişmeli sesler. 4. s. huk. Vicahi. § Jugement contradictoire: Yüzleştirerek yapılan yargılama; "vicahî yargılama, contradictoirement bel. huk. Vicahen (Qu'il soit jugé contradictoirement). contraignable s. Zorlanabilir, contraignant, e s. Zorlayın, sıkıştırıcı (Nécessité contraignante). contraindre gç/. 1. Engellemek, bastırmak, tutmak (Contraindre ses passions, ses tendances). 2. Zorlamak (Décide librement, je ne veux pas te contraindre). 3. Contraindre qn à qch: Birini -e zorlamak (La maladie le contraint au repos. Personne ne t'a contraint à cette démarche). 4. Contraindre à f. qch, de f. qch: -meye zorlamak, -mek zorunda bırakmak (Les circonstances l'ont contraint de faire cela. C'est lui qui m'a contraint à agir ainsi). 5. Etre contraint de f. qch: -meye zorlanmak, -mek zorunda kalmak. § Se contraindre: 1. Zorlanmak, kendini zorlamak 2.

önleme (Méthodes de contraception). contractant, e s. ve ad. Sözleşme yapan, sözleşen; antlaşma yapan, antlaşan, °âkid (Les parties contractantes d'un traité). contracté, e s. 1. Kasılmış, büzülmüş (Muscles contractés, traits contractés). 2. Kaynaşıp kısalmış, derilmiş, kaynaşmış (Article contracté). contracter gçl. 1. (Sözleşme, antlaşma) Yapmak, "akdetmek (Contracter un mariage, une alliance). 2. Sözleşmeyle üstüne almak (Contracter une dette, un engagement, une assurance). 3. Kasmak,

contraint Se contrainder à f. qch: Kendini -meye zorlamak, -mek zorunda kalmak (ilse contraint à se lever très tôt). contraint, es. 1. Zorla, zoraki, zorlama (Unsourire contraint). 2. Rahatsız, sıkıntılı (L'enfant coupable avait l'air contraint). § Contraint et forcé: Zor altmda, zorla (J'ai signé ce papier contraint et forcé). contraintediş. 1. Zorlama, baskı, °zecir (Vivre dans une contrainte perpétuelle. Agir par la contrainte. Contrainte administrative). 2. Tutukluluk. 3. Rahatsızlık, sıkılma, çekingenlik (Il pleura sans aucune contrainte, nihonte. Sur son visage on lisait un air de contrainte). 4. mec. Güçlük, engel, ayak bağı. § Contrainte par corps: Borç için tutuklama. Sous la contrainte: Baskı altmda, zorla (Il n'a cédé que sous la contrainte). contraires. 1. Karşıt, zıt (Des opinions contraires). 2. Ters, aksi, aykırı (Unmouvementcontraire, les vents contraires). 3. Contraire à: -e zararh, yaramaz (Un aliment contraire à la santé. Le vin lui est contraire). 4. Contraire à: -e aykırı (Cette décision est contraire au règlement. Cela est contraire à la raison, àlamorale). S.er. (Bir şeyin) Tersi, karşıtı (Il fait le contraire de ce qu'il dit. Le blanc est le contraire du noir). § Au contraire, bien au contraire, tout au contraire: Tersine, tam tersine (Il ne paraissait pas triste, au contraire, il riait aux éclats). Au contraire de: -in tersine (Il écoutait la conférence avec attention, au contraire de son voisin qui bâillait sans cesse). contrairement bel. Tersine. § Contrairement à: -in tersine, -aykırı olarak (Ilpleut contrairement aux prévision de la météorologie. Tu agis contrairement à tes décisions). contralto er. müz. Kontralto, contrariant, e s. 1. İtirazcı, aksi, ters (Un homme contrariant; il a une humeur contrariante). 2. Can sıkıcı (Unepluie contrariante). contrarier gçl. 1. Bozmak (J'ai contrarié tous ses projets). 2. Engellemek (Contrarier les mouvements de l'ennemi. La tempête contrarie la marche du navire). 3. Kızdırmak, canını sıkmak (Il cherche à me contrarier. Cette histoire le contrarie un peu). 4. Birbirinin karşıtı olarak kullanmak, karşıtlandırmak (Contrarier les couleurs). contrariété diş. 1. Karşıtlık (Contrariété des couleurs). 2. Kızgınlık, hoşnutsuzluk (Ilcachaitsa contrariété sous un air indifférent). 3. Engel, terslik, aksilik, contraste er. Karşıtlık, aykırılık (Contraste d'idée, desentiments, de couleurs). §Encontrasteavec:l.

315

contre-accusation -in tersine, -e karşıt olarak, -e aykırı olarak (En contraste avec l'agitation de la ville, la campagne nous offre le calme). 2. -ile çelişik (Ses actes sont en contraste avec ses idées). contraster gçl. 1. Karşıtlıklar kullanarak daha bir kabartılı, ilginç kılmak (Il sait contraster son sujet). 2. gsz. Birbirine karşıt olmak, karşıtlaşmak (Ces deux couleurs contrastent violemment). 3. Contraster avec: -ile aralarında karşıtlık olmak, çelişmek, -in tam tersi olmak (Sa prudence contraste avec ton courage. Votre gentillese contraste avec la brutalité du voisin). contrat er. Sözleşme, kontrat (Contrat de mariage, de travail). § Réaliser, remplir son contrat: Verdiği sözü yerine getirmek; kendisinden bekleneni vermek, contravention diş. Yasaya aykırı davranış, yasaya aykırı davranma, ufak suç; bu türlü suçlar için verilen para cezası, contre e. i/g. 1. -e doğru (Pousser la chaise contre le mur. Serrer son enfant contre sa poitrine. Lancer une pierre contre la vitre). 2. -e karşı, -in üzerine (Marcher contre l'ennemi). 3. Yanında, çok yakınında (Sa maison est contre la mienne). 4. İçin, -e karşı (Remède contre la grippe, sirop contre la toux). S. Karşı (Se battre contre les préjugés. La lutte contre la tuberculose). 6. Karşılığında (Il m'offre une grande somme contre l'abandon de tous mes droits). 7. Aykırı olarak, -in tersine (Il agit quelquefois contre son habitude). 8. Karşın, "rağmen (Contre toute apparence, c'est lui qui a raison). 9. bel. Karşı (Prenez la rampe, appuyez-vous contre). 10. er. Aleyhte olan şey, aleyh (Le pour et le contre. Il y a le pour et le contre). § Contre vents et marées: Tüm engellere karşın. Contre remboursement: Ödemeli olarak (Envoyer un colis contre remboursement). Envers et contre tout (tous): Her şey ve herkese karşın. Par contre: Buna karşılık, oysa (Il est intelligent, par contre, sa femme est très bête). Avoir qch contre: -e bir itirazı, diyeceği olmak (Avez-vous quelque chose contre cela, je n'ai rien contre lui). Avoir qn contre soi: Birini aleyhine çevirmek (ila tout le monde contre lui). Etre contre: -e karşı olmak, muhalif olmak (Je suis contre ses idées, contre lui). Faire contre mauvaise fortune bon cœur: "Mihneti kendine zevk etmek, acıyı bal eylemek. Peser le pour et le contre: İşin lehte ve aleyhte olan yanlannı ölçüp biçmek, iyice düşünmek. Se dresser contre: -in karşısına dikilmek, -e karşı çıkmak. Voter contre: -in aleyhinde oy vermek, contre-accusation diş. Karşı suçlama.

contre-allée contre-allée diş. Yan yol, ara sokak (Il a garé sa voiture dans la contre-allée). contre-amiral er. Tuğamiral, contre-appel er. ask. İkinci yoklama, contre-assurance diş. Bir sigortanın rizikosunu paylaşan ikinci sigorta, tekrarlı sigorta, contre-attaque diş. Karşı saldırı. § Passer a la contre-attaque: Karşı saldırıya geçmek, contre-avis er. İlkine aykırı oy, birincisine aykırı kanı; karşı düşünce, contrebalancer gçl. Denk gelmek, karşılamak (Les avantages contrebalancent les inconvénients). § S'en contrebalancer: Vız gelmek, umurunda bile olmamak (Ton amour, je m'en contrebalance). contrebande diş. 1. Kaçakçılık. 2. Kaçak eşya (Navire chargé de contrebande. Vendre, acheter de la contrebande). § De contrebande: Kaçak (Marchandise de contrebande). En contrebande: Kaçak olarak (lia passé du tabac en contrebande). Faire la contrebande de: -kaçakçılığı yapmak (Il fait la contrebande des armes, du tabac, du thé). contrebandier, ère s. ve ad. Kaçakçı, contrebas bel. Aşağıda, aşağıya doğru. En contrebas: Aşağıda, altta kalan (Une route en contrebas). contrebasse diş. müz. 1. Kontrbas. 2. Kontrbas çalan, kontrbasçı, contrebassiste ad. Kontrbas çalan, kontrbasçı, contrebatterie diş. 1. Karşı batarya. 2. mec. Düzene karşı düzen. contrebattregç/. (Topla) Karşılık ateşiaçmak, karşı ateşle dövmek, contrebuter gçl. Payanda vurmak, contrecarrer gçl. Karşı durmak, karşı koymak, engel olmak (Contrecarrer un projet, un plan, une action). contrechamp er. (Sinemacılıkta) Karşı açı. contrecœur (à) bel. İstemeyerek, istemeye istemeye (J'ai fait cela à contrecœur; il a accepté votre proposition à contrecœur). contrecoup er. 1. Geri tepiş, geri tepme (Le contrecoup d'une balle). 2. Sonuç (Les dures années d'occupation ont été le contrecoup de la défaite militaire). 3. Tepki, etki, yankı (Toute révolution politique a son contrecoup dans l'art). § Par contrecoup: Dolayısıyla, contre-courant er. Ters akıntı, anafor. § A contrecourant: Akıntıya karşı (Naviguer, nager à contrecourant).% A contre-courant de: -in tersine, -e aykırı olarak (Il poursuit ses recherches à contrecourant de l'opinion commune). contredanse diş. Kadrilin eski adı ve bunun havası, contre-déclaration diş. İlkine aykın bildiri, karşı

316

contrefoutre bildiri. contredire gçl. 1. Tersini söylemek, tersini göstermek (Les événements ont contredit nos prévisions). 2. Karşı olmak, karşı durmak (Contredire une déclaration). § Se contredire: Sözleri birbirini tutmamak, çelişme halinde olmak, çelişkiler içinde olmak (ilse contredit sans cesse dans ses explications). contredit er. (Hasmın sözlerine) Karşılık. § Sans contredit: Kuşkusuz, itiraz götürmez ki, hiç kuşku yok (Il est, sans contredit, le meilleur). contrée diş. Ülke;'Bölge, çevre, yöre. contre-écrou er. Cıvata üstüne cıvata, katma cıvata. contre-enquête diş. Karşı soruşturma, ikinci soruşturma, contre-épaulette diş. Saçaksız apolet, contre-épreuve diş. Bir oylamada "kabul etmeyenler"in saptanması, contre-espionnage er. 1. Karşı casusluk (Faire du contre-espionnage). 2. Karşı casusluk örgütü, contre-expertise diş. Bilirkişi keşfini denetleyen keşif, karşı keşif, ikinci keşif. Bilirkişi raporu üzerine verilen rapor, ikinci rapor, contrefaçon diş. 1. (Bir şeyin) Taklidini yapma, benzerini yapma, düzmecesini yapma (La contrefaçon d'un produit, d'une monnaie). 2. Bir şeyin düzmesi, "sahte, "kalp, "taklit, contrefacteur er. Sahte şeyler yapan, düzmeci. contrefaction diş. Düzmecilik, sahtecilik, contrefaire gçl. 1. Düzmesini, sahtesini yapmak (Contrefaire une monnaie, un produit). 2. Taklit etmek (Contrefaire une signature). 3. Yalancıktan öyleşmiş gibi yapmak; -liğe vurmak (Contrefaire la maladie, la folie). 4. Değiştirmek, başka bir biçim vermek (Contrefaire sa voix, son écriture). S. Yansılamak, gülünçleştirerek taklit etmek (Un élève qui contrefait son professeur). 6. Öykünmek, taklit etmek (Il contrefait ses camarades). § Se contrefaire: 1. Düzme olarak yapılmak, taklidi çıkmak. 2. Kendini olduğundan başka türlü göstermek, contrefait, es. 1. Düzme, düzmece, sahte, taklit. 2. Biçimi bozuk, eciş bücüş, contre-fenêtre diş. İki kat kanatlı pencerede ikinci kanat. contrefıcher (se) gsz. hlk. Vız gelip tırıs gitmek, umurunda bile olmamak (Je m'en contrefiche). contrefil er. Akıntının ters yönü. § A contrefit: Akıntıya karşı, tersine, ters yöne. contrefort er. 1. (Yapılarda) Pekitme ayağı, "payanda. 2. (Ayakkabıda) Topuk köselesi, 3. Dağ kolu (Les contreforts des Alpes). contrefoutre (se) gsz. hlk. Vız gelip tins gitmek,

contre-haut umurunda bile olmamak (Je m'en contrefous). contre-haut (en) M . Yukarıya, yukarıda (Regarder en contre-haut. Un jardin avec une terrasse en contre-haut). En contre-haut de: -in yukansinda, üst tarafında ( Château en contre-haut de la route). contre-indication diş. Hekimlikçe gereken tedbirin uygulanmasını engelleyen durum, engelli durum (Les contre-indications d'un traitement, d'un médicament). contre-indiqué, e s. Sayrıdaki engelleyici durum dolayısıyla verilemeyen, sakıncalı, uygulanmayan (Remède, traitement contreindiqué). contre-indiquer gçl. Salık vermemek, tehlikeli bulmak (Contre-indiquer un remède, un traitement). contre-jour er. Önden ışık (Il est gêné par le contrejour). 2. (Sinemacılıkta) Geriden ışık. 3. Ters ışıklı yer (Placer un tableau dans le contre-jour). § A contre-jour: Arkasını ışığa vererek, ışığı arkaya alarak. contre-lettre diş. Bir sözleşmeyi geçersiz kılan ikinci bir gizli sözleşme, contremaître er. 1. Ustabaşı, işçi başı. 2. (Eskiden) İkinci lostromo, contremander gçl. Geri almak, yapılmamasını istemek (Contremander un ordre). contre-manifestant,e ad. Karşı gösterici, karşı gösteri yapan, contre-manifestation diş. Karşı gösteri, contre-manifester gsz. Karşı gösteri yapmak, contremarche diş. 1. İlkine ters yürüyüş. 2. (Merdivende) Basamak aynası, contremarque diş. 1. İkinci damga. 2. (Tiyatroda, tekrar dönmek üzere çıkanlara verilen) Dönüş bileti. contre-mesure diş. Karşı önlem (Prendre des contre-mesures) A contre-mesure: 1. müz. Ölçüye uymadan (Jouer à contre-mesure). 2. Yersiz, olmayacak zamanda, contre-mine^, l.ask. Karşı lâğım. 2. mec. Düzene karşı düzen. contre-miner gçl. 1. ask. Karşı lâğım yapmak (Contre-miner les abords d'une ligne fortifée). 2. mec. Karşı düzen yapmak, contre-mur er. Pekiştirme duvarı, küçük payanda, contre-ordre er. (Birincisine aykırı) İkinci buyruk, contrepartie diş. 1. Denetleme defteri. 2. müz. Karşılık parçası. 3. Karşılık (Obtenir la contrepartie financière de la perte du temps subie. C'est un métier pénible, mais il a pour contrepartie la longueur des vacances). 4. (Bir şeyin) Tersi, karşıtı (Il soutient la contrepartie de mon opinion).

317

contre-saison

§ En contrepartie: Buna karşılık (On vous laisse toute initiative, mais en contrepartie, vous êtes responsable du résultat). contre-pas er. ask. (Ayak değiştirirken atılan) Yarım adım. contre-passation diş. (Muhasebede) Kayıt yanlışlarım düzeltme, contre-passer gçl. Kayıt yanlışlarını düzeltmek, contre-pied er. 1. (Av köpekleri için) İzin tersine gitme. 2. (Bir şeyin) Tersi, zıddı (Sa théorie est le contre-pied de la vôtre). § A contre-pied: Tersine. Prendre le contre-pied de: -in tersini savunmak, söylemek, yapmak (Prendre le contre-pied d'une idée, d'une attitude). contre-placage er. Kontrplak yapma, contre-plaqué er. Kontrplak, contreplaquer gçl. Kontrplak yapmak, contre-plongée diş. (Sinemacılıkta) Alttan görüş, contrepoids er 1. Denkleştirme ağırlığı, karşı ağırlık. 2. mec. Karşılık, karşı güç 3. Cambaz terazisi, § Faire contrepoids: Denge sağlamak, dengelemek (Ilportait une valise de chaque main pour faire contrepoids). contre-poil er. Tüylerin yattığı yönün tersi, hav tersi. § Acontre-poil: Tersine, ters yöne (Caresser un chat à contre-poil). contrepoint er. müz. 1. Kontrpuan; çeşitli ezgileri birbirine uydurma sanatı. 2. Bu yolla düzenlenen beste. contre-pointer gçl. Kumaşın birkaç katım üst üste dikmek. contrepoison er. 1. Panzehir (Administrer un contrepoison). 2. mec. Çare, karşı tedbir, önlem (Chercher un contrepoison à une doctrine subversive). contre-police diş. Polis örgütlerim denetleyen gizli örgüt. contre-porte diş. İç kapı. contre-projet, contreprojet er. Karşı tasarı (Ils ont proposé un contreprojet). contre-propagande diş. Karşı propaganda, contreproposition diş. Karşı önerme, karşı öneri, contrepublicité diş. 1. Karşı yayın (Corriger la publicité à la télévision par une contrepublicité). 2. Karşı reklam, aleyhte reklam (Cette affiche leur fait de la contrepublicité). contrer gsz. 1. (İskambilde) Kontr çekmek. 2. gçl. hlk. Karşı koymak, karşı çıkmak, contre-rail er. Koşma ray. contre-révolution diş. Karşı devrim, contre-révolutionnaires, ve ad. Karşı devrimci, contre-saison diş. Mevsim dışı çiçek. § A contresaison: Mevsim dışında, mevsimsiz.

contre-sceau contre-sceau er. Büyük mührün yanına basılan küçük mühür, contreseing er. Yan imza. tik imzanın geçerliğini doğrulayan ikinci imza. contresens er. 1. Ters yön, ters yan (Le contresens d'une étoffe). 2. Yanlış yorum. 3. Karşıt anlam, ters anlam (Il y a un contrensens dans cette traduction). § A contresens: Tersine (Interpréter à contresens). contresignataire s. ve ad. Yan imzayı atan. contresigner gçl. Yana imza atmak, contretemps er. Beklenmedik terslik, engel, aksilik (Un fâcheux contretemps nous a retardés). § A contretemps: Zamansız, mevsimsiz, yersiz, olmayacak bir zamanda (Arriver à contretemps). A temps et à contretemps: Yerliyersiz,olurolmaz. contre-terrorisme er. Terörizme karşı mücadele, contre-terroriste s. ve ad. Terörizme karşı; terörizme karşı mücadele eden. contre-torpilleur er. Torpido avcısı,°muhrip. contre-valeur diş. Değer karşılığı, contrevallation diş. ask. Kuşatma hendeği, contrevenant, es. vead. (Yasa ve kurallara) Aykırı davranan, aykırı hareket eden (Les contrevenants seront punis de prison). contrevenir gsz. 1. Aykırı hareket etmek. 2. Contrevenir à qch: -e aykırı davranmak, aykırı hareket etmek (Contrevenir à une loi, à un règlement). contre-visite diş. Bir yoklamanın sonuçlarını denetleyen yoklama, contre-voie (à) bel. Ters yoldan (Descendre à contre-voie). contribuable s. ve ad. Vergi yükümlüsü, vergi "mükellefi. contribuer gsz. 1. Contribuer à qch: -e yardım etmek, katkıda bulunmak (Tous les habitants delà ville peuvent contribuer à son développement). 2. Contribuer à f. qch: -meye yardım etmek, -mekte katkısı olmak, contributif, ive s. Vergiyle ilgili, salmaya değgin, contribution diş. 1. Vergi, "resim (Percevoir une contribution. Payer des contributions. Contribution directe, contribution indirecte). 2. Yardım, katkı (Sa contribution à la science est très grande). § Apporter sa contribution à qch: -e katkıda bulunmak. Mettre à contribution qn: -den yararlanmak, hizmetinden yararlanmak (On ne tardera pas à vous mettre à contribution). contristant, e s. Üzücü, can sıkıcı, contrister gçl. Üzmek, canını sıkmak, contrit, e s. 1. Pişman, "tövbekâr, günahlarından pişmanlık duymuş. 2. Üzgün, perişan (Il avait un

318

contusionner air contrit. Un cœur contrit). contrition diş. 1. Pişmanlık, tövbekârlık. 2. Vicdan azabı, * bulunç ezinci. contrôlable s. 1. Denetlenebilir. 2. Gemlenebilir, önlenebilir. contrôle er. 1. Denet, denetleme ( Contrôle des prix, contrôle des billets, contrôle administratif). 2. Denetleme dairesi. 3. (Altın ve gümüş eşyaya vurulan) Denet damgası. 4. ask. Yoklama. 5. Egemen olma, tutma (Malgré le verglas, il a gardé le contrôle de sa voiture). § Le contrôle de soimême: Kendini tutma, kendine egemen olma, "nefse hakimiyet (La colère lui a fait perdre le contrôle de lui-même). contrôler gçl. 1. Denetlemek (Contrôler les comptes, des billets de théâtre). 2. Egemenolmak, tutmak (Contrôler ses nerfs). 3. (Altın ya da gümüş eşyaya) Damga vurmak. 4. mec. "Sansür etmek, *sıkıdenetimlemek. 5. Denetimi, egemenliği altında bulundurmak (Notre armée contrôle toute la région). contrôleur, euse ad. 1. Denetçi (Contrôleur des finances, des contributions, des chemins de fer, d'autobus). 2. Denetleme aygıtı (Contrôleur de vitesse, démarche). 3. "Sansürcü, *sıkıdenetimci. contrordre er. Bir buyruğun geri alınması, ilkini geçersiz kılan ikinci bir buyruk, karşı buyruk (Je viendrai demain, sauf contrordre). controuvé, es. Uydurma,yakıştırma (Unenouvelle controuvée). controversable s. Tartışılabilir, tartışma götürür (Son opinion est controversable). controverse diş. Tartışma, bilimsel ve özellikle dinsel tartışma; ihtilâf (Le sens de cette phrase a suscité de nombreuses controverses entre les commentateurs). controversé, es. "thtilâflı, tartışmalı (Un bien controversé. Une théorie controversée). controverser gçl. 1. Tartışma konusu yapmak. 2. Tartışmak (Controverser une doctrine, un dogme). controversiste ad. Tartışmacı, contumace diş. 1. Mahkemeye çıkmaktan kaçınma, "gıyap. 2. s. ve ad. Mahkemeye çıkmaktan kaçınan, "gıyaplı. § Par contumace: "Gıyaben. Condamner par contumace: Gıyaben mahkûm etmek. Procéder par contumace: Gıyabi yargılamak. Purger sa contumace: Mahkemeye çıkıp gıyabi hükmü kaldırtmak, contus, es. Bereli, ezik. contusion diş. Bere, ezik. contusionner gçl. Berelemek, ezmek, ezik yapmak (Un accident qui contusionne la jambe).

conurbation

319

conurbation diş. Kent birleşmesi. Ayn kentlerin genişleyerek birbirleriyle birleşmeleri ve bir tek büyükkent içinde kaynaşmaları, convaincant, e s. İnandırıcı, kandırıcı, "ikna edici ( Ces arguments ne sont pas convaincants). convaincre gçl. 1. İnandırmak, kandırmak, "ikna etmek (Votre raisonnement ne m'a pas convaincu). 2. Convaincre qn de qch: Birini -e inandırmak, aklını yatırmak (Il cherchait à nous convaincre des avantages de sa méthode). 3. Convaincre qn de f. qch: Birini -meye inandırmak (Il m'a convaincu de démissionner). § Se convaincre de qch: -e iyice inanmak, güven getirmek. convaincu, e s. 1. Kanmış, inanmış, kesin kanıya varmış (En êtes-vous convaincu?). 2. Güvenli (Il parlait sur un ton convaincu). 3. Etre convaincu de qch: -si ortaya çıkmak, belli olmak (L'accuséa été convaincu de participation au meurtre. Il a été convaincu de mensonge: Yalanı ortaya çıktı). 4. Etre convaincu de qch, de f. qch: -e inanmış, -meye inanmış olmak (Il est convaincu de son innocence. Tu es convaincu de ne pas te tromper). convalescence diş. "Nekahet. § Etre en convalescence: Nekâhet döneminde olmak. Entrer en convalescence: Nekâhet dönemine girmek. convalescent, es. vead. Nekâhet halinde olan (Elle est encore convalescente. Un convalescent). convenable s. 1. Uygun, elverişli (J'ai choisi le moment convenable). 2. Yerinde, normal, gereken, yakışık alan (Une réponse convenable). 3. Yeterli, yetişen, "kâfi (Un salaire à peine convenable). 4. Dürüst, temiz, doğru dürüst (Une tenue conveanable, des manières convenables). 5. Eksiksiz, kusursuz, doğru dürüst (Un homme convenable). 6. Convenable à qch, pour qch: -e uygun, elverişli (Un roman convenable à des adolescents. Un endroit convenable pour la pêche). convenablement bel. 1. Uygun bir biçimde, yerinde olarak, yaraşık aldığı biçimde, gerektiği gibi (II agit convenablement). 2. Yetecek biçimde, usa uygun gelen bir şekilde, normal (Il est payé convenablement). 3. Doğru dürüst, temiz bir biçimde (Il est pauvre, mais il est toujours vêtu convenablement). convenance diş. 1. Yakınlık, tutarlık, uyuşum, uyuşma (Convenance de caractère, d'humeur, de goût). 2. Uygunluk, yerindelik, yakışırlık (Un style remarquable par la convenance des termes). 3. Beğeni, "zevk (On n'a pas consulté nos convenances), 4. ç. "Muaşeret adabı, görgü

convergence kuralları, edep gerekleri (Observer, respecter les convenances. Braver, blesser les convenances). § A la convenance de: -in beğenisine uygun, zevkine göre (J'ai trouvé une villa à ma convenance). convenant, e s. Uygun, elverişli, yaraşık, convenir gsz. 1. Convenir à: -e uygun olmak, elverişli olmak (Cette date ne lui convient pas. Ce prix convient à toutes les bourses). 2. İşine gelmek, hesabına gelmek (Cela ne leur convient pas). 3. Convenir de qch: -kabul etmek, üzerinde anlaşmak, saptamak, kararlaştırmak (Convenir d'un prix, d'un rendez-vous. Il a convenu de son tort). 4. Convenir de f. qch: -meyi kararlaştırmak, -mekte anlaşmak, uyuşmak (Ils ont convenu de partir ensemble). § Il convient de f. qch: -mek uygun olur, yerinde olur, gerekir (Il convient d'être prudent pour éviter de graves inconvénients). Comme convenu: Önceden kararlaştırıldığı gibi (Je te rejoindrai demain, comme convenu). convention diş. 1. Uzlaşım. 2. Sözleşme (Une convention a été signée entre les représentants du patronat et ceux des syndicats). 3. Antlaşma, anlaşma (Convention militaire, commerciale, internationale). 4. ç. Sözleşme yada anlaşma maddeleri, hükümleri (Ceci n'est pas dans les conventions). 5. Konvansiyon, Fransada 17921795 yıllarında Kurucu Meclis. 6. Amerikada, siyasal partilerin, başkan adayım seçmek üzere topladıktan kurultay (La convention démocrate). § Convention collective de travail: Toplu iş sözleşmesi. De convention: Kendiliğinden kararlaşmış, kabul edilmiş, benimsenmiş (Un langage de convention. Sur cette carte, les forêts sont, de convention, représentées en vert). conventionnalisme er. fels. Uzlaşımcılık. conventionnel, le s. 1. Uzlaşımsal (Langage conventionnel, clause conventionnelle). 2. Saymaca, itibarî (Valeur conventionnelle d'une monnaie). 3. Klasik (Armes conventionnelles). 4. er. tar. Konvansiyon üyesi, conventuel, le s. Manastıra değgin (Vie conventuelle). convenu, e s. 1. Üzerinde anlaşmaya vanlmış, kararlıştırılmış, benimsenmiş (Mot convenu, prix convenu). 2. er. Yapmacık, alışılmış, bayağı, bayağılık (Cet auteur ne supporte pas le convenu). convergence diş. 1. Birlikte aynı yöne yönelme, yöneşme (La convergence de deux lignes). 2. Birlik, ortaklık (Convergence de vue, convergences des intérêts). 3. fiz. Yakınsama. 4.

convergent mec. Amaç birliği, convergent, es. 1. Birlikte aynı yöne yönelen, yöneşen (Lignes convergentes). 2. Ortak, benzer (Opinions convergentes, efforts convergents, résultats convergents). 3. fiz. Yakınsak (Lentille convergente). converger gsz. 1. Benzeşmek, birbirine yaklaşmak (Vos théories convergent). 2. Converger vers: -e doğru yönelmek (Nos pensées convergent vers la même conclusion). 3. Converger sur: -in üzerinde toplanmak, -e çevrilmek (Les regards convergèrent sur lui). convers, e s. Manastır hizmeti gören (Frère convers, sœur converse). conversation diş. 1. Konuşma (Conversation entre deux personnes. Conversation familière. Conversation courante: Günlük konuşma). 2. Görüşme (Conversation secrète, diplomatique). 3. Konuşma, konuşma biçimi (Sa conversation était plate et fade). § Avoir de la conversation: Lafı bol olmak, ağzı söz yapmak. Détourner la conversation: Sözü çevirmek, konuyu değiştirmek. Engager la conversation avec qn: Biriyle konuşmaya, çene çalmaya başlamak, converse s. ve diş. mant. Evrişik, converser gsz. 1. Konuşmak, görüşmek (Ils conversaient familièrement). 2. Converser avec: -ile konuşmak, çene çalmak, görüşmek (II aimait converser avec les vieillards). conversion diş. 1. Biçim yada durum değiştirme, dönüşme (La conversion des métaux en or). 2. Yön değiştirme, girme, katılma, benimseme (Conversion à une doctrine, au libéralisme). 3. Çevirme, dönüştürme (Conversion d'une somme d'argent liquide en valeurs). 4. (Bir bağıtı) Başka bir bağıtla değiştirme (Conversion d'un titre à court terme en titre à long terme). S. Din değiştirme (Depuis sa conversion au catholicisme, il mène une vie plus rangée). 6. mant. Evirme, converti, e ad. 1. Dinini değiştirmiş, dönme. 2. Kanış yada parti değiştiren kimse. § Prêcher un converti: Zaten inanmış bir kimseyi inandırmaya çalışmak, convertibilité diş. Değiştirilebilirlik, başka bir şeye çevirilebilirlik (Convertibilité des monnaies). convertible s. 1. Değiştirilebilir; -e çevrilebilir (Monnaie convertible. L'eau est convertible en vapeur). 2. mant. Evrilir, evrilebilir. convertir gçl. 1. Convertir qn à qch: Birini -e inandırmak, -yoluna sokmak (Convertir un chrétien à l'islam, un sceptique à la foi. Convertir

320

convoquer quelqu'un au socialisme, au libéralisme). 2. Convertir qch en qch: Bir şeyi -e çevirmek, haline getirmek (Convertir un métal en or, les abeillent convertissent le pollen en miel). § Se convertir: 1. Kanış, inanç, parti yada din değiştirmek. 2. Se convertir à qch: -e katılmak, -i benimsemek (Il s'est converti à votre opinion). 3. Se convertir en qch: -e çevrilmek; -haline gelmek (L'eau se convertit en vapeur). convertissable s. I. Değiştirilebilir, çevrilebilir. 2. Dinini değiştirebilir, convertisseur er. 1. Din değiştirici. 2. tekn. Değiştirgeç, °muhavvile. convexe s. Dışbükey, tümsek (Lentille convexe, miroir convexe). convexité diş. Dışbükeylik. conviction diş. Kanış, kanı, inanç (Il agit selon ses convictions personnelles. J'ai la conviction qu'il faut passer à l'attaque). convié, e ad. Yemeğe yada toplantıya çağrılmış, çağrılı, "davetli, convier gçl. 1. Çağırmak, "davet etmek. 2. Convier qn à qch: Birini -e çağırmak (Convier un ami à une réception, à un repas, à une réunion). 3. Convier qn à f. qch: Birini -meye çağırmak, davet etmek, convive ad. Bir yemek yada toplantıya çağrılmış kişi, çağrılı, davetli, convocation diş. Çağırma, gelmeye davet etme, toplantıya çağırma, "celp (Adresser une convocation aux parties pour comparaître devant une juridiction. Convocation à un examen. Convocation de l'Assemblée Nationale). convoi er. 1. Cenaze alayı. 2. Savaş gemilerinin koruduğu yük gemi kafilesi, korunuk kafile. 3. Erzak, cephane, ve taşıt kafilesi, "konvoy (Dresser une embuscade sur te passage d'un convoi). 4. Kafile (Convoi de nomades traversant le désert). S. Demiryolu katarı, convoiter gçl. Eline geçirmek için can atmak, göz dikmek (Convoiter un poste, te bien d'autrui, un héritage, une femme). convoiteur, euse bel. Göz diken, gözü olan (C'est un convoiteur du bien d'autrui). convoitise diş. 1. Aşın istek (L'enfant regarde les jouets avec convoitise). 2. Açgözlülük, doyumsuzluk, doymamıştık (Convoitise de la chair, des richesses). convoler gsz. Yeniden evlenmek. § Convoler en secondes noces, en troisièmes noces: İkinci, üçüncü kez evlenmek, convolvulacées diş. ç. bitb. Çitsarmaşığıgiller. convoquer gç/. 1. Toplantıya çağırmak (Convoquer

convoyage le parlement, les membres d'une commission). 2. Convoquer qn: Birini karşısına çağırmak, gelmesini buyurmak (Le directeur a convoqué dans son bureau cet employé indélicat). 3. Convoquer qn à: Birini -e çağırmak (Convoquer les candidats à un examen). convoyage er. Korumak üzere eşlik etme, koruyuculuk etme. convoyer gçl. Korumak üzere eşlik etmek, koruyuculuk etmek (Les avions et les blindés convoyaient un transport de munitions). convoyeur er. 1. (Gemi kafilelerinde) Koruyucu gemi, refakat gemisi. 2. (Gemi kafilelerinde) Memur. 3. Otomatik taşıma düzeni, convulsé, e s. Çırpınarak kasılmış (Un visage convulsé). convulsif, ive s. Çırpınmak, "ihtilâçlı (Sanglot convulsif, toux convulsive). convulsion diş. 1. Çırpınma, "ihtilâç (Il se tordait dans les convulsions). 2. mec. Sarsıntı kargaşalık (Les convulsions d'une révolution). convulsionnaire ad. 1. Çırpınmalar içinde olan kimse. 2. ç. XIII. yüzyılda türeyen çok bağnaz bir rahip tarikatı üyelerine verilen ad, bağnaz jansenist. convulsionner gçl. Çırpındırmak, çırpınmaya uğratmak (La crise d'épilepsie lui convulsionnait tout le corps). convulsivement bel. Çırpınmak bir biçimde, "ihtilâç içinde (Rire, tousser, pleurer convulsivement). coobligé, e ad. Ortak borçlu, cooccurence diş. dilb. Birliktelik, coolielkulijer. İng. Sömürgelerde Hintli yada Çinli işçi. coopérateur, trice s. ve ad. İş ortağı, coopératif, ive s. 1. İş ortaklığına dayanan (Système coopératif). 2. İşbirliği yapmasını seven (Un enfant très coopératif). coopération diş. 1. Elbirliği, ortaklaşa çalışma (Ce projet est le fruit de la coopération de plusieurs bureaux d'études). 2. İşbirliği. 3. Katkı, yardım (Apporter sa coopération à une entreprise). coopérative diş. Kooperatif (Coopérative d'achat, de vente. Coopératives agricoles, coopérative de consommation). coopérer gsz. 1. Coopérer avec qn: -ile elbirliği etmek, işbirliği yapmak, ortak çalışmak. 2. Coopérer à qch: -e katkıda bulunmak, katılmak (Coopérer à une entreprise). cooptation diş. (Kurullar için) Kendi üyelerini kendi seçme, seçip alma (Admettre un membre par cooptation). coopter gçl. (Kurullar için) Üyelerini seçip almak.

321-

copieur

coordination diş. 1. Düzenlettirme, düzenleme (Coordination des opérations d'une troupe). 2. 'Eşgüdüm, "ortakgüdüm. coordonné, e s. 1. Düzenleri birbirine uygun olan, düzenleşik. 2. Eşgüdülmüş, ortakgüdülmüş. coordonnées diş. ç. mat. 1. Koordinat. 2. mec. tkz. Adres, uğrak, gidilecek yerler (Donnez-moi vos coordonnées). coordonner gçl. 1. Düzenlemek, düzenleştirmek (Ce comité coordonne les initiatives privées). 2. 'Eşgütmek, "ortakgütmek (Coordonner différentes activités). 3. Coordonner qch à, avec: -ile ortak yürütmek, -e göre düzenlemek, uydurmak (Coordonner une chose à une autre, avec une autre). copain, copine ad. hlk. Arkadaş, ahbap, dost. copal er. Vernik yapımında kullanılan bir tür reçine. copartage er. Birçok kişi arasmda bölüştürme; (Copartage d'une succession, d'un héritage). copartageant, e s. ve ad. Bir şeyi ortak bölüşen; bir kalıtı bölüşen ortaklar (Les copartageants d'une succession; les héritiers copartageants). copartager gçl. Birçok kişi arasmda bölüşmek (Copartager un héritage, une succession). coparticipant, e s. ve ad. Ortak; bir eş yada atılıma katılan, "iştirakçi, copeau er. Yonga, copeck er. Rus. Rus parası, kapik, copermuter gçl. Değiştokuş yapmak, mübadele etmek. copiage er. Sınavda kopya çekme; kopya yapma, copie diş. 1. Suret, kopya (Copie d'un diplôme). 2. (Basım işlerinde) Müsvedde (Donner de la copie à l'imprimeur). 3. Taklit, sahte (Copie d'un tableau). 4. (Öğrencilerin) Ödev kâğıdı (Le professeur a ramassé les copies). 5. (Birinin) Tıpkısı, hınk deyip burnundan düşmüş (C'est la copie de son père). 6. tic. Makbuz sureti, alındı, fatura yada mektup sureti (Délivrer une copie). § Copie légalisée: Tasdikli suret. Copie certifiée conforme: Tasdikli suret, aslına uygunluğu onaylanmış suret, copier gç/. 1. Suret çıkarmak, kopyasını çıkarmak. 2. Yeniden yazmak (Tu vas copier ta leçon cinq fois). 3. Taklidini yapmak, sahtesini yapmak (Copier une œuvre d'art). 4. Copier sur: -den kopya çekmek ( Cet élève a copié sur son voisin ). 5. Copier qch sur: Bir şeyi -den kopya çekmek (Il a copié son devoir sur un manuel). 6. Copier qn: -in davranışlarını taklit etmek, -e öykünmek (Copier un maître. Il copie les aristocrates qu'il fréquente). copieur, euse ad. Kopyacı, kopya çeken (Punir un

copieusement copieur). copieusement bel. Bol bol, çokça (Manger, boire, donner copieusement). copieux, euse s. Bol, çok (Un repas copieux). copine diş. hlk. Kız arkadaş, kadın arkadaş, yakın dost. copinergsz. hlk. 1. Arkadaşlık etmek. 2. Copiner avec: -ile arkadaşlık etmek, düşüp kalkmak (Je ne veux pas que tu copines avec ce garçon-là). copiste ad. 1. (Basımcılık çıkmadan önce) Kitap istinsah eden kimse, müstensih (Faute de copiste). 2. Ünlü tabloları kopya edip satan ressam, copossesseur er. Mal ortağı; zilyetlikte ortak, ortak zilyet. copossession diş. Mal ortakhğı; ortak zilyetlik, copra, coprah er. Büyük hindistancevizi içi. coproduction diş. (Sinemacılıkta) Ortakyapım (Une coproduction franco-italienne). copropriétaire ad. Mülk ortağı, °hissedar. copropriété diş. Ortak mülk; mülk ortaklığı, hissedarlık. copte s. ve ad. 1. Kıpti, kıptilere değgin; Mısır ve Habeş hıristiyanlarına değgin. 2. er. Kıpti dili. copulatif, ive s. dilb. 1. Bağlaç görevinde olan. 2. diş. Bağlaç. 3. mant. Koşaçlı. copulation diş. Çiftleşme, copule diş. dilb. Koşaç, olumlu koşaç, bildirme koşacı. copyright [kjpiııajt] er. tng. Bir yapıtı basma, yayımlama ve satma hakkı; "telif hakkı, *yapım iyeliği. coq er. 1. Horoz (Crête, oreillons, barbillons du coq. Combat de coq). 2. Sülün, balıkçıl gibi kuşların erkeği (Coq faisan). 3. Kimi saatlerde sarkacı tutan parça. 4. (Gemilerde) Aşçı. § Coq de bruyère: Dağ horozu, yaban horozu. Coq de roche: Kaya horozu. Lecoqd'Inde: Hindi. Le coq du village: Kızların en çok beğendiği delikanh. Poids coq: Horoz siklet, tüy siklet. Au chant du coq: Horozlar öterken, tan sökerken, gün ağarırken. Avoir des jambes de coq: Bacakları çöp gibi ince olmak. Etre rouge comme un coq: Öfkeden kıpkırmızı kesilmek, pancar gibi olmak. Etre comme un coq en pâte: Nazlı büyütülmüş olmak, muhallebi çocuğu olmak. coq-à-1'âne er. Saçma sapan sözler, abuk sabuk lakırdılar. coquart er. hlk. Yenen bir darbeden sonra gözdeki şişkinlik ve morartı, coque diş. 1. Yumurta kabuğu (Poussin qui brise sa coque). 2. (Kimi meyvelerde) Kabuk (Coque de noix, de noisette, d'amande). 3. (Kimi deniz hayvanlarında) Kabuk (Coque d'huître). 4.

322

coquille Böcek kozası. 5. Kurdela düğümü. 6. (Gemi yada uçakta) Tekne, gövde ( Coque de navire, d'avion ). § Œuf à la coque: Rafadan yumurta, coquebin er. Toy delikanlı; saf, günahsız delikanlı, coquecigrue diş. hlk. 1. Masallarda geçen bir hayvan adı. 2. Saçma sapan söz, abuk sabuk lâkırdı, coquelicot er. bitb. Gelincik, coqueluche diş. 1. Boğmaca (Un enfant atteint de coqueluche). 2.Eski birtürkadınbaşhğı. §Etrela coqueluche de: -in gözdesi olmak (İl est la coqueluche des femmes). coquelucheux, euse s. vead. 1. Boğmacaya değgin. 2. Boğmacalı, boğmacaya yakalanmış, coquemar er. Kulplu su kaynatacağı, coqueret er. bitb. Güveyfeneri denilen bitki, coquerico er. Kukuriku, horoz ötüşü, horoz sesi. coquerie diş. 1. Gemi mutfağı. 2. Gemici aşevi, coquet,tes. vead. 1. Şık,cici,sevimli(Unlogement coquet, un mobilier coquet, une coiffure coquette). 2. Güzel görünmeye özenen, kendini beğendirmeye çalışan (Femme coquette. Il cherche à se montrer coquet auprès des femmes ). 3. mec. Epey, hayli büyük (Une somme coquette, un chiffre coquet). § Jouer les grandes coquettes: Cilve yapmak, hoşa gitmek için numaralar yapmak (Elle joue les grandes coquettes). coqueter gsz. Kendini beğendirmeye, gönül kapmaya çalışmak; cilveler, işveler yapmak, coquetier er. 1. Tavuk ve yumurta tüccarı. 2. Rafadan yumurta fincanı, coquettement bel. 1. Şıkça, sevimlice, hoşça (Elle est coquettement vêtue). 2. Cilveyle, işveyle; kendini beğendirmeye çalışarak, coquetterie diş. 1. Süs merakı. 2. Beğenilme merakı. 3. Şıkhk, sevimlilik, hoşluk (La coquetterie d'une robe, d'une toilette). 4. Cilve, işve, gönül avcılığı (Elle fait des coquetteries). § Avoir une coquetterie dans l'oeil: Şehlâ olmak, gözü çok hafif şaşı olmak. Etre en coquetterie avec une femme: Bir kadınla sevişmekte, oynaşmakta olmak; kırıştırmak, coquillage er. 1. (Midye, istiridye gibi) Kabuklu hayvan (Coquillages comestibles). 2. Kavkı; bu hayvanların kabuğu (Un collier de coquillages). coquille diş. 1. Kavkı, böcek kabuğu (Coquille d'un escargot). 2. Kebap ızgarası. 3. (Yumurta, ceviz gibi şeylerde) Kabuk (L'œuf n'estpas écrasé, mais la coquille est brûlée). 4. (Kılıcın kabzasındaki) Siper. S. Dizgi yanlışı; daktilo yanlışı (Epreuve pleine de coquilles. Corriger une coquille). § Coquille de noix: Küçük sandal, kayık. Rentrer, se retirer dans sa coquille: Kabuğuna çekilmek,

coquiller susmak. Sortir de sa coquille: Kabuğundan çıkmak, yanıyla yöresiyle görüşmeye başlamak, coquiller, ère s. Kavkılı, içinde deniz kabukları bulunan. coquin, e s. ve ad. 1. Alçak, namussuz (C'est un infâme coquin). 2. (Şaka yollu) Kerata, yaramaz (Petit coquin: Seni yaramaz seni). § Coquin de sort: Kahpe felek, kör olası talih, coquinerie diş. 1. Alçaklık, namussuzluk. 2. (Şaka yollu) Keratalık, yaramazlık, cor er. 1. müz. Korno (Cor à piston). 2. Kornocu, korno çalan. 3. Av borusu (Il aime le son du cor). 4. Nasır (Cor au pied. Cor entre les doigts de pied). 5. Boynuz budağı ( Un cerfde sept cors). § A cor et à cri: Gürültü patırtı ile, bağırıp çağırarak (Demander, réclamer qch à cor et à cri: Bağırıp çağırarak istemek, ısrarla istemek). corail er. Mercan. corailleur er. Mercan avcısı; mercan işleyicisi. coralliaires er. ç. hayb. Mercanlar, corallien, ne s. Mercanlardan oluşmuş, corallin, es. Mercan renginde, mercanı andıran, coran er. Ar. Kur'an. coranique s. Kur'ana değgin (Ecole coranique). corbeau er. 1. Karga. 2. mec. (Eski) Papaz, keşiş. 3. Şüpheli adam. 4. (Eskiden) Düşman gemilerine rampa etmek için kullanılan kanca. 5. (Yapıcılıkta) Taş destek, bindirmelik. § Noir comme un corbeau: Kapkara, "simsiyah, corbeille diş. 1. Sepet (Corbeille d'osier, de jonc. Corbeille à ouvrage, à pain, à papier). 2. Bahçelerde yuvarlak yada yumurtamsı çiçek tarhı. 3. (Yapıcılıkta) Sütun çanaklığı. 4. Borsada muamelecilerin, etrafında toplandıkları parmaklık; borsa işinde satın alma yeri. 5. (Tiyatrolarda) Orkestra üstü balkon: § Corbeille de mariage: Nişan sepeti, corbillard er. Cenaze arabası, corbillon er. Küçük sepet, sepetçik. corbin er. (Eskiden) Karga, corbleu ünl. Vay canına! Hay anasını! cordage er. 1. Halat (Cordage de chanvre, d'acier. Attacher, tirer avec un cordage). 2. İple odun ölçme. 3. Rakete kiriş geçirme, corde diş. 1. İp (Attacher un ballot avec une corde. Corde de puits, corde d'une balançoire. Echelle de corde. Une corde à linge). 2. Kumaş ipliği (Saveste montrait la corde. Un vêtement usé jusqu'à la corde). 3. Çalgı teli, kiriş (Les cordes d'un violon. Instrument à cordes). 4. mec. Telli çalgı, telli saz (Les cordes d'un orchestre). 5. (Odun için) Bir ölçü, çeki. 6. Yay kirişi. 7. geom. Kiri ş(Cordequi sous-tend un arc). 8. mec. İdam, ipe çekme, ipe

323

corderie çekilme (On l'a condamné à la corde). § Cordes vocales: Ses telleri. Homme de sac et de corde: İpten kazıktan kurtulmuş biri, anasının ipliğini satmış bir adam. Usé jusqu'à la corde: 1. Çok yıpranmış, tarazlanmış, lime lime (Un pantalon usé jusqu'à la corde). 2. Kabak tadı veren, çiğnenmiş sakız durumuna gelmiş, çok bilinen (Plaisanterie usée jusqu'à la corde). Avoir plus d'une corde à son arc: Elinde çeşitli olanaklar bulunmak; elinden her türlü iş gelmek. Condamner à la corde: İdama mahkûm etmek. Etre dans les cordes de qn: -in yetkisi dahilinde olmak (Ce n'est pas dans mes cordes). Etre, marcher, danser sur la corde raide: Çok güç, çok nazik bir durumda bulunmak. Grimper à la corde: İpe tırmanmak, halata tırmanmak. Parler de corde dans la maison d'un pendu: Kötü bir anıştırmada bulunmak, acı bir yaraya dokunmak. Sauter à la corde: İpatlamak. Se mettre la corde au cou: 1. hlk. Evlenmek. 2. Güç, bağımlı bir duruma düşmek. Tenir la corde, prendre un virage à la corde: Bir dönemeci çok içten almak. Tirer sur la corde: Birinin sabrını, iyi niyetini kötüye kullanmak. Toucher la corde sensible de qn: -in bam teline dokunmak. cordé, e s. Yürek biçiminde, iskambildeki kupa biçiminde. cordeau er. 1. Düz bir çizgi elde etmek için iki nokta arasına gerilen ip, çırpı ipi (Tracer une rue au cordeau. Aligner un cordeau à un mur). 2. Lâğım fitili. § Au cordeau: Çok düzenli olarak, yerli yerinde (Il arrange au cordeau chaque mot). Tiré,e au cordeau: Dümdüz dizilmiş. cordelergf/. (İp) Bükmek. § Cordeler ses cheveux: Saçlarını ince ince örmek. cordelette diş. Sicim. cordelier er. 1. Ermiş Françesko tarikatından rahip. 2. tar. Fransız devriminde Cordelier'ler kulübü üyesi. cordelière diş. 1. Ermiş Françesko tarikatından papazların bellerine sardıkları çok düğümlü ip, kuşak. 2. Bele sarılan yada boyun bağı yerine kullanılan kordon. 3. (Mimarlıkta) Halat biçiminde bezek. 4. Aziz Françesko tarikatından rahibe. cordelle diş. Yedek halatı. corder gçl. 1. İp yapmak üzere bükmek (Corder du chanvre, du crin). 2. İp geçirmek, içinin iplerini örmek (Corder une raquette). 3. İple bağlayıp tartmak, ölçmek (Corder du bois). 4. İple bağlamak, etrafını iple sarmak (Corder une malle). corderie İplikçilik, halatçıhk.

cordial cordial, es. 1. Kalbi kuvvetlendiren, kalbi daha iyi çalıştıran (Remède cordial, potion cordiale). 2. mec. İçten gelen, yürekten gelen, "samimi, içten (Un accueil cordial, sentiments cordiaux, un homme cordial). 3. er. Kalbi kuvvetlendiren ilâç (Prendre un cordial. Le médecin a administré un cordial au malade). cordialement bel. 1. Yürekten gelen bir sevgi ile, içten, içtenlikle, "samimiyetle, candan (Il nous a parlé cordialement). 2. Tüm gücüyle, bütün hücreleriyle (Je le déteste cordialement). cordialité diş. İçtenlik, candanlık, yürekten sevgi, cordier er. 1. İpçi, halatçı. 2. (Yaylı sazlarda) Sap. cordiforme s. Yürek biçiminde (Feuille cordiforme). cordillère diş. Sıradağ (Cordillère des Andes). cordon er. 1. Halatı oluşturan kollardan her biri. 2. Sicim, ip (Lier, attacher, nouer avec un cordon). 3. Kurdela (Cordon d'un chapeau, grand cordon de la Légion d'honneur) A. Kordon, çit (Cordon de troupes, cordon de policiers). 5. Kenar çimeni. 6. Ağaç dizisi. 7. Göbek bağı (Couper le cordon). § Cordon-bleu: Usta aşçı, aşçıbaşı (Ta femme est un véritable cordon-bleu). Cordon littoral: coğr. Kıyı şeridi. Tenir les cordons de la bourse: Kesenin ağzını elinde tutmak, masrafları kendisi yapmak, cordonner gçl. İp gibi bükmek (Cordonner de la soie, des cheveux). cordonnerie diş. 1. Kunduracılık. 2. Kunduracı dükkânı. cordonnet er. 1. İnce kaytan. 2. Kılaptan. 3. (Sikke kenarındaki) Tırtıl, cordonnier, ère ad. 1. Kunduracı, kundura yapıp satan kimse. 2. Ayakkabı onarıcısı (Le cordonnier ressemelle les souliers). § Cordonnier, pas plus haut que la chaussure: Çizmeden yukarı çıkmamalı. Les cordonniers sont toujours les plus mal chaussés: Terzi kendi söküğünü dikemez; marangozun kapısı sırımla bağlı, coréen, ne s. ve ad. 1. Kore'ye değgin, koreli. 2. er. Korece, Kore dili. coréférence diş. dilb. Eşgönderge. coreligionnaire ad. Dindaş, coriaces. 1. Çok sert, tahta gibi, meşin gibi (Viande coriace). 2. mec. İnatçı, direngen (Un adversaire coriace. Il est coriace en affaires. Un caractère coriace). coriandre diş. bitb. Kişniş, coricide er. Nasır ilacı, corindon er. Korindon, corme diş. bitb. Üvez. cormier er. bitb. Üvezağacı. cormoran er. hayb. Karabatak.

324

cornichon cornac er. 1. Fil bakıcısı, fil seyisi. 2. mec. Kılavuz. § Servir de cornac à qn: -e kılavuzluk etmek, yol göstermek. cornage er. (At, katır ve eşekte) Hastalıklı soluma, hırıltılı soluma, cornaline diş. Kırmızı akik. cornard, e s. 1. Soluğan. 2. Boynuzlu. 3. er. mec. Boynuzlu (koca), corne diş. 1. Boynuz (Bête à cornes). 2. (Kimi hayvanlarda) Mahmuz. 3. Boynuz boru, nefir. 4. Taşıt borusu, korna (Corne d'automobile). S. Köşe (Cornes d'un cerf-volant). 6. (Kimi şeylerde) Uç. § Corne d'abondance: Bolluk boynuzu. Corne à chaussures: Çekecek, kerata. A la corne de: -in köşesinde, ucunda (Ilm'attendra à la corne du bois, à la corne d'un champ). Faire une corne à qch: -köşesini bükmek, kıvırmak (Faire une corne à une feuille de papier, à une carte de visite). Porter, avoir des cornes: Boynuzlu olmak, karısı tarafından aldatılmak. Prendre le taureau par les cornes: Boğayı boynuzundan yakalamak, cepheden saldırmak, üstüne üstüne yürümek, corné, es. Boynuz gibi sert, boynuzsu, cornée, diş. anat. (Gözde) Saydamtabaka. corneille diş. Kuzgun. § Bayer aux corneilles: Alık alık bakmak, cornélien, ne s. Corneille'e özgü, Corneille'e değgin (Tragédie cornélienne). cornemuse diş. Gayda (Il sait jouer de la cornemuse). cornemuseur er. Gaydacı. corner gsz. 1. Korna çalmak (L'automobiliste corne). 2. Uğuldamak (Les oreilles me cornent). 3. gçl. Köşesini kıvırmak, bükmek (Corner une carte de visite, une feuille de papier). 4. hlk. Herkese söylemek, âleme ilân etmek (Corner une nouvelle, un bruit). corner [fc>*if«] er. (Futbolda) Köşe atışı, korner (Tirer un corner). cornet er. 1. Küçük boru (Cornet de vacher. Jouer du cornet). 2. İşitme kulaklığı (Cornet acoustique). 3. Kâğıt külâh (Cornet de papier. Un cornet de dragées). 4. (Zar atarken kullanılan) Meşin hokka (Cornet à dés). S. argo. Mide. § Se mettre qch dans le cornet: Bir şeyler atıştırmak, midesine bir şeyler indirmek, cornette diş. 1. Kimi rahibelerin giydiği önü köşeli, yanları kanat biçiminde başlık. 2. (Eskiden) Sancak. 3. er. (Eskiden) Sancaktar, corniaud er. 1. Bir tür kırma köpek. 2. s. Aptal (Comme il est corniaud!). corniche diş. 1. Korniş. 2. argo. Hazırlık sınıfı, cornichon er. 1. Turşuluk hıyar. 2. mec. hlk.

cornier Budala, enayi, hıyar, cornier, ère s. Köşede olan. cornière diş. 1. (Damlarda) Köşe deresi. 2. Köşe bağı. cornouille diş. bitb. Kızılcık. cornouiller er. bitb. Kızılcıkağacı. cornu, e s. 1. Boynuzlu (Une bête cornue). 2. mec. hlk. Boynuzlu, karısı tarafından aldatılan (koca), cornue kim. Karni. corollaire diş. mant. mat. Gerekli sonuç; doğal sonuç; gerekçe, corolle diş. bitb. Taç. coroner. Maden işçileri mahallesi, coronaire s. Öz, taç, ana (Artères coronaires, veines coronaires). coronal, e s . 1. Başın ön tarafına değgin, alına değgin (Os coronal). 2. gökb. Güneş tacına değgin (Les gaz coronaux). coronarite diş. hek. Damar yangısı, coronelle diş. Bir tür karayılan, coronographe er. gökb. Güneşin taç katmam resmini alan özel bir gözlem aracı, "taççeker. corporal er. Kilisede üstüne şarap kupası konulan kutsal örtü. corporatif, ive s. Loncalara değgin, esnaf derneklerine değgin; meslek birliklerine dayalı (Mouvement, système corporatif). Corporation diş. 1. Lonca; birlik (Corporation professionnelle, corporation d'artisans; Corporation des notaires). 2. Sendika (Corporation ouvrière). corporel, le s. 1. Gövdeli; bir cismi, vücudu, gövdesi olan (Nature corporelle). 2. Bedene, gövdeye, cisme değgin (Douleurs corporelles, châtiment corporel, exercice corporel). corps er. 1. Vücut, gövde (Le corps humain. La gymnastique développe le corps. Les parties du corps). 2. Beden (Le corps d'une robe, d'une chandail). 3. Esas bölüm, iskelet (Le corps d'un bâtiment). 4. Ceset (Après la catastrophe, les corps gisaient ça et là). S.tkz. Adam, herif (C'était un drôle de corps). 6. ask. Müfreze, birlik, kol (Rejoindre son corps). 7. mec. Kalınlık, dayanıklılık, sağlamlık (Cepapier a du corps). 8. Topluluk, "kitle (Corps électoral, corps de commerce, corps de ballet). 9. Lonca, birlik (Corps de métier). 10. Cisim (Le carbon est un corps simple, l'eauuncorps composé). 11. (Gemi) Boş tekne. § Corps céleste: Gök cismi, yıldız. Corps d'armée: Kolordu. Corps de garde: Karakol. Corps diplomatique: Kordiplomatik, elçiler topluluğu. Corps enseignant: Öğretim kurulu. Les grands corps de l'Etat: Yüksek devlet

325

correction memurları. Le corps électoral: Seçmenler. Corps de la magistrature: Hukukçular. Séparation de corps: Ayrılık, ayrı yaşama. Contrainte par corps: Borç için hapis, "hapsen tazyik. Corps du délit: Suç teşkil eden eşya, suç tanıtı. Corps et biens: Can ve mal. Esprit de corps: Dayanışma. A micorps: Yarı bele kadar. Corps et âme: Canla başla, bütün varlığıyla. Corps à corps: 1. bel. Göğüs göğüse, boğaz boğaza (Lutter, combattre corps à corps). 2. bel. Önden, cepheden (Affronter la réalité corps à corps). 3. er. Göğüs göğüse savaş, gırtlak gırtlağa kavga (Se jeter dans le corps à corps). A corps perdu: Bütün gücüyle, gözünü karartarak (Se jeter à corps perdu dans une entreprise). Donner corps à qch: -i doğrulamak, gerçekliğini ortaya koymak (Plusieurs détails ont donné corps à cette rumeur). Faire corps avec: -ile birleşmek, bir bütün meydana getirmek (Ce rocherfait corps avec la falaise). Passersurlecorps de qn: Çiğneyip geçmek, ezmek, ayaklar altına almak, büyük yenilgiye uğratmak. Prendre corps: Biçimlenmek, somutlaşmak, iyice belli olmak, ortaya çıkmak (Un projet qui prend corps. L'accusation prend corps peu à peu). Prendre, saisir à bras le corps: 1. Belinden kıskıvrak yakalamak. 2. Üstüne üstüne gitmek, corps-mort er. den. Şamandıra, corpulence 1. İrilik, iriyarılık. 2. Şişmanlamaya eğimlilik.

corpulent, e s. İri, iriyarı (Une personne corpulente). corpus[koRpys] er. Derleme, dergi; bütünce, corpuscule er. Cisimcik, pek küçük cisim, correct, e s. 1. Doğru, yanlış olmayan (Unephrase correcte). 2. İyi, dürüst (On a fait tout pour assurer le déroulement correct des opérations électorales). 3. Dürüst, namuslu (Un homme correct. Tu dois être correct avec tes amis). 4. Kuralınca, kurallara uygun (Une tenue correcte). 5. İnce, kibar, nazik (Il est correct en affaires). correctement bel. 1. Doğru (Parler, écrire correctement). 2. Kuralınca, doğru dürüst, usulüne uygun (S'habiller correctement). 3. Dürüstçe, namusluca (Agir correctement). correcteur, trice 1. ad. Düzeltici, 'düzeltmen, "musahhih. 2. s. Ayarlayıcı, düzeltici (Verres correcteurs, roue correctrice). correctif, ive s. 1. Düzeltici, biçime sokucu, (Gymnastique corrective). 2. Etki düzenleyici, yumuşatıcı (Une substance corrective). 3. er. Sözün sertliğini yumuşatmak için kullanılan deyim, yumuşatıcı söz. c o r r e c t i o n ^ . 1. Düzeltme (Correction d'une faute,

correctionnaliser dune erreur). 2. Bakma, inceleme (La correction de l'écrit n'est pas terminée. La correction des copies est une lourde tâche). 3. Yapılan düzeltme, düzeltilmiş yanlış (Le texte est surchargé de corrections). 4. Dürüstlük,doğruluk. 5. Kibarlık, incelik, "nezaket. 6. Eksiksizlik. kusursuzluk, doğruluk (Correction d'une traduction). 7. Kurala, usule uygunluk. 8. Dayak (Si tu n'es pas sage, tu vas recevoir une correction). § Maison de correction: Çocuk ıslahevi. correctionnaliser gçl. Bir dâvayı ağır ceza mahkemesinden ceza mahkemesi dâvasına çevirmek. correctionnel, le s. 1. Suçla ilgili. 2. diş. hlk. Ceza mahkemesi. § Peine correctionnelle: Uslandırma cezası, "tedibi ceza. Tribunal correctionnel: Ceza mahkemesi. corrélatif, ive s. 1. Aralarında bağlantı bulunan, bağlılaşık, bağlantılı (Père et fils sont des termes corrélatifs). 2. er. Bağlılaşık (sözcük). corrélation diş. 1. Karşılıklı bağıntı, bağlılaşım. 2. Bağ, ilgi, ilişki, bağıntı (Il n 'y a aucune corrélation entre ces deux choses). § Etre en corrélation avec: -ile bağıntılı olmak, ilişkili olmak (Le niveau de vie moyen des citoyens est en corrélation avec la prospérité économique de leur pays). correspondance diş. 1. Birbirini tutma, uygunluk (Correspondance d'idées, de sentiments entre deux personnes). 2. Uyum, r nge, tutarlık (Correspondance entre les parties d'un édifice, entre les lignes d'un tableau). 3. Yazışma, mektuplaşma (Les règles de la correspondance commerciale). 4. Mektuplar (La correspondance de Stendhal; il relit sa correspondance). 5. Ulaşım, yol (Il n'y a pas de correspondance ferroviaire entre ces deux villes). 6. Aktarma (Un autocar assurera la correspondance à la gare). 7. Aktarma treni, aktarma taşıtı (La correspondance passe à dix heures. Les voyageurs attendaient la correspondance). § Avoir, entretenir correspondance avec qn: -ile yazışmak. Etre en correspondance avec qn: -ile yazışmakta olmak, aralarında sürekli yazışma olmak. Faire sa correspondance: Mektuplarını yazmak. correspondancier, ère ad. Yazışma memuru. correspondant, es. 1. Uygun düşen, birbirine uyan (Les éléments correspondants de deux systèmes). 2. geom. Yöndeş (Angles correspondants). 3. ad. Veli (Correspondant d'un élève. Le dimanche, je me rendais chez mon correspondant). 4. Muhabir (Correspondant d'un journal, correspondant diplomatique, permanent). 5. Kendisiyle yazışılan kimse (Mon correspondant a oublié de

326

corrompre me donner sa nouvelle adresse). correspondre gsz. 1. Yazışmak, mektuplaşmak (Nous avons cessé de correspondre). 2. Aralarında ulaşma bulunmak, birinden öbürüne geçilmek (Toutes les pièces de cet appartement correspondent). 3. Correspondre avec qn: -ile yazışmak, mektuplaşmak. 4. Correspondre à qch: -e uygun olmak, uygun düşmek (Il a trouvé un emploi qui correspond à ses capacités). 5. Correspondre à: -i karşılamak, -e tekabül etmek, denk olmak (Le grade de lieutenant de vaisseau dans l'armée de mer correspond à celui de capitaine dans l'armée de terre). corrida diş. Boğa güreşi, corridor er. Geçenek, aralık, "koridor, corrigé er. Öğrencilere örnek diye geri verilen düzeltilmiş öğrenci ödevi, corriger gçl. 1. Düzeltmek; düzeltme yapmak (Corriger une erreur, un vice. Corriger un devoir, une épreuve d'imprimerie). 2. Corriger qn de qch: Birinin -sini gidermek (Corriger son ami d'une manie, de son impatience). 3. Yumuşatmak, azaltmak ( Corriger l'effet d'une parole trop dure). 4. Dayak atmak, dövmek, cezalandırmak
corrompu jeunes gens). 4. Para verip baştan çıkarmak, satın almak (Corrompre un témoin. Le prisonnier a pu s'échapper en corrompant son gardien). § Se corrompre: 1.Bozulmak (Duboisquisecorrompt à l'humidité). 2. Bozulmak, kokuşmak, çürümek, saflığını yitirmek (Son cœur s'est corrompu). corrompu, e s. 1. Bozulmuş, bayağılaşmışf Ungoût corrompu). 2. Kokuşmuş, "tefessüh etmiş, çok bozulmuş (Une société corrompue). corrosif, ives. 1. "Tahrişedici, yıpratıcı, bozucu (Un acide corrosif). 2 .mec. Çok sert, ısırıcı, kırıcı (Un pamphlétaire corrosif). corrosion diş. Aşındırma, kemirme, yıpratma, bozma, "tahriş etme (Corrosionpar acide). corroyage er. 1. Sepileme. 2. Sepicilik. 3. Kaynakla yapıştırma. corroyer gçl. 1. Sepilemek (Corroyer le cuir, les peaux). 2. Kaynakla yapıştırmak, kaynak yapmak. 3. (Ağaç) Yontmak, corroyeurer. Sepici. corrupteur,trice s. ve ad. 1. Bozucu. 2. Baştan çıkarıcı, ayartıcı. 3. huk. Rüşvet veren, "raşi. corruptible s. 1. Bozulabilir (Matières corruptibles). 2. Baştan çıkabilir, ayartılabilir, rüşvet alabilir (Un fonctionnaire corruptible). corruption diş. 1. Bozulma, çürüme (Corruption des aliments, des fruits). 2. Bozulmuştuk, kokuşmuşluk (Corruption de la société, de la morale, des mœurs). 3. Baştan çıkarma, baştan çıkarılma. 4. Ahlak bozukluğu. 5. huk. Rüşvet, para yedirme, para yeme. corsage er. 1. (Eski) Vücudun üst kısmı. 2. Kadın giysilerinde mintan kısmı; bluz gibi göğsü kuşatan kadın giysisi, corsaire er. 1. (Eskiden) Korsan gemisi. 2. Korsan kaptanı. 3. Korsan. 4. mec. Kıyımcı, acımasız, "gaddar. corses, ve ad. Korsikaya değgin, korsikalı.. 2. diş. Korsika. 3. er. Korsika dili. Korsikada konuşulan İtalyan ağzı. corsé, es. 1. Keskin, etkili (Unesauce très corsée). 2. mec. Edepsizce (Une intrigue corsée, une histoire corsée). § Vin corsé: Keskin kokulu şarap. corselet er. 1. Hafif zırh, zıhlı yelek. 2. Kimi böceklerin göğüs kısmı, corser gçl. 1. Koyulaştırmak, kuvvetlendirmek, sertleştirmek (Corser du vin). 2. Pekiştirmek, ilgi çekici kılmak için abartmak (Corser un récit, l'intrigue d'un drame). § Se corser: Karışık bir durum almak; gittikçe daha bir ilginçlik ve önem kazanmak (L'affaire se corse, voici que la police s'en mêle. L'histoire se corse). corset er. Korse.

327

cosmonaute

corseter gçl. 1. Korse giydirmek (Corseter une fillette).2. mec.-e. katı bir çerçeve çizmekf Corseter un sonnet). corsetier,ère ad. Korseci. corso er. Bayramlarda arabaların geçit töreni (Un corso fleuri). cortège er. 1. Alay (Le cortège funèbre se rend au cimetière. Le cortège des manifestants s'engagea sur le boulevard). 2. Maiyet, maiyet alayı (Cortège entrourant un haut personnage). § Un cortège de.. : Bir sürü. ..(La guerre amène avec elle tout un cortège de misères). cortès [koRt£s\ diş. ç. (İspanya ve Portekiz'de) Millet meclisi, cortex er. hek. Beyinzarı, korteks. cortical,es. 1. Kabuğa değgin (Couchescorticales). 2. anat. Beyinzarına değgin (Cellules corticales). cortisone hek. Kortizon, corton er. Pek tanınmış bir Burgonya şarabı. coruscant,e s. Parlak, ışıl ışıl. corvéables, vead. Angarya yüklenebilir, angaryaya gelir, tepe tepe kullanılmaya elverişli, corvée diş. 1. Angarya. 2. Cansıkıcı iş, tatsız iş. ( Quelle corvée de faire toutes ces visites!). corvette diş. Korvet § Capitaine de corvette: Deniz binbaşısı. corvidés er. ç. hayb. Kargalar; kargagiller, corymbe er. bitb. Demet, "huzme, coryphée er. 1. (Tiyatroda) Koro başı. 2. Bale başı, balede baş oyuncu. 3. Parti önderi, tarikat başı. 4. Bir sanatta yada bir toplulukta sivrilmiş kimse, yıldız. coryza er. Burun nezlesi, burun ingini, cosaque er. 1. Kazak, Rus süvarisi (Une troupe de cosaques). 2. mec. Kaba ve sert adam. 3. diş. Bir tür dans. cosinus er. mat. Kosinüs. cosmétique s. ve er. 1. Kozmetik. 2. diş. Kozmetikçilik. cosmétiquer gçl. Kozmetik sürmek, cosmique s. 1. Acuna değgin, evrenle ilgili. 2. gökb. Kozmik. cosmogonie diş. Acundoğum, evrendoğum, "kozmogoni, evrenin yaratılışını inceleyen bilim. § Cosmogonie stellaire: gökb. Yıldızdoğum bilimi. cosmogonique s. Acundoğuma değgin, evrendoğuma değgin, 'evrendoğumsal. cosmographe er. Kozmografyacı. cosmographie diş. Kozmografya. cosmographique s. Kozmografyaya değgin, cosmologie diş. gökb. Acunbilim. cosmonaute ad. Uzay adamı, uzay yolcusu.

cosmonautique cosmonautique diş. Evren gemiciliği, uzay gemiciliği. Uzay gemileri ve araçlarıyla yapılan uzay gezileri; bu gezileri hazırlama, düzenleme tekniği. cosmopolites, ve ad. Kozmopolit, *evrendeş. cosmopolitisme er. Kosmopolitlik, *evrendeşçilik. cosmorama er. Dünyanın en ünlü yerlerini gösteren tablo koleksiyonu, cosmos er. gökb. Acun; düzenli bir bütün olarak düşünülen evren. cossard,e s. ve ad. hlk. Tembel, miskin, cosse diş. 1. Baklagillerin tanelerini çeviren kabuk, badıç (Cosse de pois, de haricots, de fèves). 2. Geminin tekne kısmı. 3. hlk. Tembellik. § Parchemin en cosse: Tüyü yolunmuş koyun derisi. cosser gçl. Tos vurmak. cossu, e I. Kabuğu, badıcı çok olan (Fèves cossues). 2. mec. Hali vakti yerinde, tuzu kuru (Un homme cossu). 3. Bolluk taşan (Une maison cossue). costal, e s. Kaburgakemiğine değgin, böğüre değgin (Région costale). costarder. hlk. Erkek giysisi, costaud, costeau s. ve er. hlk. 1. Topuz gibi (Un homme costaud, un costeau). 2. Sağlam (Ce fauteuil n'est pas costaud). costume er. 1. Giyim, kılık, "kıyafet (Il étudie l'histoire du costume). 2. Giysi, "elbise (Costume de chasse, de cérémonie. Il s'est fait faire un costume). § En costume d'Adam: tkz. Çırılçıplak, Adembaba gibi. costumé,e s. Giyimli, giyinik. § Bal costumé: Kostümlü balo, giysili balo. costumer gçl. Giydirmek; özel bir giysi giydirmek, kostüm giydirmek ( Costumer un enfant en page). costumier,ère ad. Elbiseci, *giysici. cotation diş. Değerini saptama; değerlendirme, not verme (La cotation des actions en Bourse; la cotation des copies a été sévère dans ce jury). cote diş. 1. Masraf, payı, vergi payı. 2. (Evrak gibi şeylerde) Sıra numarası yada markası. 3. Fiyat listesi (Je vais consulter la cote des voitures d'occasion). 4. Kot, deniz yüksekliği (Lesommet de là colline est à la cote 1579). 5. mec. Saygınlık, sevilip sayılma, beğenilme, ün (La cote de cet écrivain commence à baisser). § Cote d'amour: Bir sınav yada yarışmada adaya iltimasla verilen iyi not, geçerli puan. Cote d'alerte: 1. Bir akarsu yada barajda, suyun çıkabileceği son seviye, sel yada taşkının başlayacağı düzey (Le fleuve a atteint la cote d'alerte). 2. mec. Tehlikeli nokta, kritik nokta. Cote mal taillée: Karşılıklı ödünler vererek dikenli bir işi kapatma, tartışmalı bir hesabı kesmek için yapılan kötü uzlaşma. Cote

328

côté d'un cheval: Bir yarış atının kazanma şansı üzerine yapılan tahmin. Avoir la cote: Saygınlığı olmak, sevilip sayılmak, tutulmak, beğenilmek (Cet ingénieur a une grande cote auprès de la direction. Un acteur qui a la cote). côt ediş. 1. Kaburgakemiği (M on père a eu trois côtes cassées dans l'accident de voiture). 2. Dilim kabarıklığı (Côte de melon). 3. Kabarık çizgi (Velours à côtes, bas à côtes). 4. Pirzola (Côte de veau, côte de mouton). 5. Bayır, yamaç (Une côte plantée de vignes). 6. Yokuş (Monter la côte). 7. Deniz kıyısı, kıyı (Les côtes de Turquie. Une côte sablonneuse). § Côte à côte: Yan yana (Marcher côte à côte). Aller à la côte: Karaya oturmak (Un navire qui va à la côte). Avoir les côtes en long: Tembel olmak. Caresser les côtes à qn: Birini dövmek, kemiklerini kırmak. Etre à la côte: İşleri kötü gitmek, parasız pulsuz olmak. Se tenir les côtes: tkz. Katıla katıla gülmek, côté er. 1. Yan, böğür (ila reçu un coup dans le côté. Se coucher sur le côté). 2. Yer, yan, yön, "taraf (Le côté ensoleillé du jardin. Monter dans une voiture par le côté gauche). 3. Kenar (Le triangle est une figure à trois côtés). 4. Yüz (Le beau côté d'une voiture). 5. Taraf, yan, kenar (Les deux côtés d'une route). 6. Yan, nitelik, özellik (Malgré tous tes défauts, tu as un côté sympathique. Les bons et les mauvais côtés d'un artiste). 7. Bakım, açı, yön, "husus ( Par certains côtés, ta proposition me paraît intéressante). § Un à-côté: Ek görev, yan iş, ikinci bir iş. A côté: 1. Yanda, yakında (Tu vois ce restaurant, l'hôtel est à côté). 2. Yamna, yakınma (Les avions ont attaqué le bateau, mais les bombes sont tombées à côté). 3. Yandaki (Passons dans la pièceàcôté). 4. Ek olarak (Il est secrétaire dans un bureau, mais il a un petit travail à côté). 5. Yakında, şuracıkta (Il demeure à côté). Acôtéde: 1. -in yanında, yakınında (Le salon est à côté de ta salle à manger. Il marche à côté de sa sœur). 2. -in yanında, -e bakarak, -ile karşılaştırıldığında, -e kıyasla (Tes défauts ne sont pas graves à côtés des miens). 3. -in dışında, -den uzaklaşarak (Vous répondez à côté de la question). De côté: 1. Eğik olarak, yanlamasına (Tournez un peu de côté). 2. Yan yan, yampiri (Le crabe marche de côté). 3. Yanı üstü, böğrü üstü (Ilesttombédecôté). 4. Şaşı gibi, şaşı (Regarder de côté). Du côté de: İ. -den yana, -i yönünden, yönüne; tarafından, tarafına (Il s'est mis du côté des pauvres. Le vent souffle du côté de la mer. J'habite du côté de la ferme. Nous nous dirigeons du côté du parc). 2. -bakımından (Ducôtédelafortune, il est trop gâté). De tout côté, de tous côtés: Her yanda, her yandan; her yerde,

coteau her yerden, her yana (J'ai couru de tous côtés). De côté et d'autre: Şurda burda. De ce côté: Bu bakımdan, bu konuda (De ce côté, il n'y a rien à craindre). De mon côté: Bana gelince, ben ise, ben de (De mon côté, je chercherai à vous aider). Etre aux côtés de qn: -den yana olmak. Etre du côté de qn: -den yana olmak, -in yanını tutmak (Il est de notre côté). Etre né du côté gauche: Piç olmak, babası belli olmamak. Laisser qn, qch de côté: -i bir yana bırakmak, ihmal etmek (ila laissé de côté tout son travail pour s'occuper de moi). Mettreqch de côté: Biriktirmek, bir kenara koymak (Il a dépensé tout l'argent qu'il avait mis de côté jusqu'ici). Mettre qn de son côté: -i kendinden yana çekmek, kendine yandaş kılmak (ila réussi à mettre de son côté tous ses anciens adversaires). Passer à côté de qch: mec. -e yan çizmek; -i görmezlikten gelmek (Passer à côté d'une difficulté). Prendre qch par le bon côté, du bon côté: -i iyi yandan almak, iyimser olarak düşünmek. Se mettre du côté de qn: -in yanını tutmak, -den yana olmak (Il se met toujours du côté des puissants). Se ranger aux côtés de qn: -in yanında yer almak; -in safına geçmek (Il s'est rangé aux côtés des populistes). coteau er. 1. Küçük tepe, tepecik (Au pied du coteau). 2. Bayır, yamaç. 3. Bağlık yer, bağlar, côtelé,e s. Dilimli, kabarık çizgili (Etoffe côtelée, velours côtelé). côtelette diş. 1. Pirzola (Côtelette d'agneau, de porc). 2. tkz. Kaburgakemiği. 3. ç. Favori, uzun favori, yan sakalı. § Pisser sa côtelette: argo. Doğurmak. coter gçl. 1. Numaralamak, bir numara vermek (Coter un dossier). 2. Değerini, fiyatını, "rayicini belirtmek (Coter une rente, une valeur en Bourse, un devoir d'élève). 3. Değer vermek, saymak, beğenmek. 4. Rakımım belirtmek (Coter une carte géographique). S. Etre côté: Beğenilmek, takdir edilmek, tutulmak (Un vin bien coté. Un conférencier coté). coterie diş. Yakın arkadaşlar, yâran; °klik, 'bölek (Une coterie littéraire, politique). cothurne er. Eski Yunanlılarda trajedi oynarken giyilen yüksek ve kalın tabanh ayakkabı. § Chausser le cothurne: mec. Trajedi oynamak. côtier,ère s. 1. Kıyıya değgin (Navigation côtière). 2. Kıyıları bilen. 3. er. Kıyılarda işleyen gemi, kıyı gemisi. 4. Yokuşlarda arabaya yardımcı olarak koşulan at, cılgar. cotignac er. Ayva reçeli; portakal reçeli, cotillon er. 1. (Eski) Jüpon, iç eteklik. 2. Bir tür dans. § Aimer, courir le cotillon: Kadınların

329

cotylédon

ardından koşmak, kadınlara düşkün olmak, cotir gçl. (Meyveleri) Ezmek, vurmak, berelemek (Fruits cotis par la grêle). cotisation diş. 1. Para toplama (Souscrire à une cotisation). 2. Masraf payı, herkesin payına düşen ödenti; ayhk ödenti, "aidat (Payer sa cotisation syndicale. Payer, verser, envoyer sa cotisation). cotiser gsz. Ortaklaşa bir masrafta kendi payına düşen parayı ödemek (Il n'a pas cotisé pour le cadeau). § Se cotiser: Bir masrafı aralannda bölüştürmek, aralarında para toplamak (Se cotiser pour offrir un cadeau). coton er. 1. Pamuk (Un tissu de coton, chemise de coton). 2. Pamuk iplik. 3. Pamuklu (bez). 4. .v. Güç, çetin (C'es/ coton! C'est coton, ce problème). § Avoir du coton dans les oreilles: Kulakları uğuldamak, pek iyi işitmemek. Avoir les jambes en coton: 1. Çok zayıf olmak, canlı cenaze olmak. 2. Dizlerinde derman kalmamak, kendini dermansız hissetmek. Elever qn dans du coton: Pek nazlı büyütmek, muhallebi çocuğu gibi yetiştirmek (Elever un enfant dans du coton). Filer un mauvais coton: Sağlığı bozuk olmak; ölümü yakın olmak, durumu tehlikeli olmak, cotonnade diş. Pamuklular, pamuklu(bez). cotonne.e s. Pamuk tüylü. § Cheveux cotonnés: Kısa ve kıvırcık saç, zenci saçı. cotonner (se) gsz. Havlı olmak, hav çıkarmak (Lainage qui se cotonne). cotonnerie diş. 1. Pamuk tarlası. 2. Pamuk işleme yeri. cotonneux,euse s. 1. Havı olan, havlı, ince tüylü (Des feuilles cotonneuses, un fruit cotonneux). 2. Pamuk gibi, pamuk yığınına benzeyen (Des nuages cotonneux). cotonnier er. Pamuk fidanı, cotonnier,ère s. 1.Pamuğa değgin, pamukla ilgili (Syndicat cotonnier. Industrie cotonnière). 2. Pamuk işçisi, coton-poudre er. Pamuk barutu, côtoyer gçl. 1. Boyunca gitmek, kıyısını izlemek (Côtoyer la rivière). 2. -ile yan yana gitmek (Côtoyer une armée). 3. -e yaklaşmak, çok yakın olmak (Cela côtoie le ridicule). cotrc er. Kotra. cotret er. Çırpı demeti. § Etre sec comme un cotret: Kara kuru bir şey olmak, çırpı gibi cılız olmak, cottage er. tng. Küçük kır evi. cotte diş. 1. Köylü etekliği. 2. İş giysisi, tulum (Ouvrier en cotte bleue). cotyle diş. anat. Kemik hokkası, kemik yuvası, cotylédon er. bitb. Çenek.

coursier

330

coussinet

cou, col er. Boyun. § Jusqu'au cou: Gırtlağına kadar (Il est endetté jusqu'au cou). Laisser la bride sur le cou à: -i serbest bırakmak, yularını koyvermek, istediği gibi hareket etmesine izin vermek (Laisser la bride sur le cou à un cheval, à un enfant). Mettre à qn la corde au cou: -in boynuna ip dolamak; idam etmek. Passer ses bras autour du cou de qn: Kollarını -in boynuna dolamak. Prendre ses jambes à son cou: Var gücüyle kaçmak. Topukları belini dövmek. Sauter, se jeter, se pendre au cou de qn: -in boynuna sarılmak, kucaklamak. Se casser, se rompre le cou: 1. Düşerek ölmek. 2. mec. Tepetaklak gitmek, büyük zararlara uğramak. Tordrelecouà: 1. -i boğarak öldürmek (Tordre le cou à un poulet). 2. mec. Boğmak, ortadan kaldırmak, yok etmek (Tordre le cou aux libertés, à l'opposition). couac er. müz. Falso.

une personne dans un testament, sur une liste). 7. gsz. Y atmak (Coucher à plat ventre, sur le dos, sur lecôté). 8 .gsz. Kalmak, yatmak, geceyi geçirmek (Coucher à l'hôtel, sous les ponts). §Coucherqn, qch en joue: -e nişan almak ; tüfeğin namlusunu -e doğrultmak. Coucher à la belle étoile: Dışarda, açık havada, yıldız palasta yatmak. Coucher avec qn: -ile yatmak, cinsel ilişkide bulunmak. Coucher à l'hôtel du cul tourné: argo. Birbirine sırtlarını çevirip yatmak; karısıyla yada kocasıyla küsüşüp yatmak. Un nom à coucher dehors: Bellenmesi, söylenmesi güç bir ad. § Se coucher: 1. Yatağa girmek, yatmak (C'est l'heure de se coucher). 2. Uzanmak (Se coucher sur les herbes, sur le tapis). 3. Batmak (Le soleil s'est couché, la lune se couche). § Se coucher comme les poules: Tavuklar gibi erken yatmak, gün battı gâvur yattı. Comme on fait son lit on se couche: Ne ekersen onu biçersin.

couard,e s. vead. Korkak,ödlek, tabansız, couardise diş. Korkaklık, ödleklik, tabansızlık, couchage er. 1. Yatırma, yatma (Le couchage des troupes). 2. Yatma takımı, uyuma gereçleri (Sac de couchage, matériel de couchage). couchant,e s. ve er. 1. Yatan. 2. Batan, batmak üzere olan ("Le soleil couchant) .3.Batı,günbatısı (Une maison exposée au couchant). 4. er. mec. Yaşlılık, düşkünlük. § Faire le chien couchant: Yaltaklanmak, köpeklik etmek, couche diş. 1. Yatak (S'allonger sur sa couche). 2. Kundak bezi (Le bébé salit sa couche). 3.ç. Çocuk doğurma, doğum; loğusalık (Couches pénibles. Elle a eu plusieurs visites pendant ses couches). 4. Kat, katman, "tabaka (Couche de calcaire. Couches de l'atmosphère). 5. Tabaka, sınıf (Couches sociales). 6. (Bahçıvanlıkta) Yastık (Champignons de couche). § Femme en couches: Loğusa kadın, loğusa. Avoir une couche, en tenir une couche: hlk. Biraz budalaca olmak, pek bön olmak, safça olmak. Déshonorer la couche conjugale: Eşine ihanet etmek, harama uçkur çözmek. Faire fausse couche: Çocuk düşürmek. Partager la couche de qn: -ile bir yatağı paylaşmak, -ile yatmak, coucher gçl. 1. Yatağa yatırmak (Coucher un malade, un enfant). 2. Dayamak, yaslamak (Le violoniste a couché sa joue sur son violon). 3. Yana yatırmak (La tempête a couché le bateau). 4. Yere yatırmak, yere sermek (Il faut coucher les bouteilles pour mieux conserver le vin. L'orage a couché les blés). 5. Rapora geçirmek, resmi bir belgede belirtmek (Couchez par écrit toutes ces remarques). 6. Yazmak, kaydetmek (Coucher

coucher er. 1. Yatağa girme, yatma (Ici le coucher est à dix heures. C'est V heure ducoucher). 2. Yatak ücreti (Il n'a pas payé son coucher). 3. Batma, batış (Le coucher du soleil, delalune). § Avoirun coucher: argo. Geceyi metresinin yanında geçirmek. coucherie diş. Yatma, cinsel ilişkide bulunma (Des coucheries sans amour). couchette diş. 1. Küçük yatak (Une couchette d'enfant). 2. (Gemi ya da trende) Yatak, kuşet (Compartiment à couchettes). coucheur, euse ad. Mauvais coucheur: Geçimsiz kimse (C'est un mauvais coucheur, il a des procès avec tous ses voisins). couci-couça bel. tkz. Şöyle böyle, iç güveyisinden hallice (Comment allez -vous?—Couci-couça). coucou er. 1. Guguk kuşu. 2. Guguklu saat. 3. (Eskiden) İki tekerlekli yolcu arabası. 4. Eski model uçak (Les coucous de la guerre 1914). S. ünl. Hu! Kuku! coude er. 1. Dirsek (S'appuyer sur le coude). 2. Dönemeç, kıvrıntı (Coude d'un fleuve. La rivière fait un coude en contournant la colline). § L'huile de coude: Enerji, çaba (Mettre de l'huile de coude pourparveniràunrésultat). Coudeàcoude: 1 .bel. Dirsek dirseğe, omuz omuza, yan yana (Travailler, lutter coude à coude). 2. er. Dayanışma, yardım (Un coude à coude fraternel). Donner un coup de coude à qn, pousser qn du coude: -e dirsek vurmak; -i dirseğiyle dürtmek. Jouer des coudes: Kendine yol açmak, bir kalabalıkta onu bunu itip kendine yol açmak. Lever le coude: Çok içmek, durmadan içmek. Ne pas se moucher du coude: Burnundan kıl

coursier aldırmamak, çok iddialı olmak. Se fourrer le doigt dans l'œil jusqu'au coude: Korkunç yanılmak, çok yanılmak. Se serrer les coudes: Safları sıklaştırmak, dayanışmaya girmek, birbirine yardımcı olmak, coudée diş. Dirsekten orta parmağın ucuna değin eski bir ölçü, arış. § Avoir ses coudées franches: İstediği gibi davranmakta serbest olmak, karışanı edeni olmamak. Dépasser qn de cent coudées: -den kat kat üstün olmak, cou-de-pied er. Ayağın üst ve tümsek yeri, ağım. couder gçl. Dirsek gibi bükmek (Couder une barre de fer). coudoiement er. Sık sık görme, yakından görüşme, coudoyer gçl. 1. Dirsek vurmak. 2. Dirsek dirseğe gelmek. 3. Değerek geçmek, sürtünerek geçmek (Coudoyer les inconnus dans la foule). 4. Sık sık görmek, yakından görüşme olanağı olmak (Au ministère, il coudoie toutes sortes d'hommes politiques). 5. -e çok yakın olmak (La bêtise coudoie la méchanceté). coudraie diş. Fındıklık. coudre gçl. Dikmek (Coudre une robe, un vêtement. Coudre un bouton à un vêtement, une marque sur du linge. Coudre à la main, à la machine. Coudre une plaie). § Machine à coudre: Dikiş makinası. coudrier er. Fındık ağacı (Plantation de coudriers). couenne diş. 1. Kazınmış domuz derisi. 2. Derideki leke, benek. 3. argo. Deri. § Se faire racler la couenne: Traş olmak, sakalı kazıtmak. Se gratter la couenne: hlk. Traş olmak, sakal traşı olmak. couenneux,euse s. 1. Domuz derisine benzeyen. 2. hek. Zarh (Angine couenneuse). couette diş. 1. Boru süzgeci. 2. Gemi tezgâhı. 3. Küçük kuyruk. 4. Tüy yatak (Coucher sur une couette). 5. (Trende) Kuşet, couffe diş. 1. Küfe. 2. Küfe dolusu (Une couffe de raisins). couffin er. Küfe. coufiques. Kûfi (Ecriture coufique). couguar, cougouar er. Amerika'da yaşayan, Yeni Dünya aslanı denilen bir tür yırtıcı hayvan, puma. couic ünl. Gık! ( On leur passait la corde au cou, et couic! C'étaitfinipour eux). § N'y comprendre que couic, n'y voir que couic, n'y connaître que couic: Hiçbir şey anlamamak, hiçbir şey görmemek, hiçbir şey bilmemek, couilles diş. ç. argo. Testis, taşak. § A voir des touilles au cul: argo. Cesur olmak, taşaklı olmak, gözünü budaktan sakınmamak, couillon s. ve er. hlk. Aptal, enayi dümbeleği, couillonnadediş. argo. Aptallık, enayilik, couillonnergç/. 1. Aldatmak, enayi yerine koymak.

331

coussinet 2. gsz. Enayilik etmek, aptallık etmek, saçmalamak, couinement er. 1. Gıcırdamak (Le couinement d'un tiroir, d'une porte). 2. Zırlama, dırlama, mızmızlanma (Le couinement d'un enfant). couiner gsz. 1. tkz. Hırlamak (Le chien a couiné quand je lui ai marché sur la patte). 2. hlk. Gıcırdamak (Laporte couine). 3. hlk. Zırlamak, dırlamak (Il n'a pas cessé de couiner). coulage er. 1. Akma, su sızdırma (Coulage d'une lessive). 2. Döküm, dökme işi (Coulage d'une statue, de pièces céramiques). 3. Savurganlık; savurma, çarçur etme (La maîtresse de maison se plaint du coulage). coulant,e s. 1. Akan, akıcı, çabuk sızan. 2. Hafif, içimi hoş (Vin coulant). 3. Akıcı, rahat (Un style coulant). 4. Yumuşak, hoşgörülü (Leprofesseur se montre coulant). 5. Kaygan, çabuk çözülen (Un nœud coulant). 6. er. Sürme halka (Le coulant d'une ceinture). 7. bitb. Sürgün (Le coulant des fraisiers). 8. er. argo. Süt. 9. diş. argo. Belsoğukluğu. 10. İşlek yazı, resim, coule diş. 1. Kukuletalı rahip giysisi. 2. Çarçur etme, savurganlık. § Etre à la coule: Gözü açık olmak, her şeyin püf noktasını bilmek; işini bilmek, çıkar sağlamanın yolunu bilmek, coulé er. 1. müz. Notalar arasındaki bağ çizgisi. 2. (Dansta) Kaydırma adım. 3. (Bilardoda) Vuruş, coulée diş. 1. Eğik ve bitişik yazı. 2. Kalıba dökme, döküm ( La coulée d'un métal) ,3.Akma;akanşey (Une coulée de lave). couler gsz. 1. Fışkırmak, çıkmak (L'eau qui coule d'unesource. Lesangquicouled'uneblessure). 2. Akmak (Le fleuve coule lentement). 3. Batmak (Le bateau a coulé). 4. Dolaşım yapmak, dolaşmak ( Le sang coule dans les veines). 5. Kay ıp gitmek, akmak, olduğu yerde durmamak (L'argent lui coule des doigts). 6. Geçmek, geçip gitmek (Le temps coule). 7. Sızdırmak, akıtmak, akmak (Mon stylo coule. Ce tonneau coule de toute part. Il a le nez qui coule). 8. gçl. Akıtmak, boşaltmak (Couler un liquide). 9. gçl. Dökmek, kalıba dökmek (Couler du bronze, du béton, une statue). 10. gçl. Dökmek, -haline getirmek (Ildoit couler ses idées dans des mots). 11. gçl. Yavaşça sokmak, sokuvermek (J'ai coulé ma clef dans la serrure). 12. gçl. Geçirmek, sürmek (Couler une vie heureuse, une existence paisible). 13. gçl. Batırmak, sulara gömmek ( Couler un navire). 14. gçl. Bitirmek, tüketmek, batırmak (Couler une fortune, un commerce). 15. gçl. Couler qn: Birini başarısızlığa uğratmak, gözden düşürmek, batırmak. § Couler de source: Doğal olarak

coursier gelişmek, ortaya çıkmak; kendiliğinden akıp gitmek (Un roman qui coule de source. Cette idéemère, une fois arrêtée, le reste coule de source). Faire couler de l'encre, beaucoup d'encre: Hakkında çok şey yazılıp çizilmek. Faire couler de la salive: Hakkında söylenmedik şey kalmamak. Faire couler le sang: Bir savaşın, bir kıyımın sorumlusu olmak; kan dökülmesine yol açmak. Laisser couler ses larmes: Ağlamak, gözyaşı dökmek. Le sang a coulé: Kan aktı, yaralananlar oldu.§ Se couler: Sokulmak, sessizce içine girmek (Se couler dans la foule, danssonlit). § Se la couler douce: Mutlu bir yaşam sürmek, güzel güzel yaşayıp gitmek, couleur diş. 1. Renk (Couleur foncée, daire, vive, tendre, chaude, pâle). 2. Boya (Couleurs végétales, couleurs animales. Couleurs en tube. Boîte de couleurs. Broyer, préparer les couleurs). 3. mec. Renk, yön, düşünce (Il a changé très souvent de couleur dans sa vie politique). 4. Canlılık, parlaklık (Couleur d'un style). 5. (iskambilde) Koz (Je joue la couleur et non le sans-atout). 6. ç. Bayrak, sancak (Hisser, baisser les couleurs). 7.ç. Yüz rengi, beniz (La maladie lui a fait perdre ses couleurs). 8. Renkli çamaşır (Laver le blanc et la couleur). 9. s. (Değişmez) -renginde (Une étoffe couleur cerise; un ruban couleur chair; un tricot couleur paille). § Couleur locale: Yerel renk, bölgesel özellik. Haut en couleur: Koyu esmer, yüzü güneşten yanmış (Les paysans hauts en couleur). Marchand de couleurs: ispirto, sabun, arıtıcı gibi temizlik gereçleri satan dükkâncı. Race de couleur: Beyaz ırk dışındaki ırklar, özellikle siyah ırk ( Une femme de couleur). De couleur, en couleur: Renkli (Crayon de couleur. Des photos en couleurs). Sous couleur de: -bahanesiyle, görünüşü altında, -iyor diye (Il attaque sous couleur de se défendre). Annoncer la couleur: 1. (iskambilde) Koz söylemek, kozunun ne olduğunu bildirmek. 2. mec. tkz. Düşündüğünü açıkça ortaya koymak, söylemek. Changer de couleur: Benzi atmak, sapsan kesilmek. En dire de toutes les couleurs à qn: -e ağzına geleni söylemek, söylemediğini bırakmamak. En voir de toutes les couleurs: Başına gelmedik belâ kalmamak; başına gelen pişmiş tavuğun başına gelmemek, çok çekmek. En faire voir de toutes les couleurs à qn: -e çok çektirmek. Faire perdre ses couleurs à qn: -in benzini sarartmak. Ne pas voir la couleur de qch: tkz. -in yüzünü bile görmemek; almamak, eline geçmemek (Il devait me payer mille francs, mais je n'en ai encore jamais vu la couleur). Perdre ses

332

coussinet couleurs: (Hastalıktan) Benzi sararmak. Reprendre des couleurs: Rengi yerine gelmek, yeniden sağlığına kavuşmak. Des goûts et des couleurs il ne faut pas disputer: Renkler ve zevkler tartışılamaz, couleuvre Karayılan. coulis, ses. 1. Aralıkla ilgili; bir dar aralıktan gelen (Vent coulis: Bir aralıktan gelen yel, hava akımı). 2. er. Et ve sebze özütü (Un coulis de tomates, d'écrevisse). coulisse dij. 1. (Doğramacılıkta) Sürme oluğu, yiv. (Fenêtre, porte à coulisse). 2. (Tiyatroda) Kulis. 3. mec. Bir şeyin gizli yanı, kulis (Les coulisses de la politique). 4. (Kumaşın bir yerinde) Uçkurluk. S. Borsa dışı iş yapan sarraf takımı. $ Faire des yeux en coulisse: Şöyle bir kaçamak bakmak, göz ucuyla şöyle bir bakmak. Rester, se tenir dans la coulisse: Arka planda kalmak, kendisi ortada görünmemek, coulissé, es. Oluklu, yivli. coulisseau er. 1. Küçük yiv. 2. Yiv içinde kayan parça. coulisser gçl. 1. Yiv açmak (Coulisser un tiroir, un rideau). 2. gsz. Yiv üzerinde kaymak (Porte qui coulisse). coulissier er. Borsa dışı işi gören sarraf, couloir er. 1. Dar ve uzun geçit, "kulvar (Couloir d'un wagon. La salle à manger donne sur le couloir). 2, Dargeçit, boğaz (Fleuve encaissé dans un profond couloir. Les alpinistes suivent un couloir rocheux). coulpe diş. Günah, suç. § Battre sa coulpe: Suçunu kabullenmek, pişman olmak, coulure diş. 1. Çiçekken meyvenin düşmesi. 2. Maden çapağı, döküm çapağı, coup er. 1. Vurma, vuruş, "darbe (Coup de marteau, coup de fouet). 2. Darbe izi, vurma yarası (Son visage est tout noir de coups). 3. (Silah için) Patlama, boşalma, atış (Coup de canon, coup de fusil, coup de revolver). 4. (içki için) Bir defada içilen içki, bir kadeh içki (Prendre un coup). 5. "Defa, kez (Ce coup-c', il faut faire attention. Un autre coup, tu me préviendras avant de commencer). 6. (Alet için) Kullanma, işletme, vurma (Donner un coup de brosse à ses vêtements. Il m'annonce sa visite par un coup de téléphone. Donner un coup de ciseaux dans le tissu. Donner un coup de rabot pour égaliser une planche). 7. (Hayvanlarda, belli bir organıyla) Şöyle bir vurma (Un coup de bec, un coup dégriffé, un coup de corne, un coup de sabot, un coup de queue). 8. Heyecan, helecan (Cette mauvaise nouvelle lui a donné un coup). § Coup double: (Avda) Bir atışta

coursier iki av birden vurma. Coup sale: Büyük bir zarar, büyük bir darbe (Sa mort est un coup sale pour la famille). Coup de chance, coup de veine: Şans, talih, baht. Coup d'air: Soğuk algınlığı. Coup de bambou: Cinlenme, huylanma, kızma. Coup de chapeau: Şapka çıkararak verilen selâm. Coup de ciel: Tanrının lütfü. Coupdechien: Hırgür, kavga. Coup de grâce: Öldürücü darbe, son darbe. Coup de fortune: Talihin tecellisi. Coup de main: Yardım. Coup de maître: Usta işi. Coup de sang: Kan boğması, beyin kanaması. Coup de soleil: Güneş çarpması. Coup de mer: Deniz tutması. Coup de filet: Tarama, polisin yaptığı tarama. Coup et blessures: huk. Müessir fiil. Coup de foudre: Yıldırım aşkı. Coup d'essai: İlk deneme, sınama. Coup d'Etat: Hükümet darbesi. Coup de tête: Delice bir davranış, çılgınca bir hareket. Coup de théâtre: Beklenmedik bir değişme, beklenmedik bir olay. Coupd'œil: 1. Şöyle bir göz atıverme, bakıverme. 2. Görünüm, "manzara. Coup dur: Güç iş. Coup de pouce: Şöyle ufak bir yardım. Coup d'éclat: Büyük yankılar uyandıran yürekli bir hareket. Coup de Jarnac: Haince, alçakça bir iş. Coup du père François: Hainlik. Coup de pied de l'âne: Alçakça, haince bir davranış. Coup de pied au derrière, au cul: Tekme, kıça tekme. Coup de poing: Yumruk. Coup d'épée dans l'eau: Boş çaba. Coup de fil: Telefon, telefon konuşması. Coup franc: (Futbolda) Serbest vuruş, frikik. Coup sur coup: Üst üste, art arda. Le mauvais coup: Hainlik, kötülük (Il médite encore un mauvais coup). A coup sûr: Kuşkusuz, muhakkak ki. Après coup: İş işten geçtikten sonra. A coup de: l.-ile (Battre à coup de fouet, tuer à coup de couteau, frapper à coup de pied). 2.-yardımıyla (Traduire un texte à coup de dictionnaire). A chaque coup, à tous les coups: Her defasında. Ce coup-ci: Bu defa, bu kez. Encore un coup: Bir defa daha. Du coup: Sonunda, o zaman ( On lui a demandé des preuves, du coup, il a été bien embarrassé). Du même coup: Bu arada, fırsat doğmuşken (J'irai en voiture, du même coup, je pourrai vous emmener). Pour le coup, pour un coup: Bu kez, nasılsa bir kerecik (Pour un coup, vous êtes à l'heure). Sous le coup de: Etkisiyle, etkisi altında (Je suis encore sous le coup de cette émotion). Sur le coup: Şıppadak, derhal ( Il est mort sur le coup). Sur le coup de midi, au coup de midi: Öğleye doğru, öğle sıralarında. Sans coup férir: Silah patlamadan, kan dökülmeden, kimsenin burnu kanamadan. Tout d'un coup, tout à coup: Birdenbire, ansızın. Attraper le coup de sang: Kanı beynine sıçramak,

333

coussinet çok öfkelenmek. Avoir un bon coup de fourchette: Tıka basa yemek. Avoir un coup dans le nez: Çakırkeyif olmak. Avoir le coup de pompe: tkz. Mahvolmak. Boire un coup: Bir kadeh atmak. Compter les coups: Bir çatışmanın dışında kalarak gelişmeleri izlemek. Donner le coup de grâce à qn: -e son darbeyi indirmek. Donner un coup de fil à qn: -e telefon etmek. Donner un coup de sabre à qn: argo. -ile cinsel ilişkide bulunmak. Donner le coup de pouce: tkz. Terazinin kefesine vurup ağır getirmek. En mettre un coup: Büyük bir çaba göstermek. Etre dans le coup: İşin içinde olmak, olaya karışmış olmak. Etre aux cent coups: Çok kaygılı olmak; kaygılar, korkular içinde olmak. En mettre un coup, en ficher un coup: Yeğin çalışmak. En prendre un coup: 1. Hasara uğramak, zarar görmek. 2. Kolu kanadı kırılmak. Faire le coup de deux: argo. İki karısı olmak, hem karısı hem metresi bulunmak. Faire coup double: 1. argo. İki kez üst üste cinsel ilişkide bulunmak. 2, (Avda) Bir vuruşta iki av öldürmek. 3. argo. İkiz doğurmak. Faire un coup de guiseau: argo. Cinsel ilişkide bulunmak. Faire d'une pierre deux coups: Bir taşta iki kuş vurmak. Faire les quatre cents coups: Bohem hayatı yaşamak, derbeder yaşamak, nerde akşam orda sabah yaşamak. Manquer, rater son coup: Başaramamak, düşündüğünü gerçekleştirememek. Monter le coupa qn: -i aldatmak, oyuna getirmek. Marquer le coup: İşi açığa dökmek, açıkça belirtmek. Offrir, payer un coup à qn: -e bir kadeh içki ısmarlamak. Porter un coup à: -e darbe indirmek, halel getirmek, gölge düşürmek. Risquer, tenter le coup: Şansım denemek. Tenir le coup: Dayanmak, direnmek, dayanıklılık göstermek. Valoir le coup: Değmek, zahmetine değmek (Ça ne vaut pas le coup).

coupables, vead. 1. Suçlu (Il se sent coupable. C'est lui le coupable). 2. Ayıp, utanılacak (Commettre une action coupable). 3. Coupable de: -den sorumlu (Il est coupable de cet échec). coupage er. 1. Kesme. 2. İçki karması. coupant, e s. 1. Kesen, kesici, keskin (Une lame coupante). 2. Sert, kesin (Paroles coupantes, une voix coupante). 3. er. Keskinlik. 4. er. Keskin taraf, ağız. coup-de-poing er. 1. Muşta. 2. Bir çeşit delgi. coupe diş. 1. Ayaklı bardak, bardak, kupa (Une coupe de cristal). 2. Bardak dolusu, bardak (ila bu deux coupes de vin). 3. Ayaklı tabak (Coupe à fruits. Une coupe de crème, une coupe de compote). 4. (Sporda) Kupa (Remettre une coupe à une équipe gagnante). 5. Kupa maçı (Coupe de

coursier Turquie de football). 6. Ağaç kesme, kesim (Coupe dans une forêt, coupe de bois). 7. Kesilecek orman alanı. 8. Biçme, ekin biçimi (La deuxième coupe n 'a pas donné defoin cette année). 9. (Terzilikte) Biçki, kesim ( Un complet d'une très bonnecoupe. Apprendre lacoupe. Suivre les cours de coupe). 10. Saç kesme, traş (Une coupe de cheveux). 11. (Dizelerde, tümcede) Durak, durgu (Trouver les coupes dans un vers). 12. hek. Kesi (Examiner une coupe de tissu. Une coupe histologique au microscope). 13. Kulaç atma, kulaçlama, yüzme. 14. Çeşme yalağı. 15. (İskambilde) Kâğıt kesme (Après la coupe, on distribue les cartes). 16. Kesit (Coupe d'une maison, d'un navire). 17. Sulta, boyunduruk, egemenlik. § Coupe sombre: Büyük kısıntı (Faire des coupes sombres dans le budget, dans le personnel). Coupe réglée: (Ormanda) Düzenli kesim, belirli aralıklarla kesim. Boire la coupe jusqu'à la lie: Kahrın daniskasını görmek, acının son kertesini tatmak. Etre, se trouver sous la coupe de: -in sultası, boyunduruğu, egemenliği altında bulunmak. Mettre qch en coupe réglée: 1. -de belirli aralıklarla kesim yapmak (Mettre une forêt en coupe réglée). 2. mec. Sağmal inek gibi kullanmak, habire angarya yükleyip durmak. Prendre qn sous sa coupe: -i sultası altına almak. Tomber sous la coupe de: -in sultası, boyunduruğu, egemenliği altınagirmek.Ilya loin de la coupe aux lèvres: Elle ağız arasında kırk yıllık yol var; her umulan kolay kolay sağlanamaz, coupé er. 1. Kupa arabası, payton. 2. (Vagonlarda) Tek kanepeli bölme 3. Bir dans adımı, coupe-choux er. 1. Manastır uşağı. 2. Kısa kılıç, coupe-cigare er. Puro makası, puro keseceği, coupe-circuit er. Elektrik sigortası, coupe-coupe er. Tahra, coupée diş. (Gemilerde) İskele kapısı, coupe-file er. Polis kordonundan geçme kâğıdı, izin belgesi, geçiş kâğıdı (Coupe-file d'un journaliste). coupe-gorge er. Tehlikeli yer; batakhane, coupe-jarret er. Haydut, eşkıya, coupe-légumes: Sebze doğrama bıçağı, coupellation diş. (Altın yada gümüşü ayırmak için) Kal işi. coupelle diş. (Altın ya da gümüş için) Kal potası, coupe-papier er. Kâğıt keskisi, kitap açacağı, couper gçl. 1. Kesmek (Couper quelque chose avec un couteau, une hache, des ciseaux). 2. Biçmek (Couper une robe, une étoffe). 3. Biçmek, kesmek, kesip koparmak (Couper de l'herbe, du foin, du bois, les blés). 4. Uçurmak, kesmek, koparmak (Couper la tête, le cou, la gorge d'un

334

coussinet condamné). 5. Kesmek, geçmesine engel olmak (Couper l'eau, le gaz, l'électricité). 6. Yarıda kesmek (Couper une conversation, l'émission, une communication téléphonique). 7. Uçurmak, atmak, kullanılmaz duruma getirmek (Couper les ponts, les voies ferrées). 8. Kesmek, artık vermemek (Couper les crédits à un commerçant). 9. Bıçak gibi kesmek (Le froid coupe le visage). 10. Kesmek, bölmek, parçalara ayırmak (Couper du pain, du fromage, delà viande, un gâteau). 11. (İçkiyi) Sulandırmak, su katmak, yoğunluğunu azaltmak (Couper son vin, couper du lait). 12. Kesmek, geri göndermek (Couper une balle de tennis). 13. (İskambilde) Kozla almak, kesmek (Couper une carte, je coupe le carreau). 14. Kesmek, bastırmak (Couper l'appétit, couper la faim). 15. Sayfalarını açmak (Couper un livre). 16. Couper qch en: -e bölmek, ayırmak ( Couper la viande en petites tranches. Couper un gâteau en quatre morceaux). 17. Couper à qch: -eyan çizmek; den kaçmak, kurtulmak (Couper à une corvée). 18. Kesmek, keskin olmak (Ce couteau ne coupe pas bien). 19. Kestirmeden gitmek (Couper par un sentier). 20. Couper qn de qch: Birini -den yalıtmak; -ile olan tüm bağlarını kesmek (On nous avait coupés de nos familles. Couper une armée de ses bases). § A couper au couteau: Yoğun, kalın (Un brouillard à couper au couteau). Couper les vivres à qn: -e artık bakmamak; -in artık geçimini sağlamamak. Couper les bras à qn; couper bras et jambes à qn: -in kolunu kanadını kırmak. Couper les cartes: (İskambilde) Kâğıtları kesmek. Couper les cheveux en quatre: Kılı kırk yarmak, büyük titizlik göstermek. Couper ses effets à qn: -in fiyakasını bozmak, cakasını bozmak. Couper la parole à qn: -in sözünü kesmek. Couper le sifflet à qn: Birinin konuşmasını birdenbire kesmek. Couper le souffle à qn: -i şaşkına çevirmek, ne yapacağım bilemez duruma getirmek. Couper l'appétit à qch: -in iştahını kesmek. Couper le chemin à qn: -in yolunu kesmek, önüne geçmek. Couper court: Kısa kesmek. Couper courtàqch: -i fazla uzatmamak, -e son vermek. Donner sa têteà couper: (And içerken) Kellesini kestirmek. Y couper de qch: -den kurtulmak, paçasını sıyırmak (Iln'y coupera pas d'une punition). §Secouper: 1. Kesişmek, birbirini kesmek (Les deux routes se coupent avant le pont). 2. Bir dediği bir dediğini tutmamak, kendi kendini yalanlamak (Tu te coupes toujours). 3. Bir yerini kesmek (Il s'est coupé en se rasant. Se couper à la main, audoigt). § Se couper en quatre pour qn: -için saçını süpürge

coursier etmek; uğruna kendini helâk etmek, her türlü fedakârlığa katlanmak; -için canını vermek, couperet er. Satır. couperose diş. 1. Halkın türlü sülfatlara verdiği ad. 2. hek. Kırmızı ergenlik. § Couperose blanche: Çinkosülfatı, çinko tuzu. Couperose bleue: Bakır sülfatı, göz taşı. Couperose verte: Demir sülfatı, zaç. couperosé, e s. Kırmızı ergenliği olan, kırmızı benekli, kızarık (Un teint couperosé, un visage couperosé). coupeur, euse ad. (Giysi için) Biçici (Une habile coupeuse). § Coupeur de bourses: Yankesici. Un coupeur de cheveux en quatre: Kılı kırk yarıcı, çok titiz (Kimse), coupe-vent er. Havanın direncini kesmek için taşıtların ön tarafına konulan ortası keskin köşeli siper; *yelkıran. couplage er. (Teknikte) Birleştirme, takma, takıştırma, kurma, couple diş. 1. tkizli bağ, ikizli tasma. 2. er. Çift, iki (Une couple d'œufs). 3. er. (Biri erkek biri dişi) Çift (Un couple de pigeons, de renards. Les couples valsaient. Un couple bien assorti). 4. er. (Mekanikte) Karşılıklı çift kuvvet. 5. er. (Gemilerde) Kaburga, coupler gçl. 1. ikizli tasmayla bağlamak, ikişer ikişer bağlamak (Coupler les chiens). 2. Birbirine bağlamak ( Coupler deux bateaux, deuxpéniches). couplet er. 1. ed. Bir şarkıyı meydana getiren ve bir nakaratla sona eren bölümlerden her biri, °kıta (Une chanson de trois couplets). 2. Reze ile bağlı iki demir kol. 3. tkz. Nakarat, her zaman söylenip durulan şey (Il nous a encore casé son couplet sur les jeunes d'aujourd'hui). coupoirer. Keski. coupole diş. 1. Kubbe tavanı. 2. Kubbe. § Entrer, être reçu sous la Coupole: Fransız Akademisi'ne üye seçilmek, girmek, coupon er. Kupon. coupure diş. 1. Kesik, bıçak yarası (Coupure au doigt, au visage). 2. Kesilme, kopma, kopukluk (Il sentit la coupure entre son passé et l'avenir). 3. Makaslama, bir metinden çıkarılıp atılan parça. 4. * Kesik, gazete yada dergilerden kesilip saklanan parça (Coupures de journaux). 5. Kâğıt para (Une coupure de mille francs). 6. Kesilme, geçici bir süre için kesilme (Il y aura une coupure de gaz de quatre heures à cinq heures). § Faire la coupure: tkz. Lâfı çevirmek, cour diş. 1. Avlu (Les enfants jouent dans la cour). 2. Mahkeme (Cour d'appel: İstinaf mahkemesi. Cour d'assises: Ağır ceza mahkemesi. Cour de

335

coussinet

Cassation: Yargıtay, "Temyiz mahkemesi. Cour de Cassation militaire: Askeri Yargıtay. Cour de Justice Internationale: Uluslararası Adalet Divanı. Cour des Comptes: Sayıştay, °Divarumuhasebat. Cour des prises maritimes: Deniz müsadere mahkemesi. Cour martiale: Sıkıyönetim mahkemesi, °Divanı harp. HauteCour:Yüce Divan, "Divanıâli. Cour de sûreté de l'Etat: Devlet güvenlik mahkemesi). 3. Saray, hükümdar sarayı (Aller à la cour. La noblesse de cour). 4. Saray erkânı, Hükümdarın maiyeti (Toute la cour assistait à la cérémonie). 5. Une cour de: Bir sürü... (Une cour d'admirateurs, d'adorateurs). § Etre bien en cour: Gözde olmak, hükümdarın sevgisini kazanmış olmak, Faire la cour à qn: -in gözüne girmeye çalışmak, -e yaltaklanmak. Faire la cour à une femme: Bir kadına kur yapmak. § Si tu veux la fille, fais la cour à la mère: Kaleyi içten fethetmek gerek; kızla evlenmek istiyorsan önce anasının gönlünü yap. courage er. 1. Yüreklilik, gözü peklik, "cesaret (Se battre avec courage). 2. Çaba, gayret. 3. mec. Katı yüreklilik (Je n'ai pas le courage de lui refuser cette aide). § Avoir le courage de f. qch: I . -mek cesaretine sahip olmak, -meye cesareti olmak. 2. -mek katı yürekliliğini göstermek, -cek kadar katı yürekli olmak. Donner du courage à qn: -e cesaret vermek; -i yüreklendirmek; -in moralini yükseltmek. Faire preuve de courage, montrer du courage: Cesaret göstermek. Perdre son courage: Cesaretini yitirmek. Rassembler tout son courage: Bütün cesaretini toplamak, courageusement bel. 1. Yiğitçe, cesaretle. 2. Yılmadan, çalışıp çaba göstererek, courageux, euse s. 1. Yiğit, yürekli, cesur (Un homme courageux). 2. Cesurca, korkusuz (Une réponse courageuse pour l'étude). courailler gsz. tkz. 1. Sürtüştürüp durmak, sürtmek, sağa sola koşup durmak. 2. Daldan dala konmak, gönül eğlendirmek, çapkınlık etmek, couramment bel. 1. Rahatça, kolayca, hiç takılmadan (Parler couramment une langue étrangère). 2. Sık sık, genel olarak, her an (C'est une question qu'on me pose couramment. Cela se fait couramment). courant, es. 1. Koşan (Chien courant). 2. Günlük, gündelik, her zamanki (Affaires courantes. Langage courant). 3. İçinde bulunulan (Le mois courant, l'année courante). § Compte courant: Cari hesap. Ecriture courante: İşlek yazı. Main courante: 1. Gündelik defter. 2. (Merdivenlerde) Parmaklık küpeştesi. Monnaie courante: Geçer akçe. Prix courant: Piyasa rayici, rayiç fiyat.

coursier

336

courant er. 1. Akıntı (Courants marins: Deniz akıntıları). 2. Akım, cereyan (Courantélectrique, courant alternatif, courant continu). 3. mec. Akım, hareket (Les courants de l'opinion. Un courant littéraire). 4. Elektrik akımı, cereyan (Couper, rétablir le courant). 5. Yer değiştirme, göç (Courant de populations). § Courant d'air: Hava akımı, cereyan. Au courant de la plume: Kaleminin ucuna geldiği gibi, rahatça (Il écrit au courant de la plume). Dans le courant de: -içinde, süresinde, süresi içinde (Dans le courant de cette semaine, de ce mois, de cette année). Etre au courant de qch: -den haberi olmak (Il n'est pas au courant de ce qui se passe). Mettre, tenir qn au courant de qch: Birini -den haberli kılmak. Bir şeyi -e bildirmek (Il m'a mis au courant de toutes les discussions). Remonter le courant: Bir hareketin, bir akımın tersine hareket etmek; tepki göstermek. Suivre le courant: Herkes gibi hareket etmek, herkesin gittiği yoldan gitmek, işin kolayına kaçmak, courante diş. 1. Eski bir dans. 2. İşlek yazı. 3. tkz. Sürgün, ishal, courbatu, e s. Çok yorgun, bitkin (Je me sens courbatu). courbature diş. (Organlarda duyulan) Tutulma; kırıklık (Ressentir une courbature dans le dos, dans tout le corps). courbaturé, e s. Bir yerleri tutulmuş, üstünde bir kırıklığı olan (Je suis revenu tout courbaturé de cette promenade en montagne). courbaturer gçl. Kırıklık vermek, tutulmaya uğratmak (Le froid m'a courbaturé les épaules). courbe diş. geom. 1. Eğri, "kavis (L'axe d'une courbe. La route fait une courbe). 2. Grafik, eğri (Courbe de la production, dessalaires, desprix). § Courbe de niveau: coğr. Eşyükselti eğrisi, yükseldik eğrisi; "tesviye münhanisi. 3. s. Eğri. (Une ligne courbe. Une arbre aux branches courbes). courbé, e s. Beli bükülmüş, kamburlaşmış (Un vieillard courbé). courbementer. Eğrilme,eğriltme;eğilme,eğiltme; bükme, bükülme, courber gçl. 1. Eğriltmek (Courber une baguette). 2. Eğmek (Courber le dos, la tête). 3. Bükmek (Courber au feu une barre defer). 4 .gsz. Eğilmek, beli bükülmek (Courber sous le poids). § Courber la tête, le front: Baş eğmek, boyun eğmek, tâbi olmak. Courber la tête devant qn: -karşısında boyun eğmek, dize gelmek (Il ne courbera pas la tête devant la force). Courber qn sous sa loi, sous sa volonté: Birini kendi egemenliği, buyruğu

coussinet altına almak. § Se courber: 1. Eğilmek, bükülmek (Se courber pour saluer. Il s'est courbé en deux). 2. mec. Baş eğmek, tâbi olmak, courbette diş. 1. ( At için) Hafifçe şahlanma. 2. mec. ç. Yerlere kadar eğilme. § Faire des courbettes devant qn, à qn: Birinin karşısında yerlere kadar eğilmek; birine çok dalkavukluk etmek, yaltaklanmak, courbure diş. Eğrilik (Courbure d'une ligne). § Double courbure: S biçiminde kıvrım, coureur er. 1. Koşucu. 2. Yarış atı. 3. Ulak. 4. Serseri. 5. Çapkın, sefih, hovarda (C'est un vieux coureur). 6. ç. hayb. Koşucu kuşlar. § Coureur de: 1.Müdavim (Un coureur de cafés, decinémas). 2. -ardından koşan (Coureur de filles). coureuses, ve diş. 1. diş. Düşük kadın, hafifmeşrep kadın. 2. s. Oynak, fingirdek, çapkın (Elle est un peu coureuse). courge diş. 1. Balkabağı; kabak. 2. hlk. Enayi, aptal, "kabak gibi adam. courgette diş. Dolmalık kabak (Courgettes farcies: Kabak dolması). courir gsz. 1. Koşmak (Les enfants courent dans la rue). 2. Yarışa katılmak, yarışmak (Ce cheval est trop vieux pour courir). 3. Koşuşturmak, araştırmak, koşuşturup durmak (J'ai couru partout pour trouver un médicament). 4. Hızlı akıp gitmek (L'eau court dans ce canal). 5. Sürmek, geçerli olmak, "devam etmek (Le délai court jusqu'à la fin du mois). 6. Uzayıp gitmek, boyunca gitmek (Le sentier court sur la falaise). 7. Dolaşmak, yayılmak (Ne vous fiez pas aux rumeurs qui courent. D'après les bruits qui courent, il ne tardera pas à démissionner). 8. Hızlı geçip gitmek, su gibi geçmek (Les années courent). 9. Courir après: -in ardından koşmak (Courir après la fortune, après le succès, après les femmes). 10. Couriràqch: -e doğru koşmak, hızla yol almak (Il court à sa perte, à sa ruine). 11. Courir sur: (Yaş için) -e yaklaşmak (Il court sur ses soixante ans). 12. gçl. Ardından koşup yakalamaya çalışmak (Les petits enfants me courent dans la rue). 13. gçl. Kovalamak (Courir le cerf, le sanglier). 14. gçl. -yarışına katılmak, -için koşmak (Courir le grand prix. Courir le cent mètres). 15. gçl. Maruz kalmak, karşı karşıya bulunmak (Tu cours un grand danger). 16. gçl. Ardından koşmak, aramak (Courir les aventures). Yİ. gçl. Dolaşmak (Courir la ville, les bois, les rues, le monde). 18. gçl. Sık sık gitmek (Courir les cinémas, les cafés). 19. gçl. Courir qn: hlk. Canını sıkmak (Tu me cours avec tes bêtises). § Courir d'aventure en aventure: Serüvenden

coursier serüvene koşmak. Courir à toutes jambes: Var gücüyle koşmak. Courir ventre à terre: (At için) Karnı yere değercesine koşmak, dolu dizgin koşmak. Courir deux lièvres à la fois: tki karpuzu bir koltuğa sağdırmaya çalışmak, iki işi bir arada yürütmek. Courir sur le système à qn, sur le haricot à qn: -in damarına basmak, canını sıkmak, tepesini attırmak. Faire courir qch: 1. Koşturmak (Faire courir un cheval). 2. Çıkarmak, dolaştırmak, yaymak (Faire courir un bruit, des rumeurs, une fausse nouvelle). courlis, courlieu er. hayb. Kervançulluğu. couronne diş. 1. Baş çelengi (Couronne de fleurs d'oranger). 2. Taç (Couronne royale, couronne impériale). 3. Taht (La Couronne d'Angleterre). 4. (Kimi rahiplerde) Tepe traşı. 5. (Atta) Tırnak üstü. 6. Demir çember. 7. Diş kapçığı, diş tacı. 8. Tekmerkezli iki çember arasındaki yüzey. 9. Yarım çember biçiminde istihkâm. 10. Çeşitli ülkelerde para birimi, kuron. 11.Kağıt forması (0,46x0,36). 12. mec. Hükümdarlık (Donner la couronne à quelqu'un). 13. Şeref. 14. Ödül. 15. Ayça,°hâle (Couronne d'une aurore boréale). 16. gökb. Taç (Couronne Australe: Güneytacı. Couronne Boréale: Kuzey tact. Couronne solaire: Güneştacı). § Couronne d'épines: İşkence, acı, ızdırap. Donner, décerner une couronne à qn: -e bir ödül vermek, nişan vermek. Déposer une couronne à qch: -e bir çelenk koymak, couronné, e s . 1. Ödül almış, ödüllendirilmiş (Ouvrage couronné). 2. Dizinde yuvarlak bir yara bulunan (Cheval couronné). § Tête couronnée: Hükümdar, taçlı, taç sahibi, couronnement er. 1. Taç giyme, taç giydirme (Couronnement d'un roi). 2. En yüksek nokta, son (Ce succès fut le couronnement de sa carrière). 3. Ödüllendirme; ödüllendirilme. 4. Tepelik; bir yapının, bir mobilyanın üst kısmı (Couronnement d'un édifice, d'un meuble). couronner gçl. 1. Çelenk yada taç giydirmek (Couronnerunroi, unprince). 2.Couronnerqnde qch: Birine -den çelenk takmak (Couronner une jeune fille de fleurs). 3. Ödüllendirmek, ödül vermek (Couronner un livre, un ouvrage). 4. Taçlandırmak, taç gibi durmak (La blancheur de ses cheveux couronnait son front jeune). 5. Kaplamak, örtmek, sarmak (Une magnifique verdure couronnait les sommets). 6. Dizinden yaralamak (Couronner un cheval). 7. (Alayh) Tamam etmek, eksiğini bırakmamak, üstüne tüy dikmek (Et pour couronner le tout, il arrive en retard). 8. Etre couronné de qch: -ile taçlanmak, -ile sonuçlanmak, -ile ödüllendirilmek (Ses efforts

337

coussinet ont été couronnés d'un grand succès). § Se couronner: 1. Taçlanmak, üstünde bir taç gibi durmak. 2. (At için) Dizinden yaralanmak, courre gçl. Koşturmak, ardından kovalamak, ardına düşmek (M. le duc préfère courre la bête noire). § Chasse à courre: Sürek avı. courrier er. 1. Özel ulak, "kurye. 2. Mektup, telgraf gibi posta ile gelen evrak, posta (Le facteur a distribué le courrier. Le courrier est arrivé. Lire son courrier. Je passe prendre mon courrier. Envoyer son courrier). 3. Posta; ulaşım (Courrier maritime, courrier aérien). courroie diş. Kayış; kolan.

courroucer gçl. Öfkelendirmek, kızdırmak. § Se courroucer contre: -e öfkelenmek (Son cœur se courrouce contre l'injustice). courroux er. Öfke, "gazap, cours er. 1. Akıntı, akış (Le cours d'un fleuve). 2. Dönme, devinme, hareket (Cours du Soleil, de la Lune). 3. Gelişme, seyir (Le cours des événements, de la vie). 4. Geçerlik (Cettemonnaie n'a plus cours). 5. Fiyat (Les cours sent en baisse, en hausse). 6. Rayiç (Cours de change: Kambiyo rayici. Cours de bourse: Borsa rayici. Cours du marché: Piyasa rayici). 7. Ders, kurs (Donner, faire un cours. Suivre un cours à la faculté. Cours dusoir. Cours par correspondance). 8. Ders notu, ders notu kitabı (Cours polycopié). § Le cours d'eau: Akarsu. Au cours de: -sırasında, boyunca (Il est resté honnête au cours de sa carrière, de toute sa vie). Avoir cours: Geçerli olmak, yürürlükte olmak, kullanılmak (Ces usages n'ont plus cours). Donner libre cours à: -tutamamak, dökmek, boşaltmak (Donner libre cours à ses larmes, à sa colère). Faire cours: Ders vermek. Suivre son cours: Normal olarak gelişmek, "normal seyrini takip etmek (La maladie suit son cours). Voyage au long cours: Uzak ülkelere gezi, uzun yolculuk. course diş. 1. Koşma, yarış, koşu (Course de cent mètres, course de vitesse, course de chevaux. Course d'obstacles). 2. Yarış, yarışma, müsabaka (Course de bicyclettes, d'automobiles). 3. Yürüyüş, gezi (Faire une longue course en montagne). 4. At yarışı alam, koşu meydanı, hipodrom (Aller aux courses). 5. "Müşterek bahis (Jouer aux courses). 6. Korsanlık, deniz akıncıhğı (Guerre de course). 7. Alış veriş (On a fait des courses dans les magasins). 8. Seyir, dolaşma, devinme (La course des nuages dans le ciel). § Course de taureaux: Boğa güreşi. Course au clocher: Engelli at yarışı. Au pas de course: Koşar adımlarla. Etre à bout de course: Bitmek, tükenmek, takati kalmamak. Etre dans la course:

coursier Olup bitenlerden haberli olmak, işin iç yüzünü bilmek, ne yapması gerektiğini bilmek. Faire des courses: Alışveriş yapmak. Faire la course: Korsanlık yapmak, talan etmek, yağma yapmak, coursier er. 1. Savaş atı. 2. At. 3. Değirmen arkı. coursier, ère ad. 1. İş kovuşturan, kovuşturucu. 2. (Lokanta yada otel ve kahvelerde) Ayak işleri yapan yamak, courson, courçon er. Kısa budanmış ağaç dalı. court, e s. 1. Kısa (Robe courte, nez court). 2. Kısa süren, kısa (La vie est courte. Un court entretien). 3. Çabuk, süratli, kestirme (Le plus court expédient). 4. tkz. Az, yetmez (Mille francs, c'est un peu court). 5. bel. Kısa; kısa olarak (Il m'a coupé les cheveux court). § A court terme: Kısa vadeli. A courtes vues: Dar görüşlü (Un homme à courtes vues). Aller au plus court, prendre le plus court: Kestirmeden gitmek. Avoir la vue courte: Miyop olmak, uzağı iyi görememek. Avoir la mémoire courte: Çok unutkan olmak. Avoir l'haleine, la respiration, le souffle court: Çabuk tıkanmak, hemensoluğukesilmek. Couper court: Sözü uzatmamak, kısa kesmek. Couper court à qch: -e son vermek (Ilacoupé court à cette intrigue sans issue. Un communiqué officiel a coupé court à tous les commentaires). Demeurer, rester court: Ne söyleyeceğini bilememek, apışıp kalmak (Il est resté court devant les objections). Etre à court de qch: -si olmamak, -den yoksun olmak, -sıkıntısı çekmek, bulamamak (Il est à court d'argent. Etreà court d'arguments, d'idées). Etre court de: -si kısa olmak (Etre court de jambes, de nez, de cou, de bras). Faire la courte échelle à qn: Birine omuz vermek, destek olmak, yardım etmek. Prendre qn de court: Birini hazırlıksız yakalamak, kıstırmak. Tourner court: Birdenbire yön değiştirmek, court [ku«] er. İng. Tenis alanı, tenis kortu, courtage er. 1. Tellâllık, simsarlık. 2. Simsarlık ücreti. courtaud, es. ve ad. 1. Kuyruğu ve kulakları kesik (Un chien courtaud, un courtaud). 2. Kısa ve tıknaz, topuz gibi (Un paysan courtaud). courtauder gçl. Kulağını, kuyruğunu kesmek (Courtauder un cheval, un chien). court-bouillon er. İçinde bir yemek pişirilen et yada sebze suyu. court-circuit er. 1. Kontak, elektrik kontağı, kısa devre (L'incendie a été causé par un court-circuit). 2. tkz. Doğrudan ilişki, aracısız iş, kestirme yol (La vente directe du producteur au consommateur est un court-circuit dans le système commercial). court-circuiter gçl. 1. Kontak yaptırmak, kısa devre

338

coussinet

yaptırmak (L'éclairage de la pièce a été courtcircuité). 2. tkz. Kestirmeden gitmek, formaliteleri bir yana bırakmak (Une démarche qui court-circuite la voie hiérarchique. Un grossiste qui court-circuite les détaillants). courtepointe diş. Pike, karyola örtüsü, courtier, ère ad. Simsar, tellâl. § Courtier de galanterie: Muhabbet tellâlı, pezevenk, courtilière diş. hayb. Kök kurdu, courtine diş. 1. Yatak perdesi. 2. (İstihkâmda) Perde hattı. courtisan er. 1. (Sarayda) Nedim, muhasip. 2. mec. Dalkavuk, yaltakçı, courtisane diş. Kibar fahişe, courtisanerie diş. Dalkavukluk, yaltaklık, courtiser gçl. 1. Dalkavukluk etmek (Courtiser les grands, les riches). 2. Kur yapmak, gönlünü çelmeye çalışmak (Courtiser une femme). § Courtiser les Muses: Şiir yazmak, court-jointé, e s. 1. Bilekleri kısa (Cheval courtjointé). 2. Bacakları kısa (Faucon court-jointé). courtois, e s. 1. Saraya değgin, saraya bağlı (Poésie courtoise, littérature courtoise). 2. Çelebi, efendi, nazik, ince, kibar (Un homme courtois, un refus courtois). courtoisement bel. Çelebice, efendice, kibarca, nezaketle. courtoisie<% Çelebilik, kibarlık, incelik, naziklik, court-vêtu, e s. Kısa giysili, kısa giyinmiş (Des femmes court-vêtues). couru, e s. 1. Çok aranılan, ardından koşulan, beğenilen (C'est un spectacle très couru). 2. tkz. Kesin, kuşku götürmez, sağlam, tamam (II réussira, c'est couru). couscous er. Kuskus. cousette diş. Terzi çırağı genç kız, terzi kız. couseur, euse ad. 1. Dikişçi, dikiş diken (Kimse). 2. diş. Cilt atölyelerinde formaları diken işçi kız. cousin er. Bir sivrisinek türü, tatarcık, cousin, el. ad. Amca, dayı, hala ya da teyze çocuğu, yeğen (Bunlara cousins germains, bunların çocuklarına da cousins issus de germains denir). 2. mec. Dost, ahbap, arkadaş. § Le roi n'est pas son cousin: Kendini beğenmişin biri, kendini sadrazamın sol taşağı sanıyor, cousinage er. Kardeş çocukları olma hısımlığı, dayıyeğenlik. cousiner gçl. 1. Birini "yeğenim" diye çağırmak, yeğenim demek. 2. gsz. Senli benli davranmak (II cousine avec tout le monde). coussin er. 1. Yastık, köşe yastığı. 2. Minder, küçük minder. 3. tekn. Yastık, coussinet er. 1. Küçük yastık. 2. tekn. Yastık.

coursier cousu, e s. Dikilmiş. § Cousu de fil blanc: Gün gibi ortada, belli, gözden kaçmayan (Malice, intrigue cousue de fil blanc). Cousu main: Elde dikilmiş, elde yapılmış (Des gants cousus main). Etre tout cousu d'or: Para babası olmak, çok zengin olmak. Garder bouche cousue: Ağzını açmamak, tek kelime söylememek, coûter. 1. Maliyet (Coût d'une marchandise, d'un service). 2. Paha, bedel (Le coût d'une imprudence). 3. Pahalılık (Le coût de la vie augmente. Indices du coût de la vie). coûtants. Prix coûtant: Maliyet fiyatı. § Revendre à prix coûtant: Maliyet fiyatına satmak, kârsız satmak. couteau er. 1. Bıçak (Couteau de table, couteau de poche. Couteau à pain, à beurre, à dessert, à légumes). 2. hayb. Kamışböceği, denizçakısı. § Visage en lame de couteau: Çok zayıf yüz, kâğıt gibi surat. A couper au couteau: Kalın, çok yoğun ( Brouillard à couper au couteau ). Avoir le couteau sur la gorge: Tehdit altında hareket etmek, bir şeyi zor altında yapmak, gözü korkmak. Etre à couteau tiré avec qn: Biriyle kanlı bıçaklı olmak, araları çok bozuk olmak. Enfoncer, plonger, planter le couteau dans: -e bıçak saplamak. Jouer du couteau: Eli bıçaklı olmak; bıçakla kavga etmek. Mettre le couteau sur la gorge à qn: Birine bir şeyi tehditle, zorla yaptırmak, gözünü korkutmak. Retourner, remuer le couteau dans la plaie: Bir yarayı depreştirmek (Tu as remué le couteau dans sa plaie). couteau-scie er. Tırtıklı bıçak, coutelas er. 1. Saldırma. 2. Büyük mutfak bıçağı, coutelier er. Bıçakçı. coutelier,ère s. Bıçakla ilgili, bıçağa değgin (Industrie coutelière). coutellerie diş. 1. Bıçakçılık. 2. Bıçak yapımevi, coûter gçl. 1. Mal olmak (Cettefermeavaitcoutécent mille francs). 2. Fiyatında olmak, etmek (Combien coûte cela?). 3. Coûter q c h à q n : Birine -e mal olmak (Ce costume lui a coûté mille livres. Cet ouvrage m'a coûté de longues années). 4. gsz. Ağır gelmek, güç gelmek, dokunmak, gücüne gitmek (Le médecin lui a prescrit de garder la chambre; cela lui coûte. Cet aveu me coûte beaucoup). § Coûter cher: Pahalı olmak. Coûter chaud: Çok tuzlu olmak, çok pahalı olmak. Coûter peu: Ucuz olmak. Coûter les yeux de la tête: Ateş pahasına olmak. Coûter la vie à qn: -in hayatına mal olmak. Il en coûte de f. qch: -mek gücüne gitmek, ağırına gitmek (Il lui en coûte de nous l'avouer. Il m'en coûte de ne pas pouvoir vous aider). Ne rien coûter: Bedava olmak. Ça coûtera

339

coussinet ce que ça coûtera: hlk. Fiyatın önemi yok, fiyatı pek önemli değil. Coûte que coûte: Ne pahasına olursa olsun, neye mal olursa olsun (Je dois, coûte que coûte, quitter cette région). coûteusement bel. Pahalı, pahalıya mal olarak, çoğa mal olarak (Une maison coûteusement aménagée). coûteux, euse s. 1. Pahalı, çoğa mal olan (Un outillage coûteux, des vacances coûteuses). 2. mec. Tehlikeli, pahalıya alınan, sonu kötü (Cette démarche lui a été très coûteuse). coutil er. Çadır bezi. coutreer. Saban demiri. coutume diş. 1. °Âdet, gelenek (Les coutumes d'un peuple, d'une société). 2. Alışkı, alışkanlık (La coutume est une seconde nature). § Us et coutumes: °Örf ve âdetler, gelenek ve görenekler. Mœurs et coutumes: Örf ve âdetler, gelenek ve görenekler. De coutume: Genel olarak, her zamanki, her zaman olduğu gibi (Il a mangé plus que de coutume. Il est moins aimable que de coutume). Avoir coutume de: -mek alışkanlığı olmak (lin'apas coutume de manquer son rendezvous). Une fois n'est pas coutume: Bir sürçen atın başı kesilmez, bir kereyle insan gâvur olmaz. coutumier,ère s. ve er. 1. Yapılagelen, alışılmış, olagelen, her zamanki (Les travaux coutumiers). 2. er. Bir ülkenin gelenek ve göreneklerini anlatan kitap. § Droit coutumier: Gelenek ve görenek hukuku. couture diş. 1. Dikiş (Couture d'un vêtement, d'une chaussure. Couture à la main, à la machine). 2. Dikilen şey, diki %(Elle est penchée sur sa couture). 3. Dikişçilik, terzilik (Travailler dans la couture). 4. Yara izi (Il a le visage marqué de plusieurs coutures). § Sur toutes les coutures: Her bakımdan, her açıdan, her yönden (Examiner un problème sur toutes les coutures). Battre qn à plate couture: Birini tamamıyla yenmek, yere sermek; pestilini çıkarmak. Faire de la couture: Terzilik yapmak, dikiş dikmek. couturé, e s. Yara izleri dolu (Un visage tout couturé). couturier er. Kadın terzisi (erkek). couturière diş. 1. Dikiş diken kadın. 2. Kadın terzisi (kadın). 3. Bir piyesin son provası (Etre invité à la couturière d'une pièce de théâtre). couvain er. 1. Arı, karınca gibi toplu yaşayan böceklerin yumurtaları. 2. Kovanda, yumurta ve kurtçukların bulunduğu bölüm, couvaison diş. Kuluçka süresi; kuluçkalık, couvée diş. 1. Kuluçka yatağı; kuluçka yatağındaki yumurtalar. 2. Bir kuluçkalık civciv. 3. mec. tkz.

coursier

340

Çoluk çocuk, ev halkı, couvent er. 1. Manastır (Couvent de carmélites, de dominicains). 2. Manastır mensupları (Tout le couvent s'assembla). 3. Rahibelerin yönettiği yatılı kız okulu, couver gçl. 1. Kuluçkaya yatmak (L'oiseau couve ses œufs. Appareil pour couver artificiellement les oeufs). 2. mec. Hazırlamak, kurmak, düşünmek (Couver des projets de vacances). 3. El bebek gül bebek büyütmek, çok bakım göstermek (Un enfant couvé par sa mère). 4. İçin için taşımak (Couver une maladie). 5. gsz. Saklı bulunmak, belli olmadan var olmak (Le feu couve sous la cendre). 6. gsz. Gizlice hazırlanmak, düzenlenmek (Ce complot couvait depuis des mois).!, gsz. Kuluçka olmak, gurklamak (Une poule qui couve depuis une semaine). § Couver qch des yeux: Gözünü ayırmadan, özlemle bakmak (L'enfant couvait des yeux la poupée de l'étalage). couvercle er. Kapak (Couvercle d'un poêle, d'une boite). couvert er. 1. Sofra takımı. 2. Çatal bıçak takımı (Un couvert d'argent). 3. Konut, barınak (S'assurer le couvert). 4. Dallar ve yaprakların oluşturduğu kubbe (Dormir sous le couvert d'un hêtre). 5. (Paket zarfında) Adres. § Le vivre et le couvert: Yiyecek ve bannak (Vous trouverez toujours chez moi, en cas de besoin, le vivre et le couvert). A couvert de: -den uzak, korunuk, -den "masun (A couvert delapluie, de l'ennemi). Sous le couvert de: Örtüsü altmda, maskesi altında (Sous le couvert du commerce, il fait le trafic d'opium). Donner le couvert à qn: Birine bannacak yer sağlamak, vermek. Etre à couvert: Tuzu kuru olmak, yaşamı güvence altında olmak. Mettre, dresser le couvert: Sofra kurmak, sofrayı hazırlamak. couvert,e s. 1. Örtülü, kapalı (Des mots couverts). 2. Kapalı, bulutlu (Un ciel couvert). 3. Üstü kapalı, çatılı. 4. Kısık (Une voix couverte). 5. Giyinmiş, giyinik (Il est chaudement couvert, bien couvert). 6. Şapkası başında (Restez couvert). 7. Yatacak, yiyecek yeri olan, aç değil açıkta değil (De toute façon, vous êtes couvert). § A mots couverts: Kapalı bir biçimde, üstü kapalı olarak (Il me l'a dit à mots couverts). Etre couvert de: 1. -giyinmiş, örtmüş, takmış olmak (Un paysan couvert de haillons, d'un vieux chapeau). 2. -ile dolu, -e bulanmış olmak (Un arbre couvert de fruits. Un visage couvert de sang). couverte diş. Sır, mine. couverture diş. 1. Örtü, yorgan (Couverture

de

coussinet

voyage, couverture de lit. Couverture de laine, de coton). 2. mec. Perde (Elle fait toutes ces bêtises sous couverture de dévouement). 3. (Borsada) Kefillik, kefalet. 4. Kâğıt paraya karşılık gösterilen altın, güvence akçesi (Billets de banque émis sans couverture métallique). 5. Kap (Couverture d'un livre, d'uncahier). 6.ask. Örtü, örtme (Troupes decouverture: Örtme birlikleri). § Tirer la couverture à soi: Nalıncı keseri gibi hep kendine yontmak, couveuse diş. 1. Kuluçka tavuk, gurk tavuk. 2. Kuluçka makinesi. 3. (Erken doğan çocuklar için) Kuvöz, "banncak (Mettre un prématuré en couveuse). couvi s. Cılk (Des œufs couvis). couvoir er. 1. Kuluçka folluğu. 2. Kuluçka yeri. couvre-chef er. hlk. Külah, takke, başlık, couvre-feu er. 1. Eve çekilip ateş ve ışık söndürme işareti ve bu işaretin verildiği saat; 'karartma. 2. Sokağa çıkma yasağı (Décréter le couvre-feu). couvre-joint er. 1. (Duvarcılıkta) Derz. 2. (Marangozlukta) Bini. couvre-lit er. Yatak örtüsü, couvre-livre er. Kitap kabı. couvre-nuque er. Şapka enseliği. couvre-pieds er. 1. Ayak örtüsü. 2. Süs için kullanılan yatak örtüsü, couvre-plat er. Tabak kapağı, couvreur er. Kiremit aktarıcısı, dam ustası, couvrir gçl. 1. Örtmek, kaplamak (Les feuilles couvrent le sol, la neige couvre les sommets). 2. İçinde taşımak, içinde saklamak (Cela couvre un mystère, une énigme). 3. Bastırmak (L'orchestre couvre la voix des chanteurs). 4. Saklamak, gizlemek (Couvrir son jeu, un vice, un défaut, un attentat). 5. ask. -in güvenliğini sağlamak, güvence altına almak, örtülemek (Couvrir ses arrières. Une forte armée couvre les frontières). 6. Korumak, kanadı altına almak (Ce chef couvre toujours ces subordonnés). 7. Haklı bulmak, sorumlu tutmak (Il couvre encore sa complice). 8. Almak, katetmek (Les coureurs ont couvert les cinq premiers kilomètres en quarante minutes). 9. Karşılamak, kapamak, çıkarmak (Couvrir ses frais). 10. Giydirmek (Couvrir un enfant). 11. (Erkek hayvan dişiye) Aşmak (Faire couvrir une jument). 12. Kap geçirmek (Couvrir un livre). 13. Damım, çatışım yapmak (Couvrir une maison en ardoise, en tuile). 14. Kapağını örtmek (Couvrir une casserole). 15. Pey sürmek (Couvrir une enchère). 16. Couvrir qch de: -ile örtmek, kaplamak; -e bürümek, giydirmek; -içinde bırakmak, -e boğmak (Couvrir untoit de paille, de

covariance tuiles. Couvrir une femme de soies. Couvrir un passant de boue, couvrir une tombe de fleurs. Couvrir un homme d'or, d'argent, de caresses, d'éloges). § Couvrir sa marche: 1. İzini düşmana belli etmemek. 2. mec. Karda yürüyüp izini belli etmemek. § Se couvrir: 1. Giyinmek (Il fait froid, il faut se couvrir bien). 2. Başına bir şey giymek, şapka giymek (Couvrez-vous, je vous prie). 3. Kapanmak, bulutlanmak ( Le ciel se couvre). 4. Se couvrir de: -ile dolmak, kaplanmak; -içinde kalmak, boğulmak, °gark olmak (Les prés se couvrent de fleurs. La place se couvre de curieux. Se couvrir de gloire, d'éloges). S. Se couvrir de qch: -e sığınmak; sağlamak, bulmak (Se couvrir de l'autorité d'un grand personnage. Se couvrir d'un prétexte). covariance diş. dilb. Eşdeğişirlik. covariation diş. Birlikte değişim, birlikte değişme, covenant er. İng. Antlaşma, cover-girl [kovœugœnl] diş. İng. Dergi kapaklarına resmi konan genç kız yada kadın; kapak kızı. cow-boy [kawboj, kobojjer. İng. Kovboy (Un film de cow-boys). coxal,es. Kalçaya değgin (Os coxal). coxalgie diş. Kalça ağrısı. coxalgiques. 1. Kalça ağrısına değgin. 2. ad. Kalçası ağrıyan. crabe er. 1. Çağanoz, yengeç. 2. hlk. Gülünç ve huysuz adam. crabier er. Alacabalıkçü. crac Uni. 1. Şırrak; kınlan kuru bir şeyin çıkardığı ses. 2. Birdenbire; ansızın, şıppadak (Crac! Le voilà parti: Şıppadak gidiverdi). crachat er. 1. Tükürük, balgam (Rejeter un, des crachats). 2. tkz. Bir şövalye nişanı. § Se noyer dans un (rachat: Çayda boğulmak, en ufak bir engel karşısında duraklamak, crachement er. 1. Tükürme, balgam atma. 2. Parazit, parazit yapma, cracher gçl. 1. Tükürmek (Cracher du sang). 2. Sıçratıp atmak (ila craché l'eau qu'il avait dans la bouche). 3. Püskürtmek, saçmak (Volcan qui crache de la lave. Un dragon qui crache du feu). 4. gsz. Tükürmek, balgam atmak (Défense de cracher. Cracher par terre). S. Parazit yapmak (La radio crache, le haut-parleur crache). 6. Mürekkep kaçırmak (Mon stylo crache, cette plume crache). 7. Cracher sur qch: Hiç beğenmemek, içine tükürmek. 8. Cracher sur qn: -in yüzüne tükürmek, hakaret etmek. § Cracher ses poumons: Çok öksürmek, öksürürken ciğerleri sökülmek. Cracher blanc: Susamak, dili damağı kurumak. Cracher le feu: Ateş kesilmek,

341

crampe çok çaba göstermek. Cracher de l'argent: tkz. Paraları sökülmek, ödemek. Tout craché: -in tıpkısı, hınk demiş -in burnundan düşmüş (Cet enfant est son père tout craché). cracheur.euses. ve ad. Çok tüküren, tükürgen. crachoir er. Tükürük hokkası. § Tenir le crachoir: mec. tkz. Durmadan konuşmak, çenesi hiç durmamak. Tenir le crachoir à qn: Tek kelime söylemeye olanak bulamadan karşısındakini öylece dinlemek, crachotement er. Sık sık tükürüp durma, crachoter gsz. Tükürüp durmak, tükürü tükürüvermek. craie diş. 1. Tebeşir (Ecrire avec une craie). 2. Yumuşak ve bey az kireç kay a (La craie abonde en Normandie). crailler gsz. (Kuzgun için) Ötmek, craindre gçl. 1. Korkmak, çekinmek (Craindre la mort, le danger, le serpent, la maladie, les critiques). 2. Kaygılanmak, kaygıya düşmek (J'ai craint un moment pour ta vie). 3. -e karşı çok duyarlı olmak (Ces arbres craignent le froid, l'humidité). 4. Çekinmek, say mak, korku dolu bir saygı duymak (Je crains Dieu). S. Craindre de f. qch: -mekten çekinmek, korkmak (Il craint de mourir). § Ne craindre ni Dieu ni diable: Ne Allahtan korkmak ne kuldan utanmak, crainte diş. 1. Korku, kaygı. 2. Saygı, çekinme. § Crainte de, dans la crainte de: -korkusuyla, -den çekindiğinden (Les persécutés redoutaient de voir leurs amis, crainte de les compromettre, dans la crainte de les compromettre). De crainte de, de crainte que: -korkusuyla, kaygısıyla, diye (Il marche lentement, decraintedetomber. Decrainte d'une erreur, il est prudent de refaire le calcul. Fuyez, de crainte qu'on ne vous voie). craintif, ive s. Ürkek, çekingen, korkak (Un caractère craintif, des yeux craintifs, un enfant craintif). craintivement bel. Çekine çekine, ürkerek, korkarak, korka korka (Agir, parler, répondre craintivement). cramer gçl. 1. Hafifçe yakmak, sarartmak (Cramer un rôti. Cramer du linge en le repassant). 2. hlk. Yanmak, tutuşmak (Tout notre mobilier a cramé dans l'incendie). cramoisi,e s. 1. Koyu kırmızı. 2. mec. Kıpkırmızı, pancar gibi (Il est devenu cramoisi). crampe diş. 1. Kasınç, "kramp (Il a eu une crampe dans la jambe. Crampe d'estomac). 2. Can sıkıcı, karın ağnsı (kişi yada şey) (Quelle crampe, ce vieux bavard! Toutes ces formalités, c'est une vraie crampe).

crampon crampon er. 1. Kanca, çengel. 2. Kenet. 3. (Kimi bitkilerin saplarında) Ek kök. 4. mec. s. ve ad. Kene gibi yapışkan adam (C'est un vrai crampon. Il est crampon). § Chaussures à crampons: Çivili ayakkabı, kramponlu ayakkabı, cramponner gçl. 1. Tutturmak, yerine oturtmak (Cramponner les pierres d'un mur). 2. mec. hlk. Birine kancayı takmak, balta olmak, tebelleş olmak (Cette femme nous cramponne). 3. Kenetlemek, tutturmak. § Se cramponner à qch: 1. -e tutunmak (Se cramponner au bras, aucoude quelqu'un). 2. -e sımsıkı sarılmak (Se cramponner àuneidée, àunespoir, àlavie). 3. Se cramponner à qn: Birine yapışmak balta olmak, tebelleş olmak, cramponne! er. 1. Küçük çengel, küçük kenet. 2. Kilit dili yuvası, cramser gsz. argo. Ölmek, zıbarmak, cartayı çekmek. cran er. l.Kenik(llaserrésaceintured'uncran). 2. mec. Kerte, derece (Avancer, monter, descendre d'uncran). 3.hlk. Cesaret,yüreklilik,gözüpeklik (Personne n'a le cran de lui dire non). 4. Dalgalı ve kabartılmış saç tuvaleti (Le coiffeur lui a fait un cran). § Etre à cran: Öfkesi burnunda olmak, crâne er. 1. Kafatası (Sebriser, se fendre le crâne). 2. Kafa, baş (A voir mal au crâne. Ilfaut se mettre tous ces chiffres dans le crâne). 3 .s. vead. Cesur,gözü pek (Une réponse crâne, un air crâne). 4. s. Kendine güvenli, aldırmayan, gururlu ve kararlı (Depuis qu'il peut s'alimenter normalement, ilse sent plus crâne). § Avoir le crâne dur: Kalın kafalı olmak. crânement bel. Aldırmadan, tınmadan (Il chantait crânement sous la pluie glaciale). crâner gsz. Yiğitlik taslamak; böbürlenmek, crânerie diş. Yiğitlik taslama, böbürlenme, crâneur,euse s. ve ad. Yiğitlik taslayan, böbürlenen, erkeklik satan (Elle est un peu crâneuse). § Faire le crâneur: Yiğitlik taslamak, erkeklik satmak, crânien,ne s. Kafatasına değgin (Os crâniens, nerfs crâniens). crapaud er. 1. Karakurbağası. 2. Alçak ve yayvan koltuk. 3. (Atlarda) Bıcılgan hastalığı. 4. Kuyruklu küçük piyano. 5. tkz. Yumurcak, yaramaz çocuk. § Crapaud valant: Çobanaldatan kuşu, kuyruksallayan. Avaler un crapaud: Çok zahmetli bir iş yapmak. La bave du crapaud n'atteint pas la blanche colombe: İt ağzıyla derya bulanmaz. crapaudière diş. 1. Karakurbağası bol olan yer. 2. mec. Nemli ve pis yer. crapaudine diş. 1. Karakurbağası otu. 2. (Su

342

craqueter

borularında) Süzgeç. 3. Mil yuvası, crapouillot er. Küçük siper topu. crapoussin.ead. l.hlk. Bücür. 2. tkz. Bızdık,küçük yumurcak. crapule diş. 1. Rezilce zevk ve eğlenceye düşkünlük, "sefahat. 2. hlk. Alçak, rezil, sefih (Ne vous fiez pas à cet homme, c'est une vraie crapule). 3. s. Rezil, namussuz, sefih, alçak, kepaze (II a un air crapule). crapulerie diş. Alçaklık, namussuzluk (Commettre une crapulerie). crapuleusement bel. Alçakça, namussuzca, "sefihçe. crapuleux, euse s. 1. Zevk ve eğlenceye çok düşkün, sefahati seven, sefih. 2. Sefahata değgin. 3. Alçaklık, rezillik, kepazelik dolu (Mener une vie crapuleuse). craque diş. hlk. Ufak yalan, kıtır (Il racontait toujours des craques). craquelé,e s. Sırı çatlak, yüzü çatlak gibi görünen (Email craquelé). craqueler gçl. 1. Çatlak ve çizik sır çekmek (Craqueler de la porcelaine, une poterie). 2. Hafifçe çatlak çatlak yapmak ( La cuisson à feu vif a craquelé le gâteau). § Se craqueler: Çatlamak, çatlak çatlak olmak (L'émail commence à se craqueler. La terre se craquelle sous l'effet de la sécheresse). craquelin er. 1. Gevrek peksimet, gevrek bisküvi. 2. tkz. Çiroz, cılız adam. craquelure diş. Sır yada boya çatlağı, yüzey çatlağı (Les craquelures de la porcelaine). craquement er. Çatırtı (L'arbres'abatavecun grand craquement. Le craquement des feuilles sèches sous les pieds). craquer gsz. 1. Cırtlamak, pırtlamak, sökülmek (Les coutures ont craqué sous l'effort). 2. Kıtırdamak (Un gâteau qui craque sous la dent). 3. Gıcırdamak (Leparquet craque). 4. Çatırdamak (Une branche qui craque. La glace craque sous le poids du promeneur). 5. Çökmek, yıkılmak, başarısızlığa uğramak (Une entreprise commerciale qui a craqué). 6. Sallantıda olmak, çatırdamak, batmak üzere olmak (Le ministère craque. Unprojetquicraque). 7. (Turna kuşu için) Bağırmak, ötmek. 8. gçl. Patlatmak, pırtlatmak, sökmek (Craquer un bas, son pantalon). 9. gçl. Çakmak (Craquer une allumette). § Faire craquer ses doigts: Parmaklarını çıtırdatmak, craquètement er. 1. Çıtırdama. 2. Takırdama, takırdatma. 3. Cırlama, craqueter gsz. 1. Çıtırdamak (Le sel craquette dans le feu). 2. Gagasını takırdatarak ötmek (La

crase cigogne, la grue craquette). 3. Cırlamak (Lacigale craquette). crase diş. 1. dilb. Hece birleşmesi, kaynaşma. 2. hek. Kan oluşumu; pıhtılaşma özellikleri, crassane diş. Bir tür armut, crasse diş. 1. Kir (Ses mains, ses pieds sont couverts de crasse. Enlever, ôter la crasse). 2. Maden posası, dışık, "cüruf. 3. mec. Soysuzluk. 4. mec. Pintilik. 5. hlk. Kötülük. 6. (Havacılıkta) Koyu sis. § Faire une crasse à qn: -e bir oyun oynamak, kazık atmak, başına bir çorap örmek, crasseux, euse s. Kirli, pasaklı; kir pas içinde (Cheveux, mains, pieds crasseux. Une chemise crasseuse). crassier er. Maden posası yığını, dışık yığını, cüruf yığını. cratère er. 1. Eski zamanlarda iki kulplu şarap testisi. 2. Yanardağ ağzı, krater, craterelle diş. Huni biçiminde yenir bir tür mantar, cravache diş. Kırbaç, kamçı. A la cravache: Kamçı zoruyla, zorla, sopayla (Mener, conduire, quelqu'un à la cravache). cravacher gçl. 1. Kırbaçlamak, kamçılamak (Cravacher un cheval). 2. gsz. Elini çabuk tutmak, çaba göstermek (Il a fallu cravacher pour avoir tout fini en temps voulu). cravate diş. 1. Boyunbağı, kıravat (Cravate unie, à rayure, bariolée. Nœud de cravate, épingle de cravate. Nouer sa cravate, mettre une cravate). 2. (Sancakta) Kurdela bağı (Cravate d'un drapeau). 3. den. Kalın halat. § Cravate de chanvre: Darağacı ipi. C'est de la cravate: Hava cıva, palavra hep bunlar. S'en jeter un derrière la cravate: hlk. Bir kadeh yuvarlamak, bir tek atmak. cravater gçl. 1. -e kravat bağlamak (Cravater un enfant). 2. hlk. Saldırıp boğazına sarılmak (Cravater un mec). 3. tkz. Aldatmak, işletmek, enayi yerine koymak (Il nous a cravatés). § Se faire cravater: tkz. Enselenmek, tutuklanmak, kodesi boylamak, crave er. Dağkargası. crawl er. İng. Dizleri bükmeksizin bacakları hızla hareket ettirerek yüzme, kravl (Nager le crawl). crawler gsz. Kravl yüzmek, crawleur er. Kravl yüzücüsü, crayeux,euse s. 1. Tebeşirli, tebeşirden, kireçli (Terrain crayeux). 2. Tebeşir renginde (Blanc crayeux, un teint crayeux). crayon er. 1. yerb. Bir tür marn, pekmez toprağı. 2. Kurşunkalem, kalem (Ecrire, dessiner au crayon. Tailler son crayon. Crayon de couleur). 3. Kalem, tüp (Crayon de rouge à lèvres, crayon à sourcils).

343

créature 4. Karakalem resim, kurşunkalem resim (Les crayons de cet artiste sont très recherchés). 5. Resim tarzı (Ilale crayon ferme, facile). crayonnage er. 1. Kurşunkalemle yazma, çiziktirme. 2. Karakalem resim, crayonner gçl. 1. Kurşunkalemle yazmak, çizmek (Crayonner des notes, un croquis, un portrait). 2. Taslak çizmek (Le tableau dont je vous crayonne un trait). 3. Bir yazı çiziktirmek, çırpıştırmak, créance diş. 1. İnan, inanç. 2. Güven. 3. huk. Alacak (Créance chirographaire: Adi alacak. Créance grevée: Rehinli alacak. Créance privilégiée: imtiyazlı alacak. Créance véreuse: Şüpheli alacak). § Lettre de créance: Güven mektubu, "itimatname (Présenter sa lettre de créance). Ajouter créance à qch: -e inanmak, iman etmek. Donner créance à qch: 1. -i inanılacak bir biçime sokmak, gerçeğe yakın kılmak. 2. -e inanmak, iman etmek. Perdre toute créance: İnanı, güveni kalmamak, créancier,ère 1. ad. Alacaklı (Ilest poursuivi par ses créanciers). 2. s. Alacaklı (Les nations créancières de dettes de guerre). créateur, trices. vead. 1. Yaratıcı (Lecréateurd'un genre littéraire, d'une nouvelle méthode. Un esprit créateur, une imagination créatrice). 2. Kurucu (Créateurd'unempire, d'unmagasin). 3. Türetiri, bulan, bulgulayan, "mucit (Créateur d'un produit). 4. Yaradan, Tanrı (Adorer le Créateur. Le Créateur et ses créatures). 5. Oynayan (Créateur d'un rôle). créatif, ive s. Yaratıcı, yaratıcılığı olan (Génie créatif. Une personne créative). création diş. 1. Yaratılma (La création de l'homme, du monde, de l'univers). 2. Dünyanın yaratılışı. Yaratılış (Récit de la création selon la Bible). 3. Evren; dünya (Les merveilles de la création. Toutes les plantes de la création). 4. Yaratıklar. 5. Yaratma ( Création d'un ouvrage, d'unroman). 6. Oynama (Création d'un rôle). 7. Kurma, meydana getirme (Création d'un empire, d'une société, d'une coopérative). 8. Bulma, bulgulama, türetiş, icat, keşif (Création d'une nouvelle méthode, d'un produit). 9. Açma, bulma, yaratma (Création de nouveaux emplois). 10. Bulunan, yaratılan şey (Les créations d'un grand couturier. Ce palais est une des plus belles créations de cet architecte). 11. huk. Düzenleme, düzenlenme, "tanzim (Création d'un chèque). créativité diş. Yaratıcılık, yaratma gücü (La créativité des masses, d'un artiste). créature diş. 1. Yaratık, "mahlûk (L'hommage des créatures à leur Créateur). 2. İnsan, adam. 3.

crécelle Kadın, karı (Une bonne créature. Quelle sotte créature!). 4. Korunuk, gözde, "sadık bende (La révolution a balayé toutes les créatures du souverain. C'est une créature du ministre, du dictateur). crécelle diş. 1. Kaynana zırıltısı. 2. mec. Geveze, cırcır. crécerelle diş. Kerkenez yada muymul denilen kuş. crèche diş. 1. Hayvan yemliği (Les crèches d'une bergerie). 2. İsa peygamberin, doğduğu zaman içine konulduğu yemlik; bu durumu temsil eden sahne. 3. Beşik. 4. hlk. Oda, ev. 5. Yuva, çocuk yuvası, "kreş. créchergsz. hlk. Oturmak,"ikametetmek,kalmak, crédence diş. 1. (Kiliselerde) Ayin gereçleri masası. 2. (Evlerde) Sofra takımı dolabı, crédible s. İnanılabiür, inandırıcı (Rendre crédible une information). crédibilité <% İnandırıcılık (La crédibilité est l'une des qualités nécessaires au roman). crédirentier, ère s. vead. Geliri olan kimse, gelirci, "akar sahibi. crédit er. 1. "Kredi, *verenek (Crédit bancaire, agricole, commercial, industriel. Crédit à long terme, crédit à court terme. Crédit en blanc, à découvert: Açık kredi). 2. "Avans, "öndelik (Crédit sur garantie: "Teminat karşılığı avans). 3. "Tahsisat, ödenek (Crédits supplémentaires: Ek ödenekler). 4. Taksit (Vendre à crédit, vente à crédit). 5. Saygınlık, "itibar (Il n'a plus aucun crédit au ministère). 6. Ödeme vadesi (La maison peutvousconsentirunlongcrédit). 7. Para hesabı, hesap; alacak (Porter une somme au crédit de quelqu'un). § Crédit foncier: Mülk karşılığında uzun vadeli ödünç para veren kurum. Crédit municipal: (Eski) Emniyet sandığı. Lettre de crédit: İtibar mektubu, akreditif. Avoir du crédit, être en crédit: Saygınlığı olmak, itibarı olmak; itibarda olmak. Acquérir du crédit: Saygınlık, itibar kazanmak. Faire crédit à: -e güvenmek, "emniyet etmek, créditer gçl. 1. Bir borcu alacaklının hesabına geçirmek. 2. (Biri için) Kredi açmak yada açtırmak. créditeur, trice ad. 1. Kredi açan; alacaklı. 2. s. Alacaklı (Compte créditeur). crédo er. Amentü, amentü duası (Le crédo d'une religion. Dire, chanter le crédo). 2. İnanç, ilke (Il m'a expliqué son crédo politique). crédule s. Çabuk kanan, kanağan, "sâf (Tu es trop crédule. Un enfant crédule). crédulement bel. Sâf sâf, sâfça. crédulité diş. Çabuk kamcıhk, "saflık.

344

crêpage créer gçl. 1. Yaratmak (Dieu a créé le ciel et la terre). 2. Yaratmak, ortaya koymak, meydana getirmek (Créer une œuvre). 3. Bulmak, türetmek (Créer une nouvelle méthode, une science). 4. Oynamak (Créer un rôle). 5. Sahneye koymak, yorumlamak (Créer une pièce de théâtre). 6. Kurmak, "tesis etmek (Créer une institution, une entreprise, un Etat, une ville). 7. Doğurmak, yaratmak, -e yol açmak (La fonction crée l'organe). § Se créer: 1. Kendiliğinden var olmak, yoktan var olmak (Dans la nature rien ne se perd, rien ne se crée). 2. Se créer qch: a) Kendi kendine... yaratmak, kuruntulamak (Se créer des soucis, des illusions, des besoins), b) Sağlamak (Se créer une clientèle). crémaillère diş. 1. Ocak çengeli. 2. tekn. Dişli bindirmelik. § Pendre la crémaillère: Yeni bir eve taşınma onuruna şölen vermek, crémation diş. Ölü yakma, crématoire s. 1. Ölü yakmaya değgin (Four crématoire). 2. diş. Ölü yakma fırını, crème diş. 1. Kaymak (Séparer la crème du lait). 2. Krema (Fraises à la crème). 3. Tuvalet kremi (Crème à raser, crème de beauté). 4. Cilâ (Crème pour chaussure). S. mec. Bir şeyin en iyisi (Cet homme-là, c'est la crème des maris). 6. Krem renginde (Des gants crème). 7. er. Sütlü kahve, kremalı kahve (Un crème, café crème). crémergsz. 1. Kaymak bağlamak (Le lait crème). 2. gçl. Krem rengi vermek. 3. gçl. Yakmak, kül etmek. crémerie <% Sütçü dükkânı. crémeux,euse s. 1. Kaymaklı, yağlı (Laitcrémeux). 2. Koyu, kaymak kıvam ve görünümünde, crémier,ère ad. Sütçü, kaymakçı, peynirci, crémone diş. Bir tür ispanyolet, kanat sürgüsü, créneau er. Mazgal (Les créneaux d'un château fort). § Faire un créneau: Yol kıyısında arabasını daha önce park yapmış iki araba araşma park etmek. créneler gçl. 1. Mazgal mazgal, diş diş yapmak (Créneler une muraille). 2. Tırtık tırtık yapmak, kenarlarını tırtıklı yapmak (Créneler une monnaie). crénelure diş. Kertik, çentik, crénergçl. Kertmek, çentmek. crénothérapie diş. hek. Kaynak sularıyla tedavi, créoles, vead. 1. Sömürgelerde doğmuş Avrupalı. 2. er. Zencilerin kullandığı bozuk Fransızca (Le créole d'Haïti). créosote diş. kim. Kreozot, crêpage er. 1. (Bir kumaşı) Bürümcük gibi yapma, krep haline getirme. 2. Saç kıvırtma, saç kıvırma. § Crêpage de chignon: Saç saça baş başa gelme.

crêpe crêpe diş. 1. Krep, saçta yapılan bir tür çok ince gözleme (Crêpe à la confiture). 2. er. Krep, bürümcük (Crêpe de soie, crêpe de Chine). 3. Yas tülü (Porter un crêpe). crêpelé,es. Kıvırcık,dalgalı (Descheveuxcrêpelés). crêpelure diş. Kıvırcıklık, dalgahhk. crêper gçl. 1. (Bir kumaşı) Krep, bürümcük haline getirmek (Crêper un tissu). 2. Kıvırmak, dalgalı yapmak, kıvırcıklaştırmak (Crêper les cheveux). § Se crêper: Kıvırcık kıvırcık olmak, dalgalı olmak (Ses cheveux se crêpent). Se crêper le chignon: mec. tkz. Saç saça baş başa gelmek, crépi er. Çarpma sıva, kaba sıva (Faire un crépi). crépine diş. 1. Tel saçak. 2. Boru süzgeci, crépinette diş. 1. Yassı sucuk. 2. bitb. Bir tür karabuğday, crépins er. Kunduracı avadanlığı, crépir gçl. Sıvamak, kaba sıvasını yapmak, çarpı vurmak (Crépir un mur). crépissage er. Sıvama, kaba sıvasını yapma, çarpı vurma. crépitation diş. Çıtırtı, çıtırdama (Crépitation du feu). crépitement er. Çıtırtı, çıtırdama ( Le crépitement du feu). crépiter gsz. Çıtırdamak (Le feu crépite). crépon er. Bükme, kalın krep, krepon. crépu, e s. 1. Kıvırcık (Des cheveux crépus). 2. Kenan dalgalı (Feuilles crépues). crépusculaire s. 1. Tana değgin, tansal; alacakaranlığa değgin (Lueur, lumière crépusculaire). 2. Alacakaranlıkta ortaya çıkan (Animaux, papillons crépusculaires). crépuscule er. 1. Tan (Le crépuscule du matin. C'était l'heure où le jour chasse le crépuscule). 2. Alacakaranlık (Au crépuscule, le vent s'était apaisé). 3. mec. Düşkünlük, inginlik, çöküş (Le crépuscule de la vie). crescendo [kxejendo] bel. İt. 1. müz. Kreşendo. 2. Gittikçe artarak (Son mal va crescendo). cresson er. Tere, tereotu. § Avoir du cresson sur la fontaine: argo. Saçları dökülmemiş olmak, cressonnière diş. Terelik, tereotu yetişen sulak yer. crésus er. Karun gibi zengin adam (C'était un Crésus). § Etre riche comme Crésus: Karun gibi zengin olmak, crétacé, es. Tebeşirli, tebeşir cinsinden, crête diş. 1. İbik (Crête de coq). 2. Doruk (Crête d'unsommet). 3. (Dam ve duvar için) Tepelik, sırt (Crêted'untoit, d'un mur). 4. Çıkıntı. 5. İstihkâm sırtı. 6. coğr. Su bölümü çizgisi. § Lever la crête: Horozlanmak. Rabaisser la crête à qn: -in burnunu kırmak, gagasına okumak.

345

creux crêté,es. İbikli, tepelikli. crête-de-coq diş. Horozibiği denilen süs çiçeği. crétin,e ad. 1. hek. Kreten, alık. 2. mec. Aptal, şaşkın, sersem, crétinerie diş. Aptallık, şaşkınlık, sersemlik. crétinisant,es. Sersemleştirici, aptala çeviren (Une lecture crétinisante). crétinisation diş. Sersemletme, aptallaştırma, crétiniser gçl. Sersemleştirmek, aptala çevirmek, crétinisme er. 1. Kreten hastalığı, kalkan alıklığı. 2. mec. Aptallık, şaşkınlık, sersemlik. crétois,e s. ve ad. 1. Girit'e değgin, giritli (Art crétois. Une crétoise). 2, er. Girit dili. crétonne diş. Kreton, kalın pamuk bez. creusage, creusement er. Kazıp açma, oyma, kazma (Le creusage d'un canal). creuser gçl. 1. Oymak (Lamer creuse les rochers). 2. Kazmak (Creuser le sol avec une pioche). 3. Çökertmek, çukurlaştırmak (La fatigue creuse les joues). 4. mec. Eşelemek, dibini karıştırmak, üzerinde çok düşünmek (Creuser une idée, un problème, une question). 5. Acıktırmak, açlık duygusu uyandırmak (Le grand air creuse). 6. Kazıp açmak (Creuser un tunnel, un canal, un puits). 7. gsz. Kazmak (Creuser dans la terre. Il faut creuser plus profond). § Creuser l'estomac: Midesini kazındırmak, açlık duygusu vermek. Creuser sa tombe: Kendi mezannı kendi eliyle kazmak, kendi ölümünü hazırlamak. Creuser son sillon: Kendi açtığı yoldan gitmek, yapıtlarında hep kendi yöntemini izlemek. Creuser un abîme entre deux personnes: İki kişinin arasını açmak, aralanna uçurum sokmak. § Se creuser 1. Çukurlaşmak, çökmek (La terre se creuse sous l'effet de l'érosion. Ses joues se creusent). 2. Açılmak (Un grand abîme se creuse entre eux). 3. Kafasını yormak, çok düşünmek (Je me suis longtemps creusé pour trouver une solution). § Se creuser la tête sur qch: -üzerinde kafa patlatmak. creuset er. 1. Pota, içinde maden yada kimyasal maddeler eritmeye yarayan kap (Mélanger des corps dans un creuset). 2. Değişik şeylerin birbirine kanştığı yer, kavşak (Le bassin méditerranéen a été le creuset de brillantes civilisations). 3. mec. Deneme, sınama (Une âme q'ii s'épure au creuset de la souffrance). creux,euse s. 1. Oyuk, oyulmuş, çukur (Surface creuse, assiette creuse). 2. Çukura kaçmış, çukurlaşmış, çökmüş (Des yeux creux, joues creuses, visage creux). 3. İçi çürük, oyulmuş (Une dent creuse). 4. Gevşek, seyrek dokunmuş (Un tissu creux). 5. Boş, kof, anlamdan yoksun (Des mots creux). 6. Boş, serbest tHeures creuses. Aux

crevaison heures creuses, il s'adonnait à d'autres travaux). 7. er. Oyuk, çukur, kovuk (Un animal caché dans le creux d'un arbre). 8. İç (Le creux de la main). 9. Ölü saat, durgunluk (Ily a un creux dans la vente de cet article). 10. Derinlik, çukurluk (Mer d'un mètre de creux). § Avoir l'estomac creux: Karnı acıkmak, midesi kazınmak. Avoir le nez creux: Burnu çabuk koku almak, ilerisini sezinlemek, kestirmek. Avoir un nez creux: Kalın ve tok bir sesi olmak. Etre dans le creux de la vague: Başarısının daha ilk basamağında olmak, crevaison diş. 1. Patlama (Crevaison d'un pneu). 2. tkz. Ölme, geberme, zıbarma. 3. Yorgunluktan ölme, bitme; büyük yorgunluk, crevant,e s. hlk. 1. Çok yorucu, öldürücü, bitirici (Un travail crevant). 2. Çok komik, gülünç, çok güldürücü (Il est crevant avec ce chapeau-là. Une farce crevante). crevard, es. vead. hlk. Canlı cenaze, sıska dayı. crevasse diş. 1. Çatlak, yarık (Crevasse d'un mur, danslesol). 2 .diş. ç. Cilt çatlağı, çatlak 64 voir des crevasses aux mains). crevasser gçl. Çatlatmak, çatlak çatlak yapmak (Le froid crevasse le sol, les mains). § Se crevasser: Çatlamak (Le mur se crevasse, la terre se crevasse sous l'effet de la sécheresse). crb/ediş. hlk. Ölüm,geberme. § Attraper la crève: Sayrılanmak; büyük bir soğuk algınlığına yakalanmak, crevé,e s. 1. Patlamış (Un pneu crevé). 2. hlk. Ölmüş, zıbarmış, gebermiş (Chien crevé). 3. Yorgunluktan bitmiş (Je suis crevé). 4. Crevé de qch: -den bitmiş, ölmüş (Il est crevé de faim, de fatigue). S. er. Kol yırtmacı. 6. er. Ölü gibi adam. crève-cœur er. İç acısı, yürek yarası, büyük acı (C'est un crève-cœur de le voir si malheureux). crever gsz. 1. Patlamak, açılmak (Abcès qui crève, sac qui crève. Un pneu qui crève). 2. Çatlamak, ölmek, gebermek (Lepauvre cheval a crevé). 3. Crever de: -den çatlamak; -den patlamak; -den ölmek (Crever de jalousie, d'ennui, d'orgueil. Crever de santé, d'embonpoint. Crever de faim, derire). 4. gçl. Patlatmak (Crever un ballon, un tambour). S. gçl. Çatlatmak, öldürmek (Crever un cheval). 6. gçl. mec. Çok yormak, yorgunluktan bitirmek (Ce travail me crève). § Crever les yeux à qn: -in gözünü oymak, çıkarmak. Crever les yeux: Gün gibi ortada olmak. Crever le cœur: Kalbini kırmak, üzmek. La crever: Çok acıkmak, açlıktan bitmek. Se crever au travail: İşten, çalışmaktan canı çıkmak. crevette diş. Karides. cri er. 1. Çığlık, haykırış, bağırma, bağırtı (Cri de

346

crier joie, desurprise, de triomphe, cris des oiseaux). 2. Ses (Cri de la conscience, du cœur). 3. Gıcırtı (Le cri de la lime). §Pousser un cri: Bir çığlık atmak. A cor et à cri, à grands cris: Gürültü patırtı ile, büyük gürültülerle. Le dernier cri: En son buluş, en son model, son moda ( Cet appareil est le dernier cri de la technique. Son chapeau du dernier cri. La mode dernier cri, lederniercridelamode. Unstylo dernier cri). criailement er. Bağrışıp çağrışma; sövüşüp atışma, dalaşma. criailler gsz. 1. (Kaz, sülün, tavus için) Bağırmak, ötmek. 2. tkz. Zırlayıp durmak, criaillerie diş. tkz. Bağırıp çağırma, yaygara, criailleur, euse s. vead. tkz. Yaygaracı, criant,e s. 1. Bağıran. 2. mec. Apaçık, burdayım diye bağıran (C'est une injustice criante). criard,e s. ve ad. 1. Gürültü patırtıcı, bağırıp çağırıcı. 2. Yaygaracı (Un enfant criard). 3. Cırtlak (Une voix criarde). 4. Çiğ, bağırgan (Des couleurs criardes). § Dettes criardes: Ödenmesi için sıkıştırılan ufak tefek borçlar, çingene borcu, criblage er. 1. Kalburlama, kalburdan geçirme (Le criblage du grain). 2. (Maden filizini) Ayıklama, temizleme; elekten, süzgeçten geçirme, crible er. Kalbur, gözer. § Passer qch au crible: -i kalburdan geçirmek, süzgeçten geçirmek, çok dikkatle incelemek (Passer une idée, une opinion au crible. Toutes les déclarations du témoin ont été passées au crible. cribler gçl. 1. Kalburdan geçirmek, kalburlamak (Cribler du charbon, du sable, des fruits, du minéral). 2. Cribler qch de qch: Bir şeyi, -ile kalbura çevirmek, delik deşik etmek (Cribler une cible de flèches, cribler un corps de blessures). 3. Etre criblé de qch: -içinde kalmak, -den kalbura dönmek (Sa chemise était criblée de taches). § Etre criblé de dettes: Borca boğulmak, uçan kuşa borçlu olmak, cribleurer. 1. Kalburlayıct. 2. tekn. Kalbur, eleme makinası, büyük elek. cribleux,euse s. Kalbur gibi delikli, göz göz. criblurediş. Yem kırıntısı, kalbur kalıntısı (Donner des criblures aux volailles). cric er. 1. Kriko, 'kaldırıcı (Cric d'automobile. Cric hydrolique. Cric à manivelle). 2. ünl. Cırt diye, cart (Cric, il a déchiré sa chemise). cricket er. Ing. Kriket, cri-cri er. Cırcırböceği. criée diş. 1. Mezat (Acheter, vendre à la criée: Bir şeyi mezattan satın almak, mezatta satmak). 2. Yargıç kararıyla satış, crier gsz. 1. Bağırmak (L'enfant crie de peur. Le

crieur malade crie de douleur, un vendeur qui crie dans la rue). 2. Bağırmak, ötmek (Les oiseaux qui crient dans le bois). 3. Gıcırdamak (Le tiroir crie. L'essieu de la roue crie, les gonds de la porte crient). Crier après qn: -e kızmak, bağırmak, söylenmek (Une mère qui crie après ses enfants). 4. Crier contre: -i protesto etmek (Crier contre les oppressions, les tortures). S. Crier à qch: Ortada bir -olduğunu bağırıp çağırarak söylemek (Crier à l'injustice, à la trahison, au scandale). 6. Crier à qch: -var diye bağırmak; -için imdat istemek (Crier au voleur, au feu, au secours). 7. gçl. Bağırarak söylemek, ilân etmek (Crier la vérité, crier son innocence). 8. gçl. Bağırarak satmak (Crier des journaux, des légumes au marché). 9. gçl. (Artırmalı bir satışta) Artırmaları kalabalığa tekrar etmek, haraç mezat satmak (Crier des meubles, crier une vente). 10. gçl. -den yakınmak, sızlanmak (Crier famine, crier misère). 11. Crier qch à qn: -e birşeyi bağıra bağıra söylemek (Crier des injures à un insolent). 12. Crier à qn de f.qch: Birine bağırarak -meşini söylemek, ihtar etmek (Je lui ai crié de se taire). § Crier à tue-tête: Avazı çıktığı kadar bağırmak. Crier qch sur les toits: -i herkese ilân etmek, sağır sultana bile duyurmak. Crier comme un sourd: Bas bas bağırmak. Crier comme un diable, comme un fou, comme un damné: Saca basmış çingene gibi bağırmak. Crier au miracle: Hayran kalmak, mucize sanmak. Crier vengeance: Öç alınmasını istemek. crieur,euse ad. 1. Bağırıcı. 2. Ayak satıcısı, sokak satıcısı. § Crieur public: °Münadi, tellâl. crime er. 1. "Cinayet, kıya (Elle a été victime d'un crime). 2. Cinayet dâvası; ağır suç, cürüm (Les crimes sont jugés par la cour d'assises). 3. Suç (Crime contre la sûreté de l'Etat. Tout son crime c 'est d'avoir dit tout haut ce que chacun pensait). § Crime flagrant: Meşhutsuç. Crime contre la chose publique: Devlete karşı cürüm. Crime contre la santé publique: Kamunun sağlığına karşı cürüm. criminaliser gçl. (Bir hukuk yada ceza dâvasını) Ağır ceza dâvasına çevirmek (Criminaliser une affaire). criminaliste er. Kıyaları inceleyen, kıyalar üzerine yazı yazan, kıya bilgini, *kıyabilimci; cezacı. criminalité diş. Suçluluk; suç oranı (Régression de la criminalité). criminel,le s. 1. Suçla ilgili, cezaya değgin, "cezai (Acte criminel: Suç. Procès criminel: Ceza dâvası. Code d'instruction criminelle: Ceza muhakemeleri usulu yasası. Législation criminelle: Ceza yasaları). 2. Kıya ile ilgili, *kıyacıl, "cinai (Une criminelle entreprise. Un

347

crisser complot criminel). 3. ad. Kıyacı, "cani, "katil (On a arrêté un des criminels qui ont tué le banquier). §D est criminel de f.qch: -mek cinayettir (Il est criminel de laisser cette mosquée tomber en ruine). criminellement bel. 1. Kiyarcasma. 2. Ağır ceza mahkemesi karşısında, criminologie^. "Kriminoloji, "suçbilim. criminologiste ad. "Kriminolojist, *suçbilimci. crin er. 1. Yele kılı, kuyruk kılı (Rembourrer un fauteuil avec du erin). 2. Yele (Pendus aux crins de nos chevaux). § Crin végétal: Kimi bitkilerin sert lifi. A tous crins, à tout crin: Ateşli, coşkulu (Un révolutionnaire à tous crins, un pacifiste à tout crin). Etre comme un crin: Diken gibi olmak, huysuzun teki olmak, crincrin er. Kötü keman, gıygıy. crinière 1. Yele (La crinière du lion, ducheval). 2. Tulga yelesi. 3. Uzun ve gür saç. crinoline diş. 1. Kıl kumaş. 2. Kıl kumaş eteklik. 3. Balenalarla kabartılmış geniş eteklik, sepet eteklik, crique diş. Küçük koy. criquet er. 1. Çekirge. 2. Kötü beygir. 3. Sıska adam. 4. hlk. Bayağı şarap, şıra şarabı, crise diş. 1. Bunalım, bunluk, "buhran, "kriz (Crise économique, politique, morale, ministérielle). 2. Nöbet, buhran, kriz (Crise cardiaque, crise d'asthme, crise d'épilepsie,crise de nerfs, crise d'appendicite). § Traverser une crise cardiaque, politique..: Bir kalp krizi, siyasal bunalım geçirmek. Faire prendre à qn une crise de nerfs: Birini çok kızdırmak, cinlerini tepesine sıçratmak. Piquer une crise décolère, de rage: Çok kızmak, kudurup köpürmek. crispant, e 5. Sinirlendirici, sabır taşıncı. crispation diş. 1. Büzülme (Crispation d'un morceau de cuir sous l'effet de la chaleur). 2. Kasılma (Crispation des muscles). 3. Sabırsızlık belirtisi, kızma belirtisi. § Donner des crispations à qn: Birinin sabnnı taşırmaya başlamak, crisper gçl. 1. Büzmek, kınştırmak (Le froid crispe la peau). 2. Kasmak, gerginleştirmek (Une douleur qui crispe le visage). 3. Kızdırmaya başlamak, sabnnı taşırmak (Il commençait à me crisper). § Se crisper: 1. Büzüşmek. 2. Gerilmek, kasılmak (Son visage se crispe). crispin er. 1. (Güldürüde) Uşak rolü (Jouer les crispins). 2. Kukuletalı kısa manto. 3. (Meç taliminde) Meşin kolluk, criss er. Eğri hançer, Malezya hançeri, crisser gsz. Gıcırdamak (Gravier qui crisse sous les pas. La neige crisse, le frein crisse). § Crisser des dents: Dişlerini gıcırdatmak.

cristal

348

cristal er. 1. Kristal, billur (Cristal de Bohême. Des verres en cristal). 2. mec. Buz. 3. Duruluk, temizlik, pırıl pırıllık. 4. ç. hlk. Billur halinde sodyum karbonat. § Une voix de cristal: Billur gibi bir ses. Un cœur de cristal: Tertemiz, pırıl pırıl bir kalp. c r i s t a l l e r i e ^ . 1. Billurculuk, kristalcilik. 2. Kristal fabrikası. 3. Kristal eşyalar, cristallin, e s. 1. Billur, billursu, billur gibi. 2. er. (Gözde) Billur cisim, cristallisable s. Billurlaşabilir, kristal haline gelebilir. cristallisation diş. 1. Billurlaşma, kristalleşme (Cristallisation du travail humain). 2. Billurlaştırma, kristalleştirme. 3. mec. Açıklığa berraklığa kavuşma, açık seçikleşme (Cristallisation des souvenirs, des idées). cristallisé, es. 1. Billurlaşmış, kristalleşmiş (Travail humain cristallisé). 2. Çok küçük parçalar halinde, toz (Sucre cristallisé). cristalliser gçl. 1. Billurlaştırmak, kristalleştirmek (Cristalliser un sel par dissolution). 2. mec. Güçlendirmek, kaynaştırmak (Les excès des troupes d'occupation avaient cristallisé la résistance). 3. mec. Saptamak, belirginleştirmek, açıklığa kavuşturmak (La nécessité a cristallisé un projet qui restait fluide). 4. Bir araya toplamak, birbiriyle bağdaştırmak (Cristalliser les énergies, les ambitions). S. gsz. Billurlaşmak (Cette substance cristallise lentement). § Se cristalliser: 1. Billurlaşmak, kristalleşmek. 2. Açıldığa kavuşmak, belirginleşmek, cristallographie diş. Billurlar bilimi, "kristalbilim. cristalloïde s. 1. Billursu. 2. er. kim. Billursu. critère, critérium er. 1. Ölçüt, "kriter. 2.Ölçü (Le style n'est pas le seul critère pour juger de la valeur d'une œuvre). 3. (Spor) Eleme yarışı (Critérium cycliste). criticailler gsz. tkz. Hiçbir dayanağı olmadan, hiçbir nedene dayanmadan eleştirmek, criticisme er. fels. Eleştiricilik, critiquable s. 1. Eleştirilebilir. 2. Kusurlu bulunabilir. critiques. 1. Tehlikeli, "kritik, *sonul (Lapériode critique d'une maladie. Un jour critique. L'âge critique. Il est dans une situation critique). 2. "Eleştirel, eleştirmeli (L'étude critique d'une œuvre. Une méthode critique). 3. diş. Eleştiri, "tenkit (La critique est un genre littéraire. Une critique objective, subjective, partiale). 4. diş. Bütün eleştirmenler (La critique a bien accueilli son livre. Ce film connaît un grand succès, la critique est unanime dans l'éloge). S. er. Eleştiri

crochu yapan kimse, eleştirmen (C'est un célèbre critique littéraire). § D'un œil critique: Eleştirici bir gözle. Faire la critique de qch: l.-in eleştirisini yapmak, -i eleştirmek (Faire la critique d'un livre, d'un roman, d'un film). 2.-İ kınamak, beğenmemek. 3.-İ iyice incelemek, gerçek olup olmadığını araştırmak (L'avocat a fait une critique serrée des déclarations de l'adversaire. Le bon historien fait la critique des sources d'information). critiquer gçl. 1. Eleştirmek (Critiquer une œuvre d'art). 2. Kusur aramak, kusur bulmak, yermek, ağdıklamak (Il critique tout le monde). critiqueur er. Her şeye bir kusur bulan; kusur aramasını, kusur bulmasını seven; yerici. croassement er. Karga sesi; gaklama. croasser gsz. (Karga, kuzgun için) Ötmek, gaklamak, gak demek, croate s. ve ad. 1. Hırvat. 2. Hırvatça, croc er. 1. (Bir şey asmak için) Çengel (Croc de boucherie). 2. (Deniz teknelerinde kullanılan) Kanca. 3. ç. Kazma gibi diş, sivri dişler (Les crocs d'un chien. Montrer ses crocs). § En croc: Sarkık, çengel biçiminde (Une moustache en croc). Avoir les crocs: tkz. Çok acıkmak, karnı zil çalmak, croc-en-jambe er. Çelme. § Faire un croc-en-jambe à qn: -e çelme takmak (Tune penses qu'à lui faire un croc-en-jambe). croche diş. müz. 1. Siyahın yarı değerinde, çengel biçiminde nota işareti. 2. diş. ç. Demirci kıskacı, croche-pied er. Çelme takma, çelme atma, çelme, crocher gçl. 1. Kıskaçla yakalamak, tutmak. 2. Sımsıkı yakalamak; sımsıkı, kıskaç gibi tutmak, crochet er. 1. Küçük çengel, küçük kanca. 2. Kopça. 3. Maymuncuk (Ouvrir une porte à l'aide d'un crochet). 4. Tığ (Elle ne cessait de faire des couvertures de laine au crochet). 5. Tığ işi örgü. 6. Zülüf. 7. (Noktalamada) Köşeli ayraç. 8. (Boksta) Bükük kolla indirilen darbe, kroşe. (Crochet du droit, crochet du gauche). 9. Uzun ve sivri diş (Crochet à venin des reptiles). § Clou à crochet: Başı köşe biçiminde çivi. Etre, vivre aux crochets de qn: -in sırtından geçinmek (Il vit aux crochets de ses parents). Faire un crochet: Yolunu değiştirmek, bir yöne doğru şöyle bir sapmak (Je ferai un crochet pour passer vous voir en revenant de vacances). Faire du crochet: Tığ işi örgü örmek. crocheter gçl. 1. Maymuncukla açmak (Crocheter une porte, une serrure). 2. Tığla örmek, crocheteur er. 1. Maymuncukla kilit açan hırsız. 2. Hamal, yükçü. 3. mec. Kaba adam. crochu,e s. Eğri, ucu eğri, çengel gibi (Un nez crochu, un bec crochu, des ongles crochus). § Atomes crochus: mec. Sevgi, sempati (Il n'y a pas

crocodile d'atomes crochus entre ces deux garçons). Avoir les mains crochues: Hırsız olmak, eli uzun olmak. Avoir les doigts crochus: Cimri olmak; aç gözlü olmak. crocodile er. hayb. 1. Timsah (Crocodile du Nil). 2. Timsah derisi (Un sac en crocodile). 3. (Demir yollarında) İşaret aygıtı. § Larmes de crocodile: Yalancı göz yaşları (Verser des larmes de crocodile). crocodiliens er. ç. hayb. Timsahlar, timsahgiller. crocus er. Safran türü. croire gçl. 1. İnanmak (Croire une nouvelle, une histoire, un conte). 2. İnanmak, güvenmek, bel bağlamak (Vous pouvez croire cet homme). 3. Sanmak (On croirait qu'il dort). 4. Croire qn, qch...: Birini, bir şevi... sanmak (On l'a cru mort. Nous croyons les autres plus heureux qu'ils ne sont). 5. Croire f. qch: -diğini sanmak (Il croyait être le seul héritier. Tu crois avoir trouvé la solution). S. "Tasavvur etmek, düşünmek (Vous ne pouvez pas croire à quel point j'ai été touché de ce geste). 7. Croire à qch, en qch: -e inanmak (Croire en une chose, croire aux promesses d'un ami. Je ne crois plus à rien). 8. Croire à qch: -sanmak; -olasılığınainanmak (Lemédecincrutà une pneumonie. Personne ne croyait à la guerre). 9. Croire en qn: Birine inanmak, güvenmek, bel bağlamak (Je crois en mes amis. Il faut croire en soi). 10. Croire à, en: (Dinsel anlamda) İnanmak, iman etmek (Croire en Dieu, croire à l'Evangile, au Messie).% A l'en croire, à vous en croire: Onun, sizin dediğinize bakılacak olursa (A l'en croire, tout est perdu). Croire qn sur parole: Birinin sözüne inanmak, sözü -için senet olmak (Je te crois sur parole). Croire au père Noël: tkz. Pek saf olmak, hayale kapılmak, olmayacak duaya âmin demek. En croire à qn: -e kulak vermek, sözünü dinlemek (Si vous m'en croyez, prenez un autre trajet). Faire croire qch à qn: Bir şeyi birine yutturmak, inandırmak. Ne pas en croire ses yeux, ses oreilles: Gözlerine, kulaklarına inanamamak (Je n'en croyais pas mes yeux). Se croire...: Kendini... sanmak (Il se croit très fort, tu te crois un génie). Se croire quelqu'un: Kendini adam sanmak, kendini bir şey sanmak. croisade diş. 1. Haçlı seferi. 2. mec. 'Savaşım, mücadele (Croisade contre l'alcoolisme. Lancer une croisade contre la vie chère). croisé er. 1. Haçlı seferine katılan, haçh. 2. Damalı kumaş. croisé,e 1. Çapraz. 2. Croisé de qch: -ile karışmış (Une famille non croisée de sang étranger). § Feu croisé: ask. Çapraz ateş. Mots croisés: Bulmaca.

349

croissant Rime croisée: Çapraz uyak. Race croisée: Başka kanlarla karışmış ırk, melez ırk. Veste croisée: Kuruvaze ceket, croisée 1. Pencere (Regarderpar la croisée). 2. İki şeyin birbirinin üzerinden geçtiği yer, kesişme yeri, kavşak, makas yeri (La croisée des chemins). croisement er. 1. Çaprazlaşma, çaprazlaştırma, üst üste atma (Croisement des jambes). 2. Karşılaşma (Le croisement des deux voitures sur une route). 3. Kesişme yeri, kavşak (Croisement des chemins. S'arrêter au croisement). 4. Irk karışması; melezleşme, melezleştirme (Améliorer une race de bovins par des croisements). croiser gçl. 1. Çapraz tutmak, çaprazlamak, üst üste atmak (Croiser les jambes, croiser les bras). 2. Kenarları altlı üstlü gelecek biçimde düğmelemek, bağlamak (Croiser un habit, une écharpe). 3. -i kesmek, -ile kesişmek (La voie ferrée croise la route). 4. Karşılaşmak, yanından geçmek (Je l'ai croisé dans la rue. Un train qui en croise un autre). S. Birleştirip karıştırmak (Croiser deux races de chevaux. Croiser une race avec une autre). 6. Çaprazlamasına koymak (Croiser sa fourchette et son couteau sur son assiette à la fin du repas). 7. gsz. (Gemi) Aynı sularda dolaşıp kol gezmek (La flotte croise dans la Méditerranée). 8. (Giysinin) İki kanadı çapraz gelmek, üst üste binmek (Veste qui croise bien). § Croiser les bras: Kollarını kavuşturmak. Croiser les jambes: Ayak ayak üstüne atmak. Croiser la baïonnette: Süngüye davranmak. Croiser les épées: Kılıç kılıca gelmek. Rester les bras croisés: Eli böğründe kalmak. § Se croiser: 1. Kesişmek (Deux chemins qui se croisent). 2. (Ortaçağda) Haçlılara, haçlı seferlerine katılmak. § Se croiser les bras: mec. Kollarını kavuşturup beklemek, hiçbir şey yapmamak, croisette diş. Küçük haç. croiseur er. Kruvazör. croisière diş. 1. Geminin kol gezmesi. 2. Kol gemisi. 3. Gemiyle yapılan turistik gezi (Partir en croisière. Organiser une croisière en Turquie). croisillon er. 1. Haç kolu. 2. (Marangozlukta) Kayıt, çapraz, gergi, çapraz bağlama. 3. Kesişme yeri. croissance diş. 1. Büyüme, yetişme (La croissance d'un enfant, des plantes). 2. Büyüme, gelişme, serpilme; artma (La croissance d'une ville). § Taux de croissance économique: Ekonomik kalkınma hızı. croissant er. 1. Ayça, "hilâl. 2. Ayça biçiminde çörek, ayçöreği (J'ai pris deux croissants et un café au petit déjeuner). 3. Türk bayrağı. 4. mec.

croissant Türkiye. 5. mec. İslâm dünyası. § Le croissant rouge: Kızılay, croissante s. Artan, gittikçe artan (Le nombre croissant des naissances). croisure diş. 1. (Kimi kumaşlarda) Çapraz dokuma. 2. ed. Çapraz uyaklılık. croît er. Yeni doğan kuzularla bir sürünün büyümesi. croître gsz. 1. Büyümek, gelişmek (Un enfant qui croît réguilèrement. Une ville qui croît). 2. Bitmek, yetişmek (La vigne et l'olivier croissent sur les côtes d'Egée). 3. Croîtreen qch: -ce artmak, -bakımından çoğalmak (Croître en nombre, en volume, en étendue). § Ne faire que croître et embellir: Habire artmak, maşallah durmadan fazlalaşmak (Sa sottise ne fait que croître et embellir). Mauvaise herbe croît toujours: Acı patlıcanı kırağı çalmaz, croix diş. 1. Çarmıh (Mettre, attacher, clouer qn sur la croix, en croix: Çarmıha germek). 2. Haç (Croix gammée, ansée, pattée). 3. mec. Hıristiyanlık, hıristiyan dünyası (La lutte de la croix et du croissant). 4. Sıkıntı, acı, cefa, çile (Chacun a sa croix, chacun porte sa croix). 5. Nişan (Il n'a pas encore la croix et serait jaloux de l'obtenir. La croix de la Légion d'honneur). § Croix de SaintJacques: bitb. Bir tür nergis zambağı. Croix de Jérusalem: Bir süs çiçeği. Croix du Sud: gökb. Güneyhaçı denilen takımyıldız. Croix Rouge: Kızılhaç. Signe de croix: İstavroz çıkarma (Elle a fait un signe de croix). Faire une croix sur qch: -in üzerine çizgi çekmek, -den hepten vazgeçmek. Jouer à croix ou pile: Yazı tura oy namak, yazı tura atmak. Mettre les bras en croix: Kollarını kavuşturmak, cromlech (knomlck] er. Büyük bir taşın çevresinde dizilmiş daha küçük taşlardan oluşan eski bir tür anıt, "kromlek. crôneer. Maçuna. croquant er. 1. tor. IV. Henri ve XIII. Louis zamanında ayaklanmış köylü. 2. tkz. Köylü, hödük, hırbo. croquant,e -f Kıtır kıtır eden (Cornichons croquants). croque au sel (à la) bel. Sade tuzla (Cuire à la croque au sel). croquembouche diş. Gevrek pasta, gevrek çörek, croque-mitaine er. Umacı, croque-mort er. hlk. Cenaze taşıyıcı, ölü gömücü. § Avoir une figure de croque-mort: Uğursuz bir suratı olmak, croquenot er. hlk. Ayakkabı, pabuç, croque-note er. Kötü çalgıcı, gıygıycı.

350

crotte

croquer gsz. 1. Yenirken kıtır kıtır ses çıkarmak, kıtırdamak (Des frites qui croquent, fruit vert qui croque). 2. gçl. Kıtır kıtır yemek (Croquer des bonbons, des biscuits. Croquer une pomme, des noisettes). 3. Harcamak, sarfetmek; har vurup harman savurmak (Croquer de l'argent. Il a déjà croqué plus d'un million dans cette affaire. Croquer un héritage). 4. Çırpıştırıvermek, birkaç çizgide resmini yapıvermek (Croquer un portrait, un paysage). § Joli à croquer: Çok güzel (Elle est jolie à croquer). Croquer le marmot: Çok beklemek, beklemekten canı çıkmak. Croquer une note: müz. Bir nota atlamak. En croquer: tkz. İhbar etmek. En croquer à la préfecture: argo. 1. Polise haber vermek. 2. Röntgencilik yapmak; anahtar deliğinden gözetlemek. Etre à croquer: Çok güzel olmak, kıtır kıtır yenecek kadar güzel olmak (Elle est à croquer). croquet er. 1. Pek katı bir tür peksimet. 2. Tahta yuvarlakları tokmakla sürerek oynanılan bir İngiliz oyunu, kroke. croquette diş. I. Kızartma köfte (Croquette de pommes de terre). 2. Bir tür çikolata. croqueur,euse ad. Kıtır kıtır yiyen, açgözlülükle yiyen. § Croqueur de poules: Tilki. Une croqueuse de diamants: Çok para yiyen, harcatan metres, croquignole diş. 1. Kurabiye. 2. Buruna vurulan fiske. croquis er. 1. Taslak, kroki. 2. Özet (Faire un rapide croquis de la situation). crosne fknon]er. Ballıbabagillerden, kök yumruları sebze gibi kullanılan, Japonyadan çıkma bir bitki. cross-country, cross er. İng. Engelli kırkoşusu. crosse diş. 1. Piskopos âsası (La mitre et la crosse sont les symboles du pouvoir épiscopal). 2. Ucu kıvrık, oyun çomağı, çevgen. 3. Çomakla oynanan oyun, çevgen oyunu. 4. Kıvrım. 5. Dipçik (Appuyer la crosse du fusil contre l'épaule pour tirer. Assommer quelqu'unàcoup de crosse). § Chercher des crosses à qn: hlk. Birine çatmak için bahane aramak. Mettre, lever la crosse en l'air: Teslim olmak, crossé s. Âsa taşıyabilen, âsalı (Abbécrossé). crossergç/. i . Çevgenle sürmek (Crosser une balle, une pierre). 2. hlk. Birine karşı çok sert davranmak, horlamak, crotale er. 1. (Eskiden) Çalpara. 2. Çıngıraklı yılan, croton er. Haşişetülmülûk denilen ve hekimlikte kullanılan bir bitki, crotte diş. 1. Hayvan pisliği, dışkı, fışkı (Crotte de lapin, de chèvre, de brebis. Crotte de cheval). 2. Yol ve sokaklardaki çamur. 3. Çikolatalı şeker (Crotte de chocolat). 4. Değersiz şey, beş para

crotter etmez şey. § C'est de la crotte: tkz. Bir boka yaramaz, beş para etmez. Ne pas se prendre pour une crotte: tkz. Kendini bir bok sanmak, crotter gçl. 1. Çamurlamak (Crotter un parquet avec des chaussures sales). 2. gsz. (Hayvan için) Terslemek, pislemek. § Se crotter: Kir pas içinde kalmak, çamurlanmak. crottin er. 1. Dışkı, fışkı. 2. Topak keçi peyniri, croulant,e s. 1. Çökme tehlikesi olan, yıkılmak üzere olan (Des murs croulants, une maison croulante, une autorité croulante). 2. er. tkz. İhtiyar, moruk (Il n'aime pas sortir avec les croulants). croulement er. Çökme, yıkılma (Le croulement d'une maison, d'une civilisation, d'une espérance). crouler gsz. 1. Çökmek (Un mur qui croule, une société qui croule). 2. Yıkılmak (Une maison qui croule). 3. (Çulluk için) Bağırmak, ötmek. § Faire crouler: Yıkmak, çökertmek (Le tremblement de terre a fait crouler les immeubles. Faire crouler un projet). Se laisser crouler: Olduğu yere yıkılıvermek (A cette terrible nouvelle, il se laissa crouler sur une chaise). croup [knupl er. Kuşpalazı (Cet enfant est mort du croup). croupade diş. Atın arka ayaklarını karnına çekerek atlaması. croupe diş. 1. Sağrı (La croupe du cheval). 2. tkz. Kocaman kalçalar. 3. Dağın şişkin yamacı, karnı (L'ennemi avait établi un poste d'observation sur une croupe dominant la vallée). § En croupe: Terkide. Monter en croupe: Terkiye binmek. Prendre qn en croupe: Birini terkisine almak, croupetons (à) bel. Çömelmiş olarak, çömelerek (Il se tint à croupetons pour souffler sur la flamme). croupi, es. Durgun ve kokmuş (Eau croupie). croupier er. (Kumarhanede) Oyun görevlisi, "krupiye. croupière Kuskun. § Tailler des croupières à qn: Birinin başına iş açmak, croupion er. tkz. 1. Kuyruk sokumu. 2. (Kuşlarda) Kuyruk çıkıntısı, croupionner gsz. tkz. Yürürken kıçını oynatmak, orak biçmek, croupir gsz. 1. Kokuşmuş bir yaşam sürmek, yaşayıp gitmek (Il croupit dans son ignorance, dans sa paresse). 2. (Durgun su) Bozulmak, kokuşmak (L'eau qui croupit au fond d'une mare). croupissant,e s. Kokuşmuş, durgun, ölü gibi (Eau croupissante, une vie croupissante). croupon er. Sığır köselesi.

351

cru

croustade diş. 1. Kızartılmış, kıtır kıtır ekmek kabuğu. 2. Sıcak, kıtır kıtır börek, croustillant,e s. 1. Gevrek, kıtır kıtır (Une gallette croustillante). 2. mec. Açık saçık (Une histoire croustillante). croustille diş. 1. Ekmek kabuğu parçası. 2. İncecik doğranarak kızartılmış patates, croustiller gsz. 1. Çiğnenirken kıtır kıtır etmek (Des biscuits qui croustillent). 2. Kıtır kıtır bir şeyler yemek. croûte diş. 1. Ekmek kabuğu (Manger la croûte el laisserlamie). 2. Kabuk (La croûte d'une plaie. La croûte terrestre). 3. Bulamaç ( Croûte au fromage, aux champignons). 4. tkz. Kötü resim ( Ce peintre ne fait que des croûtes). S. İşlenmemiş deri, ham deri (Un sac en croûte). 6. mec. tkz. Dar kafalı, burnunun ötesini göremeyen adam. § A la croûte!: tkz. Haydi yemeğe, haydi bir şeyler atıştıralım. Casser la croûte: tkz. Bir şeyler atıştırmak, yemek yemek. Gagner sa croûte: tkz. Ekmeğini kazanmak, geçimini sağlamak, croûter gsz. hlk. Yemek yemek, croûteux, euse s. Kabuk bağlamış (Dermatose croûteuse). croûton er. 1. Francalamn ucu (Il adore manger le croûton). 2. Kızartılmış ekmek parçası (Omelette aux croûtons). 3. mec. tkz. Moruk, bunak, aptal, kafasız adam (Un vieux croûton). croutonner (se) tkz. Canı sıkılmak, sıkıntıdan patlamak, efkârlanmak. croyable s. İnanılabilir, inanılır (Ce n'est pas croyable). croyance diş. 1. İnanış, inanma (La croyance à la grandeur de l'homme. La croyance dans l'absurdité de l'existence). 2. Sanı, "zan (La croyance qu'on pourra revenir vivant du combat). 3. İnanılan şey, inanç, "akîde (Il faut respecter toutes les croyances). 4. İnan, iman (La croyance en Dieu). croyant,e ad. İnanan, inanı olan, "mümin (Les vrais croyants n'agissent pas ainsi). | Le commandeur des croyants: "Emirül-mümin. Halife. cru er. 1. Artma, artış. 2. Üzüm ürünü, o yılki ürün. 3. Bağ, üzüm bağları (Visiter un cru célèbre. Les grands crus de France). 4. Bölge, yöre (Je me suis, adressé à un paysan du cru). § De son cru, de son propre cru: Kendi kafasından, kendinin uydurduğu ( Cette pièce est de mon cru. Il racontait des nouvelles de son cru). cru,e s. 1. Pişmemiş, çiğ (Aliments crus, manger de la viande crue). 2. mec. Gerçekçi, açık, dobra (Une réponse crue, des mots crus, faire une

cruauté description crue). 3. mec. Çiğ, çok kuvvetli (Lumière crue, couleur crue). 4. mec. Açık saçık (Des propos crus). 5. Ham, işlenmemiş (Soie crue, chanvre cru). § A cru: 1. Çıplak toprağa dayandırarak, temele oturtmadan (Une construction à cru). 2. Çıplak, yularsız eyersiz olarak (Monter un cheval à cru). Parier cru: Açık açık, dobra dobra konuşmak. Vouloir manger qn tout cru: Birine çok kızmak; çiğ çiğ yemek istemek. cruauté diş. 1. Yırtıcılık, kan dökücülük (La cruauté des bêtes féroces). 2. Acımasızlık, aman vermezlik (La cruauté du destin, de la mort). 3. Sertlik, haşinlik (Traiter quelqu'un avec cruauté. La cruauté d'un geste). 4. Zulüm, kıyım (C'est une injustice et une cruauté. Ils supportèrent les cruautés du tyran). cruche diş. 1. Testi (Cruche à eau). 2. Testi dolusu (Une cruche de vin). 3. s. ve ad. mec. hlk. Aptal, enayi, bön, sersem (Cette cruche-là n'a pas compris les signes qu'on lui faisait. Il a un air cruche). § Tant va la cruche à l'eau qu'à la fin elle ses casse: Su testisi su yolunda kırılır. Bir sıçrarsın çekirge, iki sıçrarsın çekirge, sonunda yakalanırsın çekirge, cruchon er. Küçük testi. crucial, es. 1. Haç biçiminde, artı işareti gibi (Faire une incision cruciale). 2. Çok önemli, temel, esas (Le point crucial est d'obtenir son accord. Une question cruciale, un problème crucial). 3. Tam, kesin (C'est le moment crucial du choix). crucifié,e s. 1. Çarmıha gerilmiş. 2. mec. Çile çekmiş, çileli, acılarla dolu (Une attitude crucifiée). § Le Crucifié: tsa. crucifiement er. 1. Çarmıha germe, çarmıha gerilme. 2. mec. Çile, çile doldurma. 3. İsa'yı çarmıha gerilmiş olarak gösteren resim, crucifier gçl. 1. Çarmıha germek. 2. Çile çektirmek, çok acı çektirmek, çileye sokmak, crucifix er. İsa'yı çarmıhta gösteren haç, İsa'h haç (Se mettre en prière devant le crucifix. Présenter le crucifix à un mourant). crucifixion diş. 1. İsa'nın çarmıha gerilmesi. 2. İsa'yı çarmıha gerilmiş olarak gösteren resim yada heykel, cruciformes. Haç biçiminde (Plan cruciforme d'une église). cruciverbiste ad. Bulmaca meraklısı, crudité diş. 1. Çiğlik (La crudité des légumes, des viandes). 2. mec. Açık saçık ve kaba söz (Dire des crudités). 3. Açık saçıldık, açıklık (La crudité du langage). 4. ç. Çiğ yenen sebze, meyve gibi şeyler (Assiette de crudités). 5. Çiğlik, kuvvetlilik

352

cubique

(Crudité d'une lumière). crue diş. 1. (Sular için) Kabarma, yükselme (L fonte des neiges provoque des crues subites. Le crues périodiques du Nil). 2. (Bitkiler için) Büyüme (La crue d'une plante). § Etre en crue: (Sular için) Kabarmak, yükselmek (La rivière es en crue). cruel,le s. 1. Acımasız, "merhametsiz, "zalim (Un homme cruel. Un policier cruel qui torturait des prisonniers). 2. Kıyıcı, yırtıcı, kan dökücü (Le tigre est cruel). 3. Çok sert (Un père cruel). 4. Korkunç, dayanılmaz (Une peine cruelle, une perte cruelle). cruellement bel. 1. Acımasızca,.merhametsizce, zalimce (Traiter une femme cruellement). 2. Çok, korkunç şekilde (Souffrir cruellement. La main d'œuvre faisait cruellement défaut). 3. Çok sert bir şekilde (Il a été cruellement puni de sa désobéissance). crûment bel. Nobranca (Parler crûment). crural, es. anat. Oyluğa değgin (Artère crurale). crustacés er. ç. hayb. (Yengeç, İstakoz, karides gibi) Kabuklular, cryothérapie diş. hek. Soğukla tedavi, crypte diş. (Eskiden kiliselerde ölüleri gömdükleri) Mahzen, yeraltı, cryptogames diş. ç. bitb. Çiçeksiz bitkiler, cryptogénétique s. Kökeni belirsiz, nedeni bilinmeyen (Maladie cryptogénétique). cryptogramme er. Gizli yazı, şifreli yazı, *gizyazı, şifre (Déchiffrer un cryptogramme). cryptographie diş. Şifreyle yazma, şifreleme, *gizy azı lama. cryptographique s. Şifreli, *gizyazılı (Message cryptographique). crypton, krypton er. kim. Kripton, csardas diş. 1. Macarların ulusal dansı, çardaş. 2. Çardaş havası, cubage er. 1. Bir şeyin hacmini küp olarak ölçme, küpe vurma. 2. Bir şeyin küp olarak ölçülmüş hacmi (Le cubage d'air de cette pièce est insuffisant). cubain,e s. vead. Küba'ya değgin; kübah. cube er. Küp. cuber gçl. 1. Küp olarak hesaplamak (Cuber des bois de construction). 2. (Bir sayının) Küpünü almak (Cuber un nombre). 3 .gsz. Hacmi... kadar olmak (Citerne qui cube 2000 litres). 4. gsz. tkz. Çok yükselmek, kat kat artmak (Avec cette nouvelle installation, les dépenses vont cuber). cubilot er. (Dökmecilikte) İkinci ergitme firını. cubique s. 1. Kübik, küp biçiminde (Une maison cubique). 2. Küpe değgin, küp (Racine cubique

cubisme d'un nombre). cubisme er. Kübizm. cubiste s. ve ad. Kübist, kübizm yanlısı; kübizm akımına uygun (Peinture cubiste. Un cubiste). cubital,e s. Dirseğe değgin (Os cubital). cubitus er. anat. Dirsekkemigi. cucul s. tkz. Gülünç, tuhaf (Un film cucul). cuculledij. Papaz takkesi, cucurbitacées diş. ç. bitb. Kabakgiller, cucurbite diş. tmbik kazanı, cueillaison diş. 1. Meyve devşirme, meyve toplama. 2. Meyve devşirme zamanı, cueillette diş. (Ürün) Toplama, devşirme, °hasat (La cueillette des cerises, des pommes, des olives). cueilleur, euse ad. Devşirici, toplayıcı (Des cueilleurs de fruits). cueillir gçl. 1. Devşirmek, toplamak (Cueillir des fruits, desfleurs). 2. Cueillir qn: Karşılamak, gelip almak (J'irai vous cueillir à la sortie de votre bureau. Il est venu nous cueillir à la gare). 3. mec. Alıvermek, koparmak (Cueillir un baiser). 4. Cueillir qn: tkz. Yakalamak, enselemek (Les policiers ont cueilli le voleur, le malfaiteur). § Cueillir des lauriers: Başarı kazanmak, ün kazanmak. cueilloir er. 1. Meyve devşirme sepeti. 2. Yemiş devşirme aleti, lâle. cuiller, cuillère diş. 1. Kaşık (Cuiller à café, à soupe). 2. Kepçe (Cuiller à ragoût. Tourner une sauce avec une cuiller). 3. argo. El. § En deux coups de cuillers à pot: Çabucak, çarçabuk. Etre à ramasser à la petite cuiller: Çok acınacak durumda olmak. Ne pas y aller avec le dos de la cuiller: Ölçüsüz, temkinsiz davranmak, sakınımsız hareket etmek. Serrer la cuiller à qn: tkz. -in elini sıkmak, cuillerée diş. Kaşık dolusu, kaşık (Prendre une cuillerée de sirop). cuilleron er. Kaşığın içi. cuir er. 1. (Kalın derili hayvanlarda) Deri (Le cuir du rhinocéros). 2. Deri, meşin, sahtiyan (Cuir lisse, cuir souple. Cuir de bœuf, de chèvre, de mouton. Cuir brut, cuir corroyé, cuir suédé, cuir artificiel). § Cuir chevelu: Başın saçlı kısmı. Faire des cuirs: mec. Dil yanlışları yapmak, cuirasse 1. Zırh, cebe (Le cavalier qui porte une cuirasse). 2. Kalın kabuk, bağa. 3. mec. Zırh, örtü, perde (Il s'isolait dans une cuirasse d'indifférence). § Le défaut de la cuirasse: Zayıf yan, zayıf taraf (Chercher, trouver le défaut de la cuirasse). cuirassé,e s. 1. Zırhlı (Navire cuirassé). 2. mec. Dayanıklı, göğüs gerecek durumda; -e karşı

353

cuisiner

duyarlığını yitirmiş (Il est cuirassé contre les critiques). 3. er. Zırhlı gemi, zırhlı, cuirassement er. 1. Zırh geçirme, zırhlama. 2. Geçirilen zırh. cuirasser gçl. 1. Zırh geçirmek, zırhlamak. 2. mec. Güçlendirmek, dayanıklı kılmak. 3. Cuirasser qn contre: Birini -e karşı zırhlandırmak; aldırmayacak, karşı koyabilecek duruma getirmek (Une longue expérience m'a cuirassé contre de telles expériences). § Se cuirasser contre qch: -e karşı zırhlanmak, karşı koyabilecek durumda olmak, aldırmamak, göğüsleyebilmek, dayanabilmek (Se cuirasser contre les injures, les affronts, la douleur). cuirassier er. 1. Zırhlı süvari. 2. Zırhlı süvari alayı, cuire gçl. 1. Pişirmek (Cuire de la viande, des légumes. Cuire un rôti au four, àlacasserole. Cuire au four, augril,àlabroche, aubain-marie. Cuire à feu doux, à petit feu, à grand feu). 2. Pişirmek, fırına verip sertleştirmek (Cuire des briques, de la porcelaine, des poteries). 3. Pişirme işini yapmak, pişirmek ( Ce four cuit bien la pâtisserie, il cuit mal les légumes). 4. gsz. Pişmek (La soupe cuit doucement. Aliment qui cuit bien). 5. Yanmak, sızlamak (Les yeux me cuisent, les mains lui cuisaient). § Cuire dans son jus, cuire: Sıcaktan patlamak, pişmek (On cuit dans cette chambre. Ou vrez les fenêtres, on cuit dans son jus). En cuire à qn: -in başını belâya sokmak, -i nara yakmak anasından doğduğuna pişman etmek (Il leur en cuira). Etre dur à cuire: Demir leblebi olmak, çetin ceviz olmak. Etre cuit: tkz. Keremin arpa tarlası gibi yanmak; yanmak, mahvolmak (Tu es cuit). Les carottes sont cuites: tkz. Her şey bitti, hiçbir umut yok artık, cuisant, e s. 1. Çok acıyan, sızlayan, yanan (Une blessure cuisante). 2. Yürekler acısı, çok acı (Une défaite cuisante, un cuisant échec). 3. Kolay pişen, pişeğen, pişek, pişkin, cuisine diş. 1. Mutfak (Une cuisine claire, moderne. Le réfrigérateur est dans la cuisine). 2. Aşçılık, aşçılık sanatı (La cuisine est le plus ancien des arts). 3. Yemekler (Manger de la bonne cuisine. La cuisine de restaurant lui avait fatigué l'estomac). 4. mec. Düzen, dolap, entrika (La cuisine électorale, la cuisine parlementaire. Il a manigancé toute sa petite cuisine pour faire attribuer quelques bonnes places à ses amis). § Batterie de cuisine: Mutfak eşyası, mutfak takımı. Faire la cuisine: Yemek pişirmek, cuisinerez. 1. Yemek pişirmek (Je cuisine bien). 2. gçl. Hazırlamak, düzenlemek (Cuisiner de bons petits plats). 3. Cuisiner qn: mec. Sorguya

cuisinier çekmek, ağzını aramak, ağzından laf almak. (Cuisiner un suspect au cours d'une enquête). cuisinier,ère ad. 1. Aşçı (Tablier de cuisinière. Un mauvais cuisinier). 2. er. Yemek kitabı, cuisinière diş. 1. Aşçı kadın. 2. Yemek sobası, yemek fırını, °kuzina. 3. Izgara, cuissage er. Derebeyin, evlenen her yeni gelinle ilk geceyi geçirmesi (Droit de cuissage). cuissard er. 1. Kalça zırhı. 2. Çorabın, budu örten kısmı. cuisse<% Oyluk, but. § Se croire sorti de la cuisse de Jupiter: tkz. Burnu kaf dağında olmak, kendini sadrazamın sol taşağı sanmak, cuisseau er. Dana budu. cuisse-madame diş. Bir tür armut, cuisson diş. 1. Pişirme, pişirim (La cuisson du pain par le boulanger). 2. Pişme, pişim (Cette viande demande une cuisson prolongée). 3. Pişirme, fırına verip sertleştirme (Cuisson des briques, des poteries, de la porcelaine). 4. mec. Sızı, yanma, cuissot er. Av hayvanı budu (Cuissot de chevreuil, de sanglier). cuistancediş. hlk. Mutfak, cuistre er. 1. (Eskiden) Çeşnicibaşı. 2. tkz. Bilgiç, ukalâ. 3. Sonradan görme, türedi. 4. s. Ukalâ, kendini beğenmiş (Il est un peu cuistre). cuistrerie diş. 1. Bilgiçlik, ukalâlık, kendini beğenmişlik. 2. Sonradan görmelik, türedilik. cuit, e s. Pişmiş (Aliment cuit, légumes cuits. Terre cuite). § Etre cuit: hlk. Yanmak, Keremin arpa tarlası gibi yanmak, şapa oturmak. C'est du tout cuit: Bu iş tamam, yüzde yüz olmuş bil, bu cepte keklik. cuite diş. 1. Fırınlama, pişirme, pişirim (La cuite de la porcelaine). 2. tkz. Kafayı çekme, sarhoşluk. § Avoir sa cuite: tkz. Kafayı bulmak, sarhoş olmak, cuiter (se) gsz. tkz. Kafayı bulmak, sarhoş olmak, cuivre er. 1. Bakır (Mine de cuivre, casseroles en cuivre). 2. ç. Bakır eşya, bakır kap kaçak (Faire briller les cuivres). 3. Bakırdan resim kalıbı ve böyle bir kalıpla basılmış resim. 4. Nefesli bakır çalgı (On entend trop les cuivres dans cet orchestre). § Cuivre jaune: Tunç. cuivré, es. 1. Bakır kırmızısı, bakırrenginde (Ilala peau cuivrée, un teint cuivré). cuivrer gçl. 1. Bakır kaplamak. 2. Bakır rengi vermek, yakmak (Le soleil les cuivre). cuivreux, euse s. 1. İçinde bakır bulunan, bakirli (Un alliage cuivreux). 2. Bakırdan. 3. Bakırımsı, bakırı andıran, cul er. hlk. 1. Kaba, kıç, göt (Tomber sur le cul). 2. Dip (Le cul d'une bouteille, d'une lampe, d'un pot). 3. s. ve ad. Enayi, aptal (Il est un peu cul.

354

cul-de-sac Quel cul!). § Bas du cul, bout de cul: Bücür. Cul par dessus la tête: Tepe taklak (Tomber, renverser cul par dessus la tête). Cul de plomb: Enseci meırur, göbekli memur. Cul terreux: Köylü, hödük, kıçı boklu. Gros cul: Asker cıgarası. Un lèche-cul: Yalak, dalkavuk, yağcı. Avoir le feu au cul: Kıçı tutuşmak, kıçına ateş düşmek. Avoir qch au cul, dans le cul: -den tiksinmek, iğrenmek, nefret etmek. Avoir du poil au cul: Yiğit olmak, mert olmak, taşağı altı okka olmak. Avoir des couilles au cul: Çok taşaklı olmak, sapına kadar erkek olmak. Donner un coup de pied au cul: Kıçına bir tekme atmak. En avoir plein le cul: Bıkmak, gına getirmek. Etre comme cul et chemise: Aralarından su sızmamak, yedikleri içtikleri bir olmak. Faire cul sec: Fondip yapmak, bir dikişte kadehi bitirmek. Lécher le cul à qn: -in kıçını yalamak, -e çok dalkavukluk etmek. Péter plus haut que le cul: Başından büyük işlere girişmek. Se décarcasser, se démancher, se dévisser le trou du cul: Kıçını yırtmak, çok çaba göstermek. Se taper le cul par terre: Gülmekten katılmak. Taper le cul par terre, faire un tape-cul: Kıç üstü düşmek. Tirer au cul: Kaytarmak, işten kaçmak. Tomber sur le cul, en rester sur le cul: Şaşırıp kalmak, şaşkınlıktan ağzı bir kanş açılmak.

culasse diş. 1. (Toplarda) Kama. 2. (Tüfekte) Sürgü kolu. 3. Motor kapağı. § Bloc de culasse: Kama payı. cul-blanc er. Yağmurkuşu; kuyruksallayan. culbutage er. Takla atma. culbute diş. 1. Takla. 2. Düşme, yuvarlanma, devrilme. 3. mec. Yıkım, yıkılma, batma, iflâs. § Faire une culbute, des culbutes: Takla atmak. Faire la culbute: 1. Batmak, iflas etmek (Ce banquier a fait la culbute). 2. Bir malı maliyet fiyatının, alış fiyatının iki katına satmak, culbuter gsz. 1. Takla atmak, devrilmek, devrilip düşmek (Sa voiture a culbuté. Le pêcheur a culbuté dans l'étang). 2. gçl. Devirmek (Les manifestants ontculbuté les tables et leschaises du restaurant). 3. Yenmek, bozguna uğratmak (Culbuter une armée, des troupes). 4. Devirmek, düşürmek (Culbuter un ministre, un cabinet). cul-de-basse-fosse er. Zindan, cul-de-jatte er. 1. Kötürüm. 2. Kesik bacaklı, cul-de-lampe er. 1, Kemer yada kubbe sarkıtması. 2. (Kitaplarda) Süs resmi, cul-de-poule (en) Yumuk, büzük, tavuk götü gibi (Avoir la bouche en cul-de-poule). cul-de-sac er. 1. Çıkmaz sokak, çıkmaz (S'engager dans des culs-de-sac). 2. mec. Çıkmaz, açmaz

culée (Cette entreprise est un cul-de-sac). culée diş. Kemer ayağı (La culée d'un arcboutant, d'une voûte). culergsz. 1. Geri geri gitmek ( Nager ùculerj. 2. den. Siya etmek, culex er. Tatarcık, culière diş. Paldım. culinaire s. Aşçılığa yada mutfağa değgin (Art culinaire). culminant, e s. En yüksek (Le point culminant d'une montagne, d'une crise). § Point culminant: gökb. Bir yıldızın, bir yerin meridyen düzleminden geçerken ulaştığı en yüksek nokta, yücelim noktası, culmination diş. gökb. Yücelim. culminer gsz. gökb. Yücelim noktasına ulaşmak; doruk noktasına varmak, culot er. 1. Dip, alt (Culot d'une lampe, culot de bougie). 2. (Mimarlıkta) Bezek göbeği. 3. (Pipoda) Zift, tütün zifti. 4. Maden diplik. 5. Yumurta kabuğunu en son kırıp çıkan civciv. 6. tkz. En küçük evlât, tekne kazıntısı. 7. Sınıf sonuncusu; bir sınavı sonuncu olarak kazanan aday. 8. Pişkinlik, yırtıklık, yüzsüzlük, küstahlık. § Avoir du culot: Pişkin olmak, yüzsüz olmak, doğrusu pek cesur olmak. Avoir le culot de f. qch: -mek cesaretini, yüzsüzlüğünü göstermek (Il a eu le culot de partir sans faire son travail). culotte diş. 1. Kısa pantolon, külot. 2. Pantolon (Acheter à un enfant des culottes longues). 3. Kadın donu. 4. Sığır budu. 5. Çatal boru. 6. tkz. Kumarda yutulma. § Culotte de peau: Eski asker; dar kafalı asker. Faire dans sa culotte: Korkudan donuna yapmak. Trembler dans sa culotte: Çok korkmak, ödü bokuna karışmak. Porter la culotte: Dediği dedik olmak, buyurmak, sözü geçmek (Dans ce ménage, c'est la femme qui porte la culotte). culotté, e s. tkz. 1. Yüzsüz, pişkin, küstah. 2. Kararmış (Cuir culotté). 3. Zift bağlamış (Pipe culottée). culotter gçl. 1. Pantolon giydirmek (Culotter un enfant). 2. Kullana kullana.karartmak. 3. İçini zift bağlatmak, karartıp tıkamak (Culotter une pipe). § Se culotter: Pantolonunu giymek, culottier, bre ad. Pantoloncu, culpabilité diş. 1. Suçluluk (Sentiment de culpabilité. Etablir la culpabilité d'un accusé). 2. huk. "Cezai ehliyet, yeterlik, culte er. 1. Tapma, tapmma, tapınış, "tapınç (Le culte du feu, des morts). 2. Din; mezhep (Liberté des cultes. Le culte musulman, catholique, protestant). 3. Âyin, ibadet (Exercice de culte:

355

cumuler

Ayin yapma. Liberté de culte: İbadet özgürlüğü). 4. Saygı, derin say gı ; büyük se vgi. § A voir un culte pour: -i taparcasına sevmek, saymak (Il avait un culte pour sa mère). Avoir le culte de qch: -i çok sevmek, canından çok sevmek (A voir le culte de la patrie, de la justice, du passé, de la tradition). Rendre, vouer un culte à: -e karşı derin bir saygı duymak (Il vouait un véritable culte à son père). Avoir le culte de l'argent: Paraya tapmak, çok para gözlü olmak, cultisme er. Üslupta aşırı özen. cultivables. Ekime, işlenmeye elverişli; işlenebilir, ekilebilir; *ekenek (Terres cultivables). cultivateur, trice s. ve ad. 1. Çiftçi, tarımcı. 2. er. Küçük saban, cultivé, es. 1. İşlenmiş (Terrecultivée). 2. Kültürlü, *ekinli (Un homme très cultivé). cultiver gçl. 1. İşlemek (Cultiver un champ, un jardin). 2. Yetiştirmek (Cultiver la vigne, des céréales, des plantes). 3. mec. İş edinmek, uğraşmak, merak sarmak, kendim vermek (Cultiver la musique, la littérature). 4. Geliştirmek (Cultiver un goût, un don). 5. Arayıp sormak (Cultiver ses amis). § Se cultiver: Kendim yetiştirmek, geliştirmek, kültürünü artırmak, cultuel, le s. Dinle ilgili, ibadetle ilgili (Associations cultuelles, édifice cultuel). cultural, e s. Toprağın işlenmesine değgin (Procédés culturaux, façons culturales). culture diş. 1. Tarım (Pays de petite, de grande culture. Culture familiale. Culture intensive, culture extensive. Culture fruitière, culture sèche). 2. Yetiştirme (La culture des bananes, des abeilles). 3. ç. Ekin tarlaları, ekilmiş arazi (La route traverse de riches cultures. La ferme est située au milieu des cultures). 4. Kültür, *ekin, *ekinç (Unefemme de haute culture. lia une solide culture. La culture orientale, occidentale). § La culture physique: Beden eğitimi, culturel, le s. Kültürel, kültürle ilgili, "ekinsel, *ekinçsel (Relations culturelles entre deux pays). cumin er. Kimyon. cumul er. 1. Birkaç şeyi bir elde toplama (Cumul de fonctions, de charges). 2. huk. Birleştirme, birleştirilme, içtima ( Cumul des peines: Cezaların birleştirilmesi). cumulard er. hkr. Birkaç işi, birkaç görevi elinde toplayan kişi. cumulatif, ive s. Birkaç şeyin bir araya gelmesinden oluşan; bir araya gelen, birbirine eklenen (Facteurs cumulatifs). cumuler gçl. Elinde toplamak, üzerinde toplamak, yüklenmek (Cumuler des fonctions, trois

cumulus traitements, deux emplois). cumulus er. coğr. Kümebulut, *yığınbulut. cunéiforme s. Köşemsi, köşe biçiminde. § Ecriture cunéiforme: Çivi yazısı. Caractères cunéiformes: Çivi harfleri, cunette diş. Küçük kanal, ark. cupide s. Açgözlü, doymak bilmez, "tamahkâr (Un avocat cupide). cupidement bel. Açgözlülükle, tamahkârca, doymak bilmeden, cupidité diş. Açgözlülük, doymak bilmezlik, "tamahkârlık, cupressinées diş. ç. Servigiller, cuprifères. İçinde bakır bulunan, bakırh (Terrain, minéral cuprifère). cuprique s. kim. Bakıra değgin, cupule diş. bitb. Kadehçik, cupulifêres diş. ç. bitb. Palamutlar, curabilité diş. İyileşebilirlik, sağalabilirlik, onulabilirlik. curables, iyileşebilir, sağalabilir, onulur (Maladie curable, malade curable). curaçao [kyıtaso] er. Portakal yada turunç likörü. curage er. Temizleme, kazıyıp temizleme, ayıklama (Le curage du bassin a été bienfait). curare er. Amerika yerlilerinin oklarına sürdüğü şiddetli zehir, kuvvetli ağu, ok ağısı, °kürar. curatelle diş. Kayyumluk, kayyımlık (Avoir la curatelle d'une succession). § Placer, mettre qn sous la curatelle de: Birini -in vesayeti altına vermek (Placer un mineur sous la curatelle de son oncle). curateur, trice ad. Kayyum, kayyım. curatif, ive s. Sağaltıcı, iyileştirici, ondurucu (Traitement curatif, remède curatif). curcuma er. bitb. Zerdeçal. cure diş. 1. Tedavi (Je vois deux cures possibles, elles ont la même valeur médicale). 2. Kür, rejim (Faire une cure de lait, de fruits, de repos). 3. Kaplıca tedavisi (Faire une cure à Yalova). 4. Papazlık, papazlık görevi (Demander, obtenir une cure). 5. Küçük kilise (Une cure de village). 6. Papaz evi, papaz konutu (Cure située à côté du village). § N'avoir cure de qch: -e aldırmamak, kulak asmamak (Je n'en ai cure. Il n'en avait cure de ces dangers-là). curé er. Katolik papazı (Il veut se faire curé). § Bouffer du curé: Kilise düşmanı olmak, papaz düşmanı olmak, cure-dent er. Diş çöpü, kürdan, curée diş. Avın, tazılara verilen bağırsakları, tazı hakkı; tazı payı (Donner la curée aux chiens).

356

curriculum vitae Sonner la curée: 1. Post kapmaya çağırmak; yağma Hasanın böreği demek. 2. Son saati yaklaşmak. Se ruer à la curée: Yağmaya, post kapmaya koşmak, cure-ongles er. Tırnak temizleyeceği, cure-oreille er. Kulak çöpü, kulak temizleyeceği, cure-pipe er. Pipo temizleyeceği, curer gçl. Temizlemek, ayıklamak (Curer un fossé, un canal, un étang, un puits, une citerne). § Se curer qch: -sini çöple temizlemek (Se curer les dents, les ongles, les oreilles). curetage er. Kürtaj (Faire un curetage: Kürtaj yapmak). cureter gçl. 1. Kürtaj yapmak. 2. Kazıyıp arıtmak, curette diş. Kürtaj aleti, *arıtaç. cureur er. Kuyu yada lâğım temizleyicisi, curial, e s. Papaza değgin, papazlıkla ilgili (La maison curiale). curie diş. 1. (Eski romalılarda) Aşiret, boy. 2. Roma senatosu, 3. (Papalıkta) Hükümet örgütleri. curithérapie diş. Radyoaktiviteyle tedavi, curieusement bel. 1. Merakla (Il nous a interrogés curieusement). 2. Tuhaf bir biçimde, tuhaf tuhaf (Il marche curieusement, comme un somnambule). curieux, euse s. 1. "Meraklı, "mütecessis, gizliyi saklıyı öğrenmek isteyen (Vous êtes très curieux). 2. Tuhaf, acayip (C'est une femme curieuse). 3. Curieux de qch, de f. qch: -e merakh, -meye meraklı (Il est curieux d'astronomie. Je suis curieux d'apprendre le résultat des examens). 4. er. Bir işin tuhaf tarafı. 5. er. Meraklı (Ecarter, éloigner les curieux). 6. er. argo. Sorgu yargıcı. § Le curieux de l'affaire, le curieux de la chose: İşin tuhaf tarafı, işin garibi şu ki. Regarder qn comme une bête curieuse: -e aval aval bakmak, gözünü ayırmadan bakmak (Ne me regarde pas comme une bête curieuse). curiosité diş. 1. "Tecessüs, "merak (Il a été puni de sa curiosité. La curiosité est un vilain défaut). 2. Merak (Contenter, satisfaire, rassasier sa curiosité: Merakını doyurmak, gidermek. Eveiller la curiosité de qn: -in merakını uyandırmak). 3. Tuhaflık, acaiplik (Cet outil attire l'attention par la curiosité de sa forme). 4. İlgi çeken şeyler, antika eşya, görülmedik şeyler (Magasin de curiosités). curiste ad. Kaplıca kürü yapan, kaplıca tedavisi gören. curriculum vitae [kyRİkyhmvite] er. Lat. (Bir kişinin) Yaşamöyküsü, "hal tercümesi (Etablir son curriculum vitae).

cursif cursif, ive s. 1. İşlek (Ecriture cursive). 2. diş. İşlek yazı. curure diş. Bir hendek yada havuzdan çıkarılan çamur. curviligne s. Eğrili (Polygone curviligne, angle curviligne). curvimètre er. Eğri çizgiler ölçeri, cuscute diş. bitb. Bağboğan, küsküt. cuspide diş. bitb. Sivri ve uzun uç (Valvule à trois cuspides). custode diş. 1. Kiliselerde mihrap perdesi. 2. Kiliselerde kutsal ekmek camlığı. 3. er. (Kimi manastırlarda) Başrahip. cutané, e s. hek. Deriye değgin, cilde değgin (Tissu cutané. Maladies cutanées). cuticule diş. 1. İnce deri parçası. 2. bitb. Kütikül. cuvage er. cuvaison diş. Üzümü mayalandırma, cuve diş. 1. Üzüm mayalandırma fıçısı. 2. (Çeşitli işler için) Kap, tekne (Cuve de teinturier, de blanchisseur). cuveau er. İçinde üzüm mayalandırılan küçük tekne, fıçıcık. cuvée diş. Bir fıçıda bir seferde mayalandırılan şarap miktarı (Vin de la première cuvée, vin de la seconde cuvée). cuvelage, cuvellement er. Kuyuların içini kaplama. cuveler gçl. İçini örmek, kaplamak (Cuveler un puits artésien, un puits de mine). cuver gsz. Fıçıda mayalanmak. § Cuver son vin: İçtikten sonra sızmak, cuvette diş. 1. Leğen. 2. Oluk hazinesi. 3. (Basınçölçerde) Civa haznesi. 4. Huni biçiminde çökük arazi. 5. Yunak, küvet, cuvier er. Çamaşır leğeni, cyanose diş. hek. Deri morarması, cyanure er. Siyanür (Tous les cyanures sont toxiques). cybernétique diş. Güdümbilim. cyclable î. Bisikletlere ayrılmış (Piste cyclable d'une route). cyclamen er. bitb. 1. Tavşankulağı, buhurumeryem, siklamen. 2. Siklamen renginde, açık mor (Robe cyclamen). cycle er. 1. Çevrim, "devir (Cycle lunaire. Le cycle des saisons). 2. Dönem, "devre (Premier cycle de l'enseignement secondaire. Les trois grands cycles du moyen âge). 3. Bisiklet türünden binit. § Cycle épique: Aynı konu üzerinde yazılmış destanlarm topu, "destan çevresi, cyclecar er. Küçük otomobil, üç yada dört tekerlekli motosiklet, cyclique s. Çevrimsel, "devri (Année cyclique.

357

cynique Phénomènes cycliques). cyclisme er. Bisikletçilik, bisiklet yarışçılığı, cycliste s. ve ad. Bisikletçi; bisikletli (Courses cyclistes. Il a été renversé par un cycliste). cycloïdal,es. Çevrimsi; "dairevi, cyoloïde diş. Çevrim; "daire, cyclomoteur er. Motorlu bisiklet, cyclomotoriste ad. Motorlu bisikletçi, cyclone er. Kiklon, hızla ve döne döne ilerleyen kasırga. cyclonique s. Kiklonla birlikte gelen (Pluies cycloniques). cyciope er. 1. Alnının ortasında tek gözü olan dev; tek gözlü ejder. 2. hayb. Cüce karıncayiyen, siklop. § Travail de cyciope: Büyük iş, dev gibi yapıt. cyclopéen, ne s. 1. Devlere özgü, devlerle ilgili (Légendes cyclopéennes). 2. Dev gibi, koskocaman (Constructions cyclopéennes, un travail cyclopéen). cycioptères er. ç. hayb. Yuvarlak-yüzgeçligiller. cyclospondyies er. ç. hayb. Halkah-omurlular. cyclostomes er. ç. hayb. Yuvarlak yüzgeçligiller. cygne er. 1. Kuğu, kuğu kuşu. 2. Kuğu tüyü (Manteau garni de cygne). § Le chant du cygne: Bir sanatçının verdiği son büyük yapıt. Le cygne de Mantoue: Virgile. Le cygne de Cambrai: Fenelon. Le cou de cygne: Uzun ve kıvrık boyun, kuğu boynu. Le col de cygne: Kıvrık boru yada tüp. Le bec de cygne: Kuğu gagasını andıran musluk, cylindrage er. 1. Silindir biçimi verme, *yuvgulaştırma, büküp silindir gibi yapma. 2. Silindir altına, merdane altına sokup sıkma. 3. Üstünden silindir geçirme, merdaneleme, loğlama. cylindre er. Yuvak, yuvgu, silindir, cylindrée diş. (Patlarlı motorlarda) Silindir sığası, cylindrer gçl. 1. Silindir biçimi vermek, yuvgulaştırmak, boru gibi bükmek (Cylindrer du papier). 2. Yuvgulamak, silindirden geçirmek, merdaneden geçirmek (Cylindrer du linge). 3. Üstünden silindir geçirip bastırmak, merdanelemek, loğlamak (Cylindrer une route). cylindrique s. Silindir biçiminde, yuvgumsu (Un rouleau cylindrique). cymbale diş. (Bandoda) Zil, sembal. cymbalier er. Zilci, sembal çalan, cyme diş. bitb. Talkım. cynégétique s. 1. Ava değgin 2. diş. Av sanatı, cynips er. hayb. Mazıböceği. cynique s. 1. Kinizme, "kelbiye felsefesine değgin, köpeksi (L'école cynique). 2. ad. Edep

cyniquement kurallarını hiçe sayan, utanmaz, edepsiz, hayasız, kcpeksi. 3. Köpeksiliği tutan filozof, cyniquement bel. Hayasızca, utanmadan, cynisme er. Kinizm felsefesi, "kelbiye, *köpeksilik. 2. Edep kurallarını hiçe sayma, utanmazlık, edepsizlik, hayasızlık, cynocéphale er. Köpek başlı bir tür maymun, cynophile s. ve ad. Köpeksever. cypéracées diş. ç. bitb. Papirüsgiller. cyphose diş. Sırt kamburluğu, arka kamburluğu, cyprès er. Servi. cyprière diş. Servilik, servi bahçesi, cyprin er. Sazan balıklarının bilimsel adı.

358

czarine cyprinidés er. ç. Sazangiller, cyprinodontidés er. ç. Dişli sazangiller, cypriote s. ve ad. Kıbrıslı, cyrillique s. Kiril abecesine değgin (Le russe, le bulgare, le serbe, l'ukranien s'écrivent en caractères cyrilliques). cystique s. Mesaneye değgin (Calculs cystiques). cystite diş. Sidik torbası yangısı; "mesane iltihabı, cytise er. bitb. Sarısalkım, cytologie diş. Hücrebilim, *gözebilim, sitoloji. cytoplasme er. hek. Sitoplazma. cytoplasmique s. hek. Sitoplazmaya değgin, czar er. Çar. czarine diş. Çariçe.

d d er. 1. Fransız abecesinin dördüncü harfi (Le D es! une occlusive dentale sonore). 2. Système D: Gemisini yürütmesini bilme, işini yürütmesini becerme (Il connaît le système D). 3. Romen rakamlarında 500.4. müz. Re Notasının eski adı. da ünl. Oui-da!: Evet öyle, elbette! § Nenni-da!: Hayır, değil, yağma yok! dab, dabe er. argo. Baba, peder. § Grand-dab: Büyükbaba, dede. Beau-dab: Kayın peder. Les dabes: Ana-baba, ebeveyn, d'abord bel. Önce, herşeyden önce, ilkin, dactyle er. ed. Eski Yunan koşuk tartısında, bir uzun ve iki kısa heceden oluşan ölçü birimi, dactyle, es. Parmak biçiminde, dactylo,dactylographe s. ve ad. Daktilo (Dactylo qui tape une lettre à la machine. Etes-vous dactylo?). dactylographie diş. Daktilo ile, yazı makinesiyle yazma (Elle suit des cours de dactylographie. Elle apprend la dactylo). dactylographier gçl. Daktilo ile, yazı makinesiyle yazmak (Dactylographier une lettre). dactylologie diş. (Dilsizler) Parmak işaretiyle konuşma. dactyloscopie diş. Parmak izi araştırması, dada er. I. (Çocuk dilinde) At, dehdeh. 2. Ağızdan

düşürülmeyen şey, hep çiğnenen sakız (ila encore débité sa théorie sur l'organisation des loisirs: c'est son dada). 3. (Edebiyat ve sanatta) Dada akımı, dadacılık (Le surréalisme est issu de Dada). 4. s. Dadacılığa değgin (Le mouvement dada). dadais er. Bön, avanak, enayi (C'est un grand dadais). dadaïsme er. Dadacılık, dada akımı. dague diş. 1. Bir tür kısa kılıç. 2. Yaban domuzunun keskin dişi. 3. Yavru geyik boynuzu, daguerréotype er. Fotoğrafın, fotoğraf makinesinin eski adı. daguet er. Boynuzları yeni çıkmaya başlamış geyik yavrusu. dahlia er. bitb. Yıldızçiçeği, dalya, daigner gçl. 1. -mek lütfunda bulunmak (Il daignera peut-être se souvenir de moi. Daignez agréer mes hommages). 2. -meye tenezzül etmek (Il n'a même pas daigné répondre). daime/-, hayb. 1. Alageyik, sığın (Cridu daim). 2. Geyik derisi, süed deri (Chaussures de daim, veste de daim). daine diş. hayb. Dişi alageyik, maral, dais er. Gölgelik, °sayvan. dal er. hlk. (Yalnız şu deyimde kullanılır:) Que dal: Hiçbir şey (Je n'y vois que dal: Hiçbir şey

dallage görmüyorum. N'entraver que dal: Hiçbir şey anlamamak). dallage er. 1. Kapaklık döşeme (Dallage de marbre). 2. Kapaklık döşemesi, döşeme (Le vase s'est cassé en tombant sur le dallage). dalle diş. I . Döşeme taşı, kapak taşı, kapaklık (Dalles de granit gris). 2. argo. Boğaz. 3. argo. Que dalle, que dal: Hiçbir şey. § Avoir la dalle en pente: argo. İçmeyi sevmek, içkiye düşkün olmak. N'entraver que dalle: argo. Hiçbir şey anlamamak, anladıysa arap olmak. Se rincer la dalle: hlk. İçmek, boğazı yağlamak, daller gçl. Kapak taşı döşemek, kapaklık döşemek, -in döşemesini yapmak (Daller une salle, une cuisine). dalleur er. Döşeme işçisi, kapaklık döşeyen işçi. dalmate s. ve ad. Dalmaçyalı; Dalmaçya ve dalmaçyalılara değgin, dalmatie diş. Dalmaçya. dalmatique diş. 1. Eski Roma imparatorlarının beyaz gömleği. 2. Kimi papazların giydiği âyin giysisi. dalot, daleau er. 1. (Yollarda) Yer altı oluğu, "mazgal. 2. (Deniz teknelerinde) Güverte sularının denize akmasını sağlayan delik, lomboz deliği. daltonien, ne s. ve ad. Renk körü. daltonisme er. Renk körlüğü, dam er. 1. (Eski) Zarar. 2. (Dinsel anlamda) Tanrı'yı hiçbir zaman görememe (Peine du dam). § Au dam de, au grand dam de: -in zararına, damage er. Toprağı bastırma, daman er. hayb. Yabanfaresi. kayaporsuğu. damas er. 1. Damasko. 2. Taban kılıç. 3. Mürdüm eriği. damasquinage er. 1. Telkâri kakma. 2. Telkâri kakmacılık. damasquiner gçl. Telkâri yapmak, gümüş yada altın tel takarak bir demiri süslemek (Damasquiner le manche d'un couteau). damasquineur er. Telkâri kakmacı, damasquinerie diş. Telkâri kakmacılık, damassé, e s. 1. Damasko çiçekli, damasko gibi dokunmuş (Une nappe damassée). 2. er. Damasko (kumaş). 3. Taban çelik tarzında su verilmiş (çelik), damasser gçl. 1. Damasko tarzında çiçekli, resimli dokumak. 2. Çeliğe taban tarzında su vermek, damassure diş. Damasko gibi kumaşlardaki süsler; bu süslerin işlenmesi, dame diş. 1. Hanım, kadm, bayan (Coiffeur pour dames). 2. Evli kadın (Est-ce une dame ou une jeune fille?). 3. (Eskiden) Soylu bir kimsenin eşi,

360

damoiseau hatun. 4. (Kayıklarda kürek bağlanan) Iskarmoz. 5. Toprak tokmağı. 6. (İskambilde) Kız (La dame de pique). 7. (Satrançta) Ferz. 8. (Tavla oyununda) Pul. 9. (Dama oyununda) Dama deniş taşı. § Jeu de dames: Dama oyunu, dama. Aller à dame: 1. Damaya çıkmak, dama demek. 2. hlk. düşmek. dame iinl. 1. Yok canım! Deme (Il n'est pas content? -Dame! après tout ce que vous lui aviez dit!). 2. Öyle ya, elbette, öyle! (Ils sont partis? -Dame oui!). dame-d'onze-heures diş. Tükrükotu . dame-jeanne diş. Damacana, damer gçl. 1. (Dama oyununda) Dama demek, dama yapmak, bir taşı damaya çıkarmak (Damer un pion). 2. Toprağı bastırmak, toprağı tokmakla bastırıp sıkıştırmak (Je damais la terre des deux pieds). 3. gsz. Damaya çıkmak, dama demek (Pion qui dame). § Damer le pion à qn: Birinin pabucunu dama atmak, birini bastırmak, altetmek; birine üstün gelmek, taş çıkartmak, damereter. Kadın gibi süslenip kadın gibi davranan erkek, kadınsı, damier er. 1. Dama tahtası. 2. Damalı bezek (Tissu en damier). damnable s. 1. Cehennemlik. 2. İnsanı cehennemlik eden (Opinion damnable). 3. Kargışlı, kargınmış, lanetlenmiş. 4. Ayıp, iyi karşılanmayan (Coutumes damnables). damnation diş. 1. Cehennem azabı. 2. Cehennemlik olma. 3. "Lânet olsun. Allah belâsını versin, canı cehenneme" gibi öfke yada umutsuzlukla savrulan bir sövgü. damné, e [dane]s. ve ad. 1. Cehennemde yanan (Le supplice des damnés). 2. Şeytan gibi adam, iblis. 3. Körolası, kahrolası, pis. lânet (Cette damnée fièvre m'a tenu au lit). § C'est ton âme damnée: Bütün şeytanlıklar onun başının altından çıkıyor, sana bütün bu kötülükleri yaptıran o. Crier comme un damné: Ciyak ciyak bağırmak, saca basmış çingeneler gibi bağırmak. Etre l'âme damnée de qn: Birine körü körüne bağlı o'mak, biriyle cehenneme bile olsa gitmek. Souffrir comme un damné: Cehennem azabı çekmek, damner[dane]gçl. l.Cehennemazabınauğratmak. 2. Cehennemlik etmek, büyük günaha sokmak. § Faire damner qn: Birini çok üzmek, çok kızdırmak. § Se damner: 1. Cehennemlik olmak. 2. Se damner pour qn: -in aşkından yanıp tutuşmak. damoiseau er. 1. (Eskiden) Genç soylu, soylu delikanlı, genç "asilzade. 2. (Şimdi). Toy çapkın, çapkın taslağı delikanlı.

danıoiselle danıoiselle diş. (Ortaçağda) Soylu gençkız; genç soylu hanım, danaîde diş. Parlak renkli bir Afrika gündüz kelebeği. dancing er. Dans salonu (Aller au dancing). dandin er. tkz. Ağzı açık, alık, sarsak, dandinement er. 1. Salına salına yürüme. 2. Badi badi yürüme, dandiner gsz. 1. Salına salına yürümek. 2. gçl. Hafifçe ve acemice sallamak (Les filles dandinaient leurs tailles serrées). § Se dandiner: Sarsak sarsak sallanmak, tuhaf bir biçimde iki yanına sallanmak (Un élève qui récite sa leçon en se dandinant). dandy er. Ing. Şıklık, düşkünü, moda düşkünü, züppe. dandysme er. Aşırı şıklık, moda düşkünlüğü; züppelik. danger er. Tehlike (Un remède sans danger. Danger de mort). § Courir un danger: Bir tehlike ile karşı karşıya bulunmak (Tu cours un grand danger). Etre en danger: Tehlikede olmak (La patrie est en danger). Mettre qch en danger: -i tehlikeye sokmak, tehlikeye atmak (Mettre sa vie, sa réputation en danger). Il y a du danger à f qch: -mekte tehlike var (Il y a du danger à passer par là). Il n'y a pas de danger: tkz. Olacak şey değil, olamaz (//n'y a pas de danger qu 'il en fasse autant: Böyle davranmasına, bunu yapmasına olanak yok. Tu crois qu'il nous aiderait? -Il n'y pas de danger). dangereusement bel. Tehlikeli şekilde (Il est dangereusement blessé, malade). dangereux, euse s. 1. Tehlikeli (Maladie dangereuse, chemin dangereux, aventure dangereuse). 2. Zararlı, zarar verebilir (Un fou dangereux, une doctrine dangereuse). § Il est dangereux de f. qch: -mek tehlikelidir (Il est dangereux de se pencher au dehors). danois, e s. ve ad. 1, Danimarkalı; Danimarka ve danimarkalılara değgin. 2. er. Danimarka dili. 3. Danimarka asıllı bir cins köpek, dans ilg. 1. İçinde, -de (Il est dans la chambre). 2. Sonra (Il reviendra dans trois jours). 3. -e, içine (Tomber dans la misère). 4. (Miktarlar için) Yaklaşık olarak, aşağı yukarı ; dolaylarında (Cela coûte dans les deux cents francs). dansant, e s. 1. Danslı (Thé dansant, soirée dansante). 2. Dans eden; oynayan, oynaşan (Un choeur dansant). 3. İnsanda oynama, dans etme isteği uyandıran (Une musique dansante). danse diş. 1. Dans, oyun (Faire une danse. Pas de danse, figure de danse. Musique de danse. Danse

361

dartre classique, danse folklorique). 2. Oyun havası (Les danses norvégiennes de Grieg). § Danse de SaintGuy: Kore hastalığı, oynama hastalığı. Donner une danse à qn: -e iyi bir dayak atmak, ağzının payını iyice vermek. Entrer en danse: mec. tkz. 1. Harekete geçmek. 2. İşin içine girmek, oyuna girmek, bir harekete katılmak. Mener la danse: Gizli ve toplu bir hareketi yönetmek, danser gsz. 1. Oynamak, dans etmek (Jenesaispas danser). 2. Hoplamak, sıçramak, zıplamak (Danser de joie). 3. gçl. -i oynamak, -dansı yapmak (Danser une valse, une java). § Faire danser l'anse du panier: Yaptığı alışverişlerden biraz para kırpmak, başkası hesabına aldığı bir şeyin fiyatını fazla gösterip para çalmak. Faire danser les écus: Parayı çar çur etmek. Faire danser qn: Birini çok hırpalamak. Ne pas savoir sur quel pied danser: Ne yapacağını, ne halt edeceğini bilememek. Quand le chat n'est pas là, les souris dansent: Kedinin olmadığı yerde sıçanlar hora teper. danseur, euse ad. 1. Oynayan, dans eden. 2. Dans meraklısı. 3. Dans sanatçısı, oyuncu, çengi (Danseuse de ballet.Danseuse orientale). § Danseur de corde danseuse de corde: İp cambazı, dastesque v. Dante'ye özgü. Dante tarzında ağır ve ulu (Poésie dantesque. Vision dantesque). danube er. Tuna, Tuna nehri, danubien,ne s. 1. Tunali. 2. Tuna'ya değgin, daphné er. Yaban defnesi, daphnie diş. Supiresi. darbouka, derbouka diş. Ar. Darbuka, dard er. 1. Kargı, mızrak. 2. Sivri dil (Dard d'un scorpion, d'un serpent). 3. (Böceklerde) İğne (Dard d'une abeille). 4. mec. İğneli söz, iğne. 5. hlk. Gümüşlübalık. darder gçl. 1. Mızrakla vurmak, mızraklamak. 2. Kuvvetle atmak, salmak, fırlatmak (Le soleil dardait ses rayons). 3. Darder qch contre: Bir şeyi -e yöneltmek, atmak, fırlatmak (11 darda ses flèches contre eux). 4. Dikletmek, kirpi dikenleri gibi yapmak (Un cactus qui darde ses épines). § Darder ses regards sur: Bakışlarını -in üzerine dikmek (Il dardait sur nous ses regards menaçants).

dare-dare bel. tkz. Çabucak, °alel acele, palaspandıras (Il est parti dare-dare pour tâcher de les rattraper). dariole diş. Bir tür pasta, darne diş. Balık dilimi (Une darne de colin). darse, darce diş. İç liman, dartois er. Bir tür yufkah pasta, dartre diş. Birçok deri hastalıklarının ortak adı,

dartreux tuzlubalgam. dartreux, euse s. Tuzlubalgam türünden olan, deri hastalıkları içinde kalmış, tuzlubalgamlı (Affection dartreuse. Un enfant dartreux). darwinien, nes. Darvinciliğe değgin darwinisme er. Darvincilik, darwinistes. vead. Darvinci, Darvincilik yanlısı, dasyure er. hayb. Okyanuslarda yaşayan tüylü kuyruklu bir memeli, keseli sansar, dasyuridés er. p. hayb. Keseli sansargiller, datable s. Belirli bir tarih konulabilen, tarihlendirilebilen (Document facilement datable). datage er. Tarih atma, tarih koyma (Datage d'un document). dataire er. Papalık evrak memuru, datation diş. Tarih atma, tarih koyma (Datation et signature d'un acte de vente). datcha diş. (Ruslarda) Kır evi; sanatçılar için dinlenme ve çalışma evi, datça. date diş. 1. Tarih, gün (Date de naissance. A quelle date? La date de l'ouverture de la chasse est variable). 2. Tarihsel önemi olan büyük olay (La Révolution est une date capitale de l'histoire française). § De longue date, de vieille date: Çoktan beri, uzun süreden beri (Une amitié de vieille date. Nous nous connaissons de longue date). De fraîche date: Henüz yeni, pek kısa süreden beri (Une connaissance de fraîche date). En date de, à la date de: -tarihinde. Etre le premier, le dernier en date: Kıdem bakımından en önde, en sonda gelmek. Faire date: Unutulmayacak bir olay olmak, çağ açmak (Son film a fait date dans l'histoire du cinéma). Prendre date: Bir görüşme yada bir işin yapılacağı tarihi önceden saptamak; biriyle yapılacak görüşmenin tarihini saptamak, dater gçl. 1. Tarih atmak, tarih koymak (Dater une lettre, un contrat, un testament). 2. Tarihini saptamak, belirtmek, bulmak (Dater un événement, une oeuvre). 3. gsz. Önemli bir tarih olarak kalmak, çok önemli olmak (Cet événement date dans ma vie). 4. Modası geçmiş olmak eskiden kalma olmak (Un costume qui date). S. Dater de: -den kalmak, -günlü olmak, -zamanına ait olmak (Cette maison date de mon grand-père; sa voiture date de 1965). § A dater de: -den itibaren (Adaterdecejour, les salaires seront relevés. Votre traitement vous sera versé à dater d'aujourd'hui). Daté,e de: -tarihli (J'ai reçu votre lettre datée du 15 avril). daterie diş. Papalık evrak müdürlüğü. dateur,euse s. 1. Önemli bir tarihi belirten (Timbre

362

de dateur). 2. er. (Saatlerde) Tarih belirten düzen, datif,ve s. huk. 1. Aile meclisi kararıyla görevlendirilmiş (Tuteur datif). 2. er. dilb. Yönelme durumu, dation diş. huk. 1. Yargıç kararıyla görevlendirme, atama (Dation de tuteur, de curateur). 2. Ödeme, °eda. datte diş. Hurma, dattier er. Hurma ağacı, datura er. bitb. Tatula.

daube diş. Bir tür et kızarması, kavurma (Servir une daube). dauber gçl. 1. Birinin arkasından verip veriştirmek, birini çekiştirmek (Il a commencé à dauber les voisins). 2. gçl. Kavurma yapmak; -in kavurmasını yapmak (Dauber une viande). 3. gsz. Douber sur qn: Birini çekiştirmek, arkasından, verip veriştirmek (Il daube sur tout le monde). daubeur, euse s. ve ad. 1. Çekiştirici, onun bunun aleyhinde konuşup duran (kimse). 2. Demirci çırağı. 3. Alaycı, daubière diş. Kavurma tenceresi; kor kabı. daumont (à la) bel. Dört at koşularak, dauphin er. 1. Yunus balığı, yunus (Les dauphins vivent en troupe). 2. (Eskiden Fransa krallığında) Kralın büyük oğlu, veliaht. 3. (Alaylı) 'Ardıl, önemli bir kişinin, kendisinden sonra işlerin yönetimini eline bıraktığı kimse, "halef (Le directeur général, à l'approche de la retraite, avait confié des responsabilités croissantes à son dauphin). dauphine diş. (Eski Fransa Krallığında) Kralın büyük gelini, veliaht karısı, dauphinelle diş. Düğünçiçeğigiller türünden bir süs çiçeği. daurade, dorade diş. Dülgerbalığı; Fransa kıyılarında halkın çeşitli balıklara verdiği ad. davantage bel. Daha fazla, daha çok (Vous travaillez sans doute, mais je travaille davantage. Je l'aime comme un frère, sinon davantage). Davantage que: -den daha fazla (Ce paquet pèse davantage que les autres). Davantage de qch: Daha fazla...: (Je vois ces jours-ci davantage de voitures dans les rues). davier er. 1. Dişçi kerpeteni. 2. Kıskaç, de ilg. 1. -den (Aller d'Ankara à Istanbul. Il vient de l'école). 2. (Özel adların başına geldiğinde, soyluluk bildiren) -gil, -oğlu, -°zade (De Gaulle, Pierre de Ronsard, d'Aubigné). 3. -ile (Saluer de la main). 4. -leyin (Partir de nuit. Ne rien faire de la journée). S. -ce, tarafından (Il est aimé de sa femme, tu es connu de tous). 6. -den, yüzünden (Mourir de faim, crier de souffrance). 7. -den

dé itibaren, -den başlayarak (Du 5 mars au 24 juin. Du marin au soir). 8. -egöre (De l'avis de tous). 9. -lik, kadar (Avancer de trois pas. Retarder de quarante minutes). 10. -den, arasında (Ilestdemes amis). 11. -üzerine, -e dair, -hakkında (De la mode, de l'inégalité). 12. -yerinde, yerine (Si j'étais de Paul, je n'agirais pas ainsi). 13. (Belirtili ad takımlarında)-in (Le livre de Jean, la maisonde Paul). 14. (Belirtisiz ad takımlarında belirtilenin başına gelerek nitelik gösterir ) (Une chemise de soie, une table de fer, laville de Paris). 15.De...en: -den-e (Debrancheenbranche, de place en place). 16. -li (Il est de Marseille. D'où êtes-vous?). dé er. 1. Yüksük. 2. Çok küçük içki kadehi, yüksük kadarküçük kadeh (Heriki anlam içindéàcoudre da kullanılır). dé er. 1. Zar, oyun zarı (Agiter et jeter les dés. Le trictrac se jouent avec les dés). 2. Küçük küp (Couper des carottes en dés). § Coup de dés: Tamamiyle raslantıya, şansa bırakılmış iş; şans, rastlantı, "talih (Ila mis sa vie entière sur un coup de dés). Les dés sont jetés: Zarlar atılmıştır artık, dönüş yok. dead-heat [dE(e)dit] er. İng. Yarışı başabaş eşit bitirme.§ Faire deat-heat:Yanşatları için) Yarışı başbaşa bitirmek, eşit gelmek, déambulation diş. Dolaşma, gezinme, yürüme, déambulatoires. Gezintiyle ilgili, gezintiye değgin, déambuler gsz. Gezinmek, dolaşmak (Les touristes déambulent à travers la ville). débâcle diş. 1. Buzların çözülmesi (La débâcle polaire donne naissance à de formidables icebergs). 2. mec. Çözülme, çökme, yıkım, iflâs, bozgun (La retraite de Russie amena la débâcle du premier Empire. La débâcle d'une entreprise, d'une fortune. La percée ennemie provoqua la débâcle de l'armée). débâcler gçl. 1. Açmak (Débâcler un port). 2. gsz. Buzları çözülmek (La rivière débâcle). débagouler gsz. 1. Kusmak. 2. gçl. mec. hlk. Söylemek, savurmak (Débagouler les mêmes inepties. Débagouler des injures). débâillonner gçl. 1. (Birinin ağzındaki) Tıkacı çıkarmak. 2. mec. -e konuşma özgürlüğü vermek (Quand vont-ils débâillonner le pays?). déballage er. 1. (Denk yada sandık) Açma, boşaltma (Déballage des verres). 2. İşporta malı. 3. İşportacı sergisi, işportacı tablası. 4. tkz. Açılma, içindekini boşaltma, baklayı ağzından kaçırma. déballer gçl. 1. (Denk, sandık, bavul) Açmak, boşaltmak (Le camelot ouvrit sa valise et commença à déballer sa marchandise). 2. tkz.

363

débarras Söylemek, dile getirmek (Déballer ses sentiments, ses secrets; déballer la vérité). déballeur,euse ad. I. Denk açıcı
débaptiser gçl. Adını değiştirmek (Débaptiser une rue, une école). débarbouillage er. Elini yüzünü yıkama, débarbouiller gçl. -in elini yüzünü yıkamak (Débarbouiller un enfant). § Se débarbouiller: 1. Elini yüzünü yıkamak. 2. tkz. İşin içinden çıkmak, paçasını kurtarmak (Laisse-le se débarbouiller tout seul). débarcade diş. argo. Hapisten kaçma, firar, débarcadère er. 1. (Denizde, ırmakta) İskele. 2. (Demiryolunda) Rıhtım, peron, débarder gçl. 1. Rıhtıma çıkartmak, boşaltmak. 2. Odunu ormandan, taşı ocaktan taşımak, débardeur er. İskele hamalı, yükçü. débarqué,e s. ve ad. Gemiden çıkmış yada taşıttan inmiş kimse. § Un nouveau débarqué: Memlekete yeni gelmiş acemi bir kimse, débarquement er. 1. ask. Çıkarma, çıkma (Débarquement de Normandie; débarquement des troupes). 2. Boşaltma, indirme; boşalma, inme (Formalités de débarquement. On l'a arrêté à son débarquement). § Le débarquement des Anglais: argo. "İhtilâm, arabayı devirme, débarquer gçl. 1. İndirmek, boşaltmak (Débarquer les passagers, les marchandises). 2. Çıkarmak, karaya çıkarmak (Débarquer un corps expéditionnaire sur les côtes ennemies). 3. mec. Atmak, uzaklaştırmak, başından savmak (Débarquer un ministre incapable, débarquer un collègue gênant). 4. gsz. Çıkmak, inmek, ayak basmak (Débarquer à Istanbul. Débarquer chez un ami). § Les Anglais ont débarqué: Şeytan aldattı, ihtilâm olduk, arabayı devirdik, débarras er. 1. Başından savma, kurtulma. 2.

364

débarrasser Gereksiz eşyaların konduğu yer, sandık odası, débarrasser gçl. 1. Karışıklıktan, dağınıklıktan kurtarmak; derleyip toplamak, düzene koymak (Ona débarrassé le grenier pour y aménager une salle de jeu). 2. Débarrasser qn de qch: a) Birinin -sini almak (Débarrasser un visiteur de son manteau). b(Alaylı)Birinin-siniçalmak,aşırmak (Les voleurs l'ont débarassé de son argent). 3. Birini -den kurtarmak (Débarrasser quelqu'un d'une corvée, d'une mauvaise habitude). § Se débarrasser de: -den kurtulmak, yakasını sıyırmak (Se débarrasser d'une affaire ennuyeuse, de l'ennemi). débarrer gçl. Açmak, sürgüsünü yada kol demirini kaldırmak (Débarrer une porte). débat er. 1. Tartışma, "münakaşa (Débat vif, débat orageux. Conférence suivie d'un débat). 2. Görüşme, müzakere (Débatsparlementaires). 3. huk. ç. Duruşma. § Entrer en débat sur qch: -üzerinde tartışmaya girişmek. Entrer dans le vif du débat, dans le cœur du débat: Tartışmanın en önemli, en can alıcı noktasına girmek, debater [de(i)batœR] er. İng. Usta tartışmacı, iyi müzakereci (Bunun yerine fransızca karşılığı olan "débatteur" yeğlenir). débâter gçl. (Hayvanın) Semerini çıkarmak (Débâter un âne). débâtir gçl. 1. Yıkmak. 2. Sökmek (Débâtir une jupe). débatteur er. Usta tartışmacı, iyi müzakereci, débattre gçl. Tartışmak, görüşmek, "müzakere etmek (Débattre un prix, une question). § Se débattre: 1. Çırpınmak (Le pêcheur, tombé dans la rivière, se débattait parmi les herbes). 2. Se débattre avec: -ile uğraşmak (Se débattre avec ses soucis quotidiens). Se débattre contre: -e karşı savaşmak, mücadeleetmek (Se débattre contre les difficultés : de la vie. On se débat en vain contre les bassesses et les trahisons). débauchage er. İşten çıkarma, yol verme (Les difficultés financières et la mévente ont entraîné le débauchage d'une centaine d'ouvriers). débauche diş. 1. Sefihlik, sefahet (Vivre dans la débauche. Mener une vie de débauche). 2. Ahlâksızlık, fuhuş (Excitation des mineurs à la débauche. Entraîner une femme à la débauche). 3. Aşırılık, abartma (L'auteur se livre à des débauches d'imagination. Une débauche de couleur, de poésie). 4. Une débauche de: Bir sürü... (Un catalogue qui présente une débauche de modèles). débauché,e s. vead. Sefih (Une femme Un débauché).

débauchée.

débiter débaucher gçl. 1. Sefahete sürüklemek. 2. Baştan çıkarmak, ayartmak (Débaucher les jeunes filles, les jeunes gens). 3. İşini bıraktırmak. 4. İşinden çıkarmak, atmak, yol vermek (Débaucher les ouvriers). débecter, débéqueter gçl. hlk. İğrendirmek, tiksindirmek (Ton comportement nous débecte). débet er. 1. Borç kalıntısı. 2. (Kamu muhasebesinde) Açık, zimmet (Arrêt de débet. Mise en débet d'un comptable). débile s. 1. Güçsüz, dermansız, takatsiz (Un vieillard débile). 2. Cılız, zayıf (Un enfant débile, une intelligence débile). 3. ad. Geri zekâlı (C'est un débile; un débile mental). débilement bel. Güçsüz güçsüz, débilitant,e s. Güçsüzleştiren, zayıflatan, güçten takattan düşüren; moral bozucu (Oisiveté débilitante, le climat tropical est débilitant). débilitation diş. Güçten düşürme, güçsüzleştirme, zayıflatma. débilité diş. Güçsüzlük, zayıflık, cılızlık, güçten düşme, zekâ geriliği, débiliter gçl. 1. Güçsüzleştirmek, güçsüz düşürmek, zayıflatmak, cılızlaştırmak. 2. mec. Moral bozmak. § Se débiliter: Güçsüz düşmek, cılızlaşmak; morali bozulmak, débine diş. hlk. Sefalet, yoksulluk (Etre, tomber dans la débine). débiner gçl. tkz. Çekiştirmek, aleyhinde konuşmak. § Débiner le truc: argo. Bir gizi açıklamak. § Se débiner: tkz. Tüymek, kaçmak, kirişi kırmak (Il s'est débiné avant l'arrivée de la police). débit er. 1. Satış, sürüm (Cette boutique a beaucoup de débit). 2. Satış yeri (Débit de tabac, débit de boissons). 3. Tomruklan gereğince biçip kereste yapma (Débit d'un chêne en planches). 4. Su, gaz, elektrik gibi şeylerin belli bir zamandaki miktan, verdi, "debi (Le débit d'un fleuve s'exprime en mètres cubes à la seconde). 5. Konuşma tarzı, konuşma (Un conférencier qui a un débit rapide, lent, monotone). 6. (Hesap defterinde) Borç sayfası, borç. § Mettre qch au débit de qn: Bir şeyi birinin borcuna yazmak, ceremesini ona çektirmek (Je vais mettre tous ces frais à son débit). débitable s. Kereste haline getirilebilir, parçalara aynlabilir. débitage er. Kereste haline getirme, débitant,e ad. Satıcı, "bayi (Débitant de tabac, de boissons). débiter gçl. 1. Satmak, sürmek (Débiter des marchandises. Un buffet de gare qui débite des

débiteur

365

rafraîchissements). 2. (Tomrukları) Kereste yapmak. 3. Parçalamak, kesip bölmek (Débiter un boeuf, un mouton). 4. Üretmek, pivasaya çıkarmak (Cette usine débite deux cents voitures par jour). 5. (Belli bir süre içinde şu kadar su, gaz, elektrik gibi şeyler) Vermek ( Cette fontaine débite mille litres à l'heure). 6. mec. Söylemek, anlatmak (Débiter des bêtises, des fadaises, des mensonges). 7. Débiter qn de qch:Birini -kadar borçlıkılmak, borçlandırmak ( Débiter un client de mille francs). débiteur,euse ad. 1. Söyleyen, anlatan, nakleden (Débiteur des sottises). 2. Perakendeci. 3. Doğrama işçisi, doğramacı, débiteur, trice ad. I. Borçlu, verecekli (Débiteur d'une somme avancée). 2. mec. Minnettar, borçlu (Je serai toujours votre débiteur pour le service que vous m'avez rendu). déblai er. 1. Toprak kazma, toprak kaldırma (Travaux: de déblai). 2. ç. Kazılan toprak (Enlever les déblais). déblaiement er. Toprağını kazıp kaldırma, açma. déblatérer gçl. 1. Dırlanıp durmak, söyleyip durmak (Déblatérer des sottises). 2. gsz. Déblatérer contre: -e karşı olmadık sözler söylemek, -i çekiştirip durmak (Déblatérer contre un voisin, contre un mauvais café). déblayage er. Fazla şeyleri kaldırma, temizleme, "tasfiye etme (Déblayage d'une affaire, d'un terrain). déblayer gçl. Açmak, düzeltmek, hale yola koymak (Déblayer une route, une entrée. On va déblayer le grenier pour y aménager une pièce). § Déblayer le terrain: mec. Güçlükleri, engelleri ortadan kaldırmak, zemini hazırlamak, déblocage er. 1. Serbest bırakma (Le déblocage des crédits, des salaires). 2. hlk. Saçmalama, zırvalama. 3. mec. Çözümleme, engelleri kaldırma, düzeltme (Déblocage d'une situation politique). débloquer gçl. 1. Ablukadan kurtarmak (Débloquer une ville, un port). 2. (Basımcılıkta) Geçici olarak tepesi aşağı konulmuş harflerin yerine gerekenleri koymak. 3. Kullanma yada harcama yasağını kaldırmak (Débloquer un compte en banque). 4. Yeniden piyasaya sürmek, satışa çıkarmak (Débloquer des marchandises, des denrées). 5. mec. Çözümlemek, önündeki engelleri kaldırmak (Débloquer les problèmes agricoles). 6. gsz. hlk. Saçmalamak, zırvalamak, saçma sapan şeyler söylemek, déboire er. 1. (İçkiden sonra) Ağızda kalan kötü tat ; ağızdaki yapış yapışlık, ağzı çiriş gibi olma (II en avait encore le déboire à la bouche).

2. ç. D ü ş

déborder kırıklığı, acı, sıkıntı (Eprouver des déboires. Il a connu bien des déboires dans sa carrière politique). déboisement er. Orman kırımı; ormansızlaştırma, ormansızlaşma (Lutter contre le déboisement). déboiser gçl. Ormansızlaştırmak, ağaçlarını kesip yok etmek (Déboiser une colline). déboîtement er. Kemiğin yerinden oynaması, çıkı k. déboîter gçl. 1. (Bir şeyi) Yuvasından çıkarmak (Déboîter une porte, des tuyaux). 2. Eklem yerinden çıkarmak (Déboîter un os; chute qui déboîte l'épaule). § Se déboîter qch: -si çıkmak (Il s'est déboîté le coude, l'épaule). débonder gçl. 1. Tıkacını çıkarmak (Débonder une barrique, un réservoir). 2. gsz. Taşmak, patlamak, fışkırmak, içindekileri ortaya dökmek. § Se débonder: İçini boşaltmak, içindekileri söyleyip rahatlamak, débonnaires. 1. Çok iyi yürekli, kalender, babacan (Un homme débonnaire). 2. Yumuşak huylu (Un mari débonnaire). débonnairement bel. Kalenderce, babacanca, débonnaireté diş. Kalenderlik, babacanlık, yumuşakbaşlıhk. débord er. 1. Taşma, su düzeyinin aşın yükselmesi; t aşkın, su basması. 2. Zıh biçiminde astar taşması. débordant,ei. Taşan, taşkın, bol, aşırı (Uneactivité débordante). § Etre débordand de qch:-taşmak, -saçmak (Il est débordant de santé, de joie). débordé,e s. 1. Taşmış, suları kabarmış (Un fleuve débordé). 2. Geride kalmış, aşılmış (Etre débordé par les événements. Ligne débordée par l'ennemi). 3. Débordé de: -başından aşkın olmak, -den bunalmak (Etre débordé de travail; il est débordé de visiteurs). 4. Sefih. 5. Açılmış; üstü açılmış (Lit débordé; un malade débordé). débordement er. 1. Taşma (Débordement d'un torrent, d'un fleuve). 2. Bolluk, tümen tümen (Débordement d'injures, de paroles). 3. Taşkınlık, fazlalık (Débordement de joie, d'enthousiasme). 4. Sefihlik. 5. Salgın, akın. déborder gsz. I. Taşmak (La rivière déborde à l'époque des crues). 2. Kabarmak, dolup dolup açılmak istemek (Le silence est pénible lorsque le coeur déborde). 3. Déborder de qch: -taşmak (Déborder de vie, de tendresse, d'amour). 4. gçl. Dışına çıkmak (Déborder le cadre de la question). 5. Aşmak( Déborder le front ennemi, l'aile droite). 6. Avara etmek, kıyıdan uzaklaştırmak (Déborder une embarcation). 7. Kenarını kesmek, pervazını kaldırmak. § Faire déborder qn: Birini zıvanadan çıkarmak, sabrını taşırmak. C'est la goutte d'eau qui fait déborder le vase:

débosseler Bardağı taşıran son damla, débosseler gçl. Kabartılarını gidermek (Débosseler une pièce d'argenterie). débotté, débotter er. Çizmelerin çıkarılma anı, bir yere varma anı. § Au débotté: Ayağının tozuyla; varır varmaz, henüz gelmişken, débotter gçl. (Birinin) Çizmelerini çıkarmak (Le nain le débotte). § Se débotter: Çizmelerini çıkarmak, débouchage er. Tıpasını çıkarma, débouché: er. 1. Yol sonu, bitim noktası, 'çıkak, başka bir yere açılma noktası (Débouché d'une vallée, d'une rue). 2. Tecim mallarının sürüldüğü yer, "mahreç, "çıkak, pazar (Sa production ne trouvepas de débouchés). 3. İş alanı ( Cette carrière offre beaucoup de débouchés). débouchement er. Açma, tıkanıklığını giderme (Débouchement d'un passage, d'un conduit). déboucher gçl. 1. Tıpasını çıkarmak (Déboucher une bouteille). 2. Açmak, tıkanıklığını gidermek (Déboucher un tuyau, un lavabo, une pipe). 3. gsz. Déboucher de qch dans qch: -den -e açılmak (Déboucher d'une vallée étroite dans la plaine; déboucher d'une petite rue dans une artère). 4. Déboucher sur, dans: -e dökülmek, açılmak (Les égouts débouchent dans le collecteur. Une rue qui débouche sur la place). S. Déboucher sur qch: Sonu -e varmak (Une philosophie qui débouche sur une résignation stoïque). débouchoir er. Tıpa açacak, tıpa burgusu; boru açacak. § Débouchoir à ventouse: Lavabo pompası, tuvalet pompası, déboucler gçl. 1. (Bir şeyin) Tokasını, kopçasını açmak. 2. Kıvrımlarını bozmak (Déboucler les cheveux). déboulé er. 1. (Dansta) Parmak uçları üzerinde dönme. 2. (Sporda) Bütün hızıyla koşma. § Au déboulé: Tam ininden dışarı çıkarken; fırlayıp geçerken (Tirer un lapin au déboulé). débouler gsz. 1. (Tavşan için) Avcının önünden ansızın geçivermek, kalkmak. 2. Yuvarlanmak, tekerlenmek. 3. gçl. Paldır küldür inmek, yuvarlanırcasına inmek (Débouler l'escalier). déboulonnage, déboulonnement er. 1. Devrilme, tepe taklak gitme (Le déboulonnement d'un ministre, d'un régime). 2. Devirme, al aşağı etme, tepe taklak götürme. 3. Sökme; cıvatalarını sökme, cıvataları sökülme (Déboulonnage d'un appareil). déboulonner gçl. 1. Cıvatalarını sökmek, yerinden sökmek, oynatmak (Déboulonner une pièce mécanique). 2. Devirmek, al aşağı etmek, tepe taklak götürmek (Déboulonner un cabinet, un

366

debout directeur général). débouqementer. den. 1. Bir kanaldan, bir boğazdan çıkma. 2. Kanalın, çıkış yeri, bir boğazın çıkış yeri. débouquer gsz. den. Bir kanaldan, bir boğazdan geçmek; bir kanalın ağzından çıkmak, débourbage er. Taşını, toprağını, çamurunu temizleme (Débourbage d'un minerai). débourber gçl. 1. Çamurunu temizlemek (Débourber un étang, un canal). 2. Çamurdan çıkarmak (Débourber un tombereau). 3. mec. (Eski) Sıkıntıdan, çok kötü bir durumdan kurtarmak. 4. Çamursu tadını, çamursu kokusunu gidermek (Débourber un poisson). débourbeur er. Madenlerin taşını toprağım ayıklayan makine. débourgeoisé,e s. Burjuva alışkanlıklarını yitirmiş, burjuvalıktan çıkmış, débourgeoiser gçl. -i Burjuvalıktan çıkarmak, -e burjuva alışkanlıklarını yitirtmek, débourrage er. 1. Kıllarını alma, tüylerini çıkarma (Débourrage des peaux). 2. (Tarağın) Dişlerini temizleme (Débourrage d'une carde). 3. Yün döküntüsü, yün kıtığı. 4. (Hayvanı) Terbiye etme, eğitme (Débourrage d'un poulain). débourrer gçl. 1. Tüylerini temizleyip çıkarmak (Débourrer le cuir). 2. (Bir şeyin) Kıtığını, (silâhın) sıkısını çıkarmak. 3. (Taraklı aletlerin) Dişlerini temizlemek. 4. İçindeki tütünü boşaltmak (Débourrer une pipe). S. (Binicilikte bir hayvanı) Terbiye etmek, eğitmek (Débourrer un cheval). S. gsz. (Ağaçlar) Tomurcukları patlamak (La vigne débourre). débours er. 1. Öndelik, avans (İla couvert une partie de ses débours). 2. Masraf, ufak tefek harcamalar (J'ai tenu un compte de mes frais de correspondance pour rentrer dans mes débours). déboursement er. Ödeme, ödenme (Le

déboursement d'une somme). débourser gçl. Kesesinden para çıkarıp vermek, ödemek (Il a obtenu tout ça sans rien débourser, sans débourser un sou). déboussoler gçl. tkz. Şaşırtmak, afallatmak, feleğini şaşırtmak (Son échec l'a déboussolé). debout bel. 1. Dik, dikine (Mettre un meuble debout, mettre du bois debout). 2. Ayaküstü, ayağa, ayakta (Se tenir, rester debout. Se mettre debout). 3. Ayağa kalkmış, uyanmış, yataktan çıkmış (Je suis debout à six heures du matin). 4. Ayağa kalkmış, iyileşmiş (Il est déjà debout). S. Uni. Ayağa kalk! Kalk! § Vent debout den. Ters rüzgâr, baştan esen rüzgâr. Etre encore, toujours debout: Hâlâ sağlam durmak (Cette muraille est

débouté toujours debout. Le pont construit par les Romains est encore debout). Mettre qch debout: -i derleyip toparlamak, gerçekleştirmek (Mettre une affaire debout). Ne pas tenir debout: Usa yatkın olmamak, mantığa uymamak (Cet argument ne tient pas debout. Sa théorie ne tient pas debout). Rester debout: Ayakta kalmak, sağlam kalmak (Après le bombardement, il ne restait que quelques maisons debout). Tenir debout: Tutarlı olmak, gerçeğe yakın olmak, usa yatkın olmak (Une intrigue qui tient debout). débouté, déboutement er. Dâvanın reddi, déboutergç/. huk. 1. Reddetmek. 2. Débouter qn de qch: Birinin -sini reddetmek (Débouter un plaideur de son appel. Le tribunal l'a débouté de sa demande). déboutonner gçl. (Bir şeyin) Düğmelerini açmak, düğmelerini çözmek ( Déboutonner un pardessus, sa veste, son pantalon). § Se déboutonner: 1. Giysilerinin düğmelerini çözmek. 2. Düğmeleri açılmak. 3. mec. tkz. Düşündüklerini çekinmeden rahat rahat söylemek; saf saf konuşmak, itiraf etmek. Rire à ventre déboutonné: Kah kah gülmek, göbeğini hoplata hoplata gülmek, débraillé,e s. X. Hırpani, çapaçul (Une tenue débraillée). 2. Dikkatsiz, serbest, açık saçık (Des manières débraillées, une conversation débraillée). 3. er. Hırpanilik, çapaçulluk (Le débraillé de sa tenue me dégoûtait). débrailler (se) gsz. X. Göğsünü bağrını açmak. 2. Açık saçıklaşmak (La conversation se débraille). débranchement er. 1. (Vagonları) Katardan ayırma. 2. (Elektrikli araçları) Prizden çıkarma, devreden çıkarma (Débranchement d'une machine à laver). débrancher gçl. I. Katardan ayırmak, kesip ayırmak (Débrancher un wagon). 2. Prizden çıkarmak, akımdan ayırmak, "cereyandan çıkarmak (Débrancher un fer à repasser). débrayage er. I. Debriyaj; kavrama (Dans une automobile le débrayage se fait au moyen d'une pédale). 2. İşbırakımı, işi bırakma, grev (Plusieurs débrayages avaient eu lieu récemment dans les entreprises nationalisées). débrayer gçl. 1. (Makineyi, motoru) Avaraya almak, kavramak, debriyaj yapmak. 2. tkz. gsz. İşi paydos etmek; işbırakımına, greve gitmek (Le personnel avait décidé de débrayer pendant une demi-journée pour protester contre le licenciement de deux ouvriers). débridé,e s. mec. Dizginsiz, sınırsız, alabildiğine serbest (Imagination débridée, sensualité

367

débucher débridée). débridement er. I. Açma, yarma (Débridement d'une plaie). 2. Boşanma, ortaya dökülme (Le débridement des intincts de violence). 3. Serbest bırakma, baskı altına almama (Le débridement des instincts). débrider gçl. I. (Hayvanın) Yularını çıkarmak (Débrider un cheval). 2. Açmak, yarmak (Débrider une plaie, un abcès). 3. Serbest bırakmak, frenlememek (Débriderses instincts). § Sans débrider: Ara vermeden ; kesintisiz, aralıksız (Il a dormi dix heures sans débrider). débris er. I. Kırıntı, döküntü (Les débris d'un vase brisé, d'un vaisseau submergé). 2. Artık (Les débrisd 'unplat, d'unmets). 3. Kalıntı (Lesdébris d'un empire, d'une armée). § Un vieux débris: Yaşlı, moruk, débrochage er. (Bir kitabın) Cildini sökme, débrocher gçl. I. Şişten çekmek, şişten çıkarmak (Débrocher une volaille, une viande). 2. Cildini sökmek (Débrocher un livre). débrouillage er. I. Açıkgözlük, işini bilirlik,

beceriklilik. 2. Çözme, açma. débrouillard, e s. ve ad. tkz. Açıkgöz, işini bilir, becerikli (Un homme débrouillard, c'est un débrouillard). débrouillardise diş. Açıkgözlük, işini bilirlik, beceriklilik. débrouillement er. Çözme, açma (Débrouillement des fils d'un écheveau). débrouiller gçl. 1. Çözmek, açmak (Débrouiller les fils d'un écheveau). 2. Açıklamak, aydınlığa kavuşturmak (Débrouiller les événements compliqués). 3. Débrouiller qn: -in gözünü açmak; -i dümen çevirmeye alıştırmak. § Se débrouiller: İşin içinden çıkmak, çulunu sudan kurtarmak, paçasını kurtarmak (Il sait se débrouiller). débroussaillement er. (Bir yerin) Çalı çırpısını ayıklama; çitten ağaçtan arındırma, açma (Débroussaillement d'un terrain). débroussailler gçl. 1. (Bir yerin) Çalı çırpısını ayıklamak (Débroussailler un ehemin de fer). 2. mec. Çözmek, aydınlığa kavuşturmak (Débroussailler une question difficile). débucher gsz. 1. (Av hayvanı) Ormandan çıkmak (Le cerf a débuché). 2. gçl. (Av hayvanım) Ormandan dışarı uğratmak (Pour débucher les lièvres, on battait du tambour). 3. Débucher qn: Birini yerinden etmek, atmak, débucher, débuché er. 1. (Av hayvanının) Ormandan çıkış ânı. 2. Bu çıkışı haber veren boru sesi (Sonner le débuché).

débudgétisation débudgétisation diş. Bütçeden çıkarma, bütçe dışı bırakma (Débudgétisation de certains in vestissements). débudgétiser gçl. Bütçeden çıkarmak, bütçe dışı bırakmak (Débudgétiser un investissement). débusquer gçl. 1. (Av hayvanı) Ormandan dışarı uğratmak (Débusquer un lièvre). 2. gsz. Ormandan dışan çıkmak (Le sanglier a débusqué). 3. gçl. mec. Bir yerden atmak, sığındığı yerden çıkarmak, kovmak, débuter 1. Başlangıç (Ilestalité depuis le début desa maladie. Le début d'un discours, d'un entretien, d'un livre, d'un événement). 2. Başlama, ilk adımları atma, başlangıç dönemi (Le début d'une carrière. Il a fait ses débuts au Théâtre National). 3. (Kimi oyunlarda) İlk el. § Au début: Başlangıçta, ilkin (Il s'est mis à sourire, au début, je n'ai pas compris pourquoi). Au début de: -in başlangıcında (Il sera ici au début du mois prochain). Du début à la fin: Baştan sona. débutant, e s. ve ad. 1. (Bir işe, bir mesleğe) Yeni başlayan, yeni giren, "müptedi. 2. diş. Yüksek sosyeteye ilk kez giren genç kız (Bal des débutantes). débuter gsz. 1. (Kimi oyunlarda) İlk oynamak, ilk oynayan kendisi olmak. 2. Débuter par: -ile başlamak (Son discours débute par une citation). 3. Débuter dans: -e yeni girmiş olmak, yeni başlamak (Débuter dans la vie. Débuter dans la haute société). 4. Bir mesleğe ilk başlamak (Cet acteur a débuté dans un film policier). 5. gçl. Débuter qch par: Bir şeyi -ile başlatmak, açmak (Débuter la séance par un discours). deçà ilg. Deçà et delà: Oraya buraya; şurda burda (Aller, courir deçà et delà, deçadelà). En deçà de: -in berisinde (En deçà de la rivière). En deçà, par deçà: Beride, décacheter gçl. X. Mühürünü sökmek, mühürünü bozmak. 2. Açmak (Décacheter une lettre). décadaire s. On günde bir olan. décade diş. 1. Onluk. 2. (Fransız Devrimi takviminde hafta yerine kabul edilen) On günlük zaman. 3. On bölümlük bir yapıtın her bir bölümü (Les décades de Tite-Live). 4. On yıllık zaman (Je parle de la dernière décade du XVIII. siècle). décadence diş. 1. Çökme, çöküş (Les raisons économiques de la décadence d'un empire). 2. Gerileme, düşkünleşme başlangıcı. 3. Roma İmparatorluğunun son dönemi, çökme yılları (Les poètes de la décadence). § Etre, tomber en décadence: Gerilemek, çökmekte olmak, décadent, e s. 1. Gerilemekte, çökmekte olan, gerileyici (Période décadente d'un pays. Un

368

décamètre peuple décadent, un art décadent. Une civilisation décadente). 2. (Yazında) Simgecilik akımının öncüsü, karamsar (Poètes décadents, l'école décadente). 3. er. ç. Simgecilik okulunu hazırlayan karamsar yazar ve sanatçılar, décadi er. Fransız devrim takviminde on günlük haftanın son günü. décaèdre 1. er. On yüzeyli cisim. 2. s. On yüzeyli,on yüzlü. décaféinergçl. Kafeinini almak, kafeinsizleştirmek (Décaféiner le café). décagonal, e s. Ongen biçiminde (Un prisme décagonal). décagone er. Ongen, décagramme er. Dekagram, on gram. décaissement er. Sandıktan yada kasadan çıkarma, décaisser gçl. 1. Sandıktan yada kasadan çıkarmak (Décaisser des marchandises). 2. Kasadan çekmek (Décaisser une somme d'argent). décalage er. 1. Dengeleme, dengeye getirme (Décalage d'un meuble, d'une horloge). 2. Zaman yada mesafe bakımından fark (Un décalage de dix minutes, un décalage de cent mètres). 3. Uymama, tutmama, fark (Un décalage entre le motet le sens, entre le signe et l'idée). décalcifiant, e s. Kireç azaltıcı, kireç miktarını

düşürücü (Régime décalcifiant). décalcification diş. Kireçsizlendirme, kireç miktarını düşürme, décalcifier gçl. Kirecini azaltmak, kireç miktarını düşürmek (Le citron décalcifie l'organisme). décalcomanie diş. 1. Cam yada porselen üzerine çıkartma ile resim geçirme. 2. Çıkartma resim, décaler gçl. 1. İleri yada geri almak (Décaler une maison, un meuble). 2. Dengelemek, denge durumuna getirmek (Décaler une horloge). 3. Décaler de: -kadar ileri yada geri almak (Décaler un repas d'une demi-heure). 4. Payandalarını almak. décalitre er. Dekalitre, on litre, décaiogue er. On Emir, "Evamir-i aşere; Sina dağında Tanrı'nın Musa peygambere verdiği söylenilen on kutsal buyruk, décalotter gçl. (Bir şeyin) Üstünü açmak, tepeliğini kaldırmak. décalquage er. (Bir şeklin) Kopyasını çıkarıp başka bir yere geçirme, çıkartma yapma, décalque er. Taklit, kopya. décalquer gçl. Kopyasını çıkarıp başka bir yere geçirmek, çıkartma yapmak (Décalquer un dessin, un tableau). décalvant, e .v. Kelleştirici. décamètre er. Onmetre, "dekametre.

décamper décamper gsz. 1. Ordugâh kaldırmak (L'armée décampa pendant la nuit). 2. mec. hlk. Pabuçsuz kaçmak, çabucak kaçıp gitmek, tüymek (Quand les policiers sont venus, le voleur avait déjà décampé). 3. Décamper de: -den defolmak, savuşmak (Décampez d'ici!). décanal, es. Dekanlığa değgin (Arrêtédécanal). décanat er. 1. Dekanlık. 2. Başrahiplik. 3. Başrahiplik süresi, décaniller gsz. tkz. Kaçmak, firar etmek, tüymek, décantage, er. décantation diş. 1. Süzme. 2. Anlaştırma, durulaştırma. décanter gçl. 1. Süzmek, içindeki çökelti maddelerinden arıtmak (Décanter un liquide). 2. mec. Durulaştırmak, iyice aydınlığa kavuşturmak, oturtmak (Décanter ses idées). §Se décanter: Durulaşmak, iyice belirmek, oturmak (Peu à peu ses réflexions se décantaient). décanteur er. décanteuse diş. Sıvıian süzüp arıtma makinesi (Décanteur industriel. Déshydrater des boues à l'aide de décanteuses). décapage, décapement er. Kirini pasını temizleme, décapant er. Antıcı, temizleyici; kir pas temizleyici madde. décaper gçl. 1. Kirini pasını temizlemek (Décaper des parquets sales). 2. Pasını, almak, parlatmak (Décaper du cuivre). 3. Décaper qch de: Bir şeyi -den kurtarmak, arıtmak (Décaperlalittératurede ses rouilles, de ses croûtes). 4. gsz. (Gemi) Bir burunu aşıp engine açılmak, burunu dönmek, décapeur er. Maden arıtma işçisi, décapitaliser gçl. Başkentlikten çıkarmak (Décapitaliser une ville). décapitaliser gçl. Yatırılan sermayenin tümünü yada bir bölümünü geri çekmek (Décapitaliser une entreprise). décapitation diş. Boynunu vurma, kellesini uçurma (Il a été condamné à la décapitation). décapiter gçl. 1. Boynunu vurmak, kellesini uçurmak. 2. Üst dallarını kırmak, koparmak (La tempête a décapité plusieurs arbres). 3. Önderlerini, elebaşlarım yakalamak, ortadan kaldırmak (Décapiter un complot, un parti, une bande). décapodes er. ç. hayb. Onayaklılar. décapotable s. Üstü açılabilir (Voiture décapotable). décapoter gçl. Kaportasını açmak (Décapoter sa voiture). décapsulage er. Tıpasını çıkarma (Décapsulage d'une bouteille). décapsulation diş. hek. Kapsülünü aima, décapsuler gçl. 1. Açmak; tıpasını, kapsülünü

369

décemment çıkarmak (Décapsuler une bouteille). 2. Kapsülünü almak (Décapsuler un rein). décapuchonner gçl. Başlığını çıkarmak (Décapuchonner un stylo). décarburant, e s. Kömürsüzleştirici, kömürünü azaltıcı. décarburation diş. Kömürsüzleştirme, kömürünü azaltma. décarburer gçl. Kömürünü almak, kömürsüzleştirmek, kömür oranını düşürmek (Décarburer la fonte). décarcasser (se) gsz. tkz. Çok çabalamak, didinmek, kıçını yırtmak, décarreler gçl. Döşemelerini, döşeme taşlarını sökmek (Décarreler une cour, une salle). décartellisation diş. Kartelleri kaldırma (Politique de décartellisation). décasyllabe, décasyllabique s. 1. On hcccli (Vers décasyllabe). 2. er.On heceli dize (Poème écrit en décasyllabes). décathlon er. Dekatlon, on aşamalı yarış, décati, e s. Çökmüş, yaşlanmış, tazelik ve güzelliğini yitirmiş, décatir gçl. Parlaklığını gidermek (Décatir une étoffe). § Se décatir: Yaşlanmak çökmek, güzellik ve tazeliğini yitirmek, décatissage er. (Bir kumaşın) Parlaklığını giderme, decauville er. Dar hatlı demiryolu, dekovil, décavé, e s. ve ad. 1. Kumarda yutulmuş (Un joueur décavé, un décavé). 2. mec. Mahvolmuş (Il est complètement décavé). décaver gçl. (Kumarda karşısındakinin) Bütün paralarını kazanmak, yutmak (Décaver son adversaire en deux coups). § Se décaver: Yutulmak, bütün parasını kumarda yitirmek; meteliksiz kalmak, décédé, e s. ve ad. Ölmüş, ölen; vefat etmiş °müteveffa.

décéder gsz. Ölmek, "vefat etmek (Il est décédé depuis vingt ans). décelables. Ortaya çıkarılabilir, décèlement er. Ortaya çıkarma, meydana koyma, déceler gçl. 1. Ortaya çıkarmak, meydana koymak (Déceler un secret, une intrigue). 2. Göstermek, -in belirtisi olmak (Cette végétation décèle la présence de carbonate de chaux dans le sol). décélération diş. Yavaşlatma, hızını kesme, hızını azaltma. décembre er. Aralık ayı, Aralık (Je partirai en décembre). décemment bel. 1. Kibarca, edeplice (Se tenir, agir, s'exprimer décemment). 2. Doğrusu, hakçası (Décemment, il ne pouvait pas refuser cette offre).

décemvir 3. Doğru dürüst, yolunca yordamınca (Etre vêtu décemment, réciter décemment un poème). décemvir er. (Eski Roma'da) Onlar Meclisi üyesi, décemviral, e s. Onlar Meclisine değgin, décemvirat er. (Eski Roma'da) Onlar Meclisi, décence^. 1. Utanma duygusu, *edep,°haya (Elle parle de tout, sans jamais blesser la décence). 2. İncelik, kibarlık (Vous pourriez avoir la décence de vous taire après ce que vous avez fait). 3. Yol yöntem, yol yordam (Etre vêtu avec décence). décennal, es. 1. On yıl süren, on yıllık (Un plan décennal). 2. On yılda bir olan, on yıldalık (Prix décennal). décennie diş. On yıllık süre, on yıl. décent, e s. 1. Yoluna yordamına uygun, yol yönteme uygun, yolunca, yollu yöntemli (Une tenue décente). 2. Doğru dürüst (Elle joue du piano d'une manière décente). 3. Kibar, nazik, ince (Une société décente). 4. Uygun, "münasip On cherche à tenir l'examen à un niveau décent. Il serait plus décent de ne rien répondre). décentralisateur, trice s. ve ad. Yerinde yönetici, •yadözekçi "ademi merkeziyetçi (Politique décentralisatrice. Les décentralisateurs). décentralisation diş. Yerinden yönetme, "ademi merkeziyetçilik, *yadözekçilik (Décentralisation politique, administrative). décentraliser gçl. Yetkisini genişletmek, daha özerk kılmak, *yadözekleştirmek. décentrement er. fiz. (Merceklerde) "Merkez kayması, "merkezini kaydırma, özek kayması, özeğini kaydırma, décentrer gçl. Merkezini, özeğini kaydırmak. § Se décentrer: Merkezi, özeği kaymak, déception diş. Düş kırıldığı (Eprouver, causer une déception). décercler gçl. Çemberim çıkarmak (Décercler un tonneau, une cuve). décérébré,e i. mec. Beyinsiz, kafası çalışmayan (Des élites décérébrées). décérébrer gçl. Beynini çıkarmak (Décérébrer un chien, une poule). décerner gçl. 1. Çıkarmak, kesmek (Décerner un mandat d'arrêt: Bir tutuklama müzekkeresi kesmek). 2. Décerner qch à qn: Birine .. .vermek (Décerner un prix, une médaille, une récompense à quelqu'un). décervelage er. 1. Beynini patlatma. 2. Beyinsizleştirme, aptallaştırma, décerveler gçl. 1. Beynini patlatmak. 2. mec. Beyinsizleştirmek, aptallaştırmak, décès er. Ölüm, "vefat (Tout décès doit être constaté par le médecin de l'état civil. Magasin fermé pour

370

déchargeoir

cause de décès). Acte de décès: Ölüm kâğıdı, ölüm ilmühaberi. décevant, es. 1. Düş kırıklığına uğratıcı, düş kırıcı (Un voyage décevant, un résultat décevant). 2. Aldatıcı, yanıltıcı (Une apparence décevante). décevoir gçl. 1. Sarsmak, bozmak (Il a déçu mes espérances, ma confiance). 2. Düş kırıklığına uğratmak (Tu m'as déçu). déchaîné,e s. 1. Kudurgan, çok şiddetli, zincirden boşanmış gibi (Les vents déchaînés, les flots déchaînés). 2. Çok kızmış, kudurmuş (Cet enfant est déchaîné). f déchaînement er. 1. Boşaltma, sel gibi ortalığı kaplama (La guerre provoque des déchaînements de haine). 2. Kudurganlık, zincirden boşanma (Le déchaînement des flots, des vents). 3. Büyük öfke, kızgınlık, kudurup köpürme, déchaîner gçl. 1. Zincirden boşandırmak, serbest bırakmak, alabildiğine ortaya salmak (Déchaîner les tempêtes, les passions, la colère). 2. mec. Kışkırtmak, uyandırmak, alevlendirmek (Déchaîner la haine. Déchaîner l'opinion publique contre quelqu'un). § Se déchaîner: 1. Zincirden boşanmak, şiddetle başlamak (La tempête s'est déchaînée). 2. Kızıp köpürmek (Il s'est déchaîné contre les politiciens). déchanter gsz. tkz. Alt perdeden almak, aşağıdan almak, yelkenleri suya indirmek (Ils commencent à déchanter). déchaperonner gçl. (Avcı kuşların) Başlığını çıkarmak (Déchaperonner un faucon). décharge diş. 1. Yük indirme, yük boşaltma. 2. Döküntü yeri (L'entrepreneur a évacué le tas de gravats à la décharge). 3. Yayhm ateş (Une première décharge abattit quelques assaillants). 4. (Evlerde) Gereksiz eşya yeri. 5. (Mimarlıkta) Kurtbacağı denilen ve eğretiye almakta kullanılan sehpa. 6. Makbuz, alındı (Je vous laisse ce colis, mais vous voudrez bien me signer une décharge). 7. mec. Hınç alma, kurtlarım dökme. 8. Boşalım, içini dökme. 9. Aklama, ibra. § Décharge électrique: Elektrik boşalması. Donner décharge à qn: Birini aklamak, temize çıkarmak, "ibra ètmek. Payer à la décharge de qn: Birinin zimmetine ödemek. Témoin à décharge: Lehte tanık. déchargement er. 1. Boşaltma (Le déchargement d'un camion, des briques, d'une cargaison, d'un wagon). 2. (Silâh) Boşaltma, içindeki mermiyi çıkarma (Déchargement d'une arme à feu). déchargeoir er. f. Bir yerde toplanan fazla suyun aktığı yer yada oluk. 2. Dokuma tezgâhında kumaşın sarıldığı silindir, sarmı, selmin. 3. Buhar

décharger

371

déchiqueter

makinalarında buhar boşaltma borusu, décharger^/. 1. Yükünü boşaltmak (Déchargerun bateau, un mulet). 2. (Silâh) Boşaltmak (De retour au cantonnement, les soldats avaient déchargé leurs armes). 3. Ateş etmek, kurşunlarını ateş edip boşaltmak (Le bandit a déchargé son revolver sur ses poursuivants). 4. Vergisini hafifletmek; vergiden bağışık tutmak (Décharger un contribuable). 5. Boşaltmak, indirmek (Décharger des marchandises, du charbon). 6. Rahatlandırmak, rahatlatmak (Décharger sa conscience). 7. Elektrik yükünü tüketmek. 8. Lehine tanıklık etmek (Décharger un accusé). 9. Décharger qn de qch: Birini -den kurtarmak, bağışık tutmak (Déchargerunporteur d'un fardeau. Décharger un employé de certains travaux). 10. gsz. Solmak, renk atmak (Un tissu qui décharge au lavage). § Décharger son coeur: İçini boşaltmak, derdini söylemek, içini dökmek. Décharger sa bile, sa rate: Safrasını dökmek, kızmak, huysuzlanmak. Décharger sa colère sur qn: Öfkesini -den almak; öfkesini-e boşaltmak, § Se décharger de qch: -den kendini kurtarmak, -den çekilmek (Se décharger d'un travail, de certains travaux). déchargeur er. Boşaltma işçisi; iskele hamalı, yükçü.

2. Etleri çekilmek, kökleri açığa çıkmak (Dents qui se déchaussent). déchausseuse diş. Asmaların dibini açmaya yarayan küçük saban, déchaussoir er. Ağaçların dibini açmaya yarayan âlet. déchard, es. hlk. Parasız, sefil, züğürt. dèche diş. hlk. Parasızlık, züğürtlük; sefalet (Etre dans la dèche). déchéance diş. 1. Güçten düşme, düşkünlük, güçsüzlük (Déchéance intellectuelle. L'alcool l'a mené à une déchéance totale), 2. İktidardan düşme, düşürülme (Proclamer la déchéance d'un souverain). 3. Gözden düşme. 4. (huk). Çıkarma, çıkarılma; kaldırma, kaldırılma; "iskat (Déchéance de la nationalité: Vatandaşlıktan çıkarma, vatandaşlıktan çıkarılma. Déchéance de la puissance paternelle: Velayetin kaldırılması). déchet er. 1. Fire (Il faut tenir compte du pourcentage du déchet). 2. Artık, kalıntı (Le boucher a ajouté des déchets pour le chien de la maison. Déchet de fonte, déchet d'étoffe). 3. mec. Değerden düşme, gözden düşme. 4. mec. İnsan müsveddesi, düşük adam ( C'est un pauvre déchet, c'est un déchet de l'humanité). décheveler gçl. Birinin saçım bozmak, déchiffonner gçl. Buruşukluğunu gidermek,

décharné, e s. 1. Etsiz, etleri dökülmüş (Squelette décharné). 2. Pek zayıf, kuru (Visage décharné, doigts décharnés). décharner gçl. 1. Etini çıkarmak (Déchanter un cadavre). 2. Çok zayıflatmak (Cette maladie l'a bien décharné). déchaumage er. Anız bozma, déchaumer gçl. Anız bozmak (Déchaumer un champ). déchaumeuse diş. Nadas sabanı ; anız bozma sabam, déchaussage er. Dibini açma, köklerini açıkta bırakma (Déchaussage des plantes). déchaussé, t s. 1. Ayakkabısız, ayakkabısı çı karılmış ( Pieds déchaussés ). 2. Etleri dökülmüş, kökü açıkta kalmış (Dents déchaussées). 3. Temelleri çürümüş (Mur déchaussé). déchaussement er. 1. Etleri çekilme, kökü açıkta kalma (Déchaussement d'une dent). 2. Temel etrafındaki toprağı çekilme ( Déchaussement d'un mur).

kırışıklığını gidermek (Déchiffônner un tissu). déchiffrable s. Sökülebilir, çözülebilir, açıklanabilir, déchiffrage, déchiffrement er. Sökme, çözme, anlama, açıklama, okuma (Les lettres effacées rendaient difficile le déchiffrement. Le déchiffrement des inscriptions antiques). déchiffrer gçl. 1. Şifresini çözmek (Déchiffrer un message, une dépêche diplomatique). 2. Okumak, sökmek, çözmek (Une écriture difficile à déchiffrer. Champollion a déchiffré les hiéroglyphes). 3. (Bir notayı) Bir bakışta okuyup çalmak (Déchiffrer un morceau). 4. Açığa çıkarmak, meydana çıkarmak (Déchiffrer une intrigue). 5. Açıklamak, "ifşa etmek (Déchiffrer un secret). 6. Anlamak, çakmak, kavramak (J'ai déchiffré ses intentions). 7. Déchiffrer qn: -in kimliğini ortaya çıkarmak, déchiffreur, euse ad. Şifre çözücüsü, şifre açıcı, şifre memuru.

déchausser gçl. 1. Birinin ayakkabısını çıkarmak (Déchausser un enfant). 2. Dibini açmak, köklerini dışarı çıkarmak (Déchausser un arbre, une plante). 3. Temelinin etrafındaki toprağı açmak (Déchausser un mur). § Se déchausser: 1. Ayakkabılarını çıkarmak (Je vais me déchausser).

déchiquetage er. Parça parça etme, parça parça olma; doğrama, doğranma; kıyma, kıyılma, déchiqueté, e s. 1. Kenarı tırtıklı (Feuille déchiquetée). 2. Parçalanmış, param parça (Une chemise déchiquetée). déchiqueter gçl. 1. Parçalamak, doğramak, parça

déchiqueture parça etmek (Le tigre a déchiqueté sa proie. Déchiqueter de la viande). 2. Kenarını tırtıklı kesmek, tırtıklı yapmak (Déchiqueter une photographie). déchiqueture diş. Kırpıntı, kesilmiş parça (Déchiquetures d'étoffe). déchirant, e s. 1. Yürek parçalayıcı, iç ezici (Un eri déchirant). déchiré, e 1. Yırtık, yırtılmış (Une chemise déchirée). 2. Yüreği parçalanan, çok acı çeken, acılı (Il est bien déchiré). 3. Parçalanmış, bölünmüş (Un pays déchiré). déchirement er. 1. Yırtma; yırtılma, kopma (Le déchirement d'une étoffe; le déchirement d'un muscle,d'unefibre). 2. Büyük acı (Le déchirement d'une séparation). 3. Bölünme, çekilme, parçalanma (L'Europe est en proie à de grands déchirements). 4. Çatışma, çekişme, kavga (Des déchirements politiques). § Déchirement de coeur: tç acısı, yürek yarası, büyük acı. Déchirement d'entrailles: Şiddetli karın ağrısı, déchirer gçl. 1. Yırtmak (Déchirer une robe, ses habits, une lettre). 2. Berelemek, sıyırmak (Les épines lui ont déchiré le bras). 3. Kıvrandırmak (Le remords la déchire). 4. Çok üzmek, yüreğini parçalamak (Un spectacle qui déchire). 5. Parçalamak, bölmek (La guerre civile a déchiré le pays). 6. Déchirer qn: mec. Birini ağır suçlamak, lekelemeye çalışmak (La presse déchire ce ministre). 7. Delmek, yarmak, bozmak (Un cria déchiré le silence. Un éclair a déchiré la nuit). 8. Tırmalamak, rahatsız etmek (Un bruit qui déchire l'oreille). § Déchirer l'âme à qn: Birinin yüreğini parçalamak. Déchirer la toile: (argo) Yellenmek. Déchirer qn à belles dents: Birinin şiddetle aleyhinde bulunmak. § Se déchirer: 1. Yırtılmak (Sa robe s'est déchirée). 2. Birbirini yemek, birbiriyle didişmek (Des amants qui se déchirent). déchirure diş. 1. Yırtık (Il a fait une déchirure à son pantalon). 2. Yarık, çatlak (Les déchirures de l'écorce terrestre). déchloruré,e s. Tuzsuz (Régime alimentaire déchloruré). déchoir gsz. 1. Düşmek, azalmak (Sa popularité commence à déchoir, sa fortune a beacoup déchu). 2. Déchoir de qch: -den düşmek (Déchoir de sa grandeur, desonposte, desonrang, de sa dignité). § Déchoir aux yeux de qn: Birinin gözünden düşmek (Il déchoit à mes yeux, aux yeux de ses amis). déchristianisation diş. Hıristiyanlıktan kurtarma, hıristiyanhktan çevirme, déchristianiser gçl. Hıristiyanhktan kurtarmak,

372

décimal hıristiyanhktan çevirmek (Déchristianiser un pays). déchu,e s. 1. Düşmüş, düşük. 3. Tanrının sevgisini yitirmiş, günahkâr. 3. er. Düşkün (Tendre la main aux déchus) § Etre déchu de qch: -den düşmek, yoksun kalmak (Un prince déchu de son trône. Il est déchu de ses privilèges). décidé, e s. X. Kararlı, kesin kararlı (Un homme décidé. Il a un air décidé). 2. Kararlaştırılmış (C'est une chose décidée) 3. Açık, belli, kuşku götürmez (Il a un goût décidé pour les ouvrages anciens).

décidément bel. 1. Hiç kuşku yok, "muhakkak (Décidément, cet homme est fou). 2, Kararlaştırılmış bir biçimde, belli bir biçimde, décider gçl. 1. Çözümlemek, karara bağlamak (Décider une question, un point de droit). 2. Saptamak, kararlaştırmak (Les médecins ont décidé l'amputation d'un bras). 3. Karar vermek (Le président décide que la séance reprendra le lendemain). 4. Sonucuna vardırmak, yol açmak, sonucunu doğurmak (L'intervention de ce député a décidé la chute du ministre). 5. Décider qn à f.qch: Birini -meye karar verdirme!^ ikna etmek (Il m'a décidé à partir). 6. Décider qn à qch: Birini -e karar verdirmek (Je l'ai enfin décidé à ce voyage). 7. Décider de qch: -hakkında karar vermek, -i kararlaştırmak ( Le chefde l'Etat décide de la paix ou de la guerre). 8. Décider de qch: -in "kaderini tayin etmek, yazgısını belirlemek (Cette dernière tentative décidera de notre destinée; c'est ce but qui décidera du jeu). 9. Décider de f.qch: -meye karar vermek (J'ai décidé de démissionner) .10. Etre décidé à qch, à f. qch: -de, -mekte kararlı olmak (Je suis décidé à tout, j'y suis décidé. Il sont décidés à quitter cette région). § Se décider: 1. Çözümlenmek, sonuca bağlanmak (La question s'est décidée après une longue discussion). 2. Seçimini yapmak, kararını vermek (Il est temps de te décider: de quel côté veux-tu aller?). 3. Se décider pour qch: -i seçmek; -de karar kılmak (Elle s'est décidée pour une robe de taffetas). 4. Se décider à f. qch: -meye karar vermek (Il s'est décidé à partir). 5. Se décider à qch: -e karar vermek (Se décider à une opération). décideur s. ve er. Karar veren, karar verme yetkisinde olan (Organisme décideur; les décideurs). décigrade er. Desigrat. décigramme er. "Desigram, gramın onda biri. décilitre er. Desilitre, litrenin onda biri. décimal, es. mat. 1. Ondalık (Nombredécimal). 2. Onluk (Système décimal).

décimaliser

373

décimaliser gçl. Ondalık sistemi uygulamak, ondalık sisteme uydurmak, décimation diş. (Eskiden) Ad çekmeyle yenik bir kent nüfusunun onda birini öldürme (Ville ' condamnée à la décimation). décime er. Frangın onda biri, on santim, décimer gçl. 1, (Eskiden) Yenik bir kent nüfusu arasında, ad çekmeyle her on kişiden birini öldürmek. 2. Çok kişi öldürmek, kırıp geçirmek (La guerre a décimé la jeune génération). décimètre er. Desimetre, on santimetre, décintrage, décintrement er. (Mimarlıkta kemerin) Kalıbını sökme, décintrer gçl. (Mimarlıkta kemerin) Kalıbını sökmek (Décintrer une arcade). décisif,ive s. i . Kesin, kesin bir sonuca götüren (Un jugement décisif. Ce combat sera décisif). 2. Kesin kararlı. décision diş. 1. Karar (La décision appartient à mon père. Je n'aipaspouvoir de décision). 2. Metanet, cesaret, kararlılık (Il a montré beaucoup de décision dans cette affaire). § Décision administrative: İdare kararı. Décision arbitrale: Hakem kararı. Décision de déclaration d'urgence:

İvedilik kararı. Décision définitive: Kesin karar, "nihai karar. Décision de l'assemblée générale:

Genel kurul kararı. Décision de quitus: "Beraat-i zimmet mazbatası. Décision d'office: Re'sen karar. Décision exécutoire Yürütme karan. Décision

judiciaire:

Adli

karar.

Décision

juridictionnelle: Yasama karan. Décision par chambres réunies: İçtihat birleştirme karan, tevhid-i içtihad kararı. Décision unanime: Oybirliğiyle verilen karar. Prendre une décision: Karar almak. Prendre la décision de f. qch: -mek kararı almak. Soumettre qch à la décision de qn: Bir şeyi -in kararına sunmak, décisionnelle s. Karara değgin, kararla ilgili (Processus décisionnel). décisivement bel. Kesin olarak, kesinlikle, décisoire s. Kesin (Serment décisoire: Kesin ant, "kati karar). déclamateur er. 1. (Eski Romada) Hatip 2. hkr. Nutukçu. déclamation diş. 1. Uzokuyuş, yüksek sesle ve uygun eda ile okuma (Déclamation d'un poème). 2. mec. Tumturaklı sözler, déclamatoire s. Tumturaklı (Ton déclamatoire, style déclamatoire). déclamer gçl. 1. Yüksek sesle okumak, uzokumak (Déclamer un poème, un discours, des vers). 2. gsz. Tumturaklı konuşmak. 3. Déclamer contre qn: -e verip veriştirmek, -in aleyhinde atıp

déclenche tutmak. déclaratif, ive s. huk, "İzhari, bildirici, "mübeyyin (Acte, titre déclaratif). § Jugement déclaratif d'absence: Gaiplik kararı, déclaration diş. 1. Beyanat, açıklama (Le ministre des finances a fait une déclaration à la presse).!. Aşk ilânı ( Elle a compris qu'il voulait lui faire une déclaration). 3. İfade (Je réitérai ma déclaration devant le commissaire. Les déclarations d'un témoin). 4. Beyan, bildirim (Faire sa déclaration d'impôt, déclaration de revenus). 5. Açma, ilân etme (Déclaration de guerre). 6. Beyanname, bildiri (Déclaration en (de) douane. Il a envoyé au contrôleur sa déclaration de revenus. Déclaration des droits de l'homme: İnsan hakları bildirisi). déclaratoire s. huk. Bildirici, "izhari. déclaré, e s. Açık, ayan beyan, saklısı gizlisi olmayan (Il est notre ennemi déclaré). déclarer gçl. 1. Bildirmek, "beyan etmek (Il a déclaré que c'était faux. Déclarer ses revenus. Déclarer ses marchandises à la douane). 2. Açıklamak, ilân etmek Déclarer ses sentiments, son amour). 3. Açmak, ilân etmek (Déclarer la guerre à un pays). 4. Déclarer qn...: Birini... olarak ilân etmek, gibi göstermek (On le déclare coupable). 5. Beyanname ile bildirmek (Déclarer une naissance à la mairie). 6. Déclarer qch à qn: Bir şeyi -e bildirmek, açıklamak (Déclarer ses intentions, ses soucis à un ami). § Déclarer la guerre à: 1. -e savaş ilân etmek (Déclarer la guerre à une nation). 2. mec. -e karşı savaş açmak, mücadele etmek ( Déclarer la guerre a la misère, au chômage). § Se déclarer: 1. Duygularını, düşüncelerini açığa vurmak. 2. Aşkını ilân etmek. 3. Belli olmak, ortaya çıkmak (L'incendie s'est déclaré vers minuit. La grippe s'est déclarée). 4. Se déclarer pour qch, contre qch: Bir şeyin lehinde,

aleyhinde olmak (Il s'est déclaré pour cette méthode moderne, contre le changement du programme). 5. Se déclarer...: -olduğunu ileri sürmek, söylemek (Il se déclare lésé dans cette affaire). déclassé, e s. ve ad. Mevkiinden, derecesinden düşmüş; düşkün (C'est un déclassé. Un fontionnaire déclassé. Un hôtel déclassé). déclassement er. Mevkiinden, derecesinden düşme, düşürme, déclasser gçl. 1. Mevkiini, derecesini düşürmek (Déclasser un hôtel vétusté). 2. Düşürmek, alçaltmak (De telles occupations vous déclassent). 3. Karıştırmak, sırasını bozmak, dağıtmak (Déclasser des livres dans une bibliothèque). déclenche diş. (Makinelerde) Avara manivelası.

déclenchement déclenchement er. 1. (Makineyi) Avaraya aima. 2. Çalışma, harekete geçme (Le déclenchement automatique d'un signal d'alarme). 3. Başlama, patlak verme (Le déclenchement d'une révolution, d'une crise économique). déclencher gçl. 1. (Makineyi) Avaraya almak. 2. Yaratmak, uyandırmak (Toute punition déclenchait en lui une crise dangereuse). 3. Başlatmak (Les syndicats s'apprêtaient à déclencher une grève). 4. Patlak verdirmek, harekete geçirmek, başlatmak (Déclencher une révolution, une offensive, une attaque). § Se déclencher: Başlamak, patlak vermek (La guerre s'est déclenchée). déclencheur er. Deklanşör. déclic er. 1. Tetik (Faire jouer un déclic). 2. Tetik ve tetik gibi şeylerin düşmesinin çıkardığı ses, tık (Le déclic d'un appareil photographique). déclin er. 1. Sona erme, batma (Le déclin du jour). 2. Azalma, düşme (Le déclin de sa popularité commence). 3. Gerileme (Le déclin d'une civilisation, d'un empire). § Etre sur son déclin: Ünü, gücü azalmak (Un écrivain sur son déclin). Etre en déclin: Gerilemekte olmak (La civilisation occidentale est en déclin). Etre à son déclin: Batmakta olmak, batmak üzre olmak (Le soleil est à son déclin). déclinable s. dilb. Çekimli, çekilebilir, déclinaison diş. 1. gökb. Yükselim (La déclinaison d'un astre). 2. fiz. Sapma. 3. dilb. Çekim, ad çekimi (Les cinq déclinaisons latines). déclinant, e e. Gerileyici, çökmekte olan; düşmekte, azalmakta olan (Une force déclinante, une gloire déclinante, une civilisation déclinante). déclination diş. déclinement er. 1. Gerileme, azalma, düşme, inme. 2. Batma, çökme. 3. Red, reddetme (Déclination de la compétence d'un juge. Déclination d'une invitation). déclinatoire .v. huk. 1. Yetki itirazı ile ilgili (A/oyem déclinatoires). 2. er. Yetkisizlik itirazı (Elever un déclinatoire). 3. Arazi ölçüsü pusulası, décliner gçl. 1. Reddetmek, kabul etmemek (Décliner la compétence d'un juge. Décliner une invitation, un prix, toute responsabilité). 2. Bildirmek, söylemek (Décliner les noms, les qualités, ses titres). 3. dilb. Çekmek, çekimini yapmak. 4. gsz. Batmak üzere olmak, batmak (Le jour décline). S. Azalmak, eksilmek (Sa force décline chaque jour). 6. Kötüleşmek, berbata gitmek (Ma santé décline au lieu de se rétablir). 7. (Pusula iğnesi) Sapmak. 8. gökb. (Yddız) Gök ekvatorundan uzaklaşmak, eğilmek, décliquetage er. (Bir dişlinin) Çakıldağım çıkarma;

374

décoller

çakıldağı çıkma, décliqueter gçl. (Makinada bir dişlinin) Çakıldağını kaldırmak, çakıldağını çıkarmak. § Se décliqueter: Çakıldağı çıkmak, déclive s. 1. Şev, inişli, eğik (Terres déclives. La partie déclive d'un toit). 2. diş. Eğiklik, "meyil. § En déclive: Eğik olarak, "meyilli, déclivité Şevlik, eğiklik, "meyillilik (La déclivité d'un terrain). déclore gçl. (Eski) Çitini, duvarını kaldırmak (Déclore un champ). déclouer gçl. Sökmek, çivilerini sökmek (Déclouer une caisse). décochement er. Atma, fırlatma, savurma, décocher gçl. 1. Atmak, fırlatmak (Décocher une flèche). 2. mec. Atmak, savurmak (Décocher une parole, décocher des traits satiriques, décocher un regard). décoction diş. 1. Kaynatma. 2. İçinde bir bitki yada ilâç kaynatılmış sıvı. décodage er. Şifresini çözme, décoder gçl. Şifresini çözmek, décodeur er. Şifre çözücü, décoffrage er. Kalıptan çıkarma (Décoffrage du ciment, du béton). décoffrer gçl. Kalıptan çıkarmak, kalıbını sökmek (Décoffrer un ciment, un béton). décoiffement, décoiffage er. 1. Saçlarını dağıtma, bozma. 2. (Başındaki) Örtüyü çıkarma, décoiffer gçl. 1. Başını bozmak, saçlarını dağıtmak (Le vent l'a décoiffé). 2. Başlığını, kapsülünü çıkarmak (Décoiffer une fusée, un obus). § Se décoiffer: Şapkasını çıkarmak, başındaki örtüyü çıkarmak. décolérer gsz. Öfkesi geçmek, kızgınlığı geçmek, yatışmak. décollage er. 1. Havalanma, uçuşa kalkma (Le décollage d'un avion). 2. (Ekonomide) Kalkınma atılımı (Le pays vient d'amorcer son décollage économique). décollation diş. Kafa kesme, kelle uçurma; boynu vurulma. décollement er. hek. (Yapışmış bir şey) Ayrılma, atma (Le décollement de la rétine). décoller gçl. 1. (Yapışmış bir şeyi) Sökmek (Décoller un timbre, une affiche). 2. Kafasını, kesmek, kellesini uçurmak. 3. hlk. mec. Yakasını bırakmak, ayrümak, rahat bırakmak (Il ne m'a pas décollé une minute). 4. gsz. hlk. Çekip gitmek, defolmak (Il ne décolle pas d'ici). 5. (Uçak) Havalanmak, yerden kalkmak (L'avion a décollé). 6. Décoller de: -den ayrılıp uzaklaşmak, -in ilerisine geçmek, -üe arayı açmak (Le cycliste a

décolletage

375

décollé du peloton). 7. tkz. Çok zayıflamak, iğne ipliğe dönmek (Comme il a décollé depuis sa maladie.'). 8. (Ekonomi) Kalkınma atılımına girmek (L'économie du pays décolle). § Se décoller: (Yapışmış bir şey) Sökülmek, kalkmak, ayrılmak (L'affiche s'est décollée.La rétine s'est décollée). décolletage er. 1. (Bitkilerin) Tepesini, üst kısmını budama. 2. (Teknik) Yuva açma, yatak açma. 3. Kollarını ve yakasını açma (Décolletage d'une robe). décolleté, e s. 1. Kolları ve yakası açık (Robe décolletée). 2. Açık kollu ve yakalı giymiş (Une femme décolletée). 3. er. Entari yakası. 4. er. Entarinin açık yerlerinden görünen ten (Elle a un beau décolleté). décolleter gçl. 1. Açık kollu ve yakalı giydirmek, dekolte giydirmek. 2. Bir entariyi açık yakalı biçmek, yakasını geniş açmak. 3. (Bir bitkinin) Tepesini budamak (Décolleter des betteraves). 4. (Teknik) Yuva açmak, yatak açmak, décolonisation diş. Sömürgelikten kurtulma, bağımsızlaşma, décoloniser gçl. Sömürgecilikten çıkarmak, bağımsızlaştırmak (Décoloniser un pays). décolorant, e s. ve er. Renk soldurucu (L'eau de javel est un décolorant). décoloration diş. Renk atma, renk attırma; solma, soldurma; renk yitimi, renksizlenme (Décoloration des cheveux, d'un tissu). décoloré,e s. 1. Rengi atmış, soluk (Etoffe décolorée). 2. Boyama ile sarışın yada ak yapılmış (Des cheveux décolorés). 3. mec. Yavan, renksiz, ruhsuz (Un style décoloré). décolorer gçl. 1. Rengini almak, renksizleştirmek. 2. Rengini soldurmak (Le soleil a décoloré les rideaux). 3. mec. Yavanlaştırmak, tatsız tuzsuz bir hale getirmek. § Se décolorer: 1. Rengini atmak, solmak. 2. mec. Yavanlaşmak. 3. Saçlarını sarıya boyatmak (Elle s'est décolorée). décombres er. ç. Yıkıntı, ören, moloz (Les morts restés sous les décombres). décommander gçl. 1. (Bir siparişi) Geri almak (Décommander un pantalon). 2. Ertelemek yada iptal etmek (Décommander un repas, une invitation). § Se décommander: Randevusunu iptal etmek. décompléter gçl. Eksik bırakmak, tümlüğünü bozmak (La perte de ce timbre a décomplété sa collection). décomplexer gçl. 1. Aşağılık duygusundan kurtarmak. 2. mec. Sıkıntısını gidermek, sıkıntıdan kurtarmak.

déconcerter

décomposer gçl. 1. kim. Ayrıştırmak (Décomposer de l'eau par électrolyse. Le prisme décompose la lumière solaire en ses couleurs fondamentales). 2. Décomposer qch en: Bir şeyi -e bölmek, ayırmak (Décomposer une phrase en propositions, un nombre en facteurs premiers). 3. Bozmak, çürütmek, kokutmak (La chaleur décompose les matières animales). 4. Bozmak, kötüleştirmek (La souffrance décompose ses traits). § Se décomposer: 1. Kokuşmak, bozulmak, çürümek (La viande s'est décomposée). 2. Bozulmak, kötülemek (Son visage se décompose). décomposition diş. 1. kim. Ayrışma, ayrışım, ayrıştırma (Décomposition d'une matière chimique, de la lumière par le prisme). 2. Dağılma, bozulma, kokuşma (Décomposition d'un cadavre). 3. Kokuşma, gerileme, batmaya yüz tutma, soysuzlaşma (Décomposition d'une société). décompresser gçl. Basıncını azaltmak; basıncını gidermek. décompression diş. Basınçtan kurtarma; basınçtan kurtulma. décomprimer gçl. Basınçtan kurtarmak yada basıncını azaltmak (Décomprimer de l'air). décompte er. 1. Hesapözeti, hesap ayrıntıları. 2. Bir hesaptan düşürülmesi gereken miktar. 3. mec. Düş kırıklığı (Eprouver du décompte). 4. mec. Sayma, hesaplama (La poésie populaire n'est pas astreinte à la rime ni au décompte syllabique). décompter gçl. 1. Hesaptan indirmek, hesaptan düşmek (Décompter les frais de voyage). 2. gsz. (Çalar saat) Tam saatinde çalmamak, yanlış çalmak (Pendule qui décompte). déconcentration^. 1. kim. Yoğunluğunu azaltma. 2. (Yönetim) Yerel özerklik; karar yetkisinin, merkeze bağlı olarak, yerel yönetimlere bırakılması. déconcentrer gçl. 1. kim. Yoğunluğunu azaltmak (Déconcentrer un liquide). 2. (Yönetim) Karar yetkisini yerel yönetimlere bırakmak (Déconcentrer l'autorité ministérielle). 3. (Nüfus) Yoğunluğunu azaltmak (Déconcentrer une zone urbaine). 4. (Dikkatini) Dağıtmak, toplayamamak (Déconcentrer son attention). § Se déconcentrer: Dikkati dağılmak, kendini bir konu üzerinde toplayamamak. déconcertant,e s. Şaşırtıcı, hesaplan alt üst edici (Une nouvelle déconcertante, une attitude déconcertante). déconcerter gçl. 1. Şaşırtmak (Se réponse nous a déconcertés). 2. Hesaplarını alt üst etmek. 3. Birliği, uyumu bozmak. 4. Keyfini kaçırmak (Un

déconfit mot badin déconcertait cet homme timide). déconfit, e s. Bozum olmuş, bozulup şaşırmış, soğukkanlılığını yitirmiş (Il est resté tout déconfit, il a une mine déconfite aujourd'hui). déconfiture diş. 1. Bozulma, güçsüzlük, bozgun, yenilgi (La déconfiture d'un parti politique). 2. İşlerin bozulması, batkın, iflâs, °aciz (Déconfiture d'un banquier). § Mettre qn en déconfiture: Birini batırmak, iflas ettirmek. Etre, tomber en déconfiture: İşleri çok bozulmak, batmak, iflas durumunda olmak, décongélation diş. Don çözülmesi, donmuşluğun geçmesi, çözülme (Décongélation de la viande). décongeler gçl. (Donmuş bir şeyi) Dondan kurtarmak, buzlarını çözmek, donunu gidermek (Décongeler de la viande). décongestif,ive s. ve er. Kan boğmasını giderici (ilâç). décongestion diş. hek. Kan boğmasının geçmesi, giderilmesi. décongestionner gçl. Kan boğmasından kurtarmak (Décongestionner les poumons). 2. mec. Açmak, tıkanıklığını gidermek (Décongestionner une rue). déconnecter gçl. 1. (Elektrik devresinde) Bağlantıyı kesmek. 2. Déconnecter qch de qch: Bir şeyi -den ayırmak, ayrı tutmak, koparmak (Déconnecter une société du monde). déconner gsz. tkz. Saçmalamak, saçma sapan şeyler söylemek. déconnexion diş. 1. Bağlantısını kesme, bağlantısı kesilme. 2. Ayırma, ayrılma; koparma, kopma, déconseiller gçl. 1. Salık vermemek, caymasını öğütlemek. 2. Déconseiller qch à qn: Bir şeyi birine salık vermemek (Je le lui déconseille). 3. Déconseiller à qn de f. qch: Birine -meyi salık vermemek (Je te déconseille de sortir par temps froid). déconsidération diş. Gözden düşme, saygınlığını yitirme, önemsememe. § Jeter la déconsidération sur qn: Birini gözden düşürmek, déconsidérer gçl. Değerden düşürmek, gözden düşürmek, saygınlığım yitirtmek (Ce scandale l'a déconsidéré). §Sedéconsidérer: Gözden düşmek, saygınlığım yitirmek (Il se déconsidère par sa mauvaise humeur). Etre déconsidéré: Gözden düşmüş olmak (Il est déconsidéré auprès de ses amis). déconsigner gçl. 1. Emanetten çıkarmak, almak (Déconsigner une valise). 2. Depozitosunu geri almak (Déconsigner une bouteille). décontamination diş. Bulaşıcılığım giderme, bulaşıcılığı giderilme. Pislikten arındırma,

376

décorner

pislikten arınma, décontaminer gçl. Bulaşıcılığım gidermek; pislikten arındırmak, décontenancer gçl. Sarsmak, direncini yitirmek, "metanetini yitirmek, soğukkanlılığını yitirmek (Il a décontenancé ses adversaires). § Se décontenancer: Soğukkanlılığını, metanetini yitirmek, bozulmak, sarsılmak (Il se décontenance facilement). décontracté,e s. 1. Gevşemiş, gerginliği geçmiş (Muscles décontractés). 2. Rahat, rahatlamış (Restez décontracté). 3. mec. tkz. Rahat, keyfi yerinde, kaygısız (II esi toujours décontracté). décontracter gçl. Gevşetmek (Décontracter ses muscles). § Se décontracter: Gevşemek, rahatlamak, gerginliği geçmek, kendini rahat bırakmak (Décontractez-vous pour bien exécuter ce mouvement). décontraction diş. 1. Gevşetme. 2. Gevşeme, rahatlama. 3. mec. tkz. Kaygısızlık, vurdumduymazlık. déconvenue diş. Düş kırıklığı, umduğunu bulamama (Ilaéprouvé une grande déconvenue). décor er. 1. Bezek (Un décor somptueux). 2. Çevre, görünüm, "manzara (Un décor de verdure, de montagnes). 3. (Tiyatroda) Dekor (L'éclat des décors étouffe le drame). § Tomber, entrer dans le décor: (Taşıt) Yoldan çıkmak, kaza sonucu devrilmek, uçurumu boylamak, décorateur, trice ad. Bezekçi, dekorcu, décoratif,ive s. 1. Süslemeye yarayan, süsleyici (Peinture décorative. Les arts décoratifs). 2. Bezeğe, bezemeye değgin. 3. Gösterişli, güzel görünüşlü (Un objet décoratif). décoration diş. 1. Bezekleme, donatma (L'ensemblier a effectué la décoration de son appartement). 2. Süsleme eşyası (La décoration d'une église). 3. Dekorculuk. 4. (Tiyatroda) Sahne donatımı, sahne bezeği. 5. Nişan, madalya (Sa poitrine était couverte de décorations. Recevoir une décoration). décorder gçl. İplerini çözmek (Décorder une malle). décorer gçl. 1. Süslemek, bezemek, donatmak (Décorer un appartement, un salon). 2. Güzelleştirmek. 3. Décorer qn de qch: Birine -nişanı vermek (Décorer un professeur de la Légion d'honneur. Décorer un soldat d'une médaille). décorner gçl. 1. Boynuzunu sökmek, kesmek (Décorner un boeuf). 2. Kıvrımını açmak (Décorner la page d'un livre). § Il fait un vent à décorner les bœufs: Çok kuvvetli bir yel esiyor.

décorticage

377

décorticage er. Kabuğunu çıkarma (Décorticage du riz, des amandes). décortication diş. 1. Kabuğunu yontma, sökme (Décortication d'un arbre à la raclette). 2. Bir organı, kendisini saran zardan, kabuktan ayırma (Décortication du cœur, du rein). décortiqué,e s. Korteksi alınmış, ameliyatla beyin zarı çıkarılmış (Chien, chat décortiqué). décortiquer gçl. 1. Kabuğunu çıkarmak (Décortiquer un arbre, un fruit, des graines). 2. Didik didik etmek, çok derin incelemek (Décortiquer un texte, une phrase). décorum er. 1. Yol yöntem, kurallar, protokol (Respecter le décorum. Ici, pour le décorum, ilfaut se séparer des femmes). 2. Etiket, saraylıların yaşama yöntemi, décote diş. 1. Vergi bağışıklığı 2. Bir paranın düşük kurla değerlendirilmesi, découcher gsz. Evinden başka bir yerde gecelemek, dışarda gecelemek, dışarda kalmak (Je découchais pour la première fois). découdre gçl. 1. Sökmek (Découdre un bouton, une doublure). 2. Karnını deşmek, yırtmak (Cerf qui découd un chien). § En découdre: gsz. Boğaz boğaza gelmek (Ils étaient prêts à en découdre). découler gsz. 1. Azar azar akıp durmak, sızmak. 2. Découler de qch: -den doğmak, çıkmak, ileri gelmek (Toutes ces erreurs découlent d'une faute de traduction). découpage er. 1. Kesme, parçalama (Découpage d'un gâteau, d'un poulet). 2. Bölgelere ayırma ( Le découpage électoral consiste à établir des circonscriptions électorales). 3. Kenarları kesilip çıkarılacak renkli resim (Acheter des découpages à un enfant). 4. (Sinemacılıkta) Çevirim senaryosu; kesim, découpé, e s. 1. Kesilip ayrılmış (Un article découpé). 2. bitb. Tırtıklı, kenarları kirpikli (Feuille découpée). découper gçl. 1. Parçalara ayırmak (Découper un gigot, un poulet). 2. Çevresi boyunca kesmek, kırpmak (Découper un métal suivant un profil donné). 3. Kesip ayırmak (Découper un article dans un journal). 4. Karaltısını düşürmek, siluetini yansıtmak (A l'horizon, les montagnes découpent leur crêtes fines). § Sedécouper: Karaltı halinde belirmek (Les montagnes se découpent sur le ciel clair). découpeur, euse ad. 1. Oymacı. 2. diş. Kesme makinası, keski (Découpeuse à bois). découplé, e s. 1. Boylu boslu (Jeune homme bien

décousure

découplé). 2. Rahat, davranışlarında serbest (Des enfants découplés). découpler gçl. 1. (İkişer ikişer bağlanmış av köpeklerini avın ardına salmak üzere) Çözmek (Le veneur découple les chiens). 2. mec. Kovalatmak, izletmek, iz sürdürmek, découpoir er. Kesme makinası, keski, découpure diş. 1. Kırpma, oyma. 2. Kırpıntı. 3. Girinti çıkıntı (Les découpures d'une côte rocheuse). 4. Parça, kırpılmış parça, décourageant, e s. Cesaret kırıcı; yılgınlık verici, bezdirici,göz korkutucu (Un résultat décourageant, nouvelle décourageante; un enfant décourageant par son inertie). découragement er. Cesareti kınlma, gözü korkma; yılgınlık, bezginlik (Il s'est laissé aller au découragement). décourager gçl. 1. Cesaretini kırmak, gözünü korkutmak; yılgınlık ve bezginlik vermek (Cette nouvelle nous a découragés. Un professeur qui décourage les élèves). 2. mec. Kesmek, durdurmak, azaltmak (Froid et hautain, il décourageait la familiarité). 3. Décourager qn de qch: Birini -den yıldırmak, bezdirmek (Décourager un jeune homme d'une entreprise hasardeuse). 4. Décourager qn de f. qch: Birini -mekten bezdirmek, yıldırmak; -mek isteği bırakmamak (Il m'a découragé de travailler). § Se décourager: 1. Cesareti kırılmak, gözü korkmak; bezginlik yada yılgınlığa düşmek. 2, Se décourager de qch: -den bezmek, yılmak. 3. Se décourager de f. qch: -mekten yılgınlığa düşmek, bezmek. découronnement er. Tacını alma, tahttan indirme, hükümdarlıktan düşürme, découronner gçl. 1. Tacını almak, hükümdarlıktan düşürmek (La Révolution a découronné le roi). 2. Bir şeyin tepesindekini almak, tepesini koparmak (La tempête découronne les arbres). 3. mec. Aşağılamak, ayaklar altına almak (Découronner les gloires). décours er. 1. gökb. Ayın küçülme dönemi. 2. Hastalığın savuşma evresi, hastalığın geçmeye başlaması. décousu,e s. 1. Dikişi sökülmüş, sökük (Chemise décousue, ourlet décousu). 2. Bağlantısız, birbirini tutmaz, ipe sapa gelmez (Une conversation décousue, des idées décousues). 3. er. Bağlantısızlık, tutmazhk, bağıntısızlık (Le décousu et l'absurdité de la réaction). décousure diş. 1. Dikiş söküğü, sökük. 2. Av köpeğinde diş (domuz dişi) yada boynuz (geyik boynuzu) yarası.

découvert

découverte s. 1. Açık, örtüsüz (Il a la tête découverte. Un visage découvert, des épaules découvertes). 2. Üstü açık (Une allée découverte). 3. Çıplak, ağaçsız, kıraç (Un terrain découvert, un pays découvert). 4. er. Açık alan, açık yer (Atteindre un découvert). 5. Banka avansı (Le découvert d'un compte). § A découvert: 1. Açıkta (Se trouver à découvert dans la campagne). 2. Açıkça, dobra dobra, saklısı gizlisi olmadan (Agir à découvert). 3. Açık, açıktan (Crédit à découvert; vente à découvert). Etre à découvert: Alacakları için elinde inanca bulunmamak. Vendre à découvert: Borsada hava oyunu oynamak; açıktan satmak; bedeli ödenmeden satmak, découverte diş. 1. Bulma, bulunma; ortaya çıkarma, ortaya çıkarılma; bulgu, "keşif (La découverte de l'Amérique. Découverte d'un trésor). 2. Buluş, icat (Les dernières découvertes delà technique). § Aller,partir à la découverte de:-i bulmaya gitmek, -bulma ardından koşmak (Il est allé à la découverte de nouveaux thèmes d'inspiration). découvreur er. Bulucu, bulan, "kâşif, découvrir gçl. 1. Örtüsünü, kapağını kaldırmak (La cuisinière découvre la casserole). 2. Tepeliğini, çatısını uçurmak (La tornade a découvert plusieurs hangars). 3. Açık bırakmak, göstermek (Une robe qui découvre largement les épaules). 4. Ortaya koymak, belli etmek, açıklamak (Découvrir ses intentions, ses motifs, ses sentiments). 5. Bulmak, bulgulamak, keşfetmek (Découvrir un vaccin, un nouveau continent). 6. Bulmak (Découvrir un trésor). 7. Görmeye başlamak, seçmek, gözü ulaşmak (Du haut de la montagne, on découvrait la mer). 8. Bulmak, keşfetmek, öğrenmek, ortaya çıkarmak (Découvrir un secret, un mystère, un complot, la cause d'une maladie). 9. Découvrir qch à qn: Bir şeyi birine açmak (Découvrir ses projets, ses plans à un ami). 10. (Satrançta) Etrafını açık bırakmak, savunmasız bırakmak (Découvrir imprudemment son roi). 11. Boşaltmak, açık bırakmak (Un général qui découvre une partie du front). § Se découvrir: 1. Üstünü açmak, üstü açılmak (Le malade s'est découvert en dormant). 2. Şapkasını çıkarmak (Il se découvrit pour saluer son directeur. Se découvrir en entrant dans une église). 3. Açılmak, aydınlık olmak, kapalılığı geçmek (Le ciel s'est découvert). 4. Görünür olmak, seçilmek (Les montagnes se découvraient à l'horizon). 5. Açık vermek, tehlikeye karşı açık olmak (Un boxeur qui se découvre. Cette armée se découvre trop). 6. Açılmak, düşünce ve

378

décri

duygularını söylemek. 7. Sedécouvriràqn:Birine açılmak, derdini söylemek (Il s'est découvert à ses amis). décrassage, décrassement er. Temizleme, kirini pasını alma. décrasser gçl. 1. Temizlemek, kirini pasını almak (Décrasser une casserole, décrasser du linge). 2. Yoksulluktan kurtarmak. 3. Görgüsüzlüğünü, bilgisizliğini gidermek, yontmak. § Se décrasser: Yontulmak; kabalıktan, hödüklükten kurtulmak (Il commence à se décrasser un peu). § Sedécrasser le visage: Elini yüzünü yıkamak, décrassoir er. İnce tarak. décravater gçl. (Birinin) Boyun bağını çıkarmak, kravatını çıkarmak. § Se décravater: (Kendi) Boyun bağını çıkarmak, décréditer gçl. Gözden düşürmek, saygınlığını yitirtmek, lekelemek, saygıdan düşürmek (Tous mes adversaires cherchent à me décréditer auprès de mes amis). décrêpage er. Kıvırcıklığmı giderme, düzleştirme (Décrêpage des cheveux). décrêper gçl. Kıvırcıklığmı gidermek, düzleştirmek (Décrêper les cheveux). décrépir gçl. Sıvasını düşürmek (Décrépir un mur). décrépissage er. Sıvasını düşürme (Décrépissage d'un mur). décrépit,es. Çökmüş, bitmiş tükenmiş, tiridi çıkmış (Un vieillard décrépit, une vieille décrépite). décrépitation diş. Ateşte çıtırdama, çıtırtı, décrépiter gsz. Çıtırdamak, décrépitude diş. 1. (Eski) Çok yaşlanmıştık, çökmüşlük, tirit gibi olma. 2. (Şimdi) Çökme, çöküş (Décrépitude des institutions religieuses). decrescendo bel. miiz. Sesi gittikçe kısarak, décret er. 1. Kararname. 2. mec. Karar, buyruk (Les décrets du sort, du destin. Les décrets de la mode). § Décret-loi: Kanun hükmünde kararname, décrétale diş. (Eskiden) Papalık fetvası, décréter gçl. 1. Kararname ile buyurmak, ilân etmek (Le gouvernement a décrété l'état de siège). 2. (Biri yada bir şey için) Kararname çıkarmak (Décréter une nomination). 3. Décréter qch, de f. qch: Bir şeye, bir şey yapmaya karar vermek (11 a décrété que rien ne l'arrêterait dans son effort; il a décrété de partir). décret-loi er. Kanun hükmünde kararname, décreusage er. Ham ipliği yıkama, temizleme, décreuser: Ham ipliği yıkamak, temizlemek, décri er. 1. (Para ve eşya için) Değerden düşme, değer yitimi. 2. mec. Gözden düşme; ününü, saygınlığını yitirme.

décrier

décrier gçl. 1. Saldırmak, eleştirmek, kınamak (On décrie sa conduite). 2. Kötülemek, yermek, aşağılamak (Décrier un livre, un auteur). décrire gçl. 1. Betimlemek "tasvir etmek (Décrire un paysage, un animal, une plante, une ville). 2. Çizmek, izlemek (L'oiseau décrit des cercles dans le ciel. La route décrit une courbe). décrochage er. 1. İndirme; indirilme. 2. ask. Düşmanla teması kesme, geri çekilme. 3. Çalışmayı bırakma. 4. (Radyo) Bağlantı kopukluğu. 5. (Uzay aracı) Yörüngeden çıkma, décrocher gçl. 1. (Asılı duran bir şeyi) İndirmek (Décrocher un tableau). 2. (Kancadan, çengelden) Çıkarmak, kurtarmak. 3. (Birini) Al aşağı etmek. 4. Kaldırmak, eline almak (Décrocher le récepteur téléphonique). 5. tkz. Kapmak, elde etmek; koparmak (Décrocher une bonne situation). 6. gsz. ask. Geri çekilmek, düşmanla teması kesmek. 7. tkz. Çalışmayı, işi bırakmak. 8. Telefonu açmak. 9. Décrocher qch de qch: a) Bir değeri öbüründen ayırmak (Décrocher le dollar de l'or), b) -i yörüngeden ayırmak (L'astronaute qui décroche son vaisseau de l'orbite terrestre. 10. gsz. Décrocher de: a)-den ayrılmak (Décrocher d'un parti politique). b)-den kopmak, -ile aradaki mesafeyi çok açmak (Athlète qui décroche du peloton).§ Décrocher la timbale: Birçok kimsenin göz diktiği bir şeyi elde etmek ; açıkgözlük edip parsayı toplamak. Bâiller à se décrocher la mâchoire: Çenesi sökülürcesine esnemek, ağzını alabildiğine açıp esnemek, décrochez-moi-ça er. hlk. 1. Kullanılmış giysi. 2. Eskici dükkânı, décroiser gçl. Ayırmak, çaprazmı çözmek, çaprazını bozmak ( Décroiser les bras, les jambes. Décroiser les fils d'un métier). décroissance diş. Azalma, eksilme, düşme (Décroissance de la natalité, de la production). décroissantes. Azalan, eksilen, düşen, décroissement er. Kısalma; küçülme (Décroissement des jours; décroissement de la Lune). décroît er. Ayın küçülme dönemi (La Lune est dans son décroît, sur son décroit). décroître gsz. Azalmak, eksilmek, düşmek, küçülmek (Ses forces décroissent chaque jour. Le niveau de la rivière décroît). décrottage er. Çamurunu silme, kirini pasını temizleme. décrotter gçl. 1. Çamurunu silmek, temizlemek (Décrotter des chaussures). 2. mec. hlk. Birini görgüsüzlükten kurtarmak, yontmak, adam etmek (C'est elle qui l'a décrotté un peu).

379

décupler

décrotteur er. 1. Kundura boyacısı. 2. Kökleri, yumruları temizleme makinası. décrotteuse, décrottoire diş. Çamur fırçası, décrottoir er. Ev kapılarının yanında, ayakkabı çamurlarının silinmesi için konulan demir ızgara, çamurluk. décrue diş. 1. Sulann çekilmesi, inmesi. 2. İnen, çekilen su miktarı (La décrue des eaux atteint un mètre). 3. Düşme, azalma, inme. décruer gçl. (Ham ipeği yada ipliği) Yıkamak, décruser gçl. (Ham ipeği yada ipliği) Yıkamak, décryptage er. Şifre anahtarını bilmeden şifreli bir metni çözme, décrypter gçl. Şifre anahtarını bilmeden şifre ile yazılmış bir şeyi çözmek (Décrypter un texte, un message). déçu,e s. 1. Atlatılmış gerçekleşememiş (Espoirs déçus). 2. Düş kırıklığına uğramış (Un homme déçu, une femme déçue). décubitus [dekybitys] er. (Vücut için) Yatış. § Décubitus dorsal: Sırt üstü yatış. Décubitus latéral: Yana yatış. Décubitus ventral: Yüzü koyun yatış. de cujus [dekyzys] er. Kalıt bırakan, miras bırakan, "muris (La volonté du de cujus). déculasser gçl. Kamasını çıkarmak, sürgü kolunu çıkarmak (Déculasser un canon, un fusil). déculottage er. Pantolonunu çıkarma, déculottée diş. Küçültücü yenilgi, aşağılanma, rezil olma. déculotter gçl. Pantolonunu çıkarmak (Déculotter un enfant). § Se déculotter: 1. Kendi pantolonunu çıkarmak. 2. mec. tkz. Bayağılaşmak, aşağılaşmak, déculpabilisation diş. 1. Suçluluk duygusundan kurtarma, suçluluk duygusundan kurtulma. 2. Suç saymama, suç sayılmama, déculpabiliser gçl. 1. -i suçluluk duygusundan kurtarmak. 2. -i suç saymamak (Cette loi déculpabilise plusieurs situations considérées jusqu'ici comme criminelles). déculturation diş. Kültürsüzleşme. décuple s. 1. On kat büyük, on kat çok (Certaines productions ont eu un rendement décuple de celui qui était prévu). 2.er. On kat büyüğü, on kat çoğu, on katı (Il a gagné le décuple de ce qu'il avait dépensé. Tu seras remboursé au décuple). décuplement er. On katına çıkarma; on kat artma, décupler gçl. 1. On kat artırmak, on katına çıkarmak (Décupler une somme, sa fortune). 2. mec. Çok artırmak, pek çoğaltmak (La colère décuplait ses forces). 3. gsz. On kat artmak, çok yükselmek (Nos dépenses ont décuplé en quelques

décurie années). décurie diş. (Eski Romalılarda) On kişilik bir asker yada yurttaş takımı, manga, décurion er. (Eski Romalılarda) Manga başı, onbaşı. 2. (Bizanslılarda) Belediye üyesi. décussé,e s. bitb. Haç şeklinde dizilmiş (Feuilles décussées). dédaignable s. Önemsenmeyebilir, göz önüne alınmayabilir, küçümsenebilir (Cet avantage n'est pas dédaignable). dédaigner gç/. 1. Hor görmek, küçümsemek (line faut dédaigner personne). 2. Aldırmamak, önemsememek (Il dédaigne les injures, les menaces). 3. Dédaigner de f.qch: -meyi gereksiz görmek, -meye tenezzül etmemek (Il dédaigne de répondre). dédaigneusement bel. Hor görerek, önemsemeyerek (Regarder dédaigneusement. Il nous traite dédaigneusement). dédaigneux,euse s. 1. Küçümseyici, horlayıcı, önemsemeyen (Un regard dédaigneux, une femme dédaigneuse). 2. Dédaigneux de qch, de f.qch: -i küçümseyen, -meyi önemsemeyen, -meye tenezzül etmeyen (Elle est dédaigneuse de plaire. Une âme dédaigneuse des dangers et des accidents). § Faire le dédaigneux: Aldırmamak, önemsemez davranmak, burun kıvırmak, dédain er. Hor görme, küçümseme, hor görürlülük (Répondre avec dédain). § Avoir du dédain pour qch, de qch: -i küçümsemek, hor görmek (llavait du dédain pour ce genre de tractations. Il avait un grand dédain de la mort). dédale er. 1. Labirent (Flâner dans le dédale des ruelles du vieux quartier). 2. Karmaşa, karmaşıklık, anlaşılmazlık (Le dédale des lois. On le suit difficilement dans le dédale de ses explications). dédaléen, ne s. 1. Labirenti andıran, karmakarışık (Réseau dédaléen de rues). 2. İçinden çıkılmaz, anlaşılmaz, karmakarışık, dedans bel. 1. İçerde (Je vous attendrai dehors ou dedans?). 2. İçinde, içine (Un trésor est caché dedans. Le chèque est dans l'enveloppe? Oui, il est dedans). 3. er. İç, içeri (Le dedans d'une maison). § Là-dedans: İçerde; içinde, burada (Il est caché là-dedans. Il y a du vrai là-dedans). Au-dedans: İçinde, içerde (Il y a 20 places au-dedans). Audedans de: -in içinde (Au- dedans de lui-même, il regrette ses paroles). De dedans: İçerden (De dedans, on ne peut rien voir). En dedans: İçerde, içinde (Le coffre de la voiture est grand, la roue de secours est en dedans). En dedans de: -in içinde, içine (Plier le doigt en dedans de la main. En

380

dédoré dedans de lui-même, il réprouve cet acte). Entrer, rentrer dedans: hlk. Çarpmak (Une voiture venant de la droite m'est rentré dedans. line voyait pas le mur, il est entré dedans). Mettre, foutre dedans: tkz. Hapse atmak, kodese tıkmak. Mettre, foutre qn dedans: tkz. Birini aldatmak, kafese koymak (Attention, il va vous foutre dedans). Rentrer dedans à qn: hlk. Üstüne çullanmak, dövmek (Je vais lui rentrer dedans). dédicace diş. 1. Vakfetme. 2. Vakıf yazıtı. 3. İthaf, *sunu. dédicacer gçl. 1. İthaf etmek, adına sunmak. 2. Dédicacer qch à qn: Bir şeyi birine bir ithaf yazısı ile sunmak (Dédicacer un livre à un ami). dédicataire ad. Kendisine bir ithaf yazılan kişi. dédicatoire i. İthafa değin, ithaflı (Epitre dédicatoire). dédier gçl. Dédier qch à: 1. Bir şeyi -e vakfetmek (Dédier un autel à la Vierge. Hercule dédia un temple à Jupiter). 2. Bir şeyi birine ithaf etmek (ila dédié son premier roman à sa mère). 3. Ayırmak, yöneltmek (Dédier ses efforts à l'intérêt public). dédire gçl. 1. Sözlerinin, davranışlarının tersini yapmak (Dédire un supérieur). 2. Dédire qn de qch: Birinin -sini reddetmek (Je n'ai pas osé l'en dédire). § Se dédire: 1. Caymak; adımını, sözünü geri almak (Il s'est engagé un peu légèrement, et il n'ose plus se dédire). 2. Bir önce söylediğinin tersini yapmak; kendi kendisiyle çelişkiye düşmek. 3. Se dédire de qch: -den caymak, dönmek (Se dédire d'une promesse, d'un engagement). § Cochon qui s'en dédit: (Ant) Cayan köpek olsun, sözünden dönen alçaktır, dédit er. 1. Sözünden cayma, dönme. 2. Cayma "tazminatı, cayma giderimi (Contrat comportant un dédit). dédommagement er. 1. Zarar ve ziyan bedeli, zarar ziyan karşıhğı (Demander, obtenir une somme d'argent à titre de dédommagement). 2. mec. Avuntu, ödünleme, "teselli, "telâfi (Ce sera un dédommagement pour vos peines, à vos souffrances). dédommager gçl. 1. Zararını karşılamak ödemek. 2. Dédommager qn de qch: Birinin -sini tazmin etmek, telâfi etmek (Dédommager quelqu'un d'uneperte, d'un manque. Nous l'avons largement dédommagé de l'accroc fait à son vêtement. Le succès le dédommage de ses efforts). § Se dédommager de qch: -i telâfi etmek, gidermek, ödünlemek (Il s'est dédommagé de ses pertes). dédorage er. Yaldızını çıkarma, dédoré,e s. Yaldızını, görkemini yitirmiş; çökmüş, yıkılmış (Aristocratie dédorée).

dédorer

381

dédorer gçl. Yaldızını çıkarmak, parlaklığını gidermek. § Se dédorer: Yaldızı çıkmak, parlaklığı gitmek, dédouanement er. Gümrükten çekme, çıkarma, dédouaner gçl. 1. Gümrükten çıkarmak, gümrükten çekmek (Dédouaner une marchandise, une voiture). 2. Dédouaner qn: Birini eski saygınlığına kavuşturmak, aklamak. § Se dédouaner: Eski saygınlığına kavuşmak, aklanmak, yeniden gözde biri olmak (Il cherche à se dédouaner par sa gentillesse). dédoublage er. Bir benzerini çıkarma. § Dédoublage de l'alcool: (Su katarak) Alkolderecesini indirme, dédoublement er. 1. İkiye bölme, iki bölüme ayırma (Dédoublement d'un train). 2. Bir şeyi iki bakımdan ele alma. dédoubler gçl. 1. İkiye bölmek, iki bölüme ayırmak (Dédoubler une classe, un train). 2. Astarını çıkarmak (Dédoubler un manteau). § Se dédoubler: 1. İkiye bölünmek. 2. ruhb. Ruhsal kişiliğindeki bütünlüğü, birliği yitirmek. 3. Kendini ikiye ayırmak, iki yerde bir anda bulunmak (Je ne peux pas me /dédoubler). dédramatisation diş. Dramatik olmaktan çıkarma; pek abartmama (Dédramatisation d'un jeu, delà mort). dédramatiser gçl. Dramatik olmaktan çıkarmak; pek abartmamak (Dédramatiser une pièce de théâtre. Dédramatiser la mort). déductibilité diş. İneli ri leb i I irli k. düşürülebilirlik (Déductibilité d'un impôt). déductible s. İndirilebilir; düşürülebilir (Frais déductibles de l'assiette de l'impôt). déductif,ive i. mant. fels. Tümdengelime değgin, tümdengelimli (Méthode déductive, raisonnement déductif). déduction diş. 1. (Bir hesaptan) İndirme, çıkarma, düşme (Faire déduction des arrhes versées). 2. (Bir şeyden) Çıkarılan sonuç, varılan sonuç (Il me semble que vos déductions sont un peu hasardeuses). 3. mant. fels. Tümdengelim, déduire gçl. 1. (Bir hesaptan) İndirmek, düşmek, çıkarmak (Déduire d'un compte les sommes déjà versées). 2. Belli bir sıraya göre ve ayrıntılarıyla anlatmak (Il ne faut pas moins d'adresse à déduire un grandsujetqu'à en déduire un petit). 3. Déduire qch de qch: a) -den... sonucunu çıkarmak (On peut déduire de ses paroles qu'il se ralliera à notre avis), b) -dençıkarmak, düşmek, indirmek (Nous devons déduire de ce bénéfice les frais de route). déesse diş. Tannça. de

facto

bel.

"Fiilen,

*edimsel

( Gouvernement reconnu de facto).

olarak

défaite

défaillance diş. 1. Ortadan çekilme, yok olma. 2. Bayılma, baygınlık (Sa défaillance s'explique par son jeûne prolongé). 3. Güçten düşme, güçsüzlük, bitkinlik (Après une brève défaillance, il s'est vite ressaisi). 4. Zayıflık (Défaillance de mémoire, de caractère, d'attention). § Sans défaillance: Eksiksiz, kusursuz (Accomplir un devoir sans défaillance).

Avoir une défaillance, tomber en

défaillance: Baygınlık geçirmek, düşüp bayılmak, défaillante s. 1. Yok olan, tükenen, kalmayan (Race défaillante). 2. Gücü azalan, gücü tükenen, zayıf, zayıflamış (Une mémoire défaillante). 3. Kendinde olmayan, baygın (Un malade défaillant). 4. Hazır bulunmayan, gelmeyen (Un témoin défaillant, un candidat défaillant). défaillir gsz. 1. Yok olmak, tükenmek, kalmamak. 2. Güçten düşmek, gücü tükenmek. 3. Azalmak, eksilmek, zayıflamak (Sa mémoire, ses forces commencent à défaillir). 4. Bayılmak, baygınlık geçirmek (Il était sur le point de défaillir quand il arriva au terme de sa longue marche). 5. (Bir yerde) Hazır bulunmamak, gitmemek. § Défaillir de: -den bayılmak (Défaillir de faim, de peur, de joie). défaire gçl. 1. Bozmak (Défaire sa coiffure). 2. Sökmek (Défaire un mur pierre par pierre). 3. Açmak, çözmek (Défaire un paquet, un nœud, une cravate). 4. Kaldırmak, toplamak (Défaire la table, son lit). 5. Bozmak, geçersiz saymak (Défaire un contrat, un mariage). 6. Bozmak, bozguna uğratmak (Défaire l'ennemi, une armée). 7. Défaire qn de qch: Birini -den kurtarmak (Défaites-moi de cet importun. Défaire un pays d'un tyran). § Se défaire: 1. Bozulmak (Sa coiffure s'est défaite). 2. Çözülmek, açılmak, sökülmek (Un nœud qui se défait, une couture qui se défait). 3. Se défaire de qn: Birinden kurtulmak, başından savıp kurtulmak (Se défaire d'un gêneur, d'un importun).4. Se défaire de qch: -den kurtulmak (Se défaire d'un vice, d'un défaut, d'une mauvaise habitude). S. Se défaire de qch: -den satıp kurtulmak, -i elden çıkarmak (Se défaire d'un cheval). défait,es. 1. Bozulmuş, çözülmüş (Un nœud défait, une coiffure défaite). 2. Solgun, yorgun, zayıflamış, çökmüş (Un visage défait, une mine défaite). 3. Bozguna uğramış (Une armée défaite). défaite diş. 1. Bozgun, yenilgi (La défaite d'une armée. Une défaite électorale). 2. Kaçamak yolu, uydurma bahane (Il cherche des défaites). § Subir, essuyer une défaite: Bozguna uğramak. Mettre

qn, qch en défaite: Bozguna uğratmak, yenmek (Mettre une armée en défaite).

défaitisme

défaitisme er. 1. Başarıdan umutsuzluk, karamsarlık (Elle était prête à sombrer dans un amer défaitisme). 2. Bozgunculuk, défaitiste s. ve ad. Bozguncu (Une propagande défaitiste. On traitait de défaitistes ceux qui exprimaient leurs inquiétudes). défalcation diş. (Bir toplamdan) Çıkarma, indirme, düşme (Après défalcation faite des frais, il vous reste mille francs). défalquer gçl. 1. Çıkarmak, indirmek, düşmek. 2. Défalquer qch de qch: Bir şeyi -den düşmek, çıkarmak, indirmek (Défalquer les frais généraux de la recette brute pour obtenir le bénéfice net). défatiguer gçl. Yorgunluğunu gidermek, dinlendirmek (Une doucke peut te défatiguer). § Se défatiguer: Yorgunluğu geçmek, dinlenmek, défaufller gçl. Teyelini sökmek, défausser gçl. Doğrultmak, düzeltmek (Défausser une clef). § Se défausser: 1. (İskambilde) Boş ve gereksiz kâğıtları atmak, elini düzeltmek (Ils'est défaussé à trèfle). 2. Se défausser de: -oynayıp kurtulmak, elinden çıkarmak (Se défausser de l'as de coeur). défaut er. 1. Yokluk, eksiklik, olmayış (Le défaut de main-d'oeuvre. Le défaut d'organisation a entraîné d'importants gaspillages. Le défaut de vitamines). 2. Yanlış, kusur, hata (Défaut de tissage, défaut de prononciation, défauts d'une étoffe). 3. Hazır bulunmama, gitmeme. § A défaut: Olmayınca, olmazsa, olmadığında, hiç olmazsa (Je cherche un appartement, ou, à défaut, un studio). A défaut de: Olmadığı için, bulunmadığından, olmadığından (A défaut de madère, on pourra mettre dans la sauce un bon vin blanc. A défaut d'argent, il ne peut pas sortir). Par défaut: Yoklayın, "gıyaben. Jugement par défaut: Gıyap kararı. Condamner, juger par défaut:

Gıyaben yargılamak, mahkûm etmek. Etre, se mettre en défaut: Hatalı olmak, hatalı bir hareket yapmak, kurallara uygun davranmamak. Faire défaut à: Eksik olmak, -si olmamak (Le temps lui fait défaut pour raconter la chose en détail). Mettre en défaut: Aldatmak, yanıltmak (Mettre les chiens en défaut). défaveur diş. 1. Gözden düşme, saygınlığını yitirme (Etre en défaveur auprès de quelqu'un). 2. Düşmanlık, husumet (S'attirer la défaveur du public). défavorable s. 1. Elverişsiz, uygun olmayan (Circonstances, conditions défavorables). 2. Aykırı, ters, zıt (Avis défavorable, opinion défavorable). 3. Défavorable à: a) -e elverişsiz, uygun olmayan (Le temps est défavorable à la

382

défendre

promenade), b) -e hasım, muhalif, karşı, düşman (Il s'est montré défavorable au projet. Examinateur défavorable à un candidat). défavorablement bel. Elverişsizce, uygunsuzca, aykırı olarak, défavoriser gçl. Aleyhinde olmak, engellemek (Cette loi nous défavorise). défécation diş. 1. kim. Arıtma, durultma (Défécation d'un liquide). 2. Dışkısını salma, dışkıyı dışarı atma; dışarı çıkma, büyük abdestini yapma. défectibilité diş. Eksiklilik, kusurluluk, défectibles. Eksikliği, kusuru olan; eksikli, kusurlu (Tout homme est défectible). défectif,ive s. dilb. Bütün zamanları olmayan, bütün halleri olmayan, *eksiltili (Verbes défectifs). défection diş. 1. (Bir partiyi yada düşünceyi) Bırakma, ayrılma, kopma (La perte de la bataille est due à la défection de l'aile droite. Une défection massive d'un parti). 2. Gelmeme, hazır bulunmama (Les défections ont été si nombreuses que la réunion n'a pu avoir lieu). défectueusement bel. Eksik yada kusurlu olarak, yarım yamalak, défectueux,euse s. 1. Eksik, yetersiz, yanlış (Raisonnement défectueux). 2. Kusurlu, hatalı (Machine défectueuse, outil défectueux). défectuosité^. Eksiklik,eksiklilik,kusurluluk, défendable s. Savunulabilir (Cette ville n'est pas défendable sans artillerie. Une thèse défendable). défendeur,eresse ad. huk. Dâva edilen, dâva olunan; dâvâlı, défendre gçl. 1. Korumak (Défendre les faibles). 2. Savunmak (Défendre une ville. L'avocat a bien défendu son client). 3. Yasaklamak (La loi défend le meurtre). 4. Défendreqn, qch de: Birini, bir şeyi -den korumak (Défendre son ami du danger, d'un mal).

5. Défendre qn, qch contre: -e karşı

korumak (Il défend votre réputation contre les médisants). Défendre qch à qn: Bir şeyi -e yasaklamak (Défendre le tabac, l'alcool à un malade). 7. Défendre à qn de f. qch: Birine -meyi yasaklamak (Le médecin lui a défendu de fumer). § A son corps défendant: 1. İstemeyerek (Il a

accepté à son corps défendant). 2. Kendini saldırıya karşı koruyarak, "nefis müdafaası halinde. Il est défendu de f. qch, c'est défendu de f.

qch: -mek yasaktır (Il est défendu de fumer). § Se défendre: 1. Kendini savunmak (Se défendre pied àpied, commeunlion). 2. Se défendre en qch:-de başarı göstermek, işin içinden çıkmak (Il se défend bien en peinture). 3. Se défendre de, contre:

défenestration

383

défiance

-e karşı kendini savunmak. 4. Se défendre de, contre: -den kendini korumak (Se défendre du froid, contre la pluie). 5. Se défendre de f.qch: -digini yadsımak, kabul etmemek, inkâretmek (Il se défend d'avoir vendu tous ses livres). 6. Ne

déférence^. Saygı (Il nous traite avec déférence). § Par déférence pour qn: -e olan saygıdan, -e karşı duyulan saygıdan ötürü (Je l'ai fait par déférence pour vous). déférent,es. 1. Saygılı. 2. Taşıyıcı, boşaltıcı (Cana!

pouvoir se défendre de f.qch: -mekten kendini

déférent). § Etre, se montrer déférent enversqn: -e

alamamak (Il n'a pas pu se défendre de sourire). défenestration diş. 1. (Kişileri) Pencereden atma. 2. (Adli tıp) Yüksek bir pencereden kazayla yada itilerek düşme, défens,défends er. Ormandan odun kesme yasağı, défense diş. 1. Koruma, savunma (La défense d'une ville, d'unpays. Ministère de la Défense Nationale. Défense Nationale. Défense passive). 2. Dayanma, direnme, karşı koyma. 3. Yasaklama, yasak (Défenses bizarres d'une société). 4. (Mahkemede) Savunan taraf. 5. (Fil, yaban domuzu, mors gibi hayvanlarda) Keskin diş, savunma dişi (Les défenses du sanglier). 5. Deniz teknelerinin bordalarına sarkıtılan yastık, usturmaça. § Défense de f.qch: -mek yasaktır (Défense de fumer, d'entrer, d'afficher). Défense légitime: Yasalı savunma, "meşru müdafaa. Droit de la défense: Savunma hakkı. Assurer la défense

de qn: (Mahkemede) Birinin savunmasını yapmak, üzerine almak (Un avocat assurera la défense de l'accusé). Avoir de la défense: argo. İşin içinden sıyrılmasını bilmek, pek becerikli olmak. Faire défense à qn de f. qch: Birine -meyi yasaklamak. Prendre la défense de: -i savunmak, korumak (Prendre la défense du faible, des opprimés). défenseur er. 1. Savunucu, "müdafi (Les défenseurs ont repoussé les assaillants. Les défenseurs d'une ville). 2. Tutan, destekleyen, savunan, savunucu (Défenseur d'une idée, d'une thèse). 3. Koruyucu (Défenseur des faibles, des opprimés). 4. Sanık avukatı, savunma avukatı. §Se faire le défenseur de: -in savunuculuğunu, koruyuculuğunu yapmak (Se faire le défenseur d'une théorie, des pauvres). défensif,ives. Korunma yada savunma için yapılan; savunma, "tedafüi (Un pacte défensif une alliance défensive. Armes défensives). défensi vediş. Korunma durumu, savunma durumu. § Etre, se tenir sur la défensive: H e r türlü saldırıya

hemen karşılık verecek durumda olmak, saldırıya karşı koymaya hazır beklemek, défensivement bel. Savunma amacıyla, kendini savunmak için. déféquer gçl. 1. Arıtmak, durultmak, süzmek (Déféquer une liqueur par précipitation). 2. gsz. Dışarı çıkmak, büyük abdestini yapmak, sıçmak.

karşı saygılı olmak, saygılı davranmak, déférer gçl. 1. Déférer qch à qn: Birine bir şey

vermek (Déférer une décoration à un général). 2. Déférer qn à qch: -e vermek, sevketmek (Déférer un coupable à la justice. Déférer une affaire au tribunal). 3. gsz. Déférer à qch: -e katılmak, uymak (Déférer à la décision de son ami, au jugement d'un auteur, au désir de sa famille). déferlage er. Açma (Déferlage d'une voile, d'un pavillon). déferlant,e s. Kudurgan, zincirden boşanmış gibi (Vagues déferlantes. Les armées déferlantes de l'envahisseur). déferlement er. 1. Çarpma, dövme, çarpıp kırılma (Le déferlement des vagues sur les rochers). 2. Sel gibi boşanma, sel gibi gelme (Le déferlement des barbares en Gaule). déferler gçl. 1. (Yelkenleri) Açmak (Déferler une voile, un pavillon). 2. gsz. Sel gibi akın etmek, dalga dalga yayılmak ( La foule déferle sur la place. La haine déferle). 3. gsz. Çarpıp çatlamak (Les vagues déferlent sur les rochers). déferrage, déferrement er.

1. Nal sökme.

2.

Prangasını çıkarma, zincirlerini çıkarma, déferrer gçl. 1. Nallarını sökmek (Déferrer un cheval). 2. Pırangasını, zincirlerini çıkarmak (Déferrer un prisonnier). 3. Demir kaplamalarını sökmek (Déferrer une caisse, une porte). défervescence<% 1. (Sayrılıkta) Ateşin düşmesi. 2. kim. Kaynaşma yokluğu, kaynaşmanın azalması, défeuillaison diş. Yaprak dökümü, défeuiller gçl. Yapraklarını yolmak (Défeuiller un arbre). § Se défeuiller: Yaprak dökmek (Arbres qui se défeuillent). défi er. 1. Meydan okuma. 2. Vuruşmaya çağırma. 3. Défi à qch: -e meydan okuma, -i hiçe sayma (Défi au danger, à la mort. Je considère cet acte comme un défi à mon autorité). § Lancer un défi à, contre: -e meydan okumak (Un lutteur forain qui lance des défis à tous les assistants). Mettre qn au défi de f.qch: Biriyle -miyeceğine bahse girmek (Je le mets au défi de faire ce travail en deux heures). défiance diş. Güvensizlik, inanmama (Accueillir une nouvelle avec défiance. Eveiller, inspirer la défiance).

§

Mettre

qn

Kuşkulandırmak, pirelendirmek.

en

défiance:

défiant

384

defleurir

défiant,es. Güvensiz, kuşkucu, çabuk pirelenen (Il a un air défiant). défibrage er. Liflerini çıkarma, défibrer gçl. Liflerini çıkarmak (Défibrer la canne à sucre). déficeler gçl. İplerini çözmek (Déficeler un paquet). déficience diş. 1. Bedensel yada zihinsel yetersizlik. 2. Zayıflık (Déficience musculaire. Déficience de mémoire, d'attention). déficient,e s. 1. Yetersiz (Une argumentation déficiente). 2. Zihince ve bedence geri, zayıf (Rééduquer les enfants déficients). déficit er. 1. Eksiklik (Déficit physiologique). 2. Açık (Il a un déficit de plusieurs millions). §Déficit

Chef). § Défiler dur à la parade: argo. Ölmek, cartayı çekmek. § Se défiler: l.Düşmanateşinden korunuk bir yere saklanmak 2. mec. tkz. Tehlikeli bir anda kaçmak, tüymek, kirişi kırmak (Je comptais sur eux, mais ils se sont tous défilés. Il s'est défilé avant la fin de la cérémonie). défilocher gçl. Tiftiklemek, ditmek, défini,e s. 1. Tanımlanmış. 2. Belli, belirli (Un événement qui s'est produit à une époque bien définie. Il a une tâche bien définie à remplir) .3. er. Belirgin, belirginlik (La définition doit s'appliquer à tout le défini). § Article défini: dilb. Belirli tammhk. Passé défini: dilb. Belirli geçmiş zaman.

budgétaire: Bütçe açığı. Combler un déficit: Bir

défilage er 1. İplikleri alma, kaldırma. 2. (Kâğıt

définir gçl. 1. Tanımlamak, "tarif etmek (Définir un mot). 2. Belirtmek, ortaya koymak (Définir les causes d'un phénomène). 3. Saptamak, "tesbit etmek (Définir une politique). 4. Définir qn: -in karakterini çözümlemek, kişiliğinin özelliklerini belirtmek. définissable s. Tanımlanabilir, anlatılabilir, dile getirilebilir, définissantes dilb. Tanımlayan, définitif,ive s. 1. Kesin (Les résultats définitifs d'un concours. Une réponse définitive. Leur séparation est définitive). 2. Son, kesin (Une victoire définitive. Edition définitive d'une œuvre). § En définitive: Kısacası, uzun sözün kısası (En définitive, qu'est-ce que vous voulez dire?). définition diş. 1. Tanımlama, tanım, "tarif (Définition d'un mot, d'un concept). 2. Betimleme, "tasvir. 3. (Sinema, televizyon) Seçiklik; ekran tarama çizgi sayısı. définitionnel,le s. Tanıma değgin, tanımsal, définitivement bel. 1. Kesin olarak, kesinlikle (Ilesi parti définitivement). 2. Kısacası, uzun sözün kısası (Définitivement, que voulez-vous en faire?).

yapımında paçavraları) Tiftikleme. défilé er. 1. Dargeçit, boğaz, argıt ( Défilé entre deux montagnes). 2. Geçit töreni (Assister au défilé du 29 Octobre. Le défilé des troupes victorieuses). 3. Moda gösteri geçidi, giyim gösterisi. 4. Topluluk, grup (Un défilé de manifestants, de visiteurs, de témoins). défilement er. ask. Havale siperi, défiler gçl. 1. (İpliğe geçirilmiş bir şeyi) İplikten boşaltmak (Défiler un collier). 2. Çekmek, tane tane çekmek (Défiler son chapelet). 3. ask. Havale siperi yapmak. 4. gsz. Sıra ile geçmek, ard arda geçmek (Défiler deux par deux). 5. Geçip gitmek (Les jours défilent avec monotonie). 6. Geçit yapmak (Défiler musique en tête devant le

déflagrant, e s. Tutuşup patlayıcı (Matières déflagrantes). déflagration diş. Tutuşup patlama; tutuşma, patlama (La déflagration d'un explosif. La déflagration a fait sauter une fenêtre). déflagrer gsz. Tutuşup patlamak, déflation diş. "Deflasyon, piyasada bulunan para miktarının azaltılması, para şişkinliğinin giderilmesi, 'inginlik, déflationnistes. Para şişkinliğini gidermeye değgin, para şişkinliğini giderici, défléchir gçl. 1.-in yönünü değiştirmek, saptırmak. 2. gsz. Yön değiştirmek, sapmak, défleurir gçl. 1. Çiçeklerini düşürmek. 2. Meyvaların üzerindeki buğuyu, ince tüyleri

açığı kapatmak. Etre en déficit: Açığı olmak, açık olmak (L'Etat, le budget est en déficit). déficitaire s. 1. Açık, açığı olan (Un budget déficitaire). 2. Yetersiz, eksik (Une récolte déficitaire. Année déficitaire en blé, en raisin). défier gçl. 1. Vuruşmaya çağırmak. 2. Meydan okumak (Défier la mort, le danger). 3. Vız gelmek (Sa réputation défie la calomnie). 4. Défier qn à qch: Birine -de meydan okumak (Défier quelqu'un aux échecs, à la course). 5. Défier qn de f.qch: Birinin -meyeceğine bahse girmek (Je te défie de distinguer la copie de l'original). § Se défier de: 1. -e güvenmemek, inanmamak, bel bağlamamak (Les femmes se défient des hommes en général. Se défier des rumeurs non confirmées). 2. -den kuşkulanmak (Je me défie de moi-même). défiguration diş. Biçimsizleştirme, biçimini bozma, défigurer gçl. 1. Bozmak, biçimsizleştirmek, çirkinleştirmek ( Des larmes défigurent son visage. L'automne a défiguré notre jardin. La variole l'a défigurée). 2. mec. Bozmak, saptırmak, değiştirmek (Défigurer une pensée, la vérité).

déflexion

385

bozmak (Défleurir des pèches en les manipulant). 3. mec. Körpeliğini gidermek. 4. gsz. Çiçeklerini dökmek, solmak, déflexion diş. Sapma, yön değiştirme; saptırma, yön değiştirme. défloraison, défleuraison diş. Çiçek dökümü, çiçeklerini dökme, défloration diş. Kızlığını bozma, "bikrini izale etme. déflorer gçl. 1. Kızlığını bozmak, "bikrini izale etmek (Déflorer une jeune fille). 2. İffetsizliğe sürüklemek. 3. mec. Bayağılaştırmak (Déflorer un sujet). défoliation diş. Yaprak dökümü, défolier gçl. Yaprakları döktürmek, y apraksızlaştırmak. défonçage, défoncement er. 1. Dibini delme, dibi delinme. 2. Kirizma, défonce diş. Derin sarhoşluk; dalıp gitme; uyuşturucu alıp kendinden geçme, défoncé, e 1. Delinmiş, deiık (Unsommier défoncé). 2. Çukurlarla dolu (Une route défoncée). défoncer gçl. 1. Dibini delmek (Défoncer un tonneau, une caisse). 2. Kırmak. Vurarak kırmak (Défoncer une porte). 3. Kirizma yapmak, derin sürmek (Défoncer un champ, un terrain). 4. Yıkmak, bozmak, çukur çukur yapmak (Défoncer une route). défonceuse diş. Kirizma sabanı, pulluk, déforestation diş. Ormansızlaştırma, orman kırımı, déformateur, trice s. Bozucu, saptırıcı, özünü değiştirici (Une interprétation déformatrice). déformation diş. 1. Biçimini değiştirme, biçimsizleştirme, bozma (Déformation des corps soumis à des forces). 2. Biçimi bozulma, biçimsizleşme 3. Saptırma, özünü değiştirme, bozma (La déformation de la pensée d'un auteur). déformer gçl. 1. Biçimini bozmak, biçimsizleştirmek (Miroir qui déforme les images. Déformer ses chaussures). 2. Bozmak, özünü değiştirmek, saptırmak (Déformer une idée). § Se déformer: Bozulmak, biçimini yitirmek, biçimsizleşmek, défoulement er. Boşalma, içindekileri dışa vurma, rahatlama. défouler (se) gsz. Boşalmak, içindekileri dışa vurmak, rahatlamak, défournage, défournement er. Fırından çıkarma, défourner gçl. Fırından çıkarmak (Défourner du pain, des poteries). défraîchir gçl. Soldurmak, tazeliğini gidermek (Le soleil défraîchit les étoffes claires). § Se défraîchir: Solmak, tazeliğini yitirmek, défrayer gçl. Birinin masraflarını üzerine almak,

dégagé

ödemek (Il m'a défrayé). § Défrayer la conversation: 1. Bir konuşmayı canlandırmak, renklendirmek. 2. Bir konuşmanın konusu olmak. défrichage, défrichement er. Toprağı açma, tarla haline getirme (Défrichement des forêts, des marécages, des landes). défricher 1. gçl. Bir toprağı açmak, tarıma elverişli hale getirmek (Défricher une forêt, unelande). 2. mec. Açmak, aydınlatmak (Défricher un sujet). défricheur er. i. Tarla açıcı. 2. (Bir soruyu) Aydınlatıcı. défriper gçl. Buruşukluğunu, kırışıklığını gidermek (Défriper un vêtement en le mettant sur un cintre). défrisement er. 1. Kıvcırcıklığını giderme, düzleştirme (Défrisement des cheveux). 2. Kızdırma, canını sıkma, défriser gçl. 1. Kıvrıklarını açmak, kıvırcıklığmı gidermek, düzeltmek (Le temps humide défrise les cheveux. Le coiffeur lui a défrisé les cheveux). 2. mec. hlk. Hoşuna gitmemek, kızdırmak, umudunu kırmak (Il y a quelque chose qui te défrise?). défroissable s. Kırışıklığı, buruşukluğu çabuk geçen. défroisser gçl. Buruşukluğunu, kırışıklığını gidermek, düzeltmek, défroncer gçl. Kırışıklığını, buruşukluğunu gidermek (Défroncer une étoffe). § Défroncer le sourcil: Kaşlarının çatıklığı geçmek, öfkesi geçmek. défroque diş. 1. Din adamının "terekesi, bırakıt (La défroque d'un moine). 2. Eski giysi, pılı pırtı (S'habiller avec les défroques d'un vieil oncle). défroqué, es. vead. Papazlığı bırakmış, eski papaz, papaz eskisi (Un défroqué). défroquer gçl. 1. Birini papaz kılığından, dolaysiyle papazlıktan çıkarmak. 2. gsz. Papaz kılığını çıkarıp atmak, papazlığı bırakmak. § Se défroquer: Papaz kılığını çıkarıp atmak, papazlığı bırakmak (Luther se défroqua). défruiter gçl. Meyve tad ve kokusunu almak (Défruiter de l'huile d'olive). § Se défruiter: Meyvesizleşmek, meyvelerini yitirmek, défunt, e s. ve ad. 1. Ölen, ölü, "merhum; "müteveffa (Sa défunte mère. Défunt son frère. Les enfants de la défunte. Prière pour les défunts). 2. s. mec. Ölmüş, ortadan kalkmış, tükenmiş geçmişe karışmış (Royauté défunte. Leurs amours défunts). dégagé, e s. 1. Açık (Un ciel dégagé, front dégagé, nuque dégagée). 2. Serbest, geniş(Vue dégagée). 3. Rahat, sıkıntısız, serbest, özgür (Un air dégagé,

dégagement un ton dégagé). dégagement er. 1. Rehinden kurtarma (Dégagement d'effets déposés au mont-de-piété). 2. Çıkarma, kurtarma (Dégagement des blessés ensevelis sous les décombres; dégagement d'une pièce coincée). 3. Geçenek, aralık, koridor (Cet appartement a de larges dégagements). 4. Boş alan, serbest alan (Il y a un grand dégagement devant notre maison). 5. Açma, engelleri kaldırma (Le dégagement d'une rue, de la voie publique). 6. Çıkma, "intişar etme (Dégagement de gaz, de vapeur, de chaleur). 7. Serbestliğe kavuşma, kurtulma, serbest olma. dégager gçl. 1. Rehinden kurtarmak. 2. Çıkarmak; kurtarmak (Les sauveteurs ont dégagé deux blessés des décombres. Lancer une attaque pour dégager une unité encerclée). 3. Geri almak (Dégager sa parole, sa responsabilité). 4. Engelleri kaldırmak, açmak (Dégager une rue, une route). S. Açık bırakmak, dışarda bırakmak (Encolure qui dégage la tête). 6. Açmak, serbestlendirmek (Dégager la table, une somme d'argent). 7. Çıkarmak, yaymak (Les plantes dégagent du gaz carbonique. La rose dégage une belle odeur). 8. Dégager qn de qch: Birini -den kurtarmak (Dégager son ami d'une dette, d'un engagement, d'une obligation, d'une charge). 9. Dégager qch de qch: Bir şeyi -den çıkarmak (On peut en dégager plusieurs conclusions). 10. Ortaya koymak, bulmak (Dégager l'idée maîtresse d'une théorie). § Se dégager: 1. Açılmak (Le ciel se dégage). 2. Ortaya çıkmak, belli olmak (La vérité se dégage peu à peu). 3. Se dégager de qch: a) -den kurtulmak (Se dégager de ses liens, d'un engagement), b) -den çıkmak, yayılmak, yükselmek (Odeur qui se dégage d'un corps. Une rumeur légère se dégage de la foule). c) -den sonuç olarak çıkmak (La morale qui se dégage de cette histoire). dégaine diş. Gülünç tavır, gülünç davranış, gülünçlük. dégainer gçl. 1. Kınından çıkarmak (Dégainer une épée). 2. gsz. Kılıcını çekmek, kılıç çekmek. déganter gçl. Eldivenini çıkarmak (Déganter la main droite). § Se déganter: Eldivenlerini çıkarmak. dégarnir gçl. 1. Boşaltmak, içinde birşey bırakmamak, içinde ne varsa almak (Dégarnir une boîte de bonbons, une vitrine, un compte en banque). 2. ask. (Bir yerden) Asker çekmek (Dégarnir un front). 3. Budamak (Dégarnir un arbre). 4. den. (Bir geminin) Donatımını kaldırmak. § Se dégarnir: Boşalmak (Après le

386

dégermer

spectacle, la salle se dégarnit rapidement). Ses tempes se dégarnissent: Saçları dökülüyor, dégât er. Hasar, zarar (La grêle a fait de grands dégâts dans les vignobles. Constater, estimer les dégâts). § Limiter les dégâts: Beterinden sakınmak (Il s'agit de limiter les dégâts, de sauver ce qui peut être sauvé). dégauchir gçl. Kabasını almak, düzeltmek (Dégauchir la surface d'une pierre, dégauchir une planche au rabot). dégauchissage, dégauchissement er. Kabasını alma, düzeltme. dégauchisseuse diş. Bir tür mekanik rende, yüzeyleri düzeltmeye yarayan alet. dégazage er. Gazsızlaştırma; gazını alma. dégazer gçl. Gazını almak, gazsızlaştırmak (Dégazer un liquide). dégazonnage, dégazonnement er. Çimsizleştirme,

çimini alma. dégazonner gçl. Çimsizleştirmek, çimlerini almak, dégel, er. 1. Buzların çözülmesi, kar erimesi, don çözülmesi (C'est le dégel. Dégel d'un fleuve). 2. mec. Çözülme, erime (Je me rappelle ce dégel de tout mon être sous ton regard). dégeler gçl. 1. Donmuşluğunu gidermek, buzunu çözmek. 2. tkz. Isıtmak (Je n'arrive pas à me dégeler les pieds). 3. Dégeler qn: Birinin soğukluğunu, tutukluğunu, çekingenliğini gidermek, neşesini yerine getirmek (Jel'aiunpeu dégelé). 4. Açmak, kullanılmasına izin vermek (Dégeler des crédits, un compte). 5.gsz. Buzları, donu çözülmek (Le lac commence à dégeler). 6.11 dégèle: Buzlar çözülüyor, karlar eriyor. § Se dégeler: Tutukluğu, çekingenliği geçmek; eski durumunu, neşesini bulmak, açılmak (Un invité qui commence à se dégeler). dégénératif,ive s. Soysuzlaşmaya değgin; yozlaştırıcı, yozlaşıcı. dégénération diş. Soysuzlaşma; yozlaşma; bozulma. dégénérées, ve ad. 1. Soysuzlaşmış, yozlaşmış. 2. Çığırından çıkmış, dégénérer gsz. 1. Soysuzlaşmak, yozlaşmak, bozulmak (Son fils a dégénéré. Tout dégénère entre les mains de l'homme. Une race qui dégénère). 2. Çığırından çıkmak. 3. Dégénérer en qch: -e dönüşmek (Dispute qui dégénère en rixe. Son rhume dégénère en bronchite). dégénérescence diş. Soysuzlaşmışlık, yozlaşmışlık, bozulmuşluk (Dégénérescence de la moralité publique. Dégénérescence d'un tissu). dégermer gçl. Çimini almak (Dégermer des pommes de terres, dégermer de l'orge).

dégingandé dégingandé,e .«. tkz. Sarsak (Il est vraiment dégingandé). dégingander gçl. 1, Sarsaklaştırmak. 2. Çırpıştırmak, üstün körü yapıvermek. 3. gsz. Sarsak bir hal takınmak, dégivrage er. Buzunu çözme, dégivrer gçl. Buzunu çözmek, buzunu temizlemek (Dégivrer un réfrigérateur. Dégivrer une glace d'automobile). déglaçage, déglacement er. Buzlarını kırma, buzlarını alma, buzsuzlaştırma. déglacer 1. Buzlarını kırmak, buzsuzlaştırmak, buzlarını almak (Déglacer une route). 2. Parlaklığını almak, donuklaştırmak (Déglacer du papier). déglinguer gçl. tkz. Bozmak, berbat etmek (Déglinguer une chaise, une bicyclette). dégluer gçl. -in yapışkanlığını gidermek. § Se dégluer de qch: -den kurtulmak, yakasını sıyırmak, paçasını kurtarmak (Se dégluer d'un embarras). déglutir gçl. Yutmak (Déglutir un aliment, une bouchée). déglutition diş. Yutma (La salive aide à la déglutition). dégobiller gçl. gsz. tkz. Kusmak (Il ne cesse pas de dégobiller. Il a dégobilté son repas). dégoiser gçl. tkz. 1. Söylemek (Dégoiser d'interminables discours). 2. gsz. tkz. Konuşmak (Il dégoise encore!). dégommage er. 1. Zamkını çıkarma, zamksızlaştırma. 2. tkz. işinden çıkarma, dışarı atma. dégommer gçl. 1. Zamkını çıkarmak, zamksızlaştırmak (Dégommer une enveloppe). 2. tkz. İşinden çıkarmak, dışarı atmak (Dégommer un administrateur). dégonflage er. hlk. Cesaretsizlik, korkaklık, son anda korkup çekilme, pısma (Son dégonflage a fait échouer l'entreprise). dégonfle diş. Kaçma, yan çizme, dégonflé,e s. 1. Havası boşalmış, sönmüş (Pneu dégonflé). 2. s. ve ad. Korkak, ödlek, son anda korkup çekilen, pısmış, balonu sönmüş, foslaşmış (Il ne voulait pas passer pour un dégonflé. Il est dégonflé). dégonflement er. Hava kaçırma, sönme, inme (Dégonflement des pneus). dégonfler gçl. 1. Şişkinliğini indirmek, havasını boşaltmak, pörsütmek, söndürmek (Dégonfler un ballon, unpneu). 2. mec. Sıkıntısını gidermek. § Se dégonfler: 1. Direnmekten vazgeçmek, foslamak, yelkenleri suya indirmek. 2. Korkmak.

387

dégoût dégorgement er. 1. Akma, boşalma (Dégorgement de la bile). 2. Boşalma, dökülme (Dégorgement d'un canal, d'un égout, d'une gouttière). 3. Yıkama, temizleme (Dégorgement des laines, des cuirs). dégorgeoir er. I. Fazla gelen suyun akıtıldığı yer, döküldüğü yer (Dégorgeoir d'un étang). 2. Bir kanalı tıkayan maddeleri çıkarmaya yarayan aygıt. 3. Oltayı balığın boğazından çıkarmaya yarayan alet. 4. (Topçulukta) Falya iğnesi, dégorger gçl. 1. Sızdırmak (Egout qui dégorge de l'eau sale). 2. Açmak, tıkanıklığını gidermek (Dégorger un évier, un égout). 3. Yıkamak temizlemek, yabancı maddelerden arıtmak (Dégorger du cuir, de la laine). 4. Kanını, pisliklerini temizlemek için suya bastırmak (Dégorger de la viande, des abats). S. gsz. Dökülmek, boşalmak (Un égout qui dégorge dans la mer). 6. mec. Boşalmak (Sa fureur dégorgea en un torrent d'injures). 7. gsz. Kusmak. 8. gsz. Yıkandığında, kiri dökülmek, rengini salmak (Cuir qui dégorge). § Se dégorger: Akmak, dökülmek, boşalmak (Rivière qui se dégorge dans la mer). dégoter, dégotter gçl. tkz. 1. (Birini) İşinden kovmak, atmak, kapı dışarı etmek. 2. Bulmak, sağlamak (Où as-tu dégoté ce bouquin?). dégoudronner gçl. Katranını almak, katransızlaştırmak; ziftini almak, ziftsizleştirmek. dégoulinade diş. Sızıntı (Uya des dégoulinades sur les murs). dégoulinement er. Sızma, sızıntı yapma (Le lent dégoulinement des dalots). dégouliner gsz. hlk. Sızmak, damla damla akmak (L'huile qui dégouline d'un bidon mal bouché). dégourdi,e s. ve ad. Uyanık, açıkgöz, becerikli, anasının gözü (Il est très dégourdi. C'est un dégourdi). dégourdir gçl. 1. Uyuşukluğunu gidermek, uyuşmuşluğunu gidermek (La chaleur du f'eunous a dégourdi les doigts). 2. Ilıtmak, ılıştırmak (Dégourdir un liquide, dégourdir de l'eau). 3. (Birinin) Gözünü açmak (Nous l'avons un peu dégourdi).. § Se dégourdir: 1. Gözü açılmak, enayiliği geçmek. 2. Uyuşmuşluğu geçmek, dégourdissement er. Uyuşukluğunu giderme, dinçleştirme. dégoût er. 1. Bıkkınlık (Le dégoût de la vie). 2. İğrenme, tiksinti (Une sauce qui cause du dégoût pour certains. Son dégoût pour la viande est surmontable).

§ Avoir, éprouver, ressentir du

dégoût pour: -e karşı tiksinti duymak, -den

dégoûtamment tiksinmek (On ne ressent que du dégoût pour un être si vil). Manger jusqu'au dégoût: Tıksırıncaya kadar yemek, dégoûtamment bel. İğrenç bir biçimde (Il mange dégoûtamment). dégoûtant,e s. 1. Berbat, tatsız tuzsuz (Un plat dégoûtant). 2. İğrenç, iğrendirici (Un homme dégoûtant). 3. Can sıkıcı, usandırıcı (Un travail dégoûtant). 4. Kaba, açık saçık, "müstehcen (Il raconte des histoires dégoûtantes). dégoûtation diş. 1. İğrenme, tiksinme. 2. İğrençlik, pislik, tiksinilecek şey. dégoûté,e v. ve ad. 1. Güçbeğenir, titiz, "müşkülpesent. 2. Dégoûté de: -den bıkmış, usanmış (Il est dégoûté de vivre, de la vie). § Faire le dégoûté: Titizlik etmek, hiçbir şeyi kolay kolay beğenmemek, dégoûter gçl. 1. Bıktırmak, usandırmak, bıkkınlık vermek (Ce travail me dégoûte). 2. İğrendirmek, tiksindirmek (Cet insecte le dégoûte). 3. Dégoûter qn de qch: Birini -den tiksindirmek, usandırmak (Ce livre m'a dégoûté de la société. Cet homme nous dégoûte de l'humanité). 4. Dégoûter qn de f.qch: Birini -mekten usandırmak, tiksindirmek (C'est un travail qui vous dégoûte de travailler). § Se dégoûter de qch, de qn: 1. -den bıkmak, usanmak, tiksinmek (Il prétend qu'il ne se dégoûtera jamais de ces gâteaux. Tout le monde se dégoûte de lui). 2. Se dégoûter de f.qch: -mekten bıkıp usanmak, gına getirmek. dégouttant,e s. Suları damlayan, suları akan (Un imperméable dégouttant de pluie). dégoutterez. Damlamak, damla damla akmak (La pluie dégoutte le long du mur. La sueur lui dégouttait du front). dégradants s. Alçaltıcı, aşağılatıcı, küçültücü, dégradateur er. Fotoğrafların çevresindeki gölgeyi gitgide azaltmak için kullanılan ortası açık levha, yayma çerçevesi, dégradation diş. 1. Rütbelerini sökme (La dégradation d'un officier). 2. Zarar verme, bozma (La dégradation d'un monument par l'humidité). 3. Alçaltma, küçültme, aşağılama (Dégradation de l'homme par la débauche) 4. Küçülme, alçalma, bayağılaşma (Tomber dans la dégradation). 5. (Renk, ışık) Git gide yoğunluğunu yitirme, zayıflama, açılma (Dégradation d'une couleur, d'une lumière). dégrader gçl. 1. Rütbesini sökmek (Dégrader un officier). 2. Zarar vermek, bozmak, "harap etmek (Des vandales ont dégradé ces sculptures anciennes. La pluie a dégradé le mur). 3. Alçaltmak, aşağılatmak, küçültmek (La

388

dégringolade

débauche dégrade l'homme). 4. Kemirmek, oymak, içten çürütmek (Les eaux dégradent ces rochers). S. Yoğunluğunu düşürmek, azaltmak, gitgide açmak (Dégrader une lumière, une énergie, une couleur). § Se dégrader: 1. Küçülmek, alçalmak (Il se dégrade en acceptant ce compromis). 2. Yoğunluğunu, değerini yitirmek (L'énergie se dégrade selon le principe de Carnot). 3. (Renk, ışık) Gitgide açılmak (Les tons se dégradent doucement). dégrafer gçl. Kopçalarını çözmek (Dégrafer son manteau). § Se dégrafer: Kopçaları çözülmek, açılmak (Une robe qui se dégrafe). dégraissage er. Temizleme, yağ lekelerini çıkarma (Dégraissage de la laine, d'un vêtement). dégraissants s. ve er. Yağ lekelerini çıkaran, leke temizleyici. dégraisser gçl. 1. Fazla yağlarını almak (Dégraisser un boeuf, un porc. Dégraisser un bouillon, une sauce). 2. Temizlemek, lekelerini çıkarmak (Dégraisser un costume. Donner un manteau à dégraisser). 3. Kabasını almak, düzeltmek, inceltmek (Dégraisser une pièce de bois). dégraisseur, euse ad. Temizleyici, lekeci, kuru temizleyici. degré er. 1. Basamak (Je gravis, d'un pas lourd, les degrés de mon escalier. Monter, gravir les degrés du trône, du pouvoir). 2. Düzey, seviye (Ces deux exercices sont du même degré de facilité). 3. Aşama, "kademe (Les degrés de l'échelle sociale). 4. Diploma, öğrenim belgesi (Avoir, prendre tous ses degrés). 5. Derece (Parvenir au plus haut degré de la gloire. Equation du premier degré, du second degré. Angle de 60 degrés. Degré d'un baromètre. Le thermomètre marque trente degrés à l'ombre. Degré de concentration d'un alcool. Vin de 12 degrés). § Au plus haut degré: Son derece (Il est avare au plus haut degré). Jusqu'à un certain degré: Belli bir dereceye kadar (Je suis gentil jusqu'à un certain degré). Par degrés: Derece derece, adım adım, aşama aşama, "tedricen (S'avancer par degrés vers un but). dégressif,ive s. Kerte kerte azalan, gittikçe azalan, gittikçe düşen (Impôt dégressif, tarif dégressif). dégressivité diş. Derece derece azalma, kademe kademe düşme (La dégressivité d'un impôt). dégrèvement er. Vergi indirimi (Obtenir un dégrèvement). dégrever gçl. Vergisini indirmek, vergi indirimi yapmak (Dégrever un contribuable. Dégrever un produit, une industrie). dégringolade diş. 1. Yuvarlanma, yuvarlanıp düşme (Il s'est relevé de cette dégringolade avec

dégringoler

une foulure). 2. Batma, başarısızlığa uğrama (La dégringolade d'une entreprise). 3. Düşme, inme (La dégringolade des cours en Bourse, dégringolade des actions à la Bourse). 4. mec. İşin kötüden kötüye gitmesi, berbata gitme, beterin beteri olma. dégringoler gsz. 1. Yuvarlanmak, teker meker yuvarlanmak, tepetaklak düşmek. 2. Batmak, iflas etmek (Une maison commerciale qui dégringole) 3. Dikine inmek ( Un joli bois de pins dégringole devant moi jusqu'au bas de la côte). 4. Dégringoler de qch: -den düşmek, yuvarlanmak (Dégringoler du pouvoir. Dégringoler d'un toit). 5. gçl. Yuvarlanırcasına inmek (Dégringoler une pente, les escaliers). 6. Dégringoler qn: argo. Birini yenmek, paçasını aşağı almak, al aşağı etmek. dégrisement er. Esrikliği, "sarhoşluğu geçme; ayılma, kendine gelme. dégriser gçl. 1. Sarhoşluğunu geçirmek, sarhoşluktan ayıltmak (L'airfrais m'a dégrisé). 2. mec. Ayıltmak, uyandırmak, aklını başına getirmek (La réalité l'a dégrisé). § Se dégriser: 1. Sarhoşluğu geçmek. 2. Uyanmak, ayılmak, aklı başına gelmek. 3. Se dégriser de qch: -den ayılmak, aklı başına gelmek (Il s'est dégrisé de ses illusions). dégrosser gçl. Tel, sırma haline getirmek için haddeden geçirmek (Dégrosser un lingot d'or, d'argent). dégrossir gçl. 1. Kabasını almak, düzeltmek (Dégrossir une poutre, une pièce de bois, un bloc de marbre). 2. Taslağını yapmak, taslağını çıkarmak (Dégrossir un travail, un ouvrage). 3. Dégrossir qn: Birini yontmak, eğitmek, adam etmek (Dégrossir un paysan, un élève). § Se dégrossir: Yontulmak, adam olmak, yol yöntem öğrenmek. dégrossissage, dégrossissement er. Kabasını alma, düzeltme. dégrouiller(se) gsz. tkz. Acele etmek, elini çabuk tutmak. déguenillé,e s. 1. Yırtık pırtık giyinmiş (Un jeune homme déguenillé). 2. ad. Hırpani (Une troupe de déguenillés). déguerpir gçl. 1. Bırakmak, vazgeçmek (Déguerpir un héritage, un droit). 2. gsz. Bırakıp gitmek, çekip gitmek, tüymek, sıvışmak (L'ennemi a déguerpi). déguerpissement er. 1. Bırakma, vazgeçme. 2. Çekip gitme, tüyme. dégueulasse s. tkz. 1. Pis, kötü, berbat (Une chambre dégueulasse). 2. ad. Pis herif (C'est un

389

dehors dégueulasse). dégueuler gsz. tkz. Kusmak, tavus kuyruğu çıkarmak. déguisement er. 1. İğreti kılık (Un déguisement de carnaval). 2. Kılık değiştirme, kılık değişme. 3. mec. Gerçeği peçeleme. § Sans déguisement: Açık açık, dobra dobra, açıkça (Parler, agir sans déguisement). déguiser gçl. 1. Tanınmayacak bir kılığa sokmak. 2. Déguiser qn en: Birini -kılığına sokmak (Déguiser un homme en femme). 3. Değiştirmek, başka biçime sokmak (Déguiser son visage, sa voix, son écriture). 4. Saklamak, peçelemek, aldatıcı bir görünüm vermek (Déguiser la vérité). 5. Saklamak, gizlemek (Déguiser ses sentiments, sa pensée). § Se déguiser: 1. Kılık değiştirmek, iğreti bir kılığa girmek. 2. Se déguiser en: -kılığına girmek (Se déguiser en clochard, en janissaire). dégurgitergç/. 1. Olduğu gibi geri çıkarmak, kusup çıkarmak. 2. mec. Aynen satmak (W dégurgite tout ce qu'il a appris). dégustateur er. İçkilerin çeşnisine bakan kimse, çeşnici.

dégustation diş. Tadına bakma, tatma (Dégustation de vins, de coquillages, d'huîtres). déguster gçl. 1. Tadına bakmak, tatmak. (Déguster les vins). 2. Tadını çıkara çıkara yemek, içmek (Déguster un bon vin, un bon repas). 3. hlk. Çekmek, acı çekmek (Qu'est-ce qu'ila dégusté!). § Déguster des coups: Çok acılar çekmek, déhaler gçl. 1. (Bir gemiyi) Liman dışına çekmek (Déhaler un navire). 2. gsz. Liman dışına çekilip götürülmek (Un navire qui déhale). déhaler gçl. Yanıklığını, esmerliğini gidermek (Pommade qui déhâle le teint). déhanché, e s. 1. Paytak paytak yürüyen 2. Kalçası çıkmış, kalçası çıkık. 3. mec. Biçimsiz. déhanchement er. 1. Kalça çıkığı. 2. Kalçasını çıkarma. 3. Belini kıra kıra yürüme, déhancher (se) gsz. 1. Paytak paytak yürümek. 2. Belini kıra kıra yürümek. 3. mec. Kendini çok zahmet çekiyor gibi göstermek, déharnachement er. 1. Koşumunu çıkarma. 2. Çulunu soyma, déharnacher gçl. 1. (Hayvanın) Koşumunu çıkarmak. 2. mec. Çulunu soymak, sırtındaki acayip kılığı çıkartmak, débiscence diş. bitb. Çatlama, açılma, déhiscent,es. bitb. Çatlamış, açılmış (Lecolchique, l'iris, le pavot, le tabac ont des fruits déhiscents). dehors bel. 1. Dışarıda, dışarıya (Jette-le dehors. Je vous attendrai dehors. Il est allé dehors). 2.er. Dış, dışarı (Le dehors d'une maison). 3. er. ç. Dış

déicide

görünüş, görünüş (Il a les dehors d'un héros de l'Antiquité). § Au dehors: Dışardan, dıştan bakılınca (Au dehors, il est aimable, mais au fond c'est un homme dur). Au dehors de: -in dışına (lia placé tout son argent au dehors de son pays). De dehors, par dehors: Dışardan (J'entends sa voix, il appelle de dehors). En dehors: 1. Dışarıya, dışarıya doğru (Ne vous penchez pas endehors). 2. Bunun dışında, bundan başka, bundan fazla olarak (Vous avez tout dit, il n'y a rien en dehors) En dehors de: -in dışında (Cela s'est passé en dehors de moi. C'est en dehors de la question). Aller dehors: Dışarı çıkmak, sokağa çıkmak. Mettre, jeter qn dehors: Birini kapı dışarı etmek. Rester, coucher dehors: Açık havada yatmak, geceyi yıldız palasta geçirmek. Sauver les dehors: Görünüşü, "zevahiri kurtarmak, déicides, vead. 1. Tanrıyı öldüren, Tanrıya kıyan, Tanrı katili (Un peuple déicide). 2. er. Tanrı katilliği. 3. er. mec. Dinsel inançları ortadan kaldırma (Une révolution qui procède au déicide). déictiques. veer. dilb. Gösterici, déification diş. Tanrılaştırma (La déification des empereurs romains). déifier gçl. 1. Tanrılaştırmak (Les Romains déifièrent la plupart de leurs empereurs). 2. Çok yüeeltmek, ululaştırmak, tapmak, déisme er. fels. Tanrıyı yalnızca bir ilk neden olarak ileri süren ve ona başkaca hiçbir nitelik ve güç tanımayan ussal din öğretisi, yaradancılık, "ilâhiye. déiste s. ve ad. fels. Yaradancı, deist. déité diş. (Söylencede) Tanrı, tanrıça (Les déités grecques). déj»bel. i.Şimdiden,dahaşimdiden(7/esrdé/àcim/ heures. Ils ont déjà fini leur travail). 2. Daha önce, çoktan ( Quand il arriva, son ami était déjà parti). 3. Henüz (Je l'ai déjà rencontré ce matin) A. Ne çabuk! (La cloche a sonné. Déjà! Il est dix heures. Déjà!). déjanter gçl. Janttan, ispitten çıkarmak (Déjanter un pneu). § Se déjanter: Janttan çıkmak (Son pneu s'est déjanté). déjection diş. biy. 1. Dışkıları boşaltma, boşaltım. 2. ç. Dışkı. 3. (Yanardağ için) Püskürtü, atık. déjeter gçl. Eğmek,eğriltmek, bükmek (Le vent a déjeté tous les arbres). § Se déjeter: Eğrilmek, bükülmek (Sa colonne vertébrale s'est déjetée, sa taille s'est déjetée). déjettement er. Eğrilme, bükülme, déjeuner er. 1. Kahvaltı (Prendre du thé, du café au lait pour le déjeuner). 2. Öğle yemeği. 3. (Genel

390

délai

anlamda) Yemek (Un bon déjeuner, arrosé de vins fins). 4. Kahvaltı tepsisi. § Le petit déjeuner: Kahvaltı. Déjeuner de soleil: 1. Güneşte çabucak solan kumaş. 2. Pek süreksiz şey, saman alevi gibi şey. déjeunerez. 1. Kahvaltı etmek (Il est parti travailler sans déjeuner). 2. Öğle yemeği yemek; yemek yemek (Inviter un ami à déjeuner). déjouer gçl. Bozmak, başarısız bırakmak (Déjouer un complot, une intrigue. J'ai déjoué son jeu. Déjouer les plans de l'ennemi). déjucher gsz. 1. Tünekten inmek. 2. gçl. Tünekten indirmek (Déjucher une poule). déjuger(se) Yargısını, kararını değiştirmek (Après une affirmation aussi solennelle, il peut difficilement se déjuger). de jure bel. Hukuken (Reconnaître de jure un gouvernement). delà ilg. 1. Ötesinde, -den öteye (Porter delà les mers ses hautes destinées). 2.Par delà: Ötesinde, ötesine (Par delà les mers, par delà les temps). 3. bel. Ötede (Contournez le champ et attendez-moi par delà). 4. Au-delà: Ötede, biraz uzakta (Vous voyez la poste, la boulangerie est un peu au-delà). 5. Au-delà de: -in ötesinde (S'en aller au-delà des mers. Sa maison est au-delà de la nôtre). 6. L'au-delà er. Öteki dünya. § Promettre par delà son pouvoir: Gücünün ötesinde şeyler vadetmek. Se mettre un peu en delà: Biraz öteye geçmek, délabialisation diş. dilb. Düzleşme; düzleştirme délabialiser gçl. Düzleştirmek. § Se délabialiser: Düzleşmek. délabré, e s. 1. Yıkık dökük, harap, viran (Un édifice délabré). 2. Yırtık pırtık (Vêtement délabré). 3. Bozuk, kötü (Une santé délabrée). délabrement er. 1. Yıkık döküklük, haraplık (Délabrement d'un édifice). 2. Eski püskülük, yıpranmıştık. 3. Bozukluk, bozulma, kötüleşme (Le délabrement de sa santé, de ses affaires). délabrer gçl. 1. Harabetmek, viran etmek, yıkıp dökmek (Le temps a délabré cet édifice). 2. Bozmak (Délabrer sa santé par des excès). § Se délabrer: 1 Harap olmak, viran olmak, yıkılıp dökülmek (La maison se délabre). 2. Bozulmak (Sa santé se délabre). délahyrinthergçl. Çözmek, aydınlığa kavuşturmak (Les personnages qui nous délabyrinthent nos sentiments). délacer gçl. Bağını çözmek, bağcıklarını çözmek (Délacer ses chaussures, délacer un corset). délai er. Süre, "mühlet (Votre réponse doit nous parvenir dans le délai de dix jours). § Délai congé, délai depréavis: huk. Feshi haber verme süresi.

délainage Délai de grâce: Son mühlet. Délai de prescription: Zaman aşımı süresi. Délai d'épreuve: Deneme süresi. Délai d'opposition: İtiraz süresi. Prorogation du délai: Sürenin uzatılması. Sans délai: Geciktirmeksizin, hemen, çabucak, ivedilikle (Il faut partir sans délai). A bref délai: Yakında, kısa süre içinde (Nous prendrons une décision à bref délai). délainage er. (Derilerden) Yün sökme, yünlerini koparma. délainer gçl. (Derilerin) Yünlerini sökmek, yünlerini koparmak, délaissées, vead. Kendi başına bırakılmış, yüzüstü bırakılmış, kimsesiz (Un enfant délaissé, femme délaissée). délaissement er. 1. Yüzüstü bırakma, yüzüstü bırakılma (Il est mort dans un délaissement complet). 2. Yardımsızlık, kimsesizlik (//.vep/om; de ce délaissement insupportable). 3. Vaz geçme, bırakma (Délaissement d'un héritage). délaisser gçl. 1. Yüzüstü bırakmak, terketmek (Délaisser une femme). 2. Bırakmak (Délaisser un travail ennuyeux, délaisser les sciences pour les lettres). 3. huk. -den vazgeçmek (Délaisser un héritage, un droit). délaitage, délaitement er. (Yağın) Ayranını çıkarma, ayranını alma. délaiter gçl. (Yağın) Ayranını çıkarmak, ayranını almak. délaiteuse diş. Ayıan çıkarma makinesi, délardement er. 1. (Domuz etinin) Dış yağını çıkarma. 2. (Bir şeyin) Keskin köşelerini yontma. délarder gçl. 1. (Domuz etinin) Dış yağını almak. 2. (Bir şeyin) Keskin köşelerini yontmak, délassant, e s. Yorgunluk alıcı, dinlendirici (Un exercice délassant, une promenade délassante, une lecture délassante). délassement er. 1. Yorgunluk giderme, dinlenme (J'ai besoin de délassement). 2. Dinlendirici şey (La musique, la lecture sont des délassements). délasser gçl. Yorgunluk almak, dinlendirmek (La musique délasse l'esprit). § Se délasser: Dinlenmek. délateur, trie e ad. Hafiye, jurnalci, *giziletimci. délation diş. Hafiyelik, jurnalcilik, *giziletim, "giziletimcilik. délavage er. Islatma, suya batırma, sudan geçirip rengini açma. délaver gçl. 1. Sudan geçirip rengini açmak; rengini attırmak (Délaver un tissu. Les pluies avaient délavé l'écriteau). 2. Su altında bırakmak, ıslatmak (L'inondation a délavé les terres). délayage, délayement er. 1. Sulandırma (Délayage

391

déléguer

de la farine) 2. mec. Şişirme, sulandırma, gereksiz uzatma (Un 'y a que du délayage dans ce devoir de littérature). § Faire du délayage: Şişirmek, şişirme yapmak, boş sözlerle uzatmak, délayer gçl. 1. Suyla, bir sıvıyla karıştırmak (Délayer de la chaux, du plâtre, du mortier. Délayer de la farine dans l'eau, délayer du chocolat en poudre dans du lait). 2. Şişirmek, uzatmak, sulandırmak (Délayer une pensée, une idée, un discours). deleatur er. "Şilinsin " anlamına Lâtince bir söz olup prova düzeltmelerinde kaldırılacak yazılara konulan işaretin adıdır, déléaturer gçl. Kaldırmak, çıkarmak, atmak (Déléaturer une préface). délébile s. Silinebilir, çıkarılabilir (Encre délébile). délectables. 1. Tadı güzel, lezzetli (Mets délectable. Un vin délectable). 2. Çok hoş, nefis (La fraîcheur du soir était délectable). délectation diş. Tat çıkarma, büyük zevk (Boire avec délectation. Jouir avec délectation d'un spectacle). délecter gçl. Büyük bir zevk vermek, sevindirmek, büyülemek (Il délectait l'assistance de ses histoires humoristiques). § Se délecter: 1. Büyük bir zevk almak, bayılmak. 2. Se délecter à qch, de qch: -den büyük birzevk almak, -e bayılmak (Se délecter à la contemplation d'un coucher de soleil. Use délectait du silence qui régnait partout). 3. Se délecter à f.qch: -mekten büyük bir zevk almak, -meye bayılmak (Il se délecte à raconter ses souvenirs). délégant,e ad. huk.l. Yetki veren (kimse). 2. huk. Havale eden. délégataire ad. huk. 1. Yetkili kılınan (kimse). 2. huk. Havale edilen, "muhal-ün-leh. délégation diş. 1. Yetkili kılma, yetkilendirme; vekil tayin etme, vekâlet (Personne qui agit par délégation, en vertu d'une délégation). 2. Yetkili kılınmışlık, yetkililik, "vekillik. 3. Yetkililer kurulu, elçi kurulu, "heyet, "delegasyon (Envoyer une délégation. Président d'une délégation). §Par délégation: "Vekâleten, yerine (En l'absence du patron, c'est un secrétaire qui signe le courrier par délégation). délégué,e ad. (Bir iş görmek için) Yetki ile gönderilmiş kimse, delege, "murahhas, temsilci (Nommer, désigner un délégué. Délégué à un congrès international. Délégué syndical; les délégués du peuple à une assemblée). déléguer gçl. 1. Delege olarak göndermek. 2. (Kendi adına iş görmek üzere birini) Yetkili kılmak, yetkilendirmek, "vekil tayin etmek. 3. Déléguer qch à qn: Bir şeyi birine aktarmak,

délester devretmek (Déléguersonpouvoir, sonautorité, sa compétence à son frère). délester gçl. 1. Safrasını boşaltmak (Délester un véhicule, un ballon, un bateau). 2. tkz. Yükünü hafifletmek. 3. Délester qn de qch: tkz. Birinin -sini çalmak, araklamak, aşırmak (Délester un vieillard de son portefeuille). § Se délester de qch: (Bir yükten) Kurtulmak; bırakmak, atmak (Il s'est délesté de ses paquets en arrivant). délétère s. 1. Sağlığa zararlı (Les gaz délétères). 2. Bozguncu, zararlı (Unepropagande délétère). délibérante s. Tartışan, görüşen, "müzakere halinde olan (Assemblée délibérante). délibératif,ive s. Tartışıcı (söylev). § Avoir voix

délibérative: Oy verme halkı olmak (Avoir voix délibérative à une assemblée). délibération diş. 1. Konuşma, görüşme, tartışma (Délibération d'un jury, d'une assemblée). 2. Karar (Les délibérations prises par l'assemblée). 3. Düşünüp taşınma (Décision prise après mûre délibération. On choisit la personne qu'on aime après mille délibérations). § Mettre qch en délibération: Bir şeyi tartışmaya sunmak, görüşmek. Prendre une délibération: Bir karar almak. délibéré,e s. 1. Kesin kararını vermiş; kesin olarak kararlaştırılmış (Il entra dans la chambre d'un air délibéré) 2. er. (Mahkemede) Gizli oturum, karar öncesinde yargıçlar arasıdaki görüşme (Mettre une affaire en délibéré). § De propos délibéré: Kasten, bile bile, délibérément bel. 1. Kasten, bile bile, bilinçli olarak (C'est délibérément que nous acceptons cette responsabilité). 2. Kesin kararını vermiş olarak, tereddütsüz (Répondre délibérément à une remontrance). délibérer gsz. 1. Konuşmak, görüşmek, tartışmak, "müzakere etmek (Le jury délibère depuis une heure sur la culpabilité de l'accusé). 2. Düşünüp taşınmak (J'ai longuement délibéré avant d'accepter). 3. Délibérer de qch: -i kararlaştırmak, görüşüp tartıştıktan sonra karara bağlamak (Les chefs de famille délibéraient entre eux des affaires publiques). 4. Délibérer de f.qch: -meyi kararlaştırmak (Le gouvernement délibérait de fuir). délicat,e s. 1. İnce, "nazik, tehlikeli (Un problème délicat, une question délicate, une situation délicate). 2. Hoş, güzel, tatlı (Parfum délicat, couleur délicate, nourriture délicate). 3. İnce, hafif, zarif (Dentelle délicate, le toucher délicat d'un pianiste). 4. Dayanıksız, nazik (Peau délicate, fleur délicate). S. Zayıf, nahif (Enfant

392

délier

délicat). 6. İnce duygulu, yüksek nitelikli (Un lecteur délicat). 7. Titiz, güçbeğenir, "müşkülpesent (Il ne faut pas être délicat). 8. Dürüst (Il est peu délicat en affaire. Un ami délicat etréservé). 9.ad. Titiz,güçbeğenir, müşkülpesent (Les délicats sont malheureux, rien ne les satisfait). Faire le délicat: Titizlik göstermek, zorluk çıkarmak, yokuşa sürmek, délicatement bel. 1. İnce ince, incelikle (Objet délicatement ciselé). 2. Hafifçe (Saisir délicatement un papillon). 3. Kibarca, incelikle (// a délicatement refusé notre proposition). délicatesse diş. 1. İncelik, güzellik, zariflik (Délicatesse des traits d'un visage). 2. İncelik, kibarlık (Délicatesse du langage, du style. Répondre avec délicatesse). 3. Naziklik, tehlikelilik (Cette affaire est d'une délicatesse qui commande la plus grande prudence. La situation conserve toute sa délicatesse). 4. Dayanıksızlık (La délicatesse d'un teint, desapeau). 5. Tatlılık, hoşluk, lezzetlilik (Ladélicatessed'unmets, d'une boisson). 6. İncelik, gelişmişlik (Délicatesse de goût, de jugement). 7. Titizlik, güçbeğenirlik. délice er. 1. Büyük zevk, çok tatlı şey, büyük mutluluk (Quel délice de vivre ici!. Ce rôti est un délice). 2. diş. ç. Tat, zevk (Les délices de l'amour, de la campagne. Il regardait avec délices les étoiles. Jouir de toutes les délices de la vie). délicieusement bel. Büyük zevkle (Elle joue délicieusement du piano). délicieux, euse s. 1. Çok hoş, nefis, tadına doyum olmaz (Des fruits délicieux, un gâteau délicieux, un parfum délicieux). 2. Çok güzel, zarif (Une robe délicieuse, une toilette délicieuse, une femme délicieuse). délictueux, euse s. Suç sayılan, suç niteliğinde (Un fait délictueux). délié, e s. 1. Bağlı olmayan, çözülmüş, çözük (Cordons déliés). 2. Çok becerikli, işlek, usta, mahir (Cepianiste a les doigts déliés). 3. İnce (Un esprit délié). 4. er. Harflerin ince kısmı (Unepage caligraphiée avec des pleins et des déliés). § Avoir un bon délié, avoir la langue déliée: Rahat ve çok konuşmak, çenesi kuvvetli olmak, déliement ar. Çözme, çözülme, délier gçl. 1. Çözmek (Délier un fagot, une gerbe. Délier une corde, desrubans. Délier les mains d'un prisonnier). 2. Délier qn de qch: Birinin -sini bağışlamak (Délier un fidèle d'un péché). 3. Délier qn de qch: Birini -den kurtarmak, bağışık tutmak (Je te délie de ta promesse. On l'a délié de son serment). § Délier la langue de qn: Birinin dilini çözmek, birini konuşturmak. N'être pas digne de

393

délimitation

délier le cordon des souliers de qn: Birinin

ayağının tozu olamamak, -in eline su bile d ö k e m e m e k . Sans bourse délier: Tek

kuruş

ödemeden, metelik harcamadan, délimitation diş. Sınır koyma, sınırlama; sınırım belirtme (La délimitation d'une frontière, d'un champ). délimiter gçl. 1. Sınır koymak, sınırlarını belirtmek (Délimiter l'emplacement d'un champ, délimiter la frontière entre deux pays). 2. Sınırlamak (Le conférencier a commencé par délimiter son sujet). 3. Belirtmek, sınırlarını çizmek (Délimiter les attributions d'un envoyé). 4. Çevirmek, sınırlamak (Clôtures qui délimitent une propriété). délinéament er. Bir şeklin kenar çizgisi, çevre çizgisi. délinéergf/. (Bir şeyin) Kenar çizgisini çizivermek, çevresini çizgiyle belirtivermek. délinquance diş. Suç işleme, suçlu olma, suçluluk (Délinquance juvénile. Rapport entre la délinquance et l'alcoolisme). délinquant, es. vend. Suçlu ( Les jeunes délinquants. Les délinquants s'exposent à des poursuites pénales. L'enfance délinquante). déliquescence diş. 1. Nem kapıp sulanarak bozulma. 2. mec. tkz. Bozulma, yozlaşma, kokuşma (Régime en déliquescence, société en déliquescence). 3. Bunama, çökme. § Tomber en déliquescence: Gerilemek, bozulmak, yozlaşmak, kokuşmak, déliquescentes. 1. Nem kapıp bozulan. 2. mec. tkz. Bozulmuş yozlaşmış, kokuşmuş (Une société déliquescente, un régime déliquescent). 3. Bunamış, çökmüş (Un vieillard déliquescent). délirant, es. 1, Sayıklayan (Un malade délirant). 2. Sayıklatan, sayıklatıcı (Fièvre délirante). 3. Sınırsız, ölçüsüz (Cet écrivain a une imagination délirante). 4. Delice, çılgın ( Une joie délirante). S. Esritici, baş döndürücü. 6. Saçma, gerçekle ilgisiz (Exiger cela, c'est délirant). délire er. 1. Sayıklama (Les délires d'un malade). 2. Coşkunluk, taşkınlık, kendinden geçme (Les prisonniers, dans un vrai délire, portaient en triomphe leurs libérateurs). § Etre, entrer en délire: Coşmak, kendinden geçmek. C'est du délire: Saçma, délirer gsz. 1. Sayıklamak (Le malade délire). 2. Saçmalamak, saçma sapan konuşmak (Tu délires). 3. Délirer de: -den coşmak, uçmak, kendinden geçmek (Il délire de joie). délirium tremens [delirjsm titanes] er. Lat. (Alkoliklerde görülen) Titremeli sayıklama.

délivrer

délit er. 1. Suç, "cürüm (Délit connexe: Bağıntılı, 0 murtabit suç. Délit consommé: Tam suç. Délit continu: Sürekli, °mütemadi suç. Délit continué: Zincirleme, °müteselsil suç. Délit contre la personnalité de l'Etat: Devletin kişiliğine karşı suç. Délit contre les bonnes moeurs: Cinsel ilişki suçları. Délit de droit commun: Adi suç. Délit de fausse monnaie: Kalpazanhksuçu. Délit électoral: Seçim suçu. Délit pénal: Cünha, ağır cezalı olmayan suç. Délit de presse: Basın suçu. Délit politique: Siyasal suç). 2. Bir taşın taş ocağındaki yatağına dik gelen yanı. § Le corps du délit: Suç âleti. Le flagrant délit: Suçüstü. Etre pris en flagrant délit: Suçüstü yakalanmak. Prendre qn en flagrant délit: Birini suçüstü yakalamak (Nous l'avons pris en flagrant délit. Je vous prends en flagrant délit de mensonge). délitage, délitement er. 1. İpek böceğinin kerevetini değiştirme. 2. Bir taşı katmanlaşma yönünce yarma. déliter gçl. 1. (Taşları, taş ocağındaki) Yatak duruşuna dik bir duruşta kullanmak. 2. (Bir taşı) Katmanlaşma yönünce yarmak. 3. Kerevetini değiştirmek (Déliteries vers à soie). § Se déliter: 1. Nemlenip ufalanmak (La chaux se délite). 2. mec. Dağılmak (Le cénacle de ses fidèles s'est délité). délitescence hek. 1. İnme, sönme (Délitescence d'une tumeur, d'une éruption). 2. Nemlenip ufalanma, dağılma (Délitescence de la chaux). délitescent, e s. Nemlenip ufalanan, dağılan. délivrance diş. 1. Kurtarma, kurtulma, kurtuluş; özgürlüğüne kavuşturma (Délivrance d'un prisonnier, d'un pays). 2. Rahatlama, rahat bir soluk alma, rahatlık (Tu ne peux pas imaginer cette délivrance après un aveu, après un pardon. Enfin, ce travail est achevé: quelle délivrance!). 3. Doğum yapma, doğurma (Quand approcha le temps de sa délivrance, elle partit pour Paris avec son mari). 4. Verme, teslim (Délivrance d'un diplôme, d'un certificat. Délivrance de la chose vendue à l'acheteur). délivrer gçl. 1, Kurtarmak, özgürlüğüne kavuşturmak (Délivrer un pays, les prisonniers. Délivrer un captif en payant rançon). 2. Délivrer qn de: Birini -den kurtarmak (Délivrer quelqu'un d'un importun, d'un rival, d'une maladie, d'un péril, d'une obligation). 3. Délivrer qch à qn: Birine bir şey vermek, teslim etmek (Délivrer un passeport à un commerçant. Délivrer un diplôme, un certificat à un étudiant). § Se délivrer: 1. Kurtulmak, özgürlüğüne kavuşmak. 2. Verilmek, teslim edilmek (Les passeports se délivrent ici). 3. Se délivrer de: -den kurtulmak (Se

394

déloger délivrer de ses liens, d'un danger, d'un gêneur). déloger gsz. 1. Çekipgitmek, ayrılmak, çıkmak, yer değiştirmek (Le propriétaire veut occuper à nouveau son appartement, il va nous falloir déloger). 2. Déloger de: -den ayrılmak, çekip gitmek, kaçmak, tüymek (Déloger d'un appartement, de chez soi. Délogez de là!). 3. gçl. tkz. Atmak, çıkarmak (Lepropriétaire veut nous déloger). 4. Déloger qn de: Birini -den atmak, çıkarmak, kapı dışarı etmek (Déloger l'ennemi de ses positions. Déloger un lièvre de son terrier). § Déloger sans tambour ni trompette:

Gizlice

tüymek, kimseye haber vermeden çekip gitmek, taşınmak. déloyal, es. 1. Doğruluğa aykırı, yolsuz, dalavereli, hileli (Manœuvre déloyale,concurrence déloyale). 2. Hain, kötü niyetli (Etre déloyal envers un parti, une cause. Un adversaire déloyal). déloyalement bel. Haince, kötü niyetle, dalavereyle (Agir déloyalement). déloyauté diş. 1. Doğurluğa aykırılık, yolsuzluk, dalaverecilik. 2. Hainlik, kötü niyetlilik. delphinaptère blanc er. hayb. Akbalina. delphinaptéridés er. ç. hayb. Küçükyüzgeçli yunusbalığıgiller. delphinidés er. ç. hayb. Dişli balinalar, delta er. 1. Eski Yunan abecesinin A biçimindeki dördüncü harfi, delta. 2. coğr. Çatalağız, "delta (Le delta du Nil, delta du Rhône). deltaïque s. Deltaya değgin, delta ile ilgili, çatalağızlı (Plaine deltaïque. Riz deltaïque,culture deltaïque). deltoïde er. 1. Omuz kası. 2. s. Omuz kasına değgin. deltoïdien,ne s. Omuz kasıyla ilgili (Artère deltoïdienne). déluge er. 1. Tufan (L'arche de Noé échappa au déluge). 2. Zorlu yağmur, sağnak (Au bout de six jours de déluge, la pluie diminue d'intensité). 3. Büyük su taşkını. 4. mec. Bol miktarda, tufan gibi (Déluge de maux, de malheurs). 5. mec. Sel, sel gibi, bir sürü (Un déluge de paroles, de compliments; un déluge de larmes, de sang). § Après moi le déluge: Benden sonra tufan, benden sonra çaylar kurusun. Remonter au déluge, être d'avant le déluge: Nuh nebiden kalma . déluré, es. 1. Uyanık, açıkgöz, becerikli (Un-enfant déluré). 2. mec. tkz. Yüzsüz, yırtık (C'est une fille délurée). délurer gçl. 1. Uyandırmak, gözünü açmak, saflıktan kurtarmak. 2. mec. tkz. Yüzsüzleştirmek, arsızlaştırmak. délustrer gçl. Cilasını bozmak, parlaklığını gidermek.

demande

démagnétisation diş. Mıknatıslılığını giderme, mıknatıssızlaştırma. démagnétiser gçl. Mıknatıslılığını gidermek, mıknatıssızlaştırmak. démagogie diş. Halk avcılığı, laf ebeliği, demagoji. § Faire de la démagogie: Demagoji, halk avcılığı yapmak ( Les candidats aux élections font souvent de la démagogie).

Verser qch dans la démagogie:

Demagojiye dökmek, lafa boğmak (Il verse tout dans la démagogie). démagogique s. Halk avcılığı niteliğinde, demagojiye değgin, laf ebeliği yapan ( Un discours démagogique, programme électoral démagogique). démagogue ad. 1. Halk avcısı, laf ebesi, demagog (Le démagogue est le pire ennemi de la démocratie). 2. s. Demagoji yapan, laf ebesi, halk avcısı, demagog (Un politicien démagogue, un orateur démagogue). démaigrir gçl. İnceltmek, kalınlığını azaltmak (Démaigrir une poutre). démaigrissement er. İnceltme, kalınlığını giderme, démaillage er. (Örülmüş bir şeyi) Sökme, démailler gçl. (Örülmüş bir şeyi) Sökmek. § Se démailler: Sökülmek, kaçmak (Son bas s'est démaillé). démailloter gçl. Kundağını açmak, kundaktan çıkarmak (Démailloter un bébé). demain bel. 1. Yarın (Je me couche de bonne heure, demain je dois me lever tôt. Mon père reviendra demain). 2. er. Yarın, gelecek, "istikbal (Le monde de demain. Une Turquie qui regarde déjà vers les demains lumineux).§ Après-demain: Öbür gün, öbürsügün. A demain!: Yarına, yarın görüşürüz (Au revoir, à demain!). Ce n'est pas demain la veille: Bu iş hemen olacak değil, bugün yarın olacak bir şey değil bu; ha deyince hemen olacak değil. Demain il fera jour: Acelesi yok, sabah ola hayrola. De quoi demain sera-t-il fait?:

Gün doğmadan neler doğar. Il ne faut pas remettre à demain ce qu'on peut faire le jour

même: Bugünün işini yarına bırakma, démanchement er. Sapını çıkarma; sapı çıkma, démancher gçl. 1. Sapını çıkarmak (Démancher une hache, un outil). 2. Ayırmak, parçalamak (Démancher une chaise). § Se démancher: 1. Çok zahmetlere girmek, canı çıkmak. 2. Se démancher pour: -için kendini helak etmek, canı çıkmak (ilse démanche pour nous faire plaisir). demande diş. 1. İstek, "arzu (Notre première demande, c'est la paix) 2. İsteme (Demande d'emploi). 4. Dilekçe (Rédiger, adresser une demande. Dossier de demandes). S. Sipariş,

demandé

395

ısmarlama (Livrer sur demande). 6. (Ekonomide) İstem, "talep (L'offre et la demande: Sunu ve istem, °arz ve talep). 7. Soru (Leçon par demandes et réponses). 8. huk. Dâva (Demande accessoire: °Fer'i dâva, yan dâva. Demande connexe: 0 Murtabit, bağıntılı dâva. Demande de débat oral: °Murafaa talebi,duruşma istemi. Demande en dommages-intérêts: "Tazminat talebi, tazminat dâvası, zarar ödenmesini isteme. Demande en révision: Temyiz talebi. Demande principale: Aslî dâva. Demande reconventionnelle: °Mütekabil dâva. Karşıt dâva, karşılıklı dâva). § Demande en mariage: Kız isteme. A la demande de qn, sur la

demande de qn: -in isteği üzerine. A la demande générale: Genel istek üzerine, °umumi arzu üzerine. Belle demande!: tkz. Amma da soru ha! Bu da sorulacak şey mi! Sormaya ne gerek ! Tabü! (Cet habit me va bien?— Belle demande!) Faire la demande en mariage: Kız istemek. Former une

demande: Bir dava açmak (Former une demande en divorce, former une demande en dommagesintérêts). demandé,e s. Çok aranan, çok istenen (Articles demandés. Chemises demandées). demander gç/. 1. İstemek (Demander une aide, une autorisation). 2. Dilemek, istemek (Demander une faveur avec humilité). 3. Sormak (Demander la date d'une réunion). 4. Gerektirmek, istemek (Le voyage demande trois heures) 5. Dava açmak, "talep etmek (Demander des dommages-intérêts). 6. Demander qch à qn: a) Birinden bir şey istemek (Demander à son ami un livre), b) Birine bir şey sormak (Je lui demande la raison de son absence). 7. Demander à qn de f.qch: Birinden -meşini istemek (Je lui demande de venir à temps). 8. Demander à f.qch: -mek istemek, -mek arzusunu göstermek (// demandait à être introduit auprès du président. Ces animaux demandent à vivre au grand air). 9. Demander après qn: Birini arayıp sormak (Personne n'a demandé après moi pendant mon absence). § Demander l'aumône: Sadaka istemek, dilenmek. Demander la permission, l'autorisation de f.qch: -mek izni

istemek. Demander pardon à qn: Birinden özür dilemek. Demander la tête de qn: Birinin kellesini istemek, öldürülmesini istemek. Demander la note, l'addition: (Otelde, lokantada, kahvede) Hesabı istemek. Demander qn en mariage: Evlenme teklifinde bulunmak. Demander à qn plus qu'il n'en peut faire: Birinden yapamayacağı

bir şey istemek, gücü dışında şeyler istemek. Ne demander qu'à f.qch: -mekten başka bir şey istememek, istediği -mek olmak (Je ne demande

démarche

qu'à vous être utile). Ne pas demander mieux: Canına minnet olmak, istediği zaten o olmak (Vous voulez partir? -Je ne demande pas mieux). Ne pas demander mieux que de f.qch: -mek camna minnet olmak, istediği de zaten -mek olmak (Je ne demande pas mieux que d'aller le voir. Il ne demandait pas mieux que de démissionner). Je ne te demande pas l'heure qu'il est: tkz. Sana ne, sen ne karışıyorsun, sen kendi işine bak. § Se demander: 1. Kendi kendine sormak (Je me demande ce qu'il va faire). 2. Şaşmak, bir türlü anlayamamak (On se demande pourquoi il a agi ainsi). demandeur,eresse ed. Davacı, dava eden. démangeaison diş. 1. Kaşınma, kaşıntı (L'eczéma cause des démangeaisons). 2. Büyük istek, aşırı heves (Démangeaison de parler). § Avoir une démangeaison de f.qch: -meyi çok istemek (J'ai des démangeaisons de décrocher le téléphone pour lui dire la vérité). démanger gsz. Kaşınmak, kaşındırmak (La tête me démange. Sa cicatrice le démange. Ça lui démange dans le dos. La peau lui démange). § La main me démange: Şöyle bir yumruk atmak istiyorum. La langue lui démangeait: Konuşmak istiyordu, konuşmaya can atıyordu, konuşmadan edemeyecekti, démantèlement er. 1. Surlarını yıkma. 2. Yıkıp dağıtma, parçalama, démanteler gçl. 1. Surlarını yıkmak (Démanteler un fort). 2. Dağıtmak, yıkmak, parçalamak (Démanteler une monarchie, une organisation. La police a démantelé un gang redoutable). démantibuler gçl. 1. Çenesini çıkarmak, çenesini kırmak. 2. mec. Kırmak, bozmak, işe yaramaz duruma getirmek (Démantibuler un meuble). démaquillante 1. s. Makyaj silmeye, çıkarmaya yarayan (Crème démaquillante, lait démaquillant). 2. er. Makyaj temizleme sütü. démaquiller gçl. Makyajını silmek, makyajını çıkarmak (Démaquiller un acteur, ses yeux). démarcatif,ive s. Sınırlayıcı, démarcation diş. 1. Sınır çekme; sınır (Je ne reconnais pas de démarcation absolue entre la terre et l'océan). 2. İki şeyi bir birinden ayıran kesin çizgi, ayrım (La démarcation des partis politiques). § Ligne de démarcation: Sınır çizgisi, démarchage er. (Alıcının ayağına) Mal ve hizmet götürme, kapı kapı dolaşıp alıcı arama, démarche diş. 1. Yürüyüş, gidiş (Une démarche légère, assurée, digne). 2. Yol yöntem, tutum (Par des démarches différentes, ils arrivent à des conclusions analogues). 3. Gelişme biçimi, "seyir

démarcheur (La démarche de la pensée, du raisonnement). 4. Başvurma, "müracaat. § Faire une démarche, des démarches: Baş vurmak, "müracaat etmek (Il a fait des démarches pour se procurer un permis). démarcheur, euse ad. Satış sağlama görevlisi; kapı kapı dolaşıp alıcı arayan, démarier gçl. 1. (Karı kocayı birbirinden) Ayırmak, boşanma kararı vermek (Le juge les a démariés). 2. (Bitkileri söküp) Seyrekleştirmek (Démarier les betteraves). démarquage, démarcage er. Bir yapıtı şöyle böyle değiştirerek kopya etme, kopya (Ce livre n'est qu'un démarquageservile). démarquer gçl. 1. İşaretini, markasını kaldırmak, bozmak (Démarquer du linge, de l'argenterie). 2. (Bir yapıtı) Şöyle böyle değiştirerek kopya etmek (Démarquer un roman étranger, démarquer un auteur). 3. (Spor) Markajdan kurtarmak, démarqueur er. Kopyacı, aktarmacı, apartıcı, "intihalci. démarrage er. 1. Palamarını çözme (Démarrage d'un navire). 2. Çalışma, kalkma, hareket etme, işlemeye başlama (Le démarrage d'une voiture). 3. Başlangıç, başlama (Démarrage d'un travail). démarrer gçl. 1. Palamarını çözmek (Démarrer un navire, une embarcation). 2. İşletmek, çalıştırmak, hareket ettirmek (Démarrer sa voiture) .3. Başlamakf Démarrer un travail) 4.gsz. Yola çıkmak, limandan ayrılmak (Le bateau a démarré). 5. Hareket etmek, çalışmak, kalkmak (La voiture démarre brusquement). 6. Hale yola girmek, başarılı olmak (Son affaire commence à démarrer). 7. Démarrer de qch: -den dönmek, caymak, vazgeçmek (Il ne veut pas démarrer de son projet). démarreur er. Motoru çalıştırmaya yarayan aygıt, démascler gçl. (Mantar meşesinden) İlk mantarı almak. démasquer gçl. 1. (Gerçek ve mecaz anlamıyla birinin) Maskesini düşürmek, kaldırmak; gerçek kimliğini ortaya koymak (Démasquer un bandit, démasquer un traître). 2. Ortaya çıkarmak (Démasquer les intentions, les plans de quelqu'un). § Démasquer ses batteries: Gizli niyetlerini açığa vurmak, démastiquer gçl. (Camın) Macununu çıkarmak, démâter gçl. 1. (Geminin) Direklerini kırmak, kaldırmak (Démâter un navire à coups de canon). 2. gsz. Direkleri kırılmak (Le navire risquait de démâter). d'emblée bel. Birdenbire, hemen, déméchage er. hek. Fitilini çıkarma (Déméchage d'une plaie).

396

dément

démêlage, démêlement er. Dağınıklığını giderme; tarama; çözme (Le démêlage des cheveux. Le démêlement d'une énigme policière). démêlé er. 1. Dalaş, kavga (Ils ont eu un démêlé à propos d'héritage). 2. Güçlük, sıkıntı (Il a eu des démêlés avec la justice). démêler gçl. 1. (Dolaşmış, karışmış bir şeyi) Açmak, çözmek (Un pêcheur qui démêle sa ligne. Démêler un écheveau de laine). 2. Ayirdetmek, seçmek (Il n'est pas facile de démêler ce qui est superflu et ce qui est nécessaire). 3. Anlamak, kavramak, meydana çıkarmak (Je commence d démêler ses intentions). 4. Tartışarak aydınlığa kavuşturmak (Démêler une affaire). § Se démêler de qch: -den kurtulmak, -içinden sıyrılmak (Se démêler d'une difficulté, d'un embarras, d'une intrigue). démêloir er. Kaba tarak. démêlure diş. Tarak döküntüsü, tarakta kalan saç. démembrement er. Parçalama, bölme; parçalanma, bölünme (Démembrement d'une propriété; démembrement d'un empire). démembrer gçl. 1. Parça parça ayırmak, üyelerini ayırmak (Démembrer un animal, un cerf). 2. Parçalamak, bölmek (Démembrer un pays, un empire, un domaine, une propriété). déménagement er. Taşınma (Faire son déménagement. Camion de déménagement). déménager gçl. 1. (Bir yerden bir yere) Taşımak, göçürmek, nakletmek (Déménager ses meubles, ses livres, ses valises, sa maison). 2. (Bir yerin eşyasını) Boşaltmak (Déménager une pièce, une maison). 3. gsz. Taşınmak, göç etmek (Nous déménageons à la fin du mois). 4. gsz. tkz. Saçmalamak, saçma sapan konuşmak (Un vieillard qui commence à déménager). S. Déménager à la cloche de bois: Kimseye haber vermeden, gizlice eşyasını alıp kaçmak, gizlice göçmek. § Faire déménager qn: Birini kaldığı yerden çıkarmak, kapı dışarı etmek, déménageur er. Ev taşıma işlerini yapan kimse, göç taşıyıcı. démence diş. 1. Bunama (Démence précoce: Erken bunama. Démence sénile: Yaşhlık bunaması). 2. Çılgınlık, delilik ( C'est de la démence d'agir ainsi). 3. Saçmalık, tuhaflık, anlamsızlık. démener(se) gsz. 1.Çırpınmak, çırpınıp durmak (Un écureuil qui se démène dans sa cage). 2. Çok çaba göstermek, çırpınıp didinmek (Il s'est démené pour faire adopter son projet). dément,e î. ve ad. 1. Bunamış, bunak. 2. Çılgın, deli. 3. Saçma, tuhaf, anlamsız (Cette idée me paraît démente).

démenti

démenti er. 1. Yalanlama, "tekzip (Le bruit avait couru que le prix de l'essence allait augmenter; le gouvernement a fait publier un démenti). 2. Bağdaşmayan şey, yalanlayıcı şey (Se présence est un démenti de la nouvelle de sa maladie). § Donner, opposer un démenti à qch: Bir şeyi

yalanlamak (Donner un démenti formel à une accusation, à une nouvelle). démentiel, le s. 1. Delice, saçma, ipe sapa gelmez (C'est un projet démentiel). 2. Bunamayla ilgili, bunakça, bunamaya değgin (Ambition démentielle). démentir gçl. 1. Yalanlamak, "tekzip etmek (Démentir une nouvelle, une rumeur, une accusation). 2. Tersini söylemek, yalancı duruma düşürmek (Démentir un témoin. Ne me démentis pas en disant que tu n'étais pas là). 3. -in tam tersi, zıddı olmak, -ile bağdaşmamak (Ses beaux yeux ne démentent pas sa beauté inégalable). § Se démentir: 1. Kendi kendini yalanlamak. 2. Bitmek (Son amitié pour moi ne s'est jamais démentie. Un effort qui ne s'est pas démenti pendant des années). démerder(se) gsz. tkz. Paçasını kurtarmak, işin içinden çıkmak, çulunu sudan kurtarmak, başının çaresine bakmak. démérite er. Ayıp, kusur, suç (Où est son démérite dans cette affaire?). démériter gsz. 1. Kusur işlemek, kusuru olmak, kusurda bulunmak (Il n'a jamais démérité. En quoi a-t-il démérité?). 2. Démériter de qn, auprès de qn, aux yeux de qn: Birinin yanında değerini yitirmek, birinin gözünden düşmek, démesure diş. Ölçüsüzlük, aşırılık, démesuré, e s. 1. Kocaman, sonsuz, sınırsız (Un empire démesuré). 2. Ölçüsüz, aşırı (Orgueil démesuré. Il a des prétentions démesurées). démesurément bel. Ölçüsüzce, aşırıca, çok fazla (Des bougies démesurément longues. Il exagère démesurément mes bonnes qualités). démettre gçl. i. Yerinden çıkarmak (Il m'a démis le poignet. Démettre un os, un membre). 2. (Bir dâvayı) Reddetmek. 3. Démettre qn de qch: Birinin -sini reddetmek (Démettre quelqu'un de son appel). 4. Démettre qn de qch: Birini -den çıkarmak, atmak, kovmak (Démettrequelq'un de son emploi, de ses fonctions). § Se démettre: 1. İstifa etmek, görevini bırakmak. 2. Se démettre qch: -si çıkmak (Il s'est démis le poignet). 3. Se démettre de qch: -den istifa etmek, ayrılmak (Il s'est démis de ses fonctions. Se démettre d'une charge, d'un emploi). 4.Se démettre de qch: -den vazgeçmek, -i bırakmak, -e sırt çevirmek

397

demi

(J'accepterai tout ce que vous voudrez sauf de me démettre de ce qui est ma fonction d'homme). démeublé, e s. Mobilyasız. § Bouche démeublée:

Dişsiz ağız. démeubler gçl. Mobilyasını kaldırmak, demeurant (au) bel. Zaten, hem sonra, öyle de olsa (Je ne pense pas que la séance soit longue; au demeurant, rien ne vous empêche de partir). demeure diş. 1. Konut, barınak, ev (Etablir sa demeure en province). 2. (Eski) Gecikme (Voyons donc ce que c'est, sans plus longue demeure). 3. huk. Direnim, "temerrüt (Demeure du créancier, demeure du débiteur). § Demeure céleste: Uçmak, "cennet Demeure sombre Tamu "cehennem. La dernière demeure: Sin, *gömüt, "mezar, "ebedi istirahatgâh. La mise en demeure: Uyarı, ihtar, protesto, ültimatom (C'est une véritable mise en demeure). A demeure: Sürekli olarak, sabit olarak (S'installer à demeure à la campagne). En demeure: Direngen, "mütemerrit (Un débiteur en demeure) Etre en demeure: Direngen olmak, mütemerrit olmak. Mettre qn en demeure de f.qch: Birini -meye zorlamak, -mek zorunluğunda bırakmak (Je l'ai mis en demeure d'exécuter ses engagements). demeurerez. 1. Oturmak (Je demeure à Ankara). 2. Kalmak (Je suis demeuré là jusqu'à minuit. Ils sont demeurés à l'état sauvage. Je suis demeuré perplexe). 3. Durmak (La question demeure obscure). 4. Demeurer à qn de: Birine -den kalmak (Cette villa lui est demeurée de ses parents).

§ Demeurer en place, en repos: Y e r i n d e

durmak, rahat durmak. Demeurer étranger à qch: Bir şeye yabancı kalmak. Demeurer court: Şaşırıp kalmak, söyleyecek söz bulamamak (Il est demeuré court devant les objections). En demeurer d'accord avec qn: Biriyle mutabık

kalmak, uyuşmak. En demeurer là: O kadarla kalmak, olduğu gibi kalmak, daha fazla bir ilerleme gösterememek (Les choses en demeurent là). Ne pas demeurer en reste, en arrière: Geri

kalmamak, -den geri kalmamak, demi,e ad. 1. Buçuk, yarım (Deux demis valent un entier. Ne pouvant en avoir une, j'en ai pris une demie. Pendule qui sonne les demies). 2. er. Bir bardak bira (Prendre un demi). 3 .s. Yarım,buçuk ( Une douzaine et demie. Un centimètre et demi. Il est sept heures et demie). § A demi: bel. Yarım, yarıya kadar, yarısına kadar (A deminu. Enfant à demi mort. Ouvrir un tiroir à demi). Faire qch à demi: Bir şeyi yarım yapmak, eksik yapmak (Ceux qui font les révolutions à demi ne font que creuser leurs tombeaux).

demi-bas

demi-bas er. Yarım boğazlı kadın çorabı, dizin altına kadar çıkan kadın çorabı, demi-botte diş. Yarım boğazk çizme, kısa konçlu çizme. demi-cercle er. 1. Yarım çember. 2. Grafometre, iletki, açıölçer, demi-circulaire s. Yanm çember biçiminde, demi-deuil er. Yas süresinin son yarısında giyilen akh karalı yada koyu renk giysi, demi-dieu er. 1. Yan tann, Eski Yunanlılann bir tann Ue bir insanın melezi saydıkları kişi. 2. Büyük kahraman, demi-douzaine diş. Yanm düzine, demi-droite diş. mat. Yanm doğru, démieller gçl. Balını almak, babm süzmek (Démieller la cire). demi-finale diş. Yan final (Notre équipe a remporté la demi-finale). demi-fond er. Orta mesafe (Course de demi-fond). demi-frère er, Ana yada baba ayn kardeş, demi-gros er. Yan toptancılık (Maison qui fait le demi-gros). demi-grossiste ad. Yarı toptancı, demi-guêtre diş. Kısa tozluk, demi-heure diş. Yarım saat (J'ai attendu une demiheure. L'autobus passe toutes les demi-heures). demi-jour er. Gün ağarması, tan sökmesini andıran cılız aydınlık, alacakaranlık, demi-journée diş. Yarım gün. démilitarisation diş. Askersizleştirme, askerden arıtma, askerden arıtılma (Démilitarisation d'un pays). démilitariser gçl. Askersizleştirmek, askerden arıtmak (Démilitariser un pays, une région). demi-litre er. Yarım litre, demi-louis er. On franklık eski bir altın sikke, demi-lune diş. 1. (İstihkâmcılıkta) Ay tabya. 2. Yarım teker şeklinde meydanlık yada mobilya. 3. s. Yarım çember biçiminde (Table demi- lune, commode demi-lune). demi-mal er. tkz. Küçük zarar, hafif kaza. demi-mesure diş. 1. Yarım ölçü (Demi-mesure de graines). 2. Yarım tedbir, yarım önlem (C'est tout ou rien, j'ai horreur des demi-mesures). demi-mondaine diş. Kibar fahişe, demi-monde er. Kibar fahişeler çevresi. demi-mort,e s. Yarı ölü (Elle est demi-morte de froid). demi-mot er. Örtmece söz, yumuşatıcı söz (Après avoir cherché des demi-mots pour mitiger l'annonce fatale...) § A demi-mot: Gerisini söylemeye gerek kalmadan, leb demeden (Comprendre une lettre à demi-mot). Entrendre,

398

démissionner

comprendre à demi-mot: Leb demeden leblebiyi anlamak. déminage er. (Bir alandaki) Mayınlan temizleme, déminer gçl. (Bir alandaki) Mayınlan temizlemek, taramak (Déminer un port). déminéralisation diş. Vücuttaki madensel tuzlan azaltma; vücuttaki madensel tuzların azalması, déminéraliser gçl. (Vücuttaki) Madensel tuzlan azaltmak, yitirmek. § Se déminéraliser: Madensel tuzlannı yitirmek (Son organisme se déminéralise). demi-pause diş. müz. Yarım durak, demi-pension diş. 1. Yan pansiyon, yan "barıncak, bir öğün yemek yiyerek kalma, bannma (Prendre la demi-pension dans un hôtel). 2. Yan pansiyon ücreti. 3. (Okullarda) Yalnız öğle yemeği verme düzeni. demi-pensionnaire ad. Yemekli yatısız (Etudiant demi-pensionnaire). demi-portion diş. Yanm porsiyon, demi-quart er. Yarım çeyrek, çeyreğin yansı, demi-reliure diş. Yalnız arkası meşinli kitap kabı. démis,e s. Yerinden çıkmış, yerinden oynamış (Remettre en place un poignet démis). demi-saison diş. İlkbahar yada sonbahar. § Vêtement de demi-saison: İlkbahar yada sonbaharda giyilen giysi, demi-sang er. Yarım kan, yalnız anası yada babası saf kan olan at. demi-savant er. Yarı bilgin. demi-sels. 1. Az tuzlu (Fromage demi-sel). 2. ad. Az tuzlu peynir. 3. argo. Kendi işinin yanı sıra pezevenklik de yapan kişi. demi-sœur diş. Ana yada baba ayn kızkardeş. demi-solde diş. 1. Yarım aylık (Officier en demi -solde: Yarım aylıklı subay). 2. er. Yarım aylıkla görevden çekilmiş subay, demi-soupir er. müz. Yarım solukluk durak; yarım solukluk durağı gösteren işaret, démission diş. 1. İstifa, "çekilmelik. 2. mec. Çekilme, el ayak çekme. § Accepter la démission de qn: Birinin istifasını kabul etmek. Donner sa démission: İstifasını vermek. Donner sa démission de qch: -den elini ayağını çekmek (A votre âge, on ne donne pas ainsi sa démission de toute activité dans la vie). démissionnaire s. ve ad. İstifa eden, "müstafi, görevinden çekilen (Ministre démissionnaire). démissionner gsz. 1. İstifa etmek (Le ministre a démissionné pour raison de santé). 2. Démissionner de qch: -den istifa etmek (Un officier qui démissionne de l'armée). 3. mec. Vazgeçmek, bırakmak, elini eteğini çekmek (Sije

demi-tarif

ne réussis pas celte [ois, je démissionne). 4. gçl. Démissionner qn: a) Birini istifa ettirmek, istifaya zorlamak, b) Kovmak, kapı dışarı etmek, demi-tarif s. ve er. Yarı tarife, yüzde elli indirimli (Billet à demi-tarif, abonnement à demi-tarif). demi-tasse diş. Kahve fincanı, demi-teinte diş. Koyu ile açık arası (renk), ara renk. demi-ton er. müz. Yarım ton. demi-tour er. ask. 1. Geriye çark {Il salua, exécuta un demi-tour rapide). 2.mec. Cayma, geri dönme. § Faire demi-tour: Sözünden caymak, geriye çark yapmak. démiurge er. Platon felsefesinde evreni düzenleyen tanrı, *epitken, *demiurgos. demi-vierge diş. Her haltı yiyen ama bakire kalan genç kız, anasının kızı. démobilisable s. Terhis edilebilir, démobilisation diş. Terhis, "salıverme (Démobilisation générale). démobiliser gçl. Terhis etmek, salıvermek, démocrates, vead. Demokrat, demokrasi yanlısı, démocrate-chrétien, ne s. ve ad. Hıristiyan demokrat. démocratie diş. Demokrasi f La démocratie repose sur le respect de la liberté et de l'égalité des citoyens). démocratique s. Demokratça, demokrasiye uygun (Régime démocratique, république démocratique). démocratiquement bel. Demokratça, démocratisation diş. Demokratlaştırma; demokratlaşma démocratiser gçl. 1. Demokratlaştırmak. 2. Halka yaymak, halka mal etmek, démodé,es. Modası geçmiş; geçerliğini yitirmiş (Un chapeau démodé; idées démodées, théorie démodée). démoder gçl. Modasını geçirmek, modadan çıkarmak. § Se démoder: Modası geçmek (Ce genre de costume se démode très lentement). démographe er. Nüfusbilim uzmanı, "nüfusbilimci. démographie diş. 'Nüfusbilim. démographique s. 1. "Nüfusbilimsel. 2. Nüfusla ilgili (Croissance démographique: Nüfus artışı). demoisselle diş. 1. (Eskiden) Soylu kız yada soylu biriyle evlenmiş kadın. 2. (Daha sonraları) Kentsoylu kadın. 3. (Şimdi) Bekâr kadın (Rester demoiselle). 4. Yetişkin kız. 5. Yusufçuk, kızböceği. 6. Kaldırım tokmağı, kaldırımcı tomruğu. § Demoiselle d'honneur: 1. Kraliçe yada imparatoriçe nedimesi. 2. Kilise ve belediyede geline eşlik eden kız, sağdıç kız. Demoiselle de Numidie: Telli turna.

399

démonstratif

démolir gçl. 1. Yıkmak (Démolir un mur, une maison). 2. mec. Yıkmak, geçersiz kılmak (Démolir une doctrine, un système, une théorie). 3. Kırmak (Démolir l'autorité, le crédit, l'influence de quelqu'un). 4. Bozmak, harap etmek (Démolir une voiture, un appareil de radio, un jouet). 5. Démolir qn: tkz. Dayaktan pestilini çıkarmak, ağzını burnunu dağıtmak. 6. mec. tkz. Mahvetmek, bitirmek (La chaleur et le travail combinés l'ont démoli). 7. Démolir qn: mec. Birini yıkmak, adını iki paralık etmek (Chercher à démolir un écrivain). démolissage er. 1. Yıkma. 2. mec. Yıkma, ününü silmeye çalışma (Démolissage d'un romancier). démolisseur, euse ad. Yıkıcı; yapı yıkıcısı, démolition diş. 1. Yapı yıkma. 2. ç. Yıkıntı, yıkıntı malzemesi. démon er. 1. (Eski Yunanlılarda) Bir kimsenin, bir kentin, bir ülkenin alın yazısını çizen iyi yada kötü tanrı. 2. (Eski Yunanlılarda) Her insanın içindeki tanrısal vicdan sesi. 3. (Şimdi) İblis, şeytan (Le démon tenta Eve sous la forme du serpent). 4. mec. Kötü ruhlu kişi, iblis, şeytan (Cette femme est un vrai démon). 5. Yaramaz, yumurcak, cin (Cet enfant est un petit démon). § Avoir de l'esprit comme un démon: Cin gibi olmak. Etre habité,

possédé du démon: Perilenmek, cin tutmak, cinlenmek. Faire le démon: Gürültü patırtı etmek. démonétisation diş. 1. (Bir parayı) Geçerlikten kaldırma, geçersiz kılma. 2. mec. Değerden düşme, değerini düşürme, démonétiser gçl. 1. (Bir parayı) Geçerlikten, "tedavülden kaldırmak (Démonétiser les pièces d'or). 2. mec. Değerini düşürmek, gözden düşürmek (Démonétiser quelqu'un, une théorie). démoniaque s. 1. Şeytanlara, cinlere, perilere değgin (Superstitions démoniaques). 2. Şeytanca, iblisçe (Un machiavélisme démoniaque). 3. s. ve ad. Cinli perili; perilenmiş, cinlenmiş (La guérison d'un démoniaque). démonisme er. Cinlere, perilere inanma, démonologie ^ . C i n l e r l e , perilerle uğraşma bilimi, "cinbilim. démonstrateur, trice ad. 1. Uygulamacı öğretmen; uygulamacı. 2. Bir şeyi reklam için yapan. 3. s. Gösterişçi (Consommateur démonstrateur). démonstratif,ive s. 1. Ortaya koyan, tanıtlayan, "isbatlayıcı (Argument démonstratif, raison démonstrative). 2. Gösterişçi, dışadönük (Un enfant démonstratif, une personne démontsrative). 3. (Söz sanatında) Sivriltici, göklere çıkaran yada yerin dibine batıran 4. dilb.

démonstration

400

İşaret eden, işaret (Adjectifs démonstratifs, pronoms démonstratifs). 5. er. İşaret sıfatı, işaret zamiri (On va étudier les démonstratifs.) démonstration diş. 1. Gösterme, tanıtlama, "isbat (Démonstration mathématique. Les faits sont la meilleure démonstration de ce que j'avance). 2. Uygulamalı ders, örnek ders (Démonstration d'un professeur). 3. Gösteri (Démonstration de joie, d'amitié). 4. ask. Şaşırtma gösterisi (Démonstration terrestre, aérienne, navale). § Faire une démonsration de: -gösterisi yapmak (Faire une démonstration de force, d'amitié). démonstrativement bel. İnandırıcı ve açık bir şekilde (Prouver démonstrativement). démontable s. Sökülebilir, sökülüp takılabilir (Jouet démontable, un meuble démontable). démontage er. 1. Sökme (Démontage d'une tente). 2. Söküp takma (Démontage d'une porte, d'un pneu). démonter gçl. 1. Yere düşürmek, yere yıkmak (Le cheval démonta son cavalier). 2. Parça parça sökmek, sökmek (Démonter un jouet, un appareil. Démonter une tente, une armoire). 3. Söküp takmak (Démonter une porte, un pneu).4. Démonter qn: Birini çok güç duruma sokmak, şaşırtmak, eşekten düşmüşe döndürmek (Cette objection démonta complètement l'orateur). § Se démonter: 1. Sökülmek, 2. mec. Sarsılmak, çok şaşırmak, eşekten düşmüşe dönmek, démontrable s. Gösterilebilir, tanıtlanabilir, °isbatlanabilir (Un théorème facilement démontrable). démontrer gçl. 1. Göstermek, tanıtlamak, "isbatlamak (Démontrer un théorème, une proposition). 2. mec. Ortaya koymak, göstermek ( Ces faits démontrent la nécessité d'une réforme). 3. Démontrer qch à qn: Birine bir şeyi isbatlamak (Je lui ai démontré son injustice). § Démontrer par A plus B: tkz. Kesin olarak isbat etmek, iki kere iki dört edercesine tanıtlamak. démoralisant, es. 1. Ahlâk bozucu (L'abondance de l'or, l'augmentation de la puissance entraînent leurs conséquences ordinaires, démoralisantes). 2. Göz yıldırıcı, cesaret kırıcı, moral bozucu, *içgücünü yıkıcı (Un échec démoralisant). démoralisateur,

trice

s.

ve

ad.

1.

Ahlâk

bozukluğuna yol açıcı, ahlâk bozucu. 2. İçgücü çökertici, "moral bozucu, göz yıldırıcı, bozguncu (Unepropagande démoralisatrice). démoralisation diş. 1, Ahlâk bozukluğu, ahlaksızlaşma (La démoralisation d'une société). 2. İçgücü bozulma, moral bozukluğu, içgücü yitimi, cesareti kırılma, gözü yılma

dénationalisation

(Démoralisation d'une armée). démoraliser gçl. 1. Ahlâkını bozmak (Démoraliser un peuple, une société). 2. İçgüçünü yok etmek, içgücünü bozmak, moralini bozmak, cesaretini kırmak (Propagande défaitiste qui démoralise l'armée. Ces paroles m'ont complètement démoralisé). § Se démoraliser: İçgücünü yitirmek, morali bozulmak, cesareti kırılmak, démordre gçl. 1. (Isırdığı şeyden) Dişleri çıkmak. 2. Démordre de qch: (Genellikle olumsuz olarak kullanılır) -den vaz geçmek, caymak (Ne pas démordre d'une opinion, d'une décision). §Nepas en démordre: Nuh deyip peygamber dememek, démotorisation diş. Özel araba sahibi olmak istememe. démoucheter gçl. (Meçin ucundaki) Düğmeyi çıkarmak. démoulage er. Kalıptan çıkarma (Démoulage d'un gâteau, d'une statue). démouler gçl. Kalıptan çıkarmak (Démouler un gâteau, une statue). démoustication diş. Sineksizleştirme, sineklerden arıtma (Démoustication du littoral). démoustiquergç/. Sineklerden arıtmak, sineklerini yok etmek (Démoustiquer un lieu, les plages). démunir gçl. 1. Elindekini almak, soymak. 2. Démunir qn de qch: Birini -den etmek, yoksun bırakmak; birinin -sini almak, soymak (Il m a démuni de mon argent. Cette période de disette nous avait démunis de nos petites réserves). § Se démunir de qch: -den olmak, yoksun kalmak (Se démunir de sa fortune). Etre démuni d'argent, être démuni: Parasız kalmak, para sıkıntısı içinde olmak. démuseler gçl. 1. Tasmasını, burunsalığını çıkarmak (Démuseler un chien). 2. mec. Salıvermek, serbest bırakmak, démystification diş. Aldanmadan kurtarma, gözünü açma. démystifier gçl. Aldanmadan, yanılgıdan kurtarmak, gözünü açmak, démythification diş. Mitos'luğunu yıkma, efsanesini yıkma, efsane olmaktan çıkarma, démythifier gçl. Mitini yıkmak, efsanesini yıkmak, efsane olmaktan çıkarmak (Démythifier une notion). dénatalité diş. Doğum azalması, doğum sayısında düşme. dénationalisation diş. 1. Ulusallaştırmaktan çıkarma, yeniden özel girişime bırakma (Dénationalisation d'une industrie). 2. Yurttaşlıktan çıkarma. 3. Ulusal niteliğini bozma.

dénationaliser

dénationaliser^/. 1. Ulusallaştırmaktan çıkarmak, yeniden özel girişime bırakmak. 2. Yurttaşlıktan çıkarmak. 3. Ulusal niteliğini bozmak. § Se dénationaliser: Yurttaşlıktan çıkmak, uyruğunu yitirmek. dénatter gçl. Örgüsünü çözmek (Dénatter ses cheveux). dénaturaliser gçl. Yurttaşlıktan çıkarmak, dénaturation diş. Bir şeyin niteliğini, özünü, doğasını, yapısını değiştirme, bozma. dénaturé,e s. 1. Niteliği, özü, doğası, yapısı değiştirilmiş, bozulmuş (Alcool, sel, sucre dénaturé). 2. Kötü, hayırsız (Fils dénaturé, père dénaturé). 3. Kötülükçü, kötülük işleyen (Des mains dénaturées). 4. Sapık, doğa kurallarına aykırı (Goût dénaturé). dénaturer gçl. 1. Biçimini, özünü, doğasını değiştirmek, 2. Kullanılışını değiştirmek, insan tüketimine elverişsiz duruma getirmek için birtakım başka maddeler karıştırmak (Dénaturer de l'alcool, du sel, du sucre). 3. Değiştirmek, olduğundan başka göstermek (Dénaturer la vérité, les faits). 4. Değiştirmek, bozmak, saptırmak (Dénaturer la pensée, les paroles, les écrits de quelqu'un). dénazifier gçl. Nazilikten kurtarmak, nazi etkisinden kurtarmak (On essaie de dénazifier l'Allemagne). dénébuler gçl. Yapay yollarla bulut yada sislerini dağıtmak (Dénébuler un aéroport). dénébulisation diş. Yapay yolla bulutları dağıtma, sisleri dağıtma, dénégation diş. Yadsıma, yokumsama, "inkâr (Malgré ses dénégations tout le monde était convaincu de sa culpabilité). dénégatoires /iwA:. İnkâr edici, yadsıyan, déneigement er. Karsızlaştırma, karlarını temizleme (Déneigement d'une route). déneiger gçl. Karsızlaştırmak, karlarını temizlemek (Déneiger une piste, une route). déni er. İnkâr, yadsıma. § Déni de justice: 1. Yargıcın dâvaya bakmaktan kaçınması. 2. Adaletsizlik. déniaiser gçl. 1. Saflığını gidermek, gözünü açmak ( Ce voyage l'a déniaisé un peu). 2. Yüzünü gözünü açmak, yırtıklaştırmak (Déniaiserune jeune fille). dénicher gçl. 1. Yuvasından çıkarmak, yuvasından indirmek (Dénicher un oiseau). 2. Saklandığı yerden çıkarmak, yerini izini bulmak (On finira par dénicher le voleur). 3. Araya araya bulmak (Dénicher un appartement, une situation). 4. Bulup ortaya çıkarmak (Dénicher un manuscrit dans une bibliothèque). 5. gsz. a) Yuvasından

401

déniveler

ayrılmak, yuvayı terketmek (Les hirondelles ont déniché dès les premiers froids), b) Dénicher de: -den kaçmak, tüymek (Vous dénicherez à l'instant de la ville). dénicheur, euse ad. 1. Kuşları yuvalarından çıkarıp alan (kimse). 2. (Değerli ve az bulunur eşyaları) Arayıp bulan kimse (Dénicheur d'antiquités, de bibelots, de livres rares). dénicotinisation diş. Nikotinsizleştirme, nikotinini alma; nikotinini azaltma, dénicotiniser gçl. Nikotinsizleştirıııek; nikotinini azaltmak (Dénicotiniser le tabac). dénicotiniseur er. Tütündeki nikotinin bir kısmını tutan filtre. denier er. 1. Eski bir Roma parası, dinar. 2. Eski bir Fransız parası, mangır (N'avoir pas un denier: Meteliği olmamak). 3. Faiz (Argent placé au denier). 4. (İpek ticaretinde) Beş santigramlık ağırlık. § Denier à Dieu: Pey akçesi. Denier de Saint Pierre: Papalığa yapılan para yardımı. Le denier de la veuve: Bir fıkaranın verdiği sadaka. Les trentes deniers de Judas: İsa'yı Romalılara teslim ettiği için Yahuda'nın aldığı otuz dinar; ihanet bedeli. Les deniers publics: Devlet gelirleri. De ses deniers: Kendi parasıyla (Je l'ai payé de mes deniers). dénier gçl. 1. Yadsımak, yokumsamak, "inkâr etmek (Il dénie sa faute, sa responsabilité. Il dénie avoir joué le moindre rôle dans cette affaire). 2. Dénier qch à qn: Birinin -sini hiç kabul etmemek; birine -i vermemek, tanımamak (Je lui dénie le droit de me juger). dénigrant, e s. Yerici, çekiştirici, aleyhte (Des paroles dénigrantes). dénigrement er. 1. Yerme, çekiştirme, aleyhte bulunma (La malveillance et le dénigrement sont les deux caractères de l'esprit français). 2. Yerici söz, aleyhte söz (De tels dénigrements, au lieu de m'accabler, m'exaltent). § Par dénigrement: Yergi olarak, yermek için (Ce mot ne s'emploie plus aujourd'hui que par dénigrement). dénigrer gçl. Yermek, çekiştirmek, karalamaya çalışmak, aleyhinde bulunmak (Dénigrer un écrivain, ses oeuvres, un concurrent, son adversaire). dénigreur,euse s. ve ad. Yerici, çekiştirici, karaçalıcı (Esprit dénigreur). dénitrification diş. Nitratsızlaştırma. dénitrifier gçl. Nitratsızlaştırmak. dénivelée diş. İki yer arasındaki düzey farkı, yükselti farkı, déniveler gçl. Düzlüğünü gidermek, düzlüğünü bozmak (Déniveler un terrain, un jardin).

402

dénivellation

dénivellation diş,

dénivellement er.

Düzlüğünü

bozma, düzlüğünü giderme (Dénivellation d'une route). 2. Girinti çıkıntı, iniş yokuş (Dénivellations d'une région montagneuse). dénombrable s. Sayılabilir, sayımı yapılabilir, dénombrement er. Sayma, sayım (Dénombrement d'une population, dénombrement des voitures disponibles). dénombrer gçl. 1. Saymak, sayımını yapmak (Dénombrer les habitants d'une ville, la population d'un pays, les bêtes d'un troupeau). 2. Sayıp dökmek, bir bir saymak (Il m'a dénombré ses succès). dénominateur er. mat. Payda (Numérateur et dénominateur. Réduire des fractions au même dénominateur).

§ Dénominateur commun: 1.

Ortak payda. 2. mec. Asgari müşterek (S'entendre sur des dénominateurs communs). dénominatif,ive s. Adlandırıcı, ad verici (Terme dénominatif). dénomination diş. Adlandırma, ad verme; ad (On aurait pu choisir une meilleure dénomination pour ce produit industriel). dénommer gçl. Ad vermek, adlandırmak (Savezvous comment on dénomme cette plante?). dénoncer gçl. 1. Geçersizliğini, bozulduğunu ilân etmek (Dénoncer un traité, un contrat). 2. Ele vermek, ihbar etmek (Un élève qui refuse de dénoncer son camarade. Ses paroles imprudentes l'ont dénoncé). 3. Açıklamak, herkese duyurmak, "ifşa etmek (Dénoncer un abus, un scandale). 4. Göstermek, belirtmek (Toutchezlui dénonçait un grand caractère). 5. Resmi olarak bildirmek, ilân etmek. 6. Dénoncer qn à: Birini -e ihbar etmek (Le malfaiteur • a dénoncé ses complices à la police).!. Kınamak (Dénoncer un crime, unattentat). § Se dénoncer à la police: Gidip polise teslim olmak, dénonciateur, trice ad. 1. Muhbir (J'ai été arrêté sur le rapport d'un dénonciateur). 2. Açıklayan, ortaya koyan, ifşa eden (Le dénonciateur des injustices). 3. s. Ele verici (Lettre dénonciatrice). dénonciation diş. 1. -in geçersizliğini, bozulduğunu ilân etme (Dénonciationd'uncontrat, d'untraité). 2. İhbar (Il est en prison sur la dénonciation d'un lâche). dénotation diş. 1. Belirti, işaret; belirtme, gösterme. 2. dilb. Düzanlam. dénoter gçl. Göstermek, belirtmek, -in belirtisi olmak (Ce geste dénote une grande générosité). dénouement er. 1. Çözme, çözülme, çözüm (Le dénouement heureux d'une affaire). 2. Son, sonuç ( Le dénouement d'une aventure; personne ne peut

dent

deviner le dénouement de cette tragédie). dénouer gçl. 1. Çözmek, düğümünü çözmek (Dénouer une corde, un ruban. Dénouer la ficelle d'un paquet). 2. Çözmek, aydınlığa kavuşturmak (Dénouer une intrigue, une situation, une difficulté). 3. Çözüme bağlamak, bitirmek, sona erdirmek (Dénouer une pièce). § Dénouer la langue de qn: -in dilini çözmek, konuşturmak, dénoyauter gçl. Çekirdeğini çıkarmak (Dénoyauter des prunes, des cerises). dénoyer gçl. (Su basmış bir yerin) Suyunu boşaltmak (Dénoyer une mine, une galerie). denrée diş. 1. Yiyecek, besin, beslenme maddesi (Cette épicerie vend des denrées de consommation courante. Conservation des denrées périssables). 2. Aşlık, zahire, denses. 1. Yoğun, "kesif (Un brouillard dense). 2. Ağır ( Certains bois sont si denses qu 'ils ne flottent pas sur l'eau. L'air est moins dense que l'eau). 3. Özlü, gereksizliklerden arınmış, az sözle çok şey anlatan (Un siyle dense). densification diş. (Nüfus) Yoğunlaşma, sıklaşma, densifier gçl. (Nüfusu) Yoğunlaştırmak, sıklaştırmak, densimètre er. Yoğunlukölçer, densimétrie diş. Yoğunlukölçüm. densimétrique s. Yoğunlukölçüme değgin, yoğunlukölçümsel. densité diş. 1. Yoğunluk (Densité du brouillard, de la fumée, de la population). 2. Özlülük (Densité d'un style). 3. fiz. Özgül ağırlık ( La densité du fer est de 7,8). dent diş. 1. Diş (Les dents du haut: Üst dişler: Les dents du bas: Alt dişler. Dents de lait: Süt dişleri. Dents de sagesse: Akıl dişleri. 20 yaş dişleri. Dem gâtée: Çürük diş. Brosse à dents. Diş fırçası). 2. İri kereste çivisi. 3. Tepe, doruk (La dent du Midi). 4. Diş (Les dents d'une herse, d'un rateau, d'une fourche). § Coup de dent: 1. Isırma. 2. Sert eleştiri, dokunacak söz. taş. Mal de dent: Diş ağrısı. Du bout des dents: İstemiycrek, "kerhen (Rire, accentuer du bout des dents, manger du bout des dents). En dents de scie: Testere gibi, testere dişleri gibi (Montagnes en dents de scie). Jusqu'aux dents: Tepeden tırnağa (Il était armé jusqu'aux dents). Œil pour œil, dent pour dent: G ö z e göz, dişe diş. Quand les poules auront les

dents: Balık kavağa çıkınca, çıkmaz ayın son çarşambası. Avoir, garder une dent contre qn:

Birine diş bilemek, birine karşı hıncı olmak. Avoir la dent: hlk. Acıkmak. Avoir les dents longues: 1.

Çok acıkmak. 2. Çok hırslı olmak, paraya, üne çok düşkün olmak. Claquer des dents: Dişleri

dentaire

403

takırdamak, dişleri birbirini dövmek (Claquerdes dents de froid, de fièvre, de peur). Déchirer qn à belles dents: Birini adamakıllı eleştirmek, birine çok fena yüklenmek. Donner un coupdedentàqn: Birini çok sert eleştirmek. Etre sur les dents: 1. Çok sıkışık durumda olmak, kıçından solumak. 2. Çok yorgun olmak, bitkin olmak, yorgun argın olmak. Faire ses dents, percer ses dents: (Çocuk için) Diş çıkarmak. Grincer des dents: Dişlerini gıcırdatmak. Manger, croquer à belles dents:

Büyük bir iştahla yemek. Montrer les dents: Dişlerini göstermek, tehdit etmek, gözdağı vermek. Ne pas desserrer les dents: Ağzını açmamak, tek kelime söylememek. N'avoir rien à se mettre sous la dent: Yiyecek hiçbir şeyi bulunmamak. Prendre le mors aux dents: Gemi azıya almak. Parler entre ses dents: Ne dediği anlaşılmamak, birşeyler mırıldanmak. Se casser les dents sur qch: -in hakkından gelememek,» altından kalkamamak (Se casser les dents sur une difficulté). Se faire arracher une dent: Dişini çektirmek. Se laver les dents: Dişlerini yıkamak. Se nettoyer, se curer les dents: Dişlerini kürdanla karıştırmak, temizlemek. Serrer les dents: Dişlerini sıkmak, dentaire diş. Dişotu; diş ağrılarına karşı kullanılan bir bitki. dentaires. 1. Dişe değgin, dişle ilgili (Soin dentaire, prothèse dentaire, chirurgie dentaire). 2. Dişçilikte ilgili (Ecole dentaire). dental,e s. i.dilb. Dişsel (Consonnesdentales). 2. diş. Dişsel ses. dent-de-lion diş. Karahindiba, denté, e s. Diş diş olan, dişli (Roue dentée, feuille dentée). dentée diş. Dişleme, şöyle bir diş atma. dentelaire diş. Kökü diş ağrılarına karşı kullanılan mavi çiçekli bir bitki, dentelé,e s. 1. Kenarı diş diş kesilmiş, kenan dişli, dantel kesmeli, dantel kesimli (Feuille dentelée, pièces dentelées). 2. Girintili çıkıntılı (Côte dentelée). denteler gçl. Kenarını diş diş kesmek, diş diş yapmak. dentelle diş. Tentene, dantel, dantela (Corsage de dentelle). dentellerie diş. Dantelacılık. dentellier,ère s. ve ad. Dantelacı, dantela işleyen kadın 2. diş. Dantela makinası. 3. s. Dantelaya değgin (Industrie dentellière, commerce dentellier). dentelure diş. 1. Diş diş kesme, kenarını diş diş yapma, dantel kesme, tırtıl. 2. bitb. Yaprakların

déontologie

kenarındaki ince ince dişler. 3. Testere dişi gibi tepecik (Les dentelures d'une montagne). 4. (Mimarlıkta) Dantela biçiminde bezek, dişleme, dentergç/. Diş koymak, diş takmak, denticule er. 1. Küçük diş. 2. (Mimarlıkta) Sıra dişçik bezeği dentier er. Takma diş (Öter son dentier). dentifrice er. 1. Diş macunu (Tube de dentifrice). 2. s. Diş temizleyici (Pâte, savon, poudre, eau dentifrice). dentine diş. Diş minesi. dentiste ad. Diş hekimi, dişçi (Aller chez le dentiste. Cabinet de dentiste, fauteuil de dentiste). dentisterie diş. Dişçilik, diş hekimliği, dentition diş. 1. Diş çıkarma, diş çıkarması (La première dentition de l'enfant dure jusqu 'à huit ans environ). 2. Dişler, bütün dişler (Il a une belle dentition). denture diş. 1. (Hayvan yada insanın) Bütün dişleri. 2. (Tekerleğin) Bütün dişleri, dişlileri, dénucléarisation^. Nükleer silahsızların yapım ve biriktirimini yasaklama; nükleer silahsızlardan arındırma, nükleer silahsızlandırma, dénucléariser gçl. Nükleer silahların yapım ve biriktirimini yasaklamak, nükleer silahlardan arındırmak, nükleer silahsızlandırmak (Dénucléariser les grandes puissances, dénucléariser une zone). dénudé,e s. 1. Çıplak (Bras dénudé). 2. Üzerinde hiçbir şey olmayan, çıplak, kıraç, bitkisiz (Sol dénudé. Crâne dénudé). 3. Dénudé de qch: -den arınmış (Un style dénudé de tout artifice). dénuder gçl. 1. Açık bırakmak, açıkta bırakmak (Une robe qui dénude les bras, le dos). 2. Çıplak bırakmak, giysisiz bırakmak (Si mon vêtement dénude autrui, j'irai nu). § Se dénuder: Soyunmak, çıplaklaşmak (Les gens se dénudent sur les plages). dénué, e l . Yoksul (Unefemme dénuée). 2.Dénuéde qch: -den yoksun (Il est dénué de tout, d'imagination, d'esprit. Des rumeurs dénuées de tout fondement). dénuement, denûment er. Yoksunluk, yoksulluk, yokluk (Vivre, être dans un grand dénuement. Un dénuement moral). dénuer gçl. Yoksun etmek, yokluk içinde bırakmak. § Se dénuer de qch: Kendini -den yoksun bırakmak (Il s'est dénué de tout pour élever ses enfants). dénutritions. Beslenme bozukluğu, besi eksikliği, déodorant er. Koku giderici, pis kokuları giderici, °deodoran. déontologie diş. Meslek ahlâkı (Déontologie

déontologique

404

médicale). déontologique s. Meslek ahlâkına değgin (Code déontologique des médecins). dépaillage er. Otunu, samanını çıkarma; otu, samanı dökülme, dépailler gçl. Otunu, samanını çıkarmak (Dépailler une chaise). § Se dépailler: Otu, samanı çıkmak, dökülmek (Cette chaise se dépaille. Unfauteuil qui se dépaille). dépannage er. 1. Bozulmuş bir şeyi onarma; düzeltip işletme, çalışır duruma getirme (Dépannage d'une voiture). 2. Sıkıntıdan kurtarma, güç bir durumdan kurtarma, dépanner gçl. 1. Düzeltip işletmek, çalışır duruma getirmek, ârızasını gidermek (Dépanner une voiture, un appareil, une machine). 2. Sıkıntıdan kurtarmak (Il m'a dépanné en me prêtant l'argent dont j'avais besoin). dépanneur er. Makine onarıcısı, onarı mcı, "tamirci. dépanneuse diş. Yolda arıza yapmış arabaları onarmak için arkasına takıp getiren araba; onarım arabası, dépaquetage er. Açma, paketini, kutusunu açma, çözme. dépaqueter gçl. (Paket halindeki eşyayı) Açmak; paketini, kutusunu çözmek, déparaffinage er. Ham petrolden parafin çıkarma, déparasiter gçl. Asalaklardan (parazitlerden) arındırmak, temizlemek (Déparasiter un local, un objet, un individu). dépareillé, e s. Takımı bozulmuş, takımı eksilmiş (Des serviettes dépareillées. Un volume dépareillé des oeuvres d'un auteur). dépareiller gçl. (Bir şeyin) Takımım bozmak (Dépareiller une collection, un ensemble, des serviettes, un service de table). déparer gçl. 1. Güzelliğine gölge düşürmek, çirkinleştirmek, güzelliğini bozmak (Cette construction dépare le quartier). 2. mec. Bozmak, zevkini kaçırmak ( Cette pièce ne déparerait pas sa collection). déparier gçl. 1. Çifti bozmak, tek bırakmak (Déparier des gants, des bas, des souliers). 2. Birbirinden ayırmak (Déparier deux amants). départ er. 1. Yola çıkma, yollanma, hareket, gidiş (Fixer le jour, l'heure du départ. Départ en voyage). 2. Kalkış, hareket (Départ d'un avion, du bateau, du train). 3. Yarışa başlama (Starter qui donne le départ. Signal du départ). 4. Bir işten ayrılma, istifa (Exiger le départ d'un fonctionnaire, d'un employé). S. Ayrım, "fark (Départ entre le bien et le mal). § Au départ: Başlangıçta, önce (Au départ, je ne m'en suis pas

dépasser

aperçu). Point de départ: Çıkış noktası, hareket noktası. Etre sur le départ: Yola çıkmak üzere olmak. Faire le départ: Ayırdetmek, ayrımını yapmak (11faut faire le départ entre le superflu et le nécessaire. Faire le départ du bien et du mal). départager gçl. 1. (Bir oylamada) Oy eşitliğini gidermek (La voix du président a départagé les jurés. Départager les votes). 2. Yargıcılık, "hakemlik etmek (Venez nous départager). 3. Birbirinden ayırmak, ayırdetmek (Départagerles bons et les méchants). département er. 1. Bölüm (Département français de l'institut). 2. Eyalet, il (Département de la Seine. Chef-lieu du département). 3. Bakanhk (Département des Affaires étrangères, Département de l'Intérieur). 4. ç. Taşra. § Département d'Etat: Amerika Birleşik Devletleri'nde, Dışişleri Bakanlığı, départemental, e s. Eyaletle ilgili; ile, illere değgin (Routes départementales). départir gçl. Départir qch à qn: Bir şeyi birine vermek; dağıtmak, bölüştürmek (Départir une tâche, unefaveur à quelqu'un. On lui a départi une fonction importante. Départir une somme aux pauvres). § Se départir de qch: -den vazgeçmek, caymak, "rücu etmek, -i bırakmak (Se départir d'un projet, de son calme). dépassé, es. 1. Modası geçmiş, geçerliği kalmamış (Une théorie dépassée). 2. Aşılmış, geride kalmış (Un poète dépassé). 3. Dizginler elinden çıkmış, duruma artık egemen olamayan (Nous sommes complètement dépassés). dépassement er. 1. Aşma, ötesine geçme (Un idéal qui nous porte à un dépassement continuel de nous-mêmes. Le dépassement des automobiles est interdit dans cette agglomération). 2. Artma, fazlalık (Dépassement de crédit). dépasser gçl. 1. Önüne geçmek, geride bırakmak (Dépasser une voiture, un coureur). 2. Aşmak, fazla olmak (Un entretien qui dépasse vingt minutes). 3. Aşmak, -in de ötesine geçmek (Le résultat a dépassé toutes les prévisions). 4. Aşmak, -in dışında olmak (Cela dépasse monpouvoir, mes forces, ma compétence). 5. -in sınırını aşmak (Tu dépasse ton droit). 6. Dépasser qn de: Birini -kadar aşmak; birinden -kadar ileri geçmek (Je l'ai dépassé de cinq mètres). 7. Dépasser qn: Şaşkınlık vermek, aklını durdurmak (Cela me dépasse). 8. Dépasser qn en qch: -de birinden çok üstün olmak, -e taş çıkartmak (Il te dépasse en cruauté). 9. gsz. Dépasser de qch: -in dışına taşmak, -den uzun olmak (Sa jupe dépasse de son manteau). § Dépasser les bornes: Sınırı aşmak, haddini aşmak,

dépassionner

çizmeden yukarı çıkmak. Dépasser les bornes, les limites de: -in sınırını aşmak, ileri gitmek (Tu dépasses les bornes de la bienséance). § Se dépasser: 1. Birbirini geçmek (Les coureurs cherchent à se dépasser). 2. Kendi kendini aşmak (Ses efforts pour se dépasser sont louables). dépassionner gçl. Yatıştırmak, ılımlı bir havaya sokmak ( Les efforts du premier ministre turc pour dépassionner le problème de Chypre. Dépassionner un débat). dépatouiller (se) tkz. 1. Bataktan kurtulmak, çamurdan çıkmak. 2. mec. Paçasını kurtarmak, işin içinden çıkmak, dépatrier gçl. Vatansız bir insan durumuna düşürmek, vatansızlaştırmak. dépavage er. Kaldırım sökme (Dépavage d'une rue). dépaver gçl. Kaldırımlarını sökmek (Dépaver une rue). dépaysé,e s. Tedirgin, rahatsız, şaşkınlık içinde (Je me sens dépaysé dans cette ville). dépaysement er. Tedirginlik, rahatsızlık, şaşkınlık (Dépaysement d'un élève qui change d'école). dépayser gçl. 1. (Eski) Ülkesini, çevresini değiştirmek, bir başka ülkeye kaldırmak, çevresinden uzaklaştırmak, yerinden yurdundan etmek. 2. Tedirgin etmek, rahatsız etmek, şaşkınlık içine düşürmek (Son nouvel emploi Ta dépaysé.). dépeçage, dépècement er. Bölme, parçalama, parçalara ayırma (Dépeçage d'un mouton, dépècement d'un empire). dépecer gçl. Bölmek, parçalara ayırmak (Dépecer un boeuf, un territoire, un pays). dépêche diş. 1. Resmi yazı, mesaj (Dépêche chiffrée, diplomatique. Recevoir, envoyer une dépêche). 2. Telgraf (Il a reçu une dépêche lui annonçant la mort de sa mère). dépêcher gçl. 1, Çabuk yapmak, çabuk bitirmek, çırpıştırmak (Dépêcher un travail). 2. İşini görüp savmak (Ce messager attend, il faut le dépêcher). 3. Öldürmek, canını cehenneme yollamak (Dépêcher son adversaire). 4. Dépêcher qn auprès de qn: Birini -e göndermek; koşturmak, salmak (Dépêcher un messager auprès d'un général. Il m'a dépêché auprès de vous pour avoir votre réponse). § A dépêche compagnon: Tez elden ve üstün körü. § Se dépêcher: 1. Acele etmek, elini çabuk tutmak (Dépêche-toi, le train part). 2. Se dépêcher de f.qch: -mekte acele etmek (Il s'est dépêché de finir). dépeigné, e s. Saçları taranmamış, saçları darma dağınık.

405

dépens

dépeigner gçl. (Birinin) Saçlarını bozmak,saçlarını dağıtmak. dépeindre gçl. 1. Sözle anlatmak; betimlemek, göz önünde canlandırmak (Dépeindre la situation. Ce romancier dépeint bien ses personnages). dépenaillé, e, s. 1. Yırtık pırtık, lime lime (Un livre dépenaillé, une veste dépenaillée). 2. Yırtık pırtık giyinmiş, hırpani (Il était tout dépenaillé; un mendiant dépenaillé). dépendance diş. 1. İlişki, bağlantı (Il y a une dépendance évidente entre la végétation et le climat). 2. ç. Eklentiler, ek yapı (Les dépendances d'un hôtel, d'une ferme). 3. Bağımlılık, buyruk altı, "emir kulluğu (Cette dépendance commançait à lui peser. Un emploi où Ton est sous la dépendance complète d'un patron). § Etre dans la dépendance, sous la dépendance de: -in buyruğu

altında olmak, -e bağımlı olmak. Mettre, tenir qn dans la dépendance: Birini buyruk altında tutmak, bağımlı kılmak, buyruk altına almak, dépendant, es. 1. İlişkili, bağlı, bağıntılı (Ces deux choses sont dépendantes l'une de l'autre). 2. Bağımlı, bağlı (Une position dépendante. Il est dépendant). 3. Etre dépendant de qn: -in buyruğu altında olmak, -e bağımlı olmak, dépendeur, euse ad. Asılı olan bir şeyi indiren (kimse). §Dépendeurd'andouilles:/i/&. İri yarı ve gülünç adam; izbandut gibi adam. dépendre gsz. 1. Dépendre de: -e bağlı olmak (L'issue de la bataille dépend de cette manoeuvre. Le succès dépendra de votre ténacité. Cela dépend des circonstances). 2. Ait olmak, bağlı olmak (Ce lac dépend de notre ferme. Territoires qui dépendent de la France). 3. -in buyruğu altında olmak, -e bağımlı olmak (Tous ces paysans dépendent de leur seigneur. Pays qui dépend économiquement d'un autre). 4. gçl. (Asılı olan bir şeyi yada birini) İndirmek, askıdan almak (Dépendre une personne). § Ça dépend: Belki; bakalım, belli olmaz (Est ce que tu viendras?- Ça dépend). Il dépend de qn de f. qch: -mek -e bağlıdır (Il dépend de vous d'accepter ou de refuser). Ne dépendre que de soi-même: Başına buyruk olmak, kendi kendinin efendisi olmak, Allahtan başka kimseye minneti olmamak (Je ne dépends que de moi-même). dépens er. ç. Mahkeme harcı, mahkeme masrafları (Il a été condamné aux dépens. Payer les dépens). § Aux dépens de: 1. -i n hesabına, -in sırtından (Vivre aux dépens d'autrui. Un parasite qui vit aux dépens de ses hôtes). 2. -in zararına (lia accepté ce travail supplémentaire aux dépens de ses loisirs. Tout bonheur au dépens d'autrui me paraît haïssable).

dépense dépense diş. 1. Gider, masraf (Dépense du ménage, dépense imprévue. Les menues dépenses. Un père qui règle les dépenses de son fils). 2. Kiler, azık ambarı (Ces pommes étaient au fond d'une dépense). 3. Harcama, sarfiyat (Dépense d'électricité. Dépense d'énergie, de forces, de temps). § Dépenses publiques: Devlet giderleri; kamu harcamaları. Avoir l'initiative de la dépense: Kesenin ağzını elinde tutmak, masrafları Kendisi yapmak. Couvrir une dépense: Bir masrafı karşılamak. Equilibrer dépenses et revenus: Gelirlerle giderlerini denkleştirmek, denk düşürmek. Ne pas regarder à la dépense: Pek cömert olmak, eli açık olmak. Pousser qn à la dépense: Birini masrafa sokmak, israfa sürüklemek. Regarder à la dépense: Pek tutumlu olmak, eli sıkı olmak, dépenser gçl. 1. Harcamak, sarfetmek (ila dépensé tout son argent). 2. Vermek, kullanmak, harcamak (Dépenser ses forces, son courage pour mener à bien une entreprise. Il a dépensé ses jeunes années à apprendre ce métier). § Dépenser sans compter: Hesapsız para harcamak, har vurup harman savurmak. Ne pas dépenser un sou: Metelik harcamamak, dépensier, ère s. ve ad. 1. Tutumsuz, savurgan, "müsrif (S'il était moins dépensier, il serait très riche aujourd'hui). 2. Vekilharç (Dépensier d'un couvent). déperdition diş. 1. Yok olma, yitime uğrama, yitme (Une opération chimique qui se fait sans déperdition de substance). 2. Azalma, eksilme, yok olma (La mauvaise isolation entraîne une grande déperdition de chaleur. Déperdition de force, de lumière). dépérirez. 1. Zayıflamak, erimek, saranp solmak (Cet enfant dépérit faute de soins. Plante qui dépérit faute de soleil). 2. Bozulmak (Santé qui dépérit). 3. Yıkıma, iflâsa doğru gitmek, çökmek (Affaire qui dépérit; une culture qui dépérit). dépérissement er. 1. Zayıflama, erime, saranp solma. 2. Bozulma. 3. Çökme, iflasa doğru gitme. dépersonnalisation diş. Kişiliksiz hale getirme, kişiliksizleştirme. dépersonnaliser gçl. Kişiliksiz hale getirmek. Kişiliksizleştirmek. § Se dépersonnaliser: Kişiliksizleşmek, kişiliğini yitirmek, dépêtrer gçl. 1. (Bir hayvanın) Ayak bağını, kösteğini, bukağısını çıkarmak. 2.Dépêtrer qn, qch de: Birini, bir şeyi -den kurtarmak (Je ferai mon possible pour le dépêtrer de cet engagement si dangereux. On a eu du mal à dépêtrer la pauvre bête de ce filet). § Se dépêtrer de qch: -den

406

dépit

kurtulmak, yakasını sıyırmak (5e dépêtrer d'une difficulté, d'un gêneur). dépeuplé, e s. Issız, bomboş, in cin yok (Un village dépeuplé). dépeuplement er. 1. Boşalma, ahalisiz kalma, ıssızlaşma ( Dépeuplement d'une ville, d'unpays). 2. İçinde hayvan kalmama (Dépeuplement d'une forêt, d'un étang). dépeupler gçl. 1. Ahalisiz bırakmak, halkını dağıtmak, ıssızlaştırmak, bomboş kılmak (La famine a dépeuplé le pays.). 2. Hayvanlarından, balıklarından, kuşlarından yoksun bırakmak (Dépeupler une forêt, un étang). § Se dépeupler: Issızlaşmak, boşalmak, oturanlanndan yoksun kalmak (Un pays qui se dépeuple). déphosphoration diş. Fosforsuzlaştırma, fosforunu alma. déphosphorer gçl. Fosforsuzlaştırmak, fosforunu almak. dépiauter gçl. tkz. Derisini yüzmek, derisini almak (Dépiauter un lapin, un renard). dépiécer gçl. (Eskimiştir) Parçalamak, parçalara ayırmak. dépigeonnage er. Güvercinlerden arıtma, güvercinlerden kurtarma, güvercinsizleştirme (Dépigeonnage de Paris). dépilageer. (Sepilenecekderinin) Kıllarını,yününü düşürme (Dépilage d'une peau). dépilatif,ive s. Kıl düşürücü, tüy dökücü, dépilation diş. Kıl düşürme; kılları dökülme, dépilatoires, ve er. Kıl düşürücü (ilâç), dépiler gçl. 1. Kıllarını, saçını, yününü düşürmek (Dépiler les peaux.C'estla fièvre tyhoïde,qui l'a dépilé ainsi). 2. (Maden ocağında işlenmiş bir galerinin) Direklerini sökmek, dépiquage, dépicage er. (Ekini) Harmanda yada harman makinesinde dövme, dépiquer gçl. 1. Dikişlerini yada işlemelerini sökmek (Dépiquer une robe). 2. Harmanda yada harman makinesinde dövmek (Dépiquer le blé, le riz). dépistage er. 1. Tarama, arama, araştırma (Dépistage de la tuberculose). 2. İz sürme, izini bulma (Dépistage d'un malfaiteur). dépister gçl. 1. ( Avın) İzini sürmek, izinden bulmak (Dépister un sanglier). 2. mec. İzini sürerek, yakalamak (Dépister un criminel). 3. Taramak, tarayıp saptamak, aramak (Dépister une maladie). 4. İz şaşırtmak, yanıltmak (Dépister la police. Une ruse destinée à dépister les soupçons). dépiter. Gücenme, küskünlük, kızma, canı sıkılma (Il a éprouvé un certain dépit de voir qu'on lui préférait un candidat plus jeune). § En dépit de: -e

dépité

407

karşın, "rağmen (En dépit de sa jeunesse, il a un jugement très sûr. Tu as agi en dépit de mes conseils). En dépit du bon sens: Çok kötü (Cette affaire est dirigée en dépit du bon sens). Avoir du dépit, éprouver du dépit: Kızmak, acı d u y m a k .

Causer du dépit à qn: -i kızdırmak, -in içini burkmak (La réussite de son rival lui cause du dépit). Concevoir du dépit de qch: -e kızmak, -den acı duymak. dépité, e.f. 1. Kızmış, kızgın, 2. Dépité de:-e kızmış, -den alınmış (Il est revenu très dépité de n'avoir rien obtenu. Elle était dépitée du mépris témoigné à son égard). dépiter gçl. Gücendirmek, kızdırmak, canını sıkmak (Cet échec l'a bien dépité). § Se dépiter: Gücenmek, kızmak, canı sıkılmak (Je me dépitai de telle sorte contre l'ingratitude du siècle). déplacé, es. 1. Yerinden oynamış, yeri değiştirilmiş (Meuble déplacé, livre déplacé). 2. mec. Yersiz, uygunsuz, sırasız (Intervention déplacée, paroles déplacées, question déplacée). déplacement er. 1. Yer değiştirme (Déplacement d'air). 2. Yerinden oynatma; görevini değiştirme (Déplacement d'un fonctionnaire). 3. (Geminin) Su içinde kalan hacmi, tonilatosu. 4. Yolculuk, yola çıkma, dolaşma (Etre en déplacement. Les frais de déplacement). S. Kayma, kaydırma (Déplacement sémentique: Anlam kayması). déplacer gçl. 1. Yerini değiştirmek (Déplacer un fauteuil). 2. Yerinden oynatmak, görevini değiştirmek (Déplacer un fonctionnaire). 3. mec. Değiştirmek, başka yöne kaydırmak (Déplacer une question, un problème). 4. (Gemi) -kadar tonilatoluk olmak (Navire qui déplace 500 tonneaux). § Se déplacer: 1. Yer değiştirmek (Défense de se déplacer pendant le cours). 2. Devinmek, hareket etmek (Les poissons se déplacent à l'aide de nageoires). 3. Yolculuk etmek (Il se déplace toujours en avion). 4. Se déplacer de qch à: -den-e gitmek (L'airse déplace des régions de haute pression aux régions de basse pression). déplaire gçl. 1. Déplaire à: -in hoşuna gitmemek, -e hoş gelmemek (Cet aliment lui déplaît. Votre conduite déplait à ma famille). 2. Gücendirmek, kızdırmak (Il a tout fait pour nous déplaire). § Il déplaît à qn de f.qch: -mek birinin hoşuna gitmiyor (Il lui déplait d'agir ainsi. Il me déplaît d'entendre des choses pareilles). Ne vous en déplaise: Gücünüze gitmesin, hatırınız kalmasın. N'en déplaise à: -e karşın, rağmen (N'en déplaise à ces messieurs, je ne partage pas ces idées). § Se déplaire: Hoşlanmamak, sıkılmak, rahatsız

déplombage

olmak (Il s'est déplu dans cette ville. Je me déplais à la campagne). déplaisant,e s. 1. Sevimsiz, hoşa gitmeyen, iğrenç (Un homme déplaisant). 2. Can sıkıcı, rahatsız edici (Bruit déplaisant). déplaisir er. Hoşnutsuzluk, sıkılma, canı istememe CC'est avec déplaisir que je fais ce travail). déplanification diş. Planlamacılık yada güdümcülüğün kaldırılması, déplantage er. (Bir bitkiyi) Yerinden sökme, déplanter gçl. 1. (Bir bitkiyi, bir ağacı) Yerinden sökmek, köklemek. 2. Başka yere dikmek üzere yerinden sökmek, köklemek (Déplanter un piquet. Déplanter de jeunes plants pour les repiquer). 3. Ağaçsızlandırmak, ağaçlarını sökmek (Déplanter une colline). 4. mec. Yerinden uzaklaştır ıak. déplantoir er. Fidan, bitki kökleyecek kürek, kökleme .<üreği. déplâtrage er. Alçısını sökme, alçılarını çıkarma, déplâtrer gçl. 1. Alçılarını sökmek, çıkarmak (Déplâtrer un mur). 2. Alçıdan çıkarmak (Déplâtrer une jambe, un bras). déplétion diş. 1. Azalma, birşeyin miktarının azalması (Déplétion des stocks). 2. hek. Bir organda birikmiş sıvı yada kan miktarının azalması, buna bağlı bitkinlik, halsizlik, dépliage, dépliement er. Katlanmış bir şeyi açma. dépliant, e s. 1. Katlanabilen, kırma, açılıp katlanabilen (Fauteuil dépliant formant canapé). 2. er. Katlanmış harita, broşür, prospektüs gibi şeyler; *katlanık. déplier gçl. 1. (Katlanmış bir şeyi) Açmak (Déplier une serviette, déplier une carte routière). 2. Açıp sergilemek (Déplier sa marchandise). § Se déplier: Açılmak (Parachute qui se déplie pendant le saut). déplissage er. Kırmaları açma, kıvrımları açma, düzleme. déplisser gçl. Kırmaları açmak, kıvrımları açmak, düzlcmck ( Déplisser une étoffe, un vêtement). §Se déplisser: Düzleşmek, kıvrımları açılmak, kıvrımları geçmek (Cette jupe se déplisse facilement). déploiement er. 1. Açma, açılma (Déploiement des voiles). 2. Yayma, yayılma (Déploiement d'une armée). 3. Gösterme, gösteri (Déploiement de forces militaires. Un grand déploiement d'amabilité). 4. (Askeri birlik, silâh vb.) Yerleştirme, yerleştirilme (Déploiement de troupes militaires. Déploiement des missiles nucléaires en Europe). déplombage er. 1. Üstündeki kurşun mühürü

déplomber

sökme (Déplombage d'un compteur électrique). 2. Dolgusunu çıkarma (Déplombage d'une dent). déplomber gçl. 1. Üstündeki kurşun mühürü sökmek (Déplomber un colis). 2. Dolgusunu çıkarmak (Déplomber une dent). déplorable s. 1. Acınacak, acıklı (Il est dans une situation déplorable). 2. Kötü, iğrenç, kınanacak (Un goût déplorable, une conduite déplorable). déplorablement bel. Acınacak şekilde, çok kötü şekilde. déplorer gçl. 1. Acımak, yanmak (Déplorer laperte d'un ami. Déplorer les victimes d'un accident). 2. Üzülmek (]'ai déploré votre absence). 2. Déplorer de f. qch: -diğine üzülmek (Je déplore d'avoir à vous gâter les illusions où vous vous complaisiez). déployer gçl. 1. Açmak, yaymak (Déployer une carte, une étoffe. L'oiseau déploie ses ailes.). 2. Açıp yaymak, sergilemek, bir tabla üzerine yaymak (Déployer des marchandises, des bijoux). 3. ask. Savaş düzenine sokmak (Déployer une armée, des troupes). 4. Göstermek, harcamak ( Déployer un grand effort. Déployer toute sa force pour obtenir un bon résultat). S. (Askeri birlik, silâh vb.) Yerleştirmek (Déployer des missiles nucléaires dans une région). § Rire à gorge déployée: Kahkahalarla gülmek § Se déployer: 1. Açılmak (Drapeau qui se déploie au vent). 2. ask. Savaş düzenine girmek (Des troupes qui se déploient). déplumé, e s. 1. Tüyleri dökülmüş, yolunmuş. 2. hlk. Saçları dökülmüş, dazlak (Un homme déplumé). déplumer gçl. Tüylerini yolmak (Déplumer un oiseau, une poule). § Se déplumer: 1. Tüylerini dökmek, tüyleri dökülmek (Les oiseaux qui se déplument). 2. hlk. Saçlan dökülmek (Tu commences à te déplumer). dépoétiser gçl. Şiirli yanını bozmak, şiirsizleştirmek (Une technicité qui dépoétise le sujet). dépolir gçl. Cilâsını gidermek, donuklaştırmak (Dépolir l'or, l'argent) § Se dépolir: Cilâsı dökülmek (Cette glace commence à se dépolir). dépolissage er. Cilâsını giderme, cilâsı gitme; donuklaştırma, donuklaşma, dépolisseur, euse ad. Camları buzlu cam haline sokan işçi. dépolitisation diş. Siyasa dışı bırakma, siyasadan uzak tutma (Dépolitisation des syndicats). dépolitiser gçl. Siyasa dışı bırakmak, siyasadan uzak tutmak, siyasa karıştırmamak (Dépolitiser les syndicats, une institution, un sujet, un débat). dépolluer gçl. Kirliliğini azaltmak yada gidermek (Dépolluer une région industrielle).

408

déposer

dépollution diş. Kirliliğini azaltma yada giderme, temizleştirme. déponent, e s. Biçim bakımından geçişsiz olduğu halde anlamca geçişli olan (fiil), dépopulation diş. 1. Şenliksiz, ahalisiz bırakma, ıssızlaştırma. 2. Şenliksiz kalma, oturanları azalma, boşalma, ıssızlaşma (Dépopulation d'une région, d'un pays). déport er. 1. huk. Yargıcın kendini reddetmesi. 2. Depor, borsada esham için verilen kira. déportation diş. 1. (Siyasal nedenlerle) Sürgün, sürgüne gönderme (Crime politique puni de déportation). 2. Bir yabancı ülkede toplama kampına gönderme (Les Nazis organisèrent la déportation des Juifs, des résistants, en Allemagne). déporté, e s. ve ad. 1. Sürgün edilmiş, sürgün. 2. Toplama kampına alınmış, gönderilmiş (La plupart des déportés furent exterminés par les Nazis). déportement er. 1. Uygunsuz gidiş, uygunsuz yaşayış, "sefahet (Lesfemmes que leurs passions et leurs déportements ont rendues illustres). 2. (Taşıtlar için) Yoldan çıkma, yoldan sapma (Déportement d'un véhiculé). déporter gçl. 1. (Siyasal nedenlerle) Sürgün etmek, sürgün cezasına çarptırmak (Déporter un écrivain, un député). 2. Toplama kampına göndermek (Les Nazis ont déporté les juifs en Allemagne). 3. (Taşıtları) İzlediği yoldan çıkarmak, saptırmak (Un fort vent latéral a déporté l'avion. Le choc a déporté la voiture dans le virage). 4. gsz. (Taşıtlar için) Yolundan çıkmak, yoldan çıkmak (Sous l'effet du vent violent, sa voiture a déporté). déposant, es. 1. Yargıç katında tanıklık eden, ifade veren. 2. Para yatıran, °mudi. dépose diş. Kaldırma, yerinden çıkarma, sökme (Dépose d'un châssis, dépose d'une serrure). déposer gçl. 1. Yere bırakmak, koymak (Déposer un fardeau. Déposer une fleur sur une tombe). 2. Vazgeçmek, bırakmak, el çekmek (Déposer la couronne, le pouvoir). 3. Vermek, koymak, bırakmak, teslim etmek (Déposerses bagages à la consigne. Déposer des marchandises à l'entrepôt, en consignation). 4. Yatırmak, koymak (Déposer de l'argent à la banque). S. Atmak, koymak (Déposer sa signature. Déposer une marque). 6. Hal etmek, tahttan indirmek (Déposer un roi)."7. (Dilekçe, önerge vb.)Vermek,sunmak (Déposer ùne motion, un projet de loi au bureau de l'Assemblée). 8. Yerinden çıkarmak, kaldırmak (Déposer un tableau). 9. gsz. Çökelti bırakmak.

409

dépositaire

rüsup bırakmak (Ce vin dépose beaucoup). 10. gsz. Tanıklık etmek, ifade vermek. § Déposer les armes: Silahları bırakmak, savaşı kesmek. Déposer son bilan: İflas etmek, batmak, batkıya düşmek. § Se déposer: Çökmek, konmak (Les poussières se déposent sur les meubles). dépositaire ad. 1. İnal, "mutemet, kendisine inanılıp bir şey bırakılan kimse (Dépositaire d'un trésor, d'une lettre). 2. (Bir firma için) Temsilci, satıcı (Il est le seul dépositaire des voitures Renault). 3. (Bir şeyi) Elinde tutan, elinde bulunduran kimse (Le Président de la République est le dépositaire de l'autorité de l'Etat). § Dépositaire

de

l'autorité

publique:

Kamu

görevlisi, memur. Faire de qn le dépositaire de qch: Bir şeyi güvenip birine söylemek, vermek ( 11 a fait de moi le dépositaire de tous ses secrets). déposition diş. 1. Tahttan indirme, hal etme (Déposition d'un roi, d'un sultan). 2. İfade (Déposition d'un témoin. Faire, signer sa déposition. Condamner quelqu'un sur la déposition d'un témoin). 3. Tanıklık. § Déposition de croix: İsa peygamberin çarmıhtan indirilmesi. déposséder gçl. Déposséder qn de qhc: Birini -den

yoksun bırakmak, bir şeyi birinin elinden almak ( Déposséder un gros propriétaire de ses domaines. On l'a dépossédé de ses biens. Il a été dépossédé de sa place.). dépossession diş. Elinden alma, elinden alınma (Depossession d'un privilège). dépôter. 1. Koyma, bırakma (Dépôt d'une gerbe sur une tombe). 2. İnam, "emanet (Confier un dépôt à un ami). 3. Verme, bırakma (Dépôtd'un manteau au vestiaire, dépôt d'un testament chez un notaire). 4. Depozito, "önödence. 5. Garaj (L'autobus vient de quitter le dépôt). 6. Ambar, depo, 'koruncak (Dépôt de marchandises, d'ordures). 7. Nezaret, nezarethane, gözaltı, gözaltı evi (Conduire un prévenu au dépôt). 8. ask. Depo kıtası. 9. Çökelti, rüsup (Dépôt de tartre sur les parois de la bouillote). 10. hlk. İrintoplağı.ll. Sel bırakıntısı. 12. Mevduat, 'yatırga (Dépôts à préavis: İhbarlı mevduat, haberliyattrga. Dépôts à terme: Vadeli mevduat, süreli yatırga. Dépôts à vue: Vadesiz mevduat, süresiz yatırga. Dépots d'épargne: Tasarruf mevduatı, artırım yatırgası). § Dépôt de mendicité: Yoksulları çalıştırma yurdu. Mandat de dépôt: Tutuklama buyruğu. dépotage, dépotement er. Saksısını, kabını değiştirme. dépoter gçl. 1. Toprağa dikmek üzere saksısından çıkarmak (Dépoter un géranium). 2. Kabını değiştirmek (Dépoter un liquide).

dépouiller

dépotoir er. 1. Lağım sularından gübre çıkarılan fabrika. 2. Çöplük (Un terrain que l'on utilise comme dépotoir). 3. mec. tkz. Hurdalık, döküntü eşya yeri (Cette pièce sert de dépotoir). dépouille diş. 1. (Yılan gömleği gibi) Hayvan soyuntusu. 2. Post, pösteki (Dépouille d'un lion). 3. Ölen bir kimsenin bıraktığı şeyler, bırakıt, "tereke (Dépouille d'un curé). 4. ç. Ganimet. 5. Dépouille, dépouille mortelle: mec.

Ölen bir

kimsenin cesedi (Saluer la dépouille mortelle d'un grand homme). § S'arracher les dépouilles de qn: (Ölen birinin) Bırakıtını, kalıtını, malını mülkünü kapışmak, dépouillé, e s. 1. Yaprakları dökülmüş, çıplak (Arbre dépouillé). 2. Sade, süssüz, ağırbaşlı (Un style dépouillé). 3. Dépouillé de: -den yoksun, -den arıtılmış (Un homme dépouillé de mérites; un style dépouillé de tout artifice). dépouillement er. 1. Malından mülkünden etme, malından mülkünden olma; yoksunluk (Vivre dans le dépouillement). 2. Titizlikle inceleme (Dépouillement d'une correspondance, d'un rapport. Dépouillement des auteurs classiques). 3. Sayma, "tasnif etme (Dépouillement des votes. Procéder au dépouillement du scrutin). 4. Süssüzlük, sadelik (Dépouillement d'un style). dépouiller gçl. 1. Yüzmek, derisini yüzmek (Dépouiller un lièvre). 2. Kabuğunu soymak (Dépouiller un arbre). 3. Vazgeçmek, bırakmak, sıyrılmak (Dépouiller tout amour propre, dépouiller son orgueil). 4. Çıkarmak (Dépouiller ses vêtements). 5. İncelemek (Dépouiller un document, un livre, un auteur). 6. Saymak, "tasnif etmek (Dépouiller les votes, un scrutin). 7. Soymak (Les voleurs l'ont dépouillé). 8. Malını mülkünü elinden almak, soyup soğana çevirmek (Jacques ne voudrait pas dépouiller les enfants de sa soeur). 9. Dépouiller qn de qch: a) Birinin -sini çıkarmak ( Dépouiller un enfant de son manteau). b) Birinin -sini çalmak, soymak, elinden almak (Les voleurs l'ont dépouillé de son portefeuille. Des escrocs l'ont dépouillé de ses économies), c) Birini -den etmek, yoksun bırakmak (Dépouiller quelqu'un de son emploi, de ses droits). 10. Dépouiller qch de qch: a) Bir şeyin -sini soymak, kesip atmak (Dépouiller un poisson de ses écailles, un arbre de ses branches). b) Bir şeyi -den arıtmak, kurtarmak (Dépouiller un style de tout artifice). § Se dépouiller: 1. Üstündekileri çıkarmak; soyunmak, çıplaklaşmak. 2. Varını yoğunu elden çıkarmak 3. Se dépouiller de qch: a) -i çıkarmak (5e dépouiller de ses vêtements), b) -den soyunmak, -i dökmek (Un arbre qui se dépouille

dépourvoir

de ses feuilles), c) -i elinden çıkarmak, -den vazgeçmek (Se dépouiller de ses biens). dépourvoir gçl. Yoksun bırakmak. § Dépourvoir qn, qch de: -den yoksun bırakmak (Dépourvoir une citadelle de munitions). dépourvu, e s. Dépourvu de qch: -den yoksun (Livre dépourvu d'intérêt, fleur dépourvue de corolle; homme dépourvu de ressources, d'argent, de qualités). § Au dépourvu: Ansızın, hazırlıksız, haber vermeden. Prendre qn au dépourvu: Birini hazırlıksız, ansızın yakalamak (Votre question me prend au dépourvu. Ce commerçant a renouvelé son stock pour ne pas être pris au dépourvu). dépoussiérage er. Toz alma, tozunu alma. dépoussiérer gçl. Tozunu almak (Dépoussiérer un tapis, un appartement). dépravation diş. 1. Bozulma, bozukluk (Dépravation de goût, des moeurs). 2. Sapıklık (Dépravation sexuelle). 3. Ahlâk bozukluğu (C'est de la dépravation!). dépravé, e s. 1. Bozuk, bozulmuş (Coût dépravé, mœurs dépravées). 2. s. vead. Ahlâkı bozulmuş, baştan çıkmış; sapık (Personne dépravée, un dépravé). dépraver gçl. 1. Bozmak, saptırmak (Dépraver le goût, le jugement). 2. Ahlâkını bozmak, baştan çıkarmak (Dépraver un enfant, un adolescent. Les mauvaises fréquentations l'ont dépravé). déprécation diş. Bir belâyı savmak, bir günahı bağışlatmak için yapılan dua. déprédateur, trice s. ve ad. Değer düşürücü, değerini kırıcı, dépréciation diş. 1. Değerini düşürme, değerini kırma (Dépréciation des marchandises, de la monnaie, de l'or). 2. Değer düşüklüğü, değerden düşme (L'inflation entraîne la dépréciation de la monnaie). déprécier gçl. 1. Değerini düşürmek, değerini azaltmak (Déprécier une marchandise. La perte de ce volume déprécie la collection), 2. mec. Küçümsemek, azımsamak, olduğundan daha az değerli görmek (Je ne voudrais pas déprécier les services qu'il m'a rendus. Déprécier une oeuvre, un auteur). déprédateur, trice s. ve ad. 1. Yağmacı, çapulcu. 2. İhtilas yapan, devlet malını çalan, "muhtelis, beylik malı çalıp çırpan (Un ministre déprédateur. Engager des poursuites contre les déprédateurs). déprédation diş. 1. Yağma, çapulculuk (Les soldats des troupes d'occupation ont commis des déprédations). 2. Yıkıp dökme, zarar, "tahribat (Les déprédations causées par les émeutiers, par les touristes). 3. "İhtilas, para yeme, para aşırma,

410

dépuration

çalıp çırpma, déprendre gçl. Ayırmak, sökmek, koparmak. S Se déprendre de: -den kopmak, kurtulmak, ayrılmak, yakasını kurtarmak (Se déprendre d'un gêneur. Il s'est enfin dépris de ses mauvaises habitudes). dépressif, ive s. 1. Çökertici, basıcı, bastırıcı. 2. mec. Güçten düşürücü, dépression diş. 1. coğr. Çöküntü alan; göçüntü. 2. Basınç azalması, alçak basınç (Dépression atmosphérique).i. Durgunluk, bunalım (Dépression économique). 4. mec. Güçten düşme, çökme, çöküntü (Dépression mentale, physique). 5. Kriz, sinir buhranı, bunalım (Elle a ses moments de dépression). déprimant,e s. Çöktürücü, güçten düşürücü (Un climat déprimant). déprimer gçl. 1. Çöktürmek, içe göçertmek (Un front déprimé). 2. Çökertmek, güçten düşürmek (Cette longue maladie l'a déprimé). 3. Bunaltmak, içgücünü yıkmak (Cet échec l'a déprimé). dépriser gçl. Hakettiğinden az değer vermek, değerini azımsamak, fazla önem vermemek (Dépriser un auteur, une oeuvre. Ce poète déprise les mots). deprofundis[(deprotôdisdis]er. Lal. Busözcüklerle başlayan ve ölüler için okunan bir Hıristiyan duası C Chanter un De profundis). déproiétariser gçl. Proleter niteliğini yitirtmek, emekçi niteliğini kaldırmak (Déproiétariser un milieu, un groupe social). dépuceler gçl. tkz. Kızlığını bozmak (Dépuceler une jeune fille). depuis ilg. 1. -den (Il me fit signe depuis la grille. Depuis ma chambre, je peux tout entendre. On nous transmet depuis Londres la nouvelle d'une catastrophe aérienne). 2. -den beri (Ilpleut depuis le 12 février. Je l'attends depuis trois heures. Depuis quand êtes-vous là? Depuis mardi il est malade). 3. Depuis... jusqu'à: -den -e kadar (Nous avons eu du soleil depuis Ankara jusqu'à Istanbul. Depuis le premier jusqu'au dernier, tous étaient d'accord. Depuis le début jusqu'à la fin). 4. -den başlamak üzere, itibaren (On vend ici des articles depuis cent francs). 5. bel. O zamandan beri, o gün bu gündür (Il est parti après la guerre, et nous ne l'avons pas revu depuis. Je l'ai vu lundi mais pas depuis). 6. Depuis que...: -diğinden beri (Tout a changé depuis que vous êtes parti. Depuis que je le connais, je n'ai cessé de l'estimer). dépuratif, ive s. vead. Kan temizleyici (Prendre un dépuratif. La bourrache est dépurative). dépuration diş. Temizleme, arıtma.

dépurer

411

dépurer gçl. Temizlemek, arıtmak (Dépurer le sang. Dépurer un métal). députation diş. 1. Elçi olarak, temsilci olarak gönderme. 2. Heyet, kurul (Une députation de dix personnes). 3. Temsilcilik; milletvekilliği (Candidat à la députation). député er. 1. Saylav, milletvekili, "mebus (Les députés de la majorité, de l'opposition. Un député qui dépose un projet de loi). 2. Elçi, delege, heyet üyesi, kurul üyesi. 3. Temsilci (Les députés du clergé, de la noblesse aux Etats généraux). députer gçl. 1. Saylav olarak, milletvekili olarak göndermek. 2. Temsilci olarak göndermek, özel bir görevle göndermek (On a décidé de députer trois parlementaires auprès du commandement eruiemi pour entamer des négociations de paix. Députer des représentants à une assemblée). déraciné, e s. 1. Köküyle birlikte sökülmüş, köklenmiş (Arbre déraciné). 2. ad. Doğduğu çevreden kopmuş, elgin, köksüz, gurbetçi, déracinement er. 1. Köküyle sökme, kökleme; köküyle sökülme, köklenme (Le déracinement des arbers). 2. mec. Söküp atma, yoketme, ortadan kaldırma ( Déracinement des préjugés). 3. Çevresinden kopma, elginlik, gurbetçilik (Déracinement des hommes). déraciner gçl. 1. Kökünden sökmek, köklemek (L'orage a déraciné les arbres). 2 .mec. Kökünden temizlemek, kökünü kazımak, ortadan kaldırmak, yoketmek (Déraciner les abus, les préjugés). 3. Déraciner qn: Birini doğduğu çevreden koparmak, yerinden yurdundan etmek, gurbetçi yapmak, dérager gsz. Öfkesi geçmek, yatışmak, déraidir gçl. Yumuşatmak, sertliğini gidermek, déraillement er. 1. Raydan çıkma (Déraillement d'un train). 2. mec. Yoldan çıkma, doğru yoldan sapma. dérailler gsz. 1. Raydan çıkmak (Les wagons ont déraillé et se sont renversés). 2. mec. Yoldan çıkmak, doğru yoldan sapmak, déraison diş. Akılsızlık, aptallık, saçmalık, déraisonnable s. Akılsızca, aptalca, saçma (Une décision déraisonnable, une conduite déraisonnable). déraisonnablement bel. Akılsızca, aptalca (Se conduire déraisonnablement). déraisonner gsz. Saçmalamak, sapıtmak, ipe sapa gelmez şeyler söylemek (Tu déraisonnes encore). dérangement er. 1. Karıştırma, bozma (Un courant d'air qui cause du dérangement dans les papiers). 2. Karışma, bozulma, bozukluk (Une ligne téléphonique en dérangement. Dérangement

derechef

d'esprit). 3. Düzenini bozma, tedirgin etme, rahatsızlık verme. §. Etre en dérangement: Bozulmak, arızalı olmak, déranger gçl. 1. Karıştırmak, bozmak, düzenini bozmak (Déranger les fiches, les papiers. Déranger les livres d'une bibliothèque). 2. Bozmak, çalışmaz hale getirmek (Déranger un appareil distributeur. Le transport a dérangé la bascule). 3. Bozmak, değiştirmek, kötüleştirmek (L'orage a dérangé le temps. Le temps est dérangé). 4. Bozmak, karıştırmak, alt üst etmek (Cet incident dérange tous nos projets). 5. Rahatsız etmek (Excusez-moi de vous déranger. Ne le dérangez pas, il sommeille). 5. Bozmak (Ce repas lui a dérangé l'estomac). 7. Baştan çıkarmak, ayartmak (Cette jeune fille qui vous dérange). 8. Etre dérangé: tkz. Barsaklari bozulmak, ishal olmak. § Se déranger: 1. Yerini, işini, uğraşısını değiştirmek (Je ne me suis pas dérangé pour de l'argent). 2. Rahatsız olmak (Ne vous dérangez pas pour moi). dérapage er. (Taşıtlar için) Kayma, tekerleği yerden kesilme (La voiture a fait un dérapage sur la route mouillée). déraper gsz. 1. (Gemi için) Demir taramak. 2. (Taşıt için) Kaymak, tekerleği yerden kesilmek (Ma voiture a dérapé dans le virage. Ces pneus empêchent de déraper). 3. Kaymak (Ses semelles ont dérapé sur le bitume). 4. mec. (Ekonomi) Denetimden çıkmak; yapılan tahminlerden uzaklaşmak. déraser gçl. 1. Alçaltmak, üstünü almak (Déraser un mur). dératé, e s. ve ad. Dalağı alınmış. § Petite dératée:

Fenlenmiş (küçük kız). C'est un dératé: Deli fişeğin biri. Courir comme un dératé: Kıçına neft sürülmüş gibi kaçmak, dérater gçl. Dalağını almak, dalağını çıkarmak, dératisation diş. (Bir evin, geminin) Sıçanlarını yok etme, sıçansızlaştırma. dératiser gçl. Sıçanlardan arıtmak, sıçanlarını yok etmek, sıçansızlaştırmak (Dératiser une maison, un bateau). dérayer gsz. (İki tarla arasında sımr olarak) Hendek açmak, dérayure diş. (İki tarla arasındaki) Hendek, derby er. İng. 1. Her yıl İngiltere'de yapılan büyük at yanşı; at koşusu. 2. İki komşu kent arasındaki futbol karşılaşması, déréaliser gçl. -in gerçeklik niteliğini yitirtmek, -i gerçeklikten uzaklaştırmak (Un jeu qui déréalise la vie). derechef bel. Yeniden, yeni baştan, bir daha, bir kez

déréglé

daha (Il attire derechef mon attention sur ce sujet). déréglé, e s. 1. Bozuk, bozulmuş, çalışma düzeni aksayan (Une machine déréglée, mécanisme déréglé. Appétit déréglé, estomac déréglé). 2. Düzensiz, dağınık, dengesiz (Une vie déréglée). 3. Ahlâkça gevşek (Moeurs déréglées). 4. Aşırı, ölçüsüz, sınırsız (Ambition déréglée, imagination déréglée). dérèglement er. 1. Bozulma, iyi çalışmama (Dérèglement d'une machine, d'un mécanisme. Dérèglement de l'estomac, du pouls). 2. mec. Ahlâk gevşekliği (Vivre dans le dérèglement). 3. Düzensizlik, dağınıklık, dengesizlik, dérégler gçl. 1. Bozmak, çalışmasını aksatmak, düzenini bozmak (Dérégler une machine, une montre, unmécanisme. L'orage a déréglé le temps. Dérégler l'estomac, l'appétit). 2. mec. Çığırından çıkarmak, yolunu sapıttırmak, bozmak (Dérégler les moeurs, la conduite). dérelier gçl. Cildini çıkarmak (Dérelier un livre). déréliction diş. Terkedilmişlik duygusu, yalnız kalmışlık. déridage er. Bir yüzün kırışıklıklarını giderme; yüz germe, yüz gerdirme, dérider gçl. 1. Kırışıklıklarını, buruşuklarını gidermek, germek (Dérider un visage).2. mec. Yüzünü güldürmek, neşelendirmek (Cette anecdote réussit à le dérider. Rien ne me déride ces jours-ci). § Se dérider: Gülümsemek, yüzü gülmek, neşelenmek, dérision diş. Alay, acı alay (Il l'appelait par dérision "mon cher maître". Rire, geste de dérision). §C'est une dérision: Gülünç bir şey bu ! C'est une dérision de f.qch: -mek gülünç olur, -mek alay etmek demektir (C'est une dérision de prétendre qu'il a fait son travail). Tourner qch en dérision: -i alaya almak (Il est malséant de tourner en dérision des choses respectables). dérisoire i. 1. Alaylı, "istihzah (Un regard dérisoire). 2. Gülünç, saçma (Il n'a pu opposer que des arguments dérisoires). 3. Çok ucuz, çok düşük, sudan ucuz, gülünç (Un prix dérisoire. Acheter, vendre à un prix dérisoire). dérisoirement bel. Gülünç derecede, gülünç biçimde, çok (Des crédits dérisoirement insuffisants). dérivatif, ive s. 1. hek. Kan çekici. 2. dilb. Türetici (Suffixe dérivatif). 3. er. Düşünceyi başka alanlara çekici şey, oyalayıcı şey (Le travail est un dérivatif à ma douleur). dérivation diş. 1. Yatağını değiştirme (Barragepour la dérivation des eaux. Creuser un canal de dérivation pour approfondir le lit d'un fleuve). 2.

412

dernier

hek. Vücudun bir yerindeki kan birikmesini yakı, şişe gibi bir araçla başka bir yere çekme. 3. dilb. Türetme; türem e (Former unmotpar dérivation). 4. mat. Bir fonksiyonun türevini alma. 5. (Elektrikte) Kol. 6. Sapma, yolundan çıkma (Dérivation d'un avion sous la poussée du vent). dérive diş. 1. Sapma (Angle de dérive, navire en dérive). 2. Uçak dümeni. § A la dérive: Akıntıya kapılarak, rüzgârın önünde yaprak gibi, olaylar nereye sürüklerse oraya, başıboş, kendini koyvererek (Vivre à la dérive. Plusieurs caisses sont parties à la dérive. Entreprise qui va à la dérive. Il se sentait aller à la dérive). dérivé, e s. 1. Türemiş, çıkmış, yapılmış (Mot dérivé). 2. Dérivé de: -den türemiş, çıkmış, yapılmış (Mots, corps, produits dérivés d'un autre). 3. er. dilb. Türev. 4. er. mat. Türev. 5. er. Bir şeyden elde edilmiş, türetilmiş madde (Les dérivés de la houille). dériver gçl. 1. Yatağını değiştirmek (Dériver un cours d'eau). 2. dilb. Türetmek, türetme yoluyla elde etmek (Dériver un mot). 3. Türevini almak (Dériver une fonction). 4. gsz. Sapmak, rotadan ayrılmak (Navire qui dérive. Avion qui dérive). S. gsz. mec. Kendini kapıp koyvermek (Je suis détaché, je dérive, quelle force m'entraîne?) 6. Dériver de qch: -den türemek, -den gelmek (Ce mot dérive du latin, du grec, de l'arabe). 7. Dériver de: -den çıkmak, doğmak (Rien d'excellent ne peut dériver de l'expérience d'autrui. Le théâtre profane dérive du théâtre religieux). dermatite, dermite diş. hek. Cilt yangısı, deri yangısı. dermatologie diş. hek. Cilt hekimliği, dermatologiste, dermatologue ad. Cilt hastalıkarı hekimi, cildiyeci, dermatose diş. Cilt hastalığı, derme er. anat. Altderi. dermeste er. Güvelerin de içinde bulunduğu böcek türü. dermique s. anat. Altderiye değgin (Tissu dermique). dernier,ère s. ve ad. 1. Son, sonuncu (Lire un livre jusqu'à la dernière page. Dépenser jusqu'à son dernier sou. Faire un dernier effort). 2. En üst (Au dernier degré. Le dernier point). 3. En kötü, en düşük, en bayağı (Marchandise de dernière qualité). 4. Geçen (L'an dernier, la semaine dernière). 5. ad. Sonuncu (Il est le dernier de la classe. Une guerre est toujours la dernière des guerres.'). § En dernière analyse: Son çözümde. Pour la dernière fois: Son olarak, son defa olarak. En dernier: Sonuncu olarak hepsinden sonra

dernièrement

(Nous nous occuperons de lui en dernier. Il vient en dernier). Avoir le dernier mot: Son söz kendisinin olmak. Etre à sa dernière heure: Son dakikalarını yaşamak, ölmek üzere olmak, dernièrement bel. Bu yakında, son günlerde, geçende (Il est venu me voir tout dernièrement). dernier-né, dernière-née ad. En küçük evlât (Les derniers- nés sont plus choyés que leurs frères et soeurs). dérobade diş. 1. (At için) Huysuzluk, yolundan sapma, harınlık. 2. mec. Kaçma, atlatmaya çalışma, kaytarma, kaçamak (Votre geste n'est qu'une dérobade). dérobé, e s. 1. Çalınmış, araklanmış, aşırılmış (Receler des objets dérobés). 2. Gizli (Escalier dérobé, porte dérobée). § A la dérobée: Gizlice, kaçamaktan (Je le regardais à la dérobée). dérober gçl. 1. Gizlice almak, aşırmak, araklamak (Dérober une montre, un vêtement) 2. Dérober qch à qn: Birinin -sini aşırmak, çalmak (Un pickpocket lui avait adroitement dérobé son portefeuille). 3. Dérober qch à qn ...: Bir şeyi birinden kapmak; elinden, ağzından almak (II aurait bien voulu me dérober mon secret. Tu veux lui dérober le fruit de ses efforts). 4. Dérober qn, qch à: Birini, bir şeyi -den kurtarmak; saklamak, gizlemek (Dérober un coupable aux poursuites judiciaires. Un rideau qui dérobe aux regards le fond de la pièce. Tu lui as dérobé la réalité). S. Kaçırmak, geri çekmek(Ellevoulutm'embrasser, mais je dérobai mon front). § Se dérober: 1. (At için), Huysuzluk etmek, binicisini dinlememek, harınlamak. 2. Se dérober à: -den saklanmak, gizlenmek, kaçmak (5e dérober à la police, se dérober aux regards). 3. Se dérober à qch: -den kaçmak, kaytarmak, kaçınmak (Se dérober au travail, à un devoir, à une obligation). 4. Se dérober sous: -altından kaymak, çökmek (Elle croyait sentir les tapis, le parquet se dérober sous ses genoux. J'avais l'impression que le sol se dérobait sous mes pas). dérochage er. (Bir madeni) Temizleme, pasını alma. dérochement er. Kaya sökme, dérocher gçl. 1. (Bir madeni) Temizlemek, kirini, pasını almak (Dérocher un métal au moyen de borax, d'acide suifurique). 2. Kayalarını sökmek (Dérocher un terrain, le lit d'une rivière). 3. gsz. Kayadan kayıp düşmek, dérogation diş. 1. Aykırılık (Dérogation à un traité, aux lois). 2. huk. Kaldırma, ilga (Dérogation tacite: "Ztmnî ilga, altık kaldırma, kapalı kaldırma).

413

dérouter dérogatoire s. huk. Kaldırıcı, ilga edici (Force dérogatoire. Acte dérogatoire, clause dérogatoire). déroger gsz. Déroger à qch: 1. Aykırı davranmak, karşı gelmek (Déroger à la loi, à une règle, à une convention). 2. -e yakışmayan bir biçimde davranmak (Déroger à son rang, à sa naissance, à ses convictions). 3. Küçülmek, alçalmak (Il croirait déroger en faisant ce métier). déroidir gçl. Yumuşatmak, dérougir gçl. Kırmızılığını gidermek, dérouillée diş. hlk. Dayak, kötek; dayak atma, dayak yeme (Prendre, recevoir une dérouillée). dérouiller gçl. 1. Pasını çıkarmak (Dérouiller un canon de fusil). 2. mec. Canlandırmak, uyuşukluğunu gidermek (Dérouiller sa mémoire). 3. Dérouiller qn: hlk. Dayak atmak, kötek çekmek. 4. gsz. hlk. Dayak yemek, kötek yemek. § Se dérouiller les jambes: Ayaklarının uyuşukluğunu gidermek (Il s'est dérouillé les jambes en marchant). déroulement er. 1. Dürülü bir şeyi açma, yayma (Déroulement d'un câble, d'une pelote de ficelle). 2. Cereyan etme, oluşma, gelişme, gelişim (Le déroulement des événements; le déroulement de l'action dans une pièce de théâtre). dérouler gçl. 1. Dürülü bir şeyi açmak, yaymak (Dérouler une pièce d'étoffe, une bobine de fil, dérouler un store). 2 .mec. Gösterme 1 ;, gözönüne sermek (Le film déroule son intrigue). 3. Gözden geçirmek, birbiri ardınca düşünmek (Déroulerles événements de la journée. Je déroule toutes nos paroles, nos regards, nos silences). § Se dérouler: 1. Cereyan etmek, oluşmak, gelişmek (Tous les événements se sont déroulés devant nos yeux). 2. Birbiri ardınca yeniden canlanmak (Lessouvenirs se déroulent dans sa tête). 3. (Dürülü, çöreklenmiş bir şey) Açılmak (Le boa se déroule et siffle). déroutant, es. 1. İzini şaşırtan, yol şaşırtıcı. 2. mec. Şaşırtıcı, afallatıcı (Une question déroutante, des contradictions déroutantes). déroute diş. 1. Bozgun (Une retraite qui tourne en déroute). 2. mec. Perişanlık, yıkım (Le résultat des élections fait apparaître la déroute d'un grand parti). § Mettre en déroute: Bozguna uğratmak (Mettre l'ennemi en déroute). déroutement er. İzleyeceği yolu değiştirme (Déroutement d'un avion par suite d'une avarie). dérouter gçl. 1. İzini kaybettirmek, yolunu şaşırtmak (Une petite maison assez éloignée pour dérouter les importuns). 2. mec. Şaşırtmak, kafasını karıştırmak (Dérouter un candidat par des questions inattendues. Cette réponse m'a peu

414

derrière

dérouté). 3. Önce düşünülmüş olan yolunu, yönünü değiştirmek (Dérouter un train, un avion, un bateau). derrière İlg. 1. Arkasına, arkasında, arkasından (Avoir les mains derrière le dos; se cacher derrière un arbre. Tout le monde marchait derrière lui). 2. bel. Arkadan, arkada (Robe qui se boutonne derrière. Allez devant, j'irai derrière). 3. er. Arka, arka taraf (Le derrière d'une maison. Porte de derrière. Roue de derrière). 4. er. Geri, kıç (S'asseoir, tomber sur le derrière). 5. er. ç. Artçı birlikler (Les derrières d'une armée). 6. er. ç. Arka, geri (Assurer ses derrières, protéger ses derrières).

§ De derrière, par derrière...: -in

arkasından (Ilsortit de derrière la haie. Passez par derrière cette maison). Par derrière: Arkadan (11. m'a poignardé par derrière. Il nous regardait par derrière, llditdu mal de ses amis par derrière. Ilest resté derrière). Etre derrière qn: mec. Kollamak, göz kulak olmak (Il faut être toujours derrière lui). Laisser qn loin derrière soi: Birini çok gerilerde bırakmak, çok geçmek (J'ai laissé tous mes anciens camarades loin derrière moi). Avoir... derrière soi:... arkasında olmak, kendisini desteklemek (Il a tous ses partisans derrière lui). déruraiisation diş. Kırsal kesimde nüfus azalması, derviche er. Derviş. dès ilg. 1. -den beri (Il pleut dès le 20 mars. Dès le début, il s'est montré hostile au projet). 2. -den itibaren, -den başlayarak (Dès le deuxième échelon, le salaire est suffisant. Dès Adana, le temps est devenu très beau). § Dès que: -diği andan itibaren, -er -mez (Dès qu'il sera arrivé, vous m'avertirez: O gelir gelmez, bana haber verirsiniz). § Dès lors: 1. Hemen, derhal (Dès lors, il décida de partir) .2.0 zamandan beri, o gün bu gündür (Il avait été vexé, dès lors, ilse tint sur la réserve). 3. mec. Öyleyse, şu halde (lia fourni un alibi, dès lors, on peut reconnaître son innocence). Dès lors que: -diği andan itibaren, -diğine göre, madem ki... (Dès lors qu'il avoue sa faute, ellelui sera pardonnée). désabonnement er. Aboneliğini kesme; abonelikten çıkma, désabonner gçl. Abonelikten çıkarmak (Veuillez me désabonner). § Se désabonner de qch: -in aboneliğinden çıkmak (Je me suis désabonné de cette revue). désabusé e, e s. Uyanık, gözü açılmış, désabusement er. Uyanma, gözü açılma, désabuser gçl. 1. Kötü ve yanlış yoldan çevirmek uyandırmak, gözünü açmak (Il gardait encore quelques illusions, je l'ai vite désabusé). 2.

désaffection

Désabuser qn de qch: Birini -den çevirmek, -konusunda uyarmak, gözünü açmak (Il faut que le monde vous désabuse du monde). 3. gsz. Yanıldığını görmek, uyanmak, gözü açılmak, désaccord er. 1. (Seslerde) Uyumsuzluk düzensizlik, akortsuzluk. 2. Geçimsizlik, anlaşmazlık (Désaccord entre mari et femme. Désaccord entre les partis). 3. Zıtlık, birbirini tutmazlık, aykırılık (Désaccord entre une théorie et les faits). § Etre en désaccord avec qn sur qch:

Biriyle bir konu üzerinde anlaşmazlık halinde olmak, uyuşamamak (Je suis en désaccord avec eux sur la définition des réformes). désaccordé, e s. 1. Uyumu, düzeni bozulmuş; karmakarışık duruma gelmiş (Tout est désaccordé). 2. Akortsuz, akordu bozuk (Piano désaccordé). désaccorder gç/. 1. Aralarını bozmak (Les questions d'intérêt matériel ont désaccordé ces deux familles). 2. Akordunu bozmak (L'humidité désaccorde les pianos). 3. Uyumu, ahengi bozmak. désaccoutumance diş. Bir alışkanlığı yitirme, bir alışkanlıktan kurtulma, désaccoutumer gçl. Désaccoutumer qn de f.qch:

Birini -mek alışkanlığından kurtarmak (Il faut le désaccoutumer de mentir). § Se désaccoutumer de f.qch: -mek alışkanlığından kurtulmak, -meyi bırakmak (Je me suis désaccoutumé de fumer). désacralisation diş. (Bir şeyi) Artık kutsal olarak görmeme; artık kutsal olarak görülmeme, désacraliser gçl. Kutsallığını gidermek, artık kutsal olarak görmemek, désadaptation diş. Uyamama, uyumsuzluk, uyabilme yeteneğim yitirme. • désadapté, es. Uyumsuz, çevresine uyamayan (Un garçon désadapté). désadapter gçl. Uyumunu yitirtmek. § Se désadapter de qch: -e uyamamak (Se désadapter d'un milieu). désaéré, e s. Havası alınmış, havasızlaştırılmış (Béton désaéré). désaérergçl. -in havasını almak, -i havasızlaştırmak (Désaérer du béton). désaffectation diş. Kullanmama, yapılış amacına göre kullanmama (Désaffectation d'un immeuble). désaffecter gçl. (Kamu hizmetinde bulunan binalar için) Kullanmamak, yapılış amacına göre kullanmamak (Désaffecter une école, une caserne). désaffection diş. Sevgisizlik, soğukluk (La désaffection du peuple pour le régime).

désaffectionner

415

désaffectionner(se)#sz. 1. Sevmemek, soğumak. 2. Se désaffectionner de: -den soğumak, gönlü geçmek (Se désaffectionner d'une affaire, d'une personne). désagréable .v. 1. Hoş olmayan, tatsız (Une occupation désagréable).2. Kaba, sert (Il a été très désagréable avec moi). désagréablement bel 1, Hoşa gitmeyecek biçimde, tatsızca. 2. Kabaca (Il m'a répondu désagréablement). désagrégation diş. 1. Parçalanma, dağılma, ufalanma (Désagrégation des rochers). 2. mec. Bölünme, parçalanma, birliğin bozulması (Désagrégation d'un pays). 3. mec. Çökme (Désagrégation mentale, physique). désagréger gçl. 1. Dağıtmak, parçalamak (L'eau désagrège les murs). 2. Aradaki birliği, bağı bozmak (Désagréger les lois et les coutumes). § Se désagréger: Dağılmak, çökmek (Tout son système de défense se désagrège). désagrément er. Üzgünlük, üzüntü, sıkıntı, can sıkıntısı (Ces derniers temps il a eu bien des désagréments. Je m'excuse de vous avoir causé du désagrément). désaimanter gçl. Mıknatıslığını gidermek (Désaimanter une barre de fer). désaliénation diş. Yabancılaşmadan kurtulma, özgürleşme. désaliéner gçl. Yabancılaşmadan kurtarmak, özgürleştirmek, désaltérantes. Susuzluk gidcrici, hararet söndüren (Le thé est très désaltérant). désaltérer gçl. 1. Susuzluğunu gidermek, hararetini söndürmek (Le café froid désaltère. Un verre d'eau suffit à me désaltérer). 2. Sulamak (Désaltérer une terre aride). 3. mec. Yatıştırmak, gidermek (Rien ne peut désaltérer notre soif de bonheur). § Se désaltérer: 1. Susuzluğunu gidermek, su içmek (Les moutons se désaltéraient dans la rivière). 2. mec. İstekleri doymak, "tatmin olmak, yatışmak, désamorçage er. (Ateşli silahlarda) Kapsül çıkarma; çalışması durma, désamorcer gçl. 1. (Ateşli silahlarda) Kapsülü çıkarmak (Désamorcer un pistolet). 2. Durdurmak, çalışmasını durdurmak § Désamorcer une pompe: Bir tulumbanın içindeki suyu akıtmak, désapparier gçl. (Déparier'nin anlamdaşı) Çifti bozmak, tek bırakmak, birbirinden ayırmak (Désapparier deux amants, deux animaux). désappointé, e s. Umudu boşa çıkmış, umduğunu bulamamış, düş kırıklığına uğramış ( llaun air tout

désarmer

désappointé). ~ désappointement er. Düş kırıklığı, umudu boşa çıkma (Eprouver du désappointement, cacher son désappointement). désappointer gçl. Düş kırıklığına uğratmak, umudunu boşa çıkarmak (11 nous a désappointés). désapprendre gçl. 1. Unutmak (J'ai désappris tout ce que je savais). 2. Désapprendre de f.qch: -meyi unutmak (Il avait désappris d'exiger). désapprobateur, trice s. Kınayıcı, beğenmeyen, "tasvip etmeyen (Un geste désapprobateur). désapprobation diş. Beğenmeme, kınama, tasvip etmeme (Murmure de désapprobation. Je restais silencieux pour lui marquer ma désapprobation). désapprouver gçl. Beğenmemek, kınamak, "tasvip etmemek (Je désapprouve votre conduite. Désapprouver un projet, une démarche, une entreprise). désapprovisionner gçl. 1. Azıksız, gereçsiz bırakmak, ikmalini yapmamak, malsız bırakmak (Désapprovisionner les marchés). 2. Boşaltmak (Désapprovisionner une arme à feu. Après la chasse, il désapprovisionna son arme afin d'éviter tout accident). désarçonner gçl. 1. Eyerden indirmek, eyerden düşürmek, attan düşürmek (Désarçonner un chevalier). 2. Şaşırtmak, ne söyleyeceğini bilemez duruma düşürmek (Notre objection l'a désarçonné). désargenté, e s. tkz. Parasız, meteliksiz, cebi delik (Il est un peu désargenté ces jours-ci). désargenter gçl. 1. İçindeki gümüşü yada üstündeki gümüş kaplamayı çıkarmak. 2. tkz. Parasız, meteliksiz bırakmak (Ces dépenses m'ont désargenté). § Se désargenter: Gümüş kaplaması çıkmak (Les couverts se désargentent à la longue). désarmant, e s. İnsanın elini kolunu bağlayan, içe dokunan (Il est d'une naïveté désarmante). désarmement er. 1. Silahsızlanma (Conférence du désarmement. Désarmement progressif des grandes puissances). 2. Silahsızlandırma, silahtan arıtma (Désarmement d'une garnison qui capitule. Désarmement d'une forteresse). 3. den. (Geminin) Donanımını çıkarma (Désarmement d'un navire). désarmer gçl. 1. Silahsızlandırmak (Désarmer un pays). 2. (Ateşli silahlarda) Boşaltmak yada tetiği emniyete almak, ateş edemez duruma getirmek (Désarmer un fusil, un pistolet). 3. Donanımını çıkarıp kızağa çekmek (Désarmer un navire). 4. mec. Yatıştırmak, ortadan kaldırmak (Désarmer la colère, la haine). 5. Yumuşatmak, yatıştırmak, elini kolunu bağlamak (Sa candeur, son rire me

désarroi

désarment). 6. gsz. Savaştan vaz geçmek, silahsızlanmak. 7.gsz. Bitmek,dinmek,yatışmak (Il avait éveillé dans celte femme une haine qui ne désarmait jamais). § Se désarmer: 1. Zırhını çıkarmak (L'écuyer aidait le seigneur à se désarmer). 2. Silahsızlanmak, désarroi er. 1. Karışıklık, düzensizlik (J'ai constaté un grand désarroi dans les chemins et les postes). 2. Şaşkınlık (Le désarroi était grand chez l'ennemi). § Etre en désarroi: Karışıklık, düzensizlik içinde olmak; karmakarışık olmak. Etre en grand désarroi, en plein désarroi: T a m bir şaşkınlık

içinde olmak, şaşırıp kalmak, désarticulation diş. 1. (Vücut üyelerinde) Çıkık. 2. (Bir vücut üyesini) Ekleminden çıkarma yada kesme (Désarticulation d'un membre, d'un os, de la cuisse). désarticuler gf/. 1. (Bir vücut üyesini) Ekleminden çıkarmak. 2. Kesip almak (Désarticuler la cuisse). 3. Her yana eğip bükmek (Clown qui désarticule ses bras, ses jambes). § Se désarticuler: 1. Yerinden, ekleminden çıkmak (L'os de l'épaule s'est désarticulé). 2. Elini, kolunu, ayaklarını eğip bükmek (Un clown qui se désarticule). désassemblage er. Sökme, takılı parçaları birbirinden ayırma, dağıtma; sökülme, ayrılma, dağılma. désassemblergç/. (Doğramacılıkta) Takılı parçaları birbirinden ayırmak, sökmek, dağıtmak (Désassembler les montants d'un meuble). désassocier gçl. 1. Ortaklığını bozmak, 2. Ayırmak, dağıtmak. désassortir gçl. 1. Çeşidini bozmak, takımından ayırmak, takımını bozmak (Service désassorti). 2. (Mallarının) Çeşidini azaltmak ; çeşitsiz bırakmak (Désassortir un marchand, un magasin). désastre er. 1. Yıkım, felâket (La défaite fut un désastre. Désastre qui frappe un pays, une famille). 2. Batkı, iflas, tam başarısızlık (Désastre économique. Courir au désastre. La représentation de la pièce fut un désastre). désastreusement bel. Yıkım halinde, felâket halinde. désastreux, euse s. 1. Yıkıcı, yıkımlı felâketli (Une période désastreuse, ô nuit désastreuse!). 2. Kötü, çok üzücü (Un résultat désastreux). désatellisation diş. Uydu olmaktan kurtarma; uydu olmaktan kurtulma (Désatéllisation d'un pays). désatelliser gçl. -i uyduluktan kurtarmak (Désatelliser un pays). désatomisation diş. Nükleer silahlardan arındırma, atomsuzlaştırma. désatomiser gçl. Nükleer silahlardan arındırmak

416

descendre

(Désatomiser une zone). désavantage er. 1. Elverişsizlik, kötü yan, engel (Toute position sociale a ses désavantages). 2. Aleyh, zarar, dokunca (Ces améliorations tournaient à mon désavantage). désavantager gçl. Aleyhine olmak, zarara uğratmak, engellemek (La position désavantageait nos troupes. Désavantager un héritier au profit d'un autre). désavantageusement bel. Elverişsizce, zararına olarak. désavantageux, euse s. 1. Elverişsiz, aleyhte (Une position désanvantageuse. Clause de contrat désavantageuse).

2. Désavantageux à, pour: -in

aleyhine, zararına, -için elverişsiz (Toute association inégale est désavantageuse au parti faible). désaveu er. 1. İkrardan dönme, yadsıma, inkâr (Désaveu d'une opinion, d'une doctrine). 2. Reddetme, kabul etmeme, red (Désaveu de paternité: Bir çocuğun babası olduğunu kabil etmeme). désavouer gçl. 1. Yadsımak, inkâr etmek (Désavouer ses paroles, un ouvrage). 2. Kabul etmemek, benimsememek (Désavouer la paternité d'un enfant). 3. Kınamak, eleştirmek, beğenmemek (Je désavoue sa conduite). désaxé, es. vead. Dengesiz, us dengesi bozuk (Ilest un peu désaxé, c'est un désaxé). désaxer gçl. 1. Ekseninden çıkarmak, uzaklaştırmak (Désaxer un cylindre). 2. mec. Dengesini bozmak; biraz kaçık yapmak (La maladie l'a un peu désaxé). descellement er. Bozma, sökme, yerinden çıkarma (Descellement d'un cachet, d'une pierre). desceller gçl. 1. Mühürünü bozmak, çıkarmak; bozmak (Desceller un contrat). 2. Sökmek, yerinden çıkarmak (Desceller une grille). descendance diş. 1. Soy, sop (Ils sont de la même descendance). 2. Çocuklar, torunlar, döl döş (Il a une nombreuse descendance). descendant, es. 1. İnen, inici; aşağı doğru gelen, inen; azalan, düşen (Gamme descendante. Ligne descendante. Progression descendante). 2. ad. -in soyundan gelen kimse, çocuklar, torunlar, döl döş (Il a légué une immense fortune à ses descendants). descenderie diş. (Maden ocağında) Meyilli dehliz, descendre gsz. 1. İnmek (Je \ais descendre à la prochaine station. Il est descendu à la cave pour chercher du charbon). 2. Descendre de qch: -den inmek (Descendre de la montagne, du train). 3. Descendre de: -den gelmek, -ir, soyundan gelmek

417

descente

(Il descend d'une famille très riche). 4. İnmek, kalmak (Descendre à l'hôtel, dans une auberge, chez un ami). 5. İnmek, -c kadar uzanmak, çıkmak(Descendre en ville;descendre dans la rue). 6. Düşmek (Le baromètre descend, le thermomètre est descendu au-dessous du zéro). 7. -e girmek, kadar inmek (Descendre dans le détail. Apprends à te connaître en descendant en toimême). 8. İstilâ etmek, akın yapmak, inmek (Les lombards descendirent en Italie). 9. Baskın yapmak (La police est descendue dans cet hôtel). 10. İşi -e kadar götürmek (Dans ses accès de colère, il descend jusqu'à la pire grossièreté). 11. Akmak (Les cours d'eau descendent vers la mer). 12. Çökmek ((Les impuretés du liquide descendent au fond du vase). 13. İnmek, olmak (La nuit descend). 14. Batmak (Le jour descend. Un astre qui descend sur l'horizon). 15. İnmek, seviyesi düşmek (Le fleuve commence à descendre). 16. Geri çekilmek (Lamarée descend, la mer descend).

17. Descendreàqch, jusqu'àqch:

-e kadar alçalmak (Je ne l'aurai pas cru capable de descendre à une telle bassesse). 18. gçl. -i inmek, -den aşağı inmek (Descendre un escalier, une rue, une montagne). 19. -i indirmek (Descendre un fardeau, une grosse pierre). 20. Descendre qch de qch: Bir şeyi -den indirmek (Descendre des meubles d'un camion. Descendre une valise du train). 21. İndirmek, bırakmak (Je vous descendrai en ville à votre porte). 22. Descendre qn: tkz. Öldürmek, zıbartmak (Les policiers ont descendu le gangster). 23. Düşürmek (Descendre un avion). § Descendre au tombeau; Ölmek, mezara girmek. Descendre de haut: Mevkiinden düşmek, gözden düşmek . Descendre qn en flamme: mec. tkz. Birine şiddetle saldırmak. Descendre la garde: ask. Nöbetten çıkmak. descente diş. 1. İnme (Descente dans un puits, dans une mine. Descente en skis, en parachute). 2. İndirme, indirilme (La descente des bagages a demandé une demi-heure). 3. Karaya asker çıkarma, karaya çıkma (Descentesur une côte). 4. İniş (L'avion commence sa descente pour se poser). 5. İnişli yol, iniş (Freiner dans les descentes). 6. Oluk (La descente reçoit l'eau du chéneau). 7. Baskın, arama tarama için baskın (Faire une descente dans les boîtes de nuit) § Descente de justice: A r a m a tarama. Descente de

police: Polis baskını. Descente de lit: Yatak önü halısı. descripteur er. Betimleyici, "tasvirci (Cet écrivain a de grandes qualités de descripteur). descriptible s.Betimlenebilen; tasvire gelen,

désempoissonner

anlatılabilen. descriptif, ive s. 1. Betimli, betimlemeli, tasviri (Poésie descriptive. Style descriptif). 2. Betimlemeye dayanan (Linguistique descriptive, anatomie descriptive). description diş. Betimleme, "tasvir (Description orale, écrite. Description d'une personne, d'un événement, d'une maison). § Faire la description de, donner une description de: -i b e t i m l e m e k ,

"tasvir etmek, anlatmak, descriptivisme er. dilb. Betimleyicilik. déséchouer gçl. (Karaya oturmuş gemiyi) Yüzdürmek, kurtarmak, déségrégation diş. Irk ayrımının kaldırılması, ırk ayrımının son bulması, désembourber gçl. 1. Çamurdan çıkarmak (Désembourber une charrette). 2. mec. Yoksulluk, bilgisizlik gibi durumlardan kurtarmak, elinden tutmak (Il m'a désembourbé). désembourgeoiser gçl. Kentsoylu, kentligil, burjuva niteliğinden kurtarmak. § Se désembourgeoiser: Kentsoyluluğunu yitirmek, kentligil niteliğinden kurtulmak (Tu commences à te désembourgeoiser). désembouteiller gçl. Açmak, tıkanıklığını yada arızasını gidermek (Désembouteiller une route, une ligne téléphonique). désemparé, e s. Şaşırmış eli böğründe kalmış; ne yapacağını, ne söyleyeceğini bilemez duruma düşmüş (Elle est toute désemparée depuis que son mari est parti) § Navire désemparé: Bir bozukluk dolaysiyle manevra yapamayan gemi. désemparer gçl. 1. Manevra yapamaz, çalışamaz duruma düşürmek (Désemparer un navire ennemi). 2. Bırakıp gitmek, "terketmek (Désemparer un endroit). § Sans désemparer: Durmadan, durmaksızın, ara vermeden (Travailler sans désemparer. On a poursuivi les recherches toute la nuit sans désemparer). désempeser gçl. Kolasını çıkarmak, désempêtrer gçl. Sıkıntıdan, güç bir durumdan kurtarmak. désemplir gçl. 1. Bir kısmını boşaltmak. 2. gsz. (Hep olumsuz olarak "ne pas désemplir" biçiminde kullanılır) Hep dolu olmak, bir an boş kalmamak (Sa boutique ne désemplit pas). § Se désemplir: Boşalmak (Le salon se désemplissait peu à peu). désempoisonnergçl. Zehirlenmişlikten kurtarmak, zehirlenmiş birini iyileştirmek, désempoissonner gçl. Balıksızlaştırmak, balıklarım yok etmek (Désempoissonner un étang).

désemprisonner

désemprisonner gçl. Hapisten çıkarmak, désencadrer gçl. Çerçeveden çıkarmak, çerçevesini çıkarmak (Désencadrer un tableau). désenchaîner gçl. Zincirini çıkarmak, zincirlerinden kurtarmak, désenchantement er. 1. Büyüsünü bozma ; büyünün bozulması. 2. Düş kırıklığı (J'ai connu bien des désenchantements dans ma carrière). désenchanter gçl. 1. Büyüsünü bozmak; çekiciliğini, tadını azaltmak (De telles choses désenchantent la vie). 2. Düş kırıklığına uğratmak (Cet homme m'a désenchanté). § Etre désenchanté de: -den düş kırıklığına uğramak (Elle est désenchantée de tout). désenchanteur, eresse s. ve ad. 1. Büyü bozan. 2. Düş kırıklığına uğratıcı. désencombrement er. 2. Açma, tıkanıklık yada ârızasını giderme. 2. Temizleme, ayıklama, désencombrer gçl. 1. Açmak, ayıklamak, temizlemek; tıkanıklığını gidermek, arızasını gidermek (Désencombrer un central téléphonique). 2. Désencombrer qch de qch: Bir şeyi -den temizlemek, kurtarmak (Désencombrer la voie publique des immondices). désencrasser gçl. Temizleyip kirini pasını almak, désencroûtergf/. 1. (Bir kabın) Kireç çöküntülerini temizlemek (Désencroûter une chaudière). 2. mec. (Birini) Boş inançlarından kurtarmak (Nous l'avons pas mal désencroûté). désénerver gçl. Yatıştırmak, sinirliliğini gidermek, désenfiler gçl. İpliğini çekip çıkarmak, iplikten çıkarmak (Désenfiler un collier, un chapelet). désenflammer gçl. 1. Alevini söndürmek, alevsizleştirmek, söndürmek. 2. (Bir yanığın) Acısını almak, désenflement er. Şişin inmesi, şişkinliği geçme, sönme. désenfler gçl. 1. Şişini indirmek, söndürmek. 2. gsz.

Şişi inmek, sönmek (Une tumeur qui désenfle). désenflure diş. Şişin inmesi, şişkinliği geçme, désenfourner gçl. Fırından çıkarmak, désenfumer gçl. Dumandan kurtarmak, (Désenfumer un appartement). désengagement er. Yükümsüzlük; yükümlülükten kurtarma; yükümlülük taşımama, bağımlılıktan uzak olma, bağlantısızlık (Politique de désengagement). désengager gçl. 1. Yükümlülükten kurtarmak; bağlantısızlaştırmak. 2. Désengager qn de: Birini -den kurtarmak, -yükümlülüğünden kurtarmak (Je vous désengage de cette obligation). § Se désengager de: -yükümlülüğünden kurtulmak (Se désengager d'une obligation).

418

déséquilibre

désengorger gçl. Tıkanıklığını gidermek, açmak (Désengorger un tuyau). désenivrer gçl. 1. Sarhoşluğunu, esrikliğini gidermek; ayıltmak (L'air frais nous a désenivrés). 2. gsz. Ayılmak, esrikliği geçmek (Il ne désenivre pas). désenlacer gçl. Bağlarını çözüp çıkarmak, bağlarından kurtarmak, désenlaidir gçl. 1. Çirkinliğini gidermek. 2. gsz. Çirkinliği kalmamak, désennuyer gçl. Sıkıntısını gidermek, eğlendirmek, oyalamak (Le cinéma me désennuie). § Se désennuyer: Sıkıntısı geçmek, oyalanmak, eğlenmek (Il changeait assez souvent de place pour se désennuyer). désenrayer gçl. Takıntıdan kurtarmak; tutukluğunu gidermek (Désenrayer une roue, une arme). désenrhumer gçl. Nezlesini iyi etmek, nezlesini geçirmek. désenrouer gçl. Ses kısıklığım gidermek, désensablement er. Kumdan çıkarma; kumunu temizleme. désensabler gçl. 1. Kumdan çıkarmak, kumdan kurtarmak (Désensabler une barque). 2. İçindeki kumu çıkarmak, temizlemek, désensibilisateur er. Uyuşturucu, duyarlık giderici (madde). désensibilisation diş. Uyuşturma, duyarlığını giderme, duyarsızlaştırma (Désensibilisation d'une dent). désensibiliser gçl. Uyuşturmak, duyarlığını gidermek, duyarsızlaştırmak (Désensibiliser un organe à opérer). désensorceler gçl. Büyülenmişliğini gidermek, büyülenmiş durumdan kurtarmak, désensorcellement er. Büyülenmişlikten kurtarma, désen tort iller gf/. (Düğümlenmiş yada dolaşmış bir şeyi) Çözmek, açmak, désentraver gçl. Bukağısını, kösteğini çıkarmak, désenvaser gçl. 1. Dibindeki çamuru çıkarıp temizlemek (Désenvaserun bassin). 2. Çamurdan çıkarmak. désenvelopper gçl. Zarfından çıkarmak, kâğıdından çıkarmak, désenvenimer gçl. 1. Zehirini, ağısını gidermek, zehirsizleştirmek. 2. mec. Sertliğini azaltmak, désépaissir gçl. Kalınlığını gidermek, inceltmek, hafifletmek, kısaltmak (Désépaissir les cheveux). déséquilibrante s. Dengeyi bozan, dengesizleştiren. déséquilibre er. 1. Dengesizlik, oransızlık (Déséquilibre de forces. Il y a déséquilibre entre

déséquilibré l'offre et la demande). 2. mec. Dengesizlik, düzensizlik, sapıklık, kaçıklık, déséquilibrées, vead. Sapık, kaçık, dengesiz (C'est un déséquilibré. Une femme déséquilibrée). déséquilibrer gçl. 1. Dengesini bozmak, dengesizleştirmek2. Sapıttırmak, kaçıklaştırmak (Ce malheur l'a déséquilibré). déséquiper gçl. 1. (Gemi için) Armasını çıkarmak, silahlarını sökmek (Déséquiper un navire). 2. Donatımını, silahlarını almak (Déséquiper un soldat). désert er. 1. Çöl (Désert de Gobi. Désert de sable, désert de pierres). 2. Issız yer, kuş uçmaz kervan geçmez yer. i Prêcher dans le désert: Çölde va'z etmek, söyleyip söyleyip kimseye dinletememek. désert, e s. Issız (Village désert, rue déserte). déserter gçl. 1. Bırakıp gitmek, terketmek, kaçmak ( Les jeunes désertent ces villages). 2. Ayrılmak (Il a déserté le parti dont il était membre depuis longtemps). 3. Yadsımak, ihanet etmek, sırt çevirmek (Déserter une cause). 4. gzs. Kaçmak, firar etmek (Une bonne partie de l'armée a déserté). § Déserter à l'ennemi: Düşmana kaçmak. déserteur er. 1. Kaçak, firari, asker kaçağı. 2. mec. Dönek, dönme, désertification, désertisation diş. 1. Çölleşme. 2.

Issızlaşma, oturanı kalmama (Désertification d'un village). désertion diş. 1. Asker kaçaklığı, firarlık, kaçaklık. 2. Döneklik, dönmelik; bir inancı, bir örgütü bırakma. § Désertion à l'ennemi: Kaçıp düşman safına geçme, désertique s. Çöle değgin; çölü andıran, çölümsü (Climat désertique). désescalade diş. İnme, düşme, iniş, düşüş (Désescaladepolitique, sociale, militaire). désespérance diş. Umutsuzluk. désespérant,e s. 1. Umut kırıcı, umutsuzluğa düşürücü (Cet enfant est désespérant, nous n'en ferons jamais rien). 2. Kötü, berbat (Il fait un temps désespérant). désespéré,e s. ve ad. 1. Umudu kırılmış, umutsuzluğa düşmüş, umutsuz (C'est un vrai désespéré. Il n'est jamais désespéré). 2. Üzgün, çok üzülmüş (Je suis désespéré de vous avoir fait attendre). 3. Acı ve umutsuzluk ifade eden (Un regard désespéré). 4. Umutsuzca, aşırı Une tentative désespérée). S. Umut kalmamış, bitmiş, umutsuz (Le malade est désespéré. La situation est désespérée). désespérément bel. Umutsuzca, désespérerez. 1. Umudunuyitirmek, umutsuzluğa

419

déshabituer

düşmek (Il ne faut pas désespérer, tout s'arrangera). 2. Désespérer de qch: -den umudunu kesmek (Je ne désespère pas de lui. Il désespérait de ma guérison). 3. Désespérer de f.qch: -mekten umudunu kesmek (Il ne désespère pas de réussir un jour. Je commençais à désespérer de te revoir). 4. gçl. Umutsuzluğa düşürmek (Elle est d'une adresse à désespérer un diplomate). 5. Acılara salmak, çok üzmek (5a paresse désespère ses parents. La mort de sa mère l'a désespéré). § Se désespérer: Umutsuzluğa düşmek, kendini umutsuzluğun kucağına bırakmak, désespoir er. 1. Umutsuzluk, karamsarlık (La vérité sur la vie, c'est le désespoir. Dans un moment de désespoir, il avait voulu se suicider). 2. Büyük acı, büyük üzüntü (S'abandonner au désespoir. Se plonger, se jeter, sombrer dans le désespoir: Acılara gömülmek, acılara düşmek. 3. İnsanı çok kızdıran şey, ifrit edici (Cet enfant est le désespoir).

|

Le désespoir des peintres:

1.

Taşkıran otu. 2. mec. Öykünülemez, benzeri yapılamaz şey (Teint qui est le désespoir des peintres). En désespoir de cause: Başka çare kalmayınca (En désespoir de cause, il en est venu à consulter les rebouteux). Etre au désespoir de f.qch: -diğine çok üzülmek (Jesuis au désespoir de ne pas pouvoir vous satisfaire). Faire, être le désespoir de qn: -i çok üzmek, -için üzüntü kaynağı olmak (Il fait le désespoir de ses parents. Cet enfant est mon désespoir). Tomber dans le désespoir: Umutsuzluğa düşmek, désétatisergç/. Devlet payını azaltmak (Désétatiser une industrie). désexualiser gçl. Cinsel nitelikten uzaklaştırmak (Désexualiser un sentiment). déshabillage er. Soyundurma, soyunma (Déshabillage des mannequins). déshabillé er. Ev kılığı, sabahlık. § En déshabillé: mec. Süssüz, sade. déshabiller gçl. 1. Giysilerini çıkarmak, soymak (Déshabiller un enfant). 2. mec. Bütün çıplaklığıyla ortaya koymak, göstermek (La fonction du poète c'est de déshabiller l'homme). § Déshabiller qn du regard: Birini gözüyle soymak. § Se déshabiller: Soyunmak; giysilerini çıkarmak (Se déshabiller pour se coucher. Se déshabiller au vestiaire). déshabituer gçl. Déshabituer q n de qch: Birini

-alışkanlığından vazgeçirmek, birinin -alışkısını kırmak (Il m'a déshabitué de l'alcool). § Se déshabituer de qch, de f.qch: -alışkanlığından,

-mek alışkanlığından vazgeçmek; -mek huyunu bırakmak (Se déshabituer de l'alcool, de fumer).

désherbage

désherbage er. Otunu yolma, otsuzlaştırma. désherbant,e s. Otsuzlaştıran, otlan yok eden (Un produit désherbant). désherber gçl. Otunu yolmak, otsuzlaştırmak (Désherber les allées d'un parc). déshérence diş. Kahtçısız kalma, °mirasçısız kalma, kalıtçısızhk, °mahlûliyet. § Tomber en déshérence: (Miras, kalıt için) Devlete, hazineye kalmak (Tous ses biens sont tombés en déshérence). déshéritée s. ve ad. 1. Kalıttan, mirastan yoksun bırakılmış. 2. Hiçbir yeteneği olmayan, yeteneksiz (Les plus déshérités plaisent quelquefois, les plus séduisants échouent). 3. Yoksul, "sefil, "nasipsiz (La région la plus déshéritée d'un pays). déshéritergç/. 1. Kalıtından çıkarmak, mirasından yoksun bırakmak (Il menaçait son fils de le déshériter). 2. Yetkesiz, "nasipsiz yaratmak (La nature l'a déshérité). déshonnête s. 1. Edepsiz, namussuz. 2. Ayıp, yüz kızartıcı (Paroles, gestes déshonnêtes). déshonnêtement bel. Edepsizce, yakışık almayacak bir biçimde. déshonnêteté, diş. 1. Edepsizlik. 2. Yüz kızartıcılık, yakışık almazlık. déshonneur er. 1. Şerefsizlik, namussuzluk 2. Utanılacak şey, ayıp (Il n'y a pas de déshonneur à avouer sa pauvreté). déshonorante s- Şeref kırıcı, utanılacak, yüz kızartıcı (Une conduite déshonorante). déshonorer gçl. 1. Şerefine gölge düşürmek, şerefini lekelemek (Cette action peut vous déshonorer. Il a déshonoré sa famille). 2. Kirletmek, bozmak, ırzına geçmek (Déshonorer une fille, une femme). 3. Bozmak, berbat etmek (Déshonorer un édifice par des restaurations maladroites). 4. Déshonorer qch de: Bir şeyi -ile kirletmek (Tu déshonores cette maison de ton ignoble présence). § Se déshonorer: Alçalmak, küçülmek, şerefsizleşmek. Etre, se sentir, se croire déshonoré de f. qch: -mekle küçülmek, küçüleceğini sanmak (Il se croit déshonoré d'effectuer un travail manuel). déshumanisante s. İnsansal niteliğinden uzaklaştıran; insanlıktan uzak kılan, déshumanisation diş. İnsansal niteliğinden uzaklaştırma, insanlıktan uzak kılma; insanlıksızlaştırma. déshumaniser gçl. İnsansal niteliğinden uzaklaştırmak, insanlıktan uzak kılmak; insanhksızlaştırmak (Déshumaniser le monde). déshydratation diş. 1. Suyunu giderme,

420

désincarner

susuzlaştırma. 2. Suyunu yitirme, susuzlaşma. déshydratée 1. Suyu çıkarılmış, suyunun bir kısmını yitirmiş (Légumes déshydratés, peau déshydratée, organisme déshydraté). 2. tkz. Susamış, susuzluktan dili damağı kurumuş (Je suis complètement déshydraté). déshydrater gçl. Suyunu almak, suyunu gidermek, susuzlaştırmak (Déshydrater des légumes pour les conserver). § Se déshydrater: (Organizma için) Suyunu yitirmek, gerekli olan suyun bir kısmını yitirmek (Il s'est déshydraté pendant sa dernière maladie). déshydrogénation diş. kim. Hidrojenini alma, hidrojensizleştirme. déshydrogéner gçl. Hidrojenini almak, hidrojensizleştirmek. déshypothéquer gçl. Rehinden kurtarmak, desiderata er. f. 1. İstekler, dilekler (Il a écrit à un député pour lui faire part de ses desiderata). désidératif, ive s. 1. Dileğe, isteğe değgin; dilek bildiren, istek bildiren. 2. dilb. Dilek-koşul. désignatif, ive s. Belirtici. désignation diş. 1. Belirtme (Désignation des marchandises sur leur étiquette). 2. Adlandırma, ad (Ce mot n'est pas une désignation courante de la chose). 3. Seçme, seçilme; atama, atanma (Depuis sa désignation comme directeur, il se donne de grands airs. Désignation d'un délégué, d'un successeur). désigner gçl. 1. Belirtmek, göstermek (Désigner un point sur la carte). 2. Adlandırmak (Désigner quelqu'un par son nom, par un diminutif). 3. Désigner qch à qn: Birine -i göstermek (L'examinateur désigna au candidat le passage qu'il devait traduire). 4. Seçmek, atamak, "tayin etmek (Le personnel est invité à désigner ses représentants). 5. Görevlendirmek (On l'a désigné pour diriger cette mission). § Etre désigné pour: -için biçilmiş kaftan olmak (Il est désigné pour remplir ce rôle). désillusion diş. Düş kınklığı (Il a éprouvé très souvent des désillusions). désillusionnement er. Düş kırıklığına uğratma; düş kınklığına uğrama, désillusionner gçl. Düş kırıldığına uğratmak (ila été bien désillusionné sur la vie. Tu m'as désillusionné). désincarnée s - 1- Vücuttan, etten kemikten kurtulmuş, sıynlmış. 2. (Alaylı) Maddi şeylere önem vermeyen, désincarner gçl. Etten kemikten kurtulmuş olarak görmek (Désincarner un personnage). § Se désincarner: 1. Etten kemikten kurtulmak.

désincorporer bedeninden sıyrılmak. 2. mec. Gerçekten uzaklaşmak, désincorporer gçl. Takımından ayırmak, désincrustant, e s i . Kireç çökmesini önleyen (Substances désincrustantes). 2. er. (Kazanlarda) Kireç çökmesini önleyen madde, désincruster gçl. Kireç çöküntülerini temizlemek (Désincruster un chaudron). désinence diş. 1. dilb. Çekim eki. 2. bitb. Bitim, uç. désinentiel, le s. Çekim eklerine değgin; çekim ekleri olan (Le latin est une langue désinentielle). désinfectant,e s. 1. Mikropsuzlaştırıcı, mikrop öldürücü (Produit désinfectant, substance désinfectante). 2. er. Mikropsuzlaştırıcı madde; temizleyici madde, désinfecter gçl. Mikropsuzlaştırmak, temizlemek (Désinfecter une plaie, une blessure. Désinfecter une chambre, les instruments de chirurgie). désinfecteur s. ve er. Temizleyici, mikropsuzlaştırıcı (aygıt), désinfection diş. Mikropsuzlaştırma, temizleme (Désinfection d'une plaie, des vêtements, d'une salle d'hôpital). désintégration diş. 1. Bütünlüğünü bozma, değiştirme; bütünlüğü bozulma, değişme. 2. Parçalama, parçalanma (Désintégration de la matière), i.yerb. Kayaların parçalanması. 4. mec. Parçalanma bölünme, darmadağın olma (Désintégration d'un pays). désintégrer gçl. 1. Bütünlüğü bozmak, dağıtmak, parçalamak (Les savants ont réussi à désintégrer l'atome). 2. mec. Bölmek, parçalamak, darmadağın etmek (Les rivalités personnelles ont fini par désintégrer l'équipe. Désintégrer un pays). § Se désintégrer: Parçalanmak, bölünmek, dağılmak. désintéressé,e s. 1. Yarar gözetmeyen, çıkar gütmeyen (C'est un homme parfaitement désintéressé). 2. Para karşılığı olmayan, bedava, iyilik için yapılan (Donner un conseil désintéressé. Recherches désintéressées de science pure). 3. Nesnel, yansız, yan tutmadan yapılan (Le scepticisme suppose un examen profond et désintéressé) désintéressement er. 1. Çıkar gütmeme, yarar gözetmeme (Agir avec désintéressement). 2. (Birinin) Alacak ilişiğini kesme (Désintéressement des créanciers). désintéresser gçl. (Birinin) Borcunu ödemek, alacak ilişiğini kesmek (Désintéresser ses créanciers). § Se désintéresser de: -den soğumak, -ile hiç ilgilenmemek, ilişkisini kesmek (Se déstintéresser de son travail, d'une affaire. Il s'est

421

désireux complètement désintéressé de son fils.) désintérêt er. İlgisizlik. désintoxication diş. 1. Zehirlenmeden kurtarma. 2. Zehirli maddeleri dışarı atma; zehirden arıtma, zehirden arınma (Cure de désintoxication). désintoxiquer gçl. 1. Zehirlenmeden kurtarmak. 2. Zehirli maddeleri dışarı atmak, zehirden arındırmak (Désintoxiquer un alcoolique). désinvestir gçl. 1. ask. -den kuşatmayı kaldırmak (Désinvestir une place). 2. -de yatırımları azaltmak yada kaldırmak (Désinvestir un secteur improductif). désinvolte s. 1. Davranışlarında aşırı özgür; çok serbest. 2. Patavatsız, saygısız, "laubali (Il est un peu trop désinvolte avec ses supérieurs). désinvolture diş. 1. Davranışlarında aşırı özgürlük, çok serbestlik. 2. Patavatsızlık, saygısızlık, "laubalilik (Agir, répondre avec désinvolture). désir er. 1. İstek, °arzu (Il éprouvait ungranddésir de silence. Le désir de réussir, de savoir, de commander). 2. İstenilen şey (Tous vos désirs vous seront accordés. Tous mes désirs ont été réalisés). 3. Cinsel istek (L'amour n'est pas seulement le désir). § Brûler du désir de f.qch: -mek isteğiyle yamp tutuşmak (Il brûle du désir de réussir). désirabilité diş. İstenilirlik, arzu edilebilirlik, désirable s. 1. İstenmeye değer, arzu edilebilen, istenen (Il présente toutes les qualités désirables pour faire un bon secrétaire. Il a étudié le problème avec toute l'attention désirable). 2. İstek uyandıran, cinsel istek esinleyen (Une femme désirable). désirer gçl. 1. İstemek, arzu etmek, gönlü çekmek (Désirez-vous un peu de salade? Il désire un appartement confortable): 2. Cinsel istek duymak, "arzulamak (Désirer une femme). 3. Désirer qch à qn: Bir şeyi birisi için dilemek (C'est le bien que je lui désire). 4.Désirer f.qch: -meyi istemek (Je désire m'expliquer sur ce point. Il ne désire pas me rencontrer). § Laisser à désirer: Eksik olmak, daha istenildiği gibi olmamak, eksikleri kusurları bulunmak (Ce travail laisse à désirer. Sa conduite laisse à désirer). § Se faire désirer: Kendini aratmak, yokluğunu duyurmak (Vous vous êtes fait désirer). désireux, euse s. 1. İsteyen, arayan, arzulu (Il est désireux de gloire). 2. Désireux de qch, de f.qch: -i isteyen; -meyi isteyen, -mek ardında koşan (Ilest désireux de richesses et d'honneurs. Il se montre désireux d'acquérir certaines qualités qui sont à l'opposé de sa nature).

désistement

désistement er. 1. Vazgeçme, "feragat. 2. Bir seçimde adaylığım geri alma (Le désistement du candidat démocrate). désister (se) gsz. 1. Vazgeçmek, "feragat etmek. 2. Se désister de qch: -den vazgeçmek, -den feragat etmek (Se désister d'une action). 3. Se désister en faveur de qn: Birinin lehine adaylıktan vazgeçmek (Il s'est désisté en faveur du candidat républicain pour faire échec à leur adversaire commun). désobéir gsz. 1. Dinlememek, karşı gelmek, takmamak, itaatsizlik etmek (Ces enfants ont désobéi). 2. Désobéir à qn, à qch: -i dinlememek, takmamak; -e karşı gelmek, itaatsizlik etmek (Désobéir à la loi, à un ordre, à ses parents). désobéissance diş Dinlememe, karşı gelme, saymama, takmama, sözdinlemezlik "itaatsizlik, désobéissant, e s. "İtaatsiz,karşı gelen,sözdinlemez, dinlemeyen, saymayan (Un enfant désobéissant). désobiigeance diş. Kincilik, sevimsizlik, désobligeante s. Kinci, sevimsiz, kaba (Une réponse désobligeante. Tu as été désobligeant envers moi). désobliger gçl. Kırmak, üzmek, gönlünü kırmak, hoşnutsuzluk yaratmak (Il m'a désobligé en refusant). désobstruction diş Açma, tıkanıklığını giderme, désobstruer gçl Açmak, tıkanıklığım gidermek (Désobstruer un canal, un passage, une conduite. Désobstruer l'intestin en purgeant). désoccupé,e s. İşsiz, aylak, désodorisante s. 1. Koku giderici (Un produit désodorisant). 2. er. Koku giderici madde (Utilliser un désodorisant pour détruire toute odeur de transpiration). désodoriser gçl. Kokusunu gidermek, désoeuvré, e s. ve ad. İşsiz, işsiz güçsüz, aylak (Une foule de désoeuvrés. Un enfant désoeuvré). désoeuvrement er_ İşsizlik, işsiz güçsüzlük, aylaklık (Il a fait cela par désoeuvrement. Son désoeuvrement renforçait sa tristesse). désolant, e s. Üzücü, üzüntü verici (Une nouvelle désolante. Il fait un temps désolant). désolation diş. 1. Yıkım (Ilpleurait la désolation de son pays). 2. Büyük üzüntü, perişanlık (Cette nouvelle a plongé toute la famille dans la désolation). 3. Kıraçhk, yabanlık (La désolation du paysage). désolé, es. 1. Üzüntü verici, ıssız ve üzüntülü (Un endroit désolé). 2. Üzülmüş, üzüntülü (Une femme désolée). 3. Désolé de f.qch: -diğine

422

désorganisation

üzülmüş, -mek-ten üzgün (Je suis désolé d'avoir tardé à vous répondre). désoler gçl. 1. Yıkmak, taş taş üstünde bırakmamak (Désoler un pays. Les pillards désolant la campagne). 2. Üzmek, üzüntü vermek (Ses paroles m'ont désolé). 3. Etre désolé de qch, de f.qch: -e üzülmek, -diğine üzülmek (Le monde est désolé de la mort de ce grand homme. Je suis désolé de vous refuser). § Se désoler: 1. Üzülmek, üzüntü duymak (Nete désole pas, rien n'est perdu). 2. Se désoler de qch, de f.qch: -e üzülmek, -diğine üzülmek (Je me désole de ne pouvoir t'aider). désolidariser gçl. Désolidariser qch de qch: Bir şeyin

-ile bağıntısını kesmek, ilişkisini koparmak (En débrayant, on désolidarise le moteur de la transmission).

§ Se désolidariser de, d'avec: -den

ayrılmak, -den kopmak, -ile aralanndaki bağı koparmak (Je me désolidarise de lui sur ce point. Se désolidariser de ses amis, d'avec ses collègues). désopilant, e s. Güldürücü, güldüren (Une histoire désopilante. Cet acteur est désopilant). désopiler gçl. 1. hek. Tıkanıklığını gidermek, açmak. 2. Güldürmek, şenlendirmek, keyiflendirmek. § Désopiler la rate: Gülmekten kmp geçirmek. § Se désopiler: Gülmekten katılmak, keyiflenmek, désorbitation diş. Yörüngesinden çıkarma; yörüngesinden çıkma, désorbité, e s. 1. Yörüngesinden çıkmış. 2. mec. Yaşamı kaymış, şaşkın, ne yapacağını bilmez duruma düşmüş. 3. (Göz) Yuvasından çıkmış, désorbiter gçl. 1. -i yörüngesinden çıkarmak. 2. mec. Yaşamını kaydırmak, şaşkınlaştırmak, ne yapacağını bilmez duruma düşürmek. § Se désorbiter: 1. Yörüngesinden çıkmak (Un astre qui se désorbité). 2. (Göz) Yuvasından çıkmak, désordonné, es. 1. Düzensiz (Un élève désordonné, une vie désordonnée).2. Aşırı, taşkın (Dépenses désordonnées). 3. ad. Düzensiz kişi (C'est un désordonné). désordonner gçl. 1. Düzenini bozmak, karma kanşık duruma getirmek. 2. Kargaşalık salmak, désordre er. İ. Düzensizlik, dağınıklık, karışıklık (Désordre des idées). 2. Düzensiz yaşam (Il vit dans le désordre). 3. Kargaşa, ayaklanma (De graves désordres ont éclaté). § Etre en désordre: Karmakarışık durumda olmak, düzensizlik içinde olmak. Mettre qch en désordre: Darmadağımk yapmak, karma karışık duruma sokmak, désorganisateur, trice s. ve ad. Çığırdan çıkanca; bozucu; çürütücü (Principe désorganisateur). désorganisation diş. Bozma; çığırından çıkarma;

désorganiser karma karışık duruma getirme (Désorganisation d'une administration, d'une armée. Nation en complète désorganisation). désorganiser gçl. Bozmak, çürütmek; düzenini bozmak, dağıtmak, çığırından çıkarmak, karma karışık duruma getirmek (Le cancer désorganise les tissus qu'il envahit. Désorganiser les plans de quelqu'un. Désorganiser une armeé, un régime, un parti). § Se désorganiser: Bozulmak çürümek, dağılmak, karma karışık duruma gelmek, désorientation diş. 1. Yolunu, yönünü şaşırtma; yolunu, yönünü şaşırma, désorienté, es. 1. Yolunu yönünü şaşırmış. 2. mec. Şaşırıp kalmış, afallamış, désorienter gçl. 1. Yolunu, yönünü şaşırtmak (Désorienter une personne, un animal). 2. mec. Şaşırtmak, afallatmak (Ces méthodes nouvelles désorientent les vieillards). désormais bel. Bundan böyle, bundan sonra, artık (Désormais, je ne fumerai plus). désossé, e s. 1. Kemikleri çıkarılmış, ayıklanmış (Dinde désossée et farcie). 2. mec. Katılığı giderilmiş, yumuşak (Une religion désossée). désossement er. Kemiklerini, kılçıklarını çıkarma; kemiksiz, kılçıksız duruma gelme, désosser gçl. 1, Kemiklerini, kılçıklarını çıkarmak (Désosser un poisson, une épaule de mouton). 2. mec. Didik dikik etmek, çok derin incelemek (Désosser un texte, une phrase). § Se désosser: (Kemiği) Ekleminden çıkarmak (Un acrobate qui se désosse). désoxydant, e s. veer. Pas çıkarıcı, désoxyder gçl. Pasını çıkarmak (Désoxyder un métal). désoxygénation diş. Oksijensizleştirme, oksijensizleşme. désoxygéner gçl. Oksijensizleştirmek; oksijenini azaltmak; oksijensiz bırakmak, despote er. 1. Zorba hükümdar, "müstebit. 2. mec. Zorba, dediği dedik (Cet enfant est un despote). 3. s. Zorba, her istediğini yaptıran, dediği dedik olan, kazak (Un mari despote). despotique s. Zorba; zorbaca, despotça (Un souverain despotique; un caractère despotique). despotiquement bel. Zorbaca, despotça, müstebitçe (Agir, gouverner despotiquement). despotisme er. Zorbalık, despotluk; istibdat, desquamation diş. hek. (Deri) Pul pul dökülme (Desquamation due à la rougeole). esquamer gçl. hek. Pul pul dökmek. § Se desquamer: Pul pul dökülmek (La peau se desquame après la rougeole). esquels, desquelles —> lequel

423

dessein dessablement er. Kumunu alma; kumunu temizleme; kumsuzlaştırma. dessabler gçl. Kumunu kaldırmak, kumsuzlaştırmak, kumunu temizlemek, dessaisir gçl. (Birinin bir hakkını, bir yetkisini) Geri almak ((Dessaisir un tribunal d'une affaire). § Se dessaisir de qch: -i geri vermek, bırakmak, -den vazgeçmek (5e dessaisir d'un gage, d'un document, d'un titre). dessaisissement er. (Bir yetkiyi, bir hakkı) Geri alma ; geri verme. § Jugement de dessaisissement: Görevsizlik kararı, yetkisizlik kararı, dessalé, e s. 1. Tuzu alınmış, tuzsuzlaştırılmış, tuzsuz (Des harengs dessalés). 2. hlk. Düzenci, kurnaz. 3. hlk. Pişkin, kaşarlanmış, alnının damarı çatlamış (Un mec dessalé). dessalement, dessalage er. Tuzunu alma, tuzunu çıkarma, tuzsuzlaştırma; tuzu alınma, tuzu çıkarılma, tuzsuzlaştırılma. dessaler gçl. 1. Tuzunu almak, tuzunu çıkarmak, tuzsuzlaştırmak (Dessaler de la morue en la faisant tremper. Dessaler l'eau de mer). 2. hlk. Yüzünü gözünü açmak, acemilikten kurtarmak (Dessaler une femme, un enfant). dessangler gçl. Kolanını çözmek (Desanglen un cheval, un âne). § Se dessangler: Kolanından kurtulmak, kolanını atmak (Le cheval s'est dessanglé).

desséchant, es. 1. Kurutucu (Un vent desséchant). 2. Kupkuru, duyarsız bir duruma getiren (Etudes desséchantes, une doctrine desséchante). dessèchement er. 1. Kurutma, kuruma (Dessèchement de la peau). 2. Kuruluk. 3. Zayıflama, iğne ipliğe dönme. 4. Duyarlığını yitirme, içi çöle dönme, duyarsızlaşma (Un dessèchement affreux du coeur a entraîné l'oblitération de la conscience). dessécher gçl. 1. Kurutmak, kavurmak (Chaleur, vent qui dessèche la végétation). 2. Zayıflatmak, iğne ipliğe döndürmek. 3. mec. İçini kurutmak, duygusuz kılmak, duyarsızlaştırmak. § Se dessécher: 1. Kurumak (La peau se dessèche au soleil. Sa bouche se dessèche d'émotion). 2. Zayıflamak (Elle s'est desséchée de chagrin). 3. Duyarlığını yitirmek, duygusuzlaşmak (Il avait peur de se dessécher à force de science). dessein er. Tasarı, niyet (lia des desseins secrets). § A dessein: Kasten, mahsus, bile bile (Je l'ai fait à dessein). A dessein de: -mek niyetiyle, için (Il l'a fait à dessein de vous plaire). Dans le dessein de: -mek niyetiyle (lia agi dans le dessein d'humilier tout le monde). Avoir des desseins sur: -de gözü olmak (lia des desseins sur votre poste). Avoir le

desseller dessein de f.qch: -mek niyetinde olmak. Former le

dessein de f. qch: -meyi düşünmek, tasarlamak; -meye niyet etmek, desseller gçl. Eyerini çıkarmak, eyerini kaldırmak (Desseler un cheval). desserrage er. Gevşetme (Desserrage d'une vis). desserrement er. Gevşeme. desserrer gçl. Gevşetmek (Desserrer une vis, un écrou). § Desserrer les dents: Ağzını açmak, k o n u ş m a k . Ne pas desserrer les dents: Hiç

konuşmamak, ağzından tek söz çıkmamak, ağzını açmamak. § Se desserrer: Gevşemek ((L'écrou s'est desserré). dessert er. 1. Yemek sonunda yenilen meyva, tatlı gibi şeyler, soğukluk (Servir le dessert). 2. mec. Yemeğin sonu, son, bitim (Il sont arrivés au dessert). desserte diş. 1. Sofra artıkları. 2. Bulaşık masası. 3. Papaz vekilliği, papazlık etme. 4. (Yol, ulaşım aracı) Uğrama, bağlantı sağlama, dessertir gçl. (Mücevher taşını) Kaşından, yuvasından çıkarmak
424

dessous

dessinateur, trice ad. 1. Resimci, resimleyici (Dessinateur de mode, de livres). 2. Desen ressamı, "çizimci (Cepeintreestplutôtdessinateur que coloriste). 3. Desenci, çizimci, desen çizen (Dessinateur industriel). dessiner gçl. 1. -in resmini çizmek (Dessiner un paysage, un chat, un oiseau). 2. Belirtmek (Vêtements qui dessinent les formes du corps). 3. mec. Çizmek (Dessiner un caractère). 4. -halinde belirmek, şeklinde görünmek (La route dessine une courbe). S. gsz. Resim yapmak (Dessiner au crayon, au pinceau. Il dessine de mémoire et non d'après le modèle). § Se dessiner: 1. Belirmek, oluşmak (Projets qui commencent à se dessiner. Unsouriresedessinasur ses lèvres). 2. Görünmek, ortaya çıkmak (Dans leur attitude se dessinait une tendance à la réconciliation). dessoler gçl. 1. Tırnağını kesmek (Dessoler un cheval, un mulet). 2. Ekim düzenini değiştirmek, ekim almaşığı yapmak (Dessoler un champ). dessouder gçl. Lehimini eritmek, lehimini çıkarmak. dessoûler gçl. 1. Ayıltmak, sarhoşluğunu gidermek (On l'a dessoûlé en lui jetant de l'eau à la figure. La peur l'a dessoûlé). 2. gsz. Ayılmak, sarhoşluğu geçmek (Il ne dessoûle pas). dessous bel ve ilg. 1. Alta, altta, altına, altında, altından (La clôture était très haute, j'ai réussi à passer dessous. Il dormait sur la table, il est tombé dessous. Regardez cette pierre, il y a sûrement une vipère dessous). § Au-dessous: Aşağıda (Il n'y a personne au-dessous). Au-dessous de: -in aşağısında, altında (Le village est au-dessous de la montagne. La température tombe au-dessous de zéro. Le film est interdit aux enfants au-dessous de seize ans). Ci-dessous: Aşağıda, biraz aşağıda (Vouz trouverez ci-dessous les indications nécessaires). De dessous: Altta, alttaki, altından (L'appartement de dessous est libre. J'ai sorti beacoup de poussière de dessous l'armoire). En dessous: Altta, altında (Soulevez ce livre, le billet est en dessous). Agir en dessous: Kalleşçe, arkadan hareket etmek; yüze gülüp arkadan vurmak. Regarder en dessous: Belli etmeden, gizlice bakmak, Rire en dessous: Belli etmeden gülmek, kıs kıs gülmek. Là-dessous: Bunun altında (ila offert de m'aider, il y a quelque chose là-dessous. Le chat s'est caché là-dessous). Pardessous: Altında, altından (Passerpar-dessous la clôture. Il le prit par-dessous les bras et le souleva de terre). 2. er. Alt (Le dessous du pied, de la main, d'une assiette). 3. er. Gizli yan, iç yüzü (Les dessous de la politique). 4. er. ç. Kadın çamaşırı

dessous-de-bras

425

(Elle porte des dessous en dentelle). § Bras dessus, bras dessous: Kol kola. Sens dessus dessous: Alt

üst. Avoir le dessous: Alt olmak, yenilmek. Connaître le dessous des cartes: İşin iç yüzünü bilmek. Etre dans le troisième dessous, être dans le trente sixième dessous: Çok kötü bir d u r u m d a

olmak. Etre au-dessous de tout: Hiçbir değeri olmamak, ciğeri beş para etmemek, elinden hiç bir iş gelmemek. Mettre qch sens dessus dessous:

Bir şeyi alt üst etmek, altını üstüne getirmek. Prendre le dessous: Alttan almak, dessous-de-bras er. Koltukluk, subra, dessous-de-plat er. Tencere altlığı, ""altlık, dessous-de-table er. Satıcıya ödenen narh fazlası; bir çıkar sağlamak amacıyla fazladan ödenen para; "rüşvet, avanta, dessuintage er. Yapağının yağını alma. dessuinter gçl. (Yapağının) Yağını almak, kirini pasını temizlemek (Dessuinter de la laine avant de la filer). dessus bel. ve ilg. 1. Üste, üstte, üstüne, üstünde, üstünden (ila marché dessus sans le voir. Prenez l'enveloppe, l'adresse est marquée dessus. Cesiège est solide, tu peux t'asseoir dessus. Il lui est tombé dessus). § Avoir le nez dessus: Tam yakınında olmak, burnunun dibinde olmak (Ne cherche pas tonstylo, tuaslenez dessus). Mettre le nez dessus: 1. (Bir şeyi) Çok yakma, burnunun dibine koymak. 2. Rastlantıyla bulmak. Mettre la main dessus: Yakalamak, ele geçirmek, enselemek. Mettre le doigt dessus: T a m üstüne basmak,

bulmak. Au-dessus: Üstünde, üstüne (Ma valise est solide, mettez la vôtre au-dessus). Au-dessus de: Üstünde, -den üstün, -den yukarı, -den çok (Poser une lampe au-dessus du bureau. Le colonel est au-dessus du capitaine. Les enfants au-dessus de sept ans payent place entière). Ci-dessus: Yukarda (Vous avez lu ci-dessus les raisons de mon refus). De dessus: Üstte, üstünde, üstünden (Enlève tes papiers de dessus la table. Il ne lève pas les yeux de dessus son livre). En dessus: Üstte, üst tarafta (Ce tissu est écossais en dessus et uni en dessous. Dans cette bibliothèque les auteurs grecs sont en dessus, les auteurs latins en dessous). Làdessus: 1. Üstüne (Prenez cette feuille et écrivez là-dessus). 3. Bunun üzerine (Là-dessus, il m'a quitté brusquement). Par-dessus: Üstüne, üstünden (Il fait froid, mettez un chandail pardessus votre chemise. Sauter par-dessus. Il lisait le journal par-dessus mes épaules). Par-dessus tout: Özellikle. Avoir par-dessus la tête de qch: -den bıkmak, gına getirmek (J'en ai par-dessus la tête, de toutes ces comédies). 2. er. Üst (Le dessus de la

destiner

main, d'une table, d'un tissu). 3. Örtü (Dessus-delit: Yatak örtüsü). 4. Üstünlük (Ils ont eu le dessus dans le combat). 5. er. müz. İnce, tiz ses, § Avoir le dessus: Yenmek, kazanmak, üstün gelmek. Prendre le dessus: Üstünlüğü ele geçirmek. Reprendre le dessus: (Bir sayrılık yada acı söz konusu olduğunda) Yenmek, atlatmak, kendini toparlamak, iyileşmek. Le dessus du panier: Mahn en iyisi, kaymağı. Il n'y a rien au-dessus: Üstüne yok, bundan iyisi olamaz. Etre au- dessus des affaires: İşi iş olmak,-işleri tıkırında olmak. déstalinisation diş. Stalin'e özgü zorbaca yöntemleri bırakma; "kişilere tapma"ya son verme. destin er. 1. Alın yazısını düzenleyen kuvvet, "kader (Les hommes ont inventé le destin afin de lui attribuer le désordre de l'univers). 2. Yazgı, alın yazısı.*mukadderat (Personnene peut échapper à son destin. Il a eu un destin tragique). 3. (Büyük harfle yazılınca) Kader tanrısı. 4. Gelecek, kader (Le destin d'un ouvrage littéraire). S. mec. Yaşam, ömür (Finir son destin: Ömrünü tamamlamak. Nous tissons notre destin, nous le tirons de nous comme l'araignée sa toile). destinataire ad. Alacak olan, gönderilen, kendisine bir şey gönderilen (Destinataire d'un colis, d'une lettre). destinateur er. dilb. Gönderen. destination diş. 1. Yapılış amacı, kullanılış amacı (La destination des pyramides d'Egypte est encore incertaine. Le Lycée, transformé en hôpital pendant la guerre, a été rendu ensuite à sa destination première). 2. Yön (On emmena les prisonniers vers une destination inconnue). 3. Ayırma, kullanma (Destination d'une somme d'argent). 4. Gönderilecek yer; gidilecek, varılacak yer (Remettre une lettre à sa destination: Bir mektubu gönderildiği yere teslim etmek. Arriver, parvenir à destination). § A destination de: -e doğru, yönüne doğru, -e gidecek (Prendre un billet d'avion à destination d'Istanbul. Un train à destination d'Ankara). destinée diş. 1. Alın yazısı, yazgı, "mukadderat (Il a eu une heureuse destinée. La destinée humaine). 2. Kader, alnına yazılanlar (Changersa destinée). 3. Yaşam, ömür. 4. Gelecek, kader (La destinée d'une oeuvre d'art). § Finir sa destinée: Ömrünü tamamlamak, ölmek. Se faire sa destinée à soimême: Kaderini kendi eliyle yazmak. Tenir entre ses mains la destinée de qn: Birinin kaderi -in elinde olmak (Il tient ma destinée entre ses mains). Unir sa destinée à qn: -ile evlenmek. destiner gçl.

1. Destiner qn à qch: Birini -e

destituer

yöneltmek, -e göre yetiştirip hazırlamak ( Destiner son fils au commerce. Destiner quelqu'un à un emploi). 2. Destiner qch à qn, à qch: Birşeyi -e ayırmak, tahsis etmek (Il destine ce terrain à la culture du blé. A qui destinez-vous ces cadeaux? Tu lui destines ma maison le jour où je prendrai ma retraite). § Se destiner à qch: 1. Kendine uğraş olarak seçmek,kendini -e vermek (Se destiner à l'enseignement, à la diplomatie). 2. Se destiner à f. qch: -meye göre kendini hazırlamak, -meyi gerçekleştirmeyi düşünmek (Se destiner à poursuivre l'oeuvre de son père). Etre destiné à qn, à qch: 1. -e evlenmek üzere vadedilmek (La jeune fille lui était destinée). 2. -e yönelik olmak, -i ilgilendirmek (C'est à vous que cette remarque était destinée). 3. -için hazırlanmak, -i beklemek (Le triste sort qui m'est destiné). destituer gçl. 1. Görevden almak, işten çıkarmak, 'azletmek (Destituer un fonctionnaire, un souverain). 2. Destituer qn de qch: Birini -den çıkarmak, almak, azletmek (Destituer un officier de son commandement, un magistrat de ses fonctions). destitution diş. Görevden alma, işten çıkarma, *azil. déstocker gçl. gsz. Stokları piyasaya sürmek, destrier er. Savaş atı. destroyer er. Destroyer, torpido muhribi, destructeur, trice s. ve ad. Yıkıcı (Les destructeurs de villes. Une guerre destructrice, idées destructrices). destructibles. Yıkılabilir, "tahribedilebilir (Matière destructible). destructif, ive s. Yıkıcı, yıkıma yol açan, "tahripkâr (Pouvoir destructif d'un explosif). destruction diş. 1. Yıkım, yıkma, tahrip (Destruction d'un pays par des bombardements. Cette ville a subi de terribles destructions). 2. Öldürme, kıyım, yok etme (Destruction d'une armée. Destruction des juifs par les nazis). 3. Yok etme, ortadan kaldırma (Destruction de papiers compromettants). destructivité diş. Yıkıcılık, déstructuration diş. Yapısını bozma, yapısal özelliğini ortadan kaldırma, déstructurer gçl. Yapısını bozmak, yapısal özelliğini ortadan kaldırmak, désubjectiviser gçl. Öznellikten kurtarmak, nesnelleştirmek (L'éducation tend à désubjectiviser l'enfant). désuet, ète ^.Kullanılamayacak duruma gelmiş, çok eskimiş, geçerliği kalmamış, yürürlükten düşmüş

426

détacher

(Coutume désuète, expression désuète). désuétude diş. Kullanılamıyacak duruma gelme, çok eskimişlik, geçerliği kalmama, yürürlükten düşme. § Tomber en désuétude: Yürürlükten düşmek, geçerliği kalmamak (Une loi qui tombe en désuétude. Ce mot est tombé en désuétude). désulfurer gçl. Kükürtten arıtmak, içindeki kükürdü almak, kükürtsüzleştirmek (Désulfurer la fonte, les produits pétroliers). désuni, es. 1. Bölünmüş, bir anlaşmazlık yüzünden birliği bozulmuş (Famille désunie, un couple désuni). 2. Uyumsuz f C'est un beau cheval dont le pas est presque toujours désuni). désunion diş. 1. Bölme, ayırma, birliğini bozma; bölünme, birliği bozulma (Désunion d'une famille, d'un couple, d'un parti). 2. Uyumsuzluk, uyuşmazlık. désunir gçl. Bölmek, ayırmak, birliğini bozmak (Désunir une famille, un ménage). détachage er. 1. Çözme, ayırma. 2. Leke çıkarma, temizleme, détachant er. Leke ilâcı. détaché, e s. 1. Çözülmüş, ayrılmış (Un ruban détaché, un lien détaché). 2. Kopuk, ilgisiz (11 parlait sur un ton détaché. Il répondit d'un air détaché). 3. Ayrı duran, yalnız. § Fonctionnaire détaché: Geçici olarak başka göreve atanmış memur. détachement er. 1. Kopma, unutma, vazgeçme,

uzaklaşma ( Le détachement de soi, du monde, des plaisirs). 2. İlgisizlik (Parler, répondre avec détachement). 3. ask. Müfreze. 4. huk. (Memur için) Geçici görev; görev değişikliği (Etre en détachement). 5. Başka göreve atama, atanma (Mise en détachement d'un fonctionnaire). détacher gçl. 1. Lekesini çıkarmak, leke çıkarmak (Détacher un pantalon; une cravate. Détacher au savon, à la benzine) 2. Çözmek, ipini, bağını çözmek (Détacher son manteau, sa ceinture, ses lacets de chaussures. Détacher un bouquet de fleurs. Détacher un chien, une barque). 3. Détacher qch de: Bir şeyi -den çözmek, ayırmak, koparmak (Détacher un wagon d'un convoi. Les affiches que le vent détache d'un mur). 4. Vurmak, atmak, indirmek (Détacher un coup de poing, un coup de pied). 5. İyice belirtmek, belirlemek (Un éclairage qui détache nettement les silhouettes. Il parle en détachant ses mots). 6. Détacher qn: Birini görevlendirmek (Une société qui détache un représentant auprès d'un organisme). 7. Détacher qn de: Birini -den koparmak, uzaklaştırmak (Son égo'isme détache de lui tous ses amis). 8. Birleştirmemek, ayrı ayrı yazmak, söylemek

détacheur

427

(Détacher ses lettres en écrivant. Détacher nettement les syllabes. Détacher les notes). 9. Détacher qn à qn: Birini -e g ö n d e r m e k (Je lui ai

détaché mon frère). 10. Détacher qch de: Bir şeyi -den çevirmek, ayırmak (Il avait peine à détacher ses yeux de ce tableau). 11. Geçici göreve atmak; geçici olarak bir başka göreve atamak (Détacher un fonctionnaire). § Ne pouvoir détacher ses yeux, ses regards,

ses pensées,

son attention

de:

Gözlerini, bakışlarını, kafasını, dikkatini -den ayıramamak. § Se détacher: 1. Bağım çözmek, bağım koparmak (Le chien s'est détaché). 2. Belirmek ( Une belle figure se détache sur un fond gris). 3. Se détacher de: a) -den kopmak, ayrılmak (Les fruits qui se détachent d'un arbre), b) -den soğumak, kopmak, artık sevmez olmak (Ils se détachent l'un de l'autre), c) -den uzaklaşmak, arayı açmak, ayrılmak (Un coureur qui se détache du peloton), d) -den kopmak, vazgeçmek, -e karşı artık ilgi duymamak (Il s'est détaché du monde, des plaisirs). détacheur er. Lekeci, temizleyici, détail er. 1. Perakende satış (Prix de détail. Commerce de détail, magasin de détail). 2. Ayrıntılı hesap, ayrıntılı hesap pusulası (Voulezvous le compte global ou le détail des dépenses). 3. Ayrıntı (Il connaît tous les détails. Un petit détail peut avoir de grandes conséquences). 4. Önemsiz şey (C'est un détail). S. ask. Levazım; ordonat (Officier de détail). § En détail: Ayrıntılarıyla, ayrıntılı olarak (Ilm'a raconté l'histoire en détail). Entrer dans le détail: Ayrıntılara i n m e k . Faire le détail, faire de la vente au détail: Perakendecilik

yapmak, perakende satış yapmak, détaillant, e ad. Perakendeci, détailler gçl. 1. Perakende satmak (Lemarchandne détaille pas les verres de ce service). 2. Ayrıntılarıyla anlatmak, belirtmek (Il nous a détaillé son plan). détaler gsz. Kaçıvermek, tabanları yağlamak, tüymek (Les voleurs ont détalé dès qu'ils ont entendu un petit bruit). détartrage er. Tortu, çökelti ve kireç gibi şeylerden arıtma, temizleme (Détartrage des radiateurs, des dents). détartrer gçl. Tortu, çökelti ve kireç gibi şeylerden arıtmak, temizlemek (Détartrer une chaudière, le radiateur d'un moteur. Se faire détartrer les dents par le dentiste). détaxation diş. 1. Vergi indirimi 2. Haksız olarak alınmış bir verginin geri verilmesi; vergi iadesi (Demander une détaxation). détaxe diş. 1. Vergi indirimi. 2. Haksız olarak

détente

alınmış bir verginin geri verilmesi, détaxer gçl. Vergisini indirmek yada kaldırmak (Détaxer un produit, une denrée). détecter gçl. Bulup ortaya çıkarmak (Un appareil à détecter les mines. Détecter un poste émetteur clandestin). détecteur er. 1. (Radyoda) Bulucu (alet) (Un détecteur de mines). 2. Bulup ortaya çıkaran (kimse) (Certains médecins sont des détecteurs, ils ne songent qu'au diagnostic). détection diş. Bulup ortaya çıkarma (Détection d'un poste émetteur clandestin, détection des gaz toxiques,des nappes de pétrole). détective er. İng. 1. İngiliz polisi. 2. Polis hafiyesi, "dedektif, 3. El fotoğraf makinası. déteindre gçl. 1. Rengim soldurmak (Le soleil déteint les tissus). 2. gsz. Solmak, renk atmak, boyası çıkmak (Cette étoffe déteint facilement). 3. Déteindre sur a) Rengini -e geçirmek, bulaştırmak (Cette gravure a déteint sur la page suivante). b). -i etkilemek (Les époques déteignent sur les hommes qui les traversent). dételage er. (Bir hayvanın) Koşumunu çözme, koşumlarını çıkarma, dételer gçl. 1. Koşumunu çözmek, koşumdan çıkarmak (Le cocher dételle son cheval. Dételer une voiture, une charrue). 2. gsz. (Çalışmayı, işi) Bırakmak,durmak (Il a travaillé toute la journée sans dételer). détendeur er. Basınç azaltıcı (alet), détendre gçl. 1. Gevşetmek (Détendre un arc, un ressort, une corde). 2. Gevşetmek, sinirlerini dinlendirmek (Quelques jours au bord de la mer m'ont détendu). 3. Yatıştırmak, gerginliğim gidermek (Une plaisanterie qui détend l'atmosphère). 4. Basıncını azaltmak (Détendre un gaz). § Se détendre: Gevşemek, yatışmak, gerginliği kalmamak (Les rapports se sont détendus entre les adversaires. Je me suis bien détendu à la campagne). détendu, e s. 1. Gevşetilmiş, gevşemiş (Ressort détendu). 2. Yatışmış, dinginleşmiş, gevşemiş (Muscle détendu, esprit détendu, une atmosphère détendue). détenir gçl. 1. Elde bulundurmak, elde tutmak (Détenir le pouvoir, le record du monde). 2. Alıkoymak, haksız yere tutmak (Détenir un gage, un délinquant). détente diş. 1. (Silahta) Tetik (Appuyer sur la détente. La détente d'un fusil, d'un pistolet). 2. (Gazlarda) Genleşme (La détente d'un gaz produit un refroidissement du gaz). 3. Gevşeme, yumuşama (On observe une certaine détente dans

détenteur

428

leurs relations). 4. Dinginlik, yatışma, gevşeme (Détente après une crise). S. Dinlenme (Ces enfants ont besoin d'une détente. Permission de détente). § Etre dur à la détente:Eli sıkı olmak, cimri olmak, détenteur, trice ad. *Elmen, "zilyet, détention diş. 1 Elde bulundurma, elmenlik, "vaziülyetlik. - 2. Tutukluluk yada hapis; tutuklama, tutuklanma; "tevkif (Arrestation el détention d'un criminel). détenu, e s. ve ad. Mevkuf, mahpus, kalebent. § Détenu condamné: Mahpus, yargı giymiş hapisli. Détenu préventif: Mevkuf, tutuklu détergent, es. 1. Temizleyici (Remèdedétergent). 2. er. Temizleme ilâcı, temizleyici 'kirsöken (Un détergent). déterger gçl. 1. Temizlemek (Déterger une plaie, un ulcère). 2. Bir temizleyiciyle yıkayıp temizlemek, détérioration diş. Bozma, bozulma; yıpratma, yıpranma (Détérioration de la situation internationale. Détérioration d'une machine, d'un appareil, des marchandises). détériorer gçl. 1. Bozmak (Détériorer une machine, un appareil. La jalousie a détérioré leurs relations). 2. Yıpratmak, "harabetmek (Il a détérioré sa santé par des excès. L'humidité détériore les murs). § Se détériorer: Bozulmak, yıpranmak, harabolmak. déterminabie s. Belirlenebilir, belirtilebilir, déterminant, e s. 1. Belirten, gösteren; yargıya vardıran, sağlayan, neden olan (Motif déterminant, cause déterminante). 2. er. dilb. Tamamlayan. 3. mat. Belirten, "determinant, déterminatif, ive s. 1. Belitme, belirtici (Adjectifs déterminatifs). 2. er. dilb. Tamlayan, détermination diş. 1. Belirtme, gösterme (Détermination de la longitude d'un lieu). 2. Saptama, belirleme (Détermination d'un phénomène, d'un acte). 3. Karar (J'ai pris mille déterminations à ce sujet). 4. Azim, kararlılık. (Agir avec détermination). déterminé, e s. 1. Belirli (Il se promenait sans but déterminé. Il faut une quantité déterminée de force pour soulever un poids déterminé). 2. Kararlı, azimli (C'est un homme déterminé). 3. er. dilb. Tamlanan (Le déterminé et le déterminant). déterminer gçl. 1. Belirtmek, göstermek, ortaya çıkarmak, meydana koymak (Déterminer le sens d'un mot, les détails d'une entreprise). 2. Saptamak (Nous avons déterminé la conduite à tenir. Déterminer une date). 3. Hesaplamak, tahmin etmek (Cette distance est difficile à déterminer). 4. dilb. Belirtmek, tamamlamak. 5.

détonner

Doğurmak, neden olmak, yol açmak, sağlamak (Les progrès de l'industrie déterminent quelque adoucissement dans les moeurs). 6. Déterminer qn à f.qch: Birini -meye karar verdirmek, azmettirmek (Cet événement m'a déterminé à agir ainsi). 7. Déterminer qn à qch: Birini -e karar verdirmek (Nous l'avons enfin déterminé à ce voyage). § Se déterminer: 1. Karar vermek (Il est temps de se déterminer). 2. Se déterminer à qch, à f.qch: -e karar vermek, -meye karar vermek (A quoi vous déterminez- vous? Il s'est déterminé à partir). déterminisme er. fels. Gerekircilik, "icabiye, "muayyeniyetçilik. déterministes, ve ad. fels. Gerekirci, déterrage er. X. Sabanın demirini topraktan çıkarma. 2. (Hayvanları) İninden çıkarma, déterré, e ad. Gömütten çıkarılmış ölü. § Avoir l'air de déterré, avoir une mine de déterré: Ölü suratlı

olmak, ölü gibi solgun olmak, déterrement er. Topraktan yada gömütten çıkarma (Déterrement d'un mort). déterrer gçl. 1. Topraktan yada gömütten çıkarmak (Déterrer un arbre, un mort). 2. mec. Bulup ortaya çıkarmak (J'ai déterré dans les archives de l'ambassade une lettre). déterreur er. 1. Topraktan yada gömütten çıkaran (Un déterreur de cadavres). 2. mec. Bulup ortaya çıkaran (Un déterreur de manuscrits). détersion diş. hek. İlâçla temizleme, détestables. 1. Tiksinti verici, tiksindirici, tiksinç, iğrenç (Une potion détestable). 2. Çok kötü, berbat (Il fait un temps détestable. Tu as un caractère détestable). détestablement bel. İğrenç bir biçimde, çok kötü (Il joue détestablement). détestation diş. Tiksinme, iğrenme, tiksinti, détester gçl. 1. Tiksinmek, iğrenmek (Je déteste le mensonge, la'calomnie). 2. Détester f.qch, de f.qch: -mekten tiksinmek, iğrenmek (Je déteste attendre. Il déteste de fumer), déliter gçl. Gererek yaymak, détonant, e s . 1. Patlayıcı, bösücü (Mélange détonant). 2. er. Patlayıcı madde, détonateur er. (Patlayıcı maddeyi) Patlatıcı, ateşleyici; ateşleme fitili, détonation diş. Patlama, bösme (Détonation d'une bombe, d'un obus). détoner gsz. Patlamak, bösmek. détonner gsz. 1. müz. Falso yapmak, perdeyi şaşırmak. 2. mec. Uyuşmamak, aykırı düşmek (Ce fauteuil classique détonne dans un salon moderne).

détordre

détordre gçl. Bükülmüş birşeyi açmak (Détordredu linge). § Se détordre: Açılmak (Câble qui se détord). détorsion diş. (Bükülmüş bir şeyi) Açma, açılma, détortiller gçl. Birbirine karışmış bir şeyi çözmek, açmak ( Détortiller une ficelle, des fils emmêlés). détour er. 1. Büküntü, kıvrım, kıvnntı (La rivière fait un petit détour. Le chemin fait plusieurs détours avant d'arriver au village). 2. mec. Dolambaç, bin dereden su getirme (Le femmes usent de longs détours pour arriver à leur but). Sans détour: Dolambaçsız, açık açık, kem küm etmeden (Parler sans détour). détourné, es. 1. Sapa, tenha (Un sentier détourné). 2. Dolambaçlı (Prendre des moyens détournés pour arriver à ses fins) 4. Dolaylı, doğrudan doğruya olmayan (Reproche détourné, allusion détournée). détournement er. 1. Yönünü değiştirme (Détournement d'un cours d'eau), 2. Para çalma, aşırtı, 'ihtilas, zimmete geçirme (Le détournement constitue un abus de confiance). 3. Ayartma, kaçırma (Détournement de mineur). 4. Kaçırma (Détournement d'un avion). § Détournement de pouvoir: Yetki aşımı, détourner gçl. 1. Yolunu, yönünü değiştirmek (Détourner un cours d'eau). 2. Çalmak, aşırmak (Détourner des fonds, des valeurs). 3. Başka yana çevirmek (Détourner les yeux, la tête, le regard). 4. Kaçırmak (Détourner un avion). S. Détourner qn de qch, de qn, de f. qch: Birini -den, -mekten çevirmek, uzaklaştırmak, caydırmak, vazgeçirmek (Je l'ai enfin détourné de son projet. Cela ne me détourne pas de poursuivre mes recherches. Il a essayé de détourner de moi mes amis). 6. Détourner qch sur: Bir şeyi -in üzerine çevirmek (Détourner les soupçons sur une autre personne). § Se détourner de: 1. -den ayrılmak, sapmak (La rivière se détourne de son cours). 2. -den caymak, vazgeçmek (Se détourner d'un projet, d'un plan). détoxication diş. Zehirden arıtma, zehirleri dışarı atma, zehirsizleşme. détoxiquer gçl. Zehirden arıtmak; zehirsiz hale getirmek, zehirsizleştirmek. détracter gçl. Çekiştirmek, kötülemek, aleyhinde atıp tutmak (Détracter les mérites d'un grand artiste). détracteur, trices. vead. Çekiştirici, kovcu, aleyhte bulunan, karşı olan (Il a triomphé de tous ses détracteurs. Les partisans et les détracteurs d'un projet de loi). détraction diş. Çekiştirme, aleyhinde olma,

429

détrousser

eleştirme (Détraction İt une personne, d'une doctrine). détraqué, e s. ve ad. 1. Bozuk, bozulmuş (Une pendule détraquée. Une santé détraquée). 2. Dengesiz, kafadan çatlak, kaçık (C'est un détraqué). détraquement er. 1. Bozulma, bozukluk (Détraquement d'un mécanisme). 2. mec. Karmakarışıktık, düzensizlik (Détraquement d'une société). détraquerai. 1. Bozmak, sakatlamak (Détraquer un moteur, une montre. Détraquer sa santé). 2. mec. Sapıttırmak, kafasını bozmak. § Se détraquer: Bozulmak, bozmak (Le temps se détraque).

Se détraquer l'estomac, les nerfs:

Midesi, sinirleri bozulmak, détrempe diş. 1. Çeliğin suyunu alma. 2. Tutkallı boya (Peindre en détrempe, à la détrempe). 3. Tutkalboya (resmi), détremper gçl. 1. (Çeliğin) Suyunu almak. 2. Sulandırmak, bir sıvı karıştırıp ıslatmak (Détremper de la chaux, du mortier. Détremper des couleurs). 3. Islatmak (Lapluie a détrempé le sol). 4. mec. Yumuşatmak (Une quiétude confortable l'a bien détrempé). détresse diş. 1. Sıkıntı, üzüntü (Sa détresse se lisait sur sa figure). 2. Yıkım, felâket (Etre dans la détresse). 3. Tehlike (Signal de détresse). détriment er. Z a r a r , ' d o k u n c a . § Au détriment de:

-in zararına, aleyhine (Une telle conduite sera à votre détriment. On ne peut pas abaisser les prix au détriment de la qualité). détritique s. Döküntülerden oluşmuş (Roches détritiques). détritus er. 1. yerb. Döküntü, çer çöp çökeleği. 2. mec. Döküntü, kırıntı, çer çöp (Un courant d'air traversa la salle et éparpilla les détritus). détroit er. Boğaz (Détroit du Boshpore, détroit des Dardanelles). détromper gçl. 1. Yanılgıdan kurtarmak (Il a cru que le compliment s'adressait à lui; personne n'a osé le détromper). 2. Détromper qn de qch: Birini -yanılgısından kurtarmak (Vous avez une opinion dont je veux vous détromper). § Se détromper: inanmamak, aldanmamak (Si vous pensez que je vais m'incliner, détrompez-vous). détrôner gçl. 1. Tahttan indirmek, düşürmek, devirmek (Détrôner un roi, un tyran). 2. mec. Gölgelemek, gözden düşürmek, silmek, saygınlığını yitirtmek (Sa théorie a détrôné toutes les autres. Les plastiques ont détrôné le caoutchouc dans bien des emplois). détrousser gçl. Yolunu kesip soymak (Détrousser

détrousseur

430

un voyageur, un prdtneneur, un passant). détrousseur er. Soyguncu, yol kesici, haydut, détruire gçl. 1. Yıkmak, "harabetmek (Détruire une ville par les bombardements. Détruire un pont, un mur, un édifice). 2. Yok etmek, ortadan kaldırmak (Détruire une armée. Détruire une lettre, un argument). 3. Çürütmek, geçersiz kılmak (Détruire une théorie. Cela détruit votre thèse). 4. Bastırmak (Détruire une rébellion). 5. Kırmak, boşa çıkarmak (J'ai détruit son orgueil, ses prétentions). §Se détruire: 1. İntihar etmek. 2. Birbirini çürütmek, geçersiz kılmak. 3. Birbirini öldürmek, yok etmek, dette diş. Borç, verecek (Dette alimentaire: Nafaka borcu. Dette alternative: Seçimlik borç, birdençok şeylere düşen borç. Dette caduque: Zaman aşımına uğramış borç. Dette d'argent: Para borcu. Dette de jeu, dette d'honneur:Kumar borcu. Dette flottante: Dalgalı borç. Dette produisant intérêt: Faizli borç. Dette solidaire: Müteselsil borç. Dette de reconnaissance: Minnet borcu. Dette exigible: Muaccel borç. Dette simulée: Muvazaalı borç. Dette véreuse: Tahsili şüpheli borç. Dette privilégiée: Öncelikli borç, rüçhanlı borç. § Contracter des dettes, faire des dettes: Borçlanmak, borca girmek. Etre accablé de dettes, être perdu de dettes: Borca boğulmak, borç içinde yüzmek. Etre criblé de dettes: Uçan kuşa borçlu olmak. Etre en dette avec qn: Birine borcu olmak. Payer sa dette à la nature: Ölmek. Payer sa dette à la société: İdam edilmek, asılmak. Payer sa dette à son pays: Askerliğini yapmak. Payer, rembourser une dette: Bir borcu ödemek, deuil er. 1. Yas kılığı, yas belirtisi (Vêtement de deuil). 2. Cenaze alayı (Mener, conduire lé deuil). 3. Üzüntü, acı, °keder (Sa mort fut un deuil pour le pays). 4. Ölüm, yitik, kayıp (Nous avons eu plusieurs deuils dans notre famille cette année). 5. Yas. § Etre en deuil: Yaslı olmak. Faire son deuil1 de qch: -in yokluğuna katlanmak, -den vazgeçmek (Ilfitsondeuildesesprojets). Porterie deuil: Yas tutmak. Porter le deuil de qch: -in üstüne bir bardak su içmek, -si yitip gitmek (Il porte le deuil de ses illusions). deux s. veer. l.s. İki (Il à mangé deux pommes. Mes deux yeux). 2. Birkaç, bir iki (Sa maison est à deux pasd'ici. Vous y serez en deux secondes). 3. İkinci (Tome deux). 4. Farklı, ayrı (L'amour et l'amitié, cela fait deux). S.er. İki C Un et un font deux; deux et deux font quatre). 6. er. Ayın ikinci günü (Il vient ici tous les deux du mois. Nous sommes le deux aujourd'hui). 7. İki rakamı (Le deux romain, le deux arabe). § En moins de deux: Çabucak,

devant hemencecik. Entre les deux: İkisi arası, ne o ne bu. Ne faire ni un ni deux: Hemen karar vermek, hiç tereddüt etmemek. Jamais deux sans trois: Üçlemeden olmaz, Tanrı üçüncüsünden saklasın. deuxième s. 1. İkinci (Le deuxième étage. La deuxième classe). 2. ad. İkinci (Je suis arrivé le deuxième. Elle est née la deuxième). deuxièmement bel. İkinci olarak, ikincisi, deux-pièces er. Etek ceketten oluşan kadın giysisi, döpiyes. deux-points er. (Noktalamada) İki nokta, dévaler gçl. 1. -i inmek (La voiture dévale lapente. Je dévalais l'escalier trois à trois). 2. İndirmek (Dévaler un sac à terre). 3. gsz. Dévaler de: -den inmek (Les laves dévalaient de la montagne). dévaliser gçl. Soymak; eşyasını, parasını çalmak (Dévaliser une maison. Les voleurs l'ont dévalisé). § Se faire dévaliser: Parasını, eşyasını çaldırmak; soyulmak, dévalorisation diş. Değerini yitirme, değerinden düşme; değerini azaltma (La perte d'une pièce entraîne la dévalorisation d'une collection). dévaloriser gçl. Değerini azaltmak, değerini düşürmek (Dévaloriser une marchandise, une monnaie). § Se dévaloriser: Değeri azalmak, değerden düşmek, değersizleşmek (Monnaie, marchandise qui se dévalorise. L'argent se dévalorise en période d'inflation). dévaluation diş. *Değer-düşürümü; *değerdüşümü, devalüasyon (Dévaluation du dollar, du franc, de la livre turque). dévaluer gçl. (Paranın) Değerini düşürmek (Le gouvernement a décidé de dévaluer la livre). devancement er. 1. İleri olma; ileri alınma. 2. ask. Kendi kurasından önce gönüllü olarak askere gitme. devancer gçl. 1. Geçmek, arkada bırakmak (Devancer ses rivaux. Cet élève a devancé tous les concurrents). 2. -den önce gelmek (Ilm'a devancé au rendez-vous). 3. -den erken kalkmak (Devancer le jour, l'aurore). 4. -den önce davranmak, ön almak (J'allais dire lamêmechose, mais tu m'as devancé). § Devancer l'appel: ask. Kendi kurasından önce gönüllü olarak askere gitmek. devancier, ère ad. Öncel, °selef (Galilée fut le devancier de Newton. Il a marché sur les traces de ses devanciers). devant ilg. 1. Önüne, önünde // regardait devant lui. Les enfants jouent devant la maison). 2. Karşısına, karşısında (lia comparu devant le tribunal. Tous les hommes sont égaux devant la loi). 3. Önce (La poule ne doit point chanter devant le coq). 4. -in

devanture

431

yanında, -ile karşılaştırıldığında (Que suis-je devant lui?). § De devant: Önünden (Ôtez vous de devant mes yeux. Retire-toi de devant la maison). Par-devant: Önünde, karşısında, huzurunda (İla fail son testament par-devant notaire). Aller droit devant soi: Burnunun doğrultusunda gitmek, engellerden korkmadan ilerlemek. S'en aller les pieds devant: Ölmek. 5. bel. Öne, önde, önden ( Passez devant. Il marche devant. Vêtement qui se ferme devant). Par-devant: a) Önde (Il est pardevant). b) Önden, ön tarafından (Sa voiture est endommagée par-devant). 6. bel. Eskiden (Il continue à vivre comme devant). Ci-devant: a) Yukardaki, yukarda geçen, b) (Fransız Devrimi sırasında) Eski soylu. Etre Gros-Jean comme devant: Durumu eskiden ne ise yine öyle olmak, boşuna pala sallamış olmak. 7. er. Ön, ön taraf (Le devant d'une maison, d'unbateau. Lespoches de devant. Les roues de devant). Au-devant de: -i karşılamaya, karşısına (Nous irons au-devant de lui). Aller au-devant du danger: Tehlikenin üstüne yürümek. Aller au-devant des désirs, des

souhaits de qn: Birinin isteklerini, dileklerini daha o söylemeden karşılamak, yerine getirmek. Prendre les devants, le devant: Ön almak, daha

önce davranmak (Il croyait qu'on lui ferait des reproches, il a pris les devants). devanture diş. Camekân, vitrin (Il regardait les devantures des magasins). dévastateur, trices. vead. Yıkıcı, yakıp yıkıcı, kırıp geçirici (Un torrent dévastateur). dévastation diş. Yıkım, yakıp yıkma, kırıp geçirme (Les dévastations de la guerre). dévaster gçl. Yıkmak, yakıp yıkmak, kırıp geçirmek (La guerre a dévasté le pays. L'épidémie a dévasté tout le troupeau). déveinard er. Bahtı kapalı, talihsiz, şanssız, déveine diş. Bahtsızlık, talihsizlik, şanssızlık, développement er. X. Açma (Développement d'un paquet, d'un colis, d'une pièce d'étoffe). 2. Büyüme, serpilme, gelişme (Développement d'un enfant, d'un organe). 3. îlerleme, gelişme, gelişim (Développement économique, industriel. Développement d'une religion, d'un parti). 4. İşleme, açıklama, geliştirme (Développement d'un sujet. Il est entré dans des développements inutiles). S. mat. Açındırma. 6. (Fotoğrafçılıkta filmi) Banyo etme, yıkama. 7. Geliştirme, geliştirilme (Développement d'un nouvel engin spatial). évelopper gçl. X. Kabını, zarfını açmak (Développer un colis). 2. Açmak, yaymak (Développer un coupon de tissu). 3. mat.

devers

Açındırmak (Développer une fonction. Développer une expression algébrique). 4. (Fotoğrafçılıkta) Banyo etmek, yıkamak (Développer un film, une pellicule, une photographie). 5. Geliştirmek (Développer le corps par des exercices physiques. Développer son industrie). 6. Açmak, alabildiğine yaymak (Armée qui développe ses ailes). 7. İşlemek, geliştirmek (Développer une composition). 8. Açıklamak, ayrıntılı olarak anlatmak (Il m'a développé sa pensée. Développer un plan, un argument, un projet). 9. Büyütmek, geliştirmek, ilerletmek (Développer son affaire, son commerce). § Se développer: 1. Açılmak, yayılmak (Armée qui se développe en ordre de bataille). 2. Alabildiğine genişlemek (Les méandres du fleuve se développent dans la plaine). 3, Gelişmek, serpilmek, büyümek (Plante qui se développe, une fille qui se développe). 4. Gelişmek, ilerlemek (Le pays se développe de jour en jour. Une industrie qui se développe). devenir gsz. 1. Olmak (Devenir riche, vieux, sage. Devenir professeur, général, avocat, ministre). 2. Duruma gelmek, olmak (Qu'est devenue cette personne?). 3. fels. Değişmek, gelişmek, evrim yapmak (Nous sommes, parce que nous devenons). devenir er. Oluş; oluşum, evrim (La conscience est un perpétuel devenir. Philosophie du devenir). déverbal er. dilb. Eylemden türeme ad. déverbatif er. dilb. Eylemden türeme biçimi, dévergondage er. 1. Sefihlik (Il vivait dans un dévergondage éhonté). 2. mec. Sapıklık, sapınç, dévergondé, e s. ve ad. Sefih; alın damarı çatlamış (Mener une vie dévergondée. C'est une dévergondée). dévergonder (se) İşi sefihliğe vurmak, sefih bir yaşam sürmek, dévernir gçl. Cilasını kaldırmak, parlaklığını gidermek, cilasızlaştırmak (Dévernir une table). déverrouillage er. 1. Sürgüsünü çekme, sürgüsünü açma (Déverrouillage d'une porte). 2. (Silahlarda) Kamasını, kol sürgüsünü çıkarma (Déverrouillage d'une arme à feu). déverrouiller gf/. 1. Sürgüsünü çekmek, sürgüsünü açmak (Déverrouiller une porte). 2. Kamasını, el sürgüsünü çıkarmak (Déverrouiller un canon, une arme à feu). deverse. 1. (Eski) -e doğru, yönünde. § Par-devers: Katında, önünde, "huzurunda, huzuruna (Se pourvoir par-devers le juge: Yargıç karşısına çıkmak). Par-devers soi: Kendine, kendinde (J'ai gardé par-devers moi les copies de toutes mes

dévers lettres. Il garde tous les documents par-devers lui). dévers er. 1. Eğim; meyil (Le dévers d'une pièce de bois). 2. (Virajlarda) Yolun yan yükseltisi (Les dévers d'une route). déversement er. 1. Dökme, akıtma, boşaltma (Le déversement des eaux d'un lac). 2. Yana yatış, eğrilme (Le déversement des couches géologiques). déverser gçl. 1. Akıtmak, dökmek, boşaltmak (Le lac déverse ses eaux dans la vallée). 2. Atmak, boşaltmak (L'avion a déversé des tonnes de bombes sur la ville). 3. İndirmek, boşaltmak (Les trains déversaient des flots de voyageurs). 4. Déverser qch sur, dans: Bir şeyi -e dökmek, -in üstüne boşaltmak (Il déverse son enthousiasme dans ses lettres. J'ai déversé ma colère sur lui). § Se déverser: Akmak, boşalmak (lise déverse dans le bassin). déversoir er. Savak (Déversoir d'un barrage, d'un étang). dévêtir gçl. Giysisini çıkarmak, soymak, soyundurmak (Dévêtir un enfant pour le coucher). § Se dévêtir: X. Soyunmak, giysilerini çıkarmak (On se dévêtit quand ilfait très chaud). 2. Se dévêtir de qch: -i dökmek, -den soyunmak (Les arbres se sont dévêtus de leurs feuilles). déviance diş. X. Sapma, normal yoldan ayrılma. 2. ruhb. Sapıklık; sapmışlık, sapma, déviant, e s. ve ad. 1. Sapmış, normale aykırı düşmüş. 2. ruhb. Sapık, déviateur,trice s. vead. Saptırıcı, déviation diş. 1. Sapma, yönünü değiştirme, yolundan ayrılma (Déviation d'un avion, d'un bateau, d'un rayon de lumière). 2. Eğrilme, anormal biçimde yerini değiştirme (Déviation d'un organe, de l'utérus, de la colonne vertébrale). 3. mec. Sapınç, sapma (Il est accusé de déviation doctrinale). déviationnisme er. Sapmacılık. déviationnistes, vead. Sapmaci (Lesdéviationnistes de droite et de gauche). dévidage er. Yumaklama, ipliği yumak yada çile yapma. dévider gçl. 1. İpliğini yumak yada çile yapmak, elemek (Dévider du fil, une pelote de laine). 2. Çekmek, parmaklarının arasından tane tane geçirmek (Déviderson rosaire: Tespih çekmek). § Dévider son chapelet, son écheveau: İçinde n e

varsa söylemek, yüreğim serinletmek. Dévider le jars: argo. Kaba konuşmak, argo konuşmak, dévidoir er. İplik çıkrığı, elemge, dévier gsz. 1. Sapmak, yolundan ayrılmak (La balle adévié. La doctrine a dévié). 2.Dévierdeqch:-den

432

dévitaminer sapmak, ayrılmak (Dévier de son chemin, de ses principes). 3. gçl. Saptırmak, yolundan ayırmak, başka yöne çevirmek (On a dévié la route pour effectuer des travaux. Le prisme dévie les rayons lumineux). devin, devineresse ad. Kâhin, 'bilici (Consulter un devin). § Je ne suis pas devin: Kâhin değilim ya, ne olacağını bilemem, devinable s. Önceden kestirilebilir, tahmin edilebilir. deviner gçl. 1. Bulmak, keşfetmek, önceden tahmin etmek, kestirmek (Devmer un secret, la pensée de son interlocuteur. Deviner l'avenir en consultant le marc du café). 2. Anlamak, sezmek (Je devine où il veut en venir: Ne demek istediğini seziyorum, anlıyorum). 3. Çözmek, çözümlemek (Oeudipe devina l'énigme du Sphinx). devinette 1. Bilmece (Résoudre une devinette). 2. Bulmaca (Poser, proposer une devinette). dévirer gçl. den. Ters yöne çevirmek (Dévirer le cabestan). dévirginiser gçl. Kızlığını bozmak, déviriliser gçl. Erkeksi özelliğini gidermek, kadınsılaştırmak. devis er. 1. (Eskiden) Söyleşi, »sohbet. 2. (Yapı için) Keşif defteri; ayrıntılı gider listesi (Demander, établir un devis). dévisager gçl. 1. Yüzünü tırmalamak. 2. Yüzüne dikkatle ve uzun uzun bakmak (Il dévisagea le visiteur avant de l'inviter à s'asseoir). devise diş. 1. Bir isteği özlü bir biçimde dile getiren söz yada yazı, 'istence (Plutôt souffrir que mourir, c'est la devise des hommes). 2. Yabancı para, döviz (Cours officiel des devises). deviser gsz. 1. Söyleşmek, yarenlik etmek (Nous devisions gaiement). 2. Deviser de qch: -den söz etmek (Deviser du passé). dévissage er. 1. Vidalarını sökme. 2. (Dağcılık) Kayıp düşme, dévisser gçl. 1. Vidalarını çıkarmak (Dévisser un écrou, une serrure). 2. Sökmek, açmak (Dévisser le bouchon d'un tube). 3. gsz. Ayağı kayıp düşmek. § Se dévisser la tête, le cou: Geriye bakmak için kafasını, boynunu alabildiğine çevirmek. de visu bel. Lat. Gördükten sonra, görerek (5e rendre compte de visu. Ils s'assurent de visu que la justice est observée). dévitalisation diş. Cansızlaştırma, sinirini alma (Dévitalisation d'une dent à couronner). dévitaliser gçl. Cansızlaştırmak, sinirini almak (Dévitaliser une dent). dévitaminer gçl. Vitaminsizleştirmek.

dévitrification dévitrification diş. Donuklaştırma, dévitrifier gçl. (Camı) Donuklaştırmak, buzlu yapmak. dévoiement er. (Boru, künk gibi şeylerde) Eğiklik, akıntı. dévoilement er. Örtüsünü kaldırma, ortaya çıkarma; örtüsü kalkma, ortaya çıkma (Dévoilement des mystères). dévoiler gçl. 1. Çarşaftan çıkarmak, peçesini açmak, üstündeki örtüyü kaldırmak (Dévoiler une femme, une statue). 2. Açıklamak, ortaya koymak, ortaya çıkarmak (Il a enfin dévoilé ses intentions. Dévoiler un secret, un complot, un scandale). 3. Dévoiler qch à qn: Bir şeyi birine açıklamak (Je lui ai dévoilé tous mes secrets). §Se dévoiler: 1. Örtüsünü, çarşafını çıkarmak (Une femme musulmane qui se dévoile). 2. Ortaya çıkmak, belli olmak (Le mystère se dévoile peu à peu). 3. Se dévoiler à qn: Birine açılmak, devoir gçl. 1. Borcu olmak, borçlu olmak (Devoir dix francs: On frank borcu olmak). 2. Devoir qch à: Bir şeyi -e borçlu olmak (Je ne dois rien à personne. On doit à Pasteur le vaccin contre la rage). 3. Devoir f. qch: -mesi gerekmek, -mek zorunda olmak (Je dois travailler: Çalışmam gerek, çalışmalıyım, çalışmak zorundayım). 4. Devoir à qn de f.qch: -meşini -e borçlu olmak (Je lui dois d'être en vie). S. Se devoir de f. qch: -meyi kendisi için görev bilmek (Je me dois de le prévenir). 6. Se devoir à: Kendini -e vermek, kendini -e adamak, feda etmek (Se devoir à sa patrie, à ses enfants). 7. Etre dû à qch: -den ileri gelmek, nedeni ...olmak (Sa réussite est due au hasard. Son malheur est dû à un complexe d'infériorité). § Comme il se doit: Gerektiği gibi; önceden düşünülmüş olduğu gibi. devoir er. 1. Ödev (Le professeur corrige les devoirs. Devoir du soir. Devoirs de vacances). 2. Görev (Le sentiment du devoir. Agir par devoir. Les devoirs du citoyen. Faire son devoir de citoyen). 3. ç. Saygı (Je vais lui présenter mes devoirs). § Accomplir, faire, remplir son devoir: Görevini

yapmak, yerine getirmek. Manquer à son devoir: Görevini yapmamak, savsaklamak. Rendre à qn les derniers devoirs: Birine karşı son görevini yerine getirmek, cenaze töreninde bulunmak. Se faire un devoir de f.qch: -meyi kendine görev bilmek. Se mettre en devoir de f.qch: -meye

hazırlanmak (Les femmes se mirent en devoir de » garder le foyer). Il est de mon devoir de f. qch: -mek görevimdir, dévoltage er. Voltajını düşürme; voltajı düşme, dévolter gçl. Voltajını düşürmek (Dévolter un

433

dévotion

circuit). dévolu,es. 1. Hak olarak payına düşen. 2. Dévolu à: -e düşen, -in payına düşen (C'est une lourde charge qui lui est dévolue. Succession dévolue à l'Etat, faute d'héritiers). § Jeter son dévolu sur: -e göz koymak; üzerinde hakkı olduğunu savlamak (Elle avait jeté son dévolu sur lui. Jeter son dévolu sur un territoire). dévolutif,ive s. huk. Geçirtici, aktarıcı, "intikal ettiren. dévolution^. 1. Bir kalıtın, bir hakkın başka birine geçmesi, "intikal. 2. Bir tahtın, hükümdarın ikinci karısından olan oğluna değil de ilk karısından olan kızına geçmesi, devon er. (Balık yada böcek şeklinde) Yapay balık yemi, kaşık, sinek, dévorant,e s. 1. Parçalayıp yiyen, yiyip bitiren (Bêtes dévorantes). 2. Doymakbilmez (Une faim dévorante. Une curiosité dévorante). 3. İç kemiren, yürek yakıcı (Une passion dévorante, une douleur dévorante). dévorateur, trice s. Yiyip bitirci, iç kemiren (Passion dévoratrice). dévorer gçl. 1. Yırtıp parçalayarak yemek (Le lion a dévoré sa proie). 2. Oburcasına yemek, gövdeye indirmek (lia dévoré un gigot de mouton). 3. Yok etmek, tüketmek, bitirmek (Le feu a dévoré des hectares de forêt. Les flammes ont dévoré la maison). 4. mec. Yemek, yutmak (Une entreprise qui dévore de grands capitaux. Il a dévoré toute sa fortune au jeu). 5. Bir çırpıda okuyup bitirmek (Dévorer un livre, un roman, un journal). 6. Yutmak, sindirmek, sineye çekmek (Dévorer un affront). 7. İçini kemirmek, yiyip bitirmek, rahatsız etmek (Un remords le dévore, le mal me dévorait). 8. Tutmak, engellemek, içine atmak (Dévorer se larmes). 9. argo. Okşamak. § Dévorer des yeux: Yiyecekmiş gibi bakmak (Il dévorait des yeux les belles femmes). Dévorer la chatte: argo. Kadının orasını burasını okşamak, yalamak, dévoreur, euse ad. Yiyip bitiren, çok tüketen (Cette chaudière est une dévoreuse de charbon). § Un dévoreur de livres: Kitap okumaya doymayan kimse. dévot,e s. ve ad. 1. Sofu (Il est devenu dévot en vieillissant). 2. Sofuca (Mener une vie dévote). dévotement bel. Sofuca. dévotion diş. 1. Sofuluk (La fausse dévotion). 2. Tapınma, ibadet (Faire ses dévotions). 3. Yürekten bağlılık. 4. Hayranlık (J'ai une véritable dévotion pour ce poète). § Etre à la dévotion de qn: Birine yürekten bağlı olmak, -in kulu kölesi olmak.

dévoue

434

dévoué,e s. 1. Candan; yürekten bağlı, "sadık (Une femme dévouée). 2. Dévoué à: -e bağlı, sadık (Secrétaire dévoué à son patron, domestique dévoué à une maison). 3. Özverili, "fedakâr, dévouement er. 1. Özveri, esirgemezlik, "fedakârlık (Le dévouement des soldats a sauvé la patrie. Grâce au dévouement des employés, le service a pu être assuré normalement). 2. Bağlılık, "sadakat (Il porte à son père un indéfectible dévouement). 3. Kendini verme, kendini adama (Dévouement d'un savant à son oeuvre). dévouer gçl.

Dévouer qch à: 1. -e v a k f e t m e k

(Dévouer sa vie à la science). 2. Adamak, vermek, sunmak (On dévouait aux dieux infernaux quiconque passerait le Rubicon). 3. Uğruna vermek, feda etmek. § Se dévouer: 1. Kendini bir şeyin uğruna vermek, kendini feda etmek. 2. Se dévouer â: a) Kendini -in uğruna vermek, feda etmek, kendini -e adamak (Se dévouer à la science, à la patrie), b) -e bağlanmak (Se dévouer corps et âme à une cause. Se dévouer à un maître). dévoyé,e s. Baştan çıkmış, doğru yoldan ayrılmış,

diaboliquement

şeytan! Hay Allah! (Diable, la prudence.'). § Diable incarné: Şeytanın tâ kendisi. Un bon diable: İyi a d a m . Un grand diable: Kocaman,

azman, sırık gibi adam. Un pauvre diable: Zavallının biri. Un diable de: Tuhaf, acaip (Un diable d'homme. Un diable d'affaire). La beauté du diable: Aldatıcı güzellik. Au diable: 1. Cehenneme! Cehennem olsun! Allah kahretsin! 2. Çok uzakta, cehennemin dibinde (Habiter au diable). Au diable vauvert: Çok uzakta, dünyanın bir ucunda (Demeurer au diable vauvert). A la diable: Baştan savma (Travail fait à la diable). Du diable: Çok, alabildiğine (Ilfait un froid du diable, ilfait un vent du diable). Endiablé: Çok, aşırı (Ilest paresseux en diable). C'est là le diable: İşin güç yanı burası. Ce n'est pas le diable: Kolay, pek güç bir şey değil. C'est le diable à confesser: Deveye

hendek atlatmak gibi bir şey bu. C'est le diable et son train: Karmakarışık bir iş bu, iş arap saçına döndü. Avoir le diable au corps: 1. Kabına sığmamak, tutkuların tutsağı olmak. 2. Her türlü kötülüğü yapabilecek yaratılışta olmak. Faire le diable à quatre: 1. Çok gürültü yapmak, kafa şişirmek. 2. Düzensiz, karmakarışık bir yaşam sürmek. Envoyer qn, qch au diable: Başından

yoldan sapmış (Un jeune homme dévoyé). dévoyer gçl. Baştan çıkarmak, doğru yoldan ayırmak (Dévoyer une femme). § Se dévoyer: Baştan çıkmak, doğru yoldan ayrılmak, dextérité diş. 1. El uzluğu, beceriklilik. 2. mec. Uzluk, ustalık (Manierlepinceauavecdextérité. II avait une grande dextérité à traiter les affaires délicates). dextralité diş. Sağlakhk, sağ eliyle yazma ve iş yapma,

Allahtan korkmak ne kuldan utanmak. Signer un pacte avec le diable: Şeytanla anlaşması olmak, işi gücü kötülük olmak. Se faire l'avocat du diable: Şeytanın avukatı olmak. İler tutar yanı olmayan

dextre diş. Sağ el.

şeyleri s a v u n m a k . Tirer le diable par la queue:

dextrement bel. Ustalıkla, dextrine diş. Nişasta zamkı, dextrorsum s. ve bel. Lat. Soldan sağa doğru (Fil enroulé dextrorsum). dextrose er. Glikoz. dey er. (Eskiden) Cezayir hükümet başkanı, dayı. dia (!) ünl. Atlan sola doğru yürütmek için arabacıların kullandığı bir bağınş, deh. § N'entendre ni à hue ni à dia: Laf dinlememek, ne desen kâr etmemek. L'un tire à hue et l'autre à dia: Her biri bir yana çekiyor, herkes bildiğini okuyor, diabète er. Şeker hastalığı, diabétique s. 1. Şeker hastalığına değgin (Coma diabétique). 2. ad. Şeker hastası, diabétologue ad. Şeker hastalığı uzmanı, diable er. 1. Şeytan. 2. Ağır eşya taşımaya yarayan, iki küçük tekerlekli alçak el arabası. 3. Ateş borusu. 4. Kestane yada patates pişirmeye yarayan bir çeşit çömlek, güveç. S. ünl. Hay kör

savmak, d e f e t m e k . Loger le diable dans sa bourse:

Meteliği olmamak, meteliğe kurşun atmak. Ne connaître, ne craindre ni Dieu ni diable: Ne

Geçim sıkıntısı çekmek. Le diable m'emporte, si...: -isem şeytan çarpsın, arap olayım (Le diable m'emporte si j'y comprends un mot). diablement bel. Çok, son derece (Ce travail est diablement difficile). d i a b l e r i e 1 . Büyü. 2. Yaramazlık, şeytanlık (La diablerie de cet enfant est lassante). 3. Dümen, entrika, dolap (Il y a quelque diablerie làdessous). diablesse diş. 1. Dişi şey tan. 2. Şey tan karı, cadaloz. diablotin er. 1. Küçük şeytan, şeytan yavrusu (Le diable entouré de diablotins). 2. mec. Yaramaz, şeytan gibi çocuk, şeytanın art ayağı (Qu'est-ce que ces diablotins ont encore manigancé?). diabolique s. 1. Şeytandan gelen. 2. Çok kötü, iblisçe (Une intrigue diabolique. Une ruse diabolique). 3. Şeytanca, şeytansı (Un sourire diabolique, une figure diabolique). diaboliquement bel. Şeytanca (Tu as agi diaboliquement).

diabolo

diabolo er. 1. Döndürülüp havaya fırlatılan makara oyuncağı. 2. Limonata ve bir şurup karışımı içki (Diabolo menthe). diachromie diş. (Fotoğrafçılıkta) Çift renkli işlem, diachronie diş. dilb. Artsürem, artsüremlilik, artzamanlılık. diachylon, diachylum er. Bir tür yakı. diaclase diş. coğr. Çatlak, büyük yer kırığı, diacode er. Ak haşhaş şurubu. diaconal,e s. Diyakosa değgin, papaz çömeziyle ilgili. diaconat er. Diyakosluk, papaz çömezliği, diaconesse diş. 1. (Eskiden) Papazın kimi görevlerini üzerine alan dul yada kız. 2. (Protestanlarda) Hayırsever sofu kadın, diacoustique diş. fiz. Ses yankıları bilgisi, *yankıbilim. diacre er. Diyakos, papaz çömezi, diacritique s. Ayırıcı, belirtici (Signes diacritiques). diadème er. 1. Hükümdar tacı. 2. Hükümdarlık. 3. Kadın tacı (Un diadème de fleurs). diadoque er. tar. 1. İskender'in ölümü üzerine devleti aralarında paylaşan generallerden her biri. 2. Yunan veliahdı, diagnose diş. hek. Tanılama, "teşhis usulü, diagnostic er. hk. Tanı, "teşhis (Erreur de diagnostic). § Poser un diagnostic: Tanı koymak, tanılamak. diagnostique s. Tanıya değgin, tanılamaya yardım eden, tanısal (Signes diagnostiques du cancer). diagnostiquer gçl. hek. 1. Tanımlamak, tanı koymak, "teşhis etmek (Diagnostiquer une maladie). 2. mec. Tahmin etmek, belirtilere göre bir sonuca varmak (Les experts hésitent à diagnostiquer une crise économique). diagnostiqueur er. Koyduğu tanıda pek yanılmay an doktor. diagonale s. Köşegen biçiminde, yanlamasına, verev. diagonale diş. Köşegen (Les diagonales d'un carré, d'un rectangle). § En diagonale: Yanlamasına, verevlemesine (Traverser une rue en diagonale). Lire en diagonale: mec. hlk. Üstünkörü okumak, diagonalement bel. Köşegen gibi, yanlamasına, diagonalisation diş. Köşegenleştirme. diagonaliser gçl. Köşegenleştirmek. diagramme er. 1. Diyagram, herhan'gi bir olayın değişimini gösteren grafik, "çizgi. 2. Bir çiçeğin bütün ayrıntılarım gösteren taslak, dialectal,e s. Lehçeye değgin (Forme dialectale. Variantes dialectales d'un mot). dialecte er. Lehçe. dialecticien,ne ad. 1. Eytişimci. 2. Yöntemli

435

diapason

düşünür. dialectique s. 1. Eytişimsel, diyalektik (Méthode dialectique. Matérialisme dialectique: Eytişimsel özdekçilik). 2. diş. Eytişim, diyalektik, dialectologie "Lehçebilim. dialeetologue ad. "Lehçebilimci. dialogue er. İkili konuşma, karşılıklı konuşma, diyalog, 'söyleşme, dialoguer gsz. 1. Konuşmak, söyleşmek. 2. Dialoguer avec qn: -ile konuşmak, söyleşmek (II dialoguait avec son voisin de table). 3. gçl. Söyleşme şekline sokmak (Dialoguer un roman pour le porter à l'écran). dialoguiste ad. Bir filmin diyaloglarını yazan kimse, söyleşme yazarı, dialypétale s. bitb. 1. Ayrı taçyapraklı. 2. diş. ç. Ayrıtaçy apraklılar. dialyse diş. kim. Diyaliz, bir takım cisimlerin gözenekli zarlardan geçebilmesi temeline dayanan bir çözümleme yolu. diamant er. 1. Elmas (Bijou de diamant. Diamant taillé). 2. Camcı elması, ucunda elmas parçası bulunan ve cam kesmeye yarayan alet (Diamant de vitrier, de miroitier). 3. mec. Parıltı (Le gel cède à regret ses derniers diamants). diamantaire s. 1. Elmasımsı, elmas gibi parlak (Pierre diamantaire). 2. er. Elmasçı, cevahirci. diamanté,e s. 1. Elmaslı. 2. Parıltılı, diamanter gçl. Elmas gibi parlatmak; elmaslaştırmak. diamantifère s. İçinde elmas bulunan, elmaslı (Terrain diamantifère, sable diamantifère). diamantin,es. Elmasımsı, elması andıran, diamétrale s. geom. Çapla ilgili, çapa değgin (Ligne diamétrale). diamétralement bel. Taban tabana, bütünüyle (Des idées diamétralement opposées). diamètre er. Çap (Le diamètre est le double du rayon. Le diamètre d'un arbre, d'une courbe). diane diş. ask. Kalk borusu (La diane chantait dans les cours des casernes). diantre ünl. 1. Hay Allah, vay canına! (Diantre, que c'est cher!). 2. s. Görülmemiş, tuhaf (C'est un diantre d'homme). diantrement bel. Çok, son derece (llestdiantrement intelligent). diapason er. 1. Bir kimsenin yada bir çalgının verebildiği perde perde seslerin topu, ses merdiveni. 2. fiz. Diyapazon, titreştirilince ana seslerden birini vermek üzere yapılan iki kollu küçük bir çelikalet. 3. mec. Düzey, "seviye. § Etre au diapason de: -in düzeyinde olmak. Se mettre au diapason de: -e ayak uydurmak, -e uymak, -in

diaphane

436

düzeyine inmek, diaphane s. 1. Yan saydam (Une porcelaine diaphane). 2. Duru, pırıl pırıl, "berrak (Eau diaphane, des mains diaphanes). diaphanéité diş. 1. Yan saydamlık. 2. Duruluk, pırıl pırıllık, "berraklık, diaphorèse diş. Terleme, çok terleme, diaphorétique s. 1. Terletici, ter söktürücü (Médicament diaphorétique). 2. er. Terletici ilâç. diaphragmatique s. Diyaframa değgin, diaphragme er. 1. anat. Diyafram kası. 2. Burun boşluğunu ikiye ayıran çeper, burun direği. 3. bitb. fiz. Diyafram. 4. (Televizyon, sinema) Işık düzengeci. diapositive diş. (Gösterimde kullanılan) Saydam resim, diyapozitif (Passer des diapositives en couleur. Classeur pour diapositives). diapré,e s. 1. Alacalı (Etoffe diaprée, papillon diapré). 2. diş. Bir tür erik. diaprer gçl. 1. Alacalamak, alacalı bulacalı yapmak. 2. Süslemek, renklendirmek (Les fleurs diaprent les prés au printemps). Se diaprer de: -ile süslenmek, renklenmek, diaprure diş. Alacahlık, süslülük (La diaprure des prés au printemps). diarrhée diş. Sürgün, ishal. § Avoir la diarrhée: İshal olmak. diarrhéique s. 1. Sürgüne değgin, ishalle ilgili. 2. ad. İshalli, ishali olan. diascope er. Saydam resim göstericisi, diaspora diş. Belli bir soydan kişilerin zorla başka yerlere dağıtılması, "tehcir; başka yerlere dağılma, göç (Diaspora tchèque, diaspora juive). diastase diş. Diyastaz; nişastayı dekstrin ve maltoz haline getiren, tükürükte ve pankreasın salgısında bulunan bir maya. diastole diş. biy. (Yürekte, damarlarda) Gevşeme, diathermane s. Isıgeçirici (Le mica est diathermane). diathemanéité diş. Isıgeçirirlik. diathèse (frj. Sayrılığa anıklık, "hastalığa istidat, diatomées diş. ç. bitb. Diyatomeler, diatomique s. İki atomlu (Molécule diatomique). diatribe diş. 1. Çok sert eleştiri, tartaklama, saldırma (Il s'est lancé dans une longue diatribe contre cet auteur). 2. Yergi, taşlama, "hicviye, dichotome s. Çift çatallı, "ikikollu (Tige dichotome). dichotomie l.mant. Kavramların kapsamlarını ikiye böle böle yapılan bir çözümleme yöntemi. 2. bitb. Çift çatallanma. 3. (Aya) Dördün, "terbi. 4. argo. hek. Ücret paylaşması, dichotomique s. Her defasında ikiye bölünen, ikiz

diète bölümlü (Classification dichotomique de Lamarck). dichroïsme er. fiz. Renk değişirliği. dicline s bitb. Erkeklik ve dişilik organları ayn çiçeklerde bulunan, *ikiyataklı. dicotylédone s. bitb. 1. İki çenekli, çift çenekli. 2. diş. Çift çenekli bitki, dictante er. 1. bitb. Geyikotu. 2. mec. Merhem, dictateur er. 1. Olağanüstü yetkili başkan, diktatör (César, dictateur à vie. Hitler fut un dictateur tristement célèbre). 2. Zorba, "buyurgan. § Faire le dictateur: Diktatörlük yapmak, dediği dedik olmak, buyurganlık etmek, dictatoriale s. 1. Diktatörlüğe değin (Régime dictatorial). 2. Zorbaca, buyurganca (Parler sur un ton dictatorial). dictature Diktatörlük, 'buyurganlık. dictée diş. 1. Zorlama (Parler, agir sous la dictée des circonstances). 2. Söyleyip yazdırma, yazdın. 3. Yazdırılan parça; "imlâ, *yazım (Il a trois fautes dans sa dictée. Corriger la dictée). dicter gçl. 1. Dicter qch à qn: Birine bir şeyi söyleyip yazdırmak (Dicter une lettre à son secrétaire). 2. Dicter qch à qn: Birşeyi birine zorla benimsetmek, zorla kabul ettirmek (Je lui ai dicté mes conditions). diction diş. 1. Sözcükleri seçip sıralama. 2. Okuma yada söyleyiş biçimi, *söylem (Cet acteur a une bonne diction). dictionnaire er. 1. Sözlük (Chercher un mot dans le dictionnaire). 2. Söz dağarcığı (Le dictionnaire d'une personne. lia un riche dictionnaire). 3. mec. Her şeyi bilen kimse, ayaklı kütüphane (C'est un vrai dictionnaire, c'est un dictionnaire vivant). dicton er. Özdeyiş; atalar sözü değerinde halk sözü. didactiques. 1. Öğretici, öğretimle ilgili (Ouvrages didactiques). 2. Bilimsel, teknik (Un terme didactique. Il a une façon didactique de s'exprimer). 3. diş. Öğretme sanatı, didactyles. hayb. Çift parmaklı, didelphes er. ç. hayb. Karmtorbalilar. dièdre s. ve er. geom. İki yüzeyli, iki düzlemli (şekil). diélectriques, ve er. Elektrik geçirmez (madde), diérèse diş. dilb. Birikili ünlüyü parçalarına ayırma, ikilenme, dièse diş. müz. Diyez, diesel er. Dizel motoru. diésergçl. müz. Diyezkoymak (llfautdiéserlesfa). diète diş. 1. Diyet meclisi (Luther comparut devant la diète de Worms). 2. Perhiz (Diète lactée, diète végétale). § Faire diète: 1. Perhiz yapmak. 2. Aç karnına durmak, hiçbirşeyyememek. Mettre qnà

diététicien la diète: Perhize tabi tutmak, perhize sokmak (Le médecin l'a mis à la diète). diététicienne ad. Perhiz uzmanı, diyet uzmanı, diyetçi. diététique s. 1. Perhize değgin (Régime diététique). 2. diş. Perhiz bilgisi, dieu er. 1. (Büyük harfle) Tanrı, Allah (Dieu est grand). 2. (Küçük harfle) İlah,tanrı (Les dieux de l'antiquité). 3. En kutsal şey, en değerli şey, tanrı (L'argent est son dieu). § Le fils de Dieu: İsa. La mère de Dieu: Meryem. Le royaume de Dieu: Cennet. Homme de Dieu: Din adamı, papaz. Le Bon Dieu: Allah baba. Les dieux de la terre: Krallar, hükümdarlar. A la grâce de Dieu: Tanrının yardımıyla. Grâce à Dieu: Tanrı aşkına, Allah rızası için. Dieu vous aide!: Tann yardımcınız olsun. Dieu vous bénisse!: Tanrı sizi korusun. Dieu vous entende!: Tanrı ne muradınız varsa versin. Que Dieu m'en garde! Allah saklasın. Dieu me damne: Gözüm kör olsun, Allah belâmı versin. Dieu merci: Tanrıya şükür. Plût à Dieu: İnşallah, Allah kısmet ederse. Dieu soit loué: Tanrıya şükür. A Dieu ne plaise!: Allah göstermesin. Mon Dieu! Bon Dieu! Grand Dieu!: Tanrım! Aman Yarabbi! Tanrım sen bilirsin! Nom de Dieu! Bon Dieu! Dieu de Bon Dieu! Hay Allah kahretsin. A- Dieu-vat: Tanrıya emanet ol, hoşça kal, yolun açık olsun. Croire en Dieu: Tanrıya inanmak. Donner à qn le bon dieu sans confession: Pek masum görünüşlü olmak, yere bakan yürek yakan olmak. N'avoir d'autre dieu que: ... Tek taptığı şey... olmak, -den başka tanrısı olmamak (Iln'a d'autre dieu que l'argent). Etre beau comme un dieu: Çok güzel olmak. Faire de qch son dieu: -e Allah gibi tapmak, çok önem vermek. Jurer sur ses grands dieux: Yemin billah etmek. Recommander son âme à Dieu: Ölmek üzere olmak. Ce que femme veut, Dieu le veut: Kadının dediği olur. L'homme propose Dieu dispose: İstemesi senden vermesi Allahtan. A brebis tondue Dieu mesure le vent: Garip kuşun yuvasını Allah yapar. diffamant,e s. Lekeleyici, karalayıcı, küçük düşürücü (Paroles diffamantes). diffamateur, trice s. vead. Kara çalıcı, iftiracı, diffamation diş. Kara çalma, iftira, lekeleme, hakaret (La diffamation est punie par la loi. Il ne faut prêter aucune attention à ces diffamations). diffamatoire s. Kara çalma amacını güden; küçültmeye, lekelemeye çalışan (Allégations diffamatoires, pamphlets diffamatoires). diffamergf/. Kara çalmak, iftira etmek, lekelemek, çamur sıçratmak (Diffamer injustement un

437

différer honnête homme). différé,e s. Sonradan yapılan, sonradan verilen (Crédit différé. Emission différée de télévision). différemment bel. Başka türlü, "farklı (Je ne suis pas de votre avis, je pense différemment). différence diş. 1. Ayrım, fark (Différence d'âge, de caractère, de classe, de poids, de longueur. Ily a une grande différence de prix entre ces deux articles). 2. Artıktık, arta kalan, gerisi (Voilàdéjà mille francs, vous payerez la différence). Différence en moins: Eksik, noksan. Différence en plus: Artık, fazla. §A la différence de: -in tersine ( Elle est intelligente à la différence de sa mère). A la différence que...: Şu ayrımla ki... Faire la différence, faire une différence: Anlamak, sezmek, kavramak (On peut lui servir du veau pourduporc, il ne fait pas la différence). Faire des différences: Ayrım yapmak, fark gözetmek (Ilfait des différences entre ses enfants). différenciation diş. 1. Değişme, "farklılaşma. 2.

Ayırt etme. 3. dilb. Ayrımlaşma, différencier gçl. 1, Ayırdetmek (Les détails qui permettent de différencier deux espèces botaniques voisines). 2. Différencier qch de qch: Bir şeyi -den ayırdetmek. § Se différencier: 1. Değişmek, farklı olmak (Les cellules se différencient). Se différencier de: a) -den ayrı olmak, farklı olmak (Fontenelle se différencie profondément des écrivains frivoles), b) -den ayırdedilmek (Les joueurs ont revêtu un maillot rouge pour se différencier de leurs adversaires). différend er. Anlaşmazlık, uyuşmazlık, "ihtilaf (Régler un différend). § Avoir un différend avec qn: Biriyle aralarında bir anlaşmazlık olmak. Etre en différend avec qn: Biriyle arası bozuk olmak, biriyle anlaşmazlığı olmak. Partager le différend: Ara bulmak, différent, e s. 1. Değişik, ayrı, "farklı (Des idées différentes, caractères différents). 2. Ayrı yaradılışta, ayrı nitelikte (Si nous n'étions pas tellement différents, nous ne nous entendrions pas si bien). 3. ç. Birçok, ayrı ayrı, türlü türlü, (Différentes personnes me l'ont dit). différentiel, le s. 1. mat. Ayrımsal, diferansiyel, "tefazulî (Le calcul différentiel). 2. mek. Bir çarka iki devinimin toplamını yada ayrımını veren mekanizma, diferansiyel (Mouvement différentiel). 3. (Motorlu araçlarda) Diferansiyel, dönemeçlerde otomobilin iki arka tekerleğinin aynı hızla dönmesini sağlayan dişli aygıt, différer gçl. 1. Ertelemek, başka zaman bırakmak, geciktirmek (En raison du mauvais temps, il a différé son voyage. Différer un paiement, une

difficile

438

affaire, unexamen). 2. Différer def. qch, à f.qch: -meyi geciktirmek. 3. gsz. Değişik olmak, ayrı olmak, "farklı olmak (La notion d'honneur diffère suivant les pays. Ces deux frères diffèrent par leurs caractères). 4. Ayrı düşüncede olmak, başka düşünmek (Lui et moi, nous différons totalement sur cette question). S. Différer de qch: -den farklı olmak, -den ayrı olmak (Son opinion diffère profondément de la mienne). difficile s. 1. Güç (Travail difficile, entreprise difficile, question difficile). 2. Karışık, çözülmesi güç, sıkıntılı (Un problème difficile). 3. Anlaşılması güç, kapalı (Un auteur difficile, un style difficile). 4. Çetin, tehlikeli (Un chemin difficile, un virage difficile). 5. Kötü, berbat (La situation est difficile. Une position difficile). 6. Güç beğenir, "müşkülpesent (Une femme difficile; il est difficile sur les repas). 7. Geçimsiz, hırçın (Un enfant difficile, un caractère difficile). 8. Difficile à f.qch: -mesi güç (Un problème difficile à résoudre). 9. er. İşin güç yanı, güçlük (Le difficile, c'est de prendre au sérieux une telle chose). § Faire le difficile, faire la difficile: Güçlük çıkarmak, güç beğenirlik etmek, müşkülpesentlik etmek (Elle fait toujours la difficile. Il ne doit pas faire le difficile). Il est difficile de f.qch -mek güçtür (Il est difficile de réussir). difficilement bel. Güçlükle (Je gagne difficilement ma vie). difficulté diş. 1. Güçlük (Difficulté d'un travail, d'une entreprise, d'un métier). 2. Sıkıntı (Difficultés matérielles, financières). 3. Anlaşılması güç nokta, yapılması güç şey (Les difficultés d'un auteur, d'un compositeur). § Avoir de la difficulté à f.qch: -mekte güçlük çekmek (J'ai de la difficulté à comprendre le problème). Etre en difficulté: Güç durumda olmak, başı dertte olmak, sıkıntıda olmak. Faire des difficultés: Güçlük çıkarmak, işi yokuşa sürmek (Il n'a pas fait de difficultés pour venir). Mettre qn en difficulté: Birini güç duruma düşürmek, sıkıntıya sokmak. Soulever des difficultés à qn: Birine güçlük çıkarmak (Tu lui soulèves toujours des difficultés). difficulteux, euse s. 1. Güçlük çıkaran (Un homme difficulteux, un esprit difficulteux). 2. Güçlüklerle dolu (Un problème difficulteux). diffiuence diş. Dağılma, yayılma, kollara ayrılma (Diffluence d'un fleuve). diffluent, e s. Dağılan, yayılan, dökülen (Tissus diffluents). difforme s. Biçimsiz (Un visage difforme, un corps

digital difforme). difformité Biçimsizlik (Difformitéd'un visage). diffraction diş. fiz. Kırınım, kırınma, "tekâsür. diffus, es. 1. Yaygın (Douleurdiffuse) 2. Dağınık, kopuk kopuk (Idées diffuses) 3. fiz. Yayınık (Lumière diffuse). diffusément bel. 1. Dağınık bir biçimde, kopuk kopuk (Parler, écrire diffusément). 2. Kapalı bir biçimde, pek açık seçik olarak değil (Entrevoir diffusément une solution). diffuser gçl. 1. Yaymak (Diffuser une nouvelle, des idées. La lampe diffuse une lumière pâle). 2. Yayımlamak (La radio a diffusé son discours. Les haut-parleurs diffusaient sans cesse des appels au calme). 3. Dağıtmak, dağıtımını yapmak (Editeur qui diffuse des livres). fiz. Yayındırmak. diffuseur er. 1. Pancarın şekerli özsuyunu çıkaran aygıt. 2. Bir motorun karbüratöründe akaryakıtın püskürtüldüğü kısım. 3. Elektrik dalgalarını ses dalgaları haline sokan aygıt. 4. Işığı yayındıran yarısaydam aygıt, »yayındırıcı. 5. Dağıtımcı, dağıtıcı (Cet éditeur est le diffuseur de nos livres). diffusion diş. 1. Yayılma, dağılma (Diffusion des gaz). 2. fiz. Yayınma, yayındırma, 3. Yayım, yayımlama (Diffusion d'un programme par la radio. Diffusion d'une information). 4. Dağıtım (Diffusion des ouvrages en librairie). digérer gçl. 1. Sindirmek, "hazmetmek ( On digérait en bavardant. Digérer un repas). 2. mec. İyice sindirmek, kendine mal etmek (Digérer une pensée, un livre). 3. Katlanmak, dayanmak, sineye çekmek f Digérer un affront. Je ne peux pas digérer son arrongance). 4. gsz. Hafif ateşte pişmek. § Se digérer: 1. Sindirilmek. 2. İyice kavranmak. 3. Katlanılmak, dayanılmak, digest er. 1. Kitap yada makale özeti. 2. Belirli sürelerle çıkan ve kitap yada makale özetlerini kapsayan dergi, digeste er. (Eski Romada) Yasalar dergisi, digeste s. Sindirilmesi kolay, kolay sindirilir (Un plat digeste). digesteur er. Basınçlı tencere, digestibilité diş. Sindirimlilik, koya sindirilirlik. digestible s. Sindirimli, sindirimi kolay, kolay sindirilir (Un aliment digestible). digestif, ive s. 1. Sindirime yardım eden. 2. Sindirime değgin, sindirimle ilgili, *sindirimsel (Trouble digestif). 3. er. Sindirim kolaylaştıran içki, likör ( Prendre un digestif) § Appareil digestif: Sindirim aygıtı, digestion diş. Sindirim, "hazım (Ilprend despillules pour faciliter la digestion). digital, e s. Parmağa değgin (Empreinte digitale:

digitale Parmak izi. L'examen des empreintes digitales permet de découvrir les malfaiteurs). digitale diş. bitb. Yüksükotu. digitaline diş. Kalp sayrılıklarında kullanılan bir ilaç, dijitalin, yüksükotu özü (La digitaline est un poison violent). digité,e s. Parmak biçiminde, parmak gibi(Feuilles digitées). digitiforme s Parmak şeklinde, digitigrade s. hayb. 1. Parmaklarına basarak yürüyen (Carnassiers digitigrades). 2. ç. ad. Kedi köpek gibi parmakları üstüne basarak yürüyen hayvanlar. dignes. 1. Değer, değimli, yaraşır, yaraşık, lâyık. 2. Digne de: -e ıdeğcr, -e yaraşır, -e lâyık (Un film digne d'éloges. Un tel geste ne serait pas digne de vous). 3. Saygın, saygıdeğer, onurlu, namuslu (Il est resté très digne dans son malheur. Une femme digne). 3. Ciddi, ağırbaşlı; vakur (Il a un air très digne). dignement/;?/. 1. Gereğince, gerektiği gibi,yakışan biçimde (Il a été dignement récompensé). 2. Ağırbaşlılıkla, saygıdeğer bir biçimde (Il agit toujours dignement). dignitaire er. Yüksek orunlu kimse, ulu kişi. dignité diş. 1. Onur, "haysiyet (Respecter la dignité humaine). 2. Saygınlık, saygıdeğerlik, "vekar (Perdre sa dignité). 3. Kendine saygı, özsaygı (II manque de dignité). 4. Ağırbaşlılık (lia gardé son calme avec dignité). 5. Yüksek orun, büyük bir görev (Il méprise les dignités. Il a été élevé à la dignité de grand-croix de la Légion d'honneur). digression diş. Konu dışı söz yada yazı (Les digressions trop longues rompent l'unité du sujet). 2. gökb. Bir gezegenin güneşten uzaklaşması. digue diş. 1. Büğet, bent (Digues fluviales). 2. mec. Engel (Le flot accumulé, renversant toutes les digues du devoir et de la loi. Mettre une digue à l'ambition). 3. Mendirek. § Etre en digue-digue: argo. Şaşırıp kalmak, afallamak. Tomber en digue: argo. Bayılmak, diktat er. Al. Zorla kabul ettirilen şey, 'buyurma, "dikta. dilacération diş. Yırtma, parçalama, paralama, dilacérer gçl. Yırtmak, parçalamak, paralamak, dilapidateur, trice s. vead. 1. Savurgan, har vurup harman savuran, müsrif (Dilapidateur des finances publiques). 2. Aşırıcı, "muhtelis. dilapidation diş. 1. Savurganlık, har vurup harman savurma, "israf (Dilapidation d'un héritage, d'une fortune). 2. Aşırma, aşırttı, "ihtilas (Il était accusé de dilapidation des deniers publics). dilapider gçl. 1. Saçıp savurmak, har vurup harman

439

diligence savurmak, israf etmek (Dilapider un héritage, une fortune). 2. Aşırmak, çalmak, ihtilas etmek (Dilapider les fonds de la société). dilatabilité diş. fiz. Genişleyebilirlik; genleşebilirlik, genleşirlik (Dilatabilité des gaz). dilatables, fiz. Genişleme özelliği olan,genleşebilir (Les corps dilatables sous l'effet de la chaleur). dilatateur, trice s. 1. fiz. Genleştirici. 2. er. hek. Genişletici (cerrah aleti), dilatation diş. 1. fiz. Genleşme, genleştirme (Dilatation des gaz, d'un solide). 2. Genişleme, hacmini büyütme, şişme (Dilatation d'un ballon, d'un pneu qu'on gonfle). 3. mec. Ferahlık, iç açılması. dilater gçl. l.fiz. Genleştirmek (Dilater un métal, un gaz, un liquide). 2. Genişletmek, büyütmek (Dilater un tuyau, la pupille de l'oeil). 3. Ferahlandırmak, sevince boğmak (Cette bonne nouvelle lui dilata le coeur. Une plaisantrie qui dilate la rate). § Se dilater: 1. Genleşmek (Les rails se dilatent au soleil). 2. Ferahlamak, oh demek (Son coeur se dilata de joie). § Se dilater les poumons: Derin derin soluk almak, ciğerlerini hava ile doldurmak. Se dilater la rate: Bol bol gülmek. dilatoire s. huk. 1. Dâvayı uzatıcı, savsaklayın; ertelemeyi gerektiren (Les nuınoeuvres dilatoires de l'opposition ont fait reporter le vote au lendemain). 2. Oyalayıcı, kaçamak (Ils'en est tiré par une réponse dilatoire). dilection diş. Temiz sevgi, içten sevme (La dilection du prochain). dilemme er. mant. ikilem, "kıyası mukassim (Comment sortir de ce dilemme? La culpabilité de Dreyfus, ou bien l'infamie de l'état-major: voilà dans quel dilemme imbécile on a renfermé ces officiers). dilettante ad. "Özengen, amatör, hevesli (On a besoin ici de travailleurs et non de dilettantes). § En dilettante: Özengen olarak, "amatörce (Faire un travail en dilettante ). dilettantisme er. 'Özengenlik, "amatörlük, "hevesi ilik (Ilfait de la peinture par dilettantisme). diligemment bel. Özenle, özene bezene, diligence diş. 1. Özen, dikkat. 2, (Eskiden) Yolcu arabası (Conducteur de diligence. Prendre une diligence). 3. Çabukluk, acele, "sürat (Quelle diligence! En quelques minutes le travail est accompli). § A la diligence de: huk. -in isteği üzerine. En diligence: Çabucak, hemen (Partez en diligence). Faire diligence: Acele etmek, çabuk olmak (Faites diligence afin que nous puissions transmettre la marchandise dans les délais).

diligent diligent, e s. 1. Özenli, dikkatli (Une femme diligente, un travail diligent). 2. Eli çabuk, becerikli, hamarat (Une ménagère diligente). diluer gçl. 1. Yoğunluğunu azaltmak, sulandırmak (Diluer un alcool, un liquide, un sirop). 2. mec. Yaymak, uzatmak (Diluer un discours. Il a dilué son exposé sur plusieurs heures et il a ennuyé son auditoire). § Se diluer: Sulanmak, yoğunluğu azalmak (Le sirop se dilue dans l'eau). dilution diş. 1. Yoğunluğunu azaltma, sulandırma (Remuer un mélange pour faciliter la dilution). 2. Sulandırılmış sıvı. diluvial, e s. yerb. Dördüncü çağa, buzul çağına değgin. diluvien, ne s. 1. Tufana değgin (Epoque diluvienne, eaux diluviennes). 2. Tufanı andıran, sel gibi (Pluie diluvienne). diluvium er. Lat. yerb. Dördüncü çağın birinci bölümü, buzul çağı. dimanche er. Pazar günü. § Habits, vêtement du dimanche: Yabanlık giysi. Chauffeur du dimanche: Acemi şoför. Peintre du dimanche: Özengen ressam, dîme diş. Eskiden ürün vergisi olarak verilen ondalık, "aşar (Payer la dîme, les dîmes des blés, du vin). § Prélever une dîme sur qch: -in bir miktarını haksız olarak almak, -den baç almak, dimension diş. 1. Boyut (Espace à une dimension, à deux dimensions, à trois dimensions). 2. Ölçü (Prendre les dimensions d'un meuble). 3. Önem, boy (Une erreur de cette dimension coûte cher. Comment a-t-il pu commettre une sottise de cette dimension?). 4. Ana nitelik, anlamlı ve özlü nokta (La révolte est une des dimensions essentielles de l'homme). § A la dimension de: ölçüsünde, -e göre (Faire faire une bague à la dimension du doigt). dimensionnel, le s. Boyuta değgin, boyutsal (Caractéristiques dimensionnelles d'un objet). dimensionner gçl. Boyutlarım hesaplamak; boyutlandırmak. diminuendo bel. müz. Ses yükseldiğini gitgide indirerek, diminuendo, diminuer gçl. 1. Kısaltmak (Ce rideau traîne par terre, ilfaut le diminuer). 2. Azaltmak, eksiltmek, kısmak (Diminuer lesfrais; diminuer la vitesse). 3. Düşürmek, indirmek (Diminuer les prix). 4. Küçültmek, küçük düşürmek, karalamak (Il prend plaisir à diminuer autrui). 5. Ücretini düşürmek (Diminuer un salarié). 6. gsz. Azalmak, düşmek, inmek (Les réserves de charbon diminuant. Les prix diminuent, lachaleur diminue, sa colère a diminué; son crédit commence à diminuer). 7. gsz. Diminuer de: -si küçülmek,

440

dinosaure azalmak (Diminuer de volume, de longueur, de largeur, de hauteur, de grosseur). diminutif, ive s. dilb. 1. Küçültmeli (Suffixe diminutif qu'on ajoute auradical). l.er. Küçültme eki; küçültmeli hal (Tablette est le diminutif de table). diminution diş. 1. Düşürme, azaltma, indirme (Décider une diminution des heures de travail). 2. İndirim (Obtenir une diminution sur le prix de la main-d'oeuvre). 3. Düşme, azalma (Diminution des forces, de l'énergie). dimorphes. İki ayrı biçim alabilen, çift biçimli (Les fourmis femelles sont dimorphes). dimorphisme er. İki ayrı biçim alabilme, çift biçimlilik. dinanderie diş. Tunç eşya, pirinç eşya (Chandeliers de dinanderie). dinandier er. Tunç eşya yapıcısı, dinar er. 1. (Eskiden) Arap altım. 2. Dinar; Yugoslav, Tunus, Cezayir parası, dînatoire s. Yemek yerini tutan (Goûter dînatoire). dinde diş. 1. Dişi hindi (DindedeNoël, dinderôtie). 2. mec. Aptal kadın, kaz kafalı kadın, dindon er. 1. Hindi, baba hindi (Se pavaner, se rengorger comme un dindon: Hindi gibi kabarmak). 2. mec. Aptal adam, enayi. § Etre le dindon de la farce: 1. Kabak -in başına patlamak. 2. Alemin maskarası olmak, dindonneau er. Hindi palazı, dindonner gçl. Aldatmak, enayi yerine koymak (Elle dindonne son mari). dîner gsz. 1. (Eskiden) Öğle yemeği yemek. 2. Akşam yemeği yemek (Il m'a invité à dîner). § Qui dort, dîne: Uyku da bir gıdadır, dîner er. 1. (Eskiden) Öğle yemeği. 2. Akşam yemeği (Nous prenons le dîner à huit heures). dînette diş. 1. Çocukların yemek oyunu. 2. Çerez, hafif yemek, Allah ne verdiyse yenen yemek (Prendre la dînette). dîneur, euse ad. Sofrada bulunan (kimse), dingo er. hayb. Dingo, Avustralya'da yaşayan, tilkiyi andıran bir etobur. Avustralya yabanköpeği. dingos, ve er. tkz. Deli, kaçık (Tu es complètement dingo). dingue s. ve ad. argo. Deli, kaçık, zıpır (Elle est un peu dingue. Il faut l'envoyer chez les dingues). dinguergsz. tkz. Düşmek (J'eus unéblouissement et m'en allai dinguer au pied d'un marronnier). § Envoyer dinguer: argo. Başından savmak (Je l'ai envoyé dinguer). dinguerie diş. Delilik, kaçıldık, zıpırlık, dinosaure er. Dinozor, dev sürüngen.

dinosauriens

441

dinosauriens er. ç. Dev sürüngenler takımı, taşıl sürüngenler takımı, dinothérium er. Bir tür taşıl memeli, diocésain, e s. Piskoposluğa değgin, diocèse er. Piskoposluk, diode diş. "Işıtaç, diyot. dioïque s. bitb. İkievcikli. dionée diş. bitb. Sinekkapan, dionysiaque s. 1. (Eski Yunanda) Şarap tanrısı Baküs'e değgin (Le culte dionysiaque). 2. er. ç. İlkbahar ve sonbaharda Baküs adına düzenlenen şenlikler, kutlanan bayramlar. 3. s. Esin ve coşku ile ilgili (Si la poésie est dionysiaque par ses origines, elle est apollinienne dès qu'elle est poésie). dioptrie diş. fiz. Diyoptri; bir metrelik bir odak uzaklığı olan bir merceğin gücü. dioptriques. vediş.fiz. l.s. Işığın kırılma konusu ile ilgili (Instrument dioptrique, système dioptrique). 2. diş. Fiziğin, ışık kırılması konusunu işleyen bölümü. diorama er. Karanlıkta seyrettirilen bir tür ışık oyunu. diorite diş. yerb. Diyorit, derinlik kayacı, dipétale diş. bitb. İkitaçyapraklı. diphasé, es. fiz. İki fazlı, "ikievreli. diphtérie diş. hek. Kuşpalazı, difteri, diphtérique s. 1. Kuşpalazına, değgin (Sérum diphtérique). 2. ad. Kuşpalazlı, difterili (hasta), diphtongaison diş. dilb. İkili ünlüleşme, diphtongue diş. dilb. İkili ünlü, tek hece halinde çıkarılan iki ünlü, diftong, diphtonguer gçl. dilb. İkili ünlüleştirmek. diplodocus er. İkinci zamanda yaşamış bir dev sürüngen. diplomate er. 1. Diplomat (Le diplomate représente son gouvernement auprès de l'étranger). 2. Bir tür pasta. 3. s. ve ad. Kurnaz, usta, becerikli (Ils'est montré très diplomate dans cette circonstance délicate). diplomatie dif 1. Diplomatlık (C'est à la diplomatie de résoudre le différend). 2. mec. Kurnazlık, beceriklilik, ustalık (Il a fallu beaucoup de diplomatie pour l'amener à renoncer à son projet). 3. Hariciyecilik, hariciye mesleği (Il s'est engagé dans la diplomatie). diplomatique s. 1. Diplomatlığa değgin (Mission diplomatique. Ce pays a rompu ses relations diplomatiques avec son voisin). 2. Ustaca, becerikli, kurnazca (Une réponse diplomatique. Son intervention n'était pas diplomatique). diplomatiquement bel. 1. Diplomatça. 2. Ustaca, kurnazca (Agir diplomatiquement).

dire diplôme er. 1. İmtiyaz beratı. 2. Diploma (Obtenir un diplôme. Il n'a aucun diplôme. Diplôme d'études supérieures). 3. Diploma sınavı (Passer un diplôme, se présenter à un diplôme). diplômé, e s. ve ad. Diplomalı; mezun (Infirmière diplômée. Les diplômés de la Faculté des Lettres). diplômer gçl. -e diploma vermek ; mezun etmek (Le jury les a tous diplômés). diplopie diş. hek. Çift görme hali. dipneustes er. ç. hayb. Çift-akciğerliler. dipodidéser. ç. hayb. Arap-tavşamgiller. diprotodontes er. ç. hayb. İki ön-dişliler. dipsadidés er. ç. hayb. Susatangiller. dipsomanes. vead. İçkiye kanmaz (hasta), dipsomanie diş. İçkiye kanmazlık hastalığı, diptère s. ve ad.l. hayb.Çifte kanatlı, iki kanatlı. 2. Çevresi çift sıra sütunlu Yunan tapmağı, diptyque er. Menteşeli iki levha halinde tablo, iki kanatlı tablo, dire gçl. 1. Söylemek, demek (Dire la vérité. Dire oui, dire non, dire bonjour, dire au revoir, dire des bêtises, dire la même chose, dire le contraire. Il dit qu'il est malade. J'ai quelque chose à vous dire. Il dit ce qu'il pense). 2. Dire qch à qn: Birine bir şey söylemek (Je lui ai dit la vérité. Tu l'as dit à tout le monde). 3. Dire à qn de f.qch: Birine -meşini söylemek, salık vermek, buyurmak (Je lui ai dit d'attendre). 4. Dire qch de: Hakkında... düşümek, konusunda... demek (Que dites-vous de celle histoire? Que diriez-vous d'un voyage à Istanbul?). S. Açıklamak, açığa vurmak, dile getirmek ( Dire ses idées, ses projets, sonopinion). 6. Önermek, bildirmek (Dites votre prix). 7. Anlatmak, söylemek (Je vais vous dire toute l'aventure. Dites-moi comment cela s'est passé). 8. Önceden haber vermek (Dire l'avenir). 9. Galiba... olmak,... sanmak,... gibi görünmek ( On dirait qu'il vient chez nous. On dirait un fou). 10. Okumak, "inşad etmek (Dire un poème, dire des vers). 11. (Dinsel anlamda) Okumak, yapmak, çekmek (Dire la messe, dire ses prières, dire son chapelet, dire son bréviaire). 12. Yazmak, bildirmek (Je vous ai dit dans ma lettre que je ne viendrai pas. Que dit Larousse à ce sujet?). 13. Göstermek (Horloge qui dit l'heure exacte). 14. Anlamlı olmak (Son silence dit beaucoup). 15. Hoşuna gitmek (Est-ce que cela vous dit?). 16. -için bir anlam taşımak (Cela ne lui dit rien). § Se dire: 1. Kendi kendine söylemek, içinden demek (Je suis perdu, se dit-il). 2. Birbirine demek, söylemek (Ils se sont dit bonjour). 3. Denmek, söylenilmek (Cela ne se dit pas). 4. Kullanılmak, söylenilmek (Cette expression ne se dit plus). 5.

dire

442

Kendisinin .... olduğunu savlamak, ileri sürmek (ilse dit notre ami). § Avoir à dire sur qch, à qch: -e itirazı olmak, -e karşı söyleyecek bir çift sözü olmak (Avez-vous quelque chose à dire à cela. J'a vais beaucoup à dire là-dessus). Avoir son mot à dire: Söyleyecek sözü olmak. Dire à qui veut l'entendre: Önüne gelene söylemek. Dire des blagues: Palavra atmak, uydurup uydurup söylemek. Dire la bonne aventure: Fala bakmak. Dire le fin mot: Baklayı ağzından çıkarmak. Dire pis que pendre: Öldürmekten beter sözler söylemek, zehir gibi laflar etmek. Dire à qn ses quatre vérités: Birine ne mal olduğunu yüzüne söylemek. Dire du bien de qn: Birinin hakkında iyi şeyler söylemek, lehine konuşmak. Dire du mal de qn: Birinin hakkında kötü şeyler söylemek, aleyhinde konuşmak. En dire long: Pek anlamlı olmak (Son dernier geste en dit long). Vouloir dire: ... anlamına gelmek, demek olmak (Que veut dire ce mot? Avis veut dire opinion). Se laisser dire que: ... söylendiğini duymak, ... diği kulağına gelmek •(Je me suis laissé dire qu'il allait démissionner). Savoir ce qu'on dit: Ne dediğini bilmek, ağzından çıkanı kulağı işitmek (Tu ne sais pas ce que tu dis). Cela va sans dire, il va sans dire: Kuşku yok, pek doğal, söylemeye gerek yok. Pour ainsi dire: Sanki, adeta. Autant dire: Sanki, adeta. Comme qui dirait: Sanki, adeta, tıpkı. A vrai dire, à dire vrai: Doğrusunu isterseniz, gerçeği söylemek gerekirse. A l'heure dite: Söylenilen, kararlaştırılan saatte. Pour tout dire: Kısacası, uzun sözün kısası. C'est tout dire: Açıklamaya gerek var mı, belli işte. Ce n'est pas pour dire: Söylemek istemezdim ama, övünmek gibi olmasın ama. Ce n'est pas une chose à dire: Söylenecek şey değil ama; söylenmese daha iyi. C'est dit: Tamam, söz, anlaştık. Que tout soit dit: Her şeyi konuşalım, bir daha bu konuya dönmeyelim, aramızda gizli kapaklı bir şey kalmasın. Tul'asdit: Doğru, haklısın, tam üstüne bastın. D n'y a pas à dire que... : Gerçek olan şu ki, söz götürmez bir şey varsa o da şu ki. A ce qu'on dit: Söylenenlere bakılırsa. Ce disant: Bunu derken. Ceci dit: Bunu söyledikten sonra. Soit dit en passant: Bu arada şunu da belirtelim ki. Entre nous soit dit: Söz aramızda. Aussitôt dit, aussitôt fait: Der demez yapıldı. C'est plus facile à dire qu'à faire: Söylemesi kolay, yapması güç. Dire que: Hem de, bir de derler ki. On dirait que: Tıpkı, sanki, adeta. Mon petit doigt me l'a dit: Kuşlar söyledi. Quoi qu'on en dise: Ne denirse densin, her şeye karşın. Autrement dit: Başka bir deyişle. Pour mieux dire: Daha doğrusu. Comme

dirigeable

on dit: Denildiği gibi, derler ya. Qu'en dira-t-on: I. El âlem ne der? 2. er. Dedikodu. C'est trop dire, c'est beaucoup dire: Bu kadarı da fazla, abartılıyor. Tenez-le pour dit: Benden söylemesi, söylemedi de mey i n. Rien à dire, il n'y a rien à dire: Söylenecek bir şey yok. Le coeur me le dit: İçime doğuyor. Si le coeur vous en dit: Canınız isterse, ağa gönlünüz dilerse, dire er. Söz, söyledik, deyiş, dedik, denen şey (Le dire des experts, le dire des témoins). § Au dire de, selon le dire de: -in söylediğine göre, -in söylediğine bakılırsa (Au dire des économistes, la situation est encourageante). direct,e s. 1. Doğru, dolaşıksız, dolambaçsız (Un chemin direct, une accusation directe). 2. Doğrudan doğruya, aracısız, dolaysız ( Complément direct. Prendre une part directe dans une affaire). 3. Duraksız, hiçbir yerde durmayan (Train direct pour Ankara. Autobus direct pour Ankara). 4. er. (Boksta) Doğru vuruş, directement bel. 1. Doğrudan doğruya (Venez directement chez moi). 2. Taban tabana', bütün bütün (Deux caractères qui s'opposent directement). 3. Aracısız (Directement du producteur au consommateur). directeur, trice s. 1. Ana, temel, başlıca (Idée directrice d'un texte. Tracez les lignes directrices de ce sujet). 2. Yönetimle ilgili, yönetime değgin (Comité directeur). 3. ad. Yönetici,yönetmen, °müdür (Directeur d'une école, directeur du personnel, directeur technique). direction diş. 1. Yönetim, yönetme, çekip çevirme, abrama (On lui a confié la direction de l'entreprise, de la société). 2. Yöneticilik, yönetmenlik, "müdürlük (Il fut nommé à la direction du personnel). 3. Yön (Chercher sa direction. Donner une bonne direction à une affaire). 4. (Otomobilde) "Yönelteç, direksiyon. § Dans la direction de, en direction de: -yönünde, yönüne, -e giden (Train en direction de Paris). directive diş. Yönerge, "talimat, "direktif (Se conformer aux directives reçues). § Donner des directives à qn: -e talimat vermek. Recevoir des directives de qn: Birinden talimat almak, directoire er. tar. Direktuvar; Fransada 1795-1799 yılları arasındaki siyasal yönetimin adı. direetorat er. Yönetmenlik, yöneticilik, "müdürlük. directoriales. 1. Yöneticiliğe değgin, müdürlükle ilgili. 2. Direktuvara değgin. directrice diş. geom. 1. Doğrultman, "müveccih. 2. Kadın yönetmen, bayan müdür, "müdire. dirigeable s. Güdümlü, güdülebilir (Un ballon

dirigeant

443

dirigeable). dirigeants s. ve ad. Yönetici (Les classes dirigeantes. Les dirigeants d'un parti, d'une entreprise). diriger gçl. 1. Yönetmek (Diriger une usine, un théâtre, une école, les affaires publiques, un débat, une discussion). 2. Denetlemek, tutmak, gemlemek (Diriger ses mouvements, ses instincts). 3. Sürmek (Diriger un bateau, une voiture). 4. Diriger qch vers, sur, contre: -e doğru yönelmek, -e çevirmek, -e doğru göndermek (Diriger le troupeau vers les prés. Diriger ses regards vers son voisin. Diriger un colis sur Paris. Il dirigea son attention sur moi. Diriger un canon vers l'objectif. Diriger son pistolet contre l'adversaire). § Se diriger vers: -e yönelmek, -e doğru ilerlemek (Le bateau s'est dirigé vers le port). dirigisme er. Güdümlü tutum, 'güdümcülük, dirigistes, vead. Güdümcü (Méthodes dirigistes, les pays dirigistes). dirimant,e .v. (Bir sözleşmeyi) Bozmayı gerektiren, engelleyici (Empêchement dirimant du mariage: Evlenmeyi engelleyici, bozucu durum). dirimer gçl. (Bir sözleşmeyi) Bozmak, ortadan kaldırmak, geçer saymamak, discernable s. Ayırt edilebilir, discernement er. 1. Seçme, ayırdetme (Discernement de la vérité d'avec l'erreur. Discernement des nuances). 2. Ayırdetme yetisi, sağduyu (Il manque de discernement). 3. İleriyi görme, tedbirlilik (Agir avec discernement). §Capacité de discernement: huk. Sezginlik, "temyiz kudreti (Capacité de discernement pour contracter mariage). Capable de discernement: Sezgin, "mütemeyyiz (Toutepersonne capable de discernement a l'exercice des droits civils). discerner gçl. 1. Seçmek, ayırdetmek (Discerner les douleurs, un bruit lointain). 2. Discerner qch de qch, qch d'avec qch: Bir şeyi -den ayırdetmek (Discerner le vrai du faux, discerner le vrai d'avec le faux, discerner le crime et l'innocence). disciple er. 1. Öğrenci, çırak. 2. Bir öğretiden yana olan, yandaş, 'öğretili, "tilmiz (Les disciples de Platon, de Hegel). disciplinable s. Disiplin altına alınabilir, sıkıya alınabilir (Un enfant peu disciplinable). disciplinaire s. 1. Disipline, sıkıdüzene değgin, •sıkıdüzensel, "inzibatî (Prendre des mesures disciplinaires. Punition disciplinaire). 2. er. İnzibat askeri, disciplinairement bel. Disiplin bakımından, disiplin kurallarına göre (Une faute sanctionnée

discorde disciplinairement). discipline diş. 1. Disiplin, "inzibat, *sıkıdüzen, (Conseil de discipline. Discipline militaire. Enfreindre la discipline. Se plier àla discipline. lia abandonné son projet par discipline de parti). 2. Yöntem, yol yordam (La discipline cartésienne: Descartes yöntemi). 3. (Üniversitede okutulan) Bilim kolu, ders (Quelle discipline enseignezvous?). 4. Falaka (Des coups de discipline). disciplinés s. Disiplinli, »sıkıdüzenli (Soldats, écoliers disciplinés). discipliner gçl. 1. Disiplin altına almak, sıkıdüzene sokmak, yola getirmek ( Discipliner une école, une armée, un enfant). 2. Eğitmek (L'éducation discipline les instincts). discobole er. (Spor) Disk atıcısı, diskçi. discoïdes. Disk biçiminde (Corpuscule discoïde). discontinus s. 1. Arada bir kesilen, aralıklı, kesik kesik, kopuk kopuk (Bruit discontinu, travail discontinu). 2. dilb. Süreksiz, discontinuation diş. Kesiklik, kopukluk, discontinuer gçl. 1. Ara vermek (Discontinuer une poursuite). 2. gsz. Kesilmek, durmak. § Sans discontinuer: Aralıksız, durmadan (Il pleut sans discontinuer. Travailler sans discontinuer). discontinuité diş. Arası kesilme, kopma, kopukluk, ara verme (La guérison retarde parla discontinuité du traitement). disconvenance diş. Uymazlık, tutmazlık, uygun olmama (Disconvenance d'âge, dégoût). disconvenir gsz. 1. Uygun gelmemek, aykırı düşmek, uymamak (Ces deux propositions disconviennent). 2. Ne pas disconvenir de qch: -i yadsımamak, inkâr etmemek (Je ne disconviens pas de l'utilité de cette mesure). 3. Disconvenir à qn: -in işine gelmemek, hesabına uygun düşmemek ( Cette offre disconvient à mes parents). discophiles. vead. Plaksever, plak düşkünü, discophilie diş. Plakseverlik, plak düşkünlüğü, discord 1. er. Anlaşmazlık, uyuşmazlık. 2. s. Düzensiz, akordu bozuk (Piano discord). discordance diş. 1. Uyumsuzluk, uymazlık, tutmazlık, uyuşmazlık (Discordance des caractères, des opinions, discordance de couleurs). 2. mec. Düzensizlik, "ahenksizlik, discordants s. 1. Uyumsuz, uyuşmaz, birbirini tutmaz (Caractères discordants, couleurs discordantes). 2. Düzensiz, ahenksiz. 3. Ahengi bozuk, akordu bozuk (Instruments de musique discordants). discorde diş. Uyuşmazlık, anlaşmazlık, geçimsizlik, "nifak (Il sème la discorde partout). § Pomme de discorde: Sürekli anlaşmazlık konusu.

discorder discorderez. 1. (Çalgının) Düzeni, akordu bozuk olmak. 2. mec. Uyuşmazlık halinde olmak, anlaşamamak, uyuşamamak. discothécaire ad. Plaklık görevlisi, discothèque <% 1. Plaklık, plak rafı, plak dolabı. 2. Diskotek, dans kulübü, discoureur,euse ed. Söylevci, söylev çekmesini seven, çenesi düşük, discourir gsz. 1. Konuşmak, gevezelik etmek, çene çalmak. 2. Söylev vermek, konuşmak, nutuk çekmek (Il discourt sur la morale. Il discourait devant un cercle d'admirateurs). discours er. 1. Söz, konuşma, lakırdı, gevezelik (J'ai assez de tes discours frivoles). 2. Söylev, nutuk (Un discours politique. Discours électoral). 3. dilb. Söylem. § Discours direct: Dolaysız anlatım. Discours indirect: Dolaylı anlatım. § Adresser un discoursàqn: -e bir konuşma yapmak (Lemairea adressé un discours aux nouveaux mariés). Prononcer un discours: Bir söylev vermek. discourtois,e s. Nezaketsiz, kaba (Un homme. discourtois, des paroles discourtoises). discourtoisement bel. Nezaketsizce, kabaca, discourtoisie diş. Nezaketsizlik, kabalık, discrédit er. 1. Değerden düşme, değersizleşme. 2. Saygınlığını yitirme, gözden düşme. § Jeter qn, qch dans le discrédit: Gözden düşürmek, değerden düşürmek. Tomber dans le discrédit, être en discrédit: Gözden düşmek, saygınlığını yitirmek. discréditer gçl. 1. Gözden düşürmek, değerden düşürmek, saygınlığını yitirtmek (Cette malhonnêteté l'a discrédité aux yeux de son entrourage). 2. Değerini düşürmek, önemsizleştirmek (Discréditer un papiermonnaie, une signature. Discréditer une théorie). § Se discréditer: Gözden düşmek, saygınlığını yitirmek (Il s'est discrédité par ses dénonciations). discret,ète s. 1. Kibar, ağırbaşlı, ölçülü (C'est une personne discrète, elle ne se mêlera pas de vos affaires). 2. Ağzı sıkı (Tu es une fille discrète, nous avons des secrets ensemble). 3. Pek hafif, belli belirsiz (Son style présente de discrètes touches d'archaïsme). 4. Aralıklı, kesik kesik, ayrı ayrı (Les nombres sont des quantités discrètes). 5. dilb. Ayrık. discrètement M . 1. Gizlice (Il entre discrètement. Je la regardais discrètement). 2. Kibarca, ağırbaşlılıkla (S'habiller discrètement). 3. Hafifçe (Il a fait discrètement allusion au mauvais tour qu 'on lui avait joué). discrétion diş. 1. Kibarlık, ağırbaşlılık, ölçülülük (Agir, répondre avec discrétion). 2. Ağzı sıkılık,

444

discutable

ağız sıkılığı (Je compte sur votre discrétion, car je ne voudrais pas que cela soit divulgué). § A discrétion: istenildiği kadar, canının istediği kadar (Manger, boire à discrétion). A la discrétion de: -in keyfine bağlı, insafına kalmış (Nous sommes à votre discrétion). discrétionnaire s. Kendi keyfine, insafına kalmış; sınırsız (Le poète a des pouvoirs discrétionnaires). § Pouvoir discrétionnaire: huk. Takdir yetkisi, discrimination diş. 1. Ayırdetme, ayırma (Discrimination entre l'essentiel et le superflu). 2. Ayrım, ayırıcılık, ayrımcılık (Discrimination raciale). § Sans discrimination: Ayrım gözetmeden, eşit olarak (Appliquer une loi sans discrimination ). discriminatoires. Ayrım gözetici, ayrım yapıcı, ırk ayrılığı yapan (Des mesures discriminatoires). discriminer gçl. Ayrım gözetmek, ayrım yapmak, ayırmak. disculpation diş. Temize çıkarma, aklama; temize çıkma, aklanma (Disculpation d'un accusé). disculper gçl. 1. Temize çıkarmak, aklamak (Disculper un accusé). 2. Disculper qn de qch: Birini -den aklamak (Disculper un ami des accusations dirigées contre lui). § Se disculper: 1. Temize çıkmak, aklanmak. 2. Se disculper de qch: -den temize çıkmak, aklanmak (Se disculper d'une accusation). 3. Se disculper aux yeux de qn, auprès de qn: -in gözünde suçsuz olduğu ortaya çıkmak, kendini -e bağışlatmak (Il s'est disculpé à nos yeux, auprès de ses amis). discursif, ive s. 1. Dağılan, dağınık, kopuk kopuk (Un récit discursif). 2.mant. Gidimli, yargılamaya dayanan, önermeden önermeye geçerek sonuca varan (La pensée discursive s'oppose à la pensée intuitive). discussion diş. 1. Tartışma, "münakaşa (Il a fallu d'interminables discussions pour arriver enfin à un accord). 2. Görüşme, "müzakere, tartışma (Discussion d'un projet de loi, du budget à l'Assemblée). 3. Çekişme, kavga, dalaş (Il a des discussions avec tous ses voisins). § Discussion byzantine: Bizans tartışmaları, hiçbir sonuca varmayan gereksiz tartışma. Entrer en discussion avec qn: -ile tartışmaya girmek. Mettre qch en discussion: Üzerinde tartışma açmak; bir şeyi tartışmak, görüşmek. Soulever une discussion: Tartışma yaratmak, tartışmaya yol açmak. De la discussion jaillit la lumière: Gerçek, düşüncelerin çarpışmasından doğar, "müsademei efkâr barikai hakikati doğurur, discutable s. 1. Tartışılabilir (Méthode, opinion discutable). 2. Tartışma götürür, şüpheli (Un film

discuté

445

d'un intérêt discutable). discuté,e s. 1. Tartışmalı, üzerinde henüz kesin bir yargıya varılmamış (Une théorie discutée). 2. Eleştirilen, değerli olup olmadığı üzerinde tartışılan (Un homme très discuté). discuter gçl. 1. Görüşmek, "müzakere etmek (Discuter une question, un projet de loi). 2. Discuter de qch: -i görüşmek, tartışmak (On discutera de cette affaire en assemblée plénière). 3. Discuter sur: -üzerinde tartışmak, anlaşamamak (Les historiens discutent sur la date de cet événement). 4. Discuter avec: a) -ile dalaşmak, münakaşa etmek (lldiscuteavectoutle monde), b) -ile görüşmek, tartışmak, müzakere yapmak (Discuter avec l'ennemi), c) tkz. -ile konuşmak, çene çalmak (J'ai longuement discuté avec lui devant un verre de bière). discuteur,euse.v. vead. Tartışmayı seven, disert,e s. Rahat ve güzel konuşan (Il était disert et savant). disertement bel. Rahat ve güzel bir biçimde, akıcılıkla (Parler disertement). disette rfı'f 1. Kıtlık (Année de disette. Lasécheresse entraîne une disette de légumes). 2. mec. Yoksulluk, yokluk (Disette de pensée, d'idée). diseur,euse ad. 1. Söyleyici. 2. Güzel konuşmaya özenen. 3. Güzel okuyan (C'est un excellent diseur). 4. Bir tür varyete sanatçısı. §Diseuse de bonne aventure: Falcı kadın, disgrâce diş. 1. Gözden düşme (Disgrâce d'un ministre). 2. Talihsizlik, bahtsızlık (Ah, quelle disgrâce!). 3. Çirkinlik (Disgrâce d'un architecture). § Tomber en disgrâce: Gözden düşmek. disgracié,e s. 1. Gözden düşmüş (Un ministre disgracié, un écrivain disgracié). 2. Bahtsız, talihsiz, nasipsiz (Il est disgracié par la nature). 3. Çirkin, güzellikten uzak. disgracier gçl. Gözden düşürmek (Disgracier son adversaire). disgracieusement bel. Çirkin bir biçimde, soğukça, kabaca. disgracieux,euse s. Çirkin, soğuk, kaba, incelikten uzak (Un geste disgracieux, visage disgracieux, ornement disgracieux). disharmonie diş. 1. Uyum eksikliği, uyumsuzluk, ahenksizlik (Disharmonie de couleurs, de sons). 2. Uyuşmazlık, anlaşmazlık (Disharmonie de sentiments). disjoindre gçl. 1. Birbirinden ayırmak (Disjoindre deux blocs de pierre, les ais d'une cloison). 2. mec. Ayırmak (Disjoindre deux sujets, deux questions, deux causes). § Se disjoindre: Ayrılmak,

disparate dağılmak, parçalanmak (Les montants de l'armoire se disjoignent). disjointes. 1. Dağılmış, birbirinden ayrılmış (Les marches disjointes d'un vieux perron). 2. Ayrı, birbirine benzemeyen (Questions bien disjointes). 3. müz. Atlamalı (ses). disjonctif, ive s. 1. dilb. Düşünceleri ayırarak tümceleri bağlayan (Proposition disjonctive). 2. diş. "Yada" bağlacı ile bağlanmış kavram ve önerme. disjonction diş. Ayırma, birbirinden ayırma (Disjonction de deux questions). § Disjonction de causes: huk. Dâvaların ayrılması. dislocation diş. 1. Çıkma, çıkık, yerinden oynama (Dislocation d'un os, d'un membre). 2. Dağılma, parçalanma (Dislocation d'une voiture quia roulé dans le ravin). 3. mec. Parçalanma, çözülme, dağılma (La dislocation d'un empire, d'un parti politique). disloquer gçl. 1. Dağıtmak (Les forces de police ont disloqué le rassemblement). 2. Sökmek, parçalara ayırmak (Disloquer une machine). 3. Dağıtmak, parçalamak, çökertmek, batırmak (Disloquer un empire, un Etat, un système). 4. Yerinden çıkarmak (Disloquer un os, le bras, l'épaule). § Se disloquer: 1. Dağılmak (La foule s'est disloquée). 2. Dağılmak, parçalanmak, sökülmek (La caisse s'est disloquée en tombant). 3. mec. Dağılmak, parçalanmak, batmak (Un empire qui s'est disloqué, un royaume qui se disloque). § Se disloquer le bras, l'épaule: Kolu, omuzu çıkmak. disparaître gsz. 1. Görünmez olmak, ortadan kaybolmak (Cette mode a disparu depuis longtemps. Les voitures ont disparu dans le brouillard). 2. Yitmek, yitip gitmek, "kaybolmak (Mes gants ont disparu). 3. Kaçmak, tüymek, "sırra kadem basmak (A mon arrivée, le cambrioleur a disparu par la fenêtre). 4. Ölmek (Un grand savant qui disparaît dans la force de l'âge). 5. Batmak (Le bateau a disparu). 6. Yokolmak, artık kalmamak (Ses craintes ont disparu en un instant. La rougeur de son visage commence à disparaître). § Disparaître de la circulation: tkz. Ortadan kaybolmak, ortalıkta görünmez olmak. Faire disparaître: Yok etmek, ortadan kaldırmak, silmek (Faire disparaître un dossier, un document. Le temps a fait disparaître cette inscription. Médicament qui fait disparaître les maux de tête. Faire disparaître un obstacle, une difficulté, un doute). disparate s. 1. Uyumsuz, tutarsız, birbirine uymayan, birbirini tutmayan (Couleurs disparates, un mobilier disaparate). 2. diş.

disparité Uyumsuzluk, tutarsızlık (On relève de nombreuses disparates dans cette oeuvre). disparité diş. (İki şey arasındaki) Aykırılık, tutmazlık (Entre eux, il y avait une extrême disparité d'âge). disparition diş. 1. Görünmez olma, ortadan kaybolma. 2. Yitme, yitip gitme, "kaybolma (Disparition des dossiers, d'une grosse somme d'argent). 3. Yokolma, ortadan kalkma (Disparition d'une civilisation). 4. Ölüm (Disparition d'un grand poète). 5. Batma (Disparition d'un navire en mer). disparu,e s. 1. Gözden kaybolmuş, artık görünmeyen. 2. Kayıp, yitik, yaşayıp yaşamadığı bilinmeyen (Marin disparu en mer). 3. ad. Ölmüş, vefat etmiş, "rahmetli, "müteveffa (Notre chère disparue). § Etre porté disparu: Kayıp sayılmak, ölmüş olduğu kabul edilmek (Soldat porté disparu). dispendieusement bel. Masraflı, pahalı (Vivre, se meubler dispendieusement). dispendieux,euse s. Masraflı, pahalıya mal olan; külfetli (Mener une vie dispendieuse. Il a des goûts dispendieux). dispensables. Bağışık tutulabilir, "muaf tutulabilir, dispensaire er. Bakımevi, sağlıkevi, dispanser, dispensateur,trice s. ve ad. 1. Bölüştürücü, paylaştırıcı, dağıtıcı (Les livres dispensateurs de science. Le dispensateur de grâces). 2. Dağıtıcı, dağıtımcı (Les banques centrales, dispensatrices des devises). dispensation diş. Dağıtım. dispense diş. 1. Ayrı tutulma, özel işlem görme, özel izin (Obtenir, accorder une dispense). 2. Özel izin belgesi. 3. Bağışıklık, "muafiyet (Dispense du service militaire. Dispense d'examen). dispenser gçl. 1. Dağıtmak, saçmak, vermek (Dispenser des bienfaits). 2. Dispenser qch à qn: Birine bir şeyi vermek, göstermek (Dispenserses soins, ses dévouements à un ami). 3. Dispenser qn de qch, de f. qch: Birini -den, mekten bağışık tutmak (Dispenser un soldat d'exercice, un industriel d'impôt. On l'a dispensé de rédiger son rapport). 4. Dispenser qn de f. qch: Birinin -memesine izin vermek (Je vous dispense de m'accompagner, defaire des commentaires: Bana eşlik etmeyebilirsiniz, yorum yapmayabilirsiniz). 5. (Eğitim, öğretim) Vermek (Cette école dispense une formation professionnelle). § Se dispenser de qch: 1. Kendini -den bağışık tutmak, ile yükümlü görmemek (Sı dispenser d'une corvée). 2. Se dispenser de f.qch: -meyebilmek, kendini -mekten bağışık tutmak (Il se dispense de

446

disposer

travailler). disperser gçl. 1. Dağıtmak (Le vent a dispersé les papiers). 2. Serpiştirmek, dağıtmak (Le commissaire de police avait dispersé ses hommes dans le quartier). 3. mec. Bölmek, dağıtmak (Disperser ses efforts, son attention). 4. Püskürtmek, dağıtmak (Disperserl'ennemi). §Se disperser: Dağılmak (La foule s'est dispersée. Vous vous dispersez trop pour arriver à un résultat). dispersif, ive s. fiz. Ayırıcı, ayıran (Milieu dispersif). dispersion diş. 1. Dağılma, dağıtma (La dispersion des cendres par le vent). 2. fiz. Ayrılma (Dispersion de la lumière blanche par un prisme). 3. Bozgun, kaçışma, dağılma (Dispersion d'une armée, d'une flotte). 4. mec. Dağılma, dağıtma, bölme ( Dispersion des efforts, des forces). 5. kim. Dağılım. disponibilité^. 1. Kullanılabilirlik, yararlanırlık; tasarruf (Disponibilité des biens). 2. Açığa çıkarılma, bakanlık emrine alınma (Disponibilité d'un fonctionnaire). 3. huk. Başkalarına vasiyet edilebilen yada bırakılabilen miktar, "tasarruf nisabı, disponibles. 1. Elde bulunan, serbest (Nousavons deux places disponibles. Appartement disponible). 2. Kullanılabilen, yararlamlabilen. 3. Açığa çıkarılmış, bakanlık emrine alınmış (Officier, fonctionnaire disponible). 4. huk. Başkalarına vasiyet edilebilen, yada bağışlanabilen, tasarruf nisabını aşmayan, dispos,es. 1. Hafif, çevik, dinlenik (Il se sentaitfrais et dispos au retour de ses vacances). 2. Uyanık, anlayışlı (Un esprit dispos). disposante ad. huk. Tasarruf eden, kendisine hibe yada vasiyetle mal bırakılan kişi. disposé,e s. 1. Düzenlenmiş (Fleurs disposées avec goût). 2. Disposé à qch, à f.qch: -e, -meye hazır (Nous sommes disposés à vous rendre service). § Etre bien disposé: Keyfi yerinde olmak, neşesi üstünde olmak. Etre mal disposé: Keyfi yerinde olmamak, huysuzluğu üstünde olmak. Etre bien, mal disposé à l'égard de qn: Biri hakkında iyi düşünmek, kötü düşünmek, disposer gçl. 1. Yerleştirmek, düzenlemek, "tanzim etmek (Disposer les fleurs dans un vase, tes couverts sur la table, les meubles dans un salon). 2. Disposer qn à qch; à f.qch: Birini -e, -meye hazırlamak, anıklamak (Disposer un malade à la mort, à mourir. Essayez de le disposer à signer le contrat). 3. gsz. Disposer de qch: a) -e sahip olmak, -si olmak (Disposer d'une voiture, d'une

dispositif

447

grande fortune), b). huk. Tasarrufta bulunmak, yararlanmak (Disposer d'une terre. Les mineurs ne peu vent disposer de leurs biens). 4. Disposer de qn: İstediği gibi kullanmak, yararlanmak (Vous pouvez disposer de moi selon vos volontés). § Se disposer à f.qch: -meye hazırlanmak (lise dispose à vendre sa maison). dispositif er. 1. (Bir ilâmın) Yargı kısmı (Dispositif d'un jugement). 2. (Bir makinada, aygıtta) Düzen, "tertibat (Dispositif de sûreté, de commande, de manoeuvre). 3. Aygıt. 4. ask Düzen (Dispositif d'attaque, dispositif dt défense). disposition diş. 1. Düzenleme, "tanzim, düzen (Disposition des articles à la devanture a demandé du temps. Changer la disposition des livres dans une bibliothèque). 2. Kullanma, yararlanma yetkisi, "tasarruf (La loi lui reconnaît la libre disposition de ses biens). 3. mec. Eğilim, elverişlilik (Disposition à contracter une maladie. Disposition des prix à la hausse). 4. Yetenek (lia des dispositions pour la peinture, pour la musique). 5. Nitelik (Il a toutes les dispositions pour réussir). 6. Hazırlık, tedbir (Il a pris ses dispositions pour partir en voyage. J'ai pris toutes les dispositions nécessaires). 7. ç. (Yasada, sözleşmede) Hüküm, madde (A la fin de mes dispositions testamentaires, tu trouveras la liste de legs). 8. Durum, ruhsal durum (Il est dans une disposition à croire tout ce qu'on lui raconte). 9. Düşünce, duygu (Etes-vous toujours dans les mêmes dispositions à l'égard de ce projet). § Avoir qch à sa disposition: -e sahip olmak, elinin altında bulundurmak (Il avait tous les documents à sa disposition). Etre à la disposition de qn: -e bağlı olmak, -in elinin altında olmak, -in "emrine amade olmak (Nous sommes tous à votre disposition. L'argent, les valeurs qui sont à la disposition d'une société). Se mettre à la disposition de: -in emrine, hizmetine girmek (Se mettre à la disposition de la police). A votre disposition: Buyurun, "emrinize amadeyim, disproportion diş. 1. Birbirini tutmama, birbirine uygun olmama (Disproportion d'âge, de taille, de fortune). 2. Oransızlık, "nisbetsizlik (La disproportion de la peine et de la punition). disproportionné,e s. 1. Birbirine göre olmayan, oransız, nisbetsiz (Tailles disproportionnées). 2. Disproportionné à, avec: -e oransız, -ile orantılı olmayan (Récompense disproportionnée au mérite. Le travail disproportionné avec le salaire). disproportionner gçl. Oransızlaştırmak. disputailler gsz. Boş şeyler için çekişmek, boşuna

dissection tartışmak. dispute diş. 1. Çekişme, tartışma, "münakaşa (Dispute de ménage. Dispute d'amoureux). 2. Kavga (Chercher la dispute). 3. Bozuşma, küsüşme (Le plaisir des disputes, c'est de faire la paix). disputer gsz. 1. Disputer de qch: -i tartışmak (Disputer d'un sujet). 2. Disputer sur qch: -üzerinde tartışmak (Disputer sur un problème). 3. Disputer avec qn: -ile tartışmak, çekişmek (Elle dispute tout le temps avec ses voisins). 4. gçl. Bir şeyi elde etmeye çalışmak, kazanmaya çalışmak (Disputer un combat, un concours, un match). 5. Disputer qch à qn: Bir şeyi -in elinden almaya çalışmak (Disputer un poste à des rivaux. Disputer une femme à un ami). 6. Disputer qn: Birini paylamak, azarlamak. 7. Le disputer à qn en qch: -alanında biriyle yarışmak, -de birinden hiç de geri kalmamak (Il le dispute à son oncle en richesse. Je le lui dispute en savoir). § Disputer le terrain: Düşmana karşı yurdu adım adım, karış karış savunmak. Dipsuter le terrain à qn: Bir hakkını birine karşı adım adım savunmak. Disputer sur la pointe d'une aiguille: İncir çekirdeğini doldurmayacak bir şey için kavga etmek. § Se disputer: 1. Tartışmak, çekişmek. 2. Se disputer avec qn: Biriyle tartışmak, çekişmek, dalaşmak. 3. Se disputer qch: Bir şeyi ben alacağım sen alacaksın diye çekişmek (Se disputer une proie). disputeur,euse s. ve ad. Çekişken, herkesle dalaşan, kavgacı, disquaire, discaire ad. Plak satıcısı, plakçı, disqualification diş. 1. Yarış dışı etme, yarış dışı edilme (Disqualification d'un joueur, d'un concurrent). 2. Saygınlığını yitirme, disqualifier gçl. 1. Yarış dışı etmek (Disqualifier un coureur, un boxeur). 2. mec. Saygınlığını yitirtmek, eşlerinin çevresinden atmak. § Se disqualifier: Saygınlığını yitirmek, küçük düşmek (Il s'est disqualifié en tenant de pareils propos). disque er. 1. Disk (Lancer le disque). 2. gökb. Teker, "kurs (Disque solaire, disque lunaire). 3. Plak (Mettre un disque sur un tourne-disque, sur le plateau du gramophone). 4. Demiryollarında yolun açık yada kapalı olduğunu gösteren levha. 5. anat. Disk (Disque intervertébral: İki omuru birbirine tutturmaya yarayan kıkırdak). § Tourner le disque: mec. hlk. Plağı çevirmek, konuyu değiştirmek, dissecteur er. 1. Açımlayıcı. 2. mec. Kılı kırk yarıcı, dissection diş. 1. Açımlama, "teşrih (Dissection du corps humain, d'un cadavre). 2. mec. Kılı kırk

dissemblable yarma. dissemblable s. Benzemez (Ils sont trop dissemblables pour s'entendre). dissemblance diş. Benzemezlik (Dissemblance des races, deforme). dissémination diş. 1. Serpme, serpişme (Dissémination des graines). 2. Dağılma, yayılma, serpilme (Dissémination d'un troupeau sur un territoire). 3. Yayma, yayılma (Dissémination des idées). disséminer gçl. 1. Serpmek, serpiştirmek, saçmak (Le vent a disséminé les graines). 2. Dağıtmak, serpiştirmek (Disséminer les usines aux quatre coins du pays). 3. Yaymak (Disséminer ses idées). § Se disséminer: Serpiştirilmek, dağılmak, yayılmak (Les maisons se sont disséminées autour de la mosquée). dissension diş. Uyuşmazlık, geçimsizlik, anlaşmazlık ( Dissensions familiales). dissentiment er. 1. Duygu ve düşünce ayrılığı (Ily a dissentiment entre nous sur ce sujet). 2. Sevişmezlik, zıtlaşma, disséquer gçl. 1. Örgensel bir üyeyi, anatomisini incelemek üzere kesip ayırmak, açımlamak, °teşrih etmek (Disséquer un cadavre, une souris, une main). 2. Çok derin incelemek, iciğini ciciğini çıkarmak (Disséquer un ouvrage, un auteur). disséqueurer. 1. Açımlayıcı. 2. mec. Kılı kırk yancı, dissertation diş. 1. Bilimsel yazı, bilimsel inceleme. 2. Kompozisyon, yazma (Une dissertation littéraire, philosophique. Corriger les dissertations). disserter gsz. Disserter sur qch, de qch: -üzerine yazılı ama çok kez sözlü bir açıklama yapmak; -konusunu işlemek (Les candidats devaient disserter sur une pensée de Pascal. Disserter sur la politique, de la situation économique). dissidence diş. 1. Başkaldırma, ayaklanma (La dissidence d'un territoire d'outre-mer). 2. Bölünme, parçalanma (Des dissidences étaient apparues dans le mouvement syndical). 3. Anlaşmazlık, görüş ayrılığı (Des dissidences violentes éclataient entre moi et lui). 4. Aynlan grup (Grossir le rang de la dissidence. Il a rejoint la dissidence). § Entrer en dissidence: Ayaklanmak, baş kaldırmak ( Une partie de l'armée est entrée en dissidence). dissidences, vead. 1. Baş kaldıran, ayaklanan (Les tribus dissidentes. Les dissidents ont formé un gouvernement provisoire). 2. Ayn görüşte olan. 3, Bir topluluktan kopup ayrılan grup. dissimilation diş. dilb. Benzeşmezlik, ayrımlaşma, dissimilitude diş. Benzeşmede eksiklik.

448

dissociable

dissimulateur,trice s. ve ad. Renk vermeyen (kimse), duygu ve düşüncelerini saklamasını bilen (kişi); iki yüzlü, sinsi, dissimulation diş. 1. Duygu ve düşüncelerini saklama; iki yüzlülük, sinsilik (Agir avec dissimulation). 2. Saklama, gizleme, bildirmeme (Dissimulation de revenus dans une déclaration au fisc). dissimulé,e s. 1. Saklanan, gizlenen, bildirilmeyen (Bénéfice dissimulé). 2. s. ve ad. Duygu ve düşüncelerini saklayan, sinsi, iki yüzlü, yere bakan yürek yakan (Un enfant dissimulé, c'est un dissimulé). dissimuler gçl. 1. Saklamak, gizlemek, belli etmemek (Dissimuler ses sentiments, sapensée, sa jalousie, sa joie. Dissimuler un prisonnier évadé. Dissimuler une partie de ses bénéfices). 2. Dissimuler qch à qn: Bir şeyi birinden saklamak (Je lui ai dissimulé mes véritables projets). 3. Görünmez hale getirmek (Dissimuler les défauts de la peau en se fardant). § Se dissimuler: 1. Saklanmak, gizlenmek (Son égo'isme se dissimule derrière des affirmations généreuses). 2. Se dissimuler qch: Bir şeyi görmezlikten gelmek, görmek istememek (Il se dissimule le danger de cette entreprise). dissipateur,trice s. ve ad. Savurgan, harvurup harman savuran (Une administration dissipatrice. Un dissipateur). dissipation diş. 1. Dağılma (On attendait la dissipation du brouillard). 2. Savurganlık; savurma, har vurup harman savurma, altından girip üstünden çıkma (Dissipation d'un héritage, d'un patrimoine). 3. Haylazlık, başıboşluk, söz dinlemezlik (Sa dissipation lui vaut de nombreuses punitions). 4. Sefahet (Vivre dans la dissipation). dissipé,e s. 1. Haylaz, söz dinlemez (Un élève dissipé). 2. Sefih (Mener une vie dissipée). dissiper 1. Dağıtmak (Dissiper le brouillard, la fumée). 2. Dağıtmak, yok etmek, gidermek (Dissiper les soucis, les craintes, une illusion, les soupçons). 3. Saçıp savurmak, altından girip üstünden çıkmak, har vurup harman savurmak (Dissiper une fortune, un héritage). 4. Haylazlaştırmak, ayartmak, aklını çelmek (Un élève qui dissipe ses voisins). § Se dissiper: 1. Dağılmak (Les nuages se sont dissipés. Mes soupçons se sont dissipés). 2. Haylazlaşmak, haylaz olmak, dissociabilité diş. 1. Toplumsal bağlann kokuşmuşluğu. 2. Ayrılabilirlik (Dissociabilité des deux problèmes). dissociable s. Ayrılabilir (Deux questions

dissociation dissociables). dissociation diş. kim. 1. Ayrıştırma, ayrışma (Dissociation d'un composé chimique en ses éléments). 2. Ayrılma ; ayırma (La dissociation du moi dans le rêve. Faire un effort de dissociation entre la faute et le coupable). dissocier gçl. kim. 1. Ayrıştırmak, bölmek, parçalamak (Dissocier les molécules, les atomes d'un corps). 2. Ayırmak, ayırt etmek (Dissocier deux questions, deux causes juridiques). 3. Bölmek, parçalamak ( Ces événements ont réussi à dissocier l'équipe). dissolu,e s. 1. Sefih (Un homme dissolu, une vie dissolue). 2. Bozulmuş, kokuşmuş (Des moeurs dissolues). dissolubilité diş. 1. Eriyebilirlik. 2. Feshedilebilirlik, dağıtılabilirlik (Dissolubilité d'une assemblée). dissoluble s. 1. Eriyebilir (Substance dissoluble). 2. Dağıtılabilir, "feshedilebilir (Assemblée dissoluble). dissolutif, ive s. Eritici. dissolution diş. 1. Erime; eritme (Dissolution du sucre. Dissolution des matières animales). 2. Kauçuk eriyiği, lastikleri yapıştırıcı madde. 3. Yok olma, yıkılma, çökme (Dissolution d'un empire, d'un système). 4. Dağıtma, feshetme (Dissolution d'une assemblée). S. Bozma, bozulma (Dissolution du mariage, d'un contrat). 6. Çürüme, kokuşma, bozulma (Dissolution des moeurs). dissolvant,e s. ve ad. 1. Eritici. 2. Yıkıcı, bozucu, çökertici, bozguncu (Une doctrine dissolvante; un climat dissolvant). dissonance diş. 1. müz. Kakışma, uyumsuz nota bileşimleri. 2. dilb. Kulağa hoş gelmeyen seslerin art arda gelmesi, ses kakışması, *t nafür. 3. mec. Uyumsuzluk, uyuşmazlık (Dissonance de tons dans un tableau). 4. Tutmazlık, bağdaşmazlık (Dissonance entre les principes et la conduite). S. Çelişki, tutmazlık (Dissonances dans• un caractère). dissonant,e s. muz. 1. Bozuk, kakışık (Accord dissonant, harmonie dissonante). 2. mec. Uyumsuz, çelişik, tutmaz, bağdaşmaz, dissoner gsz. müz. 1. Düzeni bozuk olmak, kakışık olmak, düzensiz olmak. 2. dilb. Ses kakışması yapmak. dissoudre gçl. 1. Eritmek (L'eau dissout le sel. Dissoudre du sucre dans l'eau). 2. Dağıtmak, feshetmek (Dissoudre l'Assemblée nationale, un parti politique). 3. Bozmak, geçersiz saymak (Dissoudre un mariage, un contrat). § Se

449

distendre dissoudre: Erimek (Le savon se dissout dans l'eau). dissous, dissoute s. 1. Erimiş (Sucre dissous). 2. Bozulmuş, geçersiz kılınmış, feshedilmiş (Alliance dissoute). dissuader gçl. 1. Caydırmak, düşüncesinden çevirmek. 2. Dissuader qn de qch, de f.qch: Birini -den, -mekten caydırmak (Je l'ai dissuadé de ce voyage. Il m'a dissuadé de démissionner). dissuasif, ive .s. Caydırıcı (Mesures dissuasives). dissuasion diş. Caydırma; cayma, dissyllabes, vead. İki heceli, iki heceli sözcük (Mot dissyllabe, un dissyllabe). dissyllabiques. İki heceli. dissymétrie diş. Bakışımsızlık, "tenazursuzluk, "simetrisizlik, dissymétrique s. Bakışımsız, "tenazursuz, "simetrisiz. distance diş. 1. Aralık, uzaklık, "mesafe (La distance d'Ankara à istanbul est de 448 kilomètres). 2. Ara, açılan ara (Distance entre deux coureurs. Il ne tiendra pas cette distance). 3. mec. Ayrım, fark (Ilya une grande distance entre ses premiers romans et celui-ci). § A distance: Uzakta, uzaktan. Aradan zaman geçince (J'en juge mieux à distance). Prendre ses distances: (Sıra halinde dizilmişken, kollarını uzatarak) Önden ve yandan hiza almak. Rapprocher les distances: Aradaki eşitsizliği gidermek. Tenir à distance: Yüz vermemek, uzakta tutmak, araya mesafe koymak, distancer gçl. 1. Geçmek, geride bırakmak, aşmak (Cheval qui distance les autres dans une course. Cet élève va distancer tous ses camarades). 2. Uzak göstermek; ıraklaştırmak (Une légère brume azurée distançait les plans les plus proches). § Se distancer: Araya mesafe koymak, distanciation diş. Araya mesafe koyma ; uzaklaşma, uzaklaştırma. distancler(se) gsz. 1. Araya mesafe koymak, uzak durmak. 2. Se distancierdeqch: -ile kendi arasına mesafe koymak, -den uzak durmak, -den uzaklaşmak (Sedistancierd'unmaltre, d'unallié). distant,e s. 1. Aralıklı, uzak. 2. Distant de: -den uzakta (Notre village est assez distant de la ville). 3. Soğuk, kibirli (Il a un air distant). § Etre distant avec qn: -e karşı soğuk davranmak, araya mesafe koymak (Il est distant avec nous). distendre gçl. Germek, gererek oylumunu büyütmek (Les gaz intestinaux distendent l'abdomen. Distendre un corps, les muscles). § Se distendre: Gevşemek (Les liens familiaux se sont distendus).

distension distension diş. 1. Germe; gerilme (Distension de la peau). 2. Gevşeme (Distension d'une corde, des liens). distillateur er. İmbik çalıştırıp sağladığı malları satan kimse. distillation diş. İmbikten çekme, damıtma (L'alcool est unpruduit de distillation). distillatoire s. Damıtmaya yarar, distiller gçl. 1. İmbikten çekmek, damıtmak (Distiller de l'eau, du pétrole). 2. mec. Saçmak, yaymak (Distiller son venin, la tristesse, l'ennui). 3. Hazırlamak, yapmak (L'abeille distille le miel). 4. mec. Süzmek, özünü çıkarmak, çok ince bir biçimde işlemek ( Cet auteur distille sa pensée). 5. gsz. Damla damla akmak, damlalaşmak. distillerie dij. 1. *Damıtımevi. 2. Damıtma işlemi, distinct,es. 1. Başka, ayrı, farklı. 2. Distinct de: -den farklı, ayrı (La politique n'est pas distincte de la morale). 3. Seçik, belirli (Parler d'une voix distincte). distinctement bel. Seçikçe, açık açık (Voir, entendre, parler distinctement). distinctif, ive s. Ayırdedici, belirtici (Signe distinctif, marque distinctive). distinction diş. 1. Ayırdetme, ayırma, seçme (La distinction est facile entre un loup et un renard). 2. Ayrılık, ayrım, fark (Les distinctions sociales ne peuvent être fondées que sur l'utilité commune). 3. Ayırıcılık (Créer des distinctions entre les personnes). 4; Rütbe (Une personne de la plus haute distinction). 5. Kibarlık (Avoir de la distinction). 6. Nişan (Obtenir une distinction. Décerner une distinction à un savant). § Sans distinction: Ayrım gözetmeden (Il reçoit toute le monde sans distinction). distinguâmes. 1. Ayrı tutulabilir, üstün tutulabilir. 2. Görülebilir, ayırt edilebilir, gözle seçilebilir, distingués s. 1. Seçkin, yüksek, üstün, kalbur üstü (Il fréquente les personnes et les milieux distingués). 2. Kibar, nazik (Une femme distinguée, un sourire distingué). distinguer gçl. 1. Görmek, seçmek (Je commence à distinguer les montagnes. Je distingue mon ami au milieu de la foule). 2. Tanımak, seçmek, ayırdetmek (Distinguer les sons, les odeurs, les goûts). 3. Distinguer qn, qch de: Birini, bir şeyi -den ayırmak, ayırdetmek, seçmek (Distinguer le bien du mal, le vrai du faux). 4. Distinguer qch de qch: Bir şeyi -den ayrı kılmak, ayırmak (La raison distingue l'homme des animaux). § Se distinguer: 1. Belirmek, belirli olmak, açıkça görülmek (Les montagnes se distinguent). 2. Kendini göstermek, sivrilmek (Se distinguer par son intelligence). 3.

450

distribuer Belli olmak, tanınmak (Son style se distingue par la pureté). 4. Se distinguer de: -den ayrılmak, aralarından sivrilmek (ilse distingue de ses autres camarades par son esprit créateur). distordre gçl. Bükmek, çarpıtmak. § Se distordre: Bükülmek, çarpılmak (La bouche se distord dans l'attaque d'épilepsie). distorsion diş. 1. Çarpılma, bükülme, yana kayma (Distorsion de la face, de la bouche). 2. (Telefonda) Ses bozukluğu. 3. (Optikte) Işın sapması. 4. Uyumsuzluk, dengesizlik (Distorsion entre l'offre et la demande d'un produit). 5. (Sinema, televizyon) Biçimbozumu; bozum; bozulma.

distraction diş. 1. huk. Çalma, zimmete geçirme, "ihtilas (Distraction de l'argent). 2. Dikkatsizlik, dalgınlık (Je me suis trompé de maison par distraction). 3. Eğlenme, vakit geçirme (Dessiner par distraction). 4. Eğlence (Il vous faut un peu de distraction. Le jeu, la promenade sont nos distractions quotidiennes). distractivitédiş. Dikkatini toplayamazlık,dikkatini toplama yeteneğinden yoksunluk, distraire gçl. 1. Çalmak, zimmetine geçirmek, ihtilas yapmak (Distraire une somme d'argent). 2. Eğlendirmek (Distraire ses hôtes, un enfant malade). 3. Dağıtmak, başka yöne çevirmek (Distraire l'attention). 4. Oyalamak, rahatsız etmek (Cet élève distrait sans cesse ses camarades). 5. Dalgınlaştırmak (L'amour l'avait distrait). 6. Distraire qn, qch de: Birini, bir şeyi -den ayırmak ( Distraire une voiture d'un convoi, lime distrait de mes travaux, de mes occupations). § Se distraire: 1. Eğlenmek, dinlenmek (J'ai besoin de me distraire). 2. Se distraire de: a) -den ayrılmak (Se distraire d'une troupe), b) -den caymak, kopmak (Se distraire d'un travail, d'un projet). distraits s. 1. Dalgın, dikkatsiz (Il est très distrait. Regarder d'un oeil distrait, manger d'un air distrait). 2. Üstünkörü, yüzeysel (Jeter un regard distrait sur un journal). 3. ad. Dalgın (kimse), distraitement bel. Dalgınca, dalgın dalgın (Il m'écoutait distraitement. Regarder distraitement). distrayants s. Eğlendirici, oyalayıcı, dinlendirici, iç açıcı (Film distrayant). distribuable s. Dağıtılabilir, "tevzi edilebilir (Bénéfice distribuable). distribuer gçl. 1. Dağıtmak (Distribuer des prospectus, des tracts dans la rue. Distribuer des prix, despostes, des titres). 2. Distribuer qch à: Bir şeyi -e dağıtmak, vermek (Distribuer des armes aux soldats, distribuer des cartes aux joueurs). 3. Bölüm bölüm ayırmak, sıralamak (Distribuer

distributaire logiquement les points d'un exposé). 4. Sağa sola savurmak (Distribuer des coups de poing). distributaire s. ve ad. huk. Dağıtımda pay alan. distributeur, trice ad. 1. Dağıtan, dağıtıcı, dağıtımcı (Distributeur de film, de prospectus). 2. Dağıtıcı alet, dağıtımcı, *dağıtmaç (Distributeur d'essence). distributif, ive s. Bölüştürücü, dağıtıcı. § Justice distributive: Dağıtıcı adalet, distribution diş. 1. Dağıtım, dağıtma, bölüştürme (Distribution de prospectus, de vêtements, d'essence. Distribution du travail, de journal, de brochure). 2. Bölümleme, bölümlere ayırma, sıralama (Distribution de chapitres dans un livre). 3. Dağıtım düzeni (Distribution des eaux, de l'électricité dans une ville). 4. dilb. Dağılım, distributionnalisme er. dilb. Dağıtımcılık. distributionnel,le s. 'Dağılımsal. distributivement bel. Ayrı ayrı, bölüştürcü bir biçimde. district er. 1. Bir mahkemenin dâvalarına bakabildiği çevre, yargı çevresi (Un juge ne peut juger hors de son district). 2. Kaza (Chef-lieu de district: Kaza merkezi). distyle s. Çift sütunlu (Porte distyle). dit,es. 1. Denen, söylenen, lâkaplı (Jean dit le Bon). 2. er. Orta çağda küçük günlük konuları işleyen oyun (Le dit de Pouille). 3. (Eski) Söz (Les dits mémorables de Socrate). 4. Ledit, ladite, lesdits, lesdites: Adı geçen, yukarda sözü edilen, "mezkûr (Ledit vendeur, ladite maison, lesdits hommes, lesdites, femmes). dithyrambique s. 1. Ditiramba değgin, ditiramp biçiminde (Poème dithyrambique). 2. Aşırı övücü, göklere çıkaran (Louanges, paroles dithyrambiques). dito bel. s. tic. Yukarıda adı geçenin aynı, "keza. diurèse hek. Sidik çoğalması, idrar bollaşması, diurétique s. hek. 1. Sidik arttırıcı, sidik getirici, idrarsöktürücü.2.er. Sidik söktürücüilaç,işetici. diurnal er. Gündelik dua kitabı, diurne s. 1. Gündüz yapılan (Travaux diurnes). 2. Bir günlük, bir gün süren (Mouvement diurne d'un astre). 3. Gündüz ortaya çıkan, yalnız gündüzleri görünen (Rapaces diurnes, papillons diurnes, fleurs diurnes). diva diş. (Eski) Ünlü şarkıcı kadın, divagateur, trices. Saçmalayan, saçma sapan şeyler söyleyen. divagation diş. 1. Taşma, yatağından çıkma (Divagations des eaux). 2. Başı boş dolaşma (Divagation des animaux, du bétail). 3. Saçmalama, saçma sapan sözler sayıklama (Les

451

divertir divagations d'un fou. Divagations d'un malade). divaguer gsz. 1. Başıboş dolaşmak (Divaguer çà et là). 2. Taşmak, yatağından çıkmak (Rivière qui divague). 3. Saçmalamak, saçma sapan şeyler söylemek (Tu divagues). 4. Sayıklamak (Un malade qui divague). divan er. 1. Sedir, divan (S'allonger sur le divan). 2. tar. Divanı hümayun (Le sultan fit assembler un divan). 3. Osmanlı hükümeti; Osmanlı devleti, Osmanlı İmparatorluğu, dive bouteille diş. İçki; şarap, divergence diş. 1. mat. Iraksama. 2. mec. Ayrım, ayrılık (Divergence de vues, d'opinions, d'idées, de goût). divergent,e s. 1. mat. Iraksak. 2. Birbirinden ayrılan, ayrı, farklı (Suivre des voies divergentes. Opinions divergentes). diverger gsz. 1. mat. Iraksamak. 2. Ayrılmak (Nos routes divergent). 3. mec. Uyuşmamak, ayrılmak, aykırılık göstermek (Nos opinions divergent sur ce point). divers,e s. 1. Değişken, değişik (Des fleurs de couleurs très diverses. Une terre qui est diverse comme le peuple qui l'habite). 2. Çeşitli, türlü, başka başka (Frais divers, dépenses diverses. Parler sur les sujets les plus divers). 3. Birçok, hayli, nice (Diverses personnes m'en ont parlé). diversement bel. Çeşitli biçimde (Fait diversement interprété par les commentateurs). diversification diş. Çeşitlendirme, çeşitlenme, diversifier gçl. Çeşitlendirmek (Un peintre qui aime diversifier ses sujets). diversiforme s. Şekli değişebilir, değişken biçimli, diversion diş. 1. ask. Şaşırtma hareketi (Opérer une diversion avant d'attaquer). 2. Oyalama; oyalanma (Un travail régulier sera une diversion à son ennui). diversité 1. Çeşitlilik (Diversité des goûts. Il était grisé par la diversité de la vie). 2. Ayrılık, değişiklik, farklılık (Diversité d'opinion, d'interprétation. Diversité des deux religions). divertir gçl. 1. Eğlendirmek (Le film m'a bien diverti). 2. Divertir qn de: Birini -den uzaklaştırmak, koparmak (Elle l'a diverti de sa famille). 3. Divertir qn de: Birini -den çelmek, caydırmak, ayırmak (Divertir quelqu'un d'une occupation, d'un projet). 4. Çalmak, zimmetine geçirmek (Divertir de l'argent, une partie d'une succession). Se divertir: 1. Eğlenmek (Nous nous sommes bien divertis hier soir). 2. Se divertir de qn, de qch: -ile alay etmek, eğlenmek (Il se divertit de nous, de mes vêtements). 3. Se divertir à f. qch: -mekle oyalanmak, eğlenmek (Il se divertissait à

divertissant l'ahurir d'injures). divertissante s. Eğlendirici, oyalayıcı (Un film divertissant). divertissement er. 1. Para aşırma, aşırtı, "ihtilas. 2. Eğlenme, oyalanma, hoş vakit geçirme (ilse livre à ce travail pour son divertissement personnel). 3. Eğlence (Le public veut avant tout son divertissement et son plaisir). 4. Tiyatroda perde arası dans ve şarkı. 4. müz. Operada danslar bölümü; çalgı müziğinde danslar dizisi; onsekizinci yüzyılda süitten çıkma bir biçim (Divertissement de Mozart). divette diş. Şarkıcı kadın. dividende er. 1. mat. Bölünen. 2. Ortakların yada alacaklıların her birine düşen pay, "temettü, *düşerge (Toucher, recevoir son dividende). divin,e s. 1. Tanrısal (Justice divine, bonté divine). 2. Kutsal. 3. Olağanüstü, yetkin, eksiksiz (Poésie divine, musique divine). 4. Çok güzel, çok hoş (Le tabac est divin, il n'est rien qui l'égale. Il fait un temps divin). divinateur,trice s. ve ad. 1. Kâhin, *bilici. 2. Uzgören (Puissance divinatrice, esprit divinateur). divination diş. 1. Kâhinlik, "bilicilik (Les anciens pratiquaient la divination par l'interprétation des signes). 2. Uzgörme, ileriyi kestirme, "Uzgörü. divinatoire s. Kâhinliğe değgin (Art, science divinatoire). divinement bel. 1. Tanrıdan gelme olarak, Allah tarafından. 2. mec. Olağanüstü bir biçimde (Elle chante divinement bien). divinisation diş. Tanrılaştırma, çok yüceltme; tanrılaşma, çok yücelme, diviniser gçl. 1. Tanrılaştırmak, çok yüceltmek (Diviniser un héros). 2. mec. Aşırı övmek, göklere çıkarmak (Diviniser une oeuvre, un auteur). divinité diş. 1. Tanrısallık. 2. Tanrı (Adorer la Divinité). 3. Tapınılan şey yada kimse. divis,e s. 1. Bölünmüş, pay edilmiş, taksim edümiş (Propriétés divises). 2. er. Bölünmüşlük, bölünme, taksim; ortaklar arasında pay edilmişlik. diviser gçl. 1. Bölmek, ayırmak (Diviser un gâteau, un terrain). 2. Diviser qch en: Bir şeyi -e ayırmak, bölmek (Diviser un pain en deux parties). 3. Diviser qch entre: Bir şeyi ... arasında paylaştırmak (Diviser un héritage entre les parents). 4. Diviser qch par: Birşeyi -e bölmek (Si on divise vingt par cinq, on obtient quatre). § Se diviser: 1. Bölünmek, ayrılmak, parçalanmak. 2. Se diviser en: -e bölünmek, parçalanmak

452

dix-neuf (L'empire s'est divisé en trois). diviseur er. mat. 1. Bölen. 2. (Pek az kullanılır) Bölücü, ara bozucu, karıştırıcı. § Le commun diviseur: Ortak bölen, divisibilité diş. Bölünebilirlik, parçalanabilirlik (Divisibilité de la matière). divisibles. Bölünebilir (Matière, nombre divisible). division^. 1. Bölme (Division d'un corps en petites parties). 2. Bölme, bölünme, bölüşme (Division d'un terrain, d'une propriété, d'une terre). 3. Bölünme, kollara ayrılma (Division d'un fleuve, d'une route). 4. ask. Tümen (Divisions blindées. Général de division). 5. Anlaşmazlık, "nifak (Mettre, semer la division dans une. famille). 6. Bölüm, "taksimat (Division administrative d'un pays). 7. Bölünme, parçalanma (Division d'un parti politique). divisionnaire s. Bir bölüme, bir kola değgin. 2. Tümene değgin (L'état-major divisionnaire était au complet). 3. er. Tümgeneral, divorce er. 1. Boşanma; boşama (Il a demandé le divorce). 2. Ayrılık, karşıtlık, ayrım, "fark (Ily a divorce entre la théorie et la pratique). 3. mec. İlgisini kesme (Depuis son divorce, il ne fréquente plus ces personnes). § Action en divorce: Boşanma davası.

divorcé,es. ve ad. Boşanmış (Un homme divorcé. Il a épousé une divorcée). divorcer gsz. 1. Boşanmak (J'ai décidé de divorcer). 2. Divorcer avec, d'avec qn: -ile boşanmak -den boşanmak (Il a divorcé d'avec sa femme. Elle a divorcé avec un mari indigne). divulgateur, trice ad. Açığa vurucu, dile düşürücü, ifşa edici. divulgation diş. Açığa vurma, dile düşürme, "ifşa (II est inculpé pour divulgation de secrets d'Etat). divulguer gçl. Açığa vurmak, ortaya dökmek, dile düşürmek, "ifşa etmek (Divulguer un secret, une nouvelle. Les journaux ont divulgué le nom des suspects). § Se divulguer: Duyulmak, yayılmak (La nouvelle s'est rapidement divulguée). divulsion diş. Şiddetle koparma, dix s. 1. On (Dixpommes). 2. Onuncu (Ouvrez la page dix. Charles dix). 3. er. Ayın onu (Le dix du mois. Nous sommes le dix aujourd'hui). 4. er. On sayısı. 5. (İskambil kâğıtlarında) Onlu (Le dix de carreau). dixième 1. Onuncu (Le dixième siècle, la dixième maison). 2. er. Onda bir (Les trois dixièmes d'une partie). 3. er. Onda bir piyango bileti (Chaque mois, il achète un dixième). dixièmement bel. Onuncu olarak, dix-neufs, ve ad. 1. On dokuz. 2. On dokuzuncu. 3.

dix-neuvième

453

er. Ayın on dokuzu, dix-neuvièmes, vead. On dokuzuncu, dix-sept s. ve ad. 1. On yedi. 2. On yedinci. 3. er. Ayın on yedisi, dix-septièmes, vead. On yedinci, dizain er. ed. On dizeli kıta, onluk, dizaine diş. 1. On parçadan oluşmuş tüm, onluk (Dix dizaines forment une centaine). 2. Une dizaine de: On kadar... (Une dizaine d'années). 3. On kadar (Ils étaient une dizaine). 4. Teşbihte on tanelik bölüm (Dire une dizaine de chapelet). djebel er. Ar. Dağ, "cebel, djinn er. Ar. Cin. do er. müz. Do. docile s. 1. Uslu (Un élève docile). 2. Uysal, yumuşak başlı (Une femme docile). 3. Docile à: -e karşı saygılı (Un élève docile à ses maîtres. Je suis docile à la critique quand elle me paraît juste). docilement bel. Usluca, uysalca (Obéir docilement). docilité 1. Usluluk (Enfant remarquable par sa docilité). 2. Uysallık, yumuşak başlılık. 3. Docilité à qch: -e karşı saygılılık (Docilité aux conseils des parents, à la loi). dock er. İng. 1. Dok, gemi yapılan yada onarılan üstü örtülü havuz. 2. Ticaret mallarını saklamak için rıhtımda yapılan büyük depo (Dock à blé). docker er. İng. Dok işçisi. docte s. 1. Bilgiç, ukala (Ce docte personnage pérorait devant son auditoire. Un air docte, un ton docte). 2. ad. Bilgin (Il esi reçu au rang des doctes). doctement bel. 1. Bilgince; kitap gibi (Parler doctement) • 2. (Alay) Bilgiçlik taslayarak (Il nous expliqua doctement les raisons de ce phénomène). docteur er. 1. Doktor, hekim (Il est docteur, elle est docteur. Appeler, faire venir le docteur). 2. Doktora yapmış kimse, doktor (Docteur ès lettres, ès science, en droit). 3. Yüksek bilgin, doctoral,e s. 1. Doktorluğa değgin. 2. (Alay) Pek bilgince, bilgiççe (Un air doctoral, un ton doctoral). doctoralement bel. Bilgiçlik taslayarak, bilgiççe (Parler doctoralement). doctorat er. 1. Doktorluk; doktora (Thèse de doctorat). 2. Doktora sınavı (Passer son doctorat). doctoresse diş. Kadın doktor, doctrinaire er. 1. Belirli bir Hıristiyan tarikatı papazı. 2. (Restauration döneminde) Liberal. 3. mec. Bir öğretiye körü körüne bağlı kimse. 4. s. Bilgiççe (Parler sur un ton doctrinaire). doctrinal,e s. Öğretiye değgin, *öğretisel (Querelles doctrinales). doctrine diş. 1. din ve fels. Öğreti (Doctrine

dog-cart politique, économique). 2. huk. Bilimsel içtihat, document er. 1. Belge (Rassembler des documents avant de passer à la rédaction d'une thèse). 2. Senet (Document à ordre: Emre yazılı senet. Document endossable: Ciro yoluyla devredilebilen senet. Document probant: Kanıtlayıcı belge, "isbat vesikası). documentaire s. 1. Belgesel (Un texte documentaire sur les événements. Traite documentaire: Belgeli poliçe. Preuve documentaire: Yazılı kanıt). 2. er. Öğretici film, belgesel film (Documentaire sur la vie des fauves). documentaliste ad. Belge toplayan, belgeci, documentariste er. Belgesel film yapıcısı, öğretici film yapıcısı, documentation diş. 1. Belgeleme, belgelere dayandırma. 2. Belge, belgeler (Fiches de documentation. Une documentation riche). documenter gçl. 1. Belgelemek, belgelere dayandırmak (Documenter une thèse, un ouvrage). 2. Documenter qn sur qch: Birine -konusunda belgeler vermek, belgelerle donatmak (Le bibliothécaire m'a bien documenté sur la question). § Se documenter: Belgeler bulmak, belgeler sağlamak, belgelerle donanmak (Je me suis longuement documenté avant d'entreprendre cette affaire). dodécaèdre er. geom. Oniki yüzeyli. dodécagonal,e s. geom Oniki açılı, dodécagone er. geom. Onikigen. dodécaphoniques. müz. Oniki sesli diziyi kullanan; oniki sesli. dodécaphonisme er. müz. Onikisesçilik; oniki ses dizisine dayalı atonal müzik dizgesi, dodécastyle s. (Mimarlıkta) Oniki sütunlu, önünde oniki sütun bulunan (Temple dodécastyle). dodécasyllabe s. 1. Oniki heceli (Vers dodécasyllabe). 2. er. Oniki heceli dize. dodelinement er. (Başta yada vücutta) Sallantı; sallanma. dodeliner, dodiner gsz. 1. -si sallanmak (Dodeliner de la tête, du bras: Başı, kolu sallanmak). 2. gçl. Uyutmak için hafif hafif sallamak (Dodeliner un bébé, un petit enfant). dodo er. (Çocuk dilinde). 1. Uyku (Faire dodo: Uyumak). 2. Yatak (Aller au dodo: Yatağa girmek. Mettre un enfant au dodo). dodu,e s. 1. Semiz (Un enfant dodu). 2. Tombul (Des bras dodus). dogaresse diş. Duka karısı. Eski Venedik yada Ceneviz cumhurbaşkanı kansı. dog-cart er. Av köpeklerini de taşıyan özel av arabası.

doge doge er. Eski Venedik yada Ceneviz cumhurbaşkanı, duka. dogmatique s. 1. fels. tnaksal, °nassî (Philosophie dogmatique). 2. mec. Kesin (Un ton dogmatique, un esprit dogmatique). 3. er. İnakçı (C'est un dogmatique). 4. diş. Bir dindeki inaklar (La théologie se divise en dogmatique et en morale). dogmatiquement bel. 1. İnaksal olarak. 2. Kesin olarak. dogmatiser gsz. 1. Din inaklarını öğretmek, yaymak. 2. mec. Kesin olarak konuşmak (Un pédant qui dogmatise sur tout). dogmatisme er. fels. 1. İnakçılık, "nassiye, dogmatizm. 2. mec. Kesinleme, kesin söz, kesin konuşma, dogmatiste s. ve ad. İnakçı, dogmatist. dogme er. fels. 1. İnak, °nas, dogma (Le dogme de l'immortalité de l'âme. Le dogme marxiste du matérialisme dialectique). 2. Bir dindeki inaklar, düşünce ve inançlar bütünü (Les théologiens qui scrutent le dogme). dogre er. Kuzey denizinde kullanılan bir tür balıkçı gemisi. dogue er. 1. Bir tür buldog köpeği. 2. Sert adam, öfkeli adam, hır gürcü, doigter. 1. Parmak (L'homme a cinq doigts à chaque main). 2. Parmak biçiminde uzanan bölüm, parmak (Les doigts d'un gant). 3. Çok az şey, parmak kadar şey, kıl payı (Il s'en est fallu d'un doigt). 4. Un doigt de: Azıcık, bir parmak (Boire un doigt de vin). § A un doigt de, à deux doigt de: Çok yakınında, pek yakından (La balle est passée à un doigt du coeur. Le projectile est passé à deux doigts de son visage). Avoir des doigts de fée: Eli uz olmak, çok becerikli olmak. Connaître, savoir qch sur le bout du doigt: Su gibi bilmek, çok iyi bilmek, ezbere bilmek. Etre à deux doigts de qch, de f.qch: -in eşiğinde olmak, -meşine ramak kalmak (Il fut à deux doigts de la mort. J'ai été à deux doigts de réussir). Etre comme les deux doigts de la main: Birbirine çok bağlı olmak. Faire marcher qn au doigt et à l'oeil: Birini elinde sopayla idare etmek, istediği biçimde yönetmek. Fourrer ses doigts partout: Her şeye el atmak, her şeye dokunmak. Lever le doigt: (Söz almak için) Parmak kaldırmak. Mettre le doigt sur qch: -i bilivermek, keşfetmek, üstüne basmak. Montrer qn du doigt, au doigt: Birini herkesin içinde alaya almak. Ne faire oeuvre de ses dix doigts: Hiçbir şey yapmamak. Obéir, servir au doigt etàl'oeil: Harfi harfine, tam, nasıl denmişse öyle itaat etmek, hizmet etmek. Se mettre le doigt dans l'oeil: Bile bile lades demek, körcesine aldanmak. Se mordre

454

domaine les doigts de qch: -e pişman olmak (Use mordait les doigts de son imprudence). Toucher qch du doigt: Apaçık görmek, hemen anlamak (Toucher du doigt le but, la fin). Y mettre les quatre doigts et le pouce: Dört elle sarılmak. Entre l'arbre et l'écorce, il ne faut pas mettre le doigt: Etle kemiğin arasına girilmez, doigté er. 1. müz. Parmak basış, parmak gezdiriş ( Ce pianiste a un excellent doigté). 2. El uzluğu (Le doigté d'une dactylo, d'un graveur). 3. mec. Ustalık, beceriklilik, yol yöntem bilme (Cegenre d'affaire demande du doigté). doigter gsz. müz. 1. Parmak basmak, parmak gezdirmek (Sa manière de doigter est incorrecte). 2. gçl. Parmakların nasıl basılacağını göstererek çalmak (Doigter un passage). doigtier er. Parmak kılıfı (Doigtier de cuir). doit er. (Hesap defterinde) Verecek hanesi, borç

hanesi, dol er. Dolan, hile. dölce [daltjej bel. müz. Tatlı ve yumuşak, dölce vita diş. Tatlı yaşam, tatlı hayat, dolçe vita. dolcissimo bel. müz. Çok tatlı ve yumuşak, doléance diş. ç. Sızlanma, yakınma, şikâyet (Jen'ai pas le temps d'écouter leurs doléances). dolent,e s. Sızlanan, yakınan (Un vieillard dolent. Une voix dolente). doler gçl. Fıçıcı keseriyle yontmak, dolichocéphales, ve ad. Uzun kafalı, doline diş. coğr. Koyak, kokurdan, düden, obruk, dollar er. Dolar. dolman er. Dolman, önü işlemeli asker ceketi, dolmen er. Dolmen; iki tanesi dikili, üçüncüsü de bunların üzerine kapak gibi yatırılmış üç kocaman taştan oluşan taş çağı mezarı, doloire er. 1. Fıçıcı keseri, barda. 2. Harç karma çapası. dolomie, dolomite diş. yerb. Dolomi, doğal kalsiyum ve magnezyum karbonatı, dolorismeer. fels. Acıcılık, "elemiye. dolosif, ive s. Dolanlı, hileli, aldatmaca (Manoeuvres dolosives). dom fdâ] er. İspanyol soylularına verilen birünvan, Don (Dom Garcie de Navarre). domaine er. 1. Yurtluk, "malikâne (Il est régisseur d'un domaine de cent hectares). 2. Beylik arazi. 3. mec. Alan (Le domaine de la science). 4. Uzmanlık alanı, yetki alanı (Son domaine, c'est l'histoire du Moyen Age. Cette question n'est pas de mon domaine). 5. Emlâk (Domaine national: Milli emlâk. Domaine privé: Özel emlâk). §Dans le domaine de: -konusunda, alanında (Il a réalisé de grands progrès dans le domaine de la science).

domanial Tomber dans le domaine public: (Kafa ürünleri, sanal yapıları için) Belli bir süre sonra kamunun malı olmak (Ce roman est tombé dans le domaine public). domanial,e s. 1. Bir malikâneye ait (Ferme domaniale). 2. Beylik mallara değgin, beylik, kamu malı (Forêts domaniales). dôme er. 1. Kilise, katedral (Le dôme de Milan). 2. Kubbe (Le dôme d'une mosquée, d'uneéglise). 3. Yassı tepecik. 4. Kümbet. § Le dôme du ciel: Gök kubbe. domestication diş. 1. Evcilleştirme, 'ehlileştirme (Domestication d'un buffle, d'animaux sauvages). 2. mec. Uysallaştırma. domesticité diş. 1. Hizmetçilik, uşaklık. 2. Hizmetçi ve uşaklar (Domesticité d'une maison, d'un château). 3. (Hayvanlar için) Evcillik, domestiques. 1. Eve, aileye değgin, evlik (Travaux domestiques. Economie domestique. Affaire domestique. Querelles domestiques). 2. Eveil (Animaux domestiques). 3. er. Yuva, ev (Son domestique était réglé comme l'intérieur d'un monastère). 4. ad. Hizmetçi yada uşak (Chercher une domestique. Je ne suis pas son domestique). 5. er. Hizmetçi ve uşak takımı. § Traiter qn comme un domestique: Birine uşak muamelesi yapmak, domestiquer gçl. I. Evcilleştirmek (Domestiquerun animal). 2. Hizmetinde kullanmak, yararlanmak (Domestiquer le vent, les marées). domicile er. 1. Ev, konut (Adresse de domicile. Abandonner, quitter le domicile conjugal. Etre sans domicile). 2. Genel merkez (Domicile d'un parti). § A domicile: Evine, evinde (Livraison à domicile: Eve teslim. Le facteur porte les lettres à domicile. Travailler à domicile). Elire domicile: Yerleşmek. domiciliaire s. Eve, konuta değgin. § Visite domiciliaire: (Yargıç kararıyla) Konutta arama, domiciliation diş. Konut gösterme, domicilié,e s. Oturan, °ikamet eden. domicilier gçl. -de oturuyor göstermek (On l'a domicilié par erreur à une adresse qui n'est pas la sienne). § Se domicilier: Yerleşmek, oturmak, konutlanmak. dominance diş. 1. Egemen olma, başatlık, "hakimiyet. 2. Baskın olma, baskınlık, üstünlük, başatlık. dominant,e s. 1. Egemen, "hakim (Pays dominant, nation dominante, classe dominante). 2. Üstün, baskın, başat (Facteur dominant). 3. Başlıca, en önemli (Idée dominante d'un ouvrage. Trait dominant d'un caractère). 4. diş. Belirleyici özellik, belirtici yön (La dominante de son oeuvre

455

dommage est l'ironie). dominateur, trice s. ve ad. 1. Fatih (Alexandre le Grand, dominateur de l'Asie). 2. Egemen, "hakim, efendi (Dominateurs et esclaves. L'Angleterre fut la dominatrice des mers). 3. Üstün gelen, yenen, bastıran (Pouvoir dominateur, force dominatrice). domination diş. 1. Egemenlik, "hakimiyet (Mettre fin à la domination étrangère). 2. Erk, "nüfuz, sözgeçirme (Domination spirituelle, morale. Il exerce sur tous une domination irrésistible). §Etre, vivre sous la domination de: -in egemenliği altında bulunmak, yaşamak. Prendre sous sa domination: Egemenliği altına almak, dominer gçl. 1. Egemen olmak, egemenliği altına almak, "hakim olmak (Napoléon voulait dominer l'Europe. Dominer un peuple). 2. -den üstün olmak (Il domine nettement ses adversaires). 3. -den daha önemli olmak, -den önde gelmek (Ce problème domine toute l'affaire). 4. -i tutmak, frenlemek, bastırmak (Dominer sa colère, sa douleur, ses passions). 5. -in yükseğinde bulunmak (Le château domine le village). 6. -e hakim olmak, iyi kavramak, çok iyi bilmek (Un écrivain qui domine son sujet). T.gsz. Buyurmak, sözünü geçirmek, hükmetmek (Il aime dominer). 8. Dominer sur a) -e hükmetmek, sözünü dinletmek; -i egemenliği altında tutmak (II domine sur tous ses collègues. Nation qui domine sur tout un continent), b) -e bakmak, -e hakim olmak (La forteresse qui domine sur un lac). § Se dominer: Kendini tutmak, kendine egemen olmak, "nefsine hakim olmak (On doit savoir se dominer). dominicain,e ad. 1. Domeniko tarikatından rahip yada rahibe. 2. s. Dominik'e değgin (La République dominicaine). dominical,e s. 1. Tanrısal, tanrı için (Oraison dominicale). 2. Pazar gününe değin (Repas dominical, promenade dominicale). 3. diş. Pazar duası. dominion er. Dominyon. domino er. 1. Domino (Faire une partie de domino). 2. Balolarda giyilen kukuletalı bir giysi, dominoterie diş. Oyun kâğıtları, dominotier er. 1. Oyun kâğıtçısı. 2. Aşısız erik ağacı. dommage er. 1. Zarar, ziyan, kayıp (Dommage matériel, moral). 2. Hasar (Dommages causés par la grêle). § Dommages-intérêts: Zarar ziyan, tazminat. Demander, réclamer des dommagesintérêts: Tazminat istemek, zarar ziyanınm ödenmesini istemek. Obtenir des dommages-

dommageable intérêts: Tazminat almak. Subir un dommage: Zarara uğramak. Réparer un dommage: Bir zararı ödemek, gidermek. Causer un dommage à: -e zarar vermek. C'est dommage: Yazık. C'est dommage de f. qch: -mek yazıktır, -meşine yazık (C'est dommage de laisser pourrir ces fruits. C'est dommage que personne n'ait rien vu. Dommage qu'il ne l'ait pas dit). Quel dommage!: Ne yazık, dommageable s. 1. Zarar verici. 2. Dommageable à: -e zararlı, zarar verici (Ces erreurs sont dommageables à toute la nation). domptables. Yola getirilebilir, başedilebilir, başa çıkılabilir (Un animal domptable, un enfant domptaole). domptage er. Yoia getirme, eğitme (Le domptage d'un cheval). dompter gçl. 1. Yenmek, alt etmek, yola getirmek, boyun eğdirmek (Dompter des rebelles, des insoumis). 2. Tutmak, egemen olmak, bastırmak, hâkim olmak (Dompter ses passions, sa colère). 3. Evcilleştirmek, eğitmek, "terbiye etmek (Dompter un cheval, dompter les fauves dans un cirque). 4. mec. Baskısı altına almak, yararlanabileceği duruma getirmek (Dompter les forces de la nature, dompter les eaux d'un fleuve). dompteur,euse ad. Hayvan eğiticisi (Dompteur de fauves, de cheval). don er. 1. Bağış (Recueillir des dons pour les sinitrés). 2. Verme, veriş (Depuis le don de son terrain à l'hospice, il se contente d'un jardinet). 3. Armağan (Donfait à l'occasion dujour de l'an. lia été comblé de dons). 4. Yetenek (Cultiver ses dons littéraires). 5. Rüşvet (Un don d'argent. Recevoir un don). § Les dons de Bacchus: Üzüm. Les dons de Cérès: Tahıl. Les dons de Flore: Çiçekler. Les dons de la Fortune: Zenginlik. Avoir le don de: ...yeteneği olmak (Avoir le don de la parole, de l'éloquence). Avoir un don pour: -e karşı yeteneği olmak, yetenekli olmak (Avoir un don pour la peinture, pour la musique). Avoir le don de f.qch: (Alay) -mekte üstüne olmamak, işi gücü -mek olmak (Ilale don de m'agacer). Faire un don à qn: Birine bir bağışta, yardımda bulunmak. Faire don de qch à qn: Bir şeyi birine bağışlamak (Faire don de tous ses bien à son neveu). don er. (Ispanyollarda) Bay, Sayın (Don Juan, Don Quichotte). dona diş. (İspanyollarda) Bayan (Dona Sol, Doha Inès). donataire ad. Bağış alıcı, kendisine bağış yapılan kimse. donateur, trice ad. Bağışçı, bağış yapan, donation diş. 1. Bağışlama, bağış "hibe. 2. Bağış

456

donner

senedi (Transcrire une donation). donc bağ. 1. O halde, şu halde, öyleyse (Jepense, donc je suis: Düşünüyorum, öyleyse varım). 2. Demek, demek ki (Il voulait donc démissionner?). 3. İmdi (Donc, pour en revenir à notre sujet). 4. (Şaşkınlık ve inanmazlık bildirir) Yok canım, haydi be (Allons donc, pas possible!: Haydi be! öyle şey olmaz!). 5.Yahu, kuzum,peki (Qu'as-tu donc aujourd'hui?). 6. Haydi (Viens donc, parlez donc). § Dis donc, dites donc: Yahu, hey, kuzum (Dis donc, tu ne sais pas parler d'autres choses). dondon diş. tkz. Şişko kadın, şişko kız (La bouchère est une grosse dondon). doigon er. Kale burcu, burç. don juan er. Çapkın erkek, çapkın (C'est un don Juan). § Jouer les don Juan: Çapkınlık etmek, hovardalık etmek, donjuanesque s. Çapkınca, donjuanca (Manoeuvres donjuanesques). doqjuaniser gsz. Çapkınlık etmek, donjuanlık etmek. donjuanisme er. Çapkınlık, donjuanlık. donnantes. Eli açık, cömert (lln'estguèredonnant. Tu as l'humeur donnante). § Donnant, donnant: Her şey karşılıklı; verene verilir, vermeyene verilmez; düşün beni düşüneyim seni; al gülüm ver gülüm (Le gouvernement, pour l'heure, a besoin de nous. Alors, donnant, donnant). donne diş. (Oyunda) Kâğıt verme, kâğıt dağıtma (A vous la donne). § Faire la donne: Kâğıt dağıtmak, kâğıt vermek, donné,e s. 1. Verilen, verilmiş (Propriété donnée en dot). 2. Belli, belirli (A une distance donnée. En un lieu donné). 3. Etant donné: -yüzünden, -den dolayı (Etant donné sa maladie, il n'est pas allé au bureau aujourd'hui. Etant donné les circonstances présentes, il ne faut pas aller trop loin). Etant donné que: -diği için, -diğinden dolayı, -diğine göre (Etant donné qu'il ne vient pas, nous pouvons partir. Etant donné qu'on n'y peut rien faire, le mieux est d'attendre). donnée diş. 1. Veri, "muta, dayanılan bilgi yada belge (Il nous faut certaines données pour faire des prévisions valables. Données statistiques, les données d'une recherche). 2. Temel öge, başlıca düşünce (Les données d'un roman, d'une comédie. Lire attentivement la donnée d'un problème). donner gçl. 1. Vermek (Donner un pourboire, un livre, un remède, des cadeaux). 2. Donner qchà:-e birşey vermek, sunmak (Donner des bonbons aux enfants, des étrennes à un concierge, une

donner récompense au vainqueur). 3. Çok ucuza satmak, bedava vermek (On ne le vend pas, on le donne). 4. Donner qch pour, à: Uğruna vermek, feda etmek, hasretmek (Donner sa vie, son sang pour la patrie. Donner tout son temps à une oeuvre). 5. Vermek, ayırmak (Il m'a donné toute sa journée). 6. Donner qch pour, contre: Bir şeyi... karşılığında vermek; verip...almak (Donner son cheval pour un âne, contre un mulet). 7. Vermek, ödemek (Combien donne-t-il à ses ouvriers?). 8. Donner qch à f.qch: Bir şeyi -meye vermek (Donner ses chaussures à réparer, un devoir à faire). 9. Donner qch à: -e götürüp vermek, teslim etmek (Donner une lettre à son destinataire). 10. Bulmak, sağlamak (Donner du travail à un chômeur). 11. Düzenlemek, vermek, yapmak (Donnerunbal, uneréception, unefêteàsesamis). 12. Oynamak, temsil etmek (Donner une comédie, une tragédie). 13. Söylemek, açıklamak, vermek (Je vais vous donner tous les détails sur ce sujet). 14. Göstermek, bulmak, ileri sürmek (Donner un prétexte, des raisons). 15. Bildirmek (Voulez-vous me donner l'heure exacte). 16. Vermek, yapmak (Donner une conférence, un cours). 17. Bulaştırmak, geçirmek (Jeluiaidonné mon rhume. Donner sa maladie à tous les membres de la famille). 18. Vermek, bahşetmek, lütfetmek (Donnez-moi un peu de temps, un peu de répit). 19. Vermek, doğurmak (Elle a donné deux fils à son mari, la reine a donné un héritier au trône). 20. thbar etmek, ele vermek, bildirmek (Le voleur a donné ses complices à la police). 21. Donner qn à: Birini -e vermek, -ile evlendirmek (Donner sa fille à un avocat). 22. Donner à qn de f.qch: Birine -meyi nasibetmek (Le Ciel nous a donné de souffrir). 23. Donner à f. qch: -tirmek, -meye yol açmak, -meyi gerektirmek. (Cela donne à penser). 24. Yayınlamak, çıkarmak (Cet écrivain donne un roman par an). 25. Vermek, uyandırmak (Ça lui donne le goût des sciences). 26. Donner à f. qch: -meye yol açmak, neden olmak (Donner à rire, à réfléchir). 27. Çıkarmak, koymak (Donner des lois). 28. Vurmak, yapıştırmak (Donner un soufflet, un coup de pied à un arrogant). 29. Girişmek (Donner un assaut). 30. Yol açmak, sonuç vermek (Je me demande ce que ça va donner). 31. Tahminetmek (Quel âge lui donnez-vous? On lui donne trente ans). 32. Donner pour: ... sanmak (On le donne pour coupable. Donner une chose pour vraie). 33 .gsz. Verim vermek, ürün vermek (Les blés n'ont pas donné cette année). 34. gsz. Savaşmak, saldırıya geçmek. (L'armée va donner). 35. Donner contre,

457

donner sur: -e çarpmak (Le navire alla donner sur les écueils). 36 .gsz. Vurmak,girmek (Le soleil donne dans la cour). 37. gsz. Donner dans: a) Kendini vermek, dalmak, işi -e dökmek (Donner dans le luxe, dans le snobisme), b) Düşmek (Donner dans le piège, dans l'embuscade, dans le défaut, dans le ridicule). 38. gsz. Donner sur: -e bakmak, nazır olmak (Ma fenêtre donne sur la rue; une maison qui donne sur la mer). 39. gsz. Gevşemek, kendini salmak (Ce tissu va donner. Cette toile donne à l'usage). §Sedonner: 1. Verilmek ( Une telle chose ne se donne pas). 2. Se donner à: kendini -e vermek, yoluna adamak, "hasretmek (Se donner à Dieu. Se donner à sa patrie, à une cause, à un parti, au travail). 3. Oynanmak, temsil edilmek. (Ce soir, une bonne comédie se donne ici). 4. Se donner qch: a) Birbirine... vermek (Se donner des cadeaux, des baisers), b) Kendine... vermek (lise donne de grands airs). S. Se donner pour: Kendini ...sanmak (II se donne pour progressiste). § Donner à entendre qch à qn: Birşeyi birine ima etmek, anıştırmak. Donner accès à: -in girmesine izin vermek. Açılmak.. Donner à pleines mains: Avuç dolusu vermek, bol bol vermek. Donner à qn son paquet: Birinin ağzının payını vermek. Donner audience à qn: Biriyle görüşmeyi kabul etmek. Donner avis à qn de qch: Birine bir şeyi haber vermek, bildirmek. Donner beau jeu à qn: Karşısındakine fırsat vermek, eline koz vermek. Donner carrière à: -e tam bir serbestlik vermek. Donner confiance à: -de güven uyandırmak, -e güven vermek. Donner cours à: Boşaltmak, dökmek, serbest bırakmak (Donner libre cours à ses larmes). Donner dans l'oeil à qn: -in gözüne çarpmak, dikkatini çekmek. Donner décharge à qn de qch: Birini... yükümlülüğünden kurtarmak, bağışık tutmak. Donner de la peine à qn: Üzmek. Donner de l'eau bénite de cour: Boş vaitlerde bulunmak. Donner de l'épée dans l'eau: Havanda su dövmek, boşa pala sallamak. Donner des fèves pour des pois: Aldığından fazlasını vermek, faiziyle ödemek. Donner du fil à retordre à qn: -in başına çorap örmek, çok sıkıntılar vermek. Donner de la tête contre: Kafasını -e çarpmak. Donner du relief à: -e bir renk, bir canlılık vermek. Donner essor à: -i dışarı vurmak. Donner gain de cause à qn: Birine hak vermek, haklı bulmak, haklı çıkarmak. Donner l'accolade à qn: Boynuna sarılmak, kucaklayıp öpmek. Donner la chair de poule: Ürpertmek, tüylerim diken diken etmek. Donner la chasse à: Kovalamak, izlemek, ardına düşmek. Donner la colique: Karın ağrısı vermek, canını çok sıkmak.

donner Donner la main à qn: -e elini uzatmak, vermek. Donner la mort à: Öldürmek. Donner la note à: Yol göstermek, önderlik etmek. Donner la question à: İşkence etmek. Donner la parole à: -e konuşması için söz vermek. Donner l'assaut à: -e saldırmak, hücum etmek. Donner la préférence à: -i yeğlemek, "tercih etmek. Donner la preuve de: -in ustası, ehli olduğunu göstermek. Donner la vie à: Doğurmak, dünyaya getirmek. Donner le branle à: -i sarsmak, canlandırmak, harekete getirmek. Donner le bras à: -in koluna girmek. Donner le change à: -i kandırmak, aldatmak. Donner le coup de grâce à: -e son darbeyi indirmek. Donner le coup de l'étrier: Son bir kadeh içki içmek. Donner le jour à: Doğurmak, dünyaya getirmek. Donner le sein à: Emzirmek, meme vermek. Donner les mains à: -i kabul etmek; -e el atmak, girişmek. Donner l'essor à: -i geliştirmek, -e yeni bir atılım vermek. Donner l'éveil à: -i uyarmak. Donner l'hospitalité à: -i konuklamak, misafir etmek. Donner libre cours à: -i tutmamak, serbest bırakmak. Donner lieu à: -e yol açmak, neden olmak, "mahal vermek. Donner naissance à: Doğurmak, meydana getirmek; neden olmak, yol açmak. Donner prise à: -e yol açmak, neden olmak. Donner quittance à qn de qch: Birine bir şey için makbuz vermek. Donner raison à qn: -e hak vermek, haklı bulmak. Donner rendez-vous à qn:Birine randevu vermek. Donner sa main à qn: -ile evlenmeyi kabul etmek. Donner sa mesure: Asıl karakterini belli etmek, neyin nesi olduğunu ortaya koymak. Donner sa parole d'honneur: Namus sözü vermek, şerefi üzerine and içmek. Donner sa signature à qch: -e imzasını koymak; onaylamak, benimsemek. Donner ses huit jours à qn: Birini işten kovmak, işinden çıkarmak. Donner ses suffrages à: Oyunu -e vermek; -i seçmek. Donner signe de vie: Yaşadığını gösterecek bir şey yapmak; sağlığının iyi olduğunu bildirmek. Donner son assentiment à: -e rıza göstermek. Donner son compte à qn: -in hesabını görmek, hesabını ödeyip başından savmak. Donner suite à qch: -i sonuçlandırmak. Donner sujet de f. qch: -mek olanağını vermek, fırsatını vermek. Donner sur le nezàqn: -ile burun buruna gelmek. Donner sur les doigts à qn: Birini cezalandırmak. Donner sur les nerfs à qn: Sinirlendirmek, sinirlerini bozmak. Donner tête basse dans: Gözü kapalı -e girişmek. Donner tort à: Haksız bulmak, suçlu çıkarmak. Donner un bon pli à qn: -e iyi bir huy kazandırmak, güzel bir biçi m vermek. Donner un coup de collier: Son bir atılım daha yapmak. Donner un coup d'épaule à: -e

458

dorage

yardım etmek, omuz vermek. Donner un coup de main à: -e yardımda bulunmak, yardım etmek. Donner un coup de patte: İmalı bir söz söylemek, şöyle bir dokundurmak, iğnelemek. Donner un coup d'oeil à, sur: -e şöyle bir göz atmak. Donner un démenti à: -i yalanlamak, "tekzip etmek. Donner une danse à: -i azarlamak, cezalandırmak. Donner une leçon à: Birine iyi bir ders vermek, azarlamak, ağzının payını vermek. Donner une poignée de main à qn: -in elini sıkmak, -ile tokalaşmak. Donner un oeuf pour avoir un boeuf: Kaz gelecek yerden tavuğu esirgememek. Donner un os à rogner à qn: Birinin önüne bir kemik atmak, -e sus payı vermek. Donner un savon à qn: -i iyice azarlamak, haşlamak, eşekten düşmüş karpuza döndürmek. Donner un suifàqn: -i iyice azarlamak, paylamak. Ne savoir où donner de la tête: Ne halt edeceğini bilememek. § S'en donner: Çok eğlenmek. Se donner du beau temps: Keyif çatmak. Se donner la mort: İntihar etmek, kendine kıymak. Se donner la main: El ele vermek, el ele tutuşmak. Se donner le mot: Sözleşmek, birbirine söz vermek, donneur, euse ad. 1. Veren (Donneur d'avis, donneur d'ordre). 2. Dağıtan, veren (Donneur de cartes). 3. Veren, kan verici (Un donneur; donneur de sang). 4. hlk. Muhbir, ele verici. 5. Bağış yapmasını seven, eli açık, 'cömert, don quichotte er. Dünyayı düzeltme savında, tutkusunda olan, donkişot (Jouer les don Quichottes: Donkişotluk etmek). don-quichottisme er. Dünyayı düzeltme merakı, donkişotluk. dont add. De qui, duquel, delaquelle, desquels, desquelles yerine kullanılan adıl; eylemin aldığı ilgeç de olunca bu kullanılır ve genellikle "ki ondan, ki onun" anlamına gelir. (Les événements dont on parle: Söz edilen olaylar. Le femme dont le mari ne travaille pas: Kocası çalışmayan kadın). donzelle diş. Kendini beğenmiş ve gülünç kadın yada genç kız. dopage er. Doping yapma; güçkatım yapma, canlandırıcı ilâç alma. Doping yaptırma, uyandırıcı ilâç yaptırma; güçkatımı yaptırma, doper gçl. 1. Doping yapmak, güçkatımı yapmak (Doper un cheval). 2. Uyandırıcı, canlılık verici ilâç vermek (Se doper avant un examen. Ses camarades l'ont dopé avant la course). doping er. Ing. Doping, 'güçkatımı (Administrer un doping, prendre un doping). dorade diş. 1. Fransa kıyılarında halkın çeşitli balıklara verdiği ad. 2. Mercan balığı, dorage er. Yaldızlama, parlatma; yaldızlanma,

doré parlatılma. doré,es. 1. Yaldızlı (Boutons dorés d'un uniforme). 2. Altın sarısı, altın gibi (Les moissons dorées, des cheveux dorés). 3. Çok iyi kızarmış, nar gibi (Carpes dorées. Faisan doré). 4. er. Parlaklık, yaldız (Un cadre qui a perdu son doré: Yaldız dökülmüş bir çerçeve). § Langue dorée: Akıcı ve süslü bir söyleyiş. § Rêve doré: Çok parlak ama gerçekleşmesi olanaksız düşünceler, tatlı düşler, dorénavant bel. Bundan sonra, bundan böyle (J'ai décidé de rire dorénavant le moins possible. Dorénavant, il travaillera régulièrement). dorer gçl. 1. Altın kaplamak, yaldızlamak (Dorer un métal). 2. Yumurta sarısı sürmek (Dorer un gâteau). 3. Sarartmak, altın sarısı rengi vermek (Le soleil a doré les épis). 4. Yakmak, tunçlaştırmak, bronz rengi yapmak (Le soleil a dorésapeau). § Dorerlapilluleàqn: -i aldatmak, yaldızlı sözlerle kötü bir şeyi yutturmak, d'ores et déjà bel. Öteden beri, oldum olası, doreur,euse s. ve ad. Yaldızcı. dorien,ne s. 1. Doris'li. 2. Dor lehçesi. 3. Eski Yunan müzik tarzlarından biri. dorique s. 1. Dorislilere özgü. Dor üslubunda (Architecture dorique). 2. er. (Yunan mimarlığında) Sade tarz, dor üslubu, doris diş. 1. Kabuksuz bir tür yumuşakça. 2. diş. ç. Karnından-ayaklılar. 3. er. Morina balıkçılarının kullandığı küçük bir sandal, dorlotement er. Nazlama, el üstünde tutma, dorloter gçl. Nazlamak, nazlı alıştırmak (Dorloter un enfant, sa femme). dormant,es. 1. Uyuyan (Animaldormant). 2. mec. Küllenmiş, uyuyan (Il éveillait les sentiments dormants en elle). 3. Durgun, ölü (Une eau dormante, un lac dormant). 4. Açılmayan, sabit (Vitrage dormant, châssis dormant). 5. er. Söve, kapı ve pencere çerçevesinin dört yanından her biri (Le dormant d'une porte, d'une fenêtre). dormeur, euse ad. 1. Uyuyan (Dormeur qui ronfle). 2. Uykucu (J'avais été jusque-là grand dormeur). 3. s. Uyuyan (Poupée dormeuse: Yatırınca gözlerini kapayan, kaldırınca açan oyuncak bebek). 4. diş. Tek taş küpe. 5. diş. Uzun koltuk. § Les sept dormeurs: (Söylencede) Yedi uyurlar, "eshabı kehf. dormir gsz. i. Uyumak (S'étendre pour dormir, ila dormi toute la nuit). 2. mec. Ölü gibi durmak, hiç kıpırdamamak, en ufak bir kımıltı göstermemek (La nature dort sous la neige). 3. gçl. -i uyumak (Dormez votre sommeil). § Dormir à poings fermés: Deliksiz uyumak. Dormir d'un sommeil profond: Derin bir uyku çekmek. Dormir la

459

dos grasse matinée: Sabah uykusunu uyumak, sabahleyin geç kalkmak. Dormir son dernier sommeil: Son uykusuna yatmak, ölmek. Dormir sur les deux oreilles: İçi rahat uyumak, rahat ve deliksiz bir uykuya dalmak. Dormir comme un loir, comme une marmotte, comme une souche: Kütük gibi uyumak. Dormir debout: Ayakta uyumak, çok yorgun olmak. -A dormir debout: İnanılmayacak, us almaz (Histoire à dormir debout, un conte à dormir debout). Laisser dormir qch: Bir şeyi uyutmak, -ile hiçilgilenmemek,-ihiç işletmemek, kullanmamak (Laisser dormir un capital). Ne dormir que d'un oeil: Tavşan uykusuna yatmak. Qui dort dîne: Uyku da bir gıdadır. Il n'est pire eau que l'eau qui dort: Yere bakar yürek yakar; akan sudan korkma, durgun sudan kork. dormitif, ive s. Uyku verici, uyutucu (Discours dormitif). dormition diş. Meryem ananın ölümü ki Hıristiyan inanışına göre daha sonra göklere çıkmak üzere kısa bir uyku halinden başka bir şey değildi, dorsal,e s. 1. Sırta değgin, arkaya değgin (Nageoire dorsale. Sac dorsal). 2. diş. dilb. Dilin üstünden çıkarılan ünsüz, dilüstü ünsüzü. 3. diş. coğ. Sıradağlarda hep sırtlardan geçen çizgi, dorsalgie diş. Sırtağrısı. dortoir er. Yatakhane, koğuş (Dortoir d'une école, d'une caserne). dorure diş. 1. Yaldız (Dorure d'un cadre de tableau). 2. Yaldızlı süs (Uniforme couvert de dorures). 3. Altın kaplama (Dorure sur métal. Dorure à l'or en feuille). 4. Pide yada pastaya sürülen yumurta sarısı, doryphore er. hayb. Kınkanatlılardan, patates fidanlarına zarar veren bir böcek, dos er. Arka, sırt (Le dos d'un cheval. Le dos de la main. Le dos d'une lettre. Le dos d'un livre. Ledos d'une veste).% Ados: Arkasında (Avoirl'ennemi à dos). A dos de: -in sırtında (Transporter une marchandise à dos d'âne, à dos de mulet, à dos de chameau). Au dos: Sırtına, sırtında, arkasına, arkasında (Mettre les mains au dos. Aller sac au dos). Dans le dos: Arkasında, arkasından (Agir, parler dans le dos de quelqu'un). De dos: Arkadan, arkadan bakılınca (Cette coiffure est mieux de dos). Dos à dos: Sırt sırta (Placer deux personnes dos à dos). Sur le dos: Sırt üstü (S'étendre, tomber, s'allonger sur le dos). Avoir bon dos: 1. Sırtı kalın olmak, "vur abalıya" konusu olmak. 2. Her türlü alay ve şakaya katlanmak. En avoir plein le dos: Bıkmak, illallah demek, gına getirmek. Etre toujours sur le dos de

dosable qn, derrière le dos de qn: Birinin arkasından bir dakika ayrılmamak, hep izlemek. Faire le gros dos: Sırtını kamburlaştırmak, saldırıya hazır duruma geçmek (Le chat fait le gros dos). Faire froid dans le dos à qn: Birinin gözünü pek korkutmak, içine büyük korku salmak. L'avoir dans le dos: Başaramamak, başarısızlığa, düş kırıklığına uğramak. Mettre qch sur le dos de qn: Bir şeyin suçunu -in sırtına yüklemek. Passer la main flans le dos de qn: -in sırtım sıvazlamak, -e iltifat etmek. Renvoyer dos à dos: Hiçbirine hak vermemek (Renvoyer les deux parties dos à dos). Se mettre qn à dos: Birini kendine düşman etmek. Tourner le dos à: 1. Arkası -e dönük olmak (Les acteurs ne doivent pas tourner le dos au public). 2. -e sırt çevirmek, yüz vermemek (Tous ses amis lui ont tourné le dos). dosable s. Dozu ayarlanabilir, dozlandınlabilir, 'düzelenebilir. dosage er. Dozunu ayarlama, * düzeleme (Faire un dosage). dose diş. 1. Doz, *düze; bir maddenin bir bileşiğe, bir karışıma giren yada girmesi gereken miktarı (Une forte dose de poison). 2. Ölçü, miktar (Mettre une petite dose d'ironie dans son discours). § Avoir une fameuse dose de paresse: tkz. Pek tembel olmak. Dépasser la dose: Dozunu kaçırmak, ölçüyü aşmak, doser gçl. 1. Dozunu ayarlamak, *düzemek (Doser un remède). 2. mec. Düzenlemek, ayarlamak (II dose habilement l'éloge et la remontrance. Doser ses efforts en fonction du but à atteindre). doseur er. Doz ayarlama aygıtı, dozlama aygıtı, "düzeleme aygıtı, *düzeleyici. dossard er. (Sporcuların) Sırt numarası, dosse diş. Kereste biçilirken kabuklu kalan ilk ve son parça, kapak, dossier er. 1. Dosya (Mettre ses papiers dans un dossier. Examiner un dossier. Constituer un dossier sur une affaire). 2. Arkalık (Le dossier d'une chaise). dossière diş. 1. (Koşumda) Sırt kolanı. 2. (Zırhta) Sırtlık. dot [dot] diş. Çeyiz, drahoma (Epouser une jeune fille pour sa dot). dotal,e s. Çeyize değgin, drahomaya değgin (Les revenus dotaux). dotation diş. 1. Kamu yararına çalışan kurumlara ayrılmış gelir, vakıf gelir (Dotation d'un hôpital). 2. Donatma, verme (Dotation d'un service en véhicules). 3. (Devlet başkanı, kral v.b. için) Ödenek, "tahsisat, doter gçl. I . Çeyizlemek, çeyiz vermek (Doter

460

doublé richement sa fille). 2. Gelir vakfetmek (Doter un hôpital, une école). 3. Doter qch de qch: Bir şeyi -ile donatmak, bir şeye... vermek (Doter une armée d'armes modernes. Doter une usine de machines modernes). 4. Doter de: -ile süslemek, zenginleştirmek (La nature a doté son esprit de brillantes qualités). 5. Etre doté de: -ile donanmak. douaire er. Kocanın karısına sağladığı dulluk geliri, douairière diş. 1. Kocasından kendisine dulluk geliri kalan yaşlı kadın. 2. Kibar dul. douane diş. 1. Gümrük (Agent des douanes. Faire sortir une marchandise de l'entrepôt de la douane. Formalités de douane. Passer à la douane). 2. Gümrük vergisi (Marchandise exemptée de douane. Avec la douane, cet article est presque aussi cher ici que dans le pays d'origine). douanier er. Gümrük memuru, gümrükçü (Douanier qui fouille une valise). douanier,ère s. Gümrüğe değgin (Tarif douanier, politique douanière). douar er. Arap obası (Le douar comptait vingt tentes). doublage er. 1. Astar geçirme, astarlama (Doublage d'un vêtement). 2. (Bir gemiye) Maden kaplama geçirme. 3. (Sinemada) Sözlendirme (Doublage d'un film). double s. 1. Çift, iki (Double exemplaire. Un mot à double sens). 2. İki kat (Le prix de cet article est double de ce qu'il était il y a dix ans). 3. İki yüzlü, dalkavuk (Personne double). 4. İki yanlı çalışan, iki yana da hizmet eden (Agent double). S. er. İki kat (Dix est le double de cinq). 6. er. Kopya (Ilm'a remis cet exemplaire du manuscrit, et il a gardé le double. Double d'un objet d'art). 7. er. Tıpatıp benzeri (Le double d'une personne). 8. bel. İki kat (La nuit, on paie double. Un travail qui compte double. Je commence à voir double). § En double: İki nüsha, iki kopya. Etre à double face: İki yüzlü olmak. Jouer quitte ou double: Ya fit olmak yada iki katım vermek üzere bahse girişmek. Mettre les bouchées doubles: 1. İki kat yemek yemek. 2. Hızlı çalışmak, iki kişinin yapacağı işi yapmak, doublé,e s. 1. İkilenmiş^ yinelenmiş (Colonne doublée, lettre doublée). 2. Astarlanmış, astar geçirilmiş (Robe doublée, veste doublée de mouton). 3. Seslendirilmiş (Un film américain doublé). 4. Doublé de: -de eklenmiş (C'est une malhonnêteté doublée d'une sottise. Un habile politicien doublé d'un remarquable orateur). S. er. Kaplama (Doublé or, doublé argent). 6. er. Bilardoda, bilyamn kenara çarptıktan sonra karambol yapması.

doublement

461

doublement bel. 1. İki bakımdan, iki nedenle, iki yüzden (Tu es doublement fautif. Je vous suis doublement reconnaissant). 2. er. İkileme, çiftleme (Doublement de la lettre T devant une finale muette). 3. er. ask. Çift sıra yapma, erleri ikişer sıra yapma, doubler gçl. 1. İki katına çıkarmak (Il a doublé sa fortune). 2. İkişer ikişer sıralamak, oturtmak (Doubler les soldats, les élèves). 3. Astar geçirmek (Doubler une robe). 4. Kalmak, ikinci kez okumak (Doubler la classe). S. Geçmek, arkada bırakmak, sollamak (Doubler une voiturer, un camion). 6. Yerini almak, gelemiyen bir sanatçının yerine oynamak (Doubler un acteur). 7. İkinci bir dilde seslendirmek ( Doubler un film). 8. Doubler qn:W&. Birine ihanet etmek. 9. gsz. İki katına çıkmak, artmak (Les impôts ont doublé cette année). § Doubler la classe: Sınıfta kalmak. 2. Doubler le pas: Adımlarını sıklaştırmak, hızlı yürümek. Doubler le cap: 1. Bir burunu aşmak, geçmek. 2. mec. Tehlikeyi atlatmak, köşeyi dönmek. doublet er. 1. Foyah yalancı elmas. 2. Zar atmada çift. 3. dilb. Bir dilde, aslı aynı olan iki sözcükten her biri, *eşil. 4. Çift. doubleur, euse 1. ad. Sınıfta kalan öğrenci, çift dikiş yapan. 2. (Tiyatro, sinema) Yedek oyuncu, doublon er. 1. İspanyol altını. 2. (Basımcılıkta) İki kez dizilmiş sözcük, harf yada satır, doublure diş. 1. Astar (Mettre une doublure de soie). 2. Yedek oyuncu (Doublure pour les scènes dangereuses d'un film). § Fin contre fin ne vaut rien pour doublure: İki cambaz bir ipte oynamaz, douce-amère diş. Yaban yasemini, douceâtres. Yavan bir tatlılığı olan. doucement bel. 1. Tatlılıkla (Je lui ai expliqué doucement le problème). 2. Yavaşça, usul usul (Parler doucement. Il marchait doucement pour ne pas faire de bruit). 3. Yavaş yavaş, hiç acele etmeden (Travailler doucement). 4. Şöyle böyle (Les affaires vont doucement). doucereusement bel. 1. Yavan bir tatlılıkla. 2. İyilik taslayarak. doucereux,euse s. 1. Yavan bir şekilde tatlı (Une saveur doucereuse). 2. mec. Kendini yumuşak huylu gösteren, iyilik taslayan (C'est un homme doucereux qui me déplaît). § Faire le doucereux: İyilik taslamak, doucet, te s. Yumuşak huylu yada kendini yumuşak huylu gösteren, doucette diş. Frenk salatası, doucettement bel. tkz. Yavaşçacık, usulca, usul usul.

douillettement douceur diş. 1. Tatlılık (La douceur du miel, d'un fruit). 2. Tatlılık, hoşluk (La douceur d'un éclairage, d'un parfum). 3. Yumuşaklık (La douceur d'une peau, du velours, la douceur de la température). 4. Dinginlik (Contempler la douceur du soir). 5. diş. ç. Şeker, şekerleme (Offrir des douceurs à un enfant). 6. diş. ç. Tatlı sözler (Dire des douceurs à une femme). § Par la douceur: Tatlılıkla, iyilikle (Apprivoiser un animal par la douceur). En douceur: Yavaşça, usulcacık (S'éclipser, filer en douceur). Plus fait douceur que violence: Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır. douche diş. 1. Duş (Salle de douches. Cabinet de toilette avec douche. Douche froide, chaude, tiède). 2. mec. tkz. Paylama, papara. § Administrer, donner une bonne douche à qn: Birini iyice paylamak. Prendre une douche: Duş yapmak. Recevoir une douche: Paylanmak, azar işitmek, paparayı yemek, doucher gçl. 1. Duş yaptırmak (Doucher un enfant, un malade). 2. Islatmak (Lapluie les a douchés). 3. tkz. Azarlamak, paparayı yedirmek (Son père l'a douché). 4. Düş kırıklığına uğratmak, keyfini yarıda bırakmak, başından kaynar sular dökmek (Cette mauvaise nouvelle l'a douché). § Se doucher: Duş yapmak, doucheur, euse ad. Duş yaptırıcı, duşçu (Les doucheurs d'un établissement thermal). doucine diş. 1. (Mimarlıkta) Armudi silme. 2. Armudi silme rendesi, doucir gçl. Parlatmak, cilalamak, cila vermek, doucissage er. (Aynaları, madenleri) Parlatma, cilalama. doué,e s. 1. Yetenekli (Un enfant doué). 2. Doué pour qch: -i yeteneği olan (Il est doué pour la musique). 3. Etre doué de: -ile donatılmış olmak, doğuştan, -e sahip olmak (Il est doué d'une bonne mémoire). douelle diş. 1. Bir kemerin eğri yüzeyi. 2. Fıçı tahtası. douer gçl. Douer qn de qch: Birine... vermek ; birini -ile donatmak (La nature a doué cet enfant d'un grand talent). douille diş. 1. Sap deliği (Douille d'une bêche). 2. Fişek kovanı. 3. Duy, elektrik ampulününün takıldığı yer. douillet,te s. 1. Yusyumuşak, yumuşacık ve rahat (Lit douillet, oreiller douillet. Un nid douillet). 2. mec. Narin, ürkek, aşırı duyarlı, çıtkırıldım (line faut pas être si douillet). douillette diş. Çocuk hırkası, papaz hırkası, douillettement bel. Rahatlık içinde, pek nazla,

douilletterie

462

yumuşaklıkla (Elever un enfant trop douillettement). douilletterie dis. Nazlılık. douleur diş. 1. Ağrı, sızı (Douleurs rhumatismales. La douleur causée par une brûlure. Douleur dans la tête, dans le ventre. Sentir une douleur, éprouver une douleur). 2. Acı, dert, mutsuzluk (Il a eu la douleur de perdre sa mère. J'ai essayé de consoler sa douleur). § Confier sa douleur à qn: Derdini -e açmak. Etre dans les douleurs: Acılar, dertler içinde olmak. Partager la douleur de qn: -in derdini paylaşmak. Réveiller, raviver une douleur ancienne: Eski bir yarayı deşmek, geçmiş bir acıyı depreştirmek, douloureusement bel. 1. Acı acı (Il gémissait douloureusement). 2. Acıyla, acılı bir şekilde, douloureux,euse s. 1. Ağrılı, acı verici (Maladie douloureuse, une blessure douloureuse). 2. İncinikli (Il a les pieds douloureux). 3. Acıklı, üzücü (Une histoire douloureuse. Une séparation douloureuse. Un film douloureux). 4. Acılı, dertli, mutsuz (Un vieillard douloureux). 5. Üzüntülü, acı dolu (Les yeux douloureux, un regard douloureux). 6. diş. tkz. Hesap pusulası, fatura, doum er. Bir tür palmiye, douro er. Beş pezeta değerinde İspanyol parası, doute er. 1. Kuşku, şüphe (J'avais quelques doutes à son sujet, mais, je ne le croyais pas si pervers. Sa méthode m'inspire des doutes). 2. Tereddüt, duraksama, kararsızlık (Après plusieurs jours de doute, il a opté pour cette solution). § Sans doute: Kuşkusuz, şüphesiz. Il n'ya pas de doute que..., Nul doute que..., Il est hors de doute que...: Hiç şüphe yok ki... (Il n'y a pas de doute que vous ne soyez le flambeau même de ce temps. Il est hors de doute que son intention était bonne). Avoir des doutes sur: -konusunda şüphesi olmak. Etre dans le doute: Tereddüt, kararsızlık içinde olmak. Laisser qn dans le doute: Birini tereddüt içinde bırakmak. Mettre qch en doute: -den şüphelenmek (Je mets sa sincérité en doute). douter gsz. Douter de: 1. -den şüphe etmek, kuşkulanmak (Je doute de ses paroles. Douter de l'authenticité d'une nouvelle. Douter d'un succès). 2. -e güvenememek, -konusunda tereddütü olmak (Douter du succès d'une entreprise. Douter d'une personne, Je doute de sa sincérité, de son honnêteté). 3. Douterdef. qch: -mekte tereddüt etmek, duraksama göstermek (Tournez-voua un instant douter de l'accepter?). § Ne douter de rien: Kendine fazla güvenmek. § Se douter de qch: 1. -i tahmin etmek, ummak, beklemek (Vous vous

douzièmement doutiez de cela?). 2. Se douter que: -ceğini düşünmek, sanmak (Je me doute que c'est facile). § Ne se douter de rien: Hiçbir şeyden haberi olmamak. douteur, euse s. vead. Şüpheci, kuşkucu, douteusement bel. Kuşkulu bir biçimde, kuşkuyla. Şüpheli şekilde, şüpheyle, douteux, euse s. 1. Şüpheli, kuşkulu (Son succès est douteux. Il est douteux qu'il vienne ce soir). 2. Açık olmayan, karışık, kapalı (Sens douteux d'une phrase). 3. Ne idiğü belirsiz, karışık (Viande douteuse, champignon douteux). 4. Pis, kirli (Vêtements douteux, linge douteux). 5. Kötü (Réputation douteuse, moeurs douteuses). 6. Loş, sönük (Lumière douteuse). douve diş. (Şatoları çevreleyen) İçi su dolu hendek (Des cygnes nagent dans les douves du château). 2. Fıçı tahtası. 3. (Hayvanlarda) Kelebek hastalığı. 4. bitb. Düğünçiçeği. 5. (Engellikoşularda) Geniş su hendeği, douvelle diş. Küçük fıçı tahtası, doux,ce s. 1. Tatlı (Fruits doux, l'eau douce, pommes douces, piment doux). 2. Yumuşak, tatlı, ipek gibi ( Peau douce, étoffe douce, un lit doux). 3. Yumuşak, ılık, ılıman (Température douce, il fait un temps doux). 4. Ahenkli, tatlı, kulağa hoş gelen (Un murmure doux, une musique douce). S. mec. Hoş, güzel (Un espoir doux, une douce émotion). 6. Gürültüsüz, patırtısız, hır gürden uzak (Mener une vie douce). 7. Yavaş, hafif (Cuire à feu doux).H. Yumuşak başlı, uysal (Il a un caractère doux. Il est doux comme un agneau. Un enfant doux). 9. Yumuşak, işlenmesi kolay (Fer doux). 10. Doux à: -e hoş gelen; -in hoşuna giden (Une voix douce à l'oreille. La solitude lui est douce). § Billet doux: Nâme,' aşk mektubu. En douce: Belli etmeden, gizlice (Partir en douce. Il a fait ça en douce). Faire les yeux doux: Göz süzmek, baygın baygın bakmak. Filer doux: Boyun eğmek, sesini çıkarmamak. Se la filer en douce: Yaşayıp gitmek şunun şurasında. Kimsenin etlisine sütlüsüne karışmadan yaşayıp gitmek. douzain er. 1. Eski bir Fransız parası. 2. On iki dizelik şiir parçası, onikilik. douzaine diş. 1. Düzine (Objets venus à la douzaine). 2. On iki kadar, aşağı yukarı on ikisi (Un enfant d'une douzaine d'années). douze s. 1. On iki (Douze pommes). 2. On ikinci (Pagedouze). 3. er. Ayinonikisi (Noussommesle douze aujourd'hui). douzièmes. 1. On ikinci. 2. er. On ikide bir. douzièmement bel. Onikinci olarak.

doyen

463

doyen,ne ad. 1. (Bir kurumda) Yaş yada kıdem bakımından başta gelen, en yaşlı, en kıdemli. 2. Dekan (Le doyen de la Faculté des Lettres). 3. Manastır başkanı, başpapaz, doyenné er. 1. Manastır başkanlığı. Başpapazlık. 2. diş. Ağızda eriyiveren bir çeşit tatlı ve sulu armut, doyenneté diş. En yaşlılık, yaşça en büyüklük, drachme Drahmi. Yunan parası, draconien,ne s. 1. Eski Atinalı yasa koyucusu Dracon'a değgin (Lois draconiennes). 2. mec. Çok sert, şiddetli, "zecrî (Prendre des mesures draconiennes). drag er. 1. Sürek'avı tarzında yarış. 2. Bu gibi yarışları seyretmek için kadınların bindikleri araba. dragage er. 1. Taraklama, tarak dubasıyla temizleme (Dragage d'une rivière, d'un bassin). 2. Tarama (Dragage de mine: Mayın tarama). 3. tkz. Askıntı olma, tavlamaya çalışma, dragée diş. 1. Badem şekeri (Croquer une dragée. Offrir des dragées aux enfants). 2. Av saçması. §Tenir la dragée haute à qn: Bir şeyi birine

pahalıya mal etmek, kolay kolay vermemek, dragéifier gçl. İlâçların üstüne bir şeker tabakası geçirmek, draje haline getirmek, drageoir er. Badem şekeri kabı, şekerlik, drageon er. (Ağaçlarda) Kök sürgünü, drageonner gsz. (Ağaç) Sürgün vermek, kök sürgünü vermek, dragon er. 1. Ejderha. 2. Dragon süvarisi. 3. mec. Sert adam, canavar, ejder. 4. mec. Eli maşalı kadın. 5. Hint kertenkelesi, dragonne Kılıç püskülü, dragonnier er. bitb. Yalancı kardeşkanı ağacı, drague diş. 1. Tarak dubası yada tarak küreği. 2. Deniz dibinde sürüklenerek kullanılan balık ağı, sürtme ağı. 3. Mayın arama yada yok etme aygıtı. draguer gçl. 1. Tarak dubası yada tarak küreğiyle temizlemek (Draguer une rivière, une baie, un bassin). 2. Mayın taramak (Draguerdes mines). 3. mec. tkz. Askıntı olmak, tavlamak (Draguer des filles dans la rue). dragueur er. 1. Mayın tarama gemisi. 2. tkz. Kadın avcısı, kızlara balta olan çapkın, drain er. Akaç. drainage er. 1. Akaçlama (Drainage d'une prairie, d'un marais. Drainage d'une plaie). 2. Biriktirme, kendi elinde toplama (Drainage des capitaux, de l'or). draine, drenne diş. Ardıçkuşu.

drainer gçl. l.Akaçlamak (Drainer un marais, une prairie. Drainer une plaie). 2. mec. Toplamak, kendine çekmek (Drainer la main-d'oeuvre

drapeau

étrangère par une politique d'immigration). draineur,euse s. ve er. 1. Akaçlama işçisi. 2. s. Drenaj yapmaya yarayan, akaçlayan (Charrue draineuse). draisienne diş. Bisiklete benzer eski bir binit, draisine diş. Drezin, demiryolu üzerinde kol gücü yada motorla işleyen küçük araba, dramatiques. 1. Dramla ilgili, tiyatroya değgin (Art dramatique, oeuvre dramatique). 2. Tiyatro ile uğraşan (Auteur dramatique). 3. Coşturucu, heyecan verici (Un sujet dramatique. Intensité dramatique d'une scène). 4. Tehlikeli, çok kötü, "feci (La situation est dramatique. Une erreur dramatique). 6. er. Dram türü. 7. Üzgüsel, üzünçlü. dramatiquement bel. Acı bir şekilde (L'affaire se termina dramatiquement). dramatisant,e s. Abartan, dramlaştıran (Une attitude dramatisante). dramatisation diş. Dramlaştırma, oyun haline getirme (Dramatisation d'un récit). dramatiser gçl. 1. Dramlaştırmak, oyun haline getirmek, oyunlaştırmak. 2. Abartmak, pek acıklı gibi göstermek (Il nefaut rien dramatiser, la situation n'est pas perdue. Il dramatise le moindre incident). dramaturge er. Dram yazarı, oyun yazarı, dramaturgie diş. 1. Oyun yazarlığı, tiyatro yazarlığı. 2. Oyun yazma sanatı. 3. Tiyatro yapıtları. drame er. 1. Dram. 2. Tiyatro yapıtı (Drames de Lessing). 3. mec. Kıya, cinayet (Les journaux ont longument relaté ce drame passionnel). 4. Yıkım, felâket (La rupture du barrage fut un drame terrible). 5. *Üzgü, "üzünç. § Drame lyrique: Opera. En faire un drame: tkz. İşi çok abartmak, bir felâketmiş gibi göstermek (Il ne faut pas en faire un drame). Faire de qch un drame: -i bir felâket gibi göstermek, çok abartmak (Ilestprétà faire un drame d'un petit incident). drap er. 1. Yünlü kumaş, çuha (Coupon de drap. Vêtement de drap). 2. Çarşaf (Drap délit). §Drap mortuaire: Tabut örtüsü. Etre dans de beaux draps: Çok güç bir durumda olmak. Etre entre deux draps: Yatakta olmak, yatağa girmek. Mettre qn dans de beaux draps: Birini çok güç durumda bırakmak, başına işler açmak. Se mettre, se fourrer dans les draps: hlk. Yatağa girmek, yatmak. Tailler en plein drap: Dilediği gibi davranmak, drapeau er. 1. Bayrak (Salut au drapeau. Le drapeau national est le symbole de la patrie). 2. Sancak, bayrak (Le drapeau d'un armée, d'un

draper

régiment). § Drapeau rouge, drapeau noir: İhtilâl bayrağı, korsan bayrağı. Drapeau blanc: Teslim bayrağı. Arborer, hisser le drapeau: Bayrak çekmek, bayrak dikmek. Etre sous les drapeaux: Askerde olmak, askerlik görevini yapmak. Garnir qch de drapeaux: Bir şeyi bayraklarla süslemek. Mettre les drapeaux en berne: Bayrakları yarıya indirmek. Mourir pour le drapeau: Yurt uğrunda ölmek. Planter un drapeau: hlk. Para vermeden, hesabı ödemeden sıvışıp gitmek. Porter le drapeau: Bayraktarlık etmek, öncülük etmek, bir şeyin ilk destekleyicilerinden olmak. Se ranger sous les drapeaux de qn: -in safına geçmek, yanına katılmak. draper gçl. I. Kumaşlara bürümek, giysi gibi üstüne kumaş geçirmek (Draper une statue, un mannequin). 2. Kıvrımlar düşürmek, kıvrımlar yapacak biçimde düzenlemek (Couturier qui drape une étoffe. Draper un tissu, une tenture). § Se draper: 1. Sarınmak, bürünmek (Se draper dans sa cape). 2. Se draper dans qch: -ile şişinmek, böbürlenmek (Se draper dans sa vertu, dans sa probité). draperie diş. 1. Çuhacılık, kumaşçılık. 2. Çuha, kumaş (Un coupon de draperie anglaise). 3. Kıvrımlı giysi. 4. (Resim ve heykelde) Giysi kıvrımları; giysilerin ve kıvrımlarının belirtilmesi. drapier,ère s. ve ad. 1. Kumaşla ilgili (Ouvrier drapier, marchand drapier). 2. Çuhacı, kumaş yapımcısı yada satıcısı, drastiques, hek. 1. İç sürdürücü (ilâç); müshil. 2. Sert, köklü, zorlayıcı (Des mesures drastiques. Une réforme drastique). drawback er. îng. Yapılı bir madde yurt dışına çıkarılırken ham maddesi için önceden ödenmiş bulunan gümrük resminin geri verilmesi, "reddi rüsum. drayer gçl. Sepileme sırasında derinin kalınlığını eşitlemek, derinin kalınlığını her yerinde eşit duruma getirmek, drayoir er. drayoire diş. Sepici bıçağı, dreadnought er. İng. Dretnot, 305 milimetrelik on tane topu bulunan eski bir zırhlı tipi. drêche diş. 1. (Biracılıkta) Arpa posası. 2. (İspirtoculukta) Patates yada tahıl posası, drège diş. 1. Deniz derinliklerinde avlanmak için kullanılan büyük ağ. 2. Keten tohumlarının ayırmaya yarayan demir tarak, drelin er. Çıngırak sesini yansılayan bir söz.trink trink. drenne, draine diş. hayb. Ardıç kuşu.

464

drille dressage er. I. Dikme, kurma (Dressage d'une tente). 2. (Hayvanlarda) Eğitme, "terbiye etme; evcilleştirme (Dressage des animaux de cirque). 3. Çok sıkı eğitim, hayvan terbiyesi gibi sert eğitim (la l'éducation se confond avec le dressage). dresser gçl. 1. Dikmek, dik tutmak, kaldırmak (Le cheval dresse les oreilles. Dresser la tête, le menton. Dresser un mât). 2. Kurmak (Dresser une tente. Dresser un monument, une statue). 3. Kurmak, hazırlamak (Dresser la table, le couvert). 4. mec. Düzenlemek, kurmak, "tertip etmek (Dresser une embûche, un piège). 5. Düzeltmek (Dresser une pierre, une planche, une pièce de métal). 6. Yazmak, kaleme almak, tutmak, düzenlemek (Dresser un procès-verbal, un contrat, dresser une liste). 7. "Terbiye etmek, eğitmek, yarandırmak; evcilleştirmek (Dresser des animaux de cirque; dresser des bêtes féroces). 8. Dresser qn contre: Birini -e karşı kurmak, doldurmak, kışkırtmak (On l'a dressé contre moi). 9. Dresser qn à qch: Birini -e hazırlamak, yetiştirmek (Dresser un jeune soldat au métier des armes). 10. Dresser qn, qch à f. qch: Birini, birşeyi -cek şekilde eğitmek (Dresser un chien à rapporter le gibier. Dresser deux chevaux à trotter ensemble). § Dresser l'oreille à: -e kulak kabartmak. Dresser un piège à: -e karşı bir tuzak kurmak. Dresser la tente: mec. tkz. Kamışını kaldırmak. Faire dresser les cheveux sur la tête à qn: -in tüylerim diken diken etmek; ödünü patlatmak. § Se dresser: I. Dikelmek (Un ours qui se dresse sur ses pattes de derrière). 2. Yükselmek, dikilmek (Le château fort se dresse au sommet d'une colline). 3. Se dresser contre: -e karşı koymak, -in karşısına dikilmek (Se dresser contre un abus, une injustice, une guerre, un envahisseur). § Se dresser sur ses ergots: Horozlanmak, dresseur, euse ad. Hayvan terbiyecisi, hayvan eğiticisi (Dresseur de chien, de fauves). dressoir er. Sofra takımı dolabı. dreyfusard,es. vead. Dreyfüs'çü,Dreyfüsyanlısı, dreyfusisme er. Dreyfüscülük, Dreyfüs yandaşlığı, dribble er. (Sporda) Çalım, topla oynayıp çalım yapma. dribbler gçl. 1. (Futbolda) Sürmek (Dribbler le ballon). 2. Çalım yapıp geçmek (Dribbler un joueur). 3. gsz. Top sürmek (Voici deux avants qui arrivent en dribblant). dribbleur er. (Futbolda) Çalımcı, çalım yapmayı seven. drille 1. er. (Eskiden) Asker. 2. diş. Bir tür delgi. 3. ç. Kâğıtlık paçavra. § Bon drille: Neşeli adam,

driller

465

hoş adam. Vieux drille: Eski hovarda, driller gçl. Delgiyle delmek; çelik kalem yada tığ kalemle delmek, drisse diş. (Gemide) Sancak yada yelken çekmeye yarar ip, kandilisa. drogman er. Tercüman. drogue diş. 1. (Eczacılık, kimyacılık, boyacılık gibi işlerde kullanılan) Ecza. 2. İlâç (Toutes les drogues que lui ordonne son médecin lui font plus de mal que de bien). 3. Kocakarı ilâcı ( Prendre une drogue, vendeur de drogues). 4. mec. Berbat şey (Cette boisson est une vraie drogue). S. Uyuşturucu madde (Un traficant de drogue). drogué,es. vead. Uyuşturucu kullanan, uyuşturucu tutkunu. droguer gçl. 1. Bol ilâç vermek, ilâç tıkıştırmak (11 ne faut pas droguer les enfants). 2. gsz. tkz. Çok beklemek, beklemekten canı çıkmak. § Faire droguer qn: tkz. Birini bekletmek, bekletmekten canını çıkarmak. § Se droguer: 1. İlâç almak, çok ilâç içmek (Il s'est détruit la santé à force de se droguer). 2. Uyuşturucu kullanmak, uyuşturucu madde almak, droguerie diş. 1. Ecza ticareti. 2. Ecza deposu, ecza satılan yer. droguet er. Kabartma nakışlı kumaş (Droguet de soie). drogueur er. tkz. Çok ilâç vermesini seven hekim, droguistes, vead. Ecza tüccarı; ecza satan, droit,e s. 1. Doğru, sağlam, yerinde (Une pensée droite, un jugement droit. Le droit chemin). 2. Dik (Une tige droite. Angle droit. Ecriture droite). 3. Sağ (La main droite; l'aile droite d'une armée). 4. bel. Doğru, doğruca, dosdoğru (Marcher, aller tout droit. Le poète va droit au coeur). § La droite voie: Kurtuluş yolu, selamet yolu. Le droit chemin: Doğru yol. Aller droit à qch: Doğruca -e

gitmek (Aller droit au but). Etre le bras droit de qn: Birinin sağ kolu olmak, en yakın, en güvenilir adamı olmak. Rester dans le droit ehemin:

Namuslu yaşamak, doğru yoldan hiç ayrılmamak. Se tenir être droit comme un I, comme un piquet,

comme un pieu: Kazık gibi dimdik durmak, droit er. 1. Türe, "hukuk (Droit administratif: İdare hukuku. Droit aérien: Hava hukuku. Droit bancaire: Bankacılık hukuku. Droit boursier: Borsa hukuku. Droit cambiaire: Kambiyo hukuku. Droit civil: °Medeni hukuk, yurttaşlar yasası. Droit commercial: Ticaret hukuku. Droit commun: Kamu hukuku, °amme hukuku. Droit constitutionnel: Anayasa hukuku. Droit , coutumier: Gelenek-görenek hukuku. Droit criminel: Ceza hukuku. Droit de famille: Aile '

droit

hukuku. Droit de procédure: Usul hukuku. Droit de procédure civile: Hukuk mahkemeleri usulü. Droit de procédure pénale militaire: Askeri ceza usulü hukuku. Droit des gens: Devletler hukuku. Droit des minorités: Azınlıklar hukuku. Droit des obligations: Borçlar hukuku. Droit des successions: Miras hukuku. Droit international de travail: Uluslararası iş hukuku. Droit interne: İç hukuk. Droit islamique: İslam hukuku. Droit maritime: Deniz hukuku. Droit militaire: Askeri hukuk. Droit national: İç hukuk, ulusal hukuk. Droit naturel: Doğalhukuk. Droit objectif: Nesnel hukuk. Droit pénal: Ceza hukuku. Droit pénal militaire: Askeri ceza hukuku. Droit privé: Özet hukuk. Droit public: Kamu hukuku, °amme hukuku. Droit romain: Roma hukuku. Droit rural: Arazi hukuku. Droit des morts: Ölüler hukuku. De plein droit: Hukuken, hukuk bakımından. Philosophie du Droit: Hukuk felsefesi. Règle de droit: Hukuk kuralı. Voies de droit: Hukuk yolları). 2. Hak (Droit absolu: Salt hak, "mutlak hak. Droit acquis: Kazanılmış hak, müktesep hak. Droit aliénable: Devredilebilir hak. Droit banal: Genel kullanım hakkı. Droit cessible: Devredilebilir hak. Droit conditionnel: Koşula bağlı hak. Droit d'accès: Giriş hakkı. Droit d'action: Dâvahakkı. Droit d'asile: Sığınma hakkı. Droit d'auteur: "Telif hakkı, 'yapıt hakkı. Droit de cité: Hemşehrilik hakkı. Droit de commerce: Ticaret hakkı. Droit de conquête: Fetih hakkı. Droit de contrôle: Denetleme hakkı. Droit défense: Savunma hakkı. Droit de grâce: Affetme hakkı. Droit de jouissance: "İntifa hakkı, yararlanma hakkı. Droit d'éligibilité: Seçilme hakkı. Droit de patrimoine: "Mamelek hakkı, malvarlığı hakkı. Droit de pétition: Şikayet hakkı. Droit de péremption: Şufa hakkı. Droit de priorité: Öncelik hakkı, rüçhan hakkı. Droit de privilège: Öncelik hakkı, rüçhan hakkı. Droit de propriété: Mülkiyet hakkı. Droit de recours: Cayma hakkı, °rücu hakkı. Droit de rétention: Hapis hakkı. Droit de retour: Cayma hakkı, rücu hakkı. Droit de suffrage: Seçme hakkı. Droit de veto: Veto hakkı. Droit d'expropriation: İstimlak hakkı, kamulaştırma hakkı. Droits du citoyen: Yurttaşlık hakları. Droit d'usage d'arme: Silah kullanma hakkı. Droit d'usage public: Genel yararlanma hakkı. Droit électoral: Seçim hakkı. Droit inaliénable: Devredilemez hak. Droit légal: Yasalhak, kanunîhak. Droitlégitme: °Meşru hak. Droit individuel: Kişisel hak. Droit politique: Siyasal hak. Droit principal: Temel hak. Droits civiques: Medeni haklar, siyasal haklar. Droits de

droite la minorité: Azınlık hakları. Droits de l'homme: İnsan hakları. Droits naturels: Doğal haklar. Droits fondamentaux: Temel haklar. 3. Vergi, resim (Droit ad valorem: Değer üzerinden gümrük vergisi. Droit de chaussée: Yol vergisi, yol parası. Droit de douane: Gümrükvergisi. Droit de magasinage: Ambar parası, °ardiye resmi. Droit de timbre: Damga resmi, damga vergisi. Droit de tonnage: Liman resmi). 4. Tüze, "adalet. § Ayant droit: Hak sahibi. Acquérir le droit de f.qch: -mek hakkını elde etmek, kazanmak. Avoir le droit de f.qch: -mek hakkına sahip olmak, -mek hakkı olmak. Avoir droit à qch, à f.qch: -e, meye hakkı olmak. Conférer, accorder à qn le droit de f.qch: Birine -mek hakkı vermek. Faire droit à qch Yerine getirmek, karşılamak (Faire droit à une demande). Faire son droit: Hukuk öğrenimi yapmak. Priver qn de ses droits: Birini haklarından yoksun bırakmak. Revendiquer, soutenir ses droits: Hakkını istemek, hakkını savunmak. La force prime le droit: Hak kavinindir, güçlü olan her zaman haklıdır, droite diş. 1. Sağ yan, sağ yön (Se diriger vers la droite). 2. (Meclislerde) Sağ kanat, sağ (La droite d'une assemblée politique. Toute la droite a voté pour lui). 3. Sağ el. 4. geom. Doğru, doğru çizgi (Par deux points on peut faire passer une droite et une seule). § L'extrême droite: Aşırı sağ. Adroite: 1. Sağda, sağdan (Regarder à droite. Tourner à droite). 2. ask. Sağa çark; sağa dön! A droite de: -in sağında, A droite et à gauche: Sağda solda, şurda burda. De droite: Sağcı... (Un journal de droite. Un parti de droite). Etre de droite: Sağcı olmak. Prendre la droite, tenir sa droite: (Taşıtla) Yolun sağından gitmek, sağ yanı tutmak, droitement bel. Açık açık; dürüstçe, namusluca (Parler droitement; juger droitement). droitier,ère s. ve ad. 1. Solak olmayan, sağ eliyle iş gören (La plupart des humains sont droitiers. Un droitier). 2. ad. tkz. Sağcı (Les droitiers le détestent). droitisme er. Sağcılık, droitisteş. vead. Sağcı. droiture diş. 1. Doğruluk, dürüstlük, denserik (La droiture de caractère, d'esprit). 2. Sağduyu. § En droiture: Doğru, doğruca, dosdoğru, drolatique s. Eğlenceli, tuhaf, güldürücü (Un personnage drolatique, une figure drolatique. Un conte drolatique). drôle s. 1. Hoş, eğlenceli (Raconter des histoires drôles). 2. Tuhaf, gülünç, acayip (Vous êtes drôle. Je trouve drôle qu'il ait oublié de nous prévenir). 3. Drôle de...: Tuhaf, acayip... (Ila une drôle d'idée

466

dû dans sa tête. Une drôle d'odeur, un drôle de fruit). 4. ad. Tuhaf adam, rezil herif, bayağı (C'est un drôle). § Ne pas être drôle: Güç olmak, pek de hoş olmamak (La situation n'est pas drôle. Cen'estpas drôle de se retrouver seul). drôlement bel. 1. Hoş, eğlenceli bir şekilde (Il racontait drôlement toutes ses aventures). 2. Tuhaf, acayip şekilde (Un clown qui grimace drôlement). 3. Çok, son derece (Les prix ont drôlement augmenté. Il fait drôlement froid). drôlerie diş. 1. Güldürücü söz, maskaraca şey (Dire, raconter des drôleries). 2. Tuhaflık, acayiplik (La drôlerie d'une réponse, d'un personnage, d'une situation). drôlesse diş. Hayâsız karı.

drôlet,te s. Tuhaf, acaip, gülünç (Une personne drôlette. Il est assez drôlet). dromadaire er. Hecin devesi, tek hörgüçlü deve. droper gsz. argo. Kaçmak, tüymek, kirişi kırmak, droper, dropper gçl. 1. Bırakmak, terketmek, ekmek, yüz üstü bırakmak (Droper une femme). 2. Koparmak, kesmek, ihmal etmek (Dropper une relation). 3. gsz. Öğrenimini, mesleğini bırakmak; toplum dışı yaşamak, droppage er. Paraşütle asker yada malzeme indirme (Zone de droppage). droséra er. bitb. Drozera, böcekyiyen (bitki), sinekkapan. drosser gçl. Kıyıya sürüklemek; hızını kesmek, yolundan saptırmak (Courant qui drosse un navire; un cyclone qui drosse le bateau jusqu'au sol). dru,e s. 1. Sık, gür (Une barbe drue. Les blés sont drus cette année. Herbe haute et drue). 2. Güçlü, gürbüz, semiz. 3. Neşeli. 4. bel. Sık, bol, çok (La pluie, la neige tomble dru. L'herbe pousse dru). druide er. (Keltlerde) Papaz, din adamı, druidiques. Kelt papazlarına değgin, druidisme er. Kelt papazlarının dini. drumlin er. coğr. Buzullarla örtülmüş bölgelerde uzunca, yerine göre değirmice alçak tepe. druperfi;. bitb. Zeytinsiyemiş, etli ve tek çekirdekli yemiş. dry s. ve er. İng. 1. Sek (içki). 2. Cin ve vermutla yapılan kokteyl, dryade diş. 1. Orman perisi. 2. bitb. Gülgillerden bir dağ çiçeği, du ilg. 1. (De le yerine) -in (Le cahier du garçon, la cravate du professeur). 2. -den (Il revient du Japon). dû,due s. ve er. 1. Borçlu olunan (Somme due, argent dû). 2. er. Alacak (Réclamer, demander son dû). 3. Borç (Payer son dû). § En due forme,

dualisme en bonne et due forme: Usulüne uygun şekilde hazırlanmış (Acte en due forme, contrat en bonne et due forme). Etredû à: -den ileri gelmek, -e bağlı olmak, nedeni... olmak (Maladie due à un microbe. Malheur dû à l'imprudence). dualisme er. fels. İkicilik. dualiste s. ve ad. fels. 1. İkiciliğe değgin (Théorie dualiste, religion dualiste). 2. İkici, ikicilik yanlısı, dualité diş. İkilik. dubitatif, ives. Şüphe anlatan, kuşku taşıyan (Une réponse dubitative. Il a parlé sur un ton dubitatif). dubitativement bel. Şüphe taşıyan bir biçimde, kuşkuluca (Répondre dubitativement). duc er. 1. Dük, duka. 2. Puhukuşu. 3. Arkasında uşak yeri bulunan, dört tekerlekli, hafif bir gezinti arabası. ducal,e s. Düke, dukaya değgin; dukalığa değgin (Palais ducal). ducat er. Duka altını, ducaton er. Eski bir gümüş para. duché er. Düklük, dukalık, duchesse diş. 1. Düşes; dük karısı. 2. Büyük çalımlar satan kadın. 3. Ağızda eriyen bir tür armut (Des poires duchesse). ducroire er. (Komisyoncunun satıcıya karşı) Ödeme yükümlülüğü ve bunun ücreti, dükruvar. ductile s. fiz. Kopmadan tel haline gelebilen, *telleşir (On file les métaux ductiles). ductilité diş. Telleşirlik (La ductilité de l'or permet de l'étirer en fils très fins). duègne diş. 1. (İspanyada) Bir kızı yada genç bir kadını gözetleyip korumakla görevli yaşlı dadı, kâhya kadın. 2. Cadaloz. 3. (Tiyatroda) Cadaloz rolü. duel er. 1. Düello (Se battre en duel. Faire un duel avec quelqu'un). 2. Yarışma, "rekabet (Deux orateurs en duel d'éloquence). 3. Savaş (Duel économique. Duel d'artillerie). 4. dilb. İkil (Le grec classique a un duel). duelliste er. Düellocu, düello düşkünü, duettiste ad. müz. Düettocu, düocu. duetto er. müz. Düetto, küçük düo. dugon, dugong er. hayb. Denizineği, duite diş. (Dokumacılıkta) Atkı, argaç, dulcification diş. Tatlılaştırma, dulcifıergçl. Tatlılaştırmak, dulcinée diş. (Don Kişot'un düşünde yaşattığı sevgilinin adına anıştırma ve alay yoluyla) Sevgili. dulie diş. Melekleri ve ermişleri ululama (Culte de dulie). dum-dum [dum dum] diş. Dum dum kurşunu (Une dum-dum; balle dum-dum). dûment bel. 1. Gerektiği gibi, gereğince, usulüne

467

dur

uygun biçimde (Il a été dûment informé de la décision le concernant). 2. tkz. İyi, uygun şekilde (Il est reparti dûment approvisionné). dumping[dœnpin]er. İng. Damping, "düşürüm. dundee fdœndi] er. İng. Büyük yelkenli, dune diş. Kumul. dunette diş. Kıç güverte. duo er. müz. 1. Düo. 2. mec. tkz. Karşılıklı ve aynı anda söylenen şey (Duo d'injures). duodécimal,e s. Onikişer sayılan yada onikiye bölünebilen. duodénal,es. Onikiparmak barsağına değgin, duodénite diş. hek. Oniki parmak barsağı yangısı, duodénum er. Onikiparmak barsağı. dupe s. ve diş. 1. Bön, enayi (On le prend pour dupe). 2. Aldanmış, aldanır; tez kanar, tez kandırılır. § Etre dupe de qch: -e kanmak, aldanmak, yutmak (Je ne suis pas dupe de ses compliments). Etre la dupe de: -in kurbanı olmak, -e kanıp aldatılmak, oyuna gelmek (ila été la dupe d'un escroc). duper gçl. Aldatmak, kandırmak, dolandırmak; enayi yerine koymak (On l'a dupé. Tu es facile à duper). § Se laisser duper: Kanmak, aldatılmak, dolandırılmak, oyuna gelmek, duperie <% 1. Aldatma, aldatmaca (L'amourn'est qu'une duperie d'un moment. Ne vous fiez pas à cette prétendue garantie, c'est une duperie). 2. Aldanma, aldatılma, kanma, oyuna gelme, dupeur, euse ad. Aldatan, aldatıcı (Les dupeurs et les dupés). duplex s. ve er. 1. Aynı anda hemen haber verme, hemen haber alma olanağı sağlayan uziletişim dizgesi (Emission radiophonique en duplex. Emission duplex). 2. er. İkikatlı daire, duplicata er. İkinci nüsha, kopya, suret (Le duplicata d'un diplôme, d'une quittance). duplicateur er. Yazı çoğaltma makinesi, "teksir makinesi. duplication diş. İki kat etme, iki katlı yapma, duplicité diş. 1. İki katillik. 2. İki yüzlülük (La duplicité de cet homme se lit sur son visage). duquel adıl. Fiil "De" ilgeci aldığında kullanılan ve genellikle "ki onun, ki ondan" anlamına gelen adıl. dur, e s. 1. Katı, sert (Métal dur, roche dure, blé dur, viande dure). 2. Güç (Ce problème est dur pour moi). 3. Ağır (Un sommeil dur). 4. Çiğ, çok sert (Une lumière dure). S. mec. Sert, acımasız (Un coeur dur, une loi dure). 6. Dur à qch: -e dayanıklı (Il est dur au mal, àlamaladie, àlapeine). 7.Durà f. qch: -mesi güç (Instrument dur à manier. Légumes durs à cuire). 8. bel. Sıkı, tüm gücüyle

durabilité (Travailler dur). 9. er. Katı madde (Le dur est le mou). 10. er. Sert içki, rakı (Prendre un verre de dur). 11 .er. (Eski) Tren (Il a pris son dur à temps). 12. diş. Kuru toprak, çıplak toprak, kara toprak (Coucher sur la dure). 13. ad. tkz. Huysuzun teki, rezilin biri, pis, kaba, yüzsüz, bıçkın, kabadayı. 14. er. ç. Toplama kampı. § Mer dure: Kısa dalgalı deniz. Paroles dures: Acı sözler. Tête dure: Kalın kafalı. Un coeur dur: Katı yürekli, taş yürekli. A la dure: Sertlikle, sert koşullar içinde (Elever un enfant à la dure). Avoir l'oreille dure, être dur d'oreilles: Kulağı ağır işitmek. Avoir la tête dure: Kalın kafalı olmak. Avoir la vie dure: Kedi canlı olmak, acıya, sayrılığa karşı dayanıklı olmak. En dire de dures à qn: -e çok acı sözler söylemek. En faire voir de dures à qn: -e çok çektirmek, çok acılar vermek. Etre dur, se montrer dur pour qn, envers qn: -in yaşamını zindan etmek, -e çok çektirmek, yapmadığını komamak. Etre dur à la détente: Eli sıkı olmak, pinti olmak. Etre dur à cuire: Dayanıklı olmak. Rendre, faire la vie dure à qn: Birine karşı çok kötü davranmak, -e çok çektirmek. Etre dur avec qn: -e karşı sert davranmak. durabilité diş. Dayanıklılık, kalıcılık; uzun sürebilme. durable s. Uzun süren, sürekli, dayanıklı (Un souvenir durable, un monument durable, une oeuvre durable; biens de consommation durables). § Faire oeuvre durable: Kalıcı bir iş yapmak, kalıcı bir yapıt bırakmak, durablement bel. Sürekli olarak, kalıcı bir biçimde, duralumin er. Alüminyum, magnezyum ve bakırdan oluşmuş hafif ve dayanıklı bir alaşım, duramen er. Ağaç kütüğünün sert olan özek kısmı, kütük özeği. durant e. Süresince, boyunca (Durant la nuit, durant l'hiver). durcir gçl. 1. Sertleştirmek (Durcir l'acier. L'âge durcit les artères. La fatigue durcit les traits du visage). 2. Kalınlaştırmak, sertleştirmek (Durcir sa voix pour réprimander un enfant). 3. Katılaştırmak, sertleştirmek (La chaleur durcit la terre). 4. Arttırmak, şiddetlendirmek (L'ennemi durcit sa résistance). S. mec. İyice pişirmek, herşeye karfcı dayanıklı kılmak (La vie Ta durci). § Se durcir: Sertleşmek; kalınlaşmak; katılaşmak; şiddetlenmek; iyice pişmek, durcissement er. 1. Katılaşma, katılaştırma; koyulaşma; koyulaştırma (Le durcissement du ciment, de l'argile). 2. Şiddetlenme, artma (Le durcissement de la résistance ennemie). 3. Sertleşme, sertleştirme (Durcissement d'une

468

dynamique

attitude. Le durcissement de l'opposition). durée diş. 1. Süre, müddet (Bonheur de courte durée. Une durée de vingt jours. S'abonner à un journal pour la durée des vacances). 2. Sürme, sürüp gitme (La route est déviée pendant la durée des travaux). 3. Zaman (L'espace et la durée). durement bel. 1. Sertlikle, sertçe (Parler, répondre durement). 2. Acıyla, acı çekerek (Ressentir durement la mort d'un ami, les effets d'une crise économique). dure-mère <% anat. Beyin zarlarının en kalını ve en dışta olanı, sert-zar. durer gsz. 1. Sürmek, "devam etmek (Le spectacle a duré trois heures. Si cette sécheresse dure, les récoltes seront maigres). 2. Dayanmak, dayanıklı olmak (Des chaussures qui durent encore). 3. Tutunmak, sürmek (Cette mode ne durera pas). 4. Durer i qn: -e uzun gelmek, çok uzun sürüyor gibi görünmek (Le temps lui dure). 5. Uzun sürmek (L'hiver a duré cette année). 6. Yaşamak (Il s'est fait admirer tantqu 'ont duré s es frères. Je dure sans vieillir. Qui veut durer doit endurer). 7. tkz. Kalmak (Je ne peux pas durer plus d'une journée dans cette ville). § Faire feu qui dure: Yaşamını düzene koymak; parasını ve sağlığını esirgeyerek kullanmak. dureté diş. 1. Sertlik, katılık (La dureté du fer, du marbre, de la barbe). 2. Sertlik, şiddetlilik (Dureté du climat, la dureté d'un châtiment). 3. mec. Sertlik, haşinlik (La dureté d'un père envers ses enfants; dureté d'un caractère). 4. mec. Katılık, duygusuzluk (Dureté de coeur. Dureté d'âme, de regard). 5. ç. Sert ve dokunaklı sözler, acı söz (Il nous a dit des duretés). durhams. vead. İyi bir sığır cinsi, durillon er. Köksüz nasır, küçük nasır (Il a des durillons au pied). duvet er. 1. (Kuşlarda) Yumuşak tüy (Duvet du cygne). 2. Civciv tüyü (Duvet des poussins). 3. Kuş tüyü (Oreiller de duvet, matelas de duvet). 4. (Gençlerin yüzündeki) Sarı tüy, ayva tüyü, ülger (Sa lèvre supérieure se couvrait déjà de duvet). 5. Meyve tüyü (Le duvet d'une pêche, d'un coing). duveté,e s. Tüylü (Pêche duvetée). duveter(se) gsz. Hafif tüylenmek, ayva tüyleri çıkmak (Ses joues commencent à se duveter). duveteux,euse s. San tüylü, ayva tüylü (Un fruit duveteux, un tissu duveteux). dyke er. İng. yerb. Dayk, yerin derinliklerinden gelerek yerkabuğunun içine duvar gibi dikine sokulan bir çeşit damar, dynamiques, ve diş. 1. Dinamik. 2. fels. Güzel. 3. ruhb. Dirik.

dynamiquement dynamiquement bel. Dinamik olarak, dinamik şekilde. dynamisation diş. Dinamikleştirme, canlılık verme (Dynamisation d'une entreprise). dynamiser gçl. Dinamikleştirmek, diriltmek, canlılık vermek (Dynamiser une équipe, dynamiser les âmes). dynamisme er. 1. Dinamizm, dinamiklik. 2. fels. Gürecilik, °kuwaniyye. 3. ruhb. Diriklik. dynamitage er. Dinamitleme, dynamite diş. 1. Dinamit (Attentat à la dynamite. Faire sauter les rocs à la dynamite). 2. mec. tkz. Barut gibi adam, her şeye hemen kızan (C'est de la dynamite, ce bonhomme). dynamiter gçl. Dinamitlemek, dinamitle uçurmak (Dynamiter un pont). dynamiterie diş. Dinamit fabrikası, dinamit yapımevi. dynamiteur, eusead. 1. Dinamitçi, dinamit işçisi. 2. Dinamit atan, dinamit patlatan, dynamo dis-Dinamo (Dynamo d'une automobile recharge les acus). dynamogène, dynamogénique s. Enerji verici, dinçlik ve güç verici (Aliments dynamogènes). dynamogénie diş. Güç artması, enerji artması, dinçlik ve canlılık kazanma, dynamomètre er. Dinamometre, dynastie diş. Hanedan, hükümdar ocağı (La

*

469

dytique dynastie ottomane). dynastiques. Hanedana değgin, dysenterie diş. Kanlı basur, dizanteri, dysentérique s. 1. Dizanteriye değgin (Bacille dysentérique). 2. Dizanterili (sayrı), dysidrose diş. hek. Salgı bozukluğu, salgılama bozukluğu. dyspepsie diş. Sindirim bozukluğu, sindirimsizlik, hazımsızlık. dyspeptiques. 1. Sindirim bozukluğuna değgin. 2. ad. Sindirimi bozuk, dysphagie diş. hek. Yutma güçlüğü, dysphorie diş. Bitkinlik, güçsüzlük, takatsizlik, kırıklık, keyifsizlik, dyspnée diş. hek. Solunum güçlüğü, dystasie diş. hek. Ayakta duramama; ayakta durmakta güçlük çekme, dystocie diş. hek. Doğum güçlüğü; güç doğum yapma. dystomie diş. hek. Telaffuz güçlüğü, dystonie diş. hek. Kas ve sinir refleksleri bozukluğu, dystrophie diş. hek. Bir organdaki beslenme bozukluğu, beslenmezlik (Dystrophie musculaire progressive). dysurie diş. hek. İşeme güçlüğü, dysurique s. 1. İşeme güçlüğüne değgin. 2. ad. İşeme güçlüğü çeken, dytique er. hayb. Domuzlan böceği.

e e er. Fransız abecesinin beşinci harfi ve ünlülerin ikincisi. eau diş. 1. Su (Eau de pluie, eau de source, goutte d'eau.pot à eau, moulin à eau, eau distillée, eau souterraine, eau minérale, eau potable, eau impotable, eau de rose, eau de lavande, eau oxygénée). 2. Yağmur (Il est tombé beaucoup d'eau) 3. Ter, sidik, tükürük, gözyaşı gibi vücut salgısı (Suer sang et eau: Kan ter içinde kalmak) 4. ç. Kaplıca (Aller aux eaux). § Eaux mères: İçinde billurlaşma olan eriyikler (Les eaux mires des marais salants). Eau lourde: Ağır su, atom enerjisi işlerinde kullanılan bir çeşit su. Eau-de-vie: Rakı. Les grandes eaux: Bir parktaki fıskiyeler. Eaux territoriales: Karasuları. De la plus belle eau: 1. Saydam, lekesiz. 2. Eşsiz, üstüne yok, eşi benzeri olmayan, görülmemiş (Un diamant de la plus belle eau. Un escroc, un imbécile de la plus belle eau). Aller aux eaux: Kaplıcalara gitmek. Amener de l'eau au moulin de qn: -in ekmeğine yağ sürmek, in işine yaramak, eline silah vermek. Avoir l'eau à la bouche: Ağzının suyu akmak. Etre comme l'eau et le feu Ateşle su gibi olmak, huylan birbirine taban tabana zıt olmak. Etre en eau: Ter içinde kalmak. Etre comme un poisson dans l'eau: Çok mutlu olmak, yaşamından pek hoşnut

olmak. Faire de F eau: (Gemi için) İçecek su ikmali yapmak. Faire venir l'eau à la bouche de qn: -in ağzının suyunu akıtmak. Mettre de l'eau dans son vin 1. Şarabına su katıp yoğunluğunu biraz kesmek.. 2. F.ski sertliği kalmamak; isteklerini, özençlerini biraz azaltmak, gevşemek, yumuşamak. Mettre un navire à l'eau: Bir gemiyi denize indirmek. Naviguer, être dans les eaux de qn: Birinin dümen suyunda gitmek, o ne derse onu yapmak. Porter de l'eau à la rivière: Tereciye tere satmak. Prendre les eaux: Kaplıca kürü yapmak. Puiser de l'eau: Kuyudan su çekmek. Rester le bec dans l'eau: Şaşınp kalmak, için içinden çıkamamak. Se noyer dans un verre d'eau: Denizi geçip çayda boğulmak. Se ressembler comme deux

gouttesd'eau:Çokbenzemek,elmanın

yansı biri yarısı öbürü olmak. Suer sang et eau: Kan ter içinde kalmak. Se laver à grande eau, à l'eau froide, à l'eau chaude: Bol suyla, soğuk suyla, sıcak suyla yıkanmak. Tomber à feau Suya düşmek, boşa çıkmak, gerçekleşmemek. C'est une goutte d'eau dans la mer Devede kulak, denizde damla. Il passera de l'eau sous les ponts: O zamana kadar köprülerin altından çok sular geçer. L'eau va à la rivière: Para parayı çeker, eau-de-vie^'. İçilen ispirto, alkol, likör, rakı(Eau-

eau-forte

471

de-vie de riz. Cerise à t eau-de-vie, prendre un verre d'eau-de-vie). eau-forte diş. kim. 1. Nitrik asit, kezzap. 2. Yedirme kazı resim, ıslak kazı, °ofort. eaux-vannes diş. ç. Çirkef, lâğım suyu. ébahi, e s. Şaşakalmış, şaşkına dönmüş, ağzı açık kalmış. ébahir gçl. Şaşırtmak şaşkına döndürmek (Voila une nouvelle qui m'ébahit). § S'ébahir: 1. Şaşakalmak, şaşkına dönmek, ağzı açık kalmak. 2. S'ébahir de qch, de f.qch: -e şaşakalmak, -diğine pek şaşmak (Je me suis ébahi de sa nomination à ce poste.„ S'ébahir d'être tour à tour populaire et impopulaire). ébahissement er. Şaşma, şaşakalma, ağzı açık kalma (Ton ébahissement se lit sur ton visage). ébarbage er. Pürüzünü, çapağını alma; temizleme. ébarbergfZ Pürüzünü, çapağını almak; temizlemek, ébarbeur er. ébarbeuse diş. Çapak (alma) makinası. ébarboir er. Çapak (alma) kalemi, ébarbure diş. Pürüz, çapak gibi temizleme kınntısı. ébats er. ç. 1. Çılgınca eğlenme, oyna şma fLes ébats des cygnes dans le lac). 2. Eğlence. § Prendre ses ébats: Eğlenmek (Prendre ses ébats sur la plage). ébattre (s') gsz. Çılgınca eğlenmek, oynamak (Ijes enfants s'ébattent dans le pré). ébaubi, e s. tkz. Gözleri fal taşı gibi açılmış, çok şaşmış (Il est resté tout ébaubi en voyant ce cadeau inattendu). ébauchage er. Taslaklama. ébauche diş. 1. Taslak (Une œuvre à l'état d'ébauche. Présenter la première ébauche d un projet. Faire une ébauche). 2. mec. Başlangıç (Cette rencontre est l'ébauche des relations culturelles plus développées). ébaucher gçl. l.Taslağını yapmak,Itaslaklamak (Ebaucher un roman, une statue). 2. Tasarlamak, kafasında kurmak (Ebaucher des plans de vengeance). 3. Hafifçe belirtmek (Ebaucher un sourire). 4. Yontmak, traş etmek, kabasını almak (Ebaucher un diamant, une poutre). § S'ébaucher: Yavaş yavaş biçimlenmek (.L'œuvre' s'ébauche lentement). cbaucheur er. 1. (Birşeyi) Yontan, traşeden, kabasını alan işçi (Ebaucheur de pierres, de verres). 2. Taslakçı. ébauchoir er. 1. (Heykelcilikte) Çamur kalemi, taslak kalemi. 2. (Marangozlukta) Oyma kalemi, ébaudir gçl. Keyiflendirmek neşelendirmek. § S'ébaudir: Keyiflenmek neşelenmek, ébénacées diş. ç. bitb. Abanozgiller, ébène diş. Abanoz (Coffret d'ébène. Noir comme'. l'ébène). ébénier er. Abanoz ağacı.

ébourgeonnoir ébéniste er. İnce işler yapan marangoz, ébénisterie diş. 1. İnce marangozluk. 2. İnce marangoz işi. éberlué, e s. Şaşırıp kalmış. Etre éberlué de qch: -e şaşırıp kalmak (Ils étaient tous éberlués des tours du prestidigitateur). éberluer gçl. Şaşkına çevirmek, şaşkınlıktan ağzını açık bırakmak, éblouir gçl. 1. Gözünü kamaştırmak, gözünü almak (Cette splendeur nous éblouissait. La lumière m'éblouit). 2. mec. Gözünü boyamak (Tu te trompes si tu crois m éblouir par tes promesses). 3. mec. Büyülemek, şaşırtmak (Il avait ébloui ses voisins par le luxe de ses voitures. La grâce de cette jeune fille éblouit tout le monde). § Etre ébloui de qch: -den gözü kamaşmak, -e şaşıp kalmak (Nous avons été éblouis de leur propreté). éblouissant, e s. 1. Göz kamaştırıcı (Une blancheur éblouissante). 2. mec. Şaşırtıcı, şaşkına döndürücü (Il a une intelligence éblouissante). éblouissement er. 1. Göz kamaşması (Eblouissement causé par le soleil). 2. Göz kararması. 3. mec. Şaşkınlık, hayranlık (1M magnificence du spectacle lui causa un éblouissement). § Avoir des éblouissements, être pris d'un éblouissement: Gözü kararmak, başı dönmek, ébonite diş. Sıcağa ve soğuğa karşı dayanıklılığı artırılmış kauçuk, ebonit, éborgnage er. Bir bitkinin gereksiz tomurcuklarını koparma. éborgnement er. Bir gözünü kör etme; bir gözü kör olma. éborgner gçl. 1. Bir gözünü kör etmek (Il éborgna son valet du bout de son épée). 2. Gereksiz tomurcuklarını almak (Eborgner un arbre fruitier). 3. (Bir yapının) Görüş alanını kapatmak, bakışını körleştirmek.§ S'éborgner: 1. Kendi gözünü kör etmek (J'ai failli m'éborgner). 2. Birbirinin gözünü oymak (Ils vont s'éborgner!). ébouillantage er. Haşlama. ébouillanter gçl. Haşlamak (Ebouillanter des légumes). éboulement er. yerb. 1. Kayşa, yer göçmesi. 2. Yıkılış, yıkılma, çökme. 3. Yıkıntı, ébouler gsz. 1. Yıkılmak, çökmek. 2. yerb. Göçmek, kayşamak. 3. gçl. Yıkmak, çökertmek. § S'ébouler: Yıkılmak, çökmek (La falaise s'est éboulée). éboulis er. yerb. Kayşat, döküntü, ébourgeonnage ébourgeonnement er. Ağaçların fazla tomurcuklarını alma. ébourgeonner gçl. Fazla tomurcuklarını almak (Ebourgeonner un arbre fruitier, une vigne). ébourgeonnoir er. Tomurcuk bıçağı.

ébouriffant ébouriffant, e s. tkz. İnanılmaz, olağandışı, çok şaşırtıcı, us almaz, inanılmayacak kadar tuhaf (Aventures ébouriffantes. Son livre a connu un succès ébouriffant). ébouriffé, e s. (Saçlar için) Dağınık, karma karışık; kabarık, diken diken, ébouriffer gçl. 1. Karmakarışık etmek (Ebouriffer ses cheveux). 2. mec. Şaşırtmak, şaşkına çevirmek (Son aventure m'a ébouriffé). ébourrer gçl. Yolmak, kıllarını almak (Ebourrer une pie au,). ébouter gçl. Ucunu kesip kısaltmak, ucunu almak (Ebouter un bâton). ébranchage, ébranchement er. Dal budama, dal kırma, dal kesme, ébrancher gçl. Budamak, dallarını kesmek (Ebrancher un arbre). ébranchoir er. Budama bıçağı, çekme, ébranlement er. 1. Sarsılma, sarsıntı (Ebranlement causé à l'immeuble par t explosion). 2. Sarsılma, bozulma, kalmama (Ebranlement de la confiance, ébranlement de la santé). 3. Sallanma, sallantıda olma (L'opposition croit à l'ébranlement du régime). 4. Yıkım, çökme, büyük iç sarsıntısı (La mort de son père fut pour lui un grand ébranlement). ébranler gçl. 1. Sarsmak, sarsıntı vermek, sallamak (La détonation ébranla les vitres). 2. mec. Sarsmak, bozmak (Cet argument a ébranlé sa condition. Tu as ébranlé ma confiance). 3. Çok sarsmak, yıkmak, çökertmek (La mort de sa mère l'a ébranlé). § S'ébranler: Sarsılmak, sallanmak, sallantıda olmak, ébrasement er. Işık şevi açma (L'ébrasement etime fenêtre, d'un portail). ébraser gçl (Daha çok ışık alması için bir kapının, bir pencerenin kenar duvarlarını) Dışarıdan içeriye doğru genişletmek, ışık şevi açmak, ébrasure diş. (Kapı yada pencere duvarlarında) Dışandan içeriye doğru genişlik, ışık veriş, ébrécher gçl. 1. Çentiklemek, kertik koymak, çizik yapmak. 2. mec. Azaltmak, eksiltmek, budamak (Ebrécher sa fortune). ébréchure diş. Çentik, kertik, çizik (Les ébréchures d'une assiette). ébriété diş. Sarhoşluk, çakırkeyflik (Les agents ont emmené au poste un individu en état d ébriété). ébrouement er. Atın, ürkünce hırıldar gibi ses çıkarması. Hayvanların, hapşırır gibi burunlarından hava boşaltması, ébrouer (s') gsz. 1. Hırıltılı ses çıkarmak (Un cheval qui s'ébroue). 2. (Suda boğulur gibi olurken) Hırıldamak, kırk saymak (Leplongeur s'ébroue en sortant de l'eau).

472

écalure

ébruitement er. Kulaktan kulağa yayılma (Il faut empêcher l'ébruitement de cette nouvelle). ébruiter gçl. Kulaktan kulağa yaymak, herkese duyurmak (Ebruiter une nouvelle, un secret). § S'ébruiter: 1. Kulaktan kulağa yayılmak, duyulmak. 2. S'ébruiter de qch: -den sızmak, duyulmak (De cette affaire, rien ne s'était ébruité). ébulliomètre, ébullioscope er. fiz. Ebülyoskop, bir cismin kaynamaya başladığı sıcaklık derecesini ölçmeye yarayan alet, *kaynarlıkölçer. ébulliométrie diş. *Kaynarlıkölçüm. ébullition diş. 1. Kaynama (La température d'ébullition. Retirer l'eau dufeu avant l'ébullition). 2. mec. Coşkunluk. § Etre en ébullition: 1. Coşkunluk içinde olmak (Toute la ville était en ébullition). 2. Ayaklanmak, devrim yapmak, kaynamak (Le pays est en ébullition). éburné, e; éburnéen, ne s. Fildişi renginde yada fildişi kıvamında (Substance éburnéenne). écacher gçl. 1. Ezerek kırmak (Ecacher une noix). 2. Yassiltmak. 3. Yaprak makinasından geçirmek, düzleştirmek (Ecacher un fil). écaillage er. 1. Üstündeki pullan ayıklama (Ecaillage des hm très). 3. Çatlama, boyasını atma (Ecaillage d une poterie, d'un tableau). écaille diş. 1. Böcek pulu, balık pulu, hayvan pulu (Ecailles de poisson). 2. Bağa (Ecaille de la tortue). 3. Yumuşakçaların kabuğu (Ecaille de moule, écaille d huître). 4. Kabuk (Des écailles de peinture sèche). 5. Kaplumbağa kabuğu; bakalit (Un peigne en écaille blonde; lunettes à monture d'écaillé). 6. (Mimarlıkta) Balık pulu biçiminde bezeme. § Les écailles lui sont tombées des yeux: Gözünün önündeki perde kalktı, gerçeği görmeye başladı. écailler gçl. 1. Pullarını yıkmak, ayıklamak (Ecailler un poisson). 2. Kabuğunu açmak, çıkarmak (Ecailler des huîtres). 3. Balık pulu biçiminde bezeklerle kaplamak (Ecailler un dome). § S'écailler: Pulları, kabukları kalkmak, kavlamak (Une peinture qui s'écaille. Un mur qui s'écaille). écaillier, ère ad. Istiridyeci, midyeci, écailleux, euse s. 1. Pullu (Poisson écailleux). 2. Kavlayan, kabuk atan, kabuğu pul pul dökülen (Ardoise écailleuse). écaillure diş. 1. Kabuğu dökülmüş yer (Un plafond qui présente des écaillures. Les écaillures d'un crépi). 2. Bir sürüngen yada balığın bütün pulları, écale diş. 1. Ceviz gibi yemişlerin yeşil kabuğu, gövek. 2. Bakla gibi sebzelerin dış kabuğu, soymantı. écaler gçl. Bir yemişin dış kabuğunu soymak (Ecaler des noix). écalure diş. (Kimi çekirdeklerde) Sert kabuk

écang (Ecalure de café). écang er. Keten tokmağı, filâriz. écanguer gçl. Keten, kendir gibi bitkileri tel tel yapmak için dövmek, filârizlemek. écangueur er. Keten dövücü, filârizci. écarlate s. 1. Lâl renkli (Un foulard écarlate).!. Kıpkırmızı (En voyant sa faute dévoilée , il devint écarlate). 3. diş. Lâl rengi. 4. diş. Lâl renkli kumaş. écarquiller gçl. 1. Fal taşı gibi açmak (Ecarquillerles yeux). 2. Açmak, aralı etmek, aralamak (Ecarquiller les jambes). écart er. 1. Aralık, mesafe (Vous mettrez un peu plus d'écart entre les jeunes plants. Augmenter l'écart des jambes). 2. Süre, "müddet (Un écart de dix jours). 3. Sapa yer (Les femmes des écarts perdus étaient venues par petits groupes). 4. (At için) Birden bire yana atılma (Devant l'obstacle, le cheval a fait un écart à droite). 5. (Kâğıt oyunlarında) Kimi kâğıtları ıskartaya çıkarma. 6. Iskarta kâğıtlar. 7. hek. (Vücut üyelerinde) Bağ gevşemesi. 8. Atın ön ayaklarında burkulma. 9. mec. Doğru yoldan sapma, sapınç. 10. Sadetten çıkma. § A l'écart: Bir kenarda, bir kenara (Se tenir à l'écart). A l'écart de: -den uzakta (Il s'est toujours tenu à F écart de la vie politique). Faire le grand écart: (Balede) Uyluklar yere gelecek kadar bacaklarını açmak. Tenir qn à l'écart: Birini hep işin dışında tutmak, katılmasına izin vermemek, écarté, e s. 1. Sapa, °ücra (Un ehemin écarté, un village écarté). 2. Açılmış, ayrılmış (Avoir les bras écartés). écartèlement er. 1. (Eskiden) Bir hükümlünün kol ve bacaklarını atlara bağlayıp kopartma cezası. 2. mec. İki şey arasında bocalayıp durma (Cet écartèlement du pécheur entre le bien et le mal). écarteler gçl. 1. (Eskiden) Bir hükümlünün kol ve bacaklarını dört ata bağlayıp çektirerek kopartmak (Ecarteler un condamné). 2. Etre écartelé entre: -1er arasında bocalamak, tereddütler geçirmek (Etre écartelé entre des désirs contraires). écartement er. 1. Açılma, aralanma (Ecartement des nuages). 2. Aralık, mesafe (L'écartement des rails, des essieux). 3. Açma, aralama (L'écartement des jambes). écarter gçl. 1. Aralamak (Ecarter les rideaux. 2. Açmak, yarmak, ikiye ayırmak (Ecarter les bras et les jambes; écarter la foule pour passer). 3. Ecarter qch de: Bir şeyi -den uzaklaştırmak (Ecarter une table du mur. La philosophie écarte de la religion). 4. Ecarter qn de qch: Birini -den uzaklaştırmak, ayırmak, -in dışında bırakmak (On fa écarté de la liste, de l'équipe). 5. (Kâğıt

473

échange

oyunlarında) Iskartaya çıkarmak. § S'écarter: 1. Açılmak, dağılmak (Les nuages s'écartent).. 2. Bir kenara çekilmek (I! s'écarte par discrétion pour les laisser parler seuls). 3. S'écarter de: -den uzaklaşmak, ayrılmak, sapmak (Un artiste qui s'écarte de la nature. S'écarter du droit chemin). écarteur er(Boğa güreşlerinde) Kışkırtıcı.2. hek. Yaraların ağzını açmaya yarayan cerrah aleti, écatir gçl. (Kumaşlan) Çirişlemek, perdahlamak, ecce homo er. 1. İsa peygamberi başında dikenden bir taçla gösteren tablo (Les ecce homo du Titien). 2. mec. Soluk benizli, zayıf nahif kimse. 3. (Kökenbilimsel anlamı) "İşte adam", ecchymose diş. Tendeki çürük, morartı, bere (Son corps était couvert d'ecchymoses). ecclésiastique s. 1. Kiliseye değgin (La vie ecclésiastique). 2. er. Kilise adamı, écervelé, e s. ve ad. Beyinsiz, şaşkın, kaçık, kuş beyinli (Une femme écervelée ; c'est un écervelé). échafaud er. 1. Yapı iskelesi. 2. (Seyirciler için) Eğreti tribün, seyirci sekisi. 3. İdam sehpası (Monter à l'échafaud, sur Téchafaud). 4. Ölüm cezası (Un criminel qui risque téchafaud). 5. Giyotin. échafaudage er. 1. (Yapılarda) İskele kurma. 2. Yapı iskelesi (Dresser un échafaudage). 3. Yığıntı, yığın (Echafaudage de meubles, de livres). 4. Kurma, geliştirme (L'échafaudage dun système philosophique). échafauder gsz. 1. İskele kurmak 2. gçl. Üst üste koymak, birbiri üstüne yığmak (Echafauder des bancs et des chaises). 3. Taslağını yapmak, tasarlamak (Echafauder des plans). échalas er. 1. Herek, sırık. 2. tkz. Uzun boylu ve zayıf kimse, fasulye sırığı, échalasser gçl. Hereklemek, échalier er. 1. Sırık çiti. 2. Çit merdiveni, échalote diş. Yaban sarımsağı, échancré, e s. Ayça yada V biçiminde oyulmuş (Une robe échancrée). échancrer gçl. Ayça yada V biçiminde oymak (Echancrer l'encolure d'une robe). échancrure diş. Ayça yada V biçiminde oyuntu (Echancrure d'un col. Les échancrures d'une cote). échange er. 1. Değiş tokuş, "mübadele, tırampa (Echange de prisonniers, échange de territoires à I occasion d un traité de paix.Echange de vues). 2. Karşılıklı ilişki (Echange diplomatique, économique). 3. Karşılıklı olarak yapma, "teati (Echange de feu d'artillerie). § Libre-échange: Serbest değişim, serbest "mübadele (Zone de libreéchange). En échange: Buna karşılık (Ce village est plus pittoresque que Foutre, mais en échange, la campagne est plus monotone). En échange de: -e

474

échangeable

karşılık olarak, -in karşılığında (En échange de son silence sur cette affaire, on lui avait promis une participation au bénéfice). échangeable s. Değiş tokuş edilebilen, karşılıklı olarak değiştirilebilen, verilip karşılığında başka şey alınabilen, échanger gçl. 1. Değiş tokuş etmek, takas etmek (Echanger des marchandises). 2. Echanger qch pour, contre: Bir şeyi -ile değiştirmek, takas etmek;... verip... almak (Il a échangé son stylo contre un portefeuille). 3. -ile karşılıklı olarak yapmak (Les hommes échangeaient des plaisanteries dans le café du village. Echanger des lettres. Echanger des coups de canon). échangiste er. 1. Alışverişini değiş tokuşlu olarak yapan tüccar, takasçı, değişçi. 2. Sarraf, échanson er. İçki sunucu, içki dağıtıcı, sâki. échantillon er. 1. ""Örneklik (Un échantillon de parfum. Le représentant laisse des échantillons de tissus à ses clients). 2. mec. Örnek; simge (Elle est un charmant échantillon de la beauté desfemmes de Malaga). 3. Bir yapıda kullanılan kerestenin kalınlık ve sağlamlık derecesi, dayanıklılık örneği (Ces deux pièces sont ele même échantillon). § Vente sur échantillon: Örnek üzerine satış. Juger de la pièce par l'échantillon: Kenarına bakıp bezini almak. échantillonnage er. 1. Örneklik ayırma. 2. Örneklik dermesi, örnekleme, échantillonner gçl. Örneklik ayırmak, örnek olarak seçmek (Echantillonner des draps). échanvrer gçl. Kenevir tellerini saptan ayırmak, échappatoire diş. Kaçamak, kurtuluş yolu, sıyrılma çaresi (Chercher des échappatoires, trouver une échappatoire). échappé, e s. ve ad. Kaçak, kaçkın (Un échappé de prison). échappée diş. 1. Kaçış, kaçma, kısa süreli yolculuk, kaçamak (Faire une échappée à la campagne, le dimanche après-midi). 2. Kısa süre (Ce charmant poète qu'on ne retrouve que par échappées dans son oeuvre). 3. Sızıntı, hafifçe görünme (Echappée de lumière, échappée de soleil). 4. Önü açık, uzun ve dar aralık (Echappée de garage). 5. (Spor) Gruptan kopma, échappement er. 1. Kaçış, kaçma (Tout autre échappement m'était refusé). 2. Bir motorda yanmış gazları dışarı atma sistemi, egzoz (Le tuyau d échappement d'une voiture. La soupape d'échappement). 3. Saat maşası (Horloge, montre à échappement). échapper gsz.

1. Echapper de: (Eskimiştir) -den

kaçmak, kurtulmak (Echapper des mains de ses gardiens. Echapper d'un danger). 2. Echapper à: a)

échasse

-in elinden kaçıp kurtulmak (Echapper à la police, à ses gardiens), b) -in ağzından kaçmak, istenmiyerek söylenmiş olmak (Il regrette les paroles qui lui ont échappé. Ce mot m'a échappé). c) -in aklına gelmemek, -i ansıyamamak, anımsayamamak (Son prénom m'a échappé), d) den yakasını sıyırmak, -e düşmemek (H échappait à ta peur par manque d'imagination. Le compositeur a échappé à la vulgarité). 4. Echapper à qn: in gözünden kaçmak (Rien ne lui échappe). 5. Il échappe à qn de f.qch: İstemiyerek -mek, -diği gözünden kaçmak (Il lui a échappé de me tutoyer en public. Il ne m'a pas échappé que vous étiez mécontent). § Echapper juste, échapper de justesse: Zor kurtulmak. L'échapper belle: Paçayı ucuz kurtarmak (Tu l'as échappé belle). §S'échappen 1. Kaçmak, firar etmek (Il y a des prisonniers qui s'échappent). 2. Sıvışıp gitmek, gizlice ortadan kaybolmak (Elle s'échappa pour aller chercher des rafraîchissements). 3. S'échapper de: j)-densızıntı yapmak, sızmak, kaçmak (Eau, gaz jui s'échappe d'un tuyau), b) -den kaçmak, firar etmek (S'échapper d'une prison. Un enfant qui s'échappe de chez lui). écharde diş. Ete batmış kıymık (Retirer, extraire une écharde). échardonnage er. (Tarlanın) Dikenlerini söküp ayıklama. échardonner gçl. (Tarla için) Dikensizleştirmek, dikenleri söküp ayıklamak (Echardonner un champ, un teırain). échamage, écharnement er. (Derilerin iç yüzündeki) Et parçalarını temizleme, kazıma, écharner gçl. (Derilerin iç yüzündeki) ht parçalarını temizlemek (Echarner les peaux). écharpe diş. 1. Omuzdan bele çaprazolarak takılan yada bele sarılan nişan kurdelası. 2. Atkı; baş örtüsü (Mettre une écharpe. Nouer, enrouler une écharpe). 3. (Yaralı kol için) Askı (Il avait te bras gauche en écharpe). § Echarpe d'Iris: Gökkuşağı. En écharpe: 1. Yandan. 2. Omuzdan geçme. Avoir le bras en écharpe: Kolu askıda olmak. Avoir le coeur en écharpe: Yüreği yaralı olmak. Prendre qch en écharpe: -e yandan çarpmak, -i yandan vurmak (Lt? train a pris l'autocar en écharpe). Porter qch en écharpe: Çaprazlama takmak, écharper gçl. i. Ağır yaralamak (Les hommes que la guerre a écharpes). 2. Parçalamak, linç etmek (Im foule voulait écharper l'assassin). § Se faire écharper: tkz. Hakaretler görmek, bin bir belâya uğramak. échasse diş. 1. Cambaz ayaklığı, ayakçak. 2. hlk. Çırpı bacak, ince ve uzun bacak. 3. Bir tür çulluk. § Etre monté sur des échasses: mec. 1. Çırpı

échassiers bacaklı olmak. 2. Kendini pek büyük görmek, échassiers er.ç,hayb. Uzun bacaklı kuşlar, échauboulé, e s. İsilikli. échauboulure elif. İsilik. cchaudage er. (Bitkiler için) Sıcaktan kavrulma, yanma, échaudé er. Çörek. échaudé, e .v. Sıcaktan kavrulmuş; haşlanmış yanmış (Blé échaudé). échauder gçl. 1. Sıcak suya batırmak, sıcak suyla yıkamak (Echauder ta théière de porcelaine avant de faire le thé) 2. (Kabuğunu soymak yada tüylerini yolmak için) Kaynar suya atmak (Echauder des légumes, une volaille). 3. Haşlamak. 4. mec. Zarara uğratmak. 5. mec. Kazık atmak pahalıya oturtmak. Aklını başına getirmek. § Se faire échauder, être échaudé: Kazığı yemek, şapa oturmak.Chat échaudé craint l'eau froide: Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer. échaudoir er. (Mezbahada) Kaynar su teknesi, haşlama teknesi, echaudure diş. Kaynar su yanığı, haşlanma, échauffant, e s. Peklik yapıcı, peklik yapan (Aliments échauffants). échauffé er. Kızışık kokusu, maya kokusu, échauffement er. 1. Isınma (L'échauffement du sol). 2. Kızışma (L'échauffement des céréales, du charbon). 3. Ekşimeye yüz tutma. 4. (Vücutta) Ateşlenme (Une luxation qui cause un échauffement du coude). 5. Peklik. 6. mec. Kızışma, yüksek heyecan, échauffer gçl. '. Isıtmak, kızdırmak (Le soleil échauffé le sol. La fermentation échauffe le foin humide). 2. Kızıştırmak, şiddetlendirmek (Un incident qui échauffe le débat). 3. mec. Coşturmak, tutuşturmak (Echauffer tes cœurs, les imaginations). 4. hlk. Peklik vermek. § Echauffer la bile: Kızdırmak. Echauffer les oreilles à qn: Birini kızdırmak, öfkelendirmek, canını sıkmak. S'échauffer: 1.Isınmak (Un sportif qui s'échauffe avant la compétition). 2. Kızışmak, şiddetlenmek, canlanmak (La discussion commence à s'échauffer). échauffourée diş. 1. Kavga, kapışma (Echauffdurées entre la police et les manifestants). 2. ask. Küçük çarpışma. 3. Akılsızca bir işe girişme. 4. Kargaşalık, édiauffure diş. (Sıcaktan) Deri kızartısı, échauguette diş. Gözcü kulesi, èche, esche, aiche dif. Oltaya takılan yem, olta yemi. échéance diş. 1. Süre bitimi, vâde (Echéance d'un loyer, d'une traite. Un débiteur aux abois à t'approche des échéances). 2. Süre bitiminde ödenen borç, para (Faire face à une lourde

475

échelon échéance). § A brève échéance: Kısa vadeli; kısa s iiredef Crédit à brève échéance; des projets à brève échéance). A longue échéance: Uzun vadeli; ıızuıı sürede (Crédits à longue échéance. Des entreprises dont l'issue est à longue échéance). échéancier er. Alacak verecek defteri; vâde defteri, échéant, e s. Vâdesi gelen. § Le cas échéant: Gerektiğinde, gerekince, gerekirse (Il peut vous conseiller et, le cas échéant, vous aider). échec er. 1. Başarısızlık (Subir un échec, essuyer un échec: Başarısızlığa uğramak. Apres son échec à l'examen, il est très malheureux). 2. Güç durıım, sıkışık durum, terslik. 3. (Satrançta) Şah deme (Luire échec et mat: Şah deyip mat yapmak). § Faire échec à qn: 1. Birini mat etmek. 2. Başarısızlığa uğratmak. Mettre, tenir qn en échec: Birini sıkışık duruma sokmak, güç duruma düşürmek.

échecs er. ç. 1. Satranç takımı (Des échecs en ivoire, en ébène). 2. Satranç oyunu (Jouer aux échecs. Faire une partie d'échecs: Satranç oynamak), ij Mettre en échecs: 1. Satranç oyununda bir taşı tehdit etmek. 2. mec. Kösteklemek, engellemek, échelette diş. Taşınır küçük merdiven, échelier er. Tek ayaklı taşınır küçük merdiven, échelle diş. 1. El merdiveni, dayama merdiveni (Dresser, appuyer une échelle contre un mur. Monter sur une échelle, à l'échelle. Echelle d'incendie, échelle de corde, échelle pliante). 2. Ölçek, "mikyas (Echelle d'une carte). 3. Aşama, kademe (L'échelle des salaires, des traitements. Echelle mobile: * Oynak ölçü). 4. (Bir ölçü aletinde) Bölümler dizisi, derece (Echelle d'un thermomètre). 5. miiz. Iskala (Echelle de sons. Echelle diatonique, harmonique). 6. Aşama sırası, *öncelge, "hiyerarşi (S'élever dans l'échelle sociale. Etre en haut de l'échelle). 7. Uğrak, liman. § Echelle sociale: Toplum sınıfları. Faire échelle: Gemi için) Bir yere uğramak. A l'échelle de: -in çapında (Il a une réputation à l'échelle du pays, à l'échelle mondiale). Sur une grande échelle, sur une vaste échelle: Büyük ölçüde, büyük çapta. Faire la courte échelle à qn: 1. Birinin bir yere çıkması için ona omuz vermek. 2. mec. Birinin yükselmesine yardım etmek. Faire monter qn à l'échelle: mec. tkz. Birini işletmek, tiye almak. Montera l'échelle: mec.tkz. Kızmak,köpürmek. Tirer l'échelle après qn, qch: -in üstüne olmamak,den iyisi bulunamamak (Après lui, i! faut tirer l'échelle, i1 n'y plus qu'à tirer Féchelle: Bu işte onun üstüne yok, ondan iyisi olamaz). échelon er. 1. El merdiveni basamağı. 2. mec. Basamak, "kademe, aşama (Un fonctionnaire qui est promu du cinquième au sixième échelon.

échelonnement

476

S'élever par échelons). 3. ask. Bir birliğin arkasındaki birlik. Aşamalı düzen birliği § A l'échelon de: -çapında (A l'échelon d'une région; à l'échelon national). échelonnement er. Sıraya koyma, ard arda sıralama; sıralanma, sıraya konulma, échelonner gçl. 1. Ard arda dizmek (Echelonner des gendarmes sur tout le parcours du cortège officiel). 2. Sıraya koymak, belli sürelere yaymak (Echelonner des payements). 3. Echelonner qch sun Bir şeyi -e yaymak, süresini -e göre düzenlemek (Echelonner un travail sur un an). § S'échelonner: 1. Sıralanmak, ard arda dizilmek. 2. S'échelonner sun e- yayılmak, bitme süresi -e göre düzenlenmek (Un ouvrage dont la publication s'échelonne sur cinq ans). écheneides er. ç. hayb. Yapışkanbalıkgiller. échenillage er. (Bir ağacın) Tırtıllarını temizleme, écheniller gçl. 1. Tırtıllarını temizlemek, tırtıldan arıtmak (Echeniller un arbre). 2. mec. Yabancı ve zararlı öğelerden temizlemek, écher, escher, aicher gçl. Yem takmak (Echer une ligne). écheveau er. 1. Çile, yumak (Un écheveau de laine, de soie). 2. mec. Düğüm, düğüm noktası (Démêler, débrouiller t écheveau d'un récit, d'une intrigue). § Cest un écheveau inextricable: mec. Arap saçı; çözülmesi güç, içinden çıkılmaz bir iş bu. échevelé, e s. 1. Saçı başı dağınık (Une femme échevelée). 2. Dizginsiz, frensiz, çılgınca, alabildiğine (Un romantisme échevelé, une danse échevelée). écheveler gçl. 1. Saçını başını dağıtmak, bozmak. 2. mec. Dağıtmak, alan taran etmek (Le grand vent échevelait les nuages). échidné er. hayb. Karincayiyen. échidnés er. ç. hayb. Karincayiyengiller. échine diş. Sırt, omurga, belkemiği (Le chat frotte son échine contre le mur).§ Avoir l'édiine souple: Her şeye eyvallah demek, dalkavuk yaratılıştı olmak. Courber l'échiné, plier l'échine: Boyun eğmek, kabul etmek, teslim olmak, échinée diş. Domuz sırtı. échiner gçl. 1. Belini kırmak. 2. mec. Dövmek, dayaktan canını çıkarmak. 3. Canını çıkarırcasına yormak, yorgunluktan bitirmek. § S'échiner à f . qch: -mek için çok yorulmak, cam burnundan gelmek (II s'est échiné à porter ce bois). échinoderme er. hayb. Derisidikenli. échinodermes er. ç. hayb. Derisidikenliler. échiqueté, e s. Damalı. échiquier er. 1. Satranç tahtası 2. mec. Tartışma alanı, yarışma yeri. § Chancelier de l'Echiquier:

éclabousser İngiliz Maliye Bakanı. En échiquier: Dama dama. dama tahtası biçiminde (Arbres plantés en échiquier). écho er. I. Yankı (L'écho lui renvoya son appel). 2. Karşılık, yanıt, cevap (Sa protestation est restée sans écho). 3. Bilgi, haber (A vez-vous eu des échos de la réunion qui s'est tenue hier). 4. Yansıma, dile getiriliş (Sesparoles n'étaient qu'un simple écho de ses sentiments. On trouve dans ce roman l'écho des angoisses de Tépoque). 5. Söyleyen, yineleyen kimse. 6. Birini körükörüne taklit eden kimse. 7. Dedikodu sütunu (Les échos d'un journal). § A tous les échos: Her yana, her yanda, dört bir yana. Her yanda, dört bir yanda. Faire un écho, susciter des échos: Yankı uyandırmak (Son roman a suscité de grands échos). Se faire l'écho de qch: -i yaymak (Se faire t écho d'une rumeur, dune nouvelle). échoir gsz. 1. Vâdesi gelmek, süresi dolmak (Le terme échoit le quinze juillet. Payer son loyer à terme échu). 2. Echoir à qn: (Piyango, kalıt gibi şeyler) -e düşmek (Le lot qui lui échoit le meilleur. Il lui est échu une maison en héritage). § Si le cas y échoit, s'il y échet: Gerekirse, gerektiğinde, gerekince. écholalie diş. ruhb. Karşıdaki ne söylerse onu yineleme sayrılığı, »yankıca, échoppe diş. 1. Küçük dükkân, dükkâncık (Une échoppe de cordonnier). 2. Çapla, üğkalem, çelikkalem. échopper gçl. Çapla ile kazımak, échotier er. (Bir gazetede) Dedikodu yazarı, échouage er. 1. (Gemi için) Karaya oturtulma. 2. Geminin tehlikesizce karaya oturabileceği yer. échouement er. (Gemi için) Karaya oturup kalma, karaya çakılma, karaya oturma, échouer gsz. 1. (Gemi) Karaya oturmak, kuma oturmak (Echouer sur un écueil, près du port). 2. Başarısızlığa uğramak, başaramamak (Echouer d l'examen. Les attaques ennemies ont échoué devant notre résistance. Ses plans et ses projets ont échoué). 3. Varmak, gelmek, düşmek (Au bout d'une journée de recherche, il échoua dans une petite auberge. Comment ces papiers ont échoué sur mon bureau?). 4. gçl. Kıyıya çekmek, karaya yada kuma oturtmak (Echouer un bateau au rivage).

écimage er. Tepesini budama, écimer gçl. Tepesini budamak (Ecimer un arbre, une plante). éclaboussement er. Sıçratma, sıçrama, saçılma (Eclaboussement de boue, d'écume). éclabousser gçl. 1. Sıvı, çamur, kan vb. sıçratıp bulaştırmak (La voiture en roulant dans le ruisseau

éclaboussure a éclaboussé les passants). 2. Saçılıp kirletmek (La bouteille lui a glissé des mains, et le vin a éclaboussé le mur). 3. mec. Lekelemek, tehlikeye atmak, üstüne sıçramak, bulaşmak (Le scandale a éclaboussé tous ses amis). 4. mec. Kıskandırıp çatlatmak (Il veut éclabousser ses voisins). 5. Etre éclaboussé de qch: -e bulanmak, -içinde kalmak (Son blanc plumage était éclaboussé de sang). éclaboussure diş. 1. Sıçrıntı; sıçramış çamur, zifos, boya, kan, sıvı vb (Un peintre qui porte une blouse pour protéger ses vêtements des éclaboussures. Des éclaboussures de sang, d'encre). 2. mec. tkz. Leke (Il a été mêlé à ce procès et en a reçu quelques éclaboussures). éclair er. 1. Şimşek (Voilà un éclair qui luit). 2. Parıltı (Un éclair d'intelligence, de bon sens). 3. Bir tür pasta (Eclair au chocolat, éclair au café). 4. (s. değişmez) Yıldırım, çok hızlı (Uneguerre éclair). § La fermeture éclair: Cırcır, fermuar. Avec la rapidité de l'éclair: Yıldırım hızıyla, çok hızlı. Rapide comme l'éclair: Yıldırım gibi, çok hızlı. Lancer des éclairs: Ateş fışkırmak (Ses yeux lançaient des éclairs). éclairage er. 1. Aydınlatma, ışık verme; aydınlanma (Eclairage au gaz; éclairage direct, indirect. L'éclairage de la salle est réalisé par des tubes fluorescents). 2. Aydınlatılma; ışık, alınan ışık miktarı (L'éclairage de cette pièce est suffisant. Ce tableau n'est pas dans un bon éclairage). 3. mec. Anlatma biçimi, görüş açısı, açı (Envisager un probleme sous un différent éclairage). édairagisme er. Işıkçılık, ışıklandırmacılık. édairagiste er. Aydınlatma işlerinde uzmanlaşmış teknisyen; ışıkçı, éclairant, e s. 1. Aydınlatıcı, ışık verici (Le pouvoir éclairant d'un gaz). 2. mec. Aydınlatıcı, açıklayıcı, ışık tutucu (Il a fait une explication éclairante). édaircie diş. 1. Bulutlu havada gökteki açık yer. 2. Kapalı havada kısa süreli bir düzelme (Profiter dune éclairciepour sortir). 3. (Ormanda) Alan, ağaçsız yer; öbür fidanların gelişmesi için cılız fidanları kesip yer açma, seyreltme. 4. Kısa süreli iyileşme, düzelme (Une vie sans éclaircie). édaircir gçl. 1. Koyuluğunu azaltmak, açmak (Eclaircir une teinture, un teint). 2. Seyreltmek (Eclaircir une futaie, un bois,des arbres. Lecoiffeur lui a éclairci les cheveux). 3. Sulandırmak, yoğunluğunu gidermek (Eclaircir une sauce, un potage). 4. Belirginleştirmek (Eclaircir sa voix). 5. mec. Aydınlatmak, ışığa kavuşturmak, açmak, anlaşılır kılmak (Eclaircir un problème, une question, un mystère, ses idées). 6. Eclaircir qn sur:

477

éclat Birini -konusunda aydınlatmak (Il m'a éclairci sur la situation économique). § S'éclaircir: 1. Açılmak (Le ciel s'éclaircit). 2. Aydınlanmak, anlaşılmak, ışığa kavuşmak (La question s'est éclaircie). 3. Belirginleşmek (Sa voix s'éclaircit). 4. Seyrelmek (Les gens partaient, la foule s'éclaircissait). éciaircissage er. 1. (Eski) Parlatma (Eclaircissage des verres). 2. Seyreltme, édairclssement er. Açıklama, aydınlatıcı bilgi (Tai besoin d'éclaircissements sur ce projet). édaire diş. bitb. Kırlangıçotu. éclairé, e s. ve ad Aydın, bilgili, görgülü (Ce livre s'adresse à un public éclairé. Les éclairés ne sont pas contents de la situation). édairement er. 1. Açıklık, aydınlık. 2. Aydınlanma, ışıma, édairer gçl. 1. Aydınlatmak, ışık vermek (Le soleil éclaire la Terre. Les phares éclairent la route). 2. Işıtmak (Une joie subite éclaira son visage et ses regards). 3. Klavuzluk etmek, eşlik edip yol göstermek (La nuit est noire, je vais vous éclairer jusqu'au bout de l'allée). 4. Açıklamak, aydınlığa kavuşturmak, anlaşılır kılmak (Eclairer un problème, une situation, un texte). 5. Eclairer qn sur qch: Birini -konusunda aydınlatmak (Le journal éclaire ses lecteurs sur la situation économique). 6. gsz. Yanmak, ışıldamak (Une lampe qui. éclaire mal; la bougie avait baissé, elle éclairait pourtant). § S'édairen I. Yanmak, ışıklanmak (Un phare qui s'éclaire et s'éteint alternativement). 2. Aydınlanmak (S'éclairerà la bougie). 3. Aydınlanmak, ışımak (Son visage s'éclaira). 4. Açıklanmak, aydınlanmak, belli olmak (La question s'est éclairée grâce à la mise au point que vous avez faite). 5. S'éclairer sur qch: konusunda bilgi edinmek, aydınlanmak, édaireur er. 1. İzci. 2. Keşif eri, öncü (Détachement d'éclaireurs). 3. Klavuz gemi. 4. s. Keşif görevi yapan (Avion éclaireur). éclampsie diş. hek. Havale (sayrılık), édamptique 1. s. hek. Havaleye değgin; havale geçirmiş. 2. ad. Havaleli (Un éclamptique). édanche diş. Koyun etinin kol tarafı, kol. éclat er. 1. Parça, kopuntu, kopan parça (La route était encombrée d'éclats de roches. Il était blessé par un éclat d'obus. Un grand éclat de bombe). 2. Büyük gürültü, gürleme (Eclat de tonnerre). 3. Parıltı, parlaklık (Eclat d'un diamant. L'éclat de la lumière l'aveuglait). 4. "Skandal, ,*utanca (Faire un éclat). 5. Göz alıcılık, görkem (L'éclat dune cérémonie). § Action d'éclat: Kahramanlık; yengi, önemli eylem. Eclat de rire: Kahkaha. Pousser un éclat de rire: Bir kahkaha atmak. Rire aux éclats:

éclatant Kahkahalarla gülmek, éclatant, t i . 1. Parlak, parıltılı (Lumière éclatante, couleur éclatante). 2. Gürültülü, tiz (Le son éclatant de la trompette). 3. Besbelli, gözler önünde, apaçık (Une vérité éclatante). 4. Eksiksiz, eşsiz, kusursuz (Une beauté éclatante, un succès éclatant). éclatement er. 1. Patlama (Eclatement d'une bombe, d'un pneu). 2. mec. Bölünme, parçalanma (Eclatement
478

écoinçon

edisser gçl. Süyekle bağlamak, süyek bağlamak (Edisser les rails). édopc, e s. ve ad. Topallayan, aksayan; topal, aksak. edore gsz. 1. Yumurtadan çıkmak (Les poussins édosent). 2. Çatlamak, açılmak (Les roses éclosent). 3. Doğmak, ortaya çıkmak (Cette époque a vu éclore de grands talents). édosion diş. 1. Çatlayıp açılma (L'éclosion des œufs). 2. Açılma, açma (L'éclosion des fleurs, des roses). 3. Ortaya çıkma, doğuş, doğma (L'éclosion d'un talent, d'une idée, d'un projet). 4. Yumurtadan çıkma (Les poussins se mettent à courir dès leur édosion). édusage er. 1. (Bir gemiyi) Alavere havuzu yardımıyla bir düzeyden başka bir düzeye geçirme. 2. (Akarsuyu) Alavere havuzu ile kapama. éduse diş. 1 (Bir ırmağın yada kanalın suyunu tutmak sonra da boşaltmak için yapılan) Alavere havuzu, "tesviye havuzu. 2. mec. Engel, édusée diş. Bir alavere havuzunun aldığı su miktarı, écluser gçl. 1. Alavere havuzu ile kapamak (Ecluser une rivière, un canal). 2. Alavere havuzu yardımıyle bir düzeyden başka bir düzeye geçirmek (Ecluser un bateau). 3. hlk. Kafayı çekmek, içmek, yuvarlamak (Ecluser une bouteille de vin). écobuage er. (Tarlayı verimli kılmak için) Otlarını yakıp külleme, anız yakma (L'écobuage d'un champ). écobue diş. 1. Tarlayı küllemede kullanılan çapa. 2. ç. Yakılmış anızlar, écobuer gçl. Anız yakmak, otlarını yakıp tarlayı küllemek. écocide er. *Çevre öldürüm, çevredeki bitki ve hayvan örtüsünü yıkıp ortadan kaldırma (L'écocide vietnamien). écœurant, e s. 1. Mide bulandırıcı (Une odeur écœurante). 2. mec. Tiksindirici (Une conduite écœurante., des flatteries écœurantes). écœurement er. 1. Midesi bulanma, bulantı (Ça me donne de l'écœurement). 2. mec. Tiksinti, tiksinme ( f éprouve un grand écœurement à voir ces hommes déchus). écœurer gçl. 1. Midesini bulandırmak, bulantı vermek (Cette sauce m'a écœuré). 2. mec. Tiksinti vermek, tiksindirmek (Ses basses flatteries écœurent tout le monde). 3. Ecœurer qn de qch, de f. qch: Birini -den tiksindirmek, -mekten tiksindirmek (Tu m'as écœuré du voyage, de voyager). 4. Etre écoeuré de: -den tiksinmek, gına getirmek (Je suis écœuré de toutes ces intrigues). écoinçon er. 1. (Duvarlarda) Köşe süsü. 2. Kapı

école

479

yada pencerelerde köşe (aşı. 3. Köşe mobilyası, écolc diş. 1. Okııl (Ecole maternelle, ccole primaire, école supérieure. Ecole normale primaire: İlk öğretmen okulu; écolc normale professionnelle, école normale supérieure. Ecole de guerre. Ecole de danse, de musique, de secrétariat). 2. Öğrenciler (Toute l'ccole est réunie dans la cour). 3. Ders, öğretim; öğretmenlik (Elle a fait f écolc dans ce village pendant vingt ans). 4. mec. Öğrenci, çırak; bir öğreti yada düşünceden yana olanlar (Les différentes écoles existentialistes). 5. mec. Çığır, okul (l'école romantique, i école de Platon). § A l'école de: Okulunda, yanında, yolunda (Un officier qui apprend l'art de la guerre à l'école d'un chef prestigieux). Etre à bonne école: Usta elinde olmak, iyi ellerde olmak. Faire école: Yandaşları, öğrencileri olmak; düşüncelerini yaymak, çığır açmak. Faire l'école: Ders vermek, öğretmenlik yapmak.

Faire l'école buissonnière:

Okuldan

kaçmak. Renvoyer qn à l'école: Birine "git kumda oyna, senin daha bir fırın ekmek yemen gerek" demek. Sentir l'école: Bilgiçlik taslamak; çiğlik etmek; bilgiç bilgiç konuşmak, écolier, crc ad. 1. Öğrenci. 2. İlkokul öğrencisi (Tablier d'écolier). 3. mec. Çömez, çırak, acemi (Tu es encore un écolier). § Le ehemin des écoliers: lin uzun yol. Prendre le chemin des écoliers: (Bir yere) Fn uzun yoldan gitmek, écologie diş. Çevrebilim. écologique .v. Çevrebilimsel; çevreyle ilgili (Les problèmes écologiques). écologiste ad. Çevrebilimci, çevrebilim uzmanı, éconduire gçl 1. Başından savmak, kovmak, yol vermek (Econduire un visiteur importun). 2. Reddetmek, dileğini kabul etmemek (Econduire un solliciteur trop tenace). économat er. 1. Veçilharçlık, kâhyalık. 2. Satış mağazası. économe ad. I. Vekilharç, kâhya. 2. s. Tutumlu. § Etre économe de qch: -de pek cimri davranmak (Il est économe de ses louanges). économétricien er. Ekonometri uzam, ekonometrici (Kimi kez ekonometr de denmektedir), économétrie diş. Ekonometri; ekonomik olayların açıklanmasında kuramsal çalışmaların deneylerle doğrulanmasını sağlayan matematiksel yöntem, économétrique s. Ekonometriye değgin, économie diş. 1. °İktisat, "ekonomi, *tutumbilim (Ministrère de t Economie Nationale. Economie Nationale. Economie capitaliste, libérale, mixte. Economie dirigée, économie planifiée). 2. Tutumluluk (Son esprit d'économie est parfois proche de l'avarice). 3. ç. Biriktirilmiş para, bir kenara konan birkaç kuruş (Mettre ses économies

écorcher

à la banque). 4. Düzen, düzenleme, yapı, kuruluş (L'économie du corps humain, l'économie d"une œuvre théâtrale). § Avoir des économies: Birikmiş parası olmak. Faire des économies: Para biriktirmek. économique s. 1. *Tutumbilimsel, "iktisadî, "ekonomik (Le système économique d'un pays. Traverser une crise économique). 2. Keseye uygun, az masraflı, tutum sağlayan (Le chauffage est très économique ici). 3. diş. Ekonomi bilimi, ekonomi politik. économiquement bel 1. İktisatça, ekonomi bakımından (Unpays économiquement pauvre). 2. Kıt kanaat, çok idareli (Vivre économiquement). économiser gçl. 1. Ölçülü harcamak, idareli kullanmak (Economiser ses provisions, son temps). 2. Artırmak, biriktirmek, bir kenara koymak (Economiser de T argent. J'économise cent francs par mois). économiste ad. İktisatçı, *tutumbilimci. écope diş. Çamçak. écoper gçl. 1. Çamçakla boşaltmak (Ecoper l'eau d'une embarcation). 2. mec. hlk. İçmek. 3. Uğramak, çekmek, görmek (Ecoper une punition). 4. gsz. Canı yanmak, başkasının cezasını çekmek (C'est son voisin qui a fait la faute, et c'est lui qui a écopé). écorçage, écorcement er. Kabuk soyma (Ecorçage d'un arbre). écorcediş. l . A ğ a ç kabuğu (L'écorce du bouleau, du peuplier. Faire un sifflet en écorce de châtaignier). 2. Kimi meyvaların kabuğu (L'écorce de melon, de citron, d'orange). 3. mec. Görünüş (Un paysan d'écorce assez rude). § Ecorce terrestre: Yer kabuğu. Il ne faut pas juger

de l'arbre par l'écorce: Görünüşe aldanmamak. écorcer gçl. Kabuğunu soymak (Ecorccr un arbre, un fruit). écorché er. Derisi yüzülmüş vücut; Güzel Sanatlar Akademisi öğrencilerinin model olarak kullandıkları, derisi yüzülmüş insan yada hayvan yontusu, *soyuk. § Un écorché vif: Aşırı duygulu kimse. écorchement er. (Bir hayvanın) Derisini yüzme, derisini soyma. écorcher gçl. 1. Derisini yüzmek, derisini soymak (Ecorcher un lapin, une anguille). 2. Sıyırmak, berelemek (Sa chute lui a écorché le genou. Ecorcher le mur en poussant un meuble). 3. mec. tkz. Kazıklamak, soymak, pahalıya oturtmak (Ecorcher un client). 4. Başını gözünü yararak konuşmak, hatalı konuşmak (Ecorcher une langue; il écorché le français). 5. Kötü telaffuz etmek (Ecorcher un nom, un mot). § Ecorcher les

écorcherie

480

oreilles: Kulak tırmalamak (Des sons discordants qui écorchent les oreilles). Ecorcher l'anguille par la queue: Bir işe tersten başlamak. § S'écorcher: Sıyrılmak, berelenmek (II s'est écorché le bras en grimpant au rocher). Se faire écorcher: tkz. Kazıklanmak, soyulmak, çok para ödemek (Nous nous sommes fait écorcher dans ce restaurant). écorcherie diş. Kanarada hayvanların derisini yüzme bölümü, écorcheur er. 1, Deri yüzücü. 2. mec. tkz. Soyguncu, kazıkçı, pahacı, écorchure diş. Sıyrık. écorner gçl. 1, Boynuzlarını kırmak. 2. Köşesini kırmak, köşelerini kütleştirmek (Ecorner üne pierre, un livre). 3. tkz. Bir kısmını yemek, harcamak (Ecorner une somme, son capital, sa fortune). écornifler gçl. tkz. Otlakçılık etmek, beleşçilik ederek sağlamak (Ecornifler quelques repas chez de vagues amis). écorniflerie diş. Otlakçılık, beleşçilik, écornifleur, euse ad. 1. Otlakçı, beleşçi. 2. Asalak, écornure diş. Bir şeyden kırılarak kopmuş parça (Ecornure d'une pierre, d'un meuble). écossais, e s. ve ad. 1. İskoçyaya değgin, İskoç (Les lacs écossais, dans écossaise, tissu écossais). 2. lskoçyah, İskoç (Un écossais, une écossaise). 3. .s. İskoç dokumasından yapılmış; damalı (Une jupe écossaise). 4. er. İskoç dili. écosser gçl. 1. Badıcını ayıklamak (Ecosser des haricots, des petits pois). 2. hlk. Harcamak (Ecosser de l'argent). écot er. 1. Yapılacak masrafta herkese düşen pay, masraf payı (Chacun paiera son écot). 2. Dalları iyice alınmamış ağaç kütüğü, écoté, e s. Dalları alınmış, kökten budanmış, écoulement er. 1. Akma, akış (Chéneau pour l'écoulement des eaux d un toit). 2. (Bir yerden) Çıkış (Faciliter f écoulement de la foule). 3. Piyasalama, piyasaya sürme, sürüm (L'écoulement de faux billets). 4. Akıntı, meni akması. écouler gçl. 1. Satmak, piyasalamak, sürmek (Ecouler une marchandise). 2. Piyasaya sürmek (Ecouler de faux billets). § S'écouler: 1. Dışarıya ' akmak (L'eau de pluie s'écoule par cette rigole). 2. Geçmek, geçip gitmek (Les années s'écoulent, ta vie s'écoule). 3. S'écouler de: -den çıkmak (La foule s'écoulait des lieux de plaisirs). écourter gçl. 1. Kısaltmak (Ecourter sa barbe). 2. Kuyruğunu kesmek (Ecourter un chien, un cheval). 3. Kısa kesmek, süresini azaltmak (Ecourter un séjour, son voyage, son discours). écoute diş. 1. Gözcü, nöbetçi. 2. Gözcü kulübesi.

écrasé 3. Görünmeden dinleyebilirle yeri. 4. Dinleme, telefon yada radyo konuşmasını dinleme (Ici Radio Paris, ne quittez pas l'écoute) 5. ç. (Kimi hayvanlarda) Kulaklar (Les écoutes du sanglier). § Etre aux écoutes: Kulağı kirişte olmak. Rester à l'écoute: Telefon yada radyoyu kapamamak, dinlemek. écouter gçl. i. Dinlemek (Les élèves écoutent le prof esseur). 2. Ecouter qn: -in sözünü dinlemek (Si tu m'écoutais, tu n'agirais pas ainsi). 3. Uymak, den başka bir şey dinlememek (11 n'écoute que son devoir). 4. İyi karşılamak, kabul etmek, yerine getirmek (Dieu a écouté nos prières, nos vœux). § Ecouter de toutes ses oreilles: Bütün dikkatiyle dinlemek, hepten kulak kesilmek. Ecouter aux portes: (Bir konuşmayı) Kapı ardından gizlice dinlemek. N'écouter que d'une oreille: Yarım kulakla dinlemek, pek dikkatle dinlememek. § S'écouter: 1. Kendi sözünü dinlemek, kendi bildiği gibi davranmak (Si je m'écoutais, je n'irais pas à cette conférence). 2. Kendini dinlemek, sağlığı konusunda pek kaygılı olmak (Ne t'écoute pas tant, tu iras mieux). § S'écouter parler: Kendi sözlerinden hoşlanmak, konuştuğunu beğenmek, écouteur, euse ad. 1. Gizli dinleyici, bir konuşmayı merak dürtüsüyle gizlice dinleyen kimse. 2. Telefon almacı, almaç, "ahize (Le téléphone sonna, elle pressa l'écouteur sur sa joue). écoutille diş. (Gemilerde) Ambar ağzı. écouvillon er. 1. Fırın silme küreği, saplı silgi, fırın sileği. 2. ask. Top silgisi, tomar, écouvillonnage er. Silgi ile temizleme, *silgileme. écouvillonner gçl Silgi ile temizlemek, écrabouillage, écrabouillement er. tkz. Ezme, pestil £İbi yapma. écrabouiller gçl. tkz. Ezmek, pestil gibi yapmak (La voiture a écrabouillé un chat sur la route). écran er. 1: Sıcaklık siperi (Ecran de cheminée). 2. Siper (Faire un écran de sa main). 3. »Görüntülük, beyazperde (Les images apparaissent sur l'écran). 4. Sinema (Les vedettes de l'écran). 5. (Renkli fotoğrafta) Renk ayırma camı, renk süzgeci, süzgeç § Le petit écran: Televizyon. Faire écran à qch:-e engel ölmak; görülmesine,anlaşılmasına engel olmak (La maladresse du style fit écran à sa pensée). Porter qch à l'écran: -i film haline getirmek, -den bir film yapmak (Porter un roman à l'écran). écrasant, e s. Ezici (Travail écrasant, supériorité écrasante, avec une majorité écrasante). écrasé, e s. Basık, ezik (Un nez écrasé). § La rubrique des chiens écrasés: tkz. Bir gazetenin önemsiz olaylar bölümü. Faire les chiens écrasés: (Gazeteci için) Önemsiz, uyduruk şeyler yazmak.

écrasement écrascmcnl er. 1. Hzme; ezilme (L'ecrasement des grains de blé sous la meule. L'écrasement de ta jambe a nécessité l'amputation). 2. mec. Ezme, ortadan kaldırma, yok etme (L'écrasement des révolutionnaires• de l'ennemi). écrasc-merde er. argo. Postal, ayakkabı, écraser gçl. 1. Ezmek (Ecraser des pommes. Ecraser un insecte entre ses doigts). 2. Ezmek, çiğnemek (Ecraser un chien; tu m'as écrasé un pied). 3. mec. Ağır gelmek, ezmek (Les impots lourds écrasent le peuple). 4. Kırmak, yok etmek, ortadan kaldırmak, ezmek (Ecraser la résistance ennemie, une rébellion, un adversaire). S. tkz. Sonuna kadar basmak, yüklenmek (Ecraser les pédales de frein). 6. Etre écrasé de qch: -in altında ezilmek, pestili çıkmak (Le peuple était écrasé d'impôts. Etre écrasé de travail, de fatigue). § En écraser: hlk. Uyumak, derin uykularda olmak. En écraser un: argo. Yellenmek. Ecrase!: argo. Aldırma, boş ver! écraseur, euse ad. 1. (Eskiden) Kötü arabacı. 2. (Şimdi) Kötü şoför, acemi sürücü, écrémage er. Kaymağını alma (Ecrémage du tait). écrémer gçl. 1. Kaymağını almak (Ecrémer te lait). 2. mec. Bir şeyin en iyi kısmını almak, kaymağını almak (Ecrémer une bibliothèque, une collection, une affaire). écrémeuse diş. Kaymak makinası. écrêter gçl. 1. Tepesini almak, en üst kısmını budamak (Ecrêter les épis de maïs). 2. Görüntüyü engelleyici yükseklikleri gidererek düzleştirmek (Ecrêter une route). 3. mec. Fazlalıklarını gidererek eşitleştirmek, écrevisse diş. 1. Tatlı su İstakozu. 2. Demirci kıskacı, büyük kıskaç. § Etre, devenir rouge comme une écrevisse: Yüzü İstakoza dönmek, İstakoz gibi kızarmak. Marcher, aller comme une écrevisse: İlerleyecek yerde gerilemek, bir adım ileri iki adım geri gitmek, écrier (s') gsz,. Haykırmak (Il s'écria qu'il n'accepterait jamais). écrin er. Mücevher kutusu; mücevher çekmecesi (Offrir un collier dans un écrin. Ranger l'argenterie dans les êcrins). écrire gçl. 1. Yazmak (Ecrire une lettre, un livre). 2. Yazmak, mektupla bildirmek (Je lui ai écrit que j'étais malade). 3. Ecrire qch à qn: Bir şeyi birine yazmak, mektupla bildirmek (Je lui ai écrit la mort de son père). 4. Ecrire à qn de f. qch: Birine mektup yazarak -meşini istemek (Je leur ai écrit de venir chez nous). § Ecrire comme un chat: Kargacık burgacık yazmak. Ecrire à la diable: Karışık bir üslupla yazmak.C'est écrit, il est écrit: Kaçınılmaz bir şey bu, yazgı böyle istemiş, alına böyle yazılmış (Ha raté son examen, c'était écrit. Il

481

écrouler

était écrit que j'aurais des ennuis dans cette affaire). Ce qui est écrit est écrit: Yazılan bozulmaz, alnımıza ne yazılmışsa o olur. écrit er. 1. Yazılı belge (On n'a pas pu produire un seul écrit contre l'accusé). 2. Yapıt, kitap (Les écrits des anciens auteurs), i. Yazılı sınav (Il a eu une bonne note à l'écrit). 4. ç. huk. Evrak, kayıt. § Par écrit: Yazılı olarak (Je veux que vous m'en donniez l'ordre par écrit). écrit, e s. 1. Yazılı (Examen écrit). 2. Yazı; yazı ile ilgili (Langue écrite). écriteau er. İri harflerle yazılan el ilânı (11 a mis un écriteau pour annoncer que sa maison était à vendre). écritoire diş. Yazı takımı. écriture diş. 1. Yazı (L'invention de l'écriture est une des plus grandes conquêtes de l'Humanité). 2. Yazı biçimi, yazı (L'écriture hyérogliphique. cunéiforme, arabe, grecque, gothique). 3. Üslup, biçem (Un roman d une écriture recherchée). 4. ç. (Bir tüccarın) Hesap işleri, muhasebe (La maison a engagé un employé aux écritures. Tenir les écritures). 5. Evrak, kayıt (Employé aux écritures). 6. (Büyük harfle yazıldığında) Kutsal kitaplar, İncil (Citer un passage de l'Ecriture. Jésus a déclaré qu'il venait accomplir les Ecritures).§ Ecritures publiques: Resmi yazılar, kayıtlar, écrivailler gsz. tkz. Niteliksiz yazılar yazmak, kötü yazmak (it écrivaille dans un petit journal local). écrivailleur, euse ad. Kötü yazar, *yazarsı, yazar taslağı. écrivaillon er. Kötü yazar, yazarsı, yazar taslağı, écrivain er. Yazar. § Ecrivain public: "Arzuhalci, *dilekçeci. écrivasser gsz. Niteliksiz yazılar yazmak, kötü kötü yazmak, écrivassier, ère ad. tkz. Kötü yazar, yazarsı, yazar taslağı. écrou er. 1. Cıvata somunu. 2. Tutuklama tezkeresi. § La levée d'écrou: Tutuklunun salıverilmesi, écrouelles diş. ç. Sıraca sayrılığı, écrouelleux, euse s. ve ad. Sıracalı, écrouer gçl. 1. Tutuklamak, hapsetmek. 2. Tutukevinin defterine geçirmek, écrouir gçl. (Bir madeni) Döverek sertleştirmek, écrouissage er. (Bir madeni) Döverek sertleştirme. écroulement er. 1. Yıkılma, çökme (L'écroulement d'un pont, dune maison). 1. Yıkılış, çöküş, geçersizleşme (L'écroulement de ta féodalité, d'une théorie). écrouler (s')gM. 1.Yıkılmak,çökmekföe.? maisons qui s'écroulent lors d'un séisme). 2. mec. Yok olmak, gümlemek (Ses projets se sont écroulés). 3.

écroûter

482

mec. Geçerliğini yitirmek, geçersiz kalmak (La thèse de l'accusé s'écroule devant cette preuve). 4. tkz. Olduğu yere yığılmak (L'homme, gravement blessé d'une balle, s'écroula). § Etre écroulé: tkz. Gülmekten kaşıklan çatlamak, écrouter gçl. 1. Kabuğunu kaldırmak, kabuğunu soymak. 2. (Toprağı) Yüzeyden sürmek, écru, e s. Ağartılmamış, yıkanmamış, ham (Toile écrue, soie écrue). ectoderme i. ve er. Dışderi. cctoparasite s. ve er. Dışasalak (Insectes ectoparasites). ectoplasme er. 1. Dışplazma. 2. Bir medyumun vücudundan çıktığı söylenen uçucu madde, écu er. 1. Bir çeşit kalkan. 2. Eski bir Fransız parası. 3. ç. Varlık, para § Avoir des écus: Varlıklı, paralı olmak. écubier er. (Gemilerde) Zincir yada halat deliği, loça. écueil er. 1. (Denizde) Su yüzeyine yakın gizli kayalık, kör kayalar (Le bateau risque de se briser sur les écueils). 2. mec. Engel, tehlike (Lapolitique agricole présente des écueils). 3. Sakınca (Le principal écueil de cette méthode, c'est sa lenteur). écuelle diş. Çanak (Donner une écuelle de lait au chat). écuellée diş. Çanak dolusu (Une écuellée de soupe). éculé, e s. l.Topuklan aşınmış (Des savateséculées). 2. mec. Cılkı çıkmış, kullanıla kullanıla bayağı laşmış (Des plaisanteries éculées). écumage er. Köpüğünü alma (Ecumage d'un bouillon, des confitures). écumant, e s. 1. Köpüklü, köpük çıkaran (Les vagues écumantes). 2. Köpük kaplı (Bouche écumante). 3. mec. Köpüren, öfkeli, ateş püsküren. 4. Ecumant de: -den köpüren (Ecumant de colère) écume diş. 1. Köpük (La mer, en se retirant, laisse de l'écume sur la plage. Quand la confiture est faite, on retire l'écume). 2. Köpük, salya (La fureur lui mettait t écume à la bouche). 3. (At, boğa gibi hayvanlarda) Ter. 4. Lületaşı ( Une pipe en écume). 5. Tortu, döküntü, en aşağı tabaka (Ecume de la plèbe carthaginoise). § Ecume de mer: Lületaşı, écumer gçl. 1. Köpüğünü, tortusunu almak (Ecumer le sirop, un liquide). 2. Soymak, haraca kesmek, -de korsanlık etmek (Ecumer les mers, les cotes. Ecumer une ville, une région). 3. gsz. Köpüklenmek (La mer écume). 4. Ecumer de qch: -den köpürmek, kudurmak (Ecumer de rage, de colère). 5. Ecumer de f. qch: -diğine çok kızmak (Il écumait d'être ainsi réduit à l'impuissance). écumeur, euse s. ve ad. 1. s. Köpük dolan, köpüklenen (Bouche écumeuse) 2. ad. Korsan, soyguncu (Les écumeurs de mer. Des écumeurs littéraires). § Ecumeur de marmites, de tables: Asalak, beleşçi, "parazit.

édicter écumeux, euse s. Köpüklü (Des ruisseaux de sang écumeux). écumoire diş. Kevgir.§ Comme une écumoire: Delik deşik, kalbura dönmüş (Il était troué comme une écumoire par les balles). écurer gçl. (Çukur şeyleri) Temizlemek (Ecurcr un puits). § Ecurer son chaudron: argo. Günah çıkarmak, kusurlarını itiraf etmek, écureuil er. Sincap (Il est vif comme un écureuil). § Ecureuil volant: Uçar-sincap. écureuils er. ç. hayb. Sincapgiller, écurie diş. 1. Ahır, tavla. 2. Bir kişiye ait bütün yarış atları (11 a une écurie célèbre). 3. (Otomobil yanşında) Aynı marka otomobil kullanan yanşmacıların tümü. 4. tkz. Çok pis yer, ahır gibi yer (Sa chambre est une véritable écurie). § Entrer quelque part comme dans une écurie: Dingonun ahırına girer gibi girmek. Nettoyer les écuries d'Augias: Bütün pislik, kokuşmuşluk ve yolsuzluklara son vermek; temizlik ve düzen getirmek, hale yola sokmak. Sentir l'écurie: Ahır kokusu almış at gibi acele etmek, bir şeyin bitimine doğru hızlanmak, écusson er. 1. Arma levhası. 2. Sınıfını ve birliğini belirtmek üzere asker giysilerine dikilen kumaş arma. 3. bitb. Göz yada tomurcuk aşısı, écussonner gçl. 1 .bitb. Göz aşısı yapmak, tomurcuk aşısıyla aşılamak (Ecussonner des rosiers). 2. (Asker giysisine) Kumaş arma dikmek, armalamak. écussonnoir er. Aşı bıçağı, écuyer er. 1. (Eskiden) Bir şövalyenin hizmetindeki soylu delikanlı. 2. Henüz şövalye olmamış soylu delikanlı. 3. Binicilik öğretmeni. 4. At eğitimcisi. 5. At cambazı, écuyère diş. 1. (Ata) Binici kadın. 2. Kadın at cambazı, eczéma er. Mayasıl, egzema. eczémateux, euse s. 1. Mayasıllı, egzemalı. 2. Mayasıla değgin, edelweiss [edelvajs,~ves] er. bitb. İki bin metreden yüksekte Alp ve Pirene dağlarında biten, bileşikgillerden bir bitki, aslanayağı. éden er. Cennet gibi yer, yeryüzü cenneti (Ce pare est un éden). édénique s. Cennete özgü, cennet gibi, cenneti andıran. édenté, e i. 1. Dişleri dökülmüş, dişsiz (Une bouche édentée). 2. er. ç. hayb. Dişsizler; dişsiz memeliler familyası. édenter gçl. Dişini kırmak (Edenler un peigne, une scie). édicter gçl. 1. Yayımlamak (Edicter une loi). 2. Kesin olarak ilân etmek (Il fut édicté que cette

édicule

483

faute serait punie d'emprisonnement à perpétuité). cdicule er. (Ayakyolu; tütün, gazete satış yeri gibi) Yol üstü kulübe, kulübecik, édifiant, es. 1. Örnek, örnek alınacak (Vie, conduite édifiante. Ouvrage édifiant). 2. (Alaylı) Aydınlatıcı, bilgi verici (Voilà un témoignage édifiant sur les moeurs de l'époque). cdificateur, trice s. ve ad. Yapıcı; kurucu, édification diş. 1. Yapma, yapılma; kurma, kurulma; dikme, dikilme (L'édification d un monument, d'un immeuble). 2. Tasarlayıp' gerçekleştirme, kurma, yaratma (L'édification d'une théorie, d'un système, d'une science). 3. Aydınlatma, aydınlanma, bilgilendirme, bilgilenme (Ses aveus suffisent à notre édification). 4. Örnek olma; örnek alma. édifice er. 1. Büyük yapı, önemli yapı (Cet hôpital est un superbe édifice). 2. mec. Kuruluş, yapı (Une révolution qui renverse l'édifice de la société). § Edifice public: Resmî bina, devlet dairesi. Apporter sa pierre à l'édifice: Bir işin yapılmasına

yardım etmek, çorbada tuzu bulunmak,bir taş da o koymak. édifier gçl. 1. Yapmak, dikmek, °inşa etmek (Edifier un monument, un immeuble, un hôpital). 2. mec. Kurmak, yaratmak tasarlayıp gerçekleştirmek (Edifier une théorie, un plan, un système: édifier l'avenir à l'imitation du passé). 3. mec. İyice aydınlatmak, ayaklarını suya erdirmek (Ses paroles m'ont édifié). 4. Din ve erdem konusunda örnek olmak (Ces pieuses gens édifiaient les habitants de la ville). édile er. (Büyük kentlerde) Belediye başkanlık divanı üyesi, édilité diş. Belediye başkanlık divanı üyeliği, édit er. Buyrultu, ferman (Edit de Nantes). éditer gçl. 1. Basmak, yayınlamak (Editer des poésies, l'œuvre d'un écrivain). 2. Denetleyip gözden geçirerek basıma hazır duruma getirmek (Editer le texte d'un auteur. Cette Bible a été éditée par une commision de spécialistes). éditeur, trice s. ve ad. Yayıncı (Une grande maison éditrice. Il a proposé son oeuvre à un éditeur célèbre). édition diş. 1. Baskı, "bası, basım (Ce roman en est à sa quatrième édition). 2. Yayıncılık, yayın işleri (Travailler dans l'édition). 3. Yayın, éditionner gçl. Bir yayına baskı sayı ve numaralarını koymak. éditorial er. Başyazı (Les journaux ont consacré leur éditorial à la déclaration présidentielle). éditorialiste ad. Bir gazete yada dergide başyazı yazan kimse, başyazar, édredon er. 1. Pufla tüyü. 2. Pufla ayak örtüsü, éducable s. Eğitilebilir, eğitime gelen.

effacer éducateur, trice ad. 1. Eğitimci. 2. s. Eğiten,eğitici (L'influence éducatrice de l'école). éducatif, ive s. 1. Eğitimle ilgili, eğitimsel (Système éducatif d'un pays). 2. Eğitici, eğitsel (Des films éducatifs). éducation diş. 1. Eğitim (Ministère de l'Education Nationale). 2. Eğitme, çalıştırıp geliştirme, alıştırma (Education des réflexes, éducation de la mémoire, des sens). 3. Görgü, eğitim (Avoir de l'éducation, manquer d'éducation). éducationnel, le s. Eğitimsel, eğitime değgin (Système éducationnel). édulcorant, e s. ve ad. Tatlandırıcı (La saccharine est un édulcorant artificiel). édulcoration diş. Tatlandırma, tatlılaştırma, édulcorer gçl. 1. (Bir ilâcı) Tatlılaştırmak, tatlandırmak (Edulcorer un sirop, une tisane). 2. Sivri ve dokunaklı yanlarını giderip hafifletmek, yumuşatmak (Edulcorer une doctrine, un texte, un discours). éduquer gf/. 1. Eğitmek, yetiştirmek (Lesprofesseurs sont chargés déduquer leurs élèves). 2. Çalıştırıp geliştirmek, eğitmek (Eduquer tes réflexes: éduquer la volonté par une vie rude). éfaufiler gçl. (Bir kumaştan) İplik çekmek, éfendi, effendi er. T. Efendi, effaçable s. Silinebilir (Un dessin à la craie facilement effaçable). effacé, e s. 1. Soluk,silinmiş, parlaklığını yitirmiş (Couleurs effacées, une teinte effacée). 2. Silik, gölgede kalan (Une personne effacée). effacement er. 1. Silme, silinme (L'effacement d'un souvenir. Cette inscription est peu lisible à cause de son effacement partiel). 2. Siliklik, gölgede kalma, ortada görünmeme (I! passa sa vie dans l'effacement). effacer gçl. 1. Silmek (Effacer le tableau, un mot). 2. Unutturmak (Effacer une mauvaise impression, un affront, un souvenir). 3. Gölgede bırakmak (Elle efface par son esprit toutes les autres femmes). 4. İçeri çekmek, çökükleştirmek (Effacer ses épaules, son corps). S. Effacer qn, qch de qch: Birini, birşeyi -den silmek (On l'a effacé de la liste). § S'effacer: 1.Silinmek, izi kalmamak (Les traces des roues se sont effacées). 2. Gölgede çalmak, kendini geri çekmek, saklanmak (II s'efface pour laisser passer sa femme. Il s'efface dans un coin de porte). 3. S'effacer de qch: -den silinmek. 4. S'effacer devant qn: -karşısında silinmek, gölgede kalmak (II faut que le virtuose s'efface devant le compositeur). 5. S'effacer derrière qch: -arkasına saklanmak, arkasına gizlenmek (Un romancier qui s'efface derrière ses personnages).

effaçure effaçure diş. Silik, çizik. effaner gçl. (Bir bitkinin) Kuru yapraklarını almak yada gereksiz yapraklarını koparmak, elfanure diş. Toplanan gereksiz yaprak (Effanurcs de mais). effarant, e s. Ürkünç, korku ve ürküntü verici, effaré, e s. Ürkmüş, şaşa kalmış, effarement er. Ürküntü, şaşkınlık (Les prisonniers voyaient avec effarement les flammes de l'incendie gagner leurs bâtiments). effarer gçl. Ürküntü vermek, şaşırtmak, şaşkına çevirmek (Cette nouvelle a effaré les auditeurs). § S'effarer: 1. Ürkmek, şaşmak. 2. S'effarer de qch: -den ürkmek, -e şaşıp kalmak -den ürkmek, -e şaşıp kalmak (Tout le monde s'effarait de la hausse des prix). effarouchement er. Korkutma, korkuya kapılma; ürkütme, ürkme, effaroucher gçl. 1. Korkutmak, kaçırtmak (Effaroucher un gibier, les poissons). 2. Ürkütmek (Tu m'effarouches). § S'effaroucher: 1. Ürkmek, korkmak. 2. S'effaroucher de qch: -den ürkmek, korkmak. effectif, ive s. Gerçek, var, edimsel olarak var olan, somut, "fiilî (Apporter une aide effective. L'armistice est devenu effectif depuis ce matin). effectif er. 1. Gerçek insan sayısımevcut (L'effectif d'une armée, d'une classe, d'un parti). 2. Yatırılan, ortada bulunan para, effectivement bet. 1. Gerçekten (Non. ce n'est pas un conte, c'est effectivement arrivé). 2. Doğru, öyle, gerçekten de (Vous étiez absent de chez vous dimanche? -Oui, effectivement). effectuer gçl. Yapmak, gerçekleştirmek, ortaya koymak (Effectuer un travail, des réformes, une opération, des réparations). § S'effectuer Yapılmak, gerçekleştirilmek (Les travaux s'effectuent selon le plan prévu). efféminé, e s. Kadınsı (Il a un air efféminé). efféminement er. Kadınsıhk; kadınsılaşma. efféminer gçl. 1. Kadınsallaşürmak, hanım evlâdı yapmak (Cette vie facile l'a efféminé). 2. Yumuşatmak (Efféminer une pensée). effervescence dis. 1- Köpürme, kaynama (Chauffer de l'eau jusqu'à effervescence. La chaux vive entre en effervescence au contact de l'eau). 2. mec. Kaynaşma (Une grande effervescence régnait dans la ville). § Entrer en effervescence: Köpürüp kaynamak. Mettre qch en effervescence: Kaynaştırmak, karıştırmak (Cet événement a mis le pays en effervescence). effervescent, e s. 1. Köpürücü (Une boisson effervescente. Comprimés médicamenteux effervescents). 2. mec. Kaynaşan, coşkun (Une

484

effigie foule effervescente). effet er. 1. Etki (Son intervention a fait très mauvais effet sur F auditoire. If remède a fait son effet, fai agi sous l'effet de la menace). 2. Sonuç (Les mesures prises sont restées sans effet. Les eff ets d'une loi. Rapport de cause à effet). 3. İzlenim (Il mé fait l'effet d'un homme sérieux). 4. Uygulama, gerçekleştirme; geçerlilik; yürürlük (Cette loi prend effet à partir du mois prochain). 5. Dikkat çekici olay göze çarpacak davranış (Un cinéaste qui recherche les effets. La mise en scène de cette pièce comporte des effets faciles). 6. Gösteri, gösteriş (Faire des effets de jambes, de voix). 7. ç. Giysi (H a mis de vieux effets pour bêcher son jardin). 8. ç. Eşya, mal (Effets personnels, effets mobiliers). § Effets de commerce:Ticaretsenetleri. Effets publics: Devlet tahvilleri. Effets personnels: Kişisel eşya, °zatî eşya. A cet effet: Bu amaçla. A l'effet de f. qch: -mek için, -mek amacıyla. En effet: Gerçi, gerçekten, gerçektende. Sous l'effet de: Etkisiyle, etkisi altında. Avoir, prendre effet: (Yasa vb. için) Yürürlüğe girmek, geçerlik kazanmak, geçerli olmak (La loi aura effet à telle date). Faire effet, faire de l'effet: Büyük bir etki uyandırmak. Faire l'effet de: -izlenimi uyandırmak, gibi görünmek (Il fait l'effet dun gangster). Faire bon, mauvais effet sur: -in üzerinde iyi, kötü etki bırakmak. Mettre à effet: (Yasa vb.) Yürürlüğe koymak (Legouvernement a mis à effet un nouveau règlement). effeuillage er. 1. Yapraklarını koparma 2. Striptiz, effeuillaison diş. effeuillement er. Yaprak dökümü, effeuiller gçl. Yapraklarını koparmak (Effeuiller une branche, un arbre, une rose). effeuilleuse diş. tkz. Striptiz yapan kadın, striptizci, efficaces. 1. Etkili, iyi (Cette eau est efficace pour les maladies de peau). 2. Yararlı, başarılı (Un employé peu efficace. // serait plus efficace à ce poste). 3. diş. (Eski) Etkililik, efficacement bel. 1. Etkilice, etkili olarak. 2. Başarıyla (Employer efficacement une nouvelle méthode). efficacité diş. 1. Etki, etkililik (Efficacité d'un remède) 2. Başarı, verim, verimlilik üretkenlik (Efficacité d'un ingénieur, d'un instrument). efficience diş. 1. Etkililik; etkileyicilik. 2. Verimlilik, üretkenlik. efficient, e s. 1. Etkili, etkileyici (La cause efficiente d'un phénomène). 2. Verimli, başarılı, effigie diş. 1. Portre, resim yada yontu halinde insan betimi (On exposait F effigie des rois défunts). 2. (Paralar, pullar üzerindeki) Baş resmi, portre (Des monnaies anciennes dont l'effigie est usée). § Brûler qn en effigie: (Tiksinti ve öfkeyi belirtmek

effilage

485

effriter

için) Birinin kuklasını yakmak, effilage, effilement er. İplik haline getirme; iplik haline gelme, effilé,e s. İnce uzun (Elle a des doigts effilés). effilé er. İplik yada ipek saçak (Les effilés d'une serviette).

Geçersizleşmek, değeri kalmamak (Tous ses arguments se sont effondrés). 4. Birden bire ve büyük oranda düşmek (Les prix s'effondrent). 5. Olduğu yere yığılmak (La sentinelle tira une rafale sur le fugitif qui s'ejj'ondra). effondrilles diş. ç (Bir kabın dibindeki) Çöküntü.

effiler gçl. 1. Tarazlamak, iplik iplik yapmak (Effiler un tissu). 2. Uzatmak, inceltmek (Son nez que la nature avait effilé en bec d'oiseau). § S'effiler: 1. Tarazlanmak, iplik iplik olmak (Un tissu qui s'effile). 2. İncelip uzamak (Le visage s'effile en avant comme une lame). effilochage er. Ditme, tiftikleme, tarazlama, effiloche diş. 1. Bir kumaşın kenar iplikleri. 2. ç. Hğirilmemiş ipek. effilocher gçl. Ditmek, tarazlamak, tiftiklemek (Effilocher un tissu, des chiffons). § S'effilocher: I. Tarazlanmak (Etoffe usée qui s'effiloche). 2. mec. Dağılmak, iplik iplik olmak (Les nuages s'effilochaient). effilochure diş. Tiftiklenmiş parça, efflanqué, e j. 1. Cılız, arık, bir deri bir kemik (Un chien efflanqué, un pelit homme efflanqué). 2. mec. Kuru, cansız (Un style efflanqué). effleurement er. Hafifçe dokunma, hafifçe okşama, el gezdirme.

efforcer (s') gsz. 1. Var gücüyle çalışmak, çabalamak. 2.S'efforcer de f. qch: • -meye çalışmak, çabalamak (Il s'efforce de rester calme dans cette agitation générale). 3. S'efforcer à f. qch: (Eskimiştir)-meye çahşmak (H s'efforce à l'entraîner hors de la maison). 4. Kendini zorlamak (I! s'efforçait à une cordialité qui sentait faux. Cet auteur s'efforce pour parler argot). effort er. 1. Çaba, "gayret (Cet élève ne fait aucun effort). 2. Güç (Effort de traction, effort de compression). 3.Çekme gücü, ağırlık kaldırma gücü, dayanma gücü (L'effort des arches d'un pont). 4. (Eski) Kas ağrısı (Attraper un effort).5 . Fıtık. § Sans effort: Kolayca. Déployer un grand effort: Büyük bir çaba göstermek. Faire un effort, des efforts: Çaba göstermek.Faire tous ses efforts: Elinden geleni yapmak, elinden gelen çabayı göstermek.

effleurer gç. 1. Sıyırmak, sıyırıp geçmek (Un éclat d'obus lui effleura la jambe). 2. Hafifçe dokunmak,, hafifçe okşamak, el gezdirmek; hafifçe dokunup geçmek (Elle effleura mon front, mes joues, lx's hirondelles effleurent (étang). 3. mec. Şöyle bir incelemek (Effleurer une question politique). 4. Kafasından şöyle bir geçmek (La crainte d'un insuccès ne l'avait même pas effleuré). effleurir gsz. kim. Çiçeksimek, tuzlanmak. efTIoraison diş. Çiçeklenme, çiçek açma. efflorescence diş. 1. Çiçek açma başlangıcı, çiçeklenme. 2. bitb. Tozlaşma. 3. Wm.Çiçeksime, tuzlanma. 4. hek. Sıyrılma, hafifçe berelenme. 5. mec. Gelişme, serpilme (L'efflorescence de l'art gothique). efflorescent, e s. 1. Çiçeklenmiş. 2. kim. Çiçeksimiş, tuzlanmış, effluve er. Bir yerden yayılan gaz, buğu koku gibi şey, yayıntı (Les effluves embaumés d'un jardin). effondrement er. 1. yerb. Çökme; çöküntü. 2. Yıkılma, çökme (L'effondrement dune civilisation, d'un empire). 3. Batma, yok olma (L'effondrement d'une fortune) A. Toprağıbelleme. effondrer gçl 1. Toprak bellemek. 2. Çöktürmek, çökertmek, yıkmak. 3. Batırmak, yok etmek. §>S'effondrer: 1.Yıkılmak,çökmek ((/«e voûte qui s' effondre: le pont s'est effondré). 2. Batmak, yok olmak (Toute sa fortune s'est effondrée). 3.

effraction diş. Kapıyı kırarak girme, kilit kırma, zorla girme (Le vol avec effraction est juridiquement qualifié de crime. Les cambrioleurs ont pénétré dans la maison par effraction). effraie diş. Bir tür baykuş, peçelibaykuş. effranger gçl. (Kumaşın) Kenarlarını saçak saçak etmek. effrayant, e s. 1. Korkutucu, ürkünç, korkunç (11 a poussé un cri effrayant). 2. Bunaltıcı, korkunç (Une chaleur effrayante). effrayé, e s. Çok korkmuş, ürkmüş, effrayer gçl. 1. Korkutmak, ürkütmek, ürküntü vermek (Effrayer un chat, une femme). 2. mec. Kaygılandırmak, gözünü korkutmak (La longueur de la tâche à entreprendre m'effraie). § S'effrayer 1. Korkmak,ürkmek. 2.S'efîrayer de qch: -den korkmak, ürkmek, gözü korkmak (II s'efraie d'un rien. Je m'effraie de cet armement général). effréné, es.. 1. Dizginsiz, ölçüsüz (Un démagogue effréné). 2. Aşırı (Un orgueil effréné, une ardeur effrénée). effritement er. Ufalanma, toz haline gelme, aşınma, effriter gçl. Ufalamak, toz haline getirmek (Effriter un biscuit entre ses doigts. Le vent effrite les rochers).§ S'effriter: 1. Ufalanmak, toz haline gelmek, aşınmak (Une roche qui s'effrite facilement). 2. Dağılmak, parçalanmak, küçülmek (L'oppositionparlementaire s'effrite. La

effroi

majorité gouvernementale s'effrite à chaque vote). effroi er. *Ürkü, büyük korku, "dehşet (L'éruption volcanique remplit d'effroi tous les habitants des environs). effronté, e s. ve ad. Yüzsüz, yırtık, küstah (Une réponse effrontée. Une bande d'effrontés). effrontément bet. Yüzsüzce, yırtıkça, küstahça (Mentir, regarder, répondre effrontément). effronterie diş. Yüzsüzlük, yırtıklık, küstahlık, effroyable 5. Korkunç, ürkütücü (Une misère effroyable). effroyablement bel. Korkunç, ürkütücü biçimde (Une affaire effroyablement compliquée). effusion diş. 1. Akma, akıtma; dökme, dökülme (Une révolution sans effusion de sang). 2 mec. Sevgi gösterisi.İçini dökme, açılma (Après les premières effusions, elles se mirent à se raconter leurs aventures). éfourceau er. Kütük, kalas taşımaya yarayan iki tekerlekli araba, efrit er. İfrit. également, égayement er. Eğlendirme, eğlenme, égailler (s') gsz. Dağılmak, saçılmak (Les soldats en déroute s'égaillèrent dans les bois). égal, e i. 1. Eşit (Tous les citoyens sont égaux devant la loi). 2. Değişmez, düzenli (Marcher d'un pas égal). 3. Sakin, dengeli, sık sık değişmeyen (Un homme d'un caractère égal). 4. Düz (Un terrain égal). 5. "Tarafsız, yansız (Une justice égale). 6. tkz. Önemsiz, pek önem taşımayan (La chose est égale). 7. Egal à: -e eşit, denk (La base de ce triangle est égale à sa hauteur. Sa probité est égale à son dévouement). 8. ad. Boydaş, öğür, °akran (Il est familier avec ses égaux). § A l'égal de:-kadar derecesinde. D'égal à égal: Eşit koşullar içinde, eşit olarak (S'entretenir avec quelqu'un d'égal à égal). Sans égal: Eşsiz, eşi benzeri bulunmayan (11 a un courage sans égal). Etre égal à qn: hlk. -için önemsiz olmak, -e vız gelmek (Ça m'est égal. Tout lui est égal). N'avoir d'égal que qch: -den başka eşi, benzeri olmamak; ancak -ile karşılaştırılabilmek C Un courage qui n'a d'égal que sa prudence). Rester égal à soi -même: Hep aynı kalmak, değerinden lliç bir şey yitirmemek (Tu restes toujours égal à toi-même). égalable s. Erişilebilir, aynısı yapılabilir (Un record difficilement égalable). également bel. 1. Eşitçe, eşit olarak (Tous les citoyens sont également admissibles à toutes dignités). 2. Aynı zamanda, de (Ilfaut lire ce livre et celui-là également). égaler gçl. 1. Eşit olmak (Dix divisé par deux égale cinq). 2. Erişmek, *eşitlemek, -in aynını yapmak (J'ai égalé son record). 3. -e denk olmak, eşit

486

égard

olmak, -ile bir olmak (La renommée de cet auteur égale celle de son devancier). 4. Egaler qn, qch en qch: Birine, birşeye -de denk olmak, yetişmek (Aucun des concurrents n'a pu l'égaler en rapidité. Tu ne peux pas l'égaler en beauté). 5. Egaler qn, qch à: Birini, bir şeyi -e eşit görmek, denk tutmak (Tu égales une toute petite ville à Istanbul. // égale Rimbaud à Baudelaire). § S'égaler: 1. Eşit olmak. 2. S'égaler à: Kendini -e denk görmek eşit sanmak (II s'égale aux grands auteurs). égalisateur, trice s. Eşit kılan, beraberlik sağlayan (Marquer un but égalisateur. Règlement qui a sur les prix une action égalisa trice). égalisation diş. 1. Eşitleme, eşit kılma (Egalisation des conditions sociales). 2. Düzelme; dıizl eştirme (Egalisation du terrain). 3. Eşit olma, berabere kalma, beraberlik (L'équipe qui obtient l'égalisation). égaliser gçl. 1. Düzenlemek, dengelemek (Egaliser les prix). 2. Eşitleştirmek, eşitlemek (Egaliser tes chances, les conditions) 3. Düzleştirmek (Egaliser le sol, un terrain). 4. gsz. (Spor) Eşitliği sağlamak, berabere kalmak, beraberliği elde etmek, égalitaire s. Toplumsal ve siyasal eşitlik isteyen, toplumsal eşitlikten yana, eşitçi (Une doctrine égalitaire). égalitarisme er. Eşitçilik, égalitariste s. ve ad. Eşitçi, eşitlik yanlısı, égalité diş. 1. Eşitlik (Egalité politique. Egalité des conditions sociales). 2. Düzlük (Egalité du sol. du terrain). 3. Değişmezlik, düzenlilik (Egalité du pouls). § Etre à égalité: Eşit puanları olmak, berabere olmak (Les joueurs sont à égalité). A égalité de: -1er eşit olduğunda (A égalité de mérite, le plus âgé doit avoir ta préférence). Sur pied d'égalité: Eşit koşullar içinde, eşit olarak (S'entretenir avec quelqu'un sur pied d'égalité). égard er. 1. İlgi yada saygı gösterme. 2. Göz önüne alma, hesaba katma. 3. ç. İlgi, saygı (Son âge lui donne droit à certains égards). § A l'égard de: 1. -e karşı (Ce commerçant est gentil à l'égard de ses clients). 2. -e göre, -in karşısında (Un néant à l'égard de l'infini). 3. -ile ilgili olarak, -in konusunda (Prendre des sanctions à l'égard des coupables). A cet égard: Bu bakımdan, bu açıdan A tous les égards: Her bakımdan. A certains égards: Bazı bakımlardan. A aucun égard: Hiç bir bakımdan. Eu égard à: -i düşünerek, göz önünde bulundurarak (Tu dois agir autrement, eu égard à sa maladie). Par égard pour: -i düşünerek, göz önünde bulundurarak (Par égard pour sa jamille, on a étouffé t affaire). Sans égard pour: -c aldırmadan, -i dinlemeden, nedir demeden (Il a agi sans égard pour notre amitié). Avoir égard à

487 qch: -i düşünmek, göz önünde bulundurmak (Tu dois avoir égard aux circonstances). égaré, e .v. 1. Şaşkın, dalgın (Des regards égarés). 2. Yitmiş, yolunu şaşırmış (Une br ebis égarée). égarement er. 1. Yitme, "kaybolma (L'égarement d'un document). 2. Yolunu şaşırma. 3. Şaşkınlık (Dans son égarement, il ne songeait même pas à tirer le signal d'alarme). 4. Yanılma. 5. Yolsuzluk, düzensizlik. égarer gçl. 1. Yanlış yola saptırmak, yolunu şaşırtmak, yanıltmak (Un faux témoignage qui égare les enquêteurs) 2. Bozmak, doğru yoldan çıkarmak (Une lecture qui peut égarer les jeunes gens). 3. Yitirmek, bulamamak, koyduğu yeri ' unutmak (J'ai égaré mon stylo). § S'égarer: 1. Yitmek, yolunu şaşırmak (Les enfants qui se sont égarés en jouant dans la forêt). 2. Yolundan sapmak, yön değiştirmek (La discussion s'égare). 3. Yitmek, yerinde bulunamamak (Plusieurs livres se sont égarés au cours du déménagement). 4. Şaşırmak, yanılmak, yanılgıya düşmek (1!s'égare dans de vaines digressions). égayant, e .y. Neşelendirici, neşe katıcı, sevindirici, égayer gçl. 1. Şenlendirmek neşelendirmek, neşe katmak, güldürmek (Le conjérencier égaya l'auditoire par quelques anectotes piquantes). 2. Süslemek (Egayer une maison, un récit). 3. Egayer qch de: Bir şeyi -ile süslemek, hoş bir hava vermek (Egayer de quelques plaisanteries un entretien sérieux). § S'égayer: 1. Eğlenmek, gülüşmek, neşelenmek. 2. -e gülmek (L'auditoire s'égaya longuement de ce lapsus de l'orateur). 3. S'égayer à f. qch: -siyle eğlenmek, -sine gülmek (Il s'égayait à le voir danser comme un fou). égéen, ne s. 1. Ege denizine değgin (Civilisation égéenne). 2. ad. Egeli, égérie diş. Birine akıl hocalığı eden kadın, égide diş. 1. Söylencede Pallas'ın kalkanı. 2. Koruyuculuk; koruma, himaye, § Sous l'égide de: -in koruyuculuğunda, -in "himayeleriyle (Une exposition organisée sous l'égide du gouvernement). églantier er. Yabangülü ağacı, kuşburnu ağacı, églantine diş. Yabangülü, kuşburnu, église diş. 1. Kilise (Le clocher de l'église). 2. (Büyük harfle) Hıristiyanlık; Hıristiyanlık dünyası. 3. Papazlar sınıfı (Appartenir à l'Eglise). 4. Hıristiyan mezheplerinin her biri (L'Eglise catholique. Les Eglises protestantes, orthodoxes). églogue diş. Çoban türküsü; bir çeşit küçük kır şarkısı (Les églogues de Virgile). ego er. ruhb. Ben. égoccntrique s. ve ad. ruhb. 'Beniçincil; *benözekçil (C'est un égoccntrique; un réflexe égocentrique).

égrapper égoeentrisme er. ruhb. 'Beniçincilik; *benözekçilik. égoïne diş. Küçük el testeresi, kaptırma, égoïsme er. Bencillik, bencilik, égoïste s. ve ad. Bencil (Un enfant égoïste,c'est un égoïste). égoïstement bel. Bencilce, bencillikle (Agir égoïstement). égorgement er. Boğazlama, öldürme (Egorgement d'un animal). égorger gçl. 1. Boğazlamak (Egorger un animal, une personne). 2. Öldürmek, boğazını kesmek (Egorger un enfant avec un rasoir). 3. mec. Çok üzmek, canını çıkarmak. 4. mec. Kazıklamak, fazla para almak (Egorger un client). égorgeur, euse ad. Boğazlayarak, boğazını keserek öldüren; kıyıcı (Le jury est sans pitié pour les égorgeurs). égosiller Îs')gj2.1.Boğazınıyırtarcasına bağırmak (I! s'égosillait vainement pour se faire entendre dans ce tumulte). 2. Gırtlak patlatmak, soluk tüketmek. 3. S'égosiller à f. qch: -mekten soluğu kesilmek, gırtlağı patlamak (Il s'égosillait à lui expliquer le cas). égotisme er. Benlikçilik; hep kendinden söz etme. 'benbencilik, égotiste v. vead. Benlikçi; hep kendinden söz eden, 'benbenci. égout er. 1. Bir yerden akan su, sızan sıvı (Les êgouts d'un toit). 2. (Bir damın) Saçak kiremitleri, saçak (Toit à deux égouts) 3. Dam akıntısı. 4. Su lâğımı, kanalizasyon (Les égouts se déversent parfois dans la mer). 5. mec. Batakhane, ahlâkça, bozuk yer. 6. mec, Çirkef, batak, iğrenç şey (11 traite mon œuvre dégoût). égoutier er. Lağımcı. égouttage, égouttement er. Suyunu alma; suyu alınma (L'égouttage du fromage blanc). égoutter gçl. 1. Süzmek, suyunu akıtmak, suyunu almak (Egoutter la vaisselle. Egoutter du fromage. Egoutter le linge). 2. gsz. Sızmak, suyu damla damla akmak (Le linge égoutte. Laisser lefromage égoutier). § S'égoutter: 1. Sızmak, suyu damla damla akmak (Les arbres s'égouttent après la pluie. Le linge s'égoutte). 2. S'égoutter de qch: -den damla damla sızmak (L'eau de pluie qui s'égoutte d'un manteau). égouttoir er. Tabak, şişe gibi şeylerin suyunu süzdürmek için kullanılan destek, süzek (Egouttoir à vaisselle, à bouteilles; égouttoir à fromage). égoutture diş. Sızıntı, bir şeyden sızan sıvı; bir kapta kalan son damlalar, égrappage er. (Üzümleri) Salkımdan koparma, égrapper gçl. Salkımdan koparmak (Egrapper des

égrappoir raisins, des groseilles). égrappoir er. Üzümleri salkımdan ayırmaya yarayan alet. égratigner gçl. 1. Tırmalamak, tırmık atmak (Le chat m'a égratigné le visage). 2. Sıyırmak, hafif yaralamak (Les ronces lui ont égratigné les jambes). 3. Hafifçe çizmek, zedelemek (Egratigner un meuble, un papier). 4. Egratigner qn: Birini hafifçe kırmak, incitmek (Les critiques l'ont un peu égratigné). 5. (Toprağı) Üstünkörü sürmek. § S'égratigner: Yüzü gözü çizilmek, berelenmek (II s'est égratigné en cueillant des mûres). égratignure diş. X. Sıyrık, hafif yara, tırmık (I! s'est tiré de t accident sans une égratignure. Sa figure portait des égratignures). 2. mec. Hafif onur yarası. égrenage, égrènement er. I. Taneleme, tane taiıe koparma (Egrenage du raisin). 2. Tespih tanesi gibi ard arda sıralanma (Egrènement de maisons sur les plages). égrener, égrainer gçl. I. Tanelemek (Egrener du blé, du raisin, des épis, des grappes). 2. Çekmek (Egrener le chapelet). 3. Bir bir belirtmek, birbiri ardınca saymak (Pendule qui égrène les heures). § S'égrener: 1. Tanelenmek, başaktan yada salkımdan kopmak (Le blé trop mûr s'égrène. Les raisins qui s'égrènent). 2. Bir biri ardınca tespih tanesi gibi sıralanmak (Les villas qui s'égrènent te long de la plage). égreneuse diş. Taneleme makinası. égrillard, e i. X. (Eski) Şen, şakacı, tasasız. 2. Açık saçık (Raconter des histoires égrillardes). égrisage er. Parlatma, cilalama, égrisé er. égrisée diş. (Değerli taşlar parlatmakta kullanılan) Elmas tozu. égrisergçl. (Değerli taşlan) Perdahlamak, parlatmak (Egriser une gemme, une glace). égrotant, e s. Çabuk hastalanır, enez, cılız, égrugeage er. Havanda dövüp toz haline getirme, égrugeoir er. Küçük havan, el havanı, égruger gçl. Havanda dövmek, dövüp toz haline getirmek (Egruger du poivre). égueulement er. (Bir kabın) Ağzını kırma, bozma; ağzı kırılma, bozulma, égueuler gçl. X. Ağzını kırmak, bozmak, eğmek (Egueuler un pot, une carafe, une bouteille). 2. (Bir topun) Ağzını aşındırmak, égypte diş. Mısır. égyptien, ne s. ve ad. I. Mısırlı. 2. Mısıra ve Mısırlılara değgin (L'ancienne civilisation égyptienne). 3. er. Eski Mısır dili. 4. (Eskiden) Çingene, kipti. 5. diş. (Basımcılıkta) Bir tür harf. égyptologie diş. Eski Mısır bilimi, *Mısırbilim. égyptologue ad. Eski Mısır üzerinde çalışan bilgin,

488

élan

*Mısırbilimci. eh Uni. X. Hey (Eh! attendez un peu, Eh, que faitesvous-là?). 2. Eh bien: Eh, peki, peki öyleyse (Tout le monde est là? Eh bien, on peut commencer). 3. Hay Allah, eh be (Vous avez visité Paris? Eh bien! qui l'aurait dit!). 4. Eh quoi: Allah Allah, deme be, yapma yahu! (Eh quoi! vous n'avez pas peur de l'affronter?). éhonté, e s. I. Yüzsüz, utanmaz, arlanmaz (Un homme éhonté). 2. Yüzsüzce, utanmazca (C'estun mensonge éhonté). eider [eder] er. Pufla ördeği, éjaculation diş. 1. Fışkırma, fışkırtma. 2. Meni akıtma, beli gelme, éjaculer gçl. I. Fışkırtmak. 2. gsz. Beli gelmek, menisi akmak, belini getirmek, éjectable s. Kendiliğinden dışarı fırlayabilir; fırlatılabilir (Siège éjectable: Uçaklardaki otomatik pilot koltuğu). éjecter gçl. X. Fırlatmak, dışarı fırlatıp atmak (Ejecter un objet. La mitrailleuse éjecte les douilles vides au cours du tir). 2. tkz. Kovmak, dışan atmak, kapı dışan etmek, éjecteur er. Bir şeyi dışanya atmaya yarayan aygıt; fırlatıcı, boşaltıcı. éjection diş. 1. Fırlatma, dışan atma; fırlatılma, dışarı atılma (L'éjection du pilote). 2. tkz. Kovma, kapı dışan etme. éjointer gçl. (Uçmasını engellemek için) Kanadını kırmak (Ejointer un oiseau). élaboration diş. X. Hazırlama, hazırlanma (L'élaboration d'un plan, d'une oeuvre). 2. Özümlenir duruma getirme (Elaboration de la sève. Elaboration de la bile pour le foie). élaborer gçl. 1. Hazırlamak (Elaborer un plan, une doctrine, un projet). 2. Özümlemek özümlenir duruma getirmek (L'organisme élabore des aliments). § S'élaborer: Hazırlanmak, yapılmak (Un projet qui s'élabore peu à peu). élagage er. X. Budama, gereksiz dallarını alma (Elagage d'un arbre). 2. mec. Ayıklama, kısaltma, budama, gereksiz bölümlerini atma (Elagaged'un compte-rendu, d'un article, d'un récit). élaguer gçl. X. Budamak, gereksiz dallarını kesmek (Elaguer un arbre). 2. Kısaltmak, ayıklamak, gereksiz bölümlerini atmak (Elaguer un récit, un article). élagueur er. Budayıcı, ağaç budama işçisi, élan er. X. Atılış, atılım, "hamle (Il a franchi l'obstacle d'un seul élan). 2. Hız (La voiture, emportée par son élan, n'a pas pu s'arrêter à temps). 3. mec. Sevgi, gönül bağı (H n'a jamais un élan vers elle). 4. mec. Coşku (Parler avec élan. L'élan patriotique de la Guerre de l'Indépendance).

élancé 5. Bir tür ren geyiği, élancé, e s. İnce uzun, narin, tığ gibi (Une taille élancée). élancement er. 1. Sancıma, zonklayan ağrı (Une crise de rhumatisme qui cause de violents élancements). 2. mec. Sevgi, tutku, can atma. élancer gçl. 1. Fırlatmak. 2. Dikmek, yükseltmek (La salle élançait à des hauteurs de cathédrale les arceaux de sa voûte). 3. gsz. Sancımak, zonklamak (Une blessure, un abcès qui élance. Le doigt lui élance). § S'élancer: 1. Atılmak, fırlamak, kendini atmak (S'élancer au secours d'un accidenté. Les passants s'élancèrent à la poursuite du voleur). 2. S'élancer vers: -e doğru yükselmek (La flèche du clocher s'élance vers le ciel). 3. S'élancer de: -den yükselmek, yukarı çıkmak (Les peupliers s'élancent du sol). élargir gçl. 1. Genişletmek (Elargir une rue, un rideau, une jupe). 2. Geniş göstermek (Une veste qui élargit les épaules). 3. mec. Açmak, genişletmek, daha geniş bir kapsam vermek (Ses lectures lui ont élargi l'esprit. Elargir l'horizon. Elargir un débat). 4. Serbest bırakmak, salıvermek (Elargir un prisonnier). 5. Artırmak, çoğaltmak (Le gouvernement cherche à élargir sa majorité). 6. gsz. Genişlemek, bollaşmak (Un pull-over qui a élargi). § S'élargir: Genişlemek (La route s'élargit vers la ville. Ses idées s'élargissent). élargissement er. 1. Genişleme; genişletme. 2. Serbest bırakma, salıverme (L'élargissement des détenus). élasticité diş. 1. Hsneklik (Elasticité des muscles, des métaux). 2. Eğilgenlik, oynaklık, esneklik (Elasticité d'un acrobate). 3. Lastiklik, her yana çekilebilirlik, her yoruma elverişlilik (Elasticité d une loi, d'un règlement). élastique s. 1. Esnek (Un muscle élastique). 2. Lastik, lastikten yapılmış (Des bretelles élastiques). 3. Eğilgen, oynak (Un corps élastique). 4. Lastikli, çeşitli yorumlara elverişli (Un mot élastique, un règlement élastique). 5. er. Lastik (Des fiches retenues ensemble par un élastique). élavé, e s. (Hayvan derisi için) Soluk renkli, eldorado er. 1. Düş ülkesi. 2. Yalancı cennet, éléatique s. fels. Eleacılığa değgin, éléatisme er. fels. Eleacılık. électeur, trice ad. Seçmen (Carte d'électeur). électif, ive s. Seçimli, seçime bağlı, seçimle beliren. élection diş. Seçim (Se présenter aux élections. Procès-verbal d'élection. Résultats des élections. Election sénatoriale, présidentielle. Election d'un académicien). § Elections anticipées: Erken seçim. Elections partielles: Ara seçimi.

489

électrocution Election de domicile: Resmî olarak konut gösterme; konut seçme, konut seçimi. Peuple d'élection: Tanrının sonsuz mutluluğa kavuşturmak için seçtiği kavim, électoral, e s. Seçime değgin, seçimle ilgili (Im loi électorale. Circonscription électorale, liste électorale, ouvrir la campagne électorale). § Collège électoral: Seçmenler topluluğu, électoralisme er. *Seçim kazanmacılık, seçim kazanma politikası gütme, *seçimcilik. électorat er. 1. Seçmenlik; seçim hakkı. 2. Seçmenler topluluğu (L'électoral français. L'importance de l'électoral féminin). électricien er. Elektrikçi. électricité diş. 1. Elektrik (Installer l'électricité dans une maison. Allumer, éteindre, couper l'électricité). 2. mec. Elektriklilik, sinir gerginliği, gerginlik (Il y a de l'électricité dans t air. Hava gergin). électriflcation diş. 1. Elektrikleştirme, elektrikle çalışır duruma getirme (Electrificalion des chemins de fer). 2. Elektriğe kavuşturma, elektriklendirme, électrifïer gçl. 1. Hlektrikleştirınek, elektrikle çalışır duruma getirmek (Electrifier une ligne de ehemin de fer). 2. Elektriğe kavuşturmak, elektriklendirmek (Electrifier un village). électrique s. 1. Elektriğe değgin (L'énergie électrique. Courant électrique. Charge, décharge électrique). 2. Elektrikli, elektrikle çalışan (Moteur électrique, éclairage électrique. Centrale, pile électrique). 3. mec Bir anda olup geçen, elektrik etkisi yapan (Un baiser électrique. Un effet, une impression électrique). électriquement bel. Elektrikle (Horloge mue électriquement). électrisable s. Elektriklendirebilen, elektrikleştirilebilen. électrisant, e s. Elektriklendiren, électrisation diş 1. Elektrikleme; elektriklenme (Electrisation par frottement, par contact). 2. mec. Elektriklendirme, birden coşturup harekete geçirme (Electrisation de la foule). électriser gçl. 1. Elektriklemek (Electriser un corps, un conducteur). 2. mec. Elektriklendirmek, coşturmak (L'orateur a électrisé la foule). électro-aimant er. Elektromıknatıs, électrochoc er. hek Elektroşok (On lui a fait des électrochocs). électrocuter gçl. Elektrikle öldürmek (Electrocuter un condamné sur la chaise électrique). électrocution diş. Elektrikle öldürme, elektrikle ölme.

électrode électrode diş. ftz. Elektrot. électrodynamique diş. fız. 1. Elektrodinamik, elektrik akımı konuları 2. s. Elektrikle işleyen, électrogène s. Elektrik meydana getiren, électrolyse diş. fız. Elektroliz, elektrikle çözümleme, électrolyser gçl. Elektrikle çözümlemek, électrolyte er. Elektrolit, elektrikle çözümlenen madde. électrolytique s. 1. Elektrolit niteliği taşıyan. 2. Elektrolize değgin (Procédés électrolytiques). 3. Elektrolizle yapılan (Argenture électrolytique). électromagnétique s. Elektromanyetik (Ondes électromagnétiques). électromagnétisme er. Elektromanyetizma, électromécanique s. ve diş. Elektromekanik. électromètre er. Elektrikölçer. électromoteur, trice s. ve er. Elektromotor, électron er. fız. *Eksicik, elektron, électronégatif, ive s. fız. *Eksiçeker, elektronegatif, électronégativité diş. fiz. *Eksiçekerlik. électronicien, ne ad Elektronik uzmanı, elektronikçi. électronique s. 1. Elektronik; elektronik bilimine değgin (Théorie électronique. Instruments de musique électronique). 2. diş. Elektronik bilimi, électrophone er. Pikap, électrothérapie diş. Elektrikle tedavi, électrum er. Elektrom, üç altınla bir gümüş alaşımı. électuaire er. (Eski) Macun (ilâç), élégamment bel. Zarif bir şekilde, şıkça; kibarca, efendice (Il est vêtu élégamment; il parle élégamment). élégance diş. 1. Zariflik, şıklık (Elégance d'un costume, d'un meuble). 2. İncelik, kibarlık, efendilik (Elégance d'une personne, d'un geste). 3. Sadelik, basitlik (Elégance dune démonstration). 4. Rahatlık, kolaylık (Elégance dun style). élégant, e s. 1. Şık, zarif (Une robe élégante, une femme élégante). 2. İnce, kibar, efendice (Un geste élégant, une pose élégante). 3. Sade, basit. 4. Rahat, kolay, hoş (Un style élégant). 5. Temiz, hoş, sevimli (Il habitait dans un élégant pavillon). élégiaque s. 1. İçli; *üzünçlü (Poèmes élégiaques, oeuvre élégiaque). 2. ad. İçli, üzünçlü şiirler yazan ozan (Les élégiaques latins). élégie diş. İçli şiir, ağıtımsı şiir, *üzünçleme (Les élégies de Ronsard). élégir gçl. Oymalarla, yivlerle narinleştirmek. éléis, élaeis er. Bir tür hurma ağacı, élément er. 1. Öğe, "unsur (Ce détail est un

490

élévation élément important de F argumentation). 2. Veri (Nous manquons d'éléments d'appréciation). 3. kim. Element, basit cisim (Les éléments d'un mélange). 4. Parça (Eléments d'un radiateur, dun accumulateur). 5. Sevilen alan, hoşlanılan konu, hoşlanılan çevre, öz çevre, ortam (Quand la conversation est tombée sur les questions économiques, il s'est retrouvé dans son élément. Les animaux qui vivent dans Télément liquide), b.fiz. Elektrik pili (Elément de Volta). 7. "Çalışman, "eleman (C'est un excellent élément dans le service). 8. Kimse, kişi (Des éléments ennemis s'étaient infiltrés dans nos lignes.. Il y avait des éléments douteux dans le complot). 9. ç. Temel bilgiler, ilk kavramlar (Il en est resté aux premiers éléments du latin). 10. ç. Doğa güçleri, doğal âfetler (Un navire qui lutte contre les éléments). 11. ask. Birlik (Eléments blindés, motorisés). élémentaire s. 1. Basit, kolay anlaşılır (Ce problème est élémentaire). 2. * İlksel, pek basit (Ce sont des notions élémentaires). 3. Temel bilgiler veren (Un manuel élémentaire). éléphant er. 1. Fil (L'éléphant barrit. L'éléphant d'Asie, d Afrique). 2. tkz. mec. Çok şişman, fil gibi adam. § Eléphant de mer: hayb. Deniz fili. Avoir une mémoire d'éléphant: Deve kini olmak, kendisine yapılan bir kötülüğü hiç unutmamak. Faire d'une mouche l'éléphant: Pireyi deve yapmak, çok abartmak, éléphanteau er. Fil yavrusu, éléphantesque s. Kocaman, (11 gibi. éléphantiasique s. hek. Filhastalığına değgin; filhastalığına tutulmuş, éléphantiasis er. hek. Filhastalığı. éléphantin, e s. 1. File benzer, fili andırır. 2. File özgü. élevage er. 1. Hayvancılık, hayvan yetiştirme (Un pays d'élevage). 2. Yetiştirme, besleme; yetiştiricilik (L'élevage des abeilles, des vers à soie). élévateur, trice s. ve ad. 1. (Yukarı) Kaldırıcı (Muscle élévateur de la lèvre inférieure. Un appareil élévateur). 2. Yükseltici (Transformateur élévateur de tension). 3. er. anat. Kaldırıcı kas. 4. Maçuna. 5. Tahıl silosu, élévation diş. 1. Yükselme, artma (Elévation de température, du niveau des eaux, des prix). 2. Yapma, dikme, kurma (L'élévation d'un monument. L'élévation du barrage a demandé deux ans). 3. Yükseltme (H a tout réglé sans une élévation de voix). 4. Yükseklik (Une muraille de trois cents pieds d'élévation). 5. Tepe, yüksekçe yer. 6. Yükselerek çıkma, 'yükselim, °terfi etme (L'élévation au grade d'ojftcier de la Légion

élévatoire

d'honneur). 7. Yücelik, soyluluk (Une grande élévation de sentiment; élévation de l'âme, de l'esprit). 8. Hıristiyan âyininde papazın hamursuzla şarabı kaldırdığı an. 8. (Resimde) Önden görünüş, élévatoire s. Kaldırıcı, yükseltici, élève ad. 1. Öğrenci (Les élèves sortent de école. Un bon élève, une mauvaise élève). 2. Öğrenci, çırak, yetiştirme (Raphaël fut un élève du Pérugin. Platon, t élève de Socrate). 3. Yetiştirilmekte olan hayvan yada bitki, élevé, e s. 1. Yüksek, yüce (Une colline élevée. Acheter à un prix élevé). 2. mec Seçkin, yüksek düzeyli (Un style élevé). 3. Eğitim görmüş, eğitimli, yetiştirilmiş. § Bien élevé,e:; s. ve ad: Terbiyeli. Mal élevée: s. ve ad. Terbiyesiz, élever gçl. 1. Yükseltmek (Elever te niveau de vie de la population). 2. Arttırmak (Elever te prix des denrées). 3. Elever qn, qch à qch: Birini, bir şeyi -e yükseltmek, terfi ettirmek, çıkartmak (Elever quelqu'un au trône, aux plus hautes charges). 4. Yapmak, kurmak, dikmek (Elever un monument, une maison). 5. -de bulunmak, -e girişmek (Elever une protestation, une contestation, une critique). 6. Eğitmek, yetiştirmek (Elever des enfants, élever ta jeunesse dans le respect des traditions). 7. Beslemek, yetiştirmek (Elever des moulons, des vaches). § Elever le ton: Sesinin tonunu yükseltmek, tehdit edici bir biçimde konuşmak. Elever la voix: Sesini çıkarmak, konuşmak. Elever à la brochette: Büyük bir özenle yetiştirmek. Elever qn, qch jusqu'au ciel, jusqu aux nues:

Göklere çıkarmak, çok övmek. Elever qn sur le pavois: Örnek olarak göstermek, omuzlarda taşımak, § S'élever: 1. Yükselmek, çıkmak. 2. Yapılmak, kurulmak, dikilmek. 3. S'élever à qch: -e çıkmak, yükselmek, erişmek (La facture s'élève à mille francs. S'élever à un grade supérieur). 4. S'élever contre: -e karşı çıkmrfk, cephe almak (S'élever contre la politique gouvernementale, contre les abus). éleveur, euse ad. 1. Yetiştirici, besleyici (Eleveur de bestiaux, de chevaux). 2. diş. Kuluçka makinasından çıktıktan sonra civcivlerin konduğu sıcak bölme. 3. Şarapların mayalanmasını denetleyen kimse (Propriétaire éleveur). élevure diş. (Deride) Kabarcık, elfe er. (İskandinav söylencesinde) Hava perisi, élider gçl. dilb. Sonundaki ünlüyü kaldırmak; silmek (Elider un mot, une voyelle). éligibilité diş. Seçilme lıakkı, seçilebilirlik, éligible s. 1. Seçilebilir, seçilme hakkı olan. 2. Eligible à qch: -e seçilebilir.

élogieux

491

élimer gçl. Eskitmek, yıprandırmak (Elimer une chemise, une veste). élimination diş. 1. Eleme, çıkarma, dışarda bırakma (Elimination d'un concurrent, d une équipe), l.ftzy. (Vücuttan) Çıkarma,atma,°ıtrah. éliminatoire s. 1. Eleyici, dışarda bırakıcı (Note éliminatoire, une épreuve éliminatoire). 2. diş. Eleme sınavı, eleyici yarışma, éliminer gçl. 1. Elemek, dışarda bırakmak (On a éliminé ta moitié des candidats). 2. Eliminer qn, qch de qch: Birini, bir şeyi -den elemek, -in dışında bırakmak (Eliminer une équipe de la Coupe. Eliminer un candidat de l'examen). 3. Vücuttan çıkarmak, °ıtrah etmek, élingue diş. den. (Yükleri yısa ederken bunları sarmak için kullanılan) Sapan, élinguer gçl. den. (Yükü) Sapana sarıp yısa etmek. élire gçl. Seçmek (Elire un président, un député).

§ Elire domicile quelque part: Bir yere

yerleşmek, bir yeri kendisine ikametgâh olarak seçmek. élision diş dilb. Sondaki ünlünün kaldırılması; düşme, silinme, silme, élite diş. 1. Seçkin topluluk, kalburüstü takım, kaymak tabaka (L'élite de la société parisienne). 2. ç. Seçkinler, seçkin kimseler. § D'élite: Seçkin, yüksek nitelikli (Un chef militaire d'élite). élixir er. İksir ( Elixir de longue vie). elle adıl. ,(11 ve Lui adıllarının dişili) O (Elle travaille). ellébore er. bitb. Çöpleme. ellipse diş. 1. mat. Elips. 2. dilb. *Eksilti, bir sözün anlaşılması için bulunması zorunlu olmayan bir yada birkaç sözcüğün eksik söylenmesi. ellipsoïdal,e s. Elipsoidal, elipsoit biçiminde, ellipsoïde er. Elipsoit. elliptique s. 1 mat. Eliptik, elips biçiminde. (Orbite elliptique). 2. dilb. °Eksiltili (Un siyle elliptique). elliptiquement bel. 1. Elipsi andırırcasına, elips biçiminde olarak. 2. Eksiltili olarak, élocution diş. Konuşma biçimi, söyleyiş, anlatış (Elocution lente, rapide). § Avoir l'élocution facile: Kolay, rahat konuşabilmek, éloge er. 1. Övgü. 2. Övme yazısı, övme söylevi. § Combler qn d'éloges: Birini övgülere boğmak, çok övmek. Faire l'éloge de: -i övmek (11 m'a fait l'éloge de son nouveau secrétaire). élogieusement bel. Överek, övgülere boğarak, élogieux, euse s. 1. Övmeli, övgülü, övgü dolu (Il a reçu un rapport d'inspection très élogieux). 2. Övücü (11 a parlé de vous en termes élogieux).

éloigné

492

éloigné, e s. 1. Uzak (Il arrivait d'une province éloignée. Un avenir éloigné. Un parent éloigné). 2. Eski, geçmiş, çok uzak (A une époque bien éloignée). § Eloigné de: -den uzak, -mekten uzak (Se tenir éloigné du feu. Je suis très éloigné de cette conception. Iln'étaitpas éloigné de croire que l'affaire réussirait). éloignement er. 1. Iraklık, uzaklık, mesafe (L'éloignement faisait paraître la maison miniscule). 2. Uzaklaşma, uzaklaştırma (L'exil n'est pas seulement l'éloignement du sol de la patrie). 3. Her şeyden elini eteğini çekme, bir kenara çekilme. 4. mec. (Eski) Tiksinti, hoşlanmazlık (Cela m'a donné le plus d'éloignement pour tes dévots). éloigner gçl. 1. Uzaklaştırmak. 2. Bir kenara çekmek (Eloignez ce fauteuil qui me bouche le passage). 3. Ertelemek, daha uzak bir tarihe atmak (Eloigner une échéance. Cet incident va éloigner la signature des accords). 4. Seyrekleştirmek, araya uzun zaman sokmak (Eloigner ses visites). 5. Eloigner qn, qch de: a) Birini, bir şeyi -den uzaklaştırmak, uzağa koymak (Eloigner sa chaise de la table), b) -den ayırmak, uzaklaştırmak, saptırmak (Ce détour nous éloigne de notre but), c) -den sürmek, uzaklaştırmak (On fa éloigné de la capitale), § S'éloigner: 1. Uzaklaşmak. 2. S'éloigner de t -den uzaklaşmak, ayrılmak, kopmak, sapmak (S'éloigner d une ville, de sa famille, de son but). élongation diş. 1. hek. (Bir üyede beklenmedik) Uzama, uzunlaşma. 2. gökb. •Uzanım; Gezegen-Yer-Güneş üçlüsünün oluşturduğu açı; Yer'den gezegene ve Güneş'e bakan iki doğrultu arasındaki açı. 3 . f i z . Sarkacın vardığı en yüksek noktanın çeküle dek olan yolunun uzunluğu, *uzanım. élonger gçl. 1. Uzatmak (Elonger un câble, un cordage). 2. hek. Çekip uzatmak, uzunlaştırmak (Elonger un nerf). éloquemment bel. Uz bir dille, "belâgatle (Parter éloquemment). éloquence diş. 1. Dil uzluğu, °belâgat. 2. Sözgenlik, "hitabet. 3. mec. Anlam, anlamlılık, dil (L'éloquence
émancipation

élucidation diş. Açıklama, aydınlatma (L'élucidation d'un mystère). élucider gçl. Açıklamak, aydınlatmak (Elucider une question, une difficulté, un problème). élucubration diş. 1. Dur durak bilmeden çalışma. 2. alay. Didine çabalaya ortaya konan ama pek bir değer taşımayan yapıt, didinti. i. alay. Saçma, ipe sapa gelmez söz yada yazı. zırva (Je ne prends pas au sérieux ses élucubrations). élucubrer gçl. 1. (Yapıt, yazı için) Didine çabalaya meydana getirmek. 2. İpe sapa gelmez biçimde söylemek yada yazmak, zırvalamak, éluder gçl. 1. Aldatmak, atlatmak (Quelque belle ruse pour éluder ici les gens). 2. Atlatmak, yan çizmek, ustalıkla içinden sıyrılmak (Eluder une difficulté, un problème). > élusif, ive s. Kaçamak (Une réponse élusive). élysée er. 1. (Söylencede) Cennet. 2. mec. Cennet gibi yer, ferah yer. § L'Elysée, Palais de l'Elysée: (Fransa) Cumhurbaşkanlığı Sarayı, élyséen, ne s. Cennet gibi, cenneti andıran; cennete değgin. élytre er. (Kimi böceklerde) Dış kanat (Les élytres du hanneton). émaciation diş. Aşırı zayıflık, émacié, e s. Aşırı zayıf, süzülmüş, kadidi çıkmış (Un visage émacié; une personne émaciée). émacier gçl. Çok zayıflatmak, çökertmek. § S'émacier Çok zayıflamak, süzülmek, çökmek (Son visage s'est émacié). émail er. 1. Mine. 2. Mineli şey. 3. (Çanak çömlekte) Sır ( Une baignoire en fonte revêtue d'émail blanc). émaillage er. Mineleme; sır sürme, sırlama (L'émaillage de la fonte). émailler gçl. 1. Minelemek; sır sürmek, sırlamak, sır geçirmek (Emailler un bracelet, un vase). 2. mec. eski Renk renk süslemek; öbek öbek serpilip süslemek (Les astres émail/aient le ciel. Mille fleurs naissantes émail/aient les tapis verts). 3. Emailler qch de: -ile süslemek, -ile doldurmak (Emailler son discours de citations. Cet élève a émaillé son devoirs de fautes). 4. mec. Serpiştirmek, ötesine, berisine saçmak. émaillerie diş. Minecilik. émailleur, euse ad. Mineci, émaillure diş. 1. Mine işi. 1. Mine işçiliği, émanation diş. 1. Çıkma, yayılma, türüme, "intişar (Emanation de gaz) 2. mec. Belirme, ortaya çıkma (Une politique qui apparaît commet rémanation de la volonté populaire). 3. fels. Türüm, "südur. émancipation diş. 1. Ergin tanıma, ergin tanınma, "rüşt (L'émancipation d'une fitle mineure qui se marie). 2. Özgürlüğüne kavuşma, özgürlüğüne

émancipé kavuşturma; özgürleşme, özgürleştirme (L'émancipation de la femme, des colonies). § Emancipation par décision judiciaire: Kazai rüşt. Emancipation par mariage: Evlenme ile rüşt. émancipé, e .v. Pek serbest, yüzü gözü açılmış (Une femme émancipée. Ce garçon a l'air bien émancipé). émanciper gçl. 1. Ergin olarak tanımak (Emanciper un mineur). 2. Özgürlüğüne kavuşturmak, özgürleştirmek, bağımsızlaştırmak (Emanciper un peuple, une colonie, les femmes). § S'émanciper: 1. Bağlarından kurtulmak, özgürleşmek, bağımsızlaşmak. 2. tkz. Fazla açılıp saçılmak, pek serbest olmak (Elle s'est drôlement émancipée). 3. S'émanciper de qch: -den kurtulmak (S'emanciper de tous ses liens). émaner gsz. 1. Çıkmak, yayılmak, °intişar etmek. 2. Emaner de: a) -den çıkmak, yayılmak (L'odeur qui émane des fleurs, chaleur qui émane d'une source), b) -den gelmek (Une note qui émane du ministère), c) -den doğmak, e bağlı olmak (En démocratie, le pouvoir émane du peuple). 3. mec. Kaynağını almak, türümek. émargement er. (Bir yazının) Kenarına not çıkma, kenarına imza atma (Emargement d'un contrat. L'émargement d'un mémoire). § Feuille d'émargement: İmza kâğıdı, émarger gçl 1. (Okuduğunu belirtmek için) Bir yazının kenannı imzalamak yada parafe etmek (Emarger un document; veuillez émarger ici). 2. (Yazı kenarına) Not çıkmak. 3. (Kâğıdın) Yazısız kenarını kesmek (Emarger une feuille, un livre). 4. Ücret almak (Il émarge pour plus de cinq mille francs par mois dans cette affaire). émasculation diş. 1. İğdiş etme, iğdişleştirme. 2. mec. Soysuzlaştırma, piçleştirme, bozma, émasculer gçl. 1. İğdiş etmek, iğdişleştirmek (Emasculer un animal, un homme). 2. Soysuzlaştırmak, piçleştirmek, bozmak (Emasculer un projet, un plan, une oeuvre). embâcle er. (Bir akarsuda) Buz birikmesi, buzla tıkanma. emballage er. 1. Ambalaj, paketleme, sandıklama, balyalama, sarma (Frais d'emballage, papier d'emballage). 2. Paket, balya, sandık, "ambalaj, •sarmalaç. emballement er. tkz. Öfkelenme, kızma, hırslanma, zıvanadan çıkma, emballer gçl. 1. Ambalaj yapmak, sarıp paket yapmak;balyalamak, sandıklamak (Emballer de la vaisselle, de la verrerie, des livres .des vêtements). 2. tkz. Azarlamak (Je rai bien emballé). 3. argo. Enselemek, yakalamak, kodese atmak (La police a emballé le voleur). 4. argo.

493

embarras

Tavlamak (Emballer une fille). 5. tkz. Sarmak, hoşuna gitmek (Le spectacle ne nous a pas emballés. Cela ne m'emballe pas). 6. Yüklenmek, zorlamak (Emballer un moteur). § S'emballer: 1. Gemi azıya almak, çok süratli gitmek (Un cheval qui s'emballe, le moteur s'emballe). 2. argo. Kızmak, küplere binmek, zıvanadan çıkmak. § Se faire emballer, argo. Hapse girmek, kodesi boyalamak; enselenmek, emballeur, euse ad. Ambalajcı, paket yada balya yapıcı; paketçi, balyacı. embarbouiller gçl. 1. Bulam bulam bulaştırmak. 2. tkz. Kafasını, zihnini karıştırmak. § S'embarbouillen Zihni karışmak, ne dediğini bilemez duruma gelmek, embarcadère er. 1. İskele, bindirme iskelesi. 2. Trene binilecek yer, binme yeri. embarcation diş. Sandal, kayık, tekne, embardée diş. 1. (Yel yada akıntı etkisiyle) Birden yön değiştirme, yana sapma. 2. (Taşıt için) Birden bire yanlama, yön değiştirme (L'autobusfît une embardée pour ne pas écraser le passant). embargo er. Ambargo, «engelleyim. § Mettre l'embargo sur qch: -in üzerine engelleyim koymak. embarquement er. Yükleme, yüklenme; bindirme, binme (L'embarquement des caisses; fembarquement des passagers dans le bateau). embarquer gçl. 1. (Bir taşıta) Bindirmek, yüklemek (Embarquer des marchandises dans un wagon. Embarquer un ami dans le train). 2. tkz. Enselemek, tutuklamak (Embarquer un malfaiteur). 3. (İçinden çıkılması güç bir şeyin) İçine sokmak, sürüklemek (On l'a embarqué dans un procès dont il ne voit pas la fin). 4. Gemiye bindirmek (Embarquer un groupe démigrants). 5. (Gemi için su, dalga) Almak (Nous embarquions beaucoup deau). 6. Başlatmak (Une affaire mal embarquée). 1. gsz. Gemiye binmek, deniz yolculuğuna çıkmak (II a embarqué pour la Turquie). 8. gsz. Bir taşıta binmek. § S'embarquer 1.Binmek, gemiye binmek (S'embarquer dans un train, dans un bateau). 2. S'embarquer dans qch: mec. -e girmek, sürüklenmek (S'embarquer dans un mariage, dans un procès). embarras er. 1. Engel, güçlük (Tout le monde lui suscitait des embarras). 2. Sıkışıklık, tıkanıklık (La circulation est ralentie par des embarras de voitures). 3. Güç durum (Se tirer d'embarras. Aider un ami dans rembarras). 4. Sıkıntı, darlık (Embarras d'argent, embarras financier). 5. Tasa, kaygı, sıkıntı, üzüntü (Son embarras se lisait sur son visage). 6. Kararsızlık, şaşkınlık (Il faisait effort pour résoudre l'embarras où l'avait mis ce

embarrassant problème). 7. Rahatsızlık (Embarras gastrique). § Etre dans l'embarras: Sıkıntıda, güç durumda olmak. Faire de l'embarras, faire des embarras: Numara yapmak, yapmacık tavırlar takınmak. Mettre qn dans l'embarras: Birini sıkıntıya sokmak, güç duruma düşürmek. Susciter des embarras à qn: Birine güçlük, engel çıkarmak, embarrassant, e s. Sıkıntılı, can sıkıcı, güç (Une affaire embarrassante, la question est embarrassante). embarrassé, e s. 1. Rahatsız (Il avait l'estomac embarrassé). 2. Kararsız, şaşkın (Il était embarrassé, ne savait que répondre). 3. Sıkıntılı, kaygılı, üzgün (Il avait un air embarrassé). 4. Karışık, kapalı, anlaşılmaz (Se lancer dans des explications embarrassées). embarrasser gçl. 1. Engellemek, tıkamak (Des colis qui embarrassent le couloir). 2. Güçlüğe uğratmak, sıkıntı vermek (Un gros pardessus qui l'embarrasse pour grimper). 3. Şaşırtmak, kafasını karıştırmak (Une question qui embarrasse le candidat). 4. Güç duruma düşürmek (H l'a bien embarrassé en lui posant une telle question). 5. Sıkmak, canını sıkmak (H ne cesse pas de nous embarrasser). § S'embarrasser de qch: 1. -i yanına alıp sıkıntıya girmek, başına bela etmek (S'embarrasser de paquets. Je me suis inutilement embarrassé d'un parapluie). 2. -i düşünmek, göz önünde bulundurmak (Il faut très peu s'embarrasser de t avenir pour être heureux). 3. S'embarrasser dans qch: -e girişmek, kalkışmak (S'embarrasser dans des explications, dans des mensonges). embastiller gçl. 1. (Paristeki) Bastille kalesine hapsetmek. 2. mec. Hapsetmek. 3. Surlarla çevirmek. embâter gçl Semer vurmak, semerlemek, embattage er. Tekerleğe demir çember geçirme, çemberleme. embattre gçl. Tekerleğe demir çember geçirmek, çemberlemek, embauchage er. İş verme, işçi tutma (L'embauchage de journaliers). embauche diş. İş verme, iş bulma (Bureau d'embauche). embaucher,^/. 1. İş vermek, işçi tutmak, işe almak (Une usine qui embauche des ouvriers spécialisés. Embaucher des maçons, des moissonneurs). 2. Kendisiyle birlikte sürüklemek, ayartmak (Il avait embauché des amis pour organiser une séance récréative). embauchoir er. Ayakkabı kalıbı, embaumement er. (Bir şeyi bozulmaması için) İlâçlama, "tahnit etme (L'embaumement d'un

494

emblème cadavre). embaumer gçl. 1. Güzel kokularla doldurmak, kokulandırmak (Embaumer te linge, fas fleurs embaumaient te jardin). 2. (Bozulmaması için) İlaçlamak, "tahnit etmek (Embaumer un cadavre). 3. -gibi kokmak (Un escalier qui embaumait l'encaustique. Les draps embaument la lavande). 4. gsz. Güzel kokmak, hoş kokular yaymak (Ce bouquet de roses embaume. L'air embaume au printemps). embaumeur er. "Tahnitçi, ölü ilâçlayıcı. embéguiner gçl. 1. Takke giydirmek. 2. mec. Bir şeye düşkün etmek, âşık etmek, abayı yaktırmak. § S'embéguiner: 1. Aşık olmak, abayı yakmak. 2. S'embéguiner de qn: -e tutulmak, vurulmak, âşık olmak, abayı yakmak, embellie diş. Havanın kısa bir süre açılması (Dans la soirée, il se fit une embellie qui nous permit de sortir). embellir gçl. 1. Güzelleştirmek, daha güzel göstermek (Cette coiffure vous embellit). 2. Süslemek (Ces parterres de fleurs embellissent le jardin). 3. Şiirselleştirmek, ülküselleştirmek (Son imagination embellit la réalité. L'auteur a embelli ce personnage historique). 4. gsz. Güzelleşmek (Cette fille embellit de jour en jour). embellissement er. 1. Güzelleştirme, süsleme; güzelleştirilme (Embellissement d'une ville). 2. Şiirsel yan, güzelleştirici şey, süs (Vous avez apporté à cette histoire bien des embellissements). emberlificoter gçl. tkz. Kafese koymak, kafeslemek, tavlamak, güzel sözlerle aldatmak. § S'emberlificoter: Kafeslenmek, tavlanmak, emberlificoteur, euse ad. Tavlayıcı, kafesçi, tatlı sözlerle aldatıcı, embêtant, e s. tkz. Can sıkıcı (Une histoire embêtante). embêtement er. Sıkıntı, can sıkıcı şey, üzüntü (Ha trop d'embêtements. Une affaire qui cause bien des embêtements). embêter gçl. Sıkmak, canını sıkmak, üzmek, başını ağırtmak, rahatsız etmek (Il m'embête avec ses histoires de chasse. Un film qui embête. Cet enfant embête les voisins). § S'embêter: Canı sıkılmak, sıkıntıdan patlamak (Il s'est embêté toute la nuit). emblaver gçl. -e buğday yada başka ekin ekmek (Emblaver une terre). emblavure diş. Buğday tarlası, ekilmiş tarla, emblée (d') bel. Birden, hemen (Le projet a été adopté d'emblée. Marquer d'emblée un but). emblématiques. *Belirge niteliğinde olan, *belirgel, simgesel (La colombe est la figure emblématique de la paix). emblème er. *Belirge, simgeli resim, °anblem (Le

embobiner

495

drapeau est l'emblème de la patrie). embobiner gçl. 1. Makaraya sarmak (Embobiner du fi/) 2. tkz Tavlamak, kandırmak, güzel ve tatlı sözlerle avlamak, emboîtage er. 1. Kutuya koyma, kutulama. 2. Kitap kılıfı. emboîtement er. (İki şeyi) Birbirinin içine geçirme, yuvasına geçirme; birbirinin içine geçme, yuvaya oturma. emboîter gçl 1. Kutuya koymak, kutulamak (Emboîter un livre). 2. Birbirinin içine geçirmek, yuvasına oturtmak (L'enfant emboîte les pièces de son jeu de construction. Emboîter un tenon dans une mortaise). § Emboîter le pas à qn: 1. Çok yakın mesafe ile birinin arkası sıra yürümek. 2. Birine ayak uydurmak; birinin gidişine, tutumuna uymak. § S'emboîter: Birbirinin içine oturmak,-e oturmak, geçmek (Des éléments de tuyau qui s'emboîtent. Un os qui s'emboîte dans son logement). emboîture diş. Geçme yeri, yuva. embolie diş. hek. Atardamar tıkanması, embonpoint er. 1. Sağlıklı olma, sağlıklı görünme. 2. Tıknazlık, şişmanlık (Il a un certain embonpoint).

§

Prendre

de

Şişmanlamak, kilo almak, embossage er. (Gemiyi) Baştan

l'embonpoint:

ve

kıçtan

palamaılama. embosser gçl. (Gemiyi) Baştan ve kıçtan palamarlamak. embouche diş. 1. Hayvanların çayırda otlayıp semirmesi. 2. Otlama çayırı, besi otlağı, embouché, e s. (Şöyle yada böyle) Ağız kullanan. § Mal embouché: Ağzı pis, kaba konuşan (Une personne mal embouchée). emboucher gçl. 1. (Bir nefesli sazı) Ağzına almak, ağzına götürüp çalmak (Emboucher un clairon). 2. Ağzına gem, kantarma gibi şeyler takmak (Emboucher un cheval). 3. mec. Eğitmek, belli düşünceleri aşılamak, embouchoir er. 1. Çalgı ağızlığı. 2. (Tüfekte) Namlu ile kundağın birleştiği yuva. embouchure diş. 1. coğr. Irmak yada çay ağzı (L'embouchure d'un fleuve, de la Loire). 2. Çalgı ağızlığı (L'embouchure d'une trompette). embourber gçl. 1. Çamura batırmak, çamur bulaştırmak, bataklığa sokmak (Il a embourbé sa voiture près de la rivière). 2. mec. (Birini) Kötü bir işe bulaştırmak, batağa sokmak. § S'embourber dans qch: -e batmak; -e bulaşmak, girişmek (S'embourber dans une mauvaise affaire; s'embourber dans des explications confuses). embourgeoisement er. Burjuvalaşma, *kentsoylulaşma, *kentligilleşme.

embrasser

embourgeoiser gçl. 1. Bayağılaştırmak (Embourgeoiser le drame biblique en essayant de l'habiller en costume moderne). 2. Burjuvalaştırmak, *kentsoylulaştırmak, kentligilleştirmek (Le confort a embourgeoisé de larges couches sociales). § S'embourgeoiser: Burjuvalaşmak, kentsoylulaşmak. embout er. Baston yada şemsiye yüksüğü, embout-eillage er. 1. Şişeye koyma, şişeleme. 2. Tıkanıklık, yol tıkanması (Il a été pris dans un embouteillage). embouteiller £<7. 1. Şişeye koymak, şişelemek. 2. 2. Tıkamak (Les voitures embouteillent le boulevard. Embouteiller une rue, un passage). emboutir gçl. 1. (Maden levhaları) Çukurlaştırmak (Emboutir un métal). 1. tkz. Çarpıp çökertmek (Emboutir une voiture, une devanture. Un camion a embouti l'arrière de ma voiture). 3. Maden levha ile kaplamak, emboutissage er. Maden kaplama işi yapma, maden levhaları işleme, embranchement er. 1. Dallara ayrılma, kollara ayrılma; dal, kol. 2. Yol kavşağı, kavşak, sapak (Au prochain embranchement, vous prendrez la route de droite). 3. mec. (Bilim bölümlerinde) Dal, kol (L'embranchement des vertébrés). embrancher gçl. 1. (Birkaç yolu yada boruyu) Birleştirmek, kavuşturmak. 2. Embrancher qch à qch: Bir şeyi -e birleştirmek, kavuşturmak, bağlamak (Embrancher une voie ferrée à la ligne principale). § S'embrancher: Kavuşmak, birleşmek, bağlanmak (Une rue qui s'embranche sur le boulevard). embraquer gçl den. (Halatları) Germek, embrasement er. 1. Büyük tutuşma, büyük parlama, yangın. 2. mec. Büyük kargaşalık. 3. Kor gibi yanma, ışıl ışıl olma (istanbulet son golfe dans son plein embrasement des soirs purs). 4. fels. (Stoacılarda) "Kıyamet, *kalkım. embraser gçl. 1. Yakmak, tutuşturmak (Embraser une forêt). 2. Kor gibi yakmak, kavurmak (Une puissante chaleur embrase les champs). 3. mec. Yakmak, tutuşturmak, coşturmak (Un grand amour f embrasait). § S'embraser: Tutuşmak, kavrulmak, yanmak, embrassade diş. Kucaklaşma, öpüşme (Après les embrassades, on se mit à bavarder). embrasse diş. Perde kordonu, perde kuşağı, perde bağı. embrassement er. Kucaklama, kucaklaşma; öpme, öpüşme. embrasser gçl. 1. Kucaklamak, sarılmak, öpmek (Tat embrassé mes enfants avant de partir). 2. Kabul etmek, benimsemek (Il a embrassé l'Islam).

embrasseur

496

3. Seçmek, -e girmek (Embrasser un métier, une carrière). 4. İçermek, kapsamak, kaplamak, içine almak (Ses recherches embrassent un domaine très large). § Qui trop embrasse mal étreint: İki karpuz bir koltuğa sığmaz. § S'embrasser: Kucaklaşmak, öpüşmek (Deux amoureux qui s'embrassent). embrasseur, euse j. ve ad. Öpmeyi, sarılmayı seven: öpüşken (Il n'est guère embrasseur). embrasure diş. 1. Açıklık, aralık (Embrasure d'une porte, d'une fenêtre). 2. Mazgal deliği. 3. den. Lombar deliği, embrayage er. 1. Makinayı motöre bağlama. 2. Bağlama düzeni, kavrama düzeni (Türkçede yanlış da olsa buna "debreyaj" denir), embrayer gçl. 1. Makinayı motöre bağlama. 2. hlk. Yeniden işe başlamak. § Embrayer une gonzesse: argo. Bir kız tavlamak, embrèvement er. (İki tahtayı birbirine) Verevine geçirme. embrever gçl. (İki tahtayı birbirine) Verevine geçirmek. embrigadement er. 1. Tugay haline getirme. 2. Birleştirme, toplama, embrigader gçl. 1. ask. Tugay haline getirmek, tugay halinde birleştirmek. 2. Bir yönetim altında birleştirmek, toplamak, embrocation diş. hek. 1. Yağlı ilâç sürme, yakı - sürme. 2.Yağlı ilâç, yakı (Embrocations utilisées pour les massages). embrochement er. 1. Şişe geçirme. 2. Şişleme, süngüleme. embrocher gçl. 1. Şişe geçirmek (Embrocher un poulet, des morceaux de viande). 2. Şişlemek, süngülemek, kılıç saplamak (Embrocher un ennemi). § S'embrocher: Birbirini öldürmek, süngülemek, şişlemek, embrouillamini er. tkz. Düzensizlik, karmakarışıkhk. embrouillement er. 1. Karıştırma, karışıklık, karma karışık olma (L'embrouillement inextricable de la situation. Je ne comprends rien à cet embrouillement). 2. mec. Güçlük, zorluk, embrouiller gçl. 1. Karıştırmak, karmakarışık etmek (Embrouiller les fiches, les cordons, un écheveau de laine). 2. Anlaşılmaz hale getirmek (Embrouiller une phrase, une idée). 3. Embrouiller qn: -in kafasını karıştırmak (Tu m'as embrouillé). § S'embrouiller Şaşırmak, zihni karışmak (Il s'embrouille dans ses explications). embroussaillé, e s. 1. Çalılarla kaplanmış, çalılaşmış (Un champ embroussaillé). 2. Dağınık, karmakarışık olmuş (Des cheveux embroussaillés). embroussailler gçl. Çalılarla kaplamak, çalılaştırmak. § S'embroussailler: Çalılarla

émerger kaplanmak, çalılaşmak (Un champ à l'abandon qui s'est embroussaillé). embrumer gçl. 1. Sisli, dumanlı, puslu kılmak; sislendirmek, puslandırmak. 2. mec. Karartmak, kederlendirmek (Des fronts qu'embrume le souci). embrun er. Dalga savuruntusu, deniz serpintisi, su serpintisi (La mer était forte et le pont était couvert d'embruns). embryogénie diş. Embriyon oluşum ve gelişimi, embryologie diş. biy. Embriyoloji, embryon er. biy. 1. Embriyon, oğulcuk, cücük, °rüşeym. 2. mec. Çekirdek, tohum (Une idée qui contient l'embryon d'une nouvelle théorie). embryonnaire s. 1. Embriyona değgin, embriyona özgü (La vie embryonnaire du poussin dans l'oeuf). 2. mec. Gelişmesinin ilk basamağında olan; çekirdek halinde, tohum halinde (L'entreprise est encore au stade embryonnaire). embu, e s. 1. Soluk, solmus, rengi atmış (Couleurs embues, un tableau embu). 2. er. Renkleri solmuş bir tablonun donuklaşmış hali. embûche diş. 1. Tuzak, pusu, oyun (Il a déjoué les embûches de ses adversaires), 2. ç. Engel, güçlük (Une démarche pleine d'embûches). embuer gçl. Buğulandırmak, buğulatmak (Son haleine avait embué la vitre). embuscade diş. Pusu, tuzak. § Dresser, tendre une embuscade contre qn: -e karşı tuzak kurmak.Etre, se tenir en embuscade: Pusuda olmak, beklemek. Mettre qn en embuscade: -Birini pusuya yatırmak. Se mettre en embuscade: Pusuya yatmak. Tomber dans une embuscade: Tuzağa, pusuya düşmek, embusqué er. Savaşta kendine tehlikesiz bir hizmet sağlamış asker, embusquer gçl. Pusuya yatırmak (Le chef de section a embusqué ses soldats au coin d'un bois). § S'embusquer 1. Pusuya yatmak. 2. Savaşta kendine tehlikesiz bir hizmet sağlamak, éméché, e j. tkz. Hafifçe sarhoş, çakırkeyf. émécher gçl. 1. Fitil haline getirmek. 2. Çakırkeyf yapmak. énteraude diş. Zümrüt (Un collier d'émeraudes). 2. s. Zümrüt yeşili (Des rubans émeraude). émergence diş. 1. Çıkış, yüze çıkma, toprak yada su yüzüne çıkma (Le point d'émergence tfune source). 2. biy. Çıkıntı. 3. mec. Birdenbire ortaya çıkma, görünme (Emergence d'un fait historique). émergent, e s. Çıkan, yüze çıkan, su yada toprak yüzüne çıkan (Les îles sont des têtes de montagnes émergentes). § Année émergente: Bir dönemin başlangıç yılı. émerger gsz. 1. Yüze çıkmak, suyun yüzüne çıkmak (L'îlot émerge à marée basse). 2. Emerger de qçh: -den çıkmak, -den doğmak, ortaya

émeri çıkmak (Le soleil qui émergeait d'une nuit sombre éclairait le fleuve. La vérité finit par émerger de tant de dépositions contradictoires). émeri er. Zımpara (Poudre d émeri. papier cF émeri). §Etrc bouché à l'émeri: mec. tkz. Çok dar kafalı olmak, anlayışı kıt olmak, kafasız olmak, émerillon er. 1. hayb. Bozdoğan. 2. Fırdöndiilii çengel. émerillonné, e s. Şen, neşeli, canlı, émeriser gçl. Zımpara tozu ile kaplamak, i mérite s. 1. (Eski) Emekli 2. mec. Yetkili, değerli, seçkin (Un physicien émérite). émersion diş. 1. Yüze çıkma, su yüzüne çıkma. 2. gökb. »Gölgeden çıkma, yeniden görünme, émerveillement er. Hayran olma, hayrette kalma (Contempler avec émerveillement les tableaux dans un muséç). émerveiller gçl. Hayran etmek, hayrette bırakmak (La beauté du paysage émerveilla les touristes. Cet enfant émerveille tout le monde). § S'émerveiller: 1. Hayran kalmak, hayret etmek. 2. S'émerveiller de qch: -e hayran kalmak, hayret etmek (S'émerveiller du talent d'un artiste, de la beauté d'un paysage). émétique s. 1. Kusturucu (Une préparation émétique). 2. er. Kusturucu ilâç (Prendre un émétique). émetteur, trice s. ve ad. 1. (Para, tahvil vb.)Çıkaran (Banque émettrice). 2. Verici (Emetteur de télévision). 3. Verici istasyon, émettre gçl. 1. Çıkarmak, piyasaya çıkarmak (La Banque de France a émis une nouvelle série de billets. Emettre des emprunts, un chèque). 2. Vermek, çıkarmak, yaymak (Cette lampe émet une lumière douce. Le violon émet des sons aigus). 3. Dile getirmek, söylemek (Emettre un avis). 4. Yayın yapmak (Un poste qui émet sur ondes courtes). émeu, émou er. Avustralya'da yaşayan bir tür tepeli devekuşu. émeute diş. Ayaklanma, isyan (La manifestation tourna à l'émeute). émeuticr, ère ad. İsyancı, ayaklanan (Disperser les émeutiers). émiettement er. Ufalama, ufalanma, èmietter gçl. Ufalamak, dağıtmak (Emietter du pain, son énergie), § S'émietter: Ufalanmak, dağılmak, parçalanmak (Un patrimoine qui s'émiette). émigrant, e s. ve ad. Göçmen (On a interdit aux émigrants d'exporter leurs capitaux). émigration diş. 1. (Dışarıya, başka bir ülkeye) Göç (La situation économique médicore de ce pays provoque une émigration importante). 2. (Kuşlar) Göç; göç etme.

497

emmancher

émigré, e s. ve ad. Göç etmiş, göçmen (Les émigrés politiques ont constitué un gouvernement en exil). émigrer gsz. 1. Başka bir ülkeye göç etmek (De nombreux citoyens ont émigré à F étranger). 2. (Hayvanlar için) Toplu halde göç etmek (Les cigognes émigrent). émincer gçl İnce dilimler halinde kesmek (Emincer un oignon). éminemment bel. Çok yüksek ölçüde, yüksek düzeyde. éminence diş. 1. Yükseklik, tepe (Monter sur une éminence pour observer les environs). 2. mec. Üstünlük. 3. (Büyük E ile) Karadinallere verilen unvan (Son Eminence le cardinal). § Eminence grise: Bir kişi yada partiyi perde arkasından yöneten kimse, gizli el. éminent, e s. 1. Seçkin, yüksek, çok değerli (Mon éminent collègue. Un homme éminent, une place éminente). 2. Yükselen, sivrilen, çıkıntı yapan, éminentissime s. Pek yüksek, pek üstün, pek değerli, émir er. (Müslüman ülkelerde) Emir (L'émir Abd-elKader). émirat er. Emirlik (L'Etat des Emirats Arabes Unis). émissaire er. 1. Bir iş için gönderilen özel görevli, aracı (Les rebelles avaient envoyé deux émissaires pour discuter F armistice). 2. Boşaltma kanalı. § Le bouc émissaire: Abalı, kendisine her suç yüklenilen kimse, émission diş. 1. (Para tahvil vb için) Çıkarma piyasaya çıkarma (L'émission de timbres-poste, d'un emprunt). 2. Dışarı çıkarma (L'émission d'urine, de sperme). 3. Yayma, çıkarma (L'émission de fausses nouvelles). 4. Yayın; radyo yayını, televizyon yayını (Nos émissions sont terminées. Nous avons assisté à une émission très intéressante. Emission radiophonique, émission télévisée•).§ Banque d'émission: Emisyon bankası, banknot çıkarma yetkisi olan banka. Emission pirate: (Radyo) Korsan yayın, émissole diş. Bir tür küçük köpekbalığı, emmagasinage er. Ambara koyma, ambarlama, emmagasiner^-/. I. Ambara koymak,ambarlamak (Emmagasiner des marchandises). 2. Belleğinde tutmak, zihnine yerleştirmek (Emmagasiner les souvenirs, des connaissances). emmaillotement er. Kundaklama, kundağa sarma, emmailloter gçl. 1. Kundaklamak, kundağa sarmak (Emmailloter un bébé). 2. mec. Sıkı sıkı sarmak (Emmailloter un doigt blessé). emmanchement er. Sap takma (L'emmanchement d'un outil). emmancher gçl. 1. Sap takmak (Emmancher un balai, une pelle). 2. mec. Sokmak, takmak, içine

emmanchure koymak (Emmancher une bougie dans le chandelier). 3. mec. Yoluna koymak, rayına oturtmak (Emmancher une affaire, une discussion). emmanchure diş. Giysinin kol deliği, emmêlement er. Karıştırma, karışım, emmêler gçl. 1. Karıştırmak (ila davantage emmêlé l'affaire). 2. Birbirine karıştırmak, dolaştırmak (Emmêler les fils d'un écheveau, les cordons d'un rideau). emménagement er. (Yeni bir eve, daireye) Yerleşme, emménager gçl. Yerleşmek (Les nouveaux locataires ont emménagé dans l'appartement du quatrième). emmener gçl. 1. Götürmek (Je vous emmène au théâtre ce soir). 2. (Askerlik ve spor) Yönetmek (Les avants était bien emmenés par le capitaine). emmenthal er. Bir tür peynir, emmerdant, e i tkz. Can sıkıcı, berbat (Un film emmerdant, une affaire emmerdante). emmerdement er. tkz. Büyük sıkıntı, çok can sıkıcı şey (J'ai des emmerdements). emmerder gçl. tkz. 1. Canını sıkmak, çok sıkıntı vermek, üzmek (II nous a emmerdés avec ses histoires) 2. Aldırmamak iplememek, vız gelir demek (J'emmerde tous ces idiots). § S'emmerder: Sıkılmak, canı sıkılmak, emmerdeur, euse ad. tkz. Sıkıcı adam, baş belâsı, emmétrope s. ve ad. (Göz yada kişi) Görmesi normal. emmétropie diş. hek. Görmesi normal olma;görme normalliği. emmieller gçl. 1. Bal katmak, bal sürmek, ballamak. 2. mec. Tatlılaştırmak, yumuşatmak (Emmieller ses paroles). 3. hlk. Can sıkmak, kafa ütülemek. emmitoufler gçl. Kürklere, giysilere sarmak; kalın ve sıcak giydirmek (Emmitoufler un enfant). § S'emmitoufler: Kalın ve sıcak giyinmek, iyice giyinmek. emmouscailler hlk. Can sıkmak, kafa ütülemek, emmurer gçl. 1. Dört duvar arasına kapatmak, hapsetmek. 2. Duvar içine almak, çevresine duvar çekmek, emmuseler gçl. Burunsalık takmak, émoi er. Heyecan, coşku (La vue de la jeune fille le remplit dun doux émoi). § Etre en émoi: Büyük bir heyecan içine düşmek, ayağa kalkmak (Un cambriolage a eu lieu ce matin; le quartier est en émoi). émollient, e s. Yumuşatıcı (Remède émollient). 2. er. Yumuşatıcı ilâç (Prendre un émollient). émolument er. 1. Yarar, kâr. 2. ç. Maaş, aylık, ücret (Ses modestes émoluments ne lui permettent pas de faire des économies). 3. Harç, masraf

498

émouvoir

(Emoluments du notaire). 4. (Miras) Pay, hisse, émonctoire er. anat. Salgı kanalı, émondage er. Budama. émonder gçl. 1. Budamak (Emonder un arbre). 2. mec. Fazlasını atmak; ayıklamak, temizlemek, émondeur er. Budayıcı, budama işçisi, émondoir er. Budama makası, budama bıçkısı, émotif, ive s. 1. Heyecana değgin heyecana bağlı (Un choc émotif. Troubles émotifs). 2. Çabuk heyecanlanan (Elle est très émotive, elle rougit et se trouble pour un rien). 3. ad. Çabuk heyecanlanan kimse (Un émotif, une émotive). émotion diş. 1. Heyecan (Eprouver une grande émotion). 2. Telâş (Une certaine émotion commençait à gagner le peuple). 3. Duyarlık, duygululuk (La poésie ne peut exister sans Fémotion). émotionnel, le s. Heyecana bağlı, heyecandan ileri gelen (Une réaction purement émotionnelle). émotionner gçl. 1. Heyecanlandırmak. 2. Telaşlandırmak, émotivité diş. Çabuk heyecanlanma, çabuk telâş ve üzüntüye kapılma (Son bégaiement est un trait d'émotivité). émotter gçl. (Tarlanın) Keseklerini kırmak, émotteuse diş. Kesek kırma makinesi, émouchoir er. Sineklik, sinek yelpazesi, émoudre gçl. Çarka vurmak, çarkta bilemek (Emoudre un couteau). émoulage er. Çarka vurma, çarkta bileme, émouleur er. Bileyici. émoulu, e s. Bilenmiş. § Frais émoulu: Yeni mezun, çiçeği burnunda. Frais émoulu de qch: -den yeni mezun olmuş (II est tout frais émoulu de la Faculté de médecine). Se battre à fer émoulu: Yepyeni, pırıl pırıl silahlarla savaşmak, émousser gçl. 1. Körletmek, keskinliğini gidermek (Emousser une épée, un fleuret). 2. mec. Hafifletmek azaltmak, küflendirmek (Emousser un sentiment, un souvenir). § S'émoussen Körelmek. émoustillant, e s. Keyiflendirici, émoustiller gçl. Keyiflendirmek, keyif vermek (Le vin commençait à émoustiller les invités). émouvant, e s. 1. Heyecan verici, heyecanlandırın (Un film émouvant), 2. İçe dokunan, duygulandırıcı (Une cérémonie émouvante). émouvoir gçl. 1. Kıpırdatmak, hareket ettirmek (Aucun souffle n'émouvait le maigre platane), 2. Heyecanlandırmak, heyecan vermek (Cesparoles m'ont ému). 3. Kışkırtmak, coşturmak, heyecana getirmek (Emouvoir la foule). 4. Duygulandırmak, içine dokunmak, yüreğini sızlatmak (Le récit de ses malheurs avait ému ses

empaillage camarades). § Emouvoir la bile à qn: Birini öfkelendirmek, çileden çıkarmak. S'émouvoir: 1. Heyecanlanmak (Il apprit sans s'émouvoir que le tribunal l'avait condamné à mort). 2. S'émouvoir de qch: a) -den heyecanlanmak, b) -den telaşa düşmek, c) -den üzülmek, üzüntüye kapılmak, empaillage er. 1. Hasır kaplama (Empaillage d'une chaise). 2. Samanla doldurma, içine saman doldurma (Empaillage d'un aigle). empaillé, e s. ve ad. Sersem, sala k (II a I air empaillé). empailler gçl. 1. Hasır kaplamak (Empailler des chaises). 2. (Canlı olduğu zamandaki biçimini bozmadan bir hayvanın) Derisine saman doldurmak (Empailler un renard un chien). empailleur, euse ad. 1. (Sandalyelere) Hasır kaplayıcı. 2. (Hayvanların) Derisine saman doldurucu. empalement er. Kazığa vurma, kazığa vurulma, empaler gçl. Kazığa vurarak öldürmek, kazığa oturtmak, empan er. Karış. empanaché, e s. 1. Tuğlu, sorguçlu (Un chapeau empanaché). 2. Empanaché de: -ile kaplı, örtülü (Un sommet empanaché de neige). empanacher gçl. 1. Tuğ takmak, sorguç takmak. 2. (Söz yada yazıyı) Tumturaklı kılmak, empaquetage er. Paket yapma, paketleme, sarma, empaqueter er. Paket yapmak,paketlemek,sarmak (Empaqueter du linge, des marchandises). empaqueteur, euse ad. Paket yapıcı, paketleyici. emparer (s') gsz. 1. S'emparer de qch: "Zaptetmek, "fethetmek, ele geçirmek, almak (En 1453, les Turcs s'emparent de Constantinople). 2. mec. Kaplamak, sarmak (Une grande peur s'est emparée de tout son corps). 3. Yakalamak, tutmak, ele geçirmek (Le gardien de but réussit à s'emparer du ballon). 4. mec. Egemenliği altına almak (Il s'empare de notre volonté, de cette femme). 5. Dört elle sarılmak (Il s'est emparé du premier prétexte venu). empâtement er. 1. Semirme (Empâtement des volailles). 2. Tombullaşma (L'empâtement des joues, du menton). 3. Kalın boya tabakası. >mpâter gçl. 1. Tombullaştırmak, şişman göstermek (L'âge lui a empâté les traits). 2. Çiriş gibi yapmak, yapış yapış yapmak (Boisson qui empâte la bouche). 3. Macun sürmek (Empâter les plaques d'un accumulateur). 4. Semirtmek, besiye çekmek (Empâter des volailles). 5. (Yağlı boya resimde) Üste boya vurarak kabartmak. § S'empâter: Tombullaşmak, semirmek (Tu commences à t'empâter). mpattement er. 1. Maçunanın tabanı. 2. Temel duvarın çıkıntısı. 3. Arabanın iki dingili

499

empester arasındaki aralık, dingil aralığı, empaumer gçl. 1. El ayasıyla yakalamak, el ayasıyla geri çevirmek, çelmek (Empaumer une balle). 2. tkz. Kandırmak, avucunun içine almak (Elle vient d'empaumer son directeur). § Se faire empaumer, se laisser empaumer: Kandırılmak, aldatılmak, empêchement er. Engel (Je ne vois aucun empêchement à ce projet). § Empêchement dirimant: huk. Evlenmeyi engelleyici durum, empêcher gf/. 1. Engel olmak, engellemek, önlemek (Rien ne peut empêcher le progrès de la société). 2. Empêcher qn de f. qch: Birinin -sine engel olmak (Il empêche sesfrères de dormir). 3. Empêcher de f. qch: -meye engel olmak (Ecrire empêche de vivre). § N'empêche que, il n'empêche que, cela n'empêche pas que: Yine de, oysa, bununla beraber, buna karşın (Il a dû se soumettre, n'empêche qu'il avait raison. Il dit qu'il n'a pas le temps, cela n'empêche pas qu'il est allé tous les soirs au cinéma). N'empêche: tkz. Olsun, önemi yok, bu bir neden değil. § S'empêcher de f. qch: -memeye dayanmak, -mekten kendini alabilmek, -mezlik edebilmek, mekten kendini tutmak (Je me suis empêché de dormir pour l'attendre. Il n'a pas pu s'empêcher de répondre).

empêcheur, euse ad. Engelleyici, engel olan. § Empêcheur de danser en rond: Keyif kaçıran, oyun bozan. empeigne diş. Ayakkabı yüzü. § Gueule d'empeigne: hlk. Huysuz herif! Pabuç suratlı! empeloter gçl. Yumak yapmak, yumak haline getirmek. empennage er. i. Oka tüy takma. 2. Güdümlü balonun, uçağın arka tarafındaki küçük kanatlar. empenné, e s. Ucuna tüy takılmış (Flèche empennée). empenner gçl Ucuna tüy takmak, yelek takmak (Empenner me flèche). empereur er. imparator. emperler gçl. 1. incilerle süslemek. 2. İnci gibi durmak, örtmek, empesage er. Kolalama; kolalanma (Empesage rigide, souple). empesé, e s. 1. Kolalı (Un col empesé, chemise empesée). 2. mec. Yapmacık, doğalıktan uzak (Un style empesé, un air empesé). empeser gçl. Kolalamak (Empeser le col d'une chemise). empester gçl. 1. Veba bulaştırmak. 2. Pis pis kokutmak, kötü bir kokuya boğmak (Un marécage qui empeste le voisinage). 3. Kokmak (La salle d'attente empestait le moisi). 4. mec. Bulaştırmak, kirletmek (Il a empesté un amour pur). 5. gsz. Çok pis kokmak (Eh! Vous empestez.

empêtrer

500

Vous ne vous lavez donc jamais!). empêtrer gçl. 1. Bukağılamak, köstek takmak, kösteklemek (Empêtrer un animal). 2. Empêtrer qn dans: Birini -e sokmak, bulaştırmak (C'est lui qui m'a empêtré dans cette drôle d'affaire). 3. Sıkmak, sıkıntı vermek. § S'empêtrer dans qch: 1. -e saplanıp kalmak, -in içine düşmek, -e gömülmek (S'empêtrer dans un dogme, dans la neige, dans des mensonges). 2. S'empêtrer de: -e bulaşmak, çatmak, yakasını kaptırmak (Il s'est empêtré d'une femme qui lui rend la vie dure). emphase diş. 1. Tumturak, tumturaklılık (Parler avec emphase. Un discours plein d emphase). 2. (Duyguların belirtilmesinde) Aşırılık, abartma (Un dévouement sans emphase). emphatique s. Tumturaklı (Un style emphatique, un ton emphatique). emphatiquement bel. Tumtarakh, tumturaklı olarak. emphysème er. hek. Anfızem; dokular arasında hava toplanması nedeniyle şiş meydana gelmesi, empiècement er. (Gömlek, bluz gibi giysilerde) Göğüsle boyun arasına eklenen parça, roba. empierrement er. Taş döşeme (Empierrement d'un ehemin). empierrer gçl. Taş döşemek (Empierrer un ehemin, un bassin, un fossé). empiétement er. 1. Başkasının malına el uzatma, °gasp, "tecavüz (Empiétement sur le terrain d'autrui. 2. mec. Yetkisini aşma, yetkisi dışına çıkma. empiéter gsz. Empiéter sur: 1. -e tecavüz etmek, -e haksız olarak el koymak (Empiéter sur les droits d'autrui. Empiéter sur le champ de son voisin). 2. -in sınırını aşmak (Un bon citoyen n'empiète sur la liberté de personne). empiffrer (s') gsz. tkz. 1. Tıkınmak, karnını doyurmak. 2. S'empiffrer de qch: -i tıkınmak, -ile karnını tıkabasa doldurmak (S'empiffrer de gâteau). empilement er. İstif (Empilement de livres). empiler gçl. 1. İstif etmek, üst üste yığmak (Empiler des assiettes, des livres, des vêtements). 2. tkz. Aldatmak, kazıklamak (Un vendeur malhonnête nous a empilés). § S'empiler: Üst üste yığılmak, istif olmak (Les livres s'empilent sur un bureau). § Se faire empiler: Aldatılmak, kazıklanmak, empire er. 1. İmparatorluk (L'Empire Ottoman. Le partage de l'empire d'Alexandre). 2. Güc, erk (Des réflexes qui échappent à l'empire de la volonté). 3. "Nüfuz, sözügeçerlilik (Il a un grand empire sur ses amis). 4. Etki. § Pour un empire: Dünyaları verseler (Je ne céderai pas ma place pour un empire). Sous l'empire de: -in etkisiyle

employé (Sous l'empire de la colère, il se mit à l'injurier). empirer gsz. 1. Daha kötüleşmek, berbata gitmek (L'état du malade a empiré). 2. gçl. Daha kötüleştirmek (Le traitement n'a J'ait qu'empirer le mal). empirique s. 1. *Görgül, yalnız görgüye dayanan (Un remède empirique. Découvrir la solution d'un problème par des procédés empiriques). 2. fels. Bilimsel olmayan deneylere dayanan, * görgîil. 3. er. Deneyci filozof yada öğreti. 4. er. Hekim taslağı, olçum (Mon père qui ne croyait guère aux médecins, envoya chercher l'empirique). empiriquement bel. Görgül olarak, görgülere dayanarak, deneylere dayanarak (Résultat obtenu empiriquement). empirisme er. 1. fels. Deneycilik, görgücülük. 2. (Eski) Olçumluk, hekim taslaklığı. empiriste s. ve ad. 1. Görgücülüğe özgü. 2. Görgücü. emplacement er. 1. Yer, mevki (Fixer l'emplacement d'une usine). 2. Arsa (On a construit un immeuble sur l'emplacement de l'ancien théâtre). emplâtre er. 1. Yakı, lâpa. 2. mec. tkz. Lâpacı (Cet emplâtre-là n'a rien fait pour nous aider). 3. argo. Dayak, kötek, sille, emplâtrer gçl. argo. Dayak atmak, sille tokat girişmek. emplette diş. 1. Satın alma (Faire l'emplette d'un appareil photographique). 2. Satın alman şey (Elle a rapporté ses emplettes dans un grand panier). § Faire des emplettes: Alış veriş yapmak, öteberi satın almak. emplir gçl. 1. Doldurmak (Emplir une bouteille, un bidon). 2. Emplir qn de qch: -içinde bırakmak, -e boğmak (Le spectacle nous a emplis d'admiration). § S'emplir: 1. Dolmak. 2. S'emplir de qch: -ile dolmak (La chambre s'emplissait de clarté bleue). emplissage er. Doldurma, emploi er. 1. Kullanma, kullanış (L'emploi d'u remède, d'un mot). 2. İş (Chercher un emploi. Iles sans emploi). 3. Bir oyuncunun aldığı rol (Teni l'emploi du jeune premier. // a l'emploi du valet). 4. Kullanım, istihdam (Le volume d'emploi: İstihda hacmi. Plein-emploi: Tam istihdam. Sous-emploi Düşük istihdam. Sur-emploi: Aşırı istihdam), ij Double emploi: Gereksiz yineleme. Avoir 1 physique de l'emploi: 1. Tipi rolüne uygun olma 2. mec. Yaptığı işe biçilmiş kaftan görünmek Faire double emploi: Gereksiz yinelenme (Quand un mot fait double emploi avec un autr dans une phrase, on dit qu'il y a pléonasme). employable j. Kullanılabilir, employé, e ad. Görevli, "memur, "müstafide (Les employés d'un ministère. Employé de banque.

employer

501

Une employée des postes. Employé de commerce). employer gçl. 1. Kullanmak (Employer un outil, un instrument, un mot). 2. Employer qn, qch à qch: Birini, birşeyi -de, yolunda, uğrunda, için kullanmak (Employer une somme à rachat (f une voiture. Employer toute son énergie à une tâche). 3. Employer qn, qch à f. qch: Birini, birşeyi -mekte kullanmak, -mek için harcamak (J'ai employé toute une journée à rédiger mon courrier). 4. Çalıştırmak, "istihdam etmek ( Cette usine emploie dix mille ouvriers. Je vais Remployer au restaurant). § S'employer: 1. Kullanılmak ("Cemot ne s'emploie plus). 2. S'employer à qch: -e çalışmak, çabalamak, için uğraşmak (S'employer à la recherche d'une solution). 3. S'employer pour qn: -için çaba göstermek, desteklemek, lehinde çalışmak (Ses amis se sont employés pour lui en intervenant auprès des autorités). 4. S'employer à f. qch: -meye çalışmak, çabalamak (Il s'est employé à réparer les dégâts). employeur, euse ad. İşveren (L'employeur et le salarié). emplumé, e s. Tüylerle kaplı, tüylerle donatılmış, emplumer gçl. Tüylerle kaplamak, tüylerle donatmak. empocher gçl. 1. Cebine koymak, cebe indirmek, almak (Empocher de l'argent. Il empoche deux mille francs par mois). 2. tkz. Yemek, -e uğramak (Ha empoché quelques horions dans ta bousculade). § Empocher des coups: Dayak yemek, sille, tekme yemek. empoignade diş. Çekişme, sert tartışma; kavga, empoignant, e s. Dokunaklı, heyecanlı, empoigner gçl. 1. Tutmak, avcunun içine almak, eliyle kavramak (Empoigner une pioche). 2. Tutup sıkmak (Il sauta sur son adversaire et l'empoigna au collet). 3. tkz. Yakalamak, enselemek (Empoigner un voleur, un malfaiteur). 4. Dokunmak, coşturmak, heyecan vermek (Le dénouement empoignait les spectateurs). §. S'empoigner: Kavga etmek, yaka paça birbirine girmek. empois er. (Nişasta ile yapılmış) Kola. empoisonnant, e s. tkz. Çok can sıkıcı, bunaltıcı, empoisonnement er. 1. Zehirleme, ağılama; zehirlenme, ağılanma (Empoisonnement dû à des champignons vénéneux). 1. mec. Zehirleme, zararlı düşünceler aşılama. 3. tkz. Can sıkıntısı, bunalma, sıkıntı, bunalım (fai déjà assez d"empoisonnements). empoisonner gçl. 1. Ağılamak, zehirlemek, zehirleyerek öldürmek (Elle a empoisonné son mari). 2. mec. Zehirlemek, zararlı düşünceler aşılamak (Empoisonner les jeunes esprits). 3.

emporter

Bozmak, zehir etmek (Il a empoisonné ma joie, notre soirée). 4. Zehir katmak, zehir sürmek, zehirlemek (Empoisonner une boisson, un puits, un étang, les eaux. Empoisonner une flèche). 5. Çok kötü kokutmak (Le marais empoisonnait le village). 6. gsz. Pis kokmak (De la viande avariée qui empoisonne. 7. tkz. Canını sıkmak (7/ m'empoisonne avec ses réclamations). § S'empoisonner: Canı sıkılmak, bunalmak (On s'empoisonne ici). empoisonneur, euse ad. 1. Zehirleyici, zehirle öldüren kimse. 2. tkz. Çok kötü aşçı. 3. mec. Zehirleyici, bozguncu, zararlı düşünceler aşılayan kimse. 4. tkz. Can sıkan kimse, sıkıcı adam. empoissonnement er. Balıklandırma (L'empoissonnement d'un étang). empoissonner gçl. Balıklandırmak (Empoissonnaune rivière, un lac). emporté, e s. Öfkeli, sert, çabuk kızan (Unefemme emportée). emportement er. 1. Öfke, kızgınlık (Il discute avec emportement). 2. (Eski) Heyecan, coşkunluk, taşkınlık (Les emportements de l'imagination. Il s'est donné avec emportement à la science). emporte-pièce er. 1. Zımba. 2. mec. Sözünü sakınmayan (kimse). § A l'emporte-pièce: Açık, kesin, dobra dobra (Avoir un caractère à l'emporte-pièce. Mots, phrase, style à f emportepièce). emporter gçl. 1. Kendisiyle götürmek, beraberinde götü rmek (Emporter des provisions de bouche pour le voyage). 1. Alıp götürmek, koparıp götürmek (Le tempête a emporté la toiture). 3. Götürmek, taşımak (On emporte les blessés dans l'ambulance). 4. Zaptetmek, ele geçirmek (Emporter une position ennemie). 5. Öldürmek, götürmek (La tuberculose emporta son père). 6. mec. Kapıp sürüklemek (Le courant emporte la barque). 7. Kazanmak, elde etmek, sağlamak (Emporter un prix, un avantage). § Emporter le morceau, emporter la pièce: Parsayı kapmak, dilediği şeyi elde etmek. L'emporter: Üstün gelmek yenmek, kazanmak. L'emporter sur: -e üstün gelmek, -i yenmek, bastırmak (Les Français l'ont emporté sur les Allemands. L'amour l'a emporté sur l'amitié). Ne pas l'emporer en paradis: Yaptığı yamna kalmamak (Tu ne l'emporteras pas en paradis). Se laisser emporter par qch: -e kapılmak, kendini kaptırmak (Se laisser emporter par la colère). Autant en emporte le vent: Hiçbir iz kalmayacak, hiçbir etki bırakmayacak. Rüzgâr . gibi geçip gidecek. § S'emporter: 1. Kızmak, öfkelenmek, tepesi atmak 2. S'emporter contre: -e

empoté

502

kızmak, tepesi atmak (S'emporter contre un contradicteur). empoté, e s. ve ad. hlk. Beceriksiz, sakar (Un garçon empoté. Quel empoté!). empoter gçl. Saksıya dikmek (Empoter une plante, une fleur). empourprer gçl. Kırmızıya boyamak, kızıllaştırmak (Le soleil couchant empourpre le ciel). § S'empourprer: Kırmızıya boyanmak, kızarmak, kızıllaşmak, kıpkırmızı kesilmek (Son visage s'empourpra de colère). empoussiérer gçl. Toza bulamak, toz içinde bırakmak. empreindre gçl. 1. Birşeyin üzerinde izini bırakmak. 2. Belirtmek, göstermek (Empreindre la pensée dans le fait). § S'empreindre de qch: -in izini, etkisini taşımak (Chaque littérature s'empreint plus ou moins des moeurs et de l'histoire du peuple. Son visage commençait à s'empreindre de tristesse). empreinte diş. 1. İz (Des empreintes de pas sur le sol. Le criminel n'a pas laissé d'empreintes. L'empreinte digitale d'un cambrioleur). 2, Damga, iz, derin etki (L'empreinte d'un écrivain sur son oeuvre. On peut tire sur son visage l'empreinte de ta douleur). 3. Kalıp (Prendre Fempreinte dune serrure). § Empreinte digitale: Parmak izi. empressé, e j ve ad. 1. İçten, candan (Des admirateurs empressés). 2. Aceleci sabırsız, tez canlı; acele, çabuk (Il fait l'empressé. Il lui faisait une cour empressée).3. Saygıda kusurjetmeyen, nezakette dikkatli davranan. 4. Empressé à f. qch: -meye can atan, -mek için sabırsızlanan (Il est toujours empressé à rendre service). empressement er. 1. İvedilik, acele, sabırsızlık. 2. Çaba gösterme, özen gösterme; çaba, özen. 3. İçtenlik, candan yakınlık, empresser (s') gsz. 1. S'empresser à f. qch: -meye çaba göstermek, -mek için can atmak. 2. S'empresser de f. qch: -inekte acele etmek, hemen -mek; -mekte sabırsızlık göstermek (II s'est empressé de raconter la nouvelle à tout son entourage). 3. S'empresser autour de qn, auprès de qn: Birinin etrafında dört dönmek; -e karşı büyük bir saygı ve sevgi göstermek (S'empresser auprès des jolies femmes. Courtisans qui s'empressent autour d'un ministre puissant). emprise diş. 1. El koyma, yönetimin özel bir mülke el koyması. 2. Etki, nüfuz, güç (La mode exerce son emprise dans de nombreux domaines). § Sous l'emprise de: -in etkisiyle, etkisi altında (J'ai commis cette faute sous F emprise de la colère). Avoir de l'emprise sur: -in üzerinde büyük bir etkisi, nüfuzu olmak (Cet homme a beaucoup

émule d'emprise sur son parti). emprisonnement er. Hapsetme, hapis. § Emprisonnement cellulaire: Hücre hapsi. Emprisonnement contraventionnel: Hafif hapis. Emprisonnement à temps: Geçici (muvakkat) hapis. Emprisonnement à vie: Ömür boyu hapis, "müebbet hapis, emprisonner gçl. 1. Hapsetmek, tutuklamak (Emprisonner un voleur). 2. Sıkmak, sıkı sıkı kapatmak (Un col rigide qui emprisonne le cou). emprunt er. 1. Ödünç alma, borç alma (Faire un emprunt). 2. Ödünç, "istikraz (Emprunt d'Etat. Emprunt à court terme, à long terme). 3. Alıntı (Cette idée est un emprunt à un auteur étranger). § D'emprunt: 1. Yapmacık, yapma, iğreti (Une érudition d'emprunt). 2. Takma (Il voyageait sous un nom et emprunt). emprunté, e s. 1. Sıkılgan, utangaç, çekingen (H s'est adressé à moi d'un air tout emprunté). 2. Yapmacıklı (Agir d'une manière empruntée). 3. Takma, iğreti (On n'aime personne que pour des qualités empruntées). emprunter gçl. 1. Ödünç almak, iğreti almak (Tai emprunté cent francs. Il a emprunté la voiture de son oncle). 2. Emprunter qch à qn: a) Birinden... ödünç almak (Emprunter de l'argent à un ami), b) Birinden... almak, alıntılamak (Emprunter une citation à un auteur). 3. Bir şeyi -e borçlu olmak; den gelmek (Ce livre emprunte tout son intérêt à l'actualité desfaits racontés). 4. (Yol için) İzlemek, tutmak, -den geçmek (Emprunter une route, une voie. Le conducteur ne peut emprunter la moitié gauche de la chaussée). 5. Takınmak (Emprunter le visage d'un suppliant). 6. Emprunter qch de: (Eski) Bir şeyi -den alıp kendine mal etmek (Virgile a emprunté d'Hqmère quelques comparaisons). emprunteur, euse ad 1. Ödünç alan, borçlu, verecekli (Le prêteur et l'emprunteur). 2. Borç alma huylusu, empuantir gçl. Çok pis kokutmak, kokuşturmak, empuantissement er. Pis kokutma, pis kokma; kokuşturma, kokuşma, empyème er. hek. İrin toplanması, empyrée er. 1. Göklerin, tanrıları barındıran en yüksek katı. 2. mec. Gökler, gökler âlemi, empyreumatique s. Ağır kokulu, empyreume er. kim. Organik bir maddenin yanmasından çıkan ağır koku. ému, e s. 1. Heyecanlı (Il était si ému qu'il ne pouvait pas parler). 2. İçten, sıcak, heyecan verici (J'en ai gardé un souvenir ému). émulation diş. Olumlu yarışma, yarışma, "rekabet (Dans cette classe il n'y a guère d'émulation). émule ad. Başkasıyla eşit olmaya çalışan, eşitlik

émulsion güden, °rakıp; eşit, denk (On reconnaît en lui le digne émule de son maître). émulsion diş. 1. Sütsü, sübye. 2. (Sinemacılıkta) Duyarkat. émulsionner gçl. 1. Sütsüleştirmek, sübyeleştirmek; sütsü hale getirmek, sübye haline getirmek. 2. (Fotoğrafçılıkta) Duyarkat geçirmek, en ilg. 1. -e (Aller en France, passer en Angleterre). 2. -de, içinde (Etre en prison. Nous sommes en juillet). 3. -ile (Expliquer en quelques mots). 4. halinde (Vivre en paix, être en guerre avec un pays). 5. -şeklinde, biçiminde (Des perles en poire). 6,-li, giymiş (Etre en pyjama). 7. -dilinde; -ce olarak (Ecrire en français). 8. -bakımından (Une terre fertile en blé. Un aliment riche en protéine). 9. -in (En hiver, il fait froid). 10. -iken (En partant). 11. erek (Il a trouvé son chemin en cherchant). 12. olarak (Ilparle en connaisseur. J'ai reçu un livre en cadeau). 13. adıl. Ondan, bundan, onlardan, bunlardan (Tu as bien fait de me prévenir, je lui en parlerai dès que je le verrai. Ces livres ne servent plus à rien, il faut nous en débarrasser). 14. adıl Oradan, buradan (Il était à la maison, il vient juste d'en sortir). 15. Ondan, o yüzden, onun yüzünden (La maladie est grave, il risque d'en mourir. T ai trop de soucis, je n'en dors plus). énallage er. Dilbilgisi şekillerinden biri yerine başka birini kullanma, *değişikleme. énamourer gçl. Kendine aşık etmek, gönlünü kapmak. § S'énamourer de qn: -e aşık olmak, vurulmak, tutulmak (Toutes les jeunes filles s'énamouraient de lui). encablure diş. Deniz milinin onda biri, aşağı yukarı 200 metre. encadrement er. 1. Çerçeve, pervaz (L'encadrement d'un tableau, d'une glace, dun panneau). 2. Çerçeveleme, çerçeve geçirme. 3. ask. Kadrosunu tamamlama (L'encadrement des troupes). 4. ask. Kadroya alma. 5. (Ekonomide) Sınırlandırma; sınırlandırılma (Encadrement du crédit). 6. mec. Çerçeve (L'encadrement de toute œuvre, c'est son époque). encadrer gçl. 1. Çerçevelemek (Encadrer un tableau, une photographie). 2. Çevirmek, çerçeve içine almak, çevrelemek (Des cheveux nattés qui encadrent un visage mièvre). 3. Etrafını sarmak (Les bois qui encadrent un château). 4. Encadrer qn: Aralarına almak (Deux gendarmes encadraient le voleur). 5. ask. Kadrosunu tamamlamak (Encadrer une troupe). 6. ask. Kadroya almak (Encadrer les recrues). § Ne pouvoir encadrer qn: argo. -in yüzünü görmeye bile tahammül edememek; -i hiç sevmemek (Je ne peux pas encadrer cet homme).

503

en-cas

encadreur er. 1. Çerçeveci. 2. (Bir kurs yada stajda) Öğretim görevlisi (Les encadreurs d'un stage). encagement er. Kafes içine koyma, encager gçl. 1. Kafes içine koymak (Encager un oiseau, une bête). 2. mec. Hapsetmek, dört duvar arasına kapamak, encaissable s. Tahsil edilebilir, alınabilir (Somme immédiatement encaissable). encaissage er. Kasaya koyma, encaisse diş. Cüzdanda yada kasadaki para, eldeki para yada değerler (L'encaisse d'une maison de commerce). § Encaisse d'or: Altın yedeği. Encaisse métallique. Kâğıt para karşılığı (altın ve gümüş), encaissement er. 1. Sandıklama, sandıklara koyma. 2. Kasaya koyma. 3. Tahsil etme, alma, tahsil "ahzukabz (Remettre un chèque à I encaissement'). 4. (Irmak yada yol için) Dar ve dik boğazdan geçme, yarma içinden geçme, encaisser gçl. 1. Sandıklamak, sandıklara koymak. 2. Kasaya koymak. 3. Almak, "tahsil etmek (Encaisser de l'argent, une grande somme). 4. tkz. Yemek, uğramak, sineye çekmek (Encaisser des coups, des injures). 5. tkz. Sevmek, hoşlanmak, tahammül etmek (Je ne peux pas encaisser cette femme. Il n'encaisse pas les bourgeois). 6. İki yandan sıkıca sarmak, çevrelemek (Les bois qui encaissent la route). encaisseur er. 1. Tahsildar; para alıcı (L'encaisseur du gaz et de l'électricité). 2. Mutemet, encan (à I') bel. Açık artırma ile, açık artırmaya koyarak (Vente à l'encan. Des meubles vendus à l'encan). § Etre à l'encan: mec. Kapanın elinde kalmak, kim daha çok para verirse onun olmak (La justice était à f encan). Mettre, vendre qch à l'encan: Bir şeyi açık artırmaya koymak, açık artırmayla satmak, encanaillement er. Bozulma, bayağılaşma, alçalma, encanailler (s') gsz. 1. Bozulmak, bayağılaşmak, alçalmak, düşmek (Un homme qui s'encanaille dans des milieux louches. Le style de cet auteur s'encanaille dans ses derniers romans). 2. Kötü kişilerle düşüp kalkmak (Bourgeois s'encanaillent dans des bistrots). encapuchonner gçl. Kukulete geçirmek, kukulete giydirmek. § S'encapuchonner: Kukulete giymek, encart er. Kitap yada dergilerin içine konulan basılı kâğıt, ilân (Un encart publicitaire). encartage er. 1. Kitap yada dergi arasına koyma, koyup gönderme. 2. Bir kartona tutturma, encarter gçl. 1. Bir kitap yada dergi arasına koymak, koyup göndermek. (Encarter un prospectus dans une revue). 2. Bir kartona tutturmak (Encarter des boutons). en-cas, encas er. Gerektiğinde kullanılabilecek, işe

encaserner

504

yarayabilecek nesne yada kişi (On voyait dans İv jeune duc de Chartres comme un cn-cas monarchique, si Louis XVI tombait). 2. Bir tiir geniş şemsiye. 3. Her olasılığa karşı evde hep hazır bulundurulan hafif yemek, encaserner gçl. 1. Kışlaya koymak, yerleştirmek (Encaserner les recrues). 2. mec. Bir yere sıkıştırmak, dar bir yere tıkıştırmak, encastrement er. 1. Gömme, geçirme, takma, içine oturtma. 2. (Tahtada, madende) Yuva, lâmba, kertik, encastrer gçl. Gömmek, takmak, yerleştirmek, içine sokmak (Encastrer une glace dans le mur, encastrer un mécanisme dans son boîtier). § S'encaster: Geçmek, girmek (Une petite voiture qui est venue s'encastrer sous le camion). encaustiquage er. Cilalama, encaustique diş. (Mobilya yada döşeme için) Cila (Une odeur d'encaustique monte du parquet luisant). encaustiquer gçl. Cilalamak (Encaustiquer les meubles, les parquets). encavement er. Mahzene koyma, mahzenleme. encaver gçl. Mahzene koymak, mahzenlemek. enceindre gçl. Kuşatmak, çevirmek, etrafını sarmak. § Etre enceint de: -ile çevrili olmak, kuşatılmak (La ville était enceinte de puissantes murailles). enceinte diş. 1. Çevre, kuşatan şey (Franchir le mur d'enceinte). 2. Sur, kale duvarı (Les enceintes de l'ancien Paris). 3. Kapalı yer, etrafı çevrili alan (Animaux vivant dans Tenceinte d" un parc). 4. Salon (L'enceinte du tribunal. Enceinte réservée aux personnages officiels). enceinte s. diş. Gebe, yüklü, "hamile (Une femme enceinte. Elle est enceinte de cinq mois). encens er. 1. Günlük, "buhur, kokulu tütsü. 2. mec. Övgü. § Donner de l'encens à: -i övmek, göklere çıkarmak. Offrir de l'encens: Günlük yakarak Tanrıya kulluk göstermek, encensement er. 1. Günlük yakma; (bir şeyin önünde) buhurluk sallama. 2. mec. Yüceltme, ululama. 3. Övme, göklere çıkarma, dalkavukluk etme. 4. (At için) Başını eğip kaldırma, encenser gçl. 1. Günlük yakarak yüceltmek, önünde buhurluk sallamak (Encenser f autel de l'église. Le prêtre fait le tour du catafalque, l'encense). 2. Övmek, göklere çıkarmak (On a encensé ses mérites). 3. gsz. Buhurluk sallamak (On nous apprenait à encenser élégamment). 4. gsz. (At) Başını eğip kaldırmak, encenseur, euse ad. 1. Buhurluk taşıyan. 2. Dalkavuk, övgücü. encensoir er. Buhurluk. § Donner des coups

enchanter d'encensoir, manier l'encensoir: Çok övmek, övgülere boğmak, encéphale er. anat. Kafaiçi. encéphalique s. Kafaiçine değgin, encéphalite diş. hek. Kafaiçi yangısı, encéphalographie diş. hek. Kafaiçi filmi alma, °ansefalografi. encerclement er. Kuşatma, sarma, çevirme, çember içine alma; kuşatılma sarılma, çevrilme, çember içine alınma (Encerclement de t ennemi. L'Allemagne pense à rompre son encerclement). encercler gçl. Kuşatmak, sarmak, çevirmek, çember içine almak (Encercler une ville. İM police a encerclé le quartier). enchaînement er. 1. Art arda geliş, birbirini izleyiş (Un curieux enchaînement de circonstances a produit cet effet inattendu). 2. Bağlantı, bağ (L'enchaînement des effets et des causes). enchaîner gçl. 1. Zincire vurmak, zincirle bağlamak (Enchaîner un lion, un esclave). 2. mec. Bağımlı kılmak, susturmak, özgürlüğünü elinden almak (Enchaîner la presse). 3. Sıralamak, sıraya koymak, birbirine bağlamak (Enchaîner des mots, des idées). 4. mec. Sıkı sıkıya bağlamak, çivi gibi çakmak (Une mystérieuse destinée l'enchaînait ici). 5. (Tiyatroda) Sözü bir yerden alıp ileri götürmek. § S'enchaîner: (Belli bir mantık ölçüsüne göre) Sıralanmak, gelişmek, birbirine bağlanmak (Les épisodes de ce roman s'enchaînent très naturellement). enchanté, es. 1. Büyülü, sihirli (La jlûte enchantée). 2. Enchanté de qch, de f. qch: -den, -mekten pek mutlu, pek hoşnut (Je suis enchanté de mon séjour ici. Enchanté de faire votre connaissance). enchantement er. 1. Büyü (Un vieux magicien qui faisait, par enchantement, pousser des arbres et des fruits). 2. Büyük hayranlık, coşku, esriklik (Cette musique lui causait un enchantement inexprimable). 3. Çok güzel şey, büyüleyici şey, "harika (Ce spectacle est un véritable enchantement). § Par enchantement, comme par enchantement: Hiç beklenmedik bir biçimde, büyü yapılmışçasına, bir mucize olmuş gibi (La douleur a disparu comme par enchantement). enchanter gçl. 1. Büyülemek (Etle ne pouvait pas s'échapper, il l'avait enchantée comme une bête). 2. Hayran bırakmak, son derece sevindirmek (L'annonce de ce jour de congé a enchanté tous les élèves). 3. Esritmek, coşturmak, kendinden geçirmek (La beauté du paysage m'a enchanté). § S'enchanter: 1. Çok sevinmek, kendinden geçmek (Il s'enchantait à l'idée qu'il était l'arbitre de la France). 2. S'enchanter de: -c bayılmak, -den çok hoşlanmak.

enchanteur

505

enchanteur, eressc s. ve ad 1. Büyücü (Merlin l'Enchanteur. L'enchanteresse C'ircé). 1. Büyüleyici, çok güzel, baş döndürücü (Une fille enchanteresse, un paysage enchanteur, une musique enchanteresse). enchâssement er. Yerleştirme, takma, enchâsser gçl. 1. (Bir çerçeve yada kaş içine) Yerleştirmek, takmak (Enchâsser un brillant dans le chaton d'une bague). 2. Araya sokmak (Ilcite, il enchâsse de belles pensées). 3. (Kilisede ermişlerin kalıntı ve kemiklerini) Çekmeceye koymak. _>nchâssure diş. (Bir şeyin içine takıldığı, yerleştirildiği) Yuva, yatak, enchatonnement er. Yuvasına, yatağına yerleştirme, içine oturtma, enchatonner gçl. Yuvasına, yatağına oturtmak, içine yerleştirmek (Enchatonner une pierre précieuse). cnchausser gçl. (Sebzeleri) Dona karşı korumak için samanla örtmek, enchemisage er. Kılıf geçirme, gömlek geçirme, enchemiser gçl. Kılıf geçirmek, gömlek geçirmek (Enchemiser un livre). enchère diş. Artırma, açık artırma. § Acheter, vendre qch aux enchères: Bir şeyi açık artırmadan almak, açık artırmayla satmak. Mettre qch aux enchères: Bir şeyi açık artırmaya koymak (Mettre aux enchères une collection de timbres). enchérir gsz. 1. (Eski) Pahalanmak, fiyatı artmak. 2. Enchérir sur qn: -den dalıa çok artırmak, daha yüksek fiyat vermek (Enchérir sur son voisin). 3. Enchérir sur qch: a) Artırarak pey sürmek, -i yükseltmek (Il hésitait à enchérir sur ce prix). b)-in sınırını aşmak, -den daha ileri gitmek (Une description qui enchérit sur la réalité. Tu enchéris sur les devoirs tracés par la loi). enchérissement er. Pahalanma, fiyatı yükselme; fiyat artışı. enchérisseur er. Pey süren, artıran, artırmada bulunan; açık artırmaya giren, enchevêtrement er. 1. Birbirine dolaşma, karışma (Un enchevêtrement de fils de fer). 2. mec. Karışıklık, karmakarışıktık (Démêler l'enchevêtrement dune pensée. L'enchevêtrement de l'intrigue). enchevêtrer gçl. I. Yular takmak (Enchevêtrer un cheval). 2. (Döşeme kirişlerini) Çelik denilen ara parçalarıyla bağlamak. 3. Karıştırmak, karmakarış yapmak, birbirine dolaştırmak (Enchevêtrer les ferrailles. Un pêcheur qui enchevêtre sa ligne dans celle du voisin). 4. mec. Karıştırmak, içinden çıkılmaz hale getirmek, arap saçına döndürmek (Enchevêtrer une idée, une situation). § S'enchevêtrer: 1. (At için) Yuları

encochement ayağına dolaşmak (Le cheval s'est enchevêtré). 2. Birbirine dolaşmak, karışmak (Les branches qui s'enchevêtrent). 3. mec. Arap saçına dönmek, karmakarışık bir hal almak (Une intrigue qui s'enchevêtre). 4. S'enchevêtrer dans qch: -in içinden çıkamaz duruma düşmek, -in içinde kaybolmak (S'enchevêtrer dans ses explications). enchifrené, e s. (Nezle yada sinüzitten) Burnu tıkanmış, enchifrènement er. Burun tıkanıklığı, enchymose diş. hek. Deride kızartı, °ankimoz. enclave diş. (Başka bir toprakla) Kuşatılmış toprak, iç toprak (Le comtat Venaissin constituait une enclave en territoire français). enclavement er. (Bir başka toprakla) Kuşatılmış olma, iç içe olma. enclaver gçl. 1. Dörtbir yandan sarmak, içine almak, çepeçevre kuşatmak (Un domaine qui enclave un champ de la ferme voisine). 2. Arasına sokmak (Enclaver un pronom complément entre le sujet et le verbe). 3. İç içe sokmak (Le prestidigitateur a enclavé ses deux anneaux). enclenche diş. Hareket kolu, hareket düğmesi, enclenchement er. Hareket ettirme, çalıştırma, enclencher gçl. Hareket ettirmek, çalıştırmak, işletmek (Enclencher un mécanisme). enclin, e s. 1. Eğilimli, hevesli. 2. Enclin à qch, à f. qch: -e eğilimli, -meye eğilimli (Il est enclin à la paresse. Etle est trop encline à s'amuser). encliquetage er. Çarkın dönmesini önleyen mandal, çakıldak. encliqueter gçl. Dönmesini durdurmak, çakıldakla durdurmak (Encliqueter un mécanisme). enclore gçl. Duvar, çit, parmaklık ile çevirmek, kuşatmak, sarmak (Enclore un terrain. Le mur qui enclôt le jardin). enclos er. 1. Duvarla, çitle çevrilmiş toprak. 2. Çit, çevre duvarı (Un endos de pierres sèches). enclouer gçl. hek.. 1. Çivi ile tutturmak, içine çivi koymak (Enclouer des os fracturés). 2. Çivi batırmak, çiviyle yaralamak (Enclouer un animal qu'on ferre). 3. ask. (Topu) Namlusuna özel çiviler sokarak işlemez duruma sokmak (Enclouer un canon). enclouur;' [okluyu] diş. (Atın ayağında) Nal çivisi yarası. enclume diş. 1. Örs (Le forgeron frappe sur l'enclume. Enclume de cordonnier, de couvreur). 2. (Orta kulakta) Örs kemiği. § Etre entre l'enclume et le marteau: Etle kemik arasında kalmak, aşağı tükürsen sakal yukan tükürsen bıyık durumunda kalmak, encoche diş. Kertik, encochement er. Kertikleme.

encocher encocher gçl. Kertiklemek, kertik koymak, encoignure diş. 1. Duvar köşesi (Le voleur se dissimula dans une encoignure. Le lit était placé dans l'encoignure). 2. Köşe rafı, köşe dolabı, encollage er. 1. Çirişleme, zamklama, tutkallama. 2. Çiriş, zamk, tutkal, gibi yapıştırıcı madde, encoller gçl. Çirişlemek, zamklamak, tutkallamak. encoBeur, euse ad. 1. Tutkallama, zamklama, çirişleme işlerinde çalışan işçi. 2. diş. Tutkallama makinası. encolure diş. 1. (At gibi hayvanlar için) Boyun (Flatter Fencolure d'un cheval). 2. Erkek boynu (Un homme de forte encolure). 3. Yaka numarası, yaka açıklığı (Une chemise d'encolure 42). 4. Giysi yakası (Encolure montante, encolure large). encombrant, e s. 1. Kalabalık eden, yol yada yer tıkayan (Despaquets encombrants). 2. Can sıkıcı, rahatsız edici (La présence encombrante d'un voisin. Une richesse encombrante). encombre (sans) bel. Bir engelle, güçlükle karşılaşmadan, kazasız belâsız (Le voyage s'est effectué sans encombre. Il venait de subir sans encombre son dentier examen). encombré,e s. Tıkanık, hemen hemen hiç boş yer olmayan, dolu (Le salon est encombré. Le marché est encombré. C'est une carrière encombrée). encombrement er. 1. Tıkanıklık, doluluk, boş yer olmama (L'encombrement du bureau nous a obligés à passer dans le salon. L'encombrement du marché, d'une carrière). 2.Yol tıkanıklığı, trafik kalabalığı (Les encombrements m'ont retardé, fai été pris dans un encombrement). 3. Bir eşyanın kapladığı yer (Déterminer l'encombrement d'un meuble. L'encombrement d'un appareil de chauffage). encombrer gçl. 1. Tıkamak (Des valises qui encombrent le couloir. Une troupe de chameaux encombrait la rue). 2. Doldurmak, kaplamak, boş yer bırakmamak (Trop de nouveaux venus encombrent cette profession. Un amas de paperasses encombrait la table). 3. Encombrer qch de: -ile doldurmak, tıkamak (Tu encombres ta mémoire de détails inutiles). § S'encombrer de qn, de qch: -ile kendini sıkıntıya sokmak, -i yanında götürüp rahatsız olmak; -ile kafasını boşuna doldurmak (Il n'a pas voulu s"encombrer de ses enfants pour ce voyage. line s'encombre pas de tant de scrupules. A quoi bon s'encombrer de tant de souvenirs?). encontre (à F) bel. 1. Ters (C'est là raisonner tout à Fencontre). 2. Buna karşı, bunun aksine (Je n'ai rien à dire à Fencontre). 3. ilg. A rencontre de: -in tersine (Il a agi à Fencontre de mes conseils). § Aller à l'encontre de qch: -ile ters düşmek, -e aykırı

506

encourir olmak (Certains faits vont à Fencontre de cette théorie). encorbellement er. Cumba (Des encorbellements brodés de sculptures arabesques. Des maisons en encorbellement). encorder (s') gsz. (Dağcılar) Aynı halatla birbirine bağlanmak. encore bel. I. Hà\à(Noussommes encore en hiver. Tu es encore là?). 2. Henüz (Il ne faisait pas encore nuit. Je ne suis pas encore prêt). 3. Daha (Prenez encore une assiette de soupe). 4. Daha da (Il est encore plus bête que je ne pensais. Ce volume est bien petit; nous conseillons à Fauteur de le réduire encore). 5. Yine, yeniden (Il a encore perdu au jeu. Il a encore acheté une nouvelle voiture). 6. Bununla birlikte, hem, yine de (Tout ceci est terrible, encore ne sait-on pas tout. Il nous met tous en retard et, encore, c'est lui qui proteste). § Encore une fois: Bir daha, bir kez daha (Répétez encore une fois). Encore si, si encore: Bari, hiç olmazsa (Si encore il était beau! Mais il est laid. Encore s'il faisait un effort, on lui pardonnerait). Encore que: -diği halde, -sine karşın (Il n'aide personne, encore qu'il soit très riche. Encore que le froid fût très vif, il sortait de bonne heure pour une promenade dans ta campagne). Et encore!: Daha ne, daha ne olsun, daha ne istersiniz! (On vous en donnera cinq cents francs, et encore! Il pourra s'en tirer tout juste, et encore!).

encorné, e s. Boynuzu olan, boynuzlu, encorner gçl. Boynuzlamak, boynuz vurmak (Le taureau a encorné le cheval du picador). encornet er. Mürekkepbalığı, "kalamar, encourageant, e s. 1. Yüreklendirici, cesaret verici (Le résultat est encourageant). 2. İsteklendirici, özendirici, teşvik edici, encouragement er. 1. Yüreklendirme, cesaret verme, cesaretlendirme (Des cris d'encouragement jaillissent à F adresse des coureurs). 2. İsteklendirme, özendirme, "teşvik, yardım, destek (Il a reçu peu d'encouragements. Les encouragements de l'Etat à l'épargne. Prix d'encouragement). 3. Yüreklendirici yada isteklendirici, özendirici şey. encourager gçl. 1. Yüreklendirmek, cesaret vermek (Tes paroles m'ont beaucoup encouragé). 2. İsteklendirmek, özendirmek, teşvik ètmek, yardım etmek, destek olmak (Encourager tes jeunes talents). 3. Encourager qn à f. qch: Birini meye teşvik etmek (Je Fai encouragé à continuer). encourir gçl. 1. Uğramak, başına gelmek, "maruz kalmak (Encourir des reproches, une amende, un malheur). 2. -e çarpılmak (L'accusé encourt la peine de mort). 3. Üzerine çekmek, uğramak

encrage (Encourir la haine publique. Il a encouru le mépris de tous). encrage er. Mürekkepleme, mürekkep sürme (L'encrage dun rouleau de presse, d'une planche gravée). encrassement er. Kirlenme, kir pas tutma (L'encrassement du filtre ralentit l'arrivée du carburant). encrasser gf/. 1. Kirletmek (Une encre qui encrasse le stylo). 2. Kir pas içinde bırakmak, kir pasa boğup tıkamak (Une essence qui encrasse les bougies). § S'encrasser: Kirlenmek, kir pas içinde kalmak, kire boğulup tıkanmak (Le moteur s'est encrassé). encre diş. 1. Mürekkep (Encre bleue, encre de Chine). 2. Kestane mantarı (sayrılık). § Encre de Chine: Çini mürekkep. Encre d'imprimerie: Matbaa mürekkebi. Encre indélebile: Çıkmaz mürekkep. Encre Sympathique: Gizli mürekkep, izi bir kimyasal madde ile ancak çıkan mürekkep. Ecrire à qn de sa plus belle encre: Kalemine ne geldiyse onu yazmak; yapmacığa kaçmadan, kalemine geldiği gibi yazmak. Faire couler beaucoup d'encre: Çok yorumlara yol açmak, üzerinde çok şey yazılıp çizilmek (Cette histoire a fait couler beaucoup denere). Une nuit d'encre: Zifiri karanlık bir gece. Noir comme de l'encre: Kapkara. Se faire un sang d'encre: Çok üzülmek, çok kaygılanmak, meraktan patlamak, içi içini yemek. encrer gçl. Mürekkep sürmek, mürekkeplemek (Encrer un rouleau, un tampon). encrier er. 1. Mürekkep hokkası, hokka (Tremper sa plume dans f encrier). 2. (Basimevlerinde) Mürekkep tablası, mürekkeptik, encroûtement er. 1. Kabuk bağlama, kabuklanma. 2. mec. Kafası örümceklenme. encroûter gçl 1. Kabukla örtmek, kabuk bağlatmak. 2. Harç sürmek (Encroûter un mur). § S'encroûter: 1. Kabuk bağlamak, kabuklanmak. 2. mec. tkz. Kafası örümceklenmek. 3. S'encroûter dans qch: -in içinde kala kalaçürüyüp gitmek (S'encroûter dans ses habitudes, dans ses préjugés). enculé er. (Küfür) Edilgen eşcinsel, ibne, veregen, götveren. enculer gçl. tkz. Arkadan düzmek, encuvage, encuvement er. Fıçıya koyma, tekneye koyma, encuver gçl. Fıçıya koymak, tekneye koymak (Encuver le linge, la vendange). encyclique diş. Papalık genelgesi, encyclopédie diş. *Genbilik, "bilgilik, "ansiklopedi. § Une encyclopédie vivante: mec. Her şeyi bilen kişi, ayaklı kütüphane.

507

endocrine

encyclopédique s. Genbiliğe değgin,*genbiliksel; *bilgiliksel, ansiklopediyle ilgili, ansiklopedik, encyclopédiste er. *Genbilikçi, "bilgilikçi, ansiklopedi yazan, endémie diş. hek. Yerleşik sayrılık, yersel sayrılık. endémique s. 1. Yerleşik (Une fièvre endémique, une affection endémique). 2. mec. Belli bir çevrede sürekli olarak kendini gösteren (Ily a en Amérique un chômage endémique). endenté, e s. Dişleri olan, dişli (Une mâchoire endentée). endenter gçl. 1. (Bir çarka) Diş takmak (Endenter une roue). 2. (îki şeyi) Diş açarak birleştirmek, endettement er. Borçlanma; borçlandırma, endetter gçl. Borçlandırmak, borca sokmak (L'achat de cette voiture m'a endetté). § S'endetter: Borçlanmak, borca girmek (Il s'est endetté pour monter un commerce). endeuiller gçl. Yasa boğmak, yaslandırmak (Cette catastrophe a endeuillé tout le pays). § S'endeuiller: Yasa bürünmek, yas tutmak, endêvé, e s. Öfkelenmiş, tepesi atmış, endêver gs2. tkz. Öfkelenmek, kudurmak, tepesi atmak. § Faire endêver qn: Birini kudurtmak, çok kızdırmak, tepesini attırmak, endiablé, e s. ve ad. 1. Cinlenmiş, perili, delirmiş (Un enfant endiablé). 2. Çok canlı, çok ateşli (Un homme d affaires endiablé). endiabler gsz. tkz. 1. Kudurmak, cinleri başına çıkmak. 2. gçl. Kudurtmak, cinlerini başına çıkarmak. endiguement er. Büğetleme, set çekerek tutma, set çekme. endiguer gçl. 1. Büğemek, setle tutmak, büğetle tutmak (Endiguer un fleuve). 2. mec. Bastırmak, tutmak, engellemek (Endiguer le flot des manifestants. Endiguer son chagrin). endimanché, e s. Bayramlıklarını giymiş, yeni giysilerini giymiş, pek şık giyinmiş (Tu es endimanché aujourd'hui). endimaneher (s') gsz. Bayramlıklarını giymek, yeni giysilerini giymek, pek şık giyinmiş olmak, endive diş. Bir tür hindiba (Salade d endive). endivisionner gçl. ask. Tümenler halinde toplamak, endocarde er. anat. Yüreğin içi zarı. endocardite diş. Yüreğin iç zar yangısı, endocarpe er. Meyva içi, meyvantn çekirdeğe en yakın iç bölümü, endocrine s. hek. Salgısını kana salan, iç salgılı (Le foie, le pancréas sont les glandes endocrines).

endocrinien endocrinien, ne s. İç salgılı bezlere değgin (Troubles endocriniens). endoctrinement er. 1. (Eski) Öğretme, bilgi verme. 2. (Bir öğreti yada inancı) Aşılama, kafasına sokma (IM radio est pour un gouvernement un puissant moyen d'endoctrinement). endoctriner gçl. 1. (Eski) Öğretmek, bilgi vermek. 2. (Bir öğreti, bir düşünce yada bir inancı) Aşılamak, kafasına yerleştirmek (Endoctriner la jeunesse). endoderme er. İçderi. endogame s. ve ad. İçten evli, içten evlenmiş (kişi), endogamie diş. İçten evlenme; evlenecek kimsenin, eşini, üyesi bulunduğu topluluk içinden seçmesi kuralını temel alan evlilik düzeni, endogène s. İç, içerde olan, içe bağlı (Intoxication endogène. Organes endogènes). endolorir gçl. 1. Acıtmak, ağrıtmak, sızlatmak (Une plaie qui endolorit la jambe). 2. mec. Acı vermek, üzüntü vermek, endolorissement er. Ağnma, acıma, sızlama, endommagement er. Bozma, zarar verme; bozulma, zarar görme, endommager gçl. Bozmak, zarar vermek, zarara uğratmak, zedelemek (La tempête a endommagé la toiture). endoparasite er. İçasalak. endoparasitisme er. İçasalaklık. endoréique s. coğr. Akışsız, suları denize dökülmeyip toprak içinde yitip giden (Région endoréique). endoréisme er. coğr. Akışsızlık, suları içe akma. endormant, e j. 1. Uyutucu, uyku verici. 2. mec. Can sıkıcı, sıkıcı, esnetici, uyutucu (Une conférence endormante, un discours endormant). endormeur, euse ad. (İnsanı, halkı, kamuoyunu) Uyutan, oyalayan, atlatan kimse (Ne vous jiez pas à lui. c'est un endormeur). endormi, e i. ve ad. I. Uyumuş, uyuklayan (Un conducteur à moitié endormi). 2. mec. Uyuşuk; tembel, uyuşuk adam (Un esprit endormi. Avec un endormi comme lui, cela risque de durer longtemps). endormir gçl. 1. Uyutmak (Endormir un bébé en le berçant). 2. Uyuşturarak uyutmak (Endormir un malade avant de l'opérer). 3. mec. Esnetmek, canını sıkmak, uykusunu getirmek (Ce film endort le public. Un conférencier qui endort son auditoire). 4. Uyutmak, atlatmak, oyalamak (Endormir un peuple, l'opinion publique; endormir les mécontents par des promesses). 5. Yatıştırmak, gidermek, azaltmak (Endormir les soupçons). §

508

endurable

S'endormir: 1. Uyumaya başlamak, uykuya dalmak (Il s'endormait tout à coup en dodelinant de la tête). 2. Yatışmak, şiddetini yitirmek (Le remords s'endort durant un destin prospère). ij S'endormir sur le roti: Gevşemek, işi gevşetmek. S'endormir du sommeil de la tombe: Ölmek. S'endormir dans le Seigneur: Hakkın rahmetine kavuşmak. endormissement er. Uyuklama; uyuklama ânı. endos er. Ciro. endosmose diş. fiz. biy. Dıştan içe geçişme; içe-geçişnıe. endossataire ad. Ciro edilen kimse, endossement er. Ciro; ciro etme (Endossement d'un chèque, d'une traite). endosser gçl. 1. Sırtına giymek (Endosser une robe de chambre, une veste, un uniforme). 2. ma . Sorumluluğunu üstüne almak, yüklenmek, kabul etmek (J'endosse les conséquences de son erreur. Endosser la paternité d'un enfant). 3. (Ciltçilikte) -in sırtını kıvırmak, kamburlaştırmak (Endosser un livre). 4. Ciro etmek (Endosser un chèque, un effet de commerce). endosseur er. Ciro eden. endothélial, e s. İç-kaplar tabakaya değgin, endotelyuma değgin (Cellules endothéliales). endothélium er. İç-kaplar tabaka, eııdotelyum. endothermique .v. kim. Isı çeken, ısıalan. (Réactions emlothcrmiques). endroit er. 1. Yer (De l'endroit où j'étais, j'apercevais la mer. C'est un endroit idéal pour dresser la tente). 2. Oturulan yer, bölge, mahalle (Habiter dans un endroit calme. Un endroit très pittoresque). 3. Yan, °taraf (A que! endroit avez- ' vous mal?). 4.Bölüm,parça, yer (Hy a dans ce livre des endroits obscurs. Le public éclate de rire aux endroits comiques). 5. Yüz (L'endroit d'un tapis, d'une étoffe, d'une médaille). § Petit endroit: Yüz numara, helâ, tuvalet (Aller au petit endroit). A l'endroit: Düz; yüzü üste gelmek üzere (Un livre posé à l'endroit. Mettez vos chassures à l'endroit). A l'endroit de: -in hakkında, konusunda;-c karşı, için (J'ai de la méfiance à l'endroit de cet homme. Je suis très bien disposé à son endroit). enduire gçl. 1.Sıvamak, bulamak. 2. Enduire qn, qch de qch: -ile sıvamak, -e bulamak (Enduire de graisse l'axe d un moteur. Enduire ses cheveux de pommade. Enduire les murs d'un crépi rose). enduit er. 1. Sıva (L'enduit de ce mur s'écaille par plaques). 2. (Kimi organların ü/erindeki) Sıvı madde, yapışkan sıvı (L'enduit de la langue). endurable s. Dayanılabilir, katlanılabilir, çekilebilir, "tahammül edilebilir (Une douleur endurable).

endurance

509

endurance diş. 1. Dayanırlık, dayanıklılık. (L'endurance physique; l'endurance d'un coureur, d'un moteur). 2. Katlamrlik, °tahammiil (Supporter avec endurance les critiques perfides). endurant, e s. Dayanıklı (Il faut ctre endurant pour vivre sous un pareil climat). endurci, e s. 1. Katılaşmış, taşlaşmış, duygusuz (Je n'ai jamais vu d'âme aussi endurcie que la vôtre). 2. Pişmiş, kaşarlanmış, çok tecrübeli (Ilest endurci dans te mal. Un célibataire endurci. Des pécheurs endurcis). 3. Kökleşmiş, eski (Ses instincts de rond-de-cuir endurci). endurcir gçl 1. Sertleştirmek (Endurcir ses muscles). 2. Katılaştırmak, duygusuz kılmak (Les malheurs avaient endurci son âme). 3. Endurcir qn à qch: Birini -e alıştırmak, -e karşı dayanıklı kılmak (Un long entraînement l'avait endurci à la j'atigue. Endurcir un enfant à la peine, au froid, à la sueur). § S'endurcir dans qch: 1. -de pişmek, kaşarlanmak, tecrübe kazanmak, yoğrulmak (S'endurcir dans la guerre, dans le crime, dans le malheur). 2. S'endurcir à qch: -e karşı dayanıklılık kazanmak, -e alışmak (S'endurcir à la peine, à la fatigue). endurcissement er. 1. Dayanırlık, dayanıklılık, alışkanlık (L'endurcissement à la douleur, à la misère). 2. Duygusuzluk, duyarsızlaşma, katılaşma, taşlaşma (L'endurcissement d'un coeur). endurer gçl. 1. Çekmek, uğramak, "maruz kalmak (Endurer la faim, la fatigue, le j'roid). 2. Dayanmak, tahammül etmek (Je ne peux plus endurer son bavardage, cette misère). endymion er. bitb. Kiryasemini. énergéticien er. Enerji uzmanı, *erkebilimci. énergétique s. 1. Erkeye değgin, enerjiyle ilgili (Puissance, théorie énergétique) 2. diş. Erke kuramı, *erkebilim, "enerjetik. énergie diş. fiz. 1. Erke, "enerji (L'énergie électrique, thermique). 2. Güc (Il frappait sur l'enclume avec énergie. // a perdu toute son énergie). 3. İçgücü, yılmazlık, yüreklilik, gözüpeklik, "cesaret (Il a supporté ce malheur avec beaucoup d'énergie). énergique .ç. 1. Şiddetli, sert (Une résistance énergique. Elever une énergique protestation). 2. Etkili (Un remède énergique. Prendre des mesures énergiques contre la vie chère). 3. Güçlü (Un chef énergique). 4. Yılmaz, gözüpek, cesur (Un homme énergique n'a jamais peur en face du danger pressant). énergiquement bel. Var gücüyle, yılmadan, ürkmeden (Lutter énergiquement. Soigner énergiquement une maladie).

enfant cnergisant, e hek. 1. s. Güçlendirici, güç verici, erke verici (L'action énergisante d'un médicament). 2. er. Güçlendirici ilâç, enerji artırıcı ilâç (Prendre des énergisants). énergumène ad. 1. Cinli, perili, cinlenmiş, perilenmiş (kimse). 2. mec. Tepesi atmış, gözü kararmış, delirmiş (Un énergumène qui emplit la maison de ses cris). énervant, e s. 1. (Eski) Sinirleri yatıştırıcı, gevşeklik verici (Une musique énervante). 2. Sinirlendirici, sinir bozucu (Un bruit énervant). énervation diş. 1. (Eski) Sinirlerin yatışması, gevşeme, yatışma. 2. hek. (Bir organın) Sinirini, sinirlerini alma, sinirsizlendirme. 3. (Eskiden) Dizlerin, bacakların sinirlerini yakmak suretiyle yapılan işkence, énervé, e s. ve ad. 1. Kızmış, sinirlenmiş, öfkelenmiş (Ne lui demandez rien, il est très énervé). 2. Sinirli (kimse) (Quel énervé!). énervement er. Sinirlenme, öfkelenme, kızma, kızgınlık (N'attachez pas d'importance à des mots prononcés dans un moment (f énervement). énerver gçl. 1. Gücünü kesmek, güçsüzleştirmek, zayıflatmak (Les coutumes qui énervaient les ressorts de l'Etat).2. Sinirlendirmek, kızdırmak (Tes paroles m'énervent beaucoup). 3. (Eskiden) Kas kirişlerini keserek işkence yapmak (Enerver un condamné). § S'énerver: 1. Sinirlenmek. 2. S'énerver de qch, de f. qch: -e sinirlenmek; -diğine sinirlenmek (Il s'énervait de l'indifférence des gens. Je m'énerve de rester ici sans rien faire). enfaîteau er. Mahya kiremiti. enfaîter gçl. Bir damın mahyasını örtmek, enfance diş. 1. Çocukluk, çocukluk çağı (II a eu une enfance heureuse). 2. Çocuklar (L'enfance est insouciante. L'enfance délinquante). 3. Başlangıç, emekleme çağı (Une littérature qui était encore dans son enfance). § Tomber en enfance: İhtiyarlayıp çocuksu olmak, bunamak, enfant ad. 1. Çocuk (Un enfant obéissant, une enj'ant malheureuse. Un enfant gâté. Livre d'enfants, jardin d'enfants, voiture d'enfant). 2. Evlât, çocuk (Enfant légitime, enfant prodige, enfant unique, enfant illégitime). 3. Torun, -in soyundan gelen kimse (Les enfants cF Adam). 4. mec. Ürün, sonuç (Le succès fut souvent un enfant de l'audace. Ce livre est enfant de la hâte). 5. Yurttaş (Un pays doit sa prospérité au courage de ses enfants). 6. Saf kimse, bön (Vous êtes des enfants si vous croyez tout ce qu'il vous promet). 7. .v. Saf, tez kanan, çocuk, çocuksu (Elle est restée très enfanl. Ha un côté enfant). § Enfant de la balle: Baba mesleğinde yetişen çocuk. Enfant naturel:

enfantement

510

Piç. Enfant de l'amour: Piç, anası babası belli olmayan çocuk. Enfant de choeur: 1. Kilise törenlerinde papaza yardım eden çocuk. 2. Saf kimse, tez kanan, bön. Enfant adoptif: Evlâtlık Enfants d'Apollon: Ozanlar. Enfanst de Mars: Askerler, savaşçılar. Enfant du peuple: Halk çocuğu. Faire l'enfant: Çocukluk etmek, çocukça davranmak, ciddilikle bağdaşmayacak şeyler yapmak (Ne faites pas F enfant). Prendre qn pour un enfant: Birini çocuk yerine koymak, enayi sanmak (Tu me prends pour un enfant). Prendre les enfants du Bon Dieu pour des canards sauvages: Herkesi kör âlemi sersem sanmak, herkesi enayi yerine koymak. C'est un jeu d'enfant: Çocuk oyuncağı, çok kolay bir şey bu. enfantement er. 1. Doğurma, doğum yapma, doğum (Les douleurs de l'enfantement). 2. mec. Oluşturma, oluşma; meydana getirme, meydana gelme; yaratma, yaratılma (L'enfantement d'une oeuvre). enfanter gçl. 1. Doğurmak (Enfanter un fils, unefûle). 2. Oluşturmak, yaratmak meydana getirmek (Enfanter une œuvre, un livre). enfantillage er. Çocukluk, çocukça şeyler, çocukça davranış (Vous perdez votre temps en enfantillage. C'est de F enfantillage). enfantin, e s. 1. Çocukça, çocuksu, çocuklara özgü (Un rire enfantin, un geste enfantin). 2. mec. Basit, çocukça (Un problème enfantin). enfariner gçl. Unlamak, un içinde bırakmak, uğralamak. enfer er. 1. Tamu, "cehennem (Les méchants vont en enfer). 2. mec. Çok acı çekilen yer, dayanılmaz şey, cehennem (Son foyer est devenu un enfer, Sa vie est un enfer). 3. ç. (Söylencede) Ölümden sonra ruhların gittikleri yer. § D'enfer: Cehennem gibi, cehennemi andıran (Mener une vie i enfer. Un bruit d'enfer). enfermer gçl. 1. Kapatmak, tıkamak (Enfermer un enfant dans une pièce). 2. Hapsetmek, içeri tıkmak, kodese atmak (Enfermer un malfaiteur). 3. Kilit altına almak, saklamak (Enfermer les papiers dans le tiroir du bureau). 4. Sıkıştırmak (Enfermer un concurrent). 5. Kapsamak, içermek, içine almak (Son compliment enfermait un peu d'ironie). § Etre bon à enfermer: Deli olmak, tımarhanelik olmak. Enfermer le loup dans la bergerie: Kediye ciğer teslim etmek, kurda kuzuyu emanet etmek. § S'enfermer: 1. Çekilmek, kapanmak (S'enfermer chez soi). 2. S'enfermer dans qch: -de ayak diretmek, ısrar etmek (S'enfermer dans son silence, dans sa résolution). enferrer gçl. Kılıç saplamak, süngü saplamak (Enferrer son adversaire). § S'enferrer: 1.

enflammer Hasmının kılıcına saldırmak. 2. mec. Kendi oyununa gelmek, kendi sözü ile tutulmak, enfeu er. Kilise duvarlarındaki mezar yuvası, enfieller gçl. 1. Acılık vermek. 2. Enfıeller qn contre: Birine -e karşı çok kötü duygular besletmek;, içini zehir doldurmak (Qui m'a done enftellé ainsi contre toi?). enfiévrer gçl. 1. Ateşini yükseltmek (Cet effort a enfiévré le malade). 2. mec. Coşturmak (Des discours qui enfièvrent l'assistance). § S'enfiévrer pour qch: -e karşı ilgi duymak, heveslenmek (S'enfiévrer pour la politique). enfilade diş. Sıra, dizi (Une enfilade de maisons, de couloirs).

enfilage er. İpliğe geçirme, ipliğe dizme (L'enfilage des pertes). enfiler gçl. 1. İplik geçirmek, iplik takmak (Enfiler une aiguille). 2. Dizmek, ipliğe geçirmek (Enfiler des pertes, des anneaux). 3. Sokmak (Enfiler une tige dans un trou, enfiler son bras dans une crevasse). 4. Giymek, üzerine geçirmek (Enfiler un vêtement, une veste, un pantalon). 5. den geçmek (Enfiler une rue, une porte, un couloir). 6. tkz. Yemek, içmek, mideye indirmek (Enfiler un bon repas, un verre de vin). 7. (Eski) Aldatmak, kazıklamak, kandırmak (Il m'a enfilé). 8. ask (Topçulukta) Yan ateşine almak. 9. argo. Enfiler qn: -ile cinsel ilişkide bulunmak; -i düzmek, becermek (Enfiler une femme). § S'enfiler: 1. (Bir yerden geçmek, çıkmak (S'enfiler dans l'escalier). 2. S'enfiler qch: -i yemek, gövdeye indirmek (II s'est enfilé une dizaine (f huîtres). enfin bel. 1. Sonunda, en sonunda, "nihayet (Après de longues recherches,il alenfln trouvé.Tuas enfin compris!). 2. Kısacası, uzun sözün kısası, sizin anlayacağınız (Des arbres arrachés, des moissons perdues, des routes inondées: un vrai désastre enfin). 3. Bununla birlikte, ama, yine de (Cela me paraît difficile; enfin, vous pouvez toujours essayer). 4. Eh, ne yapalım (Enfin, on verra bien. Enfin, c'était inévitable). 5. Hele şükür! (Enfin! La cloche a sonné). enflammé, e s. 1. Tutuşmuş, alevler içinde (Une torche enflammée). 2. Cayır cayır yanan, alev alev yanan (Des magasins enflammés). 3. Azmış (Une blessure enflammée). 4. mec Ateşli, coşkun (Un discours enflammé. Il a une nature enflammée). enflammer gçl. 1. Tutuşturmak, parlatmak, yakmak (L'incendie a enflammé les quartiers lointains. Enflammer la paille avec une allumette). 2. Alev alev kızartmak, ateş gibi yapmak (Un éclair de colère enflammait ses yeux et ses joues). 3. Azdırmak, tahriş etmek (Enflammer une blessure.

enflé la peau, l'organisme). 4. mec. Coşturmak, alevlendirmek (Un discours qui enflamme le coeur des assistants). § S'enflammer: 1. Tutuşmak, yanmak (Le bois sec s'enflamme facilement). 2. Birden parlamak, ateş almak (Les tonneaux de poudre se sont enflammés). 3. mec. Coşmak, canlanmak, alevlenmek (Mon imagination ne s'enflamme plus comme autrefois). 4. S'enflammer de qch: a) -den yanıp tutuşmak (S'enflammer d'amour), b) -den köpürmek, kudurmak (A ces mots, il s'enflamme de colère). enflé, e s. 1. Şişmiş, şiş, şişkin (Un abcès enflé. Il a ta joue enflée). 2. ad. hlk. Aptal, geri zekâlı (Quel enflé!). enfléchure diş. den. Çarmıkların basamakları, iskalarya. enfler gçl. 1. Şişirmek (Un abcès dentaire qui lui enfle la joue. Le vent enfle les voiles). 2. Kabartmak (Les pluies enflent les rivières). 3. Tumturaklı kılmak (Enfler son style). 4. Abartmak, ballandırmak, şişirmek (U enfle ses mérites, ses succès). 5. gsz. Şişmek (Sa cheville joulée a enflé rapidement). 6. Etre enflé de qch: -ile şişinmek, övünmek (I! est enflé de ses succès). § S'enfler: Şişmek (Ses jambes s'enflèrent). enfleurage er. Yağlı bir maddeye çiçek kokusu verme, parfüm katma, enfleurer gçl. -e kimi çiçeklerin kokusunu geçirmek, parfüm katmak, kokulandırmak (Enfleurer une huile de toilette, un corps gras). enflure diş. 1. Şiş, şişkinlik, kabarıklık, kabarma (L'enflure de ses jambes commence à diminuer). 2. mec. Tumturakhlik, tumturak (L'enflure du style). 3. mec. Şişinme, kabarma, böbürlenme. 4. Abartma (On doit tenir compte de l'enjlure orientale). enfoncement er. 1. Çakma, gömme; çakılma, gömülme (L'enfoncement d'un pieu dans le sol). 2. Çökertme; çökme (L'enfoncement du centre de l'armée était inévitable). 3. Çöküntü (Se cacher dans l'enfoncement d'un mur). 4. Girinti. 5. (Resimde) Geri derinlik. 6. Kıyı girintisi, koy. enfoncer gçl. 1. Çakmak (Enj'oncer un clou à grands coups de marteau). 2. Sokmak, koymak (Enj'oncer ses mains dans sa poche). 3. Geçirmek, takmak, koymak (Enj'oncer un chapeau sur sa tête). 4. Batırmak (Ses spéculations Tenjonçaient chaque jour un peu plus). S. Çökertmek (Enj'oncer le couvercle d'une caisse. Il a enj'oncé la porte d'un coup d'épaule). 6. ask. Yarmak, çökertmek (Enfoncer une armée ennemie). 1. Yenmek, -e üstün gelmek (Enj'oncer un adversaire, un concurrent, un fameux champion). 8. İyice yerleştirmek, iyice, sokmak (J'essaie de lui

511

enfumer enj'oncer ça dans la tête). 9. gsz. Batmak, gömülmek (Enfoncer dans le sable, dans la vase). § Enfoncer une porte ouverte: Herkesin bildiği, apaçık bir gerçeği kanıtlamaya çalışmak, açık kapıyı zorlamak; boşuna yorulmak, havanda su dövmek. § S'enfoncer: 1. Batmak (Le navire s'enfonçait lentement. Les roues s'enfonçaient dans la boue. Le soleil s'enfonce derrière une nuée opaque. Ije clou s'enfonce dans le bois). 2. Gömülmek (I! s'est enfoncé dans son fauteuil). 3. Girmek, dalmak (S'enfoncer dans une rue). 4. Dalmak, kendini bırakmak (Il s'est enfoncé dans une rêverie qui dura longtemps). enfonçure diş. Çukur, çökük yer. enfouir gçl. 1. Gömmek, toprağa gömmek, saklamak (Craignant les perquisitions, il avait enfoui son arme dans le jardin). 2. Sokmak, koymak, indirmek (Il enfouit prestement sa trouvaille dans sa poche). § S'enfouir: Altına girmek, büzüşmek, içine dalmak (S'enfouir sous ses draps). enfouissement er. Gömme, gömülme; toprağın altına koyma, koyulma, enfourcher gçl. 1. Binmek (Enfourcher un cheval, une bicyclette). 2. Sıkı sıkıya bağlanmak, dört elle sarılmak (Enfourcher une idée, une chimère). 3. Çatalla delmek, enfourchure diş. 1. (Ağacın) Çatal yeri. 2. (Pantalonda) Ağ, apışlık, enfournage, enfournement er. Fırınlama, fırına koyma, fırına sürme (L'enfournement des poteries, du pain, de la pâte). enfourner gçl. 1. Fırınlamak, fırına vermek, fırına sürmek (Enfourner la pâte, des poteries. Enfourner un rôti). 2. tkz. Yemek, yutmak, gövdeye indirmek (Il a enfourné à lui seul un poulet). 3. tkz. Sokmak, koymak, tıkmak (Enfourner des provisions dans un sac. Je l'ai enfourné dans un taxi). enfreindre gçl. -e aykırı davranmak, karşı gelmek, uymazlık etmek, -i dinlememek, saymamak, "ihlâl etmek (Enfreindre la loi, un règlement, un traité). enfuir (s') gsz. 1. Kaçmak (Un prisonnier qui s'enfuit).2. Çabuk geçmek, geçip gitmek (Les années de jeunesse se sont enfuies). 3. Uzaklaşmak, görünmez olmak d 1 n'avait plus qu'une pensée, s'enfuir). enfumage er. Dumana boğma, dumana tutma (L'enfumage d'une ruche). enfumer gçl. 1. Dumana boğmak, dumanlatmak (Poêle qui enfume la pièce). 2. İslemek, ise tutmak, tütsülemek (Enfumer les poissons, la viande). 3. Dumana tutmak, dumanla rahatsız etmek

engagé (Enfumer une ruche, des abeilles. Enfumer le renard pour te chasser de son terrier). engagé er. Gönüllü asker. engagé, e ,v. Güdüçılü, güdümlenmiş; bağlantılı, bağlı (Un écrivain engagé, une littérature engagée). engageant, e s. Çekici, sevimli (Une jeune femme le regardait d'un air engageant). engagement er. 1, Rehin (Engagement des créances: Alacaklar üzerinde rehin). 2. Yüklenme, °taahhüt (Engagement à court terme, engagement de change). 3. Anlaşma, "mukavele (Onpeut trouver des acteurs sans engagement). 4. Yatırma, yatırım (Cette entreprise exige l'engagement de gros capitaux). 5. Girme, giriş (L'engagement du train dans le tunnel). 6. Verilen söz, °vaat (Respecter ses engagements). 7. Güdüm, güdümlülük; bağlantı, bağlanma (L'engagement en littérature). 8. Gönüllü yazılma (L'engagement dans une armée). 9. ask. Çarpışma (L'adversaire a perdu une dizaine d'hommes au cours de cet engagement). 10. Tutma, hizmete alma (L' engagement du personnel). engager gçi. 1. Rehine koymak (Elle vient d'engager ses bijoux). 2. Bağlamak, yükümlülük altına sokmak (Le diplomate ne veut rien dire qui puisse l'engager). 3. -si adına söz vermek, -sini ortaya koymak (J'engage mon honneur). 4. Tutmak, hizmete almak (Engager un cuisinier. Je t ai engagé comme secrétaire). 5. Sokmak (Engager la clef dans la serrure. Engager sa voiture dans une ruelle). 6. Girişmek, başlamak (Engager la discussion. Engager des négociations). 7. Sokmak, bulaştırmak, karıştırmak (Engager quelqu'un dans une affaire). 8. Yatırmak, koymak (Engager les dépenses nécessaires, engager un gros capital). 9. Sürüklemek, içine sokmak (Le gouvernement a engagé le pays dans un grand conflit, dans la guerre). 10. Engager qn à qch: Birine -i salık vermek, -e çağırmak, davet etmek (Je vous engage à ta plus grande prudence). 11. Engager qn à f. qch: Birine -meyi salık vermek; birini -meyeçağırmak, davet etmek, teşvik etmek (Maral engageait les soldats à massacrer les chefs.. On l'a engagé à continuer ses recherches). § S'engager: 1. Kendini güdümlemek, güdümlenmek, bağlanmak, bağımlanmak (Une écrivain qui s'engage). 2. Girmek (Le train s'engage dans le tunnel). 3. Girişmek, başlamak (S'engager dans des pourparlers). 4. Girişmek, atılmak, içine girmek (S'engager dans la lutte). 5. Girmek, görev almak (S'engager dans F armée). 6. Asker olmak, gönüllü asker yazılmak (Je n'étais pas mobilisable, j'ai voulu m engager). 7. S'engager à qch: -e söz vermek, sözüyle bağlanmak (Vous ne

512

engluer savez pas à quoi vous vous engager). 8. S'engager à f. qch: -meye söz vermek, -meyi üzerine almak (II s'est engagé à rembourser la somme en deux ans. Il s'est formellement engagé à faire de ce pays une fédération). engainer gçl. 1. Kına sokmak, kılıfa koymak (Engainer un poignard). 2. Sarmak, kılıfla sarmak (Engainer une statue). engazonnement er. Çimleme, çimen ekme, çimcnlcme. engazonner gçl. Çimlemek, çimenlemek, çimen ekmek. engeance diş. 1. (Hayvanlar için) Soy, ırk. 2. (Hakaret olarak) Hayvan gibi adam, hayvan soyu! (Quelle maudite engeance!) engelure Soğuk ısırması, aşırı soğuğun yol açtığı yara bere (Les mains rougies par les engelures). engendrement er. Dölleme, doğurma, engendrer gçl. 1. (Erkekler için) Döllemek, birinin dünyaya gelmesi olanağını sağlamak (Selon la Bible, Abraham engendra Isaac). 2. mec. Doğurmak, yol açmak, neden olmak (La guerre engendre bien des maux). § Ne pas engendrer la mélancolie: Neşeli olmak, etrafına neşe saçmak (I! n'engendre pas la mélancolie). engerbage er. Demetleme, demet yapma, engerber gçl. Demetlemek, demet yapmak, engin er. 1. Alet, aygıt, makine, gereç (Engin de chasse, de pêche. Grâce à des engins perjectionnés. la reconstruction de ce quartier a été très rapide). 2. Güdümlü mermi; flize (Suivant leurs points de départ et d arrivé, on distingue des engins sol-sol, sol-air, mer-air). 3. tkz. Takım taklavat, tuhaf nesne (Ilporte sur son épaule un drôle d'engin). 4. ask. Araç (Engins blindés). § Engin spatial: Uzay aracı. englober gçl. 1. İçinde toplamak, kapsamak (Un récit qui englobe tous les grands événements politiques des vingt dernières années). 2. Almak, katmak, "ilhak etmek (Les Romains englobent le petit pays de Judée dans leur empire). 3. Bir arada saymak (Réquisitoire qui englobe tous les accusés). engloutir gçl. 1. Yutmak, oburca yemek (Il a englouti cinq tartines au petit déjeuner. II voit tes élèves engloutir viandes et légumes). 2. Batırmak (La tempête a englouti le navire), i.mec. Yutmak, harcamak, yoketmek, batırmak (II a englouti une grande fortune). § S'engloutir: Batmak, sulara gömülmek (Le bateau s'est englouti dans la mer). engloutissement er. Yutma, yutulma; batma, yok olma. engluage, engluement er. 1. Ökse sürme, koruyucu, yapışkan bir madde sürme.2. Ökse, yapışkan madde. engluer gçl. 1. Ökse sürmek, koruyucu yapışkan

engommage sıvı sürmek (Engluer le tronc d'un arbre). 2. Ökse ile tutmak (Engluer un oiseau). 3. Yapış yapış etmek (La confiture qui lui engluait les doigts). 4. mec. Tuzağa düşürmek. § S'engluer Yapışıp kalmak, yapış yapış olmak (Mes doigts se sont englués dans la gomme). engommage er. Zamklama, zamk sürme, engommer gçl. Zamklamak, zamk sürmek, engoncer gçl. (Giysi) Boynu, omuzlara gömülmüş gibi göstermek (Ce modèle ne vous va pas bien, il vous engonce trop). engorgement er. 1. Tıkanma (L'engorgement des conduits). 2. hek. Dolgunluk, tıkanıklık (L'engorgement des poumons). 3. (Piyasada) Şişkinlik, doygunluk, aşırı mal bolluğu, engorger gçl. 1. Tıkamak (Engorger un conduit, un passage). 2. hek. Tıkamak; doldurmak, tıkanıklık vermek (Engorger un organe) § S'engorger: Tıkanmak, dolmak (Cette canalisation s'engorge facilement). engouement, engoûment er. 1. Dolma, tıkanma (L'engouement d'un conduit, d'un organe). 2. Hayranlık, beğenme, sevgi duyma (L'engouement pour cet acteur a été de courte durée). engouer (s') gsz. 1. (Eski) (Çabuk yerken) Tıkanmak (Ils'est engoué comme unpetitbébé). 2. S'engouer de: -i sevmek, beğenmek, tutmak (Le public s'est engoué de cette nouvelle mode). 3. S'engouer, être engoué pour qn, pour qch: Birine tutulmak, vurulmak, hayran olmak; bir şeye merak sarmak, engouffrement er. Derinlere batırıp gözden yok etme, yutma; bir yere batıp yok olma, yutulma, engouffrer gçl. 1. Derinlere batırıp gözden yok etmek, dibe göndermek (Le vent a engouffré l'enfant dans le torrent). 2. Yutmak, silip süpürmek (Un invité qui engouffre des piles de sandwiches). 3. Bol bol atmak, doldurmak (Les chauffeurs engouffrent des tonnes de charbon dans le foyer). 4. mec. Harcayarak yemek, bitirmek, tüketmek, batırmak (Une entreprise qui engouffre des sommes énormes). § S'engouffrer: 1. Birden ve şiddetle girmek, bir yere girip yok olmak (Le vent s'engouffre dans les ruelles. L'eau s'engouffre dans la brèche). 2. Girmek, dalıvermek (De peur d'être vue, elle s'engouffrait dans les ruelles sombres). 3. Doluşmak, hızla girmek, kendini -in içine atmak (La foule s'engouffrait dans le métro. Il s'est engouffré dans un taxi). 4. Çökmek, batmak (Un bâtiment de commerce hollandais s'est engouffré le premier). engoulevent er. hayb. Çobanaldatan kuşu. engourdi, e s. Uyuşmuş, duyarlığını yitirmiş; uyuşuk (Avoir les jambes engourdies. Un esprit

513

engueuler

engourdi). engourdir gçl. 1. Uyuşturmak, duyarlığını yitirtmek (Le froid lui engourdit les mains). 2. mec. Gevşetmek, uyuşukluk vermek (La tiédeur de la pièce l'avait engourdi dans son fauteuil). 3. mec. Paslandırmak, köreltmek (La routine engourdit l'esprit). § S'engourdir: 1. Uyuşmak. 2. Gevşemek. 3. mec. Paslanmak, körelmek. engourdissement er. 1. Uyuşma. 2. mec. Gevşeklik, uyuşukluk. 3. mec. Paslanma, körelme. engrais er. 1. Tavlanma çayırı, besi çayırı (Mettre des bovins à l"engrais). 2. Besi yemi, semirtme yemi. 3. Gübre (Lefumier des troupeaux est un bon engrais. Engrais organique, engrais chimique). engraissement er. 1. Semirme, tavlanma; semirtme, tavlandırma. 2. Gübreleme, engraisser gçl. 1. Semirtmek, besiye çekmek (Engraisser ues volailles. Engraisser du bétail pour la boucherie). 2. Gübrelemek (Engraisser une terre). 3. Şişmanlatmak (Ce régime alimentaire Ta un peu engraissé). 4. gsz. Semirmek, şişmanlamak (En un an, elle a engraissé de cinq kilos). § S'engraisser: Semirmek, şişmanlamak, engraisseur er. Besici. engrangement er. Ambara koyma, ambarlama, engranger gçl. Ambara koymak, ambarlamak, engraver gçl. (Tekneyi) Kuma batırmak, dibe oturtmak. § S'engraver: Kuma oturmak, dibe oturmak. engrenage er. 1. Çark, dişili çark düzeni (L'engrenage de direction d'une automobile). 2. mec. Çark, olaylar zinciri (Etre pris dans un engrenage redoutable. L'engrenage de la violence). engrènement er. İki dişli çarkı birbirine geçirme; çarkın dişleri birbirine geçme, engrener gçl. 1. Buğday tanesi, tahıl tanesi doldurmak (Engrener la trémie dun moulin). 2. Buğday yada tahıl demeti doldurmak (Engrener une batteuse). 3. (İki dişli çarkı) Birbirine geçirmek. 4. Çarkın dişleri arasına almak, çarkın içine sokmak (Les rouages de la grande machine sociale nous engrènent). § S'engrener: (Çarkın) Dişleri birbirine oturmak, birbirinin içine geçmek (Ils s'engrènent les uns dans tes autres comme les roues d'une montre). engrosser gçl. tkz. Gebe bırakmak, karnını şişirmek (Engrosser une femme). engrumeler (s') gsz. Pıhtılaşmak; (süt) kesilmek, engueulade diş. hlk. Azar, azarlama, paylama. § Passer une engueulade à qn: Birini azarlamak, paylamak, ağzının payını vermek. Recevoir une bonne engueulade: İyi bir azar işitmek, paparayı yemek, ağzının payını almak, engueuler gçl. hlk. Azarlamak, paylamak (Engueuler

enguirlander

514

un domestique). § S'engueuler: Birbirine bağırmak, birbirine sövüp saymak (Deux chauffeurs qui s'engueulent). enguirlander gçl. 1. Çelenklerle süslemek. 2. tkz. Tatlı sözlerle kandırmaya çalışmak, piyazlamak, iyice bir donatmak (Je l'ai enguirlandé!). 3. mec. Azarlamak, paylamak (L'autre s'emporte et l'enguirlande). enhardir gçl. Yüreklendirmek, cesaret vermek (Obscurité douce qui enhardit l'amour timide). § S'enhardir: 1. Yüreklenmek, cesaret bulmak (H s'est enhardi jusqu'à lui parler). 2. S'enhardir à f. qch: -meye cesaret etmek, yürek bulmak, enharnacher gçl. 1. (Ata) Koşum vurmak. 2. mec. Gülünç kılığa sokmak, gülünç bir biçimde giydirmek. énigmatique s. 1. Bilmece gibi; anlaşılması güç (Une question énigmatique. Il garde un silence énigmatique). 2. Gizemli, esrarlı (Un visage énigmatique. C'est un personnage énigmatique). énigme diş. 1. Bilmece (Poser une énigme à quelqu'un. Déchiffrer une énigme). 2. Sorun, anlaşılması güç şey (C'est une énigme pour tout le monde). 3. Giz, gizem, "esrar, "muamma (Cet homme est une énigme, on ne saitjamais à quel mot il obéit). § Parler par énigmes: Bilmece gibi konuşmak, kapalı ve anıştırmalı konuşmak, ne dediği pek belli olmamak, enivrant, e s. Esritici, baş döndüren, sarhoş edici (Une gloire enivrante). enivrement er. Esrime, başı dönme, sarhoş olma, sarhoşluk (Dans le premier enivrement dun succès, on croit que tout est aisé). enivrer gçl. 1. Sarhoş etmek (Le vin l'avait enivré). 2. Coşturmak, başını döndürmek, esritmek (La gloire ne doit pas t'enivrer. Sa beauté m'enivrait. Le sang enivre le soldat). 3. Enivrer qn de qch: -ile başını döndürmek, sarhoş etmek (Enivrer une femme de bonheur). § S'enivrer: 1. Sarhoş olmak. 2. mec. Esrimek, başı dönmek, kendinden geçmek. 3. S'enivrer de qch: -den başı dönmek, ile sarhoş olmak (S'enivrer de ses gloires. Je m'enivrais des odeurs). enjambée diş. Büyük adım, uzun adım, adım (11 s'avance à grandes enjambées). § D'une enjambée: Bir adımda (D'une seule enjambée, il a franchi l'obstacle). enjamber gçl. 1. Üstünden atlayıp geçmek (Enjamber un obstacle). 2. Üstünden geçmek, aşmak (Pont qui enjambe une rivière; viaduc qui enjambe une vallée). 3. gsz. Enjamber sur qch: 1. -taşmak,geçmek (Cette poutre enjambe sur le mur du voisin). 2. ed. -ile artlama yapmak (Un vers qui enjambe sur le suivant).

enlèvement enjeu er. 1. Kumarda ortaya sürülen para, miza, kav (Ilproposa de doubler notre enjeu. Les enjeux sont élevés, le gagnant va remporter une somme coquette). 2. mec. Bir girişim yada yarışmada kazanılacak yada yitirilecek para. Kazanılması umulan şey (L'enjeu de cette guerre, c'est notre indépendance). enjoindre gçl. 1. Buyurmak. 2. Enjoindre qch à qn: Birine bir şey buyurmak. 3. Enjoindre à qn de f. qch: Birine-meyi buyurmak (Je lui ai enjoint de se conformer à vos directives). enjôlement er. Yüze gülme, dil dökme, tatlı sözlerle kandırma, enjoler gçl. Yüze gülmek, tatlı sözlerle kandırmak, enjôleur, euse s, ve ad. Kandırıcı (Méfiez-vous de cette enjôleuse. Des mots enjôleurs). enjolivement er. Güzelleştiren şey, süs. enjoliver gçl. 1. Güzelleştirmek, süslemek (Les moulures qui enjolivent le plafond). 2. Enjoliver qch de: Bir şeyi -ile daha da güzelleştirmek, renklendirmek (A chaque nouveau récit, il enjolive l'aventure de quelques nouveaux détails). enjoliveur, euse ad. 1. Süsleme meraklısı; bir öykü yada serüveni anlatırken süsleyip renklendirmesini seven kimse. 2. er. Otomobili güzelleştiren süs parçalan, enjoué, e s. Sevimli, neşeli, neşe saçıcı (Un caractère enjoué; une fillette enjouée). enjouement er. Sevimlilik, neşelilik, neşe saçıcılık, neşe (Un ton plein d'enjouement). enkystement er. "Kistleşme, kist bağlama; kınlanma, kın bağlama, enkyster (s') gsz. Kist bağlamak; kistleşmek; kın bağlamak, kınlanmak, enlacement er. 1. Sarma, sarıp sıkma, kucaklaşma (O quel baiser! Quels enlacements fous!). 2. Birbirine geçme, dolanma (Un enlacement inextricable de fleurons, de rinceaux). enlacer gçl. 1. Sarmak, sıkmak, sarıp sıkmak, kucaklamak (Le danseur enlace sa cavalière). 2. Bağlamak, sıkmak (Le cordon qui enlace ces livres). 3. Birbirine geçirmek, birbirine dolamak. § S'enlacer: 1. Birbirine sıkı sıkıya sanlmak (Des amoureux qui s'enlacent. Deux lutteurs qui s'enlacent). 2. Birbirine geçmek, birbirine dolanmak (Les rues, les branches qui s'enlacent à à une autre). enlaidir gçl. 1. Çirkinleştirmek (La colère nous enlaidit). 2. gsz. Çirkinleşmek (J'ai vu qu'elle avait enlaidi). § S'enlaidir: Çirkinleşmek, enlaidissement er. Çirkinleştirme; çirkinleşme, enlèvement er. 1. Kaldırma, toplama (L'enlèvement des ordures). 2. Kaçırma, kapıp götürme (Il est accusé d'enlèvement d'enfant). 3. Alma, ele

enlever geçirme, kapma (L'enlèvement d'une place pat l'ennemi). enlever gçl. 1. Kaldırmak, toplamak (Enlever les ordures, les bagages. Enlever un fauteuil pour le mettre dans la chambre). 2. Çıkarmak (Enlever une tache à la benzine). 3. Enlever qch de qch: Bir şeyi -den çıkarıp atmak (Enlever une phrase d'un discours). 4. Kaçırmak, kapıp götürmek (Enlever un enfant, une jeune fille). 5. Almak, ele geçirmek, kapmak (Enlever une position, une tranchée, une ville). 6. Kazanmak, elde etmek (Enlever la victoire, tous les suffrages). 7. Çalmak, "icra etmek (Enlever un morceau de musique). 8. Öldürmek, alıp götürmek, götürmek (La peste a enlevé son père). 9. Enlever qch à qn: a) Birinin -siniıçıkarmak,almak (Enlever les amygdales à un enfant), b) Birinin -sini elinden almak, geri almak (On lui a enlevé le commandement), c) Birinin -sini yok etmek, kırmak (Tu lui as enlevé tout courage. Il m'a enlevé tout espoir, tout appétit), d) Birinin -sini elinden almak, götürmek, öbür dünyaya götürmek (La maladie lui a enlevé trois enfants). 10. Hızla koşturmak, uçar gibi dörtnala kaldırmak (I! enlève, d'un coup de fouet, le petit cheval) § S'enlever: 1. Kalkmak, yerinden oynamak (Cela ne s'enlève pas facilement). 2. Çıkmak (Une tache qui ne s'enlève pas). 3. Uçar gibi koşmak (Voilà te beau cheval qui s'enlève). enliasser gçl. Bağlamak, topluca bağlamak, demet yapıp bağlamak (Enliasser des lettres). enlisement er. 1. Kuma yada çamura batma, gömülme (Des sables mouvants où Ton risque l'enlisement). 2. mec. Çökme, batma, yok olma ( Une crise économique qui provoque T enlisement de certaines entreprises). enliser gçl. 1. Kuma, çamura batırmak (Ilaenlisésa voiture). 2. mec. Çıkmaza sokmak, içinden çıkılmaz duruma getirmek (Une longue procédure qui enlise un procès). 3. Enliser qch dans: Bir şeyi -e gömmek, batırmak, -de yok etmek, tüketmek (Enliser ses forces dans la vie bureaucratique). § S'enliser: 1. Batmak, gömülmek (Sa voiture s'est enlisée'dans le marécage. S'enliser dans le sable, dans la routine). 2. mec. Batağa saplanmak, çıkmaza girmek (L'enquête policière s'enlise). 3. mec. -in içinde bocalayıp durmak (Il s'est enlisé dans des explications confuses). enluminer gçl. 1. Canlı renklerle boyamak, canlı bir renk vermek (Enluminer le visage). 2. Renk renk resimlerle süslemek, "tezhip etmek (Enluminer un livre). 3. mec. Kızıllaştırmak, kızartmak (Le vin enluminait les visages). enlumineur, euse ad. "Tezhipçi, süsleme sanatçısı, enluminure diş. 1. Tezhip sanatı, tezhipçilik. 2.

515

énoncé

Tezhipli şekil, kitap süsü. 3. mec. Yüzdeki kızarıklık, beniz kızıllığı, enneigé,e s.Karlı,karla kaplı (Montagnes enneigées). enneigement er. Kar durumu, karlılık, yerdeki kar (L'enneigement, au début de l'hiver, était suffisant pour les skieurs). ennemi, e s. ve ad. 1. Düşman, yağı (Nos troupes ont capturé de nombreux ennemis. L'armée ennemie, les canons ennemis). 2. Hasım, karşı, düşman (Il se fait toujours des ennemis. Il est ennemi de la musique moderne, de la politique gouvernementale. Le mieux est l'ennemi du bien. Il est l'ennemi du peuple numéro un). § Ennemi mortel: Can düşmanı. Passer à l'ennemi: Düşman safına geçmek, düşmana katılmak. Tomber entre les mains de l'ennemi: Tutsak düşmek, ennoblir gçl. Yüceltmek, soylulaştırmak, daha bir güzelleştirmek (La vertu ennoblit l'homme). ennoblissement er. Soylulaşma, yücelme; soylulaştırma, yüceltme (L'ennoblissement d'une nature sans noblesse est possible). ennuager gçl. 1. Bulutlarla kaplamak, bulutlandırmak. 2. Saydam, hafif puslu şeyleri giydirmek; puslu bir havaya büründürmek (Ennuager une femme de tulles). § S'ennuager: Bulutlanmak (Le ciel s'ennuage). ennui er. 1. Can sıkıntısı, usanç (Prendre un livre pour tromper son ennui). 2. Üzüntü, sıkıntı, "belâ (Il a eu un ennui de santé. Il a un gros ennui avec sa voiture. Cela peut lui attirer des ennuis). 3. İşin acı yanı, işin kötüsü (L'ennui, c'est que ce projet est irréalisable). 4. Güçlük, sıkıntı (Avoir des ennuis d'argent). ennuyé,e s. Canı sıkılmış, sıkıntılı (Je suiJ bien ennuyé). ennuyer gçl. 1. Canını sıkmak, rahatsız etmek, başım ağrıt mak (H m'ennuie avec ses exigences). 2. Bıktırmak, usandırmak (La longueur du voyage nous a ennuyés). 3. mec. Esnetmek, uyutmak (Conférencier qui ennuie son auditoire). § S'ennuyer: 1. Canı sıkılmak, üzülmek (Il s'ennuie dans cette petite ville). 2. S'ennuyer de qn, de qch: Birini, bir şeyi özlemek (Un enfant qui s'ennuie de ses parents. Il s'ennuyait de sa ville natale). 3. S'ennuyer de f. qch, à f. qch: -mekten bıkmak, usanmak (Les amoureux ne s'ennuient jamais d'être ensemble. Il s'ennuyait à attendre). ennuyeusement. bel. Can sıkıcı bir şekilde, can sıkarak, usandırarak, ennuyeux, euse s. 1. Can sıkıcı (Un voisin ennuyeux. Une question ennuyeuse). 2. Bıktırıcı, usandırıcı (Un conférencier mortellement ennuyeux). énoncé er. 1. Önerme, önerme tümcesi, *sözce ("L'oiseau chante" est un énoncé élémentaire). 2.

énoncer Anlatım, terim, ifade; asıl metin (Se reporter à l'énoncé de ta loi. Cet élève a ma! interprété le sujet du devoir, faute d'avoir lu attentivement l'énoncé). 3. Açıklama, ilân etme (On ne vous fera entrer que pour l'énoncé du jugement). énoncer gçl. Açıklamak, anlatmak, dile getirmek (Enoncer une vérité, un théorème, un jugement). § S'énoncer: 1. Açıklanmak, anlatılmak (Cette idée pourrait s'énoncer mieux). 2. Düşüncesini, dileğini anlatmak, dile getirmek (Enoncez-vous plus clairement). énonclation diş. Açıklama, anlatma, dile getirme; »sözceleme (L'énonciation des faits). enorgueillir gçl. Kibirlendirmek, gururlandırmak, (Ces succès ne doivent pas t'enorgueillir). § S'enorgueillir: 1. Kibirlenmek, gurur duymak. 2. S'enorgueillir de qch, de f. qch: Bir şeyden, bir şey yapmaktan gurur duymak (S'enorgueillir de ses succès. Il s'enorgueillit d'être te premier à avoir réalisé un tel exploit). énorme s. 1. Kocaman, çok büyük, dev gibi (Un homme énorme. Un rocher énorme obstruait la route). 2. mec. Çok büyük, korkunç, akıl almaz, olağanüstü (Il a remporté un succès énorme. Une énorme injustice). énormément bel. Çok, aşırı derecede (Nous avons énormément ri. Il a énormément d'argent). énormité diş. 1. Kocamanlık, aşırı büyüklük, aşırılık. 2. Ağırlık, çirkinlik (L'énormité dune injure). 3. Çirkin söz, kötü davranış (En entendant cette énormité, il a éclaté de rire). 4. Büyük yanlış, bağışlanmaz hata (Un livre plein d'énormités). § Dire une énormité: Bir densizlik etmek, çam devirmek. énouer gçl. (Kumaşın yüzündeki) Düğümleri, pürüzleri temizlemek, enquérir (s') gsz. 1. Araştırmak, öğrenmeye çalışmak (Il s'enquérait si les planètes étaient habitées). 2. S'enquérir de qch: a) -üzerinde bilgi edinmek, bilgi toplamak; soruşturmak, öğrenmek, sorup araştırmak (Vous vous êtes enquis des formalités exigées par ce voyage à l'étranger?), b) -i sormak, -in halini hatırını sormak (Il s'est enquis de ma santé. Il s'enquérait de tout te monde). enquête diş. 1. Yoklama, bilgi toplama, sondalama (L'enquête d'un journal sur les opinions de ses lecteurs). 2. Sorüşturma (Le gouvernement a nommé une commission d'enquête. Enquête parlementaire, enquête préparatoire, enquête préliminaire, enquête disciplinaire, enquête policière). § Faire une enquête sur: -üzerinde soruşturma yapmak. Ouvrir, engager une enquête sur: -üzerine soruşturma açmak.

516

enrager enquêter gsz. Enquêter sur qch: -üzerinde soruşturma yapmak (Plusieurs inspecteurs ont enquêté sur ce crime). § S'enquêter de: ...üzerinde bilgi toplamak, -in ne olduğunu sorup soruşturmak, enquêteur, euse s. ve ad. Soruşturucu, araştırıcı; soruşturma yapan kimse, soruşturmacı (Un détail qui avait échappé à la perspicacité des enquêteurs). enquiquinant, e s. tkz. Can sıkıcı, sıkıcı (Un voisin enquiquinant, une histoire enquiquinante). enquiquiner gçl. tkz. Canını sıkmak,iflahını kesmek (Il nous enquiquine avec ses histoires. Ce travail m'enquiquine). § S'enquiquiner: 1. Canı sıkılmak, iflahı kesilmek. 2. S'enquiquiner à f. qch: -inekten canı çıkmak, iflâhı kesilmek (Je vais m'enquiquiner à refaire tous les calculs). enquiquineur, euse s. ve ad. Can sıkan kimse, baş belâsı (7ai eu du mal à me débarrasser de cet enquiquineur). enracinement er. Kökleşme, yerleşme (L'enracinement d un préjugé, d une erreur). enraciner gçl. 1. Kökleştirmek, kök tutturmak, dikmek (Enraciner un arbre, une plante). 2. mec. Yerleştirmek (Des préjugés qui sont enracinés dans cette société provinciale). § S'enraciner: 1. Kökleşmek, kök salmak (Les arbres fruitiers s'enracinent difficilement dans un mauvais terrain). 2. mec. Yerleşmek (Les mauvaises habitudes, comme les plantes nuisibles, s'enracinent facilement). 3. Uzun süre kalmak, bir konukluğu çok uzatmak (Il ne faut pas laisser s'enraciner un voisin importun). enragé, e s. 1. Kuduz, kudurmuş (Un chien enragé). 2. Çılgın, yaman (Un chasseur enragé). 3. s. vead. Enragé de qch: -e düşkün, meraklı (Un enragé du football, de courses automobiles, de romans policiers). § Manger de la vache enragée: Yoksunluk içinde olmak, yoksul bir yaşam sürmek. enrageant, e s. mec. İnsanı çılgına çeviren, kudurtan, çok sinirlendirici (Un contretemps enrageant). enrager gsz. 1. Kudurmak, kuduz olmak (Un chien qui enrage). 2. Enrager de qch: -den çılgına dönmek, çok acı çekmek (Il enrage du ma! de dents). 3. Enrager de f. qch: -diğine çok üzülmek, kudurmak (f enrageais de ne pas pouvoirfournir la preuve de mon innocence). § Faire enrager qn: 1. Çatlatmak, çılgına çevirmek, kudurtmak, çok sinirlendirmek (Un élève qui fait enrager ses prof esseurs. Cet enfant fait enrager ses parents. Je vivrai pour faire enrager mes ennemis). 2. Takılmak, şaka etmek, kızdırmak (Pour le faire enrager, il lui disait qu'il avait oublié sa commission).

enraiement enraiement, enrayement er. Durdurma, önleme; durdurulma, önlenme (L'enraiement d'une épidémie). enrayage er. 1. (Hski) (Tekerlekleri, aracı) Frenleme, hareketsiz hale getirme. Takılma. 2. Tutukluk yapma, tıkanıklık yapma (L'enrayage d'une arme à feu, /'enrayage d'un mécanisme). § Sabot d'enrayage: Takoz, enrayer gçl. 1. (liski) Tekerlek parmaklarını yuvalarına geçirmek. 2. (tski) Araba tekerleğinin dönmesini pabuç denen demirle yada frenle durdurmak (Enrayer une roue). 3. mec. Durdurmak, önlemek, önünü almak (Enrayer une épidémie, une grippe, la progression cl un mal). 4. Tutukluk yapmasına yol açmak, tutukluk yaptırmak (Un grain de sable qui enraie un fusil). § S'enrayer: 1. Tutukluk yapmak, tıkanıklık yapmak (Son fusil s'est enrayé. Un mécanisme qui s'enraie). 2. Durdurulmak, önlenmek, önü alınmak (L'épidémie s'est enrayée). enrayoir er. (Araba tekerleğinin dönmesini durdurmak için) Papuç denen demir, takoz, enrayure dif. 1. Sabanın açtığı ilk iz, ilk saban izi. 2. Tekerlek parmakları, çark parmakları, enrégimenter gçl. 1. ask. Alaya almak, alay içine almak. 2. mec. Bir partiye, bir topluluğa yazmak, enregistrement er. 1. Kayıt, kaydetme (Les frais d'enregistrement d'un contrat). 2. "Tescil, sicile geçirme. 3. Sicil dairesi, sicil idaresi (Un employé de l'Enregistrement). 4. Plağa yada banda alma (Enregistrement du son, d'une émission à transmettre en différé). 5. mec. Belleğinde tutma, kafasına yerleştirme, enregistrer gçl. 1. Kaydetmek, kayda geçirmek (Le bureau chargé d'enregistrer les réclamations des usagers. Faire enregistrer ses bagages). 2. Sicile geçirmek, "tescil etmek. 3. Yazmak, belirtmek, not etmek (Enregistrer sur son agenda les noms et adresses des correspondants. Enregistrer un événement dans son journal). 4. Plağa yada banda almak (Enregister un discours, une chanson). 5. mec. Belleğinde tutmak, kafasına yerleştirmek. 6. Saptamak, gözlemlemek (On a enregistré quelques chutes de neige. On enragistre une tendance à la hausse des prix sur les marchés). enregistreur, euse s. veer. 1. Yazıcı, kaydedici (alet). (Thermomètre enregistreur, un appareil enregistreur. Un enregistreur de pression, de temps). 2. er. Sicil memuru. § Enregistreur de vol: Uçuş kayıt aygıtı, kara kutu. enrhumé, e s. Nezleli, nezle olmuş (Je suis très enrhumé). enrhumer gçl. Nezle etmek (La moindre humidité suffit à enrhumer mon père). § S'enrhumer: Nezle

517

enrouer

olmak (Je me suis enrhumé en attendant dehors). enrichi, e s. ve ad. Yeni zengin, yeni zenginleşmiş kimse (Les enrichis ont acheté tous ces immeubles). enrichir gçl. 1. Zenginleştirmek (Enrichir une société, un pays, un homme). 2. Enrichir qn, qch de qch: Birini, birşeyi -ile süslemek, daha da zenginleştirmek, renklendirmek (Enrichir un livre de gravures magnifiques. Enrichir son récit de termes pittoresques). § S'enrichir: 1. Zenginleşmek, zenginlemek (I! s'est enrichi en très peu de temps). 2. S'enrichir de qch: bakımından zenginleşmek, -si artmak (Avancer en âge, c'est s'enrichir d'habitudes). enrichissant, e s. Zenginleştirici, bilgi ve görgü arttırıcı (Une lecture enrichissante). enrichissement er. 1. Zenginleştirme; zenginleşme (Une écrivain qui travaille beaucoup pour l'enrichissement de la langue. L'enrichissement d'un pays grâce à l'industrie) 2. Zenginleştirici öge, kazanılan şey, kazanç (Cette expérience sera pour vous un enrichissement. Les derniers enrichissements d'un musée). enrobage, enrobement er. (Bir şeyin üstünü). Koruyucu bir tabaka ile kaplama; kaplayıcı tabaka (L'enrobage des pillules, des fruits). enrober gçl. 1. Koruyucu bir tabaka ile kaplamak, üstünü kaplamak (Enrober des pillules, des fruits). 2. Enrober qch de qch: Bir şeyin üstünü -ile kaplamak (Enrober les amandes de sucre. On enrobe certains médicaments amers
enroulement

518

enroulement er. 1. Sarma, dolama; sarılma, dolanma (L'enroulement d'un ruban, des feuilles de la pomme de terre). 2. Sarmal bezek (Les capricieux enroulements tracés par un peintre). enrouler gçl. Sarmak, dolamak (Enrouler du fil sur une bobine. Enrouler un journal autour d une bouteille. Enrouler un drapeau autour de sa hampe). § S'enrouler: 1. Sarılmak, dolanmak (Le film s'enroule sur la bobine. Il s'enroula dans ses couvertures). 2. S'enrouler à qch: -i dolanmak, -e tırmanmak (La route s'enroule à la colline comme une plante grimpante). enrubanner gçl. Kurdele ile sarmak, bezemek (Enrubanner une boîte de chocolat). § S'enrubanner: Nişan takmak, aldığı nişanı takmak (Les conscrits s'étaient enrubannés). ensablement er. 1. Kum yığını. 2. Kumla dolma (L'ensablement dune crique). 3. Kuma oturma (L'ensablement dun bateau). ensabler gçl. 1. Kumla örtmek, kumla doldurmak yada tıkamak (Inondations qui ensablent ta campagne. La marée a partiellement ensablé l'épave). 2. Kuma oturtmak (Ensabler un bateau). § S'ensabler: 1. Kumla örtülmek, tıkanmak (Un port qui s'ensable). 2. Kuma oturmak (Le bateau s'est ensablé). ensachage er. Çuvala, pakete, torbaya doldurma; torbalama, paketleme, ensacher gçl. Çuvala, torbaya, pakete, koymak, torbalamak (Ensacher du grain, des bonbons). ensanglanter gçl. 1. Kana bulamak, kan içinde bırakmak (Les guerres, les troubles qui ont ensanglanté le pays). 2. mec. Lekelemek. 3. ed. Kan rengi vermek, kan kırmızı göstermek (Les clochers que le soleil couchant ensanglantait de ses feux). ensauvager gçl. Yabanlaştırmak, yabanıllaştırmak, "vahşileştirmek (Quelques semaines de campagne les ont ensauvagés). enseignant, e s. 1. Öğretici, öğretimle ilgili. 2. ad. ç. Öğretmenler topluluğu, öğretmenler, öğretim üyeleri (Les revendications des enseignants). § Le corps enseignant: Öğretmenler, öğretim kurulu, enseigne diş. 1. Dükkân tabelası (Enseigne lumineuse dun cinéma. Une grande paire de lunettes sert d'enseigne à un opticien). 2. Bayrak (Marcher enseignes déployées). 3. *Belirge, ongun, "alâmet. 3. er. ask. Deniz teğmeni. (Enseigne de vaisseau). § A bonne enseigne: Garantili, iyi nitelikli olduğu saptandıktan sonra (11 n'achète qu'à bonne enseigne). A telle enseigne que, à telles enseignes que: O derece ki, öyle ki, o kadar ki (Il affecte un tangage très châtié, à telle

enserrer enseigne qu'il abuse de l'imparfait du subjonctif. A bon vin point d'enseigne: I y i mal için reklam gerekmez, iyi mal kendini gösterir; görünen köy kılavuz istemez, enseignement er. 1. Öğretim, öğrenim (L'enseignement des tangues vivantes. Enseignement primaire, secondaire, supérieur, privé, technique). 2. Öğretmenlik mesleği (Entrer dans l'enseignement). enseigner gçl. 1. Ders vermek, ders okutmak (H enseigne maintenant à la Sorbonne). _ 2. Öğretmenlik yapmak, öğretmen olmak (Diplôme requis pour enseigner). 3. Okutmak (Il enseigne le français dans un lycée). 4. Göstermek, kanıtlamak (L'histoire nous enseigne que la dictature conduit à la guerre). 5. Enseigner qch à qn: Birine bir şey öğretmek, okutmak, göstermek (Enseigner les mathématiques aux jeunes élèves). 6. Enseigner à f. qch: -meyi öğretmek. 7. Enseigner à qn à f. qch: Birine -meyi öğretmek (Cette petite mésaventure lui enseignera à être plus prudent). ensemble er. 1. Bütünü, hepsi (Cette décision concerne l'ensemble du personnel). 2. Bütünlük (Ce roman manque d ensemble). 3. Topluluk (Un ensemble de chanteurs, de musiciens.) 4. Birlik, uyum (Une chorale qui chante avec un ensemble parfait). 5. Takım (Un ensemble de plage. Un ensemble décoratif. Mobilier qui constitue un bel ensemble). § Vue d'ensemble: Toplu bakış. Dans l'ensemble: Genel olarak, ayrıntılara pek inilmediğinde, aşağı yukarı (Dansl'ensemble, ce film est fidèle à la réalité). § 5. bel. Birlikte, beraber (Ils sont sortis ensemble. Nous avons réfléchi tous ensemble à cette question. Ils vivent ensemble). 6. bel. Aynı zamanda (Ces deux arbres ont fleuri ensemble). § Aller ensemble: Uyuşmak, birbirine uymak (Des meubles qui vont ensemble dans un salon). Etre bien ensemble: İyi geçinmek, aralarında kavga gürültü olmamak. Etre mal ensemble: İyi geçinememek, birbirleriyle hep kavga edip durmak, ensemblier er. Döşem ressamı, döşem mimarı, ensemencement er. Tohum ekme, ekim. ensemencer gçl. 1. Tohum ekmek, ekmek (Ensemencer une terre) 2. Balıklamak, balık yumurtası atmak (Ensemencer une rivière, un étang). 3. hek. Kültür yapmak, bir kültür ortamına mikrop ekmek, enserrer gçl. 1. İçine almak, sarmak, çevirmek (Une étroite vallée que la montagne enserre de partout comme un mur). 2. Sıkıca sarmak, sarıp sıkmak; sıkmak (Une ficelle enserre le paquet de livres. Le corset qui lui enserrait le buste. 11 l'enserrait dans ses bras).

ensevelir ensevelir gçl. 1. Kefenlemek (Ensevelir un. mon). 2. Gömmek, toprağa gömmek (Après la bataille, on se hâta d'ensevelir les morts). 3. (Kar, toprak vb) Altında bırakmak (L'avalanche avait enseveli plusieurs villages). 4. mec. Saklamak, gizlemek (Je vais ensevelir ma honte dans la nuit profonde). § S'enselevir dans qch: -e çekilmek, gömülmek (S'ensevelir dans la retraite, dans la solitude). ensevelissement er. 1. Kefenleme, kefene sarma. 2. Gömme, toprağa gömme. 3. Bürünme, saklanma, gizlenme (Cet ensevelissement des veuves sous des crêpes et des châles). 4. (Toprak, kar vb.) Altında kalma, ensiforme s. bitb. Hançerbiçim, *kılıçsı (Feuille ensiforme). ensilage er. Silolama, sarpınlama; siloya koyma, sarpınlara koyma, ensiler gçl. Silolamak, sarpınlamak; siloya koymak, sarpınlara koymak, ensoleillé, e .v. Güneşli (Un jour ensoleillé). ensoleillement er. Güneşlilik, güneş alma. ensoleiller gçl. 1. Güneş ışığıyla doldurmak. 2. Güneş gibi parlatmak, ışıtmak (Un sourire ensoleillait son visage). 3. Sevinç ve mutluluğa boğmak (Un grand amour ensoleillait leur vie). ensommeillé, e s. 1. Uykulu (Des yeux ensommeillés). 2. mec. Uyuşuk, ensorcelant, e s. Büyüleyici, büyüleyen (Un regard ensorcelant). ensorceler gçl. i. (Birine) Büyü yapmak (Les paysans prétendaient que le bonhomme avait ensorcelé son voisin). 2. Büyülemek, kendinden geçirmek (Sa beauté m'avait ensorcelé). ensorceleur, euse ad. 1. Büyü yapan, büyücü. 2. İnsanı büyüleyen, kendinden geçiren; ayartıcı, yoldan çıkarıcı (Cette actrice est une ensorceleuse). 3. s. Büyüleyici, ayartıcı, baştan çıkarıcı (Un sourire ensorceleur, un regard ensorceleur). ensorcellement er. 1. Büyücülük, büyü. 2. Büyüleme, büyü, çekicilik (Il ne résistait pas à l'ensorcellement de ce pays étrange). ensuite bet. 1. Sonra, daha sonra, ondan sonra, ardından (Faites la vaisselle; ensuite, passez l'aspirateur dans la salle à manger. Il entreprit des études de médecine, il devint ensuite vétérinaire). 2. ilg. Ensuite de qch: -den sonra, -in ardından. Ensuite de quoi: Ondan sonra, sonra da (Documentez-vous d'abord sur le sujet, ensuite de quoi, vous pourrez présenter un plan de travail). ensuivre (s') gsz. Ardı sıra gelmek, sonucu olmak, doğmak (La phrase était ambiguë, une longue discussion s'ensuivit). 2. Arkasından

519

entasser gelmek, sonradan gelmek (ljes jours qui s'ensuivirent furent des jours de malheurs). § Il s'ensuit que... Bundan şu sonuç çıkmaktadır ki... (Il s'ensuit que le morceau le plus applaudi passe pour le plus beau). entablement er. 1. (Yapıda) Saçaklar. 2. (Mobilyada) Tepe pervazı, entacher gçl. Lekelemek, leke sürmek (Cette condamnation entache son honneur. Entacher la gloire, la réputation de quelqu'un). § Entaché de qch: içinde., bulunan, -kapsayan, taşıyan (Un calcul entaché d'erreur). § Un acte entaché de nullité: Geçersiz belgit; °butlan ile malûl tasarruf, entaillage er. Kertme, yarma, entaille diş. 1. Kertik, yarık (jPratiquer une entaille dans une pièce de bois). 2. Bıçak yarası, kesik (La lame glissa sur ta branche et lui fit une large entaille dans la main). entailler gçl. 1. Kertiklemek, kertmek, kertik koymak (Entailler un arbre, une poutre). 2. Kesmek, yaralamak, yara açmak (11 lui a entaillé le visage. Il s'est entaillé le doigt). entame diş. 1. (Yenilecek bir şeyden kesilen) İlk dilim, ilk parça (L'entame du pain, du roti). 2. (Briçte) Oyuna başlama (L'entame à pique). entamer gçl. 1. Kesip bir parça almak, bir parça kesmek (Entamer un pain, un pâté, une pièce de drap). 2. Kesmek, sıyırmak, çizmek (Entamer la peau, la chair. Le coup lui entama l'os). 3. Başlamak, el atmak, ele almak (Entamer un travail, les négociations, la lecture d'un livre). 4. Dokunmak, zarar vermek, lekelemek (Entamerla réputation, Thonneur de quelqu'un). 5. Sarsmak (Tu as entamé mes convictions). 6. Kemirmek, çürütmek (La rouille entame le fer). 7. Sarmak, kaplamak (Le feu n'a pas pu encore entamer le vieil arbre). 8. Yarmak, yarıp geçmek (Les blindés réussirent à entamer ta première ligne de résistance). entartrage er. İçini kireç bağlatma; içi kireç bağlama. entartrer gçl. İçini kireç bağlatmak (Cette eau entartre les chaudières. Eau calcaire qui entartre les tuyaux, les radiateurs). entassement er. 1. Yığın (Des entassements de fruits sur les tréteaux du marché). 2. Üst üste yığma, istifleme, yığma (L'entassement des marchandises dans un entrepôt). 3. Üst üste yığılma, sıkışma (L'entassement d'une famille pauvre dans une seule pièce). entasser gçl. 1. Üst üste koymak, yığmak, yığın yapmak (Entasser des livres sur son bureau). 2. İstif etmek (Entasser des marchandises). 3. Biriktirmek (Entasser de l'argent). 4. Doldurmak,

ente sıkıştırmak, tıkmak (Entasser les prisonniers dans un wagon à bestiaux). § S'entasser: (Dar bir yere) Sıkışmak, balık istifi gibi olmak (Douze familles nègres s'entassent dans cinq ou six pièces. Des étudiants qui s'entassent dans un amphithéâtre). ente diş. 1. Kalem aşısı. 2. Aşılı ağaç. 3. Boya fırçası sapı. entendement er. 1. fels. Anlık, "müdrike, anlama yeteneği (Essais sur l'entendement humain). 2. Us, "akıl, sağduyu, zekâ (Celadépasse l'entendement. Perdre l'entendement). entendeur er. Anlayan, kavrayan (Les bonsentendeurs pourront profiter à cette lecture). § A bon entendeur, salut: Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az. entendre gçl. 1. İşitmek, duymak (Entendre un bruit. H entend mal de l'oreille droite). 2. Dinlemek (Le juge a entendu les témoins). 3. İstemek, dilemek, beklemek (fentends qu'on m'obéisse, j'entends être obéi. 1! n'entendait pas changer l'ordre social). 4. Anlamak (Je ne vous entends pas, expliquez-vous mieux. J'entends bien que vous n'êtes pas responsable). 5. Yorumlamak, anlamına almak (Comment entendez-vous cette phrase?). 6. Kastetmek, demek istemek ( Qu'entendez-vous par là? Qu'est-ce que tu entends par ce mot?). 7. Kaldırmak, götürmek, dayanmak, hoş görmek (Entendre la plaisanterie). 8. Bilmek, -den anlamak (Entendre le commerce, la politique, l'algèbre). § A l'entendre: Dediğine bakılacak olursa. Entendre à demi-mot: Leb demeden leblebiyi anlamak. Entendre le pour et le contre: Lehte ve aleyhte söylenenleri dinlemek. Entendre les deux cloches: İki yanı da dinlemek. Entendre raison: Laftan anlamak, doğru söze hak vermek. Entendre parler de qch: -i duymak, -den haberi olmak;... kulağına gelmek. Laisser entendre, donner à entendre: İzlenimini, kanısını, düşüncesini uyandırmak, -demeye gelmek (Ce mot pourrait donner à entendre que tout cela ne sert à rien. Ton geste laisse entendre que tu n'es pas d'accord). Ne rien entendre à qch: -den hiçbir şey anlamamak, -den hiç çakmamak. Ne pas vouloir entendre parler de qch: -in sözünün bile edilmesini istememek. Ne pas l'entendre de cette oreille là: Hiç oralı olmamak, söylenene hiç kulak asmamak. Il n'est pire sourd que celui qui ne veut pas entendre: Asıl sağır kendi bildiğine gidendir. Que Dieu vo.us entende: Tann ne muradınız varsa versin. § S'entendre: 1. Anlaşılmak (Ce mot peut s'entendre de diverses manières). 2. Duyulmak, işitilmek (Ta voix ne s'entend pas à plus de trois mètres). 3. Kullanılmak (Ce terme ne s'entend plus). 4. S'entendre à qch, en qch: -den çok iyi

520

entériner

anlamak (S'entendre en musique, en affaires. Il s'entend bien à ce travail). 5. S'entendre avec qn: ile anlaşmak, uyuşmak (Une s'entend pas avec ses voisins). 6. S'entendre sur qch: -üzerinde anlaşmaya varmak, uzlaşmak (Us se sont enjin entendus sur ce problème). 7. Uyuşmak, anlaşmak, iyi geçinmek (Us s'entendent très bien). 8. S'entendre à f. qch: -mekte usta olmak, eşi bulunmamak, -meyi çok iyi becermek (Ils'entend admirablement à rendre accessibles au grand public les questions les plus complexes). § S'entendre comme larrons en foire: İki ahbap çavuş gibi anlaşmak. S'entendre comme chien et chat: Hiç anlaşamamak, araları kedi köpek gibi olmak, ikide bir hırlaşıp durmak. S'entend, cela s'entend: Peki tabii, kuşkusuz, elbette. Tu ne t'entends pas!: Ne dediğinin farkında mısın, ağzından çıkanı kulağın işitsin! entendu, e s. I. Kararlaşmış, sonuca bağlanmış (C'est une affaire entendue). 2. Bilgiççe, kasıntılı (Un air entendu, un sourire entendu. Je vois ce que c'est, dit-il d'un air entendu). 3. Entendu à qch, en qch: -de usta, becerikli, uz, "ehil (Un homme entendu à tout. Il est entendu en mécanique). § Bien entendu: Kuşkusuz, tabii, elbette (Bien entendu, si vous nous aidez, vousaurez votre part de bénéfice. Tu viens avec moi? -Bien entendu!). Entendu; c'est entendu: Tamam, anlaştık, anlaşıldı. Faire l'entendu: Kasılmak, bilgiçlik taslamak, kendini bir şey sanmak. enténébrer gçl. Karanlıklara boğmak, zindana çevirmek, karartmak (Ses vitraux coloriés enténébraient la chapelle. Elle m'a enténébré la vie). entente diş. 1. Yorum, anlam (Phrase à double entente). 2. Çok iyi bilme, anlama, çakma (L'entente des affaires). 3. Anlaşma, uzlaşma (Arriver, parvenir à une entente. Conclure des ententes commerciales). 4. Uyum, uyuşma, iyi geçinme (il règne entre eux une entente parfaite). 5. Birleşme, bir araya gelme, "ittifak (Entente contre quelqu'un). enter gçl. 1. Çelik aşısı, kalem aşısı yapmak (Enter un prunier). 2. Enter qch sur qch: -e dayandırmak (Ils entent sur cette extrême politesse un esprit de règle. Enter un faux raisonnement sur un autre). 3. (Doğramacılıkta) Birbirine geçirmek (Enter deux pièces de bois d'une charpente). ?ntéralgie diş. Barsak ağrısı. entérinement er. Kararla onaylama, "resmen tasdik. entériner gçl. 1. Kararla onaylamak, "resmen tasdik etmek (Le tribunal entérine les rapports

entérique d'expert. Entériner une décision, un jugement, un usage). 2. Benimsemek, kabul etmek, entérique s. hek. Barsaklara değgin, barsakla ilgili. entérite diş. hek. Barsak yangısı, entérocoque er. Barsak mikrobu, enterrement er. 1. Toprağa verme, gömme (L'enterrement d'un mort, d'un cadavre). 2. Cenaze alayı (Un enterrement passait lentement dans la rue). 3. Toprağa gömme töreni (L'enterrement de ce grand homme a attiré une foule immense). 4. Cenaze masrafı. 5. mec. Yıkılma, suya düşme, boşa çıkma (C'est l'enterrement de toutes les espérances. L'enterrement d'un projet de loi, d une entreprise, d'un rapport). § Avoir une mine d'enterrement, une tête d'enterrement: Çok üzüntülü olmak, evinden ölü çıkmış gibi olmak, enterrer gçl. 1. Toprağa vermek, gömmek (Enterrer les morts). 2. Toprak altında saklamak, toprağa gömmek (Enterrer ses armes dans son jardin). 3. Saklamak, gizli tutmak (Enterrer un secret, un chagrin dans son coeur). 4. mec. tkz. Ört bas etmek, (Enterrer un scandale). 5. Hasır altı etmek, uyutmak, unutturmak (Enterrer un projet). § Enterrer sa vie de garçon: Bekârlığa elveda demek, bekârlığının son tadını çıkarmak. 11 nous enterrera tous: O hepimizi gömer, o hepimizden çok yaşayacak. § S'enterrer: 1. Gömülmek. 2. Dünyadan el etek çekmek, köşesine çekilmek (Il s'est enterré dans un petit village). entêtant, e s. Baş döndüren, esriten (Une odeur entêtante). en-tête er. (Kâğıtta, zarfta) Başlık (Papier à en-tête). entêté, e s. ve ad Dikkafalı, inatçı, entêtement er. Dikkafalılık, inatçılık, inat (Il est d'un entêtement incroyable). entêter gçl. 1. Baş döndürmek, esritmek, başa vurmak (Ce parfum m'entête. Un vin qui entête). 2. mec. .Kibirlendirmek, başını döndürmek (La gloire l'a entêté). § S'entêter: 1. İnat etmek, dikkafalılık etmek. 2. S'entêter à f. qch: -mekte ayak diretmek, inat etmek (II s'entêtait à nourrir des rancunes et des chimères). 3. S'entêter de qn, de qch: -den başka birşeyi gözü görmemek; aklı fikri hep -de olmak, kafasında hep... olmak, -e dört elle sarılmak (S'entêter d'un préjugé). enthousiasmant, e s. Coşturucu, esritici, coşku verici. enthousiasme er. 1. Coşma, kendinden geçme, "vecit (Un poète qui écrit dans l'enthousiasme). 2. Coşkunluk, taşkınlık (La nouvelle de la victoire déchaîna l'enthousiasme de

521

entoiler

ta foule). 3. Hayranlık (Un enthousiasme aveugle. Parler d'un artiste, d'un ouvrage avec enthousiasme). enthousiasmer gçl. 1. Esritmek, vecde getirmek (La musique l'enthousiasme très facilement). 2. Coşturmak, heyecana getirmek (Un orateur qui enthousiasme la foule). 3. Hayran bırakmak, hayranlık uyandırmak. § S'enthousiasmer 1. Esrimek, coşmak, vecde gelmek (Il s'enthousiasme aisément). 2. S'enthousiasmer pour: -e karşı büyük bir ilgi duymak; hayran kalmak, tutulmak, vurulmak (S'enthousiasmer pour un projet; s'enthousiasmer pour un artiste). enthousiaste s. ve ad. 1. Coşmuş, kendinden geçmiş, vecd içinde (Les spectateurs enthousiastes acclamaient les joueurs. Le grand acteurfut dixfois rappelé par une salle enthousiaste). 2. Pek içten, sıcak (Un éloge enthousiaste. Il m'a fait un accueil enthousiaste). 3. Enthousiaste de: -e düşkün, hayran, meraklı (Un partisan enthousiaste des nouvelles doctrines). enthymème er. fels. Örtük tasım, entiché, e s. Entiché de qch: -e düşkün, tutkun, meraklı (Un petit groupe de jeunes gens entichés de littérature). entichement er. Düşkünlük, tutku, merak (Son entichement pour cette philosophie n'a duré que peu de temps). enticher gçl. Enticher qn de qch: Birinin içinde -e karşı bir tutku, bir heves uyandırmak (Qui vous aentichéde cette opinion?). § S'enticher de qch:-e karşı bir heves duymak; -e gönlünü kaptırmak, tutulmak, vurulmak (S'enticher de graphologie. S'enticher d'un acteur). entier, ère s. 1. Tüm, tam (Un gâteau entier. Manger un pain entier). 2. Bütün (Il occupe la maison entièrt. Il y est resté une semaine entière. Sa fortune entière n'y suffirait pas). 3. Değişmez, sarsılmaz (Ma confiance en lui reste entière). 4. Değişmemiş, olduğu gibi (La difficulté reste entière). 5. İğdiş edilmemiş (Cheval entier). 6. er. mat. Tam sayı ( Quatre quarts font un entier). 7. er. Bütün, bütünlük. § En entier. Bütün olarak (Ecouter une symphonie en entier). En son entier, dans son entier: Tümüyle, eksiksiz (Rapporter un passage en son entier). entièrement bel. Bütünüyle, "tamamiyle, "tamamen (Détruire entièrement une ville. Il est entièrement responsable de cette situation). entité diş. fels. 1. Kendilik, "zatiyet. 2. mec. Bireyliği olan bir varlık gibi düşünülen şey (La Patrie, 1 Etat, la société sont des entités). entoiler gçl. Beze yapıştırmak, bez kaplamak

entoir (Entoiler une carte de géographie). 2. Bez geçirmek, bezle ciltlemek (Entoiler des brochures). entoir er. Aşı bıçağı. entolage er. hlk. Parasını çarpma, dolandırma, entoler gçl. hlk. Parasını çalmak; dolandırmak, entoleur, euse ad. Dolandırıcı, entomologie diş. Böcek bilimi, *böcekbilim. entomologique s. Böcekbilime değgin, *böcekbilimsel. entomologiste ad. *Böcekbilimci, böcekbilim uzmanı. entomophage s. Böcekyiyen, böcekle beslenen (Oiseau entomophage). entonnage, entonnement er. Fıçıya koyma, fıçıya konulma; fıçılama, fıçılanma, entonner gçl. 1. Fıçıya koymak, boşaltmak, fıçılamak (Entonner du vin, du cidre). 2. mec. (Eski) Tıka basa yedirmek. 3. (Bir şarkı yada havayı) Söylemeye, okumaya başlamak (Entonner l'hymne national, entonner un psaume). § Entonner l'éloge de qn, les louanges de qn: Birine övgüler düzmeye başlamak, birine övmeye başlamak. entonnoir er. 1. Huni (Entonnoir à vin). 2. Dibe doğru gittikçe daralan çukur (Un entonnoir naturel). 3. Bomba çukuru (Couchés au bord d'un entonnoir, quelques soldats guettaient). § En entonnoir: Huni biçiminde (Fleurs, champignons en entonnoir). entorse diş. 1. Burkulma (Se faire, se donner une entorse au poignet, au pied: Bileği, ayağı burkulmak). 2. mec. Çelme. § Donner, faire une entorse à qch: 1. -i değiştirmek, bozmak (Faire une entorse à la vérité). 2. -e uymamak, saygı göstermemek; -i saymamak, ayak altma almak, çiğnemek (Faire une entorse à la loi, au règlement). entortillage er. (Anlatışta) Karışıklık, dolaşıklık. entortillement er. Sarma; sarılma, dolanma (L'entortillement du lierre, de la vigne). entortiller gçl. 1. Sarmak, sarıp sarmalamak (Entortiller des bonbons dans du papier. Entortiller son mouchoir autour de son doigt blessé). 2. mec. Karışık ve dolaşık anlatmak, uzatıp uzatıp anlaşılmaz duruma sokmak (Entortiller sa phrase, sa réponse). 3. mec. tkz. Allem edip kallem edip kandırmak, kafeslemek (Il a réussi à nous entortiller). § S'entortiller autour de: -e sarılmak (Le lierre s"entortille autour du tronc). entour er. 1. ç. Çevre, dolay, °etraf (Les entours de la ville). 2. ç. mec. Bir sorunun, bir konunun bütün yönleri. 3. Bir kimsenin çevresindekiler, yakınları, eşi dostu. § A l'entour: Yanda yörede, çevrede, etrafta. A l'entour de: -in

522

entr'aimer

çevresinde, etrafında, yanında yöresinde, entourage er. 1. Çevre süsü (L'entourage d'une tombe). 2. Bir kimsenin çevresindekiler, arkadaşları, düşüp kalktığı kimseler, eşi dostu (11 est trompé par son entourage). entourer gçl. 1. Sarmak, kuşatmak, çevirmek, etrafını almak (Un mur entoure le jardin; les élèves entourent le professeur). 2. Kuşatmak, kuşatma altına almak; çember içine almak, dört yandan sarmak (Les soldats entourent la ville. La police entoura les manifestants). 3. mec. Çok ilgi göstermek, etrafını hiç boş bırakmamak, bir an yanından ayrılmamak (Ses amis l'entourent beaucoup depuis son deuil). 4. Entourer qn de qch: Birini -e boğmak, birine çok... göstermek (Entourer un malade de soins; on l'entourait de prévenances). 5. Entourer qch de qch: a) Bir şeyi ile çevirmek, sarmak (Entourer un pré de barbelé. Entourer ses épaules d'un châle), b) -ile süslemek (Entourer la réalité de songes et de brillantes images). § S'entourer de: 1. -1er içinde olmak; ...içinde yaşamak (S'entourer de luxe, de confort, d'objets d'art). 2. Etrafında toplamak (Tu ne sais pas t'entourer d'amis). 3. Çok... almak, üstüne... almak (S'entourer de précautions). entourloupette diş. tkz. Oyun oynama, kazık atma; madik. § Faire une entourloupette à qn: Birine oyun oynamak, kazık atmak, madik atmak, entournure diş. Giysinin koltuk altı. § Etre gêné dans les entournures, aux entournures: Güç durumda olmak, tedirginlik içinde olmak, entraccuser (s') gsz. Birbirini, suçlamak, birbirine suç yüklemek, entracte er. 1. (Tiyatroda, sinemada) Perde arası (Aller fumer une cigarette dans le hall pendant l'entracte. A l'entracte, les ouvreuses vendent des Jriandises). 2. Ara, "fasıla, 3. Dinlenme vakti, entradmirer (s') Birbirine hayranlık duymak, hayran olmak; birbirini övüp durmak, entraide diş. Karşılıklı yardım, yardımlaşma (Comité d'entraide). entraider (s') gsz. Yardımlaşmak, birbirine karşılıklı yardımda bulunmak (Entre amis, il est naturel de s'entraider). entrailles diş. ç. 1. Barsaklar (Des douleurs d'entrailles. Il est souffrant des entrailles). 2. Karındaki işkembe, barsak, dalak gibi bütün organlar (Des fauves qui se disputent des entrailles de leur proie). 3. Ana karnı, karın (Elle aimait cet enfant adoptif comme un enfant de ses propres entrailles). 4. mec. İç, yürek, gönül (Un drame qui vous prend aux entrailles). 5. Derinlikler, en derin yer (Les entrailles du sol). entr'aimer (s') gsz. (Eski) Birbirini sevmek,

entrain sevişmek. entrain er. 1. Neşe, coşku (Un garçon plein d'entrain. Une fête qui manque d'entrain). 2. Canlılık (IM conversation manque d'entrain). § Avoir de l'entrain: Canlı, neşeli biri olmak, etrafa neşe saçmak. entrainable s. İstenilen yana çekilebilir, çabuk etkilenebilir (La foule est entraînable). entraînant, e s. Sürükleyici (Un style entraînant, musique entraînante). entraînement er. 1. Sürükleme, çekip götürme, güç (L'entraînement des passions, des habitudes). 2. Coşkunluk, ateşlilik (On peut tout dire dans l'entrainement dune discussion). 3. Çalışma, çalıştırma, alıştırma, °idman (Entrainement d'un boxeur, d'un athlète. Match, terrain d'entraînement). entraîner gçl. 1. Sürüklemek, alıp götürmek (Le torrent entraîne des arbres sur son passage. Le courant entraîne le navire vers la cote). 2. Bir kenara çekmek, götürmek (I! m'entraîna dans un coin de jardin pour me faire quelques confidences). 3. Çekmek (La locomotive entraîne les wagons). 4. Coşturmak, ardından sürüklemek (Son éloquence entraîne les foules). 5. Doğurmak, yol açmak (Cela peut entraîner de graves conséquences). 5. Çalıştırmak, alıştırma yaptırmak, idman yaptırmak (Entraîner un athlète, un cheval, une équipe de football). 1. Entraîner qn dans qch: Birini kendisiyle birlikte -in içine sokmak, -e sürüklemek (Entraîner un ami dans le complot, dans la ruine, dans le vice). 8. Entraîner qn à qch: a) Birini -e çalıştırmak, hazırlamak (Un moniteur qui entraîne des jeunes gens à la natation. Des exercices qui entraînent les élèves à la dissertation), (b) Birini -e sokmak, itmek, sürüklemek (II nous entraîna à des dépenses. // vous entraînera à la ruine). 9. Entraîner qn. à f. qch: Birini-meye zorlamak, sürüklemek (Cette erreur vous entraînera à prêcher la guerre. Il esseya de m'enlraîner à signer le contrai). § S'entraîner: 1. Çalışmak, çalışma yapmak, idman yapmak (Un boxeur qui s'entraîne). 2. S'entraîner à qch: -c çalışmak, -için çalışmak, hazırlık, idman yapmak (S'entraîner à la natation, à la marche à pied, à la discussion). 3. S'entraîner à f. qch: -mek için çalışmak, hazırlık, idman yapmak (Ils'entraîne à rester impassible, à prendre la parole en public). entraîneur er. 'Çalıştırıcı, alıştıncı, "idmana, "antrenör (L'entraîneur d un boxeur, d une équipe de football). § Entraîneur d'hommes: Ardından yığınları sürükleyen önder, komutan. entraîneuse diş. (Bar, pavyon gibi yerlerde) Müşterilerle dans edip içki içen kadın.

523

entrebâillement "konsomatris, entrave diş. 1. Köstek, bukağı (Un cheval qui brise ses entraves). 2. Zincir (Les entraves d'un prisonnier, dun esclave). 3. Köstekleyici şey, engel, ayak bağı (Cette toi est une entrave à la liberté de la presse. Une barrière douanière qui constitue une entrave au commerce). entraver gçl. 1. Köstek vurmak, bukağı takmak (Entraver un cheval). 2. mec. Engellemek, kösteklemek, engel olmak, tıkamak (Entraver les décisions, les initiatives, les projets de quelqu'un. Rien ne l'a entravé dans sa tentative. Entraver la circulation). 3. argo. Anlamak, çakmak (Je n'y entrave rien).^ Entraver que pouic,entraver que dalle: argo. Hiç, ama hiçbir şey anlamamak, entre ilg. 1. Arasında, arasına; -de, -e (L'herbe qui pousse entre les pierres. Prendre un enfant entre ses bras). 2. Arası (Couleur entre le gris et le bleu. Nous passerons chez vous entre 6 et 1 heures. Entre le coucher et le lever du soleil. Personnes entre deux âges). 3. Arasından (L'eau passe entre deux rochers. Choisir entre plusieurs solutions. Lequel d'entre vous accepte?). § Brave entre les braves: Yiğitler yiğidi. Entre nous: a) Söz aramızda, b) Biz bize, aramızda yabancı olmadan (Nous sommes entre nous; nous dînerons entre nous). Entre autres: Başka şeyler arasında, başkalan arasında, özellikle (Sur celte question. Uya, entres autres, un livre remarquable d'un savant italien). Entre deux vins: Çakirkeyf. Entre deux: Ne iyi, ne kötü; ikisi arası. Entre chien et loup: Alaca karanlıkta. Entre ciel et terre: Havada, boşlukta. Entre cuir et chair: Etle deri arasında. Entre la poire et le fromage: Yemeğin sonuna doğru, yemeğin bitmesine yakın. Entre quatre murs: a) Dört duvar arasında, b) Kodeste. Entre quatre yeux: İki kişi arasında; gizli kapaklı. Entre l'arbre et l'écorce, il ne faut pas mettre le doigt: Et tırnaktan ayrılmaz, etle kemik arasına girilmez. Soit dit entre nous: Söz aramızda. Etre entre les mains de: (Bir işin yapılması) -in elinde olmak, -e bağlı olmak. Etre entre la vie et la mort: Öldü ölecek durumda olmak. Etre pris entre deux feux: İki ateş arasında kalmak. Enfermer quelqu'un entre quatre murs: Birini kodese atmak. Laisser qch entre les mains de qn: Bir şeyi -in eline bırakmak. Lire entre les lignes: Satırların arasını okumak, yazıda açıkça yazılmamış olan anlamı çıkarmak. Nager entre deux eaux: İki cami arasında kalmak, kararsızlık içinde olmak. Parler entre ses dents: Mırıldanmak. Prendre qn entre deux feux: İki ateş arasına almak, iki yandan da saldırmak, entrebâillement er. Aralık (L'entrebâillement de la porte, de la fenêtre).

entrebâiller entrebâiller gçl. Aralamak, biraz açmak (Entrebâiller une porte, une fenêtre). § S'entrebâiller: Biraz aralanmak, hafifçe açık kalmak. entrechat er. 1. (Bir oyuncu için) Ayaklarını birbirine çırparak hafifçe zıplama; zıplama. 2. mec. Kurnazlık, cambazlık, entrechoquement er. Birbiriyle çarpışma; çarpışma (L'entrechoquement des idées). entrechoquer gçl. Birbirine çarpmak (Il entrechoque des cailloux pour faire du feu). § S'entrechoquer: Çarpışmak, tokuşmak, birbiriyle çarpışmak (Les wagons se sont entrechoqués. Les idées s'entrechoquent. Cliquetis des verres qui s'entrechoquent). entrecolonne, entrecolonnement er. Direkler arası, *dikinler arası, entrecôte diş. Pirzola. entrecoupé, e s. Kesik kesik (Il répondait par des paroles entrecoupées). entrecouper g(7. 1. Şurasından burasından kesmek. 2. Entrecouper qch de qch: Bir şeyi -ile kesmek, yarıda bırakmak, aralık vermek (Entrecoupa- un récit de rires; entrecouper une longue étape de quelques haltes). § S'entrecouper: Kesişmek (Deux lignes qui s'entrecoupent). entrecroisement er. Çaprazlaşma; çaprazlaştırma. entercroiser gçl. Çaprazlaştırmak (Entrecroiser des fils, des rubans). § S'entrecroiser: Çaprazlaşmak; birbiriyle birçok yerde kesişmek (Un réseau de routes qui s'entrecroisent). entrecuisse er. Bacak arası. entre-déchirer (s') gsz. 1. Birbirini paralamak, birbirini yemek (Des loups acharnés à s'entredéchirer). 2. mec. Birbirini yermek, birbirinin gözünü oymak (Les artistes ne font que s'entredéchirer,). entre-détruire (s') gsz. Birbirini yıkmak, °harabetmek, "mahvetmek, entre-deux er. 1. Ara, aralık, iki şeyin arası (Dans les entre-deux de vos doigts). 2. Orta (Etre dans l'entre-deux). 3. Ara danteli (La garniture de ce chemisier estfaite d'entre-deux de valenciennes). 4. (Balıkta) Başla kuyruk arası (L'entre-deux de morue). 5. (Basketbolda) Hava atışı; hakemin iki oyuncu arasında topu atarak oyunu başlatması, entre-deux-guerres er. İki savaş arası, savaş arası dönem. entre-dévorer (s') gsz. Birbirini yemek, birbirini mahvetmek. entrée diş. 1. Girme, giriş (L'entrée d'un visiteur dans le salon. Entrée d une armée dans un pays. Entrée d'un train en gare. Entrée dans un parti, dans une affaire. Entrée libre, entrée interdite.

524

entremêler

Billet d entrée, carte d'entrée. Entrée gratuite). 2. Giriş yeri (Entrée d une maison, d une cour, d'un jardin, d un tunnel). 3. Küçük sofa, sofa (Veuillez attendre dans l'entrée). 4. Giriş ücreti, girmelik (Payer une entrée au cinéma). S. mec. Başlangıç (Dès r entrée du printemps, Hpart s'installer dans sa maison de campagne). 6. Sofraya ilk getirilen yemek (Entrées froides, chaudes. L'entrée précède le roti). 7. ç. (Bir yere istediği zaman) Girme, kalma, kabul edilme (Il a ses entrées chez nous, dans la maison de mon onde, dans ce théâtre). § A l'entrée de: -in başlangıcında (A f entrée de la vie, de l'hiver). entre-égorger (s') gsz. Birbirini boğazlamak, boğazlaşmak, entrefaite diş. (Yalnız şu deyimde kullanılır) Sur ces entrefaites: Bu sırada, tam bu anda (Ils étaient en train de se disputer, sur ces entrefaites, survint un de leurs amis qui les sépara). entrefilet er. (Gazetelerde) Kısa fıkra, entregent er. 1. Görgü kuralları, bir toplulukta nasıl davranılacağını bilme (Vous êtes honnête homme, et vous savez f entregent). 2. mec. Girginlik, işini bilirlik. § Avoir de l'entregent: Girgin olmak, işini yürütmesini bilmek, entrelacement er. Birbirine geçirme; birbirine geçme, birbirine dolaşma; girişiktik (Un entrelacement de fils, de lignes, de souvenirs). entrelacer gçl. Birbirine geçirmek, birbirine dolaştırmak (Entrelacer des Jïls, des rubans). § S'entrelacer: Birbirine geçmek, birbirine dolaşmak (Les vignes sauvages, les coloquintes s'entrelacent au pied de ces arbres. Les brandies s'entrelacent). entrelacs er. Girişik harfler, girişik süsler (Les entrelacs de fart arabe). entrelardé, e s. 1. Yer yer yağlı (Une côtelette entrelardée). 2. Entrelardé de qch: mec. Arasına... serpiştirilmiş (Un discours entrelardé de citations). entrelarder gçL 1. Lop etin içine kuyruk yağı vb. şeyler yerleştirmek (Entrelarder de la viande. Entrelarder une volaille). 2. Entrelarderqchdeqch: mec. Bir şeyin arasına... serpiştirmek (Entrelarder un compte rendu de critiques. Entrelarder son discours de citations). entre-ligne, entreligne er. Satır arası, satır aralığı, entre-louer (s') gsz. Birbirini övmek, birbirine övgü düzmek, entreluire gsz. Yarı parlamak, entre-manger (s') gsz. Birbirini yemek, entremêlement er. Birbirine karıştırma; birbirine karışma. entremêler gçl. 1. Birbirine karıştırmak (Entremêler dans un récit des épisodes comiques et des scènes

entremets pathétiques). 2. Entremêler qch à qch: (Eskimiştir) Bir şeyi -e karıştırmak, -in arasına karıştırmak (Entremêler îles fleurs rouges à des fleurs blanches). 3. Entremêler qch de: Bir şeyin arasına... serpiştirmek, katmak (Entremêler son discours de citations, ses paroles de sanglots). § S'entremêler: 1. Birbirine karışmak. 2. S'entremêler à qch: -e karışmak, ile birbirine karışıp dolaşmak (Des ronces qui s'entremêlent aux arbustes). entremets er. Baş yemekle tatlı arasında yenilen hallf yemek (Servir un entremets). entremetteur, euse ad. 1. Aracı. 2. hkr. Pezevenk, muhabbet tellalı, entremettre (s') gsz. 1. S'entremettre pour qn, pour f. qch: -için, -mek için aracılık etmek, aracı olmak (Elles le prièrent de s'entremettre pour elles auprès du Pape. Tu adores l'entremettre pour faciliter les mariages). 2. S'entremettre dans qch: -e karışmak, burnunu sokmak (S'entremettre dans une querelle. Il s'entremet dans des affaires qui ne le regardent pas). entremise diş. Aracılık (L'entremise de ce négociateur a permis d'aboutir à un accord). § Par l'entremise de: -in aracılığıyla, sayesinde (Le dossier m'a été communiqué par l'entremise d'un secrétaire). entre-noeud er. İki boğum arası, entre-nuire (s') gsz. Birbirine zarar vermek (Ils se sont entre-nui). entrepont er. İki güverte arası, entreposage er. Ambara koyma, ambarlama, entreposer gçl. 1. Ambara koymak, ambarlamak (Entreposer des marchandises). 2. Koymak, bırakmak (Entreposer ses meubles chez un ami). entreposeur er. 1. Ambara bakan, ambarcı. 2. Tekel satıcısı. entrepositaire er. 1. Ambara mal koyan, ambarda malı olan kimse. 2. Ambar işleten, ambarcı, entrepôt er. 1. Ambar, "arakoruncak (Marchandises en entrepots). 2. Genel mağaza, entreprenant, e s. 1. Girişken, atılgan (A la tête de cette affaire, il faut un homme entreprenant). 2. Çapkın, h o va rda (Elle est importunée par un voisin trop entreprenant). entreprendre gf/.l. Girişmek, başlamak (Entreprendre la lecture d'un roman, la construction d'un pont). 2. Entreprendre qn: a) Tavlamaya çalışmak (Entreprendre une femme). b) Konuşmaya başlamak (C'est un grand bavard, quand il vous entreprend, il n'en finit plus). 3. Entreprendre sur qch: -e tecavüz etmek, -i çiğnemek, el uzatmak (On entreprend sans raison sur leur indépendance. Entreprendre sur les droits

525

entretenir

de l'individu). 4. Entreprendre de f. qch: -meye kalkışmak, girişmek (Il a entrepris de rassembler toute une documentation sur cette question). entrepreneur, euse ad. Üstenci, "müteahhit. 2. Girişimci, "müteşebbis, entreprise diş. 1. Girişim, "teşebbüs (Entreprise privée, publique, mixte. Entreprise agricole, industrielle, commerciale). 2. Mağaza, iş yeri, firma; işletme (Travailler dans une entreprise d'alimentation. Une grosse entreprise de tissu). 3. Bir işe girişme, kalkışma, girişim, "teşebbüs (11 a échoué dans l'entreprise qu'il a faite auprès du ministre. Ses entreprises en matière de vente directe du producteur au consummateur ont eu peu de succès). 4. El uzatma, "tecavüz (Ces propositions de lois sont des entreprises contre le droit de grève). entre-quereller (s') gsz. Birbiriyle kavga etmek, hırlaşıp durmak, entrer gsz. 1. Girmek (Entrer dans la salon, dans un magasin, au café, au cinéma, chez le boulanger). 2. (Bir meslek yada işe) Girmek, katılmak, karışmak (Entrer dans F enseignement, dans la police, au couvent, dans un complot). 3. Girmek, girişmek (Entrer dans les détails, dans une discussion). 4. Paylaşmak, katılmak, "iştirak etmek (Entrer dans les idées, les vues, les sentiments de quelqu'un). 5. -in içinde yer almak (Les ingrédients qui entrent dans une pommade). 6. Entrer par: -den içeri girmek (Entrer par la porte, par lafenêtre). 7. Entrer dans qch: -in içine girmek, sığmak (Cette valise n'entre pas dans le coffre de ma voiture). 8. Entrer en: -e başlamak (Entrer en fermentation. L'eau qui entre en ébullition). 9. gçl. Sokmak, içine sokmak, geçirmek (Entrer un meuble par ta fenêtre. Entrer des marchandises dans un pays. Entrer du vin dans sa cave. Entrer le bras dans une cavité). entre-regarder (s') gsz. Bakışmak, birbirine bakmak. entresol er. Asma kat, ara kat (Habiter un entresol, dans un entresol). entre-temps, entre temps bel. 1. Bu arada (Revenez me voir la semaine prochaine, entre-temps, j'aurai fait le nécessaire). 2. er. Aradaki zaman, entretenir gçl. 1. Sürdürmek, devam ettirmek (Entretenir une correspondance, une relation amicale, un sentiment, une passion). 2. İyi halde tutmak, bakımını sağlamak (Entretenir un bâtiment, un parc, une route, ses vêtements, sa beauté, sa santé, saforme). 3. Beslemek, bakmak, gereksinimlerini sağlamak (Entretenir une famille, un enfant, une armée). 4. Metres tutmak, kapatmak, kapatma olarak tutmak (Entretenir

entretenu une femme). 5. Entretenir qn de qch: Birine -den söz etmek (Il m'a entretenu de ses intentions). § S'entretenir: 1. Konuşmak, görüşmek (S'entretenir par téléphone . Les deux présidents se sont entretenus à l'occasion d'une conférence internationale). 2. S'entretenir avec qn: -ile konuşmak, söyleşmek, çene çalmak. 3. S'entretenir de qch: -den söz etmek (Ils se sont entretenus de l'attitude à adopter en cette circonstance). entretenu, e s. 1. Aynı durumda tutulmuş (Ondes entretenues, oscillations entretenues). 2. Metres, kapatma olarak yaşayan (Une femme entretenue). 3. Bakımlı, iyi tutulmuş, iyi bakılmış (Une voiture bien entretenue, une maison mal entretenue). entretien er. 1. Sürdürme, devam ettirme (Eternel entretien de haine et de pitié). 2. Bakım (L'entretien d'une machine, dune route, d'un jardin. Frais d entretien). 3. Bakma, besleme, gereksinimlerini sağlama (L'entretien d'une famille, dun enfant). 4. Konuşma, söyleşi (Sur qui a porté votre entretien? Us ont prolongé leur entretien). 5. »Görüşü, görüşme, mülâkat (Un ambassadeur qui sollicite un entretien du ministre des affaires étrangères). § Avoir un entretien avec qn: Biriyle görüşmek, konuşmak, söyleşmek. Accorder un entretien à: -e bir mülâkat vermek. Demander, solliciter un entretien: Bir "mülâkat, bir görüşme isteğinde bulunmak, entretoise diş. (Teknikte) Bağlama kuşağı, entretoiser gçl. (Teknikte) Kuşakla bağlamak, entre-tuer (s') gsz. Birbirini öldürmek, entre-voie diş. (Demiryollarında) İki yol arası, entrevoir gçl. 1. Hayal meyal görmek, şöyle bir görmek (On entrevoit dans la pénombre les arbres du parc). 2. Entrevoir qn: Biriyle şöyle ayak üstü bir konuşmak, kısaca görüşmek. 3. Sezinler gibi olmak (Entrevoir la vérité, la solution, les difficultés) entrevous er. İki kiriş yada iki direk arası, entrevue diş. 1. Görüşme. 2. Buluşma, "buluşum, randevu (Fixer une entrevue. Je peux vous ménager un entrevue avec le directeur). § Avoir une entrevue avec qn: -ile bir görüşme yapmak, buluşmak (Les délégués syndicaux ont eu une entrevue avec le ministre). entrisme er. (Parti, sendika v b . için) Sızma (L'entrisme est une vieille tactique des groupuscules). entropion er. (Göz kapağında) İçe kıvrılma, entrouvert, e s. Yarı aralanmış, azıcık açık (Porte, fenêtre entrouverte). § Rester la bouche entrouverte: Şaşmak, ağzı açık kalmak, entrouvrir, entr'ouvrir gçl. Aralamak, aralık

526

envaser bırakmak, azıcık açmak (Entrouvrir une porte, une fenêtre). § S'entrouvrir: Aralanmak, azıcık açılmak). entuber gçl. hlk. Dolandırmak; aldatmak; kazıklamak (Il s'est fait entuber). enturbanné, e s. Sarıklı. enture diş, 1. (Aşılanacak ağaçta) Aşı yarığı. 2. (Marangozlukta) Anahtarlı ekleme, énucléation diş. 1. Çekirdeğini çıkarma, çekirdeksizleştirme. 2. hek. Çıkarma, kesip alma (Enucléation d une tumeur). énucléer gçl. 1. Çekirdeğini çıkarmak, çekirdeksizleştirmek (Enucléer un fruit). 2. hek. Kesip almak, çıkarmak (Enucléer une tumeur). énumératif, ive s. Sıra ile belirtici, sayıp gösteren (Une liste énumérative des postes vacants). énumération diş. Sayım, döküm, sayıp gösterme, sıralama (Il nous a fait une énumération détaillée de ses démarches. Enumération des objets). énumérer gçl. 1. -in sayımını, dökümünü yapmak, bir bir saymak. 2. Sıra ile saymak, söylemek, sıralamak (Enumérer les stations d'une ligne de métro. Enumérer les romans dun auteur, les clauses dun traité). énurésie diş. hek. Çişini kaçırma, çişini altına yapma

(Enurésie nocturne des enfants). envahir gçl. 1. Zorla almak, istilâ etmek (Envahir un pays, une ville). 2. Kaplamak, bürümek (Les eaux ont envahi la plaine. Les orties ont envahi tout le fond du jardin). 3. Kapışmak, ele geçirmek (La foule envahit les gradins du stade). 4. Sarmak, bastırmak, içini kaplamak (Le sommeil m'envahit. Une grande peur Pavait envahi). envahissant, e s. 1. İstilâ eden, "müstevli (Armée envahissante). 2. Ağır basan, bastıran, içe oturan, salgın gibi yayılan (Une ambition envahissante, une mode envahissante, des soucis envahissants). 3. Kaplayan, bürüyen (Des herbes envahissantes). 4. tkz. Rahatsız edici, saygısız, başkasının gizliliğine karışan (Un voisin envahissant). envahissement er. 1. İstilâ (L'envahissement d'un pays). 2. Kaplama, bürüme, her yanı sarma (L'envahissement.d un port par le sable, d'un jardin par les mauvaises herbes). envahisseur er. 1. İstilâ eden, "müstevli, "istilacı (Repousser, chasser l'envahisseur. Un peuple qui résiste vaillamment aux envahisseurs). 2. s. Her yanı saran, kaplayan (Les virus envahisseurs). envasement er. Çamurla dolma, çamur doldurma (L'envasement d un canal). envaser gçl. 1. Çamurla doldurmak (Envaser un port, un canal). 2. Çamura batırmak (Envaser une barque). § S'envaser: 1. Çamura batmak (Nous nous sommes envasés). 2. Çamurla dolmak (Un

enveloppant canal qui s'envase, un port qui s'envase). enveloppant, e s. 1. Saran; kuşatan (Un manteau très enveloppant. Un mouvement enveloppant: Kuşatma hareketi). 2. mec. Çekici, büyüleyici, sürükleyici (Une voix enveloppante. La conversation a pris un tour enveloppant). enveloppe diş. 1. Kabuk, dış zar (L'enveloppe des petits poids s'appelle la cosse). 2. Zarf (Mettre une lettre dans une enveloppe). 3. Örtü, kılıf (Enveloppe qui recouvre un meuble, un oreiller). 4. mec. Görünüş, dış görünüş (Sous cette rude enveloppe se cachait un coeur sensible). enveloppement er. 1. Sarma, anbalaj yapma (L'enveloppement de chaque bibelot est nécessaire avant le transport). 2. ask. Kuşatma, çevirme hareketi (Une manoeuvre qui vise à l'enveloppement de l'armée ennemie). envelopper gçl. 1. Sarmak, sarmalamak, paketlemek (Le frutier enveloppa les oranges avec un journal). 2. Sarmak, bürümek, kaplamak (Les ténèbres enveloppent la terre. Le brouillard nous enveloppe de tous côtés). 3. ask. Kuşatmak, çember içine almak (EnvelopperF armée ennemie). 4. mec. Örtmek, gizlemek, anlaşılmaz duruma sokmak (Envelopper sa pensée, ses paroles). S. Envelopper qn, qch de: a) Birini, bir şeyi... ile çevirmek, kuşatmak,... içine almak (Il voulait nous envelopper de son influence), b) -e bürümek, ile gizlemek, saklamak, örtmek (Envelopper un crime de mystère. Envelopper ta réalité de fictions, d'un voile). 6. Enveleopper qn, qch dans qch: a) Birini, bir şeyi -e sarmak (Envelopper des bonbons dans du papier. Envelopper un enfant dans des langes, dans une couverture), b) Birini bir şeyin içine sürüklemek, katmak, sokmak (Envelopper quelqu'un dans une accusation, dans un crime). § S'envelopper dans qch: 1. -e bürünmek, sığınmak, -in içine girmek (S'envelopper dans sa dignité; s'envelopper dans des couvertures). 2. S'envelopper de qch: -ile kendini saklamak, gizlenmek (L'amour véritable s'enveloppe toujours des mystères de la pudeur). envenimé, e s. 1. Azmış (Une blessure envenimée). 2. Zehir gibi, çok sert, it yese kudurur (Des paroles envenimées). envenimement er. 1. Azdırma; azma (L'envenimement d'une plaie). 2. Zehirlenme; zehirleme. envenimer gçl. 1. Azdırmak (Envenimer une blessure, une plaie, un mal). 2. Kızıştırmak, şiddetlendirmek (Ces paroles agressives ont envenimé le débat.Envenimer une querelle). 3. Zehir, ağı katmak; zehir sürmek (Certains sauvages enveniment leurs flèches). § S'envenimer:

527

envie Azmak (La blessure s'est envenimée). envergure diş. 1. den. Yelken eni. 2. Kanat yaylımı, iki kanadın uçtan uca mesafesi (L'envergure d'un oiseau, d'un avion). 3. mec. Çap, büyüklük, kapsam (Une réforme de grande envergure). 4. mec. Kavrama gücü, kavrayış, zekâ (Cet homme manque d'envergure). § Prendre de l'envergure: Gelişmek, büyümek, genişlemek (Il a commencé modestement, mais son commerce a pris de l'envergure). envers ilg. -e karşı, -için (Ilest généreux envers nous; être plein d'indulgence envers tes prisonniers). § Envers et contre tout, envers et contre tous: Herşeye karşın, herkese karşın, tüm engellere karşın (Je défendrai son innoncence envers et contre tous). envers er. 1. (Bir şeyin) Ters yüzü, arka yüzü, tersi (L'envers d'une étoffe, d'une assiette, dune médaille, d'une monnaie, cf unefeuille de papier). 2. (Bir şeyin) İç yüzü, görünmeyen yanı (Découvrir l'envers des choses, dune affaire). 3. Tam tersi, aksi, zıddı (Les défauts sont F envers inévitable des qualités). § A l'envers: bel. 1. Ters (Il a mis son chandail à l'envers. Un portrait mis à F envers. Les roues tournent à l'envers). 2. Karmakarışık durumua, alt üst olmuş (Mes locataires ont laissé ma maison à F envers). 3. Tersine (Le monde va à l'envers). Aller à l'envers: Ters gitmek, iyi gitmemek (Tout va à F envers, les affaires vont à l'envers). Avoir la tête à l'envers, avoir l'esprit à l'envers: Kafası ters işlemek. Faire des progrès à l'envers: Tersine ilerlemek, ilerleyecek yerde gerilemek. Faire qch à l'envers: -in tersini yapmak, -i tersine yapmak (Ilfait tout à F envers). Prendre qch à l'envers: Bir şeyi ters anlama almak, yanlış anlamak (Tuas pris mes paroles à F envers). envi (à F) bel. 1. Birbiriyle yarışırcasına (Des candidats qui promettent à F envi toutes sortes d'avantages à leurs électeurs. Les femmes imitant toutes, à T envi, F impératrice Eugénie). 2. A l'envi de: ilg. -ile yarışırcasına (Ils me fouettaient dans mon enfance comme à l'envi t un de F autre). enviable s. İmrenilecek, imrenilecek gibi, imrenmeye değer (Une position, une situation enviable. Un sort peu enviable). envie diş. 1. Kıskançlık, çekemezlik (Ses reproches ne sont pas justifiées, c'est l'envie qui lefait parler). 2. İstek, dilek, °arzu,"heves(C'estl'enviedevisiter cette ville pittoresque qui lui a fait faire un détour. Envie de manger, de sauter). 3. (Deride) Doğuştan leke. 4. Şeytan tırnağı. 5. Aş erme (Envie d une femme grosse). § Avoir envie de f. qch: -mek isteğini duymak (Tai envie de me promener un peu). Avoir envie que: -meşini istemek, dilemek

envier (Avez-vous envie qu'on se moque partout de vous?). Donner envie de f. qch: -mek isteğini vermek, uyandırmak. Eprouver, ressentir l'envie de f. qch: -mek isteğini duymak. Faire envie à qn, porter envie à qn: -i kıskandırmak, -in kıskançlığını uyandırmak (Porter envie à un rival. Un jeune homme comme lui fera toujours envie aux vieillards). Faire passer l'envie de qch à qn: Birinin içindeki.... isteğini öldürmek. Mourir d'envie de qch, de f. qch: -arzusuyla, -mek isteğiyle yanıp tutuşmak (Il meurt d'envie de raconter son histoire). L'envie prend à qn de f. qch: -si gelmek (L'envie lui prenait de pleurer: Ağlayası geliyordu, ağlamaklı oluyordu). envier gçl. 1. Kıskanmak, çekememek; imrenmek (Senvie votre courage). 2. Envier qch à qn: Birinin -sini kıskanmak (Elle lui enviait sa portion de l'héritage paternel). 3. Envier à qn de f. qch: Birinin -meşini kıskanmak, -birinin -meşine imrenmek (Je vous envie d avoir déjà fini ce travail). N'avoir rien à envier à: -in imrenecek hiçbir yanı olmamak, -den kıskanacak hiçbir şeyi olmamak (Je n'ai rien à envier à personne). § S'envier: Birbirini kıskanmak; birbirine imrenmek, envieux, euse s. ve ad. 1.-Kıskanç, çekemeyen (Les envieux attendaient son échec pour se réjouir. Des regards envieux). 2.Envieux de qch: -de gözü olan, -i kıskanan (Un homme envieux du bien d autrui). § Etre envieux de qch: -i kıskanmak (Les voisins, envieux de son bonheur, avaient cessé de lui parler). Faire des envieux: Başkalarını kıskandırmak; imrendirmek, kıskançlık yaratmak (Il a fait bien des envieux le pur où il a reçu cet héritage. Un pêcheur qui fait des envieux en levant une grosse pêche). enviné, e s. İçine şarap kokusu sinmiş (Un récipient enviné). environ bel. 1. Aşağı yukarı (Trois cent personnes environ assistaient à la conférence. Je serai de retour à sept heures environ). 2. er. ç. Etraf, çevre, yöre, yan yöre (La ville est sans intérêt. mais les environs sont très pittoresques). § Aux environs de: 1. Yöresinde, çevresinde (Le printemps est magnifique aux environs d'Istanbul). 2. Sırasında, sıralarında (Aux environs de Noël, aux environs de 1800). environnant, e s. Çeviren, çevreleyen; çevredeki (Les bois environnants). environnement er. I. Çevirme, çevrilme; çevreleme, çevrelenme. 2. Çevre (Protection de l'environnement. Pollution de l'environnement). environnemental, e s. Çevresel, çevre ile ilgili (Problèmes environnementaux). environnementaliste ad. Çevrebilimci, çevrebilim

528

envoûter uzmanı. environner gçl. 1. Sarmak, kuşatmak, etrafında bulunmak (Les remparts qui environnent la ville. Les montagnes qui environnent une plaine). 2. Environner qch de: -in etrafını... lerle sarmak, kuşatmak, çevirmek (Environner une ville de remparts). § S'environner de: -leri etrafına toplamak, -1er ortasında olmak (S'environner d'amis, de disciples). envisageable s. Düşünülebilir, tasarlanabilir (Cette hypothèse n'était même pas envisageable). envisager gçl. 1. Yüzüne bakmak. 2. Göz önünde bulundurmak, düşünmek (Envisager le pire. Envisager toutes les conséquences éventuelles d'un problème). 3. Envisager qch, de f. qch: Tasarlamak, -meyi tasarlamak, düşünmek (Nous envisageons des vacances sur ta Cote d'Azur. Il envisage de mettre ses enfants en pension). envoi er. 1. Yollama, gönderme, gönderilme (Envoi d'une lettre, d un message, de fleurs). 2. Gönderilen şey, gönderi (J'ai reçu hier votre envoi). 3. ed. Bir koşuğun sonuna, birine saygı göstermek için konulan dizeler, ağırlama, *sunu. § Envoi en possession: hukM'w miras için yetkililik kararı, mirası teslim alma yetkisi. Coup d'envoi: (Futbolda) Başlama vuruşu, envol er. 1. Uçma, uçuş, havalanma (L'envol dun oiseau, dun avion). 2. Atılış, atılım (Unepensée qui prend son envol vers les hautes sphères de la métaphysique). envolée diş. 1. Uçuşma (Des envolées de feuilles mortes). 2. mec. ed Esin kanatlanması, ruh atılımı, düşlerin at koşturması, kanatlanma (Une envolée lyrique. Mes plaidoiries, mes grandes envolées professionnelles sur l'innocence et la justice).

envoler (s') gsz. 1. Uçmak, uçuşmak, havalanmak (Les oiseaux se sont envolés. Des feuilles sèches qui s'envolent au vent. L'avion s'envola vers Ankara). 2. Çıkmak yükselmek (Des cris variés s'envolent par les fenêtres). 3. Kaçmak, birden gözden kayboluvermek (Les voleurs se sont envolés). 4. mec. Uçup gitmek, yok olmak, geçip gitmek (Le temps s'envole, tous mes espoirs se sont envolés). § Les paroles s'envolent, les écrits restent: Söz uçar gider, yazı kalır, envoûtant, e s. Büyüleyici (Une beauté envoûtante). envoûtement er. 1. Büyüleme, büyüleyicilik (L'oeuvre de Rimbaud conserve une prodigieuse puissance d'envoûtement. L'envoûtement des nuits orientales). 2. Büyü, büyü yapma (Conjurer un envoûtement). envoûter gçl. 1. Büyü yapmak. 2. Büyülemek, başını döndürmek ( Cette femme l'a envoûté. Un paysage

envofiteur qui envoûte les touristes). envoûteur, cusc ad. Büyü yapan, büyücü, envoyé, e ad. 1. Aracı, elçi, delege (Envoyéporteur d'un message. Recevoir avec honneur les envoyés d'un gouvernement étranger). 2. Muhabir (L'envoyé spécial d'un journal). § Envoyé en possession: Mirası teslim alan. C'est bien envoyé: Oh oldu, canıma değsin, çok iyi oldu. Vous êtes l'envoyé du ciel: Tam zamanında geldiniz, Hızır gibi yetiştiniz, envoyer gçl. 1. Göndermek, yollamak (Envoyer un message, une lettre, un télégramme, un colis, un cadeau, une carte de voeux). 2. Envoyer qch à qn: Birine bir şey göndermek (Envoyer des fleurs à un ami). 3. Atmak, fırlatmak (Envoyer un projectile, une fusée dans la Lune, le ballon dans les buts adverses). 4. Vurmak, indirmek, aşketmek, atmak (Envoyer une gifle, un coup de pied à quelqu'un). 5. Envoyer qn f. qch: Birini -meye göndermek (Envoyer un enfant faire des courses, chercher du pain. 11 a envoyé son frère chercher un médecin). § Envoyer promener qn, envoyer paître qn, envoyer qn sur les roses: Birini kovmak, atlatmak, başından savmak. Envoyer qn dans l'autre monde: Öldürmek, canını cehenneme yollamak, öbür dünyayı boylatmak. Envoyer qn au diable: Şiddetle azarlayıp kovmak, defetmek. Envoyer qn à terre: Yere yıkmak, yere düşürmek. Envoyer ses amitiés à qn: Birine sevgi ve selâmlarını göndermek. Envoyer qn en l'air: Yenmek, yere sermek, paçasını aşağı almak. Ne pas envoyer dire qch à qn: Bir şeyi birinin yüzüne açık açık söylemek, dan diye söylemek (Je ne le lui ai pas envoyé dire). § S'envoyer: 1. Birbirine göndermek (Ils s'envoient régulièrement de longues lettres). 2. S'envoyer qch: a) (Bir angarya yada istenmeden yapılan bir iş için) Tek başına yapmak, yalnız kendisi yapmak (S'envoyer une corvée, un travail pénible), b) Yemek, içmek, mideye indirmek (S'envoyer un verre de vin, un bon repas). 3. S'envoyer qn: tkz. Biriyle yatmak, cinsel ilişkide bulunmak (Une blonde qui s'envoyait le jeune étudiant). envoyeur, euse ad Gönderen, gönderici, yollayıcı. éocène s. ve ad. yerb. Eosen, éolien, ne s. 1. Rüzgârla işleyen (Machine éolienne, roue éolienne). 2. Rüzgâra değgin (Energie, force éolienne). 3. Rüzgârın etkisiyle olan, rüzgâra bağlı (Erosion eolienne). épacte (//'.>. Güneş yılı ile ay yılı arasındaki gün farkı, épagneul, e ad. İspanyol köpeği, épais, ses. 1. Kalın (Un mur épais, papier épais, une épaisse tranche de pain). 2. Kaba (Une plais mterie épaisse, un mensonge épais). 3. Koyu, yoğun (Une

529

épandre

sauce épaisse. Des ténèbres épaisses. Un brouillard épais). 4. Sık (Chevelure épaisse; une foule épaisse). 5. bel. Sık, sık olarak, çok (Semer épais. Il n'y en a pas épais). 6. er. Kalınlık, épaisseur diş. 1. Kalınlık (L'épaisseur de la peau de l'éléphant: T épaisseur d un livre, d'un papier, d'un tissu). 2. Koyuluk, yoğunluk (L'épaisseur du brouillard, d'une sauce, d'un liquide). 3. Sıklık (L'épaisseur de la chevelure, du feuillage, de l'herbe). 4. İç, derinlik (L'épaisseur dune armoire. Creuser une niche dans l'épaisseur d'un mur). épaissir gçl. 1. Kalınlaştırmak (De grosses couvertures qui épaississent le lit). 2. Koyulaştırmak, yoğunlaştırmak (Epaissir un sirop, une sauce en ajoutant de la farine). 3. gsz. Kalınlaşmak (Sa taille a épaissi). 4. gsz. Yoğunlaşmak, koyulaşmak (La peinture commence à épaissir. Dès que la crème épaissit, otez-la du feu). § S'épaissir: 1. Sıklaşmak (Sa chevelure s'épaissit, la foule s'épaississait. 2. Yoğunlaşmak, koyulaşmak (L'ombre s'épaissit, le brouillard s'épaississait, le sang s'épaissit). épaississant, es. vead. Koyulaştırıcı,yoğunlaştırıcı. épaississement er. 1. Koyulaşma, yoğunlaşma (L'épaississement du brouillard, du sang, d'un liquide). 2. Kalınlaşma (Epaississement de la peau). épanchement er. 1. Yağma, yağış (Féconds épanchements de pluie et de rosée). 2. Akma, akıtma. 3. hek. Sıvı; organizmada sıvı toplanması (Epanchement pleural). 4. Açılma, derdini dökme, içini açma (Tai besoin d'épanchement). épancher gçl. 1. Akıtmak, boşaltmak (Unefontaine épanche son eau pure). 2. Açıklamak, dışa vurmak, dile getirmek, söylemek, açmak (Epancher ses peines, ses inquiétudes). § Epancher sa bile: Öfkesini boşaltmak. Epancher son cœur à qn: Derdini -e dökmek, için açmak. § S'épancher. 1. Akmak, dökülmek (Je sentais comme une fontaine de miséricorde qui s'épanche du haut du ciel dans mon coeur). 2. Toplanmak, -e akmak (Le sang s'est épanché dans l'estomac). 3. İçini dökmek, derdini dökmek (Tu as besoin de l'épancher. Il s'épanche dans ses lettres). 4. S'épancher à qn, auprès de qn: Birine açılmak, derdini -e dökmek, épandage er. 1. Serpme, saçma (Epandage du fumier). 2. coğr. Suların yayıldığı düzlük. 3. Lâğım sularının süzülerek temizlendikleri alan; çöplerin atıldığı alan. épandeur, euse ad. Asfalt dökme makinesi, gübre saçma makinesi, épandre gçl. 1. Saçmak, serpmek, serpiştirmek (Epandre du fumier, des engrais). 2. mec. Etrafına

épanneler

530

saçmak, dağıtmak, yaymak (Epanche la bonté). épanneler gçl. Kabasını almak, yontmak, tasarlamak (Epanneler un bloc de pierre, un bloc de marbre). épanorthose diş. ed * Dönüş, °rücu; söylediği bir sözü hemen reddedip onun yerine daha güçlüsünü söyleme sanatı, épanoui, e s. 1. Açmış, açılmış (Une rose épanouie). 2. Işıl ışıl (Un visage épanoui, un sourire épanoui). 3. Gelişmiş, serpilmiş (Un corps épanoui). épanouir gçl. 1. -i açmak; açtırmak (Une plante qui épanouit ses fleurs. Le paon épanouit sa queue. Le soleil avait épanoui les tulipes). 2. Açmak, ferahlandırmak, neşelendirmek, ferahlık vermek (Cette bonne nouvelle lui avait épanoui le visage. L'espérance épanouit le coeur. Cela m'a épanoui). 3. Geliştirmek (Ce nouveau genre de vie l'a épanoui). § S'épanouir; 1. Açılmak (Les fleurs s'épanouissent au soleil). 2. Işıl ışıl olmak, ışımak (Son visage s'est épanoui de joie). 3. Gelişmek, serpilip boylanmak (Cet enfant ne peut pas s'épanouir dans le milieu où il vit). épanouissement er. 1. Açma, açılma (L'épanouissement d'une rose). 2. Işıma, ışıl ışıl olma (L'épanouissement dun visage). 3. Çok ince dallara ayrılma (L'épanouissement d'un nerf d'un vaisseau). 4. Ferahlama, açılma, neşelenme (L'épanouissement du coeur). 5. Gelişme (L'épanouissement d'une civilisation, d'un art). épargnant, e s. ve ad. 1. Tutumlu (Je ne suis pas épargnant. Une femme épargnante). 2. Para biriktiren kimse; tasarruf sahibi (L'inflation ruine les petits épargnants). épargne diş. 1. Para biriktirme, tutum, "tasarruf (Une législation qui tend à encourager l'épargne. La caisse d'épargne). 2. Tasarruf (La modernisation des moyens de production a entraîné une épargne de temps considérable). 3. ç. Birikmiş para, biriktirilmiş para, "tasarruf (Il vit de ses épargnes; placer ses épargnes). épargner gçl. 1. Epargner qn: -e karşı iyi davranmak, hoşgörülü davranmak, kıyıcı olmamak (Epargner son adversaire, son ennemi). 2. -i öldürmemek, canını bağışlamak, kurtarmak (La guerre a épargné ces populations. L'épidémie ne l'a pas épargné). 3. Hatır gönül dinlemek, saymak, saygı göstermek, -e dokunmamak (Iln'a épargné personne dans sa critique. Epargner la vieillesse, l'amour propre de quelqu'un). 4. Tutumlu, ölçülü kullanmak (Epargner le sucre, sa force). 5. Biriktirmek, bir kenara koymak (Epargner de l'argent). 6. Esirgemek (Il n'épargnera rien pour vous donner satisfaction. La police n'épargne aucun effort pour retrouver les coupables). 7. Epargner

épaule qch à qn: Birini -den kurtarmak, -den bağışık tutmak (On a préféré lui épargner la honte de cet aveu. Epargner un travail, une peine à un malade). éparpillement er. Saçma, saçılma; dağıtma, dağılma; dağınıklık (L'éparpillement des efforts: l'éparpillement de papiers, de plumes; !éparpillement des baigneurs sur la plage). éparpiller gçl. 1. Saçmak, dağıtmak, savurmak (Le vent a éparpillé tes papiers, les feuilles mortes). 2. Dağıtmak, yaymak, doğru dürüst kullanamamak (Eparpiller ses forces, ses efforts, son attention, son talent). § S'éparpiller: 1. Saçılmak, dağılmak, savrulmak (La cendre s'est éparpillée). 2. Kendini dağıtmak, daldan dala atlamak, sürekli olarak bir işle uğraşmamak (IIne fait que s'éparpiller). épars, e s. Dağınık (Cheveux épais; fragments épars d une oeuvre). épatamment bel. tkz. Çok güzel, hayret edilecek şekilde (Ce costume vous va épatamment). épatant, e i. tkz. Çok güzel, şaşılacak, hayran kalınacak (Il fait un temps épatant. Une soirée épatante, une jèmme épatante). épate diş. tkz. Şaşırtma, şaşalatma.§ Faire de l'épate,

des epates: Etrafını şaşırtmaya, şaşalatmaya çalışmak, hayrete düşürmek, épaté, e s. 1. Yassı, basık, pat (Un nez épaté). 2. tkz. Çok şaşmış, hayretten ağzı bir karış açılmış (Il avait un air épaté). 3. Etre épaté de qch, -de f. qch: -e, -diğine çok şaşmak, hayret etmek, épatement er. 1. Basıklık, yassılık, patlık (L'épatement du nez). 2. tkz. Büyük şaşkınlık, şaşıp kalma, şaşalama, hayretten ağzı bir karış açık kalma. épater gçl. 1. Ayağını kırmak (Epater un verre). 2. (Eski) Sırt üstü düşürmek. 3. tkz. Şaşırtmak, şaşalatmak, hayrete düşürmek (Cette nouvelle m'a épaté, ce résultat nous a épatés). épaulard er. Büyük bir cins yunus balığı, falyanos, épaule diş. 1. Omuz (La jardinier va à son travail, la bêche sur l'épaule). 2. (Kasaplıkta) Hayvanın kol kısmı, kol (Une épaule de mouton, de veau). § Avoir la tête sur les épaules: Makul olmak, aklı başında olmak, ne yapıp ne ettiğini bilmek. Avoir les épaules tombantes: Düşük omuzlu olmak. Changer son fusil d'épaule: Düşünce, kanı, tasarı, yöntem, meslek değiştirmek. Donner un coup d'épaule à qn, prêter l'épaule à qn: Birine yardım

etmek, omuz vermek, destek olmak. Etre large d'épaules: Geniş omuzlu olmak. Faire toucher les épaules: (Güreşte) Sırtını yere getirmek. Hausser les épaules, lever les épaules: O m u z silkmek. Peser

sur les épaules: Omuzlarına ağır gelmek, -in yükünü taşıyamamak (İM vie lui pesait sur les

épaulée épaules. Cette responsabilité me pèse sur les épaules). Porter qn sur ses épaules: Birinin yükünü taşımak, bütün angarya ve sıkıntılarını çekmek. Regarder, traiter qn par-dessus les épaules: Birine yüksekten bakmak, birini küçümsemek, épaulée diş. Omuz verme, yardım, épaulement er. 1. Omuzlama duvarı 2. ask. Toprak tabya. épauler gçl. 1. Omuzuna dayamak (Epauler un fusil, une carabine). 2. Omuz vermek, yardım etmek, desteklemek (Mes amis m'ont épaulé dans cette entreprise). épaulette diş. 1. "Apolet, »omuzluk (Les galons des officiers sont posés sur les épaulettes). 2. (Kadın giysilerinde) Omuz askısı, épave diş. 1. Yitik eşya (Rassembler les épaves au bureau des objets trouvés de la gare). 2. Denize batmış eşya, "enkaz, denizin karaya attığı eşya (Une épave de navire à demi ensablée). 3. Kalıntı, döküntü, kırıntı (Les épaves d'un empire, d'une fortune, d'un bonheur). 4. Büyük bir yoksulluğa düşmüş kimse, düşkün (Depuis sa ruine, il n'est plus qu'une épave). épée diş. 1. Kılıç (Se battre à tépée). 2. mec. Askerlik (Il quitta la robe pour l'épée). 3. Yüreklilik, yiğitlik, kahramanlık (Il doit son élévation à son épée). 4. Silâh gücü. § Epée de Damodès: Demokles'in kılıcı; her an gelebilecek bir tehlike. Une bonne épée: j İyi kılıç kullanan kimse, yiğit adam, kahraman. Un coup d'épée dans l'eau: Boşuna çaba. Avoir l'épée sur la gorge: Bir şeyi zorla, söke söke almak, gösterdiği büyük çaba sonucu elde etmek. Mettre à qn l'épée dans les reins: Birini çok sıkıştırmak, güç duruma sokmak, iki ayağını bir pabuça sokmak. Passer au fil de l'épée: Kılıçtan geçirmek. Poser l'épée: Savaşı durdurmak, silahları bırakmak. Rendre son épée: Kılıcını teslim etmek, yenilgiyi kabul etmek. Se blesser de son épée: Kendi kendine kötülük etmek, ne ettiyse kendine etmek, kendi edip kendi bulmak, épeiche diş. Bir tür ağaçkakan, épeire diş. Avrupada görülen bir tür örümcek, épéiste er. Kılıç eskrimcisi; delici kılıççı, epeci. epeler gçl. 1. Bir sözcüğün içindeki harfleri bir bir söylemek (Voulez-vous épeler votre nom). 2. Hecelemek, *seslemlemek, heceleye heceleye okumak (Epeler un texte grec). 3. Okuma yazmayı sökmek, okumaya başlamak, épellation diş. Heceleme, *seslemleme. épenthèse diş. dilb. İçtüreme. épenthétique s. dilb. İçtüremeye değgin, épépiner gçl. (Meyve yada sebzenin) Çekirdeklerini çıkarmak (Epépiner une pomme, une tomate).

531

épicer

éperdu, e s. 1. Çılgın, çılgına dönmüş (Une veuve éperdue de douleur; il est éperdu de joie). 2. Aşırı, çok büyük (Une reconnaissance éperdue). éperdument bel. Çılgınca (Etre éperdument amoureux). éperlan er. Lapina balığı. éperon er. 1. Tepkiç, "mahmuz (Les éperons d'un coq. Faire sonner ses éperons). 2. Çıkıntı tabya. 3. Duvar desteği. § N'avoir ni bouche ni éperon: Ne söz ne dayak kâr etmemek; duygusuz ve aptalın teki olmak. éperonner gçl. 1. Tepkiçlemek, "mahmuzlamak (Eperonner un cheval). 2. mec. Dürtüklemek, dürtmek, kışkırtmak (L'ambition éperonne l'homme). 3. Mahmuz takmak (Etre botté et éperonné). épervier er. 1. Atmaca. 2. Serpme, kurşunlu balık ağı. épervière diş. bitb. Farekulağı, épeuré, e s. Korkmuş, ürkmüş, korku içinde olan. épeurer gçl. Korkutmak, ürkütmek, içine korku salmak. éphèbe er. Yakışıklı delikanlı, güzel delikanlı, éphélide diş. Deride leke. éphémère s. 1. Bir gün yaşayan, bir gün süren, bir günlük (Des insectes éphémères). 2. Geçici (Un succès éphémère, bonheur éphémère). 3. er. Susineği. éphéméride diş. 1. *Gökgünlüğü, gökcisimlerinin yerlerini, konsayılarını, uzaklık ve parlaklık gibi niceliklerini yılın günlerine göre veren değerler çizelgesi. 2. Değişik günlerde, aynı gündeki olayları derleyen yazılar. 3. Her gün bir yaprağı koparılan duvar takvimi, épi er. 1. Başak (Un épi de blé, d'orge, de seigle). 2. Başak biçiminde çiçek. 3. Dik duran, yatışmayan saç tutamı. 4. Bir ırmağın sürüklediği kum ve çakılları tutmak için dikilen direkler, ırmağın sularına yön veren dikme. § En épi: Verevlemesine, yanlamasına (Voitures garées en épi). Etre en épi: Başağa durmak, başaklanmak, başak tutmak (Les blés sont en épi). Deux moineaux sur un épi ne sont pas longtemps amis: İki canbaz bir ipte oynamaz, épiage, er. épiaison diş. Başaklanma, başak tutma, épicarpe er. Meyva kabuğu, épice diş. Baharat. épicé, e s. 1. Baharlı, baharat katılmış (Un repas bien épicé). 2. mec. Açık saçık, içinde çok argo sözcükler bulunan (Un récit épicé). épicéa er. bitb. Lâdin, bir tür köknar, épicentre er. Deprem merkezi, épicer gçl. 1. Baharat koymak (Epicer un repas, une sauce). 2. mec. Açık saçık sözcükler katmak

épicerie

532

(Epicer un récit). épicerie diş. 1. Bakkaliye. 2. Bakkallık (Travailler dans l'épicerie). 3. Bakkal dükkânı (Dans une épicerie, on vend des conserves, des boissons, du chocolat, du savon). 4. (Eski) Baharat ticareti, baharatçılık. épicier, ère ad. 1. (Eski) Baharatçı, baharat tüccarı. 2. Bakkal. 3. mec. Para kazanmaktan başka şey düşünmeyen adam. 4. mec. hkr. Dar kafalı, basit adam (C'est un épicier). épicurien, ne s. ve ad. 1. fels. Epikuros felsefesini tutan, Epikurosçu (Philosophe épicurien, morale épicurienne). 2. Zevk düşkünü, zevk ve eğlencenin her türlüsüne düşkün; kösnül, tenetapar. cpieurisme er. 1. fels. Epikuros felsefesi, epikurosçuluk. 2. Zevk ve eğlence düşkünlüğü, tenetaparlık. épicycle er. gökb. İlmek, épidémicité diş. Salgınlık, salgın olma niteliği, épidémie diş. Salgın, sayrılık salgını (L'épidémie de grippe). épidémique s. Salgın halinde olan (Maladie épidémique. Un besoin épidémique de liberté). épiderme er. anat. 1. Üstderi. 2. Deri, cilt. § Avoir l'épiderme sensible: Alıngan olmak. Chatouiller l'épiderme à qn: -in hoşuna gitmek (Ces compliments lui chatouillait l'épiderme). Faire hérisser l'épiderme de qn: Birini ürpertmek, korkutmak, tüylerini diken diken etmek, épidermique s. 1. Üstderiyle ilgili, üstderiye değgin (Blessure, tissu épidermique). 2. mec. Yüzeysel (Sentiment, réaction épidermique). épididyme er. biy. Erbezi üstü. épier gsz. 1. Başağa durmak, başak tutmak (Les blés vont épier). 2. gçl. Gözetlemek (Epier des amoureux, épier une personne suspecte). 3. Dikkatle izlemek (J'épiais ses réactions sur son visage). 4. Gözlemek, pusuya yatıp kollamak (Epier une occasion. Un animal qui épie sa proie). épierrage, épierrement er. Taşını ayıklama (Epierrage d'un terrain). épierrer gçl. Taşlarını ayıklamak (Epierrer un champ avant de semer). épierreuse diş. Taş ayıklama makinası. épieu er. Kargı, mızrak, épieur, euse ad. Gözetleyici, kollayıcı, épigastre er. anat. Karının üst bölgesi, canevi. épigastrique s. Karnın üst bölgesiyle ilgili (Douleurs épigastriques). épigé, e s. Toprak üstünde gelişen, topraküstü (Cotylédons épigés du haricot). épigénèse diş. biy. Sıralı oluş. épiglotte diş. anat. Gırtlak kapağı, épigoneer.ed Eski bir sanat yada edebiyat çığırını

épine sürdüren, eskici, artçı (Les épigones du naturalisme). épigrammatique s. ed. İğnelemeye değgin, iğnelemeli (Style, allusion épigrammatique). épigramme diş. 1. (Eskiden) Yazıt, anıt yazısı. 2. İğneleyici kısa koşuk yada söz, iğneleme (Faire une épigramme contre quelqu'un. Il aimait à décocher des épigrammes contre ses collègues). épigraphe diş. 1. Tammlık; bir yapıtın ne işe yaradığı, ne zaman ve kimin tarafından yapıldığı gibi noktaları göstermek için bir tarafına yerleştirilen yazı. 2. Bir kitabın, bir yapıtın yönünü belirtmek için baş tarafına konulan söz. épigraphie diş. Eski yazıtlar bilimi, *yazıtbilim. épigraphique a Yazıtlara değgin, yazıtla ilgili, *yazıtsal; yazıtbilimsel (Etudes épigraphiques). épigraphiste ad. *Yazıtbilimci, eski yazıtlar uzmanı, épigyne s. bitb. Altyumurtalıklı. épilation diş. Kıl yolma, kıl düşürme, kıllarını alma (Epilation avec une crème, épilation électrique). épilatoire s. Kıl düşürücü, kıl dökmeye yarayan (Crème épilatoire). épilepsie diş. Tutarık, "sara. épileptiforme s. Sara biçiminde, sarayı andıran, tutarıksı. épileptique 5. 1. Saraya değgin, tutarıkla ilgili (Convulsions épileptiques, crise épileptique). 2. Çılgınca, delice (Musique, danse épileptique). 3. ad. Saralı, tutarıkh (Un épileptique en pleine crise). épiler gçl. Kıl yolmak, kıl almak (Une femme qui épile ses sourcils. Se faire épiler les jambes dans un institut de beauté). § Pince à épiler: Cımbız. épillet er. Başağı oluşturan küçük parçaların her biri, başakçık (Un épillet de blé, d orge). épilogue er. ed 1. Bir edebiyat parçasının içindeki düşünceleri bağlayan sonuç, *sondeyiş (Epilogue d'un récit, d'un roman, d'une pièce de théâtre). 3jnec. Çözümlenme, sonuçlanma, bir sonuca bağlanma, son (L'épilogue d une affaire embrouillée). epiloguer gçl. 1. Özetleyip bir sonuca bağlamak. 2. tkz. Eleştirmek, kınamak (Epiloguer la conduite d'autrui). 3. Epiloguer sur qch: -üzerinde uzun uzun yorumlar yapmak, uzun uzun konuşmak, söylev çekmek (On pourrait épiloguer interminablement sur les causes de cet échec). épinard er. Ispanak. § Mettre du beurre dans les épinards: tkz. Durumunu düzeltmek, işlerini yoluna koymak, épine diş. 1. Diken (Les épines du rosier, de la ronce, du chardon). 2. Diken, ok, sert kıl (Les épines d'un hérisson, d'un oursin). 3. Dikenli çalı (Une haie d'épines). 4. Akdiken. 5. anat. Kemik çıkıntısı. 6.

épinette meç. Sıkıntı, güç durum. § Epine dorsale: Belkemiği, omurga. Enlever, oter, tirer à qn une épine du pied: Birini çok güç bir durumdan, büyük bir sıkıntıdan kurtarmak (Tu lui as tiré une épine du pied). Etre sur des cpincs: Diken üstünde oturmak. Il n'y a pas de roses sans épines: Dikensiz gül olmaz, gülü seven dikenine katlanır, épinette diş. 1. Küçük klavsen. 2. (Kümes hayvanları için) Besi kalesi, épineux, euse s. 1. Dikenli (Une lige épineuse. Un arbuste épineux). 2. mec. Güçlüklerle dolu, içinden çıkılması güç (Un problème épineux). epine-vinette diş. bilb. Kadıntuzluğu denilen bitki, sarıçalı. épingle diş. 1. Topluiğne (Attacher deux feuilles de papier par une épingle). 2. İğne (Epingles de cravate). 3. loka (Epingle à cheveux). § Coup d'épingle: Müfitçe iğneleme, dokundurma, hafifçe eleştirme. Epingle de nourrice, épingle de sûreté, épingle double: I-irkete, çengelli iğne. Epingle à linge: Çamaşır mandalı. En épingle à cheveux: Çok dar (Virage en épingle à cheveux). Chercher une épingle dans une botte de foin: Deryada inci bulmaya çalışmak, bulunması olanaksız bir şeyi bulmaya çalışmak, pösteki saymak. Etre tiré à quatre épingles: İki dirhem birçekirdekolmak, kıl pıraııga kızıl çengi olmak. Monter qch en épingle: Bir şeyi belirtmek, ortaya koymak, ortaya çıkarmak. Tirer son épingle du jeu: İşin içinden ustalıkla sıyrılmak, hiçbir zarara uğramadan bir işten elini eteğini çekmek, tereyağından kıl çeker gibi çekilmek, épingler gçl. 1. Topluiğneylc tutturmak, iğneyle iliştirmek (Epingler une photographie au mur). 1. mec. tkz. Yakalamak, enselemek, kodese atmak (ht police vient d épingler le malfaiteur). 3. argo. Aşırmak, araklamak, çalmak, epinglerie diş. Topluiğne fabrikası, épinglette diş. (Ateşli silahlarda) İğne. épinglicr, ère I. ad. Topluiğne yapımcısı. 2. er. Topluiğne kutusu, épinicrc diş. s. Belkemiğine değgin. § La moelle épinière: Omurilik, épinoche diş. hayb. İskorpit balığı, dikcnlibalık. § Epinoche à trois épines: Uçdikenlibalık. Epinoche de mer: Deniz dikcnlibalığı. épinoches diş. ç. hayb Dikenlibalikgiller. épinochette diş. hayb. Dikence, épiphanie diş. Hıristiyanların 6 ocak yortusu, épiphénomène er. 1. hek. Ek bulgu. 2. fels. *Gölgeolay, bir olaya eklendiği halde onu etkilemeyen olay. épiphénoménisme er. fels. *Gölgeolaycılık; bilinci, yardımcı bir olay sayıp ruhsal olaya önem veren

533

épitomé

öğreti. épiphylle i. bitb. 1. Yapraklar üzerinde gelişen. 2. er. Atlasçiçeği. cpiphyse diş. anat. Kemikucu. épiphyte s. bitb. Üstbitken, bitki üzerinde biten (Le lierre, les lianes sont des plantes épiphytes). epiploon er. hek. İçorgan askısı, épique i. 1. Destana değgin; koçaklamalı (Poèmes épiques). 2. Destanlık, destansı, destan gibi (Une aventure épique. H a eu des démêlés épiques avec son voisin). épiscopal, e s. Piskopos ile ilgili, épiscopat er. 1. Piskoposluk. 2. Piskoposlar kurulu, épisode er. 1. *01untu; bir koşuk yada öyküde asıl olaya katılan ikinci derecede bir olgu (Le combat d'Achille et d Hector est un épisode célèbre de l'Iliade). 2. Eski Yunan trajedisinde iki koro ezgisi arasındaki konuşmalı bölüm. 3. (Roman, film için) Bölüm. § Film à épisodes: Dizi film. épisodique s. 1. Oluntuluk, katma olgu türünden (Un personnage épisodique). 2. Önemsiz, ikinci derecede (C'est un événement épisodique). épisser gçl. Uçlarını açıp birbiriyle örerek birleştirmek, eklemek (Episser deux bouts de cordages, deux câbles). épissure diş 1. İki ucu birbirine ekleyen düğüm. 2. Elektrik kablosunun ek yeri. épistaxis [epistaksis] diş. hek. Burun kanaması, épistémologie diş. fels 1. Bilgi kuramı, *bilgikuram. 2. Bilim öğretisi; bilimlerin koyduğu sorunları inceleyen felsefe dalı. épistémologique s, fels. Bilgi kuramına değgin, *bilgikuramsal. épistémologiste ati. *Bilgikuramcı. épistolaire s. Mektuba değgin; yazışmayla, mektup yazmayla ilgili (Je suis en relation épistolaire avecce poète. Une étude sur la littérature épistolaire). § Genre épistolaire: ed. Mektup türü. épistolier, ère ad. 1. Mektup yazma sanatında usta yazar. 2. tkz. Çok mektup yazan kimse, épitaphe diş. Mezar taşı yazısı, gömüt yazısı, *sinyazı. épithalame er. Düğün deyişi, "sûrname; bir düğün dolayısıyla, yeni evlileri övmek için yazılan koşuk. épithélial, e s. anat. Epitelyuma değgin (Tumeur épithéliale). épithelium er. anat. Epitelyum, épithète diş. dilb. (Sıfat tamlamalarında yer alan) Sıfat; sanlık, *belgeç. épitoge diş. Profesörlerin, avukatların resmi giyimlerinde sol omuzlarına ilişik kumaş parçası, épitomé er. (Bir kitaptan, bir yapıttan) Kısaltma, özet.

épître épître diş. 1. Koşuklu mektup. 2. (Alay) Mektup, *nâme (Il m'a envoyé une longue épître). 3. Hıristiyanlıkta havarilerin yazdığı mektuplar (lîpitrès de Saint Paul aux Corinthiens). épizootie diş. Salgın hayvan hastalığı, éploré, e i. 1. Ağlayan, gözyaşı döken, iki gözü iki çeşme (Elle s'est enfouie toute éplorée. Air, visage éploré). 2. Pek üzgün (Une veuve éplorée, une voix éplorée). éployé, e s. Açılmış (Une aile éployée, un journal éployé). éployer gçl. Açmak (Eployer ses ailes). § S'éployen Açılmak (Les ailes s'éploient pour la volée). épluchage er. 1. Ayıklama, kabuğunu soyma (Epluchage des légumes, des oranges, des pommes de terre, des fruits). 2. Didik didik etme, çok sıkı inceleme (Epluchage d'un compte). éplucher gçl. 1. Ayıklamak, kabuğunu soymak (Eplucher des légumes, desfruits, des crustacés, des haricots verts, des pommes de terre, des noix, des crevettes). 2. mec Didik didik etmek, çok sıkı incelemek (Eplucher un compte, un article, un texte). éplucheur, euse s. 1. Ayıklayıcı, ayıklamaya yarayan; soymaya yarayan (Couteau éplucheur). 2. er. Sebze, meyve ayıklama, soyma âleti (Un éplucheur électrique). 3. er. Bir şeyi çok sıkı inceleyen, didik didik eden kimse, épluchure diş. Ayıklanan sebze yada meyve kabuğu, ayıklantı, soyuntu (On donne souvent les épluchures aux cochons). épointage er. Ucunu kırma, ağzını köreltme, épointement er. Ucu kırılma, ağzı körelme (Epointement d'un couteau). épointer gçl. Ucunu kırmak, ağzını köreltmek (Epointer une aiguille, m couteau, un outil, un crayon). éponge diş. 1. Sünger (Les éponges naturelles sont le squelette corné d'animaux marins. Laver la carrosserie dune voiture avec une éponge. Pêcheur d'épongés). 2. Nal ucu. 3. Nal ucunun hayvanın dirseğinde meydana getirdiği ur. 4. ç. hayb. Süngerler (Eponges calcaires: Kalkerli süngerler. Eponges conteuses: Keratinli süngerler. Eponges silicieuses: Camsı süngerler). § Serviette éponge: Havlu. Tissu éponge: Havlu kumaş. Avoir une éponge dans le gosier, boire comme une éponge: Çok içmek, us almayacak biçimde içmek. Passer l'éponge sur qch: -in üzerine sünger çekmek, olmamış saymak (Passer l'éponge sur un défaut. Passons l'éponge et restons amis). Presser l'éponge: (Bir kimsenin) Yararlı nesi varsa alıp yüzüstü bırakmak, limon gibi sıkıp suyunu almak, éponger gf/. 1. Süngerle yada bezle silmek (Eponger

534

époussetage un liquide. Eponger l'encre renversée sur la table). 2. Kurulamak (Il épongea son visage en sueur. S'éponger le front avec un mouchoir). 3. mec. Çekmek, yutmak, fazla olanını vergi ve tahvillerle almak (Eponger une circulation monétaire). § S'éponger: Yüzünün yada alnının terini silmek, éponte diş. Maden damarı cidarı, éponyme s. 1. Adı bir şeye verilen, adını bir şeye veren (Athénê, déesse éponyme d Athènes). 2. ad. (Eski Yunan'da) Adını yıla veren yargıç kral. épopée diş. ed. 1. Destan (Epopée naturelle, épopée primitive: ilkel destan. Epopée artificielle: Yapma destan). 2. mec. Kahramanlıklar, kahramanlıklar zinciri, "efsane (L'épopée napoléonienne). époque diş. 1. Çağ, zaman (Nous vivons une drôle dépoque. Les mœurs dune époque). 2. Dönem, (L'époque révolutionnaire. L'époque de Louis XIV). 3. Sıra, zaman (A F époque de son mariage, tétait une femme séduisante). 4. Tarih (Sur F époque de mon retour, je ne vous dirai rien. L'an dernier, à la même époque, fêtais à Paris). S. Mevsim, zaman (L'époque des semailles, des vendanges) 6. Yaş, dönem (L'époque critique de la femme). 7. ç. Kadınların aybaşı günleri (Les époques dune femme). § Faire époque: Unutulmaz bir anı bırakmak, önemli bir tarih olmak (La bataille dHernani a fait époque dans la littérature). épouiller gçl. Bitlerini ayıklamak, bitlemek (Epouiller un enfant, un animal). § S'épouiller. Bitlenmek, üstündeki bitleri ayıklamak (Un mendiant qui s'épouille). époumoner (s') gsz. 1. Kendini yormak, soluk tüketmek. 2. Boğaz patlatmak. § S'époumoner à f. qch: -mek için soluk tüketmek, boğaz patlatmak (Il s'époumone à ameuter la foule. Pourquoi t'époumonerais-tu à dissiper un doute?). épousailles diş. ç. alay. Düğün, evlenme töreni, épouse diş. Karı, eş (Il se promenait sur le boulevard au bras de son épouse). épousée diş. Gelin. épouser gçl. 1. -ile evlenmek (Elle a épousé un architecte. Il a épousé la fille de son professeur). 2. mec. -e katılmak, -i paylaşmak, benimsemek (Il épouse les opinions de son ami. Epouser uni idée, une croyance). 3. -e uymak, iyi oturmak, sarmak (Robe qui épouse les formes du corps). 4. Kendini vermek, sıkıca bağlanmak (Epouser une étude). § S'épouser: Birbiriyle evlenmek, evlenmek (Ils se sont épousés l'an dernier). épouseur er. Evlenme delisi, önüne gelen kadına evlenme öneren (kişi), époussetage er. Tozunu alma, silme (Epoussetage des meubles).

épousseter épousseter gçl. Tozunu almak, silmek (Epousseter des meubles, des bibelots, les coussins, les tapis). époussette diş. 1. Temizleme fırçası. 2. At gübresi, fışkı. épouvantable s. 1. Tüyler ürpertici, pek korkunç (Un crime épouvantable, une mort épouvantable). 2. Çok kötü, berbat (II fait un temps épouvantable). épouvantablement bel. Korkunç şekilde (II est épouvantablement laid). épouvantai! er. 1. Bostan korkuluğu (Des épouvantails à moineaux. Epouvantail en forme de mannequin recouvert de haillons). 2. Çok çirkin adam. 3. mec. Korkuluk. 4. İğrenç şey, korkunç şey ( On nous avait fait un épouvantait de cette ville, or elle a un certain charme). épouvante diş. Büyük korku, "dehşet, ürkü. § Etre saisi d'épouvante: Büyük korkuya, ürküye kapılmak. Semer, répandre l'épouvante: Büyük korku salmak, ürkü salmak, épouvanter gçl. 1. Çok korkutmak, büyük bir korku salmak, ürkü salmak (Un massacre qui épouvantait les malheureux prisonniers. Les armes atomiques épouvantent les peuples). 2. Şaşkına çevirmek, hayrette bırakmak (La beauté de cette statue m'épouvante). 3. Etre épouvanté de: -e şaşıp kalmak, hayret etmek, şaşkına dönmek (Je suis épouvanté de cette hausse des prix). § S'épouvanter 1. Çok korkmak, ürküye kapılmak. 2. S'épouvanter de qch, pour qch: -den çok korkmak, ürküye kapılmak, époux er. 1. Koca, eş (Un époux infidèle). 2. er. ç. Karı koca, eşler (Les époux se doivent fidélité, secours et assistance). § L'époux céleste, répoux de l'Elise: İsa peygamber, épreindre gçl. (Eski) Sıkıp suyunu çıkarmak, özsuyunu almak için sıkmak (Epreindre du verjus, des herbes. Epreindre du jus de sésame, épreindre un citron). épreintes diş. ç. hek. Buruntu, sık sık dışarı çıkma gereğini duyuran barsak sancısı, karın ağrısı, éprendre (s') gsz. 1. S'éprendre pour: -e tutkun olmak (Il s'était épris d'un grand amour pour la liberté). 2. S'éprendre de qn: Birine vurulmak, aşık olmak (Plusieurs jeunes gens s'étaient épris de cette femme). 3. S'éprendre «le qch: Bir şeyi sevmeye başlamak, benimsemek (S'éprendre d'une doctrine, d'un travail). épreuve diş. 1. Sınama, deneme, dayanıklılığını ölçme (Procéder à l'épreuve d'un moteur. Faire i épreuve d'une machine, d'un pont). 2. Deney, •deneyim "tecrübe (Une vie pleine dépreuves. Passer par de dures épreuves). 3. Felâket, yıkım (Des prisonniers de guerre qui surmontent

535

épuisé courageusement leur rude épreuve. Que dépreuves t'attendent encore!). 4. mec. Ölçüt, denek taşı (Le danger est F épreuve du courage). 5. Yarışma, yarış (Les épreuves dun championnat, les épreuves des jeux olympiques, épreuves d athlétisme). 6. Sınav, yoklama (Epreuves éliminatoires, épreuve écrite, épreuve orale). 7. (Basımcılıkta) Prova (Corriger les fautes sur une épreuve. Revoir, corriger une épreuve. Première épreuve, seconde épreuve). 8. İşkence, hakaret, sınama (Subir des épreuves pour être admis dans une société secrète). § A l'épreuve de: -e karşı dayanıklı (Vêtement à l'épreuve du feu). A toute épreuve: Çok dayanıklı, sağlam, sarsılmaz (Une patience à toute épreuve. Un blindage à toute épreuve). Etre à l'épreuve: Çok sağlam, dayanıklı olmak (Si sa santé n'était pas à l'épreuve, elle serait fort ébranlée). Faire l'épreuve de qch: Sınamak, dayanıklılığını, etkisini ölçmek. Mettre qch à l'épreuve: Bir şeyi sınamadan geçirmek, denemek (Il veut mettre votre courage à l'épreuve).

épris, e s. Epris de: 1. -e düşkün, tutkun (Etre épris de justice. Un homme épris de son métier). 2. -e aşık, vurgun (Il est très épris de cette femme). éprouvant, e s. Dayanılması güç (Un climat éprouvant). éprouvé, e s. 1. Sınanmış, denenmiş, denemeden geçmiş, güvenilir (Des vertus éprouvées. Un ami éprouvé, un courage éprouvé). 2. Çok çekmiş, başından geçmedik olay ve felâket kalmamış (C'est un homme très éprouvé). éprouver gçl. 1. Sınamak, denemek, sınamadan geçirmek (Eprouver le courage, les qualités de quelqu'un. Eprouver un ami). 2. Üzmek, acı vermek, mutsuz kılmak (La perte de son père fa bien éprouvé). 3. Saptamak, görmek, anlamak (fat souvent éprouvé futilité de cette précaution H éprouva qu'on ne pouvait sefier à eux). 4. Çekmek, karşılaşmak, uğramak (I! a éprouvé bien des difficultés avant de réussir). 5. Duymak (Eprouver un besoin, un désir, un remords, un regret. Eprouver, de la honte, de la haine). éprouvette diş. Deneykab. épucer gçl. -in pirelerini ayıklamak (Epucer un chien). § S'épucer: Pirelerini ayıklamak (Un singe qui s'épuce). épuisable s. Bitebilir, tükenebilir, épuisant,e s. Çok yorucu, öldürücü, bitirici, tüketici (Un travail épuisant. Des marches épuisantes dans la neige). épuisé, e s. 1. Tükenmiş; üretme gücü kalmamış (Edition épuisée, terre épuisée). 2. Çok yorgun, bitkin (Un nageur épuisé). 3. Epuisé de: -den bitkin düşmüş (Il est épuisé de fatigue, de douleur).

épuisement

536

épuisement er. 1. Tükenme, bitme; tüketme, bitirme (L'épuisement d'un stock. Exploiter une mine jusqu'à épuisement). 2. Verimliliği kalmama, kıraçlaşma (L'épuisement du sol). 3. Kuruma, kurutma (L'épuisement des eaux d'une mine). 4. Bitkinlik, yorgunluk (Tomber dans F épuisement). épuiser gçl. 1. Bitirmek, tüketmek, sonuna dek kullanmak (Epuiser une mine, un filon; épuiser les réserves, les munitions, un stock). 2. Kurutmak, suyunu çekmek (Epuiser une citerne, un bassin, une source). 3. Çok yormak, yorgun ve bitkin düşürmek (Ce travail m'a épuisé). 4. Bıktırmak, usandırmak, öldürmek (Son bavardage nous épuise). 4. İciğini ciciğini çıkarmak, her yanını incelemek (Epuiser un sujet). § S'épuiser: 1. Bitmek, tükenmek (La provision de blé commence à s'épuiser). 2. Gücü tükenmek, bitkinleşmek, güçsüzleşmek, çökmek (Le malade s'épuise de jour en jour). 3. S'épuiser en qch: -ile kendini yormak, tüketmek (S'épuiser en efforts inutiles, en conjectures). 4. S'épuiser à f. qch: -mek için boşuna soluk tüketmek, kendini yormak (Il s'est épuisé à vous répéter que c'est inutile. Je me suis épuisé à bêcher le jardin). épuisette diş. 1. Balıkçı kepçesi. 2. Sandaldan su boşaltmaya yarayan çamçak. épuration diş. 1. Arınma; arıtma (Epuration des eaux naturelles, des eaux d'égout, des huiles, des pétroles. Epuration de la langue). 2. Ayıklama, atma, "tasfiye (L'épuration des fonctionnaires. Comité d'épuration). 3. İyileştirme, düzeltme; iyileşme, düzelme (Epuration des mœurs).. ' épure diş. Yapılacak bir şeyin ölçekli resmi, ayrıntılı çizim. épuré, e s. 1. Arıtılmış (Liquide épuré). 2. Yetkinleştirilmiş, yanlışlardan arıtılmış (Un style épuré). épurement er. Arıtma, yetkini eştirme (Epurement du style). épurer gçl. 1. Arıtmak (Epurer de l'eau. Epurer un gaz, un liquide, un minerai). 2. İyileştirmek, geliştirmek, düzeltmek, yetkinleştirmek (Epurele goût, la langue, les moeurs, le style). 3. Ayıklamak, atmak, "tasfiye etmek (Epurer une administration, le personnel d un ministère. Epuraun indésirable). 4. Epurer qn, qch de:-den arıtmak, kurtarmak (On ne peut pasl'épurer de ses défauts). § S'épurer: Arınmak, düzelmek, iyileşmek, daha iyi olmak (Les moeurs s'épurent. Le goût s'épure dans une compagnie aussi distinguée). équanimité diş. Soğukkanlılık, dinginlik, sükûnet (Elle accueille avec équanimité la vieillesse qui vient à grands pas). équarrir gçl. 1. Dördül yapmak, dördülleşıirmek;

équidistant kareleştirmek, kare biçimine sokmak. 2. Dik açı biçiminde yontmak, çaplamak, gövdeyi kesmek (Equarrir un bloc de marbre, une poutre). 3. Derişini, etini, yağını, kemiğini ayırmak üzere hayvanı parçalamak (Equarrir un animal de boucherie, un cheval). 4. mec. Yontmak, kabalıklarını almak (Ilfaut ïéquarrir). équarrissage, équarrissement er. 1. Dik açı biçiminde yontmak (Equarissement dun bloc de pierre, dune poutre). 2. Derisini, etini yağını, kemiğini, ayırmak üzere parçalama (Equarissage des animaux). équarrissoir er. 1. Al, eşek kasabının doğrama bıçağı. 2. At, eşek gibi hayvanlar kanarası, équateur er. "Ekvator. *eşlek (Equateur céleste: Gök eşleği Equateur galactique: Gökada eşleği). équation diş. Denklem. § I. mat. Equation à deux inconnues: İki bilinmiyenli denklem. Equation bicarrée: İkikat-karcli denklem. Equations de Diophant: Diofan denklemleri. Equation du premier degré, du second degré: Birinci dereceden, ikinci dereceden denklem. Equation linéaire: Doğrusal denklem. Equation logarithmique: logaritmalı denklem. Equation rapportée à son sommet: Köşel denklem. Equation à ses axes: Merkezi denklem. Equations réciproques: Karşıt denklemler. Equation réduite: indirilmiş denklem. Equations simultanées: Eşanlı denklemler. 2. fiz. Equation de l'espace: Yol formülü. Equation générale des gaz: Gazların genel denklemi. 3. kim. Equation chimique: Kimyasal denklem. Equation de décomposition: Bozunma denklemi. Equation globale: Toplu denklem 4. gökb. Equation du temps: Zaman denklemi. Equation d'état: Hal denklemi, équatorial, e i. gökb. 1. Ekvatoral, * eşleksel; ekvatora, eşleğe değgin (Climat équatorial. Coordonnées équatoriales d'un astre). 2. er. Yıldız dürbünü. équatorien, ne s. ve ad Ekvator Cumhuriyetine değgin; Ekvatorlu. équerre diş. 1. Gönye (Equerre de dessinateur, de menuisier, de maçon) 2. Dik açılı şey. § En équerre: Dik açı yapacak biçimde (Athlète qui monte à la corde lisse, les jambes en équerre). D'équerre: Dik açılı (Nullepièce n'est d'équerre dans cette maison. Une aile de bâtiment d'équerre avec la façade). équestre s. 1. Biniciliğe değgin (Des exercices équestres). 2. Bir kimseyi at üstünde gösteren (Une statue équestre). équeuter gçl. (Meyvanın) Sapını koparmak (Equeuter des cerises). équiangle s. Eşit açılı (Un triangle équiangle). équidistant, e s. Eşit uzaklıkta olan (Villes

équilatéral cquidistantes d'Ankara). équilatéral, e s. Eşitkenar, eşkenar, kenarları eşit olan (Triangle équilatéral. polygone équilatéral). équilibrant, e s. Dengeleyen, denge sağlayan (Poids équilibrant). équilibration diş. Dengeleme, dengeli hale getirme, équilibre er. Denge § Conserver, garder son équilibre: Dengesini korumak. Etre en équilibre: Denk olmak; dengede olmak. Faire l'équilibre, établir l'équilibre: Denge kurmak. Manquer d'équilibre: Dengesiz olmak. Mettre en équilibre: Denkleştirmek, dengeye getirmek. Perdre l'équilibre, son équilibre: Dengesini yitirmek. Rompre l'équilibre: Dengeyi bozmak, équilibré, e s. 1. Dengede, denge halinde (Balance équilibrée). 2. Dengeli (C'esf un homme équilibré). équilibrer gçl. 1. Dengelemek, denge haline getirmek (Equilibrer une balance, une balançoire). 2. Denkleştirmek (Le gouvernement a le souci d'équilibrer le budget). § S'équilibrer: Denkleşmek, birbirini karşılamak, denk olmak (Ses qualités et ses défauts s'équilibrent). équilibreur, euse s. Dengeleyici, denge sağlayan (Organe, mécanisme équilibreur). équilibriste ad. 1. Denge oyunları yapan|cambaz, ip cambazı (Les équilibristes d un cirque. Equilibriste qui marche sur un fil de fer). 1. mec. Çok usta, cambaz f Oı équilibriste de la finance). équille diş. hayb. Küçük kum yılanbalığı. équinoxe er. gökb. Giin-tüıı eşitliği, *ılım. équinoxial, e s. Gün-tün eşitliğine değgin, équipage er. 1. Tayfa, gemi tayfası, mürettebat (L'équipage d'un navire, d'un avion). 2. (Orduda) Taşıt takımı. 3. (Eskiden) Atların, uşakların, arabaların katıldığı takım, takım taklavat (La reine arrive en somptueux équipage). 4. Şatafatlı araba. 5. Giysi, giyim, giyiniş. 6. (Teknik) Takım (Equipage de pompe). § Etre en bon équipage, en mauvais équipage: Giyimi iyi olmak, kötü olmak. Etre en mauvais, triste, pauvre, piteux équipage: Kötü,üzüntülü,yoksul,acınacak durumda olmak, équipe diş. 1. Küçük tekneler filotillası. 2. İşçi takımı, vardiya. (Equipe de nuit dans une usine). 3. Oyun takımı (Equipe de football, de tennis). 4. Belli bir iş görmek için toplananların takımı, takım, gurup, topluluk (Equipe de secours, équipe de chercheurs dans un laboratoire). § En équipe: Takım halinde (Travailler en équipe). Faire équipe avec qn: -ile birlik olmak, birlikte çalışmak, équipée diş. 1. Delicesine girişilmiş serüven, çılgınlık (Une équipée de jeunesse). 2. Başını alıp dolaşma, geziye çıkma, équipement er. 1. Donatma, donatım (L'équipement d'une voiture en pneus neufs. Equipement complet

537

équivoque

d'une armée). 2. (Bir geminin) Donanım ve tayfasını sağlama. 3. Gereç, malzeme (Equipement de chasse, de ski). 4. Düzenleme (Equipement d'un port, d'un terrain d'aviation). équiper gçl. 1. Gereç ve giysi vermek, donatmak (Equiper une armée, des troupes, un cavalier). 2. (Bir geminin) Donanım ve tayfasını sağlamak (Equiper un navire, un baleinier, une flotte). 3. Equiper qn, qch de: -ile donatmak (Equiper une région d'un réseau routier). 4. Düzenlemek, hazırlamak (Equiper une cuisine, un local, un atelier. Ces salles étaient dailleurs équipées pour soigner les malades dans le minimum cle temps). § S'équiper: 1. Donanmak. 2. Giyinmek, giyinip kuşanmak. 3. Hazırlanmak. 4. Gerekli donanım ve gereçlerini sağlamak, équipier, ère ad. 1. Vardiya işçisi, 2. (Spor takımında) Oyuncu (Le capitaine donne ses ordres aux équipiers). équisétinées, équisétacinées diş. ç. bitb. Atkuyruğugiller. équitable s. 1. Dürüst, haksever, »denkser, "hakkaniyetli (Un juge équitable, un homme équitable). 2. Denkserliğe uygun (Un partage équitable). équitablement bel. Dürüstçe, denkserlikle, "hakkaniyetle, hakseverlikle, équitation diş. Binicilik. § Faire de l'équitation: At sporu yapmak, équité diş. Dürüstlük, »denkserlik, "hakkaniyet, hakseverlik (L'équité consiste à mettre chacun sur un pied d'égalité). équivalence diş. 1. Eşdeğerlik, denklik (Un décret reconnaît l'équivalence entre cet examen et le baccalauréat). 2. Eşanlamlılık, anlam eşitliği, équivalent, e s. 1. Eşdeğer, denk (Deux diplômes équivalents). 2. Eşit (Si le prix de vente est équivalent au prix de revient, le bénéfice est nul). 3. Eşanlamlı (Deux mots équivalents). 4. er. a) (Bir şeyin) Yerini tutan başka şey, karşılık (Donner l'équivalent de ce qu'on reçoit), b) Eş, benzer (Un chef-doeuvre dont on ne peut trouver l'équivalent nulle part), c) Anlamdaş, eş anlamlı (Employer un équivalent pour éviter de répéter le mot). équivaloir gsz. Equivaloir à: 1. -e eşit olmak, denk olmak (Le mille marin équivaut à 1852 mètres). 2. Demek olmak, demeye gelmek, anlamına gelmek (Votre silence équivaut à un aveu de culpabilité. S'arrêter un seul instant équivaut à tout abandonner). équivoque s. 1. İki anlama gelebilen, ikircil (Une expression équivoque). 2. Kaypak, açıklıktan uzak (Dans toute cette affaire, son attitude a été assez équivoque). 3. Şüpheli, kuşkulu (Il a des

équivoquer fréquentations équivoques. Il est d'une honnêteté équivoque). 4. Kapalı, karanlık, anlaşılmaz (Mots, termes, phrases équivoques). 5. diş. İkircil anlam. 6. diş. Anlaşılmazlık (Il faut veiller à ne laisser subsister aucune équivoque dans un texte juridique). 7. diş. Yanlış anlama (Pour éviter toute équivoque, je vais faire une rapide mise au point). 8. diş. Sözcük oyunu, °cinas (Un chansonnier qui lance des équivoques osées). équivoquergsz.Cinasyapmak.sôzcûkoyunuyapmak. érable er. bitb. Akağaç. éradication diş. 1. Çıkarıp alma, kökünden sökme (Eradication des amygdales) 2. (Salgın hastalığı) Yok etme, kökünü kazıma, ortadan kaldırma (Eradication du paludisme). éraflement er. Hafifçe sıyırma, érafler gçl. Hafifçe sıyırmak, çizmek (Une ronce lui avait éraflé le dos de la main. Erafler le bois dun meuble, le plâtre dun mur). éraflure diş. Hafif sıyrık, çizik (Les ronces lui ont fait des éraflures aux jambes. Un mur couvert d'éraflures). éraillé, e s. 1. Boğuk, kısık (Une voix éraillée). 2. Üstten çizgili (Un tissu éraillé). § Avoir les yeux éraillés: 1. Gözü kanlanmak, gözlerinin akında kırmızı damarlar bulunmak. 2. Göz kapaklan dışa doğru kıvrılmış olmak, éraillement er. 1. Boğuklaşma, kısıklaşma (Eraillement de la voix). 2. (Göz için) Kapakları dışa doğru kıvrılma (Eraillement des yeux). 3. Tarazlanma, tiftiklenme (Eraillement dun tissu). érailler gçl. 1. Üstten sıyırmak, soymak (Eraillerdu cuir, du bois). 2. Ditmek, tarazlamak (Erailler une étoffe). 3. Boğuklaştırmak, kısıklaştırmak (Ses hurlementsllui avaientérailléla voix). § S'érailler: 1. Boğuklaşmak, kısıklaşmak, kısılmak (Sa voix s'éraillé). 2. Tarazlanmak (Cette étoffe commence à s'érailler). éraillure diş. 1. Taraz. 2. Sıyrık, ère diş. 1. Takvim başı (L'ère des musulmans est l'hégire). 2. Çağ (Ere géologique). 3. Çağ, yüzyıl (Il a vécu bien avant notre ère). 4. Dönem (Une ère de prospérité. La guerre fut une ère de malheurs pour nous). érecteur, trice s. Dikleştiren, sertleştiren (Muscle érecteur). érectile s. Dikleşebilen, kalkabilen, sertleşebilen (Poils érectiles). érection diş. 1. Kurma, dikme, yükseltme, yapma (L'érection d'une statue). 2. (Penis için) Kalkma, sertleşme, dikleşme, dikilme, éreintage er. Çok sert eleştirme, iler tutar yanını bırakmama. éreintant, e s. Çok yorucu, öldürücü bitirici (Un

538

ériger

travail éreintant). éreinté, e s. Çok yorgun, bitkin, yorgunluktan canı çıkmış. éreintement er. 1. Çok sert eleştirme, iler tutar yerini bırakmama (Ereintement dun homme politique, d'un écrivain, d'un ouvrage). 2. Büyük yorgunluk, bitkinlik, yorgunluktan canı çıkma (Il travaille jusqu'à t éreintement). éreinter gçl. 1. Çok yormak, canını çıkarmak, bitirmek (Ce travail m'a éreinté). 2. Çok sert eleştirmek, iler tutar yerini bırakmamakf£re/>ıw une oeuvre, un poète, un politicien). 3. tkz. Çok dövmek, pestilini çıkarmak. 4. Etre éreinté de qch, de f. qch: -den, -mekten canı çıkmak (Il est éreinté de travailler). § S'éreinter: 1. Çok yorulmak çalışmaktan canı çıkmak (Ce n'est pas la peine de s'éreinter, il suffit de poursuivre régulièrement la tâche entreprise). 2. S'éreinter à qch, à f. qch: -den, -mekten canı çıkmak (S'éreinter au travail. Il s'éreintait à faire des librairies, des éditions, des brochures). érésipèle, erysipèle er. hek. Yılancık, éréthisme er. hek. 1. Uyarım, azdırım. 2. mec Aşırı tutku, tutku azgınlığı, erg er. fiz. Erg. ergastule er. (Eski Romada) Zindan, ergographe er. Kas gücünü ölçmeye yarayan aygıt. Kasgücüölçer. ergométrie diş. Kasgücü ölçümü, ergonome,ergonomiste
ermitage

539

2. Kurmak, oluşturmak (Eriger un tribunal, une commission). 3. Eriger qn, qch en: -haline getirmek; payesi vermek (Eriger une église en mosquée . Eriger un criminel en héros. Il veut ériger ses opinions en règle générale). § S'ériger en: Kendine... süsü vermek;... geçinmek, olarak ortaya çıkmak (Il s'érige en moraliste). ermitage er. 1. Keşiş kulübesi. 2. mec. Issız kır evi (L'ermitage de Jean-Jacques Rousseau). 3. Ücra yer, kuş uçmaz kervan geçmez yer (Vivre dans un ermitage). ermite er. 1. Keşiş, "târiki dünya (Mener une vie d'ermite. Les ermites de Thébaïde). 2. Toplumdan uzak yaşayan adam, * münzevi (C'est un véritable ermite, il reste toute la journée dans son cabinet de travail). § Vivre en ermite, vivre comme un ermite: Keşiş gibi yaşamak, dünyadan elini ayağını çekmek. éroder gçl. Aşındırmak (Acide qui érode un métal. Les pluies ont érodé cette statue). érosif, ve s. Aşındırıcı (Facteurs érosifs. L'action .érosive de la mer). érosion diş. Aşınma, aşındırma; *aşınım, *aşındırım (Erosion du sol: Toprak aşınması. Erosion chimique: Kimyasal aşınma. Erosion fluviale: Akarsu aşındırması. Erosion glaciaire: Buzul aşındırması. Erosion marine, érosion des vagues: Deniz aşındırması. Erosion normale: Akarsu işlemesi. Erosion nivale: Kar sıyırması. Erosion régressive, érosion remontante: Geriye aşınma. Erosion verticale: Derine aşınma. Surface d'érosion: Kesik düz; yontuk yüz). § Erosion monétaire: Para aşınması, paranın satın alma gücünün azalması, érotique s. 1. Aşka değgin, *sevisel (Poésie érotique). 2. Cinsel istek uyandırıcı, °kösnül (Stimulant érotique). 3. er. Aşk ozanı, *sevi ozanı § Délire érotique: Sevi taşkınlığı, érotisation diş. 1. Cinsel isteğe dönüştürme, kösnülleştirme (Erotisation de /'angoisse). 2. ruhb. Kösnül duyarlaşma. érotiser gçl. I. hek. Cinsel içtepinin bağlı olduğu sinir sistemini uyarmak (Les hormones érotisent le système nerveux). 2. Cinsel bir nitelik vermek, kösnülleştirmek. érotisme er. 1. Cinsel şeylere aşırı düşkünlük, kösnüllük. 2. Cinsel yan (L'érotisme dans ! oeuvre de Baudelaire). erotomanie diş. Aşk çılgınlığı, cinsel saplantı; kösnül sayrılık, erpétologie, herpétologie diş. hayb. Sürüngenler bölümü, *sürüngenbilim. errant, e s. 1. Başıboş, serseri (Un chien errant). 2. Göçebe (Mener une vie errante). 3. Gezici. 4.

ersatz mec. Kaçamak, belli belirsiz (Un regard errant, un sourire errant). errata er. Yanlış doğru çizelgesi (Faire un errata, des errata). erratum er. Yanlış. erratique s. 1. hlk. Sabit olmayan, *dolaşkan, yeri yada zamanı belli olmayan (Une douleur erratique). 2. coğr. Sapkın (Blocs, roches erratiques). erre diş. 1. Yürüyüş. 2. ç. Bir hayvanın izleri (Les erres d'un cerj). 3. Hız. § Aller à grand'erre aller à belle «re: Pek hızlı gitmek. Diminuer ferre d'un vaisseau: Geminin yolunu azaltmak. Suivre les erres de qn, aller sur les erres de qn: Birinin izinden gitmek, yolunu izlemek, birinin düşünce ve davranışlarını benimsemek, errements er. ç. 1. "Gidişat, genel tutum. 2. Yanılgı, yanılma (Retomber dans ses anciens errements). errer gsz. 1. Başıbaş dolaşmak, aylak aylak dolaşmak (Un mendiant qui erre sur les chemins. Les nuages erraient dans le ciel). 2. Gezinmek, bir yitip bir görün mek (Son regard errait sur les objets du salon. Un sourire errait sur ses lèvres). 3. mec. Yanılmak, yanılgıya düşmek, erreur diş. 1. Yanlış düşünce (Ce serait une erreur d'orienter cet élève vers des études littéraires supérieures). 2. Yanlışlık, yanılgı, hata (Erreur de jugement, erreur de tactique. Trouver une erreur dans un texte, corriger les erreurs. Liste d'erreurs). 3. Yanlış, yanılgı (Erreur defait: Özdeksel yanılgı. Erreur judiciaire: Tüzel yanılgı. Erreur de calcul: Hesap yanlışlığı. Erreur en impots: Vergi yöntemsizliği. Erreur probable: Olasılı yanlış. Erreur récupérative: Denkleştirici yanlış). 4. ç. Uygunsuz davranışlar (Erreurs de jeunesse. Il a bien des erreurs à se faire pardonner). § Erreur de fait,erreur matérielle: huk. Maddî hata.Par erreur: Yanlışlıkla (Nous avons pris par erreur la route qui menait à ta rivière). Etre dans l'erreur, tomber dans l'erreur: Yanılgı içinde olmak, yanılmak, yanılgıya düşmek. Faire erreur: Yanılmak, hatâ etmek. Induire qn en erreur: -i yanıltmak, yanılgıya düşürmek. Tirer qn d'erreur: -i yanılgıdan kurtarmak, erroné, e s. Yanlış (Un calcul erroné, une adresse erronée, une conclusion erronée). erronément bel. Yanlış olarak, yanlış bir biçimde (Juger erronément). ersatz er. 1. Başkasının yerine kullanılabilen, başka bir malın yerini alabilen, eş etkili, eş değerli (Les ersatz de café, ersatz de l'opium). 2. tkz. Taklit, düşük değerli, uyduruk şey (Un ouvrage de vulgarisation qui distribue un ersatz de science. La petite correspondance des journaux de modes, qui

érubescence est pour les jeunes filles un ersatz d'homme). érubescence diş. Kızarma, kızarmaya başlama, érubescent, e s. Kızaran, kızarmaya başlayan (Fruits érubescents, tumeur érubescente). éructation diş. Geğirme. éructer gsz. 1. Geğirmek. 2. gçl. Savurmak, basmak, söylemek (Eructer des injures, des menaces). érudit, e s. f. Bilgisi derin, bilgili (Un historien érudit. Il est érudit en archéologie). 2. ad. Büyük bilgin, uzman (Une discussion entre les érudits). érudition dış. Derin bilgi (Son érudition en droit romain est complétée par une large culture générale). érugineux, euse .v. Pas renginde, bakır çalığı, éruptif, ive i. 1. hek. Döküntülü (Fievre éruptive, maladie éruptive). l.yerb. Püskürük; püskürmeye değgin (Roches éruptives: Püskürük külteler; phénomènes éruptifs: Püskürme olayları). éruption diş. 1. hek. Döküntü (La rougeole est caractérisée par une éruption de taches rouges). 2. yerb. Püskürme (L'éruption de la lave d'un volcan. Volcan en éruption). 3. mec. Taşma (Eruption de joie, de colère). érysipélateux, euse s. hek. 1. Yılancığa değgin, yılancıkla ilgili (Inflammation, tumeur érysipélateuse). 2. ad. Yılancıktı, yılancığa tutulmuş kimse, érysipèle, érésipèle er. hek. Yılancık, érythémateux, euse s. hek. Kızartılı (Lupus érythémateux). érythème er. hek. (Deride) Kızartı, ès e. (Eski)... konusunda, alanında (Docteur ès lettres, ès sciences: Yazın doktoru, bilim doktoru). esbroufe diş. tkz. Çalım, avurt zavurt § A l'esbroufe: Karambola getirerek, boğuntuya getirerek (Vol à tesbroufe. Enlever une affaire à l'esbroufe). Faire de l'esbroufe: Çalım satmak, avurt zavurt etmek (Ilfait de t esbroufe, en réalité, il n'a aucune fonction importante dans cette maison). esbroufer gçl. tkz. 1. Avurt zavurt ederek söz geçirmek, gözünü boyayarak kandırmak (II cherche à nous esbroufer). 2. argo. Karambola getirerek, boğuntuya getirerek aşırmak, çarpmak. esbroufeur, euse s. ve ad. tkz. Çalımcı, numaracı, göz boyayıcı, avurt zavurtlu. escabeau er. 1. Aralıksız basık iskemle, tabure. 2. Yüksek bir yere erişmek için kullanılan basacak, ayakçak (Monter sur un escabeau pour nettoyer les vitres). escabelle diş. (Eski) Arkalıksız basık iskemle, escadre diş. Hava yada deniz filosu (Les

540

escampette grandes manoeuvres de l'escadre de Méditerranée. Escadre aérienne. Une escadre de bombardement). escadrille diş. Filotilla. escadron er. 1. Süvari birliği, süvari bölüğü. 2. mec. Sürü, takım, alay (Un escadron de rats, de jolies filles, de malentendus). escalade diş. 1. Merdiven dayayarak saldırı, bir kaleye merdivenler dayayarak saldırıya geçme. 2. Bir yere tırmanarak girme (Les voleurs ont commencé par l'escalade du mur de clôture). 3. ask. Tırmanma hareketi (L'escalade américaine au Viet Nam). 4. Tırmanma, tırmanarak çıkma (L'escalade d'une montagne, d'un rocher). 5. mec. Tırmanma, tırmanış (Escalade des prix, de ta violence). § Faire l'escalade de qch: -e tırmanmak (Faire l'escalade d'un piton rocheux). escalader gçl. 1. Merdiven dayayarak saldırmak, saldırıya geçmek (Escalader une forteresse). 2. Aşmak (Escalader te mur pour sort ir de la caserne). 3. -e tırmanmak (Escalader une montagne, un pic). 4. mec. -e kadar yükselmek, escale diş. 1. İskele, konak, menzil (Arriver à l'escale). 2. Mola, ara, konaklama, iskele yapma (Visiter une ville pendant t escale). § Faire escale: Mola vermek, konaklamak; iskeleye yanaşmak, uğramak (L'avion fait escale à Londres. Le bateau fera escale à Istanbul). escalier er. Merdiven (Monter, descendre l'escalier, les escaliers). § Avoir l'esprit de l'escalier: tkz. Kafası ağır çalışmak, geç kavramak, jötonu biraz geç düşmek, escalope diş. 1. Et yada balık dilimi (Escalope de veau, de thon, de gibier). 2. ç. argo. Kulaklar, escamotage er. 1. El çabukluğu ile yok etme (Escamotage d'une carte, d'un mouchoir. Tour d'escamotage d'un prestidigitateur). 2. Aşırma, çalma, araklama (Escamotage d'un portefeuille). 3. Yutma, söylememe, es geçme. escamoter gçl. 1. El çabukluğu ile yok etmek ( Un prestidigitateur qui escamote unfoulard devant les spectateurs). 2. Aşırmak, çalmak, araklamak, a part ma k (Un voleur lui a escamoté son portefeuille). 2. Gizleıjıek, saklamak, görünmez duruma sokmak (Les brumes escamotent la montagne). 4. Yapmamak, atlatmak, yan çizmek, kaçmak (Cet élève a escamoté son devoir. Escamoter une leçon. Il n'escamote aucune difficultéj.S.Yutmak, atlamak, es geçmek, gargaraya getirmek (Escamoter un mot, une syllabe. Escamoter une note au piano). escamoteur, euse ad. l.Iiokkabaz.2.Usta hırsız, gözden sürmeyi çalan.3Arakçı, aşırıcı, hırsız (Un escamoteur de montres). escampette diş. tkz. Kaçma, tüyme, tabanları

escapade yağlama. § Prendre la poudre d'escampette: Kaçmak, tüymek sıvışmak, tabanları yağlayıp kaçmak. escapade. Kaçma, tüyme, sıvışma (Unpensionnaire qui fait une escapade pour aller au cinéma). escarbille diş. Bütünü yanmamış odun yada kömür parçası, köseği, escabot er. hayb. Domuzlan böceği, escarboucle diş. Kızıl yakut (Ses yeux brillent comme des escarboucles). escarcelle diş. Kuşağa asılı büyük kese. escargot er. Salyangoz. §Aller, avancer comme un escargot: Çok ağır gitmek,çok yavaş ilerlemek, escargotière diş. 1.Salyangoz yetiştirilen yer. 2. Salyangoz sahanı, escarmouche diş. ask. l.Çarpışma, "müsademe (Les rebelles ont perdu deux hommes tués dans une escarmouche). 2.mec. Çekişme, tartışma (Escamouches parlementaires. Une escarmouche de plumes). escarmouchcr gsz. eski. 1. Çarpışmak.2. Çekişmek, tartışmak. escarpe diş.ask. Duvar şevi, şevlik, toprak sevliği, ıskarpa. escarpe er.argo. 1. Çekirdekten yetişme katil, kanlı katil.2. Kanlı hırsız, escarpé, e s i . Dik, sarp (Montagne escarpée.chemin escarpé, rives escarpées).!, mec. Güç, kaya gibi sert (Un caractère escarpé). escarpement er. 1. Diklik, sarplık (L'escarpement des falaises). 2. Dik bayır (Franchir un escarpement). escarpin er. İskarpin. escarpolette diş. Kolan salıncağı, salıncak, escarre diş. hek. Yarayı bağlayan kara kabuk, ölü dokulardan oluşan sert kara kabuk, escarrification diş. (Yara) Kabuk bağlama, escarrifıer gçl. Yakıp kabuk bağlatmak (Escarrifler une plaie). eschatologie diş. fels. Son erekler bilimi, "ahiret bilim, öte dünya bilgisi, eskatoloji. esche, éche, aiche diş. Olta yemi. eschrologie diş. Utançlama. escient er. A bon escient: Bilerek, bilinçli olarak (Parler, agir à bon escient). esclaffer (s') gsz. Kahkahayı basmak, kahkaha ile gülmek. esclandre er. 1. Skandal, kepazelik, rezalet, »utanca (Causer, éviter un esclandre). 2. Şamata, kavga. § Faire de l'esclandre: Kavga çıkarmak. Faire un esclandre à qn: -ile kavga çıkarmak, dalaşmak, esclavage er. 1. Kölelik, "esirlik (Lutter contre l'esclavage).3. Zorlama, baskı (L'esclavage de la mode. Ce travail est m veritableesclavage). 4. İnce zincirli kadın gerdanlığı. § Réduire qn en

541

escorte esclavage: Köleleştirmek, köle durumuna düşürmek (Réduire une peuplade en esclavage). esclavagisme er. "Kölelikçilik, »kölecilik, esclavagiste s.ve ad Kölelikçi,kölelik yanlısı, »köleci. esclave ad. 1. Köle,kul, tutsak, °esir (A Rome, le maître avait le droit de vie et de mort sur ses esclaves. Acheter, vendre, affranchir des esclaves. Le commerce des esclaves).2.mec. Uşak, oyuncak, hiçbir hak ve özgürlüğü olmayan kimse (Le courtisan est un esclave. Il refuse d'être votre esclave).§ Avoir une âme d'esclave: Köle ruhlu olmak. Etre esclave de: -in tutsağı olmak (Etre esclave de ! argent, de la mode). Traiter qn en esclave:Birine köle muamelesi yapmak, kölesiymiş gibi davranmak (Trai ter les citoyens en esclaves). escobar er.Din ve aktöre buyruklarını kendi çıkarına yarayacak biçimde yorumlayan sinsi ve erdemsiz kimse; iki yüzlü, kaçamaklı konuşan, sözüne güvenilemeyeen kimse, escobarderie diş. Dolapçılık, ikiyüzlülük, escogriffe er. 1. (Eski) Hak yiyici.2.mec.Uzun boylu sarsak kimse, sırık gibi adam. escompte er. İskonto, indirim (Escompte commercial: Tecimsel indirim Escompte de caisse: Ödenili indirim, "peşin tenzilat. Escompte de débit: Borç indirimi. Escompte en dedans: Banka içi indirim, iç indirim. Escompte en dehors: Tecimsel indirim. Escompte hors banque: Banka dışı indirim. Escompte irrationnel: Tecimsel indirim. Escompte mixte: Bileşik indirim. Escompte perdu: Yitik indirim. Escompte profité: Kazanılmış indirim. Escompte privé: Ayrıcalı indirim, özel indirim. Escompte rationnel: İç indirim). §Accorder, faire un escompte: İndirim yapmak, escompter gçl. l.İskonto etmek, kırmak (Escompter un billet à ordre, une lettre de change). 2. mec. Önceden harcamak, vakti gelmeden harcamak (Escompter un héritage).3. Ummak, beklemek, tahmin etmek (Il escompatit un grand mécontentement).^ Faire escompter qch: Kırdırmak (Faire escompter un effet, un chèque). escompteur er. Iskonto eden, kıran, iskontocu. escopette diş. Horozlu karabina, bir tür eski ateşli silâh. escorte diş. 1. Muhafız takımı (Le cortège présidentiel arrive, précédé d'une escorte de motocyclistes). 2. "Maiyet, bilelik (Une brillante escorte). 3. Une escorte de, toute une escorte de: Bir sürü, bir takım... (La maladie entraîne toute une escorte de misère). § Vaisseau d'escorte: Muhafız gemisi, refakat gemisi. Sous escorte, sous bonne escorte: Muhafaza altında (Le

escorter prisonnier a été conduit au tribunal sous bonne escorte). Faire escorte à qn: -e eşlik etmek (Ses amis lui ont fait escorte jusqu'à la gare). escorter gçl. 1. -e muhafızlık etmek, koruma görevliliği yapmak (Des cavaliers escortaient le souverain. Escorter un bateau de transport). 2. Eşlik etmek (Un homme qui escorte une jolie femme). 3. -ile birlikte olmak (Nos vœux vous escortent). escorteur er. Muhafız gemisi, refakat gemisi, escot er. Bir tür yünlü kumaş, escouade diş. ask. 1. Manga. 2. Küçük topluluk, kafile, grup (Des escouades de touristes parcourent les rues). escourgeon, écourgeon er. 1. Erken yetişen bir arpa. 2. Döven kayışı, eserime diş. Eskrim, kılıç oyunu (Faire de l'escrime. Un champion d'escrime). escrimer (s') gsz. 1. S'escrimer sur qch: -üzerinde çok çalışmak, çok uğraşmak (Un élève qui s'escrime sur son devoir). 2. S'escrimer à f. qch: -mek için çok çalışmak, boşuna kürek sallamak (S'escrimer à faire des vers, à jouer du piano). § S'escrimer des mâchoires, de la mâchoire: Büyük bir iştahla yemek yemek, escrimeur, euse ad. Eskrimci, kılıç oyuncusu, escroc er. Dolandırıcı. escroquer gçl. 1. Dolandırmak (I! m'a escroqué. Escroquer de l'argent). 2. Escroquer qch à qn: Birinin -sini dolandırmak; birinden... koparmak (Il nous a escroqué à tous le peu d'argent que nous avions. Escroquer, un dîner à quelqu'un). escroquerie diş. Dolandırıcılık, esculape er. tkz. Hekim, ünlü hekim, esgourde diş. argo. Kulak (Ouvre tes esgourdes). ésotérique diş. fels. 1. *İçrek, içerde olan, "derunî (Une doctrine ésotérique. Les données ésotériques de la Cabale). 2. Belirli bir topluluk üyelerinden başkasının anlayamayacağı, kapalı, karanlık (Un langage ésotérique, une poésie ésotérique). ésotérisme er. fels. »İçrekçilik, "bâtinîlik. espace er. 1. Uzay (Exploration, conquête de l'espace. Lancer une fusée dans l'espace. Voyageurs de l'espace). 2. Alan, "saha (Espaces verts. Espace vital). 3. Ara, aralık (Espace entre deux lignes. Laisser un espace entre deux objets). 4. Boşluk (Regarder dans l'espace). 5. Uzaklık, erim, "mesafe (Espaces égaux entre les arbres d'une allée) 6. Süre (Pendant le même espace de temps. Je ne peux pas faire cela dans un si court espace de temps). 7. diş. (Dizgide) Aralık (Mettre une espace forte entre deux mots).

542

espèce espacé, e s. Aralıklı (Arbres espacés dans une clairière. Quelques coups de canon espacés te tirèrent de sa prostration). espacement er. 1. Aralama, aralıklı kılma, aralık verme (Espacement des colonnes dans un bâtiment). 2. Aralıklı dizme, seyrekleştirme (L'espacement des mots, des lignes d'un texte. L'espacement des visites, des paiements). 3. Aralık, erim, "mesafe (Réduire l'espacement entre deux arbres). espacer gçl. 1. Aralıklı dizmek; aralarını açmak (Espacer tes mots, les lignes). 2. Seyrekleştirmek, aralık vermek (Espacer ses visites. Espacer les arbres d'une allée). § S'espacer: Seyrekleşmek; arası uzamak (Ses lettres s'espacent). espada diş. Boğa güreşlerinde, görevi boğayı

öldürmek olan oyuncu, espadon er. 1. Ağır ve iki ağzı keskin eski bir kılıç. 2. hayb. Kılıçbalığı. espadrille diş. Üstü keten, tabanı ipten örme kundura. espagnol, e s. ve ad. 1. ispanyol (Musique espagnole). 2. er. İspanyolca (Les Espagnols parlent l'espagnol). espagnolette diş. İspanyolet, espalier er. 1. Dalları bir duvara yada bir tel bölmeye bağlanmış meyva ağaçları sırası. 2. (Kadırgalarda) Kürekçibaşı. esparcette diş. bitb. Korunga, evliyaotu, eşekotu. espèce rf/y. 1. Tür, "nevi, soy (Parmi les canards, on distingue des espèces sauvages et des espèces domestiques. L'espèce humaine est apparue sur la Terre il y a environ un million d'années). 2. Çeşit, tür (Les différentes espèces de verres, d'assiettes. La calomnie est la pire espèce de mensonge). 3. Cins (Bonne espèce de fruits). 4. Bir dâvanın temel konusu, dâva. 5. f. Maden para (Espèces d'or). § Cas d'espèce: özel durum, ayrık durum, "istisnaî durum. L'espèce humaine: İnsanlar, insan soyu. Les saintes espèces: Kutsanmış ekmek ve şarap. De même espèce: Benzer, aynı cins (Ce rayon de bibliothèque contient des livres de même espèce). De toute espèce: Her türlü (Il y a dans l'atelier des outils de toute espèce). En l'espèce: Bu durumda, bu durum karşısında, böyle bir durumda. Espèce de...: (Sövgü, kızgınlık) ...herif; seni... seni (Espèce d'idiot! Espèce de chien! J'ai eu tort de me fier à cette espèce d'abruti). En espèces: Nakit olarak, para olarak (Préférez-vous être payé par chèque ou en espèces?). Une espèce de...: ...gibi bir şey, gibilerinden bir şey (H habite une espèce de

espérable château). espérable s. Uraulabilir, umulur, espérance diş. 1. Umut (Il a l'espérance de réussir. Espérances trompeuses). 2. Kendisine umut bağlanan şey yada kişi (Vous êtes notre seule espérance). 3. ç. Bir kalıttan beklenen mal. § Contre toute espérance: Sanıldığının tersine, beklenenin tersine (Il a réussi contre toute espérance). Avoir des espérances: a) Bir kalıta konma umudu olmak, b) (Gebe kadın) Çocuk beklemek. Dépasser toutes les espérances: Umulandan da iyi olmak, umulandan üstün olmak. Nourrir, former des espérances: umutlar beslemek. Fonder de grandes espérances sur qch: -e büyük umutlar bağlamak, espérantiste s. ve ad. 1. Esperanto ile ilgili (Congrès espérantiste). 2. ad. Esperanto bilen, esperanto uzmanı, esperantocu. espéranto er. Esperanto. espérer gçl. 1. Ummak, sanmak, beklemek (Nous espérons que tout se passera bien. Espérer un miracle, une récompense). 2. Espérer qn: Birinin geleceğini ummak (Je ne vous espérais plus). 3. Espérer qch de qn: Birinden bir şey beklemek (Je n 'espérais pas un tel geste de lui). 4. Espérer f. qch: -ceğini ummak, sanmak (J'espère le voir demain). S. gsz. Umudunu kesmemek (Allons, courage, ilfaut espérer). 6. Espérer en qn, en qch: Birinden, bir şeyden umudunu kesmemek, -e güvenmek (Espérer en Dieu. Je n'espère plus qu'en toi. J'espère en votre compréhension. Espérer en l'avenir). espiègle s. ve ad. Yaramaz, afacan, şeytan (Un enfant espiègle. Une bande d'espiègles). espièglerie diş. Yaramazlık, afacanlık, şeytanlık (C'est une espièglerie d'enfant. Des yeux pétillants d'espièglerie). espingole diş. Karabina. espion, ne ad. 1. Çaşıt, "casus. 2. Gizli polis, sivil polis (Il se croit toujours entouré d'espions). 3. * Giziletimci, muhbir. 4. Gözetleyici. 5. er. Görünmeden gözetlemeyi sağlayan küçük ayna, dikiz aynası. § Espion double: tki taraf için çalışan casus. Avion espion, bateau espion: Casus uçak, casus gemi. espionnage er. 1. Giziletimcilik, muhbirlik. 2. Çaşıtlık, "casusluk (Etablir un réseau d'espionnage. Film d'espionnage). § Faire de l'espionnage: Casusluk yapmak (Il a fait de l'espionnage pour le compte de ce pays). espionner gçl. Gözetlemek, kollamak, casus gibi izlemek (Espionner toutes les allées et venues de

543

esprit quelqu'un. Espionner ses voisins). espionite, espionnite diş. Casus korkusu, her tarafta casus var sanısı (Le déferlement d'une vague d'espionnite). esplanade diş. (Bir bina önünde) Meydan, açık ve düz alan. espoir er. 1. Umut (Etre plein d'espoir. Aimer sans espoir. Une lueur d'espoir, un rayon d'espoir). 2. mec. Umut, umut bağlanan kimse (Tu es mon unique espoir, mon dernier espoir). § Dans l'espoir de, avec l'espoir de: -umuduyla (J'étais venu dans l'espoir de le voir). Avoir l'espoir de f. qch: -meyi umut etmek. Avoir l'espoir chevillé au corps: Umudunu hiç yitirmemek, güveni hiç sarsılmamak. Caresser, nourrir un espoir, des espoirs: Umut, umutlar beslemek. Conserver, garder l'espoir de f. qch: -mek umudunu yitirmemek, muhafaza etmek. Mettre tout son espoir sur: Bütün umudunu -e bağlamak. Perdre son espoir, ses espoirs: Umudunu, umutlarını yitirmek. Ruiner les espoirs de qn: -in umutlarını kırmak. esponton er. Kısa kargı. esprit er. 1. Tin, "ruh, özdek dışı varlık (Les anges, les génies sont des esprits). 2. Düşünüş, düşünme biçimi (C'est un esprit faux). 3. Kafa (Où avait-il donc l'esprit?) 5. Anlık, "zihin, "muhakeme. 6. Bellek (Retiens cela dans ton esprit). 7. Kafalı adam (C'est un des meilleurs esprits de l'Assemblée). 8. Ira, "karakter (Esprit facile, dure). 9. Genel eğilim, genel anlayış (H faut connaître l'esprit du siècle). 10. Öz erek, asıl amaç (Entrer dans l'esprit de la loi). 11. Öz, hava, ruh (Saisir l'esprit d'un écrivain). 12. Nükte, espri. 13. kim. Ruh, esans. 14. ç. Halk, kalabalık (Calmer les esprits). 15. ç. İspirtolu içkiler. 16. ç. Cinler, periler. § Bel esprit: Akıllı, kültürlü, aklı başında kimse. Esprit divin: Tanrı. Esprit de bois: Odun ispirtosu. Esprit-de-sel: Tuz ruhu, kezzap. Esprit-de-souffre: Zaç yağı. Esprit-de-vin: Şarap ispirtosu. Esprit follet: Şakacı cin. Esprit fort: Yerleşmiş inançlara karşı gelen kimse. Esprit malin: Şeytan. Esprit de corps: Dayanışma anlayışı. Mauvais esprit: 1. Kötü ruh, cin. 2. Kötü niyet. Mot d'esprit, trait d'esprit: Nükte, nükteli söz. Présence d'esprit: Hazır cevaplıhk. Un homme, une femme d'esprit: Zeki bir erkek, kadın. En esprit: Düşüncede, düşüncesinde, kafasında (Je suis, en esprit, au milieu de vous). Dans un esprit de: Niyetiyle, düşüncesiyle, amacıyla (Il a agi dans un esprit de vengeance). Avoir bon esprit: İyi niyetli olmak. Avoir

esquif mouvais esprit: Kötü niyetli olmak. Avoir l'esprit ailleurs: Dalgın olmak, kafası başka yerde olmak. Avoir l'esprit large, étroit: Geniş düşünceli olmak, dar kafalı olmak. Avoir le bon esprit de f. qch: -mekle iyi etmek (Il a eu le bon esprit de ne pas revenir). Avoir la présence d'esprit: Hazırcevap olmak. Avoir l'esprit prompt, la promptitude d'esprit: Tez kavramak, çabuk anlamak. Avor l'esprit de l'escalier: Geç kavramak, güç anlamak, anlayışı kıt olmak. Avoir l'esprit vif: Zeki, cin gibi olmak. Avoir l'esprit de suite: Bir şeyi sonuna dek kovalamak, sonunu getirmek, ardını bırakmamak, "takip fikri olmak. Avoir l'esprit à qch, à f. qch: 1. -i sevmek, -mekten hoşlanmak (Il n 'apas l'esprit au jeu. Je n'ai pas l'esprit à m'amuser). 2. Dikkat etmek (Il n'a pas l'esprit à ce qu'il fait). Etre sain de corps et d'esprit: Eli ayağı tutmak, ruh ve beden sağlığı yerinde olmak. Etre simple d'esprit: Bön, saf, aptal olmak. Etre bien dans l'esprit de qn: -in gözüne girmiş olmak. Faire de l'esprit: Nükte yapmak. N'être pas un pur esprit: O da insan olmak, onun da canı olmak, o da etten kemikten yapılmış olmak (Je ne suis pas un pur esprit). Perdre ses esprits: Kendinden geçmek, bayılmak. Perdre l'esprit: Usunu yitirmek, deli olmak. Rendre l'esprit: ölmek, "ruhunu teslim etmek. Reprendre ses esprits: Kendine gelmek, ayılmak. Rester dans l'esprit: Kafasında, belleğinde kalmak (Ceci m'est resté dans l'esprit). Trotter dans l'esprit à qn: -in kafasında dolaşıp durmak, kafasını kurcalamak (Cette phrase me trotte dans l'esprit). Venir à l'esprit: -aklına gelmek (Il m'est venu à l'esprit de nouveaux projets). esquif ir. Küçük sandal, kayık, esquille diş. Kırık kemik parçacığı, kemik kıymığı, esquimau, aude s. ve ad. Eskimo; eskimolara değgin (Chien esquimau. Une esquimaude). 2. er. Eskimoca, eskimo dili. 3. er. Eskimolarınki gibi kalın küçük çocuk giysisi, esquintant, e s. tkz. Çok yorucu, öldürücü, bitirici (Un voyage esquintant). esquinté, e s. 1. Bozulmuş, harabolmuş. 2. Çok yorgun, bitkin, esquinter gçl. tkz. 1. Çok yormak, canını çıkarmak (Ce voyage m'a esquinté). 2. Bozmak, harabetmek, işlemez duruma getirmek (Il a esquinté son stylo, sa montre). 3. Çok fena eleştirmek, iler tutar yerini bırakmamak (Esquinter un livre, une pièce de théâtre). § S'esquinter qch: 1. -sini yaralamak; bozmak (Il

544

essarte s'est esquinté un doigt en voulant dépanner so moteur. Il s'est esquinté la santé, la vue). 2, S'esquinter à f. qch: -mekten canı çıkmak (I, s'esquinte à travailler). esquisse diş. 1. İlk taslak, taslak (Esquisse d'u poème, d'un roman). 2. Özet, ana çizgi, genel nitelik (Tracer l'esquisse d'une époque, d'un société). 3. İz, gölge (11 est parti sans l'esquiss d'un regret). 4. (Resimde) Deneme, ilk çalışm taslağı (Des esquisses de Rafaël). esquisser gçl. 1. (Resimde) Taslağın yapmak,kurşun kalemle ilk taslağını çizme (Esquisser un portrait, un paysage). 2. An çizgilerini belirtmek, genel niteliklerini çizmek, özetlemek (Esquisser l'histoire d'une révolution, le tableau d'une époque). 3. mec. Girişmek, yapmak (Esquisser un geste, un mouvement. Esquisser un sourire, une moue). § S'esquisser: Belirmek, belli olmak, ortaya çıkmak (La solution commence à s'esquisser). esquive diş. Savma, başından atma, sıyrılma, kurtulma.

esquiver gçl. Savmak, başından atmak; -den ustaca sıyrılmak, kurtulmak (Esquiver un bavard. Esquiver une difficulté, une corvée). § S'esquiver: Görünmeden gitmek, sıvışmak, kaçmak, tüymek, essai er. l.ed. Deneme (Les essais de Montaigne). 2. Sınama, deneme, denemeden geçirme (L'essai de l'appareil a donné entière satisfaction. Essais de laboratoires. Essai de machines, de moteurs). 3. Girişim (Au deuxième essai, le champion a battu son record). § Mettre à l'essai: Denemek, sınamak (Il veut mettre mon courage à l'essai. On l'a mis à l'essai dans ce nouveau service). Prendre qn à l'essai: Denemek için yanına alıp çalıştırmak, kesin anlaşma imzalamadan çalıştırmak (Prendre un collaborateur à l'essai). essaim er. 1. Bir kovanda yaşayan arı topluluğu. 2. (Arı kovanından ayrılan) Oğul. 3. mec. Sürü, kalabalık, topluluk (Un essaim de mouches. Un essaim d'écoliers).essaimage er. Oğul verme dönemi, essaimer gsz. 1. Oğul vermek (Cette ruche a essaimé. Les abeilles essaiment au printemps). 2. Şubeler açmak (Entreprise qui essaime, société commerciale qui essaime). 3. Dağılmak, yayılmak (Famille nombreuse qui essaime dans tous tes coins d'une région). 4. gçl. Uzaklara göndermek (Société qui essaime des groupes). essart er. Yeni açılmış tarla, essarter gçl. Açmak; ağaçlarını, çalılarını almak (Essarter un champ).

essayage essayage er. Giysi denemesi, prova (Salon d'essayage d'une maison de couture. L'essayage d'une robe). essayer gçl. 1. Denemek, sınamak, denemeden geçirmek (Essayer une machine, un moteur. Il veut essayer mon courage). 2. Prova etmek (Essayer une robe, un chapeau). 3. Ayarına bakmak (Essayer l'or, l'argent). 4. İlk olarak tatmak, kullanmak (Essayer un vin, un mets. Essayer une méthode, un tissu). 5. Essayer de f. qch: -meye çalışmak, çabalamak (J'essaie de dormir. Essayez de vous rappeler ce qui s'est passé). § S'essayer: 1. Kendini denemek. 2. S'essayer à qch, à f. qch.: Kendini -de denemek, -mekte sınamak, denemek (It veut s'essayer à la peinture. Tu dois t'essayer à parler en public). essayeur, euse ad. 1. Ayar memuru, ayarcı. 2. (Terzilerde) Provacı. essayiste er. ed. Deneme yazarı, denemeci, esse diş. 1. S şeklinde demir çengel 2. Dingil çivisi, essence diş. 1. Benzin (Le pompiste a mis vingt litres d'essence dans le réservoir. Moteur à essence). 2. (İmbikte çiçeklerden çekilen) Yag, esans (Essence de lavande). 3. Ruh, uçucu sıvı. 4. *özüt, "hülâsa (Essence de viande, de café). 5. fels. Öz (Selon l'existentialisme, l'existence précède l'essence). 6. ç. Tür, cins, ağaç yada bitki türü (Cette forêt possède des essences très variées). 7. Özet, öz (Cette phrase contient toute l'essence de sa pensée). 8. Doğa, yaratılış, yapı, maya, hamur (Ce garçon se croit d'une essence supérieure). § Par essence: Özü bakımından, doğası gereği, "esas itibariyle (Lapolitique, c'est, par essence, le domaine des choses concrètes). essentiel, le s. 1 .fels. Öze değgin, özde var olan (La raison est essentielle à l'homme). 2. Başta gelen, başlıca, temel (Principes essentiels d'une théorie. Condition essentielle, caractères essentiels). 3. Gerekli, zorunlu (La nutrition est essentielle à la vie.Cette formalité est essentielle pour le mariage). 4. Çok önemli (C'est un livre essentiel). S. er. Başlıca nokta, işin özü, önemli olan (L'essentiel est de garder son sang-froid. Tu oublies l'essentiel. Venons à l'essentiel). ssentiellement bel. 1. Özünden, özü bakımından (L'homme est essentiellement raisonnable). 2. Her şeyden önce; başlıca, esas olarak (Je tiens essentiellement à dissiper toute équivoque. Le programme de cet examen est essentiellement à base de mathématiques). seulé, e s. Yüz üstü bırakılmış, yalnız kalmış (Il se sent esseulé dans une contrée inconnue).

545

essuyer essieu er. Dingil. essorer. 1. (Kuş için) Havalanma. 2. mec. İlerleme, gelişme (L'essor de cette industrie a été très rapide). § Donner essor à qch: -e hız vermek (Donner essor à de nouvelles activités économiques). Etre en plein essor: Tam bir gelişme, büyüme içinde olmak. Prendre un grand essor, un essor prodigieux: Büyük bir gelişme göstermek, atılım yapmak. Prendre son essor: (Kuş için) Havalanmak, essorage er. (Çamaşır için) Sıkma, suyunu alma

(L'essorage du linge). essorer gçl. Sıkmak, suyunu almak (Essorer du linge). § S'essorer: Havalanmak (Un aigle qui s'essore). essoreuse diş. 1. Çamaşır sıkma makinesi; kurutma makinesi. 2. Şeker billurlarını melastan ayırma makinesi, essorillement er. Kulaklarını kesme, essoriller gçl. Kulaklarını kesmek (Essoriller un chien). essouchement er. (Kesilmiş ağaçların) Köklerini sökme, kökünü çıkarma, essoucher gçl. Bir toprağı kesilmiş ağaç köklerinden temizlemek (Essoucher un terrain). essoufflement er. Soluğu kesilme, soluk kesilmesi, tıkanma. essouffler gçl. Soluğunu kesmek, soluksuz bırakmak, soluyamaz duruma sokmak (Essouffler un cheval. Cette longue course l'avait essoufflé). § S'essouffler: 1. Spluk soluğa kalmak, soluğu tükenmek, tıkanmak (Un nageur qui s'essouffle). 2. mec. Soluğu tükenmek, gücünü yitirmek (Ce cinéaste s'essouffle, son dernier film est décevant). 3. Kendini çok zorlamak, "helâk olmak (Un élève qui s'essouffle dans une classe trop forte pour lui). 4. S'essouffler à f. qch: -mek için kendini çok zorlamak, canı burnundan gelmek (II s'essoufflait à suivre le cycliste). essuie-glace er. Yağmur yağarken otomobilin ön camım silen düzen, cam silgisi, *silgeç. essuie-main, essuie-mains er. Havlu, peşkir, essuie-meubles er. Toz bezi. essuie-pieds er. Paspas. essuyage er. 1. Silme (L'essuyage des verres). 2. Kurulama (L'essuyage de la vaisselle). essuyer gçl. 1. Silmek (Essuyer ses larmes, ses pieds. Essuyer les meubles avec un chiffon de laine). 2. Kurulamak (Laver et essuyer la vaisselle. Essuyer ses mains à une serviette). 3. Uğramak, başına gelmek; yemek, tutulmak (Essuyer un échec, une

est

546

estime

estagnon er. Teneke yada bakır güğüm, estaminet er. Küçük kahvehane, köy kahvesi. § Pilier d'estaminet: Kahvelerde vakit geçiren sarhoş, ayyaş. Kahve kuşu. estampage er. 1. Baskı kalıbıyla basma (Estampage des monnaies, des bijoux). 2. mec. tkz. Kazıklama, dolandırma, estampe diş. 1. Baskı kalıbıyla basılmış şekil, baskı işi, "oymabaskı, basma. 2. Basma kalıbı, baskı kalıbı.

de son estampille: -e kendi damgasını vurmak, estampiller gf/. Damgalamak, mühürlemek; damga yada mühür vurmak (Estampiller un produit manufacturé, un briquet, un tapis). estarie, starie diş. den. İstarya; gemiye, yük boşaltma ve yükleme için tanınan süre. ester gsz. huk. Ester en justice, ester en jugement: Dava açmak, mahkemeye başvurmak (La femme mariée peut ester en justice sans autorisation de son mari). ester er. kim. Ester. estérification diş. kim. Esterleşme, esterleştirme. estérifier gçl. Ester haline getirmek, esterleştirmek. esthète s. ve ad. *Güzelci, "estet; güzelden anlayıp güzel şeyleri iş edinen kimse, esthéticien, ne ad. *Güzelduyucu, estetikçi, esthétique diş. 1. *Güzelduyu, "estetik, güzelliği ve güzelliğin insan ruhundaki etkilerini konu olarak alan felsefe kolu (L'esthétique de Platon, de Hegel). 2. Güzellik anlayışı, *güzelduyubilim (Une statue conforme à l'esthétique moderne). 3. Güzellik (L'esthétique d'un visage. Sacrifier l'utilité à l'esthétique). 4. s. »Güzelduyusal, güzelduyuya değgin, estetik (Les qualités esthétiques d'une oeuvre littéraire. Il n'a pas un sens esthétique très développé). 5. s. Güzel, hoş (Cette voiture a une carrosserie plus esthétique que celle du modèle précédent). 6. s. Güzelliğe değgin, güzellikle ilgili (Chirurgie esthétique). esthétiquement bel. Güzelduyu açısından, güzellik bakımından; güzel bir şekilde, "zevkle (Esthétiquement, c'est une réussite. Des fleurs esthétiquement disposées dans un vase). esthétisme er. *Güzelcilik, »güzelduyuculuk, "bediiyye; öğretileri, gerçeklerinden çok güzelliklerinden ötürü benimseme eğilimi, estimable s. 1. Saygıdeğer, saygın (Un homme estimable par sa probité). 2. Değerli (Un auteur, un peintre estimable. C'est un ouvrage estimable et sérieux).

estamper gçl. 1. Kalıp yada klişesini basmak (Estamper une inscription). 2. mec. tkz. Kazıklamak, dolandırmak, parasını çarpmak (II vous a bien estampé). § Se faire estamper: Kazıklanmak (Se faire estamper au restaurant). estampeur er. 1. Kalıp basmacısı, oymabaskıcı. 2. mec. tkz. Kazıkçı (N'allez pas chez ce commerçant, c'est un estampeur). estampillage er. Damgalama, mühürleme, estampille diş. Damga, mühür (La lettre portait l'estampille de Paris). § Donner son estampille à qch: -i kendi mührü ile onaylamak. Marquer qch

estimateur er. Değer biçici, değerlendirici, "muhammin, estimatif, ive s. Değer biçmeye değgin, değer gösterici; "tahminî (Un devis estimatif: Değer gösterici bir keşif defteri). estimation diş. 1. Değer biçme, fiyatını saptama (Estimation d'un mobilier, d'une œuvre'd'art par un expert). 2. Tahmin, tahmin etme, hesaplama (Estimation du nombre des habitants dans une ville. D'après mon estimation, le parcours peut s'effectuer environ en deux heures). estime diş. 1. Saygı; saygı gösterme, değer verme (II

grande perte. Essuyer des reproches, des dédains, un refus. Essuyer une tempête, le feu de l'ennemi). § Essuyer les larmes de qn: Birini avutmak, teselli etmek, göz yaşlarını dindirmek. Essuyer les plâtres: Yeni yapılmış bir eve ilk girip oturmak. § S'essuyer: 1. Kurulanmak (S'essuyer en sortant du bain). 2. S'essuyer qch: -sini silmek (S'essuyer le menton, la bouche, le front). est er. I. Doğu, gündoğusu (Mosquée orientée vers l'est). 2. Doğu Avrupa ülkeleri, Doğu bloku (Relations entre l'Est et l'Ouest). 3. (s. değişmez) Doğu (La côte est de la Corse). § A l'est: Doğuda. A l'est de: -in doğusunda (Les pays à l'est de l'Europe). establishment [Establijment] er. Ing. 1. Kurulu düzenden yana olanlar; tuzu kurular. 2. Kurulu düzen. estacade diş. Su içinde kazıklar, sallar ve zincirlerle sağlanan engel, büğet, "bent(Estacade qui ferme l'entrée d'un port, d'un chenal). estafette diş. 1. Posta tatarı, ulak. 2. Posta yada emir götüren asker, posta eri. estafier er. I. (Eski) Efendisinin palto ve silahlarını taşıyan silahlı uşak.2. hkr. Koruma görevlisi, goril. estafilade diş. (Genellikle yüzde) Bıçak yarası; ustura yada traş bıçağı yarası (Il portait la cicatrice d'une estafilade reçue sur la joue droite. Se faire une estafilade en se rasant).

estimer a toujours agi avec une droiture qui lui a valu l'estime même de ses adversaires. Cet homme n'est pas digne d'estime. J'ai une grande estime pour cet ouvrage). 2. Rağbet, itibar (Les sports sont en grande estime dans les pays scandinaves). 3. (Eski) Tahmin. § Estime de soi-même: Kendine karşı saygı, özsaygı. A l'estime: Tahminen, tahminî olarak, yuvarlak hesap (Evaluer te poids d'un paquet à l'estime). Avoir de l'estime pour: -e karşı saygısı olmak. Avoir, tenir qn en grande estime: Birine karşı büyük saygısı olmak, büyük saygı duymak (J'ai cet homme en grande estime, je te tiens toujours en grande estime). Baisser dans l'estime de qn: -in gözünden düşmek, -in gözündeki saygınlığını yitirmek. Etre en grande estime: Çok tutulmak, rağbet görmek, itibar görmek, rağbette olmak. Monter dans l'estime de qn: -in gözünde yükselmek, saygınlık kazanmak. Obtenir l'estime de qn: -in saygısını kazanmak. estimer gçl. 1. Değer biçmek, fiyat biçmek (Un expert qui estime un objet d'art. Estimer le cours d'une valeur, d'une marchandise). 2. Tahmin etmek, kestirmek (Estimer le nombre des blessés, une distance). 3. Sanmak (J'estime que vous avez suffisamment travaillé aujourd'hui). 4. Saygı duymak, beğenmek (J'estime beaucoup ce professeur). 5. Estimer f. qch: -digini sanmak, düşünmek, kanısında olmak (J'estime avoir acquis le droit de parler). § S'estimer: 1. Kendi değerini bilmek, kendine saygısı olmak, özsaygısı olmak. 2. Kendini pek değerli sanmak, kendini beğenmek 3. S'estimer...: Kendini... görmek, saymak (Je m'estime satisfait du résultat. Il s'estimait perdu. Estimez-vous heureux d'en être quitte à si bon compte). estivage er. Yazlağa götürme, yaylaya çıkarma (Estivage des bestiaux). estival, e s. 1. Yazla ilgili, yaza değgin, yaz, yazlık (La moisson est un travail estival. La moyenne de la température estivale. La mode estivale). 2. Yazın doğan, yazın yetişen, yaz, yazlık (Légume, fruité estival). estivant, e ad. Yazı deniz kıyısında, kaplıcalarda yada yaylada geçiren kimse, yazlığa çıkan, yaz tatiline giden (Les estivants affluent sur les plages). estivation diş. hayb. (Kimi hayvanlann) Yaz uykusu. estive diş. İstif, gemide yükü istifleme (Charger en estive). estiver gçl. 1. Yaylaya çıkarmak (Estiver des troupeaux). 2. gsz. Yazlamak, yaz tatilini

547

estonie geçirmek (II estive tous les ans à la campagne). estoc er. 1. ince kılıç, kamçı kılıç. 2. Kılıç ucu. 3. Çotuk, kesilmiş ağacın topraktan yukarda kalan kısmı. § Couper qch à blanc estoc: Kökünden kesmek, dibinden kesmek. Frapper d'estoc et de taille: 1. Kılıcın hem ucu hem ağzı ile vurmak. 2. mec. Rasgele, gelişigüzel vurmak, kılıç çalmak, estocade diş. 1. Kılıç darbesi. 2. mec. Beklenmedik ve şiddetli saldırış (Un témoin désarçonné par tes estocades de l'avocat). § Donner l'estocade à: -in işini bitirmek, öldürmek, öldürücü darbeyi vurmak.

estomac er. 1. Kursak; mide (Estomac des oiseaux. Remède pour l'estomac. Ulcère à l'estomac. J'ai des brûlures d'estomac. La faim lui donnait des crampes d'estomac). 2. Göğüsle karın arası,karın boşluğu (Boxeur qui frappe à l'estomac). 3. GÖzüpeklik, yüreklilik, "cesaret. § A l'estomac: Bağırıp çağırarak, vurup kırarak, alıp keserek (II a réussi à le décider en y allant à l'estomac). Avoir de l'estomac: Yürekli, gözüpek, "cesur olmak. Avoir l'estomac creux: Midesi boş olmak, aç olmak. Avoir l'estomac dans les talons: Karnı zil çalmak. Avoir un estomac d'autruche: Taş yese eritmek. Ouvrir l'estomac: Acıktırmak, iştahı kabartmak, açlık duygusu vermek (L'odeur de la viande m'ouvrait l'estomac). estomaqué, e s. tkz. 1. Çok şaşmış, şaşırıp kalmış. \ Estomaqué de qch: -e şaşıp kalmış (J'étais estomaqué d'une telle conduite). estomaquer gçl. tkz. Şaşırtmak, şaşkına çevirmek, şaşkınlık vermek (Sa conduite a estomaqué tout le monde). § S'estomaquer: 1. Gücenmek, alınmak. 2. Konuşmaktan, bağırmaktan bir hal olmak, estompage er. coğr. (Haritacılık) Gölgeleme, yalama. estompe diş. Estomp; karakalem resim yaparken kullanılan ve kendi üzerine sarılmış kâğıt yada meşinden oluşmuş ucu sivri kalem, estomper gçl. 1. (Karakalem resimde)Gölgeleri estompla işlemek. 2. Hafif gölgelendirmek (La brume estompait le paysage). 3. Hafifleştirmek, silikleştirmek, tatlılaştırmak, sertliklerini gidermek (Estomper un dessin, un paysage, une silhouette). § S'estomper: 1. Silikleşmek, belli belirsiz bir duruma gelmek (Les montagnes s'estompent dans le lointain). 2. Silinmek, artık pek belli olmamak, canlılığını yitirmek (Le souvenir de ces événements commençait à s'estomper dans son esprit. Les haines s'estompent avec le temps). estonie diş. Estonya.

estonien estonien, ne s. ve ad. 1. Estonyalı; Estonya ve Estonyalılara değgin. 2. er. Estonca, eston dili. estoquer gçl. 1. Kılıç ucuyla vurmak. 2. Öldürmek, işini bitirmek, son darbeyi vurmak (Un matador qui estoque un taureau). estourbir gçl. tkz. Öldürmek, canını cehenneme yollamak. estrade diş. 1. (Eskiden) Yol. 2. Peyke, kerevet, seki (Estrade d'une salle de classe. Estrade réservée au jury, à l'orchestre). § Battre l'estrade: Yolları kolaçan etmek, estragon er. bitb. Tarhunotu. estramaçon er. Uzun ve iki ağzı keskin kılıç, estrapade diş. 1. Eskiden denizde, suçluyu birkaç kez gemiden suya salma yada karada bir direğe çekip koy verme cezası. 2. Bu cezalar için kullanılan gemi direği yada darağacı. 3. Bir cimnastik oyunu, estrope diş. den. Iskarmoz ipi. estropié, e s. ve ad. Sakat (Un estropié qui demande l'aumône). estropier gçl. 1. Sakat etmek, sakatlamak (Un automobiliste qui a estropié un piéton. Ce coup lui a estropié le bras). 2. mec. Bozmak,sakatlamak, değiştirmek (Estropier un mot étranger, les paroles de quelqu'un). § S'estropier: Sakatlanmak, bir yerini sakatlamak (Il s'est estropié en tombant d'une échelle). estuaire er. coğr. Haliç. estudiantin, e s. Öğrencilere değgin, öğrencilikle ilgili (La vie estudiantine. Fréquenter les milieux estudiantins). esturgeon er. hayb. Mersinbalığı. et bağ. 1. Ve (Un ami fidèle et loyal. Toi et moi. Le père et le fils. Taisez-vous et écoutez). 2. Ya (J'ai accepté, et vous?: Ben kabul ettim, ya siz?). 3. Hem de (Il parle l'anglais, et couramment: İngilizce konuşuyor, hem de takıntısız. II travaille, et comment: Çalışıyor, hem de nasıl!). 4. Ile (Le loup et le chien: Kurtla köpek). 5. De (Et le riche et le pauvre: Zengini de yoksulu da). 6. Hem... hem de (Et tu es fautif, et tu cries: Hem suçlusun, hem de bağırıyorsun). 7. (Il y a dan sonra gelen bir ad yinelendiğinde) ...var... -cik var (Il y a maison et maison: Ev var evcik var. II y a homme et homme: Adam var adamcık var). étabie diş. (Sığır vb için) Ahır (Le bétail est à l'étable. Une étabie à vaches, à cochons). étabier gçl. Ahıra çekmek (Etabler les vaches, tes boeufs). établi er. Tezgâh (Etabli de menuisier).

548

étager établi, e s. 1. Sağlam, oturmuş (Il a une réputation établie). 2. iyice yerleşmiş, benimsenmiş, kökleşmiş (Un usage établi, des préjugés établis). 3. Kurulu, yerleşik (L'ordre établi: Kurutu düzen). 4. Yürürlükte olan (Les lois établies, les coutumes établies), établir gçl. 1. Yerleştirmek, oturtmak (Dieu commença d'établir un peuple sur la terre. Etablir l'aile droite de son armée sur un bon terrain). 2. Kurmak, açmak (Etablir une usine, une imprimerie, une maison). 3. Kurmak, düzenlemek, hazırlamak (Etablir un système, un gouvernement. Etablir une administration, un impôt, une liste, un rapport). 4. Sağlamak (Etablir la paix, la tranquillité, la sécurité). 5. Başgöz etmek, evlendirip yerleştirmek (Etablir sa fille, son fils). 6. Ortaya koymak, göstermek (Etablir l'innocence d'un accusé. Etablir la différence entre deux choses). 7. Getirmek, yerleştirmek, oturtmak (Etablir son neveu à la tête d'une entreprise). § S'établir: 1. Yerleşmek (Je vais m'établir à Istanbul). 2. Evlenmek, başgöz olmak, kapılanmak (Il s'est enfin établi). 3. Oturmak, iyice yerleşmek, kök salmak (Cette coutume s'est établie). 4. Çalışmak, dükkân açmak (Un menuisier qui s'établit à son compte). 5. S'établir...: -lik etmek, kendi kendine... payesi vermek (Il s'établit juge de nos actes). établissement er. 1. Kurma, yerleştirme (L'établissement du camp dans cette vallée s'est fait en quelques heures). 2. Yerleşme (L'établissement des Français dans les Indes. L'établissement de l'ennemi dans une position fortifiée). 3. Evlendirme, kapılandırma, başgöz etme (Il met de l'argent de côté pour l'établissement de ses filles). 4. Saptama, ortaya koyma (L'établissement des faits reprochés à l'accusé incombe à la partie adverse). S. Doldurma, hazırlama, düzenleme (L'établissement des feuilles de paie). 6. Sömürge (Les établissements portugais). 7. Kurum, "müessese (Il travaille dans un établissement commercial). étage er. I. Kat (Une maison à trois étages. Habiter au premier, au deuxième, au troisième étage). 2. yerb. Kàtman. § Les gens de bas. étage: Ayak takımı. étagement er. Kat kat dizme, kat kat sıralanma (Etagement des vignes sur les côtes du Rhône). étager gçl. 1. Kat kat dizmek, üst üste koymak, sıralamak (Etager les draps dans l'armoire). 2. Bölümlemek, bölüm bölüm ayırmak (Les prix

étagère sont étages de façon à s'adresser à toutes les bourses). 3. Taksitlere ayırmak. § S'étager: Birbiri arkasına sıra sıra dizilmek (Les maisons s'étagent au flanc de la colline). étagère diş. 1. Etajer, kat kat rafları olan kapaksız ve taşınır dolap. 2. argo. Göğüs. § Avoir des oranges sur l'étagère: argo. Portakal gibi memeleri olmak, étai er. 1. Payanda, dayanak, destek (Des étais de chêne soutenaient le toit. Soutenir par des étais). 2. mec. Dayanacak, güvenecek şey yada kimse, destek. 3. den. Direği tutan halat, istralya, étalement, étayage er. Payanda vurma, payandalama, destek vurma, destekleme (L'étayage d'une maison, d'un mur). étain er. 1. Kalay. 2. Kalaydan yapılmış süs eşyası, étal er. 1. Kasap kütüğü, kasapların üzerinde et doğradıkları tahta. 2. Kasap dükkânı. 3. (Pazar satıcılarının mallarını sergiledikleri) Tezgâh, sergi, tabla. étalage er. 1. Sergileme, vitrin yada tablaya dizme (L'étalage des marchandises sur la voie publique). 2. Camekân, sergi, vitrin, tabla (Les étalages d'un grand magasin. S'attarder devant les étalages. L'étalage d'un bouquiniste). 3. Sergi vergisi (Payer l'étalage). 4. mec. Gösteriş, gösteri (Etalage de luxe). § Faire étalage de qch: -i sayıp dökmek, göstermek (Faire étalage de ses qualités, de ses mérites, des ses connaissances). étalager gçl. Sergilemek, vitrine dizmek, vitrinlemek. étalagiste ad. 1. Sergici, işportacı, tablacı. 2. Vitrin düzenleyicisi, vitrinci. étale s. 1. Durgun (La mer était étale. Le fleuve, la rivière est étale). 2. mec. Dingin, sessiz (La journée était étale comme une mer inoffensive). 3. er. Dinginlik, durgunluk; dinginleşme, yatışma (L'étale de la marée, étale de flot). étalement er. 1. Serme, yayma, dağıtma (Etalement de papiers sur une table. Etalement d'un tas de fumier sur une terre). 2. Belirli zamanlara ayırma, bölme, taksitlere ayırma (Etalement des paiements, des vacances). étaler gçl. 1, Sergilemek, vitrinlemek (Un commerçant qui étale à sa devanture des chaussures, des appareils mécaniques etc). 2. Açmak, yaymak, sermek (Etaler un tapis, un journal. Etaler au linge dans un pré pour le faire sécher). 3. Sürmek (Etaler de la crème, de la pommade, de-la peinture. Etaler du beurre sur du pain. 4. mec. Yıkmak, devirmek, yere sermek (D'un coup de poing, il a étalé son adversaire). S.

549

étamine (Gösteriş için) Sayıp dökmek, ortaya sermek (Etaler ses mérites, ses qualités, ses richesses). 6. (Kâğıt oyununda) Açıp göstermek (Etaler ses cartes). 7. Açıklamak, gizlememek, herkese söylemek (Etaler ses projets). 8. Sıraya koymak, ard arda sıralamak; taksitlere ayırmak (Etaler les réformes sur plusieurs années. Etaler les vacances. Etaler ses paiements). 9. den. Dinginleştirmek; yükselmesini, kabarmasını önlemek (Etaler une voie d'eau). 10. den. Dayanmak, karşı koymak, direnmek (Etaler le vent, le courant). 11. gsz. den. Dinginleşmek, yatışmak, durulmak (La marée étale, la mer étale). § S'étaler: 1. Yayılmak, saçılmak (Toute l'encre s'est étalée sur le tapis). 2. Yayılmak, kendini bırakmak, kurulmak, yayılıp oturmak (II s'est étalé dans un vaste fauteuil). 3. Düşmek, yere serilmek (Il a glissé sur le verglas et s'est étalé de tout son long). 4. Sıralanmak, ard arda sıralanmak, bir sıraya göre düzenlenmek (Cette année, les vacances du personnel s'étalent sur trois mois). 5. Taksitlere ayrılmak (Les paiements s'étalent sur six mois). 6. Yayılmak, serilmek (La ville s'étale sur la plaine). 7. Kendini göstermek, gösteriş yapmak, ortaya çıkarmak (Il s'étale avec vanité). étalier er. Kasap çırağı.

étalon er. 1. Aygır, damızlık aygır, tohumluk at (Etalon pur sang, demi-sang. Dépôt d'étalons). 2. Tohumluk (Âne étalon, bélier étalon, taureau étalon. Arbre étalon). 3. Ayar, ölçü (Les systèmes monétaires sont basés sur l'étalon-or). étalonnage, étalonnement er. (Tartı ve ölçüleri) Ayarlayıp damgalama, étalonner gçl. 1. (Tartı ve ölçüleri) Ayarlayıp damgalamak. 2. Ayarlamak (Etalonner un appareil, un instrument). étamage er. 1. Kalaylama. 2. Sır sürme, sır geçirme, sırlama. étambot er. (Gemide) Kıç bodoslaması, étamer gçl. 1. Kalaylamak (Etamer une casserole, étamer le cuivre, la tôle). 2. (Ayna yapmak için cama) Sır Sürmek, sır geçirmek, sırlamak, étameur er. Kalaycı. étamine diş. 1. Etamin; pamuk, keten yada ipekten seyrek dokunmuş bir çeşit ince kumaş. 2. Elek bezi, ince elek (Passer une farine, une poudre, un liquide à l'étamine). 3. mec. Sıkı inceleme (Tout ce qui s'offre à moi passe par l'étamine). 4. bitb. Erkek organ, erkeklik organı. § Passer à l'étamine, par l'étamine: mec. Sıkı bir incelemeden geçmek, çok sıkı bir sınavdan

étampage

550

geçmek, ince eleklerden geçmek, étampage er. (At nalına) Delik açma. 2. Dövme ile işleme. étampe diş. 1. (Kuyumculukta, bakırcılıkta) Dövme kalıbı, dövme. 2. Zımba, étamper gçl. 1. Dövme ile işlemek. 2. Zımbalamak, delmek, delik açmak (Etamper le fer à cheval). étanche s. Su geçirmez, su sızdırmaz (Un tonneau étanche, toiture étanche. Une montre étanche). étanchéité diş. Su geçirmezlik, su sızdırmazlık (L'étanchéité d'une montre, d'un réservoir). étanchement er. Durdurma, dindirme, giderme (Etanchement du sang, de la soif). étancher gçl. 1. Durdurmak, kesmek, akmasını durdurmak, akıntısını kesmek, dindirmek (Etancher le sang qui coule d'une plaie). 2. Su geçirmez, su sızdırmaz hale getirmek (Etancher une citerne). 3. mec. Gidermek, dindirmek (Etancher sa soif). étançon er. Payanda, dayanak, dayak (Placer des élançons contre un mur). étançonnement er. Payanda vurma, payandalama. étançonner gçl. Payanda vurmak, payandalamak (Etançonner un mur). étang er. Küçük, göl, gölcük, étape diş. 1. Konak, "menzil (Arrivé à l'étape, il écrivit une lettre à sa famille). 2. Yol, mesafe (Parcourir une longue étape). 3. mec. Evre (Les étapes de la vie, de la civilisation). 4. Dönem, "safha (Noter las étapes successives d'une maladie). 5. Aşama, "merhale (C'est la première étape vers le succès). 6. (Eski) Pazar, ticaret merkezi (Les Barbares obligèrent les Romains d'établir des étapes et des commerces avec eux). § Brûler l'etape: Konak yerinde durmadan geçip gitmek. Brûler les étapes: Merhaleleri aşıp geçmek, çalışmayı hızlandırmak (Brûlant les étapes, ils ont pris un an d'avance). état er. 1. Durum, hal (L'état du malade est grave. Son état de santé s'est amélioré). 2. Ertik, "meslek (Les servitudes de l'état militaire. L'état ecclésiastique). 3. Liste (Dresser un état des dépenses). 4. Sayım, demirbaş sayımı (Procéder à un état du matériel disponible). 5. Bilanço (Etat de compte, état de dettes). 6. (Eski) Rejim, yönetim biçimi (L'état démocratique, monarchique, tyrannique). 7. Toplumsal tabaka (La notion de classe a remplacé celle d'état. Les trois états: Le clergé, la noblesse et les roturiers). 8. Yaşayış, yaşama biçimi (Il n 'est pas satisfait de son état). 9. (Büyük harfle) Devlet (Etat démocratique, Etat totalitaire. La séparation de

étatiste l'Eglise et de l'Etat). § Conseil d'Etat: Danıştay. Coup d'Etat: Hükümet darbesi. Etat d'âme: Ruh hali. Etat d'esprit: Anlayış, "zihniyet. Etat de siège: Sıkıyönetim. Etat de nature: İlkel yaşam. Etat civil: Medeni hal. Etat de choses: Durum (Cet état de choses ne saurait durer). Etat de conscience: Bilinç hali. Grâce d'Etat: Büyük şans, devlet kuşu, Tanrının yardımı (Il a eu une grâce d'Etat le jour de l'examen). Homme d'Etat: Devlet adamı. Le chef de l'Etat: Devlet Başkanı. Le Tiers Etat: (Fransız Devrimi Döneminde) Orta tabaka, burjuvazi. Raison d'Etat: Hikmeti hükümet. Sous-secrétaire d'Etat: Müsteşar. Secret d'Etat: Devlet sırrı. Dans cet état de choses: Bu durumda, bu durum karşısında. De son état: Meslekten, çekirdekten yetişme (Il est boucher de son état). En tout état de cause: Ne olursa olsun, her hal ve kârda (En tout état de cause, un dénonciateur qui se cache joue un rôle odieux). Etre en mauvais état: Kötü durumda olmak. Etre en état de f. qch: -cek durumda olmak (Je ne suis pas en état de juger de cette question). Etre hors d'état de f. qch: -cek durumda olmamak (Il était hors d'état de répondre). Etre dans tous ses états: Çok heyecanlı olmak, kendinde olmamak, şaşkına dönmüş olmak. Faire état de: 1. -gibi davranmak, gibi hareket etmek (Faire état de chef). 2. Güvenmek, inanmak (Faites état de moi). 3. Saymak, beğenmek, takdir etmek (Je fais peu d'état de cet homme-là). 4. İleri sürmek (Faire état d'un document. Il a fait état de son ancienneté pour réclamer la priorité dans ta maison). 5. Açıklamak, söz etmek, söylemek (Ne faites pas état de ce que je viens de vous dire). 6. Göz önünde bulundurmak, hesaba katmak (Il faut faire état de l'opinion des autres). Faire un coup d'Etat: Hükümet darbesi yapmak. Former un Etat dans l'Etat: Devlet içinde devlet olmak. Mettre qn hors d'état de f. qch: Birini -meyecek duruma getirmek (Mettre un adversaire hors d'état de nuire). Remettre qch en état: -i onarmak (Remettre en état un appareil). Rester en état: Eski durumunda kalmak, olduğu gibi kalmak. Remettre les choses en l'état: İşleri düzeltmek, yoluna Koymak, eski durumuna getirmek, étatique s. Devlete değgin (Appareil étatique). étatisation diş. Devletleştirme, étatiser gçl. Devletleştirmek (Etatiser le commerce, une usine). étatisme er. Devletçilik, étatiste s. ve ad. Devletçi (Doctrine étatiste).

état- major état-major er. 1. Kurmay fEtat-major général: Genelkurmay. Chef d'état-major: Kurmay başkam. Officier d'état-major: Kurmay subay). 2. mec. Beyin takımı, kurmay heyeti (L'étatmajor d'un parti, d'un syndicat, d'un ministre). étau er. 1. Mengene, kıskaç. 2. argo. Kadının ferci, edep yeri. § Etre pris, serré comme dans un étau: Kıskaç içine alınmak, kıstırılmak. Mettre la tête à l'étau: argo. Cinsel ilişkide bulunmak, étayage er. Payanda vurma, payandalama (Etayage d'une maison). étayer gçl. 1. Payanda vurmak, destek vurmak (Etayer un mur, une voûte). 2. mec. Desteklemek (Etayer une conviction, un raisonnement). § S'étayer sur qch: -e dayanmak (Cette thèse s'étaie sur les recherches les plus récentes). et caetera [etsetera] er. (etc. yazılır) Ve başkaları, ve benzerleri, vb. été er. Yaz (Le soleil d'été. Vacances d'été. Tenue d'été). § L'été de la Saint-Martin: Pastırma yazı. En été: Yazın, éteignoir er. 1. Mum söndürmek için kullanılan teneke külah. 2. mec. Neşe kaçıran, bayram bozan (Il est toujours triste, c'est un éteignoir). § En éteignoir: Koni şeklinde, külah biçiminde, éteindre gçl. 1. Söndürmek (Eteindre le feu. Eteindre une bougie, une chandelle, une torche, les phares, l'incendie). 2. Işığını söndürmek (Eteindre une chambre, un couloir). 3. Kapamak (Eteindre la radio, la télévision). 4. mec. Yatıştırmak, söndürmek (Le temps a éteint sa haine). 5. Gidermek (Eteindre sa soif). 6. Bitirmek, sona erdirmek, sıfıra indirmek (Ce dernier remboursement a éteint sa dette). 7. Soldurmak (Le soleil éteint les couleurs). § S'éteindre: 1. Sönmek (Le feu s'éteint, les lumières s'éteignent). 2. Yok olmak, tükenmek, bitmek, sönmek (Un amour qui s'éteint). 3. Yitmek, bitmek, yok olmak, yitip gitmek, sönmek (Son souvenir ne s'éteindra jamais). 4. Ölmek (Elle s'éteignit dans les bras de sa fille). 5. Solmak, parlaklığını yitirmek (Une couleur qui s'éteint). Steint, e s. 1. Sönmüş (Volcan éteint, astre éteint). 2. Solmuş, parlaklığını yitirmiş (Couleur éteinte, les yeux éteints). 3. Kısık, boğuk (Une voix éteinte). 4. Bitmiş, tükenmiş, bitik, çökmüş (Une personne éteinte). Uendage er. 1. Serme (L'étendage du linge). 2. Çamaşır serme ipleri, itendard er. 1. Sancak. 2. Bayrak. § Sous l'étendard de: -bayrağı altında, komutasında,

551

étendue

yanında, safında (Se ranger, combattre sous l'étendard de quelqu'un). Lever l'étendard de la révolte: İsyan bayrağını çekmek, étendoir er. 1. Bir şey sermeye yarayan ip yada sırık (L'étendoir pour le séchage du linge). 2. Serme yeri, kurutma yeri; çamaşır serme yeri. étendre gçl. 1. Yaymak, sermek (Etendre du linge sur un pré pour le faire sécher. Etendre un tapis sur le sol). 2. Açmak, uzatmak (Etendre les bras en croix pour barrer le passage à quelqu'un. L'oiseau étend ses ailes). 3. Yatırmak, uzatmak (Etendre quelqu'un sur le sol, sur son lit). 4. Sulandırmak, yoğunluğunu azaltmak (Etendre une sauce, un liquide, un vin). 5. Genişletmek, büyütmek (Il voudrait étendre sa propriété en achetant des terres attenantes). 6. Sınavda döndürmek, çaktırmak (Examinateur qui étend un candidat). 7. Sürmek (Etendre du beurre sur une tranche de pain). 8. Yere sermek, devirmek, düşürmek (Un boxeur qui étend son• adversaire). 9. Etendre qch à: Bir şeyi -e yaymak (Etendre les bienfaits d'une découverte à tous les pays. § S'étendre: 1. Kendini salmak, salınmak (Tissu qui s'étend au lavage). 2. Uzamak (L'ombre des arbres s'étend le soir). 3. Uzanmak, yayılmak, yatıp uzanmak (S'étendre sur un lit, sur le sol). 4. Uzayıp gitmek (Des rangées d'arbres s'étendaient le long d'un fleuve. S'étendre à perte de vue). 5. Yayılmak (L'épidémies'est rapidement étendue). 6. S'étendre à, sur, jusqu'à: -e dek yayılmak, -i kaplamak (Cette domination s'est ensuite étendue à l'ensemble. La domination romaine s'est étendue sur tout le monde méditerranéen. Et sa bonté s'étend sur toute la nature). étendu, e s. 1. Geniş, büyük, yaygın (Une forêt très étendue). 2. Yatmış, uzanmış (Un homme étendu dans son fauteuil, sur le lit). 3. Zengin, geniş (Il a un vocabulaire étendu, une connaissance étendue). 4. Sulandırılmış (Un liquide étendu, une sauce étendue). étendue diş. 1. Enginlik (L'étendue de la mer, l'étendue illimitée des savanes). 2. Alan, "saha, yayılma alanı (La mer est une grande étendue d'eau salée). 3. Erim, mesafe (L'étendue de la vue). 4. Süre (Un remords l'a poursuivi pendant toute l'étendue de sa vie). 5. Yüz ölçümü, büyüklük (Cette ferme est te double de l'autre en étendue). 6. Büyüklük, genişlik, oran (Sa conversation révèle l'étendue de sa culture. Evaluer l'étendue des dégâts). 7. mat. fels. Uzam, yayıhm. 8. Kapsam, °şümul (Etendue d'un engagement).

éternel éternel, le s. 1. fels. tlksiz ve sonsuz, "öncesiz sonrasız, "ezeli ve ebedi (La croyance en un Dieu éternel). 2. Sürekli (La vie est un éternel recommencement). 3. Sonsuz, bengi, "ebedi (Zone des neiges éternelles). 4. Bitmez tükenmez (Se perdre dans d'éternelles discussions). 5. Herzamanki, alışılmış (Son éternelle cigarette à la bouche. Il répondit de son éternel air ennuyé). 6. er. (Büyük harfle) Tanrı (Invoquer, louer l'Eternel). 7. er. Kalıcılık, kalıcı, kalıcı olan şey (Il ne faut pas sacrifier l'éternel au périssable). 8. diş. bitb. Herdemtaze. § La ville éternelle: Roma. Le Père éternel: Tanrı. Le repos éternel, le sommeil éternel: Ölüm, sonsuz uyku. éternellement bel. 1. Herzaman, sürekli olarak (C'est un pays où il pleut éternellement). 2. Sonsuzluğa dek, "ebediyen (L'Ecriture dit que le Christ dure éternellement). éterniser gçl. 1. Ölümsüzleştirmek, sonsuzluğa dek sürdürmek, "ebedileştirmek (Cette découverte éternisera la mémoire de ce grand savant). 2. Sürüncemede bırakmak, uzatıp durmak (Eterniser un procès). 3. Çok uzatmak, sürdürmek (Eterniser une discussion). § S'éterniser: 1. Çok uzamak, sürüp gitmek, bitmek bilmemek (La guerre s'éternise. Une crise politique qui s'éternise). 2. hlk. Çok kalmak, eylenmek (Nous ne pouvons pas nous éterniser ici, on nous attend ailleurs). 3. Ötümsüzleşmek (Un savant qui s'éternise par ses découvertes). éternité diş. fels. 1. İlksizlik ve sonsuzluk (L'éternité de Dieu). 2. Sonsuzluk, bengilik, "ebediyet. 3. Ahiret, öbür dünya (.Songez à vous préparer pour l'éternité). 4. Çok uzun süre, uzun zaman (Il y a une éternité que je ne l'avais vu. Cette heure d'attente m'a paru une éternité). § De toute éternité: Eskiden beri, oldum olası, "ezelden beri, çok eskilerden beri. éternuement er. Aksırık, aksırma, hapşırık, jıapşırma. éternuer gsz. Aksırmak, hapşırmak, étésien s. İmbat, meltem (Vents étésiens). étêtage, étêtement er. (Ağacın) Tepesini alma, budama. étêter gçl. 1. (Ağacın) Tepesini budamak (Etêter des saules). 4. (Çivi vb) Başını koparmak (Etêter une épingle, un clou). éteule diş. Anız. éthane er. kim. Etan. éthanol er. kim. Etanol. éther er. 1. fiz. Esir. 2. Eter, lokmanruhu. 3. (Şiirde) Hava.

552

étincelle éthéré, e 1. fiz. Esirimsi (Substance éthérée). 2. mec. Temiz ve hafif (Une pâle jeune fille au regard éthéré). 3. kim. Etere değgin, eterli, eteri andıran (Une odeur éthérée). éthérification diş. Eter haline getirme, eterleştirme; eterleşme. éthérifier gçl. Eter haline getirmek, eterleştirmek, éthérisation diş. hek. Eterle uyuşturma (Ethérisation générale, locale). éthériser gçl. hek. Uyuşturmak, eterle uyutmak (Ethériser un malade). éthéromane s ve ad. Eter tiryakisi, éthéromanie diş. Eter tiryakiliği, éthiopie diş. Etyopya, Habeşistan, éthiopien, ne s. ve ad. Habeş, Etyopyah; Habeşistan'a ve Habeşlere değgin (Un éthiopien, tangue éthiopienne). éthique s. 1. Törel, "ahlâkî (Jugements éthiques. Les développements éthiques d'un roman). 2. diş. Töre; törebilim, "ilmi ahlâk (L'éthique bourgeoise ne dérive pas de la Providence). éthnie diş. Budun, "kavim, éthnique s. Budunsal, "kavmî. ethnographe ad. *Budunbetimci, "kavmiyatçi. ethnographie diş. »Budunbetim, "kavmiyat. ethnographique s. Budunbetimsel, "kavmî. éthnologie diş. *Budunbilim, "ırkiyat, éthnologique s. *Budunbilimsel. éthnologue ad. *Budunbilimci. éthologie diş. "Irabilim, "ilmi seciyye. éthologique 5. "Irabilimsel. éthylène er. kim. Etilen. étiage er. coğr. (Akarsularda) Suyun çekilmesi, soğulma; çekik su, çekik durum, étier er. (Tuzlalarda) Deniz suyu kanalı, étincelant, e 5. 1. Parlak, ışıl ışıl (Un soleil étincelant). 2. Canlı, çakmak çakmak (Un regard étincelant). 3. Diri, parlak (Couleurs étincelantes). étinceler gsz. 1. Parlamak, ışıldamak (Lesdiamants étincellent. La verrerie étincelle sous les lustres). 2. Balkımak, harelenmek (La surface de la mer étincelle au soleil). 3. Etinceler de qch: ...saçmak (Etinceler d'esprit. Ses yeux étincellent d'intelligence, de haine). étincelle diş. 1. Kıvılcım (Jeter des étincelles. Une étincelle électrique). 2. mec. Parıltı, ışıltı (Une étincelle d'intelligence, de génie). 3. mec. Önemli sonuçlar doğuran küçük neden. § Faire des étincelles: tkz. İlle kendini göstermek, üzerine dikkat çekmek için gülünç ve gereksiz davranışlar yapmak. Jeter des étincelles: Kıvılcım saçmak.

étincellement étincellement er. Işıldama, panldama, parlama, étiolé, e s. 1. Solmuş, sararmış (Fleurs étiolées, feuilles étiolées). 2. mec. Zayıflamış, sararıp solmuş (Un enfant étiolé). étiolement er. 1. Solma, sararma (L'étiolement d'une plante, d'une fleur). 2. Zayıflama, sararıp solma (L'étiolement d'un enfant). 3. Çöküş, azalma (Etiolement de l'esprit, des facultés intellectuelles). étioler gçl. 1. Soldurmak, sarartmak (L'obscurité étiole les plantes). 2. Zayıflatmak, sarartıp soldurmak (Le manque de grand air étiole les enfants). § S'étioler: 1. Solmak, sararmak (Une plante qui s'étiole en appartement). 2. Zayıflamak, sararıp solmak (La jeune fille s'étiolait dans un logement insalubre). 3. mec. Çökmek, azalmak, düşmek, gücünü yitirmek (L'esprit, la mémoire s'étiolent dans l'oisiveté). étiologie diş. fels. hek. 1. Nedenbilim. 2. Neden, nedenler (L'étiologie d'une maladie). étiologique s. 1. Nedenbilimsel. 2. Nedensel, nedenlere değgin, étique s. 1. Arık, cılız (Une vache étique. Une plante étique). 2. Bir deri bir kemik, canlı cenaze (Il est devenu étique). étiquetage s. Etiket koyma, etiketleme, étiqueter gçl. 1. Etiket koymak, etiketlemek (Etiqueter une marchandise). 2. Damgalamak, ...damgası vurmak (Après son intervention, on l'a aussitôt étiqueté. On l'a étiqueté comme anarchiste, comme socialiste). étiquette diş. 1. Etiket (Coller une étiquette sur un livre. Mettre une étiquette sur un sac, sur un colis). 2. mec. "Teşrifat, törensel davranış (Supprimer toute sorte d étiquette). 3. mec. Damga (Un homme politique qui refuse de se laisser attribuer une étiquette déterminée). étirage er. Çekip uzatma (Etirage des métaux à la filière, des peaux). étirement er. 1. Gerinme. 2. Germe (L'étirement des bras). étirer gçl. 1. Çekip uzatmak (Etirer les métaux, les cuirs, le verre). 2. Germek, açmak (Etirer ses bras, ses jambes). § S'étirer: 1. Gerinmek (Je m'étire quand je m'éveille). 2. Kendini salmak, gevşemek, çözülmek (Un tissu qui s'étire. Les nuages s'étirent). étireur, euse ad. 1. (Maden deri vb.) Çekme işçisi. 2. diş. (Maden, deri) Çekme makinası. étisie, hectisie diş. Arıklık, cılızlık, aşırı zayıflık, étoffe diş. 1. Kumaş (Etoffe de laine, de coton, de soie). 2. mec. Gereç, harç (Il n'a pas épargné

553

étonnant l'étoffe). 3. Konu (L'étoffe d'un roman). 4. mec. Yetenek, cevher. § Avoir l'étoffe de: -niteliği, yeteneği, cevheri olmak (Il a l'étoffe d'un chef, d'un héros). étoffé, e s. 1. Dolgun, tombul, semirik (Une demoiselle étoffée). 2. İyi döşenmiş, ağır, zengin, süslü (Une maison étoffée). 3. Gür, tok (Une voix étoffée). étoffer gçl. 1. Süslemek, zenginleştirmek, boşluklarını gidermek (Etoffer un récit, une dissertation). 2. Daha belirgin bir kişilik kazandırmak (Etoffer un personnage). § S'étoffer: Toplamak, şişmanlamak (Ils'est étoffé depuis qu'il fait du sport). étoile diş. 1. Yıldız (Etoile à enveloppe: Kabuklu yıldız. Etoile circumpolaire: Batmayan yıldız. Etoile de comparaison: Dayanak yıldızı. Etoile double, binaire: Çiftyildiz. Etoile de Matin: Sabah yıldızı. Etoile du Soir, Etoile du Berger: Akşam yıldızı, Çoban Yıldızı. Etoile filante: Akan yıldız. Etoile fixe: Duran yıldız. Etoile jeune: Genç yıldız. Etoile polaire: Demirkazık, Kutup Yıldızı. Etoile principale: Başyıldız. Etoile pulsative: Zonklayan yıldız. Etoile standard: Ayar yıldızı). 2. Yıldız biçiminde süs, yıldız (Un généra! à trois étoiles). 3. Yıldız, şans, talih, baht (Il a toujours eu confiance en son étoile. Son étoile a pâli). 4. Birçok yolların açıldığı büyük alan, kavşak (C'est une sorte d'étoile où concourent quelques allées). 5. Parlak sanatçı, yıldız (Une étoile de cinéma). § Etoile de mer: hayb. Denizyıldızı. A la belle étoile: Açık havada, yıldız palasta (Coucher à ta belle étoile). Etre né sous une mauvaise étoile: Şanssız olmak, bahtı kara olmak.

étoilé, e s. Yıldızlı (Un ciel étoilé, une nuit étoilée). § La bannière étoilée: Amerikan bayrağı, étoilement er. 1. Yıldızlanma, yıldızlarla kaplanma (L'étoilement du ciel se faisait peu à peu, étoile par étoile). 2. Yıldız biçiminde çatlama (L'étoilement d'une vitre). étoiler gçl. 1. Yıldızlarla donatmak (Les astres qui étoilent le ciel). 2. Yıldız biçiminde çatlatmak (Etoiler une glace, une vitre). § S'étoiler: Yıldızlarla donanmak (Le ciel s'étoile). étole diş. 1. Papazların âyin boyun atkısı. 2. Kadınların süs boyun atkısı, boyun kürkü (Une étole de vison). étonnamment bel. Şaşılacak denli, şaşılacak ölçüde (Il a étonnamment vieilli). étonnant, e s. 1. Şaşırtıcı, şaşkınlık verici (Une nouvelle étonnante). 2. Olağanüstü, usalmaz (Un

étonnement

554

étourdissant

étonnant succès, une femme étonnante). 3. Şaşılacak (Un homme étonnant). étonnement er. 1. (Eskiden) Sert sarsıntı. 2. (Şimdi) Şaşma, şaşkınlık (Il m'a rempli d'étonnement). § Ne pas manifester d'étonnement: Şaşkınlık göstermemek, étonner gçl. 1. (Eskiden) Yıldırımla vurulmuşa çevirmek. 2. Çok sarsmak, çatlatmak, çatlak açmak (Etonner une voûte, un diamant). 3. . Şaşırtmak, hayrete düşürmek (Ce départ inopiné a étonné tout te monde. Un vieillard qui étonne son entourage par sa vivacité d'esprit). 4. Etre étonné de: -e şaşmak, hayret etmek (Je suis étonné des succès de cet élève). § S'étonner: 1. Şaşmak (S'étonner à la vue d'un spectacle, à l'annonce d'une nouvelle. Ne t'étonne pas s'il te trahit un jour). 2. S'étonner de qch, de f. qch: -e şaşmak; -diğine şaşmak (Il s'étonne de tout. Je m'étonnais de ne voir personne sur la place en plein midi).

sous les décombres). § Etouffer qch dans l'œuf:: -i daha doğmadan boğmak, bastırmak, ortadan kaldırmak (Etouffer un complot dans, l'ueuj). Etouffer de rire: tkz. Gülmekten katılmak. § S'étouffer: 1. Tıkanmak, boğulur gibi olmak (S'étouffer en mangeant, en avalant de travers). 2. Birbirini boğmak (Ils se sont étouffés). étouffoir er. 1. Kor söndürme kabı. 2. (Piyanoda) Titreşimleri durduran mekanizma. 3. mec. Havasız oda. étoupe diş. 1. Kıtık. 2. Üstüpü. § Avoir les cheveux comme de l'étoupe: Saçları çalı gibi olmak. Mettre le feu aux étoupes: Herkesi birbirine katmak; ortalığı kızıştırmak, étouperg/f. Kıtıkla doldurmak, üstüpü ile tıkamak (Etouper un bateau, étouper les fentes d'un tonneau). § S'étouper les oreilles: Kulaklarına pamuk tıkamak, étoupille diş. (Topun yada taş lağımının) Yemleme fitili.

étouffage er. İpekböceği tırtıllarını öldürme; arıları geçici olarak havasız bırakma, étouffant, e s. Boğucu (Une chaleur étouffante. Une atmosphère familiale étouffante). étouffée diş. Buğulama. § A l'étouffée: Buğulama olarak, haşlama (Cuire à l'étouffée. Viande à l'étouffée). étouffement er. 1. Soluğu tıkanma, boğulma, soluksuz kalma (Crise d'étouffement causée par l'asthme). 2. Havasızlık (Mourir d'étouffement). 3. ö r t bas etme, gizleme (L'étouffement d'un scandale, d'une affaire). 4. Bastırma, bastırılma (L'étouffement d'une révolte, d'un complot). étouffer gçl. 1. (Havasızlıktan) Boğmak (Il s'est défait du bâillon qui l'étouffait). 2. Boğmak, boğazlamak, boğarak öldürmek (Le malfaiteur a étouffé sa victime). 3. Söndürmek (Etouffer un incendie). 4. Bastırmak, duyulmasına engel olmak (Etouffer un bruit. Un tapis qui étouffe les pas). 5. Tutmak (Etouffer un bâillement, un soupir, un sanglot). 6. Sarmak, boğmak, büyümesine engel olmak (Les mauvaises herbes qui étouffent les fleurs). 7. Bunaltmak (Ces chaleurs m'étouffent). 8. Susturmak (Etouffer l'opposition, l'opinion publique). 9. Bastırmak (Etouffer une révolte). 10. Örtbas etmek, hasıraltı etmek (Etouffer un scandale, une affaire). 11. Gizlemek, içine atmak, tutmak (Etouffer ses sentiments, ses émotions). 12. Etouffer qn de: Birini -lere boğmak (On l'étouffait de caresse, d'étreintes). 13. gsz. Havasızlıktan bunalmak, boğulur gibi olmak (Il commençait à étouffer

étoupiller gçl. (Topa) Yemleme fitili koymak, étourderie diş. Yelteklik, hoppalık, şaşkınlık, düşüncesizlik (Il a agi par étourderie). § Commettre, faire, une étourderie: Düşüncesizlik etmek. étourdi, e s. ve ad. Düşüncesiz, yeltek, hoppa, şaşkın (Un étourdi, une étourdie. Une jeune fille étourdie). § A l'étourdie: Düşüncesizce, şaşkınca, hoppaca (Agir, courir à l'étourdie). étourdiment bel. Düşüncesizce, şaşkınca; ölçüp biçmeden (Agir, parler étourdiment. Se lancer étourdiment dans une affaire). étourdir gçl. 1. Sersemleştirmek (Un choc sur ta tête l'a étourdi). 2. Serseme çevirmek, kafasını kazan gibi yapmak (Tout ce brouhaha m'étourdit). 3. Başını döndürmek, sarhoş gibi etmek (Les éloges l'ont étourdi. Ces parfums m'étourdissent). 4. Etourdir qn de qch: -ile serseme çevirmek (Ces petits garçons nousétourdissent de leur babillage). 5. Etre étourdi de qch: -den başı dönmek, sarhoş olmak (Etre étourdi de gloire, de fortune). § Etourdir la douleur: Ağrıyı, acıyı uyuşturmak. Etourdir l'eau: Suyu hafifçe ılıştırmak. Etourdir la viande: Eti şöyle bir ateşe göstermek, öldürmek, hafifçe pişirmek. § S'étourdir: 1. Sarhoş olmak, kendini unutmak, kendi kendini avutmak (Chercher à s'étourdir pour oublier son chagrin, ses soucis). 2. S'étourdir de qch: -ile sarhoşa dönmek, sersemlemek (S'étourdir de paroles). étourdissant, e s. 1. Şaşırtıcı, şaşkınlık verici (Un succès étourdissant). 2. Sersemletici (Un bruit

étourdissement étourdissant). étourdissement er. 1. Baş dönmesi (Un léger étourdissement causé par la pipe. Avoir un étourdissement). 2. mec. Büyük şaşkınlık. 3. Kendi kendini avutma, étourneau er. 1. Sığırcık, sığırcık kuşu. 2. mec. Kafasız, düşüncesiz, şaşkın (Cet étourneau a oublié d'indiquer son adresse). étrange s. Tuhaf, acayip, olağandışı (Une conduite étrange, un sourire étrange. Il a un air étrange). étrangement bel. 1. Çok, son derece (Paris est étrangement grand). 2. Tuhaf şekilde, acaip biçimde (Il est étrangement habillé. Il nous a étrangement traités). étranger, ère s. ve ad. 1. Yabancı (Une langue étrangère, un pays étranger). 2. Dış (Le Ministère des Affaires étrangères). 3. Etranger à: a) -e yabancı olan (Je suis étranger à ce sujet. Ce visage ne m'est pas étranger), b) -i bilmeyen, -ile ile ilgisi olmayan, -den haberi olmayan (Il est étranger aux idées du temps. Il est étranger à ce complot, à cette affaire). 4. ad. Yabancı, "ecnebi (Un étranger qui réside en Turquie). 5. er. Yabancılar, düşman (Pays envahi par l'étranger). 6. er. Yabancı ülke, dışarı (Aller, voyager à l'étranger). étrangeté diş. 1. Tuhaflık, acaiplik, gariplik, gülünçlük (N'avez-vous pas été frappé par l'étrangeté de sa conduite?). 2. Olağandışılık, anormallik (Il y a plusieurs étrangetés dans ce récit). 3. Özgünlük, alışılmamışlık (Les critiques étaient déconcertés par l'étrangeté du spectacle). étranglé, e s. 1. Boğulmuş, boğazlanmış. 2. Çok sıkılmış, sıkışmış, darlaşmış (Une taille étranglée). 3. Kısık, boğuk, boğuklaşmış, kısılmış (Une voix étranglée). étranglement er. 1. Boğma, boğarak öldürme (Etranglement d'un condamné). 2. Boğulma, soluksuz kalarak ölme (Un chien qui a failli périr d'étranglement). 3. Kısılma, boğuklaşma (L'étranglement de sa voix trahissait son émotion). 4. Sıkışma (Elle est morte d'un étranglement à la gorge). 5. Daralma (Etranglement d'une vallée). 6. Dar yer, boğaz (Etranglement d'une canalisation, d'une rue). 7. Kısıtlama; kısıtlanma (Etranglement des libertés). étrangler gçl. 1. Boğmak, boğazlamak (Le criminel a étranglé la locataire). 2. Sıkmak, iyice sıkıştırmak (Etrangler la taille, étrangler un tuyau). 3. Kısıtlamak (Etrangler la presse, les libertés). 4. Soluğunu, boğazını tıkamak (L'émotion l'étranglait). § S'étrangler: 1. Tıkanmak, soluğu kesilmek (S'étrangler de

555

être colère, d'émotion). 2. Kısılmak, boğuklaşmak (Une voix qui s'étrangle). étrangleur, euse ad. Boğan, boğarak öldüren (La police est sur la piste de l'étrangleur). § Avoir des mains d'étrangleur: Yaba gibi elleri olmak, güçlü ve kaba elleri olmak, étrave diş. (Gemide) Pruva bodoslaması, être gsz. 1. Var olmak (Je pense, donc je suis: Düşünüyorum, öyleyse varım). 2. Olmak; -imek (Il sera poète: Ozan olacak. Je suis avocat: Avukatım. Tu es sale: Pissin. La mer est bleue: Deniz mavidir). 3. (Eylemi edilgen yapmaya yarar) (Etre aimé: sevilmek, être vu: görülmek). 4. (Mişli yada dili geçmiş zaman) Gitmek (J'ai été à Paris, au cinéma. J'ai été l'accompagner). S. Bulunmak (Il a été très longtemps en Turquie). 6. Yaşamak, hayatta olmak (Qui sait si nous serons demain? Il n'est plus). 7. Etre à qn: a) -in olmak, -e ait olmak (Ce livre est à moi, cette maison est à mon oncle), b) -in hizmetinde, emrinde, olmak (Dans dix minutes je suis à vous). 8. Etre de: a) -li olmak (I! est de Bursa: Bursalıdır), b) -den olmak (Cet enfant est de lui, vous êtes de la famille). 9. Etre en: a) -de olmak (Nous sommes en mars, en hiver), b) -giyinmiş olmak (Etre en blanc; être en smoking, en pyjama). 10. Etre pour f. qch: -mek üzere olmak (J'étais pour sortir). 11. Etre pour qn, qch: -in lehinde olmak, -den yana olmak (Je suis pour ce parti, pour cet homme, pour cette idée). 12. Etre contre qn, qch: -e karşı olmak, -in aleyhinde olmak (Il est contre nous. Tu es contre cette doctrine). 13. Etre à qch, à f. qch: -ile uğraşmak; -mekle uğraşmak, -mekte olmak (H est à son travail, il est à travailler). 14. Etre sans qch: -siz olmak (Etre sans chemise, sans bras, sans abri). 15. Etre à f. qch: -mesi gerekmek (Ce dossier est à compléter. Tout est à refaire). 16. Etre à qn de f. qch: a) -mek sırası., de olmak (C'est à vous de parler), b) -mek... e düşmek (Ce sera encore à nous de défendre la patrie). § Comme si de rien n'était: Hiçbir şey olmamış gibi (Il agit comme si de rien n'était). Fût-ce... i -bile olsa (Venez me visiter, fût-ce une fois par mois: Ayda bir bile olsa ziyaretime gelin). Il est...: -1er vardır, mevcuttur (Il est des gens que la vérité effraie).\\ n'est que de f. qch: -mek gibisi yok; en iyisi -mektir (I! n 'est que de s'entendre). Ne seraitce que...: -bile olsa (Venez me visiter, ne serait-ce qu'une fois par mois: Ayda bir bile olsa ziyaretime gelin). N'était, si ce n'était...: ... olmasaydı (N'était l'amitié qu 'il a pour moi, il me dénoncerait). Toujours est-il que: Her hal ve

être kârda, yine de, ne de oisa, ne olursa olsun (Toujours est-il qu'on n'est pas d'accord sur les concessions à faire). En être encore là: Hâlâ koyduğu yerde otlamak, hâlâ o eski havalarda olmak. En être pour qch: -si yamna kâr kalmak, -sini yitirmek (En être pour sa peine, pour son argent) En être: Katılmak, iştirak etmek (Nous organisons une réception, en serez-vous?). En être à: -e varmak, gelmek, erişmek; -de olmak (Nous en sommes à la moitié du chemin. Ils en sont à ta page 343). Ne pas être sans f. qch: -mez olmamak (Vous n'êtes pas sans savoir que la situation est grave). Y être: Anlamak, kavramak (J'y suis: Anladtm. Vous n'y êtes pas: Anlamadınız, kavrayamadınız). être er. 1. Varlık, yaratık, var olan şey; insan bilincinden bağımsız olarak var olan (Les êtres vivants. L'être et le néant). 2. Kişi, kimse (Un être aimé. Un seul être vous manque, et tout est dépeuplé). 3. tkz. Adam, herif (C'est un être bizarre. Quel drôle d'être!). 4. İç, yürek, °derun (Nous étions bouleversé au profond de notre être). § L'Etre suprême, l'Etre éternel: Tanrı. L'Etre fini: İnsan. De tout son être: Yürekten, çok içten (Désirer quelque chose de tout son être). Donner l'être à qn: Doğurmak, vücut vermek, étrécir gçl. Daraltmak. § S'étrécir: Daralmak (La vallée s'étrécit). étrécissement er. Daraltma; daralma, étreindre gçl. 1. Kucaklayıp sarılmak, kollarında sıkmak (Il étreignit longuement son fils qu'il avait cru perdre). 2. Sarılmak, tutunmak (Etreindre une épave qui vous sauve de la noyade). 3. Sarmak, kaplamak (Le regret du passé étreignait son coeur. Une vive émotion nous a étreints). 4. Sımsıkı yakalamak, kavramak, sarmak (Un lutteur qui étreint son adversaire). § S'étreindre: Kucaklaşmak, birbirine sarılmak (Les deux amants s'étreignirent). étreinte diş. 1. Sıkma (L'étreinte d'une main). 2. Sıkıştırma, çember, sarma (L'armée resserre son étreinte autour de l'ennemi). 3. Sarma, kaplama (L'étreinte de la douleur). 4. Kucaklama, kucaklaşma; sarma, sarılma (S'arracher aux étreintes de quelqu'un: Birinin kollarından kendini kurtarmak). étrenne diş. 1. Siftah, ilk kez kullanma (Cet objet est neuf, vous en aurez l'étrenne). 2. Armağan, hediye; andaç (Je vous donne cela en étrenne). 3. ç. Yılbaşı hediyesi, bayram armağanı (Les facteurs sont venus chercher les étrennes. Il a eu de belles étrennes. N'oubliez pas de donner des

556

étrivière

étrennes au concierge). § Avoir l'étrenne de qch -i ilk kez kullanmak, tatmak, siftah etmek, étrenner gçl. 1. İlk kez kullanmak, giymek, tatmak, siftah etmek (Etrenner une robe, un costumé, une valise). 2. gsz. hlk. Kahra uğramak, azarlanmak, dövülmek (On a frappé les responsables, malheureusement c'est lui qui a étrenné). étrésillon er. Kazılarda yan toprağı tutmak için konulan payanda, étrésillonnement er. Payandalama. étrésillonner gçl. Payandalamak. étrier er. 1. Üzengi. 2. anat. Üzengi kemiği. § Avoir le pied à l'étrier: Gitmek üzere olmak; mesleğinde başarı yoluna girmek. Boire le coup de l'étrier: Yola çıkmadan son bir kadeh içmek. Etre ferme sur ses étriers: 1. Durumu sağlam olmak. 2. Düşünce ve kararlarında kesin olmak. Mettre le pied à l'étrier à qn (Bir işin başlangıcında) Birine yardımcı olmak, işini kolaylaştırmak. Perdre, quitter, vider les étriers: 1. Ayağı üzengiden çıkmak. 2. mec. Düşmek, devrilmek. Tenir l'étrier à qn: mec. Birine kolaylık sağlamak, ekmeğine yağ sürmek, étrille diş. 1. Kaşağı (Panser une jument avec une étrille). 2. hayb. Bir cins çağanoz, étriller gçl. 1. Kaşağılamak (Etriller un cheval). 2. Hırpalamak, dövmek (Etriller un enfant, une femme). 3. hlk. Kazıklamak, çok pahalıya satmak (Etriller un client). § Se faire étriller: Kazıklanmak, çok para ödemek (Nous nous sommes fait étriller dans cet hôtel). étripage er. 1. (Bir hayvanın) İçiriklerini, iç organlarını çıkarma (L'étripage des animaux dans les abattoirs. Etripage des poissons). 2. mec. tkz. Öldürme, barsaklarını dökme, étriper gçl. 1. (Bir hayvanın) İçiriklerini, iç organlarını çıkarmak, temizlemek (Etriper un lièvre, un poulet, un poisson). 2. Etriper qn: tkz. Bıçaklamak, barsaklarını deşmek, öldürmek § S'étriper: tkz. Birbirini bıçakla yaralamak, birbirini öldürmek, étriqué, e s . 1. Dapdaracık, dar (Un complet étriqué. Un paletot étriqué). 2. Pek sınırlı, küçük (Un esprit étriqué. Mener une vie étriquée). étriquer gçl. 1. Daraltmak, kısaltmak (Les corsets étriquent la taille de nos femmes). 2. İnce göstermek; zayıf göstermek (Cette coupe de veste vous étriqué). 3. Yontmak, inceltmek (Etriquer une pièce de bois). étrivière diş. Üzengi kayışı (Allonger, raccourcir les étrivières). § Donner les étrivières, les coups d'étrivières à qn: Birini kayışla dövmek.

étroit étroit, es. 1. Dar (Rue Étroite, fenêtres étroites, vêtement étroit, épaules étroites). 2. mec. Dar, sınırlı, dar görüşlü (Avoir l'esprit étroit). 3. Sıkı (J'ai avec lui des relations étroites. Les liens étroits de l'amitié). 4. Kesin (Il a assuré une étroite coordination entre deux services. Une étroite obligation. Un étroit devoir). § A l'étroit: 1. Sıkışık bir halde, sıkışarak, sıkışmış (Ils sont logés bien à l'étroit. Je suis à l'étroit dans ce costume). 2. Darlık içinde, kıt kanaat, yoksulca (Vivre à l'étroit). étroitement bel. 1. Sıkışık bir halde, sıkışarak (H est logé étroitement). 2. Sıkıca, sıkı sıkıya (Respecter étroitement ses engagements). 3. Yakından (Surveiller quelqu 'un étroitement). étroitesse diş. 1. Darlık (L'étroitesse d'une rue). 2. mec. Darlık, sınırlılık (L'étroitesse d'esprit. L'étroitesse des penséss). étron er. Katı pislik, insan yada hayvan pisliği (Les étrons de chien). étrusque s. ve ad. 1. Etrüsk; Etrüskelere değgin (Le peuple étrusque, l'art étrusque). 2. er. Etrükskçe, Etrüsk dili. étude diş. 1. İrdeleme, inceleme, "tetkik "tebebbu. 2. İnceleme (L'étude d'un projet, d'une question, d'un contrat, du coeur humain, d'un texte). 3. Çalışma (Se consacrer à l'étude du grec. Abandonner l'étude du piano). 4. Hazırlayıcı çalışma, çalışma (Peintre qui fait des études de main). 5. Çalışma saati, "mütalâa saati (Faire ses devoirs à l'étude. Maître d'étude). 6. Çalışma odası, "mütalâa odası (L'étude était une grande salle ornée d'un poêle classique). 7. İnceleme, araştırma (Avant de se lancer dans ta fabrication de ce produit, on a procédé à des études de marché) 8. Noter kalemi, noterlik 9. (Bir konu üzerinde) Özel çalışma, inceleme yapıtı (I! a publié une étude sur le vocabulaire politique). 9. ç. Öğrenim, "tahsil (Etudes obligatoires, gratuites. Etudes primaires, secondaires, supérieures. Etudes de médecine, de droit). § Etre à l'étude: İncelenmekte olmak, incelemeye sunulmak (Ce projet est à l'étude). Faire ses études: Okumak, öğrenim yapmak (Il a fait ses études à ta Faculté de Médecine). Mettre qch à l'étude: -i incelemeye sunmak, inceletmek (Mettre un projet de loi à l'étude). étudiant, e ad. 1. Üniversite öğrencisi (Les étudiants de ta faculté des sciences. La vie d'étudiant). 2. s. Öğrencilere özgü, öğrencilikle ilgili (Il a un air étudiant. La vie étudiante). étudié, e s. 1. İyice hesaplanmış, iyice ölçülüp

557

étymon

biçilmiş, iyi hazırlanmış, dikkatli, hesaplı (La coupe de cette robe est très étudiée). 2. Yapmacık, özentili, zorlama (Un geste étudié. Il affectait une nonchalance étudiée). étudier gçl. 1. Öğrenmek, öğrenmeye çahşmak, okumak (Etudier te piano, le français). 2. İncelemek (Etudier un problème, la nature, le coeur humain. Etudier un projet, un dossier, un plan). 3. Araştırmak, bulmaya çalışmak (Etudier les moyens d'en sortir). 4. gsz. Okumak, öğrenim yapmak (Il a étudié dans une université anglaise). 5. gsz. Çalışmak, el alıştırması yapmak, temrin yapmak (Ce pianiste étudie plusieurs heures par jour). § S'étudier: 1. Kendi kendini incelemek (A force de s'étudier, il a deviné la cause de ses maladies). 2. Kendine pek dikkat etmek, kendini pek önemli görmek (Cette actrice s'étudie trop, elle manque de naturel). 3. Birbirini incelemek, ölçüp biçmek, tartmak (Des adversaires qui s'étudient). 4. S'étudier i f. qch: -meye çok dikkat etmek, çalışmak, özen göstermek (II s'étudie à satisfaire tout le monde). étui er. Kılıf, kutu (Etui à violon, à cigarettes, à lunettes). étuvage, étuvement er. Etüvden geçirme, etüvleme. étuve diş. 1. Hamam halveti, hamam (Etüve des thermes romains. Chaleur d'étuve). 2. Hamam gibi sıcak yer, çok sıcak yex(Quelleétuve! ouvrez les fenêtres). 3. Etüv (Etuve à désinfection, à stérilisation. Passer la literie d'un malade à l'étuve). étuvée diş. 1. Buğulama, buğuda pişirme. 2. Buğulama (yemek) (Une étuvée de pigeons). § A L'étuvée: Buğulaması yapılmış, buğuda pişirilmiş, haşlama (Aliments à l'étuvée, pommes de terre à l'étuvée). étuver gçl. 1. Etüvden geçirmek. 2. Sıkıca kapalı tencerede kendi buharıyla pişirmek, buğulama yapmak (Etuver des pigeons). étymologie diş. dilb. 1. *Kökenbilim. 2. Sözcük kökü, sözcük kaynağı (La plus grande partie des mots français ont une étymologie latine). étymologique s. 1. "Kökenbilimsel (Dictionnaire étymologique). 2. Sözcüğün köküne, kaynağına değgin, köksel, kaynaksal (Le sens étymologique d'un mot). étymologiquement bel. Kökenbilim bakımdan; kök bakımından, kaynak bakımından (Vertu signifie étymologiquement force). étymologiste ad. "Kökenbilimci, kökenbilim uzmanı, étymon er. dilb. Köken.

eucalyptus eucalyptus er. Okaliptüs ağacı, eucharistie diş. Katoliklerce, İsanın etini ve kanını temsil etmek üzere ekmek ve şarap kullanılarak yapılan kutsallama âyini, eucologe er. Dua kitabı, »yakarı betiği, eudémonisme er. fels. Mutçuluk, insan davranışlarının mutluluk isteğiyle belirlendiği görüşüne dayanan törebilimsel akım. eudiomètre er. kim. Odyometre, eugénique diş. , eugénisme er. hayb. İnsan dölünü iyileştirme ve ırkları arıtma bilimi, *soyarıtımı, öjenik. eugéniste ad. İnsan dölünü iyileştirme bilimi yanlısı; öjenik uzmanı, *soyarıtımcı. euglène diş. hayb. Öglena. euh iirtl. 1. (Şaşma ve kuşku gösteren ünlem) A! (Euh, avait-i! fait cela?: A, bunu yapmış mıydı? C'est comme je vous le dis! -Euh! vous êtes sûr? Tam size söylediğim gibi!-A! emin misiniz?). 2. (Ne evet ne hayır dememek, yanıtı karşısındakine bırakmak için kullanılan bir ünlem) ııı, hııım (Alors, cela vous plaît?-Euh! euh... Peki hoşunuza gidiyor mu? -Htm? bilmem?). eunuque er. 1. Hadım, 2. Harem ağası, eupatoire diş. bitb. Sukeneviri. euphémique s. ed. *Örtmeceli, örtmeceye değgin (Expression euphémique). euphémiquement bel. Örtmeceli olarak (Le lavabo, comme il disait euphémiquement pour cabinet). euphémisme er. dilb. örtmece, *edeb-i kelâm ("Il n'est pas génial" est un euphémisme pour "il n'est guère intelligent"). euphonie diş. dilb. *Akışma, ses akışması, seslerin hoş bir biçimde birbirine eklenmesi, euphonique 1. s. Akışmalı (ses). 2. diş. dilb. Koruma ünsüzü, euphorbe diş. bitb. Sütleğen. euphortoiacées diş. ç. bitb. Sütleğengiller, euphorie diş. hek. 1. Kendini iyi hissetme, sağlık durumunu iyi görme, keyif, keyiflilik (Euphorie provoquée par les stupéfiants; euphorie éprouvée aux approches de la mort). 2. Rahatlık, erinç, mutluluk, esenlik (Une légère ivresse peut produire une euphorie passagère). euphorique s. Mutlu, esen, keyifli (Etre dans un état euphorique). euphuisme er. ed. Ufuisçilik, onaltınca yüzyıl sonlarında Euphues adındaki ingiliz romanında kullanılmış olan bir çeşit özenticilik, eurasiatique s. coğr. Avrasyaya değgin, eurasie diş. coğr. Avrasya, birbirinden kesin doğal sınırlarla ayrılmamış olan Avrupa ile Asya'ya

558

évader birlikte verilmiş bulunan ad. eurasien, ne s. ve ad. 1. Avrasyaya değgin. 2. Avrasyalı (Les Eurasiens). européanisation diş. Avrupalılaştırma; Avrupalılaşma, européaniser gçl. Avrupalılaştırmak. § S'européaniser: Avrupalılaşmak (La Turquie cherche à s'européaniser). européanisme er. 1. Avrupalılık. 2. Avrupacılık. européen, ne s. ve ad. 1. Avrupa'ya değgin, avrupalıyla ilgili (La géographie européenne). 2. Avrupalı (Des Européens établis en Afrique). § A l'européenne: Avrupalıca, Avrupalılar gibi (Il est vêtu à l'européenne). eurovision diş. Avrupa radyo-televizyon birliği, Avrupa televizyon yayınları (Match en Eurovision).

eurythmie diş. 1. Plastik bir yapıtta çizgiler arasındaki orantı. 2. Seslere uyum. 3. mec. ruhb. Yetilerde denge, yeti dengesi, eustache er. tkz. Kavgada kullanılmak üzere cepte taşınan tahta saplı kaba bıçak (Tirer son eustache). euthanasie diş. 1. Acı çekmeden, eziyetsiz ölüm. 2. (Onulmaz hastalık vb gibi durumlarda) Öldürmeye izin verme (La législation française condamne l'euthanasie qu'elle considère comme un assassinat). eux, elles adıl. Onlar (Je ne sortirai plus avec eux). évacuant, e s. hek. 1. Barsakları boşaltıcı, peklik giderici (Un mélange évacuant). 2. er. Peklik giderici ilâç. évacuation diş. 1. hek. Boşaltılma, boşaltma; boşaltılan şey, boşaltı. 2. Boşaltma, bırakıp gitme, "tahliye (Evacuation d'un territoire par ta population. Evacuation d'un bateau en perdition, d'une ville). 3. Başka yere gönderme, başka yere götürme; "tahliye (Evacuation des blessés, des prisonniers). évacuer gf/. 1. Vücuttan atmak, çıkarmakfZe corps évacue les toxines par la sueur, l'urine). 2. Bir yerden alıp götürmek, başka yere aktarmak (A l'approche de l'armée ennemie, on décida d'évacuer les malades). 3. Boşaltıp atmak (Evacuer les eaux d'égout). 4. Boşaltmak, bırakıp gitmek,' "tahliye etmek (Evacuer une ville, une forteresse, un navire). évadé, e s. 1. Kaçmış (Un prisonnier évadé). 2. ad. Kaçak, kaçkın (Reprendre, capturer un évadé). évader (s') gsz. 1. Kaçmak (Le prisonnier s'est évadé par la fenêtre). 2. S'évader de: a) -den gizlice kaçmak, "firar etmek (S'évader d'une

évaluable

559

prison, d'un camp de prisonniers), b) -den sıvışmak, çekip, gitmek (S'évader d'un salon, d'une maison), c) -den bilerek kurtulmak, uzaklaşmak (S'évader

kaçmak, de sa

condition, de ses soucis). 3. mec. Kaçıp gitmek, kendini atmak, şöyle bir dolaşmak (S'évader quelques heures à la campagne, le dimanche après midi). évaluable

s.

Tahmin

edilebilir,

hesaplanabilir,

kestirilebilir (Une foule difficilement évaluable). évaluation diş. 1. Değer biçme, değerlendirme. 2. Hesaplama, tahmin etme, kestirme, "tahmin (Evaluation d'une distance, d'une longueur). évaluer gçl. 1. Değer biçmek (L'arbitre a évalué les dommages). 2. Tahmin etmek, kestirmece hesaplamak, kestirmek (Evaluer un volume, une distance). évanescence diş. "siliniklik.

Uçan

kaçan

nitelikte

olma,

évanescent, e 5. Uçan kaçan, gittikçe küçülüp gözden yiten, silinik (Image évanescente. Impression évanescente). évangéliaire er. Kilise duaları kitabı, évangélique s. 1. İncile değgin (Doctrine évangélique. La morale évangélique). 2. tncile uygun. 3. ad. Protestan (Les évangéliques). évangélisateur, trice s. ve ad. Hıristiyanlığı yayıcı (La mission évangélisatrice de l'Eglise. Un évangélisateur). évangélisation diş. Hıristiyanlaştırma, İncil yoluna getirme; İncil yoluna girme, Isa öğretisini benimseme. évangéliser gçl. Hıristiyanlaştırmak, Isa öğretisini kabul ettirmek, İnci yoluna getirmek (Evangéliser une nation, un pays). évangéliste er. Kilisece geçerli sayılan dört İncilden herhangi birinin yazarı, bunlar Matta, Markos, Luka, Yohanna adlı dört havaridir, évangile er. 1. İsa'nın öğretisi (Des missionnaires partis pour prêcher l'évangile dans des pays lointains). 2. (Büyük harfle) İncil (Les quatres Evangiles reconnus par l'Eglise catholique sont ceux de saint Mathieu, saint Marc, saint Luc et saint Jean). 3. mec. Temel kitap (Ce petit livre était devenu son évangile politique). § Parole d'Evangile: Tanrı kelâmı, yüzde yüz doğru söz, doğruluğu üzerinde tartışma yapılmaz söz (Tout ce qu'il dit n'est pas parole d'évangile). évanouir (s') gsz. 1. Yitip gitmek, yok olmak, ortadan çekilmek (Fantôme qui se manifeste et s'évanouit brusquement. Sentiments, souvenirs qui

s'évanouissent).

2.

Bayılmak,

kendinden

évasivement geçmek (Elle s'évanouit à la vue du sang). 3. S'évanouir de qch: -den düşüp bayılmak (S'évanouir d'émotion, de douleur, d'épuisement). évanouissement

er.

1. Yok

olma,

yitip

gitme

(L'évanouissement des rêves, des illusions, des souvenirs). 2. Baygınlık, bayılma (Il a eu un évanouissement en apprenant cette terrible nouvelle. prolongé).

Revenir

d'un

évanouissement

évaporable s. Buharlaşabilir, buğulaşabilir, uçup gidebilir. évaporation diş. 1. Buharlaşma, buğulaşma, uçup gitme (Evaporation spontanée des eaux naturelles à l'air libre). 2. Buharlaştırma, buğulaştırma (On obtient du sel par évaporation de l'eau de mer). évaporatoire s. Buharlaştırıcı, buğulaştırıcı, évaporé, e s. ve ad. tkz. H o p p a , yeltek, uçarı (Une jeune fille évaporée. C'est une évaporée, on ne peut pas se fier à elle). évaporer gçl. Buharlaştırmak, buğulaştırmak, uçurmak (Evaporer lentement un liquide). § S'évaporer: 1. Buharlaşmak, buğulaşmak, uçup gitmek (Les liquides volatiles s'évaporent facilement. Toute l'eau du linge s'est évaporée). 2. mec. Uçup gitmek, yok olmak, dağılmak (Ses bonnes résolutions se sont évaporées). 3. mec. tkz. Sırra kadem basmak, u ç u p gitmek, ortadan kaybolmak (A peine arrivé, il s'évapore. Ce livre ne s'est tout de même pas évaporé!). 4. mec. tkz. Hoppalaşmak, havalanmak, évasé, e s. Geniş ağızlı (Amphore évasé. Jupe évasée. Entonnoir évasé). évasement er. 1. Ağzını genişletme, deliğini genişletme (L'évasement d'un entonnoir, d'un tube, d'un trou). 2. Genişleme, ağzı genişleme, genişlik, genişleşme (L'évasement des flancs). évaser gçl. Ağzını, deliğini genişletmek (Evaser un tube, un trou, un tuyau, un conduit). § S'évaser: Ağzı genişlemek, genleşmek (Manches qui s'évasent au poignet). évasif, ive s. Kaçamak, kaçamaklı (Une réponse évasive). évasion diş. 1. Kaçma (Toute évasion de cette prison paraît impossible). 2. mec. Kaçma, kurtulma, dışına taşma (Evasion hors de la réalité par le sommeil. Besoin d'évasion). 3. Kafasını dinleme, birazcık dinlenme (Ils ne dédaignent pas les livres qui donnent des chances d'évasion). 4. Kaçma; kaçırılma l'étranger). évasivement

bel.

(Evasion

Kaçamak

des olarak,

capitaux

à

kaçamaklı

évêché şekilde (Répondre évasivement). évêché er. Piskoposluk, metropolitlik. évection diş. gökb. Aytedirginliği. éveil er. 1. Uyanıklık (Pour l'éveil comme pour le sommeil, il faut aussi des conditions psychologiques). 2. Uyanma, uyandırma, gözünü açma (L'éveil d'un peuple qui conquiert son indépendance). 3. Uyanış, ortaya çıkış (L'éveil d'un peuple qui conquiert son indépendance). 4. Uyarma, dikkat çekme. § Donner l'éveil: Uyarmak, dikkat çekmek, tehlike işareti vermek. Donner l'éveil à qn: Birini uyarmak, dikkatini çekmek. Donner à qn l'éveil de qch: Birini konusunda uyarmak, dikkatini çekmek. Etre, rester en éveil: Uyanık olmak, tetikte olmak, éveillé, e i . 1. Uyanık, cin gibi (Avoir l'esprit éveillé, l'air éveillé). 2. mec. Kurnaz, kül yutmaz (Un enfant éveillé). éveiller gçl. 1. Uyandırmak (Eveiller un enfant, un malade, un homme qui dort). 2. mec. Uyandırmak, gözünü açmak (Eveiller un peuple). 3. mec. Uyandırmak, doğurmak, yaratmak (Eveiller la sympathie, la méfiance, l'attention, l'intérêt, la curiosité). § S'éveiller: 1, Uyanmak, uykudan u y a n m a k . 2. mec. Uyanmak, gözünü açmak (Un peuple qui commence à s'éveiller). 3. mec. Doğmak, uyanmak (Dans mon âme s'éveilla un soupçon). 4. S'éveiller à qch: -i ilk kez duymak, ilk kez duyumsamak (S'éveiller à l'amour). événement er. 1. Olay (Le journal télévisé relate les principaux événements de la journée). 2. Çok önemli şey, en önemli olay, görülmemiş şey (Ce discours est l'événement politque de la semaine. C'est un événement!). événementiel, le s. Yalnız olayları anlatan, yalnız olaylara değinen, "olaysal (Histoire événementielle). évent er. 1. Balina gibi hayvanların b u r u n deliği, su fışkırttıkları delik. 2. D ö k ü m kalıplarında hava deliği. 3. Havalandırma borusu. 4. Açık hava. 5. Yiyecek ve içeceklerin açık kalmasından ileri gelen bozukluk. § Tête à I'évent: H o p p a , yeltek, éventail er. (Gerçek ve mecaz anlamda) Yelpaze (Agiter un éventail. L'éventail des prix, des salaires). § E n éventail: Yelpaze şeklinde, yelpaze gibi (Des troupes disposées en évantail.Les feuilles de maronnier sont en éventail). éventaillerie diş. Yelpazecilik. éventailliste ad. Yelpazeci. éventaire er. 1. İşporta, sepet (Eventaire d'une vendeuse de fleurs. Un camelot qui promène son

560

evhémérisme éventaire sur le marché). 2. Sergi, tabla, dükkân dışında sergi (L'évantaire multicolore d'un marchand de journaux). éventé, t i . 1. Havadan bozulmuş (Vin éventé, parfum éventé). 2. Sızmış, açıklanmış, belli olmuş (Un secret éventé). 3. Hoppa, yeltek, havalanmış (Une jeune fille éventée). 4. Rüzgârlı, rüzgâr alan (Une rue éventée, une colline très éventée). éventer gçl. 1. Yele bırakmak, hava aldırmak, havalandırmak (Eventer le grain, des vêtements). 2. Yelpazelemek, serinletmek, yellemek (Eventer ses hôtes). 3. Hava aldırıp bozmak (Eventer un vin, un parfum). 4. Sızdırmak, gizlice haber vermek, yaymak (Eventer un secret). 5. Sezip önlemek (Eventer un complot, un piège). § S'éventer: 1. Yelpazelenmek, serinlemek (Les spectateurs s'éventaient avec des journaux). 2. Havadan bozulmak (La bouteille est restée débouchée, et le vin s'est éventé). éventration diş. 1. Bağırların karından boşalması, karın fıtığı. 2. Karnını deşme; karnı deşilme, éventrer gçl. 1. Karnını yarmak, karnını deşmek (Un taureau l'a éventré. Eventrer un lièvre par un coup de fusil). 2. Genişçe açmak, yırtmak,delmek (Eventrer un sac de blé en le laissant tomber. Eventrer une malle, un tonneau). 3. Delmek, gedik açmak (Un obus qui éventre un mur). § S'éventrer: Harakiri yapmak (Le Japonais s'éventre par point d'honneur). éventualité diş. 1. Olasılık, "ihtimal (Envisager /'éventualité d'une guerre). 2. Ortaya çıkabilecek olay (Toutes les éventualités ont été examinées). § Pour toute éventualité: Her olasılığa karşı, ne olur ne olmaz diye. éventuel, les. 1. Olabilecek, olası, "muhtemel (Une intervention éventuelle de l'Etat). 2. Raslantisal, rastlantıya bağlı (Profils éventuels, bénéfices éventuels). 3. er. Rastlantı (Le réel et l'éventuel). éventuellement bel. 1. Belki, belki de,

"muhtemelen, "ihtimal ki (J'aurai éventuellement besoin de votre aide). 2. Gerekirse, gerektiğinde (Tu peux éventuellement te servir de ma voiture). évêque er. Piskopos, metropolit, évertuer (s') gsz. 1. Çırpınmak, çabalamak, uğraşıp durmak (Lorsqu'on s'évertue contre une porte close, vient un moment où l'envie vous prend de la casser). 2. S'évertuer à f. qch: -mek için boşuna çabalayıp d u r m a k , -meye çalışmak (Un élève qui s'évertue à faire sa traduction. S'évertuer à expliquer la situation, à démontrer la réalité). évhémérisme er. fels. Evhemerosçuluk. Tanrıların, insanların yaratısı olduğu, tanrılık düşüncesinin

éviction insanların önemli kişilere duydukları sevgi ve saygıdan meydana geldiği ve bilgeliğin, bu boş inançlarından kurtulmakla gerçekleşebileceği yolundaki anlayış, éviction diş. 1. Malından etme, mahkeme kararıyla malından etme. 2. Temizleme, bertaraf etme, ayağını kaydırma, atma (Il a imposé son autorité par éviction de ses rivaux. Eviction du chef d'un parti) évidage, évidement er. İçini oyma, oyma (L'évidement d'une pierre, d'une sculpture, d'une pièce de bois). évidé, e s. Oyulmuş, içi oyuk. évidemment bel. 1. Hiç kuşku yok, "muhakkak (Evidemment, vous vous trompez). 2. Apaçık olarak, açıkça, açık açık. évidence diş. Gerçeklik, açıklık, apaçıklık, besbellilik (L'évidence d'un axiome. Vous niez l'évidence en contestant ce fait). § A l'évidence, de toute évidence: Hiç kuşku yok ki, elbette (De toute évidence, il n'avait jamais pensé à cela). Ktre en évidence: Ortada olmak, belli olmak. Mettre qch en évidence: 1. Sergilemek, gözler önüne sermek. 2. mec. Belirtmek, aydınlığa kavuşturmak (Mettre un principe, un phénomène en évidence). Nier l'évidence: Gerçeği yadsımak. Se mettre en évidence: ileri atılmak, ortaya çıkmak, kendini göstermek. Se rendre à l'évidence: Gerçeği kabul etmek, évident, e s. Apaçık, besbelli, gün gibi ortada (La raison de sa démission est évidente. Intérêt évident, preuve évidente). évider gçl. 1. Oymak, içini oymak (Evider une pierre, une pièce de bois). 2. Açmak, ayça biçiminde kesmek (Evider un col, une manche). évier er. Yalak, taş tekne; *el yunağı, lavabo (I! se lavait les mains au robinet de l'évier). evincement er. Bertaraf etme, temizleme, atma, ayağını kaydırma, évincer gçl. 1. Malını elinden almak, malından etmek. 2. Bertaraf etmek, ayağını kaydırmak,

évolution

561

danger, un malheur). 2. Kullanmamak, kullanmaktan sakınmak (Le médecin lui a recommandé d'éviter te sel). 3. Kaçmak (Eviter une personne désagréable. Eviter une corvée, une obligation). 4. Önlemek, engel olmak (Eviter la guerre, le chômage). 5. Eviter qch à qn: Birini -den k u r t a r m a k ( f a i fait le travail à sa place, cela lui a évité un dérangement). 6. Eviter à qn de f. qch: Birini -mek zahmetinden k u r t a r m a k (Je t ai rencontré dans la rue. cela m'a évité de lui écrire). 7. Eviter de f. qch: -mekten kaçınmak, sakınmak, çekinmek (Il doit éviter cf agir à sa tête). évocable s. Anımsanabilir, anılır, bellekte kalan (Une affaire évocable, (Un film très évocateur

de la vie des mineurs).

2. 3.

Anlamlı (Un geste très évocateur). (Un médium évocation diş. démons).

1. Ruh çağırma (Evocation

années

3. A n m a , anımsama, des souvenirs,

heureuses).

4.

du passé,

Çağrıştırma,

esinlendirme, "tedayi (Le pouvoir

d'évocation

d'un mot). 5. huk. Bir dâvayı alt mahkemeden üst mahkemeye naklettirme kararı, évocatoire s.

1. Bir alt

mahkemeden

mahkemeye naklettirici (Motifs

bir

üst

évocatoires).

2.

Ruh çağırmaya değgin (Sorcellerie évocatoire).

3.

Çağrıştırıcı, çağrışım yaptırıcı, évolué,

e

s.

Evrimleşmiş,

göstermiş (Un peuple

gelişmiş,

ilerleme

évolué).

évoluer gsz. 1. (Asker yada d o n a n m a için) Manevra yapmak (Escadre qui évolue). 2. Dönüp d u r m a k , gösteri yapmak, dönüşler yapmak (Danseuse

qui

évolue sur une scène). 3. Doğal akışını, gelişimini izlemek (Maladie

atmak (Evincer ses adversaires). 3. Evincer qn de qch: Birini -den atmak, bertaraf etmek, ayağını kaydırmak (II est parvenu à l'évincer de cette

faveur).

5.

place. Evincer un candidat de la liste). 4. Etre évincé de: -den atılmak, -in dışında bırakılmak (I!

dernier.

Gare d'évitement: (Demiryollarında) Yan makas, éviter gçl. 1. Sakınmak, kaçınmak (Eviter un

qui vous parlait à travers

de la tombe).

"hatırlama (L'évocation des

des

2. Çağırılan ruh, ölü ruhu (H semblait

que ce fût une évocation la cloison

4. Ruh çağırıcı

évocateur).

évolué.

(Un danger évitable). évitement er. (Az kullanılır) Sakınma, kaçınma. §

évocable).

Esinleyici, esin verici (Une image évocatrice).

beaucoup

a été évincé de la liste). évitable 5. Sakınılabilir, kaçınılabilir, önlenebilir

une cause

évocateur, trice s. 1 Anımsatıcı, k a f a d a canlandırıcı

qui évolue).

4. Gelişmek (Il a

La situation

Çeşitli

évolue

değişikliklere

en

notre

uğramak,

değişmek, evrimlenmek, evrim göstermek chirurgie

a beaucoup Conception

évolué

depuis

qui évolue.

La

le

(La siècle

civilisation

évolue sans cesse), évolutif, ves. 1. Evrimsel (Mouvement

évolutif).

Evrimlenen, çok sık değişen (Maladie

2.

évolutive).

3. Evrim sağlayabilen, evrimleştirici. évolution diş. 1. (Asker yada donanmada) Manevra (Les

évolutions

bataille.

Les

des

troupes

évolutions

d'un

au

cours

avion

d'une

au-dessus

évolutionnisme d'une ville). 2. ç. Dönüp durma, numara, gösteri (Suivre avec intérêt les évolutions d'une danseuse). 3. Değişim (Une évolution lente, rapide, progressive. Les stades d'une évolution). 4. Gelişim, gelişme, dönüşüm (L'évolution d'une société, d'une civilisation, d'une langue). 5. fels. biy. Evrim (Doctrines de l'évolution. L'espèce humaine est l'aboutissement d'une longue série d'évolutions). évolutionnisme er. fels. biy. Evrimcilik, évolutionniste 5. ve. ad. fels. biy. Evrimci, évoquer gçl. 1. (Ruhları) Çağırmak (Evoquer les âmes des morts, les démons). 2. Anımsamak, kafasında canlandırmak (Evoquer un souvenir disparu, un ancien ami, les années heureuses). 3. Çağrıştırmak, düşündürmek, anımsatmak, çağrışım yaptırmak (Mots qui évoquent des images, des idées). 4. huk. (Dâvayı) Başka mahkemeye aktarmak, évulsion diş. Sökme, çekme, çıkarma (Evulsion d'une dent). evzone er. Efsun askeri, Yunan piyade eri. ex önek. Eski, "sabık (Exdéputé.L'ex-ministre). ex abrupto bel. Lat. Birden, ansızın, damdan düşürcesine (Il est entré ex abrupto dans le vif du sujet). exacerbation diş. Şiddetlenme, artma, kızışma (L'exacerbation d'une douleur, d'une passion, d'un désir). exacerbé, e s. 1. Doruk noktasına varmış, çok yüksek (Orgueil exacerbé, sensibilité exacerbée). 2. Şiddetli (Désirs exacerbés). exacerber gçl. Daha da artırmak, şiddetlendirmek, azdırmak (Exacerber une douleur, un sentiment, un désir). § S'exacerber: Artmak, şiddetlenmek, azmak (La douleur s'exacerbe. Une haine qui s'exacerbe). exact, e s. 1. Doğru (Une réponse exacte, un calcul exact). 2. Tam, kesin (Dites-moi l'heure exacte. Donnez-moi les dimensions exactes de votre meuble). 3. Sıkı (Une diète exacte. Obéissance exacte, discipline exacte). 4. Özenli, şaşmaz, "dakik (Un employé exact). 5. Exact i qch, à f. qch: -e karşı çok dikkatli, "dakik; -mekte çok titiz (Il est toujours très exact à ses rendez -vous. Il est exact à payer ses dettes). § Les sciences exactes: Kesin bilimler, matematik bilimi, exactement bel. 1. Tam, tam olarak, tam tamına (II est exactement sept heures). 2. Sıkıca, sıkı sıkıya (Il respecte exactement ses engagements). 3. Dikkatle, titizlikle (Observe exactement la règle, les prescriptions). 4. Doğru olarak (I! a répondu

562

exaltation exactement). exacteur er. 1. (Eskiden) Vergi tahsildarı. 2. (Eskiden) Rüşvetçi; haraççı, exaction diş. 1. Haksız vergi, haraç. 2. Zimmetine para geçirme, aşırtı, ihtilas, rüşvet alma (Fonctionnaire qui commet une exaction). 3. mec. Haksızlık, zulüm (Il doit répondre des exactions qui'il a commises devant un tribunal). exactitude diş. 1. Doğruluk (L'exactitude d'un calcul. L'exactitude de ses prévisions a été confirmée par leş faits). 2. Özenlilik, dikkatlilik, "dakiklik (If'exactitude d'un fonctionnaire. Il est d'une exactitude absolue). 3. Kesinlik, şaşmazlık (Il est impossible d'appliquer l'exactitude des sciences physiques à la médecine). 4. Sıkılık, titizlik (Remplir ses devoirs avec exactitude). ex aequo* [egzeko] bel. Lat. 1. Eşit olarak, aynı derecede, eşit sırada (Elèves classés ex aequo à la composition. Trois élèves ex aequo).. 2. ad. Eşit derece alan, eşit olan (Poser une nouvelle question pour départager les ex aequo). exagérateur, trice s. ve ad. Obartıcı, abartıcı,

"mübalağacı, exagéré, e s. 1, Aşırı, ölçüyü kaçıran (Un commerçant qui fait un bénéfice exagéré. Il fait preuve d'une sévérité exagérée). 2. Obartmah, abartmalı, "mübalağalı (Compliments, louanges exagérés). exagérément bel. Çok, çok fazla, aşırı şekilde (Il est exagérément soupçonneux. Il m'a fait attendre exagérément). exagérer gçl. 1. Abartmak, obartmak, mübalağa etmek, olduğundan büyük göstermek (Exagérer ses exploits en les racontant. Exagérer une difficulté). 2. gsz. Çok ileri gitmek, artık çok fazla olmak (Vraiment il exagère! Me déranger à cette heure, tout de même, il ne faut pas exagérer!). § S'exagérer qch: -i gözünde büyütmek, -e aşırı önem vermek (Il s'exagère l'importance des détails). exaltant, e s. Coşturucu, coşku verici (Une lecture exaltante, une entreprise exaltante). exaltation diş. 1. Ululama, övgüler düzme, yüceltme, "tebcil etme (L'exaltation du nom et de la grandeur de Dieu. L'exaltation de la vertu). 2. Yoğunlaşma, çok artma (Exaltation des forces, de l'énergie, de l'imagination, d'une passion). 3. (Vücutta) Etkinleşme, aşırı etkinlik (Exaltation de virulence d'une bactérie). 4. Coşkunluk; taşkınlık (Son exaltation ne cesse de croître. L'exaltation naturelle d'une âme poétique). 5. Papalık "makamına, papalık orununa yükselme.

exalté

563

exalté, e s. ve ad. 1. Coşkulu, coşkun (Il est trop exalté, une âme exaltée). 2. ad. Çok coşmuş, kendinden geçmiş, gözü dönmüş (Un exalté qui harangue la foule). 3. Yoğun, çok yoğunlaşmış, taşkın (Sentiments exaltés). exalter gçl. 1. Yüceltmek, ululamak, göklere çıkarmak (Exalter les vertus des morts pour la patrie. Exalter

combattants les grands

bienfaiteurs de l'humanité). 2. Yükseltmek, yüceltmek (Exalter l'homme). 3. Kendinden geçirmek, başını döndürmek (Une musique qui nous exalte). 4. Coşturmak (Les grandes aventures exaltent la jeunesse). § S'exalter: Coşmak, kendinden geçmek (Il s'exaltait en racontant ses exploits). examen er. 1. İnceleme, araştırma (L'examen des empreintes digitales. L'examen des documents anciens). 2. Muayene (Examen médical, examen sérologique). 3. Yoklama (Examen écrit, examen oral). 4. Sınav (Examen d'entrée, examen de fin d'études. Passer un examen). § Examen de conscience: "Vicdan muhasebesi. Etre collé, refusé à un examen: Sınavda başarılı sayılmamak, kalmak. Etre reçu à un examen: Sınavda başarılı sayılmak, geçmek. Faire son examen de conscience: Vicdan muhasebesi yapmak. Se présenter à un examen: Sınava girmek, examinateur, trice ad. Ayırtman, sınav yapan kimse, "mümeyyiz, examiner gçl. 1. İncelemek, araştırmak (Examiner les demandes, des documents, une oeuvre littéraire). 2. Muayene etmek (Le médecin examine les malades). 3. Yoklamak, sınavdan geçirmek, -in sınavını yapmak (Le professeur examine les élèves, le jury examine les candidats). 4. Süzmek, uzun uzun bakmak, incelemek (Il m'a examiné de la tête aux pieds.) 5. Examiner qn sur qch: Birini -den sorguya çekmek, sınava çekmek (L'abbé examina Julien sur la théologie). § S'examiner: Kendine uzun uzun bakmak, kendini incelemek (S'examiner dans la glace). exanthémateux, euse; exanthématique s. hek. Döküntülü (Eruption, rougeur typhus exanthématique). exanthème er. hek.

exanthémateuse,

(Hastalık sırasında derideki)

Döküntü, kızıl döküntü, exarque er. (Bizans İmparatorluğu döneminde Afrika ve ltalya'daki) Genel vali. exaspérant, e s. Çok kızdırıcı, sinirlendirici,

excéder (Cette réplique l'exaspération).

le 2.

mit au comble de (Hastalıkta) Azma,

şiddetlenme (Exaspération d'un douleur). 3. Yoğunlaşma, artma

mal, d'une (Exaspération

d'un sentiment, d'un désir, d'un besoin). exaspérer gçl. 1. Çok kızdırmak, pek öfkelendirmek, çileden çıkarmak (I! commence à m'exaspérer. Ta paresse m'exaspère). 2. Azdırmak, artırmak, şiddetlendirmek, yoğunlaştırmak (Exaspérer une douleur, un désir, un sentiment, un besoin). § S'exaspérer: 1. Kızmak, öfkelenmek, çileden çıkmak. 2. A z m a k , şiddetlenmek, artmak yoğunlaşmak. 3. S'exaspérer de f. qch: -meşine kızmak, exaucement er. (Bir dilek yada isteği) Kabul etme, yerine getirme (L'exaucement d'une prière, d'un voeu). exaucer gçl. Kabul etmek, yerine getirmek (Exaucer une prière, un vœu, un souhait, une demande, un désir). ex cathedra bel. Lat. Bilgin bir tavırla, ders verir gibi (Parler ex cathedra). excavateur, trice ad. Kazı makinası, *kazar-atar.

*kazmaç,

excavation diş. 1. Kazı, kazma (L'excavation d'un puits). 2. Ç u k u r , oyuk (L'excavation produite par une bombe). excaver gçl. Kazmak (Excaver le sol, le flanc coteau).

d'un

excédant, e s. 1. Çok kızdırıcı, sinirlendirici, illet edici (Un enfant excédant). 2. Çok yorucu, öldürücü, bitirici (Un travail excédant). excédent er. Artan kısım, fazla, artık, fazlalık (L'excédent de la production, du budget). § Etre en excédent: Fazla gelmek, fazlası olmak, artmak (Un budget en excédent. Cette année la production de blé est en excédent). excédentaire s. A r t a n , fazla gelen (Une récolte excédentaire excédentaire excéder gçl. appartement francs. Une

de blé. Ecouler la production sur les marchés exterieurs). 1. Geçmek, -den fazla olmak (Un dont le prix n'excède pas cent mille durée qui excède dix ans). 2. Aşmak,

sınırını geçmek (Excéder son pouvoir, ses pouvoirs). 3. Kızdırmak, sinirine d o k u n m a k (Sa présence m'excède). 3. Çok yormak, bitirmek, bitkin düşürmek (Ce travail m'a excédé). 4. Excéder qn de qch: Birini -den bitirmek, canını

un garçon

çıkarmak (Excéder quelqu'un de fatigue, de travail, de coups). 5. Etre excédé de qch: -den

exaspération diş. 1. Kızma, sinirlenme, öfkelenme

bitmek, canı çıkmak (Etre excédé de fatigue, de travail). § S'excéder: 1. Çok yorulmak, bitmek,

öfkelendirici (Un mutisme exaspérant).

exaspérant,

excellemment

564

bitkin düşmek. 2. S'excéder de qch: -den bitmek, canı çıkmak (S'excéder de fatigue, d'insomnie). excellemment bel. Çok iyi, eksiksiz, eşsiz bir biçimde (Vous avez excellemment résumé problème. Il dessine excellemment). excellence diş. 1. Üstünlük, eşsizlik (Grâce

excès exactement semblables, excepté que celui-ci est plus lourd. Nous avons eu beau temps, excepté qu'il a un peu plu vers midi).

le

excepter gçl. 1. Ayrık tutmak, ayrıklamak, istisna etmek (Si l'on excepte une petite partie, la route

à

est excellente). 2. Excepter qn, qeh de qch: Birini, bir şeyi -in dışında tutmak, -e katmamak, -den ayrıklamak, "istisna etmek (On a excepté les chefs

l'excellence de sa vue, il avait remarqué ce détail minime. L'excellence d'un vin). 2. Yetkinlik, eksiksizlik, "mükemmellik (S'ils connaissent l'excellence de l'homme, ils en ignorent la corruption). 3. (Büyük harfle) Büyükelçi ve bakanlara verilen ünvan, Sayın Bakan, Sayın Elçi (Excellence, son Excellence). § Par excellence: En üstün, en üstün derecede; özellikle, her şeyden önce (Victor Hugo est un écrivain romantique par excellence. Il s'intéresse par excellence à l'histoire). excellent, e s. 1. Üstün, eşsiz, mükemmel (Un excellent violoniste). 2. Çok iyi, çok güzel, tadına doyum olmaz (Un vin excellent, ces fruits sont excellents). excellentissime s. Çok üstün, eşi benzeri bulunmayan, iyinin iyisi, exceller gsz. 1. Exceller en qch, dans qch: -de eşsiz olmak, çok başarılı olmak (Ce peintre excelle dans le portrait. Cet élève excelle en mathématiques). 2. Exceller à f. qch: -mekten eşsiz olmak, -meyi çok iyi becermek, başarmak (11 excelle à conter des histoires drôles). excentrer gçı. Merkezini, eksenini değiştirmek (Excentrer une pièce à tourner). excentricité diş. 1. gökb. Dışmerkezlik (Excentricité de l'orbite d'une planète). 2. Merkezden uzaklık (L'excentricitéd'un quartier). 3. Ayrıksılık, tuhaflık, "acaiplik, "gariplik (Ilfait des excentricités). excentrique s. 1. "Dışmerkezli, iç içe ama merkezleri ayrı (Cercles excentriques). 2. Merkezden uzak, kenar (Quartiers excentriques d'une ville). 3. Ayrıksın, t u h a f , "acaip, "garip (Un homme, une femme excentrique; une toilette excentrique, danse excentrique). 4. ad. T u h a f , acaip kimse (C'est un excentrique qui fait tout

de l'amnistie. Excepter quelqu'un d'un blâme collectif). § S'excepter: 1. Kendini katmamak, kendini ayrıklamak. 2. S'excepter de qch: Kendini -in dışında tutmak, -den ayrıklamak. exception diş. 1. Ayrıklık, ayrıksılık, ayrık tutma, "istisna (Tout le monde sera soumis au même régime, on ne fera d'exception pour personne). 2. Olağanüstü şey, olağanüstü durum (La neige en mai est une exception dans cette région. Tribunal d'exception, lois d'exception). 3. huk. Defî; itiraz; iddia, sav (Exception de contrariété avec la Constitution). § A l'exception de: -in dışında, den başka. Exception faite pour: ...ayrık tutulacak olursa, "istisna edilirse. Sans exception: A y r ı k l a m a y a p m a k s ı z ı n , i s t i s n a s ı z . Faire exception à qch: -in dışında kalmak, -e "istisna teşkil etmek (Cela fait exception à la règle générale). L'exception confirme la règle: Ayrıklık kuralı bozmaz, exceptionnel, le s. 1. Ayrıksı, ayrık, "istisnaî (C'est un cas exceptionnel. Une autorisation exceptionnelle). 2. Olağanüstü (Des circonstances exceptionnelles). 3. Beklenmedik (C'est une réussite exceptionnelle). 4. Üstün, eşsiz (César fut un chef exceptionnel). 5. er. Ayrık durum, olağanüstü şey (Le merveilleux n'était pas pour lui l'epceptionnel, c'était l'état normal). exceptionnellement bel. 1. "İstisnaî olarak, ayrıklama yapılarak (C'est exceptionnellement qu'on le reçoit). 2. Olağanüstü, görülmemiş derecede, son derece (Il est exceptionnellement beau). excès er. 1. Artıklık, fazlalık; artık, fazla (L'excès de l'offre sur la demande. Excès d'urée dans le

5. ad. tkz. Kaçık,

sang). 2. Aşma, sınırını taşma (Cet acte constitue un excès de pouvoir). 3. Aşırılık (L'excès en tout est un défaut. Maintenant, vous tombez dans

excepté e. t . -den başka; -hariç, -in dışında (Il avait tout prévu, excepté ce cas. Tout le monde était content, excepté lui). 2. s. (Ad yada ad soyundan

l'excès inverse). 4. Taşkınlık, ölçüsüzlük, aşırılık, aşırı davranış (Les excès des troupes,

autrement que tout le monde). dengesiz, bir tahtası eksik,

bir sözcükten sonra geldiğinde) -den başka, -in dışında, "hariç (Eux exceptés, personne n'a

d'occupation). § Excès de pouvoir: huk. Yetki aşımı. A l'excès: Ölçüsüzce, çok aşırı (Boire à l'excès). Avec excès: Ölçüsüzce (H mange, il

entendu parler de cela). 3. Excepté que: bağ. -si dışında, -mesi hariç (Ces deux paquets sont

dépense avec excès). Sans kaçmadan, ölçülü olarak.

excès:

Aşırılığa

excessif excessif, ive s. 1. Aşırı,çok fazla (Un discours

d'une

longueur excessive. Un froid excessif). 2. Ölçüsüz, ölçüyü kaçıran, aşırılığa varan (Parole excessive, opinion excessive). 3. Taşkın, ılımlılıktan uzak, aşırı (Les méridionaux sont souvent excessifs. Il a une nature excessive). 4. Çok büyük (I! nous a reçus avec une bonté). excessivement bel.

exclusif

565

excessive

1. Çok fazla, ölçüsüze, aşırı

(Manger excessivement). 2. Pek, çok (Il est excessivement intelligent). excipergsz. huk. 2. İtiraz etmek. 2. Exciperde qch: -i öne sürmek, ileri sürmek (Pour sa défense, il a excipé d'un précédent. Exciper de sa bonne foi). excipient er. İlaçlara kıvam vermek için katılan etkisiz madde, dolgu maddesi, exciser gçl. hek. Kesip çıkarmak, kesip almak (Exciser une tumeur). excision diş. hek. 1. Kesip çıkarma, kesip alma (L'excision d'un kyste). 2. Kadın sünneti (Rites d'excision). excitabilité rf/;. biy. 1. Uyanlganhk, uyanlabilirlik. 2. Alınganlık, tezkızarlık. excitable s. biy. 1. Uyarılgan, uyarılır, uyanlabilir. 2. mec. Alıngan, tez kızan (Quand les hommes sont trop malheureux, ils deviennent excitables). excitant, e 5. hek. 1. Uyarıcı (Le café est excitant). 2. İsteklendirici, coşku verici, istek uyandırıcı, "tahrik edici (Une femme excitante, une beauté excitante). 3. er. Uyarıcı ilaç (Prendre, absorber un excitant). excitateur, trice ad. 1. Kışkırtıcı, kızıştırıcı (Excitateur de troubles), 2. fiz. Boşaltan, excitation diş. 1. Uyarma (Le stimulus est la cause physique de l'excitation). 2. Excitation à qch: -e kışkırtma, tahrik, "teşvik (Excitation des militaires à la désobéissance. Excitaiton à la haine, à la violence). 3. Çağırma, isteklendirıne, yüreklendirme, itme, "teşvik (Excitation au travail, à l'action). 4. Coşturma, kızıştırma, azdırma, istek uyandırma, "tahrik (Excitation sexuelle). 5. Kızma, kızgınlık (Son excitation se lisait sur son visage). § Excitation de Hertz: fiz. Hertz titreşim üreteci, excité, es. i. Sinirlenmiş, kızmış, kızgın (Ilétait 1res excité). 2. ad. Kudurmuş, gözü dönmüş bande d'éxcités. Un excité).

(Une

exciter gçl. 1. Uyarmak (Exciter les nerfs). 2. Kızdırmak, takılmak (Exciter un chien pour le faire aboyer). 3. Doğurmak, uyandırmak, yol açmak (Sa richesse excitait la jalousie de ses voisins. Exciter l'appétit). 4. Exciter contre: -e

karşı kışkırtmak, ayaklandırmak, "tahrik etmek (L'orateur excitait la foule contre les affameurs). 5. Coşkulandırmak, "heyecan vermek (Ces lectures l'excitent beaucoup). 6. H o ş u n a gitmek, sarmak (Le travail ne l'excite pas beaucoup). 7. Cinsel istek uyandırmak, "tahrik etmek (Cette femme excite tout le monde). 8. Exciter qn à qch: Birini -e teşvik etmek (Exciter les gens à la révolte, les mineurs à la débauche). 9. Exciter qn à f. qch: Birini -meye teşvik etmek, itmek (L'idée de d'ouvrir de nouvelles idées l'excitait à travailler davantage). § S'exciter: 1. Kızmak, sinirlenmek. 2. Cinsel bir istek duymak, "tahrik olmak. 3. S'exciter sur qch: tkz. -den büyük bir parsa koparmak, büyük bir çıkar sağlamak, exclamatif, ive s. Ünlemli, haykırışlı (Le ton exclamatif d'une phrase. Proposition exclamative). exclamation diş. 1. Haykırış (La foule poussait des exclamations de joie). 2. Ünlem (Point d'exclamation: Ünlem imi). exclamer (s') gsz. 1. Haykırmak, -diye bağırmak (I! s'exclama soudain: J'ai compris). 2. S'exclamer de:-den haykırmak .bağırmak (S'exclamer de joie, d'admiration). exclure gçl. 1. Hesaptan çıkarmak, bir yana a t m a k , ihmal etmek, düşünmemek (J'exclus votre participation à cette affaire. On ne peut pas exclure l'hypothèse d'un suicide). 2. -i ortadan kaldırmak, -i reddetmek, engellemek, önlemek, -e engel olmak (Le refus de cette condition exclut toute possiblité d'accord). 2. Exclure qn, qch de qch: Birini, birşeyi -den çıkarmak, atmak, kovmak, dışarı atmak (Exclure les perturbateurs de ta salle, exclure un élève de l'école, exclure quelqu'un d'un syndicat, d'un parti). § S'exclure: Birbiriyle bağdaşmamak, uyuşmamak, birbirine ters düşmek (Deux idées qui s'excluent. Actions qui s'excluent l'une l'autre). exclusif, ive s. 1. (Bir kimseyi) Yerinden çıkarabilici, yerinden atabilici, kovabilici (Le directeur a un droit exclusif). topluluğa ait (Privilèges

2. Bir tek kişi yada exclusifs, droits

exclusifs). 3. Tekelci, tekelde olan, tekelden (L'Etat se réserve le droit exclusif de vendre le tabac). 4. Yalnız bir firmanın yapıp satabildiği (Modèle exclusif). 5. Kesin, ödün vermez (C'est un homme très exclusif dans ses goûts). 6. Sırf, yalnız, salt, bir tek (On m'a envoyé ici avec la mission exclusive de m'informer de cette question). 7. Özel, ayrı, hepsinden ayrı (En matière

d'art,

il porte

un intérêt

exclusif

à la

exclusion

566

sculpture. Accorder une interview exclusive à un journal). § Avoir voix exclusive: (Birini) İşten çıkarma, işten atma, yerinden etme yetkisi olmak, exclusion diş. 1. Kovma, a t m a dışarı atma, kapı dışarı etme, "ihraç (Le conseil de discipline a décidé l'exclusion de cinq élèves. Son exclusion du parti a été très comique). 2. mant. Dışındalama. 3. Çıkarma; çıkarılma (Exclusion de certains biens de la succession). § A l'exclusion de: -in dışında, ...hariç, -den başka (Le médecin lui a recommandé de manger des légumes à l'exclusion des féculents). exclusive diş. 1. Eskiden papa seçiminde büyük katolik devletlerin veto hakkı. 2. mec. "Veto, *olmaz (En Angleterre, une exclusive silencieuse écarte du pouvoir les gens éloquents ou trop bien doués). § Prononcer l'exclusive: "Veto etmek, •olmazlamak. exclusivement bel. 1. Sırf, yalnız, "münhasıran ı (I! lit exclusivement des ouvrages littéraires). 2. Hariç, dahil değil (Du mois de janvier au mois d'août exclusivement: ağustos hariç, ocaktan ağustosa dek). exclusivisme er. Tekelci anlayış, tekelcilik (Il a fait appel à toutes les bonnes volontés, sans aucun exclusivisme). exclusivité diş. 1. Tekelde olma. 2. Tekel hakkı (Avoir, acheter l'exclusivité d'une marque). § En exclusivité: Sırf, yalnız, sadece (Les disques sont donnés en exclusivité par des artistes éminents). excommunication diş. Aforoz, "toplumdışılama. § Frapper qn d'excommunicatioh: Birini aforoz etmek, toplumdışılamak. excommunier gçl. 1. Aforoz etmek, toplumdışılamak (Excommunier un hérétique). 2. Excommunier qn de: Birini -den a t m a k , silmek, -in dışına çıkarmak (Cette femme l'avait excommunié de sa vie). excoriation diş. (Deride) Sıyrık, çizik, excorier gçl. Sıyırmak, çizmek (L'ongle a excorié la peau). excrément er. biy. 1. Dışkı, pislik, bok

(Excrement

de l'homme. Excréments des animaux, des oiseaux). 2. mec. Aşağılık şey, süprüntü. excrémentiel, le s. biy. Dışkıya değgin, *dışkısal (Matières

exrémentielles).

excréter gçl. biy. Boşaltmak, boşaltımla çıkarmak, *dışkılamak. excréteur, trice; excrétoire s. biy. Boşaltıcı (Canal excréteur). § Appareil excréteur: biy. hayb. Boşaltım aygıtı, excrétion diş. biy. Boşaltım, boşaltı (Excrétion

des

exécrer matières

fécales).

excroissance diş. (Deride yada bitki kabuklarında çıkan) Ur. excursion diş. 1. Gezi, gezinti, gezme scientifique. Excursion en montagne.

(Excursion Faire une

excursion dans la forêt). 2. (Düşman ülkesine) Akın. 3. mec. Konu dışı söz. excursionner gsz. yapmak.

Yakın çevreye kısa bir gezi

excursionniste s. ve ad. Gezi yapan, gezmeye çıkan, excusable s. Bağışlanabilir, hoşgörülebilir (Une erreur excusable). excuse diş. 1. "Mazeret (Chercher, inventer, trouver une excuse). 2. Özür (Une faute sans excuse). § Exiger des excuses: Özür dilenmesini istemek. Faire ses excuses à qn, présenter ses excuses à qn: -den özür dilemek, excuser gçl. 1. Aklamak, haklı göstermek (Il s'efforce vainement de l'excuser. L'intention n'excuse pas la faute. Rien n'excuse une telle conduite). 2. Hoş görmek, bağışlamak, "affetmek, mazur görmek (Pour cette fois, je vous excuse, mais ne recommencez pas. On doit excuser les fautes). 3. Excuser qn de f. qch: Birinin -meşini bağışlamak (Je vous excuse d'avoir oublié de me prévenir, dans votre hâte d'en finir avec cette affaire.. Excusez-moi de vous avoir fait attendre). § S'excuser: Bağışlanmak, hoşgörülmek, affedilmek (Tout s'excuse ici-bas, hormis la maladresse). 2. S'excuser de qch: -den dolayı özür dilemek (Je m'excuse de mon retard). 3. S'excuser d'avoir f. qch: -diğinden dolayı özür dilemek (Je m'excuse de vous avoir écrit une telle lettre). 4. S'excuser de f. qch: -meyi reddetmek, kabul etmemek (Il s'est excusé de participer à ce travail). 5. S'excuser sur qn: Kusuru -e yüklemek (I! est habile à s'excuser sur les autres). exeat [cgzeat] er. İzin kâğıdı. § Donner son exeat à qn: Birine yol vermek, -i kovmak, işten çıkarmak. exécrable s. İğrenç, tiksinç, çok kötü (Un vin exécrable. Un goût, une odeur exécrable. Un poème, un film exécrable). exécrablement bel. Çok kötü bir şekilde, iğrenç şekilde (Il peint exécrablement). exécration diş. 1. Kargış, kargıma, "lânet, 2. İlenme, ilenç, "beddua. 3. Tiksinti (Il avait une véritable exécration pour ce. genre de musique). § Avoir qn, qch en exécration: -den tiksinmek, iğrenmek; -e çok kızmak, exécrer gçl. 1. Kargımak, kargışlamak, "lânet o k u m a k . 2. Tiksinmek, iğrenmek, hiç ama hiç

567

exécutable sevmemek (Exécrer te style odeur, un homme). exécutable 5. (Plan, projet

d'un

Gerçekleştirilebilir, exécutable).

auteur,

une

uygulanabilir

exécutant, e ad. 1. Uygulayıcı, °icracı (Ce n 'est pas un créateur, mais un simple exécutant). 2. (Müzikte) Çalan, söyleyen, icracı, icra eden (Un orchestre de cinquante grand compositeur,

exécutants. mais un

C'est un médiocre

exécutant). exécuter gçl. 1. Yapmak, gerçekleştirmek, yerine getirmek (Exécuter un projet, un plan, un ordre). 2. Uygulamak (Exécuter la loi). 3. müz. Çalmak, icra etmek (Exécuter un morceau de musique. L'orchestre a exécuté la sixième symphonie de Beethoven). 4. huk. Çektirmek, "infaz etmek (Exécuter une peine). 5. ask. Zor altında tutmak, ezmek (Exécuter un peuple, une colonie). 6. Exécuter qn: a) -in ölüm cezasını uygulamak, -i idam etmek, kurşuna dizmek, kafasını kesmek (Exécuter un condamné), b) -in malını icra eliyle sattırmak (Exécuter un débiteur), c) ö l d ü r m e k (Bandits qui exécutent un mouchard), d) mec. Suçlu bulmak, suçlamak, mahkûm etmek (Exécuter un auteur), e) (Spor) Yenmek (Il a exécuté le boxeur anglais en deux rounds). § S'exécuter: 1. Borcunu, ödevini yerine getirmek. 2. Karar vermek (Je lui ai piré de m'aider, il s'est exécuté sans trop se faire prier). exécuteur, trice s. ve ad. Yapan, yerine getiren, gerçekleştiren, uygulayan (Le prince est l'exécuteur de la loi de Dieu. La puissance exécutrice). § Exécuteur des hautes œuvres: Cellat. Exécuteur testamentaire: Bir vasiyeti yerine getirmek üzere vasiyeti yapanın gösterdiği kimse. exécutif, ive s. 1. Yasaları yürüten, yürütücü, yürütmeye değgin, "icraî (Le pouvoir exécutif: Yürütme exécution

gücü). 2. er. huk. Yürütme gücü. dis.

1-

Uygulama,

yerine

getirme

(L'exécution d'un projet, d'une loi, d'un ordre). 2. Yapma, yapım (L'exécution d'un pont, d'une statue). 3. müzik. Çalma, yorumlama, icra (L'exécution d'un morceau, d'une symphonie). 4. ask. Ordu tarafından bir yer halkının zor altında tutulması. 5. İcra yoluyla malını sattırma (Exécution d'un débiteur). Çektirim, infaz (L'exécution d'un

6. huk. jugement,

d'une peine capitale). 7. huk. İdam etme, öldürme, asma (L'exécution d'un condamné). § Exécution

militaire:

huk.

Kurşuna

dizme.

exemple Homme d'exécution: Tuttuğunu koparan kimse, eline aldığı şeyi başaran kimse, exécutoire s. huk.

1. İcraya konulabilen

(Force

exécutoire d'un acte). 2. İcra h ü k m ü , exégèse diş. Metin yorumlaması; yorum, y o r m a , çözme, çözümleme (Exégèse biblique, exégèse littéraire, historique). § Faire l'exégèse de qch: -i yorumlamak, çözmek, -in yorumunu yapmak (Faire l'exégèse d'un discours politique, d'une dépêche diplomatique). exégète er. Yorumcu (Un passage de Platon qui a déconcerté les exégètes). exégétique s. Yorumlu, yorumlamalı, yorumsal (Une analyse exégétique. Méthode exégétique). exemplaire s. 1. Örnek, örnek olabilen, örnek gösterilen (Père, mère, épouse exemplaire). 2. Ders olsun diye yapılan, ibretlik (Châtiment exemplaire). exemplaire er. 1. Nüsha, kopya (Imprimer, tirer un livre à dix mille exemplaires. Exemplaire unique. Les exemplaires d'une gravure). 2. Örnek, örneklik (Je conseille à cet auteur de se choisir pour exemplaire ces sortes d'ouvrages. De beaux exemplaires d'une plante). exemplairement bel. 1. Örnek olacak şekilde, örnek gösterilecek biçimde (Vivre exemplairement). 2. İbret olsun diye (Il a été puni exemplairement). exemple er. 1. Örnek, "misal (Donnez-moi un exemple. Voici un exemple de sa bêtise). 2. Örneklik, "eşantiyon, "model (Ce garçon est l'exemple du bon élève). 3. Örnek olarak seçilen parça, tümce yada sözcük (Exemples tirés de bons auteurs. Exemple de grammaire). § A l'exemple de: Gibi, -örneği, "misillû (Agir à l'exemple de son père). Par exemple: 1. ö r n e ğ i n , meselâ (Dans ce pays la vie est très bon marché, par exemple, une paire de chaussures coûte moitié moins cher qu'ici). 2. Yalnız, ne var ki (On mange très bien dans ce petit restaurant; pqr exemple, il ne faut pas être pressé). 3. (Ünlem olarak) Bak sen, olur şey değil, bu da nesi! (Par exemple, je ne m'attendais pas à cela! Ah ça! par exemple, il ne l'emportera pas en paradis!). P o u r l'exemple: Ders olsun diye, ibret olsun diye (Punir, châtier un homme pour l'exemple). Sans exemple: Eşsiz, eşi benzeri görülmemiş (Une aventure sans exemple). Citer qn, qch en exemple: -i örnek olarak göstermek. Donner l'exemple de qch: -i ilk olarak yapmak, örnek olarak yapıp göstermek. Prendre exemple sur: -i kendine örnek almak (Prenez exemple sur

exemplification votre

frère).

568 Suivre

l'exemple

de

qn:

-e

öykünmek, -in yolundan gitmek. Servir d'exemple à: -e örnek olmak, örneklik etmek, exemplification diş. Örnekleme, exemplifier gçl. Örneklemek, örneklerle süslemek, exempt, e s. Exempt de: 1. -den " m u a f , bağışık (I! est exempt du service militaire. Un soldat exempt de corvée. Etre exempt d'impôt. Une revue exempte de timbre). 2. -den uzak, "masun (On n'est jamais exempt d'un accident. Un métier exempt de risques). exempter gçl. Exempter qn de qch: 1. Birini -den muaf t u t m a k , bağışık tutmak (Exempter un jeune homme du service militaire. Exempter les petits salaires d'impôt). 2. -den kurtarmak, k o r u m a k , uzaklaştırmak (Son goût du travail l'exemptait de la paresse). exemption diş. Bağışıklık, bağışık tutulma, "muaflık, "muafiyet (Exemption d'impôt, de service militaire. Demander une exemption). exequatur er. Lat. 1. Konsoloslara gittikleri ülkelerce verilen çalışma izni. 2. Bir yabancı mahkemece verilen kararın yürütülmesini onaylamak için kullanılan formül; "tenfiz kararları. exercé, e s. Yatkın, ustalaşmış, usta, becerikli (Une fausse note qui n'échappe pas à une oreille exercée. Il a une main exercée. L'oeil exercé d'un observateur). exercer gçl. 1. Yetiştirmek, çalıştırmak, alıştırma yaptırmak, alıştırmak (Exercer des soldats. Exercer le corps, la mémoire). 2. Yapmak, etmek, icra etmek (Excercer un commerce, un métier, la médecine). 3. Yerine getirmek, "ifa etmek (Exercer ses fonctions). 4. Denemek, sınamak, sınamadan geçirmek (Il veut exercer ma patience). 5. Kullanmak (Exercer son autroité, son pouvoir, son droit, un privilège). 6. exercer qn à qch: Birini -e çalıştırmak, alıştırmak, yetiştirmek (Le professeur exerce ses élèves à la conversation en anglais. Exercer un jeune homme à la boxe). 7. Exercer qn à f. qch: Birini -meye çalıştırmak, alıştırmak (Exercer un chien à apporter le gibier). § S'exercer: 1. Egzersiz yapmak, çalışma yapmak (Le bon pianiste s'exerce tous les jours). 2. S'exercer à qch: -çalışmak (S'exercer au piano, au violon). 3. S'exercer à f. qch: -meyi öğrenmek, -meye alışmaya çalışmak (Je m'exerce à respecter strictement l'horaire que je me suis imposé). 4. S'exercer sur, contre: -de kendini göstermek (La malignité publique

s'est exercée contre le pauvre

exhaustif homme. Sa manie s'exerçait sur les autres). exercice er. 1. Alıştırma, temrin, çalışma, "egzersiz (Exercices de traduction, exercice du fusil. L'exercice des jambes, de la mémoire). 2. Yapma, etme, uygulama, "icra etme (Se livrer à l'exercice de la médecine. l'a rendu autoritaire).

L'exercice du pouvoir 3. Beden eğitimi,

cimnastik (Le médecin lui a recommandé de faire un peu d'exercice). 4. Kullanma (L'exercice d'un droit). 5. (Bütçenin) Uygulanma süresi, bütçe dönemi (L'exercice budgétaire ne coïncide pas avec l'année budgétaire). 6. Talim (l es soldats vont à l'exercice. Le lieutenant fait faire l'exercice à sa section). exerciseur er. Cimnastik aleti, exérèse diş. hek. Çıkarıp alma, kesip alma (L'exérèse d'une tumeur). exergue er. 1. Madalyanın yazı yada tarih yeri. 2. mec. Ad, başlık (Mettre un proverbe en exergue à un texte). exfoliation diş. Pul pul dökülme, yaprak yaprak dökülme (Exfoliation de l'écorce d'un arbre). 2. hek. Ölü dokuların yaprak yaprak düşmesi, exfolier gçl. 1. (Bir bitkinin) Yapraklarını koparmak. 2. Yaprak yaprak dilmek (Exfolier une pierre, un tronc d'arbre). § S'exfolier: Yaprak yaprak dökülmek, kabuk atmak, pul pul dökülmek. exhalaison diş. Bir yer yada cisimden çıkan gaz, buhar, koku gibi şeyler, yayıntı (Exhalaisons odorantes). exhalation diş. 1. (Koku, gaz vb) Çıkarma, yayma. 2. hek. Solurken b u h a r ç ı k a r m a , exhaler gçl. 1. Çıkarmak, yaymak (Exhaler une odeur, un parfum délicat, une vapeur légère; exhaler une fraîcheur, une chaleur, un son). 2. Ortaya vurmak, dile getirmek (Exhaler sa mauvaise humeur, ses regrets, ses plaintes). § S'exhaler: 1. Çıkmak, yayılmak (Fumées, vapeurs qui s'exhalent). 2. S'exhaler de: -den çıkmak, yayılmak (Une odeur de moisi s'exhale du soupirail). exhaussement

er.

(Exhaussement

Yükselme,

d'un mur, d'un

yükseltme édifice).

exhausser gçl 1. Yükseltmek (Exhausser un mur, une digue). 2. Exhausser qch de...: Bir şeyi... kadar yükseltmek, -lik yükseltmek (Exhausser une maison de trois étages). 3. mec. Yüceltmek, yükseltmek (La douleur exhausse les âmes en les épurant). exhaustif, ive s. T a m a m , eksiksiz (Une exhaustive,

liste

exhaustive).

étude

569

exhaustion

existant

her

Unutulmuşluktan kurtarmak, yeniden ortaya çıkarmak (Exhumer des souvenirs, une vieille

yönüyle (Etudier exhaustivement une question). exhaustivité diş. Tamamlık, eksiksizlik.

loi, de vieilles rancunes). exigeant, e s. 1. Kolay tatmin olmaz, »doyumsuz,

exhaustion diş. Tüketme, bitirme, exhaustivement bel. Eksiksiz bir

exhérédation diş.

Kalıttan

yoksun bırakma, exhéréder gçl. Kalıttan

şekilde,

çıkarma,

"mirastan

çıkarmak,

"mirastan

yoksun bırakmak (Exhéréder un parent). exhiber gçl. 1. Çıkarıp göstermek (Exhiber

ses

mızmız, güç beğenir, çok şey istemeye alışmış (Un caractère exigeant. Les peuples latins sont exigeants en fait de bonheur). 2. Çok şey gerektiren, güç, çetin, titizlik isteyen (Une profession exigeante, une religion exigeante).

papiers, son passeport, sa carte d'identité). 2. Göstermek, ortaya dökmek (Exhiber sa science, ses vices). 3. mec. Gösterip caka satmak (Exhiber ses décorations. Elle exhibait sur te boulevard sa nouvelle robe). § S'exhiber: El âlemin karşısına çıkmak, göze gözükmek (Comment ose-t-il s'exhiber dans cette tennue?). exhibition diş. 1. Çıkarıp gösterme. 2. Gösterme, seyrettirme, gösteri, "teşhir (Exhibition de peinture, des fauves dans un cirque). 3. Gösteriş, caka (Exhibition de luxe, de toilettes fastueuses). 4. ruhb. Cinsel organlarını yada çıplak vücudunu gösterme eğilimi, "teşhir, exhibitionnisme er. 1, Cinsel organlarını gösterme hastalığı, "teşhircilik, 'göstermecilik. 2. mec. Özel yaşam ve duygularının açıklanmayacak yanlarını açıklama (L'exhibitionnisme d'un écrivain).

exigence diş. 1. Gerek, gereklik, "icap (Selon l'exigence des affaires, de la situation). 2. İstek, dilek, "arzu (Quelles sont vos exigences? H cherche à répondre aux exigences de ses clients)

exhibitionniste ad. Cinsel organlarını yada çıplak vücudunu gösterme hastası, »göstermeci, "teşhirci.

(Jardin

exhilarant, e 5. Güldürücü, katıla katıla güldüren, exhortation diş. Çağırma, çağrı, "davet; yüreklendirme, "teşvik (Exhortation à la patience, à la sérénité, au travail, à la modération). exhorter gçl. 1. Exhorter qn a qch: Birini -e davet etmek, teşvik etmek; -e çağırmak, yüreklendirmek, itmek (Exhorter son ami à ta patience, à la modération, au calme). 2. Exhorter qn à f. qch: Birini -meye çağırmak, -mek yoluna sokmaya çalışmak, teşvik etmek; birinden -meşini rica etmek (I! m'a exhorté à oublier le passé). exhumation diş. 1. Gömütten çıkarma, " m e z a r d a n ^ dışarı çıkarma (L'exhumation d'un corps). 2.

3. Titizlik (Ce insupportable).

patron

est

d'une

exigence

exiger gçl. 1. İstemek (Les malfaiteurs exigent une rançon. Le professeur exige le silence pendant la classe). 2. Exiger qch de qn: Birinden... istemek (Il exige de nous un grand sacrifice. Qu'exigezvous de lui?). 3. Gerektirmek, "icap ettirmek (Les circonstances exigent une grande prudence). 4. Buyurmak, "emretmek (J'exige que vous rendiez compte de l'emploi de cet argent). exigibilité dette).

diş.

İstenebilirlik

(Exigibilité

d'une

exigible s. istenilebilir (Dette exigible. L'impôt exigible le 15 septembre). exigu, ë s. Küçücük, daracık, minnacık exigu, maison exiguë). exguïté diş. Küçüklük, darlık (L'exiguïté chambre).

me

est

d'une

exil er. 1. Sürgün; sürgün cezası (Il fut condamné à l'exil). 2. Sürgün yeri. § En exil: Sürgünde (Un roi en exil. Vivre en exil). Aller, être en exil: Sürgüne gitmek, sürgünde olmak. Condamner qn à l'exil: Sürgün cezasına çarptırmak. Envoyer qn en exil: Sürgüne göndermek, exilé, e s. ve ad. 1. Sürgün, sürdürülmüş, sürgün edilmiş (Un pays qui ouvre ses frontières aux exilés). 2. mec. Bir yana atılmış; bir kenara çekilmiş (Notes exilées dans un coin de journal. Les prêtres exilés au bout du monde). exiler gçl. 1. Sürmek, sürgüne göndermek (Exiler

Unutulmuşluktan kurtarma, yeniden gün ışığına çıkarma (L'exhumation d'un document, des

un condamné politique). 2. Exiler qn de: Birini -den sürmek, kovmak (On l'a exilé de France.

sou ,'enirs).

J'ai été exilé de Belgique). § S'exiler: 1. Yurdunu bırakıp gitmek, göç edip yerleşmek (Il ne veut pas s'exiler en Australie). 2. Yalnızlığa

exhumer gçl. 1. Gömütten çıkarmak (Exhumer

un

corps pour le transporter dans une nouvelle sépulture). 2. Toprak altından çıkarmak, kazıp bularak gün ışığına kavuşturmak (On a exhumé

çekilmek, köşesine çekilmek, exine diş. bitb. Çiçektozu dışzarı, dışzar.

une maison antique. Des fouilles archéologiques exhument des statues antiques). 3. mec.

existant, e s. 1. Şimdiki, mevcut (Les règlements existants ne le permettent pas. Majorer les tarifs

existence

570

existants). 2. Var olan (Une chose existante). 3. ad. Canlı varlık, yaşayan varlık (Tout existant naît sans raison et meurt par rencontre). 4. er. Mevcut para yada eşya, mevcut (Existant en portefeuille, en magasin). existence diş. 1. fels. Varoluş. 2. Varlık, "mevcudiyet (J'avais oublié votre existence. Déceler l'existence d'une tumeur. Ouvrage sur l'existence de Dieu). 3. Yaşam, "hayat; yaşantı, yaşama biçimi (Mener une existence misérable. Changer d'existence en se mariant). 4. Canlı varlık, yaşayan kimse, kişi (Il n'y a vraiment que le mariage pour unir deux existences). existentialisme er. fels. Varoluşçuluk, existentialiste s. ve ad. fels. Varoluşçu, existentiel, le s. Varlığa değgin; varoluşa değgin, exister 1. Var olmak, mevcut olmak (L'année dernière cette maison n'existait pas. Cette plante existe en Turquie aussi). 2. Yaşamak (Depuis qu 'il existe, cet homme n 'a connu que la misère. Pour les arbres, exister c'est durer). 3. Değer taşımak, önemi olmak (Sesprojets sont à longue échéance, pour lui le temps n'existe pas). ex-libris er. Lat. Bir kitaba, iyesinin kim olduğunu belirtmek üzere vurulan marka (Collection d'exlibris). exocarpe diş. bitb. Dışkabuk. exocet er. hayb. Uçanbalık. exode er. 1. (Büyük harfle) tsrailoğullarının Mısır'dan göçü. 2. Toptan göç (On appelle "exode rural" l'émigration des ruraux vers les villes. L'exode des citadins en été). exoderme er. anat. Dışderi. ex officio bel. lat. Re'sen. exogamie diş. Dıştan evlenme; evlenecek kimsenin, eşini, üyesi bulunduğu topluluğun dışından düzeni.

seçmesi kuralım

temel alan

evlilik

qui

(Champs

s'exondent).

exonération diş. Bağışık tutma, bağışık tutulma; bağışıklık, "muafiyet (Exonération fiscale; obtenir une exonération d'impôt). exonérer gçl. 1. Vergiden bağışık tutmak, vergi dışı bırakmak (Exonérer un contribuable, certaines marchandises, certains revenus). 2. Exonérer qn, qch de qch: -den bağışık tutmak (Exonérer un étudiant des droits d'inscription. certains articles de la taxe).

exophtalmie diş.

Exonérer

hek.

Göz yuvasının

dışarıya

doğru çıkması, göz fırlaması, exorbitant, es. 1. Pek aşırı, sınırı aşan, çok ölçüsüz (Prix exorbitants, sommes exorbitantes, prétentions exorbitantes). 2. Yasasız, usulsuz, yolsuz (Privilèges exorbitants). exorbité, e s. Yuvalarından fırlamış (Les exorbités). exorcisation diş.

Dualar

okuyup

şeytan

yeux yada

cinsleri kovma, exorciser gçl. 1. Dualar okuyarak yada kilisede yapılan ayinlerle bir kimsenin bedenine girdiği sanılan şeytanları yada cinleri kovmak (Exorciser un demon). 2. Başından atmak -den kurtulmak (Exorciser un mal, un démon. Un gouvernement qui s'efforce d'exorciser l'inflation). exorcisme er. 1. Şeytan yada cinleri kovmak için okunan dua ve yapılan âyin; büyü. 2. mec. Bir sıkıntı yada belâdan kurtulma yolu, kurtuluş (II espérait trouver dans la tendresse le seul exorcisme efficace). exorde er. 1. (Bir söylevde) Söz başı. 2. Başlangıç, konuya giriş, exoréique s. coğr.

Akışlı;

akarsuları

denize

ulaşabilen (Région exoréique: Akışlı bölge). exosmose diş. fiz. bitb. Dışa geçişme, içten dışa geçişme. exotériqne s. fels. Dışrak, "alenî, genel ve herkesin olabilen, exothermique s. kim. Isıveren, exotique 5. Ülke işi olmayan, dış ülkelerle ilgili bulunan, eldışı, *yabancıl, *yabansıl (Plantes exotiques, danses exotiques, roman exotique). exotisme er. Eldışılık, "yabancıllık, *yabansilhk. expansibilité diş.fız. Genleşirlik, genişleyebilirlik. expansible s. fız. Genleşir, genişleyebilir (Les gaz sont

exomorphisme er. yerb. Dışbaşkalaşım. exondation diş. exondement er. Sel sularının çekilmesi (Exondation des champs). exonder (s')gsz.Selsularından kurtulmak

expansionniste

expansibles•).

expansif, ive s. fız. 1. Genleşici (La force expansive de la vapeur). 2. Açık yürekli (Un homme expansif. Il est d'un naturel expansif). 3. Duygularını gizlemeyen, yüreği avucunda. expansion diş. 1. fiz. Genleşme, hacmi büyüme (Expansion d'un gaz par élévation de la température). 2. Yayılma, yayılım (La politique d'expansion). 3. Gelişme, büyüme (Une industrie en pleine expansion. L'expansion d'une ville, d'une économie). 4. mec. Açılma, içini dökme, derdini söyleme (Besoin d'expansion). expansionnisme er. "Yayılımcılık. expansionniste ad. 1. Yayılma politikası güden, •yayılımcı;

emperyalist.

2.

s.

Yayılımcı;

expatriation

571

emperyalist (Une politique expansionniste). expatriation diş. Yurdundan etme, yurdundan olma; elginlik. expatrié, e s. ve ad. Yurdundan edilmiş, yurdundan kovulmuş, elgin, yurdundan kaçmış; sürgün, "mülteci, sığınık (Les expatriés espagnols). expatrier gçl. 1. Yurdundan etmek, yurdundan kovmak, sürmek, sürgün etmek. 2. Yabancı bir ülkeye aktarmak, dışarıya kaçırmak (Expatrier son argent, des capitaux). § S'expatrier: Yurdunu bırakıp gitmek, yurdundan uzak düşmek, elgin olmak (Ouvriers qui s'expatrient pour trouver du travail). expectant, e s. Bekleyici, gö/.etieyici, bekle gör (Une politique expectante, une attitude expectante). expectation diş. Bekleme, gözetleme, expectative diş. 1. Umut içinde bekleme, bekleyiş (Il resta dans l'expectative, guettant l'occasion). 2. Beklenti (Les expectatives et tes aspirations des électeurs). expectorant, e j. ve ad. Balgam söktürücü (Sirop expectorant. Prendre un expectorant). expectoration diş. Balgam çıkarma (Ce

sirop

facilite l'expectoration). expectorer gçl. gsz. Balgam çıkarmak (Expectorer des glaires. Un malade qui tousse, mais n 'expectore pas). expédient, e s. Uygun, yerinde, "münasip (Faites ce que vous jugez expédient. Il est expédient de prendre des mesures). expédient er. 1. Çıkar yol, çare (Chercher un expédient. Il ne savait plus à quels expédients recourir). 2. Geçici çare, kesin çözüm getirmeyen yol (Recourir à des auxiliaires non spécialistes n'est qu'un expédient). § Vivre d'expédient: Geçinmek için her türlü yola başvurmak zorunda kalmış bulunmak, expédier gçl. 1. Göndermek, yollamak (Expédier une lettre, un colis par la poste). 2. Expédier qch i qn: Birine birşey göndermek (J'ai expédié lettre recommandée à ma tante). 3.

une tkz.

Çırpıştırmak, baştan savma yapmak, şişirmek (Un élève qui expédie son devoir. Médecin qui expédie dix consultations en une heure). 4.Yapivermek, bitirivermek (Expédier les affaires courantes). 5. Başından savmak (Le directeur les a expédiés). 6. tkz. ö l d ü r m e k ,

expérimenter dünyaya yollamak, expéditeur, trice s. ve ad. 1. Gönderen, gönderici (L'expéditeur d'une lettre, d'un colis). 2. "Nakliyeci, "taşımacı (Société expéditrice). expéditif, ive s. 1. Eli çabuk, hamarat (Il est expéditif solution

en affaires). expéditive).

2. Ç a b u k , süratli (Une 3. Baştan savma,

çırpıştırma, şişirme (Sa méthode critique est expéditive, il juge un livre sur les deux premières pages). expédition diş. 1. Gönderme, yollama (Expédition d'une lettre, d'un paquet, d'un colis, des marchandises). 2. Gönderilen şey (J'ai bien reçu votre dernière expédition). 3. Sefer (L'expédition de Bonaparte en Egypte. Les préparatifs d'une expédition). 4. Gezi, gezinti, sefer (Organiser, préparer, financer une expédition. Expédition dans l'Himalaya). 5. Resmi bir kâğıdın onaylı kopyası (Le notaire lui a délivré une expédition du contrat). 6. Baskın (Expédition de police). expéditionnaire er. 1. (Bir tecimevinde) Mal gönderme görevlisi. 2. Noter kâtibi, mahkeme kâtibi. 3. s. Sefere çıkan, savaşa gönderilen (Armée expéditionnaire). expéditivement bel. Çabucak, çarçabuk, hemencecik (L'affaire a été réglée expéditivement). expérience diş. 1. Deney (Une expérience de physique, de chimie Le professeur a fait devant ses élèves une expérience d'électricité statique). 2. Görgü bilgi, ' d e n e y i m "tecrübe (On acquiert de l'expérience en vieillissant). 3. Girişim, deneme (Expériences d'un pays dans le domaine économique). expérimental, e s. 1. Deneysel, denemeye dayanan (Méthode expérimentale). 2. Deneme için yapılan, denemelik (Cultures expérimentales. Fusée expérimentale). expérimentalement bel. Deneysel olarak, expérimentateur, trice ad. Deneyci, expérimentation diş. Deneyleme, deneme yapma (Au bout de longs mois d'expérimentation, le chef de laboratoire a conclu à la parfaite innocuité de ce médicament). expérimenté, e 5. Görgü-bilgisi olan, geçirmiş, 'deneyimli, "tecrübeli (Un expérimenté. expérimenté). expérimenter

Médecin, gçl.

1.

görmüş homme

politicien, Denemek,

avocat sınamak,

zıbartmak, canını cehenneme yollamak. 7. Usulüne uygun olarak yapmak. § Expédier qn

deneylemek, "tecrübe etmek (Expérimenter un remède, un appareil. Expérimenter un vaccin sur

dans l'autre monde: mec. Birini öldürmek, ö b ü r

un cobaye). 2. gsz. Deneyler yapmak (Un

savant

expert qui expérimente sans cesse). expert, e s. 1. Yetişmiş, eli uz, usta (Un

expirer gçl. ouvrier

expert). 2. Expert en, dans qch: -de usta, yetkili, uzman (Il est expert dans cet art, dans cette science). 3. Expert à f. qch: -mekte usta (Il est expert à manier l'épée). expert er. Uzman, bilirkişi (Expert assermenté

près

les tribunaux. Consulter un expert. La compagnie d'assurance a envoyé un expert pour estimer les dégâts). § A dire d'expert: 1. Bilirkişilerin dediğine göre. 2. Kesin olarak, expertement bel. Ustaca, beceriklilikle, expertise diş. 1. Bilirkişi incelemesi (L'expertise a établi que ce tableau est une copie). 2. Bilirkişi raporu (Evaluation d'un dommage par expertise. Jugement ordonnant l'expertise). expertiser gçl. 1. Bilirkişiye baktırmak, bilirkişiye havale etmek (Expertiser les dégâts). 2. Değer biçmek, değerini saptamak (Faire expertiser un tableau, des meubles). expiation diş. 1. (Eski) Tanrıların öfkesini yatıştırmak için düzenlenen adak sunma töreni. 2. Ceza (La justice lui a infligé une lourde expiation de ce moment d'égarement). 3. Günah ödeme, "kefaret, cezasını çekme (Le remords d'une faute entraîne un désir d'expiation). 4. G ü n a h ödemek için verilen yada yapılan şey, bedel, karşılık. § En expiation de: -in "kefareti olarak, -in bedeli olarak, karşılığı olarak (Il se consacre aux oeuvres charitables en expiation de ses fautes passées. Châtiment infligé en expiation d'un crime). expiatoire s. G ü n a h ödeyici (La messe sacrifice expier gçl. kefaretini crime par

expliquer

572

est

un

expiatoire). 1. (Bir suçu, bir günahı) Ödemek, ödemek (Un assassin qui expie son la prison perpétuelle). 2. (Bir şeyin)

Cezasını çekmek (H expie ses imprudences). expirant, e s. 1. Can veren, can vermek üzere olan, ölmek üzere, can çekişen (Un malade expirant. S'efforcer de ranimer une industrie expirante). 2. Bitkin, ölgün, ölümsek (Il m'a répondu d'une voix expirante). expirateur s. ve er. anat. sağlayıcı (Muscles

Soluk verici, soluk

expirateurs).

expiration diş. 1. Soluk verme (Inspiration et expiration). 2. Sona erme, bitme; süre bitimi (L'expiration d'un bail, d'un mandat, d'une

1. Soluk vermek; soluğuyla dışarı

çıkarmak (Expirer de l'air vicié. Les chevaux expiraient par les nasaux une vapeur blanche). 2. gsz. Ölmek, son soluğunu vermek (H est sur le point d'expirer). 3. gsz. Sona ermek, süresi bitmek (Mon passeport expire le 15 septembre. Il nous a accordé demain).

un

délai

qui

expire

après

explétif,ive s. dilb. Anlatımın gücünü artırmak için söze katılan ama anlam bakımından zorunlu olmayan, zorunsuz (sözcük), kıtık, explicable 5. 1. Açıklanabilir (Une erreur explicable par ta fatigue de l'ouvrier). 2. Nedeni anlaşılabilir, pek haklı (Il en a éprouvé un dépit bien explicable). explicatif, ive 5. Açıklayıcı (Note explicative jointe à un appareil). explication diş. 1. Açıklama (Explication de texte. Explication jointe à un texte). 2. Yorum (La fameuse explication des songes de Pharaon). 3. Neden, "sebep (Quelle est l'explication de ce retard dans le courrier'/). 4. Açıklama, açıklayıcı bilgi, "izahat (Exiger une explication. Il m'a demandé des explications sur le congrès. Je n 'ai pas d'explication à te donner). 5. Tartışma, "münakaşa (Comme chaque fois qu'il doit y avoir une explication entre nous, j'ai commencé par faire sortir les enfants). § Avoir une explication avec qn: 1. Biriyle görülecek hesabı olmak, -den soracak hesabı bulunmak. 2. Biriyle tartışmak, ağız kavgası etmek, explicites. 1. Belli, açık, aydınlık (Le texte de ta loi est très explicite sur ce point. Parler en termes explicites). 2. fels. Belirtik, "sarih, explicitement bel. Açıkça, açık açık (1! a formulé sa demande expliciter gçl. belirtmek condition).

explicitement). Açıkça bildirmek,

(Expliciter

une

kesin

olarak

interdiction,

une

expliquer gçl. 1. Açıklamak (Expliquer un texte difficile, un théorème). 2. Yorumlamak (Expliquer un rêve, une énigme, un symbole). 3. Expliquer qch à qn: Bir şeyi birine anlatmak göstermek, ayrıntılarıyla açıklamak

(Expliquer

ses projets, ses pensées à ses supérieurs. Expliquer à quelqu'un le maniement d'une voiture, les règles d'un jeu). 4. Söylemek,

trêve). § A l'expiration de: -in bitiminde, sona erdiğinde (A l'expiration de son bail, il est

bildirmek (Expliquez-lui que nous comptons sur lui). 5. Haklı göstermek, nedeni olmak (Un goût de la vérité qui explique le pessimisme des

menacé d'expulsion). Venir à expiration: Sona ermek, süresi bitmek.

dernières années de sa vie. La difficulté travaux explique le coût de l'opération).

des §

exploit

573

S'expliquer: 1. Açıklanabilmek, anlaşılmak (Un phénomène qui s'explique facilement). 2. Düşüncesini belirtmek, düşündüğünü anlatmak (Je ne sais pas si je me suis bien expliqué. Ce garçon s'explique comme il faut). 3. S'expliquer qch: -in nedenini anlamak (Je ne m'explique pas son retard). 4. S'expliquer par: -den ileri gelmek, -e bağlı olmak, -ile açıklanmak, nedeni... olmak (Un échec qui s'explique par une erreur de calcul). 5. S'expliquer sur qch, de qch: -in hesabını vermek, nedenini, içyüzünü açıklamak (Etle s'est expliquée sur ce qu'on lui impute). 6. hlk. Birbiriyle hesaplaşmak, kavga etmek (Ils sont partis s'expliquer dehors). 7. S'expliquer avec qn: -e derdini anlatmak, durumunu açıklamak (Je me moque de vos raisons, allez vous expliquer avec le patron). exploil er. 1. Savaş başarısı, "gaza, kahramanlık (Un vieux soldat qui raconte ses exploits). 2. Büyük başarı, başarı (Les exploits des premiers cosmonautes ont suscité l'admiration du monde. Exploit sportif, athlétique). 3. Mahkeme çağrısı, "davetiye. 4. alay. Marifet (Tu peux être fier de ton exploit, ton costume neuf est plein de taches). 5. mec. tkz. Hovardalık, kadın tavlama, çapkınlık (Se vanter de ses exploits). exploitable s. 1. İşletilebilir (Cette forêt n'est pas encore exploitable. Un gisement de pétrole facilement exploitable). 2. mec. Tiye alınabilir, alay edilebilir, işletilebilir (Les naïfs sont facilement exploitables). 3. huk. Haczedilebilir. exploitant, e s. ve ad. 1. İşleten, işletmeci (La société exploitante. L'exploitant d'un domaine agricole. Les petits exploitants). 2. Sinema müdürü yada sahibi. 3. huk. Bildiri memuru, exploitation diş. 1. İşletme, çalıştırma (L'exploitation d'une ligne aérienne, d'une ligne de chemin de fer, d'une mine, d'une terre). 2. İşletme hakkı (Exploitation concédée par l'Etat à une société privée). 3. İşletme, işletilen şey, iş (Etre à la tête d'une exploitation agricole, une exploitation minière, commerciale). 4. Alay etme, tiye alma, işletme (Exploitation de la crédulité d'un naïf). 5. Sömürme, sömürü (Exploitation de l'homme par l'homme. L'exploitation capitaliste). exploité, e s. ve ad. 1. İşletilen, çalıştırılan (Mine exploitée, terre exploitée). 2. Sömürülen classe sociale exploitée. Les exploités).

(Une

exploiter gçl. 1. İşletmek, çalıştırmak (Exploiter une mine, une industrie, une carrière de pierre, une terre). 2. Yararlanmak, iyiye kullanmak

explosion (Exploiter situation). (Exploiter l'ignorance

ses

avantages,

sa

chance,

ta

3. Sömürmek, kötüye kullanmak un pays, les ouvriers. Il exploite du public). 5. Kazıklamak, fazla

parasını almak (Exploiter un client). 6. Tiye almak, alay etmek, işletmek (Tu exploites sa crédulité). 7. gsz. huk. Bildiri, çağrı göndermek, "celp çıkarmak, exploiteur, euse ad. 1. Sömürgen, sömürücü, kan emici (Exploiteur de la misère du peuple. C'est un homme simple et naïf, une victime facile pour les exploiteurs). 2. Fırsatçı, fırsat düşkünü, explorateur, trice 1. ad. Açınsayıcı, "kâşif (Une équipe d'explorateurs partie dans la forêt tropicale). 2. er. hek. Açma bıçağı, açma âleti. 3. s. hek. Açmaya yarayan (Stylet explorateur). exploration diş. 1. Açınsama, arayıp tarama, "keşif "istikşaf (L'exploration de l'Afrique, du Congo. Partir en exploration). 2. Bulup ortaya çıkarma, "keşfetme (L'exploration de la vie intérieure du subconscient). 3. hek. Sıkı muayene, derin inceleme (Exploration clinique). explorer gçl. 1. Açınsamak, keşfetmek, "istikşaf etmek, arayıp taramak (Explorer un pays pour en connaître les ressources). 2. Araştırmak, dikkatle incelemek (Explorer une question, les possibilités d'un accord). 3. hek. Derin incelemek, çok sıkı araştırmak, muayene etmek (Sonde pour explorer les plaies, les cavités naturelles). exploser gsz. 1. P a t l a m a k , bösmek, "infilak etmek (Une bombe qui explose. Le gaz explose au contact d'une flamme). 2. Birdenbire ortaya çıkmak, taşmak, patlamak (Sa colère, son mécontentement explosa). 3. Kızıp patlamak, öfkeden patlamak (On mit sa patience à bout, il explosa). 4. Exploser en qch: -i basmak, kızıp ...leri sıralamak (Exploser en injures, en imprécations). explosible s. Patlar, patlayabilir, patlayabilen, bösebilen (Mélange gazeux explosible). explosif, ive s. 1. Patlayıcı, bösücii, infilak edici (Une matière explosive, un obus explosif). 2. mec. Çabuk kızan, birdenbire öfkelenen, patlayan (Il a un caractère explosif; un tempérament explosif). 3. mec. Çok gergin, tehlikeli (Une situation explosive). 4. dilb. Sert (Consonnes explosives). explosif er. Patlayıcı madde, explosion diş. 1. Patlama, bösme, "infilak (Explosion d'une mine, d'une torpille, d'un obus, d'une bombe). 2. mec. P a t l a m a , patlak

exponentiel

574

verme, birdenbire ortaya çıkma, taşma (Une explosion de joie, d'enthousiasme, de colère). 3. Birden ve büyük ölçüde yaygınlaşma, patlama (Explosion démographique, explosion touristique. Explosion d'une épidémie). § Moteur à explosion: Patlarlı motor. explosion: P a t l a m a k , "infilak etmek, exponentiel, le s. exponentielle). exportable s.

au

rayonnement),

b)

-e

doğru

çevirmek, yönlendirmek (Exposer un bâtiment au sud). 1. Exposer qn: Birini tehlikeye atmak.

Faire

karşı karşıya bırakmak (Son métier l'expose toujours au danger). 9. Exposer qn à f. qch:

mat.

Üstel, üslü

(Equation

"İhraç

edilebilir,

dışsatımı

(Un commerçant qui expose ses produits au marché. Exposer divers objets dans une vitrine. Un peintre qui expose ses tableaux dans un salon). 2. Tehlikeye a t m a k , tehlikeye koymak (Exposer sa vie, sa réputation, sa fortune). 3. gitmek, terketmek, sokağa atmak un enfant). 4. Açıklamak, anlatmak

(Exposer un fait en détail. Exposer une question, un problème). 5. Exposer qch à qch: -e sermek, -e tutmak (Exposer du linge au soleil, une plaque photographique à la lumière. Exposer des poteries à la chaleur du four). 6. Exposer i qch: a) -e "tâbi tutmak (Exposer

radiations,

8. Exposer qn à qch: a) (Eski) Birini -in önüne atmak, bırakmak (Exposer un esclave aux bêtes farouches), b) Birini -e maruz bırakmak, -ile

yapılabilir, *dışsatımlanabilir (Des denrées difficilement exportables). exportateur, trice s. ve ad. "İhracatçı, *dışsatımcı (Son père est un grand exportateur de tissus. Un pays exportateur de blé). exportation diş. 1. "İhraç, "ihraç etme, »dışsatım (Licences d'exportation. Maison d'exportation et d'importation. L'exportation des produits agricoles, des matières premières). 2. "İhracat, "ihraç malı (Le volume des exportations est nettement supérieur à celui des importations). 3. Yabancı ülkelere a k t a r m a , dış ülkelere yatırma (Exportation de capitaux). exporter gçl. I. "İhraç etmek, dışa satmak, *dışsatımlamak (Exporter des produits bruts. La France exporte des vins dans de nombreux pays). 2. Dış ülkelere yaymak (Exporter une doctrine, une mode, une innovation). exposant, e ad. 1. Sergiye mal koyan, sergileyici, sergici (Cette foire groupe de nombreux exposants. Les exposants d'un salon de peinture). 2. er. mat. Üs. exposé er. 1. Açıklama (Exposé de ta situation. Faire un exposé oral de la situation financière). 2. Kısa açıklama, kısa konuşma, özetleme (Un étudiant qui présente un exposé sur une question de grammaire). 3. Ders (Vous déposerez le texte de votre exposé au secrétariat). exposer gçl. 1. Gözler önüne sermek, sergilemek

Bırakıp (Exposer

expression

à la chaleur, à des

Birini -mek tehlikesine düşürmek, -menin eşiğine getirmek (Sa rude franchise l'a exposé à perdre sa place). § S'exposer: 1. Kendini tehlikeye atmak (Il a peur de s'exposer, il rejette les responsabilités). 2. S'exposer à qch: a) -ile karşı karşıya bulunmak (S'exposer au danger, à un péril), b) -e maruz kalmak, uğramak (S'exposer aux critiques, aux reproches). 3. S'exposer à f. qch: -mek tehlikesiyle karşı karşıya bulunmak (Vous vous exposez à rester en panne si vous ne prenez pas d'essence). exposition diş. 1. Serme, sergileme (Exposition de marchandises dans une vitrine) 2. -e karşı tutma, "maruz bırakma (L'exposition prolongée du corps aux rayons solaires, d'une maison à l'est). 4. Bırakma, terketme, sokağa bırakma (L'exposition d'un enfant nouveau-né). 5. Açıklama (L'exposition d'un texte, d'un système). 6. Sergi (Exposition de peinture, de sculpture). 7. Fuar, sergi (Expositions universelles de Paris, l'Exposition internationale de Bruxelles). 8. (Eski) "Âleme teşhir cezası, exprès, se s. 1. Kesin, salt, "mutlak (Condition expresse d'un contrat. Ordre exprès, interdiction expresse). 2. Ekspres (Lettre exprès, colis exprès). 3. er. Özel ulak. exprès bel. 1. Sırf, yalnız, tek (Je suis venu exprès pour parler de cette question. Il semble fait exprès pour cela). 2. Bile bile. Bile isteye, kasten (Il l'a fait exprès). § Faire exprès de f. qch: Bile bile -mek, kasten -mek (Il a fait exprès de vous contredire). express s.

ve ad.

Ekspres (Un

train

express.

L'express va plus vite que l'omnibus). expressément bel. 1. Kesin olarak, kesinlikle (Il est expressément défendu de fumer dans la salle). 2. Özellikle, ısrarla (La plus grande prudence est expressément recommandée aux automobilistes). expressif, ive s. 1. Zengin anlatımlı; anlatımsal (Un langage expressif, un terme expressif). 2. Anlamlı (Un silence expressif, un geste expressif). expressive,

3. Canlı, diri (Une physionomie une mélodie expressive).

expression diş. 1. Açıklama, ortaya vurma, dile

575

expressionnisme getirme

(L'expression

d'une

pensée,

d'un

sentiment, d'une opinion). 2. Anlatım, "ifade (L'idée est juste, mais l'expression laisse à désirer). 3. Deyim, "tabir (Expressions populaires, expressions argotiques. Une langue riche en expressions). 4. mat. İfade (Expression à lettres: Harfti ifadeler. Expression algébrique: Cebir ifadesi, cebirsel ifade. Expression de l'espace: fiz. Yol formülü. Expressions rationnelles: mat. Oransal ifadeler). 5. Dışavurum (La faim est l'expression d'un besoin). § La liberté d'expression: Düşünce özgürlüğü, fikir özgürlüğü. Réduire qch à sa plus simple expression: Bir şeyi olabildiğince yalınlaştırmak, basite indirgemek, expressionnisme er. Dışavurumculuk, expressionniste s. ve ad. Dışavurumcu (Les peintres expressionnistes). exprimable s. Dile getirilebilir, anlatılablir

(Un

sentiment difficelement exprimable). exprimer gçl. 1. Dile getirmek, "ifade etmek (Exprimer sa pensée, une idée). 2. Belli etmek, göstermek, belirtmek (Saphysionomie exprimait son inquiétude. Il a exprimé son mécontentement en fronçant les sourcils). 3 . ' Yansıtmak, anlatmak (La littérature exprime les goûts d'une époque). 4. Exprimer qch à q n : Bir şeyi birine ifade etmek, açıklamak (Exprimer sa reconnaissance, sa sympathie à un ami). 5. Sıkmak, sıkıp çıkarmak (Exprimer le jus d'un citron). § S'exprimer: 1. Konuşmak, meramını anlatmak (Il s'exprime bien en français). 2. Duygu ve düşüncelerini açıklamak (Le pouvoir empêche l'opposition de s'exprimer). 3. Dile getirilmek, anlatılmak, ifade edilmek (Celapeutil s'exprimer?). xpropriant, e î. ve ad. Kamulaştıran, kamulaştırıcı. xpropriation diş. Kamulaştırma, "istimlâk (Expropriation d'une maison, d'un terrain. Expropriation pour cause d'utilité publique). exproprier gçl. Kamulaştırmak, "istimlâk (Exproprier

un

etmek

immeuble).

expulser gçl. 1. Expulser qn de: Birini -den kovmak, sürmek, dışarı atmak (Expluser un élève de l'école. Expulser un ivrogne du café. La police a explusé de la salle plusieurs agitateurs. Expluser l'ennemi d'un poste). 2. Expulser qch de: Bir şeyi -den dışarı atmak, boşaltmak (Les déchets sont expulsés de l'organisme dans les excréments). 3. Yurt dışına çıkarmak, ülkeden atmak (Le gouvernement

a décide d'expulser

les

extasier éléments

anarchistes).

expulsion diş. 1. Kovma, dışarı atma (Le a décidé l'expulsion d'une personne

de cet élève.

proviseur L'expulsion

hors de sa patrie. Expulsion

d'un

locataire qui ne paie pas son loyer). 2. Boşaltım, düşürme (Expulsion Expulsion

de calculs:

Taş

Ülke dışına çıkarma, ülkeden atma des

düşürme.

du placenta après l'accouchement).

3.

(L'expulsion

étrangers).

expurgation diş. 1. Temizleme, kirli olan bir şeyi değiştirme (Expurgation

du sang).

2. Dine ve

ahlâka aykırı olan yerlerini çıkarma, ayıklama (Expurgation

d'un

livre).

expurger gçl. 1. Temizlemek, arıtmak (Expurger sang).

2.

Ahlâka,

dine,

töreye aykırı

yerlerini çıkarmak (Expurger un livre destiné élèves. La censure a expurgé

le

olan

le scénario

aux

de ce

film). exquis, e s. 1. "Nefis, pek hoş, lezzetli (Un vin exquis, un repas exquis). 2. İnce, incelmiş, "zarif (Il a un goût exquis). 3. "Mükemmel, eşsiz, doyum olmaz (Un homme exquis). 4. Çok sevimli, hayran olunacak (Une femme exquise). exquisément bel. İncelikle, zarif bir şekilde, "zarafetle. exquisité

diş.

Seçkinlik,

"nefislik,

"zariflik,

incelik. exsangue s. 1. Çok kan yitirmiş, kansız kalmış (Un blessé (Lèvres

exsangue).

2.

Soluk,

un

solgun,

visage

kansız

exsangue).

3.

Gücünü yitirmiş, cılızlaşmış (Une littérature,

un

art

exsangues,

exsangue).

exsudât er. hek. Dışarı a k a n sıvı, salgı, sızıntı, exsudation diş. (Exsudation

1. Terleme. 2. Sızma,

de résine, dégommé).

sızıntı

3. hek. Dışarı

sıvı akması, salgı akması, exsuder gsz. 1. Dışarı a k m a k , sızmak, ter yada salgı olarak dışarı çıkmak. 2. gçl. Dışarı a t m a k , salgılamak, sızdırmak (Un arbre qui exsude de la gomme,

de la résine. Exsuder

du

sang).

extase diş. Esrime, vecit, kendinden geçme, hayran kalma. § Etre en extase devant qn, qch: karşısında kendinden geçmek, -e hayran kalmak (Les enfants étaient en extase devant la vitrine de jouets. Il était naïvement en extase devant culture de son interlocuteur).

ta

extasié, e s. H a y r a n , kendinden geçmiş, esrik (I! contemplait son cadeau d'un air extasié). extasier (s') gsz. 1. Hayran k a l m ^ , kendinden geçmek (Il n'y

a pas de quoi

s'extasier).

2.

S'extasier sur qch: -e hayran kalmak, karşısında kendinden geçmek (S'extasier sur l'éclat d'un bijou, sur l'interprétation d'une symphonie). extatique s. 1. Esrimeye değgin, °vecdi, esrimeyi andıran (Une attitude extatique). 2. Esritici, kendinden geçirici, hayran bırakıcı (Un regard extatique). 3. Esrik, kendinden geçmiş (Une personne extatique). extemporané, e s. hek.

i . Önceden hazırlanmış

(Médicament extemporané). (Analyse extemporanée, opération).

2. O anda yapılan au cours d'une

extemporanément bel. O anda; hemen, derhal (Médicament à administrer cxteinponménwiit). extenseur s. ve ad. biy. i . Açıcı, uzatıcı, gerginleştirici (Muscle extenseur). 2. er. (Cimnastik âleti) Yay. extensibilité diş. Uzayabilirlik, gerilebilirlik (Extensibilité de certains métaux, de fibres végétales). extensible s. Uzayabilir, gerilebilir, yayılabilir (Le caoutchouc est extensible). extensif, ive s. 1. Uzatıcı, gerginleştirici, yayıcı (Force extensive). 2. Yaygın, geniş ölçüde yapılan (La culture extensive). 3. dilb. Genişlemiş (Sens extensif d'un mot). extension diş. 1. Uzama, uzatma; germe, gerilme; yayma, yayılma (L'extension des muscles, des jambes). 2. A r t m a , artırma (Le directeur a obtenu du conseil d'administration une extension de ses pouvoirs). 3. dilb. Genişleme (Extension de sens, extension sémentique: Anlam genişlemesi). 4. Gelişme, büyüme, yayılma (Cette industrie a maintenant une extension considérable). exténuant, e s. Çok yorucu, bitirici,öldürücü, bitkin düşürücü (Un travail exténuant, des efforts exténuants). exténuation diş. Çok yorulma, çok yorma; bitkinleşme, bitkinleştirme; bitkinlik, dermansızlık (Poursuivre son effort jusqu'à complète exténuation. Etat d'exténuation). exténuer gçl. 1. Bitkin düşürmek, bitkinleştirmek, çok yormak (Cette longue marche l'avait exténué. Ce lourd travail m'exténue). 2. Etre exténué de qch: -den bitmek, bitkin düşmek, canı çıkmak (Je suis exténué de fatigue). § S'exténuer: 1. Bitkin düşmek, bitmek, canı çıkmak. 2. S'exténuer à f. qch: -mekten canı çıkmak, bitkin düşmek (S'exténuer à crier). extérieur, »s. 1. Dış (Escalier extérieur, la politique

exterritorialité

576

extatique

extérieure,

le monde

extérieur,

le

commerce extérieur). 2. Extérieur à qch: -in dışında kalan (Des considérations extérieures au sujet). 3. Yapmacık, dıştan, içtenlikten uzak (Une pitié tout extérieure). extérieur er. 1. Dış (L'extérieur

et

l'intérieur.

L'extérieur délabré d'une maison). 2. Dış görünüş, görünüş (Cet homme a un extérieur agréable). 3. Dış ülkeler, yabancı ülkeler (Relations avec l'extérieur). 4. (Sinema) Dış çekim, dışarda çekilen sahneler, açık havada yapılan çekimler (Les extérieurs de ce film ont été réalisés à Istanbul). 5. Kılık, giyim (Il a un extérieur négligé). § A l'extérieur: Dışarda (Rentrez les chaises dans les maisons, ne les laissez pas à l'extérieur). A l'extérieur de: -in dışında (Terrains vagues à l'extérieur de la ville). extérieurement bel. 1. Dıştan (La maison est très jolie extérieurement). 2. Görünüşte (Extérieurement il parait gai). extériorisation diş. Dışa vurma, »dışavurum, dile getirme (L'extériorisation d'un sentiment, l'extériorisation des aspirations intimes). extérioriser gçl. Dışa vurmak, açığa vurmak, •dışavurumlamak, dile getirmek (Extérioriserses sentiments, sa joie, sa douleur). § S'extérioriser: Açığa vurulmak, dışa vurulmak, dile getirilmek (Sa colère ne s'extériorise pas). extériorité diş. Dışta oluş *dışardalık, »dıştalık. exterminateur, trice s. ve ad. Yok edici, kökünü kazıyıcı, öldürücü (Des représailles exterminatrices. L'ange exterminateur: Ölüm meleği). extermination diş. Yok etme, kökünü kazıma; yok olma, kökü kazınma, °mahv (L'extermination d'un peuple, d'une race). exterminer gçl. 1. Yok etmek, kökünü kazımak, "mahvetmek (Exterminer les rats, un peuple, une race). 2. mec. şaka. Gebertmek, öldürmek, canına okumak (Je vais l'exterminer!). § S'exterminer à f. qch: tkz. -mekten canı çıkmak, gebermek (Il s'exterminait à travailler). externat er. 1. Yatısız okul, gündüzlü okul. 2. Gündüzlülük, yansızlık. 3. (Hastanelerde) Yatısız hekimlik öğrenciliği, externe s. 1. Dış, dıştaki (La face interne et lafac externe d'un couvercle. L'angle externe. Le causes externes d'une maladie). 2. Dışarda (Médicament pour l'usage externe. 3. ad. Yatısı öğrenci, gündüzlü. 4. (Hastanelerde) Yatısı genç hekim. exterritorialité diş. Ülke dışı sayılırlık, diplomati dokunulmazlık (Privilèges

d'exterritorialité).

extincteur extincteur, trice s. 1. Yangın söndürücü (Un produit extincteur, un appareil extincteur). 2. er. Yangın söndürme âleti (Un extincteur à mousse carbonique). extinction diş. 1. Söndürme, sönme (Extinction d'un feu, d'un incendie). 2. Yok olma, sönüp gitme (Extinction d'une race, d'une famille). 3. Zayıflama, azalma, bitme (L'extinction de l'enthousiasme, du génie créateur). extinguible s. Söndürülebilir, sönebilir, extirpable s. Çıkarılıp alınabilir, kökü kazınabilir (Tumeur facilement extirpable). extirpateur er. 1. (Bir hastalık yada yolsuzluğun) Kökünü kazıyıcı. 2. (Zararlı otları yolmak için) Kökleme pulluğu, extirpation diş. 1. Kökünü kazıma, yok etme (L'extirpation des abus). 2. Kökünden sökme, temizleme (L'extirpation des mauvaises herbes). 3. hek. Kökünden çıkarıp alma (L'extirpation d'un polype). extirper gçl. 1. Köküyle birlikte sökmek, kökünü kazımak, temizlemek (Extirper les abus, les vices, les préjugés. Extirper les mauvaises herbes). 3. Çıkarıp almak (Extirper une tumeur). 4. Extirper qn de: tkz. Birini -den zorla çekip çıkarmak (Extirper un paresseux de son lit). 5. Extirper qch à qn: Bir şeyi birinden güçlükle almak, elde etmek, koparmak (Extirper un renseignement à un agent). extorquer gçl. Extorquer qch à qn: Bir şeyi birinden zorla almak, koparmak (Extorquer de l'argent aux parents d'un enfant). extorqueur, euse ad. Zorba, bir şeyi zorbalıkla elde eden. extorsion diş. Zorbalıkla alma, koparma (L'extorsion d'une signature, d'un consentement). extra er. 1. Olağandışı yemek (Nous allons faire un petit extra, nous dînerons au Champagne. Il avait fait un extra pour accueillir ses invités). 2. Fazla çalışma, ek çalışma, fazla "mesai (Un ouvrier peintre qui fait des extra le samedi chez des particuliers). 3. Geçici bir süre için alınan yardımcı, hizmetçi (Les jours de réception, la maîtresse de maison engage un extra). extracteur er. (Silâhlarda) Kovanı geri çekme düzeni. extractible s. Çıkarılabilir (Graisse extractible par l'éther). exlraclif, ive s. Çıkarıcı (Machine extractive). § Industrie extractive: Maden zenginliklerini işleyen sanayi, maden çıkarma sanayii.

577

extraordinaire extraction diş. 1. Söküp çıkarma, çekip çıkarma (L'extraction d'une dent). 2. Çıkarmak (Extraction du sable de rivière, extraction de la houille). 3. mat. Kök alma (Extraction de la racine carrée, de la racine cubique). 4. Soy, soy sop, "sülâle (Il cache son extraction. Etre de haute extraction, de basse extraction). S. kim. Çekme, ayırma (Extraction d'une essence par distillation). extrader gçl. (Yabancı suçluyu) Geri vermek, geri göndermek (Extrader un assassin). extradition diş. Suçluların geri verilmesi, "iadei mücrümin. extra-fin, e s. 1. Çok ince, çok küçük (Aiguilles extra-fines). 2. Çok üstün (Qualité extra-fine. Chocolats extra-fins). extra-fort, e s. 1. Çok sert, çok acı (Moutarde extra-forte). 2. er. Kenar şeridi, "ekstrafor (Extra-fort en soie). extraire gçl. 1. Çekmek, elde etmek (Extraire un gaz par distillation. Extraire l'essence des fleurs). 2. mat. Hesaplamak, almak (Extraire la racine carrée, la racine cubique d'un nombre). 3. Özetlemek (Extraire la quintessence d'un long traité). 4. Extraire qch de qch: Bir şeyi -den çıkarmak, almak (Extraire la houille d'une mine. Extraire des passages de plusieurs ouvrages. Extraire le jus d'un fruit). 5. Extraire qch à qn: Bir şeyi -in ağzından almak (Il voulait lui extraire ses secrets). 6. Extraire qn de qch: Birini -den çıkarmak, kurtarmak (Extraire les cadavres et les blessés de dessous les décombres). extrait er. 1. Öz, "ruh (Extrait de lavande, de quinquina). 2. "Hülâsa, *özüt (Extrait de viande). 3. Özet (Lire quelques extraits d'un ouvrage pour en avoir une idée. Donner l'extrait d'un discours). 4. Seçme parçalar, seçmeler (Extraits de Rousseau à l'usage des classes. Extraits des poètes du XV ème siècle). 5. Suret, kopya (Extrait de naissance: Nüfus cüzdanı sureti. Extrait mortuaire: ölüm bildirimi sureti. Extrait de mariage: Evlenme cüzdanı sureti). extrajudiciaire s. Mahkeme kararı olmadan yapılan, yargı dışı. extra-légal, e s. Yasa dışı. extra-muros bel. ve s. Kent dışı (Une promenade extra-muros). extranéité diş. Bir yabancının belli bir ülkedeki hukuksal durumu, extraordinaire s. 1. Olağanüstü (Prendre des mesures extraordinaires. Une beauté extraordinaire, des qualités extraordinaires). 2.

extraordinairement Olağandışı, alışılmamış, görülmemiş (Il n'a pas eu une seule belle journée dans le mois d'août, c'est un fait extraordinaire dans cette région). 3. İnanılmayacak, şaşılacak (Il raconte des aventures extraordinaires). 4. Tuhaf, acaip, gülünç (Cela n 'a rien d'extraordinaire). 5. Çok büyük (Il a une taille extraordinaire. Appétit, force extraordinaire. Un succès extraordinaire). 6. tkz. Çok güzel, nefis (Un repas, un vin extraordinaire). extraordinairement bel. 1. Tuhaf şekilde, acaip bir şekilde (I! est vêtu extraordinairement). 2. Çok, pek fazla (Ses doigts sont extraordinairement longs). extra-parlementaire s. Parlamentodışı (Commission extra-parlementaire). extrapolation diş. 1. Dışdeğer bulma, verilen iki değerin dışına düşen sayıyı orantı yoluyla bulma. 2. Genelleştirme, extrapoler gsz. 1. Dışdeğer bulmak, dışdeğerini hesaplamak. 2. Genelleştirmek, genel sonuçlara varmak. extra-utérin, e s. hek. Rahim dışında oluşan, rahim dışı (Grossesse extra-utérine:Dış gebelik). extravagance diş. 1. Zirzopluk, zırvalık, çılgınlık, saçmalık. 2. Saçma sapan şey, zırva (Il a encore fait quelque extravagance). extravagant, e s. 1. Saçma, zırva, çılgınca, ipe sapa gelmez (Idées extravagantes, une théorie extravagante). 2. ad. Kaçık, deli, dengesiz (Ne vous occupez pas des menaces de cet extravagant). extravaguer gsz. Zırvalamak, saçmalamak, saçma sapan konuşmak, extravasation diş. hek. Damar dışı kan yada serum sızıntısı; sıvı yada salgının dışa akması, extravaser (s') gsz. Sızmak, dışa akmak (Le sang, ta bile s'extravase. La sève, ta résine s'extravase). extrême s. 1. En uç, en son, en uçtaki, en sondaki (S'avancer jusqu'à l'extrême bord de ta falaise. Il a attendu la date extrême pour payer ses impôts). 2. Aşırı (L'extrême droite, l'extrême gauche). 3. Çok büyük, sonsuz (J'y ai pris un plaisir extrême). 4. Ölçüsüz, ılımsız, sınır bilmez (Il est extrême en tout). S. er. Uc (Il passa d'un extrême à l'autre). 6. er. Karşıt, zıt. 7. ç. mat. Yanlar, dışlar (Les extrêmes d'une proportion). § A l'extrême: Ölçüsüzce, aşırıca, çok, pek fazla (Un enfant turbulent à l'extrême). Pousser qch à l'extrême: Bir şeyi çok büyütmek, son noktasına dek götürmek (Je ne veux pas pousser cette querelle à l'extrême).

578

eyra

extrêmement bel. Son derece, pek, çok (Une opération extrêmement difficile. Cet incident me contrarie extrêmement). extrême-onction diş. (Hıristiyanlar'da) Ölmek üzere bulunan birine kutsal yağlar sürülerek yapılan dinsel hizmet, extrême-orient er. Uzakdoğu, extrême-oriental, e s. ve ad. Uzakdoğu'ya değgin; Uzakdoğulu, extrémisme er. Aşırılık, aşırılıktan yana olma, •aşırılıkçılık (Extrémisme en politique). extrémistes, vead. Aşırı, aşırılık yanlısı, *aşırılıkçı (Un extrémiste prêt à jouer le tout pour le tout). extrémité diş. 1. Uc (L'extrémité du doigt, de la rue). 2. Sınır (L'extrémité d'un champ, d'un bois). 3. Güç durum, nazik durum, tehlikeli durum (Dans cette extrémité, il était prêt à consentir à tout). 4. Taşkınlık, saldırganlık (On craint qu'il ne se porte à quelque extrémité). 5. ç. Eller ayaklar (Il avait tes extrémités glacées). extrinsèque s. Dıştan gelen, dışa bağlı, *dışınlı (Causes extrinsèques d'une maladie. Valeurs extrinsèques d'une chose). exubérance diş. 1. Aşırı bolluk (Exubérance de la végétation. Exubérance des images dans un poème). 2. mec. Taşkınlık, mizaç taşkınlığı (Manifester ses sentiments avec exubérance. Il ne s'est livré à aucune exubérance). exubérant, e s. 1. Pek bol (Végétation exubérante). 2. mec. Taşkın (Une joie exubérante. Caractère exubérant). exultation diş. Aşın sevinç, sonsuz mutluluk, pek sevinme (Je vois déjà l'exultation barbare de mes ennemis). exulterez-1- Pek sevinmek, etekleri zil çalmak (Il exultait en voyant que les résultats confirmaient exactement ses prévisions). 2. Exulter de f. qch: -diğine pek sevinmek, etekleri zil çalmak (Nos voisins exultaient de nous voir ainsi nous affaiblir). exutoire er. 1. hek. İşletme yakı, temelli yakı (Les exutoires ne sont plus guère employés que dans l'art vétérinaire). 2. mec. Sıkıcı bir şeyi savma çaresi, kurtuluş yolu (C'est un bon exutoire à sa colère). ex-voto er. Adak (Suspendre des ex-voto). eye-liner [ajlajnaer)er.lng. Kaş kalemi; göz makyaj kalemi; göz kozmetiği, far (Maquiller les yeux avec un peu d'eye-liner). eyra er. Güney Amerika'da yaşayan ve pumayı andıran bir memeli etobur, eyra.

f F,f er. yada diş. (Hf okunur) Fransız abecesinin altıncı harfi olup Türkçedeki f sesini verir,

Uydurma, uydurmaca, çıkarma, ortaya atma

fa er. müz. Fa ( Concerto en fa majeur. Clef de fa).

(Draps de bonne fabrication.

fable diş. 1. ed. "Öykünce. masal; simgelerle, eşyayı canlılaştırma, hayvanları dile getirme gibi yollarla çekici bir biçim verilmiş kısa öykü. 2. (Büyük harfle) Mitoloji, 'söylence , 3. Uydurma, maval, martaval, masal, yalan (Tu me racontes

sont de même

des fables, line sait plus quelle fable inventer). ed. K o n u (Il faut une fable riche de matière

4. pour

faire une tragédie). § Etre, devenir la fable de: -in alay konusu olmak (Il est devenu la fable du quartier. Ce prince sera la fable de toute

l'Europe).

fabliau er. Ortaçağda söylenen kısa ve koşuklu halk öyküsü. fablier er. Masal dergisi, "öyküncelik . fabricant, e ad. 1. Fabrika sahibi, "fabrikatör. 2. "imalatçı, 'yapımcı (Fabricant

de tissus,

de

fabricateur, trice ad. 1. (Eski) Fabrikatör ; yapımcı, imalatçı, 2. (Şimdi) Uydurmacı, uydurukçu défaussés

nouvelles),

i Fabricateur

de fausse monnaie, de faux papiers: Kalpazan, sahte para basan, fabrication diş. 1. Yapım, "imalat (Défaut fabrication.

Fabrication

à la main, à la

de

machine.

Atelier de fabrication). 2. Yapma, hazırlama (La fabrication

de fausses

de ce gâteau a demandé

une heure). 3 .

nouvelles).

4. Nitelik

Ces deux

produits

fabrique diş. 1. Fabrika (Cette fabrique

groupe

fabrication).

fabricien er. Kilise mütevellisi, plusieurs ateliers). 2. (Bir resim tablosunda) Yapı, ev (Paysage avec des fabriques).

3. Y a p ı m , imalat

(Avoir des meubles au prix defabrique.

de bonne

fabrique).

Ce drap est

4. Fabrique, fabrique

d'église, yada conseil de fabrique: Kilise gelirleri yönetim kurulu, "mütevelli heyeti (Ila été nommé président

du conseil de

fabrique).

fabriquer gçl. 1. Yapmak (Fabriquer des outils, des chaussures, des jouets). 2. Üretmek, "imal etmek, y a p m a k (Nous fabriquons

des verres en

grande

série). 3. Basmak, çıkarmak (Fabriquer de la fausse

monnaie).

fausse nouvelle).

papier, de tapis).

(Fabricateur

(Fabrication

(Qu'est-ce

4. U y d u r m a k (Fabriquer

que tu fabriques

yapıyorsun,

une

5. tkz. Yapmak, halt etmek

ne haltlar

encore?:

Gene

neler

karıştırıyorsun?).

fabulateur, trice s. ve ad. 1. Uydurmacı, uydurukçu, kafasından olmadık şeyler uydurma hastası (Les enfants sont souvent des Quelle faculté

fabulateurs.

fabulatrice!).

fabulation diş. 1. Uydurmaca, uydurukçuluk, kafasından olmadık şeyler yaratma (Cet enfant a le goût de lafabulation). 2. Efsane, efsaneleştirme

fabuler

580

(L'attitude de l'accusé adoptée par la ville).

justifia

la

fabulation

fabuler gsz. Kendi kendine olmadık efsaneler uydurmak, masallar yaratmak, fabuleusement bel. 1. Masallarda olduğu gibi. 2. İnanılmayacak kadar, son derece, sözle anlatılmaz derecede (Il est fabuleusement riche). fabuleux, euse s. 1. Masala değgin, masallardaki gibi, masalsı (Les animaux fabuleux). 2. *Söylencel, *söylencesel, efsanevi (Un héros fabuleux). 3. Kafadan uydurma, düzmece, "hayali

(Un

personnage

fabuleux).

4.

İnanılmayacak, şaşkınlık verici, masal gibi (Des aventures

fabuleuses).

fabuliste er. Masal yazarı, "öykünceci. façade diş. 1. Yapının yüzü, alnaç, "cephe (La façade d'une maison. La façade de marbre des palais). 2. Dış görünüş, gösteriş (Il n'a qu'une façade d'honnêteté). 3. hlk. Yüz, surat (On lui a démoli la façade). § De façade: Sahte, yapmacık, uyduruk (Patriotisme de façade. Tout ce luxe de façade cache une misère réelle). Derrière lafaçade:

İçerde. Se refaire la façade: hlk. Makyaj yapmak, face diş. 1. Yüz (Avoir une face large, étroite. Un singe qui a une face humaine). 2. (Sikkelerde) Resimli yüz; yüz (La face d'une médaille, d'une monnaie). 3. Yüzey, "satıh, yüz (La face de la terre, la face de l'océan). 4. biy. mat. Yüz (Les faces d'un prisme. Face dorsale d'une feuille). 5. mec. Şekil, renk, yön (L'affaire change de face. Les choses ont bien changé de face). 6. Açı, yön, bakım (Examiner une question sous toutes ses

faces). § Face de rat, face d'oeuf: hkr. Maymun suratlı. A la face de: -e karşı, -in yüzüne karşı (Nous le proclamons à la face de l'univers). De face: a) Önden, "cepheden (Un portrait de face. Une photographie prise de face). b) Gidiş yönünde (Retenir dans le train une place de face). En face: a)

Doğrudan doğruya, yüzüne, açıkça (Il le lui a dit en face), b) Çekinmeden, korkmadan (Regarder lamort, le péril enface), c) Ne ise öyle, olduğu gibi, kendini kandırmaya çalışmadan (Il faut voir les choses en face). En face de: a) -in karşısında (Ils 'est assis en face de moi. Ma maison est en face de la sienne), b) -in önünde karşısında, yanında (En face du directeur, il n'ose rien dire). En face décela: Buna karşılık, bunun yanında (D'un côté le luxe des grands propriétaires, et, en face de cela, la misère des paysans).Face à: -e karşı., yüzü -e karşı, -in karşısında (Chambre d'hôtel face à la mer. Un orateur parlant face à la foule). Faceàface: Karşı karşıya, yüz yüze (Les deux adversaires se retrouvèrent face à face. Les mains dans les mains,

fâcherie restons face à face). Face à face avec: -ileyüzyüze, karşı karşıya (lise trouva face à face avec un ancien camarade. Nous sommes face à face avec un grand danger). Cracher à la face de qn: -in yüzüne tükürmek, -e tuu demek. Examiner qch sous toutes ses faces: -i bütün yönleriyle incelemek. Faire face à: a) -e karşı koymak, karşı durmak (Faire face à l'ennemi, à des assaillants), b) -e bakmak, -in karşısında olmak (Ma chambre fait face à la mer), c) -i karşılamak, yerine getirmek (Faire face à une dépense, à ses engagements). Perdre la face: Rezil olmak, kepaze olmak, gülünç duruma düşmek. Regarder qn en face: -e gözünü dikerek bakmak, dik dik bakmak. Sauver la face: Görünüşü kurtarmak, "zevahiri kurtarmak, hamamın namusunu kurtarmak. Se cacher la face, se voiler la face: Utançtan yada tiksintiden yüzünü kapamak, avuçlarını yüzüne kapamak.

face-à-face er. Karşılıklı konuşma, karşılıklı görüşme, karşılıklı tartışma (Un face-à-face télévisé entre les deux candidats à la présidence).

face -à-main er. Saplı gözlük, facétie [fasesi] diş. Şaklabanlık, kaba şaka, matrak (Faire des facéties. Il fut victime d'une facétie. Les filles et les garçons échangeaient des facéties).

facétieux, euse s. 1. Şaklaban, şakacı, matrak (Un homme facétieux. Il a un air facétieux). Güldürüçü, matrak (Un livre facétieux).

2.

facette diş. Façeta, traş edilmiş elmasın yüzlerinden her biri (Tailler les facettes d'un brillant). § A facettes: Çok yönlü (Un homme à facettes. Unstyle

à facettes). Yeux à facettes: "Faset göz, petek göz (Les yeux à facettes chez les insectes).

facetter gçl. Traş etmek, façetalı yontmak (Facetter un brillant).

fâché, e s. 1. Canı sıkılmış, üzgün (Il a un air fâché). 2. Fâché de: -e üzülmüş, -diğine üzülmüş (Je suis fâché de ce contretemps. Nous sommes fâchés de n'avoir pu l'aider). 3. Fâché contre qn, avec qn: -ile küs (Je suis fâché avec lui). fâcher gçl. 1. Üzmek (Sa maladie nous a bien fâchés). 2. Kızdırmak, sinirlendirmek (Par ses bouderies, elle me fâche toujours). § Se fâcher 1. Kızmak (Ton pére va se fâcher). 2. Küsüşmek, (Ils se sont fâchés). 3. Se fâcher de qch: -e

üzülmek. 4. Se fâcher contre: -e kızmak, darılmak. 5. Se fâcher avec qn: -ile küsüşmek, araları bozulmak, darılmak, gücenmek. • fâcherie diş. 1. Kızgınlık, sinirlenme (La fâcherie que lui donnait quelque perte de ses biens).

Küskünlük,

dargınlık,

(Fâcherie provenant

d'un

kırgınlık,

2.

güceniklik

malentendu).

fâcheusement fâcheusement bel. Can sıkacak şekilde, fena halde (Visage fâcheusement

Nasıl, ne şekilde, ne yolla (De quelle façon cela s'est-il produit?

laid).

fâcheux, euse s. 1. Üzücü, can sıkıcı (Une fâcheuse aventure.

factice

581

Tomber dans une situation fâcheuse).

ad. C a n sıkıcı kişi (lia reçu la visite d'un

2.

fâcheux).

facial, e s. Yüzle ilgili, yüze değgin (Nerf facial, paralysie faciale). § Valeur faciale (Parada) faciès er. 1. Beniz (Faciès pâle). 2. Görünüş, genel görünüş, "sima (Il a un faciès repoussant). facile.

Un travail

1. "Tekellüfsüz,

en

yapmacıksız,

patavatsızca (Il s'assit sans façon sur le C'est un homme

sans façon).

bureau.

2. Y a l v a r t m a d a n ,

numaraya kaçmadan, rahatça, içtenlikle (Il a

facile. Un texte facile). 2. Kolay gibi görünen,

accepté

rahat, akıcı (Un style facile. Musique facile).

"Tekellüfsüzlük,

3.

allez-vous

façon que vous méritiez l'estime de tous les gens).

Sans façon:

Saymaca değer, itibari değer,

facile s. 1. Kolay (Un problème

De quelle façon

Afrique?). D'une façon générale: Genel olarak, genellikle. De toute façon, de toutes les façons: Ne olursa olsun, her hal ve kârda. De façon que, de telle façon que: Öyle ki, o şekilde ki (Agissez de

sans

façon

mon

invitation).

teklifsizlik

(Agir

3.

avec

er. sans

la littérature facile). 4. Uysal, uzlaşıcı, her şeye

façon). Faire des façons: Numara yapmak, cilve yapmak, yapmacık davranışlarda bulunmak (Elle

uyan (Un caractère facile.

fait des façons.

hkr. Ucuz, özen gösterilmeden yapılmış (C'est de Un homme facile).

5.

"Hafif meşrep, fındıkçı (Femmefacile, fille facile). 6. Facile à f. qch: -mesi kolay ( Une voiture facile à conduire.

Un texte facile à comprendre).

7. bel.

R a h a t r a h a t , en az (Il y a bien dix kilomètres

facile

facilement bel. Kolayca, kolaylıkla, hemen (Il se vexe facilement.

Cette matière se casse facilement).

la facilité d'une musique). de faire

façonnage

par

3. O l a n a k , fırsat (Avoir

un voyage,

de

des

esprits

des bois pour

abattus.

un

régime

totalitaire). düzeltmek

d'un

travail). 2. Sadelik, akıcılık (Se laisser prendre la facilité

v e r m e , düzeltme (Le façonnage

façonner gçl. 1. Biçimlendirmek, biçim vermek,

facilitation diş. Kolaylaştırma, facilité diş. 1. Kolayhk, rahatlık (Facilité

et venez

gelişi. C'est une façon de penser: Bu da bir görüş, façonnage, façonnement er. Biçimlendirme, biçim Le

jusqu'à ce village).

Ne faites pas de façons

dîner à la maison). C'est une façon de parler: Söz

rencontrer

(Façonner

du

marbre,

un

tronc

d'arbre). 2. (Toprağı) İşlemek, nadas etmek (Façonner

une terre, un champ).

3. Y a p m a k ,

"imal etmek (Façonner une clé, une pièce métallique). 4. Yetiştirmek, eğitmek (La vie l'a

quelqu'un). 4. İyilik, iyilikseverlik. 5. ç. Kolayhk,

bien façonné.

olanak

qn, qch à qch: -e alıştırmak (Façonner les gens au

(Facilités

de crédit.

Des facilités

de

transport). 6. Facilité à f. qch, pour f. qch: -mek kolaylığı, yeteneği (Il a une grande facilité à se plier à une

discipline).

faciliter gçl. 1. Kolaylaştırmak (Il a facilité notre

travail). 2. Faciliter qch à qn: Bir şeyi birisi için kolay hale getirmek, birinin -sini kolaylaştırmak, façon diş. 1. Biçim "şekil, (Façon de penser, de se conduire, d'agir). 2. (Toprağı) Sürme,çapalama, nadas (Terre qui demande

trois façons).

3. E l

emeği, işçilik, dikiş parası (Payer la façon

d'un

vêtement). 4. (Terzilikte) Biçki, dikiliş şekli (J'aime lafaçon de cette robe). 5. T a r z ( L a façon de donner vaut mieux que ce qu'on donne. Vos ordres sont charmants,

votre façon de les donner est plus

aimable encore). 6. ç. Tavır, hal (Ses façons déplaisent. brusques).

C'est un homme

vif qui a des

me

façons

7. Gösteriş, n u m a r a (Ilfait des façons).

§ A la façon de: Gibi, tarzında (Il parlait à la façon

d'un orateur). Une façon de: Bir çeşit, bir tür, gibi bir şey ( Une façon de secrétaire que j'ai amené

avec

Façonner

un enfant).

5. Façonner

travail).

façonnier, ère s. ve ad. 1. "Tekellüflü, "tekellüfçü, kuralcı, özentili, gösteriş budalası (Une femme bien

façonnière.

L'éducation

façonnière

des

riches). 2. El emeği karşılığı çalışan, parça başına çalışan

işçi

(Un

ouvrier

façonnier.

Une

façonnière).

fac-similé er. Tıpkıbasım (Des fac-similés. similé en

Fac-

phototypie).

factage er. 1. "Taşıtımcılık, nakliyecilik (Service de factage et de camionnage). 2. T a ş ı t ı m , nakliye,

eşya taşıma işi. 3. Taşıma parası, taşıtım ücreti (Payer le factage). 4. Posta dağıtımı,

facteur er. 1. (Müzik aletleri) Yapıcısı, yapımcı (Facteur de pianos, "amil (Un facteur Facteurs (L'inversion

de

d'orgues). de succès.

l'équilibre).

2. N e d e n , e t k e n , Un facteur 3.

mat.

moral. Çarpan

des facteurs ne change pas la valeur

d'un produit). 4. Başkası adına ticaret yapan, kabzımal, aracı (Facteur des Halles).

moi). De façon...: ...şekilde (Il écrit de façon lisible). De façon à f. qch: -cek şekilde (Il se

facteur, trice ad. Posta dağıtıcısı, dağıtıcı (Je guettai

déplaça de façon

factices.l. Yapma, yapay, "suni, sahte (Un diamant

à être vu). De quelle façon?:

dans la rue lefacteur qui devait apporter une lettre).

facticement

582

factice). 2. Yapmacık, zorlama, "cali (Un sourire factice).

facticement bel. Yapay olarak, sun'i şekilde; yapmacıktan, facticité diş. Yapmacık, yapaylık, "sunilik. factieux, eiises. ve ad. Fesatçı, kundakçı, karışıklık çıkaran (Parti factieux, contre les factieux).

ligue factieuse.

Lutter

faction diş. 1. Fesat, kundak, komplo (Lepays était en proie aux factions). 2. Nöbet, nöbet bekleme, kol gezme (Les factions

rudes et oisives

faiblard défend).

fada er. tkz. 1. Bön, aptal, enayi. 2. Deli, kaçık, fadaise diş. 1. Soğuk şaka, pis pis konuşma. 2. Saçma sapan söz, budalalık. § Dire des fadaises: Zırvalamak, saçma sapan konuşmak, fadasse s. tkz. Tatsız, çirkin, soğuk nevale (Une soupe au goût fadasse. Une poésie fadasse. cheveux d'un blond fadasse).

Des

fadasserie diş. tkz. Tatsızlık, çirkinlik, yavanlık, fade s. 1. Tatsız, yavan (Aliment fade, boisson

des

fade). 2. Pis, çirkin, donuk (Une couleur fade). 3.

casernes). 3. mec. Uzun bekleyiş § Etre en faction, être de faction: Nöbette olmak, nöbet tutmak. Mettre qn de faction, en faction, Birini nöbete sokmak, nöbetçi dikmek (Mettre un homme de

Anlamsız, ilginç olmaktan uzak, tek düze, soğuk

faction devant une porte).

factionnaire er. Nöbetçi, nöbetçi er. factorage er. (Halde) Kabzımallık, aracılık, factorerie diş. (Yabancı bir ülkede) Ortaklık acentesi, ticaret şubesi, factoriel, le s. Etkenlere değgin, etkenlerle ilgili (Analyse factorielle).

2. diş. mat. Çarpınım.

factotum er. 1. Kâhya. 2. mec. Her şeye kanşan kimse, kel kâhya, factuel, le s. fels. Olgusal, olguya değgin (Données factuelles).

facture diş. 1. Kuruluş (La facture d'un

sonnet,

d'une strophe). 2. Fatura (Dresser, établir, faire une facture. Payer, régler, solder une facture). 3. Yapılış, yapım (La facture d'un piano, d'une

harpe). § Morceau de facture: müz. Çalınması güç parça. facturer gçl. (Bir malın) Faturasını yapmak, faturasını düzenlemek (Facturer un article, un produit,

une

commande).

facturier, ère ad. 1. Fatura memuru. 2. er. Fatura defteri. facule diş.gökb. Benek; Güneş lekeleri yöresinde görülen parlak taneciklerden ve parlak damarlardan oluşmuş örgü. facultaire s. Fakülteye değgin, fakülteyle ilgili (L'administration

facultaire).

facultatif, ive s. İsteğe bağlı, istemli, "ihtiyari (Cours facultatif. Pourboire facultatif. facultatif sur une ligne d'autobus).

Arrêt

(Une beauté fade). 4. er. argo. Pay, hisse (Il a touché son fade). § Avoir son fade: argo.

Hastalıktan çok çekmek; çektiğini bir o bir de Allah bilmek, fadé, e s. hlk. Kendi alanında başarılı, pek kötü değil (Ces films sont toujours

moches,

mais le

dernier, il est fadé!). § Etre fadé: argo: 1. Zührevi bir. hastalığa yakalanmak, kamışı kırmak. 2. Sarhoş olmak, deveye binmek, fadement bel. Soğuk soğuk, pek tatsız bir biçimde (Tout ce qu'il dit, il le dit

fadement).

fadeur diş. 1. Tatsızlık, yavanlık (La fadeur d'un plat insuffisamment

assaisonné).

2. Sıkıcılık, tek

düzelik, ilginçlikten uzaklık (La fadeur d'un livre). 3. Soğukluk, çirkinlik (La fadeur d'un compliment). 4. ç. Tatsız tutsuz sözler, yavan yavan konuşmalar ( Dire des fadeurs aux

dames).

fading er. İng. Radyoda ses kesilmesi, fafiot er. tkz. Kâğıt para, papel, fagne diş. Dağ bataklığı, dağlarda küçük bataklık, fagoter. Çalı çırpı bağı, çalı çırpı demeti (Mettre un fagot dans la cheminée). § Fagot d'épines: Ters adam, hırçın adam. De derrière les fagots: 1. En iyi cins (Un vin, une bouteille de derrière les fagots). 2. Esaslı (Il lui prépare une surprise de derrière les

fagots). Débiter des fagots: mec. Odun gibi laf etmek, saçmalamak. Sentir le fagot: Aykırı düşünceler, tehlikeli düşünceler taşıyor gibi görünmek (Un discours qui sent le fagot). Il y a

fagot et fagot: Adam var adamcık var. fagotage er. 1. (Çalı çırpıyı) Bağ bağ bağlama, demetleme. 2. mec. Üstünkörü iş, özensiz iş, çırpıştırma.

facultativement bel. İsteğe bağlı olarak, "ihtiyari, faculté diş. 1. Yeti, "meleke (Le développement des

fagoter gçl. 1. (Çalı çırpıyı) Bağ bağ bağlamak,

facultés chez un enfant). 2. Yetenek, güç (Ila une grande faculté de travail). 3. Yetki, özgürlük (Je lui ai laissé la faculté de choisir). 4. Olanak, "imkân (Il dépense au-delà de ses facultés). 5. Özellik,

mort). 2. mec. Zevksizce giydirmek (Par jalousie,

"hassa. 6. Fakülte (Faculté de Médecine, de Droit). 7. tkz. Doktor, hekim (La faculté me le

demetlemek (Le vieux jardinier fagotait du bois sa mère l'a fagoté si mal).

fagotier er. Demetleme işçisi, demetçi. fagotin er. Çıra; ateş tutuşturmak için çalı çırpı, faiblard, es. tkz. Hayli zayıf; sıska, cılız (Malgréses prétentions,

cet élève est assez faiblard.

Son

faible

fainéanter

583

raisonnement

est assez

faiblard).

satan. 2. s. Çiniye değgin, çiniciliğe değgin

faible s. 1. Zayıf, cılız, arık (Un enfant faible). 2. mec. Düşük, parlak olmayan (lia une intelligence faible). 3. Kişiliksiz, güçsüz, her düşüklüğü yapabilecek (Un homme faible). 4. Faible de: -bakımından zayıf, -si zayıf (Il est faible du cœur.

(Industrie

faïencière).

faille diş. yerb. coğr. 1. Kırık, "fay. 2. mec. Çatlak, çatlaklık (II y a désormais

une faille dans

notre

amitié). 3. mec. Eksiklik, boşluk, zayıf nokta (Ily a une faille dans votre

exposé).

Elle était faible de corps). 5. Faible en qch, dans qch: -de zayıf ( Cet élève estfaible en français ). § Le

failli, e s. ve ad. Batkın, °iflas etmiş, "müflis (Dépôt

sexe faible: Kadınlar. Etre faible avec qn: -e karşı pek yumuşak davranmak. Se sentir faible: Kıpırdayacak gücü olmamak, faible er. 1. Zayii adam, güçsüz kimse (Il défend

faillibilité diş. Yamlabilirlik, aldanabilirlik, şaşabilirlik. faillible s. Şaşabilir, yanılabilir, aldanabilir (Tout

toujours les faibles). 2. Zayıf nokta (Il n'arrivera jamais à trouver mon faible). 3. Kişiliksiz adam,

faillir gsz. 1. Yanılmak, aldanmak, şaşmak (La

her alçaklığı yapabilecek kimse (C'est un faible,

faillir). 2. Batmak, top atmak, iflas etmek. 3. Faillir à qch, à L qch: -i ihmal etmek, -de kusur etmek; -mekte ihmal göstermek, kusur etmek

on le mène par le bout du nez). 4. Z a ' f . § Faible

d'esprit: Bön, saf, aptal. Avoir un faible pour: -e karşı zafı olmak, düşkünlüğü olmak (Il a un faible pour les jolies femmes).

Prendre qn par son faible:

Birini zayıf yanından yakalamak. faiblement bel. 1. Güç belâ, anca (Se défendre faiblement). 2. Hafifçe, azıcık (Une eau faiblement

minéralisée.

Une chambre

faiblement

éclairée). 3. Belli belirsiz, hayal meyal (Je m'en souviens

faiblement).

faiblesse diş. 1. Zayıflık, arıklık (Faiblesse des bras, des jambes). 2. Azlık, düşüklük, kıtlık (Faiblesse d'intelligence, d'esprit). 3. Yetersizlik, zayıf olma (Faiblesse d'une élève en classe). 4. Güçsüzlük, savunmasızlık (Faiblesse d'un enfant). S. Korkaklık, ödleklik (Montrer sa faiblesse devant un danger). 6. Za'f, zayıf yan ( La grande faiblesse de cet homme, c'est de ne penser qu'à son intérêt).

7. Baş dönmesi, baygınlık (Brusquement faiblesse

la saisit et ses jambes fléchirent).

une 8.

Değersizlik, geçersizlik (Faiblesse d'un argument, d'un livre). 9. Yetersizlik, azlık (La faiblesse de ses ressources, de ses revenus). §Avoir

de la faiblesse pour: -e karşı zafı olmak. Avoir la faiblesse de f. qch: -mek gevşekliğini göstermek (Si

vous

avez

la faiblesse

de lui céder,

il

recommencera). Tomber en faiblesse: Bayılmak, baygınlık geçirmek, faiblir gsz. 1. Gücü azalmak, zayıf düşmek. 2. Yumuşamak, gevşemek, şiddeti hafiflemek, azalmak (Le vent faiblit. La maladie faiblit. Son courage faiblit). 3. Cesaretini yitirmek (Faiblir devant l'adversité).

faïence diş. Fayans, çini (Décorer les murs avec des faïences).

faïencerie diş. 1. Çinicilik. 2. Çini eşya, çini takımı (Acheter de la faïencerie).

faïencier, ère ad. 1. Çinici, çini eşya yapan yada

de bilan par le failli. Un commerçant

failli).

homme est faillible). raison et l'instinct de l'honneur

(Faillir à ses engagements,

l'empêchaient

de

à son devoir. Il a failli à

accomplir son devoir). 4. Faillir f. qch: Az kalsın -mek (J'ai failli flamber).

tomber.

La

voiture

a

failli

faillite diş. 1. Batkı, "iflas (Faillitesimple: Adi iflas. Faillite frauduleuse: Hileli iflas). 2. Başarısızlık (Faillite d'une politique, d'une doctrine, d'un

bonheur conjugal). § Etre en faillite: İflasta olmak. Faire faillite: 1. Batmak, top atmak, iflas etmek (Un commerçant

qui a fait faillite). 2. mec.

İflas etmek, artık geçerliği kalmamak

(Une

doctrine qui a fait faillite). faim diş. 1. Acıkma (Il mange sans faim ni appétit).

2. Açlık (Une faim insatiable). 3. Açlık, kıtlık (La faim règne dans le pays. Ouvrir une campagne contre la faim). 4. Hırs (Faim de richesse). § Avoir

faim: Acıkmak. Avoir faim de qch: -e susamış olmak (Avoir faim de tendresse, de liberté). Avoir

une faim de loup, une faim canine: Çok acıkmak, karnızil çalmak. Creuver de faim, mourir de faim: Açlıktan gebermek. Donner faim à qn: -e açlık duygusu vermek, -in karnını acıktırmak (Les bons plats lui donnaient

faim).

Manger à sa faim:

Doyasıya yemek. Rester sur safaim: 1. Karnıiyice doymamak, sofradan aç kalkmak. 2. Doyumsuz kalmak, "tatmin edilmemek. La faim fait sortir le loup du bois: Açlık insana her şeyi yaptırır, aç köpek fırın deler, faim-calle, faim-valle diş. 1. (Atlarda) Oburluk hastalığı. 2. Şiddetli açlık, birdenbire çok açıkma. faîne diş. Kayın kozalağı. fainéant, e s. ve ad. Çalışmayı sevmeyen, tembel, miskin (Tu es un fainéant.

Un élève fainéant.

Les

fainéants). § Rois fainéants: tar. Tembel krallar, fainéanter gsz. Tembellik etmek, hiç çalışmamak (Il a toujours

fainéanté).

fainéantise

584

fainéantise diş. Tembellik, miskinlik, avarelik (Ce mauvais résultat est dû à votre fainéantise). faire gçl. 1. Yapmak, inşa etmek (Faire une maison, un mur). 2. Yapmak, hazırlamak, pişirmek (Faire un gâteau, faire la salade, faire un rôti au four). 3. Y a p m a k , dikmek (Faire un vêtement, une robe). 4. Y a p m a k , yaratmak (Dieu, selon la Genèse, a fait le monde en six jours. Dieu a fait l'homme à son

faire Légion d'Honneur). 29. Faire qn, qch à qch: Birini, bir şeyi -e alıştırmak (Son mari l'a faite à l'idée d'habiter la banlieue). 30. Faire de qn...: Birini.. .yapmak (L'amour a fait d'elle une femme heureuse. Le mariage a fait de lui un autre homme. Il veut faire de son fils un avocat). 31. Faire de

qch...: Bir şeyi... haline getirmek (Faire un

(La femme de ménage a fait le bureau. Faire un lit). 6. D o ğ u r m a k (La chatte a fait ses petits. Faire un

hôpital d'un bâtiment privé. Il a fait de ce vieux château un grand musée). 32. Faire f. qch: -tirmek (Il a fait venir sa soeur chez lui. Faire pleurer sa femme. Faire dormir les enfants). 35. Faire qch

enfant). 7. (Tiyatroda) -rolü oynamak, -olmak

pour qn: Birine bir yardımda, bir hizmette

(Dans cette pièce, il faisait le père). 8. O l m a k (Il fera un bon ingénieur. Il promet de faire un brillant avocat). 9. Faire le...: a) -lik etmek (Faire l'idiot, faire l'enfant, faire le malin), b) -gibi yapmak (Faire le malade. Faire le mort). 10. Y a p m a k , işlemek (Faire une faute, faire un crime). 11. Söylemek (Faire un discours). 12. -öğrenimi yapmak (Faire de la médecine, de la géographie, de l'anglais). 13. Yapmak, °ifa etmek (Faireson service militaire, faire son devoir). 14. (Müzik) Ç a l m a k , çalışmak (Faire de la musique, du piano, du violon). 15. (Spor) Yapmak, oynamak (Faire du tennis, du ballon, de la gymnastique). 16. V u r m a k , atmak (Faire du pied, du coude, du genou à quelqu'un). 17. (Hastalık) Olmak,

bulunmak (Est-ce que je peux faire quelque chose pour vous?). 36. Etre fait à qch: -e alışmak (Je ne suis pas encore fait à son caractère. Il est fait aux subtilités du métier). § Avoir beaucoup à faire: Yapacak çok işi olmak; çok meşgul olmak. En faire à sa tête: Başına buyruk davranmak, bildiğini okumak. Faire bien de f. qch, faire mieux de f. qch: -mekle iyi etmek (Tu as bien fait de démissionner. Tu feras mieux de partir dès maintenant). Faire eau: (Gemi, tekne v.b) Su almak, su çekmek. Faire de l'eau: (Gemi) İçme suyu almak, içme suyu ikmali yapmak. Ne pas savoir quoi faire: Ne yapacağını bilememek. N'avoir rien à faire avec qn: Biriyle hiçbir ilişkisi olmamak, bir alıp vereceği olmamak. N'avoir que faire de qch: -e hiç ihtiyacı olmamak, -i istememek (Je n'ai que faire de son aide). Ne faire que f. qch: Durmadan -mek, işi gücü -mek olmak (Il ne fait que bavarder). Ne faire que de f. qch: Az önce -mek (Il ne fait que de rentrer) Savoir y faire: Açıkgöz olmak, gemisini kurtarmasını bilmek. (Kişisiz fiil olarak hava durumu ve vakit için) a) II fait...:Hava ...dır (Il fait chaud, il fait froid, ilfait frais, il fait soleil), b) Il fait...: Vakit... -oluyor (Il fait jour, il fait nuit, il fait soir). § Ce qui est fait est fait: Olan oldu. C'en est fait de: a) ...biui(C'enest fait de la viefacile), b) -mahvoldu, yandı, çuvalladı (C'en est fait de moi. C'en est fait de son frère). C'est bien fait: Oh oldu, iyi oldu, canıma değsin ( C'est bien fait pour toi!). Il n'y a plus rien à faire: Yapacak bir şey yok, elden ne gelir! Rien à faire!: O kadar, tamam, söyleyecek bir şey yok. § Se faire: 1. Kendi kendini yetiştirmek (Cet homme s'est fait tout seul). 2. Gelişmek, yetişmek (Ilamis des années à se faire. Cette jeune fille se fait). 3. Olmak, olgunlaşmak ( Les fruits se font. Ce vin ne s'est pas fait encore). 4. Yapılmak (La soudure se fait par un procédé nouveau. Cela ne se fait pas entre amis). 5. Se faire qn: -1er edinmek (Se faire des amis, des ennemis). 6. Se faire qch: -kazanmak, sağlamak (Se faire mille francs par

image). 5. Yapmak, düzenlemek, temizlemek

geçirmek, geçirmekte olmak, -e yakalanmak (Faire un rhume, faire de la fièvre. Faire de l'albumine, faire de la tension). 18. (Yer yada

ülkeler

için)

Görmek,

dolaşmak,

gitmek,

k a t e t m e k (J'ai fait toute l'Europe. Je ferai la France pendant les vacances. Il a fait toutes les boutiques du quartier). 19. Ağırlığında yada boyunda olmak, -kadar gelmek (Mon frère fait 75 kilos. La route fait 15kilomètres). 20. Fiyatı... olmak (Ce livre fait 30 francs). 21. V e r m e k , -de b u l u n m a k (Faire l'aumône, faire la charité). 22. M e y d a n a getirmek (La route fait un coude. Sa robe fait des plis). 23. Teşkil etmek, oluşturmak ( Les montagnes font un amphithéâtre autour de la ville. Ces fruits font un excellent déjeuner). 24. E t m e k , -e eşit olmak (Deux et deux font quatre. Six fois cinq font trente). 25. S ü r m e k , d a y a n m a k , gitmek (Ce costume m'a fait trois ans. Ce disque fait une heure d'audition). 26. (Ardından bir sıfat

yada tanım ilgeci almayan bir ad geldiğinde) a) -görünmek (Tu fais très jeune. Je fais un peu vieux. Elle fait déjà très femme), b) -izlenimi b ı r a k m a k ( Costume qui fait mode d'autrefois. Votre cravate fait très sérieux). 27. Yetiştirmek (Cette école fait de très bons techniciens). 28. Faire qn...: Birine -lik payesi vermek (On l'a fait chevalier de la

faire

585

fait

mois). 7. Se faire...: -olmak (Se faire vieux. Ils'est fait médecin). 8. M o d a olmak (Les gilets se font beaucoup cette année). 9. Se faire f. qch: Kendine -tirmek (Se faire masser, se faire raser). 10. Se faire à: -e alışmak (Se faire à un nouveau métier, à la

important). 4. G e r ç e k (Je m'incline devant faits. Les théories s'écroulent parfois devant

discipline). § S'en faire: Aldırmak, üzülmek. Ne pas s'en faire: Aldırmamak, üzülmemek, vız gelip

sont

tırıs gitmek (Ne vous en faites

pas!).

faire er. 1. Üslup, *biçem, tarz ( Le faire d'un artiste, d'un écrivain). 2. Fiil, eylem, yapma (Ilya loin du dire au faire:Söylemek başkayapmakbaşka;sözle eylem arasında çok ayırt var).

faire-part er. Davetiye, "çağrılık (Faire-part de

les les

faits). § Erreur de fait: huk. Özdeksel yanılgı, "maddi hata. Hauts faits: Başarılar, savaş başarıları, kahramanlıklar (Les livres d'histoire pleins

des

hauts

faits

de

nos

aïeux).

Gouvernement de fait: Meşru olmayan hükümet. Le fait du prince: Keyfi karar, ağa keyf. Le fait accompli: Oldubitti, "emrivaki: Voie de fait: Zor ve şiddet yolu. Faits d'armes: a) Askeri başarı, yengi, b) Çok önemli bir iş, görülmedik bir başarı (Il n'a pas accompli un fait d'armes en

s'acquittant

Faire

de ses obligations). C'est un fait: Bu bir olgudur, bu bir gerçektir. Au fait!: "Sadede gelelim, işin özüne gelelim. Au fait: Ne var ki, kim bilir, iyi

faisabilité diş. Yapılabilirlik, gerçekleştirilebilirlik. faisable s. Yapılabilir, gerçekleştirilebilir (ün

düşünülecek olursa (Je n'ai reçu aucune lettre de lui, mais, au fait, il n'a peut-être pas mon adresse).

mariage. Je lui ai envoyé imprimer des faire-part).

travail

un faire-part.

De fait, par le fait, en fait: Gerçekten, gerçekte (Il

faisable).

faisan er. 1. Sülün. 2. s. ve diş. Dişi sülün (Poule faisane, une faisane). 3. er. argo. Dolandırıcı,

faisandage er. (Eti, av etini) Çürütme, faisandé, es. 1. Çürümeye başlayan (Viande faisandée). 2. mec. Çürümüş, kokmuş (Littérature faisandée.

Des milieux

faisandés).

faisandeau er. Sülün yavrusu, sülün pilici, faisander gç/. (Eti, av etini) Çürütmek, faisanderie diş. Sülüncülük, sülün yetiştirme, faisandier er. Sülüncü, sülün yetiştiricisi, faisceau er. 1. Demet (Faisceau de branches). 2. mat. Bağlama. 3. Tüfek çatısı. § Lier, nouer en faisceau: Demet halinde bağlamak, demet haline getirmek. Former les faisceaux: ask. Silah çatmak. Mettre les fusils en faisceau: Silah çatmak. faiseur, euse ad. 1. Yapıcı, yapan (Un faiseur de meubles,

de

d'opéras).

barrages,

de pont,

de

livres,

2. mec. hlk. Düzenbaz, üçkâğıtçı

(Méfiez-vous,

c'est un

faiseur).

faisselle diş. Peynir süzme sepeti, fait, e s. 1. Olgun, olgunlaşmış, iyice oturmuş (C'est un homme fait). 2. Olmuş, kıvamını bulmuş (Ce fromage

n'est pas assez fait. Les vins ne sont pas

faits encore). 3. Fait pour: Tam -e göre, biçilmiş kaftan (Voilà un homme fait pour vous. Il est fait

pour ce métier). 4. Tout fait, toute faite: a) Hazır (Costume

tout fait),

b) Basma kalıp

(Dhrases

toutes faites). S. hlk. Yakalanmış, enselenmiş (La police a entouré la maison, il est fait comme un rat. Rends-toi, tu es fait).

fait er. 1. Olmuş bir şey, "olgu, "vakıa (Nier un fait). 2. İş, şey (Un fait singulier. Ceci n'est pas mon fait). 3. Olay (Donner un résumé des faits. Ce changement de majorité est un fait politique

m'a expliqué qu'il ne pouvait rien faire pour moi, parlefait, il avait des ordres à exécuter). Du fait de:

-yüzünden, -den dolayı (Du fait de sa maladie, il a manqué plusieurs cours). Du fait que: -diği için, -diğine göre (Du fait que j'admettais de le faire naître artificiellement, implicitement reconnu l'illusion).

la possibilité j'en avais De ce fait:

Bundan dolayı, bunun için (Le contrat n'est pas signé, et de ce fait, il est nul). En fait: Oysa, ne ki, oysa ki ( O n prévoyait environ dix mille francs de réparation, en fait, il y en a eu pour près de vingt

milles).

En fait de: Konusunda (En fait

nourriture,

il n'est pas très exigeant).

de

Le fait est

que: Gerçek şu ki. Le fait que...: -mesi, -olması (Le fait que Napoléon est mort en exil: Napolyon'un sürgünde ölmesi. Le fait que vous soyez mon ami: Benim dostum olmanız). Tout à

fait: Büsbütün, tamamen, tamamıyla. Aller au fait, venir au fait: Sadede gelmek, sadede girişmek, işin özüne girmek. Dire son fait à qn: Biri hakkında ne düşündüğünü açık açık yüzüne söylemek. Etre sûr de son fait: Savlarının, ileri sürdüğü şeylerin doğru olduğundan emin olmak. Etre au fait de qch: -den haberi olmak, -konusunda bilgisi olmak. Mettre qn au fait de qch: Birini -den haberli kılmak, birine -konusunda bilgi vermek. Mettre qn devant le fait accompli: Birini oldubitti karşısında bırakmak. Prendre fait et cause pour qn, qch: Birinden, bir şeyden yana olduğunu açıkça göstermek, -den yana olmak, -i savunmak. Prendre qn sur le fait: Birini suçüstü yakalamak. Rester devant le fait accompli: Oldubitti karşısında kalmak. Se mettre au fait: Durumu kavramak, durumu anlamak, durum hakkında bilgi sahibi olmak.

faîtage

586

faîtage er. 1. Çatı omurgası, mahya kirişi. 2. Dam çatısı, çatı. faîte er. 1. (Yapıda) Çatı (Le faîte d'une maison) 2. T e p e , d o r u k ( G r i m p e r au faite d'un arbre. Le faîte

d'une montagne). 3. mec. En yüksek nokta, d o r u k , e n üst d e r e c e (Etre au faîte des

honneurs,

faîteau er. Çatı süsü. faitière diş. 1. Mahya kiremidi. 2. (Çatıda) Çatı penceresi, ışık yeri. fait-tout, faitout er. İki saplı kapaklı tencere, faix er. 1. Y ü k (Le paysan 2. mec.

Yük,

pliait sous le faix ağırlık

(Le

faix

du des

obligations). 3. Yeni yapılmış bir binada çöküntü. 4. hek. (Doğumda) Son, etene, fakir er. Hint dervişi, fakir, fakirisme er. Fakirciiik, fakirizm, falaise diş. yerb. coğr. Yar, yahyar. falbala er. 1. Farbala, entari yada perde gibi şeylerin kenarlarına dikilen kırmalı yada büzgülü süs, fırfır. 2. Aşırı süs; aşın süslülük, aşın süslenme, falconidés er. ç. hayb. Kartalgiller, falerne er. Eski çağlarda pek tutulan bir şarap, fallacieusement bel. Aldatıcı bir biçimde, fallacieux, euse s. 1. Aldatıcı, °sahte, yalan (Promesses fallacieuses.

Düzenci,

Argument

entrikacı

fallacieux).

(De

2.

fallacieux

commentateurs).

falloir kişisiz. 1. Gerekmek, gerekli olmak (Il faut travailler. Il faut un ouvrier ici). 2. Il f a u t qch à q n :

Birine ...gerekmek, "lâzım olmak (Il leur faut un équipement

complet. Il lui faut du repos). 3. Il f a u t

à qn f. qch: Birinin -mesi gerek (Il lui faut quitter cette région). 4 . 0 faut que...: -mesi gerek (Il faut que tu finisses

ton travail. Il faut qu'il parte).

§

Comme il faut: 1. bel. Uygun şekilde, doğru dürüst, nasıl gerekiyorsa öyle (Tiens-toi à table comme

kaldı ki... sin, az kalsın .. .çekti (Peu s'en est fallu que les deux voitures ne se tamponnent.

Il s'en est

fallu de peu que je ne me misse à genou. Peu s'en est fallu qu'il ne perdît sa place).

falot er. 1. El feneri, çekme feneri. 2. Argo. Savaş k u r u l u , "harp divanı (Je vais vous passer au falot).

falot, es. 1. Gülünç, kaba (J'avais cet empressement

de la gloire).

fagot).

familiariser

il faut.

Il a agi comme

il faut).

Eksiksiz, m ü k e m m e l (Voilà un homme

2. s.

comme il

faut. C'est un bourgeois comme il faut). S'il le f a u t :

Gerekirse, gerektiğinde. § S'en falloir: 1. Eksik olmak, daha gerekmek. 2. S'en falloir de qch: -eksik olmak, daha... istemek, gerekmek (Jen'ai pas pu réunir la somme,

il s'en faut de la moitié,

de

cinq mille francs. Je ne vous donne pas tout, il s'en faut d'un dixième.

Il s'en faut de trois mètres

l'échelle atteigne à la hauteur convenable).

que

Il s ' e n

faut de beaucoup, il s'en faut bien: Daha çok eksiği var, daha çok ister. Tant s'en faut, il s'en faut: Tersine, tam tersine (Il n'est pas sot, tant s'en faut). Peu s'en faut: Ramak kaldı, az kaldı, onun gibi bir şey (Ilestperdu,

ou peu s'en faut). Peu s ' e n

est fallu que...: Il s'en est fallu de peu que...: Az

falot

que montrent

les hommes

au milieux

des

troubles domestiques). 2. Neşeli, güleryüzlü (Un peuple falot).

3. Silik, kişiliksiz (Un

personnage

falot).

falourde diş. Odun demeti, odun yükü. falsificateur, trice a d 1. Sahteci. 2. Kalpazan, falsification diş. 1. Niteliğini bozma, hile katma, "tağşiş (Falsification

du lait par addition d'eau). 2.

Taklit etme, sahtesini yapma (Falsification des monnaies,

3.

d'undocument,

mec.

d'une pièce

d'identité).

bozma,

çarpıtma

Değiştirme,

(Falsification

de l'histoire,

de la vérité). 4 . mant.

Bir önermenin yanlışlığının ortaya çıkarılması, falsifier gçl. 1. Bozmak, değiştirmek, kalem oynatmak, "tahrif etmek (Falsifier un document, un passeport).

2. Hile k a t m a k (Falsifier dulait).

Sahtesini

yapmak,

monnaies,

des

basmak

billets

de

(Falsifier

banque).

4.

3.

des mec.

Değiştirmek, aslından uzaklaştırmak, çarpıtmak (Falsifier la pensée d'un

philosophe).

faluche diş. Kara kadifeden yapılan öğrenci beresi, falzarer. hlk. Pantolon. famé, e s. Ün almış, adı çıkmış. § Bien famé: Adı iyiye çıkmış. Mal famé: Adı kötüye çıkmış (Rue malfamée,

maison mal

famée).

faméliques, vead. 1. Aç, karnı aç, açlık çeken (Un mendiant famélique). 2. Açlıktan kadidi çıkmış, çok zayıf (Un chien

famélique).

fameusement bel. 1. (Az kullanılır) Ünlü bir şekilde.

2.

Çok,

fameusement

pek

(Votre

repas

était

bon).

fameux, euse s. 1. Ünlü (Un nom fameux). 2. Fameux pour, par qch: -siyle ünlü, tanınmış (Une région fameuse fameux

par

pour ses fromages. ses débauches).

Un

homme

3. Çok

büyük,

görülmedik (Tu as fait une fameuse

gaffe).

4.

Eşsiz, benzersiz, çok güzel (Il est fameux, votre vin).

familial, e s. Aileye değgin (La vie familiale. Réunion

familiale,

liens familiaux,

allocations

familiales).

familiariser gçl. Familiariser qn avec qch: Birini -e alıştırmak

(Familiariser

maniement

des armes).

un

soldat

avec

le

§ Se familiariser: 1.

Evcilleşmek, alışmak (Un oiseau qui se familiarise). 2. Se familiariser avec: -e alışmak;-i

familiarité

587

iyi kullanmak (Se familiariser

avec le danger,

le bruit de la rue. Se familiariser

avec une

avec langue

étrangère).

fanfreluche la nuit un fanal à la main).

fanatique s. ve ad. 1. Bağnaz, "mutaassıp (Un partisan

familiarité diş. 1. Alışkanlık, yakınlık (Il a acquis une certaine familiarité

fanatique).

avec l'anglais.

Une longue

de peinture).

familiarité avec les oeuvres classiques).

2. İçtenlik,

Racine).

yakınlık (Des camarades qui habitent en

commun

vivent dans la plus grande familiarité).

3. Senli

benlilik, içli dışlılık (Je lui parle avec familiarité). 4. Teklifsizlik (Il nous traite avec une

familiarité

déplacée). 5. ç. Teklifsizce davranış, familier, ères. 1. Yakın, senli benli, içli dışlı (Ilssont mes plus familiers

amis).

2. Tanıdık, bildik,

alışılmış, alışık bulunulan (Une voix familère. Vivre au milieu

d'objets

familiers).

3. Kolay,

alışkanlık haline gelmiş, rahat (Le maniement de cet outil lui est devenu familier).

4. Sade

(Unstyle

familier).6. Familier avec: -ile içli dışlı, senli benli (Je suis familier avec lui). 7. Familier à: -in bildiği,

-e yabancı olmayan, "aşina, -için kolay, alışılmış (Cette langue

lui est familière).

8. ad.

Dost,

tanıdık, yakın kimse (Les familiers d'une maison). 9. ad. mec. Gedikli, her zaman giden (Les familiers

d'un club, d'un

café).

familièrement bel. 1. İçtenlikle, dostça (Ils s'entretiennent familièrement). 2. Teklifsizce, içli dışlı, senli benli, familistère er. (Fransanın kimi bölgelerinde) Ucuz satış yapan tüketim kooperatifi, ucuz satış mağazası. famille diş. 1. Aile (Fonder famille. La vie de famille). sa famille).

Chef

de

3. Soy, sop (Nom de famille. Ils sont de

la même famille). Habsbourg).

une famille.

2. Çoluk çocuk (Elever

4. H a n e d a n (La famille

des

5. Topluluk (La grande famille

des

gens de lettres). 6. bitb.hayb.

Familya (Les

familles

des bovidés, des rosacés). § Fils de famille: İyi aile çocuğu. Il faut laver son linge sale en famille: Kol kırılır yen içinde; aile içinde olup bitenler dışarı sızmamah, insan kan kusar kızılcık şerbeti içtim der. famine diş. Kıthk (Période de famine. règne dans le pays).

La

fantine

§ Salaire de famine: Ç o k

düşük ücret. Crier famine: Sıkıntıdayım diye yanıp yakılmak, geçinemediğinden yakınmak, fan er. Beğenen, hayran (Louis Armstrong et ses fans). fanas, vead. tkz. H a y r a n (Elle en est fana. Un, une fana).

fanage er. (Biçilmiş çayırı) Kurutma, fanal er. 1. (Eski) Kıyı yada liman feneri. 2. (Gemilerde) Borda feneri. 3. (Lokomotif yada otomobilde) Büyük fener. 4. Fener ( Circuler dans

2. F a n a t i q u e de: -e çok

düşkün, -i çok seven (Il est fanatique de musique,

fanatiquement "taassupla.

3.

Hayran

bel.

(Les

fanatiques

Bağnazca,

de

bağnazlıkla,

fanatiser gçl. Bağnazlaştırmak, bir şeyi körü körüne yapacak duruma getirmek (Fanatiser les foules).

fanatisme er. 1. Bağnazlık, "taassup (Fanatisme religieux). 2. mec. Körü körüne hayranlık, aşırı düşkünlük. fanchoner. (Köylü kadınların örttüğü) Başörtüsü, fandango er. Kastanyetle oynanan bir İspanyol dansı ve bunun havası, fane diş. 1. Dökülmüş yaprak, "gazel. 2. (Patates, havuç gibi bitkilerde) Yaprak (Fanes de carottes, de pommes

de terre, de radis, de

haricots).

fané, e s. 1. Solmuş (Une rose fanée, fanées).

2. Solgun (Un visage fané).

des

fleurs

3. Solmuş,

r e n k atmış (Une étoffe fanée, couleur

fanée).

faner gçl. 1. (Biçilmiş otları kurutmak için) Evirip çevirmek (Faner de l'herbe,

de la luzerne).

2.

S o l d u r m a k , p ö r s ü t m e k (Le vent chaud a fané les roses.

Son

regard

fanait

toute

chose).

3.

Soldurmak, rengini attırmak. § Se faner: 1. S o l m a k , p ö r s ü m e k ( L e s fleurs se sont fanées le vase sans eau. Sa beauté s'est fanée).

dans

2. mec.

Parlaklığım, parıltısını yitirmek (Sa jeunesse s'est fanée;

l'éclat de ses cheveux s'est

fané).

faneur, euse s. 1. (Biçilmiş otu kurutmak için) Eviripçeviren işçi. 2. diş. Ot kurutma makinesi (II vient d'acheter une

faneuse).

fanfan ad. tkz. Yavru, minnoş, cici, yavrucuk (Fanfan, soyez

sage).

fanfare diş. 1. Borularla çalınan kısa bir asker havası. 2. Savaş havası (Sonner le réveil en fanfare). 3. Avda geyikleri yerlerinden uğratmak için çalınan hava. 4. Bando, mızıka takımı (La fanfare municipale). 5. Abartmalı övgü. fanfaron, ne s. ve ad. 1. Yalancı kahraman, sahte kabadayı (Il estfanfaron). 2. Övüngen, palavracı. § Faire le fanfaron: Kabadayılık taslamak, sahte kahramanlık yapmak, fanfaronnade diş. 1. Sahte kahramanlık, kabadayılık. 2. Övüngenlik, palavracılık, farfaralık. fanfaronner gsz. (Eskimiştir) Palavra sıkmak, farfaralık etmek, fanfreluche diş. İncik boncuk, değersiz süs eşyası (Mettre ses fanfreluches.

Il y a trop de

fanfreluches

fange sur cette

"hayal, düşleme, düş kurma (Vivre de fantasmes.

robe).

fange diş. 1. Çirkef. 2. mec. Alçakça yaşayış. § Couvrir qn de fange: Birine yapmadık hakaret bırakmamak. Se vautrer dans la fange: Alçakça bir yaşam içinde olmak, alçaklıklar içinde yüzmek. fangeux, euses. 1. Çirkefli, çirkef dolu. 2. Çamurlu, bulanık (Mare fangeuse,

eau fangeuse).

3 . mec.

İğrenç, alçakça, alçaklıklarla dolu (Une vie fangeuse).

fangothérapie diş. hek. Çamur banyosu, sıcak çamurla tedavi, fanion er. Filama (Fanion de commandement). 2. " A m b l e m , "belirge (Fanion d'un club, fanion

des

Des fantasmes

de richesse. Les fantasmes

d'une

femme).

fantasmer gsz. Düşler kurmak, düşler içinde yaşamak, ham hayaller ardında koşmak, fantasque s. 1. Değişken huylu, kaprisli, özençli, huyu suyu belli olmayan (Un caractère, une humeur

fantasque.

Un homme

fantasque).

fanon er. 1. (Hayvanlarda) Sakağı (Le fanon d'un d'un

dindon).

2. (Balinagillerde) Diş,

çubuk (Les fanons de la baleine). 3. (Atlarda) Ayak ardı kılları, paça. 4. Papaz pazıbendi. 5. (Kimi şeylerde) Sarkık uç. fantaisie diş. 1. Değişik düşünüş, değişik heves,

2,

Acaip, tuhaf, garip ( Un récitfantasque, des figures fantasques). 3. er. Acaip kimse, acaip şey. fantassin er. ask. Piyade eri. fantastique s. 1. Gerçekte var olmayan, düşsel, efsanelerde varolan (Un animal fantastique. Des personnages

fantastiques).

2. Olağanüstü, çok

büyük, eşsiz (Une réussite fantastique.

scouts). boeuf,

faraud

588

fantastiques

beautés

de

l'Anatolie).

Les 3.

Tasarlanamaz, us almaz, usa sığmaz, inanılmaz (Un luxe fantastique). 4. Acaip, tuhaf, değişik (Des idées fantastiques). 5. er. Gerçekdışı, düşsel (Le

fantastique

en

littérature,

dans

les

arts

plastiques).

İmgelem gücü, *düşlem (Un livre plein de

fantastiquement bel. Olağanüstüşekilde, inanılmaz şekilde.

fantaisie.

fantoche er. 1. İpli kukla; Kukla. 2. mec. Oyuncak,

değişik beğeni (Elle se laisse aller àsafantaisie). Cet auteur

n'a aucune

fantaisie).

2. 3.

Keyif, canın istediği şey (Agir selon sa fantaisie). 4. "Kapris, *özenç (Il a eu brusquement la fantaisie de partir en voyage). 5. Çılgınca, delice davranış, çılgınlık (Il se plie à toutes les fantaisies

de son

ami). 6. müz. Fantezi, bağımsız biçimli parça (Fantaisie chromatique

et fugue de Bach). 7. Ç o k

gösterişli, lüks, fantazi (Etoffe de fantaisie). §Vivre à sa fantaisie: Keyfince yaşamak, canının dilediği gibi yaşamak, fantaisiste s. ve ad. 1. Keyfince iş yapan, canının istediği gibi davranan (Un étudiant fantaisiste). 2. tkz. Maymun iştahlı, "kaprisli, "özençli. 3. Gece klüplerinde şarkılar söyleyen, taklitler yapıp fıkralar anlatan sanatçı. 4. Üçkâğıtçı, ciddiyetten uzak (Un médecin fantaisiste). S. Uyduruk, u y d u r m a (Un remède fantaisiste. fantaisiste,

une nouvelle fantaisiste

fantasia diş.

Arap atlılarının

Une

étymologie

).

şenliklerde

at

koşturarak gösterdikleri hünerler, atlı gösteri, fantasmagorie diş. 1. Karanlık bir odada, göz yanıltma yoluyla görüntüler gösterme sanatı, g ö r ü n t ü o y u n u (Aller voir des fantasmagories).

2.

Olağanüstü şey, doğaüstü olay (La fantasmagorie des romans

noirs).

fantasmagoriques. 1. Görüntü oyununa değgin (Un spectacle,

une apparition

fantasmagorique).

2.

Tuhaf, inanılmaz, us almaz, fantasmatiques. Düşsel, "hayali, fantasme er. Gerçeklikten uzak düşünce, düş,

kukla (Cet homme de sa femme.

est un fantoche

Les gouvernements

militairement

entre les mains des pays

sont souvent de simples

occupés

fantoches).

fantomatique s. 1. Hayaleti andıran; hayaletlere değgin (Il a un air fantomatique). 2. Doğaüstü, gizemli, düşsel (Un éclairage fantomatique). fantôme er. 1.Hay alet, hayal (Il croit aux fantômes. Cette maison est hantée par les fantômes).

2. Un

fantôme de...: Gerçekte var olmayan, bostan korkuluğu bir... (Un fantôme de roi, urı fantôme dedirecteur). 3 .mec. tkz. Canh cenaze, sıska dayı, kadidi çıkmış. 4. s. Gerçekte var olmayan, kukla (Un ministre fantôme). S. s. Görünen ve hemen gözden yitip giden, hayal gibi (Le trainfantôme, la charrette

fantôme).

faon [fà] er. Geyik yavrusu, karaca yavrusu, faonner gsz. (Geyik, karaca vb için) Yavrulamak, doğurmak. faquin er. Ciğeri beş para etmez kimse, yüzsüz herif, bayağı adam. faquir er. Hint dervişi, fakir, farad er. fiz. Elektrik için sığa birimi, farad, faramineux, euse s. tkz. Us almaz, inanılmayacak, şaşırtıcı, çok yüksek (Des prix faramineux). farandole diş. El ele tutuşarak oynanan bir güney Fransa dansı, faraud, es. vead. 1. Şıklık budalası, giyim kuşamına pek düşkün, fiyakacı. 2. Faraud de: -ile pek övünen, şişinen (Il est faraud de sa richesse). §

farce

589

Faire le faraud: Fiyaka yapmak, caka satmak, farce diş. 1. Dolma içi, dolma içine konan hazırlanmış kıyma. 2. Sebze kıyması. 3. Kaba güldürü, fars ("Le Médecin malgré lui" de Molière

est une farce). 4. Kaba şaka; şaka (Les élèves font

fascination altında) Bel vermek, çökmek (Un mur qui far de). 7. den. (Yelin etkisiyle) Şişmek (Voile qui farde). İ Se farder: Düzgün sürmek, makyaj yapmak (Une femme qui se farde

outrageusement).

trouve

fardier er. Ağır yükleri taşımak için kullanılan alçak araba, domuz arabası, farfadet er. Cin, peri. farfelu, e s. 1. Kaçık, tahtası noksan, deh (Il est farfelu). 2. Tuhaf, acaip, garip (Idées farfelues). farfouiller gsz. 1. Farfouiller dans qch: -i eşelemek,

enlaidie). § Etre le dindon de la farce: Budala yerine konmak. Faire une farce à qn: Birine bir şaka yapmak, oyun oynamak (On lui avait caché

karıştırmak (Farfouiller dans une commode, dans les affaires de quelqu'un). 2. gçl. -i eşelemek, karıştırmak (On a farfouillé mes papiers).

des farces à leurs maîtres).

5. mec.

Güldürü,

gülünecek şey (La vie est une farce). 6. Uygunsuz davranış, saygısızlık, "münasebetsizlik. 7. s. Tuhaf, gülünç, komik (J'irai voir Mme Foucaud, ce sera amer et farce,

surtout

si je la

faribole diş. tkz. Boş lakırdı, saçma sapan söz

son chapeau pour lui faire une farce).

farceur, euse ad. 1. Soytarı, maskara. 2.Zirzop. 3 .s. Şakacı, matrak (Il est très farceur). farci, e s. 1, tç doldurulmuş, -dolması (Tomates farcies: Domates dolması). 2. Farci de qch: -ile dolu (Il est farci de préjugés. Il a la tête farcie de poèmes).

farcin er. hek. Sakağı, "ruam. farcir gçl. 1. İç doldurmak (Farcir les tomates, une volaille, un poisson). 2. Farcir qch de: Bir şeyi-ile doldurmak, tıkabasa doldurmak (Il a farci son livre de citations. Il nous a farci la tête d'une

foule

d'idées). § Se farcir qch: 1. a) Bir şeyi doldurmak (Se farcir la tête d'inutilités),

b) Mideye indirmek,

yemek (Se farcir un bon repas), c) Yapmak, yapmak zorunda kalmak (Il s'est farci tout le travail). 2. Se farcir qn: Birine dayanmak; kahrını, nazını çekmek (Il n'est pas facile de se farcir un

ivrogne).

fard er. 1. (Yüze sürülen) Düzgün (Cette femme n'utilise

aucun fard).

2. Yapmacık, k a ç a m a k

(N'écoute pas ses

fariboles).

farinacé, e s. Unu andıran, unumsu (Substances farinacées). farine diş. 1. U n (Farine de blé, de maïs). 2. Toz, un

(Farine de moutarde). § De la même farine: Aynı soydan, aynı cinsten, aynı hamurdan (Des gens de la même farine). Se faire rouler dans la farine: tkz. Aldatılmak, kandırılmak, kazıklanmak, fariner gçl. 1. Unlamak. 2. Un etmek, un haline getirmek. 3. gsz. Unlu bir görünüm almak (Peau qui farine, dartre qui

farine).

farineux, euse s. 1. Unlu; un görünümünde, un tadında (Une sauce farineuse). 2. İçinde un bulunan, un yapısında. 3. Un sürülmüş gibi olan, ak tozlu, akçıl (Plantes, feuilles farineuses).

3. er.

ç. Unlu sebze, nişastalı sebze (Les haricots, les lentilles, les pommes

de terre sont des

farineux).

farinier er. Uncu, un tüccarı, farniente er. Tatlı tembellik, tatlı gevşeklik (Vivre au soleil dans le

farniente).

(Parler sans fard). § Mettre du fard: Düzgün sürmek. Piquer un fard: Kızarmak, utançtan kıpkırmızı kesilmek, fardage er. (Alışverişte) Kötü bir malın yüzünü

faro er. Brüksel birası. farouches. 1. Yabani, vahşi, *yabanıl (Les animaux farouches). 2. Ürkürük, çekingen, insanlardan kaçan (Un enfant farouche). 3. Sert, kaba,

mostralıkla süsleme, fardé, e s. Düzgün sürmüş, düzgün sürülmüş,

acımasız, yırtıcı (Un tyran farouche, un peuple farouche). 4. Şiddetli, sert (Opposer une farouche résistance).

boyanmış (Une femme fardée, des joues yeux fardés). fardeau er. 1. Yük (Porter un fardeau

fardées,

farouchement bel. Şiddetle (Il s'y est farouchement sur ses

épaules). 2. mec. Ağır yük, ağırlık, yük (Le fardeau des impôts, des dettes).

farder gçl. 1. Düzgün sürmek, boyamak, makyaj

opposé).

fascia er. biy. Akzar. fascicule er. 1. Cüz, fasikül, *böle (La publication d'un

ouvrage

par fascicules).

2. O t bağı, ot

yapmak (Farder le visage d'un artiste. Farder les yeux, les joues, les lèvres). 2. mec. Süslemek, allayıp pullamak (Farder sa pensée, la vérité). 3.

demeti. fascinant, e s. Büyüleyici, çok çekici (Un regard

Ayıbını örtmek. 4. (Alışverişte) Kötü bir malın yüzünü mostralıkla örtmek (Farder sa marchandise>. 5. gsz. 1. Ağır gelmek (Charge qui

fascinateur, trice s. ve ad. 1. ad. Büyü yapan, büyüleyen, büyücü. 2. s. Büyüleyici (Un geste

farde sur l'arrière d'une voiture). 6. gsz. (Ağırlık

fascination diş. 1. Büyüleme (Elle a sur lui un

fascinant,

une beauté

fascinante).

fascinateur).

fatiguer

590

fascine véritable pouvoir

de fascination).

büyü (La fascination

Büyük

etki

fascination

du monde

(Exercer

sur

2. Çekicilik,

fatalement insuffisants).

oriental).

"kaderi gereği (Le génie estfatalement

3.

l'auditoire

une

d u r u m a getirmek (Le serpent fascine sa proie). l'auditoire

hayran

par

bırakmak

sa personnalité).

2.

(Il

fascinait

3.

Kendine

çekmek, çekici gelmek (La ville fascine

les

paysans). 4. Çalı bağlarıyla doldurmak yada berkitmek. fascisant, e s. Faşist eğilimli (Renforcer les courants

fataliste s. ve ad. 'Yazgıcı, "kaderci, alın yazısına inanan. fatalité^. 1. Alınyazısı, * yazgı, "kader (Il croit en la fatalité). 2. Kaçınılmazlık, zorunluluk (Fatalité de la mort). 3. Uğursuzluk, belâ (Il est suivi par la fatalité).

fatidique s. 1. Önceden saptanan, değiştirilemeyen (Le jour fatidique,

l'examen). prononça

fascisants).

fasciser gçl. Faşistleştirmek (Fasciser les jeunes gens).

faste

de

cette

maison

faste v. Uğur getiren, uğurlu (Il considère le un jour faste. Etre dans un jour

enfin la sentence

fatidique).

journée

vie que je mène ici est réellement fatigante. homme est fatigant avec ses

fatigue diş. 1. Yorgunluk (Fatigue des nerveuse,

Cet

histoires).

fatigue

jambes.

cérébrale,

fatigue

intellectuelle). 2. (Eski) Bıkkınlık, usanç (ô la grande fatigue que d'avoir une femme).

3. Yorucu

bir iş, angarya (Je lui ai épargné une fatigue).

faste).

fastes er. ç. Eski romahlarda olgular takvimi, yıllık. fastidieusementbe/. Bıktırıcı şekilde, usançverecek kadar. fastidieux, euse s. Bıktırıcı, usanç verici, can sıkıcı, tatsız, tuzsuz (Une lecture fastidieuse. fastidieux,

détails

Travail

fastidieux).

fastueusement bel. Şatafatlı bir şekilde, şatafatla, debdebeyle. fastueux, euse s. Şatafatlı, debdebeli, çok gösterişli (Une vie fastueuse,

un diner fastueux,

à

fatigabilité diş. Yorulabilirlik. fatigables. Yorulabilir.

Fatigue

l'impressionnait). vendredi comme

se présenta

fatigante). 2. Bıktırıcı,usandırıcı,usanç verici (La

faste er. 1. "Şatafat, "debdebe (Le faste oriental. Le faste d'une cérémonie). 2. Lüks, büyük gösteriş, (Le

le candidat

2. Kaçınılmaz, 'yazgısal (Le juge

fatigant, e s. 1. Y o r u c u (Travail fatigant,

fascisme er. Faşizm, faşistlik, 'karagüç. fasciste s. ve ad. Faşist.

görkem

condamné à

compris de la foule).

fatalisme er. fels. 'Yazgıcılık, "kadercilik,

extraordinaire).

fascine diş. Çalı bağı, çalı demeti. fasciner gf/. 1. Bakışıyla büyülemek, kıpırdayamaz Büyülemek,

n'être qu'imparfaitement

2. Yazgı gereği olarak,

un

fastueux

(Teknikte) Aşınma, yıpranma (Rupture

fatigue), § Tomber de fatigue, être mort de fatigue: Yorgunluktan bitmek, canı çıkmak, fatigué, e î . 1. Y o r g u n (Je me sens fatigué.

'Cœur,

cerveau fatigué). 2. Rahatsız, iyi çalışmayan (J'ai l'estomac

fatigué,

il a le foie fatigué).

3.

fatigué?). 4. Eskimiş, yıpranmış (Vêtements, souliers fatigués). S. Fatigué de: -den bıkmış, usanmış (Il est fatigué de samaîtrese.

Jesuis

fatigué

d'écrire). fatigué.

m'a

Lecture qui fatigue les yeux, exercice qui

fatigue le cœur). (Fatiguer

etmez biri (C'est un fat).

tkz.

Kafadan sakat, kaçık (Tu n'es pas un peu

fatiguer gçl. 1. Y o r m a k (Cette longue marche

décor).

fat s. ve ad. 1. Kendini beğenmiş, budala (Il est un peu fat). 2. er. Değersiz kimse, ciğeri beş para

4.

par

son

2. Çok çalıştırmak, yormak personnel,

ses

élèves).

3.

fatal). 2. Öldürücü, ölüme yol açan (Un accident

Karıştırmak, altüst etmek (Fatiguer la terre, fatiguer la salade). 4. Çok ve sık ürün alıp verimsiz

fatal,

d u r u m a getirmek (Fatiguer un champ, un arbre).

fatal, e s. 1. Alında yazılı olan, "mukadder (C'était une maladie

U ğ u r s u z (L'œil

qui a une issue fatale).

câlin et fatal).

3.

4 . Kaçınılmaz,

entre eux était fatale.

Une conséquence

5. Bıktırmak, canını sıkmak, usandırmak (Il me fatigue

zoma\a(Aupointoùilsenétaientarrivés,laguerre fatale.

Il

par

ses

demandes,

par

ses

plaintes

répétées). 6. gsz. Güçlük çekmek, zorlanmak (Le

était fatal que cela finisse ainsi). S. Dayanılmaz,

moteur fatigue

karşı k o n u l a m a z (Une femme fatale, une

altında bulunmak, bel vermek ( Poutre qui fatigue

beauté

dans la montée).

7. gsz. Ağırlık

fatale). 6. Fatal à: -e zararlı, -için uğursuz (Des

sous une trop forte poussée).

excès fatals à la santé. Cette décision fut fatale à son

Y o r u l m a k (Il se fatigue en travaillant trop). 2. Se

entreprise).

fatiguer à f. qch: -mek için soluk tüketmek,

fatalement bel. 1. Kaçınılmaz şekilde, zorunlu olarak, ister istemez (Les premiers résultats furent

§ Se fatiguer: 1.

ç a b a l a m a k ( / e m efatigue à luiexpliquerla depuis deux heures).

situation

3. Se fatiguer de qch, de f.

fatras

591

qch: -den, -mekten bıkmak, usanmak (Il s'est fatigué de sa femme. On se fatigue des meilleures choses. On se fatigue d'entendre toujours les mêmes choses).

fatras er. Karmakarışık şeyler yığını, yığın (Un fatras de papiers sur son bureau. notions philosophiques).

Un fatras

de

fatuité diş. Kendini beğenmişlik, faubert er. (Gemilerde kullanılan) fp süpürge, usturpa. faubourg er. Dış mahalle, kenar mahalle, varoş, faubourien, ne s. ve ad. 1. Kenar mahalleli, dış mahalleli. 2. Kenar mahallelere özgü, kaba (Il a un accent

faubourien).

faucard er. Uzun saplı tırpan; tırpan, faucarder gçl. Tırpanla biçmek, faucardeur er. Tırpancı, tırpanla biçen, fauchage er. 1. (Tırpanla, orakla) Biçme (Le fauchage d'un pré). 2. ask. Tarama, tarama atışı yapma. fauchaison diş. 1. Biçme; orak yada tırpanla biçme (La fauchaison des luzernes). 2. Orak mevsimi, ekin biçme zamanı, fauche diş. 1. Orak yada tırpanla biçme. 2. tkz. Parasızlık, züğürtlük (Plus un sou, c'est la

fausseté Kerkenez.

Faucon hobereau:

Delice doğan).

2.

Eski bir çeşit küçük top. fauconneau 1. Doğan yavrusu, şahin yavrusu, çavlı. 2. Eski bir çeşit hafif top. fauconnerie diş. 1. Doğancıhk, şahincilik, avcı kuş yetiştiriciliği. 2. Doğanla yapılan av, doğan avı, şahin avı. 3. Doğan, şahin yetiştirilen yer, doğanlık, şahinlik, fauconnier er. Doğan yetiştiricisi, doğancı, faufil er. Teyel ipliği, faufilage er. Teyelleme. faufiler gçl. 1. Teyellemek (Faufiler une manche). 2. mec. Ustaca sokmak, sokuşturmak (Parmi ces pièces d'argent,

il en a faufilé

une fausse).

§ Se

faufiler: Sokulmak, girmek, ustaca sızmak (5e faufiler dans une foule, dans une réunion, entre les pierres).

faufiiure diş. 1. Teyel. 2. Teyelleme. faune er. (Söylencede) Kır tanrısı. faune diş. hayb. Belli bir bölgede yaşayan hayvanların topu, direy, faunesque s. Kır tanrılarını andıran; kıllı, sakallı, saçları çalı gibi (Un visage faunesque). faunesse diş. (Söylencede) Kır tanrıçası, faussaire ad. 1. Kalpazan, sahte para basan (Un

fauche). 3. tkz. Hırsızlık (Il y a de la fauche dans ce

faussaire

magasin). 4. Çalman mal, hırsızlık malı (Ton

Sahteci, düzenci, taklitçi, bir şeyin sahtesini

cochon, c'est de la fauche).

qui fabrique

des billets de banque).

düzenleyen (Un faussaire de

2.

signature).

fauché, es. 1. Biçilmiş (Blésfauchés. Pré fauché). 2. tkz. Meteliksiz, parasız, züğürt (Je suis fauché ces jours-ci). § Etre fauché comme les blés: Beş parası olmamak, meteliğe kurşun atmak, faucher gçl. 1. (Orakla, tırpanla) Biçmek (Faucher

faussement bel. 1. Haksız olarak, gerçeğe aykırı

l'herbe, le foin. Faucher du blé. des céréales). 2.

değiştirmek (Une erreur qui fausse le résultat, fausser un calcul, fausser la réalité). 2. Bozmak,

mec. Yıkmak, yok etmek, alıp götürmek (La mort fauche tout). 3. mec. Biçmek, öldürmek ( U n tiren rafale qui fauche les assaillants). 4. tkz. Çalmak,

araklamak, apartmak (On lui a fauché mille francs). 6. gsz. Ön ayaklarından birini yarım daire çizecek şekilde atmak, çolak yürümek (Un cheval quifauche). 7.gsz. ask. (Topyadamakinalı tüfek) Tarama ateşi açmak, taramak. § Faucher l'herbe sous les pieds de qn: mec. tkz. Birinin ayağını kaydırmak, ayağının altına karpuz kabuğu koymak. faucheur, euse ad. 1. Orakçı, ekin biçici. 2. tkz. Hırsız, arakçı. 3. diş. mec. Ölüm. 4. diş. Biçer, ekin biçme makinası (Il conduisait la faucheuse). faucheux, faucheur er. Uzun ayaklı tarla örümceği. § Avoir des jambes de faucheux: Uzun ve ince bacakları olmak, faucille diş. Orak (Moissonner à la faucille). faucon er. 1. Doğan, şahin (Faucon crécerelle:

olarak (Il est faussement

accusé

Yapmacıktan, yalandan (Un air

de vol).

2.

faussement

modeste).

fausser gçl. 1. Bozmak, yanlış olmasına yol açmak,

işe yaramaz hale getirmek (Fausser une serrure, une lame). 3. Çevirmek, değiştirmek (Il a faussé le sujet). 4. Yanlış yorumlamak, kötü yorumlamak (Fausser le sens de la loi). S.müz.

Yanlışokumak,

falsolu okumak (Fausser une note). § Fausser l'esprit de qn: Birinin kafasını çarpıtmak, yanlış düşünme yoluna saptırmak. Fausser compagnie à qn: a) Randevuya gitmemek, b) Birini ekmek, yolda birlikte giderken birdenbire onu bırakıp gitmek. c) -e kalleşlik etmek, -i yüzüstü bırakmak. Fausser sa voix: Sözünde durmamak, verdiği, sözden dönmek. Fausser la voix: Sesini değiştirmek. § Se fausser: müz. Falso yapmak (5a voix se faussa un peu).

fausset er. 1. Baş sesi, kadın sesini andıran ince bir ses, çok tiz ses. 2. Fıçı tıpası (Tirer du vin au fausset).

fausseté diş. 1. Yalanlık, düzmelik, gerçekten

592

faute uzaklık (Démontrer

la fausseté d'une accusation ).

2. tki yüzlülük. 3. Yalan, aldatmaca. 4. mant. Yanlışlık. faute diş. 1. Yanlışlık, yanlış (Cet élève a fait une faute de calcul. Une faute d'orthographe, de français. Corriger ses fautes). 2. Yanılgı, °hata (lia avoué sa faute). 3. Suç, "kabahat, "kusur (Faute

grave, faute légère). § Faute de: -olmadığı için, bulunmadığından, eksik olduğundan (Faute

faveur employées par tons

juxtaposés).

fauverie diş. (Hayvanat bahçesinde) Aslan, kaplan gibi yırtıcı hayvanlar bölümü, fauvette diş. hayb. Çalıbülbülü, ötleğen, fauvisme er. (Resimde) Çiğrenkçilik, fovizm. faux diş. Tırpan. faux er. 1. Yanlış (Distinguer le vrai du faux). 2. Yanılgı (Vivre dans le faux). 3. Sahtecilik,

düzmecilik; kalpazanlık (Il a été condamné pour

d'argent, je ne peux aller nulle part: Param olmadığından hiçbir yere gidemiyorum). Faute de

faux et usage du faux). 4. Sahte, kopya (Ce tableau est un faux).

quoi: Aksi halde, yoksa. Faute de mieux: Daha iyisi olmadığından, daha iyisi bulunmadığından

faux, fausse s. 1. Düzmece, sahte, kalp (Une fausse

(Faute de mieux,

il a acheté cette maison).

Sans

faute: Muhakkak, elbette, kesin olarak, Etre en faute: Kabahatli, suçlu olmak. Faire faute: Eksik olmak, noksan olmak. Faire une faute, commettre une faute: Bir yanlışlık yapmak, yanlış yapmak, hata işlemek. Prendre qn en faute: Birini suçüstü yakalamak. Se faire faute de: -mekten geri kalmak (Il ne se fait pas faute de nous rudoyer).

Faute de

grives on mange des merles: Koyunun bulunmadığı yerde keçiye Abdurrahman çelebi derler, insan aradığını bulamayınca bulduğuyla yetinir. fauter gsz. tkz. (Genç kız için) Kızlığını bozdurmak; kendini vermek, kestanesini çizdirmek. fauteuil er. 1. (Oturulan) Koltuk (S'asseoir dans un fauteuil).

2. Kürsü (Fauteuil

d'académicien).

§

Arriver dans un fauteuil: (Bir yarışmada) Rahatlıkla birinci gelmek. Briguer le fauteuil: Akademi üyeliğinde gözü olmak, Akademi üyesi olmak için çalışmak. Occuper le fauteuil, siéger au fauteuil: (Bir toplantıda) Başkanhk etmek, başkanlık kürsüsünde oturmak. fauteur, tricead. 1. Destekçi, yandaş (Lesfauteurs d'un tyran). 2. Kışkırtıcı, körükleyici, yaratıcı ( Un fauteur de troubles. On a arrêté les fauteurs la rébellion).

de

fautif, ive s. 1. Yanılabilir (Mémoire fautive). 2. Yanlış, "hatalı, (Un calcul fautif). 3. Suçlu, "kabahatli (Il se sentait fautif). 4. ad. Suçlu, kabahatli, sorumlu (C'est lui le fautif dans cette affaire).

fautivement bel. Yanlışlıkla, yanlış olarak. fauve s. 1. Kulamsı, pas rengine çalan (Cheval

signature. passeport.

Fausse pièce d'identité. Un faux Fausse monnaie). 2. Yalan, gerçek

dışı, uydurma (Une fausse nouvelle). 3. Yalancı, sahte (Un faux

héros,

un faux prophète).

4.

Yapmacıktan, yalancıktan, içten olmayan (Une fausse pudeur, fausse naïveté). 5. T a k m a , yapma, uydurma (Fausse barbe, faux nez). 6. Yanlış (Tu as une idée fausse sur cette question. Vous partez d'un principe faux). 7. Yalancı (Un faux témoin).

8. Temelsiz, dayanaksız, boş, nedensiz (Il a de faux soupçons. Il éprouve défaussés craintes). 9. Falsolu (Une fausse note, une voix fausse). 10. İki

yüzlü, dalkavuk (Un homme faux). 11. Sinsi, karışık, şüpheli (Un regard faux). 12. bel. Yanlış (Jouer faux,

raisonner faux,

chanter faux).

§ A

faux: Haksız olarak, haksız yere (Ilnous accuse à faux). Faire fausse route: Yanlış yol tutmak. Faire un faux pas: Tökezlemek. S'inscrire en faux contre qch: -i reddetmek, -in yanlış olduğunu ileri sürmek ( S'inscrire en faux contre une une interprétation).

déclaration,

faux-bourdon er. Bir kilise ilahisi, faux-fuyant er. 1. Gizli yol. 2. Kaçamak, kaçamaklı yol, kaçamaklı söz (Il cherchait faux-fuyant).

vainement

un

faux-monnayeur er. Kalpazan, sahte para basan, faux-semblant er. Aldatıcı görünüş, faveur diş. 1. Kayra, "lütuf (Demander, solliciter, accorder une faveur. Il nous a comblés de faveurs. Les faveurs du Ciel). 2. K o r u m a , kayırma (Il jouit

de la faveur d'un ministre). 3. Saygınlık, hatır, sevgi, itibar (Il a gagné la faveur du public. Sa faveur est grande auprès du ministre). 4. İnce, ensiz kurdela (Deux paquets noués d'une faveur rose). S. ç. Sevgi, sevi (Elle lui a accordé ses

3.

faveurs). § A la faveur de: -den yararlanarak, -in

(Resimde) Çiğrenk (La période fauve de Matisse). 4. er. Kulamsı renk, pasa çalan renk. 5. er. Aslan, kaplan gibi iri vahşi hayvan, yırtıcı hayvan. 6. er. ç. (Resimde) Çiğrenkçiler (Les

faveur de la nuit). En faveur de: 1. -göz önünde tutularak, -in hatırını sayarak (On lui a pardonné

fauve).

fauves

2. Yırtıcı, "vahşi (Bêtes

utilisent

les couleurs

fauves).

pures,

violentes

sayesinde (Les évadés gagnèrent la frontière à la

en faveur de sa belle conduite pendant la guerre). 2.

-den yana, -in lehine (Voter en faveur

d'un

favorable

593

candidat.

Vous

agissez souvent

en sa

faveur).

féderaliser

fébriles. 1. (Sayrılıkta) Ateşe değgin (Pouls fébrile,

Avoir la faveur de qn: Biri tarafından korunmak,

courbe

kayrılmak (Il a la faveur du roi). Accorder une

aujourd'hui).

faveur à qn: Birine bir lütufta bulunmak. Faire à qn la faveur de f. qch: Birine -mek lütfunda

faisait preuve d'une inquiétude

bulunmak (Faites- moi la faveur d'intervenir

fébrile).

moi auprès du

pour

ministre).

Coşkulu,

2. Ateşi olan (Il est

fébrile

3. Sinirli (Une impatience fébrile.

"heyecanlı,

Il

fébrile ). 4 . mec.

ateşli

(Une

personne

fébrilement bel. Coşkuyla, ateşli ateşli,'hararetle,

favorables. 1. Uygun, elverişli (Ilattend le moment favorable). 2. İyilikçi, kayralı, lütufkâr (Jecompte sur lui, car il m'a toujours

été favorable).

3.

Favorable à: -den yana, -in lehinde (Il été favorable

fébrile).

à notre projet.

Les dieux

lui

étaient

favorables). 4. Favorable pour f. qch: -meye

fébrilité diş. Coşkululuk, ateşlilik (Parler

avec

fébrilité).

fécal, e s. Dışkıya değgin, *dışkısal (Matières fécales).

fèces diş. ç. 1. Tortu, çökelti. 2. İnsan dışkısı, bok. fécond, e s. 1. Döllenebilir, döl verebilir,

uygun, -mek için elverişli (Le temps est favorable

doğurabilir (Les mulets ne sont pas féconds).

2.

pour faire une

Doğurgan

très féconds).

3.

une graine féconde.

Un

promenade).

favorablement bel. Olumlu bir biçimde, olumlu olarak, uygunca (Son discours a été favorablement accueilli).

(Les

lapins

sont

Verimli (Terres fécondes, écrivain

fécond).

4. mec.

Bol, gür,

t ü k e n m e z (Ecrire sur un sujet fécond).

favori, te s. 1. En çok beğenilen, gözde olan, en çok sevilen (C'est mon auteur favori.

Un mot

favori).

2. Kazanması umulan, kazanacağı sanılan (Il est parti favori).

3. er. Gözde (Cet acteur est le favori

du public). 4. er. (At koşularında) Güvenilen at,

yarışta birinci geleceği umulan at (Il a joué le favori). 5. er. ç. Favori, yüzün iki yanında bırakılan sakal (II porte des favoris). 6. diş. Hükümdar gözdesi, "ikbal (Le sultan et ses favorites).

favoriser gçl. 1. Kayırmak, korumak, "iltimas etmek (L'examinateur

événements).

fécondabilité diş. 1. Döllenebilirlik, döltutabilirlik. 2. Doğurganlık, fécondant, e s. Dölleyici. fécondateur, trices. ve ad. Dölleyici, dölleyen. fécondation diş. Dölleme; döllenme (La fécondation

artificielle.

féconde féconde

passion,

un sentiment).

(La

l'intelligence

faiblesse

du pouvoir

favorisa

l'insurrection).

olmak,

(Favoriser un parti, une entreprise).

4.

la plaine). 3. Zenginleştirmek l'esprit. du

Les

(Laculture

passions

fécondent

fécondité diş. 1. Dölleyicilik, doğurtkanlık. 2. Doğurganlık (Une femme

5. Favoriser

fécondité).

douée

d'une

3 . Verimlilik (Fécondité

deqch: -ile donatmak (La nature l'a favorisé de ses

Bolluk,

dons).

l'imagination).

favus [favys] er. hek. Kel. fayard er. bitb. Kayınağacı.

des

poète).

desteklemek

favorite diş. Hükümdar gözdesi, "ikbal, favoritisme er. Kayırmacılık, adam kayırma, "iltimas,

fécondation

féconder gçl. 1. Döllemek (Féconder une femelle). 2. Verimli kılmak, verimlileştirmek (Ce fleuve

2.

yardımcı

La

fleurs).

une

3. Kolaylaştırmak

5. Fécond

en qch: -bakımından zengin (Journée féconde en

Kamçılamak, "tahrik etmek (Favoriser

Tutmak,

a favorisé ce candidat).

zengin,

gürlük,

zenginlik

grande

d'un sol). 4.

(Fécondité

de

fécule diş. kim. Kök nişantası, fekül (Fécule de pomme

de terre).

féculence diş. 1. Tortululuk, çökeltililik. Nişastalılık, feküllülük.

2.

*Çabacil,

féculent, e s. 1. Tortulu, çökeltili (Un liquide féculent). 2. Feküllü, nişastah (Des aliments féculents). 3. er. Feküllü, nişastah sebze (Les

fayoter, fayotter gsz. ask. argo. Çabacılık etmek,

féculer gçl. -in fekülünü çıkarmak (Féculer des

fayoter, i.hlk.

Kurufasuly t (Manger des fayots.

gigot avec des fayots). "gayretkeş (C'est un

2. s. ve ad. fayot).

"gayretkeşlik etmek (Il fayotte pour se faire voir, pour avoir une

Un

féculents font bien

permission).

féal er. Sadık dost. fébricule diş. hek. Hafif ateş yükselmesi, fébrifuges. 1. Ateş kesici, ateş düşürücü (Remèdes fébrifuges). 2. er. Ateş düşürücü ilaç (Administrer un

fébrifuge).

pommes

grossir).

de terres).

féculerie diş. Fekül fabrikası, nişasta fabrikası, fédéral, e s. 1. Federasyona değgin (Pacte fédéral entre plusieurs fédérale,

Etats).

l'Allemagne

2. Birleşik fédérale).

bağlı (Police fédérale, justice

(République

3. F e d e r a s y o n a fédérale).

fédéraliser gçl. Federasyon halinde birleştirmek;

594

fédéralisme federasyon niteliği vermek, federasyon haline getirmek. fédéralisme er. Federalizm. Devletler federasyonu yöntemi. fédéraliste s. ve ad. 1. Federalizme değgin (Doctrines,

tendances

diş.

européenne.

Federasyon

Fédération

sportive,

ouvrière. Fédération française

de

fêler gçl. Ç a t l a t m a k (Fêler une vitre, une assiette, un

république

verre). § Se fêler: Ç a t l a m a k (La glace s'est fêlée).

football).

fédéré, e s. 1. (Bir federasyona) Üye (Les Etats fédérés forment

les Etats-Unis).

2. ad. (Fransız

Devrimi sırasında) Federasyon üyesi (Les fédérés de 1792). § Le mur des fédérés: 1871 Komün hareketi sırasında ayaklanan askerlerin önünde kurşuna dizildikleri Père-Lachaise mezarlığı duvarı. fédérer gçl. Federasyon haline sokmak. § Se fédérer: Federasyon halinde birleşmek, fée diş. 1. Peri, peri kızı (Fée bienfaisante, fée méchante.

Conte de fées). 2. mec. G ü z e l ve akıllı

kadın, melek (Elle est la fée du logis). 3 .s. Büyülü (Un objet fée). § Travail, ouvrage de fée: Olağanüstü ince ve güzel iş. Vieille fée: Cadaloz. Avoir des doigts de fée: Çok becerikli olmak, on parmağında on hüner olmak, féerie diş. 1. (Eski) Büyücülük. 2. Peri sanatı, peri oyunu. 3. Periler âlemi. 4. (Tiyatroda) Peri oyunu. 5. mec. Çok parlak seyirlik, féerique s. 1. Perilere değgin, periler âlemine değgin (L'Orient

féerique

des Mille et une

Nuits).

2. (Tiyatroda) Peri oyununa değgin (Spectacle féerique). 3. mec. Olağanüstü,çok güzel,pekhoş. feignant, e, faignant, es. ve ad. hlk. Tembel (C'est un

feignant).

feindre gçl. 1. -lik taslamak, kendini., imiş gibi göstermek

(Feindre

l'étonnement,

la joie,

l'enthousiasme,

la tristesse, la maladie).

2. Feindre

de f. qch: -iyormuş gibi yapmak, -gibi görünmek (Il feint d'écouter,

de pleurer).

bastırmak (Il a été plus habile que moi, il m'a feinté).

fédération

ad.

fédérative).

fédération

2. mec. tkz. Aldatmak, oyuna getirmek, tongaya

(Fédération

2.

Federalizm yanlısı, fédératif, ive s. Federatif, Devletler federasyonu un

feinté les joueurs de la défense, il a marqué un but).

feinteur er. 1. Numaracı. 2. (Spor) Çalımcı, feintise diş. Numaracılık, gösterişçilik, feld-maréchal er. Feldmareşal, feldspath er. yerb. Feldispat. fêlé, e s. Çatlak (Une assiette fêlée). § Avoir le cerveau fêlé, la tête fêlée: Kafadan çatlak olmak, biraz kaçık olmak,

fédéralistes).

yoluna d a y a n a n (Un Etat fédératif,

féminin

3 . gsz. D u y g u ve

félicitation diş. Kutlama, "tebrik etme, tebrik (Lettre de félicitations). § Toutes mes félicitations: Sizi yürekten kutlanm. Adresser ses félicitations à qn: -i kutlamak, -e tebriklerini sunmak, félicité diş. Büyük mutluluk, mutluluk (Son visage exprime une félicité sans

mélange).

féliciter gçl. 1. Kutlamak, "tebrik etmek (Féliciter un ami à l'occasion de son mariage). 2. Féliciter qn

pour qch, de qch: Birini -den dolayı kutlamak (On l'a félicité pour son action courageuse. Je te félicite

de ta perspicacité). 3. Féliciter qn de f. qch: Birini -diğinden dolayı kutlamak (Je vousfélicite d'avoir agi si sagement). § Se féliciter de qch, de f. qch: -e sevinmek, -diğine çok sevinmek (Il se félicitait de l'heureuse suivi ses

issue de l'affaire. Je me félicite

félidés er. ç. hayb. Aslangiller; kedigiller, félin, es. 1. Kediye değgin, kediyi andıran, kçdiye benzeyen (La race féline). 2. Kedi gibi esnek, kıvrak (Une danseuse à la grâce féline).

3. mec.

Kedi huylu, yaltak ve hain. 4. er. Aslangillerden hayvan. félinité diş. Kedi huyluluk, yaltak ve hanilik, nankörlük, ikiyüzlülük, fellah er. Arap köylüsü, fellah, fellation diş. Erkeğin cinsel organını emme. félon, ne s. ve ad. Hain; nankör, f é l o n i e H a i n l i k ; nankörlük, felouque diş. Filika. fêlure diş. 1. Çatlak, çatlaklık (Fêlure d'un vase). 2.

düşüncelerini başkasından saklamaya çalışmak

mec. Kırgınlık (Les querelles entre amants

(Inutile de

des fêlures que rien ne ressoude).

feindre).

feint, e s. Yapmacık, yalana, "sahte (Une douleur feinte, une joie

feinte).

(Tromper

un boxeur

par une feinte

habile).

2.

et le mâle. La chèvre

est la femelle du bouc). 2. tkz. Kadın, karı, avrat ( Les femelles du bord nous suivaient des yeux). 3.

Gösteriş, aldatmaca, yapmacık (Ce prétendu

s. Dişi (Uncanarifemelle,

départ n'était qu'une feinte).

(Teknikte) Dişi (Une prise femelle,

§ Faire une feinte à

qn: mec. tkz. Birini aldatmak, oyuna getirmek, feinter gçl. 1. Atlatmak; çalımlamak (Après avoir

créent

3 . Hafif delilik,

çatlaklık. femelle diş. 1. Dişi (Lafemele

feinte diş. 1. Aldatmaca, aldatıcı oyun, çalım

d'avoir

conseils).

une souris femelle). un

4 .s. tuyau

femelle).

féminin, es. 1. Kadına değgin, kadmaözgü (Grâce

J

595

féminisant féminine,

charme féminin).

2. Kadını a n d ı r a n ,

kadınımsı (Il a des traits un peu féminins).

3.dilb.

Dişil (Adjectif

4. er

féminin,

pronom

féminin).

dilb. Dişil (Ce nom est du féminin). § Rime féminine: Açık uyak. féminisant, es. Kadınlaştırıcı; dişileştirici (Action féminisante

de l'hormone

femelle).

féminisation diş. Kadmlaştırma, kadınlaşma; dişileştirme, dişileşme, féminiser gçl. 1. Kadınlaştırmak; dişileştirmek. 2. dilb. "Dişilleştirmek, dişil hale sokmak. § Se féminiser: Kadınlaşmak, dişileşmek, féminisme er. "Feminizm, kadın yandaşlığı, kadın haklarını savunurluk. féministe s. ve ad. Kadın haklarını savunma akımından yana olan, "feminist, kadın yandaşı, féminité Kadınlık;dişilik, femme diş. 1. Kadın (Les femmes

n'ont pas le droit

de vote dans certains pays). 2. E ş , k a n (Il est sorti

avec sa femme). § Bonne femme: 1. Koca kan, yaşlı kadın. 2. Kendi halinde kadın, halktan bir kadın. Femme au foyer, femme d'intérieur: Ev kadını. Femme de lettres: Edebiyatçı kadın, yazar çizer kadın. Femme de charge: Kâhya kadın, kalfa. Femme de chambre: Oda hizmetçisi, ortalık hizmetçisi. Femme de ménage: Gündelikçi kadın. Femme du monde: Yüksek tabakadan kadın, "sosyete kadını. Remèdes de bonne femme: Kocakarı ilâcı. Etrefemme, devenir femme: Artık kız olmamak, cinsel ilişkide bulunmuş olmak, I kadın olmak. femmelette diş. 1. Sıska kadın, cılız kadın. 2. mec. Gevşek adam, nanemolla (Il tremble, c'est une femmelette).

fer fendre gçl. 1. Y a r m a k (Fendre du bois avec

(Fendre la foule. Le navire fend les flots ). § Fendre

le coeur, l'âme: Yüreğini sızlatmak,

diamant, de

à pierre fendre: Çok şiddetli don var, her yan donmuş. Se fendre la pipe: Katıla katıla gülmek, kahkahalarla gülmek. § Se fendre: 1. Yarılmak (Sous l'effet du tremblement s'est fendu).

fendant er. 1. (Kılıçoyununda) Kılıcın keskin yüzüyle vuruş. 2. Ünlü bir İsviçre şarabı. 3. Asıp kesen, palavracı. § Faire le fendant: Asıp kesmek, mangalda kül bırakmamak, palavra sıkmak, fendard, fendart, fendant er. argo. Pantolon, fendeur er. Odun kırıcısı, kömür kırıcısı, fendillement er. Çatlama (Le fendillement de la les

3.

hlk. Paraya kıymak (Il ne s'est pas fendu, ce cadeau n'a pas dû lui coûter cher). 4. Se fendre de

qch: -e kıymak, -i vermek, sunmak, ısmarlamak (Il s'est fendu d'une

bouteille).

fendu, es. 1. Kırılmış (Du boisfendu). 2. Yarık, açık (Jupe

fendue

(Marbre

derrière).

3.

Çatlak,

çatlamış

fendu).

fenêtrage er. (Bir yapıda) Bütün pencereler, cam çerçeve (Le fenêtrage

d'un

édifice).

fenêtre diş. 1. Pencere (L'appartement fenêtres.

Regarder

par la fenêtre).

à trois

2. Pencere

çerçevesi (Ouvrir la fenêtre). § Jeter son argent par les fenêtres: Parasını saçıp savurmak, har vurup harman savurmak, fenêtrer gçl. 1. Pencere açmak (Fenêtrer un bâtiment). 2. Delik açmak (Fenêtrer une compresse,

un

plâtre).

fenil er. Ot ambarı, fennec er. hayb. Çöltilkisi. fenouil er. bitb. Rezene. fente 1. Yarık (Fente dans un vieux mur). 2. Çatlak (Fente de l'écorce

terrestre,

d'une

surface).

son oeil aux fentes

3. des

palissades).

fenugrec er. bitb. Boyotu, çemen, féodal, e s. 1. Derebeyliğe değgin, "feodal (Le régime

féodal,

une

appartiennent

société

féodale).

certains

pays,

encore à de grands

2. les

er. terres

féodaux).

féodalement bel. Derebeyce, feodalca. féodalisme er. Feodallik, feodalizm, féodalité diş. 1. Derebeylik. 2. mec. Büyük tutumsal güç, para babalığı (Lutter contre les féodalités

par une législation

antitrust).

fer er. 1. Demir (Industrie du fer). 2. Demir tuzu (Les épinards contiennent

peau). fendiller gçl. Çatlatmak (Le grand froid fendille

de terre ce gros rocher

2. Ç a t l a m a k (Le vase s'est fendu).

D e r e b e y , ağa (Dans

l'ardoise).

içini

parçalamak ( Ce spectacle me fend le coeur). Il gèle

A r a l ı k , yarık (Mettre

fémoral, e s. hek. Uyluk kemiğine değin, fémur er. hek. Uyluk kemiği (Il s'est cassé le fémur). fenaison diş. 1. Ot biçimi. 2. Ot biçme dönemi, fendage er. Yarma, çatlatma (Le fendage du

une

hache). 2. Çatlatmak, çatlak çatlak yapmak (La sécheresse a fendu le sol). 3. Yarıp geçmek

du fer). 3. Kılıç. 4. ç.

Zincir, pıranga. 5. Demir kısmı (Le fer et le

pierres). § Se fendiller: Çatlamak, çatlak çatlak

manche

olmak (La terre se fendille. La peau se fendille

lance, d'une flèche). § Fer forgé: Dövme demir. Fer à friser: Saç maşası. Fer à repasser: Ütü. Fer à souder: Havya. Fer à cheval: Nal. De fer: 1. Çok sağlam, demir gibi (Il a une santé de fer). 2.

l'effet du

sous

froid).

fendoir er. Yarma aleti, yarmaya yarayan alet; kama, sepetçi kaması.

d'une pelle).

6. T e m r e n (Le fer

d'une

596

fer-blanc Sarsılmaz (Il a une volonté de fer). 3. Çok sert (Une discipline

de fer. C'est un homme

de fer).

Avoir une main de fer dans un gant de velours: Kadife eldiven içinde demir yumruk taşımak. Croiser le fer avec qn: -ile çarpışmak, kılıçla dövüşmek. Donner un coup de fer à qch: -i ü t ü l e m e k (Il a donné

un coup

de fer à

son

pantalon). Etre dans les fers: Zincire vurulmak, pırangalanmak, tutsak kılınmak. Mettre qn aux fers: Birini zincire vurmak. Porter le fer dans la plaie: Çok enerjik yollara baş vurmak. Tomber les quatre fers en l'air: Sırt üstü düşmek, nalları havaya dikmek, fer-blanc er. Teneke. ferblanterie diş. 1. Tenekecilik. 2. Tenekeci dükkânı 3. Teneke eşya. ferblantiers, ve ad. Tenekeci. tir'ıediş. 1. (Eski Romalılarda) Dinsel tatil günü. 2. (Katolik kilisesi takviminde) Cumartesi dışındaki günler (La seconde férié: Pazartesi, férié:

Sali,

cinquième

la quatrième férié:

férié:

Perşembe,

la

troisième

Çarşamba,

la sixième

la férié:

Cuma).

férié, e s. Tatil, tatil olan, çalışılmayan (Les jours fériés).

férir gçl. (Yalnız şu deyimde geçer) Sans coup férir: 1. Kan dökmeden, silah patlatmadan. 2. Kolaylıkla, güçlüğe uğramadan (Le gouvernement coup

a obtenu le vote de confiance

sans

férir).

ferler gçl. den. Toplamak, istinga etmek (Ferler les voiles).

fermage er. Çiftlik kirası, kesenek. fermail er. Kopça, toka, kancalı iğne gibi kapamaya yarayan şey, kapamaç, fermant, e s. Kapanan § A jour fermant: Gün batarken. A portes fermantes: Kale kapdan kapamrken. ferme s. 1. Katı, sert (Viande ferme, sol ferme). 2. D i r i , sert (Des tomates fermes. fermes).

Elle a des seins

3. Sağlam, dayanıklı (Un bébé ferme).

4.

Kesin, kararlı (Marcher d'un pas ferme).

S.

"Metin, sarsılmaz (Un vieillard ferme

devant

le

danger). 6. İradesi kuvvetli ( Un homme ferme).

7.

Kesin (Vente ferme,

achat ferme).

8. Ferme avec

qn: -e karşı sert (Il est ferme avec ses enfants). bel. Sıkı, esaslı (Travaillerferme. 10. bel. Kesin olarak (Vendre

9.

Discuter ferme). ferme,

acheter

ferme). § Terre ferme: coğr. Anakara, "kıta. De pied ferme: Hiç çekinmeden, korkmadan, gerilemeden (Il attend la critique de pied

ferme).

Tenir ferme: Sıkı durmak, iyi dayanmak, ferme diş. 1. Çiftlik binası (Uneferme située en plein

fermeté champ). 2. Çiftlik, yapı ve topraklanyla birlikte çiftlik (Les produits de la ferme). 3. Çiftlik kirası, kesenek, "iltizam. 4. Çatı makası, çatı bağlaması. § Ferme modele: Örnek çiftliği. Donner qch à ferme: Kiraya vermek (Donner ses terres à ferme). Prendre qch à ferme: (Bir araziyi) Kesenekle almak, kiralamak (Prendre une propriété à ferme).

fermé, es. 1. Kapalı (Porte fermée). 2. İçine kapalı; içedönük (Il a l'air fermé). 3. Fermé à -e kapalı; -den pek anlamayan, -i pek bilmeyen (Il est fermé à la pitié. Un garçon fermé aux mathématiques).

4.

mec. Kapalı, dışa kapalı (Une société fermée). fermement bel. 1. Sıkıca, sıkı sıkıya (Tenir fermement

un objet dans ses mains).

olarak (Il est fermement

2. Kesin

décidé).

ferment er. 1. May a (Mettre du ferment dans du lait pour faire du yaourt). ferment

de discorde,

2. mec. T o h u m , n e d e n ( Un de haine, de

jalousie).

fermentable s. Mayalanabilir, fermentatif, ive s. Mayalandırıcı. fermentation diş. 1. Mayalanma (La fermentation du jus de raisin). 2. mec. Kaynaşma, kızışma, coşma (Fermentation

de Paris, des

esprits).

fermenter gsz. 1. Mayalanmak (Le moût du raisin fermente

dans

la cuve).

2. mec.

Kızışmak,

kaynaşmak, coşmak (Les esprits fermentent). fermentescibles. Mayalanabilir, fermer gçl. 1. Kapamak (Fermer une porte, une fenêtre,

un

robinet,

sa

valise,

sa main).

2.

Kapatmak, sona erdirmek, son vermek (Fermer une discussion). 3. İçeri almak, içeri kapatmak (Fermer les poules). 4 Kesmek, kapatmak (Fermer l'eau, l'électricité,

le gaz). 5. Fermer qch

de: Bir şeyi -ile çevirmek (Fermer une ville de remparts). 6. Fermer qch à: Bir şeyi -e kapamak (Fermer son coeur à la pitié). 7. gsz. Kapalı olmak ( Ce magasin ferme deux jours par semaine). 8. gsz. K a p a n m a k (Cette porte ferme mal). § Fermer la

bouche: Ağzını kapamak, susmak. Fermer la bouche à qn: Birininin ağzım kapatmak, birini susturmak. Fermer les yeux sur qch: -e göz yummak, -i görmezlikten gelmek. Fermer les yeux à la vie: Yaşama gözlerini kapamak, ölmek. Fermer la marche: Sıranın sonunda olmak. Fermer boutique: Ticaretten çekilmek. Fermer les yeux: 1. Uyumak. 2. Ölmek. Fermer sa porte: Kimseyle görüşmemek, kimseyi kabul etmemek. § Se fermer: 1. Kapanmak (Sesyeuxseferment. La plaie s'est fermée).

2. Se fermer à -e kapılarını

kapamak, -in girmesine izin vermemek (Pays qui se ferme aux

étrangers).

fermeté diş. 1. Sertlik, sıkılık, kıvanıldık (Fermeté

'

597

fermeture des chairs; pâte qui a de la fermeté). (Fermeté

de l'esprit,

2. Sağlamlık

du jugement.

Fermeté

de

caractère, d'âme). 3. Sarsılmazlık, değişmezlik, "metanet, soğukkanlılık (Montrer de la fermeté). 4. Kesinlik (Répondre

avec

fermeté).

fermeture diş. 1. Kapama aracı, kapama düzeni, k a p a m a ç (Fermeture d'une porte, d' un fermetures

automatiques).

coffre-fort,

2.

Kapatma,

kapanma; kapatış, kapanış (La fermeture annuelle des théâtres). 3. Kapanış saati, kapanma zamanı (Il est arrivé

après

la fermeture

des

bureaux). § La fermeture éclair: Fermuar, cırcır (Jupe à fermeture

éclair).

fermier,

poulet

fermier).

§

Fermier général: Vergi kesenekçisi, "mültezim, fermoir er. Kapama aygıtı, kapamaç (Fermoir d'un bracelet, d'un

poudrier).

féroces. 1. Yırtıcı (Bêtes féroces). 2. Yavuz, kıyıcı, kan dökücü (Un homme féroce). 3. Sert, acımasız (Un examinateur

ferrement er. 1. (Eskiden) Pırangaya vurma, zincire vurma. 2. Nallama. 3. (Birşeyde) Demir kısım, ferrer gçl. 1. Demir takmak, demir geçirmek (Ferrer une roue, un bâton). 2. Nallamak (Ferrer

un cheval, un mulet). 3. Altına demir parçaları çakmak (Ferrer un soulier). § Ferrer le poisson: Balığı oltaya geçirmek, ferret er. 1. (Kaytanda, kordonda) Uç demiri. 2. (Taşta) Budak, ferretier, ferratier er. Nalbant çekici, ferreux, euse s. kim. Demirli (Sulfate ferreux). ferrifêre s. Demirli, içinde demir bulunan (Terre ferrifère).

fermier, ère ad. 1. Çiftlik sahibi, çiftlik kiracısı (Un riche fermier). 2. s. Çiftlikte yapılan, çiftlikte yetiştirilen (Beurre

féru

féroce).

férocement bel. Acımadan, kıyarcasına, gözünün yaşına bakmadan (Critiquer férocement un adversaire).

ferriques. kim. Demirli, demir (Chlorureferrique). ferronnerie diş. 1. Demir işliği, demirhane. 2. Demir eşya (Décoration deferronnerie). 3.Soğuk demircilik. ferronnier, ère s. ve ad. Demir eşya yapımcısı ; demir eşya işlerinde çalışan işçi; demir eşya satıcısı, ferronnière diş. Ortasında bir mücevher bulunan alın zinciri. ferroviaire s. Demiryoluna değgin (Réseau ferroviaire, tuzlan

férocité diş. 1. Yırtıcılık (La férocité du tigre). 2. Yavuzluk, kıyıcılık, kan dökücülük (La férocité

compagnie

ferroviaire).

ferrugineux, euse s. Demirli, çelikli, içinde demir bulunan

ferrugineuses,

(Eaux

roches

ferrugineuses, ferrugineuses).

boues 2.

er.

Demirli ilâç.

avec

ferrure diş. 1. (Bir şeydeki) Demir kısım (Les

ferrade diş. 1. Sığır dağlama, sığırları damgalama. 2. Sığırları dağlama dolayısiyle düzenlenen şenlik. ferrage er. 1. Nallama (Ferrage d'un cheval). 2.

ferry-boat er. İng. "Feribot, araba vapuru, arabaları yada vagonları bir yakadan öbür yakaya geçirmeye yarayan gemi. fertiles. 1. Verimli, bitek (Terrefertile). 2.Fertileen qch: a) -bakımından zengin (Un écrivain fertile en métaphores), b) -si çok, -bakımından verimli

d'un tyran). 3. Sertlik, acımazhk (Critiquer férocité).

ferrures d'une porte).

Demir geçirme (Ferrage d'une

roue).

ferraille diş. 1. Demir kırıntıları, hurda demir (Un

2. Nallama,

2. U f a k

(Terre fertile en blés, pays fertile en vignes). 3. biy.

para, bozuk para (Je vous donne toute ma ferraille). § Mettre qch à la ferraille: Atmak, hurdaya çıkarmak, ferraillement er. 1. Kılıçla vuruşma, kılıçla dövüşme. 2. Şakırtı, şıkırtı, ferrailler gsz. 1. Kılıçla vuruşmak. 2. mec. tkz. Çekişmek, atışmak. 3. Şangırdamak, şıkırdamak. ferrailleur er. 1. Hurdacı, demir hurdacısı. 2. Acemi kılıçoyuncusu. 3. Atışmayı, çekişmeyi seven kimse, 'çekişken, ferrants. Maréchal-ferrant: Nalbant, ferré, es. 1. Demirli, demir geçirilmiş (Bâton ferré,

Doğurgan (Une femelle fertile). 4. Yaratıcı, yaratma gücü olan (Une imagination fertile). fertilement bel. Verimli olarak, fertilisable s. Verimli kıhnabilir, bitekleştirilebilir. fertilisant, e s. Verimlileştiren, bitekleştiren, verimli kılan, fertilisation diş. Verimlileştirme, bitekleştirme, verimli kılma, fertiliser gçl. Verimlileştirmek, bitekleştirmek,

tas de ferraille,

commerce

des coffres ferrés).

de ferraille).

2. Naili, nallanmış

(Cheval

ferré). 3. Ferré en qch, sur qch: -de çok bilili, çok güçlü (Il est ferré en histoire ancienne.

Tu n'es pas

ferré sur ce sujet). § Voie ferrée: Demiryolu.

verimli kılmak (Les cendres fertilisent

la terre).

fertilité diş. 1. Verimlilik, biteklik (La fertilité d'un sol). 2. mec. Verimlilik, yaratcıhk, zenginlik. 3. topb.

Doğurganlık

(Une

grande

fertilité

d'imagination).

féru, e s. 1. Tutkun, vurgun. 2. Féru de: -e tutkun, vurgun, düşkün, -i çok seven (Il est féru de cette femme.

Etre féru d'une science, d'une

idée).

férule

598

férule diş. 1. Şeytantersi ağacı. 2. Eskiden öğrencileri cezalandırmak için kullanılan değnek yada kayış. 3. mec. Baskı, sulta. § Etre sous la férule de qn: -in sultası altında olmak, fervemment bel. Tutkuyla, coşkuyla, °aşk ve şevk ile. fervent, es. 1. Ateşli, coşkulu, tutkulu (Un disciple fervent,

ad.

un amour fervent,

Hayran,

çok

une prière fervente).

seven

(Les fervents

2.

de

Beethoven).

ferveur diş. 1. Ateşlilik, coşku, tutku (Aimer avec ferveur). 2. İçten sevgi, yürekten çaba, aşk ve şevk (Accomplir

un travail avec

ferveur).

dayak (Un enfant qui a reçu une bonne une fessée à un

bayram etmek (La nature est en fête). Faire la fête: Alem yapmak, yiyip içip eğlenmek, felekten bugün çalmak. Faire fête à qn: Birini ağırlamak, çok iyi karşılamak. Ne pas être à la fête: Çok sıkıntılı ve güç bir durumda bulunmak. Se faire une fête de:-e çok sevinmek, bayram etmek. Souhaiter la fête à qn: Birinin doğum gününü kutlamak. Ce n'est pas tous les jours fête: Her gün düğün dernek olmaz ya. fête-dieu diş. Katoliklerin şaraplı ekmek yortusu, fêter gçl. 1. Kutlamak, -in bayramını kutlamak (Fêter le Jour de l'an. Fêter la naissance enfant.

fesse diş. 1. Kaba et, kıç, sağrı. 2. (Eski gemilerde) Kıç. 3. argo. Kadın § Maison de fesse: argo. Genelev ; buluşumevi. Attraper qn par la peau des fesses: Birini, kaçarken arkasından yakalamak. Botter les fesses à qn: -in kıçına tekme vurmak, dövmek. Poser ses fesses: Oturmak, kıçı yer görmek. Serrer les fesses, avoir chaud aux fesses: Korkmak, kıçı terlemek, ödü patlamak, fessée diş. Kaba etlere vurma, kıçına kıçına vurma, Donner

feu

fessée.

enfant).

Fêter une victoire).

ağırlamak,

iyi

karşılamak

(Fêter le

vainqueur).

fétiche er. 1. Fetiş, put, "tapıncak. 2. Nazarlık, uğur boncuğu (Porter un petit fétiche autour du cou).

fétichisme er. 1. Fetişizm, putçuluk, "tapıncakçılık. 2. mec. Tapma, tapınma (Il pousse jusqu'au fétichisme

son amour pour sa mère).

fétichistes, ve ad Fetişist, putçu, "tapıncakçı. fétide s. 1. Çok pis kokulu (Respirer un air fétide). 2. İğrenç, tiksinç, mide bulandırıcı (L'odeur fétide des

fesse-mathieu er. 1. Tefeci, "murabahacı. 2. Pinti, cimri, eli sıkı. fesser gçl. Kıçına kıçına vurmak, kaba etlerine vurarak dövmek (Fesser un enfant). fessier, ère s. 1. Kaba etlere değgin, kıça değgin

çok

d'un

2. Fêter qn: Birini

marais).

fétidité diş. Pis kokululuk, pis koku; iğrençlik, tiksinçlik. fétu er. 1. Saman çöpü. 2. mec. Değersiz şey. fétuque diş. yada er. bitb. Domuzayrığı. feu er. 1. A t e ş (Les explorateurs

allumaient un feu, le

(Région fessière, muscles fessiers).

2. er. K a b a et

soir, pour éloigner les bêtes sauvages).

kası (Les petits fessiers,

fessiers).

sıcak (Les feux de l'été). 3. Isı, sıcaklık, "hararet, ateş (Le feu lui monta au visage). 4. Aydınlık, ışık

les grands

fessu, e s. (Az. Kocaman kalçalı, koca kıçlı, festif, ive s. Bayrama değgin, festin er. Şölen (Faire un festin). festival er. Şenlik, festival, festivité diş. Dernek, şenlik, bayram, eğlence (Festivités

à

l'occasion

d'une

foire,

d'un

anniversaire).

feston er. 1. Çiçek yada yaprak zinciri (Murornéde festons).

2. Fisto (Faire des festons à un

jupon).

festonner gçl. 1. Çiçek ve yapraklarla süslemek. 2. Fisto takmak (Festonner un col). festoyer gçl. 1. (Eskimiştir) Ağırlamak, şölen vermek. 2. gsz. Bayram etmek, şölende yiyip içmek, alabildiğine eğlenmek, fêtard, e ad. tkz. Gününü gün eden, yiyip içip eğlenen. fête diş. 1. B a y r a m . (Fête nationale,

religieuse).

2.

Şenlik. 3. (Birinin) Doğum günü. 4. Eğlence, eğlenti

(Fêtes

d'année).

5 . G ü n (Fête des mères: Anneler

du carnaval.

Les fêtes

de

fin

günü).

§ Etre à la fête: Sonsuzca mutlu olmak, içi içine sığmamak. Etre en fête: Çok sevinçli olmak,

(Les feux de la ville, des projecteurs).

2. Sıcaklık,

5. L a m b a

(Les feux d'une voiture, d'un navire, d'un 6. F e n e r (Les feux tournant). l'aurore).

de la côte.

7. Yıldız (Les feux

avion).

Feu fixe,

feu

de la nuit,

de

8. Yangın (Le feu a détruit ta grange). 9.

Parıltı, ışıltı (Les feux d'un diamant. Le feu du regard). 10. Ateş rengi (L'oiseau de feu). 11. Ateşte yakılma cezası (Il a été condamné au feu). 12. Savaş (Aller au feu). 13. Aile, ocak, yuva, ev, "hane (Hameau

de cinquante

feux).

14. O c a k ,

şömine (Se chauffer devant le feu. S'installer

près

du feu). 15. Feu!: ask. (Komut) Ateş! 16. hlk. Silah, tabanca (Il a sorti son feu). § Feu follet: Bataklıklarda yada gömütlüklerde geceleri görünen hafif parıltı. Feu de Bengale: Şenlik fişeği. Feu d'artifice: Maytap, şenlik fişeği. Les feux de la rampe: Sahne ışıkları. Feu grégeois: Bizans ateşi, Bizanslıların düşman gemilerine karşı kullandıktan suda yanan ateş: Feu de paille: Saman alevi, çok kısa süren şey, birden parlayıp hemen sönüveren şey. Arme à feu: Ateşli silah.

Bouche à feu: Top ve havan topu gibi ateşli silah. Coup de feu: (Bir, iki el) Ateş; kurşun, mermi, silah (ila entendu un coup de feu. Il a reçu un coup de feu dans la jambe). Au feu! : Yangın var, imdat! De feu: Ateşli, coşkulu, kaynayıp taşan (Tempérament de feu. Quelle âme de feu!). Allumer du feu, faire du feu: Ateş yakmak. Avoir qch en feu: -si ateşler içinde olmak, yanmak (ila les joues en feu. J'ai la gorge en feu). Avoir du feu dans les veines: Sıcak kanlı olmak, çabuk ve şiddetli tepki göstermek. Avoir le feu au derrière: Kıçı tutuşmak, acele etmek. Avoir le feu sacré: Büyük bir çaba göstermek. Craindre qn, qch comme le feu: -den cin demirden korkar gibi korkmak, çok korkmak. Cuire à feu doux: Hafif ateşte pişirmek. Cuire à grand feu: Harlı ateşte pişirmek. Conquérir qch par le fer et par le feu: -i silah zoruyla ele geçirmek. Donner du feu à qn: (Birine sigarasını yakması için) Ateş, kibrit; çakmak vermek. Donner le feu vert à: -e yeşil ışık yakmak, her türlü izni vermek. Etre en feu: Yanmak (Le bois est en feu. La maison était en feu). Etre sans feu ni lieu, n'avoir ni feu ni lieu: Yersiz yurtsuz olmak. Etre tout feu tout flammes pour: -e karşı içinde büyük bir çaba ve istek olmak. Etre entre deux feux, être pris entre deux feux: İki ateş arasında kalmak. Faire feu: Ateş etmek. Faire feu de tout bois: Her çareye baş vurmak, baş vurmadık yol kalmamak. Faire feu des quatre fers: Elindeki tüm olanakları kullanmak, her yola başvurmak. Faire long feu: Uzun sürmek, uzun süre devam etmek. Faire mourir qn à petit feu: Üze üze bitirmek, işkence ede ede öldürmek. Jouer avec le feu: Ateşle oynamak. Jeter de l'huile sur le feu: Yangına körükle gitmek. Jeter feu et flamme: Ateş püskürmek. Mettre le feu à qch: -i yakmak, -e ateş atmak. Mettre qch au feu: -i yakmak, ateşe vermek. Mettre qch à feu et à sang: -i ateş ve kana bulamak. Mettre qch sur le feu: Ateşe koymak, ısıtmak. N'y voir que du feu: Hiçbir şey anlamamak. Ne pas faire long feu: Uzun sürmemek, hemencecik bitivermek. Ouvrir le feu sur: -e ateş açmak. Péter du feu, péter le feu: Büyük bir gücü, erki olmak; büyük bir etkinlik içinde olmak. Prendre feu: Öfkelenip parlamak. Recevoir le baptême du feu: Savaşa ilk kez katılmak. feu, es. Ölü,ölmüş, "merhum, "müteveffa (Lafeue impératrice

feuilleton

599

feu

a gardé la Hongrie.

ma tante m'a laissé sa

Son feu père.

fortune).

feudataire ad. Tımar sahibi. feudiste er. Derebeylik hukuku uzmanı.

Feu

feuillage er. 1. (Bir ağaçta) Yapraklar (Feuillage d'un chêne, d'un saule). 2. Yapraklı kesilmiş dallar (Se faire un lit de feuillage). 3. Yaprak bezeme, yapraklama, yaprak süsü (Feuillages d'un

chapiteau).

feuillaison diş. Yaprak açma, yapraklanma, feuillant, feuillantine ad. Citeaux tarikatında rahip yada rahibe. feuillard er. 1. Fıçı çemberi yapmaya yarayan dal. 2. Demir çember, feuille diş. 1. Yaprak (Les feuilles des arbres tombent). feuille

2. Kâğıt, y a p r a k (Feuille

blanche,

écrite, face d'une feuille). 3. mec. G a z e t e

(C'était une feuille

d'extrême gauche qui le citait

souvent avec ferveur).

4. argo. K u l a k . § Feuille de

chou: hlk. Önemsiz gazete, varakpare. Feuille de vigne: 1. Asma yaprağı. 2. Kadının edep yerini örtmek için kullanılan asma yaprağı biçimindeki örtü. Feuille morte: Kuru yaprak, gazel. Feuille d'impôt: Vergi kâğıdı. Feuille de présence: (Resmi kuruluşlarda) Yoklama kâğıdı, imza kâğıdı. Feuille de paye: Bordro, ödeme çizelgesi. Etre dur de la feuille: hlk. Kulağı biraz ağır işitmek, hafifçe sağır olmak. Glisser qch dans les feuilles: argo. Bir şeyi birinin kulağına söylemek, güvenip kulağına fısıldamak. Trembler comme une feuille: Yaprak gibi titremek, tir tir titremek, feuille, e s. Yapraklı (Arbres feuillés). feuillée diş. 1. (Bir ağaçtaki) Yapraklar, yapraklı dallar (La pluie ne perce pas la feuillée de ces gros

chênes). 2. Yapraklı dalların sağladığı korunak; yapraklı dallar altındaki gölgelik (Danser sous la feuillée). 3. ç. Yapraklı dallardan yapılmış gölgelik. feuille-mortes, değişmez. Kuru yaprak renginde, feuiller gsz. 1. Yaprak açmak, yapraklanmak (Les arbres commencent

à feuiller).

a ç m a k (Feuiller une

2. gçl. -de yuva

planche).

feuillet er. 1. Defter, kitap yada katlanmış kâğıt yaprağı

(Les

deux

faces

d'un

feuillet).

2.

(Marangozlukta) Yaprak tahta. 3. hayb. anat. Kırkbayır. feuilletage er. Yufka açma, hamuru yaprak olacak biçimde açma. feuilleter gçl. 1. (Kitap yada dergi gibi şeylere göz atmak için) Yapraklarını karıştırmak (Feuilleter un livre, une revue, un cahier). 2. ( H a m u r ) Y u f k a

açmak, hamuru yaprak olacak biçimde açmak (Feuilleter de la pâte).

feuilleton er. 1. Gazetede, her gün belli bir alanla ilgili olarak çıkan yazı, makale (Il est chargé du feuilleton

littéraire). 2. " B ö l ü m c e , "tefrika (Jeliele

roman-feuilleton

de ce

journal).

600

feuilletoniste feuilletoniste ad. *Bölümceci, bölümce yazarı, "tefrika yazarı, feuillette diş. Sığası 114 ile 140 litre arasında değişen büyük fıçı. feuillu, e s. 1. Yapraklı (Arbres feuillus). 2. Bol yapraklı, gür yapraklı (Chêne feuillu). feuillure diş. Kapı yada pencere çerçevesinin yerleştiği yuva, söğe lambası, feulement er. (Kaplan) Bağırtı, bağırma, kükreme, feuler gsz. 1. (Kaplan için) Bağırmak, kükremek. 2. (Kedi için) Hırlamak, feutrage er. 1. Keçe dövme. 2. (Yün kumaşta) Keçeleşme. 3. Keçe geçirme, feutre er. 1. Keçe. 2. Fötr şapka (Il est coiffé d'un feutre

brun).

feutrer gçl. 1. Keçe yapmak. 2. Keçe ile kaplamak, keçe geçirmek (Feutrer une selle de bicyclette).

3.

(Sesi) Boğmak, duyulmaz hale getirmek (Feutrer un écho, un bruit). 4. gsz. Keçeleşmek (Un lainage

qui feutre). § Marcher à pas feutrés: Sessiz adımlarla yürümek. § Se feutrer: Keçeleşmek, fève diş. Bakla. § Donner un pois pour une fève: Kaz gelecek yerden tavuk esirgememek, féverole, faverole diş. Acı bakla, yahudi baklası, février er. Şubat. fezer. Fes (De nombreux le fez).

musulmans

portent

encore

fi ünl. (Küçümseme, bezginlik, tiksinti gibi duygular anlatır) Püüh! Öf! Tuh, yazık! Tüh be! (Fi donc! Le vilain qui ne veut pas faire ce qu 'on lui

dit). § Faire fi de qch: -e aldırmamak, kulak asmamak, -i horgörmek, küçümsemek (Il a fait fi de mes conseils. l'argent).

Il fait f i des honneurs

et de

fiabilité rfij. Güvenirlik, güvenilebilirlik. fiables. Güvenilebilir, güvenilir, fiacre er. Kupa, fayton (Prendre un fiacre). fiançailles diş. ç. 1. Nişan, nişanlanma (Bague de fiançailles. Rompre ses fiançailles). 2. Nişanlılık d ö n e m i (Pendant leurs fiançailles).

ficher a fait

fiasco).

fiasque diş. Uzun boylu hasırlı şişe (Une fiasque de vin). fibre diş. 1 .anat. Tel, °lif (Les fibres du bois, d'une tige. Les fibres de la viande. Les fibres nerveuses, musculaires, conjonctives). 2. İplik, tel (Fibre textile, fibre synthétique). 3. mec.Duyarhk,duygu

(La fibre patriotique). § Avoir la fibre paternelle: İyi bir aile babası olmak, fibreux, euse s. Telli, lifli (Une viande fibreuse). § Tissu fibreux: biy. Teldoku, lifdoku. fibrille diş. Telcik, "lifcik. fibrine <% biy. Fibrin, fibrinogène er. Fibrinojen. fibrome er. Teldoku uru, "fibrom. fibula er. anat. Kamışkemiği, kavalkemiği. fibule diş. (Eskiden) Toka. ficaire diş. bitb. Basurotu. ficelage er. Sicimle bağlama, sicimle bağlanma, ficelé, es. 1.Sicimle bağlanmış (Paquetficelé) 2. tkz. Giyinmiş (Il est mal ficelé.

Une femme

joliment

ficelée). 3. mec. Yapılmış, kotarılmış (Un travail bien ficelé).

ficeler gçl. 1. Sicimle bağlamak (Ficeler un paquet). 2. Bağlamak (Ficeler un prisonnier

à un

poteau).

3. tkz. Giydirmek. ficelle\.Sicim(DéfaireIaficelled'uncolis. Lier, attacher avec des ficelles). 2. İp (Les ficelles qui font mouvoir les marionnettes). 3. Püf noktası,

giz, hile, gizli noktalar (Les ficelles d'un art, d'un métier). 4. ask. argo. Sırma, şerit, rütbe (Un capitaine

qui attend sa quatrième

ficelle).

S. s.

(Eski) Hileci, düzenci (Méfiez-vous, il est très ficelle). § Tirer les ficelles: İpin ucu elinde olmak, kendisi görünmeden başkalarını oynatmak (C'est lui qui tire les ficelles).

fiche diş. 1. Mil. 2. Reze mili. 3. Fiş (Mettre un ouvrage en fiches. Consulter les fiches d'une bibliothèque. Faire des fiches). 4. (Elektrik,

telefgn gibi şeylerde) Fiş, priz (Une fiche mâle,

fiancé,e ad. Nişanlı, yavuklu (Les deux fiancés. Ma

une

fiancée,son fiancé). fiancer gçl. 1. Nişanlamak (Ils ont fiancé leur fille).

téléphonique). 5. (Kumarda) Fiş, marka. § Fiche de consolation: Avutma ödentisi, avutmalık, herhangi bir zarara karşı verilen küçük ödenti

2. Fiancer qn à qn: Birini -e nişanlamak, -ile nişanlamak (Il a fiancé sa fille au fils du patron).

§

fiche

femelle.

Fiche

de

standard

(Après son échec, ses parents l'envoyèrent Angleterre comme fiche de consolation).

en

Se fiancer: 1. Nişanlanmak (Ils se sont fiancés la semaine dernière). 2. Se fiancer à qn, avec qn: -ile

fiché, e s. Fişlenmiş, mimlenmiş, şüpheli kişiler

nişanlanmak (Il s'est fiancé avec une très jolie fille, à une jeune fille blonde).

dizelgesine alınmış (Il est fiché). ficher gçl. 1. Kakmak, çakmak, sokmak (Ficher un

fiasco er. Fiyasko, représentation

başarısızlık

de cette pièce

(La

première

a été un

clou dans un mur. Ficher un pieu en terre). 2. Fişe

fiasco

geçirmek, fişe yazmak, fişlemek (Ficher un

complet). § Faire fiasco: Başarısızlıkla sonuçlanmak, başarısızlığa uğramak (Son affaire

aujourd'hui). 4. Vurmak, yapıştırmak, aşketmek

renseignement).

3. tkz. Y a p m a k (Il n'a rien fichu

601

fichier (Ficher des coups, une paire de gifles). 5. V e r m e k

(Ça me fiche le cafard). § Ficher par terre: 1. Düşürmek, yere atmak (J'ai fichu par terre un vase). 2. -in içine etmek, -i suya düşürmek, bombok etmek (Cette pluie fiche par terre notre

projet de promenade). Ficher qn à la porte: Kovmak, kapı dışarı etmek. Ficher qn dedans: 1. Aldatmak, oyuna getirmek, mandepsiye bastırmak (C'est ce changement

de nom qui m'a

fier

fidéicommis er. huk. İlerde başka birine vermesi için bir kimseye mal bırakma, fıdeismeer. fels. 'İnancılık, "imaniyye. fidéiste s. ve ad. fels. İnancı, fidéjusseur er. huk. Kefil, fidéjussion diş. huk. Kefalet, fidéjussoire s. Kefalete değgin, fidèle s. 1. Bağlı, "sadık (Un ami fidèle). 2. Efendisine bağlı (Serviteur

fidèle,

domestique

fichu dedans). 2. İçeri atmak, kodese tıkmak,

fidèle). 3. Gerçekten sapmayan, doğru (Historien

hapsetmek (Tâchez

fidèle,

d'obéir,

ou je vous

fiche

dedans, dit l'adjudant). Ficher le camp: Çekip gitmek, defolmak. Ficher la paix à qn: -i rahat bırakmak, rahatsız etmemek, dokunmamak

traduction fidèle).

4. Yanılmaz (Il a une

(Fiche-moi la paix!). § Se ficher de qn, de qch: 1.

mémoire fidèle). 5. Fidèle à: -i tutan, -in eri olan, -e bağlı, sadık (Il est fidèle à ses promesses, à sa parole; à ses amis). 6. ad. Tutan, yandaş (Les fidèles du gouvernement). 7. ad. Sürekli izleyen,

-ile alay etmek, -e gülmek, -in üstüne gülmek (On

"sadık müşteri ( C'est un fidèle des concerts. Elle est

se fiche

de lui depuis sa mésaventure).

2. -e

aldırmamak, vız gelip tırıs gitmek (Il se fiche complètement

de mes

conseils).

fidèlement bel. Bağlılıkla, doğrulukla, "sadakatle

fichier er. 1. Fiş takımı. 2. Fiş kutusu, fiş dolabı, fichiste er. Fişçi. fichtre ünl. tkz. Vay canına! fichtrement bel. Son derece, çok (Ce vin est fichtremènt

une fidèle des Galeries). 8. ad. Bir dine bağlı olan, "mümin ( La mosquée était pleine de fidèles).

bon).

fichu er. (Kadın) Boyun atkısı, baş örtüsü, puşu. fichu, e s. tkz. 1. Bitmiş, hapı yutmuş, umut kalmamış, çuvallamış, boku yemiş (Il est bien malade, il est fichu). 2. İşe yaramaz duruma gelmiş, hal kalmamış, berbat olmuş (5a voiture est fichue). 3. Çok kötü, berbat, felâket (Il a un fichu caractère). 4. Önemli, esaslı, çok büyük (Ilya une fichue différence). § Etre fichu de f. qch: -cek durumda olmak,-mek gücünde olmak (Il n'est pas fichu de gagner sa vie).

fictif, ive s. 1. Düşsel, yapıntılı, 'kurgusal imgelemden yaratılmış,''mevhum (Unpersonnage fictif). 2. Uyduruk, aslı olmayan, yalan, yalancıktan (Promesses fictives. Une scène de séparation fictive). 3. Saymaca, "itibarî (Valeur

fictive de la monnaie). 4. er. Düş, düşsel; imgesel (Il mêle le réel au fictif).

fiction diş. 1. (Eski) Yalan ( Si la fiction est excusable, c'est où il faut feindre de l'amitié).

2. ' Y a p ı n t ı ;

(Traduire fidèlement rempli son devoir).

un texte. Il a

fidèlement

fidélité diş. 1. Bağlılık, sadakat (Serment de fidélité). 2. Doğruluk, gerçeğe uygunluk (Fidélité d'une traduction). 3. Fidélité à: -e bağlı kalma, uyma, -in eri olma (Fidélité à une promesse, à sa parole).

fiduciaire s. 1. Saymaca değerli. 2. er. huk. 'Güvenilir kişi, "yediemin, "yediadil. § Acte fiduciaire: Güvene dayalı tüzel işlem. Circulation fiduciaire: Kâğıt paranın sürümü. Héritier fiduciaire: Ön kalıtçı, ön "mirasçı. Monnaie fiduciaire: Kâğıt para. fief er. 1. tar. Tımar; has. 2. mec. Yurtluk, "malikâne. 3. mec. Ustalık alanı, uzmanhk alam (L'égyptologie

est le fief de ce savant).

fieffé, e s. hkr. (Kusur sayılan konularda) Eşsiz, bir numaralı,

fermanlı

(Ivrogne

f i e f f é , menteur

fieffé)-

fiel er. 1. Öd, "safra. 2. mec. Gizli düşmanlık, hınç, kin (Un discours plein

de fiel).

3. mec.

Acı,

üzüntü. fielleux, e uses. 1. Ödedeğgin. 2. mec. Acı, zehir gibi (Paroles

fielleuses).

düşsel yaratı; kurgu, kurmaca (La vérité est

fiente diş. Hayvan dışkısı, kuş pisliği (Fiente de

supérieure à toutes les fictions). 3. Varsayım (Fiction légale: Yasal varsayım). 4. Düşsel evren,

pigeon, de volaille, d'aigle, de vautour. Fiente de vache).

gerçek dışı (Il vit dans la fiction ). § Science-fiction: 'Bilim-kurgu . fictivement bel. Yapıntı olarak, düşünde kurarak, imgeleminde yaratarak, kafada, düşte, düşüncede (Transportons-nous temps des Celtes).

ficus er. İncir ağacı.

fictivement

au

fıentergsz. (Hayvan için) Dışkılamak, pislemek, fier (se) gsz. 1. Güvenmek, inanmak, bel bağlamak. 2. Se fier à: -e güvenmek, inanmak, bel bağlamak (Je me fie à vous. lise fie à la chance).

fier, ères. 1. Kendini beğenmiş küstah (Depuis qu'il a fait fortune,

il est devenu

fier).

2. Gururlu,

kibirli, kurumlu. 3. Kendine saygılı, soylu,

602

fier-à-bras yüksekduygulu,mert

(Ilest trop fier pour

accepter

de l'argent). 4. Yürekli, korkusuz, mert. 5. tkz. Ünlü (C'est un fier imbécile). § Fier comme Artaban: Pek gururlu, burnu havada. Etre fier de: -ile övünmek, -den göğsü kabarmak, "iftihar e t m e k (Il est fier de son fils, de sa famille).

Faire le

fier: Pek şişinmek, fiyaka satmak, üstünlük taslamak. Ne pas être fier: Alçakgönüllü olmak, fler-à-bras er. Palavracı, yalancı pehlivan, kabadayı taslağı, fièrement bel. 1.Gururla,kurumla,kurum satarak. 2. Yüreklilikle, korkmadan (L'accusé a fièrement riposté

à ses adversaires).

3. tkz.

P e k , çok,

figure fifty-fifty bel. tkz. Yarı yarıya (Partager fifty-fifty). figaro er. tkz. Berber, figement er. Donma; dondurma, figer gçl. 1. D o n d u r m a k (Le froid a figé l'huile dans la bouteille). 2. mec. Çok şaşırtmak (5a réponse figé). 3. gsz. Donmak (Lasauceafigé

m'a

dans l'assiette).

§ Figer le sang: Çok korkutmak. $ Se figer: 1. Donmak. (L'huile se fige). 2. (Belli bir durumda) Öylece kalmak, hiç değişmeden öyle kalmak, d o n u p kalmak (La sentinelle s'est figée au garde-àvous. Se figer dans le passé, dans les traditions).

fignolage er. Özenle çalışıp bitirme, düzeltme (Le fignolage

d'un

dessin).

m'ennuie

fignoler gçl. 1. Özenle çalışıp bitirmek, eksikliklerini gidermek, düzeltmek (Fignoler un

fiérot, e s. 1. Kendini beğenmiş, kendini bir şey sanan (Il est un peu fiérot). 2. Fiérot de qch: -e çocuk gibi sevinen (Il est fiérot de son succès). § Faire le fiérot: Bilgiçlik taslamak, kendini birşey sanmak. fierté diş. 1. Gurur, kibir, kurum, kendini

travail, un texte, un tableau). 2. gsz. hlk. Süslenip

adamakıllı (Il est fièrement content. Je fièrement

ici).

beğenmişlik (Il montre trop de fierté à l'égard de

ses amis). 2. Yüksek duygu, mertlik, onurluluk. 3. Yüreklilik, korkusuzluk, yiğitlik (Ily a une belle fierté dans sa réponse). 4. Ö v ü n c e , övünülecek şey

(C'est sa fierté). § Faire la fierté de: -in övüncesi olmak, yüzakı olmak, göğsünü kabartmak (Cet enfant fait la fierté de sa famille).

Tirer sa fierté de

qch:-ileövünmek,göğsükabarmak, iftihar etmek, fiesta diş. Eğlence partisi; şenlik; eğlence (Organiser

une fiesta. Ils ont fait la fiesta).

fieu er. (Köylü dilinde) Oğul, erkek çocuk, fièvre diş. 1. (Sayrılıkta) Ateş (La fièvre du malade monte, baisse. Il grelottait de fièvre). 2 . Karışıklık, "telâş (Dans la fièvre du départ,

il a oublié

son

portefeuille). 2. mec. "Heyecan, coşkunluk (Parler avec fièvre). 4. Fièvre de: -e karşı büyük istek, tutku, susamışlık (Fièvre de l'or. Quelle est cette fièvre d'écrire qui me prend aujourd'hui?)

§

Avoir la fièvre, avoir de la fièvre: Ateşi olmak, fiévreusement bel. Coşkuyla, coşkunlukla, heyecanla, hani hani (Il se prépare fiévreusement au

départ).

fiévreux, euse s. 1. Ateşli (Un malade fiévreux, une maladie fiévreuse.

Il a les mains

fiévreuses).

2.

Coşkulu, "hummalı, harıl hani (Une activité fiévreuse). 3. Sıtmalı, sıtma yapan (Un endroit fiévreux,

un climat

fiévreux).

fifille diş. (Çocuk dilinde) Kız. fifine diş. argo. (Kadınlarda) Aybaşı bezi. fifre er. müz. Çığırtma, "fifre, fifrelin er. Ufak şey önemsiz şey; ufak para (Cela ne vaut pas un fifrelin: Beş para

etmez).

püslenmek, takıp takıştırmak, figue diş. İncir. § Mi figue mi raisin: Şöyle böyle, biraz iyi biraz kötü (Il m'a fait un accueil mi figue mi raisin. Un sourire mi figue mi raisin). Faire la

figue à qn: tkz. -ile alay etmek ; vız geler tırıs gider demek, -e hiç aldırmamak, figuerie diş. İncir bahçesi. figuier er. İncir ağacı. § Figuier de Barbarie: Frenk inciri. figurant, e ad. 1. (Tiyatro ve sinemada) Figüran. 2. mec. Gösterişten başka görevi olmayan kimse, göstermelik. figuratif, ive s. 1. Simgelerle gösteren, simgesel (L'Ancien

Testament

n'est que figuratif). 2. (Bir

nesnenin) Biçimini gösteren (Plan figüratif). 3. Betili; içinde insan, hayvan ve doğa öğeleri yer alan, figürcü (Art figuratif, peinture

figurative).

figuration diş. 1. Betileme, belli bir biçim içinde anlatma. 2. (Tiyatro ve sinemada) Figüranlar. 3. Figüranlık § Faire de la figuration: Figüranlık etmek. figurativement bel. Simgesel bir biçimde, figure diş. 1. Beti,"şekil (Les figures d'un tableau). 2. Resim (Un livre orné défigurés). figure,

un peu longue,

était expressive.

2. Y ü z (Sa Sa figure

s'allongea). 4. ed. Yanaçlar, değişik yollar; bir düşünceyi daha iyi, daha canlı ve renkli anlatmak için alışılmış yollardan saparak sözcüklerin diziminde yada anlamında yapılan değişiklikler (Figures modifiant construction:

le sens des mots.

Yapt yanaçlan.

Figures

Figures de

de

mots:

Sözcük yanaçlan). 5. Simge, "remiz. 6. Mecaz. 7. (Dansta) Hareket, çalım, "figür (Figure de ballet, de danse). 8. Önemli kişi. § Casser la figure à qn: -in ağzını burnunu dağıtmak. Cracher à la figure de qn: -in yüzüne tükürmek. Faire figure: Önemli bir kişi olmak. Faire figure de: -gibi görünmek,

603

figuré -olarak geçinmek, -lik etmek (Il fait figure d'idiot. Le libéralisme fait figure de doctrine

démodée).

Faire bonne figure: Sevimli bir yüzü olmak; hoşnut görünmek. Faire triste figure, faire piètre figure: Keyfi yerinde olmamak, kötü durumda olmak; çok sıkışık durumda olmak, işi başından aşkın olmak, figuré, e s. 1. Betili, şekilli, resimli (Chapiteau figuré). 2. *Eğretili, mecaz, mecazlı (Les sens figuré d'un mot) .3 .er. Eğretileme, "mecaz anlam. I Au figuré: Eğretili olarak, mecaz anlamda (Ce mot est employé au figuré).

cousu de fil blanc). Ne pas avoir inventé le fil à couper le beurre: mec. tkz. Pek ahım şahım birşey yapmamak, pek parlak zekâlı olmamak. Ne tenir qu 'à un fil : Pamuk ipliğiyle bağlı bulunmak (5a vie ne tient plus qu'à un fil). Perdre le fil: İpin ucunu kaçırmak; ne söyleyeceğini, ne yapacağını unutmak. Passer au fil de l'épée: Kılıçla öldürmek, kılıçtan geçirmek. Tenir lesfilsde: İpin ucunu elinde tutmak, ipler -in elinde olmak (II tenait tous les fils de cette

figurément).

filables).

fil-à-fil er.
figurer gçl. 1. Betimlemek, resmini yapmak, çizmek (Figurer des montagnes

conspiration).

filable s. İplik haline getirilebilir, tel haline getirilebilir (Matières

figurément bel. 1. Simgelerle, canlı ve renkli olarak (Parler figurément). 2. Eğritili olarak, eğretili anlamda ( Ce mot est pris

filé

sur une carte).

2.

Medine kurdu).

2. (Elektrikte) Telli

deMédine: (Appareils

filaires).

Simgelemek, •-in simgesi olmak (Le drapeau figure la patrie). 3. gsz. (Tiyatro ve sinemada) Figüranlık yapmak, önemsiz bir rol oynamak (II

filament er. anat. 1. (Kas, sinir gibi şeylerde) İnce tel, iplicik. 2. Elektrik ampulünün içindeki

figurait souvent et gagnait quelques sous). 4. gsz.

filamenteux, use s. anat. İplik iplik olan, iplicikli. filandlère Yün eğiren kadın, iplik eğirici,iplikçi. filandre diş. 1. Et siniri, sebze siniri. 2. (Havada uçuşan) Şeytan örümceği, filandreux, euse s. 1. (Et vb. için) Sinirli (Cette viande est filandreuse). 2. mec. Çapraşık ve uzun (Un exposé filandreux). filant, e s. 1. Akıp yayılan, sızan, akan (Liquide filant, sauce filante). S Etoile filante: Akanyıldız. Pouls filant: Çok zayıf nabız, filanzane er. Madagaskar'da, dört kişi tarafından omuzda taşınan yolcu iskemlesi, filasse diş. 1. Üstüpü. 2. s. Donuk sarı, soluk sarı

Bulunmak, yer almak; kendini göstermek (Votre nom ne figure pas sur la liste. Figurer dans

une

cérémonie). § Se figurer: 1. Sanmak (Il se figure qu'il va réussir. Il se figure pouvoir

écarter ses

adversaires). 2. Düşünmek, tasarlamak (Figuretoi un homme seul dans la nuit).

figurine diş. Küçük resim; küçük yontu (heykel), fil er. 1. iplik (Fil de coton, fil de laine). 2. Tel (Les fils

d'un

téléphoniques,

câble. fils

Fils

télégraphiques,

électriques).

3.

fils

(Taşlarda)

Çatlak, d a m a r (Cette tablette de marbre a un fil). 4.

(Kesici aletlerde) Keskin yön, ağız (Le fil d'un couteau, d'uneépée). 5. Akış, akış yönü (Suivrele fil d'un fleuve). 6. Akış, "seyir, gelişim (Le fil des événements, des idées). 7. Telefon makinesi, telefon (Il l'entendait

rire au bout du fil). § Fil à

coudre: Dikiş ipliği. Fil à plomb: Çekül. Fil de la vierge: (Havada uçuşan) Şeytan örümceği. Fil d'Ariane, fil conducteur: Çıkış yolu,ipucu. Filde fer: Demir tel. Fil de fer barbelé: Dikenli tel. Coup defil:Telefon konuşması. Aufilde: -boyunca (Au fil des années). De fil en aiguille: Şundan bundan, dereden tepeden (Parler de filen aiguille). Avoir un fil sur la langue: Dilinde hafif bir pelteklik olmak. Avoir un fil à la patte: Çalışma ve davranışlarında özgür olmamak, ayağında bir bağ bulunmak (Depuis qu'il a épousé cette fille, il a un

fil à la patte). Donner du fil à retordre à qn: -e güçlük çıkarmak, pösteki saydırmak. Donner, passer un coup de fil à qn: -ile telefon konuşması yapmak, -e telefon etmek. Etre cousu defilblanc : Gün gibi ortada olmak, pek belli olmak (Malice

incecik tel (Lefilament

(Des cheveux

filateur er.

de cette ampoule est grillé).

filasse).

İplik fabrikası

sahibi, yöneticisi.

filature diş. 1. İplik fabrikası. 2. İplikçilik, fil-de fériste ad. İp canbazı. file diş. 1. Dizi, sıra (File de personnes qui attendent au guichet). 2. Ard arda diziliş, kuyruk (Suivons la file de voitures qui roule comme un fleuve).

§ Chef

de file: Sıra başı, grup başı, bir iş yada hareketin başında olan kimse. Feu de file: ask. Yaylım ateşi. Ligne de file: den. Pruva hattı. A la file, en file: Arka arkaya, ard arda, birbiri arkasından (Débiter

ses phrases

à la file. Marcher

à la file.

Objets enfile). En file indienne: Birbirinin arkası sıra, tek sıra halinde (Avancer enfile indienne). Prendre la file: Bir sırada en arkaya geçmek, bir sıranın arkasına geçmek. Se mettre à la file: Sıra olmak, tek sıra olmak. filé er. 1. Dokuma ipliği. 2. Sırma, altın yada gümüş tel.

fille

604

fller fller gçl. 1. İplik haline getirmek, eğirmek (Filer de la laine, du coton). 2. (Böcekler için) Örmek (L'araignée

file sa toile). 3. H a d d e d e n geçirmek

(Filer de l'or, de l'acier, du verre). 4. den. ( H a l a t , palamar) K o y v e r m e k (Filer un câble, les

amarres).

S. Uzun uzun anlatıp işlemek, geliştirmek (Filer une métaphore,

une image,

une scène). 6.

müz.

(Sesin, notanın) Tonunu yavaş yavaş yükseltmek yada azaltmak. 7. hlk. Vermek, sökülmek (Filemoi cent francs). 8. Filer qn: Birini gözetlemek, gizlice izlemek (Policier

qui file un suspect).

9.

gsz. A k m a k , sızmak (Un sirop qui file,

lelaitfile).

10. gsz. T ü t m e k (Une lampe qui file).

11. gsz.

filetage er. 1. Haddeden çekme, haddeden geçirme. 2. (Vidaya) Yiv açma. 3. Kapanla kaçak olarak avlanma. fileter gçl. 1. (Tel, sırma gibi şeyleri) Haddeden çekmek. 2. Yiv açmak (Fileter un axe). fileur, euse ad. İplik yapan, iplikçi, eğirici. 2. İplik fabrikası sahibi filial, es. Evlâtla ilgili, evlâda değgin, evlâttan gelen (Amour filial, respect (Cette

firme

paternelle: Filiation

yol

plusieurs

filiales

en

filiation diş. 1. Soy zinciri, "nesep (Filiation

file trente

Bu gemi saatte otuz mil

a constitué

province).

-kadar yol almak, saatte hızı... olmak (Ce bateau nœuds:

filial).

filiale diş. (Bir banka yada tecimevine bağlı) Şube

Baba maternelle:

tarafı, Ana

baba

yanından

tarafı, ana

soy.'

yanından

13. Sıvışmak,

soy). 2. mec. Zincirlenme, sıralanma, birbiri ardınca gelme (La filiation des événement, des

savuşmak, çekip gitmek. 14. Çabuk geçmek, akıp gitmek (Le temps file). § Filer un mauvais coton: Sağlık durumu kötüye gitmek, durumu tehlikeli olmak. Filer des jours d'or et de soie: Mutluluk ve erinç içinde yaşamak. Filer le parfait amour: Sürekli bir balayındaymış gibi yaşamak. Filer par la tangente: Çabucak kaçmak, sıvışmak, tüymek. Filer à l'anglaise: Kimseye sezdirmeden sıvışıp gitmek. Filer doux: Sessiz yumuşak görünmek. Filer doux avec qn: Çekindiği için biriyle iyi geçinmek.

filicinées diş. ç. bitb. Eğreltiotugiller. filière diş. 1. (Tel çekilen) Hadde. 2. (Vida yivi açılan) Çelik pafta. 3. mec. Hadde. 4. (Örümcek, ipekböceği vb.) İplik çıkarma organı. 5. Zincirleme ticaret, ciro yoluyla aktarılan teslim emri. § Passer par la filière: 1. Haddeden geçmek. 2. mec. Hiyerarşinin bütün basamaklarından geçmek, adım adım ilerlemek, tezgâhtan geçmek. filiforme s. 1. İpliğimsi, ipliksi (Antennes

alıyor). sortie.

12. gsz. G i t m e k , k o ş m a k (Il fila vers la Filer comme

une flèche).

filet er. 1. Ağ (Filet de pêche). 2. (Sporda) Ağ (Envoyer

la balle dans le filet). 3. Saçı t u t t u r m a k

için kullanılan ağ, file (Filet à cheveux). 4. (Kasaplıkta) Fileto (Filet de boeuf,

de porc,

de

poisson). 5. tekn. Vidanın burmah kısmı (Filet d'une vis). 6. Uzun ve ince süs, zıh (Filets d'un chapiteau). 7. (Basımcılıkta) Çizgi (Colonnes

idées).

filiformes).2.

filiformes).

mec. Ç ö p gibi,çok mcc(Des

jambes

3. Çok zayıf, çok düşük (Pouls

filiforme).

filigrane er. 1. (Kuyumculukta) Telkâri iş. 2. (Kâğıtçılıkta) (Kâğıt hamuruna vurulan) Damga, filigran (Filigrane

des billets

de banque,

des

séparées par un filet). 8. anat. bitb. İpçik, telcik

timbres-postes). § En filigrane: Satırların arasında, arka planda (Son ambition démesurée

(Filet nerveux).

apparaissait en filigrane jusque dans ses

9. K a p a n (Filet pour prendre

oiseaux).

10. mec. Pusu (Tendre

un filet:

kurmak).

11. Akıntı, sızıntı (Un filet d'eau).

les Pusu 12.

Un filet de: Azıcık, biraz (Un filet de vinaigre). § Coup de filet: Polis tarafından yapılan arama tarama, toplayıp götürme (Tous les complices ont été arrêtés, c'est un beau coup de filet).

Filet à

provisions: Yiyecek filesi, file, tel sepet. Attirer qn dans ses filets: Birini ağına düşürmeye çalışmak; aldatmaya, kandırmaya çalışmak. Faire un coup de filet: (Polis) Tarama yapmak, şüpheli kimseleri toplayıp götürmek. N'avoir pas le filet coupé: argo. Çok konuşkan olmak, çenesi düşük olmak. Travailler sans filet: 1. (İp cambazları için) İpin altına ağ gerdirmeden gösterilerini yapmak 2. mec. Büyük tehlikeleri göze almak, tehlikelerle karşı karşıya bulunmak.

moindres

actions). Lire en filigrane: Satırların arasını okumak; yazılmamış olanı, söylenmemiş olanı sezinlemek. flligraner gçl. 1. Telkâri işlemek (Des bracelets filigranés). 2. Filigran geçirmek, filin er. Üçleme halat, kenevir halat, fille diş. 1. Kız evlât (La mère et la fille; fille

ainée,

fille cadette). 2. Kız ( Une belle fille, une jolie fille). 3. Hizmetçi (Fille d'auberge,

deferme, de cuisine).

4. Kızoğlankız, "bakire ( Elle ne voulait pas

mourir

fille). S. (Kadın manastırlarında) Üye (Filles du Calvaire.

Filles du Carmel).

§ Fille à marier:

Evlenme çağına girmiş kız, evlenecek kız. Fille des rues, fille de joie, fille publique: Sokak kızı, orospu. Fille aînée des rois de France: Fransız üniversitesi. Fille aînée de l'Eglise: Fransa. Fille

miette

605

d'Eve: Havva Ananın soyu, kadın. Fille d'honneur: Nedime. Jeune fille: Gençkız. Les filles du Parnasse: Esin perileri. Les filles de mémoire: Sanat tanrıçaları, Müzler. Lesfillesdela nuit: Yıldızlar. Vieillefille: Kalık, evde kalmış kız. fillette diş. 1. Küçük kız, kız çocuğu (Une fillette de cinq ans). 2. Yeni yetme kız, genç kız f Cette enfant fait déjà fillette). 3. hlk. Yarım şişe.

appareil de photo). 2. (Sinema) Filim (Film de cow-boys. Film documentaire. Réaliser, tourner

un film). 3. mec. Gelişim, oluşum, akış (Le film 4. tnce tabaka (Film d'huile). §

Film en couleur: Renkli filim. Film muet: Sessiz filim. Film parlant: Sesli filim, filmage er. Filme alma, filmini çekme, filim haline getirme, 'çevirim, filmer gçl. 1. Filme almak, filmini çekmek; çevirmek (Filmer une scène en studio, filmer

enfant).

un

2. Filim haline sokmak (Filmer un

roman).

filmiques. Filimle ilgili, filme değgin, filmsel. filmogénie diş. Filmegiderlik. filmogénique s. Filmegider. filmographie diş. Film dizelgesi. filmologie diş. Filmbilim. filmothèque diş. Filmlik, film belgeliği, filocher gsz. tkz. Kaçmak, tüymek, filon er. I. coğr. yerb. D a m a r (Un filon de cuivre,

d'argent).

2. Maden ocağı, maden kaynağı

(Exploiter un filon). 3. tkz. İşi az parası çok iş, arpalık (Trouver le filon, un bon filon).

filoselle diş. Kaba ipek, kamçı başı. filou er. 1. Usta hırsız, yankesici. 2. Dolandırıcı. 3. (Kumarda) Hileci, filouter gçl. 1. Çalmak, aşırmak, araklamak (Filouter une montre).

geçme, süzülme. 2. mec. Denetimden geçirme, denetleme (Filtrage des

nouvelles).

filtrant, es. Süzücü. filtrat er. kim. Süzüntü. filtration diş. 1. Süzme, süzgeçten geçirme; süzülme, süzgeçten geçme. filtre er. 1. Süzgeç, süzek (Mettre un filtre à une citerne pour obtenir de l'eau potable).

filleul, e ad. Vaftiz evlâdı. film er. 1. Filim, filim şeridi (Mettre un film dans un

des événements).

fin

2. Dolandırmak (Il m'a

filouté). 3. gsz. Kumarda hile yapmak, filouterie diş. 1. Yankesicilik. 2. Hırsızlık. 3. Dolandırıcılık. 4. Kumarda hile. fils [fis] er. 1. Erkek evlât, oğul (ila deux fils et une fille). 2. ç. Torunlar, art kuşaklar, -in soyundan gelenler (Les fils des Gaulois). 3. (Büyük harfle) İsa peygamber. § Fils de Dieu, fils de l'homme: İsa peygamber. Fils à papa: Muhallebi çocuğu, şımarık zengin çocuğu. Fils de famille: İyi aile çocuğu. Fils adoptif: Evlâtlık. Fils spirituel: Manevi evlât. Les fils d'Apollon: Ozanlar. Les fils de Mars: Savaşçılar, askerler. Tel père, tel fils: Oğul kalkar babaya bakar, babası neyse oğlu da o, böyle babadan böyle oğul. filtrage er. 1. Süzgeçten geçirme, süzme; süzgeçten

2. (Sinema,

fotoğraf) Renk süzgeci, süzgeç

(Photographier

des nuages avec un filtre jaune).

3. Filtre yada

café-filtre: Süzme kahve. filtrer gçl. Süzmek, süzgeçten geçirmek (Filtrer un liquide, un gaz). 2. Denetlemek, sıkıdenetimden geçirmek (La censure filtre les nouvelles. La police filtre les passants). 3. gsz. Süzülmek (Les sirops filtrent lentement). 4. gsz. mec. Sızmak (La nouvelle a filtré jusqu'à nous). 5. Sızmak, arasından geçmek (Lumière qui filtre à travers les volets). fin diş. 1. Son, bitiş (La fin d'un roman, d'un

film).

2. Son, son bulma, sona erme, bitim (La fin de la journée. La fin d'un malheur). 3. Son, son bölüm, son kısım (Ecouter la fin d'un discours, la fin d'un

morceau musical). 4. Erek, amaç, niyet (Il a des finscachées). S.mec. Yıkılma, çökme, sonaerme, yitip gitme (La fin d'un empire). 6. Ölüm (La fin prématurée

d'un savant. Il a eu une fin brusque). §

La fin du monde: Dünyanın sonu, kıyamet. Fin de l'indivision: huk. "Şuyuun izalesi, °izale-i şuyu, ortaklığın giderilmesi. Fin de non-recevoir: 1. huk. Dâva reddi. 2. Aldırmama, kulak asmama. Fin ultime, fin dernière: fels. Son erek. A la fin: En sonunda, en sonu, "nihayet (A la fin, etle lui a pardonné). A lafinde:-in sonunda, bitiminde(4 la findumois,

il partira pour Paris). A cette fin, à ces

fins: Bu amaçla, bunun için. A quelle fin?: Ne amaçla, ne için? En fin de compte: Sonunda, "neticede. En fin de: -in sonuna doğru, son demlerinde (En fin de journée, en fin de semaine,

de saison). Sans fin: 1. Durmadan, durmamacasma (Il discourait sans fin). 2. Uçsuz bucaksız, sonsuz. C'est la fin de tout: Bu tüy dikti, en kötüsü de bu! Avoir, faire un belle fin: Kötülüklerden arınmış olarak ölmek, arlı namuslu ölmek (Après une vie de débauche, ils'est converti et a fait une belle fin). Approcher de la fin:

1. Bitmek üzere olmak. 2. Yaşamının sonuna yaklaşmak, son günlerini yaşamak. Etre en fin de: -in en sonunda olmak (Ilestenfindeliste). Etre en fin de course: tkz. Artık güçten soluktan kesilmek, iş kalmamak. Faire une fin: Evlenmek, bekârlığa paydos demek. Mener qch à bonne fin: İyi bir sonuca vardırmak. Mettre fin à qch: -e son

vermek, -i bitirmek, sona erdirmek. Mettre fin à ses jours: İntihar etmek. Prendre fin: Son bulmak, sona ermek, bitmek. Tirer à sa fin: Sona ermek üzere olmak (Le règne de la petite entreprise tire à

fine,

pluie

fine, taille fine, goût fin, tissu fin, sable fin). 2. A n ,

katıksız, saf (Örfin). 3. Değerli (Pierresfines). 4. Kurnaz (Un paysan fin). 5. Duygun, "hassas (Oreillefine,

nez fin). 6. Sivri (Aiguillefine,

oiseau

au bec fin). 7. Alaycı, şakacı, kurnazca (Regard fin, un sourire fin). 8. Çok nitelikli, en yüksek nitelikte (Vins fins, un repas fin, lingerie fine). 9.

Anlayışlı, kavrayışlı, zeki (C'est un garçon très fin qui comprend à demi-mot) .10. Eşsiz, bitirim (Un fin menteur). § Fine gueule: tkz. Ağzının tadını bilen, yemek düşkünü, obur. Fin limier: tkz. Açıkgöz polis, usta polis. Fine mouche: Kurnaz kadın. Fines herbes: İnce doğranmış maydanoz, dereotu vb. Fin fond: En uzak köşe, en dip bucak au fin fond

de la forêt).

Fin mot: Gizli

neden. Fine fleur: Seçkin tabaka, kaymak tabaka (// fait partie de la fine fleur de la société). Le fin du

fin: En iyi, en eşsiz, üstüne yok, olursa bu kadan olur. Avoir l'oreille fine: 1. Kulağı delik olmak. 2. Kulağı çok iyi işitmek. Avoir le nez fin: Burnu iyi koku elmak. Jouer au plus fin: Kurnazlık etmek, açıkgözlük etmek. § 11. bel. Tamamiyle, tamamen

(Elle est fin prête). 12 .er. ( B i r ş e y i n ) E n

katıksızı, en arısı, en incesi (Le fin d'une monnaie d'or). Fin contre fin ne vaut rien pour doublure: İki cambaz bir ipte oynamaz, final, e s. 1. Sonuncu, son; sonda bulunan, sonda gelen (Point

final,

voyelle

finale).

2.

Amaç

gösteren, amaca değgin (Propositions finales). § Cause finale 1. Bir şey yapılırken ulaşdmak istenilen amaç, son erek. 2. fels. Ereksel neden, ereklik. finale 1. dilb. (Bir sözcükte) Son hece, son harf. 2. (Spor) Son karşılaşma, son maç, final (Disputer

la finale,

remporter

finance

diş.

1. Para

la finale).

§ En

finale: Son olarak, en sonunda. Se qualifier pour la finale: Finale kalmak, finale er. müz. Bir senfoni,sonatyada operanın son bölümü, bitiş, finalement bel. En sonunda, sonunda, "nihayet (Ils

(Obtenir

quelque

chose

moyennant finance). 2. ç. Eldeki para. Para işleri, para durumu, mali durum (Ses finances vont mal. L'état de mes finances neme permet pas cet achat). 3. Maliye (Ministre

safin).

fin, e s. 1. İnce (Nuances fines. Ecriture

(Aller

fini

606

fin

des Finances,

Ministère

des

finances). 4. Maliyecilik, maliye örgütü (Il est employé aux Finances). 5. ç. Devlet hazinesi. 6. Tecim "ticaret, para işleri (Il est entré dans la finance). § La haute finance: Para babalan (La haute finance

internationale).

financement er. *Akçalama, gerekli parayı verme (Financement capital

d'une

industrie

par l'Etat, par le

privé).

financer gç/. 1. * Akçalamak, gerekli parayı vermek (Financer une entreprise, un journal).

2. gsz. P a r a

vermek, para ödemek (Le père Goriot a galamment financé pour

elle).

financier, ère. 1. *Akçasal, paraya değgin, akçeye değgin, "malî (J'ai des embarras financiers. Equilibre financier). 2. er. Para babası (Un de ces financiers

omnipotents

plus forts que des rois). 3.

er. Maliyeci. financièrement

bel.

Para

b a k ı m d a n (Financièrement, Une société

bakımından;

malî

la situation est bonne.

financièrement

prospère).

finasser gsz. Dümen çevirmek, dalavere yapmak, kurnazlık göstermek, finasserie diş. Düzenbazlık, dalaverecilik, kurnazlık, dümencilik, finasseur, euse; finassier, ère ad. Dalavereci, düzenbaz, kurnaz, dümenci, finaud, e s. ve. ad. Kurnaz, çok bilmiş, çanklı e r k â n ı h a r p (Un paysan finaud. La petite avait tout

finaude

deviné).

finauderie diş. Kurnazlık, çok bilmiştik, çanklı erkânıharptik, fine diş. Rakı gibi bir içki (Un verre de fine). finement bel. Çok ince bir biçimde; zekice, ustaca, akıllıca finement

(Une

phrase

calculé

finement

son

coup.

tournée. Objet

Il a finement

ouvragé).

fines diş. ç. Kömür tozu, toz kömür, kömür kınntısı. finesse diş. 1. Sivrilik (La finesse d'une pointe).

2.

Duygunluk (La finesse de l'oreille). 3. Doğruluk, kesinlik

(La

finesse

d'une

observation).

4.

pas,

Kurnazlık (Il a une finesse paysanne). S. İncelik

finalisme er. fels. Erekçilik, finaliste s. ve ad. fels. 1. Erekçi. 2. (Sporda) Son yarışmaya kalan, son karşılaşmayı yapan, finalist

de qch: -in en ince noktalanm bilmek, bütün püf nok talanm bilmek. Entendrefinesseà qch: -de bir kurnazlık, kötü niyet görmek, finette diş. İnce pazen. fini, e s. 1. fels. Sonlu, günün birinde sona erecek

se sont finalement,

finalement

réconciliés.

Je ne vois

(Finesse d'esprit, dégoût).

ce qu'il y a gagné).

(ila été deux fois finaliste du

finalité diş. gels. Ereklilik.

tournoi).

§ Connaître les finesses

finir (L'homme est un être fini). 2. Sınırlı (Toutes les expériences humaines sont finies). 3. Bitmiş, tükenmiş, sona ermiş (Son travail est fini). 4. tkz. Bitirim, eşi benzeri yok (Un menteur fini, un voyou fini). 5. Artık bitmiş, tarihe karışmış, modası geçmiş ( Un monde fini, une époque

finie).

6. Yetkin, eksiksiz, "mükemmel (Toutce qu'il fait est merveilleusement fini). 7. Bitkin, işi bitmiş, içi geçmiş (Un homme fini). 8. er. Yetkinlik, eksiksizli k, "mükemmellik ( Un art qui se refuse au fini). 9. er. Sınırlılık, sonluluk (L'esprit de l'homme peut concevoir l'infini par la négation du fini. Le fini et l'infini). 10. İşlenmiş, "mamul (Produit fini, produits semi-finis).

finir gçl. 1. Bitirmek, tamamlamak (Finir un travail, un devoir, un ouvrage). 2. Bitirmek, tüketmek (Finir son pain, finir tous les plats, finir son verre).

3. Finir de f. qch: -meyi bitirmek, artık -memek (J'ai fini de travailler). 4 .gsz. Bitmek, sona ermek (Les vacances ont fini). 5. gsz. Ölmek (Finir dans un accident, à l'hôpital).

6. Finir par qch, par f.

qch: -ile bitmek, sona ermek, -ile bitmek; sonunda -mek (Le jardin finit par un mur: Bahçe bir duvarla bitiyor, bahçenin sonunda

bir duvar

var. J'ai fini par comprendre: Sonunda anladım). § En finir: 1. Kesip atmak, kesin bir tutum takınmak (Il faut en finir). 2. İyi bir sonuca bağlamak, başarmak (Encore un peu de courage, tu en auras bientôt fini).

En finir avec qch: -i

çözüme bağlamak, -den kurtulmak (En finir avec untravail, uneaffaire). En finir avec qn: Başından atmak, başından savmak, kurtulmak (J'en finirai avec lui). En finir de f. qch: -meyi bitirmek, d u r d u r m a k (On n'en finirait pas de raconter ses aventures: Onun serüvenleri anlatılmakla

bitmez). Finir bien: Mutlu bir çözüme bağlanmak, iyi bitmek, sonu iyi olmak (Ilaime les films qui finissent bien). Finir mal: Sonu acıklı bitmek, sonu kötü olmak (Tout cela va finir mal. Ce garçon finira mal). Ne pas en finir, n'en finir plus: Bitmek bilmemek, uzayıp gitmek (Un discours qui n'en finit pas. Des

applaudissements

qui n'en finissent plus). f i n i s h [ f i n i f ] er. İng. Varış, bir yanşın son bulduğu yer yada çizgi (Elle l'a eu au finish). finissage er. Son olarak gözden geçirme, son bir göz atma. finissant, e s. Sona ermek üzere olan (Le siècle finissant, la société

fissurer

607

finissante).

finisseur, euse ad. 1. Son olarak gözden geçiren. 2. (Spor) Yarışı bitiren, finition diş. 1. Son olarak gözden geçirme. 2. ç. Son çalışmalar, ufak tefek işler (Les finitions d'une

maison. Couturière qui fait les

finitions).

finitisme er. fels. Sonluluk. finitude diş. Sınırlılık; bitimlilik. finlandais, e s. 1. Finlandah. 2. Finlandiya, Finlandahlara değgin, finlande diş. Finlanda. finnois, e s. ve ad. 1. Fin, Finlandah. 2. Finlere değgin (Littérature finnoise). 3. er. Fince (Les finlandais parlent le

finnois).

fiole diş. 1. Eczacılıkta kullanılan dar boğazlı küçük şişe. 2. mec. tkz. Baş, kafa, kelle. § Se payer la fiole de qn: Biriyle alay etmek, üstüne gülmek, fiord, fjord er. coğr. Fiyord. fioriture 1. müz. Ara nağme. 2. Doldurma süs, çiçekleme (Les fioritures d'un dessin, d'un décoratif).

motif

firmament er. Gök, gök kubbesi, gökkubbe. firman er. Ferman. firme diş. Tecim adı, tecim kurumu adı, "firma, tecimevi (Les automobile).

grosses

firmes

de

l'industrie

fisc er. 1. Devlet hazinesi. 2. Vergi dairesi, fiscal, e s. 1. Devlet gelirlerine değgin, hazineye değgin. 2. Vergiye değgin (Réforme fiscale: Vergi reformu). § Agent fiscal: Vergi memuru. Année fiscale: Malî yıl. Droit fiscal: Vergi hukuku. Lois fiscales: Maliye yasalan. Timbre fiscal: Damga pulu. fiscalisation diş. Vergilendirme; vergilendirilme, fiscaliser gçl. Vergilendirmek, vergiye bağlamak (Fiscaliser une tranche de

fiscalité^.

revenus).

1. (Devlette) Gelir yasaları (La réforme

de la fiscalité). excessive).

2. Vergilendirme (Une

fiscalité

fissible s. Atom çekirdeğinin bölünmesine yol açabilir. fissiles. Bölünebilir, çatlayabilir. fission diş. Atom çekirdeğinin bölünmesi, parçalanması, fissipèdes. hayb. Yarıkayaklı, çatal tırnaklı, fissipides er. ç. hayb. Yankayakhlar. fissirostres er. ç. hayb. Yankgagalılar familyası, fissuration diş. Yarılma, çatlama, fissure diş. 1. Yarık, çatlak (Fissure dans le sol. Fissure d'un vase). 2. mec. Çatlak, kopma, kesinti, ayrılma (Il y a une fissure amitié).

dans

leur

fissuré, e s. Çatlak, çatlamış (Un rocher fissuré). fissurer gçl. 1. Çatlatmak, yarmak, bölmek (L'eau avait fissuré le plafond). 2. Fissurer qch en: -e bölmek (Les événements fissurent l'Europe en

deux blocs). § Se fissurer: 1. Çatlamak (Le sol fissure). 2. Se fissurer en: -e bölünmek.

608

fiston

fiston er. hlk. Oğul, evlât (Vienspar ici, fiston). flstulaires. 1. Akarcaya değgin, fistüle değgin. 2. tçi delik (Stalactite

akarca

d'un poteau en terre. Fixation

des taxes.

Crochets

de fixation). 2. Toprağa yerleşme, oturganlaşma des

nomades).

fixe s. Durağan, kımıldamaz, oynamaz, değişmez, "sabit (Un point fixe.

Il a un domicile

fixe).

2.

Çıkmaz, bozulmaz (Couleurfixe). 3. er. (Aylıkta, ücrette) Temiz para (Ce représentant touche un fixe en dehors de ses commissions).

§ Idée fixe:

ruhb. Saplantı. Le beau fixe: Sürekli olarak iyi giden havalar. Etre au beau fixe: I. (Havalar için) Sürekli olarak iyi gitmek (Le temps est au beau fixe). 2. mec. Çok iyi gitmek, hiç bozulmamak (Leurs relations sont au beau

fixe).

fixé, es. 1. (Bir konuda) Bilgisi olan, haberli (Je l'ai vu à l'oeuvre,

et je suis fixé).

2. Kararlı, k a r a r a

varmış, karar kılmış (Pour

les

prochaines

vacances, je ne suis pas encore fixé). § Etre fixé sur

qn: Biri üzerinde bir kanıya sahip olmak, tam bir kanıya varmış olmak, -in ne olduğunu iyi bilmek, fixement bel. Sabit bir biçimde (Regarderfixement). fixer gçl. 1. Tutturmak, çakmak, "tesbit etmek (Fixer un tableau

au mur.

Fixer un poteau

terre). 2. İyice yerleştirmek (Fixer un

en

souvenir

dans son esprit). 3. Saptamak, "tesbit etmek, k a r a r l a ş t ı r m a k (Fixer un rendez-vous,

une

date,

un délai). 4. Sınırlandırmak, saptamak, tesbit e t m e k (Le gouvernement

a fixé le montant

des

importations). 5. Gözünü hiç ayırmadan bakmak (Il me fixa longuement.

Il fixait la haie d 'où le

gibier pouvait sortir). 6 . B a ğ l a m a k , kıpırdayamaz d u r u m a s o k m a k (Le

§ Se fixer: 1. Durmak (Son regardse fixa sur moi). 2. Yoğunlaşmak, toplanmak (Son attention a de la peine

fistuleux).

fistuline diş. bitb. Ökse mantarı, fistullaridés er. ç. hayb. Hortum-ağızlıgiller. five o'clock [fajvokhk] er. İng. İkindi çayı, ikindi kahvaltısı, be; çayı. fixabie s. Saptanabilir, "tesbit edilebilir, fixage er. Saptama, tutturma, durağanlaştırma, "tesbit. fixateur, trice s. ve ad. Saptayıcı, tesbit edici, fixatif, ive s. 1. Saptamaya yarayan, saptayıcı, "tesbit edici; çıkmaz duruma getiren, oynamaz duruma getiren. 2. er. (Resimleri) Saptayıcı, tesbit edici cila. fixation diş. 1. Saptama, "tesbit, tutturma (Fixation

(La fixation

sur un problème). 8. Fixer qn sur qch: Birine kendisini özellikle ilgilendiren bir konuda bilgi v e r m e k (Je l'ai fixé sur vos intentions à son égard).

fistulaire).

fistule diş. hek. Akarca, fistül. fistuleux, euse s. Akarca doğasında, yapısında (Ulcère

flagornerie

mariage

le

cherchait à fixer un mari inconstant).

fixera.

Elle

7. Fixer qch

sur: Bir şeyi -in üzerine dikmek, üzerinde t o p l a m a k (Fixer ses yeux, son esprit, son

attention

à

se

fixer).

3.

Yerleşmek

(Il

s'est

définitivement fixé à Paris). 4. D o n m a k , d u r m a k , sınırlanmak (Une langue ne se fixera jamais ). 5. Se

fixer sur qch: -de karar kılmak (Mon choix s'est fixé sur cet article).

fixisme er. fels. 'Saptanımcılık, "istikrariyye. fixistes. *Saptammci. fixité diş. Değişmezlik, kımıldamazlık, yerinden oy namazlık, "sabitlik, fjord, fiord er. Fiyord; dar ve uzun, dallı budaklı, oluk biçimli, içerisini deniz suları kaplamış koy. fla er. Davula bir hafif bir kuvvetli çifte vuruş, flac iinl. Şak! pat! flaccidité diş. Gevşeklik, pörsüklük, sölpüklük (Flaccidité d'une chair, d'un tissu, d'un

visage).

flache diş. 1. (Kerestede) Kenar kusuru. 2. (Kayada) Yarık. 3. Kaldırım bozukluğu 4. Su birikintisi, küçük su çukuru, flacherie diş. İpek böceği hastalığı, sütleğen hastalığı. flacon er. 1. Kapaklı şişe (Flacon d'éther, de pillules).

2. Şişe (Flacon de parfum,

de

liqueur).

flaconnageer. flaconnerie diş. Şişecilik, şişe yapımı, flaconnier er. Şişe yapıcı, şişeci, fla-fla er. Gösteriş, çalım, cafcaf. §. Faire des flafias: Caka satmak, çalım satmak, gösteriş yapmak. flagellation diş. .Kırbaçlama, kırbaçla dövme, flagelle, flagellum er. hayb. Kamçı, flagellés er. ç. hayb. Kamçılılar, flageller gçl. 1. Kamçılamak, kamçıyla dövmek (Flageller un esclave). 2. mec. Kınamak, ,ok sert bir dille eleştirmek (Flageller les abus). flageolantes. Titreyen, bacakları titreyen (Ilsesent flageolant). § Avoir les jambes flageolantes: Bacakları titremek, flageoler gsz. (Korku, yorgunluk yada güçsüzlükten) Titremek (Flageoler sur ses jambes.

Ses jambes

tomba dans un

flageolaient

au point

qu'il

fauteuil).

flageolet er. 1. Bir çeşit perdeli düdük. 2. Börülce (Flageolets verts). 3. argo. Kamış, penis, yarak, flagorner gçl. -e dalkavukluk etmek, kıçını, y a l a m a k , yağ ç e k m e k (Pour obtenir ce poste, il flagorna

le ministre six mois

durant).

flagornerie diş. Dalkavukluk, yağcılık, el etek öpme, kıç yalama (Il a obtenu ce poste par des flagorneries).

609

flagorneur flagorneur, euse s. ve ad. Dalkavuk, yağcı, el etek öpücü, kıç yalayıcı, flagrance diş. Göz önündelik, ayan beyanlık, gün gibi ortadakk, aşikârlık. flagrant, es. 1. Gün gibi ortada, meydanda, aşikâr (Injustice

flagrante.

flagrante.

Erreur

La

préméditation

flagrante,

est

contradiction

flagrante). 2. Herkesin gözü önünde yapalan, göz önünde olan, °aleni. § Le flagrant délit: Suçüstü, "cürmü meşhut. Prendre qn en flagrant délit: Birini suçüstü yakalamak, flair er. 1. Koku alma yetisi, 'koklam (Le flair du chien est très fort).

2. mec. Ö n g ö r ü , önsezi (Ce

détective manque de flair). § Avoir du flair: Burnu iyi koku almak, önsezisi olmak, öngörüsü olmak, sezgisi kuvvetli olmak, flairer gçl. 1. Koklamak (Animal qui flaire sa nourriture;

chien

qui

flaire

son

maître).

2.

Sezmek, sezinlemek, kokusunualmak (Flairer un danger, un piège).

flaireur, euse s. ve ad. Burnu iyi koku alan, herşeyi önceden sezinleyebilen. flamand, e s. ve ad. 1. Flaman, felemenk. 2. er. Flamanca, felemenkçe. flamant er. hayb. Telli turna, flamankuşu. flambage er. Alevden geçirme, aleve tutma, alazlama, ütüleme (Flambage d'un poulet). flambant, es. Alevli, tutuşan (Charbonflambant). § Flambant neuf: Yepyeni, gıcır gıcır (Une voiture flambant

flambée,

crêpes

flambées,

bananes

flambées). 2. mec. tkz. Suya düşmüş, umut kalmamış, yanmış, çuvallamış, boku yemiş (Cette affaire est flambée.

Tues

un flambeau.

Marche aux flambeaux, retraite aux 2.

Şamdan

(Flambeau

d'or,

d'argent). 3. mec. Işık f L e flambeau de la foi, de la

vérité). $ Se passer le flambeau, se transmettre le flambeau: Meşaleyi birbirine vermek, bir geleneği yada şeyi hiç kesintiye uğratmadan sürdürmek. 3. Yükselme; tırmanma, flambée diş. 1. Çalı çırpı ateşi, harh ateş (Faire une flambée

pour

(Flamber sa fortune). 3. Flamber qn: (Kumarda) Birini soyup soğana çevirmek. 4. gsz. Tutuşmak, alev saçmak, yanmak (La maison flambe comme une torche.

se rechauffer).

2. mec.

Un bois qui

flambe).

S. Işıl ışıl

parlamak, kor gibi yanmak (Un soleil de juillet flambait

au milieu du ciel). 6. Flamber pour: mec.

-için yanıp tutuşmak, -e karşı büyük bir istek duymak. flamberge diş. Kılıç. § Mettre flamberge au vent: Kılıç çekmek; vuruşmaya hazırlanmak; savaşa gitmek. flamboiement er. Alev alev yanma, tutuşma, alevlenme, panldama (Flamboiement d'un incendie,

du

soleil).

flamboyant, es. 1. Parıldayan, parıl parıl parlayan, ışıldayan

(Epée

flamboyants,

flamboyante;

des

yeux

de

haine).

des regards flamboyants

2. Alev alev yanan, tutuşan, alevler içinde, flamboyer gsz. 1. Alev alev tutuşmak, alev alev yanmak, alevler saçmak (On voyait flamboyer l'incendie au loin). 2. mec. Işıldamak, parıl parıl parlamak, yalabımak (Des cristaux qui flamboient

sous les lustres). 3. Flamboyer de q c h :

-den p a r l a m a k (Ses yeux

flamboyaient

de colère).

flamine er. (Eski Romalılarda) Papaz, flamingant, e s. ve ad. Flamanca konuşan (La Belgique

flamingante.

Un

flamingant).

flamme diş. 1. Alev, yalaz, yalaza (Flamme d'une d'une

lampe).

2. C o ş k u , coşkunluk (Il

s'élança avec la flamme de la jeunesse).

3. Parıltı,

ışıltı (La flamme de son regard nous dévorait). 4. ç. Yangın (Une maison dévorée par les flammes).

5.

Flama (Flamme de guerre). 6. Veteriner neşteri (Saigner un cheval avec la flamme). 7. mec. Sevi,

sevgi, °aşk ateşi (Il lui a déclaré sa flamme. Il a fait l'aveu de sa flamme). f Etre en flammes: Yanmak, alev alev tutuşmak (Une maison enflammes). flammé, e s. Alev gibi dalgalı (Une poterie en grès flammé).

flambé).

flambeau er. 1. Meşale, 'yalaz, 'yanarca (Allumer flambeaux).

poulet, un cochon de lait). 2. mec. Saçıp s a v u r m a k

bougie,

neuf).

flambart, flambard er. 1. Ucu yanık kömür, odun, eksi, köseği. 2. Şen şakrak kimse. 3. Kalantor. § Faire le flambard: Övünüp durmak, şişinmek, palavra sıkmak, fiyaka satmak, flambe diş. 1. Harlı ateş. 2. Eğri kılıç, flambé, es. 1. Aleve tutularak pişirilmiş, alazlanmış (Omelette

flanc

Patlama

(Flambée de colère).

flamber gçl. 1. Alevden geçirmek, aleve tutmak, alazlamak, ütülemek (Flamber une volaille, un

flammèche diş. Kıvılcım (Des flammèches peuvent causer

l'incendie).

flan er. 1. Bir çeşit pasta, turta (Les enfants adorent les flans). 2. Maden pul. 3. hlk. Şaka, matrak, ciddi olmayan şey, hava cıva (Tout ce qu'il dit, c'est duflan). En être, en rester comme deux ronds de flan hlk. Şaşırıp kalmak, hayretten dona kalmak. fiancer. I . B ö ğ ü r (Le.cheval se couche sur le flanc). 2. Y a n ; y a m a ç ( L e flanc d'un navire; le flanc d'une

montagne). 3. Ana göğsü, göğüs (Croit-on que dans ses flancs un monstre

m'ait porté).

4. ask.

K a n a t , yan (Le flanc droit d'une armée). § A flanc

flancher

610

de: -in eteğinde, yamacında (A flanc de coteau). Etre sur le flanc: Yatağa düşmek, sayrı düşmek, sayrılanmak. Mettre qn sur le flanc: -i çok yormak, bitkin düşürmek. Prêter leflancà qch: -e yol açmak, çanak tutmak (Prêter le flanc à la critique, à la médisance). Se battre les flancs: Akıntıya kürek çekmek, boşuna uğraşmak. Tirer au flanc: Kaytarmak, işten kaçmak, flancher gsz. 'tkz. 1. Pes etmek, gevşemek, direnmeyi b ı r a k m a k (Il semblait résolu, mais il a flanché

au

dernier

çalışmamak

(Le

moment).

coeur

2.

du malade

Durmak, a

flanché

brusquement).

flandrin er. Koca oğlan, iri yarı ama biraz saf ve beceriksiz adam. flâne diş. Dolaşma, gezip tozma (Aimer la flâne). flanelle diş. Fanila (Mets ta flanelle). § Avoir les jambes en flanelle: Pörsük bacaklı olmak, flâner gsz. 1. Aylak aylak dolaşmak, gezip tozmak (Flâner

dans

les rues).

2. O y a l a n m a k , dalga

g e ç m e k (Un élève qui flâne dans sa chambre lieu de faire ses

au

devoirs).

flanquant

flaques des dernières

(Un homme

flasque).

flasque er. 1. (Eskiden) Barut kabı, barutluk. 2. (Şimdi) Küçük düz şişe. flatter gçl. 1. Dalkavukluk etmek, koltuklamak, pohpohlamak, övgülere boğmak (Il flatte tout le monde servilement).

une

colonne).

3 . -in

göstermek (Ce portrait

le bâtiment

A t m a k , fırlatmak (Ces jours-ci,

Les

central).

4.

il flanque tout en

l'air). S. Flanquer qch de qch: Bir şeyin yanına... y a p m a k (Il a flanqué

son pavillon

d'un

affreux

garage). 6. Flanquer qch à qn: Birine... vurmak, a ş k e t m e k , indirmek (Flanquer une gifle, un coup, une volée à un enfant).

nouvelle

( Couleurs qui flattent les yeux. Douce musique

flatte de cette espérance).

qui

kapılmak

longtemp

qu'on le

§ Se flatter 1. Hayale

(La jeunesse

se flatte et croit

tout

obtenir). 2. Birbirini pohpohlamak (Ils ne cessent pas de se flatter). 3. Seflatterde qch: -ile övünmek (lise flatte de sa naissance).

4. Se flatter de f. qch:

-ceğini sanmak, -mek umudunda olmak, hayaline immédiatement

flanquent

la flatte. Cette

flatte l'oreille). 5. mec. Teşvik etmek, desteklemek, kolaylaştırmak (Flatteries vices, les défauts, les manies). 6. Flatter qn de qch: Birini

kapılmak

le château en ruine.

(Flatterun

coiffure la flatte). 4. mec. Hoş gelmek, okşamak

deux tours qui flanquaient qui

2. Eliyle okşamak

chien, un cheval). 3. Olduğundan daha güzel

yanında bulunmak, yan tarafında yer almak (Les pavillons

averses).

flash [flaf] er. İng. 1. (Fotoğrafçılıkta) Çekim lambası, ışıtaç, flaş. 2. (Sinema) Çarpıcı çekim. 3. (Basında) Hemen verilen kısa haber, yıldırım haber. flash-back [flc fbak] er. İng. Geriye dönüş, flasques. 1. Yumuşak, gevşek, pörsük, sölpük (Des chairs flasques). 2. mec. Gevşek, güçsüz, kişiliksiz

-ile o y a l a m a k , u y u t m a k (Ilya

flânerie diş. Aylaklık, gezip tozma, boş gezme, oyalanma. flâneur, euse s. ve ad. Aylak, işsiz, boş gezen, flanquer gçl. 1. (İstihkâmcılıkta) Yandan berkitmek. 2. ask. (Bir birliğin) Yanını korumak (Détachement

fléau

(Il

se les

flatte

de

démasquer

hypocrites).

flatterieDalkavukluk, koltuklama.

yaltaklık; pohpohlama,

flatteur, euse ad. 1. Dalkavuk, yaltakçı, pohpohçu, koltukçu (Un vil flatteur. Le flatteur du peuple).

2.

s. Çekici, kandırıcı, oyalayıcı (Uneflatteuse erreur emporte nos âmes). 3. s. İyimser, her şeyi günlük

7. Flanquer qch à qn:

güneşlik gösteren (Dresser un bilan flatteur de la

Birine... vermek, getirmek (Le treize lui flanquait

situation). 4. s. Hoşa giden, gurur okşayan (Votre

la chance. Il flanquait

la peur à tout le monde).

8.

Etre flanqué de qch: Yanında... bulunmak, -in arasında b u l u n m a k (Le château tourelle

à chaque

angle.

Une route

flanqué

d'une

flanquée

de

remblais). 9. Etre flanqué de qn: -in eşliğinde, yanında olmak, -ile beraber bulunmak (Unejeune fille flanquée

de sa mère). § Flanquer qn dehors, à

la porte: Birini dışarı atmak, kovmak, kapı dışarı etmek. Se flanquer par terre: Düşmek, yere düşmek. Ça flanque tout par terre: Bu her şeyi berbat etti, bütün umutlan suya düşürdü, takımı yatırdı. flapi, es. tkz. Yorgun, bitkin (Nous sommes flapis). flaque diş. 1. Birikinti (Une flaque d'eau). 2. Küçük bataklık, su birikintisi (Le soleil pompait les

confiance

me paraît

très

flatteuse).

S. s. Güzel

gösteren, güzelleştiren, olduğundan güzel (Son miroir lui renvoyait

une image

flatteuse).

flatteusement bel. Dalkavukça, koltuklayarak, pohpohlayarak. flatulence diş. (Barsaklarda) Gaz, gaz toplanması, flatulent, e s. (Barsaklardaki) Gazdan ileri gelen ( Colique

flatuosité

flatulente).

diş.

causant du

(Barsaklarda)

Gaz

(Flatuosité

ballonnement).

flavescent, es. Sanyaçalan, sarımsı, fléau er. 1. Harman dövmekte kullanılan ve birer ucundan birbirine eklemlenmiş iki değnekten oluşan döveç (Battre

le blé avec le

(Terazi) O k (Fléau d'une balance).

fléau).

2.

3. mec. A f e t ,

611

fléchage felâket (Les fléaux de la nature. Le fléau de la

guerre, delapeste). 4. Can sıkıcı kişi yada şey, belâ (Les moustiques

sont le fléau de cette

région).

fléchage er. Okla gösterme, ok dikme (Fléchage d'un itinéraire). f l è c h e ^ . 1. O k (Lancer une flèche avec un arc). 2.

Kapalı alay, iğneleme (Trépignements du public à chaque flèche anticléricale). 3. O k işareti, ok (La flèche sur le panneau indique le sens obligatoire:).

4. (Minare, kilise, kule gibi yapılarda) Külâh, ok ( Les flèches de la cathédrales 'élancent vers le ciel).

5. Araba oku, özek ağacı (La flèche d'une charrette, d'un char). 6. (Saatlerde) Akrep. 7. Domuz böğründen çıkarılmış yağ parçası. § La flèche du Parthe: Son anda söylenen acı gerçek, birinden ayrılırken yüreğine akıtılan zehir, söylenen zehir gibi acı söz. En flèche: 1. Hızla, son süratle (La voiture partit en flèche). 2. O k gibi, dikine (Le pilote fit monter en flèche son avion).

Faire flèche de tout bois: Her çareye baş vurmak, her yoldan yararlanmak. Partir comme une flèche: Son süratle, ok gibi gitmek. Se trouver en flèche: mec. (Bir topluluk yada partinin öbür üyelerinden) Daha ilerde olmak, önde gitmek, ileri gelenlerden olmak. fléché, e s. Okla gösterilmiş, okla belirtilmiş (Itinéraire

flemmarder gsz. tkz. Tembellik etmek, işten kaçmak. flemmardise diş. tkz. Tembellik, miskinlik, flemme diş. tkz. Tembellik, miskinlik. § Avoir la flemme: Tembel olmak, tembellik etmek, çalışmayı sevmemek. Tirer sa flemme: Çalışmamak, hiçbir iş yapmamak, fléole, phléole diş. bitb. Çayırotu. İlet er. hayb. Dilbalığı, köpek-dili, dere pisisi, flétan er. hayb. Tütünbalığı. flétri, e s. 1. Solmuş, pörsümüş (Fleur flétrie). 2. Kuru, yıpranmış (Visage flétri). flétrir gçl. 1. Soldurmak, kurutmak (Le venta flétri les fleurs. L'âge aflétri le visage de cette actrice). 2.

Üzmek, mutsuzluğa düşürmek (Le chagrin avait flétri son âme). 3. Bozmak, kötüleştirmek (Une vie misérable

flétrissait

itinéraire).

fléchette diş. Küçük ok, okçuk.

son art).

4. (Eskiden

hükümlülere) Dağ vurmak (En France, flétrissait

les criminels

Lekelemek, réputation,

gölge

sur l'épaule).

düşürmek

le nom, l'honneur

de

on

5.

mec.

(Flétrir

la

quelqu'un).

flétrissure diş. 1. Solma, solgunluk. 2. mec. Namus lekesi, yüz karası, flette diş. Mavna; kayık, sandal, fleur diş. 1. Çiçek (Bouquet de fleurs). 2. Yapma çiçek; çiçek resmi (Un chapeau à fleurs, tissu à fleurs, assiette à fleurs).

fléché).

flécher gçl. Okla göstermek, ok işareti koymak (Flécher un

fleurdelisé

3. kim. Çiçek (Fleur de

soufre: Kükürtçiçeği). 4. Söz bezeği, şürsel sözlerle süsleme (Fleurs de rhétorique). 5. Kaymak tabaka, seçkin bölüm, en iyi parça (La

fléchir gçl. 1. Bükmek (Fléchir le corps en avant, en arrière, fléchir les genoux). 2. mec. Y u m u ş a t m a k (Fléchir ses juges. Il a réussi à fléchir son père). 3. mec. Yatıştırmak (Fléchir la colère, la rigueur, la

fleur d'une société, d'une civilisation, d'un art). 6. (Bir şeyin) E n incesi (Fleur de farine, fleur de

fureur de quelqu'un). 4. gsz. Bükülmek, eğrilmek

Parlaklık, körpelik, tazelik. 9. ç. Küf (Fleurs de

chaux, de plâtre). 7. En parlak dönem, en güzel d ö n e m (Il est dans la fleur de sa jeunesse).

(Son genou fléchit sous l'effort). 5. G e v ş e m e k , pes

vin, de vinaigre).

etmek, boyun eğmek (Sa détermination

d'une peau). § La fleur des poids: tkz. Kıyak adam, şık ve yakışıklı erkek. La petite fleur bleue: Aşırı duygusallık, duygunluk, romantiklik (Il est

fléchit

devant le danger). 6. D ü ş m e k , inmek (Les fléchissent).

prix

fléchissement er. 1. Bükülme (Fléchissement des genoux). 2. mec. Yumuşama, gevşeme. 3. Düşme, inme (Fléchissement des cours en

10. (Köselede) Yüz (La

8.

épris de petite fleur bleue).

fleur

Fleur bleue: s. Çok

duyarlı, fazla romantik (Il est très fleur bleue). A fleur de: Hizasında (Rochers

à fleur

d'eau).

Comme une fleur: Kolayca, rahat rahat, hiç

Bourse).

fléchisseur s. anat. 1. Bükücü (Les muscles fléchisseurs). 2. er. Bükücü kas. flegmatique s. 1. Flegmatik. 2. mec. Soğuk, ağır

güçlük çekmeden (Il est arrivé le premier

comme

flegmatiquement bel. Soğukça, ağırkanlıhkla. flegme er. 1. Suyuk. 2. Balgam. 3. İmbikten ilk çıkan damıtık, imbik ağzı. 4. mec. Soğukluk, ağırkanlılık. flegmon er. -» phlegmon.

une fleur).Avoir les nerfs à fleur de peau: Çok çabuk sinirlenmek. Couvrir qn de fleurs, lancer des fleurs à qn: Birini övgülere boğmak, övmek, iltifatlar etmek. Etre en fleurs: Çiçeklenmek (Les arbres sont en fleurs). Faire une fleur à qn: Birine karşılık beklemeden bir iyilik yapmak. Perdre sa fleur: Kızlığını yitirmek, fleuraison—» floraison.

flémard,flemmard,es. vead. tkz. Tembel,miskin.

fleurdelisé, e s. Zambaklarla süslü, üzerinde

kanlı (Un garçon

flegmatique).

fleurer

612

zambak resmi bulunan (Un étendard fleurdelisé, drapeau

fleurdelisé).

fleurer gsz. 1. Güzel kokmak, burcu burcu kokmak, burcumak. 2. -kokmak (Le vent qui fleure la

menthe).

fleuret er. 1. Kamçı kılıç, flöre. 2. Delgi, fleurette diş. Küçük çiçek, çiçekcik. § Conter fleurette à une femme: Bir kadına güzel sözler söylemek, "iltifat etmek, fleuri, e s. 1. Çiçek açmış, çiçekli, çiçeklenmiş (Jardin

fleuri,

rameau

fleuri).

2.

Çiçek

resimleriyle süslü, çiçekli (Tissu fleuri, vase fleuri). 3. Taze, körpe (Un teint fleuri). 4. Süslü (Un style

fleuri).

fleurir gsz. 1. Çiçek açmak, çiçeklenmek (Les arbres fleurissent). 2. Kızarmak, sivilce dökmek; sivilcelerle, kıllarla kaplanmak (Son nez fleurit). 3. Çiçek gibi açmak, parlamak (Un sourire fleurit sur son visage). 4. mec. Gelişmek, ilerlemek, serpilmek (Un art qui fleurit, le commerce

fleurit).

5. gçl. Çiçeklerle süslemek (Fleurir un salon, une tombe). 6. Fleurir qch de: -ile süslemek (Fleurir une tombe de

chrysanthèmes).

fleurissant, e s. Çiçeklerle donanmış (Une forêt fleurissante).

beau

fleuron

d'une

fleuronné, e s. 1. Çiçeksi süslerle süslenmiş. 2. bitb. Çiçekciklerden oluşmuş; çiçekcikli. fleuve er. 1. Nehir, ırmak (La Loire est le plus long fleuve de France). 2. mec. Sel, akıp giden şey (Un fleuve de sang, de larmes, d'êtres

humains).

flexibilité diş. Bükülgenlik, esneklik (Flexibilité d'une

Korsanlık. 2. Hırsızlık, flibustier er. 1. Korsan. 2. tkz. Hırsız, dolandırıcı, flic er. hlk. Polis, aynasız. flic flac ünl. tkz. (Suya batıp çıkarken çıkan ses) Calp culp. flingot,flingueer. hlk. Silah, flinguer gçl. hlk. -in üzerine silahla ateş etmek, -e ateş etmek. § Seflinguer:Silahla intihar etmek, flint-glass er. Bir tür billur, has billur, flirt er. 1. Flört (Avoir un flirt avec qn: -ile flörtü

olmak). 2. Kendisiyle flört yapılan kimse, oynaş, sevgili (C'est son dernier

branche).

flexibles. 1. Bükülgen, esnek (Roseauflexible). 2. mec. Uysal, hemen boyun eğen (Il a un caractère flexible).

flexion 1. Bükülme; bükme (F/exiondu bras). 2. dilb. Bükün, flexionnel, le s. dilb. Bükünlü (Langue flexionnelle).

flexueux, euse s. Yılankavi, eğri büğrü (Tige flexueuse).

flexuosité diş. Yılankavilik, eğri büğrülük. flibuster gsz. 1. Korsanlık etmek. 2. gçl. tkz. Çalmak, aşırmak, araklamak, flibusterie diş. 1. (Eskiden Amerika denizlerinde)

flirt).

flirter [flœRte] gsz. 1. Flört yapmak. 2. Flirter avec: -ile flört yapmak, arası iyi olmak (Ministre qui flirte avec l'opposition. du bureau).

Il flirte avec une collègue

flirteur, euses. vead. Flörtçü, flört yapmayı seven, çapkın (C'est un flirteur. Elle est assez

flirteuse).

floche s. Tüylü, havlı (Tissu floche). § Soie floche: Bükülmemiş ipek. floche diş. Küçük püskül, püskülcük. flocon er. 1. Yumak, yumacık (Flocon de laine). 2. (Tahıl) Ezme (Flocon d'avoine). § Flocons de neige: Kuşbaşı kar. A gros flocons: Lapa lapa (Il neige à gros

fleuriste ad. Çiçekçi; çiçek yetiştiricisi, çiçek satıcısı. fleuron er. 1. Çiçeksi süs (Fleurons d'une couronne). 2. bitb. Bileşikgillerden olan çiçekleri oluşturan küçük çiçeklerden her biri, çiçekcik. § Le plus beau fleuron de qch: -in en değerli ve yararh parçası (Le plus collection).

florence

flocons).

floconner gsz. Yumaklanmak, yumak yumak olmak. floconneux, euse s. Yumak halinde, yumak yumak, yumak gibi (Des nuages dans le ciel).

floconneux

passaient

floculation (Bir sıvıda) Yumak yumak çökelme, flonflon er. 1. Nakarat, ara nağme. 2. Nefesli sazlarla çalınan halk havaları (Les flonflons d'un bal de village).

flop er. 1. (Düşme sesi) Pat. 2. argo. Başarısızlık. § Faire flop: 1. Pat diye düşmek. 2. Başarısızlığa uğramak. flopée diş. hlk. Çok, bir sürü (Il a une flopée d'enfants).

floraison diş.

1.

Çiçeklenme,

çiçek

açma

(Floraison des arbres fruitiers). 2 .mec. Gelişme, serpilme (Une floraison de talents. Floraison d'un art).

floral, e s. Çiçeğe değgin, çiçekle ilgili (Exposition florale.

Les organes floraux).

§ Jeux floraux:

Toulouse kentinde düzenlenen yazın yarışması, floralies diş. ç. Çiçek sergisi, flore diş. bitb. Bitey, bitki örtüsü, bir ülkede yetişen bütün bitkiler, "flora, floréal er. Fransız devrim tarihinin sekizinci ayı (20 Nisan-19 Mayıs), florence diş. 1. İnce tafta. 2. Balıkçıların olta iğnesini bağlamakta kullandıktan bir tür sert kd.

613

florès florès er. Faire florès: Parlamak, başarı sağlamak (Balzac fait florès plus que

jamais).

floricole s. Çiçekler üstünde yaşayan

(Insecte

floricole).

floriculture diş. Çiçek yetiştirme, çiçekçilik. floridées diş. ç. bitb. Kızılsuyosunları. florifère s. 1. Çiçekli (Tige florifère). 2. Çiçeği bol (Plante

florifère).

florilège er. Güldeste, "antoloji, seçme şiirler, * seçki, florin er. Florin. florissant, es. 1. Eksiksiz, zengin dört başı bayındır, parlak (Pays florissant). 2. Gelişmiş, ilerlemiş, gelişkin

(Commerce

florissant).

3. Çok

iyi,

fluide une sauce

flottarde).

flotte diş. 1. (Denizcilikte) Donanma; filo (Flotte de guerre, de commerce). 2. (Havacılıkta) Filo (Flotte aérienne). 3. Olta ve balık ağı mantarı. 4. Şamandıra. 5. hlk. Yağmur (Il tombe de la flotte). 6. hlk. Su (Piquer une tête dans la flotte. Boire de la flotte).

flottement er. 1. (Su yüzünde) Yüzme. 2. Dalgalanma, kaynaşma (Il se produit un certain flottement dans l'Assemblée). 3. Kararsızlık, "tereddüt, ikircim (On observe du flottement dans la conduite de cet homme).

flotter gsz. 1. Su yüzünde kalmak, yüzmek (Le bouchon flotte sur l'eau).

2. Dalgalanmak

(Le

diyecek yok (Santé florissante). 4. Sağlıklı (Un

drapeau flotte) 3. Dalga dalga kımıldamak,

teint

o y n a m a k , gezinmek ( Un vague sourire flottait sur

florissant).

flot er. 1. Dalga (Les flots de la mer, d'un lac). 2. Deniz kabarması. 3. ç. Deniz (Flots tranquilles, agités, écumeux). 4. mec. Sel (Flot de sang, flot de

son visage). 4. Gevşek durmak, askıda durmak, sallantıda olmak (Nos couronnes flottent sur nos têtes). S. Flotter entre: a) İkisi arası bir şey olmak

larmes). S.mec. Akın, üşüşme, sel gibi akma(Flot

(Lafinesseflotteentre

de voyageurs, flot de lumière). 6. Yığın, kalabalık (Laisser sortir le flot des employés). 7. Büyük miktar, birsürü (Un flot de souvenirs, d'idées). § A

Arasında kararsızlık geçirmek, tereddüt etmek,

flots, à grands flots: Bol, su gibi, sel gibi, çok

yağıyor). 7. gçl. (Kereste tomruklarını) Suya salarak taşımak (Flotter du bois). § Bois flotté: Suyun sürükleyip getirdiği ağaç, sel kütüğü, flotteur er. 1. Suda tomruk sallannı güden işçi. 2. Su

(Dans cette entreprise l'argent coule à flots.

Le

soleil entre à flots). Etre à flot: 1. Su üstüne çıkmak, yüzmek (Le navire est à flot). 2. mec. tkz. Yalıya çıkmak, işleri yoluna girmek, tehlikeli durumu kalmamak. Mettre, remettre qn, qch à flot: 1. Yüzdürmek, su yüzüne çıkarmak (Remettre

un bateau à flot). 2. İşlerini yoluna

koymak, tehlikeden kurtarmak, yalıya çıkarmak (Il m'a remis à flot. Remettre une entreprise à flot).

Se remettre à flot: İşlerini yoluna koymak, işleri yeniden düzelmek, flottable s. 1. Üstünde tomruk yüzebilir (Cours d'eau flottable). 2. Su üstünde yüzebilen, batmayan (Bouéeflottable). flottage er. Kereste tomruklarının suyun akıntısına salınarak taşınması. § Flottage à bûches perdues: Tomruklan teker teker suya salıp taşıma. Flottage en trains: Tomruklan sal biçiminde bağlayıp suya salarak taşıma, flottaison diş. (Gemide) Su kesimi (Ligne de flottaison).

flottant, e s. 1. Su üstünde yüzen, yüzer (Glaces flottantes, bois flottants, Dalgalanan (Cheveux

îles flottantes). 2. flottant, étendards

flottants). 3. mec. Dalgalı, oynak (Dettes flottantes). 4. Kararsız, çabuk değişen, bir anı bir anına uymayan (Un caractère flottant). flottard, e s. ve ad. argo. 1. Denizcilik okulu öğrencisi. 2. Suyu bol, çok sulu (Un café flottard,

le vice et la vertu), b) (İki şık)

sallanmak (Il flottait entre le oui et le non). 6. Kişisiz. hlk. Y a ğ m u r yağmak (Il flotte: Yağmur

yüzünde yüzen cisim, şamandıra, flottille diş. Flotilla (Une flottille de pêche, de canots).

flou er. Kapalılık, anlaşmazlık, belli belirsizlik (Le flou d'une

pensée).

flou, e s. Kapalı, belli belirsiz, buğulu, donuk (Une idée

floue).

flouer gçl. tkz. Çalmak, aldatmak, dolandırmak (Il floue

tout

le monde).

§ Se laisser

flouer:

Dolandınlmak, aldatılmak, flouve diş. bitb. Kokulu çayırotu, kokulu yonca, fluctuant,es. 1. Çalkanan,çalkantılı.2.hek. Oynak (Tumeur fluctuante). 3. Sık sık değişen, oynak (Prix fluctuants. Idées fluctuantes). est fluctuant dans ses idées).

4. Kararsız (Il

fluctuation diş. 1. Çalkanma, çalkantı, değişip durma, oynama (Les fluctuations des prix, du marché, de la Bourse). 2. Kararsızlık fluctuations d'un esprit inquiet).

(les

fluctuer gsz. 1. Dalgalanmak, çalkanmak. 2. Sık sık değişmek, oturmamış olmak, fluer gsz. Akmak. fluet, tes. 1. İnce, narin (Elle a des doigts fluets). 2. Zayıf, ince (Une voix fluette). fluides, X.fiz. Akışkan (Huile très fluide). 2. Akıcı,

su gibi akan, kolay yakalanmaz (Pensée fluide). 3.

fluidifier

614

foin

Kesin olmayan, elden kolayca kaçabilir (Une

les aspirations

situation politique fluide) A. er. Akışkan madde.§

focaliser sur qch: -üzerinde durmak, -üzerine

Avoir du fluide: Önsezisi olmak, geleceği önceden kestirme yetisi olmak, fluidifier gçl. Akışkanlaştırmak, akışkan hale getirmek. fluidité diş. 1. Akışkanlık (Fluidité d'un liquide). 2.

fôene, fœne diş. Zıpkın. fœtal, es. Dölüte değini, *dölütsel, ceninle ilgili, fœtus er. Dölüt, "cenin. foi«% 1. İnan, °iman (Il a perdu la foi. J'ai la foi. Il

Akıcılık (La fluidité d'une

mélodie).

fluor er. kim. Flüor. fluorescence diş. fiz. bitb. Flüorışı, flüoresans, *ışımrlık. fluorescent, es. fiz. bitb. Flüroışıl, flüoresan *ışmır. flush Ifloef] er. (Pokerde) Renk, flöş (Quinte flush).

de toutes les tendances).

yönelmek (Se focaliser sur les points

§ Se

essentiels).

voit tout avec les yeux de la foi). 2. Din (La foi musulmane. Confesser une foi nouvelle.

Répandre la foi). 3. Söz, verilen söz, °vaad (Il a violé sa foi). 4. Bağlılık, "sadakat (Aucun de tes amis ne t'a manqué defoi). S. Güven, bel bağlama, inanma (lia trahi ma foi en lui). § La bonne foi: İyi niyet. La mauvaise foi: Kötü niyet. Profession de foi: Kanış ve inanç açıklaması. Digne de foi: Güvenilir, inanılabilir (Un homme digne de foi). De bonne foi: 1. İyi niyetli (Un homme de bonne

flûte diş. 1. Flüt (Jouer de la flûte) .2. Baston ekmek. 3. ç. Bacaklar. 4. (Eski) Savaş gemisi. 5. İnce, dar, uzun ayaklı bardak (Une flûte à Champagne). 6. uni. Tüh, hay Allah kahretsin, yuh! (Flûte, j'ai perdu mon stylo!). § Flûte de Pan: Musikar denilen ve yan yana dizilmiş bir sıra düdükten oluşmuş çalgı, ağız armonikası. Etre du bois dont on fait des flûtes: Her kalıba, her boyaya girmek, her şeye eyvallah demek. Jouer des flûtes: Koşmak. Se tirer des flûtes: Tabanları yağlamak, kaçmak.

femme de mauvaise foi, elle est de mauvaise foi). 2.

flûté, e s. Tatlı ve ince (Une voixflûtée). flûteau, flûtiau er. 1. Oyuncak flüt. 2. bitb. Kazayağı. flûtergsz. 1. Flüt çalmak. 2. (Karatavuk) Ötmek. 3. hlk. Kafayı çekmek, içmek, flûtiste ad. Flütçü, flüt çalan, fluvial, e s. Irmağa değgin, nehirle ilgili (EMU

en: -e güvenmek, inanmak (J'aipleine foi en lui.

fluviale, pêche

fluviale).

fluviatile s. Akarsularda yetişen, ırmaklarda yaşayan. flux er. coğr. 1. (Denizde) Kabarma. 2. fiz. Akı, akım (Flux magnétique,

flux électrique).

3. hek.

Akış, akma, gelme (Flux de sang dans la dysenterie. Flux menstruel). 4. mec. çokluk (Flux de paroles, de protestations).

Bolluk, S.mec.

Yükseliş, çıkış, yükselme (Le flux et le reflux des événements).

fluxion diş. hek. (Vücudun herhangi bir yerinde) Kan yürümesi, kan toplanması, şişme, şiş. fluxmètre er. Manyetik akı ölçmeye yarayan alet, *akıölçer. fob tic. huk. Gemide teslim, fob (Vente fob). foc er. (Gemi yelkenlerinden) Flok. focal, e 1. s. Odağa değgin, odaksal. 2. diş. Odak ( Objectif à focale

variable).

focaliser gçl. 1. Bir odakta toplamak, "odaksallaştırmak. 2. mec. Aynı yönde toplamak, bir noktada yoğunlaştırmak (Focaliser

foi, il est de bonne foi). 2. İyi niyetle (Agir de

bonne foi). De mauvaise foi: 1. Kötü niyetli (Une Kötü niyetle (Agir de mauvaise foi). En foi de quoi: Buna dayanarak (Enfoi de quoi, j'ai signé le présent certificat). En toute bonne foi: İçtenlikle, hiçbir kötülük düşünmeden. Ma foi, par ma foi, sur ma foi: Vallahi, inan olsun! Sous la foi du serment: And içerek. Sur la foi de: Tanıklığı üzerine, -in söylediklerine dayanarak, bakarak (Il a été condamné sur la foi des témoins). Avoir foi Un jeune qui a foi en l'avenir). Ajouter foi à qch: -e

inanmak, güvenmek. Faire foi: Geçerli olmak, "muteber sayılmak (C'est le texte seul qui fera foi).

Faire sa profession de foi: İnancını, kanısını açıkça belirtmek. Jurer sa foi: And içmek, and içerek söylemek. N'avoir ni foi ni loi, être sans foi ni loi: Dini imanı olmamak, vicdansız olmak, foie er. Karaciğer. § Avoir des jambes en pâté de foie: tkz. Pörsük bacakları olmak, bacakları çok yumuşak olmak. Avoir les foies: hlk. Çok korkmak, ödü bokuna karışmak. Se manger, se ronger les foies: İçi içini yemek, bir sürü kaygüar duymak, çok kaygdanmak. foie-de-boeuf er. Ökse mantarı, foin er. 1. Kuru ot (Il a mis du foin dans les râteliers). 2. (Enginarda) Tüy (Foin d'artichaud). 3. ç. Biçilecek ot (Couper les foins, faire les foins: Ot

biçmek). § Bête à manger du foin: Çok aptal, eşeğin teki. Avoir du foin dans ses bottes: Hali vakti yerinde olmak, zengin olmak. Faire du foin: hlk. Rezalet çıkarmak, bağırıp çağırmak, kıyamet koparmak, foin ûnl. (Eski) Yuf olsun,eksik olsun, olmaz olsun (Foin de la richesse, s'il faut l'acquérir à ce prix-).

615

foi rail foirail er. Panayır yeri. foire diş. 1. Panayır (Foire aux bestiaux). 2. Sergi,

follement chaux).

3. Bolluk, çokluk, zenginlik

foisonnement

de

(Un

trouvailles).

La foire de

foisonner gsz. 1. Çok bol olmak, çok olmak, dolup

Paris). 3. hlk. Sürgün, ishal. 4. Çok gürültülü yer, ahır gibi yet (C'est une foire, ici). § Acheter qch à la foire d'empoigne: Çalmak, aşırmak, araklamak. Avoir la foire: 1. İshal olmak, sürgün olmak. 2. Korkudan donuna yapmak. Faire la foire: hlk. Cümbüş yapmak, âlem yapmak, yiyip içip keyfine bakmak. foirer gsz. 1. hlk. Sürgünü olmak, karnı sürmek, ishal olmak. 2. Laçka olmak, tutmamak (Ecrou

taşmak (Les lapins foisonnent en Australie. Cette année les fruits foisonnent). 2. Hacmi artmak (La chaux mouillée foisonne). 3. Foisonner de qch, en

fuar (La Foire internationale d'İzmir.

qui foire.

Vis qui foire).

3. mec. K o r k m a k , üç

buçuk atmak. 4. tkz. Son anda çuvallamak, başaramamak, elden kaçırmak. § Foirer dans son froc, dans son fourreau: argo. Korkudan donuna yapmak. foireux, euses. ve ad. hlk. l.tshal olmuş. 2. Korkak, ödlek, tabansız. 3. tkz. Zokayı yemiş, kıç üstü oturmuş, fena halde yenilmiş, fois diş. Kez, "defa, "kere (On mange trois fois par jour. Trois fois quatre font douze).

Aynizamanda;hem...hem

§ A la fois: 1.

(Ilestàlafoissévèreet

juste) 2. Aynı anda (Ne parlez pas tous à la fois. Il fait deux choses à la fois). A chaque fois que, toutes

les fois que: Ne zaman... se (A chaque fois que l'orateur lançait le bras en avant, elle s'Élançait elle aussi. Toutes les fois qu'il me rencontre, il me

demande de l'argent). Des fois: Bazen, kimi kez (Ici, les orages sont des fois très violents).

Encore

une fois: Bir kez daha. La prochaine fois: Gelecek defa. En une fois: Bir defada, bir kerede (Payeren une fois). Il était une fois: Bir varmış bir yokmuş, evvel zaman içinde kalbur saman içinde. Pour la première fois: tik kez, ilk olarak. Une fois: 1. Bir gün, bir defasında. 2. Eskiden, geçmişte, vaktiyle (Il y avait une fois une princesse nommée

Blanche

Neige). Une fois pour toutes: İlk ve son olarak; kesin olarak. Une bonne fois: Kesin olarak. Une fois que: -ir, -mez; -di mi ( Une fois qu'il a décidé quelque chose, rien ne peut l'en faire démordre: Bir şeye karar verdimi, artık hiçbirşey onu bundan caydıramaz ).

foison diş. Büyük miktar, çok sayı, bolluk, çokluk (Un commentaire

illustré par

une foison

de

citations). § A foison: Bol bol, çok, istemediğn kadar, tümen tümen (Il y avait là des livres à foison).

foisonnant, e s. Foisonnant de qch: -bakımından zengin (Forêt foisonnante foisonnant d'images).

de gibiers.

Poète

foisonnement er. 1. Bollaşma, çoğalma. 2. Hacmi artma, hacim artması (Foisonnement de la

qch: -bakımından zengin olmak (Notre littérature foisonne foisonne

en poètes de valeur. d'idées ingénieuses).

Ce

romancier

fol, folle —> fou. folasse s. tkz. Kaçık, terelelli, dengesiz, folâtre s. 1. Şen, şakrak, delişmen (Un enfant folâtre).

1. Delice, çılgınca (Une gaieté

folâtre).

folâtrer gsz. Gülüp oynamak, eğlenmek, şakalar yapıp eğlenmek (Les enfants folâtraient prairie).

dans la

folâtrerie diş. Gülüp oynama, eğlenme, şakraklık, şaka. foliacé, e s. Yapraksı, yaprağı andıran, yaprağa benzer. foliaires. Yaprağa ait, yapraksal (Glande foliaire). foliation diş. Yaprak dizimi; yapraklanma, folichon, nes. tkz. Şen, şakrak, şakacı, matrak, folichonner gsz. tkz. Gülüp oynamak, eğlenmek, matrak geçmek, gırgırla vakit geçirmek, folichonnerie diş. Gülüp oynama, eğlenme matrak geçme, gırgırla vakit geçirme, folie diş. 1. Delilik (Accès de folie. Sa passion confine à la folie). 2. Çılgınlık (lia passé l'âge des folies. Folies de la jeunesse). 3. H a t a , aptallık (J'ai fait une folie). 4. Savurganlık (Vous avez fait une folie en vous offrant ce cadeau). 5. T u t k u , aşırı sevgi (Sa folie, c'est la musique). § A la folie:

Delice, çılgınca, pek çok (Je l'aime à la folie). Avoir la folie de qch: -e çok düşkün olmak, -e karşı tutkusu olmak (Ilala folie des vieux livres). Dire

des folies: Saçma sapan sözler söylemek. Faire des folies: 1. Çılgınlıklar yapmak, ipe sapa gelmez şeyler yapmak. 2. Büyük paralar harcamak, çok masrafa girmek (Il fait des folies pour décorer sa villa).

folié,es. bitb. Yapraklı. folio er. (Basımcılıkta) Sayfa numarası (Changer les folios).

foliole diş. Küçük yaprak, yapracık. folioter gçl. (Defter yada kitabın) Sayfalarını numaralamak, sayfa numaralarını koymak, folklore: er. Halkbilim, folklor, folkloriques. Halkbilimsel, folklora değgin, folkloristead. Halkbilimci, folklorcu, folle —> fou follement bel. Delice, delicesine, çılgınca (Il est follement

amoureux).

follet

616

follet, t e s . vead. 1. Delişmen (Une petite follette). Peri, şeytan (Le follet fantastique

2.

erre sur les

roseaux). § Esprit follet: Cin, peri, ev perisi. Feu follet: Hafif alev, bir gaz parlamasmdan birdenbire çıkan alev. Poil follet: 1. Çenede çıkan ilk tüyler, ayva tüyü. 2. Yavru kuş tüyü. Etre comme un feu follet: Parlak ama güvenilmez olmak. folliculaire er. 1. Gazeteci taslağı, "varakpareci. 2. s.anat. Keseciğe değgin, follicule er. 1. Badıç. 2. anat. Kesecik,

fomentateur, trice ad. (Fomentateur

de

professionnel

de

Kışkırtıcı, düzenleyici

querelles,

un

fomentateur

(Fomentation

chaude).

2. mec.

des haines, des

Kışkırtma

(La

troubles).

fomenter gçl. 1. Sıcak lapa vurmak, lapa çekmek. 2. mec.

Kışkırtmak

(Fomenter

des

troubles,

la

révolte).

en fonction

de la

développement

de

l'établissement

l'enfant

est fonction

des connexions

de

nerveuses).

Faire

fonction de: 1. -lik etmek, -görevi yapmak (Il fait fonction de directeur). 2. -in yerini tutmak, -işi g ö r m e k ( Ce rideau faitfonction

de volets). Quitter

ses fonctions: Emekliye ayrılmak, fonctionnaire ad. Görevli, devlet memuru, memur, fonctionnalisme er. İşlevsellik; işlevselcilik. fonctionnariser gçl. Memurlaştırmak; devlet médecins,

çevirmek

le personnel

(Fonctionnariser

d'une

les

entreprise).

fonctionnarisme er. Memur egemenliği; memur kafası, memur anlayışı, fonctionnel, le s. 1. mat. Fonksiyonel, "işlevsel (Calcul

fonctionnel).

2.

Vücut

görevlerine

değgin, bir organın çalışmasıyle ilgili (Troubles

fonçage er. X. Dip geçirme, dip tahtası takma (Le fonçage

d'un tonneau).

2. K a z m a (Le

fonçage

d'un puits). 3. (Rengi) Koyulaştırma, foncé, e s. Koyu renk, koyu (Bleu foncé, foncé, peau (Foncer

un tonneau).

2. K a z m a k (Foncer

puits). 3. Koyulaştırmak (Foncer une teinte. ses cheveux).

d'un

organe).

3. İşlevsel, bir işe

yarayan, bir amaca hizmet eden (Architecture éducation

fonctionnelle,

meubles

fonctionnels).

fonctionnement er. Çalışma, iş görme, görev

foncée).

cheveux ont foncé.

fonctionnels fonctionnelle,

rouge

foncer gçl. 1. Dip geçirmek, dip tahtası takmak

foncé

intérêts. Régler une longue-vue

distance). Entrer en fonctions: Bir mesleğe girmek, bir işe yerleşmek. Etre fonction de qch: -bağlı olmak, -ir sonucu olmak (Le

memurluğuna

troubles).

fomentation diş. 1. hek. (Eski) Lapa vurma fomentation

fond

4. gsz.

un Ellea

Koyulaşmak

yapma, işleme (Le fonctionnement fonctionnement

mécanisme).

fonctionner gsz. İşlemek, çalışmak, iş görmek (Une

(Ses

machine fonctionnant

La lumière grise fonçait peu à

organe qui fonctionne

peu). S. gsz. Hızla gitmek, dalmak (Ilfonce à cent

d'un organe; le

d'une affaire, d'un

sur le courant alternatif.

Un

mal).

fond er. 1. D i p ( L e fond de la mer, d'un puits,

d'un

à l'heure dans les virages). 6 . Saldırmak (Cette bête

tonneau, d'un verre). 2. Zemin, dipyüzey (Le

veut foncer mais n'ose pas). 7. Foncer s u r q n : -e

fond d'un tableau).

saldırmak,

scène). 4. D i p t e kalan şey, dip (Boire le fond

-in üzerine

(Foncer suri

atılmak,

çullanmak

'ennemi).

fonceur, euse s. ve ad. tkz. Korkusuz, gözünü budaktan sakınmayan, vur deyince öldüren, foncier, ère s. 1. Araziye değgin, toprağa değgin (Impôt foncier,

propriétaire

foncier).

esas, başlıca (Ses qualités foncières pas au premier

2. T e m e l , n'apparaissent

abord).

foncièrement bel. Köküne kadar, sapına kadar (Il est foncièrement

honnête).

fonction diş. 1. Görev, memuriyet (Une très bien rémunérée.

Se démettre de ses

fonction fonctions).

3. D i p taraf (Le fond

bouteille).

5. Temel, esas (Le fond

nourriture,

ce sont des pommes

kapsam, içerik (Le fond

de terre). 6. Öz,

8 . huk. Esas (Le fond

tribunal s'est prononcé

de

de sa

d'un exposé,

roman) . 7 . Derinlik ( / / n ' y a pas assez plonger).

d'une

du procès.

sur le fond).

d'un

defondpour Le

§ Article de

fond: Başyazı. Course defond: Mukavemet yarışı. Le fin fond: En ücra yer, en uzaktaki yer. La lame de fond: Dipten gelen dalga, alttan gelen hareket (La lame defond l'Assemblée

a presque totalement

lors des élections).

renouvelé

Le fond de tiroir:

Etre promu à

Elde kalan son çare. A fond: Derinliğine;

une nouvelle fonction). 3. İşleyiş, işleme, çalışma

tamamıyla (Etudier un problème à fond. Il connaît

(Fonctions

à fond la vie des sultans). Au fond, dans le fond:

2. M e vki ( L e titulaire d'unefonction.

fonction

du foie, du cœur).

4. İşlev, rol (La

du volant est de commander

la

direction

Aslında, gerçekte (On l'a blâmé, mais au fond il

du véhicule). 5. mat. Fonksiyon, "işlev (Fonction

avait raison). Au fond de: -in dibinde (Au fond de

algébrique,

lamer). A fond de train: Bütün hızıyla, tek saniye yitirmeden. Du fond de: -dibinden, derinliklerinden. Du fond du cœur: İçten,

fonction

mathématique).

§

En

fonction de: -e göre, -e bağlı olarak, -in değişikliklerine uyarak (Agir en fonction de ses

fondamental

617

yürekten (Je vous remercie du fond du cœur).

fonds

De

la force. Il fonde de grands espoirs sur son fils). 4.

fond en comble: Tepeden tırnağa, baştan aşağı,

Etre fondé à f. qch: -mekte haklı olmak, -meye

tamamıyla (Sa maison a été détruite de fond

hakkı olmak (Il est fondé à prétendre que tu abuses

en

comble). Aller jusqu'au fond des choses: Olayların derinliklerine inmek. Envoyer qch par le fond: Batırmak, denizin dibini boylatmak ( Envoyer un navire par le fond). Faire fond s u r : -e

güvenmek, inanmak, fondamental, e s. 1. Temele değgin (Pierre fondamentale). 2. mec. Başlıca, temel, esas, belli başlı, ana (L'idée fondamentale

d'un

système).

fondamentalement bel. 1. Tamamıyla, baştan aşağı, tepeden tırnağa (Modifier fondamentalement un système). 2. Temelden, esastan, özden (Deux conceptions fondamentalement

opposées).

fondant, es 1. Ağızda eriyiveren ( Poires fondantes, bonbons fondants). 2. Ergimeyi sağlayan, ergitici ( La température

de la glace fondante

est le zéro de

l'échelle centésimale). 3. er. Fondan, şekerleme. 4. er. Ergitici (Alumine, comme

chaux,

silice

utilisées

fondant).

fondateur, trlce ad. 1. Kurucu (Fondateur d'un empire, d'une ville, d'une société commerciale).

Bağışta

bulunan,

bağışçı

(Fondateur

2.

d'un

hôpital).

de sa confiance). (Pour

affirmer

arguments

§ Se fonder sur: -e dayanmak cela, tu dois te fonder

des

fonderie diş. 1. Dökümcülük, dökmecilik. 2. Döküme vi, dökümhane. fondeur er. 1. Dökümevi sahibi. 2. Dökümcü, dökmeci (Fondeur de

canons).

fondeuse diş. Döküm makinası. fondoir er. (Kanarada) Yağ eritme yeri. fondre gçl. 1. Eritmek; ergitmek (Le soleil a fondu la neige. Fondre un métal, du beurre, du

minerai).

2. (Bir sıvı içinde) Eritmek (Fondre du sucre, du sel dans l'eau). 3. Dökmek, dökümünü yapmak (Fondre

une statue,

d'imprimerie).

une cloche,

4. mec.

des

Kaynaştırmak

caractères (Fondre

deux sociétés). 5. Yumuşatmak, ölgünleştirmek (Fondre des couleurs). fond

à zéro

casserole). (Comme

degré.

7. gsz.

elle a fondu!

kilos en trois mois).

6. gsz. E r i m e k (La glace Le

mec.

beurre

fond

dans

la

Zayıflamak, erimek

Ma mère a fondu

de cinq

8 . gsz. Ç ö k m e k , yıkılmak,

g ö ç m e k (Et la terre fondra,

fondation diş. 1. Temel ( Creuser les fondations d'un édifice). 2. Kurma, kurulma, "tesis (La fondation

sur

solides).

et on tombera

en

regardant le ciel). 9. gsz. Erimek, tükenmek, hemen bitivermek, geçmek (L'argent lui fond

d'un parti, d'un ordre religieux,

d'une cité). 3.

dans les mains. Toute sa fatigue avait fondu dans le

Vakıf (La Fondation

§ Fondations

sommeil).

Thiers).

10. gsz. Fondre sur: -e saldırmak,

pieuses: Evkaf. Etablir une fondation: Bir vakıf kurmak. fondé, e s. 1. Haklı, usa yatkın (Une accusation

üzerine çökmek, atılmak, çullanmak (Fondresur l'ennemi). § Fondre en larmes: İki gözü iki çeşme ağlamak. § Se fondre: 1. Erimek, sıvı haline

fondée). 2. Fondé sur: -e dayanan, -e dayalı (Une

gelmek (La cire se fond au feu). 2. Birleşmek,

idée fondée sur des bases solides). 3. E t r e fondé à f .

k a y n a ş m a k (Maison

qch: -mekte haklı olmak, -meye hakkı olmak

dans telle autre, avec telle autre). 3. Yitip gitmek

(Puisque tu ne paies pas tes dettes, je serais fondé à

fondé de pouvoir er. huk. "Vekil, yetkili kılınmış kimse. fondé de procuration er. Ticari mümessil, fondement er. 1. Temel (Les fondements fondements

d'un

empire).

2.

Ana

d'une

ilke

d'une théorie, d'un système).

Kıç, m a k a t (Il en éprouvait

qui se fond dans la

qui se

fond

brume).

fondrière diş. 1. (Toprakta) Çatlak, yarık, iz; su

te les réclamer par voie de justice).

maison,

(Silhouette

de commerce

(Les 3.

tkz.

un mal affreux

au

birikintisi (L'averse avait creusé des fondrières

sur

la route).

fonds er. 1. Toprak, tarla. 2. "Ticarethane, tecimevi; işletme (Il est propriétaire d'un

fonds).

3. (Büyükçe bir) Para, meblağ (Il a un fonds). 4. A n a m a l , s e r m a y e (Il a mangé son fonds avec son revenu).

5. Ö z , esas, t e m e l (Ce garçon a un fonds

fondement). § Sans fondement: Asılsız, gerçek

de santé robuste). 6. mec. Zenginlik, varlık (Cet

olmayan (Une accusation sans fondement).

homme

Jeter,

a un grand fonds

d'érudition).

7. Eski

poser les fondements de qch: -in temelini atmak; esasını kurmak,

kaynaklar, eski el yazmaları (Le fonds d'une bibliothèque). 8. tic. Ambardaki mal, stok,

fonder gçl. 1. -i kurmak (Fonder un système, un Etat, la démocratie). 2. Bulmak, yaratmak,

birikim. 9. tic. "Şirket sermayesi, ortaklık anamalı. 10. tic. Özel yatırım, belirli bir iş için gerektikçe ödenmek üzere ayrılıp işletilen para. § Fonds d'amortissement: Aşınma payı yedeği. Fonds de commerce: Tecimevi. Fonds de garantie:

"keşfetmek (Einstein a fondé la relativité

restreinte

et généralisée). 3. Fonder qch sur: Bir şeyi -e dayandırmak, bağlamak (Fonder son pouvoir sur

force

6X8

fondu İnancalık, "teminat akçesi. Fonds d'emprunt: *Ödünç verme ayırcası, "ikraz fonu. Fonds de renouvellement: Yenileme ayırcası, "tecdit fonu. Fonds de réserve: Yedek anamal, yedek para. Fonds de roulement: Döner anamal; işletme anamalı,"döner sermaye. Fonds de l'Etat: Devlet "tahvili. Fonds secret: Örtülü ödenek. Lefonds monétaire international: Uluslararası para fonu. Etre en fonds: Elinde kuru parası olmak. Prêter à fonds perdus: Ödemeyecek birine yada bir yere ödünç vermek, fondu, es. 1. Erimiş (Neigefondue). 2. Dökülmüş, dökme olarak yapılmış (Statue fondue). 3. (Renklerde) Derece derece yumuşayan (Des tons fondus). 4. er. (Renklerde) Derece derece ölgünleşme, yumuşama. 5. er. (Sinemacılıkta)

olmak. football er. Ayaktopu, "futbol (Match de football,

Açılma-kararma (Fondu à l'obturateur: Örtücüyle kararma. Fondu à l'ouverture: Açılma. Fondu chimique: Kimyasal kararma).

forain, e s. ve ad. X. Panayır satıcısı, pazar satıcısı; gezgin satıcı (Marchand forain yada yalnızca forain de denir). 2. Panayır oyuncusu, gezgin tiyatro oyuncusu. § Fête foraine: Panayır, şenlik, foraminé, e s. Delikli, küçük küçük delikli

fondue

diş.

Eritilmiş

peynirle

beyaz

şarap

karışımından yapılan bir yemek, fondü. fongible s. Kullanıldıkça yıpranan, tükenen, fongicide s. Asalak mantarları yok etmeye yarayan (ilaç). fongiforme s. Mantar biçiminde, mantanmsı. fongique s. Mantar doğasında; mantara benzeyen (Végétation

fongique).

fongistatique X. s.hek. Mantarlanmayı durduran. 2. er. Mantarlanmayı önleyen ilâç. fongosité diş. hek. Yaralarda meydana gelen mantara benzer doku, mantarlanma. fougueux, euse s. Mantar yada sünger görünümünde, fontaine diş. 1. Pınar, kaynak (Aller chercher de l'eau à la fontaine). 2. Çeşme (Une fontaine de marbre. Edifier une fontaine publique). 3. Testi,

güğüm. § Il ne faut pas dire "Fontaine je ne boirai pas de ton eau": Büyük söz söylememeli; büyük lokma ye, büyük söz söyleme, fontainebleau er. Bir tür taze peynir, fontainier, fontenier er. 1. Testici, güğümcü, 2. Suyolcu, su yollarının yapım ve bakım işleriyle uğraşan. 3. Yeraltısuyu arayıcısı, fontanelle diş. Bıngıldak. fontange diş. (Eskiden kadınlarda) Başlık fiyongu. fonte diş. 1. Erime, eritme (La fonte des neiges, des glaces). 2. Dökme maden. 3. Dökme demir (La poêle en fonte). 4. D ö k ü m , d ö k m e (La fonte

d'une

cloche, d'une statue). 5. (Basımcılıkta) Aynı tipte hurufat takımı. 6. Eyer kuburluğu, fontis, fondis er. Toprak kayması, toprak çökmesi, fonts er. ç. Vaftiz kurnası. § Tenir un enfant sur les fonts: Bir çocuğun vaftiz babası yada vaftiz anası

équipe de football, terrain de football, championnat de football, club de football. Jouer au football).

footballeur, euse ad. Futbolcu, footing er. İng. Yürüyüş, sağlık için yapılan gezinti (Je fais du footing chaque

matin).

for er. I. (Eski) Yargıevi, "mahkeme. 2. Yetki (Le for en la matière de nullité de mariage et la procédure sont réglés comme en cas de divorce). §

Le for intérieur: İç, vicdan, "derun. Dans son for intérieur: İçinden, vicdanında (Dans son for intérieur, il a dû reconnaître ses torts).

forage er. Delme; açma (Le forage d'un puits de pétrole).

( Coquillages for

aminés).

foraminifères er. ç. hayb. Delikliler, forban er. 1. Korsan. 2. Vicdansız, dalavereci, eşkiya ruhlu adam. forçage er. 1. Zorlama, sıkıştırma (Le forçage d'une bête). 2. Gelişimini hızlandırma ( Le forçage plante).

d'une

forçat er. 1. (Eskiden) Forsa, kürek mahkûmu. 2. (Şimdi) Ağır hapis hükümlüsü. 3. mec. İşi çok ağır olan kimse, i Un travail de forçat: Çok ağır bir iş. Travailler comme un forçat: Tutsak gibi çalışmak, çok ağır işler görmek, force diş. 1. Güç, "kuvvet (Force physique, force intellectuelle. Force brutale. La force du lion). 2.

Sertlik, "şiddet, zor, "cebir (Céder à la force. Le gouvernement

menace de recourir à la force).

3.

Dayanıklılık, sağlamlık, berklik (La force d'un mur). 4. Yoğunluk (La force d'un acide. La force

d'un désir, d'un sentiment).

5. Etki, etkililik

derecesi (La force du vent, d'un coup, d'un choc).

7. Ordu gücü, "kuvvetler (Les forces terrestres, les forces aériennes, les forces navales). 8. bel. Çok,

hayli (J'ai dévoré force moutons). § Force d'âme: Gayret. Force de l'âge: Olgunluk çağı. Force du sang: (Hısımlar karşılaşınca) Kan kaynaması. Force majeure: Zorlayıcı neden, elde olmayan neden. Force de frappe: Vurucu güç. Maison de force: Tutukevi. Tour de force: 1. Yapılması çok güç beden haraketi(L'acrobate a terminé par un tour de force extraordinaire). 2. mec. Güç numara, güç iş (Il a réussi le tour de force de résumer en quelques pages une oeuvre aussi vaste).

forcé

619

Force est de f.qch:-mek zorunludur,-mek gerekir (Force est de reconnaître que la vérité est toute différente). A force: Aradan zaman geçtikçe, çabalayaçabalaya (A force, il a fini par réussir. Au début, cette nourriture le dégoûtait mais à force, il s'y est habitué). A force de qch: -ile, -in sayesinde (A force de patience, il finira par réussir). A force de f. qch: -yapa yapa, ede ede (A force de pleurer, il a failli perdre ses yeux. Ağlaya ağlaya, nerdeyse kör olacaktı). A toute force: Ne pahasına olursa olsun, "mutlaka (II faut à toute force passer par cette route). Dans toute la force du mot, du terme: Sözcüğün tüm anlamıyla. De force: Zorla (Faire entrer de force un objet dans une caisse). De gré ou de force: İster istemez, istese de istemese de (De gré ou de force, on lui enlèvera son masque). En force: Kalabalık ve güçlü olarak (Les policiers sont venus en force pour cerner la maison). Par force: Zorunlu olarak (II est resté couché un mois par force, avec une jambe cassée). Par la force des choses: Zorunlu olarak, kaçınılmaz olarak, ister istemez. Etre à bout de force: Gücü tükenmek, gücü takati kalmamak. Etre de première force: Çok yetenekli, üstün nitelikli olmak. Etre de force à f. qch: -cek güçte olmak. Faire force: Kendini zorlamak. Faire force de rames: Çala kürek gitmek. Faire qch par la force de l'habitude: Bir şeyi alışkanlıkla yapmak, mihaniki olarak yapmak. Ne plus sentir ses forces: Çok güçlü olmak, vururken gücünü hesaplayamamak. Perdre ses forces: Boşuna çaba harcamak, gücünü boş yere tüketmek. Refaire ses forces: Dinlenip kendini toparlamak, yeniden eski gücünü kazanmak. La force prime le droit: Kim güçlüyse hak onun; hak güçlünündür, forcé, e s. 1. Zorlama, zoraki, istemeden (Un sourire

forcé.

Le mariage forcé).

2. Z o r u n l u ,

mecburi, kaçınılmaz (Travaux forcés. Conséquence forcée). 3. Zorlu, "cebri (Marche forcée). § Culture forcée: 'Zorlama tarım; yetişmeyi, olgunlaşmayı zorla hızlandırarak yapılan tarım. Avoir la main forcée: İstemeye istemeye yapmak, eli hiç varmamak, forcement er. 1. Zorlama; zorlayarak yada kırarak açma (Le forcement d'un coffre, d'une serrure). 2. Zorlayarak aşma, geçme (Le forcement d'un passage, d'un

obstacle).

forcément bel. 1. Zorla, gücün (Elle me répondit en souriant forcément). 2. Zorunlu olarak, ister istemez ( Cela doit forcément

se

produire).

forcené, e s. ve ad. Öfkeden deliye dönmüş, kudurmuş, çılgın, forceps [fsttrseps] er. Lavta (aleti).

foreur

forcer gçl. 1. Zorlamak, zorlayarak yada kırarak açmak (Forcer une porte, uncoffre, 2. Z o r l a y a r a k b o z m a k (Sa femme

uneserrure). avait forcé

tous

les tiroirs). 3. Zorla almak, zorla elde etmek (Il veut forcer ma confiance).

4. B o z m a k (Forcer la

consigne). 5. Aşmak, ölçüyü kaçırmak (Forcer la dose,

la

note).

6.

Uyandırmak

(Forcer

l'admiration). 7. Gelişimini hızlandırmak (Forcer des fleurs,

des plantes

potagères).

8. A ş m a k ,

geçmek (Forcer les obstacles). 9. Değiştirmek, saptırmak, bozmak (Forcer la vérité). 10. Çok yormak, çatlatmak (Forcer un cheval). 11. Sıkıştırmak, kıstırmak (Forcer un cerf, une bête de

chasse). 12. Forcer qnà qch: Birini -e zorlamak (Il nousforce ausilence). 13. Forcer qnàf. qch: Birini -meye zorlamak (On me force à partir). 14. Etre forcé de f. qch: -meye zorlanmak, -mek zorunda k a l m a k (J'ai été forcé de démissionner).

15. gsz.

Kendini zorlamak, zorlanmak (Il est arrivé sans forcer).

16. gsz. Şiddetlenmek (La brise force).

§

Forcer la porte de qn: Birinin evine zorla girmek. Forcer les voiles: Bütün yelkenleri açmak, pupa yelken gitmek. § Se forcer: 1. Kendini zorlamak, çaba göstermek (Quelque

garçon d'honneur

qui

se force pour faire rire la noce). 2. Se f o r c e r à f . qch :

-meye çalışmak, kendini -meye zorlamak (Ilfaut donc se forcer

à travailler

tous les jours).

3. Se

forcer à qch: Kendini -e zorlamak (Se forcer à la patience,

ausilence).

forcerie diş. "Sera, limonluk, zorlama tarım yapmada kullanılan camlık, forces diş. ç. 1. Kırkı, koyun kırkmada kullanılan makas. 2. Tenekeci makası, forcing er. İng. Sürekli zorlama, bastırma. §Faire le forcing: Bastırmak, zorlamak, baskı altına a l m a k , sıkıştırmak (Ce boxeur pendant

le dernier

a fait le

forcing

round).

forcir gsz. Biraz toplamak, şişmanlamak, forclore gçl. huk. (Yasal sürenin geçmiş olması nedeniyle) Dâva hakkını düşürmek, dâvayı dinlememek, forclusion diş. huk. Dâva hakkının düşmesi, forer gçl. 1. Delmek, delik açmak (Forer une clef, un canon). un

2. K a z m a k , açmak (Forer un

tunnel,

puits).

foresterie diş. Ormancılık; orman işleri, forestier, ère s. 1. Ormana değgin forestière,

chemin forestier.

(Maison

Agent forestier,

code

forestier). 2. er. Orman memuru, ormancı, foret er. Delgi, "matkap. forêt diş. O r m a n (Forêt de chênes,

de sapins).

§

Forêt vierge: Balta girmemiş orman, foreur er. Tünel açma yada kuyu kazma gibi işlerde

çalışan işçi. foreuse diş. Delgi makinesi, forfaire gsz. 1. (Memur) Hizmette kusur etmek. 2. Alçakça, namussuzca davranmak § Forfaire à qch: -de kusur etmek (Forfaire à son devoir). forfait er. 1. Büyük kıya, alçakça "cinayet (Commettre

un forfait).

2. G ö t ü r ü pazar ( Faire un

forfait avec un entrepreneur

pour la

construction

d'une maison). 3. (Atçılıkta) Bir at sahibinin, atı yarışa katılmadığında ödemek zorunda olduğu para § A forfait: Götürü, götürü olarak (Travailà forfait.

forme

620

foreuse

Vendre, acheter àforfait).

Déclarerforfait:

1. (Atçılıkta) Yarışa katılmayacağını ilân etmek (Déclarer

forfait

pour

un cheval).

2. mec.

Bir

yarışmaya katılmamak, yarışmadan çekilmek, forfaitaires. G ö t ü r ü (Achat, vente, prix Impôt

forfaitaire.

forfaitaire).

forfaitairement bel. Götürü olarak, forfaiture diş. (Memur) Görevde büyük suç,hizmet kusuru. forfanterie diş. Palavracılık; övüngenlik; şarlatanlık, forficule diş. hayb. Kulağakaçan (böceği), forge diş. 1. Demir fabrikası, demirhane, *demirevi. 2. Dökümevi. 3. Demirci dükkânı; demirci ocağı ( L'enclume,

le soufflet les outils de la

forge). 4. Nalbant yada çilingir dükkânı (Forge de serrurier, forge de maréchal

ferrant).

forgé, es. 1. D ö v m e (Fer forgé, métaux forgés).

2.

Uydurma, kafadan atma (Récitforgé). § Forgé de toutes pièces: Tamamen uydurma, aslı astarı olmayan (Une histoire forgée de toutes

pièces).

forgeables. Dövülebilir, dövmeye elverişli, forgeage er. (Demiri, madeni) Dövme (Forgeageau marteau,

à la presse).

forger gçl. 1. (Maden) Dövmek (Forger le fer, l'argent.

Forger au marteau).

2. mec. U y d u r m a k

yapmak. 2. gsz. Hizadan çıkmak, bel vermek, kamburlaşmak. 3. gsz. Çekülden ayrılmak, bel vermek (Mur qui for jette). forlancer gçl. (Avı) İninden yada yuvasından çıkarmak, dışarıya uğratmak, forligner gsz. 1. Bozulmak, atalarının yolundan s a p m a k (Souviens-toi

de qui tu es fils,

et ne

forligner pas). 2. Küçülmek, bayağılaşmak (Les nobles

d'autrefois

s'occupant

de

croyaient

forligner

en

littérature).

forlongergç/. Arayı açmak, çok gerilerde bırakmak (Cerf qui forlonge

la

meute).

formaldéhyde er. kim. Formaldehit, formol, formalisation diş. 1. Biçimleme. 2. Biçimselleştirme. formaliser gçl. Biçimlemek, -i kesin yapısına indirgemek. formaliser (se) gsz. 1. Alınmak, gücenmek, kırılmak. 2. Se formaliser de qch: -e gücenmek, - d e n alınmak (Il s'est formalisé

de ce manque

formalisme er. Biçimcilik, formalistes, vead. Biçimci. formalité diş. Gerekli işlem, formalite, format er. 1. Kitap boyutu (Livre de petit format, format

de poche).

format pratique.

2. Boyut, boy (Une valise de Photo de format 6 x 6 ) . 3. Onaltı

sayfalık kitap parçası, forma, formateur, trice s. ve ad. 1. Yapıcı, yaratıcı (Dieu, formateur de tout). 2. Oluşturucu, meydana getiren (Eléments

formateurs).

formatif, ive s. Meydana getirmeye yarayan, oluşturucu. formation diş. 1. Meydana getirme, meydana gelme ; oluşturma, oluşma (Formation d'une idée, d'un corps chimique). 2. Kurma, kurulma (Formation

d'un

empire,

d'une

nation,

d'une

une

industrie).

3. Gelişme (L'âge de formation).

excuse). 3. mec. Düzmece bir şey yapmak, sahtesini uydurmak (Forger un document). § C'est en forgeant qu'on devient forgeron: Çocuk yürümeyi düşe kalka öğrenir; demir döve döve insan demirci olur. § Se forger: Kafasında kurmak; kurmak (5e forger un idéal, des

Kuruluş,

yapılış

Formation

du pluriel en français.

(Forger un mot, une nouvelle,

un prétexte,

decontes,

(Formation

une forgeuse de calomnies).

2. ( M a d e n )

de

politiques, (Une

les formations

formation

syndicales).

sportive).

4.

phrases.

5. Ö r g ü t , parti,

"teşkilât, "teşekkül (Les grandes

formations 6. Takım

7. Topluluk

(Une

formation de jazz). 8. ask. Birlik, görevlendirilen küçük birlik (Envoyer

illusions).

forgeron er. Demirci (Le forgeron bat le fer). forgeur,eusead 1. Uydurucu, uyduran (Unforgeur

de

respect).

bombarder

une formation

aérienne

un objectif). 9.ask. Bir birliğin alacağı

herhangi bir şekil (Formation triangulaire. Les deux escadres ont pris tout de suite leur tactique de combat).

couteaux).

sédimentaire). 11. Yetişim, yetişme, eğitim ve

forint [foRİnt] er.Macar parası,Macar para birimi, forint. forjeter gçl. 1. Çıkıntılı yapmak, hizadan ilerde

10 .yerb. O l u ş u m

formation

Dövücü; maden eşya yapıcı (Un forgeur de

öğretim (İla reçu une solide formation Formation

(Formation littéraire.

professionnelle).

forme diş. 1. "Şekil, biçim (La forme du visage, d'un

621

formé chapeau).

2. Yapı, oluşum biçimi (La forme

gouvernement). imprécise

disparait

dans la nuit).

"manzara (Les différentes Görünüş,

d'un

3. Karaltı, gölge (Une

d'importance

de la vie).

accorde

à la forme).

görünüş (Forme

4. Görünüm,

formes

(Il

kılık

5.

beaucoup

6. fels.

et essence).

forme

Biçim, dış

7. Model, patron,

formule bel.

formellement manifestation).

9. İn (Forme du lièvre, du renard).

usul

bakımından

noksanlık).

11. ed.

anlatım biçimi, "uslup (Opposer

10.

noksanlığı, Anlatı,

la forme

au

olarak,

Biçimsel

une

olarak,

biçim

formellement

juste).

de grandes

dunes.

Les vapeurs forment les nuages. Ces murs

forment

un

huk. Şekil, usul (Vice de forme: Şekil

2.

"teşkil etmek (Le vent forme

gouvernement,

fromage).

kesin

formellement

1. Oluşturmak, meydana getirmek,

une chaussure sur une forme).

à

Açıkça,

bakımından (Raisonnement former gçl.

örnek, kalıp (Forme de modiste. Bottier qui monte 8. Kalıp (Forme

1.

(Interdire

kesinlikle

angle

aigu).

2.

une

kafasında kurmak (Nous nous

associer).

4.

(Former

Kurmak

société).

3.

un

Tasarlamak,

avons formé

l'idée

(Dieu

Yaratmak

l'homme àson image). 5. Yetiştirmek (Former apprenti,

former

des élèves).

6.

de

forma un

Geliştirmek

contenu. La forme est la chair même de la pensée).

(Former

12. (Basımcılıkta)

Yazmak, kurmak ( Cet enfant forme mal ses lettres.

Forma.

13. ç.

Davranış,

son goût par

de bonnes

lectures).

7.

hareket (Il a les formes rudes). 14.ç. Vücutbiçimi,

Il forme bienses phrases).

vücut hatları (Elle a des formes superbes.

Birini, bir şeyi -e alıştırmak, -e yatkınlaştırmak,

moulait

ses formes).

Sa robe

15. f. Nezaket kuralları

(Respecter les formes. Agir dans les formes).

§ En

forme de: -biçiminde, şeklinde (Des sourcils forme

de virgule).

en

uygun

olarak

incomparable

(Ce

yetiştirmek

avait

méditation).

8. Formerqn, qchàqch:

formé

mon

maître

esprit

à

la

§ Les voyages forment la jeunesse:

En bonne et due forme:

Çok gezen çok bilir. § Se former: 1. Oluşmak,

Kurallara uygun olarak, usulüne uygun şekilde

meydana gelmek, "teşekkül etmek (Une croûte se

( Ils ont passé un contrat en bonne et due forme).

forme

En

forme, en bonne forme: Yasaya uygun, usulüne uygun.

Pour

vice

de

huk.

forme:

Usul (Un

bakımından, şekil noksanlığından dolayı jugement déclaré nul pour vice de forme).

Pour la

à la surface

s'est formée

du liquide.

progressivement).

olmak (Les fruis

L'unité

nationale

2. Olgunlaşmak,

commencent

à se former).

Yetişmek, kendini yetiştirmek (C'est qu'un

homme

se forme).

en

3. lisant

4. Se former en qch:

forme: A d e t yerini bulsun diye, lâf olsun diye (Je

-şeklinde toplanmak, şeklini almak, dizilmek (Se

ne l'ai consulté que pour la forme).

former

Şeklinde, halinde (Médicament

Sous forme de: administré

forme de cachets, de pillules).

Sous la forme de: (L'acteurparut

-rolünde, görünümünde, şeklinde cette fois sous la formed'un

sous

noble vieillard).

Avoir

des formes: Nazik olmak, kibar olmak. Etre en forme, en pleine forme: Tam formunda olmak (Il est en forme pour passer ses examens. est en pleine forme pour courir

Cet athlète

un cent

mètres).

Manquer de formes: Nezaketten anlamamak, davranışlarında kaba saba olmak. Ne plus avoir forme humaine: benzer

yanı

İnsanlıktan

kalmamak.

çıkmak,

insana

Prendre

forme:

Biçimlenmek, bir şeye benzemek (Petit à petit, la masse d'argile l'artiste).

prenait forme

sous les doigts

de

Prendre des formes: Şişmanlamak, kilo

almak.

épi formé.

Une jeune fille formée,

(Fruit

un goût

formé).

formelle

formidable

et monstrueux).

2.

Çok

korkunç, kocaman (La formidable gorille.

Une détonation formidable).

un refus formel). d'un poème).

déclaration

2. Biçimsel

(Beauté

3. Yüzeysel, içtenlikten

uzak, yapmacık (Une politesse formelle). mant. Biçimsel, °suri (La logique

4. fels.

formelle).

de

Müthiş, şaşırtıcı, akıl almaz (Un film un livre formidable. formidablement bel.

Vous êtes

de tkz.

formidable,

formidable).

1. Korkunç bir biçimde,

korkunç. 2. tkz. Çok (Ça me fait plaisir de les

büyük,

stature 3. mec.

formidablement

voir).

formique s. Acide formique: Karınca asidi, formol er. kim. Formol, formaldehit, formoler gçl. Formollemek, formolle temizlemek, formulaire er. 1. Formül dergisi, formül kitabı (Formulaire

des pharmaciens,

formulation diş. formulation

des notaires). un

1. Yazma, kaleme alma

d'une

ordonnance

de cette idée maladroite).

2.

formulaire). médicale).

Açıklama, dile getirme, anlatılış (La

formel, le s. 1. Açık, kesin (Une formelle,

se forme en ordre

formidable s. 1. Korkunç, iğrenç (Son aspect était

Soru fişi, formüler (Remplir

formé, e s. Olmuş, olgunlaşmış, gelişmiş formé,

en cortège. L'armée

bataille).

(La 2.

formulation

3. Formülleştirme,

formül haline getirme, formule diş. 1. Formül (Formule algébrique,

chimique).

(Chercher

une

mathématique,

2. Çözüm yolu, çıkış yolu

formule,

trouver

une

bonne

622

formuler formule). 3. Biçim, yol, yöntem (Formule de paiement. Elle avait trouvé la formule de ne s'étonner de rien). 4. Kalıplaşmış sözler, kalıp tümce, "resmi cümle (Formules de politesse). 5. Kimi yerleri doldurulmak üzere boş bırakılmış basılı kâğıt (Remplir une formule. Une formule de télégramme). formuler gçl. 1. Yazmak, kaleme almak (Formuler une ordonnance médicale, un acte notarial. Formuler un médicament). 2. Dile getirmek, açıkça belirtmek, bir bir söylemek (Formuler un désir, une plainte, une réclamation, une demande). 3. Biçimlendirmek, fornicateur, trice ad. Zina yapan, zina işleyen, fornication diş. Zina forniquer gsz. Zina yapmak, zina işlemek, fors ilg. (Eski) -den başka (Tout est perdu, l'honneur).

fors

fort, es. 1. Güçlü, berk, "kuvvetli (Son bras est très fort). 2. İri, iri yarı; topluca, şişman (Un homme fort; une femme forte des hanches). 3. Berkitilmiş, "müstahkem (Une ville forte). 4. Sağlam, dayanıklı (Etoffe forte). 5. Sert (Tabac fort, cigarettes fortes). 6. Koyu (Thé fort, café fort). 7. Çetin (Une forte tâche). 8. Acı, kekreleşmiş (Beurre fort). 9. Ağır (Une odeur forte). 10. Şiddetli (Un vent fort). 11. Aşırı, sınırı aşan, çok ileri giden (Une plaisanterie un peu forte). 12. Buyurgan, dediği dedik, "otoriter (Un régime fort) 13. Yüksek, fazla (Payer un fort prix). § Esprit fort: Zındık. L'homme fort: Kuvvetli adam (L'homme fort d'un régime). Le sexe fort: Erkekler, erkek milleti. A plus forte raison: Haydi haydi, "evleviyetle. C'est plus fort que moi: Elimde değil, dayanamıyorum; beni aşan bir şey bu. Ça c'est trop fort: Bu kadarı da fazla, bu kadarı da olmaz. Avoir affaire à forte partie: Rakibi çetin olmak, karşısında çetin bir ceviz olmak, büyük engellerle karşı karşıya bulunmak. Etre fort à qch, en qch, sur qch: -de çok kuvvetli olmak, usta olmak, -i çok iyi bilmek (Il est fort au pocker, en chimie, sur les questions économiques). Etre fort pour f. qch: -mekte çok usta olmak, -meyi çok iyi becermek (Il est toujours fort pour parler, pour critiquer). Etre fort de qch: Gücünü -den almak; -e dayanmak, güvenmek (II estfort de son innocence. Il est fort de l'appui de ses amis). Etre fort en gueule: tkz. Çenesi kuvvetli olmak; geveze olmak, çenesi düşük olmak. Recourir à la manière forte: Zora baş vurmak, zor kullanmak. Se faire fort de f. qch: -mek savında olmak, -ceğini ileri sürmek (Elle se fait fort de passer l'agrégation). Seporterfortpourqn: Birine

fortraiture kefil olmak. fort bel. 1. Kuvvetli, şiddetli (Frapper fort. Le vent souffle fort). 2. Sıkıca, iyice (Serrer très fort). 3. Yüksek sesle (Parler, crier fort). 4. Çok, pek (Cette femme me plaît fort. Un oiseau fort petit. Je le sais fort bien). § Sentir fort: Çok ağır bir koku çıkarmak. Y aller fort: Abartmak, çok ileri gitmek, sınırı aşmak, fort er. 1. Küçük kale, tabya (Lefortde Verdun. Les forts de Metz). 2. Güçlü, kuvvetli (Protéger le faible contre le fort). 3. Güçlü yan (Le fort et le faible d'une personne, d'une oeuvre). 4. Orta yer, göbek, tam içi (Le fort de la forêt). 5. (Bir kimsenin) Harcı, en iyi bildiği şey; bir kimseye özgü olan şey (La générosité n'est pas son fort. La bravoure, c'est son fort). 6. Hamal (Les forts de la Halle à Paris). 7. Hayvan ini. § Au fort de: -in tam ortasında, en civcivli zamanında, en ateşli noktasında (Au fort de l'été, de l'hiver. Au fort d'une discussion), forte [faute] bel. ve er. müz. değişmez. Forte, hızlı (Executer forte. Des forte). fortement bel. 1. Şiddetle, kuvvetle (Frapper, serrer fortement). 2. İyici, adamakıllı, çok (Il boîte fortement). forte-piano bel. veer. müz. değişmez. Fortepiyano, hızlı-yavaş. forteresse diş. 1. Kale (Forteresse imprenable). 2. mec. Sur, duvar (Une énorme forteresse de préjugés, de privilèges). § Forteresse volante: Uçan kale, ağır bombardıman uçağı, fortiche s. tkz. 1. Güçlü kuvvetli. 2. Becerikli, kurnaz; bitirim, anasının gözü. fortifiant, e s. 1. Güçlendirici, güç verici, kuvvet veren (Nourriture fortifiante, médicament fortifiant). 2. er. Kuvvet şurubu; kuvvet verici madde (Le sucre, le quinquina sont des fortifiants).

fortification diş. 1. Berkitme, berkleme, "tahkim (Travailler à la fortification d'une position clef). 2. Hisar, sur (Les anciennes fortifications de Paris). 3. "İstihkâmcılık, berkitmecilik. fortifier gçl. 1. Gücünü artırmak, güçlendirmek, kuvvetlendirmek (Le travail fortifie le corps. Fortifier son prestige). 2. Berkitmek, berklemek, "tahkim etmek (Fortifier une ville, un retranchement). 3. Fortifier qn dans qch: Birini -de desteklemek, fortin er. Küçük tabya, fortiori (à) bel. Haydi haydi, fortissimo bel. ve er. müz. Fortisimo, çok hızlı, fortrait, e s . (Atiçin) Çok yorgun, bitkin, fortraiture diş. (At için) Aşırı yorgunluk, bitkinlik.

fortuit fortuit,

623 e

s.

Beklenmedik;

raslantıya bağlı (Un découverte fortuite,

rastlantı

événement

sonucu,

fortuit.

Une

une rencontre fortuite).

§ Cas

fortuit:fc«/c.Umulmadik hal, beklenmedik durum, fortuitement

bel.

Beklenmedik

bir

biçimde,

fouchtra (Calcaire

fossilifère).

fossilisation diş.

Taşıllaşma, taşıl haline gelme,

fosilleşme. fossiliser gçl. Taşıllaştırmak, fosilleştirmek, fosil haline getirmek. § Se fossiliser: 1. Taşıllaşmak,

beklenilmediği halde; raslantı sonucu; raslantıyla

fosilleşmek (Des

(J'ai appris fortuitement

sont fossilisés).

cette

nouvelle).

fortune diş. 1. Felek (La roue de la Fortune: çarkı). fortune.

2. Talih, baht, şans (Il est favorisé La fortune

me fut contraire).

Lafortune

Feleğin

geçerliği kalmamak, değersizleşmek qui s'est

3. Yazgı,

d'une oeuvre,

il a

d'unlivre).

4. Varlık, servet (Inégalité des fortunes.

Partager

sa fortune entre ses enfants). § A la fortune du pot: Allah ne verdiyse (Manger

à la fortune

Inviter son ami à lafortune

du pot). De fortune:

Derme çatma, "sümmettedarik (Une de fortune). olmak.

du pot. installation

Avoir, posséder de la fortune: Varlıklı

Faire fortune: Zenginleşmek.

Faire

contre mauvaise fortune bon coeur: Talihine boyun eğmek. Mihneti kendine zevk etmek, ağıyı bal eylemek. Tenter fortune: Yeni bir yaşam, yeni bir mesleğe atılmak, talihini denemek, fortuné, e s . 1. Talihli, şanslı (Un homme 2. Varlıklı, zengin (Ce sont des gens forum er. değişmez.

préhistoriques

par la

"kader ( Depuis qu 'il s'est attaché à ma fortune, purifiésavie.

oiseaux

fortuné).

fortunés).

(Unécrivain

fossoir er. Bağcı sabanı. fossoyer gçl.

Kazmak,

(Fossoyer

açmak

une

tombe). fossoyeur er. 1. Mezarcı, mezar kazıcısı. 2. mec. Yıkıcı,

ortadan

(Fossoyeur

kaldırıcı

d'une

civilisation). fou, fol, folle s. ve ad.

1. Deli (Il est

subitement fou et on a dû l'enfermer.

devenu

C'est un fou).

2. Delice, deli gibi (Un regard fou. Une tentative folle). 3. Saçma, mantıksız, anlamsız folle, un fol espoir).

(Unepensée

4. Çılgınca, aşın (Une

gaieté

folle).

S. Tutulamayan, engellenemeyen (Un

fou).

6. Yanlış çalışan, düzensiz çalışan, ayarı

bozuk (Boussolle

folle, moteur fou, balance

7. Boşa dönen (Roue

folle,

poulie

folle).

folle).

folles).

yabanıl ( Plantes folles,herbes

rire

8.

9. Yaban,

folles. Folle

avoine).

10. Çok fazla, çok büyük, pek çok (Il a eu un

(Eski Romada) Çarşı, pazar, forure diş. (Delgi ile açılmış) Delik (La

forured'une

succès fou. J'ai mis un temps fou pour faire

cela.

Dépenser un argent fou). 11. Fou de: a) -in delisi ,-e

clef). une fosse).

2. Kapan,

çok düşkün, tutkun (Il est fou de musique,

tuzak ( Fosse aux ours, fosse aux lions).

3.Gömüt,

peinture),

fosse diş. 1. Çukur (Creuser sin, "mezar, çukur (Enterrer fosse).

quelqu'un

dans une

§ Fosse d'aisances: Ayakyolu çukuru.

de

b) -den çılgına dönmüş, deliye dönmüş

(Il était fou de chagrin,

de colère).

§ Fou à lier:

Zincirlik deli, zırdeli. Patte folle: tkz. Topal ayak,

Fosse septique: Pislik çukuru. Fosse commune:

aksayan

Toplu mezar. Avoir un pied dans la fosse, être au

Öfkeden çılgına dönmek, öfkeden köpürmek.

bord de la fosse: Bir ayağı çukurda olmak, ölümü

bacak.

Devenir,

vieille folle).

eliyle kendi ölümünü hazırlamak. Descendre dans

soytarısı, soytarı (Prince

la fosse aux lions: Kendini tehlikeye atmak,

martı (Fou

fossé er. 1. Hendek (Fossé un fossé

à pieds

qui borde joints).

hendeği (Fossé plein d'eau.

une

route.

2. Savunma

Fossé antichar).

3.

mec. Uçurum (Il y a un fossé entre nous, un fossé nous sépare).

§ Sauter le fossé: Önemli bir karar

almak, dönemeci almak, fossette diş. 1. Çukurcuk. 2. (Çenede yada yanakta) Gamze. fossile 1. s.

Taşıllaşmış,

animaux fossiles). contient

des fossiles).

taşıllaşmış,

fosilleşmiş

(Plantes,

2. er. Taşıl, fosil (Terrain

modası

"müstehase (Littérature

qui

3. mec. s. ve ad. Taşıl, geçmiş, fossile.

çok Un vieux

eskimiş, fossile).

fossilifère s. Fosilli, taşıllı; içinde taşıllar bulunan

être

fou

furieux:

fou, fol, folle ad. 1. Deli, kaçık (Un jeune fou,

yakın olmak. Creuser sa propre fosse: Kendi

Sauter

se

fossilisé).

Savrulan, dağınık (Mèches

1. Forum, *toplu tartışma. 2.

qui

2. mec. Taşıllaşmak, çok eskimek,

brun:

des fous).

Kırmızı

"düşevi.

4. er. Bir tür

ayaklı sümsük

Fou de Bassan: Simsük kuşu). Hayalhane,

une

2. er. (Satrançta) Fil. 3. er. Kral kuşu.

§ La folle du logis:

Faire le fou:

Çılgınca

eğlenmek, gülüp oynamak, fouace, fougasse diş. Bir çeşit poğaça, fouacier er. Poğaçacı. fouaillergf/. 1. Kamçılamak (Le

cocherfouaillaitles

bêles). 2. mec. Kamçılamak, "tahrik etmek souvenirs

le fouaillaient

glacé).

3.

mec.

plus encore Hakaretler

(Les

que le vent yağdırmak,

hakaretlere boğmak, foucade diş. Geçici heves, "kapris, "özenç une foucade,

ça lui passera.

Une fille à

(C'est

foucades).

fouchtra ünl. (Taşrada bir sövgü) Allah kahretsin! Tuh! İçine edeyim!

foudre foudre diş. 1. Yıldırım (La foudre éclate, la foudre tombe. Un arbre frappé par la foudre). 2. ç. Kınama, aforoz (Les foudres de l'Eglise, du Vatican j. § Coup de foudre : 1. Yıldırım aşkı, görür görmez vurulma. 2. (Eski) Beklenmedik felâket. Comme la foudre: Büyük bir hızla, yıldırım gibi. Avoir le coup de foudre pour: -e vurulmak, tutulmak, gönlünü kaptırmak, foudre er. 1. Büyük fıçı, kadoz ( Un foudre de vin ). 2. Yıldırım simgesi olan kırık çizgi (On trouve le foudre sur les écussons de premier empire). 3. •Güçlü kişi. § Un foudre de guerre: Büyük savaşçı. Un foudre d'éloquence: Büyük hatip, foudroiement er. Yıldırım çarpması; yıldırımla çarpılma. foudroyant, es. 1. Çarpıcı, şaşırtıcı, sersemleştirici, yıldırımla vurulmuşa döndüren (Une nouvelle foudroyante, un succès foudroyant). 2. Yıldırım gibi, yıldırım gibi çarpan (Une attaque foudroyante, apoplexie foudroyante). 3. Yıldırım saçan (Un regard foudroyant). foudroyer gçl. 1. Yıldırımla çarpmak (Deux personnes ont été foudroyées pendant l'orage). 2. Çarpmak, bir anda öldürmek, elektrik çarpmasıyla öldürmek (Elle a été foudroyée par le courant à haute tension). 3. mec. Şaşırtmak, sersemleştirmek, yıldırımla vurulmuşa döndürmek (Cette nouvelle m'a foudroyé). 4. Yıldırımlar saçmak (Ses yeux me foudroyaient). § Foudroyer qn du regard: Birine sert sert, dik dik, yiyecekmiş gibi bakmak (Il me foudroyait du regard). fouée diş. Küçük kuşları avlamak için yada fırını ısıtmak için yakılan küçük ateş, çalı çırpı ateşi, fouet er. 1. Kamçı, kırbaç (Un fouet de cocher). 2. hayb. Kurdelabalığı. 3. (Kuşların kuyruğu yada kanadındaki) Uzun tüyler (Le fouet de la queue, le fouet de l'aile). 4. Kamçılama, kırbaçlama; kırbaçla dövme cezası (Jadis on donnait le fouet dans les collèges. Le supplice du fouet). 5. Salça yada yumurta çırpmaya yarayan alet (Fouet mécanique). § Coup de fouet: 1. Kamçıyla, kırbaçla vurma. 2. mec. Kamçılama, "tahrik. 3. Birden bire gelen ağn. De plein fouet: Düz, doğruca (Le vent arrivait de plein fouet sur la voile). Tir de plein fouet: Hedefe yapılan düz atış. Donner un coup de fouet à: 1. -i kamçı ile, kırbaçla dövmek, kamçılamak, kırbaçlamak. 2. mec. -i uyarmak, kamçılamak (Médicamentquidonneun coup de fouet à l'organisme). Faire claquer son fouet: 1. Kamçısını şaklatmak. 2. mec. Kendini saydırmak, borusunu öttürmek, fouettement er. Çarpma, dövme ( L e fouettement de

624

fouiller la pluie sur la vitre). fouetter gçl. 1. Kamçılamak, kırbaçlamak (Fouetter un cheval). 2. (Ceza olarak) Kamçıyla dövmek, kırbaçlamak (On l'a fouetté jusqu'au sang). 3. Çırpmak, çalkamak (Fouetter la crème, des oeufs). 4. Çarpmak, dövmek ( La pluie fouette les vitres. Les vagues fouettaient le bateau). S. gsz. hlk. Çarpmak (La pluie fouette contre les vitres). 6. gsz. hlk. Pis pis kokmak (Ça fouette dans ton escalier). 7. gsz. hlk. Çok korkmak, korkudan tir tir titremek. § Avoir d'autres chats à fouetter: Yapacak başka işleri olmak. Il n'y a pas de quoi fouetter un chat: Bu bir kusur değildir, üzerinde durmaya değmez, fou-fou, fofolle s. Kaçık, deli, kafadan sakat, fougasse 1. ask. Lâğım. 2. Bir tür poğaça, fouger gsz. (Yaban domuzu) Burnuyla toprağı eşmek. fougeraie diş. Eğreltiotu tarlası, alanı, fougère diş. bitb. Eğreltiotu. S Fougère à l'aigle: Kartallı eğreltiotu. fougue diş. 1. Atılganlık, ateşlilik, ateş. coşku (Parler avec fougue. Agir avec la fougue de la jeunesse). 2. den. (Eskimiştir) Kasırga. 3. den. (Gemide) Mizana direğinin gabya çııbuğı ve yelkeni. fougueusement bel. Atılganlıkla, ateşlilikle, ateş gibi, "hararetle, fougueux, euse s. 1. Atılgan, ateşli, coşkulu (Jeunesse fougueuse. Discours fougueux). 2. Başı sert (Un cheval fougueux). fouille diş. 1. Kazı (L'archéologue qui dirige les fouilles. Faire une fouille archéologique). 2. Kazı yeri, kazı alanı (Aller sur la fouille). 3. Arama, yoklama, üstünü yada eşyasını arama (La fouille des bagages. La police a fait la fouille de tous les suspects). fouillé, e s . İşlenmiş; iyice incelenmiş, ayrıntılarına inilmiş (Une étude très fouillée). fouille-au-pot er. değişmez. 1. Küçük aşçı yamağı. 2. mec. Mızmız adam. fouiller gçl. 1. Aramak, taramak, araştırmak (J'ai fouillé toute ma chambre pour retrouver mon portefeuille). 2. Arama tarama yapmak (Lapolice fouillait tout le quartier). 3. (Birinin) Üstünü aramak (La sécurité militaire fouillait tous les suspects). 4. Kazı yapmak (Les archéologues ont fouillé toute la partie qui entoure le temple romain). 5s Eşelemek, karıştırmak (Les corbeaux fouillaient la terre). 6. gsz. Toprağı eşelemek (Animaux qui fouillent pour trouver leur nourriture). T.gsz. Fouillerdansqch:-ieşelemek, karıştırmak (Fouiller dans ses poches. Le héron

625

fouilleur

fouille

dans la vase. Fouiller

l'histoire,

dans le passé,

dans ses souvenirs).

(ilsecrut

Ceplerini karıştırmak, ceplerini aramak volé, il se fouilla).

dans

§ Se fouiller: 1.

2. tkz. Hava almak, avucunu

yalamak (Tu peux te

karıştırmayı seven (Un fouilleur 2.

(Birinin)

Üstünü

d'archives, başını

de

arayan,

ceplerini yoklayan. 3. diş. Büyük pulluk, kotan, fouillis er. 1. Karışık eşya yığını, dağınıklık livres

formaient

sur

la

table

un

(Les fouillis

indescriptible).

2. Bir sürü, bir yığın, bir takım...

(Un

d'idées,

fouillis

de

souvenirs

confus,

3. Burkmak (Fouler

partie du corps).

une

4. mec. Kahır içinde yaşatmak,

(Fouler

ezmek

le sol de sa

un membre,

le peuple).

5.

Tokaçlamak,

pieds: Çiğnemek, aldırmamak, ayaklar altına almak (Fouler

hor görmek,

aux pieds les lois, les

principes).

§ Se fouler qch: 1. -sini burkmak (Il

s'est foulé

le pied,

le poignet,

la cheville).

sans se fouler). gevremek,

§ Se fouler la rate: hlk.

anasından emdiği süt

2.

(Travailler

Yorulmak, yorgunluktan canı çıkmak

Imam

burnundan

gelmek, yorgunluktan canı çıkmak, fouleur, euse ad. (Keçe, kumaş, deri) Dövücü

d'étoffes). fouinard, e s. ve ad. hlk. 1. Hinoğluhin, anasının 1. Sansar. 2. mec. Kurnaz adam, tilki,

fouine

Aramak, araştırmak, alt üst etmek (On a fouiné 3. Fouiner dans qch: -e karışmak,

burnunu sokmak (Il n'aime dans ses

pas qu'on

vienne

affaires).

(II

Eşelemek, kazmak, karıştırmak le sol de son

makinesi, tokaçlama aleti, foulque diş. Angıt kuşu, angut. § Foulque noire: Su tavuğu. four er. 1. Fırın (Four

de la taupe; animaux

éléctrique.

2. Ocak (Four

brique).

mec.

3.

représentation

nez).

fouisseur, euse s. ve er. Kazıcı, toprak kazıcı (Pattes fouisseuses

foulon er. 1. (Keçe, kumaş, deri) Çırpıcı. 2. Çırpma

boulanger).

eden, her şeye burnunu sokan, fouissait

2. Keçeci

foulure diş. Hafif burkulma; ezik.

fouineur, euse s. ve ad. Meraklı, her şeyi merak fouir gçl.

à raisin).

tokacı. 3. Keçe basma yeri.

fouiner gsz. hlk. 1. Sıvışmak, korkup kaçmak. 2. partout).

çırpıcı, basıcı, fouloir er. 1. Tokaç (Fouloir

gözü. 2. Meraklı; her şeye burnunu sokan,

fouiner

Üzerinde yürümek, basmak (Fouler patrie).

dövmek, çırpmak (Fouler des draps). § Fouler aux

fouiller!).

fouilleur, euse ad. 1. Karıştırıcı, araştırıcı; araştırıp livres).

fourche

Four à pain

du

à chaux, à minerai,

tkz.

à (La

Başarısızlık

de sa pièce a été un four complet).

§

Petits fours: Kuru pasta, tuzlu kuru pasta. Faire four: mec. tkz. Tam bir başarısızlığa uğramak.

fouisseurs).

foulage er. 1. (Kumaş, deri) Tokaçlama, çırpma,

Mettre au four: Fırınlamak, firma vermek.

2.

Ouvrir la bouche comme un four: Ağzını mağara

(Basımcılıkta) Sayfanın ters tarafına çıkan iz (Ily

gibi açmak. Sortir du four: Fınndan çıkarmak. O n

a trop de foulage,

ne peut pas être à la fois au four et au moulin: İki

(Foulage

dövme

des

cuirs,

le cylindre

du

était trop

foulant, e s. 1. Basan, basma (Pompe Basma

tulumba).

2. mec.

hlk.

drap). serré).

foulante:

Çok yorucu,

öldürücü (Ce n'est pas un travail bien

fourberie diş. Dalavere, dolap; sinsilik-, kalleşlik

foulant).

foulard er. 1. Bir tür ince ipekli, fular (Une robe de foulard à pois). 2. Boyun atkısı, boyun mendili. § Bander en foulard: argo. Kamışı kalkmak, foule diş. 1. Kalabalık, halk (La foule danslemétro). foules).

2. Yığın,"kitle

(Lapsychologiedes

visiteurs, de documents).

§ En

foule: Yığın halinde, yığın yığın, sürüyle idées viennent en

(Les

foule). foulées

du

cerf).

2.

(Koşucunun) Adım aralığı, adım genişliği (En fin de course,

il allongea

la foulée).

§ Etre dans la

foulée de qn: -in izinde olmak, -i çok yakından izlemek, ardını bırakmamak, fouler gçl.

Les fourberies

d'un

valet).

iş, karanlık iş ( Combiner fourbir

gçl.

Silmek,

des

2. Karışık

fourbis).

temizlemek,

(Fourbir

un objet,

les cuivres).

armes:

Savaşa

hazırlanmak,

parlatmak

§ Fourbir ses mücadeleye

girişmek için hazırlığını yapmak, fourbissage er. Silme, temizleme, parlatma,

foulée diş. 1. (Ot yada yapraklar üzerinde) Ayak izi, hayvan ayağı izi (Les

(Agir avec fourberie,

fourbi er. tkz. 1. Alet edavat, takım taklavat, eşya (Il estparti camper avec tout son fourbi).

s'engouffrait

3. Une foule de...: Bir sürü, bir yığın (Une

foule de clients,de

karpuz bir koltuğa sığmaz, fourbe s. ve ad. Dalavereci, dolapçı, sinsi, kalleş,

fourbisseur er.

Bıçak, kılıç gibi silahları silip

parlatan kimse, fourbu, e s. 1. (Hayvan için) Ayakları tutuk (Un cheval fourbu).

2. mec.

Çok yorgun, bitkin,

yorgunluktan canı çıkmış (Il se sentait

fourbu).

fourbure diş. (Hayvanda) Ayak tutukluğu,

1. Çiğnemek, ezmek, sıkıp ezmek

(Fouler

du feutre, du drap, le cuir. Autrefois,

on

foulait

le raisin en montant dans les cuves).

2.

fourche

1. Diren, dirgen (Fourche

Fourche à foin, à fumier).

à trois dents.

2. Bir yolun yada ağacın

kollara ayrıldığı yer, çatal ağzı (Suivre un

ehemin

fourchée jusqu'à la la fourche). § Passer sous les fourches caudines: Alçalmak, küçülmek, yüz kızartıcı durumlara düşmek, fourchée diş. Bir dirgenlik, bir dirgenin alacağı kadar (Une fourchée d'herbes). fourche-fière diş. Uzun saplı ve iki dişli dirgen, fourcher gsz. X. Çatallanmak (Arbre qui fourche, ehemin qui fourche). 2. (Dil) Sürçmek, kaymak (La langue lui a fourché; sa langue a fourché). 3. gçl. Dirgenle karıştırmak (Fourcher la terre, le fumier). fourchet er. (Koyunlarda, sığırlarda) Ayak yangısı, bıcılgan. fourchette diş. 1. Yemek çatalı, çatal (Fourchette à dessert, à gâteau, à poisson). 2. (Kuşlarda) Lades kemiği. 3. (Ekonomi) tki uç değer arasındaki fark (Pour ce secteur, la fourchette de la production est de 3 à 5 mille tonnes). § La fourchette du père Adam: Parmaklar. Avoir un joli coup de fourchette, être une belle fourchette: İştahı çok açık olmak, obur olmak, kaşık düşmanı olmak. Prendre en fourchette: 1. (Kâğıt oyununda) Makasa almak (Prendre son adversaire en fourchette 2. (Arabayı) tki araba arasına sıkıştırmak, kıstırmak, fourchon er. (Dirgende yada çatalda) Diş. fourchu, e s. Çatallı, çatal, çatal ağızlı (Chemin fourchu, arbre fourchu). fourgon er. 1. Yük arabası (Fourgon de déménagement). 2. (Demiryolunda) Yük vagonu, furgon (On met les valises dans le fourgon). 3. Ateş karıştırma küreği, ateş küreği (Le fourgon du boulanger). § Fourgon mortuaire, fourgon funéraire: Cenaze arabası, fourgonner gsz. 1. Ateşi köseği ile karıştırmak, ateşi köseğilemek. 2. Fourgonner dans qch: -i karıştırmak (Ne fourgonne pas dans mes tiroirs). 3. gçl. -in ateşini karıştırmak, köseğilemek (Fourgonner le poêle). fourguer gçl. argo. 1. Satmak, okutmak. 2. Fourguer qch à qn: Bir şeyi birine sokuşturmak, yutturmak (Il nous a fourgué son pain rassis). fouriérisme er. Fourier toplumculuğu, ortakçılık, ortaklaşacılık, fouriériste s. ve ad. 1. Fourier toplumculuğuna değgin. 2. Fourier toplumculuğu yanlısı, ortakçı, ortaklaşacı. fourmi diş. 1. Kannca (Fourminoire, rouge, ailée). 2. mec. Kannca gibi çalışkan kimse (C'est une fourmi). § Fourmi-lion: Kannca aslanı. Fourmi moissonneuse: Buğday karıncası. Fourmi rouge: Karıncakuşu . § Avoir, sentir des fourmis dans: -si kannealanmak (Avoir, sentir des fourmis

626

fournir dans les jambes, dans les bras). fourmilier er. hayb. Karincayiyen. fourmilière diş. 1. Kannca yuvası. 2. Kannca sürüsü. 3. mec. Kalabalık yer; büyük kalabalık, "mahşer. fourmi-lion, fourmilion er. hayb. Karınca aslanı, yusufçuk böceği, fourmillant, e s. 1. Karınca yuvası gibi kaynayan, çok kalabalık, çok işlek (Un magasin fourmillant). 2. Karıncalanan, uyuşmuş (Un bras fourmillant et douloureux). fourmillement er. 1. Kannca gibi kaynaşma (Le fourmillement de la rue). 2. Bolluk, çokluk (Un fourmillement d'idées, de fautes). fourmiller gsz. 1. Karınca gibi kaynaşmak. 2. Çok bol olmak (Les erreurs fourmillent dans ce texte). 3. Karıncalanmak (Les pieds me fourmillent). 4. Fourmiller de qch: -ile dolup taşmak, -si çok bol olmak (Son édition fourmille de fautes. Les boulevards fourmillent de promeneurs). fournaise diş. 1. Büyük fırın. 2. Harlı ateş, alevler, yangın ateşi (Les pompiers pénétrèrent sans hésiter dans la fournaise). 3. mec. Cehennem gibi sıcak yer, cehennem (La chambre sous le toit est une fournaise en été). 4. mec. Savaşın en kızışık olduğu yer. fourneau er. Ocak; fırın § Fourneau à charbon: Odun kömürü ocağı. Fourneaudecuisine: Yemek sobası, yemek fırını. Fourneau de mine: (Bir lâğımda) Barut yeri. Fourneau d'une pipe: Çubuk lülesi. Haut fourneau: Yüksek fırın, kal ocağı, fournée diş. 1. Fırında bir defada pişen ekmek miktarı, bir fırın ekmek (Le boulanger fait deux fournées par jour). 2. Bir fırınlık, fırın dolusu; bir ocaklık, ocak dolusu (Une fournée de tuiles). 3. mec. tkz. (Aynı görevdeki kimseler için) Bir sürü ( Une fournée de sénateurs, de touristes). fourni, e s. 1. Sık, gür (Une barbe fournie, une chevelure fournie). 2. Dolu, iyice donatılmış, tıka basa doldurulmuş; malla dolu (Une table bien fournie, un magasin bien fourni). fournier, ère ad. (Eski) Fırıncı, ekmek fırını sahibi, fourniers er. ç. hayb. Çömlekçikuşugiller. fournil er. Ekmek yapılıp pişirilen yer, ekmek fırını, fourniment er. 1. (Eskiden) Barut kabı, barutluk. 2. (Şimdi) ask. Er donanımı, fournir gçl. 1. Üretmek, çıkarmak (Vignoble qui fournit un vin estimé). 2. Yetiştirmek (Ecole qui fournit des spécialistes, des cadres). 3. Yapmak, çıkarmak, göstermek (L'équipe a fourni un jeu remarquable. Fournir une longue course). 4. Azığını vermek, gereksinimlerini karşılamak ( F o u r n i r une maison). 5. Fournir qch à

fournisseur qn: Birine... vermek, sağlamak (Fournir le vivre et le couvert à des réfugiés). 6. Fournir qn, qch de qch: Birinin, bir yerin -sini karşılamak, sağlamak, vermek (Ce négociant fournit notre restaurant de vins et de boissons. Fournir une armée de vivres). 7. gsz. Fournir à qch: -i karşılamak, sağlamak, -e katkıda bulunmak (Sa famille fournit à son entretien. Il fournissait à tous mes besoins). § Fournir caution: Kefil göstermek. Fournir des garanties: Güvence göstermek, "teminat göstermek. fournisseur, euse ad. 1. Yiyecek vb. üstencisi, "müteahhit. 2. H e p kendisiyle alış veriş edilen tüccar. fourniture diş. 1. Mal teslimi, mal sağlanması, verilen mal (La fourniture du charbon est faite à domicile. La fourniture du fourrage, des vivres). 2. Gereç, "malzeme (Les fournitures scolaires). 3. Salataya doğranan maydonoz, dereotu gibi şeyler. fourrage er. (Hayvanlara yedirilen) Ot (Fourrage vert, fourrage sec). fourrager gsz. tkz. 1. Karıştırarak aramak, karıştırıp alt üst etmek (Fourrager dans des papiers, dans un tiroir). 2. Hayvanlar için ot biçmek. 3. gçl. -i karıştırmak, dağıtmak (Fourrager les papiers, sa tignasse). 4. gçl. Harabetmek (Fourrager un jardin, une prairie). fourrager, ères. Yem olarak kullanılabilen (Plantes fourragères, betterave fourragère). fourragère diş. 1. Yemlik (bitki). 2. Yemlik bitki tarlası. 3. Ot arabalarında korkuluk. 4. Ot arabası. 5. (Polis yada subaylarda) Omuz kordonu. fourrageur er. 1. Hayvanlar için ot biçen. 2. Dağınık düzende savaşan süvari, fourré er. Sık ağaçlar bölgesi, bitki ve ağaçların en sık olduğu yer (Fourré d'un bois. Fourré de broussailles, de ronces). fourré, e s. 1. Sık (Des bois fourrés et bas). 2. Kaplama, üstüne gümüş yada altın kaplama geçirilmiş (Médaille fourrée, monnaie fourrée). 3. Sık ve kalın tüylü (Un renard bien fourré). 4. İçten yada dıştan kürk geçirilmiş (Gants fourrés, chaussons fourrés. Robe fourrée d'hermine). 5. İçi meyve, krema gibi şeylerle dolu (Gâteau fourré à la crème, aux amandes. Bonbons fourrés). §Coup fourré: hlk. Haince saldırı, kalleşçe darbe, alçaklık, kalleşlik. Paix fourrée: mec. Sözde barış, sürekli olmayacak ve kötü niyetlerle dolu uyduruk bir barış, fourreau er. 1. Kın, kılıf (Fourreau d'épée. Tirer l'épée du fourreau). 2. Çok kısa, dar ve vücudu

627

t'outre iyice saran kadın entarisi, fourrer gçl. 1. Kaplama geçirmek, altın yada gümüş kaplama yapmak (Fourrer une médaille, une monnaie). 2. Sargılamak, üstüne sargı sarmak (Fourrer un cordage). 3. Kürk geçirmek, kürk kaplamak (Fourrer un manteau avec du lapin). 4. Fourrer qch de qch: Bir şeyi -ile kaplamak, kürk geçirmek. 5. Fourrer qn, qch dans qch: Bir şeyi -e sokmak, koymak (Fourrer ses mains dans ses poches, fourrer son doigt dans son nez). 6. Fourrer qch dans: -e tıkıştırmak, sokuşturmak, sokmak (Fourrer des objets dans un sac). 7. hlk. A t m a k , tıkmak, koymak (Fourrer un voleur en prison). § Fourrer son nez dans qch: -e karışmak, burnunu sokmak (Ne fourre pas ton nez dans mes affaires). § Se fourrer: 1. Sokulmak, girmek (5e fourrer sous les couvertures). 2. Karışmak, katılmak, bulaşmak, girmek (Se fourrer dans une mauvaise affaire). Se fourrer qch dans la tête: -i kafasına koymak (Il s'est fourré dans la tête qu'il partirait à pied en vacances). § Ne plus savoir où se fourrer: Utançtan nereye saklanacağını bilemememk, utançtan yerin dibine geçmek, fourreur er. Kürkçü. fourrier er. 1. Konakçı ve iaşeci assubay. 2. (Kötü bir şeyin) Öncüsü, hazırlayıcısı, önayak olanı (Les fourriers de l'hitlérisme, d'une dictature). fourrière diş. 1. Herhangi bir nedenle yakalanıp götürülen hayvanların geçici olarak kapatıldıkları ahır, yer (Les chiens trouvés sont amenés à la fourrière). 2. Yanlış yere park yapmış arabaların polis tarafından alınıp götürüldükleri yer (Aller chercher sa voiture à la fourrière). fourrure diş. Kürk (Manteau de fourrure. Vêtement doublé de fourrure). fourvoiement er. Aldanma, yanılma, fourvoyer gçl. 1. (Birine) Yolunu şaşırtmak (Le guide nous a fourvoyés). 2. mec. Yanıltmak (Les mauvais exemples l'ont fourvoyé). § Se fourvoyer: 1. Yolunu şaşırmak (Se fourvoyer dans une impasse). 2. Yanılmak, aldanmak (En choisissant cette solution, il s'est complètement fourvoyé). fouteau er. hlk. Kayın ağacı, foutaise diş. argo. Önemsiz şey, boş şey (C'est de la foutaise). foutoir er. argo. 1. Genelev. 2. Karmakarışık iş, büyük düzensizlik, foutrai,es. hlk. Olağanüstü, eşsiz, foutraques. ve ad. tkz. Kaçık, deli, bir tahtası eksik, foutre gçl. tkz. 1. Cinsel ilişkide bulunmak, düzmek (Foutre une femme). 2. Yapmak (Il ne fout rien). 3. Vurmak, atmak, indirmek (Tais-toi, ou je te fous une baffel). 4. Koymak, bırakmak (Fous ça

628

foutre sur la table).

§ Foutre qch en l'air: A t m a k ,

fragment la porte

d'un coup d'épaule.

Il lui fracassa

fırlatmak. Foutre qn à la porte: Birini kapı dışarı

mâchoire

etmek, kovmak, dışan atmak. Foutre le camp:

Çarpıp parçalanmak, kırılmak, dağılmak

D e f o l u p gitmek. Foutre qn en tôle: Birini kodese

barque s'est fracassée

tıkmak. Foutre la paix à qn: -i rahat bırakmak, rahazsız etmemek (Fous-moi

la paix!).

Foutre qn

dedans: 1. Kodese atmak, içeri tıkmak.

2.

pain)

importante fraction de l'Assemblée).

à: -in gözünü boyamak. Ne pas en foutre une

continue:

şey

yapmamak,

boş

boş

composée:

Ondalık

kesir.

gülmek, -vız gelip tins gitmek, aldırmamak (Je

Fraction

décimale

m'en fous:

periyodu

ondalık

quoi?:

Bizimle

alay mı ediyorsunuz

nous,

yoksa?).

Se

kesir.

Fraction

composée:

Vous vous foutez de

Bileşik

Zincirleme

oturmak. § Se foutre de: -ile alay etmek, -e Vız gelir.

Bileşik

(Les fractions

décimale

periyodu

au sein d'un

caractère.

Je

suis

dans

un foutu

unfoutu état).

Mahfolmuş, çuvallamış, boku yemiş (Tues La viande est foutue).

2.

foutu.

§ Etre bien foutu: Durumu,

sağlığı, kılık kıyafeti iyi olmak. Etre mal foutu:

kesir.

simple:

Basit

parti). fractionnelle

au

fractionnement er. Bölme, bölünme; parçalama, (La

Fractionnement Fractionner

fractionnement

d'une propriété

gçl.

fractionner

Allahın öküzü, eşeğin teki. foutu, e s. tkz. 1. Çok kötü, berbat (II a

période

parti).

parçalanma

foutriquet er. hkr. Anlamsız ve yeteneksiz adam,

à la

kesir). 4. »Bölüngü, fraksiyon

fractionnel, les. Bölücü (Activité

eşeklik.

décimale:

ondalık

à la période

atışmak,

sein d'un

Fraction

Fraction

fractionnaires, mat. Kesirli,

foutrie<% argo. Çok can sıkıcı bir hareket,ineklik,

du (Une

3. mat. Kesir

kesir.

foutre sur la gueule: Kavga etmek, takışmak, foutre er. Meni, sperm, bel.

(La

écueil).

2. Parça, bölüm, kesim, "kısım

(Fraction

Hiçbir

surun

la

§ Se fracasser:

fraction diş. 1. Koparma, bölme (La fraction

Aldatmak, dolandırmak. En foutre plein les yeux secousse:

d'un coup de poing).

1.

Bölmek,

qch

en:

Bir

parçalamak (Fractionner rames).

§

Se

partis.

parçalamak. şeyi

2.

-e

bölmek,

un train en

plusieurs

fractionner

parçalanmak (L'Assemblée trois

des foncière).

en:

-bölünmek,

s'est fractionnée

en

groupes).

Durumu, sağlığı, kılık kıyafeti kötü olmak. Etre

fractionnisme er. 'Bölüngücülük, fraksiyonculuk.

foutu de f. qch: -cek durumda olmak, -meyi

fractionnistes. vead. Bölüngücü, fraksiyoncu.

becerebilmek (Il n'est même pas foutu de

fracture diş. 1. Kırık (Fracture du crâne, du bras, de

réussir).

fox, fox-terrier er. İn hayvanlannı iyi avlayan bir

foyer er. 1. A t e ş ocağı, ocak (Soiréespassées

devant

2. Ocak önüne serilen yer örtüsü; ocağı

döşemeden ayıran taş yada mermer bölüm. 3. mec. Ev, aile, yuva, ocak (Foyer paternel, conjugal).

4.

2. coğr.

(Tiyatrolarda,'

gçl.

fracturer

fox-trot er. Dört tempolu bir tür dans, fokstrot, le foyer).

la jambe).

Kınlma (Fracture

cins av köpeği,

foyer

sinemalarda)

serrure).

1. Kırmak (Fracturer

Zorlayıp kırmak serrure,

Kınlma, kırık, çatlak. 3.

d'une

(Fracturer

un coffre-fort).

une

un os). porte,

2. une

§ Se fracturer qch: -sini

kırmak, -si kırılmak (Il s'est fracturé la jambe,

le

poignet). fragiles. 1. Kolay kırılır, kırılgan (Objets

fragiles).

Dinlenme yeri. 5. (Öğrenci v e erler için) Kantin,

2. Nazik, dayanıksız (Cet enfant est très fragile,

gazino;yurt (Foyer d'étudiants, foyer de soldat, du

attrape toutes les maladies.

marin).

3. Çabuk bozulabilir, sağlam temele dayanmayan

6. Merkez (Le foyer

l'effervescence). tuberculeux. (Foyer

7. Foyer

kaynağı

d'épidémie).

réel, foyer virtuel).

baba yurdu (Rentrer,

de la révolte,

Hastalık

8. fiz.

de

(Foyer

(Autorité

Odak

fragile,

9. ç. Baba ocağı, ana

retourner

dans ses

foyers).

frac er. Frak. torrent, d'un bombardement. rompue).

puissance

bonheur

fragilement bel. (Puissance

fragile,

il

fragile). prospérité

fragile). Zar zor, güç belâ, kıl payı

fragilement

établie).

fragiliser gçl. 1. Kırılganlaştırmak, çabuk kınlır

fracas er. 1. Gürültü, gürültü patırtı (Le fracas de la ville).

fragile,

Il a l'estomac

d'un

Vivre loin du fracas

2. Çatırtı- (Fracas

d'une

branche

§ Avec perte et fracas: Çok kabaca

(ila

fracassant, e s. 1. Çatırtılı patırtılı. 2. Büyük yankı fracassante).

fracasser gçl. Çatır çatır kırmak; kırmak

(Ilfracassa

les cheveux).

getirmek (Fragiliser

un

problème).

fragilité diş. 1. Kırılganlık (Fragilité (Fragilité d'une

2.

Nazikleştirmek, çabuk bozulabilir hale

cristal).

été chassé avec perte et fracas). uyandıran (Une déclaration

kılmak (Le savon alcalin fragilise mec.

du verre,

du

2. Dayanıksızlık, sağlamlıktan uzaklık de la gloire, de la puissance,

de la santé,

théorie).

fragmenter. 1. Kırıntı, parça (Fragmentd'un

vase,

fragmentaire d'une statue antique). 2. Bir yapıttan alınan yada kalan parça ( Fragments d'une lettre. Il me récita un fragment du"Discours de la méthode"). 3. Kalıntı (Ce fragment de poterie a retenu l'attention des archéologues). fragmentaire s. 1. Parçalı, parçalar halinde olan (Oeuvre à l'état fragmentaire). 2. Eksik (Untravail fragmentaire). fragmentation diş. Parçalara ayırma, parçalara ayrılma; parçalama, parçalanma (Fragmentation du chromosome. La fragmentation des roches sous l'effet du gel). fragmenter gçl. Parçalamak, parçalara ayırmak (Fragmenter un bloc de pierre, la publication d'une oeuvre). fragon er. Yabani kuşkonmaz, fragrance diş. Hoş koku. fragrant, e s. Hoş kokulu, tatlı bir koku çıkaran, frai er. 1. Balıkların yumurtlama dönemi (Lapêche est interdite pendant le frai). 2. Göl ve akarsuları döllenmekte kullanılan çok küçük balık yavrusu. 3. (Maden paralarda aşınmadan dolayı) Ağırlık eksilmesi; aşınma, fraîche diş. A la fraîche bel. 1. Günün serin saatlerinde, sabah serinliğinde, akşam serinliğinde (Sortir à la fraîche). 2. (Serinletici gazoz yada meyve suları satan gezgin satıcıların bağırması) Buz gibi, soğuk soğuk! fraîchement bel. 1. Henüz, daha yeni (Une rose fraîchement éclose. Il est fraîchement arrivé à Istanbul. Une terre fraîchement labourée). 2. Soğuklukla, soğukça, soğuk bir şekilde (Il fut fraîchement reçu par la population). fraîcheur diş. 1. Tatlı serinlik (La fraîcheur du soir, de la nuit, du crépuscule). 2. Serinlik (Trouver un peu de fraîcheur. L'ombre des rochers donnait une fraîcheur délicieuse). 3. Tazelik (La fraîcheur d'un œuf, d'un poisson). 4. (Çiçek, meyve ve tende) Tazelik, körpelik (La fraîcheur d'un fruit, d'une fleur, d'un teint). 5. Soğukluk (La fraîcheur d'un acceuil). 6. Dirilik, canlılık (La fraîcheur d'unsouvenir, d'un sentiment). 7. Saflık, temizlik, kirlenmemişlik (La fraîcheur d'un premier amour, la fraîcheur d'âme). 8. Hafif yel, esinti, fratchin er. Taz^ balık kokusu, fraîchir gsz. 1. den. (Yel için) Şiddetlenmek (La brise fraîchit). 2. (Hava ve su için) Serinlemek ( L e temps fraîchit depuis quelques jours. L'eau fraîchit dans les gargoulettes). frairie diş. 1. Eğlentili şölen. 2. Köy bayramı, dernek. frais, fraîche s. 1. Serin (Un vent frais, une boisson fraîche). 2. Hoş, iç açıcı (Un parfum frais, des

629

frais couleurs fraîches). 3. Soğuk, soğukça (Il a reçu un accueil frais). 4. Henüz olmuş, daha yeni, taze (Une nouvelle fraîche, une blessure fraîche. Les traces fraîches du passage d'un animal). 5. Taze, günlük, bayatlamamış (Des oeufs frais. Un poisson frais). 6. Taze, körpe ( Des légumes frais). 7. Dinç, diri ( Cet homme est encore très frais pour son âge). 8. Saf, temiz, kirlenmemiş (Un sentiment frais. Une jeune fille sage et fraîche de coeur). 9. Dinlenmiş, dinlenik (Des troupes fraîches. Se lever tout frais après un sommeil réparateur). 10. Yeni, yepyeni (Un costumefrais). 11 .bel. Soğuk olarak, serin serin (Boire frais). 12. bel. Henüz, daha yeni (Il est frais débarqué à Paris. Il est frais émoulu de l'Université). 13. er. Serinlik, serin hava (On sent le frais, il faut rentrer). 14. er. Serin yer, soğukça yer. 15. er. Harç, masraf, gider (Frais de déplacement, frais d'habillement. Frais de justice. Frais généraux, frais indispensables). § Frais de l'instance: Dava masrafları. Frais d'entretien: Bakım giderleri. Frais de représentation: Temsil giderleri. Frais d'hospitalisation: Hastane masrafları. Frais funéraire: Cenaze masrafları. A grand frais: 1. Çok para harcayarak, büyük masraflara girerek. 2. mec. Çok yorularak, büyük emekle, büyük güçlüklere katlanarak. A peu de frais: Ucuza, ucuz, az emekle, az masrafla. Aux frais de qn: Masraflar -e ait olmak üzere (Voyager aux frais de l'Etat). De frais: A z önce (Etre rasé de frais). En être pour ses frais: Boşuna yorulduğuyla kalmak, zahmetiyle kalmak, eline hiçbir şey geçmemek, hiçbir kazancı olmamak. Faire les frais de: 1. -in konusu olmak, konusunu teşkil etmek(Les derniers événements faisaient les frais de la conversation). 2. -in ceremesini çekmek, bedelini ödemek (Ce sont encore les contribuables qui feront les frais de cette politique). Faire ses frais: Masrafını çıkarmak. Faire des frais: Masrafa girmek, çok para harcamak. Faire les frais: Masrafları görmek, masrafları karşılamak (Il a dû faire les frais tout seul). Il fait frais: Hava serin; hava serinledi. Mettre qch au frais: Bir şeyi soğuğa koymak (Mettre du beurre au frais, un aliment au frais). Mettre qn au frais: tkz. Birini kodese atmak, dama tıkmak. Prendre le frais: Çıkıp şöyle bir hava almak, biraz serinlemek. Rentrer dans ses frais: Masrafını çıkarmak, zahmetinin karşılığını görmek. Se mettre en frais: 1. Masraftan çıkmak, hayli masrafa girmek (II s'est mis en frais pour ses invités). 2. mec. Hayli yorulmak, zahmetlere girmek. 3. Se mettre en frais de qch: -ibol bol yapmak (Se mettre en frais de

fraise coquetterie: Çok şuhluk etmek, bütün şuhluğunu göstermek). fraise diş. 1. Çilek (Manger dese fraises pour le dessert). 2. Bir deliğin ağzını genişletecek alet, freze. 3. (Dişçilikte) Tekerlek testere. 4. Dana yada kuzu gömleği, yağlı karın zarı (Fraise de veau en blanquette). S. (Eskiden) Kırmalı yakalık (Fraise à l'espagnole, à la Médicis). 6. Hindinin kırmızı deriden yakalığı, hindinin kırmızı gerdanı. 7. Köprü ayağı çevresindeki kazıklar. 8. hlk. Yüz, surat (Je lui rabats deux baffes en pleine fraise). 9. argo. Kadının edep yeri, fere. § Aller aux fraises: 1. Çilek toplamaya gitmek. 2. Sevgilisiyle kırlara gitmek. Sucrer les fraises: 1. Her yanı titremek. 2. Bunamak (Il commence à sucrer les fraises). fraiser gçl. 1. Kırma kırma katlamak. 2. (Bir deliğin ağzını) Genişletmek (Fraiser un trou). 3. (Maden yada tahtayı) İşlemek. 4. (Bir köprü ayağını) Kazıklarla çevirmek. 5. (Hamuru) El ayası altında yuvarlayarak düzgünleştirmek, açmak (Fraiser la pâte). 6. Ezip kabuğunu çıkarmak, kabuğunu almak (Fraiser les fèves). fraiseraie, fraisière diş. Çilek tarlası, fraiseur er. Freze kullanan işçi, frezeci, fraiseuse diş. Freze. fraisier er. Çilek fidanı. § Fraisier sauvage, fraisier des bois: Orman çileği, dağ çileği, fraisil er. Korlu kül, köz. framboise diş. 1. Ahududu, ağaççileği (Glace à la framboise). 2. Çilek likörü (Boire un verre de framboise). framboiser gçl. Ağaççileği kokusu vermek, ahududu ile kokulandırmak, framboisier er. Ağaççileği, ahududu fidanı, framée diş. (Eski Frankların kullandığı) Bir tür kargı. franc er. Frank (Franc français, franc belge, franc suisse). franc, franque s. vead. Frank (Languefranque. Les tribus franques. Le quartier des Francs). franc, franches. 1. İçten, açık yürekli, açık sözlü (Je veux être franc avec vous, vous n'avez aucune chance de réussir. Une franc libertin. Une franche canaille. Un homme franc). 2. Gerçek, tam, eşsiz (C'est une franche comédie). 3. Tastamam (Je lui ai donné dix jours francs). 4. Vergiden bağışık, serbest (Ville franche). 5. Tohumdan yetiştirme (Arbre franc). 6. Katıksız, sade, katışık olmayan (Une couleur franche, rouge franc). 7. Açık, gizlisi saklısı olmayan, gizlenmeyen (Il me montre une franche hostilité). 8. Franc de qch: -den bağışık (Franc d'impôt). 9. bel. Açık açık, dobra dobra

630

francisque (Parler franc). § Coup franc: (Futbolda) Şerbet vuruş, frikik. Jour franc: (24 saat anlamında) Tam gün. § Franc de port: Posta ücreti yada taşıma ücreti gönderen tarafından daha önceden ödenmiş olan, posta ücreti alınmayan (Lettre franche de port, un colis franc de port). A parler franc: Açıkçası, açıkça konuşmak gerekirse. Avoir ses coudées franches: Özgür olmak, başına buyruk olmak, eli kolu bağlı olmamak. Etre franc comme l'or: Açık sözlü olmak, gizlisi saklısı olmamak, yüreği avucunda olmak. Jouer franc jeu: Oyununu açık oynamak, hiçbir şeyi saklayıp gizlememek, dürüst hareket etmek, français, e s. ve ad. Fransız (La langue française, le drapeau français. Un français, une française). franc-alleu er. (Eskiden) Her türlü vergiden bağışık tutulan yurtluk, franc-bourgeois er. (Eskiden) Her türlü vergiden bağışık tutulan kentli, franchement bel. 1. Açık yürekle, içtenlikle, açıkça (Parler, agir franchement). 2. Gerçekten, kesinlikle (Sa visite devenait franchement désagréable à ma tante). 3. Duraksamadan (Sauter franchement un obstacle). franchir gçl. 1. Atlayıp geçmek, üzerinden atlamak (Le cheval a franchi la haie). 2. Aşmak (Franchir un obstacle, franchir une montagne, les mers. Franchir les bornes de la décence). franchissage er. (Ticaret yada sanayide) Lisans kullanma hakkı verme, franchise diş. 1. Bağışıklık, "muafiyet (Franchise douanière, franchise postale). 2. Açık yüreklilik (Agir, parler avec franchise). §Entoutefranchise: Açıkça, açık yüreklilikle, franchissable s. Aşılabilir, geçilebilir (Obstacle franchissable; rivière franchissable à pied). franchissement er. Aşma, geçme (Le franchissement d'une rivière, d'un obstacle, d'une montagne). francisation diş. 1. Fransızlaştırma, fransızlaşma; fransızcalaştırma, fransızcalaşma (Francisation d'une colonie, d'un mot étranger). 2. Bir gemiye fransız bandrası taşıma hakkı verme, franciscain, e s. ve ad. 1. Assiz'li Françesko'nun 1215'te kurduğu tarikatten olan papaz yada rahibe. 2. Françesko tarikatine değgin, franciser gçl. 1. Fransızlaştırmak, Fransız niteliği vermek (Ce poète a francisé les héros de l'antiquité). 2. Fransızcalaştırmak (Franciser un mot, une prononciation). francisque diş. 1. Eskiden Frankların ve Cermenlerin kullandığı bir tür ay balta, savaş baltası. 2. 1940'ta işbirlikçi Vichy hükümetinin

franc-maçon

631

belirgesi. franc-maçon, ne s. ve er. Mason, farmason (Un franc-maçon. La presse franc-maçonne). franc-maçonnerie diş. Masonluk, farmasonluk, franc-maçonnique s Masonluğa değgin, farmasonlukla ilgili, franco bel. 1. Parasız olarak, masrafsız, bedava (Expédier, recevoir un colis franco). 2. hlk. Rahatça, serbestçe, çekinmeden (Allez-y franco). 3. Başka ulus adlarıyla bileşik sözcük yapmak üzere başa getirildiğinde Français sözcüğüne verilen biçim (Traité franco-italien. Relations franco-turques). francoiin er. hayb. Turaç, çil keklik, francophiles, ve ad. Fransız dostu, Fransızsever. francophilie diş. Fransız dostluğu, Fransızseverlik. francophobe s. ve ad. Fransız düşmanı, Fransızsevmez. francophobie 4 diş. Fransız düşmanlığı, Fransızsevmezlik. francophone s. ve ad. Fransızca konuşan (Les africains francophones. Les francophones du Canada). franc-parler er. Açık sözlülük. § Avoir son francparler: Açık sözlü olmak, her şeyi olduğu gibi söylemek. franc-tireur er. ask. 1. Gönüllü yardımcı er; başıbozuk savaşçı. 2. mec. Başına buyruk hareket eden kişi (Agir en franc-tireur). frange diş. 1. Saçak, püskül (Les franges d'un châle, d'une étoffe). 2. Perçem (Frange de cheveux. Une frange noire couvrait à demi son front). 3. Belli belirsiz sınır (On ne peut aborder les franges du sommeil que par le rêve). franger gçl. Saçakla, püskülle süslemek; saçak, püskül takmak (Les boules de laine qui frangeaient le tapis de table). frangin er. argo. Kardeş; dost. frangine diş. argo. Bacı, kızkardeş; sevgili, aftos, gaco. franglais er. İngilizce etkisinin belirgin olduğu bir fransızca. franquette A la bonne franquette: 1. Teklifsizce, dostça, içtenlik dolu bir hava içinde (Venez chez nous ce soir, ce sera à la bonne franquette, entre camarades). 2. Allah ne verdiyse (On dînera à la bonne franquette). franquiste s. ve ad. Franco'cu, Franco yanlısı ( L'Espagne franquiste). frappage er. (Para için) Basma, frappant, es. 1. Göze çarpıcı, göz alıcı, ilginç (Couleurs frappantes. Une image frappante). 2. Şaşırtıcı, çok belirgin (Le contraste est frappant.

frapper La ressemblance entre ces deux frères est frappante). frappe diş. 1. (Para için) Basma (Frappe de monnaie).2. Sikke yada madalya damgası. 3. (Basımcılıkta) Harf dökme kalıp takımı. 4. Daktilo ile yazma, daktilo etme (Le manuscrit est à la frappe. Une faute de frappe). 5. Daktilo ile yazış, tuşlara vuruş (Cette dactylo a une frappe régulière). 6. tkz. Haydut, canavar gibi çocuk (C'est une sale petite frappe). 7. (Yumruk oyununda) Vuruş, yumruk atış. § Force de frappe: ask. Vurucu güç. frappé, e s. 1. Şaşakalmış. 2. Soğutulmuş, buz gibi, buzlu (Vin frappé, Champagne frappé). 3. Kuvvetli, güçlü (Imagination frappée; un vers frappé). § Temps frappé yada frappé: er. müz. Vuruş. frappe-devant er. Balyoz; büyük demirci çekici. frappement er. Vurma, vurulma; vuruş, vuruluş (Le frappement des sabots). frapper gçl. 1. -e vurmak (Frapper légèrement la table. Frapper le sol du pied). 2. Basmak (Frapper la monnaie, la médaille). 3. Dövmek (Des malfaiteurs l'ont dévalisé après l'avoir frappé). 4. Çarpmak, vurmak (La pluie frappe le visage. La mer frappe la falaise. Un rayon de soleil frappe les bibelots). 5. Çarpmak, değmek, dokunmak, vurmak (Une balle l'afrappé en pleine poitrine). 6. -in başına gelmek, üstüne çökmek, uğramak (Un grand malheur a frappé notre famille). 7. -in dikkatini çekmek, -e ilginç gelmek, -i şaşırtmak (Son nom m'a frappé. Ce qui me frappe, c'est la jeunesse d'esprit qu'il garde à son âge). 8. Cezalandırmak (La loi frappera les coupables). 9. -i ilgilendirmek, -ile ilgili olmak, -e değgin olmak (Un impôt qui frappe certaines catégories de salariés). 10. Frapper qn, qch de qch: a) -e çarptırmak, -ile cezalandırmak (Le tribunal a frappé tous les accusés de dix ans de prison), b) -e bağlamak, tâbi tutmak (Frapper un peuple de lourds impôts). 11. gsz. -e vurmak, çarpmak (Il battait la mesure en frappant sur la table. J'ai l'impression de frapper contre le mur). 12. gsz. Kapıyı çalmak (Entrer sans frapper). 13. gsz. Frapper à qch: -i çalmak, -e vurmak (Frapper à la porte). 14. Etre frappé de qch: a) -etutulmak, yakalanmak, uğramak (Il fut frappé d'apoplexie). b) -e şaşmak (Je fus frappé de leur ressemblance). § Frapper à toutes les portes: Her kapıyı çalmak, her kapıya başvurmak, başvurmadık yer ve kimse kalmamak. Frapper à la bonne porte: İyi kapı çalmak, tam uygun yere baş vurmuş olmak. Frapper à la mauvaise porte: Yanlış kapı çalmak.

632

frappeur

freinage

Frapper un grand coup: Kesin bir karar almak.

yapmak (Frauder

Frapper à la tête: Bir ayaklanmanın elebaşılarını

gsz. Hile yapmak, dolap çevirmek (Un

cezalandırmak.

qui

Frapper au bon coin:

Tam

adamına baş vurmak, en yetkili kişiye danışmak. Frapper les grands coups: Son çareye başvurmak. § Se frapper: 1. Kaygılanmak, korku ve kaygıya kapılmak, aldırmak (Ne te frappe débrouillerai).

pas, je me

2. Se frapper qch: -sini dövmek,

-sine vurmak (Il se frappait

la poitrine

en signe de

repentir).

fraude

Ruh çağırmalarında,

geldiğini

frappeur:

masaya birkaç

kez

l'examen.

l'impôt).

Frauder

sur le poids des

2.

candidat sur

une

denrées).

fraudeur, euse s. ve ad. 1. Hileci, madrabaz. 2. Kaçakçı. frauduleusement bel. 1. Hile ile, hileli olarak (Vendre

frauduleusement

des marchandises).

2.

Kaçak olarak, kaçakçılıkla, frauduleux,

frappeur, euse s. 1. Vuran, vurucu (Esprit

à

marchandise,

la douane, frauder

s.

euse

frauduleuse.

1.

Marché

(Banqueroutier

(Banqueroute

Hileli

frauduleux).

2.

Hileci

frauduleux).

vurarak belirten ruh). 2 .ad. Para basma işlerinde,

fraxinelle diş. bitb. Geyikotu.

kâğıt yada kumaş damgalama işlerinde çalışan

frayer gçl. 1. Açmak (Frayer une voie, un passage). 2. Frayer qch à qn: Birine .. .açmak (Lapolice

işçi. frasque diş. 1. Hile, dolap, muziplik, 2. Delice

fraya un passage dans la foule).

lui

3. gsz. (Balıklar

de

için) Üremek ( L a perche ne fraie qu 'à l'âge de trois

jeunesse. Son père refusait de payer ses frasques).

ans). 4. gsz. Görüşmek, düşüp kalkmak, ilişki

davranış,

çılgınlık,

sapkınlık

(Frasques

frater er. tkz. 1. Okumamış papaz. 2. Cerrah çırağı. fraternel, le s. 1. Kardeşlere değgin, kardeşlikle ilgili (Amour

fraternel).

2. Kardeşçe, dostça,

kardeş gibi (Il s'est montré très fraternel avec

moi).

fraternellement bel. Kardeşçe (Ils se serrèrent main

la

fraternisation diş. Kardeş olma, kardeşçe yaşama, kardeşleşme (Nous supprimons de l'ouvrier

tout obstacle à la

allemand et de

l'ouvrier

français). geçinmek (Ces enfants commencent

à

fraterniser).

2. Fraterniser avec: -ile anlaşmak, birlik olmak, dostluk kurmak (Les soldats ont fraternisé

avec la

population). (Liberté,

1. Kardeşlik

Egalité,

2. İyi geçim, geçimlilik (Une

grande

règne entre eux). 3. Arkadaşlık, dostluk

(Fraternité

d'armes).

eux une fraternité

4. Birlik, ortaklık (Ilya

entre

d'esprit). (On

öldüren

fratricide).

er.

2.

a

Kardeş

arrêté

un

katilliği,

jeune kardeş

öldürme. § Lutte fratricide: Kardeş öldürüşmesi, kardeş kavgası, kardeşler arasında boğuşma, fraude

1. Hile, dalavere (Fraude électorale).

Oyun, dolap, düzen (Vous machinez les uns contre les autres). fiscale:

Vergi

kaçakçılığı.

Döviz kaçakçılığı). qui passe

des

açmak,-i kolaylaştırmak (Cette découverte a frayé § Se frayer un

passage). frayère diş.

Balık yuvası; balık yumurtalarının

döllendiği yer. Ani korku, ürküntü (Trembler

de

frayeur). fredaine

diş.

Delişmenlik,

davranış (ila fait des fredaines raconté ses fredaines

de

çılgınlık,

çılgınca

toute sa vie. Il m'a

jeunesse).

aynı cinsten üç kâğıt, fredonnement er. (Şarkı) Mırıldanma, fredonner gsz. 1. Mırıldanarak şarkı söylemek. 2. gçl.

-i mırıldanmak,

3. Kaçakçılık Fraude

en

2.

des liqueurs

la frontière

en

mırıldanarak

une chanson,

un air

söylemek

d'opéra).

freezer er. İng. (Buzdolabında) Buzluk v frégate diş. i . den. Firkateyn. 2. hayb. Kutan kuşu. § Capitaine de frégate: den. Yarbay, freiner. l.Fren,*durduraç (Freinhydrolique. Le frein à main d'un moteur).

Frein 2. mec.

G e m . 3. biy. Dilaltı bağı (Frein de la langue).

4.

fraudes

biy. G e m , gemeik, "lücam. § Mettre un frein à

(Fraude

qch: -i gemlemek, frenlemek, engelleyip tutmak

devises: fraude.

en fraude).

2.

Gizlice. frauder gçl.

fraie

§ Frayer la voie à: -e yol

la voie à tous les travaux ultérieurs).

à huile.

§ En fraude: 1. Kaçak olarak,

kaçakçılıkla (Fabriquer Produit

point

düşüp kalkmak, ilişki kurmak (Cette famille

(Fredonner

fratricide s. ve ad. 1. Kardeş katili, kardeş kıyıcısı, kardeşini

ne frayent

fredon er. 1. Şarkı nakaratı. 2. (İskambilde) Üç;

fraternité diş. fraternité

hommes

peu avec les voisins).

frayeur diş.

franterniser gsz. 1. Kardeşçe yaşamak, kardeşçe

Fraternité).

deux

5. gsz. Frayer avec: -ile görüşmek,

qch: Kendine... açmak (Se frayer un chemin,

fraternellement).

fraternisation

kurmak (Ces ensemble).

3. Berber kalfası,

(Mettre un frein à ses passions).

Ronger son frein:

Kendi

içini

kendini

yemek,

içi

kemirmek,

istemeyerek ve sabırsızlanarak katlanmak (On l'a mis dans un poste secondaire,

et il y ronge

frein). 1. -den mal kaçırmak; -kaçakçılığı

freinage er. 1. Fren yapma. 2. Fren düzeni.

son

633

freiner freiner gsz. 1. Fren yapmak, durduraca basmak (Freiner

doucement).

2.

gçl.

Frenlemek,

gemlemek, engellemek, durdurmak, önlemek (Freiner

le progrès, freiner ses

ambitions).

freinte diş. tic. Fire. Yabancı

bir madde

katıştırma, bozma (Frelatage des

karıştırma,

bozulmuş, kokuşmuş (Des huiles frelatées, Une société frelatée,

vins

la vie frelatée

de

gçl.

Yabancı

madde

karıştırmak,

katıştırmak, "tağşiş etmek (Frelater un produit,

les

vins). frêles. 1. Kırılgan. 2. Zayıf, dayanıksız (Un roseau.

frêle

Tout reposait sur ses épaules frêles).

İnce, narin (Une frêle jeune

3.

était

des visites). 2. Yinelenim,

sık sık geçiş (Etudier

la fréquence

des

adjectifs

titreşim sayısı, fréquent, e s. 1. Olağan, alışılmış, sık sık görülen dans une maladie).

Un symptôme

fréquent

2. Yinelenen, sık sık geçen

( Un mot fréquent dans un texte) , 3 . S ı k ; s ı k s ı k o l a n (Notre

liaison

ne peut être fréquente).

§ Pouls

frémir gsz.l.Titremek, tir tir titremek*'// ne cessait 2. Hışıldamak, hışıl hışıl titreşmek des peupliers

frémissaient

sous

brise). 3. (Su için) Cızıldamak ( L ' e a u frémit

la

avant

4. Frémir de qch: -den tir tir titremek

de peur,

(Un

milieu

fréquentable,

des lieux de plaisir tout juste

fréquentables).

fréquentation diş. (La

théâtres).

freluquet er. Değersiz ve uçarı delikanlı, hayta,

de bouillir).

2.

Gidilebilir, gidilmesinde sakınca olmayan

gelme

mec. Önemsiz şey.

(Les feuilles

ahbaplık edilebilir (Un individu fréquentable).

dilb.

Ek

alarak

bir işin

yinelendiğini belirten (sözcük), yinelemeli,

freluche diş. 1. Küçük ipek püskül, püskülcük. 2.

pas de frémir).

fréquentables. 1. Düşüp kalkılabilir, görüşülebilir,

fréquentatif, ive s.

fille).

frelon er. Eşekarısı.

(Frémir

1. Sıklık, sık sık oluş (Elle

excédée par la fréquence

fréquent: Sık atan nabız,

Paris). frelater

fréquemment).

(Des averses fréquentes.

huiles).

frelaté, es. İçine yabancı madde karıştırılmış, hileli ; frelatés.

arrive

fréquence diş.

dans un texte). 3. fiz. Frekans, birim zamandaki

frelampierer. Hiçbir işe yaramayan kimse, allahlık. frelatage er.

fret

de colère,

d'impatience).

5.

(La

1. Gitme, sık sık gitme, gidip

fréquentation

des

cinémas,

des

2. Görüşme, düşüp kalkma, ahbaplık

fréquentation

des artistes

horizons

nouveaux).

bonnes

fréquentations).

lui

ouvre

des

3. İlişki, dostluk (Il a de

fréquenté, e s. Her zaman insanların bulunduğu, kalabalık (Une rue fréquentée, bien

un

établissement

fréquenté).

Frémir de f. qch: -mekten korkmak, ödü kopmak.

fréquenter gçl. 1. Sık sık gitmek (Fréquenter

§ C'est à faire frémir: İğrenç bir şey bu; insanın

stades, les cinémas, les milieux artistiques).

tüylerini diken diken eder bu.

sık sık görüşmek; -in yanına sık sık uğramak

frémissant, e s. 1. Titreyen, titrek (Une frémissante).

voix

2. Tir tir titreyen, eli ayağı titrer bir

halde (Il est arrivé encore frémissant). heyecanlanan (Une sensibilité Frémissant

de:

frémissante

-den

3. H e m e n

frémissante).

titreyen

(Une

4. salle

(Fréquenter

un ancien

les 2. -ile

ami).

frère er. 1. Kardeş (J'ai trois frères et une sœur). Kişioğlu, kişi, insan (Frères nous vivez).

humains

qui

2.

après

3. Tarikat kardeşi, papaz (Il a été

élevé chez les frères) 4. Arkadaş (Frère

d'armes).

5. (Bir şeyin) Eşi, teki (Vous avez un joli vase, j'ai

d'enthousiasme).

frémissement er. 1. Titreme. 2. Hışıltı. 3. Cızıltı.

vu son frère

frênaie diş. Dişbudak korusu,

consanguin: Baba bir, ana ayrı kardeş. Frère

frêne er. bitb. Dişbudak.

germain: Ana baba bir kardeş. Frère utérin: Ana

frénésie

bir baba ayrı kardeş. Frère de lait: Süt kardeş.

1. (Sayrılıkta) Sayıklama, bağırabağıra

bir şeyler sayıklama. 2. Büyük tutku, düşkünlük (Aimer Taşkınlık (La

une femme avec frénésie).

frénésie

de ses sentiments).

Kendinden geçme (Travailler frénétique s. ve ad.

avec

aşırı 3. 4.

frénésie).

1. Sayıklayan, kendinden

geçmiş (hasta). 2. mec. Deli, aklını kaçırmış (Un frénétique

me faisait

Çılgın, çılgınca (Une applaudissements frénétiquement

l'éloge musique

d'une

vipère).

frénétique.

3. Des

frénétiques). bel.

geçercesine (Applaudir

Çılgınca,

chez

mon

antiquaire).

§ Frère

Faux frère: Topluluğuna ihanet eden kimse. Ressembler à qn comme un frère: Birine çok benzemek, frérot er. tkz. Küçük kardeş, kardeşceğiz. fresque diş. Duvar suluboyası, yaş alçı üzerine yapılan suluboya resim, "fresk, fresquiste ad. Duvar suluboyacısı, freskçi. fressure diş. Takım ciğer. fret er. 1. Gemi kiralama. 2. Geminin kira parası,

kendinden

frénétiquement).

fréquemment bel. Sık sık, sıklıkla, ikide bir (Cela

navlun. 3.Gemi yükü, hamule (Fret d'aller, fret de retour). § Donner à fret: (Gemiyi) Kiraya vermek. Prendre à fret: (Gemiyi) Kiralamak, tutmak.

frètement

634

frètement er. 1. Gemi kiralama. 2. Gemi yükleme, fréter gçl. 1. (Bir taşıtı) Kiralamak, tutmak avons frété un car pour Fréter une voiture).

la colonie

de

(Nous

vacances.

2. (Gemiyi) Kiraya vermek,

er.

(Gemiyi)

Kiraya

veren ; gemiyi

yapmak. 2. mec.

frétillant, e s . 1. Canlı, diri diri, kıpırdak, fıkırdak,

fricatif, ive s. ve ad. dilb. Sürtüşmeli Les

(Consonne

fricatives).

fric-frac er. argo. Dolandırıcılık, friche diş. Sürülmemiş otlu toprak, malaz. § En friche: 1. (Tarla) Ekilmemiş, boş bırakılmış (Ils

frétillement er.

achetèrent des terres en friche).

d'impatience).

Kımıl kımıl oynama,

yerinde

frétiller gsz. 1. Kımıl kımıl oynamak (Un

poisson

2. Frétiller de qch: a) -sini oynatmak

(Le chien frétille

de la queue),

duramamak (Frétiller

b) -denyerinde

de joie,

2. Kullanılmayan,

yararlanılmayan, işletilmeyen (Intelligence friche,

duramama, kıpırdaklık,

talent

en friche).

yakaladıktan sonra değersiz diye denize attıkları

Kullanmamak, boş bırakmak, yararlanmamak, işletmemek (Il ne faut jamais laisser en friche facultés de la

balık, marya. 2. mec. Değersiz şey yada kişi.

pişirmek. fricot er. tkz. 1. Et yahnisi. 2. Yemek. § Faire le fricot: Yemek pişirmek, fricotage er. tkz. Dalavere, dolap, düzen,

frette diş. 1. Demir çember. 2. (Mimarlıkta) Süs

fricoter gçl. tkz. lapin).

olarak yapılan kırık çizgili silme, saptırma, fretter gçl. Demir çember geçirmek, çemberlemek

Freud yöntemini benimseme,

ezilgenlik (La friabilité

d'une

sols friables.

Galette

à

pâte

friable). friand, e s. 1. Y e m e ğ e düşkün, ağzının tadını bilen friande,

petits plats).

elle aimait à se faire

2. mec.

de

İştah verici, ağız

sulandırıcı (De bons plats friands).

3. Friand de

qch: a) -e düşkün, -i çok seven (Une chatte de lait. L'ours

friande

est friand de miel. Un enfant

friand

de bonbons),

b) -den pek hoşlanan (Etre friand de

compliments,

de

friandise diş. 1. Ağzının tadını bilme, iyi yemeğe düşkünlük. 2. ç. Şeker, şekerleme (Donner

des

enfants).

fric er. argo. Para, mangır (Je n'ai pas de fric). fricandeau er. Y e m e ğ e başlarken sofraya çıkarılan

Madrabaz, dalavereci,

düzenci, dolapçı, 1. Oğma, oğuşturma (Une

l'eau de Cologne).

friction

fricassée diş. 1. Piliç yada tavşan yahnisi, yahni. 2. Çeşitli şeyler karması.

2. cogr. Sürtünme. 3. mec.

cause de friction

entre

devenait

eux).

frictionne!, le s. Sürtünmeye değgin, sürtünmeden ileri gelen

(Pertes

mécanique).

§ Chômage frictionnel: (İki sözleşme

frictionnelles

de

l'énergie

arasında kalan) Geçici işsizlik, frictionner gçl. Oğmak, oğuşturmak un enfant après

le bain).

Kendini oğmak (Se frictionner

(Frictionner

§ Se frictionner: 1. après la bain) 2. Se

frictionner qch: -sini oğmak (Se frictionner

les

jambes). frigidaire

er.

Frigidaire § Mettre

marka

buzdolabı;

qch au frigidaire:

§ Fricassée de

1.

Buzdolabına koymak. 2. mec. Rafa kaldırmak, uyutmak, bir tarafa atmak (Mettre un projet, réforme au

une

frigidaire).

frigidarium er. (Eski Roma hamamlarında) Soğuk suyla yıkanılan bölüm, frigides. 1. Soğuk ( Une frigide pénombre).

et yada balık, mec.

yapmak, karanlık işlerle uğraşmak,

buzdolabı.

Kurabiye.

aux

dolaplar

fridolin er. tkz. hkr. Alman,

poésie).

friand er. 1. Kıymalı saç böreği; lahmacun. 2.

friandises

Yine ne

3. gsz. Dolap çevirmek, dalavere

Sürtüşme, çatışma, anlaşmazlık (Tout

roche).

friable s. Ufalanıp toz olabilir, gevrek, ezilgen friable,

un

énergique avec la serviette sur le dos. Une friction à

friabilité diş. Ufalanıp toz olabilirlik, gevreklik,

(Excessivement

qui'il fricote encore?:

friction diş.

fröydcülük. freux er. Ekin kargası.

bons

(Qu'est-ce

fricoteur, euse ad. tkz.

fröytcü. 2. Fröydcülüğe değgin,

(Roche

1. Yahni yapmak (Fricoter

2. Düzenlemek, hazırlamak, çevirmek

çeviriyor?).

canon)

freudien, ne s. 1. Freud'e özgü, Freud'e değgin, er. ruhb.

les

nature).

frettage er. Demir çember geçirme, çemberleme,

(Fretter un moyeu, un

en

Laisser en friche:

frichti er. hlk. Yemek. § Faire le frichti: Yemek

d'impatience).

fretin er. 1. Küçük ve değersiz balık, balıkçıların

freudisme

§ Se

2. Frétillant de qch: -den yerinde

(Des

oynayan

duramayan (Il était frétillant

qui frétille).

tout son argent).

poissons

durmadan

frétillants).

Harcamak, savurmak, yiyip

bitirmek (Il a fricassé

fricative.

kiralayan. yerinde

museau: argo. Öpüşme, kocaman bir öpücük, fricassergç/. 1. -in yahnisini yapmak, -iyahniolarak

fricasser le museau: argo. Öpüşmek, emişmek.

kiralamak. 3. (Gemiyi) Yüklemek, fréteur

frigide

Soğuk, sevmeyen (Un coeur frigide).

2.mec. 3. (Kadın

için) Soğuk, cinsel ilişkiden tad almayan, buz

635

frigidité dolabı (Une femme

mec. Eski püskü şey, hurda,

frigide).

frigidité diş. (Kadında) Soğukluk, cinsel ilişkiden

bien rouge).

2. tkz. Buzdolabı (Mettez la viande

dans le frigo).

3. Bir tür dondurma,

gçl.

1.

Soğutmak,

la viande,

dondurmak

un produit.

équipé pour frigorifier péché).

Un

le poisson

bateau

dès qu'il

Frigorifier qn: mec.

2.

est

Ürkütmek,

korkutmak, rahatsız etmek (A vecson air sévère, il frigorifiait

les candidats les plus

frigorifique s. frigorifique;

Soğutucu; wagon

hardis). (Mélange

soğutmalı

frigorifique).

§ Armoire

frileux,

euse

s.

Çok

Düzenbaz;

edepsiz.

2.

(Şimdi)

Kurnaz, yaramaz, hergele (Un jeune fripon,

un

enfant fripon,

lui

regarder

gçl.

friponner

d'un

air fripon.

Il

fripons).

(Eski)

-i

dolandırmak,

faka

bastırmak. diş.

friponnerie

1.

(Eski)

Düzenbazlık,

dolandırıcılık, edepsizlik. 2. (Şimdi) Kurnazlık, yaramazlık, hergelelik, satmış, itin teki. fripouillerie

diş.

Edepsizlik,

ipsizlik,

itlik,

bayağılık,

frileusement bel. Üşüyerek, titreyerek (Il la couverture

1. (Eskiden)

hinoğluhin,

fripouille diş. argo. Edepsiz, ipsiz, anasının ipliğini

frigorifique: Buzdolabı, frileusement

dolandırıcı,

lançait des regards

frigorie diş. fiz. Küçük kalori, (Frigorifier

fripier, ère ad. Eskiler alıp satan, eskici, fripon, ne s. ve ad.

tad almayış. frigo er. tkz. \. Dondurulmuş et (Il coupe du frigo

frigorifier

frison

sur

friquet er. hayb. Dağserçesi. frire gçl. 1. Tavada kızartmak, kızartmak ( F r i r e des

üşüyen,

dayanamayan (Un vieillard

ramena

lui). soğuğa

hiç

poissons,

des pommes

(Du boudin

frileux).

frimaire er. Fransız devrim takviminin üçüncü ayı

3. Etre frit:

argo. Yanmak, hapı yutmak, çuvallamak (On est frit: Yandık,

(21 Kasım-20 Aralık),

de terre). 2. gsz. Kızarmak

qui frit dans la poêle). hapı yuttuk).

§ D n'y a rien à frire: 1.

Yiyecek hiçbir şey yok. 2. Yapacak bir şey yok.

frimas er. 1. Kırağı. 2. ç. Kış. frime diş. 1. Gösteriş, caka, çalım. 2. Yapmacık, numara § En frime: argo. Başbaşa. Four la frime:

frisage er. (Saçları) Kıvırma, frise diş.

1. Bir tür kıvırcık yünlü kumaş. 2.

Gösteriş için, desinler diye. Avoir la frime de:

(Mimarlıkta)

Kendini... satmak, gibi görünmek. Faire de la

korniş arasındaki bölüm, efriz. 2. Uzayıp giden

tkz.

Yüz,

surat

(Va

baştabanla

düz bir yüzey, pervaz. 3. (Tiyatro sahnesinde)

frime: Caka satmak, gösteriş yapmak, frimousse diş.

Duvar saçaklarında

laver

ta

Tavana yatay olarak asılan dar ve uzun dekor. § Le cheval de frise: Sivri çubuklarla donanmış geçit

frimousse). fringale diş. Birdenbire duyulan açlık, çok acıkma.

engeli.

§ Avoir la fringale: Birdenbire çok acıkmak.

frisé, e s. 1. Kıvırcık (Il a des cheveux frisés).

2.

Avoir une fringale de qch: -e susamak, -i çok

Kıvırcık saçlı, kıvırcık tüylü (Un enfant frisé.

Un

istemek -e karşı büyük bir istek duymak (J'ai une

toutou frisé).

fringale

bürümcük gibi kıvrılı (Chicorée

de lecture, de

spectacle).

fringant, e s. 1. Çevik, atik .yerinde duramayan (Un cheval fringant).

2. Oynak, kıpırdak (Une

mariée fringante).

3. Diri, canlı (Un

jeune vieillard

3. Bürümcük yapraklı, yaprakları frisée).

frisé er. tkz. hkr. Alman, friselis er. Hafifçe titreme (Le friselis des cheveux à l'aide du fer à friser. Machine

encore fringant pour son âge).

joncs).

friser gçl. 1. Kıvırmak, kıvırcıklaştırmak (Friser

les

à friser les

fringillidés er. ç. hayb. Serçegiller, ispinozgiller,

étoffes). 2. Friser qn: Birinin saçlarını kıvırmak,

fringuer gsz. 1. Zıplamak yerinde duramamak. 2.

kıvırcıklaştırmak

tkz. Giydirmek, giydirip kuşatmak (Fringuer gosses).

§ Se fringuer: Giyinmek (Il s'est

fringué pour

la soixantaine.

5. gsz. Kıvırcık olmak (Cheveux 3. ad.

frisa).

3.

filet). 4. -e çok yaklaşmak, -si çok yakın olmak (Il frise la quarantaine,

fripé, e s . 1. Buruşmuş (Une robe toute fripée).

me

bien

fringues diş. ç. tkz. Giysi, çul, "elbise, Kırışmış, kırışık (Un visage fripé).

laquais

Sıyırmak, yalayıp geçmek (Une balle qui frise le

sortir). 2. argo.

İhtiyar, moruk, tiridi çıkmış, friper gçl. 1. Buruşturmak (Friper son manteau, sa robe, un tissu). 2. Kırıştırmak, kırış kırış yapmak (La misère avait fripé sa

(Un

ses

figure).

friperie diş. 1. Eski elbise, eski çamaşır, eskiler. 2. Eski eşya ticareti, eskicilik. 3. Eskici dükkânı. 4.

qui frisent).

Friser la mort). qui frisent,

poils

6. gsz. Saçları, tüyleri kıvırcık olmak

(Elle frise naturellement. un animal qui frise). çıkarmak (Le

vieil

Une personne

qui

frise,

7. gsz. Titrek, karışık bir ses instrument

dont les

cordes

frisaient). frisette diş. Küçük saç lülesi, frisoir er. Saç maşası. frison er. Saç lülesi (Une petite blonde,

avec des

frisons plein le

front).

frivolement bel. Havaice, hoppaca.

frisottant, e, frisotté,e s. Hafifçe kıvırcık cheveux

(Des

frisottants).

2. gsz. Hafifçe kıvrılmak, hafifçe kıvırcıklaşmak, frisquet, te s. 1. Soğukça, serin. 2. er.

Hafif

soğukluk, serinlik ( Dans le frisquet de l'aube).

§ Il

fait frisquet: Hava soğukça, hava biraz serin,

les épaules).

Un grand frisson lui

secouait

2. Ürperme, ürperti (Un frisson

d'angoisse).

de

§ Donner le frisson à qn: -i

ürpertmek (Cette brusque

vision

lui donna

dépasse les bornes).

gereksizlik, boşluk (La frivolité

de

2. Önemsizlik, d'une lecture). 3.

Bir tür dantel. 4. Ç- İncik boncuk (Marchande

de

frivolités). froc er. 1. Papaz kukuletası. 2. Papaz latası, cübbe. 3. mec. Papaz mesleği, papazlık. 4. hlk. Pantolon

frisson er. 1. (Soğuktan yada sayrılıktan) Titreme (Un frisson de froid.

frivolité diş. 1. Havailik, hoppalık (La frivolité cet homme

frisotter gçl. 1. Hafifçe kıvırcıklaştırmak, kıvırmak.

peur,

froidement

636

frisottant

un

frisson).

(Son froc s'est déchiré).

§ Chier dans son froc:

argo. Korkudan donuna yapmak. Jeter le froc aux orties, jeter son froc sur les orties: Papazlıktan ayrılmak, papazlık mesleğini bırakmak. frocard er. hlk. Papaz. froid er. 1. Soğuk (Le chaud et le froid. La saison des

frissonnant, e s. Titreyen, ürperen (Etre, se sentir frissonnant).

2. mec.

Soğukluk,

bozuşma,

(Il

Un froid noir, un froid de canard, un froid dé

en entrant dans

chien, un froid de loup: Çok büyük soğuk, acı

frissonnement

soğuk. Avoir froid: Üşümek. Avoir froid à: -si

1. Hafif titreme, ürperti

éprouva une sorte de frissonnement 2. Titreme, titreşme (Le

des petites feuilles de

l'arbre).

üşümek (J'aifroid

f r i s s o n n e r e z . 1. Titreşmek (Les roseaux, les herbes frissonnent

froids).

dargınlık (Il y a du froid entre la mère et la fille). §

frissonnement er. l'église).

grands

sous

le

vent).

2.

(Soğuk

yada

aux pieds). Donner froid dans le (Quand

dos à qn: Birini korkutmak, ürpertmek j'ai vu le précipice,

cela m'a donné froid).

Etre en

sayrılıktan) Titremek. 3. Frissonner de qch: -den

froid avec qn: -ile arası açık olmak, küs olmak (Je

titremek (Frissonner

suis en froid avec mon cousin).

de crainte, d'admiration,

de

plaisir). frisure diş. 1. Kıvırcıklık, kıvrılmışlık. 2. Kıvırcık

korkmamak, gözünü budaktan sakınmamak. Ne faire ni chaud ni froid à qn: -i hiç ilgilendirmemek,

saç. frit, e s. 1. Kızartılmış, kızarmış (Poisson pommes

de terre frites).

l'immeuble,

frit,

2. argo. Yanmış, hapı

yutmuş, çuvallamış (Les

policiers

ont

cerné

il est frit). § Pommes frites: Kızarmış

patates, patates kızartması, manger

des

§ Tomber dans les frites: argo. Bayılmak,

friterie diş. 1. (Balık konservesi fabrikalarında) Pişirme yeri. 2. Kızarmış patates satılan dükkân; gezgin olarak kızarmış patates satılan baraka, friteuse diş.

-e vız gelip tırıs gitmek ( Cela ne me fait ni chaud ni froid).

Prendre froid, attraper froid: Üşütmek,

soğuk almak, soğuk algınlığına yakalanmak. II fait froid: Hava soğuk. froid, e s. 1. Soğuk (Une douche froide,

frite diş. Kızarmış patates (Acheter, frites).

N'avoir pas froid

aux yeux: Pek yürekli olmak, hiç bir şeyden

Patates kızartmaya yarayan

froid,

une chambre

froide,

Isıtmayan, donuk (Un froid lumière). froid,

un temps

de l'eau froide). soleil.

Une

3. mec. Soğuk, sevimsiz (Un

il a un caractère froid).

4. mec.

homme Soğuk, (Une

duygusuz, cinsel ilişkiden hoşlanmayan

özel

tencere, kızartma tenceresi,

femme

froide).

2. froide

5. Buz gibi, içtenlikten uzak

(Parler sur un ton froid).

6. Soğuk, soğuk nane,

fritillaire diş. Şah tuğu denilen bir lâle türü.

tatsız tuzsuz, gıdı gıdı (Rien de plus froid que ces

fritte diş. Pişirilip cam hamuru yapılan kum ve soda

allégories).

friture diş. 1. Kızartma, kızartış (Friture la graisse).

2. Kızartma yağı (Plonger

dans la friture). (Friture

à l'huile,

à

l'écumoire

3. Kızartılmış şey, kızartma, tava

de poissons).

4. 'Balık tavası, kızartma

balık (Il adore les petites

fritures).

frivole). frivole.

frivole,

2. Havai, hoppa, u ç a n (Un Il me trouvait un peu

(S'emporter

à froid

sur

Démarrera

istemeye un

istemeye

sujet).

3.

Hiç

soğukkanlılıkla

(Des

qui parlent à froid de leurs

crimes).

heyecanlanmadan, personnages

Laminer à froid.

İsteksizce,

froidement bel. 1. Üşüyecek şekilde, ince (Il est vêtu

frivole s. 1. Önemsiz, boş, ciddilikten uzak une lecture

2.

birini soğuk karşılamak.

fritz er. tkz. Alman eri. Alman, frivole,

froid).

Battre froid à qn: Birine karşı soğuk davranmak,

friturier, ère ad. Tava işi yemek satan aşçı.

querelle

§ A froid: 1. Soğuk olarak, ısıtılmadan

(Forger le fer à froid.

karışımı. 2. B u karışımın pişirilmesi,

frivole).

un

(Une conte

caractère

froidement). accueillis serin

2. Soğuk bir şekilde, soğuk

froidement).

kanlılıkla

froidement).

(Il

(Ilnousa

3. Hiç heyecanlanmadan, racontait

son

crime

très

froideur froideur diş. 1. Soğukluk. 2. mec. Duygusuzluk, sevimsizlik (La froideur de son tempérament

m'énerve. Tout le monde V accuse de froideur). 3. Umursamazlık, aldırmazlık, soğukluk (Ilm'afait un accueil plein de froideur). 4. mec. Sönüklük, hareketsizlik (La froideur d'un bal, d'une fête). froidure diş. Hava soğukluğu; soğuklar, kış. § Au retour de la froidure: Soğuklar başlayınca, kış gelince. froissables. Çabuk buruşabilir, buruşkan. froissant, e s. Üzücü, kırıcı, gönül kırıcı (Paroles

froissantes). froissement er. 1. Buruşma, buruşturma; kırışma, kırıştırma (Le froissement d'une étoffe, d'un papier). 2. Çıtırtı, buruşma sesi, kırışma sesi (Le

froissement du papier s'entendait du bout de la classe). 3. mec. Çatışma (Le froissement d'intérêt, de caractère). 4. mec. Kırgınlık, kırılma, kırma; incinme, incitme; yaralama, yaralanma (Le

froissement d'amour-propre. Mon orgueil s'irrite de mille infimes froissements). froisser gçl. 1. Buruşturmak, kırıştırmak (Froisser un tissu, un papier). 2. Ezmek (Froisser les herbes). 3. mec. Kırmak, yaralamak, onurunu kırmak, incitmek (Il m'a froissé par son manque de tact). § Se froisser: 1. Buruşmak,kırışmak. 2. ezilmek. 3. mec. tncinmek, alınmak, kırılmak, onuru yaralanmak. 4. Se froisser de qch: -e kırılmak, -den alınmak, onuru yaralanmak (II

s'est froissé de mes paroles). frôlement er. Hafifçe dokunma, dokunup geçme (Il sentait le frôlement des herbes sur ses jambes). frôler gçl. 1. Hafifçe dokunmak, geçerken hafifçe değmek (Frôler un passant dans la rue). 2. Sıyırıp geçmek (La balle a frôlé ses cheveux). 3. -in çok yakınından geçmek, değerek geçmek (Frôler les murs, les boutiques). 4. mec. -ile burun buruna gelmek, karşı karşıya kalmak (Frôler la mort, le ridicule). § Se frôler: Sürtüşmek (Les deux voitures se sont frôlées). frôleur v. ve er. Kadınlara sarkıntılık eden sapık, frôleuses. ve diş. Erkeklere askıntı olan (kadın), fromage er. 1. Peynir (Fromage de vache, de chèvre. Fromage blanc, fromage fondu). 2. mec. Yağlı kuyruk, arpalık, çalışması yok parası çok iş (Il a assez de relations pour obtenir un bon fromage). § Fromage de cochon: Bir çeşit domuz köftesi. Fromage d'Italie: Dana ve domuz karaciğeriyle yapılan bir çeşit köfte. Fromage glacé: Dondurma krema. Entre la poire et le fromage: 1. Yemeğin sonunda. -2. Sofranın en keyifli zamanında, fromager, ère s. Peynire değgin, peynirle ilgili (Industrie fromagère).

637

front fromager er. 1. Peynirci. 2. Peynir süzgeci. 3. Tropikal bölgelerde yetişen bir tür büyük ağaç. fromagerie diş. 1. Peynir yapımevi. 2. Peynirci dükkânı. 3. Peynir mahzeni. 4. Peynircilik, froment er. Has buğday, buğday (La farine de froment). fromental er. bitb. Çayıryulafı. fronce diş. Büzgü (Jupe à fronces. Faire des fronces). froncement er. 1. Çatma (Froncement de sourcils). 2. Kırıştırma (Froncement de front). froncer gçl. 1. Çatmak (Froncer les sourcils). 2, Kırıştırmak (Froncer le front, le nez). 3. Büzgü yapmak (Froncer une jupe). froncis er. (Giyside) Büzgüler. frondaison diş. 1. Yapraklanma, yaprak açma (Au moment de la frondaison, la nature reverdit). 2. Yapraklar, yeşil dallar (Les oiseaux gazouillent dans les frondaisons du parc). fronde diş. 1. Çeneksiz bitkilerin yaprağı (Les frondes des fougères). 2. Sapan (Lancer une pierre avec la fronde). 3. Başkaldırma (La fronde parlementaire et la fronde des princes). § Esprit de fronde, vent de fronde: Başkaldırma, ayaklanma, kopma (Un vent de fronde soufflait sur les députés de la majorité ). fronder gsz. 1. Sapanla taş atmak. 2. mec. Baş kaldırmak, muhalefet etmek, bayrak açmak. 3. gçl. Şiddetle saldırmak, topa tutmak, çok eleştirmek (Fronder le pouvoir, le gouvernement. Fronder les institutions, les usages établis). frondeur, euse s. ve ad. 1. Saldırgan, eleştirici, alaycı, taşlayıcı (Un peuple frondeur, un esprit frondeur, des propos frondeurs). 2. (Eski) Sapancı, sapan kullanan er. front er. 1. Alın (Un front haut, bas, large, fuyant. Les rides du front). 2. Ön, alnaç, "cephe (Le front d'un bâtiment, d'une montagne). 3. Yüz, baş (Baisser lefront, pencher le front). 4. Birlik, cephe (Front populaire. Front de libération nationale). S.ask. Cephe (Les combattants du front). 6 .coğr. Alın, "cehpe (Front chaud: Sıcak alın, sıcak "cephe. Front froid: Soğuk alın, soğuk"cephe). §A la sueur de son front: Alnının teriyle (Il gagne sa vie à la sueur de son front). De front: 1. Önden, cepheden (Attaquer de front). 2. Yan yana (Aller de front. Deux voitures ne pourraient rouler de front dans cette rue). 3. Birlikte, aynı zamanda, aynı anda (Mener plusieurs affaires de front). 4. Doğrudan doğruya, açıkça, dolambaçsız olarak (Attaquer de front une opinion, les préjugés). De quel front: Ne yüzle, ne cesaretle (De quel front ose-t-il nous parler?). Avoir le front de f.qch: -mek

frontail

638

yüzsüzlüğünü, cesaretini göstermek (Quoi, avez encore le front de protester? m'accuser

de l'avoir trompé).

vous

Il a eu le front de

Avoir le front haut:

fructifier Pataklamak. 5. Çakmak (Frotter une

allumette).

6. argo. Frotter qn: -i kertmek, -e üstten kamışını sürtmek (Frotter

une femme).

d'huile,

de

graisse). S. gsz. Sürtünmek, sürtmek (Pièces

d'un

eğmek, yüzünü yere indirmek. Faire front à: 1. -e

mécanisme

karşı koymak (Faire

üstünkörü bilmek, -den birazcık çakmalc (Il est

açık olmak,

yüzü ak olmak.

front

karşılamak,

-e

inexpérience,

il faisaitfront

göğüs

Baisser,

à l'ennemi).

2. -i

(Malgré

germek

à toutes les

son

difficultés).

3. -ile karşı karşıya olmak, yüzü -e karşı olmak

(Frotter

7. Frotter de qch:

courber, pencher le front: Utançtan başını yere

Alnı

-sürmek

de pommade,

qui frottent).

§ Etre frotté de qch: -i

frotté de latin, de linguistique). qn: -i dövmek,

Frotterlesoreillesà

pataklamak.

Se frotter: 1.

Oğunmak, vücudunu oğmak. 2. Se frotter qch:

(Une maison qui fait front à la mer. Il tourna sa

-isini oğmak, oğuşturmak (Se frotter les yeux, le

chaise et fit front à son voisin).

museau). 3. Se frotter deqch. -i üstünkörü bilmek,

Marcher le front

haut: Gururla, alnı yukarda yürümek. Mourir,

-den birazcık çakmak (Se frotter de latin, de grec).

tomber au front: Savaşta ölmek, şehit olmak.

4. Se frotter à qn: Birine çatmak, sataşmak,

S'éponger, s'essuyer le front: Alnının terini

bulaşmak (Il vaut mieux ne pas se frotter à ces

silmek.

gens-là). 5. Se frotter à qch, à qn: -e karışmak, -ile

frontail er. A t alınlığı, at başlığının alına gelen

görüşmek, düşüp kalkmak (Se frotter à la bonne société, aux artistes). § Se frotter les mains: mec.

bölümü. muscle

Ellerini oğuşturmak, sevinmek. Qui s'y frotte, s'y

frontal er. 1. Alın kemiği. 2. Alın sargısı, alın

frotteur er. 1. Parké cilacısı. 2. (Makinalarda)

frontal, e s. 1. Alına değgin (Os frontal, frontal, fosses

pique: Karışan pişman olur.

frontales).

Sürtüşme

çatkısı. frontalier, ère s. 1. Sınıra değgin, sınırda bulunan (Zone

frontalière.

frontalière,

Ville

population

frontalière,

frontalière).

pierre

2. ad. Sınırda

yaşayan, sınır halkı (Les

frontaliers

facilités de passage pour la

douane).

ont

des

Alna takılan mücevher, frontière diş. 1. Sınır (Poste de douane installé à la Défendre

l'ennemi).

ses

2. s. değişmez.

poste, zone frontière). frontière

du possible

frontières

contre (Ville,

Sınırda olan

Etre à la frontière de: -in

sınırında olmak (Rêver

des choses qui sont à la

et de

l'impossible).

fronton er. 1. Kapı girişleri üstündeki süs, alınlık le portique

d'un temple).

mec. Giriş bölümü, "dibace (Lesprincipes inscrits au fronton

de la

2.

quisont

Constitution).

frottoir er. 1. Cilabezi, cila fırçası. 2. (Makinalarda) yakmak için kibritin sürtüldüğü yer (Frottoir

à

allumettes). frou-frou, froufrou er. Hışıltı (Le froufrou robe

de soie).

d'une

§ Faire du froufrou: Gösteriş

yapmak, caka satmak, froufroutant, (Lingeries

e s.

Hırıldayan,

hışıltı

çıkaran

froufroutantes).

froufrouter gsz. Hışıldamak, hışıltı çıkarmak, frousse

diş.

hlk.

Korku.

§ Avoir la frousse:

Korkmak, ödü kopmak, fructidor er. Fransız devrim takviminin on ikinci ayı fructifère s. Üzerinde meyva bulunan, meyvalı

frottée diş. hlk. Patak, dayak (Il a reçu une

bonne

frottée).

(Rameau

fructifère).

fructification diş. 1. Meyvelenme, meyve tutma,

frottement er. 1. Sürtüşme (Frottement pièces d'une machine).

anormal

des

2. fiz. Sürtünme. 3. mec.

Sürtüşme, çatışma (Le frottement

continuel

des

esprits et des intérêts). 4. mec. Değinme, (Frotter son bras contre un mur, frotter sa main sur table).

2. Cilalamak, parlatmak,

le plancher,

les cuivres,

meyve verme (Saison

de fructification).

2. Bir

ağaç yada bitkinin üstündeki tüm meyveler (Une belle fructification).

3. bitb. Yemiş, meyve,

fructifier gsz. 1. Yemiş vermek, mevye vermek

frotter gçl. 1. Sürtmek, sürtüştürmek, değdirmek

(Frotter

kertme hastası, frottis er. Saydam boya katmanı,

(18 Ağustos-17 Eylül),

frottage er. (Parke) Cilalama,

une

yada

froussard, e s . vead. hlk. Korkak, ödlek,

°cephe. 2. (Kitaplarda) Kapak süsü. surmontant

Otobüs

froufroutement er. Hışırdatma; hışırdama,

frontispice er. (Bir yapı yada anıtta) Yüz, alnaç,

(Fronton

argo.

3.

Sürtüşme yastığı. 3. Silgi. 4. Kibrit kutularında,

fronteau er. 1. Alın çatkısı, çatkı. 2. At alınlığı. 3.

frontière.

yastığı.

tramvaylarda kadınları kerten manyak, kertici,

silmek

le parquet).

3.

Oğmak, oğuşturmak (Frotter ses yeux). 4. (Eski)

(Arbre

qui fructifie

tardivement).

2. Verimli

olmak iyi sonuçlar sağlamak, meyvelerini vermek (L'idée

qu'il avait lancée avaitgermé et fructifié).

3.

Kâr sağlamak, gelir getirmek, gelişmek, artmak (Capital qui

fructifie).

fuir

639

fructose

d'un héritier).

fructose diş. Meyve şekeri, früktoz. fructueusement bel. Verimli bir şekilde

(Travailler

fructueux, euse s. Verimli, kazançlı, kârlı travail fructueux.

Un commerce

(Un

fructueux,

une

fructueuse).

frugale,

un homme

frugal).

vie

2. Yiyecekte titiz

les frustrations.

3. ruhb.

Sentiment

1. Frustrer qn: Birini bir kalıttan

yoksun bırakmak (Frustrer

un héritier

bırakmak, boşa çıkarmak (Frustrer enfant a frustré

1. Sade bir şekilde, basit bir

şekilde, yetingence (Vivre

d'un

profit

l'espérance

un espoir.

Cet

de ses parents).

3.

Frustrer qn de qch: Birini -den yoksun bırakmak (Frustrer

frugalement).

frugalité diş. 1. Sadelik, basitlik (La frugalité

au

d'un autre). 2. Frustrer qch: mec. Kırmak, yarıda

Basit, sade (Un repas frugalement bel.

(Acte

frustratoire).

olmayan, yemek seçmez, ne bulursa onu yer. 3. frugal).

de

Engelleme,

frustratoire s. Yoksun edici, yoksun kılıcı frustrer gçl.

frugal, e s. I. Yetingen, azla yetinen (Une

2. Yoksunluk, yoksun kalma (Il

mal

frustration).

fructueusement).

tentative

supporte

un héritier de sa part. On l'a frustré

profit de son

du

travail).

frugalité

frutescent, e s. bitb. Odunsu, sapı odun gibi olan

frugivore s. ve ad. Yemişle beslenen, yemişçil

fucacées diş. ç. bitb. Fukusgiller, tulumlu alklar,

repas). 2. Yetingenlik, azla yetinme (La d'un

moine).

(L'ours,

(Plante

le singe sont frugivores.

Un

frugivore).

fruit er. 1. Yemiş, meyve (Fruit mûr, fruit vert. Fruit doux, acide, aigre, aigrelet, parfumé-. Jus de fruit, salade de fruit). 2. mec. Verim, kazanç, gelir (Est -ce possible

de perdre, en une heure, le fruit d'un an

de travail?). longue

3. mec. Sonuç (C'est le fruit

expérience).

d'une

4. Duvar şevliği. § Fruit

frutescente).

tulumlu suyosunları. fuchsia er. bitb Küpeçiçeği. fucus [fykys]

er.

Fukus, tulumlu alk, tulumlu

suyosunu. fuel-oil er. *Yağyakıt. fugace s. 1. Kaçan, kaçıveren (Bêtes fugaces). Görünmesiyle

yitmesi

défendu: Yasak meyve; yapılması, yararlanılması

uçuverici (Parfum

yasaklanmış olan şey (L'attrait

fugace.

du fruit

défendu).

Fruit sec: 1. Kuruyemiş, kuru meyve. 2.

mec.

İşinde başarı sağlayamamış kimse, bir baltaya sap olamamış kimse. Obtenir les fruits de qch: -in

bir

fugace,

Un souvenir

olan,

2.

geçiverici,

reflet fugace,

beauté

fugace).

fugacité diş. Geçivericilik, uçuvericilik d'une lueur, d'une impression,

(Fugacité

d'une

couleur). (Esclave

fugitif, ive s. 1. Kaçak, kaçan, "firar eden

sonuçlarını toplamak,"semeresini almak, yararını

fugitif,

görmek.

Geçiveren, geçici, kısa süren (La beauté

fugitive

d'une

3.

fruité, e s. Taze meyve kokulu (Vin fruité,

huile

jeune

fille.

Un soldat fugitif). Un bonheur

Kaçak, "firari (Rattraper

fruitée). fruiterie diş. 1. Yemiş saklanılan yer, yemişlik. 2. Meyvecilik,

manavlık.

3.

Manav

dükkânı,

fruitier, ère s. Meyve veren, meyveyle ilgili, meyve jardin

bahçesi. 3. er. Yemiş saklanılan yer, yemişlik,

fugue diş. müz. 1. Füg. 2. tkz. Kaçamak, çapkınlık Ces fugues sont fréquentes).

fruitier, ère ad. 1. (Fransanın bazı bölgelerinde) Peynirci (Les fruitiers du Jura, de Savoie,

llportait

2. diş. Peynircilik kooperatifi.

ffihrer er. Başbuğ, önder, Hitler'e verilmiş olan san, diktatör, 1. Kaçmak (Ce

l'appelle).

quand

on

2. Çabuk geçmek, geçivermek

vieilles

(Le

temps fuit. Les beaux jours

ont fui).

3. Arkaya

doğru eğik olmak (Un front qui fuit). 4. İçindekini

sculpture

2. Kaba, yontulmamış (Un art un

peu

Fuir

devant

qch: (Fuir

-den devanı

3. er.

getirmemek

fruste

devant ses obligations). kaçmak (Le sommeil Birinden

kaçmak,

kaçmak; ses

-i

Le

de sa

maison, de son pays. Fuir de chez ses parents).

Kabalık, kaba sabalık, yontulmamışlık (Le

(Frustration

réservoir

(Fuir

6. Fuir de: -den kaçmak

fruste. Manières frustes, un homme fruste). caractères).

le

fuit). 5. Kaçmak, sızmak (L'eau de ce vase fuit. gaz fuit).

frusques).

de leurs

chien fuit

kaçırmak, akmak (Le robinet fuit,

3. diş. Peynir yapımevi, frusques ç. diş. hlk. Giysi, çul, pılı pırtı (De

frustration diş. 1. Yoksun bırakma

3.

fugues).

fuguer gsz. Kaçmak, evden kaçmak,

fiıir gsz.

yemiş rafı.

frustes. 1. Aşınmış, silik (Médaillefruste,

ad.

fugitifs).

fugueur, euse s. ve ad. İkide bir kaçan.

fruitier).

fruitier, ère ad. 1. Yemişçi, manav. 2. er. Meyve

le lait à la fruitière).

fugitif).

Kaçma, kaçış (Enfant qui fait des

fruiticuiteur er. Meyve yetiştiricisi, (Les arbres fruitiers,

des

2. mec.

fugitivement bel. Geçici olarak, kısa bir süre için. (Faire une fugue.

yemişçi dükkânı,

fruste).

forçat fugitif.

7.

yerine

responsabilités,

8. Fuir à qn: Birinin -si me fuit). biriyle

9. gçl. Fuir qn: karşılaşmak

640

fuite (Je

istememek, birini atlatmak, savuşturmak veux le voir, mais il me fuit).

10. gçl. Fuir qch: a)

-den kaçmak (Fuir le danger),

b) -den sakınmak,

kaçınmak (Fuir une faute, une erreur).

§ Se fuir:

Kendi kendinden kaçmak, kendi kurtulmak (L'homme,

dans le

kendinden

divertissement,

cherche à se fuir).

contre qn, qch: -e verip veriştirmek, çok kızmak, sövüp saymak (Fulminer

fuite

d'un enfant qui quitte le foyer. Fuite des capitaux à La fuite

générale

d'une

armée).

2.

savurmak,

yağdırmak

imprécations,

des reproches

un

dictateur,

(Fulminer contre

des

quelqu'un).

fumables. (Sigara vb.) İçilebilir, içilmesi hoş. 1. Gümüşe altın rengi verme.

(Yiyecekleri) İse tutma, isleme (Le fumage jambons,

du

2. des

lard).

fumant, e s. 1. kim. Dumanlı. 2. Duman çıkaran,

Sızma, akma, kaçak (Fuit d'eau, fuite de gaz, fuite

tüten

électrique).

fumantes).

3. Kaçak deliği, sızma yarığı (Il y a une

contre

contre les abus). 3. gçl. Fulminer qch contre: -1er

fumage er.

fuite diş. 1. Kaçma, kaçış (Fuite d'un époux, l'étranger.

fumeterre

(Un

cratère

fumant.

Bûches

encore (Unesoupe

3. Sıcak sıcak, buhar tüten

fuite dans le tuyau). 4. (Gizli belge yada sorular

fumante).

4. tkz. Çok güzel, eşsiz, enfes

için) Çalınma, sızıntı (Au ministère de la

fumant!).

5. hlk. Çok kızmış, tepesi atmış, barut

Guerre,

(C'est

on a constaté des fuites de pièces. Il y a eu des fuites.

gibi ( La directrice était fumante).

Les

colère: Öfke saçmak. Etre fumant de sang: Kan

fuites

du

baccalauréat).

mec.

5.

Kaçamakyolu, kaçamak. 6. Geçip gidiş (La fuite du temps, des beaux jours).

§ Etre en fuite: 1.

§ Etre fumant de

revan içinde olmak, fume-cigare er. Puro ağızlığı,

Kaçak olmak, firarda olmak. 2. Sanık bulunulan

fume-cigarette er. Sigara ağızlığı, ağızlık,

bir dâvaya

fumé, e s. İslenmiş, ise tutulmuş, isli, dumanlı

gitmemek.

Mettre qn en fuite:

Kaçırmak ( Le mauvais temps a mis en fuite tous les campeurs).

Prendre la füite: Kaçmak, tüymek,

firar etmek. çakmak

çakmak,

fulgurant,

clarté fulgurante). (Une

şimşek

douleur

(Un

gibi

fulgurante).

une vitesse

regard

3. Şiddetli ve gelip 4.

döndürücü, yıldırım gibi, çok hızlı fulgurants,

Baş

(Progrès

fulgurante).

parıltısı. 2. mec.

Zorlu fışkırma, birdenbire

parıltıyla ortaya çıkma,

d'un

du tabac).

étang,

d'une

2. Buğu (Fumée rivière).

(Une

parıldamak, ışıldamak

volonté

superbe

yeux).

karamsı (Teinte fuligineuse,

un enduit fuligineux).

2. Kurum yapan, duman yapan (Une

de l'ambition vin,

les fumées

de l'orgueil).

4. (Geyik gibi

hayvanlar için) Pislik, bok. § Partir en fumée, s'en boşa gitmek (Tous fumée).

ses projets

sont partis

en

Il n'y a pas de fumée sans feu: Ateş

fumelle diş, argo. Orospu, fahişe, sokak şırfıntısı, fumer gsz. fume,

1. Tütmek, (La

fume.

duman çıkarmak, is

cheminée

la lampe fume).

potage

flamme

fuligineuse).

fume,

un volcan

qui

2. Buğu çıkarmak

(Le

qui

fument

devant le feu). 3. Sigara içmek (Il ne fume

Vêtements

jamais).

mouillés

4. hlk. Kızmak, öfkelenmek, tepesi atmak (Son père a fumé!).

fulmicoton er. Pamuk barutu,

de la viande, du poisson.

fulminant, e s. 1. Yıldırımlar indiren; yıldırımlar saçan, yağdıran (Jupiterfulminant). püsküren

(Une

fulminant,

une personne fulminante

Patlayıcı

2. mec. A t e ş

lettre fulminante, (Sels

un

regard

de colère).

fulminants,

3.

poudre

fulminante).

fulminations

contre

qn:

Birine

kargışlar, sövgüler yağdırmak, fulminer gsz.

on fume

le jambon).

cigarette,

la pipe).

1. Patlamak

très violemment

Dans certaines

(Fumer régions,

6. gçl. İçmek (Fumer

la

7. gçl. Gübrelemek, gübre

dökmek (Fumer un champ, fumer la terre). fumerie diş. 1. Tütün tiryakiliği, sigara tiryakiliği (Il s'enfonça

dans une fumerie

sans arrêt). 2. Esrar

clandestine).

fumerolle diş. coğr. yerb. Fümerol.

fulmination diş. Kargış; sövgü, sövüp sayma. § des

5. gçl. İse tutmak, islemek

tekkesi (Une fumerie

fulminate er. kim. Fülminat.

fulmine

fumées

lui montaient à la tête. Les fumées du

fuligule morillon er. hayb. Sazlık-balıkçıl-ördeği.

Lancer

Sarhoşluk,

esriklik; baş dönmesi, baş döndürme (Les

çıkarmak

fuligineux, euse s. 1. Kurum gibi, kurum renginde,

kim.

3. ç.

bougie. s'élevant

olmayan yerden duman çıkmaz,

fulgurer gsz. Şimşek gibi bir an parlayıp geçmek, dans ses

fumé).

aller en fumée, s'évanouir en fumée: U ç u p gitmek,

fulguration diş. 1. Gürültüsüz çakan şimşek, gök

fulgurait

fumés, jambon

La fumée

fulgurant, e s. 1. Şimşek çaktıran. 2. Parıltılı,

geçici

(Poissons

fumée diş. 1. Duman (Fumée du feu, d'une

(La

nitroglycérine

par le choc). 2. Fulminer

fumeron er. 1. Marsık, eksi, köseği. 2. ç. hlk. Uzun ve ince bacaklar, fumet er. (Yemek, şarap av eti gibi şeylerde) Koku ; hoş koku. fumeterre diş. bitb. Şahtereotu.

fumeur

641

fumeur, euse ad. 1. Sigara içen. 2. Tütün tiryakisi (Un grand fumeur). 3. Tiryaki (Fumeur d'opium: Esrar tiryakisi, esrarkeş). fumeux, euse i. 1. İs çıkaran, duman çıkaran, tüten (Flammes fumeuses). 2. Buğulu, puslu (Un ciel fumeux). 3. Baş döndüren, esritici, sarhoş edici (Un vin fumeux). 4. mec. Açık olmayan, kapalı, sisli, dumanlı, ne dediği pek iyi anlaşılmayan (Idées fumeuses, explications fumeuses. Un esprit fumeux, un conférencier fumeux). fumier er. 1. Gübre (Epandre du fumier sur un champ. Amasde fumier. 2.hlk. Aşağılık ve iğrenç şey, süprüntü, pislik. 3. argo. Pis herif, aşağılık adam. fumigateur er. 1. Tütsü yada buğu yapan kimse, tütsücü, buğucu. 2. Tütsü aleti, fumigation diş. Tütsüleme, buğulama; tütsü, buğu (Faire des fumigations contre le ruhume. Fumigation des voies respiratoires): fumigatoire s. Tütsülemeye, buğulamaya yarayan (Appareil fumigatoire). fumigènes. Duman veren, sis çıkaran (Des grenades fumigènes: Sis bombaları). fumiger gçl. 1. Dumana tutmak. 2. Tütsüye yada buğuya tutmak, tütsülemek, buğulamak, fumiste er. 1. Sobacı. 2. Isı döşemcisi . 3. hlk. Üçkâğıtçı, dalavereci (Il est un grand fumiste). 4. s. Üçkâğıtçı, karmanyolacı, dalavereci (Elle est un peu fumiste). fumisterie diş. 1. Sobacılık. 2. Isı döşemciliği 3. hlk. Üçkâğıtçılık, aldatıcılık (C'est de la pure fumisterie). fumivores. veer. Dumanı,isi emen;dumanı,isi yok eden; "isgideren. fumoir er. 1. Et ve balıkların islendikleri yer, isleme yeri. 2. Sigara salonu, sigara içmeye ayrılmış yer (Le fumoir d'un théâtre, d'un lycée). fumure diş. Toprağı gübreleme; toprağa katılan gübre miktarı, funambulearf. İp cambazı, funambulesque s. 1. İp cambazına değgin, ip cambazlığıyla ilgili (Odes funambulesques). 2. mec. Acaip, tuhaf, garip (Un projet funambulesque). funèbre s. 1. Cenazeye değgin (Marche funèbre, service funèbre. Pompes funèbres: Cenaze alayı). 2. İç karartıcı, üzüntü verici, kasvetli, hüzünlü (Les murs funèbres d'une prison. Une couleur funèbre. Une voix funèbre, un air funèbre). f u n é r a i l l e s ^ . ç. Cenaze töreni, funéraire s. 1. Cenaze törenine değgin (Frais funéraires. Magasin funéraire). 2. Gömütle ilgili, "mezara değgin; tabutla ilgili (Colonnefunéraire:

fureur Kimi gömütlerin üstüne dikilen sütun . Mobilier funéraire: Eski çağlardan kalma gömütlerden çıkarılan eşya. Drap funéraire: Tabut örtüsü). funeste s. 1. Uğursuz, kutsuz, yumsuz (Une tentative funeste, un récit funeste). 2. Ölüm getirici, ölümcül, ölüme yol açan, öldürücü (Maladie funeste, accident funeste). 3. Üzücü, kötü (Cela peut avoir des suites funestes). 4. Funeste à: -e zararlı, -için dokuncalı ( Une politique funeste aux intérêts du pays. Son audace lui a été funeste). funiculaire s. 1. Göbekbağına değgin (Hernie funiculaire). 2. Kablolarla çekilip işleyen, kablolu, telli (Chemin de fer funiculaire, tramway funiculaire). 3. er. Kablolarla çalışan yokuş demiryolu; kablolu tramvay, füniküler. funicule diş. bitb. Göbekbağı. funin er. den. Katranlanmamış halat, fur er. (Eski) Oran, ölçü.. § Au fur et à mesure: Gitgide, gittikçe, aradan zaman geçtikçe (Tout ce qu'ilapprend, il l'oublie au fur et à mesure). Aufur et à mesure de: -oranında, ölçüsünde (Dépenser son argent au fur et à mesure de ses besoins). Au fur et à mesure que: -dikçe (On s'aperçoit des difficultés au fur et à mesure qu 'on avance. Aufur et à mesure qu'on lui donne de l'argent, il le dépense). furax s. (Okul argosu) Öfkeli, kızmış (Elle est furax). furet er. 1. hayb. Gelincik, yaban gelinciği. (Chasser un furet). 2. mec. Gizlicil, meraklı, "mütecessis kimse. 3. Topluca oynanan bir oyun, mendil saklama, yüzük oyunu, furetage er. 1. Yaban gelinciği ile tavşan avlama. 2. Merak etme, ne var ne yok diye araştırma, ortalığı yoklama. fureter gsz. 1. Yaban gelinciğiyle tavşan avlamak. 2. mec. Araştırmak, ne var ne yok diye bakmak ( Fureter de tous côtés). Fureter dans tous les coins, dans les tiroirs). fureteur, euse s. ve ad. 1. Yaban gelinciği ile av yapan avcı. 2. ad. Araştırıcı, ne var ne yok diye karıştırıp bakıcı (Fureteur de bibliothèque). 3. s. Meraklı, gizlicil, mütecessis ( Des yeux fureteurs). fureur diş. 1. Aşırı öfke, büyük öfke (Crise de fureur. Sa fureur ne connaît plus de borne). 2. Aşırı tutku, aşırı düşkünlük, pek hoşlanma (La fureur de discuter). 3. Çılgınlık, delilik. 4. mec. Şiddet, kudurganlık (La fureur des flots). S. Esin, "ilham (La fureur poétique, fureur prophétique). § A la fureur: Çok, son derece, çılgınca (Il aimait les femmes à la fureur). Entrer en fureur, se mettre en fureur: Öfkelenmek, öfke topuklarına çıkmak. Etre en fureur: Öfkeli olmak, kızmış olmak.

furfuracé furfuracé, e s. Kepeği andıran, kepek gibi, kepeğimsi (Desquamation furfuracée). furibard, e s. tkz. Öfkeci, çabuk parlayan, tez kızan. furibond, e s. ve ad. Pek öfkeli, sık sık kızan, öfkeci (Il est furibond). furie diş. 1. Taşkın öfke, büyük öfke (Attaqueravec furie). 2. Tutku, aşırı düşkünlük (S'abandonnera la furie du jeu). 3. mec. Şirret, eli bayraklı kadın (Deux furies qui se crêpent le chignon). § Etre en furie: Kızmak, öfkelenmek, kudurmak. Mettre qn en furie: Kızdırmak, öfkelendirmek, kudurtmak. furieusement bel. 1. Kudurmuşçasına, büyük bir öfkeyle. 2. tkz. Son derece, çok, korkunç derecede, "dehşetli, furieux, euse i. 1. Kızgın, öfkeli (Un regard furieux, une femme furieuse). 2. Zorlu, şiddetli, kudurmuş kudurgan (Uneventfurieux, un torrent furieux, les vagues furieuses). § Etre furieux contre qn: -e kızmak, -e kızgın olmak. Etre furieux de qch, de f. qch: -e kızmak, -diğine kızmak, sinirlenmek. Etre fou furieux: Çok kızmak, deliye dönmek, deli divane olmak, furloso i. ît. 1. müz. Öfkeli, taşkın, sert bir havası olan (Allegro furioso). 2. bel. Taşkınca, sertlikle, furoncle er. Çıban, kan çıbanı (Ouvrir un furoncle. Il avait un furoncle dans le cou). furonculeux, euse s. 1. Çıban niteliğinde, kan çıbanı yapısında (Abcès furonculeux). 2. Çıbanlı, çıbanlarla dolu (Un malade furonculeux). furonculose diş. Kan çıbanı hastalığı, furtif, ive s. 1. Gizli, kaçak (Un sourire furtif, il me jetait des regards furtifs). 2. Yasak, gizli (Un magasin clandestin d'éditions furtives). furtivement bel. Gizlice, kaçına kaçına (S'esquiver furtivement sur la pointe des pieds). fusain er. 1. bitb. İğ ağacı, taflan. 2. Kömürkalem, füzen (Dessiner un portrait au fusain). 3. Kömürkalemle yapılmış resim, füzen (Faire un fusain). fusainiste, fusiniste ad. Kömürkalem ressamı, füzenci. fusant, e s. 1. Yanarken çıtırdayan. 2. er. Havada patlayan obüs. fuseau er. 1. İğ (Fil d'un fuseau). 2. biy. İğiplik. 3. gökb. Dilim (Fuseau horaire: Saat dilimleri). 4. Kayakçıların giydiği, bacakları iyice saran ve ayağın altından geçen dar pantolon, kayak pantalonu (Porter un fuseau). 5. hayb. Şeytan minaresi denilen deniz kabuğu. § Jambes en fuseau: Çöp gibi bacaklar, fusée diş. 1. İğ sarılı iplik. 2. Havai fişek, maytap. 3.

642

fusionner Fişek (Lancer une fusée éclairante pour reconnaître le terrain de la nuit). 4. Ateşlemeye, patlamaya yarayan düzen (Fusée cylindrique pour faire exploser une mine). S. Füze, 'uçul (Une fusée s'est posée sur la Lune). 6. Saat leğendesi. 7. Dingil başlığı. 8. İrin yolu. 9. müz. İki nokta işaretini birleştiren çizgi. 10 .argo. Kusmuk, tavus kuyruğu (Lâcher une fusée: Kusmak, tavus kuyruğu çıkarmak). fuselage er. Uçak çatısı, fuseler gçl. İğ biçimi vermek, fuser gsz. 1. Erimek, ergimek ( Cire qui fuse, bougie qui fuse). 2. Çıtırdayarak yanmak. 3. Fışkırmak, fışkırarak yükselmek (Les rires fusèrent de toutes parts). fusibilité diş. Erirlik, ergiyebilirlik, ergime, erime (Fusibilité des métaux. Degré de fusibilité). fusibles. 1. Erir, eriyebilir. 2. er. tekn. Sigorta, fusiforme s. İğimsi, iğ biçiminde (Poisson, coquille fusiforme).

fusil er. 1. Tüfek (Fusil de chasse, fusil de gros calibre. Viser avec un fusil). 2. Çakmak (Pierre à fusil). 3. Çelik bileği, kasap bileğisi. 4. mec. Nişancı (C'est un excellent fusil). 5. argo. Boğaz, karın (N'avoir rien dans le fusil: Karnı aç olmak). § Coup de fusil: argo. Kazık, çok pahalı (Ce restaurant, c'est le coup de fusil). Changer son fusil d'épaule: Düşünce, kanı, meslek, iş değiştirmek. Se bourrer le fusil: Karnını doyurmak, fusilier er. Tüfekli ; tüfekli er, "silahendaz. fusillade diş. 1. Yaylım ateşi (On entendait au loin les bruits de la fusillade). 2. Kurşuna dizme (Les fusillades continuent encore dans ce pays). fusiller gçl. 1. Kurşuna dizmek (Fusiller un espion. On l'a fusillé pour trahison). 2. (Az kullanılır) Tüfekle öldürmek. 3. Bozmak, harabetmek (Fusiller un moteur, une voiture). 4. mec. tkz. Bitirmek, çok yormak, rahatsız etmek, iflâhını kesmek (Les photographes n'ont cessé de la fusiller de leurs caméras toute la journée). § Fusiller qn du regard: Yiyecekmiş gibi bakmak, öfkeyle bakmak, fusion diş. 1 .fiz. kim. Erime, ergime (Lois de la fusion. Fusion d'un minerai). 2. Bir sıvının içinde erime (La fusion du sucre dans l'eau). 3. mec. Birleşme, kaynaşma (Fusion des races. Fusion en Dieu. Fusion de plusieurs sociétés). Fusion de procès: huk. Dâvaların birleştirilmesi, fusionnement er. Birleştirme, birleşme; kaynaştırma, kaynaşma (Fusionnement de deux entreprises, de deux partis politiques). fusionner gçl. 1. Birleştirmek, kaynaştırmak (Fusionner deux syndicats). 2. gsz. Birleşmek,

643

fustanelle

kaynaşmak (Les fusionner).

deux

syndicats

ont fini

par

3. gsz. Fusionner avec: -ile birleşmek,

futiles. Agir pour des raisons futiles. futile, un homme futilité diş.

fustigation diş. 1. Sopalama, kırbaçlama. 2. mec.

femme

kırbaçla dövmek (Autrefois, enfants à l'école). çekiştirmek,

on fustigeait

les

2. mec. Kınamak, ayıplamak, (Fustiger

eleştirmek

ses

passe en

fût er. (Silahta) Kundak (Fût d'un fusil). aletin ağaç kısmı (Fût de charrue,

2. Bir

d'un bât,

d'un

3. Fıçı (Fût de vin). 4. Sütun

monolithe,fût

àcannelures).

5. Ağaç

se

futilités).

futur, e s. 1. Gelecek, gelecekteki, ileriki générations futures. La vie future). Un futur champion).

nişanlı (Ma future,

(Les

2. "Müstakbel,

gelecekteki, ilerideki, yarının (C'est ministre.

adversaires).

archet; fût de violon).

1. Boşluk, kofluk, uydurukluk, işe

yaramazlık. 2. Önemzsizlik, değersizlik. 3. B o ş sözler, zevzeklik, önemsiz şeyler (Sa journée

Kınama, ayıplama, fustiger gçl. 1. Değnekle dövmek, sopa çekmek;

gö\des\(Fût

Une

futile).

futilement bel. B o ş yere, boşuna, "nafile,

kaynaşmak, fustanelle diş. Efzon etekliği, fistan,

un

futur

3. ad. Yavuklu,

mon futur).

4. er. Gelecek,

yarın (Il se soucie de son futur). 5. er. dilb. Gelecek zaman (Conjuguer

un verbe au

futur).

futurisme er. 'Gelecekçilik, "fütürizm. futuriste s. ve ad. 'Gelecekçi, "fütürist (Un

gövdesi (Un fût de chêne). futaie diş. 1. Uluağaçlı orman. 2. Uluağaç. § Haute

futuriste, poète

film

futuriste).

f u t u r o l o g i e ^ . 'Gelecekbilim.

futaie: Yetişmiş uluağaç. futaille diş. İçki ve sıvı yağlar için fıçı biçiminde kap,

futurologue ad.

*Gelecekbilimci,

gelecekbilim

uzmanı.

fıçı.

fuyant, e s. 1. Durmayan, akıp giden (Les

futaine diş. Mısır kutnusu, dimi, pazen. futé, e s. ve ad. Kurnaz, açıkgöz (Un paysan Une petite

futé.

2.

Oynak,

futile s. 1. Boş, kof, uyduruk, işe yaramaz, nafile futiles,

un

discours

Değersiz, önemsiz, anlamsız ( Des

futile).

2.

préoccupations

kaçak,

bir

eaux

noktada

3. Kaçan, kaçıcı, açık

bir durum takınmaktan kaçan (Un homme un caractère fuyant).

tutkallı talaş, propos

fuyantes).

durmayan (Regardfuyant).

futée).

futée diş. Tahta delikleri kapamak için kullanılan

(Des

fuyard

4. Çabuk geçen (Le

fuyant, temps

fuyant). fuyard, e s. ve ad. 1. Kaçkın, kaçak 2. er. Asker kaçağı; savaş kaçağı (Poursuivre

les

fuyards).

g G,g er. Fransız abecesinin yedinci harfi; e ve i'den

(Avcıların) Gizlenme kulübesi, gümele.

önce geldiğinde j sesi; a, o ve u'dan önce

gabionnage er. Tabya sepetleriyle örtme,

geldiğinde

gabionner

ise g sesi verir.

G'den

sonra n

geldiğinde, Yunancadan alınmış kimi sözcükler dışında, ny okunur,

Tabya

sepetleriyle

örtmek

un talus).

gable, gâble er (Mimarlıkta) Sivri tepelik,

gabardine diş. Bir tür kumaş, gabardin (Pantalon gabardine,

gçl.

(Gabionner

imperméable

en

de

gabardine).

gâchage er. 1. Harç sulandırma, harç karma. 2. Baştan savma yapma, bozma; ziyan etme

gabare, gabarre diş. 1. Yelkenli, kürekli mavna. 2.

(Le

gâchage du travail. Gâchage de temps). gâche diş. 1. (Kapı kanatlannda) Sürgü ağızlığı. 2.

Bir tür ığrıp ağı. gabarit er. 1. Gerçek ölçüde yapım örneği, "model, •örneklik. 2. Her türlü ölçü aygıtı; biçim yada oylumu denetlemede kullanılan ölçü aygıtı. 3.

Mala. 3. argo. İş, görev. 4. Pasta keseceği, pasta bıçağı. gâcher gçl. 1. (Harç vb için) Sulandırmak, karmak

(Taşıtlarda) Gabari, yükün yükseklik ölçüsü. 4.

(Gâcher

hlk. tkz. Vjiicut yapısı, boy bos (Une

personne

yapmak, berbat etmek, bozmak (Gâcher un beau

d'un gabarit respectable.

S. mec.

sujet,

Quel gabarit!).

Kavrama yeteneği, zekâ düzeyi (Cet enfant dépasse pas le gabarit d'un élève gabbro er. yerb.

moyen).

ne tolère

Dalavere,

(Lenouveau

une telle gabegie).

yolsuzluk

(La

2.

gabegie

administrative). gabelle diş. 1. (Eski) Tuz vergicisi (Employé gabelles).

travail).

3.

Boşa

harcamak,

iyi

değerlendirmemek, "heder etmek, "ziyan etmek argent, une occasion).

plus

dolap,

un

2. Baştan savma

( Gâcher sa vie, son temps, ses dons, son talent, son

Gabro.

g a b e g i e ^ . 1. Düzensizlik, karışıklık directeur

ne

du plâtre, du mortier).

(Il nous gâche le plaisir).

2. Dolaylı vergi, "vasıtalı vergi,

gabelou er. 1. (Eskiden) Tuz vergicisi. 2. (Şimdi) hlk. Gümrükçü,

§ Gâcher le métier: Yok

pahasına çalışmak, gâchette diş. (Appuyer

des

4. Bozmak, berbat etmek

1. Kilit yayı. 2. (Tüfekte) Tetik sur la gâchette:

Tetiğe basmak,

ateş

etmek). gâcheur er. Harç karıcı, harç karan işçi. gâcheur,euse ad. I. mec. Savruk işçi, çolpa, baştan savma iş yapan. 2. diş. Numaracı kadın, özençli

gabier er. den. Gabyacı.

kadın, özençleriyle yaşamı zindan eden kadın. §

gabion er. 1. Tabya sepeti. 2. Gübre sepeti. 3.

Gâcheur de papier: Kötü yazar.

645

gâchis gâchis er. 1. Yapı harcı, harç. 2.Kargaşa, karışıklık, düzensizlik, karışık durum ( U n gâchis Nous

sommes

en plein

gâchis).

politique.

3.

Gereksiz

harcama, "israf (Il y a du gâchis dans cette maison ). gadidés er. ç. hayb. Mezgitgiller, Düşme. § Ramasser un gadin:

gadoue). 2. er. (Kelt dilinin iki

büyük kolundan biri olan) Galce. çam devirme, pot, gaf. § Faire une gaffe: Pot kırmak, çam devirmek, gaf yapmak. Faire gaffe: hlk. Dikkat etmek. Faire gaffe à:-e dikkat etmek, -e karşı uyanık olmak. Porter gaffe: Nöbet tutmak,

de réussir

un

2. gsz. Pot kırmak, çam devirmek, gaf

yapmak, yanılmak (ila gaffé lourdement). hlk. Dikkat etmek (Gaffe un

3. gsz.

peu!).

gagnable s.

Kazanılabilir (La mieux vaut

kıran, sık sık gaf yapan (Elle est gülünçlük,

gage er. 1. Tutu, "rehin (Prêter sur gages:

Rehin

2. inanca, güvence,

"teminat (Son honnêteté est le gage d'une Donner

gestion

des gages de sa

3. ç. Hizmetçi aylığı (Les gages

cuisinière).

otlama alanı, (Carte gagnante, numéro gagnant. Le gagnant du gros

lot).

gagne-denier er. Günü gününe kazanıp yaşayan kimse, gündelikçi, gagne-pain er. 1. Geçim kapısı, ekmek parası, un

gagne-

Il a perdu son gagne-pain).

2. Bir

başkasının geçimini sağlayan kişi (Cet

enfant

demeurait

à lui procurer

le seul gagne-pain

gagne-petit er. değişmez. qu'aux gros

de sa

famille).

1. Küçük esnaf. 2. A z aux gagne-petit

plutôt

trafiquants).

Gagner

de l'argent).

(Gagner

un prix,

son pain, sa vie.

2. Elde etmek, kazanmak une grande

le gros lot, un million çıkmak,

réputation).

bataille,

la guerre,

yakalanmak (Gagner

d'une

angine).

3.

katil). Donner des gages:

un procès,

4. Başarılı match,

un pari).

un rhume,

de la place).

kazanmak (Gagner coeur

un

une 5. -e

une grippe,

6. Kazanmak, iktisat etmek (Gagner

temps,

İnanca göstermek. Etre aux gages de qn: -in

à la loterie). (Gagner

kazanmak

bonne

§ A gages: Parayla tutulmuş, kiralık

à gages: Kiralık

pas

(İkramiyede, oyunda) Kazanmak (Gagner un lot,

gaga s. ve ad. tkz. Bunak, moruk,

volonté).

n'est

gagnage er. (Hayvanlar için) Yayım yeri, otlak,

gagner gçl. 1. Kazanmak (Gagner

gaffeuse).

gag er. İng. Gülüt, oyuna neşe katan beklenmedik

irréprochable.

partie

abandonner).

kazançlı kimse (S'attaquer

gaffeur,euse s. ve ad. Çam deviren, ikide bir pot

ödünç para vermek).

Il a

avaient

Gülütçü. Bir filmin gülütlerini

pain honorable.

gaffer gçl. 1. Kanca ile tutmak, avlamak (Gaffer poisson).

où tous

gagiste: Rehinli alacaklı,

geçim yolu (Je cherche

gaffe er. Tutukevi gardiyanı,

(Tueur

la gageure

gagnant,e s. ve ad. (Oyunda, bahiste) Kazanan

gaffe diş. 1. Gemici kancası. 2. mec. tkz. Pot kırma,

karşılığı

güç şey, olmayacak şey (C'est une gageure! accompli

gagnable,

gaélique s. Gal topluluğuna değgin, Gallerle ilgili gaélique).

3. Olanaksız şey, çok

hazırlamakla görevli, gülüt yaptırıcı kimse,

i . Lağım gübresi. 2. Çamur, pislik

(L'alphabet

(Cela

Olmayacak dua

à une gageure).

gagman er. İng.

gadolinium er. kim. Gadolinyum, IPatauger dans la

ressemble

gagiste er. Elinde rehin bulunan kimse. § Créancier

Düşmek, yeri boylamak, gadoue diş.

girişme, bahis. 2. mec.

échoué).

gade er. hayb. Mezgit, mezgit balığı, gadin er. argo.

gagner

une du

7. Sağlamak, elde etmek, la faveur,

de quelqu'un).

l'estime, l'amitié,

8. -e varmak,

hizmetinde çalışmak, -e bağımlı olmak. Laisser,

ulaşmak (Il

mettre qch en gage: -i tutu olarak bırakmak,

gagner: Hak etmek (Vous

rehine bırakmak (Mettre

vacances. Un repos bien gagné). 10.-e yayılmak,-i

sa montre

en

gage).

Rehnedilen (Meubles

alacak).

2.

gagés: Haczedilen

(Créancegagée:

Haczedilen, taşınır

hacizli

maisons.

Sa surprise

demain).

2. İnanca göstermek,

9. Bien

avez bien gagné

(L'inondation me gagnait).

etkisini göstermek (Le sommeil faim et la fatigue commançaient

mallar).

gager gçl. 1. Bahis tutmak, bahse girmek (Je gage qu'il ne pourra pas sortir).

Paris

sarmak, -e geçmek

Prendre des gages: İnanca almak, gagé,es. 1. Tutulu, rehine konmuş

gagnera

le

gitmek,

gagne

vos les

11. Bastırmak, le gagnait. à nous

La

gagner).

12. Gagner qn à qch: Birini e kazanmak, birinin -e

katılmasını

güvence vermek. 3. Karşılık göstererek inanca

journaliste

altına almak (Gager un emprunt,

sağlamak

à notre

cause).

(Il

faut

gagner

ce

13. Gagner qn: a)

de

Birinin gönlünü, sevgisini kazanmak, b) Birini

(Gager

yenmek (Il me gagne aux échecs). c) Parayla satın

un valet). 5. Gager de f. qch: -ceği konusunda

almak, elde etmek, rüşvetle kendi yanına çekmek

une émission

billets). 4. (Hizmetçinin) Aylığını vermek bahse girmek,

gageure \gaıyR ] diş. (Eski) Bahis tutma, bahse

(Gagner les témoins, gagner ses gardiens).

d) -den

hızlı gitmek, -i geçmek (Le temps nous gagne, la

646

gagneur marée nous gagne).

14. gsz. Kazanmak, başarılı

çıkmak, birinci gelmek (Ce cheval a gagné. gagné?).

gsz.

15.

(L'incendie

gagne.

Yayılmak, L'épidémie

yaygınlaşmak

gagne).

16. gsz.

Gagner sur qn: -i yenmek (Gagner adversaire).

Quia

sur

son

17. Gagner sur qch: -i aşmak,

geçmek, -e tecavüz etmek (Laboureur sur le champ de son voisin.

qui

La mer gagne

gagne chaque

année sur la côte crayeuse) . 1 8 . Gagner en qch, à f. qch:

-de

daha

iyi

olmak,

-mekle

yükselmek, iyileşmek (Ce vin gagne en en vieillissant. connu).

Ce vin gagne à vieillir.

niteliği bouteille,

Ilgagneàêtre

19. Gagner à qch, à f. qch: -de, -mekte

yararı olmak, kârlı çıkmak (Vous y gagnerez. gagneras à démissionner). un bon rhume).

Sekiz puntoluk bir tür harf. bel.

gaillardement

1.

Neşeyle,

un

malheur).

gaillardement

2. une

il a gagné

gagne du

terrain

Les idées nouvelles gagnent du

Gagner le large: Engine açılmak. Gagner

le Pérou: Çok büyük kazançlar sağlamak, çok

eğlene,

gaillardement

Yılmadan

(Attaquer

montée).

gaillardie, gaillarde diş. bitb.

Kırmızı yada sarı

çiçekli bir tür süs çiçeği, gaillardise diş. 1. Şakraklık, neşelilik. 2. Açık saçık sözler, açık saçık fıkra yada şakalar (Lâcher gaillardises:

Açık saçık fıkralar

des

anlatmak).

gaillet er. bitb. Yoğurtotu. gailleterie diş. Taşkömürü külçesi,

§ Gagner qn de vitesse:

güle

şakrakça, aldırmadan (Supporter

gailletin er. Ufalanmış taşkömürü,

İlerlemek, yayılmak (L'ennemi terrain).

gaillarde diş. 1. Eski bir dans. 2. (Basımcılıkta)

20. Gagner de f. qch:

-den hızlı gitmek, -i geçmek. Gagner du terrain: dans nos positions.

gaillard er. Gemi kasarası.

Tu

Kazancı -mek olmak (A cette sortie, d'attraper

galalithe

gaillette diş.

Orta büyüklükte külçeler haline

getirilmiş taşkömürü, gain er. 1. Kazanç (Les gains d'un ouvrier, d'entreprise. gain).

Gain illicite.

d'un chef

Il a cédé à l'appât

2. Kazanma, yenme, yengi (Gain

bataille.

Le gain d'un procès.

gain et de perte).

du d'une

Chances égales de

§ Avoir la passion du gain:

para kazanmak. Gagner son bifteck: Ekmek

Kazanç hırsı olmak. Avoir gain de cause, obtenir

parasını kazanmak, geçiminisağlamak. Gagner le

gain de cause: Dâvayı kazanmak, haklı çıkmak.

ciel: Cennetlik olmak, yeri cennet olmak. Gagner

Donner gain de cause à qn: Bir işte birini haklı

au vent: (Başka bir gemiye yada karaya göre)

görmek, haklı çıkarmak, birine hak vermek.

Yelin estiği yanı tutmak,

Tirer du gain de qch: Bir şeyden kazanç sağlamak,

gagneur,euse s. ve ad. Kazanan (Un gagneur bataille, de matchs,

de

gainage er. Kılıflama, kılıf geçirme, gaine diş. 2. Km, kılıf (La gaine d'un pistolet,

d'argent).

épée, d'un poignard.

g a g n e u s e ^ , argo. Orospu, gai,e s. 1. Şen, neşeli, sevinçli (Une soirée gaie.

Un

Kab, kutu (Gaine d'une horloge).

visage gai). 2. Keyifli, çakırkeyf ( Il était un peu gai

Lastik korse, kuşak (Gaine-combinaison, culotte).

propos

2.

3. bitb. Kın. 4.

hier soir).

3. Güldürücü, açık saçık (Des

d'une

La gaine d'un meuble).

gaine-

5. (Üzerine bir sanat yapıtı oturtulan)

gais). 4. H o ş , içaçıcı (C'est la pièce la plus gaie de

Ayaklık. 6. Ayakları bir kaba sokulmuş gibi

l'appartement).

görünen yontucuk

5. Uni. Ha gayret!

gaines représentant

gaïac er. bitb. Peygamberağacı.

oynaya (Chanter

Neşeyle, sevinçle, güle

gaiement).

retrouver

sa gaieté).

de la province).

sa gaieté,

2. Hoşluk, içaçıcılık

(La

3. Eğlence (Les gaietés

§ De gaieté de coeur: İsteyerek,

içinden gelerek, gönül hoşluğuyla (Il n'y

renonce

pas de gaieté de cœur . On ne va pas à l'assaut de gaieté de cœur). Mettre en gaieté: Neşelendirmek, gaillard, e s. vead. encore gaillard). gaillarde). gaillards).

1. Diri, canlı, dinç (Un

vieillard

2. Şen, neşeli (Il a une

humeur

3. Açık

saçık

(Tenir

des

propos

§ Un gaillard: 1. İri yarı adam, yaman

adam, yiğit. 2. Açıkgöz, çocuk, velet (C'est gaillard qui promet).

un

Une gaillarde: Hoppa kadın.

Vent gaillard: Serince yel.

de

deux

§ Gaine de

gainer gçl. 1. Kılıf geçirmek. 2. Kılıf gibi sarmak, iyice oturmak (Cette robe vous gaine

gaieté, gaîté diş. 1. Sevinç, neşe (Perdre gaieté d'une conversation).

ornée

Schwann: hayb. Schwann kını.

gaïaco, gayacol er. kim. Gayakol, gaiement, gaiment bel.

(Cheminée

des personnages).

bien).

gainerie diş. 1. Kın yapımı, kincilik. 2. Kın, kılıf yapımevi. gainierer. bitb. Erguvanağacı, erguvan. gainier,èrearf Kın yapımcısı, kinci; kılıf yapımcısı, gala er. Gala (Donner, représentation

organiser

un gala.

Une

de gala. Un habit de gala, un repas

de gala). galactiques, gökb. (Nuage, nébuleuse

Gökadaya değgin, *gökadasal galactique).

galactogène s. Süt salgılanmasını sağlayan, süt yapıcı, galactomètre er. Sütölçer. galactose er. kim. Süt şekeri, laktoz, galalithe diş. kim.

Galalit, bir tür plastik madde

647

galamment (Peigne en (Céder

konulduğu kenarlı tahta, tekne,

galalithe).

galamment bel.

1. Kibarca, çelebice, efendice

galamment

sa place

à une femme).

2.

Zevkle, zarafetle, incelikle. 3. Mertçe, yiğitçe (Agir

galamment).

4.

başarıyla (Quand prendre,

galeux

Ustaca,

beceriklice,

tous les autres

il a réussi à s'en tirer

se sont

fait

galamment).

galéjade diş.

1. Olayları şişirip gülünç biçime

sokarak anlatma. 2. Kaba alay, matrak, galéjer gsz. Matrak geçmek, matrak şeyler anlatıp eğlenmek, galène diş. yerb. Galen. galénique s. Ünlü grek hekimi Galenus yöntemine

galandage er. Tuğla bölme, tuğladan yapılmış bölme.

değgin (Remèdes

galéniques:

Bitkisel

ilâçlar).

galénisme er. Galenus'un hekimlik öğretisi,

galant,e s. 1. Kadınlara karşı hoş görünmeye çalışan, 'kadıncıl, "zendost. 2. Arkadaşlığı iyi. hoşa giden (Un homme galant). 3. Hoşa gitmeye

galéode diş. hayb. Boğ. galéopithèque er. Madagaskar ve Hint adalarında bulunan bir tür yarasa, uçarmaki.

çalışan, tath dilli. 4. Sevi ile ilgili, sevgiye değgin

galéopithécidés er. ç. hayb.

(Poésie

galère

galante,

galants).

peinture

galante,

des

propos

S. Hoppa, hafif meşrep (Une

femme

diş.

1.

(Condamner

Uçarmakigiller.

Kadırga.

ç.

2.

Kürek

qnaux galères. Envoyer

cezası

aux

galante). 6. Mert, soylu davranışlı, yüce gönüllü

Kürek cezasına çarptırmak,

(Un galant homme).

serüven. Allahın belâsı bir iş yada durum

7. Çapkın (Il est très galant).

8 .er. Aşık,dost (Elle estfière de tous ses galants). § Le vert galant: Fransa kralı IV. Henri. Vert galanterie diş. 1. İncelik, kibarlık (Proposer par galanterie,

3. mec. İş.

laissé entraîner dans une drôle de galère).

(Ils'est

§ Vogue

la galère!: N e olursa olsun! Anasını satayım! galerie diş. 1. G e ç e n e k , geçit, "dehliz, "koridor,

galant: İhtiyar çapkın, femme,

yollamak).

galères:

de porter

à une

sa valise).

2.

kapalı geçit. 2. Örtülü balkon. 3. Sergievi, "galeri (Galene

d'art,

de peinture).

4. Yeraltı geçidi,

Kadın düşkünlüğü, 'kadıncıllık, °zendostluk. 3.

galeri (Une galerie de mine. Creuser

(Bir kadına yapılan) "İltifat ( D i r e des galanteries à

S. (Tiyatroda) Balkon seyircisi, seyirciler (II fait

une femme).

cela

4. Sevi serüveni, çapkınlık (Il a eu

maintes galanteries

galantin er. (Eski) Gülünç aşık, acemi aşık vieux

(Un

de

la

galerie.

partirent

Les

des

premiers

galeries).

6.

"Taşıncaklık, arabanın üst bağaj yeri (Fixer

des

Gökada,

galbe er. 1. (Mimarlıkta ve sanat yapıtlarında) Kitle uyumu, uygun şişkinlik (La courbure

açtıkları

fourmilière.

(Unpetitgalapiat).

galaxie diş. 1. Samanyolu. 2. gökb.

extérieure

de ce vase est d'un beau galbe). 2. Bir yüzün yada vücudun yanayı (Un visage d'un beau galbe).

3.

Eğirim, bükey.

7. ask.

Sıçan yolu, lâğım yolu. 8. Kimi hayvanların yerin altında

volailles).

galapiat er. Haylaz, hayta

yol

(Les

galeries

Galerie de taupe, de mulot).

d'une § Pour la

galerie: Lâf olsun diye, gösteriş için (Parler

pour

la galerie. Il dit ça pour la galerie, mais il n'y

croit

pas). galérien er. Kürek mahkûmu. § Mener une vie de galérien: Ömür törpüsü bir yaşam

sürmek.

Travailler comme un galérien: Köle gibi çalışmak.

galbé,e s. 1. Şişkinliği uygun, ilginç bir şişkinlik gösteren, karınlı, bükeyli (Une colonne

galbée).

2. tkz. Göz alıcı, güzel, sütun gibi (Elle jambes

amuser

galene).

bagages sur la galerie d'une automobile).

galantin).

galantine diş. Soğuk et peltesi, etli bir tür jöle (Galantine

pour

applaudissements

dans sa vie).

une

a des

galbées).

galerne diş. (Fransa'nın Atlantik kıyılarında) Bir çeşit karayel, galet er. 1. Yassı çakıl, kaydırak taşı (Se

promener

sur le galet. Plage de galets). 2. (Masa yada karyola

galber gçl. Kitle uyumu vermek; uygun şişkinlik vermek ( G a l b e r une colonne,

gale diş. 1. Uyuz hastalığı, uyuz (Avoir

ayaklarına fauteuil,

un vase). la gale,

attraper la gale. Pustules de la gale). 2. Çok kötü yaratılıştı insan, uyuzun teki (Je suis une gale). § Ne pas avoir la gale: hlk. N e kör olmak, ne topal ;

takılan)

d'un lit, d'une

Tekercik

gibi yer. galette diş. 1. Bir çeşit kuru poğaça. 2. Peksimet. 3. Galeta. 4 . hlk. Para, mangır (A voir de la galette). galetteux, euse s. hlk. Paralı, zengin,

yanı olmamak (Approche,

galeux,euse s. 1. Uyuz (Chien

galeux).

2. Uyuza

pas avoir la gale aux dents: Çok yemek, bir türlü

değgin (Une plaie galeuse).

doymak bilmemek,

berbat (Une banlieue galeuse, des murs galeux).

diş.

(Basımcılıkta)

Dizilen

3. mec. Pis, iğrenç, 4.

er. Kimsenin yüz vermediği adam, pis herif. §

galéasse, galéace diş. den. Çektiri. galée

d'un

galetaser. 1. Çatı katı. 2. mec. Yoksul konut, kümes

hiçbir eksiği olmamak; çekinilecek, korkulacak je n'ai pas la gale). Ne

(Galets

table).

satırların

Brebis galeuse: mec. Uyuz keçi, kimsenin görüşüp

galhauban

648

galvanomètre

konuşmadığı kişi. Traiter qn comme une brebis

süsleme yada korumaya yarayan şerit (Galon

galeuse:

soie, de laine, d'argent, d'or).

Birine

hiç

yüz

vermemek,

birini

horlamak, aşağılamak,

de

§ Prendre du galon:

Yükselmek, terfi etmek. Arroser ses galons:

galhauban er. (Gemide) Direkleri iki yandan tutan ve kıça doğru az eğik olarak gerilmiş bulunan halat, patrisa.

Terfiini kutlamak, terfi ettiği için arkadaşlarına içki ısmarlayıp eğlenmek, galonné er. Subay yada assubay; omuzu demirli,

g a l i c i e n n e s , vead.

Galiçyalı.

kolu sırmalı.

galiléen,ne s. ve ad. 1. Filistindeki Galile kentli, Galileli. 2. er. İsa peygamber (Le

Galiléen).

galiléen,ne s. İtalyan gökbilimcisi Galile'ye değgin (Système galiléen,

conception

galiléenne).

galonner gçl. Şerit çekmek, şerit geçirmek, şeritle süslemek (Galonner

un

chapeau).

galop er. 1. Dörtnal. 2. mec. Dörtnal, çabukluk. 3. Bir çeşit hızlı dans. 4. tkz. Paylama, azarlama,

galimafrée diş. 1. Et kırıntılarıyla yapılan bir tür

zılgıt, papara. § Courir le grand galop, prendre le

yemek. 2. Pek iştah açıcı olmayan yemek, yal gibi

grand galop: mec.

yemek.

çalışmak. Partir en galop: Dörtnala gitmek.

galimatias er. 1. Saçma sapan söz, saçmalık (Je ne comprends

rien à son galimatias).

2. Anlaşılmaz

Prendre le galop, se mettre au galop: Dörtnala kalkmak. Chassez le naturel, il revient au galop: Yalancının mumu yatsıya kadar yanar; can

iş.

çıkmadan huy çıkmaz, ne denli başka türlü

galion er. Kalyon.

görünmeye çalışsanız, ne olduğunuz yine bir gün

galiote diş. 1. Küçük kadırga. 2. Bombarta. galipette diş. Takla (Faire des

ortaya çıkar,

galipettes).

galopade diş. Dörtnala koşuş, koşarak gidiş (Des

galipoter. Çamsakızı. 1. Mazı, ağaç uru (Galles du chêne). 2. biy.

galle

diş.

gallérie

galopades

d'élèves

Balkelebeği;

bal

kovanlarındaki

gallican,e s. 1. Özgür Fransız kilisesine değgin (Le rite gallican).

2. er. Papanın salt egemenliğine

karşı Fransız kilisesinin özgürlüğünü savunan kişi.

( C'est un travail fait à la

gallicanisme er. Özgür Fransız kilisesi öğretisi; bu

hızla

ilerleyen,

çok

hızlı

gallicisme er. 1. Kurallara aykırı olduğu halde tutmuş bulunan söz, "galatımeşhur. 2. Başka bir dile geçmiş Fransız anlatışı (L'anglais de

modeme

gallicismes).

(Phtisie

galoper gsz.

1. Dörtnala gitmek mec.

2.

imagination

galope).

Çok

hızlı

(Cheval

çalışmak

3. Galoper après qn: -in

durmak. 4. gçl. Dörtnala kaldırmak, dörtnala sürmek (Galoper

un

cheval).

galopeur,euse ad. İyi dörtnala koşan at. hizmetçisi. 2. Aşçı yamağı. 3. ad. Sokak çocuğu, arsız çocuk, velet (Une bande de galopins

Tavukgiller,

dans la

gallium er. kim. Galyum. gallot,

gallec

er.

Brötanya

bölgesinde

galoubet er. Bir tür kaval, galuchat er. Köpek balığı derisi,

rapproche

galurin, galure er. hlk. Şapka,

du patois de

Basse-Normandie).

gallois,es. vead. l . G a l ' l i , G a l l e r e d e ğ g i n . 2.er. Gai

galvanique s. Galvanizme değgin, galvanik galvanique,

dili, Galce. gallomanie diş. Fransız olan her şeye hayran olma

courant

(Pile

galvanique).

galvanisation diş. kim. Galvanizleme. galvaniser gç/. kim. 1. Galvanizlemek

hastılığı. Fransız hayranlığı,

joue

cour).

konuşulan Fransızca, Brötanya ağzı (Le gallo se

(Galvaniser

du fer, un fil de fer, une tôle). 2. mec. Kışkırtmak,

gallon er. Galon. gallophobes. vead.

coşturmak, fitillemek ( Un orateur qui galvanise la

Fransızsevmez.

foule).

gallophobie diş. Fransızsevmezlik. 1. Tahta tabanlı ayakkabı, "galoş

une

qui (Son

galopin er. 1. Ayak işlerine koşturulan oğlan, ayak

gallinacé,e s. 1. Tavukgillere değgin. 2. er. ç. hayb.

(Enfiler

gelişen

ardından koşup durmak, -i köşe bucak arayıp

öğretiye bağlılık,

beaucoup

galopade).

galopante). galope).

galoche diş.

§ A la galopade:

galopant,es. 1. Dörtnala giden. 2. mec. Büyük bir

peteklere zarar veren bir böcek,

emploie

attardés).

Baştan savma, çırpıştırma, özen göstermeden

Bitki uyuzu.

gallo,

Pek hızlı gitmek, çok hızlı

paire

de

galoches).

2.

Lastik

ayakkabı. § Menton en galoche: Sivri ve kıvrık çene. galon er. 1 .ask. Rütbe şeridi. 2. Perdeleri, giysileri

galvanisme er. fiz. Galvanizm, galvano er. (Galvanotype sözcüğünün kısaltılmışı) Elektroliz yolu ile yapılmış resim klişesi, galvano, galvanocautère er. Galvanokoter, galvanomètre er. fiz. Galvanometre.

galvanoplastie

649

galvanoplastie diş. fiz. kim. Galvanoplasti.

gangue gamme diş. müz.

1. G a m (Gamme

galvanotropisme er. hayb. Elektriğe yönelim,

Çıkıcı

galvanotype er. Elektroliz yoluyla yapılmış resim

mec. Dizi, "seri, tür, çeşit (Toute sentiments,

klişesi, galvano, er.

galvaudage (Galvaudage (Galvauder

Boşa

d'un

galvauder gçl.

gam. Gamme

harcama,

heder

etme

bozmak

son nom, sa gloire, sa réputation).

Boşa harcamak, "heder etmek (Galvauder talent, ses dons).

2. son

3. gsz. Hiçbir şey yapmadan

sürtüştürüp durmak, sürünüp durmak (Ne restez pas là à galvauder).

§ Se galvauder: Beş paralık

des couleurs,

ascendante: inici gam). la gamme

2. des

des vins). § Chanter la

gamme: müz. Gam yapmak, gam söylemek. Faire des

talent).

1. Beş paralık etmek,

descendante:

mec.

gammes:

Alıştırmalar

yapmak,

çalışmak. Jouer sur toutes les gammes: Her boyaya girip çıkmak, her telden çalmak, gammé,e s. Gamalı (La

croix

gammée:

Gamalı

haç). gamopétales, bitb. 1. Bitişik-taçyapraklı. 2. diş. ç. Bitişik-taçyapraklılar.

(Se

gamosépales, bitb. 1. Bitişik-çanakyapraklı. 2. diş.

galvaudeux, euse ad. (Eski) Serseri, ciğeri beş para

ganache diş. 1. (Atlarda) Alt çenenin yanak kısmı.

olmak, küçülmek, alçalmak, rezil olmak galvuder dans une affaire

louche).

ç. Bitişik - çanakyapraklılar.

etmez.

2. hlk.

gambade Takla

Zıplama, takla. § Faire des gambades: atmak,

oynayıp zıplamak

gambades dans

(Faire

des

delice eğlenmek (Les enfants gambadent

dans le

2. Gambader de qch: -den zıplamak,

yerinde duramamak (Gambader diş.

gamberge

hlk.

Düşünce

de (Il

manque

de

hlk.

1.

2.

gçl.

Düşünmek.

Hesaplamak, kurmak, tasarlamak; düzenlemek

gandin er. Şıklık budalası, kadın tavırlı züppe, gandoura er. Arap gömleği, gang er. Gangster çetesi, yeraltı dünyası (La

morale

gang).

ganga er. hayb. (Pirene dağlarında bulunan) Bir tür

un

coup).

Ganga unibanda: Kum bağırtlağı, ganglion er.

1. biy.

D ü ğ ü m , boğum. 2.

sinirdüğümü.

Ganglion

sinirdüğümü.

Ganglions

tüymek.

boğumları.

gambiller gsz. 1. Bacaklannı sallamak. 2. hlk. Çok gambit er. Satrançta elverişli duruma gelmek için de

2. Karavana, karavana

yemeği. SRammasser une gamelle: hlk. Düşmek, hayb.

Omurilik

nerveux:

Sinir

viscéraux:

Içorgan

Boğumlara

değgin,

sinirdüğümleri. s.

anat.

"boğumsal; düğümlere değgin, *düğümsel. gangrène diş. 1. Kangren ( Une jambe rongée par la

taş verme; ganbi. gamelle diş. 1. Karavana; sefertası (Gamelle

gamète er. bitb.

spinal:

Ganglions

ganglionnaire

hızlı dans etmek,

de campeur).

hayb.

Sinirdüğümü, °ukde. § Ganglion cérébral: Baş

Jouer, tricoter, se tirer des gambettes: Kaçmak,

Eşeylik gözesi, eşeylik

gamin,e ad. 1. er. (Eski) Çırak, yamak. 2. ad. Çocuk, yumurcak (Un gamin,

gangrène).

2. mec. Çürümüşlük, kokuşmuşluk,

kanayan yara (La jalouise coeur.

L'indifférence

d'une

société).

est la gangrène

politique

est la

du

gangrène

gangréné,es. Kangrenli; kangrenleşmiş.

hücresi, cinsellik hücresi,

conduire

ve

ganache).

gambette diş. 1. Bir cins çulluk. 2. hlk. Bacak. §

soldat,

Budala

dağtavuğu, bir tür çil. § Ganga çata: Arap tavuğu. gsz.

(Gamberger

est un peu

du

joie).

gamberge). gamberger

tkz.

ganacherie diş. Aptallık, budalalık, enayilik,

l'herbe).

gambader gsz. 1. Atlayıp zıplamak, takla atmak, jardin).

Baş, çene. 3. mec.

yeneteksizadam, öküz. 4.s. tkz. Aptal,budala (II

une gamine;

comme un gamin. Les gamins de

3. s. Haylaz, yaramaz (Il a un air

se

Paris).

gamin).

gaminer gsz. Çocuklar gibi sokaklarda oynamak; çocukluk etmek, yaramazlık etmek, haylazlıkla vakit geçirmek, gaminerie diş. Haylazlık, yaramazlık, çocukluk; çocukça davranışlar, gamma er. Gamma. § Rayons gamma: Gamma ışınları.

gangréner gçl.

1.

etmek ( Gangréner

Kangrenleştirmek, un membre,

Bozmak,

berbat

(Gangréner

un homme,

etmek,

kokuşturmak

une société.

mauvais élève peut gangréner

kangren

une plaie). 2. mec. Un

toute une

gangréneux, euse s. Kangren niteliğinde gangréneuse,

ulcère

seul

classe). (Plaie

gangréneux).

gangster er. Gangster, gangstérisme er. Gangsterlik, gangue diş. 1. Maden cevheri etrafındaki madde; temizlenip ayıklanmamış değerli taş (Débarrasser

gammare er. hayb. Su-tespihböceği.

une minerai de sa gangue par lavage). 2. mec. Zarf,

gammatherapie(% hek. Gamma ışınlarıyla tedavi.

kılıf, örtü (Dégager

des idées de leur

gangue).

ganochorisme

650

ganochorisme er. biy. Ayrı-eşeylik. ganochoristique s. biy. Ayrı-Eşeyli. ganoïdes er. ç. hayb. Parlakpullular, mersinbahklari. ganse diş. Kaytan (Ganse de botte. Veston noir bordé de ganses). ganser gçl. Kaytanlamak,

kaytanla

süslemek

(Ganser un habit, une couverture). gansette diş. Küçük kaytan, gant er. 1. Eldiven (Une paire de gants. Mettre ses gants, retirer ses gants). § Gants de boxe: Boks eldivenleri. Gant de crin: (Yıkanmak için) Kese. Souple comme un gant: Çok yumuşak başlı, uysal. Aller comme un gant à: -e iyi uymak, tıpatıp gelmek (Ce rôle lui va comme un gant). Jeter le gant à qn: -i düelloya çağırmak. Prendre des gants, mettre des gants: Çok tedbirli hareket e t m e k , çok kibarca d a v r a n m a k . Ramasser le gant, relever le gant: Düelloyu kabul e t m e k . Retourner qn comme un gant: Birinin inanç ve düşüncelerini tam tersine çevirmek, t a m a m e n değiştirmek. Se retourner comme un gant: İnanç ve düşüncelerini t a m a m e n değiştirmek, yüz seksen derecelik dönüş y a p m a k . Se donner les gants de f. qch: 1. -yor geçinmek, gibi g ö r ü n m e k (Il se donne les gants d'être objectif). 2. -mek yüzsüzlüğünü göstermek, küstahlığında b u l u n m a k (Ils se sont donné les gants de lui faire faire leur propre travail). C'est bien fait pour ses gants!: O h oldu, iyi oldu! gantelet er. 1. Zırh eldiveni. 2. İşçi eldiveni, ganter gçl. 1. Eldiven giydirmek; eldiven takmak (Main difficile à ganter). 2. İyi uymak, iyi gitmek, tam oturmak (Ces gants de sport vous gantent bien). 3. Eldiven numarası... olmak, -numaralı eldiven giymek (Ganter du six, du sept). § Se ganter: Eldiven takmak, ganterie diş. 1. Eldivencilik. 2. Eldivenci dükkânı; eldiven yapımevi, gantier,Ère s. vead. Eldivenci. garage er. 1. Garaj (Garage d'automobile, d'autobus, d'avions. Voiture en garage. Rentrer sa voiture au garage). 2. Otomobil bakım ve onarım yeri, servis istasyonu (Atelier de réparation d'un garage). garagiste ad. 1. Garajcı. 2. Otomobil bakımevi sahibi; servis istasyonu işleticisi, garançage er. Kökboyasıyla, kızılkökle boyama, garance diş. bitb. 1. Kökboyası, kızılkök. 2. Bir çeşit kırmızı renk. garancer gçl. Kızılkökle boyamak, garancière diş. 1. Kızılkök tarlası. 2. Kızılkök boyaevi.

garçonnet garant,e s. ve ad. 1. Kefil (Etre garant d'une créance). 2. Siyasal bir durumu güvence altına alan devlet; güvenceci devlet (Les garants d'un traité). 3. Kanıtlayın, tanıtlayın (Aristote est le garant de cette opinion). 4. İnanca, güvence, "teminat, "garanti (Son passé est le garant de sa bonne conduite à l'avenir. Votre amitié est mon meilleur garant). 5. Palanga ipinin serbest kalan kısmı. § Se porter garant de qch: -in güvencesi olmak, inancası olmak; -in kefili olmak (Je me porte garant de sa bonne volonté. Le parti socialiste allemand se portait garant des intentions pacifiques de son gouvernement). g a r a n t i e s . İnancah, güvenceli, "teminatlı, garantie diş. 1. İnanca, güvence, "teminat, "garanti (Vendre un objet avec garantie. Contrat de garantie. Ma montre est encore sous la garantie. Garantie contre les risques). 2. İnanca altına alma, güvenceleme; "teminat, "garanti (Pacte de garantie et d'assistance. Prendre des garanties). garantir gçl. 1. -e kefil olmak (Garantir une créance). 2. -i kesin kılmak, kesin olarak sağlamayı üstüne almak (Garantir le succès). 3. Güvence altına almak (Les lois garantissent les libertés, les droits du citoyen). 4. Doğrulamak (Garantir les faits). S. Garantir qch à qn: Bir şeyi birine kesin olarak sağlamak (Je vous garantis le succès). 6. Garantir de qch: -den korumak (Le parapluie nous garantit de la pluie. Ces rideaux garantissent du vent et du soleil). 7. Garantir qn de f. qch: Birini -mekten korumak (L'esprit n'a garanti personne d'être fou). garbure diş. Bir çeşit lahana çorbası, garce diş. 1. (Eskiden) Kız. 2. tkz. Orospu. 3. tkz. Geçimsiz kadın, şirret kadın. 4. Cette garcede...: Şu rezil... şu alçak... (Cette garce de vie, cette garce de société moderne). § Fils de garce: (Sövgü) Orospu çocuğu, piç. garçon er. 1. Oğlan (Les filles et les garçons). 2. Genç, delikanlı (Un garçon de vingt ans). 3. Bekâr erkek, evlenmemiş erkek (Il est resté garçon). 4. Çırak, yamak (Garçon coiffeur, garçon boucher, garçon de magasin). 5. Adam (C'est un garçon distingué. Un beau garçon). 6. Garson ( Garçon 4e café, garçon de restaurant, d'hôtel). §Bongarçon: İyi adam, neşeli adam, hoş adam. Garçon d'honneur: Sağdıç. Enterrer sa vie de garçon: Bekârlığa veda etmek, evlenmek. Etre, se sentir tout petit garçon auprès de qn: Birinin yanında çocuk kalmak, kendini çok küçük görmek, garçonne diş. Oğlansı kız; başına buyruk yaşayan kız. garçonnet er. Oğlan çocuk, küçük oğlan.

651

garçonnier garçonnier,ère s. Oğlansı, oğlanları anımsatan, (Habitudes

oğlanca

garçonnières

garçonnières,

chez une jeune

garçonnière diş.

manières

fille).

Bekâr odası,

konutu,

garde-chasse er. (Yurtluklarda) A v bekçisi, er.

garde-chiourme

1. Koruma, saklama (La

documents.

bekçisi. garde-boue er. (Tekerleklerde) Çamurluk, garde-champêtre er. Kır bekçisi, köy bekçisi,

bekâr

garsonyer. garde diş.

garder

garde

La garde des bagages).

des

2. Bakma,

kollama, gözetleme, bakım, gözetim (Confier enfant à la garde nöbetçilik.

4.

républicaine).

d'une

voisine).

Muhafız

un

3. Bekçilik, (La

birliği

garde

5. Karakol erleri. 6. (Tutulan,

1.

(Eskiden)

Kürek

hükümlüleri çavuşu. 2. (Şimdi) (Alaylı olarak) Kahraman

çavuş,

kimsenin

gözünün

yaşına

bakmayan sert gözetimci; acımasız gardiyan, garde-corps er. den. Parmaklık, korkuluk, garde-côte s. ve er. 1. er. "Sahil muhafızı, kıyı koruyucusu. 2. Kıyı karakol gemisi,

beklenilen) Nöbet. 7. (Kesici silahlarda) Siper

garde-feuer. Ocak siperi,

(La garde d'une épée, d'un poignard).

8. ç. (Bir

garde-fou er. (Köprü, yol kıyısı gibi yerlerde)

kitabın)

bırakılan

Başında ve sonunda

boş

sayfalar, yan kâğıtları (Les gardes d'un livre).

9.

Hastabakıcı kadın, hastanın başında bekleyen

Korkuluk, parmaklık, garde-frein

er.

(Trenlerde)

Fren

memuru,

"gardıfren,

kadın (La garde a veillé toute ta nuit). § Chien de

garde-magasin er. Ambar memuru,

garde: Bekçi köpeği. Garde à vue: Gözaltı, göz

garde-main er. Yazı yazarken yada resim çizerken

altına alma. Poste de garde: Nöbetçi kulübesi. De garde: Nöbetçi, nöbetçi olan... (Pharmacie garde, Nöbeti

médecin

de garde).

bırakmak,

de

Descendre la garde:

nöbeti

bitmek,

nöbetten

çıkmak. Etre en garde contre: -e karşı uyanık olmak, tetikte olmak. Etre, se mettre, se tenir sur

el altına konulan kâğıt, el altı kâğıdı, garde-malade ad. Hastabakıcı, garde-manger er. Tel dolap, garde-meuble er. Eşya odası, garde-nappe er. Nihale, sofrada kullanılan sahan altlığı.

ses gardes: Tetikte olmak, uyanık bulunmak,

gardénia er. bitb. Gardenya.

tetikte durmak. Etre de garde: Nöbetçi olmak.

garden-party diş. İng. Gardenparti.

Faire bonne garde de qch: -i iyi saklamak,

garde-pêche er. 1. Balık avı kolcusu. 2. Balık avı

korumak. Mettre en garde: Uyarmak: Mettre qn

karakol gemisi,

en garde contre: Birini -e karşı uyarmak, dikkatini

garde-place

çekmek. Monter la garde: ask. Nöbet tutmak,

ayrıldığını

nöbete gitmek. N'avoir garde de f. qch: -meye niyeti olmamak. Prendre garde: Dikkat etmek,

Beklemek, troupeau,

aux voitures).

Prendre

garde à f. qch: -meye dikkat etmek, -mekten

gözetmek, les

enfants,

(Garder

-memeye çalışmak, -mekten kendini korumak

pont, unarsenal).

( Prends garde d'avoir froid).

S'enferrer jusqu'à la

yanılmak,

boğazına

kadar

yanılgı içinde olmak,

heure). plus

une maison,

de

un

une porte,

de garder

Garder

son

korumak (Garder

kral, cumhurbaşkanı gibi

Bakmak, hizmet etmek (Garder

(Fransa'da)

Adalet

Bakanı.

S.

que de la

la viande,

le fromage).

(Garder

un secret).

il avait gardé intacte la chambre

bekçisi, korucu. Garde messier: Ekin bekçisi,

compagne).

garde-à-vous:

8.

Kendine saklamak, hiç kimseye söylememek baissés;

§ Rester au

7.

un malade).

champêtre: Kır bekçisi. Garde forestier: Orman

Hazırol durumu.

encore

6. Bozulmadan saklamak,

Garde

garde-à-vous er. 1. (Komut, ünl.) Hazırol! 2. er.

un

Korumak,

sürdürmek, "muhafaza etmek (Il garde

muhafız birliğindeki er. § Garde du corps: (Bir Özel muhafız, koruma görevlisi. Garde des

2.

un magasin,

une fortune argent).

toutes ses facultés).

sceaux:

le

prisonnier).

3. Alıkoymak (Il m'a gardé une

nuit). 3. Muhafız (Ila échappé à ses gardes). 4. Bir önemli kişiler için)

(Garder

bakmak

4. Elde tutmak, "muhafaza etmek (Il est

difficile

gagner.

garde er. 1. Nöbetçi, nöbetçi eri. 2. Bekçi (Garde

yerin

numaralı

Beklemek, önünde nöbet tutmak, bekçilik etmek

sakınmak, kaçınmak. Prendre garde de f. qch:

garde: Tamamen

Oturulacak

üzere asılan

kâğıt.

(Prenez

à vous,

(Trenlerde)

belirlemek

garder gçl. 1. (Zarar gelmesin yada kaçmasın diye)

uyanık olmak. Prendre garde à: -e dikkat etmek, garde

er.

9. Tutmak (Garder

les yeux de sa

10. Ayırmak, saklamak, bir kenara

koymak ( Garder de la viande froide pour le dîner). 11. -den çıkmamak, hiç ayrılmamak (Ce

malade

Hazırol durumunda beklemek. Se mettre au

doit garder

garde-à-vous: Hazırol durumuna geçmek,

Yapmak, uygulamak, yerine getirmek ( G a r d e r le

garde-barrière

ad.

(Demiryollarında)

Geçit

jeûne,

garder

la chambre

encore

les convenances).

un mois).

12.

13. -in önünde

garderie bulunmak (Un cyprès garde le cimetière). 14. Beslemek (Garder de l'espoir, garder rancune). 15. Garder qch à qn: Birine ... ayırmak, tutmak (Gardez-lui une place). 16. Garder qn à qch, à f. qch: Birini-e tutmak, -mek için alıkoymak (Ilm'a gardé au repas, à dîner). 17. Garder qn de qch: Birini -mekten korumak, kurtarmak (Dieu vous garde de commettre une telle maladresse!). § Garder qn à vue: Birini gözaltına almak; göz hapsine almak. Garder une dent contre qn: -e diş bilemek. Garder rancune à qn, contre qn: -e kin beslemek. Garder à qn un chien de sa chienne: Birinden alacak öcü, hıncı olmak. Garder qch pour la bonne bouche: Ağız tadıyla yemek üzere yemeğin sonuna saklamak, en sona saklamak. § Se garder: 1. Bozulmadan saklanmak, "muhafaza edilmek ( Ce fromage ne se garde pas plus de deux jours). 2. Se garder de qn, qch: Kendini -den sakınmak, korumak, kaçınmak (Il faut se garder des flatteurs. Se garder du froid, des jugements hâtifs). 3. Se garder de f. qch: -mekten sakınmak, kaçınmak, çekinmek; -memeye dikkat etmek (Se garder de commettre une erreur, de vendre un héritage. Gardez-vous de manquer votre train). garderie diş. 1. Bir korucunun bakmakla görevli olduğu orman alanı. 2. Özel anaokulu, garde-rivière er. Irmak bekçisi, garde-robe diş. 1. (Eskiden) Lâzımhklı sandalyenin konduğu oda. 2. Giysi dolabı, *giysilik(Mettre un vêtement dans la garde-robe. Ses garde-robes sont pleines à craquer). 3. Giysi takımları, bir kişinin bütün giysileri (Elle a une garde-robe très riche. Renouveler sa garde-robe). § Aller à la garderobe: Yüznumaraya gitmek, ayakyoluna gitmek. gardeur,euse ad. Çoban, bekçi (Gardeuse d'oies, de dindons). garde-voie er. Demiryolu bekçisi, "hat bekçisi, garde-vue er. Aşırı ışığa karşı korunmak için gözlere takılan siperlik, göz siperliği, gardian er. (Bölgesel) Sığır çobanı; at çobanı, hergeleci. gardien, ne ad. 1. Bekçi, nöbetçi (Poster des gardiens à toutes les portes. Gardien de nuit). 2. Gardiyan (Le gardien de la prison). 3. Çoban, bakıcı ( Gardien de troupeaux, de bestiaux). 4 .s.ve ad. Koruyucu (Ange gardien. La Constitution est la gardienne des libertés). § Gardien de la paix: (Pariste) Polis memuru. Gardien de but: Kaleci, gardiennage er. 1. Gardiyanlık. 2. Liman bekçiliği, gardon er. hayb. Çamçak, çamça balığı, gare diş. 1. Gar, istasyon (Aller à la gare. Gare de voyageurs, gare de marchandises. Gare de départ, gare d'arrivée). 2. (Irmaklarda, kanallarda,

652

garni gemiler için) Barınak. § Gare aérienne: (Havaalanlarında)Yolcu ve mal hizmet binaları. Gare maritime: Liman hizmet binaları. Gare routière: Ağır vasıta park yeri. gare Uni. hlk. l . D i k k a t ! 2 . G a r e à : - e d i k k a t ( G a r e à la peinture!). § Sans crier gare: Haber vermeden, sessiz sedasız (Ils sont arrivés sans crier gare). garenne diş. 1. (Eski) Sahibinin izni olmadan girilemeyen arazi. 2. Adatavşanlarının yaban olarak yaşadıkları yer, tavşanlık (Lapin de garenne). 3. Irmaklarda balık avlamanın izne bağlı olduğu yer. 4. er. Yaban adatavşanı. garer gçl. Gara yada garaja sokmak; garaja, barınağa çekmek (Garer un train, une voiture, un bateau). § Se garer: Park yapmak; arabasını park etmek ( L a voiture s'est garée devant l'hôtel. Je me suis garé dans la rue voisine). 3. Se garer de qch: Kendini -den sakınmak, korumak (Se garer des voitures, des coups). § Se garer des voitures: argo. Uslanmak, yola gelmek, külhanbeyliği bırakmak, gargamelle diş. hlk. Boğaz, gırtlak, gargariser (se) gsz. 1. Gargara yapmak. 2. hlk. İçmek, boğazı yağlamak (Un gaillard qui aime à se gargariser). 3. Se gargariser de qch: mec. tkz. -den hoşlanmak, zevk almak (5e gargariser de grands mots, d'un succès). gargarisme er. 1. Gargara yapma. 2. Gargara yapmada kullanılan ilâç. gargote diş. 1. Ucuz meyhane, koltuk meyhanesi. 2. Küçük ve yemekleri kötü ucuz lokanta. 3. mec. Temiz ve rahat yemek yenilemeyen yer. gargotier,ère ad. 1. Koltuk meyhanecisi. 2. mec. Kötü aşçı. gargouille diş. 1. Üstü açık oluk ağzı, çörten. 2. Oluk. 3. argo. Orospu, gargouillement er. Gurultu, guruldama (Les gargouillements de l'estomac). gargouiller gsz. 1. Guruldamak (J'ai l'estomac qui gargouille, il a les intestins qui gargouillent). 2. Fokurdamak, sesler çıkarmak (L'eau gargouille dans le robinet). gargouillis er. Gınltı, parazit (Les gargouillis d'une radio). gargoulette diş. 1. Kulpsuz testi. 2. hlk. Boğaz, gırtlak. § Se rincer la gargoulette: Boğazını ıslatmak, içmek, gargousse diş. Hartuç. garigue, garrigue diş. 1. İşlenmemiş toprak, kıraç toprak. 2. Fransa'nın güneyinde, seyrek meşeler ve çalılarla kaplı alanlar, garnement er. Haylaz, yaramaz, hayta, garni er. (Kiraya vermek için) Döşeli ev, döşeli oda ;

653

garni mobilyalı ev (Loger

en

garni).

ve

g a r n i e s . 1. Döşenmiş (Chambregarnie). de qch: -ile donatılmış (Machine

2. Garni

garnie

de ses

accessoires). 1. (Bir şeye takımlarını) un cheval).

(Garnir

une

bibliothèque, (Garnir

une

5.

fleurs,

une

yanına,

(Garnir

étagère

de

"garnitür

de guerre),

les rayons

b) -ile

une

c) -ile

de livres,

7.

une table

bibelots),

(Garnir

donatmak

d'instruments

place

un plat, une entrecôte garnie).

une

berkitmek,

un

Berkitmek,

Garnir qch de: a) -ile süslemek (Garnir de

3.

chambre,

les remparts,

*Süslencelemek,

koymak (Garnir

vitrine).

4. Donatmak,

une

maison).

"takviye etmek (Garnir 6.

une

un chapeau).

dayayıp döşemek appartement,

Takmak

2. Donatmak, doldurmak

(Garnir

Süslemek

forte).

armée

doldurmak

une

vitrine

de

différents objets). § Se garnir le ventre, l'estomac: Midesini doldurmak, yemek,

garniture diş. 1. Süs, süs parçaları, süs gereçleri d'une robe). 2. Takım, tam takım

garniture

de toilette

en porcelaine).

3.

(Yemeklerin yanına konan) Sebze, "garnitür, *süslenti (Garniture

*süslence, viande.

Voulez-vous

des frites

comme garniture). conta (Garniture

d'un

plat

ou des

de

haricots

4. (Kimi şeylerde) Kaplama, métallique).

5. (Basımcılıkta)

Sayfa arası takoz. 6. den. Donanım,

(Un cheval blessé au garrot par le harnais).

2. İki

kat bağlanmış bir ipi büke büke germek için araya (Garrot

geçirilip çevrilen tahta parçası, toyako

d'une scie). 3. (Eskiden) Boğarak öldürme cezası (Il était condamné

au garrot).

durdurmak

bir

4. (Bir kanamayı

organı

sıkıp

boğmaya

yarayan) Bağ (Serrer un garrot, mettre, poser

un

garrot).

palavracılık, (Dire

abartma

des

gasconnades). gasconner gsz. 1. Gaskon şivesiyle söylemek. 2. Palavra atmak, gasconnisme er. Fransızcada kullanılan Gaskonca söz yada deyim, gaspillage er. 1. Savurganlık, saçıp savurma. 2. Savurma, boşa harcama (Gaspillage

de force,

de

talent). gaspiller gçl. 1. Saçmak, savurmak, boşa harcamak ( Gaspiller

sa fortune, gaspiller son argent). 2. mec.

Heder etmek, boşa harcamak (Gaspiller temps, ses dons, ses

son

forces).

gaspilleur,euse s. ve ad. Savurgan; parasını saçıp savuran, "müsrif, gastéropode er. hayb. er.

Karındanbacaklı.

ç.

hayb.

Karındanayaklılar,

salyangozlar, gastralgie diş. Mide ağrısı, gastralgiques. hek. Mide ağnsı niteliğinde (olan), gastrectomie- diş.

hek.

Ameliyatla mideyi yada

midenin bir parçasını alma. gastrique s. gastriques, Mide

hek.

1.

Mideye

ulcère gastrique.

hastası,

(Artères

değgin

Suc gastrique).

midesinden

1.

Sımsıkı

bağlama,

sımsıkı

bağlanma. 2. mec. Elini kolunu bağlama, eli kolu bağlanma, susturma, susturulma,

2, ad.

yakınmaları

olan

susturmak (Garrotter

Mide-barsak

sindirim sayrılıkları dalı. ad.

gastro-entérologue

hek.

Mide-barsak

hastalıkları uzmanı; "sindirimbilimci, sindirim sayrılıkları uzmanı, gastro-intestinal,e s. (Troubles

hek.

Mide-barsakla

ilgili

gastro-intestinaux). er.

Yemek

meraklısı,

iyi

yemek

yemesini seven, midesine düşkün, gastronomie diş. 1. İyi yemek merakı. 2. Mutfak,

un

Elini kolunu bağlamak, l'opposition).

gars er. tkz.X. Oğlan, delikanlı. 2. A d a m . § L e s g a r s de la marine: Denizciler, deniz adamları, gascon,nes. vead. l.Gaskonyalı.2.Gaskonyahlara

s.

gastronomique (Snobisme

cezasını uygulamak için kullanılan iskemle, 2. mec.

hek.

hastalıklarıyla uğraşan tıp dalı.; *sindirimbilim,

yemekler, yemek y e m e ve pişirme sanatı,

garrotte diş. 1. (Eskiden) Boğma cezası. 2. B o ğ m a garrotter gçl. 1. Sımsıkı bağlamak (Garrotter

diş.

gastro-entérologie

gastronome er.

Övüngenlik, Palavra,

gastro-entérite diş. hek. Mide-barsak yangısı,

garrot er. 1. (Büyük hayvanlarda) Omuz başı, cıdav

prisonnier).

diş.

abartmacılık.

gastrite diş. hek. Mide yangısı, "gastrit,

garrigue » garigue.

garrottage

Övüngen,

Gaskon dili,

kimse.

garou er. bitb. Yakıağacı, bir tür defne,

için

mec.

3.

Gaskonca.

gastéropodes

kurmak, karargâh kurmak, (Les garnitures

değgin.

gaster er. 1. Mide, kursak. 2. Karın,

garnison diş. Garnizon. § Tenir garnison: Garnizon

(Une

Gaskonyaya

palavracı; alaycı, şakacı. 4. er. gasconnade

garnir gçl. (Garnir

gâté

Yemek

merakına

değgin

gastronomique).

gâté,e s. 1. Bozuk, bozulmuş (Fruits

gâtés,

plats

gâtés). 2. Çürümüş (Une dent gâtée). 3. Şımarık, şımartılmış (Un enfant gâté). § Etre l'enfant gâté de: -in şımarık çocuğu olmak, -tarafından çok şımartılmak, çok yüz verilmek (La l'enfant gâté de

l'Europe).

Grèce

est

gâteau

654

gâteau er. 1. Pasta, çörek (Gâteau aux amandes, à la crème. Gâteaux secs). 2. Petek (Gâteau de cire, gâteau de miel). 3. Külçe ( Gâteau déplâtré, gâteau de graines pressées). 4. s. değişmez. Bal gibi, kaymak gibi, çok yumuşak, çok tatlı, çocukları şımartan (Papa gâteau, maman gâteau). § Avoir part au gâteau, partager le gâteau: Kazancı yada vurgunu bölüşmek. C'est du gâteau: hlk. 1. Bundan kolayına can kurban, çok kolay bir şey bu. 2. Y e m e de yanında yat, çok tatlı kâr, esaslı bir iş, kaçırılacak fırsat değil! gâte-bois er. Kötü marangoz, gâte-métier er. Yok pahasına çalışan, ucuza çalışan,

ucuzcu, gâte-papier er. Kötü yazar, gâter gçl. 1. Bozmak (La chaleur gâte la viande). 2. Çürütmek (Les bonbons gâtent les dents). 3. Çirkinleştirmek, görünümünü bozmak (Une verrue gâte son visage. Cette maison gâte le paysage). 4. Berbat etmek, bok etmek (Gâter une affaire par sa maladresse). 5. Şımartmak (Gâter un enfant). 6. Gâter qn: mec. Birine karşı çok kibar, çok dikkatli davranmak; -e karşı büyük bir sevgi ve saygı göstermek (C'est trop, vous me gâtez). 7. Etre gâté: mec. a) Şanslı olmak, şansı olmak (Quel beau temps! nous sommes gâtés), b) (Alaylı) A m m a da şansı olmak, ne de kötü talihi olmak, anasından şanssız doğmak (Encore la pluie! nous sommes gâtés!). § Gâter le métier: Ucuza çalışmak, sanatı kepaze etmek, mesleğin şerefini düşürmek. Tout gâter: Herşeyi berbat etmek, bir çuval inciri bok etmek. Cela ne gâte

rien, ce qui ne gâte rien: Bu da cabası, bu da fazlası, doğrusu hiç de fena değil (Elle est jolie, bien élevée, et de plus, riche, ce qui ne gâte rien). § Se gâter: 1. Bozulmak, çürümek (Les fruits commencent à se gâter). 2. Kötüleşmek, bozmak, bozulmak (Le temps se gâte). 3. Kötü gitmek, bozulmak ( L e s choses se gâtent: İşler bozuluyor). gâterie diş. 1. Şımartma, şımartıcı söz ve davranış, aşırı sevgi (// n'a que des gâteries pour cet enfant). 2. Gönül okşamak için sunulan şeker, pasta gibi şeyler yada küçük armağanlar, gâte-sauce er. Kötü aşçı. gâteux,euse s. ve ad. Bunak, bunamış, beyni sulanmış (Un vieillard gâteux. Un vieux gâteux). gâtifier gsz. Bunamak; bunaklaşmak, bunakça davranışlarda bulunmak (Il gâtifie avec son petitfils). gâtine diş. Çorak ve bataklık toprak, gation diş. hayb. Dişli tirsi, gâtisme er Bunaklık,beyni sulanmıştık, gattilier er. bitb. Y e m e n safranı denilen ağaççık.

gauchissement gauche s. 1. Sol (Main gauche, pied gauche. Aile gauche d'un armée, côté gauche d'un navire). 2.Çarpik (Une table gauche, une règle gauche). 3. Beceriksiz, "sakar, acemi ( Il est un peu gauche. Un air gauche, des manières gauches). § A main gauche: Sol tarafta, sol yandan. Courbe gauche: mat. Uzay eğrisi. Droites gauches: mat. Aykırı doğrular. Mariage de la main gauche: Nikâhsız evlilik. Se lever du pied gauche: Sol yanından kalkmak, aksiliği üstünde olmak, gauche diş. 1. Sol, sol yan (La gauche du centre. Il roulait tout à fait sur la gauche). 2. (Siyasal anlamda) Sol, sol parti (Si la gauche fait une politique de droite, ce n'est pas la gauche). 3.ç. Sol partiler (Union des gauches). § Extrême gauche: A ş ı n sol. A gauche: Solda, sol tarafta, sol tarafa (Tournez à gauche. Prenez la rue à gauche). A gauche de: -in solunda (A gauche de l'escalier). A droite et à gauche: Sağda solda, her yanda. De droite et de gauche: Her yandan, sağdan soldan. De gauche: Solcu (Un parti de gauche, une politique de gauche, un homme de gauche). Jusqu'à la gauche: Tamamen, çok, gırtlağına değin (Il est endetté jusqu'à la gauche). Etre de gauche, être à gauche: Solcu olmak, sol düşünceleri olmak. Mettre de l'argent à gauche: Para biriktirmek, birkaç kuruş bir kenara atmak. Passer l'arme à gauche: mec. Ölmek, öteki dünyayı boylamak, gauche er. Sol yumruk (Un crochet du gauche). gauchement bel. Beceriksizce, acemice (Agir gauchement. Imiter gauchement un geste). gaucher,ère s. ve ad. Solak. (Il est gaucher.

Un

gaucher, une gauchère). gaucherie diş. 1. Tutukluk (Il a de la gaucherie dans les manières. La gaucherie de ses gestes m'énerve). 2. Beceriksizlik, "sakarlık (Les gaucheries d'un paysan). gauchir gsz. 1. Çarpılmak, çarpıklaşmak (Règle qui gauchit, planche qui gauchit). 2. Sakınmak üzere yana çekilivermek. 3. gçl. Çarpıtmak, çarpıklaştırmak (L'humidité a gauchi cette planche). 4.gçl. Bozmak, değiştirmek, çarpıtmak (Gauchir une idée, la réalité, un fait, un sentiment). § Se gauchir: Çarpılmak, çarpıklaşmak (Cette table s'est gauchie). gauchisante s. ve ad. Sola yatkın, sol eğilimli, sola sevgisi olan. gauchissement er. 1. Çarpılma, çarpıklaşma (Le gauchissement d'une porte sous l'action de l'humidité). 2. Bozulma, değiştirilme, çarpıtılma (Le gauchissement inévitable d'un récit transmis de bouche en bouche).

gauchiste gauchiste s. ve ad. Aşırı solcu, ihtilâlci solcu, gaucho er. (Arjantinde) Sığırtmaç, sığır çobanı, gaudecfr.?. 1. bitb. Sarı renkli bir tür rezeda çiçeği. 2. Mısır unu çorbası, gaudriole diş. 1. Biraz açık şaka, açık saçık söz, açık saçık fıkra (Débiter, dire des gaudrioles). 2. Eğlenme, matrak, dalga geçme (line pense qu'à la gaudriole). gaufrage er. Çakma işleme, gaufre diş. 1. Bal gümeci. 2. Yassı çörek, gaufrer gçl. Isıtılmış kalıplarla kumaş, deri gibi şeyler üzerine şekil çıkarmak, çakma işlemek (Gaufrer un tissu, une étoffe, gaufrer du papier). gaufrette diş. 1. Küçük gümeç. 2. Bir tür kremalı bisküvi, "gofret. gaufreur,euse ad. Çakmacı. gaufreuse diş. Çakma makinası, çakma işlemede kullanılan makina. gaufrier er. Çörek kalıbı, gaufroir er. Çakma kalıbı, gaufrure diş. Çakma kabartısı, gaulage er. (Yemişini düşürmek için ağacı) Silkme, silkeleme, sırıkla dövme (Le gaulage des noix). gaule diş. 1. Sırık. 2. Olta kamışı. 3. Değnek, uzun sopa. § Avoir la gaule: argo. Kamışı kalkmak, çadır kurmak, gauler gçl. Yemişini düşürmek üzere bir ağacı sırıkla dövmek, silkmek, silkelemek, ağacı dokumak (Gauler un noyer, un châtaignier. Gauler des noix, des pommes). § Se faire gauler: argo. Kendini düzdürmek, ibnelik etmek, gaulis er. Dal vermiş ağaç kütüğü, gaullisme er. (Fransada) General D e Gaulle politikasından yana olma, D e Gaulle'cülük. gaullistes, vead. General D e Gaulle politikasından yana olan, D e Gaulle'cü. gaulois,e s. ve ad. 1. Galyalı. 2. Galya ile ilgili, Galya'ya değgin. 3. er. Galya dili, keltçe. 4. s. Açık saçık (Des propos gaulois. La conversation prit un tour gaulois). S. Şakrak, şen (Il a l'esprit gaulois). § Le coq gaulois: Galya horozu, Kelt horozu (Fransa'nın simgesi), gauloise diş. Siyah tütünden yapılan sert bir Fransız sigarası. gauloisement bel. Saçık saçık; şakrakça (Répondre gauloisement). gauloiserie diş. Açık saçık fıkra,söz (Raconter des gauloiseries). gaupe diş. hlk. Pis kadın, pasaklı, gaurer. hayb. Yabansığırı. gausser (se) gsz. 1. Alay etmek, matrak geçmek (Vous vous gaussez!).!. Se gausser de: -ile alay etmek, matrak geçmek (Tu te gausses de moi?).

655

gazer gavage er. 1. (Hayvanları) Besiye koyma, besiye çekme. 2. hek. Hastanın midesine tüple besin verme. gave diş. (Pirene dağlarında) Sel. gaver gçl. 1. (Hayvanları) Besiye çekmek, besiye koymak (Gaver les oies, un poulet). 2. Gaver qn de qch: a) Birine... yedirmek, tıkıştırmak (Gaver un enfant de friandises, de confiture), b) Kafasını... ile doldurmak (Gaver un écolier de connaissances). § Se gaver: 1. Çok yemek yemek, tıka basa yemek. 2. Se gaver de qch: a) -den tıka basa yemek, çok yemek (Se gaver de chocolats, de fraises), b) -ile kafasını doldurmak, -leri çok okumak, çok görmek (Se gaver de romans policiers, de connaissances inutiles, de cinéma). gaveur,euse ad. 1. Hayvanları besiye çeken, besici. 2. diş. Kümes hayvanlarını semirtmede kullanılan aygıt. gavial er. hayb. Hint timsahı, gavion, gaviot er. hlk. Gırtlak, gavotte dış. Eski bir dans; eski bir dans havası, gavroche s. ve er. Paris çocuğu, Paris piçi, velet, gayal er. Hint yabanöküzü. gaz er. fiz. kim. 1. Gaz (Gaz carbonique, gaz sulfureux, gaz comprimé). 2. ç. Barsak gazı, osuruk (Avoir des gaz). 3. Havagazı (Compteur à gaz, réchaud à gaz, cuisinière à gaz). 4. (Savaşlarda, olaylar sırasında kullanılan) Gaz, zehirli gaz (Masque à gaz. Gaz asphyxiants, lacrymogènes). § Bec de gaz: Sokak lambası, sokak feneri. Chambre à gaz: Gaz odası. Gaz en bouteilles: Tüp gaz. A pleins gaz: Tam gazla, son süratle (Voiture qui roule à pleins gaz). Tomber sur un bec de gaz: Şapa oturmak. Il y a de l'eau dans le gaz: mec. tkz. Hava elektrikli, bir patırtı çıkacak.

gazage er. Tülle kaplama, tüileme. gaze diş. 1. Tül (Un rideau de gaze). 2. (Yaraları sarmada kullanılan) Gazh bez (Mettre une compresse de gaze sur la plaie). gazé,es. vead. Zehirli gazla öldürülen (kimse) (Il y a eu beaucoup de gazés pendant la Première Guerre Mondiale). gazéification diş. Gaz haline sokma, gazlaştırma, gazéifier gçl. Gaz haline getirmek, gazlaştırmak; gazlı hale getirmek, gazéiforme s. Gaz halinde (olan), gazelle diş. /loyft.Ceylan,ceren, gazel. § Avoir des yeux de gazelle: Ceylan gözlü olmak, çok güzel gözleri olmak, gazer gçl. 1. Tülle kaplamak, tüllemek. 2. mec. Örtmek, gizlemek; örtülü, kaplı bir biçime sokmak (Gazer son opinion). 3. Alevden

656

gazetier

geçirmek, alazlamak. 4. Zehirli gazla öldürmek. 5. gsz. Gaza basmak, son süratle gidmek (On a gazé pour venir chez vous). § Ça gaze: İşler yolunda, işler tıkırında, işler iyi gidiyor, gazetier,ère ad. (Eskiden) Gazeteci, gazette diş. 1. Gazete. 2. mec. Çok konuşan, çenesi düşük kimse, gazeux,euse s. 1. Gaz halinde olan (Corps gazeux, fluide gazeux). 2. İçinde erimiş gaz bulunan (Eau gazeuse, boisson gazeuse). 3. diş. Gazoz. gazier,ère s. 1. Havagazına değgin (Industrie gazière). 2. Havagazı görevlisi, gazcı. gazoduc er. Gaz boru hattı, gazogène er. 1. Havagazı, yakacak gaz çıkaran fırın. 2. Gaz çıkaran aygıt, g a z o l i n e ^ . Gazolin. gazomètre er. 1. Havagazı deposu. 2. Gazölçer, gazometre. gazon er. 1. Çim, çimen (Semer du gazon, tondre du gazon ; gazon anglais). 2. Çimenlik (Marcher, se coucher, s'allonger sur le gazon). gazonnant,e s. Çim meydana getiren, çimlik (Plantes gazonnantes). gazonné,e s. Çimli, çimlerle kaplı gazonné).

(Un

talus

gazonnement, gazonnage er. Çimlendirme, çim ekme (Le gazonnement d'une pente de montagne). gazonner gçl. 1. Çimlendirmek, -e çim ekmek (Gazonner un jardin). 2. gsz. Çimlenmek, çimlerle kaplanmak (Le prés gazonnent). gazouillant,e s. 1. Cıvıldayan. 2. Şırıldayan (Ruisseau gazouillant). gazouillement er. 1. Cıvıldama, cıvıltı (Le gazouillement des oiseaux). 2. Şırıldama, şırıltı (Le gazouillement d'une source, d'un ruisseau). gazouiller gsz. 1. Cıvıldamak (Les oiseaux gazouillent). 2. Şırıldamak (Un ruisseau qui gazouille). 3. mec. Cıvıl cıvıl konuşmak, gak guk etmek (Un bébé qui gazouille dans son berceau). gazouilleur,euse s. Bıcır bıcır konuşan, cıvıldaşan (Un enfant gazouilleur). gazouillis er. 1. Cıvıltı (Les gazouillis d'une hirondelle). 2. Şırıltı (Le gazouillis d'un ruisseau). geai er. hayb. Alakarga. géant,e ad. 1. D e v (Cet individu est un géant. Avoir une force de géant). 2. mec. Deha, dev (Les géants de la pensée, de l'art) . 3 .s. Kocaman, dev gibi, çok büyük (Un arbre géant, un singe géant, un paquet géant). § A pas de géant: D e v adımlarıyla, çok hızlı ( Marcher à pas de géant, avancer, progresser à pas de géant). gecko er.

hayb.

Geko,

sakangur (Gecko

des

geler murailles: Duvar gekosu. Gecko verrigueux: Yassıparmaklı geko). geckonidés er. ç. hayb. Gekogiller. géhenne diş. I. Tamu, "cehennem. 2. İşkence. 3. Büyük acı. geignard,e s. 1. Ağlayıp sızlayan, ahlı oflu (Une musique geignarde). 2. ad. Ağlaşıp duran, sızlanıp duran (C'est un geignard). geignement er. 1. Ağlaşma, sızlanma, yakınma. 2. İnilti (Entendre un geignement lointain). geindre gsz. 1. (Çalışırken) Ihlamak. 2. Ağlaşıp durmak, sızlanmak, yakınmak (Il ne cesse jamais de geindre). 3. İnlemek, iniltiler çıkarmak, geisha, ghesha diş. (Japonyada) Geyşa, gel er. 1. Her şeyi donduran soğuk hava, don ( Le gel persiste depuis trois jours). 2. Suların donması, donma (Les dégâts causés par le gel. Le gel a fait éclater les tuyauteries). 3. mec. Dondurma; dondurulma (Gel des crédits). gélatine rfiş. Jelatin, gélatine,e s. Jelatinli. gélatineux,euse gélatineuse).

s.

gélatiniforme s. gélatiniforme). gélatino-bromure,

Jelatinsi Jelatini

(Confiture, andıran

gélatino-chlorure

sauce (Tumeur er.

(Fotoğrafçılıkta) Gümüş bromürlü jelatin, gelé,e s. I. Donmuş (Rivière gelée, terre gelée). 3. Çok üşümüş, donmuş (Avoir les pieds gelés). 3. Dondurulmuş (Crédits gelés). § Etre gelé jusqu'aux os: İliklerine kadar üşümek, çok üşümek, donmak, gelée diş. 1. D o n m a , don (Les premières gelées matinales. Le sol est durci par la gelée). 2. Jöle, pelte. § Gelée blanche: Kırağı. Gelée royale: A n sütü. geler gçl. 1. Dondurmak, buz haline getirmek (Le froid gèle la buée des vitres. Un temps à geler le mercure). 2. Dondurup sertleştirmek, kaskatı yapmak (Le froid gèle le sol). 3. İçe işlemek, iç dokulara işlemek, dondurmak (Un froid qui gèle le nez et les oreilles, les mains et les pieds). 4. Geler qn: Üşütmek, dondurmak (Ferme cette porte, tu nous gèles). 5. mec. Dondurmak, sınırlarını değişmez kılmak (Geler les crédits). 6. gsz. Donmak, buz tutmak (La rivière a gelé, la lac a gelé pendant la nuit). 7. gsz. Donmak, buz kesilmek (Les fruits, les bourgeons gèlent. Ses oreilles ont gelé. Les soldats et les chevaux gelaient surplace). 8. gsz. Çok üşümek, buz kesmek (On gèle ici). § Il gèle: Hava don yapmış, don var, ortalık donmuş. Il gèle à pierre fendre: Hava korkunç soğuk, herşey buz kesmiş, donmuş.

657

gélif gélif,ve s. Dondan çatlamış (Arbres gélives). gélification diş. Pelteleşme, gélifier gçl. Pelteleştirmek.

gélifs,

gêne

pierres

gemmifêres. 1. İçinde değerli taş cevheri bulunan. 2. Tomurcuklu, tomurcuk veren. 3. Çam sakızı veren ( Un pin gemmifère). gemmiparité diş. Tomurcuk verme,

gelinotte diş. hayb. Dağtavuğu,fındıktavuğu,çil.2. Besili küçük tavuk, budala, gélivure diş. (Ağaçlarda, taşlarda) D o n çatlağı, gélose diş. Jeloz.

tomurcuklanma; tomurcukluluk. gemmule diş. 1. (Bitkide) İlk tomurcuk. 2. bitb. Bitki taslağı sapçığı. 3. bitb. Büyüme ucu. 4. hayb. Gemula.

gelure diş. hek. Dokuların donması, don, donuk, gémeaux er. ç. gökb. 1. İkizler, ikizler takımyıldızı. 2. İkizler burcu, gémellaire s. İkizliğe değgin, ikizlikle ilgili (Grossesse gémellaire). gémellipare s. İkiz doğuran (Femelle gémellipare). gémelliparité diş. İkizlilik, ikizleri olma durumu;

gémonies diş. ç. 1. Eski Romada idam edilenleri sergiledikleri yer. § Vouer qn aux gémonies: Birini yerin dibine batırmak, herkesin içinde rezil etmek.

ikiz doğurma, gémellité İkizlik. gémination diş. 1. Çifte çifte olma, ikişerleşme, ikizleşme. 2. dilb. İkileme, géminé,e s. İkişerli, çifte çifte (Fenêtres géminées, colonnes géminées. Noyaux géminés, organes géminés). géminides diş. ç. gökb. İkizler yağmuru, gémir gsz. 1. İnlemek, inildemek (Un malade qui gémit). 2. İnler gibi bir ses çıkarmak (Le vent gémissait dans les arbres). 3. (Kumru ve güvercin için) Ötmek, kuğurmak (La colombe, la tourterelle gémissent). 4. Gıcırdamak (La porte gémit, le lit gémit). S. Gémir sous, dans, sur qch: -altında inlemek, -den anası ağlamak ( Gémir sous la tyrannie, sous l'oppression. Gémir dans les fers. Gémir sur la paille des cachots). 6. Gémir de qch, de f. qch: -den yakınmak, sızlanmak (Gémir de sonsort). 7. gçl. Sızlanarak söylemek (Gémirune plainte). gémissant,e s. 1. İnleyen, inildeyen; sızlayan (Parler d'une voix gémissante). 2. Gıcırdayan (Les grands chars gémissants). gémissement er. 1. İnleme, inilti (Pousser des gémissements de douleur). 2. Sızlanma, sızlanış (Sa poésie n'est qu'un gémissement). 3. Kuğurdama (Le gémissement de la tourterelle). gemmage er. Çentikleme (Gemmage des pins). gemmation diş. bitb. 1. Tomurcuklanma. 2. Tomurcuklanma dönemi, gemme diş. 1. Değerli taş, "mücevher. 2. Tomurcuk. 3. Çam sakızı. § Sel gemme: Kaya tuzu. gemmé,e s. Değerli taşlarla süslenmiş, "murassa, gemmer gçl. 1. (Sakızını almak için çamları) Çentiklemek. 2. gsz. Tomurcuklanmak, gemmeur s. ve ad. Çam çentikleyici (Ouvrier gemmeur).

gênant,es. 1. Sıkıcı, rahatsız edici (Il devient gênant. Un regard gênant). 2. Engelleyici, ket vurucu; yer tutucu, tedirgin edici (Une armoire gênante). gencive diş. Dişeti (Avoir des gencives saines, malades). § En prendre un coup dans les gencives: Ağzına bir yumruk yemek ; ağzına sıçılmak, esaslı bir hakarete uğramak, gendarme er. 1. Jandarma (Il a été arrêté par les gendarmes). 2. tkz. Erkek tavırlı kadın. 3. (Değerli taşlarda) Kusur. 4. hlk. İslenmiş ringa balığı. § Chapeau de gendarme: Er şapkası biçiminde kâğıttan şapka. Dormir en gendarme: Tilki uykusuna yatmak, uyur gibi yapıp uyumamak. Faire le gendarme: Herkesin başına kâhya kesilmek, her işe olur olmaz karışmak. Jouer au gendarme et au voleur: Hırsız polis oynamak. gendarmer (se) gsz. 1. Diklenmek, gerekli gereksiz kızmak. 2. Se gendarmer contre: -e birdenbire kızmak, parlamak, gendarmerie diş. 1. Jandarma kuvvetleri, jandarma. 2. Jandarma dairesi, jandarma karakolu, gendelettre er. tkz. alay. Edebiyatçı, gendre er. Damat. gêne diş. 1. (Eskiden) İşkence. 2. Güçlük, sıkıntı (Eprouver une gêne à respirer). 3. Rahatsızlık, sıkıntı; rahatsız etme, sıkıntıya sokma (Je ne voudrais vous causer aucune gêne. Il n'y a pas de gêne entre amis). 4. Utanma, sıkılma, çekinme (J'éprouve une certaine gêne devant lui. N'ayez aucune gêne). 5. Soğukluk (llyaeu un moment de gêne et de silence). 6. Para sıkıntısı, yoksulluk (Payer ses dettes et sortir de la gêne). §Sansgêne: 1. Yüzsüz, patavatsız (Un homme sans gêne). 2. Umursamadan, rahatça, fütursuzca (Agir, parler sans gêne). 3. er. Yüzsüzlük, patavatsızlık (Le sans-gêne). Avoir de la gêne à f. qch: -mekte güçlük çekmek, sıkıntı çekmek (Il a de la gêne à avaler). Etre, se trouver dans la gêne: Para sıkıntısı içinde olmak, yoksul olmak. Mettre qn

gène

générosité

658

dans la gêne: -i para sıkıntısına sokmak. Mettre qn

généraliser gçl. 1. Genelleştirmek, yaygınlaştırmak

à la gêne: Rahatsız etmek, sıkıntıya sokmak,

(Généraliser

tedirgin etmek,

Genelleme yapmak (lia tendance à généraliser).

gène er. bitb. G e n , "buyrut (Gène dominant,

gène

récessif).

Se

généraliser:

méthode,

la généalogie

d'un

individu,

dresser

d'une famille).

2.

plus

en plus.

technique

L'infection

généalogique s. Soyağacına değgin, soyla ilgili. § (L'arbre

Arbre généalogique: Soyağacı, "şecere généalogique

des

Ottomans).

se généralise

de

a eu le temps de se

uzmanlığı olmayan doktor, généralité diş.

génépi er. Yüksek dağlarda yetişen ıtırlı bitkilerin

appartenir

genel adı.

1. Genellik. 2. Çoğunluk, halk (La

etmek (La

fumée

me gêne).

3. Sıkmak, dar

gelmek, rahatsız etmek (Ce costume est étroit, il me gêne. Ces chaussures 4.

Ket

vont vous gêner un peu au

vurmak,

güçleştirmek (Le manque

engellemek,

işini

de temps me gêne).

5.

Tedirgin etmek, rahatsız etmek, sıkıntı vermek (Je crains de vous gêner en m'installantchez 6. Bozmak (Gêner

vous).

les intérêts de quelqu'un).

7.

puissance

exécutrice

à la généralité).

çoğunluğu,

gêner gçl. 1. (Eski) İşkence etmek. 2. Rahatsız

(C'est

-in çoğu

Se perdre dans les

générateur,

trice

(Mouvement

s. de

génératif,ve s. dilb. Üretici,

animaux).

1. bitb.

hayb.

la nouvelle

Cela passera de génération

idées générales,

générale).

2. Büyük, yüksek dereceli

généraux,

officiers

généraux).

(Conclure

du particulier

3.

(Fermiers

généreusement

pour

au général).

4.

diş.

§ En général: bel. Genel olarak;

genellikle. de corps

d'armée,

de brigade, d'armée).

hıristiyan tarikatlarında) Başkan (Le général Jésuites,

des

généraiat

er.

de

2. (Kimi des

1.

Generallik.

2.

(Hıristiyan

1.

General

karısı

(Madame

la

généralement bel. Genel olarak; genellikle, s.

Genelleştirilebilir

(Mesures

(Les

gens généreux font de mauvais commerçants).

2.

s.

Her

genelleştirici (Il a l'esprit

şeyi

genelleştiren,

généralisateur).

généralisation diş. Genelleştirme, yaygınlaştırma (Généralisation

bağışlayıcı,

(Vainqueur

d'un

yüce

généreux

gönüllü,

envers

le

"civanmert vaincu).

Yürekli, cesur, gözüpek (Il est vraiment dans

la lutte).

généreux).

4. Verimli, bitek (Une

6. B o l (Un repas généreux).

3.

généreux terre

S. Yüksek nitelikli, iyi cins (Un

générique s.

vin

§ Coursier

conflit).

1.

Cinse

değgin; cinsil.

2.

er.

geçen yapımcı, yönetmen ve oyuncuların adlarını belirten dizelge. générosité

généralisables). généralisateur,trice

envers

(Sinemacılıkta) Tanıtma yazısı; bir filmde emeği

2. ask. Toplanma borusu,

généralisable

3. Yüce

généreusement

généreux: Soy at.

tarikatlarında) Başkanlık, diş.

une cause noble).

généreux, euse s. 1. Eli açık, vergili, cömert

généreuse).

Dominicains).

(Verser

vaincu).

Mert,

général er. 1. General (Général

sacrifiée.

génération).

2. Mertçe, yiğitçe ( Lutter

gönüllülükle (Se conduire un

les

Üretmek, à boire).

Genel

en

généreusement bel. 1. Cömertçe, bol bol généreusement

er.

chez

génération,

une génération

grève

(Tiyatroda) Genel prova ( E t r e invité à la générale d'une pièce).

génération,

générer gçl. dilb.

culture générale,

insémination

3. Kuşak, "nesil (La jeune

sıkmak, sıkıntıya sokmak (Il faut savoir se gêner notion

D ö l . 2. Üreme par

de la génération

chez vous, ne vous gênez pas). 2. Kendini biraz

générale,

Üreteç,

génératrice diş. mat. Anaçizgi, ana doğru.

Organe

un peu si on veut mettre de l'argent de côté).

yaratıcı

"Jeneratör,

artificielle.

général,e s - 1- Genel (Amnistie

des

généralités).

générateur er. 1. Buhar kazam. 2. fiz.

vous

comme

la

désordres).

par accouplement,

Utanmak, çekinmek, sıkılmak (Faites

de

Doğurucu,

générateur

(Génération

§ Se gêner: 1.

l'opinion

4. ç. Genel sözler, yuvarlak sözler (Dire généralités.

duruma düşürmek (Cette dépense ne va-t-elle pas en ce noment?).

peut

généralité des hommes. Dans la généralité des cas).

génération diş.

gêner

ne

3. La généralité de: -in

Para sıkıntısına sokmak, sıkıntıya sokmak, güç

générale).

§

yaygınlaşmak,

généraliste s. ve ad. Genel tıp doktoru, pratisyen,

çoğunluğu

générale

2.

généraliser).

généalogiste er. Soy kütükleri bilgini, 'soybilimci.

division,

pensée).

généralissime er. Başkomutan, başbuğ,

Soybilim.

générale,

sa

Genelleşmek;

yayılmak (Le progrès

généalogie diş. 1. 'Soyağacı, "şecere (Faire

début).

une

générosité permis

diş.

1. El

açıklığı,

cömertlik

est si sacrée chez ce peuple

de voler pour donner). envers

un

(La est

2. Gönül yüceliği,

"civanmertlik, bağışlayıcılık (Faire générosité

qu'il

ennemi

preuve vaincu).

de 3.

genèse Yüreklilik, yiğitlik. 4. Bolluk (La générosité pourboire).

5.

d'un

(Générosité

Verimlilik

d'une

terre). 6. ç. İyilik, kayra, "ihsan, "lütuf (Il aime à faire des

mec. Türüm, oluş, "tekevvün; doğuş (La d'une idée, d'un sentiment,

genèse

d'une oeuvre

d'art).

ad.

uzmanı,

oluşa değgin, "tekevvünî. 2.5. biy. değgin, katıhmsal. 3. diş.

Kalıtıma (La

'Kahtımbilim

étudie les caractères

héréditaires

et les

accidentelles). Genetik

olarak;

genetik

bitb. Günlük

ardıcı,

Genévrier

oxycèdre:

Katran

ispanyol

sahibi (Un savant génial, un artiste

génitif

er.

dilb.

Tamlayan

durumu,

ad

tamlamasında -in durumu, génocide er. Toplu öldürme, toptan öldürme, 'soykırım (L'extermination

des Juifs parles

Nazis

génocide).

génois,e s. ve ad. I. Cenovah, Cenova'ya değgin;

(Un concerto génialement

Diz üstü, diz çökerek (Etre

à genou,

aux

prier

à

genou). Demander qch à genoux, à deux genoux:

2. Dâhi, deha

Yalvarıp yakarararak bir şey istemek, dilemek (Demander

génial).

interprété.

Une

oeuvre

pardon

à genoux).

Etre, tomber aux

genoux de qn: in ayağına düşmek,

ocağına

düşmek. Etre sur les genoux: Çok yorgun olmak, ayakta duracak hali olmamak. Faire du genou à qn: Bacağını -in bacağına sürmek, diziyle -in

2. Melek, peri, cin

bon génie, mauvais génie).

üstün yetenek, 'ekelik (Génie

(Génie

-in karşısında diz çökmek; dize gelmek. Se mettre

3. D e h a , génie

mesure avec le

talent). 4. Dâhi, üstün yetenekli, eke ( Lucrèce un génie. Il se prend pour

un génie).

fut

5. Ayırıcı

özellik, ayrıcı nitelik ( L e génie d'une langue, 6. ask.

d'un

İstihkâm sınıfı;

istihkâmcılık (Un soldat du génie.

Il a fait

son

§ Génie civil: 1. İnşaat

à genou: Diz çökmek, genouillère <% 1. Dizlik. 2. Dizbağı. 3. (Borularda) Dirsek. genre er. 1. bitb. Cins (Plusieurs forment

un genre).

chapeau

désirez-vous?

3. Tarz, biçim (Le

genre anecdotique, littéraires).

5.

masculin,

génie,

a un genre prétentieux,

génie).

3.

Eşsiz

genre

genre épistolaire.

dilb.

Dâhice, üstün (Une oeuvre de génie, une idée de de

voisines de

Je n'aime pas ce genre de

(Edebiyat ve sanatta) Tür (Genre

Dâhi, çok üstün nitelikli (Un peintre de génie).

2.

expèces

2. Çeşit, tür (Quel genre

lunettes. On peut y trouver des vêtements de tout genre).

mühendisliği. 2. Mühendisler kurulu. De génie: 1.

olağanüstü, şaşırtıcı (C'est un moqueur

sous

la table). Fléchir, plier, ployer le genou devant qn:

poétique,

musical. Le génie est sans commune

dizine vurmak (Faire du genou à une femme

le

olağanüstü yaratık, tanrı (Le génie des airs,

découverte

usé

(Une

génie er. 1. (Söylencelerde) Doğaüstü yaratık,

dans le génie).

Un pantalon

genoux.

2. (Mekanikte) Oynar eklem. § Agenou:

traduite).

pays).

un enfant sur ses

genoux).

génlalité diş. Dâhiyanelik; ekelik, dâhilik,

des bois).

genou er. 1. Diz (Prendre

ardıcı.

génialement bel. Çok ustaca, çok üstün bir şekilde

une

(Nos 2. er.

sur les genoux.

ardıcı).

idée géniale, une invention géniale).

service

ana babamız).

Tomber

génial,e s. 1. Dahice, çok üstün, çok parlak

d'un

Bizi doğuranlar,

à

Ardıç, ağacı (Genévrier

l'ensens:

peuple,

vie

Cenevizli. 2. diş. Bademli kuru pasta,

gêneur,euse ad. Sıkıcı, rahatsız edici, tedirgin edici,

protecteur,

La

génotype er. biy. Jenotip, 'soyyapı.

genette diş. hayb. Misk kedisi, jenet.

génialement

géniteurs:

est un

bakımından,

genévrier er.

génitaux.

Tohumluk (hayvan),

'kalıtımbilimci, "genetikçi,

bel.

chromosomes).

génisse diş. Henüz doğurmamış genç inek, düve.

géniteur, trice ad. 1. Doğuran, doğurucu

Kahtımbilim

génétique s. ve diş. 1. s. fels. 'Oluşul, oluşla ilgili,

génétiquement

Genlerle ilgili, jenlere değgin,

génitale).

genêt er. bitb. Katırtırnağı,

variations

genièvre er. 1. Ardıç. 2. Ardıç içkisi,

génital,e 5. Cinsel (Organes

génésique).

genet er. İspanyol aygırı,

génétique

patron).

gensel, jensel (Carte génique des

génésique s. Dölle ilgili, cinselliğe değgin, cinsel

généticien,ne

chef).

Etre le mauvais génie de qn: -in sevmediği kişi

génique s. bitb.

génésiaque s. Doğuşla ilgili, oluşla ilgili, (Instinct

Tu as le génie du mal). Etre le bon génie de qn: -in sevdiği kişi olmak (Tu es le bon génie du

olmak (Cet homme a été le mauvais génie de son

générosités).

genèse diş. 1. (Eski Ahit'de) Yaratılış,"tekvin.2.

génie

genre

659

Cins, cinslik

le genre féminin).

de vie).

4.

dramatique, Les

genres

(Le

genre

6. Davranış, "tavır (Il

un genre déplaisant).

§

de génie).

Avoir bon genre: Nasıl davranacağım bilmek,

Avoir le génie de qch: -de eşsiz olmak, üstüne

terbiyeli ve nazik olmak, davranışlarında seçkin

olmamak, -in ustası olmak (Il a le génie

du

ve dengeli olmak. Avoir un mauvais genre, un

destruction.

drôle de genre: Tuhaf davranışları olmak. Etre

commerce.

Cet enfant a le génie de la

gens unique dans son genre: Kendi alanında, kendi türünde eşsiz olmak. Faire du genre, se donner du genre: Yapmacık tavırları olmak, yapmacıklı davranmak. gens er. ç. (Bu sözcükten önce gelen bütün sıfatlar "Les vieilles gens" örneğindeki gibi dişil olur. A m a bu sözcükten önce gelen sıfat eril iken bile "e" ile sona eriyorsa, ondan önceki sıfatlar da "Tous les braves gens" örneğindeki gibi eril olur). I . Kişi, insan, kimse (Il connaît beaucoup de gens. Il y a des gens qui exagèrent. Seules, certaines gens savaient ce qui se passait). 2. Yandaşlar, adamlar (Ce sont nos gens). 3. huk. Uluslar, devletler (Droit des gens: Uluslar, devletler hukuku). § Gens de: -mensupları, adamları (Gens d'église: Kilise mensupları, papazlar, rahipler. Gens de lettres: Edebiyatçılar. Gens de maison: Hizmetçiler. Gens d'épée: Soylular. Gens de robe: Yargıçlar. Gens d'affaires: İş adamları. Gens de mer: Gemiadamlan. Gens de sac et de corde: İpten kazıktan kurtulmuşlar). gens diş.(Eski Roma'da) Aynı atadan gelen eski bir köke dayanan geniş aile , uruk. gent diş. (Eskimiştir. Daha çok alaylı anlamda kullanılır) "Millet, ulus, soy, ırk (La gent féminine: Kadın milleti. La gent masculine: Erkek milleti. La gent marécageuse: Kurbağa milleti, kurbağalar. La gent moutonnière: Koyunlar). gentiane diş. bitb. Centiyan, kızıl kantaron, gentianées diş. ç. bitb. Centiyangiller, kızıl kantaronlar. gentil er. 1. (Yahudilere göre) Yad, yabancı. 2. (Hıristiyanlara göre) Kâfir, dinsiz, payen, gentil,le s. 1. Sevimli, hoş, güzel, zarif (Une robe gentille, cette petite est gentille, une gentille statuette). 2. Kibar, nazik (Vous êtes très gentil). 3. Uslu (Les enfants sont restés bien gentils toute la journée). 4. (Eskiden) Soylu. § Etre gentil avec qn, pour qn: -e karşı çok kibar davranmak (Il est toujours gentil avec moi, pour ses camarades). gentilhomme er. 1. (Eskiden) Soylu kişi. 2. Kibar adam, centilmen (Agir, se conduire en gentilhomme). § Vivre en gentilhomme: İşsiz güçsüz yaşamak, gentilhommerie diş. 1. Soylukişilik. 2. Soylu kişiler, soylular topluluğu, gentilhommière diş. (Kırda) Konak, köşk, küçük soylu konağı, gentilité diş. Payen toplulukları, gentillesse diş. 1. Sevimlilik, hoşluk, güzellik (La gentillesse d'un petit enfant, d'un bibelot). 2. İncelik, kibarlık, naziklik (Il abuse de notre gentillesse). 3. Kibar sözler, "iltifat (Il m'a comblé

660

géométral de gentillesses). § Avoir la gentilsesse de f.qch: -mek inceliğini göstermek (H a eu la gentillesse de m'accompagner jusqu'à la gare). Faire à qn la gentillesse de f. qch: Birine -mek lütfunda bulunmak (Faites-moi la gentillesse d'accepter). gentillet,te s. 1. Oldukça sevimli (Un roman gentillet). 2. Küçük ve sevimli, cici. gentiment bel. 1. Kibarca, incelikle (Ilm'a accueilli très gentiment). 2. Uslu uslu (Les enfants s'amusent gentiment). gentleman er. İng. Çelebi, efendi, centilmen, gentleman's agreement [dzcnttemensagximcnt] er. İng. Centilmen anlaşması, gentry diş. İng. İngilterede armalı ama ünvansız soylular sınıfı, génuflecteur, trice s. ve ad. Dalkavuk, yaltakçı, génuflexion diş. 1. (Saygı yada hayranlık belirtisi olarak) Diz çökme. 2. mec. Diz çöküp yalvarma; dalkavukluk, yaltakçılık, géocentrique s. gökb. Yermerkezli; yer merkezine göre düzenlenen, hesaplanan, ölçülen (Mouvement géocentrique d'une planète, système astronomique géocentrique). géocentrisme er. Yermerkezcilik. Yeri evreninin merkezi sayma kuramı, géode diş. coğr. 1. İçi billurlu yumru, içinden güzel billurların çıktığı bir yumrutaş. 2. yerb. Jeot, kovuk. géodésie diş. gökb. Yer ölçme bilgisi, •yerölçümbilim. géodésien er. Yerölçümü bilgini, *yerölçümcü. géodésique s. Yerölçümüne değgin, *yerölçümsel. géographe ad. Coğrafyacı, géographie diş. Coğrafya, géographiques. Coğrafyaya değgin, "coğrafi (Carte géographique). géographiquement bel. Coğrafi bakımdan, géoland er. hayb. Küçük martı, gedle diş. Cezaevi, tutukevi, kodes (ila été jeté dans une sombre geôle). geôlier,ère ad. Gardiyan, zindancı, géologie diş. Yerbilim, "jeoloji, géologique s. "Yerbilimsel, yerbilime değgin, "jeolojik (Etude géologique d'une région, d'un terrain). géologiquement bel. Yerbilimsel açıdan, yerbilimsel olarak, géologue er. Yerbilim uzmanı, "yerbilimci, géomancie diş. Toprak falı. géomancien,ne ad. Toprak falcısı, géométral,e s. Boyutları gerçek büyüklükte yada birbirine göre orantılı olarak gösteren (Plan géométral, dessin géométral, coupe géométrale).

661

géomètre géomètre er. 1. Geometri bilgini, geometrici. 2. diş.

geometri.

Géométrie

Géométrie

gerbeur, euse s. 1. D e m e t l e m e y e yarayan. 2. diş.

Tasarı

Mahzende şarap fıçılarını istif etmekte kullanılan kaldırma aygıtı,

geometri).

figure

géométrique).

2.

mec. Düzgün, geometrik biçimlerden oluşmuş (Ornementation (Démontrer,

bel.

prouver

1.

Geometri

géométriquement).

yoluyla 2. mec.

diş.

coğr.

gerbière diş. Ekin demetlerini taşıma arabası, sap arabası. tavşanı. gerce diş. 1. Çatlak. 2. Bir çeşit güve. gercement er. Çatlama, çatlaklarla kaplanma

Kesin olarak, kesin ve bilimsel bir biçimde, géomorphologie

gerbier er. D e m e t yığını.

gerboise diş. hayb. Sibirya sıçrayan tavşanı, Arap

géométrique).

géométriquement

les

l'espace:

plane: Düzlem

géométrique,

2. İstif etmek (Gerber

dans

géométrique s. 1. Geometriye değgin, geometrik (Espace

les blés).

descriptive:

géométrie diş. Geometri (Géométrie geometri.

(Gerber tonneaux).

hayb. Bir pervane cinsi, gece kelebeği, Uzay

germanophobe

Jeomorfoloji,

gercement

de la terre

(Le

desséchée).

gercer gçl. 1. Çatlatmak, yarıklar açmak (Un

"yerbiçimbilim. géomydes er. ç. hayb. Keseli-avurtlugiller, avurdu-

vif qui gerce les mains).

çatlak olmak (Des lèvres qui gercent).

keseligiller.

§ Se gercer:

géophage s. ve ad. Toprak yiyici, toprak yiyen,

Çatlamak, çatlak çatlak olmak (Mains

géophile er. hayb. Bir çıyan cinsi,

gercent).

qui

gerçure diş. Çatlak, çatlaklık (Il avait des

géophyte diş. bitb. Yercil bitki, géophysicien,ne ad. Jeofizikçi,

aux

mains.

géophysiques, ve diş. Jeofizik,

gerçures). gérer gçl.

géopolitiques, ve diş. Jeopolitik,

L'écorce

d'un

fortune).

géorgien,nes. vead. 1. Gürcü. 2.er. Gürcüce,gürcü

olarak bakmak (Gérer mineur).

dili. (Poème

géorgique s. Çiftlik üzerine, çiftçilikle ilgili

arbre

1. Y ö n e t m e k (Gérer

géorgie diş. Gürcistan.

froid

2. gsz. Çatlamak, çatlak

gerçures

couverte

son

se

de

capital,

sa

2. Başkasının adına yönetmek, vekil les biens

d'un

enfant

3. -in müdürlüğünü yapmak (Gérer

hôtel, un

un

magasin).

gerfaut er. hayb. Akdoğan, sungur,

géorgique). géosynclinal er. coğr. Jeosenklinal, *yer teknesi,

gériatrie diş. Yaşlanma ile ilgilenen tıpdalı, geriatri.

géothermie diş. Yeriçi ısısı,

germain,e s. vead. l . s . Cermenyaya değgin. 2. ad. Cermen, Cermenyalı, Cermen ırkından olan.

géothermiques. Yeriçi ısısına değgin, er.

géotropisme

bitb.

hayb.

Yereyönelim,

baba bir (Frères

yeredoğrulum. gérance diş. Birinin adına işleri yönetme, vekil olarak bir işe bakma, yönetme, yönetim d'une entreprise,

d'une société

diş.

géraniacées

germain,e s. Aynı ana ve babadan doğmuş, ana

ç.

bitb.

(Gérance

germains).

§ Cousins germains:

Kardeş çocukları, yeğenler. Cousins issus de germains: Kardeş torunları, germandrée diş. bitb. Kurtluca, yer palamudu, yer

commerciale). Sardunyagiller,

meşesi. germanique s.

turnagagasıgiller.

1. Cermenya'ya ve Almanya'ya

géranium er. bitb. Sardunya,

değgin (Les pays latins elles pays germaniques).

gérant,e ad.

Cermenlere,

Almanlara

germaniques).

3. ad. Cermen ırkından gelen,

Bir başkası adına işleri yürüten

yönetici, "müdür (Gérant hôtel).

d'un

magasin,

d'un

§ Gérant d'un journal: Bir gazetenin des

(Offrir

2. Uzun saplı kesilmiş çiçekler demeti

une gerbe à une mariée.

gerbe d'osier). (Le plongeur

Gerbe de roses,

3. Fışkırıp demet şeklini alan su vb. souleva une gerbe d'eau et

Le feu d'artifice

retombait

d'écume.

en gerbes colorées).

Benzer şeyler dizisi, benzer şeyler demeti gerbede faits, depreuves).

diş.

4. (Une

§ Mettre qch en gerbes:

-i demet haline getirmek
Cermenleştirme,

Almanlaştırma.

blés).

gerbe diş. 1. Ekin demeti, demet ( U n e gerbe de blé, d'avoine).

2.

(Langues

Cermen, Alman. 4. er. Cermence, germanisation

sorumlu müdürü, yazı işleri müdürü, gerbage er. Demetleme (Gerbage

değgin

gerbes).

gerber gçl. 1. Demetlemek, demet haline getirmek

gçl.

germaniser

Cermenleştirmek,

Almanlaştırmak (Germaniser germanisme

er.

Alman

un pays, un

şivesi,

Alman

mot). ağzı,

Almancaya özgü anlatım ve deyim, germaniste ad. Cermen dilleri ve Cermen hukuku uzmanı. germanophile s. ve ad. Alman dostu, Almansever. diş.

germanophilie

Alman

dostluğu,

Almanseverlik. germanophobe

s.

ve

ad.

Alman

düşmanı,

germanophobie

662

Almansevmez.

Kahramanlık

diş.

germanophobie

Alman

düşmanlığı,

Almansevmezlik.

Tohum (Un germe se développe).

3. Tohum özü,

cücük, oğulcuk, "rüşeym (Legerme blé).

de

Oter les germes de pommes de terre). 2.

4. Mikrop (Il est porteur

tuberculose).

d'un oeuf, du

de germes

de la

(Legerme

5. N e d e n , kaynak, köken

d'une maladie, germe d'une crise économique.

destanı).

2. Davranış. § Faits et

gestes de qn: Birinin gidiş ve davranışı (La interrogea

germe er. 1. biy. bitb. Çim, tohum filizi (Germes blé, d'orge.

gibier

le prévenu

police

sur ses faits et gestes).

geste er. 1. El, kol yada baş hareketi (Faire des gestes enparlant.

S'exprimer

de refus).

2. Çalım, jest; soylu davranış, yüce

gönüllülük (Allons, geste).

par gestes. Il a fait un geste faites un geste. Faire un beau

§ Avoir le geste large: Eli açık olmak,

cömert olmak. Joindre le geste à la parole: Sözüyle

La

davranışları birbiri ni tutmak. N'avoir qu'un geste

germen er. biy. Jermen, germen gözesi, "tenasül

çok kolayca yapabilecek durumda olmak, şöyle

jalousie

est un germe de

discorde).

à faire pour: -için şöyle bir davranması yetmek,

hücreleri.

bir elini sallasa yetmek,

germer gsz. 1. Çimlenmek, filizlenmek (Les commencent

à germer.

blés

Les haricots ont germé).

mec. Filizlenmek, ürünlerini vermek (Cette commence

à germer dans les

2. idée

esprits).

germinal er. Fransız devrimi takviminde yedinci ay (21 Mart-18 Nisan),

gesticulant,e s. El, kol hareketleri yapan gesticulante

et

(Foule

hurlante).

gesticulation diş. El, kol ve baş hareketleri yapma (Evoquer,

exprimer

quelque

chose

par

la

gesticulation). gesticuler gsz. El, kol ve baş hareketleri yapmak (Il

germinal,e s. biy. Tohuma değgin; tohum özüne, oğulcuğa, cücüğe değgin,

gesticule sans arrêt. Gesticuler gestion diş.

en

parlant).

(Başkasının hesabına yada

kendi

germinateur, trice v. bitb. Çimlendirici.

hesabına) Y ö n e t m e , çekip çevirme (Gestion

germinatif,ive s. Çimlenmeye değgin, filizlenmeye

patrimoine,

değgin.

gestionnaire

germination diş. Çimlenme, filizlenme, d'une

s.

1.

de certains

Yönetmeye

d'un

fonds).

değgin,

çekip

çevirmeyle ilgili. 2. er. Vekilyönetici, iş vekili,

germoir er. 1. (Bira fabrikalarında) Çimlenme yeri, çimlendirme yeri (Germoir

d'une fortune,

brasserie).

2.

T o h u m kabı.

geyser er. yerb. Kaynaç, "gayzer, ghetto er. 1. (Eskiden bütün Avrupa kentlerinde) (L'extermination

du

2. Bir azınlığın

başka

Yahudi mahallesi, geto

gérondif er. dilb. Ulaç, bağ-fiil.

ghetto

de

Varsovie).

gérante er. Gülünç ihtiyar, pinpon,

topluluklardan yahtdıp ayn bir yaşam sürmeye

gérontisme er. Yaşlılık bunaması, bunaklık,

zorlandıkları yer, geto (Aux Etats-Unis,

gérontocratie diş.

habitent souvent de véritables

Yaşlılar yönetimi, yönetimin

yaşldann elinde olması,

giaour er. Gâvur.

gésier er. 1. (Kuşlarda) Konsa, katı, taşlık. 2. hlk. Mide, kursak, karın, gît sur son lit. Ses habits gisaient

plancher). gît

(La

sur le

2. Bulunmak, yer almak (C'est là que

la

difficulté).

§

Ci-gît...:

yatmaktadır, gömülüdür (Ci-gît

Burada...

Beaudelaire).

gesse diş. bitb. Fiğ. gestapo diş. polis. onze mois chez la jument.

Gestation de la

environ femme).

Hazırlanma, yaratma, yaratmak için

gerekli çalışmaları yapma (La d'un roman.

gestation

Une oeuvre en

d'un

gestation).

gestatoire s. Chaise gestatoire: Papanın elle taşınan sandalyesi. geste

diş.

Ortaçağda,

bir

kişinin

kahramanlıklarını anlatan destan, kahramanlar için

Gibbon agile: Çevik jibon. gibbosité diş.

düzülen

1. Kamburluk,

hörgüçlülük.

2.

Kabarıklıhk, tümsek, gibecière diş. 1. (Eski) Dağarcık. 2. (Eski) Çanta. 3. gibelet er. Küçük burgu. e.

(Eskiden,

İtalya'da)

destan

(Chanson

de

geste:

Alman

İmparatorluğu yanlısı, gibelotte diş.

A v hayvanı yahnisi (Gibelotte

de

lapin). giberne <% Palaska kötüğü, fişek çantası. § Avoir le

bâton de maréchal dans sa giberne: Yükselmek, yüksek mevkilere geçmek olanağı bulunmak, gibet er. 1. Darağacı (Condamner,

1.

dos

2. Kabarık, tümsek,

gibbon er. hayb. Kuyruksuz şebek, gümüşi jibon. §

gibelin

2. mec.

d'un chameau).

Avcı yada balıkçı çantası,

Gestapo, Nazi Almanya'da siyasal

gestation <% 1. Gebelik (La gestation dure

poème,

gibbeux,euse s. 1. Kambur; hörgüçlü (Le gibbeux

gésir gsz. 1. Yatmış olmak, yatmakta olmak malade

les Noirs

ghettos).

criminel

envoyer

un

au gibet). 2. İşkence yeri. § Le gibet du

Christ: Çarmıh, gibier er. 1. A v hayvanı (La

Turquie

abonde

en

giboulée

663

gibier. Gibier à plume, gibier à poil. Faire lever le gibier). 2. Av eti (Manger du gibier). 3. mec. Kurbanlık kimse, kandırılmaya çalışılan zavallı. § Gibier de potence: İpten kazıktan kurtulmuş, idam kaçkını, giboulée diş. Çok kez dolu yada karla karışık sağnak (Les giboulées de mars). giboyeux,euse s. Avı bol, av bakımından zengin ( Un pays giboyeux). gibus er. Yaylı silindir şapka, giclée diş. *Sıçrantı, sıçrayıp saçılan sıvı, 'saçıntı, giclement er. Sıçrayıp saçılma, saçılma, fışkınp atma (Giclement du sang). gider gsz. 1. Zifos halinde saçılmak ( L a boue a giclé sur les passants). 2. Sıçrayıp saçılmak, fışkınp akmak (Le sang giclait de sa blessure). giclet er. bitb. Eşekhıyan. gicleur er. Karbüratörde benzin püskürteci, jikle, gifle diş. 1. Tokat, sille, şamar (Donner, flanquer unegifleàqn: -ebirtokatatmak. Recevoir une gifle de qn: -den bir tokat yemek). 2. mec. Hakaret, darbe, tokat (Mon succès a été pour lui une vraie gifle)gifler gçl. Tokatlamak, şamar indirmek, sille atmak (Gifler un insolent). gigantesque s. 1. Kocaman, dev gibi (lia une taille gigantesque. Un arbre gigantesque, un édifice gigantesque). 2. mec. Çok büyük, dev işi; us almaz, şaşırtıcı (Une oeuvre gigantesque, une entreprise gigantesque; une bêtise gigantesque). gigantesquement bel. Dev gibi, devce, gigantisme er. 1. Aşırı irileşme hastalığı. 2. mec. Aşırı gelişme, devleşme, gigantomachie diş. (Söylencede) Devlerin tanrılarla savaşı, gigogne diş. Kukla tiyatrosu kişilerinden birinin adı olup şu deyimlerde geçer: Mère Gigogne: Çok çocuklu ana. Table Gigogne: Birbirinin içine geçecek biçimde boy boy yapılmış sehpalar takımı. gigolo er. Yaşlı kadınların parayla tuttukları genç âşık, tokmakçı,"jigolo (Elle a un gigolo). gigoter. 1. But (Gigot d'agneau. Manger du gigot). 2. (At için) Arka bacak. 3. (Giysi kollarında) Omuz başı kabarıklığı. 4. tkz. İnsan bacağı, baldır (Avoir de bons gigots). gigoter gsz. 1. Debelenmek (Un animal qui gigote avant de mourir). 2. Elini ayağını oynatmak (Enfant qui gigote. Un bébé qui gigote quand on le lave). gigue diş. tkz. 1. Bacak (Avoir de grandes gigues). 2. Hızlı bir dans; hızlı dans havası (Une gigue de Bach). § Une grande gigue: hlk. Uzun boylu ve

giron zayıf kız, sınk gibi kız. Danser la gigue: Dans etmek, tepinip durmak, gilet er. 1. Yelek (Porter un gilet, boutonner son gilet, être en gilet). 2. İç yelek (Un gilet de coton, de flanelle). 3. Uzun kollu, önü açık kadın hırkası (Elle portait un gilet sur sa robe). § Venir pleurer dans le gilet de qn: Birine ağlayıp sızlanarak yakınmak ve ondan bir avuntu bulmaya çalışmak. giletier,èread. Yelekçi, güle er. Bön, aptal. gimblette diş. Küçük simit, halka (Manger des gimblettes). gin [d3İn] er. Cin (içki) (Boire du gin). gindre, gejndre er. Hamurcu, hamurkâr. gingembre er. Zencefil, gingival,e s. Diş etlerine değgin, gingivite hek. D i ş etleri yangısı. ginguet,te s. 1. Ekşimsi, ekşimtrak (Vin ginguet). 2.Değersiz, düşük ucuz cinsten (Habit ginguet). 3. Basit, ciddilikten uzak (Un esprit ginguet). 4. er. Ucuz ve kötü şarap (Boire du ginguet). giorno (à) [adzonnojbel. İt. Gündüz gibi (Eclairage à giorno). girafe diş. 1. hayb. Zürafa. 2. gökb. Zürafa, bir takımyıldızın adı. 3. (Sinema ve radyoda) Mikrofon kolu. 4. hlk. Uzun boylu ve sıska adam. § Peigner la girafe: Uzunboylu ve gereksiz iş yapmak, boşuna çalışmak, girafeau er. hayb. Zürafa yavrusu, girandole diş. 1. Fıskiye. 2. Çarkıfelek fişeği. 3. Kollu şamdan. 4. Elmaslı küpe. giration diş. Fırdolayı dönüş, giratoire s. Fırdolayı dönen, "çembersel (Mouvement giratoire). § Sens giratoire: Değirmi bir yol kavşağında yada bir engel karşısında arabalann izlemek zorunluğunda bulunduğu yön. giraıunont, giraumon er. Helvacı kabağı, girelle diş. İstrongilos balığı. § Girelle paon: Gündüz balığı, girie diş. tkz. Cilve, işve. § Faire des giries: Cilve yapmak; naz yapmak, girofle diş. (Baharat) Karanfil (Clou de girofle de denir). giroflée diş. bitb. Şebboy. § Giroflée à cinq pattes: hlk. Beş parmağın izini bırakan şamar, giroflier er. Karanfilağacı. girolle diş. Bir tür yenir mantar, giron er. 1. (Oturulmuş durumda) Karınla diz arası kucak, kucak (Legiron maternel). 2. (Merdiven basamaklarında) Ayak basacak yer, merdiven basamağı genişliği. 3. Eski paralann üzerinde üçgen biçiminde bezek. § Le giron de l'Eglise:

girond

664

Katolik topluluğu,

glaçage er. Parlatma, cilalama (Glaçage des étoffes,

girond,e s. hlk. (Kadın) Esaslı, eti budu yerinde; biraz topluca (La cassière est charmante, gironde

un peu

peut-être).

du

papier).

glaçant,e s. 1. Dondurucu, buz gibi (Un

froid

glaçant, un vent glaçant). 2. mec. Soğuk, soğukça,

ve ad.

girondin,e s.

glacial

Büyük

Fransız

Devrimi

sırasında Girdondin'lerin partisinden olan. girouette diş. 1. (Yelin yönünü gösteren) Fırıldak, rüzgâr gülü (Une girouette

dostça olmayan (Il a un air glaçant; des glaçantes,

tourne sur le toit).

2.

un regard

glace diş.

1. Buz (Patiner,

Rafraîchir

une boisson

mec. Her an düşünce ve yön değiştiren, fırıldak

Dondurma (Glace

gibi adam (Ne

café, au chocolat,

vous fiez

pas à lui,

c'est

une

girouette). gisant,e s. 1. Yatmış, uzanmış; kımıltısız

(Ces

manières

glaçant). glisser

sur la

glace.

avec de la glace).

2.

à la vanille, à la pistache,

au

3. Cam (Glace

de

vitrine, d'une porte. Les glaces d'une voiture).

à la fraise).

4.

Ayna (Se regarder

dans la glace. Glace à main,

masses qui restaient gisantes comme des cadavres ).

glace d'un poudrier).

2. er. Uzanmış durumda insan yontusu

6. mec. Büyük soğukluk, soğukluk, dargınlık. §

tombe de pierre

sur laquelle

gisants, un seigneur

et sa

(Une

étaient sculptés

des

dame).

kırgınlığı

ortadan

glacé,e s. 1. D o n m u ş (La terre est glacée).

gitan,e s. ve ad. İspanyol çingenesi (Une gitane diş.

gidermek,

kaldırmak. Etre de glace, avoir un coeur de glace: Soğuk, buz gibi, duygusuz olmak,

2. Maden kütlesi, maden daman,

gît—»gésir. gitane. Un

fendre, rompre la galce: Aradaki

soğukluğu

gisement er. 1. Maden yatağı (Une contrée riche en gisements).

Briser,

5. (Değerli taşlarda) Leke.

danse

vent glacé).

gitan). Kara tütünden yapılan bir Fransız

sigarası (Fumer

une

gîte er. 1. Konut; barınak (Trouver filizi (Gîte houiller,

un bon gîte). 2.

un lièvre au gîte). 3. Maden gîte aurifère).

Gîte à la noix:

mains glacées.

Fermez

la fenêtre,

nous

sommes (Papier

glacé, col de chemise glacé, tissu glacé). 5. Üzeri şekerle kaplı (Marrons

glacés, fruits glacés).

un accueil glacé. Une politesse glacée, un

-e yiyecek ve yatacak yer vermek. Rentrer au gîte,

glacé).

revenir au gîte: Evine dönmek, yuvaya dönmek.

glacer gçl.

regard

1. Dondurmak, buz bağlatmak, buz

tutturmak (Le froid

a glacé la rivière).

2. Çok

bulunduğu yer. § Donner de la gîte: ( G e m i ) Yan

üşütmek, dondurmak, buz kestirmek (Le

yatmak.

glace les mains et le visage).

gîter gsz. 1. Bannmak, oturmak; yatmak, geceyi geçirmek ( Le fossé où gîte un lièvre. Une

auberge

parlatmak, cilalamak peaux,

(Glacer

un tissu, un papier).

giton er. Oğlan, bir eşcinselin kullandığı genç.

söndürmek

(L'âge

givrage er.

Ürkütmek,

korkutmak,

hafif buz

tutma. givre er. campagne givrer gçl.

dondurmak, Kırağı, kırç (Le

givre

du matin.

est couverte de

givre).

La

§ Se givrer: Kırağıyla kaplanmak,

examinateur

nous

dehşet

des étoffes, glace).

seau s'est

içinde

(Cet

Son attitude me

diş.

1.

Camcılık,

aynacılık.

için) Üzerinde parçalanma izi bulunan, lekeli

glaceur er. Cilacı.

(Diamants

glaceux,euses. (Değerlitaşlar için) Lekeli

givrure diş. (Değerli taşlarda) Leke, kusur, küçük parçalanma izi.

§ Se du

glacée).

Dondurmacılık,

2.

(Diamant

glaceux). glaciaire s. Buzlara değgin, buzullara değgin. §

glabelle diş. İki kaş arası, belce, glabre s. 1. Tüysüz, kılsız (Un Plantes glabres, feuilles

kanını

bırakmak

glace les candidats.

givreux,euse s. 1. Kırçlı, kırağılı. 2. (Değerli taşlar givreux).

des mec.

6.

şaşırtmak,

glacer: Donmak (Mon sang s'est glacé. L'eau glacerie

kırağı bağlamak, kırçlanmak, buzlanmak,

une

5. mec. İçinin ateşini

glace. Ce spectacle nous a glacés d'horreur).

Kırağıyla kaplamak, kırçlı yapmak

(A rbres givrés).

un gâteau,

4. Parlak ve kaygan bir cila sürmek ,

où gîter pour la nuit). 2. (Gemi) Yan yatmak. 3.

buzlanma,

vent

3. Üzerini şekerle

kaplamak, şekerlemek (Glacer crème).

gçl. Barındırmak, yerleştirmek, Kırağılanma,

6.

mec. Duygusuz, ilgisiz, soğuk, buz gibi (Il m'a fait

Sığır budu parçası. Offrir le gîte et le couvert à qn:

gitediş. den. 1 . ( G e m i ) Y a n yatma.2. Batık geminin

un

3. Üşümüş, buz kesmiş (Il avait les

glacés). 4. Parlak, cilalı, parlak ve kaygan

gitane).

Tavşan yuvası (Lever

2. Çok

soğuk, buz gibi (Une maison glacée, unlitglacé,

glabres,

Bıyıksız ve sakalsız (Un visage

Période glaciaire: Buzul çağı. menton

glabre.

tiges glabres). glabre).

2.

glacial,e s. 1. Dondurucu (Un vent glacial, une nuit glaciale d'hiver).

2. mec. Soğuk, buz gibi, ilgisiz,

duygusuz (Un homme glacial,

un accueil

glacial,

665

glaciation un silence glacial). glaciation diş.

§ Zone glaciale: Kutup bölgesi,

coğr.

yerb.

1. Buzullaşma.

2.

1. anat. bez.

mamaire:

Tükrük

bezi. Glandes de l'estomac:

kıştan buz saklanılan yer. 2. Buzluk, buzlarla

Eşeylikbezi. surrénale:

dansla glacière. Garder le beurre dans la

glacière).

3. Dondurma makinası. 4. mec. tkz. Çok soğuk yer, buz dolabı (Cette chambre

est une

vraie

glacière).

Glande

lacrymale:

Meme

sébacée:

soğuk tutulan yemek dolabı (Mettre de la glace

Yağ

bezi. bezi.

bezce, sıraca (Enfant

bezi).

glacis <-r. coğr. 1. Eğinti, *şev. 2. (Resimde) Saydam poser les

glacis).

bezi. salivaire:

Mide

bezleri. sexuelle:

Ter bezi.

Glande

2. hlk. B e z yangısı,

qui a des

glandes).

glandée diş. Meşe palamutu devşirimi, palamut devşirme. 1. Bezemsi.

Bezelere değgin, "bezel (Troubles

glaciologue ad. Buzulbilim uzmanı, "buzulbilimci. boya (Etendre,

Gözyaşı

Glande

Glande sudoripare: Böbreküstü

bez.

exocrine:

Glande

glandulaire, glanduleux,euse s.

glaciologie diş. coğr. Buzulbilim.

Karma

İçsalgı bezi. Glande

Glande Glande

accessoire:

combinée:

Dışsalgı

glacière diş. 1. (Eskiden) Buz kuyusu, yaz için

bezi.

(Glande

Bez

Glande

polaires,

(Pâtissier-glacier).

Dondurmacı

Yardımcı

2. Camcı, aynacı. 3.

glacier er. coğr. yerb. 1. Buzul (Glaciers de montagne).

glande diş.

Glande endocrine:

Buzlaşma, buz haline gelme, glaciers

glauque

glane diş.

2.

glandulaires).

1. Yerden toplanan başak demeti. 2.

Hevenk (Glane

d'oignons).

3. er. hayb.

Yayın,

yayın balığı.

glaçon er. 1. Buz parçası (La rivière

charrie

des

glaner gçl. 1. (Orakta kalan başakları) Toplamak,

glaçons. Mettre un glaçon dans son verre). 2 .mec.

başak devşirmek (Glaner

tkz. Soğuk adam, soğuk nevale (C'est

Şurda burda arta kalan şeyleri toplamak (Il n'y a

un

vrai

glaçon).

plus rien à

un champ).

2.

mec.

glaner).

glaçure diş. (Saksı, çanak gibi şeylerde) Sır.

glanes er. ç. hayb. Yayınbalığıgiller.

gladiateur er. Gladyatör (Combat

glaneur,euse ad. Başak toplayıcı, başak devşirici.

dans

de

gladiateurs

glanure diş. 1. Yerden toplanan başaklar. 2 . mec.

l'arène).

glaïeul er. bitb. Kuzgunkılıcı,

Daha ö n c e bulgulanmış bir alanda arta kalan

glaire diş. 1. Çiğ yumurta akı (Séparer la glaire et le

şeyler.

jaune d'oeuf). glairer gçl.

2. Sümük zarı salgısı, zar salgısı,

(Bir kitabın cildini parlatmak için)

glapir gsz. renard,

Yumurta akı sürüp ovmak, glaireux,euse s. Yumurta akı gibi, yapışkan ve

1. (Kimi hayvanlar için) Bağırmak,

pavkırmak, kısa ve tiz bir ses çıkarmak le lapin, l'épervier,

Ciyak

ciyak

phonographe

parlak. glaise diş. Lüleci çamuru, kil. § Terre glaise: Killi glaiser gçl. 1. Balçık sürmek, kil sürmek, balçıkla sıvamak (Glaiser

un bassin).

verimlileştirmek (Glaiser

2. Balçık katarak

un champ, un terre).

glaiseux,euses. 1. Killi, balçıklı (Solglaiseux).

2. (Un

ciy aklamak

dans un cabaret

glapissant,e s. Ciyak

borgne). (Glapir

ciyak, cırlak (Une

voix

glapissante). glapissement

er.

1.

Pavkırma,

du renard).

bağırma

(Le

2. Ciyak ciyak bağırma,

ciyaklama, çığlık (Il poussait

hkr. Köylü, hödük,

des

glapissements

aigus).

glaisière diş. Kil yatağı, balçık ocağı, kj} ocağı, glaive er. 1. İki ağzı keskin kılıç. 2. mec. Savaş. 3. Ölüm yargısı verme hakkı, Tüzenin kılıcı

glapissait

(Le

injures).

glapissement

2.ad.

bağırmak,

3. gçl. Ciyak ciyak bağırarak söylemek des

toprak, balçık,

la grue glapissent).

(Le

glaréole diş. hayb.

D e n i z kekliği. § Glaréole des

prairies: Bataklık kırlangıcı,

glaive de la loi). § Le glaive spirituel: Kilisenin

glaréoles diş. ç. hayb. Bataklık kırlangıcıgiller.

aforozlama hakkı. Tirer le glaive: mec. Kılıçları

glas er. 1. Yas çam, çan (Pour qui sonnent les glas?).

çekmek, savaş açmak, glanage er. (Oraktan kalan başakları) Toplama, başak toplama, gland er. 1. Meşe palamutu. 2.Palamut biçiminde kordon püskülü, palamut püskül ( G l a n d de soie, glandd'or).

3. Penisin baş kısmı. § Gland de mer:

hayb. Deniz palamutu denilen deniz böceği, glandage er. 1. Meşe palamutu toplanılan yer. 2.

2. mec. Yıkım, çöküntü belirtisi. § Sonner le glas de

qch:

-in

sonunun

geldiğini

bildirmek,

-yıkımının yaklaştığım göstermek (Sonner le glas d'une institution, glas de nos

d'un empire.

Cet échec sonne le

espérances).

glass er. argo. Kadeh. § Siffler un glass: argo. Bir kadeh atmak, bir tek içmek, glatir gsz. (Kartal için) Bağırmak,

(Eski) Meşe palamutu toplama yada domuzları

glaucome er. hek. Karasu ( G ö z hastalığı),

meşelikte yayma hakkı.

glauque s. Suyeşili, tirşe, maviye çalan yeşil, gök

glaviot

yeşil. glaviot er. argo. Balgam; tükrük. glavioter gsz. argo. Balgam atmak; tükürmek, glèbe diş. 1. Kesek, toprak keseği (Ecraser les glèbes). 2. Ekili tarla. 3. (Derebeylikte) Demirbaş insanları bulunan yurtluk. 4. mec. Köy yaşamı. gléchome, glécome er. bitb. Bir tür sarmaşık, duvarsarmaşığı. glène diş. 1. anat. Kemik yuvası. 2. Halat kangalı, gléner gçl. den. (Halat vb.) Sarmak, kangal yapmak. glissade
666

gloire L'inquiétude s'est glissée dans son coeur. Une erreur qui s'est glissée dans un texte. Il s'est glissé une erreur dans les calculs ). § Se laisser glisser: tkz. Ölmek. glisseur,euse ad. Buz kayıcısı, buzda kayan, glissière diş. tekn. Sürme oluğu, bazı makine parçalarının üzerinde işlediği ray. glissoire diş. Buzda çocukların kızak kaydıkları yer, buzda kızak yolu. global,e s. Toptan, yuvarlak, toplam (Revenu global, somme globale). globalement bel. Toptan, topluca, toplamca, bütünüyle (On ne peut pas condamner globalement toutes ses théories). globaliser gçl. -i toparlamak, yuvarlak hesapla dile getirmek (Globaliser les revendications). globe er. 1. Yuvarlak, toparlak, yuvar, "küre (Le globe de l'oeil. Le centre d'un globe). 2. Lâmba karpuzu. 3. Cam fanus. 4. Üzerine yer yada gök haritası çizilmiş yuvar. 5. Yeryüzü, "dünya (Voyageur qui parcourt le globe). 6. argo. Kann. 7. ç. argo. Memeler. § Globe terrestre: Yer yuvarlağı, dünya. Mettre qn, qch sous globe: Birini, bir şeyi tehlikeden uzak tutmak, iyi korumak. Se faire arrondir le globe: argo. Gebe kalmak. globe-trotter [gkbttotten]

er.İng. Dünyayı dolaşan,

dünya gezisine çıkan, globulaire s. 1. Toparlak, küremsi (Masses globulaires). 2. Kan yuvarlarına değgin (Numérationglobulaire: Kansayımı). 3. diş. bitb. Toparlak çiçekli bir bitki, globuleer. 1. Kabarcık (Desgloublesd'eau, d'air, de mercure). 2. Yuvarlak, yuvarlacık, "kürecik (Globules du sang, de la lymphe). 3. hek. Küçük yuvarlak hap. § Globule blanc: Akyuvar. Globule rouge: Alyuvar, globuleux,euse s. 1. Yuvarlı, "küreli. 2. Yuvarımsı, küremsi; fırlak, patlak (Des yeux globuleux de la grenouille). globuline diş. kim. Yuvarcık. gloire diş. 1. Ü n , "şan, "şöhret (Avoirlapassiondela gloire: Üne düşkün olmak. Etre au sommet de la gloire: Ünün doruğunda olmak. Etre en pleine gloire: Çok ünlü olmak. Courir après la gloire: Ün ardından koşmak). 2. Övünce, övünülecek kişi, yüz akı, "medarı iftihar ( C e savant est la gloire du siècle). 3. Ünlü kişi, ünlü (Sur cette photo, il est entouré de toutes les gloires du pays). 4. Görkem, parlaklık, "ihtişam (Nostalgie de la gloire passée). 5. Övünme (C'est par gloire qu'il a dit cela). 6. Hamd, hamdetme (Gloire à Dieu: Tanrıya hamdolsun). 7. Mutluluk (La gloire que Dieu a

glomérule

667

préparée

pour

éternelle).

ses élus.

Elévation

à la

gloire

8. (Hıristiyan ermişlerinin başında)

Ayla, baş aylası ( Christ en gloire). 9. Başı aylalı İsa resmi (Les gloires des peintres de la 10. gökb.Kuşluk

Renaissance).

vakti, kuşluk. § Gloire à: 1. -e

hamdolsun, şükürler olsun (Gloire

à Dieu).

2. -e

bin saygı, bin teşekkür ( Gloire à tous ceux qui sont morts

pour

la patrie).

Pour la gloire: Çıkar

glume Böbürlenmek

için,

gösteriş

richesses par gloriole.

(Etaler

için

Il a agi par

ses

gloriole).

glose diş. 1. Açıklama, yorum; açımlama, "şerh (Mettre

des gloses

en marge

d'un

texte).

2.

Dayanıksız yorum, kötü niyetle yapılan yorum, yakıştırma

(Les

gloses

des

bavards,

des

commères). gloser gçl. 1. Yorumlamak, açıklamak (Gloser

un

gözetmeden, bir şey beklemeden, şan olsun diye

texte, un mot).

(Travailler

durmak, -e çeşitli yakıştırmalarda bulunmak,

pour la gloire).

hamdetmek,

Rendre gloire à: 1. -e

şükretmek.

2.

-i

ululamak,

yüceltmek, "tebcil etmek. 3. -e saygı göstermek. Se faire gloire de qch: -ileövünmek. Tirer gloirede qch: -den kendine övünme payı çıkarmak, değişmez.

1. Hıristiyan

okunan bir ilahi (Chanter un gloria, des gloria). par les

2.

poissées

gloria).

kuş kafesi. soldats meurent

glorieusement

Finir glorieusement

sa

pour

(Les

leurs

pays.

carrière).

glorieuse

d'un pays).

şeref kazanmış (Un glorieux).

2. Ünlenmiş, şan

glorieux

conquérant,

3. s. ve ad.

un

(Din dilinde)

Cennetlik, Tanrının sevgili kulu. 4. Övüngen, kendini beğenmiş (Il a un air glorieux. comme

övünen (Etre

un paon).

glorieux

richesse, de son glorifiable s.

Il est

S. Glorieux de: -ile

de sa naissance,

de sa

rang). yüceltilmeye

glorification

d'un

héros).

ilan , e t m e ,

2.

(Din

cennet

eriştirme (La glorification glorifier gçl.

des

dilinde)

mutlululuğuna

élus).

glouglouter gsz.

saygıyla anmak (Glorifier découverte).

2. Dieu).

ceux qui sont

un héros, une victoire, Hamdetmek,

glougloute).

gloussement er. 1. Kuluçkaya yatmak isteyen yada civcivlerini çağıran tavuğun sesi, gurk gurk. 2. tkz. Kih kih, gülme, pik pik gülme; kikirdeme, pıkırdama. glousser gsz. 1. (Tavuk) Gurk gurk etmek (La poule glousse pour

appeler ses petits).

2. Kikirdemek,

pıkırdamak, kik kik gülmek, pik pik gülmek, glouteron er. bitb. hlk. Dulavratotu. glouton,ne s. ve ad. Obur (Un

lumière

eriştirmek

("Je

(Manger

Oburca; doymak

gloutonnement.

Lire

gloutonnerie diş. Oburluk (Cette indigestion conséquence

de sa

de petits oiseaux

les

glorifierai

olmak, gluant,e s. Yapışkan. gluau er. Ökse çubuğu (La chasse aux gluaux prohibée). glucinium er. kim. Berilyum, glucomètre er. Şıra şeker ölçeği, glucose er. kim. Ü z ü m şekeri, glikoz, glucoside er. kim. Glikozit,

glorifie de n 'avoir jamais

à des

bâtons enduits de glu). 2. mec. Yapışkan adam. § olmak, yapıştımı bırakmamak, çok tedirgin edici

§ Se glorifier de hommes.

est une

gloutonnerie).

France

de ses grands

bilmeden

gloutonnement).

qch, de f. qch: -ile övünmek, -mekle övünmek (La se glorifie

glouton.

Etre collant comme de la glu: Sakız gibi yapışkan

şükretmek glorifie

enfant

glouton).

une

objets). 4. (Din dilinde) Cennetlik kılmak, cennet m'aura rendu gloire").

comme un

morts

3. D a h a bir güzelleştirmek,

daha güzel göstermek (La mutluluğuna

(Hindi) Bağırmak, gulu gulu

glu diş. 1. Ökse (Prendre

1. Ululamak, yüceltmek, ö v m e k ,

pour la patrie. Glorifier

1. Lıklık, şişeden boşalan sıvının

çıkardığı ses. 2. (Hindi için) Bağırma, gulu gulu.

gloutonnement bel.

glorification diş. 1. Ululama, yüceltme, ö v m e (La

quiconque

glotte diş. anat. (Gırtlakta) "Mizmar, hançere,

Manger

glorificateur, trice s. vead. Ululayıcı, yüceltici,

(Glorifier

glossite diş. hek. Dil yangısı, glosso-pharyngien, ne s. anat. Dil ve yutağa değgin.

glouton er. hayb. Kutupporsuğu.

Ululanmaya değer,

yaraşık.

Cennetlik

glossine diş. hayb. Çeçe (sineği),

etmek (La dinde

glorieux, euse;. 1. Görkemli, parlak, şan şeref dolu

glorieux

sözcükler

sözlüğü, *deyimcelik.

glouglou er.

glorieusement bel. Şan şeref içinde, şerefle

général

tout).

bilinen

glottal,e 5. dilb. Gırtlaktan çıkarılan; gırtlaksıl.

gloriette diş. 1. Küçük köşk, bahçe köşkü. 2. Büyük

(Histoire

les gens, sur

Eski yada az

"şarih.

ayinlerinde

Konyaklı kahve (Les tables noires sont

kusur bulmak (Glosersur glossaire er.

glossateur er. Yorumcu, yorumlayıcı; açımlayıcı,

glomérule diş. biy. hayb. Yumacık, yumakçık. gloria er.

2. gsz. Gloser sur: -i çekiştirip

Il se

cédé).

gloriole diş. Böbürlenme, boş övünç. § P a r gloriole:

glui er. Çavdar sapı. ghıme diş. bitb. Kapçık, kavuz.

est

668

glumellule

glumellule diş. bitb. Kavuzcuk.

yapmak.

gluten [glyten] er. kim. Glüten (Le gluten à la fermentation

du

godronner

contribue

gobe-mouche,gobe-moucheser. değişmez,

l.hayb.

Sinekkapan (kuş). 2. mec. Saf adam, bön. § Faire

pain).

le gobe-mouche: Bön bön, salak salak dolaşmak

glutineux,euses. 1. Glütenli. 2. Yapışkan,

(Il fait le gobe-mouche

glycémie rfij. Kanda şeker bulunması,

gober gçl.

glycérine diş. Gliserin,

dans les rues).

1. Çiğnemeden yutmak, lop etmek

glycériner gçl. Gliserin sürmek,

(Goberunoeuf,

glycocolle er. kim. Aminoasetik asit, glikokol.

çabucak kanmak, yutmak ( Il gobe tout ce qu'on lui

glycogène er. kim. Glikojen,

dit). 3. Gober qn: tkz. Birini sevmek, beğenmek,

glycol er. kim. Glikol.

-den hoşlanmak (Elle ne le gobe pas

g l y c o s u r i e ^ , hek. İdrarda şeker bulunması,

Gober

glyphe er. Yiv, oluk.

gelmek, tongaya basmak. § Se gober: Kendini çok

glyptique diş. (Taş üzerine) Oymacılık sanatı,

beğenmek,

gnangnan [nânâ]

sanmak.

s. ve ad. tkz. Değişmez, Ağır

Gnays. Gnayslı; gnays

Zokayı

kendini

beaucoup).

yutmak,

bulunmaz

hint

Yiyip içip keyfine

oyuna kumaşı

bakmak;

gobette diş. argo. İçki. § Etre fortiche sur la gobette: İçkiye düşkün olmak.

doğasında olan.

gobeur,euse ad. Tez kanan, her şeye çabuk inanan,

gniaf er. tkz. Ayakkabı onarıcısı, eskici, gnière er. argo. Herif (Sale gnière:

Pis

herif).

saf.

A n z a r o t , r a k ı . 2 . s . tkz. A h m a k ,

gobichonner gsz. tkz. (Eski) Yiyip içipseğlenmek. gobie er. hayb.

enayi, salak. gnocchi [nıki]

2. tkz. İnanıvermek,

doyasıya yiyip içmek,

gneisseux,euse; gneissique v yerb

g n i o l e 1 .argo.

le morceau:

goberger(se) gsz.

kanlı, uyuşuk; mız mız. gneiss er. yerb.

unehuître).

ç. er. Bir çeşit peynirli, yumurtalı

Kayabalığı, akınkayası. § Gobie

doré: Sakızkayası. Gobie noir: Kömürcinkayası. gobiidés er. ç. hayb. Kayabalığıgiller.

italyan yemeği. gnognote [papot] diş. halk. Cavalacoz, değersiz, beş para etmez (Ce film, c'est de la

godaille diş. hlk. Eğlenti, içki âlemi,

gnognote).

gnôle, gniole, gnaule Ay. tkz. Rakı (Unpetit

godage er. (Giysilerde) Pot, pot yapma,

verre de

godailler gsz.

hlk.

Yiyip içip eğlenmek, âlem

yapmak.

gnôle). gnome [gnom]

er. 1. (Kabalistlere göre) Yeraltı

godailleur,euse ad. tkz. Eğlentiye düşkün,

hazinelerini bekleyen çirkin ve cüce cinlerin adı.

godasse diş. hlk. Pabuç, postal, ayakkabı,

2. mec. Cüce ve çirkin adam, ecüş bücüş adam. gnomique [gmmik]

s. Bilgelik dersi veren, atasözü

ve özdeyiş gibi olan (Poésie

gnomique).

goder gsz. (Giysi) Pot yapmak (Jupe qui gode.

gnomon [gnomô] er. Güneş saatinin mili. gnomonique diş. gökb.

godelureau er. Acemi çapkın ; çapkın delikanlı, godemiché er. Zıbık, yapay erkek organı, pardessus

G ü n e ş saati kuramı; güneş

gode à la

Mon

nuque).

godet er. hlk. 1. Kadeh (Viens prendre un godet avec

saatiyle zamanın nasıl belirleneceğihi açıklayan

nous).

kuram, güneş saatçiliği,

boya çanağı. 4. Su dolabı kovası. 5. Çubuk lülesi.

gnoséologie diş. fek.

Bilgi kuramı; bilenle bilinen

gnosticisme er. fels. *Bilinircilik, "irfaniye.

aptal, sümsük,

gnostique s. ve ad. fels. Bilinirci.

godille diş. den. Boyana küreği. § A la godille: bel.

go (tout de) bel. hlk. Şıppadak, derhal, hemen (II

d'étain.

Boire

un gobelet

tkz. 1. Kötü bir şekilde, bozuk, hiç de iyi durumda değil (Un poste de radio qui marche à la

tort).

gobelet er. 1. Maden bardak, maşrapa (Un d'argent,

6. Pot; kloş (Jupe à godets). godiche s. tkz. Beceriksiz, budala, salak, enayi,

arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalı.

m'a dit tout de go que j'avais

2. Bardak, maşrapa. 3. Boya hokkası,

gobelet

de vin).

2.

Hokkabaz hokkası. § Joueur de gobelet: mec. Dekçi, düzenci, hokkabaz, gobeleterie diş. Bardakçılık. gobeletier er. Bardakçı,

Avoir

un foie à la godille).

godille.

2. Boyana küreğiyle;

tek kürekle ( U n e barque qui avance à la

godille).

godiller gsz. tkz. 1. (Kayığı) Tek küreklesürmek. 2. mec. Cinsel ilişkide bulunmak, godillot er. hlk. Papuç, postal, ayakkabı une paire de

(S'acheter

godillots).

gobelin er. Goblen hall.

godiveau er. Bir çeşit salçalı köfte,

gobelotter gsz.

godron er. (Gümüş kaplarda yada mimarlıkta)

tkz.

1. (İçkiyi) Yudum yudum

içmek, yudumlamak. 2. Kolduk meyhanelerinde içmek, basit ve ucuz yerlerde içmek. 3. Eğlenti

Kabartma kenar, oyma kenar, godronner gçl. Kabartma yada oyma kenar işlemek

669

goéland (Godronner

de la

vaisselle).

gonfler gommeux).

goéland er. hayb. Büyük martı. § Goéland argenté:

2.

Zamk

(Substancegommeuse).

Gümüşsel martı. Goéland brun: Kara martı.

gommier er. Zamkağacı.

Goéland cendré: Küçük martı,

gomorrhéen,ne

goélette diş. 1. Denizkırlangıcı. 2. İki direkli hafif gemi.

s.

niteliğinde,

3,s. vead. Kadınlar

zamklı

Züppe,

arası

eşcinselliğe

değgin, seviciliğe değgin. 2. diş. Eşcinsel kadın, sevici.

goémon er. 1. Denızyosunu. 2. Denizyosunundan

gond er. (Kapı ve pencerelerde) Topuk demiri;

yapılan gübre, gogo er. tkz.

Aptal, enayi, kaz kafili, yemlik,

yolunacak kaz (C'est bon pour les

gogos).

gogo(à) bel. tkz. Bol bol, istenildiği kadar (lia tout à

goguenard,e s. Alay eden, alaycı (Un

sourire

gonds:

Birini

goguenardise

Eğlentili yemek, içki âlemi. § Etre en goguette:

hlk.

Güldürücü,

gülmekten katdan (Une histoire gondole,

goguette diş. tkz. 1. Eğlenceli söz, matrak söz. 2.

comme un goinfre.

Il est

Gondol (Faire

sur une

gondoler gsz.

çok

gülünç,

une promenade

en

gondole).

1. ( G e m i ) Gondol gibi önden v e

arkadan kalkık olmak. 2. Şişmek, kabarmak, carton

qui gondole).

qui gondole,

gondolée).

un

§ Se gondoler: 1. Şişmek,

kabarmak, kabarıklık yapmak (Cette planche

goinfre).

goinfrer gsz. Pisboğazlık etmek, oburca yemek. §

2. hlk.

s'est

Gülmekten katdmak, katıla

katıl gülmek,

Se goinfrer: Pisboğazlık etmek, oburca yemek,

gondolier,ère ad. Gondolcu (Les

goinfrerie diş. Pisboğazlık; oburluk,

gondoliers

de

Venise).

goitre er. Guşa, guatr. 1.

zıvanadan

gondolante).

kabarıklık yapmak (Une planche

Çakırkeyf olmak, goinfres, veer. Pisboğaz, obm (ilse jette sur les plats

s.

kızdırmak,

du bois). 2. Gülmekten katılma, s.

gondole diş.

m'énervait).

goitreux,euse

çok

gondolage er. 1. Şişme, kabarma, kabarıklık yapma gondolant,e

goguenot er. hlk. Oturak,

goitreuse).

§ Mettre, jeter, faire sortir qn hors de ses

(Gondolage

goguenard).

goguenarder gsz. Alay etmek, goguenardise diş. Alay, alaycılık (Sa

et

criards).

atmak, zıvanadan çıkmak,

gogue diş. argo. Yüznumara, ayakyolu, un regard

zıvana (La porte tourna sur ses gonds rouillés

çıkarmak. Sortir de ses gonds: Çok kızmak, tepesi

gogo. Il y avait du whisky à gogo).

goguenard,

gonade diş. biy. Eşeylik organı,

Guatra

(Tumeur

değgin

2. s. vead. Guatrlı, guşalı, "boğazlak.

gonfalon er.

gonfanon,

Ortaçağda,

savaşlarda

taşınan üç yada dört uçlu bayrak, sancak,

golden diş. Sarı ve sulu bir tür elma, golden elma.

gonfanonier, gonfalonier er. Bayraktar, sancaktar,

golf er. 1. Spor.

gonflage er. Şişirme (Gonflage

Golf (Jouer

au golf).

2. Golf

des

golfe er. Körfez.

vraimeut

golfeur,euse ad. Golf oyuncusu, golfçu.

geçilmemek (Il est gonflé

gonflé!).

§ Etre gonflé de qch: -sinden d'orgueil).

gonflement er. 1. Şişme, kabarma (Gonflement

gombo er. bitb. Bamya, gomina diş. Saç kremi,

genou,

d'une partie

du corps,

gommage er. Zamk sürme, zamklama,

mec.

Şişkinlik,

kabarıklık,

gomme diş. 1. Zamk. 2. Silgi (Effacer gomme.

Passer

brouillon). kim.

un coup

avec

une

sur

un

de gomme

3. Akıntılı çıban. § Gomme arabique:

Arap zamkı. Gomme-laque: kim.

Şellak. hlk.

Gomme à mâcher: Sakız. A la gomme: Değersiz, önemsiz, beş para etmez (Un individu la gomme. gomme,

à

Une idée à la gomme).

Mettre la

hlk.

(Arabayı)

toute

la

gomme:

gommé,e s. Zamk sürülmüş, zamklanmış, zamklı gommée, papier

d'une enveloppe). mot, un

de la circulation

des

aşırı

les

2. Silgiyle silmek (Gommer

bords un

sa poitrine).

billets).

2. Kabartmak (Un torrent que les

pluies ont gonflé).

3. mec. Doldurmak (Un

immense me gonfle le coeur). şişirmek (Gonfler Gonfler

gommeux, euse s. 1. Zamklı, zamk veren

(Arbre

espoir

4. mec. Abartmak,

l'importance

d'un

un résultat, une estimation).

incident. 5. Gonfler

qn, qch de qch: -ile doldurmak (Cette nouvelle d'orgueil). gonflé).

bois a gonflé.

La pâte

7. a

§ Se gonfler: 1. Şişmek. 2. Kabarmak

(Les eaux de la rivière se sont gonflées). gonfle!).

a

gonflé

6. gsz. Şişmek (Son genou a gonflé).

Kabarmak (Le

Şişinmek, kabarmak

dessin).

2.

artma

gonfler gçl. 1. Şişirmek ( Gonfler un ballon, un pneu,

gsz.

gommé).

gommer gçl. 1. Zamklamak (Gommer

(Gonflement

du

d'un organe).

gonflé mon cœur de joie. Ses succès l'ont

Hızlandırmak, son hızla sürmek, (Enveloppe

pneus).

gonflé,e s. 1. Şişkin. 2. Dolu. 3. tkz. Küstah (Il est

pantolon,

(Regarde,

comme

3. tkz. il

se

4. Se gonfler de qch: -ile dolmak, -den

gonfleur patlayacak olmak (lise gonfle d'orgueil). gonfleur er. Şişirme aygıtı, pompa (Gonfleur à air comprimé). gong er. Gong (Le gong a sonné). gongorisme er. ed. Gongoracıhk, külsücülük; onyedinci yüzyıl başlarında Gongora adlı İspanyol ozanının kullandığı özenticiliğe verilen ad, aşın süslemecilik, aşırı özenticilik, gonguilodes, gongvlodes er. bitb. Alabaş, gonidies diş. ç. bitb. Yeşil yosun hücreleri, goniomètre er. "Açıölçer, açıları ölçmeye yarayan âlet. goniométrie diş. Açıölçüm, açılan ölçme, goniométrique s. Açıölçümüne değgin, "açıölçümsel. gonelle, gonnelle diş. hayb. Atlantik kıyılarında yaşayan, yanları benekli bir balık, gonochorisme er. Ayrı eşeylilik, gonococcie diş. hek. Belsoğukluğu. gonocoque er. Belsoğukluğu mikrobu, gonokok. gonosome er. hayb. Eşey kromozomu, gonze er. argo. Erkek, dost, herif, gonzesse diş. argo. Kadın, aftos, gonzier er. argo. Hovarda, zampara, gord er. (Irmakta) Dalyan, goret er. 1. Domuz yavrusu. 2. tkz. Pis çocuk; pis ve kirli kimse, kirloz. 3. (Gemilerde) Karina süpürgesi. gorfouer. hayb. Kuzey denizlerinde yaşayan, ördek

670

gothique vermek, yediğini kusmak. Rester dans la gorge à qn: 1. -in boğazında kalmak, boğazına kaçmak (Cette bouchée faillit lui rester dans la gorge). 2. mec. -i bir türlü kabul edememek, kendisine yedirememek, -in içine oturmak (Cela m'est resté dans la gorge). 3. mec. -i söylemek isteyip de söyleyememek, içinde kalmak (Tout m'est resté dans la gorge). Rire à gorge déployée: Katıla katıla gülmek. Serrer la gorge à qn: -in boğazını sıkmak. Tendre la gorge: Kuzu gibi ölüme boynunu uzatmak. Tenir qn à la gorge: Hayatı -in elinde olmak; -in hayatım elinde tutmak (Je le tiens à la gorge).

gorge-de-pigeon s. ve er. (Renk) Güvercin boynu. gorgeediş. Yudum (Boire à petites gorgées. Prendre une gorgée de café). gorger gçl. 1. Doyurmak, beslemek (La pluie a gorgé la terre. Gorger des volailles pour les engraisser). 2. Gorger qn de qch: a) Birine tıka basa... yedirmek (Gorger un enfant de gâteaux). b). Birini -e boğmak (Gorger une femme de bonheur. Il l'a gorgée d'or et d'argent). 3. Etre gorgé de qch: -e boğulmak, -ile dolu olmak (Elle est gorgée de bonheur. Tous les voyageurs étaient gorgés de souvenirs). § Se gorger de qch: a) Tıka basa... yemek (Se gorger de pâtisseries), b) -ile dolup taşmak, gorgerette diş. Eski bir kadın yakalığı, gorget er. Oluk rendesi.

büyüklüğünde, perdeayaklı bir kuş. gorg ediş. 1. anat. Boğaz (Chien qui saute à la gorge d'un voleur. Gorge d'un oiseau, d'un pigeon. Mal dégorgé). 2. Gırtlak (Serrer la gorge). 3. Gerdan; göğüs, meme (Elle a une gorge abondante). 4. Oyuntu, girinti, oluk (Gorge d'une poulie. Gorge d'une serrure). S. (Mimarlıkta) Silme oluğu. 6. coğr. (Dağlar arasında) Boğaz, bel. § A pleine gorge: Gırtlağı patlarcasına, yürek dolusu, avazı çıktığı kadar (Chanter, crier à pleine gorge). Avoir un chat dans la gorge: Sesi kısılmak. Avoir le couteau sur la gorge: Büyük bir tehdit altında bulunmak, gırtlağına bıçak dayanmış olmak. Couper la gorge à qn: -i boğazlamak, -in boğazını kesmek. Faire des gorges chaudes de: -ile alay etmek, -i çekiştirmek. Faire rentrer à qn ses mots dans la gorge: Birinin sözünü ağzına tıkamak.

gorgone diş. 1. (Söylencede) Yılan saçlı ejder. 2. (Mimarlıkta) Yılan saçlı, ağzıaçık süsleme kadın başı. gorgonzola er. Rokfora benzeyen bir italyan peyniri. gorille er. hayb. 1. Goril. 2. tkz. Önemli devlet adamlannın özel koruyucusu, gosier er. Boğaz, yutak, gırtlak. § A plein gosier: Avazı çıktığı kadar, gırtlağı patlarcasına (Crier, chanter à plein gosier). Avoir le gosier en feu: (Baharatlı yemek yada sert bir içki nedeniyle) Boğazı yanmak. Avoir le gosier sec: Boğazı kurumak, susamak. S'humecter le gosier: tkz. Boğazı yağlamak, içmek, bir kadeh atmak, gosse ad. hlk. 1. Çocuk (Il a une femme et deux gosses). 2. s. Küçük çocuk (J'étais encore tout gosse).

Mettre à qn le couteau sur la gorge, sous la gorge:

gothique s. 1. Got'lara değgin. 2. tkz. Pek eski, modası geçmiş. 3. Gotik üslupta olan (Sculpture gothique, architecture gothique). 4. er. Gotik, gotik sanat yada mimarlık. Roman üslubundan sonra gelen abartmah dantela dokusunda Ortaçağ mimarlık üslubu (Le premier gothique, le gothique tardif). S. diş. Gotik yazı ( E c r i r e en

Bıçağı -in gırtlağına dayamak, tehditle istediğini yaptırmak. Prendre qn à la gorge: 1. -in soluğunu tıkamak (La fumée nous prenait à la gorge). 2. Sıkıştırmak, kıstırmak, gık diyemez duruma getirmek. Rendre gorge: 1. Kusmak. 2. mec. Geri vermek, yasa dışı yollarla elde ettiği bir şeyi geri

goton gothique). goton diş. 1. Pasaklı hizmetçi. 2. (Eskiden) Yolsuz kadın, aşifte (Il courait après toutes les gotons du village). gouache diş. Bir çeşit zamklı suluboya, guvaş. 2. Guvaşla yapılmış resim, gouacher gçl. Suluboya ile yapmak (Gouacher un dessin). gouaille diş. Alaya alma, tefe koyma, kaba alay (La gouaille faubourienne). gouailler gçl. Alaya almak, tefe koymak, alay etmek. gouaillerie diş. Alaycılık (Cette gouaillerie française qui semble la moelle de notre race). gouailleur,euse s. 1. Alayh (Un sourire gouailleur). 2. Alaycı (Il est très gouailleur). goualante diş. tkz. Şarkı, türkü. Pousser une goualante: Bir şarkı söylemek, goualeuse diş. tkz. Sokak şarkıcısı (kadın), gouape diş. hlk. Serseri, külhanbeyi, ipsiz, hayta, gouapergsz. hlk. Serserilik, ipsizlik, külhanbeylik etmek. gouda er. Bir tür Hollanda peyniri, guda peyniri, goudron er. Katran; asfalt (Une chaussée revêtue de goudron). goudronnage er. Katranlama, asfaltlama (Le goudronnage des routes). goudronner gçl. Katranlamak, asfaltlamak (Goudronner une toile, une route). goudronneur er. Asfaltlama işçisi, goudronneux,euse s. 1. Katran cinsinden olan (La poix est une matière goudronneuse). 2. diş. Katranlama makinesi, asfaltlama makinesi, gouffre er. 1. Uçurum (Tomber dans un gouffre). 2. Çevrim, "girdap, su çevrimi (Le gouffre du Maelstrom). 3. mec. Çukur, büyük çukur, dipsiz kuyu (Le gouffre de l'oubli, du malheur). 4. mec. Gayya kuyusu. S. mec. Çok para yiyen, çok masraf gerektiren (Ce procès est un gouffre). § Etre au bord du gouffre: Uçurumun kıyısında olmak, büyük bir tehlike karşısında bulunmak, gouge diş. Oluklu oyma kalemi ( G o u g e de forgeron, de menuisier, de sculpteur). gougère diş. Peynirli turta; peynirli lahana, gougniotageer. argo. (iki kadın birbiriyle) Sevişme, gougniote diş. argo. Sevici kadın, zürafa. gougnioter (se) gsz. argo. (İki kadın birbiriyle) Sevişmek. gouine diş. argo. 1. Sevici kadın, "zürafa, "lesbiyen. 2, (Eski) Orospu, fahişe. gouiner(se) gsz. argo. Sevicilik yapmak, kadın kadınla cinsel ilişkide bulunmak, goujat er. Kaba adam, hödük, hoyrat, öküz gibi

671

gourer adam (Agir comme un goujat). goujaterie Kabalık, hödüklük, hoyratlık (Faire une goujaterie). goujon er. 1. Kenet. 2. Menteşe dili. 3. hayb. Bir sazan balığı, derekayası (Une friture de goujon). § Taquiner le goujon: tkz. Özengen olarak balık avlamak, goujonner gçl. Kenetlemek, goulasch, goulache er. yada diş. Etli, salçalı bir macar yemeği, gulaş. goule diş. 1. Gulyabani. 2. argo. Ağız. goulée diş. tkz. İri lokma, büyük yudum, goulet er. 1. Liman ağzı (Franchir le goulet). 2. (Dağlarda) Dar geçit. 3. (Balık avlama sepetlerinde) Giren çıkmaz ağzı. goulot er. 1. (Şişe vb. şeylerde) Boğaz, ağız (Le goulot d'une bouteille. Boire au goulot). 2. Ağız. § Goulot d'étranglement er. (Ekonomi, politika) Darboğaz (Sortir l'économie du goulot d'étranglement où elle s'est engagée). Respousser du goulot: argo. Ağzı kokmak, goulu,e s. ve ad. 1. Obur, açgözlü, doymak bilmez, yemeğe aç kurt gibi saldıran (Il est goulu, c'est un goulu). 2. A ç , doyumsuz, yiyecekmiş gibi (Des regards goulus). goulûment bel. Açgözlülükle, oburca, aç kurt gibi

saldırarak (Manger goulûment). goumi er. argo. Cop, polis copu. goupil er. (Eskimiştir) Tilki, goupille diş. Küçük kenet, goupiller gçl. 1. Kenetlemek. 2. mec. Düzenlemek, çevirmek, yapmak, hazırlamak (Qu'est-ce qu'il goupille encore?). goupillon er. (Kiliselerde kutsal su için) Serpmeç. 2. Şişe fırçası, şişeleri temizlemekte kullanılan fırça. 3. argo. Kamış, penis. § Le sabre et le goupillon: tkz. Ordu ve kilise, goupilionner gçl. Düzmek, cinsel ilişkide bulunmak, goura er. hayb. Tepeli güvercin, gourance diş. hlk. Yanılma, şaşırma, aldanma, gourbi er. l . A r a p kulübesi. 2. mec. Başını sokacak yer, "fakirhane, kulübe, gourd,e s. Soğuktan uyuşmuş (Avoir gourds).

les

doigts

gourde diş. bitb. 1. Asmakabağı. 2. Matara (Remplir sa gourde d'eau). 3. s. ve diş. tkz. Budala, kabak gibi, aptal (Elle est un peu gourde. Ce garçon est une vraie gourde). gourdin er. Cop, sopa (Mener les hommes au gourdin). goure diş. Hileli ilaç. gourer (se) gsz.

hlk.

1.

Yanılmak,

aldanmak,

gourgandine

672

goutte

şaşırmak. 2. Se gourer de qch: -i şaşırmak (Se

Etre de bon goût: Sağbeğenisi olmak,

gourer de chemin ).

beğenili olmak. Etre de mauvais goût: Beğenişiz

ince

gourgandine diş. tkz. Orospu,

olmak, kötü bir beğenisi olmak. Faire passer le

gourgane diş. Acı bakla, Yahudi baklası,

goût du pain à qn: 1. -in dünyasını zehir etmek. 2.

gourmand,e s. ve ad. 1. Boğazına düşkün, obur (Elle est gourmande.

Il est un grand gourmand).

er. bitb. A z m a filiz, piç (Elaguer

les

-i öldürmek. Mettre qn en goût: tştahlandırmak,

2.

iştahını açmak. Prendre goût à qch: -den zevk

gourmands).

almak, hoşlanmak. Perdre goût à qch: -den tat

3. Gourmand de qch: -e pek düşkün, -i pek seven

almamak, hoşlanmamak, bıkıp usanmak.

(Elle est gourmande

mettre au goût du jour: Günün modasına uymak.

Etre gourmand

de choses sucrées,

d'honneurs,

de

de

gibier.

flatteries).

Trouver qn à son goût: Birini kendi beğenisine

gourmander gçl. Azarlamak, paylamak (Un gourmande

Se

père

uygun bulmak, birinden hoşlanmak. Des goûts et

son enfant). 2. Tutmak, engellemek,

des couleurs, on ne discute pas: Renkler ve

frenlemek (Gourmander

ses

sentiments).

beğeniler tartışılamaz; herkesin kendine göre bir

gourmandise diş. 1. Boğazına düşkünlük, oburluk. 2. ç. Güzel yemekler.

beğenisi var. goûter gçl. 1. Tatmak, tadına bakmak (Goûter

gourme diş. 1. (Atlarda) Sakağı hastalığı. 2. Çocuk egzaması (Cet enfant a la gourme).

§ Jeter sa

aliment,

une boisson,

un plat, une sauce).

tadını çıkarmak (Goûter

une gloire,

un

un

2. -in

bonheur,

gourme: Gençlik çılgınlıkları yapmak, kurtlarını

un repos).

dökmek.

çıkararak yemek yada içmek (Prenez le temps de (Ilaunair

gourmé,es. Kasılan; ağırbaşlılık taslayan gourmé. gourmet

Une personne er.

1.

tadını

bilen,

yemek

Halkaları

la gourmette

suluk

à un cheval).

zincirinkiler

gibi

2.

bağlanmış (Elle

bilezik yada saat kösteği; halkalı bilezik portait au poignet des gourmettes bitb.

d'ail).

da kuşakta taşınan küçük para kesesi. 3. Küçük cep, yelek cebi. 4. Raf konsolu. § Avoir le gousset Meteliksiz

olmak,

kesesi

boş

olmak,

cebinde beş para olmamak, goûter. l.fizy. dugoût).

l'organe

2. Tat,"lezzet (Le goût d'une sauce, acre, aigre, amer, doux,

3. İştah, istek (Manger

d'un fade).

avec goût). 4. mec. Kanı,

düşünce (A mon goût, cela ne vaut rien). 5. Özel eğilim,

yetenek

mathématiques). (Elle s'habille

(Il

a

du

goût

pour

les

6. Beğeni, sağbeğeni, "zevk sans goût. Il manque

Üslûp, tarz (Tableau

de ce gâteau),

b) -in ne

goûter des plaisirs de la vie).

îkindi kahvaltısı yapmak (Les

enfants

heures).

goûter er. İkindi kahvaltısı (Les enfants ont mangé goûter).

goûteur, euse a d 1. Tadıcı, çeşnicibaşı (Goûteur vin, goûteur

d'eau).

de

2. Ikindi kahvaltısı yapan

(kişi). goutte diş. 1. Damla (Goutte sueur).

Tadım, tatma (La langue est

plat. Ungoûtacide,

( Goûter de la prison,

leur

gousset er. 1. Koltuk altı. 2. (Eski) Koltuk altında ya

vide:

5.

olduğunu görmek, denemek bilmek, tatmak

goûtent à cinq

1. Baklamsı yemiş, badıç. 2.

(Sarmısakta) Diş (Des gousses

la poésie).

un vin). 6. Goûter de qch: a) Azıcık yemek, şöyle bir tatmak (Goûtez

7. gsz.

d'or).

gourou, guru er. Brehmen dininde "mürşit, guru. gousse diş.

vivement

Goûter à qch: Tadı nasıl diye bir bakmak, tadımlık alıp bakmak, tadına bakmak (Goûter à un plat, à

içmekten anlayan. 2. Çeşnici, gourmette diş. 1. (Atların gemine takılan) Suluk zinciri (Mettre

bien goûter ce plat). 4. Sevmek, -den hoşlanmak, zevk almak (Je goûte

gourmée).

Ağzının

3. Tadına vara vara yemek, zevkini

d'eau,

de

2. tkz. Küçük bir kadeh içki (Boire

de pluie,

la

goutte). 3. Hiç, azıcık olsun, en ufak bir damla bile (Il n'y en a plus une goutte. Je n'avais pas pour une goutte

de tendresse).

lui

4. Damla hastalığı,

"nıkris. S. ç. Damla halinde alınan ilâç

(Prendre

ses gouttes). 6. argo. Su, içki, süt. 7. Hiçbirşey (On n'y voit goutte. Je n'y comprends benek (Oiseau

parsemé

goutte). 8. Leke,

de gouttes blanches).

§

de goût).

7.

Goutte à goutte: Damla damla. Jusqu'à la

dans le goût moderne).

§

dernière goutte: Son damlasına dek, bitirinceye

Avoir du goût: Sağbeğenisi olmak, ince beğenisi

değin (Boire,

olmak. Avoir du goût pour qch: 1. -i yemeyi

Jusqu'à la dernière goutte de son sang: Kanının

sevmek, -e düşkün olmak (Il a du goût pour

la

son damlasına dek, sonuna dek. C'est la goutte

2. -e karşı özel bir

d'eau qui fait déborder le vase: Bardağı taşıran son

charcuterie,

pour les sucreries).

eğilimi olmak, yeteneği olmak (Il a du goût

épuiser jusqu'à

la dernière

goutte).

pour

damla. C'est une goutte d'eau dans la mer, dans

Avoir, prendre du goût pour qn:

l'océan: Önemsiz, çok küçük şey; denizde bir

Birini sevmek, -den hoşlanmak. Etre au goût de:

kum, devede kulak. Avoir la goutte au nez: Burnu

-in zevkine göre olmak, -in hoşlandığı şey olmak.

akmak. Boire la goutte: 1. Bir kadeh içmek. 2.

les sciences).

673

gouttelette

grâce

argo. Su yutmak, boğulmak. Ne pas avoir une

"idare etmek (Gouverner

goutte de sang dans les veines: Güçsüz, kalleş,

Etkilemek, etkisi altına almak, -e baskın gelmek

un peuple,

alçak olmak. Se ressembler comme deux gouttes

(Une idée surtout le gouverne.

d'eau: Birbirine tıpatıp benzemek,

te gouverne).

1. Akmak, damlamak (Les

gouttaient après l'orage).

toits

2. Goutter de qch: -den

damla damla akmak, sızmak (Eau qui goutte

d'un

goutteux, euse s. ve ad. damlah,

1. Damla hastalığına (Un

"nıkrisli

vieillard

goutteux).

2. s. Damla hastalığına değgin

affection

goutteuse).

(Une

dans la gouttière).

genel müdür (Gouverneur

de la banque

"Mürebbi. grabat er. Kötü yatak. § Etre sur le grabat: 1. Hasta olmak, sayrı düşmek. 2. Varım yoğunu yitirmek,

§ Chat de gouttière:

grabataire.

s.

ve

ad.

Une

(Un

Yatalak

grabuge er. 1. Kavga ; dalaşma, ağız kavgası, şamata (Il y a du grabuge).

gouvernail er. Dümen. § Abandonner le gouvernail: bırakmak,

işin

yönetimini

2. Bir kâğıt oyunu (Jouer

grâce diş. 1. İyilik, yardım ( D e m a n d e r ,

olmak, suyun başını tutmak, kilit noktasında

grâce).

bulunmak. Tenir le gouvernail: D ü m e n i elinde

Cezasını bağışlama, °af, "affetme (Le

classe

2. er. ç. Ülkeyi yönetenler, siyasal

erki elinde bulunduranlar (Il y a les d'un côté et les gouvernants

de

gouvernés

gouverne diş. 1. Tutulan yol, gidiş. 2. (Uçakta) Yardımcı kanat, dümen kanadı,

d'un

ministre

Soutenir

un

pays).

a présenté

gouvernement,

aman. 10. ç. Y e m e k sonu duası, şükür duası. l l . ç . Venüsün üç Tanrıça arkadaşı ( Les trois Grâces). pour faire son action de grâces).

Mauvaise grâce: Kötü niyet. De bonne grâce:

(Le

İsteyerek, seve seve, gönül hoşluğuyla. De grâce:

tomber

un

Lütfen. Grâce à Dieu: 1. Tanrıya şükür. 2. Tanrının izniyle. Jeu de grâce: Çember atma

4. (Eski) Valilik, bir valinin

oyunu. Grâce à: -in sayesinde (ila vous).

biçimi,

démocratique,

rejim

monarchique,

1. Hükümete değgin

politique

gouvernementale).

iktidarı

destekleyen

(La

2. Hükümet yanlısı, (Un

journal

gouvernemental). gouverner gçl.

1. Yönetmek, çekip çevirmek,

abramak (Gouverner

une maison,

une

famille,

2. Egemen olmak, "hakim olmak,

tutmak, frenlemek. (Gouverner sentiments).

réussi grâce à

Avoir la grâce: Yetenekli olmak

(Pour

créer de telles oeuvres, il faut avoir la grâce). Avoir mauvaise grâce à f. qch: -mekte haklı olmamak,

républicain). gouvernementals s.

une femme).

§

recueillir

Bonne grâce: İyi

5.

(Gouvernement

fille.

la grâce de ces fleurs). 9. A m a n dileme;

yönettiği

Yönetim

à la

de la grâce).

8. İncelik, zariflik (La grâce d'une jeune

gouvernement). il.

6. Tanrı

yardımı, Tanrının "lütfü ( R i e n n'est impossible

en main le gouvernement.

faire

république.

4. Teşekkür. 5.

niyet. Coupde grâce: Öldürücü vuruş,son "darbe.

3. Hükümet son

3. de

d'une

maison,

2. Yönetim, "idare (Prendre

gouvernement premier

d'une

une

droit

Action de grâces: Tanrıya şükürler (Se

gouvernés).

1. Yönetme, çekip çevirme,

abrama (Gouvernement

de la

"Hidayet (La grâce a touché ce pécheur).

J'admire

kadın.

g o u v e r n é s s. vead. Yönetilen (Les

au président

la grâce àuncondamné).

grâce). 7. Sevimlilik, çekicilik (Avoir

l'autre).

g o u v e r n a n t e ^ . 1. Dadı. 2. "Mürebbiye. 3. Kâhya

famille).

Accorder

une grâce. Obtenir

2. Bağışlama, suçunu bağışlama.

grâce appartient

bulundurmak, yönetimi elinde tutmak.

octroyer

solliciterune

grâce. Accorder,

gouvernant,e s. 1. Yöneten, yönetici (La

au

grabuge).

bırakmak. Etre au gouvernail: Suyun başında

gouvernement er.

vieillard

grabataire).

graben er. yerb. Graben, çöküntü. difficilement

gouvernable).

gouvernante).

de

3. (Sömürgelerde) G e n e l vali. 4. Lala. 5.

grabataire

Sokak kedisi, dam kedisi,

yüzüstü

des

eux-mêmes).

gouverneur er. 1. İlbay, vali. 2. Genel yönetmen,

(L'eau

gouvernable s. Yönetilebilir (Peuple

İşleri

qui

kuru tahtada kalmak.

gouttière diş. 1. D a m deresi. 2. Oluk, çörten gargouille

C'est la jalousie

6. gsz. ( G e m i ) D ü m e n e uymak. § Se

peuples à se gouverner

France).

robinet). tutulmuş,

S.

gouverner: Kendi kendini yönetmek (Droit

gouttelette diş. Damlacık. goutter gsz.

un pays).

son coeur,

ses

3. Gerektirmek, -i almak (En latin, le

verbe actif gouverne

l'accusatif).

4. Y ö n e t m e k ,

-meye pek hakkı olmamak, -mesi yersiz olmak (Vous

avez mauvaise

grâce

à vous

plaindre).

Crier, demander grâce: A m a n demek, pes etmek. Demander grâce à qn: -den aman dilemek. Dire les grâces: Yemekten sonra şükür duası okumak. Donner, porter le coup de grâce à qn: -e son darbeyi indirmek, öldürücü darbeyi vurmak. Etre, rentrer dans les bonnes grâces de qn: -in gözüne girmek, "teveccühünü kazanmak. Faire & qn la grâce de f. qch: Birine -mek lütfunda t

gracier

674

bulunmak,

(Faites-moi

lütfetmek

d'accepter).

la

grâce

Faire grâce à qn: Birini bağışlamak

graine (Thermomètre

gradué.

mesure

angles).

des

Cercle gradué servant à la 2.

Aşamalandırılmış,

"affetmek. Faire'grâce à qn de qch: 1. Birinin -sini

"kademeli, kademe kademe gelişen

bağışlamak (Faire grâce à quelqu'un

gradués).

d'une obligation).

2. Alaylı.

d'une

dette,

Birini -den bağışık

tutmak, söylememek (Faites-moi

grâce de

vos

3. ad.

diplomalı (Les gradués de

iuniversités).

g r a d u e l l e s. 1. Derece derece olan, dereceli,

observations). Gagner, perdre les bonnes grâces

kerteli ; aşamalı, "kademeli, "tedrici

de qn: -in sevgisini, "teveccühünü kazanmak,

graduelle

yitirmek. Rendre grâce à qn: -e "minnettar olmak;

graduel).

şükran borçlu olmak (La France

rend grâce à

parçası (Chanter

Voltaire.

grâce

Tout

un peuple

rend

à

son

d'une

"kademe Amener

(Gracier

Cezasını

un

bağışlamak,

"affetmek

gracieusement bel. 1. İncelikle, nezaketle (Il accueilli

gracieusement).

m'a

2. Karşılıksız, parasız,

bedava (Un cadeau sera remis gracieusement tout

à

(Avancer

graduellement.

un art à sa

1. Kertelere, "derecelere ayırmak; (Graduer

"derecelemek

Graduer

yükselmek,

une règle).

kademe

kademe

graffiti er.

ç.

değişmez.

1. Eski

catacombes).

gracieux,euse s. 1. İyi yürekli, iyiliksever

yazı, resim (Des graffiti obcènes,

souverain).

gracieux).

2.

(Notre

(Un

Sevimli

enfant

3. Nazik, ince, kibar, çekici (Un une jeune fille gracieuse).

corps

4. Karşılıksız,

karşılık beklemeden, bedava (Prêter un gracieux).

concours

§ A titre gracieux: Bedava olarak,

karşılık beklemeden, iyilik olsun diye (Ilfait tout à titre

un

gracile).

gracilité

diş.

zamanlarda

2. (Şimdi) Duvarlara çiziktirilen politiques).

grailler gsz. 1. (Karga, kuzgun için) Gaklamak, gak demek, ötmek. 2. Kısık sesle konuşmak. 3. (Avda köpekleri) Çağırmak için boru çalmak, graillon er. l . h l k . Balgam, koyu balgam. 2. Yanmış yağ kokusu (La cuisine

sent le graillon).

3. f .

Yemekten artan yanmış yağ parçası; yemek graillonner gsz.

1. hlk.

Balgam çıkarmak için

öksürmek, boğazını temizlemek. 2. Yanmış yağ

İncelik,

narinlik

(Une

gracilité

juvénile).

kokmak. grain er. 1. (Buğday vb. için) Tane (Des grains de

gradation diş.

D e r e c e derece ilerleme,

derece

derece çıkma yada inme, derecelenme, "tedriç, grade er. 1. Aşama, kademe. 2. Rütbe lieutenant.

Grades

dans

U n v a n (Il a été admis lettres).

geliştirmek,

artığı.

gracieux).

gracile s. İnce, narin (Une jeune fille gracile, corps

les

2. Kerte kerte

aşamalandırmak.

gracieuseté diş. İncelik, naziklik, gönül okşayıcılık.

gracieux;

perfection).

duvarlara, kapılara çizilmiş resim (Les graffiti des

acheteur).

gracieux

(Aggravation réchauffement

graduel).

kademe

kertelemek, difficultés.

condamné).

le

graduellement

graduer gçl.

gçl.

Un

graduellement bel. Aşamalı olarak, "derece derece,

libérateur). Trouver grâce devant qn, aux yeux de korunmak.

maladie.

2. er. (Kiliselerde) Dua kitabı, dua

qn: -in gözüne girmek; tarafından sevilmek, gracier

(Exercices

Unvanlı, bir ünvanı olan,

(Legradede

Grains

d'un

collier,

de raisin,

d'un chapelet).

de café.

3. Pürtük,

pütür (Le grain d'un cuir, d'une pierre).

4. (Tartı

l'armée

de terre).

3.

birimi olarak) Çekirdek. 5. Tohum (Semer

au grade

de docteur

ès

grain). 6. Y e m , tane (Jeter du grain aux

4. mat. D e r e c e , grad. § Casser qn de de son grade).

le

oiseaux).

7. Sağnak. 8. (Denizlerde) Yel çevirimi (Grain

de

(Casser

vent da denir). 9. ç. Tahıl, hububat. 10. Un grain

En prendre pour son

de... : Azıcık, biraz (// n'a pas un grain de bon sens.

grade: -in rütbelerini sökmek, geri almak un officier

riz, de blé). 2. Tane (Grain

grade: İyi bir azar işitmek, paparayı yemek,

Un grain de talent, de fantaisie,

gradé,e s. ve ad. Küçük rütbeli; subaydan aşağı rütbeli.

de

beauté:

(Yüzdeki)

Ben.

de folie).

§ Grain

Grain

d'orge:

Arpacık. Avoir un grain, un petit grain: Azıcık

grader er. İng. Yerdüzler, grayder.

kaçık olmak, biraz deli olmak. Mettre, mêler son

gradient er.

grain de sel: Burnunu sokmak, karışmak. Veiller

coğr.

mat.

Basınç eğimi, düşüm,

"gradyan.

au grain: Sakınımh olmak, "ihtiyatlı davranmak,

gradin er. 1. Basamak, seki (Collines

en gradins).

(Anfiteatrlarda, tribünlerde) Sıra (Le commence

à remplir

les

2.

public

gradins).

graduation diş. 1. Kertelere ayırma, kerteleme, "dereceleme. 2. Kerte, "derece, gradué,e 1. Kertelere ayrılırBş, kerteli, dereceli

her olasılığı düşünmek; tehlikeyi sezip önlem almak. Venir voir le grain: Tehlikeyi sezinlemek, graine diş. bitb. 1. Tane, tohum (Semer des Graines d'oeillet).

graines.

2. hayb. İpek böceği tohumu. §

Mauvaise graine: Sütü bozuk, mayası kötü, kötü adam. En prendre de la graine: Kendine örnek

graineterie

675

almak (Ton frère réussit en tout, prends

-en de la

graine). Monter en graine: 1. Kartalmak, tohuma kaçmak (Plante

qui monte en graine).

2.

mec.

Evde kalmak, evlenememek, tohuma kaçmak, graineterie diş.

1. Hububatçılık. 2. Hububatçı

dükkânı.

grammatisteer. (Eski Yunanlılarda) Okuma yazma öğretmeni. gramme er. 1. Gram. 2. Un gramme de: Azıcık, bir gram, zerre kadar (Il n'a pas un gramme

de bon

gramophone er. Gramofon,

grainier er. Tahıl ambarı, hububat ambarı,

grand,e s. 1. iri yarı, kocaman, büyük (Un

graissage er. Yağlama (J'ai fais faire le graissage

de

voiture).

animales,

lion, un grand arbre). (Vous

graisse diş. 1. İç yağı. 2. (Her türlü) Yağ

(Graisses

végétales. Faire des frites à la minérales.

De la

grand appartement, (Grand

d'armes.

Mettre de la graisse sur une machine)

(Şarap yada birada) Bozulma (Vin

avez de grands enfants.

graisse

Des graisses

3.

atteint

de

§ Avoir de la graisse: Aşırı yağlı olmak.

grand

2. Büyümüş, artık büyük Tu es

maintenant

grand, mon fils). 3. Geniş, kocaman, büyük (Un

graisse

végétale.

graisse).

grammaticalité diş. dilb. Dilbilgisellik.

sens).

grainetier,ère, grenier,ère ad. Hububatçı.

ma

grandelet

Tam,

une grande forêt).

vent, grand froid, (J'ai

tastamam

grande

attendu

4. Şiddetli chaleur).

deux

5.

grandes

heures). 6. U l u , yüce, büyük (Un grand poète, grande

âme).

7. Önemli, büyük (Un une

Avoir de la mauvaise graisse: Fazla yağlanmış

événement,

olmak, fazla yağları olmak, pek semirik olmak.

Tamamen, ardına kadar, tam (Porte

Etre une boule de graisse, être noyé dans la graisse,

ouverte,

être bouffi de graisse: Yağ tulumu gibi olmak, çok

büyük çocuk (C'est un grand qui l'a fait dans la

portail

grande grand

nouvelle).

une grand

ouvert).

bel.

8.

grande

9. ad.

Büyük,

şişmanlamak. Prendre de la graisse: Semirmek,

cour. Se conduire

comme un grand. La cour

des

şişmanlamak, yağ bağlamak,

grandes).

10. ad. Soylu kişi, soylular (Lutte

de

Richelieu

contre

graisser gçl. (Graisser

1. Yağlamak,

yıkayıp

une machine, une voiture).

yapmak, lekelemek (Ses cheveux col.

Graisser

bottes: hlk.

2. Yağ lekesi graissent

sa veste). 3. gsz. Bozulmak

collage empêche le vin de graisser). giyip

yağlamak son (Le

§ Graisser ses

Gitmeye hazırlanmak, çizmelerini

yola

çıkmaya,

harekete

geçmeye

hazırlanmak. Graisser la patte à qn: Birine rüşvet vermek. 2. s. Yağlayan, yağlayıcı, graisseux,euse s. 1. Yağımsı, yağ yapısında olan (Tissu

graisseux,

lekeli,

kir pas içinde,

graisseuse,

tumeur

un carnet

genel de la

boylu

(Un

grammaire,

(Grammaire

de

la

grammairien,ne ad. Dilbilgici, dilbilgisi uzmanı. exercice grammatical).

2.

Dilbilgisine uygun, dilbilgisi kurallarına uyan grammaticales).

chose).

§

Grand-chose: grand-

Grand jour: Güpe gündüz. Grand Turc: padişahı.

A

grands

frais:

Büyük

masraflarla, çok para harcayarak. A grande eau: Bol suyla ( L a v e r à grande eau). A grande vitesse: Son hızla, çok hızlı. A grande-peine: Büyük

(Un statue en grand).

2. Geniş çapta; ölçüyü geniş

tutarak, her türlü küçük kaygı ve düşünceden uzak kalarak (Faire

quelque

Dilbilgisine uygun olarak,

chose en

grand).

Ouvrir de grands yeux: Gözlerini faltaşı gibi açmak. Voir grand: Geniş düşünmek, büyük tasarıları olmak, sorunları büyük bir ölçü içinde ele almak. vaut pas grand-chose: şey, değersiz

1. Pek bir şey (Cela

Pek bir şey etmez.

ne

Önemsiz

şey). 2. Un, une pas grand-chose:

Önemsiz kimse, ciğeri beş para etmezin biri. grand-croix diş. değişmez.

grammaticalement bel. 1. Dilbilgisi bakımından. 2. diş.

grand).

grand-chose ad. değişmez.

grjunmaticai,e s. 1. Dilbilgisel, dilbilgisine değgin

grammaticalisation

homme

Önemli şey, pek bir şey (Ce n'est pas

Güpe gündüz. En grand: 1. Doğal büyüklükte

musique).

(Analyse grammaticale,

soif,

güçlüklerle, çok güçlük çekerek. Au grand jour:

2. Dilbilgisi kitabı. 3.

kurallar

grand faim, grand

grand peur, grand besoin* grand tort). 14. U z u n

chemise

grammaire diş. 1. Dilbilgisi (Faute de

(Phrases

13. bel. Pek, çok (Avoir

12. grands).

2. Yağ

graminidées diş. ç. bitb. Buğdaysılar,

Kurallar,

le grand et l'extraordinaire).

(Une

graisseux).

de grammaire).

Büyük,

graisseuse). lekeli

graminacées, graminées diş. ç. bitb. Buğdaygiller,

exercices

11. er.

ç. Büyükler, büyük devletler ( L e s quatre

Osmanlı

graisseur er. 1. Yağlayıcı, yağcı; yağlama makinesi.

peinture,

büyüklük (Aimer

les grands).

1. Büyük Haç nişanı. 2.

Büyük Haç nişanı almış kişi. grand-duc er. Grandük.

Dilbilgiselleşme;

dilbilgiselleştirme. grammaticaliser gçl. Dilbilgiselleştirmek.

grand-duché er. Grandükahk. grande-duchesse diş. Grandük kansı yada kızı. grandelet,tes. tkz. Büyücek (Garçongrandelet,

fille

grandement grandelette). grandement bel. 1. Çok, adamakıllı (Il s'est grandement trompé). 2. Rahatça, rahat rahat (Il est logé grandement). 3. Bol bol (lia grandement de quoi vivre). 4. Cömertçe, hiçbir şey esirgemeden (Faire les choses grandement). 5. Soylu bir biçimde, yüce ruhlulukla. grandesse diş. 1. İspanyol büyüklerine verilen ünvan. 2. mec. Büyüklük, yücelik (az kullanılır). grandet,te s. Büyücek. grandeur diş. 1. Büyüklük, yücelik (Grandeur d'un conquérant, d'un poète). 2. Güçlülük, görkemlilik, görkem (Grandeur d'un empire). 3. Genişlik, büyüklük, boy, oylum ( Grandeur d'une maison, d'une entreprise, d'une main). 4.Unvan, nişan (Il a l'amour des grandeurs). S. Forma, boy (Les livres de toutes les grandeurs). 6. Yücelik, ululuk, ruh yüceliği, soyluluk ( Grandeur et misère de l'homme). § Grandeur nature: Doğal büyüklükte (Portrait, statue grandeur nature).

Regarder qn du haut de sa grandeur: Birine yukardan bakmak, tepeden bakmak, küçümseyerek bakmak, grandiloquence diş. Tumturak, cafcaf, grandiloquent,e s. Tumturaklı, cafcaflı (Style, discours grandiloquent). grandiose s. 1. Ulu, yüce, çok büyük (Un art grandiose, une oeuvre grandiose). 2. Çok güzel, görkemli (Paysage, spectacle grandiose). 3. er. Ululuk, yücelik, görkemlilik. grandir gsz. 1. Büyümek (Mon fils a grandi. Une plante qui grandit). 2. Yoğunlaşmak, şiddetlenmek (L'obscuritégrandit. Le vacarme ne cessait pas de grandir). 3. Grandir de...: -kadar büyümek, boy atmak (Il a grandi de dix centimètres). 4. Grandir en qch: Daha da ... olmak, bakımından yücelmek (Grandir en beauté, en vertu, en force, en sagesse). S. gçl. Daha boylu göstermek (De hauts talons la grandissent). 6. gçl. Büyültmek (Microscope qui grandit les objets. L'imagination grandit les dangers). 7. gçl. Büyütmek, yüceltmek (Vertus qui grandissent un homme. Le pouvoir ne grandit que les grands). 8. gçl. Genişletmek, artırmak (Grandir ses terres, sa fortune). § Se grandir: Kendini olduğundan büyük göstermek, boyunu uzatmak; boy atmak (Se grandir en se haussant sur la pointe des pieds). grandissante s. Gitgide artan, gitgide büyüyen (Une impatience grandissante). grandissement er. 1. Büyültme. 2. Büyüme, grandissimes, tkz. Kocaman, koskoca, pek büyük, grand-mère diş. Büyük anne, nine. grand-messe diş. (Hıristiyanlıkta) İlâhili büyük

676

graphite âyin. grand-père er. Büyük baba, dede. grands-parents er. ç. (Dede, nine, büyük dayı, büyük hala gibi) Soy büyükleri, ata ana. grand-rue diş. Anayol, büyük cadde, grange diş. 1. Ot, saman ambarı. 2. Tahıl ambarı, sarpın. grangée diş. Ambar dolusu ( U n e grangée de blé). granit, granite er. yerb. Granit. § Cœur de granit: Taş yürekli, acımasız, duygusuz, granite,es. Pürtüklü, pütürlü (Papiergranité, tissu granité). graniter gçl. Pütürlü bir görünüm vermek, pürtüklüleştirmek. graniteux,euse s. Granitli, içinde granit bulunan, granitiques. 1. Granit yapısında olan (Sol, terrain granitique, roches granitiques). 2. mec. Sert, kaya gibi. granitoïde s. Graniti andıran, granite benzeyen (Roches granitoïdes). granivore s. ve ad. hayb. Tanecil; tane ile, yemle beslenen (Oiseaux granivores. Les granivores). granulaires. Tanecikli. granulation diş. 1. Taneleme. 2. Tanecik, pütür, pürtük (Surface qui présente des granulations). 3. hek. (Sümüksel zarların yüzeyinde meydana gelen) Taneciklenme (Granulations grises, tuberculeuses). granule er. 1. Tanecik. 2. (İlâç) Küçük hap (Granules homéopathiques). granulé,e s. Tanecikli, pütürlü, granuler gçl. Tanelere ayırmak, tanelemek; tane haline getirmek, küçük haplar haline getirmek (Granuler du plomb; granuler une poudre pharmaceutique). granuleux,euses. 1. Pütürlü, pürtüklü (Roche, terre granuleuse. Papier granuleux). 2. Taneciklenmiş, tanecikli (Tumeurgranuleuse). granulite diş. yerb. Granülit. grape-fruit, grapefruit er. İng. Kızmemesi, greyfrut. graphie diş. Sesleri belli işaretlerle gösterme, yazı (Graphiephonétique, graphie traditionnelle). graphique s. 1. Yazıya değgin (Signes, caractères graphiques. Système graphique). 2. Çizgeli (Arts graphiques: Çizgeli sanatlar). 3 .er. Çizge, "grafik (Il inscrit sur des graphiques les courbes de production de la fabrique). § Graphique curviligne: mat. Çizgi grafiği. Graphique de colonne: mat. Sütun grafiği. Graphique de figure: Şekil grafiği, graphis er. bitb. Yazdikeni. graphite er. yerb. Grafit, yazartaş.

graphiteux

677

graphiteux,euse s. Grafitli (Minerai graphiteux). graphologie diş. Yazısına bakarak bir kişinin karakter ve geleceğini okuma bilimi, grafoloji, yazıbilgisi. graphologique s. Yazıya değgin; yazıbilgisel (Une expertise graphologique). graphologue ad. 1. Yazıbilgisi uzmanı. 2. Yazı uzmanı. graphomître er. Planların yapımmda, arazi üzerindeki açılan ölçmekte kullamlan aygıt, grafometre. grappe diş. 1. Salkım (Une grappe de raisin). 2. Hevenk f Des oignons sont accrochés en grappes). 3. Sürü, yığın, grup (Des grappes d'enfants s'accrochent aux touristes). grappillage er. 1. (Bağ bozumunda kalan) Salkımları toplama. 2. mec. Çöplenme. grappiller gsz. 1. (Bağ bozumunda kalan) Salkımlan toplamak. 2. mec. tkz. Çöplenmek, şurdan burdan küçük yararlar sağlamak. 3. gçl. Toplamak, elde etmek, sağlamak (Grappiller des nouvelles, des connaissances, quelques sous). grappilleur,euse ad. 1. Salkım toplayıcı. 2. Çöplenen. grappillon er. Küçük salkım, çıngd. grappin er. 1. den. Çok kollu küçük çapa, filika demiri, ığrıp demiri. 2. Aborda kancası. § Mettre, jeter le grappin sur: 1. -e kancayı takmak, yakalamak (Une fois qu'il a mis le grappin sur vous, vous ne pouvez plus vous en défaire). 2. -i avucunun içine almak, gras,ses. 1. Yağ yapısında olan, yağ cinsinden, yağlı (Aliments gras, matière grasse. Crème grasse pour peaux sèches). 2. Yağı çok, yağlı (Ce bouillon est trop gras). 3. Yağ bulaşmış, yağlı, kirli, kir pas içinde (Avoir les cheveux gras, les mains grasses, un col gras). 4. Yağlanmış, yağ bağlamış, şişman (Elle est un peu grasse aux hanches. Il es t très gras). 5. (Çizgi yada baskı harfleri için) Kalın (Caractères gras). 6. Kaygan (Glisser sur le pavé gras. Une boue grasse). 7. Kalın yaprakh (Plantes grasses). 8. Yapış yapış, yapışkan ( A voir la langue grasse). 9. Bol verimli, bitek (Degraspaturages, terre grasse). 10. Bozulmuş, liga liga olmuş (Vin gras). 11. Açık saçık, yakası açılmamış, kaba (Paroles grasses, un juron gras). 12. er. Etin yağlı parçası. 13. Kalın harf (Ecrire en gras). 14. ad. Şişman, şişko (Les gras et les maigres). § Eaux grasses: Bulaşık suyu. Foie gras: Karaciğer ezmesi. Jours gras: Katoliklerin et yemelerine izin verilen günler. Le gras de la jambe: Baldır.

Etre gras comme un porc, comme un moine: Çok besili olmak, semiz olmak. Dormir la grasse

gratiné matinée, faire la grasse matinée: Sabah keyfi yapmak, pazar keyfi yapmak, uykudan geç kalkmak. Faire ses choux gras de qch: -den yararlanmak, kendine bir çıkar sağlamak. Faire gras: Et yemek, etli yemekler yemek. Parler gras: 1. Fransızca konuşurken, r sesini boğazdan çıkarıp ğr gibi söylemek. 2. Açık saçık konuşmak, kaba konuşmak. D n'ya a pas gras à manger: hlk. Yiyecek pek bir şey yok. D y a gras: argo. Allahın bereketi, yağlı kuyruk var. İstediğiniz kadar var; dolu, tümen tümen. C'est pas gras: argo. O kadar da değil, yağma yok, bedava mı sandın! gras-double er. Sığır işkembesi (Plat de grasdouble). grassement bel. 1. Bolluk içinde, lüks ve konfor içinde,

bir eli

grassement).

yağda

2.

rétribuer grassement). (Parler,

rire

grasserie diş.

bir eli balda

Cömertçe,

bol bol

(Vivre (Payer,

3. Gevrek gevrek, kabaca

grassement). İpek böceklerinde

görülen

bir

sayrılık. grasset er. (Kimi hayvanlarda) Diz (Le grasset du cheval, du

boeuf).

grasset,te s. Yağlıca, semizce, grasseyement er. R sesini boğazdan ğr gibi çıkarma, grasseyer gsz. R sesini boğazdan ğr gibi çıkarıp söylemek, grassouillet,te s. Tombul, toraman, graticulation diş. (Bir resmi kopya etmek için) Karelere, dördüllere ayırma, graticuler (Bir resmi büyütmek yada küçültmek için) Karelere, dördüllere ayırmak, gratification diş. İkramiye (Gratification de fin d'année. Un employé qui reçoit une gratification en fin d'année. On remet aux ouvriers diverses gratifications). § Gratification illicite: Rüşvet, gratifier gçl. 1. Ödül yada ikramiye vermek, ödüllendirmek. 2. Gratifier qn de qch: Birine... vermek, dağıtmak (lia gratifié le garçon d'un bon pourboire. Gratifier ses voisins d'un sourire). 3. Gratifier qn de qch: alaylı. Ödül olarak... vermek, hakkını... ile ödemek (On l'a gratifié d'une paire de gifles). gratin er. 1. Yemeğin tencere dibine yapışan kısmı, tencere dibi. 2. Üstüne rendelenmiş peynirkonup fınna verilerek kızartılan yemek, fırın güveci (Macaroni au gratin, merlan au gratin. Gratin au fromage). 3. tkz. Kodamanlar, yüksek sosyete, kaymak tabaka (Ces gens-là, c'est le gratin. Toutle gratin de la ville). gratiné,e s. 1. Fırın güvecinde pişmiş, kızarmış (Des pommes de terre gratinées). 2. tkz. Olağanüstü,

678

gratiner eşsiz, bitirim, görülüp işitilmemiş (Une

histoire

gratinée).

gravement Kendini

kaşımak,

jusqu'au

gratiner gsz.

1. (Eskimiştir)

(Yemeğin)

Dibi

(Il

kaşınmak

s'est

verememek, ensesini kaşıyıp düşünmek, b) Hava

tutmak, dibi yanmak. 2. gçl. Fırın güvecinde

almak, avcunu yalamak (Tu peux

pişirmek, kızartmak (Gratiner

gratter). 3. Se gratter qch:-sini kaşımak

terre,

de la viande).

des pommes

2. gçl. (Yemeğin)

de

Dibini

tutturmak. gratis. Travailler

mangé

gratis).

Dire, exprimer,

de

témoigner sa gratitude à

qn: Birine minnet duygusunu

belirtmek).

grattage er. Kazıma (Le grattage des vieilles

la tête, le nez, le dos).

affiches

gratuit,e s. I. Karşılıksız, karşdık beklenmeden (Bienveillance

yapılan Entrée

gratuite

tkz.

ölçüde yolsuz kazanç, anafor, kelepir. 3.

Uyuz. § Avoir la gratte: Uyuz olmak. Faire de la gratte: Bir anafor bulmak, bir kelepir sağlamak, gratte-ciel er. değişmez.

Gökdelen,

değişmez.

hypothèse

meyvası,

itburnu.

obligatoire. 3. Temelsiz,

gratuite,

nedeni olmayan (Un acte

gratuit).

gratuité diş. 1. Karşılıksızlık, karşılık beklememe. 2.

Bedavalık,

beleşlik

(La

gratuité

grattements

de

tête).

(La gratuité d'une supposition,

gratuitement).

d'une

gratte-papier er. tkz. değişmez.

1. Yazıcı. 2. Kötü

sont distribués

gratuitement).

yere

memur (Des gratte-papier

Nedensiz olarak, birnedeni olmadan

ingrats

et

paresseux,

bureau). 1. Kaşımak (Gratter

une plaie).

la terre).

2.

3. Eşelemek

( Gratter un mot dans le texte). 5. Kazımak ( Gratter un mur au couteau.

Gratter

la peinture

la boue de ses chaussures.

inscription,

une étiquette).

d'une

Gratter

7. tkz.

bırakmak

(Coureur

concurrents.

une

6. Kaşıntı vermek,

kaşındırmak; "tahriş etmek (Mon col de me gratte).

chemise

Geçmek, takmak, arkada cycliste

qui

gratte

Il ne songe qu'à gratter les

ses autres

voitures sur la route). 8. tkz. Gratter qch sur qch: -den çalmak, tırtıklamak, çarpmak, çöplenmek (Il gratte quelques billets sur chaque commande. gratte sur tout). 8 . g s z . hlk. Çalışmak (Ilgratte matin

au

soir).

9.

gsz.

Gratter

tıkırdatmak, hafifçe çalmak (Gratter 10.

gsz.

Gratter

de

qch:

cızırdatmak (Gratter du violon,

à qch: à la

-i kötü

affirmez

cela

gratuitement).

4.

(Commettre

gratuitement).

gravatierer. Molozcu.

(Chien qui gratte le sol). 4. Silmek, silip çıkarmak

cloison,

(Vous

un crime D e m i r paspas,

3.

Bir şeye dayanmadan, dayanaksız olarak, haksız

yazar, acemi yazar. 3. Küçük memur, kırtasiyeci

Hafifçe sürmek (Gratter

hypothèse).

acte).

2. Bedava olarak, parasız, beleş

(Les propectus

gratter gçl.

de

3. Temelsizlik, dayanaksızlık

gözetmeden, iyilik olsun diye (Soigner un malade

grattement er. Kaşıma (De pensifs

fiers de leur

une

4. Nedensiz, usa yatkın bir

gratuitement bel. 1. Karşılık beklemeden, çıkar

gratelle diş. tkz. eski. Uyuz.

gratte-pieds er. değişmez.

Bedava,

et

4. Nedensizlik (La gratuité d'un

gratte-dos er. Sırt kaşıma çubuğu,

2.

gratuit

affirmation

gratuite).

l'enseignement).

Yabani gül

gratuite).

à un spectacle).

(Une

dayanıksız

gratte diş. 1. Ot ayıklama çapası. 2. tkz. Küçük

er.

D e m i r paspas. 4. argo. Ustura,

parasız (Enseignement

mur).

gratte-cul

te

(Segratter

gratture diş. Kazıntı.

gratitude diş. "Minnet, minnettarlık (Sentiment

surun

toujours

grattoir er. 1. Kazağı, kazıyacak alet. 2. Sistire. 3.

gratis [gratis} bel. tkz. Bedava, beleş (Ona

gratitude.

gratté

sang). 2. argo. a) Tereddüt etmek, karar

Il du -i

porte).

çalmak,

de la guitare).

11.

gsz. Kaşınmak (La tête lui gratte, le nez me gratte). § Gratter une vieille plaine: argo. Traş olmak, sakalını kazımak. Gratter du jambonneau: argo. (Kadınlar için) Otuzbir çekmek. § Se gratter: 1.

gravats er.

ç.

Moloz,

döküntüsü (Un tas de

yıkıntı parçalan;

grave s. 1. Sert (Le juge était grave). ağırbaşlı (Un personnage une expression

harç

gravats). 2. Ciddi,

grave. Son visage

grave. Il devint subitement

prit

grave).

3. Çok önemli, ciddi ( La question est grave. Il s'est abstenu pour

une raison grave).

4. Kaygı verici,

kötü, telaşlandırıcı (Les nouvelles sont graves). Tehlikeli, ağır (Une maladie grave. La est grave. blessure

Il a subi grave).

grave, une note

une opération

6. müz.

grave.

Une

Kalın, pes (Une

voix

grave).

graveleux,euse s. 1. Çakıllı (Terre Kumlu gibi (Un fruit

graveleux).

graveleuse). 3. hek.

işeyen. 4. mec. Açık saçık (Raconter graveleuse.

5.

situation

Tenir des propos

gravelle diş. hek.

2. Kum

une anecdote

graveleux).

Kum hastalığı, böbreklerinde

kum olma. gravelot er. hayb. Yağmurkuşu. gravelle diş. hek. Böbrek Kumu. gravelure diş. Açık saçık söz, kaba sözcük discours

comportait

gravement

bel.

2.

des

(Son

gravelures).

Ciddiyetle,

ağırbaşhlıkla

679

graver (Marcher,

parler gravement).

2. Tehlikeli şekilde,

ağır şekilde (Il est gravement malade,

blessé).

graver gçl. 1. Kazımak, oymak, °hâketmek

son nom sur un arbre. Graver une inscription

sur

un tombeau).

une

médaille, Faire graver des cartes de visite, des fairepart).

3. "Kaydetmek (Graver

un disque).

4.

Graver qch dans qch: Bir şeyi -e iyice yerleştirmek (Graver

un souvenir

mémoire.

dans son coeur,

dans

sa

Il grave dans son esprit la date de cet

événement).

§ Se graver: İyice yer

(Mettre des gravures au mur). 4. (Ses, plak) A l m a , kaydetme (La gravure de ce disque est

(Graver

2. Kazımak; basmak (Graver

greffer

mauvaise).

§ Gravure en creux: Çukur kazı, çukur oyma. Gravure en relief: Kabartma kazı, kabartma oyma. gréer. Arzu, istek, keyif. § A u g r é d e q n : -in keyfine (Avez-vous

göre, isteğine uygun, zevkine göre trouvé la chambre

à votre gré). Au gré de qch: -e

uyarak, tâbi olarak, göre (Vagabonder sa fantaisie,

au gré de

de son caprice. Ses cheveux flottent au

etmek,

gré du vent). A ton gré, à votre gré: Nasıl istersen,

yerleşmek, kazınmak, belli olmak (Ces années de

nasıl isterseniz, keyfiniz bilir. Bon gré mal gré:

captivité se sont gravées sur son

visage).

îster istemez (Il faut l'accepter

graveur er. Kazıcı, oymacı, oyma ressamı, "hakkâk (Graveur

sur

médailles,

de monnaie.

bois,

sur

métaux.

Graveur

Graveur

en

de

bijouterie).

gré).

(lia obéi contre son gré. Il agit contre le gré de ses parents).

gravidique s. Gebeliğe değgin, gebelikle ilgili,

bon gré mal

Contre le gré de qn: -e karşın, -in isteğinin tersine De gré ou de force: İster iyilikle, ister

kötülükle, gerekirse zorla. De bon gré, de son

gravidique).

plein gré: Kendi isteğiyle, kendi rızasıyla. D e g r é à

gravidité diş. Gebelik, gebe kalma,

gré: İki tarafın karşılıklı nzasıyla, karşılıklı istek

gebeliğe bağlı (Ictère

gravier er. 1. İrikum, çakıllı kum; küçük çakıl

üzerine. Savoir gré à qn de qch: Birine -den dolayı

2. Küçük

minnet duymak, teşekkür etmek (Je vous sais gré

de

l'allée

de votre attention ). Savoir mauvais g r é à q n d e qch,

crissait sous ses pas). 3. hek. Böbrek taşı, böbrek

de f.qch: Birine -den dolayı kızmak, hoşnut

kumları.

olmamak (On vous saura mauvais gré d'avoir

(Retirer

un gravier

de sa chaussure).

çakıllar, çakıllı kumlar (Le

gravillon

er.

(Répandre

Küçük

çakıl,

du gravillon

gravier

ince

sur une

kumlu

çakıl

grec, grecque s. ve ad. 1. Yunan, yunanlı (Les

1. Gravir sur qch, à qch: (Eski) -e

tırmanmak ( G r a v i r sur une muraille, haut

d'une

colline).

muraille,

2.gçl.

jusqu'au

gravir

sommet

au

de

la

-etırmanmak,çıkmak(Gravirune

colline, une montagne, une pente raide, les étages). gravitation diş. giz. gökb. Genelçekim, yerçekimi (Les lois de la gravitation gravité diş.

Ağırbaşlılık, 'ciddilik (Garder, La

gravité

du ton,

problème). d'une

de gravité). 3.

Önem,

pas la gravité

4. Tehlike, tehlikelilik (La

maladie.

Un accident

2.

perdre sa gravité.

des paroles).

önemlilik (Tu ne comprends

du

gravité

sans gravité).

5.

(Seste) Kalınlık, "peslik. graviter gsz. 1. (Eski) -e doğru inmek, düşmek (Graviter

vers la terre). 2. Graviter à qch, vers qch:

-e doğru gitmek, yönelmek (L'union l'unité).

grecques.

La

civilisation

grecque

gravite

à

3. Graviter autour de qch: -in etrafında

rumca (Le grec ancien, le grec

moderne).

gréciser gçl. Yunanlılaştırmak, Rumlaştırmak, grécité diş. Yunanlılık, greklik. gréco-latin,e s. Yunan ve Latin karması, greco-romain).

2. spor.

Grekoromen

grecque diş. Aşıkyolu; dik köşeli çizgilerin içe ve dışa bükülerek oluşturdukları geometrik kenar süsü (Grecque

ornant une frise

d'architecture).

gredin,e ad. Anasının ipini satmış, kopuk, itin teki. gredinerie diş. Kopukluk, itlik, gréement er.

1. (Gemiyi) Donatma. 2.

gréer gçl. (Gemi) Donatmak (Gréer

un navire

en

un dossier

au

a bien pris).

2.

goélette). greffage er. Aşı, aşılama.

personne

greffe er. Mahkeme kalemi (Déposer

gravois er.

Gemi

donanımı.

gravitent

admirée).

(Lutte

gréco-romaine).

dönmek; dört dönmek (Les planètes autour d'une

2.

Rum. 3. (Eski) Hırsız, hileci. 4. er. Yunanca,

autour du soleil.

Graviter

îles

antique).

gréco-romain,e s. 1. Yunan ve R o m a karışımı (Art

universelle).

1. Ağırlık (Centre

dit

vérités).

grèbe er. hayb. Irmak dalgıcı, dalgıç (kuşu),

route).

gravimétrie diş. kim. Tartma, ağırlık ölçme, gravir gsz.

ces

greffe). ç.

Moloz,

yıkıntı parçalan;

harç

döküntüsü.

1. Aşı (Cette greffe

(Birinden bir organ yada parça alıp bir başkasına)

gravure diş. 1. Kazma sanatı, oyma sanatı; kazma, oyma ( L a gravure sur bois, sur cuivre).

greffe diş.

2. Kazı işi,

oyma işi. 3. Kazı işi resim, oyma resim, "gravür

Aşılama, nakil (La greffe d'un greffer gçl. pommier).

1. (Ağaç)

rein).

Aşılamak

(Greffer

un

2. (Bir organ yada parçayı alıp başka

680

greffier birine) Aşılamak, "nakletmek (Greffer Greffer

une cornée prélevée

un

rein.

grenadille diş. bitb. Çarkıfelek.

sur un cadavre).

§ Se

grenadin er. l.hayb.

greffer sur: Gelip -e eklenmek (Ces

nouveaux

problèmes

existaient

se sont greffés sur ceux qui

déjà). greffier

Tutanak

yazmanı,

"zabıt

kâtibi;

Koyun gibi, sürüye katılan, kalabalağın ardından uyan,

des sentiments

(L'instinct

uyaroğlu grégaires).

à subir la loi du

grèges. H a m (Soie grège, fil s.

er.

Bizanslıların

Feu

(Tout

grégarisme).

grège).

grégeois:

düşman s.

Papa

ateşi, karşı

I.

Grégoire'e

değgin,

calendrier

grégorien,

grégorienne). 2.

§ L'intestin grêle: 2. (Une

Une grêle de: Bir... yağmuru, bir sürü... d'injures).

grêlé,e s. Çiçek bozuğu (Il a le visage

(Toute

cette région a été grêlée). § D grêle...: Yağmur gibi des coups, des

balles).

grêlon er. D o l u tanesi.

grenat).

(Cuirgrené).

papier,

un

chien).

attaché au collier § Attacher

d'un

le

grelot: olmak,

şeytanın bacağını kırmak. Avoir les grelots: Korkmak, ö d ü patlamak, korkudan titremek, grelottant,e s. Titreyen (Elle est toute

du sel, du sucre, de la terre). grènetis er. (Maden paralarda) Kenar tırtığı, à blé, à foin, à sel). 2.

mec. Buğdayı bol bölge, buğday ambarı est le grenier de l'Italie).

(LaSicile

3. Tavan arası, çatı arası. une maison

de la cave au

grenier). grenouillage er. tkz. Entrika, dolap, küçük oyun. coasse).

2.

Hafifmeşrep kız, hoppa, fingirdek. § Sirop de grenouille: argo.

Su, çeşme suyu. Manger la

grenouille: hlk. Parayı vurup kaçmak, paralann üstüne oturmak, paraları iç etmek (Le caissier a grenouille).

grenouillère diş. 1. Kurbağalı bataklık, kurbağalı dere, kurbağalık. 2. Akarsu çimeği. grenouillette<% 1. bitb. Kurbağaotu. 2. hek. Dilaltı (hastalığı), kurbağacık,

grelottante).

(Epis

grenus).

2. Üstü tanecikli, kum kum,

pütürlü (Cuir grenu, papier

grelotter gsz. 1. Tir tir titremek. 2. Grelotter de qch: de froid,

blé

(Grener

grenu,e s. 1. Çok taneli, tane bakımından zengin

grelottement er. Titreme. -den titremek (Grelotter

un

cuir).

grener gsz. 1. Tane vermek, tane tutmak (Le

mangé la

Başlamak, ilk adımı atmak, önayak

de peur,

de

grenu).

grès er. 1. Kum t aşı, küçük çakıl taşı (Un pavé de grès. Une carrière

de grès). 2. Çakıl toprağından

yapılmış kap (Un pot de grès).

fièvre). grémille diş. hayb. Platika, sırtı zeytin yeşili bir tür

gréseux,euse s. Kumtaşlı, küçük çakıllı, grésière diş. Kumtaşı ocağı,

bahk.

grésil er. Bulgur yada ebe bulguru denilen ince dolu

grenadage er. ask. El bombası atma. grenade diş. 1. Nar (Du jus de grenade). bombası, bomba (Grenade fumigène,

2. El

incendiaire,

(Il tombe du grésil. change en

La pluie,

avec le froid,

se

grésil).

grésillement er. 1. Çıtırdama, çıtırtı, cızırdama,

lacrymogène). grenadier er. 1. Nar ağacı (Le grenadier rouges).

rengi (Velours

mec. tkz. Kurbağa biçiminde kumbara. 3. argo.

harap etmek; doludan zarar gördürmek

d'un

grenat er. 1. Süleyman taşı, grena. 2. Nar çiçeği

grenouille diş. Kurbağa (La grenouille grêlé).

grêler gsz. 1. D o l u yağmak (Il va grêler). 2. D o l u ile

grelot er. Çıngırak (Grelot

plomb). (Grenailler

plomb).

4. Çatı katı (Fouiller

Incebarsak. grêle diş. 1. D o l u (La grêle a saccagé les vignes).

...yağıyor, iniyor (Ilgrêle

Maden

grenaison diş. (Başakta) Tanelenme, tanë tutma,

grenier er. 1. Ambar (Grenier

İnce ve hafif (Une voix grêle).

cheval,

chargée de grenaille de

grèrte mal cette année). 2. gçl. Ufalamak

grêles. 1. f n c e u z u n , çöp gibi (Des jambes grêles).

grêle de pierres,

2.

tanecikli etmek, pürtükleştirmek (Greneler Bizans

gemilerine

gregoryen (Rite grégorien, église

poules).

greneler gçl. Kum kum yapmak, kumlu etmek,

kullandıkları suda yanan ateş. grégorienne

aux

grené,e s. Tanecikli, kumlu, pütürlü, pürtüklü

grégarisme er. Sürülük, sürü halinde yaşama

grégeois

(Jeter,

1. Y e m kırıntısı, çevrinti

la grenaille

grenailler gçl. Saçma haline getirmek du

filiz, aşı tomurcuğu, aşı filizi, grégaire s. 1. Sürü halinde yaşayan, sürücül. 2. mec.

nous contraint

donner

Saçma ( Cartouche

greffon er. Aşı olarak kullanılan tomurcuk yada

grégaire,

grenadine diş. 2. Nar şurubu. 2. Dantel ipeği,

kırıntısı. § Grenaille de plomb: (Mermi, tüfek)

mahkeme evrak memuru.

çoğunluğa

Afrika ispinozu. 2. bitb. Bir tür

karanfil. 3. Tavuk, bahk vb. dolması, grenaille diş.

er.

grefToir er. Aşı bıçağı.

giden,

grésillement

a des fleurs

2. Kumbaracı askeri, bombacı er.

cızırtı (Le grésillement jours d'orage,

du sable, de la friture.

on entend des grésillements

Les

dans le

grignoter

681

grésiller poste de radio).

2. (Cırcır böceği) Cırlama, cırıltı,

grésiller gsz. 1. İnce dolu yağmak, ebe bulguru yağmak (Il grésille).

2. Çıtırdamak; cızırdamak

dans

la poêle.

téléphone

yada tırnak vuruş, griffe diş. 1. Yırtıcı hayvan yada kuş tırnağı, cırnak

(L'huile

grésille

grésille).

3. (Cırcır böceği) Cırlamak. 4.

gçl.

(Griffes

Kavurup buruşturmak, sarartıp soldurmak

(La

proie).

chaleur grésille les plantes).

Le

blessé). griffade diş. (Eski) Pençeleme, tırmalama; pençe

§ Grésiller du trolley:

argo. Bir tahtası noksan olmak, kaçık olmak, grève diş. 1. Kumsal (Les vagues déferlent grève).

2.

"grev

(Grève

İşyerini

işgal

İşbırakımı,

occupation

des

locoux:

sur la avec ederek

des carnassiers, 2. mec.

bitkilerde)

griffes

des oiseaux

Kök

(Les

griffes

d'asperge,

renoncule).

4. D a m g a , kişilik damgası (Cet

porte

griffe).

sa

de

tkz. Zulüm pençesi. 3. (Kimi

S.

(Direk

yada

de article

ağaçlara

tırmanmak için ayaklara takılan) D e m i r kanca. § Coup de griffe: Sert eleştiri, saldın (Lancer

un

Grève

coup de griffe). Arracher une personne des griffes

perlée: İşi yavaşlatma grevi. Grève sur le tas, grève

de qn: Birini -in pençesinden kurtarmak. Donner

des bras croisés:

tournante:

un coup de griffe à qn: Birine bir pençe atmak,

grev).

tırmık atmak. Montrer ses griffes: mec. Dişlerini

yapılan grev. Grève générale:

Bütün

Genel grev.

Oturma grevi. Grève

iş yerlerince

ard arda yapılan

§

Briseur de grève: Grev kırıcı, grevkıran. Piquet de

göstermek, tehdit etmek. Rentrer ses griffes:

grève: Grev gözcüsü. Faire grève, faire la grève:

mec. Saldırganlıktan vazgeçmek. Tomber sous la

İşbırakımına gitmek, grev yapmak. Se mettre en

griffe de qn: -in pençesine düşmek. A la griffe on

grève: İşbırakımına gitmek, greve geçmek, grev yapmak. Faire la grève de la faim: Açlık grevi grever gçl. 1. Ağır yükümler altında bırakmak, ağır gelmek (Dépenses Bunaltmak, l'économie

qui grèvent

yük d'un

un

altında

pays).

un budget).

(Grever

ezmek

3. huk.

2.

Rehin etmek

immeuble).

gréviste ad. 1. "İşbırakımcı, "bırakımcı, "grevci (Les

grévistes

ont

repris

le

travail).

İşbırakımına değgin (Le mouvement

2.

s.

gréviste).

gribouillage er. Kargacık burgacık yazı. ileri göremeyen ve başı dertten kurtulmayan (Une

göremeyen

politique

de

salakça bir

gribouiller gsz.

1.

gribouille:

İleriyi

politika).

Kargacık

gribouille

sur les murs).

biçimde

yazmak,

(Gribouiller

burgacık

yazılar qui

2. gçl. Okunmaz bir

çiziktirmek,

karalamak

une lettre).

gribouillette diş. T o p kapmaca oyunu; kapmaca (oyun). § A la gribouillette: Rasgele, gelişigüzel, gribouillis er. Kargacık burgacık yazı, çiziktirilmiş resim. (Exposer,

2. Sitem. § Avoir des griefs

contre qn: Birine karşı kırgınlığı olmak, yapacak

sitemleri bulunmak. Faire grief de qch à qn: Bir şeyi -in başına kakmak, sitem etmek, -den dolayı, -e kızmak (Je ne lui fais pas grief de cet oubli. Il me fait grief de ma

négligence).

grièvement bel. Ağır şekilde (Il est

griffon er. 1. (Söylencede) Kartal başlı aslan. 2. hlk. Akbaba. 3. U z u n v e sert tüylü bir cins av köpeği. 4. Büyük zoka. 5. Pınar başı, su kaynağı, er.

griffonnage (Griffonnages

1.

Çiziktirme,

de jeunesse).

karalama

2. Kargacık burgacık

yazı. yapılmış taslağı, griffonner gçsz. 1. Bir şeyler yazmak, çizmek enfants

ont griffonné

(Griffonner

sur

okunmaz

les murs).

bir

une ordonnance,

şekilde

2.

(Les gçl.

yazmak

une lettre).

griffu,e s. 1. Cirnakli (Despattes

griffues).

2. Uzun

ve çengel tırnaklı. § Mains griffues: Pençe, zalimin pençesi, grignon er. 1. Ekmek kabuğu. 2. Zeytin küspesi, grignotage er. 1. (Politikada) Kemirme, yıpratma

yazısı çok kötü (kimse),

ses griefs).

griffé).

griffure diş. Sıyrık, tırnak izi, cırnak izi.

gribouilleur,euse ad. Kargacık burgacık yazan,

grief er. 1. Sızlanma, yakınma, şikâyet

avec ses ongles. Le chat m'a

griffeur,euses. Tırmalayan, pençe atan.

Çiziktirmek,

yazmak, bir şeyler çiziktirmek (Un enfant

formuler

2.

pençelemek.

griffonnement er. Bir yontunun kıl yada mumdan

gribouille diş. Burnunun ötesini göremeyen aptal, salak

1. Pençe atmak,

Tırmalamak, cırnaklamak (Elle griffait les draps

yapmak.

(Grever

reconnaît le lion: Kişi işinden belli olur. griffer gçl.

grièvement

(La tactique du grignotage).

2. mec. Yavaş yavaş

yiyip bitirme, yavaş yavaş yıkma, grignotement er. Kemirme sesi, kıtırtı, grignoter gçl.

1. Kemirmek, kemirerek yemek,

küçük küçük ısırarak yemek (Souris qui un fromage.

Grignoter

un biscuit).

azar yiyip bitirmek (Grignoter

grignote

2. mec. Azar

son capital).

3.

mec. tkz. Tırtıklamak, çöplenmek, çalmak. 4. Grignoter qn: tkz. -i yavaş yavaş yıprafmak, zayıf düşürmek; -e yavaş yavaş üstünlük sağlamak (Grignoter

un ennemi,

un concurrent).

5. gsz.

İştahsız iştahsız yemek, dilinin ucuyla şöyle bir

grigou tatmak. grigou s. ve ad. hlk. Pinti, cimri, gri-gri, grigri er. Muska, nazarlık, gril er. Izgara (Bifteck cuit sur le gril). § Etre sur le gril: Diken üstünde oturmak, çok tedirgin durumda olmak. Tenir qn sur le gril: Birini tedirginlik içinde bırakmak, grillade diş. 1. Izgarada pişmiş yemek, ızgara (Une grillade de poisson). 2. Izgara yapma, grillage er. 1. Tel kafes; tahta yada demir kafes (Poser un grillage à la porte d'un garde-manger. Grillage en bois des fenêtres arabes). 2. Kavurma (Grillage des cacahuètes). grillager gçl. Tel yada demir kafes geçirmek (Grillager un guichet). grille diş. 1. Parmaklık, demir parmaklık (Grilles d'un jardin). 2. Kafes, tel yada demir kafes (Grilles aux fenêtres d'une prison). 3. Izgara, ocak ızgarası (Grille d'égoût. La grille d'un fourneau). 4. Kafes biçiminde şifre anahtarı (Posséder, utiliser une grille). , grille-pain er. Ekmek kızartma makinası (Un grillepain électrique). griller gçl. 1. Kafes yada parmaklıkla çevirmek, kapamak (Griller une fenêtre, un jardin). 2. Demir parmaklıklar ardına atmak, hapsetmek, içeri tıkmak. 3. Izgarada pişirmek, ızgarasını yapmak (Griller une côtelette, un poisson). 4. Ateşte pişirmek, közlemek (Griller des marrons). 5. Yakmak, dağlamak (Les chauffeurs grillaient les plantes des pieds de leurs victimes). 6. Ateşte kızdırmak, çok ısıtmak. 7. Ateşte kavurmak (Griller du café). 8. Kurutmak, kavurmak (La gelée grille les bourgeons). 9. tkz. Yakmak, tüttürmek, tellendirmek (Griller une cigarette). 10. tkz. Durmadan geçmek, aşıp geçmek (Griller une station, les étapes). 11. (Elektrik) Yakmak, kullanılmaz duruma getirmek (Griller une lampe, une résistance). 12. Griller qn:tkz. Birini geçmek, arkada bırakmak (Un coureur qui a grillé tous les concurrents). 13. Etre grillé: argo. Yanmak, çuvallamak, pişmek. Şapa oturmak. 14. gsz. Sıcaktan kavrulmak, sıcaktan yanmak, bunalmak (On grille dans cette pièce). 15. gsz. Izgarada pişmek, ateşte pişip kızarmak, kavrulmak (Mettre des marrons à griller). 16. Griller de qch. de f.qch: -den yanıp tutuşmak, yerinde duramamak ; -meye can atmak (Griller d'impatience. Nous grillons de vous entendre). § Se griller: argo. Gözden düşmek, saygınlığını yitirmek. grillon er. hayb. Cırcırböceği. § Grillon domestique: hayb. Ocakçekirgesi. grill-room [gxilRum] er. Müşterilerin gözü önünde

682

grimpereau

ızgara etler yapan lokanta, ızgaracı. grimace diş. 1. Yüzünü gözünü oynatma, yüz maymunluğu, yüz şaklabanlığı (Les enfants s'amusent à se faire des grimaces. Rire des grimaces d'un clown). 2. Yüz buruşturma (Une grimace de dégoût, de douleur). 3. Pot, buruşuk (Ce veston fait des grimaces. Papier qui fait des grimaces). 4. ç. Yapmacık, yapmacık davranış, sahte nezaket (Ce ne sont que des grimaces. Il ne faut pas se laisser prendre à des grimaces). § Faire la grimace: Yüzünü buruşturmak, hoşnut kalmamak (ila fait la grimace quand il a appris qu'il fallait sortir). Faire la grimace à qn: Birini soğuk karşılamak, görmekten hoşnut olmadığını belli etmek. On n'apprend pas à un vieux singe à faire des grimaces: Tereciye tere satılmaz, grimacer gsz. 1. Yüzünü buruşturmak (Grimacer de douleur, de dégoût). 2. Buruşmak, pot yapmak (Cette manche tombe mal, elle grimace). 3. gçl. Yapmacıktan yapmak (Grimacer un sourire, grimacer un bonjour). grimacier,ères. vead. 1. Yüzüyle şaklabanlık eden; kaşını gözünü, yüzünü gözünü oynatıp duran. 2. Yüz ekşiten, yüz buruşturan, surat asan. 3. mec. Yapmacık davranıştı, gösterişçi, içtenliksiz. grimage er. (Tiyatroda) Yüzüne makyaj yapma, grimaud er. 1. Küçük sınıf öğrencisi. 2. Kötü yazar. 3. (Eski) Bilisiz ama kendini beğenmişin teki; yüzü gülmez, grimer gçl. (Tiyatro ve sinemada) Birinin yüzünü yazmak, yüz makyajını yapmak (Grimer un acteur). § Se grimer: 1. Buruşuklar çizilerek yüzünü ihtiyar gibi göstermek. 2. Kendine yüz makyajı yapmak, grimoire er. 1. Büyücü kitabı, büyü kitabı. 2. mec. Anlaşılmaz söz yada yapıt. 3. Okunmaz yazı. grimpant,es. bitb. 1. Tırmanıcı (Plantegrimpante). 2. er. argo. Pantolon, grimpée diş. Tırmanış, tırmanma; dik bir yokuşa tırmanma. grimper gsz. 1.Tırmanmak (Grimperàl'échelle. Le lierre grimpe sur la façade de la maison). 2. Çıkmak, tırmanmak, vurmak (Une voiture qui grimpe jusqu'au col. Le sentier grimpe vers des cabanes de bergers. Un gamin qui grimpe sur une chaise, sur la table). 3. tkz. Hızla yükselmek, birdenbire çıkmak (La fièvre grimpe). 4. gçl. -i tırmanmak, çıkmak (Grimper les escaliers quatre à quatre). S. Grimper qn: argo. Birini çok iyi tanımak, ne bok olduğunu bilmek, "cemaziyülevvelini bilmek. §Faire grimper qn à l'arbre: Biriyle alay etmek, matrak geçmek, grimpereau er. hayb. Tırmaşık kuşu (Grimpereau

grimpette des jardins: Bahçe tırmaştk kuşu. Grimpereaudes bois: Orman tırmaşık kuşu). grimpette diş. Dik yokuş. grimpeur, euses. i. Tırmanıcı ( Oiseaux grimpeurs). 2. er. ç. hayb. Ağaçkakan, kuku, papağan gibi tırmanıcı kuşlar,tırmanıcılar. 3. er. (Spor) Dağcı, grincement er. 1. Cızırtı (Le grincement d'une plume sur le papier). 2. Gıcırtı, gıcırdama (Le grincement de dents, le grincement d'un essieu). grincer gsz. Gıcırdamak (Le sommier du lit grince). § Grincer des dents: Dişlerini gıcırdatmak, grinche er. argo. Hırsız, arakçı, grincher gsz. gçl. argo. Çalmak, araklamak, grincheux,euse s. ve ad. Hırçın; aşırı titiz; mızmız (Un vieillard grincheux). gringalet er. 1. Çelimsizin biri, çelimsiz adam (Elle a épousé un gringalet). 2. s. ve ad. Silik, ağırlığı olmayan (Il le trouvait un peu gringalet. Cenesont que des gringalets à côté de lui). griotte diş. 1. Vişne. 2. Kızıl damarlı somaki, griottier er. Vişneağacı. grippage er. (Yağlanmama yüzünden) Tıkanma, çalışmama, tıkanıklık yapma, durma (Le grippage d'un moteur, d'une machine). grippal,e s. Grip hastalığına değgin (Etat grippal; infection grippale). grippe diş. 1. Salgın ingin, grip (Epidémie de grippe). 2. mec. Gıcık kapma, hoşlanmama. § Avoir la grippe: Gripli olmak, gribi olmak. Attraper la grippe: Gribe yakalanmak. Prendre en grippe qn, qch: -den hoşlanmamak; gıcığına gitmek. grippé,e s. ve ad. 1. Gripli, gribe yakalanmış. 2. (Acıdan) Yüzü kasılmış, grippement er. (Acıdan) Yüzün kasılması, gripper gsz. 1. (Yağlanmama nedeniyle) Tıkanmak, tıkanıklık yapmak, çalışmamak, durmak (Le moteur va gripper si on ne le graisse pas. Les rouages grippent). 2. (Kumaş) Buruşmak, çekmek (Cette étoffe grippe). 3. gçl. -i pençesiyle yakalamak (Le chat vient de gripper un oiseau). 4. hlk. Yakalamak, enselemek (Gripper un voleur). § Se gripper: Tıkanmak, çalışmamak, durmak (Le moteur s'est grippé). grippe-sous. veer. Açgözlü,cimri, kırkparayakırk düğüm atan. gris,es. 1. Külrengi, boz, "gri (Un mur gris). 2. Kır, kırlaşmış (Il a des cheveux gris aux tempes). 3. (Hava için) Kapalı, bulutlu ( Un ciel gris. Le temps est gris). 4. Tekdüze, "monoton (Une vie grise). S. hlk. Çakirkeyf (Il est un peu gris). § Il fait gris: Hava kapalı. Faire grise mine à qn: Birine karşı soğuk davranmak.

683

grive

gris er. 1. Külrengi, boz, gri (Gris foncé, gris clair. J'aime le gris). 2. (At) Boz, demir kır (Gris pommelé). 3. Külrengi giysi (S'habiller de gris). 4. Tütün (Un paquet de gris). grisaille diş. 1. Külrengi resim, külrengi kabartmalı taklidi resim. 2. mec. Tekdüzelik, kabartısızlık, sıkıcılık, boğuculuk (La grisaille d'une vie sans histoire). grisailler gçl. 1. Külrengi boyamak. 2. gsz. Kırlaşmak. grisant,e s. Esritici, baş döndürücü, sarhoş eden (Une odeur grisante). grisard er. 1. Porsuk. 2. Akkavak. 3. Sert kumtaşı, sert küçük çakıl, grisâtres. 1. Kırımtrak, külrengine çalan (Un ciel grisâtre). 2. tç karartıcı, sıkıcı, üzücü (Ungrisâtre impératif moral). grisbi er. argo. Para, mangır (Touchez pas au grisbi). griser gçl. 1. Sarhoş etmek (Le Champagne me grise facilement). 2. Esritmek, başını döndürmek (Cette odeur le grisait). 3. Griser qn de qch: -ile başını döndürmek, kendinden geçirmek (Ilgrisait sa femme de compliments). § Se griser de qch: -den başı dönmek, -ile sarhoş olmak, esrimek (5egriser de ses succès, d'air pur, de compliments). griserie 1. Çakirkeyflik, çakirkeyf olma. 2. Başı dönme, sarhoşluk, esriklik (Griserie dusuccès, du pouvoir). griset er. hayb. i . Küçük serçe. 2. Altı-yarıklı balık, bozcamgöz. grisette diş. 1. Boz şayak. 2. Yosma, işçi kız, oynak kız. gris-gris, gri-gri er. Muska, nazarlık, grisoller gsz. (Tarlakuşu) Ötmek. grison,nes. ve ad. l.s. Kır. 2. ad. Kıranta, kır saçlı. 3. er. Eşek. grisonnant,e s. 1. Kırlaşmış, kır düşmüş (Avoir des cheveux grisonnants). 2. Saçlarına ak düşmüş, kır saçlı, kıranta (Un homme grisonnant). grisonnement er. Kırlaşma, kır düşme (Grisonnement des cheveux, des tempes). grisonner gsz. 1. Kırlaşmak, kır düşmek (Ses cheveux grisonnent). 2. Saçlarına ak düşmek, saçları kırlaşmak (Il commence à grisonner sur les côtés). grisou er. kim. Grizu. § Coup de grisou: Grizu patlaması. grisoumètre er. Maden ocaklarında grizu oranını ölçmeye yarayan alet, *grizuölçer. grisouteux,euse s. kim. Grizulu. grive diş. hayb. Ardıç kuşu. Grive dorée: Sarıasma (kuş). § Etre soûl comme une grive: Çok sarhoş

grivelé

684

olmak, kör kütük sarhoş olmak. Faute de grives, on mange des merles: İnsan aradığını bulamayınca bulduğuyla yetinir. Koyunun bulunmadığı yerde keçiye Abdurrahman Çelebi denir, grivelé,e s. Kırbenekli,ak benekli ( Oiseau grivelé). griveler gsz. 1. Çöplenmek, otlakçılık etmek. 2. (Kahve yada lokantada) Ödeyecek parası yokken kendine yiyicek içecek ısmarlamak; yiyip içip sonra param yok demek, grivèlerie diş. 1. Beleşçilik, otlakçılık. 2. Yiyip içip param yok deme, parasız yeyip içmeye kalkma, griveleur er. Otlakçı, beleşçi, grivelure diş. Kır beneklilik, ak ve boz beneklilik. grivet er. hayb. Sabamaymunu. griveton er. tkz. Er. grivois,e s. 1. Açık saçık (Chanson grivoise). 2. er. (Eskiden) Asker, grivoiserie diş. Açık saçık söz (Dire des grivoiseries). grizzli, grizzly er. hayb. Bozayı, grœnendael er. Uzun kara tüylü çoban köpeği, grog er. Kaynatılmış şekerli su ve rom yada şarap karışımı içki (Prendre un grog bien chaud). groggy s. tkz. 1. Yorgun, bitkin, kendinden geçmiş. 2. (Boksta) yumruktan sersemlemiş, grogi. grognard,e5. vead. I. Homurdanıcı, homurdanıp duran. 2. er. (Fransanın Birinci İmparatorluk döneminde) Muhafız birliği eri. 3. er. Yaşlı asker, grognasse diş. tkz. Yaşlı ve çirkin kadın, cadaloz, grogne diş. Söylenme, homurdanma, grognement er. 1. (Domuz, ayı vb. için) Homuftu. 2. mec. Dırlanma, homurdanma, homurtu (Des grognements de protestation). grogner gsz. 1. (Ayı, domuz vb.) Homurdanmak, bağırmak, homurtu çıkarmak. 2. mec. Söylenmek, homurdanmak, dırlanmak (II grogne, mais il obéit. Il grogne après tout le monde). 3. gçl. -i homurdanarak söylemek, anlaşılmaz bir biçimde söylemek (Grogner des injures, des insultes). grognerie diş. Sürekli homurdanıp durma, dırdır, dırlanma. grogneur, euse s. ve ad. Homurdanıcı, homurdanan, dırdırcı, dırlanan. grognon,ne s. vead. 1. Homurdanıcı, dırdırcı (Une femme grognonne, un enfant grognon). 2. Suratsız, surat asıp duran, grognonner gsz. Homurdanıp durmak, dırlanmak, surat asmak, huysuzluk etmek, groiner. 1. (Domuzda) Yüzün burun kısmı, somak. 2. mec. tkz. Hayvansı surat, grole, grolle diş. 1. Alakarga, ekin kargası. 2. hlk. Ayakkabı, pabuç, postal. § Avoirlesgrolles: argo.

gros Korkmak, tabanları yağlayıp kaçmak. Foutre les grolles: argo. Korkutmak, grommeler gsz. 1. Homurdanmak (Obéir en grommelant). 2. gçl. Homurdanarak söylemek (Grommeler des injures entre ses dents). grommellement er. Homurdanma; homurtu halinde söylenen söz. grondant,e s. Hırlayan, homurdanan; gürleyen (Fauves grondants et rugissants. La foule grondante ne se calme plus). grondement er. 1. Gürleme (Le grondement du canon, d'un torrent. Un grondement de tonnerre). 2. Hırlama (Le grondement du chien). gronder gsz. 1. Homurdanmak, dırlanmak, söylenmek (Gronder entre ses dents). 2. (Ayı, domuz vb.) Bağırmak, homurdanmak. 3. mec. Gürlemek ( Le canon gronde, le tonnerre gronde). 4. mec. Fatlamak üzere olmak, eli kulağında olmak (L'émeute gronde). S. gçl. -i azarlamak, paylamak (Gronder un enfant désobéissant). 6. Gronder qn de f.qch, pour f. qch: Birini -diği için azarlamak, paylamak, kulağını çekmek (Nous devons vous gronder d'avoir fait une telle folie. Sa mère l'a grondé pour être sorti sans pardessus). gronderie diş. Azarlama, paylama, çıkışma, grondeur,euse s. ve ad. 1. Paylamayı seven, onu bunu paylayıp duran (Un homme grondeur). 2. Azarlayıcı, paylayıcı, çıkışıcı (Il nous parla sur un ton grondeur). grondin er. hayb. Benekli kırlangıçbalığı. groom [g/tum] er. l.(Eski) Ahır uşağı. 2. (Otel, Lokanta vb.) Yamak; üniformalı uşak. gros,ses. 1. İri, büyük, kocaman (Un gros arbre. Un gros chien. Un gros nez. Une grosse pierre). 2. Ş\şmiş,şiş(Ilavaitlesyeux gros de larmes Avoir la joue grosse d'une fluxion. Il se sentait le ventre gros, l'estomac gros). 3. Kaba (Un gros mot. Un gros rire. Il portait de grosses chaussures). 4. Kalın, etli (Elle a de grosses lèvres). 5. Ağır, önemli (La grosse industrie). 6. Büyük, etkili, "nüfuzlu, zengin (Un gros fermier, un gros capitaliste, un gros banquier). 7. Çok, aşın, büyük (Un gros mangeur, un gros buveur, un gros joueur). 8. Ciddi, önemli (De gros dégâts. Une grossefaute). 9. Gebe (Safemme est grosse de trois mois. Une grosse de trois mois). 10. Şiddetli (Une grosse fièvre, un gros rhume). 11. Kuvvetli, kalın (Une grosse voix). 12. "Adi, "alelade (Gros vin, gros drap). 13. Kötü, kapalı (Grostemps). 14. Dalgalı (Grosse mer). 15. Gros de qch: -i doğurabilir, -e gebe, -e yol açabilir (Nuée grosse d'orage. Un fait gros de conséquence. Le présent est gros de l'avenir). § Un gros bonnet, une grosse

gros

685

légume: Kodaman, etkili kişi, önemli kişi. Les gros travaux: (Bir yapıda) Kaba işçilik, ilk ağızda yapılan işler. Le gros oeuvre: Bir yapının bütün duvarları. Les grosses dents: Öğütücü dişler. Le gros intestin: Kalın barsak. Avoir les yeux plus gros que le ventre: Açgözlü olmak. Avoir le coeur gros: Acılı olmak, üzüntülü olmak. Etre gros comme une boule, comme un tonneau: Fıçı gibi olmak, tostoparlak olmak, şişko olmak. Faire les gros yeux: Gözlerini belertmek. Faire la grosse voix: Sesini yükseltmek, bağırmak. Faire le gros dos: (Kedi) Sırtını kamburlaştırmak, sırtını kabartmak. Jouer gros jeu: Büyük bir tehlikeye atılmak, büyük bir tehlikeyi göze almak, gros bel. 1. Büyük, büyük olarak ( On voit gros avec ces lunettes). 2. Büyük büyük, iri iri, büyük harflerle (Ecrire gros). 3. Çok, çok şey (Je gagne gros dans mon commerce). 4. Pahalı, pahalıya, çok paraya (Cela coûte gros. Cela va vous coûter gros). § En gros: 1. Büyük büyük, iri iri, büyük harflerle (Cela est écrit en gros sur l'écriteau). 2. Toptan (Vente en gros). 3. Ana çizgileriyle, ayrıntılara kaçmadan, özet olarak (Dites-moi en gros ce dont il s'agit. Voilà, en gros, ce que je voulais dire). 4. Genel olarak, genellikle, aşağı yukarı bütünüyle (C'est fort bien en gros et sous réserve de quelques objections). En avoir gros sur le cœur: hlk. Acılı olmak, üzüntüsü olmak, içinde bir sızısı olmak, gros er. 1. Şişko, şişman. 2. Kodaman, zengin ve etkili kimse (Les petits payent pour les gros. Les gros s'en tirent toujours, il faut penser aux difficultés des petits). 3. En önemli kısmı (Le gros de travail). 4. Çoğunluk, büyük kısmı, ağırlık (Le gros de l'assemblée, le gros de l'armée, le gros delà nation). S. En şiddetli zaman (Elle tremblait comme au gros de l'hiver). 6. Toptan satış, toptancılık (Ce magasin ne fait que le gros. Prixde gros, commerce de gros). §GrosdeNaples,grosde Tour: Bir tür ipekli kumaş, gros-bec er. hayb. Kocabaş, bir tür serçe, gros-cul er. argo. Er sigarası; kötü tütün, groseille bitb. Frenküzümü. groseillier er. bitb. Frenküzümü fidanı. § Groseillier épineux: Bektaşiüzümü. grosse diş. 1. Büyük harflerle yazılmış yazı. 2. huk. tlâm; suret, kopya (Faire une grosse. La grosse d'un contrat, d'un jugement). 3. On iki düzine (Une grosse de peignes, de boutons). grosserie diş. 1. Kaba demir işi. 2. Gümüş takımı, gümüp kap kaçak. 3. Toptancılık, toptan alış veriş. grossesse diş. Gebelik.

grossissement grosseur^. 1. Şişmanlık. 2. Büyüklük, boy, oylum (Grosseur d'un paquet. Trier les oeufs, les fruits selon leur grosseur). 3. Kalınlık (Une bague à la grosseur de son doigt. Des fils de grosseur différente). 4. Şiş, şişkinlik, ur (Il avait une grosseur à l'aine). grossier, ère s. 1. Düşük nitelikli, değersiz (Un tissu grossier. Des aliments grossiers. Travail grossier). 2. Kaim, incelikten uzak (Visage aux traits grossiers). 3. Bayağı, °âdi (Plaisirs grossiers, préoccupations grossières). 4. Kaba, nezaketsiz (Un homme grossier dans ses manières. Il est grossier, avec les femmes. Faire un geste grossier). 5. Üstünkörü, yuvarlak hesap, genel (J'ai une idée grossière sur ce sujet). 6. Koyu, büyük, yoğun (Il est d'une ingnorance grossière). 7. Kaba, edepsizce (Mot grossier. Propos grossiers). grossièrement bel. 1. Kabaca, nezaketsizce (Répondre grossièrement). 2. Aşağı yukarı, tahmini olarak (Calculer grossièrement un prix de revient). 3. Özet olarak, ana çizgileriyle (Voilà grossièrement le sujet de la pièce). 4. Çok, açık şekilde, göz göre göre (Il se trompe grossièrement). grossièreté diş. 1. Düşüklük, değersizlik (Grossièreté de fabrication). 2. Kabalık, nezaketsizlik (On ne peut tolérer de telles grossièretés). 3. Bayağılık, adilik (La grossièreté de ses manières est choquante). 4. Açık saçık fıkra, söz (Dire, débiter des grossièretés). grossirez. 1. Büyümek, irileşmek, gelişmek (Cet enfant a grossi depuis qu'il est à la campagne). 2. Şişmanlamak (Il a grossi de cinq kilos. Suivre un régime pour ne pas grossir). 3. (Deniz vb.) Kabarmak (Le fleuve a grossi à la fonte des neiges). 4. Büyümek, artmak, çoğalmak (Ses économies ont grossi. La foule des badauds grossissait. Bruit qui grossit). 5. gçl. Büyütmek, daha büyük göstermek (La loupe grossit les petites lettres. Ce vêtement vous grossit). 6. gçl. Artırmak, çoğaltmak (Grossir sa fortune. Les déserteurs vont grossir le nombre des rebelles). 7. gçl. Kabartmak (Les dernières pluies ont grossi le fleuve). 8. Abartmak, büyütmek (Les journaux grossissent l'affaire. Votre imagination grossit le danger). grossissant,e s. 1. Git gide büyüyen, artan, çoğalan (Une foule grossissante remplissait la place). 2. Kabaran (Un fleuve grossissant). 3. Daha büyük gösteren, büyüten, irileştiren (Verre grossissant). 4. Abartan, abartıcı, pireyi deve yapan (Il a une imagination grossissante). grossissement er. 1. Büyüme, irileşme

grossiste (Grossissement anormal d'une personne, d'une tumeur). 2. Büyütme, büyük gösterme, irileştirme (Le grossissement d'un microscope). 3. Şişmanlama (Suivre un régime alimentaire contre le grossissement). 4. Abartma, olduğundan önemli yada büyük gösterme (Grossissement d'une affaire par les journaux). grossistes, vead. Toptancı, grosso modo bel. Genel çizgeleriyle, ayrıntıya kaçmadan, özet olarak, aşağı yukarı (Dites-moi grosso modo de quoi il s'agit). grossoyer gçl. Suretini çıkarmak, kopyasını çıkarmak (Grossoyer un acte, un jugement, un contrat). grotesque diş. 1. Gülünçlü süsleme; özellikle çiçek dalları, meyveler, perde ve halı örgeleri ile yapılan güldürücü bir tür süsleme. 2. ç. Gülünç biçim, gülünçlü resim, acaip şekil ve resimler (Peintre de grotesques). 3. er. Gülünçlük, acaiplik (C'est d'un grostesque inimaginable). 4. s. Biçimsiz, çarpuk çurpuk (Une figure grotesque). 5. s. Gülünç, acaip, tuhaf (Il se trouve dans une situation grotesque. Une histoire vraiment grotesque). grotesquement bel. Gülünç şekilde, tuhaf şekilde, acaip (Il est grotesquement habillé). grotte diş. Mağara, in (Grotte naturelle, préhistorique). grouillant,e s. 1. İşlek, müşterisi bol (Les bistrots grouillants de la ville). 2. Kaynaşan, uğuldayan (Une foule grouillante). 3.Grouillant de qch: -ile dolup taşan (Une rue grouillante de monde, un magasin grouillant de clients). grouillement er. Kaynaşma (Le grouillement de la foule). grouiller gsz. 1. Kımıldamak (Iln'apas grouillé d'un pouce). 2. Kaynaşmak (La foule grouillait sur la place). 3. Grouiller de qch: -ile dolu olmak, dolup taşmak (Un arbre qui grouille d'insectes. La rue grouille de monde. Ce magasin grouille de clients). § Se grouiller: hlk. 1. Yerinden kımıldamak, kıpırdamak (Ne te grouille pas). 2. Acele etmek, çabuk olmak (Allons, grouillez-vous!). group [gRup] er. Para çıkını, bir yerden bir yere mühürlenmiş olarak gönderilen para çantası, groupe er. Öbek, küme, topluluk, "grup ( Un groupe social. Appartenir à un groupe politique. Le groupe sanguin. Un groupe de rochers, groupe de mots). § En groupe: Toplu halde, grup halinde (Travailler en groupe). groupement er. 1. Kümelenme, toplanma, biraraya gelme (Le groupement des partis). 2. Kümelendirme, bir araya getirme (Le

686

guenille groupement des enfants d'après leur âge). 3. Topluluk (Un groupement politique, syndical). grouper gçl. Kümelemek, toplamak, bir araya getirmek, "gruplandırmak (Grouper tous les mécontents du parti, tous les adversaires du régime). § Se grouper: Kümelenmek, toplanmak, bir araya gelmek; gruplanmak (Segrouper autour d'un chef). groupuscule er. Üç beş kişi, önemsiz ufak topluluk (Des groupuscules gauchistes). grouse diş. Çahhorozu. gruau er. 1. Bulgur. 2. Bulgur yemeği, bulgur çorbası. gruau, gruon er. hayb. (Az kullanılır) Turna palazı, grue diş. 1. hayb. Turna, turna kuşu. 2. (Sinema) Vinç, stüdyo alıcılarının her türlü devinimini kolaylıkla sağlayan tekerlekli özel yapıda vinç. 3. Maçuna, vinç (Grue de chantier). 4. tkz. Sokak orospusu. § Faire le pied de grue: mec. Uzun süre ayakta beklemek, grurie diş. tkz. 1. Orospuluk, "fahişelik. 2. (Eskiden) Kralların ve derebeylerin ormandan aldıkları vergi, grues, gruidés diş. ç. hayb. Turnagiller, gruger gçl. 1. Dişle kırmak. 2. Kıtır kıtır yemek. 3. mec. (Birini) Aldatmak, sömürmek; parasını yemek.

grume diş. 1. Ağaç kabuğu. 2. Üzüm çekirdeği, grumeau er. Pıhtı (Grumeaux de sang. Grumeaux de lait caillé). grumeler(se)gsz. Pıhtılaşmak; pihtiylakaplanmak. grumeleux,euse s. 1. Pıhtılı, pürtüklü, kumlu (Peau grumeleuse, poire grumeleuse). grutier er. Vinçci, vinç kullanan işçi. gruyère er. Gravyer peyniri, gué er. coğr. Irmak geçidi, yaylan, yavlan, sığlık (Passer un gué). § On ne change pas d'attelage au milieu du gué: Çay geçerken at değiştirilmez, guéable s. Geçit verir, geçilebilen (La rivière est guéable en été). guéer gçl. (Irmağı) Geçit yerinden geçmek (Guéer un cours d'eau). guelfe er. (İtalyada) Papa yanlısı, papaların yanını tutan. guelte diş. Prim, satış üzerinde verilen yüzde (La vente marchait bien, je me faisais de bonnes gueltes). guenille diş. 1. Paçavra. 2. mec. Bayağı şey, paçavra, önemsiz ve geçici şey (Le corps n'est qu'une guenille). 3. Yaşlı ve çökmüş adam. 4. p. Yırtık pırtık giysi, eski püskü giysiler (Une vieille femme vêtue de guenilles). § Etre en guenilles: Paçavralar içinde olmak, yırtık pırtık giysiler

guenon giymiş olmak (Un mendiant en guenilles). guenon diş. 1. Bir maymun cinsi. 2. Dişi maymun. 3. mec. Çok çirkin kadın, maymun suratlı kadın (C'est une vieille guenon). guépard er. hayb. Çita, birtüryaban kedisi, °gepar. guêpe diş. Yabanansı. § Taille de guêpe: İnce bel, ince beden. Une fine guêpe: Yolsuz kadın, kibar orospu. Pas folle, la guêpe!: O ne malın gözüdür! kolay kolay kül yutmaz!, guêpier er. 1. Yabanarısı kovanı, yabanarısı yuvası. § Guêpier vert: Yeşil arıkuşu. § Se fourrer, tomber dans un guêpier: Arı kovanına çomak sokmuş olmak, tehlikeli bir duruma düşmek, guêpière diş. Beli ince gösteren dar korse, guère bel. Ne,, .guère: l.(Sıfatyadabelirteçönünde geldiğinde) Pek... değil, pek öyle... değil, pek de... değil, hiçde... değil (Il n'est guère intelligent; ce ne sera guère difficile. Vous ne l'avez guère bien reçu). 2. (Eylemle birlikte) Pek ...memek (Il n 'aime guère cette peinture. Cette coiffure ne lui va guère). 3. (Ad önünde) Ne... guère de: Pek, o kadar... (Iln 'a guère de courage. Il ne mange guère de poisson). 4. Ne ... guère que: Hemen hemen yalnız... ancak (Il n'y a guère que vous qui puisisiez faire cela- Bunu yapabilecek hemen hemen yalnız siz varsınız, ancak siz varsınız. Cela n'arrive guère qu'en hiver: Bu hemen hemen yalnız kışın olur). guéret er. 1. Nadas, nadas edilmiş tarla. 2. (Şiir dilinde) Tarlalar, ekinler. § Laisser en guérets: Nadasa bırakmak, dinlendirmek (Laisser une partie de ses terres en guérets). Lever, relever les guérets: Nadas kaldırmak. uéri,e s. 1. İyileşmiş, sağalmış (Un malade guéri). 2. mec. Etre guéri de: -den bıkmak, illallah demek (Je suis guéri des bêtes, je n'en veux plus. Il était guéri de dépenser pour de pareilles bêtises!). uéridon er. Tek ayaklı yuvarlak masa. guérilla diş. 1. Çete savaşı, "gerilla. 2. Çete (Chef de guérilla). uérillero er. Çeteci, "gerillacı, uérir gçl. 1. İyileştirmek, iyi etmek, sağaltmak (Ce médicament vous guérira). 2. Geçirmek, düzeltmek, tedavi etmek (Guérir une maladie, un mal, un défaut). 3. Guérir qn de qch: a) Birinin -sini tedavi etmek .geçirmek (Il m'a guérie de mon ulcère à l'estomac), b) Birini -den kurtarmak, birinin -sini geçirmek, düzeltmek (Il faut le guérir de ses obsessions. Pourra-t-on le guérir de sa timidité? Rien ne peut le guérir de sa jalousie). 4. Etre guéri de qch: -den bıkmış olmak, usanmış olmak, -e karşı hiçbir isteği kalmamış olmak (Je ne m'occuperai plus de lui, j'en suis guéri: Artık

687

guerre onunla uğraşmayacağım, bıktım usandım). S.gsz. Sağalmak, iyi olmak, iyileşmek (Situ veux guérir, il faut te soigner). 6. gsz. Geçmek, düzelmek, sağalmak, iyileşmek (Un rhume qui ne veut pas guérir. Sa plaie a guéri vite. Une passion qui ne guérira pas). § Se guérir: 1. İyileşmek, iyi olmak, sağalmak (Il se guérira peu à peu). 2. Se guérir de qch: -den kurtulmak, yakasını kurtarmak (Il ne s'est pas encore guéri de ses préjugés). guérison diş. Sağalma, iyileşme, kurtulma, iyi olma, "şifa (La guérison d'une maladie, d'une plaie, d'un chagrin). guérissable s. Sağalabilir, iyileşir, iyi olur, geçer (Une maladie guérissable. Un blessé guérissable). guérisseur, euse ad. 1. İyileştirici, sağaltıcı, sayrılık geçirici (Les Anglais considèrent la mer comme une grande guérisseuse). 2. Üfürükçü, hekimlik belgesi olmadan hekimlik yapan kimse (Procès intenté par l'ordre des médecins contre un guérisseur).

guérite diş. Nöbetçi kulübesi (Factionnaire qui monte la garde devant sa guérite). guerre diş. 1. Savaş, "harp (Guerre de défense, guerre de libération, guerre d'agression, guerre de conquête. Guerre terrestre, guerre aérienne, guerre navale. Guerre chimique, guerre bactériologique, guerre atomique. Guerre éclair: Yıldırım savaşı. Guerre civile, guerre intestine: İç savaş. Blessé de guerre, mutilé de guerre, prisonnier de guerre). 2. 'Savaşım, "mücadele, savaş (Guerre économique, guerre froide, guerre idéologique, guerre des nerfs, guerre de propagande). 3. (Büyük harfle) Milli Savunma Bakanlığı (Ministère de la Guerre de denir). § Gens de guerre: Askerler. Nom de guerre: Takma ad. De bonne guerre: Yasa ve kurallara uygun, oyunun kurallanna uygun, açıkça, erkekçe (C'est de bonne guerre). De guerre lasse: Uzun bir direnmeden sonra, bıkıp usanarak (De guerre lasse, il a fini par nous recevoir). Aller à la guerre, en guerre: Savaşa gitmek. Déclarer la guerre contre: -e karşı savaş ilân etmek. Entrer en guerre, dans la guerre: Savaşa girmek. Faire la guerre a qn: Birine durmadan sitemlerde bulunmak, laf çakıştırmak. Faire la guerre à qch: -ile mücadele etmèk, savaşmak, -in kökünü kurutmaya çalışmak (Faire la guerre aux abus, aux injustices). Gagner la guerre: Savaşı kazanmak. Mourir à la guerre: Savaş alanında ölmek, şehit olmak, er meydanında ölmek. Obtenir les honneurs de la guerre: a) Silahlarını düşmana teslim etmeden bir kaleden çıkma iznini sağlamak, b) Bir işin içinden yüzünün akıyla

guerrier çıkmak. Perdre la guerre: Savaşı yitirmek. Revenir de la guerre: Savaştan dönmek. Vivre en guerre avec qn, vivre (être) sur le pied de guerre avec: -ile sürekli kavga içinde olmak, -ile didişip durmak (Ils vivent en guerre avec leurs voisins. Il est sur le pied de guerre avec tout le monde). A la guerre comme à la guerre: (Kötü koşulları hoş göstermek için kullanılır) Her şeye katlanmak gerek; ne yapalım buna da katlanmamız gerek. Si tu veux la paix, prépare la guerre: Hazır ol cenge eğer ister isen sulh ü salah; barış isteyen savaşa hazır olmalı. guerrier, ère s. 1. Savaşa değgin, savaşla ilgili (Champ guerrier; la trompette guerrière a sonné). 2. Savaşçı, savaşmayı seven, iyi savaşan (Un peuple guerrier, une race guerrière). 3. er. Savaşçı, asker. guerroyer gsz. 1. Savaşmak. 2. Guerroyer contre: a) -e karşı savaşmak (Le seigneur guerroyait contre ses vassaux), b) mec. -ile mücadele etmek, -ile savaşmak (Guerroyer contre les abus, contre les injustices). 3. gçl. -e karşı savaşmak, ile mücadele etmek (Guerroyer un roi, un tyran). guet er. 1. (Eskiden) Gece karakolu, nöbet (Postes de guet. Sentinelle chargé du guet. Guet à cheval, à pied). 2. (Şimdi) Gözetleme. § Avoir l'oeil au guet, l'oreille au guet: Gözü, kulağı kirişte olmak. Etre au guet, faire le guet: Gözetlemek; pusuda olmak, pusuya yatıp kollamak, guet-apens er. Pusu. § Attirer qn dans un guetapens: Birini pusuya düşürmek. Tendre un guetapens contre qn:-e pusu kurmak. Tomber dans un guet-apens: Pusuya düşmek, guêtre diş. Tozluk. guêtrer gçl. Tozluk taktırmak, -e tozluk takmak. § Se guêtrer: Tozluklarını takmak, guetter gçl. 1. Pusu kurup beklemek (Guetter le gibier. Le chat guette une souris. Guetter l'ennemi). 2. Gözetlemek, kollamak, gözlemek (Guetter une occasion, guetter le signal, guetter le bon moment). 3. Yolunu gözlemek, sabırsızlıkla beklemek (Guetter le facteur; le chien guette son maître). guetteur er. Gözetleyici; nöbetçi. gueulante diş. argo. Bağırış, haykırış, "nağra (Elèves qui poussent une gueulante). gueulard er. 1. den. Ses borusu. 2. Yüksek fırın bacası. 3. den. argo. Küçük top. gueulard,e s. ve ad. 1. hlk. Açgözlü, obur. 2. hlk. Farfara, çığırtkan, ağzı kalabalık (Faites taire ce gueulard!). gueule diş. 1. Hayvan ağzı (La gueule du lion, d'un chien, d'unpoisson). 2. (Fırın, tünel gibi şeylerde)

688

guiches Ağız (La gueule d'un métro, d'un haut fourneau, d'un tunnel, d'un pot, d'un canon). 3. hlk. Ağız; yüz, surat (Ferme ta gueule!). 4. tkz. Görünüş, görünüm (Ce chapeau a une drôle de gueule). § Une fine gueule: hlk. Boğazına düşkün kimse. Avoir une bonne gueule: Eli yüzü düzgün olmak. Avoir une sale gueule: Çirkin, suratsızın teki olmak. Avoir la gueule de bois: Ağzı yapış yapış olmak, ağzı çiriş gibi olmak. Avoir de lagueule: argo. Esaslı olmak, kıyak olmak, iyi bir şey olmak (Ce tableau a de la gueule). Casser la gueule à qn: -in yüzünü gözünü dağıtmak, çenesini dağıtmak, yüzünü çarşamba çarığına döndürmek. Etre fort en gueule: Farfara olmak, çığırtkan olmak, söyledikleri hep lafta kalmak. Faire la gueule: Suratasmak. Se casser la gueule: Düşmek. Sefaire casser la gueule: Ölmek, öldürülmek. Se jeter dans la gueule du loup: Kendini aslan ağzına atmak, büyük bir tehkileye atılmak. Ta gueule!: Kapa çeneni, sus! gueule-de-loup er. bitb. Aslanağzı (Gueule-de- lion da denir). gueulement er. Bağırtı, bağırma; haykırış, haykırma. gueuler gsz. 1. hlk. tkz. Bağırmak, bağıra bağıra konuşmak; havlamak(// ne cesse pas de gueuler. La radio gueule). 2. gçl. Bağırarak söylemek, haykırmak (Gueuler des ordres, des injures). gueuleton er. Bol yemek (Faire un bon petit gueuleton pour fêter un anniversaire). gueletonner gsz. tkz. Tıka basa yemek yemek, bol bol yiyip içmek, gueuse diş. 1. Yüksek fırından çıkmış durumdaki • erimiş demir yığını. 2. Erimiş madenlerin içine döküldüğü kum kalıbı; döküm kalıbı, gueusaille diş. tkz. Serseri takımı, kopuk takımı, it takımı, dilenci takımı, gueusailler gsz. Dilencilik etmek; ondan bundan para dilenip serserice yemek, gueusarder. tkz. Alçak herif, itin teki. gueusergsz. Dilenmek, serserice yaşamak, gueuseriediş. 1. Dilencilik. 2. Alçaklık, bayağılık. 3. Önemsiz, değersiz şey; bayağı şey. gueux, euse s. ve ad. 1. Dilenci, baldırı çıplak, serseri (Mener une vie de gueux). 2. Alçak, namussuz, dolandırıcı. 3. diş. Yoldan çıkmış kadın, orospu. § Courir la gueuse: mec. Yoldan çıkmak, düşük bir yaşantı içine girmek, gui er. 1. bitb. Ökseotu. 2. den. Bomba denilen seren. guibole, gibolle diş. hlk. Bacak, guiches diş. ç. Perçem, kâkül, zülüf (Avoir des guiches sur le front, porter des guiches sur les

guichet tempes). guichet er. 1. Büyük bir kapıda açılmış küçük kapı, küçük penccre, enik kapı (Le guichet d'une prison, d'une cellule. Passer son repas à un détenu parleguichet. Le portail est muni d'un guichet). 2. Bir bölmede açılmış küçük pencere, gişe (Faire la queue au guichet. Adressez-vous au guichet). guichetier,ère ad. Gişe memuru; "müracaat memuru. guide er. 1. Kılavuz, "rehber (Suivez le guide. Donner un pourboire au guide). 2. mec. Doğru yol gösterici, kılavuz (Il n'a d'autre guide que l'amour de la vérité). 3. Önder (Le guide d'un peuple). 4. Kılavuz kitap, el kılavuzu (Le guide illustré de Turquie). 4. diş. tzci gençkiz. § Prendre qn, qch pour guide: -i kendine kılavuz almak, kılavuz edinmek. Servir de guide à qn: -e kılavuzluk etmek. guide-âne er. 1. Küçük kılavuz kitap. 2. (Düz yazmak için kâğıdın altına konulan) Çizgili altlık, guider gçl. 1. Kılavuzluk etmek, yol göstermek (Guider un étranger qui demande son chemin. Guider un enfant dans ses études). 2. (Taşıt) Sürmek (Guider un bateau, un avion). 3. Yönetmek, yön vermek (Il est guidé par une discipline de fer). § Se guider: 1. Yönünü bulmak, yolunu bulmak (Cet aveugle se guide à l'aide d'un bâton). 2. Se guider sur qch: -e göre yönünü saptamak, -i izlemek (Se guider sur le soleil. İlse guide sur son maître), guides diş. ç. Dizgin, dizginler (Tirer sur les guides: Dizginlerini çekmek. Lâcher les guides: Dizginlerini bırakmak). § Mener la vie à grandes guides: Sağlığını ve parasını hesapsızca harcamak. guidon er. 1. ask. Piyade filaması. 2. den. Komuta filaması. 3. (Silahlarda) Arpacık. 4. (Bisiklette) Gidon. guifette leucoptère diş. hayb. Akkanatlı deniz kırlangıcı. guignard,es. ve ad. tkz. Bahtsız, "şanssız, "talihsiz, guigne diş. 1. Bir tür kiraz. 2. tkz. Bahtsızlık, tahilsizlik, şanssızlık. § Avoir la guigne: Şanssız olmak, talihsiz olmak. Porter la guigne à qn: -e şanssızlık getirmek, uğursuzluk getirmek. Se soucier de qn, de qch comme d'une guigne: -e hiç mi hiç aldırmamak, vız gelir tırıs gider demek, guigner gçl. 1. -e göz ucuyla bakmak, kaçamak bakmak (Guigner unefemme au passage. Il guigne mon jeu). 2, mec. -e göz dikmek (Guigner une place, un héritage, un beau parti). § Guigner de l'œil, du coin de l'œil: Göz ucuyla bakmak, guignier er. Bir tür kiraz ağacı.

689

guinder guignol er. 1. Kukla; kukla oyununda soytarı. 2. Kukla oyunu (Mener ses enfants au guignol). 3. mec. Soytarı. 4. hlk. Jandarma. § Faire le guinol: Soytarılık etmek, guignolet er. Bir tür kiraz likörü, guignonerffcz. (Eski)Şanssızlık, talihsizlik. §Avoir du guignon: Şanssız olmak, talihi olmamak, guilde diş. Lonca (Les guildes du moyen-âge). guili-guili er. Gıdı gıdı. § Faire guili guili à qn: -i gıdıklamak, -e gıdı gıdı yapmak, guillaume er. Küstere, lâmba (yuva) açmaya yarayan rende, guilledou er. tkz. Çapkınlık. § Courir le guilledou: Çapkınlık etmek, guillemet er. dilb. Tırnak işareti (Mettre qch entre guillemets). guillemetergç/. Tırnak işareti arasına almak, tırnak içine almak (Guillemeter une citation). guillemot er. hayb. Antarktika'da yaşayan, penguene benzer perdeayaklı bir kuş. guilleret,te s. Şen, şakrak; canlı dipdiri, guillochage er. Menevişleme, meneviş yapma; meneviş yapılma, guilloche diş. Kazı kalemi, arda, çapla, tığ kalem, çelik kalem. guillocher gçl. Menevişlemek (Guillocher une plaque de cuivre). guillocheur er. Meneviş yapan işçi, menevişçi; oyma ressamı, guillochis er. Meneviş. guillotine diş. 1. Giyotin. 2. Ölüm cezası (Condamner à la guillotine). guillotiner gçl. Giyotinle kafasını uçurmak (Guillotiner un assassin). guillotineur er. Giyotinci, giyotin cellâdı, cellât, guimauve diş. bitb. Hatmi, hatmi çiçeği, guimbarde diş. 1. Çocukların çaldığı bir tür ağız tamburası. 2. Kötü gitar. 3. Sap arabası. 4. tkz. Eski püskü araba, eski otomobil, guimpe diş. Rahibe yaşmağı, guinehe diş. tkz. Balo. guineher gsz. hlk. Dans etmek, guindage er. Yısa etme, palanga yada maçuna ile kaldırma. guindé,e s. 1. Süslü püslü, şişirme, tumturaklı (Un style guindé). 2. Yapmacıklı, doğallıktan uzak (II a un air guindé). guinder gçl. 1. Yısa etmek, palanga yada maçuna ile kaldırmak. 2. mec. Şişirmek, tumturaklı yapmak, süsleyip püslemek, yapmacıklı kılmak. § Se guinder: Kasılmak, kurulmak; yapmacak yapmak, yapmacığa kaçmak (Il se guindé dans ses vêtements noirs; le récit se guindé un peu).

guingois guingois (de) bel.Ters, tersine, aksine (Tout va de guingois: Her şey ters gidiyor). guinguette diş. hlk. Kır kahvesi, kır meyhanesi, guipage er. Gipür yapma, kabartmalı dantel yapma. guiper gçl. (Tirşe üzerine) Kabartma şekiller yapmak, gipür yapmak, guipure diş. Kabartmalı dantel, gipür. guirlande diş. 1. Yaprak yada çiçekten bezek kordonu, taç (Guirlande de fleurs, guirlande de diamants). guise diş. "Tarz, biçim. § A ma (ta, sa, notre votre, leur) guise: Keyfine göre, istediği gibi, nasıl isterse (Il agit à sa guise. Nous vivons à notre guise). A votre guise: Nasıl isterseniz, keyfiniz bilir. En guise de: 1. -in yerine (Il écrivait sur ses genoux en guise de pupitre). 2. -olarak (Il nous a servi des sardines en guise de repas. En guise de consolation, il lui fit cadeau d'un livre). guitare diş. Gitar, kitara (Mon fils joue de la guitare). § Avoir une belle guitare: argo. Dolgun kalçaları olmak. C'est toujours la même guitare: Hep aynı nakarat, guitariste ed. Gitarcı, gitar çalan, guitoune diş. ask. argo. Kamp çadırı, guivre diş. Yılan. gulden er. Hollanda altın parası, gulden altını, gummifère s. Zamk çıkaran, zamk veren, gunite diş. Çimento ve kum karışımı, harç. guppy er. hayb. Küçük bir tür akvaryum balığı, gulf-stream er. coğr. Golfstrim, körfez akıntısı, gus, guss er. ask. argo. Herif, herifçioğlu. gustatif,ive s. 1. Tatmaya değgin, tatsal (Perte de la sensibilité gustative). 2. (Şaka) Çok güzel, ağzınıza lâyık, gustation diş. Tatma (Organe de la gustation). gutta-percha diş. Güteperka, kablo yapımında kullanılan kavuçuğa benzer zamklı bir madde, guttural,es. 1. Gırtlağa değgin (Artèregutturale). 2. Gırtlaktan çıkan (Toux gutturale, voix gutturale). 3. diş. dilb. Gırtlak sesi, boğazsıl. gymnase er. 1. (Eski Yunan'da) Beden eğitimi kurumu, beden eğitimi okulu (Les athlètes grecs s'entraînaient dans le gymnase). 2. (Almanya'da) Klasik dillerin okutulduğu ortaöğretim okulu, lise. gymnasiarque er. (Eski Yunan'da) Beden eğitimi okulu yönetmeni. 2. (Az kullanılır) Cimnastikçi.

690

gyrostat gymnaste ad. 1. (EskiYunan'da ) Beden eğitimi öğretmeni. 2. Cimnastikçi (Equipe de gymnastes). gymanstique diş. 1. Beden eğitimi, cimnastik (Les élèves font de la gymnastique). 2. mec. Alıştırma, çalıştırma, "egzersiz (Gymnastique de l'esprit, de lapensée). 3.s. Cimnastiğedeğgin (Entraînement gymnastique). gymnospermes, bitb. Açiktohumlu. gymnospermes er. ç. bitb. Açiktohumlular. gymnote er. hayb. Elektrikli yılanbalığı. gymnotidés er. ç. hayb. Elektrikli-yılanbalığıgiller. gymnuretft'j. hayb. Malaya kirpisi, gynandromorphisme er. biy. hayb. Karma eşeylilik.

gynécée er. 1 (Eski Roma ve Bizans'ta) Harem dairesi. 2. bitb. Dişi organ, gynécologie Kadın hekimliği, kadın hastalıkları hekimliği; nisaiyecilik. gynécologique s. Kadın hastalıklarına değgin (Examen gynécologique). gynécologiste, gynécologue ad. Kadın hastalıkları hekimi, "nisaiyeci, gynécomastie diş. Erkeklerde memelerin anormal büyümesi. gynécophobie diş. Kadından tiksinme hastalığı, kadından kaçma, kadın düşmanlığı, kadın sevmezlik. gypaète er. hayb. Kuzukartalı; uşak kapan denilen akbaba, gypse er. yerb. Alçıtaşı, jips. gypseux,enses. Alçıtaşı yapısında, alçıtaşından. gypsophile diş. bitb. Ak çiçekli otsu bir bitki, gyriner. hayb. Subiti, "girinus. gyromètre er. Yön göstermeye yarayan alet, *yöngöstergesi. gyroscope er. 1. Dünya'nın kendi ekseni etrafında döndüğünü gösteren aygıt, jiroskop. 2. (Gemi ve uçaklarda) Dengede durmayı sağlayan düzen, dengeleme dizgesi. 3 . f i z . Düzdöner, jiroskop, dönerken eksenini hep bir doğrultuda tutma eğiliminde olan nesne, gyroscopique s. Düzdönere değgin, jiroskopla ilgili; jiroskopla donatılmış (Effet gyroscopique. Compas gyroscopique). gyrostat/^wjsto/a.Ekseni etrafında hızlı bir dönme hareketi yapan cisim, jirosta (Application du gyrostat à des fins de stabilisation).

h H,h er. Fransız abecesinin sekizinci harfi. Buharfya yokmuş gibi hiçbir ses vermez (h muet), yada başlarında bulunduğu sözcüklerin kimisinde yine hiçbir ses vermemekle birlikte, ulamaya engel olur(h aspiré). Örneğin: L hommesözcüğündeki h, muet olduğu için bu sözcük lom okunur, ama le héros sözcüğündeki aspiré olduğu için lero değil lö ero okunur. Ayrıca, p,c ve g harfleriyle harf grupları yaparak şu sesleri verir: ph=f, ch=ş (Yunancadan ve başka eski dillerde geçen sözcüklerde) ch=k, ghi=gi, ghe=ge. ha ün/. 1. (Şaşma anlatır) A! Ya! (Ha! Cet enfant est votrefils?:A ! Bu çocuk sizin oğlunuz mu?). 2. Ha! Ha!: (Gülüş) Hah, hah, hah! "habanera diş. 1. Havana kaynaklı bir İspanyol dansı (Danser une habanera). 2. Havana dans havası (Habanerapour violon). habiles. 1. Usta, becerikli (Un chirurgien habile, un ouvrier habile et expérimenté. L'affaire est entre les mains habiles). 2. Kurnaz, düzenci (Il est trop habile pour être honnête). 3. Habile à f.qch: -mekte usta, çok becerikli, eşsiz (Un homme habile à tromper. Elle est habile à détourner la conversation). 4. Habile à qch: -de çok becerikli, usta, eşsiz (Etre habile à un jeu d'adresse). 5. Zekice, ustaca (Une opération habile). 6. huk. Yetkilùlyeterlikli, °ehil. habilement bel. Ustaca, uzlukla, beceriklice, zekice

(Homme politique qui conduit habilement une négociation. Mener habilement une affaire). h a b i l e t é 1 . Uzluk, beceriklilik, ustalık (Habileté demain. Travailfait avec habileté). 2.ç. İncelikler (Les habiletés d'un métier). habilitation diş. 1. Yetkilendirme. 2. Doçentlik sınavı. 3. huk. Ergin kılma, ergin kılınma, habilité diş. huk. 1. Yetkililik; yeterlilik, yeterlik "ehliyet (Habilité à contracter mariage). 2. Yetenek (Nous n'apportons point en naissant l'habilité à faire ces choses). habiliter gçl. Habiliter qn à f.qch: Birine -mek yetkisi vermek, - meye yetkili kdmak, yetkilendirmek (Le gouvernement vient d'habiliter le Ministre des Affaires étrangères à signer le traité). habillable s. Giydirilebilir (Rien ne lui va; il n'es t pas habillable). habillage er. 1. Giydirme; giyinme (Habillage d'un acteur. Salon d'habillage). 2. (Kullanılış amacına göre) Hazırlama (Habillage d'une bête de boucherie, d'une montre, d'un arbre). 3. Döşeme, kumaşlama, kumaşını geçirme (Habillage d'un fauteuil, d'une chaise). 4. Etiketini yapıştırma, etiketleme, kâğıtlama (Habillage d'une bouteille). habillé,e s. 1. Giyimli, giyinik (Je ne peux pas vous recevoir, je ne suis pas habillé. Se coucher tout

habillement habillé). 2. Şık, güzel (Une robe très habillée). habillement er. 1. Giydirme (L'habillement des troupes). 2. Giyim (Magasin d'habillement). 3. Giysi, giyim kuşam, giyim (Un habillement bizarre). habiller gçl. 1. Giydirmek (Habiller un enfant). 2. (Giyilen şey) İyi gelmek, yakışmak (Ce costume l'habille bien. Rien ne m'habille). 3. (Birini) Çok eleştirmek, yermek, aleyhinde atıp tutmak (II habille tout le monde). 4. Habiller qn de qch: Birine... giydirmek (Habillez votre fils de laine pour l'envoyer à la montagne). 5. Kullanış amacına uygun duruma getirmek, hazırlamak (Habiller un poulet, une montre, un arbre, une bête de boucherie). 6. Özünü, anlamını değiştirecek biçimde süslemek, allayıp pullamak (Habiller un texte, undiscours). 7. Habiller qch de qch: a) -ile kaplamak, çevirmek, döşemek (Habiller un fauteuil de housses. Habiller un mur de plantes grimpantes), b) -ile süslemek (Orateur qui habille ses pensées banales de phrases sonores). 8. Habiller qn en qch: Birini... kılığına sokmak, biçiminde giydirmek (Habiller un enfant en soldat. Habiller en civil). 9. Etiketini yapıştırmak, tıpasının üstüne kâğıt geçirmek (Habiller une bouteille). 10. (Basımcılıkta) Bir resmin çerçevesine yazı dizmek. § S'habiller: 1. Giyinmek (S'habiller court, s'habiller long, s'habiller légèrement). 2. S'habiller de qch: -1er giyinmek (S'habiller de noir, de blanc). 3. S'habiller en qch: ... kılığına girmek, (La petite fille s'habilla en Colombine). habilleur, euse ad. (Tiyatro ve sinemada) Oyuncuları giydiren kimse, giydirici, habiter. 1. Resmi elbise, frak (L'habit est de rigueur à ce dîner officiel). 2. Giyim, "kıyafet ( Un habit de gala. Un habit d'huissier. Habit de deuil. L'habit militaire). 3. ç. Giysi, "elbise (Mettre ses habits, ôter ses habits. Marchand d'habits, brosse à habits). § Habit vert: Akademi üyelerinin resmi giyimi. Prendre l'habit: Din adamı olmak, papaz olmak. Quitter l'habit: Papazlıktan ayrılmak, din adamlığını bırakmak. L'habit ne fait pas le moine: Sarık sarma ile hoca olunmaz; altın semer vursan eşek yine eşektir, habitabilité diş. Oturulabilirlik. habitable s. Oturulabilir; içinde yaşanabilir (Une maison habitable. Sous un tel régime politique ce pays n'est plus habitable). habitacle er. 1. (Şiir) Ev, konut, barınak. 2. den. Pusula kutusu. 3. (Uçakta) Pilot kabini, habitant,e ad. 1. Oturan, eğleşen, "sakin (Les habitants de la banlieue, de l'immeuble, du globe

692

habitué terrestre). 2. Nüfus (La Turquie compte près de cinquante millions d'habitants. Les habitants d'un pays, d'une ville). 3. İnsan, adam (Les habitants des cavernes. Tous les habitants de la Terre). 4. argo. Bit, pire (Avoir des habitants: Bitlenmek). § Les habitants de l'air: Kuşlar. Les habitants des bois: Yaban hayvanlar. Les habitants des eaux: Balıklar. Les habitants de l'Olympe: Söylence tanrıları. Les habitants du Parnasse: Ozanlar, habitat er. 1. (Bitki ve canlılar için) Yetişme yeri, yurt, yatak. 2. Yerleşme biçimi, yerleşme (Géographie de l'habitat. Habitat rural, urbain). 3r Konut; konut koşulları (Amélioration de l'habitat). habitation diş. 1. Oturma (Améliorer les conditions d'habitation). 2. Ev, konut, barınak (Changer d'habitation. Construire des habitations). habité,es. Oturulan, içinde insan yaşayan, "meskûn (Planète habitée. Château habité). habiter gsz. 1. Oturmak, yaşamak (Habiter à la campagne, chez des amis, en banlieue, dans un château). 2. gçl. -de oturmak, yaşamak (Habiter une maison, un palais, un quartier mal famé. Habiter la ville, la campagne). 3. mec. Sürekli olarak -de bulunmak, yakasını bırakmamak (L'enthousiasme habite son cœur. Une douleur sourde m'habitait). § Habiter au diable: Cehennemin dibinde oturmak, çok uzakta oturmak. Habiter porte à porte: Kapı komşusu olmak; bitişik evde, dairede oturmak, habitude diş. 1. Alışkı, "âdet (Ce qui forme les habitudes, ce sont les actes fréquents et réitérés). 2. Alışkanlık, "itiyat (Il ne faut pas être esclave de ses habitudes). 3. Alışma, alışmıştık (Elle a une grande habitude des enfants. L'habitude du malheur). 4. Gelenek, görenek, töre (Se conformer aux habitudes du pays. Avoir des habitudes de paysan, debourgeois). § D'habitude: Çoğu kez, genellikle, her zaman (D'habitude, je me lève tard. Il vient d'habitude le mardi. Le café est meilleur que d'habitude). Comme d'habitude: Her zaman olduğu gibi. Par habitude: Alışkanlıkla, düşünmeden, makina gibi (Iltourna par habitude le bouton de la radio). Avoir l'habitude de f. qch: -meye alışmak, -mek alışkanlığı olmak (lia l'habitude de se coucher sur la droite). Avoir l'habitude de qch: ...deneyi olmak, kullanılmasını bilmek (Acteur qui a une longue habitude de la scène. Je n'ai pas l'habitude de cette voiture, de ces méthodes). habitué,e ad. 1. Sürekli müşteri, gedikli (Le garçon de café servait toujours en premiers les habitués). 2. Tanıdık, sürekli gelip giden (C'est un habitué de

habituel la maison). habituelles. 1. Alışılan, alışılmış, alışkanlık haline gelmiş (Une expression habituelle dans sa bouche). 2. Herzamanki, günlük, olagelen (Expédier les affaires habituelles. C'est l'histoire habituelle). 3. Normal (Il souffre du foie de façon habituelle). 4. Habituel à: -in alıştığı, -de sık sık görülen (Ce comportement ne lui est pas habituel). habituellement bel. 1. Genellikle, genel olarak, çok kez (ila habituellement une serviette noire. Il fait habituellement froid en février). 2. Alışkanlıkla, alışıldığı üzre. habituer gçl. 1. Alıştırmak. 2. Habituer qn, qch à qch: -e alıştırmak (Habituer un enfant à la politesse). 3. Habituer qn, qch à f.qch: -meye alıştırmak (lia habitué son chien à venir manger dans la main. Elle habitue ses enfants à se lever tôt). 4. Etre habitué à qch, à f.qch: -e alışkın olmak, -meye alışık olmak (Nous sommes habitués au bruit. Les enfants ne sont pas habitués à rester seuls). § S'habituer: 1. S'habituer à qch: -e alışmak (S'habituer au froid, à l'obscurité, à un climat). 2. S'habituer à f. qch: -meye alışmak (S'habituer à parler devant le public). "hâblerie diş. Övüngenlik, palavra (Un discours plein de hâbleries). "hâbleur, euse s. ve ad. Övüngen, palavracı (L'humeur hâbleuse des chasseurs. C'est un vrai hâbleur). *hachage, °hachement er. Kıyma, doğrama; kıyılma, doğranma (Le hachage de la paille, de la viande). *hache diş. Balta (Hache à main. Hache de bûcheron. Fendre du bois avec une hache). § Périr sous la hache: Kellesi vurulmak, idam edilmek. Porter la hache dans une administration: Bir yönetimde bütün yolsuzluklara kesin son vermek. *haché,e s. 1. Kıyılmış, doğranmış; kıyma yapılmış (Viande hachée, bifteck haché). 2. Kesik kesik, kopuk kopuk (Style haché). 3. er. Kıyma (et), "hache-légumes er. Sebze doğrama bıçağı, aleti, "hacher gçl. 1. Kıymak, doğramak (Hacher de la viande, des oignons. Hacher des feuilles de tabac). 2. Dağıtmak, zarar vermek, parçalamak, birbirinden koparmak (Les rafales successives hachèrent les bataillons qui montaient à l'assaut. La grêle a haché la récolte). 3. mec. Kesmek, yarıda bırakmak (La toux hachait ses phrases. Les applaudissements hachaient le discours). 4. Baltayla kesmek. 5. (Resimde) Tarama yapmak, tarama çizgileri yapmak (Hacher une estampe). § Hacher menu comme chair à pâté: Taş üstünde taş

693

haillonneux

omuz üstünde baş bırakmamak, yerle bir etmek, pestil gibi ezmek. Hacher menu menu: Kıyım kıyım doğramak. Se faire hacher: Vücudunun tek bir parçası kalıncaya dek kendini savunmak. Se faire hacher pour qn: -in uğrunda canını vermek; -için yapmayacağı şey, katlanmayacağı şey olmamak (Elle se ferait hacher pour vous). "hachette diş. Küçük balta, nacak, "hache-viande er. değişmez. Kıyma makinası. "hachis er. I. Kıyma, et kıyması (Hachis de porc, de mouton). 2. Kıymalı yemek, "hachisch, haschisch er. Ar. 1. Kenevir. 2. Esrar, afyon, haşhaş (Prendre du haschisch: Esrar çekmek, esrar içmek). "hachischin, haschischin er. 1. Esrarkeş. 2. tar. Esrar içirilerek suça yöneltildikleri için, Şeyhülcebel denilen anarşist şeyhin müritlerine verilen ad, °haşhaşi, haşhaşiler. "hachoir er. 1. Kıyma makinası, kıyma satırı. 2. Kıyma tahtası, "hachure diş. (Resimde) Tarama, tarama çizgisi, "hachurer gçl. (Resmin) Tarama çizgilerini vurmak, taramak (Le dessinateur hachurait à grands traits l'ombre de son personnage). "hadith er. Ar. Hadis, "hadji er. Ar. Hacı. "hagard,e s. 1. Sert, yabanıl (Oiseau hagard). 2. Ürkmüş, şaşmış, afallamış (Les sinistrés avaient tous le visage hagard). hagiographe ad. 1. Ermişlerin yaşam ve davranışlarım işleyen yazar. 2. Kahramanının yaşamını hep güzel yanlarıyla yazan yaşamöykücü. hagiographie diş. 1. Ermişlerin yaşam ve davranışlarını anlatan yazı. 2. Kutsal şeyler bilgisi. 3. mec. Övgülerle dolu yaşamöyküsü. hagiographique s. Ermişlerin yaşamına değgin (Récits hagiographiques). "hale diş. 1. Çit (Prairie bordée de haies; franchir une haie). 2. Engel (Une haie de rochers, d'écueils). 3. Bir yol yada geçit boyunca dizilmiş yan yana insan sırası, "kordon, sıra (Une haie d'agents de police). § Course de haies: Engelli koşu. Faire la haie, former la haie: Sıra halinde dizilmek, kordon meydana getirmek, "haïku, haïkaï er. Üç dizgelik klasik japon şiiri, hayku. "haillon er. 1. Eski kumaş parçası, paçavra. 2. Yıjtık pırtık giysi. § Etre en haillons: Paçavralar içinde olmak, giysileri yırtık pırtık olmak, "haillonneux,euse s. 1. Lime lime, yırtık pırtık (Vêtements haillonneux). 2. Giysileri eski püskü, yırtık pırtık giyinmiş, paçavralar içinde.

haine »haine diş. 1. Kin, garez, düşmanlık. 2. Sevmezlik, hoşlanmazhk, tiksinti (La haine de la guerre). § En haine de: -e kızdığı için, -e karşı tiksintiden dolayı (Organiser la révolte en haine des oppresseurs). Avoir, concevoir, éprouver de la haine pour qn: -e karşı kin duymak, kini olmak. Nourrir une haine contre qn: -e karşı kin beslemek. Prendre qn, qch en haine: -e düşman kesilmek, -i hiç sevmemek, düşman bellemek. Susciter les haines entre: Arasında düşmanlık, anlaşmazlık yaratmak (Susciter les haines entre les partis). »haineusement M . Kinle, kinli kinli, »haineux,euse s. ve ad. 1. Kinci (Un caractère haineux. Un haineux). 2. Kin dolu (Un regard haineux). •haïrgç/. 1. (Birine) Kini olmak, diş bilemek (Ils le haïssent, mais ils le craignent en même temps). 2. -den tiksinmek, hiç hoşlanmamak (Haïr la dictature, l'hypocrisie, le mensonge). 3. Haïr def. qch: -mekten tiksinmek, hiç hoşlanmamak, -meyi sevmemek (Je hais d'être dérangé à chaque instant). § Se haïr: Birbirinden tiksinmek, hiç hoşlanmamak ( Ces deux hommes se haïssent mais sont condamnés à vivre dans le même bureau). »haire diş. Nefse eziyet için giyilen kıl gömlek, »haïssables, iğrenç, tiksinç, tiksinti verici (Je trouve la guerre haïssable). »haje er. Gözlüklü yılan. »halage er. (Gemiyi) Yedekte çekme (Halage d'un bateau par un autre). »halbran er. Genç yabanördeği. •hâle er. Sam yeli (Le hâle'a fané les herbes). 2. Güneş yanıldığı, esmerlik, esmerleşme, yanma, kararma (Le hâle lui va bien). *hâlé,e s. Yanmış, esmerleşmiş, kararmış (Il est revenu h&lé de son séjour à la montagne. Peau hâlée de soleil). haleine diş. 1. Soluk, "nefes (Haleine qui sent le tabac). 2. Soluk alma, soluma. 3. mec. Koku (L'haleine des abattoirs). § A perdre haleine: Soluğu tıkanıncaya dek (Courir à perdre haleine). D'une haleine, d'une seule haleine: Bir solukta (Débiter une phrase d'une seule haleine). De longue haleine: Uzun soluklu; uzun bir zaman ve çabayı gerektiren (Ouvrage de longue haleine). Avoir l'haleine forte, avoir mauvaise haleine: Ağzı kokmak, soluğu kokmak. Etre hors d'haleine: Soluğu tıkanmak, soluk soluğa kalmak. Perdre haleine: Soluğu tıkanmak. Reprendre haleine: Soluk almak. Retenir son haleine: Soluğunu tutmak. Tenir qn en haleine: -in dikkatini hep uyanık tutmak, soluğunu kesmek, -e soluk aldırmamak (Le romancier savait tenir ses lecteurs

694

halo

en haleine jusqu'à la fin). halener gçl. (Köpek için) Koklamak, »haler gçl. 1. (Halat vb.) Çekmek (Haler un câble, un cordage à la main). 2. (Gemiyi) Yedekte, çekmek, yedeğe almak, »hâler gçl. I. Karartmak, esmerleştirmek (Il était tout hâlé de soleil). 2. (Güneş, yel bitkileri) Kavurmak. »haletant,e s. 1. Soluğu tıkanmış, soluk soluğa kalmış; çabuk çabuk soluyan (Chien haletant, cheval haletant; poitrine haletante). 2. Haletant de qch: -den soluğu tıkanmış (Il était haletant d'émotion). 3. mec. Can atan, pek istekli (Une foule haletante et cupide). »halètement er. Soluma, soluk soluğa kalma, sık sık soluma (Le halètement d'une personne qui a couru). »haleter gsz. 1. Solumak, sık sık solumak, soluk soluğa kalmak (Haleter après une course. Haleter de fièvre, de soif). 2. mec. Soluğu kesilmek, şaşkınlıktan ağzı açık kalmak (Tout l'auditoire haletait). *haleur,euse ad. Akarsularda gemi yada kayık çeken kimse, yedekçi. haliaèteer. hayb. Akkuyruklu kartal, halieutique s. 1. Balıkçılığa değgin. 2. diş. Balıkçılık, haliotide diş. hayb. Denizkulağı. »hail [ol] er. Ing. Büyük salon, hol (Hall d'hôtel). »hallage er. Pazar vergisi, hal vergisi, hallali ünl. veer. Lâlâlâ. § Sonner l'hallali: Utkunun yaklaştığını muştulamak, "zafer çığlıkları atmak, »halle diş. 1. Pazar (Halle aux vins, halle au blé). 2. ç. Sebze ve meyve hali, hal (Les Halles centrales de la ville). »hallebarde diş. Baltalı mızrak, teber. § H pleut des hallebardes, il tombe des hallebardes: Bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor, »hallier er. 1. Sık çalılık. 2. Kuş ağı. hallucinant,e s. Şaşırtıcı, olağanüstü (Il y a entre les deux frères une ressemblance hallucinante). hallucination diş. ruhb. *Sanrı, "birsam (J'ai cru le voir ici, je dois avoir des hallucinations). hallucinatoire s. 1. Sanrıh, sanrıyla ilgili (Vision hallucinatoire). 2. Sanrı uyandıran, sanrıya yol açan (Psychoses hallucinatoires). halluciné,e s. vead. Sanrıları olan, sanrıh (Un poète halluciné). halluciner gçl. ruhb. Sanrıya düşürmek, sanrılar uyandırmak, sanrılamak, hallucinogènes. Sanrı uyandırıcı, sanrılara yol açan (Les champignons hallucinogènes du Mexique). »halo er. 1. Ayla, "hâle (Halo des réverbères dans le

halogénation brouillard). 2. mec. Taç (Un halo de gloire). halogénation diş. kim. Tuzverme. halogènes, kim. Tuzveren. halophiles. coğr. Tuzcul (Plantes halophiles). *halte diş. 1. Mola, ara (La halte est finie, il faut reprendre la route). 2. İstasyon, durak, "menzil (Il faut arriver de bonne heure à la halte fixée). 3. Uni. (Komut) Dur! §Halte-là: 1. (Nöbetçinin yaklaşan bir yabancıya söylediği) Dur! Kimsiniz? 2. Artık yeter! İşte o kadar! Dire halte à qch: -e dur demek, -i durdurmak (Il faut dire halte à l'inflation menaçante). Faire halte: Mola vermek, durmak (Avant d'entreprendre l'escalade du dernier piton, les alpinistes firent halte quelques instants). haltère er. 1. Halter. 2. biy. Takmacik. § Faire des haltères: Halter kaldırmak, haltérophiles, ve ad. Halterci, haltérophilie diş. Haltercilik, "halva er. T. Helva. *hamac er. Asma yatak, "hamak (Se balancer dans un hamac). "hamada diş. coğr. Kaya çölü; yalın-ova; yontukdüz. "hameau er. Küçük köy, köycük, kom. hameçon er. Olta iğnesi. § Gober l'hameçon, mordre à l'hameçon: Yutmak, aldanmak, zokayı yutmak, tuzağa düşmek, hameçonner gçl. (Oltaya) İğne takmak (Hameçonner une ligne). "hammam er. Hamam, Türk hamamı, "hampe diş. 1. Bayrak direği, gönder. 2. Fırça sapı, tavan süpürgesi sapı. 3. bitb. Bitkisapı, uzun çiçek sapı (La hampe d'un roseau). 4. (Harflerde) Kuyruk (La hampe de p, deh.). "hamster [amstex ] er. Kızıl tüylü, ak karınlı bir çeşit dağsıçanı. "han er. İnsanın bir şey döverken her vuruşta çıkardığı boğuk ses, hınk. § Faire un han, pousser un han: Hınklamak, hınk demek, "hanap [anap] er. (Ortaçağda) Bir tür maşrapa, "hanche diş. 1. anat. Kalça (Hanches étroites, larges, rondes). 2. (Gemide) Kıç. § Mettre les mains, les poings sur les hanches: (Küstahlık yada meydan okumak için) Elini beline dayamak. Rouler des hanches: Kalçalarını oynatmak, kalça kıvırmak (Marcher en roulant des hanches). "hand-ball er. Eltopu, hentbol, "handballeur er. Eltopçu, hentbolcu. "handicap er. Elverişsiz durum, engel (Sa faiblesse en mathématiques est un handicap pour la suite de ses études. Franchir un handicap). "handicaper gçl. Elverişsiz duruma düşürmek, zarara uğratmak, engellemek (Sa blessure au

695

harassé genou a sérieusement handicapé le coureur cycliste). "hangar er. Sundurma, hangar (Les hangars d'une ferme, d'un terrain d'aviation. Hangar à récoltes, hangar à locomotives). "hanneton er. hayb. 1. Mayısböceği. 2. mec. tkz. Şaşkın. "hannetonnage er. Mayısböceklerini yoketme. "hannetonner gsz. Mayısböceklerini yoketmek. "hansart er. Kıyma satırı; kıyma makinesi, "hanse diş. Ortaçağda, kimi Alman kentleri arasındaki ticaret ortaklığı, Hansa birliği, "hanté,e s. Cinli, perili (Château hanté). "hanter gçl. 1. -de sık sık görünmek (Fantôme qui hante un lieu). 2. -e sık sık gitmek (Hanter les tripots, les mauvais lieux). 3.-ile görüşmek, düşüp kalkmak (Hanter la noblesse). 4. -in yakasını bırakmamak, kafasından hiç çıkmamak, kafasını kurcalayıp durmak (L'idée du suicide le hante. Un grand remords le hantait. Les rêves qui hantent son sommeil). § Dis-moi qui tu hantes, je te dirai qui tu es: Bana arkadaşını söyle, senin ne olduğunu söyleyeyim. "hantise diş. 1. (Eski) Görüşme, düşüp kalkma. 2. Takınak, saplantı, "musallat fikir (Ila la hantise du suicide). haplologie diş. dilb. Hece yutumu, orta hece yutumu. "happement er. 1. Kapma, ağzıyla yakalama. 2. Yapışma. "happer gçl. 1. Kapmak, ağzıyla yakalamak (Chien qui happe un morceau de viande. Le chat bondit et happa la souris). 2. mec. Kapivermek (Le train happa son bras). 3. gsz. Yapışmak, yapışıvermek. "happy end er. yada diş. İng. Mutlu son. "haquenée diş. Rahvan kısrak, rahvan at. "haquet er. Fıçı, balya taşımak için ince uzun ve kenarsız araba, "hara-kiri er. Harakiri. § Faire harakiri: Harakiri yapmak. "harangue diş. 1. Söylev (Prononcer une harangue enflammée). 2. mec. Bıktırıcı, usanç verici söz. "haranguer gçl. 1. -e bir söylev çekmek, seslenmek (Un orateur harangua la foule des ouvriers à, Ja sortie de l'usine). 2. mec. -in kafasını ütülemek, kafasını şişirmek (Il nous harangue du matin au soir). "harangueur,euse ad. 1. (Eski) Sözen, konuşmacı, "hatip. 2. Söylevci, kafa ütüleyici. "haras [axa] er. Hara, aygır deposu, "harassant,e s. Çok yorucu, bitkin düşürücü (Une besogne harassante). "harassé,e s. Yorgunluktan canı çıkmış, bitkin.

harassement

696

•harassement er. Çok yorma; büyük yorgunluk, bitkinlik. •harasser gçl. Çok yormak, yorgunluktan bitirmek, halsiz düşürmek, •harcelant,e s. Hırpalayıcı, tedirgin edici (Occupation harcelante, créancier harcelant). •harcèlement er. Hırpalama, tedirgin etme (Guerre de harcèlement). •harceler gçl. 1. Hırpalamak, sarsmak, tedirgin etmek (Harceler l'ennemi). 2. Harceler qn de qch: Birini -lerle usandırmak, bıktırmak, tedirgin etmek (Il nous harcelait de questions). •harde diş. 1. Yaban hayvan sürüsü (Harde de cerfs, de daims). 2. Köpekleri dörder dörder yada altışar altışar bağlamaya yarayan bağ, köpek koşum takımı. 3. Koşum köpekleri, •harder gçl. (Köpekleri) Koşumlamak, dörder dörder yada altışar altışar bağlamak (Harder les chiens). •hardes diş. ç. Pılıpırtı, eski püskü giysiler, •hardi,e s. 1. Yürekli, gözüpek, atılgan (Guerriers hardis, alpiniste hardi). 2. Atak, çekinmez. 3. Yüzsüz, utanmaz, küstah (Une fille hardie. Vous êtes bien hardi de m'interrompre ainsi). 3. Cesurca, atılganca, atakça (Un projet hardi, entreprise hardie). 4. Uni. Ha gayret! Göreyim sizi! (Hardi, les gars!). •hardiesse diş. 1. Yüreklilik, gözüpeklik, atılganlık, "cesurluk (Avoir de la hardiesse: Gözüpek olmak. Montrer de la hardiesse: Yüreklilik göstermek). 2. Yüzsüzlük, utanmazlık, küstahhk (Quelle hardiesse d'aller dire cela!). 3. Atakhk, çekinmezlik. •hardiment bel. 1. Yüreklilikle, korkmadan, çekinmeden (Parler hardiment). 2. Yüzsüzce, utanmadan, küstahça (Il nie hardiment). •harem er. Ar. 1. Harem dairesi. 2. Haremdeki kadınlar. § Avoir un harem: tkz. Birçok kadınla birden ilişkisi olmak, •hareng er. hayb. Ringa balığı. § Sec comme un hareng: Sıska, çiroz gibi. Etre serrés comme des harengs: Balık istifi gibi olmak, çok sıkışmak. La caque sent toujours le hareng: Şeker, cinsine •çeker. Altın palan vursan eşek yine eşektir. •Harengaison diş. Ringa avı; ringa avı mevsimi, •harengère diş. 1. Balıkçı kadın, balık satıcısı kadın. 2. mec. tkz. Eli bayraklı kadın, •harenguier er. Ringa balığı avlamakta kullanılan gemi, ringa av gemisi, •hargne diş. Hırçınlık, huysuzluk, kudurganlık (Répondre avec hargne). •hargneusement bel. Hırçınca, huysuzca, kudurganca.

harmonisation •hargneux,euse s. Hırçın, kudurgan, huysuz (Une femme hargneuse, un chien hargneux). § Chien hargneux a toujours l'oreille blessé: Bela arayan belasını bulur, •haricot er. 1. Fasulye (Planter des haricots). 2. Fasulye tanesi, fasulye (Haricots blancs, rouges. Gigot de mouton aux haricots). § Des haricots!: tkz. Hava alırsın ! C'est lafindes haricots: Felâket! Yandık. İşte o zaman kıyamet kopar! Aller manger des haricots: argo. Kodesi boylamak, dama düşmek, hapse girmek. Courir sur le haricot à qn: -in damarına basmak, canını sıkmak, -i kızdırmak, rahatsız etmek (Tu commences à nous courir sur le haricot avec tes pleurnicheries). Toucher des haricots: hlk. Eline birkaç kuruş geçmek. •haridelle diş. Kurada, külüstür beygir, •harlediş. hayb. Testeregagalıördek (Harlebièvre: Büyük testeregagalı ördek. Harle petite: Küçük testeregagalı ördek). harmonica er. Armonika, harmoniciste ad. Armonika çalan, armonikacı. harmonie diş. 1. Uyum, "ahenk (L'harmonie des voix, des instruments. L'harmonie des vers, des couleurs). 2. müz. Uyumbilim (Traité d'harmonie, les règles de l'harmonie classique). 3. müz. Geniş kadrolu üflemeli sazlar takımı (Un concert d'harmonie). 4. Uyuşma, bağdaşma (L'harmonie des sentiments). 5. Uyuşma, anlaşma, barışıklık (L'harmonie qui règne dans une société, dans une famille). § Harmonie vocalique: dilb. Ünlü uyumu. Haramonie consonantique dilb. Ünsüz uyumu. Harmonie imltative: Benzekli uyum, "ahengi taklidi. Etre en harmonie avec: -ile uyuşmak, bağdaşmak. Mettre qch en harmonie avec: Bir şeyi -e uydurmak (Mettre en harmonie les nouveaux immeubles avec le caractère propre de la ville). Vivre en parfaite harmonie avec qn: -ile dirlik düzenlik içinde yaşamak, gül gibi geçinip gitmek, harmonieusement bel. Uyumlu olarak, uyumlu bir biçimde (Univers harmonieusement ordonné. Chanter harmonieusement). harmonieux,euse s. 1. Uyumlu, "ahenkli (Une voix harmonieuse. Le développement harmonieux d'une économie). 2. Hoş, güzel (Un visage harmonieux). harmoniques. 1. Uyuma değgin, uyumsal. 2. müz. Ana sese katılan ses. harmoniquement bel. 1. Uyumsal olarak, uyum kurallarına göre. 2. Matematik kurallarına uygun olarak. harmonisation diş. 1. Bağdaştırma, uyuşturma,

harmoniser uyuşur duruma getirme (Harmonisation des divers intérêts). 2. müz. Uyum kurallarına uydurma. harmoniser gçl. 1. Uyumlu kdmak, bağdaştırmak, uyuşturmak (Harmoniser les intérêts de plusieurs personnes). 2. müz. Armonisini yapmak, armonize etmek (Harmoniser un chant, un air). § S'harmoniser: 1. Bağdaşmak, uyuşmak, birbirine uymak (Ces couleurs s'harmonisent bien). 2. S'harmoniser avec: -ile uyuşmak, bağdaşmak (Le sentiment s'harmonisait avec le milieu). harmoniste ad. müz. Uyumbilim uzmanı, harmonium er. müz. Armoniyum. •harnachement er. 1. (Hayvan) Koşum takma, koşumlama. 2. Koşum takımı. 3 .mec. tkz. Ağır ve gülünç kılık (Le harnachement des fantassins). "harnacher gçl. 1. Koşum takmak, koşumlamak (Harnacher un cheval). 2. mec. Gülünç bir biçimde giydirmek, gülünç kılığa sokmak. § Etre harnaché de qch: -i giymiş, takmış, sırtlamış, kuşanmış olmak (Il partait pour une excursion en montagne, harnaché de sacs, d'appareils photographiques et d'objets hétéroclites). Se harnacher: Giyinip kuşanmak; silah ve gereçlerini takmak (Soldat, chasseur qui se harnache). *harnacheur er. Koşumcu; koşum takımları yapan, satan yada takan, "harnais er. 1. Koşum takımı, koşumlar. 2. argo. Giysi, çul. § Blanchir sous le harnais: 1. Askerlik mesleğinde eskimek, kıdemli olmak. 2. Bir işte, bir meslekte, saçağartmak. Saçlarını değirmende ağartmamak. *haro er. Hurra. § Crier haro sur qn, sur qch: -e lânet okumak, yuhalamak (Le scandale était public, tous les voisins crièrent haro sur le malheureux. Crier haro sur la bêtise contemporaine). "harpagon er. Cimri, pinti, "harpail er. harpaille diş. Maral sürüsü, geyik sürüsü. "harpe diş. müz. Harp (Jouer de la harpe). "harpie diş. 1. Söylencede, kadın başlı, kuş gövdeli, yırtıcı pençeli bir canavar . 2. hayb. Bir Amerika kartalı. 3. mec. Şirret kadın, cadaloz, "harpiste ad. müz. Harp çalan, harpçı. "harpon er. Zıpkın (Pêche au harpon. Lancer un harpon). "harponnage, harponnement er. Zıpkınlama. "harponner gçl. 1. Zıpkınlamak (Harponner une baleine). 2. tkz. Yakalamak, enselemek (Harponner un malfaiteur). "harponneur er. Zıpkın atan, zıpkıncı.

697

hâte

"hart diş. 1. (Sazdan, ince daldan) Bağ. 2. Hükümlüleri astıkları ip. 3. mec. İdam cezası, idam. "hasard er. 1. (Ortaçağda oynanan) Bir çeşit zar oyunu; zarda kazanan rakam, altı, "şeş. 2. Talih (Caprices du hasard: Talihin cilveleri). 3. Raslantı, "tesadüf ( C'est unpur hasard, rien n 'était calculé. Il ne laisse rien au hasard). 4. Fırsat (Profiter d'un hasard favorable). 5. ç. Tehlike (Les hasards de la guerre). § Jeu de hasard: Talih oyunu; zar, bakara, rulet, piyango gibi talih oyunları. Heureux hasard: Mutlu raslantı, şans. Hasard malheureux: Kötü raslantı, aksilik, şanssızlık. Au hasard: Rasgele. A tout hasard: Ne olursa olsun. Par hasard: 1. Beklenmedik bir biçimde, umulmadığı halde, beklenilmediği halde. 2. Acaba (Auriez-vous par hasard l'intention de louer votre maison?). "hasardé,es. 1.Tehlikeli (Une entreprise hasardée). 2. Düşünülmeden yapılmış, sonu belli olmayan (Une démarche hasardée). 3. (Eski) Açık saçığa kaçan (Une expression hasardée, une plaisanterie hasardée). "hasarder gçl. I. Tehlikeye atmak, tehlikeye sokmak (Hasarder sa vie, sa réputation). 2. Denemeye girişmek, kullanmak (Hasarder une expression). 3. İleri sürmek (Il a craintivement hasardé quelques remarques). 4. Sonucun ne olacağına bakmadan girişmek, yapmak (Hasarder une démarche auprès d'un ministre). S. Hasarder de f.qch: -mek tehlikesini göze almak, -mek yanılgısına düşmek (Il vaut mieux hasarder de sauver un coupable que de condamner un innocent). § Se hasarder: 1. Rasgele gitmek, tanrıya sığınıp girmek (Se hasarder la nuit dans une ruelle obscure). 2. Se hasarder à f.qch: -mek tehlikesini göze almak, ne olursa olsun -mek (Je me hasardai à sortir malgré le temps menaçant). "hasardeux,euse s. 1. Tehlikeli (Une affaire hasardeuse). 2. Serüvenli, raslantılara bırakılmış (Une vie hasardeuse). 3. Tehlikeye aldırmayan, atılgan (Il a un caractère hasardeux). "haschisch, hachisch er. Esrar, haşiş, "haschischin er. Esrarkeş, "hase diş. Dişi tavşan, "hast er. (Eskiden) Mızrak, "hastaire er. (Eski Romada) Mızraklı asker. *hasté,e s. Mızrak biçiminde, mızrak gibi (Feuilles hastées). "hâte diş. Evecenlik, ivedilik, çabukluk, "acele. § A la hâte: İvedilikle, çarçabuk, çabucak (Manger à la hâte). En hâte: Vakit yitirmeden, hemencecik (On envoya en hâte chercher le médecin). Avoir

hâtelet hâte de f.qch: -mekte acelesi olmak (Il avait hâte de sortir). Mettre de la hâte à f. qch: -meyi çabuklaştırmak, hızlandırmak (Il a mis de la hâte à achever le travail). •hâtelet er. Kebap şişi. •hâter gçl. 1. Öne almak (Hâter son départ). 2. Çabuklaştırmak, hızlandırmak (Hâter le pas, hâter un mouvement). § Se hâter: 1. Çabuk olmak. 2. Acele etmek, telesmek. 3. Se hâter de f. qch: -mekte acele etmek (line faut pas se hâter de juger les caractères). *hâtif,ive s. 1. Vaktinden önce olan, erken yapılan. 2. İvedilikle yapılan, "acele (Un travail hâtif où les fautes abondent. Des précautions hâtives et inutiles). 3. Vakitsiz yetişen, vaktinden önce yetişen (Fruits, légumes hâtifs). *hâtiveau er. Vaktinden önce yetişen sebze yada meyve; turfanda meyve, sebze, •hâtivement bel. 1. Vaktinden önce. 2. İvedilikle, çarçabuk, hemen, •hauban er. (Gemide) Direği dik tutan halat, çarmık. •haubaner gçl. (Direği) Çarmıklarla dik tutmak, •haubert er. (Ortaçağda) Zırhlı gömlek, •hausse diş. 1. Yükselme, artma; yükseliş, artış (La, hausse de la température, des salaires, des prix). 2. Bir şeyi yükseltmeye yarayan nesne, yükselteç. § Etre en hausse: Artmak, yükselmek (Le baromètre est en hausse. Les cours de la Bourse sont en hausse). •hausse-col er. Eskiden kolluk görevlilerinin boyunlarına taktıkları ayça biçiminde pirinç levha, "ferahi. •haussement er. 1. Yükseltme (Le haussement d'un mur). 2. Yükselme, artma (Le haussement du prix des denrées). § Le haussement d'épaule: Omuz silkme. •hausser gçl. 1. Yükseltmek (Hausser un mur, hausser la voix). 2. Kaldırmak (Hausser unstore). 3. Artırmak, yükseltmek (Hausser les prix, les impôts). 4. mec. Değerini yükseltmek, yüceltmek (Cela ne le hausse pas dans mon estime). S. gsz. (Eski) Yükselmek, artmak (Lesprix ont haussé). § Hausser le ton: Yüksekten konuşmak, yüksekten atmak, gözdağı vermek. Hausser les épaules: Omuz silkmek. § Se hausser:' 1. Yükselmek, dikelmek (Se hausser sur la pointe des pieds). 2. Yücelmek (Se hausser jusqu'au sacrifice). •haussier er. Borsa oyuncusu. •haussière, aussière diş. 1. Üç yada dört kollu halat. 2. (Köylerde) Araba sövesi, yancak. •haut,e s. 1. Yüksek (Un mur haut de trois mètres.

698

hautain Les hautes branches d'un arbre). 2. Yukarı (La haute Normandie, le haut Rhin). 3. Büyük (Calculs d'une haute précision. La haute bourgeoisie). 4. Yüksek, önemli, yüce (La haute société. Les hauts fonctionnaires de l'Etat. La Haute Assemblée). 5. Soylu, yüksek (Ilauneâme haute). 6. Kabarık (La mer est haute). 7. Tiz (Des notes hautes). § Le haut fourneau: Yüksek fırın. La haute mer: Açık deniz, engin. Les hautes latitudes: Kutuplara yakın bölgeler. La haute trahison: Vatan hainliği. Haut en couleur: Diri renkli, renkleri canlı; koyu esmer, yanık renkli (Les paysans hauts en couleur). Haut-le-pied: Koşulmamış (Cheval haut-le-pied; locomotive haut-le-pied). A haute voix: Yüksek sesle. Avoir' la haute main dans qch: -de sözü geçmek. Avoir le verbe haut: Yüksek sesle, buyururcasına konuşmak. Etre haut comme trois pommes: Küçücük, minnacık olmak. N'avoir jamais une parole plus haute que l'autre: Soğukkanlılıkla, sakin sakin konuşmak. 7. er. Yükseklik ( Ce mur a cinq mètres de haut). 8. er. Üst, yukarı, tepe (Parler du haut de la tribune. Rouler du haut des escaliers. Un oiseau perché sur le haut d'un arbre. Le haut d'une montagne). § Le Très-Haut: Tann. Ulu Tann. De haut: Yüzeyden, derinliğine inmeden (Voir, regarder les choses de haut). Du haut en bas, de haut en bas: Baştan aşağı, tepeden tırnağa (Nettoyer une maison du haut en bas). Connaître des hauts et des bas: Yaşamın acı ve tatlı günlerini görmüş olmak. Le prendre de haut: Üstten almak, yüksek perdeden konuşmak (Ilest unitile de le prendre de haut avec moi). Traiter qn du haut en bas: Birini küçümsemek, hor görmek, -e tepeden bakmak. Tomber de haut, de son haut: Şaşakalmak. Tomber de tout son haut: Boylu boyunca düşmek, iki seksen yere serilmek. Venir de haut: Yüksek bir kişi yada mevkiden gelmek, tepeden inme gelmek (C'est un ordre qui vient de haut). 9. bel. Yüksek, yükseğe. Yukan, yukarıya (Monter haut, sauter haut). 10. bel. Yüksek sesle (Lire tout haut, parler plus haut). 11. bel. Açıkça, çekinmeden (Je le dirai bien haut, s'il le faut. Parler haut et clair). § D'en haut: a) Yukardan, b) Gökten, Tanrıdan (La lumière vient d'en haut. Une inspiration d'en haut). En haut: Yukarıda, yukarıya (Il loge en haut et moi en bas). En haut de, au haut de: -in başında, tepesinde, üstünde; başına, tepesine, üstüne (La concierge est en haut de l'escalier. L'oiseau s'est posé au haut de l'arbre). Là-haut: a) Gökte, b) Şurada, karşıda; yukarda. •hautain,e s. Kendini beğenmiş, kurumlu, kibirli,

hautbois "mağrur (Un homme hautain et distant. Il prend des airs hautains). *hautbois er. müz. Obua. "hautboïste ad. Obuacı, obua çalan. *haut-de-chausses er. (Eskiden giyilen) Dize kadar kısa pantolon. *haut-de-forme, haute-forme er. Silindir şapka, «haute diş. tkz. Yüksek tabaka, kibarlar, «hautement bel. 1. Yüksek sesle, açıkça, açık açık (Professer hautement ses opinions). 2. Çok, son derece (Mot hautement caractéristique). *hautesse diş. "Haşmetmeap. «hauteur diş. 1. Yükseklik (Hauteur d'un mur, d'une tour). 2. Yücelik, soyluluk (La hauteur de ses sentiments ne fait pas de doute). 3. Kendini beğenmişlik, kibir, kurum (Parler avec hauteur). 4. Tepe (Monter sur une hauteur, gagner les hauteurs). § La hauteur d'âme: Gönül yüceliği, âlicenaplık. Saut en hauteur: Yüksek atlama. Ala hauteur de: a) -düzeyinde, düzeyine, "seviyesine (Mettre une chose à la hauteur d'une autre), b) den. -hizasında, paralelinde, enleminde (Etre à la hauteur d'une lie, d'un cap), c) Karşısında, yanında, yakınında (Arrivé à ma hauteur, il me salua. Il était à la hauteur d'une petite épicerie). Etre à la hauteur: Yetenekli olmak. Etre à la hauteur de qch, de f. qch: -in üstesinden gelebilecek yetenekte olmak (Il n'est pas à la hauteur de résoudre un tel problème). Perdre de la hauteur: Alçalmak (Avion qui perd de la hauteur). Prendre de la hauteur: Yükselmek, havalanmak (L'avion prend de la hauteur). Tomber de sa hauteur: Şaşırıp kalmak, şaşa kalmak. Tomber de toute sa hauteur: Boylu boyunca düşmek, iki seksen yere serilmek. *haut-fond er. Denizin sığ yeri, sığ, sığlık (Navire échoué sur des hauts-fonds). «haut-le-coeur er. değişmez. 1. Mide bulantısı. 2. mec. Tiksinti, iğrenme. § Avoir un haut-le-coeur: a) Midesi bulanmak, b) Tiksinmek, iğrenmek. Donner des haut-le-coeur à qn: -in midesini bulandırmak. *haut-le-corps er. İrkilme. § Avoir, faire un haut-lecorps: İrkilmek, «haut-parleur er. *Sesbüyültür, oparlör. «haut-relief er. Yüksek kabartma, «hauturier.ère s. Açıkdenizlere değgin; açıkdenizlerde çalışan (Pilote hauturier, navigation hauturière). «havanaises, ve ad. l.Havanah;Havanaya değgin. 2. er. Uzun, ince ve genellikle ak tüylü, küçük boy bir cins köpek, «havane er. 1. Havana purosu (Une boîte de

699

hébétude

havanes). 2. diş. Havana. 3. s. değişmez. Açık kahverengi (Des couvertures havane). «hâve s. Solgun benizli, zayıf (Visage hâve; des gens hâves et déguenillés). «haveneau, havenet er. (Karides tutmak için kullanılan) Torba ağ. «havir gçl. 1. İçini pişirmeden dıştan yakmak, kurutmak (Havir la viande). 2. gsz. İçi pişmeden dıştan yanmak, kurumak (Viande qui havit). «havre er. 1. Küçük liman. 2. mec. Barınak, sığınak (Un havre de liberté, un havre de bonheur, un havre de salut). «havresac er. 1. (Asker yada avcılar için) Arka çantası, sırt çantası. 2. Avadanlık çantası, «hé ünl. 1. Hey! Baksana! (Hé, prenez garde). 2. Vah! Eyvah! 3. Hé! Hé!: Eh, kim bilir! (Hé! hé! peut-être que oui). 4. Hé bien!: Ya! Peki! Pekâlâ (Hé bien! de quoi est-il question?). «heaume er. Zırh başlığı, tolga, hebdomadaires. 1. Haftalık (Repos hebdomadaire, journal hebdomadaire). 2. er. Haftalık yayın, haftalık dergi yada gazete (Un hebdomadaire politique). hebdomadairement bel. Her hafta; haftadan haftaya. hebdomadier,ere ad. Bir hafta süresince âyin yapmakla görevli rahip yada rahibe, hébéphrénie diş. ruhb. Çocuksu bunama. Kişinin yaşına uygun düşünmeyen davranışlara doğru gerilemesi biçiminde ortaya çıkan erken bunama türü. hébéphrénique s. ve ad. ruhb. Çocuksu bunamaya değgin; çocuksu bunamaya yakalanmış, héberge diş. 1. Konut, barınak, ev. 2. (Değişik yükseklikte bitişik iki yapı için) Alçak yapının üstünde kalan kısım (Mur d'héberge). hébergement er. Konuk etme, konuklama, barındırma (Centre d'hébergement des réfugiés). héberger gçl. 1. Konuk etmek, konuklamak, barındırmak (Pouvez-vous nous hébérger la nuit?). 2. Toprağına kabul etmek, barındırmak (Héberger des réfugiés). hébété,es. 1. Sersemleşmiş, şaşkına dönmüş, şaşkın (Des yeux hébétés; il a un air hébété). 2. Hébété de qch: -den şaşkına dönmüş (Hébété de joie, de douleur). hébétement er. Sersemleşme, şaşkınlık, şaşkına dönme. hébétèr gçl. 1. Sersemleştirmek, uyuşturmak (L'alcool hébète le cerveau). 2. Şaşkına çevirmek (Cette nouvelle m'a complètement hébété). hébétude diş. hek. 1. Akıl durgunluğu, zihin yeteneklerinin çöküşü. 2. Sersemleşme;

hébraïque sersemlettirme (Hébétude de l'ivresse, de la fièvre). hébraïques. İbranî (Langue, alphabet hébraïque). hébraïsant,e, hébraïste ad. İbranice uzmanı, hébràïser gsz. 1. ibranice çalışmak, ibranice öğrenmek; İbrani töresince yaşamak. 2. gçl. İbranileştirmek (Hébraniser un peuple). hébraïsme er. İbranî şivesi. hébreu, hébraïque s. 1. Yahudilere değgin, yahudi (L'alphabet hébreu, poésie hébraïque). 2. er. Yahudi (Captivité des Hébreux à Babylone). 3. er. Yahudice, Yahudi dili, ibranice. 4- er. mec. Anlaşılmaz şey, akıl sır ermez (C'est de l'hébreu). hécatombe diş. 1. (Eski Yunanlılarda) Yüz sığır kurban etme. 2. mec. Kıyım, insan kınmı (Les hécatombes et les destructions de la guerre). hectare er. Hektar. hectiques. Fièvre hectique: Eritici sıtma, hectisie diş. Eritici sıtma, hectogramme er. Hektogram, yüz gram. hectolitre er. Hektolitre, yüz litre, hectomètre er. Hektometre, yüz metre. hédéracé,e s. Sarmaşığa değgin yada sarmaşığı andırır, sarmaşığımsı. hédonisme er. fels. Hazcılık, hédonistes, vead. fels. Hazcı, hégélianisme er. fels. Hegelcilik. hégélien,ne s. ve ad. fels. 1. Hegelci. 2. s. Hegel öğretisine değgin, hégémonie diş. Üstünlük, °hegomanya, "hakimiyet (Conquérir l'hégémonie du monde. Guerre d'hégémonie. Hégémonie politique et économique). hégire diş. Hicret (L'hégire de Mahomet à Médine. L'année de l'hégire). •heimatloss. vead. Yurtsuz,"vatansız, "aymatlos. •hein ünl. tkz. Ha? Hıun? Değil mi? Ne? Nasıl? (Vous êtes un sot. -Hein? C'est bien joué, hein?). *hélas ün. Yazık! Ne yazık ki... (Hélas! les beaux jours sont finis). •héler gçl. 1. den. Ses borusu ile seslenmek (Héler un bâtiment pour l'arraisonner). 2. Uzaktan seslenmek, çağırmak (Héler un taxi, un porteur). hélianthe er. bitb. Ayçiçeği. § Hélianthe tubéreux: Yerelması. hélice diş. 1. mat. Helis, burgu eğrisi. 2. Uskur, pervane (Héliced'unnavire, d'unavion). i.hayb. Bağsalyangozu. § Escalier en hélice: Salyangoz gibi döne döne yükselen merdiven, sarmal merdiven. héliciculteur,trice ad. Salyangoz yetiştiricisi, salyangozcu. héliciculture diş. Salyangoz yetiştirme,

700

helvelle salyangozculuk. hélicoïdal,e s. mat. Sarmahmsı, helis biçiminde, hélicoïde s. mat. 1. Helikoit. 2. er. *Aylanç, burgu yüzeyi. hélicon er. müz. Helikon denilen üfleme çalgısı, hélicoptère er. Helikopter, héligare diş. Helikopter garı. héliocentriques. gökb. Günmerkezli, gökmerkezli, güneş merkezine bağlı olan. héliographe s. gökb. Güneşsel, Güneş'e ilişkin. 2. er. Pırıldak, helyosta. hélion er. fiz. kim. Alfa ışını, alfa taneciği, hélioscope er. gökb. Güneş gözmerceği, kara camlı mercek. heliostat er. gökb. Gündüşürücü. héliothérapie diş. Güneş ışınlarıyla tedavi, güneş tedavisi. héliotrope er. bitb. 1. Siğilotu. 2. s. Güneyönelen, günedoğrulan (bitki), héliotropisme er. bitb Güneyönelim, günedoğrulum. héliport er. Helikopter alanı, héliportage er. Helikopterle taşıma, hélium er. kim. Helyum. hélix er. 1 .hayb. Salyangoz, bağsalyangozu. 2. biy. fiz. Sarmal, hellènes, vead. Yunanlı, Elen. hellénique s. Yunanistan'a, Yunanlılara, Yunancaya değgin (Civilisation, langue hellénique). hellénisant,e s. ve ad. 1. Yunanca konuşan. 2. Yunanca uzmanı, hellénisation diş. Yunanhlaştırma (Hellénisation d'un peuple, d'un pays). helléniser gçl. 1. Yunanhlaştırmak; Yunan niteliği vermek. 2. gsz. Yunan dilini incelemek, Yunanca öğrenmek. § S'helléniser: Yunanhlaşmak, Yunan niteliğini almak, hellénisme er. 1. Yunancaya özgü deyim (Latin plein d'hellénismes). 2. Yunan uygarlığı; Yunan uygarlığının Büyük İskender'den hemen sonra gelen dönemi, helléniste ad. Yunan dili ve uygarhğı uzmanı, hellénistique s. Elenistik çağa değgin (Art, poésie hellénistique). helminthe er. /ıayb. Barsakkurdu. helminthiase diş. Barsakkurdu hastalığı, helminthiques. vead. Kurt döktüren (ilâç), helminthologie diş. hayb. Kurtbilim, barsakkurtlanyla uğraşan bilim, hélodermatidés er. ç. hayb. Boncuklu kertenkelegiller. helvelle diş. bitb. Bir tür yenir mantar.

helvétique

701

helvétiques, ve ad. 1. İsviçreli. 2. İsviçreye değin. *hem ünl. 1. (Uzaktakine seslenmek için) Hey! 2. (Alaylı bir kuşku anlatmak için) Ya!? 3. (Konuşmadan önce boğazı temizlemek için çıkarılan ses) Ihın, ıhın (Hem! hem! Approchez donc). hémarthrosedij. hek. Bir eklemde kan toplanması, hématémèse diş. hek. Kan kusma, hématidrose diş. hek. Kan terleme, terde kan bulunması, hématie diş. biy. Alyuvar, hématine diş. kim. Hematin, hématique s. hek. Kan kökenli, kan kaynaklı, hématite diş. yerb. Hematit, hématologie diş. hek. *Kanbilim. hématologique s. hek. *Kanbilimsel. hématologiste, hématologue ad. "Kanbilimci, kanbilim uzmanı, hématome er. Kan oturması, kan toplanması, hématose diş. biy. Kirli kanın temiz kana dönüşümü, *kan arınımı. hématozoaire er. hayb. Kanhayvancığı. hématurie diş. hek. Kan işeme, idrarda kan bulunması. héméralopes. vead. Tavukkarası, gecekörü. héméralopiediş. hek. Tavukkarası, gecekörlüğü. hémichordes er. ç. hayb. Yarıkordalılar. hémicycle er. 1. Yarım çevre. 2. Yarım çevre anfi (Hémiycle d'un théâtre). hémièdres. yerb. Yarıbakışımlı. hémiédrie diş. yerb. Yarıbakışımlılık. hémimorphe s. yerb. Yanbiçimli. hémione er. hayb. Kulan, yabaneşeği. hémiplégie diş. hek. Yarıminme, yarı °felç. hémiplégique s. ve ad. Yarıminmeye değgin; yanminmeli, yarı felçli, hémiptères er. ç. hayb. Yarimkanathlar. hémisphère er. gökb. coğr. anat. Yarımküre (Hémisphère septentrional et méridional. Chaque méridien divise le globe en deux hémisphères. Hémisphères cérébraux). hémisphérique s. Yarımküre biçiminde, hémistiche er. ed. Yarımdize; bir orta durağın bir dizeyi ayırdığı iki parçadan her biri. hémoglobine diş. biy. Hemoglobin, hémolyse diş. hek. (Kanda) Alyuvar erimesi, "hemoliz. hémolytique s. hek. Alyuvar erimesine yol açan (Anémie hémolytique). hémopathie diş. Kan hastalığı, hémophiles, vead. Kanaması dinmeyen, hémophilie diş. hek. Kanama dinmezliği. hémophtysle diş. hek. Kan tükürme.

herbagement hémophtysiques. 1. Kan tükürmeye değgin. 2. ad. Kan tüküren (hasta), hémorragie diş. 1. Kanama (Hémorragie nasale, cérébrale). 2. mec. İnsan kaybı (L'hémorragie causée par une guerre). 3. mec. Yitirme, yitme, yitim (L'hémorragie des capitaux). hémorragiques. Kanamaya değgin, kanamah. hémorroïdaires. vead. Basurlu. hémorroïdal.e s. 1. Basura değgin (Sang hémerroïdal). 2. Basur memesi bölgesine ait (Artères, veines hémerroïdales). hémorroïde diş. Basur memesi, basur, hémostase, hémostasie diş. Kan dindirme, kan dinmesi. hémostatique s. 1. Kan dindirici (Médicaments hémostatique). 2. er. Kan dindirici ilâç. hendécagone er. Onbirgen. hendécasyllabe er. Onbir heceli dize. *henné er. Kına (Elle avait les mains enluminées de henné). "hennin er. Ortaçağ'da kadınların giydiği uzun ve sivri başhk. "hennir gsz. Kişnemek (Le cheval hennit). "hennissant,e s. Kişneyen. "hennissement er. Kişneme, "hep ünl. Hey! (Hep! vous oubliez cela). héparine diş. biy. Heparin. hépatalgie diş. Karaciğer ağrısı, karaciğer sancısı, hépatique s. 1. Karaciğere değgin (Avoir une insuffisance hépatique). 2. ad. Karaciğer hastası. (Un, une hépatique). 3. diş. bitb. Ciğerotu, ciğeryosunu. 4. diş. ç. bitb. Ciğerotları, ciğeryosunları. hépatisme er. Karaciğer hastalığı, hépatite diş. Karaciğer yangısı, hépatocèle diş. Karaciğer fıtığı, hépatologie diş. Karaciğerbilim. hépatomégalie diş. Karaciğer büyümesi, héptacordes. 1. Yedi telli (Lyre heptacorde). 2. er. müz. Yedi sesli gam. heptaèdres. Yedi yüzeyli, heptagone er. Yedigen. heptamètre s. ve er. Yedi heceli (dize) ; yedilik dize. heptasyllabe s. Yedi heceli. héraldique s 1. Armacılığa değgin.2. diş. Armacılık, armalardan anlama, héraldiste ad. Armacılık uzmanı, armacı. "héraut er. tar. 1. (Eski çağlarda) Çavuş, carcı, "münadi. 2. mec. Haberci, öncü, muştucu (Le héraut d'une nouvelle civilisation). herbacé,e s. bitb. Otsu (Plantes herbacées). herbage er. 1. Ot, yeşillik. 2. Çayır otu. 3. Otlak, herbagement er. (Davan, malı) Çayıra salma,

herbager otlağa sürme, yayma, herbager,ère ad. Sığır besleyici, sığırcı, sığır besicisi. herbager gçl. (Davarı, malı) Çayıra salmak, otlağa sürmek. herbe diş. Ot (Les vaches broutent l'herbe du pré). § Herbe à éternuer: Aksırık otu. Herbe aux chantres: Suteresi. Herbe aux chats: Kedi nanesi. Herbe aux gueux: Filbahar çiçeği. Herbe aux perles: Sedefotu. Herbe aux verrues: Siğilotu. Herbe d'amour: Unutmabeni çiçeği. Herbe de la Saint-Jean: Kihçotu. Herbe sans couture: Yılandili otu. Herbes fines, fines herbes: Maydanoz, dereotu, tere gibi baharlı otlar. Herbes officinale: İlâçlık otlar. Herbes potagères: Zerzevat. Mauvaise herbe: 1. Tarladaki yabancı otlar. 2. mec. Yaramaz, haylaz, acı patlıcan. Toutes les herbes de la Saint-Jean: Gerekli bütün yollar, mümkün olan her çare. En herbe: 1. Olmamış, ham, gök (Blés en herbe). 2. Yetişmekte olan (Avocat en herbe, mécanicien en herbe). Couper l'herbe sous le pied de qn: Birinin ayağının altına karpuz kabuğu koymak, kaydırmak. Manger son blé en herbe: Gelirini vakti gelmeden yemek. Pousser comme une mauvaise herbe: Çabuk ve kolay gelişmek. Mauvaise herbe croît toujours: Acı patlıcanı kırağı çalmaz. haber gçl. Ot üzerine sermek (Hérberdes draps, le linge). herberie diş. I . Ot ve zerzavat pazan. 2. (Balmumu ya da kumaş) Ağartma yeri. herbette diş. Çimen, herbeux,euse s. Otlu, çayırlı, herbicide s. ve er. Zararlı otları öldüren (ilaç) (Un produit herbicide. Un herbicide). herbier er. 1. Bitkibilim kitabı. 2. Ot ambarı. 3. Kurutulmuş ot dermesi (koleksiyonu), herbivores, ve ad. biy. Otçul, otobur. herborisateur,trice ad. Bitki derleyicisi, herborisation diş. Bitki derleme, herboriser gsz. Bitki derlemek (Herboriser pour étudier la botanique). herboriste ad. Kökçü. herboristerie diş. 1. Kökçü dükkânı. 2. Kökçülük. herbu,e s. Otu bol, otlu (Prairie herbue). herbue, erbue diş. A n toprak, yalnız otlak yapmaya yarayan arazi, hercher, herschergsz. (Maden ocaklarında) Vagon itmek. hercule er. 1. Dev gibi adam; Herkül. 2. Kuvvet oyunları gösteren cambaz, kuvvet cambazı, herculéen,ne s. Dev gibi, devimsi; Herkülü

702

hérisser andıran, Herküle özgü (Une force herculéenne, une carrure herculéenne). *hère er. tkz. 1. Yoksul kişi, "sefil. 2. Altı ayı geçmiş genç geyik. héréditaire s. biy. hayb. 1. Kalıtımsal, kalıtım yoluyla geçen (Maladie héréditaire). 2. mec. Dededen babadan sürüp gelen (Haine, ennemi héréditaire). 3. huk Mirasla ilgili, mirasa değgin (Droit héréditaire. Biens héréditaires). héréditairement M . Soyaçekimle, kalıtım yoluyla, kalıtımsal olarak, hérédité Kalıtım, soyaçekim, "veraset, hérédosyphilis, hérédoer. Kalıtımsal frengi, soydan frengi. hérédosyphilitique, hérédos. ve ad. Soydan frengili, hérésiarque er. Sapkın mezhep kurucusu yada başkanı. hérésie diş. 1. Bir dinin temel ilkelerine aykırı düşünce ve inanç, sapkın mezhep, mezhep sapkınlığı (La condamnation d'une hérésie par l'Eglise). 2. mec. Sapkınlık, sapkın düşünce (Ses idées sur la circulation du sang parurent en leur temps une hérésie scientifique). 3. (Alaylı) Günah (Se servir du vin blanc avec une entrecôte est une hérésie). héréticité diş. Sapkın mezheplilik. hérétique s. 1. Mezhep sapkınlığına değgin. 2. ad. Sapkın mezhepli, dini eğri. 3. ad. mec. Yoldan sapmış, aykırı düşünceli (Un hérétique en littérature, en médecine). •hérissé,es. 1. Diken diken olmuş, dimdik dikilmiş (Cheveux, poils hérissés). 2. Üstü diken diken, dikenli (Cactus hérissé, plante hérissée). 3. Üstü dik ve sivri şeylerle kaplı (Un mur hérissé de morceaux de verre). 4. mec. Kudurgan, hırçın, kirpi gibi (Il a un caractère hérissé). 5. Hérissé de qch: mec. -ile dolu (Un concours hérissé de difficultés).

•hérissement er. Diken diken kabarma, tüyleri diken diken olma (Hérissement de colère, de rage). •hérisser gçl. 1. Kabartmak, dikmek, diken diken etmek (L'oiseau hérisse ses plumes). 2. -in tüylerini diken diken etmek, kızdırmak (Tu me hérisses davantage en t'obstinant). 3. -den çıkmak, -in üstünde görünmek (Un clou qui hérisse une planche). 4. Hérisser qch de qch: Bir şeyi -ile doldurmak, donatmak (Hérisser de mitrailleuses une ligne de défense. Hérisser sa prose de citations). § Se hérisser: 1. Diken diken olmak, kabarmak (Ses cheveux se hérissèrent). 2. Öfkelenmek, kızmak, dikelmek (A cette proposition, il se hérissa). 3. Se hérisser de qch: -ile

hérisson dolu olmak, donanmak (Surface qui se hérisse de clous). "hérisson er. 1. Kirpi. 2. Dikenli engel. 3. Baca temizleme fırçası. 4. mec. Titiz adam, hırçın, geçimsiz adam. •hérissonne dıj. 1. Dişi kirpi. 2. Bir tür katırtırnağı. 3. Kimi gece kelebeklerinin kurdu. héritage er. Kalıt, miras (Priver son fils de son héritage. Partage d'un héritage. Héritage d'une civilisation, héritage de coutumes). § Laisser qch en héritage: Bir şeyi kalıt olarak bırakmak, hériter gsz. 1. Mirasakonmak (Depuis qu'ilahérité, il mène grand train). 2. Hériter de qch: Kendisine kalıt olarak... kalmak (Il a hérité d'une ferme. Hériter de l'argent). 3. gçl. Hériter qch: -i kalıt olarak almak (Hériter une culture, une tradition). 4. gçl. Hériter qch de qn: a) Bir şey kendisine -den kalmak (ila hérité un moulin de ses parents), b) Bir şey kendisine -den geçmek, bir şeyi -den almak (Le fils a hérité la nonchalance de sa mère). héritier, ère ad. 1. Kalıtçı, "mirasçı. 2. tkz. Çocuk (Sa femme attendait un troisième héritier). hermaphrodisme er. Er dişilik, "hünsalık. hermaphrodites, veer. Erselik, erdişi, °hünsa. herméneutique s. 1. Yorumsal, yoruma değgin, yorumla ilgili (L'art herméneutique). 2. diş. (Genellikle din alanında) Yorum; yorumsama. herméticité diş. Sımsıkı kapalılık, hermétiques. 1 .fels. Hermesçiliğe değgin. 2. Sıkı, sımsıkı (La fermeture hermétique d'une bouteille, des frontières). 3. mec. Anlaşılmaz, kapalı (Un style hermétique, un auteur hermétique, visage hermétique). hermétiquement bel. Sımsıkı, sıkıca (Récipient fermé hermétiquement). hermétisme er. 1. Sıkılık, sımsıkılık. 2. mec. Kapalılık, anlaşılmazlık (L'hermétisme de la poésie surréaliste). 3. fels. Hermescilik. hermétiste er. Hermesci, Hermescilik yanlısı, hermine diş. hayb. Kakım, kakum, °as. herminette, erminette diş. Aydemir denilen keser, "herniaires. Fıtığa değgin, "hernie diş. 1. Kasık yarığı, "fıtık (Hernie abdominale, ombilicale). 2. Lastik fırlağı, otomobil lastiğinin delik yerinden iç lastiğin fırlağı. *hernié,es. Fıtıklaşmış, fıtık halinde fırlamış. *hernieux,euses. ve ad. Fıtıklı, fıtığı olan. héroï-comique s. Güldürücü bir kahramanlık anlatan (Théâtre héroï-comique). héroïne diş. 1. Kahraman kadın yada kız (Elle était devenue une héroïne nationale). 2. mec. (Bir öyküde) Kadın yada kız kahraman. 3. diş. kim.

703

hésiter

Eroin. héroïnomanes, ve ad. Eroin düşkünü, "eroinman, héroïnomanie diş. Eroin düşkünlüğü, eroin tutkunluğu. héroïque s. 1. Eski kahramanlara değgin. 2. Yiğit, kahraman (Un combattant héroïque). 3. Kahramanca, yiğitçe, kahramanlara özgü (Un courage héroïque). 4. Pek etkili, kesin (Une résolution héroïque). héroïquement bel. Kahramanca, yiğitçe, héroïsme er. Kahramanlık (Héroïsme d'un martyr, d'un soldat). § Faire preuve d'héroïsme, montrer de l'héroïsme: Kahramanlık gösterme, "héron er. hayb. Balıkçıl (Héron cendré: Külrengi balıkçıl. Héron pourpre: Erguvani balıkçıl). "hérons er. ç. hayb. Balıkçıl kuşları, balıkçılgiller, "héronneau er. Yavru balıkçıl, "héros er. 1. (Söylencede) Yarı tanrı (Les dieux et les héros dans l'art antique). 2. Kahraman, yiğit (Un héros de la dernière guerre. Mourir en héros). 3. mec. (Bir olay, oyun, öykü yada romanda) Kahraman, baş kişi (Le héros d'un roman, d'une tragédie). § Le héros du jour: Günün kahramanı, herpès [«/ifs] er. hek. Uçuk. herpétique s. hek. Uçukla ilgili, uçuğa değgin (Eruption herpétique). herpétisme er. hek. Uçuklama. herpétologie, erpétologie diş. hayb. Kelerbilim, sürüngenbilim. "hersage er. Tapanlama, tapan geçme, sürgü çekme. "herse diş. 1. Tapan, tarla sürgüsü. 2. (Kale kapılarında) İner çıkar parmaklık. 3. Kilise şamdanı. 4. Dikme ışık. 5. Bulutlann hızını ölçmeye yarayan alet. "herser gçl. Tapanlamak, tapan geçmek, sürgü çekmek (Herser une terre). hertzien,ne s. fiz. Elektromanyetik dalgalara değgin (Signaux hertziens). hésitant,e s. 1. Duruksun, duraksayan, kararsız, "mütereddit (Demeurer hésitant, être tout hésitant). 2. Askıda, havada, belli olmayan, şüpheli (Entre les deux camps, la victoire demeura longtemps hésitante). 3. ikircimli, "tereddütlü (Une voix hésitante, geste hésitant, un pas hésitant). hésitation^. 1. Duraksama, tereddüt (Obéirsans hésitation. Marquer une hésitation avant de parler). 2. Kaygı, kararsızlık, kuşku (Cette réponse lève mes hésitations). hésiter gsz. 1. Duraksamak, "tereddüt etmek, kararsız kalmak (Il a longtemps hésité avant de parler). 2. Hésiter sur qch: -üzerinde, konusunda

hétaïre duraksamak, bir karara varamamak (Il hésite sur la route à suivre). 3. Hésiter entre: -arasında duraksamak, tereddüt etmek (Il hésite entre divers projets). 4. Hésiter à f.qch: -mekte, tereddüt etmek, duraksamak, -mekten çekinmek (Le témoin hésitait à dire la vérité). hétaïre diş. (Eski Yunan'da) Hafifmeşrep kadın, yosma. hétéroclite s. 1. Kuraldan ayrdan, kural dışı. 2. Karışık, karmakarışık, alaca bulaca (Costumes hétéroclites, roman hétéroclite, objets hétéroclites). 3. Tuhaf, "acaip (Il a une mine hétéroclite; une personne hétéroclite). hétérodoxes, vead. 1. Hak mezheplere aykırı, hak mezhep dışı. 2. mec. Aykırı, uydumcu olmayan (Idées hétérodoxes). hétérodoxie diş. Hak mezheplere aykırılık, hak mezhep dişilik, hétérogène s. 1. Ayrışık, ayn cinsten (Eléments hétérogènes d'un corps). 2. mec. Karışık, benzeşmez, benzemez öğelerden oluşmuş (Une classe, une nation hétérogène). hétérogénéité diş. Ayrışıklık, benzeşmezlik, cins ayrılığı. hétérologue s. Yapı benzerliği göstermeyen, ayn yapıda; aynı tür ve kökenden olmayan, hétéromorphe s. Değişik şekilli, çok biçimli, hétéromorphisme er. Değişik şekillilik, çok biçimlilik. hétéronomeer. biy. Türedışı, heteronom; yaderkli. hétéronomie diş. fels. Yaderklik. hétéroplastie diş. Kişiden kişiye, vücut parçası aktanmı. hétérosexualité diş. ruhb. Karşıcinsellik, karşı cinsin öğelerine cinsel ilgi duyma, hétérosexuelles, ruhb. Karşıcinsel; karşıcinselliğe değgin. hétérotrophe s. hayb. Dışbeslenen. hétérotrophie diş. Dışbeslenme. hétérozygotes, hayb. Heterozigot. hetman er. tar. Hetman, atman. *hêtraie diş. Kayınağacı korusu, gürgenlik. •hêtre er. bitb. Kayınağacı, gürgen. *heu ünl. (Bir sözcük yada yanıtı bulmada sıkıntı çekildiğini belirtir) Öhö, öhö (Quelle est la capitale du Brésil?-Heu!... heu!... je ne sais pas). heur er. (Eskimiştir) Talih, şans, mutluluk (Je n'ai pas eu l'heur de lui plaire). heure diş. 1. Saat (Je travaille huit heures par jour. Le train arrive à dix heures). 2. Saatlik mesafe (Istanbul est à huit heures d'Ankara par le car). 3. Vakit, zaman (L'heure s'enfuit. C'est l'heure du dîner). 4. An, gün, dönem (Lepays a traversé des

704

heureux

heures critiques. J'ai connu des heures de désespoir). S. Ders (C'est l'heure de français). 6. Saat, kol saati (Avez-vous l'heure?). § Heure locale: Yerel saat. Heures supplémentaires: Fazla mesai. Une bonne heure, une gr&nde heure: Tam bir saat. Une petite heure: Bir saate yakın. Heures canoniales: Dua vakitleri, dua saatleri. Heures, livre d'Heures: Dua kitabı. La dernière heure: Son saat, ölüm saati. A la bonne heure! Hele şükür, ha şöyle ! A cette heure, à l'heure actuelle, à l'heure qu'il est, pour l'heure: Şu anda. A toute heure: Her an, sürekli olarak. Al'heure: 1. Saatte (Faire cent kilomètres à l'heure). 2. Saat başı (Ouvrier payé à l'heure). 3. Tam vaktinde (Il arrive toujours à l'heure). A quelle heure? Saat kaçta? A une heure indue: Uygunsuz bir saatte. A une heure avancée: Geç vakit, gecenin geç saatinde. Avant l'heure: Vaktinden önce, vakitsiz, erken;g,ençyaşta(Mouriravantl'heure). D'heure en heure: Git gide, gittikçe. D'une heure à l'autre: Yakında, çok geçmeden, bir iki saate kadar. De bonne heure: Erkenden, erken. Sur l'heure: Derhal, hemen. Tout à l'heure: 1. Az önce (Il est sorti tout àl'heure. Tout à l'heure, il est tombé un peu de grêle). 2. Az sonra, biraz sonra, şimdi, hemen (Il va sortir tout à l'heure). Quelle heure est-il?: Saat kaç. Chercher midi à quatorze heures: İşi yokuşa sürmek, ille de zorluk çıkarmak, işi boş yere zorlaştırmak. Etre à l'heure: 1. (Saat için) Ayan doğru olmak (L'horloge n'est pas à l'heure). 2. "Dakik olmak, tam vaktinde gelmek. Etre à ses heures: Eşref saatinde olmak. Mettre qch à l'heure: Ayarlamak, düzeltmek (Mettre sa montre à l'heure). Passer un mauvais quart d'heure: Sıkıntılı dakikalar geçirmek, heureusement bel. 1. Mutluluk içinde, mutluca (Vivre heureusement). 2. Uygun bir şekilde, başanyla (Terminer heureusement une affaire). 3. Bereket versin, bereket versin ki (Heureusement, le train avait quelques minutes de retard). heureux,euse s. 1. Mutlu (Une femme heureuse. lise sent heureux). 2. Talihli, şanslı (Il est heureux au jeu). 3. Çok iyi, eşsiz, üstün (Il a une heureuse mémoire). 4. Başarılı (L'heureuse issue de l'entreprise). 5. Hayırlı, uğurlu (C'est un heureux augure pour l'avenir). 6. İyimser, her şeyi iyi yanından almaya eğilimli (Il a un heureux caractère, une heureuse nature). § Avoir la main heureuse: Eli uğurlu olmak .7 .ad. Mutlu kişi, tuzu kuru, zengin (Les heureux de ce monde). 8. er. Hayırlı bir iş, iyilik (Faire un heureux, des heureux: İyilik yapmak, bir hayır işlemek). §Etre

heuristique heureux de qch, de f.qch: -e sevinmek, -diğine sevinmek (Je suis heureux de votre succès, devous revoir). Heureux au jeu, malheureux en amour: Kumarda kazanan aşkta kaybeder, heuristique, euristique s. Bulgulayıcı, keşfettirici, bulgusal (Méthode heuristique). •heurt er. 1. Çarpma (Déplacez sans heurt ce vase fragile). 2. Çarpışma (Le heurt des deux voitures). 3. Çatışma, sürtüşme, anlaşmazlık (Il y avait entre eux des heurts continuels). 4. Karşıtlık, bağdaşmazlık (Le heurt des couleurs). •heurté,e s. 1. Karşıtlıklarla dolu, karşıt, bağdaşmaz (Un style heurté, des couleurs heurtées). 2. Kesik kesik, kopuk kopuk (Il a une manière heurtée de vous parler). •heurter gçl. 1. Çarpmak, şiddetle çarpmak (Sa voiture a heurté un arbre). Il est tombé et sa tête a heurté le trottoir). 2. mec. İncitmek, kırmak (Ces paroles risquent de heurter certains auditeurs. Il a heurté mon amour-propre). 3. mec. -e aykırı düşmek, -i altüst etmek (Son initiative heurtait les vieilles traditions. Heurter les préjugés, les convenances). 4. -e saldırmak (Il ne faut pas heurter de front un homme aussi violent). S. Heurter qch à qch, contre qch : Bir şeyi -e çarpmak (Heurter sa tête au mur, contre un arbre). 6. gsz. Heurter à qch: -i çalmak, tıkırdatmak (Heurter à la porte, à la vitre). 7. Heurter contre: -e çarpmak (Heurter contre un caillou, une marche). § Se heurter: 1. Çarpışmak, birbirine çarpmak. 2. Birbirini incitmek, kırmak. 3. Se heurter à, contre: -e çarpmak (Seheurteràunpassant, contre un arbre). 8. Se heurter à qch: -ile karşılaşmak, -e çarpmak, karşısında... bulmak (Je me suis heurté à l'incompréhension du directeur. Ce projet se heurte à de grosses difficultés). •heurtoir er. 1. Kapı tokmağı. 2. İstasyonlarda çıkmaz ray yollarının sonuna konulan tampon, hévéa er. Kauçukağacı. hexaèdres, vead. Altıyüzeyli;altıyüzeylicisim, hexagonal,e s. Altıgen biçiminde (Figure hexagonale). hexagones, ve er. Altıgen. hexamètre s. ve er. (Yunanca, Latince ve Almancada) Altı ölçülü dize (Vers hexamètre. Un hexamètre). hexapodes, hayb. Altıayaklı. •hi! hi! Uni. Ha ha ha, hi hi hi (HHhi! C'est vraiment drôle!). hiatus Ijatys] er. 1. dilb. Ünlü boşluğu. 2. mec. Boşluk, aralık, kopukluk (Ily a un hiatus sensible entre la génération des parents et la nôtre). hibernal,es. Kışın olan, kışa özgü, kışlık (Sommeil

705

hiérarchiser

hibernal). hibernant,e s. Kış uykusuna yatan (Animaux hibernants). hibernation dil. 1. Kış uykusu. 2. hek. Dondurma, ısısını düşürüp uyutma (Hibernation du corps humain). hiberner gsz. 1. Kış uykusuna yatmak (Lamarmotte hiberne). 2. gçl. Vücut ısısını düşürüp uyutmak, uyuşturmak (Hiberner un malade). •hibou er. 1. Baykuş (Hibou brachyote: Bataklık baykuşu. Hibou commun, hibou des forêts: Kulaklı orman baykuşu). 2. mec. Ürkürük, topluluktan kaçan kimse, •hiboux er. ç. hayb. Baykuşgiller, •hic er. tkz. İşin püf noktası, işin güç yönü (Voilà le hic, c'est là le hic). hidalgo er. İspanyol soylusu. *hideur diş. 1. Gudubetlik, biçimsizlik, sevimsizlik (Lahideurd'unvisage, desmeubles). 2.İğrençlik, kötülük, çirkinlik (Les hideurs sociales). •hideusement bel. İğrenç bir şekilde, çok kötü bir şekilde (Elle est hideusement maquillée). •hideux,euse s. 1. Çok çirkin, iğrenç, gudubet. 2. Korkunç derecede kötü. •hie diş. Kaldırımcı tokmağı. hiémal,e s. Kışa özgü, kışhk ; kışın yetişen (Sommeil hiémal de certains animaux; plantes hiémales). hier [ / « ] bel. Dün (Hier, il faisait froid). § Etre né d'hier: Toy olmak, ağzı süt kokmak, daha dünkü çocuk olmak. Ne pas dater d'hier: Çok eski olmak, eskiden beri var olmak (C'est une théorie qui ne date pas d'hier). Ne pas être né d'hier: Toy olmamak, tecrübeli olmak, pişmiş, kaşarlanmış olmak. Se souvenir de qch comme d'hier, comme si c'était hier: Çok iyi anımsamak, daha dünmüş gibi anımsamak (Je m'en souviens comme si c'était hier). •hiérarchie^. 1. *Öncelge, aşama düzeni, "silsilei meratip (La hiérarchie administrative, militaire. Arriver au sommet de la hiérarchie). 2. Düzen (La hiérarchie sociale a été bouleversée par la Révolution). 3. Sınıflandırma (Notre hiérarchie des valeurs n'estplus celle de l'époque précédente). •hiérarchique s. Öncelgeye göre, aşama sırasına göre (Adresser une demande à son supérieur hiérarchique. Passer par la voie hiérarchique). •hiérarchiquement bel. Öncelgeye göre, aşama düzenince (Société organisée hiérarchiquement). •hiérarchisation diş. Aşama sırasmca düzenleme, *aşamalandırma, * öncelgelendirme. •hiérarchiser gçl. *Aşamalandırmak, aşama sırasına göre düzenlemek, "öncelgelendirmek (Hiérarchiser une société, une assemblée).

hiératique

706

•hiératique s. 1. Ayin şeklinde olan (Célébration hiératique d'une fête religieuse). 2. mec. Görkemli, "heybetli (Un art hiératique). 3. Donmuş gibi, hiç kıpırdamayan (Visage, figure hiératique). § Ecriture hiératique: Hiyeroglif yazısının bir türü. *hiératiquement bel. Görkemle; törensel bir biçimde; donmuşçasına, hiç kıpırdamadan, •hiéroglyphe er. 1. Hiyeroglif. 2. mec. Okunmaz, anlaşılmaz yazı. •hiéroglyphique s. 1. Hiyeroglife değgin (Ecriture hiéroglyphique). 2. mec. Karanlık, çok kapalı, anlaşılmaz. •hierogrammate, hierogrammatiste er. (Eski Mısırda) Tapınak yazmanı; kutsal metinleri yorumlayan rahip, hiéronymite er. Saint-Jérôme tarikatından olan keşiş. •highlander [ajlàdœr] er. 1. İskoçya dağlısı. 2. Bir İskoç alayı eri. *hi-han er. Aai, ai, eşek anırması (Âne qui pousse des hi-hans). •hilaire s. Göbeğe değin, göbekle ilgili, göbeksel (Cicatrice hilaire). hilarant,e s. Güldürücü, gülmekten katıltıcı (Histoires hilarantes). § Gaz hilarant: kim. Azot protoksidi, güldürücü gaz. hilare s. Neşeli, güleç (Visage hilare). hilarité diş. 1. Güleçlik. 2. Gülüşme, birdenbire yükselen kahkaha (La plaisanterie déclencha l'hilarité générale). •hile er. biy. Göbek. himalayen,ne s. Himalaya dağlarına değgin; çok yüksek ve uçsuz bucaksız, himation er. (Eski Yunanda) Kolsuz palto, •hindi er. Hint dili, hintçe. hindou, e s. vead. Hindu, Hindistanlı; Hindular ve Hindistana değgin (Caste de la société hindoue. Un hindou, une hindoue). hindouisme er. Brahma dini. hindouistes. vead. Brahman, hinterland er. coğr. Artbölge. hippiatre er, Athekimi. hippiatrie<% Athekimliği. •hippie, *hippys. vead. Hipi (La mode hippie. Les hippies). hippique s. Ata değgin, atlarla-ilgili (Concours hippique: At yarışı; binicilik yarışması). hippisme er. Binicilik, binicilik sporu, hippocampe er. hayb. 1. Denizatı. 2. (Söylencede) Yarısı at yarısı balık efsane hayvanı, hippocratique s. Hippocrates öğretisine değgin, hippocratisme er. Hippocrates öğretisi,

histoire Hippocrates'çılık,. hippodrome er. Koşu alanı, hipodrom, hippogriffe er. Söylencede baş tarafı kartal, arka tarafı at biçiminde tasarlanan yaratık, hippologie^. *Atbilim. hippologique s. Atbilimsel. hippomobile s. Atlı, atla çekilen (Voiture hippomobile). hippophagie diş. At eti yeme. hippopotame er. hayb. 1. Nilaygırı (Hippopotame amphibie: Suaygırı. Hippopotame nain: Küçük nilaygırı). 2. mec. tkz. Katır gibi adam, çam yarması. hippopotamesque s. Suaygırını andıran, suaygırına benzeyen. hippopotamidés er. ç. hayb. Suaygırıgiller, hipopotamgiller, hippotechnie diş. At yetiştiriciliği; at yetiştirme ve eğitme tekniği, hircin,e s. Tekeye değgin, tekeye özgü (Puanteur hircine). hirondeau er. Kırlangıç yavrusu, hirondelle 1. Kırlangıç. 2. mec. argo. Bisikletli polis. § Une hirondelle ne fait pas le printemps: Bir gülle bahar olmaz, hirsute s. 1. Diken diken, kirpi gibi (La barbe hirsute d'un vagabond). 2. mec. Kaba; yabanıl, hirudinées diş. ç. hayb. Sülükler, hispaniques. İspanya'ya değgin, hispanisant,e hispaniste ad. İspanyolca uzmanı, İspanya ve İspanyolca üzerine incelemeler yapan uzman. hispanisme er. İspanyolcaya özgü deyim yada anlatım. hispano-américain,e s. ve ad. 1. İspanyol Amerikası'nda olan,Güney yada Orta Amerikalı. 2. İspanya ile Amerika'ya değgin (Guerre hispano-américaine). hispide s. Sert ve kalın dikenli (Tige hispide). •hisser gçl. 1. (Yelkenleri) Kaldırmak (Hisser un mât). 2. Dikmek, çekmek (Hisser le drapeau, hisser un pavillon). § Se hisser: 1. Tırmanmak, çıkmak (Il se hissa à la force du poignet le long du rocher). 2. mec. Yükselmek (Se hisser aux premières places). histoire diş. 1. Tarih (Histoire de Turquie, histoire d'un pays, d'une nation). 2. Tarih kitabı (Acheter une histoire). 3. Öykü, hikâye (Histoire d'un animal, d'une plante). 4. Masal, maval (Tu me racontes des histoires. Ce sont des histoires, tout cela est faux). S. mec. İş, belâ (Tu vas l'attirer des histoires). 6. Sorun, "mesele (C'est une histoire d'argent qui les divise), l.tkz. Can sıkıcı şey, belâ,

histologie hır gür (Je ne veux pas d'histoire). 8. argo. Edep yeri, takım taklavat. § Avoir ses histoires: argo. Aybaşı olmak. Chercher une histoire à qn: Biriyle kavga çıkarmak istemek, -e çatmak için bahane aramak (Il me cherche une histoire). Faire des histoires: Rezalet çıkarmak, olay yaratmak. Passer dans le domaine de l'histoire: Tarihe karışmak, "mazi olmak. C'est une autre histoire: Apayrı bir konu bu. C'est toute une histoire: Anlatması uzun sürer, anlatsam roman olur. histologie <% hek. "Dokubilim, dokular bilimi, histoiogiques. *Dokubilimsel, dokubilime değgin, historicité diş. Tarihe uygunluk, tarihsellik, gerçeklik (Prouver l'historicité d'un document). historien,ne ad. Tarihçi, tarih yazarı, historier gçl. Küçük şekillerle süslemek (Historier un chapiteau). historiette diş. Küçük öykü, öykücük, masal, historiographe er. "Olayyazar, olaylar yazarı, "vakanüvis, zamanının tarihini yazmakla görevli kimse. historiographie diş. Olay yazarlık, vakanüvislik. historique s. 1. Tarihsel, tarihe değgin (Un monument historique, personnage historique). 2. Tariheuygun. 3. er. Tarihçe, açıklama, öyküleme (Faire l'historique d'une question). historiquement bel. Tarih bakımından, tarihsel olarak. istorisme, historicisme er. fels. Tarihselcilik, geleceğin olduğu gibi geçmişin de şimdiyle belirlendiğini savunan öğreti, istoriciste ad. fels. Tarihselci. istrioner. 1.(EskiRomada) Palyaço.2.mec. Kötü oyuncu, kötü aktör. 3. mec. Şarlatan, ikiyüzlü. itlérien,ne s. 1. Hitler'e özgü. 2. Hitlerci, nazi (Parti hitlérien, jeunesse hitlérienne). itlérisme er. Hitlercilik, nazilik. hittites. l.Hititlere değgin (L'art hittite). 2. ad. Hitit, Eti. iver er. Kış (Sports d'hiver. Nous sommes en hiver). § L'hiver de la vie: Yaşlılık, "ihtiyarlık, livernageer. 1. Kış mevsimi, kış dönemi. 2. Kıştan önce toprağın sürülmesi. 3. Sıcak iklimlerde yağmur mevsimi. 4. Kışın barınılan liman. ivernal,e s. Kışa özgü, kışa değgin, kışlık (Froid hivernal. Stations hivernales). ivernant,e ad. 1. Kışhkçı, bir yerde kışın kalan (Les hivernants ont été nombreux cette année surla Côte d'Azur). 2. Bir kayak evinde kalan (kişi), iverner gsz. 1. Kışlamak, kışı geçirmek. 2. gçl. Kıştan önce sürmek (Hiverner une terre). 3. gçl. (Hayvanları) Kış süresince ahıra çekmek (Hiverner les bestiaux).

707

homéotherme

«ho! ünl. 1. (Uzaktan seslenmek, çağırmak için) Hey! 2. (Şaşkınlık anlatmak için) O! A! *hobby [ibijer. *Düşkü, hobi. hobereau er. 1. hayb. Delicedoğan (kuş). 2. (Alay) Köyde yaşayan önemsiz soylu, «hocco er. Hinthorozu. Amerikanhorozu. «hoche diş. 1. Çetele kertiği. 2. Çentik. 3. Gedik, «hochement er. Sallama; sallanma (Hochement de tête). «hoche-queue, hochequeue er. Kuyruksallayan, çobanaldatan kuşu. •hocher gçl. Sallamak (Hocher la tête). «hochet er. 1. Şıkşık, çocuk oyuncağı (La mère agitait le hochet pour calmer le bébé en pleurs). 2. Duygu okşayıcı önemsiz şey ( Cet honneur est pour lui le hochet de la vanité). «hockey er. Hokey (Hockey sur glace, sur gazon). «hockeyeur er. Hokeyci, hokey oyuncusu, hoir er. (Eski) Kalıtçı, mirasçı (Montaigne espérait un hoir mâle). hoirie diş. Kalıt, miras (az kullanılır), «holà ünl. 1. Yeter artık! Yavaş! Dur (Holà!pas si vite). 2. Hey! §Mettreleholààqch: -e son vermek, dur demek (Mettre le holà à des dépenses ruineuses). «holding er. İng. Ana ortaklık; denetici ortaklık, holding. *hold-up [oldœp] er. Silahh soygun (Hold-up d'une banque). «hollandais,e s. ve ad. Hollandalı; Hollanda ve Hollandalılara değgin, «hollande diş. 1. Hollanda bezi, ince bir tülbent. 2. Uzunca biçimli bir tür papates. 3. Hollanda porseleni. 4. er. iyi cins bir kâğıt. 4. er. Toparlak, kırmızımtrak bir tür Hollanda peyniri, «hollywoodien,ne s. Holivud'u andıran; Holivud'daki gibi lüks (Des villas hollywoodiennes). holocauste er. 1. Kurban yakma. 2. Kurban, adak. 3. Hayır için yapılan bağış. 4. Özveri; fedakârlık. § Offrir qch en holocauste: -i kurban etmek, adak olarak sunmak (Offrir un bélier en holocauste). Faire l'holocauste de qch: -i feda etmek (Faire l'holocauste de son coeur, de ses désirs). § S'offrir en holocauste: Kendini feda etmek, holothurie hayb. Denizhıyarı, «homard er. IstaKoz. § Etre rouge comme un homard: İstakoz gibi kızarmak, «home er. İng. İnsanın kendi evi, ev yaşamı (L'intimité du home). homélie diş. 1. Din konuları üzerine söyleşi, dinsel söyleşi. 2. Ahlâk üzerine bıktırıcı öğütler, homéotherme s. ve ad. hayb. Sıcakkanlı (hayvan).

homérique homériques. Homeros'aözgü. Homeros'ayaraşır; Homeros'a değgin (Poèmes homériques. Personnage homérique, lutte homérique). § Un rire homérique: Katilircasina gülüş, homicides, vead. 1. İnsan öldüren (Condamner un chauffeur homicide). 2. er. İnsan öldürme (Homicidepar imprudence). hominidés er. ç. hayb. İnsangiller, hominiens er. ç. hayb. İnsanımsılar, hominisation diş. İnsanlaşma, insanımsılıktan insan olma evresine geçiş, hominiser gçl. İnsanlaşma evresine geçirmek, hommage er. 1. (Eskiden) Bağımlının derebeyine karşı bağlılık sözleşmesi, derebeyine karşı ödevleri (La cérémonie symbolique de l'hommage était suivi de l'aveu). 2. Saygı (Recevoir l'hommage de nombreux admirateurs). 3. Sungu, "takdime. 4. ç. Saygılar (Mes hommages à Madame). 5. Belirti, "ifade (J'allais offrir l'hommage de mon respect au roi). § En hommage de qch: -in belirtisi olarak (Daignez agréer ceci en hommage de ma reconnaissance). Faire hommage de qch à qn: Birine... sunmak (Je lui ai fait hommage de mon livre). Présenter ses hommages àqn: -e saygılarını sunmak. Rendre hommage à: 1. -e şükretmek (Rendre hommage à Dieu). 2, -e saygı göstermek, minnet duymak (Rendre hommage à un grand savant, à un travail scientifique). hommasses. vead. Erkeksi (Manièreshommasses. Elle s'habille à l'hommasse). homme er. 1. İnsan (Les dieux et les hommes). 2. Kişi (Il distinguait trois hommes à l'horizon). 3. Er (Le caporal et ses hommes). 4. Kimse (Homme de main: Başkasının hesabına suç işleyen kimse, maşa. Homme de paille: Suçu üstüne alan kimse). 5. argo. Dost, belâlı, tokmakçı. 6. Aranılan kimse, tam istenilen kimse (Voilà mon homme). 7. Erkek (L'homme et la femme). 8. Koca (Elle a vu son homme). 9. mec. Erkek, yiğit (Ose le répéter, situ es un homme). 10. Adam (Hommede confiance: Güvenilir adam. Homme d'action: Eylem adamı. Homme d'affaires: İş adamı. Homme politique: Siyaset adamı. Homme de science: Bilim adamı. Homme de loi: Yasa adamı, "kanun adamı. Homme du jour: Günün adamı. Homme de la rue: Sokaktaki adam. Homme du peuple: Halk adamı. Homme de guerre: Savaşçı, asker, savaşadamı. Hommedemer: Denizadamı, denizci. Homme de lettres: Edebiyatçı, edebiyat adamı. Homme de troupe: Er. Homme d'argent: Paragöz, gözü parada olan adam. Hommes des bois: Orangutan. Homme de coeur: Mert, cömert,

708

homomorphisme iyi yürekli adam. Homme de sac et de corde: Alçak adam, ipten kazıktan kurtulmuş adam. Homme sans entrailles: Duygusuz adam. Bon homme: Saf adam, bön. Pauvre homme: Budala, zavallı adam). § Le Fils de l'homme: 1. İsa peygamber. 2. Ademoğlu, insanoğlu. L'Homme-Dieu: İsa peygamber. Le jeune homme: Genç, delikanlı. Comme un seul homme: Hep birlikte, tek bir güç halinde (Agir comme un seul homme. Comme un seul homme, ils se déclarèrent prêts à le suivre). Etre homme à f. qch: -cek kimse olmak, -meyi başaracak yetenekte olmak (Il n'est pas homme à mentir. Tu es vraiment homme à construire un tel barrage).

homme-grenouille er. Kurbağa-adam. homme-orchestre er. 1. Aynı anda birçok çalgıyı çalan kişi. 2. Bir alanda yada bir iş yerinde birçok işi bir arada yapan kişi. homme-robot er. Robotinsan, robot gibi davranan insan. homme-sandwich er. Para karşılığı sırtında ve göğsünde ilân taşıyan adam. homocentre er. mat. Birçok çemberin ortak merkezi, eşmerkez. homocentrique s. Eşmerkezli, ortak merkezli (Faisceau lumineux homocentrique). homochromie diş. bitb. hayb. Renkteşlik. homodont er. hayb. Homodont. homogamead. Denkteş evli, denkteş evlenmiş, homogamie diş. Denkteş evliliği, homogène s. Birtürden, türdeş; benzeşik; bağdaşık, "mütecanis (Société homogène). homogénéisation diş. Benzeşikleştirme, bağdaşıklaştırma, türdeşleştirme. homogénéiser, homogénéifier gçl. Bağdaşıklaştırmak, benzeşikleştirmek, türdeşleştirmek. homogénéité diş. Tek çeşitlilik, türdeşlik, benzeşiklik, bağdaşıklık, "tecanüs (L'homogénéité d'un corps, d'une formation politique, d'une classe). homographe s. ve ad. dilb. Eşyazımlı, yazılıştan aynı anlamlan ayn (sözcük), homographie^. Eşyazımlılık. homographique s. mat. Homografik (Fonction homographique). homologation diş. Resmen onaylama, homologie diş. kim. Türdeşlik, benzeşiklik. homologues. Türdeş, benzeşik. homologuer gçl. Resmi olarak onaylamak (Homologuer les tarifs de transport, une performance, un record). homomorphisme er. biy. Biçimdeşlik, benzeryapı.

homonyme homonyme s. ve ad. dilb. 1. Eşsesli (sözcük). 2. er. Adaş, eşadlı. homonymie diş. dilb. 1. Eşseslilik. 2. Adaşlık, eşadlılık. homonymique s. 1. Eşsesliliğe değgin. 2. Adaşlığa değgin. homophones. Sesdeş, eşsesli. homophonie diş. Sesdeşlik, eşseslilik. homosexualité diş. 'Eşcinsellik, homosexuelle s. ve ad. Eşcinsel, homuncule, homoncule er. 1. Simyacıların türettiklerini savladıkları bir peri. 2. mec. Cüce, bastı bacak, insan müsveddesi, homothétie diş. mat. Benzeşim, homothétique s. mat. Benzeşimsel. homotopie diş. mat. Uzamdaşlık. homotopique s. mat. Uzamdaş. "hongres. 1. İğdiş (Poulain hongre). 2. er. İğdiş at. *hongrer gçl. (Atı) İğdiş etmek, enemek, hongrie diş. Macaristan, "hongroierie diş. Macar sahtiyancılığı. "hongrois,e s. ve ad. 1. Macar; Macarlara ve Macaristana değgin (Un hongrois. Musique hongroise). 2. er. Macarca, "hongroyer gçl. Macar sahtiyanı tarzında işlemek (Hongroyer les cuirs). hongroyeur er. Macar sahtiyanı işçisi, honnête s. 1. Namuslu, dürüst, doğru, temiz (Un juge honnête, un commerçant honnête. Une épouse honnête). 3. Doyurucu, "tatmin edici, yeterli (Obtenir un résultat honnête). 4. Orta, "vasat, sade (Il a un honnête talent de musicien. Nous avons fait un honnête repas). 5. Nazik, kibar, terbiyeli (Vous êtes bien honnête). honnêtement bel. 1. Namusluca, dürüstçe (Agir honnêtement). 2. Nezaketle, kibarca (Je vous ai honnêtement mis en garde). 3. Uygun şekilde, iyice (Son travail est honnêtement payé). 4. Açıkçası, hakçası, açıkça konuşalım (Honnêtement, n'étiez-vouspas au courant?). honnêteté diş. 1. Namus, namusluluk; dürüstlük, doğruluk (Un homme d'une parfaite honnêteté). 2. Nezaket, kibarlık, incelik (Ayez l'honnêteté de le reconnaître). 3. Temizlik, erdemlilik (L'honnêteté d'une femme). 4. İyilikçilik, honneur er. 1. Şeref (Un homme sans honneur. Jurer sur son honneur). 2. Yüzakı, övünce (Il est l'honneur de sa famille). 3. Erdem (Son honneur de femme). 4. Ün, saygınlık (Je n'ai pas mérité cet honneur). 5. Namus, iffet (Cela peut porter ombrage à l'honneur d'une femme). 6. ç. Yüksek görev (S'élever aux premiers honneurs). 7. ç. (Savaş gemilerinde) Selâm topu, selâm töreni. §

709

honneur Affaire d'honneur: Düello. Champ d'honneur: Savaş alanı, er meydanı. Dame d'honneur: Nedime. Demoiselle d'honneur, garçon d'honneur: Düğününde güveye ve geline arkadaşlık eden erkek yada kız arkadaş, sağdıç. Honneurs funèbres: Cenaze töreni. Garde d'honneur: Şeref kıtası. Légion d'honneur: Fransanın en büyük nişanı, lejyon donör. Parole d'honneur: Şeref sözü. Point d'honneur: Onur sorunu, şeref sorunu, şeref ve namusa dokunan bir sorun. Tour d'honneur: Şeref turu. En l'honneur de: -in onuruna (Donner une réception en l'honneur des diplomates). En quel honneur?: tkz. Ne için, kimin için, hangi nedenle (En quel honneur cette nouvelle toilette?). En tout bien tout honneur: Çok iyi niyetlerle, kötülük düşünmeden (Courtiser une jeune fille en tout bien tout honneur). Pour l'honneur: Şan olsun diye, para falan almadan (Travailler pour l'honneur). Sauf votre honneur: Hâşâ huzurunuzdan. Avoir l'honneur de f. qch: -mekten, -mekle şeref duymak. Avoir les honneurs de la première page: Adı gazetelerin birinci sayfasında çıkmak. Donner sa parole d'honneur: Ant içmek, şeref sözü vermek. Etre l'honneur de: -in yüzakı olmak, övüncesi olmak (Ce savant est l'honneur de son pays). Etre en honneur: Gözde olmak, tutulup beğenilmek; moda olmak (Le roman a été en honneur au XIXe siècle. La taille fine est en honneur). Faire un tour d'honneur: Bir şeref turu atmak. Faire honneur à qn: -in yüzünü güldürmek, yüzakı olmak (Ces nouveaux bâtiments font honneur à l'architecte. Elève qui fait honneur à son maître). Faire honneur à qch: -i tutmak, yerine getirmek, yapmak (Faire honneur à ses engagements, à ses obligations, à sa parole). Faire à qn l'honneur de f.qch : Birine -mek şerefini bahşetmek (Pouvez-vous me faire l'honneur d'assister à la cérémonie?). Faire à qn les honneurs de la maison: Birini evine nezaketle kabul etmek. Faire honneur à un repas: Bir yemekte karnını iyice doyurmak. Faire honneuràune terre, ranger une terre à l'honneur: Bir yerin yakınından geçmek. Jurer sur l'honneur, sur son honneur: Şerefi üzerine ant içmek. Mettre, remettre qch en honneur: -i yeniden değerlendirmek, moda yapmak (Remettre les danses folkloriques en honneur). Mourir au champ d'honneur: Savaş alanında, er meydanında ölmek. Mettre son point d'honneur à qch, à f. qch: -i, -meyi kendisi için bir şeref sorunu yapmak. Obtenir les honneurs de la guerre: Düşmana, şerefli koşullar altında teslim olmak, silahını vermeden teslim olmak. Rendre

honnir honneur à: -e saygı göstermek. Rendre les honneurs à qn: -i selamlamak, -e selama durmak (Troupe qui rend les honneurs à un chef). Sauver l'honneur de: -in şerefini kurtarmak. Se faire un point d'honneur de qch: -i kendisi için bir şeref sorunu yapmak. Se faire point d'honneur de qch: -ile övünmek, göğsü kabarmak. A tout seigneur tout honneur: Lâyıkına her şey helâl; saygıdeğer kimseye saygılı davranmak gerek. *honnir gçl. 1. (Eski) Rezil etmek. 2. Kargımak, lânetlemek (eskimiştir). 3. Etre honni de: -tarafından hiç sevilmemek, tiksinilmek (Un dictateur honni du peuple). § Honni soit qui mal y pense: Kötü düşünenin gözü çıksın, honorabilité^. Şereflilik,saygıdeğerlik,saygınlık (Ton père est d'une parfaite honorabilité). honorable s. 1. Yüz ağartıcı, şeref verici (Une démarche honorable). 2. Şerefli, saygıdeğer (Une famille honorable). 3. Dürüst, namuslu (Un commerçant honorable). 4. İyi, yeterli, uygun (Avoir une fortune honorable. Obtenir une note honorable à un examen). 5. Sayın (Honorables délégués!). honorablement bel. 1. Yüzünün akıyla, şerefle. 2. Namusluca, dürüstçe (Gagner honorablement sa vie. Vivre honorablement). honoraires. 1. Onursal (Président honoraire d'une société). 2. er. ç. (Hekim, avukat gibi kişilere ödenen) Ücret, para (Les honoraires d'un médecin, d'un avocat. Verser des honoraires). honorariat er. Onursal unvan, honoré,es. 1. Sayın, saygıdeğer (Mon cherethonoré maître). 2. Hoşnut, mutlu, gönenmiş (Je suis très honoré). 3. diş. Mektup (J'ai bien reçu votre honorée du 20 courant). honorer gçl. 1. Saygı göstermek, kutsamak (Honorer son père et sa mère. Honorer Dieu). 2. Şerefvermek, onurlandırmak, övünç getirmek (Il honore la profession. Votre confiance m'honore). 3. Ücretini vermek (Honorer un médecin). 4. Anmak, kutlamak (Honorer la mémoire d'un savant). 5. Ödemek (Honorer un chèque, une lettre de change). 6. Honorer qn de qch: Birine... vermek, "bahşetmek, birini -ile onurlandırmak (II ne m'a pas honoré de la moindre réponse. Il m'a honoré de sa confiance, de son amitié). § S'honerer de qch, de f. qch: -ile övünmek, -mekle övünmek, göğsü kabarmak (Je m'honore de son estime, d'être son ami). honorifique s. Onursal (Titre, distinction honorifique). honoris causa bel. Lat. Onursal, onursal olarak, "fahrî (Homme d'Etat nommé docteur honoris

710

horde causa de l'Université de Paris). *honte diş. 1. Utanç (L'enfantpleurait de honte). 2. Yüz karası (C'est une honte de loger les gens dans de pareils taudis). 3. Utangaçlık, çekingenlik, sıkılganlık (C'est la honte qui l'empêche d'être naturel). § La courte honte: Başarısızlık (Ilensera poursacourtehonte). Honte à:... utansın (Honteà ceux qui trahissent). Avoir honte de qch, de f. qch: -den utanmak, -mekten utanmak (J'ai honte de vous, il avait honte de pleurer). Avoir toute honte bue: Alnının daman çatlamak, utanmak nedir bilmemek, ar namus tertemiz olmak. Eprouver de la honte devant: -karşısında utanç duymak (Eprouver de la honte devant un échec). Etre la honte de, faire la honte de: -in yüzkarası olmak (Cet enfant est (fait) la honte de sa famille). Etre rouge de honte: Utançtan kıpkırmızı olmak. Faire honte à qn: -için utanç konusu olmak, -i utandırmak (La conduite de ce garçon fait honte à son père. Tu me fais honte). Revenir, s'en retourner avec sa courte honte: Bir şey yapmadan dönmek, başarısızlığa uğrayıp süklüm püklüm dönmek. •honteusement bel. Utanılacak şekilde; utanarak, •honteux,euse s. 1. Utanmış (J'étais tout honteux). 2. Utangaç, çekingen, sıkılgan (Un enfant honteux). 3. Utanç verici, utanılacak, yüz kızartıcı (Action honteuse. Un honteux chantage). 4. Kendini belli etmeyen, gizli kalan (Unpartisan honteux). § Pauvre honteux: Yoksulluğunu dışa vurmayan yoksul. Etre honteux de qch, de f.qch: -den utanmak, -mekten utanmak, sıkılmak (Je suis honteux de mon ignorance, d'être en retard). •hop ün. Haydi! Hop! Yallah! (Et hop! allons-y). hôpital er. 1. *Sayrılarevi, *saynevi, "hastane (Aller à l'hôpital. Envoyer, admettre un malade dans un hôpital, à l'hôpital). 2. Güçsüzler yurdu. § C'est l'hôpital qui se moque de la charité: Kendi gözündeki merteği görmez, elin gözündeki çöpü görür. Dinime dahleyleyen bari müslüman olsa. •hoquet er. Hıçkınk § Avoir le hoquet: Hıçkınk tutmak, hıçkırmak, •hoqueter gsz. Hıçkırmak, hıçkınğı tutmak, horaire er. 1. Saat çizelgesi (Horaire de chemins de fer, horaire de bateaux, d'avions). 2. Ders çizelgesi, ders programı (Afficher l'horaire des cours. Un professeur qui a un horaire chargé). 3.s. Saatlere değgin. 4. s. Saatteki ; saat başına (Vitesse horaire; salaire horaire). § Fuseaux horaires: coğr. Saat dilimleri, •horde diş. 1. Göçebe kalabalığı. 2. Takım, sürü (Des hordes d'envahisseurs). § La Horde d'or: tar. Altın Ordu.

hordéacé *hordéacé,e s. Arpaya değgin; arpayı andıran, arpamsı. •horion er. (Başa yada surata indirilen) Şiddetli yumruk. horizon er. 1. Çevren, ufuk (La plaine s'étend jusqu'à l'horizon. Scruter l'horizon). 2. mec. Görünüş alanı, ufuk (Ce livre nous ouvre des horizons nouveaux). 3. mec. Görünüm, "manzara, (L'horizon politique s'assombrit). 4. mec. Gelecek, gelecekteki durum (L'horizon international s'éclaircit). § A l'horizon: 1. Ufukta. 2. mec. Gelecekte, ilerde (On voit se profiler à l'horizon la menace d'une crise). Faire un tour d'horizon de qch: -i kısaca gözden geçirmek, -in genel bir özetini yapmak (Faire un tour d'horizon de la situation internationale). horizontal,es. Yatay, *ufkî (Une ligne horizontale). § Prendre une position horizontale: tkz. Yatmak, uzanmak. horizontale diş. 1. Yatay çizgi (Les horizontales d'un plan). 2. (Eski) Orospu, "fahişe, horizontalement bel. 1. Yatay olarak, yanlamasına, horizontalité diş. Ya t aylık, horloge diş. (Cep yada kol saatleri gibi taşınmayan) Saat, duvar saati (Horloge solaire, horloge à sable, horloge à eau. Le tic-tac d'une horloge). § Avoir une précision d'horloge: Çok dakik olmak. Etre réglé comme une horloge: Çok düzenli, saat gibi işlemek. horloger,ère s. 1. Saatçiliğe değgin (Industrie horlogère). 2. ad. Saatçi, horlogerie diş. 1. Saatçilik. 2. Saat fabrikası. 3. Saatçi dükkânı, "hormis ilg. -den başka, -den gayrı (Hormis quelques abstentionnistes, la majorité vota le projet). hormonal,e s. Hormonlara değgin (Subir un traitement hormonal). hormone diş. Hormon (Traitement par les hormones). hormonothérapie diş. hek. Hormontedavisi. "hornblende yerb. Hornblent, horodateur er. Tarih ve saati basıp belirten aygıt, horoscope er. Yıldız falı (Lire, consulter son horoscope: Falına bakmak. Se faire tirer son horoscope: Falına baktırmak. Tirer l'horoscope de qn: -in falına bakmak). horreur diş. 1. Korku, yılgı (Etre saisi d'horreur: Korkuya kapılmak. Glacé d'horreur, il restait muet). 2. Tiksinme (Inspirer au peuple l'horreur du crime). 3. Korkunçluk, iğrençlik (L'horreur d'un cachot, d'un supplice). 4. İğrenç şey, berbat şey (Cet article de journal est une horreur). 5. ç.

711

hors Kötülükler, iğrençlikler, yıkım (Les horreurs de la guerre). 6. ç. İğrenç davranışlar, zulüm (Commettre des horreurs). 1. ç. Ayıp şeyler, açık saçık sözler (Débiter, écrire des horreurs). § Avoir horreur de qch, de f. qch: -den tiksinmek, -mekten iğrenmek (J'ai horreur de la guerre, de parler des frivolités). Avoir, prendre qn, qch en horreur: -den tiksinmek, iğrenmek, -i düşman bellemek, -e kızmak (Il l'avait pris en horreur depuis ce geste indélicat). Faire horreur à qn: -i tiksindirmek, iğrendirmek, midesini bulandırmak (Ta conduite m'a fait horreur. Ce médicament lui faisait horreur). horribles. 1. Korkunç, ürkünç, ürkütücü (Spectacle horrible, blessure horrible). 2. Çok kötü, berbat (Il a une écriture horrible, un temps horrible). 3. İğrenç, tiksinç (Un caractère horrible, une femme horrible). 4. er. İğrençlik, tiksinçlik (La soif de l'inconnu et le goût de l'horrible). horriblement bel. 1. İğrenç bir şekilde. 2. Çok aşırı derecede (Souffrir horriblement. Les fruits sont horriblement chers). horrifiant,e s. 1. Korkutucu, yılgınlık verici. 2. Tiksindirici, iğrendirici. horrifier gçl. Korku salmak, yılgınlık vermek, ürkütmek, ürküntüye uğratmak, korkutmak (Les dépenses m'horrifiaient). horriflques. Korkutucu, ürkütücü, horripilant,e s. 1. Tüyler ürpertici. 2. Bezdirici, usandırıcı, sabır taşırıcı (Un enfant horripilant. Il est horripilant avec ses hésitations continuelles). horripilation diş. 1. Ürpertme, ürperme; tüyleri diken diken etme, tüyleri diken diken olma (Le froid provoque 1'horripilation). 2. mec. Can sıkma, bezdirme, bıktırma, sabır taşırma; canı sıkılma, bezme, usanma, sabrı taşma, horripiler gçl. 1. Ürpertmek, tüylerini diken diken etmek. 2. mec. Can sıkmak, usandırmak, bezdirmek, sabrını taşırmak (Ses propos m'horripilent). § S'horripiler: Bezmek, usanmak, bıkmak, "gına getirmek, "horsi/g. 1. -dışı (Fonctionnaire hors cadre. Modèle hors série. Exemplaire hors commerce). 2. -dışında, -den başka, "hariç (Hors son goût pour le jeu, vous ne trouverez guère de passion chez lui). § Hors pair, hors série, hors ligne: Eşsiz, çok üstün (Il a un talent hors pair pour esquiver les difficultés). Etre hors concours: Yarışma dışı bırakılmak, çok üstün nitelikli olduğu için yanşma dışı tutulmak. Mettre, déclarer qn, qch hors la loi: -i yasa dışı ilân etmek. Etre, se mettre hors la loi: Yasa dışına çıkmak, yasaları tammamak. Hors de: -dışında, dışına (Un jardin

hors-concours hors de la ville. Il s'élança hors de sa chambre. Poisson qui saute hors de l'eau). Etre hors du coup: İşin, oyunun dışında olmak; olaylarla ilgisi bulunmamak. Etre hors de danger: Tehlikeden uzak olmak. Etre hors d'haleine: Soluğu kesilmek, soluk soluğa kalmak. Etre hors d'état def. qch: -cek durumda olmamak (Il est hors d'état de nuire). Etre hors d'usage: Kullanılacak durumda olmamak, çok eski olmak (La voiture est hors d'usage). Etre hors de prix: Çok pahalı olmak, ateş pahası olmak. Etre hors de comparaison, hors de pair: Eşsiz olmak, çok üstün olmak. Etre hors de soi: Kendinde olmamak, öfkeden kendinden geçmek, çok kızmak, gözü dönmek (Il est hors de lui). Mettre qn hors de combat: -i saf dışı etmek, savaşamayacak duruma düşürmek. Il est hors de doute que: Hiç kuşku yok ki... •hors-concours er. 1. Büyük üstünlüğü nedeniyle yarışma dışı tutulan kişi. 2. s. Yarışdışı (Etre horsconcours, être mis hors-concours: Yartşdışı olmak, yarış dışı tutulmak). •hors-d'oeuvre er. değişmez. 1. (Bir yapıtta) Konu dışı olan bölüm. 2. Çerez, meze (Des horsd'oeuvre variés). •hors-jeu er. Faul, oyun kurallarınaaykırı davranış. *hors-la-loi er. değişmez. Yasaları tanımayan adam, "kanun kaçağı; toplumdışı yaşayan kişi. *hors-texte er. değişmez. Bir kitabın formaları arasına katılmış ve ayrı basılmış olan resim, harita vb; metin dışı ek. hortensia er. bitb. Ortanca, horticoles. Bahçıvanlığa değgirr. horticulteur er. Bahçıvan, horticulture^. Bahçıvanlık, hortillonage er. Sulak bostan, hosanna[ozanna] er. İbr. 1. Bir Yahudi duası. 2. Bir Hıristiyan ilâhisi. 3. Sevinç çığlığı, sevinç türküsü, utku çığlıkları, hospice er. 1. Hacılar, elginler konağı. 2. Güçsüzler yurdu, öksüzler yurdu (Hospice des vieillards, des invalides). § Finir dans un hospice: Yoksunluk içinde ölmek, hospitalier,ère s. 1. Konuksever (Il est très hospitalier). 2. Sayrılar evine değgin, düşkünler evine değgin, hastanelerle ilgili (Etablissement hospitalier, les services hospitaliers). hospitalisation diş. Hastaneye yatırma; hastaneye yatma (Hospitalisation d'un malade, d'un blessé). hospitaliser gçl. Hastaneye yatırmak (Hospitaliser un malade). hospitalité diş. Konukseverlik. § Donner, offrir l'hospitalité à qn: -i konuklamak, evinde

712

houblonner barındırmak, hostellerie diş. (Eski) Otelcilik, hostie diş. 1. (Eski. Yahudilerde) Kurban. 2. (Hıristiyanlarda) Ayin sırasında papazın dağıttığı mayasız ekmek, hostile s. 1. Düşmanca (Il posa sur moi un regard hostile. Etre l'objet de manifestations hostiles). 2. Hostile à: -e karşı, düşman, "muhalif (Il est hostile à toute nouveauté) hostilement bel. Düşmanca, kinle, hostilité diş. 1. Düşmanlık (Il y eut beaucoup d'hostilités entre ces deux pays). 2. Kin, sevgisizlik, sevmezlik (Il me regardait avec hostilité). 3. ç. Savaş, savaşma (Les hostilités ont repris). § La cessation des hostilités: Savaş bırakışması, "mütareke. *hot-dog [3tdog] er. İng. Sıcak sosisli sandviç, hôte, hôtesse ad. 1. (Konuğa göre) Ev sahibi (Un hôte charmant, une hôtesse charmante. Remercier ses hôtes). 2. (Eski) Otelci, hancı. 3. Konuk (Recevoir, régaler un hôte. Il a été mon hôte pendant une semaine). 4.Müşteri, kiracı (Les hôtes successifs d'un hôtel, d'un appartement). 5. hayb. Konak. § Les hôtes de l'air: Kuşlar. Hôtesse de l'air, hôtesse: diş. Hostes. Table d'hôte: Tabldot. Hôte intermédiaire: hayb. Arakonak. hôtel er. 1. Otel (Descendre à un hôtel. Passerlanuit à l'hôtel). 2. Konak, köşk (Bu anlamda Hôtel particulier de kullanılır). § Hôtel de ville: Belediye dairesi. Maître d'hôtel: Sofracı başı. Coucher à l'hôtel du cul tourné: argo. Kan koca küsüşüp sırt sırta yatmak, hôtel-dieu er. (Kimi eski kentlerde) Başlıca

hastane; düşkünlerevi. hôtelier,ère s. 1. Otelciliğe değgin (Industrie hôtelière, crédit hôtelier). 2. ad. Otelci, hôtellerie diş. 1. Otelcilik (Ecole d'hôtellerie). 2. Lokantalı otel; han. hôtesse diş. Hostes. •hotte diş. 1. Sırt küfesi (Hotte de vendangeur. La hotte du Père Noël). 2. Ocak etekliği (Hotte d'une cheminée de cuisine). 2. argo. Taksi, •hottée diş. Bir küfe dolusu. *hottentot,e s. ve ad. Hotantolu; Güneybatı Afrika'daki göçebe bir çoban halktan olan. § Venus hottentote: Kocaman kalçalı kadın, koca kıçlı kadın. •hotter gçl. Küfe ile taşımak (Hotterdes raisins). •hotteur,euse ad. Küfe hamalı, küfeci. •hou ünl. (Yerme, iğrenme, kargıma anlatır) Tu! Yuh! Yuf! (Hou!La vilaine!). •houblon er. bitb. Şerbetçiotu. •houblonner gçl. Şerbetçiotu katmak (Houblonner

houblonnier la bière). "houblonnier,ère s. 1. Şerbetçiotu üreten (Pays houblonnier). 2. er. Şerbetçiotu ekicisi, "houblonnière diş. Şerbetçiotu tarlası, "houe diş. Tarla çapası, çapa. *houer gçl. Çapalamak. "houille diş. Taşkömür, maden kömürü. § Houille blanche: coğr. fiz. Akkömür, elektrik elde etmeye yarayan su. Houille grasse: Yağlı taşkömür. Houille maigre: Yağsız taşkömür. *houiiler,ère s. 1. içinde taşkömür katmanları bulunan, taşkömürlü (Terrain houiller, bassin houiller). 2. Taşkömüre değgin (Industrie houillère). "houillère diş. Taşkömürü ocağı, "houilleur er. Taşkömürü işçisi. *houilleux,euse s. Taşkömürlü, içinde taşkömürü bulunan (Roche houilleuse). "houle diş. Dalgalanma, çalkanma, çalkantı (Navire balancé par la houle. Une houle humaine). houlette diş. Çoban değneği, houleux,euse s. 1. Dalgalı, çalkantılı (Mer houleuse). 2. mec. Heyecanlı, fırtınalı (Parler devant une salle houleuse. Scéance houleuse). houlok er. hayb. Küçükjibon. 'houp iinl. (Çağırmak yada kışkırtmak için) Hu! Hop! (Allons, houpl). 'houppe diş. 1. Püskül. 2. Perçem. 3. Sorguç. 4. (Ağaçta) Tepe, doruk. § Houppe de maïs: bitb. Mısır püskülü, "houppelande diş. Geniş kaftan, "houppergç/. Püskül yapmak (Houpperdelasoie). § Houpper de la laine: Yün taramak, 'houppette diş. Püskülcük. 'houppier er. Budama bir ağacın tepesi, 'hourdage er. 1. Kaba duvar. 2. Kaba sıva. "hourder gçl. 1. Kaba duvar örmek. 2. Kaba sıva vurmak. 'hourdis er. 1. Kaba duvar. 2. Kaba sıva. 'houri diş. Far. 1. Huri. 2. er. Manş denizinde işleyen bir çeşit hafif yelkenli, 'hourque diş. Bir çeşit Hollanda yük gemisi. : hourra, hourrah er. 1. Kazaklann saldın narası, hurra. 2. Denizcilerin resmi selam narası (L'amiral fut salué d'un triple hourra). 3. Yaşa, bravo, alkış (Des hourras enthousiastes s'élevèrent de la foule des spectateurs). 4. Uni. Yaşa! Varol! § Hip; hip; hip; hourra!: Ya ya ya, şa şa şa! hourvari er. 1. Bağırtı, çağırtı, gürültü, patırtı. 2. Avcıların köpekleri geri çağırtmak için çıkardıkları ses. ousard, hussard er. Hafif süvari eri.

713

huile

"houseau er. Meşin tozluk; çizme, "houspiller gçl. 1. Hırpalamak (Houspiller un boxeur). 2. Azarlamak, paylamak (Houspiller un enfant qui a traversé la rue en courant). *houspilIeur,euse s. Azarlayıcı, paylayıcı. "houssage er. Toz alma, tozunu alma. "housse diş. 1. At örtüsü, atın sağnsını kaplayan örtü. 2. Eşya önüsü, kılıf, "housser gçl. 1. Örtüyle örtmek, kılıf geçirmek. 2. Tozunu almak (Housser les meubles, une tapisserie). "houssine diş. İnce değnek, "houssiner gçl. (Eski) Çırpmak (Houssiner un tapis). "houx er. bitb. Çobanpüskülü. "hoyau er. Bir çeşit çapa, kısa saph çapa. "hublot er. (Gemilerde) Lomboz. "huche diş. 1. Hamur teknesi. 2. Sandık (Huche à vêtements, huche à pain). •hucher gçl. Bağırarak çağırmak, ıslıkla çağırmak, "huchet er. Av borusu, "huchier er. Tekneci. "hue Uni. Deh ! § Tirer àhue et àdia: Herkes bir yana çekmek; düzensiz ve çelişkili davranmak, "huée diş. Yuha (Orateur interrompu par des huées). "huer gçl. 1. Yuhalamak (Huer une pièce, les acteurs). 2. gsz. (Baykuş) Ötmek, "huerta diş. İspanya'da çok verimli sulanmış ova (Les huertas d'Andalousie). "huguenot,e s. ve ad. 1. Kalvin mezhebinden Fransız protestant. 2. Kalvinistlere değgin (Parti huguenot). 3. diş. Toprak tencere, güveç (Une huguenote). huilage er. 1. Yağa yatırma (Huilage du coton). 2. Yağlama (Huilage des machines). huile diş. 1. (Bitkisel yada hayvansal kökenli) Sıvıyağ (Huile d'olive, de lin, de colza. Huile de baleine, de foie de morue). 2. (Yakıt olarak kullanılan) Yağ, sıvıyağ (Huile lourde: Ağtryağ. Huile légère: Hafifyağ. Huile de graissage: Makina yağı. Huile lubrifiante: Yıkama yağı. Huile minérale: Madensel yağ. Huile siccative: Kurur yağ. Huile non-siccative: Kurumaz yağ. Huile lampante: Arınmış petrol). 3. Esans, ruh, yağ (Huile de rose, huile pour brunir). 4. Yağlıboya resim (Une huile de Degas). 5. tkz. Kodaman, etkili kişi (Il est maintenant dans les huiles. Son père est une huile). § Mer d'huile: Dingin deniz, çarşaf gibi deniz. Couler comme de l'huile: Yağ gibi kaymak. Faire tache d'huile: Gittikçe yayılmak, sudaki halkalar gibi büyümek (Ses idées font tache d'huile). Jeter de l'huile sur le

huiler

714

feu: Yangına körükle gitmek. Mettre de l'huile dans les rouages: Engelleri, güçlükleri kaldırmak, köşeleri yuvarlaklaştırmak, sivrilikleri gidermek, ilişkileri yumuşatmak. Mettre, verser de l'huile sur les plaies de qn: -in yüreğine su serpmek. Sentir l'huile: Çok emek verildiği belli olmak, özenip bezenilerek yapılmak (Ouvrage qui sent l'huile). Tomber dans la tache d'huile: argo. Evlenmek. huiler gçl. 1. Yağlamak (Huiler les rouages). 2. Zeytinyağı ekmek, zeytinyağı dökmek (Huiler une salade). huilerie diş. 1. Yağcılık, zeytinyağcılığı (Il s'est enrichi dans l'huilerie). 2. Yağ fabrikası, zeytinyağı fabrikası, huileux,euse s. 1. Yağlı, içinde yağ bulunan (Olives huileuses). 2. Y ağ, gibi (Un sirop huileux). 3. Yağlı (Cheveux huileux, peau huileuse). huilier er. 1. Yağcı, yağcılıkla uğraşan kimse. 2. Sofraya konan yağ ve sirke takımı, huilier,ère s. Yağcılığa değgin (Industrie huilière). huiron er. hayb. Mersin morinası, huis er. (Eskiden) Kapı (On frappe à l'huis). § Le huis clos: Gizli oturum (Tribunal qui ordonne le huis clos). A huis clos: 1. Gizli oturumla, gizli oturum yaparak (Délibérer à huis clos. Audience à huis clos). 2. Bütün kapı ve pencereleri kapatarak (Ils continuent à huis clos leurs libations). huisserie diş. 1. Kapı. 2. Kapı yada pencere çerçevesi (Huisserie en bois). huissier er. 1. Kapıcı. 2. Odacı (Les huissiers d'une faculté). 3. Mübaşir, •huit s. ve er. 1. Sekiz (Huit maisons. Le huit du mois). 2. er. (İskambilde) Sekizli (Le huit de pique). 3. s. Sekizinci (Henri huit). § Donner ses huit jours à qn: -e bir haftalık tazminatını verip kovmak; işten atmak, »huitain er. Sekiz dizeli küçük şiir; sekiz dizelik kıta, »sekizlik, »huitaine diş. 1. Sekiz günlük zaman; hafta (La cause a été remise à huitaine. Il part dans une huitaine). 2. Sekiz kadar, aşağı yukarı sekiz (Une huitaine de pommes). »huitième s. 1. Sekizinci (La huitième merveille du monde). 2. er. Sekizde bir. 3. ad. Sekizinci (Arriver le (la) huitième dans une compétition). »huitièmement bel. Sekizinci olarak, huître diş. hayb. 1. İstiridye. 2. tkz. Aptal, kalın kafalı. 3. argo. Balgam. § Huître perlière: İnci midyesi. huîtrier,ère s. İstiridyeyle, istiridyecilikle ilgili (Industrie htûtrière). huîtrier er. İstiridye avcısı.

humble huîtrière diş. İstiridye yatağı, istiridye tarlası, •hulotte diş. hayb. Alacabaykuş. »hululement er. (Gece kuşları için) Ötme, bağırma, »hululer gsz. (Gece kuşları) Ötmek, bağırmak, »hum ünl. (Kuşku yada söylemeden geçme isteğini anlatır) Hıum (Hum! cela cache quelque chose. Hum! qu'est-ce que je te disais?). »humage er. İçine çekerek yutma; soluğu içine çekme. humain,e s. 1. İnsansal, insana değgin (Corps humain, force humaine, respect humain). 2. İyiliksever, temiz yürekli ( On ne peut être juste si on n'est pas humain). 3. İnsan, insan niteliği taşıyan (Les personnages de la pièce restent humains). 4. İnsana özgü, insanca (C'est une réaction humaine. Il pense à son intérêt, c'est humain). 5. er. ç. İnsanlar (Vivre séparé des humains). humainement bel. 1. İnsan olarak (J'ai fait tout ce qui était humainement possible pour les sauver). 2. İnsanca (Traiter humainement un inférieur, un esclave). humanisation diş. İnsanlaştırma; insanlaşma, insan gibi olma. humaniser gçl. 1. İnsanlaştırmak, insan durumuna sokmak (Humaniser le Christ et diviniser l'homme). 2. İyileştirmek, insanca kılmak, insan onuruna yaraşır kılmak (Humaniser les dures conditions de travail). 3. Yontmak, yumuşatmak, kabalığım gidermek (Humaniser une personne brutale). § S'humaniser: Yumuşamak, yontulmak, insan gibi olmak, humanisme er. "Humanizma, "hümanizm; »insancılık, insanları sevme ülküsü, humaniste s. ve ad. 1. ed. Yunan ve Latin dil ve edebiyatlan uzmanı. 2. Hümanist; insana, insansever. 3. s. Humanizmaya değgin (Doctrine, mouvement humaniste). 4. s. fels. İnsana, insanları sevme ülküsüne bağlı (Philosophie humaniste). humanitaire s. fels. İnsanhkçı, insanlığa hizmet amaam güden, insancıl (Philosophie, système humanitaire). humanitarisme er. fels. İnsanlıkçıhk. humanitaristes. vead. fels. İnsanhkçı. humanité diş. 1. İnsanlık (Histoire de l'humanité). 2. İyilik, insanca davranış (Traiter un prisonnier avec humanité). 3. ç. Yunan ve Latin dili ve edebiyatı. § Faire ses humanités: Klasik dil ve edebiyat okumak, Yunan ve Latin dili ve edebiyatı öğrenimi yapmak, humbles. 1. Basit, küçük, "mütevazi (Il n'est qu'un humble fonctionnaire, subalterne. Une humble

humblement demeure, une humble situation). 2. Alçakgönüllü, uysal (Il est très humble). 3. Gösterişsiz (Un humble village). 4. Çekingen (Demander d'une voix humble son pardon). humblement bel. Alçakgönüllülükle; gösterişsizce, humectage er. Islatma, nemlendirme; ıslanma, nemlenme (Humectage des étoffes, du papier). humecter gçl. Hafifçe ıslatmak, nemlendirmek (Humecter son doigt. Humecter du linge. Pluie fine qui humetjte l'herbe). § S'humecter: Islanmak, nemlenmek. § S'humecter le gosier: tkz. İçmek, boğazı yağlamak, "humer gçl. 1. İçine çekerek yutmak (Humer quelques gouttes d'eau). 2. Solumak, içine çekmek (Humer l'air frais du matin). 3. Koklamak (Humer un plat, un parfum). humerai,es. anat. Kolkemiğine değgin, humérus[ymerysjer. anat. Kolkemiği,pazukemiği. humeur diş. 1. Suyuk, °hılt, canlıların vücudunda bulunan her türlü sıvı madde. 2. Mizaç (Incompatibilité d'humeur. Il a une humeur querelleuse). 3. Özenç, "kapris (Agir par humeur). 4. Öfke, kızgınlık, parlama (Dans un moment d'humeur, il le mit à la porte). § Bonne humeur: Neşe, keyif, neşelilik, keyiflilik. Muavaise humeur: Neşesizlik, keyifsizlik, kızgınlık. Humeur noire: Karasevda. Humeurs froides: Sıraca. Avoir, garder de l'humeur contre qn: -e kızmak, kin beslemek, diş bilemek. Avoir des sautes d'humeur: Sağı solu belli olmamak, beklenmedik anda hemen parlayıvermek. Donner de l'humeur à qn: -i kızdırmak, sinirlendirmek (Cela me donne de l'humeur). Etre de bonne humeur: Neşeli, keyifli olmak, keyifı yerinde olmak, eşref saatinde olmak. Etre de mauvaise humeur: Keyifsiz olmak, kızgın olmak, huysuzluğu üstünde olmak. Etre, se sentir d'humeur à f.qch: 1. -cek durumda olmak (Je ne suis pas d'humeur à vous écouter). 2. -meye niyeti olmak, -mek eğiliminde olmak (Il n'était pas d'humeur à rire). Mettre qn de bonne humeur: -i neşelendirmek, keyiflendirmek (Ce film m'a mis de bonne humeur). humide s. 1. Yaş, ıslak (Le linge est encore humide. Les yeux humides de larmes). 2. Nemli (Un pays humide. Chaleur humide). himidificateur s. veer. Nemlendirici (aygıt), humidification diş. Nemlendirme; ıslatma, humidifier gçl. Nemlendirmek; ıslatmak, humidifuge s. Nemalıcı, nemgiderici. humidité diş. 1. Nem; yaşlık (Serrure rouillée par l'humidité). 2. Nemlilik (Humidité du climat). humiliant,es. Küçük düşürücü, alçaltıcı, küçültücü

715

hurleur

(Brimade humiliante). humiliation diş. 1. Küçük düşürme, küçük düşme; alçaltma, alçalma (Rougir d'humiliation). 2. Küçük düşürücü davranış, alçaltıcı tutum, humilier gçl. 1. Küçük düşürmek, aşağılatmak, onurunu kırmak, küçültmek (Humilier un adversaire). 2. Kırmak, üzmek (L'indifférence de son entourage l'humilia. On a humilié sa fierté). | S'humilier: 1. Küçülmek, alçalmak (Ilnes'estpas humilié devant le vainqueur). 2. S'humilier d'avoir f.qch: -mekle küçülmek, humilité diş. Alçakgönüllülük (Sa fausse humilité cache un grand orgueil). humoral,e s. Vücut sıvılarına değgin (Allergie humorale). humoristes, vead. Mizahçı, mizah yazarı; nükteci, nükte yazarı; *gülmececi, 'gülmece yazarı, humoristiques. Nükteli, gülmeceli, mizahlı. humour er. * Gülmece, mizah; nükte, *gülüt, ince alay (Humour noir. L'humour est souvent prêté aux Anglais). Avoir le sens de l'humour: Kendisiyle alay etmesini bilmek; nükteden, gülmeceden anlamak, humus er. Karatoprak, funda toprağı, hümüs. "hune diş. (Gemi direğinde) Çanaklık, •hunier er. Gabya yelkeni. *huppe diş. 1. hayb. Çavuşkuşu. 2. (Kimi kuşların başındaki) Tepelik, tepe, sorguç, "huppé,e s. 1. Tepeli, sorguçlu (Alouette huppée). 2. tkz. Zengin, tuzu kuru; yüksek mevki sahibi. *hure<% 1. Domuz başı, kesilmiş domuzkellesi. 2. argo. Yüz, çehre, kafa. § Se gratter la hure: argo. Yüzünü kazımak, traş olmak, "hurlant,e s. 1. Bağırıp çağıran; uluyan (Foule hurlante; la meute hurlante des loups). 2 .mec. Çiğ, cıncık, pek kuvvetli (Des couleurs hurlantes). "hurlement er. 1. Uluma (Hurlement d'un chien, d'un loup). 2. Çığlık (Pousser un hurlement de douleur, de colère). 3. Bağırıp çağırma, sövüp sayma (Le hurlement de la foule). "hurler gsz. 1. Ulumak (Le chien hurla toute la nuit). 2. Pek kötü ve bağırarak şarkı söylemek, zırlamak (Il ne cessepas de hurler). 3. Uğuldamak (Le vent hurle dans la cheminée). 4. Bağırıp çağırmak, sövüp saymak (La foule hurle). S. Hurler de qch: -den bağırmak (Hurler de douleur). 6. gçl. Bağıra bağıra söylemek, yağdırmak (Hurler des injures, des menaces). § Hurler avec les loups: Çevresindekiler gibi düşünmek, davranmak; görüşülen kişiler ne yapıyorlarsa onlar gibi yapmak, yöredeki kişilerin huyuna suyuna gitmek, "hurleur, euse s. 1. Uluyan; zırlayan. 2. er. Uluyan

hurluberlu maymun. hurluberlus, ve er. Zirzop, kaçık, terelelli. *huron,nes. vead. Kaba kişi, hamhalat, dangalak. *hurrah, hourrah ünl. ve er. Hurra, "hussard, housard er. Hafif süvari eri. § A la hussarde: Kabaca, patavatsızca (Agir à la hussarde). "hussarde di?. Macar dansı (Danse à la hussarde da denir). "hutte diş. Kulübe (La hutte d'un esquimau. Une hutte de roseau). hyacinthe diş. 1. Kırmızımtırak sarı değerli bir taş. Yementaşı. 2. (Jacinthe'in eski adı olarak) Sümbül. hyades diş. ç. gökb. Öküz kümesi; Boğa takımyıldızı yöresinde görülen yedi yıldızlık bir küme. hyalin,e s. Camsı. hybridation diş. biy. Melezleşme; melezleştirme; melezleme. hybrides. 1. Karma (Trouver une solution hybride). 2. Melez (Plantes hybrides, animaux hybrides). 3. er. Melez bitki yada hayvan (Le mulet est un hybride). hybrider gçl. Melezleştirmek. § S'hybrider: Melezleşmek, hybridité diş. Melezlik, hydarthrose diş. hek. Eklemde su toplanması, hydathode diş. bitb. Sugözeneği. hydatode diş. bitb. Savak, hydracide er. kim. Hidrasit, hydrargyre er. Civa'nın eski âdı. hydrargyrisme er. Civa ile zehirlenme, hydrate er. kim. Hidrat. § Hydrate de carbone: Karbonhidrat, hydraulicien er. Su mühendisi, hydraulique s. 1. Suya değgin (Installations hydrauliques). 2. Su ile işleyen (Moteur hydraulique; usine, turbine hydraulique).3. Suyun etkisiyle sertleşen (Mortier hydraulique). 4. diş. Su mühendisliği, hydravion er. Su uçağı, suya konup kalkan uçak, deniz uçağı. hydre diş. 1. (Söylencede) Ejderha. (Hydre de Lerne: Yedi başlı yılan). 2. hayb. Hidra (Hydre brune à long bras: Kara hidra. Hydre d'eau douce: Tatlı su polipi. Hydre verte: YeşilJıidra). hydrémie diş. hek. 1. Kandaki su miktarı. 2. Kanda su fazlalığı. hydrique s. Suyla ilgili, suya değgin (Diète hydrique). hydrobatidés er. ç. hayb. Fırtınakuşugiller. hydrocarbure er. kim. Hidrokarbür.

716

hydrotimètre hydrocéphales, vead. Beyin zarlan ve karıncıkları içinde su toplanmış kimse, *sukafah, *sukafa, "hidrosefal. hydrocéphalie diş. hek. Beyin zarlan ve karıncıkları içinde su toplanması, *sukafalılık, *sukafalık, "hidrosefali. hydrocharidacées diş. ç. bitb. Kurbağazehirigiller. hydrodynamique s. 1. Sıvıların devinimine değgin. 2. diş. Sıvılann devinimini, ağırlığım, dengesini inceleyen fizik dalı, "hidrodinamik, hydro-électriques. Hidroelektrik, hydrofuges. Nemden koruyan, sudan koruyan, hydrofuger gçl. *Sugeçirmezleştirmek, nem ve su geçirmez hale getirmek, geçirgensizleştirmek. hydrogénation diş. kim. Hidrojenlenme, hidrojenleme. hydrogène er. kim. Hidrojen, hydrogéné,e s. Hidrojenlenmiş; hidrojenli, hydrogéner gçl. Hydrojenle birleştirmek, hydroglisseur er. Hava tepkisiyle su üzerinde kayarak giden sandal, hydrographie diş. coğr. 1. Subilgisi, "hidrografya. 2. Bölge sulan, su varlığı. 3. Deniz topografyası, hydrographique s. Su bilgisine değgin, hidrografyayla ilgili, hydrologie diş. yerb. 'Subilim. hydrologiques. 'Subilimsel. hydrologiste, hydrologue ad. *Subilimci, subilim uzmanı, hydrolyse diş. kim. Hidroliz, hydromancie diş. Su falı. hydromécaniques. Su ile işleyen, hydromel er. Bal şerbeti. hydromètre er. fiz. 1. Hidrometre, sıvıölçer. 2. diş. hayb. Suörümceği. hydrométrie diş. "Sıvıölçüm. hydrophile s. 1. Sucul. 2. er. hayb. Susineği, sukurdu, suböceği. hydrophobe s. ve ad. Sudan korkar, hydrophobie diş. 1. Sukorkusu, suyılgısı, sudan korkma. 2. Kuduz hastalığı, hydropique s. ve ad. Vücudunun bir yerine su toplanmış olan. hydropisie diş. (Vücudun bir yerine) Su toplanması, su birikmesi, hydrosoluble s. Suda eriyen, hydrosphère diş. coğr. Suyuvan, suküre. hydrostatique diş. fiz. Hidrostatik, hydrothérapie diş. Su tedavisi, suyla tedavi, kaplıca tedavisi, "hidroterapi, hydrothermal,e s. Kaplıca sulanna değgin, hydrotimètre er. kim. (Sudaki kireç oranını saptamada) Sertlikölçer.

hydrotimétrie hydrotimétrie diş. Sertiikölçümü, suyun kireç oranının ölçülmesi, hydrotropisme er. bitb. hayb. Suya-yönelim. hydrozoaires er. ç. hayb. Hidralar, hyène diş. hayb. Sırtlan, hygiène diş. Sağlık koruma; sağlık bilgisi, hygiénique s. 1. Sağlık korumayla ilgili, sağlık bilgisine değgin. 2. Sağlığa yararlı (Promenade hygiénique). hygiéniste ad. Sağlık koruma uzmanı, *sağlıkbilimci. hygromètre er. coğr. Nemölçer. hygrométrie diş. Nemölçümü. hygrophile s. Nemcil (Plante hygrophile). hygrophobe s. Nemse vmez, neme uyum sağlayamaz, hygroscope er. Nemölçer, "higroskop, hygroscopie diş. Nemölçümü. hygroscopique s. Nem çeker, nem alır. hygrotropisme er. bitb. Neme-yönelim. hylidés er. ç. hayb. Ağaçkurbağasıgiller. hymen er. anat. Kızlıkzan. hymen, hyménée er. (Şiir dilinde) Evlenme, evlilik (Les liens de l'hymen). § Les fruits de l'hymen: Çocuklar, yavrular, hyménoptères er. ç. hayb. Zarkanathlar. § Un hyménoptère: Zarkanath. hymne er. 1. flâhi, ezgi (Chanter un hymne). 2. Marş (L'hymne national: Ulusal marş, "milli marş). 3. Ulusal marş (L'orchestre joua les hymnes alliés). 4. Sevinç ve coşkunluk ifade eden şiir; övgü şiiri (Hymne à la nature, à l'amour). S. diş. Kilisede okunan dinsel koşuk, hyoïde er. anat. Dilkemiği. hyoïdien,ne s. Dilkemiğine değgin, hypallage er. dilb. *Değişleme; anlama zarar gelmeksizin, bir şeyi, bir durumu, tümcede gerektiği sözcükten başka bir sözcük yada sözcüklerle anlatma, hyperacidité diş. hek. Asit fazlalığı, asit yüksekliği, hyperbate diş. ed. Tümcede devriktik, aşın evirtim; devrik tümce, hyperbole diş. 1. (Söz sanatında) Obartma, abartma. 2. mat. Hiperbol (Hyperbole équilatère: İkizkenar hiperbol). hyperbolique s. 1. Abartmalı, obartmalı, "aşırı (Adresser des louanges hyperboliques à un chef d'Etat). 2. mat. Hiperbolik; hiperbola değgin, hiperbol biçiminde (Fonctions hyperboliques; miroir hyperbolique). hyperboliquement bel. Abartarak, abartmalı bir biçimde. hyperboloïde s. ve er. mat. Hiperboloit.

717

hypocondre

hyperboréen,ne s. Uzak kuzeye değgin, "uzakkuzeysel. hyperémotivité diş. Aşırı heyecanlanma, çok çabuk heyecanlanma; tez heyecanlamrhk. hyperesthésie diş. Aşırı duyarlık, hypergénèse diş. biy. Aşın büyüme, aşırı gelişme, hyperglycémie diş. hek. Kan şekeri yüksekliği, kanda şeker fazlalığı, hypermètre 5. ed. "Taşkınımsı (Vers hypermètre). hypermétrope s. ve ad. *Yakıngörmez, hipermetrop, hypermétropie diş. Yakıngörmezlik, hipermetropluk. hypernerveux,euse s. Aşın sinirli, çok sinirli, sinir küpü. hyperodon er. hayb. Gagalıbalina. hypersécrétion diş. Aşırı salgılama, salgı fazlalığı, hypersensibilité^. Aşırı duyarlık, hypersensibles. Aşın duyarlı, çok duyarlıklı, hypersoniques. Sesten hah (Vitesse hypersonique). hypersthénie diş. Kimi doku yada organların aşırı çalışması (Hypersthéniegastrique). hypertendu,e s. ve ad. Kanbasıncı yüksek olan (kimse); yüksek "tansiyonlu. hypertensif,ive s. 1. Kanbasıncını yükseltici, "tansiyon yükselten (Médicament hypertensif). 2. er. Tansiyon yükseltici ilâç (Prendre un hypertensif). hypertension diş. Kanbasıncı yüksekliği, "tansiyon yüksekliği, yüksek tansiyon, yüksek kanbasıncı. hypertrophie diş. biy. 1. İrileşme, büyüme (Hypertrophie du foie). 2. mec. Aşın gelişme, çok büyüme (L'absence de plan d'ensemble aboutit à l'hypertrophie d'industries parasitaires). hypertrophier gçl. biy. İrileştirmek, şişkinleştirmek. § S'hypertrophier: İrileşmek; şişmek (Mon foie s'est hypertrophié. Les services administratifs se sont hypertrophiés). hypnosediş. Yapay uyku, ipnoz, "uyutum. hypnotique s. 1. (İlâç) Uyku getirici, uyutucu. 2. İpnoza değgin, ipnotik (Etat hypnotique). hypnotiser gçl. 1. İpnotizmayla uyutmak. 2. mec. Büyülenmiş gibi bir duruma sokmak, afallatıp hiçbir tepki gösteremez duruma getirmek, yılan görmüş kurbağaya çevirmek. § S'hypnotiser sur qch: mec. -e saplanıp kalmak, -den başka şey düşünememek, derdi düşüncesi... olmak (Ils'est hypnotisé sur son échec probable à l'examen). hypnotiseur er. İpnotizmacı, hypnotisme er. İpnotizma, hypocentre er. coğr. Deprem ocağı, hypocondre er. 1. anat. Böğür. 2. İpokondriyalı, hastalık hastası (Un hypocondre qui a des

hypocondriaque moments d'abattements). hypocondriaques, vead. 1. İpokondriyah,hastalık hastası (Il est hypocondriaque. Un hypocondriaque). 2. tpokondriyaya değgin (Symptôme hypocondriaque). hypocondrie diş. Hastalık hastalığı, ipokondriya. hypocras [ipokras] er. Tarçınlı, şekerli kaynatılmış şarap. hypocrisie diş. 1. İkiyüzlülük, "riya, "mürailik (Hypocrisie du faux dévot). 2. Aldatmaca, yalan, dalkavukluk (Ne te laisse pas prendre à ses hypocrisies). hypocrite s. ve ad. 1. İkiyüzlü, "riyakâr, "mürai. 2, Aldatıcı, yapma, içtenlikten uzak (Un ton hypocrite, un sourire hypocrite). hypocritement bel. İkiyüzlülükle, "riyakârca, "müraice, yüzegülücülükle. hypoderme er. bitb. 1. Altderi. 2. hayb. Hipodermis. hypodermique s. Deri altına yapılan (Piqûre hypodermique). hypogastre er. anat. Altkarın; kasık, hypogastrique s. Altkanna, kasığa değgin, "altkarınsal (Douleur hypogastrique). hypogée er. 1. Yeraltı yapısı. 2. Yeraltı gömütlüğü, yeraltı gömütü (Hypogées égyptiens). 3. s. bitb. Yeraltında yetişen, hypoglosses, biy. Dilaltı (Nerf grand hypoglosse: Büyük dilaltı siniri). hypoglycémie diş. Kanda şeker oranının düşmesi, kan şekeri azalması, hyponymes. dilb. AltanlamhT hyponymie diş. dilb. Altanlamhhk. hypophyse diş. biy. Hifofiz, sümüksü cisim, hyposecrétion diş. hek. Salgı azalması, salgı yetmezliği. hypostase diş. 1. (Tannbilimde) "Uknum, töz, cevher, özellikle de Hıristiyanlıktaki Tanrı, İsa, ruhül kudüs üçlemesinin herbiri. 2. hek. Akciğerde kan toplanması, hypostyle s. (Mimarlıkta) Tavanı sütunlar üstünde olan (Temple hypostyle). hypotendu,es. vead. Kanbasıncı düşük olan, düşük tansiyonlu. hypotenseur s. ve er. Kanbasıncını, tansiyonu düşürücü (ilâç). hypotensif,ive s. Tansiyon düşüklüğüyle ilgiyi, kanbasıncı düşüklüğüne bağlı, hypotension diş. Kanbasıncı düşüklüğü, "tansiyon düşüklüğü, hypoténuse diş. mat. Hipotenüs.

718

hystricidés

hypothécable s. İpotek edilebilir, üzerine tutu konulabilir, "tutulanabilir (Maison, ferme hypothécable). hypothécaire s. Tutuya değgin, rehinle ilgili, "tutusal (Garantie hypothécaire). hypothèque diş. 1. Tutu, *rehin, "ipotek (Prendre une hypothèque sur un immeuble. Grever une maison d'une hypothèque. Mettre l'hypothèque, lever l'hypothèque). 2. mec. Güçlük, engel (Hypothèque qui pèse sur les relations entre deux pays). hypothéquer gçl. 1. Tutuya vermek, "rehine vermek, "rehin etmek (Hypothéquer un immeuble, une ferme, une maison). 2. Tutu ile sağlamak. 3. Sağlama bağlamak (Hypothéquer une créance). hypothermie diş. hek. Vücut ısısını normalin altına düşürme, *ısıdüşürüm; vücut ısısının normalin altına düşmesi, "ısıdüşümü. hypothèse diş. 1. mat. fels. Varsayım, "hipotez, "faraziye. hypothétique s. 1. "Varsayımsal, "farazi. 2. mec. Şüpheli, kesin olmayan (Il compte sur un héritage hypothétique). 3. s. ve diş. dilb. Şartlı; şart tümcesi (Proposition hypothétique. Une hypothétique). hypothétiquement bel. Varsayımsal olarak, hypotonie diş. 1. hek. Kas gücünün azalması. 2. Kanbasıncı düşüklüğü, düşük tansiyon. 3. Alçakbasınçlılık. hypotoniques. bitb. Alçakbasınçlı. hypotrophie diş. hayb. Düşük beslenme, hypotypose diş. ed. "Canlandırma; her şeyi gözönünde imiş gibi gösteren canlı anlatış, hypsomètre er. fiz. "Yükseltiölçer. hypsométrie diş. fiz. "Yükseltiölçümü. hyraciens er. ç. hayb. Kırsıçanımsılar. hystérectomie diş. hek. Rahimi alma, dölyatağını ameliyatla alma. hystérie diş. 1. ruhb. İsteri, "dönüşümce. 2. mec. Delilik, çılgınlık (C'est de l'hystérie). hystériformes. İsterimsi, belirtileri isteriyi andıran. hystériques, vead. l.İsterili, isteri hastası. (Elleest un peu hystérique. Un, une hystérique). 2. İsteriye değgin, isteriyle ilgili (Unrirehystérique). 3. mec. Gözü dönmüş, çılgınlaşmış (Une foule hystérique). hystérographie diş. hek. Rahim filmi alma, dölyatağı filmi çekme, hystérotomie diş. hek. Dölyatağını, rahimi yarma; dölyatağını alma. hystricidés er. ç. hayb. Oklukirpigiller.

1 i, I er. Fransız abecesinin dokuzuncu harfi olup Türkçedeki i sesini verir. § Droit comme un I: Dimdik, baston yutmuş gibi (Il se tient droit comme un I). Mettre les points sur les 1:1. Açık konuşmak, dobra dobra söylemek. 2. Her şeyi yerli yerince açıklamak, belirtmek; en küçük bir ayrıntıyı bile unutmadan anlatmak, iambe er. l.Kısa-uzun ölçü; Yunan ve Latin şiirinde kısa bir heceden sonra gelen bir uzun heceden ibaret ölçü birimi. 2. Bu ölçü ile yazümış yergi koşuğu. ibères, ve ad. Iber, iberyah (Civilisation ibère). ibérique s. İspanya ve Portekiz'e değgin (Péninsule ibérique: tberik yarımadası). ibidem bel. Aynı yerde, aynı bölümde, aym yapıtta, ibididés er. ç. hayb. İbisgiller. ibis[ibis]er. hayb. İbis, karaleylek. §Ibisfalcinelle: Çeltik kargası. Ibis chauve: Kelaynak (kuşu), iceberg [ajsbatg] er. coğr. Buzdağı, denizlerde yüzen büyük buz parçaları, icefield [ajsfîld] er. coğr. Buzla; kutuplara yakın yerlerde denizin üstünü kaplamış olan buz örtüsü, ichneumon [ikn0m5] er. hayb. Firavun sıçanı, ichor^ikorj er. 1. hek. Kanlı sızıntı. 2. yerb. İkor; magmasal kayacın oluşunu etkileyen gaz ve buharlardan bileşik özsu. icthyocolle [iktiyokylj diş. Bahktutkah. icthyoîde s. Balığı andıran, balığa benzeyen,

balıksı. ichtyologie diş. *Bahkbilim. ichtyologique s. 'Balıkbilimsel. ichtyologiste ad. *Balıkbilimci, bahkbilim uzmanı, ichtyophage s. ve ad. Balıkla beslenen, ichtyophagie diş. Balıkla beslenme, ichtyosaure er. hayb. İhtiyozor. ici bel. 1. Bura, burası, burada, buraya (Il fait froid ici. Viens ici). 2. Burası; burasını (Ici, Radio Ankara. Veuillez signer ici). 3. Şimdi, şu anda. § D'ici: Buradan (D'ici, je ne vois rien). D'ici peu: Yakın zamanda, kısa bir süre sonra. Jusqu'ici: Şimdiye dek. Ici-bas: Bu dünya, şu ölümlü dünya ; şu ölümlü dünyada (Ici-bas, tout est mensonge et leurre). Par ici: Bu yanda, bu yandan, bu tarafta (Par ici la sortie. Il habite par ici). icoglaner. T. İçoğlan. icône diş. 1. İkon; ortodoks kiliselerindeki dinsel resimlere verilen ad. 2. dilb. Görüntüsel gösterge. ironiques, dilb. Görüntüsel göstergeye değgin, iconodasme, er. iconoclastie diş. Kiliselerdeki tasvirlere tapınmayı yeren ve bu tasvirleri kırıp parçalamayı öğütleyen bir dinsel öğreti; tasvir düşmanlığı. iconodaste s. ve ad. 1. Tasvir ve put düşmanı (Les empereurs iconoclastes). 2. mec. Güzel sanatlar düşmanı. Sanat düşmam bağnaz.

iconographe iconographe er. Resim, heykel, madalya, gibi sanat yapıtlarım inceleme uzmanı, "ikonografi 'ikonbilimci, ikonbilim uzmanı, iconographie diş. 1. Resim, heykel, madalya gibi sanat yapıtlarını inceleyen bilim, "ikonografi, 'ikonbilim. 2. Ünlü bir kişiyi konu alan resimler dermesi. iconographique s. ikonografiye değgin, 'ikonbilimsel. iconolâtre ad. 'İkonatapar, dinsel resimlere, ikonlara tapan, iconolâtrie diş. 'İkonataparlık, dinsel resimlere taparlık. ictère er. Sarılık (hastalığı), ictérique s. 1. Sanlığa değgin. 2. ad. Sarılıktı (hasta). ictéridés er. ç. hayb. Amerikan sarıasmagiller. ictus er. ed. 1. *Bası; vurgu temeline dayanılan koşukta sesin şiddetinde bir yükseliş diye kabul edilen ve dolayısıyla tartının dayandığı vurgu. 2. "Kriz, bunalım (Ictus apoplectique; ictus émotif). idéal er. 1. Ülkü (Ilfautavoirunidéal. Il veut réaliser son idéal). 2. En iyi, en iyisi (Aimer et être aimé, voilà l'idéal). idéal, e s. 1. Ancak düşüncede olan, kafada tasarımlanan; 'düşüncel, 'tasanmsal (Un monde idéal). 2. Ülküsel. 3. Eşsiz, en iyi, çok güzel (Une beauté idéale. Unmariidéal. Trouver une solution idéale). idéalisateur, trice s. Ülküselleştirici, ülküselleştiren; ülküleştiren. idéalisation diş. Ülküleştirme, ülküselleştirme; ülküleşme, ülküselleşme; eşsizleştirme, eşsizleşme; çok güzelleştirme (Idéalisation du personnage de Napoléon). idéaliser gçl. Ülküleştirmek, ülküselleştirmek; eşsiz bir güzellik vermek (Peintre qui idéalise son modèle. Idéaliser la personne aimée). § S'idéaliser: Güzelleşmek, eşsizleşmek; ülküsel bir nitelik kazanmak (Il s'est idéalisé dans son œuvre. Le passé s'idéalise dans le souvenir). idéalisme er. fels. 1. 'Düşüncecilik, idealizm; varlığı düşünceye indirgeyen öğretilerin genel adı (Idéalisme dogmatique: İnakçı düşüncecilik. Idéalisme empirique: Görgül düşüncecilik. Idéalisme objectif: Nesnel düşüncecilik. Idéalisme problématique: Belkili düşüncecilik. Idéalisme subjectif: Öznel düşüncecilik. Idéalisme transcendantal: Deneyüstü düşüncecilik). 2. Ülkücülük (Son idéalisme est constamment déçu par la réalité). idéaliste s. ve ad. 1. fels. Düşünceci, düşüncel, idealist (Une philosophie idéaliste). 2. Ülkücü (lia

720

identification une vue trop idéaliste). idéalité diş. 1. 'Düşüncellik, "iftikâriyye. 2. Ülküsellik. idéation diş. fels. İdeleştirme. idée diş. 1. fels. Düşünce, "idea; 2. Düşün , "fikir (L'idée de l'infini. L'idée de beauté). 3. Görüş (Les idées politiques de Rousseau). 4. Kafa (Je ne sais pas ce qu'il a dans l'idée). 5. Kavram (Il n'a aucune idée de la politesse). 6. Örnek (Je vais vous donner une idée de sa sottise). 7. Niyet, karar (Changerd'idée). 8. Düşünme, tasarlama (L'idée de se retrouver dans cette chambre vide l'attristait horriblement). 9. Kanı (J'ai mon idée sur la question.As-tu une idée de l'endroit où tu iras?). 10. Düşünce (C'est vraiment une belle idée). 11. Konu, tema (Il a pris cette idée chez ses devanciers). 12. Özgünlük, özgün düşünce (Ouvrageplein d'idées). 13. Keyif, canın istediği şey (Agir à son idée; je vivrai désormais à mon idée). 14. Özet (Ilya dans ce roman une idée de mentalité africaine. Je vais vous en donner une idée). 15. Saçma sapan düşünce (Ce ne sont que des idées). 16. Taslak, tasan (Il en a jeté l'idée sur le papier). § Association d'idées: ruhb. Çağnşım. Idée fixe: ruhb. Saplantı. Idée directrice, idée maîtresse: Ana düşünce, ana fikir. Une idée: hlk. Azıcık, biraz (Voulez-vous du café?-Une idée seulement). Avoir des idées gaies: İyimser olmak. Avoir des idées noires: Kötümser olmak. Avoir des idées larges, avoir de l'idée: Kafalı olmak, zeki olmak, kafası çalışmak. N'avoir pas la première idée de qch: -konusunda en ufak bir bilgisi olmamak. Etre large d'idées: Geniş görüşlü olmak, hoşgörülü olmak. Ne pas se faire d'idée: Anlayamamak. Pouvoir donner des idées à qn, donner des idées à qn: -in cinsel duygulanm kamçılamak, -de cinsel istekler uyandırmak. Perdre le fil de ses idées: Ne söyleyeceğini şaşırmak, ipin ucunu kaçırmak. Se faire des idées: Düşler kurmak, olmayacak şeyler düşünmek. Se faire une idée de qch, sur qch: -konusunda bir kanıya varmak. Venir à l'idée à qn: -in kafasından geçmek, aklına gelmek (Cela ne lui viendrait même pas à l'idée).

idéel, les. Kavramsal. idem bel. 1. Onun gibi, "keza (Table de sapin, 10 francs; idem de chêne, 15francs). 2. hlk. De, "dahi (Vous partez pour la campagne, et moi idem). identifiables. Kimliği saptanabilir, tanınabilir (Les cadavres, atrocement brûlés, n'étaient pas identifiables). identification diş. 1. Kimliğini saptama, tanıma, ayırdetme, kimlik saptaması (L'idendification

identifier des voleurs se révéla difficile) 2. dilb. Belirleme, identifier gçl. 1. Kimliğini saptamak, tanımak (Identifier un cadavre). 2. Ne olduğunu anlamak (Identifier des échantillons de pierres). 3. Identifier qch, qn avec, à: -ile özdeşleştirmek, özdeş kılmak, bir tutmak (On identifie Robespierre à la Révolution. Identifier ses idées avec celles des autres). § Identifier un nom de lieu: Bir yerin yeni adına karşılık olan eski adım bulmak. § S'identifier à, avec: -ile özdeşleşmek, kendini -ile özdeş kılmak (L'actrice s'identifie avec son personnage. Il s'identifie à son père). identiques. 1.Özdeş, benzer,"aynı (Les deux vases sont identiques. Arriver à des conclusions identiques). 2. Identique à qch: -e benzer, -ile özdeş (Ton opinion est identique à la sienne). identiquement bel. Özdeş olarak, benzer biçimde, "aynen. identité diş. 1. Özdeşlik, eşlik, benzerlik, "ayniyet (Identité de goûts, de vues, de sentiments). 2. Kimlik, hüviyet (La carte d'identité. Il voyage sous une fausse identité. Découvrir l'identité du voleur). § Pièce d'identité: Kimlik belgesi, idéogramme er. "tdeografi usulüyle yazılmış yazı, düşünce yazısı, düşüncel yazı. idéographie diş. Bir düşünceyi, sözcüğün seslerini gösteren harflerle değil, resimle yada başka işaretlerle yazma usulü, 'düşünce yazısı, idéologie diş. 1. Bir öğretiyi oluşturan temel düşünceler, topluma yön veren düşünce dizgesi, "düşüngü, ideoloji. 2. Düşüncelerin doğuş ve gelişmesini inceleyen yöntem, düşünceler bilimi, 'düşüngübilim. 3. hkr. Boş laflar, saçma düşünceler, anlaşılmaz söz yada düşünceler, idéologique s. ideolojiye değgin, ideolojiyle ilgili, 'düşüngüsel (Luttes idéologiques). idéologue er. 1. Bütün felsefeyi ideolojiye bağlayan kimse, 'düşüngücü, "ideolog. 2. hkr. Gerçekçilikten uzak düşünür, ayakları yerde olmayan kimse. 3. mec. "Akıl babası, "fikir babası. ides diş. ç. Roma takviminde mart, mayıs, temmuz ve ekim aylarının onbeşinci, öbür ayların on üçüncü günleri (César fut assassiné aux ides de mars). idiolecte er. Kişisel dil, bir kişinin kendine özgü ve yalnız kendisinin bildiği bir dil kullanması, idiomatique s. dilb. Deyimsel, idiome er. 1. dilb. Deyim. 2. Bir topluluk yada ulusun konuştuğu dil (L'idiome turc: Türkdili). 3. Bölgesel dil (L'alsacien est un idiome germanique). idiopathie diş. hek. Başka hiçbir hastalığın sonucu

721

ignifuge

olmayan hastalık, bağımsız hastalık, özsayrılık. idiosyncrasie diş. hek. Herkesin kendi mizacına göre gösterdiği tepki, kişisel tepki, özel tepki, idiot, e s. ve ad. 1. Aptal, alık (Il est complètement idiot). 2. Aptalca, saçma (Raconter une histoire idiote). § L'idiot du village: Herkesin enayisi, zavallı, kafadan sakat. Faire l'idiot: Saçma sapan konuşmak, saçmalamak, aptallık etmek. C'est idiot de f. qch: -mek aptallıktır (C'est idiot de refuser). idiotement bel. Aptalca, "akılsızca, idiotie diş. 1. Aptallık, alıklık, geri zekâlılık (Idiotie congénitale). 2. Akılsızlık, akılsızca iş yada davranış, 3. Saçma sapan söz (Ne dites pas d'idioties). 4. Değersiz, saçma yapıt (Ne lisez pas cette idiotie). idiotifier gçl. Aptallaştırmak, alıklaştırmak, idiotisme er. dilb. (Bir dile özgü) Deyim, anlatım, idoine s. alay. Aranılan nitelikte, uygun, yaraşır, elverişli (Voilà l'homme idoine). idolâtre s. ve ad. 1. Puta tapan, *putatapar. 2. Idolâtre de: mec. -e tapan, -i taparcasına seven (Il était idolâtre de sa patrie). idolâtrer gçl. Taparcasına, çıldırasıya sevmek (Idolâtrer ses enfants). idolâtrie diş. 1. Puta tapma, *putataparlık. 2. Çıldırasıya sevme, aşın sevgi, tapınma (L'actrice était pour la foule un objet d'idolâtrie). idolâtrique s. Tapma gibi, tapmayı andıran (Amour, attachement idolâtrique). idole diş. 1. Put (Culte des idoles). 2. Çok sevilen kimse, gözbebeği. § Etre l'idole de qn: -in gözbebeği olmak. Faire de qn son idole: -i gözbebeği gibi sevmek, idylle diş. 1. ed. İdil, konusunu kır yada çoban yaşamından alan kısa sevi şiiri. 2. Temiz sevgi (Leur idylle dura cinquante ans). idyllique s. 1. ed. İdile değgin. 2. Düşsel bir güzellikte, pırıl pınl, tertemiz (Un tableau idyllique, une vieillesse idyllique). if er. bitb. Porsukağacı. igame er. Genel vali, özel yetkilerle donatılmış genel müfettiş; mülkiye müfettişi, igloo, iglou[iglu]er. Eskimo kulübesi, buz kulübe, igname [ignam] diş. Japon patatesi, hint patatesi, ignare s. Çok bilisiz, zır cahil, "eçhel, kara cahil, igné,e[igne]s. 1. Ateşten. 2. Ateşimsi.3.yerb. Ateş etkisiyle oluşmuş (Roches ignées). ignifugation diş. Yanmaz kılma, yanmaz kılınma; 'yanmazlaştırma, *yanmazlaşma. ignifuge s. 1. Yanmayı, tutuşmayı önleyen; yanmadan korur (Substance ignifuge). 2. er. Tutuşmayı, yanmayı önleyen madde,

ignifuger *yanmaönler (Un ignifuge efficace). ignifuger gçl. Yanmaz, tutuşmaz bir hale getirmek, y anmazlaştırmak. ignipuncture diş. hek. İğneyle dağlama, ignition diş. 1. Yanma, yanış. 2. (Madenlerde) Isıdan kızarmıştık, ignivome s. Ateş kusan, ateş püsküren, ignoble s. 1. Alçak, rezil (Un ignoble individu). 2. Pis, iğrenç, tiksinç (La nourriture du restaurant est ignoble. Une figure ignoble). ignoblement bel. 1. Alçakça, rezilce. 2. İğrenç bir biçimde. ignominie diş. 1. Alçaklık (Il s'abaisse aux pires ignominies). 2. Namussuzluk, iğrençlik (La torture est une ignominie qui déshonore ceux qui s'en rendent coupables). 3. Yüzkarası, alçakça davranış (Se couvrir d'ignominies). ignominieusement bel. Alçakça, rezilce, utançlara bulanarak (Mourir ignominieusement). ignominieux, euse s. Alçaltıcı, aşağılaştıran, yüz kızartıcı, utanılacak (Subir une condamnation ignominieuse). ignorance diş. 1. Bilisizlik, bilgisizlik, "cahillik (Ilest d'une ignorance complète). 2. Bilmezlik, tanımazlık (L'ignorance du danger passe pour du courage). § Etre d'une ignorance crasse: Kara bilisiz olmak. Etre dans l'ignorance de qch: -i bilmemek, tanımamak; -den haberi olmamak (Je suis dans l'ignorance de l'endroit où il passe ses vacances. Je suis dans l'ignorance de ses projets). Tenir qn dans l'ignorance de qch: Birini -den haberli kılmamak (Il nous tient dans l'ignorance de ses plans). ignorant, e s. ve ad. Bilisiz, bilgisiz, "cahil (Il est ignorant en histoire). § Etre ignorant de qch: -i bilmemek, -den habersiz olmak (Etre ignorant des usages, des événements). Faire l'ignorant: Bilmezlikten gelmek, bilmezlenmek, ignorantisme er. Öğretimi, bilgiyi dokuncalı sayan anlayış, bilgisizlikten yana olma, *bilisizcilik. İgnorantissime s. tkz. Pek bilisiz, elifi görse mertek sanır. ignoré, e s Bilinmeyen, "meçhul (Evénements ignorés). ignorer gçl. 1. Bilmemek (Il ignore les difficultés de la vie). 2. Tanımamak (Le public ignore cet auteur). 3. Görüp geçirmemiş olmak, başından geçmemiş olmak (Ignorer les maux, la trahison). 4. Ignorer f. qch: -diğini bilmemek (Il ignorait vous avoirfait tant depeine). ŞS'ignorer: 1. Kendi bilincinde olmamak, kendi kendisinin ne olduğunu bilmemek (Un homme qui s'ignore). 2. Birbirini tanımazlıktan gelmek (Ils étaient dans le

722

illumination

même bureau mais s'ignoraient complètement). iguane er. hayb. Eti yenilen büyük boy bir cins kertenkele, benekli iguana, il, ils adıl. O, onlar (Il marche: O yürüyor. Ils travaillent: Onlar çalışıyorlar). île diş. 1. Ada (Habitants de l'île). 2. ç. Antiller, Antil adaları (Ils viennent des îles). iléon er. İnce barsağın son bölümü, iléon, iles er. ç. Kalça bölgesi (Os des iles: Kalça kemikleri). iléus [ileys] er. Barsak düğümlenmesi, iliaque s. Kalçaya değgin (Os iliaque, artères iliaques). îlien,nés. vead. Adalı. illégal, es. Yasaya aykırı, yasasız, yasadışı (Exercice illégal d'une profession). illégalement bel. Yasasız olarak, yasasızca, y asalara aykırı olarak, yasadışı, illégalité diş. 1. Yasaya aykırılık, yasasızlık. 2. Yasasız davranış, 'yasadışılık. illégitime s. 1. Yolsuz, töreye aykırı, "gayri meşru. 2. Yasaya aykırı, yasadışı (Acte illégitime). 3. Haksız, yerinde olmayan, yersiz (Une prétention illégitime) . § Enfant illégitime: Evlilik dışı doğmuş çocuk, gayri meşru çocuk, illégitimement bel. Yolsuz olarak, yasaya aykırı olarak; haksız olarak; "gayrimeşru yoldan, yasadışı yoldan, illégitimité diş. Yolsuzluk, töreye aykırılık, yasaya aykırılık, yasadışılık, gayrı meşruluk, illettré, e s. ve ad. Okumamış, okuma yazma görmemiş, okuması yazması olmayan (Il est illettré). illicite s. 1. Yasak (Il use des moyens illicites). 2. Haksız (Profits illicites). illicitement bel. Haksız olarak; yasak yoldan, illico bel. Hemen, derhal (Il se mit illico au travail. Partir illico). illimité, es. 1. Sınırsız, çok büyük (Pouvoir illimité, ressources illimitées). 2. Sınırı saptanmamış, sımn pek belli olmayan (Pour une durée illimitée). illisibilité diş. Okunmazlık, okunamazhk (Illisibilité d'une écriture). illisible s. 1. Okunmaz, okunamaz (Ecriture, signature illisible). 2. Okunmaya değmez, okumaya dayanılmaz (Un livre illisible). illisiblement bel. Okunmaz şekilde, illogique s. Mantıksız, mantıkdışı (Raisonnement, conduite illogique). illogiquement bel. Mantıksızca, illogisme er. 1. Mantıksızlık. 2. Mantıksızca davranış yada söz (C'est un illogisme flagrant). illumination diş. 1. Işıklandırma, aydınlatma

illuminé (Illumination d'un monument). 2. Işık donanması, ışıklarla donatma (Les illuminations du 14 Juillet). 3. mec.İçe doğuş, içe doğma,esin "ilham (Une illumination subite lui fit trouver la solution). 4. mec. Tanrısal esin, "ilhamı ilâhi, illuminé, e s. 1. Işıklandırılmış, aydınlatılmış, ışıklarla donanmış (Un vitrail illuminé. Paquebot tout illuminé). 2. mec. s. vead. Tanrıdan esin alan, tanrısal esinli, "meczup. 3. mec. hkr. Düşler içinde yüzen, düşçü. illuminer gçl. 1. Aydınlatmak, ışıklandırmak (Illuminer un monument). 2. (Bayram vb. dolayısıyla) Işıklarla donatmak (Illuminer une rue, une ville). 3. mec. Parlatmak, ışıtmak aydınlatmak (Un éclair de joie illuminait sa face). 4.mec. Kafaya, ruhaışık vermek. § S'illuminer: 1. Aydınlanmak, ışımak, parlamak. 2. S'illuminer de qch: -den parlamak, ışımak, ışıldamak (Ses regards s'illuminaient de joie). illuminisme er. fels. Işıkçılık, bireysel sezgiyle tanrısal'gerçekliği kavramaya dayanan dinselgizemsel öğretilerin genel adı. illusion diş. 1. ruhb. Yanılsama, yanılma (Les illusions des sens. Illusions visuelles, tactiles). 2. Kuruntu, düş (Les illusions de la jeunesse). 3. Gözbağcılık, hokkabazlık (Les illusions des prestidigitateurs). § Avoir des illusions, se faire des illusions: Kuruntuya kapılmak, boş hayaller ardında koşmak. Donner l'illusion de qch: -izlenimi bırakmak, gibi görünmek, andırmak (La vallée donnait l'illusion d'un paradis). Dissiper les illusions de qn: -in gözünün önündeki perdeyi kaldırmak, ayağını suya erdirmek. Faire illusion: Yanıltmak, yanılgıya düşürmek, aldatmak (Ses titres font illusion, il n'est pas si savant). Faire illusion à qn: -i yanıltmak, -e olduğundan başka türlü görünmek, illusionner gçl. Yanılsamaya uğratmak; yanıltmak (Il cherche à nous illusionner sur le sort qui nous attend). § S'illusionner: 1. Kuruntuya kapılmak. 2. S'illusionner sur: -konusunda aldanmak, yanılgıya düşmek (Ils 'illusionne sur ses capacités. Je me suis illusionné sur cet homme). illusionnisme er. 1. Kuruntuculuk. 2. Gözbağcılık, "hokkabazlık, illusionniste ad. Gözbağcı, "hokkabaz, illusoire s. Aldatıcı, kandırıcı, boş (Des promesses illusoires. Il est illusoire d'espérer le succès). illustrateur er. Kitap resimleyicisi; kitap, gazete ressamı. illustration diş. 1. Kitap resmi; kitap resimleme (Illustrations d'un dictionnaire). 2. Ün kazanma, ün kazandırma; ünlenme, ünlendirme. 3. Ünlü

723

imaginable

kişi (Une des illustrations contemporaines de la littérature). 4. Açıklama, aydınlatma (Illustration d'une analyse par des exemples concrets ). illustres. Ünlü, ün salmış (Une famille illustre. Vies des hommes illustres). illustré, e s. 1. Resimli, resimlendirilmiş (Un livre illustré). 2. er. Resimli dergi, illustrer gçl. 1. Ünlü kılmak, ünlendirmek, üne kavuşturmak (Illustrer son pays par une grande invention. Ce roman l'a illustré). 2. Açıklamak (Illustrer la définition d'un mot par des citations). 3. Resimlemek (Illustrer un livre). 4. Illustrer qch de qch: -ile süslemek, doldurmak (Illustrer un discours de citations. Illustrer un livre de gravures). § S'illustrer: Ünlü olmak, ünlenmek, ün kazanmak, ün salmak, parlamak (Il s'est illustré dans le roman. S'illustrer par une victoire éclatante). illustrissime s. eski. alay. Çok ünlü, pek ünlü (Yüksek kişiler için ünvan olarak kullanılır), îlot er. 1. Adacık, küçük ada (Un îlot rocheux). 2. Çevresi yollarla sınırlanmış evler topluluğu, ada (Des îlots de vieilles maisons).3. mec. Küçük topluluk, küme, kümecik (Des îlots de résistance). ilote ad. 1. (Eski Ispartalılarda) Demirbaş köle. 2. mec. Sefil adam, yoksulluk ve bilisizlik içinde yüzen kişi. ilotisme er. 1. (Eski Ispartalılarda) Demirbaş kölelik. 2. Sefillik, ils adıl. Onlar (Ils mangent bien). image diş. 1. Resim, tasvir, suret (Une image fidèle d'Atatürk. L'enfantregardelesimagesdulivre). 2. (Hıristiyanlarda) Dinsel resim, ikon (Culte des images). 3. Anı, izlenim (Conserver l'image d'un être, d'un paysage. Les images du passé s'effacent). 4. ed. İmge, benzetme, eğretileme (Ecrivain qui s'exprime par des images). S. fiz. Görüntü, "hayal (Image visuelle. Chasser une image de son esprit). 6. mec. Görünüm, genel görünüş, "tablo, manzara (Donner une image fidèle de la situation) § Image réelle: Gerçek görüntü. Image virtuelle: Görünen-görüntü . 7. fels. İmge, "hayal, imagé, e s. ed. İmgelerle dolu, renkli (Style imagé, langage imagé). imager gçl. İmgelerle doldurmak, imgelendirmek, renklendirmek (Imager son style). imagerie diş. Resim basıp satma, resimcilik, resim ticareti. imagier er. 1. (Ortaçağda) Ressam; 'yontucu, *yonutçu,"heykeltıraş. 2. Süslemeci, "teshipçi. imagier, ères. Resimlere, suretlere değgin, imaginable s. Düşünülebilen, tasarlanabilen, usa

imaginaire gelebilecek olan (Toutes les possibilités imaginables. Cela n'était pas imaginable autrefois). imaginaire s. 1. Kafadan yaratılan, efsane yada masallarda var olan (Romancier qui crée un personnage imaginaire. Animaux imaginaires). 2. Kuruntudan doğan, kuruntuluk (Une maladie imaginaire). 3. Düşsel, gerçekdışı (Vivre dans un monde imaginaire). 4. mat. Sanal (Nombre imaginaire: Sanal sayı). 5. er. Düşsel, düşsellik (Il est plus sensible à l'imaginaire qu'au réel). imaginatif, ive s. ve ad. İmgeleme yetisi güçlü; imgelemeci, düşçü (Il est un vrai imaginatif . Elle est très imaginative et embellit la réalité). imagination diş. 1. İmgelem, imgeleme yetisi, "muhayyile (Avoir de l'imagination: İmgeleme gücü olmak. Manquer d'imagination: imgeleme gücünden y oksun olmak). 2. Bellek-, kafa (Vision qui reste dans l'imagination ). 3. Düş, boş düşünce, ham hayal (Il fut victime de ses imaginations). 4. Kuruntu (Sa peur n'est qu'une pure imagination). imaginé, e s. Uyduruk, kafadan uydurulmuş, gerçekdışı (Une histoire imaginée). imaginer gçl. 1. Tasarlamak, düşünmek (Imaginez la vie que nous pourrions mener avec une telle fortune). 2. Sanmak, tutmak, "farzetmek (Imaginons un moment qu'il finisse par céder). 3. fels. İmgelemek, "hayal etmek. 4. Uydurmak, yaratmak, bulmak (Qu'est-ce qu'il a pu encore imaginer pour taquiner sa soeur?). S. Imaginer de f. qch: -meyi düşünmek, tasarlamak, kafasında kurmak (Il imagine d'acheter une maison). § S'imaginer: 1. Sanmak (Il s'imagine qu'il est supérieur à toi). 2. Kendini... sanmak, olarak düşünmek (Il s'imagine à quarante ans). 3. S'imaginer qch: -i düşünmek, kafasında canlandırmak, tasarlamak (Imagine-toi une grande maison auborddela mer. Jeme l'imaginais autrement). 4. S'imaginer f. qch: -diğini sanmak, kendini -miş olarak görmek (Il s'imagine avoir sauvé le pays).i S'imaginer avoir inventé la poudre: Küçük dağları ben yarattım demek, imam, iman er. Ar. İmam. imamat, imanat er. Ar. İmamlık, imbattable s. Yenilmez, alt edilmez; aşılamaz (Champion, record imbattable). imbécile s. ve ad. 1. Budala, aptal, avanak (Il faut être imbécile pour ne pas comprendre cela). 2. Aptalca, saçma (Des questions imbéciles). 3. (Eski) Güçsüz, cılız (L'homme, imbécile ver de terre). imbécilement bel. Budalaca, aptalca, avanakça, imbécillité diş. 1. Budalalık, aptallık, avanaklık (Je

724

imitateur déplore son imbécillité). 2. Aptalca söz yada davranış, saçmalık (Dire des imbécillités, faire une imbécillité). 3. (Eski) Güçsüzlük, cılızlık, imberbe s. 1. Henüz sakalı çıkmamış, tüysüz (Un garçon imberbe). 2. mec. (Hafifsemeyle) Toy, ağzı süt kokan, imbiber gçl. 1. Islatmak, sıvı emdirmek (Imbiber une compresse). 2. Imbiber qch de qch: Birşeyi -e batırmak, ile ıslatmak; birşeye... emdirmek, içirmek (Imbiber une éponge d'eau, une étoffe de vapeur, un tampon d'éther). § S'imbiber: 1. Emilmek, sızmak, içine girmek (La teinture s'imbibe dans la laine). 2. S'imbiber de qch: -i ile ıslanmak -i emmek, içine çekmek (La terre s'imbibe d'eau). 3. tkz. Çok içmek, küpüne dalmak (S'imbiber de vin). imhibitiondiş. Islatma, ıslanma;emdirme,emilme; emme. imbrication diş. Üst üste bindirme, biniştirme; üst üste yığılma, binişme (L'imbrication des souvenirs). imbriqué,e s. 1. Bahk pulları gibi üst üste binmiş, binişik (Des tuiles imbriquées, plumes imbriquées). 2. İç içe girmiş, sıkı sıkıya bağlı (Les deux affaires sont si étroitement imbriquées qu'il est impossible de les dissocier). imbriquer gçl. Kiremit yada bahk pulları gibi üst üste bindirmek, biniştirmek. § S'imbriquer: 1. Üst üste binmek, binişmek. 2. S'imbriquer dans qch: -in içine girmek, katılmak, eklenmek (Des questions économiques sont venues s'imbriquer dans les discussions politiques). imbroglio er. 1. Karmakarışık iş, karmakarışık durum (Démêler un imbroglio). 2. Karışıklık (L'imbroglio politique né des élections). 3. Düğüm, açmaz, içinden çıkılması güç durum (L'intrigue aboutit à un imbroglio que l'auteur résout brillamment). imbu, e s. 1. İçine işlemiş, dolmuş, dolu. 2. Etre imbu de qch: a)... içi ne işlemiş olmak (Etre imbu d'un sentiment, d'une idée), b)-ile dolu olmak, -1er içinde yüzmek (Il est imbu de préjugés). § Etre imbu de soi-même: Kendini herkesten üstün görmek, kendinden başka kimseyi beğenmemek, imbuvable s. 1. İçilmez (Ce vin est imbuvable). 2. tkz. Çekilmez, dayanılmaz (Cet homme-là est imbuvable). imitable s. Benzetlenebilir, "taklit edilebilir (Une signature imitable). imitateur, trice s. ve ad. Öykünmeci, öykünen; yansılayıcı, "taklitçi (Les imitateurs d'un grand artiste. L'enfant humain est beaucoup plus imitateur que l'enfant singe).

imitatif imitatif, ives. Öykünmeli, yansımalı, "taklidi (Mots imitatifs). § Harmonie imitative: ed. Benzetmeli uyum. imitation^. 1. Öykünme, yansılama, "taklit (Ilale don d'imıYariort).2.Benzetleme,benzerini yapma, taklit etme (Imitation d'une signature). 3. Başkasına benzer kılınan şey, benzetme, taklit (Ce roman est une pâle imitation de ceux de Balzac). § A l'imitation de: -gibi, -e bakarak, -e özenerek, öykünerek (A l'imitation de ses amies, elle porte une nouvelle coiffure). imiter gçl. 1. -e öykünmek, -i örnek edinmek (L'enfant imite son père. Elève qui imite le professeur). 2. -i yansılamak, -in taklidini yapmak (Le singe imitait les gestes du spectateur). 3. Benzerini yapmak, benzetlemek, "taklit etmek (Imiter la signature de sa mère. Imiter un billet de banque. Imiter le cri d'un animal). 4. -gibi görünmek, -izlenimini, etkisini bırakmak (Le cuivre doré imite l'or. Une pierre qui imite le rubis). immaculé, e s. Lekesiz, tertemiz (Une nappe d'une blancheur immaculée. Neige immaculée). § Un ciel immaculé: Bulutsuz, pırıl pırıl bir gök. Immaculée conception: 1. Meryem ana. 2. Meryem ananın günahsız gebeliği. La Vierge immaculée: Meryem ana. immanence diş. "İçkinlik, bir şeyde kendiliğinden var olma (Principe d'immanence). immanent, e s. Bir şeyde kendiliğinden var olan, 'içkin, "mündemiç, immangeable s. Yenmez, yenecek gibi olmayan (Un plat immangeable). immanquables. 1. Kaçınılmaz, zorunlu. 2. Şaşmaz (Ceprocédé est immanquable). immanquablement bel. Kaçuulmaz olarak, ne olursa olsun, "mutlaka (Cela arrivera immanquablement). immarcescible s. Solmaz, tazeliği geçmez (La jeunesse immarcescible). immariable s. Evlenilmez, evlenilmeye değmez ( Une jeune fille immariable). immatérialisme er. fels. "Özdeksizcilik, "lâmaddiyye. immatérialiste ad. fels. 'Özdeksizci. immatérialité^. "Ozdeksizlik (L'immatérialitéde l'âme). mmatériel, les. 1. Özdeksel olmayan, özdeksiz. 2. mec. Özdekten oluşmamış gibi, çok hafif, tüy gibi (D'une minceur immatérielle). mmatriculation diş. Kütüğe geçirme, *kütükleme, kayıt (Carte d'immatriculation à la Sécurité sociale. Numéro d'immatriculation d'une

725

immersion

voiture). immatriculer gç/. Kütüğe geçirmek, *kütüklemek, "kaydetmek (Immatriculer un huissier). § Se faire immatriculer à qch: -e kaydolmak, kendini yazdırmak (Etudiant qui se fait immatriculer à la faculté de médecine). immature s. 1. Olgunlaşmamış, olgunluğa erişmemiş.2. ruhb. Gelişmemiş, toy. immaturité diş. Olgunlaşma eksikliği, olgunlaşmamıştık ; gelişmemişlik. immédiat, e s. 1. Apansız, ani (Danger immédiat. Rappel immédiat de réservistes). 2. Dolaysız, araçsız, doğrudan doğruya (Cause immédiate). 3. er. Şu an, şimdi. § Dans l'immédiat: Şimdilik, şu anda (Rien ne presse dans l'immédiat). immédiatement bel 1. Dolaysız olarak, doğrudan doğruya, aracısız olarak (Substance qui émane immédiatement d'un principe). 2. Derhal, hemen (Sortez immédiatement). immédiateté dij. Dolaysızlık, doğrudan-doğruyalık (L'immédiateté du lien qui unissait la cause et la conséquence). immémorial, e s. Çok eski (Usage immémorial, coutume immémoriale). § De temps immémorial, aux temps immémoriaux: Çok eskiden, çok eski zamanlarda. immenses. 1. Sınırsız, sonsuz, uçsuz bucaksız (La mer immense, espace immense). 2. Çok büyük (Une immense fortune, une immense influence). immensément bel. Sonsuzca, sınırsızca, çok (Il est immensément riche). immensité 1. Sonsuz büyüklük (L'immensité de Dieu, de la nature). 2. Çokluk, sınırsızlık (L'immensité de ses richesses). immensurables. Ölçülemez, ölçülemeyecek kadar büyük,sonsuz, immergé, e s. 1. Suya batmış, su altında kalmış (Parties immergées d'un navire). 2. Sualtı, su altında yetişen (Plantes immergées). 3. gökb. Gölgeye girmiş, başka bir gökcisminin gölgesinde kalmış (Planète immergée). immerger gçl. 1. Denize salmak (Immerger le corps d'un matelot mort en mer) 2. Immerger qch dans:-e banmak, bandırmak (Immerger des caissons dans la mer). § S'immerger: Denize dalmak, suyun altına geçmek (Un sous-marin qui s'immerge). immérité, e s. Hakedilmemiş, haksız; haksız yere yapdmış (Honneurs immérités, reproches immérités). immersion diş. 1. Suya, sıvıya batırma; banma. 2. Suya dalma (Immersion d'un sous-marin). 3. coğr. Suya batma. 4. gökb. Gölgeye girme, bir gökcisminin başka bir gökcisminin gölgesine

Immettable girmesi; tutulma, immettable s. Giyilemez, giyilecek durumda olmayan (Veste immettable). immeuble s. 1. Taşınmaz, "gayrimenkul (Biens immeubles). 2. er. Taşınmaz mal, "gayrimenkul (Patrimoine composé de meubles et d'immeubles). 3. er. Yapı, ev, "bina (Un immeuble de dix étages). § Immeubles par destination: Demirbaş eşya. Immeuble de rapport: Gelir getiren mülk, *akar. immigrant, e s. 1. Göç eden, göçer. 2. ad. Göçmen (Des services d'accueil ont été installés pour recevoir les immigrants). immigration diş. (Dışardan) Göç (L'immigration étrangère en France). immigré, e s. ve ad. Dışardan gelip yerleşmiş, göçmen (Les travailleurs immigrés. Un immigré). immigrer gsz. (Bir yere dışardan) Göç etmek (Les Irlandais immigrent aux Etats-Unis). imminence diş. Pek yakın olma, eli kulağında olma (L'imminence d'une crise). imminent, e s. Pek yakında olacak olan, pek yakın, eli kulağında (Danger imminent, crise imminente). immiscer gçl. Immiscer qn dans: -e karıştırmak (Il immisce tout le monde dans ses affaires). § S'immiscer dans: 1. -e karışmak, burnunu sokmak (Ne t'immisce pas dans les choses qui ne te regardent pas. S'immiscer dans les affaires d'autrui). 2. -e el koymak (S'immiscer dans une succession: Bir kalıta el koymak). immixtion diş. 1. Kanşma, burnunu sokma, "müdahale(Immixtion dans les affaires intérieures d'un pays). 2. El koyma (Immixtion dans une succession). immobile s. 1. Kımıltısız, kıpırtısız, dingin, devinimsiz (Mer immobile, eau immobile). 2. Olduğu yerde duran, devinimsiz, kımıldamaz (Rester immobile; immobile comme une statue). 3. mec. Donmuş, değişmez (Dogmes immobiles). immobilier, ère s. 1. Taşınmaz, "gayrimenkul (Biens immobiliers). 2. Taşınmaz mallarla ilgili (Vente, saisie immobilière). 3. er. Taşınmaz mal, "gayrimenkul, immobilisation diş. 1. hek. Taşınmaz mal niteliği verme, taşınmazlaştırma, "gayrimenkulleştirme. 2. Kımıldamaz hale getirme, devinimsizleştirme (Immobilisation d'un bras blessé). 3. ç. (Ticaret) Sabit değerler (Le réévalution des immobilisations). immobiliser gçl. 1. huk. Taşınmazlaştırmak, "gayrimenkulleştirmek. 2. Dondurmak (Immobiliser des capitaux). 3. Durdurmak,

726

immoral

olduğu yerde tutmak (Immobiliser un véhicule). 4. Kımıldamaz duruma getirmek, devinimsizleştirmek (Immobiliser une jambe cassée). § S'immobiliser: 1. Durmak, olduğu yere çakılıp kalmak. 2. Kımıldamaz duruma gelmek, de vinimsizleşmek. immobilisme er. Durağancılık, değişim istemezlik, tutuculuk (L'immobilismegouvernemental). immobiliste s. ve ad. Durağancı, değişimistemez, tutucu. immobilité 1. Kımıldamazlık, devinimsizlik (La maladie l'a condamné à une immobilité absolue au lit. 2. Durağanlık, değişmezlik (L'immobilité politique est impossible). immodération diş. Ihmsızlık, ölçüsüzlük, aşırılık, "itidalsizlik. immodéré, e s. Ilımsız, ölçüsüz, aşırı, "itidalsiz (Désirs immodérés). immodérément bel. Ilımsızca, ölçüsüzce, aşırı olarak, itidalsizce (Boire, manger immodérément). immodeste s. 1. (Eskiden) Utanmaz, sıkılmaz (Il agit d'une manière immodeste). 2. Alçakgönüllülükten uzak, büyüklenen, nobran, immodestie diş. 1. (Eski) Utanmazlık, sıkılmazlık. 2. Büyüklenme, nobranlık, immolation diş. 1. Kurban etme (Immolation des hosties). 2. Öldürme, kılıçtan geçirme (Immolation des hommes sur le champ de bataille). 3. Fedakârlık, "özveri (Le mariage est la plus sotte des immolations sociales). immoler gçl. 1. Kurbanetmek (Immoler une victime sur l'autel. Les Gaulois immolaient des hommes). 2. Öldürmek, kılıçtan geçirmek (Immoler les innocents et les coupables). 3. Vermek, feda etmek (Ilatoutimmolépoursapatrie). 4. Immoler qn: mec. Birini harcamak, beş paralık etmek. 5. Immoler qn, qch à qch: Birini, bir şeyi -e feda etmek, -için harcamak (Immoler sa famille à son égo'isme. Immoler son amour à son devoir). § S'immoler: 1. Kendini feda etmek. 2. S'immolera qch: Kendini.. .uğrunda feda etmek, canını... için vermek (S'immoler à la libération de son pays). immondes. 1. Pis, berbat (Un cachot immonde). 2. mec. İğrenç, tiksinç (Des conversations immondes). 3. Utanmaz, açık saçık; arlanmaz § L'esprit immonde: Şeytan, immondice diş. 1. Pis şey. 2. ç. Pislik, çirkef, çöplüğe atdan şeyler, çöp (Un tas d'immondices. Enlèvement des immondices). immoral, e s. Aktöreye aykırı, töredışı,*törelsiz, töretanımaz, ahlâksız (Un ouvrage immoral, doctrines immorales).

Immoralement immoralement ebl Törelsizce. Aktöreye aykırı olarak, "ahlâka aykırı, immoralisme er. fels. "Törelsizcilik, töretanımazlık, "gayriahlâkiyye. immoralité diş. Töredışılık, »töresizlik, "ahlâksızlık, immoralistes, ve ad. "Törelsizci; »töretanımaz, immortaliser gçl. Ölümsüzleştirmek, ölümsüz kılmak (Cette œuvre immortalisera son nom). § S'immortaliser: Ölümsüzleşmek, ölümsüzlüğe ermek. immortalité diş. Ölümsüzlük (Immortalité de l'âme). immortel, le s. 1. Ölümsüz (Séjour des dieux immortels, l'âme immortelle). 2. Uzun süren, bitmeyen, bitip tükenmeyen (Un monument immortel, un amour immortel). 3. er. tkz. Fransız Akademisi üyesi. 4. ç. Paganizm tanrıları, immortelle diş. Çok dayanan kimi bitkilere ve bunların çiçeklerine verilen ad, her dem taze; "ölümsüzot, ölmezotu. immotivé, es. 1. Bir nedene dayanmayan, bir amaç gütmeyen, nedensiz; gerekçesiz (Action immotivée). 2. Haksız, yersiz (Réclamations immotivées). immuabillté diş. Değişmezlik, immuable s. I. Değişmez (Les lois immuables de la nature). 2. Sürekli, sürüp giden, değişmeyen (Bonheur, passion immuable). immuablement bel. Sürekli olarak (Ciel immuablement gris). immunisant, e s. Bağışıklık veren, bağışıklık kazandıran (Sérum immunisant). immunisation diş. Bağışıklık verme; bağışıklık kazanma. immuniser gçl. I. Bağışıklık vermek (Immuniser par le vaccin). 2. Immuniser qn, qch contre: a) -e karşı bağışıklık kazandırmak (La vaccination immunise l'organisme contre la variole), b) -e, karşı koru mak, güvence altına almak, -den uzak tutmak (Cet échec l'a immunisé contre le désir de renouveler une telle demande). 3. Etre immunisé contre qch: a) -e karşı bağışıklığı olmak, b) -den ağzı yanmış olmak, -e tövbeli olmak (Je suis immunisé contre la tentation de venir en aide à cet ingrat). immunitaires. Bağışıklıklara değgin (Les réactions immunitaires de l'organisme). immunité diş. 1. Bağışıklık (Le vaccin confère l'immunité). 2. Dokunulmazlık (Immunité parlementaire, immunité diplomatique). immunogène s. Bağışıklık yaratan (Qualité immunogène des antigènes).

727

impassibilité

immunologie diş. hek. »Bağışıklıkbilim, imünoloji. immunologique s. »Bağışıklıkbilimsel, bağışıklıkbilime değgin, immutabilité diş. Değişmezlik, impact er. 1. Çarpma, çarpışma. 2. mec. Etki, patlama, duyulma (L'impact de la nouvelle a été terrible). § Point d'impact: Çarpma noktası, merminin değdiği yer, kurşun izi (On a relevé plusieurs points d'impact sur la carrosserie de l'automobile). impair, es. 1. Tek, çift olmayan (Nombres impairs). 2. er. Tek. 3. er. rtz.Beceriksizlik, pot,gaf. § Faire un impair: tkz. Gaf yapmak, pot kırmak, çam devirmek. Jouer à pair ou impair: Tek mi çift mi oynamak. impala er. hayb. (Güney ve batı Afrika'da yaşayan) Antilop, karaca, impalpable s. 1. Elle tutulamayan, ele gelmeyen (Ombres impalpables). 2. Çok ince, pek ince (Poussière impalpable). impaludation diş. 1. Sıtma aşısı yapma. 2. (Sivrisinek) Sıtma mikrobu aşılama, impaludé, e s. Sıtmalı (Région impaludée). imparable s. Durdurulması olanaksız, önlenmesi olanaksız (Un coup imparable). impardonnables. Bağışlanmaz, "affedilmez (Faute impardonnable). imparfait er. dilb. Hikâye birleşik zamanı, imparfait, es. 1. Tamamlanmamış, bitmemiş, eksik (Une oeuvre imparfaite). 2. Kusurlu, eksikleri olan (L'homme est imparfait). imparfaitement bel. Eksik, yalan yanlış, yarım yamalak. imparidigités. ve er. Parmakları tek sayılı olan. imparité diş. Teklik, tek sayılı olma. impartageables. Bölünmez, bölünemez, impartial, es. Yansız, "tarafsız, yan tutmayan (Juge impartial). impartialement bel Yan tutmadan, yansızca, yansızlıkla, hiçbir yanı kayırmaksızın, "tarafsızca (Agir impartialement). impartialité diş. Yansızlık, yan-tutmazlık, tarafsızlık (Impartialité de l'historien). impartir gçl. 1. Vermek, bağışlamak. 2. Impartir qch à qn: Birine ...vermek (On lui a imparti un nouveau délai pour payer ses impôts). impasse diş. 1. Çıkmaz yol, çıkmaz sokak, çıkmaz (Aufondd'une impasse). 2. mec. İçinden çıkılmaz durum, açmaz (Impasse budgétaire. Comment sortir de cette impasse?). § Etre dans une impasse: mec. Çıkmazda olmak, içinden çıkılmaz bir durum içinde bulunmak, impassibilité diş. 1. Soğukkanlılık, "telâşsızlık

impassible (Impassibilité d'un diplomate). 2. Acıya aldırmazlık, katlamrkk (Impassibilité d'un stoïcien). 3. Üzüntüsüzlük, kaygısızlık, tasasızlık, duygusuzluk, impassible s. 1. Soğukkanlı, telâşsız. 2. Acıya aldırmaz, katlanır. 3. Üzüntüsüz, kendini üzüntüye kaptırmaz, kaygısız, tasasız, duygusuz. § Rester impassible devant qch: -karşısında soğukkanlılığım yitirmemek, direngen kalmak (Rester impassible devant la mort). impassiblement bel. Soğukkanlılıkla, telâşsızca, impatiemment bel. Sabırsızlıkla (Je t'attendais impatiemment). impatience diş. 1. Sabırsızlık (L'impatience de la jeunesse). 2. ç. tkz. (Eski) Karıncalanma (Avoir des impatiences dans la jambe). § Brûler, griller d'impatience: Sabırsızlıktan ölmek, çok sabırsızlanmak. Etre dans l'impatience de f. qch: -menin sabırsızlığı içinde olmak (Je suis dans l'impatience de te voir). impatient, e s. 1. Sabırsız (Il est très impatient). 2. Sabırsızca (Une attente impatiente). 3. Impatient de f. qch: -mekte, -mek için sabırsız; -meyi çok isteyen (Elle est impatiente de vous revoir). impatiente diş. Kınaçiçeğinin bir başka adı. impatienter gçl. Sabrını tüketmek, sabrını taşırmak, sinirlendirmek (Impatienter son auditoire. Sa lenteur m'impatiente). § S'impatienter: 1. Sabırsızlanmak, sabrı taşmak, sabrı tükenmek. 2. S'impatienter contre qn: -e kızmak, sinirlenmek. 3. S'impatienter de qch: -e kızmak, bozulmak, sinirlenmek (Je m'impatiente de tant de grandes poses). 4. S'impatienter de f. qch: -mekte sabırsızlanmak, -meye can atmak (Je m'impatiente de rentrer dans mon pays). impatronisergç/. 1. Patron yapmak, başa getirmek, kâhya kılmak. 2. mec. Zorla benimsetmek, kabul ettirmek (Impatroniser un système). § S'impatroniser: 1. Kâhya kesilmek, mal sahibi gibi yerleşmek (S'impatroniser dans une riche maison). 2. mec. Kendini kabul ettirmek, impavides. Korkusuz, yürekli, gözüpek (Impavide devant le danger). impayable s. 1. Paha biçilmez. 2. mec. Pek hoş, eşsiz, pek eğlendirici (Une aventure impayable. Cet homme est impayable quand il raconte ses histoires de chasse). impayé, e s. Ödenmemiş (Salaire impayé). impeccabilité<% 1. Günahsızlık, günah işlemezlik. 2. Eksiksizlik, kusursuzluk, impeccable s. 1. Günahsız, günah işlemeyen. 2. Eksiksiz, kusursuz, eşsiz (Un poète impeccable, une tenue impeccable, il a une conduite

728

imperceptible impeccable). impeccablement bel. Eksiksiz, kusursuz bir biçimde (S'habiller, se conduire impeccablement). impécunieux, euse s. (Eski) Parasız, parası pulu olmayan. impécuniosité diş. (Eski) Parasızlık, parasız pulsuzluk. impédance (Sinema, televizyon) İçdirenç. impedimenta [èpediméta] er. ç. Lat. 1. Ordunun yürüyüşünü geciktiren ağırlıklar. 2. mec. Engel, köstek, ayakbağı. impénétrabilité^. I. fiz. tki cismin aynı zamanda aynı uzay parçası içinde bulunamazhğı, "sokuşmazlık. 2. tçine girilmezlik (Impénétrabilité d'une forêt vierge). 3. mec. Akıl sır ermezlik, "nüfuz edilemezlik, impénétrable s. 1. tçine girilmez, içinden geçilmez (Forêt impénétrable). 2. Akıl sır ermez, us almaz, anlaşılmaz, "nüfuz edilemez (Mystère impénétrable). 3. mec. İçine kapalı, duygu ve düşünceleri an\aşı[maz(Personnage impénétrable) impénitence diş. 1. Günahtan korkmazlık, günahta direnme, tövbesizlik, tövbe etmeme. 2. mec. Bir düşünce yada yanlışta direnme. § Mourir dans l'impénitence finale: Ölürken bile tövbe getirmemek, son soluğuna dek günahta direnmek. impénitent, e s. 1. Günahtan korkmaz, günahta direnen, tövbe tanımayan. 2. Düşüncesinde yada bir yanlışta direnen, tövbe tanımaz, yola gelmez (Un buveur impénitent). impensable s. Düşünülemez, akıl almaz; usa gelmez, usun kıyısından bile geçmez (C'est impensable). impense diş. huk. Bakım ve onarım gideri (Impenses nécessaires). impératif er. dilb. Emir, kipi, "buyrum kipi. impératif, ive s. 1. Buyururcasına, üst perdeden (Parler sur un ton impératif). 2. Buyurucu, zorlayıcı (Loi, disposition impérative). 3. dilb. Emir kipine değgin (Forme impérative d'un verbe). 4. er. dilb. Buyurum kipi, emir kipi. 5. er. Zorunluluk; zorlama; gerek, icap (Lesimpératifs de la mode). impérativement bel 1. Buyururcasına, yüksek perdeden. 2. Zorlayarak, zorunlu olarak (La solution commande impérativement des mesures exceptionnelles). impératoire diş. bitb. İmparatorotu. impératrice Ay. İmparatoriçe. imperceptibilité diş. 1. Görülemezlik, seçilmezlik. 2. Ayırdedilemezlik; algılanamazlık. imperceptible s. 1. Görülemez, seçilmez. 2.

imperceptiblement Ayırdedilemez, algılanamaz, anlaşılamaz (Nuances imperceptibles). 3. Pek hafif (Caresse, sourire imperceptible). 4. Imperceptible à: -in görmeyeceği; anlayamayacağı (Objet imperceptible à l'œil nu; ses qualités très fines, imperceptibles au profane). imperceptiblement bel. Görülmeyecek, anlaşılmayacak biçimde, imperdable s. Yitirilmesi düşünülemez, "kaybedilemez (Un match imperdable). imperfectible s.Yetkinleşemez, yetkinleştirilemez. imperfection diş. 1. Bitmemişlik. 2. Eksiklik, kusurluluk, yetkinlikten uzaklık (Imperfection de l'homme). 3. Eksik, kusur (Les imperfections d'un ouvrage. Je connais mes imperfections). imperforation diş. anat. Delinmemişlik,deliksizlik, kapalılık. imperforé, e s. anat. (Delikli olması gerekirken) Deliksiz, kapalı, impérial, e s. 1. İmparatora yada imparatorluğa değgin (Famille impériale, la dignité impériale, les soldats impériaux). 2. Çok üstün; üstün nitelikli, eşsiz (Dans ce film, elle est vraiment impériale). impériale diş. 1. (İki katlı taşıtlarda) Üst kat (L'impériale d'un autobus, d'un tramway, d'une diligence. Wagon, autobus à impériale). 2. Dudak altı sakalı, didon sakal (Laisser pousser une impériale). Impérialement bel. İmparatorca, imparatorlar gibi; şahane bir biçimde, impérialisme er. 1. Tekelci anamalcılık, "emperyalizm. 2. 'Buyrukculuk; yayılmacılık; bir devletin, sınırlarını, sömürgelerini, ekonomik ve kültürel alanlardaki etkisini genişletip yayma amacı gütmesi. 3. *Elkoyuculuk; bir devletin, yukarıdaki amaçlarla başka ulusları kendine bağımlı kılma politikası izlemesi, impérialistes, vead. 1. Tekelci anamalcılıktan yana olan, "emperyalist (Les doctrines impérialistes). 2. Buyurucu; yayılmacı. 3. Elkoyucu (Avoir des visées impérialistes). impérieusement bel 1. Buyururcasma. 2. Zorlayarak, zorunlu kılarak, zorunlu olarak (La situation commande impérieusement l'union). impérieux, euse s. 1. Buyurgan, buyurucu (Il a un caractère impérieux. Un chef impérieux. Prendre un ton impérieux). 2. mec. Zorlayıcı, zorunlu, kaçınılmaz (Les besoins impérieux d'un pays). impérissable s. Ölümsüz, yok olmaz, hep sürüp gidecek olan (Monument impérissable. Gloire, souvenir impérissable). impéritie diş. Yeteneksizlik, beceriksizlik, güçsüzlük, bilisizlik (L'impéritie d'un médecin,

729

impétuosité d'un ministre). imperméabilisation diş. Sugeçirmezleştirme, geçirimsizleştirme. imperméabiliser gçl. Sugeçirmezleştirmek; geçirimsizleştirmek (Imperméabiliser un tissu). imperméabilité diş. 1. Sugeçirmezlik; geçirimsizlik (Imperméabilité d'un sol, d'un tissu). 2. mec. Duyarsızlık (Imperméabilité féminine). imperméable s. 1. Sugeçirmez; geçirimsiz (Toile imperméable, sol imperméable). 2. Imperméable à qch: -e karşı duyarsız, yabancı (Il est imperméable à l'art). 3. er. Yağmurluk (Mettre son imperméable). impersonnalité diş. 1. dilb. 1. "Kişisizlik. 2. Nesnellik (Impersonnalité de la science). impersonnel, le s. 1. dilb. Kişisiz (Modes impersonnels: Kişisiz kipler. Verbe impersonnel: Yalnız üçüncü şahsı kullanılan fiil, kişisiz fiil). 2. mec. Her türlü kişisel özellikten uzak, nesnel (Un jugement impersonnel; un style impersonnel et froid). impersonnellement bel. 1. dilb. Kişisiz olarak 2. mec. Nesnellikle, kişisel duygularını katmadan, nesnel olarak, impertinemment bel. 1. Densizce (Parler impertinemment). 2. Saygısızca, haddini aşarak, yüzsüzce (Répondre impertinemment). impertinence diş. 1. Densizlik. 2. Yüzsüzlük, saygısızlık, haddini bilmezlik (Faire une impertinence). impertinent, e s. ve ad. 1. Densiz (Je vous trouve impertinent de parler ainsi devant moi). 2. Saygısız, yüzsüz, haddini bilmez (Il a un air impertinent). imperturbabilité diş. 1. Şaşmazlık. 2. Sarsılmazlık, soğukkanlılık, imperturbable s. 1. Şaşmaz. 2. Sarsılmaz, soğukkanlı (Rester imperturbable sous les reproches). imperturbablement bel. 1. Şaşmadan, şaşırmadan. 2. Sarsılmadan, bozum olmadan, soğukkanlılıkla, impétigo er. hek. Çakma denilen deri hastalığı, empetigo. impétrant, e ad. Belge sahibi; diploma sahibi (Signature de l'impétrant). impétueusement bel. Coşkunca, coşkunlukla, impétueux, euse s. 1. Coşkun, taşkın, azgın (Il a un tempérament impétueux). 2. Şiddetli (Un vent impétueux). impétuosité diş. 1. Coşkunluk, azgınlık, taşkınlık, coşku (Impétuosité de la jeunesse). 2. Şiddet (Impétuosité des passions).

impey impey er. hayb. Altıntavuk. impies, ve ad. 1. Dinsiz (Lutter contre les impies. Il est impie). 2. Dine karşı, dine aykırı (Paroles impies, action impie). 3. Tanrıtanımaz, tanrısız, inançsız (Les impies vivent dans l'indifférence de la religion). impiété diş. 1. Dinsizlik. 2. Dine aykırılık. 3. Tanrıtanımazlık, inançsızlık. 4. mec. Büyük saygısızlık; dine ve kutsal şeylere saygısızlık, impitoyable s. 1. Acımak bilmez, katı yürekli, 'acımasız, "merhametsiz (Ennemi impitoyable, cœur impitoyable). 2. Impitoyable à qch, envers qn: -e karşı amansız, impitoyablement bel. Acımadan, acımasızca, "merhametsizce, implacabilité diş. Acımasızlık, amansızlık. implacable s. 1. Yatışmaz, sönmez, dinmez, dinmeyen (Haine implacable). 2. Acımasız, amansız, gözünün yaşma bakmayan, "merhametsiz, "zalim (Un ennemi implacable). 3. Şiddetli (Un soleil implacable). 4. Çaresiz, umarsız (Un sort implacable pèse sur cette famille. Etre atteint d'un mal implacable). implacablement bel. 1. Dizginsizce, yatışmak bilmeden. 2. Amansızca. implantation diş. 1. Dikme, dikilme (Implantation d'un arbre). 2. Yerleştirme, kurma; yerleştirilme, kurulma (Implantation d'une nouvelle industrie. Centres d'implantation). 3. Tutunma, yerleşme (Implantation du gui sur le pommier. Implantation d'un ergot sur la crête d'un coq). 4. Nakil, takma (Implantation d'un organe, du cœur). implanter gçl. 1. Dikmek (Implanter un arbre). 2. Sokmak, yerleştirmek (Implanter un usage, une mode). 3. Tutundurmak, oturtmak (Le gouvernement qu'on essaie d'implanter en ce pays). 4. Implanter qch à qn: a) Bir şeyi -e yerleştirmek, sokmak (On lui implanta cette idée dans la tête), b) Takmak, nakledip takmak (Implanter un organe à un malade) § S'implanter: 1. Tutunmak, yerleşmek (Ses idées se sont implantées). 2. S'implanter dans: -e yerleşmek, iyice oturmak, implication diş. 1. (Kötü bir işe) Karışmış olma, bulaşma. 2. mant. İçerme, "tazammun. 3. Sonuç (Les implications de l'accord intervenu sont trop nombreuses pour pouvoir être toutes prévenues). implicites. 1 .mant. Bir şeyin içinde bulunup varlığı ancak dolayısıyla anlaşılan, 'örtük, "zımnî (Conditions implicites). § Foi implicite: Gözü kapalı inanma. Volonté implicite: Sözde değil davranışta kendini gösteren irade. 2. Üstükapalı.

730

importance

implicitement bel. Üstükapalıca, "açıkça belirtilemeden, söylemeden, "zımnen (Son silence constitue implicitement une acceptation). impliquer gçl. 1. mant. içine almak, içermek, kapsamak (La lutte et la révolte impliquent toujours une espérance). 2. Anlamına gelmek, demek olmak (Ces propos impliquent un refus). 3. Impliquer qn, qch dans qch: Birini -e karıştırmak, bulaştırmak, içine sokmak (On l'a impliqué dans cette escroquerie). implorant, e s. Yalvaran, yakaran, yakarıcı (Voix implorante). imploration diş. Yalvarma, yakarma, dileme, implorer gçl. 1. Yalvarmak, yakarmak (Implorer le ciel. Implorer Dieu). 2. İstemek, dilemek (Implorer la clémence, l'indulgence). 3. Implorer qch de qn: Birinden... istemek (J'implore de vous un geste de bienveillance). implosif, ive s. dilb. Vurgusu düşen, vurgusu yavaşlayan, içpatlamalı. implosion diş. dilb. İçpatlama. impoli, es. ve ad. Kaba, nezaketsiz, terbiyesiz (Un enfant impoli, des manières impolies. C'est un impoli). impoliment bel. Kabaca, kabalıkla, nezaketsizce, terbiyesizce. impolitesse diş. Kabalık, nezaketsizlik, terbiyesizlik (Commettre une impolitesse). impolitique s. Yakışıksız, yerinde olmayan, siyasa bakımından kötü (Cette guerre est impolitique). impondérabilité diş. İçyüzü anlaşılamazhk; belirlenemezlik, bilinemezlik. impondérables. 1./iz.(Işık, ısı gibi)Tartıya gelmez, tartılmaz (Fluides impondérables). 2. mec. Belli olmayan, açıkça kendini göstermeyen (Facteurs impondérables). 3. er. Belirtilemeyen, açıklanamayan neden (L'impondérable est très important dans les élections). impopulaire s. 1. Halkın tutmadığı, halkça sevilmeyen (Gouvernement impopulaire). 2. Kötü gözle görülen, sevimsiz, sevilmeyen (Sa vanité l'a rendu impopulaire parmi ses confrères). impopularité diş. Halkça tutulmama; sevilmeme, hoşlamlmama. importable s. 1. Dışardan getirtilebilen, 'dışalımlanabilen, "ithal edilebilen. 2. Giyilemez durumda, giyilecek gibi olmayan (Vêtement importable). importance diş. I. Önem (Mesurer l'importance d'un événement). 2. Önemlilik, saygınlık (Il croyait à mon importance). § D'importance: s. 1. Önemli, büyük(L'affaire est d'importance).2. bel. Çok, pek, adam akıllı (On l'a rossé d'importance).

important Attacher, accorder, donner del' importance à qch : -e önem vermek. Faire l'homme d'importance, prendre des airs d'importance: Kendine önemli bir adam süsü vermek; kendini önemli biri sanmak. Se donner de l'importance: Kendini pek beğenmek, önemli biri sanmak. Cela n'a aucune importance, pasd'importance: Önemi yok, zararı yok. important, e s. 1. Önemli (Question importante, rôle important). 2. İlginç (Cet art serait très important à connaître). 3. Büyük, önemli (Un héritage important). 4. Yararlı, zorunlu, gerekli (C'est important à savoir). S. Önemli, etkili, "nüfuzlu (Un personnage important, un fonctionnaire important). 6. er. İşin önemli yönü, önemli olan (L'important est de se décider tout de suite. L'important est qu'ils soient heureux). § Faire l'important: Kendine önemli bir adam süsü vermek; kendini önemli biri sanmak. importateur, trice s. vead. *Dışalımcı, dıştan alıcı, dışardan mal getirtici, "ithalatçı (Pays importateur de blé. Un importateur d'agrumes). importation diş. 1. 'Dışalım, dıştan mal getirme, "ithalât (Licence d'importation). 2. Dışalım malı, dıştan getirtilen mal, ithal malı (Importation en provenance d'Allemagne). 3. (Bir ülkeye, yere) Getirtme, içeri sokma (L'importation de la pomme de terre en Europe. En France, on craint l'importation des idées). importer gçl. 1. Dışardan getirtmek, dışardan almak, 'dışalımlamak, "ithal etmek (Importer du café, du blé). 2. mec. (Bir ülkeye) Getirmek, sokmak (Importer une mode, une manière de penser). 3. gsz. Önemli olmak, önemi olmak, önem taşımak (Ce qui importe, c'est de conserver la santé). 4. Importer à qn: -için önemli olmak, önem taşımak (Le passé lui importe moins que le futur). § Il importe de f. qch: -mek önemlidir (Il importe de ne pas se tromper). Peu importer à qn: -için önemli olmamak, önem taşımamak (Peu lui importent les classes sociales). Peu importer à qn de f. qch: Birisi için -mek önem taşımamak (Peu lui importe d'être en prison). Peu importe: Önemi yok, önemli değil. Qu'importe!: Ne önemi var! Önemi yok! Qu'importe de f. qch, qu'importe que...: -menin ne önemi var, -meşinin ne önemi var (Qu'importe de souffrir! Qu'importe que ce soit un idiot qui les gouverne!). N'importe comment: Nasıl olursa olsun, rasgele, yöntemsiz (Il travaille n'importe comment). N'importe quand: Ne zaman olursa olsun (Venez n'importe quand, je suis toujours chez moi). N'importe où: Nerede, nereye olursa olsun (J'irain'importe où,

731

imposer

mais je m'en irai). N'importe qui: Kim olursa olsun, herhangi bir kimse (N'importe qui pourrait le faire). N'importe quoi: Ne olursa olsun, herhangi bir şey (Il mange n'importe quoi. Ils causaient de n'importe quoi). N'importe lequel, n'importe laquelle: Herhangi biri, hangisi olursa olsun (N'importe lequel d'entre vous. N'importe laquelle des maisons). N'importe quel, n'importe quelle: Herhangi bir (N'importe quel pays, n'importe quelle ville). import-export er. 'Dışalım-dışsatım işleri, "ithalatihracat. importun, e s. 1. Tedirgin edici, can sıkıcı, usandırıcı, bıktırıcı (Un visiteur importun; des questions importunes). 2. ad. Nezaketsiz, haddini bilmez, usandırıcı kimse (Se débarrasser d'un importun). importunément bel Tedirgin edecek şekilde, usandırarak, rahatsız ederek. importuner gçl. 1. Tedirgin etmek, canını sıkmak, usandırmak, rahatsız etmek (Je ne voudrais pas vous importuner plus longtemps. Importuner un voisin). 2. Importuner qn de qch: Birini -ile rahatsız etmek (Importuner un voisin de ses plaintes). importunité diş. 1. Can sıkma, bıktırma, usandırma (Extorquer un consentement à force d'importunités). 2. Nezaketsizlik, uygunsuzluk (L'importunité d'une démarche). imposable s. Vergilendirilebilir, vergiye bağlanabilir (Personnes imposables, revenus imposables). imposant, e s. 1. Saygı uyandıran (Un vieillard imposant. Parler sur un ton imposant). 2. Gösterişli, dikkat çekici, görkemli (La mise en scène imposante d'un film). 3. Büyük, hatırı sayılır (Une foule imposante, une majorité imposante). 4. alay. İri yarı, kocaman (Une imposante paysanne). imposé, es. 1. Uyulması zorunlu (Prix imposé). 2. Vergilendirilmiş, vergiye bağlanmış (Marchandises imposées, personnes imposées). 3. ad. Vergi yükümlüsü. imposer gçl. 1. Vergilendirmek, vergiye bağlamak (Imposer une marchandise, les revenus, une personne). 2. Gücün benimsetmek, "zorla kabul ettirmek (Imposer sa loi, sa volonté, des conditions. Imposer son nom par la réclame). 3. (Basımcılıkta sayfaları) Formadaki yerlerini alacak biçimde baskıya hazırlamak (Imposer une feuille). 4. Uyandırmak, esinlemek (Imposer le respect). 5. Imposer qch à: a) Bir şeyi -e benimsetmek, kabul ettirmek (Imposer ses idées à

imposeur son entourage), b) -e ... vermek (Imposer une punition sévère à un enfant), c) Bir şeyi -e gücün benimsetmek, zorla kabul ettirmek (Imposer une doctrine à une société). 5. Imposer à qn de f. qch: Birini -meye zorlamak, birinden -meşini ille de istemek (Je ne vous impose pas de terminer ce travail avant ce soir). 6. gsz. Imposer à qn: (eski) -de saygı uyandırmak (Il leur impose par ses façons de grand seigneur). 7. gsz. Enimposeràqn: a) -de saygı uyandırmak, hayrankk uyandırmak, -i etkilemek (Il finit par en imposer à tous par son assurance), b) Kandırmak, aldatmak. 8. S'en laisser imposer par qch: -e aldanmak (Ne t'en laisse pas imposer par son apparence). § Imposer silence à: -i susturmak (Le professeur imposa silence à la classe). Imposer les mains sur la tête à qn: (Papaz) Okuduğu kimsenin başı üzerine ellerini koymak. § S'imposser: 1. Gerekli olmak, gerekmek, zorunlu olmak (Le recours à laforce ne s'impose pas). 2. Kendini kabul ettirmek, benimsetmek (Il s'impose par son intelligence. Il réussit à s'imposer dans la société). 3. S'imposer qch: -i kendisi için bir kural olarak koymak, ilke edinmek (S'imposer une promenade à pied chaque jour). 4. S'imposer de f. qch: -meyi ilke edinmek, kural olarak benimsemek (II s'impose de ne jamais intervenir dans les affaires d'autrui). imposeur er. (Basımcılık) Sayfalamacı, sayfalamaları düzenleyen işçi. imposition diş. 1. Vergi (Le recouvrement des impositions). 2. Vergilendirme (Condition, taux d'imposition). 3. (Basımcılıkta) Sayfaları formadaki yerlerini alacak biçimde baskıya hazırlama, sayfalama 4. Üst üste koyma (Imposition des mains). impossibilité diş. 1. Olanaksızlık, "imkânsızlık (Il est dans l'impossibilité de t'aider). 2. Olanaksız şey, olmayacak şey (C'est pour lui une impossibilité). impossible s. 1. Olamaz, olanaksız, imkânsız (La guerre lui paraît impossible. Un amour impossible). 2. Çok güç (Il nous rend l'existence impossible. Un problème impossible). 3. tkz. Olmayacak, tuhaf, us almaz (Il lui arrive toujours des aventures impossibles). 4. Dayanılmaz, çekilmez, uslanmaz, laf dinlemez, başa çıkılmaz (Ces enfants sont impossibles). 5. er. Olmayacak şey, olmaz; imkânsız (Demarder l'impossible, faire l'impossible). § Par impossible: Olacak şey değil ya; olmaz a, olur diyelim (Si, par impossible, cette affaire réussissait, queferiez-vous?). imposte diş. 1. Kemer ayağı tablası. 2. (Kapı yada

732

imprégnation pencerelerde) Tepe camı. imposteur er. 1. Yalancı, düzmeci, dolapçı, sahteci. 2. İki yüzlü, aldatmacı, içtenliksiz. imposture diş. 1. Yalancılık, düzmecilik, dolapçıhk; yalan, dolap (Les impostures d'un escroc). 2. İkiyüzlülük, içtenlikten uzaklık, aldatmacılık. impôt er. 1. Vergi (Impôtdirect: Dolaysız, °vasıtasız vergi. Impôt indirect: Dolaylı, °vasıtalı vergi. Impôt progressif: Müterakki vergi. Impôt d'arrérages: Vergi kalıntısı. Impôt de bétail: Hayvan vergisi. Impôt d'héritage: Geçiş vergisi, intikal vergisi. Impôt foncier: Toprak vergisi, arazi vergisi. Impôt pour réserves: Yedek akçe vergisi. Impôt sur la consommation: işletme vergisi, tüketim vergisi, °istihlâk vergisi, muamele vergisi. Impôt sur les sociétés: Kurumlar vergisi. Impôt sur les successions: Kalıtım vergisi, °veraset vergisi. Assiette de l'impôt: Vergi temel değeri, vergi "matrahı. Détournement d'impôt: Vergi kaçırma, vergi kaçakçılığı. Exemption de l'impôt: Vergiden bağışıklık. Déclaration d'impôt: Vergi bildirimi. Faire sa déclaration d'impôt: Vergi bildiriminde bulunmak. Payer l'impôt: Vergi ödemek). 2. Yükümlülük, "mükellefiyet. § L'impôt du sang: Askerlik görevi, impotence diş. 1. Sakatlık, kötürümlük. 2. Cinsel yetersizlik, "iktidarsızlık, impotent, es. 1. Sakat, kötürüm (Un bras impotent, un vieillard impotent). 2. Cinsel bakımdan yetersiz, "iktidarsız. 3. Impotent de qch: -si sakat (Il est impotent d'un bras). impraticabilité diş. üygulanamazlık, gerçekleşti rilemezlik. impraticable s. 1. Uygulanamaz, gerçekleştirilemez (Un projet utile mais impraticable). 2. (Yolvb.için) Geçilmez, aşılmaz (Piste impraticable pour les voitures). imprécation diş. 1. İlenme, ilenç, "beddua (Les imprécations d'un personnage tragique). 2. Kargış, kargıma, lânet, küfür. § Faire des imprécations contre qn: -e ilenmek, beddua etmek. Se répandre en imprécations: Kargışlamak; kargışlar, küfürler yağdırmak, imprécatoires. İlenmeli; kargışlı, imprécis, e s. Belirsiz, belli olmayan; kapalı, açıklıktan uzak. imprécision d/j. Belirsizlik, bellisizlik; açıklıktan uzaklık. imprégnation^. 1.kim. Doyurma,doyum,"işba. 2. İçine geçme, sinme; içine geçirme, sindirme. 3. Islatma, ıslanma (Imprégnation de la terre par la pluie).

imprégné imprégné, e s. 1. İçine işlemiş, içine sinmiş. 2. Islanmış. 3. Imprégné de qch: a) -den etkilenmiş, içine işlemiş (Il était imprégné des idées révolutionnaires), b) -ile dolu (Une lettre imprégnée d'ironies), c) -ile ıslanmış (Un tissu imprègne d'eau). imprégner gçl. 1. İçine işlemek, doldurmak, derinden etkilemek, belirlemek (L'atmosphère heureuse de la maison a imprégné son enfance). 2. Imprégner qn, qch de qch: Bir şeyi -in içine işletmek, sindirmek (Imprégner les cuirs de teinture. Imprégner un tissu d'eau). §S'imprégner de qch: 1. -ile ıslanmak (Les prairies se sont imprégnées d'humidité). 2.-iledolu olmak, içine ... işlemek, sinmek (Le bois s'est imprégné d'eau. S'imprégner de préjugés). 3. -i çok iyi öğrenmek, sindirmek (S'imprégner d'une langue étrangère). imprenable s. Alınmaz, ele geçirilemez (Une forteresse imprenable). § Vue imprenable: Kapanmaz görünüm; görünümü, alanı, "manzarası kapanmaz, impréparation dişş. Hazırlıksızlık, hazırlanmama, imprésario er. "Emprezaryo, belli bir yüzde karşılığında bir sanatçının çalışma programlarını ve anlaşmalarını düzenleyen kimse, imprescriptibilité diş. Zaman aşımına uğramazlık. imprescriptible s. Zaman aşımına uğramaz (Droit imprescriptible). impression diş. 1. (Eski) İz (L'impression des pas). 2. Basma, baskı (Impressions des étoffes, des papiers peints). 3. (Basımcılıkta) Baskı, basım (L'impression d'un livre, d'un ouvrage). 4. Etki (Faire, donner bonne impression: İyi etki bırakmak. Faire, donner mauvaise impression: Kötü etki bırakmak). 5. Duygu (Impressions auditives). 6. İzlenim (Raconterses impressions de voyage). § Avoir l'impression que, avoir l'impression de qch, def. qch: Sanmak, -i sanmak, -diğini sanmak (J'ai l'impression qu'il se trompe. On a l'impression d'un dialogue de sourds entre les adversaires. Il eut l'impression d'être inculpé devant le tribunal). Donner l'impression de qch, de f. qch:... izlenimini, sanısını vermek, gibi görünmek (Cette maison me donne l'impression d'une tombe. Il donne l'impression d'être très occoupé en ce moment). Faire impression: Büyük bir ilgi uyandırmak; şaşkınlık, hayranlık uyandırmak (Sa déclaration a fait grande impression). impressionnabilité diş. Duyarhk, duygululuk, çabuk duygulanırhk. impressionnable s. Duyarlı; duygulu, çabuk

733

imprimer

duygulanır (Enfant impressionnable). impessionnant, es. 1. İlgi çekici, şaşırtıcı (Spectacle impressionnant). 2. Etkili, duygulandırıcı (Discours impressionnant). 3. Büyük, görkemli (Monument impressionnant). impressionner gçl. 1. Dokunmak, duygulandırmak, içe işlemek (Cette mort m'a impressionné). 2. Etkilemek (Vos menaces ne m'impressionnent pas). impressionnisme er. (Sanat) İzlenimcilik, "empresyonizm, impressionniste s. ve ad. İzlenimci, "empresyonist (Un peintre impressionniste, les impressionnistes). imprévisibilité diş. Kesti rilemezlik, önceden bilinemeziik. imprévisibles. Önceden kestirilemez (Evénements imprévisibles). imprévision diş. Önceden kestirememe, önceden bilememe. imprévoyance diş. Öngörüsüzlük, düşüncesizlik, "basiretsizlik (Fairepreuve d'imprévoyance). imprévoyances, vead. Öngörüsüz,düşünemeyen, "basiretsiz (Un jeune homme imprévoyant, un imprévoyant). imprévu, e s. 1. Umulmadık, hesapta olmayan, önceden düşünülmemiş (Evénements imprévus). 2. er. Umulmadık şey, beklenmedik olay, hesapta olmayan şey (En cas d'imprévu, écrivez-moi. Il faut penser à l'irhprévu). imprimable s. Basılabilir, yayınlanabilir yayınlanmaya değer, imprimatur er. Basıla, basma izni (Demander, obtenir l'imprimatur). imprimé er. 1. (Kumaş) Basma (Un imprimé à fleurs). 2. Basılı kitap, kağıt vb; basma, basılı, "matbua (Le département des imprimés à la Bibliothèque Nationale. Remplissez lisiblement les imprimés). 3. Kitap harfi (Il ne sait lire que les imprimés). imprimé, e s. 1. Basma (Tissu imprimé). 2. Basılı, basılmış (Formule imprimée pour la déclaration des revenus). imprimer gçl. 1. Basmak (Imprimer un livre. Imprimer des dessins sur un tissu). 2. Yayınlamak; yapıtını yayınlamak (Imprimerunécrivain. Ilécrit mais n'a pas encore imprimé). 3. (Bir izi) Bırakmak, çıkarmak (Imprimer ses pas sur le sable). 4. Vurmak, basmak (Imprimer un visa). 5. Imprimer qch dans: -e... sokmak, iyice yerleştirmek, salmak (Il imprime la haine et la crainte dans les cœurs). 6. Imprimer qch à qch: -e iletmek, geçirmek; vermek (Imprimer un

imprimerie mouvement àune machine; imprimer une nouvelle direction à ses affaires). § S'imprimer: 1. Basılmak, yayınlanmak (Son ouvrage s'imprime chez Larousse). 2. S'imprimer dans qch: -e iyice işlemek, yerleşmek, kazınmak, yer etmek (Ce souvenir s'est imprimé dans sa mémoire). imprimerie diş. 1. Basma, basım (Opérations d'imprimerie. Imprimerie typographique). 2. Basımevi, "matbaa (Le personnel d'une imprimerie). imprimeur er. 1. Basımcı, basımevi sahibi yada yönetmeni. 2. Basım işçisi, basımevinde çalışan (Ouvrier imprimeur). improbabilité diş. "Olasısızlık, olasılıktan uzaklık, belkisizlik. improbable s. Olasısız, olasılıktan uzak, belkisiz, "şüpheli (Il est improbable qu'il arrive. Hypothèse improbable). improbateur, trice s. ve ad. Onamayan, beğenmeyen, benimsemeyen, "tasvip etmeyen (Regard, silence improbateur. Les improbateurs d'une thèse). improbation diş. Onamazlık, beğenmezlik, "tasvip etmeme, benimsemezlik (Cris d'improbation). improbité diş. Namussuzluk, doğruluktan uzaklık, improductif, ive s. Verimsiz (Travail improductif). improductivité diş. Verimsizlik, impromptu, e i. 1. Hazırlıksız, hemen o anda yapılan (Un dîner impromptu, une visite impromptue). 2. bel. Hazırlıksız olarak, birden bire, doğaçtan, "irticalen (Parler, répondre impromptu). 3 .er. müz. Doğaçtan çalış; doğaçtan çalınan parça; şarkı biçiminde yazılmış parça. 4. (Tiyatro) Hemen yazılıp oynanan küçük oyun (L'impromptu de Paris, l'impromptu de Versailles). imprononçable s. Söylenişi çok güç, 'söylenemez, "telaffuz edilemez (Mot imprononçable). impropre s. 1. Yerinde kullanılmamış, uygun düşmeyen, yanlış kullanılmış (Mot, expression impropre). 2. Imprope à: -elverişsiz, uygun olmayan; yeteneksiz (Il est impropre au service militaire, à faire ce travail). improprement bel. Uygun olmayarak, yerinde olmayarak, yanlış olarak (Parler, appeler improprement). impropriété diş. 1. Yanlışlık (Terme d'une impropriété choquante). 2. (Sözcük, deyim vb. için) Yanlış kullanılma, yerinde kullanılmama (Une impropriété de langage). improuvables. Tamtlanamaz, kanıtlanamaz, ispat edilemez. improuver gçl. Beğenmemek, kınamak,

734

impudent benimsememek, yersiz bulmak, improvisateur, trice ad. Hazırlıksız konuşan, doğaçtan konuşan, "irticalen konuşan, improvisation diş. 1. Doğaçtan konuşma, "doğaçlama. 2. Doğaçtan söylenen söylev; doğaçtan çalınan parça. § Théâtre d'improvisation: Tulûat tiyatrosu, improviser gçl. 1. Doğaçtan söylemek, "irticalen söylemek (Improviser un discours à la fin d'un repas). 2. Bir anda karar verip yapmak, düzenlemek (Improviser un pique-nique). 3. Birini hemen... olarak atamak (On l'improvisa maître d'hôtel pour la circonstance). 4. gsz. Hazırlıksız yapmak; doğaçtan bir parça çalmak (Rien n'avait été prévu, le gouvernement dut improviser. Improviser au piano). § S'improviser: Hemencecik yapıhvermek; hemen oluvermek (Les secours s'improvisent. On ne s'improvise pas peintre facilement). improviste (à 1')M. Ansızın,birdenbire; hazırlıksız, doğaçtan, irticalen (Attaquerai'improviste. Faire un discours à l'improviste). imprudemment bel. *Sakimmsizca, ileriyi düşünmeden, "ihtiyatsızca (Parler

imprudemment). imprudence diş. 1. *Sakınımsızlık, "ihtiyatsızlık (Faire, commettre une imprudence) 2. Düşüncesizlik, hafiflik (Son imprudence l'expose au danger). imprudences, vead. 1. *Sakınımsız, ihtiyatsız (Un homme imprudent. Un imprudent s'estfait happer par une voiture). 2. Sakınımsızca, ihtiyatsızca (Il est imprudent de se confier à lui). 3. Düşüncesiz, düşüncesizce (C'est une tentative bien imprudente). impubère s. ve ad. Erinlik çağına girmemiş, henüz ergenleşmemiş (Fille, garçon impubère. Les impubères ne peuvent pas entrer). impubliable s. Yayınlanamaz, yayınlanmaya değmez (Ses vers sont impubliables). impudemment bel. Yüzsüzce, utanmadan; saygısızca, küstahça (Mentir, nier impudemment). impudence diş. 1. Yüzsüzlük, utanmazlık; saygısızlık, küstahlık (Mentir avec impudence. L'impudence d'un jeune blanc-bec). 2. Yüzsüzce davranış, saygısızlık, küstahlık (Ses impudences me révoltent). § Avoir l'impudence de f. qch: -mek yüzsüzlüğünü göstermek (Il a eu l'impudence de venir chez vous?). impudent,es. vead. 1. Yüzsüz,utanmaz;saygısız, küstah (Un impudent qui ne rougit pas de contredire la vérité. Une femme impudente). 2.

impudeur Yüzsüzce, utanmazca, saygısızca (Des propos impudents). impudeur diş. Utanmazlık, sıkılmazlık (Il a l'impudeur de demander encore de l'argent). impudicité diş. Uygunsuzluk, yırtıklık, "iffetsizlik, edepsizlik. impudique s. Uygunsuz, yırtık, "iffetsiz, edepsiz (Gestes, manières impudiques). impudiquement bel. Uygunsuzca, yırtıkça, "iffetsizce, edepsizce, impuissance diş. 1. Güçsüzlük, zayıflık (Impuissance à résoudre un problème. Impuissance de la volonté). 2. Yetersizlik; cinsel yetersizlik (Impuissance sexuelle. Impuissance par troubles fonctionnels ou névrotiques). impuissances. 1. Güçsüz (Il reste impuissant devant le désastre). 2. s. vead. Cinsel bakımdan yetersiz; "iktidarsız (C'est un impuissant, un homme impuissant). 3. Etkisiz (La justice sans la force est impuissante). 4. Impuissant à f. qch: -mekte yetersiz (Il est impuissant à résoudre ce problème). impulsif, ive s. ve ad. 1. İtici, "dafi (Force impulsive). 2. ruhb. Tepili, "tepisel, "ilcai. 3.fels. îtkisel, "ilcai 4. Hemen tepki gösteren, düşünmeden davranan, içinden geldiği gibi davranan, sinirli (Il a les vives réactions d'un impulsif. Un enfant impulsif). impulsion diş. 1. İtiş, itme, defi (Excitation par impulsion). 2. ruhb. Tepi,°ilca. 3.fels. *İtki,"ilca. 4. mec. Canlandırma, canlılık, diriltme, hız, atılım (Impulsion donnée aux affaires, au commerce). 5. İçgidü, içten gelen duygu, eğilim (Céder à ses impulsions). impulsivement bel. İçgüdüyle, içgüdüsel olarak; içten gelen bir duyguyla, tepisel olarak, itkisel olarak(//a répondu impulsivement). impulsuvité diş. Hemen tepki gösterme; düşünmeden davranma ; içinden geldiği gibi tepki gösterme; *tepisellik, *itkisellik. impunément bel. 1. Ceza görmeksizin, ceza görmeden (Voler, tuer impunément). 2. Zarara uğramadan, zarar görmeksizin (On ne lit pas impunément des niaiseries). 3. (Eski) Cezalandırmadan, öç almadan (Se laisser offenser impunément, c'était tout perdre). impuni, e s. Cezasız kalan, cezalandırdmayan (Un coupable impuni; affront impuni). impunité diş. Cezasız kalma, cezalandırılmama (Meurtre qui s'exerce avec impunité). impur, e s. 1. Pis, karışık, bulaşık, an olmayan (Liquide impur, huile impure). 2. mec. Alçak, rezil, yüzü kara (Un cœur impur, une foule impure). 3. Erdemsiz, uygunsuz, yırtık, "iffetsiz,

735

inaccessibilité

namussuz, alçak (Une femme impure, des pensées impures). impurement bel. Alçakça, namussuzca, erdemsizce, iffetsizce (Vivre impurement). impureté diş. 1. Pislik, kirlilik, katışıklık, bulaşıktık, anlıktan uzaklık (L'impureté d'un liquide, de l'air). 2. Bozukluk, bozulma, kokuşma, kokuşmuşluk (L'impureté des mœurs). 3. Alçaklık, rezillik, yüzkarası (Vivre dans l'impureté). 4. Uygunsuzluk, erdemsizlik, yırtıldık, "iffetsizlik, namussuzluk (L'impureté d'une femme). imputabilité diş. İsnat edilebilme, isnat edilebilirlik. imputable s. 1. Imputable à: -e yüklenilebilir, bağlanabilir, "isnat edilebilir (Cette erreur est imputable à son inexpérience). 2. Imputable sur: -den alınabilir, sağlanabilir, çıkarılabilir; -in hesabına geçirilebilir, mahsup edilebilir (Somme imputable sur tel chapitre, sur tel crédit). imputation diş. 1. Suç yükleme, suçlama, suç isnadı (Imputation de vol. Se justifier d'une imputation). 2. Hesaba geçirme, "mahsup (Imputation d'un paiement). imputer gçl. 1. Imputer qch à qn, à qch: Bir şeyi -e yüklemek, bağlamak, vermek,"atfetmek, "isnat etmek ( On lui impute un crime. Imputer un échec à la négligence). 2. Imputer à qch: ...gibi düşünmek, olarak düşünmek (Imputer à crime, à lâcheté. J'imputais à honte le silence qui régnait). 3. Imputer qch à qch, sur qch: -in hesabına geçirmek, -den sağlamak (Imputer les frais d'hôpitalau budget delà ville. Imputer une somme sur le chapitre des frais généraux). imputrescibilité diş. Çürümezlik, bozulmazlık. imputrescible s. Çürümez, bozulmaz (Bois, cuir imputrescible). inabordable s. 1. Yanaşılmaz, yaklaşılmaz (En hiver, ce port est inabordable). 2. Yanaşılmaz, yanına varılmaz, yanına varalması çok güç (Une personne, un chef inabordable). 3. Çok pahalı, ateş pahası (Les prix sont inabordables. Les fruits sont inabordables cette année). inabrogeable s. huk. Yürürlükten kaldınlamaz, "lağvedilemez (Lois inabrogeables). in absentia bel. "Gıyaben, ilgili kişinin yokluğunda, in abstracto bel. Soyut olarak; gerçeği göz önünde bulundurmadan (Raisonner in abstracto). inaccentué, e s. dilb. Vurgusuz (Syllabe inaccentuée). inacceptable s. Kabul edilemez (Une offre inacceptable). inaccessibilité diş. Erişilemezlik, yaklaşılamazlık,

inaccessible yanına vanlamazlık. inaccessible s. 1. Erişilmez, varılmaz (Un objectif inaccessible. Une montagne inaccessible). 2. Yanına varılamaz, yanına varılması çok güç (Une personne inaccessible). 3. Inaccessible à qn: -in varamayacağı, giremiyeceği (L'île de Calypso était inaccessible à tous les mortels). 4. Inaccessible à qch: -den uzak, -e karşı duyarsız, -e hiç aldırmayan, yer vermeyen (Il est inaccessible à la pitié, à la tendresse). inaccompli, e s. Yapılmamış, yerine getirilmemiş (Un devoir inaccompli). inaccomplissement er. Yapmama, gerçekleştirmeme, yerine getirmeme; bitirmeme, yarıda bırakma, inaccordable s. 1. Uzlaştırılmaz, bağdaştınlamaz. 2. Yerine getirilemez, kabul edilemez (Demande inaccordable). inaccoutumé, e s. 1. Alışılmamış, olağan olmayan (Onentendunbruit inaccoutumé).2. Inaccoutumé à qch: -e alışmamış, alışkın olmayan (Etre inaccoutumé à un genre de vie. Ses yeux sont inaccoutumés à ces spectacles). inachevé, e s. Bitmemiş, bitirilmemiş (Travail inachevé, esquisse inachevée). inachèvement er. Bitmemişlik; bitmeme, yarıda kalma. inactif, ive s. 1. Etkisiz (Matière inactive. Remède inactif). 2. İşsiz, çalışmaz, tembel, uyuşuk (Une femme inactive. Rester inactif). inaction diş. İşsizlik, çahşmazhk, uyuşukluk (L'inaction me tue). inactivation diş. Etkisizleştirme, inactiver gçl. Etkisizleştirmek, inactivité diş. 1. Ekisizlik (Inactivité d'un remède). 2. İşsiz durma, boş durma, işsizlik (Ilest dans une inactivité totale). 3. (Yönetimde) Etken olmayan iş, geri hizmet, kızak (Etre, se faire mettre en inactivité: Etken olmayan bir işe alınmak, geri hizmete alınmak, kızağa çekilmek). inaçtuel, le s. Güncel olmayan, güncellikten uzak (Préoccupations inactuelles). inadaptation diş. Uyamama, uyumsuzluk, uyum bozukluğu (Inadaptation sociale). inadapté, e s. ve ad. 1. Uyumsuz, uyamamış, uyum sağlayamamış (Rééducation des inadaptés. Un enfant inadapté). 2. Inadapté à qch: -e uyamamış, ile uyum kuramamış (Enfant inadapté à la vie scolaire). inadéquat, e s. Eksik, yetersiz (Ses qualités sont inadéquates). inadéquation diş. Eksiklik, yetersizlik, yetkinlikten uzaklık.

736

inaperçu

inadmissibilité diş. Kabul edilmezlik, geçersizlik (L'inadmissibilité d'une déposition, d'une preuve). inadmissible s. Kabul edilmez, benimsenemez (Attitude, opinion inadmissible). inadvertance diş. Dikkatsizlik, dalgınlık; "gaflet. § Par inadvertance: Dikkatsizlikle, dalgınlıkla (Par inadvertance, il est entré sans frapper). inaliénabilité diş. Başkasına verilemezlik, başkasına mal edilemezlik, "devredilemezlik, aktarılamazlık (L'inaliénabilité de la liberté). inaliénable s. 1. Başkasına verilemez, başkasına aktarılamaz (La liberté est inaliénable. Droits, valeurs inaliénables). 2. Elden alınamaz, koparılıp alınamaz (Une dignité inaliénable). inaltérabilité diş. Bozulmazlık; değişmezlik (Inaltérabilité d'un métal, d'unprincipe). inaltérable s. Bozulmaz; değişmez (Matières, couleurs inaltérables. Sentiment, caractère inaltérable). inaltéré, es. Bozulmamış, değişmemiş, olduğu gibi kalmış. inamical, e s. Dostça olmayan, dostluğa sığmayan (Geste inamical). inamissible s. Yitmez, yitirilmez (Grâce inamissible). inamovibilité diş. 1. Görevden alınamazlık, yerinden oynatılamazlık, "azledilemezlik (Inamovibilité des juges: Yargıç güvencesi, hakim teminatı). 2. Dokunulamazlık (Inamovibilité d'une fonction, d'un emploi). inamovible s. 1. Görevden alınamaz, yerinden oynatılamaz, "azledilemez (Sénateur inamovible, magistrat inamovible). 2. Görevlisine el çektirilemeyen (Fonction, emploi inamovible). inanalysable s. Çözümlenemez, çözümlemeye gelmez. inanimé, e s. 1. Cansız (Matière inanimée). 2. Cansız, kıpırtısız, ölü gibi (Le corps inanimé d'une personne morte. Tomber inanimé). inanité diş. Boşluk, boşunalık; yararsızlık (L'inanité d'un espoir, d'une illusion, des efforts déployés). inanition diş. 1. (Eski) Açlık, besinsizlik (L'amour vit d'inanition et meurt de nourriture). 2. Besinsizlikten dolayı bitkin düşme, bitkinlik, zayıflık (Tomber, mourir d'inanition). inapaisable s. Yatıştınlamayan, dindirilemez (Douleur inapaisable). inapaisé,es. Yatıştırılmamış, dindirilememiş. inaperçu, e s. Görülememiş, göze çarpmamış (Geste inaperçu). § Passer inaperçu: Göze çarpmamak, gözden kaçmak.

inapparent inapparent, e s. Görünmeyen, görünmez, inappétence diş. 1. İştahsızlık. 2. mec. İsteksizlik, istemezlik (Inappétence sentimentale). inapplicable s. 1. Uygulanamaz (Théorie, décret inapplicable). 2. Inapplicable à: -e uygulanamaz (Principes inapplicables à la vie réelle ). inapplication diş. 1. Uygulanamazlık (Inapplication d'une loi). 2. Özensizlik, dikkatsizlik (Inapplication d'un élève). inappliqué, e s. 1. Özensiz, dikkatsiz (Un élève inappliqué). 2. Uygulanmamış, uygulamaya konmamış (Procédé inappliqué). inappréciables. 1. Pek küçük, gözün göremeyeceği kadar küçük (Nuance, différence inappréciable). 2. mec. Değer biçilmez, pek değerli, büyük, önemli (J'ai l'inappréaciable bonheur de posséder encore ma mère. Avantages inappréciables). inapprivoisable s. 1. Evcilleştirilemez, evcilleşmez. 2. Inapprivoisable à: -e alıştırılamaz, alışmaz (Animal inapprivoisable à l'homme). inapprivoisé, e s. Evcilleşmemiş, yaban, inaptes. 1. Elverişsiz, işe yaramaz. 2, Inapteàqch, à f. qch: -e yaramaz, elverişsiz, -meye yaramaz; -i beceremez, -meyi beceremez (Personne inapte aux affaires, à diriger une affaire). 3. ask. Sakat, hizmete elverişsiz (Il fut déclaré inapte). 4. er. Sakat (kimse), inaptitude diş. 1. Elverişsizlik, yaramazlık, yeteneksizlik (Inaptitude à un exercice physique. Mon inaptitude à rimer). 2. ask. Sakatlık, çürüklük. inarrangeable s. Düzeltilemez, hale yola konulamaz, kotanlıp onarılamaz, inarticulé, e s. dilb. Boğumlanmamış, eklemlenmemiş, tane tane söylenmeyen (Mots, sons inarticulés). inassimilable s. 1. Sindirilemez, sindirime elverşli olmayan, sindirimi güç (Substances inassimilables. Connaissances inassimilables). 2. mec. Sindirilemeyen, özümlenemeyen, benliği yitirtilemeyen (Unpeuple inassimilable). inassouvi, e s. 1. Doymamış, kanmamış, doyurulmamış (Désir inassouvi, haine inassouvie). 2. ad. Doyumsuz (Les inquiets et les inassouvis). inassouvissables. Doyurulamaz, giderilemez (Une faim inassouvissable). inassouvissement er. Doyurulamazlık, doymak bilmezlik, doyumsuzluk. inattaquable s. 1. El uzatılamaz (Poste, position inattaquable). 2. mec. Söz götürmez, gerçek, kuşkulandamaz (Preuve, réputation inattaquable).

737

incandescent inattendu, e s. Beklenmedik, beklenilmeyen, umulmadık, umulmayan (Réponse, résultat, nouvelle inattendus). inattentif, ives. 1. Dikkatsiz (Un élève inattentif). 2. Inattentif à -e karşı dikkatsiz, ilgisiz, aldırmaz (Il est inattentif à nos soucis). inattention diş. 1. Dikkatsizlik (Erreur d'inattention). 2. İlgisizlik, aldırmazlık (Inattention à la politique). inaudible s. 1. Kulakla duyulamaz (Vibration inaudible). 2. Güç işitilebilen, pek güç duyulabilen (Un murmure inaudible). 3. Dinlemeye değmez, kulağı tırmalayan, çok kötü (Musique inaudible). inaugural, e s. Açılışa değgin, açılışla ilgili (Cérémonie inaugurale. Séance inaugurale d'un congrès).

inauguration diş. 1. Açış, açılış (Discours d'inauguration, cérémonie d'inauguration). 2. Açılış töreni, açış töreni. 3. mec. Başlangıç (C'est l'inauguration d'une nouvelle période). inaugurer gçl. 1. Törenle açmak, açılış törenini yapmak (Inaugurer une école, une exposition de peinture, un hôpital). 2. Başlatmak, ilk adamını atmak, ilk kez uygulamak (Inaugurer une nouvelle politique). inauthenticité diş. Gerçeksizlik, gerçek olmama, doğru olmama, inauthentique s. 1. Gerçek olmayan, "hakiki olmayan (Ouvrage inauthentique). 2. Doğru olmayan, uydurma, düzmece, sahte (Rapport inauthentique, faitinauthentique). 3. fels. Varlığın gerçek biçimlerini taşımayan (Vie inauthentique). S. er. Gerçekdışıhk (Vivre dans Vinauthentique). inavouable s. 1. İtiraf edilemez, dile getirilemez (Bénéfices inavouables). 2. Kabul edilemez, iğrenç, utanç verici (Projets inavouables, moeurs inavouables). inavoué, e s. İtiraf edilmemiş; saklanmış, gizli tutulmuş (Acte, crime inavoué). incas. ve ad. İnka (Empire inca. Civilisation inca. Langue des incas). incalculables. 1. Sayısız, hesapsız, hesap olunamaz, hesaba sığmaz (Le nombre incalculable des étoiles). 2. Pek çok, birçok (L'événement eut d'incalculables conséquences). incandescence diş. 1. fiz. kim. Akkorluk, akkor haline gelme (Métal chauffé jusqu'à l'incandescence). 2. mec. Kızışma, kaynaşma (L'incandescence des esprits). incandescent, es. i.fiz. kim. Akkor; akkor halinde (Métal, charbon incandescent). 2. mec. Kaynaşan, kızışmış, kaynayıp duran.

incantation incantation diş. Büyü yapma, büyü sözleri söyleme, okuyup üfleme, incantatoire s. Büyüye değgin; büyüleyici (Des paroles incantatoires). incapables, vead. 1. Yeteneksiz, beceriksiz (C'est l'homme le plus incapable du monde. Un directeur incapable; un incapable, une incapable). 2. huk. Yeterliksiz, yasal yeterlikten yoksun (Il est incapable de remplir aucune fonction publique). 3. Incapable de qch: Elinden... gelmez (Il est incapable de lâcheté). 4. Incapable de f. qch: a) -cek durumda olmayan (Je suis incapable de me tenir debout), b) -meye elverişsiz (Une terre incapable de rien produire), c) -emeyen, -cek güçten uzak (Il est incapable de comprendre ce qu'on dit. Un enfant incapable de courir). incapacité diş. 1. Yeteneksizlik; olanaksızlık; elverişsizlik. 2. Beceriksizlik. 3. huk. Yetersizlik, "ehliyetsizlik (Incapacité électorale). incarcération diş. Hapis, hapsetme, hapsedilme; tutuklama, tutuklanma, incarcérer gçl. Hapsetmek, tutuklamak, dama tıkmak, içeri atmak (Incarcérer un prévenu). incarnadin, e s. Bir çeşit koyu pembe (La bouche incarnadine). incarnat, e s. ve er. Açık kiraz pembesi (Velours incarnat. Des rideaux d'un bel incarnat). incarnation 1. (Dinsei anlamda) Tanrının insan olarak meydana çıkması. 2. Cisimleşme, "tecessüm; somut örnek (Cet homme est l'incarnation de la générosité). incarné, e s. 1. Cisimleşmiş, ete kemiğe bürünmüş (Le Verbe incarné: tsa peygamber). 2. Somutlaşmış, somut örnek, -in ta kendisi (Ce roi était la légitimité incarnée). 3. hek. Ete batmış (Ongle incamé). incarner gçl. 1. -in somut örneği olmak, canlı simgesi olmak; -i temsil etmek (Le magistrat incarne la justice. Ce roman incarne les nouvelles tendances littéraires). 2. Canlandırmak, yorumlamak, oynamak (Incarner un rôle, elle incarne à la scène les ingénus du théâtre de Marivaux). 3. (Dinsel) İnsan biçiminde ortaya çıkarmak (Dieu incarna son fils). § Etre... incarné: -in ta kendisi olmak (Il est le vice incarné, le diable incarné, la jalousie incarnée). § S'incarner: 1. (Doğa üstü bir varlık) İnsan yada hayvan olarak ortaya çıkmak (Le Verbe s'est incarné à l'homme de douleur. Les divinités indiennes s'incarnaient dans des corps différents). 2. Cisimleşmek, somutlaşmak. 3. S'incarner en qch: -de toplamak, dile gelmek (Tous nos espoirs s'incarnent en toi).

738

inceste

incartade dş. 1. (Dilde yada davranışta) Sürçme, yanlışlık (Pardonnez-moi cette incartade). 2. Çılgınlık, hatâ (Les incartades de la jeunesse). 3. Sövgü, zılgıt. 4. (Binicilikte) Atın birdenbire sağa yada sola sapması, incasiques. İnkalara değgin, incassable s. 1. Kırılmaz (Verre incassable). 2. Kopmaz, sağlam (Filincassable). incendiaire ad. 1. Kundakçı, yangın çıkarıcı (Néron l'incendiaire). 2. s. Yangın çıkarıcı (Balles, bombes incendiaires). 3. mec. Bozguncu (Propos, déclarations incendiaires). 4. mec. Yürek tutuşturucu (Une blonde incendiaire). incendie er. 1. Yangın (Incendie de forêt. Assurance contre l'incendie). 2. Geniş bir alana yayılmış kırmızı, pembe ışıklar (L'incendie du soleil couchant). 3. mec. Kargaşalık, savaş (La Serbie peut toujours être le brandon d'un incendie européen). incendier gçl. 1. Yakmak, ateşe vermek (Incendier un village, une forêt). 2. Yakmak, yanık etkisi yapmak (Le vin lui incendia la gorge). 3. Kızıla boğmak, kızıl bir renk vermek (Le soleil incendiait les vitres). 4. mec. Bozgun yaratmak. 5. tkz. Incendier qn: -in iler tutar yanım bırakmamak, çok kınamak, sitemlere boğmak; küfretmek, kalaylamak. § Se faire incendier: tkz. Küfürü yemek, kalaylanmak, incération diş. Mum kıvamı verme, mum gibi kılma; (bir maddenin içine) mum katma, incertaine s. 1. Şüpheli, kesin olmayan (Résultat, succès incertain). 2. Kararsız, değişebilir, bel bağlanamaz (Temps incertain, appui incertain). 3. Belli olmayan, belirsiz (Contours incertains, lumière incertaine). incertitude diş. 1. Şüphelilik (L'incertitude d'un succès). 2. Kararsızlık (Etre, demeurer dans l'incertitude: Kararsızlık içinde olmak, kalmak). 3. Belirsizlik, belli olmayış (L'incertitude de l'avenir). incessamment bel. 1. Ara vermeden, durmadan, habire (Il change incessamment). 2, Hemen, çok çekmez, az sonra (Il doit arriver incessamment). incessantes. Sürekli, ardı arası kesilmeyen (Pluies incessantes). incessibilité diş. huk. Başkasına devredilemezlik, "temlik edilemezlik, incessible s. huk. Başkasına devredilemez, "temlik edilemez (Droit, privilège incessible). inceste er. 1. Mahremi ile zina, mahremler arasında zina, horanta zinası, yakın akrabalar arası zina. 2. Mahremiyle evlenme. 3. ad. Mahremiyle zina yapan yada evlenen.

incestueux incestueux, euse s. vead. 1. Mahremiyle zina yapan (Un incestueux. Un couple incestueux). 2. Mahremler arasında olan (Amour incestueux). 3. Mahremler zinasından doğan (Enfantincestueux). inchangé,es. Değişmemiş, olduğu gibi (Lasituation demeure inchangée). inchauffable s. Isıtılamaz, ısıtılması çok güç (Un salon inchauffable). inchavirable s. Devrilmez (Canot de sauvetage inchavirable). incidemment bel. 1. Sırası gelmişken, bu arada (Je vous rappelle incidemment la promesse que vous m'aviez faite). 2. Bir ara (ils parlèrent incidemment de leurs souvenirs communs, mais sans s'y attarder). incidence diş. 1. Yankı, yansıma, sonuç, etki (L'incidence de la hausse des prix sur le pouvoir d'achat. Vous n'avez pas envisagé les incidences de votre décision). 2. fiz. mat. Gelme, °vürut; bir ışının, bir çizgi yada yüzeyin bir yere erişmesi (Angle d'incidence: Gelme açısı. Point d'incidence: Gelme noktası). incident er. 1. Olay (Un incident de frontière. Un incident sans importance, inopiné, imprévu). 2. Kaza, engel, güçlük (Le voyage s'est passé sans incident). 3. Karışıklık, olay (Créer, provoquer des incidents dans une réunion, dans la rue). 4. Araya karışan olay, ara olayı, çaparız, incident,es. 1. fiz. mat. (Bir yüzeye) Gelen ("Rayon incident, ligne incidente). 2. dilb. Ara (Phrase incidente). 3. huk. Araya karışan, arada çıkan, arada yapılan, ara (Contestation incidente, demande incidente, requête incidente). § Jugement incident: huk. Ara kararı. Proposition incidente: dilb. Ara tümce, incinérateur er. Çöp yakma makinesi, incinération diş. Yakma, yakıp kül etme (Incinération des cadavres). incinérer gçl. Yakmak, yakıp kül etmek (Incinérer les cadavres, les ordures). incirconcis,e s. vead. Sünnetsiz. incirconcision diş. Sünnetsizlik. incise diş. 1. dilb. Aratümce. 2. müz. Bir ezginin belirli bir bölümünü meydana getiren notalar. 3. s. dilb. Ara (Proposition incise). inciser gçl. Çizerek yarmak (Inciser l'écorce d'un arbre, inciser un panaris). incisif, ive s. 1. Kesici (Dents incisives). 2. mec. Keskin, sert, dokunaklı (Ironie incisive, critique incisive, style incisif). incision^. 1. Çizip yarma (Incision d'une plaie). 2. Yarık çizgi, çentik (Faire une incision à l'écorce d'un arbre fruitier).

739

incliner incisive diş. Kesici diş (Les incisives d'un rongeur). incitateur, trice ad. Kışkırtıcı (Un incitateur de troubles). incitation diş. 1. Kışkırtma; sürükleme (Incitation à la révolte, à la violence. Incitation des ouvriers à la débauche). 2. huk. Teşvik (Incitation à la prostitution: Fuhuşa teşvik. Incitation au crime: Suça teşvik). inciter gçl. 1. Inciter qn à qch: Birini -e kışkırtmak; -e sürüklemek; -e isteklendirmek, "teşvik etmek (Inciter la foule à la révolte. Inciter les mineurs à la débauche. La publicité nous incite à l'achat). 2. Inciter qn à f.qch: Birini -meye kışkırtmak, sürüklemek, isteklendirmek, teşvik etmek (Inciter le peuple à se révolter. Sa réponse m'incite à penser. La publicité nous incite à acheter). İncivil,es. Kaba, nezaketsiz; kabaca, nezaketsizce (Un homme incivil. Répondre sur un ton incivil). incivilement bel. Kabaca, nezaketsizce, incivilité diş. Kabalık, nezaketsizlik (Commettre une incivilité). inclémence diş. 1. Yarhgamazhk, bağışlamazlık, ""mağfiretsizlik. 2. mec. Sertlik, şiddet (L'inclémence de l'hiver). inclément,e s. 1. Yarhgamaz, bağışlamaz, mağfiretsiz (Juges incléments). 2. mec. Sert (Hiver inclément). inclinaison diş. 1. Eğme, eğilme (L'inclinaison de la tête). 2. Eğiklik (Inclinaison d'une route, d'un mur). 3. Eğim (Inclinaison d'une surface, d'un plan). § Inclinaison magnétique: fiz. Eğim açısı. Inclinaison du plan de l'orbite: gökb. Yörünge eğikliği. inclination diş. 1. Eğme (Inclination de tête). 2. Sevgi, *sevi, "aşk (Mariage d'inclination). 3. Eğilim, "temayül (Inclination innée, naturelle). § Avoir de l'inclination, une certaine inclination à f.qch: -mek eğiliminde olmak, -meye eğilimli olmak (Il a de l'inclination à mentir). Avoir une inclination pour qn: Birine karşı sevgisi olmak. Faire une inclination de tête: 1. Selâmlamak için başını eğmek, başıyla selâmlamak. 2. Başıyla onaylamak, onama belirtisi olarak başını eğmek. Montrer de l'inclination pour qch: -e karşı eğilim göstermek (Il montre de l'inclination pour les sciences). incliné,e s. 1. Eğik (Il avait la tête inclinée sur l'épaule). 2. mec. Incliné à f. qch: -mek eğiliminde, -meye eğilimli (Je suis incliné à penser). § Plan incliné: Eğik düzey, "sathı mail, incliner gçl. 1. Eğmek (Incliner la tête. Le vent incline les épis). 2.1nclinerqnàqch,àf.qch: Birini -e, -meye itmek (Sa meilleure conduite incline le

inclure professeur à l'indulgence. Cela m'incline à croire qu'il réussira). 3. gsz. Eğik olmak (Le mur incline). 4. gsz. Eğilmek, yatmak (Les tiges inclinent). 5. gsz. Incliner vers qch, à qch: -e eğilim göstermek, -e doğru yönelmek, yoluna gitmek (Incliner à l'indulgence. J'incline vers les solutions extrêmes). 6. gsz. Incliner à f. qch: -mek eğilimi göstermek, -meye eğimli olmak (Ilincline à accepter notre offre). § S'incliner: 1. Eğik olmak (Le mur s'incline). 2. Eğilmek (Il s'inclina pour saluer). 3. Batmak üzere olmak (Le soleil s'incline) 4. İnmek ( Chemin qui s'incline en pente douce). 5. Boyun eğmek, "itaat etmek (Il fallait s'incliner ou partir). 6. S'incliner devant: a) -in karşısında saygıyla eğilmek, -e saygı duymak (II s'inclina devant son père. Je m'incline devantvotre chagrin) ,b)-inkarşısındaeğilmek, boyun eğmek, dize gelmek, pes etmek (Il ne s'incline devant aucune autorité. S'incliner devant la force). inclure gçl. 1. İçermek, kapsamak, içine almak, "mündemiç olmak (Cette condition en inclut une autre). 2. Inclure qch dans: Bir şeyi -in içine koymak, sokmak, katmak (Inclure une lettre dans l'enveloppe. Inclure un nom dans une liste. Incluez cette dépense dans les frais généraux). inclus, e s. 1. -in içine konmuş, katılmış, eklenmiş (Frais inclus dans une somme). 2. "Dahil (Jusqu'au troisième chapitre inclus). § Ci-inclus, ci-incluse: 1. s. İlişikteki, ilişik; bunun içindeki (N'ouvre la lettre ci-incluse qu'en cas de danger). 2. bel. İlişik olarak ; bunun içinde (Ci-inclus la note sur la botanique. Vous trouverez ci-inclus réponse à votre demande). inclusif, ive s. İçinde olan, içinde taşıyan mündemiç (Ces deux propositions sont inclusives l'une de l'autre). inclusion diş. fels. İçinde bulunma ; belli bir nedenin belli bir sonucu içinde bulundurması, inclusivement bel. "Dahil, içinde olarak (Jusqu'au quinzième siècle inclusivement). incoagulable s. Pıhtılaşmaz. incoercibilité diş. Engellenemezlik, önüne geçilemezlik, önlenemezlik. incoercible s. Engellenemez, tutulamaz, önlenemez, önüne geçilemez (Un désir incoercible, un rire incoercible, toux incoercible). incognito bel. 1. Kendini tanıtmadan, kimliğim gizleyerek (Voyager incognito). 2. bel. Gizlice (Descendre incognito dans un hôtel). 3. er. Kimliğini gizleme, kendini tanıtmama; gizlilik, tanınmazlık (Garder l'incognito). incohérence dil. Tutarsızlık, bağıntısızlık, birbirini tutmazhk (Incohérence entre les parties d'un

740

incommunicable ouvrage). incohérent, e s. Tutarsız, bağıntısız, birbirini tutmayan (Propos incohérents d'un fou. Phrases incohérentes). incolores. 1. Renksiz (Verre incolore, gaz incolore). 2. mec. Parıltısız, sönük, cılız, canlılığı olmayan (Un style incolore). incomber gçl. 1. Incomber à qn: -e düşmek, -den beklenmek (Ces réparations incombent au propriétaire de la maison). 2. Incomber à qn de f. qch: -mek... düşmek (C'est à vous qu'il incombe de faire cette démarche: Bu girişimde bulunmak size düşer). incombustibilité diş. Yanmazlık; yanmaya elverişsizlik. incombustible s. Yanmaz; yanmaya elverişsiz (L'amiante est incombustible). income-taxe er. (İngilterede) Gelir vergisi, incommensurabilité diş. Sınırsızlık, ölçülemezlik, çok büyüklük, incommensurable s. 1. Ortak ölçüleri olmayan. 2. Sınırsız, ölçüsüz, sonsuz, çok büyük (Un foule incommensurable se pressait sur les quais de la gare). incommensurablement bel. Sonsuzca, sınırsızca, incommodant, e s. Tedirginlik veren, rahatsız edici (Bruit incommodant). incommode s. 1. Kullanışsız (Outils, meubles incommodes). 2. Can sıkıcı, rahatsız edici (Une personne incommode). 3. Tedirginlik verici, rahat olmayan, rahatsız (Une position incommode). 4. Sıkıcı, bunaltıcı (Une chaleur incommode). 5. Incommode à: -e uygun olmayan, elverişsiz (La passion véritable est incommode à l'éloquence). incommodé, es. 1. Keyifsiz, rahatsız, biraz hasta. 2. Tedirgin. incommodément bel. Rahatsız bir şekilde, tedirginlik içinde (Ils sont installés incommodément; il est assis incommodément). incommoder gçl. 1. Sıkmak, sıkıntı vermek, rahatsız etmek, tedirgin etmek (Ce bruit m'incommode). 2. Sağlığını bozmak, dokunmak, biraz hasta etmek (Ce vin l'a un peu incommodé). incommodité diş. 1. Kullamşsızlık (Incommodité d'un appartement). 2. Sıkıntı, sakmea, tedirginlik (Incommodité d'un voisinage bruyant. L'incommodité d'habiter loin de son lieu de travail). 3. (Eski) Keyifsizlik, hafif rahatsızlık, incommunicabilité diş. İlitilcmezlik; iletişimsizlik, incommunicable s. 1. Aktarılamaz, başkasına devredilimez (Droits, privilèges incommunicables). 2. Dile getirilemez,

incommutabilité

741

anlatılamaz, başkasına iletilemez (Sentiment, pensée incommunicable). 3. Bağıntısız, birbiriyle ilişkisiz, iletişimsiz (La jeunesse et la maturité sont deux mondes incommunicables). incommutabilité diş. Sahip değiştiremezlik. incommutable s. huk. Sahip değiştiremez (Propriété incommutable). incomparable s. Eşsiz, benzersiz, eşi benzeri olmayan (Beauté incomparable). incomparablement bel. Ölçüştürülemez derecede, çok, son derece (Une humanité incomparablement plus évoluée). incompatibilité diş. 1. Aykırılık, ayrılık (Incompatibilité d'idées). 2. Bağdaşmazlık, tutmazhk, uyuşmazlık (Divorce pour incompatibilité d'humeur. Incompatibilité de groupes sanguins). 3. Birleşmezlik (Incompatibilité entre le mandat parlementaire et la plupart des fonctions publiques). incompatible s. 1. Aykın, karşıt (Idées incompatibles). 2. Bağdaşmaz, uyuşmaz, birbirini tutmaz (Groupes sanguins incompatibles). 3. (Görevler, işler için) Birleştirilemez, birleşemez (Fonction incompatible). 4. Incompatible avec: -ile bağdaşamaz (La culture n'est pas incompatible avec la foi). incompétence diş. 1. Yetkisizlik (Incompétence d'un maire, d'un préfet). 2. Yetersizlik, yeteneksizlik, bilgisizlik (Il parle de l'art avec la plus grande incompétence). incompétent, t s. 1. Yetkisiz. 2. Yetersiz, bilgisiz. 3. Incompétent en qch: -de yetersiz, bilisiz, -den anlamayan (Il est incompétent en musique). 4. Incompétent pour f. qch: -mekte yetersiz, bilisiz; için yetkisiz (Il est incompétent pour prendre une telle décision). incomplet, ète s. Eksik, eksik kalmış, bitmemiş (Liste incomplète, récit incomplet). incomplètement bel. Eksik, yarım yamalak, şöyle böyle, tam değil (Il est incomplètement guéri). incomplétude diş. ruhb. Eksiklik (Sentiment d'incomplétude). incomplexes, dilb. Tümleçsiz. incompréhensibilité diş. Anlaşılamazlık (Incompréhensibilité des mystères). incompréhensibles. 1. Kavranilamaz (La nature de Dieu est incompréhensible). 2. Anlaşılmaz, anlaşılması çok güç (Enigme, mystère incompréhensible). 3. Incompréhensible à: -in anlayamayacağı (Cela lui est incompréhensible. Ces sentiments sont incompréhensibles à son cœur). 4. er. Anlaşılmazlık, kavranılmazlık

incongru (Qu'est-ce qu'un Dieu masqué dans l'incompréhensible?). incompréhensif, ive s. Anlayışsız (Des parents incompréhensifs). incompréhension diş. Anlayışsızlık (Poète qui souffre de l'incompréhension du public). incompressibilité, diş. fiz. Sıkıştırılamazlık, basınçla hacmi küçültülemezlik. incompressible s. 1. Sıkıştırılanlar, basınçla hacmi küçültülemez (Fluide incompressible). 2. mec. Kısıtlanamaz, azaltılamaz (Dépenses incompressibles). incompris, e s. ve ad. Anlaşılmamış, değeri bilinmemiş (Ouvrage incompris, femme incomprise. Il loue les grands incompris). inconcevables. 1. Anlaşılmaz, kavranılmaz (Notion inconcevable). 2. Şaşılacak, us almaz (Il vit dans une solitude inconcevable). 3. Tuhaf, acaip (Les boutiques de modistes étaient pleines de chapeaux inconcevables). inconcevablement bel. Tuhaf bir şekilde; anlatılmaz, us almaz bir şekilde, inconciliables. 1. Uzlaşmaz, bağdaşmaz (Principes inconciliables). 2. Inconciliable avec: -ile bağdaşmaz, uzlaşmaz, -e aykın (Loiinconciliable avec les principes de la Constitution). inconditionné, es. 1. Hiçbir koşula bağlı olmayan, "kayıtsız şartsız. 2. s. ve er. Salt. inconditionnalité diş. Hiçbir koşula bağlı olmama, koşulsuzluk, kayıtsız şartsızlık (L'inconditionnalité d'une adhésion). inconditionnel, le s. 1. Hiçbir koşul tanımayan, "kayıtsız şartsız (Acceptation, soumission inconditionnelle). 2. Tartışmasız, körü körüne (Il est le soutien inconditionnel de notre politique). inconditionnellement bel. Hiçbir koşul tanımadan, "kayıtsız şartsız, hiçbir koşul ileri sürmeden (La majorité le soutient inconditionnellement). inconduite diş. Kötü davranış, ahlaksızca tutum, kötü gidiş. inconfort er. Konforsuzluk, "gönencesizlik (L'inconfort d'un logement). inconfortables. 1. Konforsuz, 'gönencesiz (Maison inconfortable). 2. Rahatsız edici, üzücü, kötü (Vous m'aimez depuis dix ans en silence, ce qui est extrêmement inconfortable). inconfortablement, bel. Rahatsız bir şekilde, pek de rahat olmadan (Il est très inconfortablement assis). incongelable s. Donmaz. incongru, e s. Nezaket kurallarına aykırı; nezaket kurallarını hiçe sayan; yersiz, münasebetsiz (Une réponse incongrue, un homme incongru).

incongruité incongruité diş. Nezaket kuralarına aykırılık; yersizlik; densizlik, münasebetsizlik (L'incongruité d'une réponse. Faire, commettre une incongruité). incongrûment bel. Nezaketsizce, yersizce, densizce, münasebetsizce (Parler, agir incongrûment). inconnaissable s. 1. Bilinmez (L'avenir inconnaissable). 2. er. fels. Bilinmez, bilinmeyen şey (Chaque découverte recule les limites de l'inconnaissable). inconnaissance diş. Bilmeme, bilinmezlik (L'inconnaissance du temps à venir). inconnu, e s. İ. Bilinmeyen (Obéir à une volonté inconnue. Les causes du décès restent inconnues). 2. Tanınmamış, ünsüz, adsız (Vivre, rester inconnu. Un écrivain encore inconnu). 3. Duyulmamış, duyulmadık (Des essais d'une ampleur jusqu'ici inconnue). 4. Inconnu à qn, de qh: -in bilmediği, -için yabancı (Ce nouveau monde lui était inconnu. Ces problèmes étaient inconnus de nous). S .er. Bilinmeyen, bilinmeyen şey (Aller du connu à l'inconnu). 6. diş. mat. Bilinmeyen (Une équation à deux inconnues. Les inconnues d'un problème social). inconsciemment bel. Ne yaptığını bilmeden, bilinçsizce (Agir inconsciemment). inconscience 1. Bilinçsizlik. 2. Bilincini yitirme, kendinden geçme (Etat d'inconscience provoqué par le chloroforme. Plonger, sombrer dans l'inconscience). 3. Düşüncesizlik, çılgınlık, delilik (Courir un pareil risque, c'est de l'inconscience). 4. Bilememe, anlayamama, kavrayamama (L'inconscience de la minute qui va suivre). inconscient, es. 1. Bilinçsiz (Un auteur inconscient). 2. Bilincini yitirmiş, kendinden geçmiş (Un malade inconscient). 3. Ne yaptığını bilmeyen, deli, düşüncesiz (Neprêtez pas attention à ce qu'il fait, il est complètement inconscient). 4. Bilinçsizce, içgüdüsel (Mouvement, geste inconscient). 5. Inconscient de qch: -in bilincinde olmayan, -in ne olduğunu bilmeyen (Il est inconscient de ce qu'il fait, des événements sociaux). 6. ad. Bilinçsiz kimse, düşünmeden davranan kimse (ilse conduit en inconscient). 7. er. ruhb. Bilinçaltı, altbilinç (Sentiments refoulés dans l'inconscient). inconséquence diş. 1. Tutarsızlık, tutmazlık (L'inconséquencedanslesidées, danslestyle. Ilya de l'inconséquence dans ses procédés). 2. Hafiflik, savrukluk, önemsemezlik, düşüncesizlik (L'inconséquence d'une conversation, d'une conduite).

742

incontestable inconséquent, e s. I. Tutarsız (Propos inconséquents). 2. Sonu hesap edilmemiş, nereye varacağı düşünülmemiş, düşüncesizce (Une démarche inconséquente). 3. Kendi kendisiyle çelişki içinde olan, sözleri yada davranışları birbirini tutmayan (Unpoète inconséquent). inconsidération diş. Düşüncesizlik, inconsidéré, e s. 1. Düşüncesizce, yersiz (Propos inconsidérés, zèle inconsidéré). 2. (Eski)» Düşüncesiz, sakınımsız (Un homme inconsidéré). inconsidérément bel. Düşüncesizce, sakınımsızca, neye varacağını hasaplamadan (Bavarder inconsidérément). inconsistance diş. 1. Kıvamsızlık, koyulaşmama (L'inconsistance d'une pâte, d'unecrème). 2. mec. Gevşeklik, çürüklük, dayanıksızlık (L'inconsistance d'un argument, d'une accusation). 3. Kararsızlık, "sebatsızlık, inconsistant, e s. 1. Kıvamsız, koyulaşmamış (Bouillie, crème inconsistante). 2. Kararsız, "sebatsız (Un homme inconsistant, un caractère inconsistant). 3. Dayanıksız, çürük gevşek (Argument inconsistant, idées inconsistantes). inconsolable s. 1. Avunamaz, acısını unutamaz "tesilli olamaz (Mère, veuve, orphelin inconsolable). 2. Avutulamaz, "teselli edilemez (Douleur inconsolable). inconsolé, e s. Avunmamış, acısını unutmamış, teselli bulamamış; avutulmamış, "teselli edilmemiş (Veuve inconsolée; douleur inconsolée).

inconsommable s. Tüketime elverişli olmayan, yenilemez (Denrées inconsommables). inconstance diş. 1. Değişkenlik, kararsızlık, sebatsızlık (L'inconstance du public, d'un caractère). 2. Bağlılık duygusundan uzaklık, "vefasızlık, "ihanet (L'inconstance d'un amant, d'une maîtresse). inconstant, e s. İ . Değişken, "kararsız, "sebatsız (Homme faible et inconstant). 2. Bağlılık duygusundan uzak, "vefasız (Une femme inconstante, un amant inconstant). inconstatables. Saptanamaz,°tesbit edilemez (Faits inconstatables). inconstitutionnalité diş. Anayasaya aykırılık (Inconstitutionnalité d'un décret). inconstitutionnel, le s. Anayasaya aykırı (Loi, mesure inconstitutionnelle). inconstitutionnellement bel. Anayasaya aykırı olarak. incontestabiiité diş. Söz götürmezlik, "itiraz kabul etmezlik. incontestable s. Söz götürmez, kuşku götürmez,

incontestablement apaçık, "itiraz kabul etmez (Un succès incontestable. Preuve incontestable). incontestablement bel. Su götürmez bir şekilde, hiç kuşkusuz (C'est incontestablement vrai). incontesté, e s. Kabul edilmiş, tanınmış, yadsınmamış (Droits, principes incontestés. Un chef incontesté). incontinence diş. 1. (Nefisle ilgili ve cinsel işlerde) Kendini tutamazlık, uçkuruna sağlam olmayış; perhizsizlik. 2. Tutamazlık, tu tamama (Incontinence de langage, de parole. Incontinence d'urine). incontinent, e s. 1. Elini, belini, dilini tutamayan; kendini tutamaz. 2. Sidik tutamayan; sidiğini kaçıran, altına işeyen (Vessie incontinente, enfant incontinent). 3. bel. Hemen (Je veux que tout soit réglé incontinent). incontrôlable s. Denetlenemez, ne olacağı saptanamaz (Affirmation, témoignage incontrôlable). incontrôlé, e s. Denetimden çıkmış, kontrolden çıkmış, söz dinlemez (Forces incontrôlées. Des bandes incontrôlées de rebelles). inconvenance diş. 1. Yakışıksızlık, "münasebetsizlik (Inconvenance d'un geste, d'une situation). 2. Yakışıksızca davranış yada söz, "münasebetsizlik, densizlik (Commettre une inconvenance). inconvenant, e s. Yakışıksız, yakışık almayan, münasebetsiz (Propos inconvenant, tenue inconvenante). inconvénient er. 1. (Eski) Terslik, "aksilik. 2. Sakınca, "mahzur (Avoir, comporter, offrir, présenter des inconvénients). § D n'y a pas d'inconvénient à f. qch: -mekte bir sakınca yok (Il n'y a pas d'inconvénient à prendre ce remède). Ne pas voir d'inconvénient à f. qch: -mekte bir sakınca görmemek, inconvertible, inconvertissable s. 1. Başka bir din yada inanca sokulamaz; dini inana, düşüncesi değiştirilemez (Uneprotestante inconvertible). 2. (Başka bir paraya) Çevrilemez, değiştirilemez (Billet de banque inconvertible). incoordination diş. * Eşgüdümsüzlük, düzenleme yokluğu, işbirliği eksikliği (L'incoordination des services administratifs). incorporante diş. Cisimsizlik; cismi olmama, incorporation diş. 1. Katışma; katıştırma (Incorporation de jaunes d'oeufs dans du sucre). 2. Katma, ekleme, "ilhak (L'incorporation de l'Autriche à l'Allemagne en 1938). 3. Eritme, sindirme (Incorporation d'une minorité ethnique dans une communauté). 4. ask. Birliğe katılma. §

743

incrédule Sursis d'incorporation: ask. Erteleme, tecil, incorporel, le s. 1. Cisimsiz, cisimle ilgisi olmayan; vücudu olmayan (L'âme est incorporelle). 2. huk. Özdeksel olmayan, "gayrimaddi (Biens incorporek). incorporer gçl. 1. Incorporer qch à qch: -e katıştırmak (Incorporer des oeufs à une sauce). 2. Incorporer qch à qch, dans qch: -e katmak, eklemek (Incorporer un paragraphe dans un chapitre. Incorporer un territoire à un empire, dans un empire). 3. Incorporer qn à qch, dans qch: Birini -e sokmak, girmesini sağlamak, katmak (Incorporer un ami à une société, dans une association). 4. ask. Kıtaya almak (Incorporer un conscrit dans un bataillon). § S'incorporer à qch, dans qch: -e girmek, katılmak (S'incorporer à un groupe d'amis, dans une association). incorrect, es. 1. Yanlış, hatalı, kusurlu (Edition incorrecte. Terme incorrect, réglage incorrect). 2. Yakışıksız, yakışık olmayan (Tenue incorrecte). 3. Dürüst olmayan, doğruluktan ayrılan (Il est incorrect en affaires). incorrectement bel. 1. Yanlış şekilde, kusurlu olarak (Appareil incorrectement monté). 2. Yakışıksızca, "münasebetsizce (Parler incorrectement). incorrection diş. 1. Yanlış, "hata, kusur (Il y a plusieurs incorrections dans ce devoir). 2. Yakışıksızlık, münasebetsizlik (Commettre une incorrection). incorrigible s. 1. Düzeltilemez, sürüp giden (Son incorrigible distraction). 2. Yola gitirilemez, düzeltilemez (Un enfant incorrigible). incorrigiblement bel. Düzeltilemeyecek şekilde; yola gelmeyecek kadar, incorruptibilité diş. 1. Bozulmazlık (Incorruptibilité d'une substance). 2. Namusluluk, doğruluktan ayrılmazlık (Incorruptibilité d'un fonctionnaire). incorruptible s. 1. Bozulmaz, çürümez (Bois incorruptible). 2. mec. Bozulmaz, namuslu, dürüst, doğruluktan ayrılmaz (Un juge incorruptible). incorruptiblement bel. 1. Bozulmayarak, bozulmadan. 2. Doğruluktan ayırmayarak, dürüst kalarak, namusluca, incrédibilité diş. İnanılmazlık (L'incrédibilité d'un récit). incrédule s. ve ad. 1. Tez kanmaz, güç kanar, zor inanan; inanmamış, kuşkulu (Ses affirmations me laissent incrédule. Répondre d'un air incrédule). 2. İnansız, inançsız, "imansız (L'incrédule et le dévot). 3. Incrédule à qch: -e inanmayan,

incrédulité kanmayan. incrédulité diş. 1. Tez kanmazlık, zor inanırlık, kuşkululuk, inanmazlık, kanmazlık. 2. İnansızlık, inançsızlık, imansızlık, incréé, e s. Yaratılmamış, yaratılmadan var olan (Dieu, créateur incréé). § La Sagesse incréée: İsa. increvables. 1. Patlamaz (Ballon, pneu increvable). 2. hlk. Yorulmaz (Il est increvable). incriminable s. 1. Suçlanabilir. 1. Kınanılır, kınanacak, ayıp (Action incriminable). incrimination diş. Suçlama; suçlayıp saldırma (Une incrimination injuste). incriminer gçl. 1. (Birini) Cinayetle suçlamak. 2. Kınamak, ayıplamak, suç saymak (Incriminer une conduite, un livre, un article). 3. Suçlamak, kızmak, saldırmak (Vous l'incriminez à tort en lui imputant une erreur dont il n'est pas responsable). 4. Incriminer qn dans qch: Birini -e bulaştırmak, -in içine sokmak (On l'avait incriminé dans un vol). incristallisable s. Billurlaşamaz, kristalleşemez. incrochetable s. Maymuncukla açılamaz (Serrure incrochetable). incroyables. 1. İnanılmaz (Un récit incroyable). 2. Şaşırtıcı, olağanüstü (Il fait des progrès incroyables). 3. Tuhaf, garip, acaip (Cet homme est incroyable avec ses prétentions). 4. Olur şey değil (C'est vraiment incroyable). S. Incroyable à qn: -için inanılmaz, pek tuhaf (Cela lui était incroyable). 6. er. İnanılmayacak şey (Croire l'incroyable). 7. ad. ç. (Direktuvar döneminde) Genç züppe, züppe delikanlı (Les incroyables devaient leur surnom à leur habitude de répéter à tout propos: c'est incroyable). incroyablement bel. İnanılmaz şekilde, çok, pek, son derece (Notre monde est incroyablement varié). incroyance diş. İnançsızlık, inansızlık, "imansızlık (Vivre, mourir dans l'incroyance). incroyant, e s. ve ad. İnançsız, inansız, "imansız (Âme incroyante. Un incroyant). incrustant, es. Kireç bırakan, kireçle kaplayan (Les eaux incrustantes). incrustation diş. 1. Kakma yapma, kakma işleme; kakmalarla süsleme (Incrustation d'émail sur argent. Décorationfaite par incrustation). 2. Kireç bağlama, kefekilenme (Empêcher l'incrustation par l'emploi de désincrustants). 3. Kaplara çöken kireç, kefeki. 4. Kakmacılık, incruster gçl. 1. Kakma işi yapmak, kakmalarla süslemek. 2. Ufak taşlarla yada mozaiklerle döşemek (Incruster un temple). 3. Incruster qch de qch: -ile süslemek, kakma yapmak (Incruster

744

inculture un poignard d'or). 4. Incruster qch dans qch: a) Birşeye... döşemek, işlemek (Incruster une mosaïque dans le pavé d'un temple. Incruster du nacre dans l'ébène). b) -in içine iyice sokmak, yerleştirmek (Incruster une idée dans la tête).S. Etre incrusté: Kireç bağlamak, kefekilenmek (Le radiateur est incrusté). § S'incruster: 1 .mec. Postu sermek, kapağı atmak (Ils'est incrusté chez nous depuis un mois). 2. S'incruster dans qch: -e iyice yerleşmek, kene gibi yapışmak (Ce coquillage s'est profondément incrusté dans la pierre). 3. S'incruster de qch: a) -ile kaplanmak, süslenmek, kakma işlenmek (S'incruster d'or, d'émail), b) -bağlamak, içi... bağlamak (Votre radiateur s'est incrusté de tartre). incrusteur, euse ad. Kakmacı, kakma işleyen, incubateur, trice s. 1. Kuluçka, kuluçka işi gören (Appareil incubateur). 2. er. (Erken doğan bebekler için) *Yaşanak, sıcak camlık (Un incubateur).

incubation diş. 1. Kuluçka yatma; kuluçka (Période d'incubation d'une maladie. Incubation naturelle, artificielle des oeufs). 2. mec. Kuluçka dönemi, hazırlık dönemi (L'incubation des insurrections). incube er. Bir halk inanışına göre uyku sırasında kadınların koynuna giren bir erkek şeytan, incuber gçl. (Yumurtaları) Kuluçka dönemine sokmak, kuluçkaya yatırmak, inculcation diş. (Kafasına) Sokma, iyice yerleştirme. inculpable s. 1. Suçlanabilir, suç yüklenebilir. 2. Inculpable de qch: -ile suçlanan (Il est inculpable de complicité). inculpation diş. Suçlanma, suçlama (Etre arrêté sous l'inculpation de vol). inculpé, e s. ve ad. Sanık (Les personnes inculpées. Incarcérer un inculpé). inculper gçl. 1. Suçlamak (Inculper un jeune homme sans preuve). 2. Inculper qn de qch: Birini -ile suçlamak (On l'inculpe de vol, de crime). inculquer gçl. Inculquer qch à qn: Bir şeyi birinin kafasına sokmak, iyice yerleştirmek, aşılamak (Inculquer ses idées à ses élèves). inculte s. 1. İşlenmemiş, ekilmemiş (Terres incultes). 2. Bakımsız (Cheveux, barbe incultes). 3. Yontulmamış, eğitilmemiş; ilkel, kültürsüz, bilisiz (Paysan inculte, peuple inculte). incultivable s. 1. Ekilemeyen, işletilemeyen; verimsiz, bitek olmayan (Terres incultivables). 2. Eğitilemeyen, yontulamayan, adam edilemeyen, incultivé,e s. Ekilmemiş (Terres incultivées). inculture diş. 1. Kültürsüzlük, bilisizlik. 2. Ekilmemiştik, işlenmemişlik.

incunable incunable s. 1. Basımcılığın ilk zamanlarından kalma (Edition incunable). 2. er. Basımcılığın ilk zamanlarında, 1500 yıllarından önce basılmış yapıt, metin, incurabilité diş. (Hastalık için) Onmazlık, iyileşmezlik. incurable s. 1. Geçmez, iyi olmaz, onmaz, onulmaz (Maladieincurable). 2.mec. Düzeltilemez,çaresi bulunmaz, giderilemez (Ignorance, sottise incurable). 3. Adam olmaz, yola gelmez (Il est incurable, il ne changera jamais). 4. ad. a) tyi olmaz hasta, onmaz yaralı, b) Adam olmaz, düzelmez, yola gelmez kişi. incurabiement bel. Çaresiz şekilde, düzelmez bir biçimde (Il est incurabiement malade). incurie diş. Savsama, °ihmal, savrukluk; savsaklama (Le retard du programme de fabrication est dû à l'incurie). incurieux, euse s. Meraksız, meraklı olmayan (Un regard incurieux). incuriosité diş. Meraksızlık; ilgisizlik, kayıtsızlık, incursion diş. 1. Akın (Faire une incursion dans un pays ennemi). 2. Baskın (Les enfants ont encore fait une incursion dans son bureau). 3. Bir kimsenin uzmanlığı dışında yaptığı çalışma ; başka alana taşma. incurvation diş. Dışardan içeriye doğru eğme, çukurlaştırma, obruklaştırma; eğilme, çukurlaşma, obruklaşma. incurver gçl. Dışardan içeriye doğru eğmek, çukurlaştırmak, obruklaştırmak (Incurver un pied de table, une barre de fer forgé). § S'incurver: Çukurlaşmak, obruklaşmak (La route s'incurve pour contourner la montagne. Les joues s'incurvaient sous la saillie des pommettes). indatable s. Tarihi saptanamaz (Document indatable). inde er. Çivit rengi, çivit boyası (Teindre en inde). indébrouillable s. Çözülmez, çözülemez, içinden çıkılmaz. indécemment bel. Patavatsızca, densizce uygunsuzca (Se conduire indécemment). indécence diş. 1. Densizlik, patavatsızlık (Je ne peux pas supporter de telles indécences). 2. Uygunsuzluk (L'indécence d'une tenue, d'un propos). indécent, e s. 1. Patavatsız, densiz. 2. Uygunsuz, uygunsuzca (Tenue indécente, geste indécent). 3. Açık saçık (Chanson indécente, conversation indécente). indéchiffrable s. 1. (Şifreler için) Çözülmez (Message indéchiffrable). 2. Okunamaz, sökülemez (Manuscrit, écriture indéchiffrable). 3.

745

indéfinissable Anlaşılmaz, anlaşılması güç, karanlık (Pensées indéchiffrables). indéchirable s. Yırtılmaz. indécidables. Karar verilemez, kararabağlanamaz. indécis, e s. 1. Kararsız (Demeurer, rester indécis entre deux solutions). 2. Belli olmayan, belirsiz. Belli belirsiz; bulanık (Un sourire indécis; des formes indécises). 3. Şüpheli, ortada (La victoire demeura longtemps indécise). indécision^. 1. Kararsızlık (Demeurer, être, flotter dans l'indécision). 2. Belirsizlik, belli belirsizlik (L'indécision des nuances). indéclinable s. 1. dilb. Çekimsiz (Verbe indéclinable). 2. Kaçınılmaz; reddedilmez (D'une manière indéclinable). 3. er. dilb. Çekimsiz ad, çekimsiz sözcük, indécollable s. (Yapışmış şeyler için) Sökülemez. indécomposable s. kim. Ayrışmaz, indécrochable s. 1. (Çengelden, askıdan) İndirilemez, kurtarılamaz. 2. mec. tkz. Söküp alınamaz, bir türlü elde edilemez (Diplôme indécrochable). indécrottables. 1. Çamuru, pisliği temizlenemez. 2. mec. Adam olmaz, yola gelmez (Un paresseux indécrottable). indéfectibilité diş. Bozulmazlık, eksilmezlik (L'indéfectibilité de la matière, d'un sentiment). indéfectibles. 1. Eksilmez, sürekli, hep sürüp giden (Sentiment, attachement indéfectible). 2. Bozulmaz, değişmez, sağlam (Des souvenirs conservés par une mémoire indéfectible). indéfectiblement bel. Sürekli olarak, hiç değişmez bir biçimde, sağlamca (Etre indéfectiblement attaché à ses principes). indéfendable s. 1. Savunulamaz, savunulması güç (Forteresse indéfendable). 2. mec. Savunulamayacak denli kötü, savunulacak yanı olmayan, çürük (Une cause indéfendable, une thèse indéfendable). indéfini,e s. 1. Sınırsız, sonsuz (Le ciel indéfini, l'espace indéfini). 2. Belirsiz, belli belirsiz (Une tristesse indéfinie). 3. dilb. Belirsiz; belgisiz (Adjectifs indéfinis: Belgisiz sıfatlar. Articles indéfinis: Belgisiz tanım ilgeçleri. Passé indéfini: Belgisiz geçmiş zaman. Pronoms indéfinis: Belgisiz adıllar). indéfiniment bel. 1. Durmadan, sonsuzluğa dek, sürekli olarak (Resterons-nous ici indéfiniment?). 2. dilb. Belgisizce, belirsiz anlamda (Mot employé indéfiniment). indéfinissable s. 1. Tanımlanamaz, tanımı yapılamaz (Un mot abstrait indéfinissable). 2. Niteliği belirlenemez (Couleur, saveur

indéformable indéfinissable). 3. Anlatılamaz, dile getirilemez, dile sığmaz (Charme, émotion indéfinissable). indéformable s. Biçimi bozulmaz (Vêtement indéformable). indéfrisable s. Kıvırcıkları bozulmayan (Cheveux indéfrisables). indéhiscence diş. bitb. Çatlayıp açılmazlık. indéhiscent, e s. bitb. (Olgunlaştığında kendiliğinden) Çatlayıp açılmayan, indélébile s. 1. Silinmez, çıkmaz (Marque, tache indélébile). 2. mec. Solmaz, zamanla silinmez, yok olmaz (Un souvenir indélébile). indélébilité diş. 1. Silinmezlik, çıkmazlık. 2. mec. Solmazhk, yok olmazlık, zamanla silinip gitmezlik. indélibéré, e s. Düşünüp taşınılmadan yapılan, indélicat, es. 1. Kaba, incelikten uzak, nezaketsiz, hoyrat (Homme indélicat). 2. Dürüstlükten uzak, namussuz; namussuzca (Il est indélicat en affaire. Un procédé indélicat). indélicatement bel. Kabaca, hoyratça, nezaketsizce, indélicatesse diş. 1. Kabalık, incelikten uzaklık, hoyratlık, nezaketsizlik (Commettre une indélicatesse. L'indélicatesse d'un geste). 2. Dürüstlükten, doğruluktan uzaklık; namussuzluk; doğruluğa aykırı davranış, indémaillable s. Örgüsü çözülmeyen, kaçmaz (Bas indémaillable). indemne s. Hiçbir zarara uğramamış. § Sortir indemne de qch: -den sağ salim kurtulmak, hiç bir zarara uğramamak (Sortir indemne d'un accident, d'une guerre). indemnisable s. Giderilebilir, tazmin edilebilir, indemnisation diş. 1. Zaran ödeme, 'dokuncayı giderme, "tazmin etme (L'indemnisation des sinistrés). 2. 'Karşılama, yiteni yerine koyma, dokuncayı karşdama, ödencede bulunma, "tazminat. 3. Gelir bağlama, iş kazası yada uğraşı sayrılığı sonucu ölümlerde yasasına göre hakedicilere aylık bağlama, "tazminat ödeme, indemniser gçl. 1. Dokuncayı, "zaran ödemek, ödencede bulunmak; 'ödencelemek, "tazmin etmek (Indemniser une personne accidentée, les sinistrés). 2. Indemniser qn de qch: Birinin -sini karşılamak, ödemek (On l'a indemnisé de ses frais). indemnitaire s. ve ad. huk. 1. Ödenceye hakkı olan kimse, ödenceye hak kazanan, "tazminatı hak eden. 2. Ödence niteliğinde olan, tazmini (Allocation, prestation indemnitaire). indemnité diş. 1. 'Ödence,"zarar ödentisi,"tazminat (Indemnité d'accident: Kaza ödencesi. Indemnité

746

indescriptible de caisse: Kasa ödencesi. Indemnité de mise en congé: İşten çıkarma ödencesi. Indemnité d'équipe: Takım ödencesi. Indeminité de guerre: Savaş ödencesi, °harp tazminatı. Indemnité de vol: Uçuş ödencesi. Indemnité familiale: Aile ödencesi. 2. Yardım, kimi giderleri karşılamak üzere yapılan para yardımı (Indemnité de logement: Konut ödencesi). 3. Aylık, maaş; ödenek (Indemnité de retraite: Emekli aylığı. Indemnité parlementaire: Milletvekili ödeneği, milletvekili aylığı). indémontables. Sökülüp takılamaz. indémontrable s. Tanıtlanamaz, "isbat edilemez (Axiome, postulat, vérité indémontrable). indéniables. Yadsınamaz, inkâr edilemez, kesin (II donne des signes indéniables d'aliénation mentale. Preuve, témoignage indéniable). indéniablement bel. Yadsınamaz bir biçimde, kesin olarak (C'est indéniablement plus joli). indentation diş. Girinti çıkıntı (Les indentations d'un littoral rocheux). indépassable s. Aşılamaz, ilerisine geçilemez (Limite indépassable). indépendamment bel. 1. Bağımsız olarak, bağımsızca (Agir indépendamment). 2. Indépendamment de: a) -den ayrı olarak, -den başka (Indépendamment de son salaire, il touche de nombreuses indemnités), b) -e hiç aldırmaksızın, -e bakmadan (Indépendamment de ce qui arrive, c'est l'attente qui est magnifique). indépendance diş. 1. Bağımsızlık (Guerre de l'Indépendance turque. Réclamer son indépendance). 2. Özgürlük; erkinlik, serbestlik (Indépendance d'idées). 3. Başına buyruktuk, kimseyi dinlemezlik (Goût de l'indépendance. Faire preuve d'indépendance). indépendant, e s . 1. Bağımsız (Un pays indépendant). 2. Özgür; erkin, serbest (Un artiste indépendant). 3. Başına buyruk, kimseyi dinlemez (Il est indépendant et ne veut enfaire qu 'à sa tête). 4. Indépendant de: -e bağlı olmayan (La chaleur de l'eau est indépendante de la durée de l'ébullition). 5. ad. Bağımsız (Le salon des indépendants . Les indépendants d'une assemblée législative). indépendantistes, vead. Bağımsızlıkçı, bağımsızlık yanlısı (Lespartis indépendantistes). indéracinable s. Kökünden sökülemez, söküp atüamaz (Croyance indéracinable). indéréglable s. (Makine vb.) Ayarı, çalışma düzeni bozulmaz. indescriptible s. Betimlenmez, anlatdmaz, dile sığmaz (Une joie indescriptible).

indésirable

747

indésirable s. İstenmez, istenilmeyen (Une personne indésirable). indestructibilité diş. Yıkılamazlık, parçalanamazhk, yok edilemezlik, indestructibles. 1. Yıkılamaz, yok olmaz (Matière indestructible). 2. Sürüp giden, sürekli, silinip gitmez (Une solidarité indestructible). indéterminables. 1. Belirlenemez, belirtilemez. 2. Tanımlanamaz, belirsiz (Des cheveux d'une couleur indéterminable). indétermination diş. 1. Belirsizlik, açık seçik olmama, kapalılık (L'indétermination d'une loi, d'un texte). 2. Değişkenlik, kararsızlık (Il demeura longtemps dans l'indétermination). indéterminé, e s. 1. Belirsiz (Remettre une affaire à une date indéterminée). 2. Değişken, kararsız (Je suis encore indéterminé sur ce point). indéterminisme er. fels. 'Yadgerekircilik, •belirlenmezcilik, insan iradesinin özgürlüğünü yada elindeliği savunan öğretilerin genel adı, "lâicabiye. indéterministe s. ve ad. *Yadgerekirci, 'belirlenmezci, index er. 1. İşaret parmağı. 2. Dizin, fihrist (Index des auteurs cités). 3. Papalıkça okunması yasaklanan kitaplar listesi, kara liste CCe livre est à l'index). 4. (Kimi aygıtlarda) Gösterme iğnesi, gösterici iğne, ibre. 5. Gösterge (Index des prix. Index de revenu). § Mettre qn, qch à l'index: 1. -i tehlikeli diye işaret etmek, mimlemek, kara listeye almak (La police l'a mis à l'index). 2. -i suçlamak, tefe koymak, dile düşürmek (Sa trahison le fit mettre à l'index par tous ses amis). indexation diş. İndeksleme, dizinleme, göstergeleme; parasal ve ekonomik değişmelere göre değer ayarlaması (Indexation d'un emprunt). indexer gçl. -in değer değişimlerini belirli göstergelere göre ayarlamak; göstergelemek, dizinlemek,indekslemek (Indexer un emprunt sur le cours de l'or). indianisme er. 1. Hindu dil ve uygarlığı bilimi, "Hindubilim, Hindu diline özgü anlatım, indianiste ad. Hindu dil ve uygarlığı uzmanı, "Hindubilimci. indicateur, trice s. 1. Gösterici, belirtici, bildirici (Poteauindicateur. Uneplaque indicatrice portant le nom de la rue). 2. ad. Haber verici, ele verici, "muhbir (Cest un indicateur, méfiez-vous de lui). 3. er. Kılavuz kitap, kılavuz (Indicateur des chemins de fer. Consulter l'indicateur). 4. er. Gösterge (Indicateur de pression, indicateur de direction d'un navire).

indifférent indicatif, ive s. 1. Gösterici, haber verici, belirtici (L'état indicatif des dépenses). 2. er. dilb. Haber kipi, gösterme kipi (En français, l'indicatif a huit temps). indication diş. 1. Gösterme (L'indication d'origine est obligatoire pour les produits importés). 2. Belirti (Sa fuite est une indication de sa culpabilité). 3. Bilgi (Indication nécessaire pour utiliser un objet). 4. hek. Hekimlikçe gereklik, gerekli görme, gereklilik, yararlılık (Les indications d'un médicament, d'une cure). indice er. 1. Belirti, öz, ipucu (Lespremiers indices du printemps. Les indices d'une maladie). 2. fiz. mat. Damga, indis, "müşir (Indice de réfraction de la lumière. A indice zéro, a indice un). 3. Gösterge (Indice des prix. Indice pluviométrique: Yağış göstergesi. Indice du coût de la vie: Geçim indeksi). indiciaire s. İndeksle ilgili, göstergeye değgin, 'göstergesel (Impôt indiciaire). indicibles. Sözle anlatılamaz, dile sığmaz (Une joie indicible). indiciblement bel. Sözle anlatılamayacak kadar, indien, nes. 1. Hindistana değgin (Le peuple indien. Océan indien, coq indien). 2. Amerika yerlilerine değgin, kızılderililere değgin (Civilisation indienne). 3. ad. Hintli. 4. ad. Amerika yerlisi, kızılderili. 4. gökb. Hintli, bir takımyıldızın adı. § A la file indienne: Tek dizi halinde, birerle kol (Marcher, avancer à la file indienne). indienne diş. Basma, alaca; dokuma bez (Robe d'indienne). indifféremment bel. 1. Aldırış etmeden, ilgisizce, soğukkanlılıkla. 2. Ayırt etmeden, ayrım gözetmeden, seçmeden (Il est courtois avec tout le monde indifféremment. Manger indifféremment de tout). indifférence diş. 1. Duygusuzluk, duyarsızlık, soğukluk (Une indifférence totale la sépare du monde). 2. Aldırışsızlık, aldırmazlık, aldırmama, küçümseme (Affronter la mort avec indifférence). 3. İlgisizlik (Cette proposition n'a rencontré que l'indifférence générale). 4. (Ekonomi) Kayıtsızlık (Courbes d'indifférence sociale). § Affecter, feindre, jouer l'indifférence: İlgi duymuyormuş gibi davranmak. Montrer, témoigner de l'indifférence à: -e karşı ilgisizlik göstermek, ilgi göstermemek, kayıtsız kalmak, indifférenciation diş. Değişmeme, farklılaşmama, olduğu gibi kalma, indifférencié,e s. Değişmemiş, değişikliğe uğramamış, farklılaşmamış, olduğu gibi kalmış, indifférent, e s. 1. Ayrımsız, "farksız (Il est

indiflerentisnıe

748

indifférent de faire ceci ou cela). 2. önemsiz (Parler de choses indifférentes). 3. İlgisiz (Vos difficultés ne me laissent pas indifférent). 4. Duygusuz, duyarlıksız, duyarlığını yitirmiş, içi kurumuş (C'est un homme indifférent, rien ne peut l'émouvoir). S. Cinsel bakımdan soğuk, buzdolabı (Femme indifférente). 6. Indifférent à: -e karşı ilgisiz (Il est indifférent à la vie, à la misère humaine). indiflerentisnıe er. (Dinsel yada siyasal alanda) İlgisizlik, aldırmazlık, ilgilenmezlik. indifférer gçl. İlgilendirmemek (Vos avis m'indiffèrent). indigénat er. 1. Yerlilik. 2. Yerlilik hakkı. 3. Yerli halk; yerlilerin tümü. indigence diş. 1. Yoksulluk (Etre, vivre, tomber dans l'indigence). 2. Yoksunluk, eksiklik (Indigence d'idées, de l'esprit). 3. Yoksullar, yoksul tabaka, fakir fıkara. indigènes, vead. Yerli (La population indigène d'un pays. Coutumes indigènes. Epouser une indigène). indigentes, vead. Yoksun,"muhtaç;yoksul,"fakir (Vieillard indigent qui vit d'aumône. Aide aux indigents). indigeste s. 1. Sindirilmesi güç (Aliment, nourriture indigeste). 2. mec. Karışık, düzensiz (Ouvrage indigeste). indigestion diş. 1. Sindirim güçlüğü (Avoir une indigestion). 2. mec. Bıkkınlık. § Avoir une indigestion de qch: -den bıkmak, kusacak gibi olmak (J'ai une indigestion de cinéma). Se donner une indigestion de qch: -den hasta oluncaya kadar yemek, çok yemek, midesini bozmak (Il s'est donné une indigestion de charcuterie, de chocolat). indigètes. (Eski Romalılarda tanrılar için) Yerli; bir ülke, kent yada aileye özgü (Dieux indigètes). indignation diş. Kızgınlık, öfke, öfkelenme (Protester avec indignation). 2. Hoşnutsuzluk (Indignation générale. Exprimer son indignation). indigne s. 1. Çok kötü, iğrenç (Père, épouse indigne). 2. Alçakça, tiksinç (Une action indigne, une conduite indigne). 3. Indigne de: -e yaraşmaz, yakışmaz;-e lâyık olmayan (Il est indigne de notre confiance. Ce travail est indigne de lui). § Etre indigne de succéder: huk. Mirastan yoksun olmak. indignement bel. Yakışıksızca; çok kötü (On l'a indignement traité). indigné, e s. Hoşnut olmayan, kızmış, gücenik (Visage indigné, regards indignés).

indiscipliné indigner gçl. Gücendirmek, kızdırmak, öfkelendirmek; tiksindirmek, hoşnutsuzluk yaratmak (Sa conduite a indigné tous ses amis). § S'indigner: 1. Kızmak, gücenmek, öfkelenmek; tiksinmek (Je m'indigne qu'il soit si lâche). 2. S'indigner contre qn: -e kızmak, verip veriştirmek. 3. S'indigner de qch, de f. qch: -e kızmak, -den tiksinmek; -meye kızmak, -mekten tiksinmek (S'indigner de tout, c'est tout aimer en somme. Il s'indigne de voir ce crime impuni). indignité diş. 1. Değimsizlik, "liyakatsizlik (Il est exclu pour cause d'indignité). 2. Alçaklık, aşağılık, "bayağılık, kötülük (L'indignité d'une conduite, d'une action). 3. Alçakça davranış, utanç verici şey (C'est une indignité). 4. Hakaret (Il n'a pas mérité cette indignité). § Indignité successorale: Kalıttan yoksunluk, "mirastan mahrumiyet, indigo er. 1. Çivit. 2.s. değişmez. Çivit renginde (Le ciel est indigo). indigoterie diş. Çivit tarlası. 2. Çivit fabrikası, indigotier er. 1. Çivit fidanı. 2. Çivit işçisi, indiquer gçl. 1. Göstermek (Ma montre indique trois heures). 2. Belirtmek, saptamak (Indiquer l'heure d'une réunion). 3. Taslağım çizmek, ana çizgileriyle!» belirtmek, çizmek (Le peintre a indiqué dans lefond de la toile un paysage d'hiver). 4. -in belirtisi olmak (Les traces de pas indiquent le passage du fugitif). 5. Söylemek, öğretmek, belirtmek (Indiquer l'origine d'un phénomène). 6. Salık vermek (Indiquer un médecin). 7. Kanıtlamak (Tout indique qu'il est parti précipitamment). 8. Indiquer qch à qn: a) Birine bir şeyi göstermek (Je lui indiquais le coupable). b) Salık vermek (Il nous indiquera un bon oculiste). c) Belirtmek, söylemek, öğretmek (Je lui ai indiqué la raison de cette injustice). indirect, e s. 1. Dolaşık, dolambaçlı (Itinéraire indirect). 2. Dolaylı (Complément indirect. Déclarer ses sentiments d'une manière indirecte). indirectement bel. İ. Dolaşık yoldan. 2. Dolayısıyla (Cela s'adressait indirectement à moi). indiscernable s. 1. Ayırt edilemez, tam benzer (Deux feuilles d'arbres indiscernables). 2. mec. Anlaşılamaz, kavramlamaz (Des nuances indiscernables). indisciplinable's. Düzene gelmez, yola gelmez, ele avuca sığmaz (Enfant indisciplinable). indiscipline diş. *Sıkıdüzensizlik, *sıkıdüzen yokluğu, sözdinlemezlik, düzen gevşekliği, "disiplinsizlik (Fairepreuve d'indiscipline). indiscipliné, e s. 1. Sıkıdüzene girmeyen, düzen bağım koparmış, sözdinlemez, "disiplinsiz

indiscret (Ecolier indiscipliné, troupes indisciplinées). 2. mec. Sert, bir türlü yatmayan, taranması güç (Cheveux indisciplinés). indiscret, ète s. 1. Patavatsız, saygısız, sıra saygı bilmez (Un homme indiscret). 2. Boşboğaz, sözünü sohbetini bilmez. 3. Patavatsızca, boşboğazca (Une conduite indiscrète, des propos indiscrets). 4. Gereksiz, yersiz, zamansız, uygun olmayan (Une curiosité indiscrète). S. ad. Patavatsız (kimse), indiscrètement bel. 1. Patavatsızca, dangü dungul, sıra saygı dinlemeden. 2. Yersiz olarak, gereksizce, hiç gereği yokken, indiscrétion diş. 1. Boşboğazlık (La moindre indiscrétion pourrait faire échouer notre plan). 2. Saygısızlık, patavatsızlık (Ila eu l'indiscrétion de m'interroger là-dessus). 3. Ölçüsüzlük, yersiz ve gereksiz davranış (Commettre une indiscrétion). indiscutables. Tartışılmaz, su götürmez, kesin (Un succès indiscutable). indiscutablement bel. Tartışma götürmez bir şekilde, su götürmez bir halde, kesin olarak (Il est indiscutablement plus intelligent). indiscuté, e s Tartışma götürmez, herkesin kabul ettiği, kesin (Le chef indiscuté de la bande). indispensable s. 1. Zorunlu, gereklî; kaçınılmaz, vazgeçilmez, onsuz olmaz (Vêtements, meubles indispensables). 2. Indispensable à: için gerekli, zorunlu (Travailler est un devoir indispensable à l'homme). 3. er. Gereken, gerekli olan şey (Faire l'indispensable: Gerekeni yapmak). indispensablement bel. Zorunlu olarak, kaçınılmaz olarak. indisponibilité diş. Yararlanılamazlık, elde bulunmazlık, yararlanılamayış, elde bulunamayış. indisponible s. 1. Yararlanılamayan, elde bulunmayan (Un ouvrier indisponible, un local indisponible). 2. huk. Kullanılamayan, tasarruf edilemeyen (La portion indisponible d'une succession). 3. ask. s. ve ad. Hizmet dışı kalan (Soldat indisponibles. Les malades et les indisponibles). indisposé, e s. 1. Rahatsız, yorgun (Il se sent indisposé). 2. (Kadınlar için) Aybaşılı, aybaşı olmuş. indisposer gçl. 1. Rahatsız etmek, keyfini kaçırmak, hasta etmek (Cette grosse chaleur m'a indisposé). 2. Indisposer qn contre: Birini ..aleyhine çevirmek (lia indisposé tout le monde contre lui). indisposition diş. 1. Rahatsızlık, keyifsizlik, hafif kırıklık. 2. (Kadınlarda) Aybaşı olma.

749

in-dix-huit indissociable s. Bölünmez, ayrılmaz, parçalanmaz (Des éléments indissociables). indissolubilité diş. Bozulmazlık, çözülmezlik, kopmazlık. indissoluble s. Bozulmaz, çözülmez, kopmaz (Attachements, liens indissolubles). indissolublement bel. Çözülmezcesine, kopmazcasına, bozulmamacasına. indistinct, e s. Belirsiz, belli olmayan, seçilemeyen (Objets indistincts dans la pénombre. Voix, bruits indistincts). indistinctement bel. 1. Belirsizce, belli belirsiz (Voir un objet indistinctement). 2. Ayrım gözetmeksizin (Tous les Turcs indistinctement). individu er. 1. Birey, °fert. 2. Örnek, örneklik (Des individus bien conservés de chaque espèce d'animaux, de plantes ou de minéraux). 3. Kişi, kimse, insan (Les droits de l'individu). 4. tkz. Adam, herif (Un individu suspect). individualisation diş. Bireyselleştirme; bireyselleşme. individualiser gçl. 1. Belirlemek, nitelemek (Les caractères qui individualisent les êtres). 2. Bireyselleştirmek (Individualiser les fortunes). individualisme er. fels. Bireycilik, individualistes, vead. fels. Bireyci, individualité diş. 1. Bireylik, bireysellik,"ferdiyet. 2. Kişilik, "şahsiyet; güçlü bir kişiliği olan kimse (Une individualité marquante du monde des affaires). 3. Özellik; özgünlük (L'individualité d'une province, d'un artiste). individuel, le s. 1. Kişisel, özel (La propriété individuelle. Les cas individuels seront examinés avec attention). 2. Bireysel, "ferdî (Avantages publics et indivuduels). 3. er. Bireysel; bireysel olan şey (L'individual et le collectif). individuellement bel. 1. Bir bir, herkes ayrı olarak. 2. Birey olarak, bireysel olarak, indivis, e s. huk. 1. Bölünmez, parçalanmaz, bölümsüz, "şüyulu (Biens indivis, propriétés indivises). 1. Bölünmez mal paydaşı; aile mal ortağı. * § Par indivis: Bölümsüz olarak, bölüşmeden, "şayian (Propriétaires quipossèdent un bien par indivis). indivisément bel. Bölümsüz olarak, bölüşmeden, "şayian (Posséder un bien indivisément). indivisibilité diş. Bölünmezlik, parçalanmazlık. indivisibles. Bölünmeyen, bölünmez, parçalanmaz (L'homme est un composé indivisible). indivision diş. huk. Ortak iyelik, bölünmez iyelik, "şayian mülkiyet. Aile mal ortaklığı. Aile malları şirketi. in-dix-huits. 1. On sekizyapraklık,otuzaltı sayfalık

indochine (Format in-dix-huit). 2. er. On sekiz yaprakhk forma, otuz altı sayfalık forma, indochine diş. Çinhindi, "Hindiçini. Indochinois,e s. ve ad. 1. Çinhindli, Hindiçinli. 2. Çinhindi'ne değgin, indocile s. Haylaz; dik kafalı, kafa tutan (Enfant, élève indocile). indocilement bel. Haylazca, haylazlıkla; kafa tutarak, dik kafalılıkla, indocilité diş. Haylazlık; dik kafalılık, kafa tutma, indo-européen, ne s. ve ad. Hint-Avrupa; HintAvrupa topluluğundan olan (Les langues indo-européennes. Les indo-européens). indolemment bel. Tasasızca; rahat rahat; gevşeklik içinde, uyuşukça, indolence diş. 1. Uyuşukluk, gevşeklik (Indolence d'un homme habitué aux pays chauds). 2. Tasasızlık, aldırmazlık, ilgisizlik (Indolence des stoïciens). 3. Acısızlık, acı vermezlik (Indolence d'une tumeur). 4. Duygusuzluk, duyarsızlık, ölgünlük. indolent, e s. 1. Uyuşuk, gevşek, tembel, miskin (Ecolier, ouvrier indolent). 2. Tasasız, kaygısız, aldırmaz (Il regardait d'un air indolent). 3. Ağrısız, acısız (Une plaie indolente, une tumeur indolente). 4. Duygusuz, duyarsız, içi geçmiş, ölgün (Unepersonne indolente). indolore s. Ağrısız, acısız (Tumeur indolore. Opération indolore). indomptable s. 1. Evcilleştirilemez, "terbiye edilemez (Un fauve indomptable). 2. Baş eğmez; eğilmez, bükülmez, baskıya gelmez (Orgueil, résistance, volonté indomptable. Un caractère indomptable). indompté, e s. 1. Evcilleşmemiş, uysallaşmamış, yaban, "terbiye edilmemiş (Un cheval indompté). 2. mec. Önlenemez, önüne geçilemez (Une joie indomptée). Indonésie diş. Endonezya, indonésien, nés. vead. Endonezyalı; Endonezya ve Endonezyalılara değgin, in-douze s. değişmez. 1. On iki yapraklı, on ikiye katlanmış (Format in-douze). 2. er. On iki yaprakhk kitap forması, indri er. hayb. İndri. indu, e s. 1.Olağana aykırı,uygunsuz (Il est venu à une heure indue). 2. Haksız, yersiz, yerinde olmayan, usa yatkın olmayan (Réclamations indues). 3. er. huk. Borç olmayan, yasal bir zorunluk olmayan (Payement de l'indu). indubitable s. 1. Kuşkusuz, kesin, açık, gün gibi ortada (Il est indubitable que vous avez raison). 2. Kesin, yadsınamaz, su götürmez (Preuve

750

industrie

indubitable). indubitablement bel. Kuşkusuz, kesin olarak, her halde (Il est indubitablement innocent). inducteur, trlce s. fiz. 1. Indükleyici, indükleyen. 2. er. İndükleç. inductif,ive s. mant. Tümevarıma, tümevancı (Méthode inductive). induction diş. 1. fels. mant. Tümevarım. 2. fiz. İndükleme. 3. Varılan sonuç, induire gçl. 1. fiz. tndüklemek. 2. Induire qch de qch: Bir şeyden ...sonucunu çıkarmak (Qu'en induisez-vous? J'induis de son silence qu'il a tort). 3. Induire qn en qch: Birini -e düşürmek (Il nous a induits en tentation). 4. Induire qn à qch, à f. qch: Birini -e sürüklemek, -meye sürüklemek, itmek (Votre cuisine nous induit au péché de gourmandise. Il t'a induit à malfaire). §Induireqn en erreur: Birini yanlış yola sürüklemek, yanıltmak. indulgence diş. 1. Bağışlayıcılık, hoşgörürlük; bağışlama, hoş görme (L'avocat demande pour son client T indulgence du jury). 2. Kilisenin günah bağışlaması. indulgent, e s. 1. Bağışlayıcı, hoşgörücü; bağışlayan, hoşgören (Un professeur indulgent). 2. Indulgent à, pour, envers: -e karşı bağlayıa, hoşgörücü (Se montrer indulgent pour une défaillance. Il est indulgent envers tout le monde). induit [Êdylt] er. Papaca verilen yetki ayrıcalığı, indûment bel. 1. Haksız yere. 2. Yersiz olarak (II s'ingère indûment dans mes affaires). induration diş. hek. Katılık, katılaşma, sertleşme (Induration de l'œil). induré, e s. Sertleşmiş, katılaşmış (Tumeur indurée). indurer gçl. Sertleştirmek, katdaştırmak. § S'indurer: Sertleşmek, katılaşmak (Tumeur qui s'indure). industrialisation diş. 1. Sanayileştirme, "uranlaştırma (Industrialisation d'une fabrication, de l'agriculture). 2. Sanayileşme, "uranlaşma (L'industrialisation d'un pays). industrialiser gçl. Sanayileştirmek, "uranlaştırmak (Industrialiser un pays). § S'industrialiser: Sanayileşmek (Notre pays fait effort pour s'industrialiser). industrialisme er. "Uranohk, sanayicilik; sanayileşmeyi amaç sayan öğreti, industrie diş. 1. Hüner, ustalık (J'ai employé toute mon industrie pour la voir). 2. Zanaat (Voleur qui exerce sa coupable industrie). 3. 'İşleyim, *uran, sanayi (L'industrie automobile, pétrolière, alimentaire, textile, métallurgique. L'industrie

industriel lourde, l'industrie légère). 4. Dalavere, madrabazlık. § Chevalier d'industrie: Dalavereci, dolandırıcı, madrabaz, industriel, le s. 1. "İşleyimsel, *uransal, °smaî, sanayie değgin (Développement industriel d'un pays. Les produits industriels). 2. er. *Işleyimci, "urancı, sanayici, industriellement bel. 1. İşleyim yoluyla, sınaî olarak (Ce produit est maintenant fabriqué industriellement). 2. İşleyim bakımından, sanayi yönünden (Un pays industriellement avancé). industrieux, euses. 1. Hünerli, usta. 2. Industrieux à f. qch: -mekte usta, pek becerikli (Il est industrieux à se cacher). inébranlable s. 1. Sarsılmaz (Il a une foi inébranlable). 2. Kesin, değişmez (Résolution, certitude inébranlable). 3. Sağlam, yerinden oynamaz, bozulmaz (Masse, colonne inébranlable. Bataillons inébranlables devant l'ennemi). inébranlablement bel. Sarsılmaz bir şekilde, inéchangeable s. Değiştokuş edilemez (Marchandises inéchangeables). inécoutable s. Dinlenilmeye değmez, çok kötü, kulak tırmalayan (Musique inécoutable). inécouté, e s. Dinlenilmeyen, kulak ardı edilen (Leurs conseils sont restés inécoutés). inédit, e s. 1. Yayınlanmamış (Correspondances inédites d'un poète). 2. mec. Yeni, yepyeni, görülmemiş, bilinmeyen (Il a trouvé un moyen inédit de se procurer de l'argent). 3. er. a) Yayınlanmamış yapıt (Il a laissé une quantité importante d'inédits), b) Görülmemiş şey, yepyeni bir şey (C'est de l'inédit). inéducables. Eğitilemez, eğitilmesi çok güç (Public inéducable). ineffable s. Anlatılamaz, sözle anlatılamaz, dile sığmaz (Un bonheur ineffable). ineffaçable s. Silinmez (Trait, empreinte ineffaçable. Un souvenir ineffaçable). ineffaçablement bel. Silinmez bir biçimde, inefficace s. Etkisiz (Médicament inefficace. Ses pensées demeurent ;nefficaces). inefficacement bel. Etkisiz şekilde. inefficacité diş. Etkisizlik (Inefficacité d'un remède, d'un vaccin). inégal, e s. 1. Eşit olmayan, eşitsiz (Partage inégal des biens. Forces inégales). 2. Düz olmayan (Surface inégale. Rue au pavé inégal). 3. Düzgün olmayan, düzenli olmayan, düzensiz (Pouls inégal d'un fiévreux. Rythme inégal). 4. Sık sık değişen, bir anı bir anma uymayan, değişken, kararsız; tuhaf, acaip (Humeur inégale). S. Her

751

inépuisablement

zaman ve her yerde aynı yetkinliği göstermeyen, eksikli, hep aynı güzellikte olmayan (Œuvre inégale. Jeu inégal d'un acteur. Un écrivain très inégal). inégalable s. Erişilmez, yetişilmez, eşsiz (Qualité inégalable). inégalement bel. Eşitsizce (Biens inégalement partagés). inégalitaire i. Eşitsizlikçi (Une société inégalitaire). inégalité diş. 1. Eşitsizlik, eşit olmayış (Inégalité sociale. Inégalité entre les hommes. Inégalité entre l'offre et la demande). 2. mat. Sayısal eşitsizlik. 3. Düz olmayış (Inégalité d'une surface, d'un chemin). 4. Düzensizlik, düzenli olmayış (Inégalité du pouls). S. Değişkenlik, kararsızlık (Inégalité d'une humeur, d'un caractère). inélastiques. Esnek olmayan, esneklikten uzak. inélégamment bel. Kabaca, kabalıkla, inélégance 1. Zarif olmayış (L'inélégance de son aspect). 2. Kabalık (Un procédé d'une parfaite inélégance). inélégant, e s. 1. Zarif olmayan, incelikten uzak (Manières inélégantes). 2. Kaba (Un geste inélégant). inéligibilité diş. Seçilemezlik. inéligibles. Seçilemez (Candidat inéligible). inéluctable s. Sakınılamaz, kaçınılamaz, önüne geçilemez (Destin, sort inéluctable. Conséquence inéluctable). inéluctablement bel. Kaçınılmaz olarak, inémotivité diş. Coşkulanmazlık. inempkıyables. Kullanılamaz, kullanışsız (Procédé inemployable). inemployé, e s. Kullanılmamış, yararlanılmamış, kullanılmayan, yararlanılmayan (Talents inemployés). inénarrables. 1. Anlatılamaz, sözle anlatılacak gibi değil. 2. Çok tuhaf, çok gülünç, inéprouvé, e s. 1. Sınanmamış, denemeden geçmemiş (Une vertu inéprouvée). 2. Duyulmamış, duyumsanmamış, "hissedilmemiş (Emotions inéprouvées). inepte s. 1. Aptal, budala, yeteneksiz, beceriksiz, sakar (Un employé inepte). 2. Aptalca, budalaca (Une réponse inepte). ineptie diş. Aptallık, budalalık; anlamsızlık, saçmalık (Ce film est une ineptie. L'ineptie de son raisonnement nous étonna). inépuisables. 1. Bitmez, tükenmez, kurumaz (Un sujet inépuisable. Une source inépuisable). 2. Ağzı bir açıldı mı susmak bilmez (Un bavard inépuisable. Il est inépuisable sur ce chapitre). inépuisablement bel. Bitmez tükenmez bir şekilde.

inépuisé inépuisé,es. Tükenmemiş, bitmemiş, inéquation diş. mat. Değişkenli eşitsizlik, inéquitable s. Denkser olmayan, denkserlikten uzak, "hakkaniyetten uzak (Partage inéquitable). inerme s. 1. bitb. Dikensiz (Tige inerme). 2. hayb. Kancasiz (Ténia inerme). inertes, l.fiz. kim. Durgun, devinimsiz, eylemsiz, °âtıl. 2. Devinimsiz, kıpırdamayan, kıpırtısız (Le blessé soutenait son bras inerte). 3. Cansız, ölümsek, ölük, ölgün, ölü gibi (Matière inerte. Visage inerte). 4. Donup kalmış, duygusuz, tepkisiz, buz gibi (Il restait inerte devant l'étendue du désastre). inertie diş. 1. Durgunluk, devinimsizlik, eylemsizlik, "atalet. 2. Kıpırtısızlık. 3. Cansızlık, ölümseklik, ölüklük, ölgünlük. 4. Duygusuzluk, tepkisizlik, donup kalmışlık, inespéré, e s. Umulmayan, beklenmedik (Victoire inespérée). inesthétiques. "Güzelduyuyaaykırı, *güzelduyuyu tırmalayan (Une cicatrice inesthétique l'enlaidissait). inestimables. Paha biçilmez; çok değerli (Tableau, ouvrage inestimable. Services, bienfaits inestimables). inévitable s. 1. Kaçınılmaz, sakınılmaz (Un malheur inévitable). 2. Herzamanki, yanından hiç eksik olmayan (Le ministre et son inévitable cigare). inévitablement bel. Kaçınılmaz olarak; zorunlu olarak. inexact,e s. 1. Yanlış doğru olmayan (Détails inexacts, renseignements inexacts. Traduction inexacte). 2. Zamanına titiz olmayan, "dakik olmayan (Il fut inexact à son rendez-vous. Un homme inexact). inexactement bel. Yanlış olarak, inexactitude diş. 1. Doğru olmayış, doğruluktan uzaklık (Inexactituded'un témoignage). 2. Yanlış, yanlışlık (Votre propos fourmille d'inexactitudes). 3. Zamanına titiz olmama, "dakik olmayış, inexaucé, e s. Kabul edilmemiş, yerine getirilmemiş, gerçekleşmemiş (Des vœux inexaucés). inexcitabilité diş. Uyarılganhktan uzaklık, uyarılgan olmayış, inexcitable s. Uyarılgan olmayan, uyarılganhktan uzak. inexpusables. Bağışlanamaz, hoşgörülemez (Faute, négligence inexcusable). inexcusablement bel. Bağışlanmaz bir biçimde (Il fut inexcusablement lâche). inexécutable s. Yapılamaz, yerine getirilemez, yürütülemez, gerçekleştirilemez; çalınamaz

752

inexploitable (Plan inexécutable. Musique inexécutable). inexécuté, e s. Yapılmamış, gerçekleştirilmemiş, yerine getirilmemiş (Travaux inexécutés). inexécution diş. huk. Yapılmayış, yerine getirilmeyiş, uygulanmayış, yürütülmeyiş, gerçekleştirilmeyiş (Inexécution d'un contrat, d'une obligation). inexhaustible s. Sonsuz, sınırsız, bitmez tükenmez (L'inexhaustible espace des soirs). inexigibilité diş. huk. İstenemezlik, "muaccel olmayış (Inexigibilité d'une dette). inexigible s. huk. İstenemez, "muaccel olmayan (Dette inexigible). inexistant, e s . 1. Var olmayan, gerçekte bulunmayan (L'univers inexistant de la légende. Difficultés inexistantes). 2. tkz. Değersiz, önemsiz, etkisiz (L'aide qu'il m'apporte est inexistante). inexistence diş. 1. Var olmayış, yokluk. 2. Değersizlik, geçersizlik, etkisizlik (L'inexistence d'un argument). inexorabilité diş. Acımazlık, katı yüreklilik, acımasızlık (L'inexorabilité du destin). inexorables. 1. Acımasız; katı (Jugeinexorable. Le cœur inexorable et dur comme un rocher). 2. Sert, amansız (Loi inexorable). § Etre inexorable à qn: -in gözünün yaşına bakmamak, -e karşı pek amansız davranmak, inexorablement bel. Gözünün yaşına bakmadan, hiç acımadan, inexpérience diş. Deneysizlik, "deneyimsizlik, "tecrübesizlik, toyluk (L'inexpérience d'un enfant, de la jeunesse). inexpérimentés s - 1. Deneysiz, 'deneyimsiz, tecrübesiz, toy (Un jeune homme inexpérimenté). 2. Denenmemiş, sınanmamış (Arme nouvelle encore inexpérimentée). inexpert, e s. Acemi, henüz ustalaşmamış (Il est inexpert dans ce domaine). inexpiable s. 1. Giderilemez, onarılamaz, kefareti ödenemez (Crime, faute, forfait inexpiable). 2. Dinmez, yatışmaz, sürüp giden (Lutte inexpiable). inexplicables. 1. Anlaşılmaz, açıklanamaz (Enigme inexplicable. Conduite, démarche inexplicable). 2. Tuhaf, garip, acaip, anlaşılmaz (Un homme inexplicable). inexplicablement bel. Anlaşılmaz bir biçimde, açıklanamaz bir biçimde, inexpliqués s. Anlaşılmamış, açıklanmamış (La catastrophe reste inexpliquée). inexploitable s. İşletilemez, yararlanılamaz, kullanılmaz (Gisement, richesse inexploitable).

inexploité inexploité, e s. İşlenmemiş, işletilmemiş (Ressources inexploitées). inexplorable s. Açinsanamaz, bulgulanamaz, "keşfedilemez. inexploré, e s. Açınsanmamış, bulgulanmamış, keşfedilmemiş (Contrée, terre inexplorée). inexplosible s. Patlamaz (Matière inexplosible). inexpressif, ive s. 1. Soğuk,coşkusuz,donuk (Si)>fe inexpressif). 2. Anlamsız, bir şey anlatmayan (Regard, visage, yeux inexpressifs). inexprimable s. 1. Sözle anlatılamaz, dile sığmaz (Pensées inexprimables, haine inexprimable). 2. er. Söylenemeyen, anlatılamayan (Exprimer l'inexprimable). inexprimé, e s. Anlatılmamış, söylenmemiş, dile getirilmemiş (Reproches, pensées inexprimées). inexpugnable s. Zorla ele geçirilemez, alınamaz (Forteresse inexpugnable). inextensibilité diş. Uzatılamazlık, çekilip gerilemezlik, esnemezlik. inextensible s. Uzatılamaz, esnemez, çekilip gerilemez (Tissu inextensible). in extenso bel. 1. Kısaltmadan, bütünüyle, bütün olarak (Publier un discours in extenso). 2. s. Bütün, tam, eksiksiz (Compte rendu in extenso d'un débat). inextinguible s. 1. Söndürülmez, söndürülemez (Feu inextinguible). 2. Giderilmez, yatıştınlamaz (Soif inextinguible, haine inextinguible). 3. Durdurulamaz, tutulamaz, önlenemez (Un rire inextinguible). inextirpable s. 1. Sökülemez, çıkarılamaz (Racine inextirpable). 2. mec. Kökünden sökülüp atılamaz, kökü kazınamaz (Ce vice est inextirpable). in extremis bel. Lat. huk. 1. Ölürken, son soluğunu verirken (Testament, mariage in extremis). 2. mec. Son anda (Préparatifs de voyage in extremis) • inextricable s. Karmakarışık, çözümlenemez, çözülemez, içinden çıkılamaz (Une affaire inextricable). inextricablement bel. İçinden çıkılmaz şekilde, karmakanşık. infaillibilité diş. 1. Yanılmazlık (L'infaillibilité du pape). 2. Kesinlik, şaşmazlık (L'infaillibilité d'un succès). infaillible s. 1. Yamlmaz, yanılgıya düşmez (Il se croit infaillible). 2. Yanıltmaz, aldatmaz, yüzde yüz etkili (Méthode infaillible. Remède infaillible contre la toux). 3. Kesin (Un succès infaillible). infailliblement bel. 1. Kesin olarak, hiç kuşkusuz (Cela arrivera infailliblement). 2. Yanılmadan, yanılgıya düşmeden (Nul ne peut juger

753

infécond

infailliblement). infaisable s. Yapılamaz, olanaksız (Ce n'est pas infaisable, mais ce sera très difficile). infamant, e s. Lekeleyen, kara süren; yüzkarası olan, küçültücü (Accusation infamante. Une peine infamante). infâmes. 1. Lekeli, alçak, rezil (Un infâme coquin). 2. İğrenç, utanç verici, utanılacak, alçakça, rezilce (Un crime infâme, une infâme trahison). 3. Kirli, pis, kir pas içinde (Un logis infâme). infamie 1. Leke, yüzkarası, namus lekesi, utanç (Etre couvert d'infamie. Vivre dans l'infamie). 2. İğrençlik, alçaklık (L'infamie d'un crime. C'est une infamie que de tuer l'adversaire qui sommeille). 3. Alçaklık, alçakça davranış, kalleşlik (Commettre une infamie). 4. Küfür, aşağılayıcı söz (Dire des infamies à quelqu'un). infant,e s. İspanya ve Portekiz krallannm birinciden sonraki çocuklanna verilen unvan, infanterie diş. Piyade sınıfı; piyade askeri (Régiment, brigade d'infanterie). infanticide s. ve ad. 1. Çocuk katili, evlât katili (Mère infanticide. Un, une infanticide). 2. er. Çocuk öldürme; evlât katilliği, infantile s. 1. Çocuğa değgin (Maladies infantiles. Médecine infantile). 2. Çocukça, çocuksu (Un comportement, une réaction infantile). infantilisme er. 1. ruhb. Kimi çocukluk hallerinin büyüklerde sürüp gitmesi, yaşı ilerlediği halde çocuk kalma, "bebeksilik. 2. Çocukluk, çocukçalık, çocuksuluk (C'est de l'infantilisme). infarctus [èfanktys] er. hek. Bir dokuya kan oturması, enfarktüs (Infarctus de myocarde). infatigable s. Yorulmaz, yorulmak nedir bilmez (Joueur, travailleur infatigable). infatigablement bel. Yorulmadan, yorulmak nedir bilmeden; bıkıp usanmadan, infatuation diş. 1. Aşırı tutkunluk, vurgunluk, gülünç hayranlık. 2. Kendini beğenmişlik, benbenlik. infatué, es. 1. Kendini beğenmiş (ila unairinfatué). 2. Infatué de qch: -e çok düşkün (L'esprit infatué de politique). infatuer gçl. 1. Çok sevindirmek, kendinden geçirmek (Sa réussite l'infatué). 2. Infatuer qn de: Birini -e hayran etmek (La lecture du livre l'avait infatué du poète). § S'infatuer de: -e tutulmak, vurulmak, hayran olmak (S'infatuer d'un romancier; d'un objet). S'infatuer de soi-même: Kendini pek beğenmek, kendi kendine hayran olmak. infécond, e s. Kısır, verimsiz (Terre inféconde. Esprit infécond).

infécondité

754

infécondité diş. Kısırlık, verimsizlik (Infécondité d'une plante, d'une terre, d'un animal, d'un esprit). infect, e s. 1. Kokmuş, kokuşmuş, sası (Charogne infecte, bourbier infect). 2. İğrenç, tiksinç; çok kötü, berbat (Un homme infect. Un repas infect). infectant, e s. İltihap yapan, iltihaba yol açan (Virus infectants). infecter gçl. 1. Mikrop bulaştırmak, iltihaplandırmak (Malade contagieux qui infecte ses proches). 2. Pis kokutmak (Usine à gaz qui infecte l'atmosphère). 3. Bozmak, bulaştırmak (Un vil amour du gain infectait les esprits). 4. Infecter qch de qch: Bir şeyi -ile bozmak, berbat etmek (Infecter le pays d'une hérésie). § S'infecter: Mikrop kapmak, azmak, iltihaplanmak (La plaie s'est infectée). infectieux, euse s. hek. *Sasılı; bulaşıcı, "intanı (Maladies infectieuses). infection^. 1. hek. Mikroptan ileri gelen hastalık, bulaşıcı hastalık, "intan; iltihap. 2. Pis koku, kokuşma, şaşılık, "ufunet (C'est une infection dans cette pièce, ouvre la fenêtre). 3. tkz. İğrenç şey, aşağılık iş. infélicité diş. Mutsuzluk. inféodation diş. Girme, katılma, bağlanma (Inféodation à un parti, à une coterie). inféoder gçl. Inféoder qch à qn: 1. (Derebeylik hukukunda) Bir şeyi birine tımar toprağı olarak vermek (Le seigneur inféodait son domaine à son vassal). 2. Bir şeyi vermek, bırakmak (Inféoder ses biens à l'Etat). § S'inféoder à: -e bağlanmak; -e katılmak, girmek (S'inféoder à un chef. S'inféoder à un parti, à un groupe financier). inférence diş. mant. Çıkarsama; çıkarım, inférer gçl. 1. mant. Çikarsamak. 2. Inférer qch de qch: Bir şeyden.. .sonucunu çıkarmak, sonucuna varmak (On peut inférer de ses déclarations que le danger n'a pas disparu. J'infère de ce témoignage que l'accusé est coupable). inférieur, e s. 1. Alt, aşağı (Etages inférieurs. Mâchoire inférieure). 2. Inférieur à: -den aşağı, düşük, küçük, -in altında (Note inférieure à la moyenne. Six est inférieur au huit). 3. ad. Ast (L'inférieur obéit au supérieur). infériorisation diş. 1. Aşağılama, aşağılanma; horlama, horlanma; aşağılık duygusu yaratma, aşağılık duygusuna düşme. 2. Küçümseme; küçümsenme, inférioriser gçl. 1. -i aşağılamak, horlamak, -de aşağılık duygusu yaratmak. 2. -i küçümsemek, infériorité diş. 1. Düşüklük (Une infériorité de niveau). 2. Azlık (Infériorité en nombre). 3.

infiltraAşağılık (Sentiment d'infériorité). 4. Astlık, ast olma (On le maintenait toujours dans un état d'infériorité). 5. Engel, engelleyici şey. § Complexe d'infériorité: Aşağılık duygusu, aşağdık kompleksi, infermentescible s. Mayalanmaz, bozulmaz (Aliment rendu infermentescible). infernal, es. 1. Tamusal, "cehennemi; cehenneme değgin (Divinités, puissances infernales). 2. Korkunç, yoğun, şiddetli (Chaleur infernale, bruit infernal). 3. İğrenç, çok kötü, iblisçe (Méchanceté infernale). 4. tkz. Çekilmez, dayanılmaz, cehennem gibi (Cet enfant est infernal. Une vie infernale). § Machine infernale: Bomba. Pierre infernale: Cehennem taşı. infertile s. Çorak, kısır, verimsiz (Terre, champ infertile. Esprit infertile). infertilité diş. Çoraklık, kısırlık, verimsizlik, infestation diş. 1. (Eski) Talan, yağma. 2. Kaplama, sarma, istilâ etme (infestation du corps par des poux). 3. hek. İltihaplandırma, iltihaplanma, infester gçl. 1. Talan etmek, yağma etmek; yakıp yıkmak (Les pirates infestaient les côtes. Infester un pays). 2. Sarmak, kaplamak, doldurmak, istilâ etmek (Les souris infestent la maison). 3. hek. İltihaplandırmak. 4. Etre infesté de qch: -ile dolu olmak, dolup taşmak (Les montagnes sont infestées de pillards). infeutrable s. Buruşmaz, keçe gibi olmaz (Tissu, laine, tricot infeutrable). infidèle s. 1. Eşini (karısını yada kocasını) aldatan (Un mari infidèle, une femme infidèle). 2. Hakikatsiz, sadakatsiz, vefasız (Des amis infidèles). 3. Aslına bağlı olmayan, gerçeğe aykırı, doğruluktan uzak, yanlış (Une traduction infidèle. Un récit infidèle). 4. Infidèle à: -e bağlı olmayan (Etre infidèle à son maître. Infidèle à un devoir, àsaparole). S.ad. Hak dininden olmayan, inansız, "imansız, infidèlement bel. Aslım değiştirerek, gerçekliğinden saptırarak (Propos infidèlement rapportés). infidélité^. 1. (Eşini) Aldatma, boynuzlatma (Il a fait bien des infidélités à sa femme). 2. Sadakatsizlik, hakikatsizlik, vefasızlık (Infidélité à un maître). 3. Gerçeğe aykırılık, yanlışlık (Infidélité d'une traduction). 4. Tutmama, yerine getirmeme, bağlı kalmama (Infidélité à la parole donnée). 5. Hak dininden olmama; inansızlık, "imansızlık. infiltration diş. 1. Sızma (L'infiltration des eaux de pluie). 2. Sızıntı, infiltrer (s') gsz. 1. Sızmak, girmek (La lumière

infime s'infiltre par les fentes. S'infiltreràtravers les lignes ennemies). 2. S'infiltrer dans qch: -in içine işlemek (La pluie s'infiltre dans la terre). infime s. 1. En aşağı. 2. En küçük, pek küçük, pek ufak (Des détails infimes. Une infime minorité). infini, e s. 2. Sonsuz (Dieu est conçu comme infini). 2, Çok büyük, sınırsız, uçsuz bucaksız (Pays, horizon, ciel infini). 3. Bitmez tükenmez (Des bavardages infinis). 4. Aşırı, ölçüsüz (Prétentions infinies). S. er. Sonsuz, sonsuzluk (L'infini géométrique. Calcul de l'infini). 6 .er. Sınırsızlık, çok büyüklük, sonsuzluk (L'infini des cieux). § A l'infini: Çok, alabildiğince; soncusca, sonsuz olarak (Les champs de blé s'étendent à l'infini. Varier les hypothèses à l'infini). infiniment bel. Sonsuzca, sınırsızca, alabildiğine, çok, son derece (Je vous suis infiniment reconnaissant). infinité diş. I. Sonsuzluk, sınırsızlık (L'infinité de la puissance divine). 2. Çok, pek çok miktar (On lui posa une infinité de questions). infinitésimal, e s. 1. mat. Sonsuz-küçük (Calcul infinitésimal). 2. Çok küçük, son derece küçük, ufacık (Prendre une dose infinitésimale d'un médicament). Infinitif er. dilb. Eylemlik, "mastar (Verbe à l'infinitif. L'infinitif employé comme nom). infinitif, iye s. Eylemliğe değgin, "mastarla ilgili (Mode infinitif, proposition infinitive). infinitude diş. Sonsuz olma, sonsuzluk, infirmatif, ive s. huk. Bozucu, geçersiz kılıcı, "hükümsüz kılan (Arrêt infirmatif d'un jugement). infirmation diş. huk. Bozma, geçersiz kılma, "hükümsüzleştirme (infirmation d'un jugement). infirme s. ve ad. 1. Cılız, güçsüz, enez, zayıf. 2. Sakat (Rester infirme à la suite d'un accident). 3. Infirme de qch: -den sakat, -si sakat (Il est infirme des jambes). infirmer gçl. 1. Çürütmek; sakatlığını, zayıflığını ortaya koymak (Infirmer une preuve, un témoignage). 2. Yalanlamak, doğru olmadığını göstermek (Les événements ont infirmé son optimisme). 3. huk. Bozmak, geçersiz kılmak (La cour d'appel a infirmé le jugement du tribunal). infirmerie diş. Revir (Infirmerie d'une caserne. Etre transporté à l'infirmerie). infirmier, ère ad. Hastabakıcı, infirmité diş. 1. Cılızlık, güçsüzlük, enezlik, zayıflık (L'infirmité du langage montre l'infirmité de l'esprit). 2. Rahatsızlık, hastalık (Les infirmités de la vieillesse). 3. Sakatlık (La surdité est unepénible infirmité). 4. mec. Eksiklik, kusur (La timidité est une infirmité de l'esprit).

755

inflexion

infixe er. dilb. İçek, sözcüğün içinde, kimi durumlarda kökte yer alan ek. inflammabilité diş. Tutuşkanlık, kolay tutuşurluk (L'inflammabilité du soufre). inflammable s. Tutuşkan, kolay tutuşan, yanar (L'essence, le phosphore sont des matières inflammables). inflammation diş. 1. Tutuşma, yalazlanma, yanma, alevlenme. 2. hek. Yangı, "iltihap (Une inflammation des bronches, de l'intestin). § Inflammation spontanée: kim. Kendiliğinden tutuşma. inflammatoire s. hek. Yangılı, "iltihaplanmış, iltihaplı (Tumeur inflammatoire). inflation^. 1. 'Şişkinlik, para şişkinliği, enflasyon (Inflation cachée: Gizli para bolluğu. Inflation de crédit: Sayca şişkinliği. Inflation fugitive: Dokuncalı para bolluğu, °tehlikeli enflasyon. Inflation monétaire: Para değer düşümü, °para enflasyonu). 2. Bolluk, şişkinlik, çokluk (En Turquie, il y a une inflation de fonctionnaires). 3. hek. (Gaz yada sıvı ile) Şişkinlik, doku şişmesi, inflationnistes, vead. Para şişkinliğine değgin; para şişkinliğinden yana olan; "enflasyoncu (Le gouvernement mène une politique inflationniste; le danger inflationniste. La politique des inflationnistes). infléchir gçl. 1. Eğmek, eğiltmek, bükmek. 2. Kaydırmak, değiştirmek, saptırmak (Il essaie d'infléchir la politique du gouvernement. Infléchir le cours des événements). § S'infléchir: 1. Eğilmek, bükülmek (Poutre qui s'infléchit). 2. Kaymak, yönelmek, sapmak (Le cours du fleuve s'infléchit vers le sud. Leur politique s'est infléchie à gauche). inflexibilité diş. Eğilmezlik, bükülmezlik, esneklikten uzaklık, sertlik (L'inflexibilité d'une règle, d'un caractère). inflexibles. 1. Eğilmez, bükülmez. 2. Sert, çelik gibi (Caractère inflexible, volonté inflexible). 3. Acımasız, gözünün yaşına bakmaz, katı (Un juge inflexible. Règle, justice inflexible). 4. Inflexible à qch: -e aldırmayan, karşısında yumuşamayan (Il resta inflexible à mes désirs). inflexiblement bel. Hiç eğilip bükülmeden; çelik gibi, kaya gibi; şaşmadan, sapmadan (Suivre inflexiblement la même ligne de conduite). inflexion diş. 1. Eğme, bükme (L'inflexion du corps. Saluer d'une légère inflexion de la tête). 2. Yön değiştirme (Les inflexions d'un fleuve). 3. Ses tonunda değişiklik (Elle eut pour s'adresser à lui une tendre inflexion dans la voix). 4. dilb. Bükün. 5. mat. fiz. Sapma (Inflexion des rayons

infliger

756

lumineux). infliger gçl. Infliger qch à qn: 1. Birine ...vermek; birini -e çarptırmak, birini -e uğratmak (Infliger une amende, une contravention à un chauffeur, lnfligerunsupplice, la torture à un prévenu). 2. Bir şeyi birine gücün benimsetmek, gücün kabul ettirmek (Il nous a infligé sa présence). § Infliger un démenti à: -i kesin olara yalanlamak (Les événements lui infligèrent un démenti cruel). inflorescence diş. bitb. Çiçek durumu, influençable s. Etkilenebilir, etki altına alınabilir (Un homme influençable). influence diş. 1. Etki, °tesir (Influence du climat sur la végétation). 2. Güç (Influence politique d'un parti). 3. Saygınlık, sözügeçerlik, "itibar (Il a beaucoup d'influence. Accroître son influence). 4. Sözdinletirlik, "nüfuz (La zone d'influence d'un Etat). § Sous l'influence de: -in etkisi altında, etkisiyle (Agir sous l'influence de la colère). Exercer une influence sur: -e etki yapmak (Il exerce une grande influence sur son entourage). Rester sous l'influence de: -in etkisi altında kalmak. Subir l'influence de: -in etkisinde kalmak. influencer gçl. 1. Etkilemek; etki altında bırakmak (Je ne veux pas influencer votre décision. Influencer la population). 2. Etki yapmak (Les hormones influencent l'organisme tout entier). influent, e s. Etkili, sözü geçen, "nüfuzlu (Un personnage influent). influenza diş. hek. Enfülenza, grip,ingin (Rhume compliqué d'influenza). influer gsz. Influer sur: -i etkilemek, -e etki yapmak (La crise politique influe sur l'économie dupays. Il influe sur ses camarades). influx [iflyjer. hek. Vücutta var sayılan kimi akızlar (Influx nerveux). in-folio s. 1. Dört sayfalık, iki yapraklık (Format in-folio). 2 .er. Dört sayfalık, iki yaprakhk forma, informateur, trice ad. 1. Haberci, haber verici; bilgi verici (Informateur de presse. Il a des informateurs dans tous les milieux). 2. er. dilb. Denek. informaticien, ne ad. Bilgi-işlem uzmanı, informatif, ive s. Bilgi sağlayıcı, bilgilendirici (Réunion informative). information diş. 1. Soruşturma (Ouvrir une information. Information officielle). 2. Danışma (Bureau d'information). 3. İnceleme (Aller en voyage d'information). 4. Haber (Bulletin d'informations. Informations politiques, sportives. Agence d'information). 5. ç. (Biri yada bir şey konusunda) Edinilen bilgiler, toplanılan belgeler; bilgi (Recueillir d'utiles informations).

infrarouge informatique diş. 1. Bilgi-işlem. 2. s. Bilgi-işlemle ilgili (Industrie informatique). informatisation diş. Bilgisayar düzeniyle donatma, bilgisayarlaştırma (Informatisation des opérations bancaires). informatiser gçl. Bilgisayar düzeniyle donatmak, bilgisayarlaştırmak (Informatiser une gestion). informes. 1.Şekilsiz,özel bir şekli olmayan (Pour Aristote, la matière est informe). 2. Belirli bir biçimi olmayan (Ombres informes). 3. Çirkin, biçimsiz (Vêtement informe). informé er. huk. Soruşturma (Un plus ample informé). informé, e s. 1. Haberli, haber alan (D'après les milieux bien informés: İyi haber alan çevrelere göre). 2. Informé de qch: -den haberli (Il n'est pas informé de ce qui se passe). informel, le s. ve er. 1. Şekillere, kurallara bağlı olmayan (Abstrait informel). 2. Resmi olmayan, gayriresmi (Une réunion informelle. Rencontres informelles). informer gçl. 1. Bilgi vermek, haber vermek (On nous a informés que les magasins seront fermés demain). 2. Informer qn de qch: Birini -den haberdar etmek, birine -i bildirmek (Il m'a informé de son arrivée). 3 .gsz. Informer contre:-e karşı soruşturma açmak (Le tribunal vient d'informer contre lui). 4. Etre informé de, sur: -den haberi olmak; -konusunda bilgisi olmak; -i bilmek (Il était informé de mon départ. Il est très informé sur nous). §S'informer: 1. Bilgi edinmek, öğrenmek (Informez-vous s'il est arrivé). 2. S'informer de qch: -i sorup, öğrenmek, -konusunda bilgi edinmek (Il s'est informé de la santé de sa mère). informulé, e s. Belirtilmemiş, dile getirilmemiş (Des vœux informulés). infortune diş. 1. Mutsuzluk, bahtsızlık (S'apitoyer sur l'infortune d'autrui). 2. ç. Çekilen acılar; acı, çeki (Il a connu des infortunes inouïes). infortuné,e s. vead. Mutsuz, bahtsız (Des réfugiés infortunés. Un homme infortuné). infraction diş. 1. (Bir yasa yada kural) Çiğneme, dinlememe, saymama; -e karşı gelme, aykırı davranma (Infraction à la disciplune, à une règle, à la loi, au règlement). 2. Suç, yasaya aykırı davranış (Commettre une infraction). infranchissable s. Aşılmaz, geçilmez; altedilmez, aşılamaz (Mur, montagne infranchissable. Difficulté infranchissable). infrangible s. Kırılmaz; sağlam, infrarouge s. fiz. 1. Kızılaltı, kızılötesi (Les rayons infrarouges). 2. er. fiz. Kızılaltı ışın, kızılötesi ışın.

infrason infrason er. fiz. Ses vermeyen titreşim, ses sınırının altında kalan titreşim, infrastructural, e s. Altyapısal, infrastructure diş. Altyapı, infréquentable s. Görüşüp konuşulmaya değmez, düşüp kalkılamaz (Des gens infréquentables). infroissabilité diş. Buruşmazlık, kırışmazlık. infroissable s. Buruşmaz, kırışmaz (Tissu infroissable). infructeux, euse s. 1. Meyve vermeyen, meyvesiz (Arbreinfructueux). 2. Kısır, verimsiz; sonuçsuz, etkisiz, başarısız (Un travail infructueux; recherches, tentatives infructueuses). infumable s. tçimi kötü, içilecek gibi değil (Tabac infumable). infus, e s. 1. İçine işlemiş, yayılmış. 2. Yaratılıştan, doğuştan (Des dons infus). § Avoir la science infuse: (Alaylı) Okumadan bilgin olmak, her şeyi anasının karnında öğrenmek, infuser gçl. Haşlamak, demlemek (Infuser du thé, du tilleul). 2. Akıtmak, vermek, aktarmak (Infuser un sang nouveau dans les veines). § Infuser du sang à qn: Birine kan vermek. Infuser un sang nouveau à: -e yeni bir kan vermek, -i canlandırmak, diriltmek, infusibilité diş. Isıda erimezlik, ergimezlik. infusibles. Isıda erimez, ergimez. infusion diş. 1. Haşlama, demleme (Infusion du thé, du tilleul). 2. (Çay, ıhlamur, kahve gibi) İçit, kaynar, kaynatma (Prendre, préparer une infusion). infusoire er. hayb. 1. Haşlamlı. 2. er. ç. hayb. Haşlamhlar. ingagnables. Kazanılamaz, ingambe s. tkz. Çevik, atik; eli ayağı tutan (Un vieillard ingambe). ingénier (s') gsz. S'ingénier à f. qch. pour f. qch: -meye çalışmak, -mek için çaba göstermek (S'ingénier à trouver une solution). ingénieur er. Mühendis (Ingénieur chimiste, ingénieur agronome, ingénieur électricien, ingénieur électronicien, ingénieur du son). ingénieusement bel. Ustaca, beceriklice, ingénieux, euse s. 1. Becerikli, usta (Un homme ingénieux). 2. Ustalıklı, ustalıkla yapılmış (Invention, trouvaille ingénieuse). ingéniosité diş. Beceriklilik, ustalık (Faire preuve d'ingéniosité). ingénu, e s. ve ad. 1. Saf, içi temiz (Jeune fille ingénue. Prendre un air ingénu). 2. Safça (Une réponse ingénue). ingénuité diş. Saflık, iç temizliği (Ingénuité de l'enfance).

757

inhalateur

ingénument bel. Saflıkla, safça, yürek temizliğiyle, iç temizliğiyle. ingérence diş. Karışma, burnunu sokma, "müdahale (L'ingérence d'un pays étranger dans la politique d'un Etat). ingérer gçl. Yutmak (Ingérer un médicament). § S'ingérer dans qch: -e karışmak, burnunu sokmak, "müdahale etmek (S'ingérer dans les affaires d'autrui, dans la vie politique d'un pays). ingestion diş. Yutma (L'ingestion d'un médicament, d'une boisson). ingouvernable s. Yönetilmesi güç (Peuple ingouvernable). ingrat, es. 1. Verimsiz (Un sol ingrat). 2. Sevimsiz (Visage ingrat). 3. s. ve ad. Nankör, iyilik bilmez (Un fils ingrat. Faire du bien à un ingrat). ingratement bel. Nankörce; nankörlükle, ingratitude diş. 1. Nankörlük, iyilik bilmezlik (L'ingratitude des enfants envers les parents). 1. Verimsizlik (L'ingratitude d'un sol). ingrédient er. Bir şeyin bileşimine giren madde, ham madde, harç (Ingrédients d'un médicament, d'une boisson, d'une sauce). ingression diş. coğr. İç ilerleme; denizin karalardaki her türlü çukurluklara sokulması, inguérissable s. Onulmaz, iyileşmez; çaresiz (Maladie inguérissable. Douleur, chagrin inguérissable). inguinal, e s. Kasığa değgin (Hernie inguinale). ingurgitation diş. Yutma. ingurgiter gçl. 1. Yutmak, atıştırmak (Ingurgiter son repas, un litre de vin, un médicament). 2. mec. Sindirmeden kafasına doldurmak (Ingurgiter des mathématiques à haute dose pour rattraper son retard). 3. Ingurgiter qch à qn: a) Birine bir şey yedirmek, yutturmak, boğazına tıkmak (On lui ingurgitait des liqueurs), b) Kafasına doldurmak, tıkıştırmak (On m'ingurgitait de force l'algèbre). inhabile s. 1. Beceriksiz, yeteneksiz (Un ministre inhabile). 2. Inhabile à f. qch: -meyi beceremeyen, -mekte güçsüz, yeteneksiz (Un vieillard inhabile à régner). inhabilement bel. Beceriksizce, inhabilité diş. 1. Beceriksizlik. 2. huk. Yeteneksizlik, inhabitable s. İçinde oturulmaz (Maison inhabitable). inhabité, e s. İçinde oturulmayan; boş; ıssız (Maison, appartement inhabité. Régions, terres inhabitées). inhabituel, le s. Alışılmamış (Il régnait dans la rue une animation inhabituelle). inhalateur, trice s. 1. Buğu verici, buğu yapmaya

inhalation

758

yarayan (Appareil inhalateur). 2. er. Buğu aygıtı. 3. Gaz verme aygıtı (Un inhalateur d'oxygène: Oksijen maskesi). inhalation diş. hek. Buğu çekme; içine çekme (Inhalation d'éther en vue de provoquer l'anesthésie).% Faire des inhalations:Buğu yapmak (Faire des inhalations pour guérir un mal de gorge). inhaler gçl. Buğu yapmak; içine çekmek (Inhaler de l'éther). inharmonie diş. Uyumsuzluk, inharmonieux, euse s. Uyumsuz, inhérence diş. Ayrılmazlık; "içindelik, içinde olma (Inhérence de l'accident à la substance). inhérent, e s. Inhérent à: -e bağlı; -den ayrılmaz, -in içinde olan, özünde olan (La responsabilité est inhérente à l'autorité. La versatilité est inhérente à son caractère inconsistant). inhiber gçl. 1. Yasaklamak. 2. ruhb. tçe atmak, bilinç altına atmak; tutmak, dizginlemek (Inhiber un mouvement de colère). inhibiteur, trice s. 1. Yasaklayıcı. 2. Tutan, önleyen, engelleyen; bilinç altına atan, içe atan (Une influence inhibitrice). 3. er. fiz. kim. hek. Engelleyici, ketleyici; kimyasal yada ruhsal bir tepkiyi önleyici (madde), inhibition diş. 1. Yasak; yasaklama. 2. hek. Tutukluk, sinirsel tutukluk (La timidité provoquait chez lui une sorte d'inhibition quand il voulait prendre la parole). 3. ruhb. içe atma, ketleme, engelleme, bilinç altına atma; içe atılma, bilinç altma atılma; kenetlenme, engellenme. inhospitalier, ère s. *Konuksevmez, yabana barındırmaz (Pays, peuple inhospitalier). § Côte inhospitalière: Barınılmaz kıyı. inhumain, es. 1. İnsanlıktan uzak; acımasız, kıyıa, kaba ( Une loiinhumaine, un traitement inhumain, une femme inhumaine, un cœur inhumain). 2. Korkunç, insanlık dışı (Un cri, un hurlement inhumain). 3. İnsan doğasına aykırı (L'art est humain, la science est inhumaine). inhumainement bel. İnsanlık dışı bir biçimde, insanlığa yaraşmayacak bir biçimde, kabaca, çok kötü (Traiter inhumainement un prisonnier). inhumanité diş. İnsanhk dışı davranış, kıyıcılık, aamasızhk, kabalık, inhumation diş. Gömme (Inhumation d'un cadavre, d'un corps). inhumer gçl. Gömmek (Inhumer un mort, un cadavre). inimaginable s. Tasarlanamaz, düşünülemez (Un résultat inimaginable).

initiative inimitable s. Benzetilemez, öykünülemez, yansılanamaz, taklit olunamaz (Un style inimitable). inimitié diş. Düşmanlık, kızgınlık, kin. § Avoir de l'inimitié contre qn, pour qn: -e karşı düşmanlığı olmak, kini olmak. Nourrir de l'inimitié à: -e karşı kin beslemek, ininflammabilité diş. Tutuşmazlık. ininflammable s. Tutuşmaz, yanmaz (Gaz liquide, tissu ininflammable). inintelligemment bel. Akılsızca, inintelligence^. Akılsızlık, inintelligent, e s. 1. Akılsız, zeki olmayan, aptal (Elève, enfant inintelligent). 2. Akılsızca, aptalca (Raisonnement, acte inintelligent). inintelligibilité diş. Anlaşılmazlık. inintelligible s. Anlaşılmaz (Parole, mot, langage inintelligible). inintelligiblement bel. Anlaşılmaz bir şekilde (Parler inintelligiblement). inintéressant, e s. İlginç olmayan; ilginç yanı bulunmayan (Récit inintéressant). ininterrompu, e s. Aralıksız, kesintisiz, sürekli (File ininterrompue de voilures). inique s. Çok haksız, çok haksızca (Loi, impôt inique. Un juge inique). iniquement bel. Haksız olarak, haksızca, haksız yere. iniquité diş. 1. Büyük haksızlık (Il fut victime d'une iniquité révoltante). 2. Günah (Mets-lui devant les yeux ses iniquités).3. Ahlâkbozuklugu(LYni
initié hakkı. Sur l'initiative de, à l'initiative de: -in önerisiyle, girişimiyle, önayak olmasıyla. Prendre l'initiative de f. qch: -meye girişmek. Prendre l'initiative de qch: -e girişmek, başlamak (Prendre l'initiative d'une démarche, d'un mouvement). Reprendre l'initiative: Girişimi, inisiyatifi ele almak, initié, e ad. Bir şeyi öğrenmeye yeni başlamış kimse, "müptedi (Poésie réservée aux seuls initiés). initiergç/. 1. Initierqn: Birine bir dinin, birtarikatin ilk kurallarını öğretmek, birisini bir derneğe, bir tarikata törenle almak (Prêtre chargé d'initier un fidèle). 2. Initier qn à qch: a) Birine bir şeyi açıklamak, öğretmek, bildirmek (Initier un ami aux secrets da la maison), b) Birine bir şeyi öğretmek; birini bir şeye alıştırmak (C'est lui qui m'a initié à la philosophie, à la peinture, à la nage). § S'initier à qch: Bir şeyi öğrenmek, bir şeye yavaş yavaş başlamak, alışmak (S'initier à un métier, à une méthode). injectable s. Şırınga edilebilir (Solution injectable). injecté, e s. 1. Kan yürümüş, kızarmış (Face injectée). 2 İğne yapılmış, şırınga yapılmış (Organe injecté). 3. Injecté de qch: -den kızarmış (Les yeux injectés de sang). injecter gçl. 1. Şırınga etmek, iğne yapmak (Injecter du sérum sous la peau). 2. Katmak, karıştırmak (Injecter du ciment dans le rocher pour consolider un barrage). 3. Injecter qch à qn: Birine.. .şırınga etmek, aşılamak (Vous lui injecterez encore un nouveau centigramme. Tu lui injectes tes idées). § S'injecter: 1. Şırınga edilmek. 2. Kanlanmak, kan yürümek, kızarmak (Ses yeux s'injectent). injecteur er. Şırınga, iğne. injection diş. 1. Şınnga etme, iğne yapma (Injection demorphine. Faire une injection de novocaïne). 2. Katma, karıştırma (Injection de ciment dans un ouvrage). 3. Şınnga edilen madde (Ampoule contenant une injection de cocaïne). iqjonctif, ive s. Buyurucu; buyruksal; "emredici, *âmir (Loi injonctive; forme injonctive d'un verbe). injonction diş. Buyruk, buyurma; "emir. injouable s. Oynanmaz, oynanması çok güç (Une pièce injouable). injure diş. 1. (Eski) Haksızlık (Faire injure à qn: Birine haksızlık etmek). 2. Hakaret (Il m'a fait l'injure de refuser mon invitation). 3. Sövgü, "küfür (Proférer des injures. Echanger des injures). § L'injure des ans, l'injure du temps: Zamanın yol açtığı yıpranma, yaşlılık çöküntüsü. Couvrir qn d'injures: Birini kalaylamak,

759

innocence sövgülere boğmak. En venir aux injures: Sövüşmek, birbirine sövmek, injurier gçl. 1. Sövmek (Injurier grossièrement un adversaire). 2. Hakaret etmek (Injurier la mémoire d'un mort). § S'injurier: Sövüşmek, birbirine sövüp saymak (Les deux ivrognes s'injurient sans raison). iqjurieusement bel. Aşağılayarak; sövüp say arak (// nous traite injurieusement). injurieux, euse s. 1. Aşağılayıcı, namusa dokunan. 2. Sövgülü, küfürlü; sövgü dolu, hakaret dolu (Paroles injurieuses, un écrit injurieux). injustes. 1. Haksız (Tu as été injuste envers moi). 2. Adalete aykırı, adaletsiz (Sentence, jugement injuste). 3. Haksızhk eden, adaletsiz (Société injuste, un homme injuste). 4. er. Yanlış (Distinguer le juste et l'injuste) injustement bel. Haksız olarak, haksız yere (ila été injustement puni). injustice diş. 1. Haksızlık (Etre victime d'une injustice. Commettre, faire une injustice). 2. Adalete aykırılık, hak hukuka aykırılık; adaletsizlik ( L'injustice du sort, d'une sentence). § Faire injustice à qn: Birine haksızlık etmek, birine karşı haksız davranmak, injustifiable 5. Hakh görülemez, doğru bulunamaz (Unepolitique injustifiable). injustifié, e s. Haklılığı gösterilememiş, haksız, yerinde olmayan (Mesure, demande, réclamation injustifiée). inlassable s. Bıkmaz usanmaz, bıkmak nedir bilmez, yorulmak bilmez, inlassablement bel. Bıkmadan, usanmadan, yorulmak nedir bilmeden, inlay er. 1. (Sinema, televizyon) Örtülü bileştirme. 2. (Diş hekimliğinde) Altın dolgu; dolgu maddesi. inné, e s. Doğuştan, yaratılıştan (Don, goût inné. Disposition, inclination innée). innéismeer. fels. Doğuştancılık, "fıtriye, innéité diş. Doğuştanlık, yaratılıştanlık (Doctrine de l'innéité des idées). innervation diş. 1. Sinirlenme, sinirlendirme (Sensation d'innervation). 2. Sinir dağılımı, sinirlerin dağdım durumu (Innervation de la main, de la face). innerver gçl. anat. Sinirlemek, bir organa sinir kollan vermek (Le nerf facial et le nerf trijumeau innervent la face). innocemment bel. 1. Kötülük düşünmeden, temiz yürekle, saflıkla. 2. Bönce, aptalca, innocence diş. 1. Suçsuzluk (Prouver son innocence). 2. Yürek temizliğ, içi temizlik, anlık

innocent

760

innopinément

(L'innocence d'un jeune enfant). 3. Saflık (Il İşlenmeyen, ekilip biçimlemep, boş (Terres abuse de votre innocence). § L'âge d'innocence: inoccupées). 3. İşsiz güçsüz, boş (Personne, vie Çocukluk çağı. En toute innocence: Saf saf, açık inoccupée). yüreklilikle, safça, saflıkla II a tout raconté en in-octavo s. 1. Sekiz yaprakhk, on altı sayfalık (Le toute innocence). format in-octavo). 2. er. Sekiz yaprakhk yada innocent, e s. ve ad. 1. Suçsuz (Il prétend être onaltı sayfalık kitap, forma, innocent. Condamner un innocent). 2. İçi temiz, inoculables. Aşısı olan, aşısı yapılabilir (La rage est iyi yürekli, kötülük düşünmeyen, sâf (Une inoculable). innocente jeune fille). 3. Sâf, bön, allahlık (Une inoculation diş. hek. 1. Aşı; aşılama, aşı yapma, bien innocente personne). 4. Masum, zavallı, bulaştırma (L'inoculation de la peste). 2. mec. çocuk, yavru (Un petit innocent). 5. Temiz, arı Aşılama, yayma (L'inoculation d'une doctrine, (Un sourire innocent). 6. Zararsız, dokuncasız des idées). (Une manie bien innocente). 7. Dürüstçe, kötülük inoculer gçl. 1. Inoculer qn: Birine hastalık düşünmeyen, kötülüğü olmayan (Un baiser bulaştırmak. 2. Inoculer qch à qn: a) Birine... innocent). 8. Innocent de qch: -de suçu olmayan, bulaştırmak (La morsure du chien lui avat inoculé suçsuz (Etre innocent d'un crime. Il est innocent de la rage), b) Birine... aşılamak (Nous inoculons la faute dont il est accusé). nos goûts à la femme qui nous aime). § S'inoculer innocenter gçl. I. Aklamak, temize çıkarmak, qch: -kapmak, -e yakalanmak, tutulmak suçsuzluğunu ortaya koymak (Son témoignage (S'inoculer une maladie). innocenta l'accusé). 2. Haklı göstermek (Il inodore s. Kokusuz (Gaz, fleur inodore). cherche à innocenter la conduite blâmable de son inoffensif, ive. s. Dokuncasız, zararsız (Homme, fils). chien, remède inoffensif). innocuité diş. Zararsızlık, dokuncasızlık inondables. Su basabilir (Terres inondables). (L'innocuité d'un remède). inondation diş. 1. Su basması, taşkın (Inondation innombrable s. Sayısız, pek çok; sayılamayacak causée par des pluies). 2. Sular altında bırakma, kadar çok (Une foule innombrable emplissait la sular altında kalma (Inondation volontaire d'un salle. D'innombrables tentes couvraient la plage). territoire). 3. Taşan sular fL 'inondation couvra les innomé,e, innommé,es. Adlandırılmamış, terres basses). 4. mec. "İstilâ, akın (Une innominé, e s. Adı konmamış, adsız (Os innominé, inondation de produits étrangers sur les marchés artère innommée). nationaux). innommable s. l.Adlandırüamaz, ad verilemez. 2. inondé, es. Su basmış, sular altında kalmış, taşkma Aşağılık, iğrenç (Une conduite innommable). uğramış (Vallée inondée). innovateur, trice s. ve ad. Yenilikçi, ilerici (Un inonder gçl. 1. Su altında bırakmak (La mer a innovateur hardi. Une politique innovatrice). rompu les digues et inondé les terres). 2. mec. innovation diş. 1. Yenilik yapma (L'innovation au Sarmak, kaplamak, doldurmak (Une grande joie théâtre est très difficile). 2. Yenilik (Aimer, inonda mon cœur). 3. İstila etmek, kaplamak, craindre les innovations). doldurmak (Les paysans inondent les rues de la innover gçl. 1. Yenileştirmek, yenilik katmak, ville. Les matières plastiques inondent le marché). değiştirmek (Innover une mode). 2. gsz. Yenilik 4. Inonder qch de qch: Bir şeyi -e boğmak, -ile yapmak (Innover en art, au théâtre). doldurmak, doldurup taşırmak (Inonder un'pays inobservable s. 1. Gözükmez, gözlemlenemez de produits étrangers). 5. Etre inondé de qch: -ile (Phénomènes inobservables). 2. Uyulamaz dolmak, dolup taşmak, dolu olmak, -e boğulmak (Préceptes inobservables). (En été, la Turquie est inondée de touristes). inobservance diş. Uymama, uymazlık; saymama, inopérable s. Ameliyat edilemez (Un blessé saygı göstermeme, saygısızlık (L'inobservancede inopérable). la règle.). inopérant, e s. Etkisiz, sonuçsuz (Remède inobservation diş. -e uymama, -in gereğim yerine inopérant, mesures inopérantes). getirmeme (L'inobservation des règles, des inopiné, e s. Beklenmeyen, beklenmedik, conventions, d'un contrat). birdenbire oluveren (Une mort inopinée, une inobservé, e s. Görülmemiş, gözlemlenmemiş, nouvelle inopinée). inoccupation diş. İşsizlik, uğraşısızkk; boşluk, inopinément bel. Beklenmedik anda; ansızın, inoccupé, es. 1. Boş, içinde oturulmayan apansız; birdenbire (Recevoir inopinément (Appartement, logement inoccupé). 2. l'ordre de partir).

inopportun inopportun, e s. Yersiz, uygun olmayan (Demande inopportune, un moment inopportun). inopportunément bel. Yersizce, sırası değilken, uygun kaçmadan, inopportunité diş. Yersizlik, sırasızlık, uygun olmayış (Inopportunité d'une démarche, d'une requête, d'une mesure). inopposabilité diş. huk. İleri sürülememe, "dermeyan edilememe (Inopposabilité d'une exception). inopposable s. huk. İleri sürülemez, °dermeyan edilemez (Droit inopposable aux tiers). inorganique s. İnorganik, örgensel olmayan (Corps, substances inorganiques). inorganisation diş. Örgütlenmemişlik; örgütsüzlük, teşkilatsızlık (Une inorganisation administrative existe encore dans trop de secteurs). inorganisé,e s. 1. Örgütlenmemiş, örgütsüz "teşkilatianmamış. 2. ad. Örgütsüz, herhangi bir örgüte girmemiş kişi (Les inorganisés). inoubliables. Unutulmaz (Souvenirsinoubliables). inouï, es. 1. Duyulmamış, duyulmadık; işitilmemiş, işitilmedik (Cette façon de parler est inouïe à la cour). 2. Görülmemiş, olağanüstü (Violence inouïe). inoxydable s. 1. Paslanmaz (Couteau inoxydable). 2. er. Paslanmaz maden, paslanmaz şey (C'est de l'inoxydable). in pace [In pose] er. değişmez. Manastırlarda zindan. in-partibus s. mec. tkz. Gerçek bir işlevi olmayan (Professeur in-partibus, ministre in-partibus). in petto [In petto] bel. İt. İçinden, ağzıyla söylemeksizin. in-plano s. 1. Sayfaları katlanmamış (Forma in-plano).2. er. Sayfaları katlanmamış forma, inqualifiable s. Nitelenemez, adlandırılamaz, anlatılamaz, ne desen az (Action, conduite inqualifiable). in-quarto [Inkwarto] 1. s. Dörde katlanmış, sekiz sayfalık (Format in-quarto). 2. er. Sekiz sayfalık, dört yapraklık forma, inquiet, ète s. 1. Kaygılı, merak içinde, tasalı (Sa mère était inquiète). 2. Huzursuz, sıkıntılı (Sommeilinquiet). 3. Tedirgin, içi sıkkın (Inquiet, il bougeait sans cesse). 4. Inquiet de qch, de f. qch: -i merak eden, -den meraklanan, kaygıya düşen (Je suis inquiet de son retard. Il était inquiet de ne pas avoir de nouvelles). 5. Inquiet sur, pour: -için, -konusunda kaygıya düşen, kaygılanan, kaygı duyan (Il est inquiet pour l'avenir de sonfib). inquiétant, es. Kaygı verici, kaygılandırıcı (Affaire, situation inquétante).

761

insatiablement inquiéter gçl. 1. Kaygılandırmak, tasalandırmak (Son avenir m'inquiète). 2. Tedirgin etmek (Depuis son acquittement, la police ne l'a plus inquiété). 3. Hırpalamak (L'ennemi a bien inquiété la ville). § S'inquiéter: 1. Kaygılanmak, kaygı duymak, tasalanmak. 2. S'inquiéter de qch, de f.qch: a) -i merak etmek, -meyi merak etmek (Je m'inquiète des résultats électoraux. Il s'inquiète de ne pas la voir rentrer), b) -den kaygı duymak, tasalanmak (Je m'inquiète de sa santé). c) -i sorup öğrenmek, sormak (S'inquiéter de l'heure de fermeture d'un magasin). inquiétude diş. 1. Kaygı, tasa (Son état me donne de l'inquiétude). 2. Tedirginlik, sıkıntı, huzursuzluk (Il est rempli d'inquiétude). inquisiteur, trice s. 1. Araştırıcı, inceleyici, meraklı (Elle jetait sur moi des regards inquisiteurs). 2. er. Engizisyon yargıcı, engizisyoncu. inquisition diş. 1. tar. Engizisyon (Tribunal de l'Inquisition). 2. Zorbaca soruşturma, bezdirici soruşturma (L'inquisition de la censure, du fisc). inquisitorial, e s. 1. Engizisyona değgin (Juges inquisitoriaux. Procédure• inquisitoriale). 2. Bezdirici, bıktırıcı, sert, zorbaca (Interrogatoire inquisitorial). inracontable s. Anlatılmaz, dile sığmaz (Un film inracontable). insaisissabilité diş. huk. Haczedilemezlik (Insaissisabilité d'un bien). insaisissable s. 1. huk. Haczedilemez (Bien de famille insaisissable). 2. Kavramlamaz, anlaşılamaz (Des nuances insaisissables). insalissable s. Kirletilemez, kirlenmez, insalivation diş. Yiyeceklerin ağızda tükrükle ıslanması, tükrüklenme. insalubre s. Sağlığa dokuncalı, esenliğe aykırı (Climat, logement insalubre). insalubrité diş. Sağlığa dokuncalılık, esenliğe aykırılık. insane s. 1. Deli, kaçık. 2. Usa yada sağduyuya aykırı, saçma (Projet insane). insanité diş. 1. Saçmalık, usa yada sağduyuya aykırılık (L'insanité de ses propos est révolante). 2. Saçma sapan söz, saçma şey (Dire des insanités). insatiabilité diş. Doymazlık; doyurulamazlık; yatıştırılamazlık (L'insatiabilité des artistes. L'insatiabilité d'un désir, d'une haine). insatiables. 1. Doymaz, gözü doymaz, açgözlü (Un homme insatiable). 2. Doyurulamaz, yatıştırılamaz, giderilemez (Faim, soif insatiable. Désir, haine insatiable). insatiablement bel. Doymak bilmeden.

insatisfaction insatisfaction diş. Doyumsuzluk, "tatminsizlik; hoşnutsuzluk (Manifester son insatisfaction). insatisfait, e s. Doyumsuz, tatmin edilmemiş; hoşnut olmayan (Désir insatisfait, un homme insatisfait, passion insatisfaite). insaturable s. Doymaz, insaturation diş. kim. Doymazlık, inscription diş. 1. Yazıt (Déchiffrer une inscription en caractères grecs). 2. Yazılma, yazma; "kaydolma, "kaydetme (Inscription d'un étudiant à une faculté. Inscription d'un nom sur un registre). 3. Çiziktirilen yazı, karalama (Une inscription injurieuse sur le mur de la mairie). § Incription de faux, incription en faux: huk. "Sahtelik iddiası, karşı tarafın belgelerinin düzme ve geçersiz olduğunu savlama. Prendre ses inscriptions: Fakülteye yazılmak, kaydolmak, inscrire gçl. 1. Yazmak (Inscrire son nom sur la fiche d'hôtel). 2. Inscrire qn à qch: Birini -e yazmak, yazdırmak, kaydetmek (Inscrire son enfant à l'école). 3. mat. Çizmek, içine çizmek (Inscrire un triangle dans un cercle). 4. Koymak, içine sokmak (Inscrire de nouvelles dépenses au budget. Inscrire un projetdans une réforme générale).% S'inscrire: I. Yazılmak, kaydolmak. 2. S'inscrire à qch: -e yazılmak, kaydolmak (S'inscrire à la faculté, à un parti, à un club). 3. S'inscrire dans qch, sur qch: -in içine girmek, -de yer almak (Projet qui s'inscrit dans une réforme générale). § S'inscrire en faux contre qch: 1. huk. -in düzme olduğunu ileri sürmek, "sahtelik iddiasında bulunmak. 2. -i yalanlamak, yadsımak, "inkâr etmek, inscrit, es. ve ad. Listede adı bulunan, listede yazılı olan, "kayıtlı (Les inscrits doivent se présenter à la salle d'examen). insculper gçl. Zımbalamak, zımbayla delmek, insécabilité diş. Bölünemezlik, parçalanamazlık, ayrılmazlık. insécable s. Bölünemez, parçalanamaz, ayrılmaz (Les atomes ne sont pas des éléments éternels et insécables). insecte er. Böcek, insectes er. hayb. Böcekler, insecticide s. ve er. Böcek öldürücü (Poudre insecticide. Un insecticide). insectifuge s. ve er. Böcekleri kaçıran, böcek savan (ilâç). insectivore s. 1. Böcekçil, böcek yiyen (Oiseau, plante insectivore). 2. er. ç. Böcekçiller. insécurité^. Güvensizlik (Vivre dans l'insécurité). in-seize s. değişmez. 1. On altıya katlanmış, on altı yapraklık, otuz iki sayfalık (Format in-seize). 2. er. On altı yapraktık forma.

762

insertion insémination diş. Tohumlama, dölleme (Insémination naturelle. Insémination artificielle des vaches, des brebis). inséminer gçl. Tohumlamak, yapay yolladöllemek (Inséminer les vaches). insensé, e s. 1. Deli, kaçık, sağduyudan yoksun, mantıksız (Un homme insensé). 2. Saçma, usa aykırı, sağduyuya aykırı (Idées, désirs, projets insensés). 3. Tuhaf, acaip (Un mobilier insensé). insensibilisation diş. Uyuşturma, uyuşma; duyumsuzlaştırma, acı duymaz hale getirme, insensibiliser gçl. Uyuşturmak, uyuşmak; duyumsuzlaştırmak, duyumunu yitirtmek, acı duymaz hale getirmek (Insensibiliser un malade avant de l'opérer. Insensibiliser un membre, les nerfs d'une dent). insensibilité 1. Duyumsuzluk (Insensibilité d'un nerf, d'un organe). 2. Duygusuzluk, duyarsızlık, soğukluk (Il avait une parfaite insensibilité à l'égard d'autrui). 3. Aldırmazlık, önemsemezlik (L'insensibilité aux reproches). insensible s. 1. Duyumsuz, acı duymaz (Nerf, membre insensible). 2. Duygusuz, acımasız; duyarlığını yitirmiş (Homme, femme insensible). 3. Duyulmaz, ayrımına varılmaz, belli olmaz (Pouls insensible. Force insensible d'un courant). 4. Insensible à: a) -e aldırmayan, -i önemsemeyen; -e karşı duyarsız (Il est insensible aux compliments. Demeurer insensible aux prières, aux supplications, à la poésie), b) -den etkilenmeyen, -e karşı duyumunu yitirmiş (Il est insensible au froid, à la chaleur). insensiblement bel. Yavaş yavaş, azar azar, belli olmadan (L'aiguille de l'horloge avance insensiblement). inséparable s. 1. Birbirinden hiç ayrılmaz; içtikleri su ayrı gitmez (Deux amis inséparables, couple inséparable). 2. Inséparable de: -den ayrılamaz (La foi est inséparable de la contrition). inséparablement bel. Aynlmamacasina; birbirinden ayrılmaz şekilde, insérer gçl. Insérer qch dans qch: Bir şeyi -in arasına sokmak, katmak; -in içine yerleştirmek, koymak (Insérer unfeuillet dans un livre, un cadre dans une montre, un article dans un journal). § S'insérer sur, à: 1. -e yapışmak (Les muscles s'insèrent sur les os). 2. S'insérer dans qch: -in içine girmek, içinde yer almak (Le projet s'insère dans les réformes). insert er. 1. (Sinema, televizyon) Ara filmi; ara görüntü. 2. (Radyo) Yayın sırasında araya giren telefon konuşması, insertion diş. 1. Koyma, yerleştirme, sokma;

insidieusement

763

ekleme (Insertion d'un feuillet dans un livre. Insertion d'une note dans un texte). 2. anat. Saplanma, bağlanma, yapışma (Insertion des muscles sur un os). insidieusement bel. Kurnazca, aldatarak, faka bastırarak. insidieux, euse s. 1. Aldatıcı, yalan (Promesses insidieuses, maladie insidieuse). 2. Kurnaz, faka bastıran, tuzağa düşürücü (Serpent, homme insidieux. Il a des manières insidieuses). insigne s. 1. Göze çarpıcı, önemli, belli başlı (Il occupe une place insigne dans le monde scientifique). 2. er. *Belirge, simge, rozet, madalya, "amblem (Ilporte toujours l'insigne de la Légion d'honneur. Arborer à sa boutonnière l'insigne d'un parti politique, d'un club sportif). insignifiance diş. 1. Anlamsızlık. 2. Önemsizlik, değersizlik (L'insignifiance d'un homme, d'un événement, d'une oeuvre). insignifiant, es. 1. Anlamsız (Une phrase insignifiante). 2. Önemsiz, değersiz (Homme insignifiant, oeuvre insignifiante). insincère s. İçtenliksiz, içten olmayan, yapmacık (Enthousiasme insincère). insincérité diş. İçtenliksizlik, içtenlikten uzaklık, insinuant, e s . 1. Girişken, sokulgan, insanın damarına girmesini bilen (Un jeune homme insinuant). 2. İçe sinen, içe işleyen (Voix insinuante). insinuation diş. 1. İçine girme, "nüfuz etme (L'insinuation de l'aliment dans les parties qui le reçoivent). 2. mec. Anıştırma, "ima; anıştırmalı söz, imâli söz (Procéder par insinuation. Insinuations perfides, mensongères). insinuer gçl. 1. Demek istemek, ileri sürmek (Il insinue que la mésentente règne dans leur ménage). 2. Insinuer qch à qn: Birine... "telkin etmek söylemek, usul usul aşılamak, kafasına sokmak (C'est toi qui lui as insinué toutes ces choses). 3. Insinuer qch dans qch: Bir şeyi -in içine sokmak (Le chirurgien insinua le doigt dans la plaie). § S'insinuer: 1. Sokulmak, girmek (S'insinuer dans la foule pour parvenir au premier rang. S'insinuer partout pour sefaire voir). 2. S'insinuer dans qch: -in içine işlemek, girmek, "nüfuz etmek (L'eau s'insinue dans le sable. Des idées qui s'insinuent dans l'esprit). § S'insinuer dans les bonnes grâces de qn, dans la confiance de qn: Birinin gözüne girmek; -in sevgisini, güvenini kazanmak, insipides. 1. Tatsız (Boisson, plat insipide). 2. mec. Can sıkıcı, yavan, tatsız (Un film insipide). insipidité diş. 1 .Tatsızlık (Insipidité d'un aliment). 2. mec. Cansıkıcılık, yavanlık, tatsızlık (L'insipidité

insoluble d'une oeuvre, d'un spectacle, de la vie). insistance 1. Bekinme, ayak direme. 2. Üstünde durma, üsteleme, ısrar (Revenir sur un sujet avec insistance). insistant, e s. Bekinen, ayak direyen, üsteleyen, "ısrar eden, "ısrarlı (Demandes insistantes, regards insistants). insister gsz. 1. Üstelemek, üstünde durmak, "ısrar etmek (N'insistez pas, il ne comprendra jamais). 2. Direnmek, bekinmek, ayak diremek. 3. Sürdürmek, "devam etmek (Il avait commencé à étudier le piano, mais il n'a pas insisté). 4. Insister sur qch: -in üzerinde durmak, ayak diremek, ısrar etmek (Il insiste trop sur ce problème). 5. Insister pour qch; pour f. qch, à f. qch: -için ısrar etmek, -mekte ayak diremek, bekinmek (Insister pour une réponse, pour obtenir une place. Il insiste à demander cette place). in situ M . Lat. Yerinde, doğal ortamı içinde (Plante étudiée in situ). insociabilité diş. Geçimsizlik; görüşülemezlik. insociable s. Geçimsiz; görüşülemez, düşüp kalkılamaz (Un homme insociable). insolation diş. 1. Güneşe serme; güneşe tutma; güneşte kalma, güneşlenme (L'insolation d'une pellicule photographique. L'insolation prolongée peut être dangereuse). 2. Güneş çarpması (Attraper une insolation). 3. Güneşli havalar, güneşli günler (Insolationfaible des mois d'hiver). insolemment bel. Küstahça; saygısızca (Parler, répondre insolemment). insolence diş. 1. Küstahlık (L'insolence de cette génération dépasse toutes les bornes). 2. Saygısızlık (Répondre avec insolence). 3. Nobranlık (Il a l'insolence de celui à qui tout réussit). insolent, e s. 1. Küstah, kaba (Un domestique insolent). 2. Saygısız (Parler sur un ton insolent). 3. Nobran (Un vainqueur insolent). 4. Olağanüstü, görülmemiş, işitilmemiş, eşsiz (Santé, joie insolente). insoler gçl. Güneşe tutmak, gün ışığına tutmak, insolite s. 1. Alışılmamış, "âdet olmamış, tuhaf (Tenue, aspect insolite. Votre demande est insolite). 2. er. Alışılmamış tuhaf şey, tuhaflık, gariplik (Recherche de l'insolite en poésie). insolubiliser gçl. Erimezleştirmek, erimez kılmak, çözünmezleştirmek. insolubilité^. 1. kim. Çözünmezlik, erimezlik. 2. Çözülemezlik (Insolubilité d'un problème). insoluble s. 1. Çözünmez, erimez (Substance insoluble dans l'eau). 2. Çözülemez (Unproblème insoluble).

insolvabilité insolvabilité diş. huk. Borucunu ödeyemezlik, "aciz. insolvable s. huk. Borucunu ödeyemeyen, °âciz (Débiteur insolvable). insomniaque, insomnieux, euse s. ve ad. Uykusuz, uyuyamayan (Les insomniaques épiaient tous les bruits). insomnie diş. Uykusuzluk (Souffrir d'insomnie. Nuits d'insomnie. Remède contre l'insomnie). insondable s. 1. Pek derin, dibi bulunmaz, dipsiz (Abîme, gouffre insondable). 2. Anlaşılmaz, kavranamaz, akıl ermez (Douleur, pensée, mystère insondable). 3. mec. Sonsuz, çok büyük (Une insondable misère, une insondable maladresse). insonore s. 1. Ötümsüz, sağır. 2. Sesgeçirmez (Matériaux insonores). insonorisation diş. Sesgeçirmez duruma getirme, * sesgeçirmezleştirme. insonoriser gçl. Ses geçirmez duruma getirmek, *sesgeçirmezleştirmek (Insonoriser un studio, un appartement). insonorité diş. 1. Ötümsüzlük. 2. Sesgeçirmezlik. insouciance diş. Tasasızlık, aldırmazlık (Vivre, travailler dans l'insouciance). insouciant, e s. 1. Tasasız (Il est insouciant comme un Bohème). 2. Insouciant de qch: -e aldırmayan (Il est insouciant de l'avenir, du danger). insoucieux, euse s. 1. Tasasız, dertsiz (Une vie insoucieuse). 2. Insoucieux de qch: -e aldırmayan, -i kendine tasa edinmeyen (Etre insoucieux du lendemain). insoumis, es. 1. Boyun eğmeyen (Tribus, contrées insoumises). 2. er. Kaçak er, asker kaçağı, insoumission diş. 1. Boyun eğmezlik, baş eğmezlik; söz dinlemezlik, saymazlık. 2. Asker kaçaklığı, askerlik çağrısına uymazlık, insoupçonnable s. Kuşkulanılamaz, kuşku götürmez (Probité insoupçonnable). insoutenable s. 1. Savunulamaz, tutulacak yam olmayan (Opinion, théorie insoutenable). 2. Dayanılmaz, çekilmez (L'éclat de la lumière insoutenable, l'âpreté du soleil insoutenable). inspecter gçl. 1. Denetlemek, °teftiş etmek (Inspecter une école, un travail, un bagage). 2. Gözetlemek, dikkatle incelemek, yoklamak, araştırmak (Inspecter l'horizon. Inspecter le ciel avant départir). inspecteur, trice ad. Denetmen, "müfettiş (Inspecteur de l'enseignement primaire. Inspecteur des assurances. Inspecteur des finances. Inspecteur du travail). § Inspecteur des travaux finis: Kahve dövenin hınk deyicisi; iş

764

inspirer

bittikten sonra boy gösteren tembel, inspection diş. 1. Denetleme, denetim, teftiş (Inspection de l'armée, des travaux. Tournée d'inspection, rapport d'inspection. Faire, passer une inspection. Subir une inspection). 2. Denetmenlik, müfettişlik (Obtenir une inspection). 3. Denetleme kurulu, "teftiş kurulu (Entrer à l'inspection des finances). 4. Yoklama, gözden geçirme (Inspection d'un navire). inspectorat er. (Az kullanılır). Denetmenlik, "müfettişlik. inspirant, e s. Esinleyici, "ilham verici, ilham edici, inspirateur, trice s. ve ad. 1. s. anat. Solumayı sağlayan, soluma devinimini yaptıran (Muscles inspirateurs). 2. Esinleyici, esin verici (Idées inspiratrices). 3. diş. Esin kaynağı kadın, esin perisi (L'inspiratrice d'un poète). 4. er. Elebaşı, hazırlayıcı (Inspirateur d'un complot, d'une doctrine). inspiration diş. 1. anat. Soluk alma (Alternance de l'inspiration et de l'expiration). 2. Esin, "ilham (Inspiration céleste. Inspiration des prophètes, des devins. Attendre, chercher l'inspiration). 3. "Telkin, "tavsiye ( Crime commis sous l'inspiration d'un complice plus âgé. Suivre l'inspiration d'un ami). 4. İti, dürtü (Il agit selon l'inspiration du moment). 5. Düşünce, bir anda kafaya doğan düşünce (Tu as eu une mauvaise inspiration en l'invitant). 6. Etki (Musique d'inspiration orientale). § Sous l'inspiration de: -in etkisiyle, "telkiniyle, "teşvikiyle (C'est sous son inspiration que le comité fut créé). inspiratoire s. Solumaya değgin (Capacité inspiratoire). inspiré, e s. 1. Esinli (Poète inspiré). 2. Inspiré de: -den esinlenmiş, etkilenmiş ( Une robe inspirée des modes européennes). 3 .s. vead. Gizemsel bir esin altında kalmış, esinli (Prendre un air inspiré pour dire des choses banales. C'est un inspiré). inspirer gçl. 1. hek. Üflemek, vermek (Inspirer de l'air dans les poumons d'un noyé). 2. Hazırlamak, -in elebaşısı olmak (Inspirer un complot, un attentat). 3. Inspirer qch à qn: a) Birine... esinlemek, ilham etmek (Elle lui a inspiré son premier roman. Cela lui inspire l'horreur de la guerre), b) Birinde... uyandırmak, birine ...vermek (Inspirer de l'amour à une personne. Tes actes lui inspirent des soupçons). 4. gsz. Soluk almak. § Inspirer confiance à qn: Birinde güven uyandırmak, -e güven vermek (Il ne m'inspire pas confiance). § S'inspirer de: -den esinlenmek, ilham almak; -den etkilenmek (Le poète s'est inspiré d'une légende populaire).

instabilité

765

instabilité diş. Oynaklık, değişkenlik, kararsızlık, "istikrarsızlık (Instabilité d'une situation. Instabilité du caractère, des opinions). instable s. 1. Değişken, oynak, kararsız, "istikrarsız (Paix instable, temps instable, caractère instable). 2. Sallanan, sallantılı (Meuble instable). 3. Bir yerde durmayan, durmadan yer değiştiren (Personne, population instable). 4. ad. Okul disiplinine uyamayan anormal çocuk, installateur er. Döşemci, tesisatçı, installation diş. 1. Atama, atanma, "tayin (Installation d'un évêque). 2. (Bir eve) Yerleşme (Fêter son installation). 3. Yerleştirme (L'installation de la salle de bains dans cette petite pièce a été très difficile). 4. Döşem, "tesisat (Installations électriques, mécaniques). installer gçl. 1. Atamak, "tayin etmek (Installer un pape, unévêque). 2.1nstallerqn qch dans: Birini, bir şeyi -e yerleştirmekf/Vousl'avons installédans son nouveau logement. Installer un malade dans son lit). 3. Koymak (Installer une chaise devant la porte). 4. Yerleştirmek, döşemek, kurmak, "tesis etmek (Installer l'électricité, le gaz, le téléphone). § S'installer: 1. Yerleşmek, oturmak (S'installer chez un ami, à l'hôtel, dans une maison). 2. mec. -e iyice yerleşmek, -de yer almak, -den ayrılamamak (Cette idée obsédante s'est installée dans son esprit. Il s'est installé dans la mauvaise foi). instamment bel. "Israrla, üsteleyerek, üstelemeyle (Je vous prie instamment d'oublier ces paroles). instance diş. 1. Bekinme, üstünde durma; üsteleme, "ısrar (Demander avec instance). 2. "Rica, istek, yalvarıp yakarma (Il a cédé aux instances de ses amis). 3. huk. Dâva, duruşma (Introduire une instance. Extinction de l'instance). 4. huk. Mahkeme (L'instance supérieure. Les instances internationales). 5, Makam, merci (D'autres instances anglaises étaient \ moins pressées). § Instance par défaut: Gıyaben yargılama. Tribunal de première instance: Asliye mahkemesi. Etre en instance: Görüşülmekte, tartışılmakta olmak; ele alınmak (Le traité est en instance devant les comités d'experts. Une affaire en instance: Görülmekte olan bir dâva). Etre en instance de f. qch: -mek üzere olmak (Le train est en instance de partir). instant, es. 1. Üstelemeli, ısrarlı (Demande, prière instante). 2. İvedili, tez, sıkıştırıcı, zorlayıcı, "âcil (Besoin instant). instant er. An (Chaque instant de la vie est un pas vers la mort): § A l'instant: O anda, hemen (Je l'ai quitté à l'instant). A chaque instant, à tout instant: Her an, ikide bir (A chaque instant, on le dérange).

instiller A l'instant où: Tam -dığı anda (A l'instant où j'allais sortir, le téléphone sonna). D'instant en instant: Gitgide (D'instant en instant, la circulation des voitures augmentait). De tous les instants: Sürekli, "devamlı (Il faut donner au malade une attention de tous les instants). Dès l'instant que: -dığı için, -dığına göre; madem ki (Dès l'instant que vous êtes satisfait, c'est le principal). En un instant: Bir anda, hemen, çabucak (En un instant, la grange fut brûlée). Par instants: Zaman zaman (Par instants, je me demande s'il pense ce qu'il dit). Pour l'instant: Şimdilik, şu anda (Je n'en ai pas besoin pour l'instant). Un instant: Bir dakika, bir saniye (Un instant, je suis occupé). instantané, e s. 1. Bir an süren, bir anlık, kısa (Des visions instantanées). 2. Ansızın, apansız, birdenbire (Explosion instantanée. La mort fut instantanée). 3. Şipşak (Photographie instantanée). 4. er. Şipşak fotoğraf (Prendre un instantané). instantanéité^. Apansızlık,birdenbirelik. instantanément bel. Anında, hemen o anda, "derhal, hemen, instar de (à I') ilg. Gibi, örneği, "misillu (Il écrit à l'instar de ses prédécesseurs). instaurateur, trice ad. Kuran, yapan, düzenleyen, gerçekleştiren (instaurateur de la justice, de la liberté). instauration diş. Kurma, yapma, düzenleme, yerleştirme,gerçekleştirme (Instauration d'un régime, d'une mode, d'un usage). instaurer gçl. Kurmak, yapmak, düzenlemek, yerleştirmek, gerçekleştirmek (Instaurer la République, une mode, la justice). instigateur, trice ad. Kışkırtıcı, hazırlayıcı ; elebaşı ; "teşvikçi, "müşevvik (Les instigateurs du complot furent arrêtés). instigation diş. Kışkırtma, ayartma, "teşvik. § A l'instigation de qn, sur les instigations de qn: -in kışkırtmasıyla, ayartmasıyla (Le vol a été commis à l'instigation du plus âgé de la bande. Il agit sur les instigations de sa femme). instiguer gçl. 1. Tahrik etmek, kışkırtmak. 2. Instiguer qn à f.qch: Birini -meye itmek, tahrik etmek (On les a instigués à refuser cet accord). instillation diş. Damlatma, damla damla akıtma (Laver une plaie par instillation. Instillations nasales). instiller gçl. 1. Damlatmak, damla damla akıtmak (Instiller un collyre dans l'œil). 2. mec. Yavaş yavaş sokmak, telkin etmek (C'est son maître qui lui instille dans la tête ces superstitions).

instinct instinct [Èsfê] er. 1. içgüdü (L'instinct sexuel, maternel). 2. Sezgi, önsezi (Pressentirpar instinct un danger). 3. Doğuştan eğilim (Avoir l'instinct de l'ordre, de la discipline, du comique). 4. Yetenek (Avoir l'instinct des affaires, du commerce, de la musique). § D'instinct: Sezgisel olarak, içgüdüsel olarak; düşünmeden, niçin olduğunu bilmeden; hemen, birdenbire (D'instinct, il prit le sentier de gauche. En toutes choses, d'instinct, je m'opposais à lui). instinctif, ive s. 1. İçgüdüsel (Avoir une sympathie instinctive pour le plus faible). 2. tçgüdüleriyle hareket eden (C'est un être instinctif). instinctivement bel. İçgüdüsel olarak, sezgisel olarak; düşünmeden, nedenini bilmeden; birdenbire, hemen, instituer gçl. 1. Var etmek, kurmak (Instituer un ordre, une confrérie, un règlement). 2. huk. Atamak, -olarak göstermek (Il a institué son neveu héritier de sa fortune). institut er. 1. Bir tarikatın kuruluş kuralı. 2. Bilim yada sanat derneği, kurum. 3. (Büyük harfle) Fransadaki beş akademi birliği (Membre de l'Institut). 4. Enstitü (Institut de beauté). institueur, trice ad. 1. Kurucu (Instituteur divin du christianisme). 2. İlkokul öğretmeni. § Ecole normale d'instituteurs: İlköğretmen okulu, institution diş. 1. Var etme, kurma (L'institution d'un nouveau régime politique). 2. Kuruluş, kurum (Les institutions nationales, internationales. Une institution religieuse, politique). 3. Atama, -olarak gösterme (Institution d'un héritier, d'un évêque). 4. Yetiştirme, okutma, eğitme (Institution des enfants). S. Öğretim kurumu, okul (Il est professeur dans une institution libre). institutionnalisation diş. Kurumsallaştırma, kurumsallaşma ; kurumlaşma, kurumlaştırma (L'institutionnalisation de la coopération économique). institutionnaliser gçl. Kurumsallaştırmak; kurumlaştırmak. § S'Institutionnaliser: Kurumlaşmak, kurumsallaşmak. institutionnel,le s. Kurumsal; kuruluşlara değgin, instructeur er. 1. Eğitimci, öğretmen. 2. s. Juge instructeur: Sorgu yargıcı, instructif, ive s. Eğitici, öğretici (Livre, ouvrage instructif). instruction diş. 1. Eğitim, eğitme, yetiştirme (L'instruction des rois). 2. Öğretim (L'instruction n'est qu'une part de l'éducation. Instruction primaire, secondaire, professionnelle, gratuite, obligatoire). 3. Bilgi (Un homme sans instruction.

766

instrument

Il a de l'instruction). 4. Yönerge, "talimat (Recevoir des instructions. Le préfet donne des instructions rigoureuses à ses subordonnés). 5. Açıklama, açıklayıcı bilgi (Des instructions accompagnent l'appareil de chauffage). 6. huk. Soruşturma, "tahkikat. § Instruction criminelle, instruction pénale: Ceza yargılama yöntemi, "ceza muhakeme usulü. Instruction judiciaire: Adli soruşturma. Instruction préalable: İlk soruşturma. Instruction préliminaire: Ön soruşturma. Instruction publique: Millî Eğitim, "maarif. Juge d'Instruction: Sorgu yargıcı, instruire gçl. 1. Okutmak, öğretmek, ders vermek (Elle instruit de jeunes enfants dans une école du quartier). 2. -in ilk soruşturmasını yapmak (Instruire une affaire, un procès). 3. Instruire qn de qch: Birine -i bildirmek, haber vermek; birini .. .konusunda bilgi sahibi kılmak (Il m'a instruit de votre désir de collaborer à cet ouvrage. J'instruirai sa famille de sa conduite). 4. Instruire contre qn: huk. Birinin ilk soruşturmasını yapmak, birine karşı ilk soruşturma açmak. 5. Etre instruit de qch: -den haberi olmak, -i bilmek, -konusunda bilgi sahibi olmak (Il est instruit de toute l'affaire). 6. Etre instruit à f. qch: -meye alışmak, alıştırılmak (Vous êtes instruite à m'outrager). § S'Instruire: 1. Kendi kendini yetiştirmek (Un homme qui s'est instruit tout seul. S'instruire dans un art, dans une science). 2. S'instruire de qch: -konusunda bilgi sahibi olmak, -den haberi olmak, -i bilmek, öğrenmek (S'instruire des formalités à accomplir). instruit, e s. Bilgili (Un homme très instruit). instrument er. 1. Alet, araç (Le baromètre est un instrument de mesure). 2. Çalgı (Jouer d'un instrument. Instrument à vent, à percussion. Les musiciens accordent leurs instruments). 3. huk. Belge; senet (Les instruments de ratification d'un traité). 4. mec. Alet, araç, yol, "vasıta (Cepacte a été un instrument décisif de la paix. Il est un simple instrument au service des gens plus puissants). § Instruments à corde: Yaylı yada telli çalgılar (keman, kontrabas, gitar, banço, arp vb.). Instruments à percussion: Vurma çalgılar (davul, kastanyet, timpani vb.). Instruments i vent: Nefesli çalgılar (klarnet, trompet, tuba, saksafon vb.). Instruments à anche, à embouchure: Kamışlı, ağızhklı nefes çalgıları (Saksafon, klarnet vb.). Instruments à clavier et soufflerie: Tuşlu ve körüklü çalgılar (Akordeon, org, kamışlı org vb.). § Etre, devenir l'instrument de qn: -in aleti olmak, -e alet olmak. Se servir de qch comme un instrument pour: Bir şeyi -e alet etmek, -için

instramentaire

767

alet olarak kullanmak (Il se sert de la religion comme un instrument pour la politique). Servir d'instrument à: -e alet olmak, instrumentale s. Témoin instrumentais: huk. İkrar tanığı. instrumental, es. l.huk. Belgesel, belge niteliğinde (Les pièces instrumentales d'un procès). 2. miiz. Çalgısal, çalgı ile çalınan (Musique instrumentale). instrumentalisme er. fels. Aletçilik, 'araççılık, instrumentation diş. Bir müzik parçasını çalgılara göre düzenleme, "çalgılandırma. instrumenter gçl. 1. (Bir müzik parçasını) Orkestrada çalınacak biçimde işlemek (Instrumenter un opéra). 2. gsz. Evrak düzenlemek, belge düzenlemek, instrumentiste ad. Çalgıcı (Les choristes et les instrumentistes). insu de (à 1') ilg. -in haberi olmadan (Il est sorti à l'insu de ses parents. Elle a fait cette démarche à l'insu de son mari). insubmersibilité diş. Batmazhk (Insubmersibilité d'un navire). insubmersible s. Batmaz (Navire, canot insubmersible). insubordination diş. Dikbaşhlık, sözdinlemezlik, "itaatsizlik, "serkeşlik, insubordonné, e s. Dikbaşlı, sözdinlemez, "itaatsiz, "serkeş (Collégien insubordonné, troupes insubordonnées). insuccès er. Başarısızlık (Insuccès à un examen. Insuccès d'un projet). insuffisamment bel. Yetersizce, eksik (Il travaille insuffisamment). insuffisance diş. 1. Yetmezlik (Insuffisance cardiaque). 2. Eksiklik, azlık, yetmezlik (Insuffisance de ressources, insuffisance des salaires). 3. Yetersizlik, yeteneksizlik (Ce comédien est d'une insuffisance flagrante). insuffisant, e s . 1, Yetmez, az, eksik (Lumière insuffisante, connaissances insuffisantes). 2. Yetersiz, yeteneksiz (Il est insuffisant pour cette charge). insufflation diş. Üfürme, üfleyerek verme (Insufflation d'air dans les poumons). insuffler gçl. 1. Üfürmek, üfleyerek vermek (Insuffler de l'air dans la bouche d'un noyé). 2. Insuffler qch à qn: a)Birine üfleyerek... vermek (Insuffler de l'oxygène à un noyé), b) mec. Birine... esinlemek, telkin etmek. Birine... vermek (Insuffler à des vaincus le désir de revanche. Cette réussite lui insuffla une nouvelle ardeur).

intact insulaire s. ve ad. 1. Adalı (Peuple insulaire. Les insulaires de Bornéo). 2. s. Adaya değgin, adayla ilgili (Administration insulaire). insularité diş. Adalılık, adalık; bir ülkenin ada yada takımada oluşu, insuline diş. Şeker hastalığı ilâcı, ensülin, insulinothérapie diş. hek. Ensülin tedavisi, ensülinle tedavi, insultant, e s. Onur kırıcı, "hakaret edici (Propos insultants). insulte diş. 1. Onur kırıcı, "hakaretli söz yada davranış (Dire, adresser des insultes à quelqu'un). 2. "Hakaret (C'est une insulte à son honneur). § Faire une insulte à qn: Birine bir hakarette bulunmak, hakaret etmek. Ressentir qch comme une insulte: -i bir hakaret olarak düşünmek, -i hakaret "telakki etmek, insulté, e s. ve ad. Hakarete uğramış (kişi), insulter gçl. 1. Sövmek, saldırmak (On l'insulta mort, alors qu'on l'avait célébré de son vivant).2. Insulter à qn, à qch: -e hakaret etmek, -ile alay etmek (Insulter aux dieux, à un culte. Ce luxe insulte à la misère publique). § S'insulter: Birbirine hakaret etmek. Se faire insulter par qn: -den hakaret görmek, hakarete uğramak, insulteıırer. Hakaret eden (L'insulteur et l'insulté). insupportable s. 1. Çekilmez, dayanılmaz (Vie, douleur insupportable). 2. Çok kötü, "berbat (ila un caractère insupportable). insupportablement bel. Çekilmez, dayanılmaz şekilde (Cet ouvrage est insupportablement long). insurgé, e s. ve ad. Baş kaldıran, ayaklanan (Les populations insurgées. Les insurgés sont maîtres d'une partie du pays). insurger gçl. Insurger qn contre: Birini -e karşı ayaklandırmak, başkaldırtmak (Insurger une nation contre l'injustice). § S'insurger: 1. Ayaklanmak, baş kaldırmak. 2. S'insurger contre: -e karşı ayaklanmak, baş kaldırmak, "isyan etmek (Le peuple s'insurgea contre la dictature). insurmontable s. 1. Ortadan kaldırılamaz, baş edilemez, başa çıkılamaz (Difficultés, obstacles insurmontables). 2. Bastırılamaz, önlenemez (Angoisse, aversion, sentiment insurmontable). insurpassable s. Eşsiz, üstüne yok (Une perfection insurpassable). insurrection diş. Baş kaldırma, ayaklanma, "isyan (Briser, mater, réprimer une insurrection). insurrectionnel, le s. Başkaldıncı; başkaldırmaya değgin (Esprit insurrectionnel, mouvement insurrectionnel). intact, e [ctakt] s. 1. Dokunulmamış, ilişilmemiş,

intactile bozulmamış, el değmemiş (Demeurer, rester intact. Produit alimentaire intact). 2. mec. Kirlenmemiş, bulaşmamış, tertemiz (Honneur intact, réputation intacte). intactile s. Dokunmayla anlaşılamaz, elle tutulamaz (Un son est intactile). intaille diş. Kazma taş, taş kazısı (Intaille qui sert de sceau). intailler gçl. İçini oyup işlemek (Intailler une pierre fine). intangibilité diş. 1. Dokunulamazhk, elle tutulamazlik (Intangibilité d 'un fluide). 2. mec. Dokunulmazlık, el sürülemezlik, bozulamazlık (Intangibilité d'une loi, d'un principe). intangibles. 1.Dokunulamaz,elle tutulamaz, avuca sığmaz (Fluides intangibles). 2. mec. Dokunulamaz, el sürülemez, bozulamaz (Loi, principe intangible). intarissable s. 1. Kurumaz, suyu kesilmez (Source intarissable). 2. mec. Bitmez tükenmez (Il a une verve intarissable). intarissablement bel. Durmamacasina bıkmamacasına, ardı arkası kesilmeden (Il répète intarissablement la même chose). intégral, e s. 1. Tam, eksiksiz (Remboursement intégral d'une dette. L'édition intégrale d'un roman). 2. s. mat. Tümlevsel (Calcul intégral). 3. diş. Hepsi, tümü, bütünü (Il a acheté l'intégrale de Beethoven). 4. diş. mat. f des symphonies Tümlev, °entegral (Intégrale définie: Belgin tümlev. Intégrale indéfinie: Belgisiz tümlev). intégralement bel. Hepten, tümü ile, bütün olarak, eksiksiz olarak (Lire un texte intégralement, rembourser une dette intégralement). intégralité diş. Bütünlük, tümlük: bütün, tüm (Dépenser l'intégralité de son salaire. Intégralité d'un revenu). intégrant, e s. Bütünleyen, tamamlayan, tümleyen (L'illusion est une partie intégrante de la réalité). § Faire partie intégrante de qch: -in ayrılmaz bir parçası olmak, tamamlayıcısı olmak, intégration diş. 1. Birleşme, bütünleşme (L'intégration économique de l'Europe). 2. Özümleme, sindirme, içinde eritme (L'intégration des émigrants dans la population autochtone). 3. mat. Tümlevleme. intégrationniste s. ve ad. Birleştirmeci, bütünleştirmeci; sindirmeci, özümlemeci. intègre s. Doğru, doğruluktan ayrılmaz, namuslu (Juge, ministre intègre). intégrer gçl. 1. mat. Tümlevini hesaplamak (Intégrer une fonction). 2. Intégrer qch dans qch: -in içine sokmak, içinde toplamak (Intégrer les

768

intelligence

nouveaux apports de la science dans l'enseignement.Intégrer plusieurs théories dattsun système). 3.gsz. Intégreràqch:-eğirmek,-ingiriş sınavını kazanmak (Intégrer à Polytechnique, à l'Ecole Normale). § S'intégrer à, dans: -ile karışıp bütünleşmek, birleşmek; -de sindirilip erimek (S'intégrer dans la masse. Les réfugiés se sont parfaitement intégrés au reste de la population). intégrité diş. 1. Bütünlük (L'intégrité du territoire, d'une œuvre). 2. Dürüstlük, doğruluk, namusluluk (Un homme d'une parfaite intégrité). 3. Bozulmamıştık, anlık (L'intégritédes mœurs). intellect [ëtelUkt] er. fels. Anlık, "müdrike, intellectualisation diş. *Anhksallaştırma, *anlıksallaşma. intellectualiser gçl. *Anlıksallaştırmak, *anlıksal bir nitelik kazandırmak, intellectualisme er. fels. Anlıkçılık, "zihniyye. inteilectualité diş. "Anlıksallık. intellectuel, le s. fels. Anlığa değgin, *anhksal; zihinsel (Facultés intellectuelles. Vie intellectuelle, travail intellectuel, fatigue intellectuelle). 2. Düşünsel etkinlik gösteren, kafa çalışması yapan (Les travailleurs intellectuels). 3. s. ve ad. Aydın; düşünce adamı (Un romancier intellectuel; les intellectuels d'un pays). intellectuellement bel. Kafaca, zihin yönünden (Un enfant intellectuellement très dévoloppé). intelligemment bel. Akıllıca, zekice (Répondre intelligemment). intelligence diş. l.Zekâ,*anlak (lia une intelligence brillante). 2. Anlayış, zeyreklik, akıllılık (Jedoute de son intelligence. Agir avec intelligence). 3. Anlama, kavrama (Lisez la préface pour l'intelligence du livre). 4. Akıllı adam, zeki adam, beyin (C'est une intelligence). S. Geçinme, anlaşma, uzlaşma (Ils vivent en parfaite intelligence). 6. Elbirliği (Ils sont d'intelligence pour le perdre aux yeux de tous). 7. Sessiz anlaşma, "mutabakat (Il m'a adressé un signe d'intelligence. Il eut un sourire d'intelligence à mon adresse). 8. ç. Gizli ilişki; casusluk; casusluk ilişkisi (Etre accusé d'intelligences avec une puissance étrangère). § Agir, être d'intelligence avec: 1. -ile elbirliği etmeke, işbirliği yapmak. 2. mec. -i anlamak, sezmek, kavramak, -ile içten anlaşmak (Les maîtres seuls sont d'intelligence avec la nature). Avoir des intelligences dans la place: İçerde casusları olmak, bir askeri bölge yada bir topluluğun içinde kendisine olup biteni ileten kimseleri olmak. Enretenir des intelligences avec l'ennemi: Düşman hesabına casusluk etmek. Etre, vivre en bonne intelligence avec qn: Biri ile

intelligent

769

iyi geçinmek, arası iyi olmak. Etre, vivre en mauvaise intelligence avec qn: Biri ile geçinememek, arası kötü olmak, intelligent, e s. 1. Zelà (Un homme intelligent). 2. Anlayışlı, Zeyrek, akıllı, yetenekli (Il est très intelligent en affaires). 3. Zekice, akıllıca (Une réponse intelligente). intelligèntsia, intelligentzia [èteligensja] diş. Aydınlar, aydınlar sınıfı; beyin takımı; bir ülkenin aydınlan, intelligibilité diş. Anlaşılırlık, kavramlırlık, *anlakalırlık (L'intelligibilité d'un raisonnement). intelligibles. 1 .fels. Ancak anlamakla kavranabilir, *anlakalır, "makul. 2. Anlaşılabilir, anlaşılır, kavranılır (S'exprimer d'une manière intelligible). intelligiblement bel. Anlaşılır bir tarzda, anlaşılabilecek şekilde, açık seçik bir biçimde (S'exprimer intelligiblement). intempérance diş. 1. (Eski) Ölçüsüzlük, aşırılık, ılımsızlık, "itidaisizlik. 2. (Yeme içmede ve cinsel ilişkilerde) Ölçüyü kaçırma. Intempérant, es. 1. Ölçüsüz, aşın, ılımsız (Faire un usage intempérant de l'alcool). 2. (Yeme içmede ve cinsel ilişkilerde) Ölçüyü kaçıran, çok yiyen, çok içen. intempérie diş. 1. Hava değişikliği (L'intempérie de l'air, des saisons). 2. ç. Bozuk havalar, kötü havalar (Les agriculteurs ont été victimes des intempéries). intempestif, ive s. Sırasız, vakitsiz, mevsimsiz; yersiz, uygun kaçmayan (Démarche intempestive, gaieté intempestive). intempestivement bel. Mevsimsiz olarak, sırasız, yersiz bir şekilde, intemporalité diş. Zamana bağlı olmama, zamanla değişmeme. Intemporel, le s. Zamana bağlı olmayan, zamanla kayıtlı olmayan, zamanla değişmeyen (Le vrai et le faux sont intemporels). Intenable s. 1. Savunulamaz, elde tutulamaz (Place intenable, position intenable). 2. Dayanilamaz (Chaleur intenable). 3. mec. Çekilmez, dayanılmaz, "tahammül edilemez (Gamin mal élevé, intenable). intendance diş. 1. Kâhyalık. 2. Yönetim görevliliği, "idare memurluğu. 3. Yönetme, yönetim (Confier à un homme sûr l'intendance de ses biens). 4. Levazım dairesi (Se rendre à l'Intendance). S. Levazım (Service de l'intendance. Intendance militaire) . intendant, e ad. 1.Kâhya, kâhya kadın. 2. Yönetim görevlisi, "idare memuru. $ Intendant militaire:

interaction Levazım subayı, askeri levazım görevlisi, intense s. Yoğun, yeğin, şiddetli (Froid, lumière, circulation intense). intensément bel. Yoğun bir şekilde (Vivre, travailler intensément). intensif, ive s. Yoğunlaştırılmış, yeğinleştirilmiş; şiddetlendirilmiş; pekiştirmeli (Propagande intensive. La culture intensive vise à obtenir de hauts rendements). intensification diş. 1. Yoğunlaştırma, yeğinleştirme; arttırma; pekiştirme (Intensification de la production, des efforts). 2. (Televizyon, sinema) Koyulaştırma, intensifier gçl. Yoğunlaştırmak, yeğinleştirınek, artırmak; pekiştirmek (Intensifier ses efforts). § S'intensifier: Yoğunlaşmak, yeğinleşmek, artmak (Son travail s'intensifie. Sa répugnance s'intensifie quand son attention se fixe) : intensité diş. 1. Yeğinlik, "şiddet (L'intensité du froid. La tempête perd de son intensité). 2. Yoğunluk, keskinlik, gerilim (L'intensité dramatique d'une pièce de théâtre. L'intensité d'un sentiment). intensivement bel. Yoğun bir şekilde, hani harıl (Préparer intensivement un examen). intenter gçl. -e girişmek, -i açmak. § Intenter un procès contre qn: -e karşı bir dâva açmak. Intenter une accusation à qn, contre qn: -i suçlamak, intention diş. 1. Niyet (Il n'avait pas mauvaise intention en agissant ainsi). 2. Dilek, istek, "arzu ( Contrecarrer les intentions d'un voisin). 3. Amaç, •güdek, maksat (Résultat qui dépasse l'intention de son auteur). § A l'intention de: İçin; onuruna; yaranna (Organiser une fête à l'intention d'un président. Dire des messes à l'intention d'un défunt; un film à l'intention des enfants). Dans l'intention de: -niyetiyle, amacıyla (Je l'ai acheté dans l'intention de revendre). Avoir l'intention de f. qch: -mek niyeti olmak, -meyi düşünmek (J'ai l'intention de partir ce matin). intentionnalité diş. fels. Yönelmiştik, intentionné, es. Niyetli. § Etre bien intentionné, mal intentionné: İyi niyetli, kötü niyetli olmak (Un critique mal intentionné. Il est toujours bien intentionné). Intentionnel, le s. 1. Kasıtlı; isteyerek, bilerek yapılan (Délit intentionnel). 2. fels. Yönelimsel. Intentionnellement bel. Kasıtlı olarak, bilerek, isteyerek. interer. 1. Şehirlerarası telefon (Appelez l'inter). 2. (Futbol) İç (L'inter gauche Jean fut trop personnel). interaction diş. Karşılıklı etki; etkileşim.

interagir interagir gsz. Karşılıklı etkileşmek (Les neutrons interagissent avec les champs magnétiques). interallié, e s. *Bağlaşıklararası, müttefiklerarası (Relations interalliées). Interarmées s. değişmez. Ordulararası (Compétition interarmées). intercalaires. 1. Araya sokulan, eklenen (Feuillets intercalaires). 2. gökb. Artık (Jour intercalaire: Artık gün; dört yılda bir şubat ayma katılan gün). intercalation diş. Araya sokma, ekleme, katma, koyma (intercalation d'exemples dans un dictionnaire, intercalation d'unpragraphe dans un article). intercaler gçl. 1. Araya sokmak, eklemek, katmak, koymak (Intercaler une phrase dans un texte). 2. (Dört yılda bir şubat ayına bir gün) Katmak. § S'intercaler: Araya girmek, arasında yer almak, intercéder gsz. 1, Intercéder pour: -için °şefaat etmek, yardım için araya girmek (Intercéderpour un élève coupable). 2. Intercéder pour qn, qch auprès de qn: Biri için -den yardım dilemek (Il intercède pour vous auprès du patron). intercellulaires, biy. Hücrelerarası, gözelerarası. intercepter gçl. 1. Tutmak, kapmak, almak (La police a intercepté le message téléphonique). 2. Tutmak, yakalamak, ele geçirmek (Les services secrets ont intercepté l'agent de liaison. Joueur de football qui intercepte le ballon). 3. Tutmak, saklamak, görünmesine engel olmak (Nuage qui intercepte le soleil). 4. (Denizcilik, havacılık) Engellemek, yolunu kesmek (Intercepter un navire, un avion). interception diş. 1. Tutma, yakalama, kapma, ele geçirme (Interception d'unmessage, d'une lettre). 2. Tutma, saklama, görünmesine engel olma (L'interception des rayons solaires par le brouillard). 3. Engelleme, yolunu kesme, intercesseur er. 1. ötüncü, "şefaatçi (Les saints sont nos intercesseurs auprès de Dieu). 2. Araya giren, aracılık eden, "tavassut eden;1 "mutavassıt, intercession diş. 1, Ötün, "şefaat. 2. huk. Aracı olma, aracılık, "tavassut, interchangeabilité diş. Birbirinin yerine geçebilirlik, birbirinin yerini tutabilirlik (Interchangeabilité des pièces standardisées). interchangeable s. Birbirinin yerjne geçebilir, birbirinin yerini tutabilir (Pneus interchangeables). interclubs s. değişmez. (Sporda) Takımlararası (Rencontre interclubs). intercommunautaire s. Toplumlararası (Négociations intercommunautaires). intercontinental, e s. coğr. Karalararası,

770

interdit "kıtalararası (Ligne aérienne intercontinentale). intercostal, e s. biy. Eğelerarası, kaburgalararası (Muscles intercostaux). intercourse diş. den. huk. (İki ülke için) Karşılıklı olarak limanlardan yararlanma hakkı, intercnrrent, e s. Arada olan, arada meydana gelen (Maladie intercurrente). interdépartemantal, e s. İllerarası, şehirlerarası (Chemin de fer interdépartemental). interdépendance diş. Karşılıklı bağımlılık; birbirine bağlı olma (Interdépendance des événements, l'interdépendance des nations). interdépendant, e s. Karşılıklı olarak bağımlı, birbirine bağlı, interdiction diş. 1. Yasak (Interdiction de sortir, de fumer). 2. Yasaklama (Interdiction d'un film par la censure). 3. İşten el çektirme, görevden uzaklaştırma (Interdiction temporaire d'un fonctionnaire). 4. huk. Yasaklık, "men, "memnuiyet (Interdiction de commerce: Ticaretten men. Interdiction de communiquer: Görüşmeden, "ihtilâftan men. Interdiction des droits civiques: Kamu haklarından yasaklık). S. huk. Kısıt, "hacir (Interdiction judiciaire, légale, volontaire). interdigital, e s. biy. Parmaklararasi. interdire gçl. 1. Yasaklamak, yasak etmek (Interdire un film, un ouvrage, les meetings, les jeux de hasard). 2. Engellemek, olanaksız kılmak (Leur attitude belliqueuse interdit tout espoir de paix). 3. İşten el çektirmek, görevden uzaklaştırmak (Interdire un officier ministériel pour six mois; interdire un prêtre). 4. huk. Kısıt altına almak, "hacir altına almak (Interdire un homme atteint de folie). 5. (Eski) Şaşırtmak (Ce discours a de quoi m'interdire). 6. Interdire qch à qn: Birine bir şeyi yasaklamak, yasak etmek (Le médecin lui interdit le tabac et l'alcool). 7. Interdire à qn de f. qch: a) Birinin -meşine engel olmak (La discrétion m'interdit d'en dire plus), b) Birine -meyi yasaklamak (Il m'a interdit de sortir). 8. S'interdireqch: -den kaçınmak (Ils'interdittout excès: Her türlü aşırılıktan kaçınıyor). § Il est interdit de f. qch: -mek yasaktır (Il est interdit de fumer).

interdisciplinaires. Birçok bilim dalıyla birden ilgili (Recherches interdisciplinaires). interdit er. 1. (Kilisece çıkarılan) Ayin yasağı. 2. Yasaklama, yasak (Lever un interdit). 3. Topluluk dışına atma, toplumdışı kılma (Jeter l'interdit contre quelqu'un). interdit, e s. 1. Yasaklanmış, yasak (Film interdit, passage interdit, sens interdit). 2. Ayin yapması

intéressant yasak edilmiş (Prêtre interdit). 3. huk. Kısıtlı, "mahcur (Un aliéné interdit). 4. Şaşırıp kalmış, apışıp kalmış (La nouvelle m'a laissé interdit. Je suis resté interdit devant son ignorance). S. ad. huk. Kısıtlı, mahcur (Incapacité des interdits). § Interdi{ de séjour: huk. Sürgün, ülke dışına sürülmüş; bir yerde kalması yasaklanmış. intéressant, e s. 1. İlginç, ilgi çekici (Un livre intéressant). 2. Alımlı, dikkatleri üstüne çeken (Un visage intéressant. Il cherche à se rendre intéressant). 3. Önemli (Il occupe une position intéressante). 4. Geliri bol, bol paralı, parası iyi (Avoir une situation intéressante). S. Çok alış veriş yapan, yağlı (Un client intéressant). 6. Uygun, avantajlı (Je l'ai acheté à un prix intéressant. Une affaire intéressante). § Faire l'intéressant: Çalım satmak, dikkatleri üstüne çekmeye çahşmak. intéressé, e s. 1. İlgili (Les parties intéressées). 2. Çıkarcı, çıkarına düşkün (Un homme intéressé). 3. Çıkar güden, çıkara dayalı (Une amitié intéressée). 4. ad. İlgili; ilgili kişi (Ilfaut consulter les intéressés). intéressement er. (Çalışan kimselere) Kârdan pay verme. intéresser gçl. 1. -için önemli olmak, önem taşımak (Le plan économique intéresse l'avenir du pays). 2. İlgilendirmek, -ile ilgili olmak (Cette loi intéresse les mutilés de guerre). 3. Hoşuna gitmek, beğenmek (Cefilm nous a intéressés beaucoup. Ce jeune homme intéresse fort ma cousine). 4. İlginç gelmek (Votre idée nous intéresse beaucoup). 5. Dikkatini çekmek (Ce professeur ne sait pas intéresser les élèves). 6. Intéresser qn à qch: Birini -e yöneltmek, birinde -e karış ilgi uyandırmak (Son professeur l'a intéressé aux sciences). 7. Intéresser qn à, dans: Birini -e ortak etmek, -den pay vermek (Intéresser les travailleurs dans une affaire. Intéresser le personnel aux bénéfices). § S'intéresser à: ile ilgilenmek, uğraşmak (S'intéresser au sort d'un ami, à sa santé. Personne ne s'intéresse à nous. S'intéresser à la politique, au sport). intérêt er. 1. Çıkar, menfaat (Agirpar intérêt. Il ne pense qu'à son intérêt. Intérêt matériel, moral, national). 2. Yarar, fayda (Ce n'est pas votre intérêt de vous conduire ainsi). 3. Ürem, "faiz (Intérêts composés, intérêt bancaire, taux de l'intérêt). 4. Gelir, kazanç payı (Intérêt d'un placement). 5. Dikkat (Ecouter avec intérêt une conférence. Son intérêt fut éveillé par un petit détail). 6. İlgi (Cette découverte suscite un intérêt considérable). 1. Özgünlük (Un film sans intérêt). 8. İlginçlik, ilginç yan (Un livre dénué d'intérêt). 9.

771

intérieur

Önem, önemlilik (Une déclaration du plus haut intérêt. Un renseignement d'un intérêt capital). 10. ç. Hisse senedi, ortaklık payı (Avoir des intérêts dans une compagnie pétrolière). § Dans l'intérêt de qn, contre l'intérêt de qn: -İn lehine, aleyhine (Il agit dans notre intérêt, contre ton intérêt). Avoir intérêt à f. qch: -mekte yararı olmak, -mekle iyi etmek (Tu as intérêt à te taire). Exciter, susciter l'intérêt: İlgi uyandırmak. Porter, témoigner de l'intérêt à qn: -e karış ilgi göstermek. Prendre intérêt & qch: -e ilgi duymak. Il y a intérêt à f. qch: -mekte yarar vardır, interface diş. fiz. Arayüzey. interférence diş. fiz. 1. Girişim (Interférence des rayons lumineux, des ondes sonores). 2. Birbirinin içine girme, birbirine karışma, girişiklik, "tedahül (Interférence des phénomènes politiques et économiques). interférer gsz. 1. fiz. Girişime yol açmak. 2. Interférer avec: -ile iç içe girmek, birbirine kanşmak; -e eklenmek, -in üstüne binmek (La crise agricole interfère avec d'autres problèmes économiques et crée une situation difficile). interféromètre er. gökb. Girişim ölçme aracı, 'girişimölçer, interfluve er. coğr. Kıran; birbirine koşut olarak uzanan iki akarsu arasında kalmış, yüksekçe, üstü düzce sırt. interfoliage er. Bir kitabın sayfaları arasına beyaz yapraklar yerleştirme, interfolier gçl. Bir kitabın yapraklan araşma beyaz yapraklar yerleştirmek, interglaciaire s. coğr. Buzularası; buzullararası; iki buzul çağı arası, intergouvememantal, e s. Hükümetlerarası (Organisation intergouvemementale). intérieur, es. 1. İç, içte bulunan (Lapocheintérieure d'un veston. La cour intérieure de l'immeuble). 2. İç, içle ilgili (La politique intérieure. Ministère des affaires intérieures). 3. Intérieur à: -in içinde bulunan (Point intérieur à un cercle). intérieur er. 1. İç, içindeki (Vider l'intérieur d'une botte, nettoyer l'intérieur d'une pipe). 2. İçeri (L'intérieur d'une boutique). 3. Ev, konut (Un intérieur modeste mais propre). 4. Yurt içi, içerdeki (Lutter contre les ennemis de l'intérieur). S. Aile yaşamı, ev içi (Un tableau d'intérieur). 6. Ev içi resmi. § Femme d'intérieur: Ev kadını. A l'intérieur: İçerde (Attendez moi à l'intérieur). A l'intérieur de: -in içinde, içerisinde; içine, içerisine (A l'intérieur d'unpalais). De l'intérieur, parl'intérieur: İçerden, içerden biri olarak (Juger un parti de l'intérieur).

intérieurement intérieurement bel. 1. İçerde, içerden (Lepalais est intérieurement décoré de façon magnifique). 2. mec. İçinden (Ilproteste intérieurement). intérim er. 1. Görev vekilliği, "vekâlet (Assurer l'intérim jusqu'à l'arrivée de son successur). 2. Vekillik süresi (L'intérim dura un mois). §Par intérim: Geçici olarak, vekil olarak, "vekâleten (Gouverner par intérim, exercer une fonction par intérim). Assurer l'intérim de qn: -in yerine bakmak, -e vekâlet etmek, intérimaire s. 1. Vekillikle görülen, vekâleten yürütülen (Fonction, charge intérimaire). 2. ad. Vekil, vekil görevli (Le tituldire et l'intérimaire). interindividuel,les. Bireylerarası. intériorisation diş. İçine atma, dışa vurmama, intérioriser gçl. ruhb. İçine atmak, dışa vurmamak (Intérioriser un conflit). interjectif, ive s. dilb. Ünlemle ilgili, "ünlemsel (Locution inlerjective). interjection diş. dilb. Ünlem. 2. huk. İstinaf; bir dâvanın, bir üst derecedeki yargıevince bir daha görülmesini isteme, temyiz etme. interjeter gçl. (Yalnız şu deyimde kullanılır). Interjeter appel: Bir dâvanın bir üst derecedeki yargıevince bir daha görülmesini istemek, temyiz etmek. interligne er. 1. Satır arası (Ajouter, écrire un mot dans un interligne). 2. İki satır arasına yazılan yazı (La loi interdit les interlignes dans les actes notariés). 3. diş. (Basımcılıkta) Satırlar arasına konan kurşun yada bakır levha, enterlin. interligner gçl. 1. İki satır arasına yazmak (Interligner un mot). 2. (Basımcılıkta) Satırlar arasına bakır yada kurşun levhalar koyarak ayırmak, enterlinlerle ayırmak, açmak (Interligner une composition). interlinéaire s. Satırlar arasına yazılmış (Notes interlinéaires). interlocuteur, trice ad. Kendisiyle konuşulan kimse, muhatap (Votre interlocuteur vous aura mal compris. Ce gouvernement insurrectionnel n'était pas considéré comme un interlocuteur valable). interlocution diş. 1. Konuşma. 2. huk. Ara kararı, interlocutoire s. 1. huk. Ara kararı niteliğinde (Jugement interlocutoire). 2. er. huk. Ara kararı, interlope s. 1. Kaçakçı, kaçakçılık yapan, kaçak (Navire interlope, commerce interlope). 2. mec. Şüpheli, karanlık işlerle dolu (Le monde interlope des femmes équivoques). 3. er. Kaçakçılık yapan ticaret gemisi, interloqué, e s. Şaşırıp kalmış, afallamış (Il en est resté interloqué).

772

international interloquer gçl. 1. huk. Bir ara kararına bağlamak. 2. mec. Şaşırtmak, afallatmak (Cette réflexion l'a interloqué). intermariage er. Akraba evlenmesi, akrabalar arası evlilik. intermède er. 1. (Tiyatro oyununda) İki perde arası eğlence, *araoyun, perde arası eğlence (Intermède chanté, dansé). 2. (Olaylar arasında) Aralık, kesinti, kopma (L'année passée à l'étranger fut un intermède inattendu dans sa carrière). intermédiaire s. 1. Orta, ara (Une solution intermédiaire; nous vivons une période intermédiaire). 2. ad. Aracı, arabulucu (Intermédiaire entre lui et vous). 3. er. Araç, "vasıta (Le langage devenait un intermédiaire entre l'homme et son travail). 4. er. Aracılık, arabuluculuk. § Par l'intermédiaire de: Aracılığıyla, yoluyla, "vasıtasıyla, aracıyla (La nouvelle nous est parvenue par l'intermédiaire d'une agence). Sans intermédiaire: Aracısız, doğrudan doğruya. Servir d'intermédiaire à, pour: -e, için aracılık etmek, arabuluculuk etmek, interminable s. Bitmez tükenmez, sonugelmez, sonsuz (Cortège, conversation, discours interminable). interminablement bel. Bitmek tükenmek

bilmeden, sonu gelmezcesine. interministériel, le s. Bakanlıklar arası (Comité interministériel). intermittence diş. Bir an kesilme, durma, ara, kesiklik (Pendant les intermittences de la fièvre • L'intermittence du coeur, du pouls). § Par intermittence: Ara ara, zaman zaman (Travailler par intermittence. On entend par intermittence un bruit d'avion). ' intermittent, es. Kesikli, bir durup bir başlayan, bir yitip bir görünen (Le souffle intermittent d'un malade. Un signal lumineux intermittent). intermoléculaire s. Moleküllerarası. intermusculaires. Kaslararasi. internat er. 1. Yatılılık (L'internat lui est très pénible). 2. Yatılı okul; öğrenci yurdu (Maître d'internat, internat de jeunes filles). 3. Yatılı öğrenciler, yatılılar. 4. (Sayrılarevinde) Doktor yardımcılığı, stajyer doktorluk. 5. Doktor yardımcılığı sınavı, stajyer doktorluk sınavı (Passer l'internat). international, e s . 1. Uluslararası (Relation, conférence, politique internationale). 2. diş. Uluslararası emekçi birliği. 3. diş. Uluslararası emekçi birliği marşı, enternasyonal. 4. er. Uluslararası karşılaşmalara katılan yarışmacı,

internationalisation millî sporcu. internationalisation diş. Uluslararası bir nitelik kazanma, kazandırma; uluslararasılaşma, uluslararasılaştırma (Empêcher l'internationalisation d'un conflit). internationaliser gçl. Uluslararası bir nitelik vermek, uluslararasılaştırmak (Internationaliser un débat, un port, une zone). internationalisme er. Uluslararası birlik düşüncesi; uluslararasıcılık. internationalistes, vead. Uluslararası birlik yanlısı, uluslararası», internationalité diş. 'Uluslararasılık. internes. l.İç (Angles internes d'un triangle. Oreille interne. Partie interne d'un organe). 2. ad. Yatılı öğrenci (Un, une interne). 3. ad. Stajyer doktor, interné, e s. ve ad. (Akıl hastıkğından dolayı) Delilerevine kapatılmış, internement er. 1. (Bir yerde) Göz altına alma. 2. (Bir yere) Kapama, tıkma; içeri atma, tutuklama (Internement d'un fou, d'un inculpé). interner gçl. 1. Göz altına almak, göz altında tutmak; kampa almak (Interner des réfugiés politiques. Interner des suspects). 2. (Sayrılarevine yada delilerevine) Atmak, kapamak, tıkmak (Interner un dément dangereux). internonce er. Geçici papalık elçisi, interocéaniques. Okyanuslararası, interoculaires, anat. Gözlerarası. interosseux, euse s. anat. Kemiklerarası. interparlementaire s. Parlamentolararasi, meclislerarasi (Commission interparlementaire). interpellateur, trice ad. 1. Gensoru önergesi veren. 2. Sorgulamacı, sorgulama yapan, interpellation diş. 1. Soru (Cette interpellation me surprit). 2. Sorgu, sorgulama. 3. Gensoru (Renvoyer l'interpellation à une commission. Répondre à une interpellation). 4. Bağırarak seslenme, çağırma. 5. huk. Uyarı, ihtar, interpeller gçl. 1. Sorguya çekmek, sorgulamak (Etre interpellé par la police). 2. -den açıklama istemek; gensoru önergesi vermek (Interpeller un ministre sur son administration). 3. Önlemek, yüksek sesle çağırmak (L'agent interpelle l'automobiliste qui a commis une infraction. Etre grossièrement interpellé par un chauffeur). 4. Bağırarak seslenmek, uyarmak (Interpeller un élève qui parle à son voisin). interpénétration diş. Birbirinin içine girme, birbiriyle karışma, karşılıklı "nüfuz (Interpénétration de deux civilisations). interpénétrer (s') gsz. Birbirinin içine girmek,

773

interprète

birbiriyle karışmak, birbirine nüfuz etmek, interphone er. İçiletişim, iç konuşma dizgesi (Le directeur appelle sa secrétaire à l'interphone). interplanétaire s. Gezegenlerarasi (Voyage interplanétaire). interpolation diş. 1. (Bir metnin) Aslını değiştirme, asıl biçimim bozma, üzerinde kalem oynatma; bir metne ashnda olmayan parçalar katma, bir metne katılan parçalar (La deuxième édition contient des interpolations qui transforment l'esprit du livre). 2. mant. İki öge arasına bir öge sokma, interpoler gçl. 1. Katmak, araya sokmak, eklemek (Interpoler un passage dans un texte). 2. mant. İki öge arasına bir öge sokmak, interposer gçl. 1. Araya koymak, arasına sokmak (Interposer un filtre coloré entre l'objectif d'un appareilphotographique et la lumière). 2. (Kişiler araşma) Koymak, sokmak (Interposer un barrage depolice entre les deux groupes de manifestants). § Par personne interposée: Bir başkasının aracılığıyla, araya bir üçüncü kişi sokarak (Les deux gouvernements négocièrent par personne interposée). § S'interposer: 1. Araya girmek, aracılık etmek (S'interposer dans un conflit. Des passants se sont interposés pour les séparer). 2. S'interposer entre: -in arasına girmek, -lere aracılık etmek (La mère tentait de s'interposer entre le père et le fils). interposition diş. 1. (İki şey) Arasında bulunma. 2. Araya girme, işe el atma, "müdahale. 3. huk. Danışıklı iş, danışmalı işlem. 4. ruhb. Aradurum. interprétable s. Yorumlanabilir (Ce texte est diversement interprétable). interprétant, e s. ve ad. ruhb. Gerçek olaylardan yanlış yorumlar çıkaran sayrı; gerçek olayları kendince yorumlayıp değiştiren ruh hastası, 'yorumlamacı. interprétariat er. "Tercümanlık, 'dilmaçlık (Ecole d'interpétariat). interprétatif, ive s. Açıklayıcı; 'yorumsal (Une déclaration interprétative). interprétateur er. 1. Yorumcu. 2. s. Yorumlayıcı (Des regards interprétateurs; des paroles interprétatrices). interprétation diş. 1. Yorum, yorumlama (Interprétation des rêves). 2. Açıklama (Interprétation d'un texte). 3. Oynanış; çalmış (Donner une interprétation nouvelle du Dom Juan de Molière. L'interprétation de ce concerto est particulièrement difficile). 4. (Televizyon, radyo) Oyun; oynayanlar, interprète ad. 1. Dilmaç, "tercüman (Les interprètes d'une ambassade). 2. Yorumcu (Interprète des

interpréter rêves, des présages). 3. Açıklayan, dile getiren (Les yeux sont les meilleurs interprètes du cœur). 4. Oynayan; çalan (Les interprètes d'une pièce théâtrale. Un grand interprète de Mozart). § Se faire l'interprète de qn:-in sözcülüğünü yapmak, -in duygularına "tercüman olmak. Servir d'interprète à qn: -e dilmaçlık yapmak, "tercümanlık etmek, interpréter gçl. 1. Yorumlamak (Interpréter un songe, un présage). 2. Açıklamak, yorumlamak (Interpréter tendancieusement un texte, un document). 3. -gibi düşünmek (Il interprète ce silence comme un aveu). 4. (Bir sözden, bir davranıştan) Anlam çıkarmak (Je ne sais comment interpréter sa conduite). S. Oynamak (Interpréter un rôle, un personnage). 6. Çalmak (Interpréter un morceau au piano). interprofessionnel,le s. Mesleklerarası, tüm meslek gruplarım kapsayan (Réunion interprofessionnelle). interrègne er. Erk aralığı, bir devletin başkansız kaldığı süre, "fitret, "fetret, interrogateur, trice s. ve ad. 1. s. Soru sorucu (Un regard interrogateur). 2. ad. Smavda soru soran, ayırtman. interrogatif, ive s. 1. Sorulu, soru anlatan (Un regard interrogatif). 2. dilb. Soru, soruya değgin (Pronom interrogatif, forme interrogative). 3. er. dilb. Soru sözcüğü, soru terimi. 4. diş. dilb. Soru tümcesi (interrogative directe, indirecte). interrogation diş. 1. Soru. 2. dilb. Soru tümcesi. § Point d'interrogation: Soru işareti, interrogatoire er. 1. Sorgu, "istintak (Faire un interrogatoire à un inculpé). interroger gçl. 1. Sorguya çekmek (La police interroge les témoins). 2. incelemek, yoklamak (Il interrogeait le ciel pour savoir s'il ferait beau). 3. Interroger qn sur qch: a) Birini ...konusunda sorguya çekmek (On l'interrogea sur le vol commis à la banque), b) Birisine ... konusunda sorular sormak, birinin -sini anlamaya çalışmak (Il m'interrogeait sur mes intentions). § S'interroger: Kendi kendine sormak (II s'interroge lui-même surla valeur de ce qu'il écrit). interrompre gçl. 1. Kesmek, durdurmak (Interrompre un circuit électrique). 2. Yarıda kesmek, yarıda bırakmak (Interrompre une conversation, un travail). 3. Sözünü kesmek (Interrompre brutalement un interlocuteur). 4. Interrompre qn dans qch: Birinin -sini yanda kesmek (Il m'a interrompu dans mon travail, dans mon repos). § S'interrompre: 1. işini, çalışmasını yanda kesmek (Il s'interrompit pour aller saluer

774

intervenir un ami). 2. Kesilmek, yanda kalmak (L'émission de télévision s'est interrompue). interrupteur, trice s. vead. l.Birininsözünükesen. 2. er. fiz. Anahtar, elektrik akımı anahtan. interruptif, ive s. Kesici, yanda bırakıcı, ara verdirici. interruption diş. 1. Arasını kesme, arası kesilme; kesintiye uğratma, kesintiye uğrama (Interruption d'un travail, des négociations). 2. Konuşanın sözünü kesme (Vives interruptions sur les bancs de l'opposition). § Sans interruption: Durmamacasına, durmaksızın (Parler, travailler sans interruption). intersection diş. 1. Kesişme, birbirini kesme (Intersection de deux rues). 2. mat. Arakesit. § A l'intersection de: -in kesiştiği yerde, kavşak noktasında. intersexualité diş. biy. 1. Araeşeylilik, aracinsellik. 2. hek. Karşı cinsin de özelliklerim gösterme, "hünsalık. intersexuel, le s. biy. 1. Araeşeyli, aracinsiyetli 2. "hek. Hünsa intersidéral, e s. Yıldızlararası (Les espaces intersidéraux). intersigne er. 1. Belirti. 2. İki olay arasında sezgisel olarak bulanan gizemli ilişki, interstellaires, gökb. Yıldızlararası. interstice er. 1. (Eski) Zaman aralığı, "fasıla. 2. Küçük aralık (Les interstices d'un plancher, de la fenêtre). interstitiel, le [èteRdisjcl\ s. hek. Küçük aralıklar içinde, doku aralannda bulunan (Liquide interstitiel). intersyndical, e s. Sendikalararası. Intertropical, e s. coğr. Tropiklerarası. interurbain, e s. Şehirlerarası, 'kentlerarası. intervalle er. 1. Aralık, mesafe (Laisser un large intervalle entre deux lignes d'écriture). 2. An, süre, zaman (Au cours de sa crise, il avait des intervalles delucidité. Un court intervalle, il resta silencieux). 3. mec. (Toplumsal durum bakımından) Ayrım, fark (La majesté royale a mis entre elle et moi un immense intervalle). 4. Ara, "fasıla (Après un intervalle d'une heure. A intervalles réguliers), f Dans l'Intervalle: Bu arada (Je vous téléphonerai samedi, dans l'intervalle, finissez ce que je vous ai demandé). Par intervalles: Zaman zaman, ara ara, arada sırada (Par intervalles on entendait le bruit d'un avion). intervenant, e s. ve ad. huk. Müdahale eden, "müdahil. (Partieintervenante). intervenir gsz. 1. Araya girmek, işin içine kanşmak, el atmak, müdahale etmek (La police est prête à

»

intervention intervenir. L'avocat intervient pour poser une question au témoin). 2. hek. Ameliyat yapmak, müdahale etmek (Après un examen rapide, le chirurgien décida d'intervenir immédiatement). 3. İşin içine girmek, söz konusu olmak, baş göstermek, ortaya çıkmak (Un accord est intervenu entre la direction et les grévistes. Un facteur imprévu est intervenu qui modifie la situation). 4. Etkisi olmak, önemli olmak, rol oynamak (C'est un acte où la volonté n'intervient pas). S. Intervenir dans qch: -c karışmak, el karıştırmak, el sokmak, müdahale etmek (Intervenir dans une discussion, dans un procès, dans un pays). intervention diş. 1. huk. Müdahale; "tavassut. 2. Karışma, el sokma, el karıştırma, araya girme, müdahale (Intervention de l'Etat dans le domaine économique. L'intervention énergique de la police. Pays qui demande l'intervention d'un allié). 3. hek. Ameliyat, müdahale (Une intervention chirurgicale était possible). 4. mec. Etki, önem, rol (L'intervention de l'invisible dans notre vie). interventionnisme er. Müdahalecilik, *kanşmacıhk. interventionnistes, ve ad. Müdahaleci, 'karışmacı, interversion diş. Sıra değiştirme (L'interversion des mots dans une phrase). intervertébral, e s. Omurlararası (Disque intervertébral). Intervertir gçl. Sırayı bozmak, değiştirmek, sırasını değiştirmek, altüst etmek (Intervertir les mots d'une phrase. Intervertir les rôles ). interview [ëteKvju] diş. tng. Konuşu, görüşme, "mülâkat (Demander, accorder une interview. Solliciter une interview d'une vedette de cinéma. Donner une interview à la radio. Prendre l'interview d'un ministre). interviewer [flàv/uve] gçl. -ile görüşmek, konuşmak, konuşu yapmak, mülâkat yapmak (Interviewer un homme politique, un artiste, un écrivain). interviewer, intervieweur er. Görüşümcü, "mülâkatçı, biriyle bir görüşme yapan, intervocalique s. dilb. Ünlülerarası. intestat s. ve ad. huk. Vasiyetsiz (Mourir intestat: Vasiyetsiz ölmek). § Héritier ab intestat huk. Yasal kalıtçı, "kanuni mirasçı, intestin er. Bağırsak, barsak (Inflammations, maladies, troubles de l'intestin). § L'intestin grêle: İncebarsak. Le gros intestin: Kahnbarsak. intestin, e s. tç (Guerre intestine, querelles intestines).

775

intitulé

intestinal, e s. Barsaklara değgin (Occlusion, perforation intestinale). intimation diş. huk. (Adliyece yapılan) Uyarma bildirisi, "tebliğ, "ihtar, intimes. 1. Öz, "asıl (Sens intime. Lastructureintime des choses). 2. Tam (Il a une conscience intime de ses propres insuffisances. J'ai la conviction intime qu'il nous trahira). 3. Sıkı, yakın (Union, liaison intime). 4. İçli dışlı, senli benli, yakın (Amis intimes. Ils sont intimes). 5. Özel, kişisel (Vie intime. Des chagrins intimes). 6. Candan, yürekten, içten (Unsentimentintime). 7. Yakınlar arasında, dostlar arasında (Un repas intime). § Avoir des relations intimes avec qn: 1. Biriyle aralarında cinsel ilişki bulunmak. 2. Biriyle çok yakın ilişkileri olmak. Etre intime avec qn: Biriyle içli dışlı olmak, senli benli olmak, yakın dost olmak. intimement bel. 1. İçtenlikle, candan, yürekten, içten (Je suis intimement persuadé de mon erreur). 2. Sıkı sıkıya, sıkıca (Personnes intimementliées). intimer gçl. 1. huk. Mahkemeye, yargıevine çağırmak. 2. Intimer qch à qn: Birine -i resmi olarak bildirmek, "tebliğ etmek (Intimer un ordre à quelqu'un). intimidables. Yıldınlabilir, gözü korkutulabilir. intimidant, e s. Yıldırıcı, göz korkutucu (Un examinateur intimidant). intimidateur, trice s. Yıldırıcı, sindirici, göz korkutucu. intimidation diş. 1. Yıldırma, gözünü korkutma (Son autorité repose sur l'intimidation). 2. Baskı; "tehdit (Prendre des mesures d'intimidation. User d'intimidation). intimider gçl. 1. Yıldırmak, sindirmek (Ilchercheà intimider son adversaire. Ses menaces ne m'intimidaient pas). 2. Gözünü korkutmak (Examinateur qui intimide les candidats). intimisme er. ed. Içtencilik. intimiste s. ve ad. Içtenci (Poète, peintre, mouvement intimiste). intimité diş. 1. Derinlik, iç (Dans l'intimité de sa conscience). 2. İçli dışlılık, senli benlilik, yakın dostluk (Ce malheur commun a renforcé leur intimité). 3. Sıkılık, çok yakınlık (L'intimité de leurs rapports). 4. Özel yaşam (Pénétrer dans l'intimité d'un ménage. Dans l'intimité, c'est un homme charmant). S. İçtenlik, özdenlik, "samimiyet. 6. Hoşluk, sıcaklık, cana yakınlık (L'intimité d'un petit appartement parisien). § Vivre dans l'intimité de qn: -in çok yakın dostu olmak. intitulé er. (Kitap, konu, bölüm, yasa vb. için)

intituler

776

Başlık. intituler gçl. Ad vermek, ad koymak; unvan vermek; başlık koymak (Comment a-t-il intitulé son livre?). § S'intituler: Adı.. .olmak; kendisine ...unvanı vermek (Son ouvrage s'intitule: Mémoires de guerre. Les rois d'Orient s'intitulaient cousins du soleil). intolérable s. 1. Çekilmez, dayanılmaz (Douleur, chaleur intolérable). 2. Kabul edilemez (Conditions de paix intolérables). intolérance diş. 1. 'Hoşgörüsüzlük, softalık, yobazlık. 2. hek. Dayanmazlık, kaldıramazlık (Intolérance d'un malade aux antibiotiques). intolérant, e.9. ve ad. 1; Hoşgörüsüz, softa, yobaz (Il a l'esprit intolérant. C'est un vrai intolérant). 2. Intolérant à qch: -e dayanmaz, *i kaldıramaz (Son organisme est intolérant à de tek médicaments). intonation diş. 1. Ses perdesi. 2. dilb. Titremleme; titrem (Intonation affective: Duyuş titremi. Intonation logique: Anlatım titremi). intouchable s. 1. Dokunulamaz (Un personnage intouchable). 2. ad. Parya, intoxicant,es. Zehirleyici, zehirleyen, intoxication diş. 1. Zehirleme; zehirlenme (Intoxication par l'oxyde de carbone). 2. mec. Zehirleme, zararh görülen düşünceler aşılama (L'intoxication des esprits par une propagande continuelle). intoxiquer gçl. 1. Zehirlemek (La drogue les intoxique). 2. mec. Zehirlemek, zararh şeyler aşılamak (La propagande intoxique l'opinion publique). § S'intoxiquer: Zehirlenmek (S'intoxiquer enfumant trop). intra-atomique s. Atomiçi (Energie intraatomique). intracellulaires, anat. Gözeiçi, hücreiçi. intra-continental, e s. coğr. Karaiçi; anakaraiçi. intradermique s. Deriiçi, derialtı (Injection intradermique). intraduisibles. 1. (Dilden dile)Çevrilemez, çevirisi yapılamaz (Un mot intraduisible). 2. mec. Anlatılamaz, dile getirilemez (Une beauté intraduisible). intraitable s. Söz anlamaz, konuşulamaz, uzlaşılamaz (Un adversaire intraitable). 2. Intraitable à: -e karşı hırçın (Sa passion de vivre le rendait intraitable à quinconque l'osait avertir de sa mort). intramoléculaire s. Molekülleriçi (Liaisons intramoléculaires). intra-muros [itnamyROs] bel. La/.Kent içinde,şehir içinde (Habiter intra-muros). intramusculaire s. Kasarası, kasiçi (Injection

intrinsèque intramusculaire). intransigeance diş. Uzlaşmazlık, intransigeant, e s. ve ârf. Uzlaşmaz (Une politique intransigeante. C'est un intransigeant). intransitif, ive s. dilb. Geçişsiz (Un verbe intransitif). intransitivement bel. Geçişsiz olarak (Verbe employé intransitivement). intransitivité diş. Geçişsizlik. intransmissibilité diş. Geçirilemezlik ulaştınlamazlık, "intikal ettirilemezlik (Intransmissibilité des caractères acquis). intransmissible s. Geçirilemez, ulaştırilamaz, intikal ettirilemez, intransportable s. Taşınmaz.; nakledilemez durumda olan (Un blessé intransportable). intranucléaires. 'Çekirdekiçi. intra-utérin, e s. Dölyatağıiçi, rahimiçi (Grossesse normale intra-utérine). intraveineux, euse s. Toplardamariçi (Piqûre intraveineuse). intrépide s. 1. Gözüpek, yılmaz, korkmaz (Des sauveteurs intrépides). 2. Tınmaz, aldırmaz, bozuntuya vermez (Un intrépide bavard, une intrépide menteuse). intrépidement bel. Korkmadan, yılmadan, gözünü budaktan sakınmadan, intrication diş. Karmakarışıktık (Intrication des problèmes). intrigant, e s. ve ad. Entrikacı, dolapçı, düzenci, dekçi, dalavereci (Une femme intrigante. Une poignée d'intrigants). intrigue diş. 1. (Eski) Güç ve karışık durum (Nous sommes fort bien sortis d'intrigue). 2. Entrika, dolap, oyun, düzen, dalavere (Ourdir une intrigue, déjouer une intrigue). 3. Gizli sevişme, "aşıktaşlık (Une intrigue scandaleuse, sentimentale). 4. (Tiyatroda) "Entrig, düğüm, * dolantı (Dénouement d'une intrigue. Intrigue compliquée). § Avoir une intrigue avec qn: -ile gizlice sevişmek. Nouer une intrigue contre qn: -e karşı bir tuzak hazırlamak, intriguer gsz. 1. Entrika çevirmek, dolap çevirmek (Ilintriguepourobteniruneplace). 2. gçl. Kafasını karıştırmak, ne yapacağım bilemez duruma düşürmek, kuşkulandırmak, düşündürmek (Rien qui puisse intriguer là police). § S'intriguer: 1. Uğraşmak, çalışmak, kendini sıkıntıya sokmak (Il s'intrigue pour eux). 2. Karışmak, burnunu sokmak (// s'intrigue partout). intrinsèque s. Bir şeyin ashnda, özünde bulunan; asil, esas, gerçek, özünlü (Valeur intrinsèque d'une monnaie. Importance intrinsèque d'un fait).

Intrinsèquement

777

intrinsèquement bel. Aslında, özünde, intriquer gçl. Karıştırmak, karmakanşık etmek, içinden çıkılmaz duruma sokmak, introducteur, trice ad. 1. (Az kullanılır) Buyur edici, karşılayıcı. 2. (Bir şeyi bir yere) İlk sokan, ilk kullanan (Il a été l'introducteur de ce mot nouveau). introduction diş. (Birini) İçeriye alma, buyur etme (L'introduction d'un visiteur). 2. (Bir şeyin) İçine sokma (Introduction d'une sonde dans l'organisme). 3. İlk adım, ilk bilgiler, -e giriş (Introduction à la philosophie). 4. Giriş, önsöz, giriş bölümü (L'introduction explique la conception de l'ouvrage). 5. Yurt içine sokma, dışalım, "ithal (Introduction de produits étrangers). § Introduction d'instance: Dava açma. Lettre d'introduction: Tanıtma mektubu, introduire gçl. 1. Introduire qn à, auprès de: Birini -e. almak, buyur etmek; -in yanma sokmak (Introduire un visiteur au salon. Introduire un ouvrier auprès du directeur). 2. Introduire qn, qch dans: -in içine sokmak, -e sokmak (Introduire sa main dans la poche. Introduire la clef dans la serrure. Introduire un écrivain dans une société). 3. Introduire qch dans: Bir şeyi -e getirmek, sokmak, -de benimsetip yaymak (Introduire des idées nouvelles dans une science. Indroduire une nouvelle mode dans le pays). § 1. S'introduire dans qch: -eğirmek (Le voleur s'est introduit dans la maison. S'introduire dans un club, dans une association). 2. S'introduire auprès de qn: -in yanına girmek, buyur edilmek (Il s'est introduit auprès du directeur). introït [cftrô] er.Ayine başlarken papazın okuduğu dua. intromission diş. 1. Sokma, sokuş. 2. Sokulma; girme; giriş (Intromission d'air). intronisation diş. Başa geçme; başa getirme, tahta çıkarma (Intronisation d'un roi, d'un pape. L'Intronisation du nouveau pouvoir). introniser gçl. 1. Başa geçirmek, tahta oturtmak, iktidara getirmek (Introniser un rai, un pape, un parti) 2. mec. Çıkarmak, kurmak (Introniser une mode, une doctrine). introspectif, ive s. ruhb. İçebakışla ilgili, "içebakışsal. introspection diş. ruhb. İçebakış. introuvable s. 1. Bulunmaz (Objet, personne qui reste introuvable). 2 .mec. Kolay kolay bulunmaz, çok değerli, introversion diş. ruhb. *İçedönüklük. introverti,e s. ve ad. İçedönük. intrus,e s. ve ad. 1. Bir şeyi haksız olarak ele

invalider geçirmiş, *gasıp (Le trône occupé par un intrus). 2. (Bir yere) Çağınimadan gelen, "davetsiz misafir, "çağnsız konuk, intrusion diş. 1. Haksız, çağnsız yada usulsüz giriş (Ils trouvaient mon intrusion dans leur groupe assez indiscrète). 2. Kanşma, burnunu sokma (Instrusion de l'étranger dans nos affaires). 3. Karıştırma, sokma (L'intrusion de la politique dans les relations familiales). 4. yerb. Derinlik taşı; sokulma, intuitif, ive s. 1. Sezgilere değgin, sezgisel (Connaissance intuitive). 2. s. ve ad. Sezgili, önsezisi olan, sezgileri güçlü (C'est un intuitif. Les esprits intuitifs). intuition diş. 1. Sezgi ( Comprendre par intuition). 2. Önsezi, önceden sezme (Avoir l'intuition d'un danger). § Avoir de l'intuition: önsezisi kuvvetli olmak, burnu iyi koku almak, intuitionnisme er. fels. Sezgicilik, intuitivement bel. Sezerek, sezgiyle, intumescence diş. Şişme (Intumescence d'un organe). intumescent,e s. Şişen (Chairs intumescentes). inuline diş. bitb. kim. İnülin. inusable s. Eskimez, aşınmaz, yıpranmaz (Chaussures, vêtements inusables). inusité,e s. 1. dilb. Hiçkimsenin kullanmadığı, kullanılmayan (Formes inusitées de l'imparfait du subjonctif). 2. Alışılmamış, yadırganan (Des hommes d'une taille inusitée). inusuel,le s. (Az kullanılır.) Alışılmamış, inutile s. 1. Gereksiz, yararsız, işe yaramayan (Connaissances inutiles. Paroles, propos, bagages inutiles). 2. Inutile à: -e yararsız, gereksiz (Individu intuile à la société). inutilement bel. Boşuna, gereksiz yere, boş yere, boşu boşuna (Sang répandu inutilement). inutilisable s. Kullanılamaz, işe yaramaz (Cette voiture est inutilisable). inutilisé,e s. Kullanılmamı; (Ressources qui restent inutilisées). inutilité diş. Gereksizlik, yersizlik, yararsızlık, boşunalık (Inutilité d'une dépense, d'une démarche). invaincu,es. Yenilmemiş, yenilgi nedir bilmeyen, invalidant,e s. Sakat bırakan, sakatlığa yol açan (Maladie invalidante). invalidation diş. Geçersiz kılma, geçersizleştirme, "iptal (Invalidation d'un contrat, d'une élection). invalides, vead. 1. Sakat, malûl (Il est resté invalide. Invalide de guerre). 2. mec. Güçsüz. 3. Geçersiz, hükümsüz (Rendre invalide une loi,une élection). invalider gçl. Geçersiz kılmak, hükümsüz saymak,

invalidité °iptal etmek (Invalider une élection, une loi). invalidité diş. 1. Sakatlık, malûllük. 2. Geçersizlik, hükümsüzlük, invar er. (Invariable'ın kısaltması) Sıcaktan soğuktan uzayıp kısalmayan nikelli çelik, invariabilité diş. Değişmezlik (Invariabilité de ses principes). invariable s. Değişmez (Mot invariable. Il est invariable dans ses opinions). invariablement bel. 1. Değişmeksizin. 2. Her zaman, hiç sekmeden (Il est invariablement en retard). invasion diş. 1. "İstila (Fuir devant l'invasion ennemie. Pays exposé aux invasions). 2. Akın, ortalığı sarma, ortalığı kaplama (Invasion de moustiques, invasion de sauterelles. L'invasion des produits étrangers sur le marché). 3. Salgın, yaygınlık (Invasion de mauvais goût). invective diş. Sövgü, sövüp sayma. § Se répandre en invectives contre qn: -e kalayı basmak, sövüp saymak, ağzına geleni söylemek. Accabler qn d'invectives: -i sövgüye boğmak, iyice kalaylamak. invectiver gçl. 1. -e sövmek, kalayı basmak (L'ivrogne invectivait les passants). 2. gsz. Invectiver contre: -e atıp tutmak, sövüp saymak (Invectiver contre les mouchards, les vices). g S'invectiver: Birbirine sövmek, sövüşmek (Ils se sont violemment invectivés dans la rue). invendable s. Satılmaz, sürümsüz (Marchandises invendables). invendu,e s. 1. Satılmamış, elde kalmış (Journaux invendus). 2. er. Satılmamış, elde kalmış mal. inventaire er. 1. Varlık defteri, "envanter ve bilanço defteri. 2. Sayım, döküm (Procéder à l'inventaire des ressources touristiques d'un département). 3. Demirbaş sayımı, mal sayımı (Faire un inventaire en fin d'année). § Dresser, établir l'inventaire: Demirbaş sayımı yapmak, mal sayımı yapmak. Faire l'inventaire de qch: -in sayımım, dökümünü yapmak; -i saptamak (Faire l'inventaire des dégâts causés par les derniers orages). inventer gçl. 1. Bulmak, "icad etmek, "keşfetmek (Les Chinois ont inventé l'imprimerie. Inventer un instrument, un remède, un mot.) 2. Buluvermek (Inventer un moyen de sortir d'une situation difficile). 3. Kafadan uydurmak, uyduruvermek (Inventer une excuse, une histoire), g Ne pas inventer la poudre, le fil à couper le beurre: Pek kafalı olmamak, zekâsı pek parlak olmamak, inventeur, trlce ad. Mucid, muhteri (Inventeur d'une machine, d'une science). 2. Bulan, bulucu (Inventeur d'un trésor).

778

inversion inventif, ive î. 1. Yaratıcı, bulucu, icat edici (Un esprit inventif). 2. Becerikli, kafası çalışır (L'amour l'a rendu inventif). invention diş. 1. "İcat, "ihtira, "keşif, "bulgulama (Invention d'une machine, d'un système, d'une technique, d'un art, d'un jeu). 2. Buluş, bulunan şey (Prendre un brevet d'invention. Les dernières inventions de la technique). 3. Uydurma, yalan (Cette histoire est tout entière de son invention). 4. İmgeleme gücü (Il manque d'invention). inventivité diş. Yaratıcılık; yaratıcı imgelem (L'inventivité humaine. Cet auteur manque d'inventivité). inventoriage er. Sayımım yapma, dökümünü yapma, demirbaşa kaydetme (Inventoriage d'archives). inventorier gçl. (Bir malın) Sayımım yapmak, dökümünü yapmak, defterini çıkarmak (Inventorier les manuscrits d'une bibliothèque, des marchandises entreposées). invérifiable s. Kanıtlanamaz, ispat edilemez (Assertions invérifiables). inversabk s. Devrilmez, dökülmez (Encrier inversable). inverses. 1. Ters, tersine (L'ordre inverse des mots. Venir en sens inverse). 2. dilb. Devrik (Proposition inverse). 3. er. Ters, -in tersi (C'est justement l'inverse! Vous avez fait l'inverse). S Raison inverse, rapport Inverse: mat. Ters orantıhhk. A l'inverse: Tam tersine. A l'inverse de: -in tersine. Aller à l'inverse de qch: -e aykırı olmak (Ce projet va à l'inverse de nos intentions). Etre en raison inverse de qch: -ile ters orantılı olmak, -e uymamak, aykırı düşmek, inversement bel. 1. Tersine, ters (Inversement proportionnel: Ters orantılı). 2. Karşılığında, buna karşılık (Je l'aiderai pour son devoir de mathématiques, et inversement il me donnera quelques idées pour la dissertation). inverser gçl. 1. Devrik yapmak, devrikleştirmek (Inverser une phrase). 2. Tersine çevirmek, yönünü değiştirmek, evirmek (Inverser un mouvement, un courant électrique). inverseur er. Elektrik akımım tersine çeviren alet, çevirgeç. inversion diş. 1. dilb. Tümcede sözcüklerin sırasını değiştirme, devrikleştirme, devrikleme; devriklik (Inversion du sujet). 2. hek. (Organ için) Yer değiştirme; sapkınlık (Inversion du coeur. Inversion sexuelle). 3. coğr. Terselme (Inversion de relief: Terselme, yerbiçimiterselmesi. Inversion de température: Sıcaklık terselmesi). 4. kim. •Evirtim, "taklib (Inversion dusucre). S, ask. Ters

Invertébré yüz etme. 6. (Radyo, televizyon vb.) Evirtme; evrilme; tersine devinim, invertébré,e s. vead. hayb. Omurgasız, inverti,e s. 1. kim. 'Evirtik, "munkalip. 2. Homoseksüel, eşcinsel, invertir gçl. 1. Ters çevirmek. 2. kim. Evirtmek, investigateur,trice s. ve ad. Araştırıcı; araştırmacı (Un esprit investigateur). investigation diş. Araştırma, inceleme (Investigations du savant, de l'historien. La police poursuit ses\investigations dans la maison). investir gsz. 1. Kuşatmak, sarmak, çevirmek (Investir une place forte, une ville. Les gendarmes investirent la maison). 2. Investir qch dans: Bir şeyi -e yatırmak, yatırım yapmak (Investir son argent dans l'industrie chimique). 3. Investir qnde qch: Birine... vermek (On l'a investi de tous les pouvoirs. Investir un ministre de pouvoirs extraordinaires). 4. gsz. a) Yatırım yapmak (Il faut investir pour éviter la crise de l'emploi), b) Kendini bütün gücüyle, ruhuyla ve bedeniyle bir şeye vermek. § Investir qn de sa confiance: -e tam güvenmek, büyük bir güven beslemek, investissement er. 1. Kuşatma (L'investissement d'une ville). 2. Yatırım (Poursuivre une politique d'investissements. Investissement des réserves d'une entreprise). investisseur er. Yatırımcı, yatırım yapan (Rendre l'argent suffisamment bon marché pour attirer les investisseurs). investiture diş. 1. (Birine unvan, orun) Vermek (Investiture d'un fief, d'un évêché). 2. Unvan belgesi, verilen orun belgesi, berat. 3. (Parlamento) Güven oyu alma; güven oyu verme (Dès son investiture, le premier ministre s'est engagé à la réforme scolaire). 4. (Parti tarafından) Resmen aday gösterilme;parti adaylığı (Il a reçu l'investiture de son parti). invétéré,e s. 1. Yerleşmiş, kökleşmiş (Habitude invétérée. Abus invétérés). 2. Kaşarlanmış (Un bavard invétéré, un buveur invétéré, un voleur invétéré). invétérer(s')gsz. 1. Yerleşmek, kökleşmek (Lemal s'invétéraitpar ma négligence). 2. S'invétérer dans qch: -de kaşarlanmak, iyice pişmek (S'invétérer dans le vice). invincibilité diş. Yenilmezlik, altedilebihnezlik. invincible s. 1. Yenilmez, alt edilemez (Armée invincible). 2. Ortadan kaldırılamaz, aşılamaz (Obstacleinvincible). 3. Çürütülemez (Argument invincible). 4. Dayamlmaz, karşı konamaz (Charme invincible). invinciblement bel. Yenilmeyecek şekilde,

779

In vivo yenilmesi olanaksız şekilde, inviolabilité diş. 1. Dokunulamazlık, dokunulmazlık (Inviolabilité du domicile. Inviolabilité parlementaire). 2. Bozulmazlık (Inviolabilité des serments). inviolable s. 1. Dokunulamaz (Droit inviolable et sacré). 2. Dokunulmazlığı olan (L'Assemblée déclara que ses membres étaient inviolables). 3. Bozulmaz (Leur fidélité fut inviolable). invisibilité diş. Görülemezlik, görünmezlik (L'invisibilité des microbes). invisible s. 1. Görülemez, görünmez (Danger invisible, réalités invisibles). 2. Ortalıkta görülmeyen (Depuis quelque temps, elle était devenue invisible). 3. er. Görünmeyen, görülemeyen (Voir l'invisible. Le rôle de l'invisible dans notre vie). 4. Invisible à: -ile görülemeyen; -in göremeyeceği (Invisible à l'oeil nu). invisiblement bel. Görünmeden, görülmeyecek bir biçimde. invitation diş. I. Çağrı, "davet (Faire une invitation. Accepter, refuser une invitation. Lettre d'invitation. Recevoir une invitation. Invitationau bal, au voyage, à une réunion). 2. Çağrı kâğıdı, 'çağrılık, davetiye (Envoyer des invitations à un mariage). S A l'invitation de qn, sur l'invitation de qn: -in çağrısı üzerine, ricası üzerine (Je l'aifaitsur votre invitation). invite diş. 1. (İskambilde) Oyundaki durumu karşısındakine anlatmak için oyuncunun ortaya attığı kâğıt. 2. mec. Dolayh çağrı; birbirini bir şey yapmaya çağıran hal, şey yada durum (Ne pas répondre aux invites de l'adversaire). invité,e ad. Çağrılı, "davetli (Vous êtes mon invité. Les invités partirent tard). inviter gçl. 1. Çağırmak, "davet etmek. 2. Inviter qn à qch: Birini -e çağırmak, davet etmek (Inviterses amis à une cérémonie, à un mariage). 3. Inviter qn à f. qch: a) Birini -meye çağırmak, davet etmek (Inviter unejeunefille à danser), b) Birinin-mesini istemek (Il m'invite à m'asseoir près de lui). 4. Inviter à qch: İçinde ...isteği uyandırmak; -e sürüklemek, özendirmek ( Ce temps chaud in vite à la paresse. Ce petit chemin ombragé invite à la promenade). in vitro bel. Lat. Doğal olmayan bir ortamda, laboratuvarda (Observations faites in vitro). invivable s. 1. Yaşanmaz, çekilmez, dayamlmaz (Existence invivable). 2. tkz. Birlikte yaşanılması çok güç, çekilmez, dayamlmaz, katlanılmaz (Un homme invivable). in vivo bel. Canlı örgende, doğal ortam içinde

invocation (Expériences in vivo). invocation diş. 1. Yardıma çağırma; yakarma (Invocation à la Divinité, aux saints). 2. Başvurma. 3. Koruma, "himaye, involontaire s. 1. İstemeyerek yapdan, istemdışı, irade dışı, istençsiz (Mouvement, sentiment, tromperie involontaire) 2. Gönülsüz, isteksiz (ila été le héros involontaire de ce drame). involontairement bel. İstemeden, istemeyerek, elinde olmadan, involucelle er. bitb. Bürümcük, involucre er. bitb. Bürüm. involucré,e s. Bürümlü. involute,es bitb. Dıştan içe doğru kıvrılmış, involutif, ive s. mat. Dürevsel. involution diş. mat. Dürev. invoquer gçl. 1. Yardıma çağırmak, yakarmak (Invoquer Dieu, les Muses, un saint). 2. Baş vurmak (Invoquer une loi, le témoignage d'un ami). 3. İleri sürmek (Invoquer des prétextes pour ne pas accepter une invitation). invraisemblable s. 1. İnanılacak gibi olmayan, inanılmaz (Histoire, récit invraisemblable).2. Pek şaşırtıcı, tuhaf, "acaip, garip (Il portait un invraisemblable chapeau gris). invraisemblablement bel. 1. İnanılmayacak derecede. 2. Pek şaşırtıcı, tuhaf bir biçimde, invraisemblance diş. 1. İnanılır gibi olmama, inanılmazlık (Invraisemblance d'un fait, d'une nouvelle). 2. Tuhaflık, gariplik, şaşırtıcılık (Invraisemblance d'une tenue). 3. İnanılmaz şey, us almaz şey (Récitplein d'invraisemblances). invulnérabilité diş. Yaralanmazlık, yara almazhk (Invulnérabilité d'Achille) invulnérable s. 1. Yaralanmaz, yara almaz, silah işlemez (Achille était invulnérable). 2. Invulnérable à qch: -den zarar görmez, -e karşı sapasağlam, bağışıklığı olan, -e artık alışmış (Il est invulnérable aux critiques, au malheur, aux injures). iode er. kim. İyot (L'odeur de l'iode lui annonça la mer. Teinture d'iode). iodé,e s. İyotlu (Bain iodé, sirop iodé). ioder gçl. İyotlamak. iodoforme er. kim. İyodoform. iodure er. kim. İyodür (Iodure de potassium). ioduré,e s. İyodürlü (Bain, gargarisme ioduré). ion er. kim. iyon (Ions positifs, négatifs. Ions de l'atmosphère). ionie diş. İyonya. ionien,ne s. ad. 1. Eski İyonya'ya değgin (Iles ioniennes. Mer ionienne). 2. ad. İyonyalı. ionique s. kim. İyonlara değgin *iyonsal (Charge

780

ironie ionique). 2. iyonya'ya özgü; İyonyahlara özgü, İyonyahlara değgin (Chapiteau, colonne ionique). ionisation diş. kim. İyonlaşma; iyonlulaşma. ionisé,e s. kim. İyonlaşmış. ioniser gçl. İyonlaştırmak; iyonlulaştırmak, iyonlu kılmak (Ioniser un gaz). ionosphère diş. gökb. İyonyuvarı. iotaer. 1.Yunan abecesindeİ harfi. 2. mec. En ufak şey, hiçbir şey (Copier un texte sans changer un iota. Il n'y manque pas un iota). ipéca, ipécacuana er. bitb. Altınkökü, "ipeka (Sirop, pastille, extrait d'ipéca). ipso facto bel. Lat. huk. "Fiilen; kaçınılmaz olarak, durum gereği (Tous les habitants du canton sont ipso facto nos clients désignés). irak er. Irak. irakien,ne s. ve ad. 1. Iraklı; Irak'a özgü; Irak ve Iraklılara değgin (Le pétrole irakien, les Irakiens). 2. er. Irak'ta konuşulan arapça. iran er. İran. iranien,ne s. ve ad. 1. İranlı; İran'a özgü, İranlılara değgin (Population, religion iranienne). 2. er. İran dili, Farsça, irascibilité diş. Öfkecilik, tezkızarlık. irascible s. Öfkeci, tezkızar (Il est irascible, mais il s'apaise vite). ire diş. (Eski şiir dilinde) Öfke. iridacées, iridées diş. ç. bitb. Süsengiller. iridien, ne s. anat. İrise değgin, iridium er. kim. İridyum, iris er. 1. (Eski şiir dilinde) Gökkuşağı. 2. Gökkuşağı renkleri. 3. anat. İris,gözbebeği (Le bleu de l'iris. Inflammation de l'iris). 4. Süsen, süsen çiçeği (Iris des marais: Bataklık süseni. Poudre d'iris: Süsen kökü tozu). irisation diş. Yanardönerlik, sedeflenme, alaca bulaca renkler yansıtma (L'irisation d'un prisme, d'une surface métallique). irisé,e s. Yanardöner, sedeflenir (Verre irisé, flaques d'huile irisées). iriser gçl. Yanar döner kılmak, sedeflendirmek, alacalandırmak, alaca bulaca renkler yansıtmak (La lumière solaire irise les facettes d'un cristal). § S'iriser: Sedeflenmek, *yanardönerlenmek, alacalanmak (Le toit d'ardoise s'irise au soleil comme une gorge de pigeon). iritis diş. hek. İris yangısı, irlande diş. İrlanda. irlandaise s. ve ad. İrlandalı; İrlanda'ya özgü; İrlanda ve İrlandalılara değgin, ironie diş. 1. ed. Düşündüğünü, alay amacıyla, tersine bir anlatımla söyleme, alaysılama ; tersiyle

ironique alay, "tersineleme. 2. Alay (Ironie fine, légère, amère, mordante). 3. Alaycılık (L'ironie de Voltaire) § Ironie du sort: Talihin cilvesi, ironiques, l.ed. "Tersineli (Propos ironiques). 2. Alaylı, alaysılı (Réponse ironique, sourire ironique). 3. Alaycı (Il est toujours ironique). ironiquement bel. Alayh olarak, alay ederek, dalga geçerek (Il m'a invité ironiquement à montrer mon habileté à ce jeu). ironiser gsz. İşi alaya dökmek, işi alaya almak (II ironise sur mon embarras). ironiste ad. 1. Mizah yazarı. 2. Alaycı, hep alay ederek konuşan, irradiant,es. Yayılan, saçılan (Douleurirradiante). irradiation diş. 1. Işm saçma, ışınlama; "ışınım, ışıma; balkıma (Irradiation du soleil à travers les nuages). 2. Yayılma (Irradiation douloureuse: Acının yayılması). 3. mec. Işıma, parlama, yansıma, yüze vurma (La bonté n'est qu'une irradiation du bonheur). 4. Işınlama, ışın tedavisine tabi tutma (Irradiation d'une tumeur par les rayons X). irradier gsz. 1. Yayılmak, saçılmak (La douleur du genou irradiait dans toute la jambe). 2. Işımak, balkımak (La lumière irradie d'une source). 3. gçl. Işın tedavisine tabi tutmak (Irradier une tumeur maligne). irraisonnable s. Akılsız; akılsızca, usa yatkın olmayan, saçma, irraisonnée s. Düşüncesizce, usdışı (Un geste irraisonné). irrationalisme er. fels. Usaaykinhk, usdışılık. irrationalité diş. Usdışılık, usa aykırı olma (Irrationalité d'un principe). irrationnelle s. 1. mat. Kök içinde olan, köklü, rasyonel olmayan (Equation irrationnelle, nombre irrationnel). 2. Usa aykırı, usalmaz, saçma, usdışı (Conduite irrationnelle, suppositions irrationnelles). irrattrapable s. Giderilemez, telâfi edilemez (Une bévue irrattrapable). irréalisable s. Gerçekleşemez, gerçekleştirilemez (Désir, projet irréalisable). irréalisé, e s. Gerçekleşmemiş, gerçekleştirilememiş (Espérances irréalisées). irréalisme er. Gerçekten uzakhk (Irréalisme d'une politique). irréalité diş. Gerçeksizlik, gerçekte bulunmazhk (L'irréalité d'un rêve). irrecevabilité diş. huk. "Kabulolunamazlik, "kabuledilemezlik (Irrecevabilité de l'action: Dâvarun açılmasının kabul edilmemesi, dâvanın dinlenmemesi).

781

irrégularité irrecevable s. Kabul olunamaz, kabul edilemez (Demande, proposition irrecevable). irréconciliable s. 1. Uzlaşmaz, barışmaz (Adversaires irréconciliables). 2. Uzlaşılamaz, kendisiyle anlaşmaya varılamaz, irréconciliablement bel. Barışma olanağı kalmadan, bir daha barışmamacasına (Ils se sont irréconciliablement brouillés). irrécouvrable s. Ödetilemez, alınamaz, "tahsil edilemez (Taxes, créances irrécouvrables). irrécupérable s. Eksikliği giderilemez, alıp yerine konulamaz, "telâfi edilemez, irrécusable s. 1. Reddedilemez (Juge irrécusable). 2. Söz götürmez, kesin (Preuveirrêcusable, signes irrécusables). irrédentisme er. Anayurt dışında kalmış dil ve töre bakımından aynı olan halkın yaşadığı topraklan anayurda katma doktrini, "irredantizm, irrédentiste s. ve ad. İrredentizm yanlısı, "irredantist. irréductibilité diş. 1. İndirgenemezlik (Irréductibilité d'une équation, d'une rente). 2. Hakkından gelinemezlik, yenilemezlik (Irréductibilité de l'opposition, d'un caractère). irréductibles. 1 .mat. kim. İndirgenemez (Fraction, équation irréductible. Oxyde irréductible). 2. hek. Eski yerine oturtulamaz (Fracture, hernie irréductible). 3. mec. Hakkından gelinemez, alt edilemez, yenilemez, ortadan kaldınlamaz (Obstacles irréductibles, opposition irréductible; volonté irréductible). irréel, le s. 1. Gerçekte bulunmayan, gerçekdışı, gerçeksiz (Univers, aspect irréel). 2. er. Gerçekdışı (Sa stupidité atteignait aux limites de l'irréel). irréfléchi, e s. 1. Düşüncesiz (Jeune homme irréfléchi). 2. Düşüncesizce yapılan, düşüncesiz, saçma (Propos irréfléchis, geste irréfléchi). irréflexion diş. Düşüncesizlik, sersemlik (Erreur commise par irréflexion). irréformable s. Değiştirilemez, gözden geçirilip düzeltilemez (Jugement, arrêt, loi irréformable). irréfragable s. Reddolunamaz, itiraz edilemez, kesin (Autorité, témoignage, preuve irréfragable). irréfutabilité diş. Çürütülemezlik, "cerh edilemezlik. irréfutable s. Çürütülemez, "cerh edilemez (Argument, preuve irréfutable). irréfutablement bel. Kesin olarak, söz götürmez bir biçimde (Prouver irréfutablement une injustice). irrégularité diş. 1. Düzensizlik, eğribüğrülük (Irrégularité d'un pavage, d'un bâtiment. Surface qui présente des irrégularités. Irrégularité dans le

irrégulier mouvement d'un astre). 2. Kuralsızlık; yasaya aykırılık (Irrégularité dans une nomination). 3. Yolsuzluk (Dénoncer les irrégularités dans une gestion). irrégulier, ère s. 1. Düzensiz; dağınık, eğri büğrü (Mouvement irrégulier, écriture irrégulière. Mener une vie irrégulière). 2. Kurala aykırı, yasaya aykırı, "usulsüz (Détention irrégulière, procédure irrégulière). 3. Çalışmasında, başarısında her zaman aynı olmayan, bir günü bir gününü tutmayan (Elève, employé, athlète irrégulier). irrégulièrement bel. 1. Yasaya aykırı olarak (Perquisition irrégulièrement effectuée). 2. Düzensizce, gelişigüzel (Il travaille irrégulièrement). Irreligieux, euse s. 1. Dinsiz (Il est irreligieux). 2. Dine karşı gelen, dinsizce, dine aykırı (Opinions irreligieuses). Irreligion diş. Dinsizlik (Il est accusé d'irréligion). Irrémédiable s. Çaresiz, çaresi bulunmaz (Malheur, maladie, défaite irrémédiable). Irrémédiablement bel. Çaresiz olarak, irrémissible s. Bağışlanamaz, affedilemez (Faute, tort irrémissible). irrémissiblement bel. Bağışlanmaksızın, affolunmayacak şekilde, irremplaçable s. 1. Yerine konulamaz, eşi bulunamaz (Casser un bibelot irremplaçable). 2. Yeri doldurulamaz, eşsiz, çok değerli (Un fonctionnaire irremplaçable). irréparable s. 1. Onarılamaz, giderilemez, "telâfi edilemez, "tamir edilemez (Tort, perte irréparable. 'Malheur, désastre irréparable). 2. Hapı yutmuş, bitmiş, işe yaramaz (Moteur, habit irréparable). irréparablement bel. Çaresiz şekilde; onarılamayacak, giderilemeyecek biçimde (Situation irréparablement compromise. Elle est irréparablement enlaidie). irrépréhensible s. Kınanamaz, hakkında söylenecek söz bulunmayan (Homme, conduite irrépréhensible). irrépressible s. Bastırılamaz, tutulamaz, önüne geçilemez (Force, passion irrépressible). irréprochable s. Eksiksiz, kusursuz (Une épouse irréprochable. Fonctionnaire, vie, tenue, conduite, moralité irréprochable). Irréprochablement bel. Eksiksiz biçimde, kusursuz olarak. irrésistible s. 1. Dayanılmaz, karşı konulamaz (Force, puissance, attrait, besoin, désir, passion irrésistible). 2. mec. Büyüleyici, kendinden

782

irriguer geçirici (Une femme irrésistible par son charme). 3. Gülmekten kırıp geçirici (Il est irrésistible quand il raconte son histoire). irrésistiblement bel. Dayanılmaz bir şekilde (Le prix de la vie monte irrésistiblement). irrésolu, e s. 1. (Az kullanılır) Çözülmemiş, çözümlenmemiş (C'est un problème encore irrésolu). 2. s. ve ad. Kararsız (Un caractère irrésolu. Rester irrésolu). irrésolution diş. Kararsızlık (Il était plongé dans un abîme d'irrésolution). irrespecter. Saygısızlık (Irrespect des enfants envers les parents). irrespectueusement bel. Saygısızca, saygısızlıkla, irrespectueux, euse s. Saygısız; saygısızca (Manières irrespectueues; tenir des propos irrespectueux; un enfant irrespectueux). irrespirable s. Solunamaz, solunulamaz (Air, gaz, atmosphère irrespirable). irresponsabilité diş. Sorumsuzluk (Sentiment d'irresponsabilité). irresponsable s. 1. Hiç bir eyleminden sorumlu olmayan, hiçbir şeyden sorumlu tutulamayan (Le Président de la République est irresponsable. Les enfants, les aliénés sont irresponsables). 2. Sorumsuz. irrétrécissable s. Çekmez, büzülmez, daralmaz (Tissu irrétrécissable au lavage). irrévérence diş. Saygısızlık, irrévérencieux, euse s. Saygısız (Propos irrévérencieux. Enfant irrévérencieux envers ses maîtres). irrévérendeusemnt bel. Saygısızca (Répondre irrévérencieusement). irréversibilité diş. Geridöndürülemezlik. irréversibles. Geridöndürülemez. irréversiblement bel. Geridöndürülemez şekilde, irrévocabilité diş. Geri alınmazlık, bozulamazhk (Irrévocabilité d'une donation). irrévocables. 1. Geri alınamaz, bozulamaz (Arrêt, verdict, jugement, donation irrévocable). 2. Geri getirilemez (Le temps irrévocable a fui). irrévocablement bel. Geri alınmayacak biçimde, bozulmayacak biçimde, kesin olarak (Ma décision est prise, irrévocablement). irrigables. Sulanabilir (Surfaceirrigable). irrigateur er. Sulama aleti, bahçe sulama tulumbası. irrigation diş. 1. Sulama (Des canaux d'irrigation. Irrigation des terres arides). 2. hek. (Bir organa, bir yaraya) Su akıtma, su verme, irriguer gçl. Sulamak, harklarla sulamak (Irriguer une plaine, une prairie).

irritabilité irritabilité diş. 1. Tezkızarhk, öfkelilik (L'irritabilité du caractère). 2. Uyarılma anıklığı, uyanlabilirlik; aşırı uyanlırlık; azma anıklığı, *tezazarhk (L'irritabilitémusculaire). irritable s. 1. Tezkızar, çabuk öfkelenen (Sa maladie l'a rendu irritable). 2. hek. Aziveren, çabuk azan, "tahriş olabilir, irritant, e s. 1. Öfkelendirici kızdırıcı, sinirlendirici (L'irritante médiocrité des femmes). 2. hek. Azdıncı, "tahriş edici (Les gaz lacrymogènes sont irritants). irritation diş. 1. Kızma, kızgınlık, öfke (Il est au comble de l'irritation). 2. hek. Azdırma, azma, "tahriş (Irritation de la peau). 3. Uyarma, "tahrik (Irritation des passions). irrité, es. 1. Kızgın, kızmış, öfkeli (Regards irrités). 2. Tahriş olmuş (Gorge irritée). 3. Etre irrité contre: -e kızmak, öfkelenmek, sinirlenmek, irriter gçl. 1. öfkelendirmek, kızdırmak (Cette femme m'irrite). 2. Azdırmak, "tahriş etmek (La fumée irrite l'oeil). 3. Uyarmak, "tahrik etmek, tutuşturmak (Irriter les désirs, la curiosité, les passions). S S'irriter: 1. Kızmak (Ils'est irrité). 2. Tahriş olmak (L'œil s'est irrité, il est tout rouge). 3. S'irriter de qch, de f. qch: -e kızmak, sinirlenmek; -meye kızmak, -diğine sinirlenmek (S'irriter du retard des invités. Us'est irrité de voir un tel aspect désagréable). 4. S'irriter contre qn: Birine kızmak, öfkelenmek, sinirlenmek (Il s'est irrité contre nous). irruption diş. 1. Saldırarak girme, akın (Les irruptions des barbares dans l'Empire romain).2. Zorla girme, baskın (L'irruption des manifestants dans la salle). 3. (Sular için) Basma, baskın (L'irruption des eaux dans la basse ville). $ Faire irruption: Baskın yapmak (Il a fait irruption chez moi. Les enfants en criant firent irruption dans le bureau). Isabelle s. değişmez. 1. Kula, sfitltt kahve renginde (Cheval, jument isabetle). 2. er. Kula at (Monter un isabetle). isard er. (Pirenelerde) Dağkeçisi. isatis [Izatisl er. Mavitilki. işba diş. (Kutup bölgelere yakın köylülerin kaldığı) Ahşap ev, izbe. ischémie [Iskemi] diş. hek. "İskemi, bir an için belli bir bölgenin kansız kalması, islam er. 1. Müslümanlık. 2. (Büyük harfle) İslam dünyası. islamique s. Müslümanlığa değgin (La culture islamique). islamisation diş. Müslümanlaştırma; müslümanlaşma (Islamisation d'une région).

783

Isoler

islamiser gçl. Müslümanlaştırmak, islamisme er. Müslümanlık, islande diş. İzlanda. islandais, e s. ve ad. 1. İzlandalı; İzlanda'ya ve İzlandalılara değgin. 2. er. İzlanda dili, İzlandaca, isobares, coğr. gökb. Eşbasınç, izobar, isobathe s. coğr. Eşderinlik (Lignes, courbes isobathes: Eşderinlik eğrileri). isocèles, geom. İkizkenar (Triangleisocèle). isochrone [izokıun] s. fiz. Eşzamanlı (Oscillations isochrones du pendule). isochronisme er. fiz. Eşzamanlık. isodynamie diş. biy. Izodinami. isogame s. hayb. Eşgametli. isogamie diş. Eşgametlilik. isogones, mat. Eşaçılı. isohypse s. coğr. Eşyükseklik, eşyükselti (Lignes isohypses: Eşyükseklik eğrileri). isolables. Yalıtılabilir. isolant, e s. fiz. 1. Yalıtkan (Matériaux isolants pour l'insonorisation). 2, er. Yalıtkan madde, isolateur er. Yalıtıcı, yalıtkan, isolation diş. 1. hayb. Aynklama, "tecrit. 2. fiz. Yalıtma, yalıtım, sıcak ve soğuk geçirmez duruma getirme, elektrik akımı geçirmez duruma getirme, iletmezleştirme. isolationnisme er. Soyutlanma politikası, soyutlanmacıhk, yalıtlanmacıhk; kendi sınırları içinde kalmayı yeğleme politikası "izolasyonizm. isolationnistes, vead. "Tecerrüt politikası yanlısı, soyutlanmacı, yalıtlanmacı, "izolazyonist. isolé, es. 1. Ayrı, tek (Edifice isolé, phrase isolée). 2. Issız, uzaklarda yitip gitmiş, kuş uçmaz kervan geçmez (Un endroit isolé, une pauvre maison isolée). 3. Tek başına, kimsesiz, insanlardan uzak (Vivre isolé. Ils se sent isolé). 4. fiz. Yalıtılmış, yaktık (Un corps isolé, matériels isolés). isolement er. 1. Yalnızlık, insanlardan uzaklık, "inziva (5e complaire dans son isolement). 2. Ayırma, "tecrit etme, ayrı tutma, yalıtma (L'isolement des détenus dans une prison). 3. Issızlık, uzak bir yerde yitip gitmişlik (L'isolement d'une ferme). 4. Kendi köşesine çekilme, soyutlanma, "tecerrüt (Isolement économique, politique). S. fiz. Yalıtma, yalıtım, isoler gçl. l.fiz. Yalıtmak, iletmezleştirmek (Isoler un fil, un câble électrique). 2. (Yanındakilerden) Ayırmak, yalnız tutmak (Isoler un malade contagieux). 3. Yalnız bırakmak, tek başına bırakmak, "tecrit etmek (Isoler un pays, un édifice). 4. Isoler qn, qch de qch: -den ayırmak, uzak tutmak ; soyutlamak (Isoler un événement de son contexte politique. Isoler un écrivain de ta

isoloir

784

société). § S'isoler: 1. Toplumdan uzaklaşmak; kendi köşesine çekilmek; insanlardan uzak yaşamak (Il s'est isolé pour pouvoir travailler dans le silence). 2. S'isoler dans: -e çekilmek, kapanmak; -e dalmak, -in içinde yaşamak (S'isoler dans son coin, dans sa méditation). isoloir er. Seçim hücresi. isomère s. kim. 1. İzomerli, *eşizli. 2. er. İzomer, *eşiz. isomériediş., kim. mat. izomeri, eşizlik. isomérique s. kim. İzomerisel. isomérisation diş. fiz. Eşizlenme, izomerlenme. isométrie diş. mat. Eşölçer. isométriques, mat. Eşölçevli, eşölçevsel. isomorphes, kim. mat. Eşbiçimli, eşyapılı. isomorphisme er. dilb. 1. Eşbiçimlilik, eşyapıhlık. 2. mat. Eşyapı dönüşümü, isopode s. ve er. hayb. 1. Eşbacakh. 2. er. ç. Eşbacaklılar. isoptères er. ç. hayb. Termitler, isoséiste, isosiste s. coğr. Eşdeprem (Lignes isoséistes: Eşdeprem eğrileri). 2. diş. Eşdeprem eğrisi. isostasie diş. coğr. Denkleşim, denkleşme, isotherme s. fiz. coğr. 1. Eşsıcak, eşsıcaklı (Ligne isotherme: Eşsıcak eğrisi). 2. diş. Eşsıcaklık eğrisi. isotonie diş. Eşbasınçhhk. isotoniques. Eşbasınçtı. isotope s. ve er. fiz. kim. İzotop, yerdeş. isotopie diş. Yerdeşlik. isotropes, fiz. İzotrop, eşyönlü. isotropie diş. Eşyönlülük. isotropiques. Eşyönlü. israélien, ne s. vead. İsrailli; İsrail'e değgin. Israélites, vead. Yahudi. issu, es. 1. -den doğan, gelen (Ilestissu d'une grande famille). 2. mec. -den ileri gelen, -e bağlı, -den kaynaklanan (Le mécanisme révolutionnaire issu de l'idéologie allemande). 3. Issu deqchss. a)-den doğmuş, çıkmış (Un homme issu d'une grande famille), b) -den doğan, -in sonucu olan (Que de vices sont issus de l'oisiveté). issue diş. 1. Çıkış yeri, çıkış (Le château avait une issue secrète. Rue sans issue). 2. mec. Çıkış yolu, kurtuluş yolu,çare (La situation est sahslissue. Il n'y pas d'autre issue. La seule issue est la lutte). 3. Son, sonuç (L'issue malheureuse de la conférence). 4. ç. Un kepeği. 5. ç. Kasaplık hayvanların baş, paça, ciğer gibi sakatlan. § A l'issue de: -in sonunda, -den çıkarken (A l'issue du conseil des ministres, il y eut une conférence de presse).

ivre isthme er. coğr. Kıstak, "berzah. italianisant, e ad. 1. İtalyan sanatından esinlenen sanatçı. 2. İtalyan dil, yazın ve sanatı uzmanı, italianiser gçl. 1. İtalyanlaştırmak .2. gsz. İtalyanlık taslamak; Fransızca konuşup yazarken İtalyanca deyim ve anlatımlar kullanmak, italianisme er. 1. İtalyanca konuşma tarzı. 2. İtalyan beğenisi. Italie diş. İtalya. italien, ne s. ve ad. 1. İtalyalı, İtalyan (Peinture, musique italienne). 2. er. İtalyan dili. italique s. 1. Eski İtalya'ya değgin (Les peuples italiques). 2. (Harf) İtalik (Les lettres italiques). 3. er. İtalik harf (Mettre un mot en italique). item [lïôn] bel. Lot. Bundan başka da;°keza, bunun gibi (J'ai donné tant pour cela, item pour cela). itératif, ive s. 1. Birçok kez, yinelenmiş, "tekrarlanmış (Des interventions itératives). 2. Tekidedilmiş (Lettreitérative: Tekidmektubu). 3. dilb. Yinelemeli, "tekrarlı (Verbe itératif). itération diş. Yineleme, "tekrarlama, itinéraire er. 1. İzlenecek yol, gidilecek yol, geçilecek yol, güzergâh (Faire, tracer un itinéraire). 2. er. Yolculuk oiaylan kitabı; yolculuk el kitabı. 3. s. Yollara değgin (Mesures itinéraires, colonnes itinéraires). itinérantes. 1. Gezici (Inspecteuritinérant: Gezici denetmen, gezici başöğretmen. Ambassadeur itinérant). 2. Gezerek yapılan, dolaşarak yapılan (Ilavait une préférencemarquéepourles entretiens itinérants). iule er. hayb. Kırkayak. ivoire er. 1. Fildişi (Une statuette d'ivoire). 2. Fildişinden yapılmış sanat eserleri, süs eşyası (De petits ivoires du Moyen Âge. Une collection d'ivoires). 3. Fildişi aklığı. § La tour d'ivoire: Fildişi kule (Se retirer dans la tour d'ivoire: Fildişi kulesine çekilmek). ivoirerie diş. 1. Fildişi işlemeciliği. 2. Fildişi alış verişi. 3. Fildişi eşya. ivoirien,ne s. ve ad. Fildişi sahiline değgin; Fildişi sahili halkı (L'économie ivoirienne. Les ivoiriens). ivoirier er. Fildişinden yontular yapan sanatçı; fildişi oymacısı, ivoirin,e s. 1. Fildişinden yapılma. 2. Fildişi görünümünde, fildişimsi. ivraie diş. 1. bitb. Delice, karamuk. 2. mec. İyi şeylere karışmış kötü şeyler (L'ivraie et le bon grain: İyilerle kötüler, iyi ve kötü). § Séparer le bon grain de l'ivraie: İyiyi kötüden ayırmak, kuruyu yaştan ayırmak, ivre s. 1. Esrik, sarhoş (Etre complètement ivre,

ivresse légèrement ivre, à moitié ivre). 2. Ivre de qch: -den başı dönmüş, kendinden geçmiş, "mest olmuş (Ivre d'amour, de bonheur, de colère, d'orgueil, de succès). § Ivre mort: Zil zurna sarhoş, kör kütük sarhoş, ivresse diş. 1. Esriklik, sarhoşluk (L'air frais dissipera l'ivresse. Noyer son désespoir dans l'ivresse). 2. Başdönmesi, esrime, kendinden geçme, büyük coşku (L'ivresse de la victoire, du

785

ixode pouvoir, du bonheur, du succès). ivrognes, vead. Ayyaş, "içkici, bekri, sarhoş (C'est un vieil ivrogne. Un ivrogne qui titube). § Ivrogne fieffé: Zil zurna sarhoş, kandil gibi. Serment d'ivrogne: Sarhoş sözü, tutulmayacak ant. ivrognerie diş. Ayyaşlık, "bekrilik, * içkicilik, ivrognesse diş. hlk. Ayyaş kadın, ixia diş. Bir tür süsençiçeği. ixode er. hayb. Kene.

J J J er. [31] Fransız abecesinin onuncu harfi olup Türkçedeki j sesini verir. § Le jour J: Karar günü, saati; bir saldırının yada bir işin yapılmasının kararlaştırıldığı gün (Le jourJ était arrivé, il devait passer l'oral de son concours). jabot er. 1. (Kuşlarda) Kursak (Le jabot des oiseaux, des poules). 2. Göğüs süsü, göğüs danteli. 3. argo. Mide, kursak. § Se remplir le jabot: Tıkınmak, karnını iyice doyurmak, jabotage er. Çene çalma, gevezelik, jaboter gsz. tkz. 1. Gevezelik etmek, çene çalmak (Les gens de la petite ville jabotaient). 2. gçl. Ağzından kaçırmak, söymek (Il m'en a jaboté quelque chose). jacasse diş. hlk. Geveze kadın, çenesi düşük, jacassement er. 1. (Saksağan için) Ötme, gaklama. 2. Gevezelik, çene çalma, jacasser gsz. 1. Gevezelik etmek, çene çalmak (La concierge jacassait avec une locataire au bas de l'escqlier). 2.(Saksağan)Ötmek, jacasserie diş. Gevezelik, çene çalma. jacassier,îre; jacasseur,euse s. ve ad. Geveze, çalçene. jacent,es. huk. Sahipsiz, "mahlûl, kalıtçısı olmayan (Succession jacente, biens jacents). jachère diş. 1. (Tarlayı) Dinlendirme, nadas (Champs en jachère). 2. Dinlenmeye bırakılan tarla, nadasa bırakılmış toprak (Labourer des

jachères). § Etre, rester en jachère: (Tarla için) Dinlenmeye bırakılmak, nadasta olmak. Laisser, mettre en jachère: Nadasa bırakmak, dinlenmeye bırakmak, jacinthe diş. bitb. Sümbül, jacobin,e ad. 1. Eski bir katolik tarikatından keşiş. 2. (Fransız Devriminde) Aşın devrimci; Cumhuriyet yanlısı. 3. s. Devrimci (Professer des opinions jacobines). jacobinisme er. Cumhuriyetçilik; devrimci demokratlık, jacquard er. 1. Bir çeşit eski dokuma tezgâhı. 2. s. ve er. Renk renk yünlerden örülmüş; renk renk yünlerden örülmüş desenli kazak (Tricot, chandail jacquard. Porter un jacquard). jacquerie diş. 1. Derebeylere karşı 1358'de yapılan Fransız köylü ayaklanması. 2. Köylü ayaklanması; kanlı ayaklanma, jacques er. (Bizdeki köylü Mehmet Ağa, Çanklı erkânıharp gibi) Fransız köylüsünün genel lâkabı. § Faire le Jacques: İşi saflığa vurmak, köylü kurnazlığı yapmak, jacquet er. 1. Tavla oyunu (Faire une partie de jacquet). 2. hlk. Sincap, jacquine diş. hayb. Dişli-tirsibahğı. jacquot, jacot, jaco er. hlk. Papağan, jactance diş. 1. Övünme, böbürlenme, yüksekten atma (La jactance insupportable d'un imbécile). 2.

jacter hlk. Gevezelik, çene. jacter gsz. hlk. Gevezelik etmek, çene çalmak, jade er. 1. Yeşimtaşı. 2. Yeşimtaşından yapılma süs eşyası. jadis bel. 1. Eskiden, vaktiyle (Dans Florence jadis vivait un médecin). 2. s. Eski, geçmiş (Au temps jadis: Eski zamanlarda). 3. er. Eski, geçmiş zaman. jaguar [jagwait] er. hayb. Jagar, alacakaplan. jaillir gsz. 1. Fışkırmak (Le sang jaillit). 2. Jaillir de qch: a) -den fışkırmak, çıkmak (Le gaz jaillit des puits de forage), b) -den yükselmek, gelmek (Les rires jaillissaient de partout. Les réponses jaillissent de tous côtés). c) -den doğmak, çıkmak, ortaya çıkmak (De la discussion peut jaillir une solution. La véritéjaillira de l'apparente injustice). jaillissantes: Fışkıran (Source jaillissante). jaillissement er. Fışkırtma (Jaillissement d'eau, de sang, de pétrole). jais er. Siyah kehribar. §Noircommedujais, comme jais: Kömür gibi siyah. Des yeux de jais: Simsiyah gözler. jale diş. Büyük çanak; gerdel, jalet er. Sapan taşı. jalon er. 1. (Mühendislerin kullandığı) *Dikme, ölçü dikmesi, °şâhis, jalon. 2. mec. Ana nokta, önemli yer, belirli çizgi (Les jalons d'un exposé). 3. mec. Bir işte ilk adımlar. § Poser, planter des jalons: Ortamı hazırlamak, ilk adımları atmak (II avait posé les jalons d'un rapprochement francoallemand). jalonnement er. Şâhisler dikme (Jalonnement d'un terrain). jalonner gçl. 1. -e şâhisler dikmek (Jalonner un chemin, un front, un objectif). 2. -i belirlemek, belirtmek, doldurmak (Des succès éclatants jalonnent sa vie). 3. -boyunca sıralanmak (Des arbres jalonnent l'avenue. Les poteaux télégraphiques jalonnent la voie de chemin de fer). 4. Jalonner qch de qch: Bir şeyi -ile belirtmek, işaretlemek; boyunca -1er dikmek (Jalonner une allée de plants de buis). S. gsz. Şâhisler dikmek. jalonneur er. 1. Şâhisler diken işçi, jaloncu. 2. Bir yön yada yeri belirtmek için yol boyunca dikilen erlerden her biri. jalousement bel. 1. Kıskançça, kıskançlıkla (Observer jalousement les progrès d'un rival). 2. Titizlikle (Garder jalousement un secret). jalouser gçl. Kıskanmak (Jalouser son voisin). § Se jalouser: Birbirini kıskanmak (Petits clans qui se jalousent). jalousie diş. 1. Kafes, pencere kafesi (Baisser, lever les jalousies). 2. Kıskançlık (Jalousie d'un amant,

787

jambe d'un mari). 3. Çekemezlik (Ily avait entre eux une jalousie professionnelle). § Avoir de la jalousie contre qn: -e karşı kıskançlık duymak, -i kıskanmak, çekememek. Causer, donner de la jalousie à qn: -i kıskandırmak, -de kıskançlık uyandırmak. Concevoir de la jalousie contre qn: -i kıskanmak (Elle conçoit de la jalousie contre son mari). Exciter la jalousie: Kıskançlık uyandirak. jaloux, ouses. vead. 1. Kıskanç (Un homme jaloux, une femme jalouse. Un affreux jaloux). 2. Çekemez (C'est un jaloux qui ne pense qu'à dénigrer les autres). 3. Jaloux de: a) -i kıskanan (Il est jaloux de sa femme), b) -i çekemeyen (Il est jaloux du succès de ses camarades). c) -e pek bağlı, pek düşkün, -in üzerine titreyen (Il est jaloux de son indépendance, de son honneur), d) -e sımsıkı sanlan, -i kaptırmak istemeyen (Etre jaloux de son autorité, de ses privilèges), jamaïquain,e s. ve ad. Jamaikalı; Jamaika ve Jamaikalılara değgin, jamais bel. 1. Hiçbir zaman, asla (Jamais il n'avait pensé à vous le dire. Il ne m'a jamais vu). 2. Hiç (A-t-on jamais vu cela?). 3. Bir gün, herhangi bir zaman (Ils désespéraient d'en sortir jamais). § A jamais, à tout jamais, pour jamais: Sonsuzluğa dek, ölünceye dek, "ebediyen (C'est à tout jamais fini entre nous. Adieu pour jamais. Mer à jamais infinie). Jamais de la vie: Asla (Accepterez-vous sa collaboration? - Jamais de la vie). Mieux vaut tard que jamais: Geç olsun da güç olmasın, jambage er. 1. (Kapı yada pencere için) Yan dikme. 2. (p,l,q,d,m,n,u gibi harflerde) Dik bacak, bacak (Les trois jambages du m). jambe diş. 1. Bacak (Avoir de grandes jambes. Plier lesjambes, croiser lesjambes). 2. Duvariçi dayağı. 3. (Hayvanlar için) Ayak (Les cochons aux jambes courtes. Jambes fines de la gazelle). 4. (Giysilerde) Bacak (Jambe d'une culotte, d'un pantalon). § A toutesjambes: Çok hızlı, son süratli (Courir, s'enfuir à toutes jambes). Avoir les jambes brisées, cassées: Yorgunluktan ayaklan kırılmak, ayaklanna karasu inmek. Avoir de bonnes jambes: İyi koşmak, bacaklan sağlam olmak. Avoir de mauvaises jambes: İyi koşmamak, bacaklarında iş olmamak. Avoir les jambes comme du coton, en pâté de foie: Hantalın teki olmak, köfte bacaklı olmak. Couper bras et jambes à qn: -in kolunu kanadını kırmak, -i şaşkınlıktan dondurmak. Donner desjambes à qn: -i koşturmak, hızlı hızlı yürütmek (La peur lui donne des jambes). Etre haut des jambes: Uzun bacaklı olmàk. Etre dans les jambes de qn: -in ayaklan arasında dolaşmak, yanından hiç

788

jambe ayrılmamak (Cet enfant est toujours

dans

mes

jambes). En avoir plein les jambes: Artık yürüyecek hali kalmamak, yorgunluktan bitmek. Faire une belle jambe à qn: -in işine yaramamak, -için hiçbir önemi olmamak (Ça lui fait une belle jambe). Faire des ronds de jambes: (Hoşa gitmek için) Binbir türlü numara yapmak, her türlü şaklabanlığı yapmak. Faire une partie de jambe en l'air: argo. Cinsel ilişkide bulunmak. Faire belle jambe: Vücudunun güzelliklerini göstermek. Jouer des jambes: Koşup gitmek, tabanları yağlayıp tüymek. N'aller que d'une jambe: (tşler) Ağır aksak gitmek, pek iyi gitmemek. N'avoir plus de jambes: Artık yürüyecek hali kalmamak, yorgunluktan eli ayağı kesilmek. Ne plus pouvoir se tenir sur ses jambes: Ayakta duracak hali kalmamak. Prendre ses jambes à son coup: Tabanları yağlamak, kirişi kırmak, tabanları kıçım döğmek. Tenir la jambe à qn: -in canını sıkmak, -i rahatsız etmek. Tirer dans lesjambes de qn: -e ayakbağı olmak; -i engellemek, kösteklemek. Tomber les jambes en l'air: Nallan havaya dikmek, sırtüstü düşmek. Traiter qn pardessous la jambe: -i küçümsemek, pek ciddiye almamak, pek sallamamak, jambe,es. Bacaklı. § Bien jambe: Bacakları iyi. Mal jambé: Bacaktan kötü. jambette diş. 1. Küçük bacak, bacakçık. 2. Açılır kapanır cep bıçağı, çakı. 3. (Çatıya vurulan) Destek. jambier,ères. 1. Bacağa değgin (Muscles jambiers). 2. er. Kesilmiş bir hayvanın ayaklarını ayrı tutmak için aralarına konan tahta destek, jambière diş. 1. Dizlik (Jambière Jambière (Jambière

des joueurs

de hockey).

de toile, de

cuir.

2. Baldır zırhı

grecque).

jambon er. 1. Jambon, domuz pastırması. 2. mec. hlk. But. jambonneau er. Domuz paçası, jambonnergç/. argo. Pestilini çıkarmak, eşek sudan gelinceye kadar dövmek, janissaire er. Yeniçeri. jansénisme er. Jansenizm; Jansenius'un kurduğu bağışçılık öğretisi ve tarikatı, janséniste s. ve ad. 1. Jansenist, Jansenizm tarikatından yana olan. 2. mec. Sıkı, sert (Education, (Reliure

morale janséniste).

3. Süssüz, sade

janséniste).

jante diş. Tekerleğin çember kısmı, ispit, cant. janvier er. Ocak, ocak ayı (Il reviendra en janvier). japon er. 1. Japonya. 2. Japon porseleni. 3. Fildişi renginde bir cins güzel kâğıt, japonais,e s. ve ad. 1. Japon; Japonyalı

jardinier (L'économie

japonaise,

Japonca (Apprendre

costume japonais). le japonais).

2. er.

3. er. ç. argo.

Para, papel, kayme, japonaiserie, japonerie diş. Japon malı, j apon sanat işleri. japonisant,e ad. Japon dili tarihi ve uygarhğı uzmanı, *Japonbilimci. japonisme er. Japon işleri merakı, japoniste ad. Japon işleri meraklısı, jappement er. 1. Ürüme (Jappement d'un petit chien). 2. (Tilki) Bağırma, japper gsz. 1. (Küçük köpek için) Ürümek. 2. (Tilki için) Bağırmak, ulumak. jappeur,euse s. ve ad. Ürüyen, ürüyücü. jaque er. 1. Ortaçağda erkeklerin giydiği bir tür ceket. 2. Ekmekağacı meyvası. jaquelin er. jacqueline diş. Geniş kannlı toprak çömlek. jaquemart, jacquemart er. 1. Çalar saatlerde saatleri vuran insan heykeli. 2. Demir döven iki demirci şeklinde oyuncak, jaquette diş. 1. Ceket (Jaquette noire,

bordée).

2.

Ciltli bir kitabın üstüne geçirilen kâğıt, gömlek. 3. (Dişçilikte) Beyaz plastik yada porselen kaplama, ceket kuron. § Tirer qn par jaquette: -e çamsakızı gibi yapışmak; yakasını bırakmamak, jaquier, jacquier er. Bir tür ekmekağacı. jard, jar er. Çakıllı kum. jardin er. 1. Bahçe (Jardin japonais, jardin

zoologique,

d'enfants.

jardin

Aller au jardin,

jardin

anglais,

botanique.

Jardin

dans le jardin).

2. mec.

Bitek bölge, verimli toprak, ekenek. 3. Seyirciye göre sahnenin sağ yanı. § Le jardin de refroidis: argo. Gömütlük, mezarlık. Jeter une pierre dans le jardin de qn: -e taş atmak, -i iğnelemek. C'est une pierre dans ton jardin, dans son jardin: Bu taş sana, ona. jardinage er. 1. Bahçecilik, bahçıvanlık (Amateur de jardinage.

Produit

du jardinage).

yer. 3. Zerzevat (Une voiture

2. Bahçelik

de jardinage).

4.

Elmas lekesi, jardiner gsz. (Zevk için) Bahçıvanlık etmek, kendi bahçesini ekip dikmek (Il prend plaisir à jardiner pour se

distraire).

jardinerie diş. Bahçecilikle ilgili her türlü şeyin satıldığı büyük mağaza, jardinet er. Bahçecik, küçük bahçe. jardineux,euses. (Değerli taşlarda) Leke (Diamant jardineux,

pierre

jardineuse).

jardinier,ère s. 1. Bahçeye değgin; bahçecilikle ilgili (Culture

jardinière,

ad. Bahçıvan (Un

outil

plantes jardinières). de jardinier).

3.

2. diş.

Jardiniyer; alt bölümünde çiçek yetiştirilebilecek

şekilde süslenmiş bir ev içi mobilyası. 4. diş. Çocuk yuvasında çalışan bayan öğretmen, jardiniste ad. Bahçe bezekçisi. jargon er. 1. Bozuk dil. 2. Anlaşılmayan yabancı dil (Deux

étrangers,

jargon

incompréhensible).

à la table voisine,

parlent

un

3. D a r bir çerçeveye

özgü dil, argo (Le jargon des médecins,

le

jargon

du sport). 4. San renkli bir tür elmas. 5. Yemen taşına benzeyen küçük kırmızı bir değerli taş. jargonner gsz. 1. Bozuk bir dille konuşmak; anlaşılmayan bir dille konuşmak; argo konuşmak. 2. (Kaz için) Bağırmak, jarre jars dij. 1. Küp, su küpü. 2. er. ç. Kürklerdeki sert ve dik kıllar (Les jars, c'est-à-dire brillants qui ne prennent pas la

les

poils

teinture).

jarret er. 1. (Bacakta) Diz arkası (Pli du jarret). 2. (Düz yada yuvarlak şeylerde) Çıkıntı; iki borunun birleştiği yerde oluşan dirsek. § Avoir du jarret, avoir des jarrets d'acier: Bacaklan çelik gibi sağlam olmak, uzun süre yorulmadan koşup zıplayabilmek, jarretelle diş. Çorap bağı. jarretière diş. 1. Çorap askısı, "jartiyer. 2. Çorap bağı. 3. Topçu halatı. 4. Bir tür denizci düğümü. 5. İngiltere'de dizbağı nişanı, jars er. 1. Erkek kaz. 2. (Jar yada Jars yazılır) Hırsız argosu; külhanbeyi dili. jas er. 1. den. Çipo. 2. Ağıl. jasement er. 1. Gevezelik etme, çene çalma. 2. Çekiştirme, dedikodu etme. 3. (Saksağan, papağan için) Bağırma, ötme. jaser gsz. 1. Gevezelik etmek, çene çalmak (La fille jasait

sans

cesse).

2.

(Saksağan,

papağan)

Bağırmak, ötmek. 3. (Bebek için). Cıvıldamak, gay guy etmek, konuşur gibi sesler çıkarmak (Bébé qui jase dans son berceau).

4. Gevezeliği

yüzünden gizli bir şeyi ortaya vurmak complice

(Un

a jasé et la police a mis la main sur toute la

bande). 5. Dedikodu yapmak, çekiştirmek (Les visites

jaunissement

789

jardiniste

continuelles

qu'il

reçoit

font

jaser

les

voisins). 6. Jaser de qch: -konusunda dedikodu yapmak (Tout le monde en jaserait et rirait de moi).

jaserie diş. 1. Gevezelik. 2. Cıvıldama, cıvıltı. jaseur,euse s. ve ad. 1. Geveze, çalçene. 2. er. İpekkuyruk kuşu. jasminer. 1. Yasemin. 2. Yasemin kokusu, yasemin kolonyası. jaspe er. Alacalı donuk akik (Vase de jaspe). § Jaspe sanguin: Kan taşı. jasper gçl. Alacalı donuk akik gibi boyamak, alacalı akik görünümü vermek, jaspiner gsz. hlk. Konuşmak, çene çalmak, gevezelik etmek.

jaspure diş. 1. Alacalı donuk akik rengi. 2. Alacalı akik rengine boyama, jatte diş. Çanak (Une jatte de lait). jattée diş. Çanak dolusu (Une jattée de crème). jauge diş. 1. (Ölçeklerde) Ayar (La jauge d'huile d'une

voiture.

La jauge

d'essence).

2. Fıçının

içindekiniölçmekte kullanılan dereceli çubuk. 3. Ölçü ayan olarak kullanılan fıçı. 4. Çeşitli ölçülerin adı. 5. İçine fidanlann yan yana dikildiği kank. 6. Bir geminin alabildiği yük miktarı (La jauge des bateaux est exprimée

en

tonneaux).

jaugeage er. 1. Hacmini ölçme (Jaugeage d'un tonneau, d'un réservoir). 2. Ölçme parası. 3. Bir geminin alabildiği yük miktannı ölçme, jauger gçl. 1. -in hacmini ölçmek (Jauger une barrique,

un navire, un réservoir,

une source).

2.

mec. Değerini ölçmek, değerlendirmek (Jauger à leur juste valeur les grands écrivains l'ai

jaugé

d'un

coup

... olmak (Navire

d'œil).

du passé.

3. gsz.

qui jauge mille

Je

Hacmi

tonneaux).

jaugeur er. 1. Ölçü memuru. 2. Ölçü aleti, jaunâtres. Sanmtrak ( Un visage jaunâtre.

Desmurs

jaunâtres). j a u n e s . l . S a n (Fleurs jaunes, feuilles jaunes). San renk, san (Jaune clair: Açık sarı. Koyu

sarı.

paille:

Saman

çalmak.

Jaune

citron:

sarısı.

Tourner

Limon

Tirer

sarısı.

Jaune

sur le jaune:

Sarıya

au jaune: Sararmak.

jaune: Sarıya boyamak).

2 .er.

Jaunefoncé:

Peindre

en

3. er. San ırktan adam.

4. ad. Patrondan yana işçi, sarı işçi, grev kincisi. S. s. ve ad. Sarı, etliye sütlüye pek karışmayan, siyasal bir eğilimi olmayan (Une association jaune • C'est un jaune). 6. bel. Sarı renkte, sarı renkle, sanya (Cette enseigne

électrique

éclaire

jaune). § Fièvre jaune: hek. San humma. Race jaune: Sarı ırk. Rire jaune: Zoraki gülüş, istemeden gülme. Syndicat jaune: Sarı sendika. Etre jaune comme un citron, comme un coing: Limon gibi sapsan olmak, ayva gibi sararmak. jaunet,tes. 1. Hafif sarı. 2. er. hlk. Altın para, sarı lira, sarıkız. Jaunet d'eau: hlk. Sarı nilüfer, jaunir gçl. 1. Sarartmak; sanya boyamak (L'automne

a jauni les feuilles.

les doigts).

2. gsz. Sararmak (Les feuilles

arbres commencent

à jaunir.

La nicotine

jaunit des

Papier, dentelle qui a

jauni).

jaunissante s.

Sararan,

sararmış

(Les

épis

jaunissants).

jaunisse diş. Sarılık (hastalığı). § En faire une jaunisse: Çok pişman olmak, büyük bir pişmanlık duymak. jaunissement er. Sararma; sarartma (Le jaunissement

des dents, d'un

teint).

790

java java diş. Bir dans, java. § Faire la java: hlk. Yiyip içip eğlenmek, keyif sürmek, javanais,e s. vead. 1. Javalı, Java adası ve halkına değgin. 2. er. Java dili. 3. er. Kuş dili (Parler javanais:

Kuş dili

konuşmak).

javel diş. Çamaşır suyu, arıtıcı, Javel çaıuaşır suyu. (Eau de Javel de denir), javelage er. 1. Biçilen ekini kucak kucak yere serme. 2. (Yere serilmiş buğday demetlerinin) Sararıp kuruma süresi, javeler gçl. 1. (Biçilmiş ekini) Kurumak üzere demet demek sermek. 2. gsz. (Ekin) Kurumak, sararmak, javeline diş. Uzun ve ince mızrak, javelle diş. 1. Bağlanmadan yere serilmiş ekin demeti; bir kucak ekin. 2. Tuzladan çekilmiş tuz yığını. javellisation diş. (tçme suyunun) Mikroplannı Javel suyu ile öldürme; Javel suyu ile arıtma, javelliser gçl. (içme suyunun) Mikroplannı javel suyu ile öldürmek; javel ile arıtmak (Javelliser de l'eau).

javelot er. 1. Mızrak. 2. (Atletizm) Cirit (Le lancer du

javelot).

jayet er. yerb. Kara kehribar, kara samankapan, jazz er. Caz (Orchestre

de

jazz).

jazzman er. Cazcı. je add. 1. (Tekil birinci kişiyi göstermek üzere eylemlere özne olarak getirilir. Ünlü ile başlayan bir eylemin başında j' biçimini alır) Ben (Je travaille:

Ben çalışıyorum).

2. er. fels. B e n , "ene.

jeannette diş. 1. Zincir yada kaytana takılıp boyuna asılan küçük haç. 2. Giysi kolu ütülemeye yarayan ayaklı yastık, jeep [3İp] diş. Cip (otomobili). jéjunum er. biy. Boş bağırsak, je-m'en-fichisme, je-m'en-foutisme er. tkz. Nemegerekçilik, "nemelâzımcılık. je-m'en-fichiste, je-m'en-foutiste s. ve ad. tkz. Nemegerekçi, nemelâzımcı. je ne sais quoi er. (Değişmez). Bilmem ne, bir şey (II y a chez lui un je ne sais quoi qui

jérémiade diş. tkz. Bitmez tükenmez yakınma, jérémiades).

jersey er. 1. Jerse (Jersey de laine, de soie). 2. Yün kazak (Porter jusqu'au

un jersey

à col roulé qui

monte

jésuite).

s. 1.

(Formule,

2.

Cizvitlere

procédé

yaraşır,

Cizvitçe

jésuitique).

jésuitiquement bel. Cizvitçe; iki yüzlülükle, ikiyüzlüce. jésuitisme er. 1. Cizvitlik. 2. mec. İkiyüzlülük, düzencilik, dalaverecilik, jésuser. 1.56x76boyundakâğıttabakası. 2. Çocuk Isa heykeli .3. hlk. Yavru, yavrucuk ; çocuk ; kuzu, kuzucuk (Mon jésus). jet er. 1. Atma, fırlatma (Armes de jet. Le jet d'une pierre,

d'une

grenade).

2. Fışkırma (Un jet de

sang. Il a été brûlé par un jet de liquide

bouillant).

3. Demet, huzme (Un jet de lumière. Le jet lumineux

d'un lampe de poche).

4. bitb. Sürgün,

filiz, dal (Des jets d'un arbre, d'une ronce).

5. Jet

uçağı, tepkili uçak. 6. (Erimiş maden için) Döküm. § Le jet d'eau: Fıskiye. Le premier jet: İlk taslak (Le premier

jet d'un poème,

d'un

article,

d'un livre). A un jet de pierre: Bir taş atımı ötede, bir taş atımı uzaklıkta. A jet continu: Durmadan, durmamacasına, sürekli olarak, habire (Débiter des mensonges

à jet continu).

D'un seul jet, d'un

jet: Bir çırpıda (Le roman a été écrit d'un seul jet pendant

les

vacances).

Du

premier

jet:

Birdenbire, hemen, ilk anda, ilk çıkışta, ilk adımda (Atteindre

la perfection

du premier

jet).

jetage er. 1. Atma, salma (Le jetage du bois flotté dans

les

cours

d'eau).

2.

(Veterinerlikte)

Hayvanlarda anormal burun akması, jeté er. 1. Dans adımı. 2. Mobilya örtüsü (Un jeté de table

brodé).

jetée diş. Dalgakıran (5e promener, pêcher sur la jetée). jeter gçl. 1. A t m a k (Jeter une pierre dans l'eau). Fırlatmak, atmak (Jeter sa casquette en l'air, quelques

graviers

contre

une

Cizvitlere

özgü

2. jeter

fenêtre).

3.

Savurmak, yağdırmak (Jeter des menaces, des insultes). 4. İçine düşürmek, sokmak, atmak (5a mort

jeta sa famille

proposition

dans

le désespoir.

me jeta dans l'embarras).

Cette

S. Salmak,

yaratmak, -e yol açmak (Le crime jeta l'effroi

dans

6. Dökmek; dışanya vermek, ortaya dökmek Jeter son venin).

7. Atmak,

kurmak, yapmak (Jeter un nouveau

(Jeter des larmes.

pont sur le

Rhin).

8. Atmak, koymak (Jeter un manteau

ses épaules. Jeter son vêtement sur une chaise).

menton).

jésuite er. 1. Cizvit tarikatından olan; Cizvit; Cizvit papazı. 2. mec. hkr. İkiyüzlü, düzenci, dümenci, dalavereci. 3. s. a) Cizvitlere değgin (Art, style jésuite), b) İkiyüzlü, sinsi, düzenci (Il a un air jésuitique

jésuitique).

la ville. Cette nouvelle jeta le trouble dans le pays).

inquiète).

ağlayıp sızlama (Je suis écœuré de tes

jeter

(Morale

sur 9.

Jeter qch à: -e bir şey vermek, atmak (Jeter un morceau

de pain à un animal

du zoo).

§ Jeter

l'ancre: Demir atmak. Jeter sa gourme: (Gençlik çılgınlıkları yapan gençler için) Gençliğini yapmak, kurtlarını dökmek. En jeter: (Kadınlar için) Havalı olmak, havası olmak, çekici ve güzel

olmak. Jeter les bases, les fondations de qch: -in temelini atmak. Jeter le grappin sur: -e çengel atmak, kanca takmak. Jeter le trouble dans: -e anlaşmazlık tohumu ekmek, "nifak sokmak. Jeter uncoupd'œilsur: -e şöyle bir göz atmak. Jeter qch à la poubelle: Çöp sepetine atmak. Jeter qn hors des gonds, hors de ses gonds: Zıvanadan çıkarmak, çileden çıkarmak. Jeter qn en prison: Hapse atmak, dama tıkmak. Jeter à terre: Yere düşürmek, yere atmak, yıkmak. Jeter de la poudre aux yeux: Göz boyamak, göz kamaştırmak. Jeter de l'huile sur le feu: Yangına körükle gitmek, kızıştırmak. Jeter les dés: Zarları atmak, gemileri yakmak, kesin karar vermek. Jeter des pierres dans le jardin de qn: -e taş atmak, söz dokundurmak. Jeter feu et flamme: Ateş püskürmek. Jeter la pierre à qn: -i suçlamak, töhmet altında bırakmak. Jeter l'argent par la fenêtre: Parasını har vurup harman savurmak, hesapsız harcamak, sokağa atmak. Jeter le froc aux orties: Papazlıktan, keşişlikten vazgeçmek. Jeter le gant à qn: -e meydan okumak; -e hodri meydan demek ; -i düelloya davet etmek. Jeter des pommes cultes à: -i domates çürüğüne tutmak; yuhalayıp taşlamak. Jeter qch à la tête de qn, au nez de qn: -i birinin hep başına kakmak, hep gözüne sokmak, hep ortaya dökmek. Jeter des perles aux pourceaux, aux cochons: Köpeğe gem vurmak, birine yaraşık olmadığı biçimde davranmak; bilgisini boş yere harcamak; eşeğe altın semer vurmak. Jeter qch en moule: -i kalıba dökmek. Jeter qch sur papier: -i kâğıda geçirmek, yazıya dökmek, yazmak. Jeter les yeux sur qch: Gözlerini -e dikmek, -i "far ket mek. Jeter son dévolu sur qch: -e göz koymak, -e göz dikmek, -i yeğlemek, seçmek. Jeter sa langue aux chats, aux chiens: (Bir bilmece vb) Bulamamak, çözememek; çözemeyeceğini kabul edip vazgeçmek. Jeter sa poudre aux moineaux: Boşuna yorulmak, dil dökmek. Jeter un sort à qn: -e büyü yapmak. Jeter un voilesur qch: -in üzerine perde çekmek, sünger çekmek. Jeter bas: 1. Havaya uçurmak (Jeter bas une cheminée d'usine). 2. Devirmek, yere yıkmak (Jeter bas un arbre). Jeter qch au feu: Yakmak, ateşe atmak (Jeter au feu des lettres compromettantes).

Jeter les

brasautourducoudeqn: -i kucaklamak, kollanm boynuna dolamak. §Sejeter: 1. Atılmak, atlamak (Se jeter

jeu

791

jeter

à l'eau,

se jeter par

la fenêtre).

2.

(Akarsular için) Dökülmek (La Durance se jette dans le Rhône). 3. Se jeter dans qch: a) -e atılmak, girişmek (Se jeter dans une lutte, dans une

affaire).

b) -ile birleşmek, kavuşmak (L'endroit où la rue

Gay-Lussacse

jette dans la rue Claude-Bernard).

§

Se jeter aux pieds de qn, aux genoux de qn: -in ayaklarına kapanmak. Se jeter à corps perdu dans qch: -e balıklamasına dalmak, tehlike falan demeden atılmak, büyük bir coşkuyla girişmek. Se jeter dans la gueule du loup: Kendini göz göre göre tehlikeye atmak, kendini kurdun ağzına atmak. Se jeter sur qn à bras raccourcis: -e şiddetle vurmak; yumruklarım sıkıp -in üzerine atılmak, saldırmak. S'en jeter un, s'en jeter un derrière la cravate: tkz. Bir kadeh yuvarlamak, bir tek atmak. jeteur, euse od. Büyücü. jeton er. (Kumarda, telefonda, garsonların kasa ile hesaplaşmasında vb kullanılan) Marka, jöton (Jeton de téléphone. Jetons servant à la roulette), f

Faux jeton: tkz. İkiyüzlü, dalkavuk, düzenci, dümenci. Jeton de présence: Huzur hakkı. Vieux jeton: tkz. Moruk, babalık. Avoir les jetons: hlk. Korkmak, ödü kopmak, üç buçuk atmak. Donner les jetons à qn: -i korkutmak, ödünü patlatmak. Prendre un jeton: hlk. Sevişme sahnelerini gizlice dikizlemek.Sepayer un jeton:Göz banyosu yapmak. jettatore er. ît. Büyücü. jettatura diş. ît. 1. Kem göz, nazar 2. Büyü; büyü yapma. j e u er. 1. Oyun (Interrompre de saute-mouton,

le jeu des enfants.

Jeu

jeu de marelle, jeu de balle,

jeu

de coltin-maillard).

2. Oyun takımı (Un jeu de

cartes, un jeu de dames). est sortie du jeu. Un joueur

3. Oyun alam (La

balle

qui a été mis hors

jeu).

4. (İskambilde bir oyuncunun elindeki) Kâğıtlar (Tenir son jeu dans la main. Ne pas laisser voir son

jeu). S. (Çalgı) Çalış (Le jeu brillant d'un violoniste). 6. (Sahnede) Oynayış, oyun tarzı (Le jeu d'un (Aimer

acteur.

Un jeu très sobre).

le jeu. Se ruiner

au jeu).

7. Kumar 8. Düzgün

işleme, çalışma (Le jeu d'un ressort, d'un verrou. Le jeu des muscles, des doigts). 9. Tam takım (Un

jeu de clefs). 10. Oyun, numara (C'est un jeu, ce n'est pas sérieux).

11. Aralık, açıklık (Donner

jeu à une fenêtre, à un tiroir. Jeu d'un cylindre).

du 12.

(Kumarda ileri sürülen) Para, koz (Jouer petit jeu, jouergrosjeu.

Faites vos jeux). 13. Oyunun kuralı,

uyulması gereken kurallar (C'est le jeu: Kural bu, oyunun

kurah böyle. Ce n'est pas de jeu:

oyunun kuralında

bu yok, bu kurala uygun

Olmaz; değil).

§ Jeu de mot: Sözcük oyunu (Faire un jeu de mot). Jeud'esprit: Şaka. Jeu d'enfant: Çocuk oyuncağı, basit şey, ciddilikten uzak şey (Ce n'est pas jeu d'enfant). D'entrée de jeu: Hemen, daha baştan, başlar başlamaz (D'entrée de jeu, il posa la question essentielle). Par jeu: Keyf için, zevk için

jeun (Agir par jeu. Il l'a fait par jeu). Jeu de main, jeu de vilain: El şakası, eşek şakası. Le jeu n'en vaut pas la chandelle: Kılınan namaz ürkütülen kurbağaya değmez. Heureux au jeu, malheureux en amour: Kumarda kazanan sevgide yitirir. Les jeux sont faits : Zarlar atıldı,olan oldu artık,değişebilecek bir şey yok artık. Avoir beau jeu: Kolaylıkla üstün çıkacak durumda olmak, rahat rahat kazanabilecek durumda olmak. Avoir beau jeu de f. qch: Rahat rahat -cek durumda olmak (ila beau jeu de vous reprocher maintenant votre dédain). Bien jouer son jeu: Oyununu iyi oynamak, numarasını iyi yapmak. Cacher son jeu: Niyetini saklamak, numarasını hiç belli etmemek. Entrer dans le jeu: Oyuna girmek, başlamak, bir işe katılmak. Entrer dans le jeu de qn: 1. -in işine katılmak, kazancına ortak olmak. 2. -in yanını tutmak, -den yana olmak. Entrer en jeu: 1. İşin içine girmek, karışmak, müdahele etmek (Des forces puissantes sont entrées en jeu). 2. mec. Söz konusu olmak, işin içine girmek (Il y a d'autres facteurs qui entrent en jeu). Etre pris à son propre jeu: Kendi oyununa gelmek, kazdığı kuyuya düşmek. Etre vieux jeu: 1. Modası geçmiş olmak (C'est vieux jeu). 2. Beğenisi çağının beğenisine uymamak, çağının gerisinde kalmak (Il est vieux jeu). Faire le jeu de qn: İstemeden -e yardım etmiş olmak; -in ekmeğine yağ sürmek. Jouer gros jeu: 1. Kumarda büyük parayla oynamak. 2. Tehlikeli bir işe girişmek, büyük oynamak. Jouer franc jeu: Apaçık olmak, oyunu ortada olmak, saklısı gizlisi olmamak. Jouer double jeux: İkili oynamak, iki yanı da kollamak. Jouer le jeu: Bir şeyin, bir oyunun kurallarına uymak. Jouer le grand jeu: Amacma ulaşmak için elinden geleni yapmak, varını yoğunu ortaya koymak. Mettre en jeu: Tehlikeye sokmak, yitirmeyi göze almak, ortaya koymak (Mettre en jeu d'importants capitaux). Tirer son épingle du jeu: Bir işten ustaca sıyrdmak, tereyağından kıl çeker gibi sıyrılmak, paçasını kurtarmak. Se faire un jeu de qch: -in üstesinden kolayca gelmek (Se faire un jeu des difficultés). Se faire un jeu de f. qch: -mekten hoşlanmak, -mekle eğlenmek (Il se fait un jeu de contredire son adversaire). Se piquer au jeu: Yılmamak, direnmek, ayak diremek. Voir clair dans le jeu de qn: -in niyetini anlamak, oyununu sezmek. jeudi er. Perşembe. § La semaine des quatre jeudis: Çıkmaz ayın son çarşambası; hiçbir zaman (II vous remboursera la semaine des quatre jeudis). jeun (à) bel. Aç karnına, aç acına (Il faut prendre ce remède à jeun). § Etre à jeun: Aç karrnna olmak,

792

jeunot ağzına tek bir lokma koymamış olmak, jeune s. 1. Genç (Un jeune homme, une jeune femme, une jeune fille). 2. Taze, dinç (Une jeune plante, un jeune visage. Restez jeune). 3. Yaşı küçük, genç (Un jeune professeur, un jeune écrivain). 4. Yeni kurulmuş, genç (Unejeune république, une jeune industrie) 5. Toy, deneyimsiz, saf (Il est jeune et facile à tromper). 6. tkz. Az, yetmez, yetersiz (Cent francs! C'est un peu jeune). 7. Küçük, yavru (Jeune chien, jeune chat. Gaieté de jeune animal). 8. Jeune de qch: -si genç, -si dinç (Etre jeune de corps, de visage, de cœur). 9. bel. a) Genç, genç yaşta (Mourir jeune). b) Gençler gibi (S'habiller jeune). § Faire jeune: Genç görünmek, dinç görünmek (Il fait encore jeune). Faire plus jeune que son âge: Yaşından genç göstermek. Etre jeune dans le métier: Mesleğinde henüz toy olmak, deneyimsiz olmak, acemi olmak. 10. ad. Genç, delikanlı (L'intolérance des jeunes. Les jeunes et les vieux). 11. ad. (Hayvanlar için) Yavru (Chatte qui va avoir des jeunes). jeflne er. 1. Oruç (Le jeûne du Ramadan, du carême. Observer le jeûne: Oruç tutmak. Rompre le jeûne: Oruç bozmak). 2. Perhiz (Jeûne prescrit à titre médical. Le médecin prescrit un jeûne complet pendant trois jours). 3. mec. Yoksunluk (Ne pas pouvoir lire est un véritable jeûne pour l'esprit). jeûner gsz. 1. Oruç tutmak (Les musulmans jeûnent pendant le Ramadan). 2. Perhiz yapmak (Un malade qui jeûne). 3. Hiçbir şey yememek, aç acına durmak (Son manque d'argent l'obligeait parfois à jeûner tout un jour). jeunesse 1. Gençlik (Un péché de jeunesse. Dans le temps de ma jeunesse). 2. Dinçlik, tazelik, gençlik ( La jeunesse de son cœur, de son visage). 3. (Bir şeyin) İlk yıllan (La jeunesse d'une industrie). 4. Tazelik, yenilik (La jeunesse d'un vin, d'une eau-de-vie, d'un arbre). S. Gençler, gençlik (Instruire la jeunesse. Lectures, spectacles pour la jeunesse). 6. (Eski) Gençkız, körpe, taze (Vieillard qui épouse une jeunesse). 7. ç. Gençlik kolu, gençler (Les jeunesses hitlériennes). §N'être plus de la première jeunesse: Artık genç olmamak, yavaş yavaş yaşlanmak. Les voyages forment le jeunesse: Çok gezen çok bilir. Si jeunesse savait, si vieillesse pouvait: Gençler bilmez, yaşhlannsa gücü yetmez, jeunet, te s. tkz. Pek genç, toy; gencecik (Elle est

encore bien jeunette). jeûneur, euse ad. Oruç tutan, oruçlu, jeunot er. tkz. Genç, delikanlı, tıfıl (Un petit jeunot).

jiu-jitsu jiu-jitsu er. Japon güreşi. joaillerie diş. 1. Cevahir, mücevher. 2. Cevahircilik, mücevhercilik (Travailler dans la joaillerie) 3. Cevahirci dükkânı, mücevherat dükkânı (Une grande joaillerie parisienne). joaillier, ère s. vead. Cevahirci, mücevheratçı. job er. tkz. İş (Etudiant qui cherche un job). § Monter le job à qn: -in kafasını çelmek, kafasını doldurmak, -i aldatmak, jobard, es. vead. tkz. Aptal, ahmak, enayi, safdil, jobarder gçl. Aldatmak, kandırmak, enayi yerine koymak. jobarderie, jobardise diş. tkz. Aptallık enayilik saflık, ahmaklık, jockey er. Cokey, binici, jocrisse er. Aptal, enayi, safoğlan. joie diş. 1. Se vinç ("La joie et la douleur. Crisdejoie). 2. Zevk, sevinç kaynağı (C'est une joie de vous recevoir). 3. ç. Zevk ve eğlence, "nimetler (Les joies de la vie). 4). ç. mec. Sıkıntı, "dert, cilve (Les joies du mariage. Encore une panne, ce sont les joies de la voiture!). § A cœur joie: Doyasıya, canının istediğince (Il s'est enfoncé à coeur joie dans la méditation). Fille de joie: Orospu, "fahişe. Bondir, sauter de joie: Sevincinden zıplamak, havaya sıçramak. Eprouver de la joie: Sevinç duymak. Etre au comble de la joie: Sevincin doruğunda olmak, çok sevinmek. Etre transporté de joie: Sevinçten kendinden geçmek. Etre fou de joie, ivre de joie: Sevinçten deli olmak, kendinden geçmek. Etre en joie: Sevinçli olmak. Mettre qn en joie: -i sevindirmek. Ne plus se sentir de joie: Sevincine diyecek olmamak, çok mutlu olmak, çok sevinmek. Se faire une joie de f. qch: -mek kendisi için bir zevk olmak (Il s'est fait une joie de nous accompagner). S'en donner à cœur joie: Zevkten dört köşe olmak, sonsuzca sevinmek, joindre gçl. 1. Bitiştirmek (Joindre les deux bouts de la ficelle par un nœud). 2. Kavuşturmak (Joindre les mains). 3. Birleştirmek (Le sang les avait joints, l'intérêt les sépare. Il nous faut joindre nos efforts). 4. Bulmak, ilişki kurabilmek, konuşmak (Je l'ai joint par téléphone. Je n'arrive pas à le joindre pour lui parler de cette affaire) 5. Kavuşmak, katılmak "iltihak etmek (Régiment quijoint sa division). 6. Joindre qch à: a) Bir şeyi -e katmak, -ile birleştirmek (Joindre l'utile à l'agréable. Joindre le geste à la parole), b) Bir şey i -e eklemek (Je joins à cette lettre un chèque de cent francs. Joignez ce témoignage aux autres). 7. gsz. İyice kavuşmak, kapanmak, birleşmek (Planches qui joignent bien. Porte qui joint). § Joindre les deux bouts: İki ucunu bir araya getirmek, iki

793

joliment yakasını bir araya getirmek (Je n'arrive pas à joindre les deux bouts). § Se joindre: 1. Kavuşmak, birleşmek (Les mains se joignent). 2. Se joindre à: a) -e karışmak (Se joindre à la foule). b) -e katılmak, -ile birleşmek (Il s'est joint à nous pour demander la levée de la punition), c) -e katılmak, "iştirak etmek (Se joindre à la discussion, à la conversation, au débat), d) -e girmek, üye olmak (Se joindre à un parti). joint, es. 1. Bitiştirilmiş, bağlanmış ( Objets joints en faisceau). 2. Kavuşturulmuş, birleştirilmiş (Mains jointes pour laprière). 3. Birleştirilmiş, bir araya getirilmiş, birleşik (Efforts joints). 4. Joint à: -e ekli, eklenmiş (Lettre jointe à un paquet. Clause jointe à un traité). § Ci-joint: Ekte, buna bağh olarak, ilişikte (Vous trouverez ci-joint la copie du document. Ci-joint la copie). jointer. 1. Aralık, açıklık (Remplir un joint avec du plâtre. Joints d'une fenêtre). 2. Eklem (Le joint de l'épaule, du genou). 3. mec. tkz. Püf noktası (Chercher, trouver le joint). 4. Conta (Joint de robinet). 5. argo. Esrar, uyuşturucu, jointée diş. Yan yana iki avucun alabildiği miktar,

hapaz (Une jointée d'orge). jointif, ive s. Bitişik, kenarları birbirine değen (Planches jointives). jointoiement er. *Bitişgeleme, duvar taşlarının arasına harç koyma, "derz etme; derz olma. jointoyer gçl. Bitişgelemek, duvar taşlarının araşma harç koymak, derz etmek, jointoyeur er. Derz yapan işçi, derzci, "bitişgelemci. jointure diş. 1. Eklem (Jointure des doigts. Faire craquer ses jointures). 2. Bitişme yeri; bitişme biçimi; *bitişge, *bitişgi. joker er. tng. (İskambilde) Joker. joli , e s. 1. Hoş, sevimli, şirin, cici, güzel (Jolie femme, jolie fille, joli garçon. Elle a de jolies jambes). 2. Hatırı saydır, önemli, epeyce, oldukça çok (Obtenir de jolis résultats. Avoir une jolie situation, de jolis bénéfices). 3. (Alaylı, ters anlamda) İyi, doğrusu çok iyi (Tu lui asjoué un joli tour! Elle est jolie, votre idée!). 4. Eğlenceli, güldürücü (Un. joli mot). S. er. Hqş, sevimli (Le joli et le beau). 6. er. Hoş yanı, hoş taraf; işin hoş yanı (Le plus joli de l'histoire, c'est que tu es plus ignorant que lui). 7. er. tkz. Çok kötü; doğrusu çok güzel (Ters anlamda) (C'est du joli d'agir dans son dos!). § Faire le joli cœur: Kibar görünmeye çalışmak, kibarlık numarası yapmak, joliesse diş. Hoşluk, şirinlik, sevimlilik, cicilik (La joliesse de ses gestes). joliment bel. 1. Hoş bir şekilde (Il est joliment

jouer

794

jonc habillé).

2. Çok, pek (Ça arrangerait

joliment

nos

affaires). jonc er. bitb. 1. Saz, hasirotu (Un panier de jonc). Hezaren baston (Il fouettait l'air avec un jonc

2. dont

oynamak. 3. (Bir çalgıyı) Kötü ve isteksiz çalmak, joubarbe diş. bitb. Damkoruğu. joue diş. 1. Yanak (Se farder joues

creuses,

la pomme d'or brillait). 3. Kaşsız yüzük, düz halka

pâles. Avoir

yüzük (Il portait au doigt un jonc

(Joue d'un fauteuil,

d'or).

joncer gçl. Sazla örmek, hasırotuyla örmek, hasır geçirmek (Joncer

une chaise, un

fauteuil).

jonchée diş. 1. Törenlerde yere serilen çiçek, dal, vb. 2. Yere saçılmış şeyler. 3. Lor peyniri. 4. İçinde lor peyniri yapılan saz sepet, joncher;;/. 1. Örtmek, kaplamak, doldurmak (Des feuillets déchirés jonchaient

üzerinde)

Saçılmak,

bulunmak (Des

débris

le tapis). 2. (Bir şeyin

yayılmak, jonchaient

dağılmış le sol).

3.

Joncher qch de qch: Bir şeyi -ile kaplamak, doldurmak (Joncher

un ehemin

de

fleurs,

de

rameaux). 4. Etre jonché de: -ile kaplanmak, örtülmek, dolu olmak (Terre jonchée de feuilles, de fleurs. Champ de bataille jonché de

cadavres).

jonchère, jonchaie, joncheraie diş. 1. Sazlık. 2. Saz yığını. jonction diş. 1. huk. Birleştirme (Jonction causes:

Dâvaların

birleştirilmesi).

birleştirme (Point routes. Jonction

de jonction.

des

2. Birleşme, Jonction

de deux

de deux rivières par un canal).

3.

Birleşme yeri, kavuşma yeri. § A la jonction de: -in birleştiği yerde, kavuştuğu yerde (A la jonction des deux lignes de chemin de fer).

jongler gsz. 1. Hokkabazlık yapmak, gözbağcılık yapmak, elçabukluğu gösterileri yapmak. 2. Jongler avec: a) -ile hokkabazlık yapmak, elçabukluğu gösterileri yapmak (Clown qui jongle

avec des boules),

(Jongler

b) -ile u s n e a oynamak

avec des mots, des idées, des

chiffres).

jonglerie diş. 1. Elçabukluğu, gözbağcılık, hokkabazlık. 2. (Kötü anlamıyla) Hokkabazlık, jongleur, euse ad. 1. Hokkabaz (Les tours d'un jongleur), 2. mec. Hokkabaz;-i ustalıkla kullanan (Ce

poète

est un jongleur

de mots).

3.

er.

(Ortaçağda) Saz şairi, jonque diş. (Uzakdoğuda kullanılan) Yelkenli, jonquille diş. 1. Fulya, fulya çiçeği. 2. er. Beyaz ile san karışımı renk. 3. s. değişmez. Fulya sarısı; beyaz-sarı (Une robe

jonquille).

jordanien, ne s. ve ad. Ürdünlü; Ürdün ve Ürdünlü'lere değgin, jota diş. Bir İspanyol dansı, Oynanabilir

(Cette

pièce

rebondies,

de grosses joues).

n'est

pas

jouable).

jouailler gsz. 1. Eğlence olsun diye ufak parayla kumar oynamak. 2. (Bir oyunu) Kötü ve isteksiz

des

rouges,

2. Yan yüz, yanlık

d'un canapé).

§ Coup sur la

joue: Tokat, sille. Coucher, mettre qch en joue: Nişan almak için -i yanağına dayamak (Mettre, coucher en joue un fusil, une carabine).

Coucher,

mettre, tenir qch en joue: -e nişan almak (Coucher,

mettre, tenir une cible, un ennemi

en

joue). Embrasser qn sur la joue, sur les joues: Birini yanağından, yanaklarından öpmek. Tendre l'autre joue: (İsa'nın yaptığı gibi, kendisine bir tokat vurana) Öbür yanağını uzatmak. Se caler les joues: hlk. Yemek, avurtlarını şişire şişire yemek. En joue! yada yalnızca Joue!: Nişan al! Nişan! jouer gsz. I . Oynamak (Les enfants jouent dans le jardin).

2. Şaka yapmak (Ce n'était pas

c'était pour jouer.

Il dit ça pour jouer).

sérieux,

3. (Bitişik,

yapışık şeyler için) Yerinden oynamak, atmak, ayrılmak (Panneau

de bois qui joue. Meuble

qui

joue). 4. İşin içine girmek, etkisi olmak, söz konusu olmak, önem taşımak (La question d'intérêt

ne joue

pas

entre

nous).

5. Kumar

oynamak (Il boit et il joue). 6. Jouer avec: a) -ile oynamak, eğlenmek (Jouer avec sa poupée).

b)-i

tehlikeye sokmak, -ile oynamak (Il joue avec sa santé, sa tête). 7. Jouer à qch: (Oyun ve spor) Oynamak (Jouer

aux cartes, aux dominos,

échecs. Jouer à cache-cache, à saute-mouton,

au tennis, au

à la marelle).

aux

football,

8. Jouer à qn:

Kendine ...süsü vermek, ...geçinmek (Jouer au grand seigneur, jouer au grandsavant).

9. Jouer de

qch: a) (Çalgı) Çalmak (Jouer du piano, du violon,

de l'acordéon,

de la mandoline),

b) -i iyi

kullanmak, -in kullanmasını becermek (Jouer du couteau,

du bâton, du revolver),

c) -i sömürmek,

-den yararlanmak (Jouer de son ascendant, de son

infirmité), d) -li olmak, -içinde yüzmek (Jouer de malheur,

de bonheur,

de malchance).

10. Jouer

sur: a) -üzerinde oynamak (Jouer sur les mots), b) -in üzerinde vurgunculuk yapmak (Jouer sur les grains) c) -den yararlanmaya çalışmak, umudunu -e bağlamış olmak (Jouer sur la victoire, jouer

jordanie diş. Ürdün.

jouable s.

les joues. Avoir

pendantes,

sur

la misère d'autrui). 11. gçl. Jouer qn: -i aldatmak, oyunagetirmek (Ilm'a joué). 12. gçl. Jouer qch: a) .. .oynamak, -i oynamak (Jouer unpion,

une carte.

Jouer pique), b) Temsil etmek, canlandırmak, oynamak (Jouer une tragédie, un rôle), c) Çalmak (Jouer

Mozart),

un concerto,

jouer

du

d) -imiş gibi geçinmek (Jouer

jouer

Mozart,

les

jouer incompris, les victimes), e) Yalancıktan ...içindeymiş gibi yapmak, duyuyormuş gibi görünmek (Jouer la douleur, le désespoir, l'étonnement). 1) -i andırmak (Des candélabres de zinc jouant le bronze), g) Tehlikeye atmak (Jouer sa fortune, sa réputation). § Faire jouer qch: a) -i oynatmak, hareket ettirmek (Faire jouer la clef dans la serrure), b) -i fışkırtmak (Faire jouer les eaux). Jouer à la baisse: Mal ve hisse senedi fiyatlarının alçalışından kazanç sağlamak. Jouer à la hausse: Karaborsacılık, "ihtikâr yapmak. Mal ve hisse senedi fiyatlarının yükselişinden kazanç sağlamak. Jouer à pair ou impair: Tek mi çift mi oynamak. Jouer à pile ou face: Yazı mı tura mı oynamak. Jouer à quitte ou à double, jouer quitte ou double: Ya ödeşiriz yada iki katım alırsın diye bir oyun daha oynamak. Jouer au corbillon: mec: Boş ve gereksiz şeylerle zaman öldürmek. Jouer aux courses: Atyarışı oynamak. Jouer au petit soldat: Caka satmak, açıkgöz geçinmeye çalışmak. Jouer au plus fin: Karşısındakinden daha açıkgöz davranmak, açıkgözlük yapmak. Jouer avec le feu: Ateşle oynamak, tehlikeli bir şeyle oynamak. Jouer cartes sur table: Açık davranmak, içten davranmak. Amacını açıkça söylemek, saklısı gizlisi olmamak. Jouer de l'épée à deux talons: Erkekliğin on koşulu varsa dokuzu kaçmak biri hiç görünmemektir deyip kaçmak. Jouer des coudes: İtip kakmak, dirseklemek, bir kalabalıkta kendine yol açmak için onu bunu itmek. Jouer des flûtes: tkz. Topukları belini dövmek, arkasına bakmadan kaçmak. Jouer des jambes: Topukları kıçına değmek, kaçıp gitmek, tabanları yağlamak.Jouer des mâchoires: Yemek, çenesi çalışmak. Jouer des mandibules: tkz. Yemek, atıştırmak. Jouer double jeu: İki yanlı oynamak, yanıltmak için ikiyüzlü davranmak. Jouer franc jeu: Oyunu ortada olmak, açık yüreklilikle hareket etmek, saklısı gizlisi olmamak. Jouer de son reste: Son kozunu oynamak, varını yoğunu ortaya koymak. Jouer gros jeu: a) Büyük bir tehlikeye atılmak, b) Büyük parayla kumar oynamak. Jouer la belle: Kimde kaldıyı oynamak, kim kazandı kim yitirdi diye üçüncü bir oyun daha oynamak. Jouer la comédie: Numara yapmak, duymadığı bir duyguyu duyuyormuş gibi hareket etmek, sevmediği halde sever görünmek. Jouer le grand jeu: Amacına ulaşmak için elinden geleni yapmak, varını yoğunu ortaya koymak. Jouer les grandes coquettes: (Kadın) Cilve yapmak. Jouer le tout pour le tout: Ya hep ya hiç demek. Jouer sa dernière carte: Son kozunu oynamak. Jouer sa

795

joug peau: Kellesiyle oynamak, canını tehlikeye atmak. Jouer son dernier atout: Son kozunu oynamak. Jouer sur le velours: (Kumarda) Kânyla oynamak; tehkileye girmeden davranmak. Jouer un jeu dangereux: Tehlikeli bir oyun oynamak, tehlikeli bir işe girişmek. Jouer un jeu d'enfer: (Kumarda) Çok para dönen bir oyun oynamak. Jouer un tour a qn, jouer un mauvais tour à qn: Birine bir oyun oynamak, alicengiz oyunu oynamak. Jouer un tour de cochon à qn: Birine çok kötü bir oyun oynamak. § Se jouer: 1. Oynanmak; temsil edilmek, gösterilmek (La pièce se joue à la Comédie-Française). 2. Eğlenmek (Plus il cherche à se jouer innocemment, plus il se trouble et s'amollit). 3. (Müzik) Çalınmak (Un concerto qui s'est bien joué). 4. Sejoueràqn, àqch: -e saldırmak, çatmak (Ne vous jouez pas à lui, à cela, vous vous en repentirez). 5. Se jouer de: a) -ile alay etmek (ilse joue de nous) b)-e aldırmamak ,meydanokumak, vız gelir tırıs gider demek, -den tınmamak, -i önemsememek (Un rocher escarpé qui se joue de la rage des vents) c)-in üstesinden kolaycagelmek (Se jouer des difficultés), d) -ile canımn istediği gibi oynamak (Vous vous jouez de la vie des hommes). jouet er. 1. Oyuncak (Jouets pour fillettes, pour garçons). 2. Alay edilen, üstüne gülünen, oyuncak gibi kullanılan kimse. § Etre le jouet de qch: -in kurbanı, tutsağı olmak (lia été le jouet de ses illusions). Servir de jouet à qn: -in elinde oyuncak olmak, şamaroğlanı olmak. joueur,euse ad. 1. Oyuncu (Un grand joueur d'échecs. Joueur de football, de tennis). 2. Çalan, çalıcı, çalgıcı (Un joueur de flûte, de saxophone). 3. s. ve ad. Oynamayı seven (Un enfant joueur. Elle est une joueuse passionnée). 4. s. ve ad. Kumarcı (Les joueurs du casino. Un joueur malchanceux). S. Oynayan; oynatıcı (Joueur de farces, de marionnettes). joufflu,e s. 1. Tombul yanaklı, şişkin yanaklı (Un bébé joufflu). 2. ad. Tombul yanaklı, alyanak (C'était une grosse joufflue). joug er. 1. Boyunduruk (Le joug est relié au timon). 2. mec. Boyunduruk, zincir, bağımlılık, tutsaklık (Le joug du mariage, de l'ennemi). 3. Terazi kolu. § Briser, rompre, secouer le joug: Tutsaklık zincirini kırmak, boyunduruktan kurtulmak. Imposer un joug à qn: -boyunduruk altına almak. Mettre qn sous le joug: -i boyunduruk altına almak, kendine bağımlı kılmak, tutsaklaştırmak. Tomber sous le joug de qn: -in boyunduruğu altına girmek.

796

jouir jouir gsz.l. Jouir de qch:a)-den yararlanmak,-si var olmak,-in iyesi olmak,-e sahip olmak (Jouir d'un bien,

d'une

grande

richesse),

b) -in

tadını

çıkarmak (Jouir de la vie) c) -e kavuşmak, erişmiş olmak, elde etmek (Jouir des droits civils, d'un droit). 2. Cinsel doyuma ulaşmak, jouissance diş. 1. huk. Yararlanma, "tasarruf, (Avoir

kullanma appartement jouissance

la

libre

jouissance

d'un

dès son achat.

L'usufruitier

a la

d'un bien sans en avoir la propriété).

Tad, zevk ( E p u i s e r toutes les jouissances

2.

de la vie).

jouisseur,euse s. ve ad. Zevkine düşkün, vur patlasın çal oynasın diyen, zevkten eğlenceden başka bir şey düşünmeyen (Elle estjouisseuse. Un jouisseur

paresseux

et égoïste).

joujou er. 1. (Çocuk dilinde) Oyun. 2. Oyuncak (Le joujou

est la première

initiation

de l'enfant à l'art).

§ Faire joujou avec: (Çocuk dilinde) -ile oynamak (Faire joujou

avec une

poupée).

joule er. fiz. Jul. jour er. 1. Gün ışığı (Laisser chambre). jour.

entrer le jour dans une

2. G ü n , güneş (Lespremières

Le jour

se lève, le jour

olarak) G ü n (La conférence

baisse).

lueurs du 3. (Süre

durera trois jours).

4.

Gündüz (Le jour et la nuit). 5. Aydınlık, ışık (Le jour d'une lampe). 6. Pencere, ışık alacak yer, ışık deliği (Percer

dans une muraille).

7.

Gözenek,"ajur (Faire des jours à un mouchoir).

un jour

8.

Gün, kabul günü (C'est son jour. J'aimon mercredi

où je reçois).

gelée). 10. Kısa bir süre (L'homme la terre).

11. D ö n e m ; an (Nous

jours critiques). jours heureux.

jour,

9. Hava (Jours d'orage, vit un jour

sur

avons passé

des

12. ç. Yaşam, "hayat (Couler Finir ses jours).

le de

des

§ Demi jour: Zayıf

ışık. Faux jour: Gözü aldatan parlaklık, yalancı ışık. Un jour: 1. Günün birinde, bir gün (Un jour tout changera). 2. (Eski) Kısa bir süre (L'homme vit un jour sur la terre). Derniers jours, vieux jours: Yaşlılık, yaşamın son günleri. Les beaux jours: 1. İlkbahar. 2. Gençlik günleri. 3. Erinç, refah. Le jour de l'An: Yılbaşı. L'astre du jour: (Şiir dilinde) Güneş. L'ordre du jour: Gündem. Un beau jour: Günün birinde, bir gün (Un beau jour, vous verrez ce qui arrivera). L'autre jour: Önceki gün, geçen gün. Chaque jour, tous les jours: Her gün. En plein jour: Güpegündüz. A jour: Gözenekli, ajurlu (Broderie à jour). Au jour le jour: Günü gününe (Gagner sa vie au jour le jour). Du jour: 1. Günlük (Des œufs du jour,

nouvelles

du jour). 2. Günün, günümüzün, çağımızın (Le goût du jour, la mode du jour. L'homme c'est le héros du jour). çağımızda

(De

du

jour,

De nos jours: Günümüzde,

nos jours,

les distances

sont

journée devenues insignifiantes). De jour: 1. Gündüz, gündüzleyin (Travailler de jour). 2. Nöbetçi, nöbette olan (L'officier Nöbetçiolmak,

de jour.

nöbette olmak).

Etre de

jour:

De tous les jours:

Her günkü, her zaman görülen, alışılmış, gündelik. Du jour au lendemain: Akşama sabaha (Du jour au lendemain

tout peut changer).

De jour

en jour: Günden güne, gün be gün. D'un jour à l'autre: Günden güne. Jour et nuit: Gece gündüz. Par jour: Günde (Il gagne cinquante

livres

par

jour). Attenter à ses jours: İntihara kalkışmak. Donner le jour à: -i doğurmak, dünyaya getirmek ; -e vücut vermek. Etre clair comme le jour: Gün gibi açık olmak. Etre comme le jour et la nuit: Taban tabana zıt olmak, akla kara gibi birbirinin tersi olmak. Etre dans un jour de gaieté, de bonne humeur: Neşeli bir gününde olmak. Etaler, exposer qch au grand jour: -i açıklamak, gözler önüne sermek, ortaya dökmek. Mettre au jour: Bulmak, gün ışığına çıkarmak (Ona mis au jour les restes d'une ville ancienne).

Mettre qch à jour:

-i açıklamak, aydınlığa kavuşturmak. Percer à jour: (Bir gizi) Bulmak, ortaya çıkarmak, "keşfetmek. Prendre jour: Gün almak, randevu almak. Recevoir lejour, voir lejour, venir aujour: Doğmak, dünyaya gelmek. Se faire jour: Aydınlanmak, ortaya çıkmak (La vérité commence à se faire jour). Vivre au jour le jour: Yarınını düşünmeden gününü gün etmek. Voir le jour: 1. Doğmak, dünyaya gelmek (Il a vu le jour dans un petit village).

2. Gün ışığına çıkmak,

yayınlanmak (Son roman a vu le jour dix ans après sa

mort).

journal er. 1. Günlük, günce (Tenir un journal. Ecrire

son journal.

(Journalde (S'abonner marchand

Le journal

mode. Journaux à

un

journal.

de journaux.

de Gide).

d'enfants).

2. Dergi 3. Gazete

Crieur, Lire

vendeur,

le journal,

son

journal).

journalier,ère s 1. Gündelik, her günkü (Travail journalier).

2. Gündelikçi ( Ouvrier journalier).

3.

ad. Gündelikçi, gündelikle çalışan işçi (Un journalier,

une

journalière).

journalisme er. Gazetecilik (Faire du journalisme). journaliste ad. Gazeteci. journalistique s. Gazeteciliğe değgin, gazetecilikle ilgili, gazetecilere özgü (Genre, style journalistique). journée diş. 1. Gündüz, gün (Deux journées

entières

ne lui avaient pas suffi pour faire ce travail).

2.

Günlük iş, çalışma (Aller en journée.

la

journée

de huit heures).

Instaurer

3. Gündelik, gündelik

ücret. 4. Bir günlük yol (Il y a trois journées de

797

journellement voyage). § Femme de journée: Gündelikçi kadın, hizmetçi. journellement bel. 1. Her gün, günü gününe (Il est tenu journellement au courant des nouvelles). Her zaman ( Cela se voit journellement).

2.

jout ediş. 1. Cirit oyunu. 2. mec. Çekişme, tartışma, yarışma, düello (Joute oratoire). jouter gsz. 1. Cirit oynamak. 2. mec. Çekişmek, yarışmak, mücadele etmek, jouteur er. 1. Cirit oyuncusu. 2. mec. Yarışmacı, tartışmacı, °hasım (Un rude jouteur). jouvence diş. Gençlik. § Fontaine de jouvence, eau de jouvence: Gençlik kaynağı, gençlik pınarı, jouvenceau er. hlk. Genç, delikanlı, yeni yetme, jouvencelle diş. Genç kız, taze, körpe, jouxte ilg. Yanında, yakınında (Jouxte l'église). jouxter gçl. -in yanında olmak, yakınında bulunmak (Des fossés jouxtant la route).

jovial,es. Güleryüzlü, neşeli, şen humeur

(Caractèrejovial,

joviale).

jovialement bel. Güleryüzle, neşeyle, jovialité diş. Güleryüzlülük, neşelilik, şenlik, joyau er. 1, Mücevher (Les joyaux de la couronne, d'un diadème). 2. mec. Çok değerli şey, inci (Cette église est le joyau de l'art

médiéval).

joyeusement bel. Neşeyle, neşe içinde, sevinçle, joyeuseté diş. Şaka, nükte. joyeux,euse s. 1. Şen, neşeli (Un homme toujours joyeux). 2. Sevinçli, neşe veren, sevindiren (Une joyeuse

nouvelle).

3. ad. argo. Afrika taburları

denen Fransız birliklerine takılan ad, "vurpatlasıncı. jubarterfi£. hayb. Kambur balina, jubé er. Kiliselerde köprü biçiminde minber, jubilaire s. 1. Jübileye değgin (Année jubilaire). 2. Elli yıl görev yapmış olan (Docteur jubilaire). jubilation^. Sevinç, neşe (Une jubilation intense). jubilé er. 1. Ellinci yıldönümü, jübile (Fêter son jubilé de mariage). 2. Papazın kimi durumlarda katoliklerin günahlarını bağışlaması, jubiler gsz. tkz. 1. Büyük sevinç duymak, ağzı kulaklarına varmak. 2. Jubiler de f. qch: -diğine çok sevinmek (Il jubile de voir son équipe

gagner).

juché,e s. Konmuş, tünemiş, oturmuş, kurulmuş (Maison juchée sur une

colline).

juchée diş. Sülün tüneği, sülünlerin tünedikleri yer. jucher gsz. 1. Tünemek (Faisans qui juchent sur une branche). 2. mec. Oturmak (Il est allé jucher à un septième étage). 3. gçl. Jucher qn, qch sur: Koymak, oturtmak (Jucher les pots de confiture sur l'armoire. Jucher un enfant sur ses épaules). §

jugement juchoir er. Tünek. judaïques. 1. Yahudilere değgin, yahudiliğe değgin (Religion, loi judaïque). 2. Sözcüklere bağlanıp sözün özüne varamayan (Traduction, interprétation

judaïque).

judaïser gsz. 1. Yahudi ayinleri yapmak. 2. Sözcüklere bağlanıp sözün özüne varamadan yorum yapmak. 3. gçl. Yahudileştirmek. 4. gçl. Yahudilerle doldurmak, yahudi yerleştirmek, judaïsme er. Yahudi dini, yahudilik. judaïté diş. Yahudilik, yahudi olma. judas er. 1. Hain (C'est un judas). 2. Dikiz deliği (Judas

grillé

d'une porte).

§ Baiser de Judas:

Yalancı sevgi, içten olmayan sevgi, ihanet öpücüğü, judicature diş. (Eski) Yargıçlık, judiciaire s. 1. Tüzel, °adli (Mener une enquête judiciaire. judiciaire.

Poursuites judiciaires. Police judiciaire). 2.

Une erreur Yargılamaya

değgin, yargılamayla ilgili (ila une grande faculté judiciaire). 3. diş. Yargılama yeteneği, doğruyu yanlıştan ayırma, gücü. § Acte judiciaire: Yargıç önünde yapılan bağıt. Vente judiciaire: Yargıç kararıyla yapılan satış, judiciairement bel. Yargıç kararıyla (La maison fut vendu

judiciairement).

judicieusement bel. Pek zekice, bilerek; pek yerinde olarak (Il m'a fait judicieusement remarquer

que j'avais oublié un point

important).

judicieux,euse s. 1. Akh başında, iyi düşünen (Un homme judicieux). 2. Akıllıca, akla uygun, yerinde (Il serait plus judicieux

de

renoncer).

judo er. Judo (Pratiquer le judo). judoka ad. Judo yapan, judocu, juge er. 1. Yargıç (Juge assesseur: Mahkeme üyesi. Juge auxiliaire: Yargıç yardımcısı. Juge civil: Hukuk yargıcı. Juge decommerce: Ticaretyargıcı. Juge de paix: Sulh yargıcı. Juge d'instruction: Sorgu yargıcı. Juge pénal: Ceza yargıcı. Juge militaire: Askeri yargıç. Juge commis, juge commissaire: Naib yargıç. Pouvoir d'appréciation du juge: Yargıcın takdir hakkı). 2. Yargıcı, seçiçi;

hakem (Les juges d'un concours). § Le souverain juge: Tanrı. Etre juge et partie: Suçlu da yargıç da kendisi olmak, yansız davranması olanaksız olmak. jugement er. 1. Yargılama (Le jugement d'un accusé). 2. Düşünme yetisi, ayırdetme yetisi, sağduyu

(Avoir

du

jugement.

Manquer

de

jugement). 3. Düşünce, duygu, oy, kanı (Emettre,

Se jucher: Oturmak; tünemek (Se jucher sur un

exprimer, porter un jugement). 4. Yargı, "karar (Prononcer un jugement: Kararı "tefhim etmek,

escabeau, sur une

bildirmek).

branche).

Jugement d'acquittement: "Beraat

jugeote karan; aklama, aklanma karan. Jugement d'annulation: Bozma karan, "iptal karan. Jugement définitif: Kesin karar. Jugement de jonction: Dâvalann birleştirilmesi karan. Jugement d'exequatur: "Tenfîz karan. Jugement final, jugement in terminis: "Nihai karar, son karar. Jugement par défaut: "Gıyap karan, "gıyabî hüküm. Jugement de valeur: Değer yargısı, "kıymet hükmü. Jugement de Dieu: Ortaçağda ispat edilemeyen dâvalarda iki tarafa önerilen işkence ki buna en çok dayanan hak kazanırdı. Jugement dernier: Kıyamette yargı günü (La trompette du Jugement dernier). Motifs du jugement: Karann gerekçesi. Casser un jugement: Bir karan bozmak. Rendre un jugement: Karar vermek. Revenir sur ses jugements: Karanndan, düşüncesinden caymak; eski düşüncesine dönmek, jugeote tkz. Düşünme yetisi, düşünce, sağduyu, juger gçl. 1. Yargılamak (Juger un accusé, un voleur). 2. -de yargıcılık etmek, hakem olarak karar vermek (Juger un différend). 3. Kararlaştırmak, karar vermek (C'est à vous de juger ce qu'il faut faire). 4. -üzerinde bir düşünce ileri sürmek, değerlendirmek (Juger un film, un livre, un ouvrage. On le juge à sa juste valeur). 5. Düşünmek, sunmak, kanısında olmak (Il ne juge pas que votre présence soit nécessaire). 6. Sonucuna varmak (Le jury a jugé que l'accusé n'était pas coupable). 7. Juger de: a) -in üzerinde bir kanıya varmak, -i değerlendirmek (On juge de sa conduite sans en connaître les véritables raisons), b) -i tasarlamak, gözünün önünde canlandırmak, "tasavvur etmek (Vous pouvez juger de ma joie quand je le revis! On peut juger aisément du reste). 8. Juger sur qch: -e göre yargı yürütmek, -e bakıp karar vermek (Juger sur l'apparence, sur l'étiquette). juger er. Au juger, au jugé: Tahminle, kararlama, kestirmece (Tirer au jugé dans un fourré pour abattre un lapin). juglandacées, juglandées diş. ç. bitb. Cevizgiller. jugulaire s. biy. 1. Boğaza değgin, boyuna değgin (Glandes, veines jugulaires). 2. diş. Çene kayışı (Baisser, serrer la jugulaire). juguler gçl. 1. (Eski) Boğazlamak, boğmak. 2. mec. Önlemek, önüne geçmek, durdurmak (Juguler une crise, une maladie, une révolte, une inflation). juif, ive s. vead. 1. Yahudi (Persécutions subies par les juifs). 2. Yahudilere değgin, Yahudilikle ilgili (Religion juive, le peuple juif). 3. mec. Cimri, pinti (Ce qu'il est juif!) 4. er. Tefeci, juillet er. Temmuz (Soleil de juillet. Il reviendra en

798

juré juillet). juin er. Haziran (Nous sommes en juin). juiveriediş. 1. Yahudi mahallesi. 2. tkz. Yahudiler, yahudi topluluğu. 3. Tefeci dükkânı. 4. mec. Cimrilik, pintilik, yahudilik. jujube er. 1. Çiğde, "hünnap. 2. Çiğde pestili, çiğde şurubu. jujubier er. Çiğde ağacı, hünnap ağacı, julep er. (Eski) Şurup, rahatlatıcı bir şurup, juleser. hlk. 1. Oturak. 2. Kabadayı, bıçkın. 3. tkz. Dost, âşık, koca (Elle attend son jules). julien, nés. Année Julienne: 365günve6saatlikyıl. Calendrier julien: Julius Caesar tarafından düzeltilen takvim, Rumi takvim, julienne diş. 1. Frenk menekşesi. 2. Sebze çorbası, jumeau, jumelle s. ve ad. 1. tkiz (Frères jumeaux, sœurs jumelles. C'est son frère jumeau. Un jumeau, des jumeaux). 2. Çift olarak bulunan, çifte (Lits jumeaux). 3. Birbirine çok benzeyen (De petites maisons jumelles bordent la route). jumelage er. Kardeş kent ilân etme (Jumelage de Paris et de Rome). jumelé, e s. 1. İki kat yapılıp sağlamlaştınlmış; ikizleştirilmiş, çift çift yapılmış (Mât jumelé. Fenêtres jumelées, colonnes jumelées). 2. Kardeş ilân edilmiş (Villes jumelées). jumeler gçl. 1. İki kat yapıp sağlamlaştırmak (Jumeler un mât, une vergue). 2. Kardeş ilân etmek (Jumeler deux villes). jument diş. Kısrak. § Jument poulinière: mec. tkz. Çok çocuklu kadın, jungle diş. İng. 1. Cangl, cengel, balta girmemiş orman. 2. mec. Kaba kuvvetin, orman yasasının geçerli olduğu yer (jungle parisienne). junior s. ve ad. 1. Küçük, genç (kardeş). 2. Oğul (Dubois junior). 3. (Spor) Küçük, genç (Equipe junior de football. Joueurs juniors). junte diş. İsp. Cunta (La junte militaire juntes révolutionnaires). jupe diş. 1. Eteklik (Porter une jupe très courte). 2. Etek (La jupe d'une robe. Relever, trousser ses jupes). 3. mec. (Eski) Eksik etek, kadın (Ilssesont broullés pour une jupe). 4. Pistonun yan yüzü. jupier, ère ad. Yalnız eteklik diken terzi, jupitérien, ne s. 1. Jüpiter'e değgin. 2. mec. Sert, buyurgan. jupon er. 1. İç eteklik, içetek. 2. mec. Kadınlar kızlar, kan kız (Courir le jupon: Karı kız ardında koşmak. Aimer le jupon: Kadınlara düşkün olmak). juré, e s. 1. Ant içmiş, yeminli (Traducteur juré). 2. Benzerlerinden üstün, usta. 3. ad. Seçici kurul üyesi; "jüri üyesi, yargıcı kurul üyesi. § Ennemi

jurement

799

juré: Amansız düşman, jurement er. 1. Olur olmaz ant içme, gereksiz yere ant içme. 2. (Eski) Sövgü. jurer gçl. 1. -e ant içmek, -in üzerine ant içmek,

justaucorps Yargıç yada mahkeme görüşü, "kazai içtihat, jurisprudentiel, le s. İçtihada değgin, içtihadla ilgili (Débats

jurisprudentiels).

honneur, sur le Coran. Jurer par le sang de son père. On ne jure plus que par lui). 3. Jurer qch à

juriste er. Tüzeci, "hukukçu; derin hukuk bilgisi olan kimse; hukuk alanında yazılar yazan, yapıtlar veren kimse, juron er. 1. Sövgü, küfür (Juron grossier. Lâcher, pousser un juron). 2. Sövgü olarak kullanılan söz. jury er. Yargıcılar kurulu (Jury de concours,

qn: Birine ...konusunda

juser. 1. (Meyve ve sebzelerden sıkılarak çıkarılan)

"yemin etmek (Jurer Dieu, jurer les dieux. Jurer son honneur de dire la vérité). 2. Jurer sur, par:

-üzerine ant içmek, ile ant içmek (Jurer sur son

obéissance,

...andı vermek; ant içerek söz vermek (Jurer fidélité,

amitié à quelqu'un).

4. Jurer de f.

qch: -ceğine söz vermek, ant içmek (ila juré de ne pas recommencer.

Le témoin jure de dire la vérité).

d'examen,

de thèse. Jury d'un prix

littéraire).

Su (Jus de tomate, de pomme, d'orange, de citron). 2, Et suyu (Viande qui cuit dans son jus).

3. hlk. Kahve (Un bon jus. Prendre un jus sur le zinc). 4. hlk. Su, ırmak yada deniz suyu (Tomber dans le jus). 5. hlk. Elektrik akımı (Il n'y a pas de

5. gsz. Sövmek, sövüp saymak (Il jure tout le temps). 6. Jurer contre qn, après qn: -e sövmek, -in arkasından sövüp saymak (Il jure contre tout le

jus). 6. hlk. Zahmet (Ça vaut le jus:

monde,

değer). 7. (Eski) Caka, fiyaka (Jeter du jus, juter

après

ses

meilleurs

amis).

7.

gsz.

Uymamak, yakışmamak, uyuşmamak (Des couleurs qui jurent). 8. Jurer avec: -ile uyuşmamak, -e yakışmamak, uymamak (Cette cravate jure avec votre chemise).

9. Jurer de qch: -i

kesin olarak ileri sürmek, -konusunda kesin konuşmak (Il ne faut jurer de rien. On ne doit pas

jurer de ce dont on n 'est pas sûr). § Jurer la perte de qn: -den öcünü alacağına ant içmek, -i yok edeceğine kesin ant içmek. Jurer comme un charretier: Tulumbacı gibi sövüp durmak. Jurer ses grands dieux: Yemin billah etmek, kutsal bildiği her şey üzerine ant içmek, jureur er. 1. (Eski) Yeminli, ant içmiş. 2. (Eski) Küfretmiş; küfürbaz. Kutsal kavramlara hakaret etmiş. juridiction diş. huk. 1. Yargılama yetkisi. 2. Yargılama alanı. 3. Yargılama kurulu. 4. Aynı nitelikteki işlere bakan mahkemeler (Les juridictions criminelle).

commerciales.

La

juridiction

juridictionnel., le s. ve huk. Yargdamaya değgin, kazaî (Pouvoirjuridictionnel). juridiques. 1. Türel, °adli (Action juridique, preuve juridique). 2. Tüzel, "hukuki (Acte juridique: Tüzel işlem, °hukuki muamele. Personne juridique: Tüzel kişi, °hükmi şahıs. Question juridique: Tüzel sorun, °hukuki mesele. Science juridique: *Tüzebilim, hukuk bilimi).

juridiquement bel. 1. Adalet açısından. 2. Hukuk bakımından (Il est juridiquement

dans son tort ).

juridisme er. Hukuka bağlılık, hukukşinashk (Faire preuve d'un juridisme

excessif).

jurisconsulte er. Tüzeci, hukukçu de la loi par les

(Interprétation

jurisconsultes).

jurisprudence diş. 1. "Tüzebilim, "hukuk ilmi. 2.

de son jus: Caka satmak).

Zahmetine

§ Jus de la treille: tkz.

İmam suyu, şarap. Laisser cuire qn dans son jus: Birini kendi yağıyla kavrulmaya bırakmak, kendi derdiyle başbaşa bırakmak, jusant er. coğr. Denizin çekilmesi, gidim, inme. jusqu'au-boutisme er. Aşırılık, bir şeyin sonuna dek gitme, nerden incelmişse ordan kırılsın politikası. jusqu'au-boutiste s. ve ad. Aşın; bir şeyin sonuna dek giden, nerden incelmişse ordan kırılsın diyen. jusque ilg. 1. Jusqu'à: -e dek, değin, kadar (Aller jusqu'à Paris, jusqu'à la pharmacie, jusqu'au cinéma. Continuer jusqu'à la fin, vivre jusqu'à soixante ans, attendre jusqu'à trois heures). 2.

(Başka bir ilgeçle, aynı anlam) (Il

l'accompagne

jusque chez lui. Je vous attendrai jusque vers dix heures. Il y demeurera jusqu'après Pâques). 3.

Jusqu'à ce que: -inceye dek (Nepartez pas jusqu 'à ce qu'il soit revenu). 4. Jusqu'à tant que: (Eskive bölgesel) -inceye dek (Plusieurs années s'écoulèrent

jusqu'à

tant que la mère mourût).

§

Jusqu'à un certain point: Bir dereceye kadar. Jusqu'à concurrence de: -lik bir meblâğa kadar (Jusqu'à

concurrence

de mille francs).

Jusqu'à

présent: Şimdiye dek. Jusqu'à aujourd'hui: Bugüne dek. Jusqu'à hier: Daha düne kadar. Jusqu'à quand: Nezamana dek. Jusqu'où: Nereye dek. § Aller jusqu'à f. qch: -meye dek gitmek, işi -meye dek vardırmak (Il est allé jusqu'à prétendre

qu'on ne l'avait pas averti). Pousser qch

jusqu'à qch, jusqu'à f. qch: Bir şeyi -e kadar götürmek, -meye kadar vardırmak (Pousser la méchanceté jusqu'à la cruauté. jusqu'à forcer une porte).

Pousser

l'audace

jusquiame diş. bitb. Banotu. justaucorps er. Dizlere dek inen ve vücuda yapışık

800

juste duran bir çeşit giysi, justes. 1. Hakbiiir, âdil (Ilfaut être juste avant généreux.

d'être

Un magistrat juste). 2. Doğru, yerinde

justifier Mahkemeyle başı dertteolmak.Fairejusticeàqn, rendre justice à qn: -in hakkını teslim etmek, hakkım vermek, -e karşı yapılan haksızlığı

(Il n'est pas juste d'agir ainsi). 3. Usa uygun, akla

gidermek (La postérité

yatkın (Un raisonnement

justice de qn: -i gerçek yerine oturtmak, değeri

juste). 4. Haklı (Une

belle et juste cause. Une juste guerre). tam (Estimerles

choses àleurjuste

S. Gerçek,

prix). 6. Doğru,

lui rendra justice).

Faire

neyse ona göre muamele etmek (Le temps a fait justice de cette renommée

usurpée).

Faire justice

de qch: -i çürütmek, geçersiz kılmak (Il a fait

tam, eksiksiz (L'addition est juste). 7. İyi çalışan, doğru çalışan (Avoir une montre juste). 8. Tıpatıp

justice des accusations

(Pantalon

justice: 1. Ö ç almak (Il décida dese faire justice et il

juste,

chaussures

justes).

9. Ancak

yetişen, zar zor yeten (Repas trop juste pour personnes.

dix

Le gigot sera un peu juste pour

six). 10. T a m (A la minute juste où vous

nous arrivez).

11. er. Doğru adam, namuslu kişi. 12. er. Tanrıca makbul kimse; bilge (L'impie cherche à le faire mourir).

observe le juste et

13. bel. Tam (Il sera ici

juste à huit heures. Donnez-moi

juste ce qu'il

me

faut). 14. bel. Ancak, yalnız, "sadece (Il sait tout juste

lire.

Il s'est vendu

tout juste

cinq

cents

exemplaires). 15. bel. Tam zamanında, son anda (Arriver tout juste). § Ajuste titre: Haklı olarak.

Au juste: 1. Doğru dürüst, tam olarak (Tu ne sais pas au juste ce qu'il faut faire).

2. Doğrusu

(Au

juste, il avait raison). Comme de juste: Gereği gibi;

haklı olarak; doğal olarak, "tabii olarak, "tabiatiyle (Comme succès de ton

de juste,

tu t'attendais

au

roman).

justement bel. 1. (Az kullanılır) Türece, adalet üzere, adaletçe (Ses efforts ont été justement

récompensés). 2. Haklı olarak, yerinde olarak (Il craint justement (Pensez

pour son sort). 3. Doğru olarak

un peu plus justement).

(On parlait justement

juste-milieu er. l.tar.

de

4. Tam, tam da

vous).

Fransa'da LouisPhilippe'in

belirlediği ılımlı hükümet. 2. s. hkr. Suya sabuna dokunmayan, ılımlı, ortanın göbekçisi (Il est juste-milieu,

botaniste,

pansu).

justesse diş. 1. Doğruluk, yanlışsızlık, tamlık (La justesse d'une balance).

2. Yerindelik, uygunluk

( La justesse d'une comparaison). payı (Eviter

§ De justesse: Kıl

de justesse une collision).

Gagner de

justesse: (Yarış atları için) Çok az farkla kazanmak, kıl payı kazanmak, justice diş. 1. *Türe, "adalet (Palais de justice. justice

recherche

la justice).

2. Hak (Il faut

La lui

rendre cette justice). 3. Türe örgütleri, mahkeme; yargı (Justice

administrative,

civile,

militaire,

commerciale). 4. Hakbilirlik, dürüstlük (Traiter les gens avec justice). § Justice retenue: Tutuk

yargı, âdaleti mevkufe. Le bois de justice: Darağacı. Un repris de justice: Sabıkalı. Avoir maille à partir avec la justice: Bir suçtan dolayı tutuklanmak. Etre brouillé avec la justice:

tua le meurtrier (L'assasin

portées contre lui). Se faire

de son fils).

s'est fait justice

2. İntihar etmek

en se tirant une

balle

dans la tête).

justiciable s. justiciable

ve ad.

(Criminel

Yargılanabilir

des tribunaux

français).

justicier, ire ad. 1. (Eskiden) Kendi bölgesinde yargılama yetkisi olan derebeyi. 2. Türeyi koruyan, türeyi yaşatan; güçsüzlerin hakkını koruyan, suçluların cezasını veren (kimse), justifiable s. 1. Açıklanabilir, savunulabilir, gerekçesi bulunabilir (Un choix justifiable).

2.

Haklı bulunabilir, doğru ve yerinde bulunabilir. justifiant,e s. Kişiyi Tanrı katında makbul kılan (Grâce

justifiante).

justificateur,trice s. Aklayıcı, temize çıkana, justificatif,ive s. Doğrulayıcı, kamtlayıcı, "ispat edici (Les

pièces

justificatives

d'un

droit

de

propriété).

justification diş. 1. Aklama, temize çıkarma; aklanma, temize çıkma (Qu'avez pour

votre

(Chercher,

justification?). fournir

2.

des

-vous à dire Belge,

kanıt

justifications).

3.

Açıklama, açıklanma; neden (La d'un

acte.

Demander

des

justification

justifications).

4.

Doğrulama, doğrulanma; kanıtlama, kanıtlanma (Justification

d'un

paiement).

5.

Haklılık,

yerindelik, doğruluk (La justification d'une guerre). 6. (Basımcılıkta) Satırların boyunu ve

sayfalardakisatırsayısınısaptamafLfl/'iMtı/îcan'on et les marges d'un

livre).

justifier gçl. 1. Haklı göstermek, haklı kılmak (Ne pouvant fortifier

la justice, on a justifié la force). 2.

Geçerli saymak (Théorie excès. La fin justifie

temize

çıkarmak

pleinement.

Justifier

malintentionnées

qui justifie

les moyens).

(Sa

les

conduite

le

un ami devant les

à son égard).

deux

3. Aklamak,

justifie personnes

4. Doğruluğunu

göstermek, doğrulamak (Les événements ont justifié mon opinion). 5. Tanıtlamak, 'ispatlamak (Justifier

ce qu'on

Açıklamak

(Il

avance, justifie

ce qu'on son

affirme).

attitude

par

6. sa

méfiance). 7. Gerekçesini, nedenini göstermek (Justifiez vos critiques).

8. -e olanak vermek, el

jute vermek (Ses ressources normales ne justifient pas son train de vie). 9. (Basımcılıkta bir satira) istenilen uzunluğu vermek (Justifier une ligne). 10. (Tanrıbilimde) Günahlarım bağışlamak (Justifier les pécheurs). 11. Justifier de qch: -i tanıtlamak, "ispatlamak, -in kamtını göstermek (Justifier de son identité en montrant ses papiers. Justifier de sa qualité). §Se justifier: 1. Aklanmak, kendini temize çıkarmak. 2. Se justifier de qch: -den aklanmak, temize çıkmak (Se justifier d'une accusation). jute er. Hint keneviri (Le jute est utilisé dans la fabricationdescordes, des ficelles, des toiles à sac). juter gsz. tkz. 1. Sulanmak, su kaçırmak (Pêchequi jute, fruit qui jute). 2. hlk. Söylev çekmek, konuşmak. juteux, euse s. 1. (Meyve vb. için) Sulu (Poire juteuse). 2. er. ask. argo. Erbaş, juvénile s. Gençliğe değgin, gençlere özgü (Fraîcheur juvénile, sourire juvénile). juvénilité dis• Gençlik niteliği, gençlik, dirilik (La

801

juxtaposition juvénilité de son expression, de ses enthousiasmes). juxtalinéaire s. Metin ile çevirisi yan yana ve satırı satırına iki sütun halinde verilmiş (Traduction juxtalinéaire). juxtaposables. Yan yana konabilir, juxtaposé,e s. 1. Bağımsız, bağlantısız ,yan yana konmuş (Ce livre n'est fait que d'idées juxtaposées). 2. dilb. Bir ilgeçle birbirine bağlanmamış (Mots juxtaposés, propositions juxtaposées). juxtaposer gçl. 1. Yan yana koymak (Juxtaposer deux paragraphes, deux phrases). 2. Juxtaposer qch à qch: Bir şeyi -in yanına koymak (Juxtaposer une phrase à une autre). § Sejuxtaposer: Yan yana gelmek (Les phrases se juxtaposent sans lien). juxtaposition diş. Yan yana koyma, yan yana getirme; yan yana konma, yan yana gelme (Un mot composé estformé par la juxtaposition de deux termes).

k K,k er. Fransız abecesinin on birinci harfi olup ses bakımından Türk abecesindeki k harfinin değerindedir, kabuki er. Japonya'da geleneksel tiyatro türü. kabyle s. ve ad. Kabil'li; Cezayir'in Kabil bölgesinden (Origine berbère des Kabyles. Chien, cheval kabyle). 2. er. Kabil dili, Kabilce, kafkaïen,ne s. Çek yazan Kafka'ya değgin; Kafka'nın romanlarındaki o boğucu sıkıntılı havayı andıran, kaiser [kajzeR] er. Kayzer, Alman imparatoru, kakatoès er. Bir tür papağan, kakémono er. Kâğıt yada ipek üstüne yapılan ve duvarlara dikine asılan Japon tablosu, kaki er. 1. Trabzon hurması. 2. s. değişmez. Haki renkte, haki (Toile kaki, vêtement kaki). 3. er. Haki renk. kala-azar er. hayb. Kala-azar. kaléidoscope er. 1. Kaleydoskop, göze tutulup çevrildikçe içindeki renkli cam parçalannı beş altı aynaya yansıtarak değişik resimler gösteren bir boru, oyuncak dürbün, çiçek dürbünü. 2. mec. Tatlı duygu ve anılar geçidi, kaléidoscopiques. 1. Kaleidoskopa değgin. 2. mec. Görünüm ve rengi ışık durumuna göre değişen, yanar döner (Une mise en scène kaléidoscopique). kali er. kim. Potas. kaliémie diş. Kandaki potasyum oram.

kami er. 1. Şintoist dinde tannlar soyu. 2. (Japonyada) Soyluluk ünvam. kamichi er. hayb. Güney Amerika'da yaşayan kara tüylü uzukbacaklı bir kuş. § Kamichi cornu: Boynuzlukuş. kamikaze er. (İkinci dünya savaşı sırasında Japonya'da) İntihar uçağı, kan, khan er. (Tatarlarda) Han, başbuğ (Khan des tartares). kan er. ( Yolculann, kervanlann konakladığı) Han. kanat, khanat er. Hanlık, kandjar, kangiar er. Hançer, kangourou er. hayb. Kanguru (La femelle du kangourou abrite ses petits dans sa poche ventrale). kantien,ne s. Kant felsefesine değin, Kantçı. kantisme er. fels. Kantçıhk; Kant felsefesi, kaolin er. Ankil, "kaolin. kaolinisation diş. yerb. Ankilleşme, kaolinleşme. karaté er. Karate (Pratiquer le karaté). karbau, kérabau er. Malezya mandası, karstique s. coğr. Karst ile ilgili, karsta değgin (Phénomènes karstiques: Karst olayları). kava, kawa er. Polinezya biberi; bu biberden yapılan içki. kayac, kayak er. 1. Fok derisinden yapılan Groenland balıkçı kayığı. 2. (Spor) Katranlanmış bezden yapılan ırmak yanş kayığı (Descendre une

keepsake rivière en kayac). keepsake [kipsek] er. İng. Hediyelik resimli ve yaldızlı kitap yada kitab kabı. keffiehı er. Kefiye, erkek başörtüsü, kéfir, képhir er. Keçi, kısrak yada inek sütünden yapılan bir 'türk içkisi, kefir, kentrophylleer. bitb. San çiçekli büyük devedikeni, képi er. Kep, önü siperli asker şapkası, kératine diş. biy. Keratin (Saç, yün, kıl, tırnak ve boynuzun temel maddesi), kératinisation diş. Keratinleşme. kératiniser gçl. 1. Keratinleştirmek. 2. Üzerini keratini andıran bir maddeyle kaplamak (Kératiniser des pilules). kératite diş. hek (Gözde) Saydam tabaka yangısı, kératoplastie diş. hek. Gözün saydam tabakasına parça aşılama, kermès er. 1. Kırmızböceği. 2. Kırmız madeni denilen balgam söktürücü ilâç. kermesse diş. Panayır yada bayram günlerinde düzenlenen açıkhava eğlencesi, kermes, ketchup er. İng. Mantar ve domates suianndan yapılma bir İngiliz salçası, ketçap. ketmie diş. bitb. Hatmi, khan er. Han, başbuğ (Gengis Khan). khanat er. 1. Hanlık, hanlıkla yönetilen ülke. 2. Han olma, hanlık. khédival,e s. Hidivliğe değgin, hidivlerle ilgili, khédivat, khédiviat er. Hidivlik. khédive er. Hidiv. khôl, kohol, koheul er. Sürme (Les yeux peints de khôl). kiang er. hayb. Tibet atı. kibboutz er. (İsrail'de) Ortaklaşacı çiftlik, kibutz. kidnappage er. (Kurtulmalık almak amacıyla) Adam kaçırma, kidnapper gçl. (Kurtulmalık almak için) Kaçırmak (Kidnapper un enfant). kidnappeur,euse ad. Adam kaçıran, kief er. 1. (Türklerde) Keyif; öğlen uykusu, gündüz dinlenmesi. 2. Esrar, esrarh sigara (Fumer le kief). kif-kifs. tkz. Değişmez, aynı şey (Revenir par avion ou par bateau, c'est kif-kif). kiki er. tkz. Boğaz, gırtlak (Serrer le kiki). kilo er. Kilo, kilogram. kilocalorie diş. fiz. Kilokalori, büyükkalori, bin kalori, kilocycle er. fiz. Kilosikl, kilogramme er. Kilo, kilogram, kilogrammetre er. fiz. Kilogrammetre, kilométrage er. 1. Kaç kilometre olduğunu ölçme; kilometre taşlannı koyma (Kilométrage d'un

803

krach parcours). 2. (Arabalar için) Kilometre yapma; yapılan kilometre sayısı (Kilométrage d'une voiture). kilomètre er. Kilometre. § Bouffer du kilomètre: tkz. Kilometreleri yutmak, durmadan yol almak, kilométrer gçl. Kilometresini ölçmek; kilometre işaretleri dikmek (Kilométrer une route). kilométrique s. Kilometreye değgin (Distance kilométrique, bornes kilométriques). kilotonne diş. Kiloton, bin ton. kilovolt er. Kilovolt, bin volt, kilowatt er. Kilovat, kilowatt-heure er. Kilovat-saat. kilt er. İskoçyah erkeklerin giydiği eteklik, kimono er. Kimono. kinescope er. Televizyon yayınlanm film olarak saklama olanağı veren alet, kineskop. kinkajou, kincajou er. hayb. Kinkaju; etçillerden, sırtısan, karnı esmer ve çizgili küçük bir memeli, kiosque er. 1. (Eski) Köşk. 2. Kaptan köşkü. 3. Satıcı barakası, büfe (Kiosque à journaux, kiosque à tabac). kirsch er. Kiraz yada vişne rakısı, kirş. kiwi er. hayb. Kivi; Yeni Zelanda'da yaşayan tavuk büyüklüğünde, esmer renkli, küt kanatlı bir kuş türü. klaxon er. Klakson (Donner un coup de klaxon). klaxonner gsz. Klakson çalmak (Interdiction de klaxonner). kleptomane, cleptomane s. vead. Çalma hastası, kleptomanie, cleptomanie diş. Çalma hastalığı, knock-out er. İng. 1. Nakavt, yarışma dışı kalma (Boxeur battu par knock-out). 2. s. hlk. İş kalmamış, bitmiş (Il est knock-out). know-how er. (Özel bir konuda) Teknolojik birikim, teknolojik bilgi birikimi, koala er. hayb. Keseli ayı. kola, coia er. bitb. Kola. kolatier er. bitb. Kolaağacı. kolinski er. (Sibirya'da) Samur kürk. kolkhoze er. (Sovyet Rusya'da) Kamu çiftliği, kolhoz. kolkhozien,ne s. ve ad. Kolhozlara değgin; kolhozlu, kolhozda çalışan, kopeck er. Rus parası, rublenin yüzde biri, kapik, korrigan,e ad. (Fransa'da Brötonlann inancına göre) Kötülükçü cin. koubba diş. Ar. Türbe, kouglof, kugelhof er. Bir tür Alzas pastası, koulak er. tar. Eski Rusya'da toprak sahibi zengin köylü, "kulak, koumis, koumys er. Kımız, krach [knak] er. Batkı, "iflas (Krach qui révèle

804

kraken l'existence

d'une

crise).

kraken er. iskandinav söylencelerinde geçen bir deniz ejderi. kronprinz [ksmpRİnts] er. Al. Birinci dünya savaşından önceki dönemde Alman İmparatorluğu veliahdına verilen unvan, kroumir er. Mes, mest. krypton, crypton er. kim. Kripton, kummel er. Kimyon rakısı.

kystique kurdes, vead. 1. Kürt (Tribus

kurdes. Les

kurdes).

2. er. Kürt dili, Kürtçe, kyrielle diş. 1. Dizi (Je ruminais la kyrielle de mes (mécontentement). 2. Une kyrielle de: Birsürü... (Une kyrielle

de paroles,

d'injures,

de mots).

kyste er. Tulum biçiminde ur, kist (Un kyste s'était formé à la racine de sa dent gâtée).

kystique s. Kiste değgin; kist niteliğinde (Tumeur kystique).

1 L, 1 er. Fransız abecesinin on ikinci harfi olup "el" diye okunur; Türk abecesindeki 1 sesini verir. la - le la er. müz. Lâ notası; lâ sesi. là bel. 1. Orada (Les livres ne sont pas là. 2. Oraya (Ne restez pas ici, allez là). 3. O zaman (Là, il interrompit son récit et ralluma sa pipe). 4. Bu durumda, böyle bir durumda (C'est Thomme qu'il fallait là). 5. Bunda, bu işte, bu işin içinde (Ne voyez là aucune malveillance). 6. Burada, bu noktada (C'est là la question). 7. Là où: -diği yerde, -diği yere (Là où est la France, là est la patrie. Je suis allé là où vous avez été). 8. C'est là que...: a) İşte oradadır ki, -diği yer orasıdır (Ah! frappe-toi le coeur, c'est là qu'est le génie), b) Işteo anda, o andadır ki (C'est là qu'il sent la partie perdue). 9. C'est là..., ce sont là...: ...budur, ...bunlardır (C'est là votre erreur: Yanılgınız bu, yanılgınız burada. Ce sont là des choses incroyables: İnanılmaz şeyler bunlar). 10. (İşaret sıfatı almış bir adın sonuna bağlama çizgisiyle eklendiğinde) O (Ce mur-là: O duvar. Ces maisons-là: O evler). 11. (İşaret adıllarının sonuna geldiğinde) Öteki, ötekiler (Celui-là: Öteki, celleslà: ötekiler). 12. ünl. Hey (Hé là, doucement. Là, là, restez calme, ce n'est pas encore fait). § Ça et là: Orda burda, şurda burda. De là: 1. Oradan (H est allé à Paris et de là, en Angleterre. De là au village, il y a trois kilomètres). 2. Bundan dolayı, bu

yüzden, işte bunun için (Le métro a eu une panne, de là mon retard. Il n'a pas travaillé, de là son échec). D'ici là: O zamana değin, bu arada (Venez me voir à Noël, mais écrivez-moi d"ici là D'ici là vous pourrez toujours juger de la situation). De-ci de-là: Şurdan burdan, oraya buraya. Jusque-là: O zamana dek (Jusque-là ne faites rien). Hors de là: Bunun dışında, bundan başka (Hors de là, il n'y a pas de remède). Par là: 1. Şuradan, oradan (Passez par là). 2. O yörelerde, oralarda (En Sicile ou quelque part par là). 3. Bununla, bu sözle (Qu'estce que vous entendez par là). Là contre: (eski) Buna karşı (Vous dit-on quelque chose là contre?). Par-ci par-là: Şurdan burdan, şu yada bu vesileyle (Il a trouvé par-ci par-là quelques documents). Là-bas: Orada, karşıda (Il est là-bas). Là-dedans: 1. İçerde. 2. mec. Bunda, bunun içinde, bu işte (Je ne vois rien tfétonnant là-dedans). Là-dessus: 1. Üzerine, üzerinde (Prenez cette feuille et écrivez là-dessus le motif de votre visite). 2. Bunun üzerine (Là-dessus, il se tut). 3. Bu konuda (Je n'ai rien à dire là-dessus). Là-dessous: 1. Altta (Il s'est caché là-dessous). 2. Bunun altında, bu işin altında (Uy a là-dessous quelque chose de suspect). Là-haut: 1. Yukarda, ötede, karşıda (Il demeure là-haut). 2. Göklerde; öte dünyada (Quand je serai là-haut). labadens er. Kolej arkadaşı, yurt arkadaşı, labarum er. Bir Bizans bayrağı, Bizans sancağı, label er. Bir çeşit etiket (Label de garantie d'un

labeur vêtement. Label d'origine, label de qualité). labeur er. Emek, çaba, zahmetli çalışma (Réussir grâce à un dur labeur). labial, e s. Dudağa değgin, dudaksıl (Muscle labial) § Consonnes labiales: dilb. B, p, m gibi dudak ünsüzleri. labialisation diş. dilb. Dudaksıllaştırma; dudaksıllaşma. labialiser gçl. dilb. Dudaksıllaştırmak. § Se labialiser: Dudaksıllaşmak. labié, e i. 1. Taç yaprakları dudaksı olan, dudaksı (Fleurs labiées). 2. Çiçekleri dudaksı olan (Plantes labiées). labile s. 1. Değişen, değişken, olduğu gibi kalmayan (Gènes labiles, vitamine labile). 2. Kolay kopan, düşmek üzere olan (Pétales labiles). 3. Sık sık unutkanlık gösteren, tıkanıklık gösteren, tekleyen (Mémoire tabile). labiodental, e s. dilb. 1. Dişsil-dudaksıl. 2. diş. Dişsil-dudaksıl ünsüz, labium er. (Böceklerde) Altdudak. laborantin, e ad. Laborant, laboratuvar yardımcısı, laboratoire er. Laboratuvar. laborieusement bel. Emekle, çok emek vererek, çalışa çalışa. laborieux, euse s. 1. Güç, çok emek isteyen, emekle yapılan (Des recherches laborieuses, une laborieuse entreprise). 2. Çalışkan (Un professeur laborieux). 3. Emekçi, çalışan (Les classes laborieuses). 4. Sıkıntılı, zahmetli (Une vie laborieuse). labour er. 1. (Toprağı) Sürme, işleme (Labour à la charrue. Labours profonds, superficiels). 2. er. ç. Sürülmüş toprak, labourable s. Sürmeye elverişli, sürülür, işlenir, labourage er. 1. Çiftçilik (Labourage et pâturage sont tes deux mamelles de la France). 2. Sürme, işleme (Labourage dun champ). labourer gçl. 1. Sürmek, işlemek (Labourer un champ, la terre). 2. Çizmek, izler açmak (Jepris un poignard et fen labourai le bras d Albert. Le visage labouré de coups de griffe). § Se labourer le visage: Yüzü yaralanmak, çizilmek, sıyrılmak, laboureur er. 1. Çift süraı (Le laboureur et sa charrue). 2. Çiftçi, labrador er. yerb. 1. Labrador. 2. Labrador denen bir av köpeği, labre er. 1. Labros balığı. 2. (Hayvanlarda, böceklerde) Üst-dudak. labridés er. ç. hayb. Lapinagiller. labyrinthe er. 1. Labirent, *dolangaç (Thésée sortit du labyrinthe grâce au fil d Ariane). 2. Karışıklık, dolaşıklık, arap saçına dönmüşlük (Le labyrinthe des ruelles dune vieille ville). 3. mec İçinden

806

lâche çıkılmaz durum (Un labyrinthe de difficultés, de procédure). 4. anat. Boşluk (Labyrinthe membraneux: Zar boşluk. Labyrinthe osseux: Kemik boşluk). labyrinthique s. 1. Labirente değgin, labirent gibi, içiden çıkılmaz (Un jardin plein dallées labyrinthiques). 2. anat. İç kulak boşluğuna değgin, lac er. 1. Göl (Lac de Genève, lac de cratère). 2. argo. Kadının edep yeri (Faire une descente dans le lac: Cinsel ilişkide bulunmak, bir fişek atmak). § Etre dans le lac, tomber dans le lac: Suya düşmek, sonuç vermemek (L'affaire est dans le lac. Tous nos projets sont tombés dans le lac). laçage, lacement er. Bağlama, bağcıklarını sıkıp bağlama (Laçage dune bottine). lacédémonien, ne s. ve ad (Eski Yunanistanda) Ispartalı; İsparta ve Ispartalılara değgin, lacer gçl. 1. Bağlamak, bağcığını sıkıp bağlamak (Lacer ses chaussures). 2. den. (Yelkenleri) Bağ deliklerinden ip geçirerek birbirine bağlamak (Lacer une bonnette, une voile). lacération diş. 1. Yırtma, parçalama (Lacération d'un livre, des affiches). 2. hek. Deri yırtılması yada deri ezilmesi, lacérer gçl 1. Yutmak, parçalamak (Lacérer un livre, ses vêtements, les affiches). 2. mec. Çok acı vermek, parçalamak (Ces douleurs lui lacéraient le corps). lacerie, lasserie diş. Sap yada sazdan yapılan ince kumaş. lacertiens, lacertiliens er. ç. hayb. Kelerlerden kertenkele takımı, lacet er. 1. Bağcık, ayakkabı bağı; korse bağı (Serrer, lier, nouer ses lacets. Les lacets de ses chaussures sont défaits). 2. Ağ, tuzak ağı (Poser, tendre des lacets. Prendre un lièvre au lacet). 3. Kement, yağlı kayış. 4. Kıvrıntı, dolambaç (Les lacets dun ehemin). § En lacet: Dolambaçlı, kıvrıntılı, zikzaklı (Chemins en lacet). Etre pris dans ses propres lacets: Kendi kazdığı kuyuya kendi düşmek, kendi oyununa gelmek, laceur, euse ad. Ağcı, av yada balık avı için ağ yapan kimse, lâchage er. 1. Gevşetme, salıverme. 2. tkz. Yüzüstü bırakma, birden bırakıp gitme; artık ilgilenmeme, lâche s. 1. Gevşek; iyice sıkılmamış (Fil, ressort lâche. Le noeud est lâche. Serrer une cravate lâche). 2. Bol, biraz geniş, iyice oturmamış (Le veston est un peu lâche aux épaules). 3. Ölük, cansız (Un style lâche). 4. Gevşek, zayıf, isteksiz, tembel (Un ouvrier lâche au travail). 5. s. vead. Korkak (Cest un lâche qu'il est facile d intimider. Il est lâche et vil devant les puissants) 6. s. ve ad. Alçak, kalleş

lâché (C'est le crime d'un lâche. Un grand lâche qui ne s'attaque qu'aux faibles. Tu es vraiment lâche). 7. Alçakça, kalleşçe (Un lâche attentat). lâché, e s. Üstünkörü, gelişigüzel, baştansavma (Dessin, ouvrage lâché). lâchement bel. 1. Gevşekçe, iyice oturmamış bir biçimde (Une cravate rouge flottait lâchement autour de son cou). 2. Alçakça, kalleşçe (On Fa assassiné lâchement). 3. Korkakça (Fuir lâchement devant le danger). lâcher gçl. l.Gevşetmek (Lâcher sa ceinture d'un cran). 2. Bırakmak, artık tutmamak (Il lâche le poignet de F enfant. L'enfant lâcha la main de sa mère). 3. Atmak (Les avions ont lâché leurs bombes sur la ville. Lâcher un coup de poing, un coup de balle). 4. Bırakmak, ayrılmak (Il a lâché la place qu'il avait). 5. Elinden kaçırmak; düşürmek (Lâcher une proie, un ballon. Lâcher un verre). 6. Salıvermek, °azat etmek (Lâcher des pigeons). 7. tkz. Söylemek, yumurtlamak, ağzından kaçırmak (Lâcher un mot grossier, une sottise). 8. tkz. Yüzüstü bırakmak, ekmek; ayrılmak (Lâcher sa maîtresse. Femme qui lâche son amant. Lâcher les copains). 9. Salmak, arkasına salmak (Lâcher les chiens contre un cerf). 10. Yarıda bırakmak, terketmek (Lâcher ses études, lâcher t école). § Les lâcher: argo. Paraları ödemek, paraları sökülmek. Les lâcher avec un élastique: tkz. Eli sıkı olmak, pek cimri olmak. Lâcher les dés: argo. Zınk diye durmak, gazı kesmek. Lâcher une perle: argo. Yellenmek, bir tane kaçırmak. Lâcher tout dans son froc. argo. Korkudan altına yapmak. Lâcher la bride à qn: -i tam özgür bırakmak, yularını gevşetmek, ipini üstüne atmak, ne halin varsa gör demek. Lâcher pied: 1. Tabanları yağlamak, kaçmak. 2. Karşı koymayı bırakmak, geri çekilmek, direnmekten vazgeçmek. Lâcher la proie pour Foınbre: Dimyata pirince gideyim derken evdeki bulgurdan olmak; elindekini kaçırmak. Lâcher la rampe: Ölmek, zıbarmak, cartayı çekmek. Lâcher du lest: mec. Ödün vermek. Lâcher le morceau, lâcher le paquet: argo. Her şeyi itiraf etmek, bülbül gibi ötmek; arkadaşlarım ele vermek. Ne pas lâcher qn d'une semelle: Ardını bırakmamak, bir saniye yanından ayrılmamak (II rte me lâche pas dune semelle). lâcher er. Salıverme, koyverme (Le lâcher de pigeons, de ballons). lâcheté diş. 1. Korkaklık (Céder par lâcheté. Se taire par lâcheté devant F injustice). 2. Çalışmada gevşeklik, isteksizlik, tembellik (Lâcheté devant l'effort). 3. Alçaklık, kalleşlik (C'est une lâcheté de s'attaquer à ce malheureux). lâcheur, euse ad. Dostlarını, arkadaşlarını,

807

lacunaire partisini çabuk yüzüstü bırakan adam, ipiyle kuyuya imlemeyecek kimse, dönek, kancık, lacinié, e s. bitb. Lime lime (Des œillets laciniés à F excès). lacis er. 1. Ağ örgü, kafes örgü (Un lacis de soie). 2. anat. Damar yada sinir ağı. 3. Karmaşık yol şebekesi (Lacis de rails). laconique s. Kısa ve özlü, az sözle çok şey anlatan (Langage, réponse laconique. Un style laconique). laconiquement bel Kısa ve özlü olarak, özlü sözlerle (Ecrire, répondre laconiquement). laconisme er. Kısa ve özlülük, öz sözlülük (Le laconisme dune réponse). lacryma-christi er. Güney İtalya'da yapılan değerli bir kırmızı şarap, lacrymal, e s. anat. Gözyaşına değgin (Canal lacrymal, glande lacrymale). lacrymatoire er. Eski Romalıların içine gözyaşı akıttıkları sanılan kap. lacrymogène s. Göz yaşartıcı (Gaz lacrymogène, grenades lacrymogènes). lacs [l>] er. 1. Kaytan. 2. İlmikli tuzak, kement. 3. mec. Tuzak (Ils le prendront dans leurs lacs aux premières paroles). § Lacs d'amour: « biçiminde bükülmüş kaytandan süs. Tomber dans le lacs, être dans le lacs: mec. Tuzağa düşmek, başı belâya girmek, güç ve sıkıntılı bir durum içinde bulunmak. lactaire s. 1. Süte değgin; emzirmeye değgin (Conduits lactaires). 2. er. bitb. Sütlü mantar (Lactaire délicieux, poivré). lactate er. kim. Sütasidi tuzu. lactation diş. 1. hek. Emzirme, süt verme. 2. Süt gelmesi, sütlenme, sütün oluşu, lacté, e s. 1. Süte değgin (Sécrétion lactée). 2. Sütümsü, sütü andıran (Suc lacté, un blanc lacté). 3. Sütlü (Plantes lactées). 4. Süte dayalı (Diète lactée). § Voie lactée: gökb. Samanyolu, lactescence diş. 1. Sütü andırma, süte benzerlik, sütümsülük. 2. Sütlülük. lactescent, e s. 1. Sütlü, süte benzer bir özsuyu olan (Champignons lactescents). 2. Süt gibi, sütü andıran, sütümsü (Mer lactescente). lactifère s. 1. Sütlü, içinde süt gibi bir özsuyu olan, süt veren (Plantes lactifères). 2. Süt akıtan (Conduits lactifères). lactique s. kim. Ayranda bulunan bir asidin adı, laktik (Acide lactique. Ferment lactique). lacto-densimètre er. Sütün yoğunluğunu ölçmeye yarayan alet. lactomètre er. Sütölçer. lactose er. kim. Sütşekeri, "laktoz, lacunaire, lacuneux, euse s. 1. Delik delik; içinde delikler, boşluklar olan (Tissu lacunaire). 2.

lacune

808

Eksik, tamamlanmamış, boşlukları olan (Documentation lacunaire). lacune diş. 1. Boşluk (Combler une lacune). 2. Eksiklik (Les lacunes dun dictionnaire). 3. Yetersizlik, eksiklik (Son information présente de graves lacunes). 4. Tutukluk, unutkanlık (Sa mémoire a des lacunes). 5. (Atlarda) Tırnak altı boşluğu. 6. bitb. Gözearası boşluğu. 7. coğr. Denizkulağı, "lagün, lacustre s. Göle değgin; gölde yetişen; göl üzerine kurulmuş; gölde yaşayan; *gölcül (Plantes lacustre, faune lacustre. Une cité lacustre, un village lacustre). lad [lad] er. (Yarış atı ahırında) Ahır uşağı, "seyis, ladanum er. Laden, çamdan çıkarılan zift gibi kara ve kokulu zamk. ladin er. İsviçre, doğu Avusturya ve kuzey İtalya'da konuşulan roman dilleri ailesinden bir diyelek. ladre s. ve ad. 1. Cüzamlı. 2.Duygusuz. 3. Pinti, cimri (Elle est un peu ladre). § Taches de ladre: Atm derisinde pek ince tüylü ve renksiz kısım, ladrerie diş. 1. (Eskiden) Cüzam. 2. Cüzamlılar yurdu. 3. Domuz cüzamı. 4. mec. tkz. Pintilik, cimrilik. lady [ledi] diş. İng. 1. Lord karısı. 2. Bayan, hanımefendi (Une jeune lady). lagon er. Kıyılarda deniz birikintisi; gölcük, lagopède er. hayb. Kartavuğu. lagot riche, lagothrix er. hayb. Tavşantüylü maymun. lagunaire s. coğr. Denizkulağına değgin. lagune diş. coğr. Denizkulağı. lai er. Lay, Ortaçağda kullanılan bir tür koşuk (Lai lyrique: Lirik lay. Lai narratif: Öyküleme layı). lai, e s. ve ad. Tarikattan olmayan; papaz olmayıp rahip sınıfından olan. laïc, laïque s. ve ad. Layik (L'Etat laïque, l'enseignement laïque. Un laïc). laiche, laîche diş. bitb. Nemçe saparnası, laïcisation diş. Layikleştirme; layikleşme. laïciser gçl. Layikleştirmek (Laïciser l'Etat, l'enseignement). laïcisme er. Layikleştirme; kurumlara layik bir nitelik kazandırmak isteyen öğreti, laïcité diş. Layiklik, layik olma niteliği, laid, e s. 1. Biçimsiz, çirkin (Une femme laide. Il est laid comme un singe). 2. İğrenç (Le vice est laid. Une laide action). 3. er. Çirkinlik (Le laid et le beau). laidement bel. 1. Çirkince, çirkin bir şekilde (Tableau laidement encadré). 2. İğrenç bir şekilde, iğrenççe (Il s'est laidement comporté à mon égard). laideron, ne s. ve ad. Çirkin yüzlü, çehre züğürdü, maymun suratlı.

laisser laideur diş. 1. Biçimsizlik, çirkinlik (Elle est d une laideur affreuse). 2. İğrençlik (La laideur dune action) 3. Çirkin şey, iğrenç yan, çirkin davranış (Les laideurs et les infirmités de la vie). laie diş. 1. Kesim yapmak için ormanda açılan yol, orman patikası. 2. Dişi yabandomuzu (La laie et ses marcassins). 3. Dişli taşçı çekici, dişengi. lainage er. 1. (Az kullanılır) Koyun yapağısı. 2. Yünlü, yün kumaş (Robe de lainage). 3. Yünlü, yün hırka (Mettre un lainage sur une robe d été). 4. (Yünlüleri) Tarazlama, laine diş. 1. Yün (Filer la laine. Tissu de laine. Laine à tricoter Vêtement en laine). 2. Kıvırcık zenci saçı. 3. Kimi bitkilerin üzerindeki tüy. § Se laisser manger la laine sur le dos: Kendini sömiirtmek, kendini savunabilecek güçte olmamak, başına vur lokmasını ağzından al durumunda olmak, lainer gçl. 1. (Yünlü kumaşları) Tarazlamak. 2. er. Kumaş havı. lainerie diş. 1. Yünlü kumaş yapımı. 2. Yünlü kumaş toptancı mağazası. 3. Hayvanların yünlerinin kırkıldığı yer. 4. Bir fabrikada kumaş tarazlama bölümü, laineur, euse ad. Kumaş tarazlayıcı, tarazlama işçisi, laineuse diş. Kumaş tarazlama makinesi, laineux, euse s. 1. Yünü bol (Une étoffé très laineuse). 2. Yünsü, yünü andıran (Des cheveux laineux). 3. bitb. Tüylü, havlı (Plante, tige laineuse). lainier, ère s. 1. Yüne değgin, yünle ilgili (L'industrie lainière). 2. ad Yüncü, yün tüccarı. 3. ad. Yün işçisi, laïque-» laïc. lais er. 1. Ormanda kesilmeyip bırakılan fidan. 2. Karanın denizden yada ırmaktan kazandığı yer. laisse diş. 1. Köpek bağı, tasma (Chien qui tire sur sa laisse). 2. Destan parçası (Les laisses de ta Chanson de Roland). 3. Irmakların kıyılarda bıraktığı toprak. 4. coğr. Denizin her kabarma ve inmesinde açık bıraktığı alan (Laisse de basse mer: Gidim sınırı. Laisse de haute mer: Gelim sınırı). § Mener, tenir qn en laisse: -i dizginde tutmak, istediği gibi yönetmek, -in özgürce hareket etmesine engel olmak, -i burnundan tutup keyfince gütmek, laissé, e- pour-compte s. 1. (Ticarette) Sipariş koşullarına uymadığı için geri çevrilen (Marchandises laissées-pour-compte). 2. mec. s. ve ad. Herkesin kaçtığı, kimsenin istemediği (nesne yada kişi). 3. er. Geri çevrilen mal. laisser gçl. 1. Bırakmak (Laisser des restes dans son assiette. Manger les raisins et laisser les pépins). 2. Bırakmak, unutmak ( f a i laissé mes gants chez lui). 3. Yitirmek, bırakmak (Le renard laissa sa

laisser

809

queue dans un piège). 4. Satmak, bırakmak (Je laisse ce tapis pour mille francs). 5. Arkasından bırakmak (Laisser une bonne impression sur ses amis). 6. Laisser qn: a) -den boşanmak, aynlmak, -i bırakmak (Elle a laissé son mari), b) -den uzaklaşmak, aynlmak (Il a laissé ses parents et ses amis pour voyager). 7. Laisser qn...: Birini ...bırakmak; kılmak (Il m'a laissé triste. Je fai laissée seule). 8. Laisser qch à 91: a) Birine... kalıt olarak bırakmak (Laisser une maison à ses enfants), b) ...biri için ayırmak, birine bırakmak (Laisser un morceau de gâteau à son frère), c) Birine... vermek, bırakmak (Laisser la clé au gardien, laisser un gros pourboire au garçon). 9. Laisser qch à qch: a) Bir şeyi -e bırakmak, bağlamak (11 ne laisse rien au hasard), b) Bir şeyi -e vermek, bırakmak °emanet vermek (Laissa1 ses bagages à la consigne). 10. Laisser qn à: a) Birini -e vermek, bırakmak, koymak, yerleştirmek, emanet bırakmak (Laisser ses enfants à l'Assistance publique) b) -ile başbaşa bırakmak (Laissez-la à son travail, à ses occupations). 11. Laisser qn derrière soi: -i geçmek, geride bırakmak (Laisser un coureur derrière soi). 12. Laisser qn f. qch: Birinin -meşine izin vermek (Il ne me laisse pas partir). 13. Laisser à f. qch: tirmek, -meyi gerektirmek, -meye yolaçmak (Ça laisse à penser). 14. Laisser qn à f. qch: -meyi birine bırakmak (Je vous laisse à penser quelle fut notre joie. Je vous laisse à juger). 15. Ne pas laisser de f. qch: -mekten geri kalmamak, -meyi sürdürmek, elden bırakmamak (Je ne laissai pas de sentir la haute sagesse Bien que rivales, elles ne laissaient pas d'être amies). '§ Laisser courir: Karışmamak, "müdahale etmemek. Laisser tomber qch: 1. -i düşürmek yitirmek (Laisser tomber son portefeuille). 2. tkz. -e aldırmamak, boş vermek (Laisse tomber cette histoire). Laisser faire qn: Birini tam özgür bırakmak, dilediğince davranmasına izin vermek. Laisser voir qch: Dışa vurmak, belli etmek (Laisser voir son trouble, sa colère). Laisser passer qch: -i geçirmek; geçmesine izin vermek (Matière poreuse qui laisse passer l'air). Laisser aller qch: -i boşlamak, koyuvermek, oluruna bırakmak. Laisser à désirer: Eksik olmak, yarım yamalak olmak, daha istemek (Son français laisse à désirer). Laisser de côté: Bir yana bırakmak, aldırmamak üzerinde durmamak. Laisser dormir qch: Uyutmak ilgilenmemek, uğraşmamak. Laisser qch en blanc: (Bir tarih yada ad yerini) Boş bırakmak. Laisser qn en plan, en rade: tkz. Yarı yolda bırakmak, yüz üstü bırakmak, kalleşlik etmek. Laisser qch tel quel: Olduğu gibi bırakmak. Laisser cueillir sa rose:

lait Kızlığını bozdurmak, kestanesini çizdirmek. Laisser qn dans le doute: -i kuşkuda bırakmak. Laisser qn cuire dans son jus: Ne halin varsa gör demek, kendi yağıyla kavrulmaya bırakmak. Laisser la bride sur le cou: Dizginini bırakmak, ipini üstüne bırakmak, serbest bırakmak. Laisser la vie sauve à qn: -in canını bağışlamak. Laisser le champ libre à qn: Meydanı -e bırakmak; -e tam özgürlük vermek. Laisser montrer le bout de l'oreille: Ne mal olduğunu göstermek, kendini tabak gibi ortaya koymak. Laisser passer Feau sous les ponts: İşi zamana bırakmak, beklemek. Laisser pisser le merinos: İşin olup bitmesini beklemek, hiç acele etmemek. Laisser qn sur la bonne bouche: Biri üzerindeki son izlenimi iyi olmak. Laisser la paix à qn: -i rahat bırakmak. Laisser souffler qn: -e soluk aldırmak, dinlendirmek. Laisser qch dans f ombre: -i karanlık bırakmak, aydınlığa kavuşturmamak. Laisser des plumes dans qch: -den yara almak, -de birçok şey yitirmek. § Se laisser aller: Kendini salıvermek, koyuvermek. Se laisser aller à qch: Kendini -e kaptırmak (Se laisser aller au désespoir, au découragement). Se laisser faire: Ne yaparlarsa kanşmamak, kendini tatlı şeylere hiç karşı gelmeden koyvermek. S'en laisser conter: Karı-kız konusundaki konuşmalara kulak kabartmak, böylesi konuşmaları dinlemekten hoşlanmak. Se laisser glisser: Ölmek, cartayı çekmek. Se laisser griser par: -den başı dönmek, sarhoş olmak. Se laisser manger la laine sur le dos: Kendini sömürtmek, lokmasını ağzından alsalar bir şey dememek. Se laisser faire une douce violence: Başlangıçta direnip sonunda kabul etmek, istemem yan cebime koy demek, laisser-aller er. 1. Kendini salıverme, kendini koyverme. 2. Aldırışsızlık, sallapatilik, "ihmal. laisser-passer er. değişmez. Yazılı geçiş izni, "lesepase. lait er. 1. Süt (Lait de chèvre, de vache. Une bouteille de lait. Faire bouillir le lait. Boire du lait). 2. Rafadan yumurtanın üst kısmındaki beyazımtrak sıvı. 3. Kimi bitkilerden akan beyazımtrak özsu, süt (Lait de coco, lait des plantes à caoutchouc). § Café au lait: Sütlü kahve. Dent de lait: Süt dişi. Frère de lait, soeur de lait: Süt kardeş. Lait de chaux: kim. Kireç sütü. Lait de poule: Yumurta sarısı ile çalkılmış şekerli süt. Lait en poudre: Süt tozu. Petit-lait: Kesilmiş sütün suyu; yayık ayranı. Riz au lait: Sütlâç. Une soupe au lait: Çabuk kızan adam, öfkeci. Boire du lait, boire du petit-lait: mec. Zevkten dört köşe olmak, büyük bir hoşnutluk duymak, ağzı kulaklarına varmak. Se mettre au lait Süt rejimi yapmak.

laitage Sucer qch avec le lait: -i anakucağından beri bilmek, anasından doğarken öğrenmek, edinmek. laitage er. Süt ve süt ürünleri (Aimer le laitage). laitance, laite diş. Balık sütü. laité, e s. (Balık için) Sütlü (Hareng laité). laiterie diş. 1. Sütevi, süthane. 2. Sütçü dükkânı. 3. Sütçülük; süt sanayii; süt ticareti, laiteron er. bitb. Yabani marul, yaban marulu, laiteux, euse s. 1. Süte değgin (Maladies laiteuses: Süt hastalıkları). 2. Sütlü (Plantes laiteuses). 3. Süt gibi, sütü andıran, sütümsü (Une nuit laiteuse. Lumière laiteuse, halo laiteux. Un blanc laiteux). laitier, ère s. 1. Süte değgin (Industrie laitière, coopérative laitière). 2. Sağmal (Vache laitière). 3. ad. Sütçü (Un laitier. La laitière et le pot au lait). 4. diş. Sağmal inek (Une laitière, une bonne laitière). 5. er. Ergimiş maddenin yüzünde yüzen camsı madde. 6. er. Bir tür sütlü mantar, laiton er. kim. Pirinç. § Laiton dur: Sert pirinç. Laiton de soudure: Kaynak pirinci, laitonner gçl. Pirinç tellerle bezemek; pirinçle kaplamak (Laitonner une forme de chapeau. Laitonner un métal). laitue diş. Marul. laïus er. 1. (Okul argosu) Söylev, "nutuk (Faire un laïus: Söylev çekmek, konuşma yapmak). 2. Yuvarlak ve boş laflar (Ce n'est que du laïus). Iıüusser gsz. tkz. Söylev çekmek, nutuk atmak, diskur geçmek (Laïusser pendant plus dune heure). hüusseur, euse s. ve ad. tkz. Söylevci, "nutukçu, boş ve yuvarlak laflar etmesini seven, çene kavafı, laize diş. 1. Kumaş eni. 2. den. Yelken şeridi, lallation diş. 1. L sesini pek çıkaramama. 2. Bıcırdama, gayguy etme, çocuğun konuşmaya başlamadan önce anlaşılmaz sesler çıkarması, lama er. 1. (Tibetliler ve moğollarda) Lama, Buda rahibi. 2. hayb. Lama (Tissu en laine de lama). lamaïsme er. Lamacılık, Tibet budizmi. lamaüste s. ve ad. Lamacı, Tibet budisti. lamanage er. den. Limanlara giriş ve çıkışlarda gemilere klavuzluk etme. lamaneur er. Gemi klavuzu, klavuz kaptan, lamantin er. hayb. Denizkızı. la{narckisme er. biy. Lamarkçılık. lamaserie diş. Tibet'te Lama manastırı, lambda er. Yunan abecesinde L harfini karşılayan harf. lambdacisme er. L harfini iyi söyleyememe, L sesini pek çıkaramama. lambdoïde s. anat. Lambda dikişi, lambeau er. 1. Yırtık parçası, yırtık kumaş parçası (Un lambeau de drap couvert de sang). 2. (Et, kâğıt

810

lamellirostres vb.) Parça (Lambeau de chair. Affiches en lambeaux). 3. mec Bir bütünden alınan parça, bölüm (Des lambeaux de musique, de conversation). § Etre en lambeaux: Parça parça, yırtık pırtık olmak. Mettre qch en lambeaux: Parçalamak, yırtmak, lambic er. Belçika birası, lambin, e s. ve ad tkz. Ağırkanlı, uyuşuk, lambiner gsz. tkz. Uyuşukluk etmek, ağırkanlı hareket etmek, tembel davranmak; oyalanmak, olmayacak şeylerle vakit öldürmek (Ne lambinez pas en ehemin). lambourde diş. 1. Taban kirişi. 2. Bir çeşit yumuşak kalker taşı. 3. Ucunda meyve tomurcukları bulunan küçük dal. lambrequin er. Sarkıtma saçak, lambris er. 1. Duvar kaplaması, lambri. 2. Tavan kaplaması, lambri. § Lambris dorés, riches lambris: Görkemli bezek; saray, kâşane, lambrissage er. Duvar kaplaması yapma, lambrileme. lambrisser gçl. Duvar kaplaması geçirmek, lambrilemek, duvarlarını kaplamak (Cette salle était lambrissée de boiserie de chêne à petits panneaux). lambrusque, lambruche diş. Yoz asma, yaban asma. lame diş. 1. İnce tabaka (Lame de cuivre, de verre, de bois). 2. (Kesici aletlerde) Ağız (Lame de ciseau, de poignard, d'un couteau). 3. mec. Kılıç (Lames de Tolède). 4. Deniz dalgası, kabaran dalga (Il a été emporté par une lame. Lame de fond). 5. Birdenbire patlayan olay. 6. Tıraş bıçağı (Un paquet de lames). 7. biy. Lam, yaprak. § Lame à raser: Tıraş bıçağı. Lame de verre:fiz. kim. Lam. Une bonne lame, une fine lame: İyi kılıç kullanan kimse; kılıcı kuvvetli. Visage en lame de couteau: İnce uzun yüz. lamé, e s. 1. Sırmalı, sırma işlenmiş (Tissu lamé). 2. er. Sırmalı kumaş (Une robe de lamé). lamellaire s. 1. Parlak yüzlü (Tissu lamellaire). 2. (Maden kırığı için) Parlak façetalı (Cassure lamellaire). lamelle diş. 1. İnce, küçük tabaka. 2. bitb. Yaprak, yapracık. 3 . f i z . kim. Lamel (Lamelle de verre pour examen microscopique). lamellé, e s. Tabaka tabaka, yaprak yaprak, kat kat; yaprak yaprak ayrılabilen (L'ardoise est lamellée). lamellibranches er. ç. hayb. Yassısolungaçhlar. lamellicornes er. ç. hayb. Yassiboynuzlular, yassıboynuzlu böcekler, lamelliforme s. Tabaka halinde, yaprak biçiminde, şerit biçiminde, lamellirostres er. ç. hayb. Süzgeçgagalılar.

lamentable lamentable s. 1. Acınacak, ağlanacak, acı (Le sort lamentable des naufragés. C'est une histoire lamentable). 2. tçler acısı, yürekler acısı, çok kötü, berbat (Sort, spectacle lamentable. Résultats lamentables). 3. Acılı, üzüntü anlatan (Une voix lamentable, parler sur un ton lamentable). lamentablement bel. Acı bir şekilde, içler acısı bir şekilde; çok kötü bir şekilde (La révolte a échoué lamentablement). lamentation diş. 1. İnilti, inleme (Pousser des lamentations). 2. Ağlayıp sızlama, yanıp yakınma (Ses lamentations perpétuelles sur la dureté de la vie). § Mur des lamentations: (Kudüs'teki) Ağlama duvarı. Se répandre en lamentations: Ağlayıp sızlamak, yanıp yakınmak, lamenter gsz. 1. Acı acı ötmek, bağırmak (La hulotte lamentait. Le crocodile lamente). 2. gçl. a) -den yakınmak, sızlanmak (Le chantre désolé lamentant son malheur), b) Acı acı, yanık yanık söylemek (Lamenter une chanson bachique). § Se lamenter: 1. Ağlayıp sızlamak, yanıp yakınmak (Il ne cesse pas de se lamenter). 2. Se lamenter sur: den sızlanmak, yakınmak, "şikâyet etmek (Se lamenter sur son sort. Se lamenta' sur la mauvaise tenue de son fils). 3. Se lamenter de f. qch: -mekten sızlanmak, yakınmak, -diğine üzülmek (Se lamenter d'avoir essuyé un échec). lamento er. müz. Yanık hava. lamie diş. 1. Çocukları yediği söylenen bir efsane devi. 2. hayb. Eti yenir bir tür köpek balığı, di kburunluharh ary as. lamier er. bitb. Ballıbaba. § Lamier blanc: Ak ballıbaba. Lamier tacheté: Benekli ballıbaba, laminage er. 1. (Madeni) Yaprak haline getirme, yapraklaştırma, haddeden geçirme (Laminage du verre foruiu. Laminage à chaud, à froid). 2. mec. Önemsizleştirme, ağırlığını azaltma (Le laminage de f opposition). laminaire diş. Bir deniz yosunu, laminarya. laminer gçl. 1. (Madenleri) Yaprak yada kol haline getirmek, yapraklaştırmak, "haddeden geçirmek. 2. mec. Ezmek, pestilini çıkarmak (La dureté delà vie les avait tous laminés. Un régime qui lamine les citoyens). laminerie diş. (Madenleri) Yapraklaştırma yeri, yaprak işliği, "haddehane, lamineur er. 1. Madenleri yaprak yada tel haline getiren işçi, yaprakçı, "haddeci. 2. s. er. Yaprak haline getirici (Cylindre lamineur). lamineux, euse s. İnce tabakalar halinde, yaprak yaprak. laminoir er. Madenleri yaprak yada tel haline getirme makinası, yaprak makinası, "hadde makinası (Faire passer le métal au laminoir). §

811

lance Passer au laminoir: mec. Çok sıkı sınavlardan geçmek, başına gelmedik şey kalmamak. Passer qn au laminoir: -i yola getirmek, adam etmek, lampadaire er. Ayaklı fener, dikme fener; sokak lambası (Lampadaires d'une place publique, d une ville, d'une rue). lampadophore s. ve ad. (Eskiden, dinsel törenlerde) Meşale taşıyan, lampant, e s. 1. Aydınlatmada kullanılan (Pétrole lampant: Lamba gazı). 2. Duru (Huile lampante). lampas er. 1. Bir tür Çin ipeklisi (Des fauteuils couverts en lampas à fleurs) 2. (Atlarda) Damak şişmesi. 3. hlk. Gırtlak, boğaz. § Humecter le lampas: İçmek, boğazı yağlamak, lampe diş. 1. (Eski) Kandil (Lampes d église. Mèche d'une lampe). 2. Lamba (Lampe à pétrole. Lampe de poche, de chevet). 3. Elektrik lambası (Ampoule dune lâtnpe. Lampe à fluorescence, lampe au néon). 4. (Radyo, televizyon vb.) Lamba (Lampe de radio. Lampe diode, triode. Lampe amplificatrice). § Lampe témoin: İşaret lambası, ikaz lambası; elektrikli bir aygıtın çalışıp çalışmadığını gösteren küçük lamba. S'en mettre plein la lampe: hlk. Patlayıncaya kadar yiyip içmek. lampée diş. tkz. Kocaman bir yudum (Une lampée de vin) § A grandes lampées: Lıkır lıkır (Boire à grandes lampées). D'une seule lampée: Bir yudumda (Absorber son verre d une seule lampée). lamper gçl. Lıkır lıkır içmek (Lamper une bouteille de vin). lampion er. 1. (Eski) Kandil. 2. Venedik feneri. § Sur l'air des lampions: Tempo tutarak (Demander, réclamer, crier sur l'air des lampions). lampiste er. 1. Lambacı, lamba yapımcısı, lamba satıcısı. 2. (Bir dairede) Işık işleri görevlisi, ışıkçı (Lampiste d'un théâtre). 3. (Demiryollarında) Fenerci. 4. Hiçbir yetkisi olmayan küçük memur (On a arrêté quelques lampistes, mais les principaux responsables courent encore). lampisterie diş. 1. Lambacılık. 2. Lamba onarım yeri (Lampisterie d'une gare). lampourde diş. Pıtrak. lamprillon er. hayb. Taşemen balığı yavrusu, lamproie diş. hayb. Taşemen, taşemen balığı, bufa balığı (Lamproie marine, fluviale). lampyre er. hayb. Ateşböceği. lance diş. 1. Kargı, mızrak (Brandir une lance, jeter une lance). 2. Mızraklı asker. 3. Hortum ağızlığı. 4. Toprak sondası. § Fer de lance: a) Mızrak demiri, temren, b) Mızrak biçiminde demir işi. c) ask. Vurucu güç, en etkili birlik (Le fer de lance d'une armée). Rompre des lances avec qn, contre qn: -ile arası bozulmak, tartışmak, -e karşı

lancé

812

çıkmak. Rompre des lances poir qn: -i savunmak, desteklemek, lancé, e s. Gözde, saygın, herkesin sevip saydığı (Tétais très lancé autrefois, je dînais chez le maréchal, chez le prince). lance-bombes er. Bombaatar. lancée diş. Hız, kazanılan hız (Courir, continuer sur sa lancée). § Continuer sur sa lancée: Bir işi ilk hızıyla sürdürmek, lance-flammes er. Alev makinası, *yalazatar. lance-fusées er. Füzeatar, *uçulatar. lance-grenades er. Kumbarasalar, bombaatar. lancement er. 1. Atma, fırlatma (Lancement de la grenade, du javelot. Lancement dune fusée, d'un satellite artificiel). 2. Suya indirme (Lancement d'un navire). 3. Tanıtma, ortaya çıkarma, ileri sürme (Lancement d'une nouvelle vedette). 4. Başlatma, açma (Lancement dune campagne de presse). lance-missiles er. Füzeatar ,*uçulatar. lancéolé, e s. bitb. Temren gibi, temrenimsi, temrensi. lance-pierres er. Sapan, çocukların kuş vurmak için kullandığı sapan, lancer gçl 1. Lancer qch vers, sur, à, contre, dans: Atmak, fırlatmak (Lancer une fusée, lancer le javelot, le disque, le poids. Lancer une pierre contre un arbre. Lancer son cahier sur le bureau. Lancer la balle à son partenaire). 2. Saçmak (Le soleil lance ses rayons. Ses yeux lancent des éclairs). 3. Suya indirmek (Lancer un navire). 4. Salmak,sürmek, üzerine sürmek (Lancer un escadron sur l'ennemi. Lancer des soldats à l'assaut). 5. İşletmek, çalıştırmak (Lancer un moteur). 6. Atmak, çıkarmak (Lancer un cri). 7. Tanıtmak, ortaya çıkarmak, ileri sürmek (Lancer une vedette, une mode, une nouvelle marque, un nouveau modèle). 8. Yayınlamak (Lancer une proclamation). 9. Başlatmak, açmak (Lancer une propagande, une campagne de presse). 10. Atmak, vurmak, aşketmek (Lancer une gifle, un coup). 11. Uğratmak, yerinden çıkarmak (Lancer le gibier, un cerf). 12. Yoluna koymak, rayına oturtmak (Lancer une affaire). 13. Çıkarmak, uçurmak, uydurmak, ortaya atmak (Lancer une fausse nouvelle, une plaisanterie). § Lancer un pétard: Bir balon uçurmak, yalan bir haber ortaya atmak. Lancer un défi à qn: -e meydan okumak. Lancer la flèche du Parthe: Sövüp kaçmak, kaçarken son bir küfür savurmak. § Se lancer: 1. Hız almak, hızını almak (Le sauteur recula pour se lancer). 2. .Se lancer dans: -e atılmak, girmek, girişmek, başlamak (Se lancer dans la rivière. Se lancer dans la politique, dans F aventure. Se lancer dans des

langer dépenses inconsidérées, dans des explications confuses. Se lancer dans la lecture dm livre difficile). 3. Kendini tanıtmak (Il cherche à se lancer, il est présent à tous les cocktails). lancer er. 1. Avı yerinden uğratma; avın yerinden uğratıldığı yer ve an. 2. (Spor) Gülle atma, çekiç atma, disk atma (Courses, sauts et lancers). 3. Atma (Le lancer de javelot). lanceron er. Kumbalığı. lance-roquettes er. Roketatar, lancet er. hayb. Batrak. lance-torpilles er. Torpilsalar. lancette diş. Neşter. lanceur, euse s. ve ad. 1. Atan, atıcı (Lanceur de javelot, de poids, de disque). 2. İlk ortaya atan, tanıtan (Lanceur d'une mode, dun écrivain, d'un artiste). 3. Uydu taşıyan füze. lancier er. 1. Mızraklı süvari. 2. ç. Eski bir İrlanda dansı (Danser les lanciers). lancinant, e s. 1. Zonklayan, sancıyan (Douleur lancinante). 2. Yakayı hiç bırakmayan, tebelleş olan (Souvenirs, regrets lancinants). lanciner gsz. 1. Zonklamak (Cet abcès au doigt me lancine). 2. gçl. Yakasını bırakmamak, tebelleş olmak, bir an kafasından çıkmamak (Cette pensée le lancinait depuis le matin). lançon er. hayb. Kumbalığı. landais, e s. Fransadaki Landes bölgesinden, Landes'lı (Berger landais, race landaise). landau er. 1. (Eski) Kupa arabası, lando. 2. (Bugün) Çocuk arabası, landaulet er. Küçük lando. lande diş. Geniş fundalık. landgrave er. Kimi Alman prenslerine verilen unvan. landier er. 1. Ocak sehpası. 2. bitb. Dikenli katırtırnağı. landtag er. (Federal Almanya'da) Eyalet meclisi, landwehr diş. 1. (1918 tarihine kadar Cermen ülkelerinde) Yedek askeri birlikler. 2. Kara ordusu, laneret er. Erkek doğan. langage er. 1. Anlatım, anlatma yolu, dil (Langage parlé, populaire, argotique. Langage littéraire, écrit, noble. Langage administratif, scientifique, technique). 2. Anlatış, °ifade (Langage des yeux, des passions). 3. Ağız (Le langage de la cour: Saray ağzı. Changer de langage). 4. Söz; söylev (En amour, un silence vaut mieux qu'un langage). 5. Ses, ötüş, bağırma (Langage des oiseaux, des animaux). lange er. Kundak bezi (Changer les langes d'un enfant). langer gçl. Kundak bezine sarmak, kundaklamak

langoureusement (Langer un bébé). langoureusement bel. 1. Bitkince. 2. Cansız ve isteksizce; baygınca, süzgünce, langoureux, euse s. 1. Bitkin, ölgün (Il a été longtemps malade, il est encore tout langoureux). 2. Baygın, süzgün (Un regard langoureux, un air langoureux). langouste diş. hayb. 1. Böcek, Iangust. 2. Kıskaçsız İstakoz, Iangust. langoustine diş. hayb. Bir tür küçük İstakoz, langue diş. 1. (Ağızdaki) Dil. 2. (Konuşulan) Dil (Langue agglutinante: Bitişken dil. Langue artificielle: Yapma dil. Langue écrite: Yazı dili, yazın dili. Langue flexionnelle: Bükünlü dil. Langue littéraire: Yazın dili, yazınsal dil Langue maternelle: Anadili. Langue mère: Anadil, kaynak dil. Langue monosyllabique: Tek heceli dit. Langue morte: Ölü dil. Langue officielle: Resmi tül. Langue parlée: Konuşma dili Langue populaire: Halk dili. Langue spéciale: Özel dil. Langue verte: Argo. Langue vivante: Yaşayan dil). 3. Anlatım, üslup, dil (Langue dun poète, dun écrivain). 4. Anlatış, "ifade (Langue musicale). § Coups de langue: Kara çalma; yerme. Langue fumée; langue de vipère: Kara çalıcı; kovcu. Langue d'agneau: bitb. Sinirotu. Langue-de-bœuf : 1. bitb. Öksemantarı. 2. Bir duvarcı aleti. Langue-de-chat: Bir çeşit yassı ve uzun kuru pasta. Langue-de-cerf: bitb. Geyikdili. Langue glaciaire: coğr. Buzuldili. Langue de terre: coğr. Dil, sularla çevrili uzun ve ince kara şeridi. Langues de feu: Uzun yalazlar, büyük alevler. La langue des dieux: Şiir. § Avoir la langue grasse, epaisse: Peltek peltek konuşmak. Avoir la langue bien pendue, bien affilée: Pek konuşkan olmak, kürek gibi dili olmak, dili bir kanş olmak, çenesi düşük olmak. Avoir bien de la langue: Çok konuşmak, ağzında bakla ıslanmamak, giz saklayanlamak. Avoir la langue trop longue: Ağzında bakla ıslanmamak. Avoir la langue sèche: Dili kurumak. Avoir une langue de serpent, de vipère: Karaçalıcı olmak, kovcu olmak. Avoir la langue blanche, pâteuse: Dili paslanmak, dili paslı olmak; ağzı yapış yapış olmak. Avoir un boeuf sur la langue: Para aldıktan, önüne kemik atıldıktan sonra susmak. Avoir qch sur le bout de la langue, sur le bord de la langue, sur la langue: Dilinin ucunda olmak, bilip de bir türlü anımsayamamak. Avoir la langue déliée: Dili çözülmek, konuşmaya başlamak. Avaler sa langue: (Her zaman konuştuğu halde) Dilini yutmak, hiç konuşmamak. Claquer la langue, faire claquer la langue: Dilini şapırdatmak. Délier la langue à qn: -in dilini çözmek, -i konuşturmak. Donner sa langue aux

813

languissant chats, jeter sa langue aux chiens: Bir bilmeceyi aramaktan vaz geçmek. La langue lui a fourché: Dili sürçtü. Etre sujet aux langues: Dile düşmek, dillere düşmek. Etre dans toutes les langues: Herkesin ağzında olmak, herkesin diline düşmek. Goûter du bout de la langue: Dilinin ucuyla tatmak. Ne pas savoir tenir sa langue: Susmasını bilmemek, konuşmadan edememek. N'avoir point de langue: Ağzı var dili yok olmak, pek az konuşmak. Prendre langue avec qn: -ile konuşmak için temas sağlamak. Passer sa langue sur les lèvres: Yalanlamak. Se brûler la langue: Dili yanmak, dilini yakmak. Se mordre la langue: 1. (Bir şey yerken) Dilini ısırmak. 2. Dilini tutmak. 3. Söylediğine pişman olmak. Tenir sa langue: Dilini tutmak, konuşmamak. Tirer la langue: (Yorgunluktan, susuzluktan) Dili sarkmak, dili üç kanş dışarı çıkmak. Tirer la langue à qn: (Küçümsemek için) -e dilini çıkarmak. Tirer la langue d'un pied de long: Yoksunluk, gereksinim içinde olmak. Qui langue a, à Rome va: Dil bilene her kapı açık. Il faut tourner sept fois sa langue dans sa bouche avant de parler. Bin düşün bir konuş; konuşmadan önce iyice düşünüp taşınmak gerek. languette diş. 1. (Alet ve nesnelerde) Dil (Languette d'une balance, d'un portefeuille). 2. (Doğramacılıkta) Zıvana dili, kiniş dili. 3. (Müzik aletlerinde) Dil (Languette dun hautbois). langueur diş. 1. Bitkinlik, güçsüzlük (Périr de langueur). 2. îç çöküntüsü, yıkıntı. 3. Cansızlık, ölgünlük (Langueur d un style, d une conversation). 4. Baygınlık, kendinden geçmişlik (Langueur amoureuse). languier er. İslenmiş domuz dili, isli domuz dili. languir gsz. 1. Uzayıp gitmek (Conversation qui languit). 2. Canlılığını yitirmek, durgunlaşmak (Les affaires languissent). 3. Çok acı ve sıkıntı çekmek (Condamné à languir entre ces murailles). 4. Languir de qch: -den erimek, bitmek, mum gibi erimek (Languir d'ennui, d'amour). 5. Beklemek, bekleye bekleye çürümek (Je ne languirai pas longtemps ici). 6. Languir après qch: -i sabırsızlıkla beklemek (Je languis après une lettre qui tarde). 7. Languir loin de qn: -in ayrılığına dayanamamak, in özlemiyle yanıp tutuşmak. 8. Languir de f. qch: -meye can atmak (Je languis d avoir de vos nouvelles). languissamment bel. Bitkince, ölü gibi (Il traînait languissamment ses pieds). languissant, e s. 1. Zayıflayıp erimiş (Un malade languissant). 2. (Seviden) Bitkin, baygın (Des regards languissants). 3. Solgun, ölgün (Des arbustes languissants). 4. Durgun, canlılığını

lanier yitirmiş (Une industrie languissante). 5. Uzayıp giden (Une conversation languissante). lanier er. Av için yetiştirilen dişi doğan, lanière diş. Kayış (Lanière d'un fouet, d'un fusil, des bretelles). lanifère, lanigère s. Tüylü (Feuilles lanifères). laniidés er. ç. hayb. Örümcekkuşugiller. laniste er. (Eski Romada) Gladiyatör yetiştiricisi, lanlaire (Eski bir nakarat olup yalnız şu deyimde geçer) Envoyer qn faire lanlaire: -i başından savmak, savuşturmak, lanoline diş. kim. Lanolin. lansquenet er. 1. XV. yüzyılda ücretle Fransa'ya hizmet eden Alman piyadesi. 2. Bir çeşit iskambil oyunu (Jouer au lansquenet). lantanier, lantana er. bitb. Mine çiçeğine yakın bir bitki. lanterne diş. I . Fener. 2. (Mimarlıkta) Işık bacası. 3. (Büyük bir toplantı yerinde) Gizli loca. 4. Büyük bir çarkı çeviren küçük çark. 5. (Otomobillerde) Işık, ışık lambası (Un automobiliste qui a oublié d allumer ses lanternes). § Lanterne d'Aristote: hayb. Aristo feneri. Lanterne des morts: Türbe yada mezar kandili. Lanterne magique: fiz. Büyülü fener. Lanterne rouge: 1. (Eskiden) Genelevleri belirtmek için yakılan kırmızı fener. 2. hlk. Sonuncu, nal toplayan, bir sıralamanın en sonunda gelen kimse. Lanterne sourde: Hırsız feneri denilen ışığı örtülebilen fener. Lanterne vénitienne: Kâğıt fener, Venedik feneri. Conter des lanternes: Saçma sapan şeyler anlatmak, zırvalamak. Eclairer la lanterne de qn: -e gerekli bilgileri vermek. Eclairer sa lanterne: Düşüncesini, demek istediğini iyi anlatmak; karanlık bir noktayı iyice aydınlığa kavuşturmak. Mettre qn à la lanterne: (Fransız Devrimi günlerinde) -i asmak, idam etmek, ipe çekmek. Oublier d'éclairer sa lanterne: Esas söyleyeceğini unutmak. Prendre des vessies pour des lanternes: Şeşi beş görmek, bir şeyi başka bir şey sanarak büyük bir yanılgıya düşmek. Se mettre en lanternes: (Otomobil) Işıklarını yakmak, lambalarını yakmak, lanterneau, lantemon er. Kubbe feneri, lanterner gsz. 1. Oyalanmak, boş şeylerle vakit öldürmek. 2. gçl. Savsaklamak, oyalamak (Il m'a longtemps lanterné). 3. Faire lanterner qn: -i bekletmek (On va le faire lanterner un peu). lanternier er. 1. (Eskiden) Fenerci, sokak fenerlerini yakan kimse. 2. (Eski) tkz. Genelev patronu, lanthane er. kim. Lantan (madeni), lanturlu er. (Alay, küçümseme yada atlatma yollu bir ünlem olarak kullanılır) Düttürürü, vırvırvır, gırgırgır (Il lui a répondu lanturlu).

814

laps lanugineux, euse s. 1. Yünsü, yünümsü, yünü andıran. 2. Tüylü, havlı (Feuilles lanugineuses). laotien, ne £ ve ad. Laoslu; Laos'a değgin, lapalissade diş. Herkesin bildiği çok basit bir gerçek, söylenmesi gülünç kaçan bir gerçek (Deux heures avant sa mort, il vivait encore, est une lapalissade). laparotomie diş. hek. Karın açma ameliyatı, lapement er. Lık lık; lap lap; tıkırdatarak içme. laper gçl. 1. Lık lık içmek, lap lap içmek (Chat qui lape du lait). 2. gsz. Diliyle lık lık yapmak, tıkırdatmak, lap lap yapmak (Le chien lapait bruyamment). lapereau er. Göçen, adatavşanı yavrusu, lapiaz, lapié er. coğr. Lapya. lapidaire er. 1. Cevahir yontucusu, cevahir işçisi. 2. Cevahir parlatmada kullanılan küçük bileği taşı. 3. s. *Yazıtsal, gömüt taşları üzerindeki yazılara değin (Le latin est plus propre au style lapidaire que tes langues modernes). 4. s. mec. Kısa ve özlü (Formule lapidaire, réplique lapidaire). lapidation diş. 1. Taşa tutma; °recm. 2. Taşa tutarak öldürme cezası, °recmetme (La lapidation de saint Etienne). 3. mec. Çok sert eleştirme, örseleme, hırpalama. lapider gçl. 1. Taşa tutarak öldürmek, "recmetmek (Lapider les adultères). 2. Taşa tutmak (Les ouvriers se mirent à ramasser des pierres et à lapider les gardes). 3. mec. Kötü davranmak, çok sert eleştirmek, hırpalamak, lapidification diş. yerb. Taşlaşma, kayalaşma. lapidifier gçl Taşlaştırmak, kayalaştırmak. § Se lapidifier: Taşlaşmak, kayalaşmak. lapilli er. ç. yerb. Yanardağçakılı, "volkançakılı, "lapilli. lapin, e ad 1. Adatavşanı (Peau de lapin, fourrure de lapin). 2. er. Tavşan eti (Civet de lapin, pâté de lapin) § Lapin de choux: Evcil adatavşanı. Lapin de garenne: Yaban adatavşanı. Pattes de lapin: Kısa favoriler. Peau de lapin: Tavşan derisinden ucuz kürk. Une mère lapine: Çok doğurgan kadın. Un chaud lapin, un lapin: Cinsel gücü fazla adam, tavşan gibi durmadan çiftleşen kimse. Courir comme un lapin: Çok hızlı koşmak. Poser un lapin à qn: tkz. -i atlatmak, -e verdiği randevuya gelmemek, lapiner gsz. (Tavşan için) Yavrulamak, doğurmak, lapinière diş. Tavşan kümesi, lapinisme er. tkz. Aşırı üreme, tavşan gibi çoğalma, lapis, lapis-lazuli er. Lacivert taşı. lapon, ne ad. 1. Laponyalı, lapon. 2. er. Laponca. 3. s. Laponlara değgin. laps [laps] er. Süre (II s'écoula un certain laps de temps). § Pendant ce laps de temps: Bu süre içinde,

laps bu zaman zarfında, laps, lapse s. Katolikliğe kendi isteğiyle girmişken dönen anlamında olup hep "laps et relaps" biçiminde kullanılır, lapsus [lapsys] er. (Konuşurken yada yazarken yapılan) Yanlışlık, yanılgı; dil sürçmesi, kalem sürçmesi (Faire un lapsus. La langue lui a fourché et ce lapsus a révélé involontairement son intention réelle. Interprétation psychanalytique des lapsus). laptot er. (Senegal ve Kara Afrika limanlarında) Tayfa, gemi işçisi, laquage er. Laka sürme, lak cilası sürme, laquais er. 1. Uşak, hizmetçi (Maître accompagné de ses laquais. Un laquais recevait les invités à la porte). 2. mec. Köle ruhlu kimse, uşak, köpek (Les laquais d'un régime). laque diş. 1. Laka, gomalaka, laka cilası. 2. Lak, lika. 3. er. Çin mürekkebi (Laque rouge, laque noir). 4. er. Laka sürülmüş eşya. laqué, e s. Laka ile cilalanmış, lake (Un bureau laqué, une bibliothèque laquée). laquer gçl. 1. Gomalaka sürmek, laka sürmek. 2. Cilalamak, -e lake cilası yapmak (Laquer un meuble). laqueur er. Lakeci; lake cilacısı, laqueux, euse s. Lake görünümünde, lake gibi. larbin er. tkz. 1. Uşak, hizmetçi (Un larbin de grande maison). 2. mec. Uşak ruhlu adam, aşağılık adam. larcin er. 1. Çalma, aşırma, apartma (Faire un larcin). 2. Çalıntı, aşırtı, apartı. lard er. Domuz yağı (Une tranche de tard. Lard salé, fumé). § Un gros laid: hlk. Şişko. Tête de lard: tkz. Et kafalı, domuz herif. Pierre de lard: Terzilerin kullandığı beyaz talk. Gras,se à lard: Pek semiz. Faire du lard, se faire du lard: Hareketsizlikten şişmanlamak, semirmek, larder gçl. 1. (Etin şurasına burasına) Domuz yağmdan parçalar gömmek (Larder un morceau de bœuf, de veau). 2. Larder qn, qch de qch: a) -ile delik deşik etmek (Il a lardé son adversaire de coups de couteau), b) İğnelemek, dokundurmak (Elle tentait de me larder de menues épigrammes). 3. Şurasına burasına... serpiştirmek; -ile doldurmak, süslemek (Larder un texte de citations. Larder son discours de mots étrangers). lardoire diş. 1. Etin içine domuz yağı sokmakta kullanılan şiş. 2. tkz. Delici silah, süngü, şiş vb. lardon er. 1. Yemeklere katılan ufak domuz yağı parçası. 2. mec. İğneli söz, dokunaklı söz. 3. hlk. Çocuk, yumurcak, lardonner gçl. 1. Ufak ufak kesmek, doğramak. 2. mec. Takılmak, iğnelemek. İare er. 1. (Eski Romalılarda) Aile ocağını koruyan tanrı, ocak tanrısı. 2. er. ç. mec. Aile ocağı, aile

815

larghetto yuvası, ev. largable s. (Uçaktan, uzay aracından) Atılabilir, fırlatılabilir; fırlayabilir (Cabine largable, bombes largables). largage er. 1. Atma, fırlatma, savurma; atılma, fırlatılma, savrulma (Largage des bombes; largage de parachutistes). 2. mec. Atma, kovma, kapı dışarı etme (Le largage d'un employé). large s. 1. Enli, geniş (Des épaules larges, une large avenue). 2. Geniş, bol (Un vêtement large). 3. Geniş, geniş yürekli (Tu es trop large). 4. Eli açık (Vous n'avez pas été très large). 5. Büyük, kocaman (Une large plaie. De larges gouttes de pluie). 6. Büyük, önemli (Faire de larges concessions). 7. Large de: a) -si geniş; geniş -li (Il est large d'idées: Geniş fikirlidir), b) ...genişliğinde (Le fleuve est large de vingt mètres). 8. bel. Geniş, bol (S'habiller large). 9. bel. Bol bol, fazla fazla (Calculer large, mesurer large).l0.er. En,genişlik (Une porte de trois mètres de large). 11. er. coğr. Açık deniz, engin. § Au large de: -açıklarında (Un chalutier s'est perdu au large de Cherbourg). Dans une large mesure: Geniş ölçüde, büyük ölçüde. De long en large: Bir o başa bir bu başa (Sepromener de long en large). En long et en large: Enine boyuna, tüm yönleriyle (Expliquer un problème en long et en large). Etre large avec qn: -e karşı bağışlayıcı, hoşgörülü davranmak. Etre large d'idées: Geniş görüşlü olmak, açık fikirli olmak. Etre au large: Rahat olmak, gende olmak, sıkıntı içinde olmamak. Gagner le large: (Denizde) Açılmak, engine açılmak. Mener une vie large: Rahat bir yaşam sürmek, bir eli yağda bir eli balda olmak, istediği önünde istemediği ardında olmak. Ne pas en mener large: İçi pek rahat olmamak, korku ve kaygılar içinde olmak, güç durumda olmak. Prendre le large 1. Kaçmak, tüymek. 2. (Gemi) Açılmak.

largement bel. 1. Genişçe, geniş olarak (Col largement ouvert). 2. Bol bol, fazla fazla (Donner largement). 3. Rahat bir şekilde, iyi (Gagner largement sa vie). 4. En aşağı (Il est largement trois heures. Tu as largement mille francs). largesse diş. 1. Eliaçıklık, elaçıklığı (Sa largesse excessive passe pour de la naïveté). 2. ç. Bağış. § Faire des largesses: Bağış yapmak, bağışta bulunmak. largeur diş. 1. En, genişlik (La largeur d'une fenêtre, d'une route, dun fleuve). 2. mec. Bağnazlıktan uzaklık, genişlik, açıklık (Largeur desprit, de vues, d idées). § Dans les grandes largeurs: tkz. °Tamamiyle, "tamamen, bütünüyle,bütün bütün. larghetto bel. müz. Largetto.

largue

816

largue s. 1. Gerilmemiş, gevşek. 2. er. Aykırı yel, gemiye yan arkadan gelen yel. larguer gçl. 1. den. Gevşetmek, laçka etmek (Larguer les amarres, une voile). 2. Atmak, fırlatmak, salmak, salıvermek (Larguer des bombes, un parachutiste). 3. tkz. Atmak, başından atmak, savmak (Il a largué tout ce qui le gênait). larigot er. Bir çeşit zurna. § A tire-larigot: Bol bol ve durmadan (Boire à tire-larigot). larme diş. 1. Gözyaşı ( Les yeux voilés de larmes). 2. Kesilen ağaçlardan akan su (Larmes de la vigne). 3. ç. mec. Büyük iç acısı; ezinç; °vicdan azabı (Vivre dans les larmes). 4. Pek az miktar, azıcık, bir damlacık (Une larme de vin, de cognac). § Larmes de crocodile: Sahte gözyaşı, yalancıktan dökülen gözyaşları. Cette vallée de larmes: Bu dünya. Avoir les larmes aux yeux: Çok duygulanmak, gözleri yaşarmak. Avoir des larmes dans la voix: Konuşurken sesi titremek. Avoir toujours la larme à l'oeil: Gözü sulu olmak, çabucak ağlamak, sulugöz olmak. Arracher des larmes à qn: -i ağlatmak (Ce spectacle lui arrachait des larmes). Essuyer les larmes de qn: -i avutmak teselli etmek; -in gözyaşlarını dindirmek, silmek. Etre en larmes: Ağlamak. Fondre en larmes: Hüngür hüngür ağlamak. Pleurer â chaudes larmes: îki gözü iki çeşme ağlamak. Rire aux larmes: Gözünden yaş gelinceye dek gülmek. Verser, répandre des larmes: Gözyaşı dökmek, ağlamak. larmier er. 1. (Mimarlıkta) Damlalık. 2. Gözpınarı. 3. (At için) Şakak. larmoiement er. 1. (Göz için) Yaşarma, yaş akma. 2. Ağlama, ağlayıp sızlama. larmoyant, e s. 1. Yaşaran, yaşları akan (Les yeux larmoyants). 2. Ağlamaklı (Une voix larmoyante). 3. Pek duygulandıran, ağlatan, göz yaşartan (Une comédie larmoyante. Récit larmoyant). larmoyer gsz. 1. Yaşarmak, sulanmak, yaşları akmak (Des yeux qui larmoient à cause de la fumée). 2. Ağlayıp sızlamak, sızlanmak, yanıp yakınmak (Le vieillard larmoyait). larron er. 1. (Eski) Hırsız, uğru. 1 (Basımcılıkta) Kâğıdın kıvrılmış bulunmasından ileri gelen baskı kusuru. § Larron d'eau: Suların akması için delik, yol, kanal. Larron d'honneur, larron d'amour: Kadınları baştan çıkaran, ayartıcı, ırz düşmanı. S'entendre comme larrons en foire: İki ahbap çavuş gibi anlaşmak. L'occasion fait le larron: Paranın yüzü sıcaktır. Fırsat insanı hırsız da yapabilir ahlâksız da. larvaire s. (Böceklerde) 1. Kurtçuğa değgin, kurtçuğa özgü (Forme, état larvaire). 2. mec. Çekirdek halinde (Des sentiments encore à l'état

lastex larvaire). larve diş. 1. biy. Kurtçuk (Des larves d'insectes). 2. mec. Embriyon, cücük (Une larve humaine). 3. (Eski Romalılarda) Karakoncolos, larvé, e s. 1. Belirtileri tam olmayan (Fièvre larvée). 2. Gizli, patlak vermeyen (Révolution larvée, guerre larvée). laryngé, e laryngien, ne s. Gırtlağa değgin (Cavité laryngienne, nerfs laryngés). laryngite diş. hek. Gırtlak yangısı, larenjit. laryngologue, laryngologiste ad hek. Boğaz hastalıkları hekimi, laryngoscope er. hek. Gırtlak muayene aleti, gırtlak gözleme aleti, larengoskop. laryngoscopie diş. hek. Gırtlak muayenesi, gırtlak gözleme, larengoskopi. laryngotomie diş. hek. Gırtlak açma ameliyatı, larynx [Ancfc] er. Gırtlak. ias[las]ünl. eski. Yazık! Ne yazık! Eyvah! Heyhat! las, se s. 1. Yorgun (Il se sentait las après toute une journée de travail). 2. Las de qn, de qch: -den bıkmış, usanmış, bezmiş (Il était las des femmes, des gens et des affaires). 3. Las de f. qch: -mekten bıkmış, usanmış, bezmiş (Je suis las d attendre, de vivre). § De guerre lasse: Artık dayanamayarak, didişmekten bıkarak (De guerre lasse, il lui acheta la voiture qu'elle désirait). lasagne diş. değişmez. Bir çeşit italyan makarnası, lascar er. 1. Hintli gemi tayfası. 2. hlk. Gözü pek ve kurnaz adam. Külhanbeyi, lascif, ive s. 1. "Kösnülü, kösnük, "şehvetli, şehvet düşkünü (Il a un tempérament lascif. Une femme lascive). 2. Kösnül, kösnü uyandırıcı, "şehvet uyandırıcı (Danse lascive. Regards lascifs). lascivement bel. 1. Aşırı şehvetle. 2. Şehvet uyandırarak, lascivité diş. Kösnüllük, aşırı şehvetülik. lassant, e s. 1. (Eski) Yorucu (Une journée lassante, un travail lassant). 2. Bezdirici, usandırıcı; bıktırıcı (Répétitions lassantes). lasser gçl. 1. (Eski) Yormak (Je lasse deux chevaux par jour). 2. Bıktırmak, usandırmak, bezdirmek (Lasser ses lecteurs par les mêmes récits). 3. mec. Taşırmak, tüketmek (Il a fini par lasser ma patience, ma bonté). § Se lasser: 1. Bıkmak, usanmak, bezmek. 2. Se lasser de qdi, de f. qch: den bıkmak; -mekten bıkmak (On se lasse de tout. Il se lassa de l'attendre en vain). lassitude diş. 1. Yorgunluk (La lassitude due à t âge). 2. Bıkkınlık; bezginlik, usanç (La lassitude des combattants. Céder par lassitude). lasso er. Çobanların yaban atları yada sığırları yakalamak için kullandıkları kement, lastex er. Lasteks.

lasting lasting er. Bir çeşit hafif yünlü kumaş, latanier er. bitb. Latanya, Hint adalarında yetişen bir palmiye. latence diş. Gizli kalma, gizlilik; belirtisizlik (Période de latence d'une maladie). latent, e s. Gizli kalan, gizli; belirtisiz (Le mécontentement latent finit par éclater. Une maladie latente. Demeurer à l'état latent). latéral, e s. Yan, yanal (La porte latérale). latéralement bel. Yandan; yanlamasına (Les rayons du soleil entraient latéralement dans les tribunes). latérite diş. yerb. Laterit; dönenceler arasındaki sıcak iklim kuşağında tatlı kiremit kırmızısı renkte özel bir toprak çeşidi, latex er. 1. kim. Lateks. 2. biy. Süt, bitki sütü. laticifère s. bitb. İçinde bitkisütü bulunan (Cellules laticifères). laticlave er. 1. Romalı senato üyelerinin cübbeleri üzerindeki erguvan şerit. 2. Romalı senato üyelerinin giydikleri cübbe. latifolié, e s. bitb. Geniş yapraklı, latifundia, latifundium er. 1. (Eski Romada) Çok geniş özel topraklar. 2. (Bugün) Eski yöntemlerle işletilen büyük özel topraklar, latifundia, latifundiaire s. Latifundiayla ilgili, latifundiaya değgin (Propriété latifundiaire). latin er. Latince, latin dili (Enseigner le latin). § Latin de cuisine: Kaba latince. Y perdre son latin: Hiçbir şey anlamamak; şaşırıp kalmak; iflahı kesilmek. latin, e s. ve ad 1. Latin (Les latins. Le monde latin). 2. Latinlere değgin; La tinlere özgü (Tempérament latin, esprit latin, individualisme latin). 3. Latinceyle ilgili, Latinceye değgin (Déclinaisons latines, une tournure latine). 4. Batı Katoliği. § Voile latine: den. Latin yelkeni, latinisation diş. 1. Latinleştirme; latinleşme (Latinisation dun pays, d un peuple). 2. Latinceye uydurma, latinceleştirme (Latinisation dun mot). latiniser gçl 1. Latinleştirmek. 2. Latinceleştirmek, Latinceye uydurmak. 3. gsz. Latince paralamak, latince konuşuyor geçinmek. 4. Batı katolik kilisesinden olmak, latinisme er. 1. Latinceye özgü söz düzeni. 2. Latinceden alman sözcük yada anlatım, latiniste ad 1. Latin dili ve yazını uzmanı. 2. Latince öğrencisi. latinité diş. 1. Latin dünyası, Latin uygarlığı, Latin çevresi (L'esprit de la latinité). 2. Latince konuşma yada yazma biçimi, latino-américain, e s. Latin Amerikaya değgin, Latin Amerikalı (Les pays latino-américains). latitude diş. 1. coğr. Enlem (Paris est à 4)f de latitude Nord). 2. (Sıcaklık bakımından) İklim,

817

laurier-tulipier

bölge (Espèce animale qui ne peut vivre sous toutes les latitudes). 3. Özgürlük, serbestlik (Vous avez toute latitude d'accepter ou de refuser; je vous donne toute latitude d'agir). latitudinaire s. ve ad (Ahlâk bakımından) Mezhebi geniş. latomies diş. ç. Eskiden, hapishane olarak kullanılan taş ocakları, lato sensu bel. Geniş anlamda, sözcüğün geniş anlamıyla, latrie diş. Tapma. latrines diş. ç. Ayakyolu, yüznumara. lattage er. Lata kaplama; latayla kaplama, pedavra tahtalarıyla kaplama, latte diş. 1. Dar ve uzun tahta, lata, pedavra tahtası. 2. Düz süvari kılıcı, latter gçl. Latalarla, pedavra tahtalarıyla kaplamak (Latter un plafond). lattis er. Lata işi. laudanum [lodan3m\ er. Afyonlu bir sıvı ilaç, lavdanom. laudateur, trice ad. Övgücü, ona buna övgü düzen, laudatif, ive s. 1. Övücü (Termes laudatifs. Inscription laudative). 2. ad Övgücü, ona buna övgü düzen kimse. iaudes diş.ç. Tanrıyı öven bir sabah duası, iauracées diş. ç. bitb. Defnegiller, laure diş. tar. (Doğuda) Manastır (La laure de Kiev). lauré, e s. 1. Defne çelenkli, defne çelengi taşıyan, defne çelengiyle süslenmiş (Empereur lauré, tête laurée). 2. Lauré de qch: -ile süslenmiş (Tête laurée d'une médaille). lauréat, e s. ve ad. 1. Bir yarışmada ödül kazanan (Les élèves lauréats. Une étudiante lauréate). 2. ad. Ödül kazanan, ödül alan (Lauréat du prix Nobel. Lauréate du prix Goncourt. Le lauréat dun prix littéraire). lauréole diş. Yabani defne. laurier er. bitb. 1. Defne. 2. Defne dalı (Couronne de laurier. Front ceint de laurier). 3. mec Başarı, utku, °zafer (Lauriers du guerrier, du vainqueur. Etre couvert de lauriers). § Etre chargé de lauriers, se couvrir de lauriers: Ün kazanmak, şeref kazanmak. Flétrir ses lauriers: Şerefini kirletmek, adını lekelemek. S'endormir sur ses lauriers: Elde edilen başarılardan sonra hiçbir şey yapmamak, bir başarı sağladıktan sonra işi tembelliğe dökmek. Se reposer sur ses lauriers: 1. Parlak başarılarla hakettiği bir erincin içinde bulunmak. 2. Bir başarı sağladıktan sonra artık hiçbir şey yapmamak, işi tembelliğe vurmak, laurier-cerise er. bitb. Taflan, karayemiş. laurier-rose er. bitb. Zakkum ağacı, laurier-tulipier er. bitb. Bir tür manolya.

lavable

818

lavable s. Yıkanabilir. lavabo er. 1. Papazın parmaklarını yıkama ayini. 2. Bu ayinde okunan dua. 3. Papazın parmaklarını yıkadıktan sonra sildiği bez. 4. Lavabo, *elyunağı (Lavabo d'une salle de bains). 5. ç. Yüznumara. lavage er. 1. Yıkama (Lavage du linge, d une voiture). 2. Çamaşır yıkama (Jour de lavage). 2. hek. (Mide, barsak gibi iç organları) Yıkama (Lavage de l'intestin). 4. Çok sulu yemek, bulaşık suyu (Cette soupe n'est qu'un lavage). § Lavage de tête: mec. Azarlama, paylama, haşlama, lavallière s. Kuru yaprak renginde (Maroquin lavalière). 2. diş. Bir çeşit boyunbağı. lavande diş. bitb. 1. Lavantaçiçeği. 2. Lavanta, lavanta kolonyası (Un flacon de lavande). lavandière diş. 1. Çamaşırcı kadın. 2. Kuyruksallayan kuşunun bir başka adı. lavaret er. hayb. Sombalığına yakın bir göl balığı, lavasse diş. 1. (Eski) Birden bastıran yağmur, sağnak. 2. tkz. (Bugün) Çok sulu içit yada yemek, bulaşık suyu (Ce café est imbuvable, c'est de la lavasse). lavatory er. İng. Genel yüznumara, umumi helâ. lave diş. yerb. Lav (İM lave brûlante descendait du cratère). lavé, e s. 1. Çok sulandırılmış. 2. Yalama usulü çiziyle yapılmış (Dessin lavé). 3. mec. Soluk (Des yeux d'un bleu lavé). lavement er. 1. Yıkama (Le lavement des mains, des pieds). 2. Hek. Yıkama, "tenkiye (Un lavement pour lutter contre la constipation). 3. Kilisede yapılan ayak yıkama ayini. 4. mec. (Eski) Rahatsız edici kimse, karınağrısı (Voilà un vieux lavement). laver gçl. 1. Yıkamak (Laver la vaisselle. Laver la figure etun enfant. Laver une plaie à F alcool. Laver le minerai). 2. Temizlemek, silmek, öc alarak gidermek (Laver un affront, une injure). 3. tkz. Satmak, okutmak, mektep etmek (Il a lavé son pardessus). 4. Sulandırmak, açmak (Laver une couleur). 5. Yıkamak, "tenkiye yapmak (Laver un organe interne par des injections). 6. Çıkarmak, gidermek (Laver une tache). 7. Laver qn de qch: Birini -den aklamak, temize çıkarmak (Ses amis Font lavé d'une telle accusation). § Laver la tête à qn: -i şiddetle azarlamak, haşlamak, paylamak. Laver son linge sale en famille: Kirli çamaşırlarını dışarı vurmamak, "kol kırılır yen içinde" diye hareket etmek. § Se laver: 1. Yıkanmak (Se laver dans la salle de bains, sous la douche). 2. Se laver qch: -sini yıkamak (Se laver les mains, les pieds, les dents, la figure). 3. Se laver de qch: -den aklanmak, temize çıkmak (Se laver d' une accusation, d une imputation, d'un soupçon). § Se laver les mains de

le qch, s'en laver les mains: Bir şeyin sorumluluğunu üstünden atmak, sayım suyum yok deyip işin içinden çıkmak, laverie diş. 1. Maden filizi yıkama havuzu. 2. Modern çamaşır yıkama dükkânı, lavette diş. 1. Bulaşık bezi; bulaşık fırçası. 2. mec. tkz. Pelte gibi adam, sümsük, sümsüğün teki (Une vraie lavette). 3. argo. Dil. laveur, euse ad 1. Yıkayıcı (Laveur de vaisselle dans un restaurant. Laveur de voiture dans un garage). 2. diş. Çamaşırcı kadın (Une laveuse au lavoir tapant ferme et dru sur la lessive). 3. diş. Çamaşır makinası. lave-vaisselle er. Bulaşık yıkama makinası. lavis er. Suluçizi; sulandırılmış çini mürekkebi yada kara suluboya kullanılarak fırça ile yapılan çizim, lavoir er. 1. Genel çamaşırhane (Laver le linge, la lessive au lavoir). 2. Maden yıkama teknesi; maden filizi yıkama makinası. lavure diş. 1. Yıkama, yıkama işlemi (Lavure du minerai). 2. Bir şeyin yıkandığı su (Lavıtre de vaisselle: Bulaşık suyu). 3. Tatsız tuzsuz- çorba yada et suyu, bulaşık suyu (Ce n'est pas un potage mais une lavure). laxatif, ive 5. 1. Barsakları yumuşak tutan, yumuşatıcı (Tisane laxative. Les pruneaux, le miel sont laxatifs). 2. er. Yumuşatıcı (ilâç) (Prendre un laxatif). laxisme er. (Din ve ahlâk yönünden) Aşırı hoşgörü, laxistes, vead Aşırı hoşgörülü (Morale laxiste. Un laxiste). laxité diş. Gevşeklik. layer gçl. 1. İçinden patika geçirmek (Layer une forêt). 2. Dişengiyle, dişli taşçı çekiciyle kazıyıp işlemek (Layer une pierre tombale). layetier er. Sandıkçı. layette diş. 1. Hafif tahta sandık; küçük çekmece. 2. Bebek giysi takımı, bebek giyimi (Des articles de layette dans un grand magasin). lazaret er. Karantina yeri (Subir une quarantaine au lazaret). lazariste er. Katolik misyonerlerinden bir kısmına verilen ad, "lazarist. lazulite diş. Lacivert taşı. lazzi er. 1. İtalyan tiyatrosunda güldürücü pandomima. 2. Alay, şaka, takılma (Il était toujours F objet des lazzis de ses camarades). le, la, les. 1. ( Tanımlık, tanım ilgeci, tanım edatı). Adlardan önce geldiklerinde belirtili tanımlık görevinde olurlar (Le père, la mère, l'arbre, Fombre, Fhomme, Fhirondelle, les garçons, les filles, les arbres, les hommes, les hirondelles). 2. Bir eylemin başına yada sonuna geldiklerinde nesneyi gösteren adıl görevinde olup "onu;

lé onları" anlamını verirler (Je le vois: Onu görüyorum. Tu la connais bien: Onu iyi tanıyorsun. Je l'aime: Onu seviyorum. Prenez-le: Onu alm. Je les écoute: Onları dinliyorum). 3. Le ( Nötr bir adıl olarak) Bu; bunu (Parles, il le faut: Konuşun, bu gerekti. Vous te savez comme moi. Benim gibi siz de bunu biliyorsunuz). 4. Le (Yüklem olarak) Böyle, öyle (Courageux, nous le sommes: Cesaretli mi, öyleyiz. Cesaretli olmasuıa cesaretliyiz). lé er. 1. Kumaş eni (Le lé de drap, de toile). 2. (Kıyıdaki) Yedekçi yolu. leader [lidoex] er. Ing. 1. Önder, °lider, (Leader politique. Le leader de l'opposition). 2. (Spor) Başta giden, öncü (Le leader du championnat). 3. s. Baş, temel (Articleleader: Başyazı, °başmakale). leadership[lidœufip] er. İng. Önderlik, "liderlik, lécanore diş. bitb. Çanaklikeni. léchage er. 1. Yalama. 2. Özenle yapma, inceden inceye uğraşma (Léchage dun tableau). § Léchage de bottes: mec. Çanak yalama, kıç öpme, aşırı dalkavukluk, lèche diş. hlk. 1. Pek ince dilim (Une lèche de pain, de jambon). 2. Dalkavukluk, yalaklık, yağcılık § Lèche-cul, lèche-bottes: s. ve er. değişmez, tkz. Çanak yalayıcı, kıç yalayıcı, dalkavuk. Faire de la lèche à qn: -in kıçını yalamak, -e dalkavukluk etmek. léché, e s. Çok özen gösterilmiş, özenle yapılmış (Tableau léché). § Ours mal léché: Kaba ve terbiyesiz adam, ayı, hödük, lèchefrite diş. Etin suyunu, yağını toplamak için ızgara altına konulan kap, ızgara altlığı, lèchement er. Yalama, yalayış (Lèchement des doigts). lécher gçl. 1. Yalamak (Chien qui lèche un plat, la main de son maître). 2. Dilini değdirip değdirip yemek, yalayarak yemek (Le chat lèche le lait dans la soucoupe). 3. Çok büyük bir özenle yapmak (Lécher un tableau). 4. Hafifçe dokunmak, değmek, yalamak (Les flammes s'élevaient du bâtiment en feu et léchaient les murs de l'immeuble voisin. IJ!S vagues venaient lécher le bas de la falaise). § Lécher le cul à qn: tkz. -in kıçını yalamak; -e yaltaklanmak, yağ çekmek, köpeklik etmek. Lécher les bottes de qn, à qn: -in elini ayağını öpmek, çizmelerini yalamak, -e köpekçe yaltaklık etmek, yağcılık yapmak. Lécher les vitrines: Vitrinleri hayranlıkla seyretmek, içi geçe geçe vitrinlere bakmak. S'en lécher les doigts, les babines: Tadı damağında kalmak, büyük bir iştahla yemek, nerdeyse parmaklarını da beraber yemek. lécheur, euse ad. 1. Beleş yemeğe bayılan adam, beleşçi. 2. hkr. Dalkavuk, yağcı, çanak yalayıcı. 3.

819

légal er. biy. Emici, lèche-vitrines er. Vitrinleri hayranlıkla seyrederek vakit geçiren aylak. § Faire du lèche-vitrines, faire du lèche-carreaux: hlk. Ağzının suyu aka aka vitrinleri seyretmek, vitrin seyredip vakit öldürmek. lécithine diş. biy. Lesitin; yumurta sarısı, balık gibi maddelerde bulunan gliserofosforik asitli madde, leçon diş. 1. (Bütün anlamlarıyla) Ders (Leçon de musique; de danse, de dessin Assister aux leçons d'un professeur. Donner des leçons particulières à un élève faible. Etudier sa leçon, revoir sa leçon. Prendre des leçons). 2. İbret, alınacak ders, uyarı (Cette humiliation est pour lui une rude leçon). 3. (Hristiyanlarda) Sabah duası parçalarından her biri. 4. (Bir metinde) Değişke, "varyant. 5. (Olaylar için) Anlatılış. § Donner des leçons à qn: 1. -e ders vermek. 2. mec. -i bin kez okutmak, -den kat kat üstün olmak (Tu lui donnerais des leçons). Faire la leçon à qn: -e talimat vermek, ne yapacağını söylemek. Prendre des leçons de qn: den ders almak. Répéter sa leçon: mec. Kendisine nasıl buyurulmuşsa öyle konuşmak, sahibinin sesi olmak. Nasıl kurulmuşsa öyle konuşmak. Tirer la leçon de qch: -den ibret almak, ders almak (Tirer la leçon des événements). Ça lui donnerait une bonne leçon: hlk. Bu ona iyi bir ders olur, aklı başma gelir.

lecteur, trice ad. 1. Okur, okuyucu (Lecteur de journaux, de revues, de romans). 2. Okutman (II est lecteur à la Faculté des lettres). 3. İkinci aşamalı papaz çırağı. 4. er. (Elektrik, elektronik) Okuyucu aygıt (Lecteur optique, lecteur de son). lecture diş. 1. Okuma (Lecture du journal, dun livre d'une carte). 2. Okuyuş, okunuş (Une faute de lecture. Lecture dun morceau de musique). 3. Okuma sanatı (Enseigner la lecture à de jeunes enfants). 4. Okunacak şey (Oublier ses lectures. Je vous ai apporté de la lecture). 5. Okumuşluk, ekin, kültür (Il a beaucoup de lecture et d érudition. La lecture agrandit l'âme). 6. (Yasa ve tasarılar için) a) Meclis önünde sesli olarak okuma (Lecture dun projet de loi), b) Millet meclisinde tartışma, görüşme (Le texte du gouvernement est venu en première lecture au Sénat. Loi adoptée en première lecture, en seconde lecture). lécythe er. (Kazıbilimde) Silindir biçiminde, dar boğazlı, geniş ağızlı, kulplu Yunan vazosu, légal,e s. huk. 1. Yasal, yasalı, yasaya uygun, yasanın gerektirdiği, "kanuni (Une expulsion légale des occupants dun appartement. Le cours légal de la monnaie. L'âge légal pour voter. Respecter les formalités légales). 2. Yasa ile ilgili, yasaya ait (Les dispositions légales en vigueur). §

légalement

820

Médecine légale: Adlî tıp. Pays légal: Seçim hakkına sahip yurttaşların tümü. Régime légal: Yasal yöntem, "kanuni usul. Voie légale: Yasal yol, "kanuni yol. légalement bet. Yasal olarak, yasaya uygun olarak; yasa uyarınca, yasaca, "kanunca, "kanunen (Assemblée légalement élue. Prononcer légalement la dissolution de l'Assemblée nationale). légalisation diş. huk. 1. Yasal kılma, yasallaştırma, yasaya uygun kılma (La légalisation d un acte). 2. Resmi olarak onama, onanma; "resmi tasdik (Légalisation dune signature). légaliser gçl. huk. 1. Resmi olarak onanmak, doğru olduğunu belirtmek (Légaliser une signature, une procuration). 2. Yasal kılmak, yasallaştırmak, "kanunileştirmek "meşrulaştırmak (De nouvelles élections légalisèrent le régime). légalisme er. *Yasallıkçılık, "meşruiyetçin k, yasallığa aşırı bağlılık, légaliste i. ve ad. Yasallıkçı, "meşruiyetçi, légalité diş. huk. 1. Yasallık, yasaldık, "meşruiyet "kanuniyet (La légalité dun régime. Respecter la légalité. Rester dans la légalité). 2. Yasaya uygunluk (La légalité dun acte, dune mesure, d'un règlement). légat er. 1. Papalık elçisi, Papanın elçisi. 2. (Eskiden) Papalık valisi, légataire ad. Kendisine vasiyetle bir mal bırakılan kimse, vasiyetle mal alan (Légataires d'un même testateur). légation diş. 1. Papa elçiliği. 2. (Eskiden) Papaca verilen valilik. 3. Orta elçilik (Un secrétaire de légation). 4. Orta elçilik mensupları. 5. Orta elçilik binası (Aller chercher son visa à la légation). lège s. den. Boş yada tam yükünü almamış, yükü az (Navire lège. Le bateau étant lège, s'élevait sur l'eau). légendaire s. 1. Yalnız efsane ve masallarda bulunan (Personnages légendaires. Un héros légendaire). 2. Masal ve efsanelere özgü, masalı andıran, efsaneleri andıran (Une atmosphère légendaire). 3. Pek ünlü, dillere destan (Le chapeau légandaire de Napoléon. Un exploit resté légendaire). 4. er. Masal yada efsane yazarı. 5. er. Masal yada efsane kitabı, dergisi, légende diş. 1. Ermişlerin yaşamöyküleri. 2. Efsane (Légendes propres à un peuple. Napoléon est entré dans la légende). 3. Madalya yada para yazısı. 4. •Altyazı; resimlerin, karikatürlerin altına yazılan açıklayıcı yazı (Légende d une photographie. Caricature sans légende). légender gçl. Altyazılamak, -e açıklayıcı altyazı koymak (Légender un dessin, une caricature). léger, ère s. 1. Yeğni, yün gül, hafif (Bagages légers.

légion Arme légère. Poids léger). 2. İnce, hafif (Vêtements légers. Une légère couche de vernis. Une neige légère couvrait le sol). 3. Koyu olmayan, hafif, yoğunluğu az (Vin léger, thé léger, café léger). 4. Ağır olmayan, tehlikeli olmayan, hafif (Des blessés légers). S. Küçük, önemsiz (La différence est légère. Une faute légère). 6. Çevik (Une balerine légère et souple). 7. Dinlenmiş, dinlenik, dinç (Se sentir léger après une heure de repos). 8. İnce uzun, narin (Elle a une taille légère). 9. Uçarı (Il a m caractère léger). 10. Ciddilikten uzak, ciddi olmayan, düşüncesizce (Porter un jugement léger). 11. Düşüncesiz, ihtiyatsız (Garçon ignorant et léger). 12. Fingirdek, hafif meşrep (Une femme légère). § A la légère: Düşüncesizce, iyice düşünüp taşınmadan, gelişigüzel (Parler, agir à la légère. S'engager à la légère dans une entreprise). Prendre qch à la légère: -i hafife almak, önemsememek, ciddiye almamak. Avoir la tête légère, une tête légère: Yarım akıllı olmak, ne yaptığını pek bilmemek, boş kafalı olmak. Avoir le sommeil léger: Uykusu hafif olmak. Avoir le coeur léger İçi rahat olmak, vicdanı rahat olmak. Avoir la main légère: 1. (Ameliyatta) Eli hafif olmak. 2. (Vurmada) Eli çabuk olmak. Etre léger comme une plume: Tüy gibi hafif olmak. légèrement bel. 1. Hafifçe, ince (Etre vêtu légèrement). 2. Hafif hafif, hafifçe (Toucher légèrement). 3. Az, hafif (Manger légèrement). 4. Düşüncesizce, iyice düşünüp taşınmadan (Parler, agir légèrement. Prendre une décision un peu légèrement). légèreté diş. 1. Hafiflik (La légèreté d'un ballon). 2. Çeviklik (La légèreté d'une danseuse, dune balerine). 3. Hafiflik, incelik (La légèreté d une étoffe, d'un vêtement). 4. İncelik, narinlik, zariflik (La légèreté d'une architecture, d'un ornement). 5. Düşüncesizlik, hafiflik, ciddilikten uzaklık (Faire preuve de légèreté dans sa conduite, dans ses propos). 6. Uçarılık; hafif meşreplik (Sa coquetterie, sa légèreté scandaleuse). 7. Kolaylık, akıcılık (La légèreté d'un style). leggings, leggins er. İng. (Bacaklara takılan) Meşin yada bez tozluk. leghorn diş. Legorn tavuğu, iyi cins yumurta tavuğu. légiférer gçl. 1. Yasa koymak, yasamak (Pouvoir de légiférer). 2. mec. Kurallar koymak, koyduğu kuralları zorla benimsetmek (Ce grammairien prétend légiférer). légion diş. 1. (Eski Romalılarda) Tümen. 2. Albayın kumanda ettiği jandarma birliği, jandarma alayı. 3. Une légion de: Bir alay... Bir sürü... (Une légion de cousins). 4. Yabancı uyruklulardan devşirme

légionnaire Fransız sömürge birliği (Entrer à la Légion) § Légion d'honneur: Asker ve sivillere verilen bir Fransız liyakat nişanı (X voir la Légion d honneur. Porter sa Légion d honneur). Légion étrangère: Yabancı uyruklulardan devşirme Fransız sömürge birliği, légionnaire er. 1. (Eski Romalılarda) Lejyon askeri. 2. (Fransada) Sömürge birliği askeri. 3. Lejyondonör nişanı olan kimse, législateur, trice s. ve ad. huk. Yasa koyucu, kanun koyucu (Les intentions, la volonté du législateur. Un roi législateur). 2. Bir bilim yada sanatın kurallarını koyan kimse. 3. er. Yasama gücü. 4. Yasama gücü üyesi, yasamacı. législatif, ve 1. s. huk. Yasamaya değgin (Assemblée législative: Yasama meclisi Pouvoir législatif: Yasama erki, yasama gücü. Projet législatif: Yasa tasarısı. Texte législatif: Yasa metni). 2. er. Yasama gücü (Le législatif et l'exécutif). législation diş. huk. 1. Yasa koyma, yasama; yasama yetkisi. 2. Yürürlükteki yasalar, "mevzuat. 3. Yasalar bilimi, °hukuk. législature diş. huk. 1. Yasama kurulları, yasama erki. 2. (Bir yasama meclisinin) Yasama görevi. 3. Yasama görevi süresi, yasama dönemi, légiste er. 1. Yasaları bilen kimse, yasacı, hukukçu. 2. t ar. Fransada derebeyliğe karşı krallığın erkini geliştirmeye çalışan kral danışmanı. 3. s. Hukukla ilgili (Conseiller légiste: Hukuk danışmanı. Médecin légiste: °Adli tabip). légitimation diş. 1. Yasalı kabul etme, yasalı kabul, kabul edilme; °meşrulaştırma, meşrulaşma; yetkilerim kabul etme (Légitimation d'un souverain). 2. (Evlilik dışı doğmuş bir çocuğu) Tanıma (Légitimation dun enfant). 3. Doğru bulma, haklı görme (La légitimation de sa conduite). § Lettre de légitimation: °İtimatname. Papiers de légitimation: Kimlik belgesi, kimliği kanıtlayıcı belge, légitime s. I. Töreye uygun; yasaya uygun, yasal; yasalı, "meşru, "kanuni (Lafemme légitime. Union légitime. Enfant légitime. Faire valoir ses droits légitimes sur une succession). 2. Haklı, doğru, yerinde (Des revendications légitimes. Rien de plus légitime que cette demande). 3. diş. huk. (Kalıtta) °Mahfiız hisse. § Légitime défense: Yasalı savunma, "meşru müdafaa (Etre en état de légitime défense). légitimement bel. "Meşru olarak; haklı ve yerinde olarak. légitimer gçl. 1. -i yasalı olarak tanımak, "meşru kabul etmek (Légitimer un souverain). 2. (Evlilik dışı doğmuş bir çocuğu) Tanımak (Légitimer un enfant naturel). 3. Doğru bulmak, haklı görmek.

821

lendemain

4. Mazur göstermek (Il a tenté de légitimer sn conduite). légitimisme er. huk. Yasalılık, "meşruiyet, légitimiste s. ve ad 1. Yasalılıkçı, "meşruiyetçi (Le parti légitimiste. Un légitimiste convaincu). 2. Birinin hükümdar olması için hükümdar soyundan gelmesi gereğini savunan kimse, légitimité diş. 1. Yasalılık, "meşruiyet; yasallık, kanuniyet (Légitimité dune union, dun pouvoir). 2. Haklılık, doğruluk, yerindelik (Légitimité d une demande, d'une revendication, d une prétention). Iegs[/cg]er. huk. 1. Vasiyetle bağış (Faire un legs à une institution charitable). 2. mec. Kalıt, miras, - d e n kalan şeyler, kalıntı (Le legs du passé). léguer gçl. Léguer qch à qn: 1. Bir şeyi birine vasiyetle bırakmak (Il légua toute sa collection de tableaux au Louvre). 2. Bir şeyi -e bırakmak, "devretmek, geçirmek, "intikal ettirmek (Léguer un goût à ses enfants. Léguer une oeuvre à la postérité). § Se léguer: Geçmek, "devralmak, "intikal etmek; birbirine devretmek, geçirmek (Tradition de famille qu'on se lègue). légume er. 1. Sebze, zerzevat (Légumes verts, légumes secs. Soupe aux légumes, salade de légumes). 2. (Yenilen) Yeşillik (Plat de viande garni de légumes). 3. diş. Baklagillerin yemişi, badıç. § Une grosse légume: mec tkz. Kodaman, önemli kişi (Les grosses légumes du parti). Perdre ses légumes: argo. (Kadınlar için) Aybaşı olmak, légumier, ère s. 1. Sebzeye değgin, zerzevatla ilgili (Culture légumier e). 2. er. Sebze bahçesi. 3. er. Sebze tabağı, légumine diş. biy. kim. Legümin, baklagillerin özü, bitkisel kazein, légunrineux, euse s. 1. Baklagillerden olan (Plantes légumineuses). 2. diş. bitb. Baklagillerden sebze (La fève est une légumineuse). 3. diş. ç. bitb. Baklagiller. leitmotiv [laj(£)tmjtiv] er. müz 1. Laytmotif, anabezek, anasüs, anamotif. 2. mec. tkide bir yinelenip durulan şey, "nakarat, lemme er. mat. Yardımcı teorem, lemming er. hayb. Lemming. lemnacées diş. ç. bitb. Sumercimeğigiller. lémure er. (Eski Romalılarda) "Hayalet, ölen bir kimsenin dirileri ikide bir rahatsız eden hayaleti, lémuridés er. ç. hayb. Makigiller, lémuriens er. ç. hayb. Makimsiler, maymunsular, lendemain er. 1. Ertesi gün (Un lendemain de fête est toujours pénible. Il emmena ses amis diner au restaurant, et le lendemain il se sentit la tête très lourde). 2. Gelecek, yarın, "istikbal (Penser à son lendemain. Un bonheur sans lendemain). 3. mec. Sonuç C Cette affaire a eu d'heureux lendemains). §

lendit

822

Au lendemain de: -in ertesi günü, -den hemen sonra (Au lendemain de t armistice, de la victoire, ils se mirent à penser aux problèmes économiques). Du jour au lendemain: Bugün yarın, akşamdan sabaha, şıp diye, hemen (Il changea d'opinion du jour au lendemain). Etre sûr de son lendemain: Yarısından emin olmak, lendit [tâdil er. Ortaçağda Saint-Denis ile Chapelle arasında her yıl 11-24 haziran günlerinde kurulan büyük panayır. § Lendit scolaire: Çeşitli öğretim kurumlarındaki öğrenciler arasında yapılan beden eğitimi yarışmaları. lénifiant, e s. 1. hek. Uyuşturucu, yatıştırıcı, "teskin edici, "müsekkin. 2. mec. Yatıştırıcı (Des propos lénifiants). lénifier gçl. 1. hek. Uyuşturucu bir ilaçla yatıştırmak, dinginleştirmek, teskin etmek. 2. mec. Yatıştırmak (Ses douces paroles ont lénifié leur colère). léninisme er.Lenincilik, leninizm. léniniste £ ve ad. Leninci, leninist. lénitif, ive s. hek. 1. Yatıştırıcı, dinginleştirici (Remède lénitif). 2. er. Yatıştırıcı ilâç; ağn giderici (Le miel est un bon lénitif pour la gorge). 3. s. mec. Yatıştırıcı, dinginleştirici, dinlendirici (Des heures lénitives. L'influence lénitive de l'exercice musculaire). lent,e s. 1. Yavaş, ağır (Marcher dun pas lent. S'avancer à pas lents. H a t esprit lent. Un animal lent. Il est lent dans tout ce qu'il fait). 2. Etkisini yavaş yavaş gösteren, yavaş işleyen (Un poison lent. La justice est lente). 3. Lent à f. qch: -mekte ağır, -mesi geç (Il est lent à se décider, à comprendre). lente diş. Bit sirkesi. lentement bel. Ağır ağır, yavaş yavaş (Avancer lentement). lenteur diş. 1. Ağırlık, yavaşlık (Parler avec lenteur. Lenteur desprit. Lenteur à se décider). 2. diş. ç. Yavaş ve ağır işleyiş (Les lenteurs de la procédure). lenticelle diş. bitb. Kovucuk, "adese, lenticulaire, lenticuié, e s. Mercimek biçiminde, mercimeksi, mercimeğimsi (Verre lenticulaire). lenticule diş. bitb. Sumercimeği. lentiforme s. Mercimek biçiminde, mercimeksi, mercimeğimsi. lentille diş. 1. Mercimek (Un plat de lentilles). 2. fiz. Mercek (Lentille à bord épais: Kalın kenarlı mercek. Lentille à bord mince: İnce kenarlı mercek. Lentille convergente: Yakınsak mercek. Lentille divergente: Iraksak mercek). 3. ç. (Derideki) Çil (Lentilles brunes, rousses). § Lentille d'eau: Su mercimeği. Lentille de pendule:

lequel Sarkaç ağırşağı, saat sarkacının ucundaki ağırlık, lentillon er. Kırmızı mercimek, lentisque er. Sakızacağı. lento bel. müz. Yavaş, "lento, léonin, e s. 1. Aslana değgin; aslana benzeyen; aslanı andıran, aslansı, aslanımsı (Une tête léonine). 2. İç uyaklı, yarım dizeleri de uyaklı olan (Vers léonin). 3. mec. Aslan payı, aslan payına dayanan (Partage léonin, contrat léonin, société léonine). léonure er. bitb. Aslankuyruğu, léopard er. hayb. Pars, lépidodendron er. bitb. Pulluağaç. lépidolithe er. yerb. Lepidolit. lépidoptères er. ç. hayb. Pulkanatlılar, kelebekler, lépidosirène er. hayb. Karamaru; balçikbalığıgillerden eti lezzetli bir balık, lépidosirènes er. ç. hayb. Balçıkbalığı giller. lépiote diş. Kimi türleri yenebilen mantar, lépisme er. hayb. Kâğıt güvesi, gümüşçün, léporide er. hayb. Tavşan ve adatavşanı kırması, léporidés, léporides er. ç. hayb. Tavşangiller, lèpre diş. 1. Cüzam (Pustules de la lèpre. Etre atteint de lèpre). 2. Bir yüzeydeki yer yer oyuklar (La façade des maisons anciennes couverte de lèpre). 3. mec. Cüzam gibi çabuk bulaşan kötü şey (La lèpre de Penimi. Le vice est une lèpre). lépreux, euse i ve ad. 1. Cüzamlı (Hôpital pour lépreux. Une femme lépreuse). 2. Cüzama değgin (Pustules lépreuses). 3. mec. Oyuk oyuk, dökük dökük, sıvası boyası dökülmüş (Des murs lépreux). léprologie diş. hek. Cüzambilim, leprabilim. léprologue, léprologiste er. Cüzambilim uzmanı, cüzambilimci, leprabilimci. léproserie diş. 1. Cüzam hastanesi. 2. (Eski) Miskinhane, miskinler tekkesi, lequel, laquelle, lesquels, lesquelles 1. adıl. Ki o, ki onlar (Il y a une édition de ce livre, laquelle se vend fort bon marché: Bu kitabın bir baskısı var, ki o çok ucuza satılır: bu kitabın çok ucuza satılan bir baskısı vardır. Je respecte les paysans de ce pays lesquels travaillent jour et nuit: Bu ülkenin köylülerine saygı duyuyorum, ki onlar gece gündüz çalışıyorlar; bu ülkenin gece gündüz çalışan köylülerine saygı duyuyorum). 2. a) (Soru adılı özne olarak)Har.gisi, hangileri (Lequeldes enfants est le plus intelligent: Çocukların hangisi en zekidir? Laquelle de vos filles réussit mieux: Kızlarınızın hangisi daha iyi başarı gösteriyor? Lesquels de ces fruits sont plus succulents: Bu meyvelerin hangileri daha suludur), b) (Soru adılı, nesne olarak) Hangisini, hangilerini (Laquelle de ces cravates préférezrvous?: Bu kravatların

lerche hangisini yeğliyorsunuz? Lesquels de ces livres avez-vous lus?: Bu kitapların hangilerini okudunuz?). lerche bel argo. Çok, fazla, lérot er. hayb. Bahçe uyuklayanı; Avrupa'da dağlık yerlerde ve ormanlarda yaşayan, sırtı koyu boz rengi, karnı beyazımsı bir kemirgen, iesbianisme, lesbisme er. Sevicilik, kadınlararası eşcinsellik. lesbien, ne s. 1. Midilli adasına değgin (Dialecte lesbien). 2. diş. Sevici, eşcinsel kadın, lèse s. -e karşı (Crime de lèse-humanité, de lèsemajesté, de lèse-société: İnsanlığa karşı, Devlet başkanına karşı, topluma karşı ağır suç). lésé, e s. ve ad. huk. Mağdur, léser gçl. 1. Dokunmak, incitmek, yaralamak (Léser forgueil, F amour-propre de quelqu'un). 2. Zarar vermek, zarara uğratmak (Léser les droits, les intérêts de quelqu'un). 3. Yaralamak, "hasara uğratmak (La balle a lésé l'intestin). lésine diş. Cimrilik, pintilik, lésiner gsz. 1. Cimrilik etmek, pintilik etmek (11 ne lésine pas quand il s'agit de ses propres distractions). 2. Lésiner sur qch: -den kırpmak, tırtıklamak; esirgemek (Il lésine sur tout ce qu'il achète. Il ne lésine pas sur Féducation de ses enfants). lésineur. euse s. ve ad. (Eski) Cimri, pinti, lésion diş. 1. hek. Doku bozukluğu, "zedelenme, "hasar (Lésion du cerveau, du poumon). 2. huk. "Gabin, alışverişte aldatma, hile (Vente entachée de lésion. Rescision de la vente pour cause de lésion). lésionnaire s. huk. Gabinle ilgili, hileye değgin, lésionnel, le s. hek. Zedelenmeye değgin, berelenmeyle ilgili (Signe lésionnel). lessivable s. Temizletilebilir, çamaşır suyunda yıkanabilir (Tissu lessivable). lessivage er. 1. Alkalik su ile yıkama, arıtıcı ile yıkama (Lessivage des murs, des parquets). 2. mec. Temizlik (Tai dû procéder à une révision des valeurs, cela a été un lessivage en grand). lessive diş. 1. Alkalinli su, boğada suyu, çamaşır suyu (Mettre du linge à la lessive: Çamaşırı suyuna bastırmak). 2. Arıtıcı, çamaşır tozu, boğada (Acheter un paquet de lessive). 3. Çamaşır yıkama (Jour de lessive). 4. Yıkanacak çamaşır, yıkanan çamaşır (Laver, battre, rincer la lessive. On avait étendu la lessive sur de longues cordes). 5. mec tkz. Büyük ziyan. § Faire la lessive: Çamaşır yıkamak, lessiver gçl. 1. (Çamaşırı) Boğada yapmak yada alkalik su ile yıkamak. 2. Arıtıcı ile, temizleme suyu yada tozu ile yıkamak, silmek (Lessiver les murs, le parquet). 3. mec. hlk. -i kumarda ütmek,

823

lettre

soyup soğana çevirmek (On Fa lessivé au baccara. I! s'est fait lessiver au pocker). 4. argo. (Hırsızlık malı eşyaları) Gizlice satmak, okutmak. 5. Etre lessivé: hlk. Çok yorgun olmak, bitkin olmak. § Lessiver la tête à qn: argo. -i azarlamak, haşlamak, paylamak, lessiveuse diş. Çamaşır yıkama makinası; içinde kirli çamaşır kaynatılan özel kap. Iessiviel,le s. Temizleme ile ilgili, yıkamaya değgin (Produits lessiviels). lest er. (Gemilerde, balonlarda) Safra, dengeyi sağlamak için gemilerin dibine ve balon sepetlerine konulan ağırlık (Garnir un bateau de lest). §, Jeter du lest: (Kötü bir sonucu ö n l e m e k için) Ö d ü n v e r m e k ; büyük özverilerde bulunmak. Etre, partir, retourner sur son lest: (Gemi için) Yüksüz olmak, yük alamadan kalkmak, yüksüz dönmek, lestage er. (Gemiye) Safra koyma; safra konma, leste i. 1.Çevik, dinç (Un vieillard encore leste. Se sentir leste). 2 Açık saçık (Une plaisanterie un peu leste. Un conte leste). lestement bel. 1.Çeviklikle, çevikçe (Sauter lestement dans l'autobus en marche). 2. mec. Ustalıkla, kolaylıkla (Mener lestement une affaire). lester gçl. l.(Gemiye, balona) Safra koymak (Lester un navire, un ballon). 2.mec. tkz. Doldurmak, tıkabasa doldurmak (Lester son estomac, ses poches, son portefeuille).?). Lesté de qch: -i yedikten sonra (Lesté de son petit déjeuner, il est sorti). § Se lester: tkz. Tıkabasa yemek. létal, e s. Ölüme yol açan, öldürücü létale dun produit toxique). létalité diş. Öldürücülük, ölüme yol (Taux de létalité).

(Dose açma

léthargie diş. 1. hek. Baygın uyku. 2. mec Uyuşukluk, ölgünlük (Tomber en léthargie, sortir de sa léthargie). léthargique s. 1. hek. Baygın uykuya değgin (Etat, sommeil léthargique). 2. s. vead. Uyuşuk (Il est un peu léthargique. Une, un léthargique). lette, letton, e s. ve ad. 1. Letonyali. 2. er. Leton dili, Letonca. lettrage er. 1. Harfleme, üzerine harfler dizme, harf koyma (Lettrage d une carte, dun catalogue). 2. Harfler, konan harflerin tümü. lettre diş. 1. Harf (Lettre majuscule, lettre minuscule. Lettres dimprimerie, lettres italiques). 2. Mektup (Boîte aux lettres. Ecrire, envoyer, recevoir une lettre). 3. Sözcüğü sözcüğüne verilen anlam, "lâfız (La lettre de la loi). 4. Belge,

lettré "şahadetname, diploma (Lettre d'apprentissage). 5. ç. Yazınsal ekin, edebiyat kültürü (Il a des lettres). 6. Yazın, edebiyat (Faculté des lettres. Lettres classiques, lettres modernes). § Lettre anonyme: İmzasız mektup. Lettre recommandée: Taahhütlü mektup. Lettre d'avis: Bildirim yazısı, bildirme mektubu, ihbarname. Lettre de bourgeoisie: Hemşerilik belgesi. Lettre de chancellerie: İtimatname. Lettre de change: Poliçe, bono, °ödek. Lettre de change en blanc: Açık bono. Lettre de commerce: Tecim mektubu, "ticaret mektubu. Lettre de créance: (Elçilere verilen) Güven mektubu, "itimatname. Lettre de crédit: Sayca mektubu, "kredi mektubu, "akreditif. Lettre de commande: Sipariş mektubu. Lettre de garantie: *Güvencelik, güvence mektubu, "teminat mektubu. Lettre ouverte: Açık mektup. Lettre de recommandation: Salık mektubu, "tavsiye mektubu. Lettre de rente: Gelir senedi. Lettre de vente: İyelendirme belgesi, "temlik senedi. Lettre de voiture: Taşıma belgiti, "nakliye senedi; yük belgesi, "hamule senedi. Lettre patente: Buluş belgesi, "ihtira beratı. Lettre morte: 1. Ölü belge, hükümden düşmüş belge (Ces documents sont lettre morte) 2. Gereksiz, etkisiz, boş. Homme de lettres Yazıncı, edebiyatçı. A la lettre, au pied de la lettre: 1. Harfi harfine, "harfıyyen, noktası noktasına, olduğu gibi (Exécuter à la lettre les ordres reçus. Prendre une expression à la lettre, au pied de la lettre). 2. Sözcüğün tam anlamıyla (C'est à la lettre un vaurien). Avant la lettre: Kesin biçimini almadan, kesin biçimini almamış (L'enfant c'est l'homme avant la lettre). En toutes lettres: 1. Rakamla değil de harflerle yazarak (Mettez la somme en toutes lettres sur le chèque). 2. Kısaltma yapmadan, kısaltmasız (Ecrire un mot en toutes lettres). 3. Açıkça (Il a écrit en toutes lettres que tu étais un imbécile). Etre écrit en lettres d'on Altın harflerle yazılmak, hiç unutulmamak, belleklerde hep kalmak. Devenir, rester lettre morte: Gereksiz olmak, etkisiz kalmak, hiçbir önemi olmamak. Passer comme une lettre à la poste: Kolaycacık oluvermek, yapılıvermek, kabul edilivermek (Excuse, réforme qui passe comme une lettre à la poste). lettré, e s. ve ad Okumuş, kültürlü, aydın (Un médecin très lettré. Un lettré). lettrine diş. 1. Bir başka sözcüğe bakılması gerektiğini belirtmek için bir sözcüğün yanına konulan ayraç içinde küçük harf. 2. Sözlüklerde sayfaların başına konan sözcük yada o sözcüğün ilk üç harfi. 3. Fıkraların başında süslü ve büyük punto ile dizilen ilk harf.

824

levant lettrisme er. Letrizm, anlamsız söz dizimi ve uyduruk ses ve sözcüklerden kurulu şiir akımı, leu er. 1. Loup: kurt sözcüğünün bugün artık kullanılmayan eski biçimi. 2. Romanya para birimi, ley. § A la queue leu leu: Birbiri arkasına, çil yavrusu gibi, Alipaşa döküntüsü gibi. leucémie diş. Hek. Kan kanseri, "lösemi, leucémique s. 1. Kan kanserine değgin (Etat leucémique). 2. s. ve ad. Kan kanserine yakalanmış (Malade leucémique. Un, une leucémique). leucocyte er. biy. Akyuvar, leucocytose diş. hek. Kanda akyuvar sayısının yükselmesi. leucopénie diş. Kanda akyuvar sayısının azalması, leur adıl. 1. Onlara (Je leur ai dit qu'ils avaient tort. Tu dois leur répondre). 2. s. Onların (Leur maison, leur jardin). 3. (İyelik adılı) Le leur, la leur, les leurs: Onlarınki; onlannkiler (Notre jardin est petit, le leur est grand: Bizim bahçemiz küçüktür, onlarınki büyüktür. Ma maison est propre, la leur est sale: Benim evim temizdir, onlarınki pistir. Nos enfants travaillent, les leurs dorment: Bizim çocuklarımız çalışıyor, onlarinkiler uyuyor). § Les leurs: Kendi adamları; hısımları, dostları yandaşları (Ilsfavorisent les leurs). Des leurs: (Pek az kullanılır) Onların evinde, evlerinde (fêtais des leurs dimanche dernier à dîner). leurre er. 1. Avcı doğanı geri çağırmak için havaya uçurulan kırmızı meşinden yapma kuş. 2. Olta iğnesine takılan yalancı yem. 3. mec. Aldatma, aldatmaca, tuzak (Ce beau projet n'est qu'un leurre). leurrer gçl. 1. Avcı doğanı geri gelmeye alıştırmak. 2. mec. Tatlı umutlarla aldatmak, oyalamak (Il leurrait le malheureux par des promesses extraordinaires). § Se leurrer: 1. Aldanmak (Ne vous leurrez pas, les études sont longues et difficiles). 2. Se leurrer de qch, de f. qch: ile oyalanmak, kendini aldatmak; -mekle oyalanmak, kendini aldatmak (Se leurrer d'un vain espoir. Se leurrer de gagner un jour). lev, leva er. Bulgar para birimi, leva, levage er. 1. Kaldırma (Levage d'un fardeau. Appareil de levage). 2. Mayası gelme, mayalanıp taşma (Levage de la pâte). levain er. 1. Ekmek mayası, maya (Du pain sans levain. On emploie le levain en boulangerie pour faire lever te pain). 2. mec. Tohum, maya (Un levain de révolte, de haine, de jalousie). levant s. 1. Doğan (Soleil levant: Doğan güneş. Au soleil levant: Gün doğarken, tan sökerken) 2. er. Doğu (Du levant au couchant: Doğudan batıya). 3. er. (Büyük harfle) Ortadoğu; Yakındoğu (Peuples

levantin du Levant). levantin, e s. ve ad. 1. Ortadoğulu, yakındoğulu, Doğu Akdeniz ülkelerinden (Lespeuples levantins; les levantins). 2. Tatlı su frengi, lövanten. levé, e s. 1. Havaya kaldırılmış, yukarı kaldırılmış (Poing levé). 2. Dikili, dikilmiş, dik oturtulmuş, dikine konmuş (Pierre levée). § Au pied levé: Hazırlıksız, vakit bulamadan, çarçabuk. Front levé, tête levée: Hiç korkmadan, gözünü kırpmadan. Voter par levés: Ayağa kalkarak oy vermek. Voter à mains levées: El kaldırarak oy vermek. levée diş. 1. Kaldırma, bitirme, sona erdirme; kalkma, bitme, sona erme (La levée dune interdiction, dun blocus, d'un siège). 2. Toplama, alma (La levée des impôts, la levée des lettres). 3. Mektupları posta kutusundan aima (Les heures des levées sont indiquées sur les bottes postales). 4. Set, rıhtım (Les levées des bords de la Loire). 5. Ayaklanma. 6. Toplama, silah altına alma (Une levée de soldats). 7. (Kumarda) Ortadaki bütün paraları alma, toplama, kazanma (Faire une levée). 8. (İskambilde) El; el yapma. 9. (Ölüyü) Kaldırma, gömme (Faire la levée d'un corps mort). § Levée de boucliers: (Eski Roma askerlerinde) Ayaklanma, kazan kaldırma. Levée de jugement: (Mahkeme) Karar sureti. Levée des scelles: Resmi mühürün kaldırılması, mühür "fekki. lever gçl. 1. Kaldırmak; yukarı kaldırmak (Lever un fardeau, un poids, une caisse. Lever les bras, lever le doigt. Lever les mains au ciel en signe d'impuissance). 2. Dikmek, kaldırmak (Lever la tête, le front, le nez, les yeux). 3. Açmak, aralamak, kaldırmak (Femme qui lève son voile). 4. Kaldırmak, yerinden uğratmak, saklandığı yerden ürkütüp kaçırmak (Lever un lièvre, une perdrix). 5. Kaçırmak, dağa kaldırmak (Lever une femme). 6. Çizmek, hazırlamak, resmetmek (Lever un plan, une carte). 7. Almak, kesmek, bir bütünden ayırıp almak (Lever une cuisse, une aile de poulet. Lever trois mètres sur une pièce d'étoffe). 8. Kaldırmak, sona erdirmek, son vermek (Lever le siège, le blocus. Lever une interdiction). 9. Ortadan kaldırmak (Lever les difficultés). 10. Kapatmak, son vermek (Lever la séance). 11. Toplamak, almak, "tahsil etmek (Lever des impôts). 12. Toplamak, silah altına almak, devşirmek (Lever une armée, des troupes). 13. gsz. Mayası gelmek, mayalanıp taşmak (La pâte lève). 14. gsz. (Bitkiler) Bitmek, topraktan çıkmak (Le blé lève). § Lever l'ancre: (Gemi) Demir almak, yola çıkmaya hazırlanmak. Lever la crête: (Eski) Dikleşmek, horozlanmak. Lever la main sur qn:-e

levraut

825

el kaldırmak, vurmaya yeltenmek. Lever les mains en l'air: (Teslim olmak için) Ellerini yukarı kaldırmak. Lever le masque: Maskesini atmak; kimliğini, düşündüğünü açıkça ortaya koymak. Lever le masque de qn, à qn: -in maskesini düşürmek. Lever le camp: 1. Çadırları toplamak, kampı kaldırmak. 2. mec. Çekip gitmek, defolup gitmek. Lever le coude: İçmek. Lever le pied: Sıvışmak, tüymek; paraları alıp kaçmak. Lever les épaules: Omuz silkmek, burun kıvırmak. Lever les lettres: (Postacı) Posta kutusunu açıp mektupları almak. Lever le rideau: (Tiyatroda) Perdeyi açmak, oyunu başlatmak. Lever la séance: Toplantıya son vermek, oturumu kapatmak. Lever l'étendard de la révolte: İsyan bayrağını çekmek. Lever le lièvre, un lièvre: Bir konuyu ilk olarak ortaya atmak; çalı dibi taşlamak. § Se lever: 1. Ayağa kalkmak (Il se leva pour parler). 2. Yataktan kalkmak; kalkmak (Le matin, il se lève à sept heures). 3. Doğmak, sökmek (Le soleil se lève, la lutte se lève. L'aube, l'aurore, le jour se lève). 4. (Yel için) Esmeye başlamak (Le vent se lève, la brise se lève). 5. İyileşmek, ayağa kalkmak (Le malade commence à se lever). 6. (Hava) Açılmak, aydınlanmak (Le temps se lève, la brume s'est dissipée). 7. Se lever de qch: -den kalkmak, doğrulmak (Se lever de son fauteuil). § Se lever de pied gauche: Sol tarafından kalkmak, ters taraftan kalkmak, huysuzluğu üstünde olmak, lever er. 1. Doğma, sökme, doğuş, söküş (Le lever du soleil, de F aurore, du jour) 2. (Tiyatroda) Açılış (Le lever du rideau). 3. Yataktan kalkış, yataktan kalkma (A son lever, dès son lever, au lever) § Lever d'un plan: Arazi haritası. Un lever de rideau: Tiyatroda asıl oyundan önce oynanan bir perdelik kısa oyun. léviathan er. Eski Yahudilerde bir efsane ejderi, levier er. 1. fiz. Kaldıraç (Les leviers sont utilisés pour soulever les fardeaux). 2. mec. İş bitirici araç (L'argent est un puissant levier). 3. (Teknik) Kol, °levye (Levier à main, levier à pied). § Etre au levier de commande: Denetimi, dizginleri elinde bulundurmak, "kumanda mevkiinde olmak, lévigation diş. (Madenleri) Toz haline getirip sudan geçirerek yabancı maddelerden ayırma; yıkayıp ayrıştırma (Lévigation du minerai). léviger gçl. (Madenleri) Toz haline getirip sudan geçirerek yabana maddelerden arıtmak; yıkayıp aynştırmak. lévirostre er. hayb. Serçegillerden bir kuş. lévite er. 1. (Yahudilerde) Levi kabilesinden rahip. 2. diş. Bir tür uzun redingot, levraut er. Yavru tavşan, göçen.

lèvre lèvre diş. 1. Dudak (Lèvre supérieure, inférieure. Lèvres charnues, épaisses, minces, rentrées). 2. coğr. Kırılma kanadı. 3. hek. hayb. Ağız, dudak, °şefe (Les lèvres d une plaie, dun coquillage). § Des lèvres: Yalnız söz olarak, sözde kalarak (Approuver des lèvres, mais non du coeur. Il le dit des lèvres, le coeur n'y est pas). Du bout des lèvres: Küçümsemeyle, küçümseyerek, istemeye istemeye, içtenlikten uzak olarak, içinden gelmeyerek (Rire, parler, répondre du bout des lèvres). Avoir la mort sur les lèvres: Ölmesi yakın olmak, bir ayağı çukurda olmak. Avoir le coeur sur les lèvres: 1. İçi bulanmak, kusacak gibi olmak. 2. Yüreği avucunda olmak, dürüst ve açık yürekli olmak. Avoir qch sur les lèvres, sur le bord des lèvres: Dilinin ucunda olmak, bilip de o anda bir türlü anımsayamamak. Etre suspendu aux lèvres de qn: -i büyük bir dikkatle dinlemek, can kulağıyla dinlemek, nerdeyse ağzının içine girmek. Embrasser qn sur les lèvres: -i dudağından öpmek. Manger du bout des lèvres: İstemeyreek yemek, iştahsız yemek. Ne pas passer les lèvres: İçten gelmemek, içten olmamak (Son rire ne passe pas les lèvres). Ne pas desserrer les lèvres: Ağzını açmamak, hiç konuşmamak. Pincer les lèvres, se mordre les lèvres: (Gülmemek için, öfkeden) Dudaklarını ısırmak. Se mordre les lèvres de qch: e pişman olmak. S'en mordre les lèvres: Pişman olmak. Se lécher les lèvres: Yalanmak, levrette diş. 1. Dişi tazı. 2. Küçük bir cins tazı. § Baiser qn en levrette: argo. Malak emzirmesi yapmak, domaltarak düzmek, becermek, levretté, e s. Tazı yapılı, tazı gibi (Jument levrettée). levretter gsz. (Tavşan için) Doğurmak, yavrulamak, lévrier er. Tazı (Courir comme un lévrier). levron, ne ad Tazı yavrusu, lévulose er. kim. Meyvaşekeri, levüloz. levure diş. Maya mantarı § Levure de bière: Bira mayası. Levure de vin: Şarap mayası, levurier er. Bira mayası yapımcısı, bira mayası satıcısı. lexème er. dilb. Sözlükbirim. lexical, e s. 1. Küçük sözlüğe, özel sözlüğe değgin. 2. Sözcük dağarcığına değgin (Enrichissement lexical dune période donnée). lexicographe ad. dilb. Sözlük yazan, sözlükçü (Littré est un célèbre lexicographe). lexicographie diş. dilb. Sözlük yazarlığı, sözlükçülük, sözlükbilgisi. lexicographique s. dilb. Sözlükçülüğe değgin (Travaux lexicographiques). lexicologie diş. dilb. *Sözlükbilim.

826

liant lexicologique s. dilb. *Sözlükbilimsel (Etudes lexicologiques). lexicologue ad. dilb. *Sözlükbilimci. lexie diş. dilb. Sözlüksel birim, lexique er. 1. Özel sözlük, bir yazarın kullandığı sözcüklerle ilgili sözlük. 2. Küçük sözlük, *sözlükcük, »sözlükçe. 3. (Bir dilin) Sözcük dağarcığı, sözcük varlığı, lez, lès ilg. (Eskimiştir). Yanında, yakınında (Plessis -lez-Tours). lézard er. 1. Kertenkele. 2. mec. Tembel, miskin. § Faire le lézard, prendre un bain de lézard: Tembel tembel güneşlenmek, lézarde diş. 1. Duvar çatlağı, çatlak (Jjes lézardes d'une vieille maison.Le mur présente d'inquiétantes lézardes). 2. Döşemelerde kumaş kenarına çekilen şerit. 3. Fransız ordusunda assubayların kullandığı sırma şerit, lézardé, e s. Çatlak, çatlamış, çatlak çatlak (Une maison lézardée). lézarder gçl. 1. Çatlatmak, çatlaklar meydana getirmek (Les travaux du chantier voisin ont lézardé tes murs de Fimmeuble). 2. gsz. tkz. Aylaklık etmek, tembel tembel güneşlenmek § Se lézarder: Çatlamak (Les murs se sont lézardés). liage er. Bağlama; bağlanma, bağlanılma(Liagedes bottes, des gerbes). liais er. Seri kalker. liaison diş. 1. İlişki, bağ (Liaison damitié, d intérêt, de commerce, d'affaires. Liaison amoureuse. Il a des liaisons dangereuses, suspectes). 2. dilb. Ulama. 3. ask. "İrtibat (Officier de liaison, agent de liaison). 4. Bağıntı, tutarlık (Manque de liaison dans les idées). S. Birleşme, bitişme. 6. (Duvarcılıkta) (Taş yada tuğlaların) Birinin ortası alttakinin kenanna getirilerek sağlanan bağlama. 7. Derz harcı. 8. (Aşçılıkta) Salçaya koyulaştırıcı madde katma; salçayı koyulaştırıcı madde. 9. müz. Birkaç sesi kesintisiz çıkarma. 10. Yol, bağlantı (Liaison aérienne entre deux villes). § Avoir une liaison: Bir gönül bağı olmak, sevi ilişkisi olmak. Avoir une liaison avec qn: -ile aralarında sevi ilişkisi, gönül bağı olmak. Etre, se mettre en liaison avec: -ile temasta olmak, temasa geçmek. Rompre toute liaison avec: -ile tüm ilişkilerini kesmek, liaisonner gçl. 1. (Duvarcılıkta) Derz harcıyla doldurmak (Liaisonner des joints). 2. Birleştirmek, bitiştirmek (Liaisonner des briques, des pierres). liane diş. bitb. Sarmaşan. liant,e s. 1. Esnek, bükülgen, yumuşak (Un bon carrosse à ressorts bien liants. Bois liant, fer liant). 2. mec. Birleştirici, uzlaştırıcı; uysal, yumuşak

liard başlı (Esprit liant). 3. Çabuk ilişki kurabilen, girişken (Il était peu liant et ne parlait pas aux étrangers). 4. er. Esneklik, bükülgenlik, yumuşaklık (Le liant d'un alliage). 5.er. Uysallık, yumuşak başlılık. 6. Alçı, kireç gibi bağlayıcı, tutturucu madde. 7. Çabuk ilişki kurabilme yeteneği, girişkenlik. § Avoir du liant: Girişken olmak, başkalarıyla çabuk ilişki kurma yeteneğinde olmak, liard er. 1. Az değerli eski bir Fransız parası, bakır para, mangır. 2. mec. (Eski) Pek az bir para, üç beş kuruş. 3. Boz renkli bir cins armut. 4. Karakavak. § Couper un liard en quatre: Pek cimri olmak. N'avoir pas un liard: Beş parası olmamak, meteliğe kurşun atmak, liarder gsz. tkz. Cimrilik etmek, çingenelik etmek, liasse diş. 1. Yığın, 2. Bağ, tomar (Une liasse de papiers, de lettres, de feuillets.) libage er. Yontulmamış taş, kaba taş. liban er. Lübnan. libanais, e s. ve ad. Lübnanlı; Lübnan ve Lübnanlılara değgin, libation diş. Saçı; eskilerin, tanrılar onuruna yere şarap, süt, yağ dökmeleri. § Faire des libations: mec. Bol bol şarap içmek, çok şarap içmek, libelle er. 1. huk. Yasa yolunca bildirme (Libelle de divorce, d'excommunication). 2. (Eski hukukta) Dilekçe. 3. ed. Yergi, yergi yazısı (Des libelles circulaient contre les autorités). § Faire, répandre des libelles contre qn: -e yergiler yağdırmak, yergiler düzmek, libellé er. 1. Kaleme alma, yolu yordamınca yazma (Le libellé d'un jugement). 2. mec. Formül, örnek (Le libellé d'une lettre, d'une demande). libeller gçl. Yolunca kaleme almak; yazmak (Libeller un acte, un contrat. Libeller un télégramme, une demande, une réclamation). libelliste er. Yergici, yergi yazarı, libellule diş. hayb. Kızböceği. liber [libat] er. bitb. Soymuk damar; soymuk damar demeti (Liber de la tige, liber de la racine). § Liber secondaire: bitb. İç kabuk, libéra er. değişmez. (Hıristiyanlıkta) Ölüler duası (Dire le libéra). libérable s. ve er. ask. Salıverilebilir, "terhis edilebilir. § Congé, permission libérable: Terhis izni; sonunda askerliğin biteceği izin. libéral, e s. 1. Erkin, serbest (Professions libérales). 2. s. ve ad. fels. Erkinci, "liberal (Régime libéral, doctrine libérale. Démocratie libérale, économie libérale). 3. mec. Geniş, hoşgörülü (Idées libérales). 4. s. ve ad. (Eski) Eli açık, vergili, "cömert. 5. (Eski) Libéral de qch: -de eli açık, "cömert (Il est plus libéral de promesses que

827

libérer

d'argent). libéralement bel. 1. Eliaçıklıkla, el açıklığıyla, cömertçe, bol bol (Accorder, donner, distribuer libéralement). 2. Erkin bir düşünceyle, özgür düşünce içinde, açık kafalılıkla, serbestçe (Elever ses enfants libéralement). libéralisation diş. Serbestleştirme, erkinleştirme, özgürleştirme (Libéralisation des échanges internationaux, du régime, de la presse). libéraliser gçl. Erkinleştirmek, özgürleştirmek, "serbest bırakmak, "serbestleştirmek, libéralisme er. l.(Eski) Düşünce ve vicdan özgürlüğünü savunan öğreti, liberalizm. 2. Erkincilik; Devletin tecim işlerine karışmamasını ve ekonomik alana pek el atmamasını yeğleyen öğreti, liberalizm (Le libéralisme préconise la libre concurrence, la liberté du travail et des échanges). 3. mec. Hoşgörü; bağışlayıcılık (Manifester un grand libéralisme). libéralité diş. 1. Eli açıklık, el açıklığı, eli bolluk, "cömertlik. 2. Bağış, yardım (I! vit des libéralités de ses parents). 3. Hoşgörü, bağışlayıcılık (Faire preuve de libéralité. Manifester une grande libéralité) 4. huk. Karşılıksız bağış, "ivazsız teberru. § Faire une libéralité à qn: Birine bir bağışta, bir yardımda bulunmak, libérateur, trice ad. 1. Kurtarıcı (Le libérateur de la patrie, dun pays). 2. s. Rahatlatıcı (Le rire libérateur détendit f atmosphère). libération diş. 1. Salıverme, bırakma, özgürlüğüne kavuşturma (La libération dun captif, des prisonniers). 2. Salıverilme, bırakılma, "tahliye (La libération conditionnelle dun condamné). 3. (Askerlikten) Salıverme; salıverilme, "terhis. 4. Bir borçtan, bir yükümlülükten kurtulma. 5. Kurtarma; kurtarılma; kurtulma, kurtuluş (La libération dun pays. La guerre de la Libération). 6. Boyunduruktan, bağlardan, tutsaklıktan kurtulma; özgürlüğe kavuşma, özgürleşme (La libération de l'homme). 7. Açığa çıkma, serbest kalma (Libération dénergie résultant de la fission du noyau atomique). § Vitesse de libération: (Mermi, füze vb.) Yerçekimden kurtulma hızı. libératoire s. Borçtan kurtarıcı; borç ödeme niteliği olan (Pouvoir libératoire de la monnaie). libéré, s s. ve ad. Salıverilmiş, bırakılmış; özgürlüğüne kavuşturulmuş (Soldats libérés, forçat libéré). libérer gçl. 1. Kurtarmak; boyunduruktan, düşman çizmesinden kurtarmak (Libérer un pays, un peuple). 2. (Askerler için) Salıvermek, "terhis etmek (Libérer les soldats). 3. Erkin kılmak, "serbest bırakmak; "tahliye etmek, özgürlüğüne kavuşturmak (Libérer un prisonnier, un détenu). 4.

libérien (Tıkanmış bir şeyi) Açmak (Libérer un passage. Vint estin). 5. Açığa çıkarmak, çıkarmak (Réaction chimique qui libère un gaz). 6. Erkinleştirmek, erkin kılmak, serbest bırakmak (Libérer les échanges économiques). 7. (Mekanikte) Gevşetmek, boşaltmak (Libérer un levier, un cran de sûreté). 8. Libérer qn, qch de qch: Birini, bir şeyi -den kurtarmak (Libérer un ami d'un engagement, d'une dette. Libérer un prisonnier de ses liens). § Libérer sa conscience: (Bir şeyi itiraf ederek) "Vicdan azabından kurtulmak. § Se libérer: 1. (Bir uğraşıdan) Kurtulmak, yakasını kurtarmak, erkin kalmak (Je n'ai pas pu me libérer plus tôt). 2. Se libérer de qch: -den kurtulmak, yakasını sıyırmak (Se libérer d'une dette, dune tutelle, d'une tyrannie). libérien, ne s. bitb. Soymuk damara değgin (Tissu libérien). libertaire £ ve ad. Salt erkinlikçi, salt erkinlik yanlısı (Doctrines libertaires Un libertaire). liberté diş. 1. Özgürlük, "hürriyet (Liberté de conscience, liberté politique. Liberté de la presse. Champion, défenseur, martyr de la liberté). 2. Erkinlik, "serbestlik (Liberté d action, de mouvement. Reprendre sa liberté). 3. Salıverme, "tahliye, özgürlüğüne kavuşturma, erkin kılma (Donner la liberté à un esclave, à un prisonnier. Liberté provisoire accordée à un détenu. Liberté sous caution). 4. Bağımsızlık; özgürlük (Une grande liberté de jugement. Lutter pour la liberté de sa patrie). 5. İzin, "müsaade (La vérité n'a pas la liberté de paraître). 6. Hak (Liberté de la propriété, du travail. Libertés publiques. Liberté du commerce). 1. ç. Özerklik (Libertés des villes, des communes. Libertés locales). 8. ç. Ataklık, atakça davranış. § Mettre qn en libertét, rendre la liberté à qn: -i salıvermek, özgürlüğüne kavuşturmak, "tahliye etmek. Prendre des libertés avec qn: -ile çok içli dışlı olmak, -e karşı pek senli benli davranmak. Prendre des libertés avec qch: (Çevirirken, yorumlarken) -e pek bağlı kalmamak (Prendre des libertés avec un texte). liberticide s. ve ad. Özgürlüğü yok eden, özgürlüğü ortadan kaldıran, libertin, e s. ve ad 1. (Eskiden) Dinsiz, inançsız, inansız. 2. (Şimdi) Çapkın, haylaz, hovarda (Un petit libertin que j'ai surpris encore hier avec lafille du jardinier). 3. Açık saçık (Propos libertins, vers libertins, livres libertins). libertinage er 1. (Eski) Dinsizlik, inançsızlık, inansızlık. 2. Çapkınlık, hovardalık 3. Açık saçıklık (Un conte dun libertinage accompli). § Tomber dans le libertinage: Kötü yollara düşmek. Vivre dans le libertinage: Çapkınlık etmek,

828

libre-échangiste çapkınca bir yaşam sürmek, libidinal, e s. ruhb. Libidoya değgin, *sevgeçsel (Satisfaction libidinale). libidineux, euse s. Kösnül, kösnücül, "şehvetli, "şehvetperest (Des regards libidineux. Un vieillard libidineux). libido er. ruhb. Libido, *sevgeç. libouret er. Çaparı, çapara, libraire ad 1. Kitapçı (Un, une libraire. Boutique de libraire). 2. (Eskiden) Yayıncı, basımcı (Porter un manuscrit chez le libraire). librairie diş. 1. Kitabevi, kitapçı dükkânı (Tenir une librairie). 2. Kitapçılık. 3. (Eskiden) Kitaplık (La librairie de Montaigne). libration diş. gökb. Sallantı, salınım, Ay sallantısı, libres. 1, Özgür, hür (Les citoyens libres des nations. Une presse libre). 2. Erkin, "serbest (La libre entreprise, la libre concurrence). 3. Karışanı edeni olmayan, başına buyruk (Rester libre). 4. Bağımsız (Un pays libre). 5. Tutuksuz, tutuklanmamış (Un prévenu libre). 6. Boş, uğraşısız, "serbest (Etes-vous libre ce soir?).!. Boş, tutulmamış (Une chaise libre. Le taxi est libre). 8. Rahat, kaygı ve kuşkulardan uzak (Garder l'esprit libre, la tête libre). 9. Açık saçık (Des propos libres, une chanson libre). 10. Libre de qch: den kurtulmuş, -den uzak (Libre d entraves. Esprit libre de préoccupations, de préjugés). 11. Libre def. qch: -mekte özgür, serbest (Il est libre de décider, tu es libre dagir). § Libre arbitre: fels. Elindelik, "cüz'i irade, iradei cüziyye. Libre pensée: Din konusunda özgür düşünce. Libre penseur: Din konusunda özgür düşünen, layik. Papier libre: Damgasız kâğıt. Vers libre: Özgür koşuk, "serbest nazım. A l'air libre: Açık havada, dışarıda; açık havaya, dışarıya (Après plusieurs jours passés dans la grotte, ils remontèrent à l'air libre). Avoir libre accès auprès de qn: -in yanına, evine istediği gibi girip çıkmak. Avoir le champ libre: Dilediği gibi davranabilmek, meydan -in olmak. Avoir le ventre libre: Barsakları iyi çalışmak, peklik çekmemek. Avoir ses entrées libres chez qn: -in evine istediği zaman girip çıkabilmek. Avoir les mains libres pour f. qch: mekte serbest olmak. Donner libre cours à qch: -i tutmamak, boşaltmak (Donner libre cours à sa colère, à ses larmes). Etre libre comme l'air: Başına tam buyruk olmak, karışanı edeni olmamak, libre arbitre er. fels. Özgür istenç, serbest irade, libre-échange er. Bağımsız tecim değişimi; iki ülke arasında gümrük vergisi yada öbür engellerle sınırlandırılmamış erkin tecimsel değişim, "serbest mübadele, libre-échangiste s. ve ad Bağımsız tecim değişimi

librement yanlısı, "serbest mübadeleci. librement bel. 1. Özgürce, "serbestçe (Circuler librement). 2. Açıkça, çekinmeden (Parter librement). librettiste er. Libretto yazarı, libretto er. müz. Libretto. libyen, ne s. ve ad. Libyalı; Libya ve Libyalılara değgin. lice diş. 1. (Eski) Oyun alanı, 2. Savaş alanı. 3. (Eski) Şarampol. 4. Dişi av köpeği. § Entrer en lice: 1. Kavgaya atılmak, mücadeleye girmek. 2. Tartışmaya girişmek, lice, lisse diş. 1. (Dokuma tezgâhında) Gücü (Basse lice: Yatay gücü Haute lice: Dikey gücü). 2. (Gemilerde) Kaplama kuşağı, licence diş. 1. İzin (Licence de pêche. Licence d'importation, (texportation). 2. (Spor) Yarışmalara katılma izni, "lisans (Licence de tennis, de ski). 3. ed Hoş görülen kuralsızlık, kuraldışılık (Licence poétique, grammaticale). 4. (Eski) Laübalilik (Prendre, se permettre des licences avec qn: -e karşı laubali davranmak). S. Başıbozukluk, düzensizlik "sefahet (Vivre dans la licence). 6. (Üniversitede) Bakalorya ile doktora arasındaki aşama, lisans (Licence en droit, is lettres). licencié, e ad. 1. (Üniversiteden) Lisans almış kimse. 2. İşten çıkarılmış, açığa alınmış kimse. 3. Terhis edilmiş er. 4. s. (Spor) Lisanslı (Sportif licencié). licenciement er. 1. İzin verme, salıverme, "terhis (Licenciement de troupes, efouvriers). 2. İşten çıkarma, kovma, atma, açığa alma (Licenciement d'un fonctionnaire, d'un employé). licencier gçl. 1. Terhis etmek (Licencier l'armée). 2. Kovmak, atmak (Licencier deux élèves). 3. İşine son vermek, işinden atmak, açığa çıkarmak (Licencier m officier). 4. Licencier qn de qch: Birini -den atmak, kovmak, çıkarmak. § Se licencier: Lâübalilik etmek, yılışıklık etmek, edep dışına çıkmak, licencieux euse s. 1. (Eski) Lâübali, yılışık. 2. Düzensiz (Société licencieuse, vie licencieuse). 3. Açık saçık (Paroles licencieuses, plaisanteries licencieuses). lichen [liken] er. 1. bitb. Liken. 2. hek. Bir deri hastalığı, liken, licher gçl hlk. İçmek (Licher un petit verre). lichette diş. tkz. Ufak bir dilim, dilimcik (Une lichette de pain, de fromage). licitation diş. huk. İzalei şüyu, şüyu izalesi, •paydaşlık giderilmesi, licite s. huk. Yasalı, "meşru (Des profits licites. Une activité licite).

829

Her licitement bel Yasalı olarak, "meşru olarak, liciter gçl. Şüyu izalesi için satmak (Héritiers qui licitent un domaine). licol, licou er. Yular (Retenir un cheval par son licou). licorne diş. 1. At vücutlu, geyik başlı ve alnının ortasında tek boynuzlu olarak tasarlanan bir masal hayvanı. 2. gökb. Tekboynuz. § Licorne de mer: Deniz gergedanı denilen balık, licou — lieol. licteur er. Eski Romalılarda bir tür baltacı, yüksek görevlileri koruyan baltalı muhafız, lido er. coğr. Kıyı dili. lie diş. 1. Tortu (Lie de cidre, de bière, de vin). 2. Şarap tortusu (Il ne sentait plus le vin, il sentait la lie). 3. mec. Döküntü, en aşağı tabaka; ayak takımı (La lie du peuple. Chaque nation a sa lie) § Lie-de-vin: Şarap tortusu renginde, mor kırmızı (Des taches lie-de-vin). Boire le calice, la coupe, jusqu'à la lie: Çekmediği acı kalmamak, kahrın daniskasını görmek, bir acıyı derinliğine çekmek, lied [lid\ er. Şarkı; özellikle Alman bestecilerinin, Alman ozanlarının şiirleri üzerine bestelediği şarkılar, lid (Les lieds' de Schubert). liège er. 1. bitb. Mantar tabakası. 2. Mantar (Bouchon en liège, semelle de liège). lien er. 1. Bağ (Lien de parenté, de famille. Les liens du sang, de l'amitié). 2. Mahpus zinciri, zincir (Briser ses liens). 3. Destek, paraçol (Retenir un jeune arbre à son tuteur par des liens de paille). 4. mec. Bağ, ilgi, ilişki (Ces faits n'ont aucun lien entre eux. Il y a un lien logique entre cet événement et la situation actuelle). § Nouer des liens étroits avec qn: -ile sıkı bağ kurmak, aralarında sıkı ilişki kurmak. Trancher tous ses liens avec: -ile arasındaki bütün bağları koparmak, lier gçl. 1. Bağlamak (Lier un prisonnier avec une corde, ses cheveux avec un ruban). 2. Koyulaştırmak (Lier une sauce). 3. Birleştirmek, tutturmak (Lier des briques avec du ciment, lier des pierres avec du mortier). 4. Birbirine yakınlaştırmak, yaklaştırmak, birleştirmek (Leur communauté de goûts les liera vite). 5. mec. Kurmak (Lier amitié, lier conversation). 6. mec. Bağlamak, yükümlü kılmak (Votre parole vous lie. Le contrat le lie). 7. Lier qn, qch à: -e bağlamak (Ona lié la femme à la queue d un cheval indompté. Lier sa vie à celle d une femme; lier son destin à celui d'une entreprise). § Avoir les mains liées: Eli kolu bağlı olmak, bir şey yapmak olanağı bulunmamak. Avoir partie liée avec qn: -ile çıkar ortaklığı olmak. Lier la langue à qn: -i susturmak, -e tek söz ettirmemek. Lier conversation avec qn: ile konuşmaya başlamak, sohbet kurmak. Lierles mains à qn: -in elini kolunu bağlamak, -i hiçbir şey

lierre

830

lièvre

yapamaz duruma sokmak. Lier connaissance avec qn: -ile ilişki kurmak. Etre lié à qn, avec qn: ile senli benli olmak, -in çok yakını olmak. Etre fou â lier: Zır deli olmak, zincirlik deli olmak. Etre livré pieds et poings liés à qn: -in insafına bırakılmak. § Se lier: 1. İlişki kurmak (Il se lie facilement), 2. Bağlanmak, birbiriyle yakınlaşmak, dost olmak (Ils se rencontrent souvent mais ils ne se sont pas liés). 3. Se lier avec qn: -ile birleşmek, bir olmak. § Se lier d'amitié avec qn: -ile dostluk kurmak, lierre er. bitb. Sarmaşık, duvarsarmaşığı. § Lierre

de: ...yerine geçmek, yerini tutmak (Il lui tenait lieu de père). Il y a lieu de f. qch: -mek uygundur, yerindedir, uygun olur, gerekir (Il n'y a pas lieu de s'inquiéter outre mesure). Ce n'est pas le lieu de f. qch: -menin sırası değil, yeri değil (Ce n'est pas le lieu de plaisanter). Ce n'est ni le temps ni le lieu de f. qch: -menin ne yeridir ne zamanı (Ce n'est ni le temps ni le lieu de discuter). S'il y a lieu: Gerekirse (Vous appelerez le docteur s'il y a lieu). lieu-dit, lieudit er. Özel bir ad taşıyan yer,... denen yer (L'autocar s'arrête au lieudit des "TroisChênes").

terrestre: Yersarmaşığı. liesse diş. Büyük sevinç, düğün bayram. § En liesse: Sevinç içinde, bayram yapan (Unefoule en liesse se répandait dans les rues). lieu er. 1. Yer (Lieu de naissance. Un lieu sûr, dangereux. Lieu de travail). 2. Orun, mevki; tabaka (Etre de bas lieu, de haut lieu). 3. ç. Ülke, bölge; bu yerler (Les coutumes varient avec les lieux. Le maître de ces lieux). 4. ç. Olay yeri (La police s'est rendue sur les lieux). 5. ç. Ev; aile (Aménagement des lieux. Quitter, évacuer, vider les lieux). § Lieu public: Genel yer, herkes için açık olan yer, "umumi yer. Lieu saint: Tapınak; kilise. Lieu géométrique: mat. Geometrik yer. Lieux d'aisances: Ayakyolu. Lieu d'asile: Kurtuluş yeri, aman yeri. Les saints lieux: Kutsal topraklar, Filistin. Lieux communs: Beylik sözler, beylik düşünceler. Mauvais lieu: Fuhuş evi, adı kötüye çıkan yer. Sans feu ni lieu: Odsuz ocaksız, yersiz yurtsuz. Au lieu de: -yerine (Employer un mot au lieu d'un autre). Au lieu de f. qch: -cek yere, -ceğine (Travaillez au lieu de pleurer). Au lieu que: -ceğine (Au lieu qu'il reconnaisse ses erreurs, il s'entête à soutenir l'impossible). En lieu et place de: -in adına, yerine. En haut lieu: Yüksek makama, yüksek mevkilerde olanlara, büyüklere (Je me plaindrai en haut lieu). En premier lieu: Önce, ilkin. En second lieu: Sonra, ikinci olarak. En dernier lieu: En sonunda, "nihayet. En temps et lieu: Yerinde ve zamanında. Avoir lieu: Olmak, vuku bulmak (Hier, un accident a eu lieu. Le bal aura lieu demain). Avoir lieu de f. qch: -mekte haklı olmak, mesi için haklı bir nedeni olmak (Il a lieu de se féliciter. Tu n'as pas lieu de te plaindre). Donner lieu à qch: -e yol açmak, neden olmak, yer vermek, fırsat vermek (Son retour donna lieuàdes scènes denthousiasme. Son attitude donna lieu à quelques remarques amères). Donner lieu de f. qch: -mesir.e yol açmak, olanak vermek (La montée de la fièvre donne lieu de craindre une issue fatale). Etre sans feu ni lieu, n'avoir ni feu ni lieu: Odsuz ocaksız olmak, yeri yurdu olmamak. Tenir lieu

lieue diş. Fersah, mil. § Lieue marine: Deniz mili. § A cent lieues de qch, de f. qch: -den, -mekten çok uzak (Il est à cent lieues de la vertu. Tétais à cent lieues de supposer cela). A une lieue de: -den pek uzakta (Rapprochez-vous, vous êtes à une lieue de moi). Etre à mille lieues de f. qch: -mekten çok uzak olmak. Sentir qn d'une lieue: -in geldiğinin hemen farkına varmak; -in niyetini hemen anlamak (Je l'ai senti d'une lieue). Sentir ...d'une lieue: ...olduğu hemen anlaşılmak (Il sent son fripon dune lieue: Hinoğlu hin olduğu hemen anlaşılıyor). lieur, euse ad. Demetçi, ekin demetlerini bağlayan kimse. lieuse diş. 1. Demet makinesi, ekinleri demet yapmaya yarayan makine. 2. s. Demet bağlamaya yarayan (Ficelle lieuse). lieutenance diş. 1. İkinci başkanlık; başkan yardımcılığı. 2. Teğmenlik. 3. Vekillik; vekillik etme. lieutenant er. 1. İkinci başkan, başkan yardımcısı. 2. Teğmen. 3. Vekil. § Lieutenant criminel: (Eskiden Fransada) Cinayet yargıcı. Lieutenant de police: (Eskiden Fransada) Polis müdürü. Lieutenant général: (Eskiden Fransada) Tümgeneral. Lieutenant du royaume: (Eskiden Fransada) Olağanüstü kral vekili. Lieutenant de vaisseau: den. Yüzbaşı, lieutenant-colonel er. ask. Yarbay, lièvre er. 1. Tavşan (Le lièvre déboule vers son gîte). 2. Tavşan eti (Un civet de lièvre). 3. er. (• Tavşangiller. § Lièvre de Patagonie, lièvre des pampas: Mara. Lièvre doré: Amerikan tavşanı. Lièvre variable, lièvre changeant: Kar tavşanı. Avoir une mémoire de lièvre: Unutkan olmak, belleği zayıf olmak. Courir le même lièvre: Aynı amaç ardında koşmak. Etre poltron comme un lièvre: Ödlek, tabansız olmak. Soulever, lever le lièvre: Ortaya güç ama önemli bir sorun atmak. Cest là que gît le lièvre: İşin püf noktası burada, zurnanın zırt dediği yer işte burası, işin en önemli noktası burada bulunuyor. Il ne faut par courir

liftier deux lièvres à la fois: İki karpuz bir koltuğa sığmaz. liftier er. Asansör hizmetlisi, asansör yamağı, ligament er. anat. (Eklemlerde vb.) Bağ. ligamentaire s. hek. Bağlara değgin (Laxité ligamentaire). ligamenteux, euse s. anat. Bağ yapısında (Tissu ligamenteux: Bağ doku). ligature diş. 1. hek. Bağlama, dikme (Ligature d'un organe). 2. Bağ, dikiş (Faire une ligature à la jambe d'un blessé). 3. dilb. Birleştirme bağı. 4. (Bahçıvanlıkta) Aşı bağı (Fixer par une ligature un arbrisseau à son tuteur). 5. Bağ, bağcık (Fixer les skis avec de fortes ligatures). ligaturer gçl. Bağlamak; dikmek (Ligaturer une artère). lige s. Körü körüne bağlı, kul köle, candan bağlı (Homme lige, vassal lige. Homme lige de son parti, de son chef). lignage er. 1. Soy (Une demoiselle de haut lignage). 2. Bir metindeki dizili satırlar, lignard er. 1. (Eski) Savunma hattındaki piyade eri. 2. Satır sayısına göre ücret alan gazeteci, ligne diş. 1. Çizgi (Tracer, tirer une ligne. Une ligne verticale, oblique, courbe). 2. Satır (Un texte de vingt lignes). 3. Sıra, dizi (Une ligne d'arbres le long de la route. Ranger les plantes sur plusieurs lignes). 4. Vücut hatları (Vous ne mangez pas, c'est pour la ligne). 5. Yol, ulaştırma yolu (Ligne aérienne, ligne maritime). 6. °Hat (Ligne électrique, ligne téléphonique). 7. Eski bir uzunluk ölçüsü, başparmağın onikidebiri (Sans perdre une ligne de sa haute taille). 8. ask. Saf (Ligne de guerre: Savaş safı). 9. ask. Savunma hattı (Ligne Maginot. Forcer les lignes adversaires). 10. Olta (Pêche à la ligne. Lancer la ligne). 11. Ekvator, »eşlek (Le navire a franchi la ligne). 12. Soy (Descendre en ligne directe d'une noble famille). 13. Profil, yandan görünüş (La ligne du nez). 14. Genel biçim (La ligne d'une voiture. Quelle est la ligne cette année dans la mode?). § Ligne brisée: Kırık çizgi. Ligne droite: Doğru, doğru çizgi. Ligne de côte: Kıyı boyu çizgisi. Ligne de faîte: Doruk çizgisi. Ligne de force: fiz. Kuvvet çizgisi. Ligne de plus grande pente: mat. En büyük eğim çizgisi. Ligne de partage des eaux: coğr. Subölümü çizgisi, suçatı. Ligne de changement de date gökb. Gündeğişimi çizgisi. Ligne de rappel: mat. Aradoğrusu. Ligne de terre: Yer ekseni. Lignes frontales: mat. Alın doğruları. Lignes isobares: fiz. Eşbasınç eğrileri. Ligne pure: bitb. Arıdöl. Ligne de démarcation: Ayırıcı çizgi, sınır. Ligne de foi: Pusulada geminin eksenini gösteren çizgi. Ligne de mire: Nişan çizgisi. Ligne de tir: Atış çizgisi.

831

liguliflore Hors ligne: Eşsiz, çok üstün (Une intelligence hors ligne). Dans ses grandes lignes: Kaba taslak, ana hatlarıyla. Sur toute la ligne: Tamamen (Etre battu sur toute la ligne). Sur la même ligne: Aynı düzeyde, aynı güçte, aynı değerde. Avoir de la ligne: Vücut hatları düzgün olmak, ince yapılı olmak. Entrer en ligne de compte: Önem taşımak, bir önemi olmak, hesaba katılmak. Etre en ligne: Cephede olmak, savaş hattında olmak. Etre dans la ligne de: -in istediği yolda olmak. Faire entrer qch en ligne de compte: -i hesaba katmak, göz önünde bulundurmak. Garder sa ligne: Hatlarını korumak, hâlâ ince olmak, henüz şişmanlamamış olmak. Lire les lignes de la main, dans les lignes de la main: El falına bakmak. Lire entre les lignes: Satırların arasını okumak, bir yazının altında yatan anlamı kavramak. Lire de la première à la dernière ligne: Baştan sona okumak. Mettre la dernière ligne à qch: -i bitirmek; °hatem çekmek. Perdre la ligne: İnceliğini yitirmek, şişmanlamak. Tirer à la ligne: (Satır hesabı para verilen bir yazıyı) Uzatmak, şişirmek, lignée diş. Soy sop (Avoir une belle lignée). ligner gçl. Koşut çizgiler çizmek, çizgili yapmak

(Ligner un papier). ligneul er. Kunduracı ipliği, kaytan, ligneux, euse s. 1. Ağaçsı, odunsu (Tissu ligneux, plantes ligneuses). 2. er. Odunözü, odunun sertliğini sağlayan madde, lignicole s. hayb Odun, tahta içinde yaşayan (Insectes lignicoles). lignification diş. bitb. Odunlaşma. Iignifier(se) gsz. Odunlaşmak, lignine diş. kim. Odunözü. lignite er. yerb. Linyit. lignomètre er. (Basımcılıkta) Satırölçer, satır ölçme cetveli. ligot er. Çıra demeti, küçük bir demet çıra. ligotage er. Sımsıkı bağlama, kıskıvrak bağlama, ligoter gçl. Sımsıkı bağlamak, kıskıvrak bağlamak (Les voleurs ont ligoté le gardien). ligue diş. 1. Devletler birliği; birlik, lig (La Ligue arabe). 2. Dernek, topluluk (Ligue des Droits de l'Homme). 3. (Spor) Küme. liguer gçl. Bir birlik içinde toplamak, birleştirmek, bir araya getirmek (Liguer tous les mécontents). § Se liguer: 1. Birleşmek, birlik olmak. 2. Se liguer contre: -e karşı birleşmek, birlik yapmak. 3. Se liguer avec: -ile birleşmek, birlik olmak, ligueur, euse ad Birlik üyesi, ligule diş. bitb. Dilcik. ligulé, e s. 1. Dilcikli (Feuille ligulée). 2. Dilcik biçiminde (Fleurs ligulées). liguliflore s. Çiçekleri dilcik biçiminde olan (Plantes

832

lilas

ligulijlores). lilas [IUa]er. 1. Leylak (Lilas violet, Mme). 2. s. değişmez. Leylak renginde (Une robe lilas). liliacées diş. ç. bitb. Zambakgiller, lilial, e s. Zambak gibi, apak, bembeyaz (Une jeune fille à la gorge liliale). lilliputien, ne [lilipysjë] s. 1. Küçücük, minnacık (Il a une taille lilliputienne). 2. ad. Cüce. (Dans le pays des lilliputiens). limace diş. 1. Kabuksuz sümüklüböcek, sülük salyangozu, 2. mec. Uyuşuk adam, tembel teneke, sümsük. 3. hlk. Gömlek, limaçon er. 1. Salyangoz, 2. Arşimet vidası denilen ve döndürülerek aşağıdan yukarıya su çekmeye yarayan aygıtın halk arasındaki adı. 3. anat. (Kulakta) Salyangoz. § En limaçon: Sarmal, °helezoni (Escalier en limaçon: Döner merdiven). limage er. Eğeleme, törpüleme. limaille diş. Eğe talaşı, eğinti (Limaille de fer). limande diş. 1. hayb. Pisibalığı. 2. den. Halat sargısı, baderna. § Limande-sole: hayb. Kızıl dilbalığı. limbe er. 1. (Matematik aletlerinde) Dereceli kenar (Limbe d'un théodolite). 2. (Yıldızlarda) Dış kenar, kenar (Limbe solaire). 3. bitb. Yaprakayası. 4. ç. (Hıristiyanlarca) Vaftiz olmadan ölen çocukların ruhlarının gittiği yer. S. ç. mec. Belirsiz durum, belirsizlik (Ces projets de réforme sont encore dans les limbes). lime diş. 1. Eğe; törpü (Lime à main, lime à ongles). 2. hayb. Pisibalığı. 3. bitb. Bir tür limon ağacı, acı sulu bir tür limon, limer gçl. 1. Eğelemek; törpülemek (Limer une pièce de fer. Limer ses ongles). 2. mec. Düzeltmek,daha iyi bir duruma getirmek (Limer ses écrits). limette diş. bitb. Tatlılimon. limettier er. bitb. Tatlılimon ağacı, limeur, euse s. ve ad 1. Eğeleyici, törpüleyici; eğeci, törpücü. 2. diş. Eğeleme makinası, törpüleme makinası. limicole s. hayb. 1. Deniz dibindeki çamurlarda yaşayan (Annélides limicoles). 2. er. ç. hayb. Çamurkoşarları. limier er. 1. İri av köpeği. 2. mec Polis, "hafiye, liminaire s. Bir kitap, bir söylev yada bir tartışmanın başında yer alan (Déclaration liminaire, épitre liminaire). •imitable s. Sınırlandırılabilir, limitatif, ive s. Sınırlayıcı, sınırlandırıcı (Dispositions limitatives d'une loi). limitation diş. Sınırlama, sınırlandırma; sınırlanma, sınırlandırılma (Limitation des naissances. Sans limitation de temps. Apporter des limitations à l'exercice du droit de grève). limite diş. 1. Sınır (Le Rhin marque la limite entre

»

limousine les deux pays. Fixer les limites d'un champ). 2. Uç, son, son sınır, c had (Les armées installées aux limites de tEmpire romain. La limite d âge). 3. s. En son (La vitesse limite des véhicules). 4. s. Tavan, üstüne çıkılamayacak (Desprix limites). § Sans limites: Sınırsız, sonsuz (Un pouvoir sans limites). Connaître ses limites: Haddini bilmek; gücünün, yeteneğinin sınırlarını bilmek. Dépasser les limites: Haddini aşmak, çizmeden yukarı çıkmak, limité, e s. 1. Sınırlı, °mahdut (Tirage limité. Surface limitée). 2. Olanakları sınırlı, kıt kanaat geçinen (Il est assez limité). limiter gçl. 1. Sınırlandırmak (Limiter le pouvoir d'un chef, la durée de parole des orateurs). 2. Limiter qch à qch: Bir şeyi -ile sınırlandırmak (Limiter f enquête aux faits immédiats). § Se limiter: 1. Kendini sınırlamak (Savoir se limiter dans son activité). 2. Se limiter à qch, à f. qch: -ile, mekle yetinmek, -de kalmak, -mekte kalmak (Je vais me limiter à exposer l'essentiel). limiteur er. tek. Kısıcı,sınırlayıcı,düşürücü (Limiteur de messe). limitrophe 5. 1. Sınırda yaşayan, sınır üzerinde bulunan (Ces populations limitrophes qui cultivent les champs de bataille). 2. Sınırdaş, komşu, sınır komşusu (Villes, pays limitrophes). limnée diş. hayb. Sivri-tatlısu salyangozu, limnologie diş. coğr. Gölbilim. limogeage er. tkz. Sürme; kızağa çekme; sürülme, kızağa çekilme, limoger gçl. tkz. Sürmek; yetkilerini elinden almak, kızağa çekmek (Limoger un commandant, limoger un préfet). limon er. 1. Mil, lığ, balçık (Le Nil laisse un limon qui fertilise la terre. Limon employé comme engrais). 2. (Eski) Sulu limon. 3. (Arabada) Ok, araba oku. 4. Merdiven böğrü, limonade diş. Limonata. limonadier, ère ad. 1. Limonatacı. 2. Kahveci (Restaurateurs et limonadiers). limonage er. (Tarımda) Milleme. limoneux, euse s. Balçıklı, çamurlu, lığlı (Eau limoneuse). limonier er.bitb. l.Limonağacı.2. Koşum beygiri, araba beygiri. limonière diş. 1. (Arabada) Ok çifti. 2. Çift oklu, dört tekerlekli araba, limonite diş. yerb. Limonit, limousin, e i. ve ad. 1. Limoges yada Limousin bölgesinden (Un écolier limousin, troubadours limousins). 2. er. Duvarcı, moloz duvarcı, limousinage er. Moloz duvar, limousine diş. 1. Bir çeşit çoban kebesi (Le berger

limousiner se dépouilla de sa lourde limousine de bure). 2. (Eski) Kupa biçimi araba yada otomobil, limousiner gçl. Moloz duvarlarla yapmak, limpide s. 1. Saydam, duru, "berrak, pırıl pırıl (Eau, source, cristal limpide). 2. mec. Açık, sade, anlaşılabilir (Une explication limpide). limpidité diş. 1. Saydamlık, duruluk, "berraklık, pırıl pırıllık (Limpidité de l'eau, de l'air, du ciel). 2. mec. Açıklık, sadelik, anlaşılabilirlik (Limpidité d'un style, d'une explication, d'une démonstration). limure diş. I. Eğeleme, törpüleme. 2. Cila, perdah, lin er. bitb. 1. Keten (Tissu de lin). 2. Keten kumaş (Chemise de tin). linacées diş. ç. bitb. Ketengiller, linaire diş. bitb. Nevruzotu, aslanağzı, linceul er. Kefen (Envelopper un cadavre dans un linceul). linéarité diş. 1. mat. Doğrusallık. 2. dilb. Çizgisellik. linéaire s. 1. Çizgiye değgin, çizgisel (Dessin linéaire). 2. Çizgimsi, çizgiyi andıran (Un récit tout linéaire, je veux dire sans épaisseur). 3. Dar ve uzun (Feuilles linéaires). 4. mat. Doğrusal (Fonction linéaire). 5. dilb. Çizgisel. § Mesures linéaires: Uzunluk ölçüleri. Perspective linéaire: Çizgi görüntü, çizgisel oylum çizim, linéament er. 1. Yüz çizgisi (Un fin visage dont les linéaments trahissaient de la fatigue et une grande bonté). 2. mec. Taslak, taslak çizgi, taslak görüntü (Des linéaments vagues commencèrent à se former dans sa méditation). linéature diş. (Televizyon) Ekran tarama çizgi sayısı. liner [lajncen] er. İng. 1. Büyük hatlarda, uzak mesafelerde çalışan yolcu gemisi. 2. Büyük yolcu uçağı. linette diş. Keten tohumu. linge er. 1. Çamaşır (Corde à linge: Çamaşır ipi. Pince à linge: Mandal. Armoire à linge: Çamaşır dolabı. Laver le linge. Essora-, sécher, repasser le linge. Etendre du linge). 2. tç çamaşır (Changer de linge. Mettre du linge propre). 3. Çaput (Frotter avec un linge). § Blanc comme un linge: Çok solgun, soluk, sapsarı. Il faut laver son linge sale en famille: Baş kırılır fes içinde, kol kırılır yen içinde. Il y a du beau linge: hlk. Pek şık kadınlar var. linger, ère s. ve ad. 1. Çamaşır, havlu vb. yapan yada satan, yağlıkçı (Marchand linger, marchande lingère, une lingère). 2. diş. (Büyük konaklarda) Çamaşır kâhyası, çamaşırcıbaşı. lingerie diş. 1. Çamaşır yapımcılığı yada satıcılığı, yağlıkçılık. 2. Çamaşır serme yeri. 3. Çamaşır odası. 4. Çamaşır, iç çamaşırı (Magasin de.

833

lippée

lingerie. Lingerie pour hommes). lingot er. Külçe (Des lingots d'or, d'argent, de plomb). lingotière diş. Külçe kalıbı, lingual, e s. 1. Dile değgin, dille ilgi (Artere linguale. Muscles linguaux). 2. dilb. Dilsel, dilin çeşitli devinimleri sonucu oluşan (Consonnes linguales). linguifoime s. Dil biçiminde, dilsi, dilimsi. linguiste ad »Dilbilimci, dil bilgini, linguistique diş. dilb. 1. Dilbilim (La linguistique décrit les langues du monde, leur histoire et leur fonctionnement, et étudie le langage comme activité humaine. Linguistique générale, historique, fonctionnelle, structurale, appliquée). 2. s. a) Dilbilimsel (Etudes linguistiques. Bulletin de la société linguistique), b) Dilsel, linguistiquement bel. Dilbilimsel olarak, dilbilimsel açıdan. linier, ère i. 1. Ketene değgin (Industrie linière). 2. diş. Keten tarlası. Uniment er. Ovmaya yarayan ilaç, ovma merhemi, ovma kremi, linoléum er. 1. Mantarlı muşamba, linolyom. 2. Linolyom döşeme, linolyom halı (Le linoléum étouffait mes pas). linon er. İnce keten bezi (Mouchoir de linon). linotte diş. hayb. Ketenkuşu. § Tête de linotte: Kuş beyinli, linotype diş. Linotip. linteau er. Boyunduruk; kapı yada pencere gibi açıklıkların üzerine konulan ağaç, taş yada beton kiriş. lion, ne ad. 1. Aslan (Rugissement du lion. Chasse au lion). 2. Aslan burcu. 3. mec. Gözüpek, yürekli, aslan gibi adam (C'est un lion). 4 Kahraman, ünlü (Le lion du jour). 5. diş. mec. Şık ve güzel kadın, çok güzel giyinen kadın. § Lion de men Deniz aslanı denilen bir fok türü. La part du lion: Aslan payı. Fort comme un lion: Aslan gibi kuvvetli. Se battre comme un lion: Aslanlar gibi vuruşmak, lionceau er. Aslan yavrusu, lipémie diş. hek. Kandaki yağ oranı, lipit oranı. lipide er. 1. kim. Lipit. 2. hek. Yağ (Lipides alimentaires, lipides de t organisme). lipidique s. Lipitle ilgili, lipide değgin, lipome er. hek. Yağ uru. lipophile s. Yağlı maddeleri tutan,*yağtutar. liposoluble s. Yağda erir. lippe diş. Sarkık dudak, kalın ve sarkık alt dudak. § Faire la lippe: Somurtmak, surat asmak, dudağını sarkıtmak, lippée diş. 1. Lokma. 2. (Eski) Bol ve iyi yemek.

lippu § Franche lippée Bedava yemek, lippu, e s. Sarkık dudaklı, kalın dudaklı (Bouche lippue).

liquation diş. (Madencilikte) Kal. liquéfaction diş. kim. Sıvılaşma (Point de liquéfaction). liquéfiable s. Sıvılaşabilir (Gaz liquéfiables). liquéfiant, e s. Sıvılaştırıcı. liquéfier gçl. Sıvılaştırmak (Liquéfier un gaz). § Se liquéfier: 1. Sıvılaşmak (Legoudron se liquéfie sous l'action de la chaleur). 2. mec. Bitmek, çökmek, yere serilmek, liquette diş. hlk. Gömlek (Repasser les liquettes). liqueur diş. 1. kim. Sıvı madde, çözelti (Liqueur de Fehling: Fehling çözeltisi). 2. Likör (Boire un petit verre de liqueur après le repas). liquidable s. Tasfiye edilebilir, tasfiye edilmesi gereken. liquidambar er. Günlük ağacı, "amberi sayil. liquidateur, trice ad. huk. Tasfiye memuru, liquidatif, ive s. Hesap tasfiyesine değgin (Acte liquidatif, opération liquidative). liquidation diş. 1. Tasfiye; hesap tasfiyesi (La liquidation d'un compte, de l'impôt). 2. Elden çıkarma, satma (La liquidation d une propriété). 3. İndirimli satış (Liquidation de fin de mois. Liquidation du stock après inventaire). 4. mec. Ortadan kaldırma, temizleme, öldürme (Liquidation d'un témoin gênant). liquide s. 1. Sıvı, sıvı halinde bulunan (Un corps liquide, gaz liquide, l'air liquide). 2. dilb. Akıcı (Consonnes, liquides: Akıcı ünsüzler). 3. Nakit, serbest, elde serbest bulunan (Argent liquide). 4. er. Sıvı (Un liquide incolore). 5. er. İçecek içki; şarap (Qu'est-ce qu'il s'enfile comme liquide!). 6. Sulu yemek, çorba, et suyu (Malade qui ne peut prendre que des liquides). 7. Su, özsu (Liquides organiques. Liquide céphalo-rachidien. Liquide nourricier des végétaux). § La plaine liquide: mec. Deniz. L'élément liquide: mec. Su. liquider gçl. 1. Tasfiye etmek, elden çıkarmak, satmak (Liquider des actions, des biens, des terres). 2. Ödemek, kapatmak (Liquider un compte, une dette). 3. Çözmek, yoluna koymak (Liquider une affaire). 4. Tasfiye etmek, ortadan kaldırmak, kökünü kazımak (Liquider la féodalité). 5. Yapıp kurtulmak (Liquider un travail). 6. İndirimli satmak (Liquider un stock). 7. tkz. Hesabını görmek, işini bitirmek, ortadan kaldırmak, öldürmek (Liquider un témoin gênant). liquidien, ne s. Sıvılara değgin, sıvılarla ilgili, liquidité diş. 1. Sıvılık, sıvı olma hali (Liquidité du mercure, du sang). 2. Paraya çevrilir değer; nakit (Les liquidités dune banque).

834

lisière liquoreux, euse s. Likörsü, likörümsü, likörü andıran (Vin liquoreux). liquoriste ad. Likörcü. lire diş. İtalyan para birimi, liret, lire gçl. 1. Okumak (Lire une lettre, un roman, un journal). 2. Yüksek sesle okuyup bildirmek (Lire un arrêt, un jugement). 3. Sökmek, okumak (Lire une écriture difficile, lire les caractères chinois). 4. Sezmek, anlamak, kavramak, keşfetmek (J'ai lu son sentiment sur son visage, dans ses yeux). 5. Lire qch à qn: Birine bir şey okumak (Dre une histoire à ses enfants) § Lire dans le marc du café: Kahve falına bakmak. Lire les lignes de la main, dans les lignes de la main: El falına bakmak, lis, lys [fis] er. Zambak (Le lis est le symbole de la pureté. Il est blanc comme un lis). § Lis des étangs: Aksu gülü. Lis Saint-Jacques: Güzelhatunçiçeği. Fleur de lys: Fransa krallığı simgesi. Le Royaume des lis: Fransa, lise, lyse diş. Hareketli kumlar, çırpındıkça içine gömülünen kumlar, lisérage er. Zıhlama, kenar şeridi geçirme, liséré er. Bir giysinin kenarına geçirilen şerit, zıh, kenar şeridi (Liséré de soie. Liséré de robe, de veste). lisérer gçl. 1. Zıh geçirmek, kenar şeridi geçirmek. 2. Lisérer qch de qch: Bir şeye -den zıh geçirmek (Lisérer une flanelle de vert d ortie). § Se lisérer de qch: -ile zıhlanmış olmak, -den zıhı bulunmak (Leurs vêtements se Useraient d'un fin duvet blanc). liseron er. bitb. Gündüzsefası, çitsarmaşığı, kahkaha çiçeği. § Liseron des champs: Tarlasarmaşığı. Liseron scammoné: Mahmude, liseur, euse ad Çok okuyan, okuma meraklısı; okuyucu (C'est un grand liseur de romans policiers). liseuse diş. 1. Kitap okurken kalman sayfayı göstermek üzere arayan konulan kâğıt bıçağı. 2. (Yatakta kitap okurken kadınların giydiği) Bir çeşit yün hırka, lizöz. lisibilité diş. Okunaklılık, okunabilirlik (lisibilité d'une écriture). lisible s. 1. Okunaklı, okunabilir, kolay okunur (Ecriture, inscription, signature lisible). 2. Okunmaya değer (Cet article est à peine lisible). lisiblement bel. Okunaklı bir şekilde, kolay okunacak şekilde (Ecrire lisiblement). lisière diş. 1. Kumaş kenarı, kumaşın iki kenarında bulunan şerit (Lisière d'un tissu différent. Largeur d'un drap entre les lisières). 2. Sınır (Lisière d'un champ, dun bois, d'une forêt. Lisières d'un pays). 3. ç. mec. Yürümek için birinin gereksindiği yardım. § Tenir qn en lisières: -in iplerini elinde tutmak, dilediği gibi yönetmek.

lissage lissage er. 1. Yalızlama, perdahlama. 2. (Gemi kaplamasına) Kuşak geçirme. 3. (Dokuma tezgâhında) Gücü düzme, lisse diş. 1. (Dokuma tezgâhında) Gücü. 2. Mühre, deri parlatmaya yarayan kunduracı aleti. 3. s. Kaygan; düz ve parlak; yalız, perdahlı (Pierre lisse Une peau lisse. Ecorce lisse du hêtre. Cheveux lisses). 4. s. Düz (Muscles lisses). lisser gçl. 1. Kayganlaştırmak, yalızlamak, perdahlamak (Lisser les peaux, les cuirs, les étoffes. Lisser sa moustache, ses cheveux). 2. (Gemi kaplamasına) Kuşak çekmek, iisseur, euse ad. 1. Perdahçı. 2. diş. Perdah makinası. lissoir er. Perdah aleti, mühre, listage er. *Dizelgeleme, listeleme, liste haline getirme. liste diş. 1. (Atlarda) Akıtma. 2. *Dizelge, liste (Son nom n'est pas sur la liste. La liste des livres nouvellement entrés à la bibliothèque. Liste ouverte, liste close. Etre inscrit sur la liste électorale). § Liste civile: Hükümdar ödeneği, "hazinei hassa; devlet başkanlığı ödeneği. Liste des mets: Yemek listesi. Liste électorale: Seçim listesi. Liste noire: Kara liste. Dresser une liste: Liste düzenlemek, liste yapmak. Faire la listede: in listesini yapmak (Faire la liste des absents). Grossir la liste de: -in sayısını arttırmak, -e eklenmek (Il a grossi la liste des mécontents). listel, listels, listeaux er. 1. Pervaz. 2. Küçük kabartma. 3. Para yada madalya pervazı, lister gçl. *Dizelgelemek, listelemek, liste haline getirmek. . lit er. 1. Karyola (Lit de fer, lit portatif). 2. Yatak (Dormir dans son lit. Sauter, sortir du Ut. Un lit de plumes). 3. (Akarsularda) Yatak (Fleuve qui sort de son lit. Détourner une rivière de son lit). 4. (Madenlerde) Yatak (Lit d'argile, lit de pierre, lit de carrière). 5. Katman, tabaka (Ut de sables, lit de cendres). 6. mec. Evlilik, evlenme (Enfants du premier lit. Elever les enfants dun autre lit). Lit de justice: (Eskiden) Paris parlamentosunda kralların oturduğu taht; (daha sonra) kiralın huzurunda yapılan yargı toplantısı. Lit de parade: Büyük adamların, öldüklerinde yatırıldıkları yatak. Lit du vent, lit de vent: Yelin estiği yön. Au saut du lit: Yataktan kalkar kalkmaz, uyanınca. Sur son lit de mort: Ölüm döşeğinde, ölmek üzereyken. Aller au Ht, se mettre au lit: Yatağa girmek, yatmak. Faire son lit: Yatağını yapmak, düzeltmek. Faire lit à part: (Karı koca) Yataklarını ayırmak, ayrı yatmak. Garder le lit: Yatakta hasta yatmak. Mourir dans son lit: Başı yastıkta ölmek, eceliyle ölmek. Comme on fait son lit, on se couche: Ne ekersen onu biçersin.

835

litigieux

litanie diş. 1. ç. Kilisede okunan dua, uzun dua (Réciter, chanter des litanies). 2. mec. tkz. Uzun ve bıktırıcı sözler, tıraş (C'est la litanie éternelle. Une litanie dinjures). litchi, letchi er. Sıcak bölgelerde yetişen bir çam cinsi; bu ağacın meyvası. liteau er. 1. Kurt yatağı, kurt ini. 2. (Havlu ve bezlerde) Zıh, kenar çizgisi (Un essuie-main à liteaux rouges). 3. Çıta. litée diş. Bir inde bulunan yabani hayvan topluluğu, bir inlik yabani hayvan (Une litée de marcassins, de lapereaux). liter gçl. Üst üste dizmek, kat kat sıralamak, istif etmek (Liter des poissons salés). literie diş Yatak takımı; yorgan, çarşaf, yastık vb. (Elle laisse la literie s'aérer longuement à la fenêtre). litharge diş. kim. Kurşun oksit, mürdesenk. lithiase diş. hek. Taş yada kum hastalığı (Lithiase rénale, urinaire). lithine diş. kim. Lityum oksidi, lithium er. kim. Lityum. litho diş. (Lithographie'nin kısaltılmışı) Taş baskı, taşbasma, litografya (Faire encadrer une litho). lithocromie diş. Renkli taşbasması, renkli taşbaskı. lithographe ad. Taşbasmacı, taşbaskıcı, litografyacı. lithographie diş. Taşbasma, taşbaskı, litografya, lithographier gçl. Taşbaskı ile basmak, taşbasma ile basmak (Lithographier une affiche, un album). lithographique s. Taşbaskıya değgin, taşbasmaya özgü (Encre lithographique). lithologie diş. yer. *Taşbilim. lithologique s. *Taşbilimsel. lithosphère diş yerb. Taşyuvaıı, taşküre. lithotomie diş. hek. (Sidik torbasında) Taş çıkarma (ameliyatı). lithotritie [litıtrisi] diş. hek. (Sidik torbası içinde) Taş ufalama (ameliyatı), litière diş. 1. Ahırda hayvanların yatması için döşenen ot, hayvan yatağı, yataklık. 2. Sedye. 3. (Eski) Tahtıravan (Litière orientale. Voyager en litière). § Etre sur la litière: Yataklık hasta olmak, hastalanıp yatmak. Faire litière de qch: -e aldırmamak, -i önemsememek, göz önüne almamak, hesaba katmamak (Faire litière des conventions, de son honneur). litige er. 1. huk. Dâva, ihtilaf, uyuşmazlık, niza (Litiges soumis aux tribunaux. Arbitrer, régler, trancher un litige). 2. Anlaşmazlık, uyuşmazlık (Régler le litige par voie de négociations). litigieux, euse s. Üzerinde uyuşulamayan, kavgalı, anlaşmazlık konusu olan (Arbitrer une affaire litigieuse. Les points litigieux).

litispendance

836

litispendance diş. huk. I. (Eskiden) Dâvanın görülmesi. 2. (Bugün) "Dâvada muallakiyet; dâvanın aynı anda aynı derecede yetkili iki mahkemede görüşülmesi, litorne diş. Bir tür ardıç kuşu. • litote diş.ed. *Arıksılık, "arıksayış, "yeğinseme, "zaafı suri; zayıf görünen bir sözcüğü kuvvetli bir anlam verecek şekilde kullanma, örneğin, "çok iyidir" demek yerine "fena değil" deme (On se sert dune litote quand on suggère une idée par la négation de son contraire). litre diş. Önemli kişilerin ölümünde kilisenin etrafına gerilen enli siyah şerit, litre er. Litre (Litre en verre pour le vin. Boire un litre de bière). litron er. 1. Tahıl ölçmede kullanılan eski bir ölçek, tenekenin onaltıda biri 2. hlk. Bir litre şarap, littéraire s. 1. "Yazınsal, "edebî; yazına, edebiyata değgin (La vie littéraire. Milieux, cercles, salons littéraires. Prix littéraires). 2. ad. "Yazıncı, edebiyatçı; edebiyat öğretmeni, littérairement bel. Yazınsal açıdan, edebiyat bakımından. littéral, e s. 1. Harf kullanan, yazı kullanan, harfli, yazılı (Notation littérale. X, Y sont des symboles littéraux de l'algèbre. L'arabe littéral). 2. Sözcük sözcük bağlı kalınarak yapılan (Une traduction littérale). 3. Öz, asıl, gerçek (Le sens littéral dun mot). 4. Yazıya dayalı, yazılı (Preuve littérale) § Au sens littéral du mot: Sözcüğün gerçek anlamıyla. littéralement bel. 1. Sözcüğü sözcüğüne, sözcük sözcük bağlı kalarak (Traduire, copier un texte littéralement). 2. tkz. Tam anlamıyla, tamamiyle (Il était littéralement fou, hors de lui). littéralité diş. (Çeviride) Metne sıkı sıkıya bağlılık (Traducteur, esclave de la littéralité). littérarité diş. Yazınsallık,°edebilik. littérateur er. (Genellikle küçümseme ile kullanılır) "Yazıncı, "edebiyatçı, littérature diş. 1. (Eski) Genel kültür (Des gens dune agréable littérature). 2. Yazın, "edebiyat (Histoire de la littérature turque. Littérature réaliste, moderne, classique). 3. mec. Laf, boş söz, edebiyat (Tout le reste est littérature). 4. Yazıncılık, edebiyatçılık (Fairede la littérature). 5. Kaynakça, bibliyografya (Il existe sur ce sujet une abondante littérature). 6. Yazın bilgisi, yazın bilgileri veren kitap, edebiyat kitabı (Littérature de Lanson). littoral, e s. I. Kıyısal, deniz kıyısına değgin (Zone littorale, cordons littoraux). 2. er. Kıyı, kıyı boyu (Un littoral sablonneux. Le littoral de ta Manche). littorine diş. hayb. Katırboncuğu denilen deniz

livrée yumuşakçası, lituanie diş. Litvanya. lituanien, ne s. ve ad. I. Litvanyalı; Litvanya ve Litvanyalılara değgin. 2. er. Litvanyaca, Litvanya dili. liturgie diş. Dinsel törenlerde usul ve sıra (Livre de liturgie). liturgique s. Dinsel törenlerin usul ve sırasına değgin, dinsel törenlerin usul ve sırasına uygun (Chants liturgiques). liure diş. 1. (Arabalarda) Yük urganı. 2. den. Ağaç bağı. livarot er. Livarot kentinde yapılan peynir, Livarot peyniri, livide s. I . Kurşuni mor. 2. (Beniz) Çok soluk (Un teint livide. Il était tout livide sous t effet de l'émotion). lividité diş. 1. Kurşuni mor renk. 2. Solukluk, solgunluk (Lividité cadavérique). living-room er. İng. Oturma odası, livrable s. Teslim edilebilir (Marchandises livrables à domicile). livraison diş. 1. Mal teslimi, teslim (Délai de livraison. Livraison à domicile). 2.(Kitap)Fasikül, "cüz (Livraisons dune revue, d un livre). § Prendre livraison de qch: -i teslim almak (Prendre livraison de la marchandise). livre er. 1. Kitap (Composer, imprimer un livre. Faire paraître un livre. Livre scolaire, livre relié). 2. (Tecimde) Defter (Livre d'impôt sur transport: Taşıma vergisi defteri. Livres de commerce: a) Hesap defterleri, b) Ticari defterler. Livres de comptabilité, livres de compte: Muhasebe defterleri. Livre de manufacture: İşletme giderleri defteri. Livres dentrepôt: Arakoruncak defterleri, 0 ambar defterleri. Livre de bord: Gemi defteri, gemi günlüğü, seyir defteri. Grand livre: Büyük defter, °defteri kebir. Livre de compte courant: Cari hesap defteri). § Livres sacrés: Kutsal kitaplar. Tenue de livres: Defter tutma. A livre ouvert: Takılmadan, kolayca, rahatça (Traduire le français à livre ouvert). Parler comme un livre: Kitap gibi, bilgiççe konuşmak. Tenir les livres: Defter tutmak, livre diş. 1. (Kimi ülkelerde kullanılan para birimi) Lira (Livre turque, livre sterling). 2. Yarım kilo (Acheter une livre de sucre). livrée diş. 1. (Hizmetçi ve uşaklar için) Özel kılık (Livrée de valet, de portier, de cocher. Un valet en livrée). 2. Uşak, hizmetçi ve uşak sınıfı (La livrée sort du peuple. La livrée du prince accourut au bruit). 3. mec. Belirti (La livrée de la misère). 4. (Kimi hayvanlar ve yavru kuşlar için) Tüy. § Porter la livrée: Uşaklık etmek.

livrer livrer gçl. 1. Ele vermek, açıklamak, bildirmek (Le voleur arrêté a livré ses complices. Livrer ses compagnons de lutte par lâcheté. Livrer un secret). 2. Livrer qn, qch à: a) Birini, bir şeyi -e teslim etmek (Livrer un coupable à la police. Livrer son pays à F ennemi), b) -e bırakmak (Livrer une ville au pillage). § Se livrer: 1. Kendini teslim etmek, kendini vermek (Une femme qui se livre sans réserve). 2. Se livrer à qn: -e açılmak, tüm gizlerini söylemek (Il se livre trop facilement à des étrangers). 3. Se livrer à qn: -e teslim olmak (Le meurtrier se livra à la police). 4. Se livrer à qch: a) Kendini -e bırakmak, koyuvermek (Se livrer au désespoir, à une joie exubérante), b) -e girişmek (Se livrer à une enquête approfondie, à l'étude). livresque s. Betiksel, °kitabî, yalnız kitaba bağlı kalmış, kitaptan edinilmiş (Connaissances livresques, science livresque). livret er. l.Kitapçık, küçük kitap. 2. (Koleksiyon vb için) Açıklamalı katalog. 3. Opera güftesi, libretto (Livret dun opéra, dune opérette. Auteur de livrets). § Livret de famille: Evlenme cüzdanı. Livret individuel, livret militaire: Askerlik belgesi; askerlik sicili. Livret scolaire: Öğrenci sicili; öğrenci karnesi. Livret de santé: Sağlık karnesi, livreur, euse ad 1. (Tecimde) Teslim memuru (Livreurs d un grand magasin, d une compagnie de transport). 2. diş. Eşya teslim arabası, lixiviation diş. (Suda eriyen maddeleri ayırmak için) Kül yıkama, kül süzme, llanos [Ijanos] er. coğr. (Güney Amerikada) Otluk ova. Iloyd [fojd] er. °Loyit; denizcilik, gemicilik ortaklarının benimsedikleri ortak ad. loader [lodoer] er. İng. Loader, kamyonlara yük yükleyen makina. lob er. (Tenis) Aşırtma vuruş; topu rakibin üzerinden aşırma (Faire un lob). lobaire s. anat. Loba değgin, lobe er. anat. 1. Lob (Les lobes du poumon, du cerveau). 2. (Mimarlıkta) Dilim. § Le lobe de l'oreille: Kulak memesi, lobé, e s. Loplu, dilimli; dilim dilim (Feuilles lobées du chêne, du figuier. Arcades lobées de Fart mauresque). lobélie diş. bitb. Lobelya. lober gçl. 1. (Spor) Atlatmak, topu -in üstünden aşırmak (Lober le gardien de but). 2. gsz. (Tenis) Aşırtma vuruş yapmak; topu rakibin üzerinden aşırtmak. lobulaire s. Küçük bir lop biçiminde yada görünümünde, lobule er. anat. Lopçuk, dilimcik (Lobule du cerveau).

837

lock-outer lobuleux, euse s. anat. Dilimcikli, loplu (Tissu lobuleux). local, e s. Yerel, yöresel, yerli, "mahalli (Journal local, traditions locales). § Couleur locale: (Sanatta) Yerel renk. local er. Yer, *dernekevi, daire, konut (Locaux insalubres. Locaux commerciaux, administratifs). localement bel. Yerel olarak; yer yer; sınırlı bir bölgede, belli bir yerde (Temps localement brumeux. Douleurs qui se font sentir localement). localisation diş. 1. Sınırlandırma; sınırlandırılma (Localisation du conflit dans les Balkans). 2. Yerini belirtme; yeri belirtilme (Localisation des sensations, des perceptions. Erreurs de localisation). 3. Yerelleştirme; yerelleşme, localiser gçl. 1. Sınırlandırmak; yayılmasını önlemek (Localiser un incendie, une épidémie, un conflit). 2. Yerini belirtmek, nerden geldiğini saptamak (Localiser un bruit, une rumeur). 3. Yerelleştirmek, localité diş. 1. Yerel özellik (La localité exacte est un des premiers éléments de la réalité. Le français s'est modifié suivant les localités). 2. Yer (Une localité malsaine). 3. Köy, kasaba, locataire ad Kiracı (Cet hôtel prend des locataires au mois. Locataire dune terre, d une maison). locatif, ive s. 1. Kiraya yada kiralamaya değgin (Valeur locative: Kira değeri). 2. Kiracıya düşen, kiracının yapması gereken (Risques locatifs. Réparations locatives). 3. er. dilb. -de hali, kalma durumu. 4. s. dilb. -de haline değgin, kalma durumuyla ilgili (Cas locatif). location diş. 1. Kiralama; kiraya verme, kirayla tutma (Location dune maison). 2. Kira (Prix de la location). 3. (Sinema yada tiyatroda; uçak, gemi, tren gibi taşıtlarda) Yer ayırtma (Location de loges. Location sous réserve de confirmation). § Donner qch en location: Kiraya vermek. Prendre qch en location: Kiralamak, kirayla tutmak, loche diş. hayb. Çopra balığı § Loche de rivière: Taşısıran. Loche d'étang: Balçikyiyen. loches diş. ç. hayb. Dikenliyüzgeçgiller. locher gsz. 1. (Nal için) Sallanmak, gevşemek, düşmek üzere olmak (Fer de cheval qui loche). 2. gçl. (Meyvalarını düşürmek için ağacı) Sallamak, silkmek (Locher des noix). § Avoir toujours quelque fer qui loche: Hep bir ufak sıkıntısı olmak, sıkıntıdan bir türlü kurtulamamak. II y a quelque fer qui loche: Aksayan bir yan var, işin ilerlemesini engelleyen bir yan var. lock er. den. Parakete. lock-out [hkawt] "lokavt. lock-outer gçl.

er. İng. *İşkapatımı, *kapatım, İşkapatımına

gitmek,

lokavt

locomobile yapmak (Lock-outer les ateliers d une usine). locomobile s. 1. Devingen. 2. diş. Lokomobil, locomoteur, trice s. Kımıldatan, oynatan, devindiren (Muscles locomoteurs). locomotif, ve s. Devindirici, devinim sağlayıcı; devinimle ilgili, locomotion diş. 1. Devinme, devindirme, kımıldatma, oynatma (Muscles de la locomotion). 2. Bir yerden kalkıp başka bir yere gitme, yolculuk, gezi (Moyens de locomotion). locomotive diş. 1. Lokomotif (Locomotive électrique, locomotive à moteur. Atteler une locomotive à un train). 2. mec. Başı çeken; önder, lider (La locomotive dun mouvement politique). § Fumer comme une locomotive: Çok sigara içmek, baca gibi tütmek. locotracteur er. Motörle işleyen küçük lokomotif, locuteur, trice ad. Okuyucu, locuste diş. hayb. Yeşilçekirge. locution diş. 1. Söyleyiş (Une locution élégante). 2. dilb. Deyim (Locutions propres à une langue). 3. dilb. Düzsöz. loden [bden] er. Bir çeşit kalın keçe kumaş, loess [los] er. yerb. Lös. lof er. den. Yel üstü, orsa (Aller, venir au lof). lofer gsz. den. (Gemi için) Orsa etmek, orsalamak, logarithme er. mat. Logaritma, "tersüs t el (Tables de logarithme. Logarithme d un nombre). logarithmique s. Logaritmaya değgin (Calcul logarithmique). loge diş. 1. Kulübe (Loge de bûcheron. Une loge de charbonnier). 2. Kapıcı odası. 3. Loca (Les loges de balcon. Louer une loge au théâtre). 4. Tımarhane hücresi (Fou enfermé dans une loge). 5. Mason locası. 6. Küçük çalışma odası. 7. (Sirklerde) Hayvan kafesi (Loge du lion). 8. Güzel sanatlar yarışmasına girenlerin tek başlarına çalıştırıldıkları oda. 9. (Yemişlerde) Tohum kabı, eşelek (Loges qui renferment les pépins de la pomme). § Etre aux premières loges: En yakından görüp tanık olmak durumunda bulunmak, olup biteni görecek en uygun yerde olmak, logeable s. Oturulabilecek durumda, oturulabilir (Un château logeable). logement er. 1. Ev, konut; kurum konutu (Problème du logement, politique du logement. Trouver un logement provisoire. S'installer dans un nouveau logement). 2. ask. Konak yeri (Soldats à la recherche de logements). 3. ask. Konakçı müfrezesi. 4. Boşluk, yuva (Logement du percuteur dans un fusil. Logement du pêne dune serrure). loger gsz. 1. Oturmak, kalmak "ikamet etmek (Loger dans un appartement, dans un hôtel. Loger

838

loi rue du Bac). 2. mec. Bir arada bulunmak, birlikte bulunmak (La débauche et l'amour ne sauraient loger ensemble). 3. gçl. Yerleştirmek (L'hotelier logea les nouveaux arrivés à f annexe de l'hôtel). 4. Barındırmak, oturtmak, konut vermek (Logerles réfugiés. Je peux vous loger cette nuit). 5. Almak, yedirip yatıracak durumda olmak (Le lycée peut loger une centaine dinternes). § Loger à la belle étoile: Açık havada yatmak, yıldız palasta yatmak, geceyi dışarda geçirmek. § Se loger: 1. Oturmak, kalmak (Il se loge au septième étage). 2. mec. İyice oturmak, yerleşmek (Le remords s'est logé dans mon coeur). logette diş. Küçük baraka, kulübe, loca vb. logeur, euse ad. Döşeli odalar kiraya veren kimse, logicien, ne ad. 1. Mantıkçı (Les célèbres logiciens de l'histoire philosophique). 2. Mantıklı, logicisme er. fels. Mantıklaştırıcılık. logique diş. 1. Mantık (Logique formelle, logique pure). 2. Mantık kitabı (La logique de Goblot). 3 .s. Mantıklı, mantığa uygun, usa yatkın (Raisonnement, conclusion logique). 4. s Mantığa değgin, mantıksal. 5. Tutarlı (II reste logique avec lui-même, avec ce qu'il pense). logiquement bel. 1. Mantığa uygun bir şekilde, akıllıca, doğru dürüst (Discuter, raisonner, répondre logiquement). 2. Mantık kurallarına göre, normal olarak (Logiquement, les choses devraient s'arranger). logis er. 1. Ev, konut, barınak; yuva ( Quitter le logis familial). 2. Konukevi. § Corps de logis: Binanın ana bölümü. La folle du logis: mec. Düş kurma yetisi. Maréchal des logis: Assubay çavuş (Jandarma). logiste ad. Güzel sanatlar yarışması için tek başına hücreye giren kimse, logistique diş. fels. 1. Mantıksal matematik. 2. Simgesel mantık. 3. ask. Lojistik. 4. s. ask. Lojistik, "ikmal (Moyens logistiques d'une armée). logographe er. (Eski) İlk Yunanlı düzyazı yazarları; başkaları için söylev ve dilekçe yazan kimse, logogriphe er. 1. Bir sözcükteki harflerle başka sözcükler yapmak şeklinde bir zihin oyunu, bulmaca. 2. mec. Anlaşılmaz şey, bilmece, logomachie diş. 1. Önemsiz sözcükler üzerine boşuna tartışıp durma. 2. mec. Boş sözler, yuvarlak laflar, logopathie diş. hek. K o n u ş m a bozukluğu, logorrhée diş. Konuşma hastalığı, konuşmadan edememe, konuşma ishali, logos [logos] er. fels 1. Deyi, Tanrı "kelâmı, "kelâm, "logos. 2. Dünyayı yöneten us. loi diş. 1. Yasa (Loi agraire: Toprak yasası. Loi constitutionnelle: Anayasa. Loi d'application: Uygulama yasası. Loi de circonstance, loi

loi d'exception: Olağanüstü durumlar yasası. Loi impérative: °Amir hüküm. Loi martiale: Sıkı yönetim. Loi naturelle: Doğa yasası. Loi spéciale: Özel yasa. Article de loi: Yasa maddesi. Disposition de la loi: Yasa hükmü. Esprit de la loi: Yasanın ruhu. Homme de loi: Hukukçu. Lettre de la loi: Yasanın lafzı. Projet de loi: Yasa tasarısı. Recueil officiel des lois: Resmi gazete. Texte de loi: Yasa metni. Loi sur la presse: Basın yasası. Lois civiles: Yurttaşlık yasası, ° medeni kanun. Loi pénale: Ceza yasası). 2. Kural (Lois grammaticales, lois phonétiques. Lois de la bienséance). 3. Güç (Lois politiques: Siyasal güçler). 4. Hükümranlık, boyunduruk (J'ai rangé sous mes lois une grande partie de l'Asie). 5. Din (La loi de Mahomet: Muhammed dini, İslâmlık. La loi de Moïse, L'ancienne loi: Musa dini, Yahudilik. La loi nouvelle, la loi de Jésus-Christ, La loi de l'Evangile: İsa dini,Hıristiyanlık). § Donner la loi: Buyurmak. Donner des lois: Yasa koymak, yasamak. Faire loi: Yasa gibi olmak (Ici, sa parole fait loi). Faire la loi: Buyurmak, sözünü dinletmek, efendi imiş gibi davranmak, efendilik etmek (Vous ne ferez pas la loi chez moi). N'avoir ni foi ni loi: Dini imanı olmamak, din yasa tanımamak. Passer en force de loi: Yürürlüğe girmek: Se faire une loi de f. qch: - meyi kendisi için ilke edinmek, yasa bilmek (II s'est fait une loi de ne jamais se mêler delà vie personnelle des autres). C'est la loi et les prophètes: Bu su götürmez bir gerçektir. Nécessité fait loi, nécessité n'a pas de loi: Gereksinim kişiye her şeyi yaptırır, aç köpek fınn deler. loi diş. Sikke ayarı. loin bd. 1. (Yer olarak) Uzak, ırak; uzakta, uzağa (Vous êtes trop loin, rapprochez-vous). 2. (Zaman olarak) Uzak, uzakta; çok eskilerde (Comme ces années me paraissent loin! L'été n'est pas bien loin). 3. Loin de: -den uzakta (Istanbul est loin de Paris). § Au loin: Uzakta; uzağa, uzaklara (On aperçoit au loin un bouquet d'arbres. Il est parti au loin sans laisser d adresse). De loin: 1. Uzaktan (Regarde de loin, n'approche pas. Il m'appela de loin). 2. Eskiden, çok eski zamandan (Cela date de loin. C'est une coutume qui vient de loin). De loin en loin: Zaman zaman, arada bir, ara sıra (Ils ne se voient plus que de loin en loin). Non loin de: -e yakın, -in yanında (Une maison non loin du pont). Pas plus loin qu'hier: Daha dün. Pas loin de qdi: Aşağı yukarı... (Pas loin de mille francs). Bien loin de f.qch, loin de f. qch: 1. -mekten çok uzak (Mon Jils est loin de me donner satisfaction dans son travail). 2. -mek şöyle dursun... (Loin de m'aider, il m'empêche de travailler). D'aussi loin que, du plus loin que: -er... -mez (D'aussi loin qu'il me vit, il

839

loisir agita son mouchoir: Beni görür görmez mendilini salladı. Du plus loin qu'il m'en souvienne, je t ai toujours haï). Bien loin que: -mesi şöyle dursun (Bien loin qu'il ait des sentiments hostiles, il proclame son estime pour vous). Loin de là: Tam tersine; tersine (Il n'est pas désintéressé, loin delà. Il n'est pas antipathique, loin de là). Aller loin: (Gelecek zaman olarak kullanıldığında) İlerlemek, başarı göstermek, adam olmak (Ce garçon est intelligent, il ira loin). Aller trop loin: Abartmak; çok ileri gitmek, sınırı aşmak, çizmeden yukarı çıkmak. Aller loin, mener loin: Başa iş açmak, sonu kötü olmak (C'est un conflit qui peut mener loin. Cette affaire peut aller loin). Aller plus loin: Daha da ileri gitmek (J'irai même plus loin et je dirai qu'il te trahira un jour). Aller plus loin que qn: -i geçmek, geride bırakmak, -den daha çok ilerlemek. Etre loin: Bulunduğu yerde olmamak, kafası başka yerde olmak. Ne pas aller loin: Ölümü yakın olmak, ayağı çukurda olmak. Ne pas voir plus loin que son nez, que le bout de son nez: Burnunun ötesini görememek, çok kısa görüşlü olmak. Revenir de loin: Kefeni yırtmak, ölümünün eşiğinden dönmek. Voir loin: İleriyi düşünebilmek, uzağı görmek. A beau mentir qui vient de loin: Gurbette övünmek hamamda türkü söylemeye benzer. Loin des yeux loin du coeur: Gözden ırak olan gönülden de ırak olur. D y a loin de la coupe aux lèvres: Yemeden sindirmeye kalkmamalı, elle ağız arasında kırk yıllık yol var, evdeki hesap çarşıya uymaz. Qui veut voyager loin ménage sa monture: Ağır git ki yol alasın. Qui va doucement va loin: Ağır git ki yol alasın, acele işe şeytan karışır. "Erişir menzili maksuduna aheste giden.

lointain, e s. 1. Uzak; uzaktaki (Entreprendre un voyage dans un pays lointain. Un passé lointain). 2. mec. Uzak, dolaylı (Les causes lointaines de la Révolution. Il n'y a qu'un rapport lointain entre les deux affaires). 3. er. (Bir tabloda) Ufuk, uzakları gösteren bölüm (Des lointains bleuâtres, estompés, fondus). 4. er. ç. Uzak bölgeler, ıssız köşeler (Les lointains de la campagne romaine). § Au lointain, dans le lointain: Ufukta, karşıda, uzakta, uzaklarda (Dans le lointain, s'élève un nuage de poussière). loir er. hayb. Yediuyuklayan. § Dormir comme un loir: Uzun ve derin uyumak, kütük gibi uyumak. loisible s. Elde olan, yapılabilen, yapılması elde olan (Il m'est loisible de refuser: Reddetmek elimde). § Etre loisible à qn de f. qch: -mek -in elinde olmak. loisir er. 1. Boş zaman, serbest zaman (Mon travail me laisse peu de loisir). 2. Dinlenme (Il a besoin

lokoum

840

d'un long loisir). 3. p. Eğlen œ (Organiser les loisirs. Des loisirs coûteux). § A loisir, tout à loisir: 1. Sıkıntıya girmeden, dara gelmeden, rahat rahat (T y penserai à loisir quand je serai seul). 2. Dilediğince, gönlünce (Aimer à loisir). Avoir le loisir de f. qch: -mek için olanağı, zamanı olmak (Je n'ai pas eu le loisir de vous écrire). Donner, laisser à qn le loisir de f. qch: Birine -mek olanağı vermek (Mes occupations ne me laissent pas le loisir de vous visiter). lokoum, loukoum er. Lokum, lolo er. 1. (Çocuk dilinde) Süt. 2. hlk. Meme, göğüs, lombago, lumbago er. hek. Lumbago, bel ağrısı, lombaire 5. 1. Bele değgin (Douleur lombaire: Bel ağrısı. Région lombaire: Bel bölgesi). 2. diş. Omur (La dernière lombaire s'articule avec le sacrum). lombard, e s. ve ad. 1. Lombardiyah. 2. er. Lombardiya dili, Lombartça. lombes er. ç. anat. Bel, bel bölgesi (Douleur dans les tombes). lombric er. hayb. Yersolucam. lombricidés er. ç. hayb. Yersolucamgiller. lombricoïde s. Solucan görünümlü, solucan gibi. londonien, ne s. ve ad 1. Londralı. 2. Londra ve Londralılara değgin, londrès [ladres] er. Özellikle İngilizler için hazırlanmış uzun yaprak sigarası, Havana purosu, londrin er. Bir tür çuha. long, ue s. 1. Uzun (Un long nez. Longs cheveux. Chemise à manches longues. Ecrire une longue lettre. Faire de longues phrases). 2. (Zaman olarak) Uzun, uzun süren (Une longue maladie. Un long hiver, un long passé). 3. Long de...: ...uzunluğunda (Une corde longue de sept mètres). 4. Long à f. qch: -mesi uzun süren, zaman alan, geciken (La réponse est longue à venir. Elle a été longue à s'habiller). 5. Açık, sıvı, sulu, pek koyu olmayan (Une sauce longue). 6. bel. Uzun, uzun şekilde (S'habiller long. Femme long voilée). 7. er. Uzunluk (Un mur de cinq mètres de long). § A la longue: Zamanla, gitgide, aradan zaman geçince (Tu Foublieras à ta longue). Au long, tout au long, tout du long: Tamamiyle, uzun uzadıya, eksiksiz; hiçbir şeyi unutmadan (Lire tout du long un roman. Raconter une histoire tout au long). Au long de, le long de, tout le long de, tout du long de: boyunca (Le long des rues, des quais, des ponts. Tout te long du jour. Au long de sa vie, tout au long de sa carrière). A longue échéance: Uzun vadede, uzun vadeli (A longue échéance, on peut entrevoir une solution. Projet à longue échéance). A long terme: Uzun vadeli (Crédit à long terme). De long en large: Bir o başa bir bu başa (Se promener de

longtemps long en large, aller de long en large). De tout son long: Boylu boyunca, iki seksen (S'étendre, tomber de tout son long). De longue date: Uzun zamandan beri (Nous sommes amis de longue date). De longue haleine: Uzun soluklu, kalıcı (Une oevre de longue haleine). Avoir le bras long: Etkili kişi olmak, sözü geçmek, saygın kişi olmak. Avoir les côtes en long: 1. Çok tembel olmak. 2. Çok yorgun olmak, yorgunluktan bitmek. Avoir les dents longues: 1. Çok acıkmak, açlıktan gözü dönmek. 2. Aç gözlü olmak, doymak bilmemek; paraya, üne çok düşkün olmak. 3. Çok iddialı olmak, büyük laf etmek. Etre long: mec. Sözü çok uzatmak, çok konuşmak(Z)o/me tes ordres, ne sois pas trop long). En savoir long: 1. Çok şey bilmek, her şeyden haberi olmak. 2.Çok bilgili olmak. 3. Çok bilmiş olmak. En dire long. Her şeyi ortaya koymak, altında çok şeyler yatmak, gerçek duygu ve düşüncelerini göstermek, pek anlamlı olmak (Sa mine, son silence en dit long). Faire long feu: Uzun sürmek, uzun süre devam etmek (Son succès ne fera pas long feu). longanimité diş. 1. Büyük hoşgörü, aşırı hoşgörürlük, kusura bakmazlık. 2. Acılara dayanırlık, aldırmazlık, long-courrier s. 1. Uzun yolda çalışan, uzun yolculuk yapan (Navire long-courrier: Uzun yol gemisi). 2. er. Uzun yol seferi yapan uçak yada gemi. longe diş. 1. (Bir dana yada oğlak gövdesinin) Alt yarısı (Une longe de veau de lait aux champignons). 2. Yular (Mener un cheval par la longe). longer gçl. Boyunca gitmek; boyunca uzanmak (Longer un jardin, un parc, un bois. Voiture qui longe la mer. Un sentier longeait la rivière). longeron er. Ana direk, ana mertek (Traverses de rails posées sur des longerons). longévité diş. Uzun ömürlülük, ömür uzunluğu; uzun yaşama, uzun yaşarlık, longicorne s. Uzun boynuzlu, longipenne s. Uzun telekli (Oiseau longipenne). longirostre s. Uzun gagalı, longitude diş. coğr. Boylam. longitudinal, e s. Boylamasına, boyuna, uzunluğuna (Faire une coupe longitudinale). longitudinalement bel. Boylamasına; boylamasına olarak (Couper longitudinalement). long-jointé, e s. Uzun bukağılı, bukağısı uzun bağlanmış (Cheval long-jointé). longrine diş. Taban kirişi (Voie sur longrines des ponts métalliques). longtemps bel. Uzun zaman, uzun süre (Parler, marcher, vivre longtemps) § De longtemps: Uzun

longue süre, uzun bir süre için (Je ne le verrai pas de longtemps). Depuis longtemps: Uzun zamandan beri, çoktan beri. Il y a longtemps: Çok önce, eskiden, epey oluyor (Il est venu ici, il y a longtemps). Il y a longtemps que: Çok oluyor ki, çoktan beridir ki (II y a longtemps que je t'aime). longue diş. 1. müz. Uzun nota. 2. dilb. Uzun ünlü; uzun hece. longuement bel. Uzun uzun; uzun uzadıya (Parler, raconter longuement). longuet, te s. 1. Uzunca (Une ode un peu longuette). 2. er. Piyano yapıcısının kullandığı ince ve uzun çekiç. 2. er. Küçük baston ekmek, ufak fırancala. longueur diş. 1. Uzunluk (La longueur dune route, d'un tunnel. Mesures de longueur). 2. mec Fazla söz, gereksiz uzatma (II faut éviter les longueurs dans un texte). 3. (Bir yarışmaya katılan araç yada hayvanın) Boyunca aralık, boy (Le cheval a gagné de deux longueurs). 4. mec. Yavaşlık, ağırlık (La longueur des négociations. Les longueurs de la justice). § A longueur de: Tüm ...boyu, bütün... (A longueur de semaine, les prisonniers se débattirent. A longueur de journée). En longueur: Uzunlamasına (En longueur, la chambre a cinq mètres). Saut en longueur: (Spor) Uzun atlama. Tirer les choses en longueur. İşleri sürüncemede bırakmak, çok uzatmak. Traîner en longueur: Çok uzamak, uzun sürmek, sürüncemede kalmak, longue-vue diş. Tek dürbün, looch \Jok] er. Azar azar içilen ilaç. looping [lupirjl er. Uçakların havada yaptıkları cambazlıklar, uçak gösterisi (Faire des loopings). lophophore er. hayb. Altıntavuk. lopin er. Parçacık, küçük parça (Cultiver un lopin de de terre). loquace s. Ağzı kalabalık, çenesi düşük, çalçene (Homme, femme loquace). loquacité diş. Ağız kalabalığı, çenesi düşüklük, çalçenelik. loque diş. 1. Kumaş parçası, paçavra (Frotter avec une loque de laine). 2. Yırtık pırtık giysi, çul, paçavra (Un clochard vêtu de loques). 3. mec. Kalıntı, yıkıntı, °enkaz, bitmiş tükenmiş insan (La peur en avait fait une véritable loque. Une loque humaine. Il n'est qu'une loque). 4. Arılarda bir çeşit hastalık. § Etre en loques: 1. Paramparça olmak, lime lime olmak, 2. Paçavralar içinde olmak, yırtık pırtık giysiler içinde olmak. Tomber en loques: Yırtılmak, yırtık pırtık olmak, lime lime olmak (Sa veste tombe en loques). loquet er. (Kapı ve pencerelerde) Kol (Manoeuvrer le loquet de la porte. Abaisser le loquet). loqueteau er. (Kapı ve pencerelerde) Küçük kol.

841

lot loqueteux, euse s. 1. Yırtık pırtık, yırtılmış, lime lime olmuş (Une veste loqueteuse). 2. Paçavralar içinde, giysileri yırtık pırtık (Un vieillard loqueteux). 3. ad Yitik pırtık giyinmiş kimse (Un loqueteux). loranthacées diş. ç. bitb. Ökseotugiller. lord er. Lord. lord-maire er. Londra gibi kimi İngiliz kentlerinde belediye başkanı, lordose diş. hek. Belkemiğinin öne doğru kamburlaşması, ters kamburluk, lorette diş. Yosma. lorgner gçl. 1. Göz ucuyla bakmak (Lorgner une femme). 2. Göz dikmek, göz koymak (Lorgner un héritage, une place). 3. gsz. Şaşı bakmak, lorgnette diş. Cep dürbünü. § Regarder par le petit bout de la lorgnette: Olayları dar açıdan görmek; dar görüşlü olmak, dar kafalı olmak; pireyi deve yapmak, lorgnon er. Kelebek gözlük, lori er. Bir tür Hint papağanı, papualorisi. loriot er. Sarıasma (kuşu), loriots er. ç. Sarıasmagiller. loris [ h r i ] er. İnce lori; Hindistanda yaşayan kuyruksuz bir maymunsu, lorrain, es. ve ad Lorraine'li. Lorraine bölgesine değgin. lorry er. Demiryolları işlerinde kullanılan bir çeşit alçak araba. lors bel. (Eskimiştir) O zaman, o vakit. § Lors de: -sırasında, esnasında (Lors de son mariage, il était un petit employé. Lors de votre arrivée dans ce village, les gens étaient intrigués). Depuis lors: O zamandan beri. Dés lors: 1. O zamandan beri, o gün bu gündür. 2. Bundan dolayı, onun için, şu halde. Dès lors que: -diğine göre, madem ki... (Dès lors qu'il avoue sa faute, elle lui sera pardonnée). Pour lois: Şu halde, onun için (La situation est embrouillée, pour lors, essayons den examiner les divers aspects). Lors même que: -se bile (Lors même que vous me montreriez cette lettre, je ne pourrais pas croire à sa culpabilité: Bu mektubu bana gösterseniz bile, onun suçluluğuna inanamam). lorsque ilg. -diği zaman, -diğinde, ne zaman ki (On fait des discours, lorsqu'il faut agir). losange er. mat. 1. Eşkenar dörtgen. 2. Baklava biçimi (Losange de tissu, de papier). § En losange: Baklava biçiminde (Pavage en losanges). losangé, e s. Baklava dilimi biçiminde, losanger gçl. Eşkenar dörtgenlere ayırmak, baklava baklava bölmek lot er. 1. Pay, hisse (La propriété fut partagée en douze lots). 2. İkramiye, piyango ikramiyesi

loterie (Gagner le gros lot. Les lots de consolation). 3. Kısmet, nasip (Ton lot est de regretter toujours, de ne désirer jamais). loterie diş. Piyango (Loterie nationale. Billet de loterie). loti, e s. (Eski) Pay edilmiş; pay almış. § Etre bien loti: Nasipli, kısmetli olmak. Etre mal loti: Nasipsiz, kısmetsiz olmak, lotier er. biy. Bir yonca türü, yaban bezelyesi, lotion diş. 1. (Vücudun bir yerini) İlaçlı su ile yıkama (Faire des lotions sur une plaie). 2. Yıkama için kullanılan ilaçlı su, losyon (Lotion capillaire, lotion médicamenteuse). 3. Koku, losyon, lotionner gçl. 1. İlâçlı suyla yıkamak; losyonla yıkamak (Lotionner une plaie). 2. Losyonsürmek (Lotionner son visage, ses cheveux). lotir gçl. 1. Bölmek, pay etmek, paylara ayırmak, "ifraz etmek (Lotir un terrain, une propriété, un héritage). 2. Lotir qn de qch: Birine pay olarak... vermek (Après le partage, chacun a été loti d une maison). lotissement er. 1. Pay etme, bölüşme, bölüştürme, "ifraz (Lotissement des immeubles dune succession). 2. Arsalara bölünmüş arazi, parsellenmiş toprak; arsa, parsel (Les lotissements de la banlieue parisienne). loto er. Tombala, lotta diş. Finlandiyalı kadın asker, lotte diş. Gelincikbalığı, lota balığı, lotus [/jty.ç] er. 1. Yabancılara yurtlarını unutturacak denli tadı güzel bir efsane mey vasi. 2. bitb. Mısır aknilüferi, lotüs çiçeği, louable s. 1. Övülmeye değer, övgüye değer (De louables efforts). 2. Saygı değer, hoş görülebilir (Des scrupules personnels infiniment louables). 3. Kiralanabilir (Cet appartement est difficilement louable, il est trop vétusté). louage er. 1. Kiralama; kiraya verme, kiraya tutma (Contrat de louage. Voiture de louage. Louage de maisons). 2. Kira; kira bedeli. § Louage d'ouvrage: "İstisna akti; parça başı ücret ödenen işler için yapılan sözleşme. Louage de service: Hizmet sözleşmesi. louange diş. 1. Övme, övülme (Son attitude est digne de louange). 2. (Genellikle çoğul olarak kullanılır) Övgü (Prodiguer des louanges). § A la louange de: için, -in onuruna (Discours à la louange d'un héros). Chanter la louange de qn, chanter les louanges de qn: -i övmek, -e övgüler düzmek. Faire des louanges à qn: -i göklere çıkarmak, -e dalkavukluklar etmek, louanger gçl. (Az kullanılır) Çok övmek, göklere çıkarmak. louangeur, euse s. Övücü, övgü dolu (Des paroles

842

louis louangeuses). louche s. 1. Şaşı (Une femme louche, des yeux louches). 2. Bulanık, donuk, saydam olmayan (Un vin louche, une lumière louche). 3. mec Karanlık, şüpheli, namusluca olmayan (Des affaires louches. Il fréquente les milieux louches. Un homme louche. Un individu au passé louche). 4. er. Orostopolluk, şüpheli bir hal, karanlık bir yan (11 y a du louche dans cette proposition). 5. diş. Kepçe (Sa grande louche qui charriait une pleine écuelle de soupe aux choux). 6. diş. Delik genişleten alet. loucher gsz. 1. Şaşı bakmak, şaşı olmak (Ha un oei! qui louche. Elle louchait légèrement). 2. Loucher sur: -e göz dikmek, -de gözü olmak, -e göz koymak (Loucher sur une fille, sur la voiture d'un ami). loucherie diş. Şaşılık, göz kayması, louchet er. Ucu sivri bel. loucheur, euse ad Şaşı. louchon er. tkz. Şaşı. louer gçl. 1. Övmek (Louer un écrivain, la sévérité d'une personne). 2. Şükretmek (Louer Dieu). 3. Louer qn de qch, pour qch: Birini -den dolayı kutlamak (Je le loue infiniment de son choix. On loua l'orateur pour la clarté de son exposé). 4. Louer qn de f. qch: Birini -diğinden dolayı kutlamak (On ne peut que de le louer d'avoir agi ainsi). § Se louer: 1. (Az kullanılır) Kendini övmek. 2. Se louer de: -den pek memnun olmak, hoşnut olmak (Je me loue des services de ma secrétaire. Il doit se louer de son fils). 3. Se louer de f. qch: -diğine pek sevinmek, -diğinden dolayı kendini kutlamak (Je me loue davoir été très prudent. Je me loue d avoir accepté son offre). louer gçl. 1. Kiralamak; kiraya vermek, kiraya tutmak (Louer une maison, une chambre meublée, un local). 2. Ayırtmak, önceden tutmak (Louer sa place dans le train. Louer une place dans le théâtre). 3. Louer qch à qn: Birine -i kiralamak, birine bir şey kiraya vermek (Louer des chambres aux estivants). § Se louer: Kiralanmak, kiraya verilmek; tutulmak (Cet appartement doit se louer cher. Les ouvriers agricoles se louent pour les labours). loueur, euse ad Kiraya veren (Loueuse de chaises. Loueur de voitures). loufiat er. argo Kahveci çırağı, garson, loufoques, hlk. 1. Kaçık, deli (7/est un peu loufoque). 2. Gülünç, güldürücü (Film loufoque, comédie loufoque). loufoquerie diş. 1. Kaçıklık, delilik. 2. Gülünçlük, güldürücülük. lougrc er. Manş denizinde işleyen bir çeşit yelkenli, louis er. (Eskiden) Fransız altını, altın para (Perdrt

louise-bonne vingt louis au baccara). louise-bonne diş. Bir çeşit tatlı ve gevrek armut, louis-quatorzien, ne s. Ondördüncü Louis ve dönemine değgin, loukoum, lokoum er. Lokum, loup er. hayb. 1. (Köpekgillerden) Kurt (Les hurlements du loup). 2. Kıyafet balolarında takılan siyah yarım maske. 3. (Bir işte) Kusur. 4. Bir tür balık, köpek yayını (Loup marin de denir). 5. (Çocukları severken kullanılan sevgi terimi olarak) Koç, yiğit, aslan (Mon loup, mon petit loup). § Froid de loup: Zehir gibi soğuk (Ilfait un froid de loup). Loup de mer: Eski denizci, deniz kurdu. Saut-de-loup: Geniş hendek. Tête-de-loup: Tavan süpürgesi. A pas de loup: Sessiz adımlarla; kedi, avına yaklaşır .gibi (Marcher à pas de loup). Entre chien et loup: Sular kararırken, alaca karanlıkta. Avoir une faim de loup: Çok acıkmak, açlıktan gözü dönmek. Avoir vu le loup: (Genç kızlar için) Artık pek saf olmamak, herşeyi bilmek, hanyayı konyayı öğrenmiş olmak. Etre connu comme le loup blanc: Herkesçe bilinir olmak, herkesin tanıdığı ünlü biri olmak. Hurler avec les loups: Herkesin yaptığmı yapmak. Se jeter dans la gueule du loup: Kendini aslanın ağzına atmak, büyük bir tehlikeye atılmak. Tenir le loup par les oreilles: Kelleyi koltuğa almak, büyük bir tehlikeyi göze almak. La faim fait sortir le loup du bois: Açlık insana her şeyi yaptırır, aç köpek fırın deler. Le loup mourra dans sa peau: Can çıkmayınca huy çıkmaz. Le loup connaît le loup, le voleur le voleur: Biz kırk kişiyiz, birbirimizi biliriz. Les loups ne se mangent pas entre eux: İt itin kuyruğuna basmaz. Quand on parle du loup, on en voit la queue: İti an değneği hazırla; iyi adam sözünün üstüne gelir, loupage er. tkz. Kaçırma, yakalayamama; elden kaçırma (Loupage d'un train, d'une occasion). 2. Kaçırılan fırsat, elden kaçırılan şey. loup-cervier er. 1. hlk. Vaşak. 2. mec. tkz. Mal canlısı. loupe diş. 1. (Deri altında) Yağ uru. 2. Ağaç uru. 3. Büyüteç, pertavsız (Travailler, tire à la loupe). 4. argo. Haylazlık, loupé, e s. tkz. Kaçırılmış, elden kaçırılmış (Chance loupée). louper gçl. tkz. 1. (Bir şeyi) Kötü yapmak, başaramamak (Elève qui loupe sa composition de français). 2. Kaçırmak (Louper un train, t autobus. Louper l'occasion). loup-garou er. 1. Kurt suretinde gezdiği söylenilen gulyabani. 2. (Eski) İnsanlara karışmaktan çekinen kimse, ürkürük. loupiot, te ad. tkz. Çocuk, bızdık, kopil.

843

louvet

loupiote diş. argo. Lamba, ışık, küçük lamba, şamdan (Allumer une loupiote). lourd, e 1. Kaba, hantal (Elle est bête, elle est lourde, elle est bavarde). 2. Ağır (Un lourd fardeau, une lourde malle). 3. Ağır, ezici, güç (Une lourde tâche, une lourde responsabilité). 4. (Silâh, sanayi vb. için) Ağır (Armes lourdes, artillerie lourde, industrie lourde). 5. Sert, keskin (Un vin lourd, une odeur lourde). 6. Lourd de qch: -dolu, yüklü (Une phrase lourde de menaces. Une table lourde de livres, de papiers). 7. Lourd à f. qch: -mesi güç (Une tâche lourde à accomplir). § L'eau lourde: kim. Ağırsu. Poids lourd: 1. Ağır araçlar, ağır yük kamyonu. 2. Ağır sıklet. Avoir l'esprit lourd: Kalın kafalı olmak, anlayışı kıt olmak. Avoir la tête lourde: Kafası kazan gibi olmak. Avoir la main lourde: 1. (Vurmada) Eli ağır olmak, vurunca çok acıtmak. 2. Eli açık olmak, cömert olmak, bol bol vermek. Avoir les yeux lourds: Yorgunluktan, uykusuzluktan gözleri kapanmak. Ne pas en savoir lourd: Pek bir şey bilmemek, pek bilisiz olmak. Ne pas peser lourd dans: -de pek önemi olmamak, pek bir ağırlık taşımamak (Ça ne pèsera pas lourd dans la balance). Peser lourd: 1. Kilosu fazla olmak, topluca olmak. 2. Peser lourd dans qch: -de ağır basmak. 3. Peser lourd sun -e ağır gelmek (La vie pesait lourd sur ses épaules). lourdaud, es. vead. 1. Beceriksiz, ağırkanlı(kimse). 2. Kaba saba (kimse), lourde diş. hlk. Kapı. lourdement bel. 1. Beceriksizce, sakarca (Marcher lourdement). 2. Kabaca, aptalca (Se tromper lourdement). 3. Çok, ağır şekilde (Camion lourdement chargé. Ces charges grèvent lourdement son budget). lourder gçl. hlk. Kovmak, kapı dışarı etmek, lourdeur diş. 1. Ağırlık (La lourdeur d'un fardeau, des impôts). 2. Ağırlık, sıkıcılık, çekilmezlik (La lourdeur d'un style). 3. Ağır kanlılık, uyuşukluk (La lourdeur d'un domestique). 4. Hantallık, ağırlık (La lourdeur d'un édifice, d'une forme). 5. Kaba sabalık (La lourdeur d'un paysan). loustic er. 1. (Eskiden) Askerleri eğlendirmek için orduda bulundurulan soytarı. 2. Muzip, şaklaban, şakacı. 3. tkz. Herif (C'est un drôle de loustic). § Faire le loustic: Muziplikler yapmak, şaklabanlık etmek (Elève qui fait le loustic). loutre diş. hayb. 1. Susamuru. 2. Samur kürk (Un manteau de loutre). louve diş. 1. Dişi kurt. 2. den. Dümen yuvası. 3. Ağır taşları kaldırırken tutmaya yarayan iki kollu demir alet, kavraç. 4. (Balıkçılıkta) Bir çeşit sürtme ağı. louvet, te s. (At donu için) Kurt tüyü renginde

louveteau

844

(Jument louvette). louveteau er. 1. Kurt yavrusu. 2. (İzcilikte) Yavru kurt. louveter gsz. (Kurt için) Eniklemek, doğurmak, louveterie diş. 1. Kurt avı. 2. Kurt avcıları takımı, louvetier er. Kurt avcıları komutanı, louvoiement er. Yalpalama; hık mık etme; dolambaçlı yollara baş vurma, louvoyer gsz. 1. (Gemi için) Volta vurmak (Les petits voiliers louvoyaient le long de la côte) 2. Hık mık etmek, ayak sürtmek, "tereddüt etmek; dolambaçlı yollara baş vurmak (Il louvoya quelque temps avant de refuser. Il est inutile de louvoyer pour lui faire comprendre votre opposition). lovelace er. Baştan çıkarıcı, çapkın, lover gçl. 1, Kangal yapmak. 2. den. Roda etmek (On love un cordage de gauche à droite). Se lover: Çöreklenmek, keleplenmek (Serpent qui se love). loxodromie diş. den. (Gemi için) Eğri gidiş, loyal, e i. 1. Sözünün eri, dürüst, doğru, namuslu (Un ami loyal, un serviteur loyal). 2. Özverili, "fedakâr (Une jeunesse loyale). 3. Ödevine bağlı, ödevcil. § A la loyale: Dürüstçe, erkekçe, namusluca. loyalement bel. Dürüstçe, namusluca (Accepter loyalement sa défaite). loyalisme er. 1. Kurulu düzene bağlılık, "meşruiyetçili k (Loyalisme républicain). 2. Bağlılık (Loyalisme d'un militant envers son parti). loyaliste s. ve ad. Kurulu düzene bağlı,meşruiyetçi, loyauté diş. Doğruluk, dürüstlük (La loyauté d'une conduite. Reconnaître la loyauté de son adversaire). loyer er. 1. Kira, kira bedeli (Le loyer d'une ferme). 2. Hizmet karşılığı ödenen para, ücret (Toute peine est digne de loyer). 3. Karşılık, "bedel (Un homme chargé du loyer de sesfautes). 4. Faiz oranı (Le loyer de l'argent). § Donner à loyer: Kiraya vermek. Prendre à loyer: Kiralamak, kirayla tutmak. Isd [elesde] er. Lesede, uyuşturucu. lubie diş. tkz. *Özenç, "kapris, delice heves, delilik (Il a des lubies. Il lui prend des lubies). lubricité diş. "Kösnüllük, kösnücülük, "tentaparlık, "şehvetperestlik (Se livrer à la lubricité). lubrifiant, e s. 1. Kaypaklaştırıcı, yağlayıcı (Liquide lubrifiant). 2. er. Kaypaklaştırıcı madde, yağ, yıkama-temizleme yağı. lubrification diş. Kaypaklaştırma; yağlama, (Lubrification dun organe de machine par graissage). lubrifier gçl. Kaypaklaştırmak, yağlamak, yağlama yapmak (Lubrifier un moteur, les rouages

luger d'une machine, l'axe d'une roue). lubrique s. 1. Kösnücül, tentapar, "şehvetperest. 2. Kösnü uyandırıcı, kösnül, azdırıcı (Des danses lubriques). 3. Kösnük, istekli, şehvetli (Unefemme lubrique). lubriquement bel. Kösnüyle, şehvetle; şehvetlice, lucane diş. hayb. Geyikböceği. lucarne diş. 1. Çatı penceresi, tavan penceresi (Lucarne d'un grenier, dune mansarde). 2. Delik, pencere görevi yapan küçük delik (Lucarnegrillée d'un cachot). lucide s. 1. Bilinçli, uyanık, aklı başında (Le mourant était encore lucide). 2. Açık, aydın, bulanık olmayan, net (Esprit lucide, raisonnement lucide. Juger d'un oeil lucide). 3. Lucide de qch: -in bilincinde (Un témoin lucide des événements). § Avoir des intervalles lucides: (Deli yada bayılan kimse için) Zaman zaman bilince kavuşmak, zaman zaman kendini bilmek, bilinci yerinde olmak. lucidement bel. Bilinçli olarak, açıklıkla, aydınlıkla, aklı başında olarak, lucidité diş. 1. Uyanıklık, bilinçlilik, aklı başındalık, ayıklık (Raisonner avec lucidité. Moments de lucidité d'un fou). 2. Açıklık,aydınlık (Lucidité de l'esprit, des idées). luciférien, ne s. 1. Şeytanca, şeytan gibi, şeytana özgü (Orgueil luciférien) 2. ad. tar. Şeytanatapar, şeytana tapanlar tarikatından kimse, lucifuge s. Işıktan kaçan (Insectes lucifuges). lucilie diş. hayb. Altınsinek. luciole diş. hayb. Ateşböceği. lucratif, ive s. Kazanç getiren, para getiren, kârlı (Un travail lucratif). § Association à but lucratif: huk. Kâr amacıyla kurulmuş ortaklık, lucrativement bel. Kazanç sağlayarak, para getirerek, parasını alarak, parası verilerek (Travailler lucrativement). lucre er. Para kazanma, kazanç, kâr (La passion du lucre). ludique s. Oyuna değgin, oyunla ilgili (Activité ludique des enfants). ludisme er. Oynama, oyun etkinliği, luette diş. anat. Küçükdil. lueur diş. 1. Zayıf ışık, ölgün ışık (Lueur dune bougie). 2. Işıltı, pırıltı (Lueur de la prunelle, des yeux. Avoir une lueur de colère dans les yeux). 3. mec. Kırıntı, ufak bir iz, kalıntı (Une lueur de souvenir, de raison). § A la lueur de: -ışığında (A la lueur dune bougie, dun feu). luge diş. Spor kızağı, kızak (Faire une descente en luge). § Faire de la luge: Kızak kaymak; kızak sporu yapmak, luger gsz. Kızak kaymak; kızak sporu yapmak.

hıgeur hıgeur, euse ad Kızak kayan; kızak sporu yapan, kızakçı. lugubre s. 1. Yas belirtisi olan, ölüm belirtisi olan; yas bildiren, ölüm bildiren (Glas lugubre). 2. İç karartıcı, üzüntülü, üzgünlük verici, "mağmum (Air, ton, mine lugubre). lugubrement bel. İç karartarak; içi karararak; üzüntülü bir şekilde, acı acı (La sirène hurle lugubrement). lui, elle adıl. 1. O (C'est lui, c'est elle. Lui aussi voudrait te connaître. Je sortirai avec lui Tu dois travailler pour lui. Je ne jouerai plus avec lui). 2. Ona, kendisine (Je le lui ai dit. Nous lui enverrons un paquet). § A lui seul: Tek başına, yalnız başına (Il n'y arrivera jamais à lui seul). De lui-même: Kendi başına; kendiliğinden (Il a agi de luimême). En lui-même, par lui-même: 1. Özlüğünde, aslında, "haddizatında. 2. Bizzat kendisi, •özkendisi (Qu'il vienne ici pour voir un peupar lui-même). luire gsz. 1. Işımak (L'aurore luit, lejour luit, le soleil luit). 2. Parlamak, pırıldamak (Un espoir luit encore). 3. Parıl parıl olmak, balkımak (Les meubles luisaient au soleil). 4. Luire de qch: -den parlamak, pırıl pırıl olmak (Son front luisait de sueur. Ses yeux luisent décoléré, ses regards luisent d'envie). luisance diş. Parlama, parlaklık, parıltı (Ses cheveux ont une luisance légère). luisant, e s. 1. Parlak, parıltılı; pırıldayan (Des meubles luisants. Un regard luisant). 2. Luisant de: -den parlayan, pırıl pırıl (Des yeux luisants de fièvre. Vêtements luisants d usure). 3. er. Parıltı (Le luisant d'une étoffe, du satin). § Le ver luisant: Ateşböceği. lulu er. hayb. Tarlakuşu, çayırkuşu. lumaehelle diş. İçinde kavkı kırıntıları bulunan bir çeşit mermer, lumbago, lombago er. hek. Lumbago, lumen er. Işık akısı birimi, "lümen. lumière diş. 1. Işık (La lumière du soleil m'éblouit. La lumière du jour. Année de lumière, vitesse de lumière). 2. Aydınlık (Ouvre les volets pour que la lumière pénètre). 3. Falya deliği; delik (Lumière des canons des anciens fusils). 4. Elektrik, elektrik ışığı, ışık (Ferme la lumière du bureau avant de sortir. Eteindre la lumière). 5. mec. Işık, aydınlatma, aydınlık, açıklama (L'auteur jette une lumière nouvelle sur la question). 6. mec. Çok zeki ve nitelikli kimse,beyin (Il est l'une des lumières ). du Conseil dEtat). 7. müz. Orgun hava deliği. 8. (Matematikte, fizik aletlerinde) Gözleme deliği; ışıklı delik. 9. ç. Bilgi, kafa ay âm\ığ\( Un prince qui a des lumières). 10. mec. Açıklık, bellilik, aydınlık

845

lunatique (Les malhonnêtes gens redoutent la lumière). § Lumière achromatique, lumière blanche spécifiée: Tanımlı renksiz ışıklar. Lumière noire, lumière de Wood: Görünmez morötesi ışınları. Anges de lumière, enfants de lumière: İyilik melekleri. A la lumière de: -ışığında (Travailler à la lumière du jour). Commencer à voir la lumière, ouvrir les yeux à la lumière: Doğmak, gözünü dünyaya açmak. Jouir de la lumière: Yaşamak, sağ olmak, bu dünyada olmak. Mettre qch en lumière: Aydınlatmak, su yüzüne çıkarmak, açıklığa kavuşturmak; yayımlamak, ortaya çıkarmak. Perdre la lumière: 1. Kör olmak, dünya ışığından yoksun kalmak, gözlerini yitirmek. 2. Ölmek, öbür dünyayı boylamak. Porter la lumière sur qch: -i açıklamak, aydınlatmak, aydınlığa kavuşturmak. Voir la lumière: Yaşamak, sağ olmak. lumignon er. 1. Lambacık, az ışık veren lamba. 2. (Eski) (Yanmakta olan bir mumda yada kandilde) Fitil ucu. luminaire er. 1. Işıklık. 2. Işıklandırma araçları. 3. tkz. Her türlü aydınlatma aracı, lamba. 4. mec. Yıldız. luminance diş. Işıklılık ; ışınımlılık. luminescence diş. fiz. Gazışı. luminescent, e s. fiz. Gazışıl (Tubes luminescents servant à l'éclairage). lumineusement bel. Apaçık, açıkça, açık bir şekilde (Il nous fa expliqué lumineusement. Expliquer lumineusement un problème difficile). lumineux, euse s. 1. Işığa değgin (Rayon lumineux, ondes lumineuses). 2. Işıklı, aydınlık, ışık saçan, pırıl pırıl (Une enseigne lumineuse. Les rues lumineuses. Une source lumineuse). 3. Açık, ortada, karanlık olmayan (Un raisonnement lumineux). 4. Parlak, "dahice (Une idée lumineuse). luministe ad. Işık etkilerini vermede uzman ressam, luminosité diş. 1. Işıklılık, parlaklık, aydınlık (La luminosité du ciel). 2. gökb. Aydınlatma gücü (Luminosité d'une étoile). lunaire s. 1. Ay'a değgin (Clarté lunaire, sol lunaire, année lunaire). 2. Aysı, ay gibi, ayı anımsatan, ayı andıran; değirmi (Une face lunaire, un paysage lunaire). § Eclipse lunaire: Ay tutulması, lunaire diş. Ayçiçeği, günebakan. lunaison diş. Kamer ayı. lunatique s. ve ad. 1. Gökteki ayın evrelerine göre huyu değişen, aysar (C'est un pauvre lunatique. Une femme lunatique). 2. Sağı solu belli olmayan, huyu suyu bilinmeyen, dengesiz (Un homme lunatique qui vous sourit un jour et ne vous cornait

lunch

846

lutherie

pas le lendemain. Tu es un vrai lunatique). lunch [lœntf]er. tng. 1. Ayak üstü yenen soğuk ve hafif yemek. 2. Öğle yemeği, luncher gsz. (Çok az kullanılır) 1. Ayaküstü hafif bir şeyler yemek. 2. Öğle yemeği yemek, lundi er. Pazartesi (Il reviendra lundi). § Faire le lundi: Pazartesi günü çalışmamak, lune diş. 1. (Gökteki) Ay (La lune nous éclaire la nuit). 2. Aysarlık, ay evrelerinin etkisiyle olduğuna inanılan huysuzluk, delilik. 3. hlk. Ablak yüz. 4. Kamer ayı (Il perdit encore trois lunes à équiper les éléphants). § Clair de lune: Ayışığı "mehtap (Il fait un très beau clair de lune). Au clair de lune: Ay ışığında. Lune d'eau: Aknilüfer. Lune de miel: Bal ayı (Il vont passer leur lune de miel à Istanbul). Lune rousse: Nisanda çıkıp bitkilere kuvvet verdiğine köylülerce inanılan ay. Pleine lune: Dolunay. Poisson lune: Aybalığı. Aboyer à la lune: mec. Boşuna havlamak, yırtınıp durmak. Aller décrocher la lune pour qn: -uğruna, için her şeyi yapmak, olmayacak şeyleri yapmaya kalkışmak. Demander la lune: Olmayacak, olanaksız şeyler istemek. Faire un trou à la lune: Borcunu ödemeden savuşmak. Promettre la lune: Olmayacak şeyler vadetmek. Tomber de la hine: Eşekten düşmüşe dönmek, şaşırıp kalmak. Vouloir prendre la lune avec ses dents: Olmayacak bir şeyi gerçekleştirme hevesine kapılmak, luné, e s. 1. Bien luné: Keyfi yerinde (77 est bien luné aujourd'hui). 2. Mal luné, e: Keyifsiz, huysuzluğu üstüne (Tu es mal luné ce matin). lunetier, ère s. 1. Gözlüğe değgin (Industre lunetière). 2. s. ve ad. Gözlükçü; gözlük yapımcısı; gözlük satıcısı, lunette diş. 1. (Delikli iskemlelerde) Delik. 2. (Giyotinde) Mahkumun başını soktukları delik. 3. (Kuşlarda) Lades kemiği. 4. (Saatlerde) Cam yuvası. 5. (Arabalarda) Cam (La lunette arrière).

lunure diş. Enine kesilince ağaçta daireler şeklinde belli olan bir kusur, lupanar er. Genelev; *buluşmaevi, *buluşumevi, "randevu evi. lupercales diş. ç. Eski Romalıların her yıl 15 şubatta bolluk tanrısı Lupercus onuruna düzenledikleri şenlikler. lupin er. Acı bakla, Yahudi baklası. lupulin er. Biraya özel tadını veren ve şerbetçiotu çiçeklerinden alına reçinemsi sarı bir toz. lupuline diş. bitb. Sarıyonca. lupus [Ay/»j>î] er. Bir deri hastalığı (Lupus tuberculeux: Deri veremi). lurette diş. (Yalnız şu deyimde geçer) Il y a belle lurette: Çok eskiden, çok zaman önce; epey oluyor ki. luron, ne ad. Şen, şakacı, üzüntü tasa nedir bilmeyen, yaşamanın tadını çıkaran, "ehli keyf (Il a été un fameux luron dans sa jeunesse). lusin, luzin er. den. İnce halat, lustrage er. Cilalama, parlatma, açkılama (Lustrage des étoffes, des glaces). lustral, e s. Temizleyici. § Eau lustrale: (Eskilerde) Kutsal su. Jour lustral: (Eskilerde) Yeni doğan çocuğu kutsal su ile yıkayıp adlandırma günü. lustration diş. (Eskilerin, bir kişi yada bir yeri arı kılmak için yaptıkları) Kutsal suyla yıkama (Lustration des nouveaux-nés à Rome). lustre er. 1. Parlaklık, cila (Le vernis donne du lustre au parquet). 2. Parlatma maddesi, cila. 3. Eskilerin beş yılda bir yaptıkları sayım bayramı. 4. (Bugün) Beş yıl, beş yıllık sür e (Je nef ai pas vu depuis de nombreux lustres). 5. Ün (Le festival a redonné du lustre à ta petite ville). 6. Avize (Un lustre de cristal. Le salon est éclairé par un lustre). lustré, e s. 1. Cilalı; parlak, parlatılmış XCheveux lustrés. Ailes lustrées des corneilles). 2. Eskilikten parlamış, aşınmaktan parlamış (Veste lustrée aux coudes).

6. Mermilerin çapını ölçmeye yarayan delikli alet. 7. (Mimarlıkta) Geçme tonoz. 8. Aydınlık penceresi. 9. (Yüznumaralarda) Delik (Lunette des cabinets). 10. Dürbün (Une lunette d approche. Une lunette astronomique). 11. ç. Gözlük (Des lunettes de soleil. Etui à lunettes. Lunettes à monture d'or. Mettre ses lunettes. Porter des lunettes. Un homme à lunettes). lunetté, e s. Gözlüklü, gözlük taşıyan. lunetterie diş. Gözlükçülük. luniforme s. Ay biçiminde, aysı, ayımsı; ayça biçiminde, ayçamsı. lunule rf/y. 1. biy. Akçılyay, °lunula, tırnak dibindeki beyazlık. 2. hek. Aycık, küçük ay, tırnak diplerindeki beyazlık.

lustrer gçl. 1. Parlatmak, cilalamak (Le chat lustre son poil en se léchant. Lustrer les cuirs). 2. (Eskiterek, yıpratarak) Parlatmak (Lustrer les manches de son veston sur les pupitres de l'école). lustrerie diş. Avizecilik. lustrine diş. Parlak ipekli, lut [lyt] er. Ateşe vurulan kabları sımsıkı kapamak için kullanılan sıvama balçığı, fizik balçığı, lutation diş. kim. Fizik balçığı sıvama, luter.gp/. Fizik balçığı sıvamak, luth er. 1. Ut, lavta (Jouer du luth). 2. mec. Lirik şiir simgesi; şiir yetisi. 3. hayb. Büyük deniz kaplumbağası, luthéranisme er. Luther öğretisi, Lütercilik. lutherie diş. Çalgı yapımı; çalgı alım satımı; çalgı

luthérien dükkânı. luthérien, ne s. ve ad. Luther mezhebinden olan, Lüterci; Luther'e özgü. luthier er. Çalgı yapıp satan, luthiste ad. Ut çalan, udi. lutin er. 1. Cin. 2. mec. Yaramaz çocuk, küçük şeytan, cin. lutin, ne s. Şeytan gibi, cin gibi (Une figure lutine, un regard lutin). lutiner gçl. Takılmak, şakalar yapmak (Lutiner une femme). lutrin er. 1. (Kilisede) Kitap rahlesi. 2. İlahi korosu, lutte diş. 1. Güreş (Lutte libre, lutte gréco-romaine). 2. *Savaşım, 'mücadele (La lutte contre le cancer. La lutte d'un peuple pour son indépendance. La lutte des classes). 3. Çatışma, çekişme, kavga, savaş (Des luttes d'intérêt. Lutte entre le bien et le mal). § De haute lutte, de vive lutte: Zorla, bilek gücüyle (Enlever de haute lutte une position ennemie). lutter gsz. 1. Savaşmak, vuruşmak, dövüşmek (Les deux armées luttèrent). 2. Lutter avec qn: -ile güreşmek. 3. Lutter contre: -e karşı savaşmak, "mücadele etmek (Lutter contre la tuberculose). 4. Lutter pour qch, pour f. qch: -için, -mek için savaşmak, mücadele etmek; yarışmak (Lutter pour la liberté, pour l'indépendance, lutter pour sortir de misère. Le fisc, la féodalité semblent lutter pour abrutir le peuple). 5. Lutter de qch: -yarışına girmek (Lutter de vitesse, lutter déloquence). lutteur, euse ad. 1. Güreşçi, "pehlivan. 2. mec. Savaşçı, "savaşımcı "mücadeleci, lux [/yjfcs] er. fiz. Lümen bölü metrekare, "lüks, metrekare başına bir lümenlik ışık veren aydınlık birimi. luxation diş. (Kemikler için) Yerinden çıkma, çıkık (Luxation de l'épaule, de la hanche). luxe er. 1. Şatafat, "lüks (Vivre dans le luxe, aimer le luxe). 2. Zenginlik, gösteriş (Le luxe dune chambre à coucher. Le luxe insolent des nouveaux riches). 3. Gereksiz masraf, gereksiz harcama (C'est un luxe que mon salaire ne me permet pas). 4. Un luxe de...: Bir sürü, bir çok (Raconter un accident avec un luxe de détails. S'entourer d'un luxe de précautions). § Se payer le luxe de f. qch: Nasılsa -mek, nasıl olduysa -mek, anasını satayım deyip -mek (Il s'est payé le luxe daller au théâtre). luxer gçl. (Bir kemiği yerinden) Çıkarmak. § Se luxer qch: -si çıkmak (Il s'est luxé le genou. Je me suis luxé la hanche, l'épaule, le bras). luxueusement bel. 1. Şatafatla, lüks içinde, şatafat içinde (Vivre luxueusement). 2. Şatafatlıca (Appartement luxueusement meublé). luxueux, euse s. Şatafatlı, lüks (Un hôtel luxqueux.

847

lyrique

Mener une vie luxueuse). luxure diş. 1. Kösnücüllük, "şehvetperestlik. 2. Uçarılık, hovardalık; "sefahet (Une vie de luxure). luxuriance diş. 1. (Bitkilerin bitmesi konusunda) Bolluk, aşırı fazlalık (La luxuriance des végétations, des forêts tropicales). 2. mec. Aşırı çokluk, bolluk zenginlik, gürlük (La luxuriance des images dans un poème). luxuriant, e s. 1. (Bitkilerin bitmesi konusunda) Bol, çok bol, gür (La végétation était si luxuriante qu'on avait peine à passer). 2. mec. Aşırı bol, çok zengin (Une imagination luxuriante). luxurieux, euse s. 1. Şehvete düşkün, hovarda, "sefih (Un homme luxurieux). 2. Sefihçe, sefahat içinde, sefahet dolu (Mener une vie luxurieuse). 3. Kösnül, şehvet uyandırıcı (Des provocations luxurieuses. Des pensées luxurieuses). luzerne diş. bitb. Yonca, kabayonca. luzernière diş. Yoncalık. lycée er. 1. Lise (Le lycée est dirigé par un proviseur. Aller au lycée). 2. Lise öğrenimi dönemi (Depuisle lycée, ses connaissances s'étaient estompées). lycéen, ne ad. Lise öğrencisi, liseli, lycène diş. hayb. Mavi kanatlı gece kelebeği, lychnis [liknis] er. bitb. Hüsnüyusuf. lycopode er. bitb. Kibri totu. lycopodinées diş. ç. bitb. Kibritotları, kibritotugiller. lydien, ne s. ve ad Lidyalı; Lidya ve Lidyahlara değgin. lymphangite diş. hek. Lenf damarları yangısı, akkan yangısı. lymphatique s. 1. Akkana değgin, lenfe değgin (Circulation lymphatique: Lenf dolaşımı. Vaisseaux lymphatiques: Lenf damarları). 2. s. ve ad. Ağırkanlı, hantal, lenfatik (Un enfant lymphatique). lymphatisme er. Ağırkanlılık, hantallık, lenfatiklik. lymphe diş. Akkan, lenf. lynchage er. Linç etme; linç edilme; linç (Le lynchage dun assassin). lyncher gçl. Linç etmek (La foule tenta de lyncher le coupable). lyncheur, euse s. ve ad. Linç eden (Une foule lyncheuse. Un lyncheur). lynx [lëks] 1. er. hayb. Vaşak. 2. gökb. Vaşak takım yıldızı. § Avoir des yeux de lynx: Gözleri çok keskin olmak, lyophobie diş.ruhb. Sıvı korkusu, lyre diş. 1. Eskilerin çaldığı bir çeşit telli saz, lir. 2. gökb. Çalgı takımyıldızı. 3. hlk. Avustralya karatavuğu. 3. mec. Şiir; şiir sanatı (Les maîtres de la lyre: Şiirin ustaları, büyük ozanlar). lyrique s. ed. 1. Lirik (Style lyrique, un poème lyrique, un poète lyrique). 2. Coşan, coşmuş;

lyrique coşkulu, "heyecanlı (Il devient lyrique quand il parle de son auteur préféré). 3. er. Lirik tür. 4. er. Lirik ozan. § Artiste lyrique: Opera sanatçısı (Soprano lyrique). Comédie lyrique: Güldürülü opera. Drame lyrique: Dramlı opera Poésie lyrique: Lirik koşuk. 1. (Eski Yunanlılarda) Lir çalınarak okunan koşuk. 2. (Şimdi) Ditiramb, od ve koronun ortak adı. 3. Kişisel duygulan coşkun bir dille anlatan koşuk. Théâtre lyrique: Lirik

848

lysol tiyatro, bestelenmiş yapıtlar oynanan tiyatro; opera, operet, lyriquement bel. Lirik bir şekilde, lyrisme er. ed. 1. Liriklik. 2. Lirik şiir (Le lyrisme romantique). 3. Lirik dil; lirik üslup (Le lyrisme de Bossuet). 4. Coşkunluk (S'exprimer avec lyrisme sur son bonheur présent). lysimaque diş. bitb. Aymsafa. lysol er. kim. Lizol.

m m er. 1. Fransız abecesinin on üçüncü harfi olup "em" diye okunur ve Türk abecesindeki m sesini verir. 2. Monsieur: Bay sözcüğünün kısaltılmışı (M. Paul Gaujon). 3. (Romen rakamı olarak M) Bin. ma s. (Dişil adlann önüne gelip iyelik belirtir) Benim (Ma maison, ma sœur, ma jambe). maboul, e 5. ve ad. hlk. Kaçık, deli (Il est complètement maboul). macabres. 1. Ölüme değgin, ölülere değgin (Danse macabre). 2. mec. Ölüm gibi ürkünç, iç karartıcı (Scène, plaisanterie, humour macabre). § Danse macabre: Ölüm dansı, macadam er. Kırma taş döşenip üzerinden silindir geçilerek yapılan yol, "makadam (Rouler sur le macadam). macadamisage er. Makadamlama; makadamlanma. macadamiser gçl. Makadam yöntemiyle yapmak, makadamlamak (Macadamiser les rues). macaque er. 1. Bir maymun türü, makak. 2. mec. tkz. Maymun suratlı, çok çirkin adam (Elle a épousé un vieux macaque). macareux er. Bir tür penguen, macaron er. Badem kurabiyesi, macaroni er. 1. Makarna {Manger des macaronis au fromage, à sauce tomate). 2. hlk. Makarnacı, ftalyan.

macaroniques. Şaka olsun diye sözcüklerin sonuna Latince ekler getirilerek yazılan (Poésie macaronique). macassar er. Kara damarlı koyu kahverengi abanoz. macchabée er. hlk. Ceset (Repêcher un macchabée dans la rivière). macédoine diş. 1. Sebze yada meyve salatası (Macédoine de légumes. Macédoine de fruits au kirsch). 2. mec. Yamalı bohça, salata (Les circonstances faisaient de la société, sous l'Empire une macédoine). 3. Makedonya, macédonien, nés. vead. Makedonyalı;Makedonya ve Makedonyalılara değgin, macération diş. 1. (Bir sıvıya) Yatırma, emiştirme (La houille provient d'une macération des végétaux dans l'eau). 2. mec. Çileye girme, macérer gçl. 1. Macérer qch dans qch: Bir şeyi -e yatırmak, basmak, emiştirmek (Macérer des cornichons dans du vinaigre). 2. gsz. Macérer dans qch: -de uzun süre beklemek, yatırılıp bekletilmek (Viande qui macère dans une marinade). § Se macérer: mec. Çileye girmek, Tanrı yolunda kendini çileye vermek, maceron er. Yaban maydanozu, mach [mak] ad. (Havacılıkta) Ses hızına oranla uçağın hızı (Voler à mach 2, à mach 3: Sesten iki kez, üç kez daha hızlı uçmak).

machaon

850

machaon er. Kuyruklu kelebek, mâche diş. Frenk salatası, kış salatası, mâchefer er. Kömür dışığı, "cüruf (Le mâchefer est utlisé pour la fabrication des briques, pour l'entretien des chemins). mâchelier, ère s. 1. Çeneye değgin (Muscles mâcheliers). 2. diş. Azı, azı dişi (Les mâchelières d'en haut, d'en bas). mâchement (er.) Ağızda çiğneme, mâcher gçl. 1. (Ağızda) Çiğnemek) (Mâcher du pain, de la viande. Mâcher du chewing-gum, du tabac). 2. Keserken koparmak, çiğnemek (Lame mal aiguisée qui mâche le bois). 3. Mâcher qch à qn: Bir şeyi hazırlayıp -in önüne getirmek, kolaylayıp sunmak (Il faut tout lui mâcher). § Mâcher à vide: Boşuna uğraşmak, boşa kürek çekmek. Mâcher la besogne à qn: Lokmayı çiğneyip -in ağzına vermek, işi hazırlayıp kotararak önüne getirmek, sunmak. Mâcher les morceaux à qn : -in işini kolay laştırmak, -e y ardımı dokunmak. Ne pas mâcher ses mots: Kem küm etmemek. Ne pas mâcher qch: Açıkça söylemek, gizlememek (Ne pas mâcher son opinion). Se mâcher le cœur: İçi içini yemek, mâcheur, evsead. 1. Çiğneyen (Mâcheur de tabac). 2. hlk. Çok yiyen, obur. machiavélique [mùkjaveUk] s. 1. Makyavelce. 2. mec. Usturuplu, ustalıklı;haince, kurnazca; hain, kurnaz, anasını bile satar (Une manœuvre, un procédé machiavélique. Le machiavélique Talleyrand). machiavélisme er. 1. Makyavelcilik. 2. Düzen, dolap; düzencilik, dolapçılık; çıkarı için anasını satarbk; hainlik, kalleşlik (Ily a du machiavélisme dans la proposition qu'il a faite à ses adversaires). mâchicoulis er. (Ortaçağ kalelerinde) Çıkma mazgal. machin er. tkz. Şey (Qu'est-ce que c'est que ce machin-là?: O şey ne?). machinal,e s. Kurulmuş makina gibi, makina gibi, istem dışı (Une réaction machinale. Il tendit la main vers son verre d'un geste machinal). machinalement bel. Kurulmuş makina gibi, farkına varmadan, istem dışı olarak, makina gibi (Chantonner machinalement en travaillant). machination diş. Düzen, dolap, dalavere (Ourdir une machination. Déjouer les machinations de ses adversaires). machine diş. 1. Makina (Machine à vapeur: Buhar makinası. Machine à calculer: Hesap makinası. Machine à écrire: Yazımakinası. Machine à laver: Çamaşır makinası. Machine à laver la vaisselle: Bulaşık makinası. Machine à coudre: Dikiş

mâchurer makinası. Mettre une machine en marche: Bir makinayı çalıştırmak). 2. Yazı makinası (Une lettre tapée à la machine). 3. mec. Çark, mekanizma (La grande machine de l'Etat. Il est difficile d'émouvoir la machine administrative). 4. Otomobil, motosiklet, lokomotif gibi makineli taşıt. 5. Machine à f. qch: mec. -me aracı, -me aleti, -me makinası (Ces aventuriers ne sont plus que des machines à tuer. Je suis une simple machine à travailler). § Machine infernale: Bomba. Machine de guerre: (Eskiden) Mancınık. La machine ronde: Dünya, yeryüzü, toprak. Une grande machine: Büyük bir yontu; büyük bir tablo, büyük bir yapıt. Faire machine arrière, faire machine en arrière: Döngeri etmek, geri dönmek, yüzseksen derece çark etmek. Taper à la machine: Yazı makinasında yazmak, machiner gçl. (Dolap, dalavere) Düzenlemek, çevirmek, kurmak, hazırlamak (Machiner un complot, une trahison. Machiner la mort d'un adversaire). machinerie diş. 1. Bir iş için kullanılan bütün makinalar (Entretien de la machinerie d'une filature). 2. (Gemilerde) Makina dairesi (Le capitaine entra dans la machinerie). machinisme er 1. fels. Makinacılık, canlılara birer makina gözüyle bakan ve örgenlere bağlı olmayan bir yaşam ilkesini kabul etmeyen öğreti. 2. Makina kullanılması; makinalaşma, makinalaştırma (Le machinisme est la base de l'industrie). machiniste er. (Eski) Makinist (Défense deparler au machiniste) 2. (Tiyatroda) Dekorcu, dekorları yerleştiren işçi. mâchoire diş. 1. Çene (La mâchoire supérieure, inférieure. Serrer les mâchoires). 2. (Kıskaç,maşa gibi aletlerde) Tutak (Mâchoires d'un étau). § Bâiller à se décrocher la mâchoire: Çenesi aynhrcasına esnemek. Jouer, travailler des mâchoires: hlk. Yemek, atıştırmak, mâchonnement er. 1. Dişlerinin arasında çiğneyip durma. 2. Geveleme, mâchonner gçl. 1. Dişlerinin arasında çiğneyip durmak (Mâchonner le bout de son cigare. Mâchonner son crayon en réfléchissant). 2. Gevelemek (Mâchonner quelques excuses, quelques mots). mâchouiller gçl. tkz. Yutmadan çiğneyip durmak (Mâchouiller une paille). mâchure diş. 1. (Kumaşlarda) Tüy döküğü (Mâchure du velours). 2. (Meyvalarda) Ezik, bere. mâchurer gçl. 1. Karalamak, kir pas içinde

macis bırakmak (Mâchurer du papier, des habits). 2. Ezmek, zedelemek, berelemek (L'étau qui mûchure une pièce). macis er. Küçük Hindistancevizinin kabuğu, macle, macre diş. bitb. Sukestanesi, göl kestanesi, macle diş. 1. yerb. İkiz, "tev'em. 2. Girişik billurlaşma, haçımsı billurlaşma. maclé,e s. Girişik; haçımsı (Cristaux maclés). macler gçl. (Cam hamurunu) Karmak (Macler le verre en fusion). § Se macler: Haçımsı billurlaşmak, maçon er. 1. Duvarcı (Outils, matériels du maçon). 2. Mason, farmason. 3. s. mec. Kendi yuvasını kendi yapan (Abeille maçonne, fourmi maçonne). maçonnage er. 1. Örme, yapma (Le maçonnage d'un mur). 2. Duvarcılık, maçonner gçl. 1. Örmek, yapmak (Maçonner un mur). 2. Duvar örmek, duvar çekmek (Maçonner les parois d'un puits). 3. Duvar örüp kapamak (Maçonner une fenêtre, une porte). maçonnerie diş. 1. Duvarcı işi. 2. Duvar (Maçonnerie de pierres de taille, de briques). 3. Masonluk, farmasonluk (Entrer dans la maçonnerie). maçonnique s. Masonluğa değgin (Assemblée maçonnique). macque, maque diş. Keten tokacı, filâriz. macramé er. ö r ü l ü p düğümlenerek yapılan bir tür kumaş. macre diş. bitb. Sukestanesi, gölkestanesi. macreuse diş. 1. Kılkuyruk denilen siyah deniz ördeği. 2. Sığırların kol kemiği üstündeki indëfct. macrocéphale s. Koca kafalı, iri kafalı (Aninfàl, insecte macrocéphale). macrocéphalie diş. Koca kafalahk, iri kafalılık, macrocosme er. fels. (Küçük evren olarak düşünülen insana karşıt olarak) Büyük Evren, macrocosmique s. 1. fels. Büyük Evrene değgin, evrene değgin. 2. Toplu, bireşimci (Vision macrocosmique en sociologie, en éconotkïe). macrogamète er. hayb. Dişi eşeylik gözesi, macrodactyle s. Uzun parmaklı, iri parmaklı, macropode s. 1. Uzun ayaklı; uzun yüzgeçli. 2. er. Uzun yüzgeçli balık, macroscélide er. hayb. Sıçrarhortumlu. macroscélidés er. ç. hayb. Sıçrarhortumlugiller. macroscopiques. Makroskopik; gözle görülebilen; Büyük Evren çapında. macroséisme er. coğr. Genişdeprem. macrosporange er. bitb. Büyük spor kesesi, macrospore diş. bitb. Makrospor. macroure er. hayb. 1. Keseli sansar. 2. Uzun kuyruklu bir kabuklu.

851

madréporique

macula diş. anat. Makula, sarı benek, maculage er. Lekeleme, kirletme, bulaştırma, maculature diş. Basımda kötü basılmış yada lekelenmiş kâğıt, macule diş. 1. Kirlilik, kara, leke (Les macules des âmes). 2. Kâğıttaki mürekkep lekesi. 3. hek. Deride kızarıklık, kızartı, kırmızı leke. 4. Kir, leke, pislik. 5. gökb. (Güneşteki) Leke. § Agneau sans macule: Tanrının kuzusu, İsa. maculer gçl. 1. Leke yapmak, lekelemek, karalamak, pisletmek (Maculer sa chemise, une feuille de papier). 2. Maculer qch de qch: Bir şeyi -e bulamak, içinde bırakmak, -ile lekelemek (Maculer de boue ses vêtements. Maculer d'encre une feuille de papier). madame diş. 1. (Eskiden) Hanımefendi. 2. (Şimdi) Bayan, "hanım (Chère madame. Madame la Directrice. Madame Janette). 3. (Hizmetçiler dilinde) Evin hanımı. 4. (Eskiden, büyük harfle yazıldığında) Fransa kral ailesinin kadın ve kızlarının ünvanı. § Jouer à la madame: Hanımefendilik taslamak, madapolam er. Bir tür patiska, madampol. madécasses. vead. Madagaskarlı, made in [medin] İng. -de yapılmıştır (Made in France: Fransa'da yapılmtşnr.) madeleine diş. 1. Bir çeşit şekerli çörek. 2. Temmuz sonuna doğru, ermiş Madeleine yortusu günlerinde olgunlaşan üzüm, armut, erik ve şeftali çeşitleri. § Fleurer comme une Madeleine: İki gözü iki çeşme ağlamak, mademoiselle diş. 1. Hanım kız, küçük bayan. 2. (Eskiden) Kocası büyük soydan olmayan evli kadın. 3. (Eskiden, büyük harfle yazıldığında) Fransa'da, kral kardeşinin büyük kızına verilen ünvan. madère er. Madère'de yapılan şarap, Madère şarabı. madone diş. 1. Meryem Ana (Prier la Madone). 2. Küçük Meryem Ana yontusu. 3. Madonna, Meryem Ana ile çocuk İsa'yı gösteren resim yada yontu (Les Madones de Raphaël). 4. mec. Çok güzel kadın. madrague diş. Ton dalyanı, ton balığı avlamakta kullanılan dalyan, madras [madras] er. 1. Pamukla karışık ipekli bir kumaş (Robe de madras, mouchoir de madras). 2. Bu kumaştan yapılmış mendil, atkı. madré,e s. 1. Damarlı, benekli (Du bois madré, porcelaine madrée). 2. Kurnaz, anasının gözü, hinoğlu hin (Unpaysan madré). madrépore er. hayb. Madrepor. madréporique, madréporlen, ne s. Madreporlara

madrier değgin; madreporlardan oluşmuş (Rochers madréporiques, îlot madréporique). madrier er. Kalın kereste, kalas (Madrier de chêne, de sapin). madrigal er. 1. Fransız ve İtalyan yazınında, ince, sevecen duygular anlatan küçük koşuk, madrigal (Madrigaux de Voiture). 2. müz. En az iki ses için yazılmış dindışı şarkı (Madrigaux de Palestrina). madrure diş. (Deride yada tahtada) Leke; benek, maestoso bel. müz. Maestoso, görkemli bir ağırlıkla, ağır aksak, maestria diş. Büyük ustalık (Mener une intrigue avec maestria). maestro er. 1. Müzik ustası, maestro. 2. Orkestra başı, orkestra şefi. maffia, mafia diş. Mayfa, karanlık işler çeviren gizli örgüt (Il s'est formé une maffia). mafflu, e, mafflé, e s. tkz. 1. Kocaman yanaklı, yanakları iri iri (Visage mafflu) 2. ad. Kocaman yanaklı, şişko yanaklı (kimse), magasin er. 1. Ambar (Magasin à blé, magasin à grains). 2. 'Koruncak, °depo (Le magasin d'une boutique. Magasin d'armes, magasin à poudre). 3. Dükkân, mağaza (Les magasins d'alimentation. Les grands magasins de Paris). 4. (Silahlarda) Fişek haznesi (Mettre un chargeur dans le magasin). S. mec. Dağarcık (Il faut lui former un magasin de connaissances). § Marchand en magasin: Toptancı, dükkân açmadan mal alıp satan toptancı. Avoir qch en magasin: Elinde... stoku bulunmak (Il a des étoffes en magasin). Tenir magasin de qch: Elinde bol bol... bulunmak (Il tient magasin de fromages). magasinage er. 1. Ambarlama, ambara koyma, ambarda tutma. 2. Ambar kirası, magasiner gsz. Mağazalara gidip alış veriş yapmak (Ellepasse des heures à magasiner). magasinier er. Ambarcı, magazine er. Magazin. mage er. 1. (Eski Mezopotamya uygarlıklarında) Müneccim, rahip. 2. (Zerdüştlükte) Mubit, Mecusi din adamı. 3. Büyücü, bağıcı, sihirbaz, müneccim. 4. ç. Çocuk İsa'nın önünde bağlılıklarını bildiren çobanlar, krallar (Bu sözcük Les rois mages olarak da kullanılır). mage, nüye s. (Eski hukukta) Juge mage: Yargıç vekili. maghrébin, e; magrébin, e s. ve ad. Mağripli; mağribe değgin (Economie maghrébine. Les parlers maghrébins). magicien, ne ad. 1. Bağıcı, büyücü, "sihirbaz (Prodiges, enchantements d'un magicien. Etre ensorcelé par un magicien). 2. mec. Büyücü

852

magmatique (Magicien du vers. Un véritable magicien qui peut retourner une foule hostile en sa faveur). magie diş. 1. Bağı, bağıcıhk; büyü, büyücülük (Pratiques de magie. Objets utilisés en magie). 2. mec. Büyü, çekicilik, etki, etkileme gücü (La magie de l'art, du chant, de la parole). § Magie blanche: Ak büyü; uygulama bakımından kişinin ve toplumun iyiliğine yönelen büyü. Magie noire: Kara büyü; uygulama bakımından kişinin ve toplumun kötülüğüne yönelen büyü. magique s. 1. *Büyüsel; büyüye değgin, bağıya değgin (Pouvoir magique). 2. Büyülü (La baguette magique d'une fée). 3. Büyüleyici (Des paroles magiques). magiquement bel. Büyüleyici bir biçimde, olağanüstü. magister er. 1. Köy öğretmeni. 2. Bilgiç, ukalâ, magistère er. 1. (Malta şövalyelerinde) Genel başkanlık. 2. kim. (Eskiden) Bileşimi gizli tutulan olağanüstü etkili ilaç. 3. Kesin yetkililik (Le magistère du Pape, de l'Eglise). magistral, e s. 1. Ustaca, "şahane (Réussir un coup magistral. Une œuvre magistrale. Une habileté magistrale). 2. Bilgiççe, bilgiçlik taslayan (Parler sur un ton magistral). 3. Buyururcasina, buyurgan, kesin (Un air magistral). 4. Çok etkili (Un médicament magistral). 5. Esaslı, "şahane (Recevoir une fessée magistrale. Une magistrale paire de claques). 6. Başlıca, ana, temel (Ligne magistrale d'un plan). magistralement bel. 1. Çok güzel bir şekilde, "şahane (Rôle magistralement interprété). 2. Buyururcasina, kesin bir anlatım kullanarak (Parler magistralement). 3. Ustaca, büyük bir ustalıkla. magistrat er. 1. Yüksek görevli, memur (Les magistrats municipaux d'une ville. Les consuls étaient les premiers magistrats de Rome). 1. Yargıç (Magistrat supérieur d'un parquet). S Magistrat assis: görevinden alınamaz, azlolunamaz yargıç. Magistrat debout: Görevinden alınabilir, azlolunabilir savcı. Magistrat supérieur du parquet: Başsavcı, magistrature diş. 1. Yüksek görevliler, yüksek memurlar. 2. Yargıçlık. § La magistrature suprême: Cumhurbaşkınhğı. La magistrature assise:,* Yargıçlar. La magistrature debout: Savcılar. Le ConseilSupérieur de la Magistrature: Yüksek Hakimler Kurulu, magma er. 1. yerb. Magma. 2. kim. Küspe. 3. mec. Düzensiz yığın (Son article est un magma grandiloquent). magmatique s. Magmaya değgin (Laves

magnan magmatiques). magnan er. (Güney Fransa'da) tpekböceği. magnanarelle diş. İpekböceği yetiştiren kadın, kozacı kadın, magnanerie diş. Böceklik, "böcekhane, ipekböceği yetiştirilen yer. magnanier, ère ad. İpekböceği yetiştiricisi, magnanime s. 1. Gönlü yüce, yüce gönüllü; bağışlayıcı (Se montrer magnanime envers ses adversaires). 2. Yüce, soylu (Cœur magnanime, action magnanime). magnanimement bel. Gönül yüceliğiyle; bağışlayıcılıkla; soylulukla, soyluca (Agir magnanimement). magnanimité diş. 1. Gönül yüceliği, yüce gönüllülük. 2. Soyluluk, yücelik (Lamagnanimité de son pardon). 3. Bağışlayıcılık (Faire appel à la magnanimité du vainqueur). magnat er. 1. (Eskiden, Lehistan ve Macaristan'da) Devlet adamı, soylular sınıfından yüksek görevli. 2. (Bugün) Parababası, kral (Les magnats de l'industrie, de la finance. Ce financier est un magnat du pétrole). magner (se) gsz. argo. Acele etmek, çabuk olmak, elini çabuk tutmak, magnes er. ç. argo. Cilve, işve. § Faire des magnes: Cilve yapmak, magnésie diş. kim. Manyezi, magnésien, ne s. kim. Magnezyumlu (Roche magnésienne). magnésite diş. kim. 1. Manyezit. 2. yerb. Lületaşı, Eskişehirtaşı, manyezit, magnésium er. kim. Magnezyum, magnétiques, l.fiz. Manyetik, mıknatıslı (Champ magnétique, corps magnétique). 2. Manyetizmaya değgin. 3. mec. Büyüleyici (Avoir un pouvoir magnétique). magnétisable s. Manyetizma ile uyutulabilir (Personne facilement magnétisable). magnétisant, e s. 1. Mıknatıslı (Champ magnétisant). 2. Büyüleyen, manyetizmalayan. magnétisation diş. Manyetizma ile uyutma; manyetizma ile uyutulma magnétiser gçl. 1. fiz. Mıknatıslamak (Magnétiser une barre de fer). 2. Manyetizma ile uyutmak. 3. mec. Büyülemek (Son regard me magnétisait). magnétiseur, euse ad. Manyetizmacı, magnétisme er. 1. fiz. Manyetizma, mıknatıslık, "mıknatisiyet (Magnétisme terrestre). 2. fiz. Manyetizma konusu (Le magnétisme s'est développé parallèlement à la théorie de l'électricité). 3. Manyetizma, manyetizma ile uyutma (Bu anlamda "magnétisme animal" da

853

mahatma

kullanılır). 4. mec. Büyüleme, büyü, etki (Subirle magnétisme d'un grand artiste. Le magnétisme des foules enthousiastes l'avait pris). magnétite diş. yerb. kim. Manyetit, magnéto diş. fiz. Manyeto, magnétophone er. Ses alma aleti, "teyp (Conférence enregistrée au magnétophone). magnificat [maniflkat] er. Kilisede okunan ikindi ilâhisi. magnificence diş. 1. Parlaklık, göz kamaştırıcılık, görkem (La magnificence d'un spectacle, d'une réception officielle). 2. El açıklığı, eli bolluk, cömertlik (Traiterses hôtes avec magnificence). 3. tsraf (Etaler une ruineuse magnificence). magnifier gçl. 1. Ululamak, yüceltmek, saygı sunmak (Magnifier une victoire, la mémoire d'un héros). 2. Olduğundan çok güzelleştirmek, büyültmek, ülküselleştirmek, ülküleştirmek (Des sentiments que le souvenir magnifie). magnifique s. 1. Parlak, gözkamaştırıcı, görkemli (Un avenir magnifique vous attend. Un paysage magnifique). 2. Çok güzel, hayran olunacak (La nuit était magnifique). 3. (Eski) Eliaçık, cömert; "müsrif (Un magnifique tyran italien). 4. mec. Eşsiz, büyük, çok önemli (Une découverte magnifique). magnifiquement bel. 1. Çok iyi, çok güzel bir şekilde (L'équipe s'est magnifiquement comportée au cours du match). 2. Parlak ve görkemli bir şekilde (Traiter magnifiquement ses hôtes). magnitude <% gökb. Kadir sınıfı, kadir; yıldızların parlaklık sırasını belirten ölçek, magnolia, magnolier er. bitb. Manolya, magnıım [magnım] er. İki litrelik şişe. magot er. 1. hayb. Berbermaymunu. 2. Porselenden acaip heykel (Magot chinois). 3. mec. Çirkin adam, maymun suratlı. 4. tkz. Para, saklı para (Les voleurs vinrent prendre le magot). magouillageer. tkz. Dümen çevirme, ayak oyunları yapma. magouille diş. tkz. Entrika, dümen, ayakoyunu. magouiller gsz. tkz. Dümen çevirmek, ayak oyunları yapmak, magouilleur s. ve ad. Dümenci, ayak oyuncusu, üçkâğıtçı. magyar,es. vead. Macar; Macaristan ve Macarlara değgin. mahaleb er. Ar. Yaban kirazağacı. maharujuh, maharadjah er. Mihrace, mahari, méhari er. Ar. Yarış devesi, mahatma er. (Hindistan'da) Yüce ruh; saygıdeğer, mahatma.

mahdi

854

maillot

mahdi er. Mehdi. mahdiste s. 1. Mehdiye değgin. 2. ad. Mehdici; bir "mütemehdiye uyan kimse, mahométan, es. ve ad. Müslüman, "Muhammedi, mahométanismeer. Müslümanlık, Muhammedilik. mahonia er. bitb. Mahonya. mahonne diş. Mavna. mahratte, marathe s. ve ad. 1. (Hindistan'da) Mahrat. 2. er. Mahrat dili. mal er. 1. Mayıs (Nous sommes en mai, au mois de mai). 2. (Eskiden, saygı ve sevgi belirtisi olarak birinin kapısı önüne dikilen) Kurdeleli ağaç (Planter un mai, planter le mai). nuüa er. Denizörümceği. maie diş. 1. Hamur teknesi. 2. Ekmek sandığı. 3. (Şaraphanelerde) Üzüm teknesi, maîeıır, mayeur er. 1. (Ortaçağda) Belediye başkam. 2. (Belçika'da) Bucak başkanı, maigres. 1. Zayıf, sıska, cılız, çelimsiz (Devenir, être maigre. Un enfant maigre).2. Yavan, etsiz ve yağsız (Un repas maigre). 3. Yağsız (Viande maigre, fromage maigre). 4. Arık, verimsiz (Terre, solmaigre). 5. Karın doyurmayan, pek az yemek bulunan (Le menu est maigre aujourd'hui). 6. Önemsiz, pek az, düşük (Obtenir de maigres résultats. Toucher un maigre salaire). 7. Seyrek, gür olmayan (Gazon maigre, maigre pâturage. Avoir le cheveu maigre). 8. Ince (Un maigre paquet de lettres. Lettre, caractère, écriture maigre). 9. Derin olmayan (Maigre eau, un maigre cours d'eau). 10. er. Yağsız, etlerin yağsız tarafı (Un kilo de maigre). 11. er. Hafif yemek. 12. er. Suyun en az derin olduğu yer, geçit (Les maigres d'un cours d'eau). 13. ad. Sıska, zayıf (Les gros et les maigres). § Jours maigres: (Hıristiyanlıkta) Perhiz günleri. Repas maigre: Karın doyurmayan yemek; etsiz yağsız yemek, yavan yemek. Maigre chère: Kötü yemekler. Etre maigre comme un clou, comme un hareg saur: Çiroz gibi olmak, sıska olmak. Faire maigre: (Hıristiyanlıkta) Perhiz yapmak, et yememek, maigrelet,te; maigrichon,ne;maigriot, tes. ve ad. Zayıfça, "zayıf nahif (Gamin maigriot, fillette maigrichonne. Un petit maigrelet, une petite maigriotte).

maigri,e s.Zayıflamış (Je vous trouve maigri). maigrir gsz. 1. Zayıflamak (Régime pour maigrir. Il a maigri pendant sa maladie). 2. Maigrir de: a) -den zayıflamak, -si zayıflamak, küçülmek (Maigrir de hanche, de figure), b) -kadar zayıflamak (Il a maigri de cinq kilos). 3. gçl. Zayıflatmak (La diète l'a maigri). 4. gçl. Zayıf göstermek (Cette robe la maigrit). mail er. 1. Çevgen değneği 2. Çevgen oyunu. 3. Çevgen alanı. 4. (Kimi kentlerde) iki yanı ağaçlarla çevrili yol; gezinti yolu, gezinti yeri (L'orme du mail). mail-coach [melkotf] er. Dört atlı büyük posta, lando arabası, maille diş. 1. (Örgülerde) İlmik (Laisser échapper une maille en tricotant). 2. (Ağlarda) Düğüm (Les mailles d'un filet). 3. Düğümler arasındaki göz, delik (Tissu à mailles fines. Passer entre les mailles du filet). 4. (Örme zırhta) Halka (Les chevaliers portaient des armures de maille pour se protéger des coups). 5. (Zincirde) Bakla, halka (Les mailles d'une chaîne). 6. (Gözbebeğinde) Misafir denilen beyaz leke. 7. (Kimi kuşların tüylerinde) Benek, çil (Mailles de perdreau). 8. Mangır, metelik. § Avoir maille à partir avec qn: Biriyle görülecek hesabı olmak, paylaşacak kozu olmak. N'avoir ni sou ni maille: Meteliği olmamak, beş parasız kalmak (Il n'a ni sou ni maille). malllechort er. kim. Alman gümüşü, "malkiyör. mailler gçl. 1. Örmek (Mailler un filet). 2. Halkalanm birbirine geçirip bağlamak (Mailler une chaîne). 3. gsz. (Ağ için) Takılan balığı bırakmamak (Un filet qui maille). 4. gsz. (Bahk için) Ağa takılıp kalmak (Poisson qui maille). 5. gsz. (Kuşlar için) Çillenmek, beneklenmek (Faucon qui maille). 6. gsz. Tomurcuklanmak, tomurcuk sürmek. § Mailler la chaîne: den. Zinciri başka bir zincire bakla ile bağlamak. Mailler une voile: den. Yelkeni bir başka yelkene eklemek. $ Se mailler: Çillenmek, beneklenmek (Perdreau qui se maille). maillet er. 1. Tokmak (Maillet de porte. Maillet de bois, les deux têtes d'un maillet). 2. Çomak, sopa (Maillet de croquet, maillet de polo). mailloche diş. 1. İri tokmak (Mailloche de

maigrement bel. 1. Kıtça, pek az (Il est maigrement payé. Il est maigrement développé). 2. Kıt kanaat (Vivre maigrement d'un salaire misérable). maigreur diş. 1. Cılızlık, sıskalık, arıklık, zayıflık (Il est d'une maigreur effrayante). 2. Seyreklik (La maigreur d'une forêt, d'une végétation). 3. Azlık, düşüklük, yetersizlik (La maigreur d'un salaire). 4. Önemsizlik (Maigreur d'un sujet).

mouleur). 2. Davul tokmağı, maillon er. 1. Küçük ilmek, ilmekçik. 2. Küçük zincir baklası, maillot er. 1. Kundak (Enfant au maillot). 2. Kundak bezi. 3. mec. Kundak çocukluğu, bebeklik, çocukluk, küçüklük (Depuis le maillot, je n'ai pas eu, jusqu'à cette heure, un jour de repos). 4. Vücudu iyice saran fanila ve kısa don

maillotin (Maillot de danseur, maillot d'acrobate). S. •Denizlik, mayo (Mettre son maillot). 6. (Spor) Forma. maillotin er. 1. Gürz. 2. Zeytin cenderesi. maillure diş. 1. (Tahtada) Leke, benek. 2. (Kuşların tüyünde) Benek, çil. main diş. 1. El (Main droite, main gauche. Creux de la main, paume de la main, dos de la main, revers de la main. Les lignes de la main. Avoir de grosses mains, de petites mains. Se salir les mains, se laver les mains, se frotter les mains. Ouvrir, fermer la main. Lever les mains. Toucher avec la main. Prendre, tenir sa tête entre ses mains, dans ses mains). 2. (İskambilde) El, dağıtma sırası; kâğıt (Prendre la main. Avoir une belle main: Elinde iyi bir kâğıt olmak). 3. Yirmi beş yapraklık kâğıt destesi (Une rame se compose de vingt mains). 4. (Çekmece vb. için) Kulp, kol (Main fixe, main pendante). S. (Kuyularda) Kuyu ipinin ucundaki yaylı halka (Main de puits). 6. (Kumaşlar için) Parlatma, perdah. 7. (Basımcılıkta) Kalınlık (Papier qui a de la main). § Main courante: El defteri. Main courante, main coulante: Tırabzan küpeştesi. Main de Fatma: İnsan eli biçiminde nazarlık. Coup de main: Yardım, ufak bir yardım. Homme de main: Başkası hesabına suç işleyen adam, kabadayı. Petite main: Terzi kızı. Première main: Başterzi kızı.... à main: El -si (Sac à main: El çantası. Frein à main: El freni). A main armée: Silâhlı, elinde silâhla (Attaque à main armée). A main posée: Ağır ağır, özene bezene. Ala main: 1. Elinde (Il tient un chapeau à la main). 2. Elle (Tricot fait à la main). A deux mains: İki elle. A pleines mains: Bol bol. A portée de la main: Elinin altında, elinin erişebileceği yerde. D'une main: Bir elle. De première main: İlk elden. De seconde main: İkinci elden. De la main de qn: -tarafından (Tableau exécuté de la main même de Rubens). Des deux mains: Harıl hani, büyük bir çaba ve aceleyle. De la main à la main: Bir elden öbür ele, eline sayarak, aracısız, doğrudan doğruya (J'ai versé au vendeur, de la main à la main, une partie de la somme due). De main en main: Elden ele (Circuler, passer de main en main). De longue main: Çok önceden, çoktan beri (Cette attaque a été préparée de longue main). De main de maître: Ustaca, ustalıkla, usta elinden (Peinture exécutée de main de maître). En main propre: Eline, tam eline, bizzat eline (Le télégramme doit être remis en main propre à son destinataire). En un tour de main: Bir çırpıda, bir anda, şıp diye. Entre les mains de: -in elinde (Votre demande est entre les mains de la personne intéressée). En main: Elinde

855

main (Il a en main le livre que j'aurais désiré lire). Sous la main de: -in elinin altında (je n'ai pas sous la main les papiers nécessaires). Les mains en l'air: (Tehdit için) Eller yukarı! Haut les mains!: Teslim ol! Eller yukarı! Accorder sa main à qn: (Gençkiz için) -ile evlenmeyi kabul etmek. Agir sous main: El altından hareket etmek, gizlice iş görmek. Avoir la main, faire la main, être à la main: (İskambilde) El kendisinde olmak, kâğıt yapma sırası kendisinde olmak. Avoir la main forcée: Zorlanmak, isteği dışında yapmak, istemeyerek eli gitmek, istemeye istemeye yapmak. Avoir la main heureuse: Eli uğurlu olmak, girişilen işi başarmak. Avoir la main légère: 1. (Ameliyatta) Eli hafif olmak. 2. (Vurmada) Eli çabuk olmak. 3. Eli uzun olmak, hırsız olmak. Avoir la main leste: Eli vurmaya hazır olmak. Avoir la main malheureuse: Eli uğursuz olmak; giriştiği hiçbir şeyi başaramamak, sakar olmak. Avoir la main lourde: Eh ağır olmak, vurunca çok acıtmak. Avoir la main ouverte: Eliaçık olmak, cömert olmak. Avoir la main preste: Eli çevik olmak, işbilir olmak, becerikli olmak. Avoir les mains libres: Tam özgür olmak, istediği gibi davranabilmek, elini kolunu bağlayan olmamak. Avoir les mains liées: Eli kolu bağlı olmak, istediği gibi davranamamak. Avoir les mains vides: Eli boş olmak, verecek hiçbir şey olmamak. Avoir la haute main sur: -in üzerinde büyük bir etkililiği olmak, -i buyruğu altında tutmak. Avoir le cœur surla main: 1. Yüreği avucunda olmak. İçi dışı bir olmak, açık yürekli olmak. 2. Eliaçık, cömert olmak. Avoir une belle main: (Eskimiştir) Yazısı güzel olmak. Avoir qch bien en main: -i sağlam tutmak. Avoir qn bien en main:- Birini tam avucunun içine almak, parmağında oynatmak. Battre des mains: Alkışlamak, el çırpmak. Changer de main: El değiştirmek. Donner en pleines mains: Bol bol vermek. Demander la main à qn: -e evlenme önerisinde bulunmak. Donner la main à qn: -ile el sıkışmak, -e elini vermek. Donner d'une main et reprendre de l'autre: Bir eliyle verip öbürüyle geri almak. Donner un coup de main à qn: -e yardım etmek, yardımda bulunmak. Etre en bonnes mains: Güvendir ellerde olmak. En venir aux mains: Kavga etmek, kapışmak, dövüşmek, sille tokat birbirine girmek. En mettre la main au feu: Kesin olarak inanmak, ant içmek, yanlışsa kellesini kesmek. Etre pris la main dans le sac: Eii cepte yakalanmak, suçüstü yakalanmak. Faire des pieds et des mains: Var gücüyle çalışmak, canla başla işe girişmek, dört elle sarılmak, didinip

856 durmak. Faire la main à qn: -in elini alıştırmak, -i eski becerisine kavuşturmak (Ce petit travail lui fera la main). Forcer la main à qn: -i zorlamak, hoşlanmadığı bir işe koşmak. Faire main basse sur qch: 1. -i çalmak, aşırmak, araklamak. 2. -e zorla el koymak, aman vermemek. Jouer à(la) main chaude: Cııız oynamak. Lever la main sur qn: -e el kaldırmak, vurmaya davranmak. Mettre la main sur qn: 1. -i bulmak. 2. -i yakalamak, enselemek. 3. El koymak. Mettre la dernière main à qch: -i bitirmek, sona erdirmek. Mettre la main: Başlamak, el atmak, bismillah demek. Mettre la main à la charrue: Bir şeye yardım etmek, el vermek, ucundan tutmak. Mettre la main à la pâte: 1. Kollan sıvamak, kolları sıvayıp işe girişmek. 2. Bir işi kendi yapmak, kendi görmek. Mettre la main à l'œuvre: tşe girişmek, el atmak. Mettre la main au collet de qn: -in yakasına yapışmak. Mettre la main dessus: Aradığını bulmak, yakalamak, ele geçirmek. Mettre le marché en main à qn: 1. -e "ya bu deveyi güdersin ya bu diyardan gidersin" demek. 2. -i hesabına nasıl gelirse öyle yapmak durumunda bırakmak. Ne pas y aller de main morte: Şiddetle saldırmak, çok sert vurmak, Allah yaratmış dememek, gözünün yaşma bakmamak, elinden geleni ardına komamak. Passer la main dans le dos: mec. Sırtım sıvazlamak; sen ağasın, sen paşasm demek. Passer la main: (Bir yetki yada hak için) vazgeçmek, başkasına bırakmak, "feragat etmek. Passer par les mains de qn: -in elinden geçmek, elinden çıkmak, tarafından yapılmak. Perdre la main: Hamlaşmak, alışkanlığını yitirmek, becerisini yitirmek. Porter la main sur qn: -e el kaldırmak, vurmaya yeltenmek. Prêter la main à: 1. -e yardımda, katkıda bulunmak (Prêter la main à un projet). 2. -de parmağı olmak, -in suç ortağı olmak (Prêter la main à un crime). Prêter main forte: Silâhla yardım etmek. Prêter main forte à: -e yardım elini uzatmak; el vermek, destek olmak, omuz vermek. Prendre qch en main: -i ele almak. Prendre les mains vides: Eli boş dönmek. Se laver les mains de qch, s'en laver les mains: -ile ilgisi bulunmadığını, sorumlu olmadığını bildirmek, kendini -den temize çıkarmak, sayım suyum yok demek. Se donner la main: 1. El ele. tutuşmak, el ele vermek. 2. Birbirinin dengi olmak, değerleri aynı olmak, birinin öbüründen geri kalır yanı olmamak. Serrer la main à qn: -in elini sıkmak. Se serrer la main: El sıkışmak. Se faire la main: Elini alıştırmak, eski becerisine kavuşmak için temrin yapmak. Tendre la main: 1. Dilenmek, avuç açmak. 2. Elini uzatmak.

maintenir Tomber sous la main de qn: -in eline geçmek, eline düşmek. Travailler de ses mains: Kol işi yapmak, eliyle çalışmak, el işçisi olmak. Trouver une main secourable: Bir yardım sağlamak. Jeu de main, jeu de vilain: El şakası, eşek şakası, main-d'œuvre diş. 1. İşçilik, el emeği (Les frais de main- d'œuvre). 2. İşçi, emekçi; işçiler, emekçiler (Faire appel à la main- d'œuvre étrangère). main-forte diş. Yardım. § Donner, prêter mainforte à qn: -e yardım etmek, mainlevée diş. huk. (Bir karar için) Kaldırma; kaldırılma (Mainlevée de saisie). mainmise diş. El koyma (La mainmise de l'Etat sur certaines entreprises). mainmortable s. Elden çıkarılamayan, istenildiği gibi kullanılamayan, mainmorte diş. huk. Ölü el; eskiden derebeylik döneminde toprak kölelerinin mallanm istedikleri gibi kullanamamalan durumu. § Bien de mainmorte: Kamu yaranna çalışan kimi kuruiuşlann elden çıkanlamayan mülkleri; başkasına satılıp aktanlamayan mal. maint,e s. 1. Birçok, nice nice (Maintes choses, maintes histoires). 2.adü. Çoğu, birçoğu (Maintes des traditions datent de l'antiquité). § Maintes fois: Çok kez, kaç kez, sık sık. maintenant bel. Şimdi, ;u anda (Tupeux maintenant agir comme tu veux. Maintenant il est arrivé à Ankara). § A partir de maintenant: Bundan sonra, bundan böyle, şimden geri. Maintenant que: 1. -diği şu anda (Maintenant que je suis sous les branches des arbres). 2. -diği için, -diğine göre, madem ki... (Maintenant que le temps s'est remis au beau, nous pourrons sortir). maintenir gçl. 1. Tutmak, yerinde tutmak (Le mur maintenait la terre qu'emporterait l'eau de pluie). 2. Tutmak, durdurmak (Un cordon de police maintenait la foule. Maintenir son chien par la laisse). 3. Olduğu düzeyde tutmak, olduğu gibi tutmak, korumak (Chercher à maintenir ses privilèges). 4. Sürdürmek, "devam ettirmek (Maintenir sa candidature, ses prétentions). 5. mec. Kanısında olmak, inancında olmak (Je maintiens que cette opinion est fausse). 6. Maintenir qch à: Bir şeyi -de tutmak (Maintenir la température au même degré de fraîcheur. Maintenir les impôts à leur taux actuel), g Se maintenir: 1. İyi olmak, bozulmamak (La santé se maintient). 2. Sürmek, "devam etmek (La paix s'est maintenue vingt ans). 3. Kalmak, bulunmak, yer almak (Se maintenir dans la voie moyenne). 4. Ayakta kalmak, durumunu korumak (Malade qui se maintient).

maintien maintien er. 1. Sürdürme, koruma, ayakta tutma, "devam ettirme (Le maintien des libertés. Assurer le maintien de l'ordre). 2. Duruş; davramm (Professeur de danse et de maintien. Leçon de maintien). 3. Durum, davranış (Il a de la gaucherie dans son maintien). 4. Direnme gücü, cesaret (Il cherche à se donner du maintien). § Perdre son maintien: Sarsılmak, şaşırmak, direnme gücünü yitirmek. maire er. 1. Belediye başkam. 2. Belediye müdürü. § Etre passé devant le maire: Resmi nikâhla evlenmek. mairesse diş. 1. Belediye başkam karısı. 2. Kadın belediye başkanı, mairie diş. 1. Belediye başkanlığı (Etre élu à la mairie d'une grande ville). 2. Belediye dairesi, belediye (Employé, secrétaire de mairie). mais bağ. 1. Ama, fakat (Il est intelligent, certes, mais très paresseux). 2. Uni. Allah Allah (Non, mais, pour qui te prends-tu?). 3. er. Ama, fakat (Que signifie ce mais? Il n'y a pas de mais qui tienne). § Non seulement... mais, mais aussi, mais encore: Yalnız... değil, ...de (J'ai invité non seulement Durant, mais aussi son père). N'en pouvoir mais: Elinden bir şey gelmemek, yapacak bir şeyi olmamak (Il accuse sa femme qui n'en peut mais). maïs [mais] er. Mısır (Farine de maïs, bouillie de maïs). maïserie [maisri] diş. Mısır fabrikası, mısırları öğütüp işleyen fabrika. maison 1. Ev (Une maison de briques. Maisonà vendre, àlouer). 2. Ev, yuva (Rentreràlamaison). 3. Ev eşyası (Déménager toute la maison). 4. Ev halkı (Il est de la maison). 5. Soy, "sülâle (Maison d'Autriche, de Lorraine). 6.. Yurt (Maison de la jeunesse: Gençlikyurdu). 7. Aile (L'honneurdelà maison, le füs de la maison). 8. Tecimevi, firma (La maison est en faillite. Les bénéfices de la maison). 9. Evde yapılmış, ev işi (Gâteau maison). § Maison d'arrêt: Cezaevi. Maison de Dieu: Kilise; tapmak. La Maison Blanche: Beyaz Saray. Maison close, maison de tolérance, maison de passe: Genelev. Maison de rendez-vous: Randevu evi, "buluşumevi. Maison de jeu: Kumarhane. Maison de famille: *Banncak, aile pansiyonu. Maison de fous: Delilerevi, "tımarhane. Maison de retraite: Düşkünler yurdu. Maison de santé: 1. Sağlık yurdu. 2. Akü hastanesi. Maison de campagne: Yazlık ev. Maison de ville: Belediye konağı. A la maison: Evde, kendi evinde. Faire maison nette: Bütün adamlarına yol vermek, kovmak, işten çıkarmak.

857

maîtresse

Faire maison neuve: Bütün adamlannı değiştirmek. Garder la maison: Evden çıkmamak. maisonnée diş. Ev halkı, evdekiler (Toute la maisonnée était réunie). maisonnette diş. Evcik, küçük ev, kulübe (La maisonnette du garde-barrière). maistrance diş. 1. Donanma subayları. 2. Tersane ustaları. maître, maîtresse ad. 1. Efendi (Le maître et les serviteurs. Le maître de maison, la maîtresse de maison). 2. İye, "sahip (Le maître d'un domaine, la maîtresse d'une ferme). 3. Yönetici, ileri gelen, "hakim, "sahip (Les maîtres d'un pays, d'un peuple). 4. Öğretmen, "hoca (Un maître d'école, une maîtresse d'école. Donner un maître à ses enfants). 5. Usta; üstad (Les maîtres de la littérature française, de la peinture espagnole). 6. Avukat ve noterlere verilen ünvan, avukat bey, noter bey. 7. Kalfa. 8. Patron, işveren. 9. i. Usta becerikli, yetenekli (Un maître homme, un maître fripon, unmaîtrefilou. Une maîtressefemme). 10. s. Başlıca, temel, ana, esas (L'idée maîtresse d'un exposé, la branche maîtresse d'un arbre). § Grand maître de l'Université: (Fransada) Millî Eğitim Bakam. Maître d'armes: Eskrim ustası. Maître d'études: Belletici. Maître d'hôtel: Sofracıbaşı. Maître du monde: Tanrı. Le maître d'oeuvre: Ustabaşı. Maître de conférence: Doçent. Etre, rester maître de qch: 1. -e egemen olmak, -i tutabilmek, yenebilmek (Etre maître de ses passions. Rester maître de la situation). 2. -i dilediği gibi kullanabilmek, -si kendi elinde olmak, -e egemen olmak (Etre maître de son temps, de ses loisirs, de son destin). Etre maître de f. qch: -mekte özgür olmak (Vous êtes maître de refuser). Etre maître dans le métier, dans l'art de f. qch: -mek sanatında, -mekte eşsiz olmak, üstüne olmamak (llestmaîtredansl'artdementir). Passer maître dans qch: -de usta olmak, çok becerikli olmak, eşi bulunmamak. Se rendre maître de: 1. -i buyruğu altına almak, boyunduruğu altına almak, fethetmek, ele geçirmek (Se rendre maître d'un pays, d'un peuple). 2. -i önlemek, yayılmasını engellemek, önüne geçmek (Se rendre maître d'un incendie, d'un fléau, d'une maladie). Trouver son maître: Kendisinden daha üstün birine raslamak, kendisinden daha kıllısını bulmak. Tel maître tel valet: Böyle efendinin böyle uşağı olur. Ustası ne ki çırağı ne olsun, maître chanteur er. Şantajcı, maîtresse diş. Kapatma, nikâhsız karı, metres (Vivre avec sa maîtresse. Entretenir une

maîtrisable

858

maîtresse). maîtrisable s. Tutulabilir, önlenebilir, egemen olunabilir, yenilebilir (Une peur difficilement maîtrisable). maîtrise diş. 1. (Eski) Efendilik, ağalık (Maîtrise et servitude). 2. (Eski) Kalfalık. 3. Soğukkanlılık, kendini tutma (Garder sa maîtrise, perdre sa maîtrise). 4. Egemenlik, üstünlük (Avoir la maîtrise des mers, de l'air). 5. Ustalık, beceriklilik (Opération exécutée avec maîtrise). 6. Yetenek; yetki (Frairepreuve d'une maîtrise exceptionnelle. Parler avec maîtrise). 7. Öğretmenlik. 8. Kilise korusu için çocuk yetiştiren müzik okulu; bu okulda yetiştirilmiş çocuk korosu (Diriger la maîtrise d'une paroisse). 9. (Bir girişimde çalışan bütün) Ustalar, ustabaşları. 10. Lisans üstü öğrenim, master. maîtriser gçl. 1. Tutmak, "zaptetmek (Maîtriser un chevalsauvage, maîtriser unforcené). 2. Buyruğu, egemenliği altına almak (Maîtriser un peuple). 3. Tutmak, bastırmak, önlemek; önüne geçmek, durdurmak, engellemek (Maîtriser sa colère, son émotion. Maîtriser un incendie, un fléau). § Se maîtriser: Kendini tutmak, kendine egemen olmak; soğukkanlılığım korumak (Réussir à se maîtriser. Ne pleurez pas, maîtrisez-vous). majesté diş. 1. Ululuk, yücelik (La majesté divine). 2. Görkem (La majesté de la nature, d'un palais, des ruines romaines). 3. Haşmetli, kral ve imparatorlara verilen unvan (Sa Majesté le roi viendra-t-il?). § Sa Majesté Catholique: İspanya kralı. Sa Majesté très Chrétienne: Fransa kralı, majestueusement bel. Görkemle (Marcher, s'avancer majestueusement). majestueux, euse s. 1. Görkemli (Un paysage majestueux). 2. Ciddi, ağırbaşlı, soylu (Un vieillard majestueux, un air majestueux, une démarche majestueuse). majeur, e s. 1. Büyük, önemli, yüksek (L'intérêt majeur du pays nous commande d'agir ainsi). 2. Zorlayıcı, zorlu, elde olmayan, dayanılmaz, karşı gelinemez (Avoir un empêchement majeur. Un casdeforcemajeure).3.s. vead. Ergin,"reşit (Une fille majeure. Il est majeur maintenant, il sait ce qu'il fait. Un majeur incapable). 4. Olgun, kendi kendini yönetebilir (Un peuple majeur). 5. er. Orta parmak. 6. er. mant. Büyük önerme. 7. müz. Majör (perdesi) (Un air en majeur). § Ordres majeurs: Papazlık, diyakosluk, diyakos yardımcılığı. majolique, maïlolique diş. Endülüs çinisi (Poterie en majolique). major.9. değişmez. 1. Baş (Sergentmajor, infirmière

mal major, médecin major). 2. er. Binbaşı. 3. er. (Bir yüksek okul sınavında) Birinci, birinci gelen aday (Le major de la promotion). § Msyor général: 1. Tuğgeneral. 2. Gemilik komutanı, "tersane kumandanı, majorai er. Başçoban. majorant er. mat. Büyültke. majorat er. Büyük evlâttan büyük evlâda geçen meşruta. majoration diş. Artırma; artma (Majoration de prix, d'impôt). majordome er. 1. (Sarayda) Başhademe. 2. (Büyük konaklarda) Sofracıbaşı. majorer gçl. Artırmak, yükseltmek (Majorer les prix, les salaires). majoritaire s. 1. Salt çoğunluğa dayanan, çoğunlukçu (Scrutin, système, vote majoritaire. Un gouvernement majoritaire). 2. s. ve ad. Çoğunlukta olan, çoğunluktaki (Les majoritaires d'un parti). 3. Terimsel bir ortaklıkta hisse senetlerinin çoğunu elinde bulunduran (Gérant majoritaire). majorité diş. 1. Çoğunluk (Obtenir la majorité à l'Assemblée nationale). 2. Çokluk, çoğu (La majorité des personnes interrogées n'avait rien vu). 3. Erginlik, "rüşt (Jusqu'à la majorité de l'enfant). § Majorité absolue: Sal çoğunluk. Majorité relative: "Nisbi çoğunluk. Dans la majorité des cas: Çok kez, çokluk, çoğun. Avoir la majorité, être en majorité: Çoğunlukta olmak, majuscule s. 1. (Harfler için) Büyük (Lettre majuscule. Un A majuscule). 2, diş. Büyük harf (Une majuscule. Ecrire en majuscules). makier. hayb. Maki (Makigidre: Kedimakisi. Maki mongos: Mongos). maler. 1. Kötülük (Le mal et le bien. line ferait pas de mal à une mouche. Je ne veux de mal à personne). 2. Mutsuzluk ; üzüntü (Sa jalousie est la cause de tous ses maux). 3. Güçlük, sıkıntı (On n'a rien sans mal). 4. 'Dokunca, "zarar (La grêle afait du mal aux récoltes). 5. Ağrı; acı (Souffrir d'un mal de gorge. Mal de tête. Il s'est fait mal en tombant). 6. Sayrılık, "hastalık (Il est atteint d'un mal incurable). § Le haut mal: Sara. Le mal blanc: Dolama. Le mal de coeur: Bulantı, iç bulantısı. Le mal de mer: Deniz tutması. Le mal des montagnes, le mal des hauteurs: Yükseklik tutması, dağ tutması, yüksek yer tutması. Le mal du pays: Yurt özlemi, yurtsama. Le mal du siècle: Çağbunalımı; belli bir kuşağın bunalımı. Avoir mal à: -si ağrımak (Avoirmalàlatête, àlagorge, audos, aux dents, à l'estomac). Avoir mal au coeur: Midesi bulanmak. Avoir mal aux cheveux: (Çok içkiden)

mal Başı ağırlaşmak, kafası kazan gibi olmak. Avoir mal du pays: Yurt özlemi çekmek. Avoir mal de terre: Saralı olmak. Avoir du mal à f. qch: -mekte güçlük çekmek (J'ai du mal à vous comprendre). Etre en mal de qch: -yokluğu çekmek, sıkıntısı çekmek, -den yoksun olmak (Un journaliste en mal de copie. Uri écrivain en mal de sujet. Il est en mal d'imagination). Dire du mal de qn: -in aleyhinde konuşmak, -i kötülemek. Faire du mal à qn: -e kötülük yapmak (Il fait du mal à tout le monde). Faire du mal à qch: -e zarar vermek (Le froid afait du mal aux arbresfruitiers). Faire mal à: Acıtmak, ağrıtmak, incitmek (Ces chaussures me font mal aux pieds). Mettre à mal: Bozmak. Prendre mal, prendre du mal: Sayn düşmek, saynlanmak. Penser du mal de qn: -hakkında kötü düşünmek. Se donner du mal pour qn, pour f. qch: -için yırtınmak, kendini paralamak. Se flaire du mal: Bir yeri incinmek, yaralanıp berelenmek, bir yerlerini incitmek (Il s'estfait du mal en tombant). Vouloir du mal de qn: -in kötülüğünü istemek. Aux grands maux, les grands remèdes: 1. Büyük felâketlere karşı sağlam çareler düşünmek gerek. 2. Büyük başın büyük derdi olur, büyük işler kişiye büyük sorumluluklar yükler. mal bel. 1. Kötü (Ecrire, s'exprimer mal). 2. Uygunsuz (Le moment est mal choisi. Agir mal). 3. Güç, güçlükle (Un malade qui respire mal. Son échec s'explique mal). 4. Yetersiz, şöyle böyle (Enfant qui réussit mal en classe). § De mal en pis: Gittikçe daha kötüye doğru. Mal à propos: Yersiz, zamansız, hiç de yeri yokken, damdan düşer gibi. Pas mal: 1. Fena değil, 2. Hayli, epeyce, çok (Il en sait pas mal sur ton compte. Il a pas mal de livres). Aller mal: Kötü gitmek, bozulmak; kötü olmak (Les affaires vont mal). Aller de mal en pis: Gittikçe daha kötü olmak, betere doğru gitmek (La situation va de mal en pis). Etre mal portant: Sağlığı kötü olmak. Etre bien mal, au plus mal: Ağır hasta olmak. Etre, se mettre mal avec qn: -ile arası bozuk olmak; bozuşmak (Etre mal avec sa famille). Etre au plus mal avec qn: -ile arası kötü olmak (Il est au plus mal avec ses collègues de bureau). Etre mal vu de qn: ...tarafından kötü gözle görülmek, kötü biri olarak bilinmek. Etre malfichu:1. Biçimsizin teki olmak, çirkin olmak. 2. tkz. Çuvallamak, boku yemek. Finir mal: Sonu kötü olmak, sonu felâket olmak (Ce voyou finira mal). Mal tourner: Kötü yola sapmak (Elle a mal tourné). Prendre mal: Kötüye almak (Prendre mal une plaisanterie). Se sentir mal, se trouver mal: Kendini kötü hissetmek, bayılacak gibi olmak. Tourner mal:

859

maladresse

Bozulmak, kötüye gitmek. Bien mal acquis ne profite jamais: Haram maldan hayır gelmez, mal, es. Kötü (C'est mal de mentir à ses parents). §A la maie heure: Ölüm anmda, ölürken. Bon an mal an: (Yılların verimi bakımından) Ortalama, üst üste. Bon gré mal gré: İster istemez, zorla, istemeye istemeye. Etre pas mal: Güzelce olmak. Mourir de maie mort: Ansızın ölmek, malabar s. ve ad. 1. Malabarlı. 2. argo. İri, güçlü, çam yarması (Un type malabar. C'est un rude malabar). malachite [malakit] diş. yerb. Bakırtaşı, "malakit, malacie diş. Aş yerme. malacologie diş. hayb. Yumuşakçalar bilimi, "yumuşakçalarbilim. malacoptérygiens er. ç. hayb. Yumuşakyüzgeçliler. malade s. ve ad. 1. Sayn, "hasta (Etre gravement malade. Guérir, opérer une malade. Médecin qui visite ses malades). 2. Rahatsız (5e sentir un peu malade). 3. Bozuk, kötü (Du vin malade. La vigne est malade cette année). 4. Eski, çürük, dökük (La reliure de ce bouquin est bien malade). 5. Malade de qch: a) -si hasta (Il est malade du cœur), b) -den ölen, biten, kuduran (Il est malade de jalousie). § Malade imaginaire: Hastalık hastası. Malade mental: Deli, akıl hastası. Tomber malade: Saynlanmak, sayn düşmek, maladie diş. 1. Sayrılık, hastalık (Maladiede
maladroit joueur de tennis. La maladresse de ses gestes, d'un dessin). 2. Beceriksizlik, beceriksizce bir davranış, sakarlık, gaf (Il a fait une grande maladresse). maladroit,e s. ve ad. 1. Beceriksiz, sakar (Un ouvrier maladroit. C'est un grand maladroit). 2. Beceriksizce, acemice, iyi kıvrılamamış (Un mensonge maladroit, un geste maladroit, un style maladroit). 3. Maladroit de qch: -si beceriksiz (Il est maladroit de ses mains). maladroitement bel. Beceriksizce, acemice, sakarca (Agir maladroitement). malağa er. l.Malagaşarabı.2.Malagakuruüzümü. malaire s. Yanağa değgin (Région malaire, os malaire). malais,e s. ad 1. Malezyalı; Malezya ve Malezyalılara değgin. 2. Malezya dili. malaise er. 1. Kırıklık, keyifsizlik, rahatsızlık (Eprouver un malaise. Souffrir d'un malaise). 2. Sıkıntı, can sıkıntısı (Un malaise inexplicable grandissait en lui). 3. Tedirginlik, huzursuzluk, 'erinçsizlik (Un malaise politique. Un terrible malaise régnait dans le pays). 4. Tasa, kaygı (Ressentir un léger malaise). malaisé,e s. 1. Güç, sıkıntılı, "zahmetli (Une tâche malaisée). 2. Malaisé à f. qch: -mesi güç (Un devoir malaisé à accomplir). 3. EU dar (Un riche malaisé). malaisément bel. Güçlükle (Accepter malaisément une réflexion). malandrin er. (Eski). Hırsız; serseri, malappris,e s. ve ad. (Eski). Kaba, görgüsüz; terbiyesiz (Un enfant malappris). malard, malart er. Erkek ördek, suna. malaria diş. Sıtma, "malarya, malavisé, e s. vead. Densiz, patavatsız (Un homme malavisé. Un malavisé). malaxage er. Yoğurup yumuşatma, mıncıklama, ovalama (Malaxage du beurre). malaxer gçl. 1. Yoğurup yumuşatmak, mıncıklamak, ovalamak (Malaxer l'argile, le beurre, le mortier, le plâtre). 2. Karmak, yoğurup birbirine karıştırmak (Malaxer du beurre et du fromage). malaxeur er. Karmaç, karma makinası (Malaxeur à mortier, à béton). malbâti,e s. Biçimsiz, eciş bücüş (Une femme malbâtie). malchance diş. Talihsizlik (Avoir de la malchance: Talihsiz olmak). malchanceux, euse s. ve ad. Talihsiz, şanssız (Un joueur malchanceux). malcommode s. Uygun olmayan (Un vêtement

860

malfaisant malcommode pour la campagne). maldonne diş. 1. (İskambilde) Yanlış kâğıt dağıtma, kâğıt vermede yanlışlık (Faire une maldonne, faire maldonne: Yanltş kâğıt dağıtmak). 2. mec. Yanlışlık, "hata (Leur amitié avait pour base une maldonne). mâle er. (Cinslik bakımından) Erkek (Le mâle et la femelle. Le mâle d'un oiseau, d'un animal). 2. s. (Anahtar, kopça gibi şeylerde) Erkek (Pièces mâles d'une charnière). 3. s. Erkek (Hormone mâle, organes mâles des fleurs. Un animal mâle). 4. s. Yiğit, yiğitçe, erkekçe (Voix grave et mâle. Unvisagemâle, unairmâle). S.s. mec. Canlı,sert, keskin, diri (Admirons le génie mâle de Corneille). malédiction diş. 1. İlenme, ilenç, "beddua (Malédiction paternelle). 2. Kargış, lânet. 3. Uğursuzluk, felâket, şanssızlık, talihsizlik (La malédiction semble peser sur ce navire trois fois atteint par t'incendie). 4. Bağırıp çağırma, sövüp sayma (Poursuivi dans l'escalier par les malédictions de la concierge) S. ünl. Tüh, hay Allah kahretsin (Malédiction! J'ai oublié de fermer le gaz!). maléfice er. Kötü büyü, göz, "nazar (Ilprétend être victime d'un maléfice. Amulette destinée à écarter les maléfices) § Jeter un maléfice sur: -e büyü yapmak (On avait jeté un maléfice sur lui). maléfique s. Uğursuz, yümsüz (Etoiles maléfiques). malencontreusement bel. Kötü bir raslantı sonucu olarak; terslik bu ya, aksi gibi (Oublier malacontreusement ses clefs). malencontreux, euse s. 1. Kötü bir raslantı sonucu, can sıkıcı, yersiz, aksi (Une panne malencontreuse m'a mis en retard. Faire une allusion malencontreuse au cours d'une conversation). 2. s. ve ad. İşleri ters giden; uğursuz, aksi, ters (C'est un malencontreux. Un malencontreux personnage. Il a un sort malencontreux). mal-en-point, mal en point bel. Kötü durumda (Voilà mon loup par terre, mal-en-point, sanglant et gâté). malentendu er. 1. Yanlış anlaşılma, yanlışlık (Mots qui provoquent des malentendus. Dissiper un malentendu). 2. Anlaşmazlık (Malentendu diplomatique). malfaçon diş. 1. Kusur (Malfaçon due à une erreur de l'entrepreneur). 2. Yolsuz kazanç, malfaisance diş. 1. Kötülük etme; kötülük; kötücüllük. 2. Dokunca, zarar, malfaisant,e s. 1. Kötülük eden, kötücül (Un être malfaisant). 2. Dokuncalı, zararlı (Idées dangereuses et malfaisantes. Une bête malfaisante).

malfaiteur malfaiteur er. Kötülükçü, "şerir; hırsız, ursuz (Ona arrêté un dangereux malfaiteur. La police recherche les malfaiteurs). malfamé,e s. Adı kötüye çıkmış, kötü tanınmış (Maison, rue, hôtel malfamés). malformation diş. Doğuştan kusur, malgaches, vead. 1. Madagaskarlı. Madagaskar ve Madagaskarlılara değgin. 2. er. Madagaskar dili. malgracieux,euse s. Kaba, hoyrat (Un homme malgracieux). malgré ilg. 1. -e karşın, -e "rağmen (Il a fait cela malgré son père). 2. -e aldırmayarak, bakmayarak (Malgré les ordres reçus, il a refusé. Il est sorti malgré la pluie). § Malgré tout: Her şeye karşın, yine de (Il était un grand homme, malgré tout). malhabile s. 1. Beceriksiz, çolpa (Des mains malhabiles. Il est malhabile en affaires). 2. Malhabile i f. qch: -meyi beceremeyen, -mekte beceriksiz (Elle avait des yeux malhabiles à mentir). malhabilement bel. Beceriksizce, malheur er. 1. Mutsuzluk, "bedbahtlık (Bonheur et malheur. Cette rencontrefut le grand malheur de sa vie). 2. Felâket (Il lui est arrivé un malheur). 3. Talihsizlik, şanssızlık (Le malheur a voulu qu'il tombemalade). 4. Uğursuzluk (Le malheur est sur nous). § Oiseau de malheur: Uğursuz kimse, şom ağızlı. De malheur: Rezil, lânetli (Encore cette pluie de malheur). Malheur à: -in vay haline (Malheur aux vaincus). Par malheur: Ne yazık ki, "maalesef. Avoir un malheur: Başına bir kaza gelmek. Faire un malheur: Elinden bir kaza çıkmak (Retenez-moi, ou je fais un malheur). Jouer de malheur: İşleri ters gitmek, talihi ters gitmek. Porter malheur à: -e uğursuz gelmek, uğursuzluk getirmek (Tu lui as porté malheur). malheureusement bel. Ne yazık ki, yazık ki, "maalesef (Je ne pourrai malheureusement pas venir). malheureux, euse s. ve ad. 1. Mutsuz (Une femme malheureuse). 2. Acınacak, zavallı (Une famille malheureuse. Tomber dans une situation malheureuse). 3. Yoksul, zavallı (Aider, secourir un malheureux). 4. Güç, zahmetli, sıkıntılı (Mener une existence malheureuse). 5. Üzgün, üzüntülü (Prendre un air malheureux pour avouer une faute). 6. Bahtsız, şanssız (Un adversaire mahheureux, un candidat malheureux. Etre malheureux au jeu). 7. Başarı gösteremeyen, başarısız kalan (Entreprise malheureuse, tentative malheureuse). 8.Önemsiz,değersiz (Ils'est misen colère pour une malheureuse petite erreur). 9. Malheureux de: -e üzgün, -diği için üzüntülü (Je

861

malin

suis malheureux de ne pouvoir vous aider). § Avoir la main malheureuse: 1. Beceriksiz, sakar olmak. 2. Eli uğursuz olmak. Les malheureux n'ont point de parents: Düşünenin dostu olmaz. Heureux au jeu, malheureux en amour: Oyunda yitiren sevide kazanır, "kumarda kaybeden aşkta kazanır, malhonnêtes, vead. 1. Namussuz (Un malhonnête homme). 2. Dalavereci, hileci (Un commerçant malhonnête, un joueur malhonnête). 3. Namussuzca, namusa aykırı, edepsizce, terbiyesizce (Paroles malhonnêtes. Recourir à des procédés malhonnêtes). 4. Kaba, nezaketsiz, terbiyesiz (Employé, serviteur malhonnête). malhonnêtement bel. 1. Namussuzca (Il nous a trahis malhonnêtement). 2. Kabalıkla, nezaketsizce, terbiyesizce (Il a agi malhonnêtement avec ses clients). malhonnêteté diş. 1. Namussuzluk (La malhonnêteté intellectuelle). 2. Kabalık, nezaketsizlik, terbiyesizlik (La malhonnêteté d'unserviteur, d'unprocédé). 3. Kabalık, kaba bir söz yada davranış (Dire, faire une malhonnêteté). malice diş. 1. Kötülük eğilimi. 2. Kötülük; yapılan yada söylenen kötü şey (Un discours plein de malices). 3. Şaka, muziplik (Dire, faire des malices). § Par malice: Kötülük olsun diye; kötü niyetle (ila rapporté cet incident par malice). Ne pas entendre malice à qch: 1. -de hiçbir kötü niyet görmemek, hiçbir kötülük bulmamak. 2. -i kötü niyetle yapmamış olmak, malicieusement bel. 1. Alaylı alaylı, muzipçe (Sourire malicieusement). 2. Kötülük olsun diye; kötülükle, kötü kötü (On l'a interrogé malicieusement). malicieux, euses. 1. (Eski) Kötü niyetli; kötücül. 2. Şakacı, alaycı, muzip (Un enfant malicieux. Regard, sourire malicieux). malignité diş. 1. Kötülük. 2. Kötü yüreklilik, kötü niyetlilik (Il l'afait par malignité). 3. Kötücüllük, "habislik,"habaset (Malignité d'une tumeur). 4. Şakacılık, alaycılık, muziplik (L'homme aime la malignité, mais contre les heureux superbes). malin, igne s. ve ad. 1. (Eski) Kötü yürekli, kötü niyetli. 2. Dokuncalı, zararlı (Influencesmalignes d'un mauvais principe). 3. Kurnaz, açıkgöz, becerikli (Un homme malin). 4. Alaycı, muzip; alaylı, muzipçe (Il est malin comme un singe. Il a toujours sur les lèvres un sourire malin). S. "Akıllı, zeki (Il se croit malin. Ce gros malin a cru que les autres se laisseraientprendre à sa ruse). hlk. Güç (Ce n'est pas bien malin de manipuler cet appareil). 7. Kötücül, habis (Tumeurmaligne). 8. Uğursuz, kötü (Il éprouve un malin plaisir à

malines importuner son voisin). § Le Malin yada Esprit malin: Şeytan. Faire le malin: Kurnazlık etmek, açıkgözlülük etmek. A malin, malin et demi: Sen tilkiysen ben de kuyruğuyum. Dinsizin hakkından imansız gelir, malines diş. Malines'de yapılan bir çeşit değerli dantela (Blouse de malines). malingres, ve ad. Cılız, sıska (Un enfant malingre). malinois er. Belçika çoban köpeği, kurt köpeği, malintentionné, e s. Kötü niyetli (Un homme malintentionné). malle diş. 1. (Eskiden) Posta (Malle des Indes). 2. Sandık; bavul (Défaire ses malles). 3. (Arabalarda) Bagaj, *taşıncaklık (La maile arrière). § Faire sa malle, ses malles: 1. Bavulunu hazırlamak, eşyalarını bavula yerleştirmek. 2. Yolculuğa hazırlanmak; yolculuğa çıkmak, gitmek. malléabilisation diş. Esnekleştirme, yumuşaklaştırma (Malléabilisation d'un métal). malléabilité diş. 1. Yassılganlık, dövülgenlik; yumuşayabilirlik, esneyebilirlik (Degré de malléabilité des métaux). 2. mec. Uysallık, yumuşaklık (Malléabilité d'un caractère, d'un esprit). malléable s. 1. Dövülgen, yassılgan; esneyebilir, yumuşayabilir (L'or est très malléable). 2. mec. Uysal, yumuşak huylu (Un enfant malléable, une femme malléable). 3. Etki altında kalan, çabuk etkilenen (Les adolescents sont malléables). malléole diş. biy. (Ayakta) Aşık çıkıntısı, bilek çıkıntısı. mallette diş. Küçük bavul; küçük sandık, malmener gçl. 1. Hırpalamak (La foule a malmené le voleur). 2. Yenmek, başarısızlığa uğratmak (Le champion malmena son adversaire dès le premier round). malnutrition diş. Beslenme bozukluğu, malodorant, e s. Piskokulu, pis kokan (Haleine malodorante). malotru, e s. ve ad. Kaba, görgüsüz, terbiyesiz, hödük (Un conducteur malotru. Un malotru m'a bousculé). malpighie diş. bitb. Antil kirazı, malplaisant, e s. Sıkıcı, hoşa gitmeyen, malposition diş. hek. (Organlar ve özellikle dişler için) Anormal durum, anormallik, malpropre s. 1. Kirli, pis, pasaklı (Vieillard, fille malpropre). 2. mec. Ahlâksızca, edepsizce; uygunsuz, kaba (Plaisanteries malpropres). 3. s. ve ad. Ahlâksız, edepsiz, alçak (Un homme malpropre. Il ne se laissera pas insulter par un tel malpropre).

862

malvenu malproprement bel. 1. Üstünü başını kirleterek, her yanına bulaştırarak (Cet enfant mange malproprement). 2. Kaba ve özensiz bir şekilde, dikkat göstermeden (Travailler malproprement). malpropreté diş. 1. Kir, pislik, kirlilik. 2. Kabalık, edepsizlik, uygunsuzluk. 3. Ahlâksızlık, namussuzluk, malsain, es. l.Sağlıksız,sağlığı bozuk,esenliksiz(//a des enfants malsains). 2. Normal olmayan, bozuk, sakat (Il a un esprit malsain). 3. Sağlığa dokunan, pis, dokuncalı (Des eaux malsaines. Humidité malsaine. Climat, temps, logement malsain). 4. Ahlâk bozucu (Littérature malsaine). 5. mec. Tehlikeli. malséance diş. Yakışıksızlık, uygunsuzluk, malséant, e s. Yakışıksız, uygun olmayan, yersiz (Despropos malséants). malsonnant, e s. Çirkin, yakışıksız, kaba (Propos, injures malsonnants). malt [malt] er. ktm. Malt, maltage er. kim. Malt haline getirme, maltlaştırma; malt haline gelme, maltlaşma. maltais, e s. ve ad. Maltah; Malta ve maltalılara değgin. malter gçl. Malt haline getirmek, maltlaştırmak. malterie diş. Malt fabrikası, malthusianisme er. 1. Doğumların sınırlandınlması, doğum kontrolü. 2. Üretim sınırlandırılması, Maltus öğretisi, Maltüzyanizm. malthusien, ne s. ve ad. Maltüsçü, Maltus öğretisi yanlısı. maltose er. kim. Maltoz, malt şekeri. maltôte diş. 1. Kanunsuz vergi. 2. mec. Vergi toplama. 3. Vergiciler, vergi toplayanlar, maltôtier er. (Yerme yoluyla) Maliyeci, maltraiter gçl. 1. -e karşı kötü davranmak (Maltraiter un enfant, un malade). 2. Yanlış kullanmak, -yanlışlıklan yapmak (Maltraiter la langue, la grammaire). 3. Hırpalamak (Les critiques ont bien maltraité cet auteur). malvacées diş. ç. bitb. Ebegümecigiller. malveillance diş. 1. Kötü yüreklilik; düşmanlık (Il me Regardait avec malveillance). 2. Kötü niyetlilik, kasitlilik; kötü niyet, kasıt (Incendie dû à la malveillance). malveillant, es. ve ad. 1. Kötü yürekli (Une voisine malveillante. Un malveillant). 2. Köt niyetli, kasıtlı, düşmanca (Jeter un regard malveillant. Cancans, commérages malveillants). malvenu, es. 1. Yersiz, haksız (Requête, doléance malvenue). 2. Gelişmemiş, güdük kalmış (Enfant malvenu, arbre malvenu). § Etre malvenu de f. qch, à f. qch: -mekte haksız olmak, -meye hakkı

malversation olmamak (Tu es malvenu à te plaindre. Vous êtes malvenu de juger les autres). malversation diş. Aşırtı, "ihtilâs (Fonctionnaire coupable de malversation). malvoisie er. Bir tür tatlı şarap, maman diş. 1. (Çocuk dilinde) Anne, ana. 2. Hanım, hanımefendi, mambo diş. Mambo, bir tür dans. mameile diş. Meme (Les Amazones se brûlaient la mamelle droite. Les mamelles de la chèvre, de la vache). § Enfant à la mamelle: Meme çocuğu, süt çocuğu. Sous la mamelle gauche: Sol göğüsün altında, yürekte, mamelon er. 1. Meme ucu, meme başı. 2. Küçük tepe, tepecik (Le village est situé sur un mamelon). mamelonné, e s. Tepecikli, kabartılı (Paysage mamelonné). mamelouk, mameluk s. ve er. tar. Memluk, mamelu, es.Koca memeli, karpuz memeli, mamie, m'amie diş. Cicim, sevgilim, mamie, mammy diş. tkz. (Çocuk dilinde) Nine, nineciğim. mamillaires. 1. Mememsi. 2. diş. bitb. Kokulu ve iri çiçekli bir etli yemiş bitkisi, mammaire s. Memeye değgin (Glandes mammaires). mammalien, ne s. Memelilere değgin, memeli hayvanlarla ilgili, mammalogie diş. hayb. Memeli hayvanlar bilimi, •memelilerbilim. mammifère er. hayb. 1. Memeli hayvan, memeli. 2. er. ç. Memeliler, mammite diş. Meme yangısı (Mammite de la vache). mammouth er. hayb. Mamut, mamours er. ç. "Canikom", "tatlım" diye sevme. § Faire des mamours à qn: -i sevip okşamak, mana er. (Kimi dinlerde) Doğaüstü güç, "mana(Posséder du mana). manade diş. (Bölgesel) Sığır sürüsü, at sürüsü, management er. İşyöne timi, yönetme, işletme, manager [manad&r] er. "Menecer, *işyönetir. manant er. 1. (Eskiden) Köylü, kasabalı. 2. (Şimdi) Kaba, hırt, hırbo, görgüsüz, hödük (Michel est un manant et un animal, il ne faut pas lui écrire). mancenillier er. 1. bitb. Sütleğengillerden bir Amerika ağacı, mansenila. 2. mec. Çekici ama belâlı bir iş yada yer. manche diş. 1. (Giysilerde) Kol, yen (Chemisesans manche, à manche courte). 2. (Gemilerde) Manika. 3. coğr. Boğaz (La manche de Bristol, la manche de Danemark). 4. (Büyük harfle) Manş denizi. § Manche à vent: (Gemilerde) Havalandırma borusu. Manche à air: (Hava

863

mandarin alanlarında) Rüzgâr yönünü gösteren balon . § Avoir qn dans sa manche: Biri elde olmak, cepte keklik olmak. Faire la manche: Avuç açmak, dilenmek, ondan bundan para istemek. Relever, retrousser ses manches: 1. Kollarını sıvamak, kollarını çemirlemek. 2. mec. İşe koyulmak, kollan sıvamak, çalışmaya başlamak. Tirer qn par la manche: 1. -i kolundan tutup götürmek. 2. -in dikkatini çekmek. Tirer la manche à qn: -e yalvarmak .C'est une autre paire de manches: tkz. Bu apayrı bir şey, bu balık başka balık, manche er. 1. (Aletlerde) Sap; kulp (Manche de pioche, de hache. Manche de couteau, de fourchette, de cuiller. Manche de casserole). 2. (Sabanda) Tutak (Manche de charrue). 3. (Etlerde) Sap gibi elle tutulan kemik (Côtelette à manche. Manche à gigot). 4. (Çalgılarda) Sap, kol (Manche de violon, de guitare). S. mec. tkz. Beceriksiz, sakar; aptal enayi (ila agi comme un manche. Quel manche!). § Branler dans le manche: Sallantıda olmak; durumu sarsılmak. Etre, se mettre du côté du manche: Güçlüden yana olmak, kendi çıkarının olduğu yana geçmek. Jeter le manche après la cognée: 1. Allah belâsını versin deyip bir işten vazgeçmek. 2. Usanç getirmek, usanıp içgücünü yitirmek, mancheron er. 1. Kolluk süsü. 2. Saban tutağı, manchette diş. 1. (Gömleklerde) Kol ağzı; kol (Manchette de chemise en dentelle. Bouton de manchette). 2. Alay. Kelepçe. 3. (Yazıda) Çıkma (Texte, note en manchette). 4. (Gazetede) Büyük başlık, iri puntolarla başlık (Les manchettes des journaux annoncent un attentat). 5. Kolluk (Des manchettes de lustrine). manchon er. 1. El kürkü, "manşon (La bonne dame plongea dans un manchon ses mains jusqu'aux coudes). 2. (İki boruyu uç uca sanp birleştiren) Bilezik (Manchon d'accouplement). 3. (Lüks yada havagazı lambalarında) Gömlek (Des lampes à manchon sont rangées sur une longue table).

manchot, te s. ve ad. 1. Çolak. 2. tkz. Beceriksiz, sakar. 3. er. hayb. Güney kutbunda yaşayan, güdük kanatlı bir cins balıkçıl. § N'être pas manchot: Elinden her iş gelmek, güçlü ve becerikli olmak, mandale diş. argo. Tokat, sille, mandant, e ad. Birini kendine vekil eden, birine vekillik veren, "müvekkil, mandarin er. 1. (Eskiden, Uzakdoğuda) Yüksek görevli, mandarin. 2. mec. Sözü dinlenen bilgin yada devlet adamı; nüfuzlu aydın. 3. Uzakdoğuda yaşayan bir tür ördek. 4. s. Mandarinlere değgin.

mandarinat mandarinat er. 1. Mandarinlik. 2. mec. alay. Beyler takımı, ağalar, beyler (Mandarinat littéraire, politique, artistique). mandarine diş. 1. Mandalina. 2. s. değişmez. Mandalina renginde (Des bas mandarine). mandarinier er. Mandalina ağacı, mandat er. 1. Vekillik, vekâlet (Donner mandat à un notaire d'acheter une ferme). 2. Havale (Mandat postal, mandat télégraphique. Envoyer un mandat à son fils soldat. Toucher un mandat). 3. Milletvekilliği. 4. Manda, himaye (Pays sous mandat). § Mandat d'amener: huk. °thzar müzekkeresi. Mandat d'arrêt: Tutuklama müzekkeresi. Mandat d'exécution: İcra emri. Mandat général: Umumi vekâlet. Mandat législatif, mandat parlementaire: Milletvekilliği. Mandat postal: Posta havalesi. Mandat de comparution: Celp. mandataire ad. 1. Vekil (Je suis son mandataire auprès de vous. Les députés sont les mandataires des électeurs). 2. mec. Savunucu, sözcü (lise fait le mandataire de la liberté). § Mandataire aux Halles: Kabzımal, komisyoncu, mandater gçl. 1. Havale ile göndermek (Mandater cent francs au nom de son fils). 2. Temsilci olarak seçmek, görevlendirmek (Les locataires ont mandaté l'un des leurs pour négocier avec le propriétaire). mandement er. 1., (Eskiden) Buyrultu, buyruk (Mandement du Roi). 2. Piskoposlukça papazlara yazılan buyrultu, mander gçl. 1. Çağırmak, getirtmek (Mander le médecin). 2. Bildirmek, haber vermek (On nous mande qu'un tremblement de terre s'est produit). 3. Mander qch à qn: Birine bir şeyi yazı ile bildirmek, yazmak (Je lui ai mandé la mort de son père). mandibulaire s. Alt çeneye değgin, mandibule diş. 1. Alt çene. 2. (Kuşlarda ve böceklerde) Çenek. § Jouer des mandibules: tkz. Yemek, atıştırmak, mandoline diş. Mandolin (Jouer de la mandoline). mandoliniste ad. Mandolin çalan, mandore diş. Eskiden kullanılan bir tür lavta, mandragore diş. Adamotu yada kankurutanotu denilen bitki, mandrill er. Bir cins kuyruksuz büyük şebek, mandrin er. 1. Demirci delgisi. 2. Torna kavrağı. manécanterie diş. Kiliseye bağlı müzik okulu, manège er. 1. At eğitimi. 2. At eğitimi yeri (Manège ouvert, fermé). 3. (Hayvanlarla döndürülen) Dolap (Cheval de manège). 4. Atlıkarınca (Faire un tour de manège). S. mec. Oyun, dolap, hile (Je

864

manger comprends son petit manège). mânes er. ç. 1. (Eski Romalılarda) Ölülerin ruhu, kutsal ruhlar. 2. mec. ed. Ruh (Invoquer les mânes des ancêtres). manette diş. (Musluk, elektrik akımı gibi şeyleri açıp kapamaya yarayan) Anahtar (Manette des gaz d'un avion, manette d'un percolateur). manganate er. kim. Manganat. manganèse er. kim. Manganez, mangeables. Yenilebilir, yenir, mangeaille diş. 1. Hayvan yemi, bulamaç, yal. 2. tkz. Yal gibi bol ve tatsız yemek, mangeoire diş. Yemlik. manger gçl. 1. Yemek (Manger du pain, de la viande, des fruits. Manger un bifteck, un gâteau). 2. Yemek, aşındırmak, kemirmek (Les souris ont mangé la couverture. Vêtement mangé par les mites, étoffe mangée aux mites). 3. Soldurmak, gidermek, attırmak (Le soleil a mangé la couleur bleue du papier). 4. Tüketmek, sarfetmek; harcamak, yemek (Le poêle mange trop de charbon. Il a mangé toute sa fortune, beaucoup d'argent. Ces discussions inutiles ont mangé toute ma soirée). 5. gsz. Yemek yemek (Il m'a invité à manger. Manger avec appétit). 6. Manger qn de qch: Birini -lere boğmak (Manger un bébé de baisers, manger une femme de caresses) § Manger à l'auge: Beleşten geçinmek, yağlı bir kuyruk bulmak. Manger à sa faim: Doyasıya yemek. Manger à plusieurs râteliers: Birçok yerden geliri olmak, değişik yerlerden kazanç sağlamak. Manger à ventre déboutonné: Patlayıncaya kadar yemek, tıka basa yemek. Manger comme quatre: Her şeyi silip süpürmek, çok yemek. Manger comme un chancre: Kıtlıktan çıkmış gibi yemek. Manger comme une mauviette, comme un oiseau: Çok az yemek, kuş kadar yemek. Manger de la vache enragée: Geçim sıkıntısı çekmek, yoksulluk içinde olmak. Manger qn des yeux: Gözleriyle yemek, gözlerini dikip yiyecekmiş gibi bakmak. Manger qn tout cru: -i çiğ çiğ yemek, -e çok kızmak. Manger du bout des dents: İştahsız yemek, istemeye istemeye yemek, lokması ağzında büyümek. Mangerla consigne: (Parolayı) Unutmak. Manger la grenouille: Parayı alıp tüymek, parayı içetmek, üstüne yatmak. Manger le morceau: Nihayet konuşup herşeyi açıklamak, itiraf etmek; suç ortaklarını ele vermek. Manger ses mots: Sözü ağzında gevelemek, kem küm edip durmak. Manger ses quatre sous: Elinde avucunda ne varsa yemek, elindeki üç beş kuruştan da olmak. Manger son blé en herbe: Gelirini önceden yemek, gelirini kırdırıp

manger harcamak. Manger son pain blanc le premier: Bir işte, bir meslekte ilk adımları başarılı olmak; iyi başlamak. Manger sur le pouce: Bir şeyler atıştırmak, ayaküstü bir şeyler yemek. Se manger les sangs: Üzüntüden kendini yiyip bitirmek, kendi kendini yemek, manger er. Yemek, yiyecek ( Préparer le manger des enfants. Ici, on peut apporter son manger). § En perdre le boire et le manger: Çok üzülmek, yemekten içmekten kesilmek, mangerie diş. 1. Uzun süren yemek. 2. Çok yemek yeme. mange-tout er. 1. Müsrif, eline ne para geçerse yiyen. 2. s. değişmez. Kabuğuyla yenilen (Haricots mange-tout, pois mange-tout). mangeur, euse ad. 1. Çok yiyen, boğazlı; obur (Un grand mangeur. Elle est une grosse mangeuse), 2. Yiyen, yiyici (Les mangeurs de viande sont en général cruels). 3. mec. Savurgan, müsrif, çok para harcayan. § Mangeurs de grenouilles: Yabancıların Fransızlara taktıkları ad, kurbağa yiyen, Fransız. Mangeur d'hommes: Yamyam. Mangeur d'opium: Afyonkeş, mangeure [mâjyr] diş. Bir şeyde yenmiş yer,yenik (Mangeure d'une étoffe, d'un livre). mangle diş. Brezilya ve Hint'te yetişen bir tür sakızağacı yemişi, manglier er. Bir tür sakızağacı, mangoustan er. Sıcak iklimlerde yetişen ve meyvesi pek beğenilen bir ağaç, mangustan. mangouste l.bitb. Mangustan ağacının yemişi. 2. hayb. Firavunfaresi. mangrove diş. coğr. Mangrov ormanı; sıcak kuşaktaki deniz kulaklarında, koylarda, ırmak ağızlarında çok yaygın olan, hep yeşil duran yapraklı orman, mangue bitb. Hintkirazı. manguier er. Hintkirazı ağacı, maniabilité diş. 1. Kullanışlılık (Maniabilité d'un livre, d'un avion). 2. İşlenme kolaylığı; yumuşaklık (Maniabilité du plâtre). 3. Elverişlilik, uygunluk. 4. mec. Uysallık, maniables. 1. Kullanılması kolay, kullanışlı (Outil maniable, instrument maniable. Une voiture très maniable en ville) 2. Yumuşak, esnek (Etoffe maniable, cuir maniable). 3. Kolay işlenir, işlenmesi kolay (Le béton est très maniable). 4. den. (Hava, yel için) Elverişli, uygun (Temps, vent maniable). 5. mec. Uysal (Il a un caractère maniable). maniaque s. ve ad. ruhb. 1. Manyaya değgin, taşkınlık hastalığına değgin (Excitation maniaque). 2. Manyak (Un maniaque. Un

865

manière célibataire maniaque). maniaquerie diş. Manyaklık, manichéen,ne [manikei, ai] s. 1. Manikeizm öğretisine değgin, maniciliğe değgin (Vision manichéenne du monde). 2. ad. Manikeizm öğretisi yanlısı, manichéisme [manikeism] er. fels. İranlı Mani'nin, Yahudilik dışındaki bütün dinleri birleştirerek kurduğu ve iyilikle kötülük karşıtları ilkesine dayandırdığı yeni bir din; "manikeizm, manicilik. manie diş. 1. ruhb. Manya, taşkınlık hastalığı. 2. Tuhaf merak; aşırı düşkünlük (Elle a la manie du linge, de tricoter). 3. Tuhaf alışkanlık; kaçıklık (Les manies d'un écrivain. Il a la manie de dire toujours "n'est-cepas"). maniement er. 1. Kullanma (Le maniement de la langue, des mots). 2. İşletme, çalıştırma, kullanma; kullanış, işleyiş (Le maniement d'un outil, d'un fusil, d'une voiture, de la fourchette). manier gçl. 1. (Eski) Ele almak, elle yoklamak, ellemek. 2. İşlemek, elle işlemek, eliyle biçim vermek (Manier la glaise et réaliser la maquette). 3. Kullanmak, çalıştırmak, işletmek (Manier un outil, une voiture, un appareil). 4. mec. Yönetmek, çekip çevirmek, istediği yönü vermek (Manier une affaire, un peuple). S. Ustalıkla kullanmak (// manie bien sa langue). § Se manier: 1. Kullanılmak, kullanışı kolay olmak (Ce vélomoteur se manie très bien). 2. hlk. Acele etmek, çabuk olmak (On t'attend à la caserne, je te conseille de te manier). § Se manier le popotin: tkz. Acele etmek, elini çabuk tutmak, manière diş. 1. Tarz, biçim, usul (La manière de vivre, de parler). 2. Tür, çeşit (L'amitié entre homme et femme, c'est encore une manière d'amour). 3. Üslup, *biçem (La manière d'un peintre, d'un écrivain, d'un compositeur). 4. ç. Davranış, tavır (Il a des manières ridicules). 5. ç. tkz. Numara, cilve, yapmacık davranış (En voilà des manières). § A la manière de: Gibi (Il se lève avec l'aube, à la manière des paysans). De cette manière: Böylece, bu yolla; bu şekilde (De cette manière, vous n'y arriverez pas). D'une certaine manière: Bir bakıma (D'une certaine manière, ila raison). D'une manière générale: Genel olarak, genellikle. De toute manière: Nasıl olsa; ne olursa olsun; "her hal ve kârda (De toute manière, il réussira). D'une manière ou d'autre: Şu yada bu yolla. De telle ou telle manière: Şu yada bu şekilde. En aucune manière: Hiçbir şekilde, asla. En manière de: Biçiminde, şeklinde (Un roman construit en manière de poème). De manière à f. qch: 1.-mek için, amacıyla (Il travaillait le soir, de

maniéré

866

manière à ne pas être à la charge de ses parents). 2. -cek biçimde, -cek şekilde (Mettre des bourrelets aux fenêtres, de manière à éviter les courants d'air). De manière que, de telle manière que, de manière à ce que: -ceği şekilde; öyle ki, o şekilde ki... (Ila crié de telle manière qu'il m'a réveillé. Ils le garrottèrent de manière qu'il ne put remuer. Un portique disposé de manière à ce qu'on trouvât de l'ombre à toute heure). Apprendre les belles manières: Nezaket kurallarını öğrenmek, görgü kurallarını bilmek. Faire des manières: Numara yapmak, poz yapmak, cilve yapmak. Manquer de manières: Kaba olmak, eğitim görmemiş olmak, nezaket nedir bilmemek. Sans manières: Gösterişsiz, numarasız, içtenlikle. C'est une manière de parler: Söz gelişi; sözün gelişi öyle. maniéré,e s. 1. Yapmacık (ila pris un ton maniéré) 2. Özentili (Un style maniéré). maniérisme er. 1. Özenticilik; özentililik. 2. Özentili sanat. Uyanış çağı ile Barok arasındaki yapmacık devimli sanat, yapmacıkçılık. 3. tkz. Numaracılık, cilvecilik, pozculuk. maniériste s. ve ad. 1. Özentici; özentili; yapmacıkçı. 2. Numaracı, pozcu, yapmacık davranıştı. manieur, euse ad. Kullanan, yöneten (Les dieux manieurs du tonnerre. Un manieur d'hommes). § Manieur d'argent: Sarraf, banker, para ile oynayan adam. manifestante ad. Gösterici, gösteri yapan (La police a arrêté les manifestants). manifestation diş. 1. Gösteri, "tezahürat (Faire une manifestation contre la guerre) 2. Gösterme, belirtme, açığa vurma (La manifestation d'une opinion, d'un sentiment). 3. Belirti (Manifestations cliniques d'une maladie). manifeste s. Belli, açık aşikâr (Ta jalousie est manifeste). manifeste er. 1. Bildirge, "beyanname. 2. Bildiri, yazıh açıklama (Manifeste du surréalisme). 3 .den. Manifesto, gemi kirası sözleşmesi, manifestement bel. Açıkça, besbelli (Cette conduite est manifestement erronée). manifester gçl. 1. Belirtmek, açığa vurmak; göstermek, ortaya koymak (Manifester son étonnement, son courage, ses opinions. Ces contradictions manifestent un grand désarroi). 2; gsz. Gösteri yapmak (On a manifesté dans les rues). 3. gçl. Manifester qch à qn: Birine .... göstermek (Je lui ai manifesté toujours mon amitié). § Se manifester: 1. Belli olmak, belirmek, ortaya çıkmak (Sa jalousie se manifeste nettement. L'opinion publique se manifeste par les journaux).

manœuvre 2. Se manifester à: Kendini -e göstermek, -e görünmek (Dieu ne se manifeste pas aux hommes avec toute l'évidence qu'il pourrait). manigance diş. Oyun, dalavere, entrika (Ilestarrivé à ce poste par une série de manigances). manigancer gçl. tkz. Düzenlemek, çevirmek, hazırlamak (Manigancer un complot. Les voleurs ont bien manigancé leur coup). manille diş. 1 Bir çeşit iskambil oyunu. 2. Pıranga halkası. 3. Zincir tokası. 4. er. tyi bir cins puro (Fumer des manilles). manioc er. bitb. Manyoka, manipulateur, trice ad. 1. Yardımcı, işçi; eliyle işleyen, elle yapan (Manipulateur de laboratoire, manipulateurradiographe). 2.er. (Telgrafçılıkta) Manipülatör. 3. er. (Telgrafçılıkta) Maniple, manipulation diş. 1. Elle yapüan işlem, el işlemi (Une manipulation chimique. Il était en train de faire une manipulation délicate). 2. El çabukluğu, elle yapılan oyunlar, hokkabazlık. 3. Kullanma, kullanış (Les explosifs sont d'une manipulation dangereuse). 4. Oyun, dalavere, entrika, hile (Des manipulations électorales). S. dilb. Eyletim. manipule er. 1 Eski Romalılarda bir askeri birlik sancağı. 2. Eski Romahlarda bir askeri birlik. 3. Katolik papazlarının ayin sırasında sol kollarına taktıkları kumaş, manipuler gçl. 1. Elle yapmak, işlemek, kullanmak, çalıştırmak, yerinden oynatmak (Manipuler un vase avec précaution. Manipuler des tubes, le bouton d'un appareil). 2. mec. Düzenlemek, hile ile istediği biçimi vermek, parmak karıştırmak (Manipuler les statistiques). manitou er. 1. Kimi Amerika yerlilerinin inançlarında yer alan bir tanrı. 2. mec. Kodaman, forslu kimse, sözü geçen kişi (Son père est un grand manitou dans l'administration). manivelle diş. Kaldıraç, manivela, kol (Tourner la

manivelle pour mettre en marche un moteur). manne diş. 1. Kudrethelvası. 2. mec. Bol ve ucuz yiyecek. 3. mec. Beklenmedik bir yardım, umulmadık anda görülen bir iyilik. 4. İki kulplu büyük sepet, mannequin er. 1. Manken. 2. Manken kadın yada erkek. 3. Kukla, istenilen yöne çevrilebilen kişi, gevşek kimse, iradesiz adam. 4. Bostan korkuluğu. 5. Küçük bahçıvan sepeti, manœuvrabilité diş. Manevra kabiliyeti, manevra yapabilme gücü. manœuvrables. Manevra yapabilen, manevra gücü olan, kullanışı kolay (Bateau, véhicule manœuvrable, un appareil très manœuvrable). manœuvre diş. 1. Manevra (Manœuvre d'une

manœuvrer locomotive, d'un navire). 2. (Askerlikte) Manevra (Les grandes manœuvres d'hiver). 3. Kullanma, kullanış; kullanılma, kullanılış; işletme, işleme; çalıştırma, çalışma (La manœuvre d'un fusil, d'une machine, d'un appareil). 4. mec. Dalavere, oyun, entrika (Des manœuvres électorales). S. er. El işçisi; vasıfsız işçi. manœuvrer gçl. 1. Kullanmak, çalıştırmak, işletmek (Manœuvrer un levier, les vitesses. Manœuvrer un appareil, une voiture). 2. Oyuna getirmek, alet olarak kullanmak, dilediği gibi yönetmek (Cet hypocrite l'a bien manœuvré). 3. Manevra yaptırmak (Manœuvrer un navire). 4. gsz. Manevra yapmak (Il a manœuvrépour garer sa voiture). S. gsz. ask. Talim yapmak; manevra yapmak (Les soldats manœuvrent). 6. mec. Dümen çevirmek, entrika çevirmek, oyunlar yapmak (Il a bien manœuvré pour arriver à son but). manœuvrier, ère s. vead. 1. Manevracı, iyi manevra yapmasını bilen. 2. Manevraya değgin (Les qualités manœuvrières des troupes). 3. mec. Dümenci, oyuncu, dalavereci (C'est un grand manœuvrier dans la politique). manoir er. 1. Küçük şato; konak. 2. mec. alay. Ev. manomètre er. fiz. Manometre, basıölçer. § Manomètre à air libre: Açık basıölçer, manométrique s. Basıölçere değgin, manoque diş. Pastal, tütün yaprağı dizisi, manouche ad. argo. Gezgin çingene, manoul er. hayb. Bozkırkedisi. manouvrier, ère ad. Gündelikçi; el işçisi, vasıfsız işçi. manquant,e s. 1. Eksik, eksik olan (Numéros manquants d'une série). 2. er. Eksik, manque er. 1. Olmayış, yokluk (Manque de conviction, de chance. Manque de sommeil, de vivres, d'argent). 2. Eksik, eksiklik, boşluk (Un manque d'imagination. Il y a beacoup de manques dans ce travail). § A la manque: hlk. Sözüm ona, uyduruk, taslak (Un ingénieur à la manque). Manque de, par manque de: -olmadığı için, -eksik olduğundan (Manque de chance, il ne réussit pas. Par manque de précaution, un accident est vite arrivé). Manque à gagner: Kaçırılan kazanç fırsatı, kârdan zarar, manqué, e s. 1. Başanya ulaşamamış, başarılamamış, başarısız kalmış (Des expériences manquées). 2. Anası... doğuracakmış, tam bir... (Le docteur est un cuisinier manqué). 3. Bozulmuş, iyi olmamış (Les photos sont manquées). 4. Bozuntu, taslak, değersiz (Un

867

mansarde poète manqué). manquement er. 1. Kusur. 2. Manquement à qch: -de kusur (Manquement au devoir, à la discipline). manquer gçl. 1. Kaçırmak, -e yetişememek (Manquer un rendez-vous. Manquer le train, l'autobus). 2. Elden kaçırmak, yakalayamamak (Manquer l'occasion). 3. Başaramamak, becerememek (Il a tout manqué dans sa vie. Il a manqué son coup). 4. Tutturamamak, isabet ettirememek, vuramamak (Manquer la cible. Le chasseur amanqué le lièvre). 5. Gitmemek, asmak (Manquer l'école, les cours). 6. Manquer qn: -i görememek, -ile karşılaşamamak, buluşamamak (Il a manqué son professeur). 7. Manquer de qch: -den yoksun olmak, -si eksik olmak, olmamak, bulunmamak (Ilmanquedécouragé, depatience). 8. Manquer de f. qch: Az kalsın -mek; -e yazmak; neredeyse -mek (J'ai manqué de tomber. Il a manqué de se faire écraser). 9. Manquer à qch: a) -de kusur etmek, -in gereğini yapmamak (Manquer à son devoir, à la discipline), b) -i tutmamak, yerine getirmemek (Manquer à sa parole), c) -e gitmemek, -de hazır bulunmamak (Manquerà uneséance, àl'école). d)-euymamak, -i bozmak, aldırmamak, dinlememek (// manque à l'honnêteté la plus élémentaire). 10. Manquer à qn: a) -e saygısızlık etmek, hakaret etmek, saygısızca davranmak (Manquer à un supérieur). b) -i özlemek, göresmek, göresi gelmek (Ses enfants lui manquaient: Çocuklarını özlüyordu). c) Birinin -si eksik olmak ; -si olmamak, bulunmamak (Une bonne voiture lui manquait). 11. Ne pas manquer de f. qch: -mekten geri kalmamak, -meyi unutmamak (Je ne manquerai pas de venir vous visiter). 12. gsz. Eksik olmak, bulunmamak (Rien ne manque. L'argent manque). 13. gsz. Başarıya ulaşamamak, başarılı olamamak, başarısızlığa uğramak (L'expériencea manqué). 14. gsz. Devamsızlık etmek, okula gitmemek (Cet élève manque trop souvent). 15. gsz. (Eski) Kusur etmek, hata işlemek (Si j'ai manqué en cela, dites-le moi). § Il ne manquait plus que cela: Bir bu eksikti. Manquer à l'étiquette: Toplum kurallarına aldırmamak. Manquer de foi à qn: Birine güvenememek. Manquer d'estomac: Yüreksiz olmak, ödlek olmak. Manquer le coche: Fırsatı kaçırmak, iyi bir şeyi elden kaçırmak. Manquer son coup: Amacına ulaşamamak, istediği başarıyı sağlayamamak, istediğini elde edememek. § Se manquer: İntihar etmeyi başaramamak, kendini öldürmek isteyip de öldürememek. mansarde diş. 1. Tavan arası, çatı katı (Habiter dans

mansardé une mansarde). 2. Çatı penceresi. 3. Kırma çatı. mansardé, e s. Eğri tavanlı, kırma tavanlı (Une chambre mansardée). mansuétude diş. Hoşgörü, hoşgörürlük, bağışlayıcılık, iyi kalplilik (Faire preuve de mansuétude à l'égard d'un élève en faute). mantediş. 1. (Kadınların giydiği bir çeşit) Harmani. 2. (Eskiden) Yas tülü. 3. hayb. Peygamber devesi (Bu anlamda daha çok mante religieuse kullanılır). manteau er. 1. (Eskiden) Harmani, pelerin. 2. Manto; palto (Mettre son manteau, enlever son manteau. Sortir sans manteau. Manteau de fourrure). 3. Davlumbaz (Le manteau de la cheminée). 4. mec. Örtü, perde (Un manteau d'hypocrisie). S. hayb. Manto (Manteau des mollusques). § Sous le manteau: Gizlice, el altından (Un ouvrage publié sous le manteau). mantelé, e s. Sırtı başka renkte olan (Corneille mantelée). mantelet er. 1. (Eskiden savaşlarda kullanılan) Hafif tahta siper. 2. Kısa manto. 3. den. Lombar kapağı. mantille diş. İspanyol kadınlarının taktığı ipek yada dantela başörtüsü, manucure ad. Manikürcü (Les manucures d'un salon de beauté). manucurer gçl. tkz. -e manikür yapmak (Manucurer une femme). manuel er. El kitabı, ders kitabı, kılavuz (Manuel de chimie). manuel, le s. 1. Elle yapılan (Travail manuel, métiers manuels). 2. Elle iş gören, elleriyle çalışan (Travailleur manuel). 3. Ele değgin (Habileté manuelle). 4. ad. El işçisi, manuellement bel. Elle, elleriyle (Travailler manuellement). manufacturable s. İşlenebilir, °imal edilebilir, manufacture diş. 1. Yapımevi, "imalathane, fabrika (Les manufactures d'armes, de porcelaine, une manufacture de tabac). 2. Yapım, "imalat, manufacturer gçl. Yapımevinde işlemek, yapmak, "imal etmek (Manufacturer un article, un produit). manufacturé, e s. İşlenmiş, mamul (Produits manufacturés). manufacturier ères, ve ad. 1. ad. Yapımevi sahibi. 2. s. Yapım işleriyle uğraşan, sanayici, yapımcı, imalatçı. manu militari bel. Lat. Silah gücüyle, manumission diş. (Ortaçağda) Köle azat etme. manuscrit er. 1. Elyazması, elyazması kitap (Le département des manuscrits à la Bibliothèque

868

maquiller

Nationale). 2. Asıl metin, bir kitabın baskıya verilecek metni (Lire un manuscrit envoyé par l'auteur). manuscrit, es. Elle yazılmış (Une lettre manuscrite). manutention diş. 1. (Eskiden) Yönetme. 2. Satışa, depolamaya yada göndermeye hazır duruma getirme (Le service de manutention dans un grand magasin. Les appareils de manutention permettent de charger et de transporter les marchandises dans les lieux où on les emmagasine). 3. Yapım yeri; malların hazırlanma yeri. 4. Asker tayın fırını, manutentionnaire ad. 2. Yapımyeri yöneticisi, manutentionner gçl. 1. (Asker tayını, tütün gibi şeyleri) Yapmak, işlemek. 2. Satışa yada göndermeye hazır duruma getirmek (Manutentionner des livres). manuterge er. Parmak yıkama ayininde, papazın, parmaklarını sildiği bez. maoïsme er. Maoculuk. maoïstes, vead. Maocu. mappemonde diş. coğr. Dünya haritası, maquer (se)gsz. hlk. Evlenmek. 5 Etre maquéavec: -ile nikâhsız yaşamak, maquereau er. hayb. Uskumru, i Maquereau bâtard: İstavrit. Maquereau espagnol: Kolyoz, maquereau, elle ad. hlk. 1. Pezevenk; çöpçatan. 2. er. Pezevenk, godoş, muhabbet tellalı. 3. diş. Genelev patronu, çaça (Une maquerelle). maquereautage er. Pezevenklik, muhabbet tellallığı. maquereauter, maquereller 1. gsz. Pezevenklik etmek. 2. gçl. -i orospu olarak çalıştırmak (Maquereauter une femme). maquette diş. Maket (Maquette d'un avion). maquettiste ad. Maketçi. maquignon er. 1. At cambazı. 2. mec. Anasını boyayıp babasına satan adam, her türlü dalavere çeviren kimse, maquignonnage er. 1. At cambazlığı. 2. Dalaverecilik, dümencilik, madrabazlık, maquignonner gçl. 1. (Bir hayvanı) Allem kallem edip satmak, okutmak, sokuşturmak. 2. mec. (Bir işi) Dalavereyle yürütmeye çalışmak, maquillage er. 1. Yüzbakımı, *süslem, makyaj (Faire, refaire son maquillage). 2. Makyaj malzemesi (Maquillage léger, lumineux. Maquillage du jour, du soir). 3. Bir şeyin görünümünü değiştirme, boyama, üstünden yeni bir boya geçme (Maquillage d'une voiture volée). 4. (Tiyatro ve sinema) Yüzboyama, yüzyazma. maquiller gçl. 1. -e makyaj yapmak (Maquiller un acteur avant son entrée en scène). 2. Gizlemek, örtmek (Maquiller la -vérité). 3. Değişik bir

maquilleur

869

marcescent

görünüm vermek, değiştirmek (Maquiller une voiture volée). 4. Üzerinde kaleni oynatıp değiştirmek, başka türlü göstermek; sahtesini yapmak (Maquiller les statistiques, maquiller un passeport, une carte d'identité). S. Maquiller qch en: Bir şeye ...süsü vermek (Maquiller un meurtre en suicide). § Se maquiller: Yüzünü yazmak, yüzünü boyamak, makyaj yapmak, maquilleur, euse ad. Makyajcı (Maquilleur de théâtre).

Meyve, sebze hırsızlığı; çalma, araklama (Aller à la maraude. Il vit de mendicité et de maraude). § Taxi en maraude: Müşteri bulmak için sokaklarda boş olarak dolaşan taksi, marauder gsz. 1. Çalmak, araklamak, hırsızlık yapmak (Enfants qui vont marauder dans les vergers. Vagabond qui maraude dans les poulaillers). 2. (Arabalar için) Müşteri kapmak için sokaklarda boş dolaşmak (Taxi qui maraude).

maquis er. 1. coğr. Maki, çalı ve ağaçlarla örtülü arazi. 2. İçinden çıkılmazlık, karışıklık, arap saçı gibilik ( 5 e p e r d r e dans le maquis de la procédure). 3. (Fransada, İkinci Dünya Savaşı sırasında, Almanlara karşı) Silahlı direnme örgütü (Les maquis se multiplient et entament la guérilla). § Prendre le maquis: 1. Dağa çıkmak, kaçmak yada saklanmak için makiye sığınmak (Les bandits corses prennent le maquis pour échapper à la police). 2. Direnmecilik yapmak, direnme hareketine katılmak, çetecilik yapmak, maquisard er. Direnme hareketine katılan.

maraudeur, fuse s. ve ad. 1. ad. Meyve, sebze hırsızı; arakçı, hırsız. 2. Sıraya girmeden müşteri kapan arabacı yada şoför. 3. s. Arakçı, hırsız (Oiseau maraudeur). maravédis er. Eski bir İspanyol parası; kuruş,

Direnmeci, çeteci, marabout er. 1. Murabut, Kuzey Afrikada dervişlere verilen ad. 2. Marabut zaviyesi. 3. Geniş karınlı kahve güğümü. 4. hayb. Murabut kuşu. 5. (Süs olarak kullanılan) Murabut kuşunun kuyruk tüyü. 6. (Eski) İnce tül kurdela. 7. hlk. Çirkin ve hırpani kimse, maraîchage er. Sebzecilik, sebze yetiştiriciliği, maraîcher, ères. 1. Sebzeciliğe değgin, bostancılığa ilişkin (Cultures maraîchères). 2. ad. Sebze yetiştirici, sebzeci, bostancı, marais er. 1. Bataklık, batak (S'enfoncer dans la vase d'un marais). 2. Sebze bahçesi, bostan. 3. tar. (Büyük harfle, Fransız Devrimi döneminde) Ilımlılar. 4. mec. Batak (Un marais intérieur d'ennui). § Marais salant: Tuzla, marasme er. 1. İleri derecede zayıflık, arıklık. 2. Ruh çöküntüsü, bitkinlik (Tomber dans le marasme). 3. Durgunluk (Un marasme politique, le marasme des affaires). marasque diş. Bir tür ekşi kiraz, marasquin er. Bir tür kiraz likörü, marathon er. 1. Maraton koşusu, maraton yarışı. 2.

Duygusuz, soğuk (Un visage de marbre. Ilest froid comme le marbre). marbré, e s. Mermer görünüşünde, mermer gibi,

mec. Direnme yarışı (Marathon de danse). marathonien er. Maraton yarışçısı, maraton koşucusu. marâtre diş. 1. Üvey ana. 2. Kötü ana, huysuz ana. maraud, e ad. (Eski) Rezil, pespaye, serseri, maraudage er. 1. Meyve hırsızlığı, sebze hırsızlığı. 2. Ürün hırsızlığı, maraude diş. 1. Savaşçıların yiyecek hırsızlığı. 2.

metelik (Pas un maravédis). marbre er. 1. Mermer (Statue de marbre, cheminée en marbre. Carrière de marbre). 2. Mermer yontu (Des marbret antiques). 3. (Basımevlerinde) Dizilen parçaları üzerine koyduktan masa. 4. Üzerinde boya yada ilâç

ezilen taş. § De marbre, froid comme le marbre:

mermer damarlı, ebrulu, marbrer gçl. 1. Mermer görünüşünde boyamak. 2. Mermer görünüşü vermek, ebrulamak (Le froid lui marbrait le visage). marbrerie diş. 1. Mermercilik. 2. Mermer işliği, marbrier, ère s. 1. Mermere değgin; mermerciliğe ilişkin (Industrie marbrière). 2. er. Mermerci; mermer işçisi. 3. er. Gömüt mermerleri yapan kimse, mermerci, marbrière diş. Mermer ocağı, marbrure diş. 1. Mermer damarı, ebru. 2. Yüzde mermer damarlarını andıran leke. marc[mar]er. 1. Posa, küspe, cibre ( M a r c de raisin, de pommes, d'olives). 2. Telve (Marc de café). 3. Bir tür rakı (Boire un petit marc, un verre de marc). 4. Aşağı yukarı 250 gram ağırlığında eski bir ağırlık birimi. 5. Eski bir altın yada gümüş sikke. § Au marc le franc: Alacağı oranında; vereceği oranında; borcu oranında (Créanciers payés au marc le franc). Lire dans le marc de café: Kahve falına bakmak, marcassin er. Yaban domuzu yavrusu, süt domuzu, fesek. marcassite diş. Süs eşyası yapımında kullanılan bir çeşit pirit. marcescence diş. bitb. Solma, solgunluk, solmuşluk. marcescent, e s. bitb.

Solmuş, solgun

(Feuilles,

marcescible fleurs

870

marcescentes).

(La marche

marcescible s. Solabilen, solmaya elverişli,

İlerleyiş,

marchand, e ad. 1. Tecimen, tüccar (Marchand tapis, d'étoffes).

2. Satıcı (Marchand

d'eau, démarrons).

marchepied

de

de

journaux,

3 .s. Tecimsel, tecime değgin.

maladie,

d'une

horloge,

gelişme,

d'une

"seyir (La

machine). marche

d'une affaire). 5. müz. Marş (Jouer

marche militaire).

4. d'une une

6. (Avcılıkta) Hayvanın ayak

izi (La marche du cerf, de la loutre). 7. Basamak

§ Marchand au détail: Perakendeci. Marchand en

(Les marches

gros: Toptancı. Marchand des quatre saisons:

Ayakçak § Marche forcée: Gücün yürüyüş, "cebri

Sokak satıcısı, sokaklarda dolaşarak sebze ve

yürüyüş. A marche forcée: Gücün yürüyüşle

d'un

escalier).

8. (Tezgâhlarda)

meyve satan satıcı. Marchand forain: Pazar

(Avancer

satıcısı; panayır satıcısı. Marchand de biens:

halinde (Un train en marche.

Emlakçı, emlak satıcısı. Marchand de canons:

marche).

Silah yapımcısı, savaş gereçleri yapıp satan.

gelişmek, gelişme göstermek (L'esprithumain

Marchande d'amour, de plaisir: Orospu, fahişe.

toujours

Marchand

de

Pezevenk,

muhabbet

barbaque,

de viande:

tellalı.

à marche forcée).

En marche: Hareket Ne montez

pas en

Etre en marche: İlerlemekte olmak, en marche).

est

Faire marche arrière: 1.

argo.

Geri geri gitmek (Auto qui fait marche arrière). 2.

de

mec. Gerilemek, caymak; istek ve savlarından

Marchand

couleurs: Hırdavatçı. Marchand de lacets: argo.

vazgeçmek. Fermer

Jandarma. Marchand de sommeil: argo. Otelci.

yürümek. Mettre qch en marche: Çalıştırmak,

Marchand de soupe: Aşçı, kötü lokantacı. Marine

işletmek (Mettre un moteur,

marchande: Tecim filosu. Navire marchand: Yük

Ouvrir la marche: E n önde yürümek. Se mettre en

la marche:

En arkada

un train en

gemisi. Prix marchand: Alış fiyatı, fatura fiyatı.

marche: Çalışmak, işlemeye başlamak

Qualité marchande: Sıra malı. Ville marchande:

qui se met en

Tecim kenti, ticaret şehri. Etre le mauvais

marche). (Machine

marche).

marché er. 1. Pazar, çarşı, pazar yeri, *satak (Aller

marchand de qch: -in sıkıntısından başka kârı

au marché.

Marché aux fleurs, aux poissons,

olmamak.

bestiaux).

2.

marchandage er. 1. Pazarlık, pazarlık etme. 2. mec. Pazarlık, anlaşmak için karşılıklı ödünler verme (Un marchandage marchander

gçl.

indirmeye ancien,

politique). 1.

istemeye

voiture

etmek,

(Marchander d'occasion).

yapmak,

yarım

(Faire

fiyatını

un

bibelot

2. İstemeye

ağızla

belirtmek

un

3. Pazarlık; iş, anlaşma

aux

marché (Conclure

un marché, rompre un marché). 4. Borsa, borsada alım satım durumu (Le marché

Pazarlık

çalışmak

une

avantageux).

Alışveriş

New York).

de Londres,

de

5. Piyasa (Le marché des sucres,

des

cuirs, des capitaux).

§ Marché à terme: Süreli

işlem, "vadeli muamele. Marché au comptant: Peşin pazarlık.

Marché étroit: Dar

piyasa.

(Marchander

ses éloges à l'œuvre d'un rival. Je ne

Marché libre: Serbest piyasa. Marché monétaire:

lui

marchandé

ai pas

mes

félicitations).

3.

Para piyasası. Marché noir: Karaborsa. Marché

duraksamak,

aux puces: Bit pazarı. Marché d'or: Çok kârlı bir

tereddüt etmek, tereddüt göstermek, bir türlü

alışveriş. Bon marché, à bon barché: Ucuz, ucuza

Marchander à f. qch: -mekte karara varamamak,

(Etoffes

marchandeur, euse ad. 1. Pazarlıkçı, çekişe çekişe

marché,

bon

marché.

à bon marché).

Vendre,

acheter

bon

Par dessus le marché:

pazarlık eden kimse. 2. (Bir işin bir kısmım) İkinci

Üstelik. Avoir bon marché de qn: -i kolayca

elden götürü olarak üstüne alan, üstenci, ara

yenmek,

üstenci.

bitirmek. Faire bon marché de qch: - pek önem

marchandisage er. Pazarlama,

vermemek,

marchandise diş. Tecim eşyası, mal (Présenter marchandise

dans une vitrine).

yola

sa

§ Faire valoir sa

marchandise: Malını şirin göstermek,

getirmek, -i

hiç

-ile

hesaba

önemsememek (Il fait bon marché

işini

kolayca

katmamak, de

l'opinion

des autres). Faire du marché noir: Karaborsacılık

malım

yapmak. Mettre à qn le marché en main: Bir şeyi

satmasını bilmek. Faire métier et marchandise de

kabul edip etmemekte birini serbest bırakmak.

qch: -e alışık olmak, -i her zaman kullanmak; -in

S'en tirer à bon marché: Ucuz kurtulmak, ucuz

kaçakçılığını yapmak,

atlatmak.

marchant, e s. Yürüyen, yürümekte olan marchante

d'une

(L'aile

armée).

marchepied er. 1. Basamak. 2. Ayakçak, yüksekçe

marche diş. 1. (Eskiden) U ç eyaleti, uç beyliği, küçük sınır kenti (La Marche de Brandebourg).

bir yere yetişmek için kullanılan basacak. § Servir

2.

de marchepied à qn: Birine basamak olmak, alet

marche

olmak. Se faire un marchepied de qn: Birini

3. İşleyiş,işleme;çalışış,çalışma

kendine alet etmek, basamak yapmak, atlama

Yürüyüş (La marche d'un régiment. rapide,pesante).

marchéage er. Pazarlama.

Une

marée

871

marcher

yürümek,

tahtası gibi kullanmak, marcher gsz. (Marcher

1. Yürümek, gitmek,

ilerlemek

dans la rue, sur une route).

2. Hız

yapmak, gitmek (Un train qui marche à 150 km à l'heure).

3. İşlemek, çalışmak (Les radiateurs

marchent

pas).

4. mec.

tkz.

Kabul

ne

etmek,

benimsemek, evet demek,bir işte var o l m a k ( N o n , Monsieur, je ne marche pas). S .mec. tkz. Tutmak, başarıh olmak (Cette ruse a marché).

6. Marcher

sur qn: -in üstüne yürümek, kızıp yürümek (Il a marché sur moi). inanmak, histoire).

7. mec. tkz. Yutmak, saf saf

kanmak

(Il

a marché

dans

d'eau).

Marcher

dans

une

flaque

9.

hareket etmek; çok iyi anlaşmak. § Faire marcher qn: tkz.

Birini işletmek, tiye almak (Il te fait

marcher).

Marcher à pas comptés: 1. Çok yavaş

yürümek. 2. Hesaplı davranmak, ölçülü hareket etmek. Marcher à pas de géant: D e v adımlarıyla ilerlemek. Marcher à pas de loup: Yavaş ve gürültüsüzce basarak

(Oiseaux

yürümek,

yürümek,

parmaklarının

emeklemek.

ucuna

Marcher

à

marcheurs).

azgın.

marcotte diş. (Tarımda) Daldırma dalı, daldırma gçl.

(Tarımda)

daldırmak (Marcotter

Daldırma

des

mardi er. Sali, sali günü (Venez

mardi).

§ Mardi

gras: Karnavalın son günü. mare diş. 1. Su birikintisi, küçücük göl (Mare un bois. Mare aux canards).

dans

2. Gölek (Une

mare

de sang). § La mare aux harengs: Kuzey Atlantik, marécage er. Bataklık (Couper

des joncs dans un

marécage). marécageux,euse marécageux).

s.

1.

Bataklık

(Un

terrain

2. Bataklıkta yetişen, bataklıkta

yaşayan (Plantes

marécageuses).

(Eskiden)

Tuğgeneral.

Marcher dans le sillage de qn: -in izinden, açtığı

(Süvari, topçu, jandarma)

yoldan

Maréchal des logis-chef: Süvari

yapmak.

yapmak,

rosiers).

à souhait: (İş için) Çokiyi gitmek, yolunda olmak. onu

(Marcottage

artificiel de la vigne).

Mareşal.

yapıyorsa

Yürüyen (Marcheurs

marcottage er. (Tarımda) Daldırma

maréchal er.

ne

l.s.

3. Yürüyüşçü

reculons: Arka arka, geri geri yürümek. Marcher

gitmek,

gibi

de la paix). § Un vieux marcheur: İhtiyar çapkın;

çubuğu.

Marcher avec qn: -ile aynı kamda olmak; birlikte

yutmuş

yürüyen (C'est un grand marcheur),

marcotter

fleurs.

baston

de qn: -i geçmek, saf dışı etmek, yenmek,

8. Marcher sur qch, dans qch: -i pas sur les

gibi,

marcheur,euse ad. 1. İyi yürüyücü, yorulmadan

mon

çiğnemek, -e basmak (Ne marchez

kazık

yürümek. Marcher sur le ventre de qn, sur le corps

§ Maréchal de camp: Maréchal des Assubay yada

logis: çavuş. topçu

Marcher dans les sentiers battus, marcher par des

assubay

chemins

maréchal: Erişebileceği en yüksek ünvan yada

battus:

Başkalarının

gittiği

yoldan

gitmek, daha önce söylenmiş yada yapılmış

üstçavuş.

Avoir

son

bâton

de

mevkii elde etmek,

şeyleri yapmak. Marcher en crabe: Yampiri

maréchalat er. Mareşallik,

yampiri yürümek. Marcher droit: Çok itaatli

maréchale diş. 1. Mareşal karısı. 2. Nalbant ve

olmak, gözlerini kapayıp vazifesini yapmak. Marcher sous qn: -in buyruğu altında olmak, buyruğuyla hareket etmek. Marcher sur des charbons ardents: Çok güç ve tehlikeli bir durumda bulunmak. Marcher sur des oeufs: Çok ölçülü davranmak, yoğurdu üfleyerek yemek. Marcher sur la pointe des pieds: Ayaklarının ucuna basa basa yürümek. Marcher sur les brisées de qn: 1. Birinin ayağının altına karpuz kabuğu koymaya çalışmak. 2. Biriyle boy ölçüşmeye kalkışmak, -ile at yarıştırmak. Marcher sur les pas de qn; sur les traces de qn: -in izinden gitmek, yolundan gitmek. Marcher sur le pied à qn: 1. -in ayağına basmak. 2. mec.

-e karşı saygısızca

davranmak, -e hakaret etmek, -in bam teline basmak, damarına basmak. Marcher sur les talons de qn: -i adım adım izlemek, kuyruğundan ayrılmamak. Marcher sur une mauvaise herbe: Sol yanından kalkmak, damarı tutmak, aksiliği tutmak. Marcher tout d'une pièce:

Dimdik

demircilerin kullandığı bir çeşit taşkömürü, maréchalerie

diş.

1.

Nalbantlık.

2.

Nalbant

dükkânı, maréchal-ferrant er. Nalbant, maréchaussée mareşalin

diş.

1.

Eskiden

yönetimindeki

Fransa'da

bölge.

2.

bir

Eskiden

Fransa'da jandarma görevi yapan süvari askeri (Bugün de şaka yollu jandarma

anlamında

kullanılmaktadır). marée diş.

1. (Denizde) Kabarma-inme, gelgit

(Marée montante, kabarma. Denizin

Marée inmesi,

marée haute: Deniz descendante, inme).

kabarması,

marée

basse:

2. Taze balık ürünleri;

taze balık, kabuklu ve yumuşakçalar (Manger la marée fraîche. marée).

Marchand

de

de marée,

train de

3. mec. Dalga (Une marée de

bonheur

montait en lui). § Marée humaine: İnsan seli. A la marée haute: D e n i z kabarmışken. A la marée basse: D e n i z inmişken, dalgalar çekilmişken. Contre vents et marées: Her engeli aşarak, her

marégraphe

872

marihuana

güçlüğü yenerek; tüm engellere karşın. Arriver comme marée en carême: Tam zamanında gelmek, Hızır gibi yetişmek, marégraphe, maréomètre er. Gelgityazan, "maregraf.

margotin er. Ateş yakacak çalı çırpı, tuturuk, margouillis er. 1. Bulaşıktık, çörçöp karışık çamur.

marelle diş. Kaydırak oyunu, kaydırak (Jouer à la marelle: Kaydırak oynamak). maremme diş. (İtalyada) Bataklık arazi, marémoteur, trice s Denizdeki gelgitlerin devinim gücüne dayanan (Energie marémotrice, usine marémotrice). marengo [marlgo] er. Bir çeşit karyağdılı siyah kumaş, ak benekli kara kumaş. § A la marengo: Domates ve mantarla zeytinyağında pişirilmiş (Poulet, veau à la marengo). maréomètre —» marégraphe. mareyeur,euse ad. Taze deniz ürünleri toptancısı, margaille diş. tkz. 1. Kavga, hırgür. 2.

adam; hileci satıcı, margrave er. Eski Almanya'da sınır valilerine verilen ad, margrav; marki'nin Almanya'daki karşılığı, margraviat er. Margravlık. marguerite diş. 1. Papatya, koyungözü. 2. (Eskiden) İnci, değerli taş. 3. den. Pekiştirme halatı. 4. Bir sepici aleti. § Effeuiller la marguerite: Papatya falına bakmak. Jeter des marguerites (des perles) aux pourceaux: Kel başa şimşir tarak türünden iş yapmak, marguillier er. Kilise mallan yöneticisi, mari er. Kadının eşi, koca (Choisir, prendre un mari).

Karmakarışıktık, düzensizlik, margarine diş. Margarin, margay er. Yabankedisi.

2. mec. Berbat durum, margoulette diş. hlk. Ağız. margoulin,e ad. tkz. Babasına bile kazık atabilecek

(Yazı makinasında) Marj ayan yapmak, margeur,euse ad. 1. (Baskı makinasma) Kâğıt süren işçi; kâğıt sürücü. 2. er. Sayfa kenarlarım düzenleyici aygıt, marginal,e s. 1. Sayfa kenarında olan (Notes marginales). 2. İkinci derecede önem taşıyan, sıradan, basit (Un rôle marginal, une occupation marginale). 3. coğr. Kıyılarda bulunan (Récifs marginaux). 4. ad. Toplum dışı yaşayan (Les marginaux du monde occidental). marginer gçl. Sayfa kenarlarına notlar almak

mariable s. Evlenecek durumda, evlenebilir (Avec un tel caractère, iln'est guère mariable). mariage er. 1. Evlenme (Mariage civil, religieux. Promesse de mariage. Contrat de mariage). 2. Düğün, evlenme töreni (Aller, assister à un mariage. Un faire-part de mariage). 3. Evli olma durumu, evlilik (Préférer le mariage au célibat). 4. Uyuşma, uzlaşma, birbiriyle gitme, birbirini tutma (Mariage de deux couleurs. Mariage de mots). 5. Bir çeşit iskambil oyunu. § Mariage de la main gauche: Nikâhsız yaşama, nikâhsız evlilik. Donner qn en mariage: -i evermek, evlendirmek, kocaya vermek (Donner sa fille en mariage). mariai,es. Meryem'e değgin (Culte mariai). marié,es. 1. Evli (Hommemarié,femmemariée). 2. ad. Güvey; gelin (Couronne de mariée. Le jeune marié). § Se plaindre que la mariée est trop belle: Bulup da bunamak, marier gçl. 1. Evlendirmek, evermek (Marier son fils, sa fille). 2. Marier qn à, avec: Birini -ile evlendirmek (Marier sa fille à un médecin, avec un avocat). 3. Birleştirmek, birbirine kanştırmak (Marier deux styles). 4. Marier qch à, avec: Bir şeyi -ile uzlaştırmak, birleştirmek (Marier le vert avec le jaune. Marier l'intelligence au sens de l'humain). § Se marier: 1. Evlenmek (Ils se sont mariés l'an dernier). 2. Se marier avec: -ile evlenmek (Elle s'est mariée avec un médecin). marie-salope diş. 1. Çamur mavnası. 2. Tarak

(Margirıer un livre). margot diş. 1. Saksağan. 2. mec. Çenesi düşük kadın. margoter, margotter gsz. (Saksağan, bıldırcın gibi kuşlar için) Ötmek.

gemisi. 3. hlk. Pasaklı kadın, marieur,euse ad. tkz. Çöpçatan, marigot er. Su basabilen engin yer. marihuana, marijuana diş. Mariuana uyuşturucu (Cigarette de marijuana).

marge diş. 1. Kenar (Un livre à grandes marges). 2. Sayfa kenarı (Ecrire une remarque dans la marge). 3. mec. Pay, bölüm, "ihtiyat payı (Prévoir une marge d'erreur. Une marge de sécurité, marge de réflexion). 4. mec. Genişlik, rahatlık, kolayhk (Laisser un peu de marge à ses collaborateurs dans l'exécution d'un travail). § En marge: Etliye sütlüye karışmadan, suya sabuna dokunmadan; toplumdan uzakta, bir kenarda (Vivre en marge. Un homme en marge). En marge de: -in dışında, -den uzak; -e karışmadan (Vivre en marge de la société. On signale en marge de cette affaire un incident curieux). Avoirdeia marge: Vakti olmak, zamanı olmak (Tu as de la marge, nete presse pas). margelle diş. Kuyu bileziği, bilezik taşı. marger gçl. 1. (Baskı makinasma kâğıt) Sürmek. 2.

denen

marin marin,es. 1. Denize değgin, *denizsel (Air marin, brise marine. Herbes marines). 2. Denizciliğe değgin; denizcilere değgin (Jumelles marines, une carte marine). 3. er. Denizci, tayfa (Un béret de marin). 4. er. Denizci giysisi; çocukların giydiği göğsü açık, mavi, denizcilerinkini andıran giysi (Son fils avait mis un marin d'été). § Avoir le pied marin: 1. Sallanırken geminin üstünde gidip gelebilmek; deniz tutmamak. 2. mec. Güç durumlarda soğukkanlılığını yitirmemek, marina Yat limanı. marinade diş. 1. Tuzlu su, salamura. 2. Sirkeli zeytinyağlı salça. 3. Salamura et. marinage er. Salamuraya yatırma (Marinage des poissons). marine diş. 1. Denizcilik, gemicilik. 2. Denizcilik hizmeti. 3. Deniz kuvvetleri; donanma (La marine nationale, la marine militaire, la marine marchande). 4. Deniz resmi, deniz manzarası. 5. s. Lacivert (Bu anlamda "bleu marine" de kullanılır). 6. er. Lacivert renk. 7. er. (Amerikan ordusunda) Deniz piyade eri. mariné,e s. Salamura yapılmış, salamuralanmış (Poissons marinés, thon mariné). mariner gçl. 1. Salamuraya yatırmak, salamuralamak (Mariner des poissons, des viandes). 2. gsz. Salamurada yatmak, salamuralanmak (Cette viande doit mariner plusieurs heures). 3. gsz. tkz. (Kötü bir yerde) Uzun süre kalmak, yata yata canı çıkmak (Mariner en prison). maringouin er. Bir cins sivrisinek, marinier,ère s. 1. Denize değgin; denizciliğe değgin. 2. er. Irmak gemicisi. § Officier marinier: Deniz assubayı. marinière diş. 1. Bir çeşit soğanlı salça (Moules à la marinière). 2. Bir çeşit kadın bluzu (La marinière se porte par-dessus la jupe). marinisme er (İtalyan yazarı Marini'nin adından) Üslupta yapmacık, yapmacıklı biçem. nıariol, nıariollecr. tkz. Zıpır (C'est un mariolle). § Faire le mariol: Zıpırlık etmek, kendini bir şey sanmak. marionnette diş. 1. Kukla (Tirer les ficelles des marionnettes). 2. mec. Kukla, maşa, her yöne çekilebilen zayıf yaratılışlı kimse (C'est une vraie marionnette entre les mains de sa femme). 3. ç. Kukla oyunu, kukla tiyatrosu (Aimer les marionnettes). § Montreur de marionnettes: Kuklacı. marionnettiste ad. Kuklacı, kukla oynatan sanatçı, mariste ad. Bir papaz öğretim derneği üyelerine verilen ad.

873

marmiton marital,e s. huk. Kocaya değgin, kocalık (Autorisation maritale, droit marital). maritalement bel. 1. Koca gibi, erkek gibi. 2. Karı koca gibi (Ils ont vécu maritalement pendant plusieurs années). maritimes. 1. Denize yakın, deniz kıyısında, deniz (Une ville maritime. Port maritime). 2. Denizciliğe değgin, deniz ve denizcilikle ilgili (Forces maritimes. Trafic maritime). maritorne diş. tkz. Çirkin ve pis kadın, pasaklı, marivaudage er. 1. Üslup ve dilde yapmacık; süslü püslü konuşma. 2. İnce iltifat, içtenlikten uzak ve parlak sevgi sözleri (Il n'y a eu entre eux que du marivaudage). marivauder gsz. 1. (Fransız yazarı Marivaux gibi) Özentili bir üslup kullanmak, süslü püslü yazmak. 2. Parlak ve güzel sözlerle iltifatta bulunmak (Ils marivaudaient à l'écart des invités. Elle marivaudait avec ses invités). marjolaine diş. bitb. Mercanköşk, marker. Mark. marketing er. İng. Pazarlama (Faire du marketing). marlou er. tkz. Pezevenk. marmaille diş. tkz. Velet takımı, mahalle piçleri (Toute la marmaille grouillait du matin au soir). marmelade diş. 1. Marmelat (Marmelade de pommes, d'abricots). 2. mec. tkz. Karışık iş, bulaşık iş. § En marmelade: Ezilmiş, dağılmış (Les haricots sont trop cuits, ils sont en marmelade). Avoir qch en marmelade: -si dağdmak, parçalanmak, yara bere içinde kalmak, çarşamba çarığına dönmek (Le boxeur avait le nez en marmelade. Il a la figure en marmelade). Etre en marmelade: tkz. Para sıkıntısı içinde olmak. Mettre qch en marmelade: -i yara bere içinde burakmak, dağıtmak, parçalamak, çarşamba çarığına çevirmek (Une ruade lui a mis la mâchoire en marmelade). marmenteau s. ve er. Süs olarak bırakılan ulu ağaçlar korusu, marmitage er. (Eskimiştir) Topa tutma, topla dövme. marmite diş. 1. Tencere (Mettre des pommes de terre dans une marmite). 2. ask. argo. Büyük havan topu, ağır top. § Marmite de géant: coğr. D e v

kazanı. § Faire bouillir la marmite, faire aller la marmite: Evin geçimini sağlamak, bir kazan kaynatmak, geçinip gitmek, marmitée diş. Tencere dolusu (Une marmitée de soupe). marmiter gçl. Topa tutmak, (Marmiter un village). marmiton er. Ahçı yamağı.

bombalamak

874

marmonnement

maroquinerie diş. 1. Marokencilik. 2. Maroken

marmonnement er. Mırıldanma; mırıltı, marmonner gçl. 1. Mırıldanmak (Marmonner prière).

2. Homurtuyla söylemek

des injures,

des paroles

une

(Marmonner

inintelligibles).

3.

gsz.

(Roches

s.

1.

Mermersi,

mermerimsi

2. mec.

Mermer gibi

marmoréennes).

beyaz ve soğuk; soğuk v e duygusuz marmoréen marmoriser

(L'éclat

de sa chair). gçl.

er.

1.

haline

getirmek,

Yumurcak,

zaman

küçük

oğlan.

2.

beklemek,

beklemekten

canı

çıkmak.

maroquinier er.

1. Derileri maroken tarzında

satıcısı. marotte diş. 1. Ucunda çıngıraklı küçük bir kafa bulunan ve deliliğin simgesi olan bir değnek. 2. 3. mec. tkz. Saplantı; aşırı düşkünlük, tutkunluk professeurs.

Il a la marotte des mots

croisés).

maroufle diş. 1. Ressam tutkalı, tutkal. 2. er. Kaba adam, hırt, hırbo, maroufler gçl. (Bir yere) Resim bezi yapıştırmak;

marmotte diş. 1. Köstebek. 2. Bir kadın başlığı. 3. Sandık. 4. Bir çeşit erik, Besançon eriği. 5. (Tecimde) Örnek sandığı (Marmotte voyageur).

de

commis

§ Dormir comme une marmotte:

Kütük gibi uyumak, marmottement

yapıştırmak (Maroufler

une peinture

er.

(Mırıldanırken)

Dudak

marquage

er.

(Marquage

1.

Markalama,

des animaux,

des

Mırıldanmak, mırıltı halinde

damgalama

des arbres).

2. (Spor)

marmotteur,euses. vead.

Mırıldanan,mırıldamcı.

1. Gülünç heykelcik.

Yumurcak, velet, küçük oğlan. 3.

2.

tkz.

Maymun

particularités

marque diş. 1. tm, "işaret, "nişan, "marka (Mettre d'origine Coudre

marmottier er. Bir tür erik ağacı,

marquant,

marquantes). une marque

birşeyler söylemek.

marmouset er.

une

m a r q u a n t e s. Belirgin, kendini gösteren, göze çarpan (Un événement

marmotter gçl. 1. Mırıldanmak (Marmotter 2. gsz.

sur

toile).

A d a m tutma, °markaj.

oynaması. prières)

3. Maroken

(Les étudiants sont attentifs aux marottes de leurs

le calcaire).

(Eskiden) Maymun. § Croquer le marmot: tkz. Uzun

de la maroquinerie).

sepi yeri, maroken 'sepievi.

Şapkacıların kullandığı ağaç yada mukavva baş.

Mermer

mermerleştirmek (Marmoriser marmot

eşya (Vendre

sepileyen işçi. 2. Marokenci, maroken eşya

Homurdanmak. marmoréen,ne

marquer

à la page d'un

d'un

produit.

une marque

(Marques

livre.

Marque

La de

à son linge).

2. Damga

de la viande de boucherie).

3. İz (Des

marques de doigt sur un verre. Des marques de pas surla neige). 4 . Önemlilik, seçkinlik

suratlı, kısa boylu ve çirkin adam.

de marque:

marnage er. Marnlama, marn katma,

marque fabrique.

Önemli

(Personnage

kişi). 5. (Kumarda) Marka,

fiş. 6. (Sporda) Puan durumu, gol durumu (A la

marne diş. yerb. Marn. marner gçl. Marnlamak, marn katmak (Marner

une

mi-temps,

la marque

était de deux à un). 7. den.

Fors. 8. Çentik, çetele (Faire une marque

au

Kabarmak, yükselmek (La mer marne, la marée

couteau).

de

marne). 3. gsz. argo. Çalışmak,

sympathie).

terre,

un

champ).

2.

gsz.

(Deniz,

dalga)

marneur er. 1. Toprağa marn katan işçi. 2. Marn

9. Belirti (Ce geste est une marque § A vos marques!

(Atletizmde)

Yerlerinize! marqué,es. 1. Belirgin (Une différence

ocağı işçisi, marneux,euse s. Marnh (Terrain

a une préférence

marneux).

marquée.

Il

marquée pour le vin blanc).

2.

marnière diş. Marn ocağı.

Belli, belirtilmiş, işaretlenmiş (Il n'y a rien de

marocain,e s. ve ad. Fash; Fas ve Faslılara değgin,

marqué sur ce poteau).

marolles, maroilles er. Bir çeşit peynir,

marqué,

maronites, vead.

şüpheli yada tehlikeli olarak bilinen

maronner gsz. maronner).

Maruni. Dırlanmak (Il n'a pas fini

§

Faire

maronner

qn:

de

Birini

1. Maroken.

koltuğu, bakanlık

2. mec.

(Il a fini

par

Bakanlık obtenir

un

maroquinage er. Marokenleme, maroken tarzında sepileme (Maroquinage maroquiner

kırış kınş (Il vieillit, il est

gçl.

des

(Marquer

(Deriyi)

sepilemek (Maroquiner

de la

Maroken basane).

tarzında

Damgalı, (Homme

marqué).

1. D a m g a vurmak, damgalamak

le bétail au fer rouge)'. 2. Yazmak, sur son carnet).

un numéro

de

3. -i göstermek, -in

belirtisi olmak (Le ruisseau marquait la limite de la propriété.

peaux).

4. mec.

kaydetmek, not almak (Marquer téléphone

maroquin).

3. Marka konmuş (Linge

marqués).

marqué à gauche). 5. Yüzü buruş buruş,

marquer gçl.

kızdırmak, kudurtmak, maroquin er.

politique

draps

Sa joie marquait

son succès). 4. Buruş

buruş yapmak, buruşturmak, kırış kınş yapmak (La fatigue

marque

ses yeux,

sa

figure).

S.

marqueté Belirtmek, göstermek, ifade etmek (Marquerson mécontentement). 6. Elde etmek, sağlamak (Marquer unpoint). 7. (Sporda) Atmak, yapmak, sayı yapmak (Marquer un but: Gol atmak). 8. Marquer qn: (Sporda) Tutmak, adam tutmak (Marquer un joueur). 9. Marquer qch de, à, par, avec: Bir şeyi -ile işaretlemek, imlemek (Marquer les fautes d'une croix faite en marge. Marquer sa place avec ses gants. Marquer le linge à ses initiales). 10. Marquer qch à qn: Bir şeyi birine açıklamak, belirtmek, göstermek, dile getirmek, dışa vurmak (Marquer ses sentiments à un ami). 11. Marquer qn de qch: Birini -si altında bırakmak, birinde -si iyice belli olmak (Marquer un poète de son influence. Il t'a marqué de son empreinte). 12. gsz. Kendini göstermek, sivrilmek (Les personnalités qui ont marqué pendant cette période). 13. gsz. İz bırakmak, unutulmamak (Ces événements ont marqué dans ma vie). § Marquer bien: İyi iz bırakmak, iyi izlenim uyandırmak. Marquer mal: Kötü iz bırakmak, kötü izlenim bırakmak. § Se marquer: Belli olmak, kendim göstermek (La colère se marque chez lui par un silence obstiné). marqueté,e, s. 1. Benek benek, benekli. 2. Gömme süslerle süslü, kakmalı (Unplafond marqueté). marqueterie diş. Kakma, kakmalarla yapılan süs; gömme süs işi (Bibelot en marqueterie). marqueur,euse ad. 1. Damgacı, damgalayan, damga vuran, markacı, marka vuran (Un marqueur de bétail). 2. diş. Damga vurma aleti, damga aleti. 3. er. Sayıları kaydeden kimse (Les marqueurs d'un champ de tir). 4. (Spor) Golcü, gol atan oyuncu, marquis er. 1. Marki. 2. mec. Kont gibi adam, büyüklük taslayan kimse, marquisat er. Markilik. marquise diş. 1. Markiz. 2. Kapı sundurması. 3. Bir cins armut. 4. Uzun taşlı yüzük (Une marquise entourée de brillants). marquoir er. 1. Terzilerin işaret aleti. 2. Çamaşırlara marka olarak konan harf örneği, markalık harf. marraine diş. 1. Vaftiz anası (Marraine qui gâte son filleul). 2. Bir topluluğa girmek için birine kılavuzluk eden kadın, sağdıç. § Marraine de guerre: Bir askeri savaş boyunca mektuplarıyla avutan, ona paketler, armağanlar gönderen kadın. marrant,e s. hlk. Gülünç, tuhaf (Une histoire marrante). marre bel. hlk. Yeter, "kâfi. § En avoir marre: Bıkmak, usanmak, illallah demek (J'en ai marre).

875

marteau En avoir marre de qch, de f. qch: -den bıkmak, usanmak, gına getirmek; -mekten bıkmak, usanmak, illallah demek (J'en ai marre de toi, de ses bêtises. J'en ai marre d'attendre). C'est marre: Yeter, °kâfi; bu kadar, hepsi bu! marrer (se) gsz. hlk. Eğlenmek, gülmek, iyi gülüp

eğlenmek (On s'est bien marré). marri,es. 1. Kızmış, canı sıkılmış, üzülmüş. 2. Etre marri de qch, de f. qch: -e kızmak, canı sıkılmak, üzülmek; -diğine kızmak, üzülmek, canı sıkdmak (Il était marri de toutes ces histoires, de rappeler ces tristes souvenirs). marron er. 1. Kestane (Dinde aux marrons. Marchand de marrons). 2. Denetleme markası. 3. (Topçulukta) Kestane fişeği. 4. Kurdele ile bağlı saç lülesi. 5. hlk. Yumruk (Recevoir un marron). 6. ç. (İyi yoğrulmamış hamurda) Un topaklan. 7 er. Kestane rengi. 8. s. değişmez. Kestane renginde (Elle a des yeux marron). § Marron d'Inde A t kestanesi. Marrons glacés: Kestane şekeri. Tirer les marrons du feu: Cefayı o çekip sefayı başkalan sürmek, onun bunun uğruna kendim ateşe atmak; onun bunun maşası olmak, marron,ne s. 1. (Eskiden) Kaçak (Esclave marron, nègre marron). 2. mec. Kaçak iş gören (Médecin marron, avocat marron). marronnier er. 1. Kestane ağacı. 2.(Bir fabrikada) Denetleme fişliği. § Marronnier d'Inde: Atkestanesi ağacı, mars [mars] er. 1. Mart, mart ayı (Il reviendra en mars, au mois de mars), l.gökb. Mars, "Merih. 3. ç. Mart ekini. 4. (Eski Yunanda) Savaş tannsı. § Enfants de Mars: Askerler, savaşçdar,

"muharipler. Arriver comme mars en carême: Hızır gibi yetişmek, tam zamanmda gelmek, marsault, marseau er. Bataklık kenarında yetişen bir tür söğüt, marseillaise s. ve ad. 1. Marsilyah (Accent marseillais, il est marseillais). 2. diş. Fransız ulusal marşı (Chanter la Marseillaise). marsouin er. 1. Domuz balığı. 2. argo. Kamış, babafingo. 3. tkz. Sömürge piyade askeri. 4. mec. Çirkin ve pis adam. 5. den. Kasara tentesi, marsouinergsz. den. (Tekne) Suya dalıp çıkmak, marsupiaux er. ç. hayb. Keseliler, martagon er. Bir tür zambak, dağzambağı.

marte—» martre. marteau er. 1. Çekiç (Enfoncer un clou avec un marteau). 2. (Kulakta) Çekiç kemiği. 3. Bir köpek balığı türü, çekiçbaşgil. 4. Tokmak (Le marteau d'une porte). S. er. ç. hayb. Çekiçbaşgiller. § Avoir un coup de marteau: Bir tahtası eksik olmak, biraz kaçık olmak. Etre marteau: Deli

marteau-pilon olmak, kaçık olmak. Etre entre l'enclume et le marteau: Örsle çekiç arasında kalmak; aşağı tükürse sakalı, yukarı tükürse bıyığı durumunda olmak. marteau-pilon er. Makinalı büyük demirci çekici, şahmerdan. martel er. (Eskiden) Çekiç. §. Se mettre martel en tête: Üzülmek, canı sıkılmak, kendine dert edinmek (Ne te mets pas martel en tête). martelage er. 1. Çekiçle dövme. 2. (Kesilecek yada bırakılacak ağaçlara) Çekiçle damga vurma, martelé,e s. Dövme, çekiçle dövülerek işlenen (Cuivre martelé). martèlement, martellement er. 1. Çekiç sesi. 2. Çekiç sesini andıran ve düzenli çıkan ses, tak tak (Le martèlement des pas). marteler gçl. 1. Çekiçle dövmek (Marteler un métal sur l'enclume) 2. Üst üste vurmak, aralıksız vurmak (Il lui martelait la figure à coups de poing. Le boxeur martelait le visage de son adversaire). 3. Topla dövmek (L'artillerie martèle les positions ennemies). 4. Belirte belirte söylemek, vurgulayarak söylemek, hece hece söylemek (Marteler ses mots, ses phrases). 5. Çınlamak, çekiç gibi inmek (Le bruit des pétards lui martelait le crâne). 6. mec. Rahatını kaçırmak, huzursuz etmek (Une idée lui martelait la cervelle). martial,e s. 1. Savaşa değgin; orduya değgin; savaşma duygusu uyandıran, kavga havası yaratan, "hamasi (Un discours martial). 2. Demirli, içinde demir bulunan (Pyrite martiale). 3. mec. Kesin, kararlı, kendine güvenli (Une voix martiale. Le groupe s'avança d'un air martial). § Cour martiale: *Süel yargıevi, askeri mahkeme; sıkıyönetim mahkemesi, "harp divanı. Loi martiale: Sıkıyönetim (Déclarer la loi martiale). martialement bel. Askercesine. martien,ne s. 1. Mars gezegenine değgin. 2. ad Marsh, Merihli. martin-chasseurer. hayb. Yahçapkınını andıran bir kuş. martinet er. 1. Sağan, keçisağan kuşu (Martinet alpin: Akkarmh sağan. Martinet noir: Kara sağan). 2. Kırbaç, kıl kırbaç (Menacer un enfant de martinet). 3. Şahmerdan. 4. El şamdanı, martingale diş. 1. Kelepser, atın baş vurmasını engelleyen kayış. 2, Bir çeşit kumar oyunu, martinler. Martini, İtalyan vermutu, martin-pêcheur er. hayb. Yalıçapkını, martin-roselin er. hayb. Pembe sığırcık, martre, marte diş. hayb. 1. Zerdeva (Martre commune, martre ordinaire: Ağaçsansarı. Martre zibeline: Samur). 2. Samur kürk (Un col de

876

masculiniser martre. Manteau de martre). martyr,es. ve ad. 1. Şehit (Les martyrs de la liberté. Le sang des martyrs). 2. (Bir düşünce yada inanç uğrunda) Kurban (Martyr d'un idéal). 3. Çok acı çeken, acılı, "dertli (Un peuple martyr, un pays

martyr). § Jouer les martyrs, prendre, se donner des airs de martyr: Çok dertli gibi görünmek, Karadenizde gemileri batmış gibi görünmek, kendini acılı göstermek, martyre er. 1. Şehitlik, şehit olma (Allerau martyre. Le martyre de saint Pierre). 2. Büyük acı, işkence (Sa vie fut un long martyre. Cette séparation sera pour moi un martyre). § Souffrir le martyre: Çok acı çekmek, büyük acılar çekmek, martyriser gçl. 1. Şehit etmek (Néron a martyrisé plusieurs chrétiens). 2. Çok çektirmek, çok acılar vermek ; işkence etmek (Elle a martyrisé son mari. Ses rhumatismes le martyrisent). martyrologe er. 1. Şehitler yada ermişler listesi. 2. (Herhangi bir uğurda) Ölenlerin listesi, kurbanlar listesi ( L e martyrologe de la science). marxien,ne s. Karl Marx'a değgin; Marx'a özgü (L'analyse marxienne du capitalisme). marxisant,es. Marksizme eğilimli (Les intellectuels marxisants). marxisation diş. Marksistleştirme; marksistleşme. marxiser gçl. Marksistleştirmek. marxisme er. Marksizm, Marksçıhk. marxistes, ve ad. Marksist, Marksçı. marxologue ad. Marx yapıtlarının uzmanı, Marksbilimci. maryland er. Bir çeşit Amerikan tütünü, mas [ma(s)] er. (Güney Fransa'da) Kır evi, çiftlik, mascarade diş. 1. Maske takıp kdık değiştirme. 2. Maskeliler alayı. 3. mec. Maskaralık, gülünçlük; gülünç oyun, aldatmaca (Ce procès n'est qu'une mascarade, les accusés sont condamnés d'avance). 4. Maskeli eğlence, maskeli balo. mascaret er. Irmak ağızlarında, denizin kabarmasıyla oluşan set şeklindeki su kitlesi, dalga kabarması. 2. Birdenbire yükselme, kabarma (Un mascaret de feu). mascaron er. (Yapılarda) Süs maskesi, mascotte diş. Uğur getirdiği sanılan kişi, yada nesne, maskot, "uğurluk (Il avait pour mascotte un petit ours en peluche). masculines. 1. Erkeğe değgin (Lesexe masculin) 2. Erkekçe, erkeklere özgü (Une voix masculine). 3. Erkeklere ait; erkeklerden oluşan (Un métier masculin. Population masculine). 4. dilb. Eril (Un mot masculin). S. er. dilb. Eril hali, erillik (Le masculin d'un mot). masculiniser gçl. 1. Erkeksi bir hava vermek,

877

masculinité erkeksileştirmek femmes).

(Cette

mode

masculinise

les

2. Erkekleştirmek. er.

Saint-Barthélemy).

2.

Berbat

eden,

canına

okuyan, içine eden; çok kötü ve beceriksizce iş

masculinité dij. Erkeklik (Privilège de masochisme

massicot

masculinité).

ruhb.

"Mazohizm,

*üzgülenmeciük.

gören (Ce pianiste est un

massacreur).

massage er. Ovma, ovuşturma, "masaj, masse diş.

1. Yığın, kitle (Masses

populaires,

masochistes, vead. ruhb. Mazohist, "üzgülenmeci.

psychologie

masque er. 1. Maske (Masque du théâtre, masque de

de pâte, de chair). 3. Toplam, miktar (La

carnaval).

2. (Eskiden) Maskeli kimse. 3. Yüz

kalıbı (Prendre le masque d'un écrivain mort). Yüz, çehre (Avoir

un masque

ifadesi (Un masque féroce).

4.

très laid). 5. Yüz 6. (Korunmak için

takılan) Maske ( Un masque à gaz. Les

des masses).

2. Topak, parça (Masse

d'eau retenue par un barrage). Topu, bütünlüğü (Colonnade d'un

édifice).

laborieuses,

masse

4. (Bir yapının) qui allège la masse

5. Topluluk, yığın (Les les masses paysannes).

masses

6. Sayısız,

chirurgiens

çok, bir sürü (Il y a une masse de mots dont il ne

mettent un masque de gaze qui couvre le nez et la

connaît pas le sens. Des masses de lettres à écrire).

bouche).

7. mec. Örtü, perde, aldatıcı görünüş,

maske (Sous courtoisie, ironique).

un masque

se

cachait

de gentillesse un

esprit

et de

férocement

8. Askeri siper. 9. (Cilde sürülen)

7. Sürü (Masse d'abeilles). d'air froid).

électeurs, du peuple). (Masse

8. fiz.

Kitle

de pierres,

de

marbres).

11.

(S'efforcer

maskesini indirmek, ne mal olduğunu ortaya

yığınları, emekçiler, işçiler (Discours

çıkarmak. Lever, ôter le masque, son masque:

l'influence

Maskesini

atmak,

gerçek

kimliğiyle

ortaya

masqué,e s.

bal

masqué, un enfant

le bal). 2. Örtmek, gizlemek, saklamak,

maskelemek (Masquer projets

véritables).

la vérité.

Masquer

ses

3. Görülmesine engel olmak

(Cette maison masque le

massacrant,e s. Dayanılmaz, çekilmez; çok titiz,

öldürme, "topluöldürüm, "katliam (Le de la Saint-Barthélemy

massacre

ont fait

3.

est un vrai massacre. de la pièce).

Topuz. Coup de masse: 1. Sersemletici darbe (lia reçu un coup de masse). 2.argo.

öldürmek, un

En masse: hep birden, birlikte (Aller en à une

réunion).

c'est le coup

Tomber, s'affaisser,

s'écrouler comme une masse: Çuval gibi olduğu

aygıtlarda) D ü z e n sağlayan küçük ağırlık, massepain er. Bir çeşit badem kurabiyesi, masser gçl. 1. Ovmak, ovuşturmak, "masaj yapmak (Masser les jambes d'un sportif. Se faire masser le

kılıçtan

dos).

peuple).

prisonniers

Paçavrasını çıkarmak, berbat etmek, (Le

3. Ziyan zebil

2.

derrière

Yığmak,

toplamak

sur une place. sa

tête)

(Masser

Masser ses

§ Se masser:

yığılmak, yığışmak (La foule

Toplanmak,

masséter [maseter] er. anat. Çiğneme kası. massette diş. 1. Taşçı tokmağı. 2. Sukamışı.

le

remaniant).

massacreur, euse ad.

masseur, euse ad. 1. Ovucu, "masajcı (Le 1. Kıyıcı, "katil; toptan

öldüren, kılıçtan geçiren (Les massacreurs

de la

pour

protester).

(Massacrer

Massacrer un texte en

les

cheveux

s'est massée

etmek, mahvetmek, berbat etmek, içine etmek une traduction.

de

yere yığılmak, cansız gibi kalmak, yığılıp kalmak,

geyiğin

pestilini çıkarmak, bitirmek, mahvetmek boxeur massacra son adversaire).

masse

Kazık, çok pahalı

pas dans ce restaurant,

masselotte diş. 1. (Dökmelerde) Çapak. 2. (Kimi

massacre: Panayırlarda nişan atma oyunu,

2. tkz.

§ Masse atomique:

4.

yüzülmüş derisi üzerine konulan başı. § Jeu de

les prisonniers,

İflas masası).

A t o m ağırlığı. Masse moléculaire: Molekülgram.

Les

(Avcılıkta) Vurulan geyiğin alınkemiği ile birlikte

geçirmek (Massacrer

18. (Eskiden,

tarafı (Jouer avec la masse). 20. huk. Masa (Masse

masse).

1. Toptan

héritage).

başlı tören asâsı. 19. Bilardo istekasının kalın

d'un

çıkarılıp saklanan boynuzu; vurulan

massacrer gçl.

(Masse de carrier, de sculpteur).

(Les

un massacre

14.

seçkin kimselerin kullandığı) Altm yada gümüş

2. Hayvan kırımı

Ziyan zebil etme, mahvetme, canına okuma (Cette interprétation

bir kalıtın) Para varlığı (La masse d'un

à Paris. Le massacre

chasseurs se livrèrent à un véritable massacre).

acteurs

qui a de

13. Toplam, hepsi,

bütünü (La masse du sang dans l'organisme).

(N'allez

des innocents).

Halk

12. ç. Halk

Masse spécifique: Özkütle. Masse d'armes:

massacrante).

massacre er. 1. Kıyım, kılıçtan geçirme, toptan

peuple,

sur les masses).

de la faillite:

paysage).

ters (Il est d'une humeur

à la masse).

16. Kumarda ortaya konulan para. 17. Tokmak

masqué).

masquer gçl. 1. Maske takmak (Masquer pour

de plaire

Askerlerin biriktirme sandığı. 15. (Bir ortaklığın,

Maskeli; örtülü (Visage

bandits masqués,

des

10. (Taş ocaklarında) Yatak

Krem tabakası. § Arracher le masque à qn: -in

çıkmak, ne ise artık öyle görünmek,

(Masse

9. Büyük çoğunluk (La masse

d'une équipe sportive).

masseur

2. er. Masaj aleti, *ovmaç.

massicoter. 1. Kâğıt keskisi, bıçak. 2. kim. Masiko.

878

massicoter massicoter gçl.

(Basımcılıkta) Kâğıt keskisiyle

kesmek (Massicoter

le papier).

matelot mastoïdien, nes. anat. Kulak tozuna değgin (Muscle mastoïdien).

massier er. Eskiden törenlerde asâ taşıyan kavas,

mastoïdite diş. Kulaktozu yangısı,

massier, ère ad. (Bir resim işliğinde yada özellikle

mastroquet er. hlk. 1. Perakende şarap satıcısı. 2.

Güzel

Sanatlar

Akademisinde)

Ortaklaşa

masrafları toplayıp harcayan öğrenci, massif, ive s. 1. Ağır, kalın, iri, kocaman

(Colonne

massive. Les portes massives du vieux château). Som (Bijouenormassif). massive

de poison).

massifs

au

2.

3. Büyük,çok

(Unedose

4. Yoğun; toptan

(Départs

début

Bombardement

des

massif).

grandes

vacances.

5. er. Som duvar 6. er.

(Ormanda) Sıklık, sık ağaçlık (De loin en loin, s'élevaient

des massifs de peupliers).

7. coğr. D a ğ

çemberi, 'dağlık kütük, massique s. fiz. (Volume

d'une

bel.

massivement

1,

construit).

'özkütlesel

substance).

Pek

toplu olarak (Les

(Edifice

2. H e p birden, birlikte,

Français

ont

massivement

diş.

Otuzbir,

otuzbir

çekme,

"istimna. masturber (se) gsz

Otuzbir çekmek, "istimna

yapmak. m'as-tu-vu s. ve ad. Kendini beğenmiş (Il est très m'as-tu-vu.

Un

m'as-tu-vu).

masure diş. 1. Çok kötü konut, "virane, in gibi yer. 2. Yapı yıkıntısı. ves. değişmez

(Satrançta) Mat (Le roi

est mat). mate). 2. Boğuk (Bruit mât er. 1. Gemi direği navire).

2.

Direk

peau

mat). (Ledrapeauflotteaumâtdu (Un

mât

de

tente).

3.

Demiryollarında işaret direği,

mass-media er. ç. Kitle iletişim araçlan.

matador er. Boğa güreşinde hayvanı öldüren

massue diş. Topuz, lobut; gürz (Frapper avec une § Coup de massue: Beklenmedik darbe,

tepeden inme (La nouvelle véritable coup de

les

quartier).

mat, e [mat] s. 1. Donuk, mat (Papier mat,

iri olarak

répondu à cet appel).

massue).

masturbation

mat[mat]er.

Özkütleye değgin,

massique

massivement

Kahve, içki de veren küçük kahve (Tous mas troquets du

de l'attentat fut

un

massue).

güreşçi, "matador. 2. tkz. Kodaman, mataf er. argo. Tayfa. matage er. Donuklaştırma, matlaştırma d'une

masteciomie diş. hek. (Özellikle kanserde) Göğüsü ameliyatla alma.

(Matage

dorure).

matamore er. Yalancı pehlivan, yiğit taslağı. § Faire le matamore: Yalancı pehlivanlık taslamak,

mastic er. 1. Sakız. 2. (Cam, tahta vb. için) Macun3.

match er. İng. Karşılaşma, maç (Un match de tennis,

Sakız rakısı, mastika. 4. hlk. Karışıklık. 5. s. Sakız

de boxe, de football).

rengi (Un homme

berabere kalma. Faire un match avec qn: Biriyle

vêtu d'un complet

mastic)

§

§ Match nul: Yenişememe,

S'endormir sur le mastic: argo. İşi ağırdan almak,

belli bir konuda çarpışmak, yarışmak, mücadele

çalışmamak, işini isteksizce yapmak,

etmek.

masticage er. Macunlama, macunla yapıştırma yada sıvama, masticateur,

bitkiden yapılan içit. trice

5.

Çiğneyici

(Muscles

masticateurs). des

aliments).

salgılatmak için çiğnenen şey (La tabac est un masticatoire).

2. s. Çiğncnilecek, çiğnenebilir

(Pièces masticatoires

des

crustacés).

mastiquer gçl. 1. Macunlamak (Mastiquer d'une fenêtre).

la

facilement).

Yığın, demet (Matelas § Avoir le matelas:

de hlk.

Hantal, ağır, kaba (Des édifices

olmak. matelasser

gçl.

1.

Kıtık

doldurmak (Matelasser

doldurmak,

un fauteuil).

içirik

2. İçine

mastoc).

geçirmek, astar çekmek (Matelasser de plusieurs

couches

un mur de

de papier).

§ Se

matelasser: Kalın giysiler giymek; yünlülere, paltolara bürünmek,

mastodonte er. 1. İri bir memeli hayvan taşılı. 2. İnsan azmanı, çam yarması. 3.

Matelasser qch de qch: Bir şeye -den astar toiles,

mastoc er. hlk. 1. Kilise direği gibi adam. 2. s. tkz.

tkz.

2. tkz.

de banque).

doldurulmuş bir astar yada kumaş geçirmek. 3. les fentes

2. Çiğnemek (Bien mastiquer

viande afin de digérer

billets

Cüzdanı şişkin olmak, lahana yaprağı gibi parası

masticatoire er. 1. 'Çiğnek, çiğnenen şey; tükriik

mec.

matelas er. 1. Şilte, döşek (Un matelas de laine, de caoutchouc).

mastication diş. (Ağızda) Çiğneme; çiğnenme (La mastication

maté er. 1. Paraguay çayı denilen bitki. 2. Bu

matelassier, ère ad. Yorgancı,

tkz.

matelassure diş. (Yastık yorgan gibi şeyler için)

mastoîde s. Mememsi § Apophyse mastoïde: anat.

matelot er. 1. Gemi tayfası, gemici, tayfa. 2. Bir

Kocaman araba, Kulaktozu.

Kıtık, içirik. donanmayı oluşturan gemilerin herbiri (Matelot

matelotage

879

d'avant, matelot d'arrière). 3. (Çocuklar için) Gemici giysisi, matelotage er. 1. Tayfa ücreti. 2. Tayfalık. matelote diş. 1. Balık yahnisi. 2. Denizci dansı, mater gçl. 1. (Satrançta) Mat etmek (Mater son partenaire. Mater le roi avec le fou). 2. Bastırmak (Mater une révolte). 3. Yenmek; uslandırmak, yola getirmek, bastırmak (Mater un enfant indiscipliné, les prisonniers révoltés). 4. argo. Gizlice bakmak, dikizlemek, mater, matir gçl. Matlaştırmak, donuklaştırmak (Mater du verre, de l'argent). mater [mate«] diş. Anne. mâter gçl. (Geminin) Direklerini dikmek navire).

(Mâterun

mâtereau er. (Gemilerde) Küçük direk, küçük seren. matérialisation diş. 1. Özdekleştirme, özdekleşme, °maddileştirme, maddileşme. 2. Gözle görülür elle tutulur bir nitelik kazandırma, kazanma, somutlaştırma, somutlaşma, gerçekleştirme, gerçekleşme (Matérialisation d'un espoir, d'une idée. Matérialisation de l'énergie). matérialiser gçl. 1. Özdekleştirmek, maddileştirmek. 2. Gerçekleştirmek; somutlaştırmak, elle tutulur gözle görülür bir nitelik kazandırmak (Matérialiser ses promesses, un projet, une idée). § Se matérialiser: Gerçekleşmek; somutlaşmak (Ses rêves se matérialisèrent quand il put acheter une petite maison). matérialisme er. fels. Özdekçilik, "materyalizm (Matérialisme dialectique: Eytişimsel özdekçilik. Matérialisme historique: Tarihsel özdekçilik. Matérialisme mécanique: Mekanikçi özdekçilik. Matérialisme métaphysique: Aşkın özdekçilik. Matérialisme spontané: Doğaç özdekçilik. Matérialisme vulgaire: Kaba özdekçilik). matérialistes, vead. Özdekçi,"materyalist, matérialité diş. Özdeklik, "maddiyet. matériau er. Yapı gereci, "malzeme (La brique est un matériau artificiel). matériaux er. ç. 1. Gereç, malzeme (Matériaux de construction). 2. mec. Belge, kanıt (Classer les matériaux). matériel, le s. 1. Özdeksel, "maddi (L'univers matériel). 2. Somut, elle tutulur gözle görülür (Avoir les preuves matérielles d'un mensonge). 3. Yaşamayla, geçimle ilgili, maddi (Les besoins matériels de l'existence. Avoir des soucis matériels). 4. Para yada gerece dayalı (Avantages matériels, une aide matérielle). 5. mec. Kaba, ruhsuz, parayı çok seven (Un esprit matériel. II est

matière trop matériel pour aimer la poésie). 6. er. Gereç, "malzeme (Le matériel de bureau, de camping, de guerre). 7. diş. Günlük geçim (Avoir la matérielle assurée: Günlük geçimini sağlamak). § Point de matériel:/ù. Özdeksel nokta, matériellement bel. 1. Özdeksel olarak, "maddeten ; gerçekleşme bakımından (C'est matériellement impossible). 2. Vücutça, bedence (Les gens favorisés matériellement). maternage er. Ana gibi davranma, maternel, le s. 1. Anaya değgin, anaya ait, anaya özgü (Le lait maternel. Amour, instinct maternel). 2. Anaca, ana gibi, anaç (Une femme maternelle avecsonmari). 3. Ana tarafından (Songrand-père maternel). 4. Ana, öz (Languematernelle). S. diş. Anaokulu (Entrer à la maternelle). maternellement bel. Ana gibi, anaca (Elle

s'occupait de moi maternellement). materner gçl. -e karşı ana gibi davranmak, -in anasıymış gibi davranmak (Elle me maternait). materniser gçl. -e ana sütü özelliği vermek (Materniser le lait de chèvre). maternité <% 1. Analık (Les joies et les peines de la maternité). 2. Analık duygusu (Une maternité abusive). 3. Ana olma, doğurma (Femme inapte à la maternité). 4. Doğumevi (Maternités de la ville de Paris). S. A n a ve kucağında çocuğunu gösteren resim. math, maths diş. ç. tkz. Matematik'in kısaltılmış biçimi (Prof de maths: Matematik öğretmeni). mathématicien, ne ad. Matematikçi, mathématique s. 1. Matematiğe değgin, matematiksel (Raisonnement, problème mathématique). 2. tkz. Kesin, iki kere iki dört, kaçınılmaz (Ildoitréussir, c'est mathématique). 3. diş. ç. Matematik, mathématiquement bel. 1. Matematiğe göre, matematik bakımından. 2. Kaçınılmaz olarak, kesin bir hesapla, kesinlikle (Mathématiquement, l'accident devait se produire). mathématisation diş. Matematikleştirme, -e matematiği uygulama (Mathématisation de la physique). mathématiser gçl. -i matematikleştirmek, matematiğe vurmak, -e matematiği uygulamak (Impossible de mathématiser la nature). matheux, euse ad. tkz. Matematik bölümü öğrencisi; matematiği çok iyi öğrenci, matière diş. 1. Özdek, "madde (Matière solide, liquide, gazeuse. Matière organique, inorganique). 2. Konu (La matière d'un livre). 3. Ders (Matière à option: Seçmeli ders). 4. Alan, konu (Je suis incompétent en matière poétique). S.

matin

880

Neden, "sebep (Si je pleure, ce n'est pas sans matière). § Matière grise: mec. tkz. Zekâ; beyin (Faire travailler sa matière grise: Kafasını çalıştırmak). Matière première: Ham madde (Importer des matières premières). Entrée en matière: Giriş, konuya giriş. Table des matières: İçindekiler. En matière de: Alanmda, konusunda (En matière d'art). En la matière: Bu alanda, bu konuda. Donner matière à: -e yol açmak, çanak tutmak, neden olmak (Sa conduite donne matière à la critique). matin er. 1. Sabah (La fraîcheur du matin). 2. mec. Başlangıç, baş (Le matin de la vie). 3. Sabahleyin, sabahlan (Le docteur reçoit le matin). 4. bel. Erken, sabah sabah (Se lever matin, tropmatin). § Au matin, au petit matin: Gün sökerken, tan ağanrken. De bon matin, de grand matin: Erkenden, çok erken (5e lever de bon matin). Un beau matin: Günün birinde. Etre du matin: Erkenci olmak, erken kalklp çalışmaya başlamak. mâtin er. 1. Çomar, iri çoban köpeği.2. Kaba ve sevimsiz adam, mendebur. 3. ad. tkz. Kerata, anasının gözü, üçkâğıtçı (La matine nous a trompés). 4. ünl. Vay canına (Mâtin, vous ne vous refusez rien!). matinal, e s. 1. Erkenci, erken kalkan (Vous êtes bien matinal aujourd'hui). 2. Sabaha değgin (Gymnastique matinale, fleurs matinales). matinalement bel. Sabah sabah, sabahın erken saatinde. mâtiné, e s . 1. Kırma, melez, saf kan olmayan (Un chienmâtiné). 2. Mâtiné de: -ile karışık (Il parle un français mâtiné d'espagnol). matinée diş. 1. Sabah vakti, öğleye kadarki zaman (Une belle matinée d'octobre). 2. Akşam öncesi sunulan gösteri, gündüz gösterisi (Matinée musicale, littéraire. Cinéma qui affiche deux matinées le dimanche). 3. (Eski) (Kadın giysilerinde) Sabahlık. § Dormir, faire la grasse matinée: Sabah keyfi yapmak, sabah geç vakte kadar uyumak, mâtiner gçl. Kırma yapmak, başka ırktan bir hayvanla çiftleştirmek (Faire mâtiner une levrette par un chien courant). matines diş. ç. (Hıristiyanlarda) Gün doğmadan okunan dua, sabah duası, matineux, euse s. Erkenci, erken kalkan, matir—» mater, matité diş. Donukluk, mathk. matoir er. Maden donuklaştırma kalemi, matois,e s. ve ad. argo. Kurnaz, düzenci, hinoğlu hin, saman altından su yürüten.

mature matoiserie diş. Kurnazlık, düzen, hinoğlu hinlik, maton, ne ad. argo. Cezaevi gardiyanı, matou er. tkz. Erkek kedi. matraquage er. 1. Coplama (Le matraquage des manifestants). 2. Üst üste verme, yineleyerek yayınlama (Matraquagepublicitaire). matraque diş. Cop. matraquer gçl. 1. Coplamak, copla dövmek (La police a matraqué les manifestants). 2. Üst üste vermek, yineleyerek yayınlamak (Matraquer un message, une publicité). matraqueur er. 1. Copçu, copla vuran. 2. Spor. argo. Sert oyuncu, kırıcı oyuncu, matraser. Ar. Kimyada kullanılan uzun boyunlu bir kap. matriarcal, e s . Anaerkil (Sociétématriarcale). matriarcat er. Anaerki, matricaire diş. Küçükpapatya. matrice diş. 1. Döl yatağı (Inflammation de la matrice). 2. Ana kalıp (La matrice d'un disque). 3. Ölçü ayan. 4. Kayıt kütüğü (Matrice cadastrale). § Matrice du rôle des contributions: Vergi tahakkuk kütüğü. matricides, ve ad. 1. Ana katili (Enfant matricide). 2. er. Ana katilliği, matriciel, le s. Vergi kütüğüne değgin; kütükle ilgili, 'kütüksel. § Etat matriciel: Vergi esas defteri. matricule diş. 1. Sicil defteri, kütük kayıt defteri (Les matricules d'une Faculté, d'un hôpital. Matricule militaire. Extrait de la matricule). 2. Sicil kaydı. 3. er. Sicil numarası. 4. s. Sicile değgin (Livret matricule: Sicil karnesi. Numéro matricule: Sicil numarası). matriculer gçl. 1. (Birini) Sicile geçirmek. 2. Sicil numarası vermek (Le prisonnier matriculé 33). matrilinéaires. Anasoylu. matrilinéarité diş. Anasoyluluk. matrilocal,es. Anayerli. matrilocalité diş. Anayerlilik. matrimonial, e s . Evlenmeye değgin, evlilikle ilgili (Lien matrimonial). matrone diş. 1. (Eski Romada) Hanım, hatun. 2. Yaşlıca ve saygıdeğer kadın, hanımefendi; Osmanlı kadın. 3. Ebe; diplomasız ebe. matronyme er. Anasanhhk. matte diş. Temizlenmemiş maden külçesi, matthiole diş. Şebboy. maturation diş. 1. Olgunlaşma, olma (Maturation des fruits). 2. Gelişme (Maturation d'un talent). 3. Erginleşme, cinsel bakımdan gelişme, mature s. Olgunlaşmış, gelişmiş, gelişmesinin son evresine varmış (Cellules matures).

881

mâture

mâture diş. 1. (Gemilerde) Direkler, direk takımı.

maximum Pis, kötü (Sentir mauvais:

Pis kokmak.

Ça sent

2. Direklik ağaç. 3. Gemi direklerinin yapıldığı

mauvais: a) İşler kötüye gidiyor, b) Pis kokuyor.

işlik.

fait mauvais: Hava kötü). 16 .er. Kötü (Le bon et le

maturité

diş.

1.

complète

olmuşluk,

mauvais).

avant

leur

harfle) Şeytan. § Mauvais ange: Şeytan. Mauvais

(Maturité

sujet: Çapkın, yaramaz. Mauvaise tête: Dik

Olgunlaşmışlık,

olgunlaşma (On cueille les bananes maturité).

2.

Il

Olgunluk

d'esprit). 3. Olgunluk çağı ( Les plaisirs de

l'amour

17. ad. Kötü insan. 18. er. (Büyük

kafalı. Mauvaise langue: Dedikoducu, kovcu,

n'ont toute leur saveur que dans la maturité).

4.

çekiştirici. Mauvais jour: Kara gün, dar gün.

Ağırbaşlılık,

(Manquer

de

Mauvaise herbe: Acı patlıcan, kötü ruhlu insan,

sabaha

ait,

olgunca

davranış

kötü. Femme de mauvaise vie: Orospu. Avoir de

maturité). matutinal,

e s.

Sabaha

değgin;

sabahleyin olan (Vomissements

maudire gçl. Kargımak, kargışlamak, lânetlemek maudit, e s. 1. Kargışlanmış, lanetlenmiş, lanetli maudits).

2. s. ve ad. Lanetli, melun.

3. Yasak, yasaklanmış (L'amour rezil, kahrolası

(Une

yeux:

maudit).

maudite

pluie

Gözleri

bozuk

göz değmek, "nazar değmek. mauvais

(Maudire la guerre, les traîtres). (Lespoètes

mauvais

olmak,

iyi

görememek. Avoir le mauvais oeil: Göze gelmek,

matutinaux).

4. Pis, nous

a

empêchés de sortir). 5. er. (Büyük harfle) Şeytan.

draps: Çok

Etre dans de

berbat, çok kötü bir

durumda olmak. Etre de mauvaise humeur: Huysuz olmak, aksiliği üstünde olmak. Etre de mauvais poil: Huysuzun teki olmak. Etre en mauvaise santé: Sağlığı bozuk olmak,

sayrı

olmak. Faire un mauvais rêve: Kötü bir düş

§ Maudit, e soit...: Kahrolsun..., lanet olsun,

görmek. Faire la mauvaise tête: Dikkafalılık

Allah belasını versin (Maudit soit l'importun

qui

etmek. Filer un mauvais coton: İnce eğirmek,

me téléphone

soit

sağlığı bozuk olmak, gidici olmak. La trouver

à une heure pareille.

Maudite

mauvaise, l'avoir mauvaise: Alınmak, kırılmak.

l'espérance). maugréer gsz. 1. Kızmak, homurdanmak, sövüp

Miser sur le mauvais cheval: Yanlış ata oynamak,

saymak. 2. Maugréer contre: -e sövüp saymak (Il

yanılmak. Prendre la mauvaise route: Yanılmak,

maugrée contre tout le

yanlış yol tutmak. Prendre qch en mauvaise part:

monde).

maure, more s. ve ad. Mağripli. § Tête-de-maure: mauresque, moresques. 1. Mağriplilere değgin. 2. diş. Mağripli kadın. 3. diş. Mağrip şalvarı, mausolée er. Anıtkabir (Le mausolée İçkarartıcı, cansıkıcı, tatsız (Ciel

renkte (Fleurs mauves). 2.

maussade,

maussade).

cansıkıcılık, tatsızlık, chance). 2. Kusurlu (Acheter

marchandise).

mauvais

3. Yanlış

raisonnement).

dokuncalı (C'est mauvais

pour

Değersiz, kötü (Mauvaislivre,

de

Zararlı,

votre santé).

S.

mauvais acteur). 6.

7. Ahlâka aykırı, töredışı

action, mauvaise conduite).

cette

(Mauvais

4.

Yanlışlarla dolu, hatalı, kötü (Ilparle un français).

mauvais (Mauvaise

8. Uygun olmayan (Il

s'est décidé au mauvais moment).

9. Tehlikeli (Il

s'est fait une mauvaise

10. Yalan, aslı

fracture).

olmayan, gerçekdışı (Faire courir bruits sur quelqu'un). est mauvaise).

de

mauvais

11. Bozuk, kötü (Sa santé

12. Zayıf (Un mauvais

mauvaise mémoire).

mauviette

diş.

1.

Semirmiş

tarlakuşu,

semiz

yemek, mauvis er. Bir tür ardıçkuşu.

mauvais, e s. 1. Kötü ( L a récolte a été mauvaise

calcul,

3. er. Açık mor renk.

mauvéine diş. Anilin boyası,

comme une mauviette: Çok az yemçk, kuş kadar

maussaderie diş. 1. Somurtkanlık. 2. İçkarartıcılık,

la mauvaise

notre

çayırkuşu. 2. mec. tkz. Cılız, sıska dayı. § Manger

maussadement bel. Somurtarak, asık suratla,

année. Mauvaise

de

nature). mauve diş. 1. Ebegümeci. 2. s. Açık mor, açık mor

d'Atatürk).

maussades. 1. Somurtkan (Caractèremaussade). maison

Bir şeyi kötüye almak, mauvaiseté diş. Kötülük (La mauvaiseté

Koyu esmer renk, koyu kahverengi,

élève.

maxillaires). supérieur,

1. Çeneye değgin (Os, 2. er. Çene kemiği

maxillaire

muscles (Maxillaire

inférieur).

maximal, e s. En yüksek, en çok

(Température

maximale). maxime diş. Özdeyiş. maximisergç/. l . / e / s . -e en büyük değeri vermek. 2. -i en

yüksek

noktasına

çıkarmak,

azamiye

vardırmak. maximum er. 1. En yüksek derece, "azami maximum

de vitesse).

En

14.

maximum,

15. bel.

Istanbul).

çok,

(Le

2. s. En yüksek, en çok

(Payer le tarif maximum. maximum).

Une

13. Pis ( M a u v a i s e odeur).

Dalgalı, fırtınalı (La mer est mauvaise).

maxillaire s.

Obtenir

le

rendement

§ Au maximum, au grand maximum: olsa

olsa,

nous mettrons

bilemedin

(Au

grand

dix heures pour aller à

882

maya maya

s.

ve

ad.

1.

Colombes

öncesi

Amerikadaki Maya uygarlığına ve değgin, maya (Art et civilisation

Orta

mayalara

mayas).

2. er.

Maya dili, mayaca,

mèche Mekanikleşme.

2.

Makinalaştırma,

makinalaşma. mécaniser gçl.

1. Mekanikleştirmek

l'industrie,

la production).

le travail de comptabilité).

(Mécaniser

2. Makinalaştırmak

mayonnaise diş. Mayonez,

(Mécaniser

mazagran er. 1. Soğuk kahve. 2. Kahve fincanı,

durumuna sokmak, makina haline getirmek,

mazdéen, ne s. Mazdeizme değgin, Zerdüştçülüğe

makinalaştırmak (Le travail à la chaîne

mazdéisme er. fels. Mazdeizm, Zerdüştçülük,

mécanisme

mazette diş. 1. Kötü beygir. 2. mec. Niteliksiz ve beceriksiz kimse, ciğeri beş para etmez monde est composé de mazettes). değil (Un million?

(Ce

3. ünl. Olur şey

-Mazette!).

mazout er. Mazot (Chaudière doldurmak.

à

mécanisme

de la pensée,

mazout).

(Explication

mécaniste mécaniste).

kirletmek

(Plages

(Ilmeprêterasa

er. Lat.Suç bende. § Faire son kabul

etmek,

kusurlu

méandre er. coğr. 1. (Irmaklarda) Kıvrım, büklüm, dolambaç, menderes. 2. mec. Zikzak; kurnazlık de la politique,

de la

diplomatie).

méat er. 1. anat. Yol, kanal, akımlık, mecra. 2. (Yol, kanal yada akımlıkta) Ağız (Le

méat

3. bitb. Bir bitki dokusunun hücreleri

arasındaki aralık, boşluk, Qu'est-ce

Makinist (Le mécanicien va s'occuper

l'univers.

Makinalaria

hesaplama,

bilimadamlarını

sevip koruyan kimse

est le mécène d'un groupe de

méchage er. 1. (Bir fıçıyı) Tütsüleme. 2. (Yaraya) Fitil koyma. méchamment bel. Kötü yürekle; iblisçe; sert, kırıcı bir şekilde (Parler, agir méchanceté diş.

méchamment).

1. Kötülük,

kötü

iblislik; kırıcılık (La méchanceté

yüreklilik,

de la

2. Çirkinlik, iğrençiik (La

d'un visage, d'un comportement).

3. Kötü söz;

met la locomotive

en

onarımcısı, "tamirci

(Le

de votre voiture).

4. diş.

m'a fait une méchant,es. 1.

Kôtû(Unméchantlivre,unméchant

écrivain). 2. Belâlı, pis, rezil, berbat méchante

affaire).

(S'attirerune

3. mec. tkz. Olağanüstü, çok

güzel, korkunç ( U n e méchante voiture de

mécanique s. 1. Mekanik (Escalier

mécanique,

2. Mekaniğe değgin

Energie mécanique).

(Lois

3. Otomatik,

5. Kötücül, kötü yürekli (Un

méchant).

6. Huysuz (Un chien

Yaramaz (Un enfant

méchant).

kendiliğinden, kendi kendine, makina gibi (Un

iğneli (Des paroles

iblisçe (Un sourire méchant).

4. diş.

Mekanik, mekanikbilim. 5. diş. Mekanizma (Ce moteur

est une mécanique

mécanique

d'une

montre,

bien compliquée. d'une

horloge).

Makina (Dentelle faite à la mécanique).

méchant). 9.

Şeytanca,

10. ad. Pis herif,

rezil, alçak. § Ce n'est pas bien méchant: Pek öyle korkulacak bir şey yok bunda. Etre de méchante

6.

humeur: Huysuzun teki olmak. Faire le méchant:

7. mec.

Zıpırlık etmek, karşı gelmek; kızarak bağırıp

mécaniques: Arabası, motoru arıza yapmak,

faisait le

mécaniquement bel. 1. Mekanik olarak, mekanik

d'un coup de poing,

mèche diş. 1. Fitil (Mèche d'une lampe,

mèche

bougie). 2. Burgu ucu, burgu (Mèched'une

(Réciter mécaniquement

d'un

sa

leçon). Mekanikleştirme;

il

méchant).

bakımından. 2. Robot gibi, kurulmuş makina gibi 1.

7.

La

çağırmak (Il l'assomma

diş.

rendu homme

8. Dokunaklı,

méchantes).

D ü z e n , entrika, dolap. § Avoir des ennuis

mécanisation

course).

l'ont

méchant).

geste mécanique,

un réflexe mécanique).

il

méchanceté).

4. Sert, katı yürekli (Les malheurs

mécaniques).

nature

méchanceté

Ingénieur mécanicien: Makina mühendisi,

mécaniques.

(Cette

peintres).

Dikiş makinasıyla çalışan kadın, terzi kız. §

jouets

Le

çirkin davranış (Il lui a dit de petites méchancetés,

mec-là?).

mécanicien, ne ad. 1. Makina uzmanı, makinacı. 2.

mécanicien

diş.

de

mécène er. Bilim ve sanat koruyucusu, sanatçı ve

humaine).

mec er. hlk. A d a m , herif (Un petit mec.

3. Araba

fels.

mécanothérapie diş. Mekanik tedavi,

femme

olduğunu kabul etmek,

que c'est que ce

3.

mécénat er. Bilim ve sanat koruyuculuğu,

voici).

Suçunu

(Les méandres

du langage).

sınıflandırma, yapma, bulma,

1. Beni (ilme voit). 2. Bana

mea-culpa[meakylpa]

d'un

mécaniste s. fels. Mekanikçi, mekanikçiliğe değgin matérialisme

Mazotla

'düzenek

d'une montre,

2. Çalışma biçimi, işleyiş, 'düzenek (Le

mécanographie

mea-culpa:

Mekanizma,

2.

voiture). 3. Ben (Me

marche).

fusil).

1.

d'une machine,

1. Mazot ikmali yapmak, mazot

mazoutées).

urinaire).

er.

(Mécanisme

Mekanikçilik,

mazurka diş. Mazurka. meadıl.

mécanise

l'ouvrier).

değgin, Zerdüştçü.

mazouter gsz.

3. Makina

vilebrequin).

3.

Kırbaç

ucu,

de

vrille, kırbacın

ucundaki kayışlar. 4. Küçük saç örgüsü; saç

mécher

883

tutamı; öbür saçlardan ayn renkteki saçlar, °meç (Mèches

bouclées,

mèche

de

mèches cendrées,

cheveux).

kullanılan)

Fitil

5.

couper

(Yaraları

(Drainage

une

akıtmakta

d'une

plaie

par

médicamenteux mécréant, e s. ve ad. 1. Hak dininden olmayan (Peuple

mécréant).

(Mon père était

2. İnansız, inançsız, zındık

mécréant).

médaille diş. 1. Eski Yunan ve Roma parası. 2.

mèche). 6. den. D ü m e n ekseni, bocurgat ekseni. §

Madalya (Conférer,

Etre de mèche avec qn: -in suç ortağı olmak, -ile

savant).

décerner

une médaille

aynı haltı işlemek, karanlık bir işte birlik olmak.

(Médaille

des porteurs

Eventer, découvrir la mèche: Bir oyunu ortaya

d'indentité

que certains animaux

çıkarmak, gizli bir düzenin numarasını ortaya

collier).

koymak. Vendre la mèche: Gizli bir işi ele vermek,

gizli

tutulması

gereken

bir

şeyi

açıklamak, arkadaşlarını satmak. Il n'y a pas mèche: Olanaksız; çare yok.

mécompte er. I. Hesap yanlışlığı. 2. D ü ş kırıldığı méconduire (se) gsz.

Yanlış davranmak,

ters yüzü, işin öbür yanı. médaillé, es. ve ad. Madalyalı, madalya almış (Les médaillés

militaires).

médailleur er. Madalya yapımcısı, madalyacı.

avec sa

koleksiyonu.

kötü

médaillon er. 1. İri madalya. 2. Madalyon (Porter un

femme).

médaillon

méconium er. Yeni doğan çocuğun ilk dışkısı,

kabartma.

méconnaissable s. Çok değişmiş, tanınmayacak gibi, tanınmayacak durumda (Je ne l'avais méconnaissance

il est

diş.

pas

méconnaissable).

Tanımama,

anlayamama (La méconnaissance

d'une

situation). méconnaître gçl. méconnaît

1. Tanımamak, bilmemek

les principes

scientifique).

2.

mêmes

de la

Tanımazlıktan

tanıyamamak (Méconnaître

Değerini bilmemek (La critique auteurs

de

son

temps).

gelmek; 3.

es.

hoşnutsuz, faisait

memnun

des

mécontents.

adeptes

1. Hoşnut olmayan

parmis

famille.

Médecin-chef

militaire,

médecin

Médecin

médecine diş. l . T ı p (Faculté de médecine.

Médecine

légiste).

générale,

légale, opératoire).

öğrenimi (Faire sa médecine). hekimlik (Exercerla (Prendre

médecine).

(L'opposition les

nombreux

Il avait l'air mécontent).

2. Kırgın,

canı sıkılmış, kızgın (Il est rentré mécontent).

3.

Mécontent de qch, de f. qch: a) -den hoşnut olmayan, -i beğenmeyen (Je suis mécontent

de

2. Tıp

3. Doktorluk, 4. (Eski) E m , ilaç

médecine).

médianoche

2, diş.

er.

Geceyansından

mat.

rectangle).

sonra

yenen

yemek. médiastin er. hek.

olmayan,

de

l'hôpital.

préventive,

de

Kenarortay, ortaç (Les médianes d'un

§ Jouer les méconnus:

ve ad.

Perses).

m é d e r s a , m e d e r s a diş. Ar. Medrese,

Değeri anlaşılamamış biri olarak geçinmek, mécontent,

m è d e s. ve ad. tar. M e d , Medyalı (Les Mèdes et les

m é d i a n , e s. 1. Orta (Ligne médiane).

méconnu, e s. Değeri bilinmemiş, anlaşılamamış méconnu).

3. Yuvarlak çerçeveli

les

Geçmişini unutmuş görünmek, (Un génie

cou).

méconnaître:

méconnaît

§ Se

(Il

méthode

un ami, un parent).

à son

médecin er. Hekim, doktor "tabip (Médecin

bilmeme, totale

1. Madalya koleksiyoncusu. 2.

Madalya yapımcısı, madalyacı.

méconduite diş. Yanlış davranış; kötü hareket,

revu depuis sa maladie,

à leur

§ L e r e v e r s d e la médaille: Madalyamn

médailILste ad.

3. Boş umut.

davranmak (Il s'est méconduit

Médaille

portent

médaillier er. 1. Madalya kutusu. 2. Madalya

plaie).

(Subir de graves mécomptes).

de la gare.

médailler gçl. Madalya vermek, madalya takmak,

mécher gçl. 1. (Fıçıyı) Tütsülemek. 2. (Yaraya) Fitil koymak (Mécher une

à un

3. (Numara yada kimlik gösteren) Plaka

İki akciğer arasındaki bölge,

mediyasten. m é d i a t , e s . Dolaylı (Cause, relation

médiate).

m é d i a t e u r , trice s. ve ad. Arabulucu; aracı (Un médiateur

choisi avec l'accord des deux

parties).

médiation diş. Arabuluculuk; aracılık (Offrir médiation:

Arabuluculuk

yapmayı

médiatisation diş. Dolayh kılma, dolaylılaştırma.

votre travail, de vous voir ici), b) -e kızan, -den

médiatiser gçl. D o l a y h kılmak, dolayhlaştırmak.

alınan, -diğine kınlan (Il semblait

médiatrice diş. mat. Ortadikme.

n'avoir

pas été invité.

mécontent

Il était mécontent

de

de vos

paroles). mécontentement

médical, e s. Tıbba değgin, tıpla ilgili; hekimliğe değgin, "tıbbî (Etudes

mécontentement er. 1. Hoşnutsuzluk par de la froideur).

(Exprimerson 2. Kırgınlık,

mécontenter gçl. Kırmak, hoşnutsuzluğa düşürmek (Cette mesure a mécontenté

médicale,

soins

médicales,

tout le

monde).

ordonnance

médicaux).

médicalement bel. Tıp bakımından, médicament er. E m , ilaç (Prendredes

hafif kızgınlık,

sa

önermek).

Prescrire un médicament

à un

médicaments.

malade).

médicamenteux, euse s. İlaç özelliği taşıyan; ilaç

884

médicastre yapımmda kullanılan (Les médicamenteuses). médicastre er. alay. Hekim taslağı, médication diş. Otama, tedavi (Remède

plantes

employé

dans une médication). médicinal, e s. Şifalı, sağlığa yarar, tedavi edici özellik taşıyan (Plante médicinale). médicinier er. bitb. Hintfıstığı ağacı, médico-légal, e s. Adli tıbba değgin (Expertise médico-légale). médico-social, e s. Toplum sağlığına değgin, toplumsal tıbba değgin, médiéval, e s. Ortaçağa değgin, Ortaçağa özgü (Histoire médiévale). médiéviste ad. Ortaçağ bilgileri uzmanı, "Ortaçağa. médiocre s. 1. Ortanın altında, düşük, az, kıt (Salaire médiocre, ressources médiocres). 2. Verimsiz (Sol médiocre). 3. Orta, şöyle böyle, pek parlak değil, vasat (Devoirmédiocre, unevie médiocre). 4. Zayıf (Elève médiocre en français). 5. ad. Pek yetenekli olmayan kimse, "vasat adam (C'est un médiocre). 6. er. Orta, orta durum (Le bon, le médiocre et le pire). médiocrement bel. 1. Pek az, az (Je suis médiocrement satisfait de son travail). 2. Kötü, yetersiz (Il travaille médiocrement). 3. Orta, şöyle böyle (Il se montrait médiocrement content). médiocrité diş. 1, Yetersizlik, düşüklük, azlık (Médiocrité d'un salaire). 2. Değersizlik, niteliksizlik (Médiocrité d'une œuvre). 3. Yeteneksizlik, kafa yetersizliği (Cette jalousie est un signe de sa médiocrité). 4. Orta durum, orta hal, orta değerlilik, "vasatlık. médlque s. tar. Medlere değgin (Les guerres médiques: Med savaşları). médire gsz. 1. Arkadan söylemek, çekiştirmek, kovculuk etmek. 2. Médire de qn: -i çekiştirmek, -in arkasından dedikodu yapmak (Médire de ses voisins). médisance diş. 1. Dedikoduculuk, çekiştirme, kovculuk, arkadan konuşma (Il est porté à la médisance). 2. Dedikodu, söylenti (Il méprise les médisances qu'on débite sur son compte). médisant,es. vead. Dedikoducu, kovcu, çekiştirici, arkadan konuşan (Il défend ses amis auprès des médisants). méditatif, ive s. ve ad. 1. Düşünceli, düşüncelere dalmış, dalıp gitmiş (Il avait un air méditatif). 2. ad. Hep dalıp dalıp giden, düşçü. méditation 1. Derin düşünme; 'dalınç, "istiğrak (Se plonger dans la méditation). 2. Düşünme, düşünceye dalma (5e livrer à de longues

méfier méditations). 3. İçe dönüş (Entrer en méditation). 4. Düşünce (Ce livre est le fruit deses profondes méditations). méditer gçl. 1. Kurmak, tasarlamak, üzerinde düşümek (Méditer une terrible vengeance. Prisonnier qui médite une évasion). 2. Méditer de f. qch: -meyi düşünmek, tasarlamak (Il médite de supplanter son rival dans cette fonction). 3. gsz. Düşünceye dalmak. 4. gsz. Dinsel düşüncelere dalmak, "murakabaya varmak. 5. gsz. Méditer sur qch: -üzerinde düşünmek (Méditer sur un problème, sur la condition humaine). méditerrané,e s. 1. Karalararası (Les mers méditerranées). 2. diş. Karalararası deniz (Une méditerranée). 3. (Büyük harfle) Akdeniz (La Méditerranée). méditerranéenne s. Akdenize değgin (Rives méditerranéennes, climat méditerranéen). médium er. 1. müz. Ses genişliği, tizle pes arasındaki sesler (Chanteuse qui a un beau médium). 2. ruhb. Aracı, "medyum. 3. Ortalama şekil. 4. (Resimde, boya silmeye yarayan her türlü) Sıvı. médiumnique s. Medyumlara özgü; medyumluğa değgin (Pouvoir médiumnique). médiumnité diş. ruhb. Aracılık, medyumluk, médius er. (Elde) Ortaparmak. médoc er. Medoc bölgesinde yapılan bir şarap, médullaire s. 1. İliğe değgin; omuriliğe değgin (Canal médullaire). 2. İliksi, iliği andıran (Substance médullaire). médulleux, euse s. İlikli, içinde ilik bulunan, méduse diş. hayb. Denizanası, méduser gçl. tkz. Şaşırtmak, şaşkınlığa düşürmek (Une telle ignorance me méduse). § En rester médusé: Şaşkınlıktan donup kalmak. meeting/ııufı'o7er. İng. l.Miting (Tenir unmeeting). 2. (Spor) Toplantı (Meeting d'athlétisme). méfait er. 1. Kötülük, kötü iş (Commettre un méfait). 2. Dokunca, zarar (Les méfaits de l'alcoolisme). méfiance diş. Güvensizlik, kuşku (Eveiller la méfiance de qn: -de kuşku uyandırmak, güvensizlik uyandırmak. Avoir, éprouver de la méfiance à l'égrad de qn: -e karşı güvensizlik duymak. Apaiser, dissiper la méfiance de qn: -in kuşkularını dağıtmak, gidermek). méfiant,e s. ve ad. Kuşkulu; güvensiz, güven duymayan (Etre de caractère méfiant. Il est méfiant à l'égard des gens qu'il ne connaît pas). méfier (se) gsz. 1. Dikkat etmek, sakmmak ( M é f i e z vous, il nous écoute). 2. Se méfier de: -e güvenmemek, -den sakmmak, kuşkulanmak (Je

mclée

885

mégahertz

méjuger:

me méfie toujours de lui). mégahertz er. Megahertz, değeri bir milyon hertz

anıt, büyük oylumlu yontulmamış

taşlardan

taşlardan

yapılma

(Monuments

kendini

Karasevda, "malihulya,

"karakaygı. 2. Nedensiz cansıkıntısı, üzünç, içi dans la

mélancolie).

3. Üzünçlü görünüm, üzünçlülük (La du crépuscule,

d'un paysage).

mélancolie

§ Ne pas engendrer

la mélancolie: İç açmak, sevinç yaratmak (Sa

mégalithiques). mégalomane s. ve ad. Büyüklük hastası, kendini mégalomanie

diş.

ruhb.

Büyüklük

hastalığı,

mégaphone er. Sesi büyültmeye yarayan alet,

pas la

"megafon, *sesbüyültür. mégarde:

Dikkatsizlikle;

dalgınlıkla, yanlışlıkla (Il a brisé ce vase

par

Il est entré par mégarde dans le salon).

mégatonne diş. Megaton, bir milyon ton değerinde kütle birimi; nükleer bir bombanın yıkım gücünü

mélancolie).

1. Kötümser, üzüntülü,

karakaygıh, karasevdalı (Un homme Un mélancolique.

mélancolique).

2.

et

tempérament

üzüntü

mélancolique).

verici, 3. ruhb.

Karasevdaya değgin. *karakaygısal. mélancoliquement bel. Üzüntüyle, içi karararak, üzüntüler içinde, mélanésiennes, vead. Melanezyalı;Melanezya ve Melanezyalılara değgin, mélange er. 1. Karıştırma, harman etme; karışma, harman (Mélange de divers éléments.

belirleyen birim,

rêveur

Un

Üzünçlü,

"hüzünlü (Une chanson

mégarde diş. 1. (Eski) Dikkatsizlik. 2. Dalgınlık, Par

n'engendre

mélancolique.

büyüklük kuruntusu, "megalomani,

§

conversation

mélancolique s. ve ad.

büyük gören (kimse),

mégarde.

mélancolie diş. 1. ruhb.

kararma, "hüzün (Seplonger

yapılma anıt. mégalithique 5. (Tarih öncesi yapılar için) tri taşlı,

yanlışlık.

alçakgönüllülükle

mélampyre er. İnekbuğdayı denilen asalak bitki,

olan frekans birimi, mégalithe er. (Tarih öncesi sanat yapıtları için) Taş

kocaman

Aşırı

değersiz gibi görmek,

Mélange de

mégère diş. Cadaloz,

races). 2. kim. Karışım (Doser les éléments

mégir, mégisser gsz. Beyaz sepilemek,

mélange).

mégis er. 1. Beyaz sepi banyosu. 2. s. Beyaz sepili

konulardaki yazılan derleyen kitap, seçmeler

(Cuir

(Les

mégis).

mélanges

de Voltaire).

§ Sans mélange:

mégisserie diş. Beyaz sepiciliği,

Katıksız, saf, tam, kusursuz (Bonheur,

mégissier er. Beyaz sepi ustası,

mélange).

mégoter, hlk. İzmarit, sigara izmariti (Ramasser

les

1. Karıştırmak, karmak, harman

karmakanşık duruma sokmak (Mélanger

méhari er. Bir cins hecin devesi, méhariste s. ve er. Hecin süvarisi (Caravane méharistes.

Officier

de

Sa place

est meilleure

d'un

que la

tienne). 2. En iyi (Il est le meilleur écrivain de son La

meilleurs

meilleure

femme

du monde.

savants de notre siècle.

Les

Les

meilleures

familles de la ville). 3 .er. En iyisi, en iyi yanı f// /ui a consacré

le meilleur

les

papiers, les dossiers, les fiches). 3. Mélanger qch à, avec: Bir şeyi -ile karıştırmak, karmak, harman

méhariste).

meilleur,e s. 1. Daha iyi (Nous avons l'espoir meilleur.

2.

Birbirine kanştırmak, karman çorman etmek,

méharée diş. D e v e yolculuğu,

temps.

mélanger gçl.

joie sans

yapmak (Mélanger des liquides en les agitant).

mégots).

monde

d'un

3. Melez, kırma. 4. er. ç. Çeşitli

de sa vie). § Au meilleur

yapmak (Mélanger

une boisson

à, une

autre,

mélanger le vin avec la bière). mélangeur,euse s. ve ad. karmaç (Robinet

1. Karmaya yarayan,

mélangeur).

karma aleti (Un mélangeur

2. er. Karmaç,

d'eau froide et d'eau

chaude). mélasse diş. 1. Mel as, tortu olarak kalan şekerli sıvı,

marché, à meilleur marché: En ucuz; daha ucuz.

şerbet (Mélasse

De meilleure heure: Daha erken. De meilleure

Yoğun sis; çamur. 3. mec. İçinden çıkılmaz güç

grâce: Hemen,

kendiliğinden,

nazlanmadan.

Pour le meilleur et pour le pire: İyi ve kötü günler

durum (Etre dans la mêlés).

üstün gelmek,

douleur).

yanılmak (L'amoureux l'amour)

qui se désole et

méjuge

2. Méjuger de qch: -i yanlış hesaplamak,

iyi ölçememek, yanlış değerlendirmek; -e pek önem vermemek (Méjuger

de ses forces,

de son

talent. Tu ne dois pas méjuger de cet homme).

§Se

de betterave)

2.

tkz.

mélasse).

mêlé,e s. 1. Karışık, karma (Couleurs

için.Prendre le meilleur sur qn: -i yenmek, -e méjuger gçl. 1. Yanlış değerlendirmek, -üzerinde

de canne,

mêlées,

tons

2. Mêlé de: -ile kanşık (Plaisir mêlé de 3. Mêlé à: -e eklenmiş, katılmış (Fables

mêlées à quelques

vérités).

§ Sang mêlé: Melez,

kırma. méléagrine diş. hayb. Deniz incimidyesi. mêlée diş.

1. Göğüs göğüse savaş (Une

mêlée

sanglante ). 2. Kavga ; sa vaşım, "mücadele (Se jeter dans la mêlée). 3. Kavga, dalaş (Il a reçu un coup

mêler de poing dans la mêlée). 4. Karışım, karma (Un bocage, une mêlée d'arbustes et de plantes). mêler gçl. 1. Karıştırmak, karmak, harman yapmak (Mêler de l'eau et du vin). 2. Melez yapmak, kırma yapmak (Mêler deux races de chiens, dechevaux). 3. Birbirine karıştırmak, karman çorman etmek (Mêler des fils. Il a mêlé tous mes papiers, toutes mes notes). 4. Mêler qch à: Bir şeyi -e katmak, eklemek ( Mêler des détails pittoresques à un récit). 5. Mêler qch avec: Bir şeyi -ile birleştirmek, bir araya getirmek (Mêler la danse avec la musique). 6. Mêler qch de: Bir şeye -e katmak; -ile doldurmak (Mêler d'eau un vin. Mêler un pamphlet d'allusions médisantes). § Se mêler: 1. Birbirine karışmak (Les rires et les sanglots se mêlaient). 2. Se mêler à, avec: -ile karışmak, birleşmek (Les éclatements de pétards se mêlaient aux cris). 3. Se mêler à qch: -e karışmak, içine girmek katılmak (Se mêler à la foule. Se mêlera un combat). 4. Se mêler de qch: a) -ile karışmak, birleşmek (Sa colère se mêlait d'amertume), b) -e karışmak, burnunu sokmak (Se mêler des affaires d'autrui). S. Se mêler de f. qch: a) -mek için araya girmek (Ne vous mêlez pas de les réconcilier), b) -meyi düşünmek, kafasından geçirmek (İlse mêle de réformer le monde, d'apprendre le français). mêle-tout er. Her şeye karışan, her şeye burnunu sokan kimse, mélèze er. bitb. Karaçam, mélilot er. Kokulu yonca. méli-mélo er. Karmakarışık şey, arap saçı (Quel méli-mélol). melinite diş. Patlayıcı bir madde, melinit, mélioratlf, ive s. dilb. Yükseltici (Adjectif mélioratif). mélisse diş. Oğulotu, "melisa, mellifères. Ballı, bal verici (Plante mellifère). mellification diş. (Anlar) Bal yapma, mellifique s. Bal yapıcı, melliflue s. Bal gibi tatlı, mellite er. Ballı ilaç. mélodie diş. 1. Ezgi (Chanter une mélodie). 2. Uyum, tatlılık, hoş ses, kulak okşarlık (La mélodie d'un vers). 3. müz. Ritm öğesinden yararlanarak bir biçim için ardarda dizilmiş notalar, "melodi, mélodieusement bel. 1. Melodili olarak. 2. mec. Tatlı tatlı (Chanter mélodieusement). mélodieux, euse s. Kulağa hoş gelen, kulak okşar, hoş, tatlı (Voix mélodieuse, un chant mélodieux). mélodique s. Ezgisel, ezgiye değgin; ezgili, mélodiste ad. Ezgici, ezgi dizen sanatçı, mélodramatique s. 1. Melodrama değgin,

886

même melodramsal. 2. mec. Pek acıklı, içler acısı, yürek parçalayıcı (Un film mélodramatique, prendre une attitude mélodramatique). mélodrame er. 1. (Tiyatroda) Melodram; pek acılı raslantılar üzerine kurulmuş, kolay etki olanaklarına başvuran, aşın duygulu, acıklı oyun. 2. mec. Pek acıklı olay, üzünçlü durum (L'affaire tourna au mélodrame). méloé er. hayb. Kuduzböceği. mélolonthe er. hayb. Mayısböceği. mélomane s. ve ad. 'Müziksever, müziğe düşkün

(Peuple mélomane). mélomanie diş. Müzikseverlik, müziğe düşkünlük, melon er. 1. Kavun. 2. hlk. Enayi, balkabağı. 3. hlk. Arap. 4. Melon şapka. § Melon d'eau: Karpuz.Melon de mer: Denizkestanesi, mélongène, mélongine diş. (Eskiden) Patlıcan, melonné, e s. Kavun biçiminde, kavunsu, kavunumsu. melonnière diş. Kavun tarlası, mélopée diş. 1. Tekdüze şarkı, tek düzenli ezgi. 2. Eski Yunanlılarda şarkıcılık kuralları, mélophage er. hayb. Koyun kenesi, mélusine diş. Uzun tüylü bir çeşit keçe. membrane diş. biy. fiz. kim. Zar, çeper, membraneux, euse s. 1. Zarsı, çepersi, zan andıran (Ailes membraneuses). 2. Zara değgin, çepere değgin (Bronchite membraneuse). membranule diş. anat. Zarcık, çepercik. membre er. 1. Kol yada bacak (Enfant né avec un membre atrophié. Avoir les membres forts). 2. . U y e (Devenir membre d'un parti, être membre d'une association). 3. (Gemi kaburgasında) Iskarmoz. 4. dilb. Öge, parça (Les membres d'une phrase). § Membres inférieurs: Ayaklar. Membres supérieurs: Kollar, membré, es. Kollu;bacaklı.§ Bien membré: Kolu bacağı biçimli. Mal membré: Kolu bacağı biçimsiz. membru, e s. Kolu bacağı iri ( Une femme membrue comme un homme). membrure 1. Kol bacak. 2. Gemi ıskarmozları, même s. 1. Aynı (Nous avons les mêmes goûts). 2. (Bir ad yada adıldan sonra) Kendi, "bizzat; -in tâ kendisi (Moi-même: Ben kendim. Tu es la vertu même: Sen erdemin tâ kendisisin). 3. add. Aynı kişi; aynı şey (Ce sont toujours les mêmes qui travaillent). 4. bel. Bile, dahası, hattâ (Je ne le connais même pas. Il est réservé, même un peu timide). § A même: Düpedüz, doğrudan doğruya (Coucher à même le sol. Boire à même la carafe). A même de f. qch: -cek durumda, güçte, halde (Il n'est pas à même de nous aider). De même: Aynı

887

mémé şekilde (Agissez

de même).

nasıl ki.. (Il fallait première,

De même que: Gibi,

bien qu'elle

fût

debout

la

de même qu'elle se couchait la dernière).

ménager için alınan) Not. 3. Sipariş notu. mémoration diş. Anımsama, anımsanma, mémorial er. 1. Anı, anılar (Le mémorial

De même que... de même; de même... de même:

Hélène).

2.

Nasıl.... ise, öyle de (De même que tu penses à ton

l'honneur

des

intérêt, de même il pense au sien. De même tu l'as trahi, de même il te trahira). Même si: -se bile (Je continuerai

à l'aider même s'il s'y oppose).

Même

que: Üstelik, dahası, hem zaten (Même

que le

colonel vient d'être tué). Quand même: Yine de, bununla birlikte, her şeye karşın, ne olursa olsun (Je le ferai honnête).

quand

même.

Il est quand

même

Tout de même: Bununla birlikte, yine

de, ne de olsa, her şeye karşın (Il a réussi tout de même. Tu es tout de même un peu curieux).

Denest

de mêmepour: -için de durum aynıdır, için de aynı

Anıt

(Elever

un

mémorialiste ad. Tarihsel anılar yazarı; "amyazar, *anıcı. mémorisation diş.

Belleme, belleğinde

mémoriser gçl. Bellemek, belleğine yerleştirmek (Mémoriser

une

phrase).

menaçant, e s . 1. Tehdit edici, korkutucu un

air

menaçant.

Paroles

Tehlikeli (Uneposition menace

diş.

1.

Korkutmaca,

gösterme, "tehdit (Paroles,

korkutma,

gestes de

(Ses jours sont

mémento [memêto] er. 1. Anmalık, anma simgesi. 2. numaralarının

yazıldığı) Not defteri, akıl defteri, andıç. 3. Anımsama betiği (eskimiştir), mémère diş. 1. hlk.

pas la mémoire mémoire

tkz.

des noms.

Mémoire 3.

mémoire d'un événement). d'un savant).

volontaire,

Anı

(Garder

une plaque à la

De mémoire: Bellekten,

zihinden, kafadan, ezberden (Il cite de Donner

de mémoire

la

§ A la mémoire de: -in

amsına, -i anmak için (Inaugurer mémoire

souvenir

2. Anımsama, ansıma (Je n'ai

involontaire).

menacés).

menacer gçl. 1. Korkutmak, diş göstermek, tehdit etmek (Il nous

menace).

2. Gözdağı vermek

(Menacer avec une canne). 3. Menacer qn, qch de de mort.

Il les menaçait

menace

de son couteau).

4.

Menacer de f . qch: -mek tehlikesi olmak, -cek gibi

1. Bellek, "hafiza (Garder un

dans sa mémoire).

2. Gözdağı. 3.

guerre).

qch: -ile tehdit etmek, korkutmak (Il nous

Nine, büyük anne. 2.

Yaşhca, şişman karı; analık, mémoire

diş

menace.

menacé, e s. Tehlikede, gitti gidecek, bitti bitecek

mêmement bel. (Eski) Aynı şekilde, telefon

2.

menaçante).

Obtenir un résultat par la menace).

ve

(Prendre

menaçantes).

Tehlike ( Une menace de

adres

tutma,

belleğine yerleştirme,

même: tkz. Tıpkısının aynısı,

(Buluşum,

en

héros).

şey söz konusudur. C'est pareil du même au mémé diş. tkz. (Çocuk dilinde) Nine.

de Sainte-

mémorial

un poème).

mémoire.

De mémoire

görünmek (Son discours menace d'être long. murs branlants menacent

de tomber).

Les

5. Menacer

qn, qch de f. qch: Birini, bir şeyi -mekle tehdit etmek (Menacer

un élève de le renvoyer).

Menacer ruine: Yıkılmak üzere olmak maison menace

§ (La

ruine).

ménade diş. 1. Bakhus rahibesi. 2. mec. Çılgın yada ahlâksız kadm. ménage er. 1. Evişleri (S'occuper desonménage).

2.

d'homme: Ammsanabilen zamanlardan beri, çok

Karı koca, çift (Un jeune ménage).

3. Aile, aile

eskilerden beri (De mémoire d'homme,

topluluğu (Un

enfants).

4.

Gündelik ev temizliği (La concierge faisait

des

mémoire: Belleği kuvvetli olmak. Avoir une

ménages).

Ev

mémoire de lièvre: Belleği çok zayıf olmak,

eşyasını düzmek).

pas vu de pareilles

inondations).

on n'avait

§ Avoir de la

ménage

5. Ev eşyası (Monter son ménage:

§ De ménage: Evde yapılmış

(Pain, gâteau de ménage).

unutkan olmak, mémoire er. 1. Dilekçe (Mémoire adressé au chef de l'Etat pour lui demander la grâce d'un

condamné).

de cinq

Femme de ménage:

Gündelikçi kadın, temizlikçi, temizleyici kadın. Scènes de ménage: K a n koca kavgası. Faire bon

2. (Bir bilim yada yarışma kuruluna sunulan, belli

ménage avec qn: -ile iyi geçinmek. Faire mauvais

bir konuda yazılmış) Bildiri, inceleme yazısı

ménage avec qn: -ile geçinememek. Se mettre en

(Présenter un mémoire à l'Académie

des

sciences).

3. Borç defteri. 4. ç. Anı, anılar; anı türü (Ecrire ses mémoires. mémorable s. mémorable

Les mémoires

de

1. Anılmaya scéance

Unutulmaz (Uneparole

de

bakım (Laissez-moi

Saint-Simon).

değer, ünlü l'Assemblée).

ménage: Evlenmek, ménagement er. 1. Yönetme, bakma, yönetim,

(La 2.

mémorable).

mémorandum er. 1. (Diplomatlıkta) § A n d ı n , nota, muhtıra, "memorandum. 2. (Bir şeyi unutmamak

fortune).

le ménagement

de

notre

2. Ölçülü davranma, ölçülülük, "ihtiyat,

sakımmlıhk, "tedbir (Traiter

un malade

avec

ménagement). ménager gçl. 1. İyi çekip çevirmek, idare etmek (Ménager un ministre puissant.

Ménager les deux

ménager partis). 2. İyi kullanmak, tutumlu kullanmak (Ménager son bien, ses vêtements). 3. Ölçüp biçmek, tartmak (Ménager ses paroles). 4. Gözetmek, kollamak (Ménager la vie de ses hommes). 5. Düzenlemek, yer ayırmak, yapmak, açmak (Ménager une fenêtre dans le mur. Ménager un chemin dans un petit bois). 6. Hazırlamak (Ménager l'avenir, une surprise). 7. Ménager qch à qn: a) Birine ...sağlamak (J'essaie de leur ménager un entretien), b) Birine ...hazırlamak, ayırmak (Je lui ménage une surprise). § Ménager la chivre et le chou: Tavşana kaç tazıya tut demek, iki tarafı da iyi idare etmek. Ménager le temps: Vaktini boş geçirmemek, zamanım iyi değerlendirmek. Ménager ses expressions: Ölçülü konuşmak. § Se ménager: Sağlığına dikkat etmek. ménager, ère s. 1. Ev işlerine değgin (Les travaux ménagers. L'enlèvement des ordures ménagères). 2 .diş. Evkadını (Elle est une bonne ménagère. Les ménagères qui vont faire leur marché). ménagerie diş. 1, Hayvan koleksiyonun bulunduğu yer (Ménagerie du jardin des Plantes). mencheviks. vead. Menşevik, mendélien, ne s. Mendel yasalarına uygun, Mendel yasalanna değgin (Hérédité mendélienne). mendélisme er. Mendelcilik. mendiant, e ad. 1. Dilenci (Donner de l'argent à un mendiant). 2. s. Dilenciliğe değgin (Ordres mendiants). § Les quatres mendiants: Kuru üzüm, incir, badem ve fındık karışımı, mendicité diş. 1. Dilencilik, dilenme (Etre réduit à la mendicité). 2. Dilenciler, mendier gsz. 1. Dilenmek (Mendier à la porte d'une mosquée). 2. gçl. ...dilenmek (Mendier un morceau de pain). 3. gçl. Dilenircesine istemek, yalvararak istemek, dilenmek (Mendier des éloges, des compliments). mendigot, e ad. hlk. Dilenci, mendigotergsz. ve gçl. hlk. Dilenmek, mendole diş. hayb. İzmarit (balığı), meneau er. Bölmeli pencere çerçevesi, menées diş. ç. Düzen, dolap, oyun, entrika (Etre victime de menées perfides). mener gçl. 1. Alıp götürmek, yanında götürmek (Nous allons mener les enfants à l'exposition). 2. Yönetmek (Le président mène les débats). 3. Mener qn à: a) Birini -e götürmek (Mener un enfant à l'école, un ami à la gare), b) Birini -e ulaştırmak, vardırmak (Le rapide le mène en huit heures à Marseille), c) Birini -e sürüklemek (Mener des soldats au combat. Ces dépenses te mèneront au bord du gouffre. Mener un pays à la

888

menhir guerre). 4. -in başında gitmek, en önünde bulunmak (Mener un cortège, une file). S. Çalıştırmak, işletmek, sürmek ( Metıerunnavire). 6. Çizmek (Mener une figure géométrique). 7. Mener à: -e varmak, sonu -e çıkmak (Ce ehemin mène au port). 8. Sürmek, geçirmek (Mener une vie honnête). 9. gsz. Durumu.. .olmak (L'équipe mènepardeux buts à zéro). § Mener qch à bonne fin: -i iyi bir sonuca vardırmak, başarıya ulaştırmak (Mener à bonne fin son travail, une affaire). Mener qch à chef: -i başarıyla tamamlamak. Mener bien sa barque: İşini iyi yürütmek, işini yürütmesini bilmek. Mener qch à terme: -i bir sonuca bağlamak, bitirmek, tamamlamak. Mener qch de front: -leri birlikte yürütmek (Mener de front deux affaires). Mener qn en barque: -i kandırmak, atlatmak; -e madik atmak, oyun oynamak. Mener qn à la baguette: -i sopa ile yola getirmek, -e zorla istediğim yaptırmak. Mener qn en laisse: -i istediği gibi yönetmek, dizginlerim elinde tutmak. Mener qn par le bout du nez: -i parmağında oynatmak, yularını boynuna takıp istediği gibi çekip çevirmek. Mener la vie à grandes guides: Har vurup harman savurmak, vur patlasın çal oynasın gitmek. Mener grand train: Bir eh yağda bir eli balda olmak, lüks içinde yaşamak, beyler gibi yaşamak. Mener le petit au cirque: argo. Cinsel ilişkide bulunmak, demirlemek, bir fişek atmak. Mener une vie de patachon: İçki ve eğlenceye dalmak, nerde sabah orda akşam yaşamak. Mener la vie dure à qn: -e çok çektirmek, anasından emdiği sütü burnundan getirmek, yaşamını cehenneme çevirmek. Mener grand bruit, grand tapage autour de qch: -in üzerinde büyük gürültü patırtı yaratmak (Mener grand bruit autour d'une affaire). Mener qn bien loin: Başına çok işler açmak (Cela peut vous mener bien loin). Ne pas en mener large: Durumu pek iyi olmamak; korku ve kaygılar içinde olmak, üç buçuk atmak. Menez un âne à la Mecque, vous n'en ramènerez jamais qu'un âne: Eşeğe altın palan vursan yine eşektir, eşeğin kulağım kesmekle küheylan olmaz, ménestrel er. (Ortaçağda) Saz şairi, ménétrier er. Köy kemancısı, çalgıcı, meneur, euse ad. 1. Güdücü, çoban (Meneuse d'oies). 2. Kılavuz, yol gösterici, öncü (Les curés furent les meneurs de ce mouvement). 3. İyi yöneten, yönetmesini bilen (C'est plus un meneur d'hommequ'ungrandpolitique). 4. Elebaşı (Ona arrêté les meneurs de l'émeute). menhir er. Tek parça taştan tarih öncesi anıt,

889

menin

mensualité diş. 1. Ayhk taksit. 2. ç. Aylık, "maaş

•taşanıt. menin, e ad. (ispanya'da) Kral ailesi çocuklarına arkadaş olarak seçilen soylu delikanlı

yada

gençkız; İspanyol prenslerinin hizmetine verilen

Kafa, beyin. § Ne pas se fatiguer les méninges: s.

mensualités).

mensuel).

mensuelle.

Beyinzarına

değgin

(Artère

Salaire

2. ad. Aylıklı, aylık ücret alan (Les usine).

mensuellement bel. Aydan aya, ayda bir. mensuration diş. 1. Beden ölçümü. 2. ç. Beden ölçüsü, beden ölçüleri (Prendre les

Kafasını pek çalıştırmamak, e

(Toucher ses

mensuel,le s. 1. Aylık (Revue mensuels d'une

delikanlı yada gençkız. méninge diş. 1. Beyinzarı; omurilikzarı. 2. ç. hlk.

méningé,

mentir

des nouvelles

mensurations

recrues).

mental,es. ruhb. 1. * Ansal, zihinsel, zihine değgin,

méningée). méningite diş. hek. Beyinzarı yangısı, "menenjit. §

akla değgin (Activités mentales, maladie 2.

d'attraper une méningite: Kafasını hiç yormaz,

mental: Zihin hesabı). § Âge mental: Akıl yaşı, us

kafada yapılan

Bir yüzü içbükey, öbür yüzü

mentalement bel. 1. Zihinle, zihinden, kafadan (Elève

dışbükey mercek. 2. hek. Minisküs. mennonite ad. Menno Simonis tarikatından olan

qui

repasse

multiplication).

mentalement

mentalité diş.

ménopausée diş. Aybaşından kesilmiş, menopoza

de la mienne).

ménopausiques. Aybaşına değgin, menopozla ilgili

film

2. Düşünülen şey, düşünce, kanı

menotte diş. 1. (Çocuk dilinde) El, papi. 2. Bir tür mantar. 3. ç. Kelepçe § Mettre, passer les

menteur, euse ad. Yalancı, yalan söyleyen (C'est un

mensonge er. 1. Yalan (Un grossier Yalan

à la

menthol er. kim. Mentol, mentholé,e s. Mentollü.

m'a toujours été odieux) •

3. Aldatıcı şey, aldatmaca (Le bonheur

est un

mensonger, ère s. 1. Yalan, yalana dayalı, aslı (Affirmations kafadan

mensonger)

3. Aldatıcı

etme (Evénement

digne de mention).

2. Kısa not,

yazı (La

est revenue

la

lettre

bien"

3. Derece (Avoir

au

mention

la mention

baccalauréat).

4.

"très

Mansiyon,

*anılmayadeğerlik. § Faire mention de: -den söz etmek, -i belirtmek ; "zikretmek (Il fait mention de

protection

était

nos

travaux).

mentionner gçl. 1. Anmak, adım anmak, söz etmek ;

mensongèrement bel. Yalandan,

"zikretmek (Mentionner

menstruation diş. (Kadınlarda) Aybaşı hali; aybaşı

d'un ouvrage).

menstruel,le s. Aybaşıya değgin (Sang

menstruel,

menstrues diş. ç. (Kadınlarda) Aybaşı (Avoir

ses

mensualiser hesaplamak

gçl.

des salaires Ayhk (Les

collaborateurs votre

effrontément,

1.

incendies). Yalan

söylemek

avec impudence).

(Mentir

2. Mentir à qch: -i

kılmak,

ayhk

ortayakoymak (Mentir à sa réputation.

Ilamentià

l'idée qu'on s'était faite de lui). 3. Mentir à qn:

horaires).

syndicats

les salaires).

plusieurs

gsz.

journal

yalanlamak, boşa çıkarmak, -e yaraşmadığını

olmak).

mensualisation diş. Ayhk kılma, aylık kılınma (Mensualisation

mentionne mentir

menstruel). Aybaşı

tous les

2. Belirtmek (Mentionnez

adresse sur la lettre). 3. Bildirmek (Le

görme, aybaşı olma.

mensualiser

avec

2.

mensongère).

menstrues:

l'eau.

récit

uydurma (Sa

à

(Un

mensongères).

Uydurma,

menthe

mention diş. 1. A n m a , adım anma, adından söz

"Décédé").

mensonge).

une

menthe).

söylemek). le

olmayan,

menteurs).

mensonge.

2. Yalan söyleme, yalancılık (Vivre dans mensonge. Le mensonge

2. Yalan, gerçek

menthe diş. bitb. 1. Nane. 2. Nane şurubu, nane Bonbons

mense diş. (Kilise ve papazlar için) Gelir, un mensonge:

menteur).

aldatıcı (Des éloges

esansı, "mant (Prendre

menottes à qn: -e kelepçe vurmak,

Faire, commettre

d'un

pareil?).

grand

kan gelme.

cycle

(Une

différente

menterie diş. tkz. Yalan, kıtır,

ménopausiques).

ménorragie diş. (Kadınlarda, aybaşı olurken) Çok

olmayan

Tu as une mentalité

(Quelle peut être la mentalité des spectateurs

girmiş kadın,

de

dispos).

1. Kafa, anlayış, "zihniyet

mentalité primitive.

"menopoz.

sa table

2. Kafaca, kafa bakımından (ilse

trouvait mentalement

(kimse). ménopause diş. (Kadınlarda) Aybaşından kesilme,

(Troubles

(Calcul

yaşı.

kafasını hiç çalıştırmaz, ménisque er. 1. fiz.

Zihinde yapılan,

mentale).

Il n'attrappera pas une méningite, il ne risque pas

olarak

cherchent

à

Birini

yalanla

-konusunda

bile

aldatmak. bile

4.

gerçeği

gerçeği saptırmak (Il a l'habitude

Mentir

sur:

söylememek, de mentir

sur

890

menton moi).

§ Sans

mentir:

doğrusu (Sans mentir,

Gerçekten,

yalansız,

la salle était comble).

A

mercatique Aşağsamalı söz yada davranışlar. § Au mépris de: -e karşın, -e aykırı olarak, -i çiğneyerek, -e

beau mentir qui vient de loin: Gurbette övünmek

aldırmadan (Il agit au mépris

hamamda türkü söylemeye benzer,

montrer,

mentonnet er. 1. (Kapı zembereğinde) Horoz. 2. Çark dili. (Fossette

mentonnière diş. 2.

1. (Eski) Tulga çeneliği, zırh (Başlıklarda)

Çene

kayışı.

3.

(Kemanda) Çenelik. 4. Çene bağı, çene sargısı, mentor [mitır]

branches d'un arbre. Couper en menus des doigts menus).

menues morceaux.

2. Önemsiz, değersiz,

détails, menus frais).

ufak (Couper,

hacher menu).

3. bel. Ufak

§ Menue monnaie:

Ufak para, ufaklık. Menu peuple: (Halk) Aşağı tabaka. Menus grains: Ufak taneli tahıl. Menus plaisirs: Ufak tefek eğlence parası. Hacher menu

dansın havası, menuise diş. ( A v tüfeğinde kullanılan) Saçma. 2. Çalı çırpı. menulser gçl. 1. inceltmek, ufaltmak bois, une planche). diş.

menuiserie).

1. 2.

menuiserie.

(Menuiserdu

2. gsz. Marangozluk etmek, Marangozluk Marangoz

işi

(Atelier

de

(Plafond

en

La menuiserie découpée des

fenêtres).

menuisier er. Marangoz. ménure diş. hayb. (Avustralya'da yaşayan bir tür) Karatavuk. méphistophélique s. Şeytanca, iblisçe (Un

rire

méphistophélique). méphitiques. Pis kokulu (Vapeurs

méphitiques).

er. Bir cismi oluşturan yüzeylerden her biri. méprendre(se) gsz. 1. Yanılmak. 2. Se méprendre sur: Konusunda yanılmak, yanılgıya düşmek (Tu sur lui, sur ses paroles).

§ A s'y

méprendre: Yanılacak ölçüde, yanıltacak ölçüde, biri öbürü sanılacak kadar (Ils se ressemblent à s'y 1.

Aşağsama,

önemsememe,

küçümseme, hor görme, *horgörü (Le mépris du Regarder

avec mépris.

mépris). 2. Aldırmama, saymama tradition,

aşağsayıcı, küçümseyici, kendini beğenmiş (Un homme

méprisant,

il me

regarda

d'un

air

méprisant). mépriser gçl. 1. Aşağsamak, küçümsemek, hor görmek (Il méprise sa femme).

2. Aldırmamak,

önemsememek, meydan okumak, vız gelmek (Mépriser

la mort, le danger).

sevmemek (Mépriser

3. Tiksinmek, hiç

le mensonge).

4. Mépriser

de f. qch.: -meyi aşağsamak, küçük görmek, kendine yakıştırmamak (Il méprise de mer. diş. 1. Deniz (Bruit de la mer.

travailler).

Borddelamer,

de la mer). 2. mec. Derya (Des mers de

sang, une merde feu, de sable). 3. Dalga; dalgalı dalgalı.

Mer longue: Büyük dalgalı deniz. Mer courte: Sık dalgalı deniz).

§ Basse mer: İnik deniz. Bras de

mer: Dar körfez. Coup de mer: Ufak bir brtına. Etoile de mer: Deniz yıldızı. Homme de mer: Denizci, gemici. Lesgensdemer: Gemiciler, gemi tayfaları. Mal de mer: Deniz tutması. Pleine mer, haute mer: Engin, açık deniz. Par mer: Denizden, deniz yoluyla. Un homme à la mer: 1. Vapurdan denize düşen adam. 2. mec. Yıkılmış, mahvolmuş adam. Une goutte d'eau dans la mer: Denizde damla, devede kulak. Avoir le mal de mer: Deniz tutmak. Prendre la mer: Denize açılmak. Ce n'est pas la mer à boire: Pek öyle güç bir şey değil, üstesinden gelinmeyecek şey değil,

ordu satıcısı. 2. Küçük tecimen. mercantiles. 1. Tecimsel, tecime değgin, "ticari. 2. mec. Paragöz, çıkarcı, "bezirgan, mercantiliser

gçl.

Tecimselleştirmek,

ticarileştirmek (Mercantiliser mercantilisme er.

un art).

1. Ekonomik ulusalcılık

ve

devletçilik, "merkantilizm. 2. mec. Para gözlük, çıkarcılık, bezirgânlık,

méprendre).

danger.

2.

méprisables).

Pazarcı, pazar satıcısı, panayır satıcısı; gezgin

méplat,e s. 1. Yalpılı, bir yanı öbüründen kalın. 2.

er.

aşağsanacak,

mercanti er. 1. (Ortadoğu'da, Kuzey Afrika'da)

méphitisme er. Pis koku, pis kokulu hava.

te méprends

-i

méprisables).

deniz (Il y a de ta mer: Dalga var, deniz

restaurant).

menuet er. 1. Ü ç zamanlı Fransız saray dansı. 2. Bu

mépris

1. Hor görülecek,

Aşağılık, alçak, iğrenç (Des gens

ondulation

comme chair & pâtés: Kıyım kıyım doğramak, menu er. Yemek listesi (Le menu est affiché à la

menuiserie

pour:

méprise diş. Yanılma, yanılgı,

1. Lala, eğitici. 2. Akıl hocası,

menu,e s. 1. Ufak, ince; ufak tefek (Les

ufak (Menus

des lois). Avoir,

mépris

m é p r i s a n t e s . Aşağsayan, küçümseyen, horgören,

mentonnière).

porte du

méprisable s.

küçümsenecek (Des procédés

mentonnier,ère s. Çeneye değgin, çeneyle ilgili

Avoir

du

küçümsemek, hor görmek,

menton er. Çene.

çeneliği.

témoigner

des convenances,

Un sourire

de

(Leméprisdela

des injures).

3. ç.

mercantiliste s. ve ad. "Merkantilist. mercaticien,ne

ad.

Pazarlama

uzmanı,

pazarlamacı, mercatique uzmanlığı.

diş.

Pazarlamacılık,

pazarlama

891

mercenaire mercenaire s. 1. Ücretli, para karşılığı iş gören (Des troupes

mercenaires.

Confier

femmes

mercenaires).

2. Çıkarcı, çıkarına bakan

(Fonctionnaires

mercenaires).

les enfants

à des

3. er. Paralı asker,

ücretli asker, mercerie

mériter karmakarışık işler, merdoyer

Çuvallamak,

çarşafa

dolaşmak, işleri bok etmek. 2. argo.

gsz.

tkz.

1.

Dersleri

asmak, okula gitmemek, mère diş. 1. A n a , anne (Mère de famille.

diş.

1. Tuhafiyecilik.

2.

Tuhafiyeci

dükkânı.

mères.

Il adore

sa mère).

La fête des

2. Baş rahibe. 3.

(Hayvanlarda) Dişi, yavrulamış dişi (Le faon

fut

mercerisage er. Pamuk ipliğine yada pamukluya

tué, alors sa mère brama). 4. G e b e , gebe kadın (Il

parlaklık verme, ipeksileştirme, "merserizeleme.

l'a rendue mère). 5. mec. Asıl neden, kaynak, ana

merceriser gçl. Pamuk ipliğine yada pamukluya

(Méfiance est mère de sûreté. L'oisiveté

est la mère

parlaklık vermek, ipeksileştirmek, "merserize

de tous les vices). 6. s. A n a gibi davranan (Elle est

etmek.

plus

merci er. 1. Teşekkür etme, teşekkür (Dites-lui

un

mère

qu'épouse).

(L'établissement

mère.

7.

s.

La

Ana,

maison

merkez 8.

mère).

grand merci de ma part). 2. ünl. Teşekkür ederim

Temiz, arı, saf (Mère goutte: a. Üzüm

ezilmeden

(Non, merci, je ne fume pas). 3. Merci de qch, d e f .

kendiliğinden

qch: -e teşekkür, -diğine teşekkür (Merci de votre

ilk yağ, saf yağ). § Langue mère: Anadil. La mère

cadeau. Merci d'être venu). § Dieu merci: Tanrıya

patrie: Anayurt. L'idée mère: Ana fikir. Laine

şükür, çok şükür (Il se porte bien, Dieu

mère: Koyunun ince sık yünü. La mère des fidèles:

merci).

merci diş. Acıma, yarlığama; "lütuf. § Demander merci à qn: -den aman dilemek. Etre à la merci de:

akan şıra. b. Ezilen zeytinden

Kilise. La reine mère: A n a kraliçe, méridien, nés. 1. Öğlene değgin (La ville sort de sa

Bütünüyle -e bağlı olmak ; yazgısı -in elinde olmak

torpeur méridienne).

(Surla route, on est à la merci du chauffeur.

(Hauteur

à votre merci).

Je suis

Tenir qn à sa merci: Birinin

yazgısını elinde tutmak (Il nous tient à sa Sans merci: Acımadan, amansızca

merci).

(Uneluttesans

mercier, ère ad. Çerçi; tuhafiyeci. § A petit mercier,

à

mercure).

mercuriale diş. 1. (Tahıl ve yiyecek maddeleri için) listesi;

resmi

fiyat.

2.

bitb.

Yerfesleğeni. 3. Eskiden Fransızyargıçlarımnher çarşamba

günü

astre).

3. er.

coğr.

méridien: Meridyen dairesi, "öğlen dairesi. Arc méridien: Meridyen yayı, *öğlen yayı. diş.

méridienne:

1.

Öğlen

Öğlen

uykusu

uykusuna

(Faire

la 2.

yatmak).

méridional, e s. 1. Güneydeki, güneyde olan (La

mercure er. kim. Cıva (Un baromètre fiyat

d'un

Meridyen düzlemi, "öğlen düzlemi. § Cercle

Meridyen çizgisi,

petit panier: Ayağını yorganına göre uzat. mercredi er. Çarşamba.

Resmi

2. coğr. Meridyene değgin

méridienne

méridienne

merci).

çıkan

yaptıkları

toplantı.

4.

Bu

toplantılarda söylenen söylev. 5. (Şimdi) Her yıl

pointe

la plus

Güneye méridional,

méridionale

özgü,

de l'Afrique).

güneylilere

özgü

un visage tout méridional).

2.

(Climat 3. ad.

Güneyli, meringue diş. Bir tür hafif pasta, mérinos [merinos]

er.

1. Merinos koyunu.

2.

mahkemeler açılırken başkanların yaptıkları açış

Merinos yünü; bu yünden yapılmış kumaş (Une

konuşması. 6. mec. Sert eleştiri, sert söz, sert yazı

robe de mérinos).

(Prononcer,

Beklemek, acele etmemek, işi oluruna bırakmak.

écrire

une

mercuriale

contre

merise diş. Kuşkirazı.

quelqu'un). mercuriel,le

s.

(Pommade merde diş.

§ Laisser pisser le mérinos:

Cıvalı,

içinde

cıva

bulunan

mercurielle). tkz.

1. B o k , pislik. 2. ünl.

Allah

kahretsin, yuh be, tüh. § Merde d'oie: Kazboku (renk). De merde: Değersiz, boş, sıfır, bombok (Un ouvrage

de merde).

Etre dans la merde:

merisier er. Kuşkirazı ağacı, méristème er. bitb. Sürgendoku. méritant, e s. Değerli, yetenekli (Une méritante,

un élève

méritant).

mérite er. 1. D e ğ e r (Apprécier ouvrage,

d'un

femme

écrivain).

le mérite

d'un

2. Yetenek (Un

élève

İçinden çıkılmaz bir durumda olmak, boktan bir

plein démérité).

durumda olmak, boğazına kadar gömülmek. Ne

övünç (Tout le mérite de l'affaire lui revient).

pas se prendre pour une merde: Kendini bir bok

Nişan, liyakat nişanı (Mérite

sanmak.

National du Mérite). § Se faire un mérite de qch,

merdeux, euse s. 1. Boklu, boka bulanmış. 2. ad. Çocuk, velet. § Bâton merdeux: B o k herif, itin teki. merdier er. tkz.

3. Değerlilik, saygınlık. 4. Onur, agricole,

5.

Ordre

de f . q c h : -den övünç duymak, -i kendisi için bir şeref saymak, mériter gçl. 1. Hak etmek, yaraşmak, "lâyık olmak

Bir takım boklu işler, pis işler,

(Il mérite

l'estime

de ses amis.

Il recevra

le

châtiment qu'il mérite). 2. D e ğ m e k , değer olmak (Il ne mérite pas qu'on se fasse du souci pour lui). 3. Gerektirmek, gereklik göstermek (Cette mérite

une réponse.

réflexion).

lettre

Une telle opinion

mérite

4. Mériter de f. qch: -meyi hak etmek

(Il a bien mérité de se reposer).

S. gsz. Değerli

olmak, yetenekli olmak; yararlı işler yapmış olmak. § Bien mériter de la patrie: Yurduna yararlı hizmetler yapmak, yararlılık göstermek, méritoire s. Değerli, övgüye değer, övülecek (Un acte

mesquinement

892

méritoire

merlan er. 1. hayb. Mezgit, mezgit balığı. 2. hlk. Berber. § Faire des yeux de merlan frit:

hlk.

mes s. Mon ve ma sıfatlarının çoğulu ( M e s cheveux: Saçlarım.

merle er. hayb. Karatavuk. § Merle à collier, merle à ardıçkuşu.

Mes mains:

Ellerim).

mésaise diş. Sıkıntı, rahatsızlık, mésalliance: Denksiz evlenme,

dengi

dengine

olmayan evlenme, mésaillier (se) gsz.

Dengi olmayanla evlenmek,

kendine uygun bir evlenme yapmamak, mésange

hayb. Baştankara. § Mésange à longue Uzunkuyruktu

baştankara.

Mésange

bleue: Gök baştankara. Mésange huppée: Tepeli baştankara.

Mesange

nonnette:

Bataklık

baştankarası,

Baygın baygın bakmak, göz süzmek, Kolyeli

Yenen yemeklerin yeniden

ağıza dönmesi hastalığı, geviş hastalığı,

queue:

méritoire).

plastron:

mérycisme er. hek.

Merle

bleu:

mésangette diş. Kuş tuzağı, mésaventure diş. Kötü raslantı, terslik, aksilik,

Gökardıç. Merle d'eau: Su karatavuğu. Merle

mesdames diş. ç. Bayanlar,

d'or:

mesdemoiselles diş. ç. Gençkızlar, hamm kızlar,

Sarıasma

kuşu.

Merle

blanc:

mec.

Bulunması çok güç kişi yada şey, bulunmaz hint

mesencéphale er. biy. Ortabeyin.

kumaşı.

mésentente

merlin

er.

1.

Odun

baltası.

2.

(Avrupa

diş.

Uyuşmazlık,

anlaşmazlık,

geçimsizlik (//y a u n e légère mésentente entre eux).

kanaralarında) Sığır öldürmeye yarar topuz (Tuer

mésentère er. biy. hayb. Bağırsakaskısı.

un bœuf d'un seul coup de merlin).

mésestimation diş. Önemsememe, önemsenmeme;

3.Üçkolluip.

merlon er. Mazgal arası siper,

küçümseme,

merlu, merlus er. hayb. Barlam, barlam balığı,

aşağsanma.

merluche diş. hayb. 1. Barlam balığı. 2. Kurutulmuş

küçümsenme,

mésestime diş. Küçümseme, önemsememe, değer vermeme, aşağsama. § Tenir qn en mésestime: -e

tuzsuz morina eti. mérou er. hayb. San hani (balık),

hiç

merrain er. 1. Fıçılık meşe tahtası. 2. (Geyikte)

küçümsemek,

Merveilles

de beauté et d'équilibre.

du monde).

Les

est Sept

2. Bir çeşit çörek. § A

merveille: Çok güzel, şaşılacak derecede (Il se porte à merveille.

Il parle l'anglais à

merveille).

Faire des merveilles: Şaşılacak işler görmek, harikalar yaratmak. Faire merveille: Şaşkınlık uyandırmak,

çok

güzel

başarılar

sağlamak,

herkesi hayrette bırakmak (La nouvelle à laver

fait

merveille).

machine

Promettre monts et

derecede; merveilleux,

bel.

Son

derece,

hayran olunacak

merveilleusement

kadar

euse

s.

1..

Şaşılacak,

güzel,

(Un

hayran

olunacak

un acteur merveilleux).

büyülü, sihirli (Aladin ou la lampe er.

Doğaüstü,

merveilleux

(Elle

est

gerçeküstü

dans un film).

şaşırtıcı, 2. Çok printemps

Küçümsemek,

aşağsamak,

önemsememek,

değer vermemek, aşağsamak. mésintelligence

diş.

(Mésintelligence la

Geçimsizlik,

anlaşmazlık

dans un ménage, entre le frère et

sœur).

mesmérisme er. Manyetizma ile tedavi, mésocarpe er. bitb.

Orta kabuk, meyva ortası,

eşelek. mésoderme er. biy. bitb. hayb. Ortaderi. mésolithique er. 1. Orta taşçağı. 2. s. O n a taşçağına değgin. ne s.

ve

ad.

Mezopotamyah;

Mezopotamyaya değgin, mésosphère diş. gökb.

"Ortayuvar.

mesquin, es. 1. Aşağılık, soysuz, iğrenç, bayağı (Un geste mesquin).

3. Tansıklı,

çaplı,

mesquins).

(L'emploi

du

S. er. Şaşılacak şey,

2. Değersiz, önemsiz (Ce tapis

mesquin ne cadre pas avec ton luxe). 3. Küçük, dar

merveilleuse).

şaşılacak yan. 6. ad. (Eskiden her şeye "aman harika" diyen) Züppe.

-i

mésothorax er hayb. Ortagöğüs. réussite).

4.

şaşılacak

belle).

olağanüstü (Une merveilleuse merveilleux,

vermemek;

mésopotamien,

merveilles: Olmayacak vaatlerde bulunmak, merveilleusement

değer

mésestimer gçl.

Boynuz gövdesi, merveille diş. 1. Tansık, "harika (Cette œuvre une merveille

aşağsama,

cimrice

hesaplan

(Idées

mesquines,

calculs

4. Küçük işlerle uğraşan, küçük olan;

çapsız;

cimri

(Un

homme

mesquin). mesquinement bel. 1. Alçakça, soysuzca, bayağıca (Agir mesquinement).

2. Cimrice, çingenece, eli

mesquinerie titreyerek (Economiser, distribuer mesquinement). mesquinerie diş. 1. Alçaklık, soysuzluk, bayağılık, iğrençlik ( Manifester sa mesquinerie par de petites vengeances). 2. Cimrilik, çingenelik. 3. Küçüklük, çapsızlık, darkafalılık. mess [mes] er. İng. 1. Subay yada assubay yemekhanesi. 2. Yemekhanede subay yada assubay topluluğu, message er. 1. Ulaklık, elçilik. 2. İleti; yazılı yada sözlü haber (Un message téléphonique, télégraphique). 3. Bildiri, yazılı bildiri (Message du Président de la République lu devant le Parlement). messager, ère ad. 1. Ulak, elçi (Le gouvernement a délégué un messager spécial pour faire connaître son avis aux autres Etats. Envoyer un messager). 2. (Eskiden) Posta arabacısı. 3. mec. Muştucu, haberci, öncü (Ces quelques fleurs sont les messagers du printemps). § Un messager de malheur, de mauvais augure: Ağzı kara, kara haberci, şom ağızlı, messagerie diş. 1. Taşıma işleri, 'taşımacılık. 2. 'Taşımevi, 'nakliye şirketi (Faire enregistrer un colis aux messageries). 3. Yolcu treniyle gönderilen eşya. messe diş. (Katolik kilisesinde) Ayin (Célébrer, dire lamesse. Aller à la messe. La messe du dimanche). § Messes basses: Fiskos, fıs fıs konuşma (Cessez ces messes basses continuelles). messeoir gsz. Yakışmamak, uygun düşmemek, iyi gelmemek, messianiques. Mesihe değgin, messianisme er. 1. Mesihçilik, Mesihin geleceğine inanma. 2. mec. İleride mutlu bir çağın geleceği inancı. messidor er. (Fransız Devrimi takviminde) İkinci ay (19-20 Haziran, 19-20 Temmuz),

messie er. Mesih. § Etre attendu comme le Messie: Sabırsızlıkla beklenmek. Attendre qn comme le Messie: Birini sabırsızlıkla beklemek, messieurs er. ç. Baylar, messire er. (Eskimiştir) Beyefendi, mestre, meistre er. 1. (Eskiden) Efendi, bey. 2. (Gemide) Ana direk (Voile de meistre). § Mestre de camp: (Eskiden) Alay komutanı, mesurable s. Ölçülebilir, ölçüye gelir (Grandeur, distance mesurable). mesurage er. Ölçme (Mesurage d'une surface, d'un volume). mesure diş. 1. Ölçü (Un appareil de mesure). 2. Ölçü, ölçü birimi (Le mitre est la mesure de longueur). 3. Boy, beden ölçüsü (Prendre les

893

mesurer mesures d'un costume. Tailleur qui fait un vêtement aux mesures de son client). 4. (Müzik ve şiirde) Tempo; ölçü (Mesure d'un vers. Mesure à deux temps). 5. Önlem, tedbir (Mesures préventives, efficaces, décisives). 6. Ilımlılık, ölçülülük, "itidal (Agir, parler avec mesure). 7. Ölçek (Mesure à grain. Remplir, vider une mesure. Deux mesures de seigle). § Commune mesure: Ortak nokta, benzerlik (Il n'y a pas de commune mesure entre nous). A la mesure de: -e denk, yakışır, uygun; -in çapında, dengi; -ile orantılı (Il a trouvé un adversaire à sa mesure. Le travail proposé n'est pas à la mesure de cet ingénieur). A mesure, au fur et à mesure: Yavaş yavaş; git gide, gittikçe (Faites votre travail au fur et à mesure. Le chemin à mesure plus difficile). A mesure que, au fur et à mesure que: -dikçe (Aufur et à mesure que l'heure avançait, elle s'inquiétait davantage. On s'aime à mesure qu'on se connaît mieux). En mesure de f. qch: -cek durumda, yetenekte, güçte (Je ne suis pas en mesure de te répondre. Il n'est pas en mesure de réaliser ce projet). Dans une certaine mesure: Belli bir ölçüde, belli bir oranda, bir dereceye kadar. Dans la mesure du possible: El verdiğince, elden geldiğince, olanakların elverdiği ölçüde. Dans la mesure où: -diği ölçüde ( O n vous respecte dans la mesure où vous êtes puissant). Outre mesure, sans mesure: Ölçüsüz, aşırı derecede (Dépenser outre mesure. Une ambition sans mesure. S'adonner sans mesure aux sports). Sur mesure: Ismarlama, sipariş üzerine (Un vêtement sur mesure). Avoir deux poids, deux mesures: Benzer durumlarda ayrı ölçüler-kullanmak, ayrılık yapmak, &yrım gözetmek. Battre la mesure: Tempo tutmak. Donner la mesure de: -i gerçek değeriyle ortaya koymak, ne olduğunu göstermek (Donner la mesure de son talent, de son intelligence). Donner sa mesure: Kendi değerini göstermek, değerli bir yetenek olduğunu ortaya koymak. Faire bonne mesure à qn: -e hakkından çoğunu vermek, çabasını da vermek; bol bol tartıp vermek. Dépasser la mesure: Çizgiyi aşmak, çizmeden yukarı çıkmak, mesuré,es. 1. Ölçülen, ölçülmüş (Distance, hauteur mesurée). 2. Ölçülü (Paroles mesurées). 3. Ilımlı, dengeli (Il est très mesuré dans ses actes). mesurer gçl. 1. Mesurer qch: -i ölçmek, hesaplamak (Mesurer la distance de la Terre à la Lune). 2. Çok ölçülü vermek, harcamak (Mesurer l'argent de poche de ses enfants). 3. Düzenlemek, ayarlamak, ölçüp biçmek (Mesurer ses pas, ses gestes, ses paroles). 4. Mesurer qn: -in ölçüsünü almak (Le

mesureur

894

tailleur l'a mesuré). (Je mesure

5. Boyu...olmak;...gelmek

un mètre

mesure trois mètres).

soixante.

Cette

planche

6. Mesurer qch à, sur: Bir

métayage (Installations

métallurgiques).

métallurgistes, ve ad. Madenci, maden sanayicisi, métamère er. hayb. Bölüt.

şeyi -e göre hesaplamak, düzenlemek, ayarlamak

métamériediş. Bölütlük.

(Les animaux mesurent leur sommeil sur la durée

métamorphique s.

du jour. Dieu mesure nos douleurs aux forces notre jeunesse).

de

7. Mesurer qch à: a) Bir şeyi -ile

'Başkalaşımsal, başkalaşıma

değgin (Roche

métamorphique).

métamorphiser gçl. yerb. Başkalaşıma uğratmak,

ölçmek; -e göre hesaplamak (Mesurer un terrain

métamorphisme er. yerb. Başkalaşım,

au mètre. Mesurer une profondeur

métamorphose diş. 1. Biçim ve yapı değiştirme,

à la sonde),

Bir şeyi -e göre değerlendirmek (Mesurer travail au résultat à obtenir).

b) un

§ Se mesurer: 1.

Ölçülmek (Se mesurer en mètres, en litres). 2. Se mesurer

à:

-e

göre

değerlendirilmek,

ölçülmek (Le pouvoir se mesure à l'audace).

-ile 3. Se

mesurer avec qn, à qn: -ile boy ölçüşmek (Il se mesure avec

moi).

mesureur er.

1.

kıhk değiştirme (Métamorphoses mythologie).

2. biy.

(Métamorphoses

des dieux de la

Başkalaşma, başkalaşım

des

grenouilles).

métamorphoser gçl. 1. Değiştirmek, başka türlü göstermek (Ce déguisement complètement).

le

métamorphosait

2. Métamorphoser qn: Birinin

huyunu suyunu değiştirmek. 3. Métamorphoser (Pazarlarda)

Ölçü

memuru;

kantarcı. 2. Ölçü aleti, "ölçer (Mesureur

de

pression).

qn, qch en: e çevirmek, haline getirmek (Cette tenue l'a métamorphosé métamorphoser:

mésuser gçl. Mésuser de qch: -i kötü kullanmak, kötüye kullanmak (Mésuser de sa

en un vrai diable).

1.

Başkalaşıma

başkalaşma geçirmek (Les larves de qui se métamorphosent).

fortune).

§ Se

uğramak, coléoptère

2. Değişmek, gelişmek

métabolisme er. Metabolizma,

(L'art se métamorphose).

métacarpe er. anat. Eltarağı.

en: a) -kılığına girmek, biçimini almak

métacarpien, ne s. anat. Eltarağına değgin,

métamorphose

métairie rfı;. 1. Ortakçılıkla işlenen çiftlik. 2. Küçük

b) -haline gelmek, -gibi olmak (Ce petit

garçon

d'hier s'est métamorphosé

homme

çiftlik; çiftlik yapıları, métal er. 1. Maden (Plaque de métal. Industrie métaux).

des

2. mec. Öz, maya, cevher (Un ami de

3. Se métamorphoser

en taureau pour enlever en un jeune

(Jupiterse Europe).

réfléchi). métanéphrose diş. hayb. Evrimliböbrek.

métal pur). § Métal blanc: Alman gümüşü, yeni

métaphase diş. biy. Ardıl evre; ikinci dönem,

maden.

métaphore

métalangage er. Métalangue diş. dilb. Üstdil. métalinguistique s. dilb. Üstdile değgin, üstdilsel (Mots

métalinguistiques).

maden veren (Gisement (Menuiserie

monnaie

madeni

métallique).

Madene değgin, madene özgü, madensel reflet

métallique).

3.

Madensi,

madeni andıran (Un bruit métallisation

diş.

2. (Un

madenimsi,

gçl.

Madensileştirme,

1.

maden

Madensileştirmek,

maden

valeur

Eğretilemelerle

(Motpris

métaphorique).

dolu

2.

(Style,

discours

bel.

Eğretileme

yoluyla,

olarak,

"istiarelerle

(Parler

métaphoriquement eğretilemeli

métaphoriquement). métaphysicien,

ne

ad.

fels.

1.

'Fiziköteci.

hep soyutlamaya döküp gerçeği görmeyen kişi. 1. "Metafizik, fizikötesi,

doğaötesi. 2. s. mec. Pek soyut (Idée,

problème

métaphysique). métapsychique s. ve diş. ruhb. Ruhötesi.

Maden kaplamak, diş.

une

métaphysique diş. fel.

görünümü vermek, maden parlaklığı vermek. 2. métallographie

Eğretileme,

"doğaöteci. 2. mec. Ayağı yerden kesik (kişi), işi

métallique).

görünümü verme, maden parlaklığı verme, métalliser

sanatında)

métaphorique).

métallifère).

1. Madenden yapılmış, métallique,

(Söz

métaphoriques. 1. Eğretilemeli, °istiareli avec

métallifère s. Madenli, içinde maden bulunan, métallique s.

diş.

'istiare.

1.

Madenlerin

yapı

ve

özelliklerini inceleme, 'madenbilim. 2. Maden üzerine kazı.

métastase

hek.Yer

(Le cancer a fait

değişimi, 'sıçrayım,'göçüm

métastase).

métatarse er. anat. Ayaktarağı.

métalloïde er. kim. Madensi,

métatarsien, ne s. Ayaktarağına değgin,

métallurgie diş. 1, Madencilik, maden sanayii. 2.

métathèse diş. dilb. 'Göçüşme, sözcük içinde ses göçmesi.

Demir-çelik sanayii, métallurgique

s.

Madenciliğe

değgin,

maden

sanayiine değgin; demir-çelik sanayiine değgin

métathorax er. (Böceklerde) Arkagöğüs. métayage er. Ortakçılık, yarıcılık.

895

métayer métayer, ère ad.

1. Ortakçı, yarıcı. 2. Çiftlik

kiracısı.

métropole Choisir un métier. Exercer un métier). 2. Zanaat, sanat. 3. Uğraş, "iş güç (Le métier d'un

métazoaire er. hayb. Çokgözeli.

est de chercher

la vérité).

intellectuel

4. (Bir mesleğin

méteil er. Buğdayla çavdar karışımı,

kazandırdığı) Tecrübe, ustalık (Ila des idées mais

métempsycose diş. fels. Ruhgöçü, "tenasüh,

aucun métier). 5. Tezgâh, dokuma tezgâhı (Métier

météore er. gökb. dolaşan

taş

1. Meteor; gezegenler arasında parçalarından

düşenlerine

göktaşı

her

denir).

biri

2.

(Yer'e

à tricoter.

Métier

à dentelle,

à tapisserie).

§

Connaître son métier: İşinin ustası olmak, işinde

mec.

Ünü

uzun tecrübeleri olmak. Etre du métier: Bir işin

birdenbire parlayıp sönüveren kimse,

saman

ustası olmak, uzmanı olmak, o işi çok iyi bilmek.

alevi. § Passer, briller comme un météore: Birden

Connaître les ficelles du métier: Mesleğin püf

bire parlayıp sönüvermek.

noktasını bilmek, bütün inceliklerini bilmek.

météoriques. Meteora değgin, météoriser gçl.

hek.

Apprendre son métier à qn: Birinin ağzının payını

Gazla şişirmek,

şişkinlik

vermek (La luzerne météorise souvent les

bœufs).

vermek,

dünyanın

kaç

bucak

olduğunu

göstermek. Faire son métier de qch, faire de qch

météorisme er. hek. Karının gazla şişmesi, şişkinlik,

son métier: -lik etmek, -lik görevini

météorite

getirmek, -lik rolü oynamak (Elle fait bien

yada er. gökb.

Göktaşı,

météorologie diş. Havabilgisi, meteoroloji, météorologique s. Havabilgisine değgin

métier de maîtresse de maison). (Bulletin

météorologiste ad.

Havabilgisi

1. (Eski Atinada) Siyasal hakları

olmayan yerleşik yabancı. 2. (Küçümsemeyle)

(Trouver

blanche).

métisser gçl. Melezieştirmek, kırma yapmak, ayrı

analytique,

ırktan olanları çiftleştirmek (Métisser des

déductive,

dialectique,

des

2.

inductive,

Yol

yordam

de méthode). une méthode

kural (Les méthodes

(Il

manque

3. Yol, olanak, çare pour s'enrichir).

4. İlke,

de l'architecture).

5. (Bir

şeyin öğrenilme kurallarını gösteren) "kitap (Méthode

de violon, de

Betik,

piano).

méthodique

des fiches).

derli toplu (// es/ très méthodique méthodiquement

bel.

1.

2. Düzenli,

dans son Ira vail).

Yöntemle;

yoluyla

yordamıyla. 2. Düzenli olarak, derli toplu bir şekilde.

métonymie diş. *Düzdeğişmece,"mecazı mürsel. métonymique

s.

Düzdeğişmeceye

değgin,

*düzdeğişmeceli, mürsel mecaza değgin, métrage er. 1. Metreleme, metreyle ölçme, ölçüp biçme. 2. (Kumaş vb. için) Boy, uzunluk

(Ilfaut

Metreyle

uzunluk,

"metraj

moyen métrage, court

(Long

métrage,

métrage).

mètre er. 1. Metre. 2. ed. (Koşuklarda) Ölçü "vezin, métrer gçl. Metre ile ölçmek, metrelemek, metreye vurmak (Métrer un

terrain).

métreur, euse ad. 1. Yapı ölçücüsü. 2. Yer ölçücüsü.

méthodisme er. Bir Anglikan mezhebi,

métriques. 1. Metreye değgin (Système

méthodologie diş. *Yöntembilim.

2. ed. Ölçülü (Vers métrique).

méthodologique s. * Yöntembilimsel.

(Notre

méthyleer. kim. Metil,

syllabes).

méthylène er. kim. Metilen,

métrique

métrique).

3. diş. *Ölçübilim

est basée sur le nombre

des

métro er. (Métropolitain sözcüğünün kısaltılmışı)

méthylique s. kim. Metilik, metile değgin

(Alcool

méthylique).

Metro, *alttaşıt; altulaşım. métrologie diş. Ölçüler ve tartılar bilimi, *ölçü-

méticuleusement bel. Titizlikle, titizce, inceden inceye, kılı kırk yararcasına. méticuleux

dans son

travail).

méticulosité diş. Titizlik. métier er. 1. İş, meslek (Métier manuel,

tartıbilim. métromanie diş. Şiir yazma merakı, şiir söyleme

méticuleux, euse s. Titiz, dikkatli, kılı kırk yaran (II est extrêmement

chiens,

plantes).

un petit métrage pour faire une jupe). 3. (Sinema)

méthodique s. 1. Yöntemli, belli bir yönteme göre (Classement

d'une

2. Kırma,

Unemétissenéed'unnoiret

1. Y ö n t e m (Méthode

expérimentale). totalement

melez (Un chien métis.

çiftleştirme.

méthane er. kim. Metan. méthanier er. Sıvıgaz taşıyan gemi, sıvıgaz tankeri, synthétique,

kutsaldır, işin iyisi kötüsü olmaz,

métissage er. Melezleştirme; ayrı ırktan olanları

Yerleşik yabancı, pis yabancı,

méthode diş.

métier: -i tezgâhlamak, -e girişmek, yapmaya

métis, ses. vead. 1. Karışık (Tissumétis).

uzmanı, meteoroloji uzmanı, métèque er.

son

Mettre qch sur le

koyulmak. Il n'est point de métier sot: Her meslek

météorologique). météorologue,

yerine

merakı. métronome er. müz. T e m p o ölçeği, "metronom, métropole diş. 1. (Sömürgelere göre) *Başyurt. 2.

intellectuel.

(Bir

bölgedeki

irili

ufaklı

kentlere

göre)

896

métropolitain 'Anakent. 3. Başpiskoposluk kenti,

sokmak, çeki düzen vermek, yapıp kotarmak,

métropolitain, e s. 1. Başyurda değgin métropolitain).

2.

Anakente

(Territoire

değgin.

Başpiskoposluğa değgin (Eglise

3.

métropolitaine).

4. er. Alttaşıt, metro; altulaşım.

derleyip toparlamak. Mettre à la porte: Kovmak, kapı dışan etmek. Mettre à la raison: Yola getirmek,

uslandırmak.

Mimlemek,

métropolite er. (Ortodokslarda) Metropolit, mets [me] er Yemek (Manger des

mettre

Bütün est

à

l'index: koymak.

Mettre à l'ombre: İçeri tıkmak. Mettre à nu:

mets).

mettable s. Giyilebilir (Ce costume

Mettre

zararlı kişiler listesine

encore

mettable).

çıplaklığıyla

ortaya

koymak,

açığa

vurmak. Mettre à part: Bir yana koymak, bir kenara koymak. Mettre qn à pied: İşine son

koyucu;

vermek. Mettre qn à plat: Turşusunu çıkarmak.

düzenleyici. § Metteur en pages: (Basımcılıkta)

Mettre à prix: Satışa çıkarmak. Mettre à prix la

Sayfa bağlayıcı. Metteur en scène: 1. (Sinemada)

tête de qn: Birinin başına fiyat biçmek, kellesini

Film

getirene ödül vermek. Mettre à profit: Kullanıp

metteur,

euse

ad.

Koyucu,

yönetmeni,

düzene

yönetmen.

2.

(Tiyatroda)

yararlanmak,

Sahneye koyucu, "rejisör, mettre gçl.. Koymak (Mettre la main sur la tête). 2.

yararlanılabilecek

duruma

getirmek. Mettre qn à toutes les sauces: Birini

Yerleştirmek, koymak (Mettre des papiers dans le

şamar oğlanı gibi kullanmak, her boyaya sokup

tiroir. Mettre ses enfants dans le train). 3. Giymek,

çıkarmak. Mettre au bloc: Kodese atmak. Mettre

takmak (Mettre

au clair: Aydınlığa kavuşturmak, gün ışığına

ses vêtements,

lunettes, ses souliers).

sa cravate,

ses

4. Harcamak, sarfetmek,

vermek, kullanmak (Il a mis plusieurs

jours

à

çıkarmak, açıklamak. Mettre qn au courant de qch: Birini -den haberli kılmak. Mettre au défi:

venir). 5. Yatırmak (Meure des capitaux dans une

Meydan okumak. Mettre qn au fait: Haber

affaire). 6. Yol açmak, neden olmak, yaratmak (Il

vermek, haberli kılmak, bilgi vermek. Mettre au

a mis le désordre

jour:

partout).

7. Yazmak, atmak,

koymak (Mettre sa signature, une pétition).

mettre son nom sur

8. Kurmak, hazırlamak (Mettre la

Gün

ışığına

kavuşturmak,

meydana

çıkarmak, ortaya koymak. Mettre au monde: Doğurmak, dünyaya getirmek. Mettre au net:

9. Bağlamak (Il a mis tous ses

Temize çekmek. Mettre au pas: Uslandırmak,

espoirs sur son fils). 10. (Onarmak için) Takmak,

yola getirmek. Mettre au pied du mur: Kıstırmak,

table, le couvert).

dikmek, vurmak, koymak (Mettre un fer à une

bütün kaçamak yollarını kapamak, gık diyemez

pioche,

une

duruma getirmek, kapana iyice kıstırmak. Mettre

11. Katmak, eklemek

qn au pilori: 1. Ayıbını söyleyip rezil etmek,

pièce

mettre un bouton

à sa veste, mettre

à un pantalon).

(Mettre de la grâce dans ses gestes. Mettre

divers

foyasını açıklayıp gözden

düşürmek,

dillere

ingrédients dans un plat). 12. Açmak, çalıştırmak

düşürmek. 2. Aşağılamak üzere halka teşhir

(Mettre

la

etmek. Mettre au point: 1. Açıklamak, aydınlığa

13. -haline getirmek, -e dönüştürmek,

kavuşturmak. 2. Ayarlamak, yoluna koymak,

le contact,

lumière).

les gaz,

le chauffage,

çevirmek (Mettre une pierre en bague, mettre texte en français).

un

14. Mettre qch à f. qch: Bir şeyi

düzenlemek,

yapmak.

Mettre

au

rancart:

Iskartaya çıkarmak. Mettre au secret: Kimse ile

du

görüştürmemek, yapa yalnız bırakmak. Mettre

Var saymak,

tutmak,

qn aux aguets: Gözcü koymak. Mettre aux mains:

"farzetmek (Mettez que je suis d'accord.

Mettons

Kavgaya tutuşturmak, birbirine katmak. Mettre

-meye bırakmak (Mettre du café à chauffer, linge

à sécher).

15.

que le prix soit honnête).

§ Mettre qch à bas:

Mahvetmek, yıkmak, yok etmek. Mettre qn à

aux prises:

Kavgaya

tutuşturmak,

birbirine

katmak. Mettre bas: (Hayvan için) Doğurmak,

bout: 1. Bitirmek, bitkin bir hale getirmek. 2.

yavrulamak. Mettre bas le pavillon: Yelkenleri

Sinirlendirmek, cinini tepesine çıkarmak.

suya indirmek, eyvallah demek. Mettre coeur sur

3.

Yenilgiye uğratmak, ağzını kapamak. Mettre à

carreau: Kusmak,

contribution: 1. Vergiye bağlamak, vergi almak.

Mettre au propre: Temize çekmek. Mettre aux

tavus kuyruğu

çıkarmak.

2. Ödünç para istemek. 3. Suçlandırmak, suç

fers: Zincire vurmak; kelepçelemek. Mettre aux

yüklemek. Mettre à couvert: Kapalı bir yerde

voix: Oya koymak. Mettre qn dans de beaux

tutmak, güven altına almak. Mettre qch à

draps: Güç duruma düşürmek. Mettre dans le

exécution:

trou: Kodese tıkmak, deliğe atmak. Mettre qn

Uygulamak,

yapmak,

gerçekleştirmek. Mettre à feu et à sang: Yakıp yıkmak, taş üstünde taş, omuz üstünde baş bırakmamak.

Mettre

à flot:

Canlandırmak,

yaşatmak, ayakta tutmak. Mettre à jour: D ü z e n e

dedans: Aldatmak, faka bastırmak. Mettre de l'eau dans son vin: Yumuşamak, alttan almak, yelkenleri suya indirmek. Mettre des gants pour: -mekte

pek

dikkatli

davranmak,

sakınımlı

897

mettre davranmak. Mettre deux pieds dans un soulier: İki

mettre Mettre la main sur: 1. Yakalamak, enselemek. 2.

ayağını bir pabuca sokmak, çok sıkıştırmak.

El

Mettre des bâtons dans les roues: Güçlükler

Pirelendirmek, kuşkulandırmak. Mettre le cap

koymak.

Mettre

la

puce

à

l'oreille:

çıkarmak, tekere çomak sokmak, engellemek,

sur: -e doğru yönelmek. Mettre le comble à qch:

kösteklemek. Mettre qn devant un fait accompli:

-son kertesine vardırmak, tüy dikmek. Mettre le

Oldu bitti karşısında bırakmak. Mettre dos à dos:

doigt dessus: İyi keşfetmek, anlamak, tam üstüne

N e şiş yanmak ne kebap, iki yanın da zararı

basmak. Mettre le doigt sur la plaie: Yaraya

olmamak.

Tavlamak,

parmak basmak, yaraya dokunmak. Mettre le feu

kafeslemek, aldatmak. Mettre en branle: İlk

à qch: 1. Ateşlemek, ateşe vermek, yakmak. 2.

adımı attırmak, başlatmak, harekete geçirmek.

Canlandırmak,

Mettre en capilotade: U n ufak etmek. Mettre en

grappin sur qn: -e kancayı takmak, avucunun

demeure: Zorlamak, zorla yaptırmak. Mettre en

içine almak, baskı ve etkisi altına almak. Mettre le

Mettre

en

boîte:

hareketlendirmek.

Mettre

le

avant: Öne sürmek. Mettre en cause: İşin içine

holà à qch: -e bir dur demek, son vermek. Mettre à

karıştırmak; söz konusu etmek, tartışma konusu

qn le marché à la main: 1. Birini, bir yükümlülüğü

yapmak.

yerine getirip getirmemekte serbest bırakmak,

Mettre

en

colère:

Kızdırmak,

sinirlendirmek. Mettre en joue: Nişan almak.

ister yap ister yapma demek. 2. Birine "ya bu

Mettre en lumière: Su yüzüne çıkarmak, açıklığa

deveyi güdersin, ya bu diyardan gidersin" demek.

kavuşturmak.

émoi:

Mettre les petits plats dans les grands: Birinin

Heyecanlandırmak. Mettre enjeu la vie de qn: -in

Mettre

onuruna hiç masrafa bakmadan şölen vermek,

hayatıyla oynamak. Mettre en évidence: Gözler

çok iyi ağırlamak. Mettre les pieds dans le plat:

önüne sermek, ortaya çıkarmak. Mettre en usage:

Çam devirmek, pot kırmak. Mettre les bouchées

Kullanmak.

doubles:

Mettre

en

en

rogne:

Kızdırmak,

Acele

acele

yemek,

çabuk

çabuk

kudurtmak. Mettre en relief: Belirtmek, ortaya

atıştırmak. Mettre les points sur les I: İyice

çıkarmak, göz önüne sermek. Mettre en taule:

açıklamak, elifi elifine anlatmak, hiçbir karanlık

Kodese

nokta bırakmamak; taşı gediğine koymak. Mettre

tıkmak.

Neşelendirmek,

Mettre

qn

keyiflendirmek.

en

train:

Mettre

en

pied à terre: İnmek, yere ayak basmak. Mettre qn

vente: Satışa çıkarmak. Mettre fin à: -e son

plus bas que terre: Yerin dibine batırmak. Mettre

vermek. Mettre fin à ses jours: İntihar etmek,

qn dans le pétrin: -i güç duruma sokmak. Mettre

yaşamına son vermek. Mettre flamberge au vent:

entre deux feux: İki cami arasında

Kılıcı kınından sıyırtmak, çizmeleri çekmek,

beynamaza döndürmek. Mettre qn sous clef: İçeri

kalmış

kavgaya hazırlanmak. Mettre hors de combat:

tıkmak, deliğe atmak. Mettre qn sur la paille:

Savaşdışı etmek, pes dedirtmek. Mettre qn hors

Meteliksiz

des

Zıvanadan

bırakmak, aç susuz bırakmak, meteliğe muhtaç

çıkarmak, kudurtmak. Mettre la bride sur le coup:

etmek. Mettre qnsous la table: Kör kandil etmek,

gonds,

hors de

ses gonds:

bırakmak,

mahvetmek,

tini

Dizginlerini bırakmak, ne varsa gör demek,

küfelik etmek, çok sarhoş etmek. Mettre son

serbest bırakmak, salıvermek. Mettre la charrue

drapeau dans sa poche: Düşüncesini saklamak,

devant les boeufs: İşe tersinden başlamak, işi

sinsilik etmek. Mettre son nez partout: Her şeye

kuyruğundan tutmak. Mettre la clé sous la porte:

burnunu sokmak. Mettre qn sur la sellette: Tefe

1. Gizlice kaçmak, sıvışmak. 2. (Bir işyerini)

koymak, kuyruğuna teneke bağlamak, elaleme

Kapamak, kepenkleri indirmek, mühürlemek.

rezil etmek. Mettre qn sur le pinacle: El üstünde

Mettre la cognée au pied d'un arbre: Kolları

tutmak,

sıvamak, işe girişmek. Mettre la dernière main à

koyamamak. Mettre l'eau à la bouche: Ağzının

göklere

çıkarmak,

yere

göğe

qch: 1. Bitirmek, tamamlamak. 2. -e son bir el

suyunu akıtmak, ağızını sulandırmak. Mettre qch

atmak, son olarak şöyle bir el vurmak. Mettre la

sur le dos de qn: Bir şeyi -in sırtına yüklemek.

lumière sous le boisseau: Gerçeği saklamaya

Mettre qch sur le tapis: Ortaya atmak, görüşme

çalışmak, güneşi balçıkla sıvamak. Mettre la main

konusu yapmak. Mettre sur pied: 1. Hazırlamak,

à: -e el atmak, başlamak. Mettre la main à la pâte:

bitirmek, ortaya çıkarmak. 2. (Ordu vb.) Hazır

1. Kolları sıvamak, işe girişmek. 2.

Kendi

bulundurmak,

tetikte

bekletmek,

alarma

çalışmak, kendi işini kendi görmek. Mettre la

geçirmek. Mettre sur le flanc: Çok yormak,

main à l'oeuvre: İşe el atmak, işe girişmek. Mettre

turşusunu çıkarmak. Mettre qn sur les dents:

la main au collet de qn: -in boğazına sarılmak,

İflahını

yakasına

Mettre la main dessus:

burnundan getirmek, çok yormak, sıkıştırmak.

Aradığını bulmak, yakalamak, ele geçirmek.

Mettre tous ses oeufs dans le même panier: Varını

yapışmak.

kesmek,

anasından

emdiği

sütü

meublant

898

meurtrir

yoğunu tek bir şeye bağlamak, bütün parasını

mobilya § Etre, s'installer dans ses meubles:

aynı şeye yatırmak. Mettre qch en marche:

Dayalı döşeli bir dairede kirayla oturmak,

Çalıştırmak, işletmek, hareket ettirmek. Mettre

meublé, e s. Dayalı döşeli, "möbleli (Louer

qch sens dessus dessous: Alt üst etmek, altını

appartement

üstüne getirmek. Mettre un terme à qch: -e son

meubler gçl.

vermek.

Mettre un voile sur: -i saklamak,

mobilya

1. Dayayıp döşemek,

koymak

gizlemek, üstüne perde çekmek. Y mettre du sien:

appartement,

1. Elinden

Zenginleştirmek;

gelen çabayı gösterip

yardımda

un

meublé). (Meubler

une

un

döşemek,

bureau,

un

2.

pièce). donatmak;

mec.

birşeylerle

bulunmak. 2. Para koyup harcamalara katılmak,

doldurmak (Meubler sa mémoire.

payına düşeni vermek. 3. Uğraşmak, çabalamak,

ses loisirs). 3. Meubler qch de qch: Bir şeyi ...ile

bütün iyi niyetiyle elinden geleni yapmak. 4.

zenginleştirmek,

Kazanacak

girmek,

(Meubler son imagination

özverilerde bulunmak durumunda kalmak. 5.

meuglement er. Böğürme,

Kanşmak, burnunu sokmak. § Se mettre: 1.

meugler gsz. Böğürmek (La vache

Oturmak, yerleşmek (Se mettre dans un fauteuil,

meulage er. Bir çarkla pürüzlerini giderip parlatma

la fenêtre).

yerde

yitirmek,

almak

à

2. Girmek, düşmek, bulaşmak (Se

mettre dans une situation affaire).

içeri

difficile,

dans une sale

3. (Bir duruma) Geçmek, o durumu (Se

mettre

vaziyetine geçmek).

au

garde-à-vous:

Hazırol

4. Olmak (Se mettre à nu). 5.

Bileği taşı (Affûter

(Meule

mettre à parler,

à pleurer,

düzeltip

table: Sofraya oturmak. Se mettre au lit: Yatağa

dentaire).

ileri sürmek, kendinden söz etmek,

kendini

dolaylı olarak övmek. Se mettre en bras de chemise: Çeketini çıkarmak, ceketsiz olmak. Se mettre en chemin, en route: Yola koyulmak, yola çıkmak.

Se

mettre

en

colère:

Kızmak,

öfkelenmek. Se mettre en frais: Masrafa girmek. Se mettre en grève: Grev yapmak, işbırakımına gitmek.

Se

mettre

en

marche:

Yürümeye

başlamak. Se mettre en ménage: Evlenmek, dünya evine girmek. Se mettre en quatre pour: -için kırık parça olmak, didim didim didinmek. Se mettre

la

ceinture:

Hava

almak,

avucunu

yalamak, eline bir şey geçmemek. Se mettre la corde au cou: Evlenmek, enayiler defterine yazdmak. Se mettre le doigt dans l'oeil: Bal gibi yanılmak, çok yanılmak. Se mettre martel en tête: Tath canını üzmek. Se mettre sur son trente et un: Bayramlıklarını

giymek,

pek

şıklaşmak,

kd

pıranga kızıl çengi olmak. S'en mettre plein la lampe: Bol bol yiyip içmek. Ne plus savoir où se mettre: Çok utanmak,

nereye

saklanacağını

bilememek, yerin dibine geçmek, meublant, e s. Döşemelik. § Meubles meublants:

meubles). meuble,

(Biens

2. Kolay işlenir, sürülmesi kolay (Terre sol meuble).

3. er.

D ö ş e m e eşyası,

dentaire). 2,

un couteau sur une meule). 3. de

4. Saman yığını, tahıl yığını, dokurcun de paille,

de blé).

parlatmak

5. Kömürlük odun

(Meuler

une

couronne

meulier, ère s. 1. Değirmentaşına değgin (Pierre meulière).

2. diş. Değirmentaşı yapılan taş cinsi,

üstü pütürlü sert bir taş ( Une villa en meulière) 3. Değirmentaşı ocağı, meulon er. 1. Küçük dokurcun, küçük tahıl yığını, 2. (Tuzlalarda) Tuz yığını. meunerie diş. 1. Değirmencilik. 2. Değirmenciler (Chambre

syndicale de la

meunerie).

meunier, ères. 1. Değirmenciliğe değgin (Industrie meunière).

2.s. vead. Değirmenci (Lemeunier,

meunière,

un garçon

meunier).

3. diş.

la Gök

baştankara (kuşu). 4. er. Değirmenlere yakın sularda yaşayan bir balık, meurette diş. Şaraplı salça, meurt-de-faim ad.

Bir lokma ekmeğe muhtaç,

yoksul, "sefil, meurtre er. 1. *Kıya, adam öldürme, "cinayet (Commettre

un meurtre,

être accusé de

meurtre).

2. mec. Büyük suç, büyük günah, meurtrier, ère ad. 1. 'Kıyıcı, insan öldüren, "kaatil. 2. s. Kanlı, öldürücü, insan kırıcı meurtriers.

Un coup meurtrier).

yarayan, öldürücü (Une

arme

meurtrière).

4.

meurtrière).

Mazgal deliği (Meurtrière

château fort, d'une meurtrir gçl.

(Combats

3. Öldürmeye

Tehlikeli, öldürebilir (Une fureur meurtrière diş.

D ö ş e m e eşyası, meuble s. 1. Taşımr, yeri değiştirilebilir

meugle).

meuler gçl. Pürüzlerini gidermek, kabasını almak,

à rire). § Se mettre à

girmek, yatmak. Se mettre en avant: H e p kendini

insensés).

(Peynir vb.) Teker, tekerlek (Une meule gruyère). yığını.

mettre à f. qch: -meye başlamak, koyulmak (Se

donatmak

de rêves

(Meulage d'une couronne

Se mettre à qch: -e başlamak, koyulmak (Se mettre 6. Se

doldurmak,

meule diş. 1. Değirmentaşı (Meule de moulin).

au travail, aux mathématiques,

à l'étude).

Il sait meubler

d'un

forteresse).

1. Yaralamak, yara bere içinde

bırakmak (La chute l'avait durement

meutri).

2.

meurtrissure

899

midi

Ezmek, berelemek, örselemek (Meurtrir les légumes, les fruits). 3. mec. İncitmek, yaralamak (De telles reproches lui meurtrissaient le coeur). § Se meurtrir qch: -sini bir yere çarpıp berelemek (Se meurtrir le front). meurtrissure diş. 1. Bere, ezik, çürük (Les meurtrissuresrendentlapeaulivide). 2. (Meyveve sebzelerde) Çürük, ezik, bere. 3. mec. Acı, yara (Meurtrissure du cœur). meute diş. 1. (Avda) Köpek sürüsü (Lâcher, lancer la meute sur un cerf). 2. mec. Sürü, güruh (Meute de créanciers, d'envieux). mévente diş. 1. (Eski) Zaranna satış. 2. Sürümsüzlük, satışlarda durgunluk, piyasada durgunluk (Traverser une période de mévente). mexicain, e s. ve ad. Meksikalı. Meksika ve

mi-clos,es. Yarı kapalı (Fleurs mi-closes. L'œil mi-clos). micmac er. tkz. Dalavere, kumpas, entrika (Il fait des micmacs). micocoulier er. bitb. Çitlembik ağacı, mi-corps (à) bel. Yarı bel, yarı belden; belden yukarı (Entrer dans l'eau jusqu'à mi-corps. Un portrait à mi-corps). mi-côte (à) bel. Bayırın ortasında, yamacın ortasında, yokuşun ortasında (Une petite ville située à mi-côte). micro, microphone er. Mikrofon, *sesbüyütür (Parler devant le micro). microbe er. 1. Mikrop (Le microbe de la rage, de la tuberculose). 2. mec. Küçük ve cılız kimse, ufarak.

Meksikalılara değgin, mézigue adıl. argo. Ben, bendeniz (C'est pour mézigue). mezzanine diş. 1. Ara kat, asma kat. 2. Asma kat penceresi. mezza-voce [medzavotfe] bel. müz. It. Yarım sesle, alçak sesle, hafifçe, mezzo-soprano er. müz. İt. 1. Orta kalınlıkta kadın sesi. 2. diş. Orta kalınlıkta sesli kadın, mezosoprano. mezzo-tinto [mEdzotinto] er. İt. Gölgeli kazma

microbicide s. 1. Mikrop öldüren, 2. Mikrop ilâcı, mikrop öldüren ilâç, mikropöldürücü. microbien, ne s. 1. Mikroplara değgin (Culture microbienne). 2. Mikroplu, mikroplardan olan (Maladie microbienne). microbiologie diş. 'Mikropbilim, "mikrobiyoloji, microbiologiste ad. Mikropbilim uzmanı, *mikropbilimci. microcéphales, ve ad. 1. Küçük beyinli. 2. Küçük kafalı.

resim, mi er. müz. Mi. miam-miam ünl. tkz. 1. (Yemek yemenin güzelliğini belirtmek üzere) Ham ham. 2. er. (Çocuk dilinde) Yemek, ham ham (Un bon miam miam). miaou er. Miyavlama, miyav (On entend un petit miaou). miasmatique s. Miyasmah (Fièvre miasmatique). miasme er. Miyasma. miaulement er. Miyavlama (Le miaulement des chats). miauler gsz. Miyavlamak, micaer. Mika. micacé, e s. 1. Mikalı, içinde mika bulunan (Sable micacé). 2. Mika gibi, mikayı andıran (Une poussière micacée). mi-carême diş. (Hristiyanlarda) Büyük perhizin üçüncü perşembesi, micaschiste er. yerb. Mikaşist, micelle diş. bitb. Misel, miche diş. Somun, ekmek somunu, mi-chemin (à) bel. Y a n yolda; yolun yansında (S'arrêter à mi-chemin). micheton er. argo. 1. Bir kadına para yediren erkek, paralı hovarda. 2. Enayi, hacıağa, sağmal inek.

microcosme er. fels. Küçük evren; küçük bir evren gibi düşünülen insan, microfilm er. Mikrofilm, "minifilm. microfilmer gçl. Mikrofilmini almak, minifilmini çekmek (Microfilmer un document). micrographie diş. Mikroskopla inceleme bilimi (Micrographie des métaux). micromètre en Mikrometre, micron er. Mikron, metrenin milyonda biri. micro-organisme er. Mikroskopla görülebilen organizma, mikroorganizma, *miniörgenlik. microphone er. Mikrofon, *sesbüyütür. microphonique s. Mikrofonla ilgili, mikrofona değgin. microphotographie diş. Mikroskoptan çekilen fotoğraf, microscope er. Mikroskop, microscopiques. 1. Ancak mikroskopla görülebilen (Organisme microscopique). 2. Mikroskopla yapılan (Examen microscopique). 3. mec. Pek ufak (Boire le café de Turquie dans les microscopiques tasses bleues). microsporange er. Küçük sporkesesi. microspore diş. bitb. Küçük spor. miction diş. hek. İşeme, su dökme, midi er. 1. Öğle (Demain à midi, venez chez nous. Le repas de midi. Arriver vers le midi). 2. (Yön

900

midinette olarak) Güney (Appartement

exposé au midi).

3.

mignonnette (Arrangez

l'affaire

au mieux).

2. Olsa olsa, en

(Bölge olarak) Güney. 4. (Büyük harfle) a)

çok, en olumlu düşünüldüğünde (Au mieux,

Güney Fransa, b) Güney ülkeleri. § Chercher

réunira

deux mille suffrages).

midi à quatorze heures: Öküzün altında buzağı

(Acheter,

aramak.

uygun şekilde (lia réglé la succession au mieux de

midinette diş. 1. Terzilerin yanında çalışan işçi kız,

vendre au mieux).

il

3. En iyi fiyatla

nos intérêts).

Au mieux de: l . - e e n

2. -in en iyi noktasında, en iyi

durumunda (Un athlète qui est au mieux

terzi çırağı, 2. mec. Civelek, finfirdek.

de sa

forme).

De mieux en mieux: Gittikçe düzelerek,

bel. Eskiden "pas" gibi olumsuzluk ilgeci olarak

gitgide

düzelerek.

kullanılırdı (Je n'en veux mie: İstemiyorum).

§

geldiğince, elinden geldiği kadar (Je t'aide de mon

Pain de mie: Kabuksuz ekmek. A la mie de pain:

mieux). Faute de mieux: Daha iyisi olmadığından,

hlk.

daha iyisi olmayınca (Faute de mieux, nous

mie diş. 1. Ekmek içi. 2. Sevgili kadın, sevdicek. 3.

Değersiz, beş para etmez (Vous

êtes

un

miel er. 1. Bal ( M a n g e r du miel). 2. Tatlılık, güzellik § Lune de miel: Balayı.

mieux:

Elinden

nous

iyi, çok güzel, "mükemmel (Les affaires vont pour le mieux).

Tant mieux: Olsun, daha iyi, iyi ya.

Aller mieux: Düzelmek, iyileşmek, daha iyiye

Etre tout miel: Pek tatlı, pek kibar olmak, miellé,e s 1. Ballı (Boisson miellée). 2. Balımsı (Un parfum

son

arrêterons dans cette auberge). Pour le mieux: Çok

homme à la mie de pain). (Le miel de la politesse).

De

gitmek (Le malade mieux).

miellé).

va mieux.

Ses affaires

vont

Aimer mieux: Yeğlemek, "tercih etmek

miellée diş. Kudret helvası,

(J'aime mieux rester ici). Faire mieux de f. qch:

mielleusement bel. Tatlı diller dökerek,

-mekle daha iyi etmek, -se daha iyi etmek (Tu

mielleux, euse s. 1. Bal gibi, bal tadında, bal

ferais mieux dene pas parler). Valoir mieux: Daha

kokusunda (Bananes

mielleuses).

gülücü, yapmacık (Paroles

2. mec. Yüze

mielleuses,

sourire

mien, ne s. 1. Benim (Ce livre est mien. 2. adıl.

Un mien

(Le, la, les tammhklanyla

birlikte) Benimki; (çoğul) benimkiler (Ton

livre

est bleu, le mien est vert. Sa cravate est plus

belle

que la mienne. noirs.

Vos

miennes).

que cage dorée: Özgürlük

altın kafesten iyidir). D

vaut mieux f. qch: -mek daha iyidir (Il vaut

mielleux). cousin).

değerli olmak, daha iyi olmak (Liberté vaut mieux

Tes yeux sont verts, les miens

mains

sont

aussi propres

que

sont les

3. er. Benim olan şey, benim malım. 4.

er. ç. Hısımlarım, yakınlarım, benimkiler (J'aime les miens. Il est des

mieux-être

er.

Durumun

düzelmesi,

özdeksel

koşulların düzelmesi; "refah, mièvres. 1. (Eskiden) Yaramaz

(Enfantmièvre).

2.

Yapma, yapmacık, zorlama (Un roman un peu mièvre. Des paroles mièvres). mièvrerie

diş.

1.

3. Cılız,

Yaramazlık.

2.

Yapmacık,

yapayhk. 3. Cılızlık, mi-fin s. Orta büyüklükte, ne iri ne ufak (Petits pois

miens).

miette diş. 1. Ekmek kırıntısı (Ramasser sur la table).

mieux

garder le silence).

les miettes

2. Parça, küçük parça, parçacık

(Réduire

un verre en miettes.

Mettre un vase en

miettes).

3. Yiyecek parçası, tadımhk

(Donnez-

m'en une miette pour y goûter).

4. mec. Kalıntı,

kırıntı ( Les miettes d'une fortune).

§ Ne pas perdre

mi-fins). mignard, e s. 1. Sevimli, çıtıpıtı, hoş (Un migrıard).

mignardise diş. 1. Sevimlilik, çıtıpıtılık, hoşluk, incelik (La mignardise

de ses manières

mignardises

bir noktasını kaçırmamak, -i dikkatle izlemek. Ne

küçük bir karanfil türü.

mieux bel. 1. Daha iyi (Cette lampe éclaire mieux. Je

d'une coquette).

3. Çok hoş kokulu

mignon, ne s. 1. Mini minnacık, çıtıpıtı (Fille jeune et mignonne).

hiç üzülmemek, aldırmamak,

2. Sevimli, cici, hoş (Ce chapeau

vraiment mignon.

est

Il est bien plus mignon que son

le connais mieux). 2. Mieux que: -den daha iyi (Tu

frère). 3. ad. N o n o ş , minnoş, tath (Ma

travailles mieux que nous).

mon mignon).

3. er. E n iyi; en iyisi

contrastait

avec la grossièreté de son mari). 2. Naz, cilve (Les

une miette de qch: -in en ufak bir yanını, en ufak pas s'en faire une miette: Kendine dert etmemek,

sourire

2. Nazlı, cilveli,

mignonne,

4 .er. Gözde (Il est le mignon de sa

(Le mieux est l'ennemi du bien. Le mieux, c'est de

mère). 5. diş. Koyu kırmızı bir cins armut. 6. diş.

rester ici. Ce que je connais

mon

Bir cins s a n erik. § Argent mignon: Keyif için

4. er. Düzelme, iyileşme daha

harcanmak üzere aynlan para. Péché mignon:

commencement).

le mieux,

c'est

iyiye gitme (Le médecin a constaté un mieux). Daha iyi (Il se sent mieux).

§ A qui mieux mieux:

Yarışırcasına (Tous, à qui mieux mieux, des flatteries).

S.s.

faisaient

Au mieux: 1. En iyi şekilde

Olağan sayılan küçük günah, mignonne diş. 1. Koyu kırmızı bir armut türü. 2. Sanmtırak uzun bir erik türü. mignonnette diş. 1. Bir çeşit ince dantela. 2. İri

901

mignoter

millet

dövülmüş karabiber. 3. Bir çeşit küçük karanfil

bonheur).

çiçeği. 4. İnce çakıl,

(S'arrêter au milieu de la route. Se perdre au milieu

Au milieu de: Ortasında, arasında

mignoter gçl. (Eski) Nazlı alıştırmak § Se mignoter:

de la foule). Au beau milieu de, en plein milieu de:

Uzun uzun taranıp süslenmek, cicileşmek, bir

-in tam ortasında (Au beau milieu du film, il y eut une panne

içim su olmak, migraineux, euse s. 1. Yanmcaya değgin migraineux).

2. s.

ve ad.

Yarımcalı,

militaire).

2. Savaşsever, savaşçı (Il a

yanm

militaire).

3. Askerce, askerlere özgü; kesin

(Exactitude

başağrısı olan (kimse), migrateur, trices. vead. Göçücü, göçmen

de

(Oiseaux

migrateurs). G ö ç m e , göç etme (Migration

des barbares). des

2.

(Mouvement

mihrâb).

mi-jambe (à) bel. Dize kadar, diz boyu (Avoir l'eau jusqu'à

de

mijaurée diş. Gülünç edalı kadın yada kız, kıntkan un

Gizlice hazırlamak, uzun uzun

hazırlamak ( M i j o t e r un complot).

3. Myoter de f.

qch: -meyi tasarlayıp durmak (Il mijotait d'acquérir

la propriété).

depuis

4. gsz. Hafif

ateşte pişmek, bir iki taşım kaynamak ( Le potage 5.

çarçabuk

gsz.

militaire

1.

Askerce

(Saluer

2. Kesin olarak, kesin kararla,

(Occuper

militairement

une

Gizlice

hazırlanmak,

düzenlenmek, örülmek, kurulmak (Complot

qui

(Mener militairement

une

affaire).

militante).

2. Savaşkan,"mücadeleci

militant).

3. s. ve ad.

'Vurucu,

diş.

askerleştirme,

'vuruşkan,

Les militants

1. Süelleştirme,

askerleşme.

2.

silahlandırılma (Militarisation

süelleşme;

Silahlandırma,

des îles

égéennes).

militarisme er. "Militarizm, militaristes, vead. militer gsz.

"Militarist,

1. Vuruşmak, savaşmak, "mücadele

etmek (Militer dans un parti révolutionnaire). militent contre une décision

brusque).

3. Militer pour: -den yana olmak, "lehte olmak (Tous ces événements régime).

militent pour le maintien

milles. 1. Bin (Millelivres).

2. Bininci

3. Binbir, birçok, bir sürü (Raconter

mile er. Mil, 1609 metre.

histoires).

4. er. Bin (Lê roman

du

(Pagemille).

mildiou er. bitb. Mildiyu,

miliaire).

2.

Militer contre: -e karşı olmak, aleyhte olmak (Ces

D a n (Grain de mil).

miliaire s.

d'un

militariser gçl. Süelleştirmek, askerleştirmek.

kez "mil" yazımıyla yazılır (L'an mil huit cent). 2. milan er. hayb. Çaylak,

politique (Ilaunesprit

parti).

arguments

mijote). mil er. 1. Mille: Bin sözcüğü, yıl tarihlerinde kimi

base

3. Sertçe, sertlikle, çok sıkı davranarak

militarisation

mijaurée).

mijoter gçl. 1. Hafif ateşte pişirmek (Mijoter

mijote).

bel.

"militan (Un ouvrier militant.

mi-jambe).

2. tkz.

4. er. Asker (Un

militant, e s. 1. Etken, etkin, "faal (Une

migratoire).

mihrâb er. Mihrap (L 'imam officie dans le

longtemps

militairement

ennemie).

hirondelles).

migratoire s. Göçe değgin, göçle ilgili, 'göçsel

plat).

militaire).

l'esprit

carrière).

militairement).

migration diş. 1. G ö ç (Migration

une tenue

(Accès

migrant, e s . ve ad. Göçmen; bir göçe katılan,

(Faire la

d'électricité).

militaires. l . S ü e l , askeri (Ecolemilitaire,

migraine diş. Yarımca, yanm başağrısı, migren,

mille

a dépassé

son

1. Darı tanecikleri gibi

(Eruption

centième mille) .5 .er. (Uzunluk birimi) Mil (Mille

2.

küçücük

marin). 6. er. Hedefin tam ortası. § Avoir, gagner

diş.

Vücutta

görülen

des mille et des cents: Çok parası olmak, çok para

kabarcık, tanecik, döküntü, milice diş. 1. (Eski) Savaş sanatı. 2. (Eski) Ordu

kazanmak, binliklerle oynamak. Mettre dans le

admirable).3.MİİİS,

mille: Hedefin tam ortasına isabet ettirmek,

polis yada orduya yardımcı olmak üzre toplanan

onikiden vurmak. Souffrir mille morts: Çok acı

(Romenourrissait

une milice

çekmek, çekmediği kalmamak,

halk kuvveti,

mille-feuille diş. 1. Civanperçemi denilen bitki. 2.

milicien, ne ad. Milis eri. milieu er. 1. Orta (Une ride parcourt le milieu de son front). 2. İkisinin arası, ara, arayol (Il n'y a pas de milieu entre la soumission

et la résistance).

(Depuis

le milieu

du siècle dernier).

ortam

(Adaptation

au . milieu.

militaires, littéraires, artistiques).

Les

3. Yarı

4. Çevre, milieux

5. argo. (Büyük

İnce yufka ile yapılan bir çeşit pasta, "milföy. millénaire s. 1. Bin yıllık; çok eski, çok yaşlı (Une tradition millénaire, Bin yıl (Le deuxième d'une

des arbres millénaires) millénaire

de la

2. er.

fondation

ville).

mille-pattes er. hayb. Kırkayak,

harfle) İpsizler çevresi, ursuzlar takımı (Un gars

mille-pertuis, millepertuis er. Kihcotu.

du Milieu).

millésime er. (Paralar ve madalyalarda) Yıl rakamı.

§ Le juste milieu: Tamorta, ortayol

(Garder en tout le juste milieu,

voilà la règle du

millet er. 1. Darı. 2. hek. Arpacık.

902

milliaire milliaire s. 1. (Yollarda) Kilometreleri yada milleri gösteren (Pierre milliaire).

2. er. Kilometre yada

mil taşı.

minéral d'une

vieille fille).

2.

Kırıtma,

cilve

(Les

minauderies d'une coquette). minaudier, ères. vead. Kırıtkan, minbar er. Ar. Mimber.

milliard er. Milyar, milliardaires, ve ad. Milyarder,

minces. 1. İnce (Etoffe mince. Une mince couche de

millièmes. 1. Bininci. 2. er. Binde bir.

neige). 2. İnce, narin, dal gibi (Elle a une taille

millier er. 1. Bin, binlik ( Un millier de francs). 2. ç. Binlerce (Des milliers d'années, d'étoiles). milligramme er. Miligram,

mince. Une jeune femme mince). 3. Önemsiz,

millimètre er. Milimetre.

d'essence).

million er. 1- Milyon. 2. Milyon para (Toucher

deux

millions à la Loterie Nationale). 3. ç. Milyonlarca

(Des millions d'étoiles).

basit değersiz (Un mince profit). 4. ünl. Hay Allah kahretsin, tüh! Allah Allah! (Mince! je n'ai plus

minceur diş. 1. İncelik (La minceur d'une feuille, d'un fil). 2. Narinlik (Elle est d'une minceur

millionièmes. 1. Milyonuncu. 2. er. Milyonda bir.

remarquable). mincir gsz. İncelmek (Elle a beaucoup minci).

millionnaire s. ve ad. Milyoner,

mine diş.

1. Yüzün havası, yüz ifadesi; genel

miilithermie diş. Büyük ısın, büyük kalori,

görünüm (Elle a une mine resplendissante). 2. Yüz

milord er. I. (Lortlara seslenirken söylenilen) Sayın

(Avoir la mine longue, allongée). 3. Görünüş, dış görünüş (linefaut pas juger des gens surlamine). §

lort. 2. hlk.

Çok zengin adam, lort. 3. (Eski)

Faytona benzer hafif bir araba,

Avoir une saie mine: Hasta olmak, keyfi yerinde

milouin er. Kara tüylü bir cins yaban ördeği, mime er. 1. Mim, pandomima. 2. Mim oyuncusu,

olmamak. Faire bonne mine à qn: -e güleryüz göstermek. Faire triste mine à qn: -e karşı soğuk davranmak, kırgınlığını belli etmek. Faire grise

mim sanatçısı. 3. Taklitçi, mimiklerle

mine à qn: -i soğuk karşılamak. Faire la mine:

anlatmak (Mimer le désir, la joie, la fatigue). 2.

Surat asmak. Faire des mines: Kırıtmak, cilve

Mimer qn: -in taklidini yapmak, -i yansılamak

yapmak. Faire mine de f. qch: -miş gibi görünmek

mimer gçl.

1. Mimiklerle vermek,

3. gsz.

(Il fait mine de s'intéresser à l'art). Ne pas payer de

Taklitçilik yapmak, maymunluklar yapmak, onu

mine: Dış görünüşü pek iyi olmamak, pek güven

(Les élèves miment leur professeur).

verir gibi görünmemek (Le restaurant ne paie pas

bunu yansılamak, mimétisme er. 1. Canlıların çevrelerine benzer hale gelmesi,

benzeşleşme,

°mimetizm.

2.

mec.

mimi er. 1. (Çoçuk dilinde) Kedi, pisi. 2. Öpücük

(Fais un gros mimi à ta grand-mère). 3. s. Cici, sevimli (Il est très mimi). 1. Taklitçiliğe değgin, öykünmeli;

yansılamalı. 2. diş. El ve yüz işaretleri, mimik. 3. diş. El ve yüz işaretleriyle anlatma, konuşma (La

mimique des sourds-muets). mimodrame

er.

Pandomima

tarzında

dram,

mimodram.

mimosacées

diş.

cuisiner un peu, mine de rien, en douce). mine

diş.

1.

Maden

filizi,

maden

yatağı

(L'épuisement des mines de charbon). 2. Maden ocağı (Descendre dans une mine). 3. Hazine, önemli kaynak (Ces archives sont une mine inépuisable de renseignements). 4. (Patlatılan)

Lâğım (Creuser une mine pour faire sauter un pont). 5. Mayın (Champ de mine. Neutralisation d'une mine. Poser une mine. La char a sauté sur une mine). 6. (Kurşun kalemin içindeki) Maden,

mimographe er. Mim yazarı, mimosa er. bitb. Mimoza, küstümotu.

mimosées,

Çaktırmadan; bilmiyormuş gibi, haberi yokmuş gibi; ortada hiçbir şey yokmuş gibi (Tâche de le

Yansılama.

mimique s.

demine, mais ony mange bien). Mine de rien: hlk.

kömür, iç, uc (Casser la mine du crayon). 7. Eski

ç.

bitb.

Yunanlılarda bir para ve bir ağırlık birimi. 8. Eskiden Fransa'da kullanılan bir ölçek,

Küstümotugiller. minable s. 1. Acınacak, yürekler acısı (Mener

une

miner gçl. 1. Mayınlamak, mayın döşemek

(Miner

une route, un pont). 2. Aşındırmak (La rivière

existence minable). 2. Çok yoksul, perişan (Un vieillard minable). 3. Pek az, pek düşük, önemsiz

mine la berge). 3. Bozmak (Ces excès minent sa

(Un résultat minable, un salaire minable).

santé).

minablement bel. Acınacak bir biçimde,

minaret er. Minare.

minauder gsz. Kırıtmak (Elle minaudait dans le salon). minauderie diş. 1. Kırıtkanlık (Les

minauderies

4. Yıpratmak, bitirmek, için için yemek

(La chagrin le mine). 5. mec. Kemirmek, yiyip bitirmek (La maladie le mine). 6. Yıkmak,

çökertmek (Miner le régime, la société). minerai er. Maden filizi (Minerai de fer). minéral er. Minerai.

minéral, e s. Minerallere değgin; mineral cinsinden olan. § Eau minérale: Maden suyu. Règne minéral: Madenler âlemi, minéralisation diş. bitb. Madenleşme, madenleştirme; mineralleşme, mineralleştirme; cevherleşme, cevherleştirme. minéralisergçl. Mineralleştirmek, minéralogie diş. Madenbiüm, mineraloji, minéralogique s. *Madenbilimsel. minéralogiste er. *Madenbilimci, madenbilim uzmanı. minerve diş. Küçük baskı makinası. minerviste er. Küçük baskı makinası işçisi. minet,tea
mineur, euse s. ve er. 1, Maden mineurs. Ouvrier mineur). 2. asker; mayıncı, mineur, e s. 1. Daha az, daha derecede; küçük, önemsiz (Les

minorité

903

minéral

işçisi (Maison de er. Lağım kazıcı küçük. 2. İkinci écrivains mineurs

d'une époque. Se perdre dans des problèmes mineurs). 3. Ergin olmayan, küçük (Les enfants mineurs). 4. müz. Minör (Gamme mineure). S. ad. Ergin olmayan çocuk ( Les mineurs ne sont pas

pleinement responsables en matière pénale) .6. diş. mant. Küçük önerme. § Ordres mineurs: Papazlıkta dört küçük aşama, mini s. değişmez. Mini etek, mini (La mode mini.

S'habiller mini). miniature diş. Minyatür. § En miniature: Küçültülmüş, minyatür halinde (Les magasins du

centre donnent à la ville la physionomie d'un Paris en miniature). miniaturisation diş. Minyatürleştirme; çok küçültme, ufacıklaştırma. miniaturiser gçl. Minyatürleştirmek, çok küçültmek, ufacıklaştırmak. miniaturiste ad. Minyatürcü. minibus er. Minibüs, küçük otobüs, minier,ère s. 1. Maden filizine değgin, madene

değgin (Industrie minière. Gisements miniers). 2. İçinde maden ocağı, maden filizi bulunan (Bassin, pays miniers). 3. diş. Açık maden ocağı; açık maden cevheri, mini-jupe diş. Diz üstünde çok kısa etek, mini jüp. minima (à) bel. Şu deyimlerde geçer: Appel à minima: (Cezayı az bulduğunda, savcı tarafından) Yargıtaya başvurma. Thermomètre à minima: En düşük ısıyı gösteren sıcakölçer. minimal, e 5. En düşük, en alçak, en az, en küçük

(Donner à un malade la dose minimale). minime s. Pek küçük, ufacık, küçücük, azıcık, pek

düşük (Des salaires minimes. Il y a entre eux une

minime différence d'âge). minimiser gçl. Ufaltmak, küçültmek, önemsiz gibi göstermek (Il cherche à minimiser les

conséquences de son acte. Minimiser la gravité de la situation). minimum er. 1. En az, en ufak, en küçük, "minimum, "asgari (Faire le minimum de

dépenses. Appliquer le minimum de la peine). 2 .s. En küçük, en ufak, en düşük, en az, "asgari (L'âge

minimum

Salaire minimum).

§ Au

minimum: Hiç olmazsa, en azından, ministère er. 1. Görev (Les obligations

requis.

de son

ministère. Il se destine à un saint ministère). 2. (Eski) Aracılık, arabulucuk ( Offrir, proposer ministère). 3. Bakanlık (Le Ministère

son de

l'Agriculture,

des

de l'Education

Nationale,

Affaires étrangères). 4. Hükümet, bakanlar kurulu, kabine (Former un ministère. Entrer dans un ministère). S. Bakanlık, bakanlık görevi. 6. Bakanlık, bakanlık binası. § Ministère de parole: Vaizlik. Ministère des autels: Papazlık. Ministère public: Savcılık, ministériel, le 1. Bakanlığa değgin (Arrêté ministériel). 2. Bakana değgin, bakanla ilgili (Voyage ministériel). 3. Hükümete değgin, kabineyle ilgili (Une crise ministérielle vient d'éclater). 4. Hükümet yanlısı, iktidarı tutan (Les journaux ministériels). § Officiers ministériels: Avukatlar, noterler, mübaşirler vb. ministrable s. tkz. Bakan olabilir, bakanlık yapabilir (Unparlementaire ministrable). ministre er. 1. Bakan (Le ministre des Finances). 2. Protestan papazı. 3. Ortaelçi (Le ministre de la France à Sofia). § Ministre de Dieu, de la religion, des autels: Papaz. Mihistre sans portefeuille: Sandalyesiz bakan, devlet bakanı. Premier ministre: Başbakan, minium er. kim. Sülüğen. minnesinger [minesingcn] er. Ortaçağda Alman saz

şairi. minois er. tkz. Sevimli yüz (Minois d'enfant,

de

jeune fille). minoratif, ive s. Düşürücü, önemini ve değerini azaltıcı. minorer gçl. 1. Düşürmek, küçültmek. 2. Önem ve değerini azaltmak. Gerçek değerinin altında değer biçmek, minoritaire s. 1. Azınlığa değgin, azınlıkla ilgili (Parti minoritaire). 2. ad. Azınlık, azınlıktan olan (Un minoritaire, les minoritaires). minorité diş. 1. Ergin olmayış, yaşı küçüklük, yaş küçüklüğü. 2. Az, azlık (Une minorité des gens a

conscience

de

travailler

générations futures).

au

bien-être

3. Azınlık

des

(Représentation

des minorités dans un système électoral) § Etre en minoterie diş. 1. Un fabrikası. 2. Un deposu. 3.

mirabelle diş. 1. Sarı renkli, küçük ve tatlı bir tür mirabellier er. Sarıerik ağacı,

minou er. (Çocuk dilinde) Kedi, pisi pisi.

minuit er. Gece yarısı (Il est minuit.

Messe de

§ A minuit: Gece yarısı, gece yarısında (Il

est venu à minuit. Veiller jusqu'à minuit). minuscule s. 1. Ufacık (Un jardin minuscule). 2. Küçük (Caractères minuscules, lettres minuscules).

3. diş. Küçük harf.

minus habens, minus ad. Lat. Budala, allahlık, aptal, salak (C'est un vrai minus. Elle le traitait

comme un minus habens). er.

süresini

minutage

milimini

précis

de

l'horaire de travail). minute diş. 1. Dakika (La pendule retarde de dix minutes. Observer une minute de silence en l'honneur des morts de la guerre). 2. ünl. Bir dakika! Biraz bekleyin! 3. Çok küçük yazı, çok küçük basımevi harfleri. 4. Bir sözleşmenin, bir

belgitin asıl nüshası (Copie d'une minute). § A la Dakikası

dakikasına,

saniye

gecikmeden, tam zamanında^ (// est venu à la

minute au rendez-vous).

mirabilis er. bitb. Gecesafası. miracle er. 1. Tansık, 'mucize (Le miracle d'une guérison inespérée). 2. "Harika, eşsiz şey (Ce monument est un miracle). 3. Şaşılacak şey, inanılmayacak şey (Ce serait unmiracles 'il arrivait à l'heure). § Par miracle: Mucizeyle, mucize kabilinden (Il en a réchappé par miracle).

Accomplir,

faire

des

miracles:

Mucizeler

yaratmak, harikalar yaratmak, marnlamayacak

şeyler yapmak. Crier miracle, crier au miracle:

Dakikalama,

milimine ayarlama (Le

minute:

mi-parti, e s. X. Eşitçe ikiye bölünmüş. 2. Yarı

erik. 2. Erik rakısı,

Unculuk, minotier er. Uncu, un fabrikacısı,

minutage

miocènes, veer. yerb. Miyosen, mioche ad. tkz. Küçük çocuk, velet, kopil, yarıya olan.

minorité: Azınlıkta olmak,

minuit).

mirer

904

minoterie

A la minute où: -dığı anda

(Il est venu à la minute où j'allais sortir). De minute en minute: Git gide, yavaş yavaş (De minute

en

minute, l'eau montait sur les quais). D'une minute à l'autre: Nerdeyse, hemen, pek çekmez (Il va

Şaşıp kalmak, şaşırmak, inanamamak. Tenir du miracle: Mucize gibi bir şey olmak. Il n'y a pas de

quoi crier miracle: Bunda şaşılacak bir şey yok. miraculé, es. vead. X. Mucize kabilinden ölümden

kurtulan (Les miraculés d'un tremblement terre). 2. Mucizeyle düzelen, iyileşen

miraculée). miraculeusement

bel.

1.

Mucizeyle,

mucize

kabilinden (Il fut miraculeusement sauvé des flammes). 2. Son derece, olağanüstü (Elle est

miraculeusement belle). miraculeux, euses. 1. Tansı kl ı, "mucizevi (Guérison miraculeuse). 2. Mucizeli (La grotte miraculeuse de Lourdes).

3. Şaşırtıcı, inanılmaz, us almaz (Un

succès miraculeux). mirador er. 1. (İspanyol evlerinde) Dam köşkü. 2.

revenir d'une minute à l'autre). Dans une minute:

(Tutukevlerinde,

Hemen, bir dakika sonra (Je serai de retour dans

Gözetleme kulesi,

une minute). Jusqu'à la dernière minute: Son

de

(Maladie

tutsak

kamplarında)

mirage er. 1. Ilgım, yalgın, "serap (Les mirages

du

dakikaya kadar (Il a espéré jusqu'à la dernière

désert).

minute). Ne pas avoir une minute à perdre:

"ham hayal, aldatmaca (Les mirages de la gloire,

Yitirecek tek saniyesi olmamak,

de l'amour).

minuter gçl. 1. Taslağını hazırlamak (Minuter un contrat). süresini

2. Süresini kesin olarak belirlemek, sınırlamak,

dakikalamak

dakikayla

(Minuter

les

saptamak,

phases

d'une

cérémonie, le temps de parole de chaque orateur). minutie diş. 1. Önemsiz ayrıntı, ufak tefek şeyler

(Discuter sur des minuties).

2. Büyük dikkat,

titizlik, en ince ayrıntılara dikkat etme (Faire un

travail avec minutie).

mire diş. 1. (Mühendislikte) Şâhıs, mira. 2. Nişan

alma, nişan (Prendre sa mire: Nişan almak). 3. *Göz dikeği, herkesin üzerine göz diktiği kimse

yada şey. § Cran de mire: (Silahlarda) Gez. Ligne de mire: (Silah atmada) Nişan çizgisi. Point de mire: (Silah atmada) Hedef. Avoir qn, qch en point de mire: -i kendisine hedef almak, boy hedefi almak, -i vurmaya çalışmak. Etre le point de mire de: -in gözü üstünde olmak, dikkati

minutieusement bel. Büyük bir dikkatle, titizlikle,

üzerinde toplanmak (Il est le point de mire de toute

la classe).

inceden inceye, minutieux, euse s. Çok dikkatli, titiz, ince eleyip sık

dokuyan (Un observateur

2. mec. Aldatıcı görünüş; boş kuruntu,

minutieux.

minutieux, inspection minutieuse).

Travail

mire-œufs [mim]

er. Yumurtaların sağlam olup

olmadığını denetlemeye yarayan alet. mirer gçl. 1. Gözlemek, nişan almak. 2. -e göz

905

mirette dikmek (Il mirait ce poste depuis longtemps). 3. (Yumurta ve başka şeylerin taze olup olmadığını anlamak için) Işığa tutmak, ışığa tutup bakmak (Mirer les œufs). 4. Uzun uzun bakmak,

seyretmek (Mirer son front dans les eaux). § Se mirer: 1. Yansımak (Arbre qui se mire dans l'eau). 2. Kendini hayranlıkla seyretmek, kendine uzun uzun bakmak (Se mirer dans un miroir, dans

l'eau). mirette diş. hlk. Göz (Elle a de belles mirettes). mireur, euse ad. Yumurtaların sağlam olup olmadıklarını denetleyen kişi. mirifiques. Hayran olunacak, şaşılacak, çok güzel, şaşırtıcı (Des projets mirifiques, des promesses

mirifiques). mirliflore er. tkz. Kıyak delikanlı, cakacı (Il fait le

mirliflore). mirliton er. Bir çeşit kamış flüt. § Vers de mirliton: Çocukça dizeler, bayağı dizeler, çocukça şiir. mirmiilon er. Kılıç kalkanlı gladyatör, mirobolant, e s. tkz. Olağanüstü, şaşırtıcı, göz kamaştırıcı, şaşılacak (Projet mirobolant, promesses mirobolantes). miroir er. 1. Gözgü, ayna (Miroir de poche, miroir mural. Se regarder dans un miroir). 2. Parlak yüzey, ayna (Le miroir du lac, des eaux). 3. mec. 'Yansıtaç, yansıtan şey, ayna (Les yeux sont le miroir de l'âme) § Oeufs au miroir: Sahanda yumurta. miroitant, e s. 1. Balkıyan, "harelenen (Soie miroitante). 2. mec. Parlak, cafcaflı (Style miroitant). miroité, es. Benekli doru (Chevalmiroité). miroitement er. Balkıma, "harelenme, miroiter gsz Balkımak, harelenmek (Vitre, eau qui miroite). § Faire miroiter qch: Bir şeyi parlak ve çok yararh gibi göstermek (II lui a fait miroiter les avantages de cette entreprise). miroiterie diş. Aynacılık. miroitier, ère ad. Aynacı, miroton, mironton er. hlk. Soğanlı et yahnisi, mis, e s. 1. Kurulmuş, hazırlanmış (Table mise). 2. Giyinmiş (Il est bien mis; tu es mal mis. Elle est mise comme un garçon). misaine diş. Mizana direği; mizana yelkeni, misanthrope s. ve ad. Ürkürük, insandan kaçan, "merdümgiriz. misanthropie diş. Ürkürüklük, insandan kaçma, "merdümgirizlik. misanthropique s. Ürkürükçe,

"merdümgirizce

(Réflexions, idées misanthropiques). miscellanées diş. ç. Bilim ve yazın dergisi, miscible s. Karıştırılabilir, birbirine katılabilir

misère (L'eau et l'alcool sont entièrement miscibles). mise diş. 1. Koyma, koyuş; konma, konuş (Mise en bouteille, mise en lieu sûr). 2. (Yeni bir duruma) Getirme, getiriş (Mise en plis, mise au net. Mise au pas, mise à la raison). 3. (Kumarda) Sürülen para

(Déposer une mise. Doubler la mise, sauver la mise). 4. Bir ortaklığa yatırılan para, anamalpayı. 5. Giyim, giyiniş (Un enfant à la mise débraillée). § Etre de mise: Kabul edilmek, geçmek, geçerli olmak, sökmek (Ces monnaies ne sont plus de

mise. Ces manières ne sont pas de mise chez nous). miser gçl. 1. (Kumarda) Para sürmek (Miser vingt francs). 2. Miser sur: -in üzerine bahse girmek, oynamak (Miser sur un cheval). 3. mec. Miser sur: -e güvenmek, ipiyle kuyuya inmek, bel bağlamak (On ne peut pas miser sur lui). § Miser sur les deux tableaux: tki yanlı oynamak, iki yandan da kendine çıkar sağlamak, misérabilisme er. Sefaletçilik, sefalet edebiyatı; sefalet edebiyatçılığı, misérabiliste s. ve ad. Sefalet konularını işleyen

(Film, écrivain misérabiliste. Un misérabiliste). misérable s. 1. Mutsuz, zavallı, acınacak durumda (Un homme misérable). 2. Yoksul, "sefil (Famille misérable, pays misérable). 3. Değersiz, önemsiz, basit (//était un misérablephysicien). 4. Düşük, az (Toucher un misérable salaire). 5. Bayağı, alçak; alçakça (Un misérable acte de vengeance). 6. er. Zavallının teki, sefil (C'est un misérable). 7. (Eski) Alçak adam, rezil herif, misérablement bel. 1. Yoksulca, yoksulluk içinde (Vivre misérablement). 2. Acıklı bir şekilde, acınacak şekilde (Mourir misérablement). 3. Bayağıca. misère diş.

1. Yoksulluk, yoksunluk; "sefalet

(Vivre, tomber dans la misère. Etre, s'enfoncer dans la misère. La misère des bidonvilles). 2. Yıkıntı, çöküntü, yıkılma, çökme (La misère morale, la misère psychologique). 3. Mutsuzluk,

zavallılık (Toutes nos misères véritables sont intérieures et causées par nous-mêmes). 4. Yıkım, "felâket (Les misères de la guerre). 5. Acınacak şey, acınacak hal, yürekler acısı ( C'est une misère de le voir dans un tel état). 6. Alçaklık, bayağılık

(Révéler

toutes

les

misères

d'un

régime

dictatorial). 7. Yoksullar takımı, fakirler. 8. Önemsiz şey, önemsiz bir miktar para (Il a eu cette

maison pour une misère). 9. Güçsüzlük (Misère causée par l'âge). 10. Hiçlik. 11. ç. Sıkıntılar, acılar. 12. ç. Önemsiz şeyler, "pestenkerani şeyler. § De misère: Çok düşük, çok az (Unsalaire de misère). Misère noire: Koyu sefalet. Collier de misère: Ömür törpüsü (Reprendre son collier de

miséréré

906

misère). Crier misère, pleurer misère: Yoksulluğundan sızlanıp durmak, durmadan yanıp yakınmak. Faire des misères a qn: -e can sıkıcı şakalar yapmak; başına durmadan çoraplar örmek. Réduire qn à la misère: -i yoksulluk içine düşürmek, ekmeğe muhtaç duruma getirmek, miséréré, miserere er. Kiliselerde makamla okunan Davut Peygamber mezamirinin ellincisi, miséreux, euse s. vead. Yoksul, fakir (Un miséreux qui mendie). miséricorde 1. Acıma, "merhamet (Demander, obtenir miséricorde). 2. Yarlıgama, "mağfiret (La miséricorde divine). 3. Bağışlama, suç yada günah bağışlama. 4. Kiliselerde, papazların ayaktaymış gibi görünerek ayin sırasında ilişip oturdukları yer. 5. ünl. (Korku ve şaşkınlık anlatmak için) Allahım! Aman yarabbim! Tanrım! § A tout péché miséricorde: Affetmek büyüklüğün şanındandır. miséricordieux, euse s. Yarlıgayıcı; bağışlayın (Dieu miséricordieux). misogynes, vead. Kadın düşmanı, *kadınsevmez. misogynie Aj. Kadın düşmanlığı, "kadınsevmezlik. misonéisme er. Yenilik düşmanlığı, yemlik sevmezlik. misonéiste s. ve ad. Yenilik düşmanı, yenilik sevmez. miss diş. 1. (Anglosaksonlarda) Gençkız, hanımkız. 2. Güzellik kraliçesi, güzellik ecesi (Elle a été élue Miss France). missel er. Katoliklerde kilise duaları kitabı (Suivre la messe dans son missel). missile er. Füze. missilier er. Füze uzmanı. mission diş. 1. Özel görev (Accomplir une mission. S'acquitter d'une mission). 2. Geçici görev (Partir en mission. Envoyer en mission). 3. Görev (Il avait la difficile mission de prévenir la famille du terrible accident). 4. İş, işlev, kendisine düşen görev (La mission de l'art n'est pas de copier la nature). S. Heyet, özel görevli kurul (Fairepartie d'une mission scientifique). 6. Verilen yetki (Il a failli à sa mission). 7. Dinsel görev yada yetki (Prêtre qui reçoit la mission d'évangéliser un peuple). 8. Misyoner takımı (Les missions catholiques et protestantes à Madagascar). missionnaire er. 1. Misyoner, *dinyayar. 2. mec. Yayıcı, *yayar (Les missionnaires d'une doctrine). 3. s. Misyonerlere özgü (Esprit missionnaire). missives. 1. Acele gönderilecek (Lettremissive). 2. diş. Mektup (Envoyer une longue missive à une amie). misteile diş. Bir çeşit üzüm şırası.

mitoyenneté mistigri er. tkz. 1. Kedi, pisi. 2. İskambil oyunu. 3. (Kimi oyunlarda) Sinek oğlanı. miston,neorf. tkz. 1. Çocuk, yavru, velet. 2. er. argo Hacıağa, kadınlara para yediren enayi. 3. diş. argo. Kız, aftos, yavru, piliç, mistoufle diş. tkz. 1. Muziplik; kötülük, kötü davramş (Tu lui fais toujours des mistoufles). 2. Yoksulluk, yoksunluk, sefalet (Etre dans la mistoufle). mistral er. Güney Fransa'da kuzey-batıdan esen soğuk, kuru şiddetli bir yel, karayel, kuzey yeli. mitan er. (Eski) Orta; bir şeyin ortası, mite diş. 1. Güve (Habit mangé par des mites). 2. mec. tkz. Çapak (Avoir la mite à l'oeil). mité, e s . Güve yemiş (Fourruremitée). mi-temps diş. 1. (Sporda, oyunda verilen) Ara, dinlenme zamanı (Les joueurs se délassent pendant la mi-temps. La mi-temps est enfin sijflée). 2. (Sporda) Y a n , devre, dönem (La première mi-temps, la seconde mi-temps). § Amitemps: Yarım gün (Travailler à mi-temps). miteux, euses. 1. (Eski) Çapaklı. 2. Berbat, pis (Un hôtel miteux). 3. s. ve ad. Yoksul, zavalh (Un restaurant trop chic pour des miteux comme nous). mithridatiser gçl. Zehire karşı bağışıklık kazandırmak, ağıya ahştırmak. § Se mithridatiser: Ağıya karşı bağışıklık kazanmak, kendini zehire alıştırmak, mithridatisme er. mithridatisation diş. Zehir alışkanlığı, zehirlenme bağışıklığı, mitigation diş. Yumuşatma, yatıştırma, dindirme, hafifletme (Mitigation des peines). mitigé, e s. Yumuşamış, yatışmış, hafiflemiş, dinmiş. 2 . m e c . Gevşemiş, tavsamış(Zèlemitigé). mitiger gçl. (Eskimiştir) Yumuşatmak, yatıştırmak, dindirmek, hafifletmek, miton er. Parmaksız eldiven. § Onguent Miton mitaine: Ne eme, ne seme yarayan çare. mitonner gsz. 1. (Ekmek, et suyunda) Tiritleşmek, tirit olmak. 2. Hafif ateşte pişmek, pişedurmak (La soupe mitonnait). S.gçl. Hafif ateşte pişirmek (Mitonner un ragoût). 4. gçl. mec. Hazırlamak, yavaş yavaş yoluna koymak (Mitonner une affaire). S. gçl. Mitonner qn: -in üzerine titremek, -e karşı aşın ilgi ve sevgi göstermek. § Se mitonner: Keyif çatmak, keyif sürmek, rahatına bakmak, mitose diş. bitb. Eşeyli bölünme, mitoyen, ne s. İki taraf arasında ortaklaşa olan, ortak (Mur mitoyen). mitoyenneté diş. İki taraf arasında ortaklaşa olma hali, ara ortaklığı, ortakhk (La mitoyenneté d'un mur).

mitraillade mitraillade diş. Makineli tüfek yada makineli tabancayla tarama, makineli tüfek ateşi (Les

prisonniers furent tués par mitraillade). mitraillage er. Makineli tüfekle tarama, mitraille diş. 1. tkz. Bozuk para, ufak para (Il a les poches pleines de mitraille). 2. Maden kırıntıları, maden hurdaları. 3. Topla atdan demir kesmeleri, salkım. 4. Kurşun yada top mermisi

(Fuir sous la mitraille). mitrailler gsz. 1. (Topla) Salkım atmak. 2. gçl. Makineli tüfekle taramak, ateş etmek (Mitrailler les nids de résistance). 3. gçl. tkz. Durmadan fotoğrafını çekmek (Les touristes mitraillaient la

cathédrale). mitraillette diş. Makineli tabanca, mitrailleur er. 1. Salkım atan topçu. 2. Makineli tüfek atıcı.

mitrailleuse diş. Makineli tüfek (Mitrailleuse lourde, légère). mitre diş. 1. Sivri külah, 2. Piskoposların ayin başlığı. 3. Baca başlığı, mitre e s. (Papazlar için) Başlık taşımaya hak kazanmış; ayin başlığı olan. mitron er. Ekmekçi çırağı; fırıncı çırağı, mi-voix (à) bel. Alçak sesle, yavaşça (Parler à mivoix). mixage er. (Sinemacılıkta) Bileştirme, çeşitli ses kuşaklarını tek bir kuşak biçimine sokma, mixer gçl. (Sinemacılıkta) Bileştirmek, mixer, mixeur er. İng.. Elektrikli çalkama aygıtı, karmaç, çırpıcı, "mikser, mixeur er. 1. Bileştirici, bileştirme işini yöneten kimse. 2. Bileştirme aygıtı, bileştirme işini gerçekleştiren aygıt, mixité diş. Karmalık, karma oluş, kız-erkek bir arada oluş (Mixité des établissements scolaires). mixte s. 1. Karma (La commission mixte chargée de la réforme agraire). 2. Kızlı erkekli, karma (Ecole mixte, classe mixte). § Ligne mixte: Eğrili doğrulu Çizgimixtion diş. 1. Karma sulu ilaç yapma. 2, Karma sulu ilaç. mixture diş. 1. Sıvı ilaç karması. 2. (Yermeli) Birçok içkilerin birbirlerine karıştırdmasıyla yapılan ne olduğu belirsiz içki ; kanşım, karışık içit

(Le garçon nous servit une mixture qu'il appela un café). mile. (Mademoiselle'in kısaltması) Hanım kız, gençkız, evlenmemiş kız. m .(Monsieur'nün kısaltması) Bey, beyefendi; bay. mme. (Madame'm kısaltması) Bayan, hanımefendi, hanım, mnémonique s. 1. Belleğe değgin (Procédé

907

mobiliser mnémonique). 2. Belleğe yardımcı. 3. diş. Belleği eğitme sanatı, mnémotechnie diş. Belleği eğitme sanatı, mnémotechnique s. I. Bellek eğitici, belleği eğitmeye değgin (Méthode mnémotechnique). 2. diş. Bellek eğitme sanatı, mobile s. 1. Devingen, hareket eden, yerinden oynayan (La mâchoire inférieure de l'homme est

mobile.

Pièces mobiles

d'une

machine).

2.

Akışkan, "seyyal. 3. Her yıl tarihi değişebilen (Les fêtes mobiles). 4. Değişken, olduğu gibi kalmayan, hep değişen (Une attention mobile. Un

caractère mobile. Un regard mobile, reflets mobiles, ombres mobiles). 5. Gezgin, "seyyar (Les troupes mobiles). 6. er. fiz. Devingen; hareket eden cisim. 7. er. Devindirici güç, "müteharrik kuvvet (Le feu est le mobile de cette machine). 8. Davrandırıcı neden, dürtü, "muharrik (L'argent est le premier mobile des affaires de ce monde). 9. Neden, "sebep (Toutes les actions humaines ont pour mobile la faim ou l'amour). § Caractères mobiles: (Basımcılıkta) Elle dizilen harfler. Garde mobile: Gezgin jandarma birliği, mobilier er. Mobilya, döşeme eşyası (Le mobilier

du bureau, du salon). mobilier, ère s. 1. Döşemeye, mobilyaya değgin.

Döşemelik (Vente mobilière, saisie mobilière). 2. Taşınır, menkul (Biens mobiliers). § Successions mobilières: Eşya bırakıtı, tereke, mobilisable s. 1. Silah altına alınabilir; savaşa sokulabilir, seferber edilebilir (Il est trop jeune el n'est pas mobilisable. Les troupes mobilisables). 2. Kullanılabilir, hizmete sokulabilir (Toutes les énergies mobilisables). mobilisateur, trice s. 1. ask. Seferberlik işleriyle görevli (Centre mobilisateur). 2. Harekete geçirici, seferber edici (Un slogan mobilisateur des masses). mobilisation diş. 1. Savaş haline geçirme, seferber etme; seferberlik (Décréter la mobilisation.

Mobilisation générale, mobilisation partielle). 2. Taşınır mala dönüştürme (Mobilisation de capitaux investis). 3. Harekete geçirme, hizmete

sunma (Mobilisation de toutes les ressources d'un pays). mobiliser gçl. 1. Savaş haline geçirmek, seferber

etmek ( Mobiliser toutes les classes pour faireface à une menace extérieure). 2. Silah altına almak (Mobiliser les réservistes). 3. Taşınıra çevirmek, taşınır mala dönüştürmek (Mobiliser un immeuble, un bien). 4. Harekete geçirmek, seferber etmek, işe koşmak (Lesyndicat mobilisa

modérer

908

mobilisme tous ses adhérents pour la grève. Il mobilisa ses amis pour se faire aider dans son déménagement). mobilisme er. fels. Devimcilik, "hareke tçilik. mobilité diş.

(Mobilité

organe,

d'une

alınacak, örnek olacak (Un élève modèle).

§

Prendre modèle sur: -i kendine örnek almak, -den

. Devingenlik; devinme yeteneği

d'un

modèle de loyauté, de vertu). 6. s. Örnek, örnek

armée).

2.

Değişkenlik (Mobilité d'un visage. Mobilité des

sentiments).

örnek almak. Prendre qn pour modèle: -i kendine örnek almak, onun gibi olmaya çalışmak. Servir de modèle à: -e örnek olmak, modelé er. 1. (Yontuda ve resimde) Biçim kabartısı

mocassin er. 1. (Kızılderililerin giydiği) Çarık. 2. Mokasen, terliği andıran bağcıksız ayakkabı,

(Le modelé du corps). 2. coğr. Biçimlenme, oyulgu (Le modelé d'une région). modeler gçl. 1. (Yontuculukta) Bir şeyin kil yada

mochard, e s. tkz. Pek çirkin,

moches, tkz. 1. Çirkin (Cette femme est vraiment

mumdan örneğini yapmak (Modeler une

statuette,

moche; une cravate moche). 2. Kötü, berbat (Le

une poterie).

temps est moche).

kabartılarını girinti çıkıntılarını iyice belirtmek

mocheté diş.

Gudubet, yüzüne

bakılamayacak

kadar çirkin kimse( Quelle mocheté,

cettefemme!).

modal, es. fels. 1. Varlığın değişebilen niteliklerine,

(Sa

robe

2. Kabartılı göstermek, çukur ve

modelait

Biçimlendirmek,

son

corps).

3.

"oyuntulamak

coğr.

(L'érosion

modèle le relief). 4. Modeler qn, qch sur: Bir şeyi

mant.

-e uydurmak; -e göre düzenlemek, ayarlamak

Kipliği olan (önerme). 3. huk. Özel bir yoldan

(Modeler sa conduite sur celle de son père. Modeler une conversation sur le caractère de son

kiplerine değgin (Existence modale). yapılan, özel yollu. 4. dilb.

2.

Kiplere değgin,

*kipsel (Formes modales: Kip biçimleri). 5. müz. Bir makamı gösteren (Notes modales: Makam

interlocuteur).

perdeleri).

modeler sur les goûts de son ami).

modalLsation diş. dilb. Kipleştirme, kipselleştirme. modalité diş. 1. fels. Kiplik, varlığın çeşitli kipleri olması hali. 2. mant. kiplik. 3. müz.

Bir önermenin niteliği,

Makam. 4. mec. Özel koşullar,

özel "şartlar; biçim, özellik, tarz (Modalités

de

paiement).

§ Se modeler sur: -e uyarlanmak,

kendini -e uydurmak, -e göre ayarlamak

(Se

modeleur,euses. vead. l.(Yontuculukta)Taslakçi, taslak sanatçısı. 2. Makina modelcisi,

modélistes, vead. Modelci, modérantisme er. (Siyasada) ilimcilik, "itidalcilik.

modérateur, trice s. ve ad.

1. Ihmhlaştırıcı,

yatıştırıcı, "itidale getirici (Jouer

un rôle

de

mode er. 1. Biçim, şekil, tarz, yol (Mode de vie,

modérateur dans un conflit). 2. (Makinelerde)

mode d'exploitation, mode de production). 2. dilb. Kip (Mode indicatif: Bildirme kipi. Mode subjonctif: isteme kipi). 3. fels. Değişebilen

Düzenleyici, ayarlayıcı (Modérateur d'une horloge). § Modérateur de l'univers: Tanrı,

nitelik, kip. 4. müz.

Makam,

mode diş. 1. Moda (Etre habillé à la dernière mode). 2. Alışılan yol, şekil, usul (Vivre,

mode: Kendi alıştığı y olda yaşamak,

penser

à sa

düşünmek).

modération diş. 1. Ilımlılık, ölçülülük, itidal (Il fait

preuve de modération dans sa conduite. Modération dans les idées, dans le style). 2. Hafifletme, azaltma, düşürme (Modération

de la

vitesse, d'une taxe, d'une peine, d'une amende).

3. Kadın giyim ve tuvalet eşyası ticareti yada

moderato bel. müz.

sanayii (Travailler dans la mode). 4. ç. Moda eşyası (Marchand de modes). § Magasin de

modéré, es. vead. 1. Ilımlı, ölçülü (Il est très modéré

modes: Kadın şapkaları satan dükkân. A la mode

de: ...usulü (Tripesàla mode de Caen). Ala mode: İlgi çeken, gözde, çok tutulan (Un auteur à la

mode. Plage, chanson à la mode). Etreâlamode: Moda olmak. Passer de mode: Modası geçmek. modelage er. (Yontuculukta) 1. Taslak yapma. 2. 1. Örnek; alınacak örnek,

dans ses idées, dans sa conduite). 2. Az, düşük (Habitation à loyer modéré). 3. ad. mutedil(Les modérés d'un parti).

Ilımlı,

modérément bel. Ilımlılıkla, ölçülü olarak, aşırılığa

kaçmadan (Agir, boire, manger modérément). modérer

gçl.

1.

Ilımlılaştırmak,

azaltmak,

düşürmek, hafifletmek (Modérer la vitesse d'une

voiture. Modérer une peine, une taxe). 2. mec.

Taslak (Modelage en cire: Mumdan taslak). modèle er.

Moderato,

örnek

Tutmak, frenlemek, sınırlandırmak (Modérer

sa

un modèle à la

colère, son enthousiasme. Savoir modérer son

jeunesse). 2. Küçük örnek (Un modèle de fabrique). 3. Örnek, tip, model (Le modèle d'une

ambition, ses désirs). § Se modérer: 1. Kendini

nouvelle voiture. Un fusil modèle 1936). 4. (Resim

(Modère-toi, la faute n'est pas si grave). 2.

yada yontuculukta) Model (Le

Azalmak, düşmek (Le froid

tutulacak kişi yada şey (Donner

peintre).

S. mec.

modèle

d'un

Simge, canlı örnek (Il est le

tutmak,

modérer).

öfkelenmemek,

sinirlenmemek

commence

à se

909

moderne moderne 5. 1. (Çağ bakımından) Yeni, çağcıl;

çağdaş

(Le

moderne).

science

moderne,

la

littérature

2. mec. İlerlemelerden yana, ilerici,

yenici (Il est résolument moderne dans ses goûts). 3. er. Yeni, yeni olan şey, yenilik (Iln'aime

moderne).

que le

4. er. Yenici, ilerici (Querelle

des

anciens et des modernes). modernisateur er.

Yenileştirici,

modiques. A z , küçük, ufacık, önemsiz, değersiz (II

touche un salaire modique). modiste diş. 1. Kadın moda eşyası yapıp satan kimse

(Atelier, boutique de modiste). 2. Kadın şapkacısı,

çağdaşlaştırıcı,

modulation diş. 1. (Seste) Perde çeşitlemesi. 2. müz.

diş.

Yenileştirme,

yenileşme;

Makamdan makama geçiş; makamlarda

gezinme. 3 .fiz. module er.

çağdaşlaştırma, çağdaşlaşma, moderniser gçl.

idées se sont modifiées avec l'âge). modillon er. (Mimarlıkta) Pervaz desteği,

moda evlerine kadın şapkası yapan kadın işçi.

"modernleştirici. modernisation

mœurs

Yenileştirmek, çağdaşlaştırmak

Değişme, değişinim,

1. (Mimarhkta)

Oran ölçüsü.

(Matematikte) Görünüm çapı (Module

2. d'un

(Moderniser un pays, une technique, une méthode, une industrie). § Se moderniser:

vecteur).

Yenileşmek, çağdaşlaşmak, çağın yeniliklerine

médaille, d'une monnaie. Cigare, cigarette de gros

kendini uydurmak,

module).

modernisme er. 1. Yenicilik, ilericilik. 2. Dinde yenicilik, dini çağm ilerlemelerine

uydurma

S. Uzay aracı elemam, "modül

d'une (Module

lunaire). moduler gçl. müz. 1. Söylemek, makamla söylemek

(Moduler un air en le sifflant). 2. gsz. Perdeler

eğilimi.

modernistes, vead. 1. Yenici, ilerici (Un écrivain, un peintre moderniste).

2. Dinde yenilikçi, dinde

modestes. 1. Alçak gönüllü (Un homme 2. Küçük, basit önemsiz (Acceptez

modeste). ce

modeste

présent. Un modeste commerçant). 3. Ölçülü, ılımlı (Il est modeste dans ses idées). 4. Utangaç, çekingen (Prendre un air modeste).

5. Gösterişsiz,

"şatafatsız (Une tenue modeste.

Mener une vie

modeste). 6. mec. Az, düşük (Un salaire modeste). modestement

bel.

1.

Alçak

gönüllülükle.

2.

Gösterişsizce, gösterişe kaçmadan, modestie diş.

1. Alçak gönüllülük, "tevazu. 2. 1. Azlık, düşüklük,

küçücüklük

(Modicité d'un prix, d'un loyer). 2. mec. Basitlik,

küçüklük (La modicité de ses espoirs m'étonna). modifiables. Değiştirilebilir; değişebilir,

modifiant,e s.

Değiştirici,

değiştiren

(Facteur

modifiant). modificateur, dönüştürücü,

trice başka

s.

ve

ad.

hale

Değiştirici,

getirici

(Action

modificatrice. Un modificateur). modificatif, ive s. ve ad. dilb. Anlama değişiklik veren, anlam değiştirici (Termesmodificatifs.

Les

adverbes sont des modificatifs). manuscrit

a

gçl.

modus vivendi [mjdysvivÊdiJ er.Lat. Geçici uzlaşma

(Trouver un modus vivendi). moelle diş. [mwalj 1. İlik (La moelle d'un os). 2 . Öz

(Tirer toute la moelle d'un sujet). 3. Fidan özü. § La moelle épinière: Omurilik. Jusqu'à la moelle des os: İliğine dek, içine (Le froid me pénétra

jusqu'à la moelle des os). Etre vidé jusqu'à la moelle:

Yorgunluktan

bitmek,

kemikleri

moelleusement bel. Kendini salıvermişcesine, tatlı

tatlı, yumuşakça (Il était moelleusement

étendu

sur son lit). moelleux, euse s. 1. İlikli, özlü (Un os moelleux). 2. mec. Yumuşak, yumuşacık (Un tapis moelleux, une étoffe moelleuse). 3. mec. Tatlı, yumuşak,hoş

(Un chocolat moelleux, une voix moelleuse, un relief moelleux). moellon er. Moloz taşı. moère

diş.

(Belçika'da

yada

Kuzey

Fransa

kıyılarında) Kurutularak tarla haline getirilmiş deniz kulağı.

mœurs [mœ«, mcens] diş. ç. 1. 'Aktöre, ahlâk

modification diş. Değişiklik, değiştirme, değişme,

(Le

3.

Değiştirmek, duruma uyarlamak (Grâce à une

sızlamak.

Gösterişsizlik. 3. Utangaçlık, çekingenlik, modicité diş.

yada makamlar üzerinde gezinmek.

souplesse de conception, on peut moduler sa maison).

yenilikler yapılmasından yana olan. modernité diş. Yenilik, ilerilik.

değişim

3. (Su, çeşme yada pompanın dakikada

akıttığı su için) Ölçü birimi. 4. Çap (Module

subi

plusieurs

modifications successives. Il faut faire quelques modifications à ce projet). modifier gçl. Değiştirmek, değişikliğe uğratmak

(Modifier une loi, une politique, un plan). § Se modifier: Değişmek, değişikliğe uğramak

(Ses

(Mœurs corrompues. Police des mœurs). 2. Töre, gelenek (Les mœurs féodales, antiques. Cette habitude est entrée dans les mœurs). 3. Tutum, davranış, gidiş, "hal ve tavır (Il est dans ses mœurs).

irréprochable

4. Yaşama biçimi; yaşantı (Les

mœurs des abeilles). S. Huy, anlayış (Il a de drôles de mœurs). § Bonnes mœurs: Ahlâk; toplum

mofette

mois

910

ahlâkı. Certificat de bonne vie et mœurs: İyi huy belgesi. Femme de mœurs faciles, légères: "Hafif meşrep kadın. Avoir des mœurs, avoir bonnes mœurs: Ahlâklı olmak. N'avoir point de mœurs: Ahlâksız olmak. Autres temps, autres mœurs: Zaman sana uymuyorsa sen zamana uy. mofette diş. 1. Yanardağ yada maden ocağı gibi yerlerde çıkan tehlikeli gaz. 2. hayb. Amerika kokarcası (Moufette de denir), mohair er. 1. Tiftik, Ankara keçisi kılı. 2. Tiftik

deux font quatre. Il fait moins dix). § A moins: 1. Daha ucuza (On pourrait l'acheter à moins). 2. Ufak bir nedenle (Il est furieux, on le serait à moins). A moins de: -medikçe (Il ne l'accepterait pas à moins d'un bon pourboire. İyi bir bahşiş almadıkça bunu kabul etmez. On ne peut pas parler ainsi, à moins d'être fou: İnsan deli olmadıkça böyle konuşamaz). A moins que: -medikçe,

-mezse,

meğer

ki...

-sin

(Nous

vous à moi: Aramızda, ikimiz arasında. Quant à moi: Bana gelince; bana göre, kanıma göre, kanımca.

resterons dimanche chez nous, à moins que le temps s'améliore: Hava düzelmezse, hava düzelmedikçe pazar günü evde oturacağız. Pazar günüevdeoturacağız, meğer ki hava düzelsin). Au moins, du moins: Hiç olmazsa, en azından. A tout le moins, pour le moins: Hiç olmazsa, en azından; yine de (Vous auriez pu, à tout le moins, me prévenir de ce contretemps. Cette attitude est pour le moins désinvolte). Moins que rien: Önemsiz, basit (Cette maladie est moins que rien). Moins...

moignon er. 1. Kesilmiş bir kol yada bacaktan kalan

moins...: Ne denli az... -se, o denli az... -lir

kumaş (Costume de mohair). moi adıl. 1. Ben; beni, bana (Moi aussi, j'ai vu ce film. Usez de moi comme il vous plaira. Obéissezmoi). 2. er. fels. Ben, "ene (Le culte du moi. L'unité du moi). 3. er. Bencilik (Le moi est haïssable). § A part moi: İçimde, "derunumda. De

kısım amputé).

(Les

moignons

d'un

manchot,

2. Güdük kalmış organ (Les

d'un

moignons

d'ailes des oiseaux marcheurs). moindre s. 1. Daha az, daha düşük (Je l'ai acheté à

moindre prix. Un vin de moindre qualité). 2. Le moindre, la moindre, les moindres...: En ufak, en küçük, en düşük, en az (Le moindre effort lui coûte. Je n'ai pas la moindre idée de ce qui s'est passé. Fixer les moindres détails). moindrement (le) bel. (Olumsuz fiillerle kullanılır)

Hiç ama hiç, hiç mi hiç (Il ne s'est le moindrement étonné. Je n'ai pas le moindrement l'intention de vous blesser). moine er. 1. Keşiş (Les moines boudhistes). 2. hayb. Bir cins fok balığı. 3. Yatak tandırı. 4. Basılmış bir kâğıtta beyaz kalmış yer. § L'habit ne fait pas le moine: Sarık sarmayla hoca olunmaz. Pour un

moine l'abbaye ne faut pas: Bir kişi eksilmekle dünya batmaz. Bir er ölmeyinen ordu batmaz,

moineau er. 1. Serçe. 2. hlk. Herif (Vilain moineau, sale moineau). § Brûler, tirer sa poudre aux moineaux: Olanaklarını pisi pisine harcamak, moinerie diş. 1. Keşişler, keşiş topluluğu. 2. Keşiş anlayışı; manastır yaşamı, keşişlik, moinillon er. Keşiş çömezi,

moins bel. 1. Daha az (Il travaille moins). 2. Moins que: -den daha az (Il mange moins que toi. Tu es moins riche que lui). 3. ad. Moins de: -den küçük, küçük yaşta (Les moins de vingt ans: Yirmi yaştan küçükler. Film interdit aux moins de seize ans). 4. er. En az, en az şey (Le moins que l'on en puisse dire, c'est qu'il a été bien maladroit). 5. Eksi işareti (Mettez un moins). 6. ilg. mat. Eksi (Six moins

(Moins il travaille, moins il réussira: Ne denli az çalışırsa o denli az başarı gösterir). D'autantmoins que: -diği ölçüde; -diği için, -diğinden dolayı. En moins de rien: A z sonra, kısa bir süre sonra, göz açıp kapamadan, kaşla göz arasında. De moins en

moins: Git gide daha az (Il était de moins en moins sûr qu'on puisse réussir). Encore moins: Daha da az. Beaucoup moins: Çok daha az. Plus ou moins: Azçok.Rienmoinsque:Hiç,hiç de(Ellen'estrien moins que belle: Hiç de güzel değil). Rien de moins que: Gerçekten, gerçekten de (Il n'est rien de moins qu'un honnête: Gerçekten de namuslu bir adam). moins-perçu er. Alacak kalıntısı. moins-value diş. 1. Eksik değer, değer eksilmesi; değer düşmesi. 2. Değer ayrımı, "kıymet farkı, moirage er. Balkıma, parlama, parlatma; "harelenme, harelendirme,

moire diş. 1. Hareli kumaş (Robe de moire). 2. Hare, parıltı, hareli görünüm (Des moires de vieil

or couraient le long des blés). moiré, e s. 1. Balkımah, hareli (L'eau moirée de la rivière. Etoffe moirée). 2. er. Harelenme, balkıma (Le moiré métallique). 3. diş. Hareli kumaş, moirer gçl. 1. Harelendirmek, parlaklık vermek

(Moirer de la soie au cylindre). 2. Işıltı vermek, ışıltılı yapmak, harelendirmek (Le soleil

moirait

la mer). moirure diş. Hare etkisi, harelilik.

mois er. 1. Ay (Le mois de mai. Le mois prochain, le mois dernier). 2. Aylık, aylık ücret (Toucher son mois). 3. Aylık kira; aylık borç (Il doit trois mois à son propriétaire, au boucher). § Au mois: Aylık

911

moïse olarak, aydan aya (Il est payé au mois). Au mois de: -ayında (Il reviendra au mois de mars). moise diş. Ağaç kuşak, kavrama, moïse er. 1. Bebek sepeti, 2. (Büyük harfle) Musa peygamber. moiser gçl. Ağaç kuşakla, kavrama ile tutturmak, bağlamak (Moiser une charpente). moisi, e s. 1. Küflü, küflenmiş (Pain moisi). 2. er. Küf (Enlever le moisi d'un fromage. Odeur de moisi). § Sentir le moisi: Küf kokmak, moisir gsz. 1. Küflenmek ( Ce pain a moisi), l.mec. tkz. Beklemek, beklemekten canı çıkmak (On ne va pas moisir ici toute la journée). 3. gçl. Çürütmek, bozmak; küflendirmek (L'humidité moisit les raisins). moisissure^. 1. Küflenme (La moisissure précède souvent la décomposition). 2. Küf (Moisissure du fromage, du vin, du vinaigre). 3. Küflenmiş kısım (Enlever la moisissure d'un fromage). moissine diş. Üzerindeki üzümlerle koparılmış asma dalı. moisson diş. 1. Ekini biçip kaldırma, orak, °hasat (Faire la moisson à la main). 2. Hasat zamanı (La moisson approche). 3. Ekin, ürün (Engranger la moisson). 4. Une moisson de: Bir sürü, bir yığın

(Une moisson d'images, de souvenirs). moissonnage er. (Ekini) Biçip kaldırma,hasatlama. moissonner gçl. 1. Biçip kaldırmak (Moissonner du

blé, de l'orge. Moissonner un champ). 2. Toplamak (Moissonner les roses de la vie) .3. mec. Tırpanlamak,

yok

etmek,

biçip

ortadan

kaldırmak (La guerre, l'épidémie moissonnent les vies humaines). § Moissonner des lauriers: Birçok başarı elde etmek, moissonneur, euse ad. 1. Orakçı, biçici, "hasatçı. 2. diş. Orak makinası, biçer. § La moissonneusebatteuse: Biçerdöver. La moissonneuse-lieuse: Biçerbağlar.

moite s. Nemli (Chaleur, atmosphère

moite).

moiteur diş. Nem; nemlilik; ıslak; ıslaklık

mollesse bénéfices moitié-moitié). De moitié: Yarı yarıya (Impôts réduits de moitié). A moitié chemin: Yarı yolda. A moitié prix: Yarı fiyata. Etre de moitié avec qn: -ile yarı yarıya ortak olmak. Etre pour moitié dans qch: -de sorumluluğu büyük olmak, -den büyük ölçüde sorumlu olmak. Faire moitié -moitié: Yarı yarıya bölüşmek, moitir gçl. Nemlendirmek; ıslatmak (Moitir le

papier). moka er. 1. Moka kahvesi. 2. Çikolata yada kek kokulu bir pasta, mol —» mou molaire diş. 1. Azı dişi. 2. s. Azı dişine değgin, môle er. 1. Dalgakıran. 2. diş. hayb. Aybalığı (La

môle vit dans les mers chaudes). moléculaires. Molekülsel, moleküle değgin (Poids

moléculaire). molécule Molekül, molènedy. bitb. Sığırkuyruğu, moleskine diş. 1. Pamuk kadife. 2. Deri taklidi bez. molester gçl. 1. Hırpalamak, örselemek, canını yakmak (La foule a molesté le voleur). 2. Rahatsız etmek, başını ağrıtmak, bunaltmak, molette diş. 1. (Boya ezmek için) Mermer el. 2. Mahmuzun dişli tekerleği. 3. (Birçok işler gören) Dişli tekerlek (La molette d'un briquet). moliéresque s. Molière tarzında, molinisme er. Molina adlı papazın kurduğu mezhep; molinacılık. moliniste s. ve ad. Molinacı, Molina mezhebinden olan. molinosisme er. Molinosçuluk, Molinos adındaki tanrıbilimcinin kurduğu mezhep, molinosiste s. ve ad. Molinosçu, Molinos mezhebi yanlısı. mollah, mullah er. Ar. Molla, mollard er. tkz. Balgam. mollasse s. 1. Gevşek, sölpük (Des chairs mollasses). 2. mec. Ölük, ölgün, cansız, ruhsuz

(La

(Une grande fille mollasse). 3. diş. yerb. Molas,

moiteur dufrontd'unmalade. Lamoiteur de l'air). moitié diş. 1. Yarı (Cinq est la moitié de dix. La moitié d'une pomme, d'une vie. La première moitié du vingtième siècle). 2. tkz. (Kocaya göre)

karbonatlı kumtaşı. mollasserie diş. 1. Gevşeklik, sölpüklük. 2. mec. Ölgünlük, cansızlık, ruhsuzluk, mollasson, ne s. vead. tkz. Uyuşuk, mıymıntı, mollement bel. 1. Gevşekçe, gevşek bir şekilde, uyuşuk uyuşuk (Travailler mollement). 2. Yavaş yavaş, dingin dingin, tembel tembel (Le fleuve

Kan, köroğlu, kaşık düşmanı. § A moitié: Yarı yarıya; yansına kadar (Un verre rempli à moitié). A moitié... à moitié...: Yarısı... yarısı... (Fonctions à moitié civiles, à moitié militaires). Moitié... moitié...: Yarısı... yansı... (Un groupe de touristes moitié Français, moitié Anglais). Moitié-moitié: 1. tkz. Eh, şöyle böyle (Etes-vous content de votre voyage? -Moitié-moitié). 2. Yarı yarıya, yansı derecesinde (Partageons les

coule mollement).

§ S'étendre mollement: Sere

serpe uzanmak,

mollesse diş. 1. Yumuşaklık (La mollese de l'argile, d'un visage). 2. Gevşeklik, cansızlık, ölgünlük (La mollesse d'un enfant paresseux). 3. mec. Aşırı hoşgörürlük, aldırmazlık. 4. mec. Zevke

mondain

912

mollet

hemen, anında, derhal. Par moments: Zaman

düşkünlüğün verdiği yumuşaklık, "rehavet, mollet er. Baldır.

zaman. N'avoir pas un moment à soi: Bir saniye

mollet, te s. Yumaşacık (Lit mollet, pain mollet) §

boş zamanı olmamak, başını kaşıyacak vakti olmamak. Ne pas trouver un moment pour f. qch:

Oeuf mollet: Rafadan yumurta,

-mek için zaman bulamamak,

molletière diş. Dolak. molleton er. Yün yada pamuktan yumuşak kalın

d'électricité

kumaş. molletonné,e s. Yumuşak yünlü ile astarlanmış (Gants

a été

momentanément bel. Geçici olarak, bir süre için (Il momerie

diş.

arrêté dans son

1.

(Eğlenmek

yapılan)

İkiyüzlüce erdemlilik taslama, erdem gösterişi

mollo bel. hlk. Yavaşça, usul usul, yavaş yavaş, mollir gçl. 1. Yumuşatmak (Mon grand mal de pitié mollirait une roche). 2. den. Gevşetmek un cordage).

(Mollir

3. gsz. Yumuşamak (Je sens le sol

sous mes pas).

yumuşamak

(Le

4. gsz.

vent

mollit).

mec.

Yatışmak,

5. gsz.

mec.

(Les momeries

de

l'Eglise).

momie diş. 1. Mumya (La momie de Ramsès. resté figé comme

une momie).

kimse. 3. mec. Ölük, cansız, gayretsiz kimse. 4. mec. Geri kafalı, örümcek kafalı kimse,

Gevşemek, dayamklığım yitirmek ; azalmak (Son

momification diş. Mumyalama, momifier gçl.

mollusque er. hayb. Yumuşakçalar.

mollit).

1. Yumuşakça. 2. er.

3.

mec.

Sümüklüböcek

ç. gibi

Il est

2. mec. Kara kuru

courage mollit. La résistance de l'ennemi

1. Mumyalamak.

2. mec.

Çok

zayıflatmak, mumyaya çevirmek, bir deri bir kemik

bırakmak.

§

Se

momifier:

1.

Mumyalaşmak. 2. mec. Zayıflamak, arıklaşmak;

adam. molosse er. Çoban köpeği, bekçi köpeği. § Molosse

bir deri bir kemik kalmak, momordique diş. bitb. Eşekhıyarı.

rouge: Kırmızı buldog yarasası,

mon, ma, mess. (İyelik sıfatı, mon tekil eril, ma tekil

molybdène er. kim.

Molibden,

molysmologie diş.

Çevre kirlenmesiyle uğraşan

dişil, mes her ikisinin de çoğulu) Benim... -im (Mon frère: Kardeşim.

bilim. môme er. 1. tkz. Çocuk, piç kurusu. 2. diş.

hlk.

bons moments

un moment.

Les

de la vie). 2. Zaman (Il lit à ses

perdus).

frères: Kardeşlerim.

Ma maison:

Mes maisons:

Evim.

Mes

Evlerim).

monacal, e s. Keşişlere değgin, keşişlere özgü

Kadın; sevgili, aftos, moment er. 1. A n , lâhza (Attendez

3. Şimdiki zaman.

§ Au

moment de: -esnasında, sırasında (Au moment l'accident,

travail).

için

Maskaralık, şaklabanlık. 2. Gülünç tören. 3.

astarlamak.

moments

panne

momentanée).

est momentanément

molletonnés).

molletonner gçl. Yumuşak kalın astar geçirmek,

mollir

momentané, e s. Bir anlık, geçici, kısa (La

il regardait par la fenêtre).

de

Au moment

(Mener une vie

monacale).

monachisme er. Keşişlik. monade diş. fels.

(Leibniz'in dizgesinde) Monat;

asıl var olan yalın, etken ve bölünmez ruhsal öz. monadisme er. fels. Monatçılık,

de f. qch: 1. -diği anda, -ken (Au moment de partir,

monadologie diş. fels. Monatçılık,

il s'aperçut qu'il oubliait son portefeuille).

monarchie diş. Monarşi, hükümdarlık yönetimi,

2. -mek

üzere, -meşine kıl payı kalmış (C'était un d'évasion

qui était au moment

complot

de réussir).

Au

moment où, au moment que: -diği anda (Il m'a rencontré magasin.

au

moment

Au moment

où j'entrais

dans

que la guerre éclata,

un ils

*tekerki, "tekerklik. monarchique s. Monarşiye değgin, hükümdarlık yönetimine değgin "tekerkil, monarchisme er. Hükümdarlık yönetimi yanlılığı "tekerkçilik.

étaient à Paris). A c e moment-là: O anda, o sırada.

monarchiste

A un moment donné: Bir ara, bir aralık. A tout

*tekerkçi.

moment,

à

tous

moments:

Her

an;

durmamacısına. A aucun moment: Hiçbir an. De moment en moment: Düzenli aralıklarla. Du moment que: Madem ki, -diğine göre moment

que vous vous connaissez,

je ne

(Du vous

présente pas). D'un moment à l'autre: A z sonra, nerdeyse. Dans un moment: Hemen, şimdi. En ce moment: Şu anda. Un moment: 1. Bir dakika, bir dakika bekleyin. 2. Bir dakika beni dinleyin. Pour le moment: Şimdilik. Sur le moment: O anda,

s.

ve

ad.

Hükümdarlık

monarque er. Hükümdar (Monarque monastère

er.

Manastır

(Se

retirer

yanlısı

absolu). dans

un

monastère). monastique s. Keşişlere değgin; manastıra değgin (Une vie monastique. austérité

L'architecture

monastique,

monastique).

monceau er. 1. Yığın, küme (Des monceaux morts). monceau

de

2. mec. Bir çok, bir sürü, bir yığın (Un d'erreurs).

mondain, e s. i . Dünyasal, bu dünyayla ilgili,

913

mondanité dünyalık

(Plaisirs

mondains).

2.

Yüksek

monnaie

mondial,es. 1. D ü n y a ölçüsünde, dünya çapında

sosyeteye değgin, kibarlar alemiyle ilgili (La vie

(Réputation

mondiale).

mondaine.

(Actualités

mondiales).

Donner une soirée mondaine).

3. s. ve

2.

Dünyaya

değgin

ad. Y ü k s e k sosyeteden; yüksek sosyeteyle düşüp

mondialement bel. D ü n y a c a , dünya çapında,

kalkan (Il connaît

mondialisation

les mondains.

Un

peintre

mondain). mondanité diş. 1. (Din) Dünyasal yaşama bağlılık. 2. f. Y ü k s e k sosyete yaşamı (Aimer,

fuir

mondanités).

Sosyete

3.

(Gazetelerde)

les

dedikoduları sütünü (On voyait tous les jours leur nom dans les

*Dünyacalaştırma;

dünya

monde).

2. Dünya, acun (Création

Faire le tour du monde). méchant).

3. İnsanlar

du

le

monde.

(Lemondeest

4. Toplum (Le monde socialiste).

5. Çevre (Le

capitaliste,

le

monde

des

affaires. Le monde des lettres, de l'art). 6. Dünya yaşamı (Renoncer

mondialiser gçl. D ü n y a c a l a ş t ı r m a k , dünya çapında kılmak. mondifıer gçl. hek. ulcère, une

au monde).

7. mec.

Dünya,

"âlem (Le monde du silence). 8. Kalabalık (Ily a du monde dans les magasins aujourd'hui).

9. Biri,

birileri, kimse (Est-ce qu'il y a du monde dans le

Monème

grammatical:

yüksek

toplum,

"sosyete (Se lancer dans le monde.

yüksek

Femme

du

monde).

§ Tout le monde: Herkes. Le grand

monde:

Kibarlar topluluğu,

yüksek "sosyete (Fréquenter

yüksek

yaratık. monétaire s. * Parasal, paraya değgin

(Systèmes

monétaires). monétiser gçl.

Paraya çevirmek,

getirmek (Monétiser

un

para

haline

métal).

1. Moğol. 2. er. Moğolca,

ne

s.

mongoliennes).

1.

Moğolyalı

2. s.

ve ad.

(Populations

hek.

Moğolluk

hastalığına değgin; moğolluk hastası, mongolique s. (Régions

Moğolya ve Moğollara

mongoliques.

Oeil, race

değgin

mongolique).

monde).

mongolisme er. Moğolluk; çekik gözlü, yarık dilli,

L'Ancien Monde: Eski Dünya, Asya, Avrupa,

basık kafalı ve yumuşak kemikli bir yapıyla

Afrika.

birlikte ortaya çıkan doğuştan bir geri zekâlılık

Le

Nouveau

le grand

tabaka,

Monème

monère diş. Hayvanla bitki arasında tek hücreli

mongolien,

topluluğu,

Biçimbirim.

lexical: Sözlükbirim.

mongol,e s. vead.

11.

Monakolu. Monako ve

monème er. dilb. 1. Anlambirim. 2. Biçimbirim. §

kimseler (Son monde

lui est très dévoué).

un

M o n a k o l u l a r a değgin,

salon). 10. Hizmetçiler, adamlar, yanında çalışan Kibarlar

Temizlemek (Mondifier

plaie).

monégasque s. ve ad.

mondanités).

monde er. 1. Evren (Les lois qui gouvernent

monde

diş.

çapında kılma,

Monde:

Yeni

Dünya,

Amerika. Le demi-monde: Kibar fahişeler âlemi. L'autre monde: Öbür dünya. Le petit monde: Halk tabakası. A la face du monde: Herkesin gözü

türü. monisme er. fels.

Bircilik, tekçilik, "vahdetiyye,

"monizm,

önünde, açıkça. Au bout du monde: Çok uzakta,

moniste s. vead. fels. Birci, tekçi,

dünyanın öbür ucunda. Depuis que le monde est

moniteur, trice ad. 1. Yol gösterici, ışık tutucu,

monde: Dünya kurulalıdan beri; dünya dünya

öğretici. 2. Çalıştırıcı, öğretici (Moniteur

olalı. Pas le moins du monde: Hiç de, asla, hiçbir

d'auto-école.

zaman; hiç de öyle değil. Pour rien au monde:

vacances).

Asla, hiçbir zaman. Aller, passer dans l'autre

Monitrice

d'une

de ski,

colonie

de

monition diş. 1. Kilisece verilen kınama cezasından

monde: Ölmek, öbür dünyaya göçmek, öbür

önce

dünyayı boylamak. Avoir des idées de l'autre

soruşturma mektubu yayımlaması,

yapılan

uyarma.

2.

Kilise

yargıcının

monde: Pek tuhaf düşünceleri olmak. Envoyer,

monitoire er. Bir olay üzerindeki bilgilerini sunması

expédier qn dans l'autre monde: -i öldürmek,

için bir kilise yargıcı tarafından birine yazılan

öbür dünyaya yollamak. Faire de qch un monde: -i gözünde çok büyütmek. Faire tout au monde

soruşturma mektubu, monnaie diş. 1. Para, akçe, sikke (Monnaie

d'or,

pour: -için elinden ne gelirse yapmak. Mettre qn

d'argent).

2. Harçlık (Je n'ai pas un sou

au monde: Doğurmak. N'être plus de ce monde:

monnaie).

§ Fausse monnaie: Kalp para, sahte

Ölmek, göçüp gitmiş olmak. Venir au monde:

para (Fabriquer

Doğmak, dünyaya gelmek.

monnaie: Darphane. Monnaie fiduciaire: Kâğıt

mondé,

e s.

Ayıklanmış,

temizlenmiş

(Orge

Hôtel de

para. Monnaie métallique: Madeni para. Petite monnaie: Bozuk para. Battre monnaie: 1. Para

mondée). monder gçl. A y ı k l a m a k , temizlemek (Monder l'orge, des raisins

de la fausse monnaie).

de

secs).

de

basmak. 2. mec.

Çok para kazanmak, para

kırmak. Faire de la monnaie: Para bozdurmak.

914

monnaie-du-pape

Faire la monnaie de qch: -i bozuk para yaptırmak, bozdurmak (Faire à la banque

la monnaie

d'un

billet de cinq cents francs). Payer qn en monnaie de

monoprix monolinguisme er. Tekdillilik, tek bir dil konuşma, tek dil bilme, monolithe s. 1. Tekparça taştan, "yekpare taştan

singe: 1. Birinin isteğini yerine getirecek yerde

(Colonne

onunla

tekparçataş anıt.

alay

etmek.

2.

(Alacaklıyı)

Lâfla

monolithe).

2.

er.

Tekparçataş;

savsaklamak. Rendre à qn la monnaie de sa pièce:

monolithiques. Tek parçadan oluşmuş, tekparça.

-e misillemede bulunmak, misilleme yapmak,

monolithisme

monnayable s. 1. Para haline getirilebilir, para olarak basılabilir (Des métaux monnayables). Paraya çevrilebilir (Un bien

2.

gçl.

1.

çevirmek,

paraya

un terrain, un bien). 2.

Para olarak basmak (Monnayer vaisselle

parçadan

oluşmuşluk,

monologue er. 1. Monolog. 2. Kendi söyleyip kendi dinleme; kendi kendine konuşma, Monolog söylemek,

Paraya

dönüştürmek (Monnayer

Tek

monologuer gsz. 1. Kendi kendine konuşmak. 2.

monnayable).

monnayage er. Para basma, monnayer

er.

tekparçalık.

monnaie-du-pape diş. Ayçiçeği,

de l'or, de la

d'or).

monomane, monomaniaque s. ve ad. Tek bir konu delisi. monomanie diş. Tek bir konu deliliği; tek bir konu üzerinde toplanan delilik,

monnayeur er. Para basıcı, para basma işçisi. § Faux

monôme er. 1. mat. Eğlence

monnayeur: Kalpazan,

geçidi;

Tek verimli, bir üyeli. 2. (Liseyi

bitiren

öğrencilerin

monocellulaires. Tekhücreli.

sokaklarda şarkı söyleyerek yaptıkları) Art arda

monochrome s. Tekrenkli.

tek sıra halinde yürüyüş ( L e monôme

monochromie diş. Tekrenklilik.

interdit cette année à Paris. Formez

monoblocs, veer. Tekgövde.

formez!).

monocle

er.

Tekgözlük,

monométalisme er. Sikkelerde yalnız altın yada

(Instrumentmonocorde).

monométalistes. vead. Sikkelerde yalnız altın yada

(Porter

gümüşü ölçü alma.

monocordes. 1. Tektelli

2. mec. Tekdüze, tekdüzenli, "monoton. 3. er.

gümüşü ölçü alan (Pays

monométaliste).

monomètres, ed."Tektartılı

Tektelli saz. monocotylédone s. bitb. 1. Tekçenekli, birçenekli. monoculaire

s.

monomoteur,

trice s.

monomoteur).

2. diş. ç. Tekçenekliler. Tekgözlü

(Microscope

(Poèmemonomètre).

1. Tekmotorlu

monoculture diş.

Tek cins ürüne dayalı tarım

du riz, du

mononucléaires, veer. Tekçekirdekli. monophasé, e s . Tekevreli, tekfazh. monoplace s.

tabac).

monocycle s. 1. Tek tekerlekli. 2. er. Tek tekerlekli

monoplace).

1. Tek

kişilik

(Voiture,

monogamie diş. 1. Tekeşlilik; tek karılılık; tek Tekeşliliğe

(L'erreur

1. Tekel, "inhisar (L'Etat

a le

des tabacs). 2. Yalnız birine özgü şey n'est pas le monopole

des imbéciles).

§

Prendre qch sous son monopole: -i kendi tekeline

kocalılık. 2. bitb. Birevciklik. s.

monopole er. monopole

bitb. Birevcikli.

dayalı

(Famille

almak. monopoleur, euse s. ve ad. Tekel kurmuş, rakipsiz

monogamique). monogramme er. Bir adın birkaç harfinden yada baş

satıcı (Trust

monopoleur).

monopolisateur, trice ad. Tekelleştirici.

harflerinden oluşturulmuş marka, monographie diş. *Özülge, "tekyazı, monografi; bilim kollarından birinin özel bir konusu yada bir

monopolisation diş. Tekelleştirme, monopoliser

gçl.

1.

Tekele

almak,

kişinin mesleği, yaşamı gibi herhangi bir özelliği

bulundurmak, "tekelleştirmek 2. mec.

üzerine yazılan inceleme,

tekeline almak (Il monopolise

monoïdéisme er. fels. Tekdüşüncelik, tekdüşünlük.

monopolisme er. Tekelcilik,

monoïques, bitb. Birevcikli, tekevcikli.

monopolistes, vead.

Yalnız alt kısmı bulunan

mayo,

monokini. monolingue s. Tekdilli, tek dil konuşan, tek dil bilen.

avion

2. ad. Tek kişilik taşıt,

monoplan er. Tekdüzlemli uçak.

velosipet. monogame s. 1. Tekeşli; tek karılı, tek kocalı. 2.

monikini er.

(Avion

2. er. Tekmotorlu uçak.

monopétales, bitb. Tek taçyaprakli.

monoculaire).

monogamique

monôme,

le

"monokl

monocle).

(Monoculture

du bac a été le

le

tekelde Kendi

patriotisme).

Tekelci (Un groupe

financier

monopoliste). monopolistiques. Tekele değgin, tekelciliğe değgin (Le capitalisme

monopolistique).

monoprix er. Malların sabit fiyatlarla satıldığı

915

monopsone büyük mağaza, monopsone er. Tek alıcılık, alıcı tekeli, monopteres. Teksırasütunlu (Templemonoptère). monorail s. 1. Tekraylı (demiryolu). 2. Tek ray üzerinde çalışan asma vagon, monorimes, ed. Tekuyaklı, tek "kafiyeli, monosépale s. bitb. Tek çanakyapraklı (Fleurs monosépales). monosperme s. bitb. Tektohumlu (Fruit monosperme). monosyllabe s. dilb. 1. Tekheceli. 2. er. Tekhece; tekheceli sözcük (Répondre par monosyllabes). monosyllabique s. dilb. Tekheceli (Langue monosyllabique). monosyllabisme er. Tekhecelilik. monothéique s. Tektanrısal; tektanrıcılığa değgin (Croyances monothéiques). monothéisme er. Tektanncihk; tek Tanrıya tapma, monothéiste s. ve ad. Tektanrıcı, tek Tanrıya tapan (Peuple monothéiste). monotone s. 1. Tekdüze, tek düzenli, monoton (Chant monotone). 2. mec. Bıktırıcı, usandırıcı. 3. Hep aynı, hiç değişmeyen, renksiz ve kabartısız (Une vie monotone, un paysage monotone). monotonie diş. 1. Tekdüzelik, tek düzenlilik, monotonluk. 2. Bıktırıcılık, usandırıcılık. 3. Hep aynılık, hiç değişmezlik, monotrème s. ve er. hayb. 1. Tekdelikli. 2. er. ç. Tekdelikliler. monotype er. 1. Tekbaskı. 2. (Basımcılıkta) Monotip, harfleri tek tek oluşturan dizgi ve döküm makinesi, monovalent, e s. kim. Tek bileşme değerli, tekdeğerli.

monseigneur er. 1. Monsenyör. 2. Hırsız maymuncuğu, monsieur er. 1. Bay (Bonjour, monsieur Paul). 2. (Eskiden Fransa'da) Kralın küçük erkek kardeşi. 3. Beyefendi (Monsieur devrait accepter). 4. Sayın (Monsieur le Ministre, monsieur le Maréchal). 5. Önemli kişi, kodaman (C'est un monsieur) .6. tkz. Adam, kişi, herif (Un vilain monsieur, un joli monsieur). | Prune de monsieur: Bir cins erik,

beyeriği. Faire le monsieur, faire le gros monsieur: Büyüklük takınmak.

taslamak,

büyük

adam

pozları

monsignor, monsignore er. Yüksek aşamalı papaz, monstrance diş. 1. Kiliselerde şaraplı ekmek kabı. 2. Kutsal eşya mahfazası, monstre er. 1. Aykırı yaratık, anormal yaratık veaux à deux têtes, les moutons à cinq pattes des monstres). 2. Dev, canavar, ejder. 3. çirkin kimse, gudubet (Elle est louche, enfin

(Les sont Çok c'est

montagne un monstre). 4. Hayvan gibi adam, canavar, korkunç adam, acıma nedir bilmeyen kimse (Tu es un monstre avec les autres. Un monstre de cruauté). 5. s. tkz. Kocaman, çok büyük, koskocaman (Son discours fit un effet monstre). monstrueusement bel. (Olumsuz anlamda) Aşırı, çok, son derece, aşırı derecede, şaşılacak derecede (Elle est monstrueusement laide). monstrueux, euse s. 1. Canavar yapısında, aykırı yaradılışlı, doğaya aykırı, tuhaf biçimli ( Un enfant monstrueux). 2. Canavarsı, canavarı andıran; korkunç (Elle est d'une laideur monstrueuse). 3. Kocaman, koskocaman (Le navire est désemparé par une mer monstrueuse). 4. Korkunç, iğrenç, ürkünç, ürkü verici (Des idées monstrueuses. Un crime monstrueux). 5. (Olumsuz anlamda) Usalmaz, şaşılacak, monstruosité diş. 1. Yaradılış aykırılığı (La polydactylie est une monstruosité). 2. Canavarsıhk, canavarı andırma. 3. Korkunçluk, ürkünçlük (La monstruosité d'un crime). 4. Kocamanlık, aşırı büyüklük, mont er. Tepe, tek olan dağ (Le mont Blanc. Les monts d'Auvergne). § Mont de la table: gökb. Masa takımyıldızı. Par monts et par vaux: Dere tepe aşarak, ülkenin her yanına giderek, bütün ülkeyi dolaşarak; her yandan, her yönden, şurdan burdan, şuraya buraya. Etre sans cesse par monts et par vaux: Sürekli gezide olmak, ha bire dolaşıp durmak. Promettre monts et merveilles: Olmayacak vaatlerde bulunmak, montage er. 1. Kurma, çatma, kurup takma (Montage d'une tente, d'un moteur). 2. (Sinemacılıkta) Kurgu, montagnard, es. vead. 1. Dağlı; dağ adamı (Peuples montagnards. Un montagnard). 2. Fransız Devrimi'nde Robespierre'in etrafında toplanan meclis üyelerine verilen ad. 3. s. Dağa değgin, dağla ilgili, dağda geçen (Une vie montagnarde). montagne 1. Dağ (Escalader une montagne. Un village construit au pied de la montagne). 2. mec. Une montagne de:Bir sürü, bir yığın, dağ gibi... (Une montagne de livres) § Grand comme une montagne: Dağ gibi, kocaman. Faire battre des montagnes: Herkesi birbirine katmak, her yere fitne sokmak, çok karıştırıcı olmak (Il ferait battre des montagnes). Se faire une montagne de qch: -i çok abartmak, gözünde büyütmek. Soulever les montagnes: Büyük güçlüklerle karşı karşıya bulunmak, işi çok güç olmak. C'est la montagne qui accouche d'une souris: Dağ fare doğurdu. Il n'y a que les montagnes qui ne se rencontrent pas: Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur.

916

montagnette montagnette diş. Küçük dağ, tepecik, montagneux, euse s. Dağlık (Pays

montagneux,

région montagneuse). montant er. 1. (Sehpalarda, dayama merdivenlerinde, pencere ve kapılarda) Dikme, yan ve dik kısım (Montant d'une fenêtre, d'une échelle). 2. (At başlığında) Yanak kayışı (Montant de bride). 3. (Bir hesapta) Toplam, tutar (Le montant des frais, de l'impôt). 4. (Tat ve kokuda) Sertlik, yakıcılık (Donner du montant à une sauce. Vin qui a du montant). 5. Deniz kabarması. 6. mec. Çekicilik, dirilik, canlılık (Elle a du montant). montant, e s. 1. Yükselen; kabaran (Marée montante, bateau montant). 2. Yükselerek giden, çıkıcı (Gamme montante). 3. Yokuşlu (Chemin montant). mont-blanc er. Kestaneli pasta, kestaneli krema, mont-de-piété er. Emniyet sandığı; rehin karşılığı borç veren kurum (Engager sa montre au montde-piété). monte diş. 1. Ata biniş (Monte adroite, défectueuse). 2. (Evcil hayvanlarda) Aşma, çiftleşme (Mener une jument à la monte). 3. (İpekböceği için) Askıya çıkış, dallara çıkış, monte-charge er. Yük ağıncağı, yük "asansörü, monté, es. (Bir şeyi) Çok olan (Il est monté en habit: Giysileri çok, çok giysisi var). § Coup monté: Düzen, dolap, dümen, gizlice hazırlanmış oyun. Monté en couleur: Yanık tenli, koyu esmer (Paysans montés en couleur). Soldat monté: Atlı

asker. Etre bien monté, mal monté: İyi bir atı olmak, kötü bir atı olmak, montée diş. 1. Yokuş, bayır (Une montée abrupte). 2. Çıkma, artma, yükselme (La montée des prix, de la température). 3. Çıkış, yükseliş (Montée d'un avion, d'un ballon). 4. Yukarı çıkarma, taşıma (Il surveilla la montée de ses valises dans sa chambre). 5. Yukarı tırmanma, tırmanma, çıkma (La montée d'une côte. La montée a été pénible, reposons-nous). monténégrin, e s. ve ad. Karadağlı, monte-en-l'air er. hlk. Dolandırıcı; hırsız, ev soyucu. monte-plats er. Yemek ağıncağı, yemek "asansörü, mutfak asansörü, monter gsz. 1. Çıkmak (Monter dans sachambre, au grenier, sur une chaise, par l'ascenceur, sur un arbre. Le député monte à la tribune. Le prêtre monte à l'autel). 2. Binmek (Monter à cheval, à bicyclette. Monter en voiture, sur le bateau). 3. Gitmek, -kadar uzanmak (Monter à Paris). 4. Yükselmek, kabarmak; taşmak (La mer montait.

monter Le lait monte sur le feu). 5. Yükselmek, artmak (Les prix montent. La température monte. La fièvre monte). 6. Monter f. qch: -meye çıkmak, çıkıp -mek (Il monte se coucher). 7. Monteràqch: Toplam olarak -e varmak, -e çıkmak, erişmek (Les frais ont monté à plusieurs milliers de francs). 8. Monter de: -den çıkmak, yükselmek, gelmek (Le brouillard monte de la vallée. Les bruits qui montent de la rue). 9. Ata binmek (Il monte bien). 10. gçl. -i çıkmak (Monter les marches d'un escalier. Monter une côte, une rampe). 11. gçl. -e binmek (Monter un cheval) 12. gçl. -e aşmak, -binmek, -ile çiftleşmek (L'étalon qui monte une jument). 13. gçl. Çıkarmak (Monter une malle au grenier). 14.gçl. Yükseltmek,çıkarmak (Monter la mèche d'une lampe). 15. Kurmak, çatmak (Monter une tente). 16. Kurgusunu yapmak, kurgulamak (Monter un film). 17. Takmak (Monter un diamant sur une bague). 18. Hale yola koymak (Monter une affaire, une entreprise). 19. Gizlice hazırlamak, düzenlemek (Monter un complot). 20. gçl. Kışkırtmak, kafasını doldurmak (Onlemontecontremoi). 21. Sahneye koymak, sahnelemek (Monter une pièce de théâtre). 22. Donatmak, gerekli her şeyini sağlamak (Monter un cavalier. Monter son ménage, sa maison). § Se monter: 1. Çikdmak, tırmanılmak (Cet escalier se monte facilement). 2. Se monter en: -bakımından tüm gereksinimlerini sağlamak, donatımını yapmak (5e monter en linge, en livres). 3. Kızmak, kafası bulanmak, tepesi atmak. 4. Se monter à: -e çıkmak, erişmek, varmak, yükselmek (Les frais se sont montés à mille francs). § Monter à la butte: Asılmak, ipe çekilmek, giyotine gitmek. Monter à l'échelle: İşlemek, yutmak, şakayı ciddi sanmak. Monter à la tête: Baş döndürmek, başına vurmak (Le vin m'a monté à la tête). Monter au capitole: Büyük bir yengi kazanmak. Monter au pinacle: Yüksek bir duruma geçmek. Monter au septième ciel: (Bir kadınla) Cinsel eylemde bulunmak, düdüklemek, çatıya çıkmak. Monter aux nues: Öfkelenmek, küplere binmek, çileden çıkmak. Monter comme une soupe au lait: Çok çabuk sinirlenmek, osuruğu cinli olmak. Monter d'un cran: Çok kazanmak, çok kâr etmek. Monter en amazone: Ata yan binmek, iki ayağı aynı yana gelecek biçimde binmek. Monter qch en épingle: İyice belirtmek, apaçık göstermek, önüne sermek. Monter en flèche: Dosdoğru dikine çıkmak, ok gibi çıkmak; çok çabuk yükselmek. Monter en grade: Yükselmek, "terfi etmek. Monter en graine: Evde kalmak, evlenememek,

917

monteur

monumentalité

tohuma kaçmak. Monter la garde: Nöbet tutmak,

(Le panneau

nöbete çıkmak. Monter la tête à qn: -in kafasını

Anlatmak, açıklamak, betimlemek (Ce

doldurmak, -i kışkırtmak, kurmak. Monter le

montre

coup à qn: -i kandırmak, aldatmak, mandepsiye

Göstermek, ortayakoymak (Montrer

bastırmak. Monter le j o b à qn: -in başına çıkmak,

de la mauvaise

yüz verince astar istemek. Monter sur le billard:

Birine bir şey göstermek (Montrer le chemin à un

Ameliyat geçirmek, ameliyat masasına yatmak.

étranger),

Monter sur le chameau: Muayene

montré

masasına

montre

la direction de la sortie). 3.

la vie sous

un jour

humeur).

livre

très sombre).

4.

ducourage,

S. Montrer qch à qn: a)

b) Birine karşı ...göstermek (Je lui ai mon

affection),

c) Birine ...öğretmek

çıkmak, oturmak. Monter sur les planches:

(Montrer le piano à une petite fille). 6. Montrer à

Sahneye çıkmak, tiyatroda oynamak. Monter sur

qn à f . qch: Birine -meşini öğretmek ( M o n t r e r à un

le Parnasse, monter sur Pégase: Şiir ile uğraşmak,

enfant

şair olup şiir yazmak, mısra düzmek. Monter sur

chauffe: Kim olduğunu, neler yapabileceğim

ses ergots: Horozlanmak, kabardıkça kabarmak.

göstermek. Montrer qn du doigt: -i tefe koymak,

Monter sur ses grands chevaux: Öfkelenmek,

-ile açıktan açığa alay etmek. Montrer le bout de

küplere

l'oreille: Kendini ele vermek, ne m e n e m şey

binmek,

heyheyleri

tutmak,

ateş

à écrire).

§ Montrer de quel bois on se

püskürmek. Monter sur son dada: D ö n ü p dolaşıp

olduğunu

aynı konuya gelmek, ne edip edip sözü hep sevdiği

olduğunu göstermek. Montrer le haut de son nez:

ve bildiği konuya getirmek. Monter un bateau à

A t e ş almaya gelmiş gibi bir görünüp gidivermek.

qn: -i hiç inanılmayacak bir şeye inandırmak, -e

Montrer les cornes: Direnme göstermek, karşı

bir palavra yutturmak. Monter un canular: Bir

koyacağını belirtmek, dayanmak. Montrer les

balon uçurmak, yanlış haber yaymak. Monter une

dents à qn: -e diş göstermek, sırtarmak, gözdağı

garde à qn: -i iyice azarlamak, haşlamak. Monter

vermek. Montrer ses griffes: Dişlerini göstermek,

une scie à qn: -i hep yineleyerek canını sıkmak,

gözdağı vermeye kalkışmak. Montrer les talons:

kabak tadı vermek,

Kaçmak, cızlam etmek, tabanları yağlamak.

monteur, euse ad. 1. Takıp kuran, kurup çatan, takıcı, kurucu, çatıcı. 2. Ustabaşı

(Monteur

patte

blanche:

monticule er. 1. Tepecik, küçük tepe, küçük dağ. 2. Yığın (Monticule

de

pierres).

montjoie er. (Yol işareti yada anıt olarak konmuş)

en ta compagnie). belli

olmak

impuissante).

Gösterilebilir,

çıkarılabilir (Tu n'es guère

insan

karşısına

est arrêtée).

répétition: Çalar cep saati.

l'heure à

§ Montre à

Montre-bracelet:

Bilezik saat, kadın kol saati. Montre en main: Dakikası dakikasına, tam tamına (J'ai mis

vingt

minutes montre en main pour aller à la gare). montre diş. 1. (Dükkân önünde) Sergi (Mettre les en montre).

aime la montre).

2. mec.

Gösteriş (Il

§ Pour la montre: Gösteriş için,

gösteriş olsun diye. Faire montre de qch: -i göstermek,

gösteriş

için

ortaya

sergilemek (Il fait montre de ses

dökmek,

connaissances).

montre-bracelet diş. Bilezik-saat; kadın kol saati, montrer gç/. 1. Göstermek (Montrer son les étoiles).

3. ...olduğu ortaya çıkmak,

(La

çıkmak (lln'aqu'àse

médecine

s'est

montrée

Kendini göstermek, montrer pour être

ortaya

applaudi).

montreur, euse ad. Oynatıcı, gösterici

(Montreur

marionnettes).

monture diş. 1. Binek, binek hayvanı sa monture).

montrable).

montre diş. Cep saati; kol saati (Regarder

marchandises

toujours

montueuse).

montoir er. Binek taşı.

Ma montre

temiz

montueux, euses. İnişli çıkışlı (Istanbul est une ville

montmorency diş. Bir cins vişne,

sa montre.

Geçmişinin

2. ...olduğunu göstermek (Se

4.

d'ours, de

Taş yığını,

5.

bayraktar

olduğunu kanıtlamak, iyi niyetine inandırmak. §

montrer courageux).

balonu. monticole s. Dağcıl, dağlarda yetişen yada yaşayan,

le chemin,

Montrer

babasının

Se montrer: 1. Görünmek (Elle se montre

électricierf). 3. (Sinemacılıkta) Kurgucu, mongolfière diş. İlk yapılan balonlardan sıcak hava

montrable

göstermek,

passeport,

2. Göstermek, belirtmek

oturgu, kuşatı (Monture Çerçeve

(Monture

d'épée,

de scie).

de lunettes).

taşlarda) Kaş, çerçeve (Monture diamant).

(Enfourcher

2. (Aletlerde, aygıtlarda) Sap, ayak, 4.

3.

(Değerli

d'un bijou,

d'un

5. Kurma, takma, yerleştirme; kurma

ücreti. monument er. 1. Anıt (Monument guerre).

2.

historiques

Yapıt; d'une

yapı

région).

aux morts de la

(Les

monuments

3. Mezar yapısı. 4.

Türbe. S. mec. D e v yapıt (Ce dictionnaire monument

de la lexicologie).

(Il est un monument monumental, monumentales (Un ouvrage

es.

sera un

6. mec. Canlı örnek

de bêtise). 1.

de Rome).

Anıtsal

(Les

fontaines

2. Çok büyük, dev gibi

monumental).

monumentalité diş. Anıtsallık.

918

moquer

moquer (se) gsz. Se moquer de: 1. -ile alay etmek (Il se moque de son professeur,

de ses camarades).

2.

-e aldırmamak, -i umursamamak, vız gelmek (//se moque de tous les conseils qu'on peut lui

donner).

3.Se moquer de f. qch: -meye aldırmamak, -mek kendisine

vız gelmek

-meyi çok

yapmak (Il se moque de commettre cela lui est profitable).

kolaylıkla

une injustice si

§ Se moquer du tiers comme

morceler

üzerine söylevler çekerek azarlamak, ahlâk dersi vermek (line cessait pas de nous

moraliser).

moralisme er. Aktörecilik, törecilik, "ahlâkiyye, ahlâkçılık. moraliste s. ve ad. 1. Ahlâk üzerine yapıtlar yazan yazar. 2. * Aktöreci, töreci, ahlâkçı, m o r a l i t é ^ . 1. 'Töreldik, töreye uygunluk, ahlâka uygunluk, ahlâklılık (Moralité d'une

vız gelip tins gitmek, hiç bir şeyi iplememek. Se

anlayışı (Personne

moquer de qch comme de l'an quarante, comme de

de son fils l'inquiète).

sa

çıkanlacak sonuç, "kıssadan hisse (La

première

chemise:

-e

aldırmamak,

-i

iplememek, vız gelip tins gitmek, moquerie diş. chapeau

d'une

1. Alay, "istihza (Son

excita les moqueries

nouveau

de son mari).

2.

conduite).

fable).

2.

d'une

du quart: Herşey ve herkesle alay etmek, herşey

attitude,

Ahlâk düşüncesi,

de haute moralité.

ahlâk

La

moralité

3. -den alınacak ders, moralité

4. Ahlâkı yükseltmek

ereğiyle

yazılan, kaynağı dinsel temele dayanan ortaçağ oyun türü, "moralité oyunu, *öğrenek oyunu,

(Eski) Saçma sapan sözler, anlamsız şeyler,

morasse diş. Bir gazete sayfasının son provası,

maskaralık.

moratoire s.

moquette diş. Döşemelik yün kadife (Fauteuil

de

1.

Mühlet

verici.

2.

er.

huk.

Moratoryom. § Intérêts moratoires: Gecikme faizi.

moquette). moqueur, euse s. ve ad. moqueur.

Regarder

1. Alaycı (Un

enfant

air moqueur).

2. er.

d'un

moratorium er. huk. Moratoryum, morbide s. 1. *Sayni, "marazı, hastalıklı (Un état morbide).

hayb. Alaycıkuş, Amerika karatavuğu,

2. mec. Anormal, hastalıklı, sağlıklı

moracées diş. ç. bitb. Dutgiller,

olmayan (Imagination,

moraille diş. 1. Burunduruk, yavaşa. 2. ç. Camcı

Anormal beğenileri okşayan; çarpık, sapık (Goût morbide,

kerpeteni,

littérature

curiosité

morbide).

morbide).

moraillon er. Kilit köprüsü,

morbidesse diş. Ten yumuşaklığı, kadife tenlilik.

moraine diş. yerb. Buzultaş.

morbidité diş. Sayrıllık, hastalıklılık, marazilik. morbilleux,

morainique s. Buzultaştan; buzultaşa değgin, moral, e s. 1. Törel, "ahlâki (Valeurs morales).

2.

Törebilimsel (Théorie morale). 3. Tinsel, "manevi (Force morale, douleurs morales).

4. er. *îçgücü,

"maneviyat (Le moral des troupes

est très

Avoir

le moral

un moral

quelqu'un).

élevé.

Remonter

§ Personne morale,

morale: huk.

bas. à

personnalité

Tüzel kişi, tüzel kişilik; "hükmi

şahıs, "hükmi şahsiyet, 'aktöre,

"ahlâk.

3.

euse s.

-den çıkarılacak

sonuç,

alınacak ders, "kıssadan hisse (La morale

Kızamığa

değgin

(Fièvre

morbilleuse). morbleu ünl. (Eskimiştir) Hay Allah! Allah Allah! Tüh! morceau er. 1. Parça (Morceau de pain, de

viande).

2. Metin, parça (Un recueil de morceaux

choisis).

3. Müzik parçası, çalınan parça (Le public vivement

applaudi

unmorceau).

morale diş. 1. Törebilim, "ahlâk bilimi. 2. Töre,

3.

le dernier morceau.

a

Exécuter

§ Un beau morceau: tkz. İyibirmal,

paçoz, güzel kadın. Pour un morceau de pain: Yok pahasına, çok ucuza (Avoir,

acheter une

maison

d'une

pour un morceau de pain). Etre fait de pièces et de

fable, d'un récit). 4. Ahlâk söylevi, ahlâk üzerine

morceaux: Yamalı bohça gibi olmak, birlik ve

öğüt (De longues et ennuyeuses

§ Faire

tutarlıktan yoksun olmak. Manger, prendre un

la morale à qn: -e ahlâk dersi vermek, ahlâk

morceau: A z bir şey yemek. Manger, lâcher le

söylevi çekmek, uzun uzun öğütler vermek,

morceau: Her şeyi itiraf etmek, bülbül gibi

morales).

moralement bel. 1. Ahlâk bakımından, ahlâkça (Action

moralement

mauvaise).

bakımından (Il se sentait moralement

2.

İçgücü

ötmek. S'enlever le morceau de la bouche: Yemeyip yedirmek, giymeyip giydirmek. Mâcher

fort).

3.

les morceaux à qn: -e büyük kolaylıklar sağlamak,

Tinsel olarak, manevi bakımdan (Moralement,

je

işini çok kolaylaştırmak, lokmayı çiğneyip ağzına

me sentais

satisfait).

moralisateur,

trice s.

vermek. ve

ad.

yükseltici, ahlâkçı (Influence roman moraliser

Yapıcı, moralisatrice.

ahlâkı Un

moralisateur). gçl.

1.

Törel

yükseltmek (Moraliser

tinsel

un peuple).

bakımdan 2.

Ahlâk

en

morceaux:

Parçalamak,

morcelable s. Bölünebilir, parçalara ayrılabilir (Propriété

ve

Mettre

parçalara ayırmak. morcelable).

morceler gçl. Parçalara ayırmak, bölmek une

propriété).

(Morceler

morcellement

919

morcellement er. Bölme, bölünme; parçalara ayırma, parçalara ayrılma (Morcellement politique de l'Afrique). mordacité diş. 1. Aşındırıcılık (Mordacité de l'acide sulfurique). 2. Dokunaklılık, ısırıcıhk, iğneleyicilik (Mordacité d'une critique). mordançage er. (Kumaşlarda) Boya pekiştirmesi, mordancergç/. (Kumaşlarda) Boyayı pekiştirmek, mordant, e 1. Isırıcı (Bêtes mordantes). 2. Keskin, kulak tırmalayıcı (Voixmordante). 3. Dokunaklı, iğneleyici, ısırıcı, iğneli, alaylı, alaycı (Répondre d'une manière mordante. Un écrivain mordant). 4. er. Alaycılık, iğneleyicilik, ısırganlık (Ses articles de journaux ont toujours un mordant qui les rend redoutables. Pamphlet plein de mordant). 5. er. Canlılık; sertlik (L'équipe attaque avec mordant ses adversaires). 6. er. Yaldızcı tutkalı (Emploi de mordants en gravure). 7. er. (Kumaş renkleri için) Pekiştiriri madde. mordlcant, e s. 1. Aşındırıcı. 2. mec. İğneleyici, dokunaklı. mordicus [mottdikys] bel. tkz. Direnerek, ayak direyerek, inatla (Soutenir une thèse mordicus). mordillage, mordillement er. Hafifçe ısırma, ısın ısırıverme. mordiller gçl. gsz. Hafifçe ısırmak, ısırıısınvermek. mordorer gçl. Altın parıltılı esmer bir renk vermek. mordorure diş. Altın parıltılı esmerlik, mordre gçl. 1. Isırmak (Mon chien l'a mordu. Le chat m'a mordu la main). 2. (Kimi hayvanlar) Sokmak, sançmak, ısırmak (La vipère le mordit à la jambe. Les moustiques l'ont mordu toute la nuit). 3. Aşındırmak, içine işlemek (La lime mord le métal). 4. Takılmak, takılıp berelemek (Les clous de leurs fers mordent la surface glissante). 5. mec. Kemirmek (L'inquiétude lui mordait le coeur). 6. -in dışına taşmak (La balle a mordu légèrement la ligne). 7. Mordre à qch: a) -den anlamak, çakmak, -i kavramak (Il commence à mordre aux mathématiques), b) -i dişlemek, dişleriyle koparmak (Mordre à un fruit), c) -e tutulmak, vurmak, yakalanmak (Poisson qui mord à l'appât). 8. gsz. Mordre dans: a) -i dişlemek (Enfant qui mord dans une pomme), b) -in içine işlemek, girmek, "nüfuz etmek (L'ancre n'a pas mordu dans le sable). 9. Mordre sur: -i aşmak, -e taşmak "tecavüz etmek (Les illustrations qui mordent sur la marge. Un concurrent qui mord sur la ligne de départ). § Mordre à belles dents: İştahla yemek, şapur şupur yemek. Mordre qn à belles dents: -e çok saldırmak, eleştirip canına okumak. Mordre jusqu'au sang: Kanatıncaya dek ısırmak. Mordre

morne

à l'hameçon, à l'appât: Yakalanmak, tuzağa düşmek, zokayı yemek. Mordre la poussière: 1. Düşmek, iki seksen uzanmak, yeri öpmek. 2. Savaşta, kavgada ölmek, tahtalı köyü boylamak. Se mordre la langue: Söylediğine bin pişman olmak. Se mordre les doigts de qch, de f. qch: -e pişman olmak, -diğine bin pişman olmak (Il se mordait les doigts d'avoir agi ainsi). Chien qui mord ne montre pas ses dents: Isıracak köpek dişini göstermez, mordu, e s. 1. Isırılmış. 2. Aşık, vurgun, tutkun, abayı yakmış (Ilestbienmordu). 3. Mordu de qch: -i çok seven, -in delisi (Il est mordu du jazz). more, moresque - » maure, mauresque, moreau, morelle s. ( A t donu) Parlak siyah (Cheval moreau, jument morelle). morelle diş. bitb. İtizümü. morfil er. 1. Kılağı. 2. Ham fildişi, işlenmemiş fildişi. morfondre (se) gsz. I. (Eski) Üşümek, soğuktan büzülüp durmak. 2. Beklemekten cam sıkılmak, sıkıntıdan patlamak (Se morfondre dans sa chambre). morfondu,e s. 1. Soğuktan büzülüp kalmış (Il était morfondu dans la pluie). 2. Cam sıkılmış, çok üzüntülü (Elle était très morfondue à l'idée qu'elle ne reviendrait plus) morganatique s. (Hükümdar ve prensler için şu deyimde geçer) Mariage morganatique: Denksiz evlenme, dengi olmayanla evlenme, morganatiquement bel. (Hükümdar ve prenslerin evlenmelerinde) Dengi olmayanla, morgeline diş. bitb. Kanaryaotu. morgue diş. 1. Büyüklenme, kurum, çalım, kasılma (Un homme plein de morgue). 2. Morg. morgué, morguenne, morguienne! ünl. (Köylü dilinde, öfke ve sövgü olarak) Hay Allah! Allah kahrettin! Tüh tüh tüh! morguer gçl. -e yüksekten bakmak, çalım satmak, kasılmak. moribond, e s. Can çekişen, ölmek üzere olan (Un blessé moribond gisait sur la route. Un soleil moribond). moricaud, ts. vead. 1. Kara yağız. 2.Habeş, zenci, morigéner gçl. Azarlamak, paylamak, haşlamak (Morigéner un enfant). morille diş. bitb. Kuzumantan. morion er. Bir çeşit hafif tulga. morne s. 1. Üzgün, tasalı, kaygılı (Un visage morne). 2. Donuk, kapalı, iç karartıcı (Un temps morne). 3. mec. Çok tatsız ve neşesiz (Une vie morne). 4. diş. Demir çember. 5. diş. (Antil Adalannda) Yuvarlak tepe, tümsek, küçücük

920

mornifle dağ. mornifle diş. tkz. Elin tersiyle vurulan şamar, morose s. 1. Hırçın, titiz (Un vieillard morose). 2. Üzgün, ağlayacakmış gibi, ağlayık (Il a un air morose).

mortinatalité bakmamak, Allah yaratmış dememek, kıyasıya vurmak. mortadelle diş. Bir çeşit İtalyan sucuğu, mortaisage er. (Maden yada ağaç eşya üzerine) Yuva açma.

morosité diş. 1. Hırçınlık, titizlik. 2. Üzgünlük, ağlayıklık, açıklık, morphème er. dilb. Yapımeki, biçimbirim. morphine diş. Morfin, morphinisme er. Morfinle zehirlenme, morphinomanes, ve ad. Morfin tiryakisi, morphinomanie diş. Morfin tiryakiliği, morphologie diş. 1. anat. Yapıbilim (Morphologie

mortaise diş. (Maden yada ağaç eşyada) Yuva, zıvana deliği, mortaiser gçl. (Maden yada ağaç eşya üzerine)

animale, végétale). 2. dilb. Biçimbilim. morphologique s. 1. Yapıbilimsel. 2.

mort-aux-rats diş. Sıçanotu, fare zehiri. morte-eau diş. Denizde gelgit olayının az olması; gelgitin az olduğu yer, ölüsü, mortel, le s. 1. Ölümlü (L'homme est mortel). 2. Ölümcül, öldürücü (ila reçu un coup mortel). 3. Çok şiddetli, korkunç (Un froid mortel). 4. Candan bıktırıcı, öldürücü (Un ennui mortel, un silence mortel). 5. er. Kişioğlu, insan ( L e s dieux et les mortels. Un heureux mortel). § Dépouilles mortelles, restes mortels: Ölü; cenaze. Ennemi mortel: Can düşmanı. La race mortelle: İnsanlar, ölümlüler. Péché mortel: Büyük günah. Plaie d'argent n'est pas mortelle: Kimse acından ölmez, aç mezan yoktur; gelen cana değil mala gelsin, mortellement bel. 1. Ölecek derecede; öldürecek derecede (Il est mortellement blessé). 2. Son derece, çok (Il est mortellement pâle). 3. İnsanı canından bıktıracak kadar; canından bıkacak kadar (Souffrir mortellement). morte-saison diş. Ölü mevsim, ölü sürem, mortier er. 1. Yapı harcı, harç (Remplir de mortier le joint entre deux pierres). 2. Eczacı havanı (Le pharmacien pilait des poudres au fond d'un mortier de marbre). 3. Havaneli. 4. Havan (topu). 5. (Eskiden Fransa'da) Yargıtay ve Sayıştay üyelerinin giydiği başlık (Président à mortier). mortifiant, e s. Onur kırıcı, küçültücü, mortification diş. 1. Nefsini köreltme, nefsi kırma. 2. Onuru kırılma, onur kınlması, küçülme (Cet échec fut pour lui une très dure mortification). 3. ( A v etleri için) Bayatlama; bekleyip yumuşama. 4. hek. Dokularda ölmüşlük, doku ölmesi, mortifier gçl. 1. (Dinsel anlamda) Kırmak, köreltmek (Mortifier sa chair). 2. Onurunu kırmak, yaralamak; incitmek, küçültmek (Cette déclaration l'a vivement mortifié). 3. (Eti) Bayatlatmak, bekletip yumuşatmak. 4. (Dokuyu) Çürütmek, öldürmek (La gangrène mortifie les chairs). mortinatalité diş. 1. Ölü doğma. 2. Ölü doğanların

dilb.

Biçimbilimsel. morphologiquement bel. Yapıbilim yönünden; biçimbilim açısından, morpion hayb. 1. Kılbiti. 2, hlk. Çocuk, yumurcak, mors [mon] er. Gem. § Prendre le mors aux dents: Gemi azıya almak, morse er. 1. hayb. Mors. 2. (Telgrafçılıkta) Mors (Signaux en morse). morsure diş. 1. Isırma (La morsure d'un chien). 2. Isırık, ışınlan yer (La morsure était profonde). 3. mec. Zarar. mort diş. 1. Ölüm (La mort naturelle, accidentelle, subite). 2. Yıkım, yıkılış, çöküş, son (Ça sera la mort des libertés. La mort d'une industrie, d'un commerce). 3. mec. Büyük acı. § A mort: Öldüresiye, kıyasıya (Frapper à mort. Combat à mort). A mort: uni. Kahrolsun! -e ölüm! (Dictateur à mort! A mort les traîtres!). Mort à! : -e ölüm, kahrolsun... ! (Mort aux tyrans!). A l a mort: A ş ı n derecede. A la vie et à la mort: Ölünceye dek. La mort dans l'âme: İstemeyerek, istemeye istemeye (Ily a participé la mort dans l'âme). Etre à la mort, à l'article de la mort, à deux doigts de la mort, à son lit de mort: Ölmek üzere olmak. En vouloir à mort à qn: -e çok ama çok kızmak. Donner la mort à: -i öldürmek. Condammer qn à mort: -i ölüm cezasına çarptırmak. Souffrir mille morts: Çok acı çekmek. C'est une question de vie et de mort: B u bir ölüm kalım sorunu, m o r t , e s . 1. Ölü, ölmüş (Son père est mort). 2 .mec. Cansız, sönük (Des yeux morts). 3. Bitmiş, tükenmiş, cam çıkmış (Il est mort de fatigue). 4. Durgun, ölü, boş (Eau morte. La mer morte, temps mort). 5. Issız, ölüm sessizliğinde (Paris était mort; plus d'autos, plus de passants). 6. ad. Ölü; cenaze (Enterrer les morts. Les morts de la guerre). § Faire le mort: Ölü taklidi yapmak. Ne pas y aller de main morte: Gözünün yaşına

Yuva açmak, mortaiseuse diş. Yuva açma makinası. mortalité 1. (Eski) Ölümlülük. 2. Bir yıllık ölüm sayısı (Taux de mortalité). 3. Salgın hastalık kırımı.

mort-né

921

oranı, ölü doğma oranı,

Ne pas dire mot, ne pas souffler mot: Ağzından tek

mort-né,e s. ve ad. 1. Ölü doğmuş (Enfants nés.

Un mort-né).

2. mec.

morts-

sözcük çıkmamak, susmak. Ne pas avoir dit son

Ölü doğmuş, daha

dernier mot: Henüz son sözünü söylememiş

başlangıçtan başarısız kalmaya yargıh d'oeuvre

(Chefs-

mort-nés). mortuaire).

§ Maison mortuaire: Ölü

evi.

donner le mot: Söz birliği etmek,

önceden

anlaşmak. Trancher le mot: Açıkça ve kesin olarak söylemek,

morue diş. 1. hayb. Morina balığı. 2. tkz. Orospu, morutier, ère s. 1. Morina bahğına değin, morina avına değgin (Industrie morutière).

2. er. Morina

avcısı. 3. er. Morina balıkçı gemisi, coule

des deux

narines).

lui

2. Sakağı hastalığı,

"ruam. ve ad.

1. Sümüklü

(Enfant

2. Sakağılı, "ruamlı. 3. ad. tkz. Küçük

çocuk, yumurcak, velet. 4. tkz. Kendini bir şey sanan toy kişi, acemi çaylak. § Qui se sent mosaïque diş. 1. Mozaik, silmetaş (Revêtir une salle mosaïques).

parçalardan

2.

mec.

oluşmuş

Çeşitli

yapıt.

3.

konu

ve

(Bitkilerde)

Maviküf hastalığı ( M o s a ï q u e du tabac). 4. s. Musa Peygamberden gelen (Loi mosaïqué, e s.

mosaïque).

moteur, trice s. 1. Devindirici, hareket ettirici moteurs,

force

motrice).

andıran

hareket ettirici kuvvet (Moteur animé: İnsan; at. à essence, à vapeur, deux

temps,

à gaz, à réaction.

à quatre

temps).

(Moteur

Moteur à

5. diş. Motorlu

tramvay arabası, motris, motif er. 1. Güdü, "saik. 2. Neden, "sebep (Les 3. Gerekçe

(Les motifs d'une loi). 4. (Resimde) Konu (Les peintres traitent le même motif). 5. (Bezemede ve müzikte) Motif; örge (Tissu à grands motifs

de

fleurs). motion

1. (Eskimiştir) Davranma. 2. (Mecliste)

Önerge (Faire, rédiger une motion).

mosaïsme er. Musa şeriatı, Musevilik,

§ Motion de

censure: Gensoru önergesi,

mosaïstes, vead. Mozaikçi; mozaik ustası

(Ouvrier

mosaïste).

motivation

diş.

1.

ruhb.

fels.

Güdülenme,

güdülenim. 2. dilb. Nedenlilik. 3. huk. Gerekçe; 1. Moskovalı. 2. Moskof, Rus.

mosquée diş. Cami (Coupole, minbar d'une

2.

Özendirici, "teşvik edici. 3. er. Devindirici güç,

motilité diş. Devingenlik, devinim yeteneği,

Mozaik gibi, mozaiki

mosaïquée).

moscovites, vead.

de

routière).

motifs d'une visite, d'une conduite).

morveux, se mouche: Yarası olan gocunsun,

(Reliure

la police

Moteur inanimé: Su; hava). 4. er. Motor

morveux euse s. morveux).

motard er. tkz. Motosikletli görevli ( L e s motards

"muharrik (Nerfs

morve diş. 1. Sümük, burun akıntısı (La morve

de

olmak. Prendre qn au mot: 1. -in önerisini hemen kabul edivermek. 2. -in dediğine mim koymak. Se

mortuaire s. Cenazeye değgin, ölülere değgin (Cérémonie

motricité

mihrab,

minaret,

gçl.

1.

-in

gerekçesini

göstermek,

gerekçesini belirtmek, açıklamak (Motiver

mosquée).

mot er. 1. Sözcük, "kelime ( L e s mots d'une 2. Söz, lâf (Laissez-moi

gerekçelendirme. motiver

langue).

vous dire deux mots).

B o ş lakırdı (Ce sont des mots).

3.

§ Bon mot, mot

démission.

gerektirmek, zorunlu kdmak (Les troubles motivé

une

Les juges ont motivé leur arrêt). 2. -i

l'intervention

de L'O.N.U.).

ont

3. -e yol

d'esprit: Nükte. Grand mot: İri söz, kocaman laf,

açmak, neden olmak, -in nedeni olmak (Voilà ce

tumturaklı söz. Gros mot: Kaba söz, sövgü. Jeu de

qui a motivé notre décision).

mot: Sözcük oyunu. Mots-croisés: Bulmaca. Mot

(Motiver

d'ordre: Parola. Le fin mot de l'histoire: İşin iç

une action, une

4. Haklı göstermek démarche).

motoculture diş. Makinalı tarım,

yüzü. Au bas mot: E n aşağı, en azından. Mot à

motocyclette diş. Motosiklet,

mot: 1. Sözcüğü sözcüğüne; hiç değiştirmeden. 2.

motocycliste ad. Motosiklet binicisi, motosikletli,

er.

motopompe diş. Motorlu tulumba, motopomp,

Sözcüğü sözcüğüne çeviri.

En un

mot:

Kısacası, tek sözcükle, uzun sözün kısası. Avoir son mot à dire: Söyleyecek sözü olmak. Avoir le dernier mot: Onun dediği olmak. Avoir toujours

motorisation

diş.

Motorlandırma,

motoriser gçl. Motorlandırmak, motorlu araçlarla

le mot pour rire: Her fırsatta şaka yapmak.

donatmak (Motoriser

Chercher ses mots: Tereddüt ede e d e , sözcükleri

d'infanterie).

araya araya konuşmak. Entendre, comprendre à

olmak; arabayla gitmek (5ı vous êtes

demi-mot: Leb demeden leblebiyi

vous pouvez

anlamak.

Jouer sur les mots: Sözcükler üzerinde oynamak. Mâcher ses mots: Kem küm etmek. Manger ses mots: Konuşurken sözcüklerin yarısını yutmak.

motorlu

araçlarla donatma, l'agriculture,

une

division

§ Etre motorisé: Altında arabası me conduire jusqu'à

motorisé,

la gare).

motoriste er. 1. Motör yapımcısı. 2. Motör o n a n m ustası, motör tamircisi, motricité

diş.

(Sinir

hücrelerinde)

Kasları

moufle

922

motte

la mouche du coche: Sakırga gibi adam olmak, çok

devindirme özelliği, devindiricilik. motte diş. 1. Kesek (La charrue laisse derrière elle de grosses mottes).

2. Topak (Motte de beurre).

3.

tedirgin edici biri olmak; telâşe memuru gibi koşturmak, kahve dövenin hınk deyicisi olmak.

Küçük toprak yığını, ufak tepe, tümsek. § Motte à

Faire d'une mouche l'éléphant: Pireyi

brûler: Küspe tezeği,

yapmak, habbeyi kubbe yapmak. Ne pas faire de

motter (se) gsz.

(Bir şeyin arkasına) Büzülüp

saklanmak (Perdrix qui se

mal à une mouche: Karıncayı bile incitmemek (II ne ferait pas de mal à une mouche).

mottent).

deve

Prendre la

motus [mıtys] ünl. tkz. Ağzını tut! Kes sesini! Sus!

mouche: Alınmak. Quelle mouche le prend?: Ona

mou, molle s. 1. Yumuşak (Fromage

cire

ne oluyor? On ne prend pas les mouches avec du

(Matelas

vinaigre: Sertlikten bir şey çıkmaz, sertlikle hiçbir

molle).

mou,

2. Yumuşacık, kuş tüyü gibi

mou. Un mol oreiller). 3. Sıcak ve nemli, yumuşak (Tempsmou.

Climat mou). 4. mec. G e v ş e k , ö l ü k ,

cansız (Elève mou qui traîne sur ses devoirs). mec. Zayıf, etkisiz (Faire de molles

S.

protestations).

şey olmaz. moucher

gçl.

1.

Sümkürtmek;

temizlemek (Moucher

un enfant).

...gelmek

du

(Moucher

-in

burnunu

2. Burnundan

sang).

3.

(Mumun,

6. (Eski) Tene düşkün, zevke düşkün. 7. bel.

lambanın) Yanık fitilini kesmek (Moucher

Yavaş, ağır ağır, cansızca (Musicien

lampe,

qui joue trop

une

chandelle).

§

Se

avec bruit).

une

moucher:

mou). 8 .er. Yumuşak şey, yumuşaklık ( Le mou et

Sümkürmek (Se moucher

le dur). 9. er. Zayıf ve korkak yaratılışlı adam,

moucher: Zılgıtı yemek, iyi bir azar işitmek,

§ Se faire

sümsük (C'est un mou).

§ Avoir du mou: Gevşek

paparayı yemek. Ne pas se moucher du coude:

olmak, gergin olmamak. Donner du mou à: -i

Kendini önemli biri sanmak, sadrazamın sol

biraz gevşetmek, sertliğini gidermek,

taşağı

mou er. 1. (Kasaplık hayvanlarda) Akciğer ( M o u de veau).

2. Manca (Chat qui mange

son mou).

§

Bourrer le mou: Güldürücü şeyler anlatmak. Bourrer le mou de qn: -e maval okumak, palavra

olduğunu

sanmak,

burnundan

kıl

aldırmamak, moucheron er. 1. (Eski) Fitilin yanık ucu. 2. Küçük sinek. 3. hlk. Yumurcak, moucheté, e s. 1. Benekli (Cheval

moucheté.

La

savurmak, kandırmaya çalışmak. Rentrer dans le

panthère a une peau mouchetée

mou de qn: -i bir güzel dövmek, temiz bir

benek, içinde yer yer ayrı renkler bulunan ( L a i n e

ıslatmak, bir güzel benzetmek,

mouchetée).

mouchage er. Sümkürme. moucharabieh er. Kafesli cumba, "meşrafiye. mouchard, e ad. 1. *Giziletimci, "ispiyon, "jurnalci; "muhbir. 2. Gizli polis. 3. Polis. § Faire le mouchard: Muhbirlik etmek,

*giziletimlemek

(Il

moucharde

ses

un un

fleuret). mouchette diş. 1. Saçak damlalığı. 2. diş. ç. Mum moucheture diş. 1. (Vücutta) Benek. 2. Küçük leke

mouche diş. 1. Sinek (Des mouches les yeux).

bourdonnaient

2. Benek (Il avait des

mouches

3. Hedefin ortasındaki siyah

yuvarlak. 4. mec. Gizli polis; muhbir. 5. mec. Can sıkıcı asalak kimse, at kıçında sinek. 6. Dudak

de boue sur un

vêtement).

mouchoir er. 1. Mendil (Mouchoir

brodé).

2. (Baş

yada boyuna sarılan) Örtü, atkı (Mouchoir tête, de cou).

camarades). autour du plat).

moucheté).

tissu). 2. Ucuna düğme geçirmek (Moucheter

(Des mouchetures

*giziletimcilik. moucharder gçl. İhbar etmek; ispiyonlamak; ele

devant

3. U c u düğmeli (Fleuret

moucheter gçl. 1. Benekli yapmak (Moucheter

makası.

mouchardage er. Hafiyelik, jurnalcilik, muhbirlik,

vermek,

de noir). 2. Benek

poche: A v u ç içi kadar, ufacık (Un jardin comme

un mouchoir

mouchoir:

de

§ Grand comme un mouchoir de

(Sporda

de poche).

grand

Arriver dans un

yarışçılar) Toplu

olarak

gelmek. moudre gçl. 1. (Değirmende) Övütmek, çekmek

altında bırakılan sakal parçası, bam teli. 7.

(Moudre

Peçelerin üstündeki sineği andıran siyah düğüm.

pestilini çıkarmak, un ufak etmek. 3. (Saz yada

8. Bir iskambil oyunu. 9. Çatana. 10. Meçin ucuna takılan düğme. 11. gökb.

Sinek (takımyıldızı). §

du blé, du café).

laternayla) Çalmak (Moudre

2. mec.

Dövmek,

un air).

moue diş. 1. Surat asma, somurtma. 2. Dudak

Mouche à miel: Arı. Mouche cerise: Kirazsineği.

bükme,

Mouche

commune:

Somurtmak, surat asmak. 2. Dudak bükmek,

vinaigre:

Sirkesineği.

Evsineği.

Mouche

Fine mouche:

du

Kurnaz

beğenmeme.

§ Faire

la moue:

1.

beğenmemek,

adam, tilki, hinoğlu hin. Pattes de mouches:

mouette diş. 1. Martı. 2. den. Kurtarma sandalı,

Kargacık burgacık yazı. Faire mouche: Hedefi

mouffette diş. hayb. Kokarca, Amerika kokarcası,

tam ortasından vurmak, onikiden vurmak. Faire

moufle diş. 1. Yalnız başparmak için ayrı yeri olan

mouflet

mourant

923

eldiven (Moufle

de skieur,

de chasseur).

2. Ağır

şeyleri kaldırmaya yarar palanga, manişka. 3. kim. Mufla. 4. er. Porselen fırını; pota.

(Quelle

mouflet, te ad. tkz. Yumurcak, küçük çocuk,

accepté sans

çıkmış gibi (Elle est bien moulée. moulée).

2. Bu koyunun postu, tkz.

moule!).

moulé, e s. 1. Güzel yapılı; çok düzgün, kalıptan

mouflon er. hayb. 1, Yabani koyun, argalı, muflon. moufter, moufeter gsz.

olmak, güzel yapılı olmak, moule diş. 1. Midye. 2. mec, hlk. Ahmak, enayi

İtiraz etmek (Il a

Une

écriture

2. D ö k m e (Statue de bronze moulé).

3.

er. D ö k m e harfler, "hurufat. § Lettre moulée: D ö k m e harf, basma harf.

moufter).

mouillage er. 1. Islatma (Mouillage

du cuir,

du

linge). 2. Su karıştırma, su katma (Mouillage

du

vin, du lait). 3. den. Suya salma (Mouillage

des

mouler gçl.

1. (Kalıba) Dökmek (Mouler

briques, des caractères d'imprimerie).

des

2. Kalıbını

çıkarmak (Mouler un buste, le visage d'un

poète).

4.

3. (Giysiler için) İyice sarmak, iyi oturmak (Sa

(Gemileriçin) Demirleme yeri, demir atma alanı,

robe de soie moule sa taille). 4. Moulerqchsur: Bir

mines, des ancres. Le mouillage

d'un bateau).

mouillé, s. 1. Islak, ıslanmış, ıslatılmış (Un dilb.

mouillé).

2.

mouillées).

3. Nemli, yaşarmış, ağlamak üzere

(Des yeux mouillés.

Yumuşak

linge

(Consonnes

Une Voix mouillée).

§ Poule

şeyi -e uydurmak (Mouler les lois sur les moeurs générales).

§ Se mouler: 1. Se mouler à qch: -e tam

oturmak, kalıp gibi oturmak (Cet habit se moule à ton corps). 2. Se mouler sur: -e uymak, -i örnek

mouillée: Kılıbık ; ezik adam. Etre mouillé comme

almak (Les jeunes générations

une soupe, jusqu'aux os: İliklerine dek ıslanmak,

anciennes).

mouillement er. 1. Islatma, suya batırma. 2. dilb. Damaksıllaşma (Mouillement

d'une

consonne).

mouiller gçl. 1. Islatmak, suya bastırmak son doigt pour chiffon,

du lait,

Çok

vin).

işini kolaylaştırmak. Entrer comme dans un

Mouiller

moulin: Dingonun ahırına girer gibi girmek. On

l'ancre).

korkmak,

donunu

ıslatmak,

ne peut pas être à la fois au four et au moulin: İki karpuz bir koltuğa sığmaz,

1.

moulinage er. (Ham ipeği) Makine ile eğirme,

2.

mouliner gçl. 1. ( H a m ipeği) Makine ile eğirmek. 2.

dans

(Böcekler için tahtayı) Y e m e k , kemirmek (Les

§ Se mouiller:

tkz. Bulaşmak, adı karışmak (Ils'est mouillé

vers moulinent

drogue).

mouillette diş. İnce uzun kesilmiş ekmek dilimi, mouilleur er. 1. (Gemilerde) Demir atma aygıtı. 2. Pul ıslatma çanağı. § Mouilleur de mines: Mayın

les planches).

haline getirmek (Mouliner

3. tkz. E z m e k , e z m e des pommes

de terre).

moulinet er. 1. Çark, küçük çark (Moulinet treuil, d'une canne à pêche).

d'un

2. Yel değirmeninin

küçük çarkı. 3. Turnike. 4. Akarsu hız ölçüsü,

gemisi. mouillure diş. 1. Islatma; ıslanma. 2. Islaklık. 3. dilb. Damaksıllaşma, mouise diş. hlk. Yoksulluk, sefalet (Vivre, être dans mouise).

moulage er. 1. ( A z kullanılır) Övünme. 2. (Eski) Ortaçağda, derebeylerin değirmen gelirlerinden kendilerine aldıkları pay. 3. Kalıba dökme, döküm (Moulage d'une statue). 4. Kalıp alma. 5. moulage

visage).

pâteuse dans le moule. Retirer un objet du

moult [muit] bel. (Eskimiştir) Çok, pek. moulu, es. 1. Çekilmiş,övütülmüş

moulure

moukire, mouquère diş. argo. Kadın, karı.

moule er. 1. D ö k ü m kalıbı (Verser une

moulineur, euse, moulinier, ère ad. İpek eğiricisi. (Cafémoulu).2. de

fatigue).

moujingue ad. hlk. Çocuk, yumurcak,

Kalıp, alınan kalıp, "mulaj (Prendre un

moulinette diş. tkz. Küçük sebze değirmeni,

Yorgun, bitkin, iflahı kesilmiş (Il était moulu

mom'ik er. Mujik, rus köylüsü,

d'un objet, d'un

àcafé,

3. Suya salmak

Islanmak (Se mouiller en sortant sous la pluie).

la

àvent,

2. Sıkmaç, cendere (Moulin à huile). §

moulin de qn: -in işine yaramak, işine gelmek,

du

korkudan altına işemek.

une histoire de

à poivre).

2. Sulandırmak, su katmak

Mouiller

4. gsz. (Gemi için) Demir atmak, demirlemek. 5. tkz.

mouliner. 1. Değirmen (Moulinàeau,

Moulin à paroles: Laf ebesi. Apporter de l'eau au

les pages.

(Mouiller une sonde, unemine. gsz.

mouleur er. Dökümcü, dökmeci.

un

tourner

un linge).

(Mouiller

(Mouiller

se moulent sur les

substance moule).

2. mec. Örnek, örneklik, "model. § Etre fait au moule: Kalıptan çıkmış gibi olmak, çok biçimli

(Mimarlıkta) Silme,

moulurer gçl. Silmelerle süslemek, moulurier er. Silme çeken, silmeci. moumoute diş. tkz. Takma saç, peruka, mourant, es. 1. Can çekişen, ölmek üzere olan (Un blessé mourant).

2. Batmak üzere, sönmek üzere

olan (Le soleil mourant,

ranimer le feu

mourant).

3. Ölgün, sönmüş, sönük (Une voixmourante, regards mourants).

des

4. mec. Cansız, bitmiş. S. mec.

tkz. Çok can sıkıcı (C'est mourant

de

s'occuper

toujours de lui). 6. mec. tkz. Gülmekten öldüren,

mouton

924

mourir

tath canını üzmek,

çok güldürücü, mourirgsz. 1. Ölmek (On ne meurt qu'une fois. père vient de mourir).

Son

2. Solmak (Feuilles,

fleurs

m o u s s e l i n e ^ . Muslin (Robe, bas de mousseline).

§

Verre mousseline: înce cam.

flamme

mousser gsz. Köpüklenmek, köpürmek. § Faire

meurt). 4. Yok olmak, sönüp gitmek, yitip gitmek

mousser: -i gereğinden çok övmek, değerinden

(Une civilisation

çok önem vermek. Faire mousser qn:

qui meurent).

3. Sönmek (Le feu,

la

sur le point de mourir).

S. mec.

Çok acı çekmek, mahvolmak, ölmek (Je meurs si

hlk.

Kızdırmak, kudurtmak,

je vous perds). 6. Mourir à qch: -den elini eteğini

mousseron er. bitb. Keçim an tan.

çekmek, vazgeçmek (Il est pénible

mousseux, euse s. 1. Köpüklü, köpüklenir (Une eau

jeune fille mourir volontairement

de voir

une

au monde).

7.

mousseuse,

du vin mousseux).

2. mec. Çok hafif

Mourir de qch: a) -den ölmek, -yüzünden ölmek

tüylü, ayva tüylü (Une nuque mousseuse).

(Mourir de vieillesse. Il est mort d'un cancer),

Köpüklü şarap (Verser

-den bitmek, canı çıkmak (Mourir

de

b)

fatigue,

d'ennui, de chagrin). 8. Mourir de f . qch: -mekten cam çıkmak, ölmek, bitmek (Mourir travailler).

de rire, de

9. Mourir pour: -uğruna ölmek, -için

ölmek (Mourir pour la liberté). § A mourir: Son derece

(Souffrir

à

mourir).

Faire

mourir:

du mousseux

mousson diş. Muson (Les moussons l'Océan

moussu, e s. Yosunlu (Despierres moustache diş. moustache.

1. Bıyık

Retrousser 2.

katda gülmek, gülmekten cam çıkmak. Mourir de

de la souris).

sa belle mort: Eceliyle ölmek. § Se mourir: Can

moustachu, e s.

Kaygı,

üzüntü, tasa. § Se faire du mouron: Tasalanmak, tath canını üzmek, kendine dert edinmek,

moustachu.

(Hayvanlarda)

ve ad.

Un grand

pousser

la moustache,

dudaktaki kıllar (Les moustaches

meurt).

dans

moussues).

(Laisser

moustache).

olmak (Madame se meurt. Le soleil se

soufflent

indien).

Öldürmek. Faire mourir qn à petit feu: -i

mouron er. bitb. 1. Farekulağı. 2. argo.

des

coupes).

meraktan çatlatmak. Mourire de rire: Katıla

çekişmek, ölmek üzere olmak; batmak üzere

3. er.

dans

la

tortiller la Bıyık,

üst

du chat, du lion,

Bıyıklı (Un

vieillard

moustachu).

moustérien, n é s . Yontmataş devrine değgin, moustiquaire diş.

Cibinlik

(Dormir

sous

une

moustiquaire). moustique er. 1. Sivrisinek. 2. mec. tkz. Ufarak,

m o u s c a i l l e ^ . argo. Pislik, dışkı, bok. § Etre dans la

ufacık çocuk yada adam.

mouscaille: hlk. Başında büyük dertler olmak,

moût er. 1. Şıra (Moût de raisin). 2. Meyve suyu.

çok sıkıntılı bir durumda olmak,

moutard er. hlk. Küçük oğlan, yumurcak, velet,

mousmé diş. Japon gençkız; ufak yapılı kadın,

moutarde diş. 1. bitb. Hardal (Moutarde

mousquet er. Fitilli eski bir tüfek, alaybozan,

Akhardal.

mousquetade diş. Alaybozan denilen tüfekle atış

Hardal (Moutarde moutarde).

yapma, kurşun atışı, mousquetaire er. 1. (Eskiden) Silâhşor, alaybozan denilen

tüfeği

taşıyan

piyade.

2.

Fransa

blanche:

Moutarde sauvage: Yabani hardal). 3.

moutarde).

de Dijon. s.

Hardal

Un sandwich rengi

(Une

2. à la robe

§ Adoucir la moutarde: Acı bir sözü,

sert bir davranışı yumuşatmak. S'amuser à la

kırallannın maiyet süvarisi,

moutarde: Boş şeylerle uğraşmak. La moutarde

mousqueterie diş. Yaylım ateşi,

lui monte au nez: Kızmaya başlıyor, tepesi atacak,

mousqueton er. Kısa namlulu tüfek, bir çeşit filinta,

sabn taşmaya başladı. C'est de la moutarde après

moussaillon er. tkz. Küçük muço, muçocuk, muço

diner: Çok geç, iş işten geçti, atı alan Üsküdan geçti.

parçası. moussaka diş. Patlıcan musakkası, musakka,

moutardier er. 1. Hardal kabı. 2. Hardalcı.

moussant,

mouton er. 1. Koyun (Troupeau

e

s.

Köpüren,

köpüklü

(Savon

Koyun eti (Ragoût

moussant).

mouton).

mousse er. (Gemilerde) Muço. mousse diş. 1. Yosun, kara yosunu (Rocher de mousses).

2. Köpük (La mousse

shampooing,

de la bière).

(Mousse

au chocolat).

couvert

du lait, du

3. Çalkama krema

4. s. Keskinliği yada

sivriliği kalmamış, körelmiş, kör (Une

lame

(Reliure

3.

mouton).

Manger

Koyun derisi, koyun

en mouton).

postundan

de moutons).

de mouton.

kürk 5. mec.

2. du

sahtiyanı

4. Koyun postu, koyun (Canadienne

doublée

Kuzu gibi adam. 6.

de argo.

Cezaevinde hafiyelik eden tutuklu, muhbir. 7. argo.

Grevlere katılmayan işçi; etliye sütlüye

Süngere

karışmayan pis herif. 8.Eski bir altın sikke. 9.

(Caoutchouc

Şahmerdan. 10. Dalga köpüğü; köpüklü küçük

mousse). § Se faire de la mousse: tkz. Dertlenmek,

dalga. 11. Y ü n görünüşünde toz birikintisi. §

mousse,

une pointe

benzeyen,

köpük,

mousse). köpük

gibi

S. s.

moutonné

925

moyen

Chercher le mouton a cinq pattes: Olmayacak

mouvement).

şeyler ardında koşmak. Jouer à saute-mouton:

hareketlilik, hiç yerinde durmama (Aimer

Birdir bir oynamak Revenons à nos moutons:

mouvement).

Konumuza dönelim, gelelim konumuza. "Sadede

de

gelelim.

l'ennemi).

moutonné, e s. 1. Kıvırcık (Tête moutonnée). Yumak

retraite.

Surveiller 9.

(Mouvements

yerb.

mouvement

dramatique

(Mouvements er.

(Sularda)

(Moutonnement

de

rivière

qui

10. Canlılık, dirilik,

la mer,

des

d'accepter).

kuzulanmak

mouvement

moutonne).

2.

mouvement

13. İlerleme, gelişme

15. Değişiklik;

artma yada eksilme; kıpırdama, oynama mouvements

olmak (Les nuages moutonnent

hausse sur les fruits et légumes).

moutonnerie diş. Koyun gibilik, gördüğünü körü körüne

yapma,

körü körüne

koyunluk (Agirpar

öykünmecilik,

moutonnier, ère s. 1. Koyuna değgin. 2. Koyun gibi körü körüne yapan

(Les

foules

moutonnières). mouture diş. (Meunier

de

§ Chercher le

mouvement perpétuel: Çözümü olmayan bir soruyu çözmeye çalışmak, devri daim makinesini hareket halinde olmak, bir an durmamak. Mettre hareket ettirmek. Se donner du mouvement: "Egzersiz yapmak, çalışma temrinleri yapmak. mouvementé, e s. 1. Engebeli, inişli çıkışlı, inişli

1. Övütme. 2. Değirmenci hakkı

qui réclame sa mouture).

3. Buğday,

arpa ve çavdar karışımı (Pain de mouture). Aynı

(Les

Un mouvement

qch en mouvement: -i çalıştırmak, işletmek,

moutonneuse).

gördüğünü

de populations.

bulmaya kalkışmak. Etre en mouvement: Sürekli

moutonnerie).

moutonneux, euse s. Küpüklenmiş, kuzulanmış (Mer

fut

(Lemouvement

14. Duygu, bir anlık duygu (Un de joie, de colère).

Kümelenmek, öbek öbek toplanmak, top top dans le ciel).

Le

d'une scène). 11. Engebe

du sol). 12. mec. içe doğma, esin,

de l'histoire). mer,

de

hareket

sans mouvement.

içe doğan duygu (Son premier

1. Köpüklenmek,

le

de repli,

mouvements

Köpüklenme,

vagues). moutonner gsz.

olma,

kargaşa,

de jeunesse).

§ Roche moutonnée: coğr.

bulutlarla

Hörgüçkaya.

(Lac,

les

Olay,

vuruculuk (Une peinture

ak

etkin

8. Manevra (Mouvement

(Ciel

moutonnement kuzulanma

Etkinlik,

kaplı

yumak

moutonné).

2.

7.

şeyi

ufak

değişikliklerle

yinelenmiş şey (C'est

au moins

mouture du même ouvrage).

4. mec.

yineleme, la

yokuşlu (Terrain mouvementé). (Avoiruneviemouvementée).

2. Çok hareketli 3. Kavgalı döğüşlü,

olaylı (Une séance mouvementée nationale).

4.

troisième

mouvementé).

§ Tirer d'un sac deux

mouvementer

Canlı,

gçl.

à

Canlılık

katmak, dirilik vermek (Mouvementer

koyundan iki post çıkarmak,

sans

1. (Derebeylik

usulünde)

Bir

mouvoir

gçl.

1.

Oynatmak,

devindirmek, hareket ettirmek

(Mouvence

jambe).

mouvant, e s . 1. Kımıldayıp duran, oynak, yerinde

récit

hareket un

drame

action).

arazinin bir tımara bağlı olması. 2. mec. Etki alam électorale).

(Un

vermek,

moutures, tirer dix moutures du même sac: Bir mouvance diş.

l'Assemblée

sürükleyici

kımıldatmak, (Mouvoir

sa

2. Harekete geçirmek, bir davranışa 3.

gsz.

durmayan, hep yer değiştiren. 2. Durmadan yer,

Kımıldamak, devinmek, hareket etmek

(Un

biçim ve görünüm değiştiren; devingen (La

corps

mouvante

des blés).

3. Devindirici, devinime

geçirici, "muharrik (Forces mouvantes, mouvant).

4.

nappe

Kaygan,

principe

oturmamış,

durmayan (Terrain mouvant,

sables

yerinde

mouvants).

mouvement er. 1. Devinim, devim, "hareket (Le mouvement

des astres, d'un pendule).

çıkış, gidiş geliş (Le mouvement un

port).

3.

(Mouvements Mouvement discours l'auditoire). symboliste,

Egzersiz, de

hareket,

suscité

des

nage.

ne

meut

qui vous meut). pas).

§

Se

mouvoir:

Kımıldanmak, devinmek (Je ne pouvais mouvoir

qu'avec

me

difficulté).

moyen er. 1. Araç, "vasıta (Les moyens d'un pays. La presse est un moyen

de

défense

d'expression).

2. Y o l , olanak, "çare, "imkân (ila trouvé le moyen d'éviter cette corvée). 3. ç. Gelir, para, kazanç (Il mène une vie de luxe, mais il a les moyens). Yetenek (Moyens garçon a de l'ambition

physiques

d'un

et des moyens).

4. ç.

sportif.

Ce

§ Au moyen

(Son

de: Aracıyla, vasıtasıyla, yardımıyla (Monter

mouvements

dans

grenier au moyen d'une échelle). Par le moyen de:

surréaliste). Il faut

çalışma

de

5. Akım (Le mouvement

horlogerie.

dans

qui

l'intérêt

4. Kaynaşma

6.

Zemberek, çark (Mouvement d'une

des navires

gymnastique,

automatique). a

2. Giriş

itmek (C'est

romantique, (Aygıtlarda)

d'un

réparer,

appareil, changer

le

Yoluyla; aracılığıyla, kanalıyla (Annoncer

au la

nouvelle par le moyen des ondes). Par ses propres moyens: Kimseden yardım görmeden,

kendi

olanaklarıyla. En avoir le moyen: Elinde olmak,

mugissement

926

moyen elinden gelmek (Il vous aiderait s'il en avait le moyen).

Trouver le moyen de f. qch: -meyi

mucilagineux). mucor er. Küfmantan, esmer ekmek küfü.

başarmak, -menin yolunu bulmak. Il y a moyen de

mucoracées diş. ç. bitb. Esmer küfmantarları.

f. qch: -mek mümkündür. Pas moyen de f. qch, il

mucosité diş.

n'y a pas moyen de f . q c h : - m e k mümkün değildir

encombrent

(Pas moyen de le toucher au téléphone. moyen de le faire

Il n'y a pas

moyen).

moyenne

deri değiştirme, tüy değiştirme. 2. Deri yada tüy

2. Şöyle böyle, ne iyi ne

değiştirme süremi. 3. Değiştirilmiş olan deri yada

3. Ortalama (La

de cet hiver a été faible).

vasat, sıradan (Le lecteur moyen, moyens).

Il fait un température

4. Orta halli, les

spectateurs

S. er. mat. Orta (Le produit des

est égal aux produits

des

extrêmes

tüy (Lamued'unserpent).

4. (Çocuklarda, erinlik

sırasında) Ses değişimi

(Ces

voix

d'enfants

proches de la mue). 5. Kuluçka kafesi. 6. (Kümes hayvanları için) Besi kafesi, muer gsz. 1. (Hayvan) Deri yada tüy değiştirmek (Les serpents,

moyens).

les oiseaux

muent).

2. (Erinlik

sırasında çocuğun) Sesi değişmek ; değişmek (Les

moyen âge, moyen-âge er. Ortaçağ, moyenâgeux, euse s. 1. Ortaçağa değgin (Art, moyenâgeux).

mucus er. Sümüksü madde,

moyenne.

kötü, orta (lia une intelligence moyenne. temps

qui

respiratoires).

mue diş. 1. (Hayvanlarda) Deri yada tüy değişimi;

obéir).

moyen, nés. 1. Orta (Une femme de taille Les classes moyennes).

Sümüksü madde (Mucosités les voies

style

2. Ortaçağa ait, ortaçağdan kalan

enfants muent vers douze ans. Savoixmue).

3. gçl.

Muer qch en: Bir şeyi ...haline getirmek, -e çevirmek (La pluie avait soudain

mué Venise en

mec. Eskimiş, köhne, Nuh nebiden kalma (Des

une

Se

idées

Değişmek, hal değiştirmek. 2. Se muer en qch: -e

(Rues moyenâgeuses,

costumes

moyenâgeux).

3.

moyenâgeuses).

moyennant ilg. parviendra

1. Aracıyla, yoluyla, ile (Il y

moyennant

un effort

Karşılığında (Moyennant

2.

soutenu).

une somme

modique,

immense

moisissure).

§

muer:

dönüşmek, haline gelmek (Ma sympathie muée très vite en

s'est

amour).

muet, te s. 1. Dilsiz (Il est sourd

et muet

vous pourrez louer cet appareil). 3. Karşılık olarak

naissance).

(Moyennant

suite d'un accident. Rester muet d'étonnement).

appui).

ce petit service, vous aurez droit à son

4. Moyennant que: Koşuluyla, yeter ki

(Nous sortirons

demain,

moyennant

qu'il

fasse

dilb.

beau). moyenne diş. 1. Ortalama (La moyenne

de ses notes

estbasse. Dans cette classe, la moyenne

d'âge est de

quatorze ans). 2. Orta (Intelligenceau-dessus moyenne).

de la

3. Orta not (Cet élève a la moyenne

en

chimie).

§ En moyenne: Ortalama olarak

(Il

travaille

en moyenne

huit

heures

par

jour).

Calculer, faire, prendre la moyenne de: -in moyennement bel. 1. Orta derecede, ne çok ne az güveyisinden

belle). 2. Şöyle böyle, iç

hallice

hautaine).

4. Sessiz (Cinéma

Okunmaz

Açıklanmayan,

(E

muet,

H

de

muet à la 3. femme

muet).

5.

muet).

6.

dile getirilmeyen, sessiz

(Un

désespoir muet, une douleur muette). 7. Üzerinde hiçbir yazı yada işaret bulunmayan (Une

médaille

muette). S. ad. Dilsiz. § A l a muette: Dilsizler gibi, tek söz söylemeksizin, işaretle, muette diş. 1. (Eski) A v köpekleri kulübesi. 2. Avcıların buluşma kulübesi, muezzin er. Müezzin,

ortalamasını almak, hesaplamak, (Elle est moyennement

2. Dili tutulmuş (Devenir

Hiç konuşmayan, ağız dil vermeyen (Une muette,

1.

(Comment

vas-tu?

mufle er. 1. (Hayvanlarda) Burun ucu, mantar (Le mufle

du lion,

comme un mufle.

-Moyennement).

du boeuf).

2. s. ve ad.

Hamhalat, hıyarağa, kaba adam (5e Ce qu'il peut être

tkz.

conduire

mufle!).

moyette diş. Küçük tahıl yığını, küçük dokurcun,

muflerie diş. tkz. Kabalık, hamhalattık, hıyarlık,

moyeu er. Poyra.

muflier er. bitb. Aslanağzı,

mozarabes, vead. Endülüs Araplarınınegemenliği

mufti, muphti er. Müftü, muge er. hayb. Kefal (balığı),

altında bulunan hristiyan.

muges er. ç. hayb. Kefalgiller,

mozette diş. Kukuleteli papaz pelerini, muance diş.

Sesin değişmesi; erinlik

çağında

mugir gsz.

1. (Sığır cinsinden hayvanlar için)

Böğürmek (Le boeuf mugit).

çocukta ses değişmesi,

2. mec. Öküz gibi

muabilité diş. Değişkenlik, kararsızlık,

bağırmak. 3. Uğuldamak, gürüldemek (Le

muable s. Değişken, kararsız,

mugit dans la forêt. Les vagues mugissant,e

mucher gçl. tkz. Saklamak, gizlemek, mucilagineux,

euse

s.

1.

Böğüren.

gürüldeyen, gürleyen (Vagues

mucilage er. Helme. s.

Helmeli

(Médicament

vent

mugissent). 2.

Uğuldayan,

mugissantes).

mugissement er. 1. Böğürme (Mugissement

des

muguet

927

bœufs). 2. Uğuldama, gurüldeme. muguet er. 1. İnciçiçeği. 2. mec. Şık delikanlı. 3. hek. Pamukçuk (hastalığı), mugueter gçl. 1. -e kur yapmak (Mugueter

les

femmes). 2. gsz. Kibarlık taslamak, muid er. Tahıl yada sıvıları ölçmeye yarayan eski bir ölçek. mulard,es. vead. Kırma ördek, kanı karışık ördek, mulassier, ères. 1. Katıra değgin; katır yetiştirmeye değgin. 2. s. ve ad. Katır doğuran (Jument mulassière. Une mulassière). mulâtre, esse s. vead. (İnsanlar için) Melez, kırma, bir zenciyle bir beyazdan doğmuş (Il est mulâtre). mule diş. 1. Arkalıksız terlik, şıpıtık. 2. Dişi katır (Monter une mule). § Chargé comme une mule: Yükü çok ağır, katır gibi yüklü. Têtu comme une mule: Katır gibi inatçı. Avoir une tête de mule: Çok inatçı olmak, mulet er. 1. (Anası kısrak) Katır. 2. hlk. Kefal, kefal balığı (Mulet à grosse lèvre: Kefal. Mulet cabat: Has kefal. Mulet doré: Altınbaş kefal). muletier, ères. veer. l . e r . Katırcı. 2. s. Katırla ilgili (Chemin muletier, sentier muletier: Dar ve sarp yol, katır yolu). mulette diş. hayb. Irmak midyesi, tatlısu midyesi, mulleter. hayb. Tekir (balığı), mulot er. hayb. Yer sıçanı, tarla cüce sıçanı, orman sıçanı. mulsion diş. Süt sağma, sağım. multicâble s. Çok kablolu (Benne multicâble). multicarte s. Birden fazla firmayı temsil eden (Cherchons deux représentants multicartes). multicaule s. Çok dallı, çok sürgünlü (Mûrier multicaule). multicellulaires. Çokhücreli. multicolores. Çokrenkli. multiculturalisme er. Çok kültürlülük, çeşitlikültürlülük. multidimensionnel,le s. Çokboyutlu. multidisciplinaire s. Değişik ders yada uzmanlık alanım kapsayan (Un enseignement multidisciplinaire). multiflores. Çokçiçekli. multiforme s. Çokşekilli, çokbiçimli, biçimden biçime giren, multilatéral,e s. Çokyanlı (Un accord multilatéral). multimilliardaire s. ve ad. Milyarları olan, çok zengin, para babası, multimillionnaire s. ve ad. Milyonları olan, çok zengin, para babası, multinationale s. Çokuluslu (Les grandes

firmes

multinationales). multipares, vead. 1, Bir doğumdaçokyavru veren.

munir 2. Çok çocuklu kadın; çok doğum yapmış kadın, multiple s. 1. Çok, birçok (Charrue à socs multiples). 2. Değişik, birçok, "muhtelif (Activités, aspects, causes multiples). 3. er. mat. Kat (Neuf est un multiple de trois). multipliables. mat. Çoğaltılabilir; çarpılabilir; katı alınabilir, multiplicande er. mat. Çarpılan, multiplicateur er. 1. mat. Çarpan. 2. (Ekonomide) Çoğaltan. multiplicatif, ive s. 1. Çarpmaya değgin, çarpımla ilgili (Signemultiplicatif). 2. Çoğaltıcı, artırıcı, multiplication diş. 1. mat. Çarpma, çarpım (Table de multiplication. Multiplication de 8 par 7). 2. Artma, çoğalma (Multiplication des partis politiques, des bactéries). m u l t i p l i c i t é ^ . Çokluk (Multiplicitédes difficultés,

des inventions). multiplier gft'. 1 .mat. Çarpmak (Multiplier trois par cinq). 2. Çoğaltmak, artırmak (Multiplier les exemplaires d'un texte. L'argent multiplie les désirs). 3. gsz. Artmak (Les conséquences multiplient à proportion). 4. gsz. Üremek, çoğalmak. § Se multiplier: 1. Artmak (Les accidents se sont multipliés ces derniers jours). 2. Üremek, çoğalmak. 3. mec. Her tarafa yetişmek, koşuşturmak, multipolaire s. fiz. Çok kutuplu, "çokuçlaklı. multitubulaires. (Teknikte) Çokborulu. multitude diş. 1. Birçok, bir sürü (Une multitude d'écoliers, de visiteurs). 2. Yığın, kalabalık, halk yığını (La multitude accourait pour le voir). municipales. Belediyeye değgin; belediyeyle ilgili (Conseil municipal, élections municipales). § Garde municipal er. İnzibat eri. La garde municipale: Paris askeri inzibat birliği. Officiers municipaux: Belediye görevlileri. Police municipale: Belediye zabıtası, municipalisation: diş. Belediye sınırları içine alma, belediye denetimine alma. municipaliser gçl. Belediye sınırları içine almak, belediye denetimine almak, municipalité diş. 1. Belediye. 2. Belediye örgütü olan kasaba. 3. Belediye görevlileri kurulu, municipe er. (Eskiden) Romanın egemenliği altında kendi kendini yöneten kent. munificence diş. Elaçıklığı, eliaçıklık, "cömertlik, munificent,e s. Eliaçık, cömert, munir gçl. Munir qn, qch de qch: 1. Birini, bir şeyi ...ile donatmak (Munir une troupe d'armes modernes). 2. Takmak, koymak (Munir un stylo d'une cartouche d'encre. Munir une lampe d'un abat-jour). 3. Vermek (Munir son fils d'argent de

poche).

§ Se munir de qch: 1. Almak, üstüne

son passeport). diş.

(Munitions d'armes

1.

Gereç,

atmak, gömmek (Une prévention

instinctive

levazım

murait dans une sorte de silence).

5. mec. Gizli

(Entrepôt

tutmak, gözden

malzeme,

2. Cephane

§ Pain de munition:

saklamak.

Kapanmak, çekilmek (lise murer dans son

muqueux, euse s. 1. Sümüksel, sümüğe değgin muqueux).

2.

muqueuse:

Sümük

salgılayan

Sümük zarı). 3. Sümüksü d'un jardin,

d'une

2. Bölme. 3. ç. Sur, surlar; surlar

içindeki kent (Dans les murs: Kentte, sur

içinde.

Hors des murs: Kent dışında, surlar dışında. Il est arrivé dans nos murs: Kentimize

geldi). 4. mec.

Duygusuz adam, vurdumduymaz (Cet homme On parle à un mur). 5.mec.

est

Engel,büyük

engel, f Entre quatre murs: Dört duvar arasında. Coller qn au mur: -i kurşuna dizmek. Franchir le

fruits).

2.

vengeance).

l'a

homme

4. gsz.

ne mûrira

mûrissage, mûrissant,e mûrissant,

s.

murmure

d'une rivière, d'une source). homurdanma

tepki göstermeden,

3. Olgunlaşmış,

encore mûr). 4. mec. Olgun (Un homme

mûr,

un

esprit mûr). S. Mûr pour: -cek durumda ,-cek haie gelmiş (Il est maintenant

mûr pour le mariage).

§

Après mûre réflexion: iyice düşünüp taşındıktan sonra.

pas le

4.

(Des

hek.

3. Uğultu,

murmures

Hırıltı

de

(Murmure

§ Sans murmure: Ses çıkarmadan, entre

ses dents). 2. Çağlamak, çağıldamak; uğuldamak 3.

Hışırdamak,

hışıldamak (Les feuilles murmurent

ruisseau

murmure).

dans le vent).

4. Homurdanmak (Foule qui murmure). Fısıldamak, fısıltı halinde söylemek quelques mots à l'oreille de son

S. gçl. (Murmurer

voisin).

mûron er. Böğürtlen, musacées diş. ç. bitb. Muzgiller, m u s a r a i g n e ^ , hayb. Soreks Orman Akkuyruktu

soreksi. soreks.

(Musaraignecarrelet:

Musaraigne

étrusque:

Musaraigne

aquatique:

Suköstebeği).

murage er. Duvarla çevirme, duvarlama.

musard,e s. ve ad. tkz. B o ş şeylerle oyalanan, boş

mûraie diş. Dutluk. muraille diş. 1. Büyük duvar. 2. Geminin yân duvarları. 3. Sur, surlar (Le Grande muraille

de

Chine). § Couleur de muraille: Boz; külrengi. mural,es. 1. Duvarlarda yetişen

(Fruit

murmurer gsz. 1. Mırıldanmak (Il murmure (Le

est mûr. Le projet n'est pas

olan

dans la classe). 2. Çağıltı (Le

respiratoire).

(La toile du mateles est mûre).

Olgunlaşma abcès).

murmure er. 1. Mırıltı, fısıltı (On n'entendait

başarısızlığa uğramak. Les murs ont des oreilles:

mûre, raisin mûr). 2. Çok eski, eskilikten dökülen

Cet

mûrissante).

un mur, se heurter à un mur: Kıç üstü oturmak,

beklenmez.

de

olgunluğa a mûri.

er.

Olgunlaşmakta

protestation).

mûr,e s. 1. (Meyve ve sebzeler için) Olgun ( P o m m e

projet

Olgunlaşmak;

des bananes, d'un

Kaçmak, savuşmak, izinsiz çıkmak. Se cogner à

aş

Hazırlamak

un

jamais).

personne

homurtu,

mur: Ölü gözünden yaş, imam evinden

3.

(Mûrir

mûrissement

(Mûrissement

murmure

Yerin kulağı var. On tirerait plutôt de l'huile d'un

mûri).

kurmak

les

olgunluğa

ermek (Les fruits ont mûri. L'abcès

Sıkı bir savunma yapmak.

mur:

Olgunlaştırmak,

(L'âge

Kaçmak, savuşmak, izinsiz çıkmak. 2. (Sporda) Sauter le

silence).

mec.

tasarlamak,

moindre

(Plantesmurales).

2. Duvar üzerinde olan (Peinture murale,

tableau

gezenin boş kalfası, avare, aylak, musarder gsz. B o ş şeylerle oyalanmak, aylaklık etmek, avarelik etmek, musardise, musarderie diş. Aylaklık, avarelik, musc er. 1. Misk (Se parfumer

au musc).

2. Misk

keçisi.

murale).

mûre diş. Dut. § Mûre sauvage: Böğürtlen, mûrement bel. Eni konu, iyice (J'y ai

mûrement

muscade diş. Küçük Hindistan cevizi. § Passez muscade: N e sihirdir ne keramet el çabukluğu marifet. Sanki yer yarıldı da içine girdi, sanki göğe

réfléchi). murène diş. Büyük yılanbalığı, murana, murer gçl.

1.

mûrir gçl. 1. Olgunlaştırmak (Le soleil mûrit

mur du son: Ses duvarını aşmak. Faire le mur: 1.

mural, pendule

§ Se murer:

mura chez lui). 2.Se

mûrier er. Dutağacı.

erdirmek

maddeye değgin, "mukozayla ilgili, mur er. 1. Duvar ( L e s murs

iyice olmuş (L'abcès

le

murer dans: -e gömülmek, kendini kapamak (Se

Tayın, tayın ekmeği, munitionnaire er. Ordu gereçleri üstencisi.

maison).

2.

tıkamak. 4. mec. Murer qn dans: Birini -in içine

découragé).

de guerre).

(Membrane

une porte).

2. -sini takınmak, toplamak (Se

et de munitions).

(Exsudât

une fenêtre,

Duvarla çevirmek. 3. Kapısı bacası kapalı biryere

munir de patience, munition

kapamak (Murer

de

almak, donanmak (Se munir d'un parapluie,

unmur.

muscadelle

928

munition

1. Duvarla

kapamak,

köreltmek,

çekildi, hiçkimse bir şey görmedi, muscadelle diş. Misket armudu, kokulu bir cins kış

929

muscadet

musulman repas dans sa musette.

armudu.

d'ouvrier).

muscadet er. Bir cins şarap, misket şarabı,

Une musette

muscadier er. Küçük Hindistan cevizi ağacı,

(Musette pour les chevaux).

muscadin er. 1. Misk şekeri, "devaimisk. 2. mec.

S. Pansuman çantası,

diş.

soldat,

4. Avadanlık torbası.

muséum er. Doğabilimler müzesi,

Süslü, züppe delikanlı,

musical,e s. 1. Müziğe değgin, "müziksel

muscardin er. Fındıkfar si, fındıksıçanı. muscardine

de

2. (Eski) Gayda. 3. Y e m torbası

(İpek

böceklerinde)

Kireç

critique musicale d'un journal. études

hastalığı,

musicales).

Soirées

2. H o ş , tatlı, müzik gibi,

muscarier. bitb. Titrekçiçek.

uyumlu, akıcı (Une voix musicale,

muscarine diş. Zehirlimantar özü.

musicale).

muscat er.

1. Misket üzümü (Une

muscat).

2. Misket şarabı (Un verre de

grappe

de

muscat).

musicalité diş. (Musicalité

(La

musicales, une

phrase

Müziksellik, müziklilik, akıcılık

d'une phrase, d'un

vers).

muscicapidées diş. ç. bitb. Yapraklı karayosunlan.

music-hall er. Müzikhol (Chanteuse de

muscle er. Kas, "adale (Muscle striés,

musicien, ne s. ve ad. 1. Müzikçi, müzik sanatçısı

Muscles lisses, musclé,e s.

volontaires.

(Les

viscéraux).

1. Kaslı, kaslan gelişmiş

musclées).

(Jambes

2. mec. Güçlü, iyi kurulmuş ( Une pièce

de théâtre

musclée).

3. (Okul

argosunda) Güç, çetrefil (Unproblème

musclé).

muscler

solide

gçl.

Kaslarını

gymnastique musculaire

et bien

me s.

geliştirmek

(Cette

d'un

orchestre).

2.

yetenekli, müziğe yatkın (Elle est très Il a l'oreille

Müziğe

musicienne.

musicienne).

musicographe ad. Müzik yazan, musicographie diş. Müzik yazarlığı, m u s i c o l o g i e ^ . *Müzikbilim. musicologue ad. *Müzikbilimci.

musclait). Kaslara

musiciens

music-hall).

değgin,

kasıl

(Tissu

musique diş. 1. Müzik, musiki (Musique instrumentale.

musculation diş. Kaslandırma; kaslanma.

musique

classique,

musculature diş. Kaslar, bütün kaslar

militaire).

2. Bando, mızıka (Musique

régiment).

3. Çalgı takımı. 4. U y u m , akıcılık,

de

force

musculaire). (Musculature

l'homme).

musculeux,

euse

s.

Kasları

kuvvetli; kaslı (Ses bras sont

gelişmiş,

kaslan

muse diş. 1. Sanat tannçası, Müz, Muza. 2. mec. Yır, şiir, şiir türü (La muse épique des anciens). mec. Esin kaynağı, "ilham perisi (La muse

3. d'un

musique

"ahenk, müzik (La musique phrase,

musculeux).

Musique

vocale,

musique

musculaire,

d'une langue).

légère,

d'un

d'un

vers,

des oiseaux,

6. Nota (Le pianiste joue de

sans musique).

musique

d'une

S. (Kuşlar, böcekler için)

Ötüş, ses, ötüşme (La musique cigales).

populaire,

des

mémoire,

§ Changer de musique: Plağı

§ Nourrisson des muses:

çevirmek, konuyu değiştirmek, sözü çevirmek.

Ozan, şair. § Courtiser les muses: Şiirle uğraşmak,

Connaître la musique: tkz. İşin iç yüzünü bilmek,

museau er. 1. Somak, hayvan yüzünün sivri kısmı.

dönen dolaplardan haberi olmak. C'est toujours

poète,

d'un écrivain).

la même musique: H e p aynı nakarat,

2. mec. tkz. Yüz, surat, musée er. 1. Müze (Musée de peinture, Louvre).

Musée

du

2. Çok değerli eşyaların bulunduğu yer

(Son appartement

est un véritable musée).

3. tar.

gçl.

1.

burunsalık taureau). (Museler

(Hayvana)

takmak

(Museler

Tasma un

takmak, chien,

un

2. mec. Susturmak, ağzına kilit vurmak tasma (Mettre

une

musellement er. 1. Burunsalık takma. 2.

mec.

muselière à un

Burunsalık,

poème).

musqué,e s. 1. Misk kokulu. 2. mec. Yapmacıklı (Un langage

musqué).

musquer gçl. Misk sürmek, misk katmak; hoş bir

sa tête au creux de son

bras).

mussif s. Or mussif: Mozaik yaldızı, mussitation diş. hek.

muséologie diş. *Müzebilim.

1. Ses zayıflığı. 2. Hasta

mırıldanması,

muséologue ad. Müzebilimci. muser gsz. Boş şeylere oyalanmak, avarelik etmek. Hayvan başlığının burnu saran

mustang er. hayb. (Güney Amerikada) Yabani at, yaban atı. mustelidés er. ç. hayb. Sansargiller,

bölümü, burunluk, musette diş. 1. Dağarcık, azık torbası (Mettre

musse-pot (à) bel. (Eski) Gizlice, musser gçl. (Eski) Saklamak, gizlemek (II mussait

chien).

Susturma, ağzına kilit vurma,

muserolle diş.

un

Sanat değeri olmayan basit

koku vermek,

l'opposition).

muselière diş.

gçl. Bestelemek (Musiquer musiquette diş. tkz. müzik.

iskenderiye kitaplığı, museler

musiquer gsz. 1. Çalgı çalmak; müzik çalmak. 2.

son

musulman,e s. ve ad. Müslüman (L'art

musulman,

930

mutabilité

la

religion

musulmane.

Allah,

Dieu

des

Yardımlaşma kurumu, yardım sandığı,

mutabilité diş. Değişkenlik, değişebilirlik. mutables. Değişken, değişebilir

(Gènemutable).

mutation diş. 1. Değişme, dönüşme, 'değişim (Les rapides de la mer. La mutation

d'un

métal en or). 2. (Memur için) Bir başka yere yada verme;

yerine

bir

başkasını

alma

( Mutation sur demande, pour raison de service). 3. biy. Değişim, değişinim, "mütasyon biologique).

(Mutation

4. huk. "İntikal § Droits de mutation:

huk. Ferağ ve intikal harcı,

mutuel,

kurumu. mutuellement s'aider

bel.

Karşılıklı

olarak

(S'aimer,

Mantarlar

konusu,

mutuellement).

mycélium er. bitb. Emeç. mycologie

diş.

bitb.

"mantarbilim. mycologue

ad.

Mantarlar

konusunda

uzman,

mycorhize er. bitb. Kökmantar.

Değişimci,değişinimci,

muter gçl. 1. Mayalanmayı durdurmak (Muter

mycose diş. Mantar hastalığı, un

moût de raisin). 2. Başka bir servise yada göreve vermek; yerine başkasını

almak

fonctionnaire

sanction).

par mesure de

(Muter

un

mydriase

diş.

hek.

Gözbebeği

genişlemesi,

gözbebeğinin büyümesi, myéline diş. anat. Miyelin. myélite diş. hek. Omurilik yangısı,

mutilant,e s. Sakatlayıcı, sakat bırakan

(Plaie

mutilante).

mygale diş. hayb. Yerörümceği. myocarde er. anat. Yürekkası.

mutilateur, mutilateur).

trice

s.

1.

Yaralayıcı

(Couteau

koparma, alma, kırma; sakatlama, sakatlanma. 2. Bir parçasını kırma (Mutilation

d'une statue). 3.

Sakatlama, bozma, değiştirme, içinden kimi bölümlerini çıkarma (Mutilation

d'un

texte).

mutilé,e ad. Sakat, "malul (Les mutilés de Un mutilé des deux

myologie diş. (Anatomide) Kas konusu, kaslar bölümü, "kasbilim. myome er. hek. Kasdokusu uru. myopathie diş. hek.

guerre.

myopes, vead. 1. Uzakgörmez, miyop ( D e s lunettes de myope.

mutiler gçl. 1. Sakatlamak, bir yerini yaralamak, bir yerlerini koparmak yada kırmak (La bombe

1. Kas hastalıkları. 2. Kas

zayıflaması.

bras).

mutilé du bras gauche).

myocardite diş. hek. Yürekkası yangısı, myofibrille er. anat. Kas telciği.

2. ad. Kırıcı, kırıp parçalayıcı,

mutilation diş. 1. (Bir şeyin) Bir yerini kesme,

l'a

2. Bozmak, sakatlamak,

Elle est très myope).

kısa görüşlü (Des politiciens Kısa

dargörüşlülük (Myopie

myopes).

görüşlülük,

ileriyi

kestiremezlik,

intellectuelle).

myosis er. hek. Gözbebeği daralması, gözbebeği

statue).

mutin,es. 1. Dikkafalı, serkeş (Unenfantmutin).

2.

küçülmesi.

Uyanık, cin gibi; şakacı (Une fillette mutine 3. er.

myosotis [mjozjtis] er. Unutmabeni (çiçeği),

İsyancı (Les mutins furent mis à la

myriade diş.

raison).

mutiné,es. vead. İsyancı, başkaldırmış les mutinés du cuirassé

(Lesmarins

se mutinèrent

gardiens).

§

Se

et massacrèrent

mutiner

contre:

-e

1. (Eskiden) O n bin. 2. Sayısız,

binlerce, onbinlerce. myriamètre er. O n bin metre,

Potemkine).

mutiner (se) gsz. Ayaklanmak, baş kaldırmak (Les prisonniers

Uzağı

myopie diş. 1. Uzakgörmezlik, miyopluk. 2. mec.

vérité). 3. Kolunu bacağım kırmak, bir yerlerini kırmak (Mutiler une

2. mec.

göremeyen, olacakları önceden kestiremeyen,

değiştirmek (Mutiler un objet, un texte. Mutiler la

mutinés,

aide

2. diş. Yardım sandığı, yardımlaşma

"mantarbilimci,

mutationnisme er. Değişimcilik, değişinimcilik, mutationnistes. vead.

m u t u e l l e s. 1. Karşılıklı (Amour mutuelle).

mutage er. (Şarapta) Mayalanmayı durdurma,

göreve

kurumu üyesi, mutualité diş. 1, Karşılıklılık, karşılıklı durum. 2.

musulmans).

mutations

mystagogue

leurs

myriapodes

er.

ç.

hayb.

Çokayaklılar,

çokbacaklılar.

karşı

myrmécophile s. ve ad. Karıncayiyen, karınca ile

mutinerie diş. Ayaklanma, başkaldırma, "isyan

myrmidon, mirmidon er. 1. Bücür, ufak tefek

ayaklanmak, baş kaldırmak, (Une mutinerie

beslenen (Plantes, pucerons

adam. 2. mec. Cavalacoz adam.

éclata).

mutisme er. 1. Dilsizlik (Mutisme

de naissance).

2.

Hiç konuşmama, susma, konuşmazhk, suskunluk (S'enfermer

dans un mutisme

myrmécophiles).

opiniâtre).

myrtacées diş. ç. bitb. Mersingiller, myrte er. bitb. Mersin, myrtille diş. bitb. Ayıüzümü, çayüzümü.

mutité diş. Dilsiz olma, dilsizlik,

mystagogie diş. "Gizbilim.

mutualisme er. *Yardımlaşmacıhk.

mystagogue er. (Eski Yunanlılarda) Dinin gizlerim

mutualistes, vead.

*Yardımlaşmacı;yardımlaşma

öğreten rahip, "gizbilimci.

931

mystère mystère er. 1. Giz, sır, esrar (Lever les voiles du mystère.

Les mystères de la nature).

2. Karanlık

şey, anlaşılması güç şey, °esrar (Les enquêteurs doivent

éclaircir

ce mystère).

3.

(Ortaçağda)

Isanın yaşamından sahneleri konu alan dinsel oyun. § Faire grand mystère de qch: -i herkesten saklamak, çok gizli tutmak, mystérieusement bel. 1. Gizemli bir şekilde. 2. Gizli kapalı bir şekilde, mystérieux, euse s. 1. Gizemli, "esrarlı, "esrarengiz (Forces, influences mystérieuses).

2. Anlaşılması,

açıklanması güç, bilinemeyen (Un assassinat mystérieux.

Cette histoire est bien mystérieuse).

3.

Ne yaptığı ne ettiği bilinmeyen, kimliği karanlık (Un homme

mystérieux).

mysticisme er. Gizemcilik, "mistiklik, "tasavvuf, mysticité diş. 1. Gizemlilik. 2, Sofuluk, koyu dindarlık. mystifiable s. Aldatılabilir, kandinlabilir. mystifiant,e s. Aldatıcı, yutturmaca (Propagande mystifiante).

mystificateur, trice ad. Yutturmayı seven, aldatmacadan hoşlanan; matrak, mystification diş. 1. Yutturma, aldatma, matrak geçme, dalga geçme (Etre le jouet d'une mystification plaisante). 2. Yalan, yutturmaca, aldatmaca, aldatıcı şey (La mystification de la race pure).

mystifier gçl. 1. Dalga geçmek, matrak geçmek, bir şeyler yutturmak, işletmek (Mystifier un naïf). 2. Aldatmak, yanıltmak (Les journalistes ont mystifié l'opinion

publique).

myxomycètes mystiques. 1. Gizemli (Les ténèbres mystiques). 2. Gizemciliğe değgin. 3. Sofuca. 4. ad. Gizemci. 5. diş. Gizemli inanış, körükörüne inanış, taparcasına inanış (La mystique de la paix). 6. Gizemcilik bilimi, mystiquement bel. 1. Gizemcilik bakımından, gizemcilik açısından. 2. Sofuca, körü körüne inanarak. mythe er. 1. Efsane, mitoloji masalı, söylence, masal (Un mythe

est une fable symbolique.

Le

mythe de Sisyphe). 2. Uydurma, uydurmaca, yutturmaca, kafadan uydurulan şey (Sa fortune est un mythe). 3. mec. Efsane tanrısı, söylence tanrısı, mitos, mit (Créer des mythes

nouveaux.

Détruire les mythes). § Mythe de la caverne: Mağara öyküsü, Platon'un öğretisini pekiştirmek için anlattığı öykülerden biri. mythique s. Mitlere değgin, efsanelerle ilgili (Un héros

mythique).

mythologie diş. 'Söylencebilim, 'söylence, "mitoloji. mythologique s. 'Söylencel, mitolojik; mitolojiye değgin, söylenceye değgin, 'söylencesel. mythologue ad. Mitoloji bilgini, 'söylencebilimci. mythomane s. ve ad. Yalancılık hastası, yalan söyleme hastası, mythomanie diş. Yalancılık hastalığı, yalan söyleme hastalığı, mytiliculteur er. Midye yetiştiricisi, midyeci, mytiliculture diş. Midye yetiştiriciliği, midyecilik, myxine diş. hayb. Okbahğı. myxomycètes er. ç. bitb. Cıvık mantarlar.

n N, n er. Fransız abecesinin on dördüncü harfi olup "en" diye okunur ve türkçedeki n sesini verir, nabab er. 1. Müslüman Hint prensi. 2. mec. Çok zengin adam. nabi er. (İbranilerde) °Nabi, "peygamber, yalvaç, nabot,es. vead. Pek kısa boylu, bastı bacak, bücür, bacaksız, bodur, nacarat er. X. Parlak kırmızı. 2. s. Parlak kırmızı renkte. nacelle diş. 1. Sandal, kayık. 2. (Balonlarda) Sepet (Nacelle d'un

ballon).

nacre diş. 1. Sedef (Bouton de nacre). 2. Sedef renginde; sedef gibi parlayan, nacré, e s. Sedefli ; sedef gibi parlak (Vemis à ongles nacré).

nacrer gçl. Sedef görünümü vermek, sedef parlaklığı vermek, nadir er. gökb. Ayakucu, naevus er. (Deride) Leke yada ben. nage diş. 1. Yüzme (Nage libre, crawl, indienne,

marinière,

brasse,

coupe,

nage sur le dos).

2.

piscine). 2. den. Kürek çekmek. 3. tkz. Ne yapacağım bilemeyecek durumda olmak (Je ne trouve pas la solution

du problème,

je nage).

4.

Nager dans qch: a) Bol bir sıvının içinde yada üstünde) Yüzmek (De petits morceaux nagent

dans une sauce épaisse),

kalmak (Nager

dans

de viande

b) -1er içinde

la confusion),

c)

mec.

...içinde yüzmek (Nager dans la prospérité). gçl. ...yüzmek (Nager

le crawl, nager un

S. cent

mètres). § Nager dans les eaux de qn: -in dümen suyunda gitmek. Nager en grande eau: Bir eli yağda bir eli balda olmak, çok zengin olmak. Nager entre deux eaux: İki yanı da idare etmek, tavşana kaç tazıya tut demek. Nager dans le sang: Kanlara bulanmak, kan içinde kalmak. Nager dans son complet: Giysisi bol gelmek, zayıflıktan giysileri içinde kaybolmak. Savoir nager: İşini yürütmesini bilmek, nageur, euse ad. 1. Yüzücü. 2. den. Kürekçi (Nageur

de l'arrière,

de l'avant).

3. mec.

tkz.

Dümenci, üçkâğıtçı (C'est un nageur). naguère bel. Daha geçenlerde, az önce, daha dün (II

Kürek çekme. § A la nage: Yüzerek (Gagner la côte à la nage). Etre en nage: Tere batmak, ter içinde kalmak. Mettre qn en nage: Terletmek, ter içinde bırakmak, nageoire diş-. 1. Yüzgeç (Nageoire des phoques). 2. ç. argo. Kollar,

tanrıçası. 2. mec. Yüzücü kadın. naıT,ves. vead. l.Tezkanar, kötülük düşünmez, saf

nager gsz. 1. Yüzmek (Nager dans la mer, dans une

(Une jeune fille naïve). 2. B ö n , aptal (Il me prend

était naguère encore plein d'entrain, maladie l'a

maintenant

la

abattu).

naïade diş. 1. (Söylencede) Pınarlar ve ırmaklar

933

nain pour un naïf). 3. Doğal, yapmacıksız (Les grâces

naïves de l'enfance).

4. (Sanatta) *Safyürek,

"nayif (Peintres naïfs, les naïfs).

nain, e s. ve ad. 1. Cüce (Blanche-Neige et les Sept Nains. Les nains d'un cirque).

2. s. Bodur (Un

arbre nain). 3. mec. Değersiz kimse, cüce, sürüngen. naissance diş. 1. Doğum, doğuş (Date et lieu de naissance. Contrôle des naissances). 2. Doğuş, ortaya çıkış (La naissance d'une idée). 3. Başlangıç (Ce halo qui marquait la naissance du

jour). 4. Kaynak, çıkış yeri (Naissance

d'une

rivière). S. Soy (Il est de haute naissance. Un homme de bonne naissance). § De naissance:

Doğuştan (Il est aveugle de naissance). Donner naissance à: 1. Doğurmak, dünyaya getirmek (Elle a donné naissance à un fils). 2. mec. Doğurmak, yol açmak (Cette fausse nouvelle a donné naissance à des commentaires absurdes).

Prendre naissance: Başlamak, doğmak (L'émeute a pris naissance

naît à terme, avant terme, à sept mois. Je suis né à

Paris). 2. Doğmak, meydana gelmek, başlamak (Un amour naît entre eux). 3. Belirmek, görünmek (Un sourire naît sur ses lèvres). 4.

Naître à qch: -e başlamak (Naître à une vie à l'amour).

5. Naître de: a) -den

doğmak, dünyaya gelmek (Il est né d'un père anglais et d'une

mère française),

b) -den ileri

gelmek, doğmak, nedeni ...olmak (Laguerre est née d'un conflit d'intérêts économiques).

6. Etre né

pour: Anasından -mek için doğmak: -için biçilmiş kaftan olmak, çok uygun olmak (Il est né pour commander.

Ils sont nés l'un pour l'autre). 7. Etre

né...: Anasından ...olarak doğmak, doğuştan olmak (Il est né poète). § Faire naître qch: Başlatmak, doğurmak, var etmek, meydana getirmek; yol açmak (C'est lui qui a fait naître l'industrie dans ce pays. Faire naître un conflit).

Naître sous une bonne étoile: Kadir gecesi doğmak, şanslı doğmak. Ne pas être né d'hier: Dünkü çocuk olmamak, ağzı süt kokmamak, çok şeyler görüp geçirmiş olmak, naïvement bel. 1. Doğal olarak, yapmacıksız, içtenlikle, açık yürekle (Il dit naïvement tout ce qu'il pense). 2. Saf saf, saflıkla, bönce, aptalca (II croit naïvement

naïveté diş.

nanan er. tkz. Tatlı şey, kaymak gibi şey, yeme de yanında yat (C'est du

à la bonne volonté de ce

1. Doğallık,

fumiste).

yapmacıksızlık.

2.

Açıkyüreklilik. 3. Saflık, bönlük, n^ja er. hayb. Gözlüklüyılan. nana diş. 1. hlk. Metres, kapatma, aftos (Il est sorti avec sa nana). 2. Kadın (Une belle

nana).

nanan).

nandou er. hayb. Amerikan devekuşu, nanisme er. Cücelik, nankin er. Nankin pamuklusu, pamuklu, nansouk, nanzouk er. Pamuklu, nanti, e s. ve ad. 1. Zengin, tuzu kuru (Le conservatisme des nantis). 2. Nanti de: -e sahip (Il est nanti de titres

universitaires).

nantir gçl. 1. Tutu olarak vermek, rehine koymak (Cet homme

ne prête point si on ne le nantit pas

d'avance). 2. Nantir qn de qch: Birine ...vermek, sağlamak. Birini ...ile donatmak (Nantir un enfant d'argent

de poche).

§ Se nantir: 1. tkz.

Çıkar sağlamak, cebini doldurmak, dünyalığını yapmak (Il a perdu sa place, mais il s'est

bien

nanti). 2. Se nantir de qch: a) -i rehin olarak tutmak, -e el koymak (Se nantir des effets

d'une

succession), b) Üstüne almak, yamna almak (Se nantir d'un manteau,

nantissement

ici).

naître gsz. 1. Doğmak, dünyaya gelmek ( Enfant qui

nouvelle,

narcose

er.

d'un

Tutu,

parapluie).

rehin

(Prêt

sur

nantissement).

naos er. Eski Yunan tapınaklarında iç ve merkez bölüm. napalm er. Napalm (Bombe au napalm). naphtaline diş. Naftalin, naphte er. yerb. kim. Neft. napoléon er. Napolyon altını, napoléonien, ne s. İ. Napolyon'a değgin (Epopée napoléonienne). 2. ad. Napolyon yanlısı, Napolyoncu. nappage er. (Et, pasta üstünde) Jöle tabakası nappe diş. X. Sofra örtüsü (Mettre, öter la nappe. Nappe en plastique). 2. mec. Yaygın tabaka (Une nappe de gaz, de pétrole, (Nappe volcanique).

d'eau).

3. yerb

Örtü

napper gçl. Napper qch de: Bir şeyi.. .ile kaplamak; üstüne.. .örtü olarak koymak (Napper un pain de marmelade. ancienne).

Napper

une table d'une

broderie

napperon er. Küçük masa örtüsü; küçük örtü. narcisse er. 1. bitb. Nergis (Narcisse des près: Çayır nergisi. Narcisse jonquille: Fulya). 2. mec.

Kendine aşık; kendi güzelliğine tutkun kimse, 'özsever. narcissique s. Özseverliğe değgin, narcissisme er. 1. Kendine aşıklık, kendi güzelliğine tutkunluk. 2. ruhb. Özseverlik, narcolepsie diş. Uykudan bayılma, uykuya dayanamazlık, uyku düşkünlüğü, narcoleptique s. Uykuya dayanamayan, uyku düşkünü. narcose diş. hek. İlaçla uyutma, narkoz.

narcothérapie narcothérapie diş. Uykuyla tedavi; uyku kürü. narcotiques. 1. Uyuşturucu (Propriété narcotique d'une plante). 2. er. Uyuşturucu ilâç. narguer gçl. Küçümsemek, önemsememek, takmamak (Narguer les lois, la foule). narguilé, narguileh er. Nargile (Fumer un narguilé). narine diş. Burun deliği. narquois, e 1. Kurnaz, anasının gözü. 2. Sinsi, alaycı (Un sourire narquois). narquoisement bel. Sinsice, alayla, narrateur, trice ad. (Bir olayı) Anlatan, anlatıcı, "öykülemeci (Narrateur d'une histoire). narratif, ive s. Öykülemeye değgin, *öykülemeli; anlatmaya değgin, anlatmalı (Poésie narrative). narration diş. 1. (Bir olayı) Anlatma, *öyküleme; açıklama (Il interrompit ma narration. Faire une longue narration des événements). 2. (Okulda) Yazılı anlatma alıştırması, narré er. (Eski) Öykü (Tel est le narré fidèle de mon voyage). narrer gçl. 1. Anlatmak (Narrer les histoires de sa jeunesse). 2. Narrer qch à q n : Birine ...anlatmak (Narrer une histoire à ses enfants). narthex er. (Kiliselerde) Giriş şahını, camilerdeki son cemaat yerini karşılayan bölüm (Narthex d'une basilique romane). narval er. hayb. (Balinagillerden) Denizgergedanı, nasal, e s. X. Burunsal, buruna değgin (Hémorragie nasale, os nasal). 2. Genizden çıkarılan, genizden çıkan, 'genizsil (Voyelles nasales, voix nasale, consonnes nasales). 3. diş. dilb. Geniz ünsüzü, nasalisation diş. dilb. Genizsilleşme; genizsilleştirme. nasaliser gçl. dilb. Genizsilleştirmek, genizden çıkarmak (Nasaliserunevoyelle, uneconsonne). § Se nasaliser: Genizsilleşmek, genizden söylenmek, nasalité diş. dilb. Genizsillik. nasarde diş. 1. Buruna vurulan fiske. 2. mec. Hakaret, nase, naze er. hlk. Burun. naseau er. (Kimi hayvanlarda) Burun deliği (Les naseaux du cheval). nasillard, e s. Genizden gelen (Voix nasillarde). nasillement er. 1. Hımhımlık, burundan konuşma. 2. (Ördek için) Ötme, bağırma, vakvaklama, nasiller gsz. 1. Hımhım konuşmak. 2. (Ördek için) Ötmek, vakvaklamak. 3. gçl. Boğuk bir sesle söylemek (Nasiller un vieux refrain). nasilleur, euse ad. Hımhım, nasique er. hayb. 1. Uzunburunlu-maymun. 2. diş. hlk. Büyük bir cins karayılan, nasse diş. 1. Balık avlama sepeti, çöten, kirtil

934

natter (Poser, lever des nasses). 2. Kuş avlama ağı, kuş tuzağı, kılcan. 3. mec. Sıkıntılı, güç durum, natal, e s Doğum yerine değgin (Pays natal, ville natale). nataliste s. Doğumdan yana, doğum oranını artırmak istiyen, doğumu teşvik eden (Une politique nataliste). natalité diş. Doğum oranı (Pays à forte natalité, à faible natalité). natation diş. Yüzme (Faire de la natation. Epreuves de natation sportive). natatoires. Yüzmeye değgin, yüzücülüğe değgin. § Vessie natatoire: hayb. Yüzme kesesi, natif, ive.ç. 1. Doğuştan (llavaitunenoblessenative. Sa peur native pour les serpents). 2. Toprakta doğal olarak katıksız bulunan, ham (Or, cuivre, natif). 3. Natif de: -de doğma, -li (Il est natif d'Ankara). 4.ad. (Bir yerin) Yerlisi (Les natifs de Samsun). nation diş. 1. Ulus, "millet (La nation turque. Organisation des Nations-Unies). 2. Kamu, toplum, topluluk (Les biens qui doivent revenir à la nation). 3. ç. (Eskimiştir) Puta tapan topluluklar. national,es. 1. Ulusal,"millî (Fêtenationale, armée nationale). 2. er. ç. Yurttaşlar (Les nationaux turcs). nationalisation diş. Ulusallaştırma, "millileştirme (Nationalisation des pétroles, des houillères). nationaliser gçl. Ulusallaştırmak, "millileştirmek (Nationaliser l'industrie métallurgique). nationalisme er. Ulusçuluk, "milliyetçilik, nationaliste s. ve ad. Ulusçu, "milliyetçi. / nationalité diş. 1. Ulus topluluğu 2. Ulusal özellik. 3. Uyrukluk (Acquérir, avoir, prendre, perdre la nationalité turque. Etre déchu de la nationalité turque). national-socialisme er. Nazilik, Hitlercilik, nasyonal-sosyalizm. national-socialistes, vead. Nazi, Hitlerci,nasyonalsosyalist. nativement bel. Doğuştan (Il possédait nativement des manières nobles). nativismeer.fels. Doğuştancılık, nativistes. vead.fels. Doğuştana, nativité diş. 1. (İsa, Meryem ve kimi ermişlerin) Doğum günü. 2. İsa'nın doğumunu dile getiren resim yada yontu. 3. Noel yortusu, natron, natrum er. Doğal sodyum karbonat, natte diş. 1. Hasır (Natte de paille, de roseau, de raphia. S'asseoir sur une natte). 2. Saç örgüsü (Défaire ses nattes). natter gçl. 1. Örgü örgü yapmak, örmek (Natter ses

935

nattier cheveux). 2. Hasır döşemek. nattier, ère ad. Hasırcı. naturalisation diş. 1. Yurttaşlığa alma; yurttaşlığa alınma (Demander sa naturalisation). 2. (Hayvan yada bitkiyi) İklime alıştırma. 3. Benimseme, kendine mal etme (Naturalisation

d'une idée,

d'un

mot venant de l'étranger). 4. (Hayvanın) Derisini samanla doldurup doğal bir biçim verme; doldurma. naturaliser gçl. 1. Yurttaşlığa almak (Il a été naturalisé turc). 2. (Bitki yada hayvanı) İklime alıştırmak. 3. (Bir hayvanın) Derisini samanla doldurup ona doğal bir biçim vermek ; doldurmak (Naturaliser

un ours).

4. mec.

Benimsemek,

nauséeux Doğuştan, doğuştan gelen (Il a des dispositions naturelles

pour

(Enfant naturel). 6. er. Yaratılış, huy, mizaç (Ilest

halk, yerli (Les naturels touristes originaux

Ses cheveux

naturalisme er. l.fels. ed. Doğalcılık. 2. Doğallık, doğal olma durumu. naturaliste s. ve ad. 1. Doğalbilimler uzmanı, •doğalbilimci 2. Hayvan derilerine saman doldurucu. 3. fels. ed. Doğalcı (Roman,

peinture

naturaliste).

nature diş. 1. Doğa, "tabiat (Lesforces de la nature). 2. Yaratılış, mizaç (lia une nature nerveuse.

Leurs

natures ne s'accordent pas). 3. İnsandaki doğal duygular (Chose contre nature). 4. Evren; dünya (Rien ne se perd ni ne se crée dans la nature).

S.

Nitelik, özellik, karakter (La nature des réformes envisagées nous inquiète).

6. Tür, çeşit, cins (La

nature du terrain empêche la culture des 7. s.

tkz.

Sade

(Café

nature).

céréales).

8. s.

tkz.

Yapmacıksız, açıkyürekli, saklısı gizlisi olmayan (Il est nature). § Etat de nature: (İnsanların) Uygarlıktan önceki durumu. Nature morte: Cansız doğa. Dans la nature: tkz. Bilinmeyen bir yerde, bilinmeyen bir yere (Partir, disparaître dans la nature. Envoyer,

expédier quelqu'un

dans

la nature). De nature, par nature: Yaratılış bakımından, yaratılış olarak (Il est discipliné par nature). En nature: Mal olarak, malla, "aynî (Payer en nature. Don en nature). qch: -cek nitelikte (Une objection ruiner tout un raisonnement).

De nature à f. de nature à

Par sa nature: Özü

gereği, doğası gereği (Cette loi est par sa nature irrévocable). Forcer nature, forcer la nature: Kendini zorlamak, elinden gelmeyen şeyi yapmaya kalkışmak. Payer le tribut à la nature: Ölmek. naturel, le s. 1. Doğal, "tabiî (Les productions naturelles d'un pays. Le gaz naturel). 2. Olağan, normal, "tabiî (Je trouve cela bien naturel).

3.

viennent

regarder

avec une surprise ironique).

ces §

Histoire naturelle, sciences naturelles: Doğa bilimleri, *doğabilim. Chassez le naturel, il revient au galop: Can çıkmayınca huy çıkmaz, naturellement bel. 1. Doğası gereği (Comme le

...yurttaşlığına geçmek (Etre naturalisé

turc, se

circonstance.

d'un naturel bavard). 7. er. Doğal durum, doğal özellik, olduğu gibilik, doğallık, yapmacıksızlık (Agir avec naturel). 8. er. Bir yerin yerlisi, yerli

soleil

français).

4. Yapmacıksız,

Un style naturel). 5. Piç, evlilik dışı doğmuş

kendine mal etmek (Naturaliser une idée, un art). § Etre naturalisé, se faire naturaliser: faire naturaliser

la peinture).

olduğu gibi (Rester naturel en toute

répand

naturellement

ses

rayons).

2.

Yaratılıştan, doğuştan (Il est naturellement gai. frisent

naturellement).

3.

Doğal

olarak, tabiî (Agir naturellement). 4. Özentisiz, kolaylıkla, yapmacıksız (Ecrirenaturellement). 5. Elbette, ister istemez, öyle ya (Il avait naturellement

raison de refuser votre proposition).

nature morte diş. (Resimde) Ölü doğa; ölü doğa resmi. naturisme er. fels. Doğacılık, naturistes, vead. fels. Doğacı, naucore diş. hayb. Supiresi. naufrage er. 1. (Gemi) Batma (Le naufrage du Titanic, d'un navire). 2. mec. Yıkılma, yıkım, çökme (Le naufrage

des espoirs, des

ambitions,

d'un pays). § Faire naufrage: Batmak (Le bateau a fait naufrage). Faire naufrage au port: Denizi geçip çayda boğulmak; yüze yüze kuyruğuna gelmişken başaramamak. naufragé, e s. ve ad. Deniz kazasına uğramış; batmış, batık (Des naufragés réfugiés sur une île. Un navire

naufragé).

naufrager gsz. (Az kullanılır) Batmak, naufrageurer. 1. Soymak amacıyla, yanlış işaretler vererek gemilerin batmasına yol açan soyguncu. 2. mec. Batıran, batıncı (Les naufrageurs de l'Etat).

naupathie diş. hek. Deniztutması. nauséabond, e s. 1. İç bulandırıcı nauséabonde).

2. İğrenç (Scandale

(Odeur

nauséabond).

nausée diş. 1. Bulantı, iç bulantısı (Cette odeur me donne la nausée).

2. İğrenme, tiksinme (Tant de

bassesse donne la nausée). § Avoir la nausée, avoir des nausées: İçi bulanmak, midesi bulanmak. Avoir la nausée de qch: -den tiksinmek, iğrenmek. Donner la nausée à qn: 1. -in midesini bulandırmak, içini bulandırmak. 2. -i tiksindirmek, iğrendirmek, nauséeux,euse s. Bulantı verici (Médicament

936

nautile nauséeux).

nautile er. hayb. Sedefli deniz salyangozu, "notil. nautique s. 1. Gemiciliğe değgin (Cartes, sciences nautiques). 2. Su üzerinde yapılan eğlence yada sporlara değgin (Ski nautique,

une fête

nautique).

nautisme er. Su sporu, su sporları. nautonier,ère ad. (Eski) Gemici, kayıkçı, naval,e s. 1. Gemi ve gemiciliğe değgin (Les termes navals. Chantier naval). 2.Denizsavaşınadeğgin;

savaş gemilerine değgin (Base navale, combat naval. Ecole navale). 3. diş. Deniz harp okulu (Il est élève de

Navale).

navarin er. Koyun yahnisi, navarque er. (Eski) Gemi Komutanı; donanma komutanı. navet er. 1. Şalgam. 2. (Sanatta) Değersiz yapıt (Ce buste n'est qu'un navet). § Avoir du sang de navet:

argo. Korkak olmak, ödlek olmak, navette diş. 1. Mekik. 2. Tütsü kabı. 3. Kısa mesafelerde çalışan tren, otobüs gibi taşıt (Prendre la navette). 4. Küçük şalgam. § Faire la navette: Durmadan gidip gelmek, mekik

nébuleusement tehlikelerden ustaca sakınabilmek. Savoir naviguer: Gemisini kurtarmasını bilmek, engelleri ustalıkla aşmak, navire er. Gemi (Navire

de guerre,

navire

de

commerce). § Navire-école: Okul gemisi. Navire amiral: Sancak gemisi, amiral gemisi. Navire ravitailleur: İkmal gemisi. Navire-citerne: Sarnıç gemisi. Navire-hôpital: Hastane gemisi, navrant,e s. Üzücü, acı (Nouvelle navrante, situation

navrante).

navrement er. Derin üzüntü, büyük acı. navrer gçl. 1. Üzmek, üzüntü vermek (Cette nouvelle

l'a bien navré).

2. Kırmak, incitmek;

kızdırmak (Navrer un ami). 3. Etre navré de qch, de f. qch: -e üzülmek, -diğine üzülmek (Je suis navré de sa maladie, de l'avoir

vexé).

nazi,e s. ve ad. Nazi (Les victimes de la barbarie nazie).

et

nazisme er. Nazizm, Hitlercilik, nasyonal sosyalizm. ne bel. Olumsuzluk anlamı vermek üzere fillerin önüne getirilir (Il ne travaille pas: Çalışmıyor). § Ne...jamais: Asla, hiç (Je ne l'ai jamais vu).

naviculaire s. Kayıksı (Os naviculaire: Kayıksı

gösteremeyeceksin). Ne... point: Hiç, asla (Iln'est

dokumak (Il fait

la navette

entre

Ankare

Ne...plus: Artık (Tu ne réussiras plus: Artık

istanbul).

point satisfait de votre travail). Ne... guère: Hiç,

kemik).

navigabilité diş. 1. (Irmak, su için) Gemilerin çalışmasına elverişlilik. 2. (Gemi için) Denizlere dayanırlık, seyrüsefere elverişlilik (Certificat de

de commerce.

Compagnie

de navigation).

2.

Deniz yolculuğu; denizlerde dolaşma. 3. Gemilerin hareket bilim ve tekniği, "seyrüsefer, (Navigation

à l'estime;

navigation

radioélectrique). 4. Yolculuk, hava yolculuğu (Navigation

asla (Je ne l'ai guère rencontré ces

interplanétaire,

spatiale,

aérienne).

naviguer gsz. 1. Gemi yolculuğu yapmak, deniz yolculuğuna çıkmak (Ce mousse n'a pas encore navigué). 2. (Gemi yada uçaklar) Abramak, yönetmek, yön vermek; gitmek, seyretmek (Le pilote naviguait à trois mille mètres d'altitude).

3.

Denizde dolaşmak. 4. mec. tkz. Durmadan dolaşıp durmak. § Naviguer de conserve: (Gemiler) Birlikte gitmek, aynı yolu izlemek. Naviguer entre les écueils: Engellerden,

temps-ci).

né,e s. 1. Doğmuş, doğan (Premier-né: İlk doğan. Dernier-né: Son doğan). 2. Doğuştan, anadan doğma (Unpeintrené.

navigabilité).

navigable s. 1. Gemi işletmeye elverişli, gemilerin çalışmasına elverişli (Fleuve navigable). 2. (Gemi) Denize dayanır, navigateur er. 1. Uzun yolculuklar yapmış çok gezip çok görmüş gemici. 2. Usta gemici, deniz kurdu. 3. (Uçakta) İzlenecek yönü veren görevli, *yöncü. 4. s. Denizci (Un peuple navigateur). navigation 1. Denizcilik, gemicilik (Navigation

"seyir

başarı

Elle était une artiste née). §

Bien né: 1. İyi huylu, iyi yaradılışlı. 2. İyi soydan, soyu temiz. Mal né: 1. Kötü huylu, kötü yaradılışlı. 2. Kötü soydan, soyu bozuk, néanmoins ilg. Bununla birlikte, yine de (La foule était dense, néanmoins

il se sentait

seul).

néant er. 1. fels. Yokluk, hiçlik. 2. Değersizlik, önemsizlik, hiçlik, sıfırlık (Le néant de l'homme). § Réduire qch à néant: Hiçe indirmek, sıfıra indirmek. néantisation diş. Hiçleme, hiçlenme; yok sayma, yok sayılma, néantiser gçl. Hiçlemek, yok bilmek, yok saymak, nebka diş. coğr. (Çöllerde) Engel kumulu, nébuleuse diş. gökb. 1. Bulutsu, "nebülöz (Nébuleuse noire:

de la Lyre: Şilak bulutsusu.

Karabulutsu.

Parlak

bulutsular.

Gazbulutsu. bulutsu. Nébuleuse

Nébuleuses Nébuleuse

Nébuleuse

Nébuleuse

planétaire:

poussiéreuse:

spirale: Sarmal bulutsu).

Nébuleuse lumineuses: gazeuse: Gezegen Tozbulutsu. 2. mec. Ne

olduğu belirsiz şey, belirsizlik (La coalition était à l'état de

nébuleuse).

nébuleusement bel. Belirsiz bir şekilde, bulanık bir

937

nébuleux şekilde. nébuleux,euse s. 1. Bulutlu (Cielnébuleux). 2. mec. Belirsiz, kapalı, bulanık (Idées nébuleuses, projets nébuleux).

3. Tasalı, kaygılı (Visage,

front

nébuleux).

nébulisation diş. İnce damlacıklar halinde püskürtme, fısfıslama. nébulosité diş. 1. Tüy gibi ince bulut, bulutsuluk. 2. (Hava) Yer yer kapalılık, zaman zaman bulutluluk. 3. mec. Belirsizlik, bulanıklık, kapalılık, anlaşılmazlık (Nébulosité d'une explication,

d'une

théorie).

Kaçınılmaz (Le désordre est le résultat

nécessaire

de l'imprévoyance). 3. Nécessaire à, pour: -e gerekli, için gerekli (Il a les qualités nécessaires à cet emploi, pour ce poste). 4. Vazgeçilmez, aranan nécessaire dans le service).

S. er. Gerekli şey, gereken şey (Je ferai le nécessaire). 6. er. Çanta, kutu, gerekli eşya kutusu (Nécessaire de toilette, de voyage, à ongles, à

ouvrage).

nécessairement bel. 1. İlle de, "mutlaka (Je devrai nécessairement

partir

cette

2.

semaine).

Kaçınılmaz olarak (La cause et l'effet sont

liés

nécessairement).

nécessitante s. 1. Zorunlu kılıcı. 2. Zorlayıcı, nécessité diş. 1. Zorunluluk (La nécessité de gagner sa vie). 2. Gerek (Les nécessités

de la

défense

nationale). 3. Gereksinim, "ihtiyaç (Lesnécessités delà vie. Des nécessités financières).

4. Yoksulluk,

geçim sıkıntısı (Etre, tomber dans la nécessité).

§

Par nécessité: İstemeyerek, zorla, mecbur kaldığı için (J'ai accepté par nécessité plus que par

choix).

Aller à ses nécessités: Aptes bozmak, dışarı çıkmak. nécessiter gçl. 1. Zorunlu kılmak; gerektirmek (La situation

a nécessité l'envoi

des troupes

dans la

région). 2. Nécessiter qn à f. qch, de f. qch: Birini -meye zorlamak; -mek zorunda bırakmak (On l'a nécessiteux,euse s. ve ad. Yoksul, "muhtaç (Des Aider les

nécessiteux).

nécrologe er. Ölenlerin listesi, ölüler dizelgesi. nécrologie diş. 1. Ölmüş büyükler dergisi. 2. Ölmüş birinin anısı için yazdan yazı, ölüm yazısı, nécrologique s. Ölüm haberleriyle ilgili (Rubrique nécrologique).

nécromancie diş. Ruh çağırma (Pratiquer la nécromancie:

Ruh

leş yiyen (Insecte

çağırmak).

nécromancien,ne ad. Ruh çağıran, ruh çağırıcısı. nécromant er. Ruhlarla konuşan, ruh çağıran; büyücü.

nécrophage).

nécrophore er. Karaböcek, leşkurdu. nécropole diş. 1. (Eskiden) Yeraltı gömütlüğü, yeraltı mezarlığı (Nécropoles égyptiennes, grecques). 1. Büyük kent gömütlüğü, şehir mezarlığı. nécrose diş. Canlı dokunun belli bir bölümünün ölümü. nécroser gçl. (Dokunun) Belli bir bölümünü öldürmek. § Se nécroser: (Dokular için) Ölmek nécrose).

nectaire er. bitb. 1. Ballık, balözlülük. 2. Bezdoku. nectar er. bitb. 1. Balözü. 2. (Söylencede) Tannlann içkisi, ölümsüzlük içkisi, nectarinidés er. ç. hayb. Balözüemengiller. néerlandaise s. ve ad. 1. Hollandalı; Hollanda ve Hollandalılara değgin. 2. er. Hollandaca. nef diş. 1. Ortaçağda büyük yelkenli gemi, kadırga. 2. (Tapmaklarda) Şahın (Nef latérale: Yan şahın. Nef principale:

Orta

şahın).

néfaste s. 1. Uğursuz, kötü (Année néfaste, jour néfaste). 2. Dokuncalı, zararlı (Influencenéfaste, idéologie néfaste). 3. Néfaste à: -e dokuncalı, zararlı (Boisson néfaste à la santé). § (Eski Roma takviminde) Jours néfastes: Kamu ve adalet işlerinin yasak olduğu günler, nèfle diş. Muşmula, döngel. néflier er. Muşmula ağacı, döngel ağacı, négateur,trice s. ve ad. Yadsıyan, yadsıyıcı; "inkâr edici,

"inkâra

négatrice.

(Esprit

Un négateur de

négateur,

philosophie

Dieu).

négatif, ive s. 1. mant. mat. Olumsuz, "menfi (Proposition Eksi (Nombre

négative: Olumsuz

önerme).

2. mat.

négatif: Eksi sayı). 3. Olumsuzluk

anlatan, olumlu olmayan, olumsuz (Une réponse négative. Phrase négative). 4. fiz. Eksiyüklü,eksi.

S. (Resimde) Kara, arap. négation diş. 1. Yadsıma, inkâr (Négation de Dieu, delà vérité, des valeurs). 2. Olumsuzluk de négation.

nécessité à quitter le pays). familles nécessiteuses.

nécrophage s. Ceset yiyen, ölmüş şeylerle beslenen,

(Tissu qui se

nécessaires. 1. Zorunlu (Conditionsnécessaires). 2.

(Il est devenu l'homme

négligé

Préfixe

marquant

(Adverbe

la négation).

§

Négation de la négation: fels. Yadsımanın yadsınması, négativement bel. Olumsuzca; olumsuz olarak, négativisme er. 1. hek. Olumsuz durum. 2. Yadsımacılık, inkarcılık, négativité diş. 1. Olumsuz tutum, olumsuzca davranış (La négativité d'un parti). 2. fiz. Eksilik, eksi yüklülük, négligé er. 1. Özensizlik hali, özensiz giyim, aldırmazlık, kalenderlik (Il se fait remarquer par son négligé).

2. Ev giyimi, ev kılığı (Elle

était

encore en négligé du matin). 3. Süslenmemişlik.

négligées. 1. Özensiz, bakımsız (Tenuenégligée). 2. thmai edilmiş, gereken dikkat ve özen gösterilmemiş (Un rhume négligé peut en bronchite.

Epouse

négligée

dégénérer

qui cherche

des

négligeables. Önemsenmeyebilir, az önemli, biraz önemsiz (Un danger

négligeable).

négligemment M . 1. Özensizce, baştan savma (Des cheveux

négligemment

peignés).

Önemsemeden, pek aldırmadan regarder négligemment).

2.

(Répondre,

3. Kılıksızca,

négligence diş. 1. Özensizlik, savsama, °ihmal (Montrer

de la négligence

dans son travail).

2.

Dikkatsizlik, ihmal (Une petite négligence qui coûte cher). 3. Kılıksızlık. 4. Ufak tefek kusur, küçük yanlış (Négligences de style). négligent,e s. ve ad. 1. Savsayıcı, dikkatsiz, önemsemez, "ihmalci (Un employé négligent). 2. Aldırmayan, umursamayan, ilgisiz (Jeter un coup négligent).

négliger gçl. 1. Savsamak, savsaklamak, önemsememek, dikkat etmemek, özen göstermemek, "ihmal etmek (Négliger sa santé, sa tenue, ses affaires,

un danger).

2. Gereken ilgiyi

göstermemek, bir yana bırakmak, hesaba katmamak, ihmal etmek (Négligerses enfants, sa femme). 3. Négliger de f.qch: -meyi ihmal etmek (Il a négligé

de me répondre).

§ Se négliger:

Kendine bakmamak; giyimine özen göstermemek; kendini salıvermek, kendini bırakmak. négoce er. 1. (Eski) Iş, uğraş. 2. (Eski) Alışveriş, tecim, "ticaret, négociabilité diş. Aktarılabilirlik. négociable s. Aktarılır, aktarılabilir, ciro edilebilir, négociante ad. Alışverişçi, tecimen, "tüccar, négociateur,trice ad 1. (Bir işi)Görüşücü, tartışıcı, konuşucu; görüşmeci. 2. Aracı (Il été le négociateur

de cet

accord).

négociation diş. 1. Görüşme, tartışma, "müzakere (Régler un conflit par voie de négociations. deux parties

ont entamé

des négociations.)

Les 2.

Pazarlık; tecim, ticaret. 3. (Tecim belgitleri için) Kırdırma (Négociation °senet

d'un effet: Belgit

kırdırma,

kırdırma).

négocier gsz. 1. Tecim işleriyle uğraşmak, ticaret yapmak. 2. Négocier avec: -ile tartışmak, görüşmek, görüşmeler yapmak (Gouvernement qui négocie avec une puissance étrangère). 3. gçl. -i

tartışmak, görüşmek (Négocier une affaire, un traité, la paix, une reddition). (Négocier

en iyi şekilde almak, nègre er. 1. Zenci. 2. Zenci köle ; köle, tutsak (Traite des nègres). 3 .tkz. Ünlü bir yazarın gizli ve ücretli yardımcısı ( L e s nègres d'Alexandre

Dumas) .4. s.

Zenci ırkından; zenci ırkına değgin (Tribus

consolations).

d'oeil

néo-grec

938

négligé

4. gçl. Kırdırmak

un effet, une action,

une valeur,

un

titre). § Négocier un virage: Bir dönemeci hızla ve

nègres.

Une femme

nègre, musique

nègre). S. s.

Siyaha çalan koyu kahverengi (Une robe nègre). § Petit nègre: Bozuk bir fransızca (S'exprimer en petit nègre). Travailler comme un nègre: Köle gibi çalışmak, durup dinlenmeden çalışmak, négresse diş. 1. Zenci kadın. 2. Zenci cariye, négrier er. 1. Zenci köle satıcısı, "esir tüccarı. 2. Zenci tutsak gemisi, négrillon, ne ad. I. Zenci çocuk. 2. Marsık gibi çocuk, kara kuru çocuk, négritude Zencilik. négroïde s. Zencileri andıran, zemcimsi (Type négroïde).

negro-spiritual er. Amerikalı hıristiyan zencilerin söylediği dinsel ezgi. négus er. Necaşi. neige diş. 1. Kar ( L a neige tombe en hiver. Boule de neige. Bonhomme

de neige.

Tempête

Chute de neige. Fonte des neiges). aklık (Cheveux

de

2. mec.

neige. Ak,

de neige, barbe de neige). 3. argo.

Kokain. § Etre blanc comme neige: Kar gibi beyaz olmak. Fondre comme neige au soleil: Güneş görmüş kar gibi erimek, birden yok olup gitmek (Mes espoirs ont fondu comme neige au soleil).

neiger gsz. Kar yağmak (Il neige: Kar yağıyor). neigeux, euse s. 1. Karlı (Montagnes neigeuses. Temps neigeux). 2. Kar gibi, apak, bembeyaz (Duvet

neigeux).

nélombo, nelumbo er. bitb. Hint fulü, aknilüfer. némathelminthes er. ç. hayb. İplik solucanları, nématocyste er. hayb. Yakıcı kapsül, nématodes er. ç. hayb. İpsiler, iplik-kurtları. némoral, e s. Ormancıl, ormanda yetişen yada yaşayan. nénies diş. ç. (Eski Roma ve Yunanda) Ağıt, ölüler için yakılan ağıt. nenni bel. tkz. Hayır, değil işte! Yok! Olmaz! nénuphar er. Nilüfer, néo-capitalisme er. Yeni anamalcılık, néo-capitalistes, vead. Yeni anamala, néo-colonialisme er. Yeni sömürgecilik, néo-colonialiste s. ve ad. Yeni sömürgeci, néo-criticisme er. fels. Yeni eleştiricilik, néo-darwinisme er. fels. Yeni Darvincilik, néoformation diş. Yeni oluşum, néogène er. yerb. Yeni dönem, "neojen. néo-grec, que s. Bugünkü Yunanistan'a değgin; bugünkü Rumcaya değgin.

939

néo-impressionnisme néo-impressionnisme er. Yeni izlenimcilik, néo-kantisme er. fels. Yeni Kantçıhk. néo-libéralisme er. Yeni liberalizm, néolithique er. yerb. 1. Cilâlı taş çağı. 2. s. Cilâlı taş çağına değgin (Civilisation néolithique). néolocalité diş. toplb. Evaçma. néologie (Bir dili zenginleştirmek için) Yeni sözcük alma, yeni sözcük kullanma, néologiques. Yenisözcüklü (Locution néologique). néologisme er. 1. Yeni sözcük. 2. ruhb. Dil uydurma, anlamsız sözcükler uydurma, néon er. kim. Neon (Lampe au néon). néo-natal,e s. Yeni doğan bebeklere değgin (Soins néo-natals).

néophyte ad. 1. Dönme, bir dine yeni giren kimsë, din değiştiren (L'ardeur

d'un néophyte).

2. (Bir

düşünce yada öğretiye) Yeni katılan kimse. 3. s. Dönmelere özgü (Un zèle néophyte). néoplasique s. hek. Neoplazmaya değgin (Affection

(Ciltçilikte) Şiraze. § La guerre des nerfs: Sinir savaşı. Nerf de boeuf: Cop. Un paquet de nerf: Sinir küpü, çok sinirli adam. Avoir du nerf: Canlı, diri, güçlü olmak. Avoir les nerfs ébranlés: Sinirleri sarsılmak, bozulmak. Avoir les nerfs fragiles: Sinirleri zayıf olmak, çok çabuk sinirlenmek. Avoir les nerfs à toute épreuve: Sinirleri çok sağlam olmak, çok soğukkanlı olmak. Avoir les nerfs tendus: Sinirleri gergin olmak. Avoir les nerfs en pelote: Çok sinirlenmiş olmak, sinirleri çok gergin olmak. Avoir ses nerfs: Sinirli olmak, çabuk kızmak. Etre à bout de nerfs: Sabn taşmak, dayanacak hali kalmamak, tepesi nerdeyse atmak. Etre sur les nerfs: Çok sıkışık ve sinirli bir durumda olmak. Donner qn sur les nerfs: -i sinirlendirmek, kızdırmak. Porter sur les nerfs: Sinirine dokunmak, sinirlendirmek (Son rire me porte sur les nerfs).

néroli er. Portakal çiçeği; turunç çiçeği yağı (Essence

néoplasique).

néoplasme er. hek. Neoplazma. néo-platonicien, ne s. ve ad. fels. Yeni Platoncu. néo-platonisme er. fels. Yeni Platonculuk. néo-positivisme er. fels. Yeni olguculuk, néo-positivistes, vead. Yeni olgucu, néo-réalisme er. Yeni gerçekçilik, néo-réaliste s. ve ad. Yeni gerçekçi, néo-vitalisme er. fels. Yeni dirimselcilik, néo-zélandais, e s. ve ad. Yeni-Zelandah. YeniZelanda ve Yeni-Zelandalılara değgin, nèpe diş. hayb. Suakrebi. néphrectomie diş. hek. Ameliyatla böbreği alma, böbrek alımı, néphrétique s. 1. Böbrek hastalığına değgin. 2. ad. Böbrek hastası, néphrite diş. 1. hek. Böbrek yangısı, nefrit. 2. yerb. Nefrit. néphrologie diş. 'Böbrekbilim. néphrologue ad. Böbrekbilimci, böbrek hastalıkları uzmanı, néphropathie diş. hek. Böbrek yangısı, böbrek iltihabı. néphrose diş. hek. Süreğen böbrek hastalığı, nefroz. népotisme er. Hısım akraba kayırıcılığı; eş dost kayırıcılığı, dayıcılık. neptunien, ne s. yerb. Tortul, suların bıraktığı tortulardan oluşmuş, néréide^. (Söylencede)Denizperisi,superisi. nerf er. 1. Sinir (Maladie

net

des nerfs.

Une crise de

nerfs). 2. hlk. (Anatomideki kas kirişi anlamıyla) Sinir (Viandesans nerf). 3. Güç, dirilik, canlılık (Il a du nerf). 4. (Mimarlıkta) Yuvarlak silme. 5.

de

néroli).

néronien,ne s. Néron gibi, Neronca; Néron gibi acımasız. nervation diş. (Yapraklarda) Damar durumu, 'damadanım, nerveusement bel. Sinirli sinirli, sinirlilikle (Marcher

nerveusement).

nerveux, euse s. 1. Sinirsel, sinirlere değgin (Système

nerveux,

maladie

nerveuse).

2. Sinirli

(Une femme nerveuse). 3. Güçlü, canlı, diri (Un style

nerveux).

nervi er. l.(Eski) Yükçü, hamal. 2. Kiralık katil, nervins. 1. Sinirleri güçlendiren, sinirleri yatıştıran (Remède tıervin). 2. er. Sinirleri güçlendiren ilaç. nervosité

Sinirlilik (Il est dans un état de grande

nervosité).

nervure diş. 1. (Mimarlıkta) Kaburga, tonoz kaburgası

(Nervure

d'une

voûte).

2.

(Yapraklarda) Damar (Nervure d'une feuille).

bitb. 3.

Böcek kanadı damarı. 4. (Taş, tahta gibi nesnelerde) Damar, nervuré, es. Damarlı (Feuille, ailenervurée). nervurer gçl. Damarlı kılmak, damar damar yapmak, nescafé, er. Neskafe. nestor er. (Büyük harfle) Görmüş geçirmiş ihtiyar, nestorien, ne s. ve ad. Nasturi. net, tes. 1. Temiz, tertemiz (Une nappe nette, sans la

moindre tache). 2. Açık, belli, belirgin (Il a les idées nettes. Il y a une différence nette entre eux). 3.

Kesin (Son refus est net). 4. "Safi, katıksız, som, saf (Bénéfice

net, prix net, poids

net). 5. Açık

yürekli, art düşüncesiz (Il a été très net avec moi). 6. Saydam; parlak (Unephotographie nette). 7.

bel. Birdenbire, ansızın (S'arrêter net. Il a été tué net). 8. bel. Kesinlikle, kesin olarak (Refuser net). 9. bel. Dosdoğru, açıkça, art düşüncesiz, kem küm etmeden (Parler net). 10. er. Temiz (Mettre au net: Temize çekmek).

11. Net de qch: a) -den

bağışık, "muaf (Emprunt

net de tout impôt),

b)

-den aklanmış, temize çıkmış, kurtulmuş (Il est net de tout blâme). § Avoir la conscience nette: Vicdanı rahat olmak. Avoir les mains nettes: Alnı açık olmak, namuslu olmak, lekesiz olmak. En avoir le coeur net: İçi rahat etmek. Faire maison nette: Bütün hizmetçileri savmak. Faire place nette: (Bir iş yerindeki) İstenmeyen bütün kişileri kovmak, hepsine yol vermek, nettement bel. 1. Açıkça, açık açık (Déclarer nettement son intention). 2. Açık ve anlaşılır bir şekilde

(Expliquer,

parler

nettement).

3.

Kesinlikle, kesin olarak (Refuser nettement). 4. Tartışma ve kuşku götürmez bir biçimde (L'équipe

de France l'a emporté

nettement).

netteté diş. 1. Açıklık, aniaşılırhk, belirginlik (La netteté des idées). 2. Temizlik, duruluk, pırıl pırıllık (La netteté d'une maison,

d'un

miroir).

nettoiement er. 1.Temizleme (Nettoiementdesrues, d'un port). 2. (Tarımda) Zararlı bitkilerden arıtma (Nettoiement d'un sol). nettoyage er. 1. Temizleme, temizletme (Nettoyage du linge, des vêtements). 2. Boşaltma, tarama (Nettoyage

d'un village par l'armée).

3. mec.

hlk.

Ayıklama, temizlik yapma, işe yaramaz kimselere yol verme (Procéder à un nettoyage général dans une

administration).

(Nettoyer

un tapis, les meubles,

canal, un bateau,

une plaie).

une chambre, 2. mec. tkz.

un Silip

süpürmek, bitirmek, dibine dan ekmek (II a son compte

en banque).

(Page neuf). 3. er. Ayın dokuzu. 4. er. (Oyun kâğıtlarında) Dokuzlu (Le neuf du carreau). neuf, ve s. 1. Yeni, kullanılmamış (Une robe neuve, une voiture neuve, alışılmamış, Expressions,

3. Taramak,

un chapeau

yeni

(Traiter

neuf). un

2. Özgü,

sujet

neuf.

images neuves). 3. Toy, acemi, yeni

(Il était neuf dans le métier). yeni olan şey (Appartement

4. er. Yeni bir şey, meublé de neuf. Il est

vêtu de neuf). § A neuf: Yeni gibi, yeniymiş gibi (Repeindre

une pièce à neuf). Remettre qch à neuf:

Gıcır gıcır yapmak, yepyeni kılmak, neurasthénie diş. Sinir argınlığı, sinir zayıflığı, nevrasteni. neurasthénique s. 1. Sinir argınlığına değgin (Troubles

neurasthéniques).

argın,

sinirleri

2. s. ve ad. Sinirleri

zayıf

(Devenir,

être

neurasthénique).

neurochirurgicales. Sinir cerrahisine değgin, neurochirurgie diş. Sinir cerrahlığı, neurochirurgienne ad. Sinir cerrahı, neuroleptiques. Sinirleri yatıştırıcı, neurologie diş. Sinir konusu, sinirbilim. neurologique s. Sinirlere ve sinirler konusuna değgin (Examen,

clinique

neurologique).

neurologue, neurologiste ad. Sinir hastalıkları uzmanı, sinirbilimci. neurone er. Sinir hücresi, sinir gözesi, "nöron, neutralisation diş. 1. Yansızlaştırma; yansızlaşma; nötrleştirme, nötrleşme. 2. Etkisizleştirme, etkisiz hale getirme (Neutralisation d'un adversaire). 3. Yansız diye ilân etme, edilme, (Neutralisation

nettoyer gçl. 1. Yıkamak, silmek, temizlemek

nettoyé

neutre

940

nettement

d'un

pays).

neutraliser gçl. 1. Yansızlaştırmak, tarafsızlaştırmak, "nötrleştirmek (Neutraliser un acide par une base). 2. Etkisiz hale getirmek, bir şey yapamaz duruma getirmek (Neutraliser un adversaire dangereux). 3. Yansız olarak ilân

içindekileri çıkarıp iyice aramak, tehlikesiz

etmek (Neutraliser

duruma getirmek (La police a nettoyé le quartier

Felçe uğratmak, suya düşürmek (Neutraliser un

où avaient eu lieu les agressions).

4. Nettoyer qn:

-in bütün parasını yemek, bitirmek, -i soyup soğana çevirmek. 5. hlk. Temizlemek, ortadan kaldırmak, kökünü kazımak (Il jurait que les bourgeois

seraient nettoyés

avant trois mois).

6.

Ayıklamak, yol vermek, işten atmak (Nettoyer les fonctionnaires

partisans).

7. Nettoyer qch de: Bir

şeyi -den temizlemek, ayıklamak, kurtarmak Nettoyer un terrain

d'ennemis).

nettoyeur, euse ad. Temizleyici; silici; ayıklayıcı (Nettoyeur

de vitres).

nettoyure diş. Bir şeyden, bir yerden çıkan çöp, süprüntü, pislik vb. neufs. 1. Dokuz (Il a neuf enfants). 2. Dokuzuncu

projet en multipliant

une ville, un territoire).

4.

les lenteurs et les retards).

neutralisme er. Yansızlık öğretisi, yansızlık politikası, yansızlık, "tarafsızlık, neutraliste s. ve ad. Yansızlık politikasından yana olan, yansız, "tarafsız (Lespays neutralistes). neutralité diş. Yansızlık, "tarafsızlık (Rester dans la neutralité).

neutre s. 1. Yansız, "tarafsız (Etat, pays, territoire neutre. Rester neutre dans une querelle). Yansız, "nötr (Combinaison, 3. dilb.

Cinsliksiz, yansız

pronom,

nom neutre).

(Abeilles, belli

fourmis

belirsiz

neutre).

(Adjectif,

article,

4. hayb.

neutres). (Couleur,

2. kim.

milieu, sel

Cinsliksiz, işçi

5. Parıltısız, donuk, teinte

neutre).

6.

941

neutron Özgünlüğü ve yeniliği olmayan, tatsız tuzsuz (Un style

neutre).

neutron er. kim. Nötron. neuvaine diş. (Hıristiyanlarda) Dokuz gün süren bir ibadet. neuvième s. 1. Dokuzuncu (La neuvième page, symphonie). neuvième

2.

ad.

Dokuzuncu

dans une compétition).

(Arriver

le

3. Dokuzuncu

sınıf (Les

élèves de neuvième.

neuvième).

4 .er. Dokuzda bir (Le neuvième

Il est entré

en

d'une

longueur).

neuvièmement bel. Dokuzuncu olarak, névé er. yerb. Buzkar, buzulkar. neveu er. (Erkek) Yeğen. § Neveu à la mode de Bretagne: 1. Teyze, hala, dayı, amca torunu. 2. Çok uzak hısım, névralgie diş. 1. Sinirağnsı. 2. Başağrısı (Avoir une violente

névralgie).

névralgiques. 1. Sinirsel (Douleurnévralgique). 2. mec. İnce, pek "hassas (Le point névralgique d'une

situation).

névrite diş. hek. Sinir yangısı, névropathe s. ve ad. Sinirleri yorgun, névropathie diş. hek. Sinir yorgunluğu, névroptères er. ç. hayb. Sinirkanathlar. névrose diş. ruhb. "Sinirce; kişiliğin ve uyumun tümünü etkilemeyen ruhsal kaynaklı sinir hastalığı. névrosé,e s. ve ad. 'Sinirceli, sinir hastası, névrotique s. Sinirceye değgin (Troubles névrotiques).

névrotomie diş. Ameliyatla bir siniri alma, sinir alma. newtonien, ne s. 1. Newton'a değgin, Newton'a özgü

(Physique

newtonienne,

système

newtonien). 2. ad. Newtoncu, Newton yanlısı (La querelle des cartésiens et des nez er. 1. Burun (Ailes, aquilin,

crochu, pointu,

arête, bout du nez.

Nez

écrasé, retroussé.

Mon

du nez: Burnu

iyi koku

(Montrer son nez: Yüzünü

almak).

göstermek,

dans le nez: -den tiksinmek, nefret etmek, -i hiç sevmemek. Avoir un verre dans le nez: Kör kütük sarhoş olmak. Avoir le nez sur qch: 1. Başını -den hiç kaldırmamak (Avoir le nez sur son travail). 2.

...burnunun dibinde olmak, pek yakınında olmak, gözünün önünde olmak (Tu as le nez sur le dictionnaire

que tu cherchais).

Avoir le nez en

l'air: Burnu havada olmak, kafasını hep dik tutmak. Baisser le nez: Başını önüne eğmek. Faire un long nez, faire un drôle de nez: Surat asmak. Fermer la porte au nez de qn: Kapıyı yüzüne kapamak, içeri almamak, kovmak. Lever le nez: Başını kaldırmak. Mener qn par le bout du nez: -i istediği gibi yönetmek, parmağında oynatmak. Mettre, fourrer le nez dehors: Sokağa çıkmak, dışarı çıkmak. Mettre, fourrer son nez dansqch: -e burnunu sokmak, karışmak. Montrer le bout du nez: Niyetiniaçığa vurmak. Montrer le boutde son nez: Şöyle bir görünüp gitmek. Passer sous le nez deqn: -in elinden kaçmak (L'affaire lui est passée sous le nez). Regarder qn sous le nez: -e gözünü dikip saygısızca bakmak. Rire au nez de qn: -in üstüne gülmek, -ile açıkça alay etmek. Se bouffer le nez, se manger le nez: Kıyasıya kavga etmek, birbirinin ağzım burnunu parçalamak. Se casser le nez: Başarısızlığa uğramak, kıç üstü oturmak, burnu kırılmak. Se casser le nez à la porte de qn: Gidip evinde bulamamak. Se piquer le nez: İçmek, sarhoşolmak. Se trouver nezànezavecqn: -ile burun buruna gelmek. Tirer les vers du nez à qn: -in ağzından ustalıkla laf almak, söz kapmak. ni bağ. 1. N i . . . n i . . . : N e . . . n e . . . (Elle n'est ni belle ni laide). 2. N e . . . ne de (Je constate que vous l'acceptez

ni ne le refusez).

ne

§ Ni même: N e de.

niable s. Yadsınabilir, inkâr edilebilir (Cela n'est pas

niable).

niais, e s. ve ad. Bön, aptal, budala (Un grand

newtoniens).

nez coule. Moucher son nez). 2. Koku duyumu (Avoir

nichée

3. Yüz şöyle

bir

garçon niais. Prendre un air niais).

niaisement bel. Bönce aptalca, budalaca, niaiserie diş. 1. Bönlük, budalalık, aptallık (Sa niaiserie est étonnante). 2. Saçma sapan şey, budalaca laf (Raconter

des

niaiseries).

görünmek). 4. (Hayvanlarda) Somak, yüzün sivri kısmı. 5. mec. İleriyi görme, uyanıklık (Ib ont eu

nib adıl. argo. (Eski) Hiçbirşey (Je n'y

du nez). 6. coğr. Burun (Le nez de Jobourg).

niche diş. 1. (Mimarlıkta) Duvarda göz, duvar

7.

comprends

nib de nib).

(Uçak ve gemide) Burun, ön kısım. § Pied de nez:

oyuğu (Placer une statue, un vase dans laniche).

Nanik (Faire un pied

Köpek kulübesi (Chien

de nez à qn: -e

nanik

yapmak). Au nez de qn: -in gözü önünde, açıkça. A vue de nez: İlk bakışta, göz karanyla. Les doigts dans le nez: Rahat rahat, kolayca (Il a gagné les doigts dans le nez). Avoir le nez creux, avoir le nez fin, avoir du nez: İleriyi görmek, kestirmek; burnu iyi koku almak, önsezisi olmak. Avoir qn

méchant

attaché

2.

à sa

niche). 3. mec. Başını sokacak bir yer, küçük bir yuva (Heureusement

il s'est fait une niche).

4.

Muziplik, yaramazlık, şeytanlık (Il fait des niches à sa

soeur).

nichée diş. 1. Yuvadaki kuş yavruları. 2. (Kimi hayvanların) Bir doğumda doğurduğu yavrular

942

nicher (Une nichée de souris,

de chiens).

3. Kalabalık

aile. 4. Çocuk sürüsü, nicher gsz. 1. Yuva yapmak (Les cigognes nichent partout

sous

les toits).

2.

tkz.

(Bir yerde)

Oturmak, kalmak (Où niches-tu). 3. gçl. tkz. Yerleştirmek. § Se nicher: 1. Yuvasını yapmak (L'écureuil

se niche dans le creux d'un chêne). 2.

Gizlenmek, saklanmak, yerleşmek (5e nicher dans la forêt).

nichet er. Fol. nichoir er. 1. (Kuşlar için) Kuluçka kafesi. 2. (Kümes hayvanları için) Kuluçka sepeti, nichon er. tkz. Kadın göğsü, meme. nickel er. 1. kim. Nikel. 2. s. hlk. Temiz, pırıl pırıl (C'est drôlement

nickel chez

nictitant,e s. Kırpışan. § Paupière nictitante: Gece kuşlarının üçüncü göz kapakları, nid er. 1. (Kuşlar için) Yuva (Nid d'aigle, d'hirondelle). 2. (Böcek yada kimi hayvanlar için) de fourmis,

desouris,

de serpent). 3. mec. Yuva, başını sokacak yer (Un nid d'amoureux.

Se ménager

un nid douillet

à

l'abri du bruit). 4. mec. Yatak, yuva (Un nid de brigands). § Nid-de-poule: (Yolda) Çukur. Nid d'aigle: Sarp kayalar yada sarp bir tepe üzerinde kurulmuş şato. nidification diş. Yuva kurma, yuva yapma, nidifier gsz. Yuva yapmak (Les oiseaux nidifient au printemps).

nièce diş. (Kız) Yeğen, niellage er. Savatlama. nielle er. 1. Savat. 2. diş. bitb. Karamuk. 3. diş. (Buğdayda) Yanık hastalığı, nieller gçl. 1. Savatlamak (Nieller la surface d'un métal). 2. Yanık hastalığına uğratmak (Les anguillules qui niellent le blé).

nielleur er. Savatçı, savat işçisi, niellure diş. 1. Savat işi, savatçılık. 2. (Buğdayda) Yanık hastalığı izi. nier gçl. 1. Yadsımak, inkâr etmek; kabul etmemek, reddetmek (Nier la réalité, sa signature, une théorie). 2. Nier f. qch: -diğini yadsımak (Il nie être sorti après neuf

değgin. 2. ad. Nietzsche yanlısı, Nietzsche'ci. nigaud, es. vead. 1. Çocuk gibi adam, koca bebek; aptal, salak. 2. Dangalak. 3. er. Küçük karabatak, nigauderie diş. 1. Aptallık, salaklık; koca bebeklik. 2. Dangalaklık, nigelle diş. bitb. Çörekotu, çöre otu. nlgfıt-club[nqjtklœb] er. İng. Gece kulübü, nihilisme er. fels. Yokçuluk, hiççilik, "nihilizm, nihiliste s. ve ad. fels. Yokçu, hiççi, "nihilist, nilotique s. Nil ve Nil deltasına değgin, nimbe er. 1. Ermişlerin resimlerinde, başlarının çevresinde çizilen ağıl. 2. Ermişlerin başında gösterilen ayla, "nuraylası. 3. Ayla. nimber gçl. 1. Ayla ilçe çevirmek, etrafına bir nuraylası çizmek (Le miniaturiste

eux).

nickelage er. Nikel kaplama, "nikelaj. nickelé,e s. Nikel kaplanmış. § Avoir les pieds nickelés: Ayaklarını sürümek, yürümek, istememek; tembel ve uyuşuk olmak, nickeler gçl. Nikel kaplamak, nicotine diş. Nikotin, nicotinisme er. Tütün zehirlenmesi, nictation, nictitation diş. (Göz kapaklarında) Kırpışma.

Yuva, delik (Nid d'abeilles,

niveau

heures).

nietzschéen, ne s. 1. Nietzsche ve düşüncelerine

a nimbé la tête

du saint). 2. mec. Sarmak, çevirmek, kuşatmak (Une lumière nimbait son beau

visage).

nimbus [rtfiysjer. co|r. Karabulut .yağmur bulutu, nippes diş. ç. 1. Giysi; giyim kuşam (Vendre ses vieilles nippes). 2. hlk. Eski püskü giysi, nipper gçl. hlk. Giydirmek, giydirip kuşandırmak. § Se nipper: Giyinmek, giyinip kuşanmak (Se nipper comme un

prince).

nippon,nés. vead. Japon, nique diş. Alay etmek için yapılan işaret; alay, dalga geçme, umursamama. § Faire la nique à qn: -ile alay etmek, -i takmamak, umursamamak, niquedouilles. vead. Dangalak, enayi; koca bebek, nitescence diş. Aydınlık, ışık, ışıltı, nitouche -» sainte nitouche. nitratation diş. Nitratlama, güherçileleme; nitratlanma, güherçilelenme. nitrate er. Nitrat; güherçile (Nitrate du Chili, du Pérou, nitrate de

potasse).

nitrater gçl. 1. Nitrat katmak (Nitrater un mélange). 2. Nitrat haline getirmek. 3. Gümüş nitrat sürmek. nitre er. (Eski) Nitrat, güherçile. nitreux, euse s. Nitratlı; güherçileli. nitrière diş. Güherçile ocağı. nitrification diş. kim. bitb. Nitratlaşma; nitratlaştırma. nitrifier gçl. Nitratlaştırmak. nitrobactérie diş. bitb. Nitrat bakterisi, nltrocellulose diş. kim. Nitrosellüloz. nitroglycérine diş. kim. Nitrogliserin, nival, e s. Kara değgin, karla ilgili (Régime nival). nivation diş. coğr. Kar oyması, kar sıyırması, nivéal, e s. bitb. Kışın açan (Fleur nivéale). niveau er. 1. Düzeç, "tesviye aleti (Niveau de maçon). 2. Düzey, "seviye (Le niveau de vie. La production

industrielle a atteint son niveau le plus

haut). § Niveau de base: coğr. Taban düzeyi.

943

niveler Niveau de la mer: coğr. Deniz yüzü. Niveau hydrostatique: coğr. Yeraltı su düzeyi. Au niveau de: 1. Düzeyinde, seviyesinde (Ces cours ne sont pas au niveau de nos élèves). 2. Hizasında (Il avait une cicatrice sur la joue, au niveau du lobe de

l'oreille). Se mettre au niveau de: -in seviyesine inmek, seviyesine göre konuşmak, davranmak (Se mettre au niveau des

électeurs).

niveler gçl. 1. Düzeçle ölçmek, düzeçlemek. 2. Düzeltmek, düzleştirmek (Niveler un terrain). 3. Eşitleştirmek, aynı düzeye getirmek (Niveler les fortunes).

nivellement er. 1. Düzleştirme (Nivellement d'un terrain). 2. Eşitleştirme, aynı düzeye getirme (Nivellement

des salaires).

nivo-glaciaire s. (Akarsu) Kar ve buz erimesiyle beslenen (Régime

nivo-glaciaire).

nivo-pluviai,e s. coğr. Yağmur ve karla beslenen (Régime

nivo-pluvial).

nivôse er. Fransız Devrim takviminin dördüncü ayı (21-22 aralı k/20-21 ocak arası), nixe diş. (Alman efsanelerinde) Superisi. nô er. No oyunu; Japonya'da, soylu yada savaşçı sınıf için oynanan ezgili, danslı, dinsel niteliği olan en eski oyun biçimi, nobiliaire s. Soylular sınıfına değgin. 2. er. Bir ülkedeki soylu aileler kayıt defteri, noble s. 1. Soylu, "asil (Une famille noble). 2. mec. Yüce (Il a un

noble

caractère.

De

nobles

sentiments). 3. ad. Soylu, soylu kişi (Les nobles de l'ancien

régime).

4.

Görkemli

(Une

noble

prestance). § Le noble art: Boks. noblement bel. Soyluca; yücelikle; ağırbaşlılıkla, noblesse diş. 1. Soyluluk, "asalet (Un titre de noblesse. Noblesse de naissance). 2. Yücelik, üstünlük (La noblesse de cœur. La noblesse de ses vues). 3. Soylular sınıfı (Appartenir à la noblesse). noce diş. 1. Düğün (Je suis invité à la noce d'un ami. Repas de noce, cadeau de noce). 2. Düğün alayı (La noce avançait). 3. Evlilik yıldönümü (Noces d'argent: Yirmibeşinci evlilik yıldönümü. Noces d'or: Ellinci evlilik yıldönümü). § Epouser en

secondes noces: İkinci evliliğim yapmak, ikinci kez evlenmek. Faire la noce: Vur patlasın çal oynasın yaşamak, nerde akşam orda sabah yaşamak, içkili eğlenceli bir yaşam sürmek. N'être pas à la noce: Sıkıntılı, güç bir durumda olmak, darda olmak, noceur, euse ad. tkz. Eğlence düşkünü, nocher er. (Şiir dilinde) Sandala, kayıkçı, nocif, ive s. Dokuncalı, zararlı (Une influence nocive).

nocivité diş. Dokunca, zarar; zararlılık (La nocivité

nond'une

doctrine).

noctambule s. ve ad. Geceleri gezip eğlenen, gecekuşu. noctambulisme er. 1. (Eski) Uyurgezerlik. 2. Geceleri gezip tozma, gecekuşluğu. noctuelle diş. Gecekelebeği. noctule diş. hayb. Erken-uçan yarasa, nocturne s. 1. Gece yapılan, gece olan (Une agression

nocturne).

nocturne.

Réunion

nocturne,

bruit

2. Gece devinen, gece iş gören

(Oiseaux, papillons nocturnes).

3. er. Gece duası.

4. er. müz. Tatlı ve içli gece ezgisi, gece müziği, nocuité diş. Zararlılık, dokuncalıhk. nodal,e s. Düğüme değgin; düğümlü, nodosité diş. hek. 1. Düğüm, boğum, şiş (Les nodosités d'un arbre. Des nodosités apparaissent au poignet après une crise de rhumatisme). 2.

Boğumluluk; şişlik, nodulaire s. Boğumlu,

düğümlü; düğüm ve

boğumlara değgin, nodule diş. biy. Düğümcük, küçük düğüm, noduleux, euse s. 1. Düğümcüktü, düğüm düğüm, boğum boğum (Tige noduleuse). 2. Düğümlü, boğumlu. noël er. 1. Noel (La fête de Noël. Arbre, sapin de

Noël). 2. Noel ilâhisi. 3. hlk. Noel armağanı, Noel bayramında verilen armağan. § Bonhomme Noël, Père Noël: Noel baba. Croire au père Noël: Olmayacak duaya amin demek, boş hayaller ardında koşmak, nœud er. 1. Düğüm (Faire un nœud à son mouchoir. Défaire, desserrer un nœud). 2. Boğum. 3. Budak (Les nœuds d'un arbre). 4. mec. Bağ (Le nœud sacré du mariage. Rompre des nœuds déjà anciens). S. mec. Düğüm noktası (Le nœud d'une tragédie, le nœud de la situation). 6. Kavşak, kavşak noktası (Nœud ferroviaire, routier). § Le

nœud gordien: Kördüğüm. Trancher le nœud gordien: Kördüğümü çözmek, soruna çözüm bulmak. noir,e s. 1. Kara, siyah (Des yeux noirs, le tableau noir, un marbre

noir. Raisin noir, des

nuages

noirs). 2. Karanlık (Une rue noire). 3. Pis, kirli (Avoir les mains noires, les ongles noirs). 4. Kötü, kara (Faire un tableau très noir de la situation). Kötümser (Avoir des idées noires. Etre d'une

humeur noire). 6. Düşmanca, kötülük ve kin dolu (Jeter un regard noir sur son adversaire). 7. hlk. Kör kütük sarhoş (Etre complètement noir). 8. s. ve ad. Zenci ( L'Afrique noire. Les noirs

d'Amérique). 9. er. Siyah renk (Les noirs d'un tableau). 10. er. hlk. Üzüntü, can sıkıntısı (Il a le noir). 11.er. Morartı (Il m'afait des noirs

partout).

12.er. Karanlık (L'enfant

a peur dans le noir). 13.

er. hlk. Acı kahve, sade kahve (Garçon, un noir). 14. er. Yas giy sisi (Porter du noir, être en noir). §

Bête noire: En çok tiksinilen kimse, ölümü kadar sevmediği kimse (C'est ma bête noire). Caisse noire: Örtülü ödenek. Froid noir: Dondurucu soğuk. Liste noire: Kara liste. Magie noire: Kara büyü. Marché noir: Kara borsa. Travail noir: Kaçak iş, kaçamak iş. Avoir le noir: hlk. İçi sıkılmak, efkârlı olmak, canı sıkılmak. Broyer du noir: Kara kara düşünmek. Etre dans le noir: hlk. Hiç ama hiç bir şey anlamamak. Faire noir: (Hava) Kararmak, karanlık basmak (Il fait noir: Hava karardı, karanlık bastı). Pousser les choses

au noir: İşin hep kötü yanını düşünmek. Voir tout en noir: Çok kötümser olmak, dünyayı kara görmek. noirâtres. Siyahımtırak, karamsı. noiraud, es. vead. Karayağız (Face noiraude. Il est un peu

nombril

944

noirâtre

noiraud).

noirceur diş. 1. Karalık, siyahlık (La noirceur des yeux, des cheveux). 2. Siyah leke. 3. mec. Kötülük (Tramer, méditer quelque noirceur). 4. mec. İğrençlik, alçaklık (La noirceur d'un crime, d'une

trahison). 5. (Eski) Tasa, kaygı, noircir gsz. 1. Kararmak (Sa peau noircit facilement au soleil). 2. gçl. Karartmak (La fumée a noirci le

plafond). 3. gçl. Kara göstermek, kötü göstermek (Noircir la situation). 4. gçl. Lekelemek, gölge düşürmek (Onanoircisaréputation). § Se noircir: 1. Kararmak (Le ciel se noircit). 2. hlk. Kafayı çekmek, içmek (On va se noircir). noircissement er. Kararma; karartma (Le noircissement

noircissure diş. Siyah leke, siyahlık, noire diş. 1. müz. Siyah nota. 2. Zenci kadın, noise diş. (Eski) Kavga, dalaş. § Chercher noise à qn: -ile kavga çıkarmaya bahane aramak, noiseraie diş. 1. Cevizlik, ceviz bahçesi. 2. Fındıklık, fındık bahçesi, noisetier er. Fındık ağacı. noisette diş. 1. Fındık. 2. Une noisette de: Azıcık, fındık kadar... (Mettre une noisette de beurre sur le pain). 3. s. Fındık renginde (Elle a des yeux noisette). des

noix). 2.s. vediş. tkz. Enayi, aptal, dangalak (Une vieille noix. Je ne suis pas plus noix qu'un autre). 3.

(Tekerlek yada değirmen gibi şeylerde) Eksen, yivli silindir. § Noix de gaile: Mazı. Noix de coco: Hindistancevizi. Noix de veau: Sığır küreğinin lop eti. A la noix: Önemsiz, değersiz, entipüften (Un professeur

à la noix).

navire, un avion). nom er. 1. Ad, isim (Chercher un nom pour un bébé). 2. Soyadı. 3. dilb. A d (Nom abstrait: Soyut ad. Nom collectif: Topluluk adı. Nom commun: Cins adı. Nom composé: Birleşik ad. Nom concret: Somut ad. Nom propre: Özel ad). § N o m

de guerre: Takma ad. Nom de Dieu! Nom d'un chien! Nom d'une pipe! Nom de nom!: ünl. Vay canına! Hay Allah kahretsin! Tüh Tüh! Allah belâsını versin! Hay kör şeytan hay! Au nom de: -adına, "namına (Je vous arrête au nom de la loi). Donner son nom à qn: (Bir kadınla) Evlenmek istemek, -e evlenme önerisinde bulunmak. Se faire un nom: Ad yapmak, ün yapmak, tanınmak, nomade s. ve ad. Göçebe (Vie nomade, peuple nomade,

tribu nomade.

Les

nomades).

nomadiser gsz. Göçebe yaşamı sürmek, göçebelik etmek, nomadisme er. Göçebelik, no man's land [nomanslâd] er. Yansız bölge, silahtan aruıdırdmış bölge, nombrable s. Sayılabilir, sayıya vurulabilir, nombre er. 1. Sayı (Les mathématiques sont la science des nombres.

Elever un nombre au carré).

2. Rakam (Le nombre zéro, trois). 3. Miktar, sayı, toplam (Quel est le nombre d'habitants dans cette ville?). 4. ed. Uyum (J'aurais plié la signification d'une phrase à son nombre). 5. Nicelik (La qualité importe plus que le nombre). § Au nombre de: Arasında (Je te compte au nombre de mes amis).

Au nombre de, du nombre de:

des murs de la cuisine).

noix diş. 1. Ceviz (Gauler des noix. Manger

nolis er. Yük, yük ücreti; gemi kirası, navlun. nolisement er. Gemi kiralama. noliser gçl. (Bir taşıtı) Kiralamak (Noliser un

...kadar,

miktarında, tane (Les accusés sont au nombre

de

trois). Dans le nombre: Bu arada (Dans le nombre, nous trouverons

ce qu'il nous faut). En nombre:

Yığın halinde, sürü halinde, çok sayıda (Attaquer, venir en nombre). Nombre de, bon nombre de: Birçok (Depuis nombre d'années). Sans nombre: Sayısız, pek çok (Ilaeu des occasions sans nombre de se faire connaître). nombrer gçl. Saymak ( O n ne peut nombrer tous les spectateurs).

nombreux, euse s. 1. Kalabalık (Une nombreuse). 2. Çok, çok sayıda,

famille birçok

(Nombreuses sont les femmes qui ne veulent pas travailler dehors. Dans de nombreux cas). 3. ed.

Uyumlu, "ahenkli (Un style nombreux). nombril er. 1. Göbek. 2. mec. Özek, merkez (Le nombril de la terre, du monde).

% Se prendre pour

le nombril du monde: tkz. Kendini pek önemli biri sanmak, kendini bir bok sanmak, küçük dağları

945

nome ben yarattım sanmak, nome er. tar. (Eski Mısır'da ve şimdiki Yunanistan'da) Yönetim bölgesi, sancak, nomenclature diş. 1. Adlar dizini. 2. Terimler dizini (Nomenclature botanique). 3. Katalog (La nomenclature des douanes). 4. (Bir sözlükteki) Sözcük kadrosu (Compléter la nomenclature d'un dictionnaire par un supplément).

nominales, l.dilb. Addeğerinde olan, ad gibi, ada değgin (Emploi nominal d'un mot. Phrase nominale). 2.er. dilb. Adıl,"zamir(Lesnominaux démonstratifs, personnels, possessifs). 3. s. A d söylenerek yapılan (Appel nominal, liste

nominale).

4. s. Adı olup kendi olmayan;

saymaca, "itibarî (Valeur nominale, nominal et safaire réel). 5. fels. Adsal.

salaire

nominalement bel. 1. Ad olarak, sözde, kağıt üzerinde (II reste nominalement le propriétaire de l'immeuble). 2. dilb. Ad olarak, ad gibi (Adverbe employé nominalement). 3. Adıyla sanıyla, kendi adıyla (La monarchie, à cette époque, dominait nominalement le pays). nominalisme er. fels. Adcılık, nominaliste s. ve ad. fels. Adcı.

nominatif er. dilb. (Adın durumlarından) Yalın durum, "yalın hal. nominatif, ive s. 1. Adları kapsayan, içinde adlar bulunan (Liste nominative). 2. Ada yazılı (Effet, chèque nominatif). 3. s. dilb. Yalın,

nomination diş. 1. Atama; atanma; "tayin, tayin etme; tayin edilme (La nomination d'un professeur. Une d'ambassadeur).

nomination 2. dilb.

à

un poste Adlandırma;

adlandırılma. 3. (Bir yarışmada) Mansiyon (Obtenir plusieurs nominations). nominativement M . Ad ad, ad belirterek (Désigner nominativement les responsables de ce désordre). nommé, e s. 1. Adlı, denen (Un homme nommé Paul). 2. Adı belirtilen, adı geçen (Lespersonnes nommées plus haut). 3. Atamayla gelen, atamayla seçilen (Magistrats nommés et magistrats élus). § A point nommé: Vaktinde, sırası gelince. A jour nommé: Belirtilen günde, gününde, nommément bel.. 1. Ad belirterek, ad vererek; adı belirtilerek, adı verilerek (Il est dénoncé nommément comme l'auteur du crime). 2. Özellikle, daha doğrusu (L'influence du climat, et nommément celle de l'humidité). nommer gçl. 1. Adlandırmak, ...adını vermek (Ses parents l'ont nommé Paul). 2. Adım söylemek, adını belirtmek, adım vermek (L'accusé refuse de nommer ses complices). 3. Demek, nitelendirmek (Ce tas de cendres éteint qu'on nomme le passé).

non-assistance 4. Nommer qn...: Birini ...olarak atamak (Le conseilmunicipall'anommémaire). § Nommer qn à qch: Birini -e atamak (On l'a nommé à une ambassade. Nommer son frère à un poste important). § Se nommer: 1. Adı ...olmak (ilse nomme Paul Dubois). 2. Adım söylemek (L'inconnu s'avança etse nomma).

nomographe er. Yasalar konusunda kitap yazan yada inceleme yapan kimse, nomographie diş. 1. Yasalar dergisi. 2. Yasalar bilimi, yasabilim. non bel. 1. Hayır (Acceptez-vous sa proposition? -Non). 2. Olmaz, hayır (Il fait signe que non, je vous dis que non). 3. Değil (Les riches sont moralement tenus d'être probes, les pauvres non). 4. Olmayan (Les gens non intéressés: İlgili olmayan kişiler). S. er. Hayır (Un non catégorique: Kesin bir hayır). § Et non, mais non: .. .değil (Je veux de ce livre, mais non de ton disque. Tu l'as fait par pitié, et non par conviction). Et non pas, mais non pas: ...değil (C'est un conseil, etnon pas un ordre. J'approuve le fond de ce que vous dites, mais non pas votre violence). Non plus: (Olumsuz tümcelerde) De, "dahi (line parlait pas, moi non plus: O konuşmuyordu, ben de). Non sans: -siz değil ; -ile (Il accepta non sans hésitation: Tereddütle kabul etti). Non seulement... mais,

mais aussi, mais encore: Yalnız...değil, aynı zamanda. ..(Nonseulement il ne travaille pas, mais aussi il nous empêche de travailler). Non que, non pas que: -diğinden değil (Il aimait ce quartier de Paris, non pas qu'il fût beau, mais parce qu'il était tranquille). Non plus que: -de, "dahi (Il n'a pas été blessé, non plus que moi: O yaralanmadı, bende).

Non moins que, pas moins que: -de, "dahi, -den daha az değil (C'est un restaurant non moins fameux que les meilleurs de Paris). Pour un oui ou

pour un non: Yok yere, nedensiz, bir hiç için, incir çekirdeğini doldurmayacak bir şey için (Ils se disputent pour un oui ou pour un non).

non-activité diş. (Görevde, hizmette) Geri hizmet, kızak, etkinlikten uzaklık (Officier, fonctionnaire mis en

non-activité).

nonagénaires, vead. Doksanlık, doksan yaşında, non-agression diş. Saldırmazlık (Pacte de nonagression).

non-aligné,e s. Bağlantısız (Lespays non-alignés). non-alignement er. Bağlantısızlık (Politique de nonalignement). nonante s. (Belçika ve İsviçre'de) Doksan, non-assistance diş. Yardım etmeme, bilerek yardımına koşmama (Non-assistance à une personne en danger).

non-belligérance

946

non-belligérance diş. Savag dışında kalma, savaş halinde olmama, savaşa girmeme, non-belligérant,e s. ve ad. Savaşa katılmayan, anlaşmazlıkta yer almayan, nonce er. Papalık büyükelçisi, nonchalamment bel. Gevşek gevşek, uyuşuk uyuşuk,gevşekçe, uyuşukça, nonchalance diş. 1. Gevşeklik, uyuşukluk (Une nonchalance

orientale.

Travailler

avec

nonchalance). 2. Gevşek davranış, uyuşuk tutum, nonchalant,e s. 1. Gevşek, uyuşuk (Un élève nonchalant). 2. İsteksizce yapılmış, ağır (Geste nonchalant.

Marcher d'un pas

nonchalant).

nonchaloir er. (Eski) Gevşeklik, nonciature diş. Papalık büyükelçiliği, non-combattant, e s. ve ad. Savaşa edimsel olarak katılmayan, geri hizmetli (Les non-combattants d'une

armée).

non-comparant, e s. ve ad. Mahkeme karşısına çıkmayan, mahkemeye gelmeyen, non-comparution diş. Mahkeme karşısına çıkmama, mahkemeye gelmeme, non-conciliation diş. Uzlaşmama, non-conformisme er. Uydumcu olmama; herkesçe benimsenmiş basma kalıp inanç ve törelere aldırmama (Le non-conformisme

de

Gide).

non-conformiste s. ve ad. 1, İngiliz protestant. 2. Uydumcu olmayan; herkesçe benimsenmiş inanç ve törelere aldırmayan; başına buyruk, bağımsız (Peintre, musicien,

écrivain

non-conformiste).

non-contradiction diş. fels. Çelişmesizlik. non-directif, ive s. Yönlendirmesiz, buyuruculuktan uzak, demokratik (Entretien non-directif.

Relation d'aide

non-directivité

diş.

non-directive).

Yönlendirmezlik,

demokratiktik, non-discrimination diş. Ayırım yapmama, none diş. 1. (Eski Roma'da) İkindi ile akşam arası, ikindiden sonra. 2. İkindi duası. 3. ç. (Eski Roma'da) Mart, mayıs, temmuz ve ekim aylarının yedinci günü, öbür ayların beşinci günü. non-engagé, e s. ve ad. 1. Bloksuz, bağlantısız, herhangi bir bloka girmemiş (Les nations nonengagées. Lesnon-èngagés). 2. (Yazın ve sanatta) Herhangi bir akım yada öğretiye bağlanmamış, bağımlı olmayan (Ecrivain, littérature non-engagée).

peintre

non-engagé,

non-engagement er. Bağlantısızlık, non-être er. fel. Varolmama, yokluk, non-exécution diş. Uygulamama, yapmama, yürütmeme, yerine getirmeme (Non-exécution d'un contrat, d'un

ordre).

non-existence diş. Varolmama, yokluk (Arguments

non-usage en faveur de l'existence ou de la non-existence Dieu).

de

non-figuratif, ive s. 1. Betisiz (Art, peintre nonfiguratif). 2. ad. Betisiz sanatçı. 3. er. Betisiz sanat. nonidi er. (Fransız Devrim takviminde) On günlük haftanın dokuzuncu günü. non-ingérence diş. Karışmama, non-intervention diş. 'Karışmazlık, karışmama, "müdahale etmeme (Politique de nonintervention).

non-interventionniste s. ve ad. "Karışmamacı, *karışmazlıkçı, "müdahale etmeyici. non-jouissance diş. huk. Yararlanmama, kullanmama immobilier).

(La

non-jouissance

d'un

bien

non-lieu er. huk. Kovuşturmazlık kararı, "muhakemenin men'i (Arrêt de non-lieu: Muhakemenin

men'i

kararı).

nonne diş. Rahibe. nonnette diş. 1. Genç rahibe. 2. Baharatlı küçük çörek. nonobstant ilg. (Eski) 1. -e karşın (Nonobstant ses protestations

indignées,

il fut

emmené

au

commissariat). 2. bel. Yine de, bununla birlikte (L'enfantfut grondé, nonobstant il recommença renverser le contenu de la salière).

à

non-paiement er. Ödememe, ödenmeme, nonpareil, les. 1. Eşsiz, eşi benzeri olmayan. 2. diş. Çok ensiz kurdela (Rattacher ses cheveux avec des

nonpareilles). 3. diş. yada er. Kuzey Amerika'da yaşayan değişik küçük kuşlara verilen genel ad. 4. diş. Çok küçük badem şekeri. 5. Altı puntoluk küçük harf. 6. er. yada diş. Değişik karanfil türlerine verilen ad. non-prolifération diş. Yaygınlaştırmama, sınırlama (La non-prolifération

des armes

nucléaires).

non-rétroactivité diş. huk. Geriye doğru işlememe, makabline şamil olmama (La non-rétroactivité des lois).

non-recevoir er. Fin de non-recevoir: huk. Dâvanın dinlenmemesi, dâva reddi, non-réussite diş. Başarısızlık, non-satisfaction diş. Doyumsuzluk, "tatminsizlik, non-sens er. 1. Anlamsızlık. 2. Saçmalık (Exalter la violence et la haine pour instaurer le règne de la justice et de la fraternité, c'est un non-sens). 3.

Anlamdan yoksunluk ; yanlış anlam (Elève qui fait un non-sens dans une version

non-usage

er.

kullanılmama

1.

Artık

(Non-usage

expression). 2. kullanmama.

huk.

latine).

kullanmama; d'un

Gerçek

artık

mot,

d'une

bir

hakkı

non-valeur

947

non-valeur diş. 1. Gelirsiz varlık ( Une terre en friche est une non-valeur). 2. Alınması sağlanamayan alacak.-3. mec. Değersiz nesne yada kişi; yararsız kimse, yararsız şey. non-violence diş. Şiddete başvurmama, şiddetten kaçınma. non-violent, e s. ve ad. Şiddete baş vurmayan, şiddetten kaçınan, nopal er. bitb. Kaynanadili, frenkinciri. nord er. 1 . Kuzey (Le vent du nord. Maison au nord). 2. Kuzey bölgesi (Un homme une ville du nord). côtes nord

exposée du

nord,

3. s. Kuzey (Pôle nord.

du Brésil).

Les

§ Au nord: Kuzeyde,

kuzeye. Au nord de: -in kuzeyinde. Perdre le nord: Pusulayı şaşırmak, nord-africain, e s. ve ad. Kuzey Afrikalı; Kuzey Afrika'ya ve halkına değgin, nord-américain, e s. vead. Kuzey Amerikalı, nord-coréen, ne s. vead. Kuzey Koreli; Kuzey Kore ve halkına değgin, nord-ester. 1. Kuzey-doğu (Le nord-est de la

notabilité normalleştirme; normalleşme

olağan

(Les normalisation

des appareils

"normalleştirmek diplomatiques

nordir gsz. (Yel için) Kuzeye yönelmek, kuzeye dönmek. nord-ouest er. 1. Kuzey-batı (Le nord-ouest de la France. Le vent du nord-ouest). (La région nord-ouest

de la

2. s. Kuzey-batı

Turquie).

nord-vietnamien, ne s. vead. Kuzey Viyetnamh. noria diş. Bostan dolabı. normal,e s. 1. Olağan; düzgülü; "normal (La maladie suit son cours normal, lln'estpas état normal).

dans son

2. mat. Dikey (Ligne normale).

3.

diş. mat. Dikey çizgi (Tracer une normale). 4. diş. Olağan durum, "normal durum (Revenir à la normale). S. diş. Orta, ortalama, "normal (Intelligence

au-dessus

de

la

normale).

6.

(Kısaltma olarak) Yüksek öğretmen okulu (Il a été reçu à Normale.

Normale

Lettres,

Normale

Sciences). § Ecole Normale: Öğretmen okulu (Ecole normale d'instituteurs: Ecole

normale

supérieure:

Ilköğretmen Yüksek

okulu. öğretmen

okulu).

(Tout se passe normalement. chez lui à cette heure. arriver à neuf

Il est

Normalement,

normalement on

doit

heures).

normalien, ne ad. 1. Yüksek öğretmen okulu öğrencisi. 2. Öğretmen okulu öğrencisi, normalisation diş. 1. Olağan duruma getirme,

ses

pays

relations

étranger).

2.

chemins de fer).

normalité^. Olağanlık, 'düzgülülük, "normallik. normand,e s. ve ad. 1. tar. Norman (Conquête de l'Angleterre

parles Normands).

2. Normandiyah;

normandiyalilara özgü (Les Normands, le dialecte normand). § Répondre en normand: Ne evet demek ne hayır, çok kapalı ve anlaşılmaz bir yanıt vermek, her yana çekilebilecek biçimde yanıtlamak, normatif,ive s. Kuralcı (Grammaire normative). n o r m e 1 . Ölçü, kural, ilke (Normejuridique). 2. Olağan durum, olağan yol, düzgü (S'écarter de la revenir à la norme). aux

3. Örnek, ölçünlü normes).

norois, noroît er. den. Kuzey-batı yeli. norois, e norrois, e s. ve ad. 1. Kuzey-batılı, iskandinavyalı; iskandinavyalılara özgü (Les Norois.

Langue

noroise).

2.

er.

İskandinavyalıların eski dili. norvège diş. Norveç. norvégien, ne s. ve ad. 1. Norveçli. Norveç ve halkına değgin. 2. er. Norveç dili, norveçce. norvégienne diş. den. Önü eğri ve kalkık bir tür sandal. nos s. Bizim... -lerimiz (Nos maisons: Evlerimiz). nosophobie diş. ruhb. Hastalık yılgısı, hastalık korkusu. nosophobe s. ve ad. Hastalıktan korkan, hastalanmaktan çok korkan, nosologie diş. hek. Hastahkları sınıflandırma bilgisi, *sayrılıkbilim, "hastalıkbilim. nostalgie diş. 1. 'Evseme, 'yurtsama, *yuvasama; ev özlemi, yurt özlemi, yuva özlemi. 2. mec. Özlem (Nostalgie delapoésie). § Avoir la nostalgie de: -i özlemek (Avoir la nostalgie de sa famille, sa jeunesse,

normalement bel. Olağan biçimde, alışıla geldiği gibi; genellikle, olağan olarak, "normal olarak

un

*Ölçünlemek, "standartlaştırmak; belli bir ölçü ve kurala bağlamak (Normaliser l'écartement des

örnek (Objet conforme nordiques).

sanitaires).

(Normaliser

avec

norme,

Les

relations

normaliser gçl. 1. Olağan duruma getirmek,

Turquie). 2. s. Kuzey-doğu (La région nord-est de

(Langues nordiques.

gelme,

des

diplomatiques). 2. *Ölçünleme,"standartlaştırma

l'Angleterre).

nordique s. ve ad. Kuzeyli, Kuzey Avrupalı

duruma

(Normalisation

des longs

de

voyages).

nostalgique s. 1. Evsemeye değgin, yurtsamaya değgin, yuvasamaya değgin; özlemeli, özlemsel (Pensées, regrets nostalgiques).

iç

ezici,

içe

dokunan

2. Acılı, acı verici,

(Chanson,

regard

nostalgique).

nota bene er. (Bir yazının yanına yada altına yazılan) Not, dikkat, notabilité diş. 1. (Kişi için) Önemlilik, saygınlık (Sa

notule

948

notable notabilité est connue). 2. Önemli kişi, saygın kişi

işaret koymak (Noter

(A la tête du conseil, fut placée une

intéressant). 2. Not etmek, yazmak, kaydetmek

notabilité).

notable s. 1. Önemli, büyük, hatırı sayılır, dikkate değer (Un élève qui fait de notables progrès).

2. er.

İleri gelen kişi, önemli kişi (Les notables de la ville). 3. er. ç. Eşraf, notablement bel. Adamakıllı, epeyce (La tension a notablement

notaire).

notairesse diş. (Eski) Noter kansı. notamment bel. Özellikle, hele (Les fruits sont chers et notamment

les

Noterler. notariée s. Noterden geçmiş, noterlikte yapılmış notation diş. 1. İm, "işaret, simge algébrique, phonétique).

(Notation

2. İmleme, "işaretleme,

imlerle anlatma. 3. Sicil verme (Notation d'un par son chef de service).

verme (Notation

4. N o t

des devoirs par le professeur).

S.

müz. Notaya alma, notalama (Notation d'un air, d'une

agenda).

changement

dans son attitude).

4. Dikkat etmek,

göz önünde tutmak, göz önüne almak (Notez bien. Il faut noter qu'il est encore bien jeune).

notice diş. 1. (Bir yapıtı) Kısa tanıtma yazısı (Une

explicative

nécrologique.

est jointe à

Une

notificatif, ive s. Tebliğ eden, tebliğle ilgili (Lettre notificative). "tebligat (La notification

du jugement

à

bildirmek,

"tebliğ

d'expulsion renvoi

etmek

(Notifier

d'école). 2. Kavram (Iln'apaslamoindre Il a perdu

retrouver

ce

passage).

(Öğrencilere verilen) Not (Le carnet de notes d'un élève. Avoir une bonne note, une mauvaise

note).

3. (Öğrencilerin tuttukları) Not, ders notu qui se prêtent leurs notes). 4. (Bir şey

konusunda alınan) N o t (Orateur

qui parle

notes). 5. Hesap pusulası; hesap la note d'un hôtel.

sans

(Demander,

Une note de

Présenter, régler la note). 6 .müz.

frais.

Nota (Les notes

de la gamme). 7. Küçük haber, haber pusulası une

téléphone).

note

à son

ami.

Une note

8. (Diplomaside) Nota (Une

diplomatique.

Remettre

de

note

une note à un Etat).

§

Fausse note: Falso; uygunsuz şey. Donner la note de qch: -in havasım vermek, -konusunda bir kam vermek (Le compte rendu vous donnera la note de cequ 'ontpu être les discussions).

Etre dans la note:

Tam uygun olmak, çok uygun düşmek (Cette remarque

ironique

l'ordre

à un locataire. Notifier à un élève son

du temps.

pour

l'accusé).

notifier gçl. 1. (Yasa yolunca) Bildirmek, "tebliğ etmek. 2. Notifier qch à qn: Birine bir şeyi

d'anglais).

(Laisser

notice

l'appareil).

2.

réclamer

contre

une conclusion hâtive). 2. Kısa not, küçük özet

note diş. 1. İm, işaret (J'ai mis une note sur mon

(Etudiants

S.

notion diş. 1. İlk bilgi, temel bilgi (Notion de chimie,

chanson).

exemplaire

3.

aucun

notification diş. Bildirme, "ihbar; bildiri, "tebliğ,

notarié).

fonctionnaire

sur son

Saptamak, "tespit etmek (Je n'ai noté

(Notice biographique,

notariales).

notariat er. 1. Noterlik (5e destiner au notariat). 2.

(Acte

rendez-vous

passage

notice de l'auteur met en garde les lecteurs

fraises).

notariale s. Notere değgin, noterliğe değgin (Fonctions

un

croix un

Değerlendirmek, not vermek (Noter un devoir, un élève). 6. Sicil vermek (Noter un fonctionnaire). 7. Notaya almak (Noter un air).

baissé).

notaire er. Noter ( Contrat fait devant

(Noter

d'une

est bien dans la note de son

la notion

notion

de la réalité.

notionnel,le s. Kavramsal, kavramlara değgin, notoire s. 1. Belli, ortada, apaçık, herkesin bildiği (Le fait est notoire). criminel

2. Ünlü, tanınmış (Un

notoire).

notoirement bel. Herkesin bildiği üzere, açıkça (Nouvelle

notoirement

fausse).

notonecte diş. yadaer. hayb. Supiresi.

notoriété diş. 1. Apaçıklık, ortadalık, herkesçe bilinirlik (Notoriété

d'un fait, d'une nouvelle).

(Cela est de

notoriété).

nôtres. Bizim (Notreécole: Notre mur: Bizim duvar,

Bizimokul,

okulumuz.

duvarımız).

nôtre s. 1. Bizim, kendimizin, bize ait (Cette idée nôtre. Nous l'avons fait nôtre). 2.add. Le nôtre,la nôtre: Bizimki (Votre jardin est petit, le nôtre est grand).

3. ç. Bizimkiler (Vos mains sont

not tutmak (Prendre des notes à un cours,

propres

que les nôtres:

un discours). Prendre qch en note: -i not etmek

daha temizdir.

(Prendre

nôtres: Saçlarınız

en note un numéro

de téléphone,

une

adresse). Prendre note de qch: -i not etmek; -e dikkat etmek, -i dikkate almak (Prendre note d'un renseignement).

noter gçl. 1. İmlemek, "işaretlemek, im koymak,

2.

Tanınmıştık, tanınma, ünlülük, ün (Ce livre lui a donné de la notoriété). 3. Herkesçe bilinen şey

esprit sarcastique). Prendre des notes: Not almak, pendant

La

notion de bien, de mal).

Elleriniz

plus

bizimkilerden

Vos cheveux sont plus longs que les bizimkilerden

daha

uzundur).

notre-dame diş. 1. Meryem Ana. 2. Meryem Ana yortusu. 3. Meryem Ana resmi. 4. Meryem Ana adma yapılmış kilise. 4. ünl. Aman ya Rabbi! notule diş. Kısa not.

949

nouage nouage er. Düğümleme, nouaison diş. Çağla tutma, çağlalarıma, nouba diş. 1. Kuzey Afrika birliklerinde askeri bando. 2. mec. hlk. Yiyip içip eğlenme. § Faire la nouba: hlk. Âlem yapmak, yiyip içip eğlenmek, noue diş. 1. (Damlarda) İçdere. 2. Kurumuş çay yatağı. 3. Sulak çayır, noué,e s. 1. Bağlanmış, düğüm düğüm yapdmış, düğümlenmiş. 2. Şişmiş, boğumlanmış (Articulation

nouée

par la goutte).

3. (Eski)

Raşitik, büyüyemeyen (Enfantnoué). 4. Gergin, sinirli (Il est tris noué). § Avoir la gorge nouée: Boğazında bir şey düğümlenip kalmak, nouement er. Düğümleme, düğüm yapma; düğümlenme, düğüm yapılma, nouer gçl. 1. Düğümle bağlamak; bağlamak (Nouer sa cravate. Nouer les lacets de ses chaussures). Düğümlemek

(Nouer

une

ficelle).

3.

Kurmak (Nouer une amitié, une alliance. un complot,

une intrigue).

2. mec.

Nouer

4. mec. Tıkamak (Un

nourriture beslenme kaynağı ( L a Révolution

était la nourrice

de Napoléon). § Epingle de nourrice: Firkete; çengelli iğne. Etre encore en nourrice: mec. Henüz çocuk olmak, daha ağzı süt kokmak. Mettre en nourrice: (Bir çocuğu) Sütanneye vermek. nourricerie diş. 1. Çocuk odası, bebek odası. 2. (Tarımda) Besi çiftliği, nourricier,ère s. 1. Besleyici, beslemeye yarayan (Suc

nourricier,

nourricières,

sève

canaux

nourricière.

nourriciers).

Artères 2.

Geçim

sağlayan (La terre nourricière). 3. er. Üvey baba, sütbaba. 4. mec. Besleyen, maddi katkı sağlayan (Lesprotecteurs

et les nourriciers

de

l'Eglise).

nourrir gçl. 1. Beslemek (Nourrir ses enfants). 2. Yiyecek vermek, bakmak, beslemek (Nourrir un malade, un paralytique). 3. Geçimini sağlamak (C'est luiqui nourrit toutelafamille).

4. Emzirmek

(Mère qui nourrit son bébé). S. mec. Beslemek, geliştirmek (La lecture nourrit l'esprit).

6. mec.

sanglot lui noua la gorge). S. gsz. (Ağaçlar için)

Beslemek, taşımak (Nourrir un désir, une

Meyveye durmak, çiçeği meyve haline geçmek, çağla tutmak. § Avoir la gorge nouée: Boğazı tıkanmak. Nouer amitié avec qn: -ile dostluk kurmak. § Se nouer: mec. Kurulmak (La

rancune,

conversation

s'est nouée facilement.

s'est nouée pendant

les

Notre

amitié

vacances).

nouet er. Kaynatarak ilaç yapmak için suya batırılan ilaç çıkını. noueux,euse s. 1. Düğümlü, düğüm düğüm. 2. Budaklı (Un arbre noueux). 3. (Romatizmadan dolayı) Şiş, boğum boğum (Doigts noueux). nougat er. Bir çeşit koz helvası, nouille diş. 1. ç. Erişte; kalın makarna (Nouilles au fromage). 2. mec. tkz. Pelte gibi adam, uyuşuğun teki (C'est une nouille, incapable de faire cela). 3.

s. tkz. Aptal, salak, enayi (Il est vraiment nouille). 4. s. tkz. Süslü püslü; kof (Un style nouille). noumène er. fels. Numen, "bizatihi şey. nounou diş. (Çocuk dilinde) Dadı (Sa vieille nounou).

nourrain er. 1. Balıklandırmak üzere bir göle atılan balık yavrusu, balık yumurtası. 2. Besiye çekilen süt domuzu. nourri,e s. 1. Dolgun, besili, semiz, semirik (Un curé bien nourri). nourri, fusillade

2. mec. Yoğun (Feu nourri, nourrie).

tir

3. mec. Zengin, bol,

renkli (Un conversation nourrie). 4. Nourri de: mec. -bakımından zengin, -ile dolu (Etre nourri de sentiments généreux,

de préjugés

tenaces).

nourrice diş. 1. Sütanne; dadı (Confier un enfant à une nourrice). 2. Fıçı, bidon, hazne (Une nourrice de cinquante litres). 3. mec. Besleyici, yaşatıcı,

une

haine.

Nourrir

un espoir,

une

illusion). 7. mec. Eğitmek, yetiştirmek (On l'a nourri dans les bons principes,

dans la rudesse). 8.

mec. Sürdürmek, sürmesini sağlamak, "devam ettirmek (Nourrir un feu, une lampe). 9. Nourrir qn, qch de qch: a) Birini -ile beslemek (Nourrir un enfant de lait), b) Birini -ile zenginleştirmek, süslemek, doldurmak (Nourrir un récit de détails

vécus). § Se nourrir: 1. Yemek, beslenmek, besin almak (Il se nourrit bien). 2. Se nourrir de: a) -ile beslenmek (Se nourrir de légumes, de viande), b)

-ile oyalanmak, -1er kurmak (Se nourrir d'illusions, de rêves). § Nourris un corbeau, il te crèvera l'oeil: Besle kargayı oysun gözünü, nourrissage er. (Hayvan) Besleme, besiye çekme, yetiştirme. nourrissante s. Besleyici, besleyen, besin değeri yüksek

(Aliments

nourrissants,

un

plat

nourrissant).

nourrisseur er. 1. Besici, hayvan besleyici. 2. İnekçi. nourrisson er. 1, Süt çocuğu, süt bebeği. 2. Süt evlâdı. 3. mec. Çırak, öğrenci, yavru, nourriture diş. 1. Besleme; beslenme (Produits destinés à la nourriture (Une nourriture

des hommes).

légère, lourde.

2. Besin

Nourriture

des

animaux). 3. Yiyecek içecek, besin maddeleri (La nourriture est chère). 4. Yemek, yemekler (Comment

S. mec. nourritures

est la nourriture

dans ce

restaurant?).

Besleyici şey, geliştirici şey (Les de l'esprit). 6. "Nimet (Les

nourritures

terrestres). § Prendre de la nourriture: Yemek

950

nous yemek, besin almak,

yenileştirici; devrimci (L'avenir donnera

nous adıl. 1. Biz (Nous gerçekleştirdik). seviyor).

l'avons

réalisé: Biz

2. Bizi (Il nous

onu

aime:

Bizi

3. Bize (Tu nous as dit la vérité:

Bize

gerçeği söyledin).

4. er. Biz (Le moi et le nous).

nouure diş. 1. Büyüyememe, raşitizm. 2. Çağla tutma, çağlalanma. nouveau, nouvelle s. 1. Yeni (Un modèle de voiture. Mots, termes nouveaux. Une religion

nouvelle).

nouveau

LeNouvelAn.

2. Toy, "acemi (Il est

encore nouveau dans ce métier). 3. ad. Yeni gelen (La nouvelle nouveaux

était très intimidée.

L'arrivée

des

dans la classe). 4. er. Yenilik (Le goût

du nouveau.

Réclamer

du nouveau

en art). § A

nouveau: 1. Yeni baştan, yeni bir yolla (Reprendre

à nouveau

bir kez daha (Entendre

noyer

le problème). à nouveau

2. Yeniden, un disque).

De

aux novateurs.

acte, d'un effet, d'un (Acte

novatoire).

novembre er. Kaşımayı (Je partirai en

acemi (Il est encore novice dans sa profession.

noviciat er. 1. (Papazlıkta) Çömezlik. 2. Manastırda papaz çömezlerine ayrılan bölüm. 3. mec. Çömezlik, toyluk, acemilik, noyade diş. (Suda) Boğma; boğulma (On l'a sauvé de la

noyade).

noyau er. L Çekirdek (Noyau de cerise, de pêche, Kuyrukluyıldız

nouveau: Yenilik yapmak, bir yenilik getirmek, nouveau-né, nouveau-née s. 1. Yeni doğmuş

Yerçekirdeği).

Faons

nouveau-nés.

Une

Il

me prend pour un novice). 3. den. Muço.

d'abricot).

nouveau-né.

novembre).

nover gçl. Yenilemek. novice ad. 1. Papaz çömezi. 2. s. ve ad. Yeni, toy,

Faire du

(Enfant

contrat).

novatoire s. Yenilemeye değgin, yenilenmeyle ilgili

nouveau: Yeniden, bir daha, bir kez daha (Il a la même erreur).

raison

novateur).

novation diş. Yenileme; yenilenme (Novation d'un

commis

de nouveau

Un esprit

d'atome,

2. gökb. Çekirdek (Noyau çekirdeği.

Noyau

cométaire: de la

3. fiz. kim. biy. Çekirdek

noyau

nucléaire).

terre: (Noyau

4. A n a parça, ana

bölüm, öz (Le verbe est le noyau de la phrase).

5.

gloire nouveau-née).

2. er. Yeni doğmuş çocuk,

mec. Yuva, özek, "merkez, küçük topluluk, çok

bebek (Vagissements

du

küçük grup (Détruire

nouveau-né).

nouveauté diş. 1. Yenilik, yeni olma niteliği (Ce problème

garde toujours sa nouveauté).

olan şey, yenilik (Aimer la nouveauté.

2. Yeni Le

charme

de la nouveauté). 3. Alışılmamıştık, özgünlük (La nouveauté

du livre apparaît à tous les critiques).

4.

Yeni çıkmış kitap (Les dernières nouveautés sont dans la vitrine du libraire). 5. ç. Son moda eşyası (Magasin

de

printemps,

nouveautés.

Nouveautés

de

d'hiver).

nouvelle diş. 1. Haber (La nouvelle d'un décès, d'un mariage. Recevoir une nouvelle. mauvaise

nouvelle,

haberi (Envoyer

fausse

Bonne

nouvelle).

des nouvelles

nouvelle, 2. Sağlık

d'un malade).

3.

Öykü (Les nouvelles de Maupassant.

La

nouvelle

est faite pour être lue en une fois).

4. Havadis,

radyo yada gazete haberi (Les nouvelles du jour).

§ Avoir des nouvelles de qn: -den haber almak, sağlık haberini almak. Donner des nouvelles de qch: -konusunda bilgi vermek, haber vermek (Donner des nouvelles de sa santé). Envoyer de ses

nouvelles: Sağlık haberlerini yollamak. Bonne nouvelle: Müjde, nouvellement bel. Az önce, daha yeni, henüz (Il est nouvellement

arrivé).

nouvelliste ad. 1. Öykücü, öykü yazarı. 2. (Gazetelerde) Havadis yazarı, nova, novae diş. gökb. Nova; parlaklığı birdenbire artıp değişen yıldız, novateur, trices. vead. 1. Yenilikçi, yenilik getirici,

résistance.

les derniers

Un noyau d'opposants

noyaux

de

dans un parti

politique).

noyautage er. Propaganda özeklerini kurma; (Bir parti yada sendika vb. içinde) Küçük çekirdek gruplar kurma, çekirdeklenme (Le d'un

noyautage

syndicat).

noyauter gçl. -in içinde belli bölücü çekirdek gruplar kurmak, -de çekirdeklenmek, kendi lehine çalışacak ve karşısındakini parçalayacak propaganda özekleri kurmak syndicat,

(Noyauter

un

un parti).

noyé,e s. 1. Suda boğulmuş, batmış, sularda yitip gitmiş (Marins noyés en mer). 2. ad. Boğulmuş, suda boğulmuş (Repêcher noyé par la respiration

un noyé. Ranimer

artificielle).

un

Regard noyé:

Dalgın, belirsiz, donuk bakış. Etre noyé: tş içinde boğulup kalmak, işi başında aşkın olmak, noyer er. Ceviz ağacı. noyer gçl. 1. Suda boğmak (Noyer un petit chat). 2.

Su altında bırakmak, su baskınına uğratmak (La rupture des digues a noyé toutes les basses

terres).

3. mec. -in içinde yitip gitmek (Etre noyé dans la

foule). 4. Noyer qch dans qch: a) Bir şeyi -ile gidermeye çalışmak, unutmaya çalışmak (Noyer son chagrin dans l'alcool), -ile bastırmak (Noyer

b) Bir şeyi -e boğmak,

une révolte dans la sang.

Noyer un cri dans le tumulte).

5. iyice gömmek,

iyice çakmak (Noyer un clou dans le bois). § Noyer

le carburateur: (Fazla benzinden) Karbüratörü

951

nu boğmak. Noyer le poisson: Yakalanmış balığı yormak için başını arasıra sudan çıkararak gezdirmek. Noyer la poudre: Kullanılmaz hale getirmek için barutu ıslatmak. Se noyer l'estomac: Fazla sıvı yutarak yada fazla içerek mideyi bozmak, i Qui veut noyer son chien l'accuse de rage: Kedi yavrusunu yerken fareye benzetirmiş. § Se noyer: 1. Suda boğulmak (Baigneur qui se noie). 2. Se noyer dans qch: -in içinde boğulup kalmak, kendini yitirmek (Se noyer dans les détails). § Se noyer dans un verre d'eau: Bir bardak suda boğulmak, en küçük bir güçlük karşısında başarısızlığa uğramak, çayda boğulmak. Beceriksizin teki olmak. nu,e.s. 1. Çıplak (Unefemmenue). 2. Yoksul, giysisi olmayan, çıplak (Vêtir ceux qui sont nus).

Süssüz, eşyasız, mobilyasız, boş (Mur chambre

nue).

4. Yalın (Un style nu).

3.

nu,

5. er.

(Resimde) Çıplak; çıplak vücut resmi. § Pieds nus, nu-pieds: Yalınayak. Tête nue, nu-tête: Başı açık. A nu: 1. Çıplak, çıplak olarak (Monter un cheval à nu). 2. Açıkça, olduğu gibi. A demi-nu: Yarı çıplak. A l'oeil nu: Çıplak gözle, gözlük yada dürbün gibi şeyler kullanmadan. A main nue: Eldivensiz (Boxer à main nue). A mains nues: Silah kullanmadan, yumrukla (5e battre à mains nues). Mettre à nu: l.Açıkça ortaya dökmek, herkesin gözü önüne sermek (Mettre à nu les vices de la société). 2. Çıplaklaştırmak, üstündeki yahtlayıcı maddeyi kaldırmak (Mettre à nu un fil électrique). Se mettre nu, se mettre à nu: Soyunmak, çıplak olmak, nuage er. 1. Bulut (Cielsans nuage). 2. mec. Bulut, t a b a k a , sürü (Un nuage de fumée, dépoussiéré,

de

sauterelles). 3. mec. Tehlike, tehlike belirtisi (Ily a des nuages noirs à l'horizon).

§ Se p e r d r e d a n s

les nuages: Ayakları yerde olmamak, düşler içinde yüzmek, kafası bulutlarda olmak, nuageux,euse s. 1. Bulutlu (Un ciel nuageux). 2. Belirsiz, bulanık, ne olduğu belli olmayan, pek anlaşılamayan

(Esprit

nuageux,

théorie

nuageuse).

nuance diş. 1. (Renklerde) Açıklık koyuluk derecesi. 2. * Ayrımcık, *ayırtı, küçük fark (Iln'y

nuissance nubiles. Evlenme çağında (Une fille nubile). nubilité diş. Evlenme çağı; evlenme çağında olma. nucal,e s. Enseye değgin, enseyle ilgili (Les os nucaux). nucelle er. bitb. Evin. nucléaire s. 1. kim. biy. Çekirdek, çekirdekli; çekirdeğe değgin (Substance, membrane nucléaire). 2. Atom çekirdeğine değgin, atoma dayalı (Energie nucléaire, centrale nucléaire). 3. Atom bombasına değgin, atom bombasına dayalı (Une guerre nucléaire, un armement nucléaire). nucléarisation diş. Nükleerleştirme (La nucléarisation de l'énergie). nuclé,e s. Bir yada birçok çekirdeği olan, çekirdekli (Cellule nuclée). nucléine diş. biy. Çekirdek özü. nucléole er. biy. Çekirdekçik, çekirdecik. nucléon er. fiz. Nükleon. nucléoplasme er. bitb. Çekirdek plazması, nucléus er. biy. Hücre çekirdeği, nudisme er. Çıplaklık, çıplak yaşama (Faire du nudisme: Çıplak yaşamak, çıplaklar derneğine girmek, çıplak yaşama öğretisini benimsemek). nudiste s. ve ad. Çıplak, çıplak yaşama öğretisini benimsemiş, çıplaklar derneği üyesi (Camp de nudistes).

nudité diş. 1. Çıplaklık, çıplak olma (Belle dans sa nudité). 2. Yalınlık (Nudité d'un style). 3. Boşluk,

süssüz püssüzlük, çıplaklık (Nudité d'un mur, d'une chambre). § Dans toute sa nudité: Bütün çıplaklığıyla, nue diş. Bulut (Le soleil dissipe la nue). § Elever jusqu'aux nues: Göklere çıkarmak. Mettre, porter qn aux nues: -i göklere çıkarmak, çok övmek. Tomber des nues: Şaşakalmak, şaşkınlıktan donup kalmak. nuée diş. 1. İri bulut, bulut (Nuées d'orages). 2. mec. Kalabalık, yığın, sürü (Une nuée d'oiseaux, de sauterelles,

de flèches).

§ Nuée a r d e n t e coğr. yerb.

Kızgın bulut, nue-propriété diş. huk. Asısız iyelik, çıplak iyelik, "intifasız mülkiyet, nuer gçl. (Örgüde) Renkleri birbirine uydurmak, yakıştırmak (Nuer des laines et des soies).

a qu'une nuance entre ces deux points de vue). 3.

nuire gçl. Nuire à: -e dokunmak, zarar vermek;

Derece ayrımı (Les nuances d'un parfum, d'un

engel o l m a k (En agissant ainsi, il nuit à ses parents.

sentiment,

d'un

La cigarette

amour).

nuancer gçl. 1. (Renkleri) Derece derece açmak yada koyulaştırmak. 2. En ufak incelikleriyle belirtmek (Nuancer sa

pensée).

nuancé,e s. 1. 'Ayırtılı, nüanslı (Tissu nuancé). 2. Ufak inceliklerle birbirinden farklı (Pensées nuancées).

nuit à ma santé.

Ce retard nuit à

l'efficacité de notre action). § Abondance de biens

ne nuit pas: Fazla mal göz çıkarmaz. Trop parler nuit: Çok konuşan çok yanılır, nuissance diş. 1. (Eski) Zararlılık. 2. (Eski) Zararlı şeyler. 3. Sıkıntı, gerilim (Les nuisances psychopathogènes). 4. ç. Çevreyi ve toplum

952

nuisible

nuque

sağlığını bozan şeyler (Les nuisances dues aux

(Nullité

bruits des grands centres

çok bilgisizlik, sıfırlık (La nullité d'un élève. Ils

urbains).

nuisible s. 1. Dokuncalı, "zararlı (Gaz nuisible, animal nuisible). 2. Nuisible à: -e dokuncalı, zararlı, -e d o k u n a n (Climat nuisible à la santé).

nuisiblement bel. Zararlı bir şekilde, nuit diş. 1. G e c e (Nuit sans lune, nuit étoilée. Il fait nuit, la nuit tombe).

2. Karanlık (Nous

tombés dans une profonde

sommes

nuit). 3. mec. Bilisizlik,

bilgisizlik (Dans la nuit où nous sommes

tous, le

savant se cogne au mur). 4.bel. Geceleyin, gece

(Sortir la nuit). § Boite de nuit: Gece kulübü. La nuit éternelle: Ölüm. Une nuit blanche: Uykusuz geçen gece, uykusuz gece (Passer une nuit blanche: Sabahı diri etmek, gece hiç

uyumamak).

Jour et nuit; nuit et jour: Gece gündüz. A la nuit tombante, à la tombée de la nuit: Karanlık bastınnca, gece olurken. Au milieu de la nuit: Gece yarısı. Bonne nuit: İyi geceler. Dans la nuit des temps: Çok eski çağlarda. De nuit: 1. Gece yapılan, gece olan (Travail de nuit, vol de nuit, service de nuit). 2. G e c e çalışan (Veilleur de nuit, gardien de nuit). 3. G e c e kullanılan (Chemise

de

nuit, bonnet de nuit). 4. Gece çıkan, gece işini gören (Oiseau de nuit, papillons

de nuit). L a nuit

porte conseil: Sabah ola hayrola, gün doğmadan neler doğar. Sabahın şerri akşamın hayrından iyidir. nuitamment bel. Gece, geceleyin, gece vakti (Un vol commis

nuitée diş. 1. Bir gecelik süre, gece süresi. 2. Otelde geçirilen bir gece. § A nuitée: Bütün gece, gece boyu. nul,le s. 1. Hiçbir (Nul homme

n'en sera

exempté.

2. Değersiz, hiç, sıfır,

b o m b o ş (Résultat nul. Cet élève est nul en

chimie).

3. Geçersiz, hükümsüz (L'élection a été déclarée nulle). 4. er. adıl. Hiç kimse (Nul autre que toi ne peut réaliser cette entreprise).

§ Nul et non avenu:

Hiç olmamış gibi. Nulle part: Hiçbir yerde, hiçbir yere. Nul n'est censé ignorer la loi: Yasayı bilmemek özür sayılmaz. Nul n'est prophète dans son pays: Kimse kendi memleketinde peygamber olmamış, er kişinin değerini el daha çok bilir, nullard, e s. ve ad. tkz. Ciğeri beş para etmez, bomboş, sıfır (C'est un nullard). nullement bel. Hiç de, hiçbir zaman, hiçbir şekilde (Il n'en est nullement

démonstration).

responsable.

Cela ne me gêne

nullement).

nullipare s. ve diş. Hiç çocuk doğurmamış, çocuksuz (kadın), nullité diş. 1, Geçersizlik, hükümsüzlük "butlan (Nullité d'un acte, d'un legs). 2. Hiçlik, önemsizlik

3. Ç o k zayıflık,

sont tous d'une nullité lamentable).

4. Ciğeri beş

para etmez kişi, değersizin teki (Cet homme est une complète nullité). § Nullité absolue: "Mutlak butlan. Nullité relative: "Nisbî butlan, nûment, nuement bel. Olduğu gibi, değiştirmeden, bütün çıplaklığıyla (Dire nûment la vérité). numéraire er. 1. Maden para. 2. (Parada) Resmi değer. § Payer en numéraire: Nakit olarak ödemek, para olarak ödemek, numéral, e s. Sayı gösteren; sayısal (Adjectif numéral,

système

numéral).

numérateur er. mat. (Kesirde) Pay (Numérateur et dénominateur

d'une

fraction).

numération diş. mat. Sayılama, numérique s. mat. 1. Sayısal (Valeur numérique d'une

équation

bakımından

algébrique).

(La

2.

supériorité

Sayıca,

sayı

numérique

de

l'ennemi).

numériquement bel. Sayıca, sayı bakımından (L'ennemi

était numériquement

inférieur).

n u m é r o er. 1. N u m a r a (Numéro d'une automobile.

d'une

maison,

Numéro de téléphone.

Numéro

des verres de lunettes. loterie. Numéros

Numéro

gagnants).

d'un

2 . Sayı (Un

billet

de

numéro

spécial d'une revue. Le numéro trois de la revue est

épuisé). 3. (Sirklerde, gözbağcılıkta) Numara, gösteri, oyun (Présenter Faire son numéro

nuitamment).

Agir sans nulle crainte).

d'une

un nouveau

habituel).

numéro.

4. tkz. Bitirim, eşi

benzeri olamayan biri, anasının gözü (C'est un drôle de

numéro).

numérotage er. Numaralama, numara koyma (Numérotage

de billets,

d'étiquettes).

numérotation diş. Numaralama; numara sırası (Changer la numérotation

d'une

collection).

numéroté, e s. Numaralı (Exemplaire numéroté d'un

livre).

numéroter gçl. Numaralamak, numara koymak (Numéroter

les pages d'un

registre).

numéroteur er. Numaralama damgası, numi&mate ad. Sikke ve madalya uzmanı, numismatique s. 1. Sikke ve madalyalara değgin. 2. diş. Sikke ve madalya bilgisi, nu-propriétaire ad. huk. Çıplak mülkiyet sahibi, "intifasız mülkiyet sahibi, nue-propriété diş. huk. Çıplak mülkiyet, "intifasız mülkiyet. nuptial, e s. Düğüne değgin, evlenmeye değgin (Chambre

nuptiale,

lit nuptial). §Vol nuptial des

abeilles: Arıların oğul verme uçuşu, nuptialité diş. Evlenme oranı; evlilik durumu*. nuque diş. Ense (Une nuque épaisse).

nurse

953

nurse/naeıts]diş. İng. 1. Dadı. 2. Hastabakıcı, nursery [nœRsam] diş. İng. Çocuk odası, nutation diş. gökb. 1. Üğrüm. 2. bitb. Güneyönelim. 3. hek. Başın durmadan sallanması hastalığı, sallabaşlık. nutriment er. Özbesin, özümlenebilen besin maddesi. nutritif, ives. 1. Besleyici (Aliments très nutritifs). 2. Beslenmeye değgin (Les besoins nutritifs de l'homme).

nutrition diş.

1. Besinlerin özümlenmesi.

Beslenme (Troubles nutrition).

de la nutrition.

2.

Mauvaise

nutritionnel, le s. Beslenmeye değin, beslenmeyle ilgili (Troubles

nutritionnels).

nutritionniste ad. Beslenme uzmanı, nyetalope ad. hek. 1. Gündüzkörü, gündüz görmeyip gece gören .2. s. Gündüz görmeyip gece gören (Le hibou est un oiseau

nyetalope).

nyctalopie diş. hek. Gündüzkörlüğü. nyetophobe s. ve ad. Karanlık yılgını, karanlıktan

nystagmus aşın korkan (hasta), nyctophobie diş. ruhb. Karanlık yılgısı, karanlıktan aşın korkma hastalığı, nylon [nilS] Naylon (Bas de nylon,

lingerie

de

nylon).

nymphe diş. 1. (Söylencede) Dağ, orman, ırmak, pınar ve deniz perisi. 2. mec. Peri gibi kız. 3. hayb. Nemf, nemfa. nymphéa er. Beyaz nilüfer, aknilüfer. nymphéacées diş. ç. bitb. Nilüfergiller. nymphée diş. 1. Sütunlu, yontulu, saksılı havuz. 2. Eski çağlarda, nemfalar için düzenlenen sütunlu, havuzlu, doğal yada yapay mağara, nymphomane s. (Kadınlar yada dişiler için) Aşırıcı cinsel istek duyan, nimfcil tutkulu, y arak düşkünü (Femme, jument

nymphomane).

nymphomanie diş. Nimfcil tutku, kadınlarda yada dişilerde görülen aşırı cinsel istek, yarak düşkünlüğü. nystagmus er. hek. nistagmüs.

Gözün istemsiz titreşimi,

o O, o er. Fransız abecesinin on beşinci harfi. O diye okunur ve türk abecesindeki o sesini verir, ô ünl. Ey! Hey! Behey! (ô mon Maître et Seigneur, ayez pitié de moi. ô temps, suspens ton vol! Ô fou que vous êtes!).

oasien, ne s. 1. Vâhaya değgin, 'yeşereğe değgin, *yeşereksel (Un aspect oasien). 2. Vâhada yaşayan, vâhalı, 'yeşerekli (Les oasiens du Sahara).

oasis [aazis] diş. 1. Vâha, *yeşerek (Oasis saharienne). 2. mec. Umulmadık yerde karşılaşılan çok güzel şey; sevindirici şey; dinlendirici şey. 3. mec. Sığınak, köşe, barınak (Ce quartier résidentiel est une oasis de calme dans la ville).

obédience diş. 1. Bir kilise büyüğüne uyma. 2. Manastır değiştirme izni. 3. Manastır şubesi. 4. mec. Körü körüne boyun eğme; "itaat; bağımlılık (Une obédience obsolue). 5. Girilen yol, tutulan yol; bağlanılan ilke, eğilim (Lespays d'obédience communiste.

Ils ne sont pas de même

obédience).

6. ruhb. Söz dinleme, kural ve komutlara uyma. obéir gsz. 1. Söz dinlemek, itaat etmek (Il faut savoir obéir). 2. Obéir à: a) -in sözünü dinlemek, -e itaat etmek, -i saymak (Cet enfant obéit à ses parents), b) -e boyun eğmek; tâbi olmak (Obéirà un maître, à un chef). c)-e uymak (Obéir à la loi, à

la mode). § Etre obéi, se faire obéir: Kendini

saydırmak, sözünü dinletmek. Obéir au doigt et à l'œil: Körü körüne itaat etmek, obéissance diş. 1. Söz dinleme, sayma, itaat (Obéissance des enfants à leurs parents, obéissance des soldats à leurs chefs militaires). 2.

Boyun

eğme.

(Obéissance

3.

Uyma,

aux règles, à la

saygı

gösterme

discipline).

obéissant, e s. 1. Sözdinler, eslek, "muti (Un enfant obéissant). 2. Uysal. 3. Obéissant à, envers: -e karşı uysal, söz dinler, saygılı (Enfant obéissant envers son père, à sa mère).

obélisqueer.l. (Eski mısırlılardan kalma) Dikilitaş. 2. Dikilitaş biçiminde anıt. obéré,e s. Borçlandırılmış, borca batırılmış, borca boğulmuş. obérer gçl. Borca boğmak, çok borçlandırmak (Guerre

qui obère les finances

d'un pays).

§

S'obérer: Borçlanmak, borca boğulmak, obèse s. ve ad. 1. Çok şişman, şişko, aşın şişman (Depuis qu'il a pris sa retraite, cet homme

devient

obèse). 2. hek. Şişmanlık hastası, obésité diş. 1. Aşın şişmanlık, şişkoluk. 2. hek. Şişmanlık hastalığı, obi diş. Geleneksel japon giyiminde kullanılan uzun ve geniş ipek kuşak, obit [abit] er. Ölüm yıldönümü duası. obituaires. 1. Ölüme değgin, ölülerle ilgili (Registre obituaire). 2. er. Ölüler listesi.

objecter

955

objecter gçl. 1. Bahane etmek; ileri sürmek (Il objede sa fatigue pour ne pas sortir. Il objectait

que

oblique obligation diş. 1. Ödev, boyun borcu, yüküm, "vecibe (Faire honneur à ses obligations.

Remplir

2. O b j e c t e r qch à q n : -i

les obligations de sa charge). 2. Gönül borcu,

birinin başına kakmak, birini -ile suçlamak (Il lui

minnet borcu, minnettarlık (Je lui ai beacoup

objectait la corruption

d'obligations

cette entreprise échouerait).

de ses moeurs).

3. O b j e c t e r

pour des services rendus). 3. B o r ç (Il

qch à, contre: Bir şeyi -e karşı ileri sürmek

lui faut d'abord s'acquitter

(Objecter une bonne raison à un argument,

Zorunluluk

contre

un argument). 4. Objecter qn: -e itiraz etmek; -e muhalefet etmek (Il ne cesse pas d'objecter ses supérieurs).

objecteur er. İtiraz eden, karşı koyan, muhalefet eden. § Objecteur de conscience: İnancı gereği askerlik görevini yerine getirmeyi reddeden, objectif,ive s. 1. Nesnel (La réalité objective). 2. Yansız, yan tutmayan (Un historien objectif). 3. er. fiz. O b j e k t i f , mercek ( Objectif d'une

d'un appareil photographique). (Bombarder

des objectifs militaires).

"gaye (Atteindre

son

caméra,

4. er. Hedef, erek

objectif.

5 .er. A m a ç ,

Il a de

nobles

de ses obligations). dans

l'obligation

4. de

travailler). 5. Tahvil; Devlet ve ortaklıklar borç belgiti. § Obligation à terme: huk. "Müeccel borç. Obligation alimentaire: Nafaka borcu. Obligation conditionnelle: Şarta bağlı borç. Obligation sans terme: "Muaccel borç. Avoir à qn de l'obligation: -e minnet borcu olmak, -e karşı minnettar olmak. Remplir ses obligations militaires: Askerlik hizmetim yapmak, obligatoire

s.

1.

Zorunlu

(Service

militaire

obligatoire). 2. tkz. Kaçınılmaz, öyle olacağı belli (Il a raté son examen,

c'était obligatoire).'

Bağlayıcı (Une décision

obligatoire).

3.

obligatoirement bel. 1. Zorunlu olarak (Vous devez

objectifs).

objection diş. Karşı koyma, itiraz (Faire, formuler une

(Je suis

objection.

Cette proposition

aucune objection.

n'a

soulevé

§ Objection de conscience:

İnancı gereği askerlik yapmayı reddetme, objectivation diş. Nesnelleştirme; nesnelleşme, objectivement bel. t . Nesnel olarak. 2. Yansız

obligatoirement frontière).

présenter

votre passeport

2. tkz. İ s t e r i s t e m e z , i l l e d e

cette rue, on arrive obligatoirement

à la

(Ensuivant

sur la place).

obligé, e s. 1. Zorunlu, kaçınılmaz (Un contact obligé.

C'est obligé).

2. Obligé de f . qch: -mek

zorunda, -meye zorunlu (Il était obligé

d'agir

(Examiner

ainsi. Il se sentait obligé de quitter cette ville) .3. s.

objectiver gçl. 1. Nesnelleştirmek (Objectiver sa conscience, une realité). 2. Dışa vurmak, dile getirmek, yansıtmak (Objectiver sa pensée, ses

obligée envers un créancier). 4 . s . vead. Minnettar

olarak,

yan

objectivement

sentiments.

tutmadan,

yansızca

une opinion

adverse).

ve ad. Borçlu, boynu bükük (Une personne

aide).

obligeamment bel. İncelikle, kibarca (Il a très

Le langage objective la pensée).

objectivisme er. fels. Nesnelcilik, objectivité diş. 1. Nesnellik (Objectivité de la science). 2. Yansızlık, yan tutmama (Objectivité d'un

(Je suis votre obligé. Je vous suis obligé de votre gentille

historien).

obligeamment

proposé

de nous

(Auriez-vous

l'obligeance

de

entre

est particulièrement

trouvés.

alıcı, gönül okşayıcı (Paroles

recherches Nesne

d'art.

Manier

3.Konu(L'objet

très important).

prêter

des

obligeant, es. 1. İnce, kibar, nazik (Cette employée

l'objet et son idée. 2. E ş y a , şey (Bureau des objets précaution).

me

documents?).

objet er. 1. N e s n e (Il y a une grande différence Objets

reconduire).

obligeance diş. İncelik, kibarlık, nezaket, "lütuf

un objet

de la discussion

4. A m a ç , e r e k (L'objet

est le traitement

(Complément

avec

du cancer).

d'objet

indirect).

obligeante).

2. mec.

Gönül

obligeantes).

est

obliger gçl. 1. Bağlamak, yükümlülük altında

de ces

bırakmak, yükümlü kılmak (Ce contrat oblige les deux parties). 2. Minnettar kılmak, çok hoşnut etmek. Çok sevindirmek (Vous m'obligeriez

S.

dilb.

§ Etre

l'objet de, faire l'objet de: -in konusu olmak, konu

infiniment

teşkil etmek, yol açmak (Sa démission

invitation). 3. Obliger qn, qch à f. qch. Birini, bir

l'objet de nombreuses

a fait

discussions).

objurgation diş. 1. ç. Şiddetli azar, azarlama, paylama. 2. Yalvarıp yakarma (Des objurgations toujours

vaines).

en venant ce soir, si vous acceptiez

cette

şeyi -meye zorlamak, -mek zorunda bırakmak (II m'a obligé à démissionner).

4. Obliger q n d e f .

qch: (Eskimiştir) -mekle birini minnettar kılmak, çok sevindirmek (On m'obligera

de ne m'en

plus

oblation diş. Tannya sunulan kurban, Tanrı yoluna

parler). § S'obliger à f . qch: -meyi üzerine almak,

adanan şey; Tanrıya kurban sunma, obligataire 1. ad.Tahvil sahibi.2. s.Tahvil şeklinde,

pourvoir

tahvil yoluyla (Emprunt

obligataire).

-mek yükümlülüğüne girmek (Il s'obligea aux besoins de la

à

famille).

oblique s. 1. Eğik (Tracer une ligne oblique).

2.

956

obliquement Dolaylı, dolambaçlı (Action oblique. Cas oblique). 3. (Eski) Dürüst olmayan, yolsuz, uygunsuz, dürüstlükten uzak. 4. diş. Eğik çizgi. § En oblique: Yanlamasına (Traverser une rue en oblique).

obliquement bel. Eğik olarak; yanlamasına, obliquer gsz. Eğik bir yön tutmak, yanlamasına gitmek; yan girmek, sapmak (Il obliqua à droite pour rattraper

l'autoroute).

obliquité diş. Eğiklik. oblitérateur, trice s. 1. Aşındırıcı, yıprandırarak yok edici. 2. hek. Tıkayıcı.3. er. İptal damgası, oblitération diş. 1. hek. Tıkanma (Oblitération d'une coronaire). 2. İptal, iptal etme, iptal edilme (Les timbres de cette lettre ne portaient trace d'aucune oblitération. Cachet d'oblitération).

oblitérer gçl. 1. Aşındırmak, yıprandırarak silmek, yıprata yıprata yok etmek (Le temps a partiellement oblitéré ces inscriptions murales). 2. mec. Silip götürmek (Les années ont oblitéré tous ses souvenirs). 3. hek. Tıkamak (Un caillot qui oblitère une artère). 4. İptal e t m e k (Oblitérer un timbre).

oblong, ue s. 1. Boyu eninden fazla, uzunluğu genişliğinden fazla, uzun (Un visage oblong). 2. Genişliği yüksekliğinden fazla (Livre, album oblong).

obnibulation diş. Bulandırma, bulanma; bulanıklaştırma, bulanıklaşma, obnibuler gçl. Bulandırmak, bulanıklaştırmak, iyi seçemez duruma getirmek (Cette fièvre obnubila sa pensée. Avoir l'esprit obnubilé par une idée).

obole diş. 1. Drahminin altıda biri değerinde eski bir Yunan parası. 2. Yarım mangır değerinde eski bir Fransız parası. 3. mec. Pek az bir para tutarı. 4. mec. Sadaka, ufak bir para yardımı (Remettez votre obole à la sortie. Apporter son obole à une

souscription). § Ça ne vaut pas une obole: Metelik etmez, beş para etmez, obombrer gçl. 1. Gölgelendirmek, gölgeye boğmak. 2. mec. Karanlıklaştırmak, bulandırmak, obscène s. Edebe aykırı, edepsizce, müstehcen (Tenir des propos obscènes. geste obscène).

Un livre obscène,

un

obscénité diş. 1. Edebe aykırılık, müstehcenlik (L'obscénité

de cet ouvrage l'a fait exclure

programmes). (Dire des

des

2. Edepsizce söz yada davranış

obscénités).

obscur, e s. 1.Karanlık, loş (Ce rez-de - chaussée est très obscur). 2. Anlaşılmaz, anlaşılması güç, kapalı, karışık (Exprimer ses idées de façon obscure. Un poème obscur. Déchiffrer un texte

obsédé obscur, éclaircir un passage obscur). 3. Tanınmamış, silik (lia mené une vie obscure dans son département. Un poète obscur). 4. Önemsiz, küçük (Occuper dans la hiérarchie administrative un poste obscur). 5. er. Karanlık (Une sensible dégradation du clair à l'obscur). § Les salles obscures: Sinema (Fréquenter les salles obscures: Sinemaya gitmek).

obscurantisme er. "Karanlıkçıhk, halk yığınlarını bilgisiz ve karanlıkta bırakma; aydınlık düşmanlığı. obscurantiste s. ve ad. 'Karanlıkçı (Esprit obscurantiste,

époque

obscurantiste.

obscurcir gçl. Karanlıklaştırmak (Les fumées des usines

obscurcissent

Gölgelendirmek,

la

karartmak

vallée).

(Les

2.

feuillages

obscurcissent le jardin en été). 3. Koyulaştırmak (Obscurcir une couleur). 4. Bulandırmak, bulanıklaştırmak (Obscurcir la réflexion. Le vin lui obscurcit les idées. Les larmes lui ont obscurci

les yeux). 5. Karıştırmak, anlaşılmaz hale getirmek, anlaşılmazlaştırmak (Les philosophes obscurcissent

les

choses

manifestes).

§

S'obscurcir: 1. Kararmak; kapalı olmak, kapanmak (Le temps s'obscurcit). 2. Bulanmak, bulanıklaşmak (Son esprit

s'obscurcit).

obscurcissement er. 1. Kapanma, kararma (Obscurcissement du ciel).2. Anlaşılmaz kılma, anlaşılmazlaştırma, karıştırma.3. Bulandırma, bulanıklaştırma. obscurément bel. 1. Karanlık bir şekilde, 2. Anlaşılmaz bir şekilde, pek kapalı bir şekilde (Parler obscurément). 3. Belli belirsiz bir şekilde (Il sentait obscurément

la crainte l'envahir)

4.

Silikçe, tanınmadan, varlığını belli etmeden (Vivre

obscurément).

obscurité diş. 1. Karanlık On dit que les chats voient dans l'obscurité). 2. Anlaşılmazhk, kapalılık (L'obscurité d'une poésie). 3. Ünsüzlük, tanınmamıştık, bilinmezlik (Il cherche avant tout la simplicité et l'obscurité. Il vit dans une obscurité heureuse).

obsécration diş. 1. Bir dilekte bulunmak yada Tanrıdan bir şey dilemek üzere söz arasına sokuşturulan tümce, 'dileyiş. 2. ç. Eski Romalıların, yurt tehlikesi karşısında toplumca okuduktan dua. obsédant, e s. Kafaya durmadan takılan, yakayı bırakmayan, göz önünden bir türlü gitmeyen (Le rythme obsédant d'une musique. obsédante. Les images obsédantes policier).

Une d'un

idée film

obsédé, e ad. Saplantılı, takınaklı, kafasını bozmuş,

957

obséder deli, hasta (Un obsédé sexuel. C'est un obsédé de la

obséder gçl. 1. Yakasını bırakmamak, ardını bırakmamak, tebelleş olmak (Les espions m'obsèdent). 2. Kafasına saplanmak, kafasından çıkmamak, gözünün önünden hiç gitmemek de la maladie

d'argent

l'obsède.

Les

questions

m'obsèdent). les obsèques

d'un

parent.

Obsèques

nationales).

bel.

Aşın

bir

saygıyla;

dalkavukça,yalakça(Ils'inclineobséquieusement)

obséquieux, euse s. Aşın saygı gösteren; dalkavuk, yalak (Un serviteur

obséquieux,

des

manières

obséquiosité diş. Aşırı bir saygı; dalkavukluk, yalaklık (Ils 'adresse à son chef avec

obséquiosité).

observable s. Gözlemlenebilir, gözle izlenebilir (Eclipse observable

observance diş. buyruklanna) (L'observance

dans telle

la

du Coran).

observances

minutieuses

loi.

L'observance

des

2. D i n h ü k m ü (Une

des

qui commandent

toute la

vie juive). 3. Tarikat kuralı (L'observance

de saint

observateur, trice ad. 1. (Eski) (Yasa, kural, din buyruğu konulannda) Uyan, gözeten, saygı gösteren. 2. Gözlemci, "müşahit (Participer à une conférence

en observateur).

3 . gökb.

Gözlemci,

gözleyici, gözlem yapan kimse. 4. Gözleyici, seyirci (Les gens s'étaient postés aux fenêtres observateurs

les préceptes

une précaution, m'observa

d'une religion).

2.

une attitude).

3. B a k m a k

avec plus d'attention). les mouvements

(Il

4. G ö z e t l e m e k

de

l'ennemi).

S.

İncelemek, çok dikkatle bakmak (Observer un insecte

au

microscope). une éclipse

s a p t a m a k (J'observe

6.

Gözlemlemek

de soleil).

7. G ö r m e k ,

que vous êtes

fréquemment

en retard). 8. Göz önüne almak, göz önünde tatmak. § S'observer: 1. Kendi kendini incelemek, kendini inceleme konusu olarak (Dans

s'observe

ses premiers

et se dissèque

ouvrages,

lui-même).

Balzac

2. Kendini

kollamak, tutum ve davranışlarını denetlemek, sakıngan davranmak. 3. Birbirini gözetlemek; et

s'étudiant plus à l'aise).

obsession diş. 1. Cinlenme, perilenme; cin tutmasına uğrama. 2. Yakasını bırakmama, tebelleş olma. 3. ruhb. Takınak, "musallat fikir. 4. mec. Saplantı, kaygı, sıkıntı, kafadan bir türlü atılamayan düşünce (Ce voyage l'a délivré de ses

curieux).

S.

s.

Çok

en

dikkatli,

obsessionnel, le s. ruhb. Takınakla ilgili, takmağa değgin,

(Monnaie

très observateurs.

basılan

observateur).

observation diş. l.Uyma, saygı gösterme, gözetme, "riayet (Une stricte observation lois). 2. G ö z l e m (Observation

du règlement,

des

météorologique).

3. İnceleme, gözlem, "müşahede (Mettre un malade en observation). 4. İtiraz, karşı çıkma (Je n'ai pas d'observation

à faire. Cet exposé

plusieurs graves observations). çıkışma (Faire des observations élève dissipé).

appelle

S. U y a n , uy arma ; fréquentes

6. G ö z e t l e m e (Il a laissé

en observation.

Poste d'observation).

à un deux 1.

(Sporda) Birbirini yoklama, tartma, gücünü (Le

premier

round

a été

un

round

d'observation). 8. ç. (Bir konu üzerinde) Düşünceler, "mülahazat (Observations sensées et justes).

observatoire er. gökb. 1. Gözlemevi, "rasathane. 2.

Gözetleme yeri, gözetleme noktası (Observatoire

takmaksal

névrose

(Idée

obsessionnelle).

obsidienne diş. Asit bileşimli, çabuk katılaşan bir lav, doğalcam. obsidional, e s. (Kale yada kent) Kuşatmaya değgin kuşatma

Il a l'esprit

takınaklı,

obsessionnelle,

gözünden hiçbir şey kaçmayan (Les enfants sont

ölçme

göstermek,

obsessions).

François)

hommes

saygı

birbirini incelemek (Deux peuples, s'observant

région).

1. (Yasaya, kurala, din Uyma, saygı gösterme de

Uymak,

(Eski) Almak, takınmak, benimsemek (Observer

almak

obséquieuses).

1.

loi, les coutumes,

(Observer

obséquieusement

préceptes

gçl.

gözetmek, "riayet etmek (Observer une règle, une

(Observer

obsèques diş. ç. Cenaze töreni; törenli cenaze alayı (Suivre

d'artillerie).

observer

montagne).

(L'idée

obstacle

obsidionale: sırasında para).

Eski

yada §

kuşatdmış

Délire

Romalılarda, bir

kentte

obsidional:

ruhb.

Kuşatılmışlık sabuklaması, yanının yöresinin hep düşmanlanyla çevrili olduğunu sanma hastalığı, obsolescence diş. Eskime, geçersizleşme, modası geçme (L'amortissement

du capital technique

aussi une nécessité par son obsolescence progrès technique

est

en cas de

rapide).

obsolescent, e s. Eskiyen, geçersizleşen, modası geçen. obsolète s. Artık kullanılmayan, kullanıştan düşmüş (Mot

obsolète).

obstacle er. Engel (Ecarter, un obstacle.

rencontrer,

Buter contre un obstacle).

surmonter § Course

d'obstacles: er. Engelli koşu. Faire obstacle à: -i engellemek. Franchir, surmonter un obstacle: Bir engeli aşmak. Se heurter, buter contre un obstacle: Bir engele çarpmak, engelle karşılaşmak. Soulever des obstacles à qn: -e

958

obstétrical güçlükler, engeller çıkarmak, işini engellemek, tekerine çomak sokmak. Sans rencontrer d'obstacle: Hiçbir engelle karşılaşmadan, obstétrical, es. Ebeliğe değgin; doğum hekimliğine değgin. obstétrique s. 1. Doğuma değgin (Clinique obstétrique). 2. diş. Doğum hekimliği; ebelik, obstination diş. İnat, diretme, ayak direme (Obstination obstination

dans

le

refus.

Pourquoi

cette

obstiné, e s. 1. İnatçı, dik kafalı (Une femme obstinée). 2. mec. Sürekli, aralıksız, kesiksiz (Effort, travail obstiné). 3. Direten, ayak direyen obstinés dans leurs

rancunes).

obstinément bel. İnatla, direterek, ayak direyerek, sonuna dek dayatarak (Refuser obstinément). obstiner (s') gsz. 1. İnat etmek, diretmek, ayak diremek (Inutile

de chercher

à le persuader,

il

s'obstine dans son idée). 2. S'obstiner s u r qch: -de

ısrar etmek, diretmek, ayak diremek (S'obstiner sur une question). 3. S'obstiner à f. qch: -mekte inat etmek, diretmek, ayak diremek (Elle s'obstine

à tout contrôler

elle-même).

obstructif, ive s. hek. Tıkayıcr, engelleyici, obstruction diş. 1. hek. Tıkanma (Obstruction de l'artère

pulmonaire).

2.

(Parlamentoda)

Engelleme. § Faire de l'obstruction: Engelleme y a p m a k (L'opposition empêcher

fait de l'obstruction

pour

obstructionnisme er. Engellemecilik, engelleme yapma. obstructionnistes, vead. *Engellemeci,engelleme obstrué,

e s.

Ruisseaux

(Conduits

obstrués.

obstrués).

obstruer gçl. Tıkamak (Obstruer un passage, une canalisation, dans

un conduit.

Obstruer

un

vaisseau

àun ordre, à une décision).

2.

gsz. Boyun eğmek, uymak (S'il n'obtempère pas immédiatement,

ils sera

puni).

obtenir gçl. 1. Elde etmek, almak (Obtenir un résultat, un diplôme. de sortir).

Elle a obtenu la

2. Erişmek (Obtenir

permission

une vertu).

3.

Obtenir qch de: Bir şeyi -den almak, elde etmek, sağlamak (Il a obtenu

de son patron

une

bonne

augmentation). 4. Obtenir de f. qch: -meyi elde etmek, sağlamak (Obtenir de sortir). obtention diş. Elde etme, alma, sağlama; erişme (L'obtention

d'un

diplôme,

d'un

résultat,

d'un

visa).

obturateur,

y a p m a (L'obturation

d'une

dent).

obturer gçl. 1. Tıkamak, kapamak (Obturer une ouverture). 2. Dolgu yapmak, doldurmak une dent

cariée).

obtus, e s. 1. Küt. 2. Dar kafalı; anlayışı kıt (L'expression

obtuse

de son

visage.

Un

élève

obtus, un esprit obtus). § Angle obtus: Geniş açı. obtusangle s. Geniş açılı (Triangle obtusangle). obus[iby] er. ask. Havan topu mermisi, obüs. obusierer. ask. Havan topu. obvenir gsz. (Kalıt vb.) -e düşmek, kalmak (Biens obvenus par

succession).

obvier gçl. Obvier à qch: -e çare bulmak, -i önlemek (Obvier à un inconvénient,

à un

accident).

oc lak] er. (Ortaçağda, Provans ağzında) Evet. § Langue d'oc: Eskiden Güney Fransa'da konuşulan diyelek. ocarina er. Yumurta biçiminde küçük bir ağız çalgısı, okarna (Jouer de l'ocarina). occasion diş. 1. Fırsat, vesile (C'est une occasion inespérée). 2. Etken, "amil, neden, "sebep (Les leçons

de

cuisine

d'occasions

3.

étaient Durum

l'occasion (Dans

de

combien

le mensonge ne devient-il pas une vertu

héroïque!). 4. Kelepir mal, çok ucuz eşya (Des occasions

uniques!

J'aurais

payé

le double

marchand fait le neuf et l'occasion.

trice s.

au

Le marché

1. Tıkayıcı

(Membrane

de

l'occasion). § A l'occasion: Durum elverirse, fırsat düştüğünde (A l'occasion,

venez dîner). (A

la première occasion: İlk fırsatta. A l'occasion de: Dolayısıyla (On a organisé une surprise-partie

l'organisme).

obtempérer gçl. 1. Obtempérer à: -e uymak, boyun e ğ m e k (Obtempérer

2. er. Tıkaç. 3.

Havre). 5. Elden düşme mal, eski eşya (Ce

obstructionniste).

Tıkanmış

muscle obturateur).

er.Gaz, su, kaçağını önleyen birçok makina parçalarına verilen ad, 'tıkayıcı (Fermer l'obturateur). 4. er. (Sinema ve fotoğraf makinasında) Örtücü, obturation 1. Tıkama; tıkanma. 2. Dolgu; dolgu

plaisanteries).

le vote de cette loi).

yapan (Tactique

obturatrice,

(Obturer

à se taire?).

(Despaysans

occasion

à

l'occasion deses vingts ans). D'occasion: 1. Ucuz,

kelepir. d'occasion,

2.

Eski, livres

elden

d'occasion).

düşme 3.

(Voiture Harcıâlem,

beylik, basma kalıp. Par occasion: Rasgele, bir raslantıyla, "tesadüfen (Passer dans un

quartier

par occasion). § Avoir l'occasion de f. qch: Elinde -mek fırsatı, olanağı bulunmak. Manquer l'occasion, laisser échapper l'occasion: Fırsatı kaçırmak. Profiter de l'occasion: Fırsattan yararlanmak. Prendre l'occasion aux cheveux: Fırsatı tam zamanında yakalamak, durup durup turnayı gözünden vurmak. Trouver l'occasion de f. qch: -mek fırsatını bulmak. L'occasion est chauve: Talih insana bir kez güler, fırsat insanın karşısına ancak bir kez çıkar. L'occasion fait le

occasionnalisme

959

larron: Elverişli durumlar insanı baştan çıkarır, occasionnalisme er. fels. "Vesilecilik, *aranedencilik. occasionnel, le s. Raslantıya bağlı, raslantısal, "tesadüfi (Un travail

occasionnel).

occasionnellement bel. Raslantıya bağlı olarak, raslantısal olarak, "tesadüfen (Remplir occasionnellement

un

Sa maladie lui occasionnait beaucoup de frais). occident er. 1. Batı (Le vent vient de l'occident). 2.

(Büyük harfle) Batı dünyası, Batı uygarlığı, Batı l'Occident).

occidental, es. 1. Batı, batıda bulunan

(L'Europe

occidentale. Côte occidentale d'unpays).

2. Batılı;

batıya değgin (La culture occidentale, les puissances occidentales). 3. ad. Batılı, batı dünyasından olan (Les occidentaux pensent différemment).

pays,

les

moeurs).

§

S'occidentaliser:

Batılılaşmak, occidentalisme er. Batıcılık, Batı dünyası ve uygarlığından yana olma. occidentaliste s. ve ad. Batıcı, Batı dünyası ve uygarlığından yana olan. occipital, e s. 1. Artkafa ile ilgili, artkafaya değgin (Trou occipital, os occipital). 2. er. anat. A r t k a f a

kemiği. occiput [ıksipyt] er. anat. Artkafa. occire gçl. (Eskimiştir) Öldürmek, occlure gçl. hek. Kapamak, tıkamak, occlusif, ive s. 1. Kapayıcı, tıkayıcı. 2. dilb. Kapantih

(Consonnes

occlusives:

Kapanttli

ünsüzler).

3. diş. Kapantıh ünsüz

(P,t,k,b,d,g

sont des

occlusives).

occlusion diş. 1. Tıkanma, kapanma

(Occlusion

intestinale, occlusion buccale). 2. dilb. Kapantı,

occultation diş. gökb. 'Örtülme, bir yıldız yada gezegenin ay tarafından örtülmesi (L'occultation d'une étoile par la lune). occulte s. Gizli (Une politique guidée par des forces

occultes). § Sciences occultes: Alşimi, bağıcılık, büyü gibi gizli bilgiler, "ilmi ledün. occulter gçl. 1. Görünmezleştirmek, görünmez kılmak (Occulter une étoile). 2. Işığını azaltmak (Occulter un phare, un signal), i. mec. Saklamak,

gizlemek.

(L'armée l'occupant

occupante. En temps vit sur l'habitant).

de

guerre,

"meşguliyet ( Chercher une occupation. Au millieu de toutes ces occupations, il faudrait garder un

temps libre). 2. (Bir yeri) Eli altına alma, eli altında bulundurma, bir yerde oturma (L'occupation d'un lieu, d'un appartement). 3. İşgal (Armée d'occupation. L'occupation d'un pays par l'ennemi).

occupé, e s. 1. Eli işte, meşgul (Il est très occupé ces jours-ci). 2. İçinde oturulan, el altında bulundurulan, tutulmuş, işgal edilmiş (Appartement

occupé.

Tous

les bancs

étaient

occupés). 3. İşgal edilmiş, işgal altında (Unpays occupé, une ville occupée). 4. Occupé à qch, à f.

qch: -ile meşgul; -mekle meşgul (Il est occupé à la rédaction

occidentalisation diş. Batılılaştırma; batılılaşma, occidentaliser gçl. Batılılaştırmak (Occidentaliser un

occultisme er. fels. Gizlicilik. occultiste ad. Gizlici; gizli bilimlerle uğraşan kişi. occupantes, vead. 1. (Bir yer için) Oturan, elinde tutan, *elmen "zilyet (Etre occupant de bonne foi dans un appartement). 2. İşgalci, işgal eden

occupation diş. 1. Uğraş, iş; yapılan iş, uğraşılan iş,

emploi).

occasionner gçl. 1. Neden olmak, yol açmak, meydan vermek, vesile olmak (Occasionner un retard). 2. Occasionner qch à qn: Birinin başına -1er açmak, birinin -sine neden olmak, yol açmak, meydan vermek (Je lui ai occasionné des ennuis.

(La défense de

occurence

de

ses

mémoires,

à

rédiger

ses

mémoires). 5. Occupé de: -aklı fikri hep -de olan (Elle était occupée sans cesse de lui).

occuper gçl. 1. (Yer için) Oturmak, tutmak, içinde bulunmak, eli altında bulundurmak (Occuperune maison,

une place,

une chaise).

2.

(Zaman)

Almak, tutmak, kaplamak (Une activité qui occupe une bonne part de mon temps).

3. İşgal

etmek, zorla almak (L'armée qui occupe un pays vaincu). 4. Çalıştırmak, eli altında çalıştırmak (Moi qui occupe douze cents ouvriers).

etmek,

elinde

bulundurmak,

sahip

5. İşgal

olmak

(Occuper un poste, une fonction. Occuper la charge de procureur de la République). 6. Meşgul

etmek, işinden alıkoymak, zamanını almak (11 m'a beaucoup occupé). 7. Oyalamak, bir şeylerle meşgul etmek, eğlendirmek (En vacances, le problème

est d'occuper

les enfants les jours

de

pluie). 8. Occuper qn, qch à qch, à f. qch: Birini -e koşmak, -ile uğraştırmak; birşeyi -mekle geçirmek (Occuper les officiers à de nouvelles opérations. Occuper ses loisirs à jouer au bridge).

§ S'occuper: 1. Uğraşacak bir şeyler bulmak, kendi kendine bir şeylerle uğraşmak, oyalanmak, boş durmamak (lls'occupe). 2. S'occuper à qch, à f. qch: -ile vakit geçirmek, oyalanmak (Depuis sa retraite, il ne sait à quoi s'occuper.

Il s'occupe à

classer ses fiches). 3. S'occuper de: -ile uğraşmak, meşgul olmak (S'occuper affaire).

d'un malade,

d'une

occurence diş. 1. Raslama, raslantı; beklenmedik

960

occurent olay, "zuhurat. 2. Durum, koşul (Changer de route suivant l'occurence). 3. Çakışma, aym zamana raslama (L'occurence de deux fêtes). § En

l'occurence: Bu durum karşısında, bu böyle olunca, bu durumda, occurent, e s. 1. Ortaya çıkan, karşımıza çıkan, rasgele oluveren, meydana geliveren (Cas occurent,

affaires occurentes).

2. Çakışan, aynı

zamana raslayan (Fêtes occurentes). océan er. 1. coğr. Okyanus, *anadeniz (L'Océan

odieusement Oktav, sekiz seslik aralık (Jouer un morceau à l'octave

supérieure).

octavo bel. Sekizinci olarak, sekizincisi, octidi er. Fransız Devrim takviminde on günlük haftamn sekizinci günü. octobre er. Ekim ayı, ekim (Ici, il neige en octobre). octogénaires, vead. Seksen yaşında, seksenlik, octogonal, e s. Sekizgen biçiminde (Pyramide octogonale).

océanien.

octogone er. mat. Sekizgen, octopodes. 1. Sekizayaklı; sekizkollu. 2. er. ç. hayb. Sekizkollular. octostyle s. Sekiz sütunlu. octosyllabe s. 1. Sekiz heceli. 2. er. Sekiz heceli dize. octosyllabique s. Sekiz heceli, octroi er. 1. Verme, bahşetme, "ihsan (L'octroides

océanique s. Okyanusa değgin; okyanusa özgü,

loisirs aux classes ouvrières. Le gouvernement a décidé l'octroi d'un jour de congé pour fêter ce

Atlantique,

Indien, Pacifique).

2. (Büyük harfle)

Atlas Okyanusu. 3. mec. Derya, uçsuz bucaksız alan (Un océan d'éternelle

verdure).

océanaute er. Denizaltı araştırmaları uzmanı, océanidediş. Denizperisi,superisi. océanien, ne s. ve ad. Okyanusyah, Okyanusyaya değgin (Populations Les océaniens). okyanusal océanique).

océaniennes.

(Explorations

L'art

océaniques,

climat

océanographe ad. Anadenizbilim uzmanı, *anadenizbilimci, "okyanusbilimci. océanographie diş. coğr. Anadenizbilim. océanographique s. Denizbilime değgin, * denizbilimsel (L'Institut

océanographique).

océanologie diş. Anadeniz araştırmaları bilimi, okyanusbilim. ocelle er. hayb. 1. (Böceklerde) Sadegöz. 2. (Kimi böceklerin kanatlarındaki) İki renkli benek, ocellé, e s. Benekli (Paon ocellé; papillon ocellées).

à ailes

ocelot er. hayb. 1. Benekli yabankedisi. 2. Benekli yabankedisi postu (Manteau d'ocelot). ocre diş. Aşıboyası, toprakrengi (Ocre jaune: Sarı aşıboyası, aşıboyası,

toprak toprak

sarısı. Ocre kırmızısı),

rouge:

Kılız

ocré, e s. Topraksarısı renginde, aşıboyalı. ocreux, euse s. 1. İçinde aşıboyası bulunan (Une boue ocreuse). 2. Topraksarısı renginde, aşıboyalı. octacorde s. (Çalgılar için) Sekiz telli, octaèdre er. mat. Sekizyüzlü, octaédrique s. Sekizyüzlü biçiminde (Cristal octaédrique).

octane er. kim. Oktan. octant er. gökb. 1. Sekizlik takımyıldızı. 2. Çemberin sekizde biri. 3. Yıldızların yükseltisini ölçen alet. octante s. (Eski) Seksen. octave diş. 1. Büyük yortulardan sonra gelen sekiz gün ve bu günlerin sonuncusu (L'octave de Pâques). 2. ed. Sekiz dizelik koşuk. 3. müz.

glorieux anniversaire). 2. Giriş vergisi, "duhuliye resmi. octroyer gçl. 1. Vermek, "bahşetmek, "ihsan etmek, "lütfetmek (Octroyer une grâce). 2. Octroyer qch à qn: Birine... vermek, bahşetmek, ihsan etmek (Le

directeur

a octroyé

une prime

à tout

le

personnel). § S'octroyer qch: tkz. Kendi kendine... vermek, izinsiz olarak almak (Il s'est octroyé huit jours de vacances

supplémentaires).

octuple s. ve er. Sekiz katı (Seize est l'octuple de deux).

octupler gçl. Sekizle çarpmak, sekiz katına çıkarmak. oculaire s. 1. Kendi gözleriyle gören (Témoin oculaire: Görgü tanığı). 2. Göze değgin

(Globe

oculaire). 3. er. fiz. Gözleme merceği, oküler, oculiste ad. Göz hekimi, göz doktoru, oculus (Jkylys) Yuvarlak pencere; delik, göz. odalisque diş. Odalık. ode diş. 1. (Eskiden) Bestelenmek üzere yazılmış küçük bir koşuk, güfte. 2. (Şimdi) Od, küçük lirik deyiş. odéon er. 1. Eski Yunanda, içinde konser verilen basamaklı tiyatro. 2. Paris'te Odeon tiyatrosu, odeur diş. 1. Koku (L'odeur du jasmin, del'encens. Odeur de brûlé, de moisi). 2. ç. Güzel kokular. §

Avoir une bonne odeur: Güzel kokmak, hoş kokulu olmak. Avoir une mauvaise odeur: Kötü kokmak, pis kokulu olmak. Mourir en odeur de sainteté: Cennetlik olarak ölmek. Ne pas être en odeur de sainteté auprès de qn: -in gözünde pek de iyi bir insan olmamak, -tarafından pek iyi bir gözle görülmemek, odieusement be. Çok kötü bir şekilde, son derece

961

odieux kötü (Desprisonniers

odieusement

«il görünüş, parlak görünüm (Ces perles ont un bel

torturés).

odieux, euse s. 1. İğrenç, tiksinç (Un crime odieux). 2. Dayanılmaz, çekilmez (Cet enfant a été odieux

œil. Le plat avait de l'œil). 5. (Bitki ve ağaçlarda) Tomurcuk, göz (Une vigne à trois yeux). § Le coup

odieuse).

d'œil: Şöyle bir bakış, bakma (Un coup d'œil suffit

odobénidés er. ç. hayb. Morsgiller, odomètre er. 1. Yol ölçmeye yarayan alet, *yolölçer. 2. (Tekerlek vb.) Devir sayısını gösteren aygıt, odontalgie diş. hek. Diş ağrısı, odontocètes er. ç. hayb. Dişlibalinalar. odonto'ide s. Diş biçiminde, odontologie diş. hek. Dişlerin incelenme ve tedavisi, *dişbilim. odorant, e s. Kokulu, güzel kokulu (Fleurs

à vous en faire une idée). Le mauvais œil: Nazar,

pendant les vacances. La vie me devient

odorantes).

odorat er. biy. Koklam, koku alma duygusu (Manquer

d'odorat.

Avoir l'odorat fin,

L'odorat

subtil

du

chien.

émoussé).

odorergîz. 1. Burnu koku almak (Tous les animaux n'odorentpas). 2. gçl. -in kokusunu almak, odoriférant, e s. Güzel kokan, hoş kokular yayan (Plantes

odoriférantes).

odyssée diş. 1. Homeros'un ünlü destam, Odise. 2. mec. Serüvenlerle dolu yolculuk, uzun ve serüvenlerle dolu gezi. 3. mec. Serüvenlerle dolu bir yaşam; çeşitli ve olağanüstü olaylar zinciri, œcuménique s. 1. (Hıristiyan dininde) Evrensel, bütün kiliseleri kapsayan. 2. Bütün hıristiyan kiliselerini birleştirmeyi amaçlayan (Le mouvement

œcuménique

est né en 1948). § Concile

œcuménique: Papanın başkanlığında toplanan piskoposlar meclisi. Patriarche œcuménique: Ortodoks patriği, œcuménisme er. Bütün hıristiyan kiliselerini birleştirmeyi amaçlayan akım. œdémateux, euse s. hek. Ödeme değgin; ödemli (Infiltration

œdémateuse.

Membre

œdémateux).

œdème er. hek. Ödem, dokuların hücrearası boşluklannda anormal sıvı toplanması, œdicnème er. hayb. Kalınbacakh kuş. œdipe er. ruhb. 1. Oedipus karmaşası: Kızların babaları, erkek çocukların anneleriyle baskıya alınmış cinsel ilişki kurma isteği ve kendi cinsinden olan büyüğü ile yarışması (Complexe d'œdipe yerine kullanılır). 2. mec. Karanlık ve kanşık şeyleri hemen kavrayıveren yada çözüveren kimse (Tout échouerait devant cette

l'art

de nos

Oedipes

énigme).

œil [œj] er. ç. yeux. 1. Göz (lia des yeux noirs. une poussière

dans l'œil.

Une femme

bleus. Des yeux bridés, enfoncés, Bakış (Elle l'interrogeait,

aux

globuleux).

Avoir yeux 2.

les yeux fixés sur lui). 3.

Delik, göz (Oeil d'une aiguile). 4.Görünüm, güzel

göz; göz değmesi (Il croit au mauvais

œil). Mon

œil: ünl. Pışşt! Yok canım! A l'œil: hlk. Bedava, para ödemeden (Entreraucinémaàl'œU). A l'œil nu: Çıplak gözle, gözlük ve başka bir alet kullanmadan. Aux yeux de qn: -in gözünde, -e göre (Elle est un monstre aux yeux de son

mari).

A vue d'œil: l.Göz kararıyla, göz yordamıyla. 2. Göz göre göre. 3. Çarçabuk, çabucak. Entre quatre yeux: Başbaşa, iki kişi başbaşa vererek. En un clin d'œil: Kaşla göz arasında, göz açıp kapayıncaya dek. De ses yeux, de ses propres yeux: Kendi gözleriyle (Je l'ai vu de mes propres yeux). Les yeux fermés: Gözü kapah, hiç tartışmadan (Accepter,

acheter,

aller les yeux fermés).

Par

dessus les yeux: Bıkıncaya kadar, gırtlağına kadar. Pour les beaux yeux de qn: -in güzel hatırı için.Oeil pour œil,dent pour dent: Göze göz, dişe diş. Sous l'œil de qn: -in gözetiminde, -in gözü altında. Avoir bon pied, bon œil: (Yaşlılar için) Eli ayağı tutmak, henüz gözü görür dizi tutar olmak. Avoir le compas dans l'œil: Göz tahmini kuvvetli olmak, gözüyle bir şeyi iyi kestirmek. Avoir de bons yeux: Gözleri iyi görmek. Avoir de mauvais yeux: Gözleri bozuk olmak, iyi görmemek. Avoir un œil qui dit merde à l'autre: argo. Şaşı olmak. Avoir les yeux qui se croisent les bras: argo. Şaşı olmak. Avoir l'œil à tout: Gözünden hiçbir şey kaçmamak, her şeyi görmek, çok dikkatli olmak. Avoir, tenir qn à l'œil: Birini hep göz altında tutmak, gözünün önünden hiç ayırmamak. Avoir ies yeux plus grands que le ventre: Açgözlü olmak. Avoir le coup d'œil juste: Çok iyi kestirmek, bir bakışta anlayıvermek. Avoir du coup d'œil: Önsezisi olmak, sezgisi kuvvetli olmak. Attirer l'œil de qn: -in dikkatini çekmek. Baisser les yeux: Utanmak, sıkılmak, kızarmak, başım önüne eğmek. Cligner l'œil, de l'œil; cligner les yeux, des yeux: Göz kırpmak. Coûter les yeux de la tête: Çok pahalı olmak, ateş pahasına olmak. Creverl'œil: Gün gibi ortada olmak, çok açık ve belli olmak. Dessiller les yeux à qn: -in gözünü açmak, gerçeği görmesine yardım etmek. Détacher ses yeux de qch: Gözünü -den ayırmak. Ecarquiller les yeux: Gözlerini faltaşı gibi açmak. Etre tout yeux tout oreilles: Göz kulak kesilmek, büyük bir dikkatle izlemek. Faire de l'œil: Göz etmek. Faire les yeux doux à qn: -e göz süzmek. Faire les gros yeux: Gözlerini belertmek. Fermer les yeux: 1.

962

œil Uyumak. 2. Görmek istememek, görmezlikten gelmek. Fermer les yeux de qn: Son soluğunu verirken -in yanında bulunmak; ölen birinin gözlerini kapamak. Fermer les yeux sur qch: -e göz yummak, -i görmezlikten gelmek. Jeter un coup d'œil sur qch: -e şöyle bir göz atmak. Mettre qch sous les yeux de qn: Bir şeyi -in gözü önüne sermek, -e göstermek. N'avoir pas les yeux en face des trous: 1. Burnunun dibindeki şeyi görmemek. 2. Uyku sersemi olmak, henüz iyice uyanmamış olmak. N'avoir pas froid aux yeux: Gözüpek olmak, gözünü budaktan sakınmamak. N'avoir pas les yeux dans sa poche: 1. Kül yutmamak, olup biteni iyi görmek. 2. Açgözlü olmak, arsız olmak. N'avoir d'yeux que pour qn: Gözü - den başkasım görmemek, -den başkası gözünde olmamak. N'avoir plus que les yeux pour pleurer: Her şeyini yitirmiş olmak, oturup ağlamaktan başka yolu kalmamak. Ne pas en croire ses yeux: Gözlerine inanamamak. Ne pas fermer l'oeil de la nuit: Gece hiç uyuyamamak, gözüne bir damla uyku girmemek. Ouvrir de grands yeux: Gözlerini belertmek, faltaşı gibi açmak. Ouvrir les yeux à qn: -in gözünü açmak, gerçeği görmesine yardım etmek. Ouvrir les yeux: Gözü açılmak, gözünü açmak, gerçeği görmeye başlamak. Obéir au doigt et à l'oeil: Körükörüne boyun eğmek, birinin en küçük bir işaretine bakmak, biri ne derse onu körü körüne yapmak. Regarder qn dans les yeux, dans le blanc des yeux: -in gözünün içine bakmak, -e dik dik bakmak. Sauter aux yeux: Gün gibi ortada olmak, açık ve belli olmak. S'en battre l'œil: tkz. Hiç aldırmamak, tınmamak, vız gelip tırıs gitmek (Je m'en bats l'œil). Se rincer l'œil: tkz. Göz banyosu yapmak, gelip geçen kadınlara bakıp zevklenmek. Suivre qn des yeux: Birini bakışlarıyla izlemek. Se mettre le doigt dans l'œil: Göz göre göre aldanmak, bile bile lâdes demek. Taper dans l'œil de qn: -in hoşuna gitmek, dikkatini çekmek. Tirer l'œil: Dikkati çekmek, göze batmak. Tenir à qch comme à la prunelle de ses yeux: -e gözünün bebeği gibi bakmak, çok dikkat ve özen göstermek. Tourner de l'œil: 1. Bayılmak, kendinden geçmek. 2. Ölmek. Voir qch d'un bon œil: -e iyi gözle bakmak. Voir qch d'un mauvais oeil: -e kötü gözle bakmak. œil-de-bœuf er. Gözpencere, yuvarlak pencere (Chambre éclairée par un

œil-de-bœuf).

œil-de-chat er. Değerli bir taş, bir tür akik, kedigözü. œil-de-perdrix er. (Ayak parmaklarında) Nasır. œil-de-serpent er. Değerli bir taş.

œufrier œillade diş. Göz işareti (Faire des œillades). œillère diş. 1. Göz kadehi. 2. (At başlığında, atın sağa sola bakmasını engelleyen) Gözlük, atgözlüğü 3. s. ve diş. Üst köpekdişi, gözdişi (Dents œillères. Les œillères). 4. (Zırh başlığında)

Göz siperliği. § Avoir des œillères: tkz. Dar görüşlü olmak, dar kafalı olmak, sorunu her zaman çok dar bir açıdan görmek, œillet er. 1. Karanfil (Une douzaine d'œillets 2. Bağcık deliği (Oeillets d'une

roses).

chaussure).

œilleton er. 1. (Bitkilerde) Sürgün. 2. (Dürbünlerde) Göz yuvası, œilletonner gçl. (Bir bitkinin) Sürgünlerini koparmak (Oeilletonner

un arbre).

œillette diş. 1. Bir tür haşhaş. 2. Haşhaş yağı. œkoumène, écoumène er. coğr. Yerleşilmiş bölge, yerleşilmiş yer; yerleşme bölgesi, œnanthe[enât]diş. 1. hayb. Kuyrukkakan. 2. bitb.

Nemli çayırlarda biten kökü zehirli bir bitki, œnolique s. Şaraba dayalı, şarap içeren (Médicament

œnolique).

œnologie diş. Şarapçılık bilgisi, œnologique s. Şarapçılığa değgin, œnologiste, œnologue ad. Şarapçılık uzmanı, œnophiles. vead. "Şarapsever, şarap meraklısı, «enophiliediş. Şarapseverlik, şarap merakı, œnothéracées diş. ç. bitb. Küpeçiçeğigiller. œsophage er. anat. Yemekborusu. œsophagien, ne s. anat. Yemekborusuna değgin, œsophagite diş. hek. Yemekborusu yangısı, œstre er. hayb. Bir tür atsineği, koyun ve atların burun boşluklarında yaşayan bir kurtçuk, œuf fœfl ç.Oeufc[0] 1. Yumurta (Coquille de l'œuf, blanc de l'œuf, jaune de l'œuf de poule). 2. Tohum ; yumurta ( Oeufs de poisson, œuf de reptile).§ Oeuf à

la coque: Rafadan yumurta. Oeuf dur: Lop yumurta. Oeuf sur le plat:Sahanda yumurta. Oeuf de Pâques: 1. Paskalya yumurtası. 2. içinde, şekerleme bulunan yumurta biçiminde kutu. Plein comme un œuf: Dopdolu; tıknaz. Dans l'œuf: Daha başlangıçta, daha doğmadan, henüz ortaya çıkmadan (Ecraser une révolte dans l'œuf).

Marcher sur des œufs: 1. Çok ölçülü davranmak, gözünün üstünde kaşın var dememek. 2. Yere yoklaya yoklaya basmak, etrafını kollayarak yürümek. Mettre tous ses œufs dans le même panier: 1. Bütün umudunu bir işe bağlamak. 2. Bütün parasını aynı işe yatırmak. Tondre un œuf, tondre sur les œufs: Çok cimri olmak, sinekten yağ çıkarmaya çalışmak. On ne fait pas d'omelette sans casser des œufs: Her işin bir zahmeti var; cefa çekmeden sefa sürülmez, œufrier er. Rafadan yumurta pişirmeye yada

963

œuvé koymaya yarar kap, rafadanlık. œuvé, es. (Balıklar için) Yumurtalı, karnı yumurta dolu ( Carpe œuvre diş. başında

œuvée). çalışmakta

l'œuvre: İşe koyulmak,

olmak.

çalışmaya

İşinin

Se mettre à başlamak).

2.

Alman sonuç, verim, ortaya konan iş, yapılan eylem (Il faut juger les gens à l'œuvre).

3. Yapıt,

"eser (Une œuvre d'art, une œuvre littéraire).

4.

(Alay) Eser, hüner, marifet, iş (Regardez ces papiers par terre, c'est l'œuvre des enfants).

S. er.

(Bir sanatçımn, özellikle bir ressam yada baskı ressamının) Yapıtlarının tümü, *tümyapıt, "külliyat (L'œuvre

gravé de Jacques Callot). § Le

grand œuvre: (Simyada) Felsefe taşı, sihirli taş elde etme çabası. Le gros œuvre: (Binada) Kaba iş, kaba inşaat (Le gros œuvre est terminé). Bonnes œuvres: Hayır işleri, sevap. Exécuteur des hautes œuvres: Cellât. Œuvre pie: Hayır, sevap. Œuvres mortes: (Geminin) Su üstü (Oeuvres mortes d'un navire).Oeuvres vives: i . (Geminin) Su altı. 2. mec. Can daman, ana kaynaklar (Nation frappée dans ses œuvres vives). Etrefilsde

ses œuvres: Başansını kendine borçlu olmak. Faire œuvre de: ...olarak davranmak (Faire œuvre d'ami). Faire œuvre pie: Sevap işlemek, bir hayır yapmak. Faire œuvre durable: Kalıcı bir iş yapmak; ölmez bir yapıt ortaya koymak. Faire son œuvre: Yapacağını yapmak; etkisini göstermek (Quand le médecin arriva, déjà fait son œuvre.

lamortavait

La vieillesse fait son

œuvre

lentement). Mettre qch en œuvre: -i kullanmak, seferber etmek (On a tout mis en œuvre

pour

éteindre le feu). succès).

offensant, e s. Hakaret edici, hakaret dolu, küçük düşürücü, kırıcı (Des paroles offensantes. à l'égard des

Offense

Attitude

autres).

offense diş. 1. Hakaret (Offense l'Etat.

est très susceptible,

§ S'offenser de qch: -e

il s'offense

d'une

plaisanterie

innocente).

offenseur er. darıltan. offensif, ive offensive). offensives).

Hakaret eden; kıran, gücendiren, s. 1. Saldırıcı, saldırgan (Guerre 2. Saldırmaya yarayan (Armes 3. diş. Saldırı, saldırış, saldırma

(Garder les avantages

de l'offensive).

§ Prendre

l'offensive: İlk saldınyı yapmak, ilk olarak saldırmak. Passer à 1'ofTensive: saldırıya geçmek, offensivement bel. Saldırganca; saldırarak, offertoire er. 1. Ayinde papazın Tannya ekmekle şarabı sunması. 2. Bu sırada okunan dua. office er. 1. İş, görev (Remplir l'office de gérant). Hizmet (Office

public.

Office

de notaire).

à la pudeur,

au bon goût).

2.

offenses).

offensé, e s. ve ad. Hakarete uğramış, hakaret görmüş, onuru kırılmış (Se sentir offensé. Dans un duel, l'offensé a le choix des

armes).

offenser gçl. 1. -e hakaret etmek, -in onurunu kırmak (Tu n'as pas le droit de nous offenser).

2.

Kırmak, incitmek, yaralamak (Je l'ai offensé sans le vouloir). 3. Zedelemek, berelemek, yaralamak (La balle a offensé

le poumon).

4. Dokunmak,

rahatsız etmek (La lumière offense les yeux).

5.-e

aykırı davranmak, uymamak, -i hiçe saymak (Offenser les lois, la bienséance).

6. -e karşı günah

2. 3.

İşyeri, yönetim yeri, büro, ajans, ofis (Office de publicité.

Office commercial.

Office des

Produits

du Sol). 4. Ayin; dua (Aller à l'office. L'office

des

morts. Office de nuit). 5. diş. Sofra hizmeti için aynlmış mutfağa bitişik küçük oda; kiler (Les domestiques

prenaient

leur repas à l'office).

6.

Sofra hizmeti (Savoir bien l'office). ŞBonsoffices: 1. Birine yapılan yardım, hizmet (Je vous remercie de vos bons offices). 2. Aracılık, uzlaştıncılık (La France a proposé

ses bons offices).

D'office: 1.

Görev dolayısıyla, yönetimin kararıyla, kendi istemeden, "re'sen (Il a été mis à la retraite d'office). 2. Kendinden, kendiliğinden, otomatik olarak (Faire quelque chose d'office).

Faire office 2.

Yerine geçmek, -yerini tutmak (Papier qui fait office de passeport). Faire son office: Etkisini göstermek, bir şeye yaramış olmak (Recommandation

envers le chef de

(Tanrıya karşı) Günah (Demander pardon à Dieu de ses

de ses paroles).

kırılmak, gücenmek, darılmak, -den alınmak (Il

de: 1. -lik yapmak (Faire office de chauffeur).

œuvrer gsz. Çahşmak (J'ai œuvré pour ton

offensante

işlemek ( O f f e n s e r Dieu). 7. Etre offensé de qch: -e kırılmak, gücenmek, -den alınmak (J'ai été offensé

1. İş, çalışma (Etre à l'œuvre: olmak,

officier

quia fait son

office).

officiai er. Yargıç papaz. officialiser gçl. Resmîleştirmek (Officialiser une nomination).

officiant er. Ayin yöneten papaz (L'officiant se tient devant

l'autel).

officiel, le s. 1. Resmî (Journal officielle.

Cérémonie

officielle).

officiel.

Voiture

2. er. Yüksek

görevliler, yüksek dereceli memur, "resmî zevat (Attendre

la visite des

officiels).

officiellement bel. Resmen, resmî olarak (Il en a été officiellement

avisé).

officier gsz. Ayin yönetmek; dinsel bir tören yönetmek. officier er. 1. Görevli (Officiers publics, ministériels,

municipaux).

2. Subay (Officier

de

964

officieusement gendarmerie,

d'infanterie,

d'artillerie,

d'aviation). § Officier de paix: Zabıta amiri. Officier d'activé: Muvazzaf subay. Officier de l'étal civil: Nüfus memuru. Officier préposé au mariage: Evlendirme memuru, nikâh memuru, officieusement bel. Yarı resmî olarak (Il a pu savoir officieusement

les décisions du

connue

de manière

officieuse).

§

Mensonge officieux: Bir kötülük çıkmasın diye söylenmiş yalan, zararsız yalan, beyaz yalan, officinal, e s. 1. Eczacılıkta kullanılan (Plantes, herbes officinales). 2. Eczanede hazırlanmış, eczanede yapılmış (Compositions officinales: Eczanede

hazırlanmış

ilaçlar).

officine diş. 1. Eczacı laboratuvarı; eczane. 2. (Eski) Dükkân, işlik. 3. mec. (Kötü anlamda) Karanlık işlerin hazırlandığı yer, kötülüklerin pişirilip kotarıldığı yer (Une officine de fausses nouvelles.

Une officine d'espionnage

allemand).

offrande diş. 1. Hayır için verilen para, yapılan bağış, sunulan şey, sungu (Recueillir les offrandes des fidèles). 2. Papazların sungu kabul töreni. 3. Armağan, bağış (L'offrande de mon ami fut beaucoup

plus

considérable).

§ Porter qch en

offrande: Armağan olarak sunmak, bağış olarak vermek. offrant er. En yüksek fiyatı veren, en çok pey süren (Vendre,

adjuger au plus Accepter,

recevoir une

offre).

2. Sunu, °arz (L'offre dépasse la demande). 3. huk. İcap (Offre et acceptation:

icap ve kabul).

§ Offre

et demande: Sunu ve istem, °arz ve talep, offrir gçl. 1. Taşımak; göstermek, °arzetmek (Cette solution offre de nombreux roman

offre

une

avantages. Son

certaine

analogie

dernier avec

le

précédent). 2. Offrir qch à: a) -e bir şey ısmarlamak; ikram etmek (Je lui ai offert un café). b) -e bir şey armağan etmek (Offrir un stylo à son fils pour son anniversaire),

saisirons

la

première

occasion

c) -e bir şey vermek,

ödemek (On lui offre trois mille francs pour

ce

travail), d) -e bir şey önermek, teklif etmek ( Offrir

qui

otage. Il s'offrit comme guide). 3. S'offrir à qn: -e

pas vermek; -e kendini sunmak, kendini vermek (Femme qui s'offre à tout le monde).

4. S'offrir à

qch: Kendini -ile karşı karşıya bırakmak, -e maruz 5. S'offrir

qch: Kendine ...sunmak, vermek (S'offrir des vacances en Turquie). 6. S'offrir à f. qch: -meyi önermek

(Ils'est aimablement

offert ànous

aider).

offset er. Ofset. offusquer gç/. 1. Örtmek, görünmesine engel olmak (Ses

cheveux

offusquaient

son

visage).

(Les succès de Proust continuaient

à

offusquer

Montesquiou). 3. mec. -i rahatsız etmek, -e batmak, dokunmak (Sa conduite m'offusque). ogival,es. Sivri kemeryada sivri kubbe biçiminde. § Style ogival: Sivri kemer üslubu, ogive diş. 1. (Mimarlıkta) Sivri bir kemer oluşturmak üzere birleşen silmeler (La croisée d'ogives est la caractéristique presque constante

atomique.

Ogive d'une fusée intercontinentale).

çocukları yiyen dev (L'ogre et le Petit Poucet). mec. ad. Canavar (Selon lui, sa propriétaire 3. mec. ad. Obur

2. était

(Manger

comme un ogre). § L'ogre de Corse: Kralcıların Napolyon'a taktıkları ad, Korsikalı canavar, Korsika canavarı, oh! Uni. 1. (Şaşkınlık anlatır) A! (Oh! vous m'ennuyez à la fin). 2. (Bir duyguyu pekiştirir) Öf be! (Oh!

quelle

chance!).

§ Pousser des oh:

Şaşkınlıktan A!, O! deyip durmak, ohé ünl. Hey! Bana bak! Baksanıza! (Ohé! vous, là-bas! Il est interdit de stationner. venez

Ohé! les amis,

voir!).

ohm er. fiz. Elektrik direnci birimi, om. ohmiques. fiz. Om ile ilgili, oma değgin (Résistance ohmique).

oïdium er. bitb. 1. Külleme; külleme hastalığı (Oïdium

mantarı, külleme hastalığını yapan mantar,

Offrir de f. qch: -meyi önermek (Les lâches offrirent de se rendre). § Offrir le bras à qn: -in koluna girmek. Offrir sonépée, brasàqn: -ile aynı safta çarpışmak, -in yanında döğüşmek. Offrir son nom à une femme: Bir kadına evlenme önerisinde bulunmak. § S'offrir: 1. Ortaya çıkmak, karşıya çıkmak, raslanılmak, görülmek

§

Arc en ogive: Sivri kemer, ogre er. ogresse diş. 1. (Masallarda) Küçük

hommages,

3.

du

style gothique). 2. Sivri kubbe biçiminde top mermisi başı, başhk; mermiçekirdeği (Ogive

à un ami un bon poste). e) - e . . . sunmak (Offrir ses ses vœux de nouvel an à ses parents).

2.

Gölgelemek, -e gölge yapmak, -i silikleştirmek

une vraie ogresse).

offrant).

offre diş. 1. Sunma, "teklif (Offre d'emploi. Une offre avantageuse.

(Nous

s'offrira). 2. Kendini ileri sürmek (S'offrir en

kalmak (S'offrir au danger, auxcoups).

conseil).

officieux, euse s. 1. Yardımsever, iyilikçi, herkesin yardımına koşmak isteyen. 2. Yarı resmî (Nomination

oie

de la vigne,

oie diş. 1. Kaz (Troupeau

du rosier).

2. Külleme

d'oies. Gardeuse

d'oies).

2. mec. tkz. Aptal, salak, kaz. § Une oie blanche: Pek saf, dünyadan haberi olmayan genç kız. Pas de l'oie: Kaz adımı,dizleri hiç bükmeden kalçadan atılan adım. Contes de ma mère l'oie: Peri masalları. Bête comme une oie: Çok aptal, kaz kafalı.

oignon er. 1. Soğan (Soupe à l'oignon.

Eplucher,

hacher des oignons). 2. (Kimi bitkilerde) Soğan, yumru kök (Oignon de tulipe, de lis). 3. Ayak nasın. 4. hlk. Piryol saati, kötü saat. 5. argo. Göt. 6. ç. hlk.

İş, uğraş (Après

tout,

c'étaient

ses

oignons). § Pelure d'oignon: 1. Bir tür pembe şarap. 2. Soğan zarı. 3. Mor pembe (Couleur pelure d'oignon). Aux petits oignons: hlk. Çokiyi, çok güzel, mükemmel (Faire un travail aux petits

oignons). En rang d'oignons: Tek sıra halinde. Prendre de l'oignon: argo. Oğlancılık etmek. S'occuper de ses oignons: hlk. Kendi işiyle uğraşmak, başkasının işine burnunu burnunu sokmamak (Occupe-toi

de tes

oignons!).

oignonade diş. Soğan yahnisi, oignonière diş. Soğan tarlası, oïl er. (Ortaçağda, Kuzey Fransa'da) Evet. § Langue d'oïl: Eskiden Fransanın kuzeyinde konuşulan diyelek. oille diş. Etli sebze çorbası, oindre gçl. Yağ sürmek, yağla ovmak, oing, oint er. Sürülecek yağ. § Vieux oing: Dingil yağı. oint,es. ve er. Kutsal sayılan, kutsanmış. ŞL'ointdu Seigneur: İsa peygamber. Les oints du Seigneur: Krallar, papazlar; Tanrının sevgili kulları, oiseau er. 1. Kuş (L'oiseau Oiseau diurne,

nocturne.

chante sur la Marché

aux

branche. oiseaux.

Marchandd'oiseaux). l.tkz. Adam, herif (Qui est cet

oléoduc

965

oignon

oiseau-là?

C'est

un

drôle

d'oiseau).

3.

Duvarcıların içinde harç taşıdıkları arkalık § Oiseaux migrateurs, oiseaux de passage: Göçmen kuşlar. Oiseau-cocher: Borazankuşu. Oiseau de paradis: Cennetkuşu. Oiseau d'or: Altintavuk. Oiseau de proie: Alıcıkuş, yırtıcı kuş. L'oiseau de Jupiter: Kartal. L'oiseau de Junon: Tavuskuşu. L'oiseau de Minerve: Baykuş. L'oiseau de Vénus: Güvercin. Oiseau de bon augure: İyi haber getirici, uğurlu kişi. Oiseau de mauvais augure: Kötü haber getirici, uğursuz kişi. Un vilain oiseau: tkz. Pis herif, itin teki. Un oiseau rare: mec. Bulunmaz Hint kumaşı. A vol d'oiseau: 1. Kestirmeden giderek, dosdoğru giderek, dümdüz, kuş uçuşuyla (Distance à vol d'oiseau). 2. Kuş bakışı (Perspective

à vol d'oiseau).

A vue

d'oiseau: Kuş bakışı (Plan à vue d'oiseau). Avoir un appétit d'oiseau: İştahsız olmak, genellikle çok azyemekyemek. Avoir une cervelle d'oiseau: Kuş beyinli olmak. Donner à qn des noms d'oiseaux: -e hakaret etmek, -i hakaretlere boğmak. Etre comme l'oiseau sur la branche: 1. Çok kararsız bir durumda olmak, kuşkulu ve korkulu bir durumda bulunmak. 2. Diken üstünde oturmak. Petit a

petit l'oiseau fait son nid: Her şey yavaş yavaş olur, hiçbir şey birden olmaz, acele işe şeytan karışır, oiseau-mouche er. hlk. Sinekkuşu. oiseler gçl. 1. (Bir kuşu) Av için yetiştirmek, avcı kuş olarak eğitmek (Oiseler un épervier). 2. gsz. Kuşlara tuzak kurmak; tuzak yada ağ kurarak kuş avlamak, oiselet er. Yavru kuş, minik kuş. oiseleur er. Kuşbaz; kuş tutan, kapanla kuş tutmayı meslek edinmiş kişi. oiselier, ère ad. Kuşçu; kuş yetiştiren yada kuş alıp satan kişi. oiselle diş. 1.Dişi kuş. l.mec. tkz. Saf gençkız, sarı gagalı sığırcık yavrusu, oisellerie diş. 1. Kuşçuluk. 2. Kuşçu dükkânı, 3. Çiftehane. oiseux, euse s. Boş, gereksiz, yararsız (Paroles oiseuses.

Une conversation

sur des

questions

oiseuses).

oisif, ive s. 1. İşsiz; işsiz güçsüz (Ne restez pas oisif. Mener une vie oisive. Des gens oisifs), l.ad.

İşsiz,

aylak. § Monnaie oisive: °Atd para, işletilmeyen para. oisillon er.

Kuş yavrusu (Trois

oisillons

déjà

emplumés).

oisivement bel. İşsiz güçsüz, aylak aylak (Vivre oisivement).

oisiveté diş. İşsizlik, aylaklık, işsiz güçsüzlük (Vivre dans l'oisiveté). § L'oisiveté est la mère de tous les vices: Her kötülüğün başı işsizliktir, oisoner. 1. Kaz palazı. 2. mec. Kaz kafalı; saf, aptal, okapier. hayb. Okapi, Kongodayaşayan bir antilop cinsi. olé! ollé! ünl. 1. (İspanyolca) Yaşa! Bravo! Haydi bre! 2. Oléolés. tkz. Patavatsız, densiz (Ellessont un peu olé olé).

oléacées diş. ç. bitb. Zeytingiller, oléagineux, euse s. 1. Yağımsı, yağı andıran (Liquide oléagineux). 2. Yağ çıkarılan, yağ veren, yağlı (Plantes oléagineuses,

fruits oléagineux).

3.

er. Yağ çıkarılan bitki, yağlı bitki (L'arachide, le colza sont des

oléagineux).

oléandre er. Zakkum ağacı, olécrâne er. biy. Dirsek çıkıntısı, dirsek ucu. oléfines diş. yada er. ç. kim. Olefinler, oléiculteur er. Zeytinci, zeytin yetiştiricisi, oléiculture diş. Zeytincilik, zeytin yetiştiriciliği, oléifère s. Yağlı; tohumlan yağlı; yağ çıkarılan (Plantes

oléifères).

oléiformes. Yağ kıvamında, oléine diş. kim. Olein, oléiques. kim. Oleik, oléoduc er. Petrol boru hattı.

966

olfactif olfactif, ive.v. biy. Kokusal; koku alan, koku almaya yarayan (Le sens olfactif. L'organe

olfactif).

olfaction diş. biy. Koklama, oliban er. (Yakılan) Günlük, olibrius er. 1. (Eski) Yalancı pehlivan, palavracı. 2. (Şimdi) tkz. Zıpçıktı, olifant, oliphant (Eskiden) Fildişinden borazan, boru (Sonner de T olifant: Boru çalmak. de

L'olifant

Roland).

oligarchie diş. Takımerki,"oligarşi, siyasal erkin toplumun bir takımının elinde bulunduğu yönetim biçimi, oligarchique s. Takımerkine değgin (Régime oligarchique).

oligarque er. Takımerki yanlısı, 'takımerkci. oligocène s. ve er. yerb. Oligosen (Epoque oligocène.

L'oligocène).

oligochètes [ıligjktt] er. ç. hayb. Solucanlar, oligophrénie diş. ruhb. Ansal gerilik, zihinsel gerilik. oligopole er. Takım tekeli, azel; birkaç satıcının tekelinde bulunan pazar, oligopolistique s. Takım tekeline değgin, birkaç satıcının tekelinde bulunan piyasayla ilgili (Structure industrielle

oligopolistique).

oligurie diş. hek. İdrar tutulması, olim er. Eski Paris yüksek mahkemesi tutanakları, olivaie, oliveraie diş. Zeytinlik, olivaire s. Zeytin biçiminde, olivaison diş. 1. Zeytin devşirme, zeytin toplama. 2. Zeytin devşirme mevsimi, olivâtres. Zeytin rengine çalan, zeytin yeşili, olive diş.

1. Zeytin

(Olive

noire,

verte).

2.

(Mimarlıkta) Zeytin biçiminde süs, zeytinsi süs. 3. Zeytin biçiminde anahtar, düğme (Appuyersur une olive pour allumer

une lampe).

4. s. Zeytin

yeşili, kahverengine çalan yeşil (Des étoffes olive).

olivette diş. 1. Zeytinlik, zeytin bahçesi. 2. Taneleri zeytine benzeyen bir üzüm cinsi, keçimemesi. 3. - ç. Zeytin devşiriminden sonra oynandan bir halk dansı. olivier er. 1. Zeytin ağacı (L'olivierpousse en climat méditerranéen) 2. Zeytin kerestesi (Statue d'olivier).

olivine diş. yerb. Olivin. olla-podrida diş. 1. İspanyol yahnisi, bir çeşit etli türlü. 2. mec. Çeşitli şeyler karması, aşure, olographe, holographe s. huk. Vasiyetçinin eliyle yazılmış (Testament

olographe).

olympe er. 1. Olimposdağı. 2. Olimpos tanrıları. 3. mec. Gök, gökyüzü, olympiade diş. Olimpiyat, olimpiyat oyunları

ombre (Athlète qui se prépare pour les

olympiades).

olympien, nés. 1. Olimposlu.Olimpos'a değgin (Les dieux olympiens). 2. mec. Soylu, ağırbaşlı, görkemli (Avoir

un air olympien,

olympien).

er.

3.

Olimpos

un

regard

tanrısı

(Les

olympiens).

olympiques. Olimpiyada değgin (Jeux olympiques. Stade

olympique).

ombelle diş. bitb. Şemsiye denilen çiçek durumu, şemsiye durumunda çiçek (Bouquet d'ombelles). ombelle, e s. Şemsiye biçiminde dizilmiş (Fleurs ombellées).

ombellifères diş. ç. bitb. Maydanozgiller, ombelliforme s. Şemsiye biçiminde, ombellule diş. bitb. Küçükgüneşlik. ombilic er. anat. 1. Göbek. 2. bitb. Meyvenin üstündeki yada altındaki çukur. 3. mec. Özek, "merkez (L'ombilic

de la terre, de

l'univers).

ombilical, e s. 1. Göbeğe değgin (Cordon ombilical, hernie ombilicale,

région ombilicale).

2. Göbek

gibi, çukur, çökük, göbek biçiminde (Dépression ombilicale).

ombrage er. 1. Gölgelik, gölge; ağaç gölgeliği, yaprak gölgeliği (Se promener

sous les

ombrages

du parc).

2. Dallar, yapraklar (Ce noyer

beaucoup

trop d'ombrage,

donne

il faudra le tailler). 3.

(Eski) mec. Kuşku. § Causer de l'ombrage à qn: -i kırmak, darıltmak. Porter ombrage à: -e bölge yapmak, gölge düşürmek. Prendre ombrage de qch: 1. -den kuşkulanmak, pirelenmek. 2. -den alınmak, kırılmak (ila pris ombrage de mon d'aller chez

refus

lui).

ombragé,es. Gölgeli,gölgelik (Avenueombragée). ombrager gçl. 1. Gölgelendirmek, gölge vermek (Arbres

qui ombragent

une allée.) 2. Örtmek,

kapamak (Sa mèche ombrageait

son

front).

ombrageux, euse s. 1. Kuşkulu, şüpheli (Il nous regardait d'un air ombrageux). 2. Alıngan, çabuk küsen (Il est d'un caractère ombrageux). 3. Ürkek, çok çabuk ürken, huylu (Un cheval ombrageux). ombre diş. 1. Gölge (L'ombre des arbres, des feuillages). 2. (Resimde) Koyuluk, gölge (Les ombres et les clairs). 3. Karanlık (Les ombres

delà

nuit). 4. Belirsizlik, bilinmezlik, unutulmuştuk, gözden ve gönülden ıraklık (Rester dans l'ombre, sortir de t'ombre, kapahhk (Tramer

vivre dans l'ombre). un complot

S. Gizlilik,

dans l'ombre).

6.

Karaltı, "siluet, görüntü (Entrevoir deux ombres qui s'avancent). 7. mec. Boş umut, ham hayal (Nouspoursuivons

des songes et nous

embrassons

des ombres). 8. (Kimi inançlarda) Ölü görüntüsü, "hayalet (Le royaume des ombres: Ölüler

ülkesi).

9. (Resim boyası olarak) Kara toprak, koyu

kahverengi toprak. 10. mec. Gölge, iz, en ufak belirti (L'ombre

d'un

doute).

11. er.

hayb.

Gölgebalığı. § Ombre d'une tache:gô/c£>. Gölgeli alan, bir güneş lekesinin iyice kara gözüken iç parçası. Ombre de la Terre: gökb. Yer'in gölgesi; tara gölge; Yer ve Güneş kürelerine dıştan çizilen teğetlerin oluşturduğu koninin arkada kalan parçası. Ombres chinoises: Gölge oyunu, Karagöz oyunu. Théâtre d'ombres: Gölge tiyatrosu. A l'ombre: Gölgede (Il fait 45 degrés à l'ombre). A l'ombre de: 1. -in yambaşında, pek yakınında (Il grandit

à l'ombre

de la

maison

paternelle). 2. -in dizidibinde, koruması altında, "himayesinde (Il vit à l'ombre de sa mère). Dans l'ombre: Belirsizlik içinde, karanlıkta (Laisser une question dans l'ombre). Sous l'ombre de, sous ombre de: mec. Bahanesiyle, perdesi altında. Avoir peur de son ombre: Kendi gölgesinden korkmak. Abandonner, lâcher, laisser la proie pour l'ombre: Dimyat'a pirince gideyim derken evdeki bulgurdan olmak. Donner de l'ombre: Gölge vermek. Etre à l'ombre: İçerde olmak, kodeste olmak. Etre l'ombre de qn: -in gölgesi gibi yanından hiç ayrılmamak, -in kuyruğundan aynlmamak. Etre comme l'ombre et le corps: Birbirinden hiç ayrılmamak, içtikleri su ayrı gitmemek. Mettre qn à l'ombre: -i içeri tıkmak, kodese atmak. N'être plus que l'ombre de soimême: Bir deri bir kemik kalmak, canlı cenaze olmak, çok zayıflamak. Suivre qn comme son ombre: -i bölge gibi izlemek, ardından hiç ayrılmamak. Vivre dans l'ombre: Çok silik bir yaşam sürmek, gölge gibi yaşayıp gitmek. Il y a une ombre au tableau: Bu işte bir sakınca var, mide bulandıran bir yan var, bir engel var. ombré, es. Gölge vurulmuş (Dessin ombré). ombrelle diş. 1. Kadın şemsiyesi (Ouvrir, fermer son ombrelle). 2. hayb. Şemsiye, sıcak denizlerde yaşayan bir yumuşakça, ombrer gçl. (Resimde) Gölge vurmak (Ombrer un dessin, un

tableau).

ombrette diş. hayb. Gölgekuşu, Afrika'da yaşayan bir cins tepeli leylek, ombreux, euse s. 1. Gölgeli, koyu gölgeli, loş (Forêt ombreuse.

on

967

ombré

La salle d'attente était ombreuse).

2.

Gölge veren (Les hêtres ombreux). ombrine diş. hayb. Gölgebalığı, minakop, oméga er. Oméga, Yunan abecesinin son harfi. § L'alpha et l'oméga: Başı ve sonu. omelette diş. Kaygana, "omlet. § On ne fait pas d'omelette sans casser les oeufs: Zahmetsiz iş olmaz, her sefanın bir cefası vardır, omettre gçl. 1. Unutmak; es geçmek (Omettre un

nom dans une liste). 2. Omettre de f. qch: -meyi unutmak, -mekten geri kalmak (J'ai omis de donner votre

nom).

omis, e s. Unutulan, unutulmuş (Ajouter référence

une

omise).

omission diş. 1. Unutulmuşluk, unutulma ; olmayış, bulunmayış, yer almayış (Omission d'un article dans une énumération). 2. Unutulan şey, eksiklik (Ilyaplusieurs

omissions dans votre liste).

omnibus s. 1. Her durakta duran, posta (Train omnibus). 2. er. Posta treni (Prendre un omnibus).

omnicolore s. Binbir renkli, içinde bütün renkler bulunan. omnipotence diş. 1. Her şeyi yapabilme gücü, sınırsızgüç, tümgüç. 2. Salt erk, "mutlak kudret (L'omnipotence divine). 3. Tam yetki, tüm yetki (L'omnipotence

d'un

jury).

omnipotent, e s. 1. Her şeyi yapabilme gücünde olan, gücü ve erki sınırsız olan, tüm güçlü, tümerkli, "kadiri mutlak (Dieu est omnipotent). 2. Tam yetkili (Un jury omnipotent. omnipotente dans l'Administration).

Personne

omniprésence diş. Her yerde bulunma, her yerde hazır olma, "her yerde hazır ve nâzır olma (Omniprésence

de Dieu).

omniprésent, e s. 1. Her yerde hazır bulunan, "her yerde hâzır ve nâzır (Dieu est omniprésent). 2. mec. Yakayı bırakmayan, her yerde kendini gösteren (Préoccupation omniprésent du vent).

omniprésente.

Le bruit

omniscience diş. Her şeyi bilme, tümbilicilik (Omniscience

de Dieu).

omniscient, e s. Her şeyi bilen, tümbilici (Un homme

omniscient).

omnisportss. değişmez. Tüm spor dallarını içeren, bütün sporlarla ilgili (Club omnisports). omnium er. 1. Gelişken ortaklık; bir tecim yada sanayinin bütün dallarıyla uğraşan ortaklık; çeşitli kaynaklardan alınmış yada paylardan oluşan anamal yada ödünçlenmenin toplamı. 2. Her çeşit atların katılabildiği koşu. 3. Çeşitli kategorileri içeren bisiklet yarışı, omnivore s. Her şey yiyen, hem et hem ot yiyen, *etçil-otçul (L'homme, omnivores).

le chien,

le porc

sont

omoplate diş. 1. anat. Kürekkemiği. 2. Omuzun düz tarafı. on adıl. 1. (Bir eylemin gerçek öznesi söylenmediğinde kullanılır; Türkçede genellikle eyleme edilgen bir anlam verilerek karşılanır) (On

fait:

Yapılır,

yapılıyor,

yapılmaktadır,

yapmaktalar). 2. Biri, adamın biri (On me l'a dit:

968

onagre Bunu

bana

biri söyledi,

söylediler).

bana söylendi,

bana

3. İnsan, insanlar (On ne travaille bien

qu'avec une bonne santé: İnsan ancak sağlığı iyi

olursa iyi çalışabilir). 4. (Bütün adıllar yerine

özne olarak kullanılabilir) Ben, sen, o, biz, siz, onlar (Nous

sommes

restés bons amis,

on

me

confie ses petites pensées, on suit quelquefois conseils:

Onunla

düşüncelerini

iyi

dost

bana söylüyor,

olarak

mes kaldık,

kimi kez

öğütlerimi

onduleux (Manières

onctueuses).

onctuosité diş. Yumuşaklık, kayganhk, kaypaklık, yağgibilik (L'onctuosité

d'une

crème).

ondatra er. hayb. 1. Bizam sıçanı. 2. Bizam sıçanı derisi (Manteau

d'ondatra).

onde diş. i . (Suda) Dalga (Le vent fait des ondes sur la rivière). 2. Su; deniz (Voguer sur l'onde. limpide,

onde

(Longueur

transparente).

d'onde.

Onde

3. fiz.

Dalga

Ondes courtes, petites

ondes,

dinliyor. Alors, on ne dit même pas bonjour: Ne o,

grandes ondes. Onde électromagnétique).

günaydın

pas

ç. Dalga, kabarma, artma, patlama (Ondes de

istediğimizi

colère, de sympathie). § Sur les ondes: Radyodan

toujours

da mı demiyorsun? ce qu'on

yapamıyoruz.

gidiyorum).

On ne fait

veut: Her zaman

Oui,

oui,

on y va: Peki,

peki

§ Comme on dit: Söylendiği gibi,

dendiği gibi (C'est, comme on dit, un beau brin de

fille). On dirait...: Sanki, tıpkı, ...dersiniz (Cette voiture, on dirait un veau. Son costume était tout taché, on dirait un homme des bois). On dirait que:

Galiba, herhalde, gibi geliyor (On dirait que c'est le voisin qui vient. On dirait bien que c'est

lui).

On-dit, qu'en-dira-t-on er. Söylenti, dedikodu (N'écoutez

pas les on-dit. Je m'enfiche

des

qu'en-

dira-t-on).

onagre er. 1. hayb. Asya yabaneşeği. 2. (Eski Romahlarda)

Mancınık.

3.

diş.

bitb.

Bahçıvansucuğu (bitki), onanisme er. Otuzbir, otuzbir çekme, "istimna. once diş. 1. Ons. 2. mec. Azıcık,birparçacık (Mettre une once de beurre dans la pâte). 3. hayb. Sibirya

parsı, Sibirya panteri, oncial, e s. 1. (Eski Romalıların kullandığı bir yazı için) Yuvarlak büyük harflerle yazılmış (Ecriture onciale, lettres onciales).

2. diş. Yuvarlak büyük

harfli yazı. oncle er. Amca; dayı. § Oncle à la mode de Bretagne: 1. Anne yada babanın amca, dayı, hala yada teyze oğlu. 2. mec. Çok uzak hısım, dış kapının mandalı. Oncle d'Amérique: Beklenmedik bir kalıt bırakan zengin akraba. Oncle Sam: Sam amca, Amerika, oncologie diş. hek. Kanserbilim. oncologiste ad. Kanserbilimci, kanser uzmanı, onction diş. 1. Yağ sürme, yağla ovma. 2. (Hıristiyanlarda) Kutsal yağ sürme dans les sacrements et les cérémonies

(L'onction catholiques).

3. mec. Dokunaklı ses; dokunaklılık (Cet homme

(Allocution

diffusée

sur les ondes).

4. mec.

Etre sur la

même onde: Anlaşmak, aynı dili konuşmak, aynı şeyleri söylemek, aynı şeyleri duymak. Passer qch sur les ondes: -i radyodan vermek, radyodan yayınlamak. ondé, e s. Dalgalı, dalga biçiminde (Mouvement ondé des

cheveux).

ondée diş. Sağnak (J'ai été pris par une Recevoir

une

ondée.

ondée).

ondemètre er. *Dalgaölçer. ondin, e ad. (Cermen ve İskandinav söylencesinde) Superisi, sukızı. on-dit er. Söylenti, dedikodu (Se méfier des on-dit). ondoiement er. 1. Dalgalanma (L'ondoiement des herbes dans le vent). 2. Eğreti vaftiz,

ondoyant, es. 1. Dalgananan (Blés ondoyants, flamme ondoyante). 2. mec. Değişken, kararsız (Personne

ondoyante.

Couleur

ondoyante).

ondoyer gsz. 1. Dalgalanmak (Drapeau qui ondoie dans le vent. Blés, herbes qui ondoient).

2. gçl.

Eğreti olarak vaftiz etmek (Ondoyer un enfant). ondulant, e s. 1. Esnek, değişebilen (Démarche

ondulante). 2. hek. Değişken, oynak, bir inip bir çıkan (Pouls ondulant,

ondulation

diş.

ondulation

1.

fièvre

ondulante).

Dalgalanma

(Une

sur le lac), 2. Dalgalilik

des cheveux;

ondulation

Kıvrıntı (Les ondulations

légère

(Ondulation

du sol, du terrain). de la petite

3.

rivière).

ondulatoire s. 1. Dalgalanmah (Mouvement ondulatoire). 2. fiz. Dalgalara değgin (Théorie ondulatorie.

Mécanique

ondulatoire).

ondulé, e s. Dalgalı, dalga dalga olan (Cheveux ondulés,

route

ondulée).

Onction du regard et de la

onduler gsz. 1. Dalgalanmak (Images qui ondulent dans l'eau). 2. Dalgalı olmak, kıvırcık olmak

onctueux, euse s. 1. Yağ gibi; yumuşamış, kaypak

Dalga dalga yapmak, kıvırmak, kıvırcık yapmak

(Savon onctueux). 2. Sürmek yada ovmakta kullanılan (Liquide onctueux). 3. Ezilmeye yüz tutmuş, yumuşamış, vıcıklaşmış (Légume

onduleux, euse s. 1. Kıvrıntıh, dalgalı, dalga dalga

a beaucoup

d'onction.

voix).

onctueux). 4. mec. Yumuşak, gevşek, pelte gibi

(Cheveux (Onduler (Une

qui ondulent,

naturellement).

3. gçl.

des cheveux au fer).

ligne

onduleuse.

Plaine

onduleuse).

Dalgalanan, inip çıkan (Mouvement

2.

onduleux).

969

one man show one man show [wanmanfo] er. İng. Tek kişilik gösteri. onéreux, euses. I. Masraflı (Un voyage onéreux). 2. Güç, külfetli, zahmetli (Les brahmanes considèrent la vie comme une chose onéreuse). § A

titre onéreux: huk. Karşılıklı, "ivazlı, karşılığını ödeyerek (Acte à titre onéreux. Acquérir quelque chose à titre onéreux). ongle er. 1. Tırnak (Ongles des mains, des pieds. Vernis à ongles. Se peindre les ongles). 2. (Yırtıcı

kuş yada hayvanlarda) Cırnak. $ Jusqu'au bout des ongles: 1. Sapma kadar, tam anlamıyla, tamamıyla (llestbrave

jusqu'au

bout des ongles).

2. Çok, istemediğin kadar (Il a du talent jusqu'au bout des ongles). Sur le bout des ongles: Çok iyi, adamakıllı, su gibi (Connaître, savoir quelque chose sur le bout des ongles). Avoir bec et ongles:

Dişli tırnaklı olmak, dişi tırmağı olmak, kendini savunacak güçte olmak. Avoir les ongles en deuil: Tırnakları uzamış ve kirli olmak. Avoir les ongles crochus: Çok cimri olmak, eli sıkı olmak. Faire rubis sur l'ongle: Bardağı bir dikişte içip içinde tek damla bırakmamak. Payer rubis sur l'ongle: Borcunu tıkır tıkır ödemek, parayı hemen sayıp ödemek. Rogner les ongles à qn: -i kuşa benzetmek, bütün yetki ve gücünü elinden almak, kolunu kanadını bağlamak; gelir ve olanaklarını azaltmak yada kesmek. onglé,es. Tırnaklı;cırnaklı (Pattesonglées. onglé).

Oiseau

onglée diş. Soğuktan parmak uçlarının sızlaması (Avoir

l'onglée).

onglet er. 1. (Ciltçilikte) Tek yapraklarda dikiş pervazı, tırnak. 2. (Çakı gibi şeylerde) Tırnaklık. 3. mat. Dilim, küre dilimi (Onglet cylindrique, conique, sphérique). 4. (Silme ve kornişlerde) Yarım gönye uç. onglier er. Tırnak takımı. onglon er. (Koyun, keçi gibi hayvanlarda) Tırnak, onguent er. Merhem (Appliquer un onguent sur une brûlure).

onirisme er. Düşçülük. onirologie diş. *Düşbilim. onirologue er. 'Düşbilimci. oniromancie diş. 1. Düş yorumu. 2. Düş yorumuyla ileride olacakları kestirme, düş falı. oniromancien, ne ad. 1. Düş yorumcusu. 2. Düş yorumuyla geleceği kestirmeye çalışan kişi. onomasiologie diş. dilb. Adbilim. onomastique s. dilb. 1. Özel adlara değgin. *adbilimsel 2. diş. *Adbilim. onomatopée diş. dilb. Yansıma, "ses taklidi, "taklit ses. onomatopéique s. dilb. Yansımaya değgin, *yansımasal, ses taklidiyle ilgili (Formations onomatopéiques

du langage

enfantin).

ontogenèse, ontogénie diş. fels. *Bireyoluş, "tekevvüni ferdi, ontogénique s. fels. *Bireyoluşsal, bireyoluşa değgin. ontologie diş. fels. *Varlıkbilim. ontologiques. *Varlıkbilimsel, varlıkbilimedeğgin, ontologisme er. Varhkbilimcilik, varhkbilim yanlılığı. o.n.u. diş. (Organisation des Nations Unies'nin kısaltması) Birleşmiş Milletler Örgütü, onusien, nés. 1. Birleşmiş Milletler Örgütü ile ilgili (Une délégation

onusienne).

2. ad.

Birleşmiş

Milletler Örgütü görevlisi, onychophagie diş. Tırnak yeme, tırnak kemirme huyu. onyx [oniks] er. Alaca somaki, balgam taşı, Hacıbektaş taşı (Une coupe en onyx). onyxis [sniksis] er. hek. Tırnak yangısı, onzain er. Onbir hecelik dize. onze s. 1. On bir (Onze filles). 2. On birinci (Page onze). 3. er. Ayın onbiri (Aujourd'hui, c'est le

onze). 4. On bir rakamı. 5. (Ayaktopunda) Takım, onbir kişilik oyuncu topluluğu (Le onze de Turquie).

onzième s. 1. On birinci (Le onzième jour, la onzième partie). 2. er. On birde bir (Il aura

onguiculé er. Tırnakcık, küçük tırnak, onguiculé, e s. 1. Her parmağında tırnak olan, tırnaklı

opacifier

(Animaux

onguiculés).

2.

bitb.

Tırnakçıklı, tımakçıklarıolan (Pétale onguiculé). onguiforme s. Tırnak biçiminde, ongulé, e s. 1. Toynaklı. 2. Tırnaksı. 3. er. ç. hayb. Toynaklılar. onirique s. 1. Düşe değgin, düşle ilgili, düşe özgü (Images oniriques,

visions oniriques).

2. Düşsü,

düşü andıran, düşteymiş gibi (Etre dans un état onirique. Atmosphère, surréalistes).

décor onirique des

œuvres

le

onzième de l'héritage). 3. diş. müz. On birli, onbir notluk aralık, katlı dörtlü aralığı, oogone diş. bitb. biy. Yumurtalık, oolithe er. Balık yumurtasım andıran taneciklerden oluşmuş bir tür kalker, asitli kalker, oosphère diş. bitb. Yumurta gözesi, yumurta hücresi. oospore diş bitb. Mantar ve suyosunu tohumu, opacification diş. Donuklaşma; donuklaştırma, opacifier gçl. Saydamsızlaştırmak, donuklaştırmak, ışıkgeçirmez kılmak (Ces verres opacifient la lumière). § S'opacifier: Donuklaşmak.

opacité diş. Işıkgeçirmezlik, saydamsızlık, donukluk. opale diş. 1. Değerli bir taş, panzehir taşı, opal. 2. Opal rengi. opalescence diş. Renk renk yansılar gösterme, renk renk yansılanma, opalescent, e 5. Renk renk yansılanan, renk renk yansılar gösteren, opalin, e s. 1. Opal renginde, renk renk yansılar gösteren , süt beyaz (Matière opaline). 2. diş. Opalin (Un vase d'opaline,

bibelots en

opaques aux rayons ultraviolets).

3. mec. Koyu,

yoğun, içine girilemez (Nuit opaque,

ombre

opaque). opéra er. 1. Opera (Livret

d'un opéra.

Chanteur

d'opéra). 2. Opera binası. 3. Ateş kırmızı, opérable s. Ameliyat edilebilir (Malade opérable, cancer

opérantes).

trice

ad.

1.

gerçekleştiren (Opérateur

Yapan,

yaratan,

des miracles).

2. hek.

Cerrah, operatör. 3. mat. Yapılacak işlemi gösteren işaret (+ est l'opérateur de l'addition). 4. Teknisyen, bir makinenin her türlü çalışma ve onarımını sağlayan kişi. 5. (Sinemacılıkta) Kameracı, alıcı yönetmeni. 6. (Basımcılıkta) Dizgici. opération diş. 1. Çalışma, işleme, yapılma (Les opérations

de la digestion.

La

nécessaire pour toutes les opérations İş, işlem (L'opération

opérations quatre

d'une fabrication).

opérations

mémoire

est

de la raison).

de sauvetage.

Les

3. mat. İşlem (Les

arithmétiques.

Faire

une

opération de tête). 4. hek. 'İşlemce, "ameliyat (Subir

une opération.

Salle d'opération,

table

d'opération). 5.ask. 'Eylemce,"harekât (Prendre l'initiative des opérations). 6. (Ticarette) İş, işlem (Opérations de bourse). § Ligne d'opérations: ask. Cephe. Etre en opération: Cephede olmak, opérationnalisme er. İşlemselcilik, "ameliyecilik. opérationnel, le s. ask. 1. Harekâta değgin (Base opérationnelle,

ligne

Matematiksel

işleme

opérationnelle:

Bir problemi

opérationnelle).

değgin

2.

(Recherche

matematik

yöntemle

çözümleme). 3. Hizmete konulabilir, işletmeye açılabilir (Ce opérationnel

değgin

(Méthodes

centre

en 1971).

commercial

devrait

opératoires.

être

Médecine

opératoire). 2. mant. İşleme değgin, "işlemsel. opercule er. 1. anat. Tıkaç, kapak. 2. hayb. Solungaç kapağı, bahk kulağı, opéré, e s. ve ad. 1. hek. Ameliyat geçirmiş, ameliyat edilmiş, ameliyatlı (Un bras opéré. L'opéré

commence

à se lever).

2.

Yapılmış,

gerçekleştirilmiş, yerine getirilmiş, opérer gçl. 1. Yapmak, gerçekleştirmek, meydana heureux changement.

ont opéré

sur lui un

Il faut opérer un choix).

2.

Ameliyat etmek; ameliyatla almak (On lui a opéré l'oeildroit.

Opérer un kyste). 3. Opérer qn de qch:

Birini -den ameliyat etmek (Opérer un malade de l'appendicite,

opérer une femme

du cancer).

4.

gsz. Etkisini göstermek, etkili olmak (Le remède a opéré). 5. gsz. Davranmak, hareket etmek (Il faut opérer de cette manière).

6. gsz. Çalışmak,

işini görmek, iş yapmak, etkinlik göstermek (Les brigands

opérable).

opéra-comique er. Gülünçlü opera, opérant, e s. Etkili, bir sonuca vardırıcı, işe yarar, bir sonuca götürücü (Nos mesures ont été opérateur,

opératoires. 1. hek. Ameliyata değgin; cerrahlığa

getirmek (Les vacances

opaline).

opalisergç/. Opal görünümü vermek, opaques. 1. Donuk, saydamsız, ışıkgeçirmez (Verre opaque). 2. Opaque à qch: -i geçirmez (Corps

2.

ophtalmoscope

970

opacité

opèrent

nuitamment).

Yapılmak,

olmak,

(L'expropriation

pour

§

S'opérer:

gerçekleştirilmek

cause d'utilité

s'opère par autorité de justice).

publique

Se faire opérer:

Ameliyat olmak. Se faire opérer de: -den ameliyat olmak (Il s'est fait opérer du

nez).

opérette diş. Operet (Chanteuse d'opérette). § ...d'opérette: Sözde, uyduruk, ciddiye alınmayan (Héros d'opérette,

armée

d'opérette).

ophicléide er. Kaim sesli ve anahtarlarla donatılmış bakırdan bir üfleme saz. ophidien, ne s. 1. Yılana değgin; yılanı andıran; yılana özgü. 2. er. ç. hayb. Yılangiller, yılanlar, ophiographie, ophiologie diş. hayb. Yılanlarbilgisi, 'yılanbilim. ophiolâtrie diş. Yılanatapma, yılantaparlık. ophite er. Yeşil somaki, damarlı yeşil mermer, ophiure diş.hayb. Gevrek yılanyıldızı. ophiurides, ophiuridés er. ç. hayb. Yılanyıldızları. ophrys er. yada diş. bitb. Salepgillerden bir tür, ofris. ophtalmie diş. Göz yangısı (J'ai une légère ophtalmie,

fruit de mes

lectures).

ophtalmique s. Göze değgin, gözlerle ilgili (Nerf ophtalmique).

ophtalmologie diş. Göz hekimliği, 'gözbilim. ophtalmologique s. Göz hastalıklarıyla ilgili, gözbilimle ilgili, 'gözbilimsel (Clinique ophtalmologique).

ophtalmologiste, ophtalmologue ad. Göz hekimi, göz hastalıkları uzmanı, gözbilimci. ophtalmoscope er. hek. Göz aynası, gözdibini aydınlatıp muayene etmeye yarayan alet,

971

ophtalmoscopie oftalmoskop, ophtalmoscopie diş. hek. Göz dibi muayenesi, opiacé, es. Afyonlu (Médicamentopiacé, cigarettes opiacées).

opiacer gçl. Afyon katmak, opiat er. 1. (Eskiden) Afyonlu macun. 2. (Bugün) Herhangi bir macun, opilatif, ive s. hek. Tıkayıcı. opilation diş. hek. Tıkanma, opiler gçl. Tıkamak. opimes s. (Yalnız şu deyimde geçer) Dépouilles opimes: 1. (Eskiden) Düşman komutanı öldüren Romalı komutanların getirdikleri zengin ganimetler. 2. (Şimdi) Büyük kazanç, vurgun, opiner gsz. 1. Kamsını söylemek, düşüncesini belirtmek (Tous les membres du bureau ont opiné dans le même sens que le président).

2. Opiner à: -e

katılmak, -i onaylamak. 3. Opiner pour: -den yana olmak (Opiner pour la paix). § Opiner de la tête: Kafasını sallayarak onayladığını, katıldığını belirtmek. Opiner du bonnet: tkz. Kavuk sallamak. Ahfeşin keçisi gibi başını sallamak, opiniâtre s. 1. Ayak direyen, direngen (Avoir un caractère, un esprit opiniâtre).

2. Dikkafalı, inatçı.

3. Sürekli, aralıksız, ara verilmeyen combat,

travail opiniâtre).

(Lutte,

4. Hiç dinmeyen; hiç

geçmeyen (Haine opiniâtre, bronchite

opiniâtre).

opiniâtrement bel. İnatla, ısrarla, direnerek, ayak direterek (Soutenir opiniâtrement

une idée).

diretme, direngenlik (Travailler,

lutter,

résister

opiniâtreté).

d'opium.

Manger, fumer de l'opium).

à base

2. mec. Her

türlü uyuşturucu şey. opodeldoch [opjdcldok] er. Ağrı dindirici bir merhem, oponce diş. bitb. Frenkinciri. opontiacées diş. ç. bitb. Atlasçiçeğigiller. opopanax er. bitb. Çavşır. opossum er. hayb. 1. Keseli-sıçangillerden bir memeli türü, opossum, 2. Bu hayvanın derisi (Manteau

d'opossum).

opothérapie diş. hek. Özsu tedavisi, hormon tedavisi. opportun, es. Uygun, elverişli (En temps opportun. Choisir le moment

opportun.

Faire une

démarche

opportune).

opportunément bel. Tam sırasında, uygun zamanda (Arriver

opportunément).

opportunisme er. 'Günoğluluk, "uyaroğluluk, "eyyamcılık. opportuniste . ve ad. *Günoğlu, "uyaroğlu, "eyyamcı (Politicien

opportuniste).

opportunité diş. Uygunluk, elverişlilik, yerindelik (L'opportunité d'une

d'une

mesure,

d'une

démarche,

visite).

opposabilité diş. getirilebilirlik, (L'opposabilité

1.

(Bir şeyin) Karşısına karşısına geçebilirlik

du pouce).

2. huk. d'un

"Dermeyan

contrat,

d'une

convention).

opposable s. Opposable à : 1. -in karşısına getirilebilen, karşısına geçebilen (Le pouce est opposable

aux doigts).

2. -i engelliyebilecek, -e

karşı, -in aleyhinde; "dermeyan edilebilir (Un argument

opposable

à une

décision).

opposant, e s . 1. anat. Karşıt (Muscle opposant).

opinion diş. 1. Kanı, düşünce (Donner son opinion sur une question. J'ai la même opinion que 2. Görüş (Divergences opinion).

opium [opjom] er. 1. A f y o n (Médicament

edilebilirlik (Opposabilité

opiniâtrer (s1) gsz. 1. Diretmek, ayak diremek, inat etmek, ısrar etmek (S'opiniâtrer dans un projet). 2. S'opiniâtrer à f. qch: -mekte ayak diremek, ısrar etmek, inat etmek, opiniâtreté diş. Israr, inat; ayak direme, dayatma, avec

opposé

d'opinion.

vous).

C'est enfin une

3. Düşün, "fikir (Liberté d'opinion).

Kamuoyu (Agir sur l'opinion par la

4.

propagande.

2.

İtiraz eden; muhalefet eden, karşı koyan (Une minorité opposante). 3. ad. Muhalif, karşıcı (Les opposants

et les gouvernants).

4. Opposant à: -e

muhalif, -e karşı olan (Les opposants au régime. Les opposants

à un

projet).

§ Opinion

opposé, e s. 1. Ters, zıt, karşıt (Partir dans des

publique: Kamuoyu. Avoir bonne opinion de qn: -i beğenmek, hakkında iyi düşünmek. Avoir mauvaise opinion de qn: -i hiç beğenmemek, hakkında hiç de iyi düşünmemek. Avoir bonne opinion de soi: Kendini pek beğenmek. Braver l'opinion: Söylentilere aldırmamak, el ne dermiş diye hiç düşünmemek, opiomane s. ve ad. Afyon tiryakisi, afyonkeş, opimanie diş. Afyon tiryakiliği, afyonkeşlik, opisthobranches er. ç. hayb. Arttansolungaçhlar, arkadan solungaçlılar.

directions opposées. Après l'école, ils ont suivi des

Poser un problème

devant l'opinion).

voies opposées). nous sommes

2. Ayrı, farklı (Sur cette d'avis

opposé.

question,

Ils ont des

goûts

opposés). 3. Opposé à qch: -e karşı, muhalif (11 est opposé au progrès.

Je suis opposé à la

télévision

pour les enfants jeunes). 4. er. Ters, zıt; tersi, zıttı (L'opposé

du Nord est le Sud. Vous faites

de ce que vous dites. Soutenir

opinion).

l'opposé

l'opposé

d'une

§ Diamétralement opposé: Taban

tabana zıt (Des idées diamétralement

opposées).

Angle opposé par le sommet: mat. Tersaçi. A

972

opposer

optatif

l'opposé: 1. Tersine (Pierre est un pur intellectuel,

opposition avec: a) -ile çatışmak, anlaşamamak (II

à l'opposé,

est toujours en

Paul est un grand sportif).

2. Karşı

tarafta, karşıda (La gare est à l'opposé). A l'opposé de: 1.-in tersine (A l'opposé de ses amis, il pense que rien n 'est perdu). 2. -e karşı, aykırı ( Ceci est à l'opposé

de tes discours

habituels).

opposer gçl. 1. Karşılıklı koymak, birbirinin karşısına getirmek (Opposer dans une pièce.

Opposer

deux gros

meubles

deux masses

sombres

dans un tableau). 2. tleri sürmek, öne sürmek, (Opposer

un argument,

un prétexte).

3. Karşı

karşıya getirmek, birbirine düşürmek, düşman etmek (Conflit qui oppose deux pays). 4. Opposer

opposition

avec son

directeur).

b) -ile çelişmek (Sa conduite esten opposition

avec

ses idées). Faire de l'opposition: Muhalefet yapmak. Faire opposition: Muhalefet yapmak. Faire opposition à qch: -e karşı koymak, direnmek, muhalefet etmek, itiraz etmek, oppositionnel, le s. ve ad. Muhalefete değgin; muhalefete

özgü;

muhalif

(Tactique

oppositionnelle).

oppressant, e s. Boğucu, sıkıcı, bunaltıcı (Une chaleur oppressante.

oppressé, e s .

Des souvenirs

oppressants).

1. Rahat soluyamayan, soluğu

qn, qch à: a) -in karşısına ...çıkarmak, koymak,

tıkanan, güçlükle soluyan (ilse sentait oppressé).

di kmek ( Opposer une armée puissante à

l'ennemi.

2. s. vead. Ezilen, mazlum (Un peuple

Quel

Cicéron?

Les oppressés du

orateur

Opposer

pouvait-on

opposer

à

un barrage au déferlement

des eaux), b)

oppressé.

monde).

oppresser gçl. 1. Sıkıca sarmak, sıkmak (Avoir un

Bir şeye... ile karşılık vermek, "mukabele etmek

vêtement

(Opposer

Göğsüne baskı yapmak, göğsünü sıkıştırmak, soluyamaz duruma getirmek, bunaltmak,

la force à la force),

göstermek (Opposer

c). Bir şeye karşı.,

une résistance

aux

ordres

reçus), d) Bir şeyi -in karşıtı olarak göstermek (Il est

absurde

d'opposer

l'âme

au

corps).

S'opposer: 1. Çatışmak, atışmak (De

§

nombreux

orateurs se sont opposés

au cours du débat).

Karşı

(Deux

karşıya

s'opposent). olmak

olmak

magasins

2.

qui

3. Birbirinden farklı olmak, ayrı

(Nos

positions

s'opposent

sur

ce

problème). 4. S'opposer à: a) -in tersi olmak, karşıtı olmak (Haut s'oppose à bas), b) -i engellemek, kösteklemek (Les préjugés s'opposaient

au progrès de la science), c) -e karşı

trop

zalim (Un régime

l'opposite de: -in karşısında (Leurs maisons l'une de

sont

l'autre).

opposition diş. 1. Karşılıklılık, karşılıklı ilişki, karşılıklı denge (Remarquer masses

dans

un tableau).

(Opposition

de couleurs.

entre

personnes).

deux

(Personnage

plein

muhalefet

Opposition

des

de caractère

3. Çelişki, tutarsızlık

d'oppositions).

uyuşmazlık (Opposition en opposition

l'opposition

2. Karşıtlık, zıtlık

4. Çatışma,

d'intérêts.

Cet enfant est

avec ses parents).

5. Karşıcılık,

(Les

partis

de

l'opposition).

6.

Direnme, karşı koyma, engelleme, engel (Notre projet heurter

rencontre

beaucoup

à une opposition).

d'opposition:

İtiraz

d'oppositions. 7. İtiraz

dilekçesi).

8. gökb.

Se

(Requête Karşı

konum. § Par opposition à: -in tersine (Il travaille sérieusement

par opposition

à ses autres

frères).

Entrer en opposition avec qn: -ile anlaşmazlığa düşmek, aralarında uyuşmazlık çıkmak. Etre en

2.

oppresseur.

L'oppresseur

et

l'oppressé).

oppressif, ive s. Ezici, baskıcı (Autorité contrôle

oppressif.

Prendre

oppressive,

des

mesures

oppressives).

oppression diş. 1. Ezme, ezilme (L'oppression

du

faible par le fort). 2. Baskı, zulüm (La résistance à l'oppression

situées à l'opposite

oppresse).

l'oppressait).

sous

opposite er. (Eski) Karşı yan, karşı taraf. § A

vous

oppresseur s. ve er. Baskıcı, ezici, ezen, zorba,

gelmek, karşı koymak, itiraz etmek (Parents qui mariage).

qui

sıkıştırmak (La chaleur m'oppresse). 3. Canını sıkmak, canından bezdirmek (Une angoisse

s'opposent

à un

serré

est un des droits du citoyen.

l'oppression.

Régime

Gémir

d'oppression).

3.

Göğsü sıkışma, soluk almakta güçlük çekme, sıkıntı ( Souffrir d'oppression

à cause de la chaleur).

opprimant, es. Ezen, ezici, baskıcı, opprimé, e s. ve ad. Ezilen; zulüm altında inleyen, ezilmiş, "mazlum (Populations pays opprimé.

Défendre

les

opprimées,

un

opprimés).

opprimer gçl. 1. Ezmek, zulmetmek (Opprimer un peuple,

les faibles).

2. Baskı altında tutmak,

susturmak (Opprimer

les consciences,

l'opinion,

la liberté). 3. Göğsünü sıkıştırmak, soluyamaz duruma getirmek (Une angoisse m'opprimait). 4. (Eski) Öldürmek (Aux yeux de tout son peuple, il faut que je

l'opprime).

opprobre er. Utanç; yüzkarası; leke (Accabler, couvrir

quelqu'un

l'opprobre.

Cet

d'opprobre. enfant

Vivre

est l'opprobre

dans de

sa

famille).

optatif, ive s. 1. Dilek yada istek anlatan (Mode optatif). grec).

2. er. dilb. İstek kipi (L'optatif

existe en

973

opter opter gsz. Opter pour: -i seçmek, yeğlemek, -de karar kılmak (Elle peut opter pour la turque

ou française.

Il opte pour

nationalité

une

carrière

diplomatique). opticien er. Gözlükçü (Faire faire ses lunettes

chez

l'opticien). température

optimale d'une chambre de

malade).

optimaliser —» optimiser. optimisation diş. (Ekonomide) Mümkün olan en iyi duruma getirme (Optimisation de la production ). optimiser gçl. Mümkün olan en iyi duruma getirmek (Optimiser une entreprise

industrielle).

optimisme er. İyimserlik (Envisager la situation avec optimisme.

Il est d'un grand

optimisme).

optimiste s. ve ad. İyimser (Avoir un caractère Je ne suis pas très optimiste pour

ton

avenir).

optimum er. 1. En yüksek nokta, en iyi durum, en uygunluk (Atteindre Les optimums

l'optimum

de rendement).

iyi, en uygun (L'effet

de

production.

2. s. En yüksek, en

optimum.

Température

optimum).

option diş. 1. Seçme; seçme yapma, seçim yapma (Se trouver devant une option délicate). 2. Seçilen

şey, yeğlenen şey. 3. Alım yada satım için verilen söz, satış vaadi (Avoir une option

dedeuxmoissur

un appartement). § Droit d'option: huk. Seçme hakkı, tercih hakkı. Matière à option: Seçmeli ders. optionnel, le s. Seçmeye dayalı, seçmeye bağlı, seçmeli; isteğe bağlı, "ihtiyarî, optique s. 1. Göze değgin, gözle ilgili; görmeye değgin, görmeyle ilgili, görüşle ilgili (Nerf optique, angle optique, Optik (L'étude

verre optique).

de l'optique.

Matériel

2. diş. fiz. d'optique).

3. diş. Uzaktan görünüş, *görünge, "perspektif (L'optique

du théâtre, du cinéma).

(Des lois particulières esprits

4. Görüş açısı

qui régissent l'optique

des

orientaux).

opulence diş. Bolluk, gönenç, büyük zenginlik (Vivre dans l'opulence). § Nager dans l'opulence: Bolluk içinde yüzmek, bir eli yağda bir eli balda olmak. opulent, e s. 1. Zenginlik içinde yüzen, bir eli yağda bir eli balda (Une famille

opulente).

2. Çok

gelişmiş, büyük, geniş; iri yan etli butlu (Il a une poitrine opulente. et

yapıt, *yapıtçık, kitapçık, or. er. 1. Altın (L'or est inoxydable. l'or. Chercheur

Il trouvait les femmes

opulentes

sensuelles).

opuntia -» oponce. opus[j/)ii] er. müz. Yapıt, "eser, müzik parçası (La sonate opus 109 de

Beethoven).

opuscule er. (Yazm yada bilim konusunda) Küçük

La ruée vers

d'or. Dents en or, bijoux d'or). 2.

Altın para (Payer une somme en or). 3. Sırma (Habit de soie et d'or). 4. Altın rengi, altın sarısı (Des

optimal, e s. En iyi, en yüksek, en uygun (La

optimiste.

orageux

cheveux

d'or.

L'or

et la pourpre

de

l'automne). S. mec. Para, zenginlik, servet (Le pouvoir de l'or. L'or est tout). § L'âge d'or: Altın çağ. Le jaune d'or: Altın sarısı. Jours filés d'or et de soie: Mutlu günler. La poule aux oeufs d'or: Altın yumurtlayan tavuk. L'or noir: Petrol, kara altın. Le veau d'or: Altın buzağı, İbranilerin taptığı bir tapıncak. A prix d'or: Çok pahalı, ateş pahasına. C'est de l'or en barre: Çok kârlı bir şey bu; her zaman cepte altın demektir bu (Cette affaire,

c'est

de l'or

en barre).

En or:

tkz.

Bulunmaz, kusursuz, eşsiz (Un mari en or). Pour tout l'or du monde: Dünyayı verseler, asla (Il ne l'acceptera pas pour tout l'or du monde).

Adorer le

veaud'or: Paraya tapmak, dini imam para olmak. Avoir un coeur d'or: Çok temiz yürekli olmak. Etre franc comme l'or: Açık yürekli olmak, özü sözü bir olmak. Faire un pont d'or à qn: 1. -in gözünü parayla doyurmak, -i iyi para vererek çalıştırmak, -e parayla istediğini yaptırmak. 2. -in uğruna çok para harcamak, varını yoğunu vermek. Parler d'or: Güzel söylemek, iyi söylemek. Rouler sur l'or: Çok zengin olmak, altın babası olmak, paraya para dememek. Valoir son pesant d'or: Ağırlığınca altın etmek, or bağ. Oysa, oysa ki (Oncomptait beaucoup sur lui, or il a eu un empêchement

au dernier

moment).

oracle er. 1. Tanrısal esin, vahiy. 2. (Payenlerde) Tanrıların verdiği yanıt, tanrı yamtı. 3. (Payenlerde) Yanıt veren tanrı. 4. *Bilici, kâhin. 5. Kâhinlerin verdiği karar. 6. (Çok tanrılı dönemde) Tapınak, mabet (L'oracle de Delphes). 7. mec. Kesin karar (Les oracles de la justice). 8. En yetkili kişi, sözü geçen kişi (C'est l'oracle de la famille). § Parler comme un oracle: Kesin olarak konuşmak, yetkiyle konuşmak, orage er. 1. Fırtına; kasırga (L'orage éclate, gronde. Etre pris par l'orage). 2. mec. Karışıklık, kargaşa,

fırtına (Ilsentaitvenirl'orage). 3.mec. İç fırtınası, duygu kabarması, coşku, heyecan (Des orages se passent au fond de son coeur).

§ D y a de l'orage

dans l'air: mec. Fırtına kopacak, hava çok elektrikli, gümbürtü kopacak, orageusement bel. Kavgalı gürültülü, fırtınalı, çok tartışmalı (Réunion qui se termine

orageusement).

orageux, euse s. 1. Fırtınalı (Un temps orageux). 2. Fırtına orageuse).

getiren

orageuse,

chaleur

3. Fırtınaları bol (Saison

(Pluie

orageuse,

974

oraison région orageuse). 4. mec. Gürültülü, tartışmalı, fırtınalı (La discussion a été orageuse.

Une séance

orageuse). S. Çalkantılı, serüvenli, çok hareketli (Une vie oraison

orageuse). 1. Dua f Dire, faire, réciter une

oraison).

2. (Eski) Söylev. § Oraison dominicale: Pazar duası. Oraison funèbre: Ünlü bir kişinin gömütü başında yapılan konuşma, ölübaşı söylevi. *Ağıt söylevi; *yuğ övgüsü, oral, es. 1. Sözlü (Littérature Examen

oral).

Médicament

sont orbiculaires).2.Çembeı

orale.

(Mouvement

par voie orale). 3 .er.

biçiminde

orale,

voyelle

orale).

oralement M . Sözlü olarak; ağızdan (Interroger un Accord conclu

1. Portakal (Ecorce, Jus d'orange.

peau,

pelure

Orange pressée.

Orange

fragiles).

oranger gçl. Portakal rengine boyamak (Oranger rubans).

orangeraie diş. Portakal bahçesi, orangerie diş. Portakal camekâm, limonluk, portakal serası (Les orangeries de Versailles). orangette diş. Reçel yapmak için olgunlaşmadan toplanan küçük ekşi portakal, orangiste s. ve ad. tar. 1. (İngiltere'de) III.Guillaume yanlısı. 2. (Belçika'da) Orange hanedanı yanlısı, orang-outan, orang-outang er. hayb. Orangutan, orant, e ad. Dua etme durumunda yontu, resim, orateur er. Konuşmacı; aytaç, sözen, °hatip (A la fin du banquet,

l'orateur a été très

applaudi).

oratoire s. 1. Aytaçhğa değgin, sözenliğe değgin; "hitabete değgin (Il connaît toutes les règles de l'art

oratoire). 2. er. (Evlerde) Dua yeri, küçük kilise (Dire samesse dans son oratoire). 3. er. Bir katolik tarikatının adı (Membre de

de l'Oratoire.

Les

şeklinde,çemberi msi

orbiculaire).

olma,

(L'orbiculaire

des

3.

ad.

çembersilik,

Çember

değirmilik

paupières).

orbiculairement bel. Fırdolayı; çemberler çizerek, yuvarlaklar yaparak (Les astres se meuvent orbiculairement).

orbitaire s. anat. Gözçukuruna değgin, gözevine

oralement).

sanguine). 2. s. Portakal renginde (Des rubans orange). 3. er. Portakal rengi. § Orange amère: Turunç. Courronne de fleurs d'orange: Gelinlik tacı, gelinlerin taktıkları çiçek taç. Eau de fleurs d'orange: Çiçek suyu. orangé, e s. 1. Portakal renginde, turuncu (Soie orangée). 2. er. Turuncu, portakal rengi, orangeade diş. Portakallı meyve suyu, portakal şerbeti. oranger er. Portakalağacı (Les orangers sont

des

orbicole).

orale.

Sözlü sınav, sözlü (lia réussiàl'écrit, mais échoué

d'orange.

bulunan (Plante

orbiculaires. 1. Yuvarlak (Les taches de la panthère

orale. Promesse

à l'oral) 4. dilb. Ağızsıl (Consonne

orange diş.

orkestra için yazılı dinsel dram türü. orbe er. 1. gökb. Yörünge, yörünge alanı 2. (Şiir dilinde) Yuvarlak, küre (L'orbe d'or du soleil). 3. s. (Şu deyimlerde geçer). Coup orbe: Yalnız morartı yapan darbe. Mur orbe: Kör duvar, kapısız penceresiz duvar, tüm duvar, orbicole s. (Az kullanılır) Yeryüzünün her yanında

2. Ağıza değgin (Cavité

qui s'administre

élève oralement.

orchestrer

pères

l'Oratoire).

oratorien er. Oratoire adını taşıyan katolik tarikatından olan kimse, oratorio er. müz. Oratoryo; solo sesler, korolor ve

değgin (Arcade

orbitaire).

orbital, es. gökb. Yörüngeye değgin, 'yörüngesel, orbite diş. 1. gökb. Yörünge (Orbite absolue: yörünge.

Orbite

apparente:

Salt

Görünürdeki

yörünge.

Orbite réelle: Gerçek yörünge.

relative:

Bağıl yörünge).

2. anat.

Orbite

Gözçukuru,

gözevi (Les yeux lui sortent des orbites). 3. mec. Etki alanı (Attirer, entraîner quelqu'un

dans son

orbite). § Avoir les yeux qui sortent des orbites: Gözleri yuvalarından fırlamak. Mettre qch en, sur orbite: -i yörüngeye oturtmak (Mettre un satellite artificiel en

orbite).

orcanette, orcanète diş. bitb. Havacıva, orchestral, e s. müz. 1. Orkestraya değgin, orkestraya özgü (Musique orchestrale). 2. mec. Derli toplu, bütünlük gösteren, zengin (Style orchestral,

beauté

orchestrale).

orchestrateur, trice ad. Bir parçayı orkestraya uyarlayan, orkestrada çalınacak duruma getiren müzikçi, 'orkestralayıcı. orchestration diş. Orkestraya uyarlama; orkestrada çalınacak biçimde işleme, orkestralama, orchestre er. 1. Orkestra (A l'orchestre, les musiciens

accordaient

leurs

instruments.

Chef

d'orchestre). 2. (Tiyatroda) Salonun ön kısmı, sahneye en yakın bölüm; bu bölümdeki yerler (Réserver

trois places

à l'orchestre.

l'orchestre aux balcons, auxloges).

Préférer

3. Ö n sıralarda

oturan seyirciler (Les applaudissements

de

l'orchestre).

orchestrer gçl. 1. Orkestrada çalınacak şekilde işlemek; orkestraya uyarlamak, orkestralamak (Orchestrer une oeuvre). 2. Parlak ve yankılar uyandıracak şekilde düzenlemek (Orchester une campagne

de

presse).

975

orchidacées orchidacées diş. ç. bitb. Salepgiller, orchidée diş. bitb. Orkide, salep, orchis [orkis] er. bitb. Salep, orchite [orkit] diş. hek. *Taşak yangısı, °testis iltihabı. ordalie diş. (Ortaçağda) Başkaca kanıt bulunmadığı zaman birinin suçlu olup olmadığını anlamak için, kaynar suya el batırtma, kızgın bir demiri tutturma gibi birtakım denemelere verilen ad. ordinaire s. 1. Olağan (Le cours ordinaire des choses). 2. Alışılmış, herzamanki (5a maladresse ordinaire. Procéder de façon ordinaire). 3. Bayağı, düşük (Avoir des manières ordinaires. Une personne très ordinaire). 4 . 0 r t a , v a s a t ( Tissu de qualité ordinaire). 5. er. Hergünkü yemek, her zaman yenen yemek (Je ne prendrai pas d'extra, je me contenterai de l'ordinaire). 6. Her zaman yapılan şey, her zamanki tutum, davranış (Demain, j'irai au collège en fumant, comme à mon ordinaire. J'ai horreur de l'ordinaire). 1. er. Piskopos. § A l'ordinaire, d'ordinaire: Herzaman olduğu gibi, alışıldığı üzere; genellikle; çok kez, çoğun (Il est venu dimanche à midi, comme à l'ordinaire. D'ordinaire, je me couche à dix heures).

ordinairement bel. Genellikle; alışıldığı üzere; her zaman, çoğu kez, çoğun (Il vient ordinairement le

kararı. Ordonnance

pénale: Ceza

ordinal, e s. 1. Sıra gösteren, sıra belirten (Adjectif numéral ordinal). 2. er. (Anglikan kilisesinde) Dua kitabı, ordinand er. Törenle aşama alan papaz, ordinant er. Papazlık aşaması veren piskopos, ordinateur, trice s. ve er. 1. Elektronik hesap makinası, bilgisayar. 2. er. Papazhk aşaması veren. 3. s. Düzenleyici, düzene koyucu (Cause ordinatrice).

ordination diş. 1. Papazlık aşaması verme töreni. 2. Elektronik hesap makinasının yaptığı bütün işlemler, bilgisayar işlemleri, ordo er. Gündelik tapınmaları gösteren bir çeşit kilise takvimi, ordonnance diş. 1. Düzene koyma, düzenleme (L'ordonnance des fêtes est de la charge du majordome-major. Ordonnance d'un appartement). 2, Doktor reçetesi, reçete (Rédiger une ordonnance. Se reporter à l'ordonnance pour les doses d'un médicament). 3. huk. Karar; tek

yargıcın kararı; buyruk, "emir (Ordonnance de Muhakemenin meni kararı. de paiement: Ödeme emri, "ita emri. de renvoi: °Lüzumu muhakeme

kararnamesi).

S. ask. (Eski) Emir süvarisi. 6. er. yada diş. ask. Emir eri (Avoir un, une ordonnance). 7. Yasa gücünde kararname. § Officier d'ordonnace: Emir subayı, "yaver, ordonnancement er. Ödeme emri. ordonnancer gçl. 1. Ödeme emri vermek. 2. (Eski) Reçete yazmak, reçete olarak yazmak (Ordonnancer

un sirop).

ordonnateur, trice ad. 1. Düzenleyen, düzenleyici (Ordonnateur

d'une

fête,

ordonnatrice

d'un

repas). 2. er. Ödeme buyurucusu, ödeme amiri, "ita amiri. ordonné, e s. Düzenli, derli toplu (Une maison ordonnée.

Un enfant

ordonnée diş. mat. (Ordonnée

ordonné).

Ordinat,

'düşey

à l'origine: Başlangıçtaki

konaç.

ordinat).

ordonner gçl. 1. Düzenlemek; düzene koymak, düzene sokmak (Ordonner ses idées. Ordonner une fête). 2. Düzenli sıralamak (Ordonner différents paragraphes dans une dissertation). 3. Papazlık aşaması vermek (Ordonner un diacre, un prêtre). 4. Reçeteyle yazmak (Médecin qui ordonne des médicaments). S. huk. Kararlaştırmak, -e karar vermek (Ordonner le huisclos). 6. Ordonner qch à qn: Birine .. .buyurmak ( Ordonner un travail à un inférieur).

7. Ordonner à qn de f. qch: Birine -meşini buyurmak (Je vous ordonne

matin).

non-lieu: Ordonnance Ordonnance

ordre

de vous taire). 8.

Ordonner de qch: (Az kullanılır) -i dilediği gibi kullanmak, -e dilediğini yapmak (Le temps ordonne de tout). § S'ordonner: Dizilmek, sıralanmak, yer almak (Les maisons s'ordonnent le long des routes). ordre er. 1. Sıra (Ordre alphabétique, chronologique, numérique). 2. Düzen (Ordre social, économique, politique). 3. Düzenlilik (Un enfant qui manque d'ordre). 4. Buyruk, "emir (Recevoir un ordre, donner un ordre, accomplir unordre). 5. yol; yol yordam ( Chose qui n 'est pas dans l'ordre). 6. Sınıf (Les trois ordres de la société française sous l'Ancien Régime: noblesse, clergé, tiersétat). 7. Tarikat (L'ordre des bénédictins, des capucins, des carmélites). 8. Oda, birlik, kurum (L'ordre des médecins, l'ordre des avocats). 9. Sipariş (Feuille d'ordres. Voyageur de commerce qui prend des ordres). 10. (Tecim işlerinde) Buyruk, "emir (Ordre d'achat: Satmalına buyruğu. Ordres de bourse: Borsa buyrukları. Ordre de débarquement: Boşaltma buyruğu. Ordre de travail: İş buyruğu). 11. (Mimarlıkta) Düzen, "üslup (Ordre colossal: Devsütün düzeni. Ordre corinthien; Korent düzeni. Ordre dorique:

976

ordure Dor düzeni. Ordre ionique: İyon düzeni. Ordre rustique: Köysü düzen). 12. Nitelik, özellik, "mahiyet (Une question d'ordre politique). 13.

hayb. bitb. Takım. 14. Alınan ödül yada nişan (Il porte tous ses ordres). 15. ask. Düzen (Ordre de marche: Yürüyüş düzeni. Ordre de bataille: Savaş düzeni). 16. mat. Basamak (Ordre de centaine: Yüzler basamağı. Ordre de dix mille: Onbinler

basamağı). § Billet à ordre: Buyruklusuna yazılı belgit, "emre muharrer senet. Mot d'ordre: Parola. Ordre établi: Kurulu düzen. Ordre du jour: 1. Gündem. 2. ask. Günlük emir (Citer un soldat à l'ordre du jour). Ordre public: Kamu düzeni. Ordre d'exécution: İcra emri. Ordre des avocats: Baro. Jusqu'à nouvel ordre: Yeni bir emre kadar; durum değişinceye değin. Par ordre de: Sırasıyla, sırasına göre (Par ordre alphabétique.

Ils

ont

été promus

par

ordre

d'ancienneté). De premier ordre: Çok önemli, birinci derecede (Affaire de premier ordre). C'est dans l'ordre, c'est dans l'ordre des choses: Doğal bir şey bu; doğal olmayan, şaşdacak bir şey yok bunda. Donner ordre à qch: -e bir düzen vermek (Donner ordre à ses affaires). Donner à qn l'ordre

de f. qch: Birine -mek buyruğu vermek. Etre à l'ordre du jour: 1. Gündemde olmak. 2. Moda olmak, günün konusu olmak. Etre sous les ordres de qn: -in buyruğunda, hizmetinde olmak. Mettre de l'ordre dans qch: -e bir düzen vermek, -i bir hale yola koymak. Mettre qch en ordre: -i düzene sokmak. N'avoir pas d'ordre à recevoir de qn: -den buyruk alacak olmamak. Passer à l'ordre du jour: Gündeme devam etmek, bir sorun üzerine konuşma açmaya gerek görmemek. Rappeler qn à l'ordre: -e uyarıda bulunmak, konu dışına çıkmasına izin vermemek, "sadede çağırmak. Rentrer dans l'ordre: Düzene girmek, hale yola girmek, düzelmek. Rétablir l'ordre: Asayişi yeniden kurmak, yeniden dirlik düzen getirmek. Troubler l'ordre: Düzeni bozmak, ordure diş. 1. Çöp, çer çöp, süprüntü (Ordures ménagères. Boîte à ordures). 2. Pislik ; bok (Chien qui fait ses ordures sur le trottoir). 3. mec. Çirkef; alçakça yaşam (Vivre, se vautrer dans l'ordure). 4.

mec. Edepsizlik, edepsizce söz yada davranış (Dire, écrire des ordures).

5. tkz.

(Sövgü) Pis

herif, aşağılık, iğrenç adam, it (C'est une ordure, ce type. Allez,

ordure!).

§ Jeter, mettre qch aux

ordures: -i çöp tenekesine atmak, fırlatmak, başından atmak, ordurier, ères. 1. Edepsizce, açık saçık, pis (Propos orduriers, ordurière).

chanson ordurière, plaisanterie 2. Edepsiz, kaba (Des gens très

oreille orduriers).

oréade diş (Söylencede) Dağlar ve ormanlar perisi. orée diş. Uç, sınır (L'orée de la forêt). § A l'orée de: -in ucunda, sınırında. oreillard, e s. 1. Uzun ve sarkık kulaklı (Chien oreillard). 2. er. hayb. Büyükkulaklı yarasa. oreille diş. 1. Kulak (Oreille Oreille interne: İçkulak.

Ortakulak).

externe: Oreille

Dışkulak. moyenne:

2. (Kimi şeylerde) Sap, kulp,

tutamak (Oreilles d'une marmite, d'une tasse). 3.

İşitme, işitim, iyi işitme yetisi (Avoir de l'oreille: İyi işitmek,

işitimi kuvvetli

olmak).

§ Oreille de

mer: diş. hayb. Denizkulağı. Oreille d'ours diş. bitb. Bir tür çuhaçiçeği. Oreille de souris: diş. bitb. Unutmabeni. Avoir l'oreille basse: Süklüm püklüm olmak. Avoir l'oreille dure: Kulağı ağır işitmek. Avoir l'oreille au guet: Kulağı kirişte olmak. Avoir l'oreille fine: Kulakları çok hassas olmak. Avoir l'oreille de qn: -e sözü geçmek (Il a l'oreille du ministre: Bakana sözü geçer, bakan onu dinler, onun sözüne güvenir). Avoir de

l'oreille: Kulakları iyi işitmek, kulağı olmak. Avoir la puce à l'oreille: Pirelenmek, şüphelenmek. Avoir des bourdonnements d'oreille: Kulakları uğuldamak. Avoir les oreilles qui tintent: Kulakları çınlamak. Avoir qch par dessus les oreilles: -den bıkmak, gına getirmek, illallah demek, gırtlağına kadar dolmak. Casser les oreilles: Kulak patlatmak, çok gürültü yapmak. Dire qch à l'oreille de qn: Kulağına söylemek. Dire de bouche à oreille: Kulağa fısıldamak. Dresser l'oreille: Kulak kabartmak. Echauffer les oreilles à qn: -i kızdırmak, sinirlendirmek. Entrer par une oreille et sortir par l'autre: Bir kulağından girip öbür kulağından çıkmak (Cela lui entre par une oreille et sort par

l'autre) Etre dur d'oreille: Kulakları ağır işitmek. Etre tout oreilles: Kulak kesilmek, çok dikkatle dinlemek. Ecouter de toutes ses oreilles: Bütün dikkatiyle dinlemek. Faire la sourde oreille: Duymazlıktan gelmek. Fermer l'oreille à, fermer les oreilles à: -e kulaklarını tıkamak, -i duymak istememek.Frotter lesoreilles àqn: -in kulağını bükmek,-i biraz azarlamak. Mettre la puce à l'oreille: Pirelendirmek, şüphelendirmek. Montrer le bout de l'oreille: Düşündüklerini ele vermek, kendini ele vermek. N'écouter que d'une oreille: Yarım kulakla dinlemek, pek dikkatle dinlememek. Ne pas en croire ses oreilles: Kulaklarına inanamamak. Ouvrir l'oreille, ouvrir ses oreilles: Kulaklarım açmak, kulak kesilmek, dikkatle izlemek. Prêter l'oreille à: -e kulak vermek. Rougir jusqu'aux oreilles:

977

oreiller Kulaklarına kadar kızarmak. Se boucher les oreilles: Kulaklarını tıkamak, duymak istememek. Se faire tirer l'oreille: Nazlanmak, kendini naza çekmek, güçlükle yola gelmek. Tirerl'oreilleàqn: -in kulağını çekmek. Veniraux oreilles de qn: -in kulağına gelmek, kulağına gitmek, tarafından duyulmak. Les murs ont des oreilles: Yerin kulağı var. Ventre affamé n'a pas d'oreilles: Aç ayı oynamaz, açlık ferman dinlemez, aç köpek fırın deler, oreiller er. Yastık (Ilpréfère les oreillers doux) § Sur

orge industrielle).

organique

s.

Örgensel,

"organik

(Maladie

Chimie

organique,

organique, trouble organique. engrais organiques).

organiquement bel. Örgensel olarak, organisable s. Örgütlenebilir, örgütlendirilebilir; düzenlenebilir, organisateur, trice s. ve ad. Düzenleyici, örgütleyici, örgütçü (Un génie organisateur, un grand organisateur. cérémonie).

Organisateur

d'une

l'oreiller: Yatakta, baş yastıkta sevişirken (Ils se

organisation diş. 1. Örgenlenme, organlaşma. 2.

disputent mime sur l'oreiller). oreillette diş. 1. anat. Kulakçık (Oreillette droite et oreillette gauche du coeur). 2. Kulaklık, şapkanın

Örgüt (Militant d'une organisation ouvrière. Organisation politique, syndicale). 3.

kulakları örten bölümü (Toque à oreillettes). oreillon er. 1. (Eski tolgalarda) Kulaklık. 2. er. ç. hek. Kabakulak, des

orémus).

ores bel. Şimdilik (Ores, adieu). § D'ores et déjà: Bundan böyle, bundan sonra; daha şimdiden (La production d'énergie électrique sera accrue, mais, d'ores et déjà, elle couvre les besoins actuels).

orfèvre er. Kuyumcu (Magasin d'orfèvre). § Etre orfèvre en la matière: (Bir işte) Usta olmak, bütün inceliklerini bilmek. Vous êtes orfèvre, Monsieur Josse: İyi hoş söylüyorsunuz ama bu işteki komisyonunuz ne beyefendi, yüzde kaç alıyorsunuz. orfévré, e; orfévri, e s. Kuyumcu eliyle işlenmiş orfévrée).

orfèvrerie diş. 1. Kuyumculuk (L'orfèvrerie suisse est très réputée). 2. Kuyumcu dükkânı (Une grande orfèvrerie-bijouterie). (Orfèvrerie d'argent).

3. Kuyumcu işi

organdi).

organe er. 1. anat. Örgen, organ (Organe de la digestion, delarespiration). 2. Ses (Unbelorgane. Organe bien timbré). 3. (Makinalarda) Mekanizma (Organe de commande d'une

machine). 4. mec. Sözcü, temsilci, ses (L'organe Ce journal est l'organe

des modérés). 5. mec. Araç, iletim aracı (La parole est l'organe de la pensée).

organeau er. den. Halat bağlanılan demir halka, organicien, ne s. ve ad. Organik kimyacı, organik kimya uzmanı, organicisme er. fels. Örgencilik. organigramme er. Örgüt şeması, örgütlenme şeması

organisationnel, le s. Örgütsel, örgüte değgin

(Organigramme

organisationnels

d'un

parti).

organisé, e s. 1. biy. bitb. Örgenlenmiş, örgenli, organlaşmış

(Les

êtres

organisés).

2.

Örgütlenmiş, örgütlü (Unpartibien organisé). 3. Düzenlenmiş, düzenli, planlanmış, planlı, bir plan ve programa bağlanmış (Un travail organisé). 4. Düzenli, derli toplu (C'est une personne organisée). 5. Bir örgüte bağlı, örgüte girmiş (Citoyen

organisé).

organiser gçl. 1. Örgütlemek, örgütlendirmek (Organiser

la résistance,

une

révolution).

2.

Düzenlemek, hazırlamak, yapmak (Organiser un emploi du temps, un voyage, une promenade, une fête, un programme de vacances). § S'organiser: 1.

İşlerini düzenlemek, çalışmasını planlamak (Il faut savoir s'organiser). 2. Düzelmek, yoluna girmek (Peu à peu, tout ça va s'organiser).

organisme er. 1. Organizma, vücut (Un organisme

orfraie diş. hayb. Akkuyruklu kartal, orfroi er. Sırma işlemesi. organdi er. İnce bir çeşit muslin, organdi (Robe en

officiel du gouvernement.

d'une

concert).

(Problèmes

orémus [jremys] er.Dua ( Marmonner

(Coupe d'argent

Düzenleme, düzenlenme (Organisation fête, d'un

d'une

entreprise

jeune. Les besoins de l'organisme. Il faut assurer aux enfants un développement sain de

l'organisme). 2. Örgenli yada örgensiz her türlü canlı varlık, organizma (Organisme unicellulaire, organisme microscopique).

3. Düzen

(Organisme

social). 4. Örgüt; kuruluş, kurum (Un organisme syndical.

Un organisme

privé).

organiste ad. Orgcu, org çalan, organographiediş. biy. Organ bilgisi, "örgenbilim. organothérapie diş. hek. Özsu tedavisi, hormon tedavisi. orgasme er. hek. (Cinsel ilişkide) Zevkin en yüksek noktasına erişme, boşalma, beli gelme, orge diş. Arpa (Champ d'orge. Pain d'orge). § Orge mondé: Kabuğu çıkarılmış arpa. Orge perlé: Kepeği alınmış arpa kırması (Bu deyimlerde orge sözcüğü eril olarak kullanılır). Orge des rats: bitb. Pisipisiotu.

978

orgeat orgeat er. 1. (Eskiden) Arpa suyuyla yapılan bir şerbet. 2. (Şimdi) Badem sübyesi (Le sirop d'orgeat).

originaire orientale.

Les Orientaux

orientalisme er. 1. Doğululuk; doğu beğenisi (La mode

de

şenliklere değgin (Culte, fêtes orgiaques). 2. İçkili

"şarkiyat

eğlenceli, zevk ve eğlence içinde geçen (Une nuit

Europe).

orgiaque).

orgie diş. 1. İçki âlemi, zevk ve eğlence;°sefahet (A la veille des vacances, fleurs,

orgie).

ils se sont livrés à une

2. Aşırı bolluk (Une orgie

de musique,

de lumières).

3. diş.

(OKgœj] er.

1.

Kendini

kurum,"kibir (Il est gonflé pleine d'orgueil).

d'orgueil.

progrès

2. de

Doğubilimleri,

l'orientalisme

en

orientaliste ad Doğu dilleri uzmanı; 'doğubilimci, "müsteşrik. orientation diş. 1. coğr. Yönleri bulma, yönünü saptama, yönelim (Avoir le sens de

ç.

2. Yön durumu; konum (Orientation

d'une

maison).

d'une

beğenmişlik,

2. mec. Gurur; onur

l'orientalisme). (Les

de

Eskilerin Bakkhos onuruna düzenledikleri şenlikler. orgue er. müz A. Org. 2. Kiliselerde org yeri. 3. coğ. Kuyucuk, yerbilim orgu. § Buffet d'orgue: Orgun yerleştirilmiş olduğu mobilya. Orgue de Barbarie: Laterna, orgueil

§A

l'orientale).

orgelet er. hek. Arpacık. orgiaque s. 1. Bakkhos onuruna düzenlenen

véritable

et les Occidentaux).

l'orientale: Doğu yollu, doğulular gibi (Recevoirà

Attitude (Blessure

l'orientation).

3. Y ö n , eğilim (Orientation

enquête, d'un exposé). 4. Yöneltme, yönelme; yönlendirme (Orientationprofessionnelle).

orienté, e 1. mat. Yöneltik, yönlü, "müteveccih. 2. Belli bir eğilimi yansıtan, belli bir öğretinin propagandasını

yapan

(Article

de

journal

nettement orienté. Un ouvrage orienté). 3. Orienté

à: -e doğru yönlenmiş, yönü -e doğru olan (Chambres

orientées à l'est).

Övünç (Les chats puissants et doux, orgueils de la

orientement er. 1. Yönlendirme, uygun yön verme. 2. den. Uygun durum verme (Orientement

maison). § Avoir l'orgueil de: -ile övünmek, -den övünç duymak, göğsü kabarmak (Ila l'orgueil de

orienter gçl. 1. Çevirmek, yöneltmek (Orienter le

d'orgueil.

Cacher ses ennuis par orgueil). 3. mec.

des voiles, des

vergues).

ses enfants). Tirer orgueil de qch: -den kendine

projecteur

övünç payı çıkarmak, göğsü kabarmak, -ile

plantes

övünmek, -e pek sevinmek (Il ne tirait pas grand

işaretlerini koymak (Orienter une carte, un plan).

orgueil de ce petit

3. mec.

succès).

orgueilleusement bel. Gururla; kibirle; övünçle (Bomber

le torse

vers la droite. L'exigence

du côté où la lumière

qui oriente les

arrive).

2. Yön

Yol göstermek, kılavuzluk etmek

(Orienter un voyageur égaré). 4. Orienter qn, qch

vers, à: Birini, bir şeyi -e doğru yöneltmek,

orgueilleusement).

orgueilleux, euse s. 1. Kendini beğenmiş, kurumlu,

yönlendirmek

(Orienter

kibirli (Il a un caractère orgueilleux). 2. Gururlu

mathématiques.

Orienter une maison au nord). §

(Un homme très orgueilleux).

S'orienter:

3. Orgueilleux, euse

de: -den övünç duyan, göğsü kabaran, -ileövünen (Une mère orgueilleuse

de son fils).

orichalquefaıtikalk]er. 1. Eski masal ve destanlarda adı geçen bir maden. 2. (Sonraları) Tunç, pirinç ve arı bakıra verilen ad. orient er. 1. Doğu, gündoğusu (Regarder

vers

1.

Yönünü

un

élève

saptamak,

vers

les

nerede

bulunduğunu saptamak (Un brouillard épais l'empêchait de s'orienter). 2. S'orienter vers: -e doğru yönelmek (M on fils s'oriente vers des études de médecine.

Les musulmans

Mecque pour faire leur

s'orientent

vers la

prière).

3. Parıltı; pırıltı

orienteur er. 1. Bir yerin yönlerini saptamaya yarayan aygıt, *yönsaptar. 2. Mesleğe yönlendirici, öğrencileri yeteneklerine göre mesleklere yönlendiren eğitimci. § Officier orienteur: ask. Harekât subayı,

(Perle d'un bel orient). 4. Mason locası. § Grand-

orifice er. (Eşyada) Ağız; delik (Orifice d'un four,

l'orient). 2. (Büyük harfle) Doğu ülkeleri, Doğu (Extrême-Orient: Ortadoğu. d'Orient:

Uzakdoğu.

Proche-Orient:

Moyen-Orient:

Yakındoğu.

Bizans imparatorluğu).

L'Empire

Orient: Mason merkez locası (Grand-Orient de France).

orientable s. Yöneltilebilir, istenilen yöne çevrilebilir, yönlendirilebilir. oriental, e s. ve ad. 1. Doğu, doğudaki, doğuda bulunan

(Allemagne

orientale

d'un pays).

coutumes orientales).

orientale.

La

frontière

2. Doğuya özgü (Lois 3. Doğulu ( U n oriental,

d'un tuyau, d'un puits. Orifice génital,

intestinal).

oriflamme diş. 1. (Eskiden Fransız krallarının) Savaş bayrağı, sancak. 2. (Şimdi) Süs bayrağı, "flama (Les rues sont pavoisées, les drapeaux et les

partout

claquent

oriflammes).

origan er. bitb. Yabani mercanköşk,

et

originaires. 1. Doğuştan (Viceoriginaire). 2. Yerli

une

(Il est originaire du pays). 3. İlk, temel, asıl (La

979

originairement nation est le titulaire originaire delà

souveraineté).

4. Originaire de: -li, -de doğmuş, -kökenli, kaynaklı (Il est originaire d'Ankara. originaire de Turquie).

Sa famille est

originairement bel. Başlangıçta, ilkin (Nous étions originairement avons évolué

dans la même situation, mais nous différemment).

original, e s. 1. Özgün, "orijinal (Avoir des idées originales. Auteur, peintre original). 2. Asıl, ilk,

yazarın yada sanatçının elinden çıkan (Edition originale,

illustrations

originales,

gravure

originale). 3. Tuhaf, garip, acaip, biraz kaçık (Une vieille originale). 4. er. Asıl; asıl metin, asıl nüsha (Copie conforme à l'original. Traduction qui s'éloigne de l'original. Faire un dessin d'après

orpailleur § Attendez-moi sous l'orme: (Bir buluşuma gidilmeyeceğini belirtir) İşin yoksa bekle, bekle de geleyim, sabaha kadar bekle, ormeau er. Karaağaç fidanı, ormeau, ormet, ormier er. hayb. Denizkulağı. orne er. bitb. Dişbudak çeşidi, ornemaniste ad. Bezeyici, bezemeci, süslemeci, "nakkaş. ornementer. 1. Bezek (Lesornements d'unédifice). 2. Süs; süsleme, süslenme (Arbres d'ornement, plantes d'ornement.

ornement).

La beauté n'a besoin

d'aucun

3. mec. Süs, övünç kaynağı, şeref

veren şey (La jeune princesse était devenue l'ornement et l'âme de la cour). 4. er. ç.

(Katoliklerde) Ayin giysisi (Prêtre revêtu de ses

l'original). 5. er. Davranışları biraz tuhaf kimse, kaçık, terelelli (C'est un original). originalement bel. (Az kullanılır) Özgün bir

ornemental, e s. 1. Bezekcil, süsleyici, "tezyini (Motif ornemental). 2. Süslü, süsler kullanan

biçimde, başkalarına benzemeyecek şekilde, originalité diş. 1. Özgünlük, başkalarına

ornementation diş. Bezekleme; bezeme, süsleme

benzemezlik (L'originalité

d'une

oeuvre,

d'un

artiste, d'un écrivain). 2. Değişik çeşit, değişiklik, yenilik (C'est une des originalités

de ce

nouveau

modèle). 3. Tuhaflık, gariplik, acaiplik, ayrıksınhk, kaçıklık (Il se fait remarquer par ses originalités). origine diş. 1. Soy, sop (Il gardait la marque de ses origines. Etre de noble origine). 2. Başlangıç, kaynak (Histoire des peuples des origines à nos

jours). 3. Kök, köken, "menşe (Remonter à l'origine d'une idée). 4. Asıl neden, temel (L'origine

d'un conflit, d'une maladie).

5. mat.

Başlangıç noktası, "mebde. § Méridien d'origine: coğr. Başlangıç meridyeni. A l'origine, dans l'origine: Başlangıçta, ilkin (A l'origine, il travaillait

seul).

originel, le s. flk; ana; başlangıçtan gelen (Le sens originel d'un mot. Parler sa langue originelle).

§

Péché originel: (Hıristiyan inancına göre) İlk günah; bütün insanların Âdem'in kişiliğinde işlemiş oldukları günah, originellement bel. Baştan beri, başlangıçtan beri; aslında. orignac, orignal er. hayb. Büyük-mus, Kanada geyiği. orin er. den. Çapanın şamandıra halatı, oripeau er. 1. Altın parlaklığında bakır yaprağı. 2. Yalancı sırmadan kumaş yada işleme. 3. mec. Yalana parlaklık, yaldız. 4. er. ç. Yırtık pırtık giysi; kötü giysi (Etre vêtu d'oripeaux). orlon er. Orlon (Chemise en orlon). ormaie, ormoie diş. Karaağaç ormanı, orme er. bitb. Karaağaç (Une allée plantée

d'ormes).

ornements

(Style

sacerdotaux).

ornemental).

(L'ornementation public).

d'un édifice, d'un

monument

ornementer gçl. Bezeklemek; bezemek, süslemek, süsleyip püslemek. orner gçl. 1. Süslemek (Orner un balcon avec des

plantes vertes). 2. Orner qch de qch: Bir şeyi, -ile süslemek, süsleyip püslemek; zenginleştirmek, güzelleştirmek (Orner un discours de citations, orner un livre de dessins). § S'orner: 1.

Süslenmek, bezenmek, güzelleşmek-, 2. S'orner de qch: -ile donanıp bezenmek, süslenmek, ornière diş. 1. Tekerlek izi (Les ornières boueuses d'un chemin). 2. mec. Alışılmış şey, herkesin gittiği yol, eski çığır (Vous suivez l'ornière). § Sortir de l'ornière: mec. Güç bir durumdan kurtulmak, ornithogale er. bitb. Tükrükotu. ornithologie diş. 'Kuşbilim, kuşlar bilimi, ornithologique s. 'Kuşbilimsel, kuşbilime değgin; kuşlara değgin, ornithologiste, ornithologue ad. "Kuşbilimci, kuşbilim uzmanı, ornithomancie <% Kuş falı. ornithorynque er. hayb. Gagalımemeli, "ornitorenk. orobanche diş. bitb. Canavarotu. orogenèse, orogénie diş. yerb. Dağoluşması. orogéniques, yerb. Dağoluşmasınadeğgin, orographie diş. coğr. Dağbilgisi, 'dağbilim. orographiques. *Dağbilimsel,dağbilimedeğgin, oronge diş. bitb. Altınmantar, yenir bir tür mantar, orpaillage er. Altın arama, orpailleur er. Altın arama işçisi; altın arayıcı.

orphelin

980

orphelin, es. ve ad. Yetim ; öksüz (Orphelin de père: Yetim.

Orphelin

de mère: Öksüz).

Défendre la

veuve et l'orphelin: hlk. Fakir fukaranın hakkını korumak, ezilenlerin hakkını savunmak, orphelinat er. 1. Öksüzler yurdu. 2. Bu yurttaki öksüzler. orphéon er. müz. 1. Koro birliği; müzik derneği. 2. Telli ve klavyeli bir çalgı aleti, orfeon. orphéoniste ad. Koro birliği üyesi; müzik derneği üyesi. orphie hayb. Zargana (balık), orphiques. Eski Yunan dini Orfizme değgin, orphisme er. fels. Orfizm; söylencesel şarkıcı Orpheus'tan esinlenen bir eski Yunan dini. orpiment er. Sarı zırnık, orpin er. 1. bitb. Damkoruğu. 2. San zırnık, orque er. hayb. Falyanos, büyük bir cins yunus balığı. orseille diş. bitb. Kırmızı menekşe renginde bir boya çıkarılan bir tür yosun, orteil er. Ayak parmağı. orthocentre er. mat. (Üçgende) Yükseldiklerin kesim noktası, yükseklik özeği, yükseklik merkezi. orthocromatique s. (Fotoğrafçılıkta) Kırmızı dışında bütün renklere karşı duyarlı, orthodontie^, hek. Ortodonti, dişlerin oluşum ve sıralanış bozukluklarıyla uğraşan bilim dalı. orthodontiste ad. hek. Ortodonti uzmanı, orthodoxes, vead. 1. Bir dinin ilkeleri içinde kalan, dinde doğru yolda olan (Théologien orthodoxe. Les

orthodoxes

et les

hérétiques).

2.

mec.

oscillant orthographier

gçl.

(Ortographier

Yazmak,

correctement

un

'yazımlamak nom).

orthographique s. 'Yazimsal, yazıma değgin, imlâya değgin, orthopédie diş. hek. Ortopedi; vücudun biçim bozukluklanm önleyen ve tedavi eden tıp kolu. orthopédique s. hek. Ortopediye değgin, orthopédiste ad. 1. Ortopedi uzmanı, ortopedi hekimi. 2. Ortopedi gereçleri yapan yada satan kimse. orthoptères, veer. hayb. 1. Düzkanatlı;düzkanatlı (böcek). 2. er. ç. Düzkanatlılar. orthose er. yerb. Ortoz. ortie diş. bitb. Isırgan. § Ortie blanche: bitb. Akballıbaba. Ortie dioïque: Büyükısırgan. Ortie de mer: hayb. Denizısırgam. Jeter le froc aux orties: Keşişlikten, papazlıktan vaz geçmek, ortolan er. hayb. Yelvekuşu, ortolan. §Mangerdes ortolans: tkz. Çok iyi beslenmek, her gün baklava börek yemek, orvet er. hayb. Kahverengi köryüan. orviétan er. Tiryak, eskiden kullanılan afyonlu bir ilaç § Marchand d'orviétan: 1. Hekimlik taslayan, hekim taslağı, hekim bozması. 2. tkz. Dalavereci, üçkâğıtçı, os [m; ç.j/er.

1. Kemik (Les os de la main.

Viande

avec os, sans os). 2 mec. tkz. Güçlük, engel (Ily a un os: Bir güçlük var, birengelvar. os: Bir güçlükle

karşılaşmak,

Tombersurun

karşısına bir engel

çıkmak). § En chair et en os: Kendisi, kendisini, "bizzat °şahsen(7e l'ai vue enchair et en os). Jusqu'à l'os, jusqu'aux os, jusqu'à la moelle des os:

Gelenekçi; geleneğe bağlı, geleneğe uygun

İliklerine kadar (Etre trempé, mouillé

(Economiste

os). Avoir la peau collée aux os: Kadidi çıkmak. Donnerunosàrongeràqn: -ebirkemikatmak,bir çıkar sağlamak, yalayacak bir kemik vermek. L'avoir dans l'os: Hava almak, çuvallamak, istediğini elde edememek, iştahı kursağında kalmak. N'avoir que les os et la peau: Bir deri bir kemik kalmak. Ne pas faire de vieux os: Genç ölmek, pek uzun yaşamamak. Rompre, briser, casser les os à qn: -in kemiklerini kırmak, eşek sudan gelinceye kadar döğmek. Ronger, manger qnjusqu'aux os:Birini iliklerine kadarsömürmek. Les os sont pour les absents: Sona kalan dona kalır.

Orthodoxes

orthodoxe.

Conduite

orthodoxe.

et dissidents d'un parti politique).

Ortodoks (Eglise orthodoxe.

3.

Les catholiques et les

orthodoxes).

orthodoxie diş. 1. Dinde doğru yol. 2. Uygunculuk; gelenekçilik, geleneğe bağlılık, geleneksel ilkelere uygunluk (Orthodoxie d'un jugement littéraire). 3. Ortodoksluk, orthodromie diş. den. Düzgidiş, kestirmeden gitme. orthogénèse diş. hayb. Ortojenez, belirli bir yönde olan evrim, "bireyoluş. orthogénie diş. Doğum kontrolü, orthogonal, e s. mat. Dik, dikgen, orthogonalement bel. Dik olarak, dikine, dikeyleme. orthographe diş. 'Yazım, "imlâ (L'orthographe d'un mot. Son orthographe

est très mauvaise).

§

Faute d'orthographe: 1. Yazım yanlışı. 2. mec. Yanlış davranış.

jusqu'aux

oscar er. 1. Oscar sinema ödülü (Ce film a eu l'oscar). oscar l'an

2, Ödül (Ce disque de chanson

a eu un

dernier).

oscillant, es. l.fiz. Devirli olarak yön değiştiren; az çok düzenle salınan, salınımlı (Décharge oscillante). 2. mec. Kararsız, sık sık değişen (Un esprit perpétuellement

oscillant).

981

oscillateur oscillateur er. fiz. Titreşim üretici, oscillation (asUasjâ) diş. 1. Salınım; titreşim (Oscillation

d'un pendule:

Oscillations

électriques:

Oscillations

forcées:

Bir sarkacın Elektrik

Zorla

salınımı. titreşimleri.

titreşimler).

2.

Değişme, inip çıkma (Oscillations de la tension artérielle). 3. Kararsızlık, duraksama (Vos oscillations perpétuelles

me

fatiguent).

deux

partis).

oscule er. hayb. Oskulum; süngerlerde yan deliklerden girerek vücudun içine dolan suyun dışarı çıktığı açıklık, osé, e 1. Atılgan; atak (Personneosée). 2. Cesurca, cesaretle yapılmış (Démarche,

tentative osée). 3.

Fazla ileri giden, biraz fazla kaçan, açık saçık (Plaisanteries osées, scènes

osées).

oseille diş. bitb. 1. Kuzukulağı. 2. argo. Para, mangır. § La faire à l'oseille: argo. Aldatmak; yalan söylemek, oser gçl. 1. Yüreklilik göstermek, cesaret etmek, yürek bulmak (Agir, c'est oser. Penser, c'est oser).

2. -i çekinmeden yapmak ,-eyürekbulmakf Osez ce qu'ont osé tant d'autres conquérants).

3. Oser f.

qch: a) Cesaretle -mek, -meye cesaret etmek, yürek bulmak (Oser dire la vérité aux gens),

b)

-mek utanmazlığını göstermek (Il ose lever la main sur moi), c) -meyi istemek, dilemek, gönlünden geçirmek (J'ose l'espérer. J'ose qu'il ira

croire

mieux).

oseraie diş. Sorgunluk, sorgun ağaçlığı, osier er. 1. Sorgun ağacı. 2. (Sepet gibi şeyler yapımında kullanılan) Sorgun dalı (Paniers d'osier. Fauteuil en osier). § Etre franc comme l'osier: Çok içten olmak, açıkyürekli olmak, osiériculture diş. Sorgun ağacı yetiştirimi, osmium er. kim. Osmiyum, osmonde diş. Bir tür eğreltiotu. osmose diş. biy. 1. Geçişme, geçişim. 2. mec. Karşılıklı etki, etkileşim (Une lente osmose s'est produite entre ces

civilisations).

ossature diş. 1. Kemik çatısı, kemik yapısı (Avoir une ossature grêle, robuste). 2. Çatı; ayakta tutan ana parçalar (L'ossature

voûte). 3. mec. (L'ossature

d'un

bâtiment,

d'une

Yapı, kuruluş, örgü, çatı

d'un drame, d'un

discours).

osselet er. 1. Kemikçik, küçük kemik (Les osselets de l'oreille). 2. Aşık, aşık kemiği (Jouer aux osselets: Aşık

oynamak).

ossements er. ç. (Ölmüş bir canlıdan çıkarılan) Kuru kemikler (Ossements

fossiles).

osseux, euse s. 1. Kemiğe değgin; kemikle ilgili (Maladie osseuse. Tissu osseux, cellules 2. İri kemikli, kemikli (Visage

osseuses).

osseux,

main

osseuse).

ossification diş. Kemikleşme (Ossification des cartilages, d'une

oscillatoire s. fiz. 1. Salinimli (Mouvement oscillatoire d'un pendule). 2. İnişli çıkışlı, durmadan değişen, oscillerez, l./ı'z. Salınmak (Pendule qui oscille). 2. Kararsızlık içinde olmak, duraksamak, "tereddüt etmek ( Osciller entre deux positions,

ostréiculteur

articulation).

ossifier gçl. 1. Kemikleştirmek. 2. mec. Sertleştirmek, duygusuzlaştırmak, taşlaştırmak (Le culte de l'argent ossifie le coeur). § S'ossifier: Kemikleşmek (Cartilage qui

s'ossifie).

ossu, es. İri kemikli (Un grand gaillard

ossu).

ossuaire er. 1. Kemik yığını. 2. Kemiklik, insan kemiklerinin korunduğu yer, kemik gömütlüğü (Ossuaires des cloîtres

romains).

ostéalgie hek. Kemik ağrısı, ostéite diş. hek. Kemik yangısı, ostensible s. 1. (Eski) Görülmesinde, gösterilmesinde sakınca olmayan (Lettre ostensible). 2. (Şimdi) Açık, ortada, belli, saklanıp gizlenilmeyen (Une démarche ostensible.

Un mépris

ostensible).

ostensiblement bel. 1. Açıkça, belli ederek, saklayıp gizlemeden. 2. Göz gör göre. ostensoir er. (Kiliselerde) Kutsal ekmek kabı. ostentateur, trice s. Gösterişli; gösterişçi, ostentation diş. Gösteriş, çalım (Agir par ostentation,

avec ostentation).

§ Faire ostentation

de qch: -i göstermek, göstermeye kalkmak (Faire ostentation de sa culture). § Par pure ostentation: Sırf gösteriş olsun diye. ostentatoires. Gösterişçi; gösteriş için yapılmış (Un luxe

ostentatoire.

d'amitié.

Charité

Démonstration

ostentatoire

ostentatoire).

ostéologie diş. anat. Kemikbilim. ostéoplastie hek. Kemik onarımı, ostéoporose diş. hek. Kemik erimesi, ostéosarcomeer. hek. Kemik uru, kemik kanseri, ostéosynthèse diş. hek. Kırılmış kemik uçlarının cerrahî yolla birleştirilmesi, ostéotomie diş. hek. Kemik kesme, ostiole er. bitb. Gözenek ağzı. ostracé, es. 1. İstiridye gibi, istiridyeyi andıran. 2. er. ç. hayb. Yassı solungaçlılar, ostracisme er. 1. Eski Yunanlılarda, şüpheli görülen yurttaşların halk oyuyla on yıl için sürülmesi. 2. mec. Kovma, atma, çıkarma, iktidardan yada partiden uzaklaştırma kararı (Prononcer

l'ostracisme

ministre. Etre frappé

contre

un

ancien

d'ostracisme).

ostréicoles. İstridyeciliğe değgin, ostréiculteur, trice ad. İstiridye

yetiştiricisi,

982

ostréiculture istiridyeci. ostréiculture diş. İstiridye yetiştiriciliği, istiridyecilik. ostréidés er. ç. hayb. İstiridyeler, istiridyegiller. ostrogoth, e; ostrogot, e s. ve ad. 1. tar. Doğu Gotyalı. 2. mec. er. Kaba adam, görgüsüz, hödük, odun (Quelostrogoth!). otage er. Tutak, rehine (Bagnards révoltés qui

pourront

l'accompagner.

Yoksa (Lâche-moi,

C'est tout ou rien). 2.

ou je te crache au visage). 3.

Ou...ou...,ou bien...ou bien... Ya... ya...; ya... yada (Ou vous obéirez,

ou vous serez puni.

bien c'est lui, ou bien c'est moi, il faut

Ou

choisir),

oùbel. veadıl. l.adtl. Ki oraya, ki orada, -dığı yerde (La maison où je demeure se trouve au coin de la rue. Il n 'habite plus la ville où il était il y a cinq ans).

comme

otages.

2. bel. Nereye ; nerede (Où allez-vous ? Où est ton

des otages. Garder quelqu'un

comme

frère?) § D'où: 1. Nereden (D'où venez-vous?).

s'emparent Echanger

oubli

de leurs

gardiens

otalgie diş. Kulakağrısı. otarie diş. hayb. Denizayısı; denizaslanı. otaries diş. ç. hayb. Irikulakligiller. ôter gçl. 1. Çıkarmak (ôter son manteau,

2.

-si bundan, işte bundan dolayıdır, bundan ileri gelmektedir (Il ne s'y attendait pas, d'où sa

otage).

surprise: bundan. ses gants,

Bunu

pek

ummuyordu,

şaşması

Il n'a aucun ami, d'où tout son

Hiçbir dostu yok, bütün mutsuzluğu

işte

malheur:

bundan

ileri

ses chaussures). 2. Çıkarmak, gidermek, yok

geliyor). Là où... Nerede ki, her nerede... Nereye

etmek (ôter une tache, ôter les mauvaises

ki (Elle s'ennuie là où il n'est pas. Là où il y a une

herbes).

3. Ôter qch de qch: Bir şeyi -den çıkarmak; çıkarıp

rivière, ilyalavie).

almak (Ôter une quantité

nereye ki (Je vous trouverai

somme

d'une

autre,

d'un

ôter

total, ôter

un passage

une d'un

ouvrage). 4. Ôter qch à qn:a) -i birinin elinden almak; alıp götürmek (ôter un enfant à sa mère. Cette affaire m'a ôté bien des illusions et même des

espoirs), b) Birinin -sini kesmek (Le vin luiôteses forces,

cela m'a ô té l'appétit).

5. Ôter qch à qch:

Bir şeyin -sini almak, gidermek, alıp götürmek ( Le sucre ôteson amertume au coco). § Ôter la vie à

qn: -i öldürmek; -in hayatına mal olmak. Ôter le pain de la bouche à qn: -in lokmasını ağzından almak, ekmeğiyle oynamak. § S'ôter: 1. Çekilmek, beri durmak. 2. S'ôter de: a) -den çekilmek, beri durmak, uzak durmak (Ötez-vous de

là.

ôtez-vous

de

devant

moi),

b) -den

kurtulmakfS'ôrer de soucis). § S'ôter le pain de la bouche pour qn: Yemeyip -e yedirmek, kendi boğazından kesip, -e yedirmek. Ôte-toi de là que je m'y mette: tkz. Sen kalk da ben oturayım, sen çekil de yerini ben kapayım, otique s. Kulağa değgin, kulakla ilgili, otite diş. hek. Kulak yangısı, otolithe er. Kulaktozu, otologie diş. hek. "Kulakbilim. oto-rhino-laryngologie diş. hek. Kulak-burunboğaz hekimliği, oto-rhino-laryngologiste, oto-rhino ad. burun-boğaz hekimi, otorragie diş. hek. Kulak kanaması, otorrhée diş. hek. Kulakakıntısı. ottoman, e s . vead. armée ottomane,

1. Osmanlı (Empire les Ottomans).

Kulak-

où que vous

olun sizi bulurum).

Nereye dek (Jusqu'où

pourriez-vous

soyez:

Jusqu'où: le

suivre?).

Par où: Nereden, hangi yerden, hangi yoldan (Par où passera-t-il?). N'importe où: Herhangi bir yerde, nerede olursa olsun (On peut se réunir n'importe où). Oùquecesoit: Neresi olursa olsun, nerede olursa olsun, ouaille diş. 1. (Eskiden) Dişi koyun. 2. (Şimdi) (Genellikle çoğul olarak) Çoban sayılan papaza göre hıristiyan topluluğu (Le curé et ses ouailles). ouais Uni. O! a! vay!vay dnastm\(Ouais!Quesignifie tout

ceci?).

ouananiche diş. Tathsu sombalığı. ouaouaron er. Vaklaması böğürmeyi andıran dev kurbağa. ouate diş. 1. Hazırlanmış pamuk, yün yada ipek dolgusundan astar; vatka (Robe de chambre doublée d'ouate). 2. (Sağlık işlerinde kullanılan) Pamuk (Ouate

chirurgicale,

ouate

hydrophile,

ouate stérilisée). § Elever qn dans de l'ouate: -i pek nazlı büyütmek, pek üstüne titreyerek büyütmek. ouater gçl. (İpek, yün yada pamuktan) Dolgu geçirmek; vatka geçirmek (Ouater un manteau). ouatine diş. Astar olarak kullanılan kabarık ve yumuşak kumaş, vatka astar, ouatiner gçl. Vatka astar geçirmek (Ouatiner un manteau). oublier. 1. Unutma (Oubli d'une date, d'unnom). Unutkanlık

Ottoman,

2. diş. Alaturka

kanape, sedir. 3. er. Sırmalı ipek kumaş (Une robe en

Nerede olursanız

Où que: Nerede-se, nerde ki,

ottoman).

ou bağ. 1. Ya, yada, °yahut (Son père ou sa mère

(L'oubli

croît

avec

l'âge).

2. 3.

Unutulma, unutulmuştuk (Cet écrivain est tombé dansl'oubli.

Sauver, tirer un artiste de l'oubli). 4. -i

unutma, bir yana koyma, saymama, -e saygı göstermeme, uymama (L'oubli de ses devoirs, de la loi morale.

L'oubli

des

convenances).

5.

983

oubliable Şaşkınlık, dikkatsizlik, unutma

(Commettre,

réparer un oubli. Je crains d'avoir fait un oubli). 6.

Bağışlama, kulak asmama, unutma, olmamış sayma (L'oubli des injures, des offenses).

§ Oubli

de soi: (Özgeci davranarak) Kendi çıkarından, hakkından vazgeçme; kendini bir yana bırakma, kendini yok sayma, özveride bulunma. Fleuve d'oubli: (Söylencede) Öbür dünyadaki ırmaklardan biri, Léthé ırmağı, oubliable s. Unutulabilir, unutulur, oublie diş. (Eski) Bir çeşit kâğıt helvası (Marchand d'oublié).

oublier gçl. 1. Unutmak, aklından çıkmak, belleğinde tutamamak (Oublier un nom, une affaire, une histoire). 2. Unutup bırakmak, unutmak (Oublier son parapluie dans

l'autobus).

3. İhmal etmek, unutmak, gerekli dikkati göstermemek (Oublier les règles de la politesse. Oublier ses amis, sa famille). 4. Bağışlamak, olmamış saymak (Oublier une injure, une faute,

ourdissage enfin, on respire). § Dire ouf, faire ouf: Şöyle bir oh demek, oh çekmek, biraz soluk almak, rahatlamak. Sans avoir le temps de dire ouf, sans faire ouf: 1. Gık diyemeden, tek söz söylemeden, hiçbir şey söylemeden. 2. Şöyle bir oh diyemeden, birazcık olsun dinlenemeden. oui bel. 1. Evet (Avez-vous

vu ce film?-Oui).

2. er.

Evet (Les oui au référendum). § Oui? Ah oui?: Sahi mi? Mais oui: Elbette, tabiî. Pour un oui pour un non: Bir hiç yüzünden, önemsiz bir nedenle (Se fâcher pour un oui pour un non) Dire oui à qch: -e

evet demek, olur demek, razı olmak. Dire le grand oui: Evlenmek. Ne dire ni oui ni non: Ne evet demek ne hayır. Savoir le oui et le non de qch: -in olup olmayacağını bilmek, ouï-dire er. Kulağa çalınan şey, şöyle bir duyulmuş olan şey. § Par ouï-dire: Dolaşan söylentilerden, ortalıktaki dedikodulara göre, kulağa çalınan sözlere göre (Apprendre, par ouï-dire).

savoir quelque

chose

boire et le manger: Yemeden içmeden kesilmek. Oublier d'allumer sa lanterne, oublier d'éclairer sa lanterne: Düşündüğünü iyice anlatamamak, en önemli noktayı unutmak. § S'oublier: 1.

ouïe diş. 1. biy. İşitim (Les organes de l'ouïe). 2. ç. (Balıklarda) Kulak, solungaç yarığı (Attraper un poisson par les ouïes). 3. (Kemanda) Delikler. § Avoir l'ouïe fine: Kulağı çok iyi olmak, çok iyi işitmek. Etre tout ouïe: Dikkatle dinlemek, kulak kesilmek.

Unutulmak (La douleur s'oublie vite). 2. Kendini

ouïe, ouille ünl. (Acı duyulduğunda) Ay! Uf! (Ouïe!

une offense). 5. Oublier de f. qch: -meyi unutmak (J'ai oublié de fermer la porte).

unutmak; hakkından

§ En oublier le

kendini düşünmemek, kendi vazgeçmek, kendi çıkarını

düşünmemek (Il s'est oublié dans le partage).

3.

Oyalanıp kalmak, işini gücünü unutmak (Je m'oublie

ici, je devrais

être à la maison).

Pislemek, sıçmak, kakasım yapmak

4.

(L'enfant

s'est oublié dans sa culotte. Le chat s'oubliait tous les coins de la boutique).

Fais donc attention, regarde où tu

marches).

ouïg(h)our5. vead. 1. Uygur.2.er. Uygurca,uygur dili. ouillergf/. (Bir fıçıyı) Şarabı eksildikçe doldurmak, ouïr gçl. 1. huk. Dinlemek; ifadesini almak (Ouïr des témoins,

ouïr les experts).

2. Ouïr dire:

dans

Söylendiğini duymak, kulağına çalınmak (J'aiouï

oubliettes ç. Kuyulu zindan (Les oubliettes d'un château). § Jeter, mettre qch aux oubliettes: tkz. -i bir yana bırakmak, unutup gitmek, hiç mi hiç ilgilenmemek. Tomber dans les oubliettes: tkz. Unutulup gitmek, oublieux, euse s. 1. Unutkan (Un vieillard oublieux). 2. Oublieux de: -e hiç aldırmayan, -i unutup giden, ihmal eden (Une femme oublieuse

ouistiti er. hayb. İpekmaymun. ouragan er. 1. Kasırga, şiddetli fırtına (L'ouragan arrache les arbres). 2. mec. Büyük yankılar, karışıklıklar, fırtına (Son discours a déchaîné un ouragan). § Comme un ouragan, en ouragan: Fırtına gibi, birdenbire ve şiddetle (Arriver

du passé, un homme oublieux de ses

dire qu'il va

devoirs).

oued [wedj er. ar. Büyük sahrada geçici akarsu, geçici dere; çölde yitip giden dere. ouest [H>«f]er. 1. Batı,günbatısı (Le soleil se couche à l'ouest). 2. Batı, batı bölgesi, batıda bulunan kısım (L'Ouest

de la Turquie.

Allemagne

démissionner).

comme un ouragan, arriver en

ouragan).

ouralien, ne s. ve ad. Urallara değgin, Uralh (Langues

ouraliennes).

ouralo-altaïque s. Ural-Altay; Ural-Altay dillerine değgin. ourdir gçl. 1. Tezgâha geçirmeden önce dokunacak şeyin arış ipliklerini hazırlamak. 2. Dokumak,

de

örmek (L'araignée ourdit sa toile). 3.mec. Gizlice

l'Ouest). 3. (Büyük harfle) Batı, batı ülkeleri, batı

hazırlamak, düzenlemek, kurmak (Ourdir un

dünyası (Les rapports entre l'Est et l'Ouest). 4. s.

Batı, batıda bulunan (La côte ouest de la Corse). ouf ün. Oh! hele şükür! (Ouf! il est enfin parti. Ouf!

complot, une

intrigue).

ourdissage er. (Dokumacılıkta) Arış ipliklerini hazırlama.

984

ourdisseur ourdisseur, euse ad. Arış ipliklerini hazırlayan, ourdissoir er. Arış hazırlama aygıtı, ourdou er. 1. Urdu dili. 2. s. Urdu (La littérature

outré à: huk. -e hakaret; aykırı davranış; -i hiçe sayma ( Outrage aux bonnes moeurs, outrage à la pudeur: Genel

ahlâka

aykırı

davranışlar).

3.

mec.

Dokunca, zarar (Les outrages du temps, de la

ourdou).

ourlé, e s. 1. Kenarı işlenmiş, kenarları bastırılmış (Mouchoir ourlé). 2. Ourlé de qch: -ile süslenmiş, -ile çevrilmiş (Desprairies

ourlées de

ruisseaux).

ourler gçl. Kenarlarını bastırmak, kenarını işlemek (Ourler un

fortune).

outragé, es. Hakarete uğramış (Femmeoutragée). outrageant, e s. Hakaret edici; hakaret ve sövgü dolu (Critique outrageante,

propos

outrageants).

outrager gçl. 1. -e hakaret etmek, -i "tahrik etmek

mouchoir).

ourlet er. (Kumaşta) Kenar baskısı, kenar işlemesi

(Outrager

une femme,

un proche parent).

2. -i

à un drap, à un

çiğnemek, saymamak, -e aykırı davranmak

ourlien,nes. hek. Kabakulağa değgin, kabakulakla

outrageusement bel. 1. Hakaret ederek, hakaret edercesine. 2. Son derece, aşın bir şekilde, aşınca

(Faire un ourlet à un mouchoir,

(Outrager la morale, la raison).

linge). ilgili (Fièvre

ourlienne).

ours fursjer.l.

Ayı (Oursàcollier:Tibetayısı.

brun: Boz ayı.Ours ayısı,beyaz

polaire,

Ours

ours blanc:

Kutup

ayı).2. Oyuncak ayı(//a eu un ours en

peluche pour Noël). 3. mec. Topluluktan kaçan

adam; geçimsiz ve kaba adam, ayı gibi adam. § Ours mal léché: Çirki ve kaba kimse. Montreur d'ours: Ayıcı, ayı oynatıcısı. Tourner comme un ours en cage: Deli dana gibi ortalıkta dolanıp durmak. Vivre en ours: Topluluktan uzak ve yabanıl bir yaşam sürmek. Il ne faut pas vendre la peau de l'ours avant de l'avoir tué: Dereyi görmeden paçaları sıvama, ourse diş. Dişi ayı. § La Grande Ourse: gökb. Büyükayı. La Petite Ourse: gökb. Küçükayı, oursin er. hayb. Denizkestanesi (Mangerdeshuîtres et des

vanter d'une manière

outrageuse).

verbale. Un jugement qui perd toute valeur par son

outrance).

§ A outrance: Son derece, aşın

derecede, çok (Travailler à outrance. Il est brave à outrance).

mtrancier, ère s. outrancier,

Aşın; abartıcı

propos

(Caractère

outrancier).

outre diş. Tulum, tuluk (Outre d'eau, devin).% Etre gonflé, plein comme une outre: (Çok yiyip içmekten) Tulum gibi olmak, tulum gibi şişmek, outre ilg. 1. -den başka, -in dışında, -den ayn olarak son

travail

supplémentaires).

régulier,

outre: Daha uzağa gitmek). -ötesi (Outre-Atlantique: Manche:

il fait

des

heures

2. bel. Daha uzağa (Passer

Marış ötesi).

3. (Ön ek olarak)

Atlantik

ötesi:

Outre-

§ D'outre en outre: Bir

yandan öte yana, boydan boya (Un coup d'épée le perça d'outre en outre). En outre: Aynca, bundan

jardinier,

başka da (Il est tombé malade, en outre, il a perdu

Boîte à outils). 2. Araç, gereç (Ce livre

sa place). En outre de: -den başka, ayrı olarak ( En

outil er. 1. Alet (Outils de cordonnier, est un outil de travail

de

outre de la modique

précieux).

outillage er. Avadanlık, alet takımı, outillé, e s. Donatılmış, gerekli araç ve gereci olan (Atelier,

fardée).

outrance diş. Aşınlık, ölçüyü kaçırma (Outrance

(Outre

oursins).

ourson er. Ayı yavrusu, ayı enciği, oust, ouste [art] Uni. hlk. Haydi, hadi bakalım, yallah! outarde^, hayb. Toykuşu. § Outardecanepetière: Küçük toşkuyu. Outarde d'Europe: Büyük toykuşu. demaçon.

(Femme outrageusement

outrageux, euse s. 1. Hakaret edici, hakaret niteliğinde (Un soupçon outrageux). 2. Aşın (Se

ouvrier bien outillé. Il n'est pas

outillé

continuait

de

pension

récolter

qu'il touchait,

quelques

il

modiques

sommes). Outre que: Değil yalnız... bir de (Outre qu'il parle tout seul, il est sujet à de

certaines

Avadanlık vermek. § S'outiller: Avadanlık edinmek, gerekli araçları kendine sağlamak

grimaces). Outre mesure: Aşın derecede, ölçüsüzce (Boire outre mesure). Passer outre: 1. Daha uzağa, daha öteye gitmek. 2. Aldırmamak, üzerinde durmamak, kulak asmamak, boş vermek, bir şey söylememek (Cet employé

(S'outillerpour

travaille lentement,

pour faire ce travail).

outiller gçl. 1. Donatmak, gerekli araç ve gereci sağlamak (Outiller

un atelier,

un ouvrier).

2.

la pêche).

outlaw lawtlo] 1. (Eskiden İngiltere'de) Yasadışı edilmiş serseri takımı, çapulcu takımı. 2. İpsiz, serseri, malm gözü, kanundışı yaşayan serseri, outrage er. 1. Hakaret; sövgü (Il nous a accablés d'outrages.

Venger, laver un outrage). 2. Outrage

mais je préfère passer outre). 3.

Passer outre à qch: -e hemen girişmek, hemen başlamak (Passer outre au procès, sans

attendre

l'accusé). outré, es. 1. A ş ı n (Flatterieoutrée,

éloges outrés). 2.

Outré de qch: -e çok kızan, -den çok alınan, bıkan,

985

outrecuidance gına getiren (Il est outré de vos paroles. d'une telle injustice, il fondit en

Outré

larmes).

outrecuidance diş. 1. Kendine fazla güvenme, kendini beğenmişlik, aşın güven, kendini pek beğenme, kendini bir şey sanma. 2. Saygısızlık, küstahlık (Répondre

avec

outrecuidance).

outrecuidant).

saygısızca (Attitude,

2.

réponse

Küstahça,

outrecuidante).

des yeux d'outremer),

mavi (Un ciel outremer comme du

outre-mer

bel.

territoires

Denizaşırı,

i.s.

Koyu

lapis-lazuli).

denizötesi

d'outre-mer).

(Outrepasser

ses droits, ses

1. Aşırılığa

vardırmak (Outrer une pensée,

d'un coffre-fort,

d'une lettre).

2.

Hizmete açma; hizmete açılma; açış; açılış (L'ouverture

d'une route, d'une exposition,

d'une

école, d'une usine, d'un théâtre). 3. Delik, yarık (Il (Ouverture

aşırılığa

une attitude).

d'une grotte, d'unpuits,

2.

d'un

volcan).

5. Açma, başlatma, başlamasına izin verme, de la chasse, de la

pêche). 6. (Mimarlıkta) Bir yapıda giriş çıkış için bırakılan açık yerler; kapı pencere gibi şeyler için bırakılan açıklıklar; açma (Les ouvertures d'un bâtiment,

pouvoirs).

götürmek,

la vérité).

mevsimini açma (L'ouverture

(Les

outrepasser gçl. -i aşmak, -in ilerisine gitmek outrer gçl.

(Dire ouvertement

ouverture diş. 1. Açma; açılma; açılış (L'ouverture

y a plusieurs ouvertures dans le vieux mur). A. Ağız

outremer er. 1. Lacivert taşı. 2. Koyu mavi renk (Ciel d'outremer,

karşı açıkça savaş açmak. Tenir table ouverte à: Sofrasını -e açık tutmak, sofrası -e açık olmak, ouvertement bel. Açıkça, açık açık, açık yürekle

des magasins,

outrecuidant, e s. 1. Kendine fazla güvenen, kendini bir şey sanan, kendini beğenmiş (Personnage

ouvré

d'un

d'une fenêtre).

mur.

L'ouverture

d'une

porte,

7. (Karşıdakinin düşüncesini

anlamak için yapılan) İlk öneri; öneri, yoklama

Abartmak, zorlamak (Outrer la vérité. Le jeune

(Faire des ouvertures

chanteur outrait son accent). 3. Çok kızdırmak,

conciliation). 8. müz. Giriş, giriş bölümü (L'ouverture d'un opéra). § Ouverture de coeur:

üzmek, kırmak (Vospropos

m'ont

outré).

outre-tombe bel. Gömütötesi, mezarötesi; ölümden sonra, öldükten sonra (Une voix d'outre-tombe.

Mémoires

d'outre-tombe:

öldükten sonra yayınlanacak

Yazarı

anılar).

outsider [awtsajdcer] er. İng. 1. Kazanabilecek atlar arasında sayılmayan ama yine de kazanabileceği düşünülebilen yarış atı (Cette course a été gagnée

ouvrable s. Çalışılan, iş görülen (Jour İşyerlerinin

kazanacağı umulmadığı halde kazanan kimse; hesaba katılmayan, esamisi okunmayan (Victoire

günü).

outsider).

ouvert, ts. 1. Açık (Porte ouverte, valise ouverte). Açık, serbest (Port ouvert,

ville ouverte).

açık olduğu

çalışma

ouvrable: günü,

l'ouvrage,

ne pas avoir d'ouvrage:

Bir işi

2.

olmamak.

Se mettre à l'ouvrage:

işe

3.

çalışmaya

koyulmak).

(Ouvrage d'orfèvrerie,

lekesiz (Un visage ouvert,

kitap (Ouvrages

ouvert).

gün,

5.

iş

ouvrage er. 1. İş, uğraş; çalışma, iş yapma (Avoir de

Açılmış, açmış (Fleurs ouvertes). 4. Açık, temiz, un front

de

Açık yüreklilik, içtenlik. Ouverture d'esprit: Açık fikirlilik, anlayışlılık; kavrayışlılık. Avoir des ouvertures sur qch: -hakkında genel bir kam edinmek, azçok bir kamsı olmak. Faire des ouvertures: İlk önerilerde bulunmak, yoklayıp anlamaya çalışmak, çalı dibi taşlamak,

par un outsider) 2. mec. Bir yarışma yada seçimde

aux élections remportée par un

de paix, de négociation,

2.

El işi, el işlemesi

de marqueterie).

de chimie,

olmak,

başlamak, 3. Yapıt;

de philosophie,

de

Yeniliklere açık, yeni durum ve düşünceleri kavrayan,açık. 6. İçten, açık yürekli, saklısı gizlisi

ask. Istikâm işleri (Ouvrage

olmayan

ouvert,

défensif). § Boîte à ouvrage: argo. Kadının edep

intelligence ouverte). 7. Ouvert à: -e açık, -in serbestçe girip çıkabileceği (Bibliothèque ouverte

yeri. Ouvrage d'art: (Köprü, tünel gibi) Yapı işleri. Ouvrage de dames: (Örgü, hah dokuma gibi) Kadın işleri. Avoir le coeur à l'ouvrage, avoir du coeur à l'ouvrage: Çalışmaya can atmak, işe canla başla sarılmak, ouvragé, e s. İnceden inceye işlenmiş; elle işlenmiş

seulement

(Il

aux

est

très

ouvert.

étudiants.

Esprit

Canal

ouvert

à la

navigation). § A bras ouverts: Candan, içten, yürekten (Accueillir

un ami à bras ouverts).

A

cœur ouvert: 1. hek. Kalb açılarak yapılan, açık kalb f Opération à cœur ouvert). 2. İçtenlikle, açık yüreklilikle (Parler

à cœur

ouvert).

A force

ouverte: Silah elde olarak. A livre ouvert: Rahatça, hiç takılmadan (Traduire à livre Lire le latin à livre ouvert).

ouvert.

A tombeau ouvert:

Ölümünü ararcasına, korkunç bir hızla (Rouler à tombeau ouvert). Faire une guerre ouverte à qn: -e

littérature. Publier un ouvrage sur l'économie).

(Un lambris ouvragé,

militaire.

un napperon

4.

Ouvrage

ouvragé).

ouvrager gçl. İşlemek, ince işlemek, ouvrant, e s. Açılabilen, açılıp kapanan (Une voiture à toit ouvrant:

Üstü açılıp kapanabilen

bir

araba). § A jour ouvrant: Ortalık ağarırken. A portes ouvrantes: Kentin kapıları açılırken, ouvré, e s. 1. İşlenmiş (Bois, fer, cuivre ouvré).

2.

986

ouvre-boîte

ovale

İşlemeli (Linge ouvré). 3. Ouvré de qch: -ile süslenmiş, süslemeler yapılmış (Porte ouvrée de

(Ouvrir à cœur, à trèfle: Kupayla, sinekle açmak. Ouvrir d'un cœur, d'un pique: Bir kupayla, bir

guirlandes).

maçayla açmak). 9. Ouvrir sur qch: -e açılmak ; -e

ouvre-boîte er. Kutuları açmaya yarayan alet, *açacak, *kutuaçar. ouvre-bouteille er. Tıpalı şişeleri açmaya yarayan alet, *şişeaçar. ouvrer gsz. 1. (Eski) Çalışmak, bir iş tutmak. 2. gçl. İşlemek; işlemeler yapmak, iğneişi yapmak (Ouvrer linge).

un métal,

ouvrer

du bois. Ouvrer

du

ouvreur, euse ad. (Kâğıt oyunlarında) Oyunu açan, açıcı. ouvreuse diş. (Tiyatro, sinema gibi yerlerde) Yer gösterici kadın, ouvrier, ère ad. 1. İşçi (Ouvrier agricole, ouvrier d'usine, ouvrier spécialisé). 2. Çalışan, iş yapan, iş

çıkaran (C'est un bon ouvrier). 3. L'ouvrier de qch: -i sağlayan, yapan, yaratan (Je suis l'ouvrier de ma fortune). 4. diş. hayb. İşçi arı. 5. s. İşçi; işçilere değgin, işçilere özgü, işçilerle ilgili (La classe ouvrière, le monde ouvrier, un quartier ouvrier, les revendications ouvrières). §

L' ouvrier, l'éternel ouvrier: Tanrı. Ouvrier parcellaire; ouvrier aux pièces: Parça işçisi, parça başına ücret alan işçi. A l'oeuvre on connaît l'ouvrier: İnsan işiyle ölçülür, kişinin değeri yaptığı işte belli olur, "ayinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz. ouvriérisme er. "İşçicilik; toplumcu hareketin ancak işçilerin önderliğiyle yürütülebileceğini savunan öğreti, ouvriériste s. ve ad. "İşçici; toplumcu hareketin ancak işçilerin önderliğiyle yürütülebileceğini savunan öğretiden yana olan (kişi), ouvrir gçl. 1. Açmak (Ouvrir la porte, lafenêtre, une armoire, une valise. Ouvrir un paquet, une lettre. Ouvrir ses bras, ses ailes. Ouvrir un magasin, un établissement. Ouvrir un canal, un tunnel. Ouvrir la lumière, la radio. Ouvrir un crédit, un compte).

2. Açmak, başlatmak (Ouvrir une cérémoine, des négociations.

Ouvrir

le bal par une valse).

3.

Yarmak, bıçakla açmak (Ouvrir un abcès à l'aide d'un bistouri). 4. Başta olmak, -in başında yer almak (Le nom qui ouvre une liste). S. Ouvrir qch à qn: Bir şeyi -e açmak; birine ...açmak (Ouvrir ses problèmes

commerçant).

à son ami. Ouvrir un crédit à un

6. gsz.

Açık bulunmak, açık

olmak, açmak (Les bureaux ouvrent à neuf heures. Ce magasin ouvre les dimanches). 7. gsz.

Açılmak, başlamak (Les cours ouvriront

la

semaine

prochaine.

un

choeur).

8. gsz.

La

scène

ouvre

(Kâğıt oyununda)

par

Açmak

b a k m a k (Porte qui ouvre sur la rue; fenêtre

qui

ouvre sur la mer). § Ouvrir l'appétit à qn: -in iştahını açmak; iştahım kabartmak. Ouvrir les écluses: 1. Ağlamak, gözyaşı dökmek. 2. İçini boşaltmak derdini dökmek. Ouvrir les yeux, ouvrir l'oeil: 1. Gözünü açmak, dikkat etmek. 2. mec. Gözü açılmak. Ouvrir les yeux à qn: -in gözünü açmak. Ouvrir son coeur, son âme à qn: -e içini dökmek, derdini açmak. Ouvrir de grands yeux: Gözleri faltaşı gibi açılmak. Ouvrir la bouche: Ağzını açıp konuşmak. Ouvrir la marche: En önde yürümek; önden gitmek, önayak olmak. Ouvrir la paupière: Gözlerini açmak, uyanmak. Ouvrir la porte, la voie à qch: -e yol açmak, -in nedeni olmak. Ouvrir le robinet: Ağlamak, gözlerinden inciler dökmek, musluk gibi yaş akıtmak. Ouvrir les feux: Ateş açmak, saldırıya geçmek. Ouvrir les oreilles: Kulak kesilmek, kulağını açıp dinlemek. Ouvrir les bras à qn: -e kollarını açmak; sevgigöstermek.Ouvrir l'esprit à qn: -in görüş ufkunu genişletmek, kafasını çalıştırmak. Ouvrir sa bourse à qn: -e para yardımı yapmak, kesesinin ağzım açmak. Ouvrir sa porte à qn: -e kapısı açık olmak, -i evine kabul etmek. L'ouvrir: hlk. Konuşmak, ağzını açıp bir çift söz etmek. § S'ouvrir: 1. Açılmak (Cette fenêtre ne s'ouvre pas). 2. A ç m a k , açılmak

(Unefleurquis'ouvre). scéance s'ouvre,

3. Açılmak, başlamak (La

le procès s'ouvre).

4. S'ouvrir à

qch: -e açık olmak, ilgi duymak, -i benimsemeye hazır olmak, elverişli olmak (Personne qui s'ouvre

aux arts. Esprit qui s'ouvre

à certaines

notions). S. S'ouvrir àqn: -e açılmak, içini açmak, derdini dökmek (Il s'est enfin ouvert à son ami). 6.

S'ouvrir à qn de qch: Bir şeyi -e açmak; birine ...konusunda açılmak (S'ouvrir à son ami d'un projet, d'une intention). 7. S'ouvrir sur: -e açılmak, -e bakmak (La porte d'entrée s'ouvrait directement sur le couloir. Ma fenêtre s'ouvrait sur le port).

ouvroir er. Bir yardımsevenler kurumunda, iyiliksever kadınların, yoksullar yararına dikiş, nakış, örgü yada başka elişferi yapmak üzere toplanıp çahştıkları işlik. ouzbek s. ve ad. 1. Özbek. 2. er. Özbekçe, Özbek türkçesi. ovaire er. anat. Yumurtalık. ovale s. 1. Yumurtamsı, söbe, yumurta biçiminde (Un ballon ovale, une table ovale) .2. er. mat. Oval, söbe (Dessiner un ovale).

987

ovariectomie ovariectomie diş. hek. Ameliyatla yumurtalıktan alma. ovarien, ne s. Yumurtalığa değgin (Maladie ovarienne).

ovarite diş. hek. Yumurtalık yangısı, yumurtalık iltihabı. ovation diş. (Halk tarafından biri için) Candan alkış, candan gösteri, uzun uzun alkışlama (Ilaété accueilli par une ovation). § Faire ovation à qn: -i candan alkışlamak, uzun uzun alkışlamak, -e candan gösterilerde bulunmak, ovationner gçl. Uzunuzun alkışlamak (Ovationner un

orateur).

ove er. (Mimarlıkta) Yumurta biçimi bezeme (Ove qui orne une

corniche).

ovibos er. hayb. Misköküzü. oviducte er. anat. Yumurta kanalı, ovin, e s. Koyuna değgin (La race ovine). ovines er. ç. hayb. Koyun-keçi oymağı, ovipare s. hayb. 1. Yumurtlayıcı, yumurtlayan. 2. er. ç. hayb. Yumurtlayanlar, ovogénèse, ovogénie diş. Yumurta oluşması, ovoïdal, es. Yumurtamsı, yumurtayı andıran, söbe. ovoïde s. Yumurta biçiminde olan (Crâne ovoïde, fruit

ovoïde).

ovovivipare s. ve ad. Yumurtası kanunda açılan (hayvan), ovulaire s. anat. Yumurtacığa değgin, ovule er. anat. Yumurtacık, oxalate er. kim. Oksalat, kuzukulağı asidi tuzu. oxaliques, kim. Kuzukulağından çıkan (asit), oxford er. Çizgili yada damalı bir çeşit pamuklu (Une chemise en

oxford).

oxydable s. kim. Paslanır, pas tutar, yükseltgenir, oksitlenir.

ozoniser oxydant, e s. kim. Paslandırıcı, pas yapan, paslandıran, yükseltgen. oksitleyen, oxydation diş. kim. Paslandırma, paslanma; yükseltgenme, oksitlenme, oxyde er. kim. Oksit (Oxyde de carbone, de fer, de cuivre).

oxyder gçl. kim. Paslandırmak, yükseltgemek, oksitlemek (L'air oxyde la plupart des métaux).

S'oxyder:

Paslanmak.

§

yükseltgenmek,

oksitlenmek (Le fer s'oxyde

rapidement).

oxygénation diş. 1. Oksijen verme, oksijenlendirme; oksijenlenme. 2. Oksijenli suyla yıkama, oxygène er. 1. Oksijen (L'oxygène est un gaz incolore,

inodore et sans saveur).

(Aller faire une cure d'oxygène

2. Temiz hava

à la montagne).

§

Tente à oxygène:Oksijençadiri(P/acer un malade sous une tente à

oxygène).

oxygéné, es. Oksijenli (Eau oxygénée). oxygéner gçl. 1. Oksijen katmak, oksijenlendirmek (Oxygéner de l'eau). 2. Oksijenli suyla yıkamak, rengini açmak (Oxygéner les cheveux). § S'oxygéner: Temiz hava almak (Les citadins vont s'oxygéner

le dimanche

à la campagne).

§

S'oxygéner les poumons: Ciğerlerini temiz havayla doldurmak, oxygénothérapie diş. hek. Oksijen tedavisi, oxylithe er. kim. Oksilit, oxyure er. hayb. 1. İğnekurt. 2. Sivrikuyruk, ozocérite, ozokérite diş. yerb. Yer mumu. ozone er. kim. Ozon. ozoné, e s. kim. Ozonlu. ozonisation diş. Ozonlaştırma; ozonlaşma. ozoniser gçl. 1. Ozonlaştırmak. 2. Ozonla temizlemek.

p P,p er. Fransız abecesinin on altıncı harfi olup Türkçedeki "p" sesini verir, pacage er. 1. Hayvanları otlatma. 2. Otlak (Mener les bêtes au pacage). § Droit de pacage: huk. Otlak hakkı. pacager gçl. ve gsz. (Sürüyü) Otlatmak, yaymak, pacha er. Paşa. § Mener une vie du pacha, faire le pacha: Bey gibi yaşamak, pachalik er. Bir paşamn yönetimine verilen bölge, paşanın yönettiği il. pachto er. Peştuca, peştu dili. pachyderme er. hayb. 1. (Fil, suaygırı, gergedan gibi) Kalın derili memeli. 2. s. Derisi kalın, kalın derili (Un quadrupède

pachyderme).

3. er. ç.

"Kalınderililer. pachydermie diş. hek. Deri kalınlaşması, "pakidermi. pacificateur,trice s. ve ad. 1. (İyilik yada baskı ve zorla) Yeniden barış getiren, barışı yeniden kuran, "banşlandıncı (Catherine II, la pacificatrice

de la Pologne.

Prendre des

mesures

pacificatrices). 2. Yatıştırıcı, dinginlik ve erince kavuşturucu

(L'amour

est

le

plus

grand

pacificateur).

pacification diş. (Karışıklıklar içinde bir ülkeyi iyilik yada genellikle zorla) Yeniden barışa kavuşturma, "banşlandırma (La pacification du Maroc avait été obtenue autant par la

persuasion

que par la force).

pacifier gçl. 1. Ortalığı yatıştırmak, yola getirmek, yeniden barışa kavuşturmak, *banşlandırmak (Pacifier un pays, une région en désordre).

2. mec.

Yatıştırmak, dinginlik ve erince kavuşturmak, rahatlatmak (Pacifier les esprits, les coeurs. ne savez pas comme comme cela

c'est bon d'avoir

Vous

d'argent;

pacifie!).

pacifique s. 1. Barışçı, barışı seven (Un prince plus pacifique que guerrier). 2. Barışçı amaç güden, barış için yapılan, barışçı bir amaçla (Utilisation pacifique

de l'énergie nucléaire).

(Coexistence

pacifique:

Barış

3. Barış içinde içinde

birarada

yaşama).

pacifiquement

bel.

Banşçı

yollarla,

başvurmadan (Rétablir l'ordre

pacifisme pacifisme

er. est

révolutionnaire

'Barışçılık, le

zora

pacifiquement).

barışseverlik

renoncement

à

(Le l'action

violente).

pacifistes, vead. Barışçı, barışsever (Unecampagne pacifiste pour le désarmement.

Lui, c'est un grand

pacifiste).

pack er. coğr. Buzla; kutuplara yakın yerlerde denizin üstünü kaplamış olan buz örtüsü, pacotille^. 1. (Eskiden) Tayfaların parasız olarak gemiye yükleyebildikleri tecim eşyası. 2. mec. İşporta malı, yatık mal, tapon eşya (C'est de la pacotille). § De pacotille: Değersiz, sahte, ucuz...

989

pacotilleur (Bijou de pacotille.

Un héroïsme de

pacotille).

Sayfa başına (Etre payé à la page: Sayfa

pacotilleur er. İşportacı. pacquage er. (Tuzlu balıkları) Fıçılama, fıçılara istif etme. pacquer gçl. (Tuzlu balıkları) Fıçılara istif etmek, fıçılamak, pacson, paqson, paxon er. argo. Paket, pacte er. Bağıt, antlaşma; sözleşme (Pacte de nonagression: signer

Saldırmazlık

un

pacte:

imzalamak.

antlaşması. Bir

Rompre

Conclure,

sözleşme

un

yapmak,

pacte:

Sözleşmeyi

bozmak).

pactiser gsz. 1. Uyuşmak, anlaşmak. 2. Pactiser avec: a) -ile anlaşmak, el altından uyuşmak (Pactiser avec l'ennemi).

b) -de parmağı olmak,

-den haberi olmak (Pactiser avec le crime).

pactole er. Zenginlik kaynağı, gelir kaynağı, bitmez tükenmez hazine (Il a trouvé le pactole.

C'est un

vraipactole).

paddock er. tng. (Hipodromda) Yarış atlarının yedekte gezdirildikleri yer. 2. mec. hlk. Yatak, paddy er. Çeltik, kabuklu pirinç, padischah, padichah er. Padişah, Osmanlı padişahı. paf ün/. 1. Pat! Pat diye! (Paf! U est tombé par terre). 2. s. hlk. Sarhoş (Il était drôlement

paf hier soir.

Elles sont paf). 3. er. argo. Penis, kamış,

bureau!

C'est une pagaille

complète

dans

Il met la pagaille partout).

cette § En

pagaille: 1. Bol bol, çok, tümen tümen (Ilyenaen pagaille). 2. Karışıklık içinde, dağınık, düzensiz, karmakarışık (La chambre est en

pagaille).

paganiser gsz. 1. Pagan olarak yaşamak. 2. gçl. Paganlaştırmak, pagan yapmak, paganisme er. Çoktannlı din. Çoktanncıhk, "paganizm. pagayer gsz. Page denilen kısa ve hiçbir yere dayatılmadan çekilen kürekle kayık yürütmek (II pagayait

vigoureusement

pour

sayfa üzerinden

para almak).

remonter

le

courant). page diş. 1. Sayfa (Un livre de soixante pages).

2.

başına,

E t r e à la page: 1.

Haberi olmak, haberli olmak, olup biteni bilmek. 2. Modaya uygun olmak; modern düşüncelere ayak uydurmak. Tourner la page: Üzerinde durmamak, kulak asmamak; başka bir konuya geçmek, başka şeylerden söz etmek, page er. 1. Eskiden, savaş sanatını ve başka hizmetleri öğrensin diye, kral yada yüksek dereceli soyluların hizmetine verilen soylu delikanlı. | Etre hardi, effronté comme un page: Çok şımarık, saygısız olmak, pagel, pagelle diş. hayb. Trança (balığı). 2. tkz. Yatak. pageot, p^jot, page er. tkz. Yatak. S Se mettre au pageot, au page: Yatağa girmek, yatmak, pagination diş. Sayfalan numaralama, sayfa numaralanm koyma (Erreur de pagination). paginer gçl. Sayfalan numaralamak, sayfa numaralanm koymak (Paginer un livre, un cahier).

pagne er. (Afrikalı ve Uzakdoğululann, belden aşağısını örtmek üzere taktıklan) Peştemal. pagnot er. hlk. Yatak. pagnoter(se) gsz. hlk. Yatmak, yatağa girmek, pagode diş. (Uzakdoğu ülkelerinde) Tapmak, pagoda (Pagode chinoise,

pagaie diş. Hiçbir yere dayatılmadan kullanılan kısa sandal küreği, pagaïe, pagaille, pagaye[pagaj] diş. tkz. Karışıklık, düzensizlik, dağınıklık (Quelle pagaille sur son administration.

paillardise

japonaise).

pagre er. hayb. Trança, çipura, pagure er. hayb. Yalnızcılyengeç. paie diş. —» paye. paiement, payement er. 1. Ödeme (Effectuer, faire un paiement.

Paiement

par chèque.

Paiement

d'une amende, d'un impôt). 2. Para, ödenen para (Recevoirsonpaiement). 3. (mec.) Karşılık, bedel (Voilà donc le paiement

de

l'hostilité).

païen,ne s. ve ad. l.Çoktannlı; çoktannlı dinden olan, "putatapar, "pagan (La Rome païenne. Les civilisations

païennes.

Les

païens

adoraient

plusieurs dieux). 2. Hıristiyan olmayan, başka dinlerden olan. 3. Zındık, dinsiz imansız; zındıkça (Un païen qui ne se soucie de rien. une vie

Mener

païenne).

paierie diş. Defterdarlık, paillage er. Hasırla örtme, üzerine hasır geçirme, paillard,e s. ve ad. 1. Keyf ehli, yiyip içip keyfine

Kâğıt yaprağı, yaprak (Déchirer une page. Il

bakan (Un paysan

manque

paillarde). 2. Uçkuruna düşkün; çapkın, hovarda (Un vrai paillard). 3. Çapkınca; çapkınlık üzerine, açık saçık, çapkınlıkla ilgili (Des regards

une page dans ce livre). 3. Bir yazınsal

yapıttan seçme parçalar, seçmeler (Les plus belles pages d'un

écrivain).

4 . müz.

Yapıt

venait d'écrire une page pittoresque).

(Debussy § L a belle

page: Sağdaki sayfa, tek numaralı sayfa. Fausse page: Soldaki sayfa, çift numaralı sayfa. La mise en pages: Sayfa düzeni, sayfalama. A la page:

paillards.

paillard,

Raconter des histoires

un paillard,

une

paillardes).

paillardise diş. 1. Keyif ehli olma, yiyip içip keyfine bakma. 2. Çapkınlık, uçkuruna düşkünlük. 3. Edepsizce hikâyeler, açık saçık sözler (Débiter

990

paillasse des

paillardises).

paillasse diş. 1. Ot minder (Coucher sur une paillasse). 2. hlk. Orospu, herkesle yatan kadın. 3. er. Palyaço. § Crever la paillasse à qn: -in karnını deşmek, -i öldürmek, canım cehenneme yollamak. paillasson er. 1. Paspas (La concierge a déposé les lettres

sous

le paillasson).

2.

(Tarımcılıkta)

Koruma hasırı. 3. (Şapka yapmakta kullanılan) Hasır; hasır şapka. 4. mec. Dalkavuk, onursuz kimse. § Mettre la clé sous le paillasson: Haber vermeden çekip gitmek, sıvışmak, paillassonnage er. (Tarımcılıkta) Hasır geçirme, hasırla örtme, paillassonner gçl. Hasır geçirmek, hasırla örtmek (Paillassonner

un espalier, un

châssis).

paille diş. 1. Saman, ekin sapı (Une botte de paille. La paille du blé). 2. Çubuk, ince kamış ( Boire une orangeade

avec

une

paille).

3.

(Sepet

vb.

yapmakta kullanılan) Sap, hasır (Chapeau de paille). 4. (Cam yada maden eşyada) Kusur, çizik. 5. (Değerli taşlarda) Leke; kusur. 6. s. Saman renginde (Des gants paille. Une robe paille). §Une

paille: hlk. Bir hiç, çok önemsiz bir şey (Verser un million,

une paille pour lui). Feu de paille: mec.

Saman alevi, şöyle bir parlayıpsönme. Homme de paille: 1. Ciğeri beş para etmez adam. 2. Başkasının suçunu üstüne alan kimse, yapmadığı bir şeyi yapmış gibi ortaya çıkan kimse. Vin de paille: Samana yatırılmış beyaz üzümden yapılan bir şarap. Paille de fer: Temizlik işlerinde kullanılan maden yongası. Paille-en-queue, paille-en-cul: hayb. Sarı gagalı tropikkuşu. Sur la paille: Yoksunluk içinde (Etre, mourir sur la paille: Yoksunluk

içinde olmak,

ölmek).

Mettre

qn sur la paille: -i yıkıma uğratmak, aç susuz bırakmak, "mahvetmek, "perişan etmek. Rompre la paille: Küsüşmek. Tirer à la courte paille: Çöp tutmak, biri uzun biri kısa iki çöple kura çekmek, paillé er. Ahırda atların altına serilen bir günlük yatak samanı, paillé,e s. 1. (Madenler için) Kusurlu, çizik (Acier paillé). 2. İçi samanla doldurulmuş, hasır (Chaise paillée). 3. Saman sarısı renginde, pailler er. 1. Samanlık. 2. Saman tınazı. § Etre sur son pailler: mec. Kendi çöplüğünde ötmek, kendi yakın çevresinde olmak, borusunun öttüğü yerde olmak (C'est un coq sur son

pailler).

pailler gçl. 1. Hasırla örmek (Pailler des chaises). 2. Hasırla örtmek; üstüne hasır geçirmek (Pailler des arbres fruitiers.

Pailler une

bouteille).

paillet er. 1, den. Usturmaça. 2. Açık renk şarap, pailleté,e s. (Kumaş vb.) Pullu (Robepailletée).

pair pailletergç/. 1. Pul işlemek, pullamak (Pailleterune robe). 2. Pul pul serpilmiş olarak süslemek (Les cristaux quipaillettent

une

roche).

pailleteur er. Kimi ırmaklarda kumla karışık bulunan altın pulları toplayan işçi. paillette diş. 1. Kimi ırmaklarda, kumla karışık bulunan altın pul. 2. (İşlemelerde kullanılan) Maden pulu; sırça pul; işleme pulu (Une robe à paillettes d'or). 3. (Elmas yada öbür değerli taşlarda) Kusur, pailleux,euse s. 1. (Maden) Kusurlu, karıncalı (Acier pailleux,

glace pailleuse).

2. İçinde hâlâ

çürümemiş saman bulunan (Fumier Ham

pailleux:

gübre).

paillis [pajil er. Toprağa serilen ham gübre, ham gübre yastığı, paillon er. 1. İri pul. 2. Samandan süzgeç. 3. Şişelere, kırılmasın diye geçirilen sap kılıf, hasır kılıf. 4. Küçük zincir baklası, paillote diş. Sazdan kulübe, saz kulübe, pain er. 1. Ekmek (Pain dur, pain rassis: Bayat ekmek. Pain frais, pain tendre: Taze ekmek. Pain de mie: Somun. Pain de munition: Tayın, tayın ekmeği. Pain bis: Kepekli ekmek). 2 .mec. Geçim,

ekmek (Gagner son pain). 3. Poğaça. 4. Kimi şeylere verilen belirli biçim; topak, kalıp, tekerlek (Pain de sucre: Kelle şeker. Pain de savon: Sabun kalıbı. Pain de cire: Mum topağı. Pain de gruyère :Gravyer peyniri tekerleği, kalıbı).

S.hlk. Tokat,sille (Illuiacolléunpain).

6. Köfte,

taplama (Pain de poisson, pain de viande). § Pain

azyme: Mayasız ekmek. Pain à cacheter: Mektupları mühürlemekte kullanılan bir hamur. Pain aux raisins: Üzümlü pasta. Pain d'épice: Ballı baharatlı çavdar çöreği. Arbre à pain: bitb. hlk. Ekmekağacı. Long comme unjour sans pain: Çok uzun, bir türlü geçmek bilmeyen. Avoir du pain sur la planche: Tezgâhta çok işi olmak, yapacak çok işleri olmak. Gagner son pain à la sueur de son front: Ekmeğini alnının teriyle kazanmak. Manger son pain blanc le premier: 1. İyi başlamak, ilk adımları başarılı olmak; yaşamının ilk dönemleri iyi ve mutlu geçmek. 2. Önündeki iyi bir fırsattan o anda yararlanıp gerisine Allah kerim demek. Faire passer le goût du pain à qn, ôter le goût du pain à qn: -i öldürmek, dünyasını gözünde koymak. Retirer à qn le pain de la bouche: Lokmasını ağzından almak, ekmeğiyle oynamak, geçim kaynağını kesmek. Se vendre comme des petits pains: Çok iyi satılmak, su gibi gitmek. C'est le pain bénit: Oh oldu, iyi oldu, hakettiğini buldu, pair er. 1. (Eskiden) Krala bağlı derebeyi. 2. (1814-

pair 1848 arasında) Fransa'da Yüksek Meclis üyesi. 3. (İngiltere'de) Lodrlar Kamarası üyesi. 4. "Değiş değeri, parité (Le pair du change: Kambiyo değiş değeri, kambiyo paritesi). 5. Eş, denk, taydaş ( Etre jugé par ses pairs. Un artiste ne peut attendre aucune aide de ses pairs. Un homme sans pair). § Hors de pair, hors pair: Eşsiz, eşi bulunmayan (Un succès hors pair. Dans son domaine, il est hors de pair). Au pair: a) Boğaz tokluğuna (Travailler au pair. Etre au pair dans une maison), b) (Ekonomide) Başabaş (Rembourser au pair). Aller de pair: Atbaşı gitmek, yan yana olmak, aynı derecede olmak (La paresse et l'ignorance vont de pair). De pair à compagnon: Dengiymiş gibi, taydaşıymış gibi; dostça, arkadaşça (Etre de pair à compagnon avec qn: -ile içlidışlı, senli benli olmak. Traiter qn de pair à compagnon: -e dengiymiş gibi davranmak; dostça, arkadaşça davranmak). pair,e i. 1. mat. Çift (Nombre pair. Les numéros pairs gagnent cent livres). 2. ad. Çift sayı (Jeu du pair et de l'impair: Tek mi çift mi oyunu). paire diş. 1. Çift (Une paire de souliers, de chaussettes, de gants. Une paire de boeufs, de pigeons). 2. Çift olan vücut organları için de kullanılır; bu durumda, sözcük çoğul yapılarak Türkçedeki anlamı karşılanır (Une paire de fesses: Kalçalar. Une paire de jambes: Bacaklar). 3. İki eşit parçadan oluşan tek şeyler için kullanılır, bu durumda, sözcüğün Türkçedeki anlamı tekil olarak karşılanır (Une paire de lunettes: Gözlük, une paire de ciseaux: Makas). § Faire la paire, faire bien la paire: Aynı kusurları olmak, birbirini tam bulmak, tencere yuvarlanıp kapağını bulmak (Ils font la paire, les deux font bien la paire). Se faire la paire: Çekip gitmek, pairie diş. I. (Eskiden) Krala bağlı derebeylik. 2. (Eskiden) Fransada yüksek meclis üyeliği. 3. (İngiltere'de) Lordlar kamarası üyeliği, paisible s. 1. Yumuşak başlı, kendi halinde (Un homme paisible). 2. Sessiz, gürültüsüz, gürültü patırtıdan uzak, dingin, üzüntüsüz, sıkıntısız (Mener une vie paisible. Un quartier paisible. Passer une nuit paisible. Un fleuve paisible). paisiblement bel. Gürültü patırtı çıkarmadan, sessiz sessiz; rahatça, üzüntü sıkıntıdan uzak (Discuter paisiblement. Reposer paisiblement après une nuit agitée et fiévreuse). paissance diş. (Hayvanlar için) Ormanda otlama; otlatma; yayılım (Bêtes en paissance). paisson diş. 1. Hayvanların otlarken yedikleri şey, ot vb. 2. Orman otlağı, paîtregçl. 1. Otlatmak (Menerpaître un troupeau).

991

palanche 2. Otlamak, yemek (Le cheval paît l'herbe d'automne). § Envoyer paître qn: tkz. -i kovmak, °defetmek, başından atmak. § Se paître de qch: (Eski) -ile beslenmek, karnını doyurmak (Les corbeaux se paissent de charogne). paix diş. 1. Barış (En temps de paix. La colombe de la paix. Sauvegarder, maintenir, préserver, torpiller, violer, mettre en danger la paix). 2. Barış antlaşması (Signer, conclure la paix). 3. Anlaşma, uyuşma, uyum (Avoir la paix chez soi). 4. Sessizlik, dinginlik (La paix des cimetières, d'une maison vide). 5. Erinç, "huzur, rahat (Coûterune paix profonde). 6. Barışma; barışıklık (Baiser de paix. Vivre en paix avec ses voisins). 7. Dirlik düzen (Ramener la paix entre les citoyens). § Juge de paix: Sulh hukuk yargıcı. Gardien de la paix: Pariste polis memuru. Avoir la conscience en paix, être en paix avec sa conscience: Vicdanı rahat olmak. Faire la paix avec qn: -ile barışmak. Ficher, foutre la paix à qn: -i rahat bırakmak, rahatsız etmemek. Laisser qn en paix: -i rahat bırakmak, -e dokunmamak. Rester en paix: Yansız kalmak, hiçbir yanı tutmamak. Vivre en paix avec: -ile barış içinde yaşamak, kavga gürültü çıkarmamak. Il faut laisser les morts en paix: Ölüleri rahat bırakalım, ölüleri işe karıştırmayalım. Qu'il repose en paix: (Ölüden söz ederken) Nur içinde yatsın. Pakistan er. Pakistan.

pakistanaise s. ve ad. Pakistanlı; Pakistan ve Pakistanlılara değgin, pal er. Kazık (Pals qui soutiennent un arbre. Autrefois, le pal a servi d'instrument de supplice). palabres^, f. Gereksiz ve boş sözler, boş konuşma yada tartışma, palavra (Ces palabres me sont intolérables). palabrer gsz. Palavra sıkmak; boşuna konuşup tartışmak, palace er. Büyük lüks otel, şatafatlı otel. paladin er. 1. (Ortaçağda) Kahramanlıklar ardında koşan gezgin şövalye. 2. Charlemagne'in bileliğinde bulunan soylu kişi. 3. Yiğit ve efendi adam (C'est un vrai paladin). palafitte er. Gölevi; göllerde kazıklar üzerinde yapılan konut, palais er. 1. Saray (Le palais présidentiel. Le palais de justice. Le palais des expositions. Le palais des Sports). 2. (Büyük harflerle yazıldığında) (Pariste) Adliye (Se rendre au Palais pour y plaider). 3. anat. Damak (Le palais desséché par la soif). 4. Tat duyumu (Avoir le palais fin). palan er. Palanga. palanche diş. (Yük yada kova taşımakta kullanılan)

992

palangre Omuz sırığı, palangre diş. Parakete, çok iğneli balık oltası, palanque diş. Palanka, kazıklı tabya, palanquin er. (Uzakdoğu ülkelerinde, insan eliyle taşınan yada deve, fil gibi hayvanların sırtında kurulan) Tahtırevan, palatal,es. 1. Damağa değgin (Abcèspalatal, voûte palatale).

2. dilb. Damaksıl (Voyelles

palatales).

3. diş. dilb. Damaksesi, damaktan çıkan ünlü yada ünsüz. palatalisation diş. dilb. Damaksılaşma (Palatalisation

d'une

consonne).

palataliser gçl. Damaksılaştırmak. palatin,e s. tar. 1. (Eskiden) Hükümdar sarayında görevli (Seigneur

palatin,

comtes

palatins).

2.

Sarayı olan, saraylı (La dynastie palatine). 3. Saraya ait, saraya bağlı (Chapelle palatine). 4. anat.

Damağa değgin (Artère

palatine,

voûte

palatine). S. er. tar. (Macaristanda) Genel Vali. 6. er. tar. (Polonya'da) Vali. palatinat er. tar (Eskiden) Macaristanda genel valilik ve Polonyada valilik, palatine diş. (Kadınların) Omuz kürkü, paie diş. 1. Sandal küreğinin yassı kısmı, pala. 2. (Vapurlarda)Çark kanadı, kanat (Hélice à trois pales). 3. Savak kapağı. 4. Kiliselerdeki kutsal kadehlerin kapağı, pâle s. 1. Soluk, solgun (Un visage pâle, un enfant pâle). 2. Rengi atmış; parlaklığını yitirmiş, solgun (Une cravate bleue pâle). 3. Cılız, ölgün, soluk (Une lumière pâle, la clarté pâle d'une bougie).

4.

Pâle de: -den sapsarı kesilmiş (Etre pâle de peur, de colère). § Les Visages pâles: (Kızılderililere göre) Beyazlar. Etre pâle comme un linge: Kireç gibi bembeyaz olmak. Se faire porter pâle: ask. argo. Kendini hasta göstermek, hastalar listesine yazılmak. pale-ale[pelef] er. İng. Beyaz İngiliz birası, palefrenierer. A t uşağı, "seyis, palefroi er. (Ortaçağda) Alay atı, gezi atı. palémon er. hayb. Pembekarides. paléobotanique diş. Bitki taşdbilimi. paléogéographie diş. Taşdbilim coğrafyası, paléographe ad. Eskiyazdar bilgini, eskiyazılar uzmanı. paléographie diş. Eskiyazdar bilimi, paléolithique er. yerb. 1. Yontmataş çağı. 2. s. Yontmataş çağına değgin, paléontologie diş. yerb. Taşdbilim. paléontologique s. "Taşdbilimsel, taşılbilime değgin. paléontologiste, paléontologue ad. Taşılbilimci, taşılbilim uzmanı.

pâlir paléothérium er. Taşıllaşmış memelilerden bir cins. paléozoïque s. ve er. Paleozoik. palestre diş. (Eski Yunanlılarda) Cimnastik salonu, bedeneğitimi salonu, palet er. Kaydırak. paletot er. Palto. § Tomber sur le paletot de qn: hlk. -in üstüne düşmek, yıkılmak, palette

1. Tokaç (Palettepour

battre le linge). 2.

Boya tablası, palet. 3. (Bir ressamın kullandığı) Renkler (La palette de Rubens.

Une palette

riche,

pauvre, brillante). 4. (Koyun vb) Ön kol (eti). S. Çark kanadı. § Palette de marqueur: ask. (Atışlarda) Vuruş noktalarını gösteren levha, palétuvier er. Sıcak iklimlerde yetişen bir cins sakızağacı. pâleur <% Solgunluk, solukluk (Pâleur du ciel, des yeux, du

visage).

pali er. Seylan adasında kutsal sayılan bir dil, eski Hint dili. pâlichon,ne s. tkz. Solukça, azıcık soluk, paiier er. 1. Sahanlık (Portes qui donnent sur le palier).

2. Eksen yatağı (Paliers

d'un

moteur

d'auto). 3. mec. Geçici istikrar dönemi (Palier dans la hausse des prix).

§

Voisin

de palier:

Kapı komşusu. Par paliers: Derece derece, kademe kademe, palière s. Sahanlığa değgin (Marche palière: Sahanlık açılan

basamağı.

Porte

palière:

Sahanlığa

kapı).

palikare, palicare er. Palikarya, Yunan bağımsızlık savaşında Türklere karşı savaşan Yunan milisi, palimpseste er. Yazısı silinerek üzerine başka yazılar yazılmış parşömen, palingénésie diş. 1. Ölümden sonra dirilme. 2. mec. Ölümün eşiğinden dönme, ölümden kurtulma (Ma convalescence

fut une

palingénésie).

palinodie diş. 1. Eski söylediklerinden dönme; eskiden dile getirilen bir duygu yada düşünceye ters düşen şiir, "riicu. 2. ç. Yüzseksen derecelik dönüş, birdenbire inanç yada düşünce değiştirme (Les palinodies

d'un homme politique).

§ Chanter

la palinodie: Eski düşüncelerinden dönmek, pâlir gsz. 1. Solmak, sararmak; benzi atmak (Un enfant qui pâlit de jour en jour). 2. (Renkler için) Atmak, solmak (Les couleurs du papier ont pâli). 3. mec. Sönmek (L'éclair

de ses yeux a pâli.

Les

étoiles pâlissent). 4. Pâlir de qch: -den benzi atmak, sararmak (Pâlir de colère, depeur).

S. gçl.

Sarartmak, soldurmak (La fièvre l'a pâli). § Faire pâlir qn: Kıskançlıktan 'kudurtmak, betini benzini attırmak. Pâlir sur les livres: Uzun süre okuyup çalışmak, yazıp çizmek. Son étoile pâlit: mec. Yıldızı sönüyor.

palis

993

palis [pali] er. 1. Küçük kazık. 2. Küçük kazıklarla çevrilmiş avlu. palissade diş. 1. Kazık duvarı, kazıklardan oluşturulmuş duvar (La palissade d'un jardin). 2. Duvar gibi yanyana uzayan sıra bitki yada ağaçlar. palissader gçl. Kazık duvanyla çevirmek; sıra ağaçlar yada bitkilerle çevirmek (Palissader un jardin). palissage er. Ağaç yada bitki dallarım duvara yada çardağa sardırma, palissandre er. bitb. Pelesenk (Une armoire en palissandre). pâlissant, e s. 1. Solan, sararan (Un front pâlissant). 2. Sönmek üzere olan, ışığı gitgide azalan (La lune pâlissante, une étoile pâlissante). palisser Dallarım çardağa yada duvara bağlamak, tutturmak, iliştirmek (Palisser une vigne). palladium er. kim. 1. Palladyum. 2. mec. Varlığını sürdürme aracı, ayakta kalabilme yolu; güvence (La loi civile est le palliadium de la propriété). palliatif, ive s. l.hek. Etkisi geçici, kısa bir süre için etki yapan (Un remède palliatif). 2. er. Geçici çare, geçici önlem (Ces nouveaux impôts ne sont que des palliatifs). palliation diş. 1. Örtbas etme, saklamaya çalışma (Palliation d'une faute). 2. hek. Geçici olarak dindirme, geçici etki yapma; geçici etki. pallier gçl. 1. Örtbas etmek, gizlemeye çalışmak (Pallier ses défauts). 2. hek. Geçici bir etki yapmak, geçici olarak dindirmek, yarım yamalak iyileştirmek (Pallier un mal). palllum Ipaljom] er. 1. Eski Yunanlıların giydikleri manto. 2. Papaların ve başpiskoposların taşıdığı, siyah haçlarla işlenmiş beyaz yünden omuz atkısı, palma-christi er. hlk. Tohumlarından hintyağı çıkarılan bir bitki, palmaires, anat. Elayasına değgin, palmarès[palmaKs] er. Ödül kazananlar dizelgesi, derece alanlar (Lepalmarès d'un concours, d'une compétition sportive). palme er. Eski bir ölçü birimi, karış, palme diş. bitb. 1. Hurma dalı. 2. Hurma ağacı, hurma (Vin de palme, huile de palme). 3. mec. Utku, "zafer; yengi. § Palme du martyre: Din uğruna ölüm, "şehitlik. Palmes académiques: (Fransada, yazarlara, sanatçılara, bilginlere verilen) Nişan. Remporter la palme: Yenmek, üstün gelmek, yengin çıkmak, palmé,e s. 1. hayb. Perdeli, parmaklan arasında perde bulunan (Les pattes palmées, les pieds palmés. Doigts palmés). 2. bitb. Açık bir ele benzer (Feuillepalmée).

palpiter palmer er. Tornacı pergeli, palmeraie diş. Hurma bahçesi, hurmalık, palmette diş. Hurma dalı biçiminde bezek, palmier er. 1. bitb. Hurma ağacı, palmiye. 2. er. ç. Hurmalar, hurmagiller. palmipèdes, ve er. hayb. 1. Perdeayaklı (Oiseaux palmipèdes. Un palmipède). 2. er. ç. Perdeayakhlar. palmiste er. Bir cins hurma ağacı, palmitine diş. kim. Hurmailiği, palmitin. palmitiques. Hurmailiğine değgin, palmure diş. hayb. Ayakperdesi, perdeayaklıların parmak arasındaki deri. palombe diş. Üveyik, yaban güvercini, palonnier er. 1. Araba falakası. 2. (Uçaklarda) Direksiyon çubuğu, pâlot,tes. Solukça, solgunca (Un enfant pâlot). palpable s. 1. Elle yoklanıp tutulabilir, ele gelir; somut (Des avantages palpables). 2. mec. Elle tutulur, apaçık, ortada, göz önünde (Preuves palpables). palpation diş. hek. Elle dokunarak yoklama, elle muayene. palpe er. hayb. Eklembacaklılarda duyum örgeni, dokunaç. palpébral,e s. anat. Gözkapağına değgin (Muscles palpébraux). palper gçl. 1. Elle dokunmak, yordamlamak; elle yoklayıp muayene etmek (Palper un tissu. Palper les murs dans l'obscurité. Médecin qui palpe un malade). 2. tkz. (Para) Almak (Palper de l'argent). 3. gsz. Para almak, eline para geçmek, para vurmak (Il a déjà assez palpé dans cette affaire). palpitant,e s. 1. Çırpınan (Un cadavre encore palpitant). 2. Çarpıntılı, çarpan, atan (Avoir le coeur palpitant). 3. Çok ilginç, çok heyecan uyandırıcı, yürek oynatan, heyecandan soluk kesen (Le moment palpitant d'un film). 4. Palpitant de: -den yüreği çarpan, -yüreği oynayan (Etrepalpitant d'émotion, d'angoisse). palpitation diş. 1. Çarpıntı, yürek çarpıntısı (Avoir des palpitations). 2. Atma, seyirme, seğirti, titreme, oynama (Palpitation des paupières, des ailes du nez). 3. Kıpraşma, titreşme (La palpitation des étoiles, de la mer). palpiter gsz. 1. Çırpınmak, debelenmek (Animal quipalpite). 2. Hızlı çarpmak, atmak (J'ailecoeur qui palpite). 3. Seğirmek, titremek, oynamak (Des paupières qui palpitent). 4. Kıpraşmak, titreşmek (La mer palpite, les étoiles palpitent). S. Yüreği çarpmak; çarpıntısı olmak. 6. Palpiter de qch: -den yüreği çarpmak, yüreği oynamak

palplanche ( Palpiter de peur, de jalousie). palplanche diş. 1. (Bir akarsuyu tutmak için önüne dikilen) Kalas. 2. (Maden ocaklarında ve toprak kazılarında yanyana kalaslardan oluşan) Tahta duvar. palsambleu ünl. (Eski güldürülerde geçen hafif bir sövgü) Hay Allah! Allah kahretsin!, paltoquet er. tkz. (Eski) 1. Hırbo, kaba herif. 2. ( Şimdi ) Ciğe ri beş para etmez adam, değersiz ama kendini beğenmiş kimse, zırto. paluche diş. hlk. El. paludéen,ne s. 1. Bataklığa değgin; bataklığa özgü (Terres paludéennes. Flore, faune paludéenne). 2. s. ve ad. Sıtmalı. § Fièvre paludéenne: Sıtma, paludier,ère ad. Tuzla işçisi, paludine diş. hayb. Paludina, bataklık salyangozu, paludisme er. Sıtma. palustre s. 1. Batakçıl, bataklıklarda yaşayan; bataklıklara özgü (Plantes, coquillages, terrains palustres). 2. hek. Sıtmaya değgin (Cachexie, fièvre palustre). pâmer(se) gsz. 1. Bayılmak, kendinden geçmek. 2. Se pâmer de qch: -den ölmek, bayılmak, kendini yitirmek, kendinden geçmek (Sepâmer d'amour, d'admiration). pâmoison diş. Bayılma, kendinden geçme (Tomber en pâmoison). pampa diş. coğr. (Güney Amerika'da) Ova, otluk bozkır, pampa, pamphlet er. "Yergilik, yergi yazısı, yergi (Ecrire, lancer un pamphlet). pamphlétaire ad. Yergi yazarı, "yergici, pampille diş. Püskül teli. pamplemousse er. yada diş. bitb. Altıntop, kızmemesi, greyfrut. pamplemoussierer.&itô.Greyfrut ağacı, kızmemesi, altıntopağacı. pampre er. 1. Yaprak ve meyveleriyle asma dalı. 2. (Şiir dilinde) Üzüm. 3. (Mimarlıkta) Yaprak ve üzümleriyle asma dalı biçiminde süsleme, pan er. 1. (Giysinin) Etek kısmı, etek (Pans d'un manteau. Les pans d'un habit de cérémonie). 2. Duvar parçası. 3. (Duvarda) Yüz (Le petit pan de mur peint en jaune). 4. Yüz, yüzey (Pans d'un prisme, d'une tour). 5. ünl. Pat! Küt! Güm! Tak! ( Pan! pan! on entendit deux coups de feu). panacée diş. Her derde deva (Trouver la panacée. II n'y a pas de panacée sociale). panachage er. 1. Karışım yapma, karıştırma; karışma; karışım (Un panachage de couleurs). 2. (Seçimlerde) Karma liste yapma, karmalama (Scrutin avec ou sans panachage). panache er. 1. Sorguç (Un panache blanc. Panache

994

pancrace

de plumes de la tête d'un oiseau). 2. mec. tkz. Gösteriş, şatafat (Aimer le panache). § Avoir du panache: Cafcaflı bir havası olmak; ucuz kahramanlardan olmak; küçük dağları ben yarattım savında olmak, panaché,e î. 1. Sorguçlu. 2. Alacalı, renk renk (Œillet panaché). 3. Karışık, karma (Glace panachée: Karışık dondurma). 4. er. Limonata ve bira kanşımı içki (Un demi panaché de denir), panacher gçl. 1. Sorguçla süslemek. 2. Alaca bulaca yapmak, renk renk yapmak (Panacher les fleurs). 3. Karma yapmak (Panacher une liste électorale). 4. gsz. Alaca bulaca olmak, renk renk olmak, değişik renkler almak (Cette tulipe commence à panacher. Ces pigeons panachent). §Se panacher: Alacalanmak, alaca bulaca olmak, renk renk olmak, değişik renkler almak. panachure diş. Beneklilik; alacalılık (Panachure d'une fleur, du plumage d'un oiseau). panade diş. Tirit. § Etre, tomber dans la panade: Yoksunluk içinde olmak; yoksulluğa düşmek, panafricain,e s. Afrikabirliğine değgin (Politique panafricaine). panafricanisme er. Afrikabirliği akımı, panais er. bitb. Yaban havucu, panama er. Panama (şapka). panaméricain,e s. Amerikalılararası, Amerika kıtasındaki bütün devletleri içeren (Congrès panaméricain ). panaméricanisme er. Amerika kıtasındaki bütün devletleri Amerika Birleşik Devletlerinin etkisi altında toplamayı, Amerika kıtasıyla ilgili işlere dışardan karışılmasını önlemeyi amaçlayan siyasal öğreti; Amerika Amerikalılarındır öğretisi. panarabes. Araplararası, Arapbirliğine değgin. panarabisme er. Arapbirliği akımı. panard,e s. 1. İt elli, ön ayakları dışlak (Jument panarde). 2. er. hlk. Ayak. panaris[panajti] er. hek. Dolama (Panarisprovoqué par une écharde). panca, panka, punka er. (Sıcak ülkelerde kullanılan) Tavana asılmış büyük yelpaze, pancarte diş. Duvar ilânı; yafta, "duyurumluk (Pancarte à la grille d'une usine. Porter une pancarte dans un défilé politique). panchromatique s. (Sinemacılık ve fotoğrafçılıkta) Pankromatik, tayfın bütün ışınımlarına karşı duyarlığı olan (Pellicule, plaque panchromatique). panclastite diş. Pikrik asitle yapılan patlayıcı bir madde, pancrace er. Pankras güreşi.

pancréas pancréas er. anat. Pankreas. pancréatique s. anat. Pankreasa değgin (Suc pancréatique). pancréatite diş. hek. Pankreas yangısı, panda er. hayb. Panda, Himalaya ormanlarında yaşayan bir memeli, pandémonium er. 1. Cehennemin başkenti. 2. mec. Karışıklık ve kokuşmuşluğun alıp yürüdüğü yer; çok gürültülü yer. pandit er. (Brehmenlerde) Bilge (Le pandit Nehru). pandore diş. 1. Üç telli bir çeşit eski tambura. 2. er. tkz. Jandarma, pandour er. 1. (Eskiden) Macar askeri. 2. mec. Hoyrat; çapulcu, pané,e s. Peksimet ununa bulanıp kızartılmış yada pişirilmiş (Côtelettes panées, escalopes panées). panégyrique er. 1. Övgü konuşması, övgü söylevi (Faire le panégyrique d'un monarque, d'un saint). 2. Övgü, övme (Le panégyrique d'un professeur). § Faire le panégyrique de: -in övgüsünü yapmak ; -i övmek. panégyriste er. Övgücü. § Se faire le panégyriste de qn: -in övgücülüğünü yapmak, panel er. tng. Toplugörüşme, paner gçl. Peksimet ununa bulamak (Paner des côtelettes. Paner légèrement du poisson). paner éedi§. I. Sepet dolusu (Une panerée de fruits, d'oeufs). 2. mec. Bir sürü, bir yığın (Despanerées d'imbéciles). paneterie diş. Ekmek kileri, panetier er. Ekmek kilerine bakmakla görevli kimse. panetière diş. 1. Ekmek torbası (Panetière de pèlerin). 2. Ekmek dolabı; ekmek kutusu, paneton er. Ekmek hamuru sepeti, pangermanisme er. Almanbirliği akımı, pangermaniste s. ve ad. Almanbirliğinden yana olan. pangolin er. hayb. 1. Pullıfmemeli, pangolin. 2. er. ç. hayb. Pullumemeligiller. panhellénisme er. Elenbirliği akımı, panhellénistes. vead. Elenbirliği yandaşı, panicer. Kuşyemi, darı. panicaut er. bitb. Çakırdiken, deveelması. panicule diş. bitb. Koçan (Panicule du maïs). panier er. 1. Sepet (Panier à provisions. Prendre un panier pour aller au marché). 2. Sepet dolusu (Un panier de raisins). 3. tkz. Polis arabası, hapishane arabası. 4. (Sepettopunda) Sayı, basket (Réussir un panier). 5. (Balıkçılıkta) Çöten, kirtil, balık yada kabukluları avlamakta kullanılan sepet. § Panier percé: Savurgan, para tutmaz, cebi delik.

995

panneau

Panier-repas: Kumanya, gezi yada yolculuğa çıkanlara verilen soğuk yemek. La balle au panier: Sepettopu, "basketbol. Le dessus du panier: Bir şeyin en iyi kısmı, kaymağı. Le fond du panier: Bir şeyin en kötü kısmı, döküntüsü, çürük çarık kısmı. Faire danser l'anse du panier: (Başkası hesabına yapılan alışverişte) Fiyatı yüksek göstermek, üzerinden kırpmak, tırtıklamak, makaslamak. Jeter, mettre qch au panier: -i çöp sepetine atmak. Mettre tous ses œufs dans le même panier: Varını yoğunu bir işe yatırmak; tüm parasını aynı şeye yatırmak, panière diş. Kulplu büyük sepet; kocaman bir sepet dolusu. panifiable s. Ekmeklik, ekmek yapılmaya elverişli (Céréales panifiables). panification dy. Ekmek yapımı, panifier gçl. Ekmek haline getirmek, ekmek yapmak (Panifier de la farine de blé). paniquard er. Çabuk korku ve ürküye kapılan, çabuk paniğe kapılan (Les paniquards se ruaient vers l'arrière). paniques. 1. Ürkü verici, yüreğe korku salıcı, panik yaratıcı (Peur, terreur, fièvre panique). 2. diş. Ürkü, panik (Un début d'incendie provoqua la panique parmi les spectateurs). § Etre pris de panique, être gagné par la panique: Ürküye kapılmak. Jeter, provoquer, semer la panique: Ürkü yaratmak, paniquer gçl. 1. -i paniğe kaptırmak (Ilpanique tout le monde). 2. gsz. Paniğe kapılmak, ürkmek, korkmak (Il ne panique jamais). panislamisme er. İslambirliği akımı, panislamistes. vead. İslambirliği yanlısı, panlogisme er. fels. Kamumantıkçılık. Evrensel gerçeği bir mantık birliği içinde gören öğretilerin genel adı. panne diş. 1. Uzun tüylü kadife. 2. Paçavra. 3. mec. hlk. Yoksulluk, "sefalet (Il est dans la panne). 4. Bozulma; arıza (Réparer une panne. Panne d'automobile. Moteur en panne). 5. Değersiz roi, önemsiz rol. 6. den. Yelken takımı. 7. Çekicin ters yanı, çekiç çatalı. 8. Çatı merteklerini taşıyan aşık, çatı aşığı. 9. (Domuz ve başka hayvanlarda) Derialtı yağı. § Etre en panne: Arızalı olmak, bozulmuş olmak, çalışmamak. Etre en panne de qch: -den yoksun bulunmak. Faire panne, faire une panne: Arıza yapmak, bozulmak. Tomber en panne: Bozulmak, arıza yapmak. panné,e s. ve ad. hlk. Meteliksiz, cebinde beş kuruşu yok (kimse), panneau er. 1. (Kuş avlamakta kullanılan) Ağtuzak (Chasse au panneau). 2. Üzerine tanıtma

panneauter

996

yada açıklama kâğıtları tutturulmak için hazırlanmış levha, "pano (Les programmes des candidats sont affichés sur les . panneaux électoraux). 3. den. Ambaı kapağı. 4. Kesme taş yüzü. 5. (Kumaş) Parça; dikilmiş büyük parça (Sa tunique était composée de deux panneaux). § Donner, tomber dans le panneau: mec. Aldatılmak, faka basmak, panneauter gsz. Ağ-tuzakla kuş avlamak, panneton er. Anahtar dişi, anahtar yelesi, pannicule diş. anat. Doku; tabaka, panonceau er. (Avukat, noter gibi meslekleri belirtmek üzere kapılara konan) Küçük maden levha. panoplie diş. 1. Silah takımı. 2. (Duvara asılmış) Silah arması. 3. Oyuncak takımı (Unepanoplie de pompier). 4. mec. Bir sürü, bir takım, bir yığın (Unepanoplie d'arguments). panorama er. 1. Engin görünüş, görünüm, "panorama (Le panorama qui se déroule est fort beau). 2. Çevrinme görünüş, bir nokta çevresinde 360 derece dönüldüğünde görülebilen tüm çevre görünüşü. 3. Çevrinme resmi, çevrinme görünüşü veren yatay uzun resim. 4. mec. Toptan bakış, toplu bakış, *genelgörü (Panorama de la littérature contemporaine). panoramique s. 1. Çevrinmeli (Croquis panoramique). 2. mec. Toplu, toptan (Vue panoramique d'une période historique). 3. er. (Sinemacılıkta) Çevrinme; alıcının dikey ekseni çevresindeki 360 derecelik dönüşünden herhangi birini yapması (Panoramique horizontal, vertical: Yatay, dikey çevrinme). panoramiquer gsz. Çevrinmek. panpsychisme er. fels. Kamutincilik, her maddenin ruhsal bir özü bulunduğunu ileri süren öğretilerin genel adı. pansage er. Tımarlama (Pansage d'un cheval). panse diş. 1. (Hayvanlarda) İşkembe. 2. tkz. Göbek, iri karın (Avoir une panse de chanoine. Se remplir la panse). 3. (Eşyalarda) Karın, geniş kısım (La panse d'une cruche, d'un vase). 4. (Harflerde) Yuvarlak kısım (Lapanse d'un a). S. Eski bir yelkenli, pansement er. 1. (Yarayı) Temizleme, tımarlama, "pansuman (Faire un pansement). 2. Yaraları temizlemede kullanılan pamuk, bez gibi şeyler, "pansuman (Changer le pansement d'un blessé. Appliquer un pansement sur une carie dentaire). panser gçl. 1. Tımar etmek (Panser un cheval). 2. Pansuman etmek, temizlemek (Panser une plaie). 3. mec. Dindirmek, teskin etmek, panslavisme er. Bütün slav ülkelerini Rusya'nın

pantographe . bayrağı altında toplamayı amaçlayan siyasal akım, İslavbirliği akımı, pansu,e s. tkz. Göbekli; iri karınlı (Un vase pansu, un paysan pansu). pantagruélique s. Rabelais'in yarattığı kişilerden Pantagruel'i andıran, Pantagruel'e özgü (Appétit pantagruélique: Pantagruel'inki gibi bir iştah, doymak bilmeyen bir iştah). pantalon er. 1. Pantolon (Mettre, enfiler son pantalon). 2. (Eskiden) Kadın şalvarı, pantalonnade diş. 1. Güldürü. 2. Soytarılık. 3. mec. İkiyüzlülük, yüzsüzce davranış (Les ridicules pantalonnades d'un escroc pris sur le fait). pante er. argo. 1. Kıtır kıtır doğranacak kimse. 2. Adam, herif (Un drôle de pante). pantelant,e s. 1. Güçlükle soluyan, göğsü inip kalkan. 2. Soluk soluğa kalmış; soluğu kesilen (Frappé à la nuque, il tomba pantelant sur le sol). 3. Debelenen, çırpınan (Un poulet pantelant). 4. Pantelant de: -den soluk soluğa kalmış, soluğu kesilmiş (Etre pantelant de peur, de terreur, d'émotion). panteler gsz. 1. Çırpınmak, debelenmek (Animal qui pantelle encore). 2. Panteler de qch: -den soluğu tıkanmak, soluk soluğa kalmak (Panteler d'émotion). pantène, pantenne diş. (Sürü halinde uçan kuşları avlamak için dikey olarak kurulan) Tuzak. § En pantenne: Karmakarışık, çorba gibi, arap saçı gibi. Mettre les vergues en pantenne: den. Yas belirtisi olmak üzere serenleri eğik duruma getirmek. panthéisme er. fels. Kamutanrıcılık, "vahdeti vücutçuluk, "panteizm, panthéiste s. ve ad. "Kamutanrıcı; kamutanrıcılığa değgin, "vahdeti vücutçu, panteist, panthéon er. 1. (Eskiden) Tanrılar tapınağı. 2. (Söylencede yada çoğulcu dinlerde) Tanrılar. 3. (Ulusal kahramanlar yada ünlüler anısına dikilen) Anıt-yapı. 4. mec. Ünlüler (Lepanthéon littéraire). panthère diş. hayb. 1. Pars, panter. 2. mec. hlk. Hırçın karı. 3. hlk. Karı, köroğlu. pantière diş. 1. (Sürü halindeki kuşları avlamak için dikey olarak kurulan) Tuzak. 2. Ağdan avcı torbası. pantin er. 1. Kukla; çocuk oyuncağı kukla. 2. mec. Gülünç adam, konuşma ve davranışları gülünç adam. 3. mec. Yeltek, gelgçç, kararsız ve dönek kimse. 4. mec. Kuklalaştırılmış, oyuncak haline getirilmiş adam, zavallı (Elle a fait de lui un pantin). pantographe er. Pantograf; bir biçimi büyülterek

pantois yada küçülterek kopya etmek için kullanılan kollu, eklemli bir çeşit cetvel, pantois,e s. 1. (Eski) Soluğu kesilmiş. 2. (Şimdi) Donakalmış, şaşırmış, afallamış. § Rester pantois: Donakalmak, şaşırıp kalmak, pantomime diş. 1. Pantomim, pantomima (Jouer une pantomime). 2. Pantomim sanatçısı, pantomimci. 3. mec. Soytarılık, anlaşdmaz şeyler (Que signifie cette pantomime?). pantouflard,e s. ve ad. Evinden dışan çıkmak istemeyen, hep evinde kalıp rahat etmek isteyen kimse, ev kedisi, pantoufle diş. Terlik (Mettre ses pantoufles. Marcher en pantoufles). § Ne pas quitter ses pantoufles, passer sa vie dans ses pantoufles: Evinden dışan çıkmamak; etliye sütlüye kanşmadan yaşayıp gitmek. Raisonner comme une pantoufle: Aptalca konuşmak, saçma sapan şeyler söylemek, pantoufler gsz. tkz. 1. (Eski) Lâübali sözler etmek. 2. Devlet kesiminden ayrılıp özel kurumlarda bol paralı bir işe girmek. pantouflier,ère ad. Terlikçi; terlik yapan yada satan kimse. panure diş. Izgara etin üzerine ekilen ufalanmış ekmek içi. panzer er. Alman tankı. paon [pâ] er. 1. Tavus kuşu ( Paon quifait la roue). 2. gökb. Tavus. 3. Tavuskelebeği (Paon-de-jour: Gündüz tavuskelebeği. Paon-de-nuit: Gece tavuskelebeği). i.mec. Kendini beğenmiş adam. § Jeter, pousser des cris de paon: Tiz çığlıklar atmak, saca basmış çingeneler gibi bağırmak. Se parer des plumes du paon: Başkasının yaptıklarıyla övünmek, el yardımıyla gerdeğe girmek. Se rengorger comme un paon: Tavuskuşu gibi şişinmek, kasılmak, paonne diş. Dişi tavus, paonneau er. Tavus palazı, papa er. t. Baba. 2. Babacan adam. § Fils à papa: Muhallebi çocuğu. A la papa: Yavaş yavaş, usul usul, acele etmeden (Conduire à la papa). Jouer au papa et & la maman: Evcilik oynamak, papable s. Papa olabilir, papa seçilebilir, papal,e s. Papaya değgin, papaya ait (L'autorité papale, la croix papale). papalin,e ad. Papacı, papa yanlısı, papas [papas] er. Ortodoks papazı, papauté diş. Papalık, papaver er. bitb. Haşhaş, papavéracées diş. ç. bitb. Gelincikgiller. papaye diş. Kavunağacı yemişi, papayer er. Kavunağacı, Tropikal Amerikada

997

papier

yetişen bir ağaç. pape er. 1. Papa. 2. mec. Bir dediği iki edilmeyen kişi, tartışmasız önder (Lepape d'une école, d'un parti). papegai er. 1. (Eskimiştir). Papağan. 2. (Atışlarda hedef olarak kullanılan) Yapma kuş. papelard er. tkz. Kâğıt; kâğıt parçası; yazı çizi (J'ai aussi dans mes papelards une carte de la région). papelard,es. vead. 1. Yalancı sofu. 2. ikiyüzlü (ila un air papelard). papelardise diş. 1. Yalancı sofuluk. 2. iki yüzlülük, paperasse diş. Değersiz, önemsiz kâğıtlar; bir sürü kâğıt ( Un dossierplein de vieilles paperasses). paperasserie diş. Yazı çizi, yazçiz, "kırtasiye; bir sürü "evrak (Votre demande s'est perdue dans la paperasserie du ministère). paperassier,ère s. ve ad. Yazçizci, "kırtasiyeci, işi kırtasiyeciliğe boğan (Une administration paperassière). papesse diş. Kadın papa (La papesse Jeanne). papeterie diş. 1. Kâğıtçılık, kâğıt yapımı (Usine de papeterie). 2. Kâğıt fabrikası. 3. Kâğıt, kalem, defter ve yazı araçlan satan dükkân, kırtasiye dükkânı. 4. Kırtasiye (Rayon de papeterie). 5. Kırtasiyecilik, kırtasiye alım satımı, papetier,ère ad. Kâğıtçı, kâğıt tüccan. papier er. 1. Kâğıt (Papier uni: Çizgisiz kâğıt. Papier rayé: Çizgili kâğıt. Papier quadrillé: Kareli kâğıt. Papier buvard: Kurutma kâğıdı. Papier calque: Saman kâğıdı. Papier carbone: Kopya kâğıdı. Papier couché: Kaymak kâğıdı. Papier émeri, papier de verre: Zımpara kâğıdı. Papier hygiénique: Tuvalet kâğıdı. Papier journal: Gazete kâğıdı. Papier marbré: Ebruli kâğıt. Papier peint: Duvar kâğıdı. Papier timbré: Damgalı kâğıt. Papier monnaie: Kâğıt para. Papier à dessin: Resim kâğıdı. Papier à en-tête: Başlıklı kâğıt. Papier à lettres: Mektup kâğıdı. Papier à musique: Nota kâğıdı). 2. Yazılı kâğıt, belge, "evrak (Brûler des papiers compromettants). 3. Çok ince maden yaprak yada tabaka (Papier d'étain, papier d'argent). 4. Gazete makalesi, makale (Envoyer un papier au journal). S. Ticaret senedi, poliçe gibi evrak (Signer un papier). 6. Kimlik kâğıdı; askerlik belgesi; pasaport (Perdre ses papiers). §Figurede papier mâché: Mum gibi surat. Sur le papier: Kâğıt üzerinde, tasarı olarak, kuramsal olarak (Résoudre un problème sur le papier. C'est très beau sur le papier, mais c'est irréalisable). Etre dans les petits papiers de qn: 1. -in çok sevdiği ve güvendiği kimse olmak. 2. -ile içli dışlı olmak, içtikleri su ayrı gitmemek. Gratter du papier:

papilionacé Yazmak, mürekkep yalamak, ekmeğini yazarak kazanmak. Jeter qch sur le papier: -i yazıya dökmek. papilionacé,e s. bitb. Kelebeği andıran, kelebeğimsi (Fleur papilionacée). papillaire s. anat. Mememsi, memebaşımsı. papille diş. 1. Meme, memebaşı. 2. Kabarcık, tomur. § Papille du poil: Kıl soğanı. papilleux,euse s. Kabarcıklı; tomur tomur, papillon er. 1. Kelebek (Papillondejour, de nuit). 2. Küçük bildiri kâğıdı; bir uyarı yada ceza kâğıdı (Coller des papillons de propagande sur les murs. Agent qui met un papillon au pare-brise d'une voiture). 3. (Makina yada arabalarda) Ayarlama düzeni, ayar aygıtı, kelebek (Papillon des gaz). 4. mec. Gelgeç, "hercai, daldan dala konan. § Papillons noirs: Bir an için gelip geçen yoğun sıkıntı, bir an için bastıran kara kara düşünceler. Noeud papillon: Papyon kravat, kelebek biçiminde bağlanmış boyunbağı. papillonnage, papillonnement er. Daldan dala konma; konudan konuya atlama, papillonnant,e s. Daldan dala konan; konudan konuya atlayan (Espritpapillonnant). papillonner gsz. 1. Daldan dala konmak, gelgeçlik etmek. 2. Durmadan konudan konuya atlamak, papillotage er. 1. Göz alma, göz kamaştırma. 2. Kıpışıp durma, kıpraşma. papillotant,e s. 1. Göz alıcı, göz kamaştırıcı. 2. Kıpışıp duran, kıpraşan. papillote diş. 1. Kıvırtılmak üzere saçların sarıldığı kâğıt, zıvana kâğıt, kıvırtmaç (Les bigoudis ont remplacé les papillotes). 2. Şekerlemelerin sarıldığı kıvırcık kâğıt. 3. Izgarada pişirilecek etlerin sarıldığı yağlı kâğıt. 4. (Eski) Kumaşlardaki gümüş yada altın pul; sırma, papillotement er. Kıpraşma, kıpışıp durma, papilloter gsz. 1. Kıpışıp durmak, kıpraşmak; kamaşmak (Sous le soleil vif, les yeux papillotent). 2. Gözlerini kırpıp durmak. 3. (Basımcılıkta, harfler için) İyi çıkmamak, çapak yapmak, pek belirgin olmamak. 4. gçl. (Saçı kıvırmak için) Kâğıt zıvanalara sarmak, papion er. hayb. Afrika'da yaşayan bir cins maymun. papisme er. Papaya bağlılık, papacılık; katoliklik. papiste ad. Papaya bağlı, papacı; katolik. papotage er. Gevezelik etme, boş laflar etme, çene Çalma; boş laflar, gevezelikler (Le papotage des enfants le divertissait). papoter gsz. Çene çalmak, gevezelik etmek, boş laflar etmek (Elles papotaient dans un coin du salon).

998

paqueteur papouille<% tkz. Okşama, elleme, orasını burasını yoklama. § Faire des papouilles à qn: -in orasını burasını yoklamak, ellemek, paprika er. mec. Kırmızı biber, papule diş. hek. 1. Deri kabarcığı. 2. bitb. Tomur. papuleux,euse s. Kabarcıklı, kabar kabar (Epiderme papuleux). papyrologue ad. Papirüsbilim uzmanı, 'papirüsbilimci. papyrologie^. 'Papirüsbilim. papyrus [papiıtys] er. 1. Papirüs bitkisi, papirüs yaprağı. 2. Papirüs üzerine yazılmış yazı yada kitap (Déchiffrer un papyrus). pâque diş. 1. (Yahudilerde) Hamursuz bayramı. 2. f. Paskalya, paquebot er. Yolcu gemisi, posta vapuru, pâquerette diş. bitb. Koyungözü, akpapatya. pâques er. ç. Paskalya (Oeufs de Pâques. Les vacances de Pâques). § A Pâques ou à la Trinité: Çıkmaz ayın son çarşambası, Tanrı bUir ne zaman, "asla. paquet er. 1. Paket (Envoyer, faire, recevoir un paquet. Paquet de cigarettes). 2. Bohça (Un paquet de linge). 3. Posta; mektup; içine birçok mektup konmuş zarf (Paquet d'Angleterre. Ouvrir, fermer un paquet). 4. Sıkıntı verici şey, rahatsız edici şey ( Que je n'aie plus ce paquet sur la conscience). 5. mec. Yağ tulumu, şişko, yiyip içip semirmişkimse.6.mec. Kılıksızadam,hırpani.7. Un paquet de: Birçok, bir sürü, bir yığın (Un paquet de billets, d'actions). § Paquet de mer: Geminin üstünden aşan büyük dalga. Un paquet de nerfs: Sinir küpü, sinirinden bir dakika yerinde duramayan adam. Par paquets: Yığın yığın, bol bol, bölük bölük. Avoir son paquet: Ağzının payını almak, paparayı yemek. Donner à qn son paquet: 1. -in pasaportunu eline vermek, defterini dürmek, kovup dışarı atmak. 2. -e iyice bir giydirmek, paylamak, paparayı yedirmek. Donner un paquet à qn: -e bir oyun oynamak. Faire ses paquets: 1. Kefenini hazırlamak, ölmeye hazırlanmak. 2. Çekip gitmek, pılı pırtısını toplayıp gitmek. Faire un paquet sur qn, des paquets sur qn: -hakkında söylemedik şey bırakmamak, karalamak, çamur atmak. Lâcher son paquet à qn: -e safrasını dökmek, içinde ne var ne yok söylemek. Recevoir son paquet: Ağzının payım almak. Risquer le paquet: Tehlikeli bir işe girişmek, kıçını sıkıntıya sokmak, paquetage er. Katlanıp çanta haline getirilmiş asker eşyası (Faire son paquetage: Eşyalarını katlayıp çanta haline getirmek). paqueteur,euse ad. Paket yapan, paket sancı,

par paketçi. par ilg. 1. -den, -yoluyla (Passer par la porte, par le couloir. Voyager par mer, par air, par terre). 2. -den dolayı, yüzünden (Un vieillard affaibli par la maladie). 3. (Zaman) -de (Il se promène par cette température glaciale. Il est parti par une nuit étoilée). 4. -ile ( Obtenir un résultat par la douceur, par la force. Répondre par le silence). 5. ...tarafından (Ce palais est bâti par un grand architecte). 6. (Yer) -de, içinde, arasında (Se promener par la ville, courir par les rues). 7. .. .başına, her .. .için ( C'est tant par personne, par tête. La voiture dépense dix litres par cent kilomètres). § De par: Adına ( De par la loi, de par le roi). Par ci, par là: Şurda burda ; şurdan burdan. Par deçà: Beride; beriden. Par delà: Ötede; öteden. Par derrière: Arkada; arkadan; -in arkasından. Par dessous: Altta; alttan; -in altından. Par dessus: Üstte ; üstten ; -in üstünden. Par devant: Önde; önden; -in önünden, para er. (Kısaltma olarak) Paraşütçü; paraşüt birliği (Desparas). parabase diş. Eski Yunan güldürüsünde, yazarın kişisel düşüncelerini seyircilere açıkladığı bölüm, parabellum er. Barabellum, otomatik tabanca, parabole diş. 1. mat. Parabol. 2. Mesel (Les paraboles de Salomon). § Parler par paraboles: Kapalı konuşmak, parabolique s. 1. mat. Parabol biçiminde, parabolik. 2. Mesele değgin, paraboloide mat. Paraboloit, paracentèse diş. hek. Vücudun içinde su toplanmış bir boşluğunu delme, delip boşaltma; ortakulak yangısında kulak zanm delme, parachèvement er. Bitirme, bitirilme; tamamlama, tamamlanma (Parachèvement d'une oeuvre, d'un poème). parachever gçl. Bitirmek, tamamlamak (Parachever un roman, un travail). parachutage er. 1. Paraşütle indirme (Parachutage d'armes, de troupes). 2. Tepeden inme atama, atanma, parachute er. Paraşüt. parachuter gçl. 1. Paraşütle indirmek (Parachuter des soldats, du ravitaillement). 2. Parachuter qn à qch: Birini -e tepeden inme atamak (Parachuter son cousin à un poste important). parachutisme er. Paı«. .:çülük (Parachutisme sportif, militaire). parachutistes, vead. Paraşütçü, parade diş. 1. Gösteriş (Le désir de parade qui excite devant les femmes tous les buveurs de gloire). 2. Geçit töreni (Le pas de parade. Défiler comme à la

999

parage parade). 3. (Eskrimde) Savunma, savunma vuruşu ; vuruşu savuşturma (Sa parade ne vaut pas son attaque). 4. (Binicilikte atı) Ansızın durdurma; ansızın durma (Cheval sûr à la parade). 5. Panayır tiyatrolarında kapı önünde oynanan göstermelik (Faire la parade, jouer la parade). § De parade: Süs için, gösteriş için (Arme de parade). Lit de parade: Önemli kişilerin cenazelerini kaldırılmadan önce üstüne yatırıldıkları döşek. Faire parade de qch: -i göstermek, gözler önüne sermek ( Faire parade de son savoir, de ses relations). parader gsz. 1. Gösteriş yapmak, kendini göstermek, caka satmak (Parader au milieu des jolies femmes). 2. Manevra yapmak (Le régiment paradait sur l'esplanade). 3. den. Kol gezmek, paradeurer. Gösterişçi, fiyakacı, cakacı, paradigmatique s. dilb. 1. s. Dizisel. 2. diş.

Dizibilim. paradigme er. dilb. 1. Dizi. 2. Örnek, paradis er. 1. Uçmak, "cennet (Aller au paradis, en paradis). 2. Cennet gibi yer (C'est le paradis sur la terre). 3. Mutluluk; erinç (Trouver le paradis par l'opium). 4. (Tiyatroda) Galeri, üst katlar. 5. Üzerine aşı yapılan bir çeşit elma ağacı, paradisiaque s. Cennet gibi, cenneti andıran; cennete değgin (Séjourparadisiaque). paradisier er. hayb. Cennetkuşu. parados [paRadoJ er. ask. Arka siperi, paradoxale Aykırı düşünce niteliğinde olan; usa aykın gelen, tuhaf (Un raisonnement paradoxal). 2. Aykırı düşünceli; yerleşmiş düşüncelere karşı olmayı seven, tuhaflıktan hoşlanan (Il a un esprit paradoxal). 3. Çelişkili, birbirini tutmaz (Des idées paradoxales). 4. Anlamsız, saçma, paradoxalement bel. Tuhaf bir şekilde; usa aykırı gelecek biçimde, paradoxe er. 1. Aykırı düşünce (Avancer, soutenir un paradoxe). 2. Tuhaflık, acaiplik; "ucube (Un paradoxe de la nature). 3. Çelişki (Leparadoxedu menteur). 4. mec. Anlamsızlık, saçmalık (Le despotisme est un paradoxe). parafe, paraphe er. Paraf, kısa imza. parafer, parapher gçl. Parafe etmek, kısa imza koymak (Parafer toutes les pages d'un contrat). paraffinage er. Parafinleme, parafin sürme, paraffine diş. Parafin, paraffinée s. Parafinli (Papierparaffiné). paraffiner gçl. Parafinlemek, parafin sürmek, parafoudre er. Yıldırımsavar, yıldırımkıran, parage er. 1. Soy, ocak (Un homme de haut parage). 2. (Bağcılıkta) Kıştan önce bağın sürülmesi,

parages

1000

güzün bağı kazma. 3. (Kasaplıkta) Yenmeyecek kısımlarını temizleyip ayıklayarak eti hazırlama, parages er. ç. Dolay, yöre, yakın yer (Les parages du cap de Bonne Espérance ont vu bien des naufrages). § Dans les parages de: -yakınında, yöresinde (Il habite dans nos parages). paragraphe er. 1. Paragraf. 2. huk. Fıkra (Les députés repoussèrent ce paragraphe de la loi). 3. (Basımcılıkta) Paragraf işareti, paragrêle s. ve er. Dolusavar (Canon paragrêle, fusée paragrêle). paraître gsz. 1. Görünmek (Un avion parut dans le ciel). 2. Çıkmak, yayımlanmak (Son recueil de poèmes vient de paraître). 3. Kendini göstermek, öne çıkmak, parlamak (Il aimait un peu trop paraître). 4. Doğmak, ortaya çıkmak (Lorsque l'enfant paraît. Une bonne institution vient de paraître). S. -gibi görünmek; -diği izlenimi bırakmak (Il ne paraît pas très intelligent). 6. Paraître f. qch: -iyor gibi görünmek, -miş gibi görünmek (Tu parais approuver cette idée). § Il paraît que: -gibi geliyor; öyle görünüyor ki (II paraît que les prix vont augmenter). D y paraît: İşte, besbelli. Faire paraître qch, laisser paraître qch: -i belli etmek, göstermek, açığa vurmak (Laisser paraître ses sentiments, faire paraître son irritation). Paraître à la barre, en justice: Yargıç karşısına çıkmak, mahkeme önüne çıkmak, paralittérature diş. Yazındışı, yanyazın. parallactique s. gökb. Iraksı (Mouvement parallactique: Iraksı devinme). parallaxe diş. gökb. Iraklık açısı, °paralaks. parallèle s. 1. Koşut, paralel (Deux lignes parallèles). 2. Parallèle à: -e koşut (Une rue parallèle à une autre). 3. diş. Koşut çizgi (Tracer une parallèle). 4. er. gökb. Paralel daire, eşleğe koşut daire. S. er. mec. Koşutluk, benzerlik, yakınlık (Etablir un parallèle entre deux auteurs). § Mettre qch en parallèle: Tartmak, ölçüp biçmek, iyice hesaplamak (Mettre en parallèle les avantages et les inconvénients). parallèlement bel. 1. Koşut olarak (Route qui va parallèlement à la rivière). 2. mec. Aynı anda; bağıntılı olarak (Exprimer deux idées parallèlement). parallélépipède, parallélipipède er. mat. Paralelyüz. parallélisme er. 1. Koşutluk (Le parallélisme des roues d'une voiture). 2. mec. Benzerlik, uyuşum (Constater certains parallélismes entre les moeurs). 3. fels. Koşutçuluk; ruhsal ve bedensel olayların birbirlerini karşıladıklarını ileri süren öğretinin genel adı.

parapet

parallélogramme er. mat. Paralelkenar. paralogisme er. fels. Mantığa aykırılık; bozuk mantık; yanıltıcılık. paralysant,e s. İnmeleyici, kötürümleştirici, felç getirici (Emotion paralysante). paralysé,e s. ve ad. İnmeli, kötürüm, felçli (Un vieillard paralysé). paralyser gçl. 1. İnmelemek, kötürümleştirmek, felç etmek (£/ne attaque l'a paralysé sur tout le côté droit). 2. Uyuşturmak, dondurmak, devinimsiz bırakmak (Le froid paralyse les membres). 3 .mec. Felce uğratmak, durdurmak (La grève a paralysé toute l'activité économique du pays). 4. mec. Şaşkına çevirmek, dondurup bırakmak (La dureté de l'examinateur paralysait les candidats. Il était paralysé par la peur). paralysie diş. 1. İnme, kötürümlük, felç (Etre atteint deparalysie). 2.mec. Felce uğrama, hiçbir şey yapamaz duruma düşme, donup kalma (La paralysie de l'Etat en face de l'anarchie grandissante). paralytique s. ve ad. İnmeli, kötürüm, felçli (Un vieillard paralytique. L'aveugle et le paralytique). paramécie diş. hayb. Terliksihayvan. paramédical,e s. Tıpdışı, "paramedikal (Le personnel paramédical). paramètre er. mat. Parametre, paramétriques, mat. Parametreli, paramilitaire s. Ordu disiplin ve yapısına göre örgütlendirilmiş (Formations paramilitaires). paramnésie diş. ruhb. Anı karışıklığı, gerçek olmayan bir anının gerçekmiş sanılması, parangon er. 1. Örnek (Un parangon de beauté). 2. Kusursuz inci yada elmas. 3. (Basımcılıkta) Afişlerde kullanılan iri harf (Gros parangon, petit parangon). 4. Siyah mermer. 5. (Eski) Denek taşı, "mihenk taşı. 6. Karşılaştırma. § Mettre en parangon: Karşılaştırmak, parangonnergç/. 1. (Eski) Karşılaştırmak. 2. (Eski) Örnek olarak göstermek. 3. (Basımcılıkta) Değişik puntodaki harfleri birbirine uydurup dizmek. paranoïa diş. ruhb. *Yansıtımca, "paranoya. Düzenli ve sürekli sabuklamalann, kuşku ve bilinçsiz suçluluk duygularının yoğun olduğu bir çildin türü. paranoïaque s. ve ad. *Yansıtımcalı, paranoyak; yansıtımcaya değgin, paranoyaya değgin, paranoîde s. Yansıtımcayı andıran, yansıtımcaya benzer, paranoyayı andıran (Déliresparanoïdes). parapet er. 1. Kale siperi, barbata. 2. Korkuluk, korkuluk duvarı (S'accouder au parapet d'un pont).

paraphe paraphe—» parafe, parapher —• parafer. paraphernal,e s. (Evli kadının malı için) Çeyiz dışı, drahoma dışı. paraphrase diş. 1. Açma, açımlama ; geniş açıklama (Faire une paraphrase. Faire la paraphrase d'un ouvrage). 2. Gereksiz uzatma; uzun ve dağınık yazı yada açıklama ( Une traduction ne doit pas être une paraphrase). paraphraser gçl. Açmak, açımlamak, genişçe açıklamak (Paraphraser un texte). paraphraseur, euse ad. (Yazarken yada anlatırken) Gereksiz uzatan; uzatıp dağıtan, paraphraste ad. * Açmacı, *açımlayıcı, açımlamacı, geniş açıklama yapan kimse, paraphrastique s. Açmaya değgin, açımlamaya değgin; açma yada açımlama niteliğinde olan (Exégèse paraphrastique). paraphyse diş. bitb. Parafiz, kısır tel. paraplégie diş. hek. (Özellikle bacaklarda) İki yanlı felç, belden aşağı felç. paraplégique s. ve ad. Belden aşağısı tutmayan, iki ayağı da felçli, parapluie er. (Yağmura karşı) Şemsiye (Ouvrir, fermer son parapluie). parapsychique s. Ruhbilimötesine değgin; fizikötesi (Phénomènes parapsy chiques). parapsychologie diş. ruhb. Ruhbilimötesi. parasélène diş. Ay ağdı, ayla. parasitaire s. 1. Asalaklara değgin; *asalaksal. 2. Asalaklara bağlı, asalaklardan ileri gelen (Maladieparasitaire). 3. Asalak olarak yaşayan, asalak gibi bir yaşam süren, onun bunun sırtından geçinen. parasites, ve er. 1. Asalak (Le ténia est un parasite de l'homme. Animaux parasites, végétaux parasites). 2. (Radyo vb.) Parazit, cızırtı (Bruits parasites. Parasites qui empêchent d'écouter une émission).3. Başkalarının sırtından geçinen, asalak, "tufeyli (Tu n'es qu'un parasite). 4. s. Boş ve cansıkıcı, gereksiz ve rahatsız edici (Humilité est une vertu parasite. Des constructions parasites enlaidissent cette vieille demeure). parasiter gçl. 1. -in sırtından geçinmek; -de asalak olarak yaşamak (Individus qui parasitent la société. Ver qui parasite un mammifère). 2. Parazitle karıştırmak, bozmak, anlaşılmaz hale getirmek (Le moteur de l'atelier parasite les émissions). parasiticide s. ve ad. Asalak öldürücü (ilâç), parasitique s. Asalakça, asalaklar gibi, asalaklara özgü (Vieparasitique). parasitisme er. Asalaklık.

tooı

parcheminé parasitologie diş. Asalakbilim. parasol er. 1. (Açıkhava kahveleri, park ve plajlarda) Şemsiye (Parasol de plage, parasol d'une table de café). 2. (Eski) Güneş şemsiyesi (Il était nu-tête, sous un parasol que portail un nègre derrière lui).

parathyroïdes diş. ç. anat. Küçük kalkanbezi, "paratiroid. paratonnerre er. Yıldırımsavar, "paratoner, parâtre er. 1. Üvey baba. 2. mec. Kötü baba, paravent er. 1. Paravana (Se déshabiller derrière un paravent). 2. Bir şeyi saklayan yada koruyan kişi yada şey. parbleu Uni. Öyle ya! Bak hele! Elbette! Neden olmasın! (Il est content. -Parbleu! C'est justement ce qui lui convenait). parc fpankj 1. Park (Le parc de Versailles).!. (Taşıtlar için) Park yeri (Garer, mettre sa voiture dans un parc). 3. ask. Top, cepane, erzak gibi şeylerin konulduğu yer; deppoy, park (Les parcs d'artillerie et de munitions). 4. (Koyun vb. için) Ağıl. 5. (Kabuklular için) Havuz (Parc à huîtres). 6. Balık saklanılan, ağlarla çevrili deniz parçası, *bahk ağdı. parcage er. 1. (Hayvanları) Ağda alma (Leparcage des moutons). 2. (Toprağı gübrelemek amacıyla) Tarlada hayvan yatırma. 3. (Taşıtlar için) Park etme, park yapma (Leparcage d'une voiture). parcellaire s. 1. Bölgü bölgü yapdan, parça parça yapılan (Travailparcellaire, plan parcellaire). 2. Bölgülere değgin, "bölgüsel, "parsellere değgin (Cadastre parcellaire). parcelle 1. Küçük parça, parçacık (Uneparcelle d'or, de mica). 2. *Bölgü, "parsel, küçük toprak parçası (Une parcelle de blé). 3. mec. Azıcık, bir parçacık, en ufak (Il n'y a pas une parcelle de vérité dans ce qu'il dit). parcellisation diş. Küçük parçalara ayırma, bölme, bölgülere ayırma, "bölgüleme. parcelliser gçl. *Bölgülemek, küçük parçalara ayırmak, bölmek (Parcelliser un terrain; parcelliser l'opposition). parce que bağ. Çünkü, -diği için, -diğinden dolayı (ila échoué, parce qu'il n'a pas travaillé). parchemin er. 1. Eskiden, yazı yazmak için hazırlanan deri, tirşe, "parşömen. 2. tkz. Üniversite diploması, kapı gibi diploma. 3. Parşömene benzetilerek yapdan mat, dayanıklı ve hafifçe saydam kâğıt; parşömen kâğıdı (Papier-parchemin de denir), parcheminé,e & 1. Parşömenleştirilmiş, parşömen gibi yapümış (Cuir parcheminé, papier parcheminé). 2. Açık külrengi ve buruş buruş,

parcheminer kırış kırış (Visageparcheminé d'un vieillard). parcheminer gçl. Parşömenleştirmek; parşömen gibi yapmak (Parcheminer du papier). § Se parcheminer: Kırış kırış olmak, buruşup açık gri bir renk almak (Sa peau se parchemine). parchemineux,cuse s. Parşömenimsi, parşömen görünümünde (az kullanılır). parcheminier,ère ad. Parşömenci. parcimonie Aşırı tutumluluk, cimrilik, pintilik, kıyamazlık (Donner de l'argent de poche avec parcimonie. Accorder ses éloges avec parcimonie). parcimonieusement bel. Cimrice, pintice, kıymaya kıymaya. parcimonieux,euse i. 1. Aşırı tutumlu, pinti, cimri (Un homme parcimonieux). 2. Cimrice, pintice (Une distribution parcimonieuse de récompenses). parcourir gçl. 1. -i baştan başa dolaşmak (Parcourir un pays, les bois, une région). 2. Çabucak okuyuvermek, şöyle bir gözden geçirivermek (Parcourir un texte, un journal, un article). 3. Şöyle bir bakmak, göz atmak (Parcourir les meubles, un salon). 4. (Yol) Gitmek, almak, katetmek (Le son parcourt environ trois cent trente mètres à la seconde. Distance à parcourir entre deux arrêts). parcours er. Bir şeyin izlediği yol, geçtiği yer; yol, yol boyu, yol üstü, "güzergâh (Le parcours d'un autobus, d'un fleuve, d'une course cycliste). par-derrière bel. 1. Arkadan. 2. ilg. -in arkasından, par-dessus bel. 1. Üstten. 2. ilg. -in üstünden, pardessus er. Üstlük, "pardösü (Mettre, ôter son pardessus). par-dessous bel. 1. Alttan. 2. ilg. -in altından, pardi ünl. tkz. Vallahi! Hay Allah! Tüh be! (Il a trouvé porte close. Pardi! Il s'est trompé d'adresse. Il n'est pas là. Pardi! Il aura encore oublié le rendez-vous). pardieu ünl. (Eskimiştir) Vallahi! (Pardieu oui!). pardon er. 1. Bağışlama, "aï (Le pardon d'une faute, des injures). 2. Bretonlarda dinsel bayram, hac töreni; hac töreninin yapıldığı yer. 3. ç. Yarlıgama. 4. ünl. hlk. Hiç sorma, pes doğrusu! (Le père était déjà costaud, mais alors le fils, pardon!). S. ünl. Bağışlayın, özür dilerim, afedersiniz (Pardon, monsieur, pourriez-vous me dire l'heure qu'il est?). § Accorder son pardon à qn: -i bağışlamak. Demander pardon à qn: -den özür dilemek, pardonnables. 1. Bağışlanabilir, affedilebilir (Une erreur pardonnable). 2. Pardonnable à: -e bağışlanabilir (Tout est pardonnable aux douleurs

1002

pareil

d'un amant). pardonner gçl. 1. Bağışlamak, "affetmek (Pardonner une faute, une injure). 2. Pardonnera qn: Birini bağışlamak, -in suçunu bağışlamak, -i affetmek, yarlıgamak (Le roi lui pardonna. Pardonnez-leur, car ils ne savent pas ce qu'ils font). 3. Pardonner qch à qn: Birinin -sini bağışlamak, hoşgörmek (Je lui pardonne son indiscrétion). 4. Pardonner à qn de f. qch: Birinin -meşini bağışlamak, birini -diğinden dolayı bağışlamak (Je ne pardonne point aux hommes d'action de ne point réussir. Pardonnez-lui d'avoir agi ainsi). 5. gsz. (Olumsuz olarak kullanılır) Bağışlamamak, gözünün yaşına bakmamak, hiç dinlememek; sonu kötü olmak; onarılması olanaksız olmak (C'est une maladie qui ne pardonne pas. Cette erreur ne pardonne pas). §Se pardonner: 1. Bağışlanmak (Ce genre de faute ne se pardonne pas). 2. Birbirini bağışlamak (Ils se sont pardonnés). 3. Se pardonner qch: a) Birbirinin -sini bağışlamak (Ils se pardonnent tout), b) Kendi -sini bağışlamak (Je ne me pardonnerai jamais une telle bêtise). paré,e s. 1. Süslenmiş, bezenmiş (Une femme bien parée). 2. (Et) Pişirilmeye hazırlanmış (Viande parée). 3. Hazır, istenilen biçimde, yerine getirilmiş (Voilà tout paré). 4. Parécontre: -e karşı iyice donatılmış, gerekli her şeyi olan, -e karşı koymaya hazır (Etre paré contre le froid, contre toute éventualité). paréage er. —> pariage. pare-balles er. Çelik gömlek; *kurşunsavar. pare-boue er. Çamurluk. pare-brise er. (Otomobillerde) Ön cam, yel siperi, pare-chocs er. (Otomobillerde) Tampon, pare-étincelles er. (Ocaklarda) "Kıvılcımlık, kıvılcım siperi, pare-feu er. 1. Yangın söndürme aygıtı. 2. Ormanlarda yangının yayılmasını önlemek için yapılan ağaçsız yol. pare-fumée er. (Ocaklarda) Dumanlık, davlumbaz, parégorique s. 1. Ağrı kesici (Médicament, élixir parégorique). 2. er. Ağrı kesici ilâç. pareil,le s. 1. Benzer, eş (Deux mains ou deux nez absolument pareils). 2. Pareil à: -e benzer (Sa maison est pareille à la mienne). 3. Böyle, böylesi (Enpareilcas, il convient d'être prudent). 4. Aynı, tıpkı (C'est pareil. Comment est votre santé? Toujours pareille). 5. bel. hlk. Aynı, aynı şekilde, benzer biçimde (Deux jeunes filles habillées pareil). 6. ad. Aynısı, tıpkısı, eşi, benzeri (Cette étoffe est très belle, il faut trouver la pareille. Vous et vos pareils, vous croyez que tout vous est dû). § A

pareillement

1003

nul autre pareil: Eşsiz, eşi benzeri olmayan. Sans pareil,le: Eşsiz, eşi benzeri bulunmayan, görülmemiş (Un désordre sans pareil). Ne pas avoir son pareil, sa pareille: Eşi benzeri bulunmamak, eşsiz olmak. Rendre la pareille à qn: -e ne yaptıysa onu yapmak, aynıyla karşılık vermek, aynıyla "mukabele etmek. C'est du pareil au même: tkz. Aynı şey, aynısının tıpkısı, pareillement bel. 1. Aynı biçimde, aynı tarzda ( Deux enfants habillés pareillement). 2. De, "dahi, "keza (La santé est bonne, et l'appétit pareillement). parement er. 1. Kiliselerde işlemeli mihrap örtüsü. 2. Yaka yada kollara geçirilen işlemeli kapak (Robe avec de grands parements de dentelle). 3. Kesme kaplama taşı. 4. Kaldırım kenar taşı. parementer gçl. 1. (Giysilere) işlemeli kol kapağı geçirmek. 2. (Yapıların yüzünü) Kesme taşlarla kaplamak. parémiologie diş. Atasözlerini inceleyen bilim dalı, *atasözbilim. parenchymateux,euses. anat. Özekdokuya değgin; "özekdokusal. parenchyme er. anat. Özekdoku, "parankima, parent,ead. 1. Hısım; akraba (Unprocheparent, un parent éloigné. J'ai encore une vieille parente dans ce village. Il annonça la nouvelle à ses plus proches parents). 2. er. ç. Anababa, "ebeveyn (Un enfant doit obéir à ses parents). 3. er. ç. Atalar, dede baba, ana ata (Adam et Eve sont nos premiers parents). 4. s. Benzer, yakın; akraba (Deux intelligences parentes. Le chat est parent du tigre. L'italien est parent du français). § Traiter qn en parent pauvre: -e üvey evlât muamelesi yapmak, parental,e s. Anababaya değgin (Autorité parentale). parentales, parentalies diş. ç. (Eski Romada) Ölüler bayramı, parenté diş. 1. Hısımlık, yakınlık; akrabalık (Ils ont le même nom, mais il n'y a entre eux aucune parenté. Parenté du côté maternel, parenté du côté paternel). 2. Hısımlar, yakınlar, akrabalar (Il est brouillé avec toute sa parenté). 3. Benzerlik, yakınlık (Parenté entre deux langues. La parenté des goûts, des caractères). parantèle diş. 1. (Eski) Kan bağı, akrabalık. 2. (Eski) Hısımlar, yakınlar, akrabalar (Toute sa parentèle était dispersée). parenthèse diş. 1. Ara söz, konu dışı tümce (Après cette courte parenthèse pour répondre à votre question, je reprends le cours de mon exposé). 2. Ayraç, "parantez (Mettre une phrase entre paranthèses. Ouvrir, fermer la parenthèse). 3.

paresthésie

Kısa süre, kısa dönem (La vie est une paranthèse entre la naissance et l'agonie). § Entre parenthèses, par parenthèse: Bu arada şunu söyleyeyim, şunu da belirteyim ki; konu dışı olarak, sırası gelmişken (J'ai à vous transmettre les amitiés de Paul, entre parenthèses, il a bien vieilli). Avoir les jambes en parenthèses: mec. tkz. Eğri bacaklı olmak, bacakları içe doğru kıvrık olmak. Mettre qch entre paranthèses: 1. -i ayraç içine almak. 2. mec. -i bir yana atmak, göz önüne almamak. parer gçl. 1. Süslemek (Un ruban parait ses cheveux). 2. Parer qn, qch de qch: Birini, bir şeyi -ile süslemek, donatmak (Parer une table de fleurs, parer une femme de bijoux. Parer un enfant de toutes les qualités). 3. Savmak, savuştumak ( Un boxeur qui pare un direct du droit. Parer un coup). 4. Hazırlamak, ayıklamak, temizlemek (Parer une viande, de la viande. Parer les cuirs, les peaux. Parer la vigne). S. den. Aşmak, geçmek (Parer un cap). 6. -den. Hazır bulundurmak, hazırdurumda tutmak (Parer les amures pour virer de bord). 7. (Binicilikte, atı) Tutmak, durdurmak; arka ayakları üstüne kaldırmak (Parer un cheval). 8. Parer à qch: -e çare bulmak, -i gidermek (Parer à un danger, à un inconvénient). § Parer au plus pressé, au plus urgent: Hemen bir çare bulmak, çabucak önlem almak. § Se parer: 1. Süslenmek. 2. Se parer de qch: a) -ile süslenmek; -1er takınmak, giyinmek; -ile donanmak (5eparer de bijoux. Elle s'était parée de ses plus beaux atouts). b) -ile övünmek, şişinmek, fiyaka satmak (Il se parait du titre de directeur général). parésie diş. hek. Belli bir bölgede hafif felç, kısmî felç. pare-soleil er. (Otomobilde) Güneşlik, güneşsavar. paresse diş. Tembellik (S'abandonner à la paresse. Paresse intellectuelle, paresse intestinale). paresser gsz. Tembellik etmek, tembelleşmek, tembel tembel oturmak, paresseusement bel. 1. Tembel tembel, tembelce (S'étendre paresseusement sur un divan). 2. Ağır ağır (Le fleuve coulait paresseusement). paresseux,euse s. ve ad. 1. Tembel (Un élève paresseux. Les paresseux étaient les derniers à entrer en classe). 2. İyi çalışmayan, ağır işleyen, tembel, uyuşuk (Esprit paresseux, estomac paresseux). 3. Paresseux à f.qch: -mekte tembel, ağır, geç kalan (Il est paresseux à se lever le matin). 4. er. hayb. Tembelhayvan. paresthésie diş. hek. ruhb. Dokunma yanılgısı. Bedenin türlü bölgelerinde gerçekliği olmayan

pareur

1004

iğnelenme, yanma, gıdıklanma ve benzeri duyumlar algılama, pareur,euse ad. 1. Perdahçı, perdah yapan işçi. 2. diş. Perdah makinası, çarşaf yada bez çirişleme makinası. parfaire gçl. Tamamlamak, tümlemek; eksiklerini gidermek, kusursuz duruma getirmek (Parfaire un ouvrage, un travail. Parfaire ses études à l'étranger). parfait,es. 1. Eksiksiz, kusursuz, tam, yetkin (Une beauté parfaite. Aucun homme n'est parfait). 2. Tam istenildiği gibi, kusursuz, söylenecek söz bulunamayan (Leur bonne est parfaite). 3. ünl. Tamam, çok iyi (Parfait!). 4. er. Yetkinlik, eksiksizlik, kusursuzluk (Leparfait est le centre de gravitation de l'humanité). 5. er. Dondurmah krema (Un parfait au café). 6. er. dilb. Belirli geçmiş (Les temps du parfait). parfaitement bel. 1. Eksiksizce, kusursuz olarak, tam olarak (Savoir parfaitement une langue). 2. Çok, tam (Elle est parfaitement heureuse). 3. Evet, elbette (Vous avez parfaitement le droit de refuser). parfilage er. 1. Altın yada gümüş tellerle işleme, simleme, sim yapma. 2. (Kumaşı) Tel tel ayırma, partiler gçl. 1. Altın yada gümüş tellerle işlemek, sim yapmak, simlemek. 2. (Kumaşı) Tel tel ayırmak. parfois bel. Kimi kez, arasıra, "bazen (Parfois il se montre gai est souriant, parfois il est bourru et morose). parfum er. 1. Güzel koku (Un parfum léger, lourd. La rose répand un parfum délicat). 2. Koku, "esans (Mettre quelques gouttes de parfum sur son mouchoir). 3. mec. Tatlı anı, hoş bir hava (Ce conte a un charmant parfum d'autrefois ). § Etre au parfum de qch: argo. -den haberi olmak. Se mettre du parfum: Koku sürünmek, parfumé,e s. 1. Kokulu (Des fraises parfumées). 2. Koku sürünmüş (Femmeparfumée). parfumer gçl. 1. Güzel bir koku vermek (Un bouquet de fleurs qui parfume la chambre). 2. Koku sürmek (Parfumer son mouchoir). 3. Kokulandırmak, koku katmak (Parfumer une crème à l'essence de café). § Se parfumer: Koku sürünmek (Femme qui se parfume). parfumerie diş. 1. Koku ve güzellik malzemeleri satıcılığı; koku ve güzellik malzemeleri sanayii. 2. Koku ve güzellik malzemeleri; "ıtriyat. 3. Koku ve güzellik malzemeleri satıcı yada yapımcıları; ıtriyatçılar (Syndicat de la parfumerie). 4. Koku ve güzellik malzemeleri dükkânı, "parfümeri, parfumeur,euse ad. Lavantacı, ıtriyatçı.

parjure pari er. (Tutuşulan) Bahis (Gagner, perdre son pari). § Pari mutuel: Müşterek bahis. Engager, faire un pari: Bahse girmek, bahis tutuşmak. Tenir le pari: Bahse girmeyi kabul etmek, paria er. 1. Parya. 2. mec. Herkesçe küçümsenen, aşağılanan kimse. § Traiter qn en paria: -e parya gibi muamele yapmak. Vivre en paria: Sürünmek, açlık ve yoksunluk içinde yaşamak, pariade diş. 1. Kuşlann çiftleşme süremi. 2. Kuş çifti. 3. Kuşlann eş edinmesi, pariage, paréage er. tar. Eşit hakları olan iki yada daha çok kişi arasında bölüştürülen derebey topraklan, paridés er. ç. hayb. Baştankaragiller. paridigitidé,e s. ve ad. Çift tırnaklı (Le boeuf, le porc sont des paridigitidés). parier gçl. 1. Bahse girmek, bahis tutmak (Parier cent francs. Je parie une bouteille de Champagne avec toi qu'il acceptera). 2. mec. Bahse girmek, emin olmak (Je parie qu'il a oublié de lui téléphoner). 3. Parier pour, contre: -e bahse girmek. 4. Parier avecqn: -ile bahse girmek, bahis tutuşmak, pariétaire diş. bitb. Yapışkanotu. pariétal,e s. anat. Yan, çepere değgin (Ospariétal: Çeper kemiği, yan kemiği). § Peintures pariétales: Kaya resimi, mağara duvarlanna yapılan resim, parieur,euse ad. 1. Bahse giren, bahis tutuşmayı pek seven. 2. (At yarışlarında) Müşterek bahis oynayan (Lesparieurs du champ de course). parigot,e s. ve ad. tkz. Parisli (Accentparigot. Les parigots). parisette diş. bitb. Tilkiüzümü. parisianisme er. Parislilik; Pariz tarzı; Paris ağzı. parisien,ne s. ve ad. 1. Parisli (Les Parisiens s'évadent de la capitale au mois d'août). 2. Parise özgü; Parise değgin (La mode parisienne. La région parisienne). paritaire s. İşverenlerle işçilerin eşit sayıda temsil edildiği, eşit yanlı (Commissionparitaire). parité diş. 1. Tam eşitlik, tam benzerlik (Laparité entre les salaires masculins et les salaires féminins. Cette absolue parité d'idées). 2. mat. (Sayılarda) Çift olma hali, çiftlik. 3. İki ülke parasının, bu ülkelerin herbirinde, değişim değeri eşitliği. § Parité de l'hôtel de la monnaie: Para basımında maden değeri eşitliği. Parité des monnaies: 1. Para tam eşitliği; bir ülkenin madeni parasına, bu paranın ayanna, ağırlığına göre bir başka ülke parası ile verilen değer. 2. Madeni paralann külçe olarak kambiyo değerleri, parjure er. 1. Yalan yere andiçme, yalan yemini; andını bozma. 2. ad. Yalan yere andiçen; andını

parjurer bozan. 3. s. Hayın (Infidèle et parjure Manon). parjurer(se) gsz. Yalan yere andiçmek.; andını bozmak. parka diş. Parka (L'armée française remplace la capote traditionnelle par la parka). parking er. 1. (Arabayı) Park etme, park yapma (Parking autorisé). 2. Park yeri. parkinson er. hek. Parkinson hastalığı (Il est atteint d'un parkinson). parkinsonien,ne s. ve ad. Parkinson hastalığına değgin; parkinsonlu, parkinson hastalığına yakalanmış (Un parkirısonien. Elle est parkinsonienne). parlant,ev. 1. Konuşan ( Des créatures parlantes). 2. tkz. Konuşkan, geveze (Iln'est pas très parlant). 3. Çok canlı, canlı gibi, konuşacakmış gibi (Un portrait parlant). 4. Sesli (Film parlant, cinéma parlant). parlé,e s. 1. Konuşulan; konuşmaya değgin (Langue parlée: Konuşma dili). 2. er. Konuşma, söz (Le parlé et le chanté dans un opéra). § Journal parlé: Radyo gazetesi, radyo haberleri, parlement er. 1. Parlamento (Membre du Parlement. Les débats du Parlement). 2. (Eskiden Fransa'da) Yüksek yargı organı, yüksek mahkeme. parlementaire s. 1. Parlamentoya değgin (Régime parlementaire). 2. ad. Parlamento üyesi, milletvekili yada senatör. 3. ad. (Düşmanla) Konuşma görevlisi, elçi, delege, parlementarisme er. 1. Parlamento usulü. 2. Parlamento rejimi. 3. mec. Parlamentoculuk, parlamento oyunları, parlementer gsz. Parlementer avec: 1. -ile görüşmek, görüşme yapmak, konuşma yapmak (Parlementer avec l'ennemi). 2. tkz. -ile tartışmak, uzun uzun konuşmak, soluk tüketmek (Il fallut parlementer longtemps avec le gardien pour se faire ouvrir la porte). parler gsz. 1. Konuşmak (Enfant qui apprend à parler). 2. Topluluk karşısında konuşmak, söz alıp konuşmak (Parler à la radio, parler au nom d'un parti). 3. Her şeyi söylemek, gizli saklı ne varsa ortaya dökmek (Le voleur a parlé). 4. gçl. -i konuşmak, bilmek (Il parle trois langues étrangères). 5. gçl. (Tümlecin başında tanımhk kullanılmadan) a) ...konuşmak (Parler français, anglais, turc), b)-konusundakonuşmak, -densöz etmek (Parler politique, parler affaires). 6. Parler à qn: -e söz yöneltmek, "hitap etmek (Répondez quand on vous parle). 7. Parler avec qn: -ile çene çalmak, konuşmak (Il parlait avec le concierge). 8. Parler de qn, de qch: -den söz etmek (Parler du

1005

parleur passé, d'un camarade de classe). 9. Parler à qn de qch: Birine -den söz etmek, birisiyle -konusunda konuşmak. 10. Parler sur qch: -üzerinde konuşmak, -konusunda konuşmak. 11. Parler pour: -lehinde konuşmak. 12. Parler contre: -Aleyhinde konuşmak. 13. Parler de f.qch: -meyi düşünmek, -meye niyeti olmak (Il parlait d'émigrer aux Antilles). § C'est une façon de parler: Sözün gelişi böyle, söyleneni pek ciddiye almamak gerek, laf olsun diye. Sans parler de: -den ayrı olarak, -den başka, -in dışında (Cela va vous coûter très cher, sans parler de tous les ennuis que vous vous attirerez). Parler à bon escient: Bilerek konuşmak, bile bile söylemek. Parler bas: Yavaş konuşmak, alçak sesle birşeyler söylemek. Parler chrétien: Açıkça söylemek, dobra dobra konuşmak. Parler comme un livre: Yanlışsız, pürüzsüz konuşmak; sözü dinlenir olmak. Parler d'abondance: Doğaçtan konuşmak, hazırlıksız olarak rahat konuşmak. Parler dans le tuyau de l'oreille: Kulağa bir şeyler fısıldamak. Parler de la pluie et du beau temps: Havadan sudan konuşmak, dereden tepeden konuşmak. Parler des grosses dents: Gözdağı vererek söylemek, diş göstererek konuşmak, sırtararak konuşmak. Parler d'or: tyi söylemek, tatlı söylemek, ağzından bal akmak. Parler du coude: Dirseğiyle dürtmek. Parler du nez: Burnundan konuşmak. Parler en l'air: Uluorta, gelişigüzel konuşmak. Parler en maître: Yetkiyle konuşmak. Parler entre ses dents: Kem küm etmek, geveleyerek konuşmak. Parler français comme une vache espagnole: Fransızcayı pek berbat konuşmak, kafa göz yararak konuşmak. Parler haut: Dangalakça konuşmak, bağırıp çağırmak. Parler javanais: Kuş dili konuşmak. Parler pour ne rien dire: Ne söylediği belli olmamak, saçma sapan konuşmak. Parler sans fard: Açıkça konuşmak, gizli kapaklı konuşmamak. Tu parles! Vous parlez!: Ne demezsin! O d a laf mı! §Se parler: 1. Konuşulmak (Une langue qui se parle dans le monde entier). 2. Birbiriyle konuşmak (Accorder aux amoureux l'occasion de se parler. Nous ne nous parlons plus).

parler er. dilb. 1. Konuşma özelliği, ağız (Les parlers régionaux). 2. Konuşma (Les mots du parler de tous les jours). 3. Konuşma biçimi (Son parler avait quelque chose de rude). parleur,euse ad. 1. Konuşkan. 2. Konuşmacı, sözen, "hatip (L'écrivain est un parleur). § Beau parleur: Uzun ve süslü tümcelerle konuşan, ağzı laf yapan.

parloir

1006

parloir er. (Dışardan gelenlerle) Görüşme odası (Elève appelé au parloir). parlote, parlotte diş. tkz. 1. Çene çalmak için toplanılan yer. 2. Genç avukatların aralarında yaptıkları söz söyleme alıştırması. 3. Çene çalma, dereden tepeden konuşma. § Faire la parlote avec qn: -ile çene çalmak, gevezelik etmek, havadan sudan konuşmak, parmélie diş. bitb. Kabuklikeni. parmesan er. Bir tür İtalyan peyniri, parmi ilg. Arasında, içinde (Maisons disséminées parmi les arbres. L'inégalité parmi les hommes). parnasse er. 1. Şiir (Les faveurs du Parnasse). 2. Parnas yazın akımı (Les poètes du Parnasse). parnassien,ne s. 1. Şiire değgin, şiirsel. 2. Parnas akımına değgin (L'école parnassienne). 3. er. Parnas ozanı (Les Parnassiens). 4. er. Bir tür dağ kelebeği. parodie diş. ed. 1. Yansılama, ciddi bir yapıt yada şiirin alaylı olarak yazılan benzeri. 2. mec. Kaba taklit, karikatür, sahte, yalancık (Uneparodie de réconciliation). parodier gçl. 1. ed. -i yansılamak (Parodier une oeuvre, un auteur). 2. mec. -i yansılamak, -in taklidini yapmak (Parodier un professeur pour s'en moquer). parodiques. Yanilsamali (Un style parodique). parodiste ad. ed. Yansılaman, yansılama yazarı, paroi diş. 1. Bölme duvan, iç bölme, iç duvar (Paroi de bois, de métal, de verre. Parois d'un wagon, d'un navire). 2. Kaya duvarı, dik kaya yüzü (Les alpinistes gra vissent une paroi en s'aidant de pitons et de cordes). 3. İç yüz, iç kenar (Les parois d'un vase, d'un tube, d'un récipient). 4. anat. Çeper, "cidar (La paroi abdominale). paroisse diş. 1. Bir papazın ruhani çevresi; bu çevrenin kilisesi (L'église de la paroisse. Alleràla paroisse). 2. (İngiltere'de) Bucak. § N'être pas de la même paroisse: Aynı kafada olmamak. N'être pas de la paroisse: Oraların yabancısı olmak, paroissial,e s. 1. Kiliseyle ilgili, kiliseye değgin (Les oeuvres paroissiales). 2. Bir papazın ruhani çevresiyle ilgili, papazlık bölgesine değgin (L'église paroissiale). paroissien,ne ad. 1. Kilise mensubu (Le curé et ses paroissiens). 2. mec. tkz. (Eski) Adam, herif (Un drôle de paroissien). 3. Ayin kitabı, parole diş. 1. Söz söyleme yeteneği, konuşma (La parole est le propre de l'homme). 2. Ses tonu (Avoir la parole douce, vive). 3. Söz, sözcük (Il nous a regardés sans dire une parole). 4. Ünlü söz (Citer une parole d'Atatürk). 5. Önerme. 6. ç. (Şarkılarda) Söz, "güfte (L'air et les paroles d'une

parquer

chanson). § Homme de parole: Sözününeri. Belles paroles: Parlak sözler, boş vaitler. Paroleenl'air: Ciddiyetten uzak söz, havadan söz. Ma parole: Vallahi, inanın! Parole d'honneur: Şeref sözü, şerefim üzerine andiçerim. Sur parole: Verilen söz üzerine. Accorder la parole à qn: Sözü -e vermek. Adresser la parole à qn: -e söz yöneltmek, -ile konuşmak. Avoir la parole: Söz sırası kendinde olmak. Avoir la parole facile: Rahat ve akıcı konuşmak. Couper la parole à qn: -in sözünü kesmek. Croire qn sur parole: -in sözüne inanmak, güvenmek. Demander la parole: Söz istemek. Donner sa parole, sa parole d'honneur: Şeref sözü vermek. Manquer à sa parole: Sözünü tutmamak, verdiği sözü yerine getirmemek. Mesurer, peser ses paroles: Lâfını tartarak konuşmak. N'avoir qu'une parole: Bir söz verdi mi tamam olmak, sözünün eri olmak. N'avoir aucune parole: Hiçbir sözünde durmamak. Payer qn en paroles: -i lafla oyalamak, lafla savsaklamak. Perdre la parole: Dili tutulmak, ağzından tek sözcük çıkmamak. Prendre la parole: Söz almak. Refuser la parole & qn: -e söz vermemek. Rester en parole: Sözde kalmak, laftan ileri gitmemek, bir türlü gerçekleşmemek. Retirer sa parole: Sözünü geri almak. Tenir sa parole: Sözünü tutmak, sözünde durmak, parolier,ère o d Güfteci. paronomase diş. ed. Sesbenzeşimi, yakın sesli sözcüklerin sıralanışından doğan anlatış sanatı, *kökdeşleme. paronyme er. Başka bir sözcüğe köken yada biçim bakımından benzeyen sözcük, *okşar. paronyque<% bitb. Dolamaları iyileştirdiği sanılan karanfilgillirden bir bitki, parotide diş. anat. Kulakaltı bezi. parotidien,ne s. Kulakaltına değgin; kulakaltı bezine değgin, paroxysme er. En şiddetli nokta; son kerte; doruk, en yüksek nokta (Douleur de tête poussée à son paroxysme. La joie atteignit son paroxysme). parpaillot,e ad. Eskiden katoliklerin protestanlara taktıkları küçümsemeli ad. parpaign er. (Duvarcılıkta) İki yüzlü bağtaşı. parque diş. 1. Söylencede Clotho, Lachésis, Atropos adlı insan ömrünün ipliklerini örüp koparan üç tanrıçadan her biri. 2. mec. Yazgı; ölüm. parquer gçl. 1. Ağıla "sokmak (Parquer les bestiaux). 2. Düzgünce yerleştirmek (Parquer les vivres, les canons). 3. Park etmek (Parquer sa voiture). 4. mec. Kapatmak, tıkmak, "hapsetmek

parquet (Parquer les manifestants dans une caserne). 5. gsz. Ağılda olmak, içerde olmak (Troupeaux qui parquent dans un enclos). § Se parquer: Arabasını park etmek (Se parquer dans une rue). parquet er. 1. Mahkeme salonunda yargıç kürsüsü ile avukat yeri arası. 2. Savcılar kurulu. 3. Savcılık, savcı dairesi. 4. Yargıçlar kurulu. 5. Borsada borsacıların iş gördükleri yer. 6. (Yapıcılıkta) Parke (Parquet de chêne, parquet ciré). parquetage er. Parke döşeme. parqueter gçl. Parke döşemek (Parqueter un plancher). parqueterie diş. Parkecilik, parqueteur er. Parkeci, parke döşeme işçisi, parrain er. i . Vaftiz babası, ad babası. 2. Birini bir topluluk yada çevreye tanıtan kimse. § Les parrains sousterrains,ies parrains de la mafia: Yeraltı babaları, mafya babaları, parrainage er. 1. Vaftiz babalığı; vaftiz analığı. 2. mec. Destek; destekleme (Un grand savant qui accepte le parrainage d'une campagne contre la ségrégation raciale). parrainer gçl. Desteklemek, destek olmak, korumak (Parrainer quelqu'un, parrainer une entreprise). parricide er. 1. Anasını yada babasını öldürme suçu. 2. (Eski) Hükümdarını öldürme suçu. parricides, vead. 1. Anasını yada babasını öldüren (Fils parricide. Un parricide). 2. Hükümdarım öldüren; hükümdarı öldürme amacına yönelik (Attentat, complot parricide). parsemer gçl. 1. -e serpilmiş bulunmak, -i yer yer kaplamak, -de yer yer bulunmak (Les fleurs qui parsèment le gazon. Les fautes d'orthographe qui parsèment un texte). 2. Parsemer qch de qch: Bir şeye yer yer ...serpiştirmek, yerleştirmek, koymak (L'ennemi avait parsemé le sol de mines. Parsemer un discours de citations). parsi,e s. ve ad. 1. Zerdüşti, Pars. 2. er. Pars dili, Parsça. parsisme er. Pars dini, Zerdüştlük. part er. 1. (Hayvanlarda) Doğurma. 2. Yeni doğmuş çocuk. § Substitution de part: Çocuğun nesebini gizleme. Suppression de part: Yeni doğmuş çocuğu öldürme, part diş. 1. Pay (Il a abandonné à ses frères sa part d'héritage). 2. Parça, bölüm (Diviser un gâteau en six parts égales. Il a perdu une grande part de sa fortune). § La part du lion: Aslan payı, en iyi parça, en büyük parça. A part: 1. ilg. -den başka, -in dışında, ...bir yana (A part cela, tout va bien. Le mauvais temps à part, nous avons passé de

1007

part bonnes vacances). 2. bel. Ayrı ayrı, ayrı olarak (Il faut ranger ces livres à part. Cette question sera examinée à part). 3. s. Apayrı, bambaşka; özel (C'est un garçon à part. Considérer chaque fait comme un cas àpart). A part moi, à part toi : Kendi içimde, kendi içinde; kendime, kendine (J'ai gardé mes réflexions à part moi). A part entière: Bütün haklara sahip (Associé à part entière, membre à part entière d'un groupe). Autre part: Başka yerde (Il n'est pas ici, il faut chercher autre part). De la part de: -in adına, -tarafından (Cette réponse ne me surprend pas de sa part. J'ai un paquet à vous remettre de la part de vos parents). De part en part: Bir yandan öbür yana (Le projectile a transpercé le blindage de part en part). De part et d'autre: Her iki yandan da ; iki yanda da (Il y a de la mauvaisefoi de part et d'autre dans cette discussion). De toute part, de toutes parts: Her yandan (Des lettres de félicitation arrivaient de toute part). D'autre part: Ayrıca, öte yandan, bundan başka. D'une part...d'autre part: Bir yandan... öte yandan (D'une part, il est paresseux, d'autre part il n'a pas eu de chance). Nulle part: Hiçbir yere, hiçbir yerde (Il ne se sent heureux nulle part). Quelque part: 1. Bir yerde, bir yerlerde (J'ai lu cette phrase quelque part). 2. Tuvalet, yüznumara (Aller quelque part: Yüznumaraya gitmek). Pour ma part: Bana gelince, bense; bence, bana kalırsa (Pour ma part, je trouve ce choix excellent). Pour une part: Biraz da, bir ölçüde (Sa décision résulte pour une part du souci de ne gêner personne). Pour une bonne part: Geniş ölçüde, büyük oranda (Des considérations électorales entraient pour une bonne part dans les mesures prises par le gouvernement). Avoir part à qch: 1. -den payını almak (Il a eu part à la distribution). 2. -de bir rol oynamak, katkısı olmak (Tuas eu part au succès de cette entreprise). Faire la part de qch: -i hesaba katmak, göz önünde bulundurmak. Faire la part du feu: Az zararla çok yarar sağlamak, az sadaka çok belâ savar diye düşünmek. Faire part de qch: -i bildirmek, duyurmak (Faire part d'une naissance, d'un mariage, d'undécès). Faire part de qchàqn: Birini -den haberli kılmak; bir şeyi -e haber vermek, bildirmek. Mettre qch à part: -i ayrı tutmak, ayırmak, bir yana bırakmak. Prendre part à qch: -e katılmak, "iştirak etmek. Prendre une part dans qch: -de bir rol oynamak, -e bir katkıda bulunmak. Prendre qch en bonne part: -i iyiye almak (Il a pris tes paroles en bonne part). Prendre qch en mauvaise part: -i kötüye almak ( Prendre un geste en mauvaise part). Se tailler la part du lion:

partage Aslan payını kendine almak, partage er. 1. Bölme, paylara ayırma (Le partage d'un héritage entre les successeurs). 2. Oy eşitliği, oyların eşit olarak bölünmesi (S'il y a partage, la voix du président est prépondérante). 3. Pay, payına düşen şey (Sonpartage dans cette affaire, ce sont les soucis plus que les avantages). § Ligne de partage des eaux: coğr. Su bölümü çizgisi, partageable s. 1. Bölünebilir, paylaşılabilir (Les frais d'entretien sont partageables entre les copropriétaires). 2. Benimsenebilir,paylaşılabilir (Vous avez émis une opinion difficilement partageable). partageante ad. huk. Pay sahibi, "hissedar (Distribuer des lots égaux aux partageants). partager gçl. 1. Bölmek, pay etmek, parçalamak (Partager un domaine, un pays). 2. Bölüşmek, paylaşmak (Le directeur technique et le directeur commercial partagent la responsabilité de la situation financière de l'entreprise). 3. Benimsemek, katılmak, paylaşmak (Partager les sentiments, l'opinion de quelqu'un. Je partage votre joie, votre peine). 4. Partager qch entre: -i aralarında pay etmek, bölüştürmek (Partager les bénéfices entre les associés). 5. Partager qch en: Bir şeyi -e bölmek, ayırmak ( Partager une pomme en deux). 6. Partager qch avec: Bir şeyi -ile bölüşmek, aralarında paylaşmak (Partager les bénéfices avec un associé). § Se partager: 1. Bölünmek, parçalara ayrılmak (Ce gâteau peut se partager facilement). 2. Se partager en: -e bölünmek, aynlmak (Ses cheveux se partageaient en petites mèches). 3. Se partager entre: -arasında bölünmek, arasında gidip gelmek (Se partager entre diverses tendances). 4. Se partager qch: -i aralarında paylaşmak, bölüşmek (Separtager un héritage). partageur,euse s. Elindekini rahatça başkalarıyla bölüşen, eli açık (Cette gamine n'est pas partageuse). partance diş. (Eski) Kalkış, kalkma anı. § En partance: Kalkmak üzere olan (Plusieurs bateaux en partance. Avion, train en partance). En partance pour: -e doğru kalkmakta olan, -e hareket eden (Bateau en partance pour Afrique). partant er. 1. Giden (Les arrivants et les partants). 2. Yanşa katılan, yarışmaya katılan (Les partants d'une course cycliste). 3. bağ. Bunun için, bundan dolayı, böylece, giderek (Il se voyait abandonné, partant, son désarroi était grand). partenaire ad. 1. Oyun arkadaşı (A vant le début du match de tennis, les deux partenaires français avaient mis au point leur tactique). 2. Yardımcı,

1008

partial

çalışma arkadaşı (Partenaire d'un patineur, d'un prestidigitateur). 3. Aynı işle ilgili kimse, kendisiyle konuşulup görüşülen kimse (Une conférence économique où les différents partenaires débattent les intérêts de leurs pays respectifs). 4. Kendisiyle cinsel ilişkide bulunan kimse, yatılan kimse (Sapartenaire n 'avaitpas dû prendre beaucoup de plaisir). parterre er. 1. (Park yada bahçelerde) Çim yada çiçek bölümü; çimlik, çiçeklik (Lesparterres d'un jardin. Parterre de bégonias, de fleurs). 2. (Tiyatroda) Koltukların arkasındaki bölüm, parter (Places de parterre). 3. (Tiyatroda) Parter seyircileri (Un parterre enthousiaste. Un bon mot quia fort réjoui le parterre). 4. (Eski) Toprak, yer. 5. tkz. Döşeme (Laver le parterre). § Prendre un billet de parterre: tkz. Düşmek, nalları havaya dikmek. parthénogenèse diş. bitb. biy. Döllenmesiz cücüklenme. parti er. 1. Parti (Les partis politiques. Un parti de gauche, de droite, du centre). 2. Dağınık topluluk, grup (Des élécteurs qui sont allés grossir le parti des mécontents). 3. Karar (7/ est temps de prendre un parti). 4. Çözüm yolu, çare (C'est là le meilleur parti). 5. Yarar ( On ne peut pas imaginer le parti qu'on peut tirer d'un simple morceau de bois). 6. Evlenilecek kimse, yağlı kuyruk (Il épouse la fille de son patron, c'est pour lui un beau parti). 7. (Eski) Müfreze. 8. yan, taraf (Ils sont du même parti). 9. Komünist partisi (Il est inscrit au parti). § Le parti pris: Yan tutma, yan tutarlık, "tarafgirlik (Agir avec parti pris). Esprit de parti: Particilik, partizanlık. Faire un mauvais parti à qn: a) -e bir kötülük yapmak, -e çok kötü davranmak, b) -i öldürmek. Prendre le parti de qch: -in yanını tutmak, yanında yer almak (Prendre le parti des opprimés contre les oppresseurs). Prendre le parti de f. qch: -mek kararını almak (Prendre le parti de partir). Prendre parti: Seçimini yapmak, kararını vermek. Prendre parti pour qn; contre qn: -in yanında yer almak; karşısında olmak, -e cephe almak. Prendre son parti: Kesin kararını vermek, kesin tavrını takınmak. Prendre son parti de qch: -e boyun eğmek, razı olmak, -i olduğu gibi kabul etmek (Il faut prendre son parti de la lenteur des formalités administratives). parti,e s. 1. Ortada olmayan, gözükmeyen. 2. tkz. Sarhoş, kafayı tutmuş (A la fin du repas, il était un peu parti). 3. Parti de: Yarısı ...yarısı... (Une casaque de jockey partie de blanc et de vert). partiaire i. huk. Colon partiaire: Ortakçı, yarıcı, partial,e s. Yan tutan, kayıran, "tarafgir (Un juge

partialement

1009

partial). partialement bel. Yan tutarak, kayırarak, "tarafgirane. partialité diş. Yanlılık, yan tutma, kayırıcılık, "tarafgirlik (Agir, juger avec partialité). participants s. ve ad. Katılan, "iştirak eden, iştirakçi; ortak olan, ortak (Liste des participants à une compétition. Association aux nombreux participants). participation^. 1. Katılma, "iştirak (Participation à un gala, à un complot). 2. Ortak olma, ortaklık (Participation aux bénéfices). participe er. dilb. Ortaç, °sıfat-fiil.§ Participe passé: Geçmiş zaman ortacı. Participe présent: Durum ortacı. participer gsz. 1. Participer à qch: -e katılmak, "iştirak etmek (Participer à une grève, à un concours). 2. -e ortak olmak, -i paylaşmak (Participer à la joie, au chagrin d'un ami). 3. -de payına düşeni ödemek, -e katılmak (Participer aux frais d'un banquet). 4. -de payı olmak, katkısı bulunmak (Participer au succès d'un ami). 5. -den pay almak, -e ortak olmak (Participer aux bénéfices). 6. Participer de qch: -ile benzer yanı olmak, -e benzemek, -in niteliğinde olmak (Le drame, en littérature, participe à la fois de la tragédie et de la comédie). participial,e s. dilb. Ortaç niteliğinde, "ortaçsal (Proposition participiale). particularisation diş. 1. Özgüleştirme; özgüleşme. 2. Ayrıntılama; aynntılanma. particulariser gçl. 1. Özgüleştirmek; belirlemek. 2. Ayrıntılamak, en ufak ayrıntılarıyla anlatmak (Particulariser une histoire). § Se particulariser: 1. Özgüleşmek; belirlenmek. 2. Ayrılık göstermek, değişik bir durum almak, particularisme er. 1. İsa'nın yalnız seçkin insanlar uğrunda öldüğünü ileri süren bir Hıristiyan öğretisi. 2. Bir halk yada topluluğun, özerkliğini yada.bölgesel özelliklerim korumak istemesi; yerel yada bölgesel özellik (Respecter les particularismes). particulariste ad. 1. İsa'mn yalnız seçkin insanlar uğrunda öldüğünü ileri süren Hıristiyan öğretisinden yana olan kişi. 2. Özerklik yanlısı, özerklikçi, "muhtariyetçi. 3. s. Özerklikten yana (Opinions particularistes). particularité diş. 1. Özellik; özgülük (Les particularités d'un cas, d'un dialecte). 2. (Eski) Özel durum, özel koşul (Elle lui débita toutes les particularités de sa vie antérieure). particule diş. 1. dilb. İlgeç, "edat (Particule de négation: Olumsuzluk eki. Particule

partiel

interrogative: Soru eki). 2. Tanecik (Eau chargée de particules calcaires). 3. Kimi soyadlarının başında bulunan ve soyluluk anlatan de, du gibi öntakı (La bourgeoisie croit à la particule). particulier,ère s. 1. Özel (Appartement particulier, leçon particulière, secrétaire particulier). 2. Ayrı, başkalarına benzemeyen (Cet écrivain a un style très particulier). 3. Particulier à: -e özgü,"has (Un symptôme particulier à une maladie. Cette habitude lui est particulière). 4. er. Özel (Aller du général au particulier). S. Kişi, kimse, birey, yurttaş (Est-ce que tu connais ce particulier? C'est une particulière qui est entrée ici il n'y a pas longtemps). § En particulier: bel. 1. Özellikle (lia fait beau toute la semaine, en particulier hier). 2. Özel olarak, ayrı olarak (Jevousraconteraicelaen particulier. Cette question doit être examinée en particulier). particulièrement bel. 1. Özellikle (Il aime tous les arts, particulièrement la peinture). 2. Özel olarak, ayrı olarak, ayrıca (Je ne le connais pas particulièrement. Je suis particulièrement sensible à ce problème). partie diş. 1. Kısım, parça, bölüm (Il passe la plus grande partie de son temps à la campagne. Nous habitons la même partie de la ville. Les trois parties d'une œuvre). 2. Meslek, iş, uğraş (Ilconnaît bien sa partie. La chimie, ce n'est pas ma partie). 3. müz. Bir armoniyi oluşturan melodilerden her biri, parti (Jouer sa partie dans un orchestre). 4. (Oyunda) Parti (Faire une partie de cartes, d'échecs, de tennis). S. Oyun (Gagner, perdre la partie). 6. Topluca yapılan eğlence yada girişilen iş (Partie de chasse, de pêche, de canotage. Une partie de plaisir). 7. (Ticarette) Defter tutma usulü, muhasebe. 8. Mücadele, savaş, kavga (La partie est inégale. Il a abandonné la partie). 9. (Mahkemede) Taraflardan her biri, taraf (La partie adverse, la partie plaignante. Les parties d'un contrat). 10. Hasım (Les parties belligérantes). 11. ç. Üreme organları (Lesparties génitales, sexuelles). § Partie civile: (Mahkemede) Müdahil taraf, kişisel hak dâvacısı. Partie défaillante: Mahkeme karşısına çıkmayan taraf. Partie lésée: Mağdur taraf. En partie: Kısmen. Avoir affaire à forte partie: Hasmı kuvvetli olmak, çetin cevize çatmak. Etre juge et partie: Hem davacı hem yargıç olmak. Faire partie de: -in üyesi olmak, -e bağlı olmak, "mensup olmak. Prendre qn à partie: -e saldırmak, -i şiddetli eleştirmek, hırpalamak. partiel,le s. Kısmi (Election partielle. générale ou partielle).

Mobilisation

partiellement partiellement bel. Kısmen, partirez. 1. Gitmek (Partir en voiture, à pied, en bateau, par le train). 2. Hareket etmek; yola çıkmak (Le train part dans dix minutes). 3. Başlamak (L'affaire est bien partie. Vous êtes mal parti, vous devriez changer de méthode). 4. Patlamak, patlayarak açılmak ( Le bouchon part). S. Gitmek, çıkmak (Une tache qui part à la lessive. Cette tache ne partira jamais). 6. Yitmek, "kaybolmak, güme gitmek (Deux boutons de sa veste étaient partis dans la bagarre). 7. Tüymek, çekip gitmek, ortadan kaybolmak (Partir en douce, furtivement. Partir sans laisser d'adresse). 8. Partir à, pour: -e gitmek (Partir au front. Il est parti pour Paris). 9. Partir f.qch: -meye gitmek (Il est parti faire un petit tour). 10. Partir à f.qch: -meye başlamak, koyulmak (Je sens que je partirais à rire). 11. Partir de qch: a) -den ileri gelmek, doğmak (Une réponse fausse qui part d'une erreur de calcul). b) -den başlamak, -den itibaren başlamak (Les vacances partent du premier juin), c) -den gelmek (Mot qui part du coeur). 12. gçl. (Eski) Parçalara ayırmak, bölmek, bölüşmek (Avoir maille à partir avec qn: •ile paylaşacak kozu olmak, görülecek hesabı olmak). 13. Faire partir qch: a) Göndermek (Faire partir une lettre), b) Çalıştırmak,harekete geçirmek (Faire partir un moteur), c) Patlatmak (Fairepartir une mine, unpétard). § Apartirde: 1. -den başlayarak, -den itibaren (A partir d'aujourd'hui). 2. -den, -e dayalı, -kaynaklı (Produits chimiques obtenus à partir de la houille). Partir c'est mourir un peu: Ayrılık yarı ölmektir. Rien ne sert de courir, il faut partir à point: Çok koşan tez yorulur. partisan,e s. ve ad. 1. Yandaş, "taraftar (Gagner, recruter des partisans). 2. Partisan de: -den yana, -e taraftar (Les partisans du féminisme. Elle n'est pas partisane de l'autonomie). 3. er. Çeteci (Guerre de partisans). 4. s. Yan tutan, "tarafgir (Témoigner d'un esprit partisan). partitif,ive s. dilb. Bir bütünün bir parçasını gösteren (Article partitif). partition diş. müz. Çalgı yada ses bölümlerinin birlikte okunmasını sağlamak amacıyla birbiri üstüne sıralanmış notası, "partisyon, partouse, partouze diş. hlk. Eğlence, âlem (Faire une partouse). partout bel. Her yere; her yerde (Une plante qui pousse partout. Je l'ai cherché partout). § Mettre son nez partout: Burnunu her yere sokmak, densiz olmak, parturiente s. ve diş. hek. Doğuran kadın, doğum

1010

pas

yapan kadın, parturition diş. hek. Doğurma, doğum yapma, parulie diş. hek. Dişetleri yangısı, parure diş. 1. Süs (Les arbres sont les parures de la terre). 2. Takı, asım takım (Une parure de diamants). 3. Süsleme; süslenme, takıp takıştırma (Elle passe un temps fou à sa parure). 4. Kadın iç çamaşırı (Une parure de dentelle). 5. Kırpıntı, parçacık (Parure de viande, dégraissé). parution diş. Yayınlanma, çıkma, yayın alanına çıkma (Dès sa parution, ce roman a eu beaucoup de succès). parvenir gsz. 1. İlerlemek, başarı kazanmak, yükselip zengin olmak (Il a mis vingt ans à parvenir). 2. Parvenir à: -e varmak, yetişmek, erişmek, ulaşmak (Malettreneluiest pas parvenue en temps utile. Les alpinistes sont parvenus au refuge. Parvenir à ses fins, à son but). 3. Parvenir à f.qch: -meyi başarmak (Je ne parviens pas à déchiffrer son écriture). parvenues, vead. Sonradan görme, zıpçıktı (Ilaun goût de parvenu). parvis[panvijer. 1. (Camivekiliselerde).İçavlu. 2. Kilise önü, kilise alanı, pas er. 1. Adım (Faire un pas en avant, en arrière. Reculer d'un pas). 2. Ayak sesi (Je reconnais son pas dans l'entrée). 3. Ayak izi (Les pas sur la neige). 4. Kapı basamağı, eşik (La concierge est sur le pas de la porte). 5. Basamak (Les pas d'un escalier). 6. Atın en ağır yürüyüşü (Un cheval qui va au pas). 7. Dar geçit, boğaz (Franchir le pas. Pas de Calais). 8. Çarkın dişleri arası, vidanın yivleri arası ( Le pas est usé). 9. Yürüyüş (Ralentir le pas) § Pas de porte: Hava parası. Pas de clerc: Yanlış davranış, çürük tahtaya basma. Pas de course: Koşar adım. Pas de route: Bayağı yürüyüş adımı. Pas de charge: Saldırı adımı. Pas de gymnastique: Cimnastik adımı. Mauvais pas: 1. Dar geçit. 2. Tehlikeli durum, kötü durum. A pas comptés: Sakınımlı olarak, "temkinle; ağırbaşlılıkla. A grands pas: Geniş adımlarla, hızla. A petits pas: Küçük adımlarla, yavaş yavaş. A pas de géant: Dev adımlarıyla. A pas de tortue: Kaplumbağa hızıyla, çok yavaş. A pas de loup: Sessizce, parmaklarının ucuna basa basa. Au pas: Ağır adımlarla, yavaş yavaş, acele etmeden. A deux pas de: -in çok yakınında, -den iki adım ötede. De ce pas: Hemen, şimdi, "derhal. Pas à pas: Adım adım, yavaş yavaş. Avancer à grands pas: Büyük ilerlemeler, gelişmeler göstermek. Arriver sur les pas de qn: -in hemen arkasından gelmek. Changer de pas: Ayak değiştirmek. Céder le pas: (Birinin) Öne geçmesine izin

passer vermek. Doubler le pas: Adımlarını sıklaştırmak, hızlandırmak. Etre dans un mauvais pas: Güç, tehlikeli bir durumda olmak. Faire les cents pas: Mekik dokumak, habire gidip gelmek. Faire les premiers pas: a) Yürümeye başlamak, b) İlk girişimlerde bulunmak. Faire un faux pas: 1. Ayağı kaymak. 2. Yanlış bir adım atmak. Marcher d'un bon pas: Hızlı yürümek. Marcher sur les pas de qn: -in izinden gitmek, yolunu izlemek. Marquer le pas: Yerinde saymak. Mettre qn au pas: -i yola getirmek. Ne pas quitter qn d'un pas: -in yanından bir an ayrılmamak, kuyruğunu bırakmamak. Prendre le pas sur qn: -e üstün gelmek, baskın çıkmak, -in pabucunu dama atmak. Ralentir le pas: Ağır ağır yürümek, adımlarını yavaşlatmak. Sauter le pas: 1. Güç bir engeli aşmak. 2. Ölmek, pas bel. 1. (Ne... pas olarak kullanılır) Eylemieri olumsuz yapar (Il ne travaille pas: Çalışmıyor). 2. Pas de (Ardından ad gelir): ...yok (Pas de pain, pas de vin). 3. (Ardından sıfat geldiğinde) -olmayan (C'est une femme pas sérieuse). 4. (Ardından sıfat geldiğinde) Değil (Pas vrai: Doğru değil. Pas possible: Mümkün değil) .5. tkz. Değil mi? (Vous m'écrirez. Pas?). pascal,e s. Paskalyaya değgin (Ciergepascal). pas-d'âne er. bitb. 1. Öksürükotu. 2. Muayene etmek için, atın ağzına sokulup da açık kalmasını sağlayan alet. paso doble er. Bir İspanyol dansı, pasodobl. pasquin er. 1. İğneleyici yazı. 2. Palyaço, soytarı, pasquinade diş. (Eski) Şakanın bayağısı, adi şaka. passable s. Orta; şöyle böyle, zararsız (Il a eu la mention passable à son examen. Un devoir passable, un déjeuner passable). passablement bel. Şöyle böyle; oldukça (Un élève qui travaille passablement. J'ai passablement voyagé dans ma jeunesse). passacaille diş. Bir dans ve bu dansın havası, passade diş. 1. Şöyle bir uğrama, kısa bir süre kalma (Une passade de ma part suffisait à la rendre heureuse). 2. Gelgeç sevgi, geçici heves (Une simple passade qui disparaîtra en quelques semaines). passage er. 1. Geçme, geçiş (Le passage de l'équateur par un navire. Attendre le passage de l'autobus. Le passage de l'enfance à l'adolescence). 2. Geçecek yer, yol (Se frayer un passage dans la foule). 3. Yol üstü (lise trouvait sur mon passage. Les gens se découvraient sur le passage du cortège). 4. Yol parası (Payer son passage jusqu'à Alexandrie). 5. Geçit (Unpassage difficile en montagne). 6. Geçme süresi. 7. Geçiş

1011

passer

hakkı. 8. (Çarşıda) Pasaj, kapalı çarşı. 9. Bir metnin belli bir parçası, parça (Lire un passage des Misérables). § Examen de passage: Bütünleme sınavı. Oiseau de passage: Göçmen kuş. Passageà tabac: tkz. Azarlama, paylama, papara. Passage à niveau: Bir karayoluyla bir demiryolunun kesiştiği yer, demiryolu geçidi. Passage clouté: Yaya geçidi. Passage souterrain: Yeraltı geçidi. Au passage: Geçerken, ayaküstü (Il saisissait au passage des bribes de conversation). De passage: Geçici, geçici bir süre için ( Un amant de passage). Sur le passage de: -in yolu üstünde, geçtiği yerde (Il sème la terreur sur sonpassage). Livrer passage à qn: -e geçmesi için yol vermek. passager,ère s. 1. Geçici, kısa bir süre için (Un bonheur passager, une fleur passagère). 2. Göçmekte olan, göçmen (Oiseauxpassagers). 3. (Yer yada sokak için) Kalabalık, gelip geçeni çok (Une rue passagère, le coin le moins passager). 4. ad. Gemi yada uçak yolcusu; yolcu (Lespassagers ont été conviés à une fête dans le grand salon. Le passager de la voiture a été blessé dans l'accident). passagèrement bel. Geçici olarak, geçici bir süre için. passant,es. 1. İşlek (Une rue passante). 2. ad. Gelip geçen, yoldan geçen (Les passants s'arrêtaient pour regarder la vitrine). §En passant: İlk bakışta, şöyle bir bakarak (İla relevé quelques erreurs en passant). passation diş. 1. Düzenleme, hazırlayıp imzalama (Passation d'un contrat). 2. Aktarma, "devretme (Passation des pouvoirs). passavant er. 1. Geminin üst güvertesinde baştan kıça geçmeyi sağlayan yol. 2. Gümrük geçiş tezkeresi. passe er. (Passe-partout sözcüğünün kısaltılması) Maymuncuk (Ouvrir une porte avec un passe). passe diş. 1. (Ayaktopunda) Aktarma, pas (Faire une belle passe à l'avant-centre). 2. (Eskrimde) Hasma doğru ilerleme. 3. (Avcılıkta) Av kuşları yada hayvanların geçtiği yer. 4. (Basımcılıkta) Baskıyı düzenleyinceye kadar harcanan kâğıtlar (Main de passe de denir). 5. (Denizde) Küçük boğaz, dar geçit (Le petit bateau chercha la passe entre les récifs). 6. Manyetizmacıların medyumu uyutmak için yaptıkları el hareketleri (Passes magnétiques de denir). § Livre de passe, exemplaire de passe: Normal baskı sayısından fazla basılan kitaplar, nüshalar. Maison de passe: *Buluşumevi, randevu evi. Mot de passe: Parola. Passe d'armes: Sert tartışma, ağız kavgası, dalaşma. Passe de caisse: Kasa açığı fonu, kasa açıklarım kapamak üzere ayrılan para. Etre dans

passer une bonne passe: İyi günlerinde olmak, parlak döneminde olmak Etre dans une mauvaise passe: Kötü gününde olmak, sıkıntılı döneminde olmak Etre en passe de f.qch: -mek üzere olmak fil est en passe de devenir célèbre). Faire une passe à qn: -e bir pas vermek. Faire des passes (magnétiques): Medyumu uyutmak için el hareketleri yapmak, passé,e s. 1. Geçmiş, geçmişte kalan (Les événements passés). 2. er. Geçmiş, "mazi (Oublions le passé et faisons la paix). 3. Geçmiş, geçmiş yaşam (Il oublie son passé). 4. ilg. -den sonra (Passé dix heures, il ne faut pas faire de bruit). S. er. dilb. Geçmiş zaman, passe-boules er. Ağzını açmış bir insan başı şeklinde olan ve karşıdan ağzına top atılmaya çalışılan bir oyuncak. § Avoir une bouche en passe-boules: Ağzı çarşamba çarığı gibi açılmak, passe-crassane diş. Bir tür kış armudu, passe-debout er. Transit tezkeresi, passe-droit er. 1. Kayırıcılık, kayırma, "iltimas (J'ai les passe-droits en horreur). 2. (Eski) Haksızlık ( Il vengea les passe-droits faits à cet homme). passée diş. 1. (Avcılıkta) Av hayvanının toprakta bıraktığı ayak izi. 2. Kuşların, özellikle çulluklann, akşam üstü ormandan kırlara geçişi, passefilage er. Gözeme, iplikle örerek onarma, passefiler gçl. Gözemek, iplikle örerek onarmak (Passefiler un bas). passe-fleur diş. bitb. Manisa lâlesinin bir adı. passéisme er. Geçmiş hayranlığı, geçmişe taparhk, •geçmişçilik. passéiste s. ve ad. Geçmiş hayranı, geçmişe tapar, •geçmişçi. passe-lacet er. Bağcık yada şerit geçirmeye yarayan çuvaldız. §Etre raide comme un passe-lacet: hlk. Meteliksiz olmak, beş parası olmamak, passement er. Süs şeridi (Passement bordant un vêtement). passementer gçl. Şeritlerle süslemek (Passementer une robe). passementerie diş. Şeritçilik. passementier,ère ad. 1. Şeritçi. 2. s.Şeritçiliğe değgin (Industrie passementière). passe-montagne er. Ense ve kulakları örten bir tür başlık. passe-partout er. 1. Maymuncuk (Ouvrir une porte avec un passe-partout). 2. Kâğıt çerçeve. 3. Odun ve yumuşak taşları kesmeye yarayan büyük testere. 4. Ekmeğin ununu almaya yarayan fırıncı fırçası. 5. s. Her yerde kullanılan; her yerde işe yarayan; her yerde giyilen (Des phrases passepartout. Une tenue passe-partout).

1012

passer

passe-passe er. (Yalnız şu deyimde geçer). Tour de passe-passe: 1. Hokkabaz oyunu, el çabukluğu. 2. mec. Aldatmaca, düzen, oyun, dek, dolap, passe-pied er. Eski bir dans. passepoil er. Zıh. passeport er. 'Geçişlik, "pasaport (Contrôle des passeports à la douane). passer gsz. 1. Geçmek (Les gens passent dans la rue. Il passe sur le pont). 2. Ölmek (Il agonise, il va passer). 3. Sızmak, arasından geçmek (Trait de lumière qui passe à travers un prisme). 4. Olmak, aşamasına yükselmek (Il est passé capitaine). 5. Geçip gitmek, bitmek, sona ermek (La jeunesse passe. La douleur va passer). 6. Geçmek, değişmek (La mode passe). 7. Başarılı olmak, kazanmak, geçmek (Le candidat a passé à l'examen écrit). 8. Girmek, geçmek (Ce mot a passé dans la langue. Laissez la petite fille passer). 9. Millet Meclisinden geçmek, Mecliste kabul edilmek (La loi a passé). 10- Temsil edilmek, gösterilmek, oynanmak (Ce film estdéjàpassé à la télévision). 11. Renk atmak, solmak (Le bleu passe au soleil). 12. (Yiyecek içecek için) Sindirilmek, "hazmedilmek (Lecafépasse, mais le déjeuner ne passe pas). 13. Uğramak, gitmek (Passer à la caisse. Il est passé à Paris). 14. -den geçmek, -e uğramak (La route passe par Izmir). 15. Passer f. qch: a) -meye gitmek (Je suis passé voir mon ami à l'hôpital), b) -meye gelmek (Je passe te prendre en voiture). 16. Passer à qn: -e geçmek, "intikal etmek (Asa mort, cette propriété passera à son fils). 17. Passer à qch: -den geçmek (Passer à la visite médicale, passer au contrôle des douanes). 18. Passer avant: -den önce gelmek, •den çok daha önemli olmak, daha değerli olmak (Sa mère passe avam sa femme. Son intérêt passe avant celui des autres). 19. Passer de qch à qch; dans qch: Bir şeyden, bir yerden -e geçmek (Passer d'une pièce à l'autre, de la lumière aux ténèbres, d'un pays dans un autre). 20. Passer en qch: -haline gelmek (Ce mot est passé en proverbe). 21. Passer pour: ...geçinmek, kendine... süsü vermek (Il passe pour avocat, pour grand savant). 22. Passer sous qch: a) -altından geçmek (Passer sous un pont), b )tkz. -in altında kalmak, ezilmek (Passer sous un train, sous une voiture). 23. Passer sur: a) -üstünden geçmek (Passer sur un pont), b) -i çiğneyip geçmek (Un camion passe sur lui), c)-üzerinde hiç durmamak, önem vermeden geçmek (Ilpasse sur les petits détails), d) -i bağışlamak, unutmak, üzerinde durmamak (Passer sur les fautes d'un ami). 24. gçl. Passer qch: -i geçmek, aşmak

passer (Passer le seuil, la frontière). 25. gçl. ...olmak,-e tâbi tutulmak (Passer un examen, un test). 26. gçl. -i geçirmek (Passer ses vacances à Istanbul. Passer la soirée chez un ami). 27. gçl. Süzmek (Passer le café, passer un bouillon, une sauce). 28. gçl. Çabucak giymek, kısa bir süre için giymek, üstüne geçirmek (Passer une veste, un tricot). 29. gçl. Yazmak, kaydetmek, deftere geçirmek (Passer un article sur le compte). 30. gçl. -i atlamak, unutmak (Passer un mot, une phrase en copiant un texte). 31. gçl. -den üstün olmak (Il passe, en beauté, les jeunes filles). 32. gçl. Geçirmek (Passer des marchandises en transit). 33 gçl. Ağartmak, soldurmak (Le soleil passe les couleurs). 34. gçl. Yapmak, "akdetmek, imzalamak (Passer un contrat. Passer un accord). 35. gçl. Geçirmek, gidermek, dindirmek (Ces comprimés passent la douleur). 36. gçl. Oynatmak, göstermek, temsil etmek (Passer un film). 37. Passer qch à: a) Bir şeyi -e geçirmek, takmak (Passer un anneau au doigt), b) Bir şeyi -e bulaştırmak, geçirmek (Passer une maladie à un enfant; passer sa grippe à toute la famille), c) Birinin -sini bağışlamak, "affetmek, birini -sine bakmamak, aldırmamak (Je lui passe son insolence. Il passe tous leurs caprices à ses enfants), d) Birine.. .vermek (Passemoi une cigarette, passe-moi le sel). 38. Passer qch sur qch: Bir şeyin üzerine ...sürmek, geçmek (Passer une couche de peinture sur une porte). 39. Passer qch à f.qch: -sini -mekle geçirmek (Passer son temps à bavarder. Il passe ses journées à taquiner son frère). 40. Passe de f.qch, passe encore de f.qch: -mek haydi neyse, ama... (Passe encore de n'être pas à l'heure, mais il aurait dû nous prévenir). § Se passer: 1. Geçmek, geçip gitmek (La journée se passe bien). 2. Geçmek, "cereyan etmek, olup bitmek (Qu'est-ce qui se passe? L'action se passe dans un petit village). 3. Se passer de qch: a) -i bırakmak, artık kullanmamak (Se passer du tabac, de l'alcool), b) -e aldırmamak, bakmamak, önem vermemek, onsuz edebilmek (L'admiration se passe de l'amitié). 4. Se passer de f.qch: -mekten vazgeçmek, yoksun kalmak (Se passer de manger). § Passer à l'as: Kaçmak, ortadan kaybolmak, sırra kadem basmak. Passer qch au bleu: 1. Gizlice aşırmak, iç etmek. 2. Unutturmak, boğuntuya getirmek. Passer qn à tabac: -i iyice bir dövmek, ıslatmak. Passer à l'action: Eyleme geçmek, uygulamaya geçmek. Passer qn au crible: -i çok sıkı bir elemeden geçirmek, -e ecel teri döktürmek. Passer qn au fil de l'épée: -i kılıçtan geçirmek. Passer au laminoir: Başına çok şeyler gelmiş olmak, başına gelmedik

1013

passer kalmamak. Passer qch au tamis: -i sıkı bir elemeden geçirmek, iciğini ciciğini çıkarmak, didikleye didikleye incelemek. Passer au travers de qch: -den kurtulmak, "muaf tutulmak (Passer au travers d'une corvée, d'une punition). Passerau tourniquet: Savaş divanına çıkmak. Passer dans l'autre monde: Ölmek, öbür dünyayı boylamak. Passer de la pommade à qn: -e dalkavukluk etmek, yağ çekmek, yağcılık etmek, -i traşlamak. Passer de mode: Modası geçmek. Passer dessus à qn: -i çiğneyip geçmek (Le train lui a passé dessus). Passer devant le nez à qn: Ayağına gelmişken, burnunun dibindeyken -i elden kaçırmak (La chance lui passe devant le nez). Passer de vie à trépas: Ölmek. Passer du coq à l'âne: İpsiz sapsız konuşmak, saçma sapan laflar etmek. Passer qch en revue: -i gözden geçirmek. Passer entre les gouttes: Ucuz atlatmak, ucuz kurtulmak. Passer inaperçu: Kimsenin dikkatini çekmemek, hiç göze çarpmamak. Passer la barque de Caron: Ölmek, imamın kayığına binmek. Passer l'âge de f.qch: Artık -cek yaşta olmamak, -cek yaşı çoktan geçmek. Passer la main: Razı olmak, boyun eğmek. Passer la main à qn: (Kâğıt oyununda) Eli -e vermek. Passer la parole à qn: Sözü -e vermek. Passer l'arme à gauche: Ölmek, tahtalı köyü boylamak. Passer le cap: 1. Kritik yaşı geçirmek. 2. Engeli aşmak, güçlüğü atlatmak. Passer le falot: Savaş divanına verilmek. Passer le jeu: Aşırı gitmek, ölçüyü kaçırmak, kabak tadı vermek. Passer l'éponge sur qch: -üzerine sünger çekmek -i unutmak, örtbas etmek. Passer les bornes: Çizmeden yukarı çıkmak, sınırı aşmak, ileri gitmek. Passer outre: Aldırış etmemek, boş vermek. Passer outre à qch: -e aldırmamak, -i dikkate almamak. Passer par là, y passer: 1. O sıradan geçmek, o güçlükleri çekmek, o işler başına gelmiş olmak (Je suis passé par là; j'y suis passé: O güçlükleri ben de çektim, bu yollardan ben de geçtim). 2. Ölmek (Si tu conduis aussi vite, nous allons tous y passer: Arabayı böyle hızlı sürersen, hepimiz ölürüz). Passer qn, qch par l'étamine, à l'étamine: -i çok sıkı bir elemeden geçirmek, -e kök söktürmek. Passer qn par les armes: -i kurşuna dizmek. Passer qch sous silence: -i susuşla geçiştirmek, adını anmamak. Passer sa fureur, sa colère sur qn: Kızgınlığını, öfkesini -den çıkarmak (Il passe sa fureur sur sa femme). Passer sa vie dans ses pantoufles: Evden dışarı çıkmamak, tüm yaşamını hep evde geçirmek. Passer sa mauvaise humeur à qn: -ile çıngar çıkarmak, hiç yoktan kavga çıkarmak. Passer un savon à qn: -i iyice

passerage paylamak, adamakıllı haşlamak, -e iyice bir giydirmek. Passer une nuit blanche: Uykusuz bir gece geçirmek, sabahı diri etmek. Passer un mauvais quart d'heure: Çok sıkıntılı bir an geçirmek. Passer un poil à qn: -i paylamak, azarlamak, haşlamak; ağzının payını vermek. Se passer la fantaisie de f.qch: Birdenbire canı -mek istemek, passerage er. bilb. Horozcuk, passereau er. 1. (Eski) Serçe. 2. er. ç. hayb. a) Serçegiller. b) Ötücü kuşlar, passerelle diş. 1. Yaya köprüsü (Une passerelle passe au-dessus de la voie de chemin de fer). 2. den. Kaptan köprüsü. 3. (Uçak ve gemilerde, yolcuların binmesi için) Merdiven (Enlever, approcher la passerelle). 4. (Tiyatroda) a) İskele, sahne iskelesi, b) Köprü, sahne üstünde geçit, passeriformes —» passereaux, passe-rose, passerose diş. bitb. Gülhatmi. passe-temps er. Hoş vakit geçirecek şey, eğlence, eğlenceli iş. passe-thé er. Çay süzgeci. passeur,euse ad. 1. Irmak salcısı. 2. mec. Sınırlardan kaçak insan geçiren kimse, passe-volant er. 1. Mevcudu çok gösterip tayınından yararlanmak için yoklamaya çıkarılan düzmece asker. 2. Aynı erekle tayfa defterinde gösterilen kimse. 3. Çağrısız konuk, bedavacı, beleşçi. passibles. 1. Duyumlu, duyumu olan (Toutanimal est passible). 2. Passible de: -e uğraması gereken, -i çekmesi gereken (Etre passible d'une amende, d'un emprisonnement. Il est passible de la peine de mort). passif er. Ödenecek borçlar, borçlar toplamı (Le passif de la succession excédait l'actif). passif,ive s. 1. İlgisiz; duygusuz, tepkisiz, hareketsiz, edilgin, "münfail (Un élève passif en classe. Il reste passif devant les événements). 2. Körükörüne (Une obéissance passive). 3. dilb. Edilgen ( La forme passive d'un verbe). 4. Şiddete baş vurmadan yapılan, şiddet kullanmayan (Résistance passive, défense passive). passifloracées diş. ç. bitb. Çarkıfelekgiller, passiflore diş. bitb. Çarkıfelek, passim bel. Lat. (Bir kitap yada yapıt kaynakça olarak gösterilirken) Şurasında burasında, değişik bir çok sayfalannda (Voir page dix et passim). passion diş. 1. Sevi; sevgi (La passion qu'il ressent pour cette femme. Déclarer, avouer sa passion). 2. Tutku, "ihtiras, "hırs (La passion de l'argent, du jeu, de l'art, du pouvoir). 3. Coşku, coşkun duygu,

1014

pasteur

büyük duyarlık, heyecan (Une oeuvre pleine de passion). 4. Öfke, kızgınlık (Se laisser emporter par la passion). 5. Yobazlık, bağnazlık (Se laisser aveugler par la passion politique. La passion partisane). 6. (Eski) Ezinç, "azap. 7. (Büyük harfle) İsa'nın çektikleri; İncil'de İsa'nın çektiği acılan anlatan bölüm, passionnantes. Çok ilginç; sürükleyici; coşturucu, coşku uyandırıcı, "heyecan verici, "heyecanlı (Une histoire passionnante. Un film passionnant, un roman passionnant. Le match a été passionnant). passionnée s. 1. Tutkun, "sevdalı (Une femme passionnée). 2. Yan tutan, "tarafgirane (Un jugement passionné). 3. Ateşli, şiddetli (Un amour passionné, une haine passionnée). 4. Coşkulu (Un lecteur passionné). S. Passionné de qch, pour qch: -e düşkün, tutkun, çok meraklı (Etre passionné de gloire, pour les arts). 6. ad. Tutkusu olan kimse, tutkulu, "muhteris (C'est un passionné). 7. ad. Çabuk kızan, öfkeci (C'est un passionné qui est incapable d'agir avec calme et objectivité). passionnelle s. 1. Tutkusal, tutkulara değgin. 2. Seviye değgin; "aşk yüzünden olan, sevi uğruna işlenen (Un crime passionnel). passionnément bel. Tutkuyla, çılgınca, pek çok (Aimer une femme passionnément). passionner gç/. 1. Coşturmak, coşkulandırmak, ilgi ve tutku uyandırmak, çok hoşuna gitmek (Ce film m'a passionné). 2. Kızıştırmak, şiddetlendirmek (Passionner un débat, une discussion). § Se passionner: 1. Kızmak, öfkelenmek (Ne vous passionnez pas). 2. Se passionner pour qch: -e karşı büyük bir ilgi duymak, merak sarmak; düşkünlük göstermek (Se passionner pour une science, pour une affaire, pour les courses de chevaux). passivement bel. Edilgence; ilgisizce; tutkusuz ve isteksizce. passivité 1. Edilgenlik, "münfaillik. 2. İlgisizlik, tutkusuzluk ve isteksizlik (Sapassivité en classe est cause de ses mauvais résultats). 3. kim. Dinginlik, passoire diş. Süzgeç, kevgir, pastel er. 1. Tebeşirboya, pastel (Un portrait au pastel). 2. Tebeşirboyayla yapılmış resim (Pastel sur carton. Les pastels de Degas). 3. bitb. Çivitotu. pastelliste ad. Tebeşirboya ressamı, pastelci. pastèque diş. Karpuz (Une tranche de pastèque). pasteur er. 1. Çoban. 2. Hayvancılıkla geçinen (Un peuple de pasteurs. Le nomade est un pasteur). 3. mec. Önder, baş, yol gösterici (Pasteur des peuples). 4. Papaz ; özellikle protestan papazı ( Un

pasteurisation

1015

prêtre catholique et un pasteur protestant). § Le Bon Pasteur, Le Pasteur des âmes: tsa peygamber, pasteurisation diş. Pastörize etme ; pastörize edilme (Pasteurisation du lait). pasteuriser gçl. Pastörize etmek, pastiche er. ed. 1. Benzek, "nazire; başka bir koşuk örnek tutularak aynı ölçü ve aynı uyakla yazılan koşuk. 2. Öykünme (Faire un pastiche d'un romancier, d'un acteur. C'est un pastiche très réussi de Proust). 3. Birkaç bestecinin yapıtlarından oluşturulmuş beste; türlü yapıtlardan devşirme opera, pasticher gçl. Üslubuna, tarzına öykünmek, -i "taklit etmek, "benzeklemek (Pasticher un romancier, un poète). pasticheur er. *Benzekçi; öykünmeci, "taklitçi, pastille diş. 1. Kokulu yada ilâçlı yumuşak yassı şeker, pastil (Pastille de menthe. Prendre une pastille après chaque repas). 2. Yassı benek, yuvarlak desen (Tissu à pastilles, robe à pastilles). 3. (Eski) Havaya hoş bir koku vermek için yakılan kokulu macun (Pastille de benjoin, d'encens). pastis [pastis] er. 1. Anasonlu bir içki, pastis. 2. tkz. Sıkıntı; sıkıntılı durum, pastoral, e s. 1. Çobanlara değgin (La vie pastorale. Chant pastoral). 2. ed. Kırsal; kırları, köyleri ve doğa güzelliklerini anlatan (Un roman pastoral, poème pastoral). 3. Papazlara değgin, piskoposlara değgin (Tournée pastorale, anneau pastoral). 4. diş. Konusunu kırsal yaşamdan alan yazın yada müzik yapıtı, pastorat er. Papazlık; protestan papazlığı, pastoureau,elle ad. Küçük çoban; çoban kızı (Un pastoureau, une pastourelle). pastourelle 1 .müz. (18. yüzyılda) Kır şarkısı. 2. Kadril dansının dördüncü figürü. 3. ed. Ortaçağda bir lirik tür. pat [pat] s. ve er. (Satrançta) Pata. patache diş. 1. (Eskiden) Karakol dubası; karakol gemisi. 2. Yaysız büyük yolcu arabası. 3. (Şimdi) tkz. Eski ve kötü araba, patachon er. 1. Karakol gemisi kaptanı. 2. Yolcu arabası sürücüsü, arabacı. § Mener une vie de patachon: Kendini içki ve eğlenceye kaptırmak, çok düzensiz bir yaşantısı olmak, patafloler gçl. tkz. (Sabırsızlık anlatan şu deyimde geçer). Que le diable te patafioie: Hay Allah, ne diyeyim! Kahrolasın, e mi! patapouf er. tkz. 1. Battal adam; lenduha. 2. ünl. (Bir düşüş gürültüsü anlatır) Pat! Pattadak! Pat diye! pataquès er. dilb. 1. Yanlış ulama. 2. Her türlü kaba dil yanlışlığı.

patelinage patard er. 1. Para; düşük değerli eski bir flaman parası. 2. hlk. Pek az bir para, pul. patate diş. bitb. 1. Sıcak bölgelerde yetişen, patatese benzer tatlı ve iri yumrulu bir bitki; bu bitkinin kökü. 2. tkz. Patates. 3. mec. hlk. Bön, budala, hödük. § En avoir gros sur la patate: tkz. Canı çok sıkılmak, kızıp üzülmek, patati, patata ünl. tkz. Et patati et patata: Yok şöyleymiş, yok böyleşmiş! Yok şu, yok bu! patatras ünl. Paldır küldür! Pat! (Patatras! Voilà le vase cassé!). pataud,e ad. 1. Hantal, şişman ve ağır kimse (Un gros pataud, une pataude). 2. s. Ağır, hantal; beceriksiz, sakar (Il avait l'allure pataude). 3. er. İri ayaklı köpek yavrusu, pataugeage er. Bocalama. patauger gsz. 1. Sulu yada çamurlu bir şeyin içinde bata çıka yürümek (Enfants qui pataugent dans les ruisseaux. Cheval qui pataugeait dans les ornières). 2. mec. Bocalamak (Patauger dans un exposé, dans un raisonnement). pataugeur,euse ad. Bocalayıcı, bocalayıp duran, patchouli er. bitb. l.Tefarikotu. 2. Bu bitkiden elde edilen bir koku, esans (Vous sentez le patchouli). pâte diş. 1. Hamur (Pétrir, aplatir la pâte. Pâte à pain). 2. Macun (Pâte dentifrice: Diş macunu). 3. Ezme (Pâte d'amandes). 4. mec. Huy, maya. § Une bonne pâte: İyi bir adam. iyi huylu. Une pâte molle: Sümsük, sünepe, kişiliksiz bir adam. Pâtes alimentaires, pâtes: Makarna, şehriye gibi hazır hamurlu yiyecekler (Acheter un sachet de pâtes). Etre comme un coq en pâte: Bolluk içinde yüzmek. Mettre la main à la pâte: Bir işi kendi yapmak, kendi görmek, pâté er. 1. Ezme (Pâté de foie, de lapin). 2. Kıymalı yada balıklı börek. 3. Çömlekte soğutulmuş baharatlı, mantarlı et yemeği. 4. Mürekkep lekesi (Il fait des pâtés en écrivant. Faire un pâté pour dissimulerunefaute d'orthographe).S.Çocukların oynarken yaptıkları kumdan yada çamurdan evcik (Les enfants jouent aux pâtés sur la plage. I! faisait des pâtés avec du sable). 6. Aralarından hiç sokak geçmeyen ev topluluğu (Pâté de maisons da denir). pâtée diş. Yal, hayvan mancası ( Préparer de la pâtée pour le chat). patelin er. tkz. Memleket, köy (Il est du même patelin que moi). patelin,e s. tkz. Yüze gülücü, sinsi; kurnaz; dalkavuk ve içtenliksiz (Elle était pateline. Avoir des manières patelines, un ton patelin). patelinage er. patelinerie diş. Yüze gülücük, sinsilik, kurnazlık, dalkavukluk, içtensizlik.

pateliner

1016

pateliner gsz. 1. İçtenliksizce davranmak, sinsi ve kurnazca davranmak. 2. gçl. Pateliner qn: -in yüzüne gülmek, -e dalkavukluk edip kandırmak, patelle diş. hayb. 1. Koni-kabuklusalyangoz. 2. (Eski Romalılarda) Çanak, patène diş. Kiliselerde kullanılan bir çeşit kutsal çanak, kutsal tabak, patenôtre diş. 1. Pazar duası. 2. Dua, yakarı (Après quelques patenôtres, on descendit le cercueil dans

la fosse). 3. Anlamsız ve boş lakırdı, anlaşılmaz söz (Il marmotte toujours certaines

patent,e

s.

Açık,

ortada,

patenôtres).

belli,

(L'accroissement de la longévité nombreux pays est un fait patent).

besbelli dans de § Lettres

patentes: tar. Fransa'da kralın meclislere gönderdiği açık mektuplar, patentable s. Gelir vergisi ödemesi gereken; esnaf vergisine tâbi (Commerçantpatentable). patente diş. 1. *Buluşbelgesi, "patenta. 2. Yıllık gelir vergisi, esnaf vergisi (Patente payée par un commerçant). 3. Gelir vergisi alındısı. 4. den. Gemi sağlık belgesi, patente,e s. 1. Gelir vergisi ödeyen; gelir vergisine tâbi (Commerçantpatenté). 2. mec. tkz. Gedikli, tanınmış, kaşarlanmış, pişmiş (Un vieux voleur patenté. Le défenseur patenté des nobles causes). patenter gçl. 1. Gelir vergisine bağlamak. 2. Buluş belgesi vermek, pater [pata/ er. 1. (Büyük harfle)Hıristiyanlıkta, Pater duası (Dire deux Pater). 2. Hıristiyan tespihlerinde, çekilirken Pater duası okunan iri tane. 3. tkz. (Çocuk dilinde) Baba. pater familias er. 1. (Eski) Aile babası. 2. Kazak erkek; evde dediği dedik baba. patère diş. 1. Eski Romalılarda kurban ayinlerinde kullanılan kutsal maden kap. 2. Duvara tutturulan giysi askısı, giysi çengeli (Accrocher son pardessus à une patère). paternalisme er. 1. fels. Babacılık; Devletin, çeşitli sınıflar üstünde babalık ederek bu sınıflar arasında denge kurmaya çalışması yada aralarında hakemlik etmesi. 2. Koruyuculuk perdesi altında diktatörlük (Le paternalisme de Salazar). paterne s. Sözde iyilikçi, sözde iyilik ister, sözde iyiliksever (Paroles paternes, un ton paterne). paternel,le s. 1. Babaya değgin, babayla ilgili, babaya karşı (Amour paternel: Baba sevgisi. Sentiment paternel: Babalık duygusu). 2. Baba gibi, babaca, babacan (Un professeur très paternel avec ses élèves. Un regard paternel). 3. Baba yönünden, baba tarafından (Un parent paternel). 4. er. hlk. Baba.

patience

paternellement bel. Babaca, baba gibi. paternité diş. 1. Babalık (Les joies et les soucis de la paternité). 2. mec. Yaratıcılık, yazarlık, yapıcılık; bir şeyin yazarı, yaratıcısı, yapıcısı olma (Revendiquer la paternité d'un projet, d'un ouvrage. La paternité de certains poèmes a été faussement attribuée à Homère). § Action en

paternité: huk. Babalık dâvası. Action en désaveu de paternité: Babalık reddi dâvası, pâteux,euses. 1. Pekkoyu (Encrepâteuse). 2. Ağıza yapışkanlık veren (Poirepâteuse). § Style pâteux: Ağır ve tatsız tuzsuz bir biçem. Avoir la bouche pâteuse: Ağzı yapış yapış olmak. Avoir la langue pâteuse: Dili pas tutmak, pathétique s. 1. Dokunaklı, etkili, içlendirici (Un roman, un film pathétique).

2. er. Dokunaklılık,

etkililik, içlendiricilik (Une scène d'un pathétique simple).

pathétiquement bel. Dokunaklı bir biçimde, içlendirecek biçimde (Déclamer pathétiquement une tirade). pathogènes, hek. Hastalık yapan, sayrılığa yol açan (Microbes pathogènes). pathologie diş. Hastahkbilim, *sayrılıkbilim, "patoloji. pathologique s. 1. Hastahkbilime değgin, "hastalıkbilimsel, *saynhkbilimsel (Anatomie pathologique). 2. 'Sayrıl, sayrılığa değgin, hastalığa değgin, "marazi (Un état pathologique). 3. mec. tkz. Anormal, delice (Un comportement pathologique). pathologiste ad. Hastahkbilim uzmanı, hastalıkbilimci, 'sayrılıkbilimci. pathos [patos] er. 1. (Eskiden) Dinleyenleri etkileyip coşturan söz sanatı. 2. Tumturak (Un article écrit dans un pathos insupportable). § Faire du pathos: Tumturaklı sözler söylemek, parlak söylevler çekmek ( Un avocat qui fait du pathos sur la barbarie du crime commis). patibulaire s. 1. Güven uyandırmayan, kötülük ve kuşku esinleyen (Figure, mine, visage patibulaire). 2. Darağacına değgin. 3. Darağacım anımsatan, uğursuz. 4. ad. İdam kaçkını gibi adam. patiemment bel. Sabırla (Attendrepatiemment). patience diş. 1. Sabır (Attendre, souffrir avec patience). 2. iskambil falı, iskambil kâğıtlarıyla düzenlenen çeşitli oyunlar (Elle fait toujours des patiences). 3. (Eski) Kumaşı kirletmeden düğmeleri parlatmak için askerlerin kullandıktan ortası yank tahtadan bir alet. 4. ünl. Bekleyin! Sabredin biraz! Lütfen biraz sabır! § Abuser de la patience de qn: -in sabnnı kötüye kullanmak. Etre

patience à bout de patience: Sabrı tükenmek, artık sabrı kalmamak, sabrı taşmak. Perdre patience: Sabrı tükenmek, sabrı taşmak. Prendre patience: Sabretmek. Prendre qch en patience: -e sızlanmadan katlanmak, patience diş. bitb. Lâbada (La racine de patience est un antiscorbutique). patient,es. 1. Sabirh (Un homme patient. Elle n'est pas patiente). 2. Sabırla yapılan, bıkmadan usanmadan sürdürülen (Au prix d'un patient travail, les savants ont réussi à déchiffrer cette inscription). 3. ad. İşkence gören yada görecek kimse. 4. Ameliyat olan yada olacak kimse. 5. Hasta (Le médecin et ses patients). patienter gsz. Sabretmek; sabırla beklemek, patin er. 1. (Eskiden) Çamur ayakkabısı. 2. Paten (Patins à glace, patins à roulettes). 3. (Kızaklarda) Ayak (Les patins d'un traîneau, d'une luge). 4. Rayın travers üzerine gelen taban kısmı. § Faire du patin: Paten yapmak, patenle kaymak. Rouler un patin: argo. Dilini kadının ağzına sokup emişmek. patinage er. 1. Paten yapma (Patinage artistique. Piste de patinage). 2. (Arabalarda) Olduğu yerde çalışıp ilerleyememe, patinaj (Le patinage des roues d'une voiture sur la neige durcie). patine diş. 1. (Açıkhavada kalan bakır yada tunç nesneler üzerinde oluşan) Pas, eskilik pası (Une statue de bronze qui a pris une belle patine). 2. Kirlilikten kararma yada sararma, kirlilik pası (La patine d'un manche d'outil). 3. Nesneleri eskimekten korumak için üstlerine çekilen cila, boya yada macun. § Prendre de la patine: mec. Eskimek, paslanmak, köhnemek. patiner gsz. 1. Paten yapmak, patenle kaymak. 2. Yerinde dönüp ilerleyemek, patinaj yapmak (Les roues arrière de la voiture patinent sur le verglas. L'auto patine dans la boue). 3. gçl. Dokuna dokuna eski ve kirli bir görünüm vermek; cila yada boya çekerek koyu ve eski bir görünüm vermek (Plusieurs générations ont patiné cette rampe d'escalier. Patiner un meuble). §Sepatiner: Paslanmak, kirlenmek, üstü kir pas tutmak (Sculptures qui commencent à se patiner). patinette diş. Çocukların üzerine basıp kaydıkları iki tekerlekli oyuncak, patineur,euse ad. Patenci (Les patineurs évoulent avec grâce sur l'étang). patinoire diş. 1. Paten alam (Patinoire naturelle, artificielle, couverte). 2. mec. Çok kaygan yer (La rue est une vraie patinoire). patio [patjo] er. (Güneyde yada İspanyada, evlerde) İçavlu.

1017

patriarcalement

pâtir gsz. 1. (Eski) Acı çekmek ( Quand on a un peu pâti, le plaisir en semble meilleur). 2. (Eski) Durgunlaşmak, gevşemek (Les affaires pâtissent). 3. Pâtir de qch: a) -in cezasını çekmek; -den acı çekmek (Les enfants pâtissent de la sottise des grands. Pâtir de l'injustice), b) -den zarar görmek (Sa santé pâtira de ses excès). patiras, patira er. hlk. Abalı; herkesin derdini kahrını çeken kimse, pâtis[patijer. Hayvanların yayıldıkları çalılık, kıraç alan. pâtisser gsz. (Az kullanılır) Hamur işi yapmak; hamur açmak (Ellepâtisse remarquablement). pâtisserie diş. 1. Pasta, pastalar, türlü pastalar (Aimer la pâtisserie). 2. Pastacı dükkânı, pastane (Il tient une pâtisserie â Ankara). 3. Pasta yapma; pastacılık (Apprendre la pâtisserie). 4. Alçı kabartma (Des demeures aux pâtisseries 1900). pâtissier,ère ad. 1. Pastacı. 2. Pasta ve pastacılığa değgin (Crème pâtissière: Pasta kreması. Garçon pâtissier: Pastacı çırağı). 3. er. Pasta kitabı, pasta yapılmasını öğreten kitap, pâtisson er. bitb. İspanyol enginarı da denen bir tür kabak, patoche diş. tkz. El. patois er. 1. Taşra ağzı °şive, ağız (Paysan qui parle patois). 1. Tuhaf ve anlaşılmaz dil, argo (Il lui parla en patois séminariste). patoisant,e s. ve ad. Taşra ağzıyla konuşan, patoiser gsz. Taşra ağzıyla konuşmak, bölgesel bir ağızla konuşmak, pâton er. Hamur parçası, bir ekmeklik hamur (Enfourner les pâtons). 2. Kümes hayvanlarını semirtmekte kullanılan yağlı hamur parçası, patouillard er. (Az kullanılır) Kötü gemi; ağır ve hantal gemi. patouiller gsz. 1. Bocalamak (Patouiller dans la boue). 2. gçl. -i beceriksiz ve pis bir şekilde ele almak, ağzına yüzüne bulaştırmak, patraques. 1. Biraz hasta, biraz kırıklığı olan (Jeme sens patraque aujourd'hui). 2. diş. (Eski) Yıpranmış, eskimiş makina; eski ve bozuk saat (Sa vieille patraque retardait). 3. mec. tkz. Zayıf, hastalıklı kimse, pâtre er. Çoban. patriarcale s. 1. İlk peygamlerlere değgin. 2. Patriğe değgin (Siège, trône patriarcal. Croix patriarcale). 3. (Toplumbilimde) Ataerkil, babaerkil (Famille patriarcale, société patriarcale). 4. Basit ve sade, kavgasız gürültüsüz (Une vie patriarcale). patriarcalement bel. Basit ve sade bir biçimde, hır gür olmadan.

patriarcat

1018

patriarcat er. 1. Patriklik (Il est élevé au patriarcat). 2. Ataerki, ataerkillik; babaerki, babaerkillik. patriarche er. 1. Tufana dek gelen ilk peygamberlerin her biri. 2. Patrik, Ortodoks kilisesinin başı. 3. Saygın ihtiyar, saygıdeğer ihtiyar. 4. Kalabalık çocuk ve torunları arasında rahat ve mutlu yaşayıp giden ihtiyar (Mener une vie de patriarche). patriciennes, vead. 1. (Eski Romalılarda) Soylular sınıfından olan yurttaş, soylu yurttaş. 2. (Bugün) Soylu; soylu kişi; soylulara değgin, patrie diş. 1. Yurt, vatan (Défendre sa patrie par les armes. Amour de la patrie; aimer sa patrie). 2. Doğum yeri ; bir şeyin doğduğu yer (Rouen était la patrie de Corneille. La patrie de la poésie, de l'art). § La mère patrie: Anayurt, anavatan, patrimoine er. huk. 1. Anababa kalıtı; anadan babadan kalan mal, "kalıt (Dilapider le patrimoine maternel). 2. (Birinin yada bir ortaklığın) Nesi varsa, varı yoğu, malvarlığı, "mamelek. 3. mec. Ortak mal (Les oeuvres littéraires sont le patrimoine

de

l'univers).

patrimonial, e s. Anadan babadan kalma; malvarlığına değgin, "mamelekle ilgili (Biens patrimoniaux).

patriotard, e s. ve ad. tkz. Aşırı yurtseverlik taslayan; pek yurtsever geçinen, patriote s. ve ad. Yurtsever (Il est très patriote. Les patriotes ont organisé la résistance à

l'occupant).

patriotique s. Yursevgisine değgin, yurtsevgisi dolu; yurtseverce (Un chant patriotique. Un poème d'inspiration

patriotique).

patriotiquement bel. Yurtseverce; yurtseverlikle, patriotisme er. Yurtseverlik (Il a fait preuve d'un grand patriotisme). patristique diş. 1. Kilise babaları denen din ulularının yaşamöykülerini anlatan kitap. 2. s. Din ulularına değgin (Ouvrages patristiques). patrologie diş. 1. Kilise babaları denen din ulularının tüm yapıtları koleksiyonu. 2. Din ulularının yaşamöykülerini anlatan kitap, patron,ne ad. 1. İşveren, "patron (Lepatron d'une usine. La patronne du restaurant est à la caisse). 2. Bir kimsenin, bir kent yada bir kilisenin adını taşıdığı ermiş. 3. Koruyucu. 4. Bir bilimsel çalışmayı yürüten ve denetleyen (Patron de thèse). 5. Bir tıp kürsüsü yada kliniğinin başı olan profesör. 6. diş. hlk. Karı, kadın, köroğlu. 7. (Küçük tekneler için) Kaptan, reis (Patron d'un remorqueur, d'une barque). patron er. (Biçki, resim, örgü vb için) Kalıp, patron (Le patron d'un manteau). patronage er. 1. Koruma, "himaye (Je ne vous

patte

demande ni patronage, ni référence, ni service d'aucune sorte. Gala sous le haut patronage du Président de la République). 2. Koruma derneği, esirgeme kurumu. 3. Tatil günleri yada okul dışı zamanlarda çocuklara din öğretimi yapan kilise okulu (Mon fils va au patronage tous les jeudis). patronal,e s. İşverene yada işverenlere değgin (Un syndicat patronal). patronat er. 1. İşverenlik, "patronluk. 2. İşverenler (Confédération nationale du patronat français). patronner gçl. 1. Korumak, desteklemek, arka olmak (Patronner une personne, une entreprise). 2. (Basımcılıkta) Delikli kalıpla basmak. 3. (Biçki dikişte) Patronunu almak (Patronner un corsage). patronnesse s. ve diş. Yardımseverlik için düzenlenen bir eğlenceyi yada yardımsever bir derneği yöneten kadın, patronyme er. Soyadı. patronymique s. Soyu belirten (Nom patronymique: Soyadı). patrouille diş. 1. Kol gezme, devriye (Exécuter une patrouille. Aller en patrouille). 2. Kol, karakol, polis yada asker birliği (Les patrouilles de police ont vérifié l'identité des passants). 3. Karakol gemileri, devriye gemileri, patrouillerez. 1. Kol gezmek; devriye gezmek (De petits groupes en armes patrouillent dans les rues). 2. Bocalamak (Patrouiller dans la boue). patrouilleur er. 1. Kol gezen asker; devriye gezen er, devriye. 2. Karakol gemisi; devriye uçağı, patte diş. 1. (Kimi hayvan, kuş ve böceklerde) Ayak (Les pattes du chien, du chat, d'un homard, d'une poule). 2. Bacak (Se casser la patte). 3. hlk. El (Bas les pattes!: Çek bakayım elini! İndir elini! Dokunma!). 4. (Gemi çapasında) Tırnak (Pattes d'une ancre). 5. (Ayakkabı, giysi ve başka eşyada) Dil; kapak; ilikleme atkısı (Pattes d'une chaussure, d'une poche, d'un portefeuille). 6. Başı yassı ve delikli çivi. 7. mec. El yeteneği, ustalık, beceri (Ce peintre a de la patte). 8. Favori, saç favorisi. § Coup de patte: 1. El yeteneği, ustalık (Ce peintre a le coup de patte). 2. tkz. Dokunaklı söz, taş; laf atma, söz dokundurma. Moutonàcinq pattes: Bulunması çok güç şey, bulunmaz Hint kumaşı. Pattes de lapin: Kısa favori: Pattes de mouche: Kargacık burgacık yazı. Avoir un fil à la patte: tkz. Bir türlü kurtulamadığı bir ayakbağı, bir engeli olmak; ökseden bir türlü kurtulamamak. Etre bas sur pattes, être court sur pattes: Hafifçe topallamak. Faire patte de velours: Yumuşak davranmak, işi bitene dek kendini pek yumuşak huylu göstermek. Graisser

patte-d'oie la patte à qn: -e rüşvet vermek. Marcher à quatre pattes: Emeklemek. Retomber sur ses pattes: Kedi gibi dört ayağı üstüne düşmek, dört ayak üstüne düşmek. Sortir, se tirer des pattes de qn: -i pençesinden, etkisinden kurtulmak. Tenir qn sous sa patte: -i pençesinde tutmak, etkisi ve buyruğu altında bulundurmak. Tirer dans les pattes de qn: -e güçlükler ve engeller çıkarmak, -e engel olmak, ayakbağı olmak. Tomber sous la patte de qn: -in pençesine düşmek, patte-d'oie diş. 1. Yol kavşağı, kavşak (Les chemins convergent en des pattes-d'oie très dangereuses pour la circulation). 2. Bir halatın üç kollu ucu. 3. Gözün dış ucundan şakağa doğru uzanan buruşukluklar, kırışıklıklar. 4. bitb. Kazayağı, pattemouille diş. Ütü bezi. pattu,e s. 1. (Hayvanlarda) İri ayaklı (Un chien pattu). 2, (Kuşlarda) Paçalı (Pigeonspattus). pâturage er. 1. Otlak (Les verts pâturages de Normandie. Amener, mener, mettre les vaches au pâturage). 2. (Eski) Otlatma hakkı; otlatma; hayvancılık yapma, pâture diş. 1. Yem (Les oiseaux cherchent leur pâture). 2. Otlak (Mener les vaches en pâture). 3. tkz. Yiyecek. 4. mec. Yem, kemik, kurbanlık (Il leur a donné les jésuites en pâture). § Vaine pâture: Ortamalı otlak, pâturer gsz. 1. Yem yemek ; otlamak (Les moutons, ça et là, pâturaient). 2. gçl. -i otlayarak yemek, pâturin er. bitb. Sanyonca. paturon, pâturon er. Bukağılık (Ce cheval a le paturon trop court). pauciflore s. bitb. Azçiçekli. paume diş. 1. Aya, el ayası, el içi, avuç içi (Lapaume de la main. Il me tendit une paume humide que je serrai avec dégoût). 2. Bir tür top oyunu (La paume, ancêtre du tennis). paumé,e s. ve ad. 1. hlk. Yoksul, fukara, "sefil. 2. Baygın, şaşkın, kendinden geçmiş, paumelle diş. 1. Bir arpa türü. 2. Kollu menteşe. 3. Saraç eldiveni, paumer gçl. 1. hlk. Yitirmek (J'ai paumé mon portefeuille). 2. hlk. Vurmak, yumruk atmak (Paumer la gueule à quelqu'un). 3. hlk. Yakalamak, enselemek; tutuklamak (On l'a paumé à la sortie de son hôtel). § Paumer ses plumes: tkz. Saçları dökülmek. § Se paumer: Şaşırmak, aldanmak. Se faire paumer: Yakalanmak, enselenmek, tutuklanmak, paupérisation diş. (Bir halk yada belirli bir sınıfta görülen) Sürekli yoksullaşma. . paupérisme er. (Bir halka yada halkın bir kısmındaki) Sürekli yoksulluk, sürüp giden

1019

pavé

yoksulluk (Le chômage et le paupérisme régnent dans le pays). paupière diş. Gözkapağı. § Fermer la paupière, les paupières: 1. Uykuya varmak, uyumak. 2. Ölmek, gözlerini yaşama kapamak. Fermer les paupières à qn: Birinin son soluğunda yanında bulunmak. Ouvrir la paupière, les paupières: Uyanmak, gözünü açmak, pause diş. 1. Ara, mola, durak, çalışmayı bırakma, "teneffüs (La pause de midi. Faire une pause de cinq minutes. Les points et les virgules correspondent à des pauses dans un texte). 2, müz. Duraklama, es. 3. müz. Es işareti, pauser gsz. Duraklamak, es yapmak. § Faire pauser qn: tkz. -i bekletmek, pauvres. 1. Yoksul, ° fakir (Une famille pauvre. Des paysans pauvres qui ne mangeaient presque jamais de viande). 2. Yoksulca, yoksulluk esinleyen (ila un air pauvre et souffreteux). 3. (Adlardan önce geldiğinde) Zavallı (Le pauvre chat ne pouvait pas marcher. Mon pauvre ami). 4. Acınacak, zavallı (C'est un pauvre type). 5. Verimsiz, kısır (Un sol pauvre). 6. Zayıf, az, az miktarda olan (Un minerai pauvr%). 7. Pauvre de qch, en qch: -bakımından zayıf, yoksun (Pauvre d'argent. Pauvre de talent et de ressources. Pays pauvre en pétrole). 8. ad. Yoksul, fakir; dilenci (Aider les pauvres. Faire l'aumône à un pauvre). § Pauvre sire, pauvre hère: Değersiz adam. pauvrement bel. 1. Yoksulluk içinde, yoksulca (Vivre pauvrement. Etre vêtu pauvrement). 2. Yetersiz, kötü (Il peint pauvrement). pauvresse diş. Yoksul kadın; dilenci kadın, pauvret,te s. vead. Yoksulcağız, zavallıcık, pauvreté diş. 1. Yoksulluk (Sa pauvreté ne lui permettait pas de se nourrir convenablement). 2. Kısırlık, zayıflık, cılızlık (Lapauvreté d'une terre, d'une langue). 3. (Genellikle çoğul olarak) Bayağılık, bayağı söz ve davranış (Quelles pauvretés on apprend à cet enfant! Dans son journal, il n'a noté que des pauvretés). pavage er. 1. Kaldırım döşeme (Pavage d'une rue, d'une chaussée). 2. Döşeme yapılmış olan yer, tahta yada mozaik döşeme (Le vase s'est cassé en tombant sur le pavage de la pièce). pavane diş. Eski bir dans; bu dansın havası, pavaner (se) gsz. Şişinmek, kasılmak, hindi gibi kabarmak (Il se pavanait au milieu d'un cercle d'admirateurs). pavé er. 1. Kaldırım taşı, döşeme tahtası (Poser des pavés). 2. Döşeme (Le pavé de marbre d'une église). 3. Kaldırım. 4. mec. Yol, sokak (Unpavé humide, glissant). 5. mec. tkz. Çok uzun ve ağır

pavé makale. § Avoir un pavé sur l'estomac: Midesinde bir ağırlık olmak; iyi sindirememek. Battre le pavé: Sokaklarda boş boş dolaşmak. Brûler le pavé: Çok hızlı gitmek, hızlı koşmak. Etre sur le pavé: Sokakta kalmış olmak, yersiz yurtsuz olmak. Jeter, mettre qn sur le pavé: -i sokağa atmak. Tenir haut le pavé: Birinci sırada olmak, en yüksek aşamada olmak, pavé,es. Kaldırımla döşenmiş (Une rue pavée). pavement er. 1. Kaldırımla döşeme. 2. Döşeme taşı yada çinisi. paver gçl. Kaldırım döşemek (Paver un ehemin. Paver la rue, la cour). paveur er. Kaldırım döşeyici, kaldırımcı, pavie diş. Etşeftalisi. pavillon er. 1. Küçük ev, "pavyon (Il habite un modeste pavillon de banlieue). 2. Bayrak, bandıra (Pavillon de guerre. Navire battant pavillon britannique). 3. (Nefesli çalgılarda) Geniş ağız (Pavillon d'une trompette). 4. Kulak kepçesi (Pavillon de l'oreille de denir). 5. Kiliselerde kutsal ekmek kabı örtüsü. 6. (Eski) Asker çadırı (Va sur les bords du Rhin planter tes pavillons). 7. Köşk (Pavillon de chasse). 8. (Hastane vb) Koğuş (Pavillon des cancéreux). § Amener pavillon, amener le pavillon: Teslim olmak; teslim işareti olarak bayrağı indirmek. Baisser pavillon devant qn: -in karşısında pes demek, -e boyun eğmek, teslim olmak, pavois er. 1. Büyük kalkan. 2. Gemilerde donanma bayrakları. § Elever, hisser qn sur le pavois: 1. -i iktidara getirmek, başa geçirmek. 2. -i övmek, ululamak. Hisser le grand pavois: (Şenlik yada bayram nedeniyle) Gemiyi bayraklarla donatmak, donanma bayrakları çekmek, pavoisement er. Bayraklarla donatma; bayraklarla donanma. pavoiser gçl. 1. -i bayraklarla donatmak (Pavoiser tous le bâtiments). 2. gsz. Her yana bayraklar asmak (Pavoiser pour l'arrivée du président d'un Etat voisin). pavot er. Haşhaş. payables. Ödenebilir; ödenmesi gereken (Acheter un téléviseur payable en dix mensualités). payant,e s. 1. Para ödeyen (Recevoir chez soi des hôtes payants). 2. Paralı, para ile olan, para ödenilen (Les places gratuites et les places payantes). 3. Gelir getiren, verimli, para getiren (Une entreprise payante). paye, paiedi'j. 1. Ödeme (Le jour de paye). 2. Ücret (Toucher sa paye). 3. mec. tkz. iki ödeme arasında geçen süre, uzun süre, uzun zaman (Ilya une paye qu'on ne l'a pas vu). § Haute paye:

1020

payeur

Askerlere verilen ek ödenek, payement, paiement er. 1. Ödeme (Le payement d'une amende. Demander des facilités de paiement). 2. Ödenen para, payer gçl. 1. Ödemek (Payer ses dettes, sacotisation syndicale). 2. Ücret vermek, aylık vermek, para vermek (Payer un employé. Je vous paierai à la fin du mois). 3. -in cezasını çekmek (Payer une faute, un crime). 4. Payer qch à qn: a) Birine... ödemek, vermek (Je lui ai payé cent francs), b) Birine ...ısmarlamak, sunmak (Viens, je te paie l'apéritif). 5. Payer de: -ile ödemek, -den ödemek (Payer de sa poche, de ses deniers). 6. Payer de qch: ...göstermek (Payer d'audace, d'ingratitude). 7. Payer qn de qch: Birine -sinin karşılığını vermek (Ce succès me paie de tous mes efforts). 8. gsz. Para getirmek; kazançh, verimli olmak ( C'est un métier qui paie). 9. Payer pour qn: -in cezasını çekmek, -yüzünden acı çekmek (Les bons paient pour les méchants. Il a payé pour tout le monde). § Payer cher qch: kendisine pahalıya mal olmak, -i pahalı ödemek (Nos troupes ont payé cher cette victoire). Payer de la même monnaie: Aynı şekilde karşdıkta bulunmak. Payer de retour: İyiliği iyilikle karşılamak; kalp kalbe karşı olmak. Payer de sa personne: 1. Çaba göstermek, bizzat işe girişmek. 2. Tehlikeye göğüs germek, kelleyi koltuğa almak. Payer qn en monnaie de singe: Birine para verecek yerde güzel söylevler çekmek. Para verecek yerde -ile eğlenmek. Payer laçasse: Yapılan zararı ödemek. Payer les pots cassés: Yapılan zarar ve ziyanı ödemek; yaptığının sonucuna katlanmak, ceremesini çekmek. Payer les violons: 1. (Eskiden) Güzel bir kadın onuruna balo vermek. 2. (Şimdi) Başkalarının masrafım ödemek, paraları sökülmek. Payer le tribut à la nature, payer tribut à la nature: Ölmek. Payer par acomptes: Taksitle ödemek. Payer rubis sur l'ongle: Tıkır tıkır ödemek, mırın kırın etmeden ödemek. Payer un coup à qn: -e bir kadeh içki ısmarlamak. Payer sa dette à son pays: Askerlik görevini yapmak, vatan borcunu ödemek. § Se payer: 1. Se payer qch: Kendine ...ikram etmek, sunmak, ısmarlamak (Se payer un extra). 2. Se payer de qch: -ile yetinmek, avunmak, -de kalmak (Sepayer de mots, d'illusions). § Se payer du bon temps: Eğlenmek, yaşamanın tadını çıkarmak. Se payer la tête de qn: -ile alay etmek, dalga geçmek. Se payer une pinte de bon sang: Çok eğlenmek. S'en payer une tranche: Çok eğlenmek, payeur, euse ad. 1. Borcunu ödeyen (C'est un mauvais payeur). 2. Ödeme memuru (Payeur aux

pays armées). 3. s. Ödeme yapan (Organisme, bureau payeur). pays er. 1. Ülke, "memleket (Les divers pays du monde). 2. Yurt (Défendre son pays par les armes. Mourir pour son pays). 3. Bölge (Pays de forêts, de vignes, d'élevage). 4. Köy, kasaba (Ilpasse ses vacances dans un petit pays des Alpes). 5. Bütün halk, ülkenin bütün halkı (Lepays l'acclamait). § Pays de cocagne: Masal ülkesi, bolluk ülkesi. Le mal du pays: Yurt özlemi, yurtsama. Etre en pays de connaissance: Tanıdıkları arasında olmak. Voir du pays: Gezip ülkeler görmek, çok yer gezip görmek. pays,e ad. tkz. Hemşeri (Il a rencontré un pays séjournant comme lui à l'étranger. C'est ma payse, nous sommes du même village). paysage er. 1. Görünüm, "manzara (Arrivé au sommet, on découvre un paysage magnifique). 2. Açıkhava resmi, kır resmi, "peyzaj (Peintre de paysages. Un paysage de Corot). paysagiste ad. 1. Açıkhava ressamı, peyzaja. 2. Bahçe mimarı, park ve bahçeleri düzenleme planlan yapan mimar, paysan, ne ad. 1. Köylü (Des paysans qui se rendent à la foire). 2. mec. Andavallı (Des manières de paysan). 3. s. Köylülere özgü, köylülere değgin (La vie paysanne. Moeurs, coutumes paysannes). § A la paysanne: Köylüler gibi, köylü tarzında, köylüce. paysannat er. Köylü sınıfı, köylüler (Lepaysannat français. paysannerie diş. 1. Köylülük, köylü hali. 2. Köylüler, köylü sınıfı (La paysannerie française). 3. Köylülerin yaşamı üzerine yazılmış yapıt (Les paysanneries de George Sand). péage er. 1. Ayakbastı parası, geçiş parası (Une route à péage). 2. Geçiş parası alınan yer. péager, ère ad. Geçiş paralarını alan kimse, "tahsildar. péagiste ad. (Paralı yollarda) Para tahsil eden görevli, tahsildar, péan, paean er. 1, Apollon onuruna ilahi. 2. Şenlik türküsü. peau diş. 1. Cilt; deri (Une jeune fille à la peau délicate. Des veines visibles sous la peau. La peau de l'ours). 2. İşlenmiş deri (Une fourrure en peau de lapin). 3. (Bitkilerde, yemişlerde) Kabuk (La peau d'une pomme, d'une banane, d'un arbre). 4. (Bir sıvının üstünde oluşan) Pıhtı, kaymak (La peau du lait bouilli. Si vous laissez une boîte ouverte, la peinture fera une peau). S. mec. Can, yaşam, "hayat (Jouer, risquer sa peau). 6. Uni. Hava! Hava alırsın! Avucunu yala! § Peau d'âne:

1021

péché tkz. Diploma. Peau de hareng: tkz. Ciğeri beş para etmez adam. Peau de balle: tkz. Hava, hiçbir şey. Peau de vache: Acımasız kimse, taş yürekli. Une vieille peau: tkz. Yaşlı ve çirkin orospu. Pour la peau: tkz. Boşuna. Avoir la peau courte: tkz. Tembel olmak. Avoir la peau: Avucunu yalamak, hava almak, eline bir şey geçmemek. Avoir la peau de qn: tkz. -i öldürmek. Avoir qn dans la peau: tkz. -i sevmek, -den çok hoşlanmak. Coudre la peau du renard à celle du lion: Kurnazlıkla gücü birlikte kullanmak. Faire peau neuve: hlk. 1. Üstünü başım yenilemek, çul değiştirmek, çulu tazelemek. 2. Tutum ve davranışlanm değiştirmek, bambaşka bir adam olmak. Faire la peau à qn: hlk. -i öldürmek. N'avoir que la peau et les os: Çok zayıflamak, bir deri bir kemik kalmak. Ramener peau de balle: tkz. Hava almak, avucunu yalamak, eline hiçbir şey geçmemek. Sauver sa peau: tkz. Canını kurtarmak, paçasını kurtarmak. Tenir à sa peau: tkz. Canı pek tatlı olmak. Vendre cher sa peau: Canmı pahalıya satmak.

peauciers. vead. Bir yanı deriye yapışık olan (kas), peaufiner gçl. tkz. 1. Güderi ile silip temizlemek. 2. Özenle hazırlayıp süslemek, peau-rouge ad. Kızılderili, peausserie diş. 1. Dericilik, göncülük. 2. Deri işleri, peaussiers, vead. Derici, göncü, pébrine diş. Bir ipekböceği hastalığı, "pebrin. pébroc, pébroque er. argo. Şemsiye, pécari er. hayb. 1. Güney Amerika'da yetişen bir cins yabandomuzu. 2. Yabandomuzu derisi (Des gants de pécari). peccable s. Suç işleyebilir, günah işlemeye eğilimli (La nature peccable de l'homme). peccadille diş. Ufak suç, küçük günah, pêche diş. 1. Şeftali (Une compote de pêches). 2. tkz. Tokat (Il va te flanquer une pêche. Recevoir une pêche). § Peau de pêche, teint de pêche: Pembe ve kadife gibi bir ten. pêche diş. 1. Balık avı (Aller à la pêche. Lapêcheest ouverte). 2. Avlanan balık (Une pêche abondante. Il montrait orgueilleusement sa pêche). 3. Balık avlanan yer, avlanma alanı (Garde-pêche qui surveille une pêche réservée). 4. Balık avlama hakkı (Riverain qui a la pêche d'un canal jusqu 'au milieu du cours de l'eau). péché er. 1. Günah (Commettre un péché. Demander pardon à Dieu de ses péchés. Expier ses péchés). 2. Günahkârlık (Tomber dans le péché, vivre dans le péché). § Péché mignon: Kötü alışkanlık, ufak kusur (Il a un faible pour le bon vin, c'est son péché mignon). Péché originel: İlk

pêcher günah. A tout péché miséricorde: Her suçun bağışlanacak bir yönü vardır; bağışlamak büyüklüğün şanındandır. pécher er. Şeftali ağacı. pécher gsz. 1. Günah işlemek (Il a pris la résolution de ne pécher plus). 2. Yanılgıya düşmek, yanılmak (Il a péché par excès d'optimisme. Ce raisonnement pèche sur ce point). 3. Pécher contre: -e aykırı davranmak (Pécher contre la bienséance). pêcher gçl. 1. (Balık vb.) Avlamak (Pêcher la morue, le hareng, la truite). 2. tkz. Bulmak, almak, ele geçirmek (Pêcher des renseignements, un vêtement). 3. gsz. Balık avlamak (Pêcher à la ligne, au filet). § Pêcher à l'eau trouble: Bulanık suda balık avlamak, pêcherie diş. Balık avlanılan yer, balıklava, pechette diş. İstakoz ağı. pécheur, pécheresse s. ve ad. Günah işlemiş, günahlı, günahkar (Unpécheur endurci, repenti). pêcheur,euses. vead. Balıkçı (Je suis un pêcheur àla ligne. Bateau pêcheur). pécore diş. 1. (Eskiden) Hayvan. 2. (Şimdi) Aptal kadın, bilgiçlik taslayan salak kadın. 3. ad. hlk. Hödük, hayvan gibi adam. pecque diş. Kendini beğenmiş budala kadın, pectine,e s. 1. Taraksı (Muscle pectiné: Taraksı kas). 2. Tarak biçiminde. 3. er. Taraksı kas. pectoral,es. 1. Göğüse değgin (Musclespectoraux). 2. Karın yüzünde olan (Nageoires pectorales). 3. Göğüs yumuşatıcı (Sirop pectoral) 4. er. Göğüs yumuşatıcı ilâç. 5. tar. Rahip, Firavun gibi önemli kimselerin göğüslerinde taşıdıkları değerli taşlardan yapılma süs. péculat er. Devlet parasını çalma, "ihtilas, pécule er. 1. (Eski Roma'da) Özgürlüğünü satın almak için bir tutsağın biriktirdiği para. 2. Dişinden tırnağından kesilerek biriktirilen az bir para, birkaç kuruş (Amasser un pelit pécule). 3. Tutuklu yada akıl hastası gibi özgürlüğü kısıtlanmış kimselere yaptıkları iş karşılığında yönetimce verilen para (Pécule d'un détenu, d'un aliéné interné). pécuniaires. Paraya değgin, "parasal, paraca (Aide pécuniaire, peine pécuniaire). pécuniairement M . Paraca, para bakımından (Ilest pécuniairement dans une situation difficile). pédagogie Eğitbilim, "pedagoji, pédagogiques. 1. Eğitbilimsel, eğitbilime değgin. 2. Eğitimsel, eğitime değgin, pédagogiquement bel. Eğitbilim yönünden; eğitim yönünden. pédagogue ad. 1. *Eğitbilimci, eğitbilim uzmanı. 2.

1022

pédicurie

Eğitim uzmanı, eğitimci. 3. s. ve ad. Öğretmesini bilen (Bon pédagogue, mauvais pédagogue. Professeur très savant mais peu pédagogue). pédale diş. 1. Ayaklık, basarık, pedal (Appuyersur la pédale du frein. Les pédales du piano, d'une bicyclette. Lâcher les pédales). 2. tkz. Kulampara, oğlancı. 3. Uzunca sürdürülen bas sesi. 4. Bisiklet. § Perdre les pédales: Şaşırmak, bocalamak, soğukkanlılığını yitirmek, ipin ucunu kaçırmak. pédaler gsz. 1. Pedala basmak; pedalları işletmek (Il pédalait dans les descentes pour rattraper son retard). 2. Bisikletle dolaşmak. 3. hlk. Pergelleri açmak, çok hızlı gitmek, koşmak, pédaliacées diş. ç. bitb. Susamgiller, pédaleur, euse ad. İyi bisiklet sürücüsü, iyi bisiklet binicisi (Un pédaleur infatigable). pédalier er. 1. müz. Ayaklık klavyesi. 2. Bisiklette ayaklık, ayaklık kolları ve bilyeleri takımı, pédant,e s. vead. 1. Bilgiçlik taslayan, bilgiç taslağı; bilgiççe (Un pédant est un homme qui digère mal intellectuellement. Un discours pédant. Prendre un ton pédant). 2. Ukalâ, bilgiç (Faire le pédant: Ukalâlık etmek, bilgiçlik taslamak). pédanterie diş. 1. Bilgiçlik; bilgiçlik taslama. 2. Ukalâlık. 3. Ukalâca söz yada davranış (Faire une pédanterie). pédantesque s. Ukalâca; bilgiççe, pédantisme er. Bilgiçlik; ukalâlık (Un livre plein d'un pédantisme dégoûtant). pédéraste er. Oğlancı, "kulampara, pédérastie diş. Oğlancılık, "kulamparalık, pédarastiques. Oğlancılığa değgin, kulamparalıkla ilgili (Moeurs pédarastiques). pédestre s. Yaya, yaya olarak yapılan (Randonnée pédestre). pédestrement bel. Yayan, yaya olarak, pédiatre od. hek. Çocuk hastalıkları uzmanı, pédiatrie hek. Çocuk hastalıkları dalı. pédicellaire er. hayb. Dikencik. pédicelle er. bitb. Çiçek sapçığı. pédicellé,e s. Sapcıklı. pédiculaires. 1. Bitlere değgin. 2. diş. bitb. Bitotu. pédicule er. 1. bitb. Sap (Pédicule d'un champignon). 2. anat. Bir organda toplanan yada bir organdan geçen damarların tümü (Pédicule hépatique, pédicule rénal, pédicules pulmonaires). pédiculé,es. bitb. Saplı. pédicure ad. Ayak tımarcısı, ayak bakıcısı, "pedikürcü (Se faire enlever un cor par un pédicure). pédicurie diş. Ayak tımarı, ayak bakımı, pedikür.

pédieux pédieux, euse s. Ayağa değgin; ayağa ait (Artère pédieuse). pedigree [pedigtıe] er. İng. (Saf kan bir hayvanın) Soyağacı (Etablir le pedigree d'un chien de luxe). pédiment er. yerb. İnce bir lığ katmanıyla örtülü kaya oluşuğu, pédologie, paidologic diş. "Çocukbilim. pédologie diş. yerb. Toprakbilim. pédologueer. ' l oprakbilimci, toprakbilim uzmanı, pédonculaire v. Sapla ilgili, çiçek yada yemiş sapına değgin. pédoncule er. bitb. Çiçek sapı; yemiş sapı. pédonculé,e s. Saplı, pédophile er. Oğlancı, tıfılcı, sübyancı, pédophilie diş. ruhb. Oğlancılık, küçük çocuklara cinsel ilgi duyma hastalığı, tıfılcılık, sübyancılık. pedzouille ad. hlk. Köylü; hödük, pégase er. 1. (Söylencede) Kanatlı at, Pegasus. 2. hayb. Kanatlı denizatı, uçanbalık. 3. gökb. Kanatlıat takımyıldızı, pegmatite diş. yerb. Pegmatit, pègre diş. Hırsızlar, serseriler, dolandırıcılar (La pègre d'un port). pehlvi er. Pehlevi dili, Pehlevice. peignage er. 1. Tarama. 2. Tarama işliği, tarama işleminin yapıldığı yer. peigne er. 1. Tarak (Un peigne de poche. Peigne à manche). 2. hayb. Tarak, bir tür yumuşakça. § Passer qch au peigne fin: -i çok dikkatle incelemek, didik didik etmek, iğneden ipliğe incelemek, kılı kırk yararcasına incelemek. Se donner un coup de peigne: Saçını şöyle bir taramak, saçlarına şöyle bir tarak atmak, peigné,e s. 1. Taraktan geçirilmiş, taranmış (Laine peignée). 2. mec. Çok özen gösterilmiş, dikkat ve özenle yapılmış (Un tableau peigné). 3. er. Taranmış yünden yapılma kumaş, peignée diş. 1. Tarağa bir defada alınan yün miktarı, bir taraklık yün. 2. tkz. Dayak (Donner une peignée à -qn: -e dayak atmak. Recevoir une peignée de qn: -den dayak yemek). peigne-cul er. tkz. Pis herif, mendebur; pasaklı; kaba, hödük., peigner gçl. 1. Taramak; saçlarını yada tüylerini taramak (Peigner un enfant. Peigner un chien, peigner la crinière d'un cheval). 2. Taraktan geçirmek, taramak (Peigner la laine, le chanvre). 3. mec. Özen göstermek, özen ve dikkatle yapmak. § Se peigner: 1. Saçlarını taramak, taranmak (Sortir un petit peigne de sa poche pour se peigner rapidement). 2. tkz. Kavga etmek, dövüşmek, saç saça baş başa olmak, peigneur, euse ad. 1. Yün tarama işçisi, yün

1023

peine

tarayıcısı. 2. diş. Tarama makinası. peignoir er. 1. Taranırken kadınların omuzlarına aldıkları bez, tarak bezi. 2. Banyodan çıkarken örtünülen havlu; bornoz (Se sécher dans son peignoir. Boxeurs qui ôtent leur peignoir avant le match). 3. Kadınların ev içinde giydikleri bol ve uzun giysi (Elle est encore en peignoir à midi). 4. (Berberlerin müşterilere taktıkları) Traş önlüğü. peignures<% ç. Taranırken baştan dökülen saçlar, tarantı. peinard,e; pénard,e s. ve ad. hlk. 1. Gamsız, vurdumduymaz; etliye sütlüye karışmayan (Resterpeinard dans son coin). 2. Tembel işi, hiç yormayan, yorucu olmayan (Un travail peinard. Mener une vie peinarde). peinardement, pénardement bel. Etliye sütlüye karışmadan, sessiz ve rahat bir şekilde, peindre gçl. 1. Boyamak, boya sürmek (Peindre un mur, une carrosserie). 2. Resmetmek, -in resmini yapmak (Peindre un paysage, une personne). 3. Betimlemek, dile getirmek, "tasvir etmek (Peindre un caractère, une scène de la vie, une femme). 4. gsz. Resim yapmak (Il peignait à l'aquarelle). §Se peindre: Görünmek, belli olmak ( La consternation se peint sur les figures). peine diş. 1. Ceza (Prononcer, infliger une peine. Purger sa peine. Peine de mort, peines disciplinaires, peines pécuniaires). 2. Üzüntü, acı (Alléger la peine d'un ami. Cette mort a plongé toute une famille dans la peine). 3. Sıkıntı, yorgunluk, "zahmet (Toute peine mérite salaire. Il se donne beaucoup de peine). 4. Güçlük. 5. Kaygı. § Homme de peine: En ağır işleri gören kimse, yük katırı, hamal. Peines éternelles, peines de l'enfer: Cehennem azabı. A grand-peine: Güçlükle, büyük güçlüklerle. A peine: 1. Daha yeni, henüz, ancak, pek az önce (J'ai à peine commencé). 2. Olsa olsa, en çok (Il y a à peine huit jours). 3. (Tümcenin başına gelip özneyle yüklem arasında devrikleme yapıldığında) a) -er... -mez; henüz... -mişken (A peinesuis-je dans la rue, voilà un orage violent qui éclate: Henüz sokağa çıkmıştım ki şiddetli bir fırtına koptu; ben sokağa çıkar çıkmaz şiddetli birfırtına koptu), b) (Geçmiş zaman ortacı yada dolaylı bir tümleçle de yine aynı anlamda kullanılır) (A peine endormi, il se mit à ronfler: Uyur uyumaz horlamaya başladı. A peine dans la voiture, notre héros s'endormit profondément: Kendini arabaya atar atmaz, kahramanımız derin uykulara daldı). Sous peine: Kolayca, rahat rahat. Sous peine de: Cezası...dir, yoksa... cezası uygulanır (Défense d'afficher sous peine d'amende: Afiş yapıştırmak yasaktır, yoksa para

peiné cezası uygulanır. Sous peine de mort: Cezası ölümdür). Avoir peine à f. qch, avoir de la peine à f. qch: -mekte güçlük çekmek, bir türlü -memek (J'ai peine à déchiffrer cette écriture. Il a de la peine à parler). En être pour sa peine: Zahmetiyle kalmak, tüm çabaları boşa gitmek. Etre, se mettre en peine de: -i kendine tasa etmek; -den kaygı duymak, kaygılanmak; -i merak etmek. Etre comme une âme en peine: Acıları bir türlü dinmemek, sürekli acı ve kaygılar içinde olmak. Faire de la peine à qn: -i üzmek. Mourir à la peine: Ölünceye dek sıkıntılar içinde çalışmak; iş başında ölmek. N'être pas au bout de ses peines: Önünde daha pek çok güçlükler olmak. Perdre sa peine: Emeği boşuna gitmek. Perdre sa peine à f. qch: -mek için boşuna çabalayıp durmak. Se donner la peine de f. qch: Lütfen, zahmet olmazsa -mek (Donnez-vous la peine d'entrer, de lire cet article du règlement). Valoir la peine: Değmek, zahmetine değmek (Cela ne vaut pas la peine). Valoir la peine de: -e değmek ; -zahmetine değmek (Un film qui vaut la peine d'être vu). C'est la peine de f. qch: -meye değer (Est-ce bien la peine de passer tant de temps à un travail qui n'intéresse personne ? Ce n'est pas la peine de me le répéter, j'ai très bien compris). C'est peine perdue: Boşuna, boşuna çaba, boşuna zahmet. A chaque jour suffit sa peine: Her günün derdi o güne yeter, ileriyi düşünüp de kendini üzmeye değmez, peiné,e 5. Üzülmüş, canı sıkılmış, peiner gsz. 1. Sıkıntı çekmek, zorlanmak, yorulmak ( La voiture peine dans les montées. Il peinait pour s'exprimer). 2. gçl. Üzmek (Cette nouvelle m'a beaucoup peiné). 3. (Eski) Yormak, zahmete sokmak. 4. Etre peiné de: -e üzülmek, -diğine üzülmek (Je suis peiné de ne pouvoir rien faire pour vous). peint,e 1. Boyalı; resimli. 2. Çok allık pudra sürmüş, çok boyanmış, çok makyaj yapmış (Une jeune femme peinte). peintre er. 1. Ressam (Un peintre cubiste. Les peintres figuratifs). 2. Boyacı (Les peintres ont refait tout l'appartement). 3. Betimleri güçlü yazar, betimci, "tasvirci (Balzac, le peintre de la société de son temps). peinture diş. 1. Boyama (Peinture d'une carrosserie d'une automobile. Peinture au pistolet, à la brosse). 2. Boya, yağlıboya (Un tube de peinture. La peinture commence à sécher). 3. Betim, betimleme, "tasvir (La peinture de la société, des passions). 4. Resim, boyaresim, yağlıboya resim ( La peinture d'une femme nue. Peinture à l'huile, peinture murale). S. Resim sanatı, ressamlık (Des

1024

peler

termes de peinture). § Ne pouvoir voir qn en peinture: -in resmini bile görmek istememek, -i görmeye hiç katlanamamak, -e tahammül edememek. peinturer gçl. 1. (Eski) Boyamak, boya sürmek. 2. -in kabaca resmini yapmak, peinturlurer gçl. tkz. Çiğ renklerle resimlemek, resimler yapmak (L'enfant a peinturluré son livre). péjoratif, ive s. Aşağılayıcı, küçümseyici, kötüleyici (Ce mot a un sens péjoratif). péjoration diş. Anlam bayağılaşması; aşağılayıcı bir anlam katma; kötüleyip küçümseme, péjorativement bel. Kötüleyici anlamda, küçümseyici bir biçimde (Employer un mot péjorativement). pékan er. 1. Bir tür Kanada zerdevası. 2. Bu hayvanın postu; "erdava postundan yapılma kürk. pékin er. Çin ipeklisi (Un habit depékin bleu). pékin, péquiner. ask. argo. Başıbozuk, sivil (Deux militaires et un pékin). § Se mettre, s'habiller en pékin: Sivil giyinmek. pékiné,e s. 1. Çizgileri açıklı koyulu (Tissu pékiné). 2. er. Çizgileri açıklı koyulu kumaş, pékinoises. Pekinli; Pekin'e değgin, pékinois er. İri başlı ve uzun tüylü küçük bir süs köpeği. pékinologue ad. Çin siyasi uzmanı; Çin konusunda uzman. pelade diş. Saçlar ve kdlann yer yer dökülmesine yol açan bir hastalık, bir tür saçkıran, pelage er. 1. (Hayvanlarda) Tüy (Le pelage de la chèvre, du léopard). 2. (Derilerin tüyünü) Yolma, pélagianisme er. Pelage adlı papazın öğretisi, Pelajcılık. pélagien.ne s. ve ad. Pelajcı; Pelage öğretisine değgin; Pelage öğretisinden yana olan. pélagique s. Açıkdenize değgin, derin denize değgin (Courants, terrains pélagiques). pélamide, pélamyde diş. hayb. Torik; palamut (balığı). pélargonium er. bitb. Itırçiçeği, ıtır. pelé,e s. 1. Tüyü dökülmüş ( Le cou pelé d'un chien). 2. Çıplak, ağaçsız, bitkisiz, yeşilliksiz (Une campagne pelée). 3. Kabuğu soyulmuş (Un arbre pelé). 4. ad. Saçları dökülmüş, dazlak, pêle-mêle bel. 1. Karmakarışık, darmadağın (Tous ses papiers sont pêle-mêle sur son bureau). 2. er. Karmakarışıktık, darmadağınıktık; karışık ve dağınık eşya. 3. Birçok fotoğraf yerleştirilen çerçeve. peler gçl. 1. Soymak, kabuğunu soymak (Peler un

pèlerin fruit, des oignons, une pomme). 2. gsz. Derisi soyulmak, kabuk atmak ( Cet enfant a pris un coup de soleil, il pèle. Après la scarlatine, tout le corps pèle). § Se peler: Tüyü dökülmek; derisi soyulmak; kabuğu soyulmak (Ce fruit se pèle facilement). pèlerin,e ad. 1. Hacı (Les pèlerins musulmans vont à Mecque). 2. er. (Eski) Gezgin, gezici, "seyyah. 3. er. Doğan, şahin. 4. er. Bir tür köpekbalığı (Le pèlerin est le plus grand des requins). pèlerinage er. 1. Hac (Faire un pèlerinage). 2. Hac yeri. 3. Hac yolculuğu. 4. Ünlü bir yere yapılan ziyaret (Faire un pèlerinage dans les lieux où vécut Ronsard). pèlerine diş. Pelerin (Porter utiepèlerine). péliade diş. hayb. Bayağı engerek. pélican er. hayb. Pelikan, kaşıkçıkuşu (Pélican blanc: Pelikan. Pélican frisé: Tepeli pelikan). pelisse diş. Kürklü manto; kürk geçirilmiş palto, manto yada ceket, pellagre diş. C vitamini eksikliğinden ileri gelen, derinin ışığa açık yerlerinde eritemle belirlenen ve buralardaki üstderinin dökülmesine yol açan çekinceli bir hastalık, "pellegra. pellagreux, euse s. 1. Pellegraya değgin (Symptômes pellagreux). 2. ad. Pellegralı, pellegra hastalığına tutulmuş, pelle diş. 1. Kürek (Pelle à charbon, pelle à ordures. Pelle de jardinier). 2. den. Küreğin palası, küreğin geniş yeri. § A la pelle: Bol bol, tümen tümen, istemediğin kadar. En ramesser à la pelle: Bol bol bulmak (On en ramasse à la pelle). Ramasser l'argent à la pelle: Çok zengin olmak. Ramasser une pelle: tkz. 1. Düşmek. 2. Başarısızlığa uğramak, burnu kırılmak, pelle-pioche diş. Bir ağzı kazma bir ağzı kürek olan alet, *kazma-kürek. pelletage er. Kürekle karma (Pelletage du blé). pelletée diş. 1. Kürek dolusu (Jeter quelques pelletées de terre dans un trou. Une pelletée de charbon, desable). 2 .mec. tkz. Çok miktarda, bol bol (Recevoir des pelletées d'injures: Bol bol kalaylanmak, küfür yemek). pelleter gçl. Küremek, kürekle karmak (Pelleterie blé pour l'aérer. Pelleter du sable, de la terre). pelleterie diş. 1, Kürkçülük. 2. Kürk. pelleteur er. 1. Kürek işçisi, kürek işi gören işçi, kürekçi. 2. Kürek makinası, kepçe, pelleteuse diş. Kürek makinası, kepçe, kamyonları mekanik olarak dolduran alet. pelletier, ère ad. Kürkçü, pelliculaire s. (Deride) Kepek yapan, pellicule diş. 1. İnce deri, dericik. 2. bitb. Üzüm

1025

peluche

zarı. 3. (Sinema ve fotoğrafçılıkta) Boş film; henüz alıcıda kullanılmamış, duyarkatı ışığın etkisini almamış film (Une pellicule photographique. Gâcher des kilomètres de pellicule pour tourner des scènes d'un film). 4. Kepek, deriden ayrılan üstderi pulu (Une lotion contre les pellicules). S. İnce katman, çok ince tabaka (De fines pellicules de boue). pelliculeux, euse s. Kepekli, kepek dolu. pélobate er. hayb. Çamur kurbağası, kara kurbağası; sarmısak kurbağası, pélobatidés er. ç. hayb. Çamursalkurbağagiller; çamurculkurbağagiller. pelotage er. 1. Yumak sarma, yumak haline getirme, yumaklama (Le pelotage d'un écheveau). 2. Orasını burasını sıkıştırma, mıncıklama (Pas de pelotage avant le mariage). pelote diş. 1. Yumak (Une pelote de fil. Le chat joue avec une pelote de laine). 2. Sert sünger top (Les enfants envoyaient la pelote contre le mur). 3. İğne yastığı (Unepelote d'épingles). 4. Top, küre (Une pelote de neige). § Avoir les nerfs en pelote: Çok sinirlenmek, sinirleri oynamak. Faire sa pelote: Yavaş yavaş küpünü doldurmak, yükünü yapmak. Faire la pelote: ask. argo. Ceza mangasına verilmek, ceza mangasında olmak. C'est une vraie pelote d'épingles: Huysuzun teki. peloter gçl. 1. Yumak yapmak, sarmak (Peloter du fil). 2.hlk. Orasını burasını ellemek, sıkıştırmak, mıncıklamak (Peloter une femme). 3. hlk. Pohpohlamak, -e yağ yakmak, yağcdık yapmak (Peloter un journaliste pour éviter ses critiques). 4. gsz. Kendi kendine top oynamak (Un chat qui pelote). peloton er. 1. Yumakcık, küçük yumak t Un peloton de laine pour repriser les chaussettes). 2. (Bisiklet, at vb. yarışlarında) Küme, toplu grup (Sortir du peloton). 3. (Böceklerden) Yığın, topak (Peloton d'abeilles, dechenilles). 4.ask. M a n g a ( U n c h e f d e peloton. Un peloton d'exécution). pelotonnement er. 1. Yumak yapma; yumaklanma. 2. Sarılan yumak, pelotonner gçl. Yumak yapmak, yumak sarmak, yumaklamak (Pelotonner du fil, delaficelle). §Se pelotonner: 1. Bacaklarını kıvırıp büzülmek, büzüşmek, tortop olmak (Se pelotonner dans son lit). 2. Sokulmak, sıkışıp yaslanmak (Il se pelotonnait contre elle, dans le noir). pelouse diş. Çimenlik (Les pelouses d'un jardin, d'un parc). pelté,e s. bitb. Kalkan biçiminde, kalkansı (Des feuilles peltées). peluche diş. 1. Kadifeyi andıran bir yüzü uzun tüylü

peluché

1026

kumaş (Un

bébé qui joue

pendre

avec son ours

en

peluche). 2. Kumaştan dökülen tüyler, peluché,e s. Havlı, tüylü (Etoffe peluchée). pelucher gsz. Tarazlanmak (Une cotonnade

qui

üzerine eğilmek, -ile ilgilenmek (Se pencher sur

pelucheux, euse s. Tarazlanmış; tarazlanan (Un

pendables. 1. Asılması gereken, asılacak. 2. Cezası asılmak olan, asılmayı gerektiren. § Cas pendable: Ağır suç, büyük suç. Jouer un tour pendable à qn: -e kötü bir oyun oynamak, pendaison diş. 1. Asarak öldürme, asma; asılma; asılma cezası (Des criminels exécutés par pendaison). 2. (Bir şeyi bir yere) Asma. pendant,e s. 1. Sarkan; sarkık; sarkmış (Le chien

pencher

peluche). torchon

pelucheux). de fruit). 2. mec. tkz. Giysi, çul (Je vais

enlever ma pelure). § Papier pelure: Pölür kâğıdı, pelvien,ne s. anat. Leğenkemiğine değgin (Cavité pelvienne). § Nageoires pelviennes: (Balıklarda) Karın yüzgeçleri, pelvis er. anat. Leğenkemiği, kalçakemiği, °pelvis. pénal,e s. huk. Cezaya değgin (Code pénal: Ceza yasası. Actionpénale: Cezadâvası. Clausepénale: Ceza koşulu, ° cezai şart. Affaires pénales: Ceza işleri. Dispositions pénales: Ceza hükümleri).

pénalisation diş. (Sporda) Ceza (En football, coup franc, le penalty sont des

le

une personne,

un joueur,

un acte).

pénalité diş. 1. huk. Ceza usulü. 2. Ceza (Pénalités appliquées par l'arbitre). penalty er. Penaltı (Tirer un penalty.

L'arbitre

a

sifflé le penalty). pénates er. ç. 1. (Romalılarda) Kenti yada aile ocağını koruyan tanrılar. 2. mec. Ocak, yuva, ev bark (Regagner ses pénates: Yuvaya dönmek). penaud,e s. Sıkılmış, utanmış, süklüm püklüm (II écoutait d'un air penaud). pence[pens]er. ç. Penny'ninçoğulu, penny, penchant er. 1. Bayır, yamaç (Les penchants d'une montagne). 2. Eğilim, "temayül (Lutter contre ses mauvais penchants). 3. Sevgi, gönül kayması. §Avoir un penchant à, pour: -e karşı bir eğilimi olmak (Avoir un penchant à la gourmandise, à la paresse, pour la musique, à se moquer des autres). penché,es. 1. -e eğilmiş (Un garçon penché sur ses livres). 2. Yatık, eğik, hafifçe yana yatık (Une écriture penchée. La Tour penchée de Pise) § Avoir, prendre des airs penchés: Düşüncelere dalmış gibi bir havası olmak, pencher gçl. 1. Eğmek (Pencher la tête. Pencher la carafe pour verser de l'eau). 2. gsz. Eğik olmak (Le tableau penche un peu à gauche). 3. Pencher pour qch: -i yeğlemek, seçmek, daha çok benimsemek (Il penche pour la deuxième hypothèse). 4. Pencher à f. qch: -mek eğiliminde olmak, -meyi istemek (Je penche à croire qu'il avait raison). 5. Pencher vers: -e yüz tutmak (Il penchait vers son déclin). § Faire pencher la balance: 1. Terazinin bir kefesine basmak; bir

2. Se pencher sur: -in

sur le chômage, sur la misère).

haletait la langue pendante. Les oreilles pendantes, les bras pendants, les branches pendantes). 2.

Askıda kalan, henüz bir çözüme bağlanmamış (Affaire,

question

pendante).

pendant er. 1. Bir sanat yapıtıyla bakışık olarak konulan başka bir yapıt. 2. mec. Eş, benzer (Cette estampe est le pendant

pénalisations).

pénaliser gçl. Cezalandırmak; -e bir ceza vermek (Pénaliser

par la fenêtre).

un problème,

pelure dij. 1. (Meyve ve sebzelerde) Kabuk (Pelure d'oignon,

yanı ağır gelmek. 2. Bir yanı tutmak, kayırmak. § Se pencher: 1. Eğilmek, sarkmak (Défense de se

de l'autre).

§ Pendants

d'oreilles: Salkım küpe. Faire pendant à: -ile bakışık olmak, "simetrik olmak, pendant ilg. 1. Sırasında; "esnasında; -leyin; -in (Pendant la nuit: Geceleyin. Pendant l'été: Yazın. Pendant sa jeunesse: Gençliğinde, gençlik sıralarında). 2. Boyunca (Pendant les quatres mois qu'ils furent enfermés ensemble, elle ne cessa de quereller son compagnon). § Pendant que: -iken; diği sırada (Pendant qu'il pleurait: Gülerken, güldüğünde, güldüğü zaman, güldüğü sırada). pendard,e ad. tkz. Aşağılık adam, düzenbaz, pendeloque <% 1. Salkım küpe. 2. Avize küpesi, pendentif er. 1. Bingi ; kemerler üzerine oturtulmuş kubbe ile kemerlerin arasını kapatan üçgen biçimindeki kubbe parçalarından her biri. 2. Boyuna takılan ve göğüse sarkıtılan değerli taşlardan yapılma süs, "pandantif penderie diş. Küçücük giysi dolabı, "giysilik. pendiller gsz. Sarkıp sallanmak (Linge qui pendille sur une corde). pendoir er. 1. Et çengeli. 2. Çamaşır ipi. pendre gçl. 1. Asmak (On a pendu le lustre au milieu du salon). 2. Asmak, idam etmek (Pendre un condamné). 3. Pendre qch à qch: bir şeyi -e asmak (Pendre un pardessus au portemanteau, un jambon au plafond). 4. Pendre qn à: Birini -e asmak, asarak öldürmek (Pendre un condamné à un gibet). S. gsz. Sarkmak (Jupe qui pend par derrière). 6. Pendre à qch, de qch: -de asılı durmak -den sarkmak (Des fruits qui pendent aux branches. Des tentures pendaient du plafond). 7. Laisser pendre qch: -i sarkıtmak (Laisser pendre

pendu

1027

ses bras, ses jambes). § Dire pis que pendre de qn: Biri hakkında çok kötü şeyler söylemek. Pendre la crémaillère: Bir eve yeni taşınınca şölen çekmek. Ev görmelik şöleni vermek. Ça lui pend au nez: (Bir belâ yada kaza) Onu tehdit ediyor, başında dolaşıyor. Cela lui pend sur la tête: (Tehlike, kaza, belâ) Başına geldi gelecek. § Se pendre: 1. Kendini asmak (Il s'est pendu par désespoir). 2. Se pendre à qch: -e tutunup sallanmak; -e asılmak (Se pendre par les mains à une barre fixe, à la branche d'un arbre). § Se pendre à la sonnette de qn: -in eşiğim aşındırmak, ikide bir kapısını çalmak, pendu,e s. 1. Asılmış (Des rangées de saucissons pendus). 2, Pendu à: -e asılmış (Un gros chaudron pendu à la crémaillère). 3. ad. Asılmış kimse (La Ballade des pendus). § Etre pendu à: -e yapışmak, -i hiç bırakmamak, -den hiç ayrılmamak (Il est pendu à ses basques. Il est tout le temps pendu au téléphone). Etre pendu aux lèvres de qn: -i can kulağıyla dinlemek, büyük bir dikkatle izlemek, pendulaire s. fiz. *Sarkıl, "rakkas! (Mouvement pendulaire). pendule er. fiz. 1. Sarkaç (Pendule composé: Bileşik sarkaç. Pendule simple: Yalın sarkaç. Pendule d'une horloge). 2. diş. Sarkaçlı saat, duvar saati, ayaklı saat (Regarder la pendule). penduler gsz. (Dağcılık) Bir yere asılı kalıp sallanmak, pendulette diş. Küçük sarkaçlı saat. pêne er. Kilit dili (La défait agir le pêne). pénéplaine diş. coğr. Dalgalı ova, yontukdüz; ovamsı, ovayı andıran düzlük, pénétrabilité diş. 1. tçine girilebilirlik, derinliğine vartlabilirlik; "nüfuz edilebilirlik. 2. Anlaşıhrlık, anlaşılabilirlik, pénétrable s. 1. İçine girilebilir (Les outils s'émoussent sur cette matière difficilement pénétrable). 2. Anlaşılabilir, kavranabilir (Une pensée malaisément pénétrable, secret difficilement pénétrable). 3. Pénétrable à: -i geçiren (Pénétrable à l'eau, à la lumière). pénétrantes. 1. Giren, içe geçen; içe işleyen (Pluie pénétrante et fine. Un froid pénétrant, un parfum pénétrant). 2. Kavrayışlı, çabuk kavrayan, anlayıp kavrayan, zekice (Un esprit pénétrant, un regard pénétrant). pénétration diş. 1. İçe girme, içe işleme, içe geçme, "nüfuz (La pénétration de l'eau dans le sol). 2. Girme, sızma; "istilâ (Lapénétration de l'armée ennemie sur notre territoire). 3. mec. Kavrayış, zekâ (Un esprit d'une grande pénétration). pénétrée s. 1. Kendine pek güvenen (Parler d'un

pénitence

ton pénétré). 2. pénétré de: a) -e pek inanmış, kanmış (Il est très pénétré de son importance), b) -ile dolu, -içinde boğulup kalmış (Une mère pénétrée de ses devoirs). pénétrer gçl. 1. Pénétrer qch: a) -in içine girmek, işlemek, sızmak (La pluie a pénétré ses vêtements. La lune pénétrait les feuillages), b) Anlamak, kavramak, ne olduğunu bulmak (Il a pénétré le sens de mes paroles. Pénétrer un secret, un plan). 2. Pénétrer qn: -in düşüncesini, niyetini anlamak. 3. Pénétrer qn de qch: Birinin içini -ile doldurmak (Votre bonté me pénètre d'admiration, de respect et de reconnaissance). 4. gsz. Pénétrer dans: -e girmek; -in içine girmek, "nüfuz etmek (Pénétrer dans une maison. La balle a pénétré dans la jambe. Pénétrer dans les détails d'un sujet). § Se pénétrer: 1. Birbirine karışmak, karışmak (Laperception et le souvenir se pénètrent toujours). 2. Birbirini iyice tanıyıp anlamak. 3. Se pénétrer de qch: a)-e iyice kanmak, inanmak (Il s'est pénétré de cette vérité. J'ai peine à pénétrer de l'utilité de cette décision). b) -i çekmek, sızdırmak, içine almak, -ile dolmak (La terre se pénètre d'eau). pénibilité^. Güçlük, yoruculuk,"zahmetlilik (La pénibilité d'un travail). pénible s. 1. Güç, yorucu, zahmetli (Un travail pénible). 2. Güçlük çekilerek yapılan (Respiration pénible). 3. Üzücü, can sıkıcı (Vivre des moments pénibles. Un événement pénible). 4. tkz. Çekilmez, dayanılmaz; geçimsiz (Il a un caractère pénible. Un homme pénible). péniblement bel. Güçlükle, güç belâ; sıkıntı ile, yorularak (Il y est arrivé péniblement. Lire péniblement). péniche diş. 1. Mavna. 2. Karakol gemisi. 3. Büyük duba. pénicillé,e s. Resim fırçası biçiminde, pénicilline diş. Penisilin. pénien,ne s. hek. Penise değgin, penisle ilgili (Artère pénienne). péninsulaire s. Yarımadaya değgin; yanmada halkına değgin, péninsule Yanmada (Lapéninsule ibérique). 2. (Büyük harfle) İspanya ve Portekiz, pénis er. anat. Kamış, çük, sik, "penis, pénitence diş. 1. İstiğfar; tövbe. 2. Günah çıkarma ayini. 3. Günah çıkaran papazın günahıyla verdiği ceza. 4. Kefaret. 5. Ceza (Infliger une pénitence). § Pour ta pénitence: Ceza olarak, sana ceza olsun diye (Pour ta pénitence, tu copieras cent lignes). Faire pénitence: Tövbe etmek. Faire pénitence de: -e tövbe etmek, -den pişman olmak (Je fais pénitence de ma faute). Mettre qn en pénitence: -e

pénitencerie ceza vermek, -i cezalandırmak (Mettre un enfant en pénitence). pénitencerie diş. Romada büyük günahkârları bağışlamaya yetkili kilise mahkemesi, pénitencier er. 1. Önemli günahları bağışlamaya yetkili papaz. 2. Cezaevi. 3. Kürek hükümlüleri zindanı. pénitent,e s. ve ad. 1. İstiğfar eden, tövbe eden; günah çıkaran. 2. Kefaretle geçen (Viepénitente). 3. (Kimi Hıristiyan tarikatlarında) Üye, tarikat üyesi. pénitentiaire {penitâsja] s. Cezaevlerine değgin (Régime, système pénitentiaire). § Etablissement pénitentiaire: Cezaevi, pénitentiel, les. İstiğfara değgin; kefarete değgin, pennage er. Alıcıkuşlarda dökülüp yeniden çıkan tüyler (Faucon de second pennage). penne diş. 1. (Kuşlarda) Telek, kanat yada kuyruk tüyü. 2. den. Bir antenin üst ucu. § Penne rectrice: biy. Yönetken telek, penné,e s. bitb. Telek damarlı (Feuille pennée du dattier). penniforme s. bitb. Teleksi, telek biçiminde (Feuille penniforme). penny [peni] er. İng. Küçük bir ingiliz parası, Şilin'in on ikide biri. pénombre diş. gökb. fiz. 1. Yangölge. 2. Alacakaranlık (Dans la pénombre d'une pièce dont on a baissé les stores). § Rester dans la pénombre: mec. Gölgede kalmak, silik kalmak, parlayamamak, pek başarı gösterememek, penon er. den. Yelin yönünü gösteren ince kumaştan yada kuş tüyünden fırıldak, pensant, e s. Düşünen (Un être pensant). § Bien pensant: Kurulu düzene uygun düşünceler taşıyan kimse. Mal pensant: Kurulu düzene aykırı düşünceler taşıyan, bozguncu, pensée diş. bitb. Menekşe. § Pensée sauvage: Hercaimenekşe. pensée diş. 1. Düşünme (La pensée fait la grandeur de l'homme). 2. Düşünce (Il est absorbé dans ses pensées. Une pensée lui traversa l'esprit). 3. Kanı, görüş (Je partage votre pensée sur ce point). 4. Özdeyiş (Expliquer une pensée de la Rochefoucauld). S. Öğreti, felsefe, düşünme dizgesi (Lapensée marxiste; lapensée de Sartre, de Gandhi). 6. Kafa» akıl, zihin (Un autre objet a chassé Elvire de ma pensée). 7. Niyet (Je cherche à deviner sa pensée). penser er. 1. (Eski) Düşünme yetisi; imgelem gücü. 2. Düşünme biçimi (Ce penser mâle des âmes fortes). 3. Düşünce (Sur des pensers nouveaux faisons des vers antiques).

1028

pensionnat

penser gsz. 1. Düşünmek (Tout homme qui pense reconnaît la fausseté d'une telle affirmation). 2. Düşünmek, -kanısında olmak (Je ne pense pas comme vous sur cette question). 3. gçl. -i düşünmek, kafasından geçirmek (Il ne dit pas tout ce qu'il pense). 4. gçl. -i kafasında geliştirip olgunlaştırmak, toparlamak, iyice düşünmek (Penser un projet, une entreprise, un plan). S. Penser f. qch: a) -diğini düşünmek, ummak, -diği kanısında olmak (ila agi ainsi parce qu'il pensait devoir le faire), b) -mek niyetinde olmak (Il avait pensé passer la nuit chez toi). 6. Penser à qch: -i düşünmek, hiç unutmamak (Penser à sa famille, aux conséquences d'un acte, à ceux qui souffrent). 7. Penser qch de: Konusunda... .düşünmek (Que penses-tu de cette solution). 8. Penser à f. qch: -meyi düşünmek, aklı fikri -mekte olmak (Elle pense à s'amuser). § Penser du bien de qn: -in iyiliğini düşünmek; hakkında iyi düşünmek. Penser du mal de qn: -in kötülüğünü düşünmek; hakkında kötü düşünmek. Penser tout haut: Kafasındakini söylemek; yüksek sesle düşünmek. Faire penser qn à qch: Birine -i hatırlatmak. Sans penser à mal: Hiçbir kötülük düşünmeden, artdüşüncesi olmadan (ila tüt cela sans penser à mal). penseur er. Düşünür (Socrate est un penseur de l'Antiquité). § Libre penseur: (Din konusunda) Özgür düşünceli, pensif, ive s. Düşünceli, dalgın (Regarder dans le vague d'un air pensif). pension diş. 1. *Banncak, barınak, pansiyon (Pension de famille. Pension pour dames seules). 2. Yatılı okul, yatılı okul yurdu (Mettre un enfant enpension). 3. Yurt öğrencileri, yatılılar (Toute la pension était en promenade). 4. *Bannmalik, pansiyon ücreti (Payer sa pension). 5. (Otellerde) Yemek (Prendre une chambre sans pension, avec pension complète). 6. Emeklilik yada şeref ödeneği (Pension de retraite, pension de guerre, pension d'invalidité). § Pension alimentaire: Nafaka. Pension viagère: Yaşam boyu verilen aylık. Caisse de pension: Emekli sandığı, pensionnaire ad. 1. Yatılı öğrenci (Un Lycée comprend souvent des externes et des pensionnaires). 2. 'Bannici, pansiyoner (Nous avons un pensionnaire chez nous pour un mois). 3. Bir tiyatroda belli bir ücret alan ve kâra ortak edilmeyen oyuncu (Les pensionnaires et les sociétaires de la Comédie-Française). pensionnat er. 1. Yatılı okul, yatılı okul yurdu; yurt (Un pensionnat de jeunes filles). 2. Yatılı öğrenciler, yurt öğrencileri (Tout le pensionnat est

pensionné à la promenade). pensionnée s. ve ad. Emeklilik yada şeref ödeneği alan (kimse). pensionner gçl. -e emeklilik yada şeref ödeneği bağlamak; -e aylık bağlamak (Pensionner un artiste, un savant). pensivement bel. Düşünceli düşünceli, dalgın dalgın ( Contempler pensivement le paysage). pensum er. 1. (Öğrenciye verilen) Yazı cezası (Avoir trois pages à copier comme pensum). 2. Uzun ve sıkıcı yazı. pentadactyle s. Beşparmaktı, pentaèdres. ve er. Beşyüzeyli. pentagona!,e s. Beşgene değgin; beşgen biçiminde, pentagone s. ve er. 1. Beşgen. 2. er. (Büyük harfle) Amerikan Genel Kurmay Başkanlığı, pentane er. kim. Pentan. pentapétale s. bitb. Beştaçyapraklı (Corolle pentapétale). pentateuque er. Eski Ahid'in ilk beş kitabı, isfar-ı hamse. pentatonique s. müz. Beşdereceii, beştonlu (Echelle, gamme pentatonique). pente diş. 1. İniş (La pente d'un chemin, d'un terrain). 2. Yamaç, bayır (Les pentes d'une montagne). 3. Düşüş, iniş, alçalış (Pente de la courbe d'un graphique). 4. Eğilim, "temayül (Avoir une pente à, pour, vers qch: -e karşı bir eğilimi olmak). 5. (Eski) Cibinlik eteği (Pente de lit, de fenêtre). § La pente du moindre effort: Kolaylık. En pente: İnişli, iniş halinde (La route est en pente). En pente douce: Hafif inişli, tatlı meyilli. En pente raide: Sert inişli (Chemin en pente raide). Avoir la dalle en pente: Sık sık susamak ve sık sık içmek; içkiye pek düşkün olmak, susuzluktan dili damağıkurumak. Avoir le gosier en pente: İçkiyi fazla kaçırmak; ölçüsüz içmek; ayyaş olmak. Etre sur une pente glissante, savonneuse: Durumu gittikçe kötüye gitmek. Etre sur une mauvaise pente: Kötü yolda olmak, kendini kötü eğilimlerine kaptırmak. Remonter la pente: Durumu git gide iyileşmek, işleri iyiye gitmek. pentecôte diş. 1. Paskalyadan sonraki yedinci pazar günü kutlanan Hıristiyan yortusu. 2. Yahudi yortusu. pentu,es. Eğimli, eğik; inişli, penture diş. Kollu menteşe, pénultième s. 1. Sondan bir önceki (Pénultième année). 2. diş. dilb. Sondan ikinci hece. pénurie diş. Kıtlık, yokluk (Pénurie de blé, de charbon, de devises). pépéer. (Çocukdilinde)Dede (Lepépéetlamémé).

1029

percement

pépiediş. 1. (Çocuk dilinde) Bebek. 2. hlk. Kadın, kız (Une jolie pépée). pépèreer. 1. (Çocuk dilinde) Dede. 2. er. tkz. Koca bebek, sessiz ve şişko çocuk; koca adam, şişko. 3. s. hlk. Sessiz, gürültüsüz (Un petit coin pépère pour pêcher). 4 .s. hlk. Kolay, rahat (Viepépère). pépètes diş. ç. hlk. Para (Avoir des pépètes). pépie diş. 1. hayb. Kimi kuşlarda dil mukozasının sertleşmesi. 2. mec. Susuzluk, dili damağı kuruma. § Avoir la pépie: Çok susamak, susuzluktan dili damağı kurumak, pépiement er. Cıvıltı; cıvıldama (Pépiement d'un moineau, d'un poussin). pépier gsz. Cıvıldamak, cik cik etmek (Le pinson et le canari pépient). pépin er. 1. (Kimi yemişlerde) Çekirdek ( Les pépins d'une poire, d'une pomme, d'un melon). 2. hlk. Güçlük, sıkıntı (Il a un pépin ces jours-ci). 3. tkz. Şemsiye. § Avoir un pépin pour qn: (Eski) -e vurulmak, tutulmak, abayı yakmak, pépinière diş. 1. Fidelik; fidanlık. 2. mec. Bir meslek için sürekli eleman yetiştiren yer, kaynak, ana kurum (Le Conservatoire est une pépinière de jeunes talents). pépiniéristes, vead. Fideci, pépite diş. Külçe, maden külçesi (Pépites d'or, de cuivre, de platine). pépon er. péponide diş. Bostan; kavun, karpuz, salatalık gibi yemişlerin ortak adı. pepsine diş. Pepsin. peptique s. 1. Pepsine değgin (Digestion peptique). 2. Sindirimle ilgili (Troubles peptiques). péquenaud,e s. ve ad. Köylü, hödük, kaba (Le péquenaud symbolise la naïveté rustique. Il est très péquenaud). péramèle er. hayb. Bandikut. péramélidés er. ç. hayb. Keseli-porsukgiller. perçage er. Delme (Perçage du bois, des métaux). percale diş. İnce ve sık dokunmuş pamuklu kumaş, perçant,e s. 1. Delici, sivri. 2. Keskin, ileriyi gören (Vue perçante, regard perçant, esprit perçant). 3. Tiz ( Cri perçant, voix perçante). 4. İçe işleyen ( Un froid perçant). S. Canlı, parlak, diri (Des yeux perçants). perce diş. 1. Delgi, matkap. 2. (Nefesli çalgılarda) Delik (Lesperces d'une clarinette). percée diş. 1. Geçit, yol (Faire une percée dans la forêt). 2. ask. Yarma hareketi (Tenter, une percée dans les lignes de défense ennemies). 3. mec. Olağanüstü gelişme, başarı (Percée politique, technologique). percement er. Delme, delinme; açma; açılma (Percement d'un tunnel, d'une rue).

perce-muraille

1030

perce-muraille diş. bitb. Yapışkanotu. perce-neige er. bitb. Kardelen, perce-oreille er. hayb. Kulağakaçan (böceği), perce-pierre diş. Duvar yada kayalarda biten ot, taşdelen (Desperce-pierres). percepteur 1. er. Devletin vergi ve alacaklarını toplamakla görevli memur, "tahsildar (Recevoir un avertissement de son percepteur). 2. s. Algılayıcı (Facultés perceptrices). perceptibilité diş. 1. (Vergi için) Alınabilirlik, toplanabilirlik, "tahsil edilebilirlik. 2. ruhb. Algılanabilirlik. 3. Duyulabilirlik. perceptible s. 1. Toplanabilir, alınabilir, "tahsil edilebilir (Impôt perceptible). 2. (Duyulabilir; görülebilir (Le son trop aigu n'est plus perceptible à l'oreille. Certaines étoiles sont difficilement perceptibles à l'oeil nu. Une certaine amélioration de la situation est maintenant perceptible). 3. Anlaşılabilir, kavranabilir (Ces roublardises n'étaient perceptibles que pour un confrère). 4. ruhb. Algılanabilir, perceptif, ive s. ve ruhb. * Algısal, algıya değgin, "idrakle ilgili (Interprétation perceptive de la situation). perception diş. 1. (Vergi vb.) Toplama, ahm, "tahsil (Perception d'un impôt, d'une amende). 2. Vergi dairesi (Il travaille à la perception. La perception est fermée aujourd'hui). 3. Duyma, görme, kavrama (Une maladie qui altère la perception des couleurs. Il n'a pas une perception nette de la situation. 4. ruhb. Algı (Localisation de la perception. Théories de la perception). perceptionnisme er. fels. Algıcıhk. percer gçl. 1. Delmek (Percerunmur, uneplanche). 2. Yarmak, yarıp geçmek (Une attaque qui a réussi à percer le front ennemi). 3. Delip geçmek, içinden geçmek, arasından görünmek, arasından sızıp geçmek (Lumière qui perce l'obscurité. Le soleil perce les nuages). 4. Açmak, yarmak, patlatmak (Le médecin a percé l'abcès). 5. Delmek, açmak, yarıp açmak (Percer un trou. Percer une rue, une fenêtre). 6. Yarıp arasmdan geçmek (Percer la foule). 7. Çözmek, bulmak anlamak, kavramak (Percer un mystère, une énigme). 8. Sızlatmak (Cela vous perce le coeur). 9. Patlatmak, patlatacak gibi olmak (Un bruit qui perce les oreilles). 10. Önceden görmek, önceden kestirmek (Percer l'avenir, percer un complot). 11. Percer qch de qch: a) Bir şeyi -ile çınlatmak, delmek (Percer l'air de ses cris), b) Bir şeyi -ile doğramak, yaralamak, biçmek (Le malheur a percé mon vieux coeur de sa lance). 12. gsz. Açılmak, patlamak (Abcès qui perce). 13. gsz.

perclus

Baş vermek, çıkmak ( Une dent qui perce). 14. gsz. Görünmek; sökmek (Le soleil commence à percer à travers les nuages. L'aube perce). 15. ask. Yarmak, yarıp geçmek (Les ennemis n'ont pas pu percer). 16. gsz. Belli olmak, kendini göstermek (L'ironie perce dans ses paroles). 17. gsz. Sivrilmek, kendini tanıtmak (Un artiste qui a mis longtemps à percer). 18. Percer de qch: -den ortaya çıkmak, belli olmak (Rien n'a percé de leur entretien). § Percer qn de part en part: -i kılıçla biçmek, doğramak. Percer du vin: Şarap fıçısını delmek. Les os lui percent la peau: Çok zayıf, kemikleri çıkmış, perceur, euse ad. 1. Delip geçen; kırıp açan (Perceur de murailles. Perceur de coffre-fort). 2. diş. Delgi makinası. percevable s. Toplanabilir, alınabilir, "tahsil edilebilir (Taxe, impôt percevable). percevoir gçl. 1. Toplamak, almak, "tahsil etmek (Percevoir un impôt, un loyer). 2. ruhb. fels. Algılamak (Percevoir l'étendue. Percevoir finit par n'être plus qu'une occasion de se souvenir). 3. Görmek, duymak, sezmek, anlamak, farketmek (Percevoir une intention, une nuance, une lueur, un son, une évolution). perche diş. hayb. Tatlisu levreği, perche diş. 1. Sırık (Sautàlaperche: Sırıkla atlama). 2. Eski bir alan ölçüsü, dönümün yüzde biri (Une perche de vigne). 3. mec. tkz. Sırık gibi adam (Quelle grande perche!). 4. (Radyo, televizyon) Uzun mikrofon kolu. 5. (Elektriklitren, tramvay) Cereyan kolu. § Tendre la perche à qn: -e el uzatmak, yardım etmek, percher gsz. 1. Tünemek (Les pigeons perchent sur cesarbres). 2 .tkz. Oturmak ; bulunmak (Où est-ce qu'il perche, ce type-là). 3. gçl. tkz. Yüksekçe bir yere koymak (Qui a perché ce vase sur l'armoire?). § Se percher: 1. Tünemek (Les oiseaux se perchent sur les fils télégraphiques). 2. tkz. Oturmak (Il s'était levé pour se percher sur le parapet de la terrasse). percheron,ne s. ve ad. tri ve güçlü at, katana (Un landau attelé de deux percherons superbes). percheur, euse s. Tüneyen (Un oiseau percheur. L'alouette n'est pas percheuse). perchiste ad. Sırık atlayıcısı, sırıkçı (atlet), perchoir er. Tünek (Les poules sont sur leur perchoir). perclus,es. 1. Kötürüm (Une femme percluse). 2. Perclus de qch: a) -den felce uğramış, yerinden kıpırdayamaz olmuş (Il est perclus de rhumatismes), b) -den donup kalmış, felce uğramış (Etre perclus de peur, de gêne, de froid).

percnoptère

1031

percnoptère er. hayb. Leş akbabası, perçoir er. Delgi, delgi aleti, matkap, percolateur er. (Büyük kahvelerde kullandan) Büyük kahve süzme makinası, kahve yapma makinası. perçu, e s. ve er. 1. s. Algılanan, farkedilen (Mouvement à peine perçu). 2. s. Toplanmış, tahsil edilmiş (Impôts perçus). 3. er. fels. Kişinin algıladığı gerçek, percussion diş. 1. Vuruş, çıkış; çarpış (Perforeuse à percussion. Lois de la percussion des corps). 2. hek. Parmak yada aletle vurup dinlemekle yapdan muayene. § Arme à percussion: Horozlu silah. Instruments de percussion: müz. Vurma çalgılar. percutant,e s. 1. Vuruşlu, çakışlı (Projectiles percutants: Vuruşla patlayan mermiler). 2. mec. Vurucu, çarpıcı, yankı uyandırıcı, ses getirici (Un article percutant, un discours percutant). percuter gçl. 1. Vurmak, çakmak (Pièce de fusil qui percute l'amorce). 2. Vurmak, çarpmak (Voiture qui percute un arbre). 3. hek. Parmak yada aletle vurup dinlemek. 4. gsz. Percuter contre qch: -e çakdmak; çarpıp -in içine girmek (L'avion percuta contre le sol. La voiture est allée percuter contre un camion). percuteur er. (Ateşli silahlarda) Horoz, perdable s. (Az kullanılır) Yitirilebilir. perdant,e s. ve ad. (Oyunda, yarışmada yada bir işte) Yitiren, kazanmayan, yenilen, kaybeden (Jeter les billets perdants. Les perdants ont voulu prendre leur revanche. Il a été gros perdant dans cette affaire). perdition diş. 1. Tümüyle yitim. 2. (Dinsel anlamda) Doğru yoldan uzaklaşma, Tanrı yolundan ayrılma. 3. (Gemi için) Batma tehlikesi (Navire en perdition). 4. mec. Bozulma, baştan çıkma (Cette lecture ne risque pas de causer la perdition de votre âme). § Lieu de perdition: Sefahet yeri, batakhane, perdre gçl. 1. ittirmek, "kaybetmek (Perdre sa fortune, sa place, son crédit). 2. -si dökülmek, düşmek azalmak (Un vieillard qui perd ses dents, ses cheveux. Fourrure qui perd ses poils). 3. -si zayıflamak, azalmak (Avec l'âge on perd la mémoire. Perdre la vue, l'ouïe. Perdre l'appétit). 4. Mahvetmek (Sa témérité le perdra). 5. Lekelemek, leke sürmek (Il a eu recours à un procédé malhonnête pour perdre ses adversaires). 6. Yanlış yoldan götürmek, yanlış yola saptırmak (J'ai l'impression que notre guide nous a perdus). 7. Yitirmek, kazanamamak, -de yenilmek (Perdre une bataille, un jeu, un pari). 8. -i

perdre yitirmek; -si ölmek (Perdre son père, sa femme). 9. -i kaçırmak, elden kaçırmak (Perdre une bonne occasion). 10. -i şaşırmak, unutmak, bulamamak (Un chien qui a perdu la piste). 11. -i bırakmak, -den vazgeçmek (Perdre l'habitude de fumer) .12. Bozmak, berbat etmek; ahlâkım bozmak (Ce sont le fer et le blé qui ont civilisé les hommes et perdu le genre humain). 13. gsz. Zarar etmek, zararh çıkmak (Un commerçant qui perd sur un article. Tu as perdu en n'assistant pas à ce spectacle). 14. gsz. Ütülmek, yenilmek (C'est un mauvais joueur, il ne peut pas supporter de perdre). 15 .gsz. Değerden düşmek, değerinden yitirmek (La Bourse n'est pas favorable, la plupart des actions ont encore perdu). 16. gsz. Sızdırmak, su yada sıvı kaçırmak (Récipient qui perd. Ce tonneau perd). 17. gsz. den. Zayıflamak, dinmek, düşmek, çekilmek (La marée perd). 18 .gsz. den. Durmak, artık ilerleyememek (Lebateauperd). § Perdre au change: (Değiş tokuşta) Zararh çıkmak, aldanmak, kazıklanmak. Perdre connaissance: Bayılmak, kendinden geçmek. Perdre contenance: Direncini yitirmek, dayanma gücü kalmamak; şaşırmak; kendinden geçmek; afallamak. Perdre courage: Cesaretini yitirmek. Perdre qn,qch devue:l.-i gözdenkaybetmek,göz önüne almamak. 2. -i görmez, aramaz, anmaz olmak; -ile tüm ilişkilerini kesmek. Perdre du poids: Kilo vermek, zayıflamak. Perdre du temps: Zaman yitirmek. Perdre du terrain: Gittikçe gerilemek, azalmak. Perdre haleine: Soluğu kesilmek. Perdre la boule: tkz. Aklım kaçırmak. Perdre la boussole: tkz. Pusulayı şaşırmak. Perdre la carte: Önemli kozunu elden kaçırmak, partiyi yitirmek; güç durumlara düşmek. Perdre la face: Rezil olmak, yüzü kalmamak. Perdre la lumière: 1. Gözü kör olmak. 2. Ölmek, kara topraklara girmek! Perdre la main: (Oyunda) Kâğıt yapmak hakkını yitirmek. Perdre la parole: Dilsizleşmek, dili tutulmak. Perdre la raison: Çıldırmak, oynatmak, aklını yitirmek. Perdre la tête: 1. Bunalmak; soğukkanlılığını yitirmek. 2. Aklını oynatmak, delirmek, çıldırmak. Perdre la tramontane: 1. Yolunu yönünü şaşırmak, nerede olduğunu bilememek. 2. Bocalamak, pusulayı şaşırmak. Perdre la foi: İnancını yitirmek. Perdre le boire et le manger: Yemeden içmeden kesilmek. Perdre le fil: İpin ucunu kaçırmak. Perdre le fil de ses idées: Ne yapacağını ne söyleyeceğini şaşırmak, ipin ucunu kaçırmak. Perdre le nord: hlk. Pusulayı şaşırmak. Perdre les étriers: 1. Ayaklan üzengiden çıkmak. 2. Şaşırmak, afallamak. Perdre les manettes: tkz.

perdreau

1032

Şaşırmak, bocalamak, siki çarşafa dolaşmak. Perdre les pédales: Şaşırmak, afallamak, bocalamak, siki çarşafa dolaşmak. Perdre patience: Sabrı tükenmek. Perdre pied: 1. Kafası karışmak, kendinde olmamak, ne yaptığını bilememek. 2. Tutunamamak, hiçbir yerde dikiş tutturamamak. 3. (Denizde) Ayakları suyun dibine değmemek. Perdre terre: 1. den. Artık karayı görememek. 2. Ayakları suyun dibine değmemek. Perdre sa fleur: Kızlığını yitirmek, kızlığı bozulmak. Perdre sa peine: Boşuna çalışmak, emeği boşa gitmek. Perdre sa peine à f. qch: Boşuna -meye çalışmak; -ceğim diye boşuna yırtınıp durmak. Perdre sa rose: tkz. Kızlığını yitirmek, kızlığı bozulmak. Perdre sa salive: Boşuna nefes tüketmek. Perdre ses légumes: (Kadınlar için) Aybaşı olmak. Perdre son latin: 1. Bildiğini de unutmak. 2. -den hiçbir şey anlamamak. Perdre son temps à qch: -mek için boşuna zaman harcamak, zamanını öldürmek. Perdre son temps en allées et venues: Gidip gelmelerle zamanını öldürmek. § Se perdre: 1. Yolunu, yönünü yitirmek, "kaybolmak (Se perdre dans la forêt, dans un quartier inconnu). 2. Yitip gitmek; görülmez, duyulmaz olmak (Ils'éloigna et se perdit bientôt dans la foule. Une parole qui se perd dans le tumulte). 3. Bozulmak, çürümek (Avec cette chaleur, les fraises vont se perdre). 4. (Gemi) Batmak (Un bateau qui se perd en mer). 5. Ortadan kalkmak, kullanılmaz olmak (Les traditions se perdent peu à peu. Le sens original de cette expression s'est perdu). 6. Yok olmak (Rien ne se perd, rien ne se crée). 7. Se perdre en, dans qch: -lere dalmak, girişmek (Seperdre en calculs, en conjectures. Se perdre dans les détails). perdreau er. Keklik palazı, perdrigon er. Kırmızı erik. perdrix diş. Keklik § Perdrix rouge: Kınalı keklik. Perdrix des neiges: Kartavuğu. Perdrix de mer: Deniz kırlangıcı, perdu,es. 1. Yitmiş, yitik,"kayxp(Objetsperdus). 2. Hapı yutmuş, kurtuluş umudu olmayan (Ce malade est perdu). 3. Boşa gitmiş, boşa harcanmış (Peine perdue, temps perdu). 4. Rasgele giden, serseri (Coups perdus, une balle perdue). 5. Boş, serbest (Heures perdues, moments perdus). 6. Yenik düşülen, "kaybedilen (Batailleperdue). 7. Uzak; uzaklarda ve geri kalmış (Pays perdu, régions perdues, village perdu). 8. Yoldan çıkmış, ahlâkı bozulmuş (Fille perdue). 9. Mahvolmuş, her şeyini yitirmiş, gelecekten hiçbir umudu olmayan (Un homme perdu). 10. Görünmez olmuş (Ciel perdu dans une grisaille brumeuse).

péremptoire 11. Perdu dans qch: -e dalmış, -lere dalıp gitmiş ( Etre perdu dans ses pensées, dans un rêve, dans sa méditation). 12. Perdu pour qn: -in yararlanamadığı, -için yararsız, -e hayrı dokunmayan (Un terrain perdu pour nous). 13. Perdu de qch: -sini yitirmiş; -si kalmamış, -den olmuş (Unhomme perdu d'honneur). 14. er. Deli, kaçık (Crier, courir, rire comme un perdu). § A corps perdu: 1. Neye mal olursa olsun, her şeyi göze alarak, ölümü bile göze alarak. 2. Kendinden geçmişcesine, tüm varlığıyla. 3. Şiddetle ve aceleyle. A temps perdus: Boş zamanlarda, boş zamanlarında. Pour un perdu, deux de retrouvés: Amasyanın bardağı biri olmazsa biri daha.

perdurable s. (Eski) Sonsuza dek sürüp giden, "ebedi. perdurer gsz. (Eski) 1. Sonsuza dek sürüp gitmek. 2. (Yerel) Sürmek, devam etmek. père er. 1. Baba (Devenir, être père. Il est père de trois enfants). 2. Kurucu, pir, baba (Auguste Comte est le père du positivisme). 3. (Hayvanlarda) Baba, dölleyen erkek hayvan (Le père de ce poulain était un pur-sang). 4. (Büyük harfle) Tanrı, Tanrı baba (Notre Père quiètes aux deux). S. ç. Atalar (L'héritage de nos pères. Gloire aux vertus de nos pères!). 6. (Sevgi belirtisi) Baba (Notre jardinier, le père Jean). 7. Koruyucu, baba gibi adam, baba (Un souverain quia été le père desonpeuple. Professeur qui est un père pour ses élèves). 8. (Papazlara hitap ederken) Muhterem peder. § La maison du Père: Cennet. Le Père éternel: Tanrı. Dieu le Père: Tanrı, Allah baba, kutsal üçlemenin birinci kişisi. Le SaintPère: Papa. Les pères conscrits: Eski Roma senatörleri. Les Pères de l'Eglise: Hıristiyanlık inançlarını kurmuş olan kilise büyükleri, Kilise Babalan. Le père Noël: Noel baba. Père de famille: Aile babası. Père noble: (Tiyatroda) Yaşlı kişi rolü, görmüş geçirmiş yaşlı kişi rolü (Jouer les pères nobles). Un gros père: Babacan adam, sevimli şişman adam; tombul çocuk. De père en fils: Babadan oğula. Tel père, tel fils: Böyle babanın böyle oğlu olur, er koyunun er kuzusu olur. pérégrination diş. 1. Uzak ülkelere gezi. 2. tkz. Gezip dolaşma; gidip gelme, sürtme, eşik aşmdırma (Après de longues pérégrinations dans les différents ministères, il obtint enfin l'autorisation demandée). péremption diş. huk. Zaman aşımı. péremptoire s. 1. Zaman aşımına değgin. 2. Kesin, kestirip atan, tartışmaya yer vermeyen (Parole,

péremptoirement ton péremptoire). péremptoirement bel. Kesin olarak, kesinlikle, pérenne s. 1. Sürekli. 2. coğr. Yaz kış suyu olan, sürekli akan (Rivière, source pérenne). pérennité diş. Süreklilik, sürerlik (Lapérennité des traditions, des institutions). péréquation diş. 1. Aylık ve ücretleri fıat artışlarına göre düzenleme; ayarlama. 2. Mali yükümlülükleri herkes yada her kurumun olanaklarına göre eşitçe üleştirme, perfectibilité diş. Yetkinleşebilirlik. perfectible s. Yetkinleşebilir, gelişebilir; yetkinleştirilebilir, olgunlaştırılabilir, geliştirilebilir (Je vous ai exposé mes idées, mais il ne s'agit que d'un projet perfectible). perfection diş. 1. Yetkinlik, olgunluk (Arriver à la perfection). 2. Eksiksizlik, eşsiz güzellik (La perfection d'un style, d'une statue). 3. (Kişi yada nesne için) İnci gibi, eşi bulunmaz, eşsiz (Cette jeune fille est une perfection. Mon style est une perfection). 4. ç. Yüksek nitelikler, erdemler (Un poème qui loue les perfections de la femme aimée). § A la perfection: bel. Çok güzel, eşsiz bir biçimde (Il joue du piano à la perfection). perfectionnement er. Düzeltme, düzelme; geliştirme, gelişme; yetkinleştirme, yetkinleşme; olgunlaştırma, olgunlaşma (Le perfectionnement des moyens de production). perfectionner gçl. Düzeltmek, geliştirmek, olgunlaştırmak, yetkinleştirmek (Perfectionner son goût, son style, un ouvrage, une technique). § Se perfectionner: 1. Düzelmek, gelişmek, olgunlaşmak, yetkinleşmek. 2. Se perfectionner en qch: -de ilerlemek, eksiklerini gidermek (Se perfectionner en français). perfectionnisme er. Bir şeyi en güzel, en iyi, en eksiksiz biçimde yapma eğilimi, 'yetkincilik. perfectionniste s. ve ad. Bir şeyi en güzel, en eksiksiz, en iyi biçimde yapma eğiliminde olan 'yetkinci. perfide s. 1. "Vefasız; kocasını aldatan (Femme perfide). 2. Aldatıcı, yalan (Des promesses perfides). 3. Kalleşçe, sinsice; haince (La manoeuvre était subtile et perfide). 4. s. ve ad. Kalleş, sinsi; hain (C'est un perfide). perfidement bel. Kalleşçe, sinsice; haince, perfidie diş. 1. Sinsilik, kalleşlik. 2. Hayınlık, "ihanet ( On peut s'attendre de leur part à toutes les perfidies). perforage er. Delme. perforant,e s. Delen (Balle perforante, obus perforant). perforateur, trice s. 1. Delici (Marteau

1033

périgueux

perforateur). 2. er. (Kâğıt, şerit vb için) Delme makinası, *delgeç; delme işçisi. 3. diş. (Tünel, kuyu vb. açmakta kullanılan) Büyük delme makinası (Perforatrice à air comprimé). perforation diş. 1. Delme (La perforation des cartes par une machine à perforer). 2. hek. Delinme (Perforation intestinale). 3. Delik, açılan delik (Les perforations d'une bande, d'une carte). perforé,e s. 1. hek. Delinmiş (Intestin perforé). 2. Delikli (Cartes, bandes perforées). perforer gçl. l.-i delmek, delip geçmek ( La balle lui a perforé l'intestin). 2. Zımbalamak, -de delikler açmak (Perforer des cartons, des bandes, des cartes). § Machine à perforer: Zımba, perforeuse diş. Delgi makinası. performance diş. 1. Bir yarışmacı yada yarış atının yarışmada elde ettiği sonuç (Les performances d'un champion. Voiture classée première à l'indice de performance). 2. mec. Başarı; 'başarım (C'est une belle performance que de l'avoir ainsi dupé). 3. (Bir sınav yada testte elde edilen) Sonuç. 4. ruhb. dilb. Edim. performant,e s. 1. Başarılı sonuçlar veren (Un appareil technique performant). 2. Yarışabilir, rekabet edebilir (Des résultats performants, une entreprise performante). performatif er. dilb. Edimsel; gerçekleştirici, perfusion diş. Serum verme, sürekli ve ağır ağır serum verme (Perfusion sanguine). pergélisol er. (Kutup bölgelerinde) Sürekli donmuş toprak, pergola diş. Çardak, péri er. Peri. périanthe er. bitb. Çiçek kılıfı, périastre er. gökb. Enberi nokta, enberi, péricarde er. anat. Dış yürekzarı. péricardiques. anat. Dış yürekzarına değgin, péricardite diş. hek. Dış yürekzarı yangısı, péricarpe er. Tohum yada çekirdek kılıfı; yemişin içinde tohum yada çekirdeği saran kabuk, périchondre er. anat. Kıkırdak zarı. péricliter gsz. Tehlikede olmak, yıkıma doğru gitmek (Une affaire, un commerce qui périclite). péricrâne er. anat. Kafatasının dışzarı. péridrome er. Dolanmalık, bir yapının çevresinde dolanan sütunlu sundurma, péridot[peRİdoj er. Zebercet, périgée er. gökb. Yerberi; Yer çevresinde dolanan uyduların yörüngelerinde Yer'e en yakın nokta, périglaciaire s. coğr. Buzulçevresi (Terrasses périglaciaires). périgueux er. Camcı ve minecilerin parlatma işlerinde kullandıkları çok sert bir kara taş.

périhélie

1034

périhélie er. gökb. Günberi, Yer yörüngesinin Güneş'e en yakın noktası, péril [peKİl] er Tehlike (Courir de grands périls. Le péril communiste, le péril fasciste. Il est hors de péril). § A ses risques et périls: Tüm sorumluluğu üzerine alarak. Au péril de: -pahasına (Au péril de sa vie). Péril en la demeure: Gecikmeden doğan zarar. Etre en péril. Tehlikede olmak, périlleusement bel. Tehlikeli bir biçimde, périlleux, euse s. 1. Tehlikeli (Une entreprise périlleuse). 2. Nazik, zülfü yâre dokunan (Aborder un sujet périlleux). § Saut périlleux: Perende. périmé,e s. 1. Zaman aşımına uğramış, süresi dolmuş (Passeport périmé, billet périmé). 2. Geçerliği kalmamış (Des conceptions périmées). périmer, se périmer g.çz.Süresi geçmek, eskimek, geçersizleşmek; zamanaşımına uğramak (Un billet qui périme. Les livres de physique se périment vite). périmètre er. mat. 1. Çevre (Le périmètre d'un cercle). 2. Dolay, yöre,çevre (Il n'y a pas de pharmacie dans le périmètre immédiat). périnatal,e s. Doğum öncesine değgin, doğumöncesi. périnéal.cs anat. Apışarasına değgin, périnée er. anat. Apışarası. période diş. 1. Süre (Une période de deux ans). 2. Dönem, "devre (Pendant la dernière période de sa vie, ses facultés baissèrent beaucoup. Une période de chômage, de sécheresse, une période révolutionnaire). 3. Çağ, "devir (Les périodes géologiques). 4. Aşama, "safha (Les périodes d'une maladie). 5. gökb. Dönüm, özdeş olarak tekrarlanan olayların bir kez tekrarı için geçen süre (Période de pulsation: Zonklama dönümü. Période de rotation: Dönme süresi. Période de révolution: Dolanma süresi). 6. ed. Döngü. 7. ed. Sıralama, "müselsel bent. périodicité diş. Devirlilik; sürelilik; dönemsellik (La revue a une périodicité semestrielle). périodique s. 1. Devirli; süreli; belli sürelerde yinelenen, dönemsel (Les crises périodiques de l'économie. Une publication périodique). 2. er. Süreli yayın, "mevkute (Les périodiques littéraires, scientifiques). périodiquement bel. Devirli olarak, hep aynı süreler içinde; dönemsel olarak (Le Gange a périodiquement des inondations désastreuses). périoste er. biy. hayb. Kemikzarı, kemik dışı zarı. périostite diş. hek. Kemikzarı yangısı, péripatéticienne s. ve ad. 1. fels. Aristotelesçi, gezimci, gezinen, Aristoteles öğretisinden yana

périssoire

olan, "meşaî. 2. diş. tkz. Orospu, kaldırım yosması. péripatétique s. Gezimciliğe değgin, gezinenlere değgin; Aristoteles öğretisine değgin, péripatétisme er. fels. Gezimcilik, "meşaiyye, Aristotelescilik, Aristoculuk, péripétie diş. 1. Bir roman yada destandaki kahramanın bahtında değişiklik. 2. Bir tiyatro oyununda çözüme götüren olay, düğüm. 3. Beklenmedik olgu, arada çıkan olay, araya karışan olay (Les péripéties d'une enquête policière). périphérie 1. Çevre (Périphérie d'un cercle). 2. Kenar mahalle; "çevrekent, "yörekent, banliyö (La périphérie d'Ankara, de Paris). périphérique s. 1. Çevreye değgin, çevresel. 2. Kentin merkezinden uzakta, yörekentte bulunan (Les quartiers périphériques). 3. anat. Dış; vücudun yada bir organın dış bölgelerinde bulunan (Système nerveux périphérique). périphrase diş. ed. Bir şeyi kendi adıyla değil de birkaç sözcükle yada dolayısıyla anlatma yolu, "dolaylama. périphraser gsz. Dolaylamalı olarak düşüncesini anlatmak, dolaylama yapmak, "dolaylamak, périphrastique s. Dolaylamalı (Style périphrastique, tournure périphrastique). périple er. 1. Görüp tanıma amacıyla yapılan gezi (Faire un périple en Turquie pendant les vacances). 2. (Eskiden) Uzun deniz gezisi (Le périple de Magellan autour du monde). périptère s. 1. Yalın sütunlu (Un édifice périptère). 2. er. Çevresinde tek sıra sütun bulunan Yunan tapınağı (La Madeleine, à Paris, est un périptère). périr gsz. 1. Ölmek (Périr sur l'échafaud, dans l'incendie). 2. (Gemi) Batmak (Navire qui périt). 3. Sönüp gitmek, batıp gitmek, telef olmak (Ta mémoire, ton nom, ta gloire vonipérir). 4. Périr de qch: a) -den ölmek (Périr de faim, de misère), b) -den patlamak, canı çıkmak (Périr d'ennui). § Faire périr qn: -i öldürmek. périscolaire s. Okul öğrenimini tamamlayıcı (Activités périscolaires). périscope er. fiz. Periskop, périsperme er. bitb. Dışbesidoku. périssable s. 1. Ölümlü, geçici, kalımsız (Dans ce monde, tout est périssable). 2. Çabuk çürüyen, saklanması güç, dayanıksız (Les fruits, le poisson, la viande sont des denrées périssables). 3. er. Geçici, geçicilik; ölümlü, ölümlülük; kalımsız, kalımsızhk (Sacrifier l'éternel au périssable). périssodactyles er. ç. hayb. Tekparmakhlar. périssoire diş. Çabuk devrilebilen uzun ve ince bir

périssologie

1035

spor kayığı. périssologie diş. ed. Kıtık, "haşiv; gereksiz sözcükler kullanarak sözü uzatma, sözcükleri yineleyerek bir düşünceyi anlatma, péristaltique s. biy. Sağımsal (Mouvements péristaltiques). péristaltisme er. biy. Sağınma. péristome er. hayb. (Hayvanlarda) Ağız alanı, péristyle er. 1. Bir yapının önyüzündeki sütunlu giriş. 2. Yunan ve Roma konutlarının çevresi sütunlu, bahçe gibi olan avlusu; sütunlu içavlu. péritoine er. anat. Karınzarı, periton. péritonéai,e s. Karınzarına değgin, peritonla ilgili, péritonite diş. Karınzarı yangısı, periton iltihabı. périurbain,e s. Kentin yambaşında (Zone périurbaine). perle diş. 1. İnci (Un collier de perles). 2. Boncuk, ortası delik tane (Perle d'ambre d'un chapelet). 3. (Basımcılıkta) Dört punto harf. 4. (Mimarlıkta) Tespinsilme. 5. (Eski) İnci gibi diş (Le rire qui montre en même temps des âmes et des perles). 6. İnci gibi değerli kimse, eşi bulunmaz kimse, eşsiz (C'est la perle des domestiques). 7. Kabavegülünç yanlış (Relever des perles dans les copies d'élèves). § Jeter des perles aux pourceaux, aux cochons: Bir şeyi değerini bilmez birine vermek, kel başa şimşir tarak takmak, perlé,e s. 1.İncili, incilerle süslenmiş (Tissuperlé). 2. İnci gibi, inci biçiminde (Riz perlé, sucre perlé). 3. Eksiksiz, kusursuz (Travail perlé, ouvrage perlé). § Grève perlée: İşi ağırlatma grevi, oturma grevi. perler gçl. 1. Büyük bir dikkatle yapmak, özenle yapmak (Perler un ouvrage). 2. gsz. Boncuk boncuk olmak, yuvarlak damlacıklar halinde belirmek ( Quelques gouttes de sueur perlaient sur son front). perlier, ère s. 1. İnciye değgin (Industrieperlière). 2. İnci veren, içinden inci çıkan, incili (Huître perlière). perlimpinpin —> poudre. perlot er. 1. Manş kıyılarında avlanan küçük midye. 2. tkz. Tütün, perlouse, perlouze diş. tkz. İnci. permafrost er. (Kutup bölgelerinde) Sürekli donuk toprak (Les esquimaux creusaient un trou dans le permafrost et gardaient la viande dans ces réfrigérateurs naturels). permanence diş. 1. Süreklilik, sürerlik, temellilik, arasızlık (Assurer la permanence du pouvoir. Permanence de la nature). 2. Hep açık bulunan, nöbetçi karakol, eczane, hastane vb. (Parquet, tribunal de permanence: Nöbetçi Savcdık,

permis mahkeme). 3. (Bir kurum yada kuruluşun) Nöbetçi servisi (Les b ureaux sont fermés le samedi mais il y a une permanence). 4. (Okullarda) Etüd odası (Le dimanche, je me glissais à la Permanence. Les élèves iront en Permanence de dix à onze heures). § En permanence: bel. Sürekli olarak (Il s'est installé en permanence à la campagne). permanent,e s. 1. Sürekli, aralıksız (Le cinéma est permanent le dimanche). 2. Sürekli, "daimi, temelli (Maintenir un contrôle permanent sur les prix. Représentant permanent, comité permanent). 3. ad. Görevli üye, bir yerde para karşılığı görev alıp sürekli çalışan üye (Les permanents d'un syndicat). 4. diş. Saç kıvırma ( Mes tristes cheveux alternativement trop raides ou trop frisés par de mauvaises permanentes). 5. Makinayla uzun bir süre için yaptırılan saç (Faire une permanente à une femme). permanenter gçl. -in saçlarını makinayla kıvırmak, "permanant yapmak (5e faire permanenter: Saçlarım permanant yaptırmak). permanganate er. kim. Permanganat, permanganique s. kim. Permanganata değgin, perméabiliser gçl. Geçirgenleştirmek, perméabilité diş. 1. Geçirgenlik, geçirimlilik (La perméabilité d'un sol calcaire). 2. Geçilebilirlik, sızılabilirlik (La perméabilité des frontières). 3. Perméabilité à: -e açıklık (Perméabilité aux influences). perméable s. 1. Geçirgen, geçirimli (Roches, terrains perméables). 2. Perméable à: -i geçiren, sızdıran (Corps perméable à la lumière). 3. Perméableà: mec. -e açık (Unhomme perméable à toutes les influences). permettre er. 1. -e izin vermek, "müsaade etmek (Les règlements ne permettent pas le stationnement en cet endroit). 2. Permettre qch à qn: a) Birine... için müsaade etmek, izin vermek (Son médecin lui permet le tabac). b) Birine... olanağı vermek (Son succès lui permet les plus grands espoirs). 3. Permettre de f. qch: -mek olanağı vermek, -meye izin vermek (La nuit ne permit pas de voir de quel côté se dirigeaient ses pas). 4. Permettre à qn de f. qch: Birinin -meşine olanak vermek, izin vermek (5a santé ne lui permet pas de fumer. Son père lui permet d'utiliser sa voiture). § Se permettre qch: -de hiç sakınca görmemek, -i rahatça yapmak, etmek, söylemek (Il se permet des plaisanteries stupides). Se permettre de f. qch: -mekte sakınca görmemek, rahat rahat -mek (Il se permet de me faire des reproches. permis er. 1. *Evetçe, izin, yazılı izin, "ruhsat

1036

permission (Permis de construire,

permis d'inhumer.

Permis

de chasse, de pêche). 2. Araba kullanma izni, "ehliyet (Avoir son permis). 3. Şoförlük sınavı, ehliyet sınavı (Passer son permis. Etre reçu au permis: Ehliyet sınavını kazanmak). § Permis de

conduire: Şoförlük ehliyeti, permission diş. 1. tzin, müsaade (Demander

la

permission de sortir. Obtenir la permission d'aller en vacances. Avoir la permission de parler. Agir avec la permission de sa famille, sans la permission de son père). 2. ask. tzin (Soldat en permission). 3. ask. İzin süresi (Se marier pendant sa permission ).

4. ask. İzin belgesi, izin kâğıdı (Le remplit une permission

sous-officier

restée en blanc).

permissionnaire er. 1. İzinli asker; izine çıkmış er. 2. s. İzinli, izinde (Officierpermissionnaire). permutabilité diş. "Becayiş edilebilirlik, değişi yapılabilirlik, permutable i. (Yer yada görev için) Değişi yapılabilir, "becayiş edilebilir, permutant,e ad. Becayiş yapan, permutation diş. 1. (Yer yada görev) Değişi, "becayiş (Permutation de deux officiers, de deux fonctionnaires). 2. İki şey arasında yer yada sıra değiştirme (Procéder à une permutation de deux lettres pour faire un jeu de mots. Permutation de deux syllabes). permuter gçl. 1. -in yerini yada sırasını değiştirmek (Permuter deux mots dans la phrase). 2. gsz. (Görev yerini) Değiştirmek, "becayiş yapmak ( Ces deux officiers veulent permuter). 3. Permuter avec qn: -ile becayiş yapmak, -ile yerini yada görevini değiştirmek ( Permuter avec un collègue). pernicieusement bel. Zararlı bir şekilde; tehlikeli biçimde. pernicieux, euse s. 1. Zararlı (Le serpent est un animal pernicieux). 2. Dokuncalı, sağlığa zararh (L'usage des tranquillisants est pernicieux. L'abus de l'alcool est pernicieux pour la santé). 3. Çekinceli, tehlikeli (Anémie pernicieuse, fièvres pernicieuses. Doctrine pernicieuse. Une personne pernicieuse). perniciosité diş. hek. (Hastalık için) Çekincelilik, tehlikelilik. péroné er. anat. Kamışkemiği, kavalkemiği. péronnelle diş. tkz. Aptal ve geveze kadın yada kız. péroraison diş. 1. Bir söylev yada konuşmamn sonu (La pathétique péroraison de la plaidoirie arracha des larmes aux jurés). 2. Son bölüm, son (Mais la péroraison de l'hymne éclata). pérorer gsz. Söylev çekmek, nutuk atmak, parlak sözler etmek (Ilpérorait au comptoir du café). perpendiculaire s. 1. Dikey (Le soleil déjà

perroquet

perpendiculaire). 2. Perpendiculaire à: -e dikey (Perpendiculaire à l'horizon). 3. diş. Dik çizgi, dikey (Tirer, abaisser une perpendiculaire). perpendiculairement bel. Dikey olarak, dikine, perpète, perpette (à) bel. Yaşamboyu, boyuna (Je ne vais pas l'attendre jusqu'à perpète). perpétration diş. (Suç vb.) İşleme, yapma (Perpétration d'un crime). perpétrer gçl. (Suç vb.) İşlemek, yapmak (Perpétrer un crime, un attentat). perpétuation diş. Sürdürme, sürdürüp gitme; "devam etme (La perpétuation de l'espèce par la reproduction). perpétuelle s. 1. Sürekli, sürüp giden, aralıksız, kesiksiz (Des lamentations perpétuelles, un bruit perpétuel). 2. Yaşam boyu süren, yaşadıkça, yaşam boyu (Dignité, fonction perpétuelle. Secrétaire perpétuel). perpétuellement bel. 1. Sürekli olarak, boyuna, durmadan, habire (La maison est perpétuellement en réparations). 2. Sık sık, çok kez (Il arrive perpétuellement en retard). perpétuer gçl. -i sürdürmek, sürdürüp gitmek, "devam ettirmek (Monument qui perpétue le souvenir d'un grand homme). § Se perpétuer: Sürüp gitmek, devam etmek (Un malheur qui se perpétue). perpétuité diş. Süreklilik; sürüp gitme, "devam (La perpétuité de la race humaine, de la famille). § A perpétuité: Yaşam boyu, ömür boyu, yaşadığı sürece (Travaux forcés à perpétuité. Etre condamné à perpétuité). perplexes. Şaşkın, ne yapacağını bilemeyen, şaşırıp kalmış (Rester perplexe devant une réponse ambiguë. Cette attitude m'a laissé perplexe). perplexité diş. Şaşkınlık (Je suis dans une grande perplexité. Cette question nous a jetés dans la plus terrible perplexité). perquisition diş. Arama, arama tarama (Les policiers ont opéré une perquisition au domicile de l'accusé. Faire une perquisition, des perquisitions). perquisitionner gçl. 1. -i aramak, -de arama yapmak, arama tarama yapmak (Les inspecteurs ont perquisitionné toutes les chambres de l'hôtel). 2. gsz. (Bir yerde) Arama yapmak (On a perquisitionné chez lui, à son domicile). perré er. Set duvarı. perron er. 1. Basamaklı seki (Il nous a accueillis sur le perron). 2. Peron. 3. Binek, binek seti, merdivenli seki. perroquet er. 1. Papağan. 2. den. Grandi ve pruva direklerinin babafingosu. 3. mec. Ezberci;

perruche başkalarının sözünü hiç anlamadan yineleyen kimse. § Répéter comme un perroquet: Bilinçsizce yinelemek, papağan gibi yinelemek, perruche diş. hayb. 1. Muhabbetkuşu (Couple de perruches en cage). 2. Dişi papağan. 3. den. Mizana direğinin babafingosu. 4. tkz. Geveze kadm, çenesi düşük kadın (Faites taire ces deux perruches). perruque diş. 1. Takma saç, peruka (Perruque de femme. Porteruneperruque). 2. mec. Eski kafa (Il me disait que cet auteur était une perruque). perruquier er. 1. (Eskiden) Berber. 2. (Şimdi) Perukacı. pers [peu | s. Tirşe, tirşe renginde (Elle a des yeux pers). persan,es. vead. 1. İranlı, Acem (Ilestpersan. Une persane). 2. İran ve İranlılara değgin (Artpersan, cheval persan, chat persan). 3. er. Farsça, perse diş. 1. Güzel bir hint kumaşı. 2. s. vead. Pers; Perslere değgin (Langues perses). persécutées, vead. Ezilmiş, ezilen; acı çektirilmiş, acılar çeken (Défendre les persécutés. Un peuple persécuté). persécuter gçl. 1. İşkence etmek; ezmek; kıymak; "zulmetmek (Persécuter les juifs). 2. Sıkıştırmak; hırpalamak, rahatsız etmek (Les journalistes qui persécutent une vedette. Ses créanciers le persécutent). 3. Persécuter qn de qch: Birini -ile sıkıştırmak, rahatsız etmek (Il la persécute de ses assiduités). persécuteur, trice s. ve ad. Ezen; işkence eden; acı çektiren; kıyıcı, zalim (Il s'est vengé de ses persécuteurs). persécution diş. İşkence; kıyıcılık, zulüm (Il a subi de grandes persécutions. Les sanglantes persécutions menées contre les chrétiens). perséides diş. ç. gökb. Perse yağmuru; saçılma noktası. Perse takımına rastlayan ve her yıl 10 ağustos tarihlerinde görülen bir akanyıldız yağmuru. persévérance diş. Direşme, direnme, dayanma, "sebat (Persévérance dans la lutte. Travailler avec persévérance). persévérant^ s. Direşken, direnen, dayanan, "sebat eden, "sebatkâr (Soyez persévérant, vos efforts seront récompensés). persévérer gsz. 1. Persévérer dans qch: -de diretmek, dayatmak, direşmek, dayanmak, sebat etmek (Persévérer dans ses efforts, dans ses recherches). 2. Persévérer i f. qch: -mekte diretmek, direşmek, dayanmak, sebat etmek (II persévère à croire qu'il réussira un jour). persicaire diş. bitb. Pireotu.

1037

personnaliser

persicot er. Bir tür likör. persienne diş. Pancur (Ouvrir, fermer les persiennes). persiflage er. Acı alay. persifler gçl. -ile acı acı alay etmek (Persifler les moeurs. Persifler les gens sans qu'ils le sentent). persifleur, euse s. ve ad. Alaycı (Il est très persifleur). persil[p£Rsi]er. Maydanoz (Hacher du persil avec un couteau). persillade diş. Maydanoz, sarımsak, sirke ve zeytinyağıyla yapılmış bir salça. persillé,es. Maydanozlu, yanına kıyılmış maydanoz konmuş. § Fromage persillé: İçinde küçük küçük yeşil benekler bulunan bir tür peynir. Viande persillée: İçinde küçük küçük yağ benekleri bulunan et parçası, persistance di-, 1. Ayak direme, "ısrar (Persistance dans l'erreur, dans une attitude). 2. Persistance à qch, à f. qch: -de ayak direme, -mekte ısrar (Sa persistance à croire l'invraisemblable est absurde). 3. Sürüp gitme, "devam (La persistance du mauvais temps, des grands froids). persistante s. Sürüp giden, devam eden, sürekli (Fatigue persistante, neige persistante, une fièvre persistante). persister gsz. 1.Sürüp gitmek,"devam etmek (Cette mode n'a pas persisté. Les froids ont persisté jusqu'au début d'avril). 2. Persister dans qch: -de ayak diremek, inat etmek, ısrar etmek (Persister dans une erreur, dans un projet). 3. Persister à f. qch: -mekte ayak diremek, ısrar etmek, inat etmek, devam etmek (Il persiste à soutenir le contraire). personagratas.; bel. 1. (Diplomaside) İstenen kişi. 2. Belirli bir çevrede tutulan ve sevilen kişi. § Persona non grata: İstenmeyen kişi (Déclarer qn persona non grata: Birini istenmeyen kişi ilan etmek). personnage er. 1. Önemli kişi (Les grands personnages de l'Etat). 2. (Tiyatroda) Kişi (Pièce à trois personnages). 3. Roi (Soutenir, jouer un personnage difficile). 4. tkz. Adam, herif (Un drôle de personnage). § Se croire un personnage: Kendini bir şey sanmak. Se mettre dans la peau de son personnage: Oynayacağı rolü iyi benimsemek, iyi canlandırmak, personnalisation diş. 1. Kişiselleştirme, kendi kişiliğine özgü bir nitelik verme (Personnalisation d'un salon, d'une voiture). 2. Kişi başına ayırma, kişiselleştirme (Personnalisation de l'impôt). 3. huk. Tüzel kişilik verme, tüzel kişi sayma, personnaliser gçl. 1. Kişiselleştirmek, kendi

personnalisme kişiliğine özgü bir nitelik vermek (Personnaliser sa voiture, un appartement). 2. Kişi başına ayırmak, kişiselleştirmek (Une loi qui vise à personnaliser davantage l'impôt). 3. huk. Tüzel kişilik vermek, tüzel kişi saymak, personnalisme er. fels. Kişilikçilik. personnalistes, vead. Kişilikçi. personnalité diş. 1. Kişilik, "şahsiyet, "karakter (Avoir une forte personnalité. Manquer de personnalité). 2. Ünlü kişi, önemli kişi; yüksek görevli (L'arrivée des personnalités au monument aux morts). 3. huk. Kişilik (Personnalité civile: Tüzel kişilik. Personnalité juridique: Tüzel kişilik. Personnalité morale: Tüzel kişilik. Personnalité physique: Gerçek kişilik, "hakiki şahsiyet). 4. huk. Kişisellik, "şahsilik (Personnalité des lois, de l'impôt). S. Kişi (Une remarquable personnalité). 6. Kişiliğe dokunan yersiz sözler, "şahsiyat (Verser une discussion dans la personnalité: Tartışmayı şahsiyata dökmek). § Faire des personnalités: Kişiliğe dokunan yersiz sözler söylemek, "şahsiyat yapmak, işi "şahsiyata dökmek, personne diş. 1. Kişi, kimse, adam, insan (Ilya des personnes qui préfèrent le cinéma au théâtre. Plusieurs personnes ont été blessées dans cet accident). 2. huk. Kişi (Personne juridique, personne morale: Tüzel kişi, °hükmi şahıs. Personne physique: Gerçek kişi, "hakiki şahıs). 3. Kişilik, "şahsiyet (On peut critiquer son oeuvre tout en respectant sa personne). 4. Varlık, tüm varlık (Toute sa personne respirait la joie de vivre). S. Beden, vücut (Il est bien fait de sa personne. Mon âme est ici quand ma personne est à Paris). 6. adıl. Kimse, hiç kimse, hiçbir kimse (Personne ne le sait. Personne ne travaille. Je ne connais personne). § En personne: 1. Kendi, bizzat (Le ministre viendra en personne). 2. Canlı örnek, -in canlı örneği (Il est la sagesse en personne). Par personne: Adam başına, kişi başına (On a droit à vingt kilos de bagages par personne). Sans acception de personne: Kimse kayırılmadan, kimseye ayrı işlem yapmadan, tam biryansızlıkla. Etre content de sa personne: Kendini pek beğenmek. Payer de sa personne: 1. Çabalamak, kolları sıvayıp bizzat işe girişmek. 2. Kelleyi koltuğa almak, her türlü korku ve tehlikeyi göze almak. Soigner sa personne: Rahatına pek düşkün olmak, tatlı canını pek sevmek, personnel er. (Bir yerdeki, bir işteki) "Çalışmanlar, görevliler, personel (Personnel de l'hôtel, d'une usine, d'un atelier. Bureau du personnel). personnelles. 1. Kişisel (Objetspersonnels. Dans

1038

perspective

ce livre, l'auteur raconte ses malheurs personnels). 2. Özel (Il a agi par intérêt personnel. Vous ne devez pas tenir de conversations personnelles au téléphone pendant vos heures de service). 3. Bencil (Il est trop personnel pour prêter ses affaires aux voisins). personnellement bel. 1. Kendi, "bizzat (Je m'occuperai personnellement de votre affaire). 2. * Kişin, kişi olarak, "şahsen (Je le connais personnellement. Personnellement, je ne suis pas de cet avis). personnification diş. 1. Kişileştirme; kişileşme. 2. Simgeleştirme (La personnification de la mort dans les tableaux du Moyen-Age). 3. Simge, canlı örnek (Néron fut la personnification de la cruauté). § La vivante personnification de: -in canlı örneği (Il est la vivante personnification de la vertu). personnifiés s. 1. Kişileştirilmiş, kişi biçiminde simgeleştirilmiş (Les vices et les vertus personnifiés). 2. -in canlı örneği (C'estl'honnêteté personnifiée). personnifier gçl. 1. Kişileştirmek, kişi biçiminde vermek (L'artiste peintre a voulu personnifier la patrie sous l'aspect d'une déesse guerrière). 2. Simgeleştirmek, "temsil etmek (Harpagon personnifie l'avarice). 3. -in canlı örneği olmak, -in tâ kendisi olmak (Ilpersonnifie la vertu). perspectif,ive s. "Görüngcsel, perspektife uygun olarak çizilmiş, derinlik çizgisine uygun (Dessin perspectif). perspective diş. 1. "Görünge, "perspektif, *oylumçizimi, görünü, derinlik çizimi (Les élèves des beaux-arts doivent apprendre les lois de la perspective). 2. Görünüm, manzara (Cettefenêtre ouvre sur une jolie perspective. D'ici on a une belle perspective). 3. Açı, görüş açısı, bakış açısı, görünge (Il faut envisager cette évolution sociale dans une perspective historique). 4. mec. "Çevren, "ufuk (Vous m'ouvrez des perspectives nouvelles). S. mec. İlerde olacaklar, gelecekteki olayla^, olasılıklar; gelecek (Une perspective rassurante). § Perspective cavalière: Tepeden görünü. Perspective de sentiment: Resimce görünü. Perspective des ombres: Çizgi görünü. Perspective aérienne: Havadan görünü. Perspective spéculative: Ölçekli görünü. Perspective ordinaire: Yalınç görünü. Perspective pratique: Kılgısal görünü. A la perspective de: -diye, düşüncesiyle (Il était rempli de joie à la perspective de quitter la ville). En perspective: İlerde, gelecekte (Il a une belle situation en perspective).

perspicace perspicace ^.Kavrayışlı, anlayışlı, kafalı, "basiretli (Un homme lucide et perspicace). perspicacité diş. Kavrayış, anlayış, kavrayışlılık, anlayışlılık, "basiret (Ce policier a fait preuve de perspicacité dans cette affaire. Manquer de perspicacité). persuader gçl. 1. -i inandırmak, "ikna etmek (Vous ne m'avez pas persuadé). 2. Persuader qn de qch: Birini -e inandırmak, ikna etmek (Ilapersuadé les juges de sa bonne volonté). 3. Persuader qn de f. qch, persuader à qn de f. qch: Birini -meye inandırmak, kandırmak, ikna etmek, karar verdirmek (Il a persuadé son frère de venir avec nous. On lui a persuadé de prendre du repos pour ménager sa santé). 4. Etre persuadé de qch: -e inanmak, -in kesin inancında olmak (Elle était persuadée de la venue prochaine de son père). § Se persuader: 1. Yanlış olarak düşünmek, sanmak (Ils se sont persuadés qu'on les trompait). 2. Birbirini inandırmak, ikna etmek (Ils se sont persuadés l'un l'autre). 3. Se persuader de qch: -e inanmak, -den kuşkusu kalmamak (Elle s'est persuadée de la sincérité de ses amis). persuasif, ive s. İnandırıcı, "ikna edici (Parler sur un ton persuasif). persuasion diş. 1. İnandırma, "ikna ( Cet orateur a un grand pouvoir de persuasion). 2. İnanma, inanış, kanış (J'étais dans la persuasion que le gouvernement me laisserait tranquille). perte diş. 1. Yitme; yitirme; yitim, "kayıp ( Une perte de prestige. La perte de la mémoire, de l'appétit. Une perte de temps, de sang. La perte d'une bataille, d'un parent). 2. Zarar (Il a essuyé une perte considérable. Compte de profits et pertes). 3. Yıkım, "mahv (Ilcourtàsaperte. Ils ont décidé ma perte. L'anarchie cause la perte d'un pays). 4. ç. Bir savaşta ölen insanlar, insan kaybı (Ce pays a éprouvé des pertes civiles et militaires très élevées pendant la guerre). § Perte de connaissance: Bayılma, kendini kaybetme. Perte de l'âme: Cehennemlik olma. A perte: Zararına, ziyanına (Travailler à perte. Il a dû revendre ses denrées à perte). Avec perte et fracas: tkz. (Alaylı) Anıyla şanıyla, davullu zurnalı, herkese ders olacak biçimde (ila été mis à la porte avec perte et fracas). A perte de vue: 1. Göz alabildiğine ( Une plaine qui s'étend à perte de vue). 2. Alabildiğine, sonu gelmemecesine (Discuter à perte de vue). En pure perte: Boşuna, boşu boşuna (J'aifait tout ce travail en pure perte). pertinemment bel. Doğru olarak; yetkiyle (Ilparle assez pertinemment). § Savoir pertinemment qch: -i kesin olarak bilmek, -den hiç kuşkusu olmamak

1039

pervertir

(Je sais pertinemment qu'il a menti). pertinence diş. 1. Doğruluk, usa yatkınlık, uygunluk, yerindelik (La pertinence de l'argument avait porté sur le jury. L'orateur a parlé avec pertinence). 2. dilb. Ayırıcılık, belirginlik, pertinences. 1. Doğru, uygun, yerinde, usa yatkın (Faire une remarque pertinente). 2. dilb. Anlam taşıyan, anlam değeri olan, anlamlı; ayırıcı, belirgin (Les traits pertinents d'un phonème sont les éléments distinctifs). pertuis er. 1. (Irmaklarda) Dar yer (Lespertuis de la Seine). 2. coğr. (İki ada arasında yada bir adayla kara arasında) Boğaz, dar boğaz. 3. (Eski) Delik, perturbateur, trice s. ve ad. Bozucu, bozguncu, karıştırıcı (Les perturbateurs de la société. Chasser de la salle les perturbateurs. Eléments perturbateurs. Exercer une influence perturbatrice). perturbation diş. 1. Karışıklık; düzensizlik; bozgun, bozgun havası (Ce début d'incendie jeta une grande perturbation dans la fête). 2. Bozukluk, düzen bozukluğu (Perturbation politique, sociale). § Perturbation atmosphérique: coğr. Düzensiz hava, kararsız hava. perturber gçl. 1. Bozmak, karıştırmak; alt üst etmek (Perturber une cérémonie, un programme. Le cyclone a perturbé les émissions radiophoniques). 2. Perturber qn: -in kafasını allak bullak etmek; huzurunu bozmak, sinirlerini bozmak. péruvien, ne s. ve ad. Perulu; Peru'ya ve Perululara değgin. pervenche^, bitb. 1. Cezayir menekşesi. 2.s. Açık mor (Des yeux pervenche). pervers,e s. 1. Kötülüğe eğilimli (Un homme pervers. Cet enfant a des instincs pervers). 2. Sapkın, bozulmuş, yoldan sapmış, ahlâkı bozulmuş, baştan çıkmış (C'est un garçon pervers). 3. Sapkınca, yoldan saptırıcı, baştan çıkarıcı, ahlâk bozucu (Donner des conseils pervers). 4. ad. Sapkın, baştan çıkmış, ahlâkı bozulmuş, ahlâksız (C'est un vrai pervers). perversion diş. 1. Bozulma (Perversion des moeurs, des coutumes). 2. ruhb. Sapkınlık (Perversion sexuelle). perversité diş. 1. Ahlak bozukluğu (La perversité et la corruption étaient le fond de son caractère). 2. Ahlâksızca davranış (Toutes ses perversités seront un jour châtiées à leur mesure). pervertir gçl. 1. -i baştan çıkarmak, yoldan saptırmak, -in ahlâkını bozmak (Un mauvais livre qui pervertit la jeunesse). 2. -i bozmak,

pervertissement soysuzlaştırmak (Pervertir le goût). § Se pervertir: Bozulmak, soysuzlaşmak, pervertissement er. 1. Ahlâk bozma; ahlâkı bozulma; ahlâk bozukluğu (Pervertissement de la jeunesse au lendemain de la guerre). 2. Bozma, soysuzlaştırma; bozulma, soysuzlaşma (Pervertissement du goût). pervertisseur, euse s. vead. Ahlâk bozucu, pesade diş. Şahlanma, şaha kalkma, pesage er. 1. Tartma, tartı (Le pesage des marchandises sur une bascule. Appareils de pesage). 2. Cokeylerin tartıldığı yer. 3. Atyarışıarının yapıldığı yer, koşu alanı, pesamment bel. 1. Ağır, yavaş, hantalca (Marcher, danser pesamment). 2. mec. Cansızca, isteksizce, pesant,e s. 1. Ağır (Des valises pesantes). 2. Rahatsız edici, sıkıcı (Sa présence était devenue pesante aux autres). 3. mec. Ağır, zahmetli (La responsabilité des enfants èst une charge pesante pour lui). 4. Ağırlığı olan (Les corps pesants). S. Ağır, yavaş (Marcher d'un pas pesant). 6. er. Ağırlık. § Valoir son pesant d'or: Ağırlığınca altın etmek, çok değerli olmak, pesanteur diş. 1. fiz. Yerçekimi (Etudier l'accélération d'un corps sous l'effet de la pesanteur. Les lois de la pesanteur). 2. Ağırlık (La pesanteur d'un fardeau). 3. mec. Ağırlık; ağırlık duygusu (Des pesanteurs d'estomac). pèse-acide er. 'Asidölçer. pèse-alcool er. *Alkolölçer. pèse-bébé er. Küçük bebekleri tartmaya yarayan doktor terazisi, "bebektartacı, "bebektartar. pesé,e s. Ölçülüp biçilmiş, düşünülüp tartılmış, bilinçle seçilmiş (Toutes ses paroles sont bien pesées). § Tout bien pesé: fyice düşünüp taşındıktan sonra, her şeyi ölçüp biçtikten sonra, pesée diş. 1. Tartma (Faire une pesée précise pour savoir le poids d'une bague en or). 2. Bir defada tartılan şey, bir tartındık. 3. Tartılan ekmeğe tam ağırlık tutturmak için eklenen parça. 4. mec. İyice inceleme, ölçüp biçme, düşünüp tartma (Lapesée des motifs, des termes d'une déclaration). pèse-lait er. *Sütölçer, sütün yoğunluğunu ölçmeye yarayan alet. pèse-lettre er. Mektup terazisi, peser gçl. 1. Tartmak (Peser un colis). 2. -i iyice ölçüp biçmek, düşünüp taşınmak, iyi tartmak (Pèse bien tes mots). 3. gsz. -ağırlığında olmak, -kadar gelmek, çekmek (Je pèse soixante kilos). 4. Etkili olmak, ağır basmak (Elément qui pèse le plus dans une décision). 5. Peser â qn: -e ağır gelmek, -in kaldıramayacağı bir şey olmak (Le climat lui pèse. Son oisiveté commençait à lui

1040

pet

peser). 6. Peser sur qn: a) -in omuzunda olmak, -e düşmek (La responsabilité de l'ensemble de l'oeuvre pesait sur lui), b) -i bunaltmak, ezmek ( Les impôts qui pèsent sur les contribuables), c) -in üstünde toplanmak, -i amaçlamak, hedef almak (Ces soupçons, ces accusations pèsent sur lui). 7. Peser sur, contre: -e yüklenmek, bindirmek, kuvvetle dayanmak (Peser contre une porte pour l'ouvrir. L'ouvrier pesa de tout son poids sur le levier) 8. Peser sur qch: a) -i çökertmek, -e ağır gelmek (La vie pèse sur ses épaules), b) -i etkilemek (La mort subite de son père va peser sur sa décision), c) -e ağır gelmek, -için sindirimi güç olmak (Aliment qui pèse sur l'estomac). § Peser le pour et le contre: Bir işin iyi ve kötü yanlarını göz önünde tutmak, bir sorunu her yönüyle iyice ölçüp biçmek, peseta diş. İsp. İspanyol parası, pezeta. peseur, euse ad. Tartıcı, kantarcı, peson er. Kantar, elkantarı, ağırşak, pessimisme er. Kötümserlik, karamsarlık (Je partage votre pessimisme sur la situation). pessimiste s. ve ad. Kötümser, karamsar (Les plus pessimistes n'avaient pas prévu le conflit. Un philosophe pessimiste). peste diş. 1. Veba (Epidémie de peste). 2. mec. Dayandmaz, çekilmez kadın; illet kadın; çekilmez küçük kız (Quelle petite peste! C'est une vraie peste). 3. Zararlı, tehlikeli adam (Néron, cette peste de cour). 4. ünl. Vay canına! Deme yahu! (On te rappellera bientôt. Peste! un homme comme toi ne se remplace pas aisément). § Fuir qn comme la peste: -den vebadan kaçar gibi kaçmak, kendini -den sakınmak, pester gsz. Pester contre: -e sövüp saymak, verip veriştirmek (Pester contre le mauvais temps, contre un voisin). pesteux,euse s. 1. Vebaya değgin, veba ile ilgili (Charbonpesteux). 2. Vebaya yakalanmış, vebalı (Ratpesteux). 3. ad. Vebalı (hasta), pesticides, ve er. Zararlı bitki ve böcekleri öldürücü (Uaç). pestiféré,e s. ve ad. Vebalı (Navire pestiféré. Un pestiféré). § Fuir qn comme un pestiféré: -den vebadan kaçar gibi kaçmak, -den kendini sakınmak. pestilence diş. 1. Vebayı andıran öldürücü hastalık; veba. 2. Çok pis koku (Pestilence qui se dégage d'un tas d'ordures). pestilentielle s. 1. Vebayı andıran, vebamsı (Maladie pestilentielle). 2. Çok pis kokulu, pis kokular yayan, iç bulandırıcı (Un air pestilentiel). pet [/>£] er. 1. Yel, osuruk (Faire un pet, lâcher un

pétale

1041

pet: Yellenmek, osurmak). 2. argo. 'Utanca, rezalet, skandal (Il va y avoir du pet: Rezalet çıkacak). 3. ünl. argo. Dikkat! § Filer comme un pet: Tüymek, kaçıp gitmek. Ne pas valoir un pet, un pet de lapin: argo. Beş para etmemek (Ça ne vaut pas un pet). Porter le pet: argo. "Şikâyet etmek, yakınmak; gammazlamak, ihbar etmek, pétale er. bitb. Taçyaprağı (Fleur qui perd ses pétales). pétaloïde s. Taçyaprağını andıran, taçyaprağımsı. pétant, e s. hlk. Tam; tam tamına (Tous les soirs, à dix heures pétantes, il rentre chez lui). pétaradant, e s. Gürültü çıkaran, gürültücü (Des motos pétaradantes). pétarade diş. 1. Kimi hayvanların uzun uzun ve ardarda yellenmesi (Pétarade d'un cheval, d'un âne). 2. Zincirleme patlama sesleri, pat pat (Pétarades d'un feu d'artifice, d'une motocyclette). pétarader gsz. Zincirleme patlama sesleri çıkarmak, pat pat etmek, pétard er. 1. Kestane fişeği; çatpat (Lancer un pétard. Les enfants faisaient claquer des pétards). 2. tkz. Gürültü; gürültü patırtı (Les voisins faisaient du pétard). 3. mec. Heyecan uyandırıcı haber. 4. hlk. Tabanca. 5. hlk. Kıç, kalça (Ces femmes moutonnantes, avec leurs pétards plantureux). § Etre en pétard: tkz. Öfkeli olmak, barut gibi olmak, Faire du pétard: tkz. 1. Rezalet çıkarmak, kıyameti koparmak. 2. Gürültü yapmak. Il va y avoir du pétard: Rezalet çıkacak, kıyamet kopacak, boku çıkacak, pétaudière diş. Her kafadan bir ses çıkan topluluk, kadınlar hamamı (Cette assemblée est une vraie pétaudière). pétauriste er. 1. (Eski Yunanda) tpcambazı. 2. hayb. Uçan Avustralya sincabı, pet-de-loup er. Çocukların maskarası olmuş yaşlı öğretmen, pet-de-nonne er. Puf böreği. pétéchie<% hek. Nokta biçiminde deri kanamaları, derideki hastalık lekeciği. pet-en-l'air er. Evde giyilen kısa ceket, kısa ev ceketi. péter gsz. 1, Yellenmek, osurmak. 2. Pat diye patlamak (La grenade lui avait pété dans les mains). 3. Kopmak (Les boutons prêts à péter). 4. gçl. -i koparmak (Ne tire pas si fort, tu vas péter la ficelle). § Envoyer péter qn: -i başından savmak. Péter dans la soie: Lüks içinde yaşamak; pek şık giyinmek. Péter du feu, péter le feu, péter des flammes: Pek dinç olmak, pek diri olmak. Péter plus haut que le cul, péter plus haut que son

petit-bourgeois

derrière: Kıçından büyük yumurtlamak, boyundan büyük işlere girişmek, péteur, euse ad. Osurgan, çok yellenen, osurukçu. péteux, euse ad. tkz. Ödlek, korkak, pétillant, e s. 1. Pıtırdayan; çıtırdayan; kabarcıklanan (Une eau pétillante. Du Champagne pétillant). 2. Pırıldayan, ışık saçan (Un regard pétillant). 3. Pétillant de: -ile dolu, -ile dolup taşan, -1er saçan (Un discours pétillant d'esprit, un regard pétillant de malice). pétillement er. 1. Pıtırdama, çıtırdama (Un pétillement d'étincelles. Pétillement du Champagne, d'une eau minérale). 2. Pırıldama, ışık saçma (Pétillement d'un regard). pétiller gsz. 1. Pıtırdamak; çıtırdamak; kabarcıklanmak (L'eau minérale pétille. Le feu pétille. Le bois pétille dans la cheminée). 2. Pırıldamak, ışıl ışıl ışımak, ışıklar saçmak (Les diamants de son diadème pétillaient sous la lueur des lustres). 3. Pétiller de: -den pırıl pırıl olmak, -den parlamak, -ile dolup taşmak, -1er saçmak (Les yeux qui pétillent d'esprit, de colère, de malice). pétiole er. bitb. Yaprak sapı. pétiolé, es. Saplı (Feuillepétiolée). petiot, es. tkz. 1. Minnacık. 2. ad Minnacık yavru; bızdık. petit, e s. 1. Küçük; ufak (Une petite voiture. Une petite somme d'argent). 2. Ufak, hafif (On entend un petit bruit). 3. Küçük, ufak, önemsiz (Unpetit commerçant, un petit cordonnier; un petit fonctionnaire). 4. (Boyca, vücutça) Küçük (Un petit chat. Une femme petite). 5. (Sevgi göstermek yada küçümsemek için) -cik (Mon petit monsieur: Beyciğim, beyefendiciğim). 6. ad. Çocuk, küçük, yavru (Lepetit va à l'école. Lapetite estmalade). 7. er. (Hayvanlarda) Yavru (Le chat et ses petits). 8. er. ç. a) Küçükler, küçük öğrenciler, küçük boylular ( La classe des petits dans un lycée) b) Dar gelirliler, kıt kanaat geçinenler, yoksullar. § Le petit monde: 1. Fakir fukara, yoksul halk tabakası. 2. Çocuklar, küçükler. Petit esprit: Dar kafalı. Petit à petit: Yavaşça, yavaş yavaş, usul usul. En petit: Küçük boyda, küçük çapta (Un monde en petit). Etre aux petits soins pour qn: -in üzerine titremek, -e karşı her türlü dikkat ve inceliği göstermek. Se faire tout petit: Büzülüp oturmak, kendini pek önemsiz ve küçük biriymiş gibi göstermek. Petit à petit l'oiseau faut son nid: Her şey yavaş yavaş olur, ha deyince hemen oluvermez bir iş. petit-beurre er. Bir tür kuru pasta; bisküvi, petit-bourgeois, petite-bourgeoise ad. 1. Küçük

petite-fille kentsoylu, küçük burjuva. 2. s. Küçük kentsoylulara özgü, küçük burjuvaca (Réaction petite-bourgeoise). petite-fille diş. Kız torun. petitement bel. 1. Dar darına (Etre logé petitement. Vivre petitement). 2. Bayağıca,alçakça (Sevenger petitement). petitesse diş. 1. Küçüklük, ufaklık (La petitesse d'une taille, d'une fourmi). 2. Azlık (La petitesse d'unsalaire). 3. Küçüklük, bayağılık, aşağılık (La petitesse de ses procédés. Ces petitesses m'écœurent). petit-fils er. Erkek torun. petit-gris er. 1. Bir tür Sibirya sincabı. 2. Sibirya sincabı derisinden yapılan kürk. 3. Kabuğu külrengine çalan bir tür salyangoz, pétition diş. 1. Dilekçe (Adresser une pétition). 2. Toplu dilekçe; bildiri (Faire signer une pétition pour la paix. Recueillir des signatures pour une pétition). § Pétition de principe: mant. Savı kamtsama. pétitionnaire ad. Dilekçe veren; dilekçe sahibi; bir toplu dilekçe yada bildiriyi imzalayan, pétitionner gsz. Dilekçe vermek, petit-lait er. Kesilmiş süt suyu. § Boire du petit lait: Yapılan övgülerden pek hoşnut olmak, ağzı kulaklarına varmak, zevkten dört köşe olmak, petit-maître, petite-maîtresse ad. Küçük bey; küçük hanım; züppe delikanlı, şımarık gençkız. petit-neveu, petite-nièce ad. Yeğen oğlu, yeğen kızı. pétitoire s. ve er. huk. Mülkiyet dâvası, istihkak dâvası. petits-enfants er. ç. Torunlar petits-pois er. ç. Bezelye petit-suisse er. Bir tür taze peynir., pétoche diş. hlk. Korku. § Avoir la pétoche: hlk. Korkmak, pétoire er. tkz. Kötü tüfek, çakar almaz, peton er. tkz. Küçük ayak, ayakçık. pétoncle er. hayb. Bir tür istiridye, pétré, es. Taşlı, taşlık (Despromontoirespétrés). pétrel er. 1. Fırtmakuşu. 2. ç. Fırtınakuşugiller. pétrifiant, es. Taşlaştıran, taşlaşan. pétrification diş. 1. Taşlaşma; taşlaştırma (La pétrification de certains organismes permet leur fossilisation). 2. mec. Sertleşme, duyarlığını yada dinçliğini yitirme (Lapétrification du coeur ou de l'esprit). pétrifié, e s. 1. Taşlaşmış (Fossilepétrifié). 2. mec. Donup kalmış, taş kesilmiş (Elle était pétrifiée dans son désespoir). pétrifier gçl. 1. Taşlaştırmak; taşıllaştırmak; kireç tabakasıyla kaplamak (Le silice pétrifie le bois.

1042

peu

Les eaux calcaires pétrifient les corps). 2. mec. Çok şaşırtmak, kanını dondurmak (Cette nouvelle m'a pétrifié). § Se pétrifier: 1. Taşlaşmak; taşıllaşmak. 2. mec. Şaşkınlıktan donup kalmak, pétrin er. 1. Hamur teknesi. 2. mec. tkz. Çok güç durum, sıkıntılı durum. § Etre dans le pétrin: Sıkıntdı bir durumda olmak, çok güç durumda olmak. Laisser qn dans le pétrin: -i çok güç durumda bırakmak. Mettre qn dans le pétrin: -i güç duruma sokmak, pétrir gçl. 1. Yoğurmak (Pétrir la pâte, pétrir de l'argile, de la cire). 2. -i kuvvetle sıkıp ufalamak, hamur gibi yoğurmak (Ilpétrissait entre ses doigts la main de la jeune fille). 3. Etre pétri de qch: -den oluşmak, yapdmak, yaratılmak, biçimlenmek (L'homme est pétri du limon de la terre. Elle avait un teint pétri de lait et de lumière). § Etre pétri d'orgueil: mec. Burnu çok havada olmak, pek gururlu olmak, pétrissable s. Yoğrulabilir. pétrissage er. Yoğurma. pétrisseur, euse ad. 1. Yoğurucu, °hamurkâr. 2. er. Mekanik hamur teknesi. 3. er. Ovma makinası, masaj makinası. 4. diş. Hamur makinası. pétrochimie diş. Petrokimya. pétrochimique s. Petrokimyaya değgin, *petrokimyasal. pétrographie diş. yerb. Taşbilim, kayaçbilgisi. pétrographique s. Taşbilimsel, kayaçbilgisine değgin, *kayaçbilimsel. pétrole er. 1. 'Yeryağ, petrol (Gisements de pétrole. Puits de pétrole. Distillation, raffinage dupétrole). 2. Gazyağı, petrol (Lampe à pétrole). 3. s. Petrol rengi (Bleu pétrole, vert pétrole. Un costume vert pétrole). pétrolette diş. Küçük motosiklet, pétrolier, ère s. 1. Petrole değgin (Industrie pétrolière. Société pétrolière). 2 .er. Petrol gemisi, tanker. 3. er. Petrol mühendisi; petrol işletmecisi, pétrolière s. İçinde petrol bulunan, petrollü ( Gisement pétrolifère). pétulance diş. Taşkınlık, kabına sığmazlık (La pétulance des jeunes gens). pétulant, e s. Taşkın, kabına sığmaz, pétun er. (Eski) Tütün, pétuner gsz. (Eski) Enfiye çekmek. peu bel. 1. Az (Travailler, manger peu). 2. Peu de: Az... (Il a peu d'amis). 3. er. Az, azıcık, az miktarda (Le peu de cheveux qui me reste grisonne allègrement. Se contenter de peu). 4. adıl. Az kimse (Peu s'en plaignent). 5. bel. Un peu: Biraz (Il est'un peu bavard). 6. Un peu: Uni. Hem de nasıl! Elbette! Evet! (Tu ferais ça? -Unpeu!). 7.

peuh

1043

Un peu de... : Biraz... ( Donnez-moi un peu de sel). § Homme de peu: Önemsiz kimse, bayağı adam, beş para etmezin teki. A peu près, à peu de choses près: Hemen hemen, aşağı yukarı. Avant peu, dans peu, sous peu: Çok geçmeden, az sonra, çok yakında, kısa süre sonra. Depuis peu: Çok olmuyor, daha geçenlerde, az süre önce. De peu: Az farkla, ufak bir farkla(Il est mon aîné de peu. C'est de peu le premier de la classe) .Quelque peu: Biraz, epey, hayli (Il se sentait quelque peu étourdi). Un petit peu: Biraz, azıcık (Il est un petit peu malade). Peu à peu: Yavaş yavaş, git gide (Peu à peu, il se détachait de celle qui l'avait tant aimé). Pour un peu: Nerdeyse, handiyse (Pour un peu, il aurait tout perdu). Pour peu que: Yeter ki; azıcık -sin (Pour peu que le temps le permette, nous irons dimanche en forêt). Si peu que: Pek az -diği halde, -meşine karşın (Sipeu de tête qu'il ait, il doit avoir tout de même entrevu les conséquences de ses actes. Sipeu que j'aie causé avec lui, il a trouvé le temps de me dire la vérité). Si peu que ce soit: Az bile olsa, ne denli az olursa olsun (Livrez-nous un peu de charbon, si peu que ce soit, cela sera suffisant). Tant soit peu: Az bile olsa. Az da olsa. C'est peu de f. qch, c'est peu que...: -mek bir şey değil, -menin bir önemi yok (C'estpeu d'avoir des connaissances, encore faut-il s'en servir). C'est trop peu dire: -mek ne demek, -mek de bir şey mi (On a froid, c'est trop peu dire, on grelotte). Etre peu pour qn: -için bir önemi olmamak, -e göre bir şey olmamak. Très peu pour moi: Hayır, benim yapacağım şey değil, bana göre değil bu (Me baigner dans cette eau glaciale, très peu pour moi). peuh ün. Pöh! pöh! (Peuh! répondit négligemment le roi, je n'y vois pas d'inconvénient). peuplade dis. İlkel toplum; ilkel topluluk, kavim, peuple er. 1. Halk; ulus (Le peuple turc. Gagner la faveur du peuple. Homme du peuple). 2. Nüfus, halk (Lepeuple d'un village). 3. Kalabalık (Tout un peuple se massait devant la pagode. Il y a du peuple). 4. Başkaları, el âlem, insan, insanlar (Il se moque du peuple). 5. Un peuple de: Bir sürü..., bir yığın... (Il est suivi d'un peuple d'adorateurs. Un peuple d'oiseaux). 6. s. Kaba, kaba saba (Il a des manières peuple. Avoir l'air peuple). § Le petit peuple: Halkın aşağı tabakası, fakir fukara. Le peuple de Dieu: Yahudiler, peuplé, e s. 1. Şenelmiş, şenlenmiş, nüfuslanmış (Une région peuplée). 2. Çok kalabalık (Des rues peuplées). peuplement er. 1. Şeneltme, nüfuslandırma; şenelme, nüfuslanma (Le peuplement des terres vierges, d'une région). 2. İçine hayvan koyma,

phaéton

hayvan doldurma (Peuplement d'une basse-cour, d'une forêt, d'un étang). peupler gçl. 1. Şeneltmek, nüfuslandırmak, insan yerleştirmek (Peuplerunerégion, une île déserte). 2. Hayvan yada bitki yerleştirmek, doldurmak (Peupler une forêt, un étang). 3. -de oturmak, yaşamak (Les étudiants qui peuplent cette maison de famille étaient partis en vacances. Les premiers hommes qui ont peuplé la région ont laissé des traces archéologiques). 4. İşgal etmek, doldurmak, -den hiç çıkmamak (Ce voyage peuplait ses rêves. Les souvenirs passés peuplaient son âme). 5. Peupler qch de: Bir şeyi -ile doldurmak (Peupler un étang de cygnes, peupler un palais de femmes). § Se peupler: 1. İnsanlarla dolmak, kalabalıklaşmak (Le hall des gares se peuple aux heures de pointe). 2. Se peupler de qch: -ile dolmak (La rade se peuple de navires). peupleraie diş. Kavaklık, peuplier er. Kavak. peur diş. 1. Korku (La peur de mourir, la peur du danger). 2. Çekinme (Il avait une peur maladive de gêner les voisins. La peur d'avoir été impoli). §Par peur de qch, de peur de qch: -korkusuyla, korkusundan, -den çekindiğinden (Il n'ose pas sortir avec ce chapeau, de peur du ridicule. Par peur de la mort). De peur de f. qch, de peur que: -mek korkusuyla, -mekten çekindiğinden, -ir diye (lin 'est pas venu plus tôt de peur de vous déranger. Je vous préviens à l'avance, de peur que vous soyez surpris). Avoir peur: Korkmak. Avoir grand peur, avoir très peur: Çok korkmak. Avoir peur de:-den korkmak (//«peur de toi, duchien). Avoir peur pour qn: -için içi titremek, pek kaygı duymak. En être quitte pour sa peur: Korktuğuyla kalmak. Etre pris de peur devant qch: -karşısında korkuya kapılmak. Etre à faire peur, être laid à faire peur: Çok çirkin olmak. Faire peur à: -i korkutmak (Fairepeur à un enfant, à un animal). Mourir de peur: İçi belini dövmek .korkudan ödü patlamak. Prendre peur: Korkuya kapılmak, kaygı duymaya başlamak, peureusement bel. Korkakça, korkarak (Se blottir peureusement). peureux, euse s. vead. Korkak, ürkek, ödlek (Il est peureux comme un lièvre. C'est un vrai peureux). peut-être bel. 1. Ola ki, belki (Son père viendra peut-être demain). 2. er. Belki, olasılık, "ihtimal (Je m'arrête sur ce grand peut-être). pèze er. argo. Para. § Faire du pèze: Para yapmak, iyi para kazanmak; zenginleşmek, phaéton 1. (Eski) Arabacı. 2. (Eski) Payton. 3. hayb. Tropikkuşu.

phagédénique phagédénique s. hek. Kemirici, komşu dokulara yayılıcı (Chancre, ulcère phagédénique). phagocytaire biy. Yutarhücreye değgin (Fonction, inflammation phagocytaire). phagocyte biy. Yutarhiicre. phagocytose diş. biy. Hücreyutarlığı. phalange diş. I. biy. Parmak kemiği (Faire craquer ses phalanges). 2. (Eski Yunanlılarda) Mızraklı alay. 3. (Şiir dilinde) Ordu. 4. mec. ed. Üyeleri birbirine çok bağlı topluluk. 5. Faşist eğilimli yarı askeri siyasal örgüt (La phalange nationaliste espagnole). phalanger er. hayb. Kuskus (Phalanger oriental: Benekli kuskus. Phalanger renard: tilki kuskusu). phalangette diş. El ve ayak parmaklarındaki tırnak kemiği. phalangien, ne s. anat. Parmak kemiklerine değgin, phalangine diş. anat. Parmaklarda orta kemik, phalangiste s. 1. İspanyol faşizmine değgin (Parti phalangiste) 2. ad. İspanyol faşizmi yanlısı, İspanyol faşist partisi üyesi, falanjist, phalanstère er. 1. Fourrier toplumculuğunda emekçiler ortaklığı; emekçiler topluluğunun ortaklaşa yaşadıkları yer. 2. Varlıklarını üleşerek bir arada yaşayan küçük topluluk; bu topluluğun bir arada yaşadığı yer. phalène diş. Gece kelebeği, pervane, phalère diş. hayb. Bir tür iri kelebek, lunula. phallique s. Erkeklik organına değgin, yarağa değgin; erkeklik organına tapma ayinlerine değgin (Symboles, chants, danses phalliques). § Stade phallique: ruhb. Üretken dönem; yaklaşık olarak 3-7 yaşlar arasında çocukluk cinselliğinin cinsel organlara dönük duruma gelmesi, phallocentrique 5. *Yarakmerkezci, herşeyi dönüp dolaşıp erkeklik organına bağlayan; kadına göre erkeği ayrıcalıklı gören (L'attitude phallocentrique des freudiens stricts). phallocrate ad. Erkeği kadından üstüngören, yarak egemenliği yanlısı, phallocratie diş. *Erkeküstünlüğü, erkeği kadına üstün görme, *yarakegemenliği. phalloïde s. Yarak biçiminde, yaraksı. § Amanite phalloïde: bitb. En zehirli mantar, phallus er. 1. Kamış, sik, yarak. 2. bitb. Bir tür mantar, şeytanosuruğu. phanérogames^, ç. bitb. Tohumlu bitkiler, çiçekli bitkiler. pharaon er. 1. Firavun. 2. Bir tür bakara oyunu (İla perdu cent francs au pharaon). pharaonien,ne, pharaonique s. Firavunlara ve Firavunlar dönemine değgin (L'Egypte pharaonique).

1044

phénomène

phare er. 1. (Liman ve havaalanlarında) Fener (Phare qui signale l'entrée d'une rade. Phare d'un aéroport). 2. mec. Kılavuz. 3. (Otomobillerde) Far, ışık (Allumer ses phares). 4. den. Mizana direği (Phare de l'avant: Bütün yelkenleriyle birlikte mizana direği. Phare de l'arrière: Büyük yelken direği). pharisaïque s. 1. Eski bir yahudi tarikatı olan fariziliğe değgin. 2. mec. İkiyüzlü, "mürai. pharisaïsme er. 1. Farizilik. 2. Erdemli ve dürüst geçinme; ikiyüzlülük, mürailik, pharisien, ne ad. 1. (Eski) Farizi, Farizilik tarikatından olan. 2. mec. Erdemli geçinen, dürüstlük satan, pharmaceutique s. 1. İlaçlara değgin; eczacılığa değgin (Un produit pharmaceutique. Formules pharmaceutiques). 2. diş. "İlaçbilim, ilaçlar bilgisi. pharmacie diş. Eczacılık (Faire ses études de pharmacie. La Faculté de pharmacie. Exercer la pharmacie). 2. Eczane (Liste des pharmacies ouvertes le dimanche). 3. Ecza dolabı (Prendre un tube d'aspirine dans la pharmacie). pharmacien, ne ad. Eczacı, pharmacologie^. "İlaçbilim. pharmacologique ? "İlaçbilimsel. pharmacopée diş. 1. İlaç yapımı; ilaç yapımlarını gösteren kitap. 2. İlaçlar listesi (Pharmacopée officielle). pharmacothérapie diş. İlaçla tedavi, pharyngien, ne s. anal. Yutağa değgin (Angine pharyngienne. Nerf pharyngien). pharyngite diş. hek. Yutak yangısı, pharynx er. anat. Yutak. phase diş. 1. Evre, "safha (Les phases d'une course, d'une maladie). 2. gökb. Evre (Les phases de la lune: Ayın evreleri. Phases de l'éclipsé: Tutulma evreleri). 3. fiz. Evre, "faz (Différence de phase entre plusieurs courants). phasianidés er. ç. hayb. Sülüngiller, tavukgiller, phelloderme er. bitb. Mantardoku. phénicien, ne s. ve ad. Fenikeli; Fenike ve fenikelilere değgin. 2. er. Fenike dili. phénicoptère er. hayb. Flamankuşu, flaman, phénicoptéridés er. ç. hayb. Flamangiller. phénix er. 1. Anka, bir masal kuşu. 2. gökb. Anka takımyıldızı. 3. mec. Üstün ve eşsiz kimse, eşi bulunmaz kimse (Il est le phénix des pères). phénoménal, e s. 1. *Görüngüsel, *olaysal 2. tkz. Şaşılacak (Une bêtise phénoménale). phénoménalisme er. fels. Olaycılık; görüngücülük, phénoménalité diş.fels. Olaylık; görüngülük. phénomène er. 1. Olay (Les phénomènes

phénoménisme

1045

économiques. Les météores sont des phénomènes naturels). 2. Şaşılacak şey (Refuser une telle proposition me paraît un phénomène). 3. tkz. Tuhaf adam, acaip adam (Tu es un phénomène). 4. fels. Olay; görüngü, phénoménisme er. fels. Olaycılık; görüngücülük, phénoménologie diş. Olaybilim; görüngübilim. phénoménologique s. Olaybilimsel; görüngübilimsel. phénoménologue ad. Olaybilimci; görüngübilimci. philantropes. vead. İnsansever; çıkarı için değil de hep iyilik için çalışan kimse, philantropie diş. 1. tnsanseverlik. 2. Çıkarsızlık, çıkar gütmezlik. philatélie diş. Pulculuk, pul derleyiciliği, philatélique s. Pulculuğa değgin, philatéliste ad. Pulcu, pul derleyicisi, philharmonie diş. 1. Müzik sevgisi, müzikseverlik. 2. Müzikseverler derneği, philharmonique 5. 1. Müziksever. 2. Müzikseverlere değgin (Société, orhchestre, choeur philharmonique). philippique diş. Sert söylev, acı eleştiri, philistin s. ve er. Dar kafalı ve duyarsız kimse, odun gibi (adam). philistinisme er. Kütüklük, odunluk, beğeni ve duyarlıktan yoksunluk, philologie diş. *Örübilim, "betikbilim, "filoloji, philologique s. "Örübilimsel, "betikbilimsel, "filolojik (Etudephilologique d'un texte). philologue ad. "Örübilimci, "betikbilimci, "filolog, philosophale s. Pierre philosophale: 1. Simyacılara göre madenleri altına çeviren taş, felsefe taşı, "haceri felsefi. 2. mec. Bulunmaz şey, bulunmaz Hint kumaşı, philosophe ad. 1. Filozof; felsefeci (Philosophe idéaliste, matérialiste). 2. Bilge. 3. s. Bilgece, "sakin, yaşama bilgece bakan (Vous n'êtes pas philosophe. Il est resté philosophe devant les critiques les plus violentes). philosopher gsz. 1. Felsefeyle uğraşmak, felsefe yapmak. 2. Sonuç çıkmaz şeyleri tartışmak, philosophie 1.Felsefe (LaphilosophiedeKant). 2. Felsefe dersi ( Une dissertation de philosophie). 3. Anlayış, düşünce, görüş, felsefe (Avoir une philosophie optimiste, pessimiste). 4. Bilgelik; dinginlik, serinkanlılık (Il prend son mal avec philosophie). philosophique s. Felsefeye değgin, felsefesel (Réflexions philosophiques sur l'univers). philosophiquement bel. 1. Felsefe açısından, felsefe bakımından. 2. Filosofça, bilgece, serinkanlılıkla (Accepter philosophiquement son sort).

phosphaturie philosophisme er. Saçma felsefe; felsefe yapma düşkünlüğü, felsefecilik. philtre er. Sevi iksiri, "aşk şerbeti, phlébite diş. hek. Toplardamar yangısı, flebit, phléborragie diş. hek. Toplardamar kanaması, phlébotome er. hayb. Tatarcık, phlegmon er. hek. Bağdokusu yangısı, phlyctène diş. hek. Deri kabarcığı, phobie diş. 1. ruhb. Yılgı, belirli nesneler yada durumlar karşısında duyulan olağandışı, güçlü korku. 2. Korku, çekinme (Il a la phobie des doctrines). phobiques, ruhb. 1. Yılgıya değgin, yılgısal. 2. ad. Yılgdı, yılgı hastalığı olan (Les phobiques et les obsédés). phœnix [feniks] er. bitb. Bir tür palmiye, pholade diş. hayb. Folas, bir yumuşakça türü. pholiote diş. bitb. Ağaçların dibinde kümeler halinde biten bir mantar, phonation diş. dilb. Sesleme, phonématique s. dilb. 1. Sesbirimsel. 2. diş. Sesbirimbilim. phonème er. dilb. *Sesbirim, "fonem, phonémiques. dilb. Sesbirimsel. phonéticien, ne ad.rfı'fö.Sesbilgisi uzmanı, phonétique diş. dilb. 1. 'Sesbilgisi. 2. s. Sesçil (Aspects phonétiques et graphiques des mots. Alphabet phonétique). phoniques. Sese değgin. phono er. Gramafon (Il nous a passé des disques sur son phono). phonographe er. Fonograf, gramafon. phonolite er, yada diş. yerb. Seslitaş, "fonolit, phonologie diş. dilb. Sesbilim. phonologiques. Sesbilime değgin, sesbilimsel. phonologue ad. Sesbilimci, sesbilim uzmanı, phonométrierfç. fiz. Sesin yoğunluğunu ölçme, *sesölçümü. phonothèque diş. Seslik, her türlü sesli belgelerin saklandığı yer. phoque er. hayb. 1. Fok. 2. Fok derisi (Manteau de phoque). phormion, phormium er. hayb. Yeni Zelanda kedisi. phosgèneer. kim. Renksiz ve zehirli bir gaz, fosgen. phosphatage er. Fosfatlama, yapay gübre serpme, phosphate er. kim. Fosfat (Phosphates naturels). § Phosphate de calcium: Kalsiyum fosfat, yapay gübre. phosphater gçl. Fosfatlamak, yapay gübre serpmek (Phosphater une terre). phosphaturie diş. hek. İdrarda fosfat tuzlan bolluğu.

phosphore phosphore er. kim. Fosfor. phosphoré, e s. Fosforlu. phosphorer gsz. tkz. Kafa yormak, çok çalışmak. phosphorescence fiz. 1. Fosforışıl, "fosforesans. 2. Işıma, pırıldama, yakamoz, phosphorescent, es. fiz. 1. Fosforışıl, "fosforesan. 2. Işık saçan, ışıl ışıyan, parlayan, yakamozlu (Animal phosphorescent. L'azur phosphorescent des mers). phosphoreux, euse s. İçinde fosfor bulunan, fosforlu. phosphoriques. Fosfor gibi parlayan. İçinde fosfor bulunan (Allumettes phosphoriques. Acide phosphorique). phosphorisation diş. Fosforlaşma, fosfor oluşumu, phosphorite diş. yerb. Fosforit. photo diş. —» photographie, photochimie diş. Işığın kimyasal etkileri, ışık kimyası. photocopie diş. Fotokopi, 'tıpkıçekim, photocopier gçl. -in fotokopisini yapmak, -in tıpkıçekimini yapmak, -i "tıpkıçekmek (Faire photocopier un contrat, un diplôme). photocopieur er. photocopieuse diş. Fotokopi makinası. photo-finish er. 1. Bir yarışın bitimini fotoğrafla saptama. 2. Bu işi saptayan aygıt, photogénie diş. 'Resmegiderlik, "fotojeni, photogéniques. *Resmegider, "fotojenik, photogramme er. 1. Fotoğraf provası 2. Görüntü; resim, film üzerindeki görüntülerin her birine verilen ad, film üzerindeki çerçeve içinde yer alan fotoğraf. photographe er. Fotoğrafçı, resimci (Photographe professionnel, amateur). photographie, photo diş. Fotoğraf, resim (Prendre une photo. Un album de photos. Photographie en couleur. Appareil de photo). photographier gçl. 1. Fotoğrafını çekmek (Photographier un paysage, un enfant). 2. mec. İnceden inceye tanımlamak; kafasına bütün ayrıntılarıyla yerleştirmek, photographique s. Fotoğrafa değgin, fotoğraflarla ilgili (Art, pellicule, appareil photographique). photograveur er. Fotoğraf klişecisi, fotoğrafla klişe yapan işçi., photogravure diş. 1. Fotoğrafla klişe yapma usulü. 2. Fotoğraf klişesi, photomètre er. Işıkölçer, photométrie diş. Işıkölçümü. photon er. fiz. kim. Işıközü," foton, photophobie diş. ruhb. Işıkyılgısı, ışıktan korkma.

1046

phylloxéra

photosensible s. Işığa karşı duyarlı (Surface photosensible). photosphère gökb. Işıkyuvar, ışıkküre. photosynthèse diş. "Işıkbileşim, "fotosentez, phototactisme er. phototaxie diş. bitb. Işıkgöçüm, ışığagöçüm. photothèque diş. Resimlik, filim fotoğraflarının sınıflanmış olarak saklandığı yer. photothérapie diş. Işık tedavisi, phototropisme er. bitb. hayb. Işığayönelim, ışığadoğrulum. phrase diş. dilb. 1. Tümce, cümle (Les longues phrases de Proust). 2. Tümce yapısı (Ordre et construction de la phrase française). § Phrases toutes faites: Basmakalıp sözcükler, kalıplaşmış tümceler. Sans phrase: Düpedüz, kestirmece, kaçamak ve yoruma kaçmadan. Faire des phrases: Boş ve parlak sözler etmek, tumturaklı konuşmak; yüksekten konuşmak, phraséologie diş. 1. Tümce kuruluşu, tümce özelliği (La phraséologie administrative, judiciaire). 2. Boş ama parlak sözler (Il cache sa faiblesse sous une phraséologie révolutionnaire). phraséologique s. 1. Tümce kuruluşuna değgin; deyimlere değgin, deyimsel (Dictionnaire phraséologique: Deyimler sözlüğü). 2. Boş ve parlak sözlü, phraser gçl. 1. müz. Tümcelemek, cümlelemek (Phraser un air). 2. Tiyatro sanatçıları gibi konuşmak, tumturakla söylemek (Phraser un compliment). 3. gsz. Farfaralık etmek, boş ve parlak sözler söylemek, phraseur, euse ad. Farfara; boş ve parlak sözler eden kimse, phrastiques. dilb. Tümcesel, cümleye değgin, phrénologie diş. İnsanın kafatasına bakarak karakter ve yeteneğini belirtme bilgisi, 'kafatasıbilim, "frenoloji, phrénologique s. Kafatasıbilime değgin, 'kafatasıbilimsel. phrygien, ne s. ve ad. Frikyah; Frikya ve Frikyalılara değgin, phtiriasis er. Bitlerin yaptığı deri hastalığı, bit hastalığı, phtisie diş. Verem. phtisiologie diş. "Verembilim, tıbbın veremle uğraşan dalı. phtisiologue ad. "Verembilimci, verembilim uzmanı, phtisiques, vead. Veremli, phyllade er. yerb. Yapraktaş. phyllie diş. hayb. Yaprakböcek. phylloxéra er. Asmabiti, "filoksera.

phylogenèse

1047

phylogenèse, phylogénie diş. biy. Soyoluş, soylann oluşumu, physicien, ne ad. Fizikçi. physiognomonie diş. İnsanları yüzlerinden tanıma bilimi; bu konuda yazılmış kitap, physiologie diş. Fizyoloji, vücuttaki dokuların normal çalışma düzenlerinden ve özelliklerinden sözeden bilim, physiologiques. Fizyolojiye değgin, fizyolojik, physiologiste ad. Fizyolojici, fizyolojist. physionomie diş. 1. Yüzgörünümü, yüz ifadesi, fizyonomi (La physionomie est l'expression du caractère et celle du tempérament). 2. Yüz (5a physionomie se rembrunit, s'anima, s'illumina). 3. Kendine özgü nitelik ; görünüm (Chaque région a sa physionomie. La physionomie de l'Europe changera). physionomique s. Yüzgörünümüne değgin, fizyonomiyle ilgili, physionomiste s. ve ad. 1. Eskiden gördüğü birini hemen tamyabilen (kimse). 2. Birinin yüzüne bakıp karakterini hemen anlayıveren kimse, physiothérapie diş. Fizik tedavi; ışık, hava, su, ısı, elektrik gibi yollarla yapılan tedavi, physiques. 1. Fiziksel (La géographie physique. Les propriétés physiques d'un corps). 2. Bedensel, bedenle ilgili, maddi (Les exercices physiques vous feront du bien. Education, culture physique. Effort, fatigue physique. Amour physique). 3. diş. Fizik (Laphysique atomique). 4. diş. Fizik kitabı. S. er. Genel görünüm; yüzgörünümü, fizyonomi (Il a un physique agréable). 6, er. Vücut yapısı, beden görünümü; sağlık durumu; maddi görünüm (Lephysiqueinfluesurlemoral. Avoirle physique de jeune premier). physiquement bel. 1. Maddi olarak (C'est physiquement impossible). 2. Vücutta, beden yapısı bakımından (Un jeune homme très bien physiquement). phytophage s. ve ad. Bitkiçil, otçul, otla beslenen (hayvan), piaf er. hlk. Serçe. piaffant, e s. Yerinde duramayan (Piaffant d'impatience). piaffement er. (Hayvan için) Ön ayaklarını yere vurma, eşelenme (Lespiaffements d'un cheval). piaffer gsz. 1. tkz. Caka satmak. 2. (At) Ön ayaklarını yere vurmak, eşelenmek. 3. Piaffer de qch: -den yerinde duramamak (Piaffer d'impatience). piaffeur, euse s. 1. tkz. Cakacı. 2. Eşelenen, ön ayaklarını yere vuran (Cheval piaffeur, jument piaffeuse).

pichenette piaillard,es. ve ad. Yaygaracı (Un peuple piaillard. Un piaillard). piaillement er. 1. Cıvıldama (Piaillement des oiseaux). 2. Çığrışma, bağrışıp çığrışma (Piaillement des petits enfants). 3. Cıvıltı, bağırtı (Pousser des piaillements). piailler gsz. 1. Cıvıldamak (Les moineaux piaillent). 2. Çığrışmak (Les enfants piaillent): 3. tkz. Bağırıp çağırmak (Les paysans piaillaient). piaillerie diş. 1. Yaygara. 2. Çığrışma, çığırtı, bağırtı (Piaillerie des enfants). piailleur, euse s. ve ad. tkz. Yaygaracı (Un oiseau piailleur. Un vrai piailleur). piane-piane bel. hlk. Yavaş yavaş, usulcacık, usul usul. pianissimo bel. müz. Pek yavaş. pianiste ad. Piyanist, piyano çalan. piano er. I. Piyano (Jouer du piano. 2. bel. müz. Yavaş (Ce passage doit être joué piano). pianoter gsz. tkz. 1. Yalan yanlış piyano çalmak. 2. Piyano çalar gibi parmaklarıyla bir şeyin üzerine vurmak (Pianoter sur une table, sur une vitre). piastre diş. Kuruş. § Baise-la-piastre: Pinti, cimri, piaule diş. hlk. Oda (Rentrer dans sa piaule). piaulement er. Cıvıldama; cıvdtı (Piaulement des poussins, des enfants). piauler gsz. 1. Cıvıldamak, cıvıldaşmak (Oiseaux qui piaulent). 2. Çığrışmak ( Enfants qui piaulent). pibrock er. İskoç gaydası. pic er. 1. Sivri kazma, külünk (Pic de mineur à deux têtes). 2. Tek ve sivri dağ; sivri tepe, doruk (Lepic du Midi. Les pics enneigés). 3. hayb. Ağaçkakan § Apic: 1. Düşey olarak, dikine (La falaise tombe à pic sur la mer). 2. Tam sırasında, en uygun zamanda (Vous arrivez à pic). Tomber à pic: Tam üstüne basmak; tam sırasında gelmek; en uygun zamanda varmak; Hızır gibi yetişmek (Cet argent tombe à pic). pica er. hek. İştah sapıklığı, yenmeyecek şeyleri yemeye karşı hastalıklı bir eğilim, picador er. İsp. Boğa güreşlerinde hayvana kargı ile saldıran atlı, pikador. picaillons er. ç. hlk. Para, mangır (Avoir des picaillons). picardan, picardant er. Bir cins fransız şarabı, picarel er. hayb. İstrongilos, picaresque s. Dilencilerin, sabıkalıların, dolandırıcıların, toplumdışma itilmişlerin serüvenlerini dile getiren (Littérature, roman picaresque. Aventures, moeurs picaresques). piccolo, picolo er. İt. 1 . müz. Küçük flüt. 2. hlk. (Eski) Adi kırmızı şarap, pichenette diş. tkz. Fiske (D'une pichenette, il fit

pichet

1048

tomber la cendre de son cigare. Il lui appliquait des pichenettes sur le nez). pichet er. İçki testisi (Pichet en faïence. Boire un pichet de vin). picholine [pikolin] er. Yeşil zeytin, pickles er. ç. İng. Turşu (Bocal de pickles). pickpocket er. İng. Yankesici, pick-up [pikœp) er. İng. 1. Pikap (Mettre un disque sur le pick-up). 2. Üstü açık küçük kamyon, pikap. picoler gsz. hlk. İçmek, kafayı çekmek (Il picole dans tous les bistrots). picorer gsz. 1. Yemlenmek, yem yemek (Les moineaux picorent sur le fumier). 2. gçl. -i gagasıyla alıp yemek, yemlenmek (Les poules picorent les graines). picote diş. 1. Eskiden yapılan kaba bir yünlü .2. hlk. Çiçek hastalığı, picoté, e s. Picoté de qch: -den ufak lekeleri yada delikleri olan. Yer yer -leri olan (Visagepicoté de rougeurs. Cuir picoté de trous). picotement er. Karıncalanma, iğnelenme, hafifçe uyuşma (Avoir, éprouver des picotements aux pieds). picoter gçl. 1. Karıncalandırmak, sıkmak, kaşındırmak, iğnelenme duygusu vermek, uyuşturup hafifçe acıtmak (La fumée picotait les yeux. Les chardons picotaient les jambes). 2. Gagalamak (Une poule qui picote du pain dur). 3. Üst üste ve hafif hafif vurup delmek (Picoter une feuille de papier avec une aiguille). 4. mec. Takdmak, iğnelemek, picotin er. (Ata verilen) Bir ölçek yulaf; yulaf ölçeği. picpouille, piquepouille, picpoule er. Güney Fransa'da bağ çubuğu ve bunun üzümünden yapılan şarap, pictural, e s. Resme değgin, resimle ilgili (Art pictural). pie diş. 1. Saksağan (La piejacasse). 2. mec. Geveze kadın (C'est une vraie pie). 3. s. Siyah-beyaz, akkara;kir-doru(Chevalpie, vachepie, voiturepie). 4. s. Sevabı olan, hayırlı. § Fromage à pie: Otlu peynir. Oeuvre pie: Hayır işi, hayırlı bir iş (On lui a demandé de l'argent pour une oeuvre pie). § Faire oeuvre pie: Hayır işlemek, sevaba girmek, pièce diş. 1. Parça (Les pièces d'une machine. Le vase se brisa en mille pièces). 2. Yama, yamalık parça (Mettre une pièce à une veste, à un pneu). 3. Oda, göz ( Un appartement de trois pièces). 4. Para (Pièces d'argent, de nickel). 5. Bahşiş (Donner la pièce à qn: -e bahşiş vermek). 6. Fıçı; fıçı dolusu (Pièce de vin). 7. Belge (Pièces d'identité, pièces

pied justificatives). 8. ask. Top (Unepièce de soixantequinze: Yetmişbeşlik top). 9. Oyun, tiyatro yapıtı, piyes (Une pièce en trois actes. Monter une pièce). 10. (Yazın yada müzik) Yapıt (Une pièce de vers. Une pièce de Schubert). 11. Tane, baş (Une pièce de bétail, pièces de gibier. Cela coûte dix francs la pièce). 12. mec. tkz. Kişi (Une bonne pièce). § Pièce d'eau: (Park yada bahçelerde) Havuz, gölcük, su birikintisi. Pièce montée: Büyük bir yapı biçiminde hazırlanmış pasta. Pièces à conviction: Suç tanıtlan, suç belgeleri. Pièces de rechange, pièces détachées: Yedek parça. Pièce de résistance: Yemekte çıkarılan büyük et yemeği, asıl yemek. Pièce de terre: Tarla, ekilmiş tarla, ekenek (Pièce de blé). A la pièce: 1. Parça başı, çıkardığı işe göre (Ouvrier payé à la pièce. Travailler à la pièce). 2. Perakende, (Marchandises vendues en gros ou à la pièce). Fait de pièces et de morceaux: Yamalı bohça gibi, birbirine hiç benzemeyen parçalardan oluşmuş. Gréer, forger, inventer de toutes pièces: Yakıştırmak, kafadan uydurmak, düşevinden çıkarmak. Donner la pièce à qn : -e bahşiş vermek. Etre fait d'une seule pièce, tout d'une pièce: Tek parçadan oluşmak. Etre tout d'une pièce: Dürüst ve açık yürekli olmak, doğrucu Davut olmak, yalan dolan bilmemek. Faire pièce à qn: -e karşı koymak, diretmek; -i yenmek, yola getirmek, dize getirmek. Jouer une pièce à qn: -e bir oyun oynamak, madik atmak. Mettre qch en pièces: -i kırmak, parça parça etmek, un ufak etmek. Ne se mouvoir que tout d'une pièce: Kaya gibi sert davranmak, esneklik göstermemek. Rendre à qn la monnaie de sa pièce: -e göze göz dişe diş karşılık vermek, ne yapmışsa ona da aynını yapmak. Tailler qch en pièces: -i bozguna uğratmak; darmadağın etmek (Tailler une armée en pièces).

piécette diş. Küçük maden para (Une piécette de dix francs). pied er. 1. Ayak (Laplante du pied. Se tordre le pied. Les pieds d'un enfant, d'une femme). 2. (Kimi hayvanlarda) Ayak; paça (Pied de porc, de mouton). 3. (Kimi nesnelerde) Alt bölüm, dayanak, ayak (Le pied d'un verre, les pieds de la table). 4. Alt taraf, dip etek (Les pieds d'une montagne). 5. (Bitkilerde) Sap, gövde (Lepiedde l'arbre. Le pied et le chapeau d'un champignon. Un pied de vigne). 6. (Koşuklarda) Hece (Un vers desixpieds. Les douze pieds d'un alexandrin). 7. Aşağı yukan 30, 48 santimlik bir anglosakson uzunluk birimi; ayak, °kadem. § Coup de pied: Tekme. Pied ne nez: Nanik. Pied plat: Düztaban, uğursuz adam. Au pied de: -in eteğinde (Au pied

pied de la montagne). Au pied de la lettre: Harfi harfine, tamamı tamamına, hiçbir değişiklik yapmadan. Au petit pied: Kısaca, özet olarak, daha küçük ölçüde. Au pied levé: Hazırlıksız, hazırlık yapamadan, birdenbire, apansız. A pied: Yayan, yaya olarak (Aller à pied). De la tête aux pieds, des pieds à la tête: Baştan aşağı. De pied ferme: 1. Kımıldamadan, hiç hareket etmeden. 2. Ayak direyerek, direterek, yılmadan, gözünü kırpmadan, "sebatla, "azimle. De pied en cape: Başta aşağı, tepeden tırnağa. En pied: Ayakta, ayakta durmuş olarak, ayaktaki durumda (Portrait, statue en pied). Pied à pied: Adım adım, yavaş yavaş, "tedrici olarak. Pieds et poings liés: Eli kolu bağlı. Sur le pied de qn: -in olanaklarıyla, -in sayesinde, -in sağladığı olanaklarla (Vivre sur le pied d'un grand homme). Sur le pied de guerre: Savaş durumunda, savaşa hazır durumda (Armée sur le pied de guerre). Sur le même pied que: -ile eş düzeyde, "aynı seviyede. Sur pied: Alesta, hazır. Sur pied d'égalité, sur un pied d'égalité: Eşit olarak, eşit haklarla, eşit koşullar içinde. Avoir bon pied bon oeil: Eli ayağı tutmak, henüz gözü görür kulağı işitir olmak, sağlığı yerinde olmak. Avoir le pied marin: Deniz tutmasına karşı dayanıklı olmak, dalga yaptığı halde midesi bulanmamak. Avoir pied: (Suda boy verirken) Ayağı yere değmek, kafası suyun dışında kalmak. Avoir un pied dans la fosse: Bir ayağı çukurda olmak, ölümü yakın olmak. Casser les pieds à qn: -in kafasını ütülemek, canını sıkmak. Changer de pied: Yürüyüşünü değiştirmek, tins giderken dörtnala kalkmak. Couper l'herbe sous les pieds de qn: -in ayağım kaydırmak, ayağının altına karpuz kabuğu koymak. Donner un coup de pied à qn: in kıçına bir tekme atmak. Etre à pied d'oeuvre: İşbaşında olmak, çalışmak. Etre bête comme ses pieds: Çok aptal olmak. Etre sur pied: 1. Ayakta olmak, uyanmak, kalkmak. 2. (Sayn) Ayağa kalkmak, iyileşmek. Faire des pieds et des mains: Her yola başvurmak, çok çaba göstermek. Faire du pied à qn: 1. (Uyarmak, dikkatini çekmek için) -in ayağına basmak. 2. (Kadına işaret vermek yada sevişmeye çağırmak amacıyla) Ayağına basmak, ayak vurmak, diz vurmak. Faire le pied de grue: Ayakta kazık gibi uzun süre beklemek. Faire un pied de nez à qn: -e nanik yapmak. Fouler qch aux pieds: -i çiğnemek, ezip geçmek; -i saymamak, ayak altına almak. Lâcher pied: Geri çekilmek, pes etmek, gerekli direnci gösterememek, biri karşısında gerilemek. Lever le pied: Kasadaki paralan alıp kaçmak. Marcher sur les pieds de qn: 1. -in ayağına

1049

piédestal basmak. 2. -in ayağını kaydırıp yerine geçmeye çalışmak; -e hakaret etmek. Mettre les pieds dans le plat: Çam devirmek, gaf yapmak, pişmiş aşa su katmak, işi bok etmek. Mettre les pieds quelque part: -e gitmek, ayak basmak. Mettre qn à pied: -i kovmak, işinden atmak, kapı dışarı etmek, -e yol vermek. Mettre le pied dehors: Sokağa adım atmak, dışarı çıkmak. Mettreqn au pieddumur: -i sıkıştırmak, kıskıvrak yakalamak, elinden her türlü kaçmak olanağını almak. Mettre pied à terre: (Attan) İnmek, yere ayak basmak. Mettre un pied devant l'autre: Yürümek. Mettre qch sur pied: -i hale yola koymak, düzeltmek, düzene koymak, çalışır duruma getirmek. Ne pas se moucher du pied, du coude: Burnundan kıl aldırmamak, kendini pek önemli biri sanmak. Ne pas savoir sur quel pied danser: Ne yapacağını bilememek. Perdre pied: 1. (Suda boy verirken) Ayağı suyun dibinden kesilmek, su boyunu aşmak. 2. Hiçbir yerde dikiş tutturamamak. 3. Kafası karışmak, ne yapacağını bilemez olmak. Prendre pied: Yerleşmek, postu sermek, kazık kakmak, temel atmak. Remettre qn sur ses pieds: (Düşen birini) Kaldırmak. Retomber sur ses quatre pieds: Dört ayağı üstüne düşmek. Sécher sur pied: 1. Üzüntüden, sıkıntıdan canı çıkmak. 2. Sararıp solmak, eriyip bitmek. 3. (Kızlar için) Evde kalmak, koca bekleye bekleye içi geçmek, tohuma kaçmak. Se débrouiller comme un pied: Yüzüne gözüne bulaştırmak. Se jeter aux pieds de qn: -in ayaklarına kapanmak. Souhaiter, vouloir être cent pieds sous terre: Utancından yerin dibine geçmek. Vivre sur un grand pied: Lüks içinde yaşamak.

pied-à-terre er. Her zaman kalınmayan ama bi r yere uğradıkça kalman konut, baş sokacak yer (Il a un pied-à-terre à Ankara). pied-d'alouette er. bitb. Hezaren çiçeği, pied-de-biche er. 1. (Onbeşinci Louis üslubunda) Mobilya ayağı (Lespieds-de-biche d'une table). 2. (Eskiden zil yerine kullanılan kapı tokmaklannda) El, sap. 3. Yank başlı bir çeşit kaldıraç, "levye. pied-de-cheval er. Bir tür büyük istiridye, pied-de-chèvre er. Ucu çatal demir kaldıraç, pied-de-loup er. bitb. Kibritotu. pied-de-poule er. Bir tür kareli yün kumaş (Les pieds-de-poule sont à la mode). pied-de-veau er. bitb. Ydanyastığı. pied-droit, piédroit er. (Mimarlıkta) Duvarayak (L'arc et les pieds-droits d'une voûte). piédestal er. 1. (Yontu, sütun, vazo gibi şeyler için) Althk, ayakhk (Piédestal d'une statue, d'unvase).

pied-noir 2. mec. Basamak, yükselme aracı. § Mettre qn sur un piédestal: -i çok beğenmek, yüceltmek ; -e karşı büyük bir hayranlık duymak. Tomber de son piédestal: Gözden düşmek, saygınlığım yitirmek, pied-noir er. Cezayirde doğmuş fransız, Cezayirli fransız. piédouche er. (Yontu, vazo gibi şeyler için) Küçük ayaklık, küçük altlık, pied-plat er. (Eski) Kaba saba adam, hödük, piège er. Tuzak, kapan (Un piège à rats. Les mâchoires du piège se refermèrent sur la patte du loup). § Dresser, tendre uit piège à: -e tuzak kurmak. Donner, tomber dans un piège: Tuzağa düşmek, kapana kapılmak. Etre pris à son propre piège: Kendi kazdığı kuyuya kendi düşmek, kendi oyununa gelmek. Prendre qn, qch au piège: -i tuzağa düşürmek. Se laisser prendre au piège: Tuzağa düşmek, oyuna gelmek, piégeage er. 1. Tuzakla avlama. 2. Tuzak kurma; dokununca hemen patlayacak şeyler yerleştirme, piéger gçl. 1. -e tuzak yerleştirmek, kapanlar kurmak (Piéger un lieu. Les braconniers ont piégé le bois). 2. -e dokununca hemen patlayacak şeyler yerleştirmek (Les soldats en retraite avaient piégé la porte de la maison). piégeur er. Tuzakla, kapanla hayvanları avlayan kimse, kapan avcısı, pie-grièche diş. hayb. 1. Bir tür saksağan, örümcekkuşu. 2. mec. Kavgacı ve hırçın kadın, cadı. pie-mère diş. İnce-zar. piémont er. coğr. Dağ eteği, piéride diş. hayb. Piéride du chou: Lahanakelebeği. pierraille diş. Taş yığını, küçük taşlar, pierr ediş. 1. Taş (Pierre à bâtir. Un tas de pierres). 2. Kaya (Un bloc de pierre). 3. Çakıl, ufak taş (Un chemin plein de pierres). 4. (Böbrek, mesane gibi organlarda) Taş. 5. (Meyvalarda) Kum (Cette poire est pleine de pierres). § Pierre à briquet: Çakmak taşı (yapay). Pierre à chaux: Kireç taşı. Pierre à feu, à fusil: yerb. Çakmaktaşı, °sileks. Pierre à aiguiser: Biley taşı. Pierre angulaire: Köşe taşı. Pierre d'achoppement: mec. Engel. Pierre de touche: Denek taşı, "mihenk taşı. Pierre concassée: Kırma taş. Pierre infernale: Cehennem taşı. Pierre levée: Dikili taş. Pierre ponce: Sünger taşı. Pierre précieuse: (Elmas, pırlanta vb). Değerli taş. Pierre tombale: Gömüt taşı, mezar taşı. Pierre verte: Ocak taşı, hamtaş. Âge de pierre: Taş çağı. Âge de la pierre polie: Cilâlı taş çağı. Âge de la pierre taillée: Yontma taş çağı. Un coeur de pierre: Taş yürek, acımasız.

1050

piétiner Pierre à pierre: Adım adım, yavaş yavaş, taş taş üstüne koyarak. A un jet de pierre: Karşıda, şuracıkta, bir taş atımlık uzaklıkta. Malheureux comme les pierres: Çok mutsuz. Apporter sa pierre à l'édifice: Katkıda bulunmak, katkısı olmak, çorbada tuzu bulunmak. Avoir une mauvaise pierre dans son sac: 1. Sağlığı kötü olmak, hasta olmak. 2. İşleri ters gitmek. Faire d'une pierre deux coups: Bir taşla iki kuş vurmak. Geler à pierre fendre: (Hava için) Çok şiddetli don yapmak. Jeter la pierre à qn: -i ayıplamak, kınamak, suçlamak. Jeter une pierre dans le jardin de qn: -e bir taş atmak, söz dokundurmak. Ne pas laisser pierre sur pierre: Taş taş üstünde bırakmamak. Poser la première pierre de qch: -in ilk temelini atmak, kurucusu olmak. Pierre qui roule n'amasse pas mousse: Yuvarlanan taş yosun tutmaz.

pierrée diş. Taşoluk, taşdöşek, kuru taş lâğım, pierreries diş. ç. Değerli taşlar, pierreux, euse s. 1. Taşlı, taşlık (Le ruisseau avait un lit pierreux. Un chemin pierreux). 2. Taşımsı (Concrétion pierreuse). 3. diş. (Eski) Sokak orospusu. pierrier er. 1. Çakaloz. 2. Pirinçten dökülmüş küçük gemi topu. pierrot er. 1. hlk. Serçe. 2. Soytarı, Pierrot kılığına girmiş maskara. 3. ask. argo. Acemi er, acemi çaylak. piétaille ask. tkz. Piyade, bitli piyade, piété diş. 1. Dindarlık (Sa piété était grande). 2. Sevgi, saygı, saygılı sevgi (La piété filiale: Anababa sevgisi. La piété envers les morts: Ölülere saygı). piéter gsz. 1. (Eski) Yürümek. 2. (Şimdi) Sekmek, sekerek yürümek (Des perdrix qui piètent). § Se piéter: 1. Ayakları üstüne dikilmek ( Le cheval qui sepiète). 2. Se piéter contre qch: Dişlerini sıkarak, kasılarak -e dayanmak (Se piéter contre la douleur). piétinant, es. 1. Tepinen (Foulepiétinante). 2. Hiç ilerlemeyen, yerinde sayan (Enquêtepiétinante). piétinement er. 1. Ayaklarıyla çiğneme. 2. Tepinme. 3. mec. Yerinde sayma, piétiner gsz. 1. Tepinmek. 2. Yerinde saymak, hiçbir ilerleme gösterememek (L'affaire, la négociation piétine). 3. Piétiner de qch: -den tepinmek (Piétiner de colère, d'impatience). 4. gçl. -i ayaklarıyla çiğnemek, çiğneyip geçmek (Piétiner un cadavre; les enfants ont piétiné les plates-bandes du jardin). 5. mec. -i çiğnemek, saymamak, -e hiç aldırmamak, saygı göstermemek (Piétiner les lois, les convictions

piétisme religieuses). piétisme er. Protestanlığın gizemci bir kolu, "zühdiye, "piyetizm. piéton er. 1. Yaya (Un piéton s'est fait écraser par l'autobus). 2. (Eski) Piyade. 3. s. Piéton, ne: Yayalar için, yayalara ayrılmış (Sentier piéton, porte piétonne). piétonnier, ère 5. Yayalara ayrılmış, yayalara özgü (Des rues piétonniéres. La circulation piétonnière). piètre s. 1. Değersiz, bayağı, basit (Un piètre écrivain). 2. Bozuk, kötü (Avoir une piètre santé). piètrement bel. Bayağıca; şöyle böyle, pek de iyi olmayan bir biçimde (Une symphonie piètrement exécutée). pieu er. 1. Kazık (Attacher un mouton à un pieu). 2. hlk. Yatak (Se mettre au pieu: Yatağa girmek, yatmak). pieusement bel. 1. Dindarca, sofuca (Il mourut pieusement). 2. Saygı ve sevgiyle (Garder pieusement les objets familiers d'un disparu). pieuter(se) gsz. hlk. Yatmak, pieuvre diş. hayb. 1. Ahtapot. 2. mec. Aç gözlü, doymak bilmez, pieux, euse s. 1. Dindar, sofu (Des personnes pieuses). 2. Dindarca, sofuca (De pieuses pensées). 3. Saygılı, saygı ve sevgi dolu (Unpieux silence. Garder le pieux souvenir de son père). pièze diş. Basınç birimi. piézomètre er. Sıvıların sıkıştırılabilirlik derecesini ölçmeye yarayan alet. pif ünl. 1. (Genel olarak ya yineleyerek yada paf sözcüğüyle birlikte kullanılan bir ünlemdir). Pat, küt. Pat, çat (Pif!paf! deux gifles sonores). 2. er. hlk. Burun, koca burun. § Avoir qn dans le pif: -den tiksinmek, yüzünü görmeye dayanamamak. S'arrondir le pif: İçmek, içmekten burnu kızarmak. pifer, piffer gçl. hlk. (Hep olumsuz olarak kullanılır) § Ne pas piffer qn: -i hiç sevmemek, yüzünü görmeye dayanamamak (Je ne peux pas le piffer). pifomètre er. hlk. Göz kararı, kestirme, kararlama § Au pifomètre: Göz kararıyla, kesirmece, kararlama olarak, "tahminen (Au pifomètre, ça pèse dix kilos). pige diş. hlk. 1. Yıl (A cinquante piges, il a encore bon pied bon œil). 2. argo. Basımcılıkta, bir dizgicinin belirli bir sürede çıkarması gereken iş. 3. (Gazetecilikte) Yazılan satır sayısına göre ödeme yapma. § Etre à la pige, travailler à la pige: Satır sayısına göre para almak, çalışmak. Faire la pige à qn: argo. -den üstün olmak, -e taş çıkarmak,

1051

pile

-in pabucunu dama atmak, pigeon er. 1. Güvercin (Le pigeon roucoule). 2 .mec. Enayi, kaz (Il a été le pigeon dans l'affaire). 3. (Sevgi terimi) Tonton, nonoş, yavru, güvercin (Mon pigeon, mon petit pigeon). 4. Alçı. 5. Kireçte çıkan taş parçası. § Pigeon voyageur: Posta güvercini. Cœur de pigeon: Bir kiraz türü. Gorge de pigeon: Güvercin boynu (renk). Jouer à pigeon vole: Uçtu uçtu ne uçtu oynamak. Prendre qn pour un pigeon: -i enayi yerine koymak, pigeonnant, e s. (Göğüs için) Kalkık, kabarık, şişkin. pigeonne diş. Dişi güvercin. pigeonneau er. 1. Güvercin palazı. 2. mec. Saf delikanlı, toy. pigeonner gçl. tkz. Aldatmak, kandırmak, faka bastırmak. pigeonnier er. 1. Güvercinlik. 2. Üstkatlarda küçük daire (Venez me voir dans mon pigeonnier). piger gçl. hlk. 1. Anlamak, kavramak (Je ne pige rien aux mathématiques). 2. -e yakalanmak, tutulmak (Piger un rhume, une grippe). pigiste ad. Yazdığı satır sayısına göre para alan gazeteci; dizdiği satır sayısına göre para alan dizgici. pigment er. Boyamaddesi, vücut dokularına renk veren madde, "pigment, pigmentaire s. Boyamaddesine değgin (Cellules pigmentaires). pigmentation diş. 1. Boyamaddesi oluşumu yada birikmesi. 2. Boyamaddesiyle boyanma, renklenme. pignocher gsz. 1. İsteksizce yemek. 2. gçl. (Resim) Küçük fırça darbeleriyle ve ince bir dikkatle yapmak (Pignocher un tableau). pignon er. 1. Kalkan; beşik çatının üçgen biçimindeki dama değin uzanan duvarlı yüzü. 2. Çamfıstığı. 3. (Çamfıstığı veren) Çam. 4. (Çarkta) Dişli küçük tekerlek, pignoratif,ive s. huk. Rehinli, "terhini (Contrat pignoratif). pignoration diş. huk. Satıcının, malı geri satın alabilmesi koşuluyla yapılan satış sözleşmesi, rehinli satış, pignouf er. hlk. Hödük, ayı gibi adam, kereste, pilaf er. Pilav. pilage er. Havanda dövme (Lepilage du mil). pilaire s. Kıla değgin, tüye değgin. • pilastre er. 1. (Mimarlıkta) Duvarayağı. 2. (Mimarlıkta) Yarımayak. pile diş. 1. Paranın arma, resim yada tura bulunan yüzü. 2. Yığın (Des piles de dossiers, de livres, d'assiettes). 3. fiz. Pil (Poste de radio à piles. Pile

piler

1052

sèche). 4. Dayak, kötek (Flanquer, recevoir une pile). 5. Büyük yenilgi (Leur armée invincible a reçu une pile). 6. Taş tokmak. 7. Kemer ayağı (Les piles d'un pont). 8. bel. hlk. a) Zınk diye, birdenbire, hoppadak (Ce geste l'arrête pile), b) Tam, tam tamına ( Il est arrivé à trois heures pile). § Jouer à pile ou face: Yazı tura oynamak. Tomber pile: Denk düşmek; tam sırasında olmak, "isabet olmak; atıp tutturmak, isabet ettirmek ( Ça tombe pile). piler gçl. 1. Havanda dövmek, havan eliyle dövmek (Piler du henné). 2. tkz. Dövmek, dayak atmak, pilet er. Bir tür yaban ördeği, pileux, euse .5. 1. Kıllara değgin, tüye değgin. 2. Kıllı, tüylü. pilier er. 1. (Yapılarda) Ayak, direk (Les piliers massifs du temple). 2. mec. Temel direk, ortadirek, vazgeçilmez kişi (Ces vieux militants sont les piliers du parti). 3. mec. Bir yere her zaman giden kimse, bir yerin gediklisi, "müdavim (Un pilier de café, de cabaret, de bistrot). pilifêre s. bitb. Tüylü. pillage er. 1. Yağma; yağma etme, yağmalama (Pillage d'une ville). 2. mec. Yağma, soygun; yağmalama, soyma.§ Livrer, mettre qch au pillage: -i yağmalatmak, yağmaya vermek, pillard, e s. ve ad. Yağmacı; soyguncu (Une bande de pillards. Des nomades pillards). piller gçl. 1. Yağma etmek (Les occupants pillèrent la ville). 2. Soymak, yolmak, parasını sızdırmak ( On le pillait à cause de sa naïveté) .3 .ed. Aşırma yapmak, "intihal etmek (Piller un auteur, une œuvre). pilleur, euse ad. 1. ed. Aşırmacı, intihalci. 2. Soyguncu. pilon er. 1. Havan eli, dibek tokmağı. 2. tkz. Tahta bacak. 3. Piliç budunun alt kısmı. 4. argo. Başparmak. 5. argo. Dilenci. § Mettre un livre au pilon: (Yayıncı) Satılmayan bir kitabın tümünü yada bir bölümünü yok etmek, pilonnage er. Bombalama, bombalarla yıkıp ezme (Le pilonnage d'une ville par l'aviation). pilonner gçl. 1. Havan eliyle, tokmakla dövmek (Pilonner des légumes). 2. Top ateşine tutmak, bombalamak, topla dövmek (L'artillerie pilonnait les positions ennemies). 3. argo. Dilenmek. pilori er. Eskiden suçluları halka göstermek için bağladıkları direk. § Clouer, mettre qn au pilori: -i âleme karşı rezil etmek, piloselle diş. bitb. Farekulağı, pilosisme er. hek. Vücudun belli bir bölgesinde aşın kıl büyümesi, kıllanma.

pinacle

pilosité diş. Tüylülük, kıllılık (Pilosité excessive). pilot er. 1. (Kazık temelde) Sivri ve ucu demirli büyük kazık. 2. Kâğıt yapımında kullanılan paçavra. pilotage er. 1. (Bir yere) Kazıklar çakma, kazık temel yapma. 2. (Liman yada kanalda) Gemilere yol gösterme, kılavuzluk (Lepilotage des navires dans le canal de Suez). 3. Pilotluk, uçak yada gemi sürme (Pilotage d'un avion. Pilotage sans visibilité, téléguidé). pilote er. 1. Gemi kılavuzu. 2. (Uçakta) Pilot, uçman (Pilote de guerre, de chasse). 3. mec. Kılavuz. 4. Sürücü (Pilote d'un char, d'une voiture de course). 5. Kılavuzbalığı, gemileri izleyen büyük balık. 6. s. Örnek (Un village-pilote, une usine-pilote). § Servir de pilote à qn: - kılavuzluk etmek, yol göstermek, piloter gçl. 1. -e kazıklar çakmak (Piloter un terrain). 2. (Taşıtları) Sürmek (Piloter un avion, un navire,unevoiture). 3.Piloter qn:-e kılavuzluk etmek (J'ai piloté à Paris un chef arabe). 4. gsz. Pilotluk etmek, uçak kullanmak (Il sait piloter). pilotin er. 1. (Eskiden) Dümenci yamağı. 2. (Ticaret gemilerinde) Subay adayı, pilotis er. Kazık temel (Une maison bâtie sur pilotis). pilou er. Bir tür havlı pamuklu. pilulaire s. 1. Haplara değgin (Masse pilulaire). 2. er. Hayvanlara hap yutturma aleti, pilule diş. Hap (Un tube de pilules). § Avaler la pilule: l.Biryalanı yutmak, biryalana kanmak. 2. Hapı yutmak, çuvallamak. Dorer la pilule à qn: Kötü bir şeyi allayıp pullayıp birine yutturmak. Prendre une pilule: tkz. Burnu kırılmak, başarısızlığa uğramak, çuvallamak. pilulier er. Hap aleti, hap yapmaya yarayan alet. pilum er. (Eski Roma askerlerinin kullandığı) Ağır mızrak. pimbêche diş. 1. Kendinibirşeysanankerkenezgibi kadın. 2. s. Densiz, haddini bilmez (Elle est un peu pimbêche). piment er. bitb. 1. Biber (Piment rouge, piment doux). 2. mec. Tuz biber, çekicilik, renk (Mettre du piment à une aventure). pimenter gçl. 1. Biber katmak ( Pimenter un plat). 2. Açık saçıkhk katmak; eğlenceli, çekici kılmak (Pimenter un récit). pimpant, e s. Zarif, güzel, şirin, cana yakın (Une ville pimpante). pimprenelle diş. bitb. Aptesbozanotu. pin er. Çam (Un bois de pin). §Pommedepin: Çam kozalağı. pinacle er. 1. Bir tapınağın, özellikle Kudüs

pinacothèque tapınağının en yüksek yeri. 2. mec. Yüksek mevki; ikbal § Au pinacle: mec. Yüksek bir durumda, şan şeref içinde, ikbal içinde (Etre au pinacle). Porter qn au pinacle: -i çok övmek, övgülere boğmak, göklere çıkarmak, pinacothèque diş. Resim müzesi, pinailler gsz. hlk. Kılı kırk yarmak; öküzün altında buzağı aramak, pinailleur, euses. vead. hlk. Kılı kırk yaran; öküzün altında buzağı arayan (Un garçon pinailleur). pinard er. hlk. Şarap (Prendre du pinard). pinardier er. hlk. 1. Şarap gemisi. 2. Şarap toptancısı, toptan şarap satıcısı, pinasse diş. Dar, uzun ve hafif bir tür kayık, pinçage er. Tomurcuk kırma; filiz budama, pince diş. 1. Cımbız; pens (Pince du chirurgien). 2. (Kimi böceklerde) Kıskaç (Pinces des écrevisses, d'unhomard, d'uncrabe). 3. Maşa, kıskaç (Pinces de forgeron). 4. tkz. El (Serrer la pince à qn: -in elini sıkmak). 5. (Kumaşlarda) Kıvrım, pens (Faire des pinces à une veste). 6. ç. hlk. Ayak, bacak (Aller à pinces: Yaya gitmek). 7. Bir tür kaldıraç, küskü (Pince de carrier, de paveur). 8. (Hayvanlarda) Tırnak ucu (Lespinces d'un cerf). 9. At toynağının ön kısmı. 10. Nalın ön kısmı. 11. Otçul hayvanların ön dişleri (Les pinces d'un cheval). § Pince à épiler: Cımbız. Pince à linge: Mandai. Pince à sucre: Şeker maşası, pincé, e s. 1. Yapmacıklı, kendini zorlayan (Il est pincé dans la conversation). 2. Soğuk, yüzü gülmez, kendini beğenmiş, herkesi küçümseyen (Il est sorti du salon d'un air pincé). § Lèvres pincées: İnce ve sıkık dudaklar, pinceau er. 1. Resim fırçası (Peindre à l'aide d'un pinceau). 2. Duvar boyacısı fırçası. 3. Resim. 4. Resim tekniği (Le pinceau d'un artiste). S. hlk. Ayak. 6. argo. Süpürge, pincée diş. (İki parmak ucuyla alınabilen miktar anlamında) Tutam, çimdik (Unepincée de sel, de poivre). pince-fesses er. hlk. Balo, eğlence, pince-maille er. Pinti. pincement er. 1. Tırnaklarıyla yada parmak uçlanyla çimdikleyip çalma, tımbırdatma (Le pincement des cordes du violon). 2. Tomurcuk kırma yada filiz budama (Pratiquer le pincement sur la vigne, sur les arbres fruitiers). § Pincement au coeur: Yürek sancısı, iç sıkıntısı, pince-monseigneur er. Hırsızların kapı kırmakta kullandıkları çelik küskü. pince-nez er. Kelebek gözlük (Les yeux fixes derrière un pince-nez). pincer gçl. 1. Çimdiklemek (Son petit frère l'avait

1053

pin-up

pincé jusqu'au sang). 2. Sıkıştırmak, kıstırmak (La porte lui avait pincé le doigt). 3. Dar gelmek, sıkmak (Sa robe pinçait sa taille). 4. (Telli çalgıları) Tırnaklarıyla yada parmaklarıyla çimdikleyip çalmak, tımbırdatmak (Pincer les cordes d'une guitare, d'un violon). 5. (Parmaklarıyla yada maşa vb ile) Tutmak, sıkıştırmak (Sepincer le nez). 6. tkz. Yakalamak, enselemek (La police vient de pincer le voleur). 1. (Soğuk için) Isırmak, bıçak gibi kesmek (Le froid nous pinçait au visage). 8. Sıkmak, büzmek (Pincer les lèvres, la bouche). 9. Pincer de qch: (Telli çalgıları) Çalmak (Pincer de la guitare, de la harpe). 10. gsz. (Hava) Bıçak gibi soğuk olmak, ısıran bir soğuk yapmak (Ça pince dur, ce matin). § En pincer pour qn: -e tutulmak, vurulmak, abayı yakmak, aşık olmak, pince-sans-rire ad. Belli etmeden ve kendi gülmeden alay eden kimse, ince alaycı, pincette diş. (Genellikle çoğul olarak kullanılır). 1. Küçük pens, cımbız (Pincette d'horloger). 2. Ateş maşası (Avec les pincettes, il prit une braise pour allumer sa pipe). § N'être pas à prendre avec des pincettes: 1. Çok pis olmak, pasaklı olmak. 2. Çok huysuz olmak, yanına yaklaşılır gibi olmamak, pinçon er. Çimdik yeri, çimdik izi. pindariser gsz. Coşkulu ve kapalı bir anlatım kullanmak, pindarisme er. Coşkulu ve kapalı anlatım, pineau er. Şarabı güzel bir üzüm türü; bu üzümden yapılan şarap (Boire du pineau). pinède diş. Çamlık, çam ormanı, pingouin er. hayb. Penguen, ping-pong er. Masa tenisi, °ping-pong (Table, raquette de ping-pong. Jouer au ping-pong). pingre s. ve ad. Cimri, pinti, çingene (Un vieux pingre. Elle est très pingre). pingrerie diş. Cimrilik, pintilik, çingenelik, pinière diş. Çamlık. pinnipèdes er. f. hayb. Yüzgeçayakldar. pinson er. hayb. İspinoz. § Etre gai comme un pinson: Çok şen şakrak olmak, cıvıl cıvıl olmak, pintade diş. hayb. Beç tavuğu, pintadeau er. Beç palazı, pintadine diş. İnci istiridyesi, pinte diş. 1. Sıvıları ölçmede kullanılan eski bir ölçek. 2. Bu ölçeğin içindeki miktar (Boire une pinte de vin). § Se payer une pinte de bon sang: Çok iyi eğlenmek, çok gülüp eğlenmek, pintergsz. hlk. 1. Çok içmek. 2. gçl. İçmek (Pinter du vin rouge). pin-up [pincep] diş. 1. Kapak resmi yapılan yarı çıplak kadın resmi. 2. Güzel vücutlu ve cinsel

piochage çekiciliği olan genç kız. piochage er. 1. Harıl harıl çalışma. 2. Kazmalama, kazma ile kazı. 3. Kazma işi. pioche diş. Kazma (Donner un coup de pioche dans le sol). § Tête de pioche: tkz. Keçi gibi inatçı (kimse). piocher gçl. 1. Kazmalamak, kazma ile kazmak (Piocher la terre). 2. tkz. Harıl harıl çalışmak, ineklemek (Piocher la géométrie, l'histoire). 3. gsz. Araştırmak, bulup çıkarmak (Piochant dans le tas, péchant de-ci de-là un fascicule). piocheur, euse ad. 1. Kazma ile iş gören toprak işçisi. 2. tkz. Çok çalışan, durmadan inekleyen, inek. 3. diş. Toprak kabartma makinası. piolet er. Uzun kazmalı dağcı değneği, pion er. 1. (Satrançta) Paytak, "piyon. 2. (Damada) Taş (Avancer un pion). 3. (Eski) Piyade. 4. hlk. (Yatılı okulda) Gözcü, "mubassır. 5. (Hindistan'da) Uşak. § Damer le pion à qn: -in pabucunu damak atmak; -i geçmek, -e üstün gelmek. N'être qu'un pion sur l'échiquier: Dizginleri başkalarının elinde olmak, başkalarının elinde zavalı bir kukla olmak, pioncergsz. hlk. Uyumak. pionne<% (Kız yurdunda yada kız okulunda) Gözcü, mubassır (kadın), pionnier er. 1. ask. İstihkâm eri. 2. İşlenmemiş toprakları açıp işleten kimse, tarla açıcı. 3. mec. Öncü, yol açıcı (Lespionniers de l'aviation, d'un courant littéraire). pioupiou er. hlk. (Eski) Piyade eri; asker, pipa er. hayb. Peteklikurbağa. pipe diş. 1. Eski bir sıvı ölçü birimi. 2. (Eski) İçi delik kamış, saz; boru. 3. (Eski) Boğaz, yutak. 4. Pipo (Fumer la pipe. Bourrer sa pipe). S. hlk. Sigara. 6. (Yakıt, havalandırma için) Boru (Pipe d'aération). § Tête de pipe: hlk. Adam, kişi. Par tête de pipe: Adam başına (Ça fait dix par tête de pipe). Casser sa pipe: tkz. Ölmek, öte dünyayı boylamak. Se fendre la pipe: tkz. Kahkahalarla gülmek. pipeau er. 1. Kaval (Jouer du pipeau). 2. (Kuş avlamakta kullanılan) Çığırtkan düdüğü (Attirer les oiseaux avec un pipeau). 3. ç. Ökse, tuzak (Un oiseau pris aux pipeaux). pipée diş. 1. Kuşları çığırtkan düdüğü ile tuzağa düşürerek yapılan av. 2. Bir pipoluk, bir pipo dolusu (Donnez-moi une pipée de tabac). pipelet, te ad. hlk. Kapıcı. pipe-line [pajplajn, piplinj er. İng. Boru hattı (Transport du pétrole, du gaz par des pipe-lines). piper gçl. 1. (Kuşları) Çığırtkan düdüğü çalarak tuzağa düşürmek (Piper les grives). 2. mec.

1054

piquer

Aldatmak, kandırmak. § Etre pipé sur le tas: argo. Suç üstü yakalanmak. Ne pas piper, ne pas piper mot: Tek söz söylememek, ağzını açmamak, susup durmak. Piper des cartes: (İskambilde) Kâğıt düzmek, kâğıt kurmak. Piper des dés: Zar tutmak. Se faire piper: argo. Enselenmek, yakayı ele vermek, yakalanmak, pipéracées diş. ç. bitb. Karabibergiller, piperie diş. Hile, aldatmaca, oyun. pipette diş. Pipet, ince cam boru. pipeur, euse ad. Hileci, dalavereci, oyuncu, pipi er. 1. (Çocuk dilinde) Çiş. 2. Sidik, idrar, çiş (II y a du pipi de chien sur le mur). § Faire pipi: İşemek, çişini yapmak, pipi, pipit, pitpit er. hayb. İncirkuşu. pipier,ère s. ve ad. 1. Pipo yapım işçisi. 2. Pipo yapımına değgin (Industrie pipière). pipistrelle diş. hayb. Cüce yarasa, piquage er. Makine ile dikme (Le piquage de la jupe a demandé une heure). piquant, e s. 1. Ucu sivri, delici, batıcı (La tige piquante d'un rosier). 2. Acı, sert, keskin (Une sauce piquante). 3. Çekici, ilginç, ilgi çeken (Une toilette piquante. Une brune vive et piquante). 4. Dokunaklı, ısırıcı, nükteli, alaylı (Des mots piquants). S. er. Diken (Les piquants de l'aubépine). 6. er. İlginç yan, önemli olan (Le piquant de l'affaire, c'est qu'il ne doute de rien). pique diş. 1. Mızrak. 2. Güceniklik, kırgınlık (C'est notre pique avec son père qui trouble tant ta femme). 3. mec. Taş, laf, kinci söz (Lancer des piques à qn: -e laf atmak, taş atmak, söz dokundurmak). 4. er. (Kâğıt oyununda) Maça (II me restait deux piques). piqué er. 1. (Kumaşta) Pike. 2. (Uçak) Tepe üstü dalış yapma, pike (Bombardement, attaque en piqué). piqué, e s. 1. (Böcekler tarafından) Yenmiş, kemirilmiş (Un tissu piqué). 2. Benek benek lekelenmiş, kirlenmiş, küflenmiş (Un livre piqué). 3. Ekşimeye başlamış (Ce vin blanc est piqué). 4.s. vead. tkz. Kaçık, deli, kafayı üşütmüş (Il est un peu piqué). pique-assiette er. Asalak, çanak yalayıcı, pique-feu er. Ateş karıştıracak, ateş maşası (Remuer des bûches avec un pique-feu.). pique-nique er. Ortaklaşa düzenlenen yemekli kır gezisi, yemekli kır eğlencesi, "piknik (Faire un pique-nique). pique-niquer gsz. Yemekli kır gezisi yapmak, pikniğe gitmek, piknik yapmak, pique-niqueur, euse ad. Piknikçi, piknik yapan, piquer gçl. 1. Acıtmak, yakmak (La fumée qui

piquet pique les yeux. Le poivre qui pique la langue. Un froid vif qui pique les joues). 2. Çekmek, uyandırmak (Piquer la curiosité, l'intérêt de quelqu'un). 3. -e dokunmak, -i incitmek, yaralamak (Cette simple remarque a piqué son amour propre). 4. Teyellemek (Piquer un tissu, une jupe, un vêtement). 5. -e yakalanmak, tutulmak (Piquer un rhume, une grippe). 6. Sokmak, sançmak (Une abeille vient de piquer l'enfant. Unserpentl'apiqué). I.hlk. Yakalamak, enselemek (La police a piqué le voleur). 8. Çalmak, araklamak (On lui a piqué son portefeuille). 9. -e sivri bir şey batırmak (Elle a piqué son frère avec une épingle). 10. Aşılamak, iğne yapmak (Piquer un chien, un chat. Piquer un enfant contre la variole). 11. Tutturmak (Piquer une photo au mur). 12. Kemirmek, yemek (Les vers, les insectes ont piqué ce meuble). 13. Eşmek, kuvvetle vurmak (Le mulet piquait le sable de durs coups de sabots). 14. Isırmak, acıtmak (Une ortie qui lui piquait les jambes). 15. Sopayla dürtmek, övendireyle dürtmek (Piquer ses boeufs). 16. Piquer qch dans qch: Bir şeyi -e batırmak, saplamak (Piquer sa fourchette dans un bifteck). 17. Piquer qch de qch: Bir şeyin içine parça parça . .koymak (Piquer un rôti de lard, d'ail). 18. gsz. Dikine inivermek, pike yapmak (Un avion qui pique). 19. gsz. Tepetaklak gitmek, birdenbire düşüvermek (Une mouette piquait dans l'eau comme une pierre). § Piquer qn au vif: -i çok kırmak, gücendirmek, onurunu yaralamak. Piquer des deux: Atını mahmuzlamak. Piquer la muette: Birdenbire susmak. Piquer le nez: Uyuklarken başı düşmek. Piquer un dessin: İğneyle küçük delikler açarak bir resim yapmak ve sonra kesip çıkarmak. Piquer une tête: Kafa atmak; kafası üstü düşmek. Piquer un fard: Utancından kıpkırmızı kesilmek. Piquer un laïus: Kısa bir söylev çekmek. Piquer un roupillon: Şöyle bir kestirmek, ufak bir şekerleme yapmak. Piquer un renard: Kusmak, tavus kuyruğu çıkarmak. Piquer un soleil: Utancından kıpkırmızı kesilmek. Se piquer d'honneur: 1. -i büyük bir coşkuyla yapmak, "gayrete gelmek. 2. -i bir onur sorunu yapmak. Se piquer le nez: İçip sarhoş olmak, matiz olmak, burnunun ucunu görememek, piqueter. 1. Kazık (Attacher un cheval à un piquet). 2. (Okullarda) Yüzünü duvara dönüp ayakta durma cezası (Mettre un enfant au piquet). 3. ask. Hazır kuvvet. 4. Bir iskambil oyunu, piket (Jouer au piquet, faire une partie de piquet). § Piquet de grève: Grev gözcüsü.

1055

pirouetter

piquetage er. Kazık kakma; kazıklarla işaretleme (Lepiquetage d'une route). piqueter gçl. 1. ...boyunca kazıklar dikmek (Piqueter une allée). 2. Benek benek yapmak. 3. Etre piqueté de qch: İçinde yer yer -1er bulunmak ; -lerle beneklenmek (Le ciel est piqueté d'étoiles, d'avions). piquette diş. 1. Cibre suyu. 2. Kötü şarap. 3. hlk. Yenilgi, başarısızlık. § Prendre une piquette: Yenilgiye uğramak, başarısızlığa uğramak, piqueur er. 1. Atlı uşak. 2. İşçibaşı. piqueur, euse ad. Dikici, kesilmiş kumaşları makinada dikip bastıran işçi. piquier er. Mızraklı asker, p i q û r e ^ . 1. İğne batması (Une piqûre d'épingle). 2. Böcek sokması, sançma (Une piqûre d'abeille, de moustique). 3. Böcek, güve vb yeniği (Piqûre de ver, de taret). 4. Küçük delik (Souliers à piqûres). 5. Böcek pisliklerinin yaptığı leke, benek (Piqûres de mouches). 6. Teyel (Piqûre à la main, à la machine). 7. (İlâç vermek için yapılan) İğne (Je lui ai fait sa piqûre. Une piqûre antitétanique, intraveineuse). piranha, piraya er. hayb. Piraya; Güney Amerika'da yaşayan, 30 santim boyunda, insana saldıran ve hatta yiyen yırtıcı bir balık, pirate er. 1. Korsan (La tête de mort est l'emblème bien connu des pirates). 2. Korsan gemisi (Bateau pirate da denir). 3. Vurguncu, soyguncu (Ce n'est pas un commerçant, c'est un pirate). 4. s. Korsan, kaçak, izinsiz iş gören (Emetteurpirate). § Pirate de l'air: Hava korsam. pirater gsz. Korsanlık yapmak, piraterie diş. 1. Korsanlık. 2. Vurgunculuk, soygunculuk. § Piraterie aérienne: Hava korsanlığı. pire s. 1. Daha kötü (Un remède pire que le mal). 2. (Tanımlık aldığında) En kötü (Il commettait alors les pires imprudences. Le travail est la meilleure et la pire des choses. Il est le pire de mes ennemis). 3. er. En kötü şey; en kötü; işin en kötüsü (Craindre, envisager le pire. Le pire, c'est que tout cela aurait pu ne pas arriver). piriforme s. Armut biçiminde, pirogue diş. Oyma kayık, pirouette diş. 1. Bir çeşit fırdöndü; topaç. 2. Tek ayak üstünde yapılan tam yada yarım dönüş (Pirouettes d'un clown. Il fit une pirouette et disparut). 3. mec. Yüzseksen derecelik dönüş, birdenbire düşünce değiştirme. 4. mec. Kaçamak; kaçamak söz (Répondre par une pirouette). pirouetter gsz. 1. Fır dönmek; tek ayağı üstünde

pis dönüşler yapmak. 2. Âni dönüşler yapmak, pis er. (Süt veren hayvanlarda) Meme (Les pis de la vache, de la chèvre). pis bel. 1. Daha kötü (Cela va pis qu'avant). 2. s. Daha kötü (On dit que c'est bien pis en Italie).3.er. Daha kötüsü; en kötüsü (Le pis pour les jeunes filles, c'est de pleurer sans savoir pourquoi). §Au pis aller: En kötü olasılıkla, durumun en kötüsü de düşünülse (Au pis aller, nous serons arrivés dans une heure). De mal en pis: Git gide daha kötüye doğru (Ses affaires vont de mal en pis). Dire pis que pendre de qn: -in hakkında çok kötü şeyler söylemek, söylemedik şey bırakmamak. Faire pis: Daha beter etmek. Mettre les choses au pis: En kötü olasılıkları düşünmek; işi en kötü yanından ele almak, pis-ailer er. Kötünün iyisi, "ehveni şer. piscicole s. Bahk yetiştiriciliğine değgin (Etablissement piscicole). pisciculteur er. Bahk yetiştiricisi, pisciculture diş. Balık yetiştiriciliği, pisciforme s. Bahk biçiminde (Des mammifères pisciformes). piscine diş. 1. (Eskiden) Balık havuzu. 2. Yüzme havuzu (Aller à la piscine, nager enpiscine. Piscine couverte, piscine en plein air). 3. Vaftiz leğeni, piscivore s. 1. Balık yiyen, balıkla beslenen, balıkçıl. 2. er. Balıkla beslenen hayvan, pisé er. Kerpiç (Maison en pisé, mur en pisé). pissat er. (Hayvanlar için) Sidik (Pissat d'âne, de cheval). pisse diş. hlk. Sidik, çiş. pisse-froid er. tkz. Soğuk ve suratsız adam, bokun teki. pissement er. İşeme, çişini yapma, pissenlit er. bitb. Karahindiba (Salade de pissenlit). § Manger des pissenlits par la racine: hlk. Ölüp gömülmüş olmak, çoktan öbür dünyayı boşlamış olmak. pisser gsz. 1. İşemek, çişini yapmak (Enfant qui pisse au lit. Chien qui pisse contre un mur). 2. Su sızdırmak, içindeki sıvıyı sızdırmak, akmak (Le réservoir d'eau pisse). 3. Pisser qhc: a) -işemek (Pisser du sang), b) -sızdırmak, kaçırmak, akıtmak ( Ce réservoir pisse l'eau de tous les côtés. Son nez pisse le sang). § En pisser: Gülmekten altına işemek. Laisser pisser le mérinos: Beklemek, acele etmemek, işi oluruna bırakmak. Pisser à l'anglaise: Sessizce çekip gitmek, sıvışmak. Pisser au bénitier: hlk. Zemzem kuyusuna işemek, dikkat çekmek için olmadık şey yapmak. Pisser de la copie: Yazar taslağı olmak, yazarım diye geçinmek ama doğru dürüst

1056

pitance

hiçbir şey yazamamak. Pisser de l'oeil: Ağlamak, gözyaşı dökmek. Pisser du sang: mec. hlk. Çok çekmek, kan kusmak, anasından emdiği süt burnundan gelmek. Pisser sa côtelette: Doğurmak, çocuk dünyaya getirmek. Il pleut comme vache qui pisse: Sürekli ve çok yağmur yağıyor, bardaktan boşanırcasına yağıyor, pisseur, euse ad. 1. İşeğen, sık sık işeyen. 2. diş. argo. Kız, sidikli. § Pisseur de copie: Yazar taslağı, yazarım diye geçinen ama doğru dürüst hiçbir şey yazamayan kimse, pisseux, euse s. tkz. 1. Sidikli, sidiğe bulaşmış yada sidik kokan (Des linges pisseux). 2. Rengi atmış, sararmış, sidik rengine çalan, sidiğimsi (Un velours d'un roux pisseux). pisse-vinaigre er. tkz. Cimri, pinti, mıhsıçtı, pissoir er. "Çişlik, işeme yeri. pissotière diş. tkz. Genel işeme yeri, genel çişlik. pistache diş. 1. Antep fıstığı (Une glace à la pistache). 2. s. Fıstık renginde, fıstıki (Couleur pistache, vert pistache). pistachier er. Fıstık ağacı, pistage er. İz sürme, art kovalama, pistard er. tkz. Pistlerde çok deney kazanmış bisiklet yarışmacısı, piste diş. 1. İz; ayak izi (Les chasseurs avaient trouvé la piste d'un lion. Suivre une piste, perdre la piste. Se lancer sur la piste d'un voleur). 2. (Orman yada benzeri yerlerde açılmış) Dar yol, ilkel yol (Ils s'étaient égarés, mais ils découvrirent une piste à peine tracée qui les conduisit à la route). 3. (Sinema) Ses yolu. 4. (Uçaklar için) Pist (Piste d'envol. L'avion est en piste). 5. Koşu yeri; yarışma yeri, pist (Lapiste du vélodrome). pister gçl. -i izlemek,-in ardında olmak (Lapolicele piste). pistil er. bitb. Dişi organ, dişi eşeylik gözesi, pistole diş. 1. Eski bir altın para. 2. Cezaevlerinde hatırlılar koğuşu, pistolet er. 1. Tabanca (Pistolet automatique à chargeur). 2. Boya tabancası (Vernissage, peinture au pistolet). 3. Nakkaş cetveli. 4. den. Metafora. 5. mec. tkz. Tuhaf adam (Un drôle de pistolet). pistolet-mitrailleur er. Makineli tabanca, pistoleur er. Boya tabancasıyla çalışan boyacı, piston er. 1. Piston (Piston de pompe). 2. tkz. İltimas, kayırma, piston, torpil (llestarrivéàcette situation par le piston). pistonner gçl. tkz. Kayırmak, iltimas etmek, -e torpil olmak, piston olmak ( Pistonner un ami près du directeur). pitance diş. tkz. 1. Yem, yal, hayvan yiyeceği (Le

pitchpin chien est venu chercher sa pitance). 2. Günlük kötü yiyecek, tatsız tuzsuz yemek (La pitance des prisonniers) 3. °Rızk. pitchpin er. (Kuzey Amerikada yetişen) Bir tür kızıl çam; kızıl çam kerestesi (Armoire en pitchpin). piteusement bel. Acınacak biçimde, çok kötü, (Echouer piteusement). piteux, euse s. 1. Acınacak, yürekler acısı (Situation, apparence piteuse). 2. Çok kötü, berbat, fena (Les résultats sont piteux). pitié diş. 1. Acıma (Eprouver de la pitié. Inspirer, exciter la pitié). 2. Acınacak şey (Quelle pitié!). §A faire pitié: Çok kötü, berbat (Chanter à faire pitié). Par pitié: Acıyarak; acıyın, merhamet edin, lütfen (Par pitié, laissez-moi tranquille). Avoir pitié de: -e acımak. Faire pitié à: -in içini sızlatmak, -de acıma duygusu uyandırmak, piton er. 1. Vidalı halka. 2. Doruk, tepe (Unpiton volcanique). 3. hlk. Kocaman burun, pitoyable s. 1. Acınacak (Etre dans une situation pitoyable). 2. Kötü, berbat (Unpitoyable auteur. Sa réponse était pitoyable). pitoyablement bel. Çok kötü, berbat; acınacak bir biçimde (Une affaire bien commencée, mais qui s'achève pitoyablement). pitre er. Palyaço, soytarı. § Faire le pitre: Soytarılık etmek. pitrerie diş. Soytarılık, maskaralık (Les pitreries d'un écolier). § Faire des pitreries: Soytarılık, maskaralık yapmak, pittoresque s. 1. Dikkat çekici, ilginç, çekici (Un personnage pittoresque). 2. Güzel görünümlü, çok güzel, resimlerdeki gibi, resmi yapılmaya değer (Un quartier pittoresque). 3. Renklemeli, özgün, canlı, renkli, gözalıcı (Faire un récit pittoresque de ses aventures). 4. er. Renklilik, özgünlük (Aimer le pittoresque). pittoresquement bel. Renkli ve özgün bir biçimde, pituitaire s. anat. Sümüksü (Corps pituitaire: Sümüksü cisim, hipofiz). pituite hek. 1. Kimi alkolik hastalann sabahlan çıkardıklan balgam. 2. Sümük, pityriasis [pitinjazisj er. hek. Kepek hastalığı; kepeklenme, pivert er. hayb. Yeşilağaçkakan (kuşu), pivoine diş. bitb. Şakayık. pivot er. Eksen, mil (Le pivot d'une boussole). 2. bitb. Kazıkkök. 3. Temel öge, elebaşı (C'est lui le pivot de la conspiration). pivotant, e s. 1. Döner, kendi ekseni etrafında dönen (Fauteuil pivotant). 2. bitb. Kazıkköklü (Abrepivotant). § Racine pivotante: Kazık kök. pivoter gsz. 1. Bir eksen etrafında dönmek (II fit

1057

place

pivoter son fauteuil). 2. Pivoter sur qch: -üzerinde dönmek ( La porte pivote sur ses gonds. Le sergent pivota sur ses talons après avoir salué). pizzeria diş. Pizza lokantası, yalnız pizza yenen italyan lokantası, placage er. 1. Kaplama (Placage de marbre sur un mur de brique). 2. Kaplama işi; bir yapıta sonradan eklenmiş izlenimi veren parça, yama. placard er. 1. Gömme dolap (Mettre des vêtements dans un placard. Placard de cuisine). 2. Kapı tepeliği (Porte à deux placards). 3. Duvar ilânı (De grands placards couvrent les murs de la ville). 4. Baskı provası. 5. den. Yelken yaması, placarder gçl. 1. Duvar ilânı olarak asmak, duvar ilanıyla bildirmek (Placarder des affiches électorales. Placarder un avis).2. İlanlar asmak, afişlerle kaplamak (Placarder un mur). 3. Basında alay ederek çatmak, place diş. 1. Yer (Ce meuble tient beaucoup déplacé. Remettre un livre à sa place dans la bibliothèque). 2. Oturulacak yer (Voiture à quatre places. Place vide, libre, occupée. Louer, retenir, réserver sa place). 3. Sıra, yer (La place des mots dans la phrase). 4. Mevki, görev, iş (Il a une bonne place. Il a perdu sa place et cherche du travail). 5. Alan, meydan (La place de la Concorde). 6. Müstahkem şehir (La place de Verdun). 7. Ticaret piyasası (Avoir du crédit sur la place). § Place assise: Oturulacak yer. Place debout: Ayakta durulacak yer. Place d'armes: Talimhane. Place forte: Müstahkem mevki. A la place de: -in yerine (Employer un mot à la place d'un autre). De place en place: Yer yer. Mise en place: Yerleştirme. Par place: Yer yer. Sur place: 1. Olduğu yerde (Des soldats qui se font tuer sur place, sans reculer). 2. Olayın geçtiği yerde, "mahallinde (Faire une enquête sur place). § Etre maître de la place: Canının istediğini yapmak, istediği gibi hareket etmek. Faire la place: Kent kent dolaşıp satıcılık yapmak. Faire place à: Yerini -e bırakmak, yerini -e vermek. Faire du sur place: 1. Bisiklet üstünde kıpırdamadan dengede durmak. 2. (Taşıt) İlerleyememek, olduğu yerde kalmak (Voiture qui fait du sur place dans une rue encombrée). Laisser la place à qn: Yerini -e vermek, bırakmak. Ne pas rester en place, ne pas tenir en place: Bir dakika yerinde duramamak, durmadan kıpırdayıp hareket etmek. Prendre place: 1. Yerleşmek (Prendre place dans l'avion ). 2. Yerini almak, yer almak (Cet homme prendra place dans l'histoire). Remettre qn à sa place: -e haddini bildirmek, -in ağzının payını vermek. Rester en place: Kıpırdamadan olduğu yerde durmak.

placé Tenir sa place: Kendini saydırmak; yerini, mevkiini doldurmak, placé, e .v. l.Bir yere, bir işe yerleşmiş (Il est bien placé.Elle est mal placée). 2.er. At koşularında,ilk üç dereceden birine giren atı bilene verilen para (Toucher un placé). § Cheval placé: (At yarışlarında) Yediye kadar koşan atlar içinde birinci yada ikinci gelen at, yediden çok at arasında da ilk üç sırayı kazanan atlar, placement er. 1. Yatırım (Vous avez fait un bon placement en achetant ce terrain). 2. İş bulma, işe yerleştirme (Bureau de placement. Ecole qui assure le placement de ses élèves). 3. Satış (En période de crise financière, le placement des articles de luxe est difficile). 4. Yerleştirme, yerlerine oturtma (Le placement des convives autour d'une table). 5. Yerleştirme, yerleştirilme; konma, konulma; yatırma, yatırılma (Placement d'un malade dans un hôpital. Placement d'un enfant dans un établissement sanitaire). placenta er. anat. Eten, etene, placentaires, vead. 1. Eteneye değgin; eteneli. 2. er. ç. Eteneliler, placentation diş. Eten düzeni, placer gçl. 1. Koymak, yerleştirmek (Placer des fleurs dans un vase). 2. Placer qn: Birine iş bulmak, birini bir işe yerleştirmek (Je me charge de placer votre frère). 3. (Bir başkası hesabına) Satmak (Placer une marchandise, un article, des billets de loterie). 4. Yatırmak; yatırım yapmak (Placer ses économies à la caisse d'épargne. Il a acheté un terrain pour placer son argent). S. (Yumruk oyununda) Vurmak (Placer un direct, son gauche). 6. Bağlamak (Placer ses espérances en son fils). § Se placer: 1. Yerleşmek; yer almak (Les convives se placèrent à leur goût. Le fauteuil se place devant la cheminée). 2. İşe girmek, kendine iş bulmak,.. .olarak girmek (Domestique qui se place. Elle s'est placée comme cuisinière au château). 3. ...olarak gelmek(C/n élève qui s'est placé second à la composition). placer \plasat\er. Isp. Altın yatağı, placet er. 1. Yüksek orunlara sunulan dilekçe, °arîza (Placet au roi, à la reine). 2. Mahkeme kalemine kayıt için verilen belge, placette diş. Küçük alan, meydancık (Placette de l'église). placeur, euse ad. 1. (Sinema ve tiyatrolarda) Müşterilere yerlerini gösteren kişi, yer gösteren. 2. İşçi yerleştiren, iş bulan. 3. Piyango bileti satıcısı. placide s. Sessiz, dingin, soğukkanlı, telâşsız, tepkisiz. (Rester placide sous les injures. Un sourire

1058

plaider

placide). placidement bel. Sessizce, telâşsızca, soğukkanlılıkla, placidité diş. Sessizlik, tepkisizlik, telâşsızlık, soğukkanlılık (Répondre avec placidité). placier, ère ad. 1. Tellâl, simsar, aracı, temsilci. 2. Gezgin satıcı, plafond er. 1. Tavan (Un lustre pend au plafond). 2. Tavan süsü. 3. (Uçağın çıkabileceği) En yüce yükselti (Le plafond des avions était à cette époque de 10.000 mètres). 4. En yüksek hız, en büyük hız (Une voiture qui atteint très vite son plafond). 5. hlk. Zekâ, kafa. § Prix plafond: Tavan fiyat. Avoir une araignée au plafond: Kaçık olmak, bir tahtası eksik olmak. Crever le plafond: Tavanı delmek, son sının geçmek, plafonnage er. (Bir yerin) Tavanını yapma; tavan süsü yapma; tavanlama. plafonner gçl. 1. Tavanlamak, tavan çekmek; alçıdan tavan süsü yapmak (Plafonner une chambre). 2 .gsz. Sonsınınna varmak, en yüksek noktasına çıkmak, tavan noktasına varmak (Production industrielle qui plafonne. Salaire qui plafonne à tel échelon). 3. gsz. (Uçak) Olabildiğince yükselmek, plafonneur er. Alçı tavanlar yapan işçi, tavancı. plafonnier er. Tavan lambası, tavan ışığı (Allumer le plafonnier dans sa voiture. Plafonnier d'un vestibule). plage di}. 1. *Kumla, kumsal, plaj (Aller à la plage et se baigner). 2. Kaplıca (Les plages bretonnes, méditerranéennes). 3. (Şiir dilinde) Ülke, iklim; geniştoprak,genişalan (Des plages sablonneuses labourées par les pluies de l'hiver, brûlées par les feux de l'été). plagiaire ad. ed. Aşırmacı, °müntehil. plagiat er. ed. Aşırma, "intihal (Ce chapitre est un plagiat). plagier gçl. ed. 1. -den aşırmalar yapmak, -i aşırmak, "intihal etmek (Plagier une oeuvre, un écrivain). 2. -e öykünmek (L'amour avait commencé par plagier la mystique). plagiste ad. "Kumlacı, plaj işleten kimse, plaj işletmecisi. plaid |pie] er. 1. Duruşma, dâva. 2. Tartışma, atışma. plaid [pied] er. 1. İskoç mantosu. 2. İskoç kumaşından örtü, battaniye. 3. Kolsuz manto, plaidable s. Savunulur, desteklenir, tutulur (5a cause n'est pas plaidable). plaidant, e s. huk. Dâva eden, dâvacı (Les parties plaidantes, avocat plaidant). plaider gsz. huk. 1. Savunma yapmak (Son avocat

plaideur

1059

va plaider dès que le dossier sera complet). 2. Plaider contre qn: -e karşı dâva açmak. 3. Plaider pour qn, en faveur de qn: -in dâvasını savunmak; -in lehinde olmak (Avocat qui plaide pour son client. L'air désin volte de ce candidat ne plaide pas en sa faveur). 4. gçl. -i savunmak (Plaider une cause). 5. gçl. -i ileri sürmek, -in üzerinde ısrarla durmak (Avocat qui plaide l'irresponsabilité de sonclient, la légitime défense). §Plaidercoupable, non coupable: Suçlu olduğunu, suçsuz olduğunu kabul etmek (Accusé, plaidez-vous coupable ou non coupable?). Plaider le faux pour savoir le vrai: Çalı dibi taşlamak, birinin ağzını aramak, öğrenmek istenilen şeyi söyletecek yolda dil kullanmak. Plaider le pour et le contre: Bir işin iyi ve kötü yanlarını iyice düşünüp hesaplamak, plaideur,euse, ad. 1. Davacı (Essayez de mettre d'accord les plaideurs). 2. Dava açma meraklısı, plaidoirie diş. 1. Dâva savunma, savunma söylevi, "müdafaa, "mürafaa (Plaidoirie des avocats). 2. Dâva savunma sanatı, plaidoyer er. huk. 1. Savunma söylevi, "müdafaa, "mürafaa (Prononcer, faire un plaidoyer). 2. mec. Savunma (Ce livre est un plaidoyer pour les opprimés). 3. Övgülü konuşma, lehte konuşma (Un plaidoyer en faveur du mariage). plaie diş. 1. Yara, çıban (Laver une plaie. Une plaie infectée). 2. Acı, felâket (Quelleplaie! Sonder les plaies de la société). § Mettre le doigt sur la plaie: Yaraya parmak basmak. Ne rêver que plaies et bosses: Hep hır gür aramak, işi gücü hır gür çıkarmak olmak. Retourner, remuer le couteau dans la plaie: Yarayı depreştirmek, plaignant, e s. ve ad. Dâvacı, şikâyetçi (La partie plaignante dans un procès. Le plaignant, la plaignante). plain,e5. Düz (Des lieux plains et sablonneux). § De plain-pied: 1. Düzayak; aynı düzeyde (Les deux pièces ne sont pas de plain-pied). 2. Doğrudan doğruya, kolayca (Entrer de plain-pied dans le sujet). Etre de plain-pied avec qn: -ile aynı durumda olmak, rahat ilişkiler içinde olmak, plain er. Derilerin kireç sütüne yatırıldıkları tekne, plain-chant er. Kiliselerde okunan eski bir ilâhi, plaindre gçl. 1. -e acımak (Plaindre un mendiant, un animal blessé). 2. mec. -e yanmak, hayıflanmak, acımak (Plaindre son temps, sa peine. Plaindre l'argent qu'on dépense). 3. Plaindre qn de qch: Birinin -sine acımak, yanmak, üzülmek (Je te plains bien de tes méchantes compagnies). 4. Plaindre qn de f. qch: birinin -diğine acımak, yanmak, üzülmek (Je vous plains de tomber dans ses mains redoutables). § Etre à plaindre:

plaisamment Acınacak durumda olmak. § Se plaindre: 1. Yakınmak, şikâyet etmek (Souffrir sans se plaindre). 2. Se plaindre de: -den yakınmak, şikâyet etmek (Se plaindre de ses en fants, de son sort). 3. Se plaindre à qn: -e şikâyet etmek, şikâyette bulunmak, yanıp yakınmak (J'irai me plaindre au directeur). 4. Se plaindre de qn à qn: Birini -e şikâyet etmek (Seplaindre d'un employé à son chef). 5. Se plaindre de f. qch: -mekten yakınmak ,-diğinden yakınmak, şikâyet etmek (Il se plaint de n'avoir pu réaliser ses projets). § Se plaindre que la mariée est trop belle: Bulup da bunamak.

plaine diş. Ova (Plaine entourée de montagnes). § Plaine liquide: mec. Deniz. plainte diş. 1. inilti (Pousser des plaintes. Exhaler une plainte). 2. Şikâyet, sızlanma, yakınma (Elle lasse tout le monde avec ses plaintes). 3.Dâva, şikâyet (Retirer sa plainte). § Porter plainte contre qn: -i şikâyet etmek, dâva etmek. Déposer une plainte contre qn: -in aleyhine bir dâva açmak, aleyhinde şikâyette bulunmak. plaintif, ive s. 1. Yakınmalı, sızlamşlı (Une voix plaintive, un ton plaintif). 2. mec. Dertli, derdi ve şikâyeti olan (Une source plaintive). plaintivement bel. Yakınarak, sızlanarak; inler gibi. plaire gsz. 1. Hoşa gitmek, beğenilmek (Ily a des acteurs qui cherchent à plaire par tous les moyens). 2. Plaire à qn: a) -in hoşuna gitmek (Cette femme lui plaît. Ce repas nous plaît), b) -in gözüne girmek, -e hoş görünmek (Il cherche à plaire à ses supérieurs), c) -e uygun gelmek ( Cette situation lui plaît). 3. Plaire à qn à f. qch: -mek birinin hoşuna gitmek (Cette région me plairait beaucoup à habiter). 4. Il plaît à qn de f. qch: -mek -in hoşuna gider (Il lui plaît d'aller au cinéma). § Comme il vous plaira: Canınız nasıl isterse, nasıl isterseniz. Plaît-il: Efendim? Anlayamadım? Bir daha söyler misiniz? Plaise à Dieu, plûtàDieu: İnşallah (Plût a Dieu que ma petite Cisèle trouvât celui qui la sauverait). A Dieu ne plaise: Aman Allah göstermesin. S'il vous plaît: Lütfen. § Se plaire: 1. Birbirinden hoşlanmak (Cet homme et cette femme se plaisent). 2. Se plaire à qch: -den hoşlanmak, zevk almak (Il se plaît aux mathématiques, aux oeuvres d'art). 3. Se plaire à, dans: -i sevmek, beğenmek, -den hoşlanmak (Cette plante se plaît dans les lieux humides. Il se plaît à la campagne). 4. Se plaire à f. qch: -mekten hoşlanmak, -meyi sevmek (Ils se plaisent à escalader les rochers). plaisamment bel. 1. Hoş bir şekilde, hoş hoş, tatlı

plaisance tatlı ( Causer plaisamment). 2. Gülünç bir şekilde tuhaf bir şekilde (Etreplaisamment accoutré). plaisance diş. (Eski) Eğlence. § De plaisance: Eğlence için olan, eğlenme ve dinlenme için olan ( Maison de plaisance, navire de plaisance). plaisancier er. Yat, kano, yelken gibi eğlence sporları yapan kişi. plaisant, e s. 1. Hoş, sevimli, tatlı (Une maison plaisante). 2. Eğlenceli, güldürücü (Une histoire plaisante, une anecdote assez plaisante). 3. (Bir addan önce geldiğinde) Tuhaf, acaip (Un plaisant animal). 4.er. Soytarı, güldürücü (Il a été la victime d'un plaisant de Paris). § Le plaisant de la chose: İşin hoş yanı, işin tuhafı. Mauvais plaisant: Kötü ve soğuk şakalar yapan kişi. plaisanter gsz. 1. Şaka yapmak, şakalar yapmak, şakacılık etmek (Il aime à plaisanter). 2. Plaisanter de qch, sur qch: -i şakaya almak, -ile oynamak/// ne faul pas plaisanter de ces choses-là, sur ces sujets). 3. gçl. -ile şaka yapmak, matrak geçmek, dalga geçmek, -e takılmak (Onplaisante parfois les poètes). 4. Plaisanter qn de f. qch: Birinin -diğine takılmak (On le plaisantait de regretter le temps des fiacres). plaisanterie 1. Şaka (On faisait des plaisanteries sur sa vie privée. Une plaisanterie fine, grosse). 2. Alay, dalga, matrak (Plaisanterie cruelle. Il est toujours l'objet des plaisanteries de ses camarades). 3. Çok kolay bir iş, oyuncak, önemsiz şey (Ce sera pour lui une plaisanterie de battre ce record). § Plaisanterie à part: Şaka bir yana. Entendre, prendre la plaisanterie: Şaka kaldırmak. plaisantin s. ve er. tkz. Dalgacı Mahmut, dalgacı, matrak adam, hiç bir şeyi ciddiye almayan adam. plaisir er. 1. Zevk, haz (Boire avec plaisir. Ce film m'a donné beaucoup de plaisir). 2. Kıvanç, sevinç (J'ai le plaisir de vous annoncer votre succès). 3. İstek, "arzu, cinsel doyum (Le plaisir physique. A voir du plaisir, prendre du plaisir). 4. ç. Eğlence (Vivre dans les plaisirs). 5. (Eski) Kâğıt helvası. § A plaisir: 1. Alabildiğine, istenildiğince (Les désordres ont été grossis à plaisir). 2. Nedensiz (5e tourmenter à plaisir). Le bon plaisir de qn: -in keyfi, ağa keyfi (C'est votre bon plaisir qui en décide). Avec plaisir, avec grand plaisir: Hay hay, baş üstüne ; se ve se ve. Au plaisir; au plaisir de vous revoir: Yine görüşürüz, yakında görüşmek üzere. Par plaisir, pour le plaisir: Keyf için, hiçbir neden yokken (7/ ment par plaisir, pour le plaisir). Avoir du plaisir à f. qch: -mekten zevk duymak, hoşlanmak. Avoir le plaisir de f. qch: -mekten sevinç, kıvanç duymak; -menin sevinci içinde

1060

planche

olmak. Avoir un malin plaisir à f. qch: -mekten şeytanca bir zevk duymak. Donner du plaisir à qn: -e zevk vermek. Faire plaisir à qn: -i se vi ndi rmek, -in hoşuna gitmek. Faire à qn le plaisir de f. qch: -mekle birini sevindirmek (Faites-moi le plaisir de passer la soirée avec moi). Prendre plaisir à qch, à f. qch: -den hoşlanmak; -mekten hoşlanmak, zevk almak. plan, e s. 1. Düz (Miroir plan, surface plane). 2. Düzlem, °müstevi. § Géométrie plane: Düzlem geometri. plan er. 1. mat. Düzlem, "müstevi (Deux plans verticaux qui se coupent). 2. (Sinemacılıkta) Çekim. 3. *Tasar, plan (Faire des plans d'avenir. Plan quinquennal. Lever, dresser, tracer un plan). § Plan incliné: Eğik düzey. Au premier plan, au second plan: Ön sırada, birinci derecede, ön planda; ikinci sırada, ikinci planda, ikinci derecede (Venir au premier plan, au second plan). Sur le plan de: Alanında, konusunda (Sur le plan intellectuel, cet élève est plutôt déficient). Sur le même plan: Aynı düzeyde (Vos connaissances sont sur le même plan que les miennes). Laisser qn en plan: Birini ortada bırakmak, yüzüstü bırakmak, -ile hiç ilgilenmemek. Rester en plan: Ortada kalakalmak; askıda kalmak, yüzüstü bırakılmak (Tous les projets sont restés en plan). Tirer des plans sur la comète: Olmayacak düşler kurmak. planage er. Rendeyle düzeltme, düzleme; rendeleme. planaire diş. hayb. Yassıkurt, planarya. planche diş. 1. Tahta (Une cabane en planches. Raboter une planche). 2. Levha (Une planche de papillons dans un dictionnaire). 3. Tarh, ince şerit halinde ekili toprak parçası (Une planche de salade, de radis, de poireaux). 4. ç. Tiyatro (Dans ma jeunesse, j'ai eu un amour effréné des planches). § Jours de planche: (Gemilerde) Yük yükleme ve boşaltma günleri, °estarya süresi. Planche à pain, planche à repasser: mec. tkz. Süpürge gibi kadın, tahta gibi kadın. Planche pourrie: mec. tkz. Çürük tahta, pek güven bağlanamayacak şey. Planche de salut: Can kurtaran simidi, son umut, son çare. A voir du pain sur la planche:Önünde yapmayı tasarladığı bir takım işleri olmak, tezgâhta yapacak işi bulunmak. Etre cloué entre quatre planches: Ölüp tabuta konulmak. Etre maigre comme une planche: Çok zayıf olmak, bir deri bir kemik olmak. Faire la planche: Sırt üstü yüzmek; suyun yüzünde sırt üstü bir durumda kalmak. Monter sur les planches: Sahneye çıkmak, tiyatrocu

planchéiage

1061

olmak. planchéiage er. Döşemeleme, tahta döşeme yapma, planchéier gçl. -i tahta döşemek (Planchéier une chambre). plancher er. 1. Döşeme, taban (Plancher en béton armé). 2. Döşemelik, döşemenin üstüne geçirilen tahta y ada linolyom ( Plancher de chêne, de sapin, de linoléum. Nettoyer le plancher). § Prix plancher: Taban fiyat. Débarrasser le plancher: Çekip gitmek, çıkıp gitmek. Mettre le pied au plancher: (Arabada) Hızlı gitmek, gaza basmak, gazı köklemek. plancher gsz. (Okul argosu) Tahtaya kalkmak, sözlü sınav geçirmek, planchette diş. 1. Küçük tahta. 2. Plançete, plan çıkarmaya yarayan alet. plancton er. coğr. Plankton; ya kendi hafif kımıldanışlarıyla yada deniz akıntılarıyla şuraya bura sürüklenen, suda yaşayan bitki ve hayvanlara verilen ad. plane diş. Fıçıcı rendesi, planya. planer gçl. 1. Rendelemek; düzleştirmek, düz yapmak (Planer une planche). planer gsz. 1. Süzülmek, süzülerek uçmak (L'aigle plane dans le ciel). 2. -e yukardan, yüksekten bakmak (L'oeil plane sur la ville entière. Son regard plane sur la foule). 3. Planer au-dessus de qch: -in üstüne çıkmak, dışında kalmak, kendini -in üstünde tutmak (Planer au-dessus des querelles, des dissensions). 4. Planer sur qch: -in başında dolanıp durmak (Un malheur plane sur cette famille). planétaire s. 1. Gezegenlere değgin (Mouvement planétaire). 2. Tüm yeryüzüne değgin, dünya çapında (Expansion planétaire de l'impérialisme). planétarium er. gökb. Yıldızlık; gök olaylarım, yıldızların, Güneş, Ay ve gezegenlerin konumlarını, devinmelerini küresel bir kubbe içinde izdüşürücülerle gösteren yapı. planete diş. gökb. 1. Gezegen. 2. mec. Dünya (Voyager par toute la planète). § Etre né sous une bonne planète: Yıldızı parlak olmak, kadir gecesi doğmak. planétoïde er. 1. Küçük gezegen. 2. mec. Yapay uydu, °suni peyk. planeur,euse ad. 1. Rendeci, maden eşyayı düzleştiren işçi. 2. diş. Rende makinası, maden eşyayı düzleştiren makina. 3. er. Planör, motorsuz uçak. planificateur,trice ad. 1. Plancı, planlamacı. 2. s. Planlayıcı, planlamayla ilgili (Mesures planificatrices). planification diş. Planlama; planlanma

planter

(Planification en régime capitaliste, en régime socialiste). planifier gçl. Planlamak (Planifier l'économie d'un pays). planimètre er. coğr. Planimetre, düzlemlerin yüzölçümünü bulmaya yarayan araç, *düzlemölçer. planimétriediş. coğr. *Düzlemölçüm,°planimetri. planisme er. Plancılık, planlamacılık, planisphère er. coğr. gökb. Düzlemyuvar. planiste ad. Plana, planlamacı, planoir er. Ucu yassı kuyumcu kalemi, planorbe diş. hayb. Tabaksalyangozu, yassıtathsusalyangozu. plan-plan bel. tkz. Yavaş yavaş, hiç acele etmeden, usul usul. planque diş. hlk. 1. Bir şey saklanılan yer, gizleme yeri, zula. 2. mec. Rahat bir iş, işi az parası çokbir iş, ense yapılacak iş, arpalık (Il a trouvé une planque). planqué er. tkz. Savaş kaçağı, planquer gçl. hlk. Saklamak, gizlemek (Ilaplanqué le fric). § Se planquer: Saklanmak, gizlenmek (5e planquer derrière un mur). plant er. 1. Fide, fidan (Des plants de salades. (Un plant de vigne). 2. Fidelik, fidanlık (Un plant d'arbres). plantage er. 1. (Eski) Bitki dikme, ağaç dikme. 2. den. Halat bükme aygıtı, plantain er. bitb. Sinirotu. § Plantain d'eau: Susinirotu. plantaire s. anat. Ayak tabanına değgin (Nerfs, veines plantaires). plantation diş. 1. (Bitkileri) Dikme (Plantation d'arbres). 2. (Tiyatroda) Yerleştirme, kurma (Plantation de décors). 3. Ekin, ekilen tüm bitkiler ( La grêle vient de détruire les plantations). 4. Büyük tarım işletmesi, tarımsal işletme, "ekimlik (Une plantation de tabac, de café. Les plantations de canne à sucre). plante diş. 1. Bitki (Les animaux et les plantes). 2. Ayak tabanı (J'ai usé mes plantes pendant trois heures sur la route). planté,e î. 1. Güçlü ve yakışıklı (Un garçon bien planté). 2. Kazık gibi dikilip duran (Ne restez pas planté là à me regarder). planter gçl. 1. Dikmek, ekmek (Planter un arbre. Planter des salades, des pommes de terre). 2. Çakmak, kakmak (Planter un clou, un pieu). 3. Kurmak; dikmek (Planter une tente, undrapeau). 4. (Tiyatroda) Yerleştirmek, kurmak (Planterdes décors). 5. Koymak, yerleştirmek (Planter son chapeau sur sa tête). 6. Planter qch sur: a) Bir şeyi

planteur

1062

plastron

-e dikmek (Planter ses yeux, ses regards sur une femme), b) Bir şeyi -e kondurmak (Planter un baiser sur les lèvres). 7. Planter qch de qch: Bir yere-1er dikmek (Planter une avenue d'arbres. On a planté le pays de vignes). 8. Planter qch dans: Bir şeyi -e saplamak, vurup geçirmek (Planter un couteau dans le dos. Le lion a planté ses griffes dans le bras du dompteur). § Planter là qn: Birini ekmek, bırakıpgitmek (Ilm'aplantélàpour partir en courant vers l'autobus). Planter là qch: -i bırakmak, yüzüstü bırakmak (Je suis décidé à tout planter là si vous continuez vos critiques). Rester planté devant qch: -in karşısında çakılıp kalmak (Resterplanté devant une vitrine). §Se planter: 1. Dikilmek, ekilmek (Arbuste qui se plante en automne). 2. Saplanmak (Flèche qui se plante dans une cible). 3. Kazık gibi dikilip durmak (Il est venu se planter devant le bureau pour me parler). 4. Durmak (Il se plante à l'écart pour observer la scène).

plaqué er. Altın yada gümüş kaplamalı maden (Plaqué or, plaqué argent). plaquemine diş. Trabzon hurması, plaqueminier er. Bir tür abanoz. Trabzon hurması ağacı. plaquer gçl. 1. Kaplama yapmak, kaplamak (Plaquer une feuille de métal sur du bois). 2. (Oyunda) Bacağından tutup düşürmek (Plaquer un adversaire). 3. Plaquer qn: hlk. Ekmek, bırakıp gitmek(/Z m'a plaqué quand il a vu son ami). 4. Bırakmak, ayrılmak (Elle a plaqué son mari). S. Plaquer qch de: Bir şeyi -ile kaplamak, kaplama yapmak (Plaquer un bijou d'or, d'argent). 6. Plaquer qch sur: Bir şeyi -e yapıştırmak, tutturmak (Plaquer ses cheveux sur les tempes). 7. Plaquer qn sur, contre: Birini -e dayamak, yapıştırmak (Il a réussi à plaquer son agresseur contre un mur). § Se plaquer: Yapışmak, kapanmak (Se plaquer au sol, contre un mur).

planteur,euse ad. 1. Ağaç dikici. 2. (Sömürgelerde) Büyük tarım işletmecisi, planteuse diş. Patates ekme makinası. plantigrades, ve er. Taban üstü yürüyen (L'oursest un animal plantigrade). plantoir er. Dikeleç, fide dikerken kullanılan kazık (Enfoncer le plantoir). planton er. 1. ask. Emir eri. 2. Emir erliği. § Faire le planton: Uzun süre ayakta beklemek, kazık gibi dikilip beklemek, plantule diş. bitb. Fide; filiz, plantureusement bel. Bolca, çokça, bol bol (Boire, manger plantureusement). plantureux,euse s. 1. Bol, çok (Repas plantureux). 2. Verimli, bitek (Région, terre plantureuse). 3. tkz. İri, şişman, etli butlu (Avoir une poitrine plantureuse. Une femme plantureuse). planuredi£. Yonga. plaquage er. 1. hlk. Ekme, yüzüstü bırakma, bırakıp gidiverme. 2. (Rügbi oyununda) Bacaklarından tutup düşürme (Faire un plaquage). plaque diş. 1. Maden yaprak, levha (Uneplaque de cuivre). 2. Kapak 'Plaque de four, de cheminée. Plaque d'égout). 3. Ferahi, üstü yazılı maden levha (Plaque de police, de garde champêtre). 4. Plaka (Plaque d'immatriculation d'une automobile). 5. Büyük nişan (Laplaque de grand officier de la Légion d'honneur). 6. hek. Pul pul kalkan deri parçası, pul, kabuk (Des plaques d'eczéma). 7. Leke, deri lekesi (Avoir des plaques sur le visage). § Plaque tournante: Kavşak; özek, buluşma noktası.

plaquette diş. 1. Küçük maden levha ( Une plaquette commémorative). 2. İnce parça, ince tabaka (Une plaquette de marbre). 3. İncecik kitap (Une plaquette de vers). plaqueur,euse ad. Kaplamacı (Plaqueur en ébénisterie). plasma er. Plazma (Plasma sanguin). plasmatique s. Kan plazmasına değgin (Coagulation plasmatique). plasmolyse diş. Plazma bozulması, plazma bozulumu. plastic er. Plastik bomba (Attentat au plastic). plasticage, plastiquage er. Bombayla suikast yapma, bombalı suikast, plasticité diş. 1. Yuğrulabilirlik, istenilen biçim verilebilirlik (La plasticité de la cire). 2. mec. Esneklik, yumuşaklık, plastique s. 1. *Yoğrumsal, "plastik (Arts plastiques). 2. İstenilen biçim verilebilen (Argile plastique). 3. biy. kim. Plastik (Matière plastique). 4. Esnek, yumuşak (Le mastic est plastique). S. er. Plastik madde (Stylo, vaisselle en plastique). 6. diş. Biçim güzelliği, plastiquement bel. Biçim güzelliği bakımından (Plastiquement, elle était merveilleuse). plastiquer gçl. Bombayla havaya uçurmak (Plastiquer une maison). plastron er. 1. Zırh göğüslüğü (Plastron d'une cuirasse). 2. Eskrim göğüslüğü. 3. hayb. Plastron; kaplumbağalarda, bağanın karın tarafına verilen özel bir ad. 4. (Kolalı gömleğin) Göğüs kısmı, göğüslük (Plastron de chemise). 5. ask. Askeri manevralarda düşmanı temsil eden küçük grup.

plastronner

1063

plastronner gçl. 1. Göğüslük geçirmek. 2. mec. Korumak. 3. gsz. Göğsünü şişirmek, göğsünü kabartmak. 4. gsz. mec. Kurum satmak, çalım satmak. plat er. 1. Büyük tabak (Plat à légumes, à poissons. Plat de porcelaine, d'argent). 2. (Eski) Tepsi (Présenter une lettre sur un plat). 3. Sahan (Oeufs au plat, sur le plat: Sahanda yumurta). 4. Sahan dolusu, bir sahan (Un plat de lentilles). S. Yemek (Plat de viande, de légumes). 6. Bir şeyin düz kısmı, düz taraf, ağız (Le plat d'un sabre, d'un couteau). § Apporter qch à qn sur un plat: Birine istediği bir şeyi hemen getirmek, vermek, sunmak. Faire du plat à qn: 1. -e yağ çekmek dalkavukluk etmek, -i pohpohlamak, övüp göklere çıkarmak. 2. -e diller dökmek, çok iltifat etmek. Faire honneur à un plat: Bir yemekten bol bol yemek, doyasıya yemek. Faire tout un plat de qch: -i önemli bir sorun yapıp çıkmak, -i geçersiz yere büyütmek, başa iş çıkarmak. Mettre les pieds dans le plat: Çam devirmek, pot kırmak, işleri bombok etmek. Mettre les petits plats dans les grands: Masrafa bakmadan esaslı bir şölen çekmek, konuklara ikramda kusur etmemek. plat,es. l . D ü z (Lesanciens croyaientque laterre était plate. Sol, terrain plat. Assietteplate.Cheveux plats). 2. Yassı (Os plat, poisson plat). 3. mec. Tatsız tuzsuz, yavan (Un style plat). 4. mec. Kişiliksiz, onursuz (C'est un plat personnage). S. mec. Dalkavuk, yağcı (Il est toujours très plat devant ses supérieurs). 6. Sade, düz, bir başka özelliği olmayan (Vin plat, de l'eau plate). § Bateau plat: Dibi düz gemi. Calme plat: Ölgünlük, durgunluk (Les affaires, la Bourse sont dans un calme plat). Mer plate: Dingin deniz, dalgasız deniz. Teinte plate: Düz renk. A plat: 1. Yatay olarak, düz, düzlemesine (Poser un objet à plat). 2. İnmiş, sönmüş; boşalmış (Pneu à plat. Batterie d'accumulateurs à plat). 3. Bitmiş, iflahı kesilmiş, canı çıkmış (Il se sentait à plat). A plat ventre: Yüzü koyun (Se coucher, se mettre à plat ventre). Avoir la bourse plate: Cüzdanı bomboş olmak, meteliği olmamak. Battre qn à plate couture: -in pestilini çıkarmak, eşek sudan gelinceye kadar döğmek. Etre à plat: Bitmek, iflahı kesilmek, canı çıkmak. Mettre qn à plat: -i bitirmek, iflahını kesmek, mahvetmek (Sa maladie l'a mis à plat). Tomber à plat: 1. Güme gitmek, boşa gitmek (Sa remarque tomba à plat dans le brouhaha). 2. Tam bir başarısızlığa uğramak, çuvallamak, şapa oturmak. platane er. bitb. Çınar. § Rentrer dans un platane: (Araba için) Ağaca çarpmak.

platonicien

plate diş. Altı düz sandal. plateau er. 1. Tepsi, sini, tabla (Servir le déjeuner sur un plateau). 2. Kefe, göz (Plateau de la balance). 3. (Sinema, televizyon, vb.). Stüdyo düzlüğü, düzlük, sahne (Plateau d'un théâtre, d'un studio de cinéma). 4. Sahanlık (Plateau continental: Kıta sahanlığı). 5. Yayla (Les hauts plateaux de l'Anatolie). 6. (Pikaplarda) Plağın üstüne konulup çalındığı tabla, tabla (Ilchoisitun disque, le mit sur le plateau de l'appareil). 7. mec. En yüksek nokta (Plateau d'un graphique). plate-bande <% 1. (Mimarlıkta) Düzsilme. 2. Tarh, bahçelerde çiçek dikmeye ayrılmış yer, çim yastığı (Des fleurs de toute sorte garnissaient les plates-bandes). § Marcher sur les plates-bandes de qn: -in yetki alanına taşmak, tecavüz etmek, platée diş. 1. Tabak dolusu, bir tabak (Uneplatée de purée). 2. Temel duvarları, plate-forme 1. (Taşıtlarda) Sahanlık, yolcuların ayakta durabildiği yer (Plate-forme d'un autobus). 2. Düz dam (Toit en plate-forme). 3. Seki, düz seki (Plate-forme de quai). 4. Üstü açık yük vagonu. 5. coğr. Sahanlık, düzlük, taban (Plate-forme continentale: Kıta sahanlığı) .6. mec. Tasarılar, gerçekleştirilmesi düşünülen şeyler, temel düşünceler (La plate-forme électorale d'un parti). platement bel. Yavan bir tarzda, tatsız tuzsuz bir şekilde (Ecrireplatement). plathelminthes er. ç. hayb. Yassıkurtlar. platière diş. 1. Toprak yolu aşıp geçen küçük dere, çay. 2. Dağ eteğinde küçük düzlük, tarla, platinage er. Platin kaplama, platine diş. 1. Bir mekanizmada parçaların üzerine tutturulmuş olduğu yatak. 2. hlk. Cerbeze (II avait gardé la platine de son ancien métier). platine er. 1. Platin (Mine de platine). 2. s. Platin renginde (Des cheveux platine). platiné,e s. Platin renginde (Cheveux platinés, blond platiné). plat iner gç/. -i platin kaplamak (Platiner du cuivre). platinifère s. İçinde platin bulunan, platinli (Minerai platinifère). platitude diş. 1. Basitlik, bayağılık, yavanlık (La platitude d'un style, d'une oeuvre musicale). 2. Bayağıca söz yada davranış (Dire des platitudes). 3. Yaltaklanma, yaltakçılık; küçülme, küçüklük; bayağılaşma, bayağılık (La platitude de ce courtisan dépassait les bornes. La platitude de ses excuses est écoeurante). § Faire des platitudes à qn: -e yaltaklanmak. platonieien,ne s. ve ad. Platoncu; Platon ve Platonculuğa değgin (Les platoniciens.

platonique Philosophes platoniciens, mysticisme platonicien). platonique i. 1. Efiatun'a değgin, Eflatun felsefesine değgin (Notions platoniques). 2. Düşte kalan ve hep düşte kalması istenen, platonik (Amour platonique). 3. Kuramsal, somut bir sonuca ulaşmayan (Leur lutte contre le militarisme restait assez platonique). platoniquement bel. Platonik bir şekilde (Aimer platoniquement). platonisme er. fels. 1. Platonculuk, Eflatun felsefesi. 2. Platonik sevgi, platonik aşk. plâtrage er. 1. Alçılama, alçıyla sıvama (Plâtrage d'un mur). 2. (Mayalanmayı çabuklaştırmak için) Alçı katma (Plâtrage du vin, des moûts). 3. Alçı işi, alçıdan yapılmış eşya. plâtras er. Sıva kırıntısı, alçı döküntüsü, plâtre er. 1. Alçı (Buste en plâtre. Mur couvert de plâtre). 2. Alçı işi. 3. Alçıdan yapılmış yontu yada süs eşyası (Il a un plâtre sur la cheminée de son salon). 4. ç. Taze sıvanmış duvarlar; henüz içinde oturulmamış daire yada ev. § Battre qn comme plâtre: -i adamakıllı dövmek, pestilini çıkarmak, tozunu silkelemek. Essuyer les plâtres: 1. Yeni bitmiş bir ev yada dairede oturmak; daha sıvası kurumadan yerleşmek. 2. tkz. tik yapılan bir işin yada girişilen bir yeniliğin olumsuz sonuçlarına katlanmak. Etre dans le plâtre: Eli yada ayağı yada başka bir organı sargıda olmak, alçıya alınmak. Mettre qch dans le plâtre: -i alçıya almak. plâtrer gçl. 1. Alçıyla sıvamak, alçılamak, alçı sürmek (Plâtrer un mur). 2. Alçıya almak, alçıya koymak (Plâtrer un membre, une jambe cassée). 3. -e alçı katmak ( Plâtrer du vin, des moûts pour en activer la fermentation). 4. mec. (Eski) Düzgün sürmek, pudra sürmek (Plâtrer son visage). § Se plâtrer: mec. tkz. Yüzüne aşırı pudra sürmek, plâtrerie diş. 1. Alçı işi. 2. Alçı ocağı; alçı dükkânı, plâtreux,euse s. 1. Alçılı, içinde alçı bulunan (Carrières plâtreuses). 2. Alçı sürülmüş; alçı aklığında (Vieilles demeures plâtreuses). 3. Alçı kıvamında, henüz tam olmamış (Fromage plâtreux). plâtrier er. 1. Alçıcı, alçı ticareti yapan. 2. Alçı işçisi. plâtrière diş. 1. Alçıtaşı ocağı. 2. Alçı fırını, alçı pişirme ocağı, plausibilité diş. Usayatkınlık, usalırhk (La plausibilité d'une nouvelle). plausibles. Usayatkın, usalır, "makul (Vos motifs sont plausibles). plausiblement bel. Makul bir şekilde, makulca.

1064

plein

play-back [piebak]er. Önceden seslendirme, plèbe diş. 1. (Eski Romada) İkinci sınıf yurttaş. 2. Halk tabakası, plébéien,ne ad. 1. Halktan kimse; halk adamı. 2. s. Halk tabakasından gelme; halka özgü (Famille plébéienne. Des goûts plébéiens). plébiscitaire s. Halkoylamasına değgin, kamuoyu yoklamasına değgin (Consulter les électeurs par voie plébiscitaire). plébiscite er. Halk oylaması; kamuoyu yoklaması (Recourir au plébiscite). plébisciter gçl. 1. -i kamuoyuyla seçmek, işbaşına getirmek ( Les Français plébiscitèrent Bonaparte). 2. Ezici bir çoğunlukla seçmek yada onamak (Plébisciter un président, une loi). plectognathes er. ç. hayb. Çengelçeneliler; kaynaşıkçeneliler; yapışıkçeneliler. pléiade diş. 1. ed. Pleyad, XVI yüzyılda Fransa'da Ronsard ve altı arkadaşından oluşan yedi kişilik sanatçı topluluğu. 2. Sanatçılar topluluğu (Une pléiade de compositeurs). 3. ç. gökb. Ülker, "süreyya; Boğa takımyıldızı yakınında görülen birbirine yakın yedi yıldız, plein,es. 1. Dolu (Une valise pleine. Un verreplein. Le théâtre est plein). 2. Dolgun (Visage plein, joues pleines). 3. Tam, eksiksiz, tüm, sözgötürmez (Remporter une pleine victoire). 4. hlk. Sarhoş, iyice içmiş, yükünü almış (Ilétaitdéjà plein avant la fin du banquet). 5. Gebe (Femelle pleine. Jument pleine). 6. Tıkanık, tıkanmış (llale nez plein). 7. Tek parça, içinde aralığı bulunmayan (Une grande porte pleine. Une roue pleine). 8. Plein de: a) -ile dolu (Des yeux pleins de larmes. Une cruche pleine d'eau). b)Çok,pekçok (Avoirplein d'argent. Ilyavaitpleindemonde). 9. bel. ilg. -dolusu (lia des bonbons plein les poches. Il y a des clients plein la boutique). 10 .er. Tamlik, tam olma (Le plein de la lune). 11. er. Yükselme, kabarma (Leplein de l'eau, de la mer). 12. er. En son nokta, en yoğun biçim (C'était le plein de la bousculade et du vacarme). 13. Dolun, dolu yer, doluluk ( Les pleins et les vides). 14. Sigortanın bir kazada verebileceği en yüksekpara. §Le plein air: Açık hava. La pleine lune: Dolunay. La pleine mer: Açıkdeniz, engin. Pleins pouvoirs: Tam yetki. A plein bras: Var gücüyle, tüm gücüyle. A pleine gorge: Boynunun damarları kabarırcasına, gırtlağı patlarcasına. A plein gosier: Gırtlak patlatırcasına, avazı çıktığı kadar. A pleines mains: Bol bol, avuç dolusu. A pleins poumons: Yürek dolusu, ciğer dolusu. A plein temps: Tüm gün (Travailler à plein temps). A pleins tubes: tkz. Motorun var gücüyle. Au sens plein du mot:

pleinement

1065

Sözcüğün tam anlamıyla. De plein droit: Kendi hakkı olarak, kendi hakkıyla, bileğinin hakkıyla; itiraza yer kalmayacak biçimde, su götürmez biçimde. De plein gré, de son plein gré: Seve seve, seve isteye, gönlü isteyerek, kendi rızasıyla. De plein pied: Düz ayak, inip çıkmadan. De plein saut: 1. Bir atılışta, bir hamlede.2. Birdenbire, ansızın. En plein sur, dans: Tam... -e, ...-de (La bombe est tombée en plein surla gare. Marcher en plein dans la rue). En plein air: Dışarda, açık havada. En plein jour: Güpegündüz. En pleine mer: Enginde, açık denizde. En pleine nuit: Gecenin karanlığında, tam gece ortası. En pleine rue: Sokak ortasında. En plein soleil: Güneşin alnında. Tout plein: tkz. Çok, pek çok, son derece (Il est tout plein admirable). Avoir le coeur plein: Üzüntülü olmak, yüreği acılı olmak. Battre son plein: 1. Kabarmak, yükselmek (La mer battant son plein, il se remit à grimper). 2. En son noktasına varmak; son kertesinde olmak; en civcivli zamanında olmak (La misère bat son plein dans le pays. La fête battait son plein). En avoir plein la bouche de: -i ağzından hiç düşürmemek, hep -den söz etmek. En avoir plein les bottes: Yürümekten yorulmak, ayaklarına karasu inmek. En avoir plein le dos: Bıkmak, gına getirmek, illallah demek. En mettre plein la vue à qn: -in gözünü boyamak. Etre plein aux as: tkz. Çok zengin olmak. Etre en pleine forme: Tam formunda olmak. Etre plein de soi: Kendini pek bir beğenmek; tatlı canına pek düşkün olmak. Faire le plein de qch: (Arabada) Hazneyi... ile doldurmak, -almak, -"ikmali yapmak (Faire le plein d'essence, d'eau). pleinement bel. Bütünüyle, tamamiyle, tamamen (Il est pleinement responsable de ces événements). plénier, ère s. Tam, eksiksiz; tüm üyelerin hazır bulunduğu (Assemblée plénière, réunion plénière). plénipotentiaire er. 1. Tam yetkili temsilci. 2. s. Tam yetkili, temsilci. § Ministre plénipotentiaire: Ortaelçi. plénitude 1. Tüm, tam, bütün (Un vieillardquia conservé la plénitude de ses facultés intellectuelles). 2. Bütünlük, tanrılık, eksiksizlik (Laplénitude d'une beauté, d'un droit, d'un être). 3. Bolluk, çokluk (Plénitude de vie, des formes). 4. hek. Dolu olma, doluluk, dolgunluk (Plénitude gastrique). plénum er. Genel kurul toplantısı. pléonasme er. Gereği yokken lakırdıya katılan artık söz, söz uzatımı, "ıtnap. pléonastiques. Kıtık,"haşiv. Uzatılmış,gereğinden

pleurer çok uzatılan, kıtıklı, "haşivli (Un tour, un emploi pléonastique). pléthore diş. 1. hek. Kan dolgunluğu; sıvı dolgunluğu; dokularda kan yada sıvı bolluğu. 2. Çokluk, bolluk (Il y a pléthore de candidats à ce concours. Pléthore de vin, de pommes sur le marché). pléthoriques. Çok dolu, çok kalabalık (Des classes pléthoriques). pleur er. 1. ç. Gözyaşı (Verser des pleurs). 2. mec. Ağaçların budama yerlerinden akan besisuyu, özsu. § Essuyer les pleurs de qn: -i avundurmak, avutmak. Etre en pleurs: İki gözü iki çeşme ağlamak. Fondre en pleurs: Hüngür hüngür ağlamaya başlamak. pleural,e s. anat. Akciğer zarına değgin ( Epanchement pleural). pleurard,e s. ve ad. tkz. 1. Gözü sulu, olur olmaz ağlayan (Un gamin pleurard. Je déteste les pleurards). 2. Ağlar gibi, ağlamsık (Air, ton pleurard). pleurer gsz. 1. Ağlamak (Un enfant qui pleure). 2. (Budanmış bitkiler) Ağlamak, özsu sızdırmak (La vigne pleure au printemps). 3. Yaş gelmek, sulanmak (Avoir les yeux quipleurent). 4.Pleurer après qch: -i ısrarla istemek (Pleurer après l'augmentation de son salaire). 5. Pleurer de qch: -den ağlamak (Pleurerdejoie, de dépit). 6. Pleurer de f. qch: -mekten gözlerinden yaşlar gelmek (Pleurer de rire). 7. Pleurer sur: -e acımak, üzülmek; ağlamak, hayıflanmak (Pleurer sur son sort, sur son malheur). 8. gçl. -için ağlamak, -e ağlamak ; -in ölümüne ağlamak ( Pleurer la mort de son père. Elle pleure sa mère depuis deux ans). 9. gçl. Yerinmek, pişman olmak (Pleurer ses fautes). 10. gçl. Dökmek, akıtmak (Pleurer des larmes de joie). 11. gçl. -e üzülmek, hayıflanmak (Elle pleure sa jeunesse disparue). § A pleurer, à faire pleurer: Yürekler acısı, insanı ağlatacak kadar, acınacak kadar (C'est triste à pleurer). Aller pleurer auprès de qn: -e yalvarıp yakarmak. Ne pas pleurer qch: -e hiç bakmamak, kıymak, -i esirgememek (Ne pas pleurer son argent, sa peine). Pleurer à chaudes larmes: İki gözü iki çeşme ağlamak. Pleurer comme une Madeleine: İki gözü iki çeşme ağlamak, sicim gibi gözyaşı dökmek. Pleurer comme un veau: Sesli ağlamak, böğüre böğüre ağlamak. Pleurer des larmes de sang: Kan ağlamak, gözlerinden kanlı yaşlar dökmek. Pleurer d'un oeil et rire de l'autre: Bir yandan ağlamak, bir yandan gülmek ; yalancıktan ağlamak; sevinçten üzüntüye çabuk geçmek. Pleurer le pain qu'on mange: Cimri olmak, pinti

pleurésie

1066

olmak. Pleurer misère: Sızlanmak, yakınmak, durmadan yoksulluğundan yakınmak, pleurésie diş. hek. Satlıcan, °zatülcenp. pleurétique s. hek. 1. Satlıcana değgin. 2. s. ve ad. Satlıcana tutulmuş, satlıcanlı (Enfant pleurétique). pleureur, euse ad. 1. Gözü sulu kimse, sulugöz (Je déteste les pleureurs). 2. diş. Ağıtçı, sağucu (kadın). 3. s. Gözü sulu, olur olmaz ağlayan (Enfant pleureur). 4. (Ağaç) Dalları yere doğru sarkan (Arbre pleureur, un cerisier pleureur). § Saule pleureur: Salkımsöğüt. pleurite diş. hek. Kuru satlıcan, pleurnicher gsz. tkz. Ağlamak, ağlamsamak, sızlanmak (Se mettre à pleurnicher). pleurnicheur, euse s. ve ad. Olur olmaz ağlayan, ağlamsak, sulugöz. pleurnichement er. pleurnicherie diş. Ağlamsama, ikide bir ağlama, sulugözlülük. pleurodères er. ç. hayb. Dönerboyunlular. pleuronectes, pleuronectides er. ç. hayb. Yanyüzergiller. pleurote er. bitb. Bir tür mantar, pleutre er. 1. Bayağı adam, adinin teki. 2. 5. Korkak, ödlek, tabansız (Il est très pleutre). pleutrerie diş. 1. Bayağılık, kalleşlik, adilik. 2. Korkaklık, tabansızlık, pleuvasser, pleuvoter gsz. Küçük sağnaklar halinde yağmur yağmak, pleuviner, pluviner gsz. Çiselemek, hafiften yağmak. pleuvoir gsz. 1. Yağmur yağmak (Il pleut légèrement). 2. Yağmur gibi yağmak (Les projectiles pleuvaient. Les critiques pleuvaientsur lui). § Pleuvoir à verse, à flots: Bardaktan boşanırcasına yağmur yağmak, plèvre diş. anat. Göğüszarı, akciğerzarı, °plevra. plexiglas er. Kırılmaz cam. plexus er. anat. Sinirağı; damarörgüsü. pli er. 1. Kıvrım; kırma (Pli d'une feuille de papier. Unejupeàpli). 2. Pot, buruşukluk (Cette veste fait un pli dans le dos). 3. Kırışık ( Les plis du front, du cou). 4. Zarf, mektup zarfı (Mettre deux lettres sous le même pli). 5. Mektup (Envoyer un pli). 6. Alışkanlık, alışkı (Elle a pris un mauvais pli). 7. tkz. Güçlük, engel (Ça ne fit quand même pas un pli; trois mois plus tard ils étaient mariés). 8. Büklüm. pliable s. Kolay bükülebilen, bükülgen, bükülebilir, katlanabilir (Un carton pliable). pliage er. 1. Büküp katlama (Pliage du linge, d'un parachute). 2. (Basımcılıkta) Kâğıtları katlayıp forma yapma.

pliure

pliant,e s. 1. Katlanabilen, katlanır; bükülgen (Mètre pliant, table pliante, lit pliant). 2. er. Açılır kapanır iskemle, katlanır iskemle yada masa. plie<% hayb. Yıldızlıpisibalığı. pliementer. Katlama, katlanma; bükme, bükülme, plier gçl. 1. Katlamak (Plier une nappe, un journal). 2. Toplayıp kaldırmak (Plierunetente, unlit. Plier ses affaires). 3. Bükmek (Plier une tige. Plier le bras, la jambe, le genou). 4. Plier qn: -i dize getirmek, -e boyun eğdirmek. S. Plier qch en: Bir şeyi -e katlamak ( Plier un papier en deux, en trois). 6. Plier qn, qch à qch: Birini, birşeyi -e alıştırmak, tâbi tutmak (Plier un enfant à une discipline, à un exercice). 7. gsz. Eğilmek, bel vermek (Branche qui plie). 8. gsz. Plier sous qch: -in ağırlığı altında eğilmek, çökecek gibi olmak (L'arbre qui plie sous le poids des fruits). 9. gsz. Plier devant qch: -in karşısında boyun eğmek, dize gelmek; gerilemek (Plier devant l'autorité du maître). § Plier bagage: Piliyi pırtıyı toplamak, gitmeye hazırlanmak, bohçasını dürmek. § Se plier: 1. Katlanmak, bükülmek (Siège qui se plie). 2. Se plier à qch: -e uymak, tâbi olmak (Se plier à une discipline, aux caprices de son mari, à la volonté d'un chef). plieur, euse ad. 1. Gazete, forma gibi şeyleri katlayan kimse, kırıcı. 2. diş. Katlama makinası, kırma makinası. plinthe diş. 1. (Mimarlıkta) Sütun kürsüsü. 2. Süpürgelik. pliocène s. veer. yerb. Üstneojen, üçüncü zamanın beşinci bölümü ve bu bölümde çökeltilmiş olan katmanlar. plioir er. Kâğıt istekası yada bıçağı; 'kâğıtkeser. plissage er. 1. Kıvrım kıvrım yapma, kırmalar yapma (Plissage d'une jupe). 2. (Basımcılıkta) Baskı sırasında kâğıtta küçük kırışıklıkların olması. plissé,es. 1. Kırmalı, kıvrımlı (Unerobeplissée). 2. er. Kırma, kıvrım (Le plissé d'une jupe). plissement er. 1 .yerb. Kıvrılma ( Les plissements du terrain). 2. Kırıştırma, kırışma; kırışık (Les plissements du front). plisser gçl. 1. Kırmalar yapmak (Plisser une jupe, une robe). 2. Kırıştırmak (Plisser son front). 3. Buruşturmak (Plisser ses vêtements en dormant tout habillé). 4. yerb. Kıvnltmak, kıvrımlar yapmasına yol açmak (Les forces qui plissent l'écorce terrestre). § Se plisser: Kırışmak, buruşmak (Tissu qui se plisse). plissure diş. (Bir giysideki bütün) Kırmalar, pliure diş. 1. (Basımcılıkta, kâğıt yada formaları) Kırma, katlama. 2. Bir şeyin kıvrıldığı yer, kıvrım

ploiement (A la pliure du bras, du genou). ploiement er. 1. Bükme, bükülme; eğme, eğilme (Le ploiement des jambes, d'une barre de fer). 2. ask. Bir birliğin savaş düzeninden yürüyüş düzenine geçmesi, plomb [plâ] er. 1. Kurşun (Gisement de plomb. Soldat de plomb, un tuyau de plomb). 2. (Elektrikte) Sigorta (Remplacer un plomb. Les plombs ont sauté: Sigorta attı). 3. Av saçması, saçma (Cartouche à plombs. Le lièvre a reçu la décharge de plombs). 4. (Oltaya takılan) Kurşun (Mettre trois plombs à sa ligne). S. (Eskiden bulaşık sularının içine döküldüğü) Kap. 6. Kurşun damga (Mettre un plomb à la porte d'un wagon). 7. (Basımcılıkta) Dökülen harfler, kurşun (Lire sur le plomb). 8. (Dişe yapılan) Dolgu. § Soleil de plomb: Yakıcı bir güneş. Sommeil de plomb: Ağır ve derin uyku. Mine de plomb: Kurşun kalemi yapılan grafit. A plomb: Düşey, dikine (Le soleil tombe à plomb sur la terre). Avoir du plomb dans l'aile: Mecalsiz olmak, üstünde bir bitkinlik olmak. Avoir un plomb sur l'estomac: Midesinde bir ağırlık olmak; sindirmekte güçlük çekmek. Faire sauter les plombs: Elektrik sigortasını attırmak (Mon réchaud électrique fait sauter les plombs). N'avoir pas de plomb dans la tête: Pek düşüncesiz olmak, densiz olmak, plombage er. 1. Kurşun geçirme, kurşun kaplama. 2. Kurşun damga vurma (Plombage d'un colis). 3. (Diş) Dolgu yapma, doldurma (Plombage d'une dent). 4. tkz. Dolgu, diş dolgusu (Monplombage est parti). plombagine diş. Kurşun kalemi yapılan grafit, plombe diş. argo. Saat (Vers trois plombes du matin). plombé,es. 1. Kurşunlu (Canneplombée). 2. Dolgu yapılmış, doldurulmuş( Dent plombée). 3. Kurşun damga vurulmuş (Colis plombé). 4. Kurşunî, külrengi (Un teint plombé). plombée diş. 1. Kurşunlu lobut. 2. Balık ağı yada olta kurşunları, plomber gçl. 1. Kurşun geçirmek (Plomber une canne). 2. Kurşunlar takmak (Plomber une ligne). 3. Kurşunla damgalamak (Plomber un wagon, un colis). 4. (Düşey olup olmadığını) Çekülle yoklamak (Plomber un mur). 5. Kurşunî bir renk vermek (C'est la ville que le jour plombe). 6. Dolgu yapmak, doldurmak (Plomber une dent). § Se plomber: Kurşunîleşmek (Sa peau se plombe). plomberie diş. 1. Kurşunculuk; kurşun işleri sanayii. 2. Kurşun işlenilen yer, kurşun işliği. 3. Su, havagazı, kanalizasyon boruları (La

1067

plonger

plomberie est en mauvais état). plombeur er. 1. Kurşun damgacısı. 2. Toprağı sıkıştırmakta kullanılan ağır merdane, loğ. plombier er. Kurşun işçisi; evlerde su, havagazı tesisatlarını yapan işçi; muslukçu. plombières diş. ç. Meyvalı dondurma, plombifère s. Kurşunlu, içinde kurşun bulunan (Gisement plombifère). plomboir er. Dolgu aleti, dişçilerin dolgu yapmakta kullandıkları alet. plombure diş. (Vitraylarda) Kurşun çatı, iskelet, plonge diş. Bulaşık işleri; bulaşıkçılık (Faire la plonge: Bulaşık yıkamak). plongeant,e s. Yukarıdan aşağıya doğru (De sa maison, on a une vue plongeante sur le petit jardin. Faire un tir plongeant). plongée diş. 1. Dalma, dalış (La plongée d'un pêcheur d'épongés). 2. Yukardan aşağıya doğru çekilmiş resim; yukardan aşağıya görünüm. 3. Deniz dibinde uçurum. § En plongée: Suya dalmış olarak (Lesous-marin naviguait en plongée). plongement er. Daldırma, batırma, plongeon er. 1. Dalış (Faire un plongeon). 2. (Ayaktopunda kalecinin topu yakalamak için yaptığı) Sıçrayış, dalış (Le gardien de but fit un plongeonsans réussirà bloquer le ballon). 3. hayb. Dalgıçkuşu, buzdalgıcı (Plongeon cat marin: Pasrengigerdanh-dalgiç. Plongeon lumme: Karagerdanh-dalgiç). 4. ç. hayb. Dalgıçkuşları, dalgıçkuşugiller. plongeoir er. (Yüzücülerin basıp dalış yaptıkları) Atlama tahtası, sıçrama tahtası, plonger gsz. 1. Dalmak, dalış yapmak (Un nageur qui plonge). 2. Suyun altına girmek, dalmak (Un sous-marinquiplonge).3. (Ayaktopunda, kaleci) Topu kapmak için sıçramak, dalış yapmak (Gardien de but qui plonge). 4. tkz. (Yüksekçe bir yerden bakıp) Rahatça görmek (De cette fenêtre, on plonge chez les voisins). 5. Sarkmak (Jupe qui plonge par derrière). 6. Plonger dans qch: -e dalmak; -in içine girmek, gömülmek (Ilplongea dans un sommeil profond. Plonger dans ses pensées. Son menton plongeait dans sa cravate). 7. Plonger sur qch: -in üstünde ok gibi atılmak (Vautour qui plonge sur sa proie). 8. gçl. Batırmak, banmak, daldırmak. 9. gçl. Plonger qch dans qch: a) Bir şeyi -e batırmak, banmak, daldırmak (Plonger son stylo dans l'encre. Plonger ses doigts dans l'eau), b) Bir şeyi -e sokmak (Plonger sa main dans une boite, dans ses cheveux), c) Bir şeyi -e saplamak, batırmak (Plonger un poignard dans le coeur d'un ennemi). 10. Plonger qn dans qch: Birini -in içine atmak,

plongeur

1068

sokmak (Plonger un homme dans la misère, dans un embarras). § Se plonger dans qch: -e dalmak -in içine gömülmek (Se plonger dans une lecture, dans un livre, dans la méditation) plongeur, euse ad. 1. Dalgıç (Un plongeur qui pêche les éponges). 2. Bulaşıkçı. 3. er. Karabatak; dalgıçkuşu. plouc, plouk s. ve ad. Köylü, plouf Uni. (Suya düşen bir cismin çıkardığı sesi belirtmek için) Cump! ploutocrate er. Parasıyla siyasal etki sağlayan büyük zengin. ploutocratie diş. Zenginler yönetimi, *varsılerki. ploutocratique s. Zenginler yönetimine değgin, varsılerkine değgin, ployables. Bükülür, bükülebilir; eğilir, eğilebilir, ployage, ploiement er. Eğme, bükme; eğilme, bükülme ( Ploiement d'une barre de fer). ployer gçl. 1. Eğmek ( Ployer une tige de fer. Le vent ployait les cimes des arbres). 2. Bükmek (Ployer les genoux). 3. gsz. Eğilmek, bükülmek; bel vermek (Branche qui ploie). 4. Ployer sous qch: a) -altında eğilmek, bükülmek (Branche qui ploie sous le poids des fruits), b) -in altında iki büklüm olmak (Ployer sous un fardeau), c) -in altında ezilmek (Le peuple ployait sous les impôts écrasants). pluches diş. ç. tkz. Sebze soyma, sebze ayıklama, pluie diş. 1. Yağmur (La pluie tombe. Une goutte de pluie). 2. Yağmur gibi yağan şey, sel gibi akıp gelen şey, pek çok, bol bol (Une pluie d'or, de cadeaux). 3. Serpinti (Une pluie d'étincelles, de cendres). § Faire la pluie et le beau temps: (Bir işte, bir yerde) Asıl söz sahibi olmak, her istediğini yaptırmak, sözü dinlenir olmak. Parler de la pluie et du beau temps: Havadan sudan konuşmak. Après la pluie le beau temps: Her yokuşun bir inişi vardır, her külfetin bir nimeti vardır, plumage er. 1. Kuşun tüyleri (Le plumage d'un corbeau, d'un faisan). 2. Kuşun tüylerini yolma, tüy yolma. plumaison diş. Tüy yolma; -in tüylerini yolma (Plumaison d'un oiseau). plumard er. hlk. Yatak (Aller au plumard. Dégringoler de son plumard). plumasserie diş. Tüycülük; kuş tüyü alım satımı, plumassier, ère ad. 1. Tüycü; kuş tüyü hazırlayan yada alıp satan; kuş tüylerinden yapılmış eşyalar satan kimse. 2. s. Tüycülüğe değgin (Industrie plumassière). plum-cake [plumkik] er. İng. Üzümlü çörek, plume diş. 1. (Kuşlarda) Tüy (L'oiseau lisse ses plumes. Arracher les plumes d'un poulet). 2. Kuş

plumule teleğinden kalem (Tremper sa plume dans l'encrier). 3. Mürekkep kalemi ucu (Laplume est encrassée, elle crache). 4. er. hlk. Yatak. § Guerre de plume: Kalem tartışması, kalem kavgası. Homme de plume: Yazar. Lit de plumes: 1. Kuş tüyü yatak. 2. Rahat ve parlak bir durum. Poids plume: (Boks ve güreşte) Tüy siklet. Comme une plume: 1. Tüy gibi (Etre léger comme une plume). 2. Kolaycacık, çok kolayca (Soulever un fardeau comme une plume). Avoir la plume facile: Kolay yazmak, yazarken hiç güçlük çekmemek. Ecrire au courant de la plume: Kaleminin ucuna geldiği gibi yazmak. Lire la plume à la main: Notlar alarak okumak, okurken bir takım notlar almak. Ne pas peser plus qu'une plume: Tüy gibi hafif olmak. Perdre des plumes: Zarara uğramak, bir takım şeyler yitirmek. Perdre ses plumes: hlk. Saçlan dökülmek. Prendre la plume: Eline kalem alıp yazmaya başlamak, yazı yazmaya girişmek. Se mettre dans les plumes: hlk. Yatağa girmek. Supprimer, barrer d'un trait de plume: Kesip atmak, bir kalemde çizip atmak, kısa kesmek. Tremper sa plume dans le fiel, dans le poison: Zehir zemberek şeyler yazmak; öfkeyle ve kinle yazmak, yazılarında zehir kusmak. Vivre de sa plume: Kalemiyle geçinmek, yazar olarak yaşamını sürdürmek. Voler dans les plumes de qn: -i parçalayacakmış gibi saldırmak, -in üstüne atmaca gibi atılmak. Y laisser des plumes: Zarara uğramak, bir takım şeyler yitirmek, plumeau er. 1. Toz süpürgesi, tüy süpürge (Passer un coup de plumeau sur les meubles). 2. (Hayvanlarda) Tutam tüy, tüy tutamı (Le plumeau blanc de la queue d'un chien). plumée diş. 1. Bir kuşun tüylerini yolma. 2. Bir kuşun, yolunduğunda, elde edilen tüylerinin tümü. plumer gçl. 1. Tüylerini yolmak (Plumer un oiseau, un poulet, une oie). 2. Soymak (J'ai encore à plumer mes asperges). 3. mec. Yolmak, soymak, soyup soğana çevirmek (On l'a plumé au jeu). § Se plumer: hlk. Yatmak, yatağa girmek, plumet er. Sorguç, şapka gibi şeylere süs olarak takılan tüy. plumeux, euse s. Tüye benzeyen, tüyü andıran, tüyümsü (Feuillageplumeux). plumier er. Kalem kutusu, kalemlik (Plumier d'écolier). plumitif er. 1. Mahkeme tutanağı. 2. Kalem efendisi. 3. Kötü yazar, yazar taslağı, plum-pudding er. İng. Puding, plumule diş. 1. hayb. Hav tüyü. 2. bitb. tik tomurcuk.

plupart. plupart(la) diş. 1. La plupart de: -in çoğu, çoğunluğu (La plupart des villes connaissent des difficultés de circulation. La plupart des hommes, des femmes). 2. adıl. Çok kimse, çokları, birçok insan, insanların çoğu (La plupart pensent que les problèmes techniques du pays sont résolus immédiatement). § La plupart du temps: Çok kez, çoğu zaman, çoğun. Pour la plupart: Çoğunlukla, çoğunluğu bakımından, çoğunluk olarak (Des touristes, pour la plupart, anglo-saxons, envahissent cette plage du Midi). plural,es. Birçok birimlerden oluşan, çok birimli. § Vote plural: Kimi seçmenlerin birden çok oy hakkına sahip olduğu seçim sistemi, pluralisme er. I. fels. Çokçuluk, evrenin birbirine indirgenemeyen birçok öğelerden oluştuğunu ileri süren öğretilerin genel adı. 2. "Çoğulculuk, çok partili rejim, birden çok yönetim organına dayanan siyasal sistem (Pluralisme syndical). pluraliste s. 1. "Çoğulcu, çok partili (Démocratie pluraliste). 2. fels. Çokçu. pluralité diş. 1. Çokluk (La pluralité des dieux dans la mythologie). 2. dilb. Çoğulluk, çoğul hali (La pluralité d'un mot, d'un verbe). 3. Çoğunluk (Tout s'y décide à la pluralité des voix). pluriannuel, le s. 1. bitb. Uzun yıllar sonra çiçek açan (Plantes pluriannuelles). 2. Uzun yıllar süren, birçok yıl için geçerli olan, birkaç yıllık (Contrat pluriannuel, plan pluriannuel). pluricellulaire biy. Çokhücreli (Animal, plante, organisme pluricellulaire). pluriel, le s. dilb. 1. Çoğul (La première personne plurielle d'un verbe). 2. er. Çoğulluk, çoğul hal (Le pluriel d'un mot, d'unverbe). § Mettre qch au pluriel: -i çoğul yapmak. plurilatéral,e s. Çok yanlı (Accords plurilatéraux). plurinational,e s. Çok uluslu (Sociétés plurinationales). pluripartisme er. Çok partililik, çok partili düzen. plurivalent,es. 1 .kim. Çok değerli; birçok birleşme değeri olan. 2. fels. Birçok biçim alabilen, birçok sonuç doğurabilen. plurivoque s. Çok anlamlı (Mot à contenu plurivoque). plus bel. 1. Daha (Il paraît plus heureux aujourd'hui). 2. a) (Sıfat yada eylemler arası karşılaştırmada) Plus... que: -den daha, -den çok (Il estplus fort que moi: Benden daha güçlüdür. Tu travailles plus que moi: Benden çok çalışıyorsun). b) (İki ad arası karşılaştırmada) Plus de... que: -den daha çok... (Il boit plus de lait que moi: Benden çok süt içiyor. J'ai plus de cravates que de chemises: Gömlekten çok boyunbağım var). 3.

1069

plus-value

Ayrıca, bundan başka (Un lit, une table, plus six chaises: Bir yatak, bir masa, ayrıca altı sandalye). 4. (Bir tammlık ile kullanıldığında) En (La plus petite des filles. Le plus intelligent des élèves. Les fruits les plus délicieux). 5. Artı, daha (Troisplus quatre font sept: Üçdörtdahayedieder, üç artı dört eşittir yedi) .6. er. En çok miktar, en çok şey ( C'est le plus que vous puissiez obtenir). 7. er. Artık, "fazla (Le plus et le moins: Artık ve eksik). § Le plus grand commun diviseur: mat. En büyük ortak tam bölen. La plus haute culmination: gökb. En yüksek geçit. Le plus infini mat. Artı sonsuz. Le plus petit commun multiple: mat. En küçük ortak kat. Au plus, tout au plus: Olsa olsa, en çok. Beaucoup plus: Çok daha. Bien plus, de plus, en plus, qui plus est: Ayrıca, bundan başka, dahası, üstelik. D'autant plus que: -diği oranda, -diği ölçüde (Un article est d'autant plus cher qu'on en produit moins: Bir mal az üretildiği oranda pahalıdır, bir mal ne denli az üretilirse o denli pahalı olur). De plus en plus: Git gide, gittikçe. Ne... plus: Artık (Il ne travaille plus: Artık çalışmıyor). Ni plus ni moins: Tam tamına, tam anlamıyla (C'est une escroquerie, ni plus ni moins). Non plus: 1. (Olumsuz tümcelerde) De, "dahi (Il ne pleure pas, moinonplus: O ağlamıyor, ben de). 2. Değil (Comptez non plus par syllabes, mais par mots: Hecelerle değil sözcüklerle sayın, hece hece değil, sözcük sözcük sayın). On ne peut plus: (Ardından sıfat gelir) Çok, pek çok, son derece (Il est on ne peut plus heureux de vous rencontrer). Plus ou moins: Az çok. Plus de...: 1. Artık yok (Paris était mort, plus de passants, plus d'autos). 2. Artık yeter olsun, artık bitsin, son bulsun, yok olsun (Plus de guerres, plus de sang). Plus... plus...: Ne denli... ise, o denli...; -dikçe, -diği ölçüde (Plus il mange, plus il grossit: Yedikçe şişmanlıyor, ne denli yiyorsa o denli şişmanlıyor, yediği ölçüde şişmanlıyor). Plus... moins...: Ne denli çok... o denli az... (Plus il se repose, moinsil tombe malade: Dinlendikçe az hastalanıyor, ne denli çok dinlenirse o denli az hastalanıyor). Sans plus: O kadar, daha fazlası değil, ötesi yok, başka bir şey değil ( C'est un roman que je lis pour passer le temps, sans plus). Un peu plus: Biraz daha. Une fois de plus: Bir kez daha, bir daha. plusieurs s. ç. 1. Birçok (Il connaît plusieurs langues étrangères). 2. adıl. Birçokları, birçoğu, çokları, birçok kimse (Plusieurs m'ont déjà raconté cette histoire). § A plusieurs reprises: Birçok kez. plus-que-parfait er. dilb. Hikâye birleşik zamanı, mişli geçmişin hikâyesi, plus-value diş. 1. Artıkdeğer (Plus-value absolue:

pluton Saltık artık-değer. Plus-value relative: Göreli artık-değer). 2. Bütçe artığı. 3. Fiyat katımı, fiyat artımı (La plus-value des terrains). pluton er. gökb. 1. Plüton, Güneş'e en uzak büyük gezegen. 2. coğr. Püskürük kayaya dönüşmüş derin magma yığını, plutonien, ne s. 1. gökb. Plüton'a değgin. 2. ad. coğr. Plütonizm yanlısı, plutonique s. coğr. Püskürük, içpüskürük (Roches pluloniques). plutonisme er. coğr. 1. Yeryuvarlağmın türlü çağlannda birçok olayların, yeryüzü biçimlerinin oluşma ve gelişmesinin ve taşların, magmadan ileri geldiğini savunan görüş. 2. Derinlik taşlarının oluşumu, içpüskürük taşların oluşumu, plutonium er. kim. Plütonyum, plutôt bel. 1. Daha çok, daha "ziyade (Ne prenez pas cette pomme, prenez plutôt cette poire. Il est indolent plutôt que paresseux). 2. Daha doğrusu (Il est gentil, ou plutôt il préfère ignorer la méchancetéd'autrui). 3. Azıcık, biraz (Ilestplutôt bavard). 4. tkz. Çok, pek f"Elle est plutôt barbante, celle-là). S. Plutôt que, plutôt que de: a) -den daha iyidir, yeğdir (Plutôt la mort que la souillure. Plutôt mourrir que souffrir), b)-dense ;-mektense (Je préfère qu'il accepte plutôt qu'il refuse. Il se ferait plutôt hacher que de céder. Tu ferais mieux d'admettre ton erreur plutôt que de t'obstiner à nier). pluvial, e s. Yağmura değgin, yağmurla ilgili, yağmurdan gelen (Eaupluviale). pluvier er. hayb. Timsahbekçisi, Afrika'da su kıyılarında yaşayan bir tür yağmurkuşu. pluvieux, euse s. Yağmurlu (Un temp pluvieux). pluviomètre er. coğr. Yağmurölçer, yağışölçer, pluviométrie diş. Yağışölçüm. pluViométrique s. Yağışölçümüne değgin (Courbe pluviométrique). pluvio-nival, e s. Yağmur ve karla ilgili, yağışa değgin (Régime pluvio-nival d'un cours d'eau). pluviôse er. Fransız devrim takviminin beşinci ayı (20 yada 21 ocak ile 18 yada 19 şubat arası), pluviosité diş. coğr. Yağmurluluk, yağışlılık; yağış oranı, yağış ortalaması, pneu er. (Pneumatique sözcüğünün kısaltılması). 1. (Arabalarda) Lastik (Les pneus d'une automobile, d'une bicyclette. Gonfler un pneu). 2. Acele mektup (Ecrire, envoyer un pneu). § Gagner d'un pneu: (Bisiklet yarışında) Tekerlek farkıyla kazanmak, pneumatique diş. 1. Hava ve gazların özelliklerini inceleyen bilim. 2. er. (Arabalarda) Lastik. 3. Acele mektup, havalı boruyla yollanan mektup

1070

poche

(Ecrire, envoyer un pneumatique. Vous aurez ma réponse par pneumatique). 4. s. Sıkıştırılmış gaz kullanan yada havayla çalışan (Marteau pneumatique, canot pneumatique). pneumatothérapie diş. Hava tedavisi, pneumectomie diş. hek. Akciğerin yada bir parçasının kesilip alınması, pneumocoque er. Zatürrie mikrobu, pneumologie diş. hek. Akciğer ve akciğer hastalıklarını inceleyen tıp dalı, *akciğerbilim. pneumologue ad. Akciğer ve akciğer hastalıkları uzmanı, *akciğerbilimci. pneumonie diş. hek. Zatürrie, akciğer yangısı, pneumonique ad. Zatürrieli; zatürrie geçirmiş kimse. pneumothorax er. Göğüszan boşluğunda hava yada gaz toplanması, pochade diş. 1. Birkaç fırça vuruşuyla yapılıvermiş boya resim. 2. Çabucak çırpıştırılmış yapıt, hemen yazılıvermiş yazınsal yapıt, pochard, e ad. tkz. İçkici, ayyaş, sarhoşun teki. pocharder(se) gsz. hlk. Sarhoş olmak (Je veux me pocharder ce soir). p o c h a r d i s e S a r h o ş l u k ; içkicilik, ayyaşlık, poche diş. 1. Cep (Les poches d'un veston, d'un pantalon). 2. (İçine buğday, yulaf vb. konan) Çuval. 3. (Kâğıt yada plastikten) Torba; kese kâğıdı. 4. Av ağı. 5. (Giysilerin diz yada dirsek gibi yerlerinde) Sarkıklık, kabarıklık (Ce pantalon fait des poches aux genoux). 6. (Gözün alt kapağında) Sarkıklık, torba (Il avait des poches sous ses yeux). 7. Çıban gibi şeylerin vücutta açtığı) Oyuk. 8. Yeraltı oyuklarında bulunan büyük miktarda sıvı yada gaz, bu oyuğun kendisi, yarık (Une poche de gaz, d'eau, de pétrole). 9. hayb. Kese, cep. § Argent de poche: Cep harçlığı. Livre de poche:Cep kitabı.Poche sécrétrice : biy. Salgı cebi. Les mains dans les poches: 1. Hiçbir şey yapmadan, eller cepte. 2. Emek vermeden, çaba göstermeden, çalışmadan. Acheter chat en poche: Gözü kapalı satın almak, ne ve nasıl olduğuna bakıp etmeden satın almak. Avoir de l'argent plein les poches: Cebi para dolu olmak, çok zengin olmak. Avoir qch en poche: -i cepte keklik bilmek, cebinde bilmek, -i elde edeceği kesin olmak. Connaître qch comme sa poche: -çok iyi tanımak. Avucunun içi gibi bilmek. En être de sa poche: Kazanacağını umarken zarar etmek, içeri girmek, cebinden parası gitmek. Faire les poches à qn: -in cebinde ne var ne yok almak, cebini arayıp ne varsa almak. Mettre qn dans sa poche: -i cebinden çıkarmak, -den kat kat üstün olmak. N'avoir pas sa langue dans sa poche: Ağzı laf etmek; rahat

poché

1071

konuşmak, lügat paralamasını bilmek. N'avoir pas les yeux dans sa poche: Görmek, gözden kaçırmamak. Payer de sa poche: Para verip almak, cebinden ödemek, kendi parasıyla almak. Se remplir les poches: Para vurmak, cebini doldurmak. C'est dans la poche: hlk. Bu cepte keklik, bu iş tamam, sen bunu oldu bil. poché, e s. 1. Torbalanmış (Oeil poché). 2. Haşlanmış (Des oeufs pochés). pochée dis. Cep dolusu. pocher gçl. 1. Morartmak, şişirmek; morartıp şişirmek (Pocher l'oeil à qn: -in gözünü şişirmek). 2. Çok sıcak yağ yada su içine atıp haşlamak (Pocher un poisson, un oeuf). 3. (Resim vb.) Çırpıştırmak, yapıvermek, birkaç fırça vuruşuyla çizivermek. pochetée diş. 1. hlk. Dangalak, aptal; beceriksiz, sakar. 2. Cep dolusu, pochette diş. 1. Ceketin üst sol cebi, küçük cep (Mettre son stylo dans sa pochette). 2. Ceketin üst sol cebine konan süs mendili. 3. (Eski) Küçük keman. 4. Küçük paket, küçük kutu (Une pochette à serviette de table. Pochette d'allumettes ).S. Küçük ve düz öğrenci avadanlığı, pochoir er. Delikli resim kalıbı, delikli marka kalıbı, pochon er. Büyük kepçe. poco bel. Biraz. § Poco à poco: Yavaş yavaş, azar azar. podagre diş. 1. (Eski) "Nikriz, damla hastalığı. 2. s. Damlalı, damla hastalığına tutulmuş; iktidarsız. 3. ad. Damlalı, "nikrizli; iktidarsız ; kötürüm. podium er. Seki, "podyum § Monter sur le podium: Şampiyon olmak, podologie diş. "Ayakbilim; ayak ve ayak sayrılıklarım inceleyen bilim dah. podologue ad. Ayakbilimci; ayak ve ayak sayrılıkları uzmanı, podomètre er. Yaya yürüyüşünü ölçmeye yarayan alet, *adımsayar. pœcilothermes er. ç. hayb. Soğukkanlı hayvanlar, poêle lpwal] er. 1. Soba (Poêle à charbon, poêle à bois. Charger, allumer, éteindre un poêle). 2. Tabut örtüsü. 3. (Eskiden, kilisede nikâhı kıyılanların başlarına tutulan) Örtü. 4. diş. Tava (Poêleàfrire. Cuire un bifteck à la poêle). İTenir la queue de la poêle: Dizginler elinde olmak, bir şeyin yönetimini elinde tutmak, poêlée diş. Tava dolusu (Une poêlée d'alouettes sautées au beurre). poêler gçl. Tavada pişirmek (Poêler une pièce de viande, des oeufs). poêlier er. Sobacı.

poids

poêlon er. Saplı tencere; güveç. poème er. 1. Yır, şiir (Faire, composer un poème). 2. Koşuk, manzume. 3. mec. Şiir gibi güzel şey (Les oeuvres de Delacroix sont de grands poèmes). 4. Bir operanın, lirik bir oyunun sözleri. § Poème en prose: Düz şiir, düzyazı şiir. poésie diş. 1. Şiir sanatı (Poésie, c'est un art particulier fondé sur le langage). 2. Şiir, şiir biçimi (Poésie classique, lyrique, épique, didactique, symboliste. La poésie de Lamartine). 3. Yır, deyiş, şiir ( Dire une poésie. Les poésies de Musset. Choix de poésies). 4. Şiirsellik, şiirsel yan ( Poésie d'un style, d'un roman). 5. Yüce güzellik, şiirsel güzellik; içe işleyen, duygulandıran güzellik (Clair de lune plein de poésies). poèteer. 1. Ozan, şair (Rimbaud est un grand poète). 2. tkz. Düşler içinde yüzen kimse, ayağı yerden kesik kimse. 3. s. ve ad. Şiir yazan (Une femme poète). poétereau er. Kötü ozan, ozan bozuntusu, ozansı, poétesse diş. (Bugün artık küçümseyici anlamda) Kadın ozan. poétiques. 1. Yıra değgin, şiire değgin; yırsal, şiirsel (Image, style poétique. Art poétique). 2. Şiirli, şiir dolu (Une prose poétique). 3. Ozanca, düşler içinde yüzen (Vous avez une nature poétique). 4. diş. Şiir sanatı, "poetika (La poétique de Mallarmé). poétiquement bel. 1. Şiirsel yönden, şiir bakımından ( Cet ouvrage n'a poétiquement aucun sens). 2. Şiirli bir biçimde (S'exprimer poétiquement). poétisation diş. Şiirleştirme, şiirleşme; şiirselleştirme, şiirselleşme (La poétisation de la réalité). poétiser gçl. Şiirleştirmek; şiirselleştirmek; şiirsel bir güzellik katmak (Poétiser la réalité, les souvenirs d'enfance). pogne diş. hlk. El (Serrer la pogne à qn: -in elini sıkmak). pognon er. hlk. Para (Il a du pognon plein les poches). pogrom, pogrome er. Yahudi kıyımı , Yahudi kırımı. poids er. 1. Ağırlık (Poids moléculaire. Mesurer le poids d'un paquet sur la balance). 2. Yük, ağırlık (Un poids de 20 kilos. Plier sous le poids d'un fardeau. Un vieillard courbé sous le poids des années). 3. Vücut ağırlığı, kilo (Elle surveille son poids). 4. (Sporda) "Sıklet, ağırlık (Poidsplume, poids léger, poids moyen, poids lourd). S. (Sporda) Gülle (Lancer le poids). 6. Kantar topu, terazi taşı. 7. (Kimi saat yada makinalan işleten)

poignant

1072

Top, ağırlık (Le poids d'une horloge). 8. mec. Ezinç, "azap, vicdanı rahatsız eden şey (J'étais allégé de mon poids). 9.mec. Önem, güç (Le poids d'un argument). 10. mec. Etki, etkililik, "nüfuz (Un homme de poids). §Poidslourd:l. Ağır sıklet boksör yada güreşçi. 2. Güçlü kuvvetli adam. 3. Ağır yük kamyonu. Poids mort: mec. Ayakbağı, engel, yarardan çok zararın dokunan kişi yada şey. Au poids: Tartarak, ağırlığına göre, kiloyla (Vendre au poids). Au poids de l'or: Ateş pahasına, çok pahalı. Avoir deux poids et deux mesures: Ayırım yapmak, herkese karşı eşit işlem yapmamak, benzer durumda ayrı davranmak. Avoir un poids sur la conscience: Vicdanını rahatsız eden bir şey olmak, vicdanı rahat olmamak. Avoir un poids sur l'estomac: Midesinde bir ağırlık, bir şişkinlik olmak. Donner du poids à qch: a) -e önem vermek, b) -e güç kazandırmak. Faire le poids: 1. Tam kilosunda olmak, istenilen kiloda olmak. 2. mec. Yerini doldurmak, istenilen güç ve yetenekte olmak, biçilmiş kaftan olmak. Ne pas faire le poids: Hafif kalmak, gerekli güç ve yetenekte olmamak. Perdre du poids: Kilo vermek, zayıflamak. Peser de tout son poids sur: Bütün ağırlığıyla -e yüklenmek. Prendre du poids: Kilo almak, şişmanlamak, poignant,e s. Dokunaklı, içe dokunan, yüreğe işleyen (Un regard poignant). poignard er. Hançer (Planter un poignard dans le coeur de quelqu'un). poignarder gçl. 1. Hançerlemek, bıçaklamak (Le bandit poignarda sauvagement la malheureuse). 2. mec. Çok acı çektirmek (La jalousie la poignardait). § Poignarder qn dans le dos: -i sırtından vurmak, -e alçakça ihanet etmek, poigne diş. 1. Bilek kuvveti, bilek gücü (Avoir de la poigne). 2. Kaba kuvvet, zorbalık (Unhomme, un gouvernement à poigne). poignée diş. 1. Kapalı elin aldığı miktar, bir tutam, bir avuç (Une poignée de sel, une poignée de dragées. Arracher une poignée de cheveux). 2. mec. Bir avuç,pekaz(Une poignée d'hommes, de mécontents). 3. Kulp, sap, tutak (Poignée d'épée, de sabre. Poignée de couvercle, de valise, de porte). § Poignée de main: El sıkma, el sıkışma, toka, tokalaşma. A poignées, par poignées: Avuç dolusu, bol bol, avuç avuç. Donner une poignée de main à qn: -in elini sıkmak; -ile el sıkışmak, tokalaşmak. poignet er. 1. Bilek (Se fouler le poignet). 2. Yen (Amidonner les poignets d'une chemise). § A la force du poignet: Bilek gücüyle, bileğinin

poinçonner kuvvetiyle. poil er. 1. Kıl f Ses bras sont cou verts de poils). 2. Tüy (Les poils d'une fourrure, d'une bête). 3. (Hayvanlarda) Tüy rengi; vücudu kaplayan tüylerin bütünü, don. 4. Un poil: tkz. Biraz, azıcık (Pousse le tableau un poil plus à droite). 5. biy. bitb. Tüy, kıl (Poils absorbants: Emici tüyler, emici kdlar. Poils excréteurs: Salgı tüyleri. Poils glandulaires: Bez tüyler. Poils urticants: Dalaytci tüyler, savunma tüyleri). § Poil follet: (Gerçek kıllardan önce çıkan) Ayva tüyü. A poil: Çıplak, çırılçıplak. A un poil près: Az daha, kıl payı, az kalsın. Au poil: 1. Tam; tam tamına (J'aipourtant pris mon train, mais au poil). 2. ünl. Mükemmel, enfes 3. s. Çok güzel nefis, kusursuz (Une jeune fille au poil. Ton déjeuner était au poil). De tout poil: Her türlü, her çeşit (Des gens de tout poil). Brave à trois poils: Sapına kadar erkek, taşağı altı okka. Avoir un poil dans la main: tkz. Tembel olmak. Etre de bon poil: Keyfi yerinde olmak, neşesi üstünde olmak. Etre de mauvais poil: Huysuzluğu üstünde olmak. Monter un cheval à poil: Ata eyersiz binmek, çıplak ata binmek. Ne pas avoir un poil sur le caillou: tkz. Dazlak olmak, kafasında saç kalmamak. Ne pas avoir un poil de sec: tkz. Çok terlemek, su içinde kalmak. Reprendre du poil de la bête: 1. Kendini toparlamak, yeniden duruma egemen olmak. 2. Bir başarısızlıktan sonra yine yılmadan uğraşmak, didinmek 3. Kefeni yırtmak, ölümcül bir hastalıktan kurtulmak. Se mettre à poil: Soyunmak, çırılçıplak olmak. Tomber sur le poil de qn: -in üstüne atılmak, çullanmak. poilant,es. hlk. Tuhaf, acaip. poiler(se) gsz. hlk. Kahkahadan katılmak. poilu, e s. 1. Tüylü; kıllı (Bras poilu, femme poilue). 2. er. Bizdeki Mehmetçik gibi, Birinci Dünya Savaşında Fransız askerlerine verilen genel ad, Kıllı. poinçon er. 1. Biz; matkap, zımba (Poinçon de sellier, de cordonnier. Poinçon de menuisier). 2. Çelik kalem, kazı kalemi (Poinçon de sculpteur). 3. (Sikke yada madalya kalıbı dökmek için hazırlanan) Kabartma çelik pul, erkek çakma. 4. (Altın ve gümüş işlerinde) Ayar damgası vurmada kullanılan alet. 5. (Altın ve gümüş işlerinde) Ayar damgası (Apposer un poinçon sur un bijou, sur une montre en or). 6. Çatı direği. poinçonnage, poinçonnement er. 1. Bızla delme. 2. Zımbalama, zımbayla delme. 3. Ayar damgası vurma (Poinçonnage de l'or). poinçonner gçl. 1. Bızla delmek. 2. Ayar damgası vurmak. 3. Zımbalamak, zımbayla delmek

poinçonneur

1073

(Poinçonner un ticket, un billet d'autobus). poinçonneur,euse ad. (Metro ve demiryollarında) Biletleri zımbalayan memur, bilet deneticisi, poinçonneuse diş. Zımba makinası; delgi makinası. poindre gsz. 1. (Gün vb.) Doğmak, sökmek (Le jour poindra. L'aube va poindre). 2. (Bitki, tohum) Filizlenmek (Plantes qui commencent à poindre). 3. mec. Doğmak, görünmek, gelmek (Ils ont enfin vu poindre ce beau jour de la liberté). 4. gçl. Acı vermek, içini kemirmek (Une grande tristesse me poignait). poing er. 1. Yumruk (Serrer le poing). 2. (Bileğe kadar) El (Il lève le poing pour le salut du front populaire). § Coup de poing: (Vurulan) Yumruk (lia reçu un coup de poing sur la figure). A coup de poings: Yumrukla, yumruk yumruğa (Se battre à coup de poings). Pieds et poings liés: Hiçbir şey yapamayacak durumda, eli kolu bağlı, çaresiz. Avoir, être pieds et poings liés: Eli kolu bağlı olmak, çaresiz kalmak, hiçbir şey yapamayacak durumda olmak. Assener, donner un coup de poing: Yumruk atmak, yumruk indirmek. Dormir à poings fermés: Rahat ve derin uykularda olmak, kütük gibi uyumak. Envoyer son poing dans la figure de qn: -in suratına bir yumruk indirmek. Faire lecoupde poing: Yumruklaşmak, yumruk yumruğa dövüşmek. Montrer le poing: Yumrukla tehdit etmek. Serrer les poings: Yumruğunu sıkıp beklemek, tüm gücünü toplamak ve beklemek. Se ronger les poings: 1. Arpacı kumrusu gibi düşünmek, kuşku ve kaygılar içinde olmak, huzursuzluk ve tedirginlik içinde olmak. 2. Pişman olmak, yaptığına üzülmek. Taper du poing sur qch: -e yumruk indirmek, -i yumruklamak, point er. 1. Yer, nokta (Différents points d'une région). 2. An (Arriver, venir à point nommé). 3. (Noktalama işareti olarak) Nokta (Mettre un point à la fin de la phrase. Deux points: İki nokta üst üste. Point d'interjection: Ünlem işareti. Point d'interrogation: Soru işareti. Points de suspension: Üç nokta yan yana. Point-virgule: Noktalı virgül). 4. kim. Derece, nokta (Point de congélation, d'ébullution, de fusion, de saturation). 5. Husus, nokta (Discuter sur un point important. Sur ce point, des avis contraires se présentent. Ils sont d'accord en tout point). 6. Bölüm (Les différents points d'une loi. Discours en trois points). 7. (Öğrenciye verilen) Not (Enlever un point par faute dans une dictée). 8. (Sporda, oyunda) Sayı, "puan (Compter les points, marquer un point). 9. (Basımcılıkta) Punto. 10. (Örgü işlerinde) İlmik (Lespoints d'un

point tricot, d'une tapisserie). 11. (Gemi yada uçağın) Denizde yada havada bulunduğu yer, durum (Donner, recevoir le point par radio). 12. (Kunduracı mezurosunda) Kerte (La règle dont le cordonnier se servait était divisée en points). 13. Durum (Il se trouve au même point que la veille). 14.K.otm(Point de désaccord.Des points de science qui demeurent encore obscurs). 15. Ayar, en uygun durum yada derece (Mettre une lunette, un appareil de photo au point). § Point d'appui: Destek noktası. Point d'attache: Dolaşıp dolaşıp da dönülen yer, asıl oturulan yer, merkez. Point d'eau: Su bulunan yer, kaynak kuyu. Point de départ: Başlangıç noktası, hareket noktası. Point défait: Somutsorun. Pointdemire: (Nişan alınan) Hedef. Point d'orgue: müz. Durgu. Point de repère: İşaret noktası. Point du jour: Tan, gün ağarması, tan sökümü. Points cardinaux: coğr. Anayönler. Point commun: Ortak nokta, benzer yön. Point culminant: En yüksek nokta, doruk, yücelim noktası. Point géométrique: Geometrik nokta. Point faible: Zayıf nokta. Point mort: Ölü nokta. Lestrois-points:Masonluğun simgesi olan (. .). Les frères trois-points: Mason biraderler. La mise au point: 1. Açıklama. 2. Ayarlama, düzenleme. A point: 1. Tam zamanında, anında, kararlaştırılan zamanda. 2. İyi pişmiş, olmuş, istenilen kıvama gelmiş (Un steack à point). A ce point: Bu derece, bu denli. A quel point: Ne derece, ne dereceye kadar. A un certain point, jusqu'à un certain point: Bir dereceye kadar. A ce point que, à tel point que, à un tel point que: O derece ki, öyle ki (Les larmes le gagnaient à tel point qu'il ne pouvait plus parler). Au point de f. qch: -cek derecede. Au dernier point: Son derece. Aux points: Sayıyla, sayı hesabıyla (Battre son adversaire aux points. Défaite aux points. Victoire aux points). Au point du jour: Tan sökerken, gün ışırken. De point en point: Harfi harfine, olduğu gibi, tam tamına (Exécuter un ordre de point en point). En tout point, de tout point: Baştan başa, tamamıyla. Point par point: Hiç bir şeyi unutmadan, dikkatle, titizlikle, noktası noktasına ( Débattre un problème point par point). Sur le point de f. qch: -mek üzere (Il était sur le point de sortir). Etre au point mort: Ölü noktada olmak; ne ilerlemek ne gerilemek, olduğu yerde saymak. Faire le point: 1. Durum saptaması yapmak, içinde bulunulan durumu saptamak. 2. Hesapla geminin haritadaki yerini bulmak. Mettre qch au point: 1. Ayarlamak, tam ayarına getirmek (Mettre au point un moteur). 2. Elden geçirmek, gözden geçirmek, derleyip toplamak

point

1074

(Mettre au point un projet). 3. Açıklamak, aydınlığa kavuşturmak, aydınlatmak. Mettre le point final à qch: -e bir son vermek. Mettre les points sur les 1: Her şeyi iyice belirtmek; harf sektirmeden, elifi elifine, noktası noktasına anlatmak. Rendre des points à qn: (Oyunda) -e açıktan sayı vermek. point bel. 1. Hiç de, asla (L'amourpeut être aveugle, l'amitié point). 2. Ne...point: Hiç (Il ne travaille point). § Point du tout: Hiç de. pointage er. 1. (Denetlendiğini yada görüldüğünü belirtmek üzere) İşaretleme, işaret koyma (Le pointage du personnel à l'entrée d'une usine). 2. (Belli bir yöne) Çevirme, doğrultma, yöneltme, dikme (Le pointage d'un canon sur l'objectif). 3. (Bir optik aleti) Ayarlama (Pointage d'une lunette, d'un téléscope). 4. den. (Geminin denizde) Yerini saptama, hesapla yerini bulma (Pointage sur la carte). 5. (Silahla) Gezleme, nişan alma. point de vue er. 1. Görüş, bakış açısı (Je ne partage pas votre point de vue). 2. Görünüm, manzara (Contempler un point de vue. C'est un beau point de vue). 3. Bir şeyin en iyi görülebileceği yer (Dessinateur qui choisit un point de vue pour mettre une scène en perspective). 4. Görüş açısı, bakış açısı (Adopter un point de vue). S. Görüş, bakış, kanı, "kanaat (Les milieux militaires maintiennent leur point de vue). § Du point de vue de, au point de vue de: -e bakımından açısından (Du point de vue de la théorie, au point de vue de l'économie). pointe diş. 1. Uç, sivri uç (Lapointe de l'aiguille, des pieds. Aiguiser la pointe d'un outil). 2. (Denize uzanan) Burun, dil (Lapointe du Sérail). 3. Çivi. 4. Tepe, uç (La pointe d'un arbre, d'une plante). S. Kazı kalemi (Gravure à la pointe). 6. Kazı kalemiyle yapılmış şekil (Livre illustré de pointes). 7. Nükte; ince alay (Les discours ne furent pas sans pointes). 8. Azıcık, biraz (Elle mettait dans sa question une pointe de malice). 9. En çok, en son (Vitesse de pointe d'une automobile). § La pointe du jour: Tan, tan sökümü, gün ağarması. Pointe sèche: Kazı kalemi; kazı kalemiyle yapılmış şekil. Heure de pointe: 1. Elektrik ve havagazımn en çok tüketildiği saatler. 2. Sokakların en kalabalık olduğu saat, yolcuların en kalabalık olduğu an. A la pointe de l'épée, des baïonnettes: Silah zoruyla. En pointe: Sivri şekilde, sivri olarak (Couper sa barbe en pointe). Etre à la pointe de qch: -i çok iyi bilmek, yakından izlemek (Un journaliste à la pointe de l'actualité. Il est à la pointe des progrès

pointillisme scientifiques). Faire, pousser une pointe jusqu'à...: -e kadar şöyle bir açılıvermek, dolaşıvermek. Lancer, décocher des pointes à qn: -e lâf dokundurmak, -i iğnelemek, pointeau er. 1. Küçük zımba. 2. Musluk tıkacı, tıkaç (Pointeau d'un carburateur, robinet à pointeau). 3. Bir fabrikada işçilerin çalışma saatlerini denetleyip hesaplayan memur, pointer, pointeur \pwitoen\ er. İngiliz avköpeği. pointer gçl. 1. Saplamak, batırmak (Il lui pointa sa lance sous les fanons). 2. Sivriltmek, ucunu sivrileştirmek (Pointer des aiguilles). 3. (Kasaplıkta) Kesmek, boğazlamak (Pointer un boeuf). 4. Sivri bir şeyle vurmak, dürtmek. 5. Dikmek, dikleştirmek (Cheval qui pointe les oreilles). 6. İşaretlemek (Pointez sur cette liste les titres des ouvrages qui vous intéressent). 7. Bir işyerinde çalışanların giriş çıkışlarını denetlemek, işaretlemek (Pointer les ouvriers, les employés). 8. Pointer qch vers: Bir şeyi -e doğrultmak, çevirmek, uzatmak, yöneltmek (Le capitaine pointa sa jumelle vers l'ilot. Il pointa vers son adversaire un index accusateur). 9. gsz. (Bir işyerinde) İmzaya tâbi olmak, giriş çıkışlarında imza atmak zorunluğunda olmak (Employé, ouvrier qui pointe). 10. gsz. Uç vermek, filizlenmek (Les jeunes pousses de pivoine qui pointent au printemps). 11. gsz. Sökmek, ağarmak (L'aube pointe, le jour pointe). 12 .gsz. Yükselmek (Les minarets pointent vers le ciel) .13. gsz. Görünmek (Uneperle claire, parfois pointait àsescils). § Se pointer: hlk. Gelmek (// s'est pointé chez moi à trois heures). pointeur,euse ad. 1. Çalmaların giriş çıkış saatlerini denetleyip işaretleyen görevli. 2. Spor yarışmalarında elde edilen sonuçları kaydeden görevli. 3. er. Topçu nişancısı, pointillé er. 1. Noktalama kazı (Dessin, gravure au pointillé). 2. Nokta nokta çizgi (Indiquer la frontière entre deux pays, sur une carte, par un pointillé gras). 3. (Kâğıtlarda) Yan yana delinmiş noktalardan oluşan çizgi (Détachez suivant le pointillé). pointiller gçl. 1. Noktalarla çizmek, resmetmek (Pointiller une ligne). 2. İğnelemek, laf dokundurmak (line cessait pas de nous pointiller). 3. gsz. Önemsiz şeyler için hır çıkarmak, hırçınlık etmek. 4. gsz. Noktalar yapmak, benekler yapmak. pointilleux, euse s. 1. Titiz (Il est très pointilleux sur le protocole). 2. İğneleyici; iğnelemeyi, laf dokundurmayı seven, pointillisme er. Noktacılık.

pointilliste

1075

pointilliste s. ve ad. Noktacı, noktacılığı benimseyen yeni-izlenimci ressam, pointu, e s. 1. Sivri (Un couteau pointu).!. Titiz, alıngan (ila un caractère pointu). 3. Hırçın (Parler surun ton pointu). pointure diş. 1. Baskı makinasında kâğıdı tesbit eden iğne. 2. Ölçü, numara, boy (Quellepointure chaussez-vous? Quelle est votre pointure de gant?). poire diş. 1. Armut (Manger des poires pour le dessert. Poire fondante, farineuse, pierreuse). 2. Barut kabı. 3. Armut biçiminde alet (Poire à lavement). 4. hlk. Yüz, surat (lia reçu un obus en pleine poire). 5. s. ve ad. hlk. Aptal, enayi, dangalak (Une bonne poire. Il est aussi poire que toi). § Entre la poire et le fromage: 1. Yemeğin sonuna doğru. 2. En keyifli zamanında. Garder une poire pour la soif: İlerisini düşünmek, sakınımlı davranmak, sakla samanı gelir zamanı demek. Se sucer la poire: hlk. Öpüşmek, poiré er. Armut şarabı (Un verre de poiré). poireau er. 1. Pırasa (Une botte de poireaux. Soupe aux poireaux). 2. Siğil. § Faire le poireau: Uzun süre ayakta beklemek, kazık gibi dikilip beklemek. poireauter,poiroter gsz. tkz. Kazık gibi dikilip beklemek (Poireauter sur le quai de la gare). poirée diş. bitb. Pazı. poirier er. bitb. Armut ağacı. § Faire le poirier: Kafasını yere dayayıp dengede durmak, kafası üstü dik durmak, pois er. Bezelye (Cultiver des pois). §Poischiche: 1. Nohut. 2. mec. Siğil (Unpoischichesurlertez). La fleur des pois: tkz. Gözde adam, aranılan ve hep sözü edilen adam. Petits pois: Bezelye tanesi (Petits pois en conserve). A pois: (Kumaş için) Benekli, üstünde küçük topacıklar, düğümcükler bulunan (Cravate à pois. Tissu à pois). poiscaille diş. ve er. hlk. Balık (Pêcher du poiscaille). poison er. 1. Ağı, zehir (Boire du poison). 2. mec. Zehir, acı şey, cansıkıcı şey (Le poison de la calomnie. Ecrire cette lettre, c'est un vrai poison). 3. s. vead. Çekilmez, dayanılmaz, çok kötü huylu kimse (Cette vieille fille est un poison. Elle est très poison quand elle s'y met). poissard,e s. ve ad. 1. Aşağı tabakadan halkın konuşma ve davranışlarına özenen. 2. diş. Halde balık satıcısı kadın, balıkçı kadın. 3. diş. Ağzıbozuk kadın, poisse diş 1. Sıkıntı, cansıkıcı şey; şanssızlık (Quelle poisse! Encore une panne!). 2. (Eski) Yoksulluk, "sefalet.

poivre

poisser gçl. 1. Ziftlemek. 2. Bulaştırmak, yapış yapış yapmak ( La confiture lui a poissé les doigts). 3. hlk. Yakalamak, enselemek (La police l'a poissé avec son sac plein de marchandises volées). poisseux,euse s. Yapışkan; yapış yapış olan (Des papiers de bonbons poisseux. L'enfant avait les mains poisseuses). poisson er. 1. Balık (Poisson d'eau douce, de rivière, de mer. Poisson salé, séché, fumé. Conserve de poisson,soupeaupoisson). 2.ç. a)hayb. Balıklar, b) gökb. Balıklar; Balıklar takımyıldızı; Balıklar burcu. § Poisson austral: gökb. Güneybalığı. Poisson-chat électrique: Elektrikli yayın balığı. Poisson cuirassé: Zırhlıbalık. Poisson-perroquet: Papağanbalığı. Poisson porc-épic: Kirpibalığı. Poisson-volant: 1. hayb. Uçanbalık. 2. gökb. Uçanbalık denen takımyıldızı. Poisson d'Avril: Nisan aldatmacası, Nisanbalığı. Engueuler qn comme du poisson pourri: -e ağzına geleni söylemek, verip veriştirmek. Etre heureux comme un poisson dans l'eau: Keyfine diyecek olmamak, pek mutlu olmak. Faire une queue de poisson: (Araba kullananlar için) Sollayıp birden önündeki arabanın önüne geçmek. Finir en queue de poisson: Sonu iyi gelmemek, fos çıkmak, altından çapanoğlu çıkmak. N'être ni chair ni poisson: Ne olduğu, ne düşündüğü belli olmamak. poissonnerie diş. 1. Balıkçılık, balık alım satımı. 2. Balıkçı dükkânı (Acheter des huîtres à la poissonnerie). poissonneux,euse s. Balıklı, balığı bol (Rivière poissonneuse, étang poissonneux). poissonnier,ère ad. 1. Balık satıcısı, balıkçı. 2. diş. Balık tenceresi, poitrail er. 1. (Atta) Göğüs. 2. Atın göğüs kayışı, gömüldürük. 3. (Yapılarda) Ana kiriş, atkı kiriş, atma kiriş. poitrinaires, vead. Göğüs veremine tutulmuş, ince hastalığa yakalanmış, veremli (Elle est poitrinaire. Un poitrinaire). poitrine diş. 1. Göğüs (Bomber la poitrine). 2. Göğüs, meme (Elle a une belle poitrine. Poitrine plate). 3. (Eski) Verem (Elle est morte de la poitrine). § Avoir de la poitrine: Dolgun göğüsleri olmak. Partir, s'en aller de la poitrine: Veremden ölmek. Respirer à pleine poitrine: Derin derin solumak, ciğer dolusu solumak. Serrer qn contre sa poitrine: -i göğsüne bastırmak, poitrinière diş. 1. (Eyer takımında) Göğüs kayışı, gömüldürük. 2. (Kimi işçilerin taktığı) Göğüslük, poivrade diş. Karabiberli salça, poivre er. Karabiber (Mettre du poivre dans une

poivré

1076

sauce). § Poivre et sel: Kırlaşmış, kırçıl (Des cheveux poivre et sel). poivré,e s. 1. Biberli, acı (Un mets très poivré). 2. Kaba, açık saçık (Une plaisanterie poivrée). 3. hlk. Çok pahalı, pek tuzlu (C'est trop poivré). poivrer gçl. Biber ekmek, karabiber ekmek (Poivrer la salade). § Se poivrer: tkz. Kafayı bulmak, sarhoş olmak, poivrier er. 1. Karabiber ağacı. 2. Karabiberlik, biberlik (Le poivrier et la salière). poivrière diş. 1. Karabiber tarlası. 2. (Eski) Biberlik. 3. (Hisarlarda, kalelerde) Gözcü kulesi, poivron er. 1.Dolmalık biber; yeşil yada kırmızı biber (Poivron vert, rouge). 2. Biber bitkisi, biber fidesi (Faire pousser des poivrons). poivrot,e ad. hlk. Sarhoş; içkici, "ayyaş, poix diş. Zift. poker [pokERj er. İng. 1. Poker (Jouer au poker). 2. Poker oyununda aynı cinsten dört kâğıt, kare (Poker de dames, poker de valets). § Poker d'as: Bir zar oyunu, polaire s. 1. Kutba değgin, kutuplara özgü, kutupsal, (Froid, glace, nuit, climat polaire). 2. diş. mat. Kutup doğrusu. § Etoile polaire: Kutup yıldızı, demirkazık. polaqueer. 1. (Eskiden) Fransız ordusunda çalışan paralı Polonyalı asker. 2. hlk. Polonyalı, polar er. argo. Polis romanı (Lire un bon polar). polarimètre er. fiz. Kutupölçer, "uzayölçer. polarisabilité diş. fiz. Kutuplanabilirlik, kutuplaşabilirlik, * uzay laşırlık. polarisable s. fiz. Kutuplanabilir, kutuplaşabilir, "uzaylanabilir. polarisation diş. fiz. Kutuplanma, polarma, "uzaylanma. polariser gçl. 1. fiz. Polarmak, "uzaylamak (Polariser un rayon lumineux, les électrodes d'une pile. 2. mec. Bir noktada toplamak, kendi üzerinde toplamak, kendi üzerine çekmek (Un problème urgent qui polarise toute l'activité de l'entreprise). 3. Etre polarisé sur qch: tkz. Tüm dikkatini... üzerinde toplamak, polariseur er. fiz. Kutupyoklar, "uzaylayıcı. polarité dı'^. Kutupsallık, *uzaylık, pusula iğnesinin kutuplara yönelme özelliği, polatouche er. hayb. Uçarsincap. polder [poldeR] er. (Hollanda'da) Denizden ve göllerden kurutularak kazanılan toprak (Drainage d'un polder). pôle er. 1 .coğr. Kutup, *uçlak ( Le pôle Nord, lepôle Sud). 2. (Elektrikte) Kutup (Le pôle positif, le pôlenégatif). 3.mec. Birbirine taban tabana zıt iki şeyin her biri (Les deux pôles de la joie et de la

polio

tristesse)A. mec. tlgi merkezi; önemli nokta. § Pôle céleste: gökb. Gökkutbu; Gök ekseninin gökyuvarını deldiği iki noktadan her biri. polémique diş. 1. Kalem kavgası, tartışı, kalem tartışması (Engager, entretenir une polémique avec quelqu'un). 2 .s. Saldırgan, kavgacı, tartışma çıkarmak isteyen ( Un style polémique). fEngager une polémique avec qn: Biriyle kalem kavgasına girmek. polémiquer gsz. 1. Kalem kavgası yapmak, tartışı yapmak (Ces philosophes se sont mis à polémiquer). 2. Polémiquer contre qn: -e kalemiyle saldırmak, ver yansın etmek, polémiste ad. Kalem kavgacısı, kalem tartışmacısı, polémologie diş. Savaşların bilim ve toplumbilim açısından incelenmesi, poli,es. 1. Terbiyeli (Un enfant poli). 2. Dürüst (ila été poli avec moi). 3. Nazik, kibar (Se montrer un peu poli). 4. Düz ve parlak, cilalı (Une surface polie). S. Kaygan (Un cailloupoli). 6. er. Parlaklık (Le poli d'une casserole. Donner le poli à une surface). police diş. 1. Güvenlik örgütleri, güvenlik kuvvetleri, polis, zabıta (Avertir la police. Dénoncer quelqu'un à la police. Etre de la police). 2. Güvenlik görevlisi, polis (Poste de police, commissariat de police). 3. Sigorta sözleşmesi, "poliçe (Signer une police d'assurance pour un appartement). 4. İnzibat, disiplin (La police intérieure d'un lycée). § Police judiciaire: Adlî polis. Police des mœurs: Ahlâk zabıtası. Police secrète: Gizli polis. Police municipale: Belediye zabıtası. Police routière: Trafik polisi. Tribunal de simple police: Sulh ceza mahkemesi, policé,e s. Uygarlaşmış (Des sociétés policées). policeman er. İngiliz polisi, İngiliz güvenlik görevlisi. policer gçl. 1. Uygarlaştırmak (Les maîtres, au lieu de nous policer, nous ont rendus barbares). 2. (Eski) Yönetmek, uygun yasalar koymak, polichinelle er. 1. Kukla. 2. mec. Soytarı. § Secret de polichinelle: Herkesin bildiği bir giz, gizli sanılan ama sağır sultanın bile duyduğu şey. Faire le polichinelle: Soytarılık etmek, policier, ère s. 1. Güvenliğe değgin; polise özgü (Prendre des mesures policières). 2. Polisçe, polis anlayışının ağır bastığı (Un régime policier). 3. er. Polis memuru, güvenlik görevlisi, policlinique diş. hek. Poliklinik, poliment bel. Kibarca, efendice, nazikçe (Agir, parler poliment). polio diş. 1. (Polyomyélite'in kısaltılmışı) Çocuk felci (Il a eu la polio). 2. ad. Çocuk felci geçirmiş

poliomyélite

1077

(Les petits polios). poliomyélite diş. hek. Çocuk felci, poliomyélitique s. 1. Çocuk felcine değgin. 2. ad. Çocuk felci geçirmiş, poliorcétique diş. 1. Kent kuşatma tekniği yada sanatı. 2. s. Kent kuşatma tekniğine değgin, polir gçl. 1. Parlatmak, cilalamak, perdahlamak (Polir une casserole, une glace, une dalle de marbre). 2. Düzeltmek, güzelleştirmek, işleyip gfiliştirmek(Polirsonstyle). 3. Son düzeltmelerini yapmak (Le député avaitfait polir son discours par un secrétaire). polissable s. Parlatilabilir, cilalanabilir, perdahlanabilir (Métalpolissable). polissage er. Parlatma, cilalama, perdahlama (Polissage de l'argent, des cuivres, d'une glace). polisseur,euse ad. Parlatıcı, perdahçı (Polisseur en bijouterie). polissoir er. Perdah makinası, perdah aleti (Polissoir de bijoutier). polisson,ne ad. 1. Sokak çocuğu (Les polissons de la ville étaient devenus mes plus chers amis). 2. Yumurcak, yaramaz çocuk, haylaz ( Cet écolier est un polisson). 3. Çapkın (Un vieux polisson). 4. s. Çapkınca (Jeter des regards polissons). S. s. Haylaz, yaramaz (Elle est polissonne, cette mioche). 6. s. Açık saçık (Chanson polissonne, conte polisson). polissonner gsz. 1, Haylazlık etmek (Son fils va polissonner dans les rues avec les gamins de son âge). 2. Çapkınlık etmek. 3. Açık saçık fıkralar anlatmak. polissonnerie diş. 1. Yaramazlık, haylazlık (Faire des polissonneries). 2. Çapkınlık. 3. Açık saçık konuşma, açık saçık fıkra (Dire des polissonneries). politesse^. 1. İncelik, naziklik, nezaket (Terminer sa lettre par une formule de politesse). 2. Terbiye, nezaket (Ce garçon manque de la politesse la plus élémentaire). 3. Kibarca söz yada davranış (L'urgence de leur besogne leur interdisait de vaines politesses). § Brûler la politesse à qn: -den izin almadan ansızın çekip gitmek, politicaillerie diş. tkz. Adi politika; adi politikacılık, politicailleur er. tkz. Adi politikacı, politicard, e s. ve ad. Adi politikacı; adi politikaya dayalı (Politicards intriguants. Calculs politicards). politicien,ne ad. 1. Politikacı, siyasa adamı. 2. s. (Küçümseme anlamında) Kurnaz, dümenci, atlatıcı, politikacı, politique s. 1. Siyasal (Pouvoir politique, intérêt

pollution

politique, droits politiques). 2. Siyasa ile uğraşan (Homme politique. Institutions politiques). 3. İşini bilir, becerikli, kurnaz (Un directeur très politique). 4. er. Devlet adamı, gerçek siyasa adamı (Le vrai politique est celui qui joue bien et qui gagne à la longue). politique diş. 1. Siyasa, politika (Politique conservatrice, libérale, de droite, de gauche. Politique de neutralité, d'intervention, de nonintervention. Faire de la politique. S'occuper de la politique). 2. Devlet işleri, devlet yönetimi, politika (La politique extérieure, intérieure). 3. Taktik, yol, yöntem (Une bonne politique, une mauvaise politique). 4. Politikacılık; siyasal yaşam (Se destiner à la politique). § Pratiquer la politique de l'autruche: Devekuşu gibi kafasını kuma sokup kimse görmüyor sanmak, politiquement bel. 1. Siyasa bakımından, siyasal açıdan, siyasal yönden (Un pays ,unifié politiquement. Un scrutin politiquement très important). 2. mec. İncelikle, ustaca, kurnazca (Agir politiquement). politiquer gsz. Politikadan söz etmek, siyasadan konuşmak. politisation diş. Siyasallaştırma; siyasallaşma (Politisation des syndicats). politiser gçl. Siyasal bir nitelik vermek, siyasallaştırmak; siyasete dökmek (Politiser les élections syndicales. Politiser un débat). politoiogie,politicologie diş. Siyaset bilimi, *siyasabilim. poljé er. coğr. Gölova. polka diş. Bir tür Leh dansı, polka; bu dansın havası, pollen er. bitb. Çiçektozu, poliinie diş. bitb. Çiçektozu kümesi, pollinique s. 1. Çiçektozu kümesine değgin (Chambre, sac pollinique). 2. Çiçektozuna bağıl, çiçektozundan ileri gelen (Asthme pollinique). pollinisation diş. bitb. Tozlaşma (Pollinisation directe, indirecte, par le vent, par les inseties). polluant,e s. 1. (Çevreyi, havayı) Kirleten, bozan (Produits polluants. Une usine polluante) 2. er. (Havayı, çevreyi) Kirletici madde, polluer gçl. 1. Kirletmek, bozmak (Gaz qui polluent l'atmosphère des villes). 2. (Kutsal şeylere) Saygısızlık etmek; kirletmek, kötüye kullanmak. pollution diş. 1. Kirletme; kirlilik; kirlenme, bozulma (Pollution de l'air, des eaux, d'une rivière. La pollution atmosphérique par des fumées). 2. (Eski) Aşağılama, saygısızlık etme; aşağılanma, saygınlığını yitirme, kirlenme

polo

1078

(Pollution d'une église). § Pollutions nocturnes: hek. Şeytan aldatması, uykudayken beli gelme, °ihtilam. polo er. 1. Çevgen, polo (Jouer au polo). 2. Düşük yakalı, uzun kollu spor gömleği, polo. polochon er. hlk. Yastık, yatak yastığı (Les enfants se battaient à coups de polochons). polonaises, vead. 1. Polonyalı, leh. 2. er. Lehçe, Leh dili. § Etre soûl comme un polonais: Zil zurna sarhoş olmak, polonaise diş. 1. Polonyalıların ulusal dansı, polonez; bu dansın havası. 2. Bir tür pasta, poltron,ne s. ve ad. Korkak, ödlek, tabansız (Le jeune poltron se cacha derrière un arbre. Elle est poltronne). poltronnerie diş. Korkaklık, ödleklik, tabansızlık (Sa poltronnerie prête à rire). polyandre s. I. Çokkocalı, birden çok erkekle evli (Femme polyandre). 2. er. Çok erkekorganlı, birden çok erkekorganı olan (Plante polyandre). polyandrie 1. Çokkocalılık, çok erkekle evlilik, birden çok erkekle evlilik. 2. bitb. Çok erkekorganhlık, birden çok erkekorganı olma. polycentrique s. Çokmerkezli, "çoközekli (Parti policentrique). polycentrisme er. Çokmerkezlilik, "çoközeklilik. polycéphale s. 1. Çokbaşlı (Monstre polycéphale). 2. mec. Çokbaşlı, birden çok başı olan ( Gouvernement polycéphale). polychètes er. yada diş. ç. hayb. Çokkılhlar. polychromes. Çokrenkli (Vitrailpolychrome). polychromie diş. Çokrenklilik. polyclinique diş. Poliklinik, *toplubakılık. polycopie diş. 1. Kopya çoğaltma, "teksir (Bulletin tiré à la polycopie). polycopiée i l. Çoğaltılmış, teksir edilmiş (Cours polycopiés). 2. er. Çoğaltılmış metin, teksir edilmiş ders notu. polycopier gçl. Çoğaltmak, "teksir etmek (Faire polycopier des cours, un texte). polyculture diş. Çeşitli ekim, bir alana aynı anda değişik bitkiler ekme. polyèdre s. ve er. mat. Çokyüzlü. polyembryonie diş. biy. hayb. Çokcücüklülük, çokembriyonluluk. polygala,polygale er. bitb. Sütotu. polygame s. ve ad. Çokkarıh, birden çok kanyla evli, çokeşli (Musulmanpolygame). polygamie diş. Çokkarılıhk, birden çok kadınla evlilik; çokeş evlilik, çokeşlilik, polygénisme er. fels. Çokoluşçuluk, varlıkların tek atadan gelmeyip çok atadan geldiklerini ileri süren öğretilerin genel adı.

polytonal polygéniste s. ve ad. fels. Çokoluşçu. polyglotte s. 1. Birçok dilde yazılmış (Dictionnaire polyglotte). 2. s. ve ad. Birçok dil bilen (Un écrivain polyglotte). polygonacées diş. ç. bitb. Karabuğdaygiller, polygonale s. Çokköşeli ve çokyüzlü. polygone er. Çokgen. § Polygone de tir: Atış poligonu, atış yeri. polygraphe ad. Çeşitli konularda yazan; her konuda kalem oynatan yazar, polymères, ve er. kim. Polimer, *çoğuz. polymérie diş. kim. Polimeri, çoğuzlanım. polymérisation diş. kim. Polimerleşme; "çoğuzlaşma. polymériser gçl. kim. Polimerleştirmek, "çoğuzlaştırmak. polymorphes, kim. Çokşekilli, çokbiçimli. polymorphie diş. Çokşekillilik, bolşekillilik, çokbiçimlilik. polynésien, ne s. vead. Polinezyalı. polynômes, ve er. mat. Çoküyeli, çokterimli. polynucléaires. Çokçekirdekli; topluçekirdekli. polype er. hayb. ve hek. Polip, polypétales. bitb. Çoktaçyapraklı. polypeux,euse s. hek. Polipli, bir polip oluşturan, polyphasée s. Çokevreli, "çokfazlı (Courants polyphasés). polyphonie diş. müz. 1. Çokseslilik. 2. Çoksesli türkü yada parça, polyphoniques, müz. Çoksesli; çokseslendirilmiş. polyphonisation diş. müz. Çokseslendirme. polyphoniser gçl. Çokseslendirmek. polypier er. hayb. Polip öbeği, polypore er. bitb. Kavmantarı. polyporées diş. ç. bitb. Kavmantarıgiller. polyptère er. hayb. 1. Çoksaçakh balık. 2. ç. Çoksaçaklıgiller. polysémie diş. dilb. 'Çokanlamlılık, anlam çokluğu. polysémique s. dilb. Çokanlamh, birçok anlamı olan. polystyle s. "Çokdikinli, çoksütunlu (Temple polystyle). polysyllabe,polysyllabique s. dilb. Çokheceli. polytechnicien er. Paris'te Politeknik okulu öğrencisi. polytechnique s. 1. Birçok bilim dalım içine alan (Enseignementpolytechnique). 2. diş. Politeknik yüksek okulu, polythéisme er. toplb. Çoktanrıcılık. polythéistes, vead. Çoktanncı;çoktanrılı (Religion polythéiste). polytonal,e s. müz. Çoktonlu.

polytonalité

1079

polytonalité di;. miiz. Çoktonluluk. polyurie diş. hek. Sidik çokluğu, polyvalence diş. 1. Çokdeğerlilik. 2. Çokanlamlılık. polyvalentes. 1. "Çokdeğerli; birçok değişik işlev yada görevi olan. 2. Çokanlamlı, değişik anlamlı (Mol polyvalent). 3. Birçok değişik ders okutan (Professeur polyvalent). 4. Değişik işlere yada görevlere bakan (Inspecteurpolyvalent). pomiculteur er. Meyveci, meyve yetiştiricisi, pommade diş. Merhem, krem (Frotter la peau avec de la pommade. Pommade pour lustrer les cheveux). § Passer de la pommade à qn: -e yağ çekmek, dalkavukluk etmek, -i öğüp göklere çıkarmak, pohpohlamak, pommader gçl. Merhem sürmek, krem sürmek (Pommader une blessure, ses cheveux). pommard er. Bir tür kırmızı Burgonya şarabı, pomme diş. 1. Elma (Manger une pomme pour le dessert). 2. Elma biçiminde süs, süs topu, topuz (Pomme de lit). 3. (Pomme de terre'in kısaltılmışı) Patates (Un bifteck aux pommes. Pommes frites, pommes vapeur). 4. Direk tepeliği. 5. hlk. Baş, kafa. 6. (Marul ve lahanada) Göbek. 7. mec. Yasak meyve, cennetin yasak meyvesi. § Pomme d'Adam: Gırtlak çıkıntısı, Âdemelması. Pomme de discorde: Anlaşmazlık nedeni. Pomme de pin: Çam kozalığı. Pomme de terre: Patates. Ma pomme, ta pomme: hlk. Ben, sen. Etre aux pommes: hlk. Çok iyi, çok kıyak olmak. Se sucer la pomme: hlk. Öpüşmek, sarılıp öpüşmek. Tomber dans les pommes: Bayılmak, pommé,e s. 1. Toparlak, göbekli (Chou pommé, laitue pommée), l.tkz. Bitirim, üstüne yok, eşsiz, enfes, eksiksiz, kusursuz (Il fait des bêtises pommées). pommeau er. 1. Süs olarak yapılan küçük yuvarlak baş, topuzcuk (Le pommeau d'une canne, d'un sabre). 2. (Eyerde) Ön kaş. pomme de terre diş. Patates (Eplucher des pommes de terre). pommelé,es. 1. Serpme bulutlu (Un ciel pommelé). 2. Bakla kırı (Chevalpommelé). pommeler (se) gsz. 1. (Gök için) Öbek öbek bulutlarla kaplanmak. 2. (Lahana, marul vb. için) Göbeklenmek. pommelle diş. Boru süzgeci, pommer gsz. (Marul, lahana, vb. için) Göbeklenmek (Choux qui commencent à pommer). pommeraie diş. Elma bahçesi, pommette diş. 1. Küçük elma biçiminde süs. 2. Elmacık kemiği (Elle a les pommettes rouges).

pomponner

pommier er. Elma ağacı. pomoculture diş. Meyvecilik, meyve yetiştiriciliği, pomologie diş. *Meyvebilim. pomologue,pomologiste ad. Meyvebilim uzmanı, "meyvebilimci. pompage er. Pompalama (Station de pompage. Pompage des eaux d'égout). pompe diş. 1. Görkem, şatafat (La pompe d'un édifice. La pompe des solennités). 2. Görkemli tören. 3. ed. Tumturak (La pompe d'un style). En grande pompe: Şatafatla, tantanayla (Mariage célébré en grande pompe). Pompes funèbres: Cenaze alayı; cenaze töreni, pompe diş. 1. Tulumba (Pompe à incendie: Yangın tulumbası. Pompe aspirante: Emme tulumba. Pompe foulante: Basma tulumba. Pompe aspirante et foulante: Emme basma tuluma. Pompe pneumatique: Hava tulumbası). 2. Pompa, tulumba (Pompe à essence, pompe à huile). 3. ç. hlk. Pabuç, ayakkabı. § Coup de pompe: Bitkinlik, yorgunluk. A toute pompe: tkz. Son hızla, tüm hızıyla (Filer à toute pompe). pomper gçl. 1. Tulumbayla çekmek, pompalamak (Pomper de l'eau, de l'essence). 2. Emmek, çekmek (Moustiques qui pompent le sang). 3. hlk. İçmek, çekmek (Pomper du vin). 4. mec. Çekmek, almak (La presse pompe toute la sève intellectuelle de la société). S. hlk. Bitirmek, tüketmek, elden ayaktan etmek (Cet effort l'a pompé). pompette s. Hafif sarhoş, çakırkeyf (Il est généralement pompette). pompeusement bel. Görkemle, şatafatla, tantanayla. pompeux,euses. 1. Görkemli, "muhteşem (On lui a réservé un accueil pompeux). 2. ed. Tumturaklı (Un style pompeux, un discours pompeux). 3. Gösterişli, şatafatlı, pompier er. Yangın söndürme eri, "itfaiye eri, * söndürücü, "itfaiyeci, pompier,ère s. 1. Gösterişçi, şatafatçı; iddialı ama tatsız tuzsuz (Peintre, écrivain pompier. Un style pompier). 2. ad. (Terzide) Son düzeltmeleri yapan kalfa. pompiérisme er. (Yazın ve sanatta) Gösterişçilik; tumturakçılık. pompiste ad. Benzinci çırağı, benzinci, pompon er. Toparlak püskül, yuvarlak püskül. § Avoir le pompon, tenir le pompon: (Alaylı) Üstün çıkmak, baskın çıkmak, kazanmak. Avoir son pompon: (Eski) Çakırkeyf olmak, pomponner gçl. Süsleyip püslemek (Une mère qui pomponne sa petite fille). § Se pomponner:

ponant Süslenip püslenmek, takıp takıştırmak, ponant er. (Eski) Batı. ponantais,e5. (Eski) Batılı; batıya değgin, ponçage er. Süngertaşı yada tozla ovup parlatma, ponce diş. 1. Süngertaşı, "ponza (Pierre ponce da denir). 2. (İğnelenmiş örneklerden kopya çıkarmak için bunların üzerinden geçirilen) Renkli toz kesesi, silkme kesesi. 3. Yağlı is mürekkebi. ponceau er. 1. Küçük köprü, tek gözeli köprü, köprücük. 2. Gelincik (çiçeği). 3. Yapma kırmızı boya. 4. s. Gelincik kırmızısı (Soieponceau). poncer gçl. 1. Süngertaşıyla parlatmak (Poncer un marbre). 2. (İğnelenmiş bir örneğin üzerinden) Renkli toz geçirmek; silkme yapmak (Poncer un dessin). 3. Renkli is mürekkebiyle işaretlemek (Poncer une toile). ponceux,euse s. Süngertaşı yapısında, poncif er. 1. İğnelenmiş örnek silkme, resimsilkme, y azısilkme ( Reproduire un dessin avec un poncif). 2. (Güzel sanatlarda) Özgünlükten uzak iş, bayağı iş, basmakalıp iş. poncif,ive s. 1. İğnelenmiş örnekten çıkarılmış (Dessin poncif). 2. mec. İlginç olmaktan uzak, basmakalıp, sanatsız. ponction diş. hek. 1. (İçindeki sıvıyı almak için) Delme, iğneyle su alma, "ponksiyon (Faire une ponction lombaire). 2. (Para) Çekme, alma, önceden alma (Par de fréquentes ponctions, il a réussi à épuiser tout son capital). ponctionner gçl. hek. Delip içerdeki sıvıyı almak (Ponctionner un épanchementpleural). ponctualité diş. "Dakiklik, zamanında gelip bulunma, zamanında davranma, zaman titizliği (Ponctualité d'un employé). ponctuation^. Noktalama (Signes de ponctuation. Mettre, oublier la ponctuation). ponctuel,le s. 1. Dakik, tam zamanında gelip giden, zamanını geçirmeyen (Employé ponctuel. Etre ponctuel à un rendez-vous). 2. Zamanında yapan, geciktirmeyen, savsaklamayan (Il est ponctuel en ce qui concerne ses engagements). 3. Noktaya benzeyen, noktalardan oluşmuş (Une image ponctuelle). 4. Tek noktaya yönelik, tek amaca yönelik (Intervention ponctuelle, opération ponctuelle ). ponctuellement bel. Dakikası dakikasına tam zamanında, zamanını geçirmeden (Arriver ponctuellement à un rendez-vous. Répondre ponctuellement). ponctuer gçl. 1. Noktalama işaretlerini koymak (Ponctuer un texte). 2. Ponctuer qch de qch: Bir şeyi -ile daha belirgin ve çekici duruma getirmek

1080

pont

(Le vieux professeur ponctuait ses phrases d'un coup de poing sur le bureau). pondaison diş. Yumurta mevsimi, yumurtlama süremi. pondérable s. Tartılabilen, tartılır, tartıya vurulabilen. pondéral,e s. Tartıya değgin, ağırlıkla ilgili (Analyse pondérale). pondérateur,trice s. Denge sağlayan, dengeyi sürdüren, dengeleyici (Influence pondératrice). pondération diş. 1. Dengelilik (Pondération des masses sonores à l'orchestre). 2. Denge; dengeleme, dengelenme (Pondération des pouvoirs). 3. Ağırbaşlılık (Faire preuve de pondération. Agir avec pondération). pondéré,e s. 1. Dengeli. 2. Ağırbaşlı (Un homme pondéré). pondérer gçl. Dengelemek, dengede tutmak. pondéreux,euse s. Ağır, ağır çeken, ağır gelen (Marchandises pondéreuses). pondeur,euse s. ve ad. 1. Çok yumurtlayan (Une poule pondeuse). 2. Pondeur de qch: -de çok verimli, -si çok olan (Un pondeur de romans). § Une pondeuse d'enfants: mec. tkz. Çok çocuklu kadın, koynu kucağı çocuk dolu kadın; anaç tavuk, pondoir er. Folluk. pondre gçl. 1. Yumurtlamak (Pondre un oeuf). 2. hlk. Doğurmak (Elle pondait un enfant tous les ans). 3. tkz. Meydana getirmek, ortaya çıkarmak; yazmak (Il pond un roman tous les six mois. Il a pondu un article aujourd'hui). poney er. İng. Küçük boy at, midilli. pongé,pongée er. Hafif ipek tafta, ponje (Femmes vêtues depongés clairs). pongiste ad. Pinpon oyuncusu, pinponcu, masatopu oyuncusu, pont er. 1. Köprü (Franchir, passer, traverser un pont). 2. den. Güverte (Les passagers se promènent sur le pont arrière). 3. (Güreşte) Köpriıf Ecraser le pont. Maintien en pont. Sortie de pont). § Pont aérien: Hava köprüsü. Pont suspendu: Asma köprü. Pont-levis: Kalelerdeki iner kalkar köprü, çekme köprü. Faux pont: den. Sintine güvertesi. Pont aux ânes: 1. Pisagor teoremi, eşek dâvası. 2. Herkesin bildiği basit ve önemsiz şey, bayağılık. Pont de bateaux: Dubalı köprü, tombaz köprüsü. Tête de pont: Köprü başı. Il passera de l'eau sous le pont, il passera bien de l'eau sous ie pont: O zamana dek köprülerin altından çok sular geçer, kim öle kim kala. Couper, brûler les ponts: Köprüleri atmak, bütün köprüleri yakmak, geriye dönüş olanaklarını

pontage

1081

ortadan kaldırmak. Etre solide comme le PontNeuf: Demir gibi sağlam olmak. Faire le pont à qn: -in başarısına yardımcı olmak, -e omuz vermek. Faire le pont: İki tatil günü arasındaki iş gününü de tatile katmak, ulama yapmak. Faire un pont d'or à qn: -e reddedemeyeceği parlak önerilerde bulunmak, büyük olanaklar sağlamak, pontage er. 1. Geçici bir köprü yapma, hemencecik bir köprü kurma. 2. Güverte yapma; geminin güverte durumu. 3,hek.By-pass ameliyatı yapma, iki damar arasına köprü-damar koyma, ponte diş. 1. Yumurtlama (La ponte des poules, des tortues). 2. Bir defada yumurtlanan yumurta sayısı; yumurtalar. 3. er. Bakara ve rulet oyunlarında para süren oyunculardan her biri. 4. er. hlk. Kodaman, önemli kişi. ponté,e s. Güverteli (Vaisseau ponté). pontée diş. Güverteye yüklenen mallar, güverte yükü (Pontée d'un cargot). ponter gçl. 1. Üzerine köprü kurarak geçmek; -e köprü yapmak (Ponter un fossé). 2. -e güverte yapmak (Ponter une barque, une embarcation). 3. (Talih oyunlarında) Para sürmek (Ponter une somme). pontet er. (Silahlarda) Tetik köprüsü (Pontet d'un fusil, d'une carabine). pontife er. 1. Yüksek papaz. 2. tkz. (Alaylı) Patron, ağababa, ağa (Les grands pontifes de la Faculté, de la critique, de la politique). 3. mec. tkz. Kendini beğenmişin teki, kendini bir şey sanan § Le souverain pontife: Papa, pontifiant,e s. Kasıntılı, kendini beğenmiş (Il a un air pontifiant). pontifical,e s. 1. Yüksek papazlara değgin. 2. Papaya değgin (Le/rônepontifical). 3. er. Papa ve piskoposların âyin kitabı, pontificat er. 1. Yüksek papazlık. 2. Papalık. 3. Papalık süresi, pontifier gsz. 1. Dinsel başkan sıfatıyla âyin yapmak. 2. mec. Tumturaklı sözler etmek; °ahkâm kesmek; kasılıp herkese öğütler vermek. pont-1'évêque er. Bir tür peynir, pont-levis er. 1. Kalelerdeki iner kalkar köprü, çekme köprü. 2. mec. Atın birkaç kez üst üste şahlanması; şahlamp durma, ponton er. 1. Dubalı köprü. 2. Kızağa çekilmiş eski gemi; kışla yada cezaevi görevinde eski gemi. 3. Tombaz. 4. Kalafat teknesi, pontonnier er. 1. ask. Köprü kurmakla görevli istihkâm eri, köprücü. 2. Köprü tahsildarı, köprüden geçiş parası alan görevli, pop-corn er. Patlamış mısır, pope er. Slav ortodoks kilisesi papazı, rus papazı.

populo

popeline diş. Poplin kumaş (Chemise en popeline). popote diş. 1. Subaykantini; subay tabldotu. 2. tkz. Aş, çorba; yemek (Faire la popote: Yemek pişirmek, aş pişirmek , çorba kaynatmak). 3. s. tkz. Evine ve ev işlerine düşkün, evcimen, ev kedisi (Tu es encore plus popote que mon mari). popotin er. tkz. Kıç, göt. § Se manier le popotin: Acele etmek, çabuk olmak. Se remuer les popotins: Kıçım oynatmak, populace diş. Ayak takımı; fakir fukara (Une populace en haillons). populacier,ère s. Ayak takımına özgü, ayak takımına yaraşır (Langage populacier, injures populacières). populageer. bitb. Sarı sunergisi. populaire s. 1. Halkın sevdiği, halkın tuttuğu; herkesin tanıyıp sevdiği; *sevilgen, tutulan, *yayılgan (Un artiste populaire). 2. Halka dayalı, halktan gelen (Un gouvernement populaire. Front populaire). 3. Halka özgü (Langage populaire. Croyances, traditions populaires). 4. Halk için; halka yönelik (Art populaire, spectacle populaire). 5. er. Halk. populairement bel. Halk gibi, halkın diliyle (Parler, s'exprimer populairement). populariser gçl. 1. Halka yaymak,halka sevdirmek. Yayılganlaştırmak, sevilgenleştirmek, halka benimsetmek (Populariser un mot, un type). 2. Halka mal etmek, halkın anlayabileceği bir hale getirmek. Yayılganlaştırmak, yaymak (Populariser la science). popularité diş. 1. Yaygın ün, halkça tutulup sevilme *sevilgenlik, *yayüganhk (La popularité d'un chef d'Etat. Acquérir une grande popularité, jouir d'une grande popularité. Perdre de sa popularité). 2. Tutulmâ sevilme, beğenilme, "rağbet (Cette chanson a acquis une grande popularité). population diş. 1. Nüfus (Population d'une ville, d'un pays). 2. Topluluk (Faire un test sur une certaine population). 3. fiz. Yığılım. § Population active: Çalışan nüfus. La population scolaire: Öğrenciler, öğrenci topluluğu. Les populations laborieuses: Emekçiler, çalışanlar, populéum er. Ağrı dindirici bir merhem, kavak merhemi. , populeux,euse s. Kalabalık; nüfusu çok (Rues populeuses; ville populeuse). populisme er. fels. Halkçılık; ayırıcı niteliği ülkücü bir akım olan halkçılık, adına karşın, halkı ancak seçkinlerin yönetebileceği ve tarihe de bu seçkinlerin yön verdiği savındadır. populistes, vead. Halkçı. populo er. tkz. 1. Halk; ayak takımı. 2. Kalabalık,

paquet

1082

insanlar. poquet er. Tohum ocağı, içine birkaç tohumun birden konduğu küçük ocak. porc er. 1. Domuz, evcil domuz (Engraisser un porc avec des pommes de terre). 2. Domuz eti (Manger du porc). 3. Domuz derisi (Valise en porc) .4 .mec. Pis; obur; sefih. § Porc sauvage: Yaban domuzu, porcelaine diş. 1. Çini, porselen (Porcelaine de Sèvres, de Chine). 2. Porselen eşya (Casser une porcelaine). 3. hayb. Katırboncuğu denilen denizkabuğu. porcelainier.ère s. 1. Porselene değgin (Industrie porcelainière). l.er. Porselenişçisi;porseleneşya satıcısı, porselenci, porcelet er. Domuz yavrusu, süt domuzu; süt domuzu eti (Manger du porcelet rôti). porc-épic er. Kirpi (Dans le danger, le porc-épic se hérisse). porche er. 1. Kapı sundurması, kapıcalık. 2. (Yapıda) Giriş, hol. porcher,ère ad. Domuz çobanı; domuz bakıcısı, domuzlara bakan işçi. porcherie diş. 1. Domuz ahırı. 2. mec. Çok pis yer. porcin,e s. 1. Domuza değgin (Race porcine). 2. Domuzu andıran, domuza benziyen (Des yeux porcins). pore er. 1. (Deride) Gözenek (Suer par tous les pores). 2. (Kaya yada taşlarda) Ufak yarık, küçük delik; gözenek, poreux,euse s. Gözenekli, "mesamatlı. porion er. (Kömür ocakları yada petrol kuyularında) tşçibaşı. pornographe ad. Şehvet uyandırıcı kitaplar yazarı, "bahname yazarı, pornographie diş. Şehvet uyandırıcı kitap yada resimler, açık saçık yayın, "bahname, pornographique s. Şehvet uyandırma amacıyla yapılmış yada yazılmış; açık saçık; "müstehcen (Photo, revue pornographique). porosité diş. Gözeneklilik , "mesamatlılık. porphyre er. yerb. 1. Kızıl somaki, porfir. 2. Somaki havaneli. porphyrique s. Kızıl somakili, porfirli; porfire değgin (Roche porphyrique). porphyroïde s. Porfir görünümünde olan, porfiri andırır (Roches porphyroïdes). porphyriser gçl. Somaki havaneliyle ezmek yada tozartmak. porridge er. Yulaf çorbası, yulaf bulamacı, port er. 1. Liman (Port de commerce, de guerre. Entrer dans le port. Navire qui arrive au port). 2. Sığınılacak yer, barınak (Chercher un port dans la tempête). 3. Liman kenti (Marseille, port de la

porte Méditerranée. Habiter un port). 4. mec. Süt limanlık. | Port d'attache: (Geminin) Kayıtlı olduğu liman, bağlama limanı. Port franc: Açık liman. Arriver à bon port: Sağ salim varmak, esenlikle varmak, kazasız belâsız varmak. Arriver au port: Amaca ulaşmak. Faire naufrage au port: Denizi geçip kıyıda boğulmak. Toucher le port: Esenliğe kavuşmak, baraşıya erişmek, port er. 1. Taşıma, yanında bulundurma, üstünde taşıma (Port d'armes. Le port du costume militaire). 2. Davranış; tavır (Cette femme a un port majestueux). 3. Mektup,paket gibi şeylerden alınan) Taşıma ücreti (Payer le port d'un colis, d'une lettre). 4. (Taşıtlarda) Taşıma gücü. 5. (Bitkilerde) Duruş, genel biçim (Port d'un arbre, du peuplier, du lierre). § Port de voix: müz. Ses değiştirme, bir sesten başka bir sese geçme (Chanteuse qui fait des ports de voix). Port en lourd: den. Geminin en çok alabileceği yük, yük hacmi. portable s. 1. Taşınabilir (Un paquet difficilement portable). 2. Giyilebilir, kullanılabilir (Ce complet n'est pas neuf, mais il est encore très portable). 3. huk. Alacaklının oturduğu yerde ödenecek olan (Dette portable). 4. Elde taşınabilir, portatif (Machine à écrire portable). portage er. 1. Taşıma (Leportage des marchandises, du matériel). 2. Yükçülük, "hamallık (Crise du portage, nos porteurs veulent tous repartir). 3. den. Bir parçanın başka bir parçaya dayandığı yer, dayanma yeri. portail er. Anakapı, "cümle kapısı (Portail d'une église, du parc, d'un château). portance diş. (Uçaklarda) Kaldırma gücü. portant er. 1. (Sandık yada bavul için) Sap, kulp. 2. (Tiyatroda) Dekor dayanağı (Portant-lumière: Asdı ışıldak dizisi. Portant-pliant: Yarım kanat, sahnede küçük girinti). portant,e s. 1. Destek, destek olucu; dayanak; ağırlığın üstüne dayandığı (Parties portantes d'un édifice. Murs portants). 2. Sağlığı şöyle yada böyle olan. § A bout portant: Çok yakından; namlu nerdeyse hedefe değecek biçimde (Tirer à bout portant). Etre bien portant: Sağlığı iyi olmak, sağlıklı olmak. Etre mal portant: Sağlığı kötü olmak, sağlıksız olmak, portatif, ive s. 1. Elde taşınabilen, taşınması kolay, taşınır (Un poste de radio portatif. Machine à écrire portative). 2. Sökülüp takılabilir, porte diş. 1. Kapı (Porte d'entrée, de sortie. Porte d'une maison, d'un jardin). 2. (Kale ve surlarda) Kapı (Porte d'une forteresse, d'un château). 3. (Büyük harfle) Babıâli, Osmanlı hükümeti (La

porte-à-faux Sublime-Porte da denir). 4. Utku kemeri, "zafer tâkı (La Porte Saint-Denis et la Porte SaintMartin). S. coğr. Dağ boğazı, argıt, "derbent.§ Le pas de porte: Hava parası. Porte-fenêtre: Balkon yada taraça kapısı. A la porte de: -in pek yakınında, kapısının önünde (La station d'autobus est à ma porte). De porte en porte: Kapı kapı, ev ev; evden eve. Entre deux portes: Ayaküstü, kısa bir süre için, çabucak (Parler à qn entre deux portes, recevoir qn entre deux portes). Défendre, interdire, refuser sa porte à qn: -i evine almamak, -e kapısını kapamak. Ecouter aux portes: Kapı dinlemek. Entrer par la grande porte: 1. Doğrudan doğruya yüksek bir göreve atanmak. 2. Bir göreve kendi yeteneğiyle ve normal yoldan atanmak. Entrer par la petite porte: 1. Bir göreve en küçük aşamadan başlayıp yavaş yavaş yükselmek. 2. Bir işe kendi yeteneğiyle değil de başkalarının desteğiyle girmek. Etre aux portes de la mort: Ölümün eşiğinde olmak. Etre porte à porte avec qn: -ile kapı komşusu olmak. Faire du porte à porte: Kapı kapı dolaşıp malını satmak. Flanquer, foutre qn à la porte: tkz. -i kapı dışan etmek, kovmak. Forcer la porte de qn: -in kapısını kınp zorla içeri girmek. Frapper à la porte: Kapıyı çalmak. Frapper à la mauvaise porte: Yankş kapı çalmak, yanlış yere yada kişiye başvurmak. Gagner, prendre la porte: Kalkıp gitmek, çekip gitmek. Laisser la porte ouverte à qch: -e açık kapı bırakmak. Mettre qn à la porte: -i kovmak, kapı dışarı etmek. Mettre la clef sous la porte: 1. (Dükkân yada işyerini) Kapatmak, artık çalıştırmamak. 2. Gizlice savuşmak. Ouvrir la porte à qch: -e yol açmak, nedenolmak. Ouvrir les portes à l'ennemi: (Kent, kale için) Düşmana teslim olmak. Sonner à la porte: Kapının zilini çalmak. Se ménager une porte de sortie: Bir çıkış yolu bulmak, çare bulmak. Trouver porte close: Gidip de evde bulamamak. porte-à-faux er. (Yapılarda) Desteği, dayanağı bulunmayan bölüm. § En porte -à-faux: 1. Düştü düşecek, yıkıldı yıkılacak durumda (Le rocher est en porte -à-faux, il peut tomber d'un moment à l'autre. Un mur en porte-à-faux). 2. Kararsızlık içinde, ne yapacağını bilmez durumda (J'étais en porte -à-faux, je me suis redressé. Cette décision aventurée l'avait mis en porte-à-faux). porte-aiguilles er. İğne kıskacı, iğnelik, iğne kutusu. porte-allumettes er. Kibritlik, kibrit kabı. porte-avions er. Uçak gemisi, porte-bagages er. (Taşıtlarda) Eşyalık, *yükyeri, eşya ve paket konacak yer, "bagaj (Porte-bagages

1083

portée

d'une bicyclette, d'une voiture). porte-billets er. Kâğıt para cüzdanı, porte-bonheur er. Uğurluk, uğur getireceğine inanılan şey; nazarlık ( Le trèfle à quatre feuilles, le fer à cheval sont des porte-bonheur). porte-bouquet er. Duvar yada bir yere asılabilen küçük çiçek vazosu, çiçeklik, porte-bouteilles er. 1. Şişe altlığı, şişelik. 2. (Süzdürmek için) Şişe süzgüsü. porte-cartes er. 1. Haritanın içine konduğu kılıf, haritalık. 2. Nüfus cüzdanı, kimlik, fotoğraf gibi şeylerin içine konduğu cüzdan, kimlikler cüzdanı, porte-chapeaux er. Şapka askısı, şapkalık, porte-cigares er. Puro tabakası, porte-cigarettes er. Sigara tabakası (Portecigarettes en argent, en or). porte-clefs,porte-clés er. 1. Anahtarlık, anahtar halkası. 2. (Eski) Cezaevlerinde anahtarlan taşıyan gardiyan, porte-couteau er. (Sofrada) Çatal bıçak altlığı, porte-croix er. Ayinlerde haç taşıyan kişi. porte-document er. Pek ince belge çantası, porte-drapeau er. Sancaktar, bayraktar, portée diş. 1. Bir hayvanın bir defada doğurduğu yavru sayısı, karın (La portée d'une chienne). 2. Gemi yükü (Portée en lourd: Geminin yük hacmi). 3. (Mimarlıkta) Dayangaç uzaklığı, kemer açıklığı, atkı açıklığı (La portée de l'arche d'un pont). 4. müz. Nota kağıtlarındaki beşerlik satır çizgileri, "porte. 5. Merminin yada sesin gidebileceği son uzaklık, erim, "menzil (Portée d'un fusil, d'une voix, d'un eri). 6. (El, bakış gibi şeylerin) Uzanabileceği, görebileceği, varabileceği mesafe ( La portée d'un regard, d'une main, d'un javelot). 7. Kavrayış, kavrama gücü (Domaine et portée d'une intelligence. Cela passe la portée d'un esprit). 8. Düzey, seviye (Science à la portée de tous, à la portée des enfants). 9. Güç, kuvvet (Portée d'un argument, d'un mot). 10. Değer, önem (Une décision d'une grande portée). 11. Sonuç, doğacak sonuç (Fais attention à la portée de tes mots. La portée historique d'une prise de position). 12. huk. Kapsam, "şümul (Portée d'un article de loi. Un acte d'une portée limitée). § A portée de, à la portée de: 1. -in erimi içinde, -in erişebileceği yada görebileceği uzaklıkta (On était à portée de javelot. La ferme était déjà à portée de notre vue). 2. -in anlayabileceği düzeyde (Un livre à portée des petis enfants). 3. -in elinin erişebileceği yerde (Mettre un verre à la portée d'un malade). Hors de portée de: 1. -in erimi dışında, -in erişemeyeceği, göremeyeceği yerde. 2. -in anlayamayacağı düzeyde. 3. -in elinin

porte-enseigne

1084

erişemeyeceği yerde, porte-enseigne er. (Eski) Sancaktar, bayraktar, porte-épée er. Kılıç kayışı, kılıç yuvası, porte-étendard er. 1. Sancaktar, bayraktar. 2. Sancak kayışı, sancak yuvası, portefaix er. Yükçü, hamal, porte-fenêtre diş. Pencere görevi de yapan kapı, pencere-kapı; balkon yada taraçaya açılan camlı kapı. portefeuille er. 1. Kâğıt para cüzdanı, cüzdan (Se faire voler son portefeuille). 2. Tahvil; tahviller (Valeur d'un portefeuille. Portefeuille d'une banque). 3. Bakanlık, bakanlık görevi (Le portefeuille des Affaires étrangères). 4. (Eski) Evrak çantası. § Avoir un portefeuille bien garni: Cebi para dolu olmak, porte-greffe er. Üzerine aşı yapılan ağaç. porte-malheur er. Uğursuzluk getireceği sanılan şey; uğursuz sayılan şey yada kişi. portemanteau er. Askılık, askı," portmanto (Accrocher, mettre, suspendre son pardessus, son chapeau au portemanteau). portement er. İsa'nın haçı taşıması ve bunu gösteren tablo. porte-mine, portemine er. Yaylı kurşun kalem, porte-monnaie er. Ufak para cüzdanı, porte-montre er. 1. İçine görülecek biçimde saat yerleştirilen kutu. 2. Üzerine saat asılan küçük yastık, saatlik, porte-parapluies er. Şemsiyelik, şemsiye konacak avadanlık. porte-parole er. 1. Sözcü (Le porte-parole d'un groupe politique). 2. Bir kişi yada düşüncenin sözcülüğünü yapan gazete yada dergi. § Se faire le porte-parole de: -in sözcülüğünü yapmak, porte-plume er. Hokkalem, mürekkepkalemi, kalem ucu takılan sap. porte-queue er. Kuyruklu kelebek, porter gçl. 1. Taşımak (Porter une valise à la main. Mère qui porte son enfant dans ses bras). 2. -si olmak, -e sahip olmak (Porter une barbe noire, porter des cornes). 3. Giymiş olmak (Porter un vêtement bleu). 4. Takmış olmak (Porter une cravate rayée, une bague, une décoration, des lunettes). 5. -i üstünde taşımak (Porter la responsabilité d'un fait). 6. Tutmak, şu yada bu biçimde tutmak (Porter la tête haute, porter le buste droit). 7. Getirmek (Le facteur porte des lettres). 8. Götürmek (La camionnette portait des légumes au marché. Porter un verre à ses lèvres. Porter un différend devant le tribunal). 9. Koymak (Porter la main à sa poche, à son front. Porter de l'argent à la banque). 10. Yazmak, geçirmek,

porter kaydetmek (Porter un nom sur une liste. On a porté cette somme au compte profits et intérêts) .11. Vermek, üretmek (Cet arbre porte beaucoup de fruits). 12. -e yol açmak, neden olmak (Cette décision nous porte un tort considérable). 13. Porter qch sur: Bir şeyi -de toplamak, -e yöneltmek, çevirmek, doğrultmak (Porter son regard sur quelqu 'un. Il a porté toute son attention sur ce problème. Portez votre effort sur ce point). 14. Porter qch à: Bir şeyi -e vardırmak, eriştirmek, çıkarmak (Cette réponse porta sa colère à son paroxysme. Porter un art à sa perfection). 15. Porter qn à qch: a) Birini -e itmek, zorlamak, "sevketmek (Tu nous portes au mal. Cet échec le portera à plus de prudence), b) Birini -e getirmek (Porter un homme au pouvoir). 16. Porter qn à f. qch: Birini -meye itmek, götürmek, zorlamak (L'amour de soi-même porte tout animal à veiller à sa propre conservation. Tout porte à croire que c'est faux). 17. gsz. -e dek gitmek, varmak, erişmek ( Le bruit du canon porte à plusieurs lieues). 18. gsz. Gebeliği...kadar sürmek (La jument porte onze mois). 19. gsz. (Silahlar için) Erimi.. .olmak,... uzaklığa dek ateş edebilmek (Ces canons porteni loin). 20. gsz. Etkili olmak; etkisini göstermek (Mots qui portent. Vos observations ont porté). 21 .gsz. den. -e doğru yol almak, ilerlemek, yön tutmak ( Bateau qui porte au sud, au nord). 22. gsz. Porter sur: a) -e dayanmak (Tout l'édifice porte sur ces colonnes), b) -in üzerinde olmak, bulunmak (L'accent porte sur la dernière syllabe), c) -e çarpmak, vurmak (Il tomba, sa tête porta sur un tabouret), d) -ile ilgili olmak, konusu ...olmak, -i konu almak (Exposé qui porte sur la crise économique). 23. Etre porté sur qch: -e düşkün olmak (Il est porté sur la boisson). § Porter à faux Eğri durmak, çekülünde durmamak. Porter qch à la connaissance de qn: Bir şeyi -in bilgisine sunmak, birini -den haberli kılmak. Porter à la tête: (İçki, koku gibi şeyler için) Başına vurmak. Porter atteinte à qch: 1. -e sekte vurmak; zarar getirmek. 2.-i bozmak; zedelemek. Porter qch au comble: -i en son noktasına vardırmak. Porter qn, qch aux nues: -i çok övmek, göklere çıkarmak. Porter bas l'oreille: 1. Bozulmak, süklüm püklüm olmak, bozum olmak, kulakları düşmek. 2. Paparayı yemek, azarlanmak, kalaylanmak. Porter bien la toile: 1. (Gemi) Yana yatmadan iyi yol almak. 2. İçkiyi iyi kaldırmak, içince hiç yalpalamamak. Porter bien le vin: İçkiyi kaldırmak, içkiye dayanıklı olmak. Porter bonheur à: -e uğur getirmek. Porter des cornes:

porter Boynuzlu olmak, boynuz takmak. Porter del'eau à la rivière: Boşa pala sallamak, akıntıya kürek çekmek, boşuna emek harcamak. Porter des fers: 1. Tutuklu olmak, zindanda olmak. 2. Tutsak olmak Porter envie à qn: 1. -i özlemek, göresi gelmek, göresmek. 2. -i kıskanmak, çekememek. Porter qn dans son coeur: -i sevmek. Porter qn en triomphe: -i omuzlarda taşımak, omuzlar üzerine almak, kaldırmak. Porter du noir: Yas tutmak, karalar giymek, karalara bürünmek. Porter la culotte: (Kadın) Evde onun sözü geçmek, dediği dedik olmak. Porter la guigne à qn: -e uğursuzluk getirmek. Porter la livrée: Uşak olmak, uşaklık etmek. Porter la main sur qn: -e el kaldırmak; -e vurmak, tokat aşketmek. Porter la peine de qch: -in eziyetini, zahmetini çekmek. Öncülüğünü yapmak, önderlik etmek. Porter la robe: Yargıç olmak, yargıçlık etmek. Porter la soutane: Papaz olmak, papazlık etmek. Porter le bada, porter le chapeau: tkz. Ceremeyi çekmek, başkalarının nârına yanmak, sorumluluk sonunda -in üzerine yıkılmak. Porter le deuil: Yas tutmak. Porter le drapeau: Öncülük etmek, önderlik etmek. Porter l'épée: Subay olmak. Porter les armes: Asker olmak, silah kuşanmak. Porter les bouteilles: Fıstıki makam gitmek, pek yavaş yürümek. Porter les patins: Başkasının suçunu üzerine almak.Porter malheur à:-e uğursuzluk getirmek. Porter ombrage à: -e gölge düşürmek, zarar vermek. Porter plainte contre: -den şikâyetçi olmak ; -i resmi makamlara şikâyet etmek. Porter préjudice à: -e halel getirmek, zarar vermek. Porter remède à qch: -e çare bulmak, deva olmak. Porter secours à:-e yardımda bulunmak, -in imdadına koşmak. Porter sa croix: Acı çekmek, dert çekmek. Porter un coup à qn: -e darbe indirmek. Porter un toast: Kadeh kaldırmak, sağlığa içmek. Porter un jugement sur qn: -in hakkında bir yargıda bulunmak. Porter une botte à qn: -e beklenmedik bir anda ve biçimde saldırmak; -e birdenbire güç ve şaşırtıcı bir soru sormak. § Se porter: 1. Taşınmak (Arme qui se porte sur l'épaule). 2. Giyilmek; takılmak (Ces jupes ne se portent plus cette année. Les cravates à pois se portent encore). 3. Sağlığı...olmak (Se porter bien: Sağlığı iyi olmak. Se porter mal: Sağlığı kötü olmak). 4. Gitmek; atılmak, yönelmek (Se porter à la rencontre d'un ami. Se porter en avant). 5. Se porter à qch: -e kapılmak, kendini kaptırmak, vermek (Se porter aux excès). 6. Se porter sur: -in üzerinde toplanmak, -e çevrilmek, yönelmek (Des regards inquiets et curieux se portaient sur nous). § Se porter à des

1085

portrait

extrémités: Aşırılığa, taşkınlığa gitmek. Se porter caution pour qn: -e kefil olmak. Se porter comme le Pont-Neuf: Demir gibi olmak, çivi gibi olmak, sağlığı yerinde olmak. Se porter comme un charme: Turp gibi sağlam olmak. Se porter fort pour qn: -e kefil olmak. Se porter garant pour qn: -e kefil olmak, porter er. İngiliz birası, siyah ve sert bira. porte-savon er. (Musluk yada banyolarda) Sabun konacak yer, sabunluk, porte-serviettes er. Havlu konacak yada asacak yer, havluluk. porteur,euse ad. 1. Dağıtıcı (Porteur de dépêches, de télégrammes, de journaux). 2. Taşıyıcı (Porteur d'eau: Su taşıyıcı, sucu. Porteuse de pain: Ekmek taşıyıcı, ekmekçi). 3. er. (Bir şeyi) Üzerinde taşıyan, getiren "hamil (Billet payable au porteur: Getirene ödenecek senet). 4. er. Yükçü, hamal (Appeler un porteur sur le quai d'une gare). S .s. ve ad. Taşıyıcı, iletici (Un messager porteur d'une bonne nouvelle. Les frères et soeurs du malade sont porteurs de germes. Porteur de microbes, d'une maladie contagieuse. Fusée porteuse). porte-voix er. Boru, sesborusu, "megafon (Crier, hurler dans un porte-voix). portier, ère ad. 1. Kapıcı (La loge du portier. Converser avec la portière). 2. er. (Kuruluş yada kurumlarda) Kapı bekçisi, giriş çıkışları denetleyen görevli (Portier d'hôtel, d'un ministère). portière diş. 1. (Taşıtlarda) Kapı (Voiture à quatre portières. Les portières d'un train). 2. Kapı perdesi (Les portières pendent à plis lourds sur le tapis). 3. s. (Dişi hayvanlar için) Gebe, yüklü, karnında yavrusu olan yada olabilecek yaşta bulunan (Brebisportière). portillon er. Küçük kapı (Portillon automatique du métro). portion diş. 1. Parça, bölüm, kısım (Une certaine portion de la route n'est pas encore macadamisée. La portion la plus misérable de la population). 2. (Yemekte) Belli bir miktar, porsiyon (Portion de viande, de gâteau). 3. huk. Pay , hisse (Portion héréditaire). § Portion disponible: (Mirasta) "Tasarruf nisabı, portionnaire ad. huk. (Kalıtta) Pay hakkı olan, "miras payı sahibi, portique er. 1. Kemeraltı, sütunlu giriş, revak (Portique d'église). 2. fels. Stoacılık, porto er. Portekiz'in ünlü tatlı şarabı porto (Boire un verre de porto). portor er. Sarı damarlı siyah mermer, portrait er. 1. Portre (Portrait de face, de profil.

portraitiste

1086

Faire le portrait d'un enfant). 2. (Eski) Resim, fotoğraf (Se faire tirer le portrait: Resim çektirmek). 3. -in tıpkısı, benzeri (Virginie était tout le portrait de sa mère). 4. hlk. Yüz (Se faire abîmer le portrait). 5. mec. ad. Sözlü yada yazılı betimleme, "tasvir (Faire, tracer le portrait d'une personne). portraitiste er. Portre ressamı, portreci, portraiturer gçl. 1. -in portresini yapmak. 2. -i betimlemek, port-salut er. İnek sütünden yapılan bir peynir, portuaire s. Limanla ilgili, limana değgin (Installations portuaires). portugaises, vead. 1. Portekizli ( Un portugais, une portugaise. Les grands navigateurs portugais). 2. er. Portekizce,^Portekiz dili. 3. diş. Bir tür istiridye. 4. diş. hlk. Kulak (Les portugaises ensablées). portune er. hayb. Çağanoz, çingene yengeci; çalpara. pose <% 1. Yerleştirme, koyma, yerine koyma (La pose des rideaux, cérémonie de la pose de la première pierre). 2. Duruş, tavır, °poz (Prendre une pose). 3. Kurum, çalım, gösteriş (Elle reste parfaitement naturelle, dénuée de la moindre pose). 4. (Fotoğrafçılıkta) Merceğin açılış süresi, posé,e s. Ağırbaşlı (Un homme posé). § A main posée: Ağır ağır, özenle, posément bel. Yavaş yavaş, acele etmeden (Parler, lire posément). posemètre er. Işıkölçer. poser gçl. 1. Koymak (Poser un livre sur une table. Poser ses valises à terre). 2. Yerleştirmek, yerine koymak (Poser des rideaux, poser une serrure). 3. Ortaya çıkarmak (Votre cas pose un problème délicat). 4. Poser qn: -e değer kazandırmak; ciddi bir hava vermek (La Légion d'honneur a beaucoup contribué à le poser dans le monde. L'habit noir pose un homme). 5 .gsz. Poz vermek (Vous allez poser sur ce canapé). 6. gsz. Kurum satmak, kurumlanmak, kasılmak (Il pose à chaque instant quand il est avec des amis). 7. gsz. Poser à qn: Kendine... süsü vermek, -gibi geçinmek (Poser au patron, au savant). 8. gsz. Poser sur qch: -e dayanmak (Poutre qui pose sur une traverse). § Poser des fondements: Temel atmak. Poser les armes: Silahları bırakmak, savaşa son vermek. Poser culotte: hlk. Yüznumaraya gitmek. Poser pour la galerie: Fiyaka satmak, kasılmak, çalım satmak. Poser sa candidature: Adaylığını koymak, aday olmak. Poser un lapin à qn: tkz. -i bekletip gelmemek, geleceğim diye -e söz verip gelmemek. Poser un

position principe: Bir ilke koymak. Poser une question à qn: -e bir soru sormak. § Se poser: 1. Konmak (Oiseau qui se pose). 2. Yere inmek (A vion qui se pose). 3. Ortaya çıkmak, karşıya çıkmak (Le problème se posera dans tous les cas. La question qui se pose). 4. fels. Doğrulanmak, kendini göstermek, varlığını ortaya koymak (Le moi se pose en s'opposant). 5. Se poser en,comme: ... olarak geçinmek, ... gibi geçinmek, kendine ...süsü vermek; -lik taslamak (Il se pose en médecin. L'artiste qui se pose comme un être d'exception). poseur, euse ad. 1. Döşeyici, yerleştiriri (Poseur de pavés, de rails, de parquets). 2. s. ve ad. Gösterişçi, kasılgan, pozcu (Elle est un peu poseuse). positif,ive s. 1. Gerçek, itiraz götürmez, kuşku olmayan (C'est un fait positif). 2. Deneysel, deneylere dayanan (Connaissance positive, sciences positives). 3. Pratik yarar sağlayan, olumlu, somut sonuçlar veren; gerçekçi, düşe kapılmayan (Les Anglais n'estiment que la politique positive. C'est un esprit positif). 4. Yapıcı; olumlu, "mœbet (Une action positive, une idée positive). S. mat. Artı (Le signe positif). 6 . f i z . kim. biy. Pozitif, artı yüklü, artı (Electricité positive, charge positive, nombres positifs). 7. dilb. Olumlu (Proposition positive), 8. er. Pozitif resim, beyaz (Epreuve positive de denir). 9. er. (Eski) Küçük org (Un positif à pied). position diş. 1, Durum (Les bras en position horizontale. Etre dans une position critique). 2. Sıra (Ce concurrent occupe toujours la première position au classement général). 3. (Bir şeyin bulunduğu) Yer; konum (La position des mots dans une phrase. La position d'un navire, d'un avion). 4. ask. Mevzi; siper ( Occuper une position fortifiée. Attaquer les positions ennemies). S. coğr. Konum; durum. 6. Mevki, orun (Elle rêvait de hautes positions. Un homme dans sa position ne peut se compromettre). 7. Kişisel görüş, düşünce, kanı, anlayış (LapositiondeSartresurleproblème de la liberté. On a demandé au directeur de définir sa position). 8. Sunma, sunuluş, ortaya atma, ortaya atılış (La position d'un problème). 9. Tavır (Prendre une position défavorable). 10. ç. huk. Özlük işleri, sicil durumu (Les positions d'un fonctionnaire public). 11. (Bankacılıkta) Hesap durumu (Demander sa position). § La prise de position: Tavır takınma, tavır alma. Etre dans une position intéressante: Gebe olmak. Etre en position de f. qch: -cek durumda olmak, -cek güçte olmak. Prendre position contre: -e karşı cephe

positionnement almak. Rester sur ses positions: Hiçbir ödün vermemek, düşünce ve isteğinde ayak diremek, positionnement er. 1. "Konumlama, istenilen biçimde yerleştirme. 2. Hesap durumunu belirleme. 3. Piyasa durumunu saptama, piyasasını belirleme, positionner gçl. 1. (Teknik) -i istenilen biçimde yerleştirmek, "konumlamak, takmak (Positionner une pièce). 2. (Bankacılıkta) Hesap durumunu belirlemek (Positionner un compte en banque). 3. Piyasa durumunu saptamak, -in piyasasını belirlemek (Positionner un article). positivement bel. 1. Kesin olarak, tam olarak, doğru olarak (Je ne le sais pas positivement). 2. Artı elektrikle (Particules chargées positivement). positivisme er. fels. Olguculuk, "pozitivizm, positiviste .v. ve ad. fels. Olgucu, "pozitivist. positivité diş. 1. Olumluluk. 2. Deneysellik, deneylere dayanma. 3. (Elektrikle) Artıyüklülük, artı yüklü olma. posologie^, hek. *Düzembilim, düzem bilgisi, bir ilacın değişik işler için kullanılacak miktarını gösteren bilgi, possédante s. ve ad. Varlıklı; parası ve malı mülkü olan (Classe possédante. Ils étaient tous des possédants). possédée s. 1. Cin tutmuş, şeytan çarpmış, perili, cinli (Une femme possédée). 2. Tutkun, vurgun. 3. Possédé deqn: a) -e karışmış, çarpılmış, tutulmuş(Femmes possédées du démon, du diable) b) -e vurgun, tutkun, gönlünü kaptırmış (Etrepossédé d'une femme). 4. ad. a) Cinli, perili (Exorciser un possédé), b) Vurgun, tutkun, âşık (Il est un vrai possédé). posséder gçl. 1. -si olmak, -içinde bulundurmak, -e "sahip olmak (Posséder de l'argent, des propriétés. Une nation qui possède une puissante armée). 2. -i çok iyi bilmek (Posséder un art, une langue, un métier). 3. Posséder qn: tkz. -i aldatmak, kandırmak, oyuna getirmek (Il nous a possédés). 4. -in bütün benliğini sarmak, içine işlemek (La jalousie le possède). § Posséder une femmé: Bir kadınla yatmak, cinsel ilişkide bulunmak. Se faire posséder: Aldatılmak, kandırılmak, oyuna gelmek. § Se posséder: Kendini tutmak, kendine egemen olmak (Il ne pouvait plus se posséder). possesseur er. l.huk. -i elinde bulunduran, *elmen, "zilyet. 2. -i bilen, içinde saklayan; sahip (Possesseur d'un secret). possessif,ive s. dilb. 1. İyelik gösteren, iyeliğe değgin (Adjectifs possessifs: İyelik sıfatları. Pronoms possessifs: İyelik adılları). 2. er.

1087

possible

Tamlayan durumu, iyelik öğesi, possession diş. 1. Elinde bulundurma, elinde tutma, *elmenlik, "zilyetlik (Possession dérivée: Fer'i zilyetlik. Possession en propre: Asli zilyetlik. Possession immédiate: Doğrudan doğruya zilyetlik. Possession médiate, possession indirecte: Dolayısıyla zilyetlik. Possession originaire: Asli zilyetlik). 2. Kavuşma, ele geçirme, elde etme; sahiplik (La possession du beau, de la vérité. La possession d'un coeur). 3. (Bir kadınla) Yatma, cinsel ilişkide bulunma. 4. Cinlenme, perilenme (Je subis le phénomène que les thaumaturges appelaient la possession). 5. Mal mülk, elde bulunan mallar. 6. Sömürge. 7. dilb. İyelik. 8. Çok iyi bilme (Possession d'une langue étrangère). § Avoir qch en sa possession: -si olmak, -i elinde bulundurmak, -e "sahip olmak. Etre en possession de qch: -si olmak, -i elinde bulundurmak, -e sahip olmak. Etre en la possession de qn: -in olmak, -e ait olmak. Etre en possession de toutes ses facultés: Tüm yetileri yerinde olmak, bilinci yerinde olmak, bunamış falan olmamak. Prendre possession de qch: 1. -i almak, ele geçirmek, elde etmek (Il est allé prendre possession de sa voiture). 2. (Bir yere) Kendi eviymiş gibi yerleşmek, -e postu atmak, çulu sermek ( Prendre possession d'une chambre). Reprendre possession de soi-même: Kendine gelmek, kendini toplamak, ayılmak, possessivité diş. ruhb. İyelenmecilik, "temellük, possessoire s. huk. 1. Zilyetliğe değgin "elmenliğe değgin (Action possessoire: Zilyetlik dâvası). 2. er. Zilyetlik hakkı, elmenlik hakkı, possibilité diş. 1. Olanak, "imkân (Je ne vois pas la possibilité de réaliser ce projet). 2. Olasılık, "ihtimal (Il n'y a que deuxpossibilités. Envisager toutes les possibilités). 3. ç. Son güç, sınır, tüm olanak (Connaître ses possibilités. Chacun doit payer selon ses possibilités). § Avoir la possibilité de f. qch: -mek olanağı bulunmak. Donner à qn la possibilité de f. qch: Birine -mek olanağı vermek, sağlamak. possible s. 1. Olanaklı, olabilir, olanak içinde, "mümkün (Ministre a rendu possible la sortie des devises). 2. Usa yatkm, benimsenebilir, kabul edilebilir (Une hypothèse parfaitement possible). 3. Gerçekleşebilir, gerçekleştirilebilir (Votre entreprise est possible). 4. Olası, olasılık içinde, "muhtemel ( La chute possible du gouvernement). 5. Olabilecek, yapılabilecek, bütün, ne var ne yok (ila fail toutes les bêtises possibles et imaginables avant de se marier. Il a tiré tout l'argent possible de son créancier, puis il s'est enfui). 6. Dayamlabilir;

postage

1088

çekilebilir, katlanılabilir; elverişli, uygun (L'atmosphère de la maison n'était vraiment pas possible). 7. bel. Belki, olabilir, mümkün (Irezvous à la mer cet été?-Possible.). 8. er. Olabilen, elden gelen, mümkün olan (Faire son possible, faire tout son possible: Elinden geleni yapmak). § Au possible: Olabildiğince, son derece, çok (Ilest gentil au possible). Autant que possible: Elden geldiğince, "mümkün mertebe (Autant que possible, vous écrirez lisiblement). Dans la mesure du possible: Elverdiğince, olanaklar oranında. Dès que possible, aussitôt que possible: Elverir vermez, mümkün olur olmaz, hemen, derhal. Le plus... possible: (Sıfat yada belirteçle) Mümkün olduğu kadar ...,elden geldiğince... (Roulez le plus lentement possible. Le plus vite possible. Le plus tôt possible, le plus tard possible. Le bateau a pris le plus grand nombre possible de personnes). Le plus de... possible: (Adla) Mümkün olduğu kadar çok... (Liez avec ces gens le plus de liens possibles). Le moins... possible: (Sıfat yada belirteçle) Mümkün olduğu kadar az... (Il vient le moins souvent possible). Le moins de... possible: (Adla) Mümkün olduğu kadar az... (Il faut courir le moins de risques possible). postage er. Postalama, postayla gönderme; postayı gönderme. postal,e s. Postaya değgin, postayla ilgili (Boite postale, carte postale, chèque postal, colis postai). postclassique s. Klasiksonrası, klasiklersonrasi (Littérature postclassique). postcommunion diş. Kilisede Kudas ayininden sonra papazın okuduğu dua. postdate diş. (Resmî yazışmalarda bir yazının üzerine konan) İleriki tarih, postdater gçl. -e bir ileriki tarih atmak (Postdater une lettre, un chèque) poste diş. 1. Posta yönetimi, posta (Un employé des postes. Poste aérienne. Envoyer un colis par la poste). 2. Postane (La poste ouvre à huit heures. Aller àlapostepour toucher un mandat). 3. (Eski) Yollarda at değiştirilen konak, menzil (Chevaux de poste. Le maître de poste vint lui dire qu'il n'y avait pas de chevaux). 4. (Eski) İki konak arasındaki uzaklık, konak, menzil (Je dois faire aujourd'hui vingt postes sans manquer). § Posterestante: Bekler-posta, postrestant. Courir la poste: (Eski) Çok hızlı gitmek, Padişaha sanki kelle götürmek. Comme une lettre à la poste: Kolaycacık, çabucak, hemencecik, poste er. 1. ask. Kol, karakol (Placer des postes le long de la frontière. Occuper un poste abandonné par l'ennemi). 2. Polis karakolu (Les agents ont

postillonner conduit au poste plusieurs manifestants. Passer la nuit au poste). 3. Belli bir işe ayrılmış yer; göz, bölüm,"kabin (Postedepilotaged'unavion, d'une fusée. Poste de commande). 4. Radyo (Un poste portatif. Poste à transistors). 5. Makina, alet, aygıt (Poste de radio, poste de télévision). 6. İş, görev, mevki, "makam (Occuper un poste élevé. Etre nommé à un poste). 7. ask. Nöbetçi; nöbetçi eri, nöbetçi birliği (Doubler, installer, relever un poste). 8. Çalışma süresi, süre, posta, vardiya (Trois ouvriers y travaillent à raison de trois postes de huit heures par jour). 9 (Muhasebe) Kalem (Classement des postes du bilan. Postes de l'actif et du passif). poster gçl. 1. Postaya vermek, postalamak (Poster une lettre, un colis). 2. (Biryerebekçi,gözcü,vb.) Dikmek (Poster une sentinelle. Poster des policiers autour d'une maison). postérieur,e s. 1. Sonraki (Un testament postérieur annulait en partie les dispositions du premier). 2. Arka (La partie postérieure de la tête). 3.dilb. Art, kalın (A postérieur). 4.' Postérieur à: -den sonra gelen (Les poètes français postérieurs à Hugo). 5. er. tkz. Kıç, göt (Tomber sur son postérieur). postérieurement bel. 1. Sonradan, daha sonra. 2. Postérieurement à: -den sonra (Un acte établi postérieurement à un autre). posteriori (à) bel. lat. mant. Sonsal, "aposteriori (Raisonner à posteriori). postériorité diş. Sonrahk. postérité diş. 1. Gelecek kuşaklar, sonradan gelecekler (Travailler pour la postérité). 2. Çocuk, torun; torun torba (Mourir sans postérité). postface diş. Sonsöz (Postface d'un livre). postglaciaire s. Buzulçağı sonrası; buzulsonrası; buzlanmasonrası. posthume s. 1. Doğuştan yetim, doğmadan babası ölmüş (Enfant posthume). 2. Yazarı öldükten sonra yayımlanan (Oeuvreposthume). postiche s. 1. Yapma, takma (Avoir des cheveux postiches, une barbe postiche). 2. Yapmacık gereksiz (L'élégance postiche me déplaît). 3. Uyduruk, sahte, gerçek olmayan (Talents postiches). 4. er. Yapma süs. 5. diş. tkz. Kavga, dövüşüp sövüşme (Faire une postiche: Kavga çıkarmak, hır çıkarmak). postier,ère ad. Posta memuru, postacı, postillon er. 1. Posta arabası sürücüsü, posta sürücüsü (Le postillon fit claquer son fouet). 2. Konuşurken ağızdan sıçrayan tükrük (Lancer des postillons en parlant). 3. Bir tür fransız şarabı, postillonner gsz. (Konuşurken) Tükrük sıçratmak

post-industriel

1089

(Il me postillonne dans la figure). post-industriel,le s. Sanayisonrası, sanayileşme sonrası (Sociétépostindustrielle). post-natal,e s. Doğumsonrası (Examen médical post-natal, mortalité post-natale). postopératoires, hek. Ameliyatsonrasi (Traitement postopératoire). postposer gçl. 1. Devrikleştirmek, devriklemek (Postposer le sujet). 2. (Bölgesel) Ertelemek, daha sonraya bırakmak, postposition diş. dilb. 1. tlgeç. 2. Devrikleme, bir sözcüğü alışılmışa aykırı olarak başka bir sözcükten sonra getirme, postromantique s. Romantizmsonrası,coşumculuk sonrası (Littérature postromantique). postscolaire 2. Okıılsonrası (Enseignement postscolaire> post-scriptum er. 'Katıntı, "haşiye, bitirip imzaladıktan sonra mektuba katılan ek yazı. postsyncronisation diş. (Sinemacılıkta) Sonradan seslendirme. postsyncroniser gçl. Sonradan seslendirmek (Postsyncroniserunfilm). postulant,e ad. 1. (Bir göreve) Girmek isteyen, istekli, dilekli, "talip. 2. Bir manastıra girmek isteyen kimse, postulat er. mant. mat. Konut, "postulat, bir tanıtlamada kabul edilmesi gereken ön gerçek (Lespostulats d'Euclide). postulation diş. 1. (Eski) İstek, dilek, "talep. 2. huk. Vekillik etme, vekil olma. postuler gçl. 1. İstemek, ardından koşmak, talep etmek (Postuler un emploi). 2. İlke olarak ileri sürmek, öngerek olarak ortaya atmak (Rousseau postulait la bonté naturelle de l'homme). 3. gsz. huk. Postuler pour: (Dâvada) -e vekillik etmek, -in vekili olmak (Postulerpour un client). posture diş. 1. Beden duruşu; duruş, tavır (Il était assis dans une posture inconfortable). 2. mec. Durum (Etre en bonne posture, en mauvaise posture. La chute du gouvernement l'a mis en mauvaise posture). pot er. 1. Çömlek, tencere (Mettre le pot au feu. Anse, couvercle d'un pot). 2. Testi; güğüm; küçük küp (Potàeau. Pot à beurre, pot à confitures). 3. Pot de: Bir küp... bir testi... bir güğüm (Pot de yaourt, pot d'eau chaude, pot de beurre). 4. Oturak (Mettre un enfant sur le pot). S. hlk. Bir kadeh içki, bir tek (Boire un pot). 6. (Pokerde) Ortadaki para (Ramasser le pot). 7. tkz. Kıç, popo. 8. tkz. Şans. § Pot de chambre: Oturak. Pot d'échappement: (Motorlu araçlarda) Susturucu. Pot de fleurs: Saksı. Pot au noir: Çok koyu sis,

poteau

karanlık; tehlikeli durum. A la fortune du pot: (Yemek için) Allah ne verdiyse, evde ne bulunursa (Manger à la fortune du pot). En deux coups de cuiller à pot: El çabukluğuyla, kaşla göz arasında. Avoir du pot: tkz. Şanslı olmak. Découvrir le pot aux roses: Bir işin gizini bulmak, gizlisini saklısını öğrenmek; -i aydınlığa kavuşturmak, ortaya çıkarmak. Etre sourd comme un pot: Küp gibi sağır olmak. Mettre la poule au pot: Geçinecek kadar bolluğa kavuşmak, evde tencere kaynatmak. Payer les pots cassés: Zararı yüklenip ödemek. Prendre unpot:fA:z. Bir kadeh içmek, bir tek atmak. Se manier le pot: tkz. Acele etmek. Tourner autourdu pot: Lafı ağzında geveleyip durmak, baklayı bir türlü ağzından çıkarmamak, açık konuşmamak, potable s. 1. İçilir, içmeye elverişli, içilebilir (Eau potable). 2. İçilmeyecek gibi değil, eh içilebilir (Ce vin est potable). 3. tkz. Fena değil, orta, şöyle böyle (Son livre est potable. Son travail est à peine potable). potache er. tkz. Liseli, kolejli, potage er. Çorba (Potage aux légumes) § Pour tout potage: Topu topu (Les femmes dont les maris ont six mille francs d'appointements pour tout potage). potager er. Sebze bahçesi, bostan, sebzelik, potager,ère s. 1. (Bitkiler için) Yenilebilir, yenilir (Plantes, racines potagères. Betterave potagère). 2. Sebze yetiştirilen, zerzavat ekilen (Jardin potager: Sebze bahçesi). 3. Sebzeye değgin, sebzeyle ilgili (Culturepotagère). potamochère er. hayb. Irmakdomuzu. potamologie diş. coğr. Akarsubilgisi. potasse diş. kim. Potas. potasser gçl. gsz. tkz. Çok çalışmak, ineklemek (Potasser un examen, sesbouquins. Iln'apascessé de potasser avant son examen). potasseur er. (Öğrenci dilinde) Çok çalışan, inek. potassium er. kim. Potasyum, potassique s. Potasyumlu; potasyuma değgin (Sel potassique, engrais potassiques). pot-au-feu er. 1. Sebzeli sığır haşlaması (Manger du pot-au-feu. Faire cuire le pot-au-feu). 2. Sebze tenceresi. 3. s. tkz. Evine pek bağlı, evcimen, evden çıkmayan, ev kedisi (Elle est tellement potau-feu qu'elle ne sort pratiquement jamais le soir). pot-de-vin er. Rüşvet (Donner des pots-de vin à qn: -e rüşvet vermek). pote er. hlk. Dost, ahbap, arkadaş (C'est un bon pote). poteau er. 1. Direk (Un poteau télégraphique). 2. (Koşu yerlerinde) Çıkış yada varış noktası. 3.

potée

1090

Kurşuna dizileceklerin bağlandıkları direk; darağacı. § Poteau d'exécution: Kurşuna dizileceklerin bağlandıkları direk; darağacı. Au poteau: Asın, ipe çekin, öldürün! Envoyer qn au poteau: -i kurşuna dizmek; idam etmek, potée diş. 1. Küp dolusu, güğüm dolusu, tencere dolusu, testi dolusu (La crème des potées de lait destinées à faire le beurre). 2. mec. tkz. Pek çok, bir sürü (Des potées de malédictions). 3. Türlü, türlü yemeği ( Potée champenoise, potée lorraine). 4. Döküm kalıbı kumu. potelé,e s. Tombul (Un bébé potelé). potence diş. 1. Darağacı (Dresser une potence). 2. Asdma cezası, idam (Il mérite la potence. Etre condamné à la potence). 3. Boy ölçme aleti. 4. (Öteberi asmaya yarar) Sehpa, direk (Une enseigne pendue à une potence). § En potence: T biçiminde (Table en potence). Gibier de potence: İpten kazıktan kurtulmuş. potencé,e s. Sonu T biçiminde, her ucu T biçiminde ( Croix potencée). potentat er. 1. Salt hükümdar. 2. mec. Dediği dedik, zorba ; kral (Le patron dirige son entreprise en vrai potentat. Les gros potentats de l'industrie pétrolière). potentialité diş. 1. Yeterlilik (Le subjonctif peut exprimer la potentialité). 2. Güçlülük, gizilgüçlülük (Potentialité héréditaire). potentielles. 1. Gizil, "meknî (Energie potentielle). 2. dilb. Yeterlik bildiren (Verbepotentiel: Yeterlik eylemi). 3. hek. Etkisi sonradan görülen. 4. er. fiz. 'Gizilgüç, "potansiyel. 5. Güç (Renforcer son potentiel militaire. Le potentiel humain). potentille diş. bitb. Beşparmakotu. potentiomètre er. 'Gizilgüçölçer; direnç ayarlayıcı reostat. poterie diş. 1. Çömlekçilik (La poterie est un art artisanal). 2. Çömlekçi işliği. 3. Çanak çömlek (Des poteries préhistoriques. Poterie émaillée, non émaillée). 4. Kap kacak (Poterie de fer, de cuivre). poterne diş. (Kalelerde, şatolarda, surlarda) Gizli kapı. potestatif,ive s. huk. Yanlardan birinin isteğine bağlı, "iradî (Condition potestative: İsteğe bağlı koşul, "iradî şart). potiche diş. 1. (Çin yada Japon işi) Büyük vazo, yuvarlak porselen vazo. 2. mec. tkz. Ünlü ama bir şeye yaramayan adam. potier er. 1. Çömlekçi. 2. Seramik işleri yapan, yada alıp satan kişi. potin er. 1. Çekiştirme, dedikodu (Certainspotins désobligeants couraient sur lui). 2. Gürültü ( Quel

pouce potin, dans ce marché!). 3. Hırgür, kavga, rezalet (Faire du potin: Kavga çıkarmak, rezalet çıkarmak). potiner gsz. Dedikodu yapmak, onu bunu çekiştirmek. potinier,ère s. ve ad. Dedikoducu, onu bunu çekiştirip duran kimse, potinière diş. Dedikodu yuvası, potion diş. Kaşık kaşık içilecek sıvı ilaç (Potion calmante, purgative). potiron er. bitb. Balkabağı, pot-pourri er. 1. Çeşitli et ve sebzelerden yapılan bir tür yahni. 2. müz. Her kıtası bir başka havadan türkü; her parçası bir başka yerden alınmış müzik. 3. mec. Değişik parçalardan oluşmuş yazı, y amali bohça. potron-jaquet,potron-minet er. Tansökümü, günağarması. § Dès le potron-jaquet: Gün ışır ışımaz, tan sökerken, tanla birlikte, pou er. Bit. § Chercher des poux dans la tête de qn, à qn: -e çatmak için bahane aramak, -ile kavga etmek için olmadık bahaneler yaratmak. Etre laid comme un pou: Çok çirkin olmak. Etre orgueilleux comme un pou: Kendini beğenmişin teki olmak. pouacre s. ve ad. tkz. (Eski) Pis, iğrenç, çirkin, pasaklı. pouah ünl. (Küçümseme yada iğrenme belirtir) Pöh! Pöf! (Pouah! Quelle horreur, vous pouvez manger ça!). poubelle diş. Çöp sepeti, çöp tenekesi (Jeter une assiette cassée à la poubelle). pouce er. 1. (El ve ayakta) Başparmak (Un enfant qui suce son pouce. L'un de ses bas était troué, et l'on voyait son pouce). 2. Eski bir uzunluk ölçüsü, parmak. 3. mec. Un pouce de: Azıcık, bir karış, avuç içi kadar (Unpouce de terrain). § Donner le (un) coup de pouce à qch: 1. -e eliyle şöyle bir dokunmak; -i hafifçe şöyle bir dürtmek (Un jour viendra où il n'y aura plus qu'un coup de pouce à donner). 2. -i hafifçe değiştirmek, bozmak (Il a donné un coup de pouce à l'histoire). Donner un coup de pouce à qn: -e torpil olmak, -i desteklemek, kayırmak. Manger sur le pouce: Ayak üstü birşeyler yemek, acele birşeyler atıştırmak. Mettre les pouces: Direnmekten vazgeçmek, yelkenleri suya indirmek. Ne pas reculer, bouger, avancer d'un pouce: Yerinden kıpırdamamak, olduğu yerde kalmak, tek adım gerilememek. Ne pas perdre un pouce de sa taille: Dimdik durmak, kazık gibi durmak. Se mordre les pouces de qch: -e pişman olmak. Tourner ses pouces, se tourner les pouces: Bomboş durmak,

poucettes hiçbir iş yapmadan durmak, poucettes diş. ç. Parmak kelepçesi, pou-de-soie, poult-de-soie er. Bir tür donuk ipekli kumaş. pouding er. İng. Puding, kuru üzüm karıştırılmış bir tür hamur tatlısı, poudingue er. yerb. Çakıl ve taş kırıntılarının kendi kendine çimentolaşmasından oluşmuş külte, poudre diş. 1. Toz (Le convoi de camions soulevait un épais tapis de poudre). 2. Toz haline getirilmiş katı madde, toz (Poudre de savon. Café en poudre, sucre en poudre, lait en poudre). 3. Pudra (La poudre et le rouge). 4. Barut (La charge de poudre d'une cartouche. Tonneau de poudre). § Coton-poudre: Pamuk barutu. Poudre de perlimpinpin: Davultozu, kocakarı ilacı. Etre vif comme la poudre: Çok canlı olmak, cıva gibi olmak. Faire parler la poudre: Silahları konuşturmak. Jeter de la poudre aux yeux: Göz boyamak. Mettre le feu aux poudres: İşi kızıştırmak, fitillemek; anlaşmazlık çıkarmak, nifak saçmak. N'avoir pas inventé la poudre: Aklı biraz kıt olmak. Réduire qch en poudre: -i tuz buz etmek. Se mettre de la poudre: Pudra sürmek. Se répandre comme une trainée de poudre: Çok çabuk yayılmak, poudrer gçl. 1. Pudra sürmek, pudralamak (Poudrer sa perruque, ses cheveux). 2. (Rıh, toz, vb). Ekmek. 3. gsz. (Kar) Tozdurmak (Il va poudrer: Kar tozduracak). § Se poudrer: Pudra sürünmek, poudrerie diş. Barut fabrikası, baruthane, poudrette diş. Toz gübre, gübre tozu. poudreuse diş. 1. (Kadınlar için) Küçük tuvalet masası. 2. (İçine toz şeker konan) Şekerlik. 3. (Tarımsal ilaçlamada kullanılan) Püskürgeç (Poudreuse à dos). poudreux,ese s. 1. Tozlu (Une route poudreuse). 2. Toz gibi (Une neige poudreuse). poudrier er. 1. Pudra kutusu, pudralık. 2. Barut ve patlayıcı madde yapımında çalışan işçi. poudrière diş. 1. Barutçu dükkânı. 2. mec. Savaşı, kavgası bitmeyen bölge; barut fıçısı ( La poudrière des Balkans). poudrin er. 1. Dalga serpintisi. 2. Puslu gök. 3. Çisenti, yağmur çisentisi, poudroiement er. 1. Tozarma; tozuma. 2. Tozuntu, poudroyer gsz. 1. Tozumak, toz kalkmak (Chemin qui poudroie au passage d'un camion). 2. Altın tozları gibi parlamak (Soleil qui poudroie). 3. gçl. Toz içinde bırakmak (Poudroyer une rue). pouf er. 1. Puf minderi; üzeri deri yada kumaş kaplı, içi iyice doldurulmuş taburemsi oturacak geniş

1091

poule

minder. 2. Kadın etekliğini arkadan kabartmak için kullanılan yastık, pouf ünl. Pattadak, küttedek! (Etpouf! le voilà qui s'étale par terre: Birden pattadak yere seriliverdi.). § Faire pouf: (Çocuk dilinde) Düşmek, pouffer gsz. Gülmekten katılmak, kahkahayı basmak (Elle s'est mise à pouffer). § Pouffer de rire: Gülmekten katılmak. poufiasse,pouffiasse diş. 1. tkz. Orospu. 2. tkz. Şişman, iri yarı kadın, pouillard er. Keklik palazı; sülün palazı, pouillerie diş. 1. Büyük yoksulluk, sefalet. 2. Pis yer, pislikler içinde yüzen yer. pouilles diş. ç. (Yalnız şu deyimde geçer) Chanter pouilles à qn: -e sövüp saymak, ağzına geleni söylemek, verip veriştirmek, iyice bir giydirmek, pouilleux,euse s. ve ad. 1. Bitli (Un mendiant pouilleux. C'est un pouilleux). 2. Sefil (Une maison sordide habitée par quelques pouilleux). 3. Çok pis, pislik içinde (Un bidonville pouilleux). pouillot er. hayb. Öteğen kuşu (Pouillot brillant: Yeşil öteğen. Pouillot de Bonelli: Dağ öteğeni. Pouillot de fitis: Söğüt öteğeni). poulailler er. 1. Kümes. 2. (Tiyatroda) En üst balkon (Prendre une place au poulailler). poulain er. 1. Tay (La jument et son poulain). 2. Etkili bir kimsenin destekleyip özendirdiği genç yazar, sporcu yada öğrenci. 3. (Kamyonlardan) Fıçı indirme kızağı, poulaine diş. den. (Eski) Geminin burnu; gemi burnundaki ayakyolu. § Souliers à la poulaine: Ortaçağda giyilen uzun, sivri ve kıvrık burunlu ayakkabı; çarık, poularde diş. Semirtilmiş piliç, besi pilici, poule diş. 1. Tavuk (La poule glousse, caquette. Poule qui picore du blé. Poule pondeuse, couveuse). 2. (Kimi kuşlarda) Dişi ( Poule faisane: Dişi sülün). 3. (Bilardo, eskrim gibi oyunlarda) Atılım, "hamle. 4. (Kumaıda) Ortaya sürülen para (Gagner la poule). 5. (Sevgi terimi) Tonton, nonoş (Viens, ma poule). 6. hlk. Kapatma, metres (Cet homme grave qui entretient une poule). l.tkz. Orospu. 8. Şampiyonluk için karşılaşacak takım grupları (Poule A. Poule B.) § Mère poule: Anaç, çocuklarına çok düşkün ana, çocuklarını dizi dibinden ayırmak istemeyen ana. Poule d'eau: Sutavuğu. Poule des bois,poule des noisettes: Fındıktavuğu. Poule des steppes: Bağırtlakkuşu. Poule d'essai: Üç yaşındaki tayların katıldığı ilk yarış, tay koşusu. Poule mouillée: Kılıbık; ezik adam, yılgın adam. Quand les poules auront les dents: Çıkmaz ayın son çarşambası; balık kavağa çıkınca. Avoir la chair de poule: (Soğuktan yada

poulet

1092

korkudan) Derisi pütür pütür olmak; tüyleri diken diken olmak. Etre comme une poule qui a trouvé un couteau: Şaşkınlık ve tedirginlik içinde kalmak. Se coucher, se lever comme les poules: Çok erken yatmak, kalkmak. Tuer la poule aux oeufs d'or: Altın yumurtlayan tavuğu kesmek, poulet er. 1. Piliç (Couper le cou à un poulet). 2. Piliç eti, tavuk eti (Poulet rôti. Manger du poulet). 3. (Sevgi terimi) Cici, tonton, nonoş, caniko (Viens, mon poulet, mon petit poulet). 4. tkz. Aşk mektubu (Il apporte des poulets). 5. tkz. Mektup (Il m'écrivait des poulets de cette espèce). 6. tkz. Polis ; gizli polis (Jamais je ne donnerai un homme aux poulets). poulette diş. 1. tkz. Piliç, genç ve güzel kadın yada kız. 2. (Eski) Piliç. 3. Yağ, yumurta sarısı ve sirkeden yapılan bir salça. 4. (Sevgi terimi) Cici, yavru, tonton, nonoş, caniko (Oui, ma poulette). pouliche diş. Dişi tay. poulie diş. fiz. Makara (Poulie qui grince). pouliner gsz. (Kısrak için) Doğurmak, kunlamak, kulunlamak, poulinières. 1. Damızlık (Jumentpoulinière). 2. diş. Damızlık kısrak, pouliot er. 1. bitb. Bir tür nane. 2. Yük arabalarının arkasına konulan küçük bucurgat. poulpe diş. hayb. Ahtapot, pouls [pu] er. "Vuru, "vurum, "nabız (Pouls rapide, lent, pouls fort, faible). § Prendre le pouls: Nabız almak, nabız saymak. Tâter le pouls de: mec. -in nabzını yoklamak, poumon er. Akciğer (Poumon droit, gauche. Maladies du poumon). § A pleins poumons: Ciğer dolusu (Aspirer, chanter, crier à pleins poumons). Avoir des poumons, de bons poumons: 1. Sesi gür ve kuvvetli olmak. 2. Ciğerleri kuvvetli olmak, soluklu olmak (Ce coureur a des poumons). poupard,es. 1. Tombul (Physionomie pouparde). 2. er. Tombul kundak çocuğu. 3. er. (Eski) Taş bebek;bebek, poupart er. Bir tür iri yengeç, poupe diş. (Gemide) Kıç, pupa. § Avoir le vent en poupe: îşi yolunda olmak; işleri kıyak gitmek. poupetdiş. 1. (Oyuncak) Bebek (Jouer à la poupée. La petite fille berçait sa poupée). 2. (Nişan alınan) Küçük kukla. 3. Sargı sarılmış yaralı parmak; parmağa sarılan sargı. 4. Süslü püslü önemsiz kimse, süslü bebek, süs köpeği. 5. Bebek gibi kadın, güzel ve genç kadın yada kız. § De poupée: Küçücük, minnacık (Jardin de poupée). poupin,e s. Bebeği andıran, bebeksi (Figure poupine, un garçon poupin). poupon er. Bebek, kundak çocuğu (Elle portait dans

pour ses bras un poupon). pouponner gsz. 1. Bebek uyutmak, bebeğe bakmak (Elle adorait pouponner). 2. (Kadın için) Sık sık çocuk doğurmak, kucağından hiç bebek eksik olmamak. pouponnière diş. 1. (Çocuk yuvalarında) Üç yaşma kadarki çocukların bulunduğu bölüm, bebek koğuşu. 2. (Bebekler için) Tay tay arabası; •yürüteç. pour er. Leh, lehte olan şey (Le pour et le contre). pour ilg. 1. İçin; uğruna (Travailler pour le succès, mourir pour la patrie). 2. -in yerine, adına (Parler pour son ami. Signer pour le directeur). 3. -e gidecek olan; -e doğru, yönünde (Le train pour Istanbul va entrer en gare. Il s'est embarqué pour Tokio). 4. -e göre, uygun (Ce n'est pas un film pour les enfants). 5. -e karşı (Sa haine pour elle est étonnante. Remède pour telle maladie). 6. -den dolayı, ötürü; nedeniyle, yüzünden, dolayısıyla (Le café est fermé pour réparation. Il est puni pour sa paresse). 7. -e göre, "nazaran, bakılacak olursa, bakılırsa (Il fait un temps merveilleux pour l'hiver). 8. -e kalırsa, -e gelince (Pour moi, la situation est dangereuse. Pour moi, je n'en ferai rien). 9. ...diye, sanılarak (On l'a laissé pour mort). 10. -e; -karşılığında (Ony mange pourvingt francs). 11. -yararına, için; lehinde (Quêter pour les pauvres. Voter pour un candidat). 12.-mesine ...dir (Pour jolie, elle l'est: Güzelliğine güzeldir. Pour respecter, il me respecte: Saymasına, sayıyor beni). 13. Pour...que: (Arada sıfat) Ne denli -se olsun; -de olsa (Pour grands que nous soyons, nous devons respecter les autres: Ne denli büyük olursak olalım, başkalarına saygı göstermemiz gerekir; büyük de olsak, başkalarını saymalıyız). 14. Pour f. qch: a) -mek için (Il travaille pour réussir), b) -diği için, -diğinden dolayı (Il a été condamné pour avoir écrasé une femme). c) -mek üzere (Un insecte qui naît le matin pour mourir le soir), d) -dir diye (Pour être plus âgés, ilsn'ensont pas toujours plus sages: Yaşlılar diye, herzaman daha akıllı değiller, daha akıllıca davranıyor değiller). 15. Pour que: -sin diye, -mesi için (11 travaille jour et nuit pour que ses enfants soient heureux: Çocukları mutlu olsun diye gece gündüz çalışıyor). 16. Pour autant que: -diği oranda, kadarıyla (Pour autant que je le sache: Bildiğim kadarıyla). 17. Pour peu que: Azıcık -sin; yeter ki -sin ( Pour peu que vous le vouliez, vous réussirez: Başarırsınız, yeter ki isteyin; biraz isteseniz, başaracaksınız). 18. Assez...pour: (Arada sıfat) -cek kadar (Il est assez fort pour te battre: Seni dövecek kadar güçlüdür). 19. Trop...pour:

pourboire

1093

(Arada sıfat) -meyecek kadar (Tu es trop paresseux pour travailler: Çalışamayacak kadar tembelsin). § Pour acquit: (Hesapların, faturaların altına yazılır) Ödenmiştir. Pour ainsi dire: Âdeta, dersiniz ki, sanki. Pour autant: Yine de, bununla birlikte. Pour comble: Üstelik, bu da yetmiyormuş gibi. Pour comble de qch: Bu... yetmiyormuş gibi (Pour comble de malheur: Bu felâket yetmiyormuş gibi). Pour ce qui est de: -konusunda, alanında; -e gelince (Il connaît tout pour ce qui est de l'économie. Je ferai tout pour ce qui est de le sauver). Pour de bon: Gerçekten, ciddi olarak, şakasız, ciddi ciddi. Pour des prunes: Kızılay yararma, hiçbir çıkar gözetmeden, pir aşkına. Pour de vrai: Şakasız, ciddi, gerçekten. Pour jamais: Her zaman. Pour la forme: Âdet yerini bulsun diye, laf olsun diye (Parler pour la forme). Pour la montre: Gösteriş için, gösteriş olsun diye. Pour l'amour de: -başı için, aşkına. Pour l'amour de Dieu: Allah rızası için. Tanrı aşkı na. Pour le coup: Bu kez, bu de fa. Pour le faire court: Sözün kısası, uzun lafın kısası, "hâsılı, "velhâsıl. Pour les beaux yeux de: -in güzel gözleri için, güzel hatırı için. Pourl'heure: Şimdilik. Pour lors: Öyleyse, o halde, o zaman. Pour rien: Yok pahasına, pek ucuz. Pour surcroît de: Bu... yetmiyormuş gibi (Pour surcroit de misère, de malheur). Pour telle ou telle raison: Şu yada bu nedenle. Pour un morceau de pain: Yok pahasına, ölü fiyata, çok ucuz. Pour un oui ou pour un non: Sudan bir nedenle, hiç bir yüzünden, incir çekirdiğini doldurmayacak bir şey için. Pour un peu: Az daha, nerdeyse, az kalsın. En tout et pour tout: Topu topu. C'est bien fait pour: -e oh oldu, iyi oldu. Il faut faire l'âne pour avoir du son: Köprüden geçinceye kadar ayıya dayı demek gerek. Pour avoir la moelle il faut briser l'os: Her nimetin bir külfeti vardır. Pour manger la noix il faut casser la coque: Her nimet bir külfet karşılığıdır. Pour un perdu deux de trouvés: Amasyamn bardağı, biri olmazsa biri daha. Pour un moine l'abbaye ne se perd pas: Bir er ölmeyinen ordu bozulmaz, bir kişinin eksilmesiyle dünya batmaz. Pour un point, Martin perdit son âne: Küçük bir ihmal bazan büyük zararlar doğururur. pourboire er. Bahşiş (Donner un pourboire à un garçon). pourceau er. 1. Domuz yavrusu. 2. Zevk ve eğlence düşkünü, sefih (Pourceau d'Epicure de kullanılır bu anlamda). § Jeter des perles à un pourceau: Kel başa şimşir tarak vurmaya kalkışmak, pour-cent er. Yüzde. pourcentage er. Yüzdelik, yüzde oranı, yüzde

pourridié

(Calculer le pourcentage d'un bénéfice, d'un capital). pourchasser gçl. Aramak, ardından kovalamak; bulmaya çalışmak (Pourchasser un criminel, un fuyard. Pourchasser les fautes dans un texte). pourfendeur er. 1. Bir vuruşta ikiye bölen; kesip biçen, öldüren (Un pourfendeur d'enfants). 2. mec. Palavracı. 3. Çatan, saldıran; -e düşman (Un pourfendeur d'abus). pourfendre gçl. 1. (Eski) Bir vuruşta ikiye bölmek. 2. mec. -in işini bitirmek, hesabını görmek, defterini dürmek; -i yıkıp perişan etmek; -e şiddetle çatmak, saldırmak (Pourfendre une révolution, pourfendre les abus). pourlécher gçl. 1. -i bitirmek, tamamlamak (Ileutla patience de pourlécher son chef-d'oeuvre). 2. Yalayıp durmak (5e pourlécher les babines). § Se pourlécher: Yalanmak, dudaklarını yalamak, pourparler er. Görüşme, konuşma, tartışma, "müzakere (Des pourparlers ont été engagés en vue d'un règlement pacifique du problème). pourpier er. bitb. Semizotu, pourpoint er. (Eski) Bir tür erkek hırkası. $ A brûlepourpoint: Ansızın, apansız, birdenbire, pourpre diş. 1. Lâl (renk) 2. Lâl renginde kumaş (Manteau de pourpre). 3. (Şiir dilinde) Kırmızı; kırmızılık (La pourpre de ses lèvres). 4. s. ve er. Erguvan kırmızısı (Une robe pourpre. Un manteau d'un beau pourpre). S. er. hek. Firfir denilen bir deri hastalığı. 6. er. hayb. Purpura, bir tür kavkılı yumuşakça, pourpré,e s. Lâl renginde, firfiri, fırfırlı, pourquoi tlg. ve bel. 1. Neden, niçin (Pourquoi êtes-vous venu? Pourquoi se taire? Pourquoi ce long discours? Il pleure sans savoir pourquoi. Il m'exliqua pourquoi cela était fait). 2. Pourquoi que: (Anlamı daha da pekiştirir) Niçin, neden (Pourquoi que tu as fait ça?). 3 .er. Neden,"sebep (Il m'expliqua le pourquoi de toutes ces opérations compliquées). 4. er. Soru (Il était fort embarrassé par les pourquoi de son jeune fils). pourri,e s. 1. Çürümüş, çürük (Arbre pourri, planche pourrie. Oeufs pourris). 2. Çözülmeye başlamış, erimeye başlamış» dağılmaya başlamış (Glace, neige pourrie. Cadavre pourri). 3. Kötü, sağlığa dokuncalı; çok nemli, çok yağmurlu (Temps pourri, climat pourri. Un été pourri, un hiver pourri). 4. mec. Kokuşmuş, ahlâksız, çürümüş (Une société pourrie. Un homme pourri). 5.Pourride:ïfcz. -siçok,dolu,bol (Ilétait pourri de talents. Il est pourri de fric). 6. er. Sası, çürümüş ey, çürük (Il sent le pourri). pourridié er. Bitkilerde kök hastalığı.

pourrir pourrir gsz. 1. Çürümek; kokuşmak (Le bois de la barque pourrissait lentement dans l'eau. La charogne pourrissait sous l'effet de la chaleur). 2. Bozulmak, kötüye gitmek (La situation économique pourrit). 3. gçl. Çürütmek (L'humidité pourrit le bois). 4. gçl. Ahlâkını bozmak (La richesse a pourri cet homme). 5. gçl. Çok şımartmak ( Cette mère pourrit son enfant). 6. gçl. Mikrop bulaştırmak, çürütüp kokutmak (La gangrène avait pourri sa jambe). § Se pourrir: 1. Çürümek (Pommes qui se pourrissaient à l'humidité). 2. Bozulmak, kötüye gitmek (La situation se pourrit et l'on ne voit aucune issue). pourrissage er. 1,(Kâğıt yapımında) Paçavraların suda çürütülmesi. 2. Çömlekçi çamurunun nemli yerde bekletilmesi, pourrissant,e s. Çürümekte olan (Les carcasses pourrissantes d'un vieux navire). pourrissement er. Bozulma, kötüleşme, kötüye gitme (Le pourrissement de la situation a entraîné une intervention militaire). pourrissoir er. Çürüme yeri. pourriture diş. 1. Çürüme (La pourriture d'une planche). 2. Çürük, çürümüş nesne (Odeur de pourriture). 3. mec. Çürümüşlük, kokuşmuşluk, bozulmuşluk, ahlâksızlık (La pourriture qui règne dans un milieu social). 4. mec. Ahlâksız kimse, bozulup yozlaşmış kimse (Il n'est qu'une pourriture). poursuite diş. 1. Kovalama, ardından koşma (Au terme d'une longue poursuite, le fermier a rattrapé le poulain échappé). 2. Araştırma, arama, ele geçirmeye çalışma (La poursuite du bonheur, de l'argent, de la vérité). 3. huk. Kovuşturma (Poursuite judiciaire. Le gouvernement exercera des poursuites contre ce journal effronté). 4. Sürdürme, sürdürülme, "devam (Lapoursuite des fouilles exige de nouveaux capitaux. La poursuite d'un travail, des efforts, des négociations).S. (Bisiklet) Takip yanşı. § Se lancer, se mettre, se jeter à la poursuite de qn: -i kovalamak, yakalamaya çahşmak. poursuivante ad. 1. -i kovalayan, yakalamaya çalışan, izsürücü (Le malfaiteur a échappé à ses poursuivants). 2.s. vead. huk. Dâvaci (Lapartie poursuivante. Un poursuivant). poursuivre gçl. 1. -ikovalamak (Le chien poursuit le voleur. Poursuivre un homme qui fuit). 2. -i izlemek, -in ardından gitmek (Les journalistes ont poursuivi la vedette jusqu'au pied de l'escalier de son hôtel). 3. -in arkasma düşmek, ardından koşmak, -i ele geçirmeye çahşmak (Poursuivreun idéal, le bonheur, la vérité). 4. -i sürdürmek,

1094

pousse

yürütmek, devam ettirmek, -e devam etmek (Poursuivre un travail, son ehemin, ses études). S. mec. -in yakasını bırakmamak, kafasına takılmak, -e "musallat olmak (Ces images me poursuivirent longtemps). 6. Poursuivre qn de qch: Birini -ile hırpalamak, tedirgin etmek; birine -ile saldırmak, çullanmak ( Elle le poursuivait de sa colère, de ses malédictions, de sa haine). 7. huk. Hakkında dâva açmak, kovuşturma açmak (Je vous poursuivrai en justice pour des dommagesintérêts. Il est poursuivi pour émission de chèques sans provision). pourtant bel. Bununla birlikte, ama, yine de (Ilfaut pourtant avancer). pourtour er. Çevre, dolay (Le pourtour de la place était pavé. Calculer le pourtour d'un quadrilatère). pourvoi er. huk. 1. İtiraz (Pourvoi immédiat: Acele itiraz. Pourvoi simple: Basit itiraz). 2. -e başvurma, daha yüksek bir yargı organına götürme (Pourvoi en cassation: Dâvayı temyiz etme. Pourvoi en grâce: Bir cezanın a f f ı yada hafifletilmesi için yetkili makama başvurma). 3. Dilekçe; dâva dilekçesi (Examiner la recevabilité d'un pourvoi. Pourvoi rejeté). pourvoir gçl. 1. (İş bulma yada evlendirme yoluyla) Yerleştirmek (Bien pourvoir ses enfants. Pourvoir un jeune homme). 2. Pourvoir qn, qch de qch: Birine, bir şeye... vermek, sağlamak; birini, birşeyi -ile donatmak (La nature a pourvu cet homme des plus grandes qualités. Pourvoir une maison du confort moderne). 3. Pourvoir à qch: -i karşılamak, sağlamak, -e bakmak (Pourvoir aux besoins de sa famille). 4. Etre pourvu de qch: -si olmak, -e sahipolmak, -ile donanmış olmak (Ilest pourvu d'une solide imagination). § Se pourvoir: 1. huk. Bir üst yargı organına başvurmak (Se pourvoir devant le tribunal de première instance). 2. Se pourvoir de qch: Kendine gerekli.. .sağlamk, edinmek, almak (5e pourvoir d'aliments, de provisions, de linge). pourvoyeur, euse ad. 1. Azık ve gereç üslencisi, "müteahhit. 2. er. Nişancıya mermi veren topçu eri. pourvu que bağ. 1. Yeter ki, elverir ki (J'accepte les opinions des autres, pourvu qu'ils me laissent penser ce que je veux). 2. (Dilek anlatmak için) Bir -se; -meşin de (Pourvu que je tienne jusqu'à l'aube: Tan sökene dek bir dayanabilsem! Pourvu qu'il pense à rapporter le pain ce soir: Bu akşam bari ekmek getirmeyi düşünse! Pourvu que ce froid ne dure pas: Bu soğuk sürmesin de!). poussah,poussa er. 1. Hacıyatmaz. 2. mec. Şişko, pousse diş. 1. Bitme, çıkma (La pousse des cheveux,

pousse-café

1095

la pousse des dents). 2. Yeşerme, filizlenme (La pousse des feuilles, des plantes). 3. Filiz. 4. Tomurcuk (Les arbres laissaient entrevoir de jeunes pousses). 5. (Atlarda) Soluğan hastalığı (Ce cheval a la pousse).6. (Şarapta) Bulanma, bozulma. pousse-café er. Kahve içildikten sonra alman küçük bir kadeh içki. poussée diş. 1. İtme, itiş; zorlama, bastırma, "tazyik (La poussée de la foule. Résister aux poussées de l'ennemi). 2. Tepi (La poussée de l'instinct, de l'élan vital). 3. mec. Birdenbire ortaya çıkma, fışkırma, patlama (Lapoussée révolutionnaire du dix-septième siècle). 4. Birdenbire yükselme, fırlama (Les prix ont subi une brusque poussée). 5. (Sayrılık için) Birdenbire dökme, çıkarma; birdenbire yükselme, (Poussée de furoncle. Poussée de fièvre). pousse-pousse, pousse er. Uzakdoğuda, bir kişi tarafından çekilen iki tekerlekli hafif araba, çekçek. pousser gçl. 1. İtmek; atmak (Pousser quelqu'un dehors par les épaules. Pousser du pied un objet). 2. Öne sürmek (Pousser des troupes). 3. Özendirmek, yüreklendirmek, "teşvik etmek (Pousser un élève). 4. Dürtmek (Il me poussait du coude). S. Canlandırmak, canlılık vermek, "hararetlendirmek (Pousser un travail, le feu). 6. Eliyle itip sürmek (Pousser une brouette, une charrue, une voiture d'enfant). 7. Dağıtmak (Le vent pousse les flocons, les étincelles). 8. Uzatmak, taşırmak (Il poussait la voix sur la fin des phrases). 9. Geliştirmek, ilerletmek (Pousser ses travaux). 10. Çıkarmak, atmak, koparmak (Pousser un cri, un hurlement, un soupir, un éclat de rire). 11. Çıkarmak (Enfant qui pousse ses dents). 12. Zorlamak (Pousser un moteur, une voiture). 13. tkz. Çığırmak, söylemek (Pousser une chansonnette). 14. Pousser qch à qch: Bir şeyi -e vardırmak, götürmek (Pousser une idée à la perfection, à l'extrême. Pousser le mépris des convenances au dernier degré). 15. Pousser qch jusqu'à qch; jusqu'à f. qch: Bir şeyi -e dek vardırmak; -meye dek vardırmak, götürmek (J'ai poussé la vertu jusqu'à la rudesse. Pousser l'amour maternel jusqu'à la passion. Il a poussé la gentillesse jusqu'à nous raccompagner en voiture). 16. Pousser qn à qch; à f. qch: Birini itmek, teşvik etmek ; birini -meye itmek, teşvik etmek (Pousser un enfant au vol, au crime.Le besoin d'argent le poussait à voler. Ses parents le poussent à sortir plus souvent). 17. gsz. Bitmek, çıkmak (Le blé pousseau printemps.. L'herben'ypoussepas. Les

poussin dents de l'enfant ont poussé. Ses cheveux, sa barbe poussent très vite). 18. gsz. Boylanmak, boy atmak, büyümek (Un enfant qui pousse bien). 19. Mayalanmak(Le vin pousse) .20. Pousser jusqu'à: -e kadar şöyle bir uzanmak, gitmek (Nous avons poussé jusqu'au Bois de Boulogne). § Pousser qn à bout: -i kızdırmak, sabrını taşırmak, çileden çıkarmak. Pousser à la roue: Yardım etmek, elinden tutmak. Pousser qn en avant: -i öne sürmek. Pousser l'aiguille: Dikiş dikmek. Pousser comme des champignons: Mantar gibi bitmek, çok çabuk çoğalmak. Pousser les choses au noir: İşleri kapkara göstermek, durumun kapkara bir tablosünu çizmek, işleri hep kötümser açıdan yansıtmak. Pousser une botte à qn: -e birdenbire güç ve şaşırtıcı bir soru sormak. Pousser qch loin, trop loin: -i çok ileriye vardırmak, çok ileri götürmek (Pousser loin la plaisanterie, pousser trop loin la logique). § Se pousser: 1. Geri çekilmek; çekilmek (Pousse-toi, laisse-moi passer). 2. Gitmek, varmak (La discussion se poussa fort loin). 3. tkz. Yükselmek, ilerlemek, yüksek bir görev kapmak, kendini göstermek (Cet arriviste ne rate jamais une occasion de se pousser). 4. Birbirini itip kakmak (Ils se poussent) § Se pousser du col: Kasılmak, çalım satmak, kurum satmak, poussette diş. 1. Çocuk arabası. 2. tkz. Tıkanık yolda çok ağır giden araba, kağnı, poussier er. 1. Kömür tozu. 2. (Herhangi bir şeyde) Toz (Poussier de foin, de paille). poussière diş. 1. Toz (La poussière des routes, des chemins. Poussière de charbon. Avaler de la poussière, ôter la poussière, soulever la poussière). 2. Toz parçası (Avoir une poussière dans l'oeil). 3. Une poussière de: Birçok, bir sürü, bir takım (La voie lactée est une poussière d'étoiles). 4.ç. "Küsur (J'ai payé vingtfrancs et des poussières). 5. Kalıntı, döküntü (Lapoussière du passé). § Mordre la poussière: Yere düşmek; yere serilmek. Réduire qch en poussière: Yerle bir etmek, yakıp yok etmek. Secouer la poussière de ses pieds, de ses sandales: Bir daha dönmemek üzere çekip gitmek, uzaklaşmak. Tomber en poussière: Parçalanmak, toprak olmak, poussiéreux,euse s. 1. Tozlu (Route poussiéreuse, souliers poussiéreux). 2. Tozumsu, toz rengi (Chair, teint poussiéreux). 3. mec. Çok eski, tozlanmış, küflenmiş (Ce monde poussiéreux). poussif,ives. vead. 1. (Atiçin)Soluğan. 2.Tıknefes (Un homme poussif. Un gros poussif). 3. mec. İmgeleme gücü zayıf, soluksuz, poussin er. 1. Civciv (Elever des poussins dans la

poussinière

1096

basse-cour). 2. tkz. Yavru, küçük çocuk (Une mère entourée de ses deux poussins). 3. (Sevgi terimi) Cici, yavru, nonoş, tonton (Viens, mon poussin). poussinière diş. Civciv kafesi, poussivement bel. Soluğu tıkanarak; soluk soluğa kalarak (Il montait poussivement la côte). poussoir er. (Zil yada elektrik) Düğme (Poussoir d'une sonnette). pout-de-soie, poult-de-soie er. Bir tür donuk ipekli kumaş. poutre diş. Kiriş; mertek, kalas, direk, yollama (Une poutre métallique. Plafond aux poutres apparentes). poutrelle diş. İnce demir kiriş; kirişçe, pouture diş. Besicilik; hayvanları ağılda besiye çekme. pouvoir gçl. (Yeterlik bildirir) -e bilmek, -mek gücünde olmak (Pouvez-vous soulever cette caisse? Il peut améliorer la situation). § N'en pouvoir plus: Artık yapamamak, dayanacak hali kalmamak. Il se peut que: Ola ki, olabilir ki, belki (Il se peut que je me sois trompé). § Se pouvoir: Olabilmek, mümkün olmak (Croyez-vous qu'il va pleuvoir?-Ça se pourrait bien). pouvoir er. 1. Erk, "iktidar (Venir au pouvoir, tomber du pouvoir, être au pouvoir. Le pouvoir politique). 2. Yetki (Les pouvoirs d'un préfet). 3. Güç (Pouvoir d'achat. Des pouvoirs surnaturels, extraordinaires). 4. Vekâletname (Avoir, donner un pouvoir par-devant notaire. Vérification des pouvoirs). S. Sözügeçerlik, sözgeçerliği; "nüfuz; saygınlık, itibar (La princesse avait un grand pouvoir sur lui). 6. Yönetim biçimi, rejim (Le pouvoir monarchique, démocratique). 7. Hak (Un interdit n'a pas le pouvoir de tester). 8. Yeterlik, ehliyet (Pouvoir de disposition: "Tasarruf ehliyeti). § Abus de pouvoir: Yetkisini kötüye kullanma. Fondé de pouvoir: Vekil, ticari vekil. Plein pouvoir: Tam yetki. Pouvoir d'appréciation du juge: Yargıcın takdir hakkı. Pouvoir discrétionnaire: Takdir yetkisi. Pouvoir exécutif: Yürütme erki, "icra kuvveti. Pouvoir juridictionnel: Yargı erki, "kaza kuvveti. Pouvoir législatif: Yasama erki, "teşriî kuvvet. Pouvoir public: Kamu erki. Avoir pouvoir de: huk. -mek hakkı olmak. Avoir le pouvoir de f. qch: -mek yetkisi, gücü olmak. Avoir plein pouvoir: Tam yetki sahibi olmak, istediğini yapabilmek durumunda olmak. Etre en pouvoir de qn: -in yetkisinde olmak ( Ce n'est plus en mon pouvoir). Etre en pouvoir de f. qch: -cek güçte olmak, -bilecek durumda olmak (Il n'est plus en pouvoir

pratique de me faire du mal). Tomber au pouvoir de qn: -in buyruğu, egemenliği altına girmek, pragmatique s. 1. Günlük olaylara dayanan, uygulamadaki değeriyle ölçülen, *yararcıl (Activité pragmatique). 2. fels. "Kılgıcı, uygulayıcı, pragmacı (La doctrine pragmatique). 3. diş. dilb. Edimbilim. pragmatisme er. fels. 1. Uygulayıcılık, *kılgıcılık, pragmacılık, "pragmatizm; bilgiyi insanın hizmetinde bir araç biçiminde değerlendiren ve kılgılı başarıyı gerçeğin tek ölçütü olarak benimseyen öğreti. 2. Yararcılık, pragmatiste s. ve ad. 1. Pragmacı, "pragmatist, •kılgıcı (La philosophie pragmatiste, un pragmatiste). 2. Yararcı, praire diş. hayb. Yenir bir tür yumuşakça, prairial er. Fransız de vrim takviminde, 20 mayıstan 18 hazirana dek süren dokuzuncu ay (Par une douce nuit de prairial). prairie diş. Çayır (Les vaches paissent doucement dans la prairie). praline diş. Bademşekeri § Cucul la praline (Yada yalnızca la praline): tkz. Gülünç ve modası geçmiş (Ça parait un peu la praline). Avoir la praline en délire: argo. Kamışı kalkmak, kamışı kazık gibi olmak. praliné,e s. 1. Üzerine şeker katmam geçirilmiş (Amandespralinées). 2. Badem şekerli (Chocolat praliné, glace pralinée, crème pralinée). praliner gçl. 1. Üzerine şeker katmam geçirmek. 2. Mikrop ve asalaklara karşı koruyucu bir ilaçla kaplamak (Praliner des racines, des graines). prame diş. (Eskiden) Kıyı koruma gemisi, praséodyme er. kim. Prazeodim. praticabilité diş. Geçilebilirlik, aşılabilirlik, gidip gelinebilirlik (Praticabilité d'un sentier). praticable s. 1. Uygulanabilir, gerçekleştirilebilir (Projetpraticable). 2. Geçilebilir, aşılabilir, gidip gelinebilir (Un ehemin praticable). 3. Gerçek (Arcade praticable. Fenêtre, porte praticable. Décors praticables). 4. er. (Tiyatroda) Gerçek dekor. praticien,ne ad. 1. Sanat yada meslek bilgisini iş halinde kullanan kimse uygulamacı (Les théoriciens et les praticiens). 2. (Yontuculukta) Bir yontunun kabasını alan işçi, taslakçı. 3. hek. Uzman olmayan doktor (Consulter un praticien). pratiquantes, vead. Zahit, bir dinin yasaklarından sakınıp buyurduklarını yerine getiren (Il est croyant mais peu pratiquant. Un pratiquant). pratique diş. 1. Uygulama, kılgı, "pratik, "tatbikat (Connaissance obtenue par la pratique). 2. Kullanış, kullanma; uygulayış, uygulama; yapış,

pratique yapma (La pratique d'un art, d'une technique, de l'escrime). 3. Deneyim, deneme "tecrübe (Ilaune longue pratique de la pédagogie. Il y a loin de la théorie à la pratique). 4. Alışkanlık, moda (C'est une pratique générale). 5. Görenek (Ce sont des pratiques anciennes et odieuses). 6. Davranış, tutum, "hareket (Des geôliers se livraient à des pratiques inhumaines sur les prisonniers). 7. Alıcı, müşteri (Les pratiques d'un magasin, d'une boutique). 8. Görüşme, düşüp kalkma (Eviter la pratique des femmes). 9. huk. Yapılagelen işlem, olagelen muamele, "teamül (Pratique administrative). 10. ç. Amel (Les pratiques religieuses). 11. den. Pratika, geminin sağlık durumunu ve limandan çıkma iznini gösteren kâğıt. § En pratique: Uygulamada; günlük yaşamada (Idées peu exécutables en pratique). Mettre qch en pratique: -i uygulamak, uygulamaya koymak, gerçekleştirmek (Mettre en pratique une doctrine, un principe). pratique s. 1. Uygulamaya, alıştırmaya dayalı, kılgılı, uygulamalı (Travaux pratiques). 2. Kullanışlı, kullanması kolay (Cet appareil est très pratique). 3. İşin rahat ve kolay yanım düşünen, yararını ve çıkarım hemen seziveren (Un homme pratique, une femme pratique). 4. Yarar sağlayıcı (Considérations pratiques). 5. Rahat kolay, iyi (Passez par ici, ce sera plus pratique). pratiquement bel. 1. Uygulamada, uygulama bakımından; kılgılı olarak, iş başında (Apprendre un métier pratiquement). 2. Gerçekte, ashnda, (Théoriquement, on peut être reçu au concours la première année, mais pratiquement il faut compter deux ou trois ans de préparation). 3. Aşağı yukarı, hemen hemen (La situation est pratiquement inchangée). pratiquer gçl. 1. Yapmak, etmek, uygulamak, "icra etmek (Pratiquer une opération chirurgicale, un métier, un art, une méthode, un sport). 2. Alışkanlık haline getirmek (Pratiquer le chantage, le bluff). 3. Açmak; yapmak (Pratiquer une ouverture dans le mur. Pratiquer une piste dans la forêt). 4. -ile görüşmek, ilişki kurmak, düşüp kalkmak (Pratiquer unauteur, une femme). 5. -e sık sık gitmek, gidip gelmek (Pratiquer la montagne). 6. Uygulama alanına koymak, gerçekleştirmek (Pratiquer une doctrine). § Se pratiquer: Yapılmak, uygulanmak. pré er. Çayır, otlak, çimenlik (Mener les vaches au pré. Le gazon des prés). § Aller sur le pré: Düello yapmak. préalable s. 1. Ön, önceden yapılan, önceden çözülmesi gereken (Après un examen préalable,

1097

précautionner

les médecins ont conclu que ce traitement était à déconseiller formellement). 2. Préalable à: -den önceki ; -den önce gelen, olan, yapılan (Argument préalable à l'expérience). 3. er. Önkoşul, vazgeçilmez koşul (Les propositions de paix contenaient un préalable jugé inacceptable). § Au préalable: Önce, her şeyden önce, ilkönce (Les candidats doivent au préalable subir un examen médical). Sans avis préalable: Önceden bildirmeden, haber vermeden, préalablement bel. 1. Önceden, önce; ilkönce, ilk iş olarak (Vous ne ferez rien sans m'avoir préalablement averti). 2. Préalablement à: -den önce. préambule er. 1. Önsöz, giriş, gerekçe, "mukaddeme, "dibace (Le préambule de la Constitution). 2. Giriş konuşması, konuya giriş için söylenen birkaç söz (Après un rapide préambule, le conférencier entra dans le vif du sujet). 3. mec. Başlangıç; ilk belirti (Cette crise risque d'être le préambule à une crise beaucoup plus grave). préau er. 1. (Manastır yada cezaevlerinde) Avlu. 2. (Okullarda) Üstü örtülü teneffüs yeri, kapalı teneffüshane (Les enfants jouent dans le préau). préavis er. Yazdı bildirim ; önceden yapılan bildirim (Il cherche à quitter son usine, mais il n'a pas encore donné son préavis). préaviser gçl. -e önceden yazılı bildirimde bulunmak; -e önceden haber vermek (Préaviser un ouvrier). prébende diş. 1. Papaz ödentisi. 2. mec. Arpalık, parası çok işi az görev (Accepter une prébende). prébendé,e s. 1. (Papazlar için) Ödentili. 2. Arpalıkh. prébendier er. 1. Ödentili papaz. 2. Yağlı kuyruk kapmış, arpalığa konmuş kimse; yiyici (Tous les régimes ont leurs prébendiers). précaire s. 1. Geçici, eğreti (Jouir d'un bonheur précaire). 2. Sağlam olmayan güvenilmez; kararsız, pek oturmamış (ila une santé précaire. Etre dans une position précaire. Le gouvernement n'a qu'une existence précaire). précairement bel. Geçici olarak, iğreti olarak, précarité diş. 1. Geçicilik, iğretilik (Laprécarité des choses d'ici-bas). 2. Güvenilmezlik, kararsızlık, sağlam olmayış, précaution diş. 1. Önlem, "tedbir (Prendre des précautions. Ce serait une bonne précaution que de prendre un imperméable). 2. 'Sakınım, *sakınımlılık, * ihtiyat, "temkin (Parler, agir, marcher avec précaution). précautionner gçl. (Eski) -i uyarmak; korumak,

précautionneusement

1098

esirgemek. § Se précautionner contre qch: 1. -e karşı gerekli önlemlerini almak (Les touristes se sont précautionnés contre les brusques changements de température). 2. Se précautionner de qch: Kendine... sağlamak, almak, bulmak (Il avait dû se précautionner d'une équipe de touristes). précautionneusement bel. Sakınımla, sakimmlikla, "ihtiyatla, "temkinle (Parler précautionneusement). précautionneux,euse s. Sakınımlı, "ihtiyatlı, "temkinli (lise montre très précautionneux). précédemment bel. Önceden, daha önce, eskiden ( Comme nous l'avions dit précédemment). précédent,e s. 1. Önceki; daha önceki, bundan önceki (L'année précédente. J'avais parlé de l'insuffisance de cette théorie dans un article précédent). 2. er. Geçmiş örnek, geçmiş benzer, "evveliyat (Invoquer un précédent). § Sans précédent: Eşsiz, görülmemiş, duyulmamış, eşi benzeri olmayan (Un drame sans précédent est survenu). précéder gçl. 1. -in önünde gitmek (Je vais vous précéder pour vous montrer le chemin. L'avantgarde précède le gros des troupes). 2. -i geçmek, -in önüne geçmek, -den daha ileri gitmek (Il a précédé ses camarades dans la carrière, dans la voie du succès). 3. -den önce gelmek (L'été précède l'automne. Sa mauvaise réputation avait précédé son arrivée). 4. (Tümleçsiz kullanıldığında) Bir önce geçmek (Dans l'exemple qui précède: Bir önce geçen örnekte). préceinte diş. (Gemilerde) Kaplama kuşağı, précepteur. 1. Davranış kuralı ; öğüt, akıl, ders ( Les vieillards aiment à donner des préceptes). 2. Temel ilke, temel kural (Les préceptes esthétiques du classicisme). 3. Dinin buyurduğu şey, dinsel buyruk (Les préceptes de l'Evangile). précepteur, trice ad. 1. Dadı, lala; eğitimci (Bossuet fut précepteur du Dauphin). 2. (Eski) Öğetmen; hoca, usta (Mon précepteur en langue arabique. Il a consenti à être mon précepteur en politique). préceptorat er. Dadılık, lalalık; eğitimcilik, öğretmenlik, hocalık (Il a exercé son préceptorat avec beaucoup de dévouement). précession diş. gökb. Devinme olayı, devinme (Précession générale: Genel devinme. Précession lunisolaire: Ay-gün devinmesi. Précession planétaire: Gezegen devinmesi). prêche er. 1. (Protestan papazının verdiği) Vaiz (Le prêche du dimanche). 2. mec. tkz. Ahlâk dersi, sıkıcı öğütler, prêcher gçl. 1. -i okutmak, öğretmek, yaymak

précipitation (Prêcher l'Evangile). 2. -i öğütlemek, salık vermek (Prêcher l'indulgence, la haine). 3. Hak dinine çağırmak, sokmak (Prêcher les infidèles). 4. -i doğru yola getirmeye çalışmak; -e bol bol ahlâk öğütleri vermek. 5. Prêcher qch à qn: Birine... salık vermek, "tavsiye etmek (Ilprêchait la patience à ses subordonnés). 6. gsz. Va'zetmek, vaiz vermek (Le prêtre monta en chaire pour prêcher). § Prêcher dans le désert: Çölde va'zetmek, duvara söylemek, boşuna çene yormak, boşuna soluk tüketmek. Prêcher d'exemple: Verdiği öğüde göre davranmak, özüyle sözü birbirini tutmak. Prêcher pour sa paroisse, pour son saint: Kendi çıkanna konuşmak, kendi çıkarını savunmak, prêcheur,euses. vead. 1. Vaiz. 2. Başkalarına ahlâk dersi verip duran, öğütçü (Il est trop prêcheur. Quel ennuyeux prêcheur!). prêchi-prêcha er. tkz. İkide bir yok şöyle yap yok böyle yap diye verilen can sıkıcı öğütler, ahlâk dersi, tıraş (Il nous ennuie avec son prêchiprêcha). précieusement bel. 1. Büyük bir dikkatle, özenle (Conserver précieusement des lettres). 2. Aşırı kibarlıkla, kibarlık hastaları gibi (S'exprimer précieusement). précieux, euse s. 1. Fiyatı çok yüksek, pahalı (Tissu précieux, bijou précieux). 2. Değerli (Pierres précieuses: Elmas, zümrüt vb. gibi değerli taşlar. Métaux précieux: Altın, gümüş, platin gibi değerli madenler). 3. Önemli (Les droits les plus précieux de l'homme. Il a apporté une aide précieuse à sa famille). 4. Yararlı, yaran dokunan; el üstünde tutulan, değer ve önem verilen (Un précieux collaborateur. Un ami précieux). S. mec. Yapmacıklı (C'est une femme un peu précieuse. Un style précieux). 6. diş. (Eskiden) Kibar kadın, zarif kadın. 7. diş. Kibarlık budalası, kibarlık hastası kadın, préciosité diş. 1. Kibarlık hastalığı, kibarlık budalalığı. 2. Yapmacık (La préciosité de ses expressions fait sourire). 3 .ed. Özenticilik; XVII. yüzyıl başlarında Fransa'da oluşan aşın özentili ündeşlerle yüklü süslü anlatım, précipice er. 1. Uçurum (A la vue du précipice, il fut pris de vertige). 2. mec. Yıkım, "felâket, uçurum (Etre, venir au bord du précipice. Vous courez dans te précipice). précipitamment bel. Çabucak, hemen (S'enfuir, déloger précipitamment). précipitation diş. 1. İvedilik "acele (Agir avec précipitation). 2. İvecenlik, "acelecilik (Ne confondez pas vitesse et précipitation. Evitez

précipité soigneusement la précipitation). 3. kim. Çökelme, çökme. 4. kim. Çökelti. 5. coğr. Yağış (Précipitations liquides: Yağmur, sis. Précipitations solides: Kar, dolu). précipité er. kim. Çökelek, çökelti, "rüsub. précipité,ei. 1. Hızlı, çabuk (Respirationprécipitée. Des pas précipités). 2. Aceleci; acele edilmiş, aceleye getirilmiş (Tu es trop précipité dans tes décisions. Une démarche précipitée). précipiter gçl. 1. Hızlandırmak, çabuklaştırmak (Précipiter les affaires, sa marche, ses pas). 2. Alaşağı etmek, devirmek (Précipiter une monarchie). 3. kim. Çökeltmek. 4. Précipiter qn, qch de: Birini, bir şeyi -den aşağı atmak (Un fou qui a précipité sa femme du haut de son balcon ). 5. Précipiter qn, qch dans qch: Birini, bir şeyi -e atmak, -in içine atmak (Aucune lecture n'est plus propre à me précipiter dans l'opposition). § Se précipiter: 1. kim. Çökelmek. 2. Hızlanmak, çabuklaşmak (Les battements du coeur se précipitaient. L'action semble se précipiter). 3. Kendini atmak (Se précipiter dans le vide, dans une rivière). 4. Atılmak, koşmak (Quand il vit son père, il se précipita dans ses bras. Il s'est précipité à la porte pour l'ouvrir). S. Se précipiter sur: -e çullanmak, saldırmak, -in üstüne atılmak (Se précipiter sur l'ennemi). 6. Se précipiter de f. qch: -mekte acele etmek, sabırsızlık göstermek (Vous vous êtes précipitée d'aller à Grignan sans votre mari). préciput er. huk. Önvasiyet, "presipü. préciputaire s. huk. Önvasiyete değgin (Avantage préciputaire). précis er. 1. Özet, kısaltma ( Composer un précis des événements). 2. Küçük elkitabı (Précis de géographie générale). précis,e s. 1. Açık, belirgin, °sarih (Idées, notions précises). 2. Kesin, açık ve seçik (Définir d'une façonprécise. User d'un langage précis). 3. Belirli, "muayyen (Il sentait une douleur dans toute la jambe, sans localisation précise). 4. Tam; tam tamına (Il est arrivé à sept heures précises). S. Kısa ve özlü, "veciz (Styleprécis). précisément bel. 1. Açıkça; kesinlikle (Répondre précisément). 2. Tam, tam tamına (Ce n'est pas précisément ce que j'espérais). 3. Evet, öyle (C'est lui qui vous en a parlé?-Précisément). préciser gçl. 1. Belirtmek, belirlemek (Précisez le lieu et l'heure où s'est produit l'accident). 2. Açıklamak, aydınlığa kavuşturmak, aydınlatmak (Préciser un sentiment vague). § Se préciser: Belirlenmek, belirmek, belli olmak, açıklanmak, aydınlığa kavuşmak (La question se précise).

1099

précordial

précision diş. 1. Açıklık, belirlilik, belirginlik, "sarahat (Précision dans la pensée, dans le style). 2. Kesinlik, doğruluk (Une précision mathématique, précision d'un calcul). 3. ç. Açıklama, aydınlatıcı bilgi (Le ministre a donné des précisions sur la réforme agraire. Demander des précisions sur tel ou tel point). § Instrument, appareil de précision: Hassas alet, ince alet. précité,e s. Adı geçen, sözü edilen (D'après la loi précitée). préclassique s. Klasik dönem öncesi; klasikler öncesi (Littérature préclassique). précoce s. 1. Turfanda (Fruits précoces). 2. Mevsimsiz, vaktinden önce ( Cette année, l'automne a été précoce). 3. Erken gelişmiş (Enfant précoce, jeune fille précoce). 4. hek. Erken (Démenceprécoce: Erken bunama). précocement bel. Erken, mevsimsiz, vaktinden önce (Fleur précocement éclose. Enfant développé précocement). précocité diş. 1. Turfandalık (La précocité d'un fruit). 2. Erkenlik, erken geliş, mevsimsizlik (La précocité de l'automne). 3. Erken gelişmişlik (Précocité d'un enfant). précolombien,ne s. Christophe Colomb öncesi (L'Amérique précolombienne). précompte er. 1. Hesaptan düşme, hesaptan indirme, hesaptan kesme. 2. Hesaptan kesilen para. précompter gçl. 1. Hesaptan kesmek, hesaptan indirmek, hesaptan düşmek. 2. Précompter qch sur: Birşeyi -den kesmek, düşmek, indirmek (Le montant de la cotisation ouvrière à la Sécurité sociale est précompté par l'employeur sur le salaire de l'employé). préconception diş. 1. Önyargı. 2. Oranlama bilgi, préconçu,e s. 1. Önceden düşünülüp hazırlanmış (Commencer sans plan préconçu). 2. Önyargıya dayalı, basmakalıp (Idée, opinion préconçue). préconisation diş. Piskoposluğa atanmanın Papaca onaylanması, piskoposluğa atama, préconiser gçl. 1. -i piskoposluğa atamak; -in piskoposluğunu onaylamak (Préconiser un évêque). 2. Övmek, göklere çıkarmak (Un coiffeur le préconisait). 3. Salık vermek, öğütlemek, "tavsiye etmek (Préconiser un remède). préconiseur,préconisateur er. 1. Piskoposluğa atayan, piskopos atama yetkisinde olan (Papa yada kardinal). 2. Övgüler düzen, övgücü. précordial, e s. hek. Yürek bölgesine değgin; göğüsün yüreğe yakın yerlerinde olan (Douleur précordiale).

précurseur

1100

préétabli

précurseur s. ve er. 1. Haberci, önceden haber veren (Signes précurseurs de l'orage). 2. -in geleceğini bildiren, müjdeci (Saint Jean-Baptiste, précurseur du Christ. Les précurseurs du romantisme). prédateur er. 1. (Eski) Soyguncu, yağmacı. 2. hayb. Leşçi; başkasının sırtından geçinen hayvan yada bitki. 3. s. Başkalarının sırtından geçinen (Insectes prédateurs). prédation diş. Başkalarının sırtından geçinme, prédécesseur er. Öncel, "selef (Presque tous les princes savent bien l'histoire de leurs prédécesseurs). prédestination diş. 1. (Dinsel anlamda) Önceden takdir. 2. Yazgı, alınyazısı, "kader (En voyant de telles prédestinations, il est impossible de ne pas croire à une autre vie). 3. Belli bir sonuca doğru götüren hazırlık, prédestinés s. ve ad. 1. Tanrının iyi kulu, alnında ahret mutluluğu yazılı kimse (Selon les Jansénistes, le Christ n'est mort que pour les Prédestinés). 2. Alnında büyük işler göreceği yazılı olan kimse, büyük yazgıların adamı (Je suis prédestiné, j'ai une mission). 3. s. Önceden saptanmış, önceden kararlaştırılmış (Sort prédestiné). 4. s. Prédestiné à: -e yargılı; -e ayrılmış; -e göre hazırlanmış (Un enfant prédestiné au malheur). prédestiner gçl. 1. (Tanrı) -in alnına yazmak; -e önceden iyi yada kötü bir yazgı biçmek. 2. Prédestiner qn à f. qch: Birini -mek için yaratmak; birinin alnına -meyi yazmak; birine -meyi nasip etmek (Ses origines ne le prédestinaient pas à jouer un grand rôle dans l'Etat. Dieu l'avait prédestiné à être un exemple de justice). prédétermination diş. Önceden belirleme, önceden belirlenme; önceden kararlaştırma, önceden kararlaşma.

prédiction diş. 1. Önceden haber verme, "kehanette bulunma (Faire des prédictions). 2. Önceden verilen haber, önceden söylenen şey, önbili, "kehanet, "tahmin (Ses prédictions se sont réalisées). prédilection diş. Yeğleme, üstün tutma, tercih (Prédilection d'une mère pour un de ses enfants). § De prédilection: Yeğlenen, en çok sevilen, tercih edilen (C'est ma lecture de prédilection). Par prédilection: "Tercihen, prédire gçl. 1. Önceden haber vermek, önceden bildirmek (Les prophètes prédirent la venue du Messie. Il a prédit fort exactement le jour et l'heure de sa mort). 2. Prédire qch à qn: Birine -i müjdelemek, önceden haber vermek (On lui prédisait le plus brillant avenir). prédisposer gçl. 1. -i etkilemek (Le jugement d'autrui nous prédispose). 2. Prédisposer qn à qch: Birini -e elverişli kılmak, hazır duruma getirmek,eğilimli kılmak (Lemilieu familialavait prédisposé cet enfant à cette maladie). 3. Prédisposer qn à f. qch: Birini -meye hazırlamak, yöneltmek, eğilimli kılmak (Ilprédisposaitson fils à agir). 4. Etre prédisposé à qch: -e eğilimli olmak, elverişli olmak, yetenekli olmak, "müstait olmak (Un enfant prédisposé au doute, au cancer). prédisposition diş. Anıklık, "istidat; elverişlilik, eğilimlilik (Tu avais hérité de ta mère une prédisposition à être malade comme elle). prédominance diş. Üstünlük, baskınlık, ağır basma ( La prédominance des tons bleus dans un tableau). prédominants s. Üstün, baskın, ağır basan (Le logement est le souci prédominant des jeunes ménages).

prédéterminer gçl. Önceden belirlemek, önceden saptamak, önceden belli etmek (Sa conduite était prédéterminée par l'éducation qu'il avait reçue). prédicant er. 1. Protestan papazı. 2. mec. s. ve er. Söylev çekme meraklısı, herkese ahlâk dersi vermeyi pek seven (L'âge l'a rendu un peu prédicant). prédicat er. dilb. fels. Yüklem, prédicateur er. 1. Vâiz (Bossuet fut un grand prédicateur). 2. mec. (Bir düşünce yada inancı) Yayıcı (Les prédicateurs du réalisme politique). prédicatif,ive s. dilb. Yükleme değgin, yüklemle

pré-électorals s. Seçimöncesi (Les promesses préélectorales). prééminence diş. Salt üstünlük; üstünlük, önsıradalık, enöndelik, en ön planda gelme (Plusieurs nations se disputaient la prééminence économique dans ce continent sous-développé). § Donner la prééminence à qch:-i herşeyden üstün tutmak. prééminents s. Üstün, yüksek (Un rang prééminent, une vertu prééminente). préemption diş. huk. "Şufa (Droit de préemption: Şufa hakkı). préétablis s. Önceden kurulmuş, saptanmış; hiç değişmeyecek; kesin olarak kararlaştırılmış (Réaliser un plan préétabli. L'harmoniepréétablie

ilgili, *yüklemsel. prédication diş. Vaiz (Il ne manque prédication).

aucune

prédominer gsz. Ağır basmak, üstün gelmek, baskın çıkmak, bastırmak (C'est l'humanisme qui prédomine dans son oeuvre. Son avis a prédominé).

préétablir de Leibniz). préétablir gç/. -i hiç değişmeyecek biçimde önceden saptamak, -i önceden kesin biçimiyle kurmak (Préétablir un plan). préexcellence diş. Eşsiz üstünlük, préexistante s. Eskiden varolan, daha önce varolan (Institutions préexistantes). préexistence diş. Daha önceden varolma, eskiden de bulunma (L'expérience implique la préexistence de la raison). préexister gsz. 1. Daha önce de varolmak. 2. Préexister à: -den önce de varolmak (L'homme qui préexistait au médecin). préfabrication diş. Önceden hazırlayıp yapma, "önyapım. préfabriqué,e s Önceden hazırlanıp yapılmış, *kurma, *yapık (Maisonspréfabriquées). préface diş. 1. Önsöz (Faire une préface à un livre). 2. mec. Giriş, başlangıç, ilk adım (Enpréface à la conférence au sommet des chefs d'Etat, les ministres des Affaires étrangères se sont réunis à Bruxelles). préfacer gçl. 1. -e önsöz yazmak (Préfacer un roman). 2. mec. -i haber vermek, -e başlangıç olmak (Préfacer un événement). préfacier er. Önsöz yazarı, önsöz yazan kimse, *özsözcü. préfectorale s. Valiliğe değgin (Administration, institution préfectorale). préfecture diş. 1. (Eski Romalılarda) Eyalet. 2. İl, vilâyet. 3. İlbaylık görevi, "valilik (Son père avait occupé jusqu'à sa mort une préfecture). 4. Vilayet konağı, valilikkonağı (La préfecture ressemblait à un château dans la campagne). S. İl merkezi. 6. Emniyet müdürlüğü (Faites viser votre passeport à la préfecture). § Préfecture de police: Emniyet müdürlüğü. Préfecture maritime: 1. Savaş limanı. 2. Denizcilik bölge merkezi, préférable s. 1. Daha iyi, yeğ (Il est préférable de rester ici). 2. Préférable à: -den daha iyi, -e yeğ ( Ce plan est préférable à l'autre). préférablement bel. Tercihen; -den ise; -e yeğ tutarak (Préférablement à autre chose). préférée s. ve ad. 1. En çok sevilen, daha çok sevilen, yeğlenen (C'est mon disque préféré). préférence 1. Yeğleme, yeğ tutma, üstün tutma, "tercih (La préférence d'une chose à une autre. Par ordre de préférence). 2. huk. "Rüçhan (Droit de préférence: Rüçhan hakkı). § De préférence: İyisi, daha iyisi, tercihen (Depréférence, descendez à l'hôtel de la Poste). De préférence à, par préférence à: -den ise, -den daha çok. préférentielle s. Tercihli, *yeğlemeli (Tarif

1101

préhistoire

préférentiel. Vote préférentiel). préférentiellement bel. "Tercihen, préférer 1. Yeğlemek, yeğ tutmak, "tercih etmek (Parmi toutes ces cravates, je préfère celle-ci). 2. Préférer qch à qch: Bir şeyi -e yeğlemek, tercih etmek; -den daha çok sevmek, -e üstün tutmak (Pour les vacances, il préfère la mer à la montagne. Il préférait son fils ainé à ses autres enfants). 3. Préférer fw qch : -meyi yeğlemek, "tercih etmek (Je préfère mourir, plutôt que de vivre esclave). préfet er. 1. (Eski Romalılarda) Eyalet beyi (Le préfet des Gaules). 2. İlbay, "vali (Le préfet d'Ankara). § Préfet de police: Emniyet müdürü. Préfet des études: (Din öğretimi yapan okullarda) Disiplin işleriyle görevli papaz, "ders nazırı, préfète diş. tkz. İlbay karısı, vali karısı, préfiguration diş. "Önbelirti, *önsimge (C'est là une préfiguration de ce qui va arriver après nous). préfigurer gçl. Önceden belirlemek, önceden -in belirtisi, simgesi, habercisi olmak; -i muştulamak, -in habercisi olmak (En Russie, les révoltes de 1905 préfiguraient la révolution de 1917). préfinancement er. Ön ödeme, önceden yapılan parasal yardım, préfixe s. (Eski) önceden saptanmış, önceden kararlaştınlmış (Au jour et au lieu préfix). préfixai,e s. dilb. Önekle ilgili, öneke değgin, "öneksel. préfixation diş. dilb. Öneklendirme, öneklenme; önek olarak kullanma, önekleştirme. préfixe er. dilb. Önek. préfixer gçl. -e önek katmak, önek eklemek (Les mots préfixés gardent le plus souvent un lien avec le mot de base). préfixion diş. Süre saptama, sürelendirme. préfloraison diş. bitb. Çiçektaslağı. préfoliation diş. Yapraktaslağı. préformation diş. Önoluş. préformer gçl. Önoluşturmak, önceden oluşturmak (Hommepréformé dans le germe). préglaciaire s. coğr. Buzulöncesi (Epoque préglaciaire). préhenseur s. Tutmaya yarayan, yakalamaya yarayan, yakalayın, alıcı (Organepréhenseur). préhensile s. Tutmaya yada tutunmaya yarar (Certains singes ont une queue préhensile). préhension diş. 1. Tutma, yakalama (Xes mains sont faites pour la préhension). 2. huk. (Eski) Tutuklama (Droit de préhension). préhistoire diş. 1. Tarihöncesi 2. mec. tkz. Olmuş bitmiş iş, geçmiş, "mazi (Tout ce que tu racontes, c'est de la préhistoire).

préhistorien

1102

préhistorienne ad. Tarihöncesi çağlar uzmanı, préhistorique, s. Tarihöncesine değgin (Des objets préhistoriques). préjudice er. Zarar, dokunca (Subir un préjudice). § Au préjudice de: 1. -in zararına, aleyhine (Ilaagià son propre préjudice. C'est une injustice commise au préjudice de son frère). 2. -e aykırı (Dire quelque chose au préjudice de la vérité). Sans préjudice de: -den başka, -den ayrı olarak (Il réclamait une participation aux bénéfices, sans préjudice de la rémunération convenue). Porter préjudice à: -e zarar vermek; -e "halel getirmek, préjudiciable s. 1. Dokuncalı, zararlı. 2. Préjudiciable à: -e zararlı (Une erreur préjudiciable à vos intérêts. Un régime alimentaire préjudiciable à la santé). préjudiciaux s. er. ç. huk. Temyiz edebilmek için güvence olarak önceden ödenmesi gereken (Frais préjudiciaux). préjudiciel,le s. huk. Asıl dâvadan önce çözülmesi gereken (Action, question préjudicielle). préjudicier gsz. Préjudicier à: -e zarar vermek, "halel getirmek (Leur doctrine nepréjudiciepas au salut). préjugé er. 1. Önyargı, "peşin hüküm (Il a un préjugé contre moi). 2. Boş inan, "bâtıl itikat (Erre plein de vieux préjugés). préjuger gçl. 1. -konusunda önyargıya varmak (Je ne veux point préjuger la question). 2. huk. Geçici bir karar almak; kanısını sezdirmek, "ihsası rey etmek. 3. Préjuger de qch: a) -konusunda önyargıya varmak. b) -i önceden kestirmek (Je ne peux pas préjuger de sa réaction, alors que je ne lui ai jamais adressé la parole). prélart er. den. Eşyaları korumaya yarayan büyük muşamba örtü. prélasser(se) gsz. Sereserpe yayılmak, rahat oturmak, keyfince dinlenmek (Se prélasser sur une chaise. Le chat se prélasse au soleil). prélat er. Yüksek rütbeli papaz, prélature diş. 1. Yüksek mevkili papazlık. 2. Papanın yanındaki yüksek mevkili papazlar, prélavage er. Önyıkama. prèle, prêle, presle diş. bitb. Atkuyruğu, prélegs er. huk. Önvasiyet. prélèvement er. 1. (Bir şeyden) Alınan parça (On met le prélèvement de sang dans des flacons aseptisés). 2. (Bir şeyden) Parça alma, parça alımı, "nümune, örnek (Prélèvement d'un échantillon d'une marchandise. Faire un prélèvement). 3. huk. "Tasarruf nisabı, prélever gçl. 1. Almak, ayırıp almak (Prélever un échantillon). 2. Prélever qch à qn: Birinden...

prémices almak (Le médecin a prélevé du sang au malade pour en faire l'analyse). 3. Prélever qch sur qch: Bir şeyi -den kesmek, almak ( Le notaire prélève le montant de ses frais sur la succession). 4. Prélever qch sur qn: Birinden ...kesmek, almak (Prélever un impôt, un tribut sur quelqu'un). préliminaire s. 1. Giriş niteliğinde, hazırlık niteliğinde (Avant l'ouverture de la scéance, les délégués avaient eu des entretiens préliminaires). 2. er. ç. Hazırlık; hazırlıklar, hazırlık çalışmaları (Les préliminaires de la paix). prélogique s. fels. Mantıköncesi (Mentalité, stade prélogique). prélude er. 1. müz. Genellikle kısa ve özgür biçimli müzik parçası; bir müzik yapıtının ana bölümüne giriş parçası; operada açdış parçası (Lespréludes de Chopin). 2. Peşrev. 3. mec. Başlangıç; önbelirti, ilk belirti (Leprélude des hostilités). préluder gsz. 1. (Eski) Sesini yada çalgısını denemek (Avant de chanter, il faut que je prélude un peu). 2. Doğaçtan söylemek yada çalmak. 3. Préluder à qch: a) -e girişmek (Ilessayait la valeur de ses soldats et préludait à des victoires), b) -in belirtisi olmak, -i müjdelemek, haber vermek ( Les nuages gris qui préludent à l'automne). prématuré,es. 1. Henüz erken, mevsimsiz, vakitsiz (Ta retraite a été prématurée. Il serait prématuré d'annoncer la nouvelle maintenant). 2. hek. Vaktinden önce, erken (Accouchement prématuré, vieillesse prématurée). 3. hek. Erken doğan, erken doğmuş (Enfantprématuré). 4. ad. Erken doğan çocuk (Des prématurés en couveuse). prématurément bel. Mevsimsiz, *süremsiz, vakitsiz, erken (Mourirprématurément). prématurité diş. Erken doğma, erken doğmuşluk. préméditation diş. Önceden tasarlama, tasımlama, "taammüd ( Crime commis avec préméditation). prémédité,e Önceden tasarlanmış, önceden hazırlanıp kurulmuş, "taammüden (Crime prémédité. Réponse, réaction préméditée). préméditer gçl. 1. Önceden tasarlamak, önceden hazırlayıp planlamak (Il avait prémédité un mauvais coup). 2. Préméditer de f. qch: -meyi tasarlamak (Il préméditait de donner la première place à un de ses amis). prémenstruel,le s. (Kadınlarda) Aybaşıöncesi, âdetöncesi (Syndromeprémenstruel). prémices diş. ç. 1. (Eski Yunan ve Romada, tanrılara sunulan) Toprağın ilk ürünleri ; sürünün ilk doğan yavruları. 2. tik ürünler (Les prémices de la récolte). 3. mec. İlk kafa ürünleri. 4. mec. Başlangıç (Lesprémices de la vie, de l'hiver).

premier premier, ère s. 1. İlk, birinci (Le premier mois de l'année. La première enfance, la première jeunesse. La Première Guerre Mondiale. Premier secrétaire). 2. En iyi, birinci (Un soldat de première classe). 3. er. Birinci kat (Habiter au premier). 4. Birinci, en iyi derece alan (Lepremier de sa classe. Premier de la promotion). 5. (İngiltere'de ve giderek bütün ülkelerde) Başbakan (Le premier d'Angleterre). 6. diş. (Tiyatroda) Oyunun ilk temsili (Le public des grandes premières était présent dans la salle). 7. diş. Birinci mevki (Voyager en première). 8. İlk prova § Jeune premier: (Tiyatroda) Aşk rolleri oynayan yakışıklı oyuncu. Le premier prix: Birincilik, birincilik ödülü. Le premier venu: Kim olursa, karşısına kim çıkarsa (Elle sort avec le premier venu). Matières premières: Ham madde. Nombre premier: mat. Asal sayı. A la première occasion: İlk fırsatta. En premier: En önde. İlk, birinci (Arriver en premier). En premier lieu: İlkin, önce, en önce. premièrement bel. İlkin, önce, en önce. premier-né, première-née s. ve ad. İlk evlât; ilk erkek e vlât, ilk kız evlât (La naissance du premierné. Un fille première-née). prémilitaire s. Askerlik öncesi (Formation, instruction prémilitaire). prémisse diş. mant. Öncül, "mukaddem; bir tasımın sonucu hazırlayan ilk iki önermesinden her biri (Prémisse majeure: Büyük önerme. Prémisse mineure: Küçük önerme). prémolaire diş. Önazı, ön azı dişi (L'homme a huit prémolaires). prémonition diş. Önsezi, içedoğuş. prémonitoires. 1. Önseziye değgin, içedoğuşla ilgili (Il attachait une valeur prémonitoire aux rêves). 2. hek. (Bir hastalığın başlayacağını) Haber verici; uyancı ilk "âraz, ilk belirti (Signes prémonitoires. Un songe prémonitoire). prémunir gçl. 1. Uyarmak (Un père qui veut prémunir son fils). 2. Prémunir qn contre qch: Birini -e karşı uyarmak (Prémunir son ami contre un grand danger). § Se prémunir contre: -e karşı korunmak, gerekli önlemleri almak ; -den kendini sakınmak, korumak (Il faut se prémunir contre le froid). prenable s. Alınabilir, ele geçirilebilir (Cette forteresse est prenable). prenantes. 1. huk. Para alan (Partieprenante). 2. Tutmaya yarayan, tutunmaya yarayan; yakalamaya yarayan (Queue prenante des singes). 3. İlginç, çekici, dikkate değer, büyüleyici, inşam saran (Il a fait un récit très prenant de son voyage en

1103

prendre

Europe. Elle avait une voix chaude et prenante). 4. (Eski) Başlayan, başlamakta olan (Carêmeprenant). prénatale s. Doğumöncesi, doğumdan önceki (Allocations prénatales). prendre gçl. 1. Almak (Prendre un crayon pour écrire). 2. Yanma almak, kendisiyle almak; alıp götürmek (Prendre un parapluie pour sortir. Prenez cequ 'ilfaut pour un voyage de dix jours). 3. Almak, satın almak (Prendre de l'essence). 4. Çekmek, kaldırmak, almak (Prendre de l'argent à la banque). 5. Almak, kabul etmek (Maison qui prend des pensionnaires). 6. Edinmek (Prendre une habitude, une idée, un vice). 7. Ölçmek, almak (Prendre la température, le pouls d'un malade). 8. Yapmak, almak (Prendre un bain, une douche). 9. Almak, -ile evlenmek (Prendre une femme). 10. Tutmak, almak (Prendre une maîtresse, un amant). 11. Tutmak, almak, hizmetine almak, çalıştırmak (Il a pris dix nouveaux ouvriers à l'usine). 12. Yemek; içmek (Prendre son repas, son petit-déjeuner, son déjeuner, son dîner. Prendre un café, un thé. Prendre du vin, de la bière. Prendre un remède). 13. Ücret olarak almak (I m'a pris vingt francs pour ces réparations. Un mécanicien qui prend trente francs de l'heure). 14. tkz. Yemek, -e uğramak, maruz kalmak (Prendre des coups, une raclée, une bonne fessée). 15. Almak, ele geçirmek, zaptetmek (Prendre uneforteresse, une ville. Prendre le pouvoir). 16. -ile yatmak, cinsel ilişkide bulunmak (Prendre une femme de force). 17. Yakalamak, ele geçirmek, enselemek (La police a pris le malfaiteur). 18. -i yola getirmek, -e kendi görüş ve düşüncelerini benimsetmek (11 prend les gens par la douceur). 19. Bastırmak, üstüne çökmek; içini sarmak, kaplamak (Le sommeil me prend. La fatigue nous prenait. L'épouvante prenait tout le monde). 20. Binmek (Prendre le train, l'avion, le bateau, un taxi). 21. -i dönmek, almak (Prendre un virage, un cap). 22. Takınmak, almak (Prendre une attidude, une pose). 23. Çekmek (Prendre une photo). 24. -den gitmek (Prendre une route, un chemin, un escalier, une direction). 25. (Sayrılıklar için) -e tutulmak, yakalanmak; kapmak (Prendre un rhume, une grippe). 26. Çekmek, almak, emmek (Des chaussures qui prennent l'eau. Tissu qui prend bien la teinture). 27. Prendre qch à qn: a) Birinin -sini elinden almak (On lui a pris sa femme), b) Birinin -sini çalmak, aşırmak, araklamak (On lui a pris son portefeuille, sa valise), c) Bir şeyi -den almak (Prendre une idée à

premier

1104

un philosophe. Prendre une phrase à un auteur). 28. Prendre qn en: Birine karşı ...duymak (Prendre quelqu'un en horreur, en pitié, en sympathie). 29. Prendre qn, qch pour: Birini, birşeyi.. .sanmak ( On le prenait pour un savant). 30. Prendre qn par: Birini -sinden yakalamak, tutmak (Prendre son ami par le bras. On l'a pris par son point faible). 31. Prendre qch sur soi: -i üstüne almak (Il a pris toutes les fautes sur lui). 32. Prendre sur soi de f. qch: -meye çahşmak, çaba göstermek (Il prit sur lui de ne pas lui parler) . 33. Etre pris dans qch : -e kapılmak, düşmek (Etre pris dans l'engrenage, dans l'erreur). 34. gsz. Koyulaşmak, kıvamına gelmek, olmak; pıhtılaşmak (Mayonnaise, crime, gelée qui prend). 35. gsz. Donmak (Le fleuve a pris cette année). 36. gsz. Sertleşmek, donmak (Du ciment qui prend en une journée). 37. gsz. Tutunmak, başarılı olmak (Livre, spectacle qui prend). 38. gsz. Tutuşmak, yanmaya başlamak (Le feu prend). 39. gsz. Tutmak, yapışmak, dibi tutmak, dibine yanmak (Aliment qui prend au fond de la casserole. Le repas prend). 40. gsz. Tutmak, kök salmak, kök tutmak (Une plante qui prend). 41. gsz. Tutmak (Vaccin qui prend. La teinture de ce tissu a bien pris). 42. gsz. Tutmak, inanılmak, geçerli olmak, benimsenmek (Il a voulu me raconter des histoires pour expliquer son retard, mais ça n'a pas pris). 43 .gsz. -den gitmek (Prenez à gauche, sur la droite; j'ai pris par les petites rues). 44. gsz. -den başlamak, -de bulunmak (L'escalier prenait à gauche). § Prendre qch à coeur: -e canla başla sarılmak, -i pek benimsemek. Prendre qn à contre-poil: tkz. -e ters muamele yapmak; -in suyuna gitmemek, -e karşı gerektiği şekilde davranmamak. Prendre qch à contre-sens: -i ters anlamak, -e ters anlam vermek. Prendre acte de qch: -i bir yana kaydetmek. Prendre qn à la gorge: -i sıkıştırmak, gırtlağına sarılmak, yakasına yapışmak. Prendre qch à la légère: -i hafife almak. Prendre qch au sérieux: -i ciddiye almak. Prendre qch à la rigolade: tkz. -i matrağa almak, gırgıra almak, alaya almak. Prendre qn à l'improviste: -i hazırlıksız yakalamak. Prendre qn à l'usure: -i yavaş yavaş yıpratarak altetmek. Prendre qn à partie: -e saldırmak, birçok suçlamalarda bulunmak; -i kınayıp suçlamak. Prendre qn à rebrousse-poil: -in suyuna gitmemek, -e karşı ters muamele yapmak. Prendre qch à son compte: -i üzerine almak, -den alınmak. Prendre qch à tâche: -i kendine iş edinmek, görev bilmek. Prendre à tâche de f. qch: -meyi iş edinmek, kendine görev bilmek. Prendre qn à témoin: -i

prendre tamk tutmak, tanık göstermek. Prendre qn au collet: (Kavga için) -in yakasına yapışmak, yakasına sarılmak. Prendre qch au pied de la lettre: -i olduğu gibi kabul etmek, nasıl iletilmişse o anlama almak, anlatıldığı gibi sanmak. Prendre qn au mot: -in söylediği sözü yada yaptığı öneriyi hemen kabul edivermek; -in sözünü senet saymak. Prendre qn au pied levé: -in iki ayağını bir pabuca sokmak, istediği şeyi -in hemen yapıvermesini istemek. Prendre bien son temps: 1. Zamamm iyi seçmek. 2. Vaktini bulmak, denk düşürmek, dengine getirmek, punduna getirmek. Prendre congé de qn: -den izin alıp gitmek, -ile vedalaşmak. Prendre connaissance de qch: -in haberini almak, -i öğrenmek. Prendre conscience de qch: -in bilincine varmak. Prendre conseil de qn: -e akıl danışmak, -in düşüncesini almak. Prendre contact avec qn: -ile ilişki kurmak. Prendre qch d'assaut: -i baskınla ele geçirmek, -e saldırıp ele geçirmek. Prendre qn de court: -i kıskıvrak yakalamak, -e başka bir hareket olanağı bırakmamak. Prendre de grands airs: Kendine büyük adam süsü vermek, pozlar takınmak. Prendre de l'âge, de la bouteille: Yaşlanmak. Prendre de la brioche: tkz. Biraz göbeklenmek, hafifçe göbek bağlamak. Prendre de la graine, en prendre de la graine: Örnek almak, kendisine örnek tutmak. Prendre de la graisse: Semirmek, yağlanmak, şişmanlamak. Prendre de l'embonpoint: Göbeklenmek, yağ bağlamak, semirmek, fıçıya dönmek. Prendre des airs de: -gibi görünmek, kendine.. .süsü vermek. Prendre des circonlocutions: Dolambaçlı yollardan giderek söz söylemek, lafı dolandırmak. Prendre des gants: Ölçülü ve titiz davrammak, sakınımlı davranmak; işi sağlam kazığa bağlamak. Prendre des licences avec qn: -ile senli benli olmak, içli dışlı olmak, laubali olmak. Prendre des mesures: Önlemler almak, "tedbir almak. Prendre du bon temps: 1. İşsiz güçsüz dolaşmak, avarelik etmek. 2. İşi iş olmak, hoş vakit geçirmek. Prendre des vessies pour des lanternes: Çok aptal olmak, salağın teki olmak; çok bilisiz olmak, hiçbir şeyden haberi olmamak. Prendre du corps: Göbeklenmek, şişmanlamak, göbek bağlamak, etlenmek. Prendre du poids: Şişmanlamak, kilo almak. Prendre du repos: Dinlenmek, dinlenmeye çekilmek. Prendre du ventre: Göbeklenmek, göbek bağlamak. Prendre qch en bonne part: -i iyiye almak. Prendre qch en mauvaise part: -i kötüye almak. Prendre qch en charge: -i kendi sorumluğuna almak. Prendre qch en considération: -i gözönüne almak, hesaba

premier

1105

katmak. Prendre qn en défaut, en faute, en flagrant défit, la main dans le sac, sur le fait: -i suçüstü yakalamak, işbaşında yakalamak. Prendre qn en grippe: -den hoşlanmamak, -i hiç sevmemek. Prendre qch en main: -i ele almak. Prendre en main de f. qch: -meyi ele almak. Prendre qch en mal: -i kötüye almak. Prendre qch en remorque: -i yedeğe almak, yedeğe alıp çekmek. Prendre fait et cause pour: -in tarafım tutmak, -i desteklemek, savunmak, -den yana olmak. Prendre feu: 1. Yanmak, yanmaya başlamak, tutuşmak. 2. Birden tepesi atmak, kızıp parlamak. Prendre fin: Bitmek, sona ermek. Prendre froid: Soğuk almak, üşütmek. Prendre garde à qch: -e dikkat etmek, -e karşı uyanık bulunmak, tetikte durmak. Prendre gofit à qch: -den zevk almak. Prendre intérêt à: -e karşı ilgi duymak, -ile ilgilenmek. Prendre la balle au bond: Fırsatı kaçırmamak, hazıra konmak. Prendre la clef des champs: Kaçmak, tüymek, kirişi kırmak. Prendre la décision de f. qch: -mek karan almak. Prendre la fuite: Kaçmak, sıvışmak, tüymek. Prendre l'air: Hava almak, şöyle bir hava almak. Prendre la lune avec les dents: Olmayacak duaya amin demek, olanaksız bir işi becermeye kalkışmak. Prendre la mer: Denize açılmak. Prendre la mouche: Buluttan nem kapmak, alınmak. Prendre langue avec qn: Biriyle bir konu üzerinde pazarlığa girişmek; -ile konuşmalara, görüşmelere başlamak. Prendre la parole: Söz almak, söz alıp konuşmaya başlamak. Prendre la peine de f. qch: -mek zahmetine girişmek. Prendre la pilule: 1. Dayağı yemek, burnu kırılmak. 2. Başansızlığa uğramak, kıçüstü oturmak. Prendre la place de qn: -in yerini almak. Prendre la plume: Yazmak, kalemi eline almak, yazmaya başlamak. Prendre la porte: 1. Kovulmak, sepetlenmek, kapı dışan edilmek. 2. Çıkmak, kapıyı boylamak. Prendre la poudre d'escampette: Kaçmak, kirişi kırmak. Prendre la responsabilité de qch: -in sorumluluğunu üzerine almak. Prendre la soutane: Papaz olmak, din adamı olmak. Prendre la tangente: Kaçmak, tüymek, kirişi kırmak, sıvışmak. Prendre le contre-pied de qch: -in tersini savunmak. Prendre le dessus: Kazanmak, üstün gelmek, yenmek. Prendre le dessous: Yenilmek, alt olmak. Prendre le frais: Temiz hava almak, biraz serinlemek. Prendre le froc: Papaz olmak. Prendre le haut du pavé: Kaldınm çiğnemiş olmak, görgülü olmak, üstün nitelikli olmak. Prendre le large: 1. (Gemi) Denize açılmak. 2. Dümeni kırmak, kaçmak, tüymek. Prendre le maquis: 1. Dağa çıkmak,

prendre eşkıyalık etmek. 2. Silaha sarılıp direnme hareketine girişmek. Prendre le mors aux dents: 1. (At) Gemi azıya almak. 2. mec. Azmak, söz dinlemez olmak, gemi azıya almak. Prendre le parti de f. qch: -mek karan almak. Prendre les choses comme elles viennent: Her şeyi olduğu gibi kabullenmek. Prendre les devants: Önce davranmak, ön almak. Prendre le taureau par les cornes: Güçlüğün üstüne üstüne gitmek, zorluklara hiç yılgıya düşmeden karşı koymak. Prendre le train onze: Yaya gitmek, tabanvayla gitmek. Prendre le vent: Kuşkulanmak, nem kapmak. Prendre le voile: Rahibe olmak. Prendre l'occasion aux cheveux: Fırsatı tam zamanında yakalamak. Prendre mal: Sayrı düşmek, hastalığa yakalanmak. Prendre mal qch: -i kötüye almak, fenaya çekmek. Prendre naissance: 1. Doğmak. 2. Başlamak. Prendre ombrage de: -den gocunmak, nem kapmak, kuşkulanmak. Prendre part à qch: -e katılmak, iştirak etmek. Prendre parti pour qn: -in tarafını tutmak, -den yana olmak. Prendre patience: Sabretmek. Prendre peur: Korkmak. Prendre pied: tyice yerleşmek, kazık kakmak, postu sermek. Prendre le lit: Saynlanmak, yatağa düşmek. Prendre plaisir à qch: -den zevk almak. Prendre qch pour argent comptant, pour bon-argent: -körü körüne inanmak, boşuna bel bağlamak. Prendre prétexte de qch: -i bahane etmek. Prendre racine: tyice yerieşmek, kurulmak, kök salmak, uzun süre kalmak. Prendre qn sans vert: -i apansız yakalamak, bastırmak. Prendre sa retraite: Emekli .olmak, emekliye aynlmak. Prendre sa source dans qch: -den kaynaklanmak, kaynağını -den almak. Prendre ses aises: Rahatına bakmak. Prendre ses bottes de sept lieues: Arkasına bile bakmadan kaçmak, tabanları belini dövmek. Prendre ses cliques et ses claques: Başını alıp gitmek, pilisini pırtısını toplayıp gitmek. Prendre ses jambes & son cou: Tabanları yağlamak, kirişi kırmak, kaçmak. Prendre soin de qch: -e dikkat etmek, özen göstermek. Prendre son courage à deux mains: Cesaretini toplamak. Prendre son parti de qch: -e razı olmak, katlanmak. Prendre son sac et ses quilles: Bohçasını dürmek, pilisini pırtısını toplayıp gitmek. Prendre son temps: Acele etmemek, yavaş olmak. Prendre son vol: 1. Uçmak, havalanmak. 2. mec. Durumunu düzeltmek; gittikçe açılmak. Prendre sur sa bouche: Boğazından kesmek, boğazından artırmak, yemeyip içmeyip artırmak. Prendre terre: Karaya çıkmak, karaya ayak basmak. Prendre un bain de lézard: Tembel tembel

preneur

1106

güneşlenmek. Prendre un baiser: -i izinsiz öpmek, -den bir öpücük almak. Prendre un biais: Dolambaçk yollara sapmak. Prendre un billet de parterre: Düşmek, yeri öpmek. Prendre un chaud et un froid: Terleyip kendini üşütmek. Prendre une ardoise à l'eau: İşemek, su dökmek, çişini yapmak. Prendre une biture: hlk. Zil zurna sarhoş olmak, kafayı bulmak. Prendre une bûche: Düşmek. Prendre une cuite: Kafayı bulmak, sarhoş olmak. Prendre une massue pour prendre une mouche: Abartmalı davranışlara girmek, pireyi deve yapmak, bir hiç için kıyametler koparmak. Prendre vessie pour lanterne: Göz göre göre yanılmak, fena halde yanılmak; şeşi beş görmek. Le prendre de haut: Yukardan almak, pek kibirli davranmak; burnundan kıl aldırmamak. § Se prendre: 1. Tutulmak, yakalanmak ( Cet objet se prend par le milieu). 2. İçilmek, alınmak (Médicament qui se prend avant les repas). 3. Avlanmak, tutulmak, yakalanmak (Poisson qui se prend au filet). 4. -e alınmak, -de düşünülmek (Mot qui se prend dans tel ou tel sens). 5. Takılmak, takılıp kalmak (Moucheron qui se prend dans une toile d'araignée). 6. Se prendre à qch: a) -e düşmek, gelmek, takılmak, yakalanmak (Il se prenait àson propre jeu). b)-ile ilgilenmek (Jenepouvaismeprendreàrien). 7.Se prendre à f. qch: -meye başlamak, koyulmak (Se prendre à pleurer, àtousser). 8. Se prendre de qch pour qn: Birine karşı.. .beslemek, birine karşı -si olmak (5e prendre d'amitié pour son cousin). 9. Se prendre pour: Kendini ...sanmak (Il se prend pour un grand savant). 10. Donmak, buz tutmak (La mer de Norvège se prit). 11. Sertleşmek (Du ciment qui se prend en une journée). 12. Birbirini tutmak, tutuşmak (Se prendre par la main, lebras, le cou). 13. Birbiriyle cinsel ilişkide bulunmak, birbirini düzmek. 14. Se prendre qch: Birbirinden -i kapmak, almaya çalışmak (Joueurs qui cherchent à se prendre le ballon). 15. Se prendre qch dans qch: Bir yerini -e kaptırmak, -in araşma sıkıştırmak (5e prendre le doigt dans la porte). 16. S'y prendre: Davranmak, hareket etmek, yapmak (Je voudrais savoir comment vous vous y prendrez). 17. S'en prendre à qn: -e çatmak, -i suçlamak, öfkesini -den almak. 18. Se laisser prendre: Aldatılmak, oyuna getirilmek. § Se prendre aux cheveux: Saç saça baş başa kavga etmek. Se prendre pour le nombril du monde: Kendini bir şey sanmak, fasulye gibi kendini nimetten saymak, preneur, euse ad. 1. huk. Kiracı, kiralayan (Le bailleur et le preneur). 2. Tutan, alan (Quelques

préparer

preneurs de notes envoyés par les grands journaux). 3. Alıcı, satın alıcı (Je suis preneur à tel prix). 4. Tiryaki, tutkun, düşkün (Preneur du tabac, du hashisch). prénom er. Ad, küçük ad. prénommé,e s. ve ad. huk. Yukarda adı geçen; adı geçen. prénommer gçl. Ad vermek, ad koymak (Il ont prénommé leur fils Laurent). § Se prénommer: Adı ...olmak (Il se prénomme Jean). prénotion diş. 1. İlk bilgi, önbilgi. 2. fels. Doğuştan bilgi. prénuptial, e s. Düğünden önceki, düğünöncesi; evlenme öncesi (Examen prénuptial, certificat prénuptial). préoccupant, e s. Kaygı verici, kaygılandırıcı, kafa karıştırıcı (La situation est très préoccupante). préoccupation diş. 1. Kaygı, sıkmtı (Partager les préoccupations de son ami). 2. Kafayı kurcalayıp duran şey; saplantı (C'estmaseulepréoccupation, ces derniers jours). préoccupé, es. 1. Kaygılı, sıkıntılı, kafası meşgul. 2. Préoccupé, e de qch: Kafası ... ile meşgul (Il est toujours préoccupé de ses écrits). préocuppergç/. 1. -in kafasını kurcalayıp durmak, -i düşündürüp durmak (Cette question me préoccupe depuis longtemps). 2. -i kaygılandırmak, tasalandırmak (L'avenir de cet enfant préoccupe beaucoup sa famille). § Se préoccuper de qch: -ile çok uğraşmak; aklı fikri hep -de olmak (il se préoccupe de la condition du peuple). préopératoires. Ameliyatöncesi, ameliyattan önce (Anesthésie préopératoire). préparateur, trice ad 1. (Eski) Hazırlayıcı, hazırlayan. 2. (Bir profesör yada araştırmacının) Yardımcısı, yardıma, "asistan. § Préparateur en pharmacie: Eczacı kalfası, préparatif er. Hazırlık (Préparatifs de guerre, de départ). , préparation diş. 1. Hazırlama; hazırlanma (Préparation d'un voyage, du déjeuner, des cours, d'un travail). 2. İnceleme için hazırlanmış şey, inceleme parçası, "préparât (Préparation chimique. Préparation pour le microscope). 3. Ev ödevi, yazılı ödev (Un élève qui fait sa préparation française). préparatoire s. Hazırlayıcı, hazırlık (Ecole préparatoire. Les classes préparatoires aux grandes écoles). préparer gçl. 1. Hazırlamak (Préparer le repas, la viande, le poisson. Préparer un plan, un projet. Préparer le thé, le café). 2. Hazırlamak, -in

prépondérance hazırlığını yapmak (Préparer un voyage, un complot, une révolution). 3. Yetiştirmek (Préparer des ingénieurs, des savants). 4. Préparer qch à qn: Birine ...hazırlamak (On lui prépare une surprise). 5. Préparer qn, qch à qch: Birini, birşeyi -e hazırlamak (Préparer un élève à l'examen. Préparer son âme à la mort). 6. Préparer qn, qch à f. qch: Birini, birşeyi -meye hazırlamak (Préparer le pays à soutenir une guerre). § Se préparer: 1. Hazırlanmak. 2. Se préparer à qch: -e hazırlanmak, kendini hazırlamak (Se préparer à la guerre, au combat, à une mauvaise nouvelle). 3. Se préparer à f. qch: -meye hazırlanmak (Il se préparait à sortir). prépondérance diş. Üstünlük; erk üstünlüğü, baskınlık (Prépondérance d'une nation). prépondérant, e s. Üstün; üstün gelen, ağır basan, baskın (Ses travaux ont joué un rôle prépondérant). préposé, e ad. 1. Görevli, memur (Lespréposés de la douane). 2. Postacı, posta dağıtıcısı. § Préposé à l'exécution: tcra memuru. Préposé à l'Etat civil: Nüfus Memuru, préposer gçl. 1. Görevlendirmek. 2. Préposer qn à qch: -ile görevlendirmek, birine.. .görevi vermek (Préposer quelqu'un à la garde de l'immeuble). prépositif, ive s. dilb. İlgece değgin; ilgeç niteliğinde, ilgeçsi (Locutionprépositive). préposition diş. dilb. İlgeç, "edat. prépositivement bel. İlgeç olarak, ilgeç gibi (Adverbe employé prépositivement). prépuce er. (Penis başını örten) Deri, kapçık (Excision du prépuce). préretraite diş. Erken emeklilik, prérogative diş. Ayrıcalık, "imtiyaz (La Révolution a supprimé de nombreuses prérogatives dont jouissaient le clergé et la noblesse). préromantique s. Coşumculuk öncesi, romantizm öncesi (Les écrivains préromantiques). préromantisme er. Coşumculuk (romantizm) öncesi dönem, près bel. ve ilg. 1. Yakın, yakında (Il vient de loin et j'habite près. Commeildemeuretoutprès, Uvientà pied au bureau). 2. -de, katında "nezdinde (Il est conseiller culturelprès l'Ambassade de France). 3. Près de: a) -in yanında; -in yakınında -e yakm (Il est demeuré près de sa mère mourante. J'habite près de votre ferme), b) Aşağı yukarı, hemen hemen .. .kadar (ila touché près de mille francs). 3. -mek üzere (Il était près de partir. J'étais près de manquer l'autobus). § A peu près, à peu de chose près: Aşağı yukarı (Ilya à peu près une semaine que je ne l'ai pas vu). A beaucoup près: Daha çok

1107

prescrire

ister, arada büyük ayrım var (Il ne vaut pas son père, à beaucoup près). A cela près: Bunun dışında, bu hariç, bu ayrı olmak üzere (Il manque l'acte de naissance, à cela près, le dossier est complet). De près: 1. Yakından (Je le connais de près). 2. Dikkatle, inceden inceye (Examiner, lire, regarder de près). 3. Sinek kaydı (Se raser de près). présage er. 1. Fal; yora, "kehanet (Croire aux présages). 2. Belirti, önbelirti, haber (Présages d'une catastrophe, d'une crise). présager gç/. 1. -e yora sayılmak, -in belirtisi olmak, -i bildirmek, haber vermek (Cela présage un grand malheur). 2. Tahmin etmek, kestirmek (Jamais on n'aurait pu présager qu'il se laisserait brûler si fort à la chandelle). 3. Présager qch de qch: Bir şeyden ... çıkarmak, tahmin etmek, sonucuna varmak (Je ne présage rien de bon de ce que vous m'annoncez là). pré-salé er. 1. Kıyı otlaklarında semirtilmiş koyun, besi koyunu (La viande des prés-salés est très recherchée). 2. Bu koyunun eti (Manger du présalé). presbyte s. ve ad. hek. Presbit. presbytéral,e s. Papazlara değgin (Bénéfices presbytéraux. Conseil presbytéral). presbytère er. Papaz evi. presbytérianisme er. Presbiterlik, bir tür İskoç Protestanlığı, presbytérien, ne s. ve ad. Presbiteryen, İskoç protestam. presbytie diş. hek. Presbitlik, p r e s c i e n c e 1 . *Önbili, doğuştan bilgi. 2. Önsezi; geleceği bilme, önceden kestirme (Il annonçait avec une prescience étonnante la chute du ministre). prescient, e s. Önsezisi kuvvetli; "önbilili. préscolaires. Okulöncesi (Educationpréscolaire). prescriptible s. huk. Zamanaşımına uğrayabilen (Biens, droits prescriptibles). prescriptif, ive s. dilb. Kuralcı, prescription diş. 1. huk. Zamanaşımı (On ne peut plus le condamner, Uya prescription). 2. Öğüt; yönerge, buyruk, "talimat (ila agi conformément aux prescriptions de ses chefs. Suivre les prescriptions d'un médecin). 3. hek. Reçete (Rédiger une prescription). prescrire gçl. l.huk. Zamanaşımı yoluyla edinmek (Prescrire la propriété d'un immeuble). 2. Zamanaşımına uğratmak (Prescrire un droit). 3. İstemek, gerektirmek, zorunlu kılmak (Selon les formes que la loi a prescrites. Ce que les circonstances prescrivent). 4. Buyurmak,

préséance

1108

présenter

yapılmasını istemek (Le médecin a prescrit un repos absolu). 5. Prescrire qch à qn: Birinden .. .istemek, birine.. .salık vermek, buyurmak (Le médecin lui prescrit un régime lacté). 6. Prescrire à qn de f. qch: Birine -meyi buyurmak, salık vermek; birinden -meşini istemek (Il faut prescrire à ce malade dese reposer). § Se prescrire: 1. Zaman aşımına uğramak (Les arrérages de rentes se prescrivent par cinq ans). 2. Salık verilmek, kesin olarak istenmek, buyuruimak, zorunlu kılınmak (Le régime lacté se prescrit dans certaines affections). préséance diş. Öncelik hakkı, törende birinin önüne geçmek yada üst tarafında oturmak hakkı (Ordre des préséances dans une assemblée, dans un cortège).

Şimdiki zaman (Conjuguer un verbe au présent. Le présent contient en germe l'avenir). 6. er. huk. Hazır bulunan kimse. 7. diş. (Tecim dilinde) Bu mektup, bu yazı (Nous vous rappelons, par la présente, l'échéance due). § A présent: Şimdi, şu anda. D'à présent: Şimdiki (Les femmes d'à présent sont bien loin de ces moeurs). Dès à présent: Şimden geri, şu andan itibaren. Jusqu'à présent: Şimdiye dek. Avoir qch présent à l'esprit: -i hiç unutmamak, dünkü gibi usunda olmak, présentables. 1. Sunulabilir, sunulmaya değer (Ce plan n'est pas présentable). 2. Gösterilebilir; başkasının karşısına çıkarılabilir, başkasının karşısına çıkabilir (Va te laver les mains, tu n'espa: présentable).i. Gösterişli, temsil yeteneği ve niteliği olan.

présence diş. 1. Var olma, bulunma (Présence de pétrole, de charbon dans une région). 2. (Bir yerde) Hazır bulunma (Le ministre a honoré la cérémonie de sa présence. J'ai remarqué la présence de hautes personnalités). 3. Katılma, karışma (Présence d'une couche sociale nouvelle dans la politique). 4. Güçlü kişilik, yeteneklilik; kendini kabul ettirm; gücü, kişilik ve yeteneğini ortaya koyabilme (Cet acteur a de la présence. II manque de présence). § Droit de présence: huk. Huzur hakkı. Présence réelle: (Hıristiyanlarca) Şaraplı ekmekte İsa peygamberin maddi varlığı. Présence d'esprit: Zihin çevikliği, tezkavrarlık, "intikal sür'ati. En présence: Karşı karşıya, yüz yüze (Les deux armées étaient en présence). En présence de: -in karşısında, önünde (Dresser un acte en présence de témoins. L'incident s'est produit en ma présence). Faire acte de présence, faire de la présence: Gidip görünmek, gidip hazır bulunmak, "ispatı vücut etmek, présent er. Sungu, armağan, "hediye (Présent de noces). § Présents de Bacchus: mec. Üzüm;şarap. Présents de Cérès: mec. Ekinler. Présents de Flore: mec. Çiçekler. Présents de Pomone: mec. Meyvalar, yemişler. Faire un présant à qn: Birine bir armağan sunmak. Faire présent de qch à qn: Birine -i armağan etmek, armağan olarak vermek.

présentateur, trice ad. 1. (Bir tecimsel malı) Tanıtla. 2. (Radyo yada televizyon programında) Sunucu, "takdimci, présentation diş. 1. Sunma, sunuş, "takdim (La présentation des arguments de sa thèse est confuse. La présentation de la pièce était faite par l'auteur). 2. Sergileme; sergilenme (Présentation des marchandises dans un magasin. Présentation originale des tableaux dans un musée). 3. Gösterme (Présentation d'un billet de chemin de fer à un contrôleur. Présentation d'une pièce d'identité à un agent). 4. tkz. Görünüm, görünüş (Tu as une bonne présentation aujourd'hui). S. hek. (Bebeğin doğumda) Geliş biçimi, geliş (Présentation normale par la tête). 6. ç. Tanıştırma (La maîtresse de maison a faiHesprésentations). présentement bel. Şimdi, şu anda; şimdilik (Je n'ai

présentes. 1. (Biryerde)Bulunan, var olan, "hazır, "mevcut (Les personnes qui étaient présentes au moment de l'accident sont priées de passer au commissariat. Dieu est présent partout). 2. Bu, işbu (La présente loi. Le présent dictionnaire). 3. Şu andaki, şimdiki, bugünkü (Les circonstances présentes. L'état présent de la langue). 4. Présent à: -de bulunan, olan, mevcut, hazır (Elèveprésent au cours. Soldat présent à l'appel). 5. er. dilb.

présentement rien à faire). présenter gçl. 1. Sunmak (Présenter ses félicitations, ses condoléances, ses hommages). 2. Sergilemek (Un libraire qui présente les nouveaux romans dans sa devanture). 3. Açıklamak, dile getirmek (Le conférencier a brillament présenté ses idées). 4. Göstermek (Un malade qui présente des symptômes de névrose). 5. (Kısa bir konuşma yada açıklamayla) Tanıtmak, "takdim etmek (Présenter un film, un artiste, un conférencier). 6. Présenter qn, qch à: a) Bir şeyi -e göstermek (Présenter son billet au contrôleur), b) Birini -e yazdırmak, kaydettirmek (Présenter un élève à un concours, à un examen), c) Birini -ile tanıştırmak, birini -e takdim etmek (Pendant le cocktail, il présente son cousin au directeur), d) Birine ...sunmak, çıkarmak, vermek (Des serveuses présentaient des rafraîchissements aux invités). 7. gsz. -bir görünümü olmak, ...görünmek (Il présente bien; tu présentes mal). § Présenter les

préservateur

1109

armes: Silahla selam durmak. § Se présenter: 1. Kendini tanıtmak, "kendini takdim etmek (Fonctionnaire qui se présente à son supérieur. Permettez-moi de me présenter, je suis votre nouveau collègue). 2. Ortaya çıkmak, karşısına çıkmak, önüne çıkmak (Profiter des occasions qui se présentent). 3. -in usuna gelmek, hatırına gelmek ( Ce fut le seul doute qui se présenta à elle). 4. Se présenter à qch: a) -e girmek, katdmak ; aday olarak katdmak (Se présenter à un examen, aux élections), b) -e gelmek (Deux noms se présentaient à l'esprit). 5. Görünmek, kendini göstermek (L'activité humaine se présente quelquefois sous des formes anormales). 6. Se présenter pour: -için sınava girmek (Se présenter pour un poste, pour une place). 7. Se présenter...: -bir izlenim bırakmak, görünüşü... olmak (Se présenter bien, se présenter mal). préservateur, trice s. (Eski) Koruyucu (Unepotion préservatrice). préservatif, ive s. 1. Koruyucu (Employer des moyens préservatifs). 2. Préservatif contre: -e karşı koruyucu, -den koruyucu. 3. er. Prezervatif, kaput. préservation diş. Koruma; korunma (La préservation des récoltes). préserver gçl. 1. Korumak. 2. Préserver qn, qch de qch: Birini, bir şeyi -den korumak, -e karşı korumak (Il nous a préservés d'un grand danger. Son manteau la préservait de la pluie). § Se préserver de qch: Kendini -den korumak, -e karşı korumak (Se préserver d'une maladie). présidence diş. 1. Başkanlık (La présidence d'un congrès, d'un tribunal)!. Başkanlığın bulunduğu yer, başkanlık konağı (L'ambassadeur s'est rendu à la présidence de la République pour remettre le message). président er. Başkan (Président d'un jury, d'un tribunal. Président de la République). présidente diş. 1. Başkan hanımı, başkan eşi. 2. Kadın başkan, présidentialisme er. Başkanlık sistemi, présidentiel, le s. Başkana değgin; başkanlığa değgin (Election présidentielle. Régime, système présidentiel). présider gçl. 1. -s başkanlık etmek, -in başkanı olmak (Présider un congrès, un comité, un tribunal). 2. -de baş köşede oturmak, "şeref mevkünde olmak (Présider un dîner). 3. Présider à qch: -e yön vermek, -i düzenlemek, yönetmek, -de egemen olmak, ağır basmak, baskın gelmek (Règles qui président à une discussion. L'esprit de coopération qui a présidé à tous ces enretiens). 4.

pressentir gsz. Başkanlık etmek (En l'absence du président, c'est le premier secrétaire qui préside). présomptif, ive s. Héritier présomptif: Veliaht, présomption diş. 1. Görünüşe dayanan kam, sanı, "tahmin (Jen'aique des présomptions). 2. Kendini beğenmişlik, kurum, kasıntı, kasılma (Un jeune homme plein de présomption). 3. huk. "Karine (Présomption absloue: "Kati karine. Présomption défait: ° Maddi karine. Présomption légale: °Kanuni karine). présomptueusement bel. Kasıntıyla, kaşınarak; kendini beğenmişcesine. présomptueux, euse s. ve ad. Kendini beğenmiş, kasıntılı (Un garçon présomptueux. Il a un air présomptueux). présonorisation diş. Önceden seslendirme, presque bel. Hemen hemen, aşağı yukarı, nerdeyse (Il est devenu presque sourd. Il n'y avait presque personne). presqu'île diş. Yarımada. pressage er. Ütüleme; temizleme (Pressage à la vapeur). pressant, e s. 1. Geciktirilemez, ivedi, "acil (Une situation pressante, un besoin pressant). 2. Sıkıştıran, sık boğaz eden, "ısrarlı (Demandes, prières pressantes). presse diş. 1. Basın (Agence de presse. Attaché de presse. Coupures de presse). 2. Baskı makinası, basım makinası (Presse à bras. Presse mécanique, à cylindre). 3. Sıkma makinası, cendere, sıkmaç, baskı (Presse à écraser, à fouler). 4. Yoğun çalışma, yoğun iş, sıkışık (Dans les moments de presse, il venait m'aider). § Presse hydrolique: Su cenderesi. Mettre qch sous presse: -i baskıya vermek, baskıya başlamak (Mettre un ouvrage sous presse). pressé,e sSıkılmış, suyu çıkarılmış (Citron pressé, orange pressée). 2. Acelesi olan, iki ayağı bir pabuçta, sıkışmış (Des gens pressés. Nous sommes très pressés). 3. İvedi, acele, "acil (Une besogne pressée, lettre pressée). 4. Preste de qch: -den yana sıkıntısı olan (Un étudiant pressé d'argent). 5. Pressé de f. qch: -mek zorunda olan, hemen -mesi gereken (Je suis pressé de partir). presse-citron er. Limon sıkacağı, limon sıkma aleti, pressée diş. Bir defada sıkılan miktar, bir sıkmalık, bir sıkımlık ( Une pressée de fruits). presse-fruits er. Meyva sıkacağı, meyva sıkma aleti, pressentiment er. Önsezi, içedoğuş (J'ai le pressentiment qu'il ne viendra pas). pressentir gçl. 1. -i önceden sezmek, önsezi ile bilmek, içine doğmak (J'ai pressenti votre arrivée). 2. -in görüş, düşünce yada duygularını

presse-papiers anlamaya çalışmak (Pressentir un plaideur). 3. Pressentir qn sur qch: Birinin -sini anlamaya çalışmak. presse-papiers er. *Bastırgaç, uçmaması için kâğıtların üstüne konan şey. presse-purée er. (Sebze, özellikle patates) Ezme makinası, *ezmeç. presser gçl. 1. Sıkmak, suyunu çıkarmak (Presser un citron, un fruit). 2. Presser qn, qch sur: Birini, bir şeyi -e basmak, bastırmak (Presser un enfant sur son coeur. Presser un cachet sur de la cire). 3. Sıkıştırmak (Presser ses débiteurs). 4. Tezleştirmek, hızlandırmak, çabuklaştırmak, ivedileştirme, ivdirmek (Presser une affaire, les événements. Presser le pas). 5. -e basmak, bastırmak (Presser un bouton) 6. Presser qn de qch: Birini -lerle sıkıştırmak, bunaltmak, birini ....yağmuruna tutmak (Il m'a pressé de questions). 7. Presser qn de f. qch: Birini -mesi için sıkıştırmak (Il me pressait d'exécuter mes projets). 8. gsz. İvedi olmak, gecikmeye gelmemek (La chose presse beaucoup). § Se presser: 1. Yığılmak, sıkışmak, kalabalıklaşmak (Se presser à l'entrée d'un spectacle). 2. Çabuk olmak, elini çabuk tutmak, acele etmek (Pressez-vous un peu). 3. Se presser def. qch: -mekte acele etmek, biraz çabuk olmak (Pressez-vous de partir avant la pluie). pressier er. Basım makinacısı, baskı makinasında çalışan işçi. pressing er. tng. 1. Kuru temizleme. 2. Kuru temizleme dükkâm. pression diş. 1. Basınç, "tazyik (La pression atmosphérique). 2. Bastırma (Massage par pression) 3. mec. Baskı; zorlama (Groupe de pression. Lapressiondumilieufamilial). § Sous la pression de: -in baskısı altında, zorlamasıyla. Faire pression sur: -e baskı yapmak, pressoir er. 1. Sıkmaç, sıkma makinası, cendere (Pressoir à pommes, à huile, à vin, à raisin). 2. Sıkma makinalarının bulunduğu yer, *sıkımevi. pressurage er. 1. Sıkma, sıkmaçla suyunu çıkarma, sıkmalama. 2, *Sıkmık, sıkmaçla alınan sıvı. pressurer gçl. 1. Sıkmalamak, sıkıp suyunu çıkarmak, sıkmaçla suyunu yada yağını almak (Pressurer des fruits, des graines). 2. mec. -i sömürmek, iliğini emmek, vergilerle ezmek, -in suyunu çıkarmak (Pressurer le peuple. Pressurer les contribuables). 3. mec. -den para sızdırmak. § Se pressurer le cerveau: Kafa patlatmak, kafa yormak. pressurisation diş. Normal basınçta tutma, normal basınca getirme (Pressurisation d'un véhicule spatial).

1110

présumer

pressuriser gçl. Normal basınçta tutmak, normal basınca getirmek (Pressuriser une cabine d'avion). prestance diş. Görkem, "heybet; oturaklılık, oturaklı görünüm (Avoir de la prestance. Il manque de prestance). prestataire er. huk. Yükümlü işçi, "mükellef amele, "amelei mükellefe, prestation diş. 1. huk. Yüküm, yükümlülük; yol vergisi, yol yükümü (Prestation corporelle: Beden yükümü, °beden mükellefiyeti. Prestation de voirie: Yol yükümü). 2. Belli durumlarda, sigortalılara yapılan para yardımı; verilen belli miktarda para (Prestations de la Sécurité sociale en cas de maladie, d'accouchement, d"accident. Prestations d'invalidité, de vieillesse). 3. Yenik bir ülkenin yenene ödemek zorunda bulunduğu paraca tazminat. § Prestation de serment; prestation de foi: Bağlılık andı, "sadakat yemini, prestes. Çevik; becerikli (Un mouvement preste). § Avoir la main preste: Becerikli olmak, eli çabuk olmak. prestement bel. Çabucak, hemencecik, kaşla göz arasında. prestesse diş. Çeviklik; çabukluk (Prestesse d'un mouvement. Agir avec prestesse). prestidigitateur, trice ad. Hokkabaz, gözbağcı. prestidigitation diş. Hokkabazhk, gözbağcılık, elçabukluğu (Faire de la prestidigitation). prestige er. 1. Saygınhk, "itibar (Avoir du prestige, un grand prestige). 2. mec. Çekicilik, büyü, büyüleyicilik, büyüleyici etki (Le prestige de la beauté. Le prestige de l'uniforme). prestigieux, euse s. 1. Şaşırtacak denli güzel; eşsiz; büyüleyici (Un repas prestigieux, un art prestigieux). 2. Ünlü, pek tanınmış; herkeste saygı uyandırmış, saygın (Un soldat prestigieux. Un vin prestigieux). prestissimo bel. İt. müz. Çok çabuk, presto bel. müz. Çabuk. présumable s. Usa gelebilir, düşünülebilir, sanılabilir (Il est présumable qu'un jour on voyagera dans la lune). présumé,e s. Sanılan, öyle kabul edilen (Son fils présumé. Une tâche présumée facile). présumer gçl. 1. Sanmak, varsaymak, düşünmek (Je présume que c'est un bon médecin). 2. Présumer qn...: Birinin ... olduğunu kabul etmek, birini... saymak (Touthommeestprésumé innocent s'il n'a pas été déclaré coupable). 3. Présumer de: -konusunda aşırı iyimser düşünmek, -e gereğinden çok güvenmek (llatrop présumé de ses forces, et il a dû abandonner avant

présupposer

1111

la fin de la course. Tu présumes trop de ton ami). présupposer gçl. -i önceden varsaymak, önceden kabullenmek (Les passions présupposent une âme capable de les ressentir). présupposition diş. "Önvarsayım; önceden var sayma. présure diş. (Kuzuların midesinden alınan) Peynir yada yoğurt mayası, présurer gçl. Mayalamak (Présurerdu lait). prêt, es. 1. Hazır, tamam (Le déjeuner est prêt. La cérémonie est prête). 2. Prêt à qch, à f. qch: -e hazır; -meye hazır (Je suis prêt au départ, à partir). 3. Prêt def. qch: (Eski) -mek üzere (Il était prêt de mourir). prêt er. 1. Ödünç verme, "ikraz (Prêt à long terme, à court terme). 2. Ödünç verilen para, ödünç para (Solliciter un prêt pour l'achat d'un appartement). 3. Assubay ve er tayın bedeli (Toucher le prêt). prêt-à-porter er. Hazır giysi, prêté, e s. 1. Ödünç verilen (Argent prêté). 2. er. Le prêté rendu: Dengiyle karşılama, "mukabele bilmisil. prétendant, e ad. 1. -e girmek, atanmak isteyen; istekli, "talip (Prétendant à un poste). 2. Hükümdarlık tahtı dâvacısı (Princeprétendant). 3. er. Bir kadınla evlenmek isteyen kimse, "talip (Elle a refusé tous ses prétendants). prétendre gçl. 1. Savlamak, ileri sürmek (Je ne prétends pas qu'il l'ait dit). 2. Prétendre f. qch: a) -meyi kesin olarak istemek (Ilprétend être obéi). b) -mek savında olmak, -diğini ileri sürmek (Il prétend être le fils d'un grand romancier). 3. Prétendre à qch: -de gözü olmak; -i çok istemek, -de haklı olduğu savında olmak, -e can atmak (Prétendre à un poste, à un titre). prétendu, e s. 1. Sözde, sözümona (Un prétendu héros. Une prétendue justice). 2. ad. Sözlü, yavuklu (Faire la cour à sa prétendue). prétendument bel. Sözümona, sözde, "güya (Un homme prétendument riche). prétentaine, prétantaine diş. (Yalnız şu deyimde geçer) Courir la pretantaine, courir la prétentaine: Gönül eğlendirmek, keskin zampara olmak, işi gücü kan kız tavlamak olmak, prétentiard, es. ve ad. tkz. İddialı, iddiacı; kendini beğenmiş; bilgiç, "ukalâ, prétentieusement bel. Yüksekten atarak, kasılarak, kendini beğenmişcesine; iddialı şekilde (Parter prétentieusement). prétentieux, euse s. Kendini beğenmiş, kasıntılı, kaşınan, iddialı (Une femme intelligente mais trop prétentieuse II a un air prétentieux). prétention diş. 1. Kendini beğenmişlik, kasıntı,

prétexte kasılma (Parler avec prétention). 2. Sav, "iddia; "hak iddiası (Vos prétentions n'ont aucun fondement. Avoir des prétentions sur quelque chose. Des prétentions à un héritage). 3. İleri sürülen koşul, istek (Les prétentions du vendeur dans un contrat). 4. -de gözü olma, -e göz dikme, can atma (Toute guerre naît d'une prétention commune à la même propriété). S. Tutku; büyük istek (Les hommes ont de grandes prétentions et de petits projets). § Avoir la prétention de f. qch: -mek savında olmak, -diğini ileri sürmek (J'ai la prétention de connaître cette question). prêter gçl. 1. Prêter qch à qn: a) Birine ... vermek (Que Dieu vous prête vie), b) Birine ...ödünç vermek, geçici bir süre için vermek (Prêter cent francs à son ami. Il m'a prêté sa maison de campagne pour les vacances), c) Birine ... yüklemek, "isnat etmek (On me prête des propos que je n 'aijamais tenus). 2. Prêter à qch, à f. qch: -e neden olmak, yol açmak, meydan vermek (Cette interprétation peut prêter à discussion, à la critique. Il est d'une naïveté qui prête à rire). 3 .gsz. Sünmek, gevşeyip genişlemek (Etoffe, tissu, cuir quiprête). § Prêter attention à: e dikkat etmek, ilgi göstermek. Prêter de l'importance à: -e önem vermek. Prêter la main à qch: -e yardımda bulunmak, yardım etmek, bir el atmak, desteklemek. Prêter le flanc à qch: -e neden olmak, yol açmak, meydan vermek. Prêter l'oreille à: -e kulak vermek, kulak kabartmak. Prêter main forte à: -e silahla yardım etmek. Prêter sa voix à: 1. -için konuşmak. 2. (Ses sanatçıları için) Şarkı söylemek. Prêter serment: Ant içmek. § Se prêter à: 1. -e uygun olmak, elverişli olmak, gitmek -i kaldırmak (Un sujet qui se prête bien à un film). 2. -e razı olmak, katlanmak (Se prêter à un arrangement. Il se prêta à tout ce qu'on voulut de lui). 3. -e katılmak (Il se prêta de bonne grâce aux jeux des enfants. Se prêter à une intrigue). prétérit er. dilb. Geçmiş zaman ;di'li geçmiş zaman, prétérition diş. ed. *Sözaçmazhk, *dokunmazlanma; bir konuyu açmak istemezmiş gibi davranıp ondan söz etme, söylediğini söylemez görünme, préteur er. (Eski Romada) Yargıç, prêteur,euse s. ve ad. Ödünç veren, ödünç verici (Chercher un prêteur de fonds. Il a un tempérament prêteur. La fourmi n'est pas prêteuse). prétexte er. Bahane (Chercher, trouver un prétexte). § Sous prétexte de: Bahanesiyle, diye (Elle sortait tous les soirs sous prétexte de prendre des leçons de

prétexter

1112

piano). Donner prétexte à qch: -için bir bahane olmak, -e yol açmak, Prendre prétexte de qch: -i bahane etmek (ila pris prétexte de la pluie pour ne pas venir). Servir de prétexte à qch: -için bir bahane olmak, prétexter gçl. -i bahane etmek, ileri sürmek (II prétextait sa maladie pour ne pas sortir). prétoire er. 1. Mahkeme, mahkeme salonu (Le ministre venait lui-même au prétoire). 2. (Eski Romada) Başkomutan çadırı; genel vali konağı; imparator muhafızlarının kaldığı kışla, muhafız alay kışlası. prétorien, ne s. 1. (Eski Romada) Yargıca değgin, yargıçlıkla ilgili (La dignité prétorienne). 2. Başkomutanla ilgili, başkomutanlığa değgin. 3. er. İmparator muhafız eri (Les prétoriens). 4. er. Asker,bir diktatörü destekleyen askertopluluğu. prêtre er. 1. Din adamı, papaz (Se faire prêtre. Les prêtres préparaient des offrandes dans le temple de Bouddha). 2. Katolik papazı. 3. hayb. Gümüşbalığı. prêtresse diş. (Eskiden) Kadın papaz , rahibe, prêtrise diş. Papazlık (Recevoir la prêtrise. Renoncer à la prêtrise). preuve diş. 1. Tanıt, kanıt (Avancer une preuve. Preuve qui ne convainc personne. Sa fuite précipitée semble être une preuve de sa culpabilité). 2. Tanıtlama,"ispatlama (Preuvepar témoins). 3. Prova. 4. mat. Sağlay, sağlama, °mizan. § A preuve que: Bu şunu gösterir ki, bu şunu kanıtlar ki. Jusqu'à preuve du contraire: Aksi kanıtlanıncaya dek, aksi ortaya çıkıncaya değin. C'est la preuve que: Buşunukamtlarki. La preuve en est que: Bunun kanıtı şu ki. Faire la preuve de qch: -i kanıtlamak, tanıtlamak, ispat etmek (Faire la preuve de la fausseté d'un acte). Faire preuve de qch: Göstermek (Faire preuve de courage, de tolérance). Faire ses preuves: Değerini ortaya koymak, nitelikli olduğunu göstermek, yetenek ve değeri sınanmış olmak (Vous pouvez lui confier ce travail, il a déjà fait ses preuves). preux s. ve er. Gözüpek, yiğit, kahraman ( Un preux chevalier. Charlemagne et ses preux). prévaloir gsz. 1. Üstün gelmek, baskın çıkmak (L'amour du pays a prévalu). 2. Prévaloir sur, contre: -e üstün gelmek, -e baskın çıkmak, -i yenmek, bastırmak (La meilleure éducation du monde ne prévalait pas contre les mauvais instincts). § Se prévaloir de qch: 1. -den yararlanmak (Il se prévalut de sa carte d'étudiant pour obtenir des places à demi-tarif). 2. -ile övünmek, böbürlenmek (Se prévaloir de sa

prévisibilité

richesse, de ses titres). prévaricateur, trices. vead. Rüşvet alan, rüşvetçi, yiyici (Fonctionnaireprévaricateur). prévarication diş. Rüşvet alma, rüşvetçilik, görevim kötüye kullanma (Il est accusé de prévarication). prévariquer gsz. Rüşvet almak, rüşvet yemek (Magistrat qui prévarique). prévenance diş. 1. Ağırlama, hoş tutma, gönül okşama; incelik, kibarlık (Se montrer plein de prévenances pour sa vieille mère). 2. Gönül okşayıcı söz ve davranış, ince söz ve davranış (Entourer sa jeune femme de prévenances). prévenante s - 1- İnce, kibar; hoş tutucu, gönül okşayıcı (Un garçon serviable et prévenant. Un homme à l'air prévenant. Des manières prévenantes). 2. Prévenant pour qn, envers qn: -e karşı ince, kibar (Il est toujours prévenant envers les femmes). prévenir gçl. 1. (Eski) -den önce davranmak. 2. -i önlemek, -in önüne geçmek (Prévenir un malheur, un incident). 3. -i önceden sezip yapıvermek, önceden karşılamak (Prévenir les désirs d'un enfant). 4. -e haber vermek (Prévenir le médecin). 5. Prévenir qn de qch: Birini -den haberli kılmak; birşeyi -e haber vermek, bildirmek (On devait prévenir le chef de tout changement), 6. Prévenir qn contre: Birini -in aleyhinde etkilemek (Des mauvaises langues vous ont prévenus contre lui). 7. Prévenir qn pour, en faveur de: Birini -in lehinde etkilemek (Il m'a prévenu en faveur de ce peuple). préventif, ive s. Koruyucu, önleyici (Médecine préventive. Prendre des mesures préventives). prévention^. 1. önyargı (Un juge doit écarter toute prévention. Il a des préventions contre moi). 2. Sanıklık, sanık olma durumu. 3. Tutukluluk, tutukluluk süresi (Faire six mois de prévention ). 4. Önleme; önleyici tedbirler (Prévention des accidents du travail). préventivement bel. 1. Önleyici tedbir olarak; ne olur ne olmaz diye (Il a été incarcéré préventivement). 2. Sanık olarak, préventorium er. Prevantoryum, "önleyimevi. prévenu, e s. 1. Kurulmuş, kafası doldurulmuş, önyargılı, etkilenmiş (J'étais prévenu contre lui, pour lui). 2. Haberli (L'homme prévenu ne vous écoute pas, il est sourd). 3. Önlenmiş, önüne geçilmiş (Un accident prévenu). 4. Prévenu de qch: -den sanık (Il est prévenu d'un crime). 5. ad. Sanık (Citer un prévenu devant le tribunal). prévisibilité diş. Önceden kestirilebilirlik, tahmin edilebilirlik.

prévisible

1113

prévisible s. Önceden kestirilebilir, tahmin edilebilir (La chose était difficilement prévisible). prévision diş. 1. Tahmin, *kestirim (Prévision des dépenses dans l'établissement d'un budget. Prévisions météorologiques). 2. Öngörü, öngörülen şey (Les prévisions des règlements). § En prévision de: -olasılığına karşı, -olacağını düşünerek (Il a pris son parapluie en prévision de la pluie). prévisionnel, le s. 1. Tahmine dayalı, "tahminî (Dépenses prévisionnelles). 2. Öngörülen (Des mesures prévisionnelles). prévoir gçl. 1. Önceden kestirmek, tahmin etmek (Prévoir l'avenir, prévoir les conséquences d'un acte). 2. Öngörmek, "derpiş etmek (L'Etat a prévu la construction de cent mille logements par an). 3. Etre prévu pour: -için düşünülmek, -için yapılmak (Un paquebot prévu pour une clientèle de luxe). prévôt er. 1. Eskiden çeşitli görevlerde bulunan subay yada yargıçlara verilen bir unvan. 2, Eskrim öğretmeni yardımcısı. 3. Tutuklular arasından seçilen koğuş başı. prévoyance diş. İleriyi görme, ilerisini kestirme, öngörürlük, "durendiştik (Manquer de prévoyance). § Société de prévoyance: Yardım derneği. Caisse de prévoyance: Yardım sandığı, prévoyant, e s. 1. İleriyi gören, ilerisini kestiren, öngörüşlü (Un homme prévoyant) 2. Sakınımlı, "ihtiyatlı, "tedbirli (Se montrer prévoyant). prévu,es. 1. Öngörülen, önceden düşünülen (Dans les conditions prévues). 2. er. Tahmin edilebilen şey, önceden düşünülebilen şey (Le prévu et l'imprévu). § Comme prévu: Öngörüldüğü üzere; önceden düşünüldüğü gibi. priapée diş. 1. (Eski) Priape onuruna düzenlenen şarkı yada şenlik. 2. Müstehcen şiir, resim yada oyun. priapisme er. hek. Kamışın sürekli kalkık durması, "priyapizm. prie-dieu er. (Hıristiyanlarda) Dua iskemlesi, prier gçl. 1 .gçl. vegsz. Duaetmek, yakarmak (Prier Dieu,priersondieu. Priez pour les morts). 2. Prier qn de f. qch: Birinden -meşini rica etmek; birine -mesi için yalvarmak (Il a prié les médecins de faire tout ce qu'ils pouvaient pour sauver son enfant). 3. Prier qn à qch; à f.qch: Birini-e çağırmak,davet etmek (Prier quelqu'un à dîner, à déjeuner). § Se faire prier: Kendine biraz yalvartmak, kendini naza çekmek. Sans se faire prier: Hiç nazlanmadan, kendini naza çekmeden, prière diş. 1. Yakan, yakarış, dua (Faire, dire, lire, réciter sa prière. Ne m'oubliez pas dans vos

primeur

prières). 2. İbadet, tapınma (Se rendre à la prière du soir. Faire sa prière). 3. Yalvarma (Malgré vos prières, je ne vous donnerai rien). 4. Rica (Il demeura sourd à mes prières). S. Prière de f. qch: -mesi rica olunur. (Prière de répondre. Prière de ne rien jeter sur la voie). prieur, e ad. Manastır başkanı, başrahip. prieuré er. 1. Manastır başkanlığı. 2. Manastır topluluğu. 3. Manastır kilisesi, başrahibin evi. prima donna diş. it. Operada baş kadın rolünü oynayan oyuncu, primadonna, primaire s. 1. İlk (Ecole primaire, enseignement primaire. Ere primaire). 2. En ilk (Terrains primaires) 3. mec. İlkel, basit, pek gelişmemiş, biraz kaba ( Ce brave garçon est un peu primaire). 4. ruhb. Birincil (Emotion primaire: Birincil coşku. Motivation primaire: Birincil güdülenme). primat er. 1. Üstünlük, öncelik, önde gelme, başta gelme (Affirmer le primat de l'intelligence). 2. Piskoposlar yargıcı başpapaz (Le primat de Belgique). primate er. hayb. 1. Maymun. 2. tkz. İlkel adam, gelişmemiş adam, kaba adam, hödük, maymun, primauté diş. 1. Öncelik, üstünlük, baskınlık (Donner la primauté à une idée. La primauté de la force sur le droit). 2. (Oyunda) İlk oynama hakkı, primes. 1. (Eski) İlk (Tu mérites la prime place. La prime jeunesse). 2. mat. Üstü işareti (A prime: A '). 3. diş. (Kilise dilinde) Sabahın saat altısı, ilk sabah duası (Chanter, dire prime). 4. diş. (Eskrimde) İlk duruş § De prime abord: İlk önce. prime diş. 1. Mal almaya özendirmek için alıcılara verilen armağan "özence, "özenmelik (On donne une prime à tout acheteur). 2. Prim (Prime de fin d'année). 3. Güvence ödentisi, "sigorta primi. 4. Ham halde değerli taş (Prime d'émeraude, de rubis). § Faire prime: Çok aranılmak; üstün gelmek, baskın çıkmak; pek geçerli olmak (L'or fait prime sur le marché des monnaies. C'est toujours le faux qui fait prime). primer gçl. 1. -i ödüllendirmek, -e ödül vermek, ödül kazandırmak ( Une vache qui a été primée au concours agricole). 2. -den önde gelmek, -e üstün olmak (La force prime le droit). 3. gsz. Ağır basmak, her şeyden üstün olmak, çok önemli olmak (Chez lui, l'intelligence prime). primerose diş. bitb. Gülhatmi. primesautier, ère s. ve ad. Gelgeç, hercai; ayran gönüllü, maymun iştahlı ; çabuk karar verip çabuk karar değiştiren ( Une jeune fille primesautière. Un primesautier). primeur diş. 1. Turfandalık (Fruits et légumes de primeur). 2. diş. ç. Turfanda yemiş; turfanda

primeuriste

1114

sebze (Manger des primeurs). 3. mec. İlklik, yenilik, tazelik, kızlık (Journaliste qui réserve la primeur d'une information à son directeur de revue). § Avoir la primeur de qch: -i ilk kullanan olmak, -e sahip olan ilk kişi olmak, -in kaymağını almak, kızlığını almak, primeuriste ad. Turfandacı, primevère diş. bitb. Çuhaçiçeği. primipare s. tik kez doğuran (Brebis, jument, femme primipare). primitif, ive s. 1. İlk, başlangıçtaki (Texte primitif d'une loi. Etoffe qui a perdu sa couleur primitive). 2. Asıl, ana, temel, kaynak (Langue primitive. Sens primitif d'un mot. Couleurs primitives). 3. İlkel, uygarlaşmamış (Unpeupleprimitif. Sociétés primitives). 4. ad. İlkel, ilkel insan (Les primitifs d'Australie). S. ad. Rönesans öncesi sanatçı (Primitifs italiens). primitivement bel. İlkbaşta, başlangıçta (Cette voiture était primitivement jaune, mais ils l'ont repeinte en bleu ciel). primitivisme er. fels. 1. İlkelcilik. 2. İlkellik, primo bel. İt. Birincisi, önce, ilkönce, primogéniture diş. İlk evlât olma, ilk evlat olarak doğmuş olma; büyük oğul önceliği. (Succession par ordre de primogéniture). primordial,e s. Önemli, başlıca,esas, temel ( Il a joué un rôle primordial dans cette affaire. Il est primordial que vous partiez maintenant). primulacées diş. ç. bitb. Çuhaçiçeğigiller. prince er. 1. Prens (Le prince de Monaco). 2. Hükümdar, kral, imparator (La cour, les courtisans du prince). § Fait du prince: Keyfi yönetim, yasa masa dinlememe, babasının çiftliğiymiş gibi davranma. Le prince des ténèbres: Şeytan, iblis. Le prince des poètes: Baş ozan, "şairler sultanı. Les princes de l'Eglise: Piskoposlar, kardinaller. Prince consort: Kraliçenin kocası (kral olmayan). Prince héritier: Veliaht. Etre bon prince: İyi yürekli olmak, temiz bir insan olmak. Vivre en prince: Bey gibi yaşamak. princeps |>*esc/»i] s. (Yalnız şu deyimde geçer) Edition princeps: İlk baskı, birinci baskı, princesse diş. 1. Prenses. 2. (Az kullanılır) Kadın hükümdar. § Aux frais de la princesse: Devlet kesesinden, patron hesabına, cebinden metelik harcamadan (Il a fait son dernier voyage aux frais de la princesse). Faire la princesse: Kasılmak, büyüklenmek, kurum satmak, princier, ères. 1. Prense değgin, hükümdara değgin (Titre princier). 2. Prenslere yaraşır, hükümdarlara yakışır (Une réception princière.

priorité Mener un luxe princier). princièrement bel. Bey gibi, prensler gibi, hükümdarlar gibi (Il nous a reçus princièrement). principal, es. 1. Başlıca, en önemli, esas, temel, asıl (Le principal personnage de l'affaire était resté dans l'ombre. La voie principale, le rôle principal). 2. er. Önemli olan, en önemli şey (Le principal, c'est d'agir vite). 3. er. (Eski) Başöğretmen. 4. Ana para, bir borcun ana kısmı (Je vous paierail'intérêtet le principal). 5. diş. dilb. Ana tümce, temel cümle, principalement bel. Önce, her şeyden önce, özellikle, başlıca (Fâchée contre le monde entier, elle en voulait principalement à son mari). principauté diş. 1. Prenslik (La principauté de Monaco). 2. ç. (Büyük harfle) Meleklerin üçüncü takımı. principe er. 1. İlke ; temel kural ; temel y asa ; ana öge (Le principe de l'opération à effectuer est simple. Les immortels principes de la Révolution de 1789). 2. Köken, ana kaynak (Remonter jusqu'au principe. Le courage civil et le courage militaire procèdent du même principe). 3. Madde, ana madde (Principes nécessaires à la nutrition. Principes constituants). 4. Ahlâk kuralı (On leur avait inculqué de bons principes. Une personne sans principes). § En principe: Kuramsal olarak, sözde, genel anlamda, genel olarak (Je viendrai en principe, mais ne m'attendez pas au-delà de huit heures. En principe, Victor ne fume pas encore). Par principe: İlke olarak, kural olarak (Par principe, il n'est tenu aucun compte des lettres de réclamation non signées). printanier, ère s. İlkbahara değgin, bahara özgü; baharlık (Temps printanier, étoffe, tenue printanière). printemps er. 1. İlkyaz, ilkbahar, bahar (Au printemps, la végétation renaît). 2. mec. Gençlik, ömrün baharı. 3. mec. (Eski) Yıl, yaş (Elle avait quinze printemps). priorat er. Manastır başkanlığı, priori (a) bel. Lat. 1. Önsel, deney öncesi, (Argument à priori, raisonnement à priori. Prouver, poser à priori). 2. Önce, ilkönce, herşeyden önce (A priori, c'est une bonne idée). prioritaire s. ve ad. Öncelikli, önceliği olan, öne geçme hakkı olan (Personnes prioritaires, un prioritaire). priorité diş. 1. Öncelik, önce olma (Etablir la priorité d'un événement). 2. Öne geçme hakkı, önde bulunma hakkı (Priorité aux infirmes. Laisser la priorité à une voiture). 3. Öncelik, üstünlük, yeğ tutulma, yeğlenme, "rüçhan (La

pris priorité d'intérêt reconnue à cette question. La priorité du blanc sur le noir). § Droit de priorité: huk. Rüçhan hakkı. En priorité: Öncelikle (Les femmes et les enfants ont été évacués en priorité). pris, e s. 1. Tutulmuş, "meşgul (Cette chaise est-elle prise?). 2. İşi çok, işle uğraşan, meşgul (Ne venez pas ce soir, je suis pris). 3. Tutmuş, olmuş, yoğunlaşmış, pıhtılaşmış (Crème bien prise). 4. Donmuş (Les flaques d'eau étaient prises). 5. Saynlanmış, tutulmuş (Avoir le nez pris, la gorge prise). 6. Pris de qch: a) -e kapılmış, içini... kaplamış (Etre pris de peur, d'émotion, d'effroi). b) -almış, içmiş (Etrepris de vin, d'alcool). § Bien pris: İnce, biçimli (Elle est de taille bien prise). prise diş. 1. Alma, alınma; ele geçirme, ele geçirilme, "zapt (La prise d'une ville, la prise de la Bastille). 2. (Güreş, judo gibi oyunlarda) Tutma biçimi, yakalama şekli, tutuş, kavrama, kapma (Certaines prises ne sont pas autorisées. Il lui a fait une prise à la nuque). 3. Ele geçirilen şey, "ganimet (Venez voir ma prise. Vous avez une prise importante). 4. Tutunulacak şey, tutunma noktası ( Chercher une prise). 5. Alma; kaydetme (Prise de sang. Prise de son, prise de vues). 6. İki parmak ucu ile tutulan miktar, tutam, çimdik (Parfois, maman aspirait une petite prise de tabac). 7. Katılaşma, olma, pıhtılaşma (Laprise d'une crème, d'une sauce). 8. Donma, don tutma, buz tutma (Laprise d'une rivière en hiver). 9. Priz, *girgilik (Brancher une lampe sur la prise). 10. Ana boru, ana kablo gibi şeylerden su, elektrik, havagazı alma. 11. Böylece alınan su, elektrik, havagazı. 12. Etki, etkileme (A cet âge, les chagrins ont peu de prise). § Prise de bec: Ağız kavgası, ağız dalaşı. Prise de corps: huk. Tutuklama. Prise de conscience: Bilinçlenme. Prise de position: Tavır alma, tavır takınma. Prise de terre: (Radyoda) Toprak hattı. Avoir prise sur: -in üzerinde etkisi olmak, -e sözü geçmek, etki yapabilmek. Donner prise à qch: -e yol açmak, neden olmak, "mahal vermek. Etre aux prises avec: 1. -ile kapışmak, dalaşmak, kavga etmek, savaşmakta olmak. 2. -e karşı savaşmak, mücadele vermek; -ile karşı karşıya bulunmak. Lâcher prise: (Tuttuğu bir şeyi) Bırakmak, koyvermek, salıvermek, bırakıp gitmek, yüzüstü bırakmak. prisée diş. (Artırmaya çıkarılacak mallara) Değer biçme, değer biçimi (Prisée d'un inventaire de succession). priser gçl. 1. Değer biçmek. 2. Beğenmek, değer vermek (Je ne prise pas ce genre de plaisanterie. Priser un ouvrage). 3. (Tütün, enfiye gibi şeyleri)

1115

privé

Çekmek, burnuna çekmek (Priser du tabac, de l'héroïne). priseur, euse ad. 1. Enfiye çeken, enfiye tiryakisi (Les fumeurs et les priseurs). 2, Değer biçici, "muhammin, prismatiques. 1. Prizma biçiminde, biçme şeklinde (Cristal prismatique). 2. Prizmalı, biçmeli (Jumelles prismatiques). § Couleurs prismatiques: Prizmanın verdiği renkler, prisme er. Prizma, biçme (Prisme régulier, prisme triangulaire). prison diş. 1. Cezaevi, tutukevi, hapishane (Barreaux, murs d'une prison). 2. Hapis cezası (Il a été condamné à la prison à vie. Faire six mois de prison préventive). 3. Zindan, zindan gibi yer (Cette maison, c'est une vraie prison). § Prison cellulaire: Hücre hapsi. Prison lourde: Ağır hapis. Etre en prison: Hapiste olmak. Connaître la prison: Hapsi boylamak, hapse düşmek. Faire de la prison: Hapis yatmak. Mettre qn en prison: -i hapse atmak, içeri tıkmak, prisonnier, ère ad. 1. Tutsak, esir (Les prisonniers deguerre. Camp de prisonniers en Allemagne). 2. Tutuklu, hapis (Libérer un prisonnier. Un prisonnier évadé). 3. s. Tutuklu; tutsak. 4. s. Prisonnier de qch: -in tutsağı, -e tutsak (Elle était prisonnière de ses préjugés. Il se sentait prisonnier de ses propres théories). pristidés er. ç. hayb. Testerebahğıgiller. privatif, ive s. 1. dilb. Yoksunluk bildiren (Préfixes privatifs; les particules privatives). 2. -den yoksun kılıcı, yoksun bırakıcı, yoksun bırakan (Peine privative de liberté). privation diş. 1. -den yoksun kalma, yoksunluk; -i yitirme (La privation de lavue. La privation de ses biens l'a beaucoup affecté). 2. Kendini -den yoksun bırakma, yiyip içmeme, oruç tutma (S'imposer des privations. A force de privations, il avait économisé un petit capital). privatisation diş. Özel kesime aktarma, özel sektöre devretme (Privatisation des mines). privatiser gçl. Özel kesime aktarmak, özel sektöre devretmek (Privatiser une entreprise). privauté f. Çok içli dışlılık, aşırı senli benlilik, "laübalilik (Ces privautés de langage la déconcertèrent. Avoir des privautés avec une femme). privé, es. 1. Özel; kişisel (La vie privée, une voiture privée. La propriété privée. Intérêts privés). 2. Memur olmayan, resmi olmayan, kamu görevi yapmamış (Il n'est qu'une personne privée). 3. Adi; basit (Acte privé: Adi senet). 4. er. Özel yaşayış, özel yaşam (Etre différent dans le public et

priver

1116

dans le privé). S. er. tkz. Özel kesim, özel sektör (Prendre un emploi dans le privé). § En privé: Özel olarak, baş başa, teke tek (Je voudrais vous parler en privé). priver gçl. 1. Priver qn, qch de qch: Birini, birşeyi -den yoksun bırakmak ; birinin elinden -sini almak (Priver un homme de liberté. Priver un enfant de dessert. Priver une femme de ses droits civils. Priver une société d'un de ses hommes rares). 2. Etre privé de qch: -den yoksun olmak, yoksun bulunmak. § Se priver: 1. Kendini yoksun bırakmak, birçok yoksunluklara katlanmak (Elle a dû se priver pour élever ses enfants). 2. Se priver ue: -den yoksun olmak, yoksun kalmak, kendini -den yoksun bırakmak (Il s'est privé de tout durant son adolescence). 3. Se priver de t. qch: -mekten yoksun kalmak (Elle ne peut pas se priver de dire du mal des autres). privilège er. 1. Ayrıcalık, "imtiyaz (La Révolution a aboli tous les privilèges). 2. mec. Şans, şanslılık (Il a le privilège de voir sa mère tous les jours). 3. -e vergi,-e özgüolan şey (La pensée est le privilège de l'espèce humaine). privilégié,e s. ve ad. 1. Ayrıcalığı olan, ayrıcalıklı, "imtivazh (Les classes privilégiées. Les privilégiés du sort). 2. mec. Şanslı, bahtlı (Une femme privilégiée par lafortune. Il ont été privilégiés parle temps pendant leurs vacances). privilégier gçl. -i ayrıcalıklı kılmak, -e ayrıcalık tammak; -e öncelik vermek (Privilégier les facteurs économiques en histoire). prix er. 1. Eder, değer, fiyat (Le prix d'une marchandise. Les prix montent, baissent. Prix de gros: Toptan sanş fiyatı. Prix de détail: Perakende satış fiyatı. Prix courant: Rayiç fiyat, piyasa rayici. Prix de bourse: Borsa fiyatı. Prix d'achat: Alış fiyatı. Prix de vente: Satış fiyatı. Prix de revient: Maliyet fiyatı. Prix fixe: Sabit fiyat, pazarlıksız fiyat). 2. Ödül (Prix Nobel. Obtenir le prix Goncourt). 3. Ödül almış kitap, ödül birincisi yapıt (Avez-vous lu le prix Nobel?). 4. Ödül kazanmış sanatçı (Il y avait deux prix Goncourt qui accompagnaient le ministre des Affaires culturelles). 5. (Eski) Karşılık, bedel (Pourprixde ses soins, il recevait des remerciements). § A aucun prix: Hiçbir surette, hiçbir şekilde. A tout prix: Ne pahasına olursa olsun. A prix d'or: Çok pahalı, ateş pahasına (Il a acheté ce champ à prix d'or). Au prix de: Pahasına, karşılığında (Obtenir un poste au prix de grands efforts). De prix: Çok değerli, çok pahalı (Elle a une robe de prix). Hors de prix: Çok pahalı, ateş pahası (Ce livre est hors de prix). Avoir, remporter le premier prix: Birinci olmak,

procédé birincilik ödülü almak. Donner du prix à qch: -e çok önem vermek, büyük değer vermek. Mettre qch àprix: l.-i artırmaya çıkarmak,-fiyat vermek (Le commissaire-priseur a mis à prix cette commode Louis XVI à trois mille francs). 2. -i getirecek olana ödül vaadetmek (Le shérif avait mis à prix la tête du gangster en fuite). N'avoir pas de prix, être sans prix: Paha biçilmez olmak, sonsuz değerli olmak (Les tableaux de Picasso n'ont pas de prix). probabilisme er. fels. Olasıcılık, "probabilizm, "ihtimaliyye. probabiliste s. ve ad. Olasıcı; olasıcılıktan yana; olasıcılığa değgin, probabilité diş. Olasılık, "ihtimal (La probabilité d'un événement, d'une hypothèse). § Calcul des probabilités: Olasılıklar hesabı bilimi, probable ,v. Olası, "muhtemel (Son succès n'est pas certain, mais il est probable. Il est probable que le temps va se gâter). probablement bel. Ola ki, olur ki, belki, "muhtemelen (Il ne viendra probablement pas). probant, e s. 1. Tanıtlayıcı, ispatlayıcı, "müsbit (Force probante: Tanıtlama gücü, "ispat kudreti. Pièces probantes: °Evrakı müsbite). 2. İnandırıcı, kesin (Ses raisons n'ont pas semblé probantes). probation diş. 1. Papaz çömezi olacaklara uygulanan deneme; bu deneme dönemi. 2. Papaz çömezliği. probatoire s. Deneme niteliğinde, sınama niteliğinde (Examen probatoire). probes. Namuslu, dürüst (Un homme probe). probité Namusluluk, dürüstlük (Fairepreuve de probité. Probité professionnelle). problématique s. 1. Şüpheli, belli olmayan, kesin değil (Le succès de l'entreprise est très problématique). 2. fels. Belkili. 3. Sorunsal. 4. diş. Ortaya atılan sorunlar, karşıya çıkarılan sorunların tümü, sorunsallık (La problématique de ce philosophe est au fond très simple). S. diş. Sorunsallık. problème er. 1. mat. Problem, *çözgü (Faire un problème de géométrie). 2. Sorun, "mesele (Problème politique, économique, social). 3. mec. Güçlük, içinden çıkılması güç durum, cansıkıcı şey (Chacun a ses problèmes. Ça peut nous poser des problèmes). 4. mec. Kapalı kutu, "muamma (C'est tout un problème). proboscidiens er. ç. hayb. Hortumlular, procédé er. 1. Davranış (Des procédés corrects, blessants, généreux. Je n'aime pas ses procédés indélicats). 2. kim. İşlem (Procédé Burton: Burton işlemi). 3. kim. Yöntem (Procédé des

procéder chambres de plomb: Kurşun odalar yöntemi). 4. Yol, yöntem, usul (Rechercher un nouveau procédé pour améliorer une technique. Procédé primitif de mise en bouteilles). 5. Bilardo istekasının ucundaki meşin, procéder gsz. 1. Davranmak, "hareket etmek (II faut procéder avec prudence). 2. Procéder de qch: -den ileri gelmek, doğmak, kaynaklanmak (La philosophie de Marx procède de celle de Hegel et des doctrines des socialistes utopistes français). 3. Procéder à qch: -e girişmek, -i yapmak, gerçekleştirmek (Procéder à l'établissement d'un dossier. Procéder au réglage d'un moteur). 4. Procéder contre qn: -e karşı dâva açmak, procédure diş. huk. 1. Yargılama usulü (Procédure civile: Hukuk yargılama usulü. Procédure gracieuse: Nizasız muhakeme usulü. Procédure ordinaire: Adi muhakeme usulü. Procédure pénale: Ceza muhakeme usulü. Procédure sommaire: Basit muhakeme usulü. Procédure urgente: Seri muhakeme usulü). 2. Yargdama evreleri. 3. Dâva (Procédure de divorce. Engager, intenter une procédure. Dossier de procédure). 4. Usul, yöntem (Discussions sur des questions de procédure). procédurier, ère s. ve ad. Dâva meraklısı, işi gücü dâva açıp durmak olan; hır gür çıkarmaya bayılan (Humeur procédurière. Un procédurier). procès er. 1. anat. Uzantı. 2. huk. Dâva (Gagner, perdre un procès. Dossier de procès). §Sansautre forme de procès: Kimseye sorup danışmadan; sorgusuz sualsiz (On lui a retiré son emploi sans autre forme de procès). Etre en procès a«'ec qn: -ile dâvâlı olmak. Faire le procès de qn, de qch: -i eleştirmek, durmadan eleştirip kınamak. Faire, intenter un procès contre qn: -in aleyhine dâva açmak, -e karşı dâva açmak. Ouvrir un procès contre qn: -e karşı dâva açmak, processif, ive s. Dâva açmayı pek seven, dâva meraklısı (Humeurprocessive). procession diş. 1. Ayin alayı; tören alayı (La procession s'avançait lentement, bannières en tête). 2. mec. tkz. Kalabalık, kuyruk olmuş insanlar (Une procession de visiteurs attendait à l'entrée de l'exposition). processionnal er. Ayinlerde okunan dualar kitabı, processionnelle s. Ayin alayına değgin (Cortège processionnel). processionnellement bel. Alay halinde, ayin alayı halinde. processus er. 1. anat. Uzantı (Processus éthmoïdal du sphénoïde). 2. Süreç, "vetire (Leprocessus de la croissance des végétaux). 3. mec. Gelişme,

1117

procréer

ilerleme, "seyir (Processus social, politique, économique). procès-verbal er. Tutanak (Etablir le procès-verbal d'une séance. Procès-verbal du juge, du notaire). § Dresser un procès-verbal contre qn: -in aleyhinde tutanak düzenlemek, "zabıt tutmak, prochaines. 1. Yakın, en yakın; komşu (Nous nous arrêterons au prochain village. On porta le vieillard au prochain cimetière). 2. Gelecek (Le mois prochain, la semaine prochaine, l'année prochaine, lundi prochain). 3. er. İnsan, kişioğlu (Tu aimeras ton prochain comme toi-même). 4. diş. tkz. Bir sonraki durak, gelecek durak (Vous descendez à la prochaine). § A la prochaine: tkz. Yine görüşürüz, yalanda buluşmak üzere, haydi kal sağlıcakla, prochainement bel. Yakında (Je reviendrai très prochainement). proches. l.Yakın(Lesplusprochesvoisins. Samorl est proche. Ilestdemesprochesparents). 2. Proche de: a) -e yakın (Sa maison est proche delà nôtre). b) -e benzeyen, yakın (Le portugais est proche de l'espagnol). 3. er. ç. Yakınlar, akrabalar (Ses proches ne sont pas avertis de sa disparition). 4. ilg. (Eski) -in yakımnda (Le collège qui se trouvait alors proche le palais). S. bel. (Eski) Yakınlarda, yakın bir yerde (Il demeure ici proche). § De proche en proche: Git gide, gittikçe, yavaş yavaş, proclamation bel. 1. Bildirge, "beyanname (Lancer une proclamation). 2. Bildiri (Lire, afficher une proclamation). 3. İlân etme; ilân; bildirme, duyurma (Proclamation des résultats d'un examen, d'un scrutin. Proclamation de la République). proclamer gçl. 1. Bildirmek, söylemek, haykırmak (L'accusé a proclamé hautement son innocence). 2. İlân etmek, kamuya açıklamak (Proclamer la République. Proclamer l'état de siège). 3. Proclamer qn...: Birini... olarak ilân etmek (Le Sénat proclama Napoléon empereur des Français). § Se proclamer...: Kendini... ilân etmek (Il s'est proclamé roi). proconsul er. 1. (Eski Romada) Konsül yetkisi olan vali. 2. mec. Zorba, "müstebit, despot (Etre journaliste, c'est passer proconsul dans la république des lettres). procrastination diş. Herşeyi yarına bırakma huyu, ertelemecilik. procréateur,trice s. ve ad. Dölleyici, dölleyen ( Pouvoir procréateur). procréation diş. Dölleme, dünyaya getirme, procréer gçl. Döllemek, doğurmak, dünyaya getirmek (Procréer de beaux enfants).

proctalgie

1118

proctalgie diş. hek. Anüs ağrısı. proctite diş. hek. Anüs yada rektum yangısı. proctologie diş. Anüs yada rektum sayrılıklarıyla uğraşan tıp dalı. proctologue ad. Anüs ve rektum sayrılıkları uzmanı. procurateur er. (Eski Romada) Vali. procuratie diş. (Eski Romada) Valilik, procuration diş. 1. Vekillik, vekâlet. 2. Vekillik belgesi, vekâletname (Procuration générale, spéciale. Rédiger, dresser, signer une procuration. Donner procuration à quelqu'un). procurer gçl. Procurer qch à qn: Birine... sağlamak, bulmak, vermek (Procurer un avantage à son ami. Procurer un emploi à un mutilé de guerre). § Se procurer qch: Kendine... sağlamak, bulmak, edinmek (Se procurer de l'argent, un emploi, un dictionnaire). procureur er. 1. (Eskiden) Vekil; dâva vekili. 2. Manastır vekilharcı. § Procureur de la République: (Cumhuriyetlerde) Savcı. Procureur général: Başsavcı, prodigalité diş. 1. Savurganlık, tutumsuzluk, saçıp savurma (Par sa prodigalité, il a dilapidé la plus grande partie de sa fortune). 2. Gereksiz ve aşın harcama, "israf (Tous ses proches ont largement profité de ses prodigalités). 3. mec. Aşırı bolluk (// y a prodigalité de formes dans la nature comme prodigalité de semences). prodige er. 1. Tansık, "mucize, "harika (Une éclipse de soleil apparaissait comme un prodige à ces peuplades). 2. mec. Olağanüstü bir şey, başarılması çok güç şey, mucize (La réalisation de ce projet sera un vrai prodige). 3. (Yetenekleri, erdemi, kusurları ile) Olağanüstü kimse (C'est un petit prodige. Enfant prodige: Harika çocuk; üstün yetenekli çocuk). § Faire des prodiges: Mucizeler yaratmak, çok güç şeyler başarmak, prodigieusement bel. Şaşılacak derecede, çok, olağanüstü şekilde (Il est prodigieusement intelligent). prodigieux,euse s. 1. Olağanüstü, şaşılacak, işitilmemiş, inanılmaz (Obtenir un succès prodigieux). 2. Çok büyük (Une foule prodigieuse, une force prodigieuse). prodigue s. ve ad. 1. Tutumsuz, savurgan, "müsrif (Un héritier prodigue). 2. Prodigue de qch: -si bol ; bol bol... veren, dağıtan, saçan (Etre prodigue de paroles, de compliments, de conseils). prodiguer gçl. 1. Saçıp savurmak, "israf etmek (Prodiguer sa fortune, son énergie, ses biens). 2. Prodiguer qch à qn: Birinden -i esirgememek; birine bol bol... vermek (Prodiguer des soins, des

produire conseils à un enfant). § Se prodiguer: 1. Kendini harcamak. 2. Se prodiguer pour: Kendini .. .uğruna harcamak; -için canını esirgememek, prodrome er. 1. ed. Giriş. 2. hek. İlk belirti (Les prodromes de la fièvre typhoïde). 3. Ön belirti, haberci (Les prodromes d'une crise politique). prodromique s. 1. Girişe değgin, girişle ilgili. 2. hek. İlk belirti olan, haberci (Signesprodromiques). producteur,trices. vead. 1. Üretici;yetiştirici (Les pays producteurs de pétrole, de blé. Aller directement du producteur au consommateur). 2. (Sinemacılıkta) Yapımcı (Producteur de cinéma. Société productrice de films). productible s. Üretilebilir, yapılabilir, yetiştirilebilir (Marchandise productible à peu de frais). productif,ve s. 1. Verimli, üretken (Sol productif. A ctivité productive). 2. Productif de qch: -getiren, sağlayan (Capital productif d'intérêts). production diş. 1. Gösterme, ortaya koyma, meydana çıkarma, "ibraz (La production de ce document devant le tribunal a fait un gros effet sur les membres du jury). 2. Oluşum, meydana gelme, "teşekkül (Production de gaz carbonique au cours d'une réaction). 3. Yapıt, yaratı (Uneproduction poétique, dramatique. Les productions de l'esprit). 4. Ürün (Les productions du sol et de l'industrie). 5. Verim (Production élevée d'une terre). 6. Üretim (Coopérative de production. Instruments, moyens de production). 7. Yapım, "imalat (Production d'un nouveau modèle d'automobile). 8. (Sinemacılıkta) Yapım (Production d'un film). 9. Film (Une production franco-italienne). productivité diş. 1. Verimlilik (Productivité d'une terre). 2. Üretkenlik, produire gçl. 1. Yapmak, "imal etmek (Produire des appareils de télévision). 2. Vermek, üretmek (Cette vigne produit un excellent raisin). 3. Meydana getirmek, oluşturmak (L'eau calcaire produit un dépôt sur les parois). 4.Meydana getirmek, yaratmak; vermek (Ses travaux ont produit de grands effets. Cette méthode a produit d'heureux résultats). S. Neden olmak, yol açmak, doğurmak (La guerre produit toutes sortes de maux). 6. Yapmak, gerçekleştirmek (Produire un film). 7. Göstermek, ortaya koymak, "ibraz etmek (Produire un certificat, un argument, une pièce d'identité. Produire des témoins). 8. Yazmak (Produire des vers, une tragédie, une comédie). 9. Yetiştirmek (La France a produit beaucoup de grands hommes). § Se produire: 1. Kendini göstermek, görünmek, boy göstermek (Elle a osé

produit se produire dans un théâtre malgré le désaveu formel de sa famille. Se produire dans le monde). 2. Olmak, meydana gelmek, "cereyan etmek, "vuku bulmak (Un grand changement s'est produit, lise produisit un incendie). produit er. 1. Ürün (Lesproduits dusol). 2. Kazanç, hasıla (Produit brut, produit net. Produit national brut: Gayrisafi milli hasda). 3. mat. Çarpım. 4. Gelir (Vivre du produit de sa terre, de son travail). S. Madde; karışım (Un produit mou. Les produits alimentaires, produits chimiques). 6. Mal (Lancement d'un nouveau produit). proéminence diş. 1. Çıkıntı (Former une proéminence). 2. Çıkıntılı olma, çıkıntılılık (La proéminence du nez). proéminentes. Çıkıntılı (Un front proéminent, un nez proéminent). prof ad. tkz. Öğretmen (C'est un bon prof). profanateur,trice s. ve ad. Kutsal şeylere karşı saygısız davranan, profanation diş. (Kutsal şeylere karşı) Saygısız davranma, kutsal şeyleri küçümseme, horlama, saygısızlık (Profanation des églises, de l'hostie). profane s. ve ad. 1. Dinde olmayan, dine yabancı, dinle ilgisi bulunmayan (Le monde profane. Art, littérature profane. Fête profane). 2. Kutsal şeylere karşı saygısı olmayan. 3. (Bir şey konusunda) Pek bir şey bilmeyen, bilisiz, yeni, acemi (Un profane en peinture. Expliquez-moi, je suis profane en la matière). 4. er. Kutsal olmayan şey (Xe sacré et le profane). profaner gçl. 1. (Kutsal şeyleri) Saymamak, saygısızlık etmek (Profaner un temple). 2. -i kötü kullanmak, -in değerini bilmemek (Profaner son talent). profectif,ive s. Dede babadan kalan, atalardan gelen (Biens profeetifs d'un héritage). proférer gçl. Bağıra bağıra söylemek, ağıza almak, savurmak (Proférer des injures, des menaces). profês,se s. ve ad. Manastıra girme andını içmiş (Religieuses professes. Unprofès, une professe). professer gçl. 1. Açıkça söylemek, ifade etmek (Il professait un mépris profond pour la vie familiale). 2. Okutmak, öğretmek (Professer les mathématiques, la musique). 3. (Bir sanat) Yapmak, "icra etmek (Professer un métier). 4. gsz. Ders okutmak, öğretmenlik yapmak (Il professe dans un lycée). 5. Professer de f.qch: -meyi öğretmek (Ils professent de connaître Dieu, et ils le ruinentpar leurs oeuvres). professeur er. Öğretmen (Un professeur de chimie, de piano. Sa femme est un bon professeur). p r o f e s s i o n ^ . 1. Meslek, uğraş, iş, sanat (Quelleest

1119

profit

votre profession? Professions libérales. Profession d'avocat, de médecin). 2. (Bir düşünce, kanı yada inancı) Açıkça söyleme, açıklama, kamuya bildirme. 3. Meslek topluluğu, meslekdaşlar (Défendre les intérêts de la profession). § De profession: 1. Meslekten, mesleği... olan (Une ballerine de profession, un joueur de profession). 2. İşi gücü ...olan, -i kendine meslek edinmiş (Un chicaneur de profession). Faire profession de: 1. -i açıkça söylemek, -ile övünmek (Il faisait profession d'athéisme). 2. mec. -i kendine iş edinmek, meslek edinmek ( Ceux qui faisaient profession de vivre noblement, c'est-à-dire de ne rien faire). professionnalisme er. *Uğraşmanlık, "profesyonellik (Le professionnalisme dans les sports). professionnel,le s. 1. Uğraşa değgin, mesleğe değgin, "meslekî (Activités professionnelles, enseignement professionnel, école professionnelle. Secret professionnel). 2. s. vead. Bir şeyi kendine uğraş edinmiş; meslek edinmiş, •uğraşman (Ecrivain professionnel, sportif professionnel). 3. diş. tkz. Orospu, professionnellement bel. Meslek yönünden, meslek açısından, meslekçe, profesyonelce, profesyonel olarak. professorale s. 1. Öğretmenliğe değgin; öğretmenlere özgü (Le corps professoral: Öğretmenler topluluğu). 2. Öğretmence; buyurucu, bilgiççe (Il a pris un ton professoral). professorat er. Öğretmenlik (Choisir le professorat comme métier). profil er. 1. Yandan görünüş, yanay, "profil (Dessiner le profil d'un enfant). 2. (Bir yapıda) Düşey kesit (Profil d'une moulure, d'une corniche). 3. yerb. Katman kesiti, katmanları gösteren kesit (Profil d'un sol, d'un lit de rivière). § De profil: Yandan, yanay olarak (Regarder, voir, dessiner de profil). profiler gçl. 1. -i yanay olarak göstermek, çizmek (Profiler un édifice). 2. -in düşey kesitini çıkarmak. § Se profiler: Yanaydan görünmek, gölge olarak belirmek, izi y ansımak (Les arbres se profilaient dans le ciel pur. Sa main se profila sur le mur). profit er. 1. Yarar (Sa connaissance de l'anglais lui a été d'un grand profit). 2. Çıkar (Il ne cherche que son profit. Une source de profits illicites). 3. Kazanç, kâr (Profits et pertes). 4. Yararlı olma, yararlılık (Profit d'une entreprise). § Au profit de: -yararına (Donner de l'argent au profit des sinistrés). Etre à profit:Kâr bırakmak,kârlı bir iş

profitable

1120

olmak. Faire du profit, faire beaucoup de profit: Yarar sağlamak; uzun süre dayanmak, ekonomik olmak (Un gigot qui n'a pas fait beaucoup de profit). Faire son profit de qch: -i kendi yararına kullanmak, -den kendine yarar sağlamak. Mettre qch à profit: Kullanıp yararlanmak (Mets à profit ta jeunesse pour apprendre). Tirer profit de qch: -den yararlanmak (Elle tire toujours profit de sa beauté). profitables. 1. Yararlı; kazançlı; kârlı (Unesource de revenus très profitable. Il te serait plus profitable d'écouter les conseils de tes parents). 2. Profitable à: -e yararlı (Ce voyage lui a été très profitable). profitablement bel. Yararlı bir şekilde, kazançlı olarak, verimli bir biçimde, profiter gçl. 1. Profiter de qch: a) -den yararlanmak (Il a profité de la première occasion pour s'enfuir). b) -e sahip olmak, elinde.. .olmak (Profiter d'un avantage, d'une chance, d'un privilège). 2. Profiter à qn: a) -e yararı dokunmak, yararlı olmak (Vos conseils lui ontprofité), b) -e kazanç sağlamak, kâr getirmek ( Cette entreprise lui a beaucoup profité). 3. Profiter en qch, dans qch: -de ilerleme göstermek, düzelme göstermek, ilerlemek (Profiterensavoiretensagesse). 4.gsz. Büyümek, gelişmek (Cet enfant a bien profité). S. gsz. Uzun süre dayanmak; ekonomik olmak (Un plat qui profite. Vêtement qui profite). profiteur,euse ad. Çıkarcı, vurguncu, kâr düşkünü (Un profiteur de guerre). profond,e s - 1- (Gerçek ve mecaz anlamlarıyla) Derin (Bassin, puits profond. Sondage profond. Une tristesse profonde. Un soupir profond. Un écrivain profond. Un profond amour). 2. er. Derinlik (Je l'aime du profond de mon être) .3. diş. hlk. (Eskimiştir) Cep (Combien le pantre avait-il dans ses profondes). 4. bel. Derin, derince, derin olarak (Creuser bien profond). profondément bel. 1. Derin, derinden, derince, derin olarak (Creuser profondément la terre). 2. Derin derin (Réfléchir, dormir profondément). 3. Çok, pek, aşırı, son derece (Etre profondément vexé, ému, touché). p r o f o n d e u r ^ . 1. Derinlik (Profondeur d'un puits, d'un gouffre, d'une mer). 2. diş. ç. Ruhun karanlıkları, ruhsal derinlikler, anlaşılması güç duygular (Les profondeurs de l'être). § En profondeur: Köklü, derinliğine (Un changement en profondeur. Le roman reflète en profondeur une époque historique). pro forma s. Proforma (Facturepro forma). profus,e s. Pek çok, bol (Lumière profuse; des louanges profuses).

progressiste profiisément bel. Bol bol, çok çok. profusion diş. 1. Bolluk, çokluk (Profusion de couleurs, de lumières). 2. mec. Eli açıklık, cömertlik (Donner avec profusion). § A profusion: Bol bol, çokça (Il y a des fautes à profusion dans ce devoir). progéniture diş. 1. Yavrular, çocuklar, evlatlar (Le père et sa progéniture. La progéniture d'une chatte, d'une chienne). 2. tkz. Çoluk çocuk (Promener sa progéniture). proglottis er. hayb. Boğum, °proglotis. prognathe s. Kalkık çeneli, çıkık çeneli (Races prognathes). programmateur, trice s. ve ad. 1. "Izlenceci "programcı 2. Elektronik programlama düzeni, programlayıcı. programmation diş. "tzlenceleme, "programlama, programme er. 1. 'İzlence "program (Programme d'une cérémonie officielle. Programme de réforme). 2. 'İzlencelik, programı gösteren basılı kâğıt (Acheter le programme d'un concert). programmer gçl. "İzlencelemek, "izlenceleştirmek, "programlaştırmak, programlamak (Programmer une émission, un travail). programmeur,euse ad. İzlenceleme uzmam, program uzmam; elektronik araçları programlayan uzman, progrès er. 1. Yayılma (Leprogrès de l'incendie, de l'inondation, d'une épidémie). 2. ask. İlerleyiş (Le progrès des troupes, d'une armée). 3. İlerleme, gelişme (Le progrès de la science, de la médecine. Faire des progrès. Cet élève n'a fait aucun progrès durant ce trimestre). § Etre en progrès: İlerlemekte olmak, gelişmek, gelişme göstermek. progresser gsz. 1. Gelişmek, gelişme göstermek, ilerlemek (t/n pays quiprogresse vite. Unélèvequi progresse lentement). 2. ask. İlerlemek (L'ennemi progresse). progressif,ive s. 1. İlerleyici, git gide ilerleyen, yaydan (Paralysie générale progressive). 2. Yavaş yavaş artan, derece derece, "tedrici (Amélioration progressive du rendement). § Impôt progressif: Oranı matrahın çokluğu ile yükselen vergi, "müterakki vergi, progression diş. 1. İlerleme; ilerleyiş (Progression lente, insensible. Progression d'une armée, progression des glaces). 2. Yayılma, gelişme, ilerleme (Progression du mal). 3. mat. Dizi (Progression arithmétique, géométrique). progressisme er. İlericilik. progressistes, vead. İlerici (Idéesprogressistes. Un

progressivement progressiste). progressivement bel. Yavaş yavaş, azar azar, derece derece, "tedricen (Diminuer progressivement. Réduire progressivement sa vitesse). progressivité diş. İlerleyicilik, derecelilik, gitgide artıcıiık, "müterakkilik (Progressivité de l'impôt). prohibé,e s. Yasak, yasaklanmış, yasaca izin verilmemiş (Activités prohibées, armes prohibées). prohiber gçl. Yasaklamak, yasak etmek (La loi prohibe le commerce des stupéfiants). prohibitif, ive s. 1. Yasaklayıcı (Prendre des mesures prohibitives). 2. Sınırlayıcı, kısıcı. 3. Çok yüksek, yamna yaklaşılmaz (Les prix des appartements sont devenus prohibitifs). prohibition diş. 1. Yasaklama; yasak (Prohibition du port d'armes). 2. İçki yasağı, prohibitionnisme er. 1. Yasakçılık; sımrlayıcıhk; kısıtlayıcılık. 2. (Amerikada) İçki yasağı koyma akımı, içki yasakçıhğı. prohibitionniste s. ve ad. 1.Yasaklayıcı, kısıcı, sınırlayıcı. 2. (Amerikada) İçki yasağı yanlısı, proie diş. 1. (Hayvanların yemek üzere tuttukları) Av (Le tigre épiait sa proie). 2. mec. Av, yem, kurban (Un homme aussi naïf était une proie facile pour des escrocs). 3. mec. Çapul, yağma (5a fortune fut la proie des voleurs). § De proie: Avla beslenen, yırtıcı (Oiseau de proie, insecte de proie, reptile de proie). Etre la proie de: -in kurbanı olmak (Etre la proie de l'ignorance. La forêt fut la proie de l'incendie). Etre en proie à qch: -e "maruz bulunmak, -tehlikesiyle karşı karşıya olmak (Etre en proie à la maladie. Maison en proie aux flammes). projecteur er. Işıldak, "projektör. projectif,ive s. 1. mat. İzdüşümle ilgili, izdüşüme değgin, 'izdüşümsel. 2. ruhb. Yansıtıcı (Techniqueprojective: Yansıtıcı yöntem). projectile er. Mermi (Lancer, envoyer, jeter des projectiles). projection diş. 1. Atma, fırlatma (Projection de pierres, d'obus). 2. Yansıma, yansıtma; düşme, düşürme; oynama, oynatma, gösterim (La projection d'une ombresurlesol. La projection de ce film a été interdite par la commission de censure). 3. mat. fiz. izdüşüm (La projection orthogonale d'un trièdre sur un plan). 4. Tahmin (Projections démographiques). projectionniste ad. (Sinemacılıkta) Gösterimci. projecture diş. (Mimarlıkta) Çıkıntı, projet er. 1. Tasan (Projet de loi. Ebaucher, faire, former un projet. Faire des projets d'avenir, de vacances). 2. Taslak, "müsvette (Rédiger unprojet

1121

prolixement

de roman, de thèse). projeter gçl. 1. Düşünmek, tasarlamak, kafasından geçirmek (Je projette un voyage en France). 2. Sıçratmak, fırlatmak (Des pneus de voiture qui projettent des gravillons). 3. Göstermek, perdeye yansıtıp oynatmak (Projeter un film). 4. mat. İzdüşürmek, izdüşümünü yapmak (Projeter une ligne, une surface). 5. Yansıtmak, gölge olarak belirtmek (Les arbres projetaient leurs ombres sur les prés). 6. -in tasansım yapmak, taslağım yapmak (Projeter un livre). 7. Projeter de f.qch: -meyi tasarlamak (Projeter de faire une excursion). prolapsus er. hek. (Organlarda) Düşme, inme (Prolapsus du rectum, de l'utérus). prolégomènes er. ç. 1. (Bir kitabın başına konan ve anlaşılmasını kolaylaştırıcı kavram açıklamalanm kapsayan) Geniş önsöz. 2. (Bir bilimde) Hazırlayıcı bilgiler, ilk kavramlar (Prolégomènes à toute métaphysique future). prolepse diş. ed. Önleme; karşıdakinden gelebilecek karşıt görüşü kestirerek gereken yanıtı önceden verme sanatı, prolétaire er. Emekçi (Prolétaires des villes et des campagnes). prolétariat er. Emekçiler, emekçi sınıfı, prolétarienne s. Emekçilere değgin, emekçi sınıfına değgin (Révolution prolétarienne. Parti socialiste et prolatérien). prolétarisation diş. Emekçileşme, emekçi durumuna gelme (La prolétarisation des petits artisans des grandes villes). prolétariser gçl. Emekçileştirmek, emekçi durumuna getirmek, prolifération diş. 1. biy. Hücrelerin bölünüp çoğalması, çoğalma (Prolifération microbienne). 2. bitb. Çiçek açmayacak yerde çiçek tomurcuğu çıkması. 3. mec. Hızla çoğalma, artma (Prolifération des doctrines, des théories. Prolifération déplantés, d'animaux). proliférer gsz. 1. Hızla çoğalmak, artmak (Plantes, animaux qui prolifèrent). 2. Bölünüp çoğalmak; döllenmek. 3. mec. Çok bol olmak, -den geçilmemek (Le crime prolifère. Les petits commerçants prolifèrent dans cette ville). proliflcité diş. Üreyicilik, çoğalma yeteneği, döllenme yeteneği, prolifique s. Çabuk üreyen, tez çoğalan, çok döllenen (Les lapins sont prolifiques). prolixe s. 1. Sözü çok uzatan (Ecrivain, orateur prolixe). 2. Uzatılmış, gereksiz olarak yayılmış (Style, discours prolixe). prolixement bel. Çok uzatarak, sözü uzatarak

prolixité

1122

(Ecrire prolixement). prolixité diş. Sözü uzatma, uzatıcılık (Prolixité d'un écrivain). prologue er. 1. Öndeyiş; bir yapıtta, özellikle tiyatroda, asıl konu olarak ele alman olaylardan önce, geçmiş birtakım başka olguları anlatan ilk bölüm. 2. Giriş, başlangıç (Je vous présente, en guise de prologue, mes meilleurs voeux pour le nouvel an). prolongation diş. 1. (Zaman, süre) Uzatma; uzatılma (Prolongation d'un congé, d'un débat). 2. (Futbolda, berabere kalınan maçlarda) Uzatma (Jouer les prolongations). prolongé,e s - 1- Uzun süren; uzun uzun (Des rires prolongés). 2. Zamanında evlenememiş, evde kalmış, tohuma kaçmış (Une jeune fille prolongée). 3. Uzayıp giden (Rueprolongée). prolongement er. 1. Uzatma, boyunu uzatma (Le prolongement d'une autoroute). 2. biy. Uzantı (La cellule nerveuse et ses prolongements). 3. ç. mec. Gelişme, dolayh yada dolaysız sonuç (Les prolongements d'une affaire, d'une révolution). prolonger gçl. 1. Uzatmak, sürdürmek, devam ettirmek (Prolonger une séance, un débat). Uzatmak, boyunu uzatmak (Prolonger une rue, une voie ferrée). § Se prolonger: 1. Uzamak, sürmek, devam etmek (L'effet du médicament se prolonge). 2. Uzamak, boyu büyümek (La rue se prolonge). promenade diş. 1. Gezi, gezinti (Faire une promenade. Partir en promenade). 2. Gezinti yeri, gezi yeri (Une belle promenade plantée d'arbres). promener gçl. 1. Gezintiye çıkarmak, gezdirmek, dolaştırmak (Promener son enfant, son chien). 2. mec. Gezindirmek, gezdirmek, dolaştırmak (Promener ses doigts sur le piano. Promener ses yeux sur un objet). § Envoyer promener qn: -i başından savmak, atlatmak. Envoyer tout promener: Her şeyden vazgeçmek, her şeyden elini eteğini çekmek. § Se promener: Gezinmek, dolaşmak. promeneur,euse ad. 1. Gezinen, dolaşan, gezmeye çıkan (Les promeneurs du dimanche). 2. diş. Gezdirici (Unepromeneuse d'enfants). promenoir er. 1. (Okul, hastane, manastır gibi yerlerde) Kapalı gezinti yeri. 2. (Tiyatro salonunda) Geçit, promesse diş. 1. Söz verme; verilmiş söz, "vait (II nous a trompés par des promesses). 2. mec. Umut (Et les fruits passeront la promesse des fleurs). § Promesse d'ivrogne: Sarhoş sözü, verilip tutulmayan söz. Arracher une promesse à qn:

promontoire

-den bir vaat koparmak, söz almak. Faire des promesses à qn: -e vaatlerde bulunmak. Manquer à sa promesse: Verdiği sözü yerine getirmemek, sözünü tutmamak. Tenir sa promesse: Sözünü tutmak. prométhéen,ne s. 1. Promethée'ye değgin (Le mythe prométhéen). 2. ed. Eyleme ve insana inanan (L'esprit prométhéen). prometteur,euse ad. 1. Bol keseden söz veren, durmadan vaatlerde bulunan. 2. s. Umut verici, umut uyandıran (Regard, sourire prometteur). promettre gçl. 1. Sözvermek, °vaat etmek (Je ne promets rien). 2. (Bir şeyin olacağını) Haber vermek (La soirée promettait une belle nuit). 3. Promettre qch à qn: Birine ...sözvermek, vaat etmek (Promettre une sucette à un enfant). 4. Promettre à qn de f.qch: Birine -ceğine sözvermek (Il a promis à son père qu'il reviendrait à la maison). 5. Promettre de f.qch: -ceğe benzemek; -ceği umudunu uyandırmak (La saison promettait d'être belle). 6. gsz. Umut uyandırmak, ilerisi için umut vermek (C'est un enfant qui promet). § Promettre la lune: Olmayacak vaatlerde bulunmak. Promettre monts et merveilles: Aşırı vaatlerde bulunmak, bol keseden atmak. § Se promettre: 1. Biriyle buluşmak yada bir yere gitmek üzere söz vermek, bağlantı yapmak (Dimanche nous serons ensemble, ne vous promettez pas ailleurs). 2. Se promettre qch: -i ummak, beklemeden, olacağını sanmak (Se promettre du bon temps, du plaisir, une grande joie). 3. Se promettre de f.qch: a) -çeklerine birbirine söz vermek (ilse sont promis de garder le secret), b) -meye karar vermek, ant vermek, "ahdetmek (Il se promit de rester maître du terrain), c) -meyi ummak (Il se promettait de profiter d'une telle occasion). promis,e s. 1. Sözverilmiş, adanmış, vadedilmiş, "mev'ut. 2. Promis à qch: -e adanmış, -e aday; ilerde -e sahip olacak gibi görünen (Un jeune homme promis à un avenir brillant). 3. ad. Yavuklu (Danser avec sa promise, son promis). § Terre promise: 1. Adanmış topraklar, Kenan ili, "arzı mev'ut. 2. mec. Bolluk ülkesi. 3. mec. Özlenip durulan şey. promiscuité diş. 1. Hoş olmayan bir yakınlık, sevimsiz biraradalık, sıkışıklık, yedi mahalle biraradalık (Il vivait avec toute safamille dans une seule pièce, dans une promiscuité dont chacun souffrait). 2. İzdiham (Promiscuité du métro). promission diş. Vaat (Terre de promission: Vaat edilmiş toprak, °arzı mev'ut). promontoire er. coğr. 1. Burun, yüksek burun. 2.

promoteur anat. Çıkıntı, promoteur,trice ad. 1. Elebaşı (lia été le promoteur de ce complot). 2. (Bir işte) İlk adımı atan, öncü, yaratıcı (Les promoteurs du monde moderne. Le promoteur d'une réforme). promotion ad. 1. İlerleme, yükselme; ilerletme, yükseltme, "terfi (Sa promotion au poste de directeur fut sa dernière joie). 2. Yaşam düzeyinin yükselmesi; yaşam düzeyini yükseltme (Des mesures tendant à favoriser la promotion ouvrière). 3. (Propaganda, ilân gibi şeylerle) Artırma, çoğaltma (Promotion des ventes). 4. Topluca yükselme, topluca terfi etme (Promotion des généraux). S. (Okullarda) Belli bir yılın çıkışlıları, dönem arkadaşı; dönem (Officiers, élèves de la même promotion. Camarade de promotion). promouvoir gçl. (Yalnız bileşik zamanlan ve edilgen biçimi kullanılır). 1. Uygulamak, gerçekleştirmek, başarmaya çalışmak (Promouvoir une politique de progrès social). 2. Yükseltmek, ilerletmek, terfi ettirmek. 3. Promouvoir qn à qch: Birini -e terfi ettirmek (Le ministre l'a promu à un haut poste). 4. Etre promu...: -e yükselmek, terfi etmek (Il a été promu général de division). prompt,e[pRs] s. 1. Tez, çabuk, "acil (Je vous souhaite un rétablissement prompt. De prompts secours. Un changement prompt). 2. Eli çabuk, çevik (Serviteur prompt et zélé). 3. Hızlı, süratli (Prompt comme l'éclair, comme la foudre). 4. Kısa süreli, çabuk gelip geçen (5a joie fut prompte). 5. Çabuk kavrayan (Avoir l'esprit prompt). 6. Beklenmedik, birdenbire, ani (Un départprompt, un geste prompt). 7. Prompt à qch; à f.qch: -de çabuk davranan; -mekte çabuk davranan, hızlı, süratli (Etre prompt à l'injure, aux excuses. Les passions promptes àfermenter). § Avoir la main prompte: İkide bir dövmeye kalkışmak, hemen vurmaya hazır olmak. Avoir le geste prompt: Çevik olmak, eh çabuk olmak, promptement bel. Çarçabuk, çabucak (Régler une affaire promptement). promptitude diş. 1. Çabukluk (La promptitude de sesréactions, delaguérison). 2. Hızlılık,süratlilik (La promptitude d'un rêve). 3. Çeviklik. 4. Kavrayış çabukluğu, kavrayışlıhk (La promptitude d'esprit). promulgation diş. Resmî yayım, resmen ilân (Promulgation d'une loi). promulguer gçl. 1. Resmen ilân etmek (Promulguer une loi). 2. mec. Açıklamak, herkese duyurmak (Promulguer les vérités).

1123

prononcer

pronaos er. (Tapınaklarda) Son cemaat yeri; camilerin giriş kapısı önündeki avludan yüksek, revaklı, üstü kubbeyle örtülü bölüm, prône er. Kilisede pazar vaazı. § Recommander qn au prône: Birini ermişlere evliyalara havale etmek, onların yola getirmesini dilemek, prôner gçl. 1. -i övmek, göklere çıkarmak (Prôner un vin, une femme, une méthode). 2. -i salık vermek, öğütlemek (Prôner la modération). prôneur,euse ad. Övgücü, övmekle bitiremeyen, göklere çıkaran (Un prôneur du régime végétarien). pronom er. dilb. Adıl, "zamir (Pronom démonstratif: Gösterme addı. Pronom indéfini: Belgisiz adıl. Pronom interrogatif: Soru adılı. Pronom personnel: Kişi adılı. Pronom possessif: İyelik adılı. Pronom relatif: İlgi adılı. Pronom réfléchi: Dönüşlü adıl). pronominale s- dilb. 1. Adıla değgin (Adjectif pronominal). 2. Dönüşlü çatı (Verbepronominal. Mettre un verbe à la forme pronominale). pronominalement bel. 1. Adıl olarak (Mot employé pronominalement). 2. Dönüşlü çatı halinde, çift adıllı eylem olarak, prononçable s. *Söylemlenebilir, "telaffuz edilebilir, söylenmesi kolay (Ce mot n'est pas prononçable). prononcé,es. 1. Açıklanan, belirtilen, verilen (Le jugement prononcé). 2. Belirgin, iyice belli (Ombre peu prononcée. Les traits de son visage sont très prononcés). 3. er. huk. Mahkeme sonunda yargıcın okuduğu karar metni, "hükmün tefhimi (Le prononcé de l'arrêt, de la sentence). prononcer gçl. 1. Söylemlemek, "telaffuz etmek (Il prononce bien le turc). 2. Bildirmek, "tefhim etmek (Prononcer un arrêt, une sentence). 3. Söylemek, ağzından çıkarmak (Elle pleurait, elle ne pouvait prononcer un mot). 4. -de bulunmak, -i dile getirmek (Prononcer un souhait, un voeu). S. Söylemek, "irat etmek (Prononcer un discours, un sermon). 6. Bildirmek, ilân etmek (Prononcer la dissolution de l'Assemblée). 7. gsz. Kararını bildirmek; karar vermek (Ces juges ne peuvent prononcer qu'en première instance). 8. Prononcer pour, contre: -in lehine, aleyhine karar vermek. § Se prononcer: 1. Söylemlenmek, telaffuz edilmek (Comment se prononce ce mot?). 2. Belirginleşmek, iyice belli olmak (Sous l'effet de l'âge, les rides se prononcent). 3. Karar vermek; düşüncesini söylemek, karanm belli etmek (Je t'appelle à te prononcer). 4. Se prononcer sur qch: -konusunda bir karara varmak. 5. Se prononcer pour, contre: -in lehinde, aleyhinde karar

prononciation

1124

vermek. prononciation diş. 1. huk. Bildirme, bildirilme, "tefhim (Assister à la prononciation de l'arrêt). 2. 'Söylem, söyleyiş, söyleniş, "telaffuz (La prononciation d'un mot). pronostic er. 1. Tahmin, kestirim (Se tromper dans ses pronostics. Faire des pronostics). 2. hek. Hastalığın sonu hakkında önceden vanlan yargı, teşhis (Le médecin a réservé son pronostic). pronostiquer gçl. 1. Kestirmek, tahmin etmek (Pronostiquer le résultat des élections). 2. hek. (Bir hastalığın sonunu) -olarak düşünmek, sonunun.. .olacağı yargısına varmak (Le médecin a pronostiqué une longue maladie). 3. -in belirtisi olmak, -i haber vermek (Ces gros nuages noirs pronostiquent la pluie). 4. Pronostiquer qch à qn: Birine -i hatırlatmak, düşündürmek (Ce nom lui pronostiquait des vengeances). pronostiqueur,euse ad. Tahminlerde bulunan, tahminci (Les événements ont donné tort aux pronostiqueurs). propagande diş. 'Yaymaca, propaganda (Faire de la propagande. Propagande électorale. Film de propagande). propagandiste s. ve ad. Propagandan, propaganda yapan; tanıtmacı, propagateur, trice s. ve ad. Y ayıcı (Un propagateur d'idées nouvelles. Zèle propagateur). propagation diş. 1. Üreme, çoğalma (Propagation d'une espèce animale). 2. Yayma (Lapropagation d'une religion, d'une doctrine). 3. Yayılma (La propagation d'un incendie, d'une épidémie). propager gçl. 1. Üretmek, çoğaltmak (Propager des espèces). 2. Yaymak (Propager une nouvelle, un bruit, unereligion, une doctrine). §Se propager: 1. Üremek, çoğalmak (Plante quisepropage malgré les privations d'eau). 2. Yayılmak (Epidémie, incendie, doctrine quise propage). propension diş. Eğilim, doğal eğilim (Propension à la bienveillance. Avoir une propension à la paresse, à critiquer les autres). prophète, prophétesse ad. 1. Yalvaç, savacı, "peygamber (Le tombeau du Prophète à la Mecque). 2. Kehanet sahibi, kâhin (Pas besoin d'être prophète pour savoir qu'il va échouer). § Faux prophète: Yalancı peygamber, sahtekâr, dolandırıcı. Prophète de malheur: Kara haberci, şom ağızlı, uğursuz, prophétie diş. 1. Vahiy yoluyla haber verme; vahiy yoluyla verilen haber. 2. Kehanet (Prophéties d'une cartomancienne, d'un oracle). 3. Gelecekle ilgili tahmin (Ses prophéties en matière politique ont été constamment démenties).

proportionnel

prohétique s. 1. Yalvaca değgin, peygambere değgin; yalvaçça, peygamberce (Paroles prophétiques. Don, inspiration prophétique). 2. Kâhince, kehanet gibi (Une vision prophétique). prophétiquement bel. Yalvaçça, peygamberce; kâhince. prophétiser gçl. 1. -i vahiy yoluyla bilmek (Prophétiser la venue du Messie). 2. -i önseziyle bilmek, önceden kestirmek (Prophétiser l'avenir. Prophétiser la pluie, la chute d'un empire). prophylactiques, hek. Koruyucu, önleyici (Prendre des mesures prophylactiques). prophylaxie diş. hek. Korunma (Prophylaxie des infections, des épidémies). propice s. 1. Uygun, elverişli (Une occasion propice. Choisir le moment propice). 2.Propiceà: -e uygun, elverişli (Un temps propice à la pêche). § Dieu nous soit propice: Tanrı yardımcımız olsun. Dieu soit propice à nos voeux: Tanrı dileklerimizi kabul etsin. propttiation [ptopisjasjS] diş. Tanrı rızası (Sacrifice de propitiation: Tanrı rızası için yapılan sungu. Victime de propitiation: Tanrı rızası için kesilen kurban). propitiatoire s. Tann rızası için yapdan (Offrande, sacrifice, victime propitiatoire). propolis fpRipolis]diş. Anların yaptığı kovan sıvası, proportion diş. 1. mat. Orantı, " tenasüp. 2. Oran, "nisbet; yüzde (Proportion de décès). 3. mec. İlişki, ortak nokta, "münasebet (Il n'y a aucune proportion entre ces deux prix). 4, ç. Boyut; ölçü (Réduire une nouvelle à ses proportions véritables). § A proportion de: -ile orantılı olarak. En proportion de: a) -oranında, -e göre (Le travail était payé en proportion des risques), b) -e nazaran, -göre; -ile kıyaslandığında, -in yanında (C'est peu de chose en proportion du service qu'il nous avait rendu). A proportion que: -diği ölçüde, oranda; -dikçe (Nous ne souffrons qu'à proportion que le vice, qui nous est naturel, résiste à la grâce surnaturelle). proportionnalité diş. Oranlıhk, oranlı olma; orantıhlık, orantıh olma, "nisbilik (Proportionnalité de l'impôt. La règle de proportionnalité pour l'élection). proportionnées. 1. Orantılı, "mütenasip (Avoir un corps bien proportionné. Une femme proportionnée). 2. Proportionné à: -e uygun; -ile orantılı (Les impôts doivent être proportionnés à la fortune de chacun). proportionnel,le s. 1. "Nisbi, oranlı (Représentation proportionnelle; Nisbi temsil). 2. Proportionnel à: -ile orantılı (Traitement proportionnel à

proportionnellement

1125

l'ancienneté. La densité de l'air est proportionnelle au poids qui le comprime). proportionnellement bel. 1. Belli bir oran içinde (Réduire, agrandir proportionnellement un dessin). 2. Proportionnellement à: -e oranla, kıyasla; -ile orantılı olarak (Calculer ses dépenses proportionnellement à ses revenus). proportionner^/. Proportionner qch à qch: Bir şeyi -e oranlamak; bir şey ile... arasında bir orantı kurmak (Proportionner les récompenses aux services rendus. Proportionner sa peine au gain qu'on en tire). proposer. 1. Söyleşi, sohbet (Les Propos d'Alain). 2. Söz (Des propos blessants, injurieux. Tenir des propos d'une extrême banalité). 3. Dedikodu, boş lakırdı fSes affirmations ne sont que des propos en l'air). 4. Niyet (Je formais le propos de ne jamais chicaner. Mon propos n'est pas de faire l'éloge d'un incapable). § A propos: 1. Tam zamanında, tam da sırasında (Arriver à propos. Ilfautsavoirse taire à propos). 2. Sırası gelmişken, sırasıyken, bu arada, söz açılmışken (A propos, je vais vous raconter notre voyage plein d'aventures). A propos de: -konusunda (Racontez tout ce que vous savez à propos de cette dernière guerre). A ce propos: Bu konuda. A tout propos: Her an, durmadan, aralıksız olarak (Ilparle, àtoutpropos, desagloire passée). A propos d'un rien, propos de rien: Bir hiç yüzünden. Hors de propos: Gereksiz, yeri yokken, zamanı değilken. Mal à propos: Zamansız, vakitsiz, yeri yokken, gereği yokken (Discuter, parler, tomber mal à propos). Avoir le ferme propos, de f.qch: Kesin olarak -mek niyetinde olmak. Etre dans le propos de f.qch: Niyeti -mek olmak; -mek niyetinde olmak. Dest à propos de f.qch: -mek yerindedir,uygundur,iyidir, proposable s. Önerilebilir, "teklif edilebilir, proposer gçl. 1. Önermek, -önerisinde bulunmak (Proposer une loi). 2. Önermek, öne sürmek, ileri sürmek (Proposer un candidat). 3. Proposer qch à qn: Birine... önermek, teklif etmek (Il m'a proposé son aide). 4. Proposer de f.qch: -meyi önermek.5.Proposer à q n def.qch:Birine-mesini önermek (Je luiaiproposé de travailler ensemble). § Se proposer qch: 1. Kendine... saptamak, edinmek (Quand on se propose un but, le temps, au lieu d'augmenter, diminue). 2. Se proposer pour: -için kendini önermek, kendini ileri sürmek (Se proposer pour un poste). 3. Se proposer de f.qch: -meye niyet etmek, -meyi düşünmek, tasarlamak, -mek istemek (Je me propose de vous démontrer qu'il a raison. Dans ce livre, l'auteur s'est proposé de traiter un sujet délicat).

propriété

proposition diş. 1. Öneri, "teklif (Proposition de paix. Faire des propositions à une femme. Je lui ai fait une proposition avantageuse). 2. mat. Önerme, "kaziye; teorem (Démontrer une proposition). 3. dilb. Tümce, cümle; yantümce, yancümle (Proposition conditionnelle: Koşullu yancümle. Proposition coordonnée: Sıralı cümle. Proposition principale: Temel cümle. Proposition relative: Bağlaçlı yancümle. Proposition subordonnée: Yancümle). propositionnel,les. Önermeli, önermelere dayanan (Logique propositionnelle et logique fonctionnelle). propre s. 1. Temiz (Une chemise propre. Ses mains ne sont pas propres). 2. (Bebekler için) Altını kirletmeyen (Cet enfant dort sans couche, carilest propre maintenant). 3. Uygun, elverişli, yerinde (Employerlemotpropre). 4. Asıl, gerçek (Lesens propre d'un mot. Employer un mot au sens propre). 5. Kendi, öz (Voici ses propres paroles. Voir de ses propres yeux. Entendre de ses propres oreilles). 6. Özel (Ankara est un nom propre).!. Propre à: -e özgü; -meye özgü (Les caractères propres à une personne. Ces défauts sont propres à ton enfant). 8. er. a) Temiz (Mettre un texte au propre: Bir metni temize çekmek), b) Ayırıcı nitelik, özgülük, birine yada birşeye özgü olan şey (Le rire est le propre de l'homme), c) Kan yada kocadan herbirinin kendi malı (Les propres de la femme ou du mari). §Propre à rien: Hiçbir işe yaramayan kişi. C'est du propre: (Kinaye yoluyla pis ve ahlakdışı şeyler için) Temiz, buna diyecek yok, bir bu kalmıştı. En propre: Kendi malı olarak (Avoir une ferme en propre). proprement bel. 1. Temiz temiz, temizce (Manger proprement). 2. Tam anlamıyla, tam olarak (Ce n'étaient point proprement des lettres d'amour). 3. (Eski) Gerektiği gibi, uygunca, uyarınca (Parler proprement). § Proprement dit: Gerçek anlamıyla, tam deyimiyle. A proprement parler: açıkçası, daha doğrusu, doğrusunu söylemek gerekirse. propret,tes. Akça pakça, temizcecik (Uneservante proprette). propreté diş. Temizlik (Propreté d'une ville, d'un enfant, d'un logis). propriétaire ad. İye, "sahip; mal sahibi (Le propriétaire d'undroit, d'unemaison, d'unchien). § Les grands propriétaires: Büyük toprak sahipleri. propriété diş. 1. İyelik, "mülkiyet (Propriété collective, propriété privée. Propriété foncière, mobilière, immobilière). 2. Özelge, mülk (C'est

propulser

1126

ma propriété. Ce domaine est la propriété de leur famille). 3. Özgülük, özellik, bir şeye özgü olan nitelik (Définir un corps par ses propriétés. Les propriétés chimiques d'une matière). 4. (Sözcük yada deyimler için) Kullanılış uygunluğu, yerinde kullanılmışlık (Lapropriété d'un mot). propulser gçl. İleriye gitmek; ilerletmek, yürütmek, çalıştırmak (Propulser un missile. Un moteur sert à propulser ce voilier quand levent est insuffisant). § Se propulser: Dolaşmak; kalkıp şöyle bir tur atmak, propulseurs, ve er. İleriye itici, yürütücü, çalıştırıcı (Mécanisme propulseur). propulsif,ive s. İleriye itici, çalıştırıcı (Hélice propulsive). propulsion diş. İleriye itme, ilerletme, yürütme, çalıştırma (Propulsion des bateaux par hélices). propylée er. 1. (Eski Yunan yapılarında) Tapınak avlusu giriş revakı. 2. ç. (Büyük harfle) Atina Akropolünün anıtsal girişi, prorata er. Herkese düşen pay (Verser le prorata d'une quote-part. Recevoir son prorata). § Au prorata de: -oranında (Les produits de cette coopération sociale sont distribués à chacun, au prorata de son effort). prorogatif,ive s. Süre uzatıcı, prorogation diş. 1. Uzatma, uzatılma (Prorogation d'un délai, d'un terme). 2. (Toplantıyı) Erteleme, ertelenme (Prorogation d'une séance). proroger gçl. 1. Uzatmak (Proroger un délai). 2. (Toplantı) Ertelemek, geciktirmek, uzun süre ara vermek (Proroger une assemblée). | S e proroger: (Toplantı) Ara verilmek, tatil edilmek (Le parlement s'est prorogé jusqu'en octûbre). prosaïque s. 1. Düzyazıya değgin. 2. mec. Basit, bayağı, incelikten uzak ( Mener une vie prosaïque. Un homme aux goûts prosaïques). prosaïquement bel. 1. Düzyazıyı pek anımsatan, "nesir gibi. 2. Bayağıca, incelikten uzak bir biçimde. prosaïsme er. 1. Şiirsizlik, düzyazıyı andıruiik (Le prosaïsme de ces vers). 2. Yavanlık, tatsız tuzsuzluk, basitlik, bayağılık (Leprosaïsme de la vie des employés de bureau). prosateur er. Düzyazı yazarı, "nesirci. proscenium er. (Eski tiyatrolarda) Önsahne. proscription diş. 1. Sürgüne yollama, sürgün etme; sürgün (Proscriptions politiques). 2. Yasaklama; yasaklanma (Proscription du recours à la violence. Proscription d'un mot). proscrire gçl. 1. Yasaklamak (Proscrire les stupéfiants, un mot, une doctrine). 2. Sürgüne yollamak, sürgün etmek, sürmek (Proscrire ses

prospective adversaires politiques). 3. Proscrire qn de qch: Birini -den uzak tutmak, kovmak, uzaklaştırmak (Proscrire un homme de la société). proscrites. 1. Yasaklanmış (Mots proscrits par les bienséances). 2. s. ve ad. Sürgün edilmiş, sürgün (Les proscrits). prose diş. 1. Düzyazı, "nesir (Ecrire en prose, faire de la prose). 2. Biçem, üslup (La prose administrative. Ces deux auteurs ont une prose noble). 3. Tartısız ama uyaklı dizelerle söylenmiş latince ilâhi (Les cinq proses du Missel romain). prosecteur er. Anatomi parçalan hazırlayıcısı, prosélyte ad. 1. (Eskiden) Musa dinine girmiş pagan. 2. Bir dine yeni dönmüş kimse, dönme (L'ardeur d'un prosélyte). prosélytisme er. Kendi inancını yayma çabası; dönmelerin gösterdiği aşırı çaba, dönme çabacılığı (Faire du prosélytisme politique, religieux). prosimiens er. ç. hayb. Yanmaymunlar. prosobranches er. ç. hayb. Öndensolungaçhlar. prosodie ed. 1. Sağdeyi, "tecvit. 2. *Bürünbilim; *bürün. 3. Düzgün söyleyiş, prosodique s. "Sağdeyisel, sağdeğiye değgin; •bürünsel (Les règles prosodiques. Caractéristiques prosodiques d'une langue). prosopopée diş. ed. 1. Dillendirme; kişileştirilen varlıklara, imgesel yaratıklara söz söyletme sanatı. 2. Kişileştirme; cansız varlıklan yada hayvanları, imgesel yaratıklan kişiler gibi davrandırma, canlandırma, onlara duygu, imge devim gibi nitelikler kazandırma sanatı, prospecter gçl. 1. (Doğal zenginlikler bulmak amacıyla bir yerde) İnceleme ve araştırma yapmak (Prospecter une région saharienne pour y chercher du pétrole). 2. (Müşterilerini artırmak üzere bir bölgeyi) Dolaşmak, taramak (Assureur qui prospecte une région). prospecteur, trice. ad. 1. Maden araştırıcısı. 2. (Bir bölgeyi) Dolaşan, tarayan. 3. mec. Araştırmacı (Dostoïevsky n'est nullement un théoricien, c'est un prospecteur). prospectif,ive s. Geleceğe değgin, geleceğe yönelik (L'on a donc inventé la critique d'avenir, la critique prospective). prospection diş. 1. Maden araştırma (Prospection par étude topographique. Faire de la prospection par sondages dans une région). 2. (Ticarette) Alıcıları çoğaltma çaba ve çalışması. 3. mec. Araştırma, yeni şeyler bulma çabası, prospective diş. İnsanlığın gelecekteki evrimiyle ilgili olan ve bundan birtakım tahminler çıkarma olanağı veren araştırmaların tümü; geleceği

prospectus kestirme çabalan, prospectus [prjspektys] er. 'Tanıtmalık; tanıtma yazısı, tanıtma ilâm (Prospectus d'un médicament, d'un hôtel, d'une station thermale). prospères. Gönençli, mutlu, erinç dolu, "müreffeh (Mener une vie prospère). prospérer gsz. 1. Mutluluk ve erinç içinde yaşayıp gitmek (Ilprospéraitmalgrélamisèregénérale). 2. Artıp çoğalmak; gelişip büyümek (Les animaux, les plantes quiprospèrent dans ce climat). 3. Başarı yolunda olmak, gelişmek, ilerlemek (Industrie, science, technique qui prospèrent). prospérité diş. 1. Gönenç, mutluluk, refah (Il est jaloux de la prospérité d'autrui). 2. mec. Gelişme, ilerleme, kalkınma (Prospérité nationale. L'économie du pays était en pleine prospérité). prostate diş. anat. Prostat (On l'a opéré de la prostate). prostatectomie diş. hek. Ameliyatla prostatı alma. prostatique s. 1. Prostata değgin (Loge, sinus prostatique). 2. er. Prostat hastası, prostatite diş. hek. Prostat yangısı, prosternation diş. 1. Yerlere kapanma, secdeye varma (Les prosternations des fidèles). 2. mec. Aşın dalkavukluk, köpekleşme, etek öpme. prosternement er. 1. Yerlere kapanma, secdeye varma. 2. mec. Alçalma, küçülme, prosterner gçl. 1. Yerlere dek eğmek, devirir gibi olmak (Le vent prosternait les arbres). 2. (Saygı belirtisi olarak) Eğmek (Le pauvre homme prosterna sa tête). § Se prosterner: 1. Yerlere kapanmak, secdeye varmak. 2. Se prosterner devant qn: -in karşısında eğilmek, dize gelmek; el pençe divan durmak, prosthèse, prothèse diş. dilb. Öntüreme. prostituée diş. Orospu, "fahişe. § Prostituée en carte: Sicilli fahişe, prostituer gçl. 1. -e orospuluk yaptırmak, -i kötü yola sürmek (Prostituer une jeune fille, une femme). 2. Alçaklaştırmak, değerden düşürmek, kötü yolda kullanmak (Prostituer son talent, son art). 3. Prostituer qn à qn: Birini -e peşkeş çekmek, parayla satmak (Prostituer une jeune fille à un riche vieillard). § Se prostituer: 1. Orospuluk yapmak, tenini satmak, kötü yola düşmek. 2. mec. Alçaklık etmek, namussuzluk etmek, kendini para yada çıkar için satmak (Un écrivain qui se prostitue). prostitution diş. 1. Orospuluk, "fahişelik, "fuhuş (Vivre de la prostitution). 2. mec. Alçaklaştırma, alçaklaşma, alçaklık, bayağılık; bayağılaştırma, bayağılaşma (De là est venue cette immense prostitution du monde moderne).

1127

protéger

prostration diş. Bitkinlik (Tomber dans la prostration). prostré,e s. Bitkin (Il demeura prostré à l'annonce de cette catastrophe). prostyle s. 1. Önsütunlu, yalnız önyüzü sütunlu (Templeprostyle). 2. er. (Tapınaklarda) Sütunlu giriş. protagoniste er. 1. Başoyuncu. 2. mec. Öncü, kahraman, en önemli rol oynayan (Le protagoniste de la civilisation). prote er. Basımevi yöneticisi, protecteur,trice s. ve ad. 1. Koruyucu, "himaye edici (Le protecteur des faibles et des opprimés. Société protectrice des animaux). 2. mec. Üstünlük taslayan, yukardan bakan (Prendre un ton protecteur, avoir un air protecteur). protection diş. 1. Koruma, 'koruyum, "himaye (Protection contre l'incendie, les maladies. Protection de l'enfance). 2. Yardım (Laprotection du ciel). 3. Koruyucu, yardımcı (Le Seigneur esi notre protection). 4. Kayırma (Obtenir une place par protection). § Sous la protection de: -in koruması altında, "himayesinde (Se placer sous la protection d'un chef). Prendre qn sous sa protection: -i kanatları altına almak, korumak, protectionnisme er. 'Koruyuculuk, 'korumacdık, "himayecilik; bir ülkenin ekonomisinin başka ülkelerin rekabetine karşı korunmasını öngören ekonomi siyasası, protectionniste s. 1. Koruyuculuğa değgin, korumacılığa değgin, himayeciliğe değgin (Système protectionniste). 2. ad. Koruyuculuk yanlısı, korumacılık yanlısı, himayeci, protectorat er. Güçlü bir devletin zayıf bir devleti kendi koruması altına alması; koruma altına alınan devlet, "protektora (Le Maroc, la Tunisie étaient des protectorats français). protée er. 1. İkidebir düşünce ve yön değiştiren adam, kıblesiz (Un protée politique). 2. hayb. Mağara semenderi. protégé,e ad. Korunan kimse, korunuk, birinin koruyup kayırdığı kimse (Le protégé du professeur. Je m'occuperai de votre petite protégée). protège-cahier er. Defter kabı. protège-dents er. (Boksörlerin taktığı) 'Dişlik, protège-parapluie er. Şemsiye kılıfı, protéger gçl. 1. Korumak (Les policiers protégeaient le ministre). 2. Kayırmak (Le directeur protégeait spécialement son neveu). 3. Korumak, "himaye etmek, -e yardımcı olmak (Protéger les arts, les lettres). 4. Protéger qn, qch de qch: Birini, birşeyi -den korumak (Un

protéiforme

1128

imperméable noir le protégeait de la pluie). S. Protéger qn, qch contre: Birini, birşeyi -e karşı korumak (Piqûres qui protègent les enfants contre certaines maladies). § Se protéger: 1. Kendini korumak, korunmak. 2. Se protéger contre: Kendini -e karşı korumak (Le désir de me protéger contre moi-même). 3. Se protéger de: Kendini -den korumak (Se protéger du soleil, du froid). protéiforme s. Her biçime girebilen; türlü biçimlerde kendini gösterebilen, protéine diş. Protein, protéique s. Proteinlere değgin, protèle er. hayb. Yeleli sırtlan, protéfandrie diş. bitb. Tezerlik. protestable s. Protesto edilebilir, protestantes, vead. Protestan, protestantisme er. 1. Protestanlık. 2. (Bir ülkedeki) Protestanlar, protestan topluluğu (Le protestantisme français). protestataire s. ve ad. 1. Protesto çekici, protesto eden. 2. ad. Protestocu (Les protestataires se sont réunis devant la mairie pour manifester). protestation diş. 1. Gösteri (Ses protestations d'amitié m'avaient ému. D'hypocrites protestations de bonne volonté). 2. İtiraz, itiraz etme, karşı çıkma (Elever une énergique protestation. Il restait sourd à toutes les protestations). 3. Protesto (Protestation écrite, orale. Rédiger, signer une protestation) 4. (Ticarette) Ödeme uyarısı yapma, protesto çekme. protester gçl. 1. (Ticarette) -e ödeme uyarısında bulunmak, protesto çekmek, -i protesto etmek (Protester un billet). 2. (Eski) Kesin olarak ileri sürmek, savlamak (Il protestait qu'il ne l'avait jamais trahi). 3. gsz. İtiraz etmek (Tu as beau protester, tu n'obtiendras rien). 4. Protester contre qch: -i protesto etmek, -e karşı çıkmak (Protester contre une injustice). S. Protester de qch: -i ileri sürmek, -konusunda inanca vermek, "temin etmek (Protester de son innocence, de sa bonne volonté). protêt er. Ödeme uyarısı, protesto yazısı, protestoname (Dresser un protêt). prothèse diş. 1. Eskiliği gidermek üzere takılan yapma organ; yapma, takma, "protez (Prothèse dentaire: Takma diş). 2. dilb. Öntüreme. prothétique s. Proteze değgin, prothorax er. anat. Öngöğüs. protocolaire s. 1. Protokole değgin, * törendüzensel (Les questions protocolaires). 2. Protokole uygun,törendüzeneuygun; sözleşme tutanağına uygun.

provende

protocole er. 1. Protokol, "törendüzen (Le chef du protocole). 2. Sözleşme tutanağı, protogyne s. bitb. Tezdişili. protogynie diş. bitb. Tezdişilik. proton er. kim. Proton, protonéma er. bitb. Protonema, protophyte er. yada diş. Tekhücreli bitki, birgözeli bitki. protoplasma,protoplasme er. biy. bitb. İlkbiçim, protoplazma. protoslasmiques. biy. *İlkbiçimsel,protoplazmaya değgin. protoptère er. hayb. Balçıkbalığı (Protoptère de Sénégal, protoptère du Nil). prototype er. 1. İlkömek. 2. mec. En yetkin örnek, protozoaire er. hayb. Tekhücreli hayvan, protubérance diş. 1. Çıkıntı, kabartı (Les protubérances du crâne). 2. gökb. Fışkırma, Güneş yüzeyinden uzaya sıcak gaz kütlelerinin fışkırması. protubérante s- Çıkıntılı, kabartılı (Il a la pomme d'Adam protubérante). prou bel. (Eskimiştir) Çok. § Peu ou prou: Az çok. proue diş. Geminin ön tarafı, pruva (Les vagues fouettaient la proue du paquebot). prouesse diş. 1. Yüreklilik, yiğitlik, kahramanlık (Les prouesses d'un chevalier). 2. mec. (Şaka yollu) Başarı, hüner; marifet (Il aime à raconter ses prouesses). prouvable s. Tanıtlanabilir, "ispatlanabilir, prouver gçl. 1. Tanıtlamak ; ispatlamak (Il cherche à prouver qu'il était parti au moment du crime. Il veut prouver son innocence). 2. -i göstermek, ortaya koymak (Votre réponse prouve une certaine connaissance du sujet). 3. Prouver qch à qn: Birine -i göstermek, ortaya koymak, tanıtlamak, ispatlamak (Comment lui prouver ma reconnaissance?). provenance diş. 1. Bir şeyin geldiği yer, çıktığı yer, çıkıt, "mahreç (J'ignore la provenance de cette lettre, dececolis). 2. Köken,"menşe (Desarmesde toutes provenances). 3.ç. Dışalım, dışardan gelen mallar. § En provenance de: -den gelen (Train en provenance d'Ankara. Marchandises en provenance de Turquie). provençale s. 1. Provence'a değgin (Cuisine provençale). 2. ad. Provence'h (Lesprovençaux, une provençale). 3. er. Provance ağzı, Provence'ta konuşulan dil. provende diş. 1. Azık, yiyecek (Le souci de sa provende relâchait sa terrible étreinte). 2. Yem; koyun yemi; davar ve at yemi; kümes hayvanları için yem.

provenir provenir gsz. Provenir de: 1. -den gelmek (D'où provient ce colis?). 2. -den ileri gelmek, doğmak; nedeni... olmak (Ce résultat provient de l'erreur faite au départ). proverbe er. 1. Atalarsözü, atasözü (Parler par proverbes). 2. Bir atasözüne dayanan küçük güldürü (Jouer un proverbe). § Passer en proverbe: Atasözü haline gelmek; dillere destan olmak (L'hospitalité des Turcs est passée en proverbe). proverbial,e 5. 1. Atasözüne değgin, atasözünü andıran, atasözü niteliğinde (Expression, locution proverbiale). 2. Herkesin dilinde, dillere destan (Sa bonté est proverbiale). proverbialement bel. Atasözü gibi, atasözü olarak, proverbialiser gçl. Atasözü haline getirmek, atasözüleştirmek (Le temps a proverbialisé les vers de Hugo). providence diş. 1. Kayra, "inayet (Laprovidence de Dieu). 2. (Büyük harfle) Tanrı (Les desseins de la Providence sont impénétrables). 3. mec. Koruyucu, esirgeyici, yardımcı (Il s'est fait la providence des malheureux). providentialisme er. fels. Kayracılık, providentialiste s. ve ad. Kayraci. providentiel,le s. 1. Beklenmedik, umulmadık, çok güzel, mutlu (Une rencontre providentielle, une nouvelle providentielle). 2. Gökten gönderilmiş gibi, sanki Tanrı yollamış (Un ami providentiel). providentiellement bel. Tanrı yollamış gibi, umulmadık anda, tam zamanında; Hızır gibi (II est arrivé providentiellement). provignage, provignement er. (Bağ çubuklan için) Daldırma. provigner gçl. 1. (Bağ çubuklarını) Daldırmak (Provigner un cep pour obtenir un plant). 2, gsz. Daldırma yoluyla çoğalmak, provin er. 1. Daldırma çubuk. 2. Daldırma ocağı, province diş. 1. tar. (Romalılarda) Eyalet, İtalya dışında ele geçirilen ülke. 2. tar. (Fransa'da) İl, vilâyet. 3. İl halkı. 4. Taşra (Vivre en province, s'installer en province). S.s. tkz. Taşralı (Celafait province; il fait très province). provinciale s. 1. Taşraya değgin, taşraya özgü; taşrayı andıran (La vie provinciale. Elle a des manières provinciales). 2. ad. Taşralı (Les provinciaux et les Parisiens). 3. (Kimi Hıristiyan tarikatlannda) Bölge başkanı, provincialisme er. dilb. 1. Taşra ağzı. 2. Taşralılık, taşralı hali. proviseur er. Lise müdürü, provision diş. 1. Yedeklik ; ilerde kullanılmak üzere edinilen her çeşit yiyecek ve başka gereçler,

1129

proxénète

"ihtiyat (Provision de blé, de bois pour l'hiver). 2, huk. Nafaka (La femme qui ne travaillait pas demanda tout de suite une petite provision). 3. Öndelik, "avans (Donner une provision à un avocat). 4. Bir çekin para olarak karşılığı, karşılık (Chèque sans provision: Karşılıksız çek). 5. ç. Yiyecek, "erzak (J'ai suffisamment de provisions pour dix jours. Mettre ses provisions dans un placard. Panier à provisions). § Une provision de, toute une provision de: Bir sürü, bir çok (J'ai apporté toute une provision de livres pour les vacances). Par provision: Geçici olarak, şimdilik. Faire provision de: -biriktirmek, depo etmek, yedeklik olarak ayırıp saklamak (Faire provision de bois, d'essence, de blé). provisionnel,le s. Kesin şeklini sonradan almak üzere şimdilik yapılan, geçici, eğreti, provisoire s. 1. Geçici, eğreti, ara (Jugement, sentence, arrêt provisoire. Solutionprovisoire. Un bonheur provisoire). 2. er. Eğreti şey, geçici şey; geçicilik, eğretilik (Rester, s'installer dans le provisoire). provisoirement bel. Geçici olarak, eğreti olarak, şimdilik (Loger provisoirement à l'hôtel en attendant un appartement). provisorat er. Lise müdürlüğü, provocantes. 1. Kışkırtan, "tahrikeden (Ilagissait de la manière la plus provocante. Avoir des airs provocants). 2. İç gıcıklayın, cinsel istek uyandırın, baştan çıkarıcı (Regards provocants. Les jambes croisées dans une position un peu provocante. Une femme provocante). provocateur,trice s. ve ad. Kışkırtıcı, kışkırtmacı (Des agents provocateurs se sont glissés dans les rangs des manifestants. Des provocateurs sont à l'origine de l'émeute). provocation diş. 1. Kışkırtı, kışkırtma, "tahrik (Cet article est une provocation au meurtre). 2. (Az kullanılır) İç gıcıklama, cinsel istek uyandırma (Lesprovocations d'un costume, des regards). provoquer gçl. 1. Kışkırtmak (Provoquer les soldats, un pays). 2. İç gıcıklamak, cinsel istek uyandırmak, isteklendirmek (Une femme qui provoque les hommes). 3. Neden olmak, yol açmak, uyandırmak, meydan vermek (Sa démission provoqua des bouleversements politiques. Ces paroles provoquèrent sa colère). 4. Provoquer qn à qch: Birini -e kışkırtmak, "tahrik etmek (Provoquer les militaires à la désobéissance). 5. Provoquer qn à f. qch: Birini -meye kışkırtmak (Provoquer une femme à tuer son mari). § Se provoquer: Birbirini kışkırtmak, proxénète er. Pezevenk, muhabbet tellâlı.

proxénétisme

1130

proxénétisme er. Pezevenklik, proximité diş. 1. Yakınlık (Trop de proximité empêche la vue. La proximité des vacances ne les incite pas à travailler). 2. Hısımlık (La proximité des commerçants est un des avantages de cette maison). § A proximité: Yakınlarda, şuralarda bir yerde (Vous trouverez à proximité un poste d'essence). A proximité de: -in yakınında, -e yakın (La maison est à proximité de la poste). proyer er. hayb. Çayırkuşu. prudes, vead. 1. Aşırı erdemli geçinen, namusluluk taslayan, horozdan kaçan (Une femme prude). 2. diş. Namuslu geçinen kadın, horozdan kaçan gelin. § Faire la prude: Namuslu geçinmek, erdemlilik taslamak, prudemment bel. *Sakınımlı olarak, sakınımla, "ihtiyatla, sakınarak, çekinerek (Agir prudemment). prudence diş. "Sakınım, ihtiyat (Il a eu la prudence de se taire. Manquer de prudence. Agir avec prudence). § Par mesure de prudence: "İhtiyat tedbiri olarak, sakınım önlemi olarak (Parmesure de prudertce, mets ton chandail). prudent,e s. vead. Sakınımlı, "ihtiyatlı, "ihtiyatkâr (Un homme prudent). pruderie diş. Erdemli geçinme, namusluluk taslama. prud'homme er. İşçi ve işverenlerden oluşmuş yargıcılar kurulu üyesi. § Conseil des prud'hommes: Özel iş uyuşmazlıklarına bakan mahkeme; işçi ve işverenlerden oluşmuş yargıcılar kurulu, prudhommerie diş. Yücelik taslayan, bayağılık, bayağıca densizlik, bayağıca kendini beğenmişlik; ciddi görünüm içinde bayağılık etme, bayağıca konuşma, prudhommesque s. Yücelik taslayan bayağı, dangalakça (Propos prudhommesques). pruine diş. Meyvaların üstünde buğu görünümündeki toz, meyva yada sebze buğusu, prune diş. 1. Erik (Tarte aux prunes. Confiture de prunes. Eau-de-vie de prunes). 2. Erik rakısı (Boire de lap rune). 3. s. Koyu mor, mor erik rengi (Une robe prune). § Pour des prunes: Boş yere, boşuna (Travailler pour des prunes). pruneau er. 1. Erik kurusu, kuru erik ( Les pruneaux ont des propriétés laxatives). 2. tkz. Kara kuru kadın (C'est un vrai pruneau). 3. hlk. Kurşun, mermi (Il a reçu un pruneau). prunelaie diş. Erik bahçesi, prunelée diş. Erik reçeli. prunelle diş. 1. Dağeriği, yabaneriği, çakaleriği. 2. Erik rakısı (Un carafon de prunelle). 3.

psychanalyste

Gözbebeği (Sesprunelles se dilataient). § Comme la prunelle de ses yeux: Gözünün bebeği gibi, gözünden sakımrcasına, özenli (Il le soignait comme la prunelle de ses yeux). prunellier er. Yabaneriği ağacı, çakaleriği ağacı, dağeriği ağacı, prunier er. Erik ağacı (Plantation de pruniers). § Secouer qn comme un prunier: Birini armut silkeler gibi silkelemek, sarsmak, prunus er. Süseriği. prurigineux,euse s. hek. Kaşıntı verici, kaşındırın (Dermatose prurigineuse). prurigo er. hek. Kaşıntılı deri hastalığı, prurit [pRyRİt] er. 1. hek. Zorlu kaşıntı, prürit.2. mec. Dayanılmaz istek, kaşınma, prussien,ne s. 1. Prusya'ya ve Prusyalılara değgin. 2. ad. Prusyalı. psallette diş. Kiliseye bağlı çocuk korosu okulu, psalliote er. yada diş. bitb. Paris mantarı denen bir tür yenir mantar, psalmiste er. 1. Dinsel ezgiler düzücüsü, dinsel ezgiler yazan. 2. (Büyük harfler) Davut peygamber. psalmodie diş. 1. Dinsel ezgiler okuma sanatı, "tilavet. 2. mec. (Konuşma, okuma ve ezgi söylemede) Tekdüzelik, psalmodier gsz. 1. Ezgi söylemek, ilâhi söylemek (Psalmodier avec une antienne). 2. gçl. Tekdüze bir sesle okumak, söylemek; "tilâvet etmek (Psalmodier une phrase du Coran. Psalmodier une poésie). psaltérion er. müz. Santur. psaume er. Mezamir; mezmur (Entonner, chanter, réciter un psaume. Les psaumes de David.) psautier er. 1. Mezamir; mezmur dergisi, mezamir kitabı. 2. Kimi rahibelerin kullandığı başörtüsü. 3. Elli taneli tespih. pseudonyme er. 1. Takma ad (Voltaire est un pseudonyme). 2. s. (Eski)Takmaadh, takma adla yazan (Ecrivain pseudonyme). pseudopode er. biy. hayb. Yalancı ayak. psitt, pst ünl. tkz. Hişt, hiş! (Psitt! Taxi!Psitt!psitt! approchez donc un peu). psittacidés er. ç. hayb. Papağangiller, psittacisme er. ruhb. Papağan gibi anlamadan söyleme, papağanlık, psoaser. anat. Psoas kası. psoriasis er. hek. (Deride) Sedef hastalığı, psychanalyse diş. ruhb. "Ruhçözüm, "psikanaliz, psychanalyser gçl. -i ruhçözüme tâbi tutmak, -de ruhçözüm yapmak; -i ruhçözüm yönünden incelemek (Psychanalyser un malade, un texte). psychanalyste ad. "Ruhçözümcü, "psikanalist.

psychanalytique psychanalytique s. *Ruhçözümsel, ruhçözümüne değgin (Théories, méthodes psychanalytiques). psychasthénie diş. Ruhargınlığı; saplantılar, yılgılar, tikler edinme ve nedensiz korkulara kapılma gibi belirtileri olan karmaşık ruh durumu. psychasthénique s. 1. Ruhargınlığına değgin. 2. ad. Ruhargını, ruhsal argın, psyché diş. 1. Boy aynası, eğrilir doğrulur büyük ayna. l.fels. Ruh, psişe; insanın kişiliğini yaratan ruhsal olguların tümü. psychiatre ad. Ruhhekimi, akıl hastalıkları doktoru. psychiatrie diş. Ruhhekimliği; akıl hastalıkları, psychiatrique s. Ruhhekimliğine değgin, akıl hastalığıyla ilgili (Hôpitalpsychiatrique). psychique s. Ruhsal, ruha değgin (Phénomène, maladie psychique). psychisme er. Ruhsallık, ruhsal yaşam, ruhsal durumların tümü (Lepsychisme animal). psychodrame er. Ruh-oyunsal boşalım; hastanın, hekimin tanımladığı rol yada olayları dilediği biçimde oynayarak bir tür boşalma olanağı elde etmesi. psychologie diş. 1. Ruhbilim (Psychologie expérimentale, individuelle, sociale). 2. İnsan ruhundan anlama (Il manque de psychologie). 3. Duyuş ve düşünüş biçimi (La psychologie des Turcs). 4. tkz. Anlayış, "zihniyet, kafa (La première chose à faire, c'est de changer ta psychologie). 5. Ruhsal durum, ruh durumu, ruh hah. psychologique s. 1. Ruhbilimsel, ruhbilime değgin (Méthodes, théories psychologiques). 2. Ruhu okşayan (Un geste psychologique). § Instant, moment psychologique: En uygun an. psychologiquement bel. Ruhsal bakımdan, ruh durumu yönünden; ruhsal olarak, psychologisme er. Ruhbilimcilik. psychologue ad. 1. Ruhbilimci; ruhbilim alanında araştırmalar yapan ve ruhbilim yöntemlerini uygulayan kimse. 2. s. ve ad. İnsan ruhundan anlayan. psychométrie diş. Ruhölçümü; ruhsal süreçlerin ölçülmesinde kullanılan araçlan ve yöntemleri geliştiren bir ruhbilim dalı. psychométrique s. Ruhölçümüne değgin, *ruhölçümsel (Méthodes psychométriques). psychométriste ad. *Ruhölçümcü. psychomoteur,trice s. Ruhdevimsel (Centres psychomoteurs). psychopathe ad. Ruh hastası, psychopathie diş. Ruhhastahğı.

1131

public

psychopathologie diş. Ruhhastalıklan bilimi, psychose diş. 1. Çildin; türlü nedenlerle kişiliğin bütünlük ve uyum gücünü geniş ölçüde yıkan ruhsal bozukluklar. 2. Saplantı (Ona créé dans le pays la psychose de la guerre). psychosociologie diş. Toplumsal olaylann ruhbilim açısından incelenmesi, psychothérapie diş. Ruhsal sağaltım, psychothérapique s. Ruhsal sağaltıma değgin, psychothérapiste ad. Ruhsal sağaltıma, psylle er. (Hindistanda) Yılan oynatıcısı, yılan oynatan, ptérygotes er. ç. hayb. Kanatlılar, ptose diş. hek. Bağır askılarının gevşemesi, sarkma (Ptôse abdominale). ptyaline diş. biy. Tükrük mayası, ptiyalin. puant,e s. 1. Pis kokan, çok pis kokulu (Une mare puante. La fumée puante de la locomotive). 2. tkz. Çekilmez, dayanılmaz, kendini çok beğenmiş, ukalanın teki (Il est devenu puant depuis qu'il est entré à l'université). puanteur diş. Pis koku (Le cadavre dégageait une épouvantable puanteur). pubère s. ve ad. ruhb. Erin, "baliğ, erinlik çağına varmış, "büluğa ermiş (Un garçon pubère). pubertaire s. Erinliğe değgin, "büluğla ilgili (L'âge pubertaire). puberté diş. ruhb. Erinlik, "büluğ. pubescence diş. bitb. Tüylülük, ülgerlilik. pubescent,e s. bitb. Tüylü, ülgerli (Feuille, tige pubescente). publiable s. Yayınlanabilir (Ce texte est à peine publiable). public,ique s. 1. Halka değgin, kamuya değgin, kamusal (Intérêt public: Kamu yararı. Droit public: Kamu hukuku). 2. Devlete ait, devlete değgin (Charge publique: Yüksek devlet memurluğu. Trésor public: Devlet hazinesi). 3. Genel; herkese açık (Voie publique. Le procès a lieu en séance publique. Organiser une vente publique aux enchères. Des cours publics). 4. Herkesin bildiği (Une nouvelle publique). 5. er. Kamu, halk (Porte interdite au public. Le public est informé des décisions du gouvernement) .6 .er. Okuyucular; dinleyiciler; seyirciler (L'écrivain a une influence certaine sur son public. Le public applaudit à la pièce de théâtre). § Action publique: huk. Kamu dâvası. Autorité publique: Hükümet makamlan. Charges publiques: Vergiler. Enchère publique: Açık artırma. La chose publique: Devlet. L'ennemi public no 1: Bir numaralı halk düşmanı. Opinion publique: Kamuoyu. Secteur public: Kamu kesimi. En

publicain

1132

public: Herkesin önünde, topluluk önünde (Parler en public). Entrer dans la fonction publique: Memur olmak, memurluğa girmek, publicain er. 1. (Eski Romada) Âşarcı. 2. (Şimdi) (Küçümseme yollu) Sarraf, borsacı, publication diş. 1. İlân, resmî olarak ilân etme, kamuya duyurma (La publication d'une loi, d'un mariage). 2. Yayım (La publication d'un roman, d'un document). 3. Yayın (Publications obscènes. On trouvait dans la devanture du libraire des publications de toute sorte). publiciste er. 1. (Eskiden) Politika yazarı. 2. (Şimdi) Gazeteci, gazete yazarı (Quelques publicistes ont tenté de salir la grande oeuvre de redressement national). 3. Reklamcı, tanıtmacı, publicitaire s. t . İlâna değgin, ilânla ilgili (Agence publicitaire). 2. Tanıtmayla ilgili, tanıtma amacı güden, tanıtıcı (Film publicitaire, émission publicitaire). 3. ad. Tanıtmacı; tanıtma işleri yada yayınlan yapan kimse, publicité diş. 1. Bir şeyin açıkça yapdması, açıklık, "aleniyet (Publicité des débats: Yargılamanın açıklığı, imahkemelerin aleniyeti). 2. Tanıtma, "reklam (Publicité et propagande. Agence de publicité). 3. Tanıtma yayını, ilân (Il y a deux pages entières de publicité dans ce journal). publier gçl. 1. Yayımlamak, basmak (Publier un livre, un roman). 2. Açığa vurmak, yaymak (Publier un secret). 3. tlân etmek (Publier les bans d'un mariage). 4. gsz. Yayın yapmak, kitap çıkarmak (Ce professeur a beaucoup publié. Qui publie s'expose à la critique). publiquement bel. Herkesin önünde, açıkça, puccinie diş. bitb. Kınacık, ekinpası. puce diş. 1. Pire (Etre piqué par une puce). 2. ç. Bit pazarı (Il est habillé aux puces). 3.5. ve er. Yanık kahverengi, kızd kahverengi (Une robe puce). § Marché aux puces: Bit pazan. Sac à puces: tkz. Yatak. Avoir la puce à l'oreille: Pirelenmek, kuşkulanmak. Mettre la puce à l'oreille de qn: -i pirelendirmek, kuşkulandırmak. Secouer les puces à qn: -in tozunu iyice bir silkmek, -i azarlamak, haşlamak, paylamak, pnçeau s. ve er. Henüz bir kadınla yatmamış (erkek). pucelage er. tkz. Kızoğlankızlık, "bakirelik, pucelle s. ve ad. 1. Gençkız. 2. Kızoğlankız, bâkire (Elle n'est plus pucelle). §La pucelle d'Orléans: Jeanne d'Arc, puceron er. hayb. 1. Bitki biti, yaprak biti (Puceron du rosier, de la vigne). 2. tkz. Küçük çocuk, bızdık, pucier er. tkz. Yatak

puîné

pudding [pudir)] er. İng. Puding, kuru üzüm karıştırılmış hamur tatlısı, puddlage er. Demiri eritip arıtma, puddier gçl. Demiri eritip arıtmak, pudeur diş. Utanma, sıkılma; "edep, hayâ (Il n'a aucune pudeur. Agir sans pudeur. Manquer de pudeur. La pudeur naturelle des femmes). pudibond, e s. Aşırı utangaç, pek sıkılgan (Une femme quise montre pudibonde). pudibonderie diş. 1. Aşırı utangaçlık, pek sıkılganlık, köylü sıkılganlığı (Il est d'une pudibonderie ridicule). 2. Yapma utangaçlık, pudicité diş. "Edep, "edeplilik, ut, utluluk. pudique s. Utlu, edepli; edeplice (Un homme pudique. Il a fait une allusion pudique). pudiquement bel. Utluca, utlulukla, edeplice, kibarca. puer gsz. 1. Pis kokmak (Un fromage qui pue). 2. gçl. Puer qch: ...kokmak (Un homme qui pue le vin. Cuisine qui pue l'ail). puéricultrice <% Çocuk bakıcısı, puériculture diş. Çocuk bakımı, puéril, es. 1. Çocukluğa değgin, çocuklara değgin (L'instruction puérile. La civilité puérile et honnête). 2. Çocuklara özgü; çocuklara yaraşır, çocukça, çocuksu (Un langage puéril, des gestes puérils). puérilement bel. Çocukça (Rester puérilement attaché à de vieilles habitudes). puériiisme er, hek. Çocuklaşma, bunadıktan sonra çocuklaşma, çocukluğa öykünme, puérilité diş. Çocuksuluk, çocukçalık; çocukça şeyler (La puérilité de ses propos m'agaçait. Dire des puérilités). puerpéral, e s. Loğusalığa değgin (Fièvre puerpérale: Albastı, loğusa humması). puffin er. hayb. 1. Karagagah yelkovan (Puffin cendré: Sarıgagalı yelkovan). 2. ç. Yelkovangiller, puffinidés er. ç. hayb. Yelkovangiller, pugilat er. Yumruklaşma, yumruk yumruğa kavga (La dispute dégénéra en pugilat). pugiliste er. Yumruk dövüşçüsü, boksör (Le pugiliste attaque à nouveau, ses gants semblent de plomb) pugilistique s. Boksa değgin, boksla ilgili, pugnace s. Kavgacı, savaşımcı, mücadeleci (İla une nature pugnace). pugnacité diş. Kavgacılık, savaşımcılık; mücadelecilik, kavgacı ruh (Cette pugnacité tirait prétexte de tout). puîné,e s. ve ad. Daha sonra doğmuş, kûçûk(Frére puîné).

puis puis bel. Sonra (Il leur a dit quelques mots, puis il sortit). § Et puis: Hem sonra, zaten (Jen'aipasfini ce roman, car j'étais très occupé, et puis il était fort ennuyeux). Et puis quoi. Et puis après: tkz. E! nolacak yani? Sonunda ölüm yok ya! (Il n'est pas content, et puis après! Vous avez manqué votre train, et puis quoi? Il y en a un autre dans cinq minutes). puisage, puisement er. Su aima, su çekme, puisard er. Çirkef kuyusu, puisatier er. Kuyucu, kuyu açma işçisi, puiser gçl. 1. (Bir sıvıyı) Kovayla, kapla çekmek, almak (Puiser de l'eau dans la rivière). 2. Puiser qch dans qch: Bir şeyi -den almak (L'historien a puisé sa documentation dans les archives départementales. Il a puisé ses exemples dans les meilleurs auteurs). § Puiser aux sources: mec. Temel kaynaklara başvurmak, puisette diş. Maşraba. puisque bağ. 1. Çünkü (Les mondes meurent, puisqu'ils naissent). 2. Madem ki, -diğine göre (Puisque vous avez très souvent mal à la tête, faitesvous examiner les yeux). puissamment bel. 1. Büyük ölçüde, geniş ölçüde (La chevalerie a puissamment contribué à sauver l'Europe). 2. Adamakıllı; son derece (Avion puissamment armé. Il est puissamment riche). puissance diş. 1. Güç (La puissance de Dieu est infinie. Puissance spirituelle. Sa fortune lui conférait une grande puissance. La puissance d'une machine). 2. Etki; nüfuz (User de sa puissance pour obtenir des avantages à ses amis). 3. Yetke, otorite (Puissance maritale: Koca yetkesi). 4. Egemenlik (Puissance maritime: Deniz egemenliği). S. Devlet (Espionnage au profit d'une puissance ennemie. Les puissances occidentales). 6. Etki, "tesir (La puissance d'un remède). 7. Etkili kişiler, ileri gelenler, güçlü kimseler. 8. ç. (Büyük harfle) Melek takımlarından biri. 9. mat. Kuvvet (La puissance deux d'un nombre est son carré). 10. yerb. Kalınlık, toprak tabakası kalınlığı; tabaka kalınlığı. § Les puissances célestes: Tanrı, ermişler ve melekler. Les puissances des ténèbres: Şeytanlar, iblisler. Les puissances occultes: Görünmeyen güçler, gizli güçler (Les puissances occultes de l'argent). En puissance: Edimsel olarak, "fiilen (Exister en puissance). Etre en la puissance de qn: -in elinde olmak, yetkisi yada gücü içinde olmak (Il n'est pas en notre puissance de décider). puissant, es. 1. Güçlü (Un syndicat puissant. Avoir une personnalité puissante. Une puissante armée).

1133

pulvérisation

2. Etkili, kuvvetli (Administrer quelque puissant antidote). 3. Sevilip sayılan, sözü geçer, etkili, nüfuzlu (Un député puissant). 4. Iriyarı, kocaman (Une bête puissante. Un homme puissant). S. er. Büyük adam, güçlü kişi (Les puissants de ce monde. Les regards des puissants passent pardessus les petits sans les voir). § Le Tout-Puissant: Tann, "Kadiri mutlak, puits er. 1. Su kuyusu, kuyu (Puits artésien. Creuser un puits. Tirer de l'eau au puits). 2. Maden kuyusu, kuyu (Puits de mine, puits de pétrole. § Puits d'amour: Bir tür kremalı pasta. Puits de science: Derin bilgin, pulicaire diş. Pireotu. pull-over er. Kollu yada kolsuz kazak, pullulation diş., pullulement er. 1. Üreyip çoğalma (Pullulation des lapins). 2. Karınca yuvası gibi kaynama; kaynaşma; çokluk, bolluk (Un pullulement d'enfants, d'insectes). pulluler gsz. 1. Hızla üreyip çoğalmak (Les lapins pullulent). 2. Kaynaşmak, kaynaşıp durmak (Les vers pullulaient dans le fromage). 3. Çok bol olmak, pek çok bulunmak (Les erreurs matérielles pullulent dans ce livre). pulmonaire s. 1. Akciğere değgin (Artère pulmonaire, tuberculose pulmonaire). 2. diş. bitb. Ciğerotu. pulmonés er. ç. hayb. 1. Akciğerligiller. 2. Akciğerli-salyangozlar. pulpaire s. Dişözüne değgin (La cavité pulpaire). pulpe diş. 1. (Meyva ve sebzelerde) Et, etene (La peau et la pulpe. La pulpe de la pastèque, des poires, de la betterave). 2. Öz, dişözü (La pulpe des doigts: Parmak ucunun Urnakstz, etli yanı). pulpeux, euse s. Etli, yumuşacık (Une peau pulpeuse). pulsation diş. 1. Kalp vuruşu, nabız atışı; *atım, *vurum (Le malade avait cent quarante pulsations à la minute). pulsion diş. İtki, ancak bir etkinlikle sona eren yada hafifleyen fizyolojik yada ruhsal gerginlik (Pulsion sexuelle. Refoulement, sublimation des pulsions). pulsionnel, les. 'ïtkisel. pultacé, e s. hek. Bulamaç gibi, koyu (Exsudât pultacé). pulvérin er. 1. İnce barut. 2. Su serpintisi, su tozu. pulvérisable s. Püskürtülerek toz haline getirilebilir, püskürtülebilir, tozlaştırılabilir (Liquide, mélange pulvérisable). pulvérisateur er. Püskürteç. pulvérisation diş. 1. Toz haline getirme, tozlaştırma (Pulvérisation par broyage, par trituration). 2.

pulvériser

1134

Püskürtme (Pulvérisation de produits insecticides). pulvériser gçl. 1. Ezip toz haline getirmek (Pulvériser de la craie). 2. Püskürtmek (La vendeuse pulvérisait du parfum sur les vêtements des clients éventuels). 3. Yenmek, altetmek (Pulvériser un adversaire). 4. Aşmak, geçmek (Pulvériser un record). 5. Darmadağın etmek, paramparça etmek, büyük bozguna uğratmak (Pulvériser une armée). pulvérulence diş. 1. Toz halinde olma, toz haline gelebilme. 2. Tozlu olma, tozluluk. pulvérulent, e s. 1. Toz halinde, toz haline gelebilir (La chaux pulvérulente). 2. Tozlu, toz içinde kalmış, puma er. /layft. Puma. puna diş. 1. Dağ tutması. 2. coğr. (Peru ve Bolivyada) Soğuk yüksek yayla, punais, e s. 1. Çok pis kokan, çürük kokan (Des oeufs punais). 2. s. ve ad. Burnu kokan, burnundan pis koku gelen, punaise diş. 1. hayb. Tahtakurusu (Les punaises m'ont empêché de dormir). 2. Raptiye (Fixer avec des punaises une photo sur le mur). 3. argo. Hafifmeşrep kadın, fındıkçı. § Punaise de sacristie: Yobaz kadın punaiser gçl. tkz. Raptiyelemek, raptiyeyle tutturmak (Punaiser ses cartes postales au mur). punch [p5f] er. Ing. Punç (Punch chaud, glacé). puniques. 1. ter. Kartacahlara değgin (Lesguerres puniques. La langue punique). 2. mec. Hileci, hain, dönek, kalleş, punir gçl. 1. -i cezalandırmak, -e ceza vermek (Punir un élève, un enfant). 2. Punir qn de qch: a) Birine... cezası vermek, birini -ile cezalandırmak (Punir un accusé d'une peine d'emprisonnement). b) (Genellikle edilgen olarak kullanılır) -in cezasını çekmek, -den dolayı cezalandırılmak (11 a été bien puni de son orgueil. Tu seras puni de ta curiosité. Cet échec le punira de son orgueil). 3. Punir qn pour qch: Birini -den dolayı cezalandırmak (Punir un enfant pour sa désobéissance). punissable s. Cezalandırılması gereken, cezası ... olan (Un crime punissable de la peine de mort). punisseur, euse s. ve ad. Cezalandırıcı; cezalandırmayı seven, punitif, ive s. Cezalandırma amacı güden (Faire une expédition punitive contre les rebelles). punition diş. 1. Ceza (Recevoir une punition. Donner, infliger une punition à un élève). 2. Cezalandırma (La punition d'un coupable). 3. mec. Kötü sonuç, ceza (Son échec est la punition

purgatoire

de son étourderie). pupazzo er. İt. İtalyan kukla oyunu, pupe diş. biy. Pupa. pupillaires. l. huk. Vasilik altında bulunan çocuğa değgin (La gestion du patrimoine pupillaire). 2. hek. Gözbebeğine değgin (Réflexes pupillaires). pupillarité diş. huk. Yetersizlik, medeni hakları kullanmaya ehliyetsizlik. pupille diş. 1. Gözbebeği. 2. ad. Vasilik altında bulunan çocuk. 3. ad. Bir kurumun koruduğu çocuk, kimsesiz çocuk, pupitre er. 1. (Okullarda) Sıra (Les pupitres d'une classe). 2. Üzerinde yazı yazılan, resim yapılan yada kitap, nota gibi şeyler okunan eğik düzlem (Le pupitre d'un dessinateur, d'un chef d'orchestre). 3. Bilgisayar kumanda ve kontrol kürsüsü. pupitreur, euse ad. Bilgisayar kontrol görevlisi, pur, e s. 1. Katıksız, an (Il n'y a pas de race pure. Alcool pur). 2. Temiz, tertemiz, saf, kötülük bulaşmamış (Une jeune fille pure. Un regard pur). 3. Pur de: -den uzak, -den annmış, -e bulaşmamış (Etre pur de toute tache, de tout vice. Demeurer pur de tout soupçon). 4. er. Hiç ödün vermeyen kişi, köktenci (Les purs d'un parti). § Ciel pur: Duru bir gök, bulutsuz gök. En pure perte: Boşuna, boşa, boşu boşuna, boş yere (Agir en pure perte. Toutes ses peines sont allées en pure perte). purée diş. 1. Ezme (Une purée de pommes de terre, de marrons). 2. argo. Sıkıntı, yoksulluk, sefalet (Quelle purée!). 3. s. hlk. Yoksul, sefil. § Etre dans la purée: tkz. Yoksulluk içinde olmak, sefil olmak. purement bel. 1. Safça, temizce. 2. Sırf, salt, yalnızca, yalnız ve yalnız (Il a agi purement par intérêt). 3. (Eski) Yanlışsız, yanlış yapmadan (11 parlait purement et correctement). pureté diş. 1. Arılık, duruluk, katıksızlık (Lapureté d'un métal, d'une eau). 2. Saflık, temizlik (La pureté de l'enfance. La pureté d'un coeur). 3. Dürüstlük, namusluluk, kirlenmemişlik, bulaşmamıştık (La pureté d'une jeune fille). § Pureté des lignes: Çizgilerin doğruluğu, temizliği, uyumu. Pureté de dessin: Resim doğruluğu, resim uyumu. purgatif, ive s. 1. İç sürdürücü, ishal yapıcı (Huiles purgatives, sels purgatifs). 2. er. İçsürdürücüilaç, ishal ilacı (Prendre un purgatif). purgation diş. 1. (Eski) İlaçla iç sürdürme, söktürme. 2. İshal ilacı, purgatoire er. 1. (Hıristiyanlarca) Günahlarından annmak üzere, mümin ruhlannın bir süre

purge kaldıkları yer, °araf (Les âmes du purgatoire). 2. mec. Acı çekme yeri yada süresi, çile (Faire son purgatoire sur terre). purge diş. 1. İç söktürücü ilaç, ishal ilacı (Prendre une purge). 2. Siyasal yönden beğenilmeyen kişileri) Ayıklama, temizleme, "tasfiye. 3. (Bir malın üzerindeki) Rehini kaldırma, purgeoir er. (Sular için) Süzme havuzu, purger gçl. 1. -e bir iç söktürücü ilaç vermek (Purger un enfant malade). 2. -in içindeki havayı boşaltmak; -i açmak, içini tıkayan şeylerden kurtarmak, -i açmak (Purger une conduite, une installation, un radiateur). 3. (Ceza) Çekmek (Purger une peine, une condamnation). 4. Zararh kişilerden kurtarmak, temizlemek (Purger un pays, un groupe social). 5. -i rehinden kurtarmak (Purger un immeuble). 6. Purger qn, qch de: Birini, bir şeyi -den kurtarmak, anndırmak, temizlemek (Purger une région des bandits. Le rire me purge de mes dégoûts). § Se purger: İç söktürücü ilaç almak", purgeur er. Otomatik boşaltma musluğu, purifiant, e s. Arıtan, temizleyen (Les souffles purifiants de la jeunesse) purificateur, trice s. ve ad. Pislik ve kötülüklerden arıtıcı. purification diş. 1. Arınma, yıkanma, temizlenme, "abdest (La purification prescrite par la loi islamique). 2. Arıtma, temizleme, yabana maddelerden kurtarma, arıtma (La purification des métaux, du sang). 3. (Büyük harfle) (Katoliklerde) Meryem Ana Yortusu, purificatoire er, 1. (Kilisede) Papazın şarap kabım sildiği bez. 2. s. Günahlardan arındırmayla ilgili (La cérémonie purificatoire). purifier gçl. 1. Arıtmak, temizlemek, yabancı maddelerden kurtarmak (Purifier l'air, le sang, un métal, de l'eau). 2. Arılaştırmak, özleştirmek (Purifier une langue). 3. Purifier qn, qch de qch: Birini, birşeyi -den arıtmak, temizlemek (Purifier l'eau des microbes). purin er. Gübre suyu, şerbet (Fosse à purin). purisme er. (Dilde) Özleştirmecilik, "tasfiyecilik, antıcıhk, anlaştırma, puriste s. ve ad. Özleştirmeci, antıcı, anlaştıncı, "tasfiyeci. puritain, e ad. 1. İngiltere'de Püritanizm denilen sert bir protestan mezhebi üyesi. 2. mec. İlkelere aşın bağlı kimse, katı ilkeci. 3. s. Püritanizm denilen protestan mezhebine değgin. 4. s. Aşın ilkeci, katı, sert, aktöre konusunda aşın titiz (Des parents puritains. Des moeurs puritaines. puritanisme er. 1. İngiltere'de sert bir protestan

1135

putrescence

mezhebi. 2. mec. İlkelere aşırı bağlılık, katı ilkecilik; aktöre konusunda aşın titizlik, purot er. Gübre suyu çukuru, purotin er. hlk. Yoksul, yoksunluk içinde yaşayan kimse, sefil. purpura er. hek. Firfir hastalığı; cilt altı kanamalarla belirlenen bir deri hastalığı, purpurin,e s. Firfirimsi. lal rengini andıran (Des lèvres purpurines). pur-sang er. Safkan yanş atı, safkan at. purulence diş. hek. İrinlilik; irinlenme; "cerahat toplama, "cerahatlanma. purulent, e s. hek. İrinli, irin toplamış; "cerahatlanmış, cerahat toplamış (Une ophtalmie purulente). pus er. İrin (Du pus s'est formé dans la plaie. Ecoulement du pus). pusillanime s. Ödlek, korkak (Avoir une conduite pusillanime). pusillanimité diş. Ödleklik, korkaklık (Fairepreuve de pusillanimité). pustule diş. Sivilce ; irin dolu kabarcık (Pustule de la variole). § Pustule maligne: hek. Kabarcık, şarbon hastalığı, pustuleux, euse s. Sivilceli; kabarcıklı (Acné pustuleuse). putain diş. tkz. 1. Orospu (Faire la putain: Orospuluk etmek, tenini satarak para kazanmak. Enfant de putain, fils de putain: Orospu çocuğu). 2. Putain de...: Rezil..., boktan ...(Quel putain de temps! La putain de pendule cognait). 3. s. (Eski) Herkesin hoşuna gitmeye çalışan, herkese mavi boncuk dağıtan (Un gros bonhomme fort pacifique et très putain). putassier, ère s. Orospuca; orospulara değgin; orospulara özgü (Langage putassier) putatif, ives. Yanlış olarak... sanılan, öyle olmadığı halde öyle bilinen (Le père putatif d'un enfant: Bir çocuğun babası sanılan kimse). § Mariage putatif: Yapılamazlığı bilinmeyerek yapılan evlenme, pute diş. tkz. Orospu. putois er. hayb. Kokarca. § Crier comme un putois: Ciyak ciyak bağırmak, putréfaction diş. Çürüme, kokuşma (Putréfaction d'un cadavre). , putréfiable s. Çürüyebilir, kokuşabilir, putréfié,e s. Çürüyüp kokuşmuş (Un cadavre putréfié). putréfier gçl. Çürütmek, kokuşturmak (Lachaleur putréfie la viande). § Se putréfier: Çürümek, kokuşmak. putrescence diş. Çürümekte olma, kokuşmakta olma.

putrescent

1136

putrescent, es. Çürümekte olan, kokuşmakta olan; kokuşma yolunda olan. putrescibilité diş. Çürürlük, kokuşurluk; çürüyebilirlik, kokuşabilirlik. putrescible s. Çürür, kokuşur, çürüyebilir, kokuşabilir (Matièreputrescible). putride s. 1. Çürümüş, kokuşmuş, çürük (Les mouches bourdonnaient, sur ce ventre putride. Eau putride. Des odeurs putrides s'élèvent des marécages). 2. Çürütücü, kokuşturucu, soysuzlaştıncı (Une littérature putride). putridité diş. Çürümüşlük, kokuşmuşluk, kokmuştuk. putsch lput.f] er. Darbe; hükümet darbesi, silah zoruyla siyasal erki ele geçirme (Un putsch militaire). putschistes, ve ad. Darbeci (Officiersputschistes. Une tentative putschiste. Les putschistes veulent légaliser leur gouvernement). puy er. Dağ, tepe. puzzle er. Kesilmiş resim parçalarım birbirine uydurarak asıl biçimi yeniden oluşturma oyunu, pygargue er. hayb. Akkuyruklu kartal, pygmée er. 1. Cüce. 2. Afrika'da çok kısa boylu bir karaderili ırkı, cüce zenci. 3. mec. Değer cücesi; ün yapmış kimselerle uğraşmaya yeltenen bilgisiz ve önemsiz kimse, pyjama er. Pijama (Porter des pyjamas; être en pyjama). pylône er. 1. (Mimarlıkta) Kapıkule; eski kale ve saraylarda, iki yanında korunma kuleleri bulunan anıtsal anakapı. 2. Direk, kule (Pylône électrique. Pylône qui porte l'antenne de télévision). pylore er. anat. Midenin onikiparmak barsağına açıldğı delik, midekapısı. pyogène s. İrinlenme yapan, irinlenmeye yol açan (Microbes pyogènes). pyorrhée diş. hek. İrin akıntısı, akarca. § Pyorrhée alvéolaire: Dişeti yangısı, pyrale diş. hayb. Asmakurdu. pyramidal,e s. 1. Piramit biçiminde, piramidal. 2. mec. Çok büyük, kocaman (Un jeune peintre d'un talent pyramidal. Un clocher pyramidal). pyramide diş. 1. Piramit (Pyramide régulière, quadrangulaire). 2. Mısırda firavun mezarı, piramit, ehram (Lapyramide de Chéops). 3. mec. Yığın (Lespyramides d'oranges et de melons). pyramider gsz. Tepeler gibi üst üste yığdmak,

pyurie

tepeler gibi yükselmek, pyramidion er. Piramit biçiminde tepe. pyrénéen,ne s. ve ad. Pirene dağlarına değgin; Pireneli (Les vallées pyrénéennes). pyrèthre er. bitb. Nezleotu. pyrex er. Ateşe çok dayanıklı cam, ateşte çatlamaz cam. pyrexie diş. hek. Vücut ısısının normalin üstünde olma durumu, pyrite diş. yerb. kim. Pirit, pyrograver gçl. Dağlama resim tekniğiyle yapmak, ağaç üzerine kızgın demirle yapmak (Pyrograver un dessin). pyrograveur,euse ad. Dağlama resim tekniğiyle çalışan ressam, pyrogravure diş. Dağlama resim, ağaç üzerine kızgın demirle yapılan resim, pyromane ad. ruhb. Yakma delisi, pyromanie diş. ruhb. Yakma deliliği; özellikle kimi yapılan ateşe verme konusunda duyulan, önlenemeyen zorunlu istek, pyromètre er. Yüksek ısıölçer, pyrométrie diş. Yüksek ısıölçümü. pyrophobe ad. ruhb. Ateşyılgım, ateşe karşı aşın korku duyan kimse, pyrophobie diş. ruhb. Ateşydgısı, ateşe karşı duyulan aşın korku, pyrosis er. hek. Yemekborusunda yanma duygusu, pyrosphère diş. yerb. Ateşyuvar, ateşküre. pyrotechnicien,ne ad. Fişekçi, fişekçilik uzmanı, pyrotechnie diş. Fişekçilik. pyrotechniques. Fişekçiliğe değgin, pyrrhique diş. (Eski Yunan) Savaş dansı, kılıçkalkan oyunu. pyrrhonien,ne s. fels. Pironcu; Piron öğretisine değgin. pyrrhonisme er. fels. Pironculuk, Eski Yunan düşüncesinin büyük şüphecisi Pyrrhon'un öğretisi. pythagoricien,ne s. ve ad. fels. Pitagorcu; Pitagor öğretisine değgin (L'école pythagoricienne). pythagorisme er. fels. Pitagorculuk. Pitagorasçılık. python er. hayb. Piton; uzunluğu yirmi metreye varabilen, ağusuz ama çok güçlü bir Afrika yılanı. pythonisse diş. 1. (Eskiden) Kâhin kadın. 2. (Bugün) Falcı kadın, pyurie diş. hek. Sidikte irin bulunması.

q Q,q er. Fransız abecesinin on yedinci harfi; kü diye okunur. Sözcüklerin sonuna gelmediğinde kendinden sonra hep u ünlüsü gelir; her zaman k sesi vermekle birlikte kimi sözcükler de ku diye söylenir. q.g er. ask. (Quartier :général'in kısaltılmışı) Genel karargâh. quadragénaire s. ve ad. Kırklık, kırk yaşlarında (Un, une quadragénaire). quadragésimal,e s. Katoliklerin perhiz dönemine değgin (Jeûne quadragésimal). quadragésime diş. Katoliklerde kırk günlük perhiz; bu perhiz döneminin ilk pazar günü. quadrangle er. mat. Dörtgen, quadrangulaire s. Dörtgen biçiminde, dört köşeli, *dörtgensel. quadrant er. mat. 1. Bir çemberin dörtte biri, dörtte bir çember, dörtlük. 2. gökb. Dörtlük aracı, quadrature diş. 1. Bir şeklin alanını dördüle çevirme, kareye çevirme ; dördülleme, kareleme. 2. gökb. Dörtlük; birbirine dik iki çap boyunca dörde bölünmüş dairenin her bir dilimi; bir gezegenin uzanımının 90 derece olması, quadrette diş. (Spor) Dörtlü; dört oyuncudan oluşan takım, quadriennales. Dört yıllık (Plan quadriennal). quadrifide s. Dört parçalı, dört parçadan oluşmuş. quadrifolié,e s. bitb. Dörder yapraklı, yaprakları

dörder dörder toplanmış, quadrige er. Yan yana dört at koşulmuş savaş arabası; dört atlı savaş arabası, quadryumeaux s. er. ç. anat. Dördüz (Tubercules quadrijumeaux: Dördüz tümsecikler). quadrilatérale s - Dört kenarlı, dört yanlı, quadrilatère er. mat. Dörtkenar, dörtgen (Le carré est un quadrilatère). quadrillage er. 1. (Kumaş gibi şeylerde) Satrançlıhk, damalılık, karelilik. 2. ask. Sıkı bir güvenlik altına almak amacıyla bir yeri küçük bölgelere ayırıp güvenlik kuvveti gönderme, güvenlik bölgelerine ayırma (Quadrillage d'une ville, d'une région, d'un quartier). quadrille diş. 1. (Eskiden) Gösteriler yapan süvari birliği. 2. er. Kadril, ikişer çift ile yapılan kontrdans; bu dans için yapılmış müzik parçası. 3. er. Dört kişiyle oynanan bir iskambil oyunu, quadrillée s. Satrançlı, kareli, damalı (Papier quadrillé, un tissu quadrillé). quadriller gçl. 1. Damalı ı yapmak, kareli yapmak, karelere ayırmak (Quadriller une page, untissu). 2. (Bir yeri) Küçük güvenlik bölgelerine ayırmak ; küçük küçük bölgelere ayırmak; küçük küçük bölgelere ayırıp güvenlik sağlamak için asker yada polis göndermek (Quadriller une ville, une région, un quartier). quadrimestre er. Dört ay, dört ayhk süre.

quadrimoteur

1138

quadrimoteur s. 1. Dört motorlu. 2. er. Dört motorlu uçak. quadriparti,e; quadripartite s. 1. bitb. Dört parçalı, dört parçaya ayrılmış. 2. Dörtlü; dört ülkenin yada dört tarafın katıldığı (Conférence, commission quadripartite). quadrirème diş. (Eskiden) Dört sıra kürekçinin çalıştırdığı gemi. quadrisyllabe er. Dört heceli sözcük yada dize. quadrisyllabique s. Dört heceli, quadrivium er. (Ortaçağda) Aritmetik, geometri, gökbilim ve müziği içeren dört bilim dalı. quadrumane s. ve ad. (Maymunlar gibi) Dört elli (hayvan). quadrupèdes, ve ad. Dört ayaklı (hayvan )( Le chien est un quadrupède). quadruples. 1. Dört kat. 2. er. (Bir şeyin) Dört katı (Le quadruple de la production d'avant-guerre). quadrupler gçl. 1. Dört katına çıkarmak (Quadrupler son capital, la production). 2. gsz. Dört kata çıkmak, dört kat artmak (La production a quadruplé en dix ans). quadruplés, quadruplées ad. ç. Dördüzler. quaier. 1, Rıhtım (Le navire arrive à quai. Lebateau est à quai. Quai d'embarquement, de débarquement). 2. (Demiryollarında) Peron (Quai de départ, quai d'arrivée. Quai no 3). § Le Quai; le Quai d'Orsay: (Fransa'da) Dışişleri Bakanlığı. qualifiable s. Nitelendirilebilir, bir ad konabilir; nitelenebilir, niteliği belirtilebilir (Sa conduite n'est pas qualifiable. On ne peut faire des lois pénales que pour des délits qualifiables). qualificateur er. Kilise mahkeme üyesi, qualificatif, ive s. dilb.l. Niteleyici, nitelik belirten (Adjectif qualificatif: Niteleme sıfatı). 2. er. Niteleyici sözcük yada sözcükler (Employer à l'égard de l'agent de police des qualificatifs injurieux). qualification diş. 1. Niteleme, niteliğini belirtme; adlandırma. 2. Nitelik; ad, unvan (La qualification professionnelle est la valeur d'un ouvrier. Les habiles se sont décerné la qualification d'hommes d'Etat). qualifié,e s. 1. Nitelikli, gereği gibi yetişmiş, yetkili (Un homme de science qualifié). 2. (Eski) Soylu yada saygın kişi (Unepersonne qualifiée). 3. huk. Cezayı ağırlaştırıcı koşulları olan (Un erime qualifié, un vol qualifié). 4. Son yarışmalara katılma başarısı gösteren, sona kalan (Athlète qualifié, équipe qualifiée). S. Qualifié pour: -için gerekli koşullan taşıyan, -e yetkili (Je prétends être mieux qualifié pour dénoncer le mysticisme). §

quant-à-soi

Nombre qualifié: mat. ( + yada - ) olarak belirtilmiş sayı. Quvrier qualifié: Yetişmiş işçi, nitelikli işçi, "vasıflı işçi. qualifier gçl. 1. Nitelemek nitelendirmek; bir ad vermek (L'adjectif qualifie le nom auquel il se rapporte. Elles ne trouvaient pas assez de mots pour qualifier cette conduite barbare). 2. -e son yarışmaya katılma hakkı kazandırmak, -i finale bırakmak (Un but à la dernière minute a qualifié leur équipe). 3. Qualifier qn, qch de qch: Birini, birşeyi... olarak nitelemek; birine, birşeye... demek (Il a qualifié d'escroquerie cette simple négligence. Ilm'aqualifiéd'imbécile). 4. Qualifier qn pour f. qch: Birine -mek yetkisi, hakkı vermek, yeterli kılmak (Ces premiers travaux ne vous qualifient nullement pour vous poser en savant et en maître). § Se qualifier: Son yarışmaya katılma hakkını elde etmek (Se qualifier pour la finale). qualitatif,ive s. Nitel, niteliğe değgin (Les changements qualitatifs intervenus dans la situation sociale). qualitativement bel. Nitel olarak, nitelik bakımından, nitelikçe, qualité diş. 1. Nitelik (Il a de bonnes qualités). 2. Özellik (La seule qualité à rechercher dans le style est la clarté). 3. San, un van (Sa qualité d'ancien ministre lui facilite l'entrée partout). 4. Yetenek (Qualités naturelles, acquises. Un joli garçon qui gâtait de belles qualités par une extraordinaire paresse). S. Değer; değerlilik, üstün nitelik (La qualité d'un artiste. Il réunit un grand nombre de qualités). 6. Soyluluk, saygınlık (Homme de qualité). § En qualité de:.. .olarak, olmak sıfatıyla (En qualité de recteur, il peut nommer certains adjoints d'enseignement). quand bel. 1. Ne zaman (Quand reviendrez-vous? De quand date cet événement? Depuis quand est-il parti? Cet article est pour quand? Je me demande jusqu'à quand l'usine restera fermée? A quand le départ?). 2. ilg. -diği zaman, -diğinde, -ince, ne zaman ki (Quand il écrit, il tire toujours légèrement sa langue. Quand tu auras lu ce roman, tu me le prêteras). § Quand bien même: -se bile, -se de (Quand bien même vous insisteriez encore, je n'accepterais pas). Quand même: Yine de, bununla birlikte (Tupeux rester quand même ici). quant(à) ilg. 1. -e gelince; -ise (Cette question est difficile, quant à moi, je ne suis pas capable de vous répondre. Quant à exiger de lui la ponctualité, je pense que c'est impossible). 2. -hakkında, konusunda (Il ne m'a rien dit quant à ses projets). quant-à-soi er. tkz. Sakınım, çekingenlik, çekingen durma, bulaşmama, uzak durma, kendi tavrını

quantième koruma, kendi kalma (Le quant-à-soi farouche d'un cœur qui ne se livre plus). § Rester sur son quant-à-soi, tenir son quant-à-soi: Çekingen durmak, uzak durmak; bulaşmamak, karışmamak; kendi kalmak, kendi tavır ve düşüncesini korumak; yalnız kendi havasında olmak (La société décente où chacun sait tenir son quant-à-soi. Il restait farouchement sur son quantà-soi). quantième s. 1. Kaçına (C'est votre quantième mariage?). 2. er. Ayın yada yılın şu yada bu günü (Indiquez sur le procès verbal le quantième du mois. Cette montre marque les quantièmes). quantifiable s. Nicelendirilebilir, sayılandınlabilir (Des données quantifiables). quantificateur er. mat. Niceleyici, quantification diş. 1. *Nicelendirme. 2. fiz. *Nicemlendirme. quantifier gçl. 1. "Nicelendirmek. 2. fiz. *Nicemlendirmek. quantique s. fiz. *Nicemsel. quantitatif,ive s. Nicel, niceliğe değgin (Un changement quantitatif). quantitativement bel. Nicel olarak, nicelik bakımından, nicelikçe, quantité diş. 1. Nicelik (Adverbes de quantité). 2. Sayı; miktar (Mesurer la quantité de nourriture donnée à chacun). 3. mat. Çokluk. 4. Quantité de, une quantité de: Birçok, bir sürü, çok sayıda... (Quantité de gens restent assez fortunés. Il s'était procuré une quantité de médailles). § Quantité de chaleur: fiz. Isı miktarı. Quantité soumise au pourcentage: mat. Temel sayı. Quantité disponible: huk. Tasarruf nisabı. En quantité: Bol bol, pek çok. En grande quantité: Çok sayıda, çok. En petite quantité: Az sayıda, az. quantum [kwâtam]er. 1. Herkese düşen miktar. 2. Belli bir miktar. 3. fiz. *Nicem, kuantum. quarantaine diş. 1. Kırk yaş (L'approche de de la quarantaine l'entretenait dans une mélancolie noire). 2. (Katoliklerde) Kırk günlük perhiz. 3. Karantina CLes maisons des malades devaient être fermées, les proches soumis à une quarantaine de sécurité). 4. mec. Bir topluluktan geçici olarak uzak tutulma, boykot edilme, dışlanma (Son attitude hypocrite l'a fait mettre en quarantaine partout où ila travaillé). S. Bir patates türü. 6. Bir şebboy türü. 7. Kırk kadar (Une quarantaine de personnes). § Mettre qn, qch en quarantaine: 1. -i karantinaya almak (Mettre en quarantaine un navire, un animal). 2. -i boykot etmek, topluluk dışı tutmak, dışlamak -ile kimse konuşmamak (Mes élèves ont mis en quarantaine le

1139

quartier

dénonciateur). quarante s. 1. Kırk (Quarante livres). 2. er. Kırk; kırk numara (Quarante et dix font cinquante. Habiter au quarante de la rue Michelet). § Les quarante: Fransız Akademisi üyeleri. S'en moquer comme de l'an quarante: Vız gelip tırıs gitmek. quarantenaire s. 1. Kırk yıllık (Prescription quarantenaire). 2. s. ve ad. Kırk yaşlannda. 3. s. Karantinaya değgin (Prendre des mesures quarantenaires). 4. er. Karantina yeri, karantina bölgesi. quarantième s. ve ad. 1. Kırkına (Dans sa quarantième année. Elle est la quarantième de la liste). 2. er. Kırkta bir. quart er. 1. Dörtte bir, çeyrek (Prends le quart de ce fromage. Un quart de poulet). 2. Kilonun dörtte biri, 250 gram (Acheter un quart de beurre). 3. Onbeş dakika, çeyrek (Il est trois heures et quart). 4. Litrenin dörtte biri, çeyrek litre (Un quart de vin, de bière). S. (Gemide) Nöbet, dört saatlik nöbet (Officier, matelot de quart). § Le quart d'heure de Rabelais: Parayı ödemek gereken an, işin keseye dayandığı an; can sıkıcı an, üzüntülü dakikalar. Les trois quarts de: -in dörtte üçü, büyük bir kısmı (Le tremblement de terre a détruit les trois quarts de la ville). Les trois quarts du temps: Hemen hemen her zaman (On le trouve les trois quarts du temps en train de discuter au café voisin). Aux trois quarts: Adamakıllı, hemen hemen tam (Les berges sont aux trois quarts inondées). Pour le quart d'heure: Şimdilik. Etre de quart: (Gemicilikte) Nöbetçi olmak, nöbette olmak. Passer un mauvais quart d'heure: Üzüntülü dakikalar geçirmek, quart,e s. (Eskiden) Dördüncü. § Fièvre quarte: Dört günde bir gelen sıtma nöbeti, quart d'heure er. 1. Onbeş dakika, çeyrek (L'entretien a duré un quart d'heure). 2. An, kısa bir süre (J'aipassé un mauvais quart d'heure). quarteron,ne ad. Y a n melez, bir melez ve bir beyazdan doğan çocuk, quartette er. müz. Kuartet; dört kişilik müzik topluluğu. quartier er. 1. (Meyve, peynir ve kasaplık hayvan gibi şeyler için) Dörtte bir (Un quartier de fromage, de pomme. Des quartiers de boeufs). 2. Mahalle; semt (J'habite ce quartier depuis dix ans. La nouvelle mit tout le quartier en émoi). 3. ask. Karargâh (Rentrer au quartier avant minuit). 4. Bölük, parça (Un quartier de vigne). S. gökb. Dördün. 6. (Soylu ailelerde) Kuşak, göbek, "nesil (Il a quatre quartiers de noblesse). 7. Can

quartier-maître

1140

bağışlama. 8. Eyer kanadı. § Quartier d'hiver: Kışlık karargâh. Quartier général: Genel karargâh. Avoir quartier libre: Kışladan istediği an çıkmaya izinli olmak. Demander quartier à qn: -den aman dilemek, canının bağışlanmasını istemek. Faire quartier à qn: -in canını bağışlamak. Ne pas faire de quartier: Aman dinlememek; herkesi öldürmek, kılıçtan geçirmek, quartier-maître er. Deniz onbaşısı, quarto bel. Dördüncü olarak, dördüncü, quartz er. yerb. Kuars. quartzeux,euse s. Kuarslı, kuars yapısında (Sables quartzeux). quartzifère s. İçinde kuars bulunan (Roche quartzifère). quartzite er. yerb. Kuarsit. quasi er. 1. Et budunda yumurta denilen kısım (Quasi de veau). 2. bel. Hemen hemen, nerdeyse (Il est quasi mort. Cette liaison devient un quasi mariage). quasi-contrat er. huk. Kimi durumlarda iki yan arasında bir sözleşme varmış gibi davranış, 'sözleşme benzeri, "şibih akit. quasi-délit er. huk. İsteyerek yapılmayan ama zararın ödenmesini gerektiren suç, *suç benzeri, "şibih suç. quasiment bel. hlk. Nerdeyse, hemen hemen, aşağı yukarı (Il est quasiment un père pour moi. J'ai quasiment fini mon travail). quasimodo diş. Paskalyadan sonra gelen ilk pazar, quasi-usurfruit er. huk. Tüketilebilir mallarla ilgili yaradanım, °şibih intifa, quassia, quassier er. bitb. Acıağaç. quassine diş. Acıağaç suyu, acıağaç özü. quaternaire s. 1. "Dört sayısına değgin. 2. "Dörde bölünebilir. 3. Değeri dört olan. 4. er. yerb. Dördüncü zaman. § Composé quaternaire: kim. Dörtlü bileşik. Ere, période quaternaire: yerb. Dördüncü zaman, quaterne er. mat. 'Dördey. quaternion er. mat. *Dördey. quatorze s. 1. On dört (Quatorze étudiants). 2. On dördüncü (Page quatorze). 3. er. On dört sayısı (Deux fois sept font quatorze). 4. er. Ayın on dördüncü günü. 5. er. On dört numara (J'habite au quatorze de la rue). quatorzième s. 1. On dördüncü (La quatorzième année). 2. er. On dörtte bir. quatorzièmement bel. On dördüncü olarak, quatrain er. ed. Dörtlük, dört dizeli koşuk, quatre s. 1. Dört (Manger quatre pommes). 2. Dördüncü (Page quatre. Henri quatre). 3. er.

quatuor (Ayın) Dördüncü günü. 4. er. (İskambil yada zarda) Dört, dörtlü (Le quatre de coeur. Amener un quatre). 5. er. Dört sayısı, dört (Deux et deux font quatre). 6. er. Dört numara, dört numaralı daire (Habiter au quatre). § Marchand des quatre saisons: Sokak satıcısı, el arabalarıyla meyve, sebze satan satıcı. A quatre pas: İki adımlık yerde, çok yakın. A quatre pattes: Emekleyerek. Comme quatre: Çok, inşam şaşırtacak derecede (Manger comme quatre. Ils a de l'esprit comme quatre). Entre quatre yeux: İki kişi arasında, iki kişi başbaşa vererek. Quatre à quatre: Dörder dörder, basamaktan dörder dörder atlayarak (Monter, descendre un escalier quatre à quatre). Quatre opérations: mat. Dört işlem. Couper les cheveux en quatre: Kılı kırk yarmak. Dire ses quatre vérités à qn: -in ne mal olduğunu yüzüne dobra dobra söylemek; -e ağzına geleni söylemek. Etre tiré à quatre épingles: Pek yakışıklı olmak, pek güzel giyinmek, iki dirhem bir çekirdek olmak. Se mettre en quatre: Didinmek, paralanmak, kendini parçalamak, çok koşuşturmak, zahmetlere girmek. Se tenir à quatre: Gülmemek için kendini zor tutmak. Tomber les quatre fers en l'air: Sırt üstü düşmek, yıldızları saymak, nallan havaya dikmek. quatre-de-chiffre er. (Avcılıkta) Odun parçalarından kurulmuş küçük tuzak, quatre-épices er. ç. Çörekotu. quatre-feuilles er. (Mimarlıkta) Dört yapraklı süs. quatre-mâts er. Dört direkli yelkenli, quatre-quarts er. Un, yağ, şeker ve yumurtadan yapılan bir çörek, quatre-saisons diş. Küçük taneli bir tür çilek, quatre-temps er. ç. Hıristiyanların her mevsim başında tuttukları üçer günlük oruç. quatre-vingtième s. 1. Sekseninci. 2. er. Seksende bir. quatre-vingt (s) s. 1. Seksen. 2. Sekseninci (Page quatre-vingt). 3. er. Seksen sayısı. 4. er. Seksen numara, seksen numaralı daire (Habiter au quatre-vingt). quatrième s. 1. Dördüncü. 2. er. Dörtte bir. 3. er. (İskambilde) Dördüncü kişi, dördüncü oyuncu (Ils nous manque un quatrième pour faire un bridge). 4. er. Dördüncü kat (Habiter au quatrième). S. diş. Ortaokul son sınıf (Ils est en quatrième). § Quatrième proportionnel: mat. Dördüncü orantı, quatrièmement bel. Dördüncü olarak ; dördüncüsü. quatrillion er. Katrilyon. quatuor er. müz. 1. Dört ayn notalı müzik yapıtı. 2. Bu tür yapıtları çalanların oluşturduğu topluluk.

quayage quayage er. (Eşya için ödenen) Rıhtım parası, rıhtım vergisi, que adıl. 1. Ne (Que cherchez-vous?: Ne arıyorsunuz?). 2. adıl. -diği (Lafemme qu'il aime: Sevdiği kadın). 3. bağ. Ki (Je veux que vous veniez: isterim ki gelesiniz, gelmenizi isterim). 4. bağ. Eylemlerin başına gelerek üçüncü tekil yada çoğul kişiler için buyruk, dilek, istek anlatmaya yarar: (Qu'il ne revienne plus :Artık geri gelmesin. Que votre fils travaille un peu: Oğlunuz biraz çalışsın. Qu'elles pleurent: Ağlasınlar. Que ces enfants restent un peu sages: Bu çocuklar biraz uslu dursun). S. bağ. Karşılaştırmalı tümceler kurulmasına yarar: (Tu es plus sage que lui: Sen ondan daha uslusun. II est aussi riche que toi: O senin kadar zengindir. Il est aussi modeste que brave: Yiğit olduğu kadar da alçakgönüllüdür. Vous travaillez moins que nous: Bizden daha az çalışıyorsunuz). 6 .bel. Ne çok, ne de, ne kadar da (Que vous êtes fatigué! Ne kadar da yorgunsunuz!). § Ne...que: Yalnız, ancak, "sadece, -den başka (line boit que d'eau: Yalnız su içiyor, sudan başka bir şey içmiyor). quel,les. 1. Ne (Quel est votre nom? Adınız ne?). 2. Hangi ( Quel film avez-vous vu cette semaine?: Bu hafta hangifilmi gördünüz?). § N'importe quel,le: Herhangi bir; hangi... olursa olsun (Vouspouvez le trouvez dans n'importe quel livre). Tel quel: Olduğu gibi (Jel'ailaissételquel). Quel que, quelle que...: -ne olursa olsun (Quelles que soient vos raisons, votre attitude me chagrine: Nedenleriniz ne olursa olsun, tutumunuz beni üzüyor). quelconque s. 1. Herhangibir (Regardez un point quelconque de l'horizon). 2. Önemsiz, basit, hiçbir özelliği olmayan, anlamsız (Un homme très quelconque). quelque s. 1. Bir, -in biri (Quelque historien pense d'une manière différente: Bir tarihçi, tarihçinin biri başka türlü düşünüyor). 2. Biraz (J'aiquelque peine à me souvenir de ces événements lointains). 3. Ne; hangi (De quelque sorte qu'on prenne la chose: İş ne türlü ele alınırsa alınsın. De quelque nation que vous soyez: Hangi ulustan olursanız olun). 4. ç. Bir kaçı; bir takım (Dites quelques mots à l'assistance. Quelques jours après, il partit pour l'Afrique. Il y a quelques personnes qui cherchent à la tromper: Onu kandırmaya çalışan bir takım kişiler var).S. bel. Aşağı yukarı, hemen hemen, -gibi bir şey (Il a quelque cinquante ans: Aşağı yukarı elli yaşlarında var). 6. bel. Quelque...que: Ne denli...; ne kadar (Quelque riche que vous soyez, vous devez travailler: Ne denli zengin olursanız olun, çalışmalısınız). §

1141

quercitron

Quelque part: Bir yerde, bir yere (Il s'est caché quelque part). quelquefois bel. Kimi kez, arasıra, zaman zaman, bazen (C'est un homme énergique, quelquefois violent). quelqu'un adıl. 1. Biri, adamın biri (Quelqu'un vous demande. On entend quelqu'un marcher dans le jardin. Y a-t-il quelqu 'un qui pourrait me renseigner?). 2. Birini (Il cherche quelqu'un pour faire soigner son père malade). 3. (Ardından bir eril sıfat geldiğinde) Quelqu'un de...: ... biri (C'est quelqu'un de sûr, d'honnête, destupide). 4. Önemli biri, önemli bir kimse (Ilestquelqu'un. Tu te prends pour quelqu'un). S. hlk. Olağanüstü, görülmedik şey (Quel incendie! C'était quelqu'un). quelques-uns, quelques-unes bel. Kimileri, "bazıları, bir kısmı (Il y en a quelques-uns qui ignorent l'existence de ce problème. Quelques-uns d'entre eux nous ont donné raison. Quelques-unes de ces comédies de Boulevard sont fort drôles). quémander gçl. 1. -i yalvararak istemek (Cet enfant est toujours à quémander des bonbons). 2. Quémander qch à qn, quémander qch de qn: Birinden... ısrarla istemek, yalvar yakar istemek (Il est en train de quémander de l'argent à ses collègues. Il quémanda de son cousin une réconciliation qui ne lui fut pas refusée). 3. gsz. (Eski) Yalvar yakar dilenmek; dilenmek, quémandeur,euse ad. Dilenci; yalvar yakar bir şey isteyen kimse. qu'en-dira-t-on er. Dedikodu, el ne der, herkes ne diyecek (Il est sensible aux qu'en-dira-t-on des commerçants du quartier. Je me moque des qu'endira-t-on). quenelle diş. Köfte; balık köftesi (Quenelle de volailles, de brochet). quenotte diş. tkz. Küçük çocuk dişi (lia mal à ses petites quenottes). quenouille diş. 1. Öreke. 2. Öreke biçiminde budanmış ağaç. § Tomber en quenouille: Kadınların eline geçmek, kadınların elinde kalmak; kadına geçmek, kadına kalmak (L'enseignement en France est tombé en quenouille. Un trône qui tombe en quenouille). quéquette diş. tkz. Çük, kamış, erkeklik organı, yarak. quérable s. huk. Aranılacak, gidip aranılacak (Dette quérable: Aranılacak borç). quercitrine diş. Bir tür Amerikan meşesinden çıkarılan sarı boya. quercitron er. Kabuğundan sarı boya çıkarılan bir Amerikan meşesi.

querelle

1142

querelle diş. 1. Kavga (Susciter, réveiller, apaiser, éviter une querelle). 2. Tartışma, çekişme (Une querelle d'idées. De fréquentes querelles s'élèvent entre les deux époux). 3. Anlaşmazlık, uyuşmazlık (La querelle qui les oppose s'est aggravée). § Querelle d'Allemand: Nedensiz kavga, hiç yüzünden kavga. Chercher querelle à qn: -ile kavga çıkarmak istemek, kavga aramak, quereller gçl. -i azarlamak, haşlamak, paylamak; -e çıkışmak (İla querellé son secrétaire pour n'avoir pas achevé le courrier). §Se quereller: 1. Birbiriyle kavga etmek (Jamais ils ne se querellaient, étant tous deux calmes et placides). 2. Se quereller avec qn: -ile kavga etmek (Vous vous querellez avec tout le monde). querelleur,euse s. ve ad. Kavgacı (Un enfant querelleur. Un insupportable querelleur). quérir gçl. (Yalnız eylemlik olarak kullandır) Aramak (Va quérir une échelle. Il est malade, j'ai envoyer quérir un médecin. Fréquenter les milieux littéraires et y quérir des amitiés). quérulence diş. ruhb. Kavgacılık. quérulent,e s. ve ad. ruhb. Kavgacı, questeur er. (Meclislerde) °İdare âmiri, question diş. 1. Soru (Tu n'as pas répondu à ma question. On le presse de questions). 2. Sorun, "problem, "mesele (Les questions sociales, économiques, politiques. La question d'argent fut' à l'origine de leur discussion). 3. (Eski) İşkence (La question! -On serre ses membres avec des cordes pour le faire parler). § En question: Sözkonusuolan (Lapersonneenquestion. Ilapris position contre le projet en question). Il est question de: -sözkonusudur (Il n'est pas question de le déranger. Il est question, dans cet ouvrage, d'une lutte pour la liberté). Etre en question: Sözkonusu olmak (Ici, nos libertés essentielles sont en question). Poser une question à qn: -e bir soru sormak. Remettre, mettre qch en question: 1. -i yeniden gözden geçirmek, yeniden tartışma konusu yapmak (Toutes les théories sur l'origine dumondesont aujourd'hui remises en question). 2. -i tehlikeye düşürmek (Cela remet en question ma participation à l'œuvre commune). questionnaire er. Sorular; soru dizini (Remplir un questionnaire). questionner gçl. -e sorular sormak; -i sorguya çekmek; -in ağzını aramak (Questionner un élève sur sa leçon. La police l'a questionné sur son emploi du temps). questionneur,euse ad. Herşeyi soran kimse; sorularıyla bezdiren, çok sorucu, sorgucu başı (Un questionneur indiscret).

queue

questure diş. (Meclislerde) İdare amirliği, quête diş. 1. Para toplama, yardım parası toplama (Une quête sera faite au profit des aveugles). 2. Arama, ardında koşma, bulmaya çalışma, araştırma (La quête du Graal). § En quête de: -in ardında, "peşinde (Les ouvriers en quête d'ouvrage et les patrons en quête d'ouvriers). Faire la quête: (Yardım için) Para toplamak. Se mettre en quête de: -in ardında koşmak, -i araştırmak, bulmaya çalışmak (Se mettre en quête d'un appartement, d'un hôtel). quêter gsz. 1. (Yardım için) Para toplamak (Quêter pour les infirmes). 2. gçl. -i araştırmak, dilenmek, elde etmeye çalışmak, yalvarırcasına istemek; -in ardında koşmak (Quêter un regard approbateur. Quêter la pitié des passants). quêteur,euse ad. 1. (Başkası için) Yardım parası toplayan, para toplayıcı ( La quêteuse passait dans les rangs en tendant sa corbeille). 2. -in ardında koşan, -i elde etmeye çalışan, araştıran, -dilencisi (Un quêteur de compliments). quetsche diş. 1. Bardakeriği (Tarte aux quetsches). 2. Bardakeriği rakısı (Unpetit verre de quetsche). queue diş. 1. Kuyruk (La queue d'un chien, d'un serpent, d'un poisson, d'un avion, d'une vache, d'un oiseau). 2. Sap (La queue d'une poire, d'une feuille, d'une fleur). 3. (Kimi şeylerde) Son, bitim (La queue de l'hiver, de l'orage. La tête et la queue d'un cortège. Commencer par la queue). 4. Geniş düz fırça (Queue à vernir, à laquer). S. (Bilardoda) İsteka. 6. (Eski) Bir tür fıçı. 7. (Sıra olmuş kimseler arasında) E n sondaki, sonuncu (La queue de la colonne suivait avec difficulté). 8. Kuyruk, kuyruk olmuş kimseler (La queue au guichet est très longue). 9. argo. Yarak. § Queuede-cheval bitb. Atkuyruğu. Queue de cheval: mec. (Bir saç yaptırma biçimi). At kuyruğu. Queue de morue, queue de pie: Kuyruklu tören giysisi (Mettre sa queue de morue, sa queue de pie). La queue de la classe: Simlin en tembel öğrencisi, tembel teneke, sınıfın sonuncusu. A la queue leu leu: Birbiri ardmdan, Ali paşa döküntüsü gibi (Venir, marcher, cheminer à la queue leu leu). La queue basse, la queue entre les jambes: Kuyruğunu kısıp, kuyruğunu kısarak, süklüm püklüm (S'en aller la queue basse, la queue entre les jambes). Etre à la queue, tenir la queue de qch: -in sonuncusu olmak, en sonunda olmak (Etre à la queue de la classe. Tenir la queue d'un cortège). Faire la queue: Kuyruk yapmak, kuyrukta olmak, sıraya girmek. Finir en queue de poisson: Kötü bitmek, sonu kötü gelmek, altından çapanoğlu çıkmak, sonu bok olmak. Se mettre en queue:

queue d'aronde Kuyruğa girmek, sıra olmak. Tirer le diable par la queue: Parasız olmak, kıt kanaat geçinmek, düşe kalka geçinip gitmek, queue d'aronde, queue-d'aronde diş. (Doğramacüıkta) Kırlangıç kuyruğu, bakkçı geçmesi. queue-de-rat diş. 1. Sıçan kuyruğu demlen bir tür eğe. 2. Bir tür tütün tabakası, queux er. 1. Masat. 2. (Eski) Aşçı. qui add. 1. Kim ( Qui l'a dit? Quia ouvert la porte? A qui avez-vousécrit? De qui parlezvous? Pour qui travaillons-nous?) 2. Kimi (Qui cherches-tu?). 3. Kim ki, her kim (Qui m'aime, aime mon chien: Beni seven yakınlarımı da sever; kim ki beni sever, yakınlarımı da sever). 4. İlgi adıh olarak kullanıldığında bağlaçlı tümceler yapmaya yarar ve kendisinden sonra geldiği ada -en ile yansıtılabilen sıfat niteliği kazandırır (La femme quifaitlacuisine: Yemek pişiren kadın. L'homme qui travaille: Çalışan adam. L'enfant qui joue: Oynayan çocuk). § N'importe qui: Herhangi bir kimse. Qui que ce soit: Kim olursa olsun. Qui pis est: İşin kötüsü. Qui plus est: Dahası, üstelik, ayrıca, bundan başka. Qui est-ce qui: Kim (Qui est-ce qui a fait ce plan?). Quiest-ceque: Kimi (Qui est-ce que vous cherchez?). quia(à) bel. 1. Gık diyemeyecek durumda. 2. mec. Elindekini tüketmiş durumda. § Etre réduit à quia: Parası pulu kalmamak, nesi var nesi yok tüketmek, elinde avucunda olanı bitirmek. Mettre, réduire qn à quia: -i gık diyemeyecek duruma sokmak, yanıt veremeyecek duruma getirmek. quiconque adıl. 1. Kim, kim ki; her kim, her kim ki ( Quiconque n'a pas de tempérament personnel n 'a pas de talent). 2. Herhangi bir kimse, herhangi biri (Je suis aussi sensible que quiconque à la force de son argumentation).. 3. K i m s ^ hiçkimse, kim olursa olsun (Sans en faire pari à quiconque). quidam er. Adamın biri, herif, herifçioğlu, adını bilmediğiniz biri (Etre abordé dans la rue par un quidam). quiétisme er. fels. 'Dingincilik; tam bir gönül dinginliği, tutuksuzluk içinde isteklerden sıyrılmış olarak, direnç göstermeden kendini Tanrı istencine vermeyi ve Tannsal ruh dinginliği kazanmayı amaç edinen dünya görüşü, quiétistes. vead. fels. *Dinginci (Un, unequiétiste. Les théories quiétistes). quiétude diş. 1. Sessizlik, dinginlik (La quiétude d'un village). 2. Erinç, huzur; rahatlık (La quiétude d'un appartement bourgeois). § En toute quiétude: Büyük bir rahatlık içinde; telaş

1143

quintefeuille

göstermeden (Attendre en toute quiétude le résultat d'un examen). quignon er. (Özellikle ekmek için) Kenardan kesilmiş kocaman dilim (Un solide quignon de pain). quille diş. 1. Gemi omurgası (Le vent agit sur la voile, la quille résiste). 2. Yere dikilen ve uzaktan atılan güllelerle yere düşürülmeye çalışılan tahta çomakların her biri (Jeu de quilles, paire une partie de quilles). 3. tkz. İnce uzun bacak, çırpı gibi bacak (Ce colosse allait sur ses deux longues quilles d'un pas grave). 4. İnce uzun şişe (Les longues quilles de vin du Rhin). S. ask. argo. Salıverilme, "terhis olma (On signera la paix dans un mois, et à nous la quille). § Jouer des quilles: tkz. Kaçmak, tabanlan yağlayıp kaçmak, tüymek. quinaires. 1. Beşe bölünebilen (Nombre quinaire). 2. er. Eski Romada bir gümüş para. quinaud,es. (Eski) Utanmış (Il est resté quinaud). quincaillerie diş. 1. Hırdavat; bıçak, makas, kap kaçak gibi demir, bakır, teneke ve çinko eşya. 2. Hırdavatçılık. 3. Hırdavat dükkânı (Aller acheter une batterie de casseroles à la quincaillerie). quincaillier,ère ad. Hırdavatçı, quinconce er. 1. (Kenarlarda dört, ortada bir olmak üzere) Beşli küme (Dans le parc, les arbres sont plantés en quinconce). 2. Beşleme, quine er. 1. (Zarda) Beş beş, dübeş. 2. (Tombalada) Bir sırada beş numara, çinko. quiné,e s. Beşer beşer dizilmiş, beşer beşer kümelenmiş (Feuilles quinées). quinine dij. Kinin. quinquagénaire s. ve ad. Elli yaşlarında, ellilik, quinquagésime diş. Paskalyadan elli gün önceye raslayan pazar günü. quinquennal,es. 1. Beş yıllık (Plan quinquennal). 2. Beş yılda bir olan (Election quinquennale). quinquennat er. Beşyıl; beş yıllık plan dönemi, quinquet er. 1. (Eski) Bir tür gaz lambası. 2. hlk. Göz (Ouvrir, fermer ses quinquets). quinquina er. Kınakına (Une infusion de quinquina. Vin de quinquina). quints. (Adlardan sonra getirilir) Beşinci, quintal er. Kental, yüz kilo ağırlığında tartı birimi (Un quintal de blé). quinte diş. 1. müz. (Gam dizisinde) Beşinci aralık, dizinin beşinci sesi. 2. (İskambilde) Kent (Avoir, annoncer une quinte au piquet). 3. mec. Hırçınlık; özenç, kapris. 4. (Özellikle boğmacada) Öksürük nöbeti. quintefeuille diş. bitb. 1. Beşparmakotu. 2. er. (Mimarlıkta) Beşyaprak, beş dilimli süs.

quintessence

1144

quintessence diş. Öz, bir şeyin en özlü ve en güzel kısmı (Il a tiré de ce livre massif et confus la quintessence du sujet). quintessencié,e s. Çok inceleşmiş, aşın ince (Un esprit quintessencié qui manque de naturel). quintessencier gçl. İnceleştirmek, inceleştirip yüceltmek (Quintessencier un esprit, un goût). quintette er. müz. 1. Beş çalgı yada beş ses için müzik. 2. Beşli müzik topluluğu, beş çalgılık yada beş seslik topluluk. quinteux,euse s. 1. Özençli, "kaprisli (Une femme quinteuse). 2. İnatçı, huysuz (Un cheval quinteux). quintillion er. Kentilyon, quinto bel. Beşinci olarak, beşincisi, quintuple s. 1. Beş kat (Somme quintuple d'une autre). 2. er. Beş katı (Payer le quintuple). quintupler gçl. 1. -i beş katına çıkarmak (Quintupler un capital). 2. gsz. Beş katına çıkmak, beş kat artmak (Lesprix ont quintuplé). quintuplés, quintuplées ad. ç. Beşizler, quinzaine diş. 1. On beş kadar (Une quinzaine d'ouvriers). 2. İki hafta, on beş gün (Pendant la première quinzaine de février, ilaneigé). 3. On beş günlük ücret (Les ouvriers touchent une quinzaine). quinze s. 1. On beş (lia quinze ans). 2. On beşinci ( Page quinze). 3. er. On beş, on beş sayısı ( Quinze et cinq font vingt). 4. er. Ayın on beşinci günü (Il revient le quinze). 5. (Spor) Rügbi takımı (Le quinze de France). quinzièmes. 1. On beşinci (Le quinzième siècle. lia été quinzième en composition). 2. er. On beşte bir. (Un quinzième du capital). quinzièmement bel. On beşinci olarak, quiproquo er. Yanılmaca; oyun gereği, bir oyunun kişisinin söylenen bir sözü yada konuşmayı yanlış anlamasından doğan karışıklık, quirite er. (Eski Romada) Silah altında olmayan adam, başıbozuk, sivil, quittance diş. Aklama kâğıdı, "ibraname;"makbuz, alındı (Le notaire achevait de dresser les quittances. La quittance de loyer). § Donner quittance de qch à qn: Birini -den aklamak, "ibra etmek. quittancer gçl. "Aklamak, aklama kâğıdı vermek, quitte s. 1. Borcunu ödemiş (Maintenant il est quitte). 2. Quitte de qch: a) -den bağışık, "muaf (Marchandise quitte de tous droits et taxes ).h)-dcn kurtulmuş, -i sırtından atmış (Il est enfin quitte des corvées). 3. Quitte envers: -e karşı borcunu ödemiş (S'estimer quitte envers ses parents, envers la patrie). 4. Quitte à f.qch: a) -mek pahasına da

quoi olsa; -se bile (Il vaut mieux vérifier les comptes, quitte à perdre du temps). b) -mek koşuluyla ; -mek olasılığı da var (Nous déjeunerons à Moulins, quitte à nous arrêter plus tôt si la route est mauvaise). § En être quitte pour sa peur: Korktuğuyla kalmak. Jouer quitte ou double, jouer à quitte ou double: 1. Ya ödeşmek ya da iki katını almak üzere oynamak. 2. mec. Ya hep ya hiç demek, ya tam kazanmayı yada tümden yitirmeyi göze almak. Tenir qn quitte de qch: Birini -den bağışık tutmak; -den kurtarmak (Je vous tiens quitte de cette corvée). quitter gçl. I . -i bırakıp gitmek, "terketmek, -den aynlmak (Il a quitté Ankara définitivement. J'ai quitté l'école très tôt. Allons, il faut que je vous quitte. Quitter son pays). 2. -den vazgeçmek, -i bırakmak (Quittez le long espoir et les vastes pensées). 3. (Bir yerden) Aynlmak, çıkmak (Il quitte la maison tous les jours vers neuf heures). 4. -i çıkarmak (Quitter ses vêtements. Quitter ses gants avant de serrer la main). S. -i bırakmak, -den aynlmak (Quitter son métier). 6. -i bırakmak, yüzüstü bırakıp gitmek, terketmek (ila quitté sa femme il y a trois ans). 7. -i almaktan vazgeçmek, bağışlamak (Quitter une dette). 8. -i bırakmak, artık yapmaz olmak (Quitter ses mauvaises habitudes). 9. Quitter qch à qn: Bir şeyi -e bırakmak, vermek (Je lui ai quitté ma place). 10. Quitter qn de qch: Birini -den kurtarmak, bağışık tutmak (Quitter quelqu'un d'une amende, d'une peine. Je vous quitte de la peine de me répondre). 11. gsz. Çekip gitmek, uzaklaşmak; işinden aynlmak, yerinden aynlmak (Toute le monde quittait. Ceux qui ont travaillé avec vous à l'Encylopédie quittent avec vous). § Quitter la vie, la terre: Ölmek. Quitter le droit chemin: Doğru yoldan aynlmak, doğruluktan ayrdmak. Quitter le lit: Kalkmak, yataktan çıkmak. Quitter le monde: 1. Manastıra çekilmek, keşiş olmak. 2. Dünyadan elini eteğini çekmek, kendi köşesine çekilmek. § Se quitter: Birbirinden ayrılmak (Ils se sont quittés bons amis). quitus [kitysj er. huk. (Hesap sonunda verilen) Aklanma kâğıdı, qui-vive er. (Nöbetçi seslenişi olarak) Kim o, kim var orda? (Halte-là, qui-vive? De nombreux quivive retentirent). § Etre, se tenir sur le qui-vive: Kulağı kirişte olmak, tetikte olmak, quoi adıl. 1. (Bağımsız olarak kullanmak gerektiğinde yada kendisinden önce bir ilgeç geldiğinde que adılı quoi olur) Ne (A quoi pensezvous?: Ne düşünüyorsunuz? De quoi parles-tu?: Neden söz ediyorsun?). 2. Ki o şey, -diği şey (II

quoique n'était pas de sacrifice à quoi tu n'aurais consenti: Katlanmayacağın özveri yoktu). 3. De quoi f.qch: -cek şey (Avoir de quoi manger, de quoi boire: Yiyecek şeyi, içecek şeyi olmak). § Après quoi: Ondan sonra. A quoi bon: Neye yarar. Comme quoi: 1. -diğini belirten, -diği yollu (Faites-lui un certificat comme quoi son état de santé nécessite du repos). 2. Demek, öyleyse, bu da göstermektedir ki (Elle a quitté la région, comme quoi, il est impossible que tu l'aies rencontrée). N'importe quoi: Herhangi bir şey, ne olursa olsun. Sans quoi: Yoksa, "aksi halde. Sur quoi: Bunun üzerine, -ou quoi: -mi ne? (Il est bête ou quoi: Aptal mı ne?). Quoi de neuf?: Ne var ne yok? Quoi qu'il en soit: Ne olursa olsun. Il n'y a pas de quoi, pas de quoi: (Teşekküre karşı) Bir şey değil. Avoir de quoi: tkz. Varlıklı olmak; elinde avucunda birşeyler olmak. quoique bağ. -diği halde, -sine karşın; -ise de (II ressemblait beaucoup à son frère, quoique plus jeune. Quoique atteint d'une grave maladie, il

1145

quotité

restait très gai. Quoique le film fût bon, la soirée ne lui parut pas agréable). § Quoique ça: hlk. Bununla birlikte, buna karşın, quolibet er. Lâf atma, laf dokundurma, alaylı söz (II a essuyé les quolibets de ses camarades). quorum er. (Çoğunluk için) Yetersayı, "nisap (Le quorum est atteint). quota er. "Saptanca, "ayrılan pay, "kontenjan, "kota (Quota d'importation). quote-part diş. 1. Para payı; katılma payı (Au moment de régler les consommations, chacun paie sa quote-part. Verser sa quote-part des frais d'une excursion). 2. huk. "Şayi hisse, quotidienne s. 1. Günlük, gündelik (la vie quoditienne. L'effort quotidien qu'on exige de lui le rebute). 2. er. Gündelik gazete, günlük gazete, quotidiennement bel. Günü gününe, her gün. quotient (kosjà) er. mat. Bölüm, bir bölmenin sonucu. quotité diş. Pay miktarı. § Quotité disponible: huk. "Tasarruf nisabı.

r R, r er. Fransız abecesinin on sekizinci harfi olup Türk abecesindeki r ünsüzü gibi ses verir ve er olarak anılır, rabâchage er. Dönüp dolaşıp aynı şeyleri söyleme; tatsız tuzsuz yineleme (Il est assommant avec ses rabâchages). rabâcher gsz. 1. Dönüp dolaşıp anı şeyleri söylemek (Les vieilles gens rabâchent). 2. gçl. -i yineleyip durmak, tatsız tuzsuz bir biçimde yinelemek (Tu rabâches toujours les mêmes histoires). rabâcheur,euse i. ve ad. Hep aynı şeyleri söyleyip duran, tatsız tuzsuz bir biçimde yineleyip duran (Un vieux rabâcheur). rabais er. 1. İndirim, fiyatindirimi (Venteaurabais. Accorder, obtenir un rabais). 2. Kırma, eksiltme. § Travailler au rabais: tkz. Boğaz tokluğuna, çok ucuza, yok pahasına çalışmak, rabaissement er. Yerme, çekiştirme (La manie du rabaissement est la lèpre morale de notre époque). rabaisser gçl. 1. İndirmek, aşağı çekmek (Il lui rabaisse ses jupons). 2. Azaltmak, alçaltmak (Rabaisserla voix). 3. Kırmak; geçersizleştirmek, etkisiz kılmak (Rabaisser l'orgueil, les prétentions de quelqu'un). 4. Azımsamak, olduğundan az göstermek; yermek, çekiştirmek (Il cherche sans cesse à rabaisser les mérites de ses collègues). S. Düşürmek, indirmek (Rabaisser les prix). 6.

Rabaisser qn, qch à qch: Birini, bir şeyi -e indirmek, düşürmek (Certaines doctrines tendent à rabaisser l'homme au niveau de la brute). § Se rabaisser: Ezilip büzülmek, alçakgönüllülük edip kendini önemsizmiş gibi göstermek (Cet homme est très modeste, il déteste les éloges et se rabaisse toujours). rabat er. 1. Profesör, yargıç ve papazların taktıkları geniş dik yakalık. 2. Kışkışlama, avlanacak hayvanları avcıların bulunduğu yere sürme. 3. (Cep gibi şeylerde) Kapak (Poche à rabat). rabat-joie er. 1. (Eski) Neşe kaçırıcı şey. 2. s. vead. Neşe düşmanı, bayram bozan (Les rabat-joie ont souvent une triste mine. Une mère rabat-joie). rabattage er. Kışkışlama, avlanacak hayvanları avcıların bulunduğu yere sürme (Le rabattage du gibier vers les chasseurs). rabatteur,euse ad. 1. Kışkışçı, avlanacak hayvanları avcıların bulunduğu yere doğru sürmeye çalışan kişi. 2. mec. Simsar, çığırtkan, satıcılara alıcı bulan aracı ; alıcıya mal bulan aracı. rabattre gçl. 1. Düşürmek, indirmek (Rabattre les bords de son chapeau. Rabattre ses cheveux sur son front. Rabattre sa jupe). 2. Kıvırmak, indirmek (Rabattre le col de son pardessus. Rabattre une feuille de papier sur une autre). 3. Kırmak, geçersizleştirmek, etkisizleştirmek (On a rabattu son orgueil, ses prétentions). 4. (Av

rabattu hayvanını) Kışkışlamak, avcıların bulunduğu yere sürmek (Rabattre le gibier). 5. Kırmak, düşürmek, indirmek (Rabattre les prix). 6. Rabattre qch de qch: Bir şeyden... düşürmek, kırmak, indirmek, indirim yapmak (Il n'a pas voulu rabattre un centime de la somme qu'il me demandait). 7. Budamak, dallarını kökten budamak (Rabattre un arbre). 8. Parlatmak; kabasını almak (Rabattre un marbre). § En rabattre: 1. Biri hakkındaki olumlu kanısını değiştirmek (Beaucoup de gens avaient une grande confiance dans cet homme, mais il leur a fallu en rabattre). 2. Burnu kırılmak, düşlerinden ve savlarından vazgeçmek (Pour le moment il se croit le plus fort, mais il en rabattra). Rabattre le caquet de qn: -in burnunu kırmak, gagasına etmek. § Se rabattre: 1. Aşağı doğru kıvrılmak, inmek (Il portait une casquette dont les bords se rabattaient). 2. (Bir yere) Birden inmek, konmak (Après s'être envolées à notre arrivée, les perdrix se sont rabattues dans un champ voisin). 3. Yol değiştirmek, yön değiştirmek (Avant de se rabattre, un automobiliste doit faire fonctionner son clignotant). 4. Se rabattre sur qch: Sonunda -e kalmak, daha iyisi olmadığı için -ile yetinmek (Lorsque le bifteck est trop cher, on se rabat sur les bas morceaux). S. Se rabattre sur qn: Son çare olarak -e başvurmak ; başkasının yapamadığı bir iş yada görevi -e vermek (L'avant-centre de l'équipe A étant blessé, on s'est rabattu sur celui de l'équipe B). rabattu,es. Aşağı kırılmış, kıvrılmış, indirilmiş (Un chapeau rabattu. Les cornes rabattues d'un boeuf). rabbin er. Haham, rabbinat er. Hahamlık. rabbinique s. Hahamlara değgin ; hahamlığa değgin (Littérature rabbinique, école rabbinique). rabdomancie, rhabdomancie diş. Bir inanışa göre, gömü gibi şeylerin yerini havada gezdirilen bir findik değneğinin kıvnlmasıyla bulma yolu; değnekfah. rabibochage er. 1. Üstünkörii onarma, "meremetleme. 2. Barıştırma; barışma (Des amis aidèrent au rabibochage de deux époux). rabibocher gçl. 1. Üstünkörü onarmak, °meremetlemek. 2. Barıştırmak (Rabibocher deux anciens camarades). rabiot er. 1. tkz. Dağıtım sonunda artan yiyecek; kalıntı, artık (Acheter du rabiot de viande. Les plus gourmands se partagent le rabiot). 2. tkz. Ek çalışma, fazladan çalışma (Faire du rabiot). 3. argo. ask. Hapis yattığı süre kadar bir ere

1147

rabrouer

yaptırılan fazla hizmet süresi (La durée du rabiot est égale au nombre de jours de prison encourus pendant le service militaire). rabioter gçl. tkz. 1. -in artamm kendine almak; -den kendine fazladan pay almak (Ils ont rabioté tout le vin. Il a rabioté une portion). 2. gçl. Rabioter qchà qn: Birinden ...tırtıklamak, çalmak (Il y a des couturières qui rabiotent du tissu à leurs clients). 3. gsz. Rabioter sur qch: -den tırtıklayıp kendine bir pay sağlamak, çalmak (Certains commerçants rabiotent sur tout). rabioteur, euse ad. tkz. Tırtıklayın, arakçı, rabiques. Kuduz hastalığına değgin, kuduzla ilgili (Le virus rabique). râble er. 1. (Dörtayaklılarda özellikle tavşanlarda) Sırt. 2. Ateş karıştıracağı (Râble de boulanger). § Tomber sur le râble de qn: -e arkadan saldırmak, râblé,e s. 1. Sırtı dolgun (Lapin râblé). 2. mec. Gürbüz, tıknaz; kelle kulak yerinde (Un homme bien râblé). rabot er. 1. Rende, marangoz rendesi (Dresser une planche avec un rabot). 2. Harç karacağı, rabotage er. Rendeleme (Le rabotage d'une planche, d'un parquet). raboter gçl. 1. Rendelemek (Raboter une pièce de bois, une planche). 2. mec. Çeki düzen vermek, pürüzlerini gidermek. 3. tkz. -e değmek, sürtmek, çarpıp sıyırarak geçmek (Raboter le bord du trottoir avec ses pneus). raboteur er. Rendeci, rende işçisi (Un raboteur de parquet). raboteuse diş. Rende makinası. raboteux,euse s. 1. Pürtüklü, dalgah, düzensiz (Un sentier raboteux). 2 .mec. Düzensiz, bozuk, aksak (Ses vers contournés, raboteux). rabougri,e s. 1. Cılız, gelişememiş (Un arbuste, un pommier rabougri). 2. Çelimsiz, cılız, zayıf (Un enfant rabougri). rabougrir gçl. 1. -i cılız bırakmak, -in gelişip serpilmesini engellemek (Le climat très froid rabougrit les plantes. Les quartiers malsains rabougrissent les hommes). 2 .gsz. Gelişememek, cılız kalmak. § Se rabougrir: Gelişememek, cılız kalmak; cılızlaşmak, çelimsizleşmek, sararıp solmak. rabougrissement er. Cılızlık; çelimsizlik; sıskalık. rabouillère diş. (Tavşanlar için) İn. rabouter gçl. Uç uca birleştirmek (Rabouter deux planches, deux tuyaux). rabrouement er. Tersleme, sert davranma, rabrouer gçl. Terslemek, sert davranmak (Rabrouer le quêteur importun qui est venu sonner à votre porte).

racaille

1148

racaille diş. Ayak takımı (Il défendait à ses enfants de fréquenter la racaille du quartier). raccommodable s. Onarılabilir, onanlır, düzeltilir; yamanabilir. raccommodage er. Onarma, yamama (Faire les raccomodages de tous les habits. Le raccommodage des chaussettes). raccommodement er. Barıştırma, barışma (Le raccommodement d'un ménage). raccommoder gçl. 1. Onarmak; düzeltmek, eski durumuna getirmek (Raccommoder des assiettes, des jouets). 2. Yamamak, onarmak (Raccommoder des chaussettes, des bas, un vêtement déchiré). 3. tkz. Barıştırmak (Raccommoder deux amis). 4. Raccommoder qn avec qn: Birini -ile barıştırmak (Il m'a raccommodé avec mon frère). § Se raccommoder: Birbiriyle barışmak (Ils se sont raccommodés). raccommodeur, ense ad. Onancı; yamacı (Un raccommodeur de faïence et de porcelaine. Une raccommodeuse de linge). raccompagner gçl. -i uğurlamak, yolcu etmek, geçirmek (Il me raccompagna jusqu'à la porte). raccord er. 1. Bitiştirme, birleştirme, ekleme (Il y avait eu des coupures dans cet article, ila fallu faire des raccords). 2. (Borularda) Ekleme bileziği (Raccord de pompe). 3. (Sinemacılıkta) Uyuşum; iki çekim arasında devinim, anlam, ışıklılık, dekor, donatım, oyun bakımından aykırılık olmama durumu, iki çekimin, seyircide, birbirinin tamamlayıcısı olduğu duygusunu andıran özellik. §Faire un raccord: tfcz. (Kadınlar için) Bozulan makyajını düzeltmek, raccordement er. Uygun bir ekle birleştirme (Le raccordement de deux bâtiments, de deux routes). S Voie de raccordement: (Demiryollarında) Birleştirme yolu. raccorder gçl. 1. Birleştirmek, birbirine eklemek (Raccorder deux tuyaux, deux fils électriques). 2. (İki şeyi birbirine) Bağlamak (Escalier, passerelle qui raccorde deux bâtiments). 3. (Bozulmuş, boyaları dökülmüş bir resmi) Onarmak, eski durumuna getirmek. 4. -de uyuşum sağlamak, -in parçaları arasında bir uyum kurmak (Raccorder un film, une pièce, un texte). 5. Raccorder qch à qch: Bir şeyi -e bağlamak, -ile birleştirmek (Raccorder une route à l'autoroute). § Se raccorder: 1. Bağlanmak, birleşmek. 2. Se raccorder à qch, avec qch: -ile birleşmek; -e bağlanmak (Cette route se raccorde à l'autoroute. Ce chapitre se raccorde mal avec le précédent). raccourcies 1. Kestirme yol, kestirme (Enprenant ce raccourci, vous arriverez plus vite). 2.

race Kısaltma, küçük örnek. 3. Kısaltım ; resimde y ada doğada kaçış çizgilerinin başlangıçları ile kaçış noktası arasının kısa olduğu görünüş. § En raccourci: 1. Özet olarak, özet halinde, kısaca (Une analyse qui présente une histoire en raccourci). 2. Küçük çapta (L'homme est un monde en raccourci). raccourcir gçl. 1. Kısaltmak (Raccourcir un pantalon, une jupe, un article, un discours, un exposé, une distance). 2. Raccourcir qn: hlk. -in kafasını kesmek, kellesini uçurmak. 3. gsz. Kısalmak (Cette jupe a raccourci au lavage. Les robes raccourcissent cette année. Les jours commencent à raccourcir). § A bras raccourcis: Var gücüyle, bütün gücüyle. Tomber sur qn à bras raccourcis: -i bütün gücüyle dövmek. § Se raccourcir: Kısalmak; kısaltılmak (Cette robe ne peut se raccourcir). raccourcissement er. Kısaltma; kısalma (Le raccourcissement des robes, des jours). raccroc [ıtaki)o]er. 1. (Bilardoda) Beklenmedik iyi bir vuruş. 2. mec. Düşeş, cuk oturma, denk düşme, mutlu bir raslantı. § Par raccroc, de raccroc: Rasgele, mutlu bir rastlantı sonucu, "şans eseri (Il a réussi son examen par raccroc). Faire le raccroc: (Orospu için) Askıntı olmak, gelip geçene asılmak, raccrochage er. (Gelip gidene) Asılma, balta olma. raccrochement er. Sıkı sıkıya sarılma, dört elle sanlma (Raccrochement au passé). raccrocher gçl. 1. Yeniden asmak, yeniden takmak (Raccrocher un tableau). 2. Raccrocher qch à: a) Bir şeyi -e yeniden asmak, yeniden takmak (Raccrocher un vêtement à un portemanteau), b) Bir şeyi -e bağlamak, eklemek, -ile birleştirmek (Raccrocher un article à un chapitre). 3. (Telefonu) Kapamak (Raccrocher le récepteur). 4. Raccrocher qn: -e asılmak, balta olmak (Prostituée qui raccroche les passants). S. gsz. Telefonu kapamak (lia raccroché trop vite, j'avais encore quelque chose à lui dire). § Se raccrocher à qch: 1. a) -e tutunmak (Se raccrocher à une branche pour ne pas tomber), b )mec. -e yapışmak, dört elle sarılmak (Se raccrocher désespérément à des dogmes, à la religion). 2. Se raccrocher à qn: -e bel bağlamak, güvenmek, tüm umudu -de olmak. 3. Se raccrocher avec qch: -ile birleşmek, -e bağlanmak; -ile uyum kurmak, -e uymak (Ce chapitre se raccroche mal avec le précédent). race diş. 1. Soy (Etre de race noble). 2. Irk (La race blanche, jaune, noire). 3. (Küçümsemeli anlamda) Takım, millet (La race des usuriers, la racedesexploiteurs). S De race: Safkan (f/nc/ieva/

racé de race, un chien de race). Avoir de la race: Soyu temiz olmak, temiz bir soydan gelmek, racé,es. 1. Safkan, kırma olmayan (Unchevalracé, unchienracé). 2. Seçkin, ince, "kibar; soylu tutum ve davranışlar içinde olan ; soyluluğu her halinden belli (Une jeune fille racée). rachat er. 1. (Bir şeyi) Geri satın alma, parasını vererek geri alma (Le rachat d'un tapis). 2. (Bir kurtulmalık ödeyip) Tutsaklıktan kurtarma, özgürlüğe kavuşturma (Le rachat d'un esclave, d'un prisonnier). 3. (Hıristiyanlıkta) İnsanlığın, İsa'nın kendini feda etmesiyle kurtulması (Le rachat de l'humanité). racheter gçl. 1. -i geri satın almak, parasını vererek geri almak (Racheter un tapis, un immeuble vendu). 2. Yeniden satın almak (J'ai perdu mon parapluie, ilfaut que j'en rachète un autre). 3. -ibir kurtulmalık ödeyerek tutsaklıktan kurtarmak, özgürlüğe kavuşturmak (Racheter un esclave). 4. -i bağışlatmak (Racheter ses fautes, ses péchés). S. Gidermek, kapamak, unutturmak, ödünlemek, "telâfi etmek (Sagentillesse rachète sa laideur). 6. mec. Kurtarmak (Selon la religion chrétienne, le Fils de Dieu a racheté les hommes parsa mort). § Se racheter: Kendini toparlamak, eski kötü huy ve davranışlarını bırakmak; düzelmek, "ıslah olmak (Donner à un malfaiteur l'occasion dese racheter). rachialgie<% hek. Belkemiği ağrısı, omurga ağrısı. rachidien,ne s. anat. Belkemiğine değgin, omurgaya değgin (Canal rachidien). rachis er. anat. Belkemiği, omurga, rachitique s. vead. 1. Raşitik (Un enfantrachitique, un rachitique). 2, s. mec. Cılız, zayıf, gelişmemiş, kavruk (Un poulet rachitique. Blé rachitique). rachitisme er. 1. Raşitizm. 2. mec. Cılızlık, kavrukluk, gelişememişlik. racial,e s. Irkla ilgili, ırklara değgin (Ségrégation, discrimination raciale: Irk aynmı). racine diş. 1. (Bütün anlamlarıyla) Kök (La racine d'un arbre, d'une plante. Les racines des dents, des ongles, des cheveux, d'un nerf, des poils. Racine carrée d'un nombre, racine cubique d'un nombre). 2. mec. Kök, kaynak (Les racines de l'orgueil, d'unmal. Couper le mal dans sa racine). § Prendre racine: 1. Kök salmak, kökleşmek, kökü tutmak. 2. mec. Postu sermek, bir daha gitmemek, uzun süre kalmak, gitmek nedir bilmemek (Prendre racine chez un ami). raciner gçl. 1. (Eski) Kızıl kahverengiye boyamak. 2. gsz. Kök vermek, kök salmak. racinien,ne s. Racine'e özgü (Les héroïnes raciniennes). raciologie diş. Irkbilim.

1149

racoleur

racisme er. Irkçılık (Lutter contre le racisme. Le racisme n'a aucune base scientifique). raciste s. ve ad. Irkçı (Mener une politique raciste. C'est un raciste). racket [naka]er. Şantaj; şantajla para sızdıranlar takımı; şantajla para sızdırma, racketeur, racketter er. Şantajcı; şantajla para sızdıran. raclage er. Kazıma, kazıyarak temizleme (Le raclage des peaux, des troncs). racle diş. 1. Gemi raspası. 2. Kiremitçi malası. 3. Kazıyacak, kazımaya yarayan alet, kazağı (Une racle à fromage. Une racle de boulanger). 4. Gelberi. raclée diş. 1. Pataklama, patak, dayak (Flanquer une raclée à qn: -i pataklamak, -e iyi bir dayak atmak). 2. mec. Yenilgi, başarısızlık (Ils vont prendre une belle raclée aux élections). raclement er. Kazıma, temizleme (Raclement de gorge). racler gçl. 1. Kazımak (Racler une casserole, le fond d'un plat). 2. Sert bir şekilde sürtmek; sıyırıp geçmek (Racler ses pneus contre le bord du trottoir. Racler le bord du trottoir avec ses pneus). 3. (Çalgı) Tımbırdatmak, çok 'kötü çalmak, gıcırdatmak (Racler un violon, du violon. Racler une mandoline, de la mandoline). 4. (İçkiler için) Yakmak (Ce vin racle le gosier). S. mec. Silip süpürmek, temizlemek (Racler les tiroirs). § Se racler la gorge: Boğazını temizlemek, boğazındaki balgamı öksürüp çıkarmak, raclette di?. Süpürge; kazıyacak, kazağı (Raclettede fumiste: Baca süpürgesi. Raclette de table: Sofra süpürgesi. Raclette de boulanger: Kazağı, hamur kazıyacağı). racleur,euse ad. 1. Kazıma işçisi, kazıyıcı (Racleur de peaux). 2. (Bir çalgıyı) Çok kötü çalan, gıygıycı (Un racleur de violon). radoir er. Kazağı; raspa, sistire gibi kazıyacak alet (Racloir à parquets. Racloir de parcheminier). raclure diş. Kazıntı, kazıma talaşı (Des raclures de bois, de corne). racolage er. 1. Devşirme, toplama (Racolage de soldats). 2. Asılma, askıntı olma, balta olma. racoler gçl. 1. Devşirmek, toplamak (Racoler des soldats). 2. mec. Toplamak, bulmak, kendine çekmek (Certains partis politiques, par leur propagande, essaient de racoler des partisans, des adhérents, des électeurs). 3. tkz. -e asılmak, askıntı olmak (Dans certains quartiers, les filles publiques racolent les passants). racoleur,euse ad. 1. er. (Eski) Devşirmeci, asker toplayıcı. 2. mec. Simsar; çığırtkan. 3. diş. Sokak

racontable

1150

orospusu, gelip geçene asdan orospu, racontable s. Aniatılabilir (Cela n'est guère racontable en public). racontar er. tkz. Gevezelik, dedikodu, söylenti (Ce sont tous des racontars, n'y croyez pas). raconter gçl. 1. Anlatmak (Raconter une histoire, une anecdote). 2. Betimlemek, öykülemek, anlatmak (Il faut raconter barbarement un âge barbare). 3. Raconter qch à qn: Birine ...anlatmak (Il aime raconter ses aventures à sa femme). § En raconter: Bir sürü şeyler anlatmak; maval okumak (Quand il est rentré de voyage, il ne finissait pas d'en raconter. Il nous en raconte). § Se raconter: 1. Kendini anlatmak; kendinden söz etmek (Cet homme aime se raconter. Se raconter dans son roman). 2. Anlatılmak, söylenmek ( Une histoire qui ne peut pas se raconter devant des enfants). raconteur,euse ad. Anlatıcı ; anlatma meraklısı (Les historiens sont des raconteurs du passé). racorni,es. 1. Kurumuş, kemik gibi sertleşmiş (Un bout de viande racorni). 2. mec. Duyarlığım yitirmiş, duygusuzlaşmış, taşlaşmış (Son coeur est racorni). racornir gçl. Kurutmak, kemik gibi sertleştirmek (La chaleur a racorni ce cuir), f Se racornir: 1. Kurumak, boynuz gibi sertleşmek. 2. tkz. Kara kuru bir şey haline gelmek, kuru ve arık olmak. 3. mec. Duyarlığını yitirmek, duygusuzlaşmak, taşlaşmak. racornissement er. 1. Kuruma, kemik gibi sertleşme (Le racornissement des plantes par la sécheresse, par le gel). 2. Taşlaşma, duyarlığını yitirme, radar er. 'Yansıtmaç, "radar, radariste ad. 'Yansıtman, "radarcı, rade diş. Koy; gemilerin sığınmasına elverişli doğal yada yapay sığınak (Les rades permettent aux bateaux de s'y réfugier en attendant le moment d'entrer dans un port). 2. er. argo. Bar, küçük meyhane, bistro. § Laisser qn en rade: tkz. -i yüzüstü bırakmak, yarı yolda bırakmak, yanda bırakmak, "terketmek (Laisser un camarade, un projet en rade). Etre en rade, rester en rade: Yolda kalmak, yan yolda kalmak; yüzüstü bırakılmak, terkedilmek (La voiture est en rade dans un petit chemin. Le projet est resté en rade). radeau er. Sal (Les radeaux sont utilisés soit pour porter sur l'eau des hommes, des marchandises, soit pour se sauver dans un naufrage). rader gçl. 1. (Gemiyi) Koya sokmak, demirleme yerine sokmak. 2. (Kileye doldurulan şeyin fazlasını) Tahta silgi ile almak, radeuse diş. (Eski) Sokak kadını, fahişe.

radicelle

radiaire s. biy. Işın biçiminde, ışımmsı, ışınsal (Canal radiaire: Işınsal kanal). radial,es. 1. 'Işınsal; ışına değgin (Vitesse radiale). 2. anat. Önkol kemiğine değin, dönerkemiğe değgin (Nerf radial, artère radiale). radiance diş. (Eski) Işıldama; ışıltı, panltı. radiant,e s. 1. Işın saçan, ışıldayan (Chaleur radiante). 2. er. gökb. Radyan; açı birimi; bir dairede yançap uzunluğundaki yay parçasını gören merkez açı. § Point radiant: gökb. Radyan noktası, saçılma noktası, bir akanyıldız yağmurunun saçılır gibi göründüğü nokta, radiateur er. 1. Radyatör, 'ısıyayar (Radiateurs de chauffage central). 2. (Otomobillerde) 'Isısavar. radiatif,ive s. 'Işınımsal, ışınıma değgin (L'équilibre radiatif dans les atmosphères stellaires). radiation diş. 1. fiz. Işınım (La lumière est un mélange de radiations). 2. (Defterden, hesaptan, kütükten) Silme (Obtenir la radiation des cadres d'un militaire). radical,e s. 1. Başlıca, temel (Le désir de vivre est l'instinct le plus radical dans l'homme). 2. Kesin, kökten, tam, köklü (Obtenir une guérison radicale de la tuberculose). 3. dilb. 'Köksel, bir sözcüğün köküne değgin, sözcük kökünde bulunan (Une voyelle radicale). 4. Köktenci (Réforme radicale, méthode radicale). S. Radikal sosyalist (Parti, congrès radical. Les députés radicaux). 6. er. dilb. Köken. 7. er. kim. mat. Kök. radicalement bel. Kökünden, kökten, hepten; kesin olarak (Ce que vous me dites là est radicalement faux. Il est radicalement guéri de ses rhumatismes). radicalisation diş. Köktenci olma, köktencileşme; sertleşme (Radicalisation du climat social général). radicaliser gçl. Köktencileştirmek, sertleştirmek, radikalleştirmek, daha bir kesinleştirmek (Radicaliser une théorie. Ces mesures ont radicalisé l'opposition). § Se radicaliser: Köktencileşmek, radikalleşmek; sertleşmek, radicalisme er. fels. Köktencilik, radicalistes. vead. Köktenci, radical-socialisme er. * Köktenci-toplumculuk, "radikal-sosyalizm. radical-socialiste s. ve ad. 'Köktenci-toplumcu, radikal-sosyalist. radicant,e s. Ek kökler salan, her yana dal budak salan (Le lierre est une plante radicante). radicelle diş. bitb. Kökçük.

radiculaire radiculaire s. 1. bitb. Kök taslağına değgin. 2. hek. Sinir köklerine yada diş köklerine değgin (Paralysie radiculaire). radicule diş. bitb. Kök taslağı, radicuiite diş. hek. Sinir kökü yangısı, radié,es. Yıldız biçiminde ; yıldız gibi ışınlı (La fleur radiée de la pâquerette). radier er. 1. Ark tabanı. 2. Köprü ayağı tabanı, radier gçl. 1. (Kütükten, defterden) Silmek. 2. Radier qn de qch: Birini -den silmek (Radier un avocat du barreau. On l'a radié de la liste électorale). radieusement bel. Çok parlak şekilde, göz kamaştıracak şekilde, radieux,euse s. 1. Çok parlak, pırıl pırıl; ışık saçan, ışıldayan (Un soleil radieux). 2. Parlak güneşli (Une journée radieuse, un temps radieux). 3. Sevinç ve mutluluk saçan; sevinç ve mutlulukla dolup taşan (La jeune femme radieuse s'élança au-devant de son mari qui rentrait de captivité. Visage, sourire radieux). radin,e s. ve ad. tkz. Cimri (Elle est radine. Cet homme est radin avec tout le monde). radiner gsz. hlk. Gelmek; varmak (Le voilà qui radine). § Se radiner: Gelmek (Tu te radines?). radio diş. 1. Radyo (Ecouter la radio). 2. Radyoevi (Travailler à la radio). 3. hek. Radyoskopi (Les radios sont bonnes). 4. er. Telsiz, telsizle verilen haber (Envoyer un radio). 5. er. Telsizci (Le radio de bord d'un avion, d'un navire). radioactif, ive s. Radyoaktif, 'ışınetkin (Pluies, retombées radioactives. Substances radioactives). radioactivité diş. "Işınetki, radyoaktivite, radioastronomie diş. gökb. Radyo gökbilimi, radiocommunication diş. Radyo iletişimi, radiodiffuser gçl. -i radyoda yayınlamak, radyoyla vermek (Radiodiffuser un concert, une conférence, un discours). radiodiffusion diş. Radyo yayını; radyoyla yayma, radyoda yayınlama, radioélectricité diş. fiz. Telsiz telgraf ve telefon konusu; radyoelektrik, radiogramme er. Telsiz, telsizle verilen haber, radiographie hek. Radyografi, film; bir organın röntgen ışınlarıyla film üzerine resminin alınması, radiographier gçl. hek. -in radyografisini çekmek, filmini çekmek (Radiographier un malade, les poumons, le coeur, un organe). radioguidage er. Radyoelektrik dalgalarla uzaktan yönlendirme, telsizle kumanda, telsizle yönetme, radioguider gçl. Radyoelektrik dalgalarla uzaktan yönlendirmek; telsizle yönetmek, telsizle kumanda etmek (Radioguider une fusée).

1151

rafale

radiolaires er. ç. hayb. Işınlılar. radiologie diş. hek. Röntgen uygulama işleri "röntgenbilim, "ışınbilim. radiologique s. X ışınlarıyla ilgili, röntgenbilime değgin, *ışınbilimsel (Examen radiologique). radiologue, radiologiste ad. "Işınbilimci. radiomètre er. Işınölçer. radioscopie diş. hek. Radyoskopi, içorganlann röntgen ışınlan yardımıyla bir levha üzerinde gözle muayenesi, radiotélégraphie diş. Telsizcilik, radiotélégraphique s. Telsizciliğe değgin, radiotélégraphiste ad. Telsizci, radiotéléphone er. Telsiz telefon, radiotéléphonie diş. Telsiz telefonculuk, radiotéléphoniste ad. Telsiz telefoncu, radiotélescope er. gökb. Radyo ırakgörürü, "radyoteleskop. radiotélévisé,e s. Hem radyoda hem televizyonda yayınlanan (Reportage radiotélévisé). radiothérapie diş. hek. Röntgen tedavisi, ışın tedavisi. radis er. 1. Turp.2. hlk. Van, mangır (Jene dépense pas un radis de plus). radium er. Radyum. radiumthérapie diş. hek. Radyum tedavisi, radius er. anat. Önkolkemiği, dönerkemik. radotage er. 1. (Eski) Bunaklık; bunakça söz. 2. Saçma, saçma sapan söz (Il est pénible d'écouter ses radotages). radoter gsz. 1. Saçmalamak, saçma sapan konuşmak (Tu ne fais que radoter). 2. Bunakça konuşmak. 3. gçl. tkz. Anlatıp durmak, söylemek, anlatmak (Qu'est-ce qu'il radote?). radoteur,euse s. ve ad. Saçmalayan, saçma sapan konuşan, bunakça şeyler söyleyen (Un vieux radoteur). radoub [xadu] er. den. (Tekne, direk, yelken) Onarma; onanm (Un navire au radoub). radouber gçl. den. (Tekne, direk, yelken, ağ) Onarmak. radoucir gçl. 1. (Eski) Daha da tatlılaştırmak. 2. mec. Yumuşatmak (La pluie a radouci la température). § Se radoucir: Yumuşamak; ılımlılaşmak; ılıklaşmak (Le temps s'est radouci. Son caractère se radoucit de plus en plus). radoucissement er. Yumuşama, yumuşatma; ıhmlılaşma, ılımlılaştırma (Le radoucissement de la température, du caractère). rafale diş. 1. Bora, çokluk arkasından yağmur getiren sert ve geçici yel. 2. (Top, tüfek, makinalı tüfek) Kısa ama yoğun ateş (Des rafales de mitrailleuses. Des rafales de balles, d'obus).

raffermir

1152

raffermir gçl. 1. Sıkılaştırmak, sertleştirmek (Les massages raffermissent les muscles. La douche froide raffermit les tissus). 2. Daha da sağlamlaştırmak, güçlendirmek, berkitmek (Le succès électoral a raffermi la popularité de ce parti). § Se raffermir: Sağlamlaşmak; daha da güçlenmek; sıkılaşmak, sertleşmek (Sasanté s'est raffermie. Le sol s'est raffermi). raffermissement er. 1. Sıkılaşma, sertleşme (Le raffermissement des chairs, des muscles). 2. Sağlamlaşma, güçlenme (Le raffermissement de. l'autorité d'un gouvernement). raffinage er. Arıtma (Le raffinage du pétrole, du sucre). raffiné,e s. 1. Arıtılmış (Pétrole, sucre raffiné). 2. tnce, kibar; incelmiş, gelişmiş, kabalıktan kurtulmuş (Un homme raffiné, un peuple raffiné. Un goût raffiné, des manières raffinées). raffinement er. 1. Aşırı incelik (Le raffinement dans le langage, dans les manières). 2. Aşırı özen, titizlik (Raffinements gastronomiques). raffiner gçl. 1. Arıtmak, "tasfiye etmek (Raffiner du sucre, du pétrole, du papier). 2. mec. İnceltmek, incelik vermek (Il doit raffiner son langage, ses manières). 3. gsz. Raffiner sur qch:-de büyük bir titizlik göstermek, -e çok özen göstermek, dikkat etmek (Raffiner sur sa toilette, sur l'élégance). raffinerie diş. * Antımevi, "tasfiyehane (Raffinerie de pétrole, de sucre). raffineur,euse ad. 1. Arıtım işçisi. 2. Antımevi işleticisi. raffoler gsz. Raffoler de: -e bayılmak, -i çok sevmek, -in delisi olmak (Raffoler de la danse. Raffoler de musique, de crème au chocolat. Les femmes raffolent de cet acteur). raffut er. tkz. Gürültü patırtı, büyük gürültü, kızılca kıyamet (Ce mot déchaîne le raffut. Les voisins ont fait du raffut cette nuit). rafTÛtergçl. Bilemek (RaffÛterun couteau). raflau, rafiot er. 1. Küçük yelkenli, taka. 2. İşe yaramaz gemi, kötü gemi. rafistolage er. tkz. Üstünkörü onarma, şişirme, meremetleme (Le rafistolage d'un escalier). rafistoler gçl. tkz. -i üstünkörü onarmak, şişirmek, meremetlemek (Rafistoler un vieux meuble. Rafistoler un livre dont le dos est déchiré). rafle diş. 1. Çalma, aşırma, soyup soğana çevirme, silip süpürme (Des voleurs ont fait une rafle importante dans une bijouterie). 2. (Polis tarafından yapılan) Arama tarama, baskın (Les agents ont effectué une rafle dans un bar). 3. Taneleri dökülmüş üzüm salkımı, tanesiz salkım. 4. (Küçük kuşlan yakalamakta kullanılan) Ağ,

rage kuş ağı. 5. Bir tür balık ağı. 6. (Zarda, düşeş, dübeş gibi) Çift (Faire rafle: Çift atmak, çift getirmek). rafler gçl. tkz. 1. Hiçbir şey bırakmamacasına çalmak, silip süpürmek, soyup soğana çevirmek; alıp götürmek (Les cambrioleurs se sont introduits dans la villa et ont raflé tout ce qu'ils ont pu trouver). 2.gsz. (Zarla) Çift atmak, çift getirmek, rafraîchi,e s. Soğutulmuş, serin (Fruits rafraîchis). rafraîchir gçl. 1. Serinletmek, serinleştirmek, soğutmak (Rafraîchir une boisson. La pluie a rafraîchi la température). 2. Silip temizlemek, yeniliğindeki hali vermek (Rû/raıc/ıir unc/ıapeaa, un tableau, une peinture). 3. Kırkmak, kesmek, biraz kısaltmak (Rafraîchir les cheveux). 4. gsz. Serinlemek, serinleşmek, soğumak (Mettre du vin, un melon à rafraîchir). § Rafraîchir la mémoire à qn: -in belleğim tazelemek, unuttuğu yada unutmuş gibi göründüğü bir şeyi kendisine anımsatmak. § Se rafraîchir: 1. Serinlemek, serinleşmek, soğumak (Le temps s'est bien rafraîchi). 2. Soğuk bir şey içmek (Nous sommes entrés dans un café pour nous rafraîchir). 3. Soğuk bir şeyle silinip serinlemek, elini yüzünü yıkamak (Pendant l'arrêt du train, nous nous sommes rafraîchis à la fontaine de la gare). rafraîchissantes. 1. Serinletici, serinlik verici (Une boisson rafraîchissante, une brise rafraîchissante). 2. İç açıcı; dirilik ve sadeliğiyle hoşa giden (Une oeuvre rafraîchissante). rafraîchissement er. 1. Serinleme; serinletme (Rafraîchissement de la température). 2. Diriltme, canlandırma; tazeleme tazelendirme (Rafraîchissement de la mémoire, d'un tableau). 3. Soğukluk; serinletici içki (Prendre un rafraîchissement). rafraîchissoire er. (Eski) Soğutma kabı, içinde içkilerin soğutulduğu kap. ragaillardir gçl. Neşelendirmek, keyiflendirmek, sevindirmek (Cette bonne nouvelle nous a ragaillardis). rage diş. I. Kuduz, kuduz hastalığı (Le vaccin contre la rage a été découvert par Pasteur). 2. Aşın öfke, kızgınlık, kudurganlık (Ecumer, étouffer de rage. Passer sa rage sur le premier venu). 3. Aşın istek, doymazlık (Une rage d'aventures. La rage de vouloir conclure est une des manies les plus funestes). § Rage de dents: Yaman diş ağnsı. A la rage: Kudurmuşçasına. Entrer en rage, être en rage: Kızmak, tepesi atmak. Faire rage: Kasıp kavurmak, çok şiddetli olmak (La tempête faisait rage. L'incendie a fait rage). Mettre qn en rage: -i çok kızdırmak, tepesini attırmak, kudurtmak.

rageant rageant,e s. Kızdırıcı, öfkelendirici, kudurtucu (C'est rageant). rager gsz. 1. Öfkesinden kudurmak, öfkeden çatlamak. 2. Rager de qch, de f. qch: -e çok kızmak, -diğine çok kızmak (Il rageait de ne pouvoir aller au cinéma avec ses camarades). rageur,euse s. ve ad. tkz. Öfkeci, "işkilli, osuruğu cinli. rageusement bel. Büyük bir öfkeyle (Il s'est précipité rageusement sur son camarade et a voulu le frapper). raglan er. 1. (Eski) Pelerinli palto. 2. (Şimdi) Raglan denilen üstlük, raglan pardesü. ragondin er. hayb. 1. Bataklık kunduzu. 2. Kunduz derisinden kürk (Un manteau de ragondin). ragot er. tkz. Dedikodu (Ne faites pas attention à tous les ragots que vous pouvez entendre autour de vous). ragot,e ad. 1. Tıknaz, dolgun, kısa boylu ve şişman, topluca (kişi). 2. er. İki üç yaşlarında erkek yaban domuzu. ragoût er. 1. Yahni (Un ragoût de veau, de mouton). 2. Yemek süsü. 3. mec. Çekicilik, istek kamçılayan şey, "zevk, beğenilecek şey (Quel ragoût trouvez-vous à cela?). ragoûtant,e s. 1. İştah açıcı, iştahlandıncı (Un plat ragoûtant). 2. İç açıcı, hoş (Il m'a chargé d'un travail qui n'est guère ragoûtant). ragoûter gçl. 1. İştahsızlığını gidermek, iştahını açmak (Ragoûter un malade). 2. İsteklendirmek, istek uyandırmak, isteklerim kamçdamak (Il est difficile de ragoûter les gens blasés). § Se ragoûter: Yeniden iştahına ka\uşmak(Ilessaiedenouveaux mets pour se ragoûter). ragréer gçl. 1. (Bir yapıda) Son işleri yapmak. 2. Sıvasını sürmek, sıvamak (Ragréer un édifice). 3. Onarmak (Ragréer une maison, une façade). § Se ragréer: 1. den. Eksiklerim alıp tamamlamak, ikmal yapmak (Le navire se ragrée). 2. Se ragréer de qch: -i almak, sağlamak, alıp tamamlamak (Se ragréer d'une vergue). rahat-lokoum er. Lokum. rai, rais er. 1. Işın (Un rais de soleil). 2. Tekerlek parmağı. raïa, raya er. (Osmanlı İmparatorluğumda) Hıristiyan uyruklar, "reaya, raid[«frfjer. 1. ask. Akın (Un raidaérien. Les raids des bombardiers alliés sur la Ruhr). 2. B askın (Un raid opéré par un commando pour détruire des objectifs ennemis). 3. (Sporda) Dayanma denemesi, uzun aşamalı yarış (Un raid automobile). raide s. 1. Gergin, kaskatı, bükülmez (Il avait les

1153

rail

jambes raides). 2. Dik, sarp (Unepente raide. Un escalier raide). 3. Katı, sert, hiçbir esneklik göstermeyen (Avoir une attitude raide). 4. Dimdik, kazık gibi (Cet homme se tient raide comme un échalas). 5. İnanılması güç, şaşırtıcı, usalmaz (L'histoire que vous me racontez là est peut-être authentique, mais quand même elle est un peu raide). 6. (İçki için) Sert (Une eau-de-vie raide). 7. Açık saçık (Un roman raide; des scènes raides dans un vaudeville). 8. Sarhoş (Ilest raide). 9. bel. Birdenbire (Elle poussa un cri et tomba raide par terre. Il est tombé raide mort). 10. bel. Dikine, dik olarak (Un sentier qui grimpe raide). 11. bel. Şiddetle, şiddetli (La poudre blanche claque raide). 12. bel. Sıkı, canla başla (Travailler raide).§ Etre raide, être raide comme un passelacet: hlk. Parasız olmak, meteliksiz olmak, raideur diş. 1. Gerginlik, kaskatılık (La raideur d'une corde. La raideur des membres après la mort). 2. Diklik, sarplık (La raideur d'une pente, d'un escalier). 3. Sertlik, katılık (La raideur des principes, des préjugés. Il montre beaucoup de raideur dans ses rapports avec ses collègues). raidillon er. Dik patika, dik keçiyolu (Gravir un raidillon). raidir gçl. 1. Kasmak; gerginleştirmek (Raidir ses muscles. Raidir une corde, un câble, un fil de fer). 2. Sertleştirmek, sert bir tutuma itmek (Ces objections n'ont fait que le raidir dans une attitude purement négative). § Se raidir: 1. Sertleşmek, katılaşmak (Après une longue fatigue, les muscles se raidissent). 2. Se raidir contre: -e karşı gelmek ; -e karşı koymak, direnmek (5e raidir contre l'adversité, contre la douleur). raidissement er. 1. Kasma, kasılma; kaskatdaştırma, kaskatılaşma; germe, gerilme (Le raidissement des membres, des muscles). 2. Sertleşme; gerginlik; karşı koyma, dikleşme (A la suite des propositions gouvernementales, il y a eu un raidissement très net des syndicats). raie diş. hayb. Kedibahğı. § Raie bouclée: hayb. Vatoz. Raie douce: hayb. Yıldızlıvatoz. Gueule de raie: (Sövgü) Amcık ağızlı, raiedy. 1. Çizgi, çubuk, yol (Tissuà raies. Lepelage du zèbre est jaunâtre avec des raies noires ou brunes). 2. (Saçta) Ayırma çizgisi, saç elifi (Porter la raie au milieu, sur le côté). 3. Saban izi, karık (Les perdrix qui piétaient par une raie, dans un chaume). raifort er. bitb. Yabanturpu, bayirturpu. rail er. 1. Ray (Ecartement des rails. Les rails sont posés et fixés sur des traverses). 2. Demiryolu (Compétition qui oppose le rail à la route). §

railler

1154

Mettre, remettre qch sur les rails: -i yoluna koymak, düzeltip iyi işler duruma getirmek, railler gçl. 1. -ile alay etmek, -i alaya almak (Railler un homme politique par des caricatures. Il raille tout le monde). 2. gsz. Şaka etmek, matrak geçmek (Il aime railler). 3. gsz. Railler de: -ile alay etmek, matrak geçmek (Railler de tout. Ne raillons point ici de la magistrature). § Se railler de: -i önemsememek, -e aldırmamak, boş vermek, metelik vermemek (Se railler de la gloire, de la religion, de l'amour). raillerie diş. Şaka, alay, matrak (Une raillerie fine, piquante). § Raillerie à part: Şaka bir yana. Entendre la raillerie: Çok iyi alay etmesini bilmek. Entendre raillerie: Şaka kaldırmak, şakadan anlamak, railleur, euse s. vead. 1. Alaycı, alay etmesini seven (Un esprit railleur. Souvent les railleurs sont raillés). 2. Alaylı (Parler sur un ton railleur). railleusement bel. Alayla, alaylı olarak, raine diş. hayb. 1. (Eskiden) Kurbağa. 2. (Şimdi) Yeşilkurbağa. rainer gçl. -de yuva açmak (Rainer une planche). rainette diş. hayb. Yeşilkurbağa. § Rainette verte: Ağaçkurbağası. rainure diş. 1. (Bir şeyin içinde açılan) Yuva, lamba (Faire une rainure dans l'épaisseur d'une planche). 2. anat. (Kemiklerin üzerindeki) Çizgi, olukcuk (Rainure de l'astragale). raiponce bitb. Kazayağı. raire,réer gsz. (Geyik, dağkeçisi) Bağırmak, raisin er. 1. Üzüm (Une grappe de raisin. Manger du raisin). 2. 65 x 50 boyutunda kâğıt. § Raisin de Corinthe: Kuşüzümü. Raisin de loup: Itüzümü. Raisin de mer: Kimi deniz hayvanlarının yumurta salkımı. Raisin d'ours: Bir kocayemiş türü. raisiné er. 1. Üzüm pekmezi. 2. (Eski) hlk. Kan. raison diş. 1. Us, "akıl (Une telle conduite est contraire à la raison). 2. Sağduyu (Je compte sur votre raison) . 3. Aklı başında olma, ne dediğini ne yaptığını bilme (Il n'a plus toute sa raison). 4. Neden, "sebep (Un attentat commis pour des raisons politiques. Une tristesse sans raison apparente). S. Bahane (Cet élève a toujours de bonnes raisons pour ne pas avoir appris ses leçons). 6. Kanıt (Raisons convaincantes). 1. Haklılık, haklı olma, hak ( C'est avec raison que le directeur a renvoyé cet employé). 8. (Eski) Onarma, gönül alma, özür dileme (Demander raison d'une offense: Bir hakaretin onarılmasını dilemek). 9. Unvan (Raison de commerce: Ticaret unvanı. Raison sociale: Firma unvanı). 10. mat. Ortak çarpan (Raison directe: Doğru orantılı

raisonnablement niceliklerde ortak çarpan. Raison inverse: Ters orantılı niceliklerde ortak çarpan). § Âge de raison: Erinlik yaşı. Mariage de raison: Hesaplı evlenme, mantık evlenmesi. Raison d'Etat: Devletin yaran gereği; "hikmeti hükümet. Raison d'être: Varlık nedeni, varoluş nedeni, "hikmeti vücut. A raison de: 1. -karşılığında; -fiyatına (Acheter une étoffe à raison de vingt francs le mètre). 2. -kadarlık, -kadar, -miktarında, oranında (On a distribué du charbon aux indigents à raison de cent kilogrammes par foyer). A plus forte raison: Haydi haydi, "evleviyetle. A t o r t o u à raison: Haklı yada haksız, ister haklı ister haksız. Avec raison, avec juste raison: Haklı olarak, pek haklı olarak. En raison de: 1. -nedeniyle, -"sebebiyle (En raison de son âge, le tribunal a accordé le sursis à l'accusé). 2. -oranında, -kadar ( On ne reçoit qu'en raison de ce qu'on donne). Plus que de raison: Aşırı, çok, gereğinden çok (Manger, boire plus que de raison). Pour quelle raison: Hangi nedenle, neden dolayı. Pour une raison ou pour une autre: Şu yada bu nedenle. Sans raison: Nedensiz, hiçbir neden olmadan. Avoir raison: Haklı olmak. Avoir raison de f.qch: -mekte haklı olmak. Avoir raison de qn, de qch: -in hakkından gelmek, üstesinden gelmek. Demander raison de qch: -in hesabını sormak. Donner raison à qn: -e hak vermek. Entendre raison: Sözden anlamak, söz dinlemek, doğruya uymak. Faire raison de qn: -e sözünü geri aldırmak, tükürdüğünü yalatmak. Mettre qn à la raison: -i yola getirmek. N'avoir ni rime ni raison: İler tutar yanı olmamak, ipe sapa gelmemek, saçma sapan bir şey olmak. Perdre la raison: Delirmek, siklim oynatmak. Recouvrer la raison: Aklım başına toplamak. Rendre raison de qch: -in hesabım vermek, niçinini nedenini açıklamak zorunda bırakılmak. Se faire raison soi-même: Hakkını kendi gücüyle almak, hakkım kendi gücüyle yerine getirmek. Se faire une raison: Değiştiremediği bir şeyi kabul etmeye boyun eğmek; bir karara varmak, karannı vermek. Tirer raison de qn: -e sözünü geri aldırmak, tükürdüğünü yalatmak. La raison du plus fort est toujours la meilleure: Güçlüler her zaman haklı çıkar; hak güçlünündür, raisonnables. 1. Düşünen, akıllı (L'homme est un être raisonnable). 2. Aklı başında, sağduyulu, "makul (Un homme raisonnable). 3. Usa uygun, usa yatkın (Un décision raisonnable, une conduite raisonnable). 4. Aşırı olmayan, uygun, elverişli (Unprix raisonnable, un revenu raisonnable). raisonnablement bel. 1. Sağduyu ile, usa uygun

raisonné olarak, usa yatkın bir biçimde, düşünüp taşınarak, akıllıca (Agir, penser raisonnablement). 2. Ölçülü bir biçimde, aşırılığa kaçmadan; yeterince, uygunca (Travailler raisonnablement). raisonné,e s. 1. Düşünülüp taşınılmış, eni konu düşünülmüş (Projet raisonné, un problème bien raisonné). 2. Açıklamalı (Une méthode raisonnée d'arithmétique. Grammaire raisonnée). raisonnement er. 1. Düşünme, kafa yorma (Raisonnement/aux, vicieux). 2. fels. Usavurma. 3. Kafa işlemesi (C'est un homme qui a le raisonnement solide). 4. Düşünme düzeni, genel düşünme biçimi (Je ne comprends pas votre raisonnement). 5. İtiraz (Réfuter un raisonnement. Pas de raisonnement. Cessez vos raisonnements). 6. Kanıt (Raisonnementsdestinés à convaincre). raisonner gçl. 1. Raisonner qn: -i inandırmaya, °ikna etmeye çalışmak, doğru olanı kabul ettirmeye çalışmak, doğru yola getirmek (J'ai eu beau le raisonner, il n'a rien voulu entendre). 2. gsz. Düşünmek; düşünce yürütmek (Raisonner juste, raisonner faux. Raisonner selon les règles de la logique). 3. gsz. İtiraz etmek; karşı düşünceler ileri sürmek (Il ne s'agit pas de raisonner, mais d'obéir. Les enfants ne doivent pas raisonner). 4. gsz. Raisonner sur qch: -üzerinde düşünmek, kafa yormak, düşünüp taşınmak (Nous avons beaucoup raisonné sur cette affaire). S. gsz. Raisonner...: -den söz etmek, -üzerinde konuşmak (Raisonner politique). 6. gsz. fels. Usavurmak. 7. gsz. Raisonner avec qn: -ile tartışmak, bir konu üzerinde görüşüp konuşmak (Il est inutile de raisonner avec lui, il ne vous laisse pas parler). § Raisonner comme une pantoufle: Ters düşünmek, saçma düşünmek. § Se raisonner: 1. Sağduyuya uymak,usa uymak,usun sesini dinlemek. 2. Ferman dinlemek, usun sesine uyup dizginlenmek ( L'amour ne se raisonne pas). raisonneur,euse s. ve ad. 1. İtirazcı, bilgiç, "ukalâ (Une petite fille raisonneuse). 2. Herşey üzerinde konuşup kendince yargılara varan, "ahkâm kesen (Un insupportable raisonneur qui veut toujours avoir raison). 3. (Az kullanılır) Sağlam düşünen, kafasını iyi çalıştıran (Un subtil raisonneur). rçja(h), radja(h) er. Raca, Hint soylusu, rajeunir gçl. 1. Gençleştirmek (Rajeunir les vieillards avec des injections d'hormones). 2. Gençleştirmek, genç kişilerden oluşturmak (Rajeunir les cadres d'un parti). 3. Genç göstermek (Cette coiffure la rajeunit). 4. Yenileştirmek, modernleştirmek (Rajeunir une

1155

ralentissement

installation, unmobilier, une vieille institution). 5. gsz. Gençleşmek (Depuis votre cure, vous avez rajeuni). 6 .gsz. Yenileşmek, pırıl pırıl o l m a k l a vieille façade n'attendait plus, pour rajeunir, un coup de badigeon). § Se rsyeunir: Kendini genç göstermek, genç görünmek (Elle essaie de se rajeunir par tous les moyens). rajeunissantes. Gençleştirici; genç gösterici (Une crème rajeunissante). rajeunissement er. 1. Gençleşme; gençleştirme (Cure de rajeunissement). 2. Yenileştirme, yenileşme; modernleştirme, modernleşme (Le rajeunissement d'un texte, d'une institution). rajout er. Ek, sonradan eklenen şey (Faire des rajouts à un texte). rajouter gçl. Yeniden katmak; sonradan eklemek. § En rajouter: Abartmak, gerçeği biraz olduğundan çok göstermek (Vous en rajoutez). rajustement er. Yeniden düzenleme (Syndicat qui demande un rajustement des salaires). rajuster gçl. 1. Düzeltmek (Rajuster ses lunettes, sa robe, ses cheveux. Rajuster un tir). 2. Yeniden düzenlemek, yükseltmek (Rajuster les salaires). § Se rajuster: Üstünü başını düzeltmek (Il se releva de terre et se rajusta). raki er. Rakı (Boire du raki). râle er. 1. hayb. Yelve, sutavuğu (Râle d'eau: Suyelvesi. Râle de genêt: Kızû-sutavuğu). 2. (Can çekişenlerin çıkardığı) Hırıltı; hırıldama (Un râle d'agonie). 3. hek. Solunum sesindeki bozukluk, hırıltı (On perçoit des râles dans certaines affections pulmonaires). râlement er. Hırıldama. ralentie s. 1. Yavaşlatılmış, ağırlaştırılmış (Mouvement ralenti). 2. er. (Sinemacılıkta) Yavaşlatılmış hareket. 3. (Motör için) En ağır çalışma, en yavaş çalışma, en düşük çalışma rejimi (Moteur qui tient bien le ralenti. Travailler au ralenti). ralentir gçl. 1. Yavaşlatmak, ağırlaştırmak (Ralentir le pas, samarche. Ralentir la progression de l'ennemi). 2. Durgunlaştırmak; azaltmak (Ralentir l'expansion économique. Une difficulté qui ralentit la production. Médicament qui ralentit les sécrétions de l'estomac). 3. gsz. Yavaşlamak; hızım azaltmak, ağır gitmek (Automobilistes, ralentissez en arrivant à un carrefour. Le progrès ne ralentit pas). ralentissement er. 1. Yavaşlama, hızını kesme, ağırlaşma; yavaşlık (Le ralentissement d'un véhicule, d'un mouvement). 2. Durgunlaşma; eksilme, azalma (Ralentissement de la production, de l'expansion économique).

râler

1156

râler gsz. 1. Hırıldamak; hırıltılar çıkarmak (Un moribond qui râle). 2. hlk. Hırlanmak, söylenmek (Il est insupportable, pour le moindre ennui il se met à râler). 3. (Kimi hayvanlar için) Bağırmak, hırlamak (Chevreuil, daim, tigre qui râle). § Faire râler qn: -i kızdırmak, kudurtmak, tepesini attırmak, râleur,euse s. ve ad. hlk. Huysuz, hep söylenip duran, mıymıntı, mıymınk, her şeye hırlanıp duran (Il n'est jamais content, c'est un râleur). ralingue diş. (Yelkende) Yaka ipi. railer gsz. (Geyik için) Bağırmak, railidés er. ç. hayb. Sutavuğugiller. ralliement er. 1. Toplama, toplanma; birleştirme, birleşme; bir araya getirme, bir araya gelme (Le ralliement des troupes eut lieu à tel endroit). 2. (Bir şeye) Katılma, girme, bağlanma; -in etrafında toplanma (Le ralliement à un parti, à une cause, à une opinion). rallier gçl. 1. Toparlamak, toplamak, yeniden bir araya getirmek (Après la défaite, le général rallia ses soldats). 2. Yeniden -e katilmak (La patrouille, après avoir accompli sa mission, rallia le gros de la troupe). 3. Rallier qn à qch: Birini -e çekmek, kazanmak, katmak, "iştirak ettirmek (L'orateur a rallié une partie de l'auditoire à sa proposition). 4. Rallier qn, qch autour de: Birini, bir şeyi -in etrafında toplamak (Rallier une société autour d'un but et d'une doctrine). § Se rallier: 1. Toplaşmak, birleşmek, bir araya gelmek. 2. Se rallier à: a) -i paylaşmak, benimsemek, -e katdmak (Se rallier à une doctrine, à l'avis de quelqu'un, à un point de vue), b) -e girmek, katilmak (Se rallier à un parti). rallonge diş. 1. Uzatma eki (Mettre une rallonge à un vêtement). 2. (Masalarda) Genişletme tahtası, uzatma tahtası, uzantı (Une table garnie de deux rallonges). 3. hlk. Uzatma, ek, fazlalık; fazladan alınan yada ödenen para (Obtenir une rallonge de deux jours à ses vacances. Pour une rallonge modique, le peintre me proposa de repeindre la petite pièce). rallongement er. Uzatma, boyunu uzatma (Le rallongement d'un manteau). rallonger gçl. 1. -i uzatmak, -in boyunu uzatmak (Rallonger une robe). 2, gsz. tkz. Uzamak (Les jours rallongent). rallumer gçl. 1. Yeniden yakmak (Rallumer une cigarette éteinte). 2. mec. Kızıştırmak, alevlendirmek, yeniden canlandırmak (Rallumer une guerre. Rallumer une haine). rallye er. Rali, otomobil yarışı (Le rallye de MonteCarlo).

ramasser

ramadan er. Ramazan (Le Ramadan dure trente jours). ramage er. 1. (Kuşlar için, dallarda) Ötüş, ötüşme, cıvdtı (Le ramage des pinsons, des rossignols). 2. (Kumaşlarda, kâğıtlarda) Dallıhk, dal işleme, çiçek ve yaprak deseni (Une robe à ramages. Les ramages d'une tapisserie). ramager gçl. 1. (Kumaşları) Dallı yapmak; çiçekli yapraklı desenler çizmek (Ramager une étoffe). 2. gsz. Ötmek, ötüşmek, cıvıldamak, cıvıldaşmak (Rossignol qui ramage). ramas er. 1. Derinti, ordan burdan toplanıp bir araya gelmiş değersiz şeyler (Un ramas de vieilles planches). 2. Değersiz kişiler topluluğu (Un ramas d'étrangers sans nom). ramassage er. Toplama (Ramassage des fruits tombés. Ramassage du lait dans les fermes. Ramassage de vieux journaux). ramassé,es. 1. Tıknaz (Un homme ramassé). 2. Kısa ve özlü, derli toplu (Une expression ramassée. Un style ramassé). ramasse-miettes er. Sofradan kırıntı toplama faraşı, kırıntı faraşı, ramasser gçl. 1. Toplamak (Ramasser de vieux vêtements, de vieux journaux, de la ferraille pour les revendre). 2. Toplayıp küme yapmak; yerden toplamak (Ramasser des feuilles, du foin avec un râteau. Ramasser des épis après la moisson. Ramasser des marrons, des pommes de terre). 3. Yerden kaldırmak (Ramasser un enfant qui est tombé. Ramasser un gant). 4. hlk. Toplamak, yakalamak, enselemek, yakalayıp karakola götürmek (Les agents ont ramassé tous les clochards du quartier). S. mec. tkz. (Sayrılıklar için) -e yakalanmak, tutulmak (Ramasser un bon rhume). 6. mec. tkz. -e maruz kalmak; -i işitmek, yemek (Ramasser une engueulade: Azar işitmek. Ramasser un coup de poing: Bir yumruk yemek). 7. mec. Yoğunlaştırmak, derli toplu bir hale getirmek, kısa ve özlü kdmak (Ramasser son style). § Etre à ramasser à la petite cuiller: Acınacak durumda olmak, çok kötü bir durumda olmak. Ramasser ses forces: Tüm gücünü toplamak. Ramasser une bfiche, une pelle: (Yürürken yada koşarken) Düşmek, toprağı öpmek. § Se ramasser: 1. Kendi üzerine kapanmak, yumaklaşmak, tortop olmak, tostoparlak olmak (Le hérisson se ramasse dès qu'on le touche). 2. (Düştükten sonra) Kendi kendine kalkmak, ayağa kalkmak (Cet enfant est encore trop jeune pour se ramasser tout seul). § Se faire ramasser: tkz. 1. Yakalanmak, enselenmek ; karakola düşmek yada cezaevini boylamak. 2.

ramasseur Azarlanmak, azar işitmek, paylanmak, paparayı yemek (Il s'est fait ramasser par son père). ramasseur,euse ad. Toplayla, toplayan (Ramasseur demégots. Ramasseur de volailles, de lait, d'oeufs). ramassis er. 1. Derinti; değersiz şeyler yığını (Un ramassis de vieux livres dans un grenier). 2. Değersiz kişiler topluluğu, takım (Ce bar est fréquenté par un ramassis de voyous). rambarde diş. (Gemilerde) Korkuluk, vardamana. rame diş. 1. Herek (Le vent s'amusait à jeter bas les rames des haricots). 2. Kayık küreği (Savoir manier les rames. Enfoncer, plonger la rame. Manoeuvrer les rames). 3. Beş yüz yapraklı kâğıt topu. 4. Katar; ardarda dizilmiş vagon yada arabalar; tren (Rame de ehemin de fer, de métro. La dernière rame est passée il y a deux minutes). 5. Ağaç dalı. § Faire force de rames: Küreklere asdmak,faizlikürek çekmek. Ne pas en ficher une rame: tkz. Hiç bir şey yapmamak, sinek avlamak, aylak aylak oturmak, ramé,e s. 1. Kürekli, kürekleri olan. 2. (Geyik) Boynuzlan çıkmış, boynuzlu, rameau er. 1. Küçük dal (Ce pommier a donné beaucoup de rameaux cette année). 2. Dal demeti. 3. mec. Dal, kol (Les rameaux des langues romanes). ramée diş. 1. Bir ağacın yapraklı dallarının tümü, yapraklı dallar; bir çardak oluşturmuş dallar (Dansersous la ramée). 2. Kesilmiş yapraklı dal. § Ne pas en ficher une ramée: tkz. Hiç bir şey yapmamak, sinek avlamak, aylak aylak oturmak, ramender gçl. 1. Onarmak (Ramender un filet de pêche). 2. Yeniden ıslah etmek (Ramender un terrain). 3. (Bir yaldızın) Düşen parçalarının yerine yeni yaldız parçalan koyarak onarmak. ramendeur,euse ad. (Balıkçı gemilerinde) Ağ onanması, ağ onarma işçisi, ramener gçl. 1. -i götürmek; kendisiyle birlikte alıp götürmek .yanında götürmek (Ramener un enfant chez le médecin). 2. Doğurmak, sağlamak, getirmek (La paix ramène la prospérité). 3. Sağlamak, yeniden kurmak (Le gouvernement a pris des mesures pour ramener l'ordre et la sécurité). 4. Ramener qn, qch à: a) Birini, bir şeyi -e geri getirmek (Ils ont ramené leurs meubles à Paris. Ramener les bêtes à la ferme), b) Birini -e yeniden kavuşturmak (Ramener un noyé à la vie). c) Bir şeyi -e indirgemek (Ramener plusieurs problèmes à un seul), d) Bir şeyi -e düşürmek, indirmek (Ramener les prix à un niveau plus bas). S. Ramener qn, qch de: Birini, bir şeyi -den getirmek (Nos voisins ont ramené une bonne de la

1157

ramollissant campagne). § Ramener sa fraise, sa gueule; la ramener: hlk. Huysuzluk çıkarmak, gürültü patırtıyla itiraz etmek, yersiz bağınp çağırmak, ille kendi dediği olsun istemek (A tout propos, il ramène sa fraise. Dès qu'on lui fait une observation, ilfaut qu'il la ramène). Ramenertout à soi: Rabbena hep bana demek, hepbanaa olmak, çıkanna pek düşkün olmak. § Se ramener: 1. hlk. Dönmek, geri gelmek (Hier soir, il s'est ramené très tard à la maison). 2. Se ramener a qch: -e indirgenmek (Ces deux questions se ramènent à une seule). ramequin er. Küçük peynirli börek, ramer gçl. 1. -i hereklemek (Ramer les pois). 2. gsz. Kürek çekmek (Il sait ramer). 3. gsz. mec. tkz. Çok yorulmuş olmak, rameur,euse ad. Kürek çeken, kürekçi (Un bateau à

quatre rameurs). rameuter gçl. 1. Yeniden kışkırtmak, ayaklandırmak (Rameuter la foule). 2. (Avcılıkta köpekleri) Yeniden toplayıp düzenlemek. rameux,euse s. 1. Dallı budaklı, dal budak salmış, çok dallı (Un arbre rameux). 2. (Geyik vb.) Boynuzlan dal budak salmış (Un cerf rameux). rami er. Bir iskambil oyunu, remi (On fait rami quand on a étalé toutes ses cartes). ramie diş. bitb. Halfaotu, rami. ramier er. hayb. Yaban güvercini, tahtalı, ramification diş. Dallanma, dal budak salma, dallara ayrılma, kollara ayrılma (Ramification d'une tige, des racines. Ramification des nerfs, des bronches. Ramification des bois du cerf. Ramification d'une voie ferrée). ramifié,e s. Dallanmış; dal budak salmış; çeşitli kollara aynlmış (Prolongement ramifié de la cellule nerveuse. Deltas ramifiés). ramifier(se) gsz. Dallanmak, dal budak salmak, dallara kollara ayrılmak (Les veines, les nerfs se ramifient.Arbre, tige qui se ramifie. Une secte qui s'est ramifiée dans de nombreuses villes). ramille diş. 1. Kesilmiş yapraklı küçük dal (Un fagot de ramille). 2. ç. Son küçük dallar (Du tronc jusqu'aux ramilles). ramolli,e s. ve ad. 1. Yumuşamış (Des gauffrettes ramollies). 2. mec. tkz. Sulanmış, zayıflamış (Cerveau ramolli). 3. ad. Bunak, beyni sulanmış (Un vieux ramolli). 4. Gevşek, yumuşak, hiçbir şeye karşı tepki göstermeyen (Il est un peu ramolli). ramollir gçl. 1. Yumuşatmak (Ramollir du cuir. La chaleur ramollit l'asphalte). 2. mec. Gevşetmek (L'oisiveté ramollit les courages). ramollissant,e s. hek. 1. Yumuşatıcı; gevşetici

ramollissement (Remèdes ramollissants). 2. er. Yumuşatıcı ilâç, gevşetici ilâç (La guimauve est un ramollissant). ramollissement er. hek. 1. Yumuşama, yumuşaklık; gevşeme, gevşeklik; sulanma (Ramollissement cérébral. Ramollissement des os). 2. tkz. Alıklık, salaklık. ramollo s. ve ad. tkz. Bunak, beyni sulanmış (Il est un peu ramollo. Un vieux ramollo). ramonage er. Kurum temizleme; -in kurumunu temizleme, kurumu temizlenme (Le ramonage des cheminées). ramoner gçl. -in kurumunu temizlemek (Ramoner une cheminée, une pipe). ramoneur er. Baca temizleyicisi, rampant,e s. 1. Sürünücü, sürüngen (Bête, animal rampant. Plante rampante). 2. (Mimarlıkta) Akıntılı, eğik (Arc rampant). 3. mec. Yaltak, yalak, dalkavuk, el ayak öpen (Un homme vil et rampant. Avoir un caractère rampant). 4. ed. Yavan. 5. er. (Havacılıkta) Yerde çalışan personel, uçmayıp da havaalanı işlerinde çalışan görevli. rampe diş. 1. Eğik düzey, °rampa (Rampes de lancement de fusées. Rampe de voitures dans un garage). 2. Yokuş, "rampa (Les voitures montent difficilement la rampe qui mène au plateau). 3. Tırabzan, korkuluk (Tenez-vous bien à la rampe, car l'escalier est raide. Ne vous penchez pas sur la rampe). 4. (Tiyatroda) Rampa, sahne kenarı, sahne düzeyinin seyirciye en yakın yeri ( Cet acteur joue trop près de la rampe). 5. (Tiyatroda) Yer dizi lambaları; sahnenin önünde, yerde, seyircinin göremediği dizi lambaları (Les feux de la rampe). 6. mec. Sahne, sahne yaşamı, tiyatro sanatçılığı. § Lâcher la rampe: Ölmek. Passer la rampe: Halka, dinleyici ve seyircilere ulaşmak; istenen etkiyi yapmak, aranılan etkiyi sağlamak (Dialogue, mot, expression qui passe la rampe). Tenir bon la rampe: Yaşama dört elle sarılmış olmak, yaşamak ve sağhğı yerinde olmak; kendisinde hiç ölecek göz olmamak, rampeau er. Rövanş oyunu, rövanş maçı (Faire rampeau: Berabere kalmak; fit olmak). rampement er. Sürünme, yerde sürünerek gitme, ramper gsz. 1. Yerde sürünmek, sürünmek, sürünerek gitmek (Le serpent rampe. Fauve qui rampe en approchant de saproie). 2. (Bitkiler için) Yerde yayılmak; duvar yada ağaçlara tırmanmak (Le lierre rampe contre les murs. Une vigne qui rampe le long d'un mur). 3. mec. Yayılmak, yayılıp gitmek (Une brume épaisse rampait dans la vallée). 4. mec. Alçalmak, el etek öpmek, yaltaklık etmek, yaltaklanmak, yüz suyu dökmek

1158

rançonneur

(Cet homme n'a aucune dignité, il rampe toujours devant ses supérieurs). ramponneau, ramponeau er. hlk. Dayak, sopa; darbe (Il a reçu un tel ramponeau qu'il est tombé par terre. Donner un ramponneau à quelqu'un). ramure diş. 1. (Ağaçta) Dallar, dal budak (Un bois d'arbres séculaires aux ramures gigantesques). 2. (Geyik gibi hayvanlarda) Dallı boynuz, dal budak salmış boynuz, rancard, rencard er. argo. 1. Giz, gizli bilgi, "sır; gizli ihbar. 2. hlk. Gizli buluşum, gizli randevu (Vous ne m'avez pas encore proposé un rancard. Avoir un rancard). rancarder, rencarder gçl. hlk. 1. -i ihbar etmek, gizlice bildirmek. 2. -e gizli bir randevu vermek, -ile gizlice buluşmak, rancart er. 1. Iskarta (Mettre qch au rancart: -i iskartoya ayırmak). 2. hlk. Buluşum, randevu (Donner un rancart à une fille). rance s. 1. Acımış, acılaşmış (Beurre, huile rance). 2. Kekre, acı, burun yada boğazı yakan (Odeur, goût rance). 3. er. Acılık, kekrelik (Beurre qui sent le rance). rancescible s. Acılaşabilir, kekreleşebilir (Huile, beurre rancescible). ranche diş. Merdiven işi görmek üzere bir kalas üzerine enlemesine çakılan çubuk, rancher er. Tek kollu taşınır merdiven, ranci,e s. Acılaşmış. rancio er. Tatlımsı şarap, İspanyol şarapları tadında şarap. rancir gsz. Acılaşmak, acımak (Du beurre qui commence à rancir). rancissement er. rancissure diş. Acılaşma (Le rancissement est dû à la formation d'acides au contact de l'air). rancœur diş. Acı, üzüntü, kırgınlık, hınç. § Avoir de la rancœur pour qn, contre qn: -e karşı içinde bir kırgınlık olmak, -e kızmak, kızgın olmak, hıncı olmak. rançon diş. 1. Kurtulmalık, "fidye (Payer une rançon. Exiger une rançon après avoir enlevé un enfant). 2. mec. Bedel,ödenen bedel,kötü sonuç, sakınca (Il n'a plus de vie privée, c'est la rançon de la célébrité). rançonnement er. Haraca kesme, haraca bağlama, rançonner gçl. 1. -den haraç almak (Brigands qui rançonnaient les voyageurs. Voleurs qui rançonnent les passants). 2. Soymak, kazıklamak, aşırı kârla satmak, fazla para almak (Rançonner les clients). rançonneur,euse ad. 1. Haraççı, haraç alan, haraca kesen. 2. Kazıkçı, soyguncu, aşırı kârla satıcı.

rancune rancune diş. Hınç; kin. § Avoir de la rancune contre qn: -e karşı hıncı olmak. Garder de la rancune contre qn: -e karşı hınç beslemek, rancunier,ère s. ve ad. Hınç besleyen, kinci (Une femme rancunière. Un rancunier. Avoir un caractère rancunier), randonnée diş. 1. A v hayvanının yaptığı dolanım. 2. Uzunca bir yürüyüş yada gezi; dolaşma, gezme (Faire une randonnée en voiture, à bicyclette). rang er. 1. Sıra (Se trouver au premier rang des spectateurs. Dans le cortège, chacun marchait à son rang. Selon le rang d'ancienneté). 2. Dizi (Un collier à cinq rangs). 3. Topluluk; çıkar, zevk ve düşünceleri bir olan insanlar; tabaka, takım (S'ils n'obtiennent pas satisfaction, Us iront grossir les rangs des mécontents). 4. Orun, "mevki (Un homme du plus haut rang. Garder, tenir son rang. Déchoir de son rang). 5. Sınıf; toplumsal sınıf (Vassaux de même rang. Navire du premier rang, du second rang). 6. Ara, saf (Nous l'avons admis dans nos rangs). § Au rang de: Arasında, araşma. En rang d'oignons: Arka arkaya, yan yana dizilmiş olarak. Par rang de: -sırasıyla, sırasına göre (Par rang d'âge, d'ancienneté, de taille). Sortir du rang: Alaylı, alaydan yetişme (Officiers sortis du rang). Avoir rang de: -rütbesinde olmak, rütbesi... olmak (Agent diplomatique qui a rang de colonel). Etre du même rang: Aynı değerde olmak. Mettre qn au rang de: Birini... arasında saymak (Je vous mets au rang de mes meilleurs amis). Rentrer dans le rang: (Çok önemli görevler gördükten sonra) Yeniden sade bir yurttaş gibi yaşamak, sade yurttaşlığa dönmek. Se mettre en rang: Sıraya girmek, sıra olmak, ard arda dizilmek. Se mettre sur les rangs: (Bir iş yada mevki için) Yarışmaya katılmak, yarışmacılar arasında yer almak. Serrer les rangs: Safları sıklaştırmak, rangé,e s. Düzenli, derli toplu (Une vie rangée. Un homme rangé). § Bataille rangée: Meydan savaşı, rangée diş. Sıra, dizi (Rangée de maisons, de colonnes. Une rangée de soldats). rangement er. 1. Dizme, yerleştirme, sıralama (Le rangement du linge dans une armoire. Rangement de livres dans une bibliothèque). 2. Düzeltme, derleyip toplama, çeki düzen verme (Le rangement d'une chambre). ranger gçl. 1. Dizmek, sıralamak (Ranger les mots par ordre alphabétique. Ranger les dossiers). 2. Sıraya sokmak (Ranger des soldats, des écoliers). 3. Düzenlemek, düzeltmek derleyip toplamak, düzene sokmak (Ranger un bureau, une armoire, une bibliothèque). 4. Bir kenara çekmek, park

1159

rapatrier

etmek (Ranger sa voiture, une bicyclette). 5. den. -boyunca gitmek, yakımndan geçmek, -i pek yakından izleyerek gitmek (Navire qui range la côte). 6. Ranger qn, qch parmi: Birini, bir şeyi... araşma koymak, -den saymak (Il me range parmi ses amis. Je range son roman parmi les bons ouvrages). 7. Ranger qn à qch, sous qch: Birini -e tâbi kılmak, -in altına almak (Ranger un peuple sous les lois d'un pays. Ranger les jeunes gens sous l'autorité d'un chef). § Se ranger: 1. Yerleşmek, yer almak, dizilmek (Se ranger autour d'une table). 2. Sıra olmak, dizilmek, sıraya girmek (Soldats qui se rangent par trois). 3. Çekilip yer açmak (Quand une automobile arrive, on se range). 4. mec. Kendini toparlamak, uslanmak, yola girmek (Après une jeunesse bien dissipée, il s'est enfin rangé). 5. Se ranger à qch: -e katılmak, -i paylaşmak (Se ranger à l'opinion de son ami, à l'avis de son frère). 6. Se ranger sous qch: -in altında toplanmak (Se ranger sous les drapeaux d'un général, d'un régiment). § Se ranger du côté de qn: -in yanmı tutmak, -den yana geçmek, -den yana olmak (Il s'est rangé de notre côté). rani diş. Raca kansı. ranidés er. ç. hayb. Sukurbağasıgiller. ranimation —» réanimation, ranimer gçl. 1. Diriltmek, yeniden canlandırmak (Ranimer un noyé, une personne évanouie). 2. Uyandırmak, -e yol açmak, neden olmak (Une allusion maladroite ranima sa colère). 3. mec. Diriltmek, canlandırmak, deşmek, uyandırmak (Ranimer le passé, les haines. Ranimer de vieilles rancunes. Ce discours ranima les troupes). § Se ranimer: 1. Dirilmek. 2. mec. Canlanmak, ranz er. (İsviçrede) Çoban havası, rapaces. 1. Yırtıcı ( Les oiseaux rapaces. Unépervier rapace). 2. Açgözlü, gözü doymaz (Un commerçant rapace). 3. er. ç. hayb. Yırtıcılar, yırtıcı kuşlar, rapacité diş. 1. Yırtıcılık (La rapacité d'un tigre, d'un vautour). 2. Açgözlülük, doymazlık (La rapacité d'un usurier). râpage er. Rendeleme. rapatrié,e s. ve ad. Yurduna geri gönderilmiş; yurduna dönmüş; yurduna kavuşmuş (Matelot rapatrié. Aide aux rapatriés). rapatriement er. Yurduna geri gönderme, yurduna kavuşturma; yurduna kavuşma, yurduna geri dönme (Rapatriement des prisonniers de guerre). rapatrier gçl. 1. Yurduna geri göndermek, yurduna kavuşturmak (Rapatrier les prisonniers de guerre). 2. tkz Barıştırmak (Rapatrier deux amis qui étaient brouillés). § Se rapatrier: 1. Yurduna

râpe dönmek, yurduna yeniden kavuşmak. 2. tkz. Barışmak. râpe diş. 1. Mutfak rendesi (Râpe à fromage). 2. Törpü (Râpe de cordonnier, de menuisier). 3. (Salkım yada başakta taneler döküldükten sonra geriye kalan) Sap, çöp. râpé er. Rendelenmiş gravyer peyniri (Acheter cent grammes de râpé). râpé,e s. (Kumaşlar için) Yıpranmış, aşınmış, havı dökülmüş (Un habit râpé). râper gçl. 1. (Mutfak rendesiyle) Rendelemek (Râper du fromage, des carottes). 2. Törpülemek (Râper un morceau de bois avant de le polir). 3. Yıpratmak, aşındırmak (Râper un habit, une veste). 4. mec. Yakmak (Un vinquirâpe la gorge). râperi ediş. Rende yeri, *rendelik; şeker yada kâğıt yapmak için pancarı ve odunu rendeledikleri yer. rapetassage er. Üstünkörü yamama, üstünkörü onarma, kabaca meremetleme. rapetasser gçl. tkz. 1. Üstünkörü onarmak, kabaca meremetlemek (Rapetasser un vêtement, des chaussures). 2. Şöyle bir bakıp düzeltmek (Rapetasser un texte). rapetissement er. Küçültme; küçülme; kısaltma, kısalma; daraltma, daralma (Le rapetissement d'un tissu après lavage). rapetisser gçl. 1. Küçültmek, kısaltmak (Rapetisser un vêtement). 2. Küçük göstermek (La distance rapetisse les objets). 3. Küçümsemek, aşağı görmek (Ils vont me rapetisser si je ne réussis pas). 4. gsz. Küçülmek; kısalmak; çekmek (Une étoffe qui rapetisse après le lavage. Les jours rapetissent). § Se rapetisser: Küçülmek; kısalmak; çekmek, râpeux,euse s. 1. Törpü gibi (Langue râpeuse d'un chat). 2 .mec. Sert, boğazı yakan (Un vin râpeux). raphia er. 1. Bir tür hurma ağacı. 2. Rafya (Sac en raphia). rapiat,e s. ve ad. Cimri (Elle est rapiate. Un vieux rapiat). rapide s. 1. Ayağına çabuk, hızlı giden, süratli (Un homme rapide à la course. Un cheval, un chien rapide. Un navire, un avion rapide). 2. Hızlı akan (Un fleuve rapide). 3. Çok eğik, dik (Unepente, une descente rapide). 4. Eli çabuk (Un homme rapide dans le travail, dans la réalisation de ses projets). 5. Çabuk kavrayan, tez kavrayan (Une intelligence rapide, un esprit rapide). 6. Çabuk, ivedi (Une guérison rapide. Une décision rapide). 1. er. coğr. (Irmakta) İvinti yeri. 8. er. (Demiryollarında) Hızlı katar, "ekspres (Le rapide Paris-Bordeaux). rapidement bel. Hızlı, hızla, çabucak (Marcher rapidement. Faire rapidement un travail).

1160

rappeler

rapidité diş. Hızlılık; hız; çabukluk (Rapidité d'un cheval, d'une foudre, d'une guérison. Agir avec rapidité). rapiéçage, rapiècement er. Yamama, yamalama, onarma (Rapiéçage d'un pantalon). rapiécer gçl. Yamalamak, yamamak; onarmak (Rapiécer un vêtement déchiré; rapiécer une chambre à air). rapière diş. Düz ve ince kılıç, rapin er. 1. Resim öğrencisi. 2. Kötü ressam, rapine diş. 1. Zorla alma, kapma (Le penchant du loup pour la rapine et la destruction). 2. Vurgun, çapul (Rapines des soldats en campagne). 3. Görevini kötüye kullanarak yapılan hırsızlık, çalma, rüşvet alma, çalıp çırpma (Cet employé s'est enrichi par ses rapines). rapiner gçl. gsz. Rüşvet almak; çalıp çırpmak, rapinerie diş. Vurgunculuk, rüşvetçilik (La rapinerie l'avait enrichi). raplatir gçl. -i yeniden düzleştirmek, yassılaştırmak, yamyassı etmek. § Etre raplati: mec. tkz. Çok yorulmak, pestili çıkmak, rappareiller gçl. -in eşini bulmak, benzerini bulmak, -i eşleştirmek. rapparier gçl. -in eşini bulmak, -i eşleştirmek (Rapparier des pigeons). rappel er. 1. Geri çağırma; yeniden askere alma (Rappel d'un exilé, d'un ambassadeur; rappel de réservistes). 2. Ansıma, ansıtma; usa gelme, usa getirme (Il rougit au rappel de cette aventure passée. Le rappel d'un nom, d'une date). 3. Yineleme, "tekrar (Un rappel de couleur). 4. (Boru çalarak) Toplantıya çağırma; toplanma borusu (Battre te rappel: Toplanma borusu çalmak). 5. Hesap kalıntısının ödenmesi, eski alacakların ödenmesi (Les employés toucheront un rappel de deux mois avec leurs appointements de mars). 6. (Makinalarda) Geri dönme düzeni (Vitesse de rappel. Vis de rappel, ressort de rappel). § Rappel à l'ordre: (Spor) Uyan cezası, "ihtar. rappelé,e 5. 1. Geri çağnlan (Ambassadeur rappelé). 2. s. ve ad. ask. İkinci kez silah altına alman (Soldats rappelés. Qui pense au drame des rappelés?). rappeler gçl. 1. -i geri çağırmak (Rappeler un ambassadeur, un agent diplomatique. Rappeler son chien en le sifflant). 2. -i yeniden çağırmak ; üst üste çağırmak (Rappeler des réservistes sous les drapeaux. Rappeler un acteur en l'applaudissant). 3. -i ansıtmak, usa getirmek, düşündürmek, "hatırlatmak; yeniden uyandırmak (L'aspect des lieux aimés rappellent en moi le sentiment des

rappliquer choses passées). 4. (Keklikler) Çağrışmak, birbirini çağırmak (Les perdrix rappelent). S. Andırmak, -e benzemek (Cet enfant rappelle son grand-père). 6. Rappeler qch à qn: Bir şeyi -e ansıtmak, "hatırlatmak, usuna getirmek (Je lui ai rappelé ses promesses, ses paroles). 7.Rappelerqn à qch: Birini yeniden -e kavuşturmak, döndürmek (Rappeler un homme évanoui à la vie). 8. Rappeler qn à qch: Birini -e çağırmak, "davet etmek, -e saygı göstermesini istemek (Rappeler quelqu'un aux bienséances, aux convenances. Rappeler un homme à l'ordre, à la raison, au règlement, au devoir). § Rappeler ses esprits, ses sens: Kendine gelmek, kendini toparlamak. § Se rappeler: 1. Ansımak, anımsamak, "hatırlamak. 2. Se rappeler qn, qch: -i anımsamak, ansımak, "hatırlamak (Je me rappelle bien notre premier entretien). 3. Se rappeler f. qch: -diğini anımsamak (Je me rappelle vous avoir déjà rencontré quelque part). rappliquer gçl. 1. Yeniden uygulamak. 2. gsz. hlk. Geri gelmek, dönmek; çabucak gelivermek (Dès que je l'ai averti, il a rappliqué tout de suite chez moi). rapport er. 1. Gelir (Cette propriété est d'un bon rapport. Vivre du rapport d'une terre, d'un capital). 2. İlişki, ilgi, "münasebet (Les rapports économiques entre deux pays. Il n'y a aucun rapport entre ces deux événements. Je n'ai aucun rapport avec lui). 3. Anlatım, tanıklık, "ifade (Suivantsonrapport, la chose s'est passée ainsi). 4. 'Yazanak, rapor (Rédiger, dresser, signer un rapport. Faire un rapport favorable sur le travail d'un subordonné. Rapport d'arbitre, d'expert, de juge, de médecin légiste). 5. Uyarlık, uygunluk, benzeşme (Les Allemands ont plus de rapports naturels avec les Anglais qu'avec les Français). 6. mat. Oran (Rapport anharmonique: Uyumsuz oran. Rapport de division d'un segment: Kesim oranı. Rapport de similitude: Benzeşim oranı. Rapport de l'aplatissement de terre: gökb. Yerin kesim oranı). 7. 'Giziletim, "ihbar, "jurnal (Nous l'avons saisi sur le rapport de son camarade). 8. Dışardan getirip ekleme, katma, taşıma (Terre de rapport: Taşıma toprak. Pièces de rapport: Ekleme parçaları). 9. Geri verme, iade (Rapport des biens). § En rapport avec: -ile orantılı, -e uygun (Il a une situation en rapport avec ses capacités). Par rapport à: -e göre; -e bakarak, -e "nazaran (Les étoiles nous paraissent très petites par rapport au Soleil). Rapport à: hlk. 1. -yüzünden, dolayı, nedeniyle (Il a été absent rapport à l'accident qu'il a eu). 2. Konusunda,

1161

rapporter

-üzerinde, hakkında. Sous le rapport de: Bakımından (Cette voiture est excellente sous le rapport du confort). Avoir rapport à: -için yaratılmış olmak, biçilmiş kaftan olmak; konusu, amacı... olmak. Avoir des rapports avec qn: -ile aralarında gönül ilişkisi olmak, sevi ilişkileri olmak. Mettre qn en rapport avec: Birini -ile temasa geçirmek. Se mettre en rapport avec qn: -ile temasa geçmek, temas kurmak, rapportageer. tkz. Söz taşıma, söz götürüp getirme, "ihbar; ispiyonlama, ihbar etme (Ne pas écouter les rapportages d'un écolier, d'un agent). rapporté,e s. Sonradan eklenmiş; dışardan taşınıp getirilmiş; taşıma, katma, ekleme (Terres rapportées. Eléments rapportés; poches rapportées). § Pièces rapportées: (Alaylı) Bir aileye evlilik yada başka bir nedenle sonradan katılmış kişi, iç güveyisi. rapporter gçl. 1. Yeniden getirmek, yine getirmek (Rapportez-nous du pain et de la viande). 2. Geri getirmek, eski yerine yada sahibine getirip vermek (Rapportez les livres que je vous ai prêtés). 3. Getirmek, kendisiyle birlikte getirmek (Rapporter des cigares de Suisse). 4. huk. Yürürlükten kaldırmak, bozmak, "iptal etmek (Rapporter un décret, une nomination). 5. -i orda burda söylemek, söylemeden edememek (On n'ose rien dire devant lui, il rapporte tout). 6,mec. tkz. Söz götürüp getirmek, söz taşımak; ispiyonluk etmek, muhbirlik etmek (Un élève qui rapporte). 7. (Bir şeyin tasarısını) Kâğıda geçirmek (Rapporter un angle). 8. mec. Anlatmak, söylemek, aktarmak, "nakletmek (Rapporter un récit mot pour mot. On m'a rapporté que ses affaires allaient mal). 9. Rapporter qch à qch: Bir şeyi -e eklemek, katmak (Rapporter une bande de tissu au bas d'une robe pour la rallonger) ,10. Rapporter qch à: Bir şeyi -e mal etmek, "atfetmek (Rapporter un événement à une certaine époque. Rapporter à un seul homme des actions accomplies par plusieurs. L'égoïste rapporte tout à lui). 11. Rapporter qch à qn: Birine... getirmek, sağlamak, kazandırmak (Cette dénonciation ne rapportera rien à son auteur. Il a un métier qui lui rapporte beaucoup d'argent). § Se rapporter à: 1. -e uymak, uygun gelmek (La réponse ne se rapporte pas à la question). 2. -e ait olmak; -ile ilgili olmak, ilişkili olmak (Le pronom relatif se rapporte à son antécédent. Les résultats qui se rapportent à une expérience). § S'en rapporter à qn: -e güvenmek, inanmak, güveni olmak; işi -e bırakmak (Je m'en rapporte à vous, à votre jugement).

rapporteur

1162

rapporteur,euse ad. 1. Söz taşıyıcı, söz götürüp getiren; dedikoducu; ispiyon, muhbir (Un enfant rapporteur et menteur. Elle est rapporteuse et sournoise). 2. er. *Yazanakçı, "raportör (Désigner un rapporteur. Rapporteur d'une commission). 3. er. mat. İletki, "minkale, rapprendre, réapprendre gçl. Yeniden öğrenmek (Rapprendre sa leçon). rapproché,e s. Yakın; komşu (Une langue rapprochée du ton de la conversation). rapprochement er. 1. Yaklaşma (Le rapprochement des lèvres d'une plaie. Le rapprochement d'une voiture). 2. Yakınlaşma, bir birine yaklaşma, yakınlık kurma (Travailler au rapprochement de deux familles, de deux nations longtemps ennemies). 3. Yakınlık, benzerlik, koşutluk (Faire un rapprochement entre deux événements). rapprocher gçl. 1. Yaklaştırmak, yakına getirmek, biraz yakına çekmek (Rapprochez votre siège, je vous entends mal). 2. Birbirine yaklaştırmak (Le besoin rapproche les hommes). 3. One almak, daha ön bir tarihe almak (Rapprocher une échéance). 4. Aralarında benzerlik, koşutluk kurmak, karşılaştırmak (Rapprocher deux passages d'un même roman). 5. Daha yakın göstermek (La limpidité de rapprocher les côtes). 6. Barıştırmak (Rapprocher deux familles brouillées). 7. Rapprocher qn, qch de qch: Birini, bir şeyi -e yaklaştırmak (Rapprocher sa chaise de la table. Chaque jour nous rapproche de la mort). § Se rapprocher: 1. Birbirine yaklaşmak (Les bouches se rapprochent, se touchent). 2. Yakına gelmek, yaklaşmak (Le bruit se rapprochait). 3. Barışmak; yakınlık kurmak, dostça ilişki kurmak (Après de longues années de brouille, les familles se sont rapprochées). 4. Se rapprocher de: a) -e yaklaşmak (Se rapprocher de son idéal), b) -e benzemek, -i andırmak (Par sa manière de penser, il se rapproche de vous). rapsode —» rhapsode. rapt [Rapt] er. (İnsan) Kaçırma, kaldırma (Le rapt d'un enfant, d'une fille.) râpure dis. Talaş (Râpure de chêne, d'ivoire). raquer gçl. hlk. Ödemek. raquette diş. 1. Raket (Raquette de tennis, de pingpong). 2. Karda yürümeyi kolaylaştırmak için ayakkabılara takılan geniş taban (Raquettes de montagnard). 3. bitb. Frenkinciri (La raquette chargée de fleurs jaunes). rare s. 1. Az raslanan, az görülen, az bulunan, "nadir (Animaux rares, plantes rares. Livres, timbres rares). 2. Az; tek tük (De rares étoiles. La main-d'oeu vre était rare. Le papier était chez nous

ras encore plus rare que l'argent. Les passants étaient rares). 3. Seyrek (En hiver, ses voyages étaient rares. Moustache rare, chevelure rare, barbe rare). 4. Benzeri pek bulunmayan, olağanüstü, eşsiz (Exprimer avec un rare bonheur, une rare maîtrise. Un femme d'une rare beauté). 5. Şaşırtıcı, şaşılacak şey (C'est bien rare s'il ne vient pas nous voir le dimanche après-midi). raréfaction diş. 1. Yoğunluğu azalma (Raréfaction de l'air en haute montagne). 2. Seyrelme, seyrekleşme; pek bulunmama, azalma; kıtlık, mal darlığı (Raréfaction des produits laitiers en temps de sécheresse. Raréfaction provoquée par des spéculateurs). raréfiable s. 1. Yoğunluğu azaltılabilir; yoğunluğu azalabilir. 2. Seyrekleştirilebilir, seyrekleşebilir. raréfier gçl. 1. Yoğunluğunu azaltmak (Raréfier un gaz, l'air). 2. Seyrekleştirmek, seyreltmek; azaltmak (Raréfier une espèce animale). § Se raréfier: 1. Yoğunluğu azalmak (Un gaz qui se raréfie). 2. Azalmak, seyrelmek (L'argent s'est raréfié pendant cette crise). rarement bel. Pek seyrek olarak, binde bir (Je le vois rarement). rarescent,es. Seyrekleşen; enderleşen. rareté diş. 1. Kıtlık, azlık, darlık (Rareté des denrées, de l'argent). 2. Az bulunurluk, az rastlanırlık, az görülmüştük (Rareté d'une image, d'un terme). 3. Her zaman ele geçmez şey, kolay kolay bulunmaz şey ( Cette médaille est une rareté). 4. Seyreklik (lise plaint delarareté de mes lettres). 5. fiz. Yoğunluk azlığı (Rareté de l'air, d'un gaz). rarissime s. Pek az bulunur; binde bir raslanır (Un livre rarissime). ras,e s. 1. Kazınmış, kökten kesilmiş, dibinden alınmış (Porter les cheveux ras. Un chien à poil ras). 2. Kısa tüylü; kısa kesilmiş (Une fourrure à poil ras. Une pelouse dont l'herbe est drue et rase). 3. Silme, ağzına kadar doldurulmuş (Mesurerase: Silme ölçek). 4. Direksiz, serensiz (Bâtiment ras). 5. bel. Çok kısa, kökünden (Cheveux coupés ras. Elle a les ongles taillés ras). § Rase campagne: Tanrının kın, yedi yabanın düzü, yazı yaban (L'armée a capitulé en rase campagne). A ras: bel. Kökünden, çok kısa (Coupé àras). A ras de, au ras de: -düzeyinde, seviyesinde, hizasında (A ras de terre. Au ras des eaux, du sol). A ras bord: Ağzına kadar, silme (Emplir un verre à ras bord). En avoir ras le bol: tkz. -den bıkmak, tiksinmek, illallah demek, gına getirmek. Faire table rase de qch: -i kökünden kazıyıp atmak, silip süpürmek (Faire table rase des préjugés, du passé). ras—» raZ.

rasade rasade diş. Ağzına kadar bardak dolusu, silme dolu bardak f Rasade de vin, de bière. Boire une grande rasade). rasage er. 1. (Bir kumaşın) Tüylerini bir düzeye getirme, kırpıp kısaltma (Rasage d'un velours, d'une fourrure). 2. Traş olma, sakallarını kesme, traş (Lotion à utiliser après le rasage). rasant,es. l.ask. Toprak düzeyinde, hemen hemen yerle bir (Fortification rasante). 2. Sıyırarak geçen, çok yakından geçen (Lumièrerasante. Tir rasant). 3. mec. hlk. Can sıkıcı, kafa ütüleyici, tıraşçı (Un discours rasant. Un auteur rasant). rascasse hayb. Lisoz balığı (Rascasse rouge: İskorpit balığı). rasé,es. 1. Kökten traş edilmiş, kazınmış (Cheveux rasés). 2. Sakaltraşı olmuş, sakalı kesilmiş (Ilétait bien rasé). § Rasé de près: Sinek kaydı traş olmuş (Il est toujours rasé de près: Hep sinek kaydı traş olur). rase-mottes er. 1. Yere çok yakın, alçak (Vol en rase-mottes: Alçak uçuş. Faire du rase-mottes: Çok alçaktan uçmak). 2. tkz. Bastı bacak, rase-pet er. (Eski) Çok kısa erkek paltosu, raser gçl. 1. Tıraş etmek (Raser les cheveux, la barbe de quelqu'un). 2. Saçını sakalını kesmek (Raser un condamné). 3. -in canını sıkmak, kafasını ütülemek, -i tıraş etmek (Une conférence qui rase son auditoire. Tu me rases avec tes histoires). 4. -i yerle bir etmek, temelinden yıkmak, -in kökünü kazımak (Raser une maison, un mur, une fortification). 5. -i sıyırarak geçmek, -in çok yakınından geçmek (Automobiliste qui rase les piétons. Raser les murs en marchant). 6. -i düşürmek, indirmek (Bête qui rase les oreilles). § Se raser: 1. Tıraş olmak, sakalını kesmek. 2. Canı sıkılmak, sıkıntıdan patlamak. 3. Yere kapanmak (Bête qui se rase). raseur,euse s. vead. 1. tkz. Tıraşçı, kafa ütüleyici, can sıkıcı (Il est un peu raseur. Ecouter les histoires d'un raseur). 2. er. (Kumaşları) Tıraş eden, kırkıcı. rasibus bel. hlk. Pek yakınında, burnunun dibinde, ras-le-bol er. tkz. Bıkkınlık, tiksinti, gına getirme. § En avoir ras-le-bol: -den bıkmak, tiksinmek, illallah demek, gına getirmek, rasoir er. 1. Ustura (Cheveux coupés au rasoir. Coupant comme un rasoir). 2. mec. tkz. Tıraşçı, kafa ütüleyici, can sıkıcı (Quel rasoir, ce type! Elle est un peu rasoir). rassasiantes. Kann doyuran, doyurucu, tok tutucu (Un plat rassasiant). rassasiée s. 1. Doymuş, tıka basa yemiş (Des convives rassasiés). 2. mec. Gözü doymuş.

1163

rasséréner

rassasiement er. Doyma, doyurulma; doymuşluk, doygunluk. rassasier gçl. 1. -in karnını doyurmak, -i doyurmak
rassir

1164

rasséréné). § Se rasséréner: Gerginliği geçmek, dinginleşmek (A cette bonne nouvelle, son visage s'est rasséréné). rassir gsz. Bayatlamak (Ce pain commence à rassir). § Se rassir: Bayatlamak, rassis,e s. 1. Bayat, bayatlamış (Du pain rassis). 2. Ağırbaşlı, oturaklı (Un esprit rassis. Un homme rassis). rassurant,e s. Güven verici, güven uyandırıcı; iç ferahlatıcı, iç açıcı (Un individu rassurant. Des nouvelles rassurantes). rassurée s. İçi rahat etmiş, kaygılardan kurtulmuş (Il rentrait complètement rassuré. Je suis enfin rassuré). rassurer gçl. 1. -i sağlamlaştırmak, pekleştirmek (Cette victoire a rassuré son autorité). 2. -i yatıştırmak, -in içini rahat ettirmek, kaygı ve tasalarını gidermek (Le malade avait peur de l'opération, mais le chirurgien l'a rassuré). § Se rassurer: 1. Kaygı ve tasalardan kurtulmak, içi rahat etmek. 2. (Hava) Düzelmek, açmak, günlük güneşlik olmak (Le temps s'est rassuré). rastaquouère, rasta er. tkz. Kişiliği karanlık zengin yabana; şatafatlı geçiminin kaynağı bilinmeyen yabancı. rater. 1. Sıçan (Piègeàrat. Détruire les rats). 2. s. ve er. mec. Cimri (Cet homme est très rat. C'est un vrai rat). 3. (Sevgi terimi) Yavru, cici (Viens,mon petit rat). I Rat de bibliothèque: Kitap kurdu, kitaplıklardan çıkmayan kimse. Rat de cave: Mahzenleri aydınlatmak için ucundan yakılan mumlu fitil yumağı. Rat d'église: Sofu. Rat d'hôtel: Otel faresi, otel hırsızı. Petit rat de l'Opéra: Operada oynayan dans okulu öğrencisi, küçük dansçı. Face de rat: Maymun suratlı. Etre fait conupe un rat: Fare gibi kapana kısılmak, yakalanmak, kıstırılıp yakalanmak. Etre comme un rat dans un fromage: Keyfi yerinde olmak, kaşara kurulmuş fare gibi olmak, rata er. 1. Yahni. 2. tkz. Asker karavanası, karavana. § Ne pas s'endormir sur le rata: Lapacı olmamak, yiyip içip de yan gelip yatmamak; hamarat olmak, ratafia er. Çeşitli likörlerin karıştırılmasıyla evde yapılan kokulu likör, ratage er. Başarısızlık. rataplan, rantanplan er. (Davul sesi) Dum duma dum. ratatinée s. 1. Buruşmuş kırışmış, pörsümüş; buruşuk, kırışık, pörsük (Pomme ratatinée. Elle a l'air ratatiné). 2. Pimpirik, hapı yutmuş, işe yaramaz hale gelmiş (Un vieillard tout ratatiné). ratatiner gçl. 1. Pörsütmek, buruşturmak,

rater kırıştırmak (Quel travail l'a ratatiné ainsi?). 2. argo. -i öldürmek, zıbartmak. 3. hlk. -i yıkmak, yerle bir etmek (La maison a été ratatinée par un bombardement). § Se faire ratatiner: hlk. (Bir oyun yada yarışmada) Yenilmek. § Se ratatiner: tkz. Pörsümek, buruşmak, kırışmak, ratatouille diş. tkz. 1. Yahni. 2. Zeytin yağında pişirilmiş türlü, rate diş. Dişi sıçan. rate diş. Dalak. § Dilater, désopiler la rate: tkz. Güldürmek. Ne pas se fouler la rate: Tatlı canını pek yormamak. Se fouler la rate: Çalışmak, çaba göstermek, çalışmaktan cam çıkmak. Se dilater la rate: Gülmek, eğlenmek. raté,e "d. 1. Dikiş tutturamamış, yaşamı boyu bir baltaya sap olamamış, treni kaçırmış, başarısız (kimse). 2. er. (Silahta) Ateş almayan çakış, çakıp da almama, ateş almama. 3. er. (Motorda) Eksik yakma, motorun iyi çalışmadığını gösteren anormal ses. râteau er. 1. Bahçe tarağı, tırmık (Ramasser les feuilles tombées avec un râteau). 2. (Kömür, tuz gibi şeyleri toplamaya yarayan) Tırmık (Râteau de charbonnier. Râteau pour ramasser le sel). 3. (Kumar salonlarında, masadaki paraları toplamaya yarayan) Dişli fırça, râtelage er. Tırmıkla toplama (Râtelage du foin). râtelée diş. Bir tırmık dolusu (Une râtelée de feuilles mortes). râteler gçl. Tırmıkla toplamak, tırmıkla taramak (Râteler le foin). râteleureuse ad. 1. Tırmıkçı, tırmıklama işlerinde çalışan işçi. 2. diş. Tırmık makinası, tırmıklama makinası. râtelier er. 1. (Ahırlarda) Yemlik (Mettre de la paille, du foin dans le râtelier). 2. (Kışlada) Silâhlık (Râtelier d'armes). 3. (Marangoz dükkânında) Avadanlık (Râtelier de menuisier, d'établi). 4. (Eski) Takma diş (Il portait un ratêlier depuis peu). § Manger au râtelier de qn: -in sırtından geçinmek. Manger à plusieurs râteliers: Birçok yerden birden para almak, çöplenmek, otlanmak. rater gçl. 1. -i kaçırmak, elinden kaçırmak (Rater une occasion. Rater un train, l'autobus). 2. -den başarı gösterememek, -i başaramamak, iyi yapamamak (Rater son affaire, son coup, son effet. Rater un devoir, unplat). 3 .gsz. (Silah) Ateş almamak; çakmamak (Son pistolet a raté. Son briquet rate souvent). 4. gsz. Başarısız kalmak, başarısızlığa uğramak (Son affaire a raté). §Nepas rater qn: -in ağzının payını vermek, -i iyice bir haşlamak. Ne pas en rater une: Habire pot

ratiboiser kırmak, pot kırmadan edememek. İlle bir çam devirmek. ratiboiser gçl. tkz. 1. (Kumarda) -i ütmek, soyup soğana çevirmek. 2. -i mahvetmek (Si vous ne me prêtez pas cet argent, je suis ratiboisé). 3. Ratiboiser qch à qn: a) Birinin -sini çalmak, aşırmak (On lui a ratiboisé son portefeuille), b) (Kumarda) Birinin -sini ütmek, almak (Ils m'ont ratiboisé dix mille francs). ratichon er. tkz. Papaz, raticide er. Fare zehiri; fareleri öldüren ilâç. ratiers. vead. Sıçan avcısı (köpek), ratière diş. Sıçan kapanı, fare kapanı, ratification diş. 1. Onaylama, "tasdik etme (Ratification d'un contrat, d'un projet, d'un traité de paix). 2. Doğrulama, doğru olduğunu kabul etme. ratifier gçl. 1. Onaylamak, "tasdik etmek (Ratifier un contrat, une convention, un traité de paix, une loi). 2. Doğrulamak, doğru olduğunu kabul etmek (Je ratifie tout ce qu'on vous a dit de ma part). ratinage er. (Kumaşın) Tüylerini kıvırma, kı vırcıkl aştırma, ratine diş. Kıvırcık tüylü kumaş, ratiner gçl. (Kumaşın) Tüylerini kıvırcık yapmak, kıvırcıklaştırmak (Ratiner un drap, une étoffe). ratiocination diş. (Alaylı olarak) İnce düşüncelere dalma; pek ince düşünce, ratiociner gsz. (Alay yollu) Pek ince düşünmek; ince düşüncelere dalmak (Passer son temps à ratiociner). ratioclneur er. Pek ince düşüncelerle uğraşan kimse. ration diş. 1. Günlük yiyecek içecek payı, tayın (Recevoir sa ration de pain, de viande, de vin, de tabac. Distribuer, répartir les rations). 2. (Hayvanın) Günlük yem miktarı (Une ration de fourrage pour les chevaux). 3. tkz. Pay, nasip ( Chaque jour lui apporte sa ration d'épreuves). rationalisation diş. Usçullaştırma, ussallaştırma, "aklileştirme; ölçülü, hesaplı hale koyma, rationaliser gçl. 1. Usçullaştırmak, ussallaştırmak, "aklileştirmek (Les encyclopédistes rationalisaient les problèmes religieux). 2. Usa yatkın bir biçimde düzenlemek; ölçülü, hesaplı hale getirmek (Rationaliser le travail, la production). rationalisme er. fels. Usçuluk, rationaliste s. ve ad. fels. Usçu (Doctrines rationalistes). rationalité diş. "Usçulluk, ussallık, "aklilik. rationnaire ad. Günlük yiyecek içecek payı alan;

1165

rattacher

tayın hakkı olan, tayıncı. rationnel,le s. 1. Usçul, ussal, usa dayanan, aklî (Philosophie rationnelle). 2. Usa uygun, usa yatkın, "makul, sağduyuya aykırı düşmeyen (Ce que vous dites là est tout à fait rationnel). rationnellement bel. Usa uyarak, usa yatkın bir biçimde, akıllı uslu (Agir rationnellement. Organiser une entreprise rationnellement). rationnement er. Karneye bağlama, tayına bağlama (Décider le rationnement du pain, de la viande, de l'essence). rationner gçl. 1. -i karneye bağlamak, tayına bağlamak (Rationner le pain, le charbon) 2. Rationner qn: a) -e çok sınırlı ölçüde yiyecek vermek (La patronne nous rationne depuis quelque temps). b) -e karneyle yiyecek vermek, -i karneye bağlamak (Rationner les habitants d'une ville). § Se rationner: Kendini sıkıbesiye almak, az yemek, rejim yapmak (Elle se rationne pour ne pas engraisser). ratissage er. 1. Tırmıkla düzeltme, tırmıklama, tırmıkla toplama (Le ratissage d'un jardin, de l'herbe d'une pelouse). 2. Denetim altına alıp çok sıkı bir biçimde tarama ; ursuz yada düşman arama (Ratissage d'un secteur par l'armée). ratisser gçl. 1. Tırmıkla düzeltmek; tırmıkla toplamak, tırmıklamak (Ratisser les herbes d'une pelouse, les allées d'un jardin). 2. ask. Denetim altına alıp sıkı bir biçimde taramak, arama tarama yapmak (Ratisser un terrain. La police a ratissé tout le quartier). 3. Ratisser qn: (Kumarda) -i ütmek, parasını almak (On l'a ratissé jusqu'au dernier centime). 4. Ratisser qch à qn: a) (Kumarda) Birinin -sini ütmek, almak (On lui a ratissé dix mille francs au pocker). b) Birinin -sini çalmak, aşırmak, araklamak (On lui a ratissé le portefeuille). ratites er. ç. hayb. Koşucukuşlar. raton er. 1. Sıçan yavrusu, küçük sıçan. 2. Küçük Amerika ayısı, ratonade, ratonnade diş. Avrupalıların, özellikle Fransızların kuzey Afrikalılara yaptıkları zulüm, rattachement er. Bağlama, katma; bağlanma, katılma (Le rattachement de la Savoie à la France). rattacher gçl. 1. Yeniden bağlamak (Rattacher un chien après l'avoir promené. Démêler, puis rattacher ses cheveux). 2. Rattacher qch à qch: a) Bir şeyi -e bağlamak, katmak (Rattacher un service à un ministère. Rattacher une province à un Etat), b) mec. Bir şeyi -e bağlamak, vermek, "atfetmek; aralarında bir ilgi kurmak (Rattacher un fait à une loi générale. Rattacher la magie à la religion). 3. Rattacher qn à qch: Birini yeniden -e

rattrapable bağlamak, ısındırmak (Rien ne le rattache plus à son pays d'origine). § Se rattacher à qch: 1. -e bağlanmak, bağlı olmak; -ile aralarında bir ilgi bulunmak ( Ces deux questions se rattachent l'une à l'autre). 2. Yeniden -e katılmak bağlanmak (L'Alsace-Lorraine s'est rattachée à la France). rattrapable s. Giderilebilir, "telafi edilebilir (Echec rattrapable). rattrapage er. 1. Yeniden yakalama, yeniden yakalanma. 2. Giderme, "telâfi. 3. Bütünleme (Examen de rattrapage: Bütünleme sınavı). rattraper gçl. 1. -i yeniden yakalamak (Rattraper un prisonnier évadé). 2. -i gidermek, ödünlemek, telâfi etmek (Rattraper une perte, le temps perdu). 3. -i düşmeden yakalamak, havada yakalamak (Le petit enfant serait tombé si sa mère ne l'avait rattrapé à temps. Rattraper ses lunettes, son stylo). 4. -e yetişmek, arkasından yetişip yakalamak (Rattraper une voiture et la doubler). S. (Ders bakımından) -e yetişmek (Cet élève fait tous ses efforts pour rattraper ses camarades). § Se rattraper: 1. Açığını kapatmak, yitirdiği parayı yeniden kazanmak (Après ses pertes d'hier, il s'est rattrapé). 2. Eksiklerini gidermek, açığını kapatmak (Il a pris du retard sur ses camarades, mais il va essayer de se rattraper pendant les vacances). 3. Yitirdiği zamanı kapatmak, gecikmişliğini gidermek. 4. Se rattraper à qch: -e sarılmak, tutunmak (5e rattraper à une branche). raturage er. (Yazıyı) Çizme, karalama, bozma, rature diş. (Yazıda) Çizik, karalanmış şey, karalama (Manuscrit chargé de ratures). raturer gçl. 1. (Eski) -i kazımak (Raturer le parchemin). 2. -i çizmek, karalamak, bozmak (Raturer un mot dans une phrase). 3 .gsz. Çizmek, bozmak, karalamalar yapmak (Ecrire sans raturer). raucité diş. (Seste) Boğukluk (Raucité d'une voix). rauque s. Boğuk (Parler d'une voix rauque). rauquementer. Boğuk ses (Le rauquement des lions qui bâillent). rauquergsz. 1. (Kaplan) Bağırmak, kükremek. 2. (Vapur) Düdük çalmak, ravage er. 1. (Eski) Yakıp yıkma, kırıp geçirme; soyup soğana çevirme (Les ravages d'une armée ennemie. Le ravage d'une région par des pillards). 2. Yıkım, "tahrip; "zarar ziyan (La tempête a fait des ravages dans la région). 3. Çöküntü, yıkıntı (L'alcoolisme fait de terribles ravages). § Faire des ravages dans les cœurs: Gönülleri çalmak, herkesi kendine aşık etmek, gönül avcısı olmak, ravagé,e s. 1. Yakılıp yıkılmış, harap olmuş (Un pays ravagé). 2. Çökmüş (Visage ravagé). 3. tkz.

1166

rave

Kaçık, deli (Il est complètement ravagé). ravager gçl. 1. Yıkmak, harap etmek; örene çevirmek (Les bombardements ont ravagé la ville). 2. -i yakıp yıkmak, kırıp geçirmek; soyup soğana çevirmek (Les ennemis ont ravagé une partie du pays). 3. -e zarar vermek (La grêle a ravagé les vignobles). 4. -i çöktürmek, yıkıma uğratmak, "mahvetmek (La maladie l'a ravagé). S. Etre ravagé: tkz. Biraz kaçık olmak, delimsek olmak. ravageur,euse s. 1. Mahveden (Les insectes ravageurs du blé). 2. mec. Yıkan, çöktüren, mahveden (Passion ravageuse). 3. ad. Kırıp geçiren, soyup soğana çeviren, talancı (Les ravageurs des cultures). ravalement er. 1. Raspalama, kirini pasını kazıma, temizleyip yenileştirme (Le ravalement d'un mur, d'un immeuble). 2. Sıvama, sıva vurma; sıva. 3. İnceltme, boyunu yada kalınlığını azaltma. 4. Budama. S. mec. Alçaltma, küçültme, gözden düşürme, değerden düşürme. § Faire un ravalement: hlk. Makyajını düzeltmek; bozulan pudra yada rujunu yeniden sürmek, ravaler gçl. 1. -i raspalamak, kirini pasını kazımak, temizleyip yenileştirmek (Ravaler un mur, une façade). 2. İnceltmek; boyunu yada kalınlığını azaltmak. 3. -i budamak, -in üst dallarını almak (Ravaler un arbre). 4. -i sıvamak, -e sıva vurmak, sıva çekmek. 5. -i küçük düşürmek, küçültmek, gözden düşürmek, değerden düşürmek (Ilravale la dignité de médecin). 6. Ravaler qch à: Bir şeyi -e düşürmek, indirmek (Certains philosophes ont tendance à ravaler l'homme au niveau de la brute). 7. -i yeniden yutmak (Ravaler sa salive). 8. mec. -i tutmak, engellemek, belli etmemek, dışa vurmamak (Ravalersa colère, sondégoût). § Faire ravaler ses paroles à qn: tkz. -e tükürdüğünü yalatmak. § Se ravaler: 1. Alçalmak, küçülmek, bayağılaşmak, saygınlığını yitirmek (Elle estime qu"elle se ravalerait en acceptant de faire ce travail de dactylographie). 2. Se ravaler à qch: -e düşmek, inmek, ölçüde küçülmek (Se ravaler à des actions honteuses. Il se ravale au rang de la bête). ravaleur er. Sıvacı. ravaudage er. 1. Üstünkörü onarma, üstünkörü onarılma; "meremetleme, onarım (Faire du ravaudage). 2. Kaba saba iş; baştan savma iş. ravauder gçl. 1. Üstünkörü onarmak (Ravauder des bas). 2. -e karşı yakışıksız sözler söylemek. 3. gsz. Hep aynı şeyleri söylemek yada yazmak. ravaudeur,euse ad. Onarım yapan, yama yapan, onarımcı, yamacı, rave diş. Bayırturpu.

ravenelle ravenelle diş. 1. Turpun bir adı. 2. Sarışebboy'un bir adı. ravi,es. 1. Çok hoşnut, hayran (Il avait un air ravi). 2. Ravi de qch, de f. qch: -e çok sevinmiş, -diğine çok sevinmiş, hayran kalmış (Je suis ravi de le connaître). ravier er. Boyu eninden artık çukur tabak, çerez tabağı. ravière diş. Bayırturpu tarlası. ravigotant,e s. Diriltip canlandıran, güç veren, dirilten (Un vin ravigotant). ravigote diş. Bir tür sirkeli sarımsaklı salça, ravigoter gçl. tkz. -i diriltip canlandırmak, -e güç kuvvet vermek (Une boisson l'a ravigoté). ravin er. 1. Küçük dar koyak, dar vadi (Torrent qui coule au fond d'un ravin). 2. Akarsu yarığı, akarsuların açtığı iz. 3. Çukur yol. ravine diş. 1. (Eski) Sel; küçük çay. 2. Sel yatağı, çay yatağı. ravinement er. 1. Sel sularının açtığı iz, derin yarık (Le sol, malgré ses ravinements, reste assez ferme). 2. Yarık yarık olma, yanklanma (Le ravinement affecte surtout les sols imperméables). raviner gçl. 1. -i yarık yarık yapmak; aşındırmak (Pluies, orages, ruisseaux qui ravinent une pente). 2. mec. -i kırış kırış yapmak (Raviner un visage). ravioli er. ç. İt. Ravioli, bir tür tatar böreği (Des ravioli à la sauce). ravir gçl. 1. Kapmak, kapıp kaçırmak, kaçırmak (L'aigle ravit sa proie. Ravir une femme). 2. -i hayran bırakmak, -in çok hoşuna gitmek (Cette musique a ravi tous ceux qui l'ont entendue). 3. Ravir qn à qn: Birini -in elinden almak, ahp götürmek (La mort leur a ravi leur fille). 4. Ravir qn, qch à qn: Birinin -sini kaçırmak (Ravir un enfant à ses parents). 5. Etre ravi de: -e çok memnun olmak (Je suis ravi de vous revoir). § A ravir: Çok güzel bir şekilde, hayran olunacak kadar (Cette femme chante à ravir. Elle est belle à ravir). raviser (se) gsz. Düşünce değiştirmek, düşüncesinden caymak (Il m'avait promis de m'aider, mais il s'est ravisé au dernier moment). ravissant,e s. Çok güzel, hayran olunacak (Elle est ravissante dans cette robe bleue. Un paysage ravissant). ravissement er. 1. Hayran kalma, kendinden geçme, hayranlık (Il est plongé dans le ravissement en écoutant la musique). 2. (Eski) Kaçırma, kapıp kaçırma (Le ravissement d'une jeune fille). ravisseur,euse ad. Adam kaçıran (Les ravisseurs exigent une forte rançon avant de rendre l'enfant à ses parents).

1167

rayon

ravitaillement er. 1, Azık ve gereçlerini sağlama; yiyecek ve silah gereksinimlerini karşılama (Ravitaillement d'Une armée, d'une ville). 2. Yiyecek (Nous avons du ravitaillement pour une semaine). § Aller au ravitaillement: Günlük geçimini sağlamaya çıkmak; yiyecek içecek almaya gitmek, ravitailler gçl. 1. -in azık ve gereçlerini sağlamak; yiyecek ve silah gereksinimlerini karşılamak (Ravitailler une armée, une ville). 2. -in geçimini sağlamak, -i geçindirmek (ila fait de nombreux efforts pour ravitailler sa famille). 3, (Taşıtlarda) Yakıt vermek, yakıt ikmali yapmak (Ravitailler un véhicule, un avion en vol). § Se ravitailler: 1. Yiyecek ve içeceğini sağlamak; gereç ve azık gereksinimini karşılamak (Les habitants de ce village doivent faire plusieurs kilomètres pour se ravitailler. Armée, flotte qui se ravitaille). 2. Yakıt almak, yakıt ikmali yapmak (Avion qui se ravitaille). ravitailleur s. ve er. Gereç, yakıt yada azık ikmali yapan (Navire ravitailleur. Ravitailleur de sousmarin). raviver gçl. 1. Canlandırmak, daha şiddetlendirmek (Raviver le feu, la flamme). 2. Temizleyip parlatmak, yeniden canlılık vermek (Raviver des couleurs). 3. Deşmek, yeniden uyandırmak, tazelemek (Raviver une douleur ancienne, un vieux souvenir). ravoir gçl. (Yalnız eylemlik halinde kullanılır) Yeniden elde etmek, yeniden almak (Les enfants veulent ravoir ce qu'ils ont donné). rayage,rayement er. 1. Çizme, çizip çıkarma (Le rayage d'un nom dans une liste). 2. Yiv açma, yivleme (Rayage du canon d'une arme à feu). rayé,e s. 1. Çizgili, çubuklu, yollu (Pantalon rayé, papier rayé). 2. Yivli (Canon rayé, fusil rayé). rayer gçl. 1. -e çizgi çizmek (Rayer un papier avec un crayon et une règle). 2. -i çizmek, -de çizik açmak (Rayer un mur en transportant un meuble). 3. -i çizmek, karalamak (Rayer un mot dans une phrase). 4. -de yiv açmak (Rayer un canon). 5. Rayer qn, qch de qch: Birini, bir şeyi -den çizmek, atmak, silmek, çizip çıkarmak (Rayer un électeur décédé d'une liste électorale. Rayer un mauvais souvenir de sa mémoire). § Rayer qn de son cahier: -i defterinden silmek, artık dost olarak tanımamak. ray-grass er. bitb. İng. Çim (Ray-grass anglais: İngiliz çimi. Ray-grass italien: İtalyan çimi). rayon er. 1. lşm(Unrayondesoleil, delune). 2 .mec. Parıltı; pırıltı (Dans son désarroi, il aperçut un rayon d'espoir). 3. mat. Yarıçap (Lerayonestégal

rayonnage à la moitié du diamètre). 4. Raf fPrenez ce livre qui est au deuxième rayon). S. (Mağazalarda) Bölüm (Le rayon de l'alimentation, de la parfumerie). 6. Evlek (Un rayon de pois. Semer, planter en rayons). 7. (Tekerleklerde) Parmak (Les rayons d'une roue de charrette, d'une roue de bicyclette). 8. Bal peteği (Les rayons d'une ruche). 9. ç. Işık (Les rayons du soleil, d'un phare). § Rayon d'action: 1. Bir uçak yada geminin yakıt ikmali yapmadan gidebileceği uzaklık. 2. mec. Etkinlik alanı (Cette entreprise a étendu son rayon d'action). rayonnage er. 1. (Tarlada) Evlek açma, evlekleme. 2.Raflar;raf düzeni (Placer un rayonnage dans un vestibule). rayonnant,e s. 1. Parıl parıl; pırıl pın, ışıl ışıl (Un soleil rayonnant). 2. Yıldızsı, yıldız biçiminde (Des fleurs rayonnantes). 3. mec. Çok parlak, ışıl ışıl (Une beauté rayonnante). 4. Rayonnant de qch: -saçan, dolu (Un enfant rayonnant de santé. Un visage rayonnant de joie, de satisfaction). rayonne diş. Yapay ipek, "sun'i ipek (Rideaux en rayonne). rayonnement er. 1. Işık (Le rayonnement des cierges). 2. Işıldama,parıldama (Lerayonnement des astres). 3. mec. Parıltı (Le rayonnement de la joie illuminait son visage). 4. mec. Parlama, yükselme (Rayonnement d'une œuvre, d'un pays, d'une civilisation). S. fiz. Işıma, rayonner gsz. 1. Işıldamak, parıl parıl parlamak (Le soleil rayonne sur la mer). 2. Işınımlanmak, ışın ışın yaydmak (Chaleur qui rayonne). 3. mec. Parlamak, ışık saçmak, yayilmak (Civilisation, culture qui rayonne dans le monde). 4. Bir noktadan çevreye yaydmak (Douleur qui rayonne. Service de cars qui rayonne autour d'une ville). 5 Rayonner de: a) -den çevreye yayilmak ( Une foule d'avenues rayonnaient de la Résidence comme une étoile), b) -den parlamak, ışıldamak, ışd ışıl olmak -1er açmak (Un visage qui rayonne de joie, de bonheur). 6. gçl. -e raflar koymak, raf düzeni yerleştirmek (J'ai fait rayonner ma chambre pour y ranger mes livres). rayure diş. 1. Çizgi, çizgi düzeni, çubuk, yol (Rayures sur le pelage d'un animal. Une étoffe à rayures). 2. Çizik, çizinti (Faire des rayures sur un meuble). 3. Yiv (Rayures du canon d'un fusil). raz,ras er. (Denizin dar bir yerinde) Hızk akıntı, raz de marée, raz-de-marée er. 1. coğr. Deprem dalgalaması; deniz baskım. 2. mec. Büyük çalkantı, düzeni altüst eden karışıklık (Les razde-marée emportant toutes les valeurs de la société).

1168

réactivité

razzia diş. ar. 1. Çapul, talan. 2. Baskın; baskınla y ada zorla alma (Les voleurs ontfait une razzia sur la basse-cour). § Faire une razzia: argo. Yüklü bir para vurmak; iyi bir vurgun vurmak, razzier gçl. 1. -de çapul yapmak, -i talan etmek, baskın yapıp soymak (Razzier un village). 2. -i baskınla çalıp götürmek (Razzier le bétail). ré er. müz. Re; re sesi, re notası, réabonnement er. Yeniden abone etme; yeniden abone olma; abone yenilemesi, réabonner gçl. Yeniden abone etmek; abone yenilemek. § Se réabonner: 1. Yeniden abone olmak; abonesini yeniletmek. 2. Se réabonner à qch: -e abonesini yeniletmek, -e yeniden abone olmak (5e réabonner à une revue). réabsorber gçl. Yeniden emmek, içine çekmek; yeniden soğurmak. réabsorption diş. Yeniden emme, içine çekme; yeniden soğurma, réaccoutumer,raccoutumer gçl. Bırakılmış olan bir şeye yeniden alıştırmak. § Se réaccoutumer à qch: -e yeniden alışmak; yeniden ısınmak (5e réaccoutumer à son travail au retour des vacances). réacteur er. Reaktör (Réacteur d'un avion. Un réacteur atomique). réactif, ive s. 1. Tepkili, tepki yapan, *tepkin (Force réactive). 2. er. kim. Ayıraç, "miyar (La teinture bleue de tournesol est un réactif des acides). réaction diş. 1. Tepki (Moteur à réaction, avion à réaction. La réaction de l'organisme contre les microbes). 2. Tutum, davranış, tepki (La réaction du public à une propagande. Les réactions propres à un individu). 3. Gericilik (Parti de réaction. Combattre les menées de la réaction). 4. fiz. kim. Tepkime. réactionnaire s. ve ad. Gerici (Opinions réactionnaires. Un parti réactionnaire, un gouvernement réactionnaire. Discuter avec un vieux réactionnaire). réactionnel,le s. Tepkisel. réactivation diş. 1. Yeniden canlandırmak, diriltmek (Réactivation d'une alliance). 2. hek. Yeniden ortaya çıkma, yeniden görünme; yeniden etkili duruma getirme, yemden etkili duruma gelme (Réactivation d'une maladie. Réactivation d'un sérum). réactiver gçl. 1. Yeniden etkinleştirmek; yeniden etkili hale getirmek. 2. Yeniden canlandırmak, diriltmek. réactivité diş. i. fiz. Tepkinlik. 2. ruhb. Tepkisellik, tepki gösterebilme yeteneği. t

réadaptation

1169

réadaptation diş. Yeniden uyma, yeniden uydurma; yeniden alışma, yeniden alıştırma; yemden uyarlama, yeniden uyarlanma (Réadaptation d'un soldat à la vie civile. Réadaptation d'un infirme à la vie normale). réadapter gçl. 1. Yeniden alıştırmak, uydurmak, uyarlamak. 2. Réadapter qn à qch: Birini yeniden -e alıştırmak, uydurmak, uyarlamak (Réadapter un convalescent à sa vie professionnelle). réadmettre gçl. Yeniden kabul etmek, réadmission diş. Yeniden kabul (Réadmission d'un sociétaire exclu). réaffirmer gçl. -i yeniden ileri sürmek, -de yine ısrar etmek (Il a réaffirmé ses intentions dans sa dernière conférence de presse). réagir gçl. 1. kim. Tepkimek (Corps inerte qui ne réagit pas). 2. Réagir à qch: -karşısında bir davranış göstermek, davranışta bulunmak (Réagir d'une certaine manière à des compliments, à des menaces, à des reproches). 3. Réagir contre: -e karşı tepki göstermek; -e karşı savaşmak (Organisme qui réagit contre les microbes, contre une maladie infectieuse. Réagir contre le despotisme d'un gouvernement, contre les abus). 4. Réagir sur: -e etki yapmak, -i etkilemek, -de etkisini göstermek (Les troubles de conscience réagissent tout naturellement sur l'organisme. La mode agit sur les hommes et les hommes réagissent surla mode). réal er.; réale diş. Riyal. réale diş. den. Riyala, amiral yada hükümdar gemisi (Galère réale da denir), réalgar er. kim. Doğal arsenik sülfürü, réalisable s. 1. Paraya çevrilebilir (Une fortune entièrement réalisable). 2. Gerçekleştirilebilir, gerçekleşebilir (Un projet réalisable). réalisateur, trices. vead. 1. Yapıcı,gerçekleştirici, uygulayıcı (Un esprit réalisateur. Il a les qualités d'un grand réalisateur). 2. ad. (Sinemacılıkta) Yönetmen, filim yönetmeni, réalisation diş. 1. Gerçekleştirme, gerçekleşme; uygulama, uygulanma; yapma, yapılma (La réalisation d'un projet, d'un plan. Réalisation d'un contrat). 2. Yapılmış olan şey, gerçekleştirilmiş olan şey; "icraat (Les réalisations de l'industrie d'unpays. Les réalisations d'un gouvernement). 3. Paraya çevirme (Réalisation de l'actif d'une société commerciale). 4. (Sinemacılıkta) Yönetim, réaliser gçl. 1. Gerçekleştirmek, uygulamak, yapmak (Réaliser un projet, un plan, un idéal. Réaliser un contrat, un film, un achat, une vente). 2. Yapmak, sağlamak (Réaliser des bénéfices, des économies). 3. -i anlamak, kavramak (Réaliserla î

réarranger

situation). 4. -i paraya çevirmek (Réaliser une fortune, un bien, une propriété). § Se réaliser: 1. Gerçekleşmek (Ses prévisions se sont réalisées). 2. Kendini anlamak, kişiliği oturmak (ilse réalise de plus en plus). réalisme er. fels. 1. Gerçekçilik (L'antique conflit du réalisme et de l'idéalisme). 2. (Sanatta) Gerçekçilik; gerçekçilik akımı yada anlayışı (Le réalisme de Flaubert, d'un récit). réalistes, vead. Gerçekçi (La conception réaliste de la matière. Un auteur réaliste, un peintre réaliste. Littérature réaliste. Le réaliste méprise l'utopiste). réalistement bel. Gerçekçi olarak; gerçekçilikle, réalité 1 .fels. Gerçeklik (La réalité d'un fait, du monde extérieur). 2. Gerçek (Les réalités de tous les jours). § En réalité: Gerçekte; aslında (Ainsi, l'armée obéit en apparence, mais en réalité gouverne). Prendre ses désirs pour des réalités: Düşlerini gerçek sanmak, düşler içinde yüzmek, réanimateur, trice ad. X.hek. Yeniden canlandırıcı; yeniden eski canlılığına kavuşturma uzmam. 2. er. Yapay solunum aygıtı, "suni teneffüs cihazı, réanimation diş. Yeniden canlandırma, diriltme (Réanimation d'un asphyxié). réanimer gçl. 1. Yeniden canlandırmak, diriltmek. 2. mec. Yeni bir canlılık vermek, canlandırmak (Réanimer une région en déclin). réapparaître gsz. Yeniden görünmek, yeniden ortaya çıkmak, réapparition diş. Yeniden görünme, yeniden ortaya çıkma (Réapparition du soleil après une éclipse). réapprovisionnement er. Erzak yada gereç gereksinimlerini sağlama; yeniden ikmal yapma, réapprovisionner gçl. Azık yada gereçlerini yeniden vermek, tazelemek (Réapprovisionner un magasin). § Se réapprovisinner: (Azık yada gereç bakımından) Eksiklerini tamamlamak; mağazasına yeniden mal doldurmak (Un marchand qui vient de se réapprovisionner). réargenter gçl. Yeniden gümüş kaplamak (Donner des couverts à réargenter). § Se réargenter: tkz. Yeniden paralanmak, para sahibi olmak, réarmement er. Silahlanma; silahlandırma (Réarmement moral. Réarmement d'une troupe). réarmer gçl. 1. Yeniden silahlandırmak (Réarmer une troupe). 2. Yeniden doldurmak, mermi koymak (Réarmer un fusil, un pistolet). 3. gsz. Yeniden silahlanmak (Devant cette reprise de l'action révolutionnaire, l'Europe réarme). réarrangement er. Yeniden düzeltme, düzenleme, yeni bir çeki düzen verme, réarranger gçl. Yeniden düzeltmek, yeni bir çeki

réassortir

1170

düzen vermek (Réarranger sa coiffure). réassortir, rassortir gçl. 1. Yeniden tamamlamak, eksik olanlarının yerine yenisini alıp koymak (Réassortir son service de porcelaine). 2. Piyasada yeniden bulmak (Il avait peur de ne pas pouvoir réassortir le tissu). réassurance diş. 1. İkili yöntem, "muzaaf usul. 2. Yineli güvence, "mükerrer sigorta, réassurer gçl. Yineli güvenceye bağlamak, "mükerrer sigorta yaptırmak, rebaisserez. Yeniden inmek, düşmek (Les prix ont remonté puis rebaissé). rebaptiser gçl. 1. İkinci kez vaftiz etmek. 2. İkinci kez ad koymak, yeni bir ad vermek (Rebaptiser une rue). rébarbatif, ive i . 1. Ters, kaba, itici, ürkütücü (Un visage rébarbatif). 2. Güç ve cansıkıcı (Un sujet de devoir rébarbatif). rebâtir gçl. Yeniden kurmak, yeniden yapmak (Rebâtir une maison). rebattre gçl. 1. -i yeniden dövmek; yeniden karmak (Rebattre un tapis. Rebattre les cartes). 2. Üzerinden bir daha geçmek. 3. Yineleyip durmak, bıktırıp usandırıncaya dek yinelemek. § Rebattre les oreilles à qn de qch: Bir şeyi -e durmadan yinelemek, söyleye söyleye bıktırmak (Il nous rebat les oreilles de sa mauvaise santé). rebattu,e s. Çok yinelenmiş, çok söylenmiş, çiğnenmiş sakız ; bayağı (Un sujet rebattu). § Avoir les oreilles rebattues de qch: -i çok duymak, çok dinlemiş olmak, dinlemekten gına getirmek (J'ai les oreilles rebattues de ces histoires-là). rebelles, vead. 1. Başkaldıran,ayaklanan,isyancı, "asi (Troupes rebelles. Négocier avec les rebelles). 2. Direnen, bir türlü geçmeyen (Une maladie rebelle. Fièvre rebelle, tumeur rebelle). 3. Sert (Les deux amis mastiquaient une entrecôte rebelle). 4. Fırça gibi, bir türlü yatmayan, sert (Des cheveux rebelles). S. Rebelle à: a) -e karşı ayaklanan, başkaldıran, isyan eden (Des sujets rebelles à leur souverain), b) -e uymayan, karşı koyan; -e karşı direnen (Un enfant rebelle à la discipline. Organisme rebelle à certains remèdes). c) -e karşı hiç yeteneği olmayan, -i bir türlü öğrenemeyen, anlayamayan (Une personne rebelle aux mathématiques, à la musique). rebeller(se)gvz. 1. Karşı koymak; itirazetmek (Elle n 'osait même pas se rebeller). 2. Se rebeller contre: -e karşı ayaklanmak, başkaldırmak, isyan etmek (Se rebeller contre le gouvernement, contre les lois). rébellion diş. 1. Ayaklanma, başkaldırma, başkaldırı, "isyan (La rébellion éclata dans le

rebroussement

pays). 2. Ayaklananlar, "asiler (Négocier avec la rébellion). rebiffer (se) gsz. tkz. Sertçe itiraz etmek; karşı gelmek, karşı koymak (Cet enfant se rebiffe quand on lui demande le moindre service. Se rebiffer contre une proposition). rebiquer gsz. tkz. Yukarı kıvrılmak (Les pointes de son col rebiquent. Ses souliers rebiquent du bout). reboisement er. 1. Yeniden ağaçlandırma (Reboisement d'un terrain). 2. Ağaçlandırma, orman haline getirme (Reboisement d'une région nue). reboiser gçl. 1. Yeniden ağaçlandırmak (Reboiser un terrain). 2. Ağaçlandırmak, orman haline getirmek (Reboiser les pentes d'une montagne). rebond er. 1. Zıplama, zıplayış. 2. Geriye sıçrama, sıçrayış (Le rebond d'un ballon). rebondi,es. tkz. Dolgun,şişkin, tombul (Lacroupe rebondie d'un cheval. Visage rebondi, joues rebondies). rebondir gsz. 1. Zıplamak; sıçramak, sekmek (Ballon qui rebondit sur le sol). 2. mec. Yeniden ortaya çıkmak, yeniden alevlenmek, depreşmek (Faire rebondir un procès). rebondissement er. 1. Zıplama; sıçrama (Le rebondissement d'une balle). 2. Yeniden ortaya çıkma, alevlenme, depreşme (Lerebondissement d'une affaire, d'une crise internationale). rebord er. 1. Pervaz (Les rebords d'une fenêtre). 2. (Çukurluğu olan şeylerde) Kenar (Les rebords d'un vêtement). reboucher gçl. 1. Yeniden tıkamak, yeniden kapamak (Rebouchez soigneusement le flacon après usage). 2. Doldurmak, tıkamak (Reboucher un trou). rebours er. 1. (Kumaşın) Ters yüzü (Le rebours d'une étoffe). 2. Ters, karşıt. § A rebours: s. 1. Ters, hırçın, huysuz (Un esprit à rebours). 2. bel. Tersine, tüylerin tersine, ters yönde; gerisin geri; geriye doğru (Brosser un velours à rebours. Caresser un animal à rebours. Tourner les pages à rebours. Compter à rebours. Comprendre à rebours). 3. A rebours de, au rebours de: ilg. -in tersine, -e aykın olarak (Aller à rebours de l'évolution générale). rebouter gçl. (Kırık, çıkık vb.) Yerine takmak (Rebouter les jambes et les bras cassés). rebouteux, rebouteur, euse ad. tkz. Çıkıkçı, kırıkçı, reboutonner gçl. Yeniden düğmelemek, iliklemek (Reboutonnersa veste). rebroussement er. (Tüyler için) Tersine kaldırma, tersine kalkma; tersine yatırma, tersine yatma (Le rebroussement des poils d'une fourrure).

rebrousse-poil rebrousse-poil(à) bel. 1. Tüyün tersine, ters yönde (Il caressait la fourrure à rebrousse-poil). 2. tkz. Ters taraftan, alışılmışın tersine, aykırı yönden (Prendre quelqu'un à rebrousse-poil). rebrousser gçl. Tersine kaldırmak (Rebrousser les poils d'un tapis, d'une fourrure. Le vent lui rebroussait les cheveux) § Rebrousser chemin: Geri dönmek, yarı yoldan dönmek (Ne pouvant pas, il dut rebrousser ehemin). rebuffade diş. Tersleme, azarlama, azar; paylama; papara (Recevoir, essuyer une rebuffade). rébus [Rebys] er. 1. Bulmaca (Composer des rébus. Deviner, déchiffrer un rébus). 2. mec. Bilmece, anlaşılması yada çözülmesi güç şey (Certains passages de votre lettre sont de vrais rébus). rebut er. 1, Döküntü, kalıntı, ıskarta; elde kalan mal, kötü mal (Les meubles de rebut. Ceci semble le rebut d'un rapide tirage). 2. Adresi bulunamayan mektup, elde kalan mektup (Détruire les rebuts). 3. mec. En kötü, döküntü, dışkı, kalıntı (Le rebut de la société, du genre humain). § Mettre, jeter qch au rebut: -i ıskartaya çıkarmak. Vendre qch au rebut: -i ıskarta fiyatına satmak, çok düşük fiyatla satmak, rebutant,e s. 1. Yıldırıcı; bıktırıcı, usandırıcı (Un travail rebutant). 2. Sevimsiz, tiksindirici, itici (Un visage rebutant). rebuter gçl. 1. Yddırmak, bıktırmak, usandırmak, usanç vermek (Ce travail me rebute). 2. -i tiksindirmek, tiksinti vermek; -in hoşuna gitmemek (5a figure me rebute). § Se rebuter: Yılmak, bıkmak, usanmak, usanç getirmek (II finira par se rebuter). recacheter gçl. Yeniden mühürlemek, recalage er. 1. Sımfta kalma; sınavda başarı gösterememe. 2. tekn. Yeniden ayarlama, yeniden düzenleme (Recalage d'un compteur à zéro). récalcitrant,e s. 1. Huysuz, dikkafalı, harın (Un cheval récalcitrant. Un caractère récalcitrant). 2. Récalcitrant à: -e karşı koyan, uymayan, boyun eğmeyen, kabul etmeyen (Le patron se montre récalcitrant à toute demande d'augmentation des salaires). 3. ad. Baş eğmeyen, huysuzluk eden, başkaldıran (Punir les récalcitrants). recalé,e s. ve ad. Sınıfta kalan; sınavda başarı gösteremeyen (Les recalés du baccalauréat. Il est recalé). recaler gçl. Sımfta bırakmak; sınavda başarısız saymak (S'il ne travaille pas, je le recalerai à l'examen). récapitulatif, ive s. Özetleyici (Tableau récapitulatif).

1171

receper

récapitulation diş. Özet (Faire la récapitulation d'une conférence, de sa vie entière). récapituler gçl. Özetlemek (Récapituler un discours, une conférence). recarreler gçl. 1. Yeniden döşeme yapmak (Recarreler une salle de bains). 2. (Eski ayakkabıları) Onarmak, recaser gçl. (Eski işine, yada başka bir işe) Yeniden yerleştirmek, recauser gsz. 1. Yeniden konuşmak. 2. Recauser de: -den yeniden sözetmek, -konusunda yine konuşmak (On recausera de ce problème). recéder gçl. 1. Geri vermek. 2. (Kendi için aldığı bir şeyi başkasına) Çevirmek, yeniden satmak, recel er. 1. Saklama, gizleme (Le recel d'objets qu'on sait avoir été volés constitue une complicité de vol). 2. Yataklık etme, yataklık (Recel de malfaiteur). receler, recéler gçl. 1. Gizli tutmak, saklamak (Receler un secret). 2. İçinde taşımak, kapsamak, içermek (Cela recèle un mystère. Cet ouvrage recèle des beautés). 3. mec. Barındırmak, içinde tutmak, yer vermek (L'Italie recèle les révolutionnaires dignes de ce nom). 4. -e yataklık etmek; -i saklamak (Receler un malfaiteur, un espion. Receler des objets volés). S. gsz. (Av hayvanları için) Saklanmak, ininden çıkmamak, yuvasında saklanmak (Le cerf recèle). receleur, euse ad. Yataklık eden; yatak (Le receleur d'un vol. Elle a été condamnée comme receleuse). récemment bel. Az önceleri, şu yakınlarda, son yıllarda, son günlerde (lia été nommé récemment à ce poste). recensement er. Sayım (Faire le recensement des livres d'une bibliothèque. En France, le recensement de la population se fait tous les six ans). recenser gçl. -in sayımını yapmak (Recenser les habitants d'une région). recenseur er. 1. Sayım yapan, sayım memuru, sayımcı. 2. (Eski) Oyları sayan kimse, oy sayımcısı. recension diş. 1. Eski bir yayının elyazmalarıyla karşılaştırılması. 2. Eleştirmeli ve açıklamalı yayın. 3. Ayrıntılı ve eleştirel inceleme. récent,e s. (Zaman bakımından) Yeni, son; son zamanlardaki, son günlerdeki (Evénements récents. Une nouvelle toute récente). recepage, recépage er. Budama, kısaltma, kesme (Recépage de la vigne, de jeunes arbres). receper, recéper gçl. 1. Kökten budamak, dibinden kesmek (Recéper une plante). 2. Kısaltmak (Receper un pieux, un pilotis).

récépissé récépissé er. Alındı, "makbuz (Avez-vous gardé les récépissés des mandats?). réceptacle er. 1. Toplanma yeri; birikme yeri (Cet hôtel est le réceptacle de la pègre du quartier. Ce lac est le réceptacle de plusieurs rivières). 2. bitb. Çiçeklik. récepteur er. Almaç, alıcı, "reseptör (Récepteur de radio, récepteur téléphonique, récepteur de télégraphe). récepteur,trice s. Aha (Antenne réceptrice. Organe récepteur). réceptif, ive s. 1. İzlenim alabilir (Les capacités proprement réceptives des organes sensitifs). 2. Réceptif à: -i alabilir, -i almaya elverişli (L'enfant est particulièrement réceptif à la suggestion). réception diş. 1. Alma (Réception d'une lettre, d'un paquet). 2. Karşılama (Réception d'un client d'hôtel, d'un solliciteur qui demande audience). 3. Şölen, "törençağn, resmi ziyafet (Donner une réception, une grande réception). 4. Kabul töreni (Discours de réception. Les réceptions de l'Académie française sont des solennités très courues). S. (Otel yada dairelerde) İlk karşılama yeri, "resepsiyon (Adressez-vous à la réception. Réception d'un hôtel). 6. Konuklama, konuk kabul etme, kabul (Le mardi est mon jour de réception). 7. Kabul etme, kabul edilme; alma, alınma (Réception d'un sociétaire au Jockey Club). 8. Teslim alma (Procès-verbal de réception). 9. (Sporda) Atlamadan sonra yere düşüş biçimi. 10. Alma, algılama (Réception des sons, de la lumière). § Accuser réception de qch: -in alındığını bildirmek. Faire une bonne, une mauvaise réception à qn: Birini iyi karşılamak, kötü karşılamak, réceptionnaire ad. 1. (Bir şeyi) Teslim alıcı; adına gönderilen. 2. (Otel gibi yerlerde) Karşılama görevlisi, karşılayıcı, resepsiyon şefi. réceptionner gçl. Teslim almak, teslim aldığını bildirmek (Réceptionner des marchandises). réceptionniste ad. "Resepsiyoncu, resepsiyonda çalışan kişi. réceptivité diş. 1. Alırlık, alıcılık, alma anıklığı (Réceptivité d'un organe. La réceptivité à certaines maladies fait partie des caractères raciaux). 2. (Bir almacın) Dalga alırlığı, recerclage er. Yeniden çember geçirme, yeniden çemberleme, recercler gçl. Yeniden çemberlemek, yeniden çember geçirmek (Recercler un tonneau). récessif, ive s. 1. coğr. Çekilgen. 2. biy. Çekinik; yavruya geçen ve onda kendini belli etmeden gizli olarak kalan (Gène récessif).

1172

recevoir

récession diş. 1. Gerileme, geri çekilme, azalma. 2. (Piyasada, yatırımlarda) Durgunluk (La récession n'est pas la crise, elle est quelquefois le début d'une crise). récessivité diş. Çekiniklik, kendini belli etmeden gizli olarak kalma (Les phénomènes d'atavisme sont liés la récessivité). recette diş. 1. Gelir (La recette journalière d'un théâtre. Recette nette, recette brute. Recettes et dépenses d'un budget). 2. Alacak toplama bürosu, "para tahsil bürosu (Recettes des finances, des contributions indirectes). 3. Yemek reçetesi (Faire des biscuits selon la recette d'une tante). 4. Reçete, ilaç reçetesi (Recettes d'une pharmacopée, du codex). 5. Yol, usul, çare (Une recette de bonheur. Une recette infaillible pour réussir). § Livre de recettes: Yemek kitabı. Recette de bonne femme: Kocakarı ilacı. Faire recette: (Tiyatro, sergi, yada bir oyun için) Çok başardı olmak. Faire la recette de: -toplamak (Faire la recette des contributions). Porter qch en recette: -i gelir kaydetmek. recevabilité diş. Kabul edilebilirlik (Recevabilité d'une excuse). recevable s. Kabul edilebilir (Une excuse recevable). receveur,euse ad. 1. Tahsildar (Receveur des contributions, receveur municipal. Receveur des postes). 2. (Taşıtlarda) Biletçi (Receveur d'autobus). 3. (Başkasından kan yada organ) Alan, alıcı. recevoir gçl. 1. Almak (Recevoir une lettre, uncolis. Recevoir un cadeau. Recevoir un ordre, une mission. Recevoir de l'argent. Recevoir une bonne nouvelle). 2. Kabul etmek, almak (Il a reçu de nombreux réfugiés chez lui pendant la guerre). 3. mec. Yemek; görmek; uğramak (Recevoir des injures, la pluie, une gifle, un affront). 4. -e uğramak; -görmek (Le projet a reçu de nombreuses modifications). S. Karşılamak (Ils ont reçu nos propositions très froidement). 6. Konuk kabul etmek; görüşmeci kabul etmek (Cette famille ne reçoit que les vendredis. La directrice du lycée reçoit trois jours par semaine). 7. Recevoir qch de: -den...almak (Recevoir une nouvelle de sa famille. Recevoir une lettre de son ami). 8. Recevoir qch pour: Bir şeyi ...olarak kabul etmek, düşünmek (Il reçoit tout pour vrai). 9. Recevoir qn à qch: a) Birini -e almak, kabul etmek (Recevoir quelqu'un à sa table), b) Birini -de başarılı saymak (lia été reçu à l'examen, au baccalauréat). § Se recevoir: 1. Birbirine gidip gelmek, görüşmek (Ils se reçoivent beaucoup). 2.

réchampir

1173

(Sporda, atlamadan sonra) Yere düşmek (Sauteur qui se reçoit sur la jambe droite). réchampir gçl. (Resimde) Biçimleri zeminden ayrılmış gibi göstermek; bu yolla süslemek (Réchampir les murs). rechange er. De rechange: Yedek, değişmelik, değişimlik (Roue de rechange. Pièces de rechange: Yedek parça). rechanger gçl. Bir daha değiştirmek, yeniden değiştirmek (Rechanger la roue). rechanter gçl. Bir kez daha çığırmak, söylemek (Rechanter une mélodie). réchappé,e ad. Kurtulan, kurtulmuş, sağ kalan (Les réchappés d'un naufrage). réchapper gsz. Réchapper à qch, de qch: -den kurtulmak, sağ çıkmak, paçayı sıyırmak, yakayı kurtarmak (Réchapper à un accident, à une maladie. Réchapper d'une crise, d'un danger). recharge diş. 1. Yeniden doldurma (Mettre un accumulateur en recharge). 2. (Dolmakalem, silah gibi şeylerde, tükenince) Değiştirilen tüb, fişek gibi şeyler (Recharge de stylo). rechargeable s. Yeniden doldurulabilir (Briquet rechargeable, stylo rechargeable). rechargement er. (Yol için) Düzeyim yükseltmek üzere çakıl döşeme (Rechargement d'une route). recharger gçl. 1. Yeniden yüklemek (Recharger un camion). 2. Yeniden doldurmak (Recharger son fusil, un poêle, un stylo). 3. Yeniden çakıl döşemek (Recharger une route, une voie de chemin de fer). rechasser gçl. 1. Yeniden kovmak, dışarı atmak. 2. gsz. Yeniden ava gitmek, réchaud er. 1. (Mutfak gereci) Ocak (Réchaud à gaz, à alcool. Réchaud électrique). 2. Mangal. 3. (Bahçıvanlıkta) (Toprağı ısıtmakta kullanılan) Sıkıştırılmış sıcak gübre, taze gübre, réchauffage er. 1. Yeniden ısıtma. 2. (Bahçecilikte) Taze gübreyle yada mangal yakarak ısıtma (Réchauffage des vergers). réchauffé,e s. 1. Yeniden ısıtılmış (Un plat réchauffé). 2. mec. Temcit pilavı gibi ikide bir ortaya atılan; artık kabak tadı veren (Une vieille querelle réchauffée. Une plaisanterie réchauffée). 3. er. Yeni gibi ortaya sürülen bayat şey; kabak" tadı veren şey (Ça sent le réchauffé. C'est du réchauffé) réchauffement er. Yeniden ısınma (Le réchauffement de l'atmosphère). réchauffer gçl. 1. (Soğumuş bir şeyi) Isıtmak, yeniden ısıtmak (Réchauffer un potage, un ragoût. Réchauffer ses mains devant le feu). 2. mec. Canlandırmak, kızıştırmak, yeniden

rechute diriltmek (Réchauffer le courage des soldats, le zèle des fidèles). § Réchauffer un serpent dans son sein: Koynunda yılan beslemek, rechaussement er. Dibini topraklama, dibine toprak koyma (Rechaussement d'un arbre). rechausser gçl. 1. Ayakkabısını yeniden giydirmek (Rechausser un enfant). 2. (At vb.) Yeniden nallamak, düşen nalların yerine yenilerini çakmak (Rechausser un cheval). 3. (Araba) Yeni lastikler, tekerlekler takmak (Rechausser une voiture). 4. (Ağaç) Dibine toprak koymak (Rechausser un arbre, un arbrisseau). 5. (Duvar) Dibini pekiştirmek (Rechausser un mur). § Se rechausser: Ayakkabılarını yeniden giymek, rêche î. 1. Kekre (Une prune rêche, une poire rêche). 2. Sert (Une étoffe rêche). 3. mec. Sert, hırçın, dikkafah (Je le trouve un peu rêche). recherche diş. 1. Arama (La recherche d'un objet perdu). 2. Araştırma (Faire des recherches scientifiques. Centre national de la recherche scientifique). 3. (Bir şeyi elde etmek için) Ardından koşma, arkasına düşme (La recherche du bonheur, de la gloire). 4. Özen (Elle met de la recherche dans sa coiffure. Un style sans recherche). 5. Yapmacık, yapaylık (Ses oeuvres sont d'une recherche insupportable). § A la recherche de: -in ardından, arkasından (A la recherche du bonheur). recherché,e s - 1. Az bulunur (Un tableau, un livre très recherché). 2. Aranılan; görüşülüp konuşulmak istenen (Un artiste recherché, une femme recherchée). 3. Özenli, özen gösterilmiş, özenle yapılmış (Une toilette recherchée. Une arme d'un travail recherché). 4. Yapmacıklı, özentili (Un style recherché. Une pensée fausse et recherchée). rechercher gçl. 1. (Bulmak için) Aramak (Rechercher un objet égaré, une lettre dans ses archives). 2. Araştırmak (Rechercher les causes et effets d'un phénomène). 3. Ardından koşmak, ardında olmak, elde etmeye çalışmak (Rechercher le bonheur). 4. Rechercher qn: -ile görüşüp konuşmak istemek (C'est un homme intelligent et aimable que tout le monde recherche). rechigné,es. tkz. Asık suratlı (Une enfance solitaire et rechignée). rechigner gsz. 1. Surat asmak, suratım ekşitmek, homurdamp surat etmek (Il obéit, mais c'est toujours en rechignant). 2. Rechigner à qch, à f.qch: -e surat etmek, -meye surat ekşitmek (Rechigner à une besogne, à une proposition. Rechigner à travailler). rechute diş. 1. (Hastalık) Depreşme, nüks (Il était

rechuter guéri, mais il vient d'avoir une rechute qui semble due à une imprudence). 2. Bir hatayı yeniden işleme, bir kötülüğe yeniden dönme (Les fréquentes rechutes mènent à l'endurcissement). rechuter gsz. Hastalığı depreşmek, "nüksetmek, yeniden hasta olmak (Si vous ne prenez pas de précaution, vous rechuterez). récidivant,e s. Depreşen, yeniden ortaya çıkan, "nükseden (Cancer récidivant). récidive diş. 1. huk. Suçun tekrarı, "tekerrür (Escroquerie avec récidive). 2. "Sabıka (Etre en récidive). 3. (Hastalık) Depreşme, yeniden görünme, "nüks (Une récidive de tumeur). récidiver gsz. 1. Suçu tekrar etmek, aynı suçu bir daha işlemek. 2. Aynı yanlışa bir daha düşmek. 3. (Hastalık) Depreşmek, "nüksetmek (Un cancer qui récidive). récidivistes, vead. Sabıkalı (Un voleur récidiviste. Il a été déjà condamné comme récidiviste). récidivité diş. Nüksetme eğilimi, nüksedebilirlik (Récidivité d'une tumeur). récif er. yerb. Sığ kayalık, pusukaya, resif (Récifbarrière: Set resifi. Récif corallien: Mercan resifi). récipiendaire er. 1. Bilimsel bir kurula törenle alman kimse (A l'Académie française, le récipiendaire prononce un discours). 2. Üniversite diploması alan kimse, récipient er. Kab (Remplir, vider un récipient). réciprocité diş. Karşılıklılık, "mütekabiliyet (Principe de réciprocité. La réciprocité d'un sentiment, de la sympathie). réciproque s. 1. Karşılıklı (Amitié, confiance réciproque). 2. dilb. İşteş çatı. 3. diş. Aynı, karşılık (Vous avez voulu vous moquer de moi, je vous rendrai la réciproque). réciproquement bel. Karşılıklı olarak (Ils se sont rendu réciproquement des services). récit er. 1. Anlatı, anlatma, "tahkiye (Il nous a touchés par le récit de ses malheurs). 2. Uzun öykü (Ecrire un récit). 3. müz. Bir operanın, oratoryonun yada kantatın, teganni edilmeyip de söylenen, bir tür konuşmayla sunulan bölümleri. § Faire le récit de: -i anlatmak, récital er. müz. Solist konseri; bir şarkıcı yada çalgıcının, eşliksiz olarak bir yada birkaç yapıtı sunduğu konser; "resital (Récital d'orgue, de piano, de violon. Donner des récitals). récitant,e s. 1. müz. Tek sesle söylenen yada tek çalgıyla çalınan (Partie récitante). 2. ad. müz. Tek başına çalan yada okuyan. 3. (Radyo oyunları yada filmlerde) Açıklayıcı yorumu okuyan kimse, récitatif er. müz. Bir operanın, oratoryonun yada kantatın, teganni edilmeyip de söylenen, bir türlü

1174

reclus

konuşmayla sunulan bölümleri (Chanter, déclamer un récitatif). récitation diş. 1. Ezber okuma; ezberlenmiş bir parçayı yüksek sesle söyleme (Récitation d'une leçon). 2. Ezberlenecek parça, ezber parçası (Apprendre une récitation). réciter gçl. 1. Ezber okumak (Réciter des prières, des vers). 2. Ezberlemiş gibi anlatmak, söylemek (Les témoins récitaient la même chose). 3. müz. Söylemek, okumak (Réciter un passage). 4. Réciter qch à qn: Birine -i ezbere okumak, anlatmak. réclamant,e ad. Şikâyette bulunan, şikâyetçi, adalete başvuran, réclamation diş. 1. huk. Hak iddiası; adalete başvurma; şikâyet (Faire une réclamation. Examiner le bien-fondé d'une réclamation). 2. Yapılması istenen şey, istek, dilek (Les réclamations d'un parti politique, d'un syndicat). réclame er. (Eski) Bir avcı kuşu geri çağırmak için çıkarılan ses yada çalınan ıslık, réclame diş. 1. Tanıtım, tanıtı, tanıtma (Réclame pour une marque d'automobile. Faire de la réclame). 2. İlân (Panneau de réclame). 3. Eskiden, kitap sayfasının altına yazılan ve arkadan gelen sayfanın ilk sözcüğünü gösteren sözcük. § En réclame: Reklam fiyatına satış (Mettre un produit en réclame). réclamer gçl. 1. Israrla istemek (Un petit enfant pleure et réclame sa mère). 2. İstemek, dilemek; hak olarak istemek (Réclamer une augmentation de salaire). 3. İstemek, gerektirmek (Laculturede la vigne réclame beaucoup de soins). 4. (Birini) Yardımına çağırmak, imdat istemek (Réclamer les saints). 5. (Avcılıkta) Islık yada boru çalarak geri çağırmak (Réclamer les chiens). 6. Réclamer qch à qn: Birinden.. .istemek (Je juiai réclamé une petite aide). 7. gsz. Aracılık etmek (Réclamer en faveur d'un ami). 8. gsz. Réclamer contre: -e karşı olmak, karşı koymak, karşı durmak (tes nobles âmes qui réclamèrent contre sa servitude). § Se réclamer de qn: Kendisini tanıyan ve hakkında iyi bilgi verecek kişi olarak ...göstermek (Pour obtenir cet emploi, il s'est réclamé de son député). reclassement er. 1. Yeniden sıralama. 2. Yeniden sınıflandırma. 3. Uyum, uyarlanma, "intibak (Reclassement social d'un condamné). reclasser gçl. 1. Yeniden sıralamak, yeni bir yönteme göre sıralamak (Reclasser ses fiches). 2. Yeniden sınıflandırmak (Reclasser les fonctionnaires, les ouvriers licenciés). reclus,es. vead. 1. Yalnız, toplumdan çekilmiş, her şeyden el etek çekmiş (Mener une existence

réclusion

1175

recluse. Il ne sort plus, il vit en reclus). réclusion diş. 1. İçeri kapanma, hiç çıkmama, her şeyden elini eteğini çekme (Il vit dans une véritable réclusion). 2. huk. Ağır hapis cezası (Etre condamné à la réclusion perpétuelle). réclusionnaire ad. Ağır hapis cezasına çarptırılmış kimse. récognitif, ive s. Doğrulayıcı, gerçekleyici tanımaya yarayan (Les signes récognitifs). récognition^, ruhb. Tanıma; daha önce görülmüş yada öğrenilmiş bir kişi yada nesneyle karşılaşınca anımsayarak o olduğunu anlama, recoiffer gçl. Saçını yeniden düzeltmek, dağılan saçlarını düzeltmek. § Se recoiffer: 1. Saçlarını yeniden düzeltmek (Il se recoiffa avant de sortir). 2. Şapkasını yeniden giymek (Il salua et se recoiffa). recoin er. 1. Köşe bucak; gizli köşe (Les recoins d'un grenier, d'une salle. Connaître les coins et les recoins d'une maison). 2. En gizli köşe, en saklı y an, en iç fLes recoins du coeur, de la conscience). récolement er. huk. 1. Tanıklara imzalatmak üzere tutanağı okuma. 2. Bir daha inceleme (Récolement des objets: Haciz tutanağının incelenmesi). récoler gçl. 1. Tanıklara imzalatmak üzere tutanağı okumak (Récoler les témoins). 2. Bir daha incelemek (Huissier récolant les meubles saisis). recollage er. Yeniden yapıştırma (Recollage d'un timbre). récollection diş. İçe dalma, içe kapanış, kendinden geçme. recollement er. Yeniden yapışma, yeniden tutkallanma, recoller gçl. 1. Yeniden yapıştırmak (Recoller une enveloppe, un timbre). 2. Yapıştırmak, tutkallamak (Recoller un vase brisé, une assiette cassée). 3. gsz. (Spor) Arkadan gelip yetişmek, bir yanşta bir süre gerilerde kaldıktan sonra gelip öndekilereyenidenyetişmek.§ Se recoller: hlk. 1. Yeniden birleşmek, bir araya gelmek. 2. Se recoller avec qn: -ile yeniden birleşmek, bir arada yaşamaya başlamak (Elle s'est recollée avec lui). récollet er. Ermiş Françesko tarikatından olan kimse. récoltabies. Devşirilebilir, toplanabilir, récolte diş. 1. Ürün kaldırma, ürün toplama, devşirme, deyirgi (La saison des récoltes. Récolte des olives, des pommes de terre). 2. Ürün; "toplamürün (La récolte a été bonne cette année). 3. mec. Derleme, toplama (Une ample récolte de documents). récolter gçl. 1. (Ürün) Toplamak; devşirmek;

recommencer biçmek (Récolter les fruits, les fraises, le blé. Récolter du miel). 2 .mec. Kazanmak, elde etmek (Dans cette affaire, il n'a récolté que des ennuis). § Récolter ce qu'on a semé: Ektiğim biçmek, ettiğim bulmak. Qui sème le vent récolte la tempête: Rüzgâr eken fırtına biçer. § Se récolter: 1. Devşirilmek, toplanmak (Ces fraises se récoltent en juin). 2. Elde edilmek, kazanılmak (Le profit de l'effort ne se récolte pas au moment même). recommandable s. Salık verilebilir, iyi diye tanıtılabilir (Une œuvre peu recommandable. Une personne recommandable à tous égards). recommandation diş. 1. Salık verme, iyi diye tanıtma (Une lettre de recommandation. Obtenir un emploi grâce à la recommandation d'un personnage important): 2. Öğüt, "tavsiye ( Oublier les recommandations paternelles). 3. (Posta işlerinde) Taahhüt (Fiche de recommandation postale). recommandées. 1. Salık verilen, "tavsiye edilen. 2. Taahhütlü (Une lettre recommandée). recommander gçl. 1. Salık vermek, iyi diye tanıtmak, tavsiye etmek (Recommander un magasin, un produit). 2. Taahhütlü yaptırmak, taahütlü olarak göndermek (Recommander une lettre, un paquet). 3. Recommander qch à qn: Birine.. .salık vermek, tavsiyeetmek (Lernédecin lui a recommandé le repos. Recommander la discrétion à un ami). 4. Recommander qn à qn: Birini -e salık vermek, tavsiye etmek, iyi diye tanıtmak (Recommander chaudement un employé à un directeur). 5. Recommander à qn de f. qch: Birine -meyi salık vermek, öğütlemek (Je vous recommande de vous méfier de cet homme). 6. Recommander qch à qn: Bir şeyi güvenip -e bırakmak, ısmarlamak (C'est à lui que j'ai recommandé mon affaire). § Se recommander: 1. Se recommander à qn: -in yardımına sığınmak (Se recommander à Dieu). 2. Se recommander de qn: kendini tanıyan ve hakkında iyi bilgiler verecek kişi olarak -i göstermek (lia obtenu cette place en se recommandant de son député). 3. Se recommander par: Yeteneğini, değerini -ile ortaya koymak, kendini -ile göstermek (Un écrivain qui se recommande par la pureté du style). recommencement er. Yeniden başlatma, yeniden başlama; yinelenme, kendini yineleme, "tekerrür (Le recommencement des combats. L'histoire est un perpétuel recommencement). recommencer gçl. 1. -e yeniden başlamak, yeniden yapmak (Recommencer un récit à partir du début. Recommencer un travail mal fait). 2. Recommencer à f. qch: -meye yeniden başlamak

1176

récompense (Ses larmes recommencèrent à couler). 3. gsz. Yeniden başlamak, yine başlamak (Le combat recommence). récompense diş. 1. Ödül (Liste des récompenses. Récompense en argent. Promettre, décerner, distribuer des récompenses). 2. Karşılama; ödünleme, "telâfi (La récompense d'une perte, d'un dommage). 3. Karşılık (Obtenir la récompense de ses services). § En récompense: Karşılık olarak (Il a rendu tant de services, mais il n'a rien eu en récompense). En récompense de: -in karşılığı olarak, -e karşılık olarak (On lui a donné ce poste en récompense de ses services). récompenser gçl. 1. Zararını kapamak, zararını karşılamak (Récompenser un paysan pour ses pertes). 2. Ödüllendirmek (Récompenser un bon élève, une bonne conduite). 3. Récompenser qn de qch: Birinin -sini ödüllendirmek; birini -den dolayı ödüllendirmek (Récompenser une personne de ses efforts). 4. Récompenser qn de f. qch: Birini -diğinden dolayı ödüllendirmek (Récompenser un combattant d'avoir gardé l'espoir). recomposer gçl. 1. Yeniden düzenlemek, yeniden oluşturmak (Recomposer un corps). 2. kim. Yeniden bileştirmek. 3. (Basımcılıkta) Yeniden dizmek (Recomposer une ligne à laquelle ont été apportées des corrections). recomposition diş. 1. Yeniden oluşma (Recomposition d'un corps). 2. (Basımcılıkta) Yeniden dizme (Recomposition d'un texte). recompter gçl. Yeniden saymak, tekrar tekrar saymak; yemden hesaplamak, réconciliateur,trice ad. Uzlaştırıcı, arabulucu, barıştırıcı. réconciliation^. Uzlaştırma, uzlaşma; barıştırma, banşma (La réconciliation des deux anciens amis, réconciliation des époux brouillés). réconcilier gçl. 1. Aralarını bulmak, uzlaştırmak, barıştırmak (Essayer de réconcilier deux ennemis). 2. Réconcilier qn avec: Birini -ile barıştırmak, uzlaştırmak; bir şeyi -e sevdirmek (Réconcilier un père avec son fils. Ce film me réconcilie avec le cinéma. Ravel me réconcilie avec la musique moderne). § Se réconcilier: 1. Barışmak, birbiriyle barışmak (Ils se sont réconciliés). 2. Se réconcilier avec: -ile barışmak ( Cette fille s'est réconciliée avec sa mère). recondamner gçl. Yeniden mahkûm etmek, reconductible s. Yenilenebilir (Un contrat reconductible). reconduction diş. 1. Kira (Reconduction tacite: Kiranın

yemlenmesi kendiliğinden

reconnaissant

yenilenmesi). 2. Sürdürme, sürdürülme, "devam (Reconduction d'une politique, d'une exposition). reconduire gçl. 1, Uğurlamak, geçirmek (Reconduire un ami jusqu'à sa voiture). 2. Geri götürmek, geri vermek, eski yerine teslim etmek (Reconduire un enfant chez ses parents. Le déserteur a été reconduit à la frontière entre deux gendarmes). 3. Başından savmak, sepetlemek, kovmak (Reconduire un insolent à coups de bâton). 4. Sürdürmek, "devam ettirmek (Reconduire une politique, reconduire des mesures temporaires de sécurité). S. huk. Sözleşmeyi yenilemek, reconduite diş. Uğurlama, geçirme. § Faire la reconduite à qn: -i uğurlamak, geçirmek, réconfort er. 1. Avunç, avunma, avuntu, "teselli (Il avait besoin de réconfort). 2. Güc, destek (Apporter du réconfort à un malheureux). réconfortante s. 1. Avunduran, "teselli eden; güç veren, yüreğe su serpen (Des paroles réconfortantes, des nouvelles réconfortantes). 2. Güçlendiren, kuvvet veren (Aliment, médicament, remède réconfortant). 3. er. Kuwet ilâcı. réconforter gçl. 1. Kendine gelmesini sağlamak, toparlamak, canlandırmak (Il a pris un peu de nourriture qui l'a réconforté). 2. Yüreğine su serpmek, yürek gücünü artırmak (Vos paroles l'ont réconforté). 3. Güçlendirmek, kuvvetlendirmek, güç, k u w e t vermek (Aliments, médicament, remède qui réconfortent). § Se réconforter: Canlanmak, toparlanmak, kendine gelmek (5e réconforter en prenant un bon repas et un bon vin). reconnaissable s. Tanınabilir, bilinebilir, ayırdedilebilir. reconnaissance diş. 1. Tanıma, kabul etme (La reconnaissance d'un droit, d'un gouvernement). 2. ask. Keşif; keşif yapma (Aviation de reconnaissance. Effectuer la reconnaissance d'une position). 3. İnceleme, durumu inceleyip bakma (Reconnaissance du terrain avant. une installation). 4. İyilik bilme, minnet, "minnettarlık (Eprouver de la reconnaissance envers son protecteur). § Avoir la reconnaissance du ventre: Karnını doyuran, geçimini sağlayan kişiye karşı minnet duygusu beslemek. Aller, partir en reconnaissance: Keşfe çıkmak; birini yada bir şeyi bulmaya gitmek, reconnaissant, e s. Minnettar (Se montrer reconnaissant envers un bienfaiteur). § Etre reconnaissant à qn de qch, de f. qch: -den dolayı, -diğinden dolayı minnettar olmak (Je lui suis

reconnaître reconnaissant de ses bienfaits. Je vous serai reconnaissant de bien voluoirme répondre au plus tôt). reconnaître gçl. 1. Tanımak (Le chien reconnaît la voixdesonmaître. Reconnaître une écriture, unair de musique). 2. Çok iyi tanımak, yakından bilmek (Je vous reconnais bien là, vous êtes toujours aussi travailleur. Je reconnais sa façon d'agir, il n'a pas changé). 3. Kabul etmek, "teslim etmek; doğru olduğuna inanmak (Reconnaître ses torts. Reconnaître l'innocence d'un accusé. Il a reconnu qu'il s'était trompé). 4. Kabul etmek; tanımak (Reconnaître un gouvernement. Reconnaître un enfant). 5. Keşfetmek, bulgulamak; durumunu incelemek (Reconnaître une île, une côte. Il a reconnu ce fleuve jusqu'à une grande distance de son embouchure). 6. Hiç unutmamak, her zaman bilmek (Reconnaître un service, un bienfait). 7. Reconnaître qch à qn: Birine... tanımak (Il ne reconnaît à personne le droit de critiquer). 8. Reconnaître qn, qch à qch: Birini, bir şeyi -den tammak (Reconnaître un écrivain à son style. Reconnaître un arbreàses feuilles). 9. Reconnaître qn pour... : Birini... olarak tanımak, kabul etmek (Reconnaître quelqu'un pour chef, pour maître). § Se reconnaître: 1. Kendini tanımak (Ne pas se reconnaître en regardant dans la glace). 2. Kendini -de bulmak, görmek (lise reconnaît dans son fils, dans tout ce qu'il fait). 3. Kendini bulmak (Il commence à se reconnaître). 4. Nerede olduğunu kestirmek (Il est difficile dese reconnaître dans ces allées forestières). 5. Birbirini tammak (Ils ne se sont pas reconnus, après dix ans de séparation). 6. Ne yapacağını bir düşünmek (Laissez-moi me reconnaître). 7. Se reconnaître...: -olduğunu kabul etmek; kendini... olarak görmek (Se reconnaître coupable). 8. Se reconnaître à qch: -den tanınmak, bilinmek, belli olmak (Le grand cuisinier se reconnût à l'assaisonnement d'une salade). reconnu,e s - 1- Kendini kabul ettirmiş (Un auteur reconnu). 2. Gerçek, tartışma götürmez (C'est un fait reconnu). reconquérir gçl. Yeniden fethetmek; yeniden kavuşmak; yeniden ele geçirmek; yeniden elde etmek (Reconquérir un village, un pays. Reconquérir sa dignité, sa liberté. Reconquérir une femme). reconquête diş. Yeniden fethetme; yeniden elde etme; yeniden kavuşma (La reconquête d'un pays, d'un droit). reconsidérer gçl. Yeniden düşünmek, yeniden ele almak (Reconsidérer un problème).

1177

recoupe

reconstituante s. 1. Vücudu güçlendiren, kuvvetlendiren; güc kuvvet verici (Aliment, régime, médicament, remède reconstituant). 2. er. Kuvvet ilacı, reconstituer gçl. 1. Yeniden kurmak, yeniden oluşturmak (Reconstituer une armée). 2. Eski biçimine göre yeniden yapmak, kurmak; eski biçimini yada oluş biçimini tasarlamak (Reconstituer le plan d'un monument d'après des fouilles. Reconstituer fidèlement un quartier ancien. Reconstituer un crime). 3. Eski ve normal durumuna getirmek (Reconstituer un tissu, un organe). reconstitution diş. 1. Yeniden kurma (Reconstitution d'une armée, d'un parti). 2. Eski biçimine göre yeniden yapma, yeniden kurma, oluş biçimini tasarlama (Reconstitution d'un quartier ancien). 3. Nasıl yapıldığını yineletme (Reconstitution d'un crime, d'un accident). reconstruction diş. Yeniden kurma, yapma; bayındırına, "imar (Reconstruction d'un mur, d'un édifice, d'une ville détruite). reconstruire gçl. Yeniden yapmak, kurmak; bayındırmak, "imar etmek (Reconstruire une ville détruite par la guerre). reconventionnel,le s. huk. Karşı dâvaya değgin, karşı dâva (Demande reconventionnelle). reconventionneilement bel. Karşı dâva açarak, karşı dâvayla. reconversion diş. 1. Çevirme, döndürme (Reconversion d'une fabrique de tanks en usine d'automobiles). 2. Yeni koşullara uydurma (Reconversion économique). record er. 1. Rekor (Record du monde. Record de vitesse. Un record deproduction). 2. s. En yüksek, en çok, rekor (Des vitesses records. Un chiffre record, une production record). § Battre un record: Bir rekor kırmak. Détenir le record de: -rekorunu elinde tutmak, rekoru -de olmak, recordman er. İng. Rekor kıran, rekortmen, recorriger gçl. -i yeniden düzeltmek, bir kez daha düzeltmek, recors er. Mübaşir yardımcısı, recoucher gçl. -i yeniden yatırmak. § Se recoucher: Yeniden yatmak, uyandıktan sonra bir daha yatmak. recoudre gçl. -i yeniden dikmek (Recoudre un bouton. Recoudre les lèvres d'une plaie). recoupage er. 1. Yeniden kesme, yeniden biçme. 2. Eski şaraba yeni şarap katıp karıştırma. 3. (İskambil kâğıtlarını) Bir daha kesme, recoupe diş. 1. Kırpıntı, yonga (Recoupes d'étoffe. Recoupes de pierre, de métal). 2. Kepek unu, kaba

1178

recouper un (Pain de recoupe). recouper gçl. 1. Yeniden kesmek; yeniden biçmek (Recouper une tranche de viande. Recouper un habit). 2. (Eski şaraba) Yeni yıl şarabı katmak (Recouper un vin). 3. (İskambil kâğıtlarını) Bir daha kesmek. 4. -i tutmak, -i doğrulamak, -e uymak (Votre témoignage recoupe le sien). § Se recouper: 1. Birbirini tutmak, birbirini doğrulamak, birbirine uymak (Les détails qui se recoupent. Les témoignages se recoupent). 2. Kesişmek, birbirini kesmek (Lignes, cercles qui se recoupent).

recoupette diş. Kepekten alınan üçüncü un, kepek unu. recouponnement er. Kupon yapraklanm yenileme, recouponner gçl. -kupon yapraklarını yenilemek (Recouponner une valeur mobilière). recourbé,e s. Kıvrık (Nez recourbé. Corne* recourbées du bélier). recourbement er. Kıvırma; kıvrılma; bükme, bükülme; eğme, eğilme, recourber gçl. Kıvırmak, ucunu kıvırmak ; bükmek, eğmek (Recourber une branche. Recourber un bâton pour en faire une canne). § Se recourber: Kıvrılmak, ucu kıvrılmak (Les pointes des babouches se recourbent). recourbure diş. Kıvrıklık; kıvrık, kıvrım, recourir gsz. 1. Yeniden koşmak, bir daha koşmak (5e mettre à recourir après une pause. Cet athlète n'a pas recouru après son accident). 2. tkz. Koşa koşa gitmek (J'ai oublié la viande, je vais recourir au marché). 3. gçl. Recourir à: -e başvurmak (Je recours à vous pour que vous me dormiez un conseil. Recourir à la force, àlaruse). 4. Recourir contre qn: -e karşı dâva açmak, -i mahkemeye vermek. recours er. 1. Başvuru, başvurma, °müracaat (Le recours à la violence). 2. Başvurulan kimse; başvurulan şey (Vous êtes mon unique, mon dernier recours. La fuite est lerecours du faible). 3. Yol, olanak, çare (Il n'y a aucun recours contre cela. C'est sans recours). 4. huk. İtiraz (Action en recours: Riicu dâvası. Droit de recours: Rücu hakkı. Recours en cassation: Temyize başvurma, dâvayı temyiz etme. Recours en grâce: Af dileğiyle devlet başkanına başvurma. Recours pour excès de pouvoir: Yetki aşımı dâvası). § Avoir recours à qn: (Yardım istemek amacıyla) -e başvurmak. Avoir recours à qch: -e başvurmak, -kullanmak (Le gouvernement a eu recours à la force pour maintenir l'ordre). Formuler un recours: Dâva açmak. recouvrable

s.

Toplanabilir,

tahsil

edilebilir

recrépir

(Sommes recouvrables). recouvrage er. Yeniden kaplama, yeni bir kılıf geçirme (Recouvrage d'un parapluie. Recouvrage d'un livre, des fauteuils). recouvrement er. 1. Toplama, "tahsil etme (Le recouvrement des contributions). 2. -e yeniden kavuşma, erişme; -i yeniden bulma (Recouvrement de sa santé, de ses forces, d'une richesse disparue). 3. Kaplama, örtme (Le recouvrement d'une région par les eaux d'un fleuve). 4. Bağdadi sıva (Tuiles à recouvrement). S. Bini, taşkın çıta. recouvrer gçl. 1. -i yeniden elde etmek, yeniden edinmek, yeniden bulmak, -e yeniden kavuşmak (Recouvrer sa santé, ses forces, la raison, son argent). 2. -i almak, toplamak, "tahsil etmek (Recouvrer une créance, les impôts). recouvrir gçl. 1. -i yeniden kaplamak, -e yeni bir kdıf geçirmek (Recouvrir un parapluie, un fauteuil, unlivre). 2. -i yeniden örtmek (Recouvrir un enfant qui s'est découvert dans sonsommeil). 3. Her yanım örtmek, kaplamak (La naige recouvre le sol). 4. Yeniden kapamak, yine kapamak (Elle servit le potage puis recouvrit la soupière). 5. Saklamak, gizlemek, içinde taşımak (Son attitude désinvolte recouvre une grande timidité). 6. Kapsamak, içermek (Le concept de personnalité recouvre deux idées différentes). 7. Recouvrir qch de: Bir şeyi -ile sıvamak ; kaplamak (Recouvrir un mur de peinture, de papier peint). 8. Recouvrir qn de qch: Birine -e sarmak, bürümek (Recouvrir un mort d'un drap). recracher gçl. 1. -i tükürerek atmak (Recracher un bonbon). 2. gsz. Bir daha tükürmek, récréatif, ive s. Dinlendirici, eğlendirici, hoş vakit geçirici (Lecture récréative. Séance récréative pour enfants). récréation diş. 1. Dinlenme, kafasını dinlendirme; eğlenme, hoş vakit geçirme (Pourmoi, la peinture n'est qu'une récréation). 2. (Okullarda) Teneffüs (Aller en récréation. Surveiller les élèves en récréation). recréer gçl. Yeniden yaratmak, bir daha yaratmak. récréer gçl. Dinlendirmek, eğlendirmek, hoş vakit geçirtmek (Sa femme, pour le récréer, fit venir des jongleurs, des danseuses). § Se récréer: Dinlenmek, kafasını dinlendirmek, eğlenmek, hoş vakit geçirmek, recrépir gçl. 1. Yeniden sıvamak (Faire recrépir sa maison). 2. tkz. Düzgün sürmek, düzgün sürerek kırışıklıklarını gidermeye çalışmak (Recrépir un visage). 3. Çeki düzen vermek (Recrépir un ouvrage). 4. mec. Örtmek, gizlemek, saklamak

recrépissage (Recrépir une histoire désagréable). recrépissage er. Yenidensivama (Recrépissage d'un mur). recreuser gçl. 1. Yeniden kazmak. 2. Daha derin kazmak (Recreuser un fossé trop peu profond). récrier(se) gsz. 1. Haykırmak. 2. Se récrier de qch: -den haykırmak (On s'est récrié d'admiration à la vue de ce tableau). 3. Se récrier contre qch: a) -e itiraz etmek (Ils se sont tous récriés contre cette proposition), b) -e kızmak, köpürmek (Il ne faut point se récrier contre la chimère de ma supposition). récriminateur,trice s. ve ad. Suçlayıcı, acı acı eleştirici. récrimination diş. 1. Suçlamaya suçlamayla karşılık verme. 2. Acı acı söylenme, eleştirme, acı acı yakınma (Cessez vos récriminations). récriminer gsz. 1. Suçlamaya suçlamayla karşılık vermek (Récriminer n'est pas se justifier). 2. Söylenmek, acı acı eleştirmek, yakınmak (Rienne sert de récriminer). 3. Récriminer contre: -e karşı söylenmek, -i acı acı eleştirmek, -den acı acı yakınmak (Il récrimine contre tout le monde). récrire gçl. 1. Yeniden yazmak (Il n'a pas répondu, je vais lui récrire). 2. Yeniden kaleme almak, yeni baştan yazmak (Il a récrit sa pièce). recroquevillés s. 1. Büzülmüş, büzülüp yatmış (Un malade recroquevillé). 2. Kuruyup kıvrılmış (Des feuilles recroquevillées). recroqueviller(se)gsz. 1. Büzülmek, büzüşmek (Se recroqueviller dans son lit). 2. Kıvrılmak, kuruyup kıvrılmak (Les feuilles brûlées par le gel se recroquevillent). recru,e s. 1. Çok yorgun, bitkin (Il se sentait recru). 2. Recru de qch: a) -den yorulmuş, bitmiş, bitip tükenmiş (Il était recru de fatigue), b) -ile dolu, dolup taşan (Le monde est recru de souffrance). recrû er. (Kesilmiş bir ağacın gövdesinden) Yeni göveren filizler, recrudescence diş. 1. Yeniden şiddetlenme, azma (Recrudescence de fièvre, d'une épidémie, de la grippe). 2. Artma, yükselme; kızışma, şiddetlenme (Recrudescence de froid, de chaleur, delacriminalité. Recrudescence des combats, d'un incendie). recrudescents s. Azmış, şiddetlenmiş; artmış, yükselmiş (Une épidémie recrudescente). recrue diş. 1. Askere alma, asker toplam. 2. Yeni askere alınmış kimse, yeni kura eri (Instruire les nouvelles recrues). 3. (Bir derneğe alınan) Yeni üye (Les recrues d'un parti, d'une société). recrutement er. 1. Asker toplama, silah altına alma (Bureau, service de recrutement). 2. Üyeler (La

1179

rectiligne

valeur d'une organisation dépend de son recrutement). 3. (Bir kuruluşta çalışacakları) Toplama, işe alma (Recrutement du personnel qualifié pour une entreprise). recruter gçl. 1. Silah altına almak (Recruter des soldats, un régiment). 2. Toplamak, almak, arayıp bulmak, yanına almak (Recruter des collaborateurs). 3. (Dernek yada parti için) Üye toplamak (Recruter des adhérents pour son parti). § Se recruter: 1. Silah altına alınmak. 2. Toplanıp oluşmak, meydana gelmek (L'assemblée qui se recrute par cooptation). 3. Se recruter dans, parmi: -den oluşmak (La noblesse n 'a jamais pu se recruter que dans la roture). recta bel. Tam, hiç sektirmeden, aksatmadan, noktası noktasına (C'est un homme qui paie recta). rectals s. anat. Gödene değgin, rektuma değgin (Température rectale. Alimenter un malade par injections rectales). rectangles, mat. l.Dik,dikaçılı( Triangle rectangle: Dik üçgen). 2. er. Dikdörtgen, rectangulaire s. 1. Dikdörtgen biçiminde (Salon rectangulaire). 2. Dikaçılı, bir dikaçı yapan (Axes rectangulaires). recteur er. 1. Rektör (Recteur de l'Université d'Ankara). 2. Kimi papaz kolejlerinde müdür. 3. (Fransa'da) Bölge eğitim müdürü. 4. (Kimi yerlerde) Köy papazı, recteur, trice s. 1. Güdücü, yönetici, yön verici (Plumes rectrices). 2. diş. (Kuşlarda) Kuyruk teleği. rectifiables. Düzeltilebilir (Uneerreurrectifiable). rectificateur,trice s. ve ad. Düzeltici (Je suis le rectificateur des erreurs populaires). rectificatif, ive s. 1. Düzeltme amacı güden, düzeltici, doğrultucu (Une note rectificative). 2. er. Düzeltme (Communiquer à la presse un rectificatif). rectification diş. 1. Doğru haline getirme, doğallaştırma (Rectification d'une courbe). 2. Doğrultma, düzeltme (Rectification d'une erreur, d'un calcul). 3. kim. (Bir sıvıyı) İkinci kez damıtarak arıtma (Rectification de l'alcool). 4. Düzeltme; düzeltme yazısı (Permettez-moi une petite rectification. Rectification en marge). rectifier gçl. 1. Doğru haline getirmek, doğrulaştırmak (Rectifier une courbe). 2. Doğrultmak, doğru kılmak (Rectifier le tir, la position). 3. Düzeltmek (Rectifier une erreur, un compte, un texte). 4. kim. İkinci kez damıtarak arıtmak (Rectifier l'alcool). rectiligne s. 1. Düz çizgi halinde olan, doğru

rectitc

1180

biçimde olan (Allées, avenues rectilignes. Mouvement rectiligne). 2. Dik (Coordonnées rectilignes). rectite diş. hek. Göden yangısı, rektum yangısı, rectitude diş. 1. Doğruluk, usa yatkınlık (Rectitude d'un jugement, d'un raisonnement). 2. (Çizgide) Doğruluk, düz çizgi biçiminde oluş (La rectitude d'un sillon). recto er. (Kâğıtta) Yüz, ön yüz (Numéroter les rectos. Ecrire au recto). § Recto verso: Önlü arkalı, kâğıdın hem yüzüne hem arkasına (Impression recto verso). rectorale s. Rektörlüğe değgin (Décision rectorale). rectorat er. 1. Rektörlük; rektörlük orunu. 2. Rektörlük binası, rectoscope er. Rektoskop, muayene için rektuma sokulan alet. rectoscopie diş. Rekteskopi, rektoskopla bakılarak yapılan rektum muayenesi, rectum er. anat. Göden, rektum, reçu er. Alındı, makbuz (Donner, remettre un reçu). recueil er. Kitap; derleme (Recueil de poèmes, de morceaux choisis). recueillement er. 1. tçe dalış, "murakabeye dalma (Etre dans un profond recueillement). 2. Kendinden geçme; dinsel bir saygı (Ecouter avec recueillement). 3. Saygı duruşunda bulunma, recueillie s. tçe dalmış, murakabeye dalmış; kendinden geçmiş (Air, visage recueilli. Une femme recueillie). recueillir gçl. 1. Toplamak, devşirmek (Les abeilles recueillent le pollen). 2. Elde etmek, toplamak (Recueillir des voix, des suffrages). 3. Toplamak, derlemek (Recueillir des documents, des matériaux pour un ouvrage). 4. Toplamak, bir araya getirmek (Recueillir de l'eau de pluie dans une citerne). 5. Yararım görmek, yarar sağlamak (Recueillir le fruit de ses efforts, de ses lectures). 6. (Kalıta) Konmak (Recueillir une succession). 7. Elinden tutmak, korumak, yardım etmek; evine alıp bakmak (Recueillir un réfugié. Recueillir des chiens, des chats). § Se recueillir: 1. İçe dalmak, derin düşüncelere dalmak; "murakabeye varmak (Entrer dans un templepour se recueillir). 2. Saygı duruşunda bulunmak (La jeunesse est allée se recueillir devant le tombeau d'Atatürk). recuire gçl. 1. Yeniden pişirmek, bir daha pişirmek (Recuire des confitures trop liquides. Recuire une poterie). 2. Bir daha ateşe göstermek, bir daha kızdırmak (Recuire des cristaux, une lame). 3. gsz. Bir daha pişmek (Faire recuire un gigot trop saignant).

récupérer

recuit er. Bir daha pişirme; bir daha kızdırma; bir daha ateşe gösterme (Le recuit de l'émail). recul er. 1. Geri tepme (Le recul d'un canon, d'une arme à feu). 2. Geri çekilme (Le recul d'une armée). 3. Geri geri gitme, geri çekilme (// eut un mouvement de recul à l'approche du prêtre). 4. Gerileme; azalma (Le recul de l'épidémie. Le recul d'une civilisation). S. (Yer yada zaman bakımından)Yeter uzaklık (Ce court de tennis manque de recul. Dans cette galerie, il n'y a pas assez de recul pour voir les tableaux. Il faut un certain recul pour apprécier l'importance d'un fait historique). reculade diş. 1. Geri çekilme (Reculade d'une armée). 2 .mec. (Bir işte çok ileriye gitmiş biri için) Ters yüzü geri dönüş; gerileme zorunda kalma, ödünler verme (Il n'est arrivé à son but qu'après bien des reculades). reculée s. 1. (Yer için) Ücra, uzak, ıssız (Montagnes, vallées reculées d'une région). 2. (Zamanlar için) Geçmiş, eski (Les siècles les plus reculés). reculement er. (Eski) Geri çekilme. § Courroie de reculement: (Araba atlarında) Paldım kayışı, reculer gçl. 1. Geri çekmek (Reculez un peu votre chaise). 2. Genişletmek, daha ötelere götürmek (Reculer les frontières d'un pays. Notre siècle a réussi à reculer de beaucoup les bornes de l'histoire). 3. (Zaman bakımından) Ertelemek, daha ileri bir tarihe atmak, geciktirmek (Reculer une décision, une échéance). 4. gsz. Geri tepmek (Le canon, le fusil recule en tirant). S. gsz. Geri çekilmek (L'ennemi recule). 6. gsz. Geri geri gitmek (Reculer pour mieux sauter). 7. gsz. Gerilemek, azalmak (La tuberculose recule de jour en jour). 8. gsz. Reculer de: -kadar geri çekilmek (Reculer d'un pas). 9. gsz. Reculer devant: -karşısında gerilemek (Reculer devant le danger). reculons(à) bel. Geri geri giderek, kıçın kıçın (Aller, marcher à reculons). récupérable s. Geri alınabilir; giderilebilir, telâfi edilebilir (Créance récupérable. Journée, heures récupérables). récupération diş. 1. Geri alma; giderme, kapatma, "telâfi etme (Récupération d'une créance, d'une journée). 2. (Yeniden kullanıp yararlanmak üzere) Toplama (Récupération de la ferraille). 3. (Uzay aracı) Yere indirme; yere inme, yere indirilme (Récupération d'un satellite, d'une fusée). récupérer gçl. 1. Geri almak (Récupérer ses avances, ses créances). 2. Toplamak (Récupérer

récurage de la ferraille, des chiffons). 3. Gidermek, kapatmak, "telâfi etmek (Récupérer une journée, des heures de travail). 4. Récupérer qn: (Artık çalışamaz, işe yaramaz görünen birini) Yeniden çalıştırmak, yeni bir iş vermek (Récupérer un accidenté, des personnes déplacées). 5. (Uzay aracını) Yere indirmek (Récupérer une fusée). § Se récupérer: 1. Kendini toparlamak (J'essaie de me récupérer). 2. Giderilmek, kapatılmak, telâfi edilmek. récurage er. Ovarak temizleme (Récurage d'une casserole). récurer gçl. Ovarak temizlemek (Récurer une casserole, un évier). récurrence diş. anat. Geri dönüş (La récurrence des nerfs laryngés inférieurs). récurrent,e s. anat. Geri dönen (Artères récurrentes, nerfs récurrents). récursif, ive s. dilb. Yinelemeli, récursivitédij. dilb. Yinelemelilik, yinelemeli olma özelliği. récursoire s. Action récursoire: huk. "Rücu dâvası, récusable s. 1. Reddedilebilir (Témoin, juré récusable). 2. Güvenilmeyen, güven duyulmayan (Témoignage récusable). récusation diş. huk. Reddetme (Récusation d'un juge, d'un témoin). récuser gçl. 1. Reddetmek (Récuser un juge, un témoin). 2. Kabul etmemek, tanımamak (Récuser l'autorité d'un auteur). § Se récuser: (Bir konu üzerinde) Yetkisiz olduğunu bildirmek, yetkisizliğini ileri sürmek (Il n'a pas voulu s'occuper de cette affaire, il s'est récusé). recyclage er. 1. Belli dallarda yetişmiş kimseleri, mesleklerindeki son gelişmelere ayak uydurmak için, kurslar açarak yeniden yetiştirme; 'yeniden yetiştirim, yeniden yönlendirim (Le recyclage des professeurs de français). 2. Yeni işlem, ikinci muamele; ikinci kez geçme, geçirme, recycler gçl. (Meslek kursları açarak) Yeniden yetiştirmek, yeniden yönlendirmek (Recycler des ingénieurs). rédacteur,trice ad. 1. Yazan, kaleme alan, yazar; •yazıdüzenci (Rédacteur d'un dictionnaire. Rédacteur de revue, d'un article de journal). 2. (Gazetelerde) Makale yazarı (Rédacteur politique). 3. Bir metnin yanlışlarını, cümle düşüklüklerini düzeltip onu yayınlanabilecek duruma getiren yazar;*yayındüzenci,°redaktör. § Rédacteur en chef: (Gazetede) Başyazar; yazı işleri müdürü, rédaction diş. 1. Yazma, kaleme alma; 'yazıdüzen (Rédaction d'une thèse, d'un contrat, d'un projet

1181

redevoir

de loi). 2. (Bir gazete yada dergide çalışan) Yazarlar, "redaktörler; bunlann çalıştığı yer; •yayındüzen (Secrétaire de la rédaction. Salle de rédaction). 3. (Okullarda) Yazma, "tahrir, rédactionnelle s. Yazmayla ilgili, kaleme alışla ilgili; *yazıdüzensel; *yayındüzensel. reddition diş. 1. Teslim olma, teslim (Reddition d'une armée, d'une ville. Reddition sans conditions). 2. huk. (Bir hesabı) inceleyip teslim etme (Reddition de compte: Hesap verme). redécouvrir gçl. -i yeniden keşfetmek, yeniden bulgulamak. redéfaire gçl. -i yeniden bozmak, bir kez daha bozmak (Redéfaire un ouvrage). redéfinir gçl. -i yeniden tanımlamak; -e yeni bir tanım getirmek (Redéfinir les droits civils). redemander gçl. 1. Bir daha sormak; bir daha istemek. 2. Geri istemek, rédempteur,trice s. 1. Günahtan kurtaran; kurtarıcı (Une œuvre rédemptrice, des souffrances rédemptrices). 2 .er. (Kurtulmalık vererek birini) Kurtaran, kurtarıcı. 3. er. (Büyük harfle) İsa peygamber. rédemption diş. 1. (Kurtulmalık vererek) Kurtarma, kurtulma (La rédemption des captifs). 2. -e yeniden kavuşma, -i yeniden elde etme (Rédemption d'un droit, d'une rente). 3. (Büyük harfle) (İsa Peygamberin bütün insanhk adına acı çekerek) İnsanlığı kurtarması; insanlığın kurtuluşu. rédemptoriste er. Rédempteur tarikatı üyesi, redescendre gsz. 1. Yedinen inmek, tekrar inmek (Il monta dans sa chambre et redescendit). 2. Alçalmak, inmek (La mer redescend. Le chemin redescend). 3. gçl. -i yeniden inmek (Redescendre un escalier). 4. gçl. -i yeniden indirmek (Redescendre un meuble du grenier). redevable s. 1. (Görülen bir hesaptan) Borçlu kalmış, borçlu (Il m'est redevable de cent francs). 2. mec. Borçlu, minnettar. 3. Redevable à qn: -e karşı borçlu, minnettar (Je ne veux point demeurer redevable à mon ennemi). 4. Etre redevable à qn de qch, de f. qch: Birine -den dolayı, -diğinden dolayı minnettar olmak. Bir şeyini -e borçlu olmak (Je vous suis redevable de cette gratification, d'avoir intercédé en ma faveur. Il vous est redevable de sa fortune). redevance diş. 1. Aylık ödenti, "aidat. 2. (Bir şeyi kullanmadan dolayı ödenen) Vergi (Redevance téléphonique, radiophonique). redevenir gsz. Yeniden olmak (Elle était redevenue enfant). redevoir gsz. 1. (Görülen bir hesaptan) Borçlu

rédhibition kalmak. 2. Redevoir qch à qn: Birine ...borcu kalmak (Il me redoit cinq mille francs). rédhibition diş. huk. (Satışta) Geri verebilme hakkı, "satış akdinin feshi, rédhibitoire s. huk. 1. Satış akdinin bozulmasını gerektiren (Vice rédhibitoire. Action rédhibitoire: Ayıp dâvası, fesih dâvası). 2. Kesin engel niteliğinde, kesin kusur teşkil eden (J'ai une infirmité redhibitoirepour un homme d'action). rédiger gçl. Yazmak, kaleme almak (Rédiger un article de journal, les délibérations d'une assemblée). rédimer gçl. Kurtulmalık vererek kurtarmak; günahlarından kurtarmak (Rédimer les pécheurs). § Se rédimer: Kurtulmalık vererek kurtulmak; günahlarından kurtulmak (Se rédimer par le repentir). redingote diş. Redingot (Napoléon portait en campagne une redingote grise qui est devenue légendaire). redire gçl. 1. Yine söylemek, yeniden söylemek, bir daha söylemek. 2. Söyleyip durmak, durmadan yinelemek (Il redit toujours la même histoire). 3. Redire qch à qn: Bir şeyi -e aktarmak, söylemek, taşımak (Il redit tout au directeur). 4. gsz. Redireà qch: -e kusur bulmak (Je ne trouve rien à redire à cela). § Ne pas se le faire redire: Hemen itaat etmek, söyleneni hemen yapmak, bir söyleneni iki ettirmemek, rediscuter gçl. Yeniden tartışmak; bir kez daha görüşmek; yeniden müzakere etmek (Rediscuter un projet modifié par le sénat). redistribuer gçl. Yeniden dağıtmak (Il y a maldonne, il faut redistribuer les cartes). redistribution diş. Yeniden dağıtma, redite diş. Gereksiz yineleme, uylama (Un livre plein de redites). redondance diş. ed. 1. Taşırılık; aşırı süs; anlatıma değer katmayan sözcüklerin, bezeme öğelerinin bolluğu (La redondance du style). 2. Yineleme, tekrar; yazıda aynı sözcükleri sık sık kullanma (J'ai coupé quelques redondances, mais le sens est intact). redondant,e s. 1. Taşırı (Un style redondant). 2. Gereksiz, gereksiz yere bolca yinelenmiş (Des épithètes redondantes). redonner gçl. 1. Redonner qch à qn, à qch: a) Birine -i geri vermek (On lui a redonné ce qu'on lui avait pris), b) -e yeni bir ...vermek (Redonner une structure à notre civilisation), c) Birine yeniden ...vermek (On lui redonnait du courage). 2. gsz. Redonner dans qch: Yeniden -e düşmek (Il redonne dans ses erreurs posées).

1182

redresser

redorer gçl. Yeniden yaldızlamak (Redorer un cadre de tableau). § Redorer son blason: (Yoksul soylular için) Alt tabakadan zengin bir kadınla evlenmek. redormir gsz. Yeniden uyumak (Réveillé par le bruit, il n'a pu redormir). redoublant, e ad. Sınıfta kalan (Les redoublants d'une classe) redoublé,e s. 1. Birçok kez yinelenen, üst üste (Frapper à coups redoublés). 2. Hızh (Pas redoublé). 3. Yinelenen, yinelenmiş (Lettre redoublée, rimes redoublées). redoublement er. 1. Artma, şiddetlenme (Le redoublement des douleurs, de la fièvre). 2. dilb. İkileme; anlam değişikliği sağlamak için, sözcükte bir parçanın çift söylenmesi, redoubler gçl. 1. İkilemek, yinelemek (Redoubler une syllabe, une rime). 2. Astarlamak, astar geçirmek (Redoubler un manteau). 3. -de kalmak, -e yeni baştan başlamak (Redoubler la classe: Sınıfta kalmak). 4. Artırmak, çoğaltmak (Le vent redoublait ses efforts. La joie publique redoublait sa mélancolie). 5. Redoubler de qch: -sini artırmak (Redoubler de soins, d'attention, de courage). 6. gsz. Artmak (La tempête redouble, le froid redouble). redoutable s. Korkunç (Un adversaire redoutable. Maladie, armée redoutable). redoute diş. 1. (Eski) Tabya. 2. Şenlik, oyun, dans alanı. 3. Şenlik, düğün bayram; balo (Allerà une redoute. Redoute masquée). redouter gçl. 1. -den korkmak, ödü patlamak (Redouter l'ennemi, les critiques). 2, Redouter de f. qch: -mekten korkmak, ödü patlamak (Je redoute de le voir). redresse (à la) s. hlk. Kül yutmaz, faka basmaz (Un homme à la redresse). redressement er. 1. Doğrultma; düzeltme; ayağa kaldırma (Redressement d'une tige tordue). 2. Dikilme, doğrulma (Par un redressement subit, elle se trouvait droite sur ses pieds). 3. Kalkındırma; kalkınma (Le redressement économique d'un pays). 4. Doğru yola sokma, yola getirme, "ıslah etme (Maison de redressement: Çocuk ıslahevi). redresser gçl. 1. Doğrultmak (Redresser une tôle cabossée). 2. Düzeltmek (Redresser la situation. Redresser les opinions des hommes). 3. (Devrilmiş bir şeyi) Ayağa kaldırmak, dikeltmek (Redresser une statue, un arbre). 4. Kaldırmak, yukarı kaldırmak (Redresser la tête). 5. Doğru yola sokmak, yola getirmek (Redresser un enfant mal élevé). 6. Kalkındırmak (Redresser un pays).

redresseur

1183

§ Se redresser: 1. Doğrulmak. 2. Dikelmek, ayağa kalkmak. 3. Böbürlenmek (Maintenant qu'il vient de passer à un grade supérieur, il se redresse). 4. Kalkınmak (Après la guerre, le pays s'est redressé). redresseur er. 1. Doğrultucu, düzeltici. 2. fiz. Doğrultmaç. § Redresseur de torts: (Alaylı) Dünyayı düzeltecek olan kimse, tüm haksızlıkları ortadan kaldırmaya kalkışan kimse (Il joue les redresseurs de torts). redû er. Borç kalıntısı (Le redû monte à mille francs). réducteur, trice s. ve ad. kim. 1. İndirgen (Le carbon est le principal réducteur industriel. Les agents réducteurs). 2. er. Indirgeç. réductibilité diş. kim. İndirgenirlik, indirgenebilirlik. réductible s. 1. Azaltılabilir (Une donation réductible). 2. mat. İndirgenebilir, küçültülebilir (Une fraction réductible. Des équations réductibles du troisième et du quatrième degré). 3. kim. İndirgenir, indirgenebilir. 4. (Kırık, çıkık için) Yerine takılabilir (Fracture réductible). S. Réductible en: -haline getirilebilir (Polygone réductible en triangles). 6. Réductible à qch: -e indirgenebilir; -haline getirilebilir (Un trapèze est réductible à un parellélogramme. Forces réductibles à une résultante égale à leur somme. Le peuple arabe a gardé sa personnalité qui n'est pas réductible à la nôtre). réduction disAzaltma, kısma, indirme (La réduction des dépenses, de la production, du personnel. Obtenir des réductions d'heures de travail). 2. Kısaltma, kısaltılma; özetleme, özetlenme (La réduction d'un chapitre). 3. Küçültme (La réduction d'une carte, d'une gravure). 4. Bir şeyin küçültülmüşü, minyatür hale getirilmişi (L'enfant n'est pas un adulte en réduction). S. hek. (Kırık ve çıkıklar için) Yerine takma (Réduction d'une fracture). 6. kim. mat. fels. İndirgeme (La réduction est liée à l'oxydation. Réduction à des éléments simples).!. İndirim, fiyat indirimi, "tenzilat (Faire, obtenir une réduction). réduire gçl. 1. Azaltmak, kısmak, indirmek (Réduire ses dépenses, la consommation de certaines denrées. Réduire une amende, une peine). 2. (Kırık, çıkık için) Yerine takmak (Réduire une fracture, une luxation). 3. Küçültmek, daha küçük boylara indirgemek (Réduire une carte, un dessin, une photographie). 4. Kısaltmak, özet haline getirmek (Réduire un texte). 5. Koyulaştırmak, yoğunlaştırmak

rééducation (Réduire un jus, une sauce). 6. Boyun eğdirmek (Réduire un pays, un ennemi). 7. Réduire qch à qch: Bir şeyi -e indirgemek (Réduire le complexe au simple). 8. Réduire qn à qch: Birini -e uğratmak, düşürmek ; -e zorlamak, hale getirmek (Sa misère l'a réduit au désespoir. Sa conduite l'a réduit à la misère, à la mendicité. La maladie m'avait réduit à l'inaction). 9. Réduire qn à f. qch: Birini -cek duruma düşürmek, -meye zorunlu kılmak, zorlamak (Le chômage l'avait réduit à économiser sur sa nourriture). 10. Etre réduit à f. qch; en être réduit à f. qch: -cek duruma düşmek, -mek zorunda kalmak (Il en était réduit à mendier). 11. Réduire qch en qch: Bir şeyi .. .haline getirmek, -e çevirmek (Réduire le blé en farine, réduire du café en poudre. Réduire des kilomètres en mètres). 12. gsz. Koyulaşmak, yoğunlaşmak ( Cette sauce n'a pas assez réduit). §. Réduire qch à néant: -i yok etmek, sıfıra indirmek, hiçe indirgemek. Reduire qch en poussière: -i tuz buz etmek, un ufak etmek. § Se réduire: 1. Masraflarını kısıtlamak, kıt kanaat yaşamak (Depuis qu'il est à la retraite, il a dû se réduire). 2. Se réduire à qch: a) -e indirgenmek, b) Yalnızca -den ibaret olmak, gelip -e dayanmak (Tout cela se réduit à une question de chiffres). 3. Se réduire en qch: -haline gelmek, -e dönüşmek (Ce vin s'est réduit en vinaigre. Matière qui brûle et qui se réduit en cendre).

réduit er. 1. Kafa dinlendirilecek küçük konut. 2. Küçücük oda, daracık oda, çatı katı. 3. İç yada arka istihkâm, réduit,e s. 1. Küçültülmüş, küçülmüş (Modèle réduit d'une voiture). 2. İndirilmiş, indirimli, düşürülmüş (Tarif réduit, prix réduit). 3. Az, sınırlı, düşük (Aller à vitesse réduite). réduplicatif,ıves. dilb. İkizlemeyedeğgin;ikizleme gösteren (Particule réduplicative). réduplication diş. 1. dilb. İkizleme; aynı sözcüğün iki kez yinelenmesi 2. ed. Yineleme sanatı, réédification diş. Yeniden yapma, yeniden kurma, réédifier gçl. Yeniden yapmak, yeniden kurmak (On a réédifié la mosquée sur l'emplacement de l'ancienne). rééditer gçl. 1. Yeniden basmak, yeni baskısını yapmak (Rééditer un livre). 2. mec. tkz. Bir daha yapmak, aynı şeyi ikinci kez yapmak (İla réédité la scène qu'il nous avait faite l'an dernier). réédition diş. 1. (Kitap vb için) Yeni baskı, yeni basım (Réédition d'un roman). 2. mec. tkz. Yinelenme,"tekrar,aynı şeyin bir daha yapılması, rééducation diş. 1. (Eğitimi bozulmuş birini) Yeniden eğitme. 2. (Çalışamaz duruma gelmiş bir

rééduquer organı) Yeniden çalışmaya alıştırma, yeniden çalışır duruma getirme (Rééducation de la main, de la parole). rééduquer gçl. 1. (Çalışamaz duruma gelmiş birini yada bir orgam) Yeniden çakşır duruma getirmek, çakşmaya alıştırmak (Rééduquer un mutilé, un paralysé). 2. (Eğitimi bozulmuş birini) Yemden eğitmek, ikinci kez eğitmek, réel, le s. 1. Gerçek (Une aventure réelle. Un personnage réel. Eprouver une satisfaction réelle). 2. huk. "Ayni (Contrat réel: Ayni akit. Droit réel: Ayni hak). 3. er. Gerçek (L'idéal et le réel s'opposent). réélection diş. Yeniden seçme; yeniden seçilme (ila fêté avec ses amis sa réélection). rééligibilité diş. Bir daha seçilebilirlik, ikinci kez seçilebilirlik, 'yenidenseçilebilirlik. rééligible s. Bir daha seçilebilir, ikinci kez seçilebilir, *yenidenseçilebilir. réélire gçl. Yeniden seçmek, bir daha seçmek (Réélire un député). réellement bel. Gerçekten (Cet événement a réellement eu lieu). réembaucher gçl. Yeniden işe almak (Réembaucher un ouvrier). réentendre gçl. Bir daha dinlemek (Réentendre un disque). réescompte er. 'Yineli indirim, "mükerrer iskonto, bir senedi ikinci elden kırma, ikinci kez kırma, réescompter gçl. (Bir senedi) İkinci elden kırmak, "mükerrer iskonto yapmak, 'yineli indirim yapmak. réévaluation diş. 1. * Değeryükseltimi. 2. Yemden değerlendirme, réévaluer gçl. 1. -in değerini yükseltmek, değeryükseltimine gitmek. 2. Yeniden değerlendirmek, réexaminer gçl. Bir daha incelemek, üzerinde bir daha düşünmek (Nous allons réexaminer votre candidature). réexportation diş. Yeniden mal çıkarma, yurda getirilmiş malı yeniden dış ülkelere gönderme, ikinci dışsatım, réexporter gçl. (İthal malını) İhraç etmek; yeniden mal çıkarmak, yurda getirilmiş malı yeniden dış ülkelere göndermek, yeniden dışa satmak, refaçonner gçl. Yeniden biçimlendirmek, yeni bir biçime sokmak, réfaction diş. (Malın teslimi sırasında) Hasar nedeniyle fiyat indirimi, refaire gçl. 1. Bir daha yapmak, yeniden yapmak (Refaire un travail, un voyage). 2. Onarmak; düzeltmek (Refaire un mur, la toiture d'une

1184

référendum

maison. Refaire sa santé par un changement de climat). 3. tkz. Aldatmak (Refaire un naïf. Il croyait me refaire en me proposant ce marché, mais c'est lui qui a été refait). 4. hlk. Çalmak, aşırmak, araklamak (Refaire une montre, un portefeuille). S. gsz. (İskambil oyununda) Kâğıtları yeniden dağıtmak (Vous avez mal donné, c'est à refaire). § Se refaire: 1. (Kumarda) Ziyanını çıkarmak, yitirdiği parayı sonunda kurtarmak. 2. Sağlığı düzelmek, esenliği yerine gelmek (Il a grand besoin de se refaire). 3. Karakterini, huyunu değiştirmek (Je ne peux pas me refaire). 4. Serefaireàqch: -e yeniden alışmak, kendini alıştırmak, uydurmak (Après les vacances, il est difficile de se refaire au travail). réfection diş. 1. Düzeltme, onarma; onanm (La réfection d'une route, d'une maison). 2. Sağlığı düzelme, esenliği yerine gelme. 3. (Dinsel topluluklarda) Yemek; perhiz günlerinde yenen hafif yemek, réfectoire er. Yemekhane (Réfectoire d'une école, d'un hôpital). refend(de) s. Şu deyimlerde geçer: Bois de refend: Uzunlamasına biçilmiş tahta. Ligne de refend: (Duvarlarda) Derz çizgisi. Mur de refend: Bölme duvarı. refendre gçl. 1. Yeniden yarmak. 2. Uzunlamasına biçmek (Refendre du bois). référé er. huk. Seri muhakeme, référence diş. 1. -e gönderme, başvurdurma, iletme, yollama (Références au bas des pages. Ce dictionnaire contient beaucoup de références d'un article à l'autre). 2. 'Kaynakça, başvurulan kaynak (La référence qu'il donne est fausse). 3. ç. 'Güven tanıklığı, birine güvenilebileceğine tanıklık eden belge; yeterlik belgesi; iyiçalıştı belgesi (Fournir de sérieuses références). § Ouvrage de référence: Başvurma kitabı. Par référence à: -e göre, -gözönüne alınarak (Fixer une indemnité par référence au traitement). Faire référence à qch: -e göndermede bulunmak, yollama yapmak, başvurulmasını salık vermek (Faire référence à un ouvrage). référendaire s. ve ad. 1. Sayıştay denetçisi (Conseiller référendaire de denir). 2. s. Halkoylamasına değgin, referandumla ilgili (Une loi référendaire). § Grand référendaire: (Fransız İmparatorluğu döneminde) Senatoda mühürdar üye. référendum er. 1. Halkoyu, halkoylaması (Le référendum est de pratique courante en Suisse). 2. Kanı yoklaması, düşünce yoklaması (Revue qui organise un référendum auprès de ses lecteurs). 3.

réfèrent

1185

(Diplomatik bir görevlinin, hükümetine gönderdiği) Yeni yönerge isteme yazısı, réfèrent er. dilb. Gönderge. référentiel, les. dilb. Göndergesel. référer gçl. 1. Référer qch à qch: Bir şeyi -e bağlamak, -ile ilişkin görmek (Référer une citation à l'original. Référer un article à un chapitre). 2. Référer qch à qn: Bir şeyi -e vermek, bırakmak (Je luienréférelechoix. Onluiréfèretoutl'honneurde cette affaire). 3. gsz. En référeràqn:-e başvurmak (En référer au juge. En référer à unepersonne dans un différend pour qu'elle serve d'arbitre). § S'en référer à, se référer à: -e danışmak, başvurmak (Se référer à un ami, à un texte). refermer gçl. Yeniden kapamak (Refermerlaporte, sa valise). § Se refermer: Yeniden kapanmak (Sa plaie se referme. Une fleur qui se referme). refiler gçl. Refiler qch à qn: 1. Birine -sini geçirmek, bulaştırmak (Il m'a refilé sa grippe). 2. Birine -i sokuşturmak, aldatıp vermek (On lui a refilé une fausse pièce, une vieille paire de chaussures). réfléchi,e s. 1. iyice düşünülüp taşınılmış, eni konu düşünülmüş (Uneaction réfléchie). 2, Düşünerek davranan, düşünceli, aklı başında (Un homme réfléchi). 3. dilb. Dönüşlü (Verbes réfléchis). 4. Kırılıp yansıyan (Lumière réfléchie). § Tout bien réfléchi: Her şey iyice düşünülüp taşımldıktan sonra; iyice düşünüp taşındıktan sonra, réfléchir gçl. 1. Yansıtmak (Les miroirs réfléchissent les images des objets). 2. gsz. Düşünmek (Réfléchissez avant de parler). 3. Réfléchir à qch, sur qch: -üzerinde düşünmek (Réfléchissez à ce que vous allez dire. Je vow: demande de réfléchir sur cette affaire). § Se réfléchir: Yansımak (Le ciel se réfléchit dans l'eau). réfléchissante s. Yansıtan, yansıtıcı (Une surface reflechissante). réflecteur er. 1. Yansıtaç; ışığı yada ısıyı yansıtan aygıt. 2. gökb. Yansımalı ırakgörür, réflectif, ive s. 1. fels. Düşünmeye değgin, düşünceyle ilgili, düşünsel. 2. ruhb. Tepkesel. réflectivité diş. Tepkesellik. reflet er. 1. Yansı, °akis (Reflet d'un visage dans la vitre). 2. mec. Yansıma (Sa beauté était le reflet de son intelligence). 3. mec. Ayna, -i yansıtan şey (La littérature est le reflet d'une société). refléter gçl. 1. Yansıtmak (Le miroir reflète les images). 2.mec. -inaynasiolmak,-idilegetirmek, "ifade etmek (Ses paroles reflétaient ses sentiments). § Se refléter: Yansımak, -e vurmak (Les arbres se reflètent dans l'eau. Une grande joie se reflétait sur son visage).

réformation

refleurir gsz. 1. Bir daha çiçek açmak (Le rosier a refleuri). 2. Yeniden canlanmak, gelişmek (Les arts vont refleurir à notre siècle). 3. gçl. -i yeniden çiçeklerle donatmak (Refleurir une tombe). refleurissement er. İkinci kez çiçek açma (Refleurissement d'un rosier). réflexe s. 1. fiz. Yansımalı, yansıma yoluyla olan (Vision réflexe). 2. Tepkeli (Acte, activité, mouvement réflexe). 3. er. biy. ruhb. Tepke (Réflexe conditionné: Koşullu tepke). 4. Anında tepki gösterme yetisi, tepki gücü (Un automobiliste doit avoir de bons réflexes). réflexibilité diş. fiz. Yansırhk, yansiyabilirlik. réflexibles, fiz. Yansıyabilir (Rayons réflexibles). réflexion diş. 1. Düşünme (Un moment de réflexion lui a suffi pour se décider). 2. Düşünce (Il m'a communiqué ses réflexions surmon travail). 3. fiz. Yansıma; yansı (Réflexion de la lumière, du son). § Toute réflexion faite: İyice düşünüp taşındıktan sonra, eni konu düşününce. Sans réflexion: Düşüncesizce. Donner matière à réflexion, mériter réflexion: Düşündürücü olmak, düşünmeye değmek, réflexologie diş. ruhb. Tepkebilim. refluer gsz. 1. Ters akmak, geriye akmak (Les eaux de la rivière arrêtées par des digues ont reflué dans lacampagne). 2. Geri çekilmek (Les manifestants ont reflué vers les rues adjacentes). reflux [nafly] er. coğr. 1. Çekilme,inme, "cezir (Le reflux de la mer). 2. mec. Geri çekilme (Le reflux de la foule). refondre gçl. 1. Bir daha ergitmek; ikinci kez eritmek (Refondre un métal). 2. Yeniden dökmek, bir daha döküm yapmak (Refondre des monnaies). 3. mec. Baştan başa elden geçirmek, tümüyle gözden geçirmek (Refondre un texte, un ouvrage). 4. gsz. Yeniden erimek (La glace refond). § Se refondre: mec. Huy değiştirmek, bambaşka bir adam olmak, refonte diş. 1. Bir daha ergitme; ikinci kez eritme 2. Yeniden dökme, yeni dökümünü yapma (La refonte des monnaies). 3. Baştan başa elden geçirme (La refonte d'un ouvrage). réformateur, trices. vead. 1.Düzeltici,iyileştirici, reformcu (Réformateur des moeurs, d'une société). 2.ruhb. Topluma kendi kafasına göre bir düzen vermek isteyen ruh hastası. 3. er. Din düzeltimcisi, dinde düzeltim yapan kişi, reformcu (Luther et les autres réformateurs). réformation diş. 1. Düzeltme, iyileştirme (La réformation des abus, des désordres). 2. (Büyük harfle) Dinde düzeltim (Le mouvement de la Réformation). 3. Değiştirme, değiştirip daha

réforme iyisini kurma (La réformation de l'univers). 4. huk. Bozma, "tashih (Réformation d'un jugement). § Recours en réformation: huk. "Tashihi karar dâvası, kararın düzeltilmesi dâvası. réforme diş. 1. 'Düzeltim, "reform (Faire des réformes politiques, sociales). 2. (Büyük harfle) Dinde düzeltim (La Réforme provoqua un schisme dans le christianisme). 3. Değiştirme, değiştirim (Réforme du calendrier, de l'orthographe). 4. ask. Çürüğe çıkarma; çürüğe çıkarılma (Réforme temporaire, définitive). S. ask. Iskartaya çıkarma, kayıttan düşme (Mettre à la réforme quelques vieux meubles). § Mettre qn, qch à la réforme: 1 -i çürüğe çıkarmak. 2. -i ıskartaya çıkarmak, réformé,e s. 1. Düzeltime uğramış; düzeltilmiş, iyileştirilmiş. 2. Çürüğe çıkarılmış (Soldat réformé). 3. ad. a) Çürüğe çıkarılmış asker (Un réformé définitif), b) Protestan. § Religion réformée: Protestanlık, reformer gçl. Yeniden kurmak, yeniden oluşturmak; yeniden derleyip toparlamak (Reformer une armée en déroute). § Se reformer: 1. Yeniden oluşmak (Des nuages se défont et se reforment). 2. (Dağılmış olan askerler için) Yeniden derlenip toparlanmak; sıraya girmek, réformer gçl. 1. -de düzeltim yapmak, "reform yapmak; -i düzeltmek, iyileştirmek (Réformer les coutumes. Réformer une méthode, une institution). 2. -i bozulmamış ilk durumuna getirmek (Réformer un ordre religieux). 3. huk. Bozmak, "tashih etmek (Réformer un jugement). 4. huk. -de değişiklik yapmak, -i değiştirmek (Réformer une loi, la Constitution). 5. -in kökünü kazımak, -e son vermek (Réformer les abus). 6. ask. Çürüğe çıkarmak (Réformer un soldat). 7. ask. Iskartaya çıkarmak, kayıttan düşmek (Réformer du matériel). § Se réformer: Değişip yepyeni bir insan olmak (Ils'est beaucoup réformé depuis cette aventure). réformisme er. *Düzeltimcilik, "reformculuk, réformistes, ve ad. 'Düzeltimci, "reformcu, refouillement er. Kazıyarak kenarlarını belirginleştirme (Refouillement d'un chapiteau). refouiller gçl. Kazıyarak kenarlarını belirginleştirmek (Refouiller une pierre de taille). refoulé,es. vead. İçe kapanık, özellikle cinsel duygularını hep içinde saklamış; iştahı hep kursağında kalmış, doyumsuz (Un vieux garçon refoulé. Des refoulés). refoulement er. 1. Geriye sürme, püskürtme (Le refoulement de l'armée ennemie). 2. ruhb.

1186

réfringent

(Duygularım, özellikle cinsel duygularını) Baskı altına alma, tutma ; içine atma (Le refoulement des instincts, des ambitions). refouler gçl. 1. Yeniden basıp ezmek. 2. Sıkıştırmak (Refouler un métal). 3. Geri almak (Refouler un train). 4. Geri püskürtmek, geriye sürmek (Refouler les envahisseurs, l'armée ennemie). S. -in tersine gitmek, -e karşı ilerlemek (Le navire refoule le courant, la marée). 6. Tutmak, engellemek, frenlemek (Refouler sa colère, son désir). 7. ruhb. Baskı altına almak, tutmak, içine atmak (Refouler ses désirs immoraux, ses mauvais instincts). refouloir er. (Eskiden, topçulukta) Mermi sürgüsü, tomar. réfractaire s. 1. Boyun eğmeyen, karşı gelen. 2. kim. Çok yüksek sıcaklıklara dayanan, güç ergiyen (Un métal réfractaire). 3. Çok güç pişen (Des haricots réfractaires). 4. Réfractaire à qch: -e uymayan, karşı gelen; -i dinlemeyen (Un employé réfractaire aux ordres de ses chefs. Etre réfractaire à la loi, à la discipline, à l'autorité). 5. ad. Düşmana karşı koyan yurtsever, dayatıcı, diretici, "mukavemetçi. 6. er. Askerlik görevini yapmak istemeyen, asker kaçağı (La justice militaire poursuit les réfractaires). réfracter gçl. fiz. Kırmak, kırıp yansıtmak (Réfracter la lumière. Prisme qui réfracte les rayons). réfracteur, trice s. fiz. 1. (Işınlan) Kırıcı (Appareil réfracteur). 2. er. gökb. Kınhnah ırakgörür, réfraction diş. fiz. Kınlına (Réfraction de la lumière). refrain er. ed. 1. Kavuştak, "nakarat (Les refrains d'une chanson, d'une ballade). 2. mec. Durmadan yinelenen şey, nakarat, sakız (Il ne parle que de l'argent, c'est toujours le même refrain). refréner gçl. Tutmak, kısmak, gemlemek, frenlemek (Refrénerson impatience, ses désirs). réfrigérant,e s- 1- kim. Soğutucu (Fluides réfrigérants, appareil réfrigérant). 2. mec. tkz. Soğuk, buz gibi (Un accueil réfrigérant. Une vieille fille réfrigérante). 3. er. 'Soğutmaç, soğutucu, soğutma aygıtı, réfrigérateur er. Buzdolabı (Mettre la viande au réfrigérateur). réfrigération diş. Soğutma; soğutulma (La réfrigération des denrées alimentaires). réfrigérer gçl. Soğutmak; dondurmak (Réfrigérer de la viande, du poisson, des fruits). réfringence diş. fiz. (Işınlan) Kırma özelliği, ışın kırıcdığı. réfringent,es. fiz. Işın kinci (La cornée est un milieu

refroidir réfringent). refroidir gçl. 1. Soğutmak (Refroidir un potage, un café). 2. mec. Kırmak, yok etmek, bırakmamak, azaltmak (Ce qu'il a dit a refroidi mon amitié pour lui. Il a refroidi notre zèle, notre enthousiasme). 3. Refroidir qn: a) mec. Soğutmak, bıktırmak, çalışma isteğini kırmak (Ce dernier échec m'a refroidi), b) hlk. Öldürmek, zıbartmak (Il a refroidi un ménage). 4. gsz. Soğumak (Un pot d'eau chaude qui a eu le temps de refroidir). § Laisser refroidir qch: 1. -i soğumaya bırakmak, soğutmak (Laisser refroidir un moteur). 2. mec. tkz. -i öylece bırakmak, hiç ilgilenmemek (Laisser refroidir une affaire). § Se refroidir: 1. Soğuk almak, üşütmek (Il s'est refroidi à attendre l'autobus). 2. Soğumak (Le temps se refroidit). 3. mec. Soğumak, kalmamak, azalmak, kırdmak (Son ardeur au travail s'est refroidie).. refroidissement er. 1. Soğuma (Refroidissement du temps, de l'air, d'un moteur). 2. Üşütme, soğuk alma, soğuk algınlığı (Prendre un refroidissement en sortant d'un bain). 3. Soğukluk (Il y a du refroidissement entre eux). 4. mec. Soğuma, tavsama, azalma (Refroidissement d'une amitié, d'un sentiment). refroidisseur er. ve s. Soğutucu (Système refroidisseur d'un réacteur atomique). refuge er. 1. Sığınak (Sa maison est le refuge des malheureux). 2. Sığınılacak kişi yada şey, destek, dayanak (Dans ma détresse, vous êtes mon seul refuge). 3. Barınak, baraka, dağcıların kötü havalarda sığındıkları kulübe (Passer la nuit dans un refuge). 4. (Arabaların çok geçtiği yollarda) Ortakaldınm. 5. (Kovalanan av hayvanının saklandığı) Delik, in. 6. Güçsüzler yurdu. 7. Kaçamak yolu; kaçamak (La dénégation est son refuge). réfugié,e s. vead. Sığman, sığınmacı, mülteci (Des réfugiés politiques). réfugier(se) gsz. 1. Sığınmak (Il a été surpris par la pluie et il s'est réfugié sous un arbre). 2. Se réfugier à: -e sığınmak, "iltica etmek (Les révolutionnaires se sont réfugiés à l'étranger). refus er. 1. Geri çevirme, iteleme, °red (Essuyer un refus. Refus d'obéissance). 2. huk. Kaçınma, "imtina (Refus de serment, refus d'acceptation). refusable s. Reddedilebilir, refuser gçl. 1. Kabul etmemek, reddetmek; istememek, geri çevirmek (Refuser un cadeau, une invitation, un pourboire). 2. Refuser qn: (Sınavda) Başarısız saymak, çaktırmak (Refuser un candidat). 3. Refuser qch à qn: Birine ... vermemek (Refuser une permission à un soldat,

1187

régaler

une augmentation à un ouvrier). 4. Refuser de f. qch: -meyi kabul etmemek, istememek, reddetmek (Il refuse d'obéir, de travailler). § Se refuser: 1. Reddedilmek, geri çevrilmek (Un apéritif ne se refuse pas). 2. Se refuser qch: Kendini -den yoksun bırakmak (L'avarese refuse le nécessaire. Il est très prodigue et ne se refuse rien). 3. Serefuseràqch: -denkaçmak, kaçınmak, -e yançizmek (Se refuser à l'évidence. Il se refuse à tout service). 4. Se refuser à qn: (Kadın için) Kendini -e vermemek; -ile yatmayı reddetmek (Se refuser à un homme). S. Se refuser à f. qch: -meye razı olmamak, -meyi kabul etmemek (II s'est refusé à nous secourir). réfutable s. Çürütülebilir, boşa çıkarılabilir (Argument réfutable). réfutation diş. Çürütme, boşa çıkarma (La réfutation d'un argument, d'une calomnie). réfuter gçl. Çürütmek, boşa çıkarmak, yanlışlığını ortaya koymak (Réfuter une thèse, une calomnie, un argument). regagner gçl. 1. -i yeniden bulmak, ele geçirmek, kapamak; -e yeniden kavuşmak (Regagner l'argent perdu, le temps perdu. Il a regagné mon amitié), 2. -e dönmek (Regagner son pays, sa maison). regain er. 1. Biçildikten sonra yeniden biten çayır (Faucher le regain d'un pré). 2. Regain de qch: -e yeniden dönüş, yeniden kavuşma (Regain de vie, de santé, de jeunesse). régal er. 1. Şölen, "ziyafet (Donner, offrir un régal). 2. En çok sevilen yemek (Son grand régal était un certain potage). 3.mec. tkz. Büyük zevk, bayram, ziyafet (Cette symphonie est pour lui un vrai régal). régalade diş. 1. Şölen verme, şölen çekme. 2. (Çalı çırpı) Parlak ve harlı ateş. § A la régalade: Lıkır lıkır (Boire à la régalade: Lıkır lıkır içmek). régale diş. 1. huk. (Eskiden) Kralın, açık bulunan bir piskoposluğun gelirine el koyma hakkı. 2. er. Orga benzeyen bir çalgı. § Eau régale: Altın suyu. régalement, régalage er. Düzleştirme (Régalement d'un terrain). régaler gçl. 1. Düzleştirmek (Régaler un remblai). 2. -e şölen vermek, şölen çekmek (Régaler ses amis). 3. Régaler qn de qch: Birine ...şöleni çekmek, vermek, sunmak (Elle les a régalés d'un gâteau). § Se régaler: 1. İyi bir yemek yemek, sevdiği yemeklerle kendine bir şölen çekmek. 2. mec. Bayram etmek, büyük bir zevk duymak (Mon regard se régalait en glissant sur la belle parleuse). 3. tkz. Büyük bir çıkar sağlamak, iyi bir vurgun vurmak (Il y en a qui se sont régalés dans

régalien cette opération). 4. Se régaler de qch: Kendine iyi bir ...şöleni çekmek (5e régaler d'un gigot. Se régaler de bonne musique). régalien, ne s. Kirala değgin (Droits régaliens: Kirala ait intifa hakları). regard er. 1. Bakış ( Son regard doux sefixa sur moi). 2. (Lâğım, su yolu gibi şeylerde) Baca (Regard fermé par une plaque). 3. mec. Dikkat (Je voudrais attirer vos regards sur ce point). § Un regard en coin, en coulisse: Kaçamak bakış. Un regard noir: Kızgın bakış. Droit de regard: Denetleme hakkı. Au premier regard: İlk bakışta. Au regard de: Karşısında, bakımından (Il est en règle au regard de la loi). En regard: Karşılıklı, karşı karşıya (Texte latin avec la traduction en regard). En regard de: -ile karşılaştırıldığında, -e kıyasla (C'est peu en regard de ce qu'il veut encore). Avoir droit de regard sur qch: -i denetleme hakkına sahip olmak. Mettre en regard: (îki şeyi birbiriyle) Karşılaştırmak, "mukayese etmek, regardantes. Tutumlu, eli sıkı, paraya bakan (Jene suis pas regardant). regarder gçl. 1. Bakmak (Regarder le mur). 2. Düşünmek (Il ne regarde que son intérêt). 3. İlgilendirmek (Cela ne vous regarde pas). 4. Aramak, bakmak (J'ai regardé partout, mais je ne l'ai pas trouvé). 5. Regarder qch, vers qch: -e bakmak, dönük olmak (Cette maison regarde le Nord, vers le Nord). 6. Regarder qn, qch f. qch: Birinin, bir şeyin -meşine bakmak, -diğine bakmak (Regarder la pluie tomber. Regarder un enfant jouer). 7. Regarder à qch: a) -e dikkat etmek, uymak, saygı göstermek (Regarder aux principes), b) -e pek kıymamak, -i eli titreyerek harcamak (Regarder à la dépense, regarder à l'argent). 8. Regarder qn, qch comme: -i.. .olarak düşünmek, gibi düşünmek, gibi görmek (On le regarde comme un homme de bien). § Regarder qn de haut en bas : Küçümseyerek bakmak. Regarder du coin de l'oeil: Göz ucuyla bakmak. Regarder qn du haut de sa grandeur: Tepeden bakmak, yukardan bakmak. Regarder qn d'un oeil noir: Kızgın kızgın bakmak, öfkeyle bakmak. Regarder par le petit bout de la lorgnette: Olaylara dar açıdan bakmak; dar kafalı olmak. Regarder qn sous le nez: Tepeden bakmak, küçümseyerek bakmak. Y regarder de près: (Karar vermeden önce) İyice düşünmek, dikkatle hesaplamak. § Se regarder: 1. Kendine bakmak (Se regarder dans la glace). 2. Karşı karşıya olmak (Nos deux maisons se regardent). 3. Birine bakmak (Ils ne peuvent pas se regarder sans rire). 4. Se regarder comme:

1188

régicide

Kendini ...olarak görmek, sanmak, gibi görmek (Il se regarde comme le centre de l'univers). § Se regarder en chiens de faïences: Kızgın kızgın, yiyecekmiş gibi birbirine bakmak; aralan kedi köpek gibi olmak, régate diş. 1. Kayık yarışı (Participer à des régates). 2. Denizcilerinki gibi boyunbağı (La régate est la cravate la plus portée aujourd'hui). regel er. (Buz için) Çözüldükten sonra yeniden donma. regeler gçl. 1. Yeniden dondurmak. 2. gsz. (Ortalık) Yeniden donmak, yeniden don yapmak, buz tutmak (Il regèle). régence diş. 1. Hükümdarlık naipliği (Exercer la régence pendant la minorité du roi). 2. Naiplik, naiplik süresi (La régence d'Anne d'Autriche). 3. tar. Fransa'da, Philippe d'Orleans'in 1715-1723 tarihleri arasındaki Kırallık naipliği. 4. s. a) Régence dönemi üslubunda (Table, fauteuils, bibliothèque Régence), b) Tutum ve davranışlan eski, çok klasik (Ils sont un peu régence). régénérateur, trice s. vead. 1. Yenileştirici. 2. mec. Diriltici, canlandırıcı, kalkındırıcı (Régénérateur d'un pays). régénération diş. 1. Yenilenme, yeniden oluşma, yeniden bitme (La régénération de la queue chez les lézards). 2. Yeniden canlanma, dirilme, kalkınma (La régénération d'un peuple). 3. (Vaftiz yada çile yoluyla sağlanan) Ruh temizliği; annma, aklanıp paklanma (Régénération par le baptême). régénérer gçl. 1. Yeniden oluşturmak (Procédé vital qui régénère les chairs). 2. mec. Köklü bir biçimde düzeltmek, diriltmek, canlandırmak; yeni bir ruh vermek (Régénérer une société). 3. (Dinsel anlamda) İkinci kez diriltmek, canlandırmak (Le baptême nous régénère en Jésus-Christ). régent,e s. ve ad. 1. Naip, kırallık naibi (Le régent était choisi parmi les membres de la famille royale. La reine régente, le prince régent). 2 .er. (Eskiden) Belli bir dersi okutan öğretmen (Les régents de collège). 3. (Banque de France'ta) Genel kurul üyesi. 4. (Büyük harfle) Philippe d'Orléans. 5. (Eskiden) (Saynlarevi yada güçsüzler yurdunda) Yönetici. régenter gçl. Keyfince yönetmek; istediği biçim yada yönü vermek (Cet homme a la manie de régenter tout le monde. Régenter la langue). régicide er. 1. Kral öldüren, kral katili (Le régicide Ravaillac).2. Kral öldürme (Commettre un régicide). 3. er. ç. XVI. Louis'nin öldürülmesi için oy verenler. 4. s. Kral öldüren (Les révolutions régicides).

régie

1189

régie diş. 1. Tekel (La régie des tabacs). 2. (Sinema ve tiyatroda) Yapım; yönetim. 3. Büyük tecim yada işleyim kuruluşu (Régie nationale des usines Renault). 4. huk. Vekillikle yönetme (Ona mis cette succession en régie. Cette terre est en régie). § Travaux en régie: Emanet yoluyla yapılan işler, regimbement er. 1. Kıç atma (Regimbement d'un cheval). 2. mec. Karşı gelme, kafa tutma, karşı koyma (Regimbement des sujets). regimber gsz. 1. Kıç atmak (Cheval qui regimbe). 2. itiraz etmek, karşı gelmek (Il regimbe quand on lui demande de rendre un service). 3. Regimber contre: -e karşı gelmek, kafa tutmak (Regimber contre une injustice). régime er. 1. Yönetim (Régime parlementaire, représentatif, présidentiel, féodal. Régime capitaliste, fasciste, socialiste, démocratique, monarchique, républicain). 2. Yönetim biçimi, yönetiş (Le régime des prisons, des hôpitaux). 3. *Sıkıbesi, rejim (Régime lacté, sec. Etre au régime, se mettre au régime. Suivre un régime pour maigrir). 4. (Bir dalın ucunda) Yemiş demeti, salkım (Régime de bananes, de dattes). 5. coğr. Düzen,"rejim (Le régime d'un fleuve. Régimedes pluies, des précipitations). 6. fiz. Motorun dönme hızı (Régime accéléré, normal, maximal). 7. dilb. Tümleç (Régime direct, régime indirect). régiment er. 1. ask. Alay (Un régiment d'infanterie, d'artillerie). 2. hlk. Askerlik hizmeti (C'était juste après son régiment). 3. tkz. Bir sürü, bir alay (Un régiment de cousins, d'arbres à fruits). régimentaire s. Bir alaya ait olan (Infirmerie régimentaire). région diş. 1. Bölge (Les régions polaires. Carte d'une région). 2. Yöre, civar (Visiter la région parisienne). 3. (Vücutta) Kısım, bölge, "nahiye (Région pectorale, cervicale. Douleurs dans la région du coeur). 4. Alan (Lesplus hautes régions de la philosophie). régional,e s. Bölgesel (Danse régionale, coutume régionale, mots régionaux). régionalisation diş. Bölgeselleştirme; bölgeselleşme. régionaliser gçl. Bölgeselleştirmek. régionalisme er. 1. Bölgecilik; bölgesellik. 2. Bölgesel yönetim. 3. Bölge ağzı, belli bir bölgede kullanılan sözcük yada deyim, régionaliste s. ve ad. Bölgeci; bölgeselliğe dayalı (Politique régionaliste. Un écrivain régionaliste). régir gçl. 1. Yönetmek; çevirmek, dönendirmek (Régir une province. Régir une affaire, une propriété). 2. mec. Belirlemek, düzenlemek (La loi qui régit les sentiments de nos coeurs. Les règles

réglé

juridiques qui régissent les relations entre les Etats). 3. dilb. (Eylemler için)... tümlecini almak (Le verbe transitif régit l'accusatif). régisseur er. 1. Yönetim vekili (Le régisseur d'un domaine, d'une propriété). 2. Sahne amiri, yönetmen "rejisör (Régisseur d'un théâtre). registre er. 1. huk. Kütük, sicil (Registre de commerce: Ticaret sicili. Registre de décès: Ölüm kütüğü. Registre de naissance: Doğum kütüğü. Registre de mariage: Evlenme kütüğü. Registre des navires: Gemi sicili. Registre foncier: Tapu sicili. Registre public: Resmi sicil). 2. (Basımcılıkta) İki sayfadaki satırlar arasında hiza uzunluğu. 3. (Boru ve ocaklarda) Hava çekmeyi düzenleyen kapak, hava kapağı (Registre d'un fourneau). 4. (Buhar makinalarında) Buhar düzenleme aygıtı (Registre de vapeur de denir). S. (Orgda) Belirli bir tınıyı veren boruların tümü; işletme düğmesi. 6. müz. Ses perdelerinde incelik kahnhk durumu (Le registre aigu, haut, moyen, grave). réglabe s. Düzenlenebilir, ayarlanabilir (Bretelles réglables. Sièges réglables d'une voiture). réglage er. 1. Düzenleme, ayarlama (Réglage d'une horloge, d'une machine, d'un tir). 2. (Kâğıda) Çizgiler çizme; çizilmiş bütün çizgiler. 3. (Bir makinamn işlemesini) Düzene koyma, ayarlama (Mauvais réglage du carburateur, du ralenti). règle diş. 1. Çizgilik, "cetvel, "cetvel tahtası (Tracer des lignes avec une règle) 2. mec. Kural (Règles grammaticales. Les règles de la morale). 3. Disiplin (Observer, maintenir la règle. Enfreindre, violer la règle. Se plier, s'assujettir à une règle). 4. ç. (Kadınlarda) Aybaşı (Avoir ses règles). § En règle: 1. Kurala uygun, "usulü dairesinde (Faire une cour en règle à une femme). 2. Tamam, eksiksiz, kurala uygun, hiçbir eksik yada yanlışı olmayan (Vos papiers sont en règle. Il • a sa comptabilité en règle). En règle générale: Genel olarak, genellikle. De règle: Alışılmış, kural haline gelmiş (Le coup de foudre est de règle en amitié. Il est de règle que vous fassiez vousmême la demande). Avoir ses règles: 1. (Kadın) Aybaşı olmak. 2. tkz. Huysuzluğu üstünde olmak, cinleri tutmak. Se mettre en règle avec qn: -e olan borcunu ödemek, hesabını temizlemek. réglé,e s- 1- Çizgili (Papier réglé). 2. Disiplinli, töresi yasası belli (La bourgeoisie réglée d'autrefois). 3. Aybaşı olan, aybaşı gören (Cette fille est déjà réglée. Unefemmebien, malréglée). 4. Düzgün, belirli, sabit (A des heures réglées, je quittais mon ouvrage). S. Düzenli (Mener une vie réglée. Un garçon bien réglé). 6. Çözülmüş, hale yolakonmuş (L'affaire est réglée). 7. Ayarlanmış,

règlement düzenlenmiş (Carburateur mal réglé). règlement er. 1. Yönetmelik (Le règlement d'une faculté, d'un lycée. Il a été puni pour ne pas avoir observé le règlement). 2. Tüzük (Règlement intérieur d'une assemblée. Règlement d'une association, d'une société). 3. Çözme, çözüme bağlama (Le règlement d'un conflit, d'un procès). 4. (Alacak verecek işlerinde) Ödeme, kapama, ödeyip temizleme (Le règlement d'une dette, d'un compte). § Règlement de compte: Hesaplaşma (Règlement de compte entre gens du Milieu). Règlement de juges: huk. "Merciin tayini, réglementaire s. Tüzüğe, yönetmeliğe uygun; tüzüğe, yönetmeliğe değgin (Tenueréglementaire d'un soldat. Pouvoir réglementaire). réglementairement bel. Yönetmeliğe uygun biçimde, tüzüğe uyarak (Une décision prise réglementairement). réglementation diş. 1. Düzenleme, düzene koyma; saptama (Réglementation des prix, des loyers). 2. "Mevzuat (Se documenter sur la réglementation du travail). réglementer gçl. Düzenlemek, bir düzene bağlamak; saptamak (Réglementer les loyers, le droit de grève, l'industrie, la circulation). régler gçl. 1. -e çizgiler çizmek, cetvelle çizgi çekmek (Régler du papier). 2. Belirlemek; düzenlemek; saptamak (Régler l'ordre d'une cérémonie. Régler l'emploi de ses journées. Régler la date et le lieu d'une entrevue). 3. Çözmek, sonuca bağlamak (Régler un conflit. Régler une affaire à l'amiable). 4. Ödemek, ödeyip temizlemek (Régler unefacture, sa note d'hôtel, sa pension). 5. -in borcunu ödemek, hesabını temizlemek (Régler le boucher, le boulanger). 6. Ayar etmek ; ayarlamak (Réglersa montre. Régler la flamme d'une lampe, le ralenti d'un moteur). 7. Régler qch sur: Bir şeyi -e uydurmak, -e göre ayarlamak (Régler sa conduite sur ses parents, sur les circonstances). § Avoir son compte à régler avec qn: -ile görülecek hesabı olmak, paylaşacak kozu bulunmak. Régler son compte à qn: -in hesabını görmek, işini becermek; -den öcünü almak. § Se régler: 1. Ayarlanmak (Un appareil qui se règle facilement). 2. Se régler sur qn: -i kendine örnek almak (Use règle sur son professeur de chimie). réglisse diş. bitb. Meyankökü. réglo bel. tkz. 1. Kuralına uygun, doğru, işin raconuna uygun (C'est réglo). 2. s. Kusursuz, yasalara saygılı (Un type réglo). réglure diş. (Kâğıtta) Çizgi düzeni; çizgiler (La réglure doit être fine et égale). régnant,e s. 1. Saltanat süren, hükümdarlık eden

1190

régresser

(Prince régnant, famille régnante). 2. Egemen olan, baskın olan, geçerli, tutulan, sayılan, sürümü olan (Idées régnantes, morale régnante). règne er. 1. Hükümdarlık, saltanat (Le règne de Louis XIV). 2. Hükümdarlık dönemi, saltanat dönemi, hükümdarlık yada saltanat süresi (Un long règne. Il a vécu sous le règne de Mehmet le Conquérant). 3. mec. Egemenlik; yetke (Lerègne des lois. Nous travaillons à établir le règne de la justice, de la fraternité, de la paix). 4. bitb. Evren, "âlem; dünya (Règne animal: Hayvanlar evreni. Règne végétal: Bitkiler evreni). régner gsz. 1. Hükümdarlık etmek, saltanat sürmek (Louis XIV régnade 1643 à!715). 2. Bir dediği iki olmamak, dediği dedik olmak (Elle règne dans la maison). 3. Geçer olmak, geçerli olmak; saygın tutulmak; sürümü olmak (Des opinions qui régnent dans le pays). 4. Var olmak, bulunmak, "mevcut olmak (Le plus parfait accord règne entre les deux familles). 5. Egemen olmak, sürüp gitmek (Un grand silence régnait dans la nuit). 6. Ortalığı kasıp kavurmak, pek yaygın olmak (La grippe règne). 7. Régner sur: mec. -e egemen olmak (Le calme régnait sur son visage. Vos yeux assez longtemps ont régné sur mon âme). regonflement, regonflage er. Yeniden şişirme; yeniden şişme, regonfler gçl. 1. Yeniden şişirmek (Regonfler un ballon, des pneus). 2. mec. tkz. -i yeniden yüreklendirmek; -in işgücünü yeniden yükseltmek, -e yeniden moral vermek (On cherchait à le regonfler). 3. gsz. Yeniden şişmek, kabarmak (Son bras a regonflé. La rivière regonfle). regorgement er. Taşma. regorger gsz. 1. Taşmak ( Un liquide qui regorge). 2. Regorger de qch: -ile dolup taşmak; -içinde yüzmek (Cette région regorge de fruits. Un magasin qui regorge de marchandises. Il regorge d'argent). regrat er. 1. Lokanta artıklarını satma. 2. (Eski) Perakende zahire satışı, regrattage er. (Bir yapının kararmış duvar taşlarım) Kazıma, kazıyıp temizleme, regratter gçl. 1. Kazımak, kazıyıp temizlemek (Regratter un mur, une façade). 2. gsz. tkz. Perakende satıştan ufak kazanç sağlamak. 3. gsz. Regratter sur qch: -den biraz tırtıklamak (C'est un homme qui regratte sur tout). regrattier, ère s. ve ad. 1. (Eski) Perakendeci; özellikle perakende tuz satıcısı. 2. Tırtıkçı, her hesaptan birkaç kuruş tırtıklayan kimse, régresser gsz. Gerilemek, geri gitmek; şiddeti

régressif

1191

azalmak (Maladie, douleur qui régresse. Un art qui régresse). régressif, ive s. 1. Gerisin geri; geri geri (Une marche régressive). 2. Gerileyen, geri giden, gerilek (Evolution régressive. Fièvre régressive). 3. fels. Sonuçtan ilkeye giden (Raisonnement régressif). régression diş. 1. Gerileme; azalma (La mortalité infantile est en régression. La régression de l'alcoolisme, de la délinquance juvénile). 2. coğr. Deniz gerilemesi, deniz çekilmesi. 3. ed. Evirme; bir dize yada tümcedeki sözcüklerin yerlerini değiştirerek anlatıma güç katma. 4. ruhb. Gerileme; canimin eriştiği gelişim düzeyine göre daha ilkel olan davranış basamaklarına doğru gitme (Régression de la sexualité). regret er. 1. Özlem (Regret du pays natal, du passé). 2. Acınma, üzülme, yerinme; acı, üzüntü (La mort de son ami lui a laissé un grand regret). 3. Pişmanlık, °esef (Le regret d'une faute commise. Le regret d'avoir offensé Dieu). § A regret: İstemeyerek, üzülerek (Accepter à regret). Avoir le regret def. qch: -diğine üzülmek (J'ai le regret de vous dire que je ne pourrai vous aider). Etre au regret de f. qch: -menin üzüntüsü içinde olmak, -diğine üzülmek (Je suis au regret de ne pas vous avoir rencontré plus tôt). regrettable s. 1. Acınacak (Une personne peu regrettable). 2. Can sıkıcı, üzülecek (Un incident regrettable). regretter gçl. 1. Acımak, üzülmek, yerinmek (Regretter sa jeunesse perdue). 2. Pişman olmak (Regretter ses péchés). 3. Regretter qn: -i özlemle aramak, -in artık olmamasına üzülmek (Cette femme était très généreuse, on la regrettera longtemps. Tout le monde regrette l'ancien directeur). 4. Regretter de f. qch: 1. -diğine üzülmek (Je regrette de ne pouvoir vous aider). 2. -diğine pişman olmak (Je regrette de ne pas être venu). regrimper gsz. 1. Yeniden tırmanmak, çıkmak, binmek (Regrimper sur un omnibus en partance). 2. gçl. -e tırmanmak, çıkmak (Regrimper une pente). regrossir gsz. Yeniden şişmanlamak, regroupement er. Yeniden bir araya toplama; yeniden bir araya toplanma (Regroupement de parcelles. Regroupement d'hommes, de forces). regrouper gçl. Yeniden bir araya toplamak (Regrouper les hommes d'une armée, d'un parti. Regrouper les populations, les industries). § Se regrouper: 1. Yeniden toplanmak, bir araya gelmek. 2. Se regrouper autour de qn, derrière qn:

réhabilitation

-in etrafında toplanmak, arkasında toplanmak, régularisation diş. 1. Düzenleme, düzenlenme; yoluna koyma, yoluna konma (Régularisation d'un compte, d'un acte, d'un situation). 2. (Evlenerek) Durumunu kurtarma, iyi bir duruma kavuşma. 3. (Çalışmasını yada akışını) Ayarlama, düzenleme (Régularisation du mouvement d'une horloge. Régularisation d'un cours d'eau). régulariser gçl. 1. Düzeltmek, yoluna koymak (Régulariser sa situation financière). 2. Ayarlamak, düzenlemek, düzene koymak, bir düzene bağlamak, çözmek, yoluna koymak (Régulariser le fonctionnement d'un appareil. Régulariser le trafic sur une voie ferrée. Régulariser un fleuve). régularité diş. 1. Düzgünlük (Régularité d'une façade). 2. Düzenlilik (Fairepreuve de régularité dans son travail). 3. Kurallara uygunluk, yolluluk, "meşruluk (Régularité d'une élection). régulateur, trice s. 1. Düzenleyici (Force régulatrice). 2. er. fiz. *Düzengeç, *düzenleç. 3. er. (Saatçilerin öbür saatleri ayarlamak üzere kullandıkları) Ayar saati. 4. er. Bir tür duvar saati. régulation diş. 1. Düzenleme, düzene koyma (Régulation du trafic). 2. Düzene bağlama, denetleme, denetim altına alma (Régulation des naissances). régulier, ères. 1. Yasaya uygun, yasal, "meşru (Un gouvernement régulier). 2. Düzgün (Visage régulier, façade régulière). 3. Düzenli (Progrès régulier, rythme régulier, pouls régulier). 4. Düzenli, bir düzene bağlı (Armée régulière). S. Ciddi, dikkatli, düzenli (Il est très régulier dans sontravail). 6. Dürüst, doğru (Un homme régulier en affaires). 7. hlk. Haklı, yerinde, doğru (Le coup est dur mais régulier). S.dilb. Kurala uygun, kurallı, çekimi düzgün (Verbes réguliers). régulière diş. hlk. Eş, karı, köroğlu (İlsepromène avec sa régulière). régulièrement bel. 1. Yasaya uygun bir biçimde, kurallara uygun olarak (Fonctionnaire nommé régulièrement). 2. Düzenli olarak (Payer régulièrement). 3. Genel olarak, genellikle; normal olarak (Régulièrement, il ne devrait pas être battu). régurgitation diş. hek. Yenilen yemeklerin ve içeceklerin, kusma olmaksızın ağıza gelmesi, régurgiter gçl. (Yeniden yemekleri ve içecekleri) Kusma olmaksızın ağıza getirmek, réhabilitation diş. 1. huk. Saygınlığına yeniden kavuşturma, saygınlığına yeniden kavuşma;

réhabiliter

1192

kaldırılmış haklarını geri verme, kaldırılmış hakların geri verilmesi; "iadei itibar (Obtenir la réhabilitation d'un condamné après la révision de son travail). 2. ruhb. Yeniden güçlendirme; kişinin her türden hastalık yada sakatlanma sonucu bozulan beden, anlık, öğreti ve toplumsal durumunun eskisine benzer duruma getirilmesi, réhabiliter gçl. 1. huk. -i yeniden saygınlığına kavuşturmak; -in kaldırılmış haklarını geri vermek (Réhabiliter la victime d'une erreur judiciaire. Cette action l'a réhabilité dans l'opinion publique). 2. ruhb. -i yeniden güçlendirmek. §Se réhabiliter: 1. Eski saygınlığına yeniden kavuşmak; kaldırılmış haklarına yeniden kavuşmak. 2. Yeniden güçlenmek, iş yapabilir duruma gelmek, réhabituer gçl. 1. Yeniden alıştırmak. 2. Réhabituer qn à qch: Birini -e yeniden alıştırmak. § Se réhabituer à qch: -yeniden alışmak, kendini yeniden alıştırmak (Se réhabituer à un travail). rehaussement er. 1. Biraz daha yükseltme, biraz yukarı kaldırma (Le rehaussement d'une clôture). 2. Yeniden artma (Rehaussementfiscal). rehausser gçl. 1. Biraz daha yükseltmek (Rehausser un mur, une terrasse). 2. mec. Belirginleştirmek; canlandırmak (Elleportait une robe qui rehaussait sa beauté). 3. Rehausser qch de qch: Bir şeyi -ile süslemek, daha da güzelleştirmek (Rehausserune étoffe de broderies). rehaut er. (Bir resmi) Canlandırmak için şurasına burasına fırça çalma. Işık çarpmaları; kabartı ışıklan. réification diş. fels. Şeyleştirme; şeyleşme (Réification de l'homme). réifier gçl. 1. fels. Şeyleştirmek. 2. Dondurmak, duraganlaştırmak. réimportation Yeniden yurda getirme, yeniden dışalım; herhangi bir işlem yapılmak üzere dış ülkelere gönderilmiş bir mah yeniden yurda sokma. réimporter gçl. (Dış ülkelere gönderilmiş bir malı) Yeniden yurda sokmak, dışahmlamak. réimposer gçl. Yeniden vergilendirmek, yeniden vergi salmak, réimposition diş. Yemden vergilendirme, yeniden vergi salma. réimpression diş. 1. (Kitap vb.) Yemden basma. 2. Yeni baskı, hiç bir değişiklik görmeden yeniden basılmış kitap, réimprimer gçl. (Kitap vb.) Yeniden basmak, yeni baskısını yapmak, rein er. 1. Böbrek (Maladies du rein. L'urine sort du rein par l'urétère). 2. ç. Böğür (Une gibecière lui

réitérer battait sur les reins). § Avoir les reins cambrés, avoir les reins souples, avoir de la force dans les reins: Gürbüz olmak, tıknaz olmak. Avoir les reins solides: Güçlü olmak; varlıklı olmak. Casser les reins à qn: -i mahvetmek; ekmeğiyle oynamak, mesleğiyle oynamak; durumunu sarsmak. Mettre à qn l'épée dans les reins: -i sıkıştırmak, zorlamak, hırpalamak. réincarnation diş. 1. "Tenasüh; ruhun bir cisimden ötekine, kimi kez de insandan hayvana yada hayvandan insana geçmesi. 2. fels. Ruhgöçü, ruh sıçraması. réincarner(se) gsz. 1. "Tenasüh etmek. 2. mec. Yeniden dirilmek, yeniden ortaya çıkmak, kendini göstermek (Sa jalousie s'était réincarnée en des êtres nouveaux). reine diş. 1. Kral kansı yada krallık eden kadın, kraliçe (Le roi et la reine. La reine d'Angleterre). 2. (Satrançta) Vezir. 3. Güzellik yanşmalannda birinci seçilen kadın, kraliçe (La reine du bal, de la fête). 4. (Karınca ve anlarda) Bey (La reine des abeilles, des fourmis). § Reine du ciel, reine des anges: Meryem ana. Avoir un port de reine: Pek gösterişli olmak, alımlı olmak, görkemli bir görünüşü olmak, reine-claude diş. Yuvarlak, yeşil renkte, kokulu ve tath bir cins erik. reine-des-prés diş. bitb. Erkeçsakalı, reine-marguerite diş. bitb. Katmerli papatya, reinette, rainette diş. Bir tür benekli elma, kokulu elma. réintégration diş. (Görev yada uyrukluğa) Yeniden alma ; yeniden alınma (Fonctionnaire révoqué qui obtient sa réintégration. Réintégration dans la nationalité turque). réintégrer gçl. 1. Yeniden göreve almak (Réintégrer un fonctionnaire). 2. Yeniden -e dönmek (Réintégrer la maison paternelle, le domicile conjugal). 3. Réintégrer qn dans qch: Birini yeniden -e almak; birine yeniden... hakkı vermek (Réintégrer un étudiant dans la nationalité française). réintroduire gçl. Yeniden sokmak (Réintroduire dans un texte ce qu'on en avait écarté). réinventer gçl. Yeniden bulgulamak, yeniden keşfetmek. réinviter gçl. Yeniden çağırmak, "davet etmek, reis [rejs] er. (Osmanlılarda) Gemi kaptanı, reis. réitératif, ive s. Yinelenen, tekrarlanan, birkaç kez daha yapılan (Sommation réitérative). réitération diş. Yineleme; yinelenme, "tekrar, réitérer gçl. Yinelemek, "tekrarlamak, yeniden yapmak (Réitérer sa demande, sa promesse, un

reître

1193

ordre). reître er. 1. (Ortaçağda) Fransa hizmetinde çalışan Alman süvarisi. 2. mec. Yaman savaşçı, eski kurt. rejaillir gsz. 1. Sıçramak, fışkırmak, saçılmak (La boue rejaillit sous les roues de la voiture. L'eau du robinet lui a rejailli à la figure). 2. mec. Rejaillir sur: a) Bir şeyden -e de pay çıkmak, düşmek (La gloire de cette action rejaillit sur toute la famille). b) -e de bulaşmak, sıçramak (Sa honte a rejailli sur vous tous). rejaillissement er. 1. Fışkırma; sıçrama, saçılma (Le rejaillissement d'un jet d'eau. Rejaillissement de la boue). 2. mec. (Birine yada bir şeye de) Düşme, pay düşme; bulaşma, sıçrama (Le rejaillissement de la honte d'une personne sur son entrourage). rejet er. 1. huk. Red (Le rejet d'une demande). 2. Filiz, sürgün (Les rejets d'un arbre). 3. Atma, fırlatma (Le rejet des cadavres à la mer). 4. Çukur kazarken bir yana atılan toprak, kazı toprağı, reietable s. Reddedilebilir; reddedilmesi gereken (Un projet rejetable). rejeter gçl. 1. Geri atmak, geri fırlatmak (Rejeter un poisson dans l'eau). 2. İçinden atmak, dışa atmak (La mer rejette une épave). 3. (Kusarak yada tükürerek) Çıkarmak, dışarı atmak (Rejeter un caillot de sang. Son estomac rejette toute nourriture). 4. Reddetmek (Rejeter une proposition, une demande, un projet de loi). S. Rejeter qch de qch: Bir şeyi -den dışarı atmak, -in dışına atmak (Rejeter de l'art toutes les banalités). 6. Rejeter qch sur qn: Bir şeyi -in üstüne atmak (Rejeter un tort, une faute, une erreur sur quelqu'un). § Se rejeter sur qch: (Daha iyisi olmadığı için, çaresizlikten) -e sarılmak, -i mal bulmuş mağribi gibi kapmak, rejeton er. 1. Filiz, sürgün (Les rejetons d'un arbre). 2, mec. Dal, kol (Le français est un rejeton du latin). 3. Döl, torun (Rejeton d'une vaillante race). 4. tkz. Çocuk, evlât; oğul (Accompagner ses rejetons à l'école). rejoindre gçl. 1. Kavuşturmak (Rejoindre les lèvres d'une plaie). 2. -e katılmak (Réfractaires qui refusent de rejoindre l'armée). 3. -e yetişmek, kavuşmak, erişmek, -in yanına varmak (Il nous a rejoints ici). 4. -e varmak, erişmek (Après un petit détour, nous avons rejoint la route nationale). 5. -ile birleşmek (La rue rejoint le boulevard à cet endroit). § Se rejoindre: 1. Birbirine kavuşmak, birbiriyle buluşmak (Nous nous rejoindrons à Paris). 2. Kavuşmak, birleşmek (Deux routes qui se rejoignent). rejouer gsz. 1. Bir daha oynamak. 2. gçl. -1 bir daha çalmak (Rejouer un air). 3. -i bir daha oynamak,

relâcher

yeniden oynamak (Rejouer une pièce, un spectacle). réjoui,es. Sevinçli, şen (Avoir une figure, unemine réjouie). réjouir gçl. 1. Sevindirmek (Cette nouvelle réjouit tout le monde). 2. Neşelendirmek, neşe vermek (Le vin qui réjouit le coeur de l'homme). 3. -e hoş gelmek, iyi gelmek (Le bon vin réjouit l'estomac). § Se réjouir: 1. Eğlenmek, neşelenmek (Je ne peux pas me réjouir sans vous). 2. Se réjouir de qch: -e sevinmek (Je me réjouis de votre succès). 3. Se réjouir def. qch: -diğine sevinmek (Ilseréjouissait de voir son élève réussir). réjouissance diş. 1. Sevinç (Les maisons étaient illuminées en signe de réjouissance). 2. Kasapların etle birlikte tarttıktan kemik. 3. Eğlence (Le programme des réjouissances). 4. ç. Şenlik; eğlence (Rejouissances publiques, officielles, familiales). réjoulssant,es. 1. Sevindirici, sevinç verici, iç açıcı ( Une nouvelle réjouissante, unsuccès réjouissant). 2. Eğlendirici, neşelendirici. relâche er. 1. Dinlenme, ara verme; ara, aralık (Prendre un peu de relâche: Azıcık dinlenmek, biraz ara vermek). 2. (Tiyatro için) Tatil; tatile girme, kapalı kalma (Jour de relâche). 3. diş. (Gemiler için) Uğrama yeri, uğrak. 4. diş. (Gemiler için) Bir yere uğrama. § Sans relâche: Ara vermeden (Travailler sans relâche). Faire relâche: 1. (Tiyatrolar için) Tatil yapmak, kapalı olmak, çalışmamak (Beaucoup de théâtres font relâche au mois d'août). 2. (Gemi, bir yere) Uğramak; konaklamak (Le bateau quifait relâche dans un port). relâchée s. Gevşek (Autorité, discipline relâchée). relâchement er. 1. Gevşeme (Le relâchement d'une corde détendue. Le relâchement musculaire). 2. Gevşeklik (Le relâchement de la discipline. On constate un certain relâchement dans son travail). 3. Barsak bozukluğu, sürgün, "ishal. 4. Salıverme, salıverilme, "tahliye (Le relâchement d'u détenu). relâcher gçl. 1. Gevşetmek (Relâcher les cordes d'un violon, les muscles). 2. Salıvermek, koyvermek, serbest bırakmak (Relâcher un captif, un prisonnier). 3. Yumuşatmak, sertliğini azaltmak (Le vent du sud relâche le temps). 4. Bozmak, ishal etmek (La cuisine à l'huile a quelque peu relâché ses intestins). S. Relâcher de qch: -i kısmak, azaltmak; -den biraz vazgeçmek (Relâcher de sa sévérité, de son autorité. Relâcher de ses droits, de ses prétentions). 6. gsz. (Gemi için) Bir yere uğramak; konaklamak (Bateau qui

relais

1194

relâche dans un port, dans une île). § Se relâcher: 1. Gevşemek (Les cordes de cet instrument se sont relâchées). 2jGevşemek, gevşeklik göstermek,iyi çalışmamak, kendini koyvermek (Ils'estrelâché). 3. Yumuşamak, gevşemek, eski ciddiliği ve sertliği kalmamak (Courage, discipline qui se relâche). relais er. 1. Av yolu üzerinde bulundurulan ve yorulan köpeklerin yerine salınan köpekler (Lancer le relais: Köpekleri salmak). 2. Yorgunlanyla değiştirilmek üzere yol üzerinde bulundurulan at yada atlar; konak atı, menzil atı. 3. Bu atların bulundurulduğu konak, menzil. 4. Vardiya (Ouvriers de relais, équipes de relais. Travail par relais). S. fiz. Ara istasyon, aracı istasyon (Relais de télévision. Relais téléphonique). 6. (Telgrafta) Ara mıknatısı. 7. Suların çekilmesiyle meydana çıkan yerey. 8. Aracı, arabulucu (Servir de relais). § Course de relais: Koşucu değiştire değiştire yapılan koşu, bayrak yarışı (Le relais 4 fois cent mètres: 4x100 bayrak yarışı). relaisser(se) gsz. (Avcılıkta) Uzun süre koştuktan sonra durmak (Lièvre qui se relaisse). relance diş. 1. (Pokerde) Yeniden para sürme, artırma (Limiter la relance dans une partie de pocker). 2. Yeniden başlama, yeniden başlatma (La relance du terrorisme et de la répression. La relance de l'activité économique d'un pays). relancer gçl. 1. Yeniden atmak, fırlatmak; geri atmak (Relancer une balle). 2. (Av hayvanını) Yeniden sürmek (Relancer le cerf). 3. Yeni bir hız, yeni bir atılım vermek; yeniden başlatmak (Relancer l'industrie, l'agriculture d'un pays). 4. Isrârla ardına düşmek, yakasını bırakmamak (Un importun qui relance ses amis pour sefaire inviter). 5. (Kumarda) Yeniden para sürmek, relaps, e s. ve ad. Hak dinine girmişken yeniden dönen (Ilfut condamné comme relaps. Un relaps, une relapse). rélargir gçl. Yeniden genişletmek, daha da genişletmek, relater gçl. 1. Anlatmak (Relater un événement, une histoire). 2. Relater qch à qn: Bir şeyi -e anlatmak. 3. Relater qch dans qch: huk. Bir şeyi -e geçirmek, -de zikretmek (Relater une pièce dans un inventaire). relatif, ive.v. 1 .fels. Göreli, nisbî (Majoritérelative). 2. Görece, ilişkin, bağıntılı, izafî (Valeur relative. Toute connaissance humaine est relative). 3. Öznel, kişiye göre değişen (Les goûts, les plaisirs sont relatifs). 4. Sınırlı, belli, bir dereceye kadar (Il vit dans une aisance relative). 5. Relatif à: -e

relégation

değgin, ilişkin; -ile ilgili, °ait, "dair (Des recherches relatives à une question. Des études relatives à l'histoire). § Pronom relatif: dilb. tlgi adılı. relation diş. 1 .fels. Bağıntı, ilişki, "izafet (Relation de cause à effet). 2. İlgi, ilişki, "münasebet (Relations d'amitié, de voisinage. Relations sociales). 3. Tanıdık (Inviter ses relations). 4. Anlatı, "hikâye, anlatılan şey; "ifade (Relation orale, écrite. Il a donné une relation de ses voyages en Europe. Relation d'un témoin). § Avoir des relations: tkz. Tanıdıkları olmak, tanıdığı birçok etkili kişiler olmak. Avoir des relations avec: -ile ilişkileri bulunmak. Etre, se mettre en relation avec: -ile temasta olmak, temasa geçmek; -ile ilişkide olmak, ilişki kurmak; -ile ilgili olmak, relationnel,le s. İlişkiye değgin, 'ilişkisel, relativement bel. 1. Bir dereceye kadar, "nispeten (Un problème relativement facile). 2. Relativement à: -e göre, -e oranla (Ce n'est pas cher relativement à ce qu'on a payé précédemment). relativisme er. fels. Görecilik, "izafiyye. relativiste s. ve ad. fels. Göreci. relativité diş. fels. Görelilik, görecelik, "izafıyyet (La relativité des connaissances). relaver gçl. Yeniden yıkamak, bir daha yıkamak, relax, relaxe s. ve ad. 1. Dinlendirici, rahatlatıcı, sinirleri yatıştırıcı (Une balade relaxe, un fauteuil relax). 2. er. Dinlenme, rahatlama, gevşeme (C'estpour du relax). 3. diş. Gevşeme, rahatlama (Cure de relaxe). relaxant,es. l.Gevşetici, sinir yatıştırıcı, rahatlatıcı (Un médicament relaxant, une atmosphère relaxante). 2 .er. Sinir ilacı,sinirleri yatıştırıcı ilaç. relaxation diş. Gevşeme (Relaxation des muscles). relaxe diş. huk. Salıverme, serbest bırakma (La relaxe d'un détenu). relaxer gçl. 1. Gevşetmek (Relaxer les muscles). 2. huk. Sahvermek, serbest bırakmak (Relaxer un prisonnier). § Se relaxer: Gevşemek, sinirleri yatışmak. relayer gçl. 1. (Çalışmada) -in nöbetini almak, yerine geçmek (Relayer un camarade fatigué). 2. gsz. (Yolda) At değiştirmek (Une petite voiture qui relayait environ toutes les cinq lieues). § Se relayer: Nöbet değiştirmek; bir işi nöbetleşe yapmak (Nous nous relaierons auprès du malade. Des coureurs qui se relaient). relecture diş. Yeniden okuma; ikinci kez okuma (Relecture d'une œuvre, des épreuves d'imprimerie). relégation diş. huk. Sürgün cezası.

reléguer

1195

reléguer gçl. 1. huk. Sürgün cezasına çarptırmak, sürgüne göndermek, sürmek (L'empereur fit reléguer Ovide). 2. mec. Göndermek, atmak, uzaklaştırmak (Reléguer sa femme à la campagne. Reléguer un tableau au grenier. Reléguer qn au second plan). relent er. 1. (Bir şeyden bir yerde) Kalan koku, pis koku (Il y a dans ce réfectoire des relents de gargote). 2. mec. İz; kuşku (On flaire dans cette histoire un relent de crime). relevable s. Kaldırılabilir, kalkabilir (Sièges, volets relevables). relevage er. Kaldırma, kalkma, relevailles diş. ç. Kilisede yapılan., loğusalıktan çıkma ayini. relève diş. -in nöbetini alma, yerini alma; nöbet değiştirme (La relève de l'équipe de nuit par l'équipe de jour. Assurer, prendre la relève). § Prendre la relève de qn: mec. -in eksikliğini hiç duyurmamak, yerini hiç boş bırakmamak, -i aratmamak (Elle prendra la relève de sa mère). relevé,e s. 1. Kıvrık, kıvrılmış (Chapeau à bords relevés). 2. Soylu,yüce (Unstylerelevé). 3.Üstün, yüksek düzeyde (Une conversation relevée). Discuterd'unsujet relevé). 4. Baharh, içine birçok baharat katılmış (Une sauce relevée. Un mets très relevé). relevé er. 1. Çizelge, "cetvel; özel not (Relevé de compte, des dépenses). 2. Liste (Faire le relevé des erreurs contenues dans un ouvrage). 3. Ölçüleme; bir yapımn bütün bölümlerinin boyutlarını ölçerek bir oran içinde yapılan yan ve yüz resmi, relevée diş. Öğle sonrası (A deux heures de relevée). relèvement er. 1. Kaldırma; çekip çıkarma (Le relèvement d'un navire échoué. Le relèvement d'un pylône). 2. Kalkınma; kalkındırma (Le relèvement d'un pays, d'une économie). 3. Yükseltme, yükselme, artırma, artma (Le relèvement d'un niveau, des prix, des salaires). 4. den. Bir noktanın durumunu belirtme, bir şeyin yerini saptama, relever gçl. 1. Kaldırmak (Relever un enfant tombé, une voiture renversée). 2. (Batığı) Yüzdürmek (Relever un bateau). 3. Belirtmek, ortaya çıkarmak (Relever des fautes dans un devoir). 4. Yukarı kaldırmak, dikletmek (Relever la tête, le col). S. Kalkındırmak (Relever un pays). 6. Yükseltmek, artırmak (Relever le courage, le moral de quelqu'un. Relever les salaires, le niveau de vie des travailleurs). 7. Tadını artırmak, baharat katıp daha yoğun bir tat vermek (Relever un mets, une sauce). 8. Yanıtlamak, karşılık vermek (Relever une parole offensante. Une

relief calomnie qui ne mérite pas d'être relevée). 9. Saptamak, bulmak, görmek (Les policiers ont relevé des traces de balles dans la carrosserie d'une voiture abandonnée, des empreintes sur l'arme qui a servi au criminel). 10. Yazmak, kaydetmek, not etmek (Relever une adresse, une date). 11. (Bir aygıtın gösterdiği rakamı) Yazmak, kopya etmek, makbuza geçirmek (Relever le compteur de gaz, d'électricité). 12. -in nöbetini almak, yerine geçip bıraktığı işi sürdürmek (Relever une sentinelle, un factionnaire. Une équipe qui en relève une autre). 13. Kıvırmak, çemremek (Relever ses manches). 14. Yükseltmek, değerini artırmak, değerlendirmek (Cela le relevait à ses propres yeux d'avoir pris cette décision). 15. Relever qch de qch: Bir şeyi -ile renklendirmek, süslemek (Relever un récit de détails licencieux). 16. Relever qn de qch: Birini.. .yükümlülüğünden kurtarmak; -ile bağlı saymamak (Relever quelqu'un d'une promesse, d'un vœux). 17. Relever qn de qch: Birini -den çıkarmak, atmak (Relever une personne de ses fonctions). 18. gsz. Relever de: a) -den kalkmak, iyileşmek (Relever demaladie, decouches). b)-e bağlı olmak (Fiefqui relève d'un seigneur. Il ne veut relever de personne), c) -e değgin olmak, "ait olmak (Etude qui relève de l'histoire) d) -in yetkisi içinde olmak, yetki alanına girmek (Cette affaire relève du tribunal correctionnel). § Relever le gant: Düelloyu kabul etmek. § Se relever: 1. Ayağa kalkmak (Enfant qui se relève tout seul). 2. Yataktan çıkmak (lia été malade cette nuit et ila dû se relever plusieurs fois). 3. Yukarı doğru kıvrılmak, kalkık olmak (Les coins de sa bouche se relèvent). 4. Kalkınmak (Un pays qui se relève). 5. Bir işi, bir görevi sırasıyla yapmak, birbirine aktarmak; nöbetle iş yapmak (Son fils et ses trois filles se relevaient à mon chevet). 6. Se relever de qch: a) -den yeniden doğmak, dirilmek (Se relever de ses cendres), b) -den kurtulmak, belini doğrultmak (Se relever d'un malheur, d'un chagrin).

releveur, euses. 1 .anat. Kaldırıcı(Musclereleveur). 2. er. Kaldırıcı kas (Le releveur de la paupière, de la lèvre supérieure). 3. er. Toplayan, toplayıcı (Le releveur de lait dans les campagnes). 4. er. Tarayıcı, tarama yapan gemi (Releveurdéminés: Mayın tarama gemisi). § Releveur de compteurs: Elektrik, su, havagazı sayaçlarını okuyan görevli, tahsildar. relief er. 1. coğr. Engebe. 2. Kabartı, girinti çıkıntı (Les reliefs d'une médaille). 3. Kabartma (Façade ornée de reliefs). 4. mec. Belirginlik; çekicilik,

relier

1196

özgünlük (L'humeur donne du relief aux idées). 5. ç. Artık, kalıntı (Les reliefs de la table, d'un festin. Les reliefs d'une splendeur passée). § Bas-relief: Alçak kabartma. Haut-relief: Yüksek kabartma. Mettre qch en relief: Belirtmek, göstermek, ortaya çıkarmak (Cette action a mis en relief ses qualités). relier gçl. 1. Ciltlemek (Relier un livre). 2. Yeniden bağlamak. 3. Birbirine bağlamak, ulaştırmak, kavuşturmak (Une route qui relie deux villes). 4. Derlemek, bir araya toplamak (Relier des idées, des indices). 5. Çember geçirmek (Relier un tonneau). 6. Relier qch à qch, avec qch: Bir şeyi -ile birleştirmek, -e bağlamak (Relier le progrès à la tradition). relieur, euse ad. 1. Ciltçi. 2. diş. Cilt makinası. religieusement beli. Sofuca (Vivre réligieusement). 2. Titizlikle (Tenir religieusement sa parole). 3. Kendinden geçercesine, büyük bir dikkatle (Ecouter religieusement un morceau de musique, une conférence). religieux, euse s. 1. Dinsel (Cérémonie religieuse). 2. Dine inanan, inançlı; sofu (Une société religieuse. Un esprit religieux). 3. Titiz; derin (Un respect religieux, un silence religieux). 4. ad. Din adamı (Un couvent de religieuses. Une communauté de religieux). S. diş. Bir tür çörek. religion diş. 1. Din (La religion musulmane, chrétienne). 2. Mezhep (La religion catholique). 3. înanç (La religion de cet homme est sincère. Un homme qui n'a pas de religion). 4. İnanma, güvenme; inanç, güven, tapma (La religion de la science, du progrès). S. Kutsal görev, kutsal bilinen ödev (Se faire une religion de défendre toujours les libertés). § La religion réformée: Protestanlık. Avoir de la religion: İnançlı olmak. Entrer en religion: Din adamı olmak. Eclairer la religion de qn: -i aydınlatmak. Se faire une religion de: -i kendisi için kutsal bir görev saymak, kendini -ile yükümlü görmek. religlonnaire ad. (Eskiden) Protestan, religiosité diş. Din duygusu; dindarlık, reliquaire er. Kutsal kalıntılar koruncağı, kutsal eşyaların içinde saklandığı sandık, reliquat er. 1. Borç kalıntısı; kalıntı, "bakiye (Toucher un reliquat. Un petit reliquat de son patrimoine). 2. Bir sayrılığın bıraktığı iz, sayrılıktan kalan izler (Reliquat d'une maladie). relique diş. 1. Bir ermişten kalan anmalık, kutsal kalıntı (Reliques conservées dans le trésor d'une église). 2. mec. Anısma çok önem verilen ve dikkatle saklanan şey (Elle conservait dans son armoire des reliques de son passé). § Garder qch

remarquablement comme une relique: -i büyük bir özenle koyup saklamak. relire gçl. Yeniden okumak, bir daha okumak (Ecrivain qui relit son manuscrit). reliure diş. 1. Cilt (Reliure d'un livre). 2. Ciltçilik; ciltleme, cilt yapma (Atelier de reliure. Donner un livre à la. reliure). relogement er. Yeniden bir konuta yerleştirme; yeniden bir konuta yerleşme (Relogement des sinistrés). reloger gçl. Yeniden bir konuta yerleştirmek, -e yeni bir konut sağlamak (Reloger des sinistrés, des réfugiés). relouer gçl. 1. Yeniden tutmak, kiralamak (Relouer une villa). 2. Relouer qch à qn: Bir şeyi -e yeniden kiraya vermek (J'ai reloué mon appartement à mes anciens locataires). reluire gsz. Parlamak, ışüdamak (Des souliers bien cirés qui reluisent. Faire reluire des cuivres, des meubles). § Manier la brosse à reluire: tkz. Yağ çekmek, dalkavukluk etmek, reluisantes. 1. Parlak, pırd pırıl parlayan (Parquet reluisant). 2. Reluisant de qch: -den parlayan, ışıldayan, ışıl ışıl (Les vitres reluisantes depluie). § Pas reluisant: mec. Pek de parlak olmayan, pek de parlak değil (Il n'est pas reluisant, son avenir). reluquer gçl. Dikizlemek, gizliden göz ucuyla bakmak (Reluquer les filles). remâcher gçl. 1. Geviş getirmek. 2. mec. -i temcit pilavı gibi ikide bir ileri sürmek, dönüp dönüp -den söz etmek (Remâcher interminablement les fautes du passé). remaniement er. 1. Yeniden elden geçirme (Remaniement d'un ouvrage). 2. Değişiklik yapma (Remaniement d'un cabinet). remanier gçl. 1. Yeniden elden geçirmek ; değiştirip düzeltmek (Remanier un dictionnaire, un texte). 2. -de değişiklik yapmak; -i değiştirmek (Remanier le cabinet, le ministère). remarcher gsz. 1. Yeniden yürümek (Après une longue maladie, il remarche avec difficulté). 2. Yeniden çalışmak , yeniden işlemek (La télévision remarche). remariage er. Yeniden evlenme, bir daha evlenme, remarier gçl. Yeniden evlendirmek (Remarier sa fille). § Se remarier: Yeniden evlenmek, bir daha evlenmek (Son père s'est remarié). remarquables. 1. Dikkat çekici; dikkate değer (Un homme remarquable par sa taille. Une réussite remarquable). 2. mec. Parlak, üstün nitelikli, çok iyi (Un orateur remarquable, un médecin remarquable). remarquablement bel. Dikkat çekecek derecede;

remarque

1197

çok, pek (Elle est remarquablement belle. Il a remarquablement réussi). remarque diş. 1. Dikkate alma; dikkat (C'est une chose digne de remarque). 2. Dipnot, açıklama (Livre plein de remarques. Un texte accompagné de remarques). 3. Belirtme (Jel'aitrouvéchangéet j'enaifaitlaremarqueàsafllle). 4. Uyarma;uyan; eleştirme, eleştiri (Une remarque utile, judicieuse, importante). §Faire une remarque à qn: -e bir uyanda bulunmak, -i eleştirmek, remarquée s. 1. Dikkate değer, önemli (Un discours remarqué). 2. Göze çarpan, dikkat çeken (Une absence fort remarquée). remarquer gçl. 1. Görmek, gözlemlemek, saptamak (Remarquer l'absence d'un élève. Je n 'avais pas remarqué combien il était timide. C'est un enfant qui remarque tout). 2. Seçmek, ayırdetmek, farketmek (Remarquer son père dans la foule). 3. Dikkat etmek, dikkate almak (Je n'avais pas remarqué combien il était timide). 4. Belirtmek (Il a remarqué spirituellement qu'au théâtre, on flagorne le peuple). remasticage er. Yeniden cilalama, remastiquer gçl. Yeniden cilalamak (Remastiquer un carreau). rembarquement er. Yeniden gemiye bindirme; yeniden gemiye binme, rembarquer gçl. 1. Yeniden gemiye bindirmek, yüklemek (Rembarquer ses troupes, ses marchandises). 2. gsz. Yeniden gemiye binmek (Ils ont finalement rembarqué). § Se rembarquer: Yeniden gemiye binmek, rembarrer gçl. Ağzının payını vermek, lafı ağzına tıkamak, yerine oturtmak (Il disait du mal de vous, je l'ai vite rembarré). remblai er. Toprakla doldurma; toprak yığma, toprak döşeme (Faire un remblai pour poser une voie ferrée). remblayage er. Toprakla doldurma; toprakla dolma. remblayer gçl. Toprakla doldurmak; toprak yığıp yükseltmek (Remblayer un fossé. Remblayer une route). remboîtement er. (Yerinden çıkmış bir organ için) Yerine oturtma; yerine oturtulma (Remboîtement d'un os). remboîter gçl. 1. Yeniden yerine oturtmak (Remboîter un os). 2. Yeniden cildine koymak (Remboîter un livre ancien). rembourrage er. 1. Kıtık yada içirik doldurma (Le rembourrage d'un divan). 2. Kıtık, içirik (Fauteuil qui laisse voir le rembourrage). rembourrer gçl. Kıtık yada içirik doldurmak

remercier

(Rembourrer un matelas, un fauteuil). rembourrurediş. Kıtık, içirik, remboursable s. Geri verilebilir, geri verilmesi gereken, ödenmesi gereken (Un emprunt remboursable dans dix ans). remboursement er. Ödeme (Remboursement d'une dette). § Contre remboursement: Ödemeli (Envoi contre remboursement: Ödemeli gönderme). rembourser gçl. 1. Ödemek, yatırmak (Rembourser une dette, unemprunt, uneavance). 2. Rembourser qch à qn: Birine -i ödemek (Rembourser une somme d'argent à un prêteur). 3. Rembourser qn de qch: Birinin -sini ödemek, geri vermek (Je te rembourserai de tes frais, de les dépenses). rembrunir gçl. (Eski) Esmerleştirmek, koyulaştırmak, kızartmak. § Se rembrunir: 1. Kararmak (Le temps se rembrunit). 2. Üzüntülü bir hal almak, kararmak (A cette nouvelle, son visage s'est rembruni). rembrunissement er. Kararma, üzüntülü bir hal alma. remède er. 1. Em, ilaç (Prendre un remède). 2. Çare, yol (Chercher un remède contre l'inflation monétaire, contre la souffrance). § Remède contre l'amour: Yaşlı ve çok çirkin kadın. Remède de bonne femme: Kocakan ilacı. Sans remède: Çaresiz, çaresi olmayan, dermam bulunmayan. Porter remède à qch: -e karşı bir çare bulmak; -in dermanını bulmak, remédiable i. Çaresi bulunan (Un mal, un désordre remédiable). remédier gsz. Remédier à qch: 1. -i önlemek, iyileştirmek, -e derman bulmak (Remédier à un mal). 2. mec. -e bir çare bulmak (Remédier à une situation difficile). remembrement er. (Bölünmüş bir toprağı) Bir elde birleştirme. remembrer gçl. (Bölünmüş bir araziyi) Bir elde birleştirmek, bir parça haline getirmek (Remembrer une exploitation agricole). remémoration diş. Anımsatma, anımsama; "hatırlatma, "hatırlama, remémorer gçl. 1. Anımsatmak, "hatırlatmak. 2. Remémorer qn de qch: Birine -i anımsatmak, "hatırlatmak (Je l'ai remémoré de son rendezvous). § Se remémorer qch: -i anımsamak, "hatırlamak (Elle s'est remémoré vos paroles). remerciement er. Teşekkür (Lettre de remerciement. Avec tous mes remerciements. Recevez, agréez mes remerciements). remercier gçl. 1. Teşekkür etmek (Je te remercie). 2.

remettre Remercier qn de qch: Birine -den dolayı teşekkür etmek (Je vous remercie de votre amabilité). 3. Remercier qn de f. qch: Birine -diğinden dolayı teşekkür etmek (je te remercie d'être venu). 4. Şükretmek (Remercier Dieu). 5. Remercier qn de qch, def. qch: Birine -den dolayı, -diğinden dolayı şükretmek (Remercier Dieu de ses bienfaits). 6. Nezaketle reddetmek, teşekkür etmek (Voulezvous que je vous accompagne?-Je vous remercie). 7. -i görevinden affetmek, -işinden çıkarmak (Remercier un employé, son secrétaire). remettre gçl. 1. Yerine koymak (Remettre un portefeuille dans sa poche, un livre dans la bibliothèque). 2. Yeniden giymek, takmak (Remettre son chapeau, un vêtement usagé). 3. Eklemek, biraz daha koymak, yeniden koymak (Remettre du sel dans un plat). 4. (Kırık yada çıkık için) Yerine takmak (Remettre un os luxé). 5. İyileştirmek, iyi etmek, sağlığını düzeltmek (Une telle cure te remettra). 6. Ertelemek (Remettreune cause, un jugement). 7. Vermek; bırakmak, teslim etmek (Remettre sa démission. Je remets mon sort entre vos mains). 8. Remettre qn, qch à: a) Birini, bir şeyi -e geri vermek, teslim etmek, vermek (On lui a remis le portefeuille qu'on lui avait volé. Remettre un enfant à sa famille), b) Birinin -sinibağışlamak (Remettreàuncondamné une partie de sa peine. Remettre sa dette à une personne), c) Birini, bir şeyi -e teslim etmek (Remettre un criminel à la justice), d) Bir şeyi -e ertelemek, bırakmak (Remettre une décision à plus tard, un travail au lendemain). §Enremettre: 1. Bir şeyi gereğinden çok yapmak, bokunu çıkarmak, cılkını çıkarmak. 2. Abartmak, bire bin katmak. Remettre qch à neuf: Onarıp gıcır gıcır yapmak, yeni gibi yapmak (Remettre à neuf une voiture). Remettre qn, qch debout, sur pied: -i kaldırmak (Remettre debout un enfant. Remettre une statue sur pied). Remettre qn à sa place: -i uyarmak, hafifçe paylamak; -in ağzının payını vermek, yerine oturtmak. Remettre qn au pas: -i yola getirmek, görevi doğru dürüst yapmaya zorlamak. Remettre du cœur au ventre à qn: -i yeniden bir yüreklendirmek, çok özendirmek, isteklendirmek, aşka getirmek. Remettre qch en mains propres: -i sahibinin eline vermek, sahibinin eline teslim etmek. Remettre l'épée dans le fourreau: Kılıcı kınına sokmak, barış yapmak. Remettre qch sur l'enclume: -i yeniden tezgâha getirmek, -in üzerinde yeniden çalışmaya başlamak. Remettre qch sur les rails: -i yeniden yoluna koymak, rayına oturtmak. Remettre les péchés à qn: -in tüm suçlarını bağışlamak, -i

1198

remise bağışlamak. §Se remettre: 1. Düzelmek, güzelleşmek (Je crois que le temps se remettra). 2. Kendini bırakmak, teslim etmek (Se remettre entre les mains de Dieu, du médecin). 3. Ertelenmek (II s'agit d'un devoir qui ne peut se remettre). 4. Se remettre qn, qch: -i ammsamak; anımsayıp tanımak (Je me remets fort bien cette personne. Il ne peut se remettre le nom de son voisin). 5. Se remettre à f. qch: -e yeniden başlamak; -meye yeniden başlamak (Il s'est remis au tennis. Se remettre à fumer). 6. Se remettre avec qn: -ile barışmak, uzlaşmak. 7. Se remettre de qch: -den kalkmak, iyileşmek, kurtulmak; kendini toparlamak, belini doğrultmak (5e remettre d'une maladie, d'un accident. Se remettre d'une émotion, d'une frayeur, d'un chagrin). 8. S'en remettre à: -e güvenmek, güveni olmak; kendini -e bırakmak, teslim etmek (Je m'en remets à vous, à votre décision, à votre avis). § Se remettre à flot: Durumunu düzeltmek, yeniden düze çıkmak. Se remettre au pas: Yola gelmek. Se remettre en selle: tkz. İşlerini yeniden yola koymak, düze çıkmak, durumu yeniden düzelmek.

remeubler gçl. -i yeniden döşemek, -in döşengisini yenilemek (Remeublersa chambre). rémige diş. (Kuşlarda) Telek, uzun ve sert kanat tüyü. remilitarisation diş. Yeniden silahlandırma (La remilitarisation de la zone rhénane). remilitariser gçl. Yeniden silahlandırmak (Remilitariser une zone). réminiscence diş. 1. fels. Anımsama (Théorie platonicienne de la réminiscence). 2. Belli belirsiz anı, bulanık anı (Réminiscence d'un passé lointain). 3. Kaynağı eski bir anıya dayandığı halde, insanın kendi kafasında doğmuş sandığı düşünce (Des improvisations frénétiques nourries de réminiscences. La réminiscence est comme l'ombre du souvenir). remise diş. 1. Verme, teslim etme (Remise d'une lettre,d'un colis au destinataire. Remisedesprixaux lauréats). 2. huk. Vazgeçme, feragat (Remise de dette). 3. huk. Bağışlama, affetme (Remise de peine: Cezanın hepsinin yada bir kısmının bağışlanması). 4. huk. Geri verme, "iade (Remise du titre: Senedin geri verilmesi). 5. İndirim, "tenzilat (Faire une remise). 6. Erteleme (Remise au lendemain d'un devoir). 7. Av hayvanlarının barındığı küçük koru. 8. Araba yada öbür taşıtların konduğu yer, arabalık, garaj (Garer une auto dans une remise. Hangar qui sert de remise). 9. Yerine koyma, eski yerine yerleştirme (La

remiser

1199

remise d'un enfant dans son lit). § Voiture de remise: Kira arabası, remiser gçl. 1. Garaja koymak (Remiser une carriole, une voiture, un tracteur). 2. Emanete koymak, emanete vermek (Remiser sa valise). 3. Remiser qn: -i iyice bir haşlamak, azarlamak, yerine oturtmak, -in ağzının payını vermek (Je l'ai proprement remisé). 4. gsz. (Kumarda) Yeniden para koy mak. § Se remiser: ( Av kuşları için) Koru yada küçük bir ağaçlığa sığınmak, konmak (Perdrix qui se remisent). remisier er. Borsa komisyoncusu, rémissible s. Bağışlanabilir, affedilebilir (Péché, faute rémissible). rémission diş. 1. Bağışlama, yarhgama (La rémission des péchés). 2. Hafifleme, gerileme, azalma (La rémission de la maladie, de la douleur, de la fièvre). 3. mec. Yumuşama, yatışma, gevşeme. 4. Hoşgörü (Un homme sans rémission). § Sans rémission: Acımadan, gözünün yaşma bakmadan, rémittence diş. (Ateş, hastalık vb.) Arada bir hafifleme. rémittent,e s. Arada bir hafifleyen (Maladie, fièvre rémittente). rémiz er. hayb. Çulhakuşu. remmener [nâmne] gçl. Geri götürmek(Amener un enfant à l'école, puis le remmener chez lui). remontante s. 1. Yediveren, çeşitli süremlerde çiçek ve yaprak açan (Rosier remontant). 2. Güç, kuvvet veren (C'est un vin remontant). 3. Yukarı doğru giden, çıkan. 4. er. Kuvvet ilacı (Prendre un remontant). remonte diş. 1. Akıntıya karşı gitme, çıkma (La descente et la remonte des bateaux). 2. (Balık corumu için) Yumurtlamak için çayın yukarısına çıkma. 3. ask. Binek satın alma, at satın alma işi. 4. ask. Birliklere gönderilen at yılkısı. 5. (Atlar için) Çiftleşme, aşma (Cheval de remonte: Aygır, tohumluk at). remontée diş. 1. Çıkma, yükselme, düzeyi yükselme (La remontée de l'eau dans un siphon). 2. Çıkma, tırmanma (La remontée d'une côte, d'une pente). 3. Kayakçıları dağa çıkarmaya yarayan aygıt, "teleferik (Remontées mécaniques d'une station de sports d'hiver). remonter gsz. 1. Yeniden çıkmak (Remonter dans sa chambre, au premier étage, sur le trône). 2. Yeniden binmek (Remonter sur son cheval, dans sa voiture). 3. Yeniden çiçek ve yaprak açmak (Rosier qui remonte). 4. Artmak, yükselmek (Les prix remontent. Le cours du franc remonte). S. Yeniden yokuşlaşmak, dikleşmek, yükselmek

rémora (La route descend puis remonte). 6. (Akıntıya) Karşı gitmek (Remonter à la nage). 7. Değeri artmak, fiyatı artmak (Ses actions remontent). 8. Daha gerilere gitmek, çıkmak (Remonter dans le temps, dans le passé. Pour comprendre cette affaire il faut remonter plus haut). 9. Remonter à, jusqu'à: -e kadar gitmek, varmak, uzanmak (Sa noblesse remonte à 1400. Sa famille remonte jusqu'aux croisades). 10. Remonter de qch à qch: Bir şeyden -e doğru gitmek (Remonter de l'effet à lacause). 11 .gçl. -i yeniden çıkmak (Remonter un escalier). 12. gçl. -i yukarıya doğru çıkmak, akıntıya karşı çıkmak (Bateau, nageur qui remonte une rivière). 13. gçl. -i yeniden yukarı çıkarmak (Remonter une malle au grenier). 14. gçl. Biraz daha yükseltmek; yukarı çekmek (Remonter un tableau sur un mur. Remonter son pantalon). 15. gçl. Kurmak (Remonter une montre, une horloge). 16. gçl. Yükseltmek, artırmak (Il a remonté notre courage, notre moral). 17. gçl. Güç kuvvet vermek, canlandırmak, diriltmek (Ce vin vous remontera). 18. gçl. Yenidenkurup takmak, etmek (Remonter un moteur, une armoire). 19. gçl. Yeniden sahneye koymak (Remonter une pièce). 20. Yeniden donatmak, eksiklerini yeniden düzmek (Remonter une ferme, unménage, sa garde-robe). § Se remonter: 1. Güç kuvvet bulmak, yeniden canlanmak, dirilmek (Prendre desfortifiants pour se remonter). 2. Se remonter en qch: -bakımından eksiklerini tamamlamak (Se remonter en linges, en vêtements). 3. Kurulmak (Un vieuxphono qui se remonte à la manivelle).

remontoir er. Kuracak, kurma sapı (Montre à remontoir). remontrance diş. 1. Uyarma, uyarı, yerinde ve haklı çıkış (Faire des remontrances à un enfant). 2. tar. Parlamentoca krala yapılan uyarma. 3. Paylama, azar, dikkat çekme. remontrer gçl. 1. Remontrer qch à qn: a) Bir şeyi -e yeniden göstermek (Remontrer ses erreurs à un enfant), b) Bir şeyi -e göstermek, sertçe söylemek; birini -konusunda uyarmak (Je lui ai remontré ses torts). 2. (Parlamento krala) Uyarmada bulunmak (Leparlement voulut remontrer). § En remontrer à qn: 1. -den daha üstün olmak, daha üstün olduğunu sanmak (Ilprétend en remontrer à son maître). 2. mec. -i okutmak, ders vermek, -den üstün olmak (Un ingénieur ne m'en remontrerait pas en matière de calculs). § Se remontrer: Kendini yeniden göstermek, ortalığa çıkmak (Il n'ose plus se remontrer). rémora er. hayb. 1. Yapışkanbalığı. 2. mec. Engel,

remordre

1200

güçlük. remordre gçl. 1. Bir daha ısırmak. 2. mec. Remordre à qch: -e bir daha girişmek, -e yeniden başlamak (Il ne veut plus remordre au travail). remords er. "Vicdan azabı, iç acısı, pişmanlık acısı (Avoir des remords). remorquage er. Yedeğe alma, yedekte çekme, yedme (Remorquage d'une voiture par une dépanneuse). remorque diş. 1. Yedekte çekme, yedeğine alma, yedme (Câble, corde de remorque). 1. Yedme halatı, yedeğe alıp çekme halatı (La remorque aussi rigide qu'une barre). 3. Yedeğe alıp çekilen motorsuz araba, °TÖmotk(Remorquedecamion). § Etre à la remorque: Hep geride kalmak .arkadan gelmek, sürüklenmek. Prendre qch en remorque: -i yedeğine almak, arkasına alıp çekmek (Prendre en remorque une automobile). Se mettre à la remorque de qn: -i körü körüne izlemek, -in arkasına takılıp gitmek, -in kuyruğu olmak, remorquer gçl. 1. -i yedeğe alıp çekmek (Tracteur qui remorque une voiture en panne). 2. mec. -i ardına takıp sürüklemek, arkasından çekip götürmek (Remorquer une famille. Une force ennemie le remorquait). remorqueur er. Römorkör, yedme gemisi (Des péniches derrière un remorqueur). remoudre gçl. Bir daha öğütmek (Remoudre du café). remouillage er. Bir daha ıslatma, suya basma (Remouillage d'une étoffe). remouiller gçl. 1. Bir daha ıslatmak (Remouiller du linge à repasser). 2 .gsz. den. (Gemi için) Yeniden demir atmak, rémoulade diş. Hardal, zeytinyağı ve baharat karıştırılarak yapılan bir salça (Faire une rémoulade). remoulage er. 1. Yeniden öğütme (Remoulage du blé). 2. Yeniden kalıba dökme (Remoulage d'une statue). remouler gçl. Yeniden kalıba dökmek (Remouler un buste). rémouleur er. Bileyici. remous er. 1, Giden geminin arkasında beliren su çevrintisi. 2. Anafor, burgaç; ters akıntı (Les remous d'une rivière). 3. mec. Çalkantı (Les grands remous sociaux). 4. mec. Büyük yankı; yankılanma (Son œuvre a suscité de grands remous). rempaillage er. Yeniden hasır geçirme, hasırını değiştirme (Rempaillage des chaises). rempailler gçl. Yeniden hasır geçirmek, hasırını değiştirmek (Rempailler une chaise).

remplir

rempailleur,euse ad. (Sandalyelere) Hasır geçiren işçi. rempart er. 1. Toprak tabya. 2. Kale bedeni, sur (Protéger une ville par des remparts). 3. mec. Siper, savunma aracı (Un rempart de cyprès qui m'abrite du mistral). § Faire à qn un rempart de son corps: -e göğsünü siper etmek, -i korumak, rempiètement er. Temelim sağlamlaştırma, onarma (Rempiètement d'un mur). rempiéter gçl. 1. Temelini sağlamlaştırmak, onarmak (Rempiéter un mur). 2. Tabanım onarmak, yemden örmek (Rempiéter des bas). rempiler gçl. 1. Yeniden üstüsteyığmak, istif etmek (Rempiler des livres). 2. gsz. ask. Tezkere bırakmak (Sous-officier rempilé). remplaçable s. °Yeri doldurulabilir (Objet facilement remplaçable). remplaçante ad. 1. Birinin yerine geçen kimse, vekil (Désigner un remplaçant pour un poste d'instituteur). 2. (Kişi yada oyuncu) Yedek (Le remplaçant d'un acteur, d'un joueur). 3. (Eskiden) Bir başkasının yerine askerlik yapan kimse. remplacement er. (Bir şeyin) Yerine başkasını koyma yada kullanma (Remplacement d'un pneu usé, d'un carreau cassé). § En remplacement de: -in yerine. Faire un remplacement, des remplacements: Vekillik etmek, yer doldurmak (Jeune instituteur qui fait des remplacements). remplacer gçl. 1. -in yerini almak, yerine geçmek (La traction électrique remplace de plus en plus la traction à vapeur). 2. (Bir şeyin) Yerine başkasım koymak (Remplacer un pneu usé, un carreau cassé). 3. -in yerini doldurmak, yerini tutmak (Il est difficile de remplacer un ingénieur comme lui). 4. -e vekâlet etmek, -in yerine bakmak (Il a remplacé son directeur pendant son absence). S. Remplacer qn, qch par: -in yerini, -ile doldurmak, -in yerine .. .kullanmak (Remplacer des tuiles par les ardoises. Remplacer le miel par le sucre). § Se remplacer: Yeri doldurulmak, eşi bulunmak (Un homme comme toi ne se remplace pas aisément). rempli er. (Kısaltmak için giysilerde yapılan) Kasma, kasıntı, içe kıvırma; kasılan parça, içe kıvrılan parça (Leremplid'unejupe, d'unrideau). remplies. l.Dolu (Le théâtre est rempli). 2. Rempli de: -ile dolu (Un texte rempli d'erreurs). § Etre rempli de soi-même: Kendini dev aynasında görmek (Il est rempli de lui-même). remplier gçl. -i kasmak, içe kıvırmak (Remplierune étoffe, une jupe). remplir gç/. 1. Doldurmak (Remplir une carafe, un tonneau. Remplir une lacune, un vide. Remplir

remplissage

1201

une fiche, un questionnaire). 2. Yapmak, yerine getirmek (Remplir une fonction, un ordre, une promesse). 3. Remplir qch de qch: Bir şeyi -ile doldurmak (Remplir une casserole d'eau). 4. -e uygun olmak, -için gerekli nitelikleri taşımak (Vous ne pouvez pas prétendre à cette place, vous ne remplissez pas les conditions exigées). § Se remplir: 1. Dolmak. 2. Se remplir de: -ile dolmak (Le réservoir se remplit d'eau). remplissage er. 1. Doldurma (Remplissage d'un tonneau, d'un fossé). 2. ed. Şişirme, doldurma, çırpıştırma (Dans ce roman il y a beaucoup de remplissage). remplisseur,euse ad. 1. (Cam, çini gibi nesnelerde) Kenarları önceden çizilmiş resimlerin içini boyayıp dolduran işçi (Remplisseur sur verre, sur porcelaine, sur faïence). 2. diş. Şişe doldurma makinası. remploi, réemploi er. 1. huk. Bir malın karşılığıyla bir mülk alma, "istibdal. 2. Yeniden kullanma, yeniden kullanılma (Remploi dans une construction d'un élément architectural qui a appartenu à un édifice'antérieur). remployer, réemployer gçl. 1. Yeniden kullanmak, bir daha kullanmak (Remployer des matériaux de démolition). 2. huk. Bir malın karşılığıyla başka bir mülk almak. remplumer(se) gsz. 1. (Kuş) Yeniden tüylenmek, yeniden tüy çıkarmak. 2. mec. tkz. Toparlanmak, kendini toparlamak, yeniden güç kuvvet bulmak (Après ces deux semaines de congé, il s'est remplumé). 3. mec. tkz. Tüylenmek, durumunu düzeltmek, işlerini yoluna koymak, zenginleşmek (Il commence à se remplumer). rempocher gçl. Yeniden cebine koymak (Rempocher son argent). rempoissonner gçl. Yeniden balıklandırmak (Rempoissoner un étang). remporter gçl. 1. Geri getirmek (Le livreur a remporté la marchandise refusée). 2. Kazanmak, elde etmek (Remporter une victoire, un prix, un grand succès). rempotage er. Başka bir saksıya aktarma, rempoter gçl. Başka bir saksıya aktarmak (Rempoter des fleurs, des géraniums). remuage er. Karıştırma; harmanlama. remuant,e s. Kıpırdak, yerinde duramayan (Un enfant remuant). remue-ménage er. Gürültü patırtı, karışıldık, kargaşalık (Faire du remue -ménage. Le remueménage d'une grande ville). remuement er. Kıpırdatma; kıpırdanma (Le remuement des lèvres).

renaissance

remuer gçl. 1. Kıpırdatmak, kıımldatmak (Remuer ses lèvres). 2. Kımıldatmak, yerinden oynatmak (Remuer une armoire). 3. Karıştırmak (Remuerle thé, le café). 4. Coşturmak, coşkulandırmak, heyecanlandırmak (Un orateur qui sait remuer l'auditoire). S. Sallamak, oynatmak (Remuer les bras en parlant. Remuer les hanches en marchant). 6. gsz. Kıpırdamak, kımıldanmak; sallanmak (Oiseau blessé qui remuent dans le vent. J'ai une dent qui remue). 7. gsz. mec. Kıpırdamaya başlamak, ayaklanma başlangıcında olmak, kaynamak (Un pays qui remue). § Remuer ciel et terre: Her yola başvurmak, tüm olanakları kullanmak, yeri göğü birbirine katmak. Remuer la bile à qn: -i kızdırmak, -in tepesini attırmak. Remuer l'argent à la pelle, remuer l'or à la pelle: Çok zengin olmak, para babası olmak. Remuer la queue: mec. tkz. Kuyruk sallamak, yaltaklanmak. § Se remuer: 1. Devinmek, yerinden kıpırdamak (Il est si malade qu'il a de la peine à se remuer). 2. Çaba göstermek, çabalamak (Il s'est beaucoup remué pour cette affaire). 3. Kıpırdanmak, remugle er. Küf kokusu; yerleşmiş kötü koku. rémunérateur,trice s. 1. Ödüllendirici (Un dieu rémunérateur). 2. Kârlı, para getiren (Un travail rémunérateur, une occupation rémunératrice). rémunération diş- 1. ödül. 2. Karşılık, ücret (Demander unejuste rémunération de son travail). § Rémunération d'assistance: huk. Yardım ücreti, kurtarma ücreti, rémunératoire s. huk. 1. Karşılıklı, "ivazlı (Contrat rémunératoire). 2. ödül yerini tutan, ödül yerine geçen. rémunérer gçl. 1. Ödüllendirmek (Punir le crime et rémunérer la vertu). 2. ödemek, karşılığı olan parayı vermek (Rémunérer un travail, la collaboration d'un collègue). 3. -in ücretini vermek, -e ücret vermek (Rémunérer honnêtement ses employés). renâcler gsz. 1. Fışırdamak, burnundan gürültü ile soluk vermek (Les chevaux, les taureaux renâclent). 2. Renâcler à qch: -den tiksinmek, hiç hoşnut olmamak, -i hiç sevmemek, benimsememek (Renâcler à la besogne, à une démarche). renaissance diş. 1. Yeniden doğuş; yeniden canlanma, dirilme (Les renaissances successives des êtres dans les religions de l'Inde. Renaissance des arts, d'une civilisation). 2. (Büyük harfle) *Yenidendoğuş, "Rönesans (La Renaissance correspond au début des temps modernes). 3. s. *Yenidendoğuş üslubunda (L'architecture

renaissant Renaissance. Les châteaux Renaissance). renaissantes. 1. Yeniden doğan, canlanan, ditilen (Les forces renaissantes d'un convalescent. Divisions sans cesse renaissantes). 2. Yenidendoğuşa değgin (L'art renaissant). renaître gsz. 1. Yeniden doğmak (L'espoir renaît dans les cœurs) 2. Yeniden bitmek (Les fleurs renaissent au printemps). 3. Yeniden ortaya çıkmak, canlanmak, dirilmek (L'industrie renaît après les destructions de la guerre). 4. Renaître à qch: Yeniden -e kavuşmak (Renaître à la vie, à l'espoir, au bonheur). S. Renaître de qch: -den yeniden doğmak, dirilmek (Renaître de ses cendres). rénal,e s. anat. Böbreğe değgin (Fonction rénale, tuberculose rénale). renard er. 1. Tilki (Renard commun, renard argenté, renard bleu). 2. Tilki postu; tilki postundan yapılma kürk (Manteau à col de renard. Porter un renard argenté). 3. mec. Tilki, kurnaz, hinoğluhin (Un fin renard. La souplesse et la ruse de ces vieux renards). 4. (Su borularında) Çatlak, delik (Boucher un renard). S. hlk. İşveren yanlısı işçi; greve katılmayan işçi; "muhbir, giziletimci (L'unanimité ne régnait pas parmi les grévistes sur les méthodes à suivre avec les renards). 6. hlk. Kusmuk, tavus kuyruğu. § Echocher le renard, piquer un renard: hlk. Kusmak, tavus kuyruğu çıkarmak. Tirer au renard: hlk. (Bir işten) Kaçmaya çalışmak, yan çizmek, renarde diş. Dişi tilki. renardeau er. Tilki yavrusu (Une renarde et ses renardeaux). renarder gsz. 1. Kurnazlık etmek, tilkilik etmek. 2. (Eski) Kusmak, tavus kuyruğu çıkarmak, renardière diş. Tilki ini. renauder gsz. hlk. (Eski) Bağırıp çağırmak, rencaissage er. Sandıklama, sandıklara koyma (Rencaissage des citrons). rencaissement er. (Parayı) Yemden kasaya koyma, rencaisser gçl. 1. Sandıklamak, sandıklara doldurmak (Rencaisser des oranges). 2.Yeniden kasaya koymak (Rencaisser une somme). renchaîner gçl. Yeniden zincirlemek, zincirle bağlamak. renchéri,e s. ve ad. Kolay beğenmez, burnu pek havada, pek nazlı (Une bourgeoise renchérie). § Faire le renchéri, faire la renchérie: Pek nazlı olmak, burnu pek havada olmak, hiçbir şeyi kolay beğenmemek, renchérir gçl. 1. Pahalandırmak, daha da pahalılaştırmak ( Une main-d'oeuvre qui renchérit

1202

rencontrer

le papier). 2. gsz. Pahalanmak, pahahlaşmak (Le blé a renchéri en raison de la mauvaise récolte). 3. Renchérir sur: -den daha daileri gitmek ; -i aşmak, abartmak, -e kendinden katmak (Vous avez renchéri sur ce que je vous ai enseigné. Il renchérit sur tout ce qu'il entend raconter). renchérissement er. Pahalanma, pahahlaşma (Renchérissement des denrées). rencogner gçl. tkz. -i kıstırmak, bir köşeye sıkıştırmak, itmek (Quelque chose me rencognait dans ma timidité). § Se rencogner: Büzülüp bir köşeye çekilmek, rencontre diş. 1. Karşılaşma, görüşme (Une rencontre entre deux chefs d'Etat). 2. Raslantı (Une rencontre inattendue. La gloire dépend des rencontres). 3. Tanışma (Faire la rencontre d'une charmante jeune fille dans un bal). 4. Toplantı, kongre (Une rencontre internationale d'étudiants). 5. Kavuşma, birleşme (La rencontre de deux cours d'eau, de deux voyelles). 6. Çarpışma (Rencontre de deux voitures, de deux trains). 7. Karşılaşma, maç (Rencontre de deux équipes de football. Rencontre de boxe). 8. er. (Karşıdan görünen) Hayvan başı (Un rencontre de cerf): § De rencontre: Beklenmedik, raslantıya bağlı, önceden hesaplanmamış (Un amour de rencontre. Je n'aime plus que les plaisirs de rencontre). Par rencontre: Raslantı sonucu, "tesadüfen (Tout existant naît sans raison et meurt par rencontre). Aller, venir à la rencontre de qn : -i karşdamaya gitmek, gelmek, rencontrer gçl. 1. -ile karşılaşmak, -e raslamak (Rencontrer un ami dans la rue). 2. -ile görüşmek, -i görüp kendisiyle konuşmak (Les dirigeants du syndicat ont rencontré le ministre du Travail). 3. -ile karşdaşmak, maç yapmak (L'équipe de France de football a rencontré l'équipe de Belgique). 4. Bulmak, eline geçmek (Chacun s'arme au hasard du livre qu'il rencontre). S. -e çarpmak (Elle recula et rencontra le mur). 6. mec. -ile karşdaşmak, karşısında -i bulmak (Ce projet rencontre une violente opposition). § Se rencontrer: 1. Birbiriyle karşılaşmak, birbirine raslamak (Ils se sont rencontrés dans la rue). 2. Birbiriyle tanışmak (Nous nous sommes déjà rencontrés). 3. Birbiriyle çarpışmak (Deux voitures se sont rencontrées). 4. Kavuşmak, birbiriyle birleşmek (Deux fleuves qui se rencontrent). 5. Birbiriyle görüşmek, buluşup konuşmak (Les syndicalistes vont se rencontrer ce soir). 6. Aynı duygu ve düşüncede olmak (Les grands esprits se rencontrent). 7. Görülmek, bulunmak, karşılaşılmak (Ces petitesses se

rendement rencontrent partout). § Il n'y a que les montagnes qui ne se rencontrent pas: Dağ dağa kavuşmaz, insan insana kavuşur, rendement er. Verim (Le rendement d'une exploitation agricole, d'une entreprise. Le rendement diminue quand les ouvriers sont fatigués). rendez-vous er. 1. Buluşma sözü, 'buluşum, "randevu (Un rendez-vous d'affaires). 2. Buluşmak için saptanan yer (Arriver le premier au rendez-vous). 3. Her zaman buluşulan yer, buluşma yeri, toplanma yeri (Ce café est le rendezvous des étudiants). § Maison de rendez-vous: Buluşumevi. Avoir rendez-vous avec: -ile buluşumu olmak, buluşması olmak. Donner rendez-vous à qn: -e buluşum vermek, buluşma sözü vermek. Prendre rendez-vous: Buluşum almak, buluşma sözü almak, rendormir gçl. -i yemden uyutmak (Rendormir un malade). § Se rendormir: Yeniden uyumak (Ils se sont rendormis). rendosser gçl. -i yeniden giymek, sırtına geçirmek (Rendosser son manteau). rendre gçl. 1. Geri vermek (Rendre des livres prêtés). 2. Teslim etmek, geri vermek (Rendre les armes. Les ennemis ont rendu les prisonniers, les otages). 3. Kusmak, çıkarmak (Il a rendu son déjeuner. Iltombaet rendit du sang par le nez). 4. Vermek; çıkarmak (Ce blé rend beaucoup de farine. Ces citrons ont rendu beaucoup de jus. Ce violon rend de très beaux sons). 5. Yansıtmak, anlatmak, vermek, dile getirmek (Votre traduction rend bien la pensée de l'auteur. Ce portrait rend bien l'expression de votre visage). 6. Çevirmek, -in çevirisini vermek (Ne croyez pas que j'ai rendu ici l'anglais mot pour mot) . 7. Geri çevirmek, geri göndermek (Rendre un cadeau, un colis). 8. Rendre qn...: Birini.. .kılmak, etmek (Il me rend fou. Rendre une femme heureuse. Cette nouvelle l'a rendu malade). 9. Göstermek, belirtmek (Rendre avec vérité les veines. Ils étaient aussi habiles à rendre la beauté sur la toile que dans le marbre). 10. Kazandırmak, getirmek (Cette ferme rend cent mille francs par an). 11. Rendre qn, qch à: a) Birini bir şeyi -e geri vermek (Rendre un enfant à ses parents. Rendre à un commerçant une marchandise défectueuse), b) Birine, bir şeye... sunmak, vermek, yerine getirmek, yapmak (Rendre un culte à la divinité. Rendre les honneurs à un ambassadeur) .12. Rendre qch à qn: Birini -e yeniden kavuşturmak (Rendre la liberté à unprisonnier. Rendre la vue à un aveugle). 13. gsz. Kusmak (J'ai envie de rendre). 14. gsz. Ürün

1203

rendre vermek, verimi olmak (Cette terre rend peu. Les arbres fruitiers ont bien rendu cette année). 15. gsz. tkz. Sonuçvermek (Ça n'a pas rendu). § Rendre à qn la monnaie de sa pièce: Birine, ne yapmışsa onu yapmak, misillemede bulunmak, "men dakka dukka" yapmak. Rendre compte de qch: -i açıklamak. Rendre compte à qn de qch: a) Birine -in hesabını vermek, b) Birine ...konusunda açıklamalarda bulunmak, bilgi vermek. Rendre à qn sa parole: Birini verdiği sözle artık bağlı tutmamak, -in yükümlülüğünü bağışlamak. Rendre à César ce qui appartient à César: Sezar'in hakkını Sezar'a vermek, doğruya doğru eğriye eğri demek. Rendre des points à qn: -den kat kat üstün olmak, -in gibi yüz tanesini cebinden çıkarmak. Rendre gloire à: 1. -e hamdetmek, şükretmek. 2. -i ululamak, yüceltmek. 3. -e büyük saygı göstermek, karşısında el pençe divan durmak. Rendre gorge: 1. Yaptığı, ettiği burnundan fitil fitil gelmek. 2. Yolsuzlukla kazanılmış bir varlığın hayrını görmemek. 3. Kusmak, tavus kuyruğu çıkarmak. Rendre grâce à qn de qch: Birine -den ötürü şükretmek, teşekkürde bulunmak. Rendre hommage à: 1. -i ululamak, yüceltmek, göklere çıkarmak. 2. -e karşı büyük bir saygı göstermek. Rendre honneur à: 1. -i ululamak. 2. -e büyük bir saygı göstermek. Rendre justice à: -e hak vermek; -in hakkını yerine getirmek ; hakkını teslim etmek. Rendre la bride à: -in dizginlerini koyuvermek, salıvermek. Rendre l'âme, l'esprit, le dernier soupir: Can vermek, son soluğunu vermek, ölmek. Rendre la pareille à qn: Birine aym şekilde karşılıkta bulunmak, ne yapmışsa onu yapmak. Rendre la vie dure à qn: -e yaşamı zehir etmek, dünyayı zindan etmek, burnundan fitil fitil getirmek. Rendre les armes: Teslim olmak, pes demek, silah bırakmak. Rendre raison à qn: -i düelloya çağırmak. Rendre raison à qn de qch: Birine -i açıklamak, -konusunda açıklamalarda bulunmak. Rendre service à qn: -e bir hizmette, bir yardımda bulunmak. Rendre témoignage à qch: -e saygı göstermek. Rendre témoignage à qn: -in lehinde tanıklıkta bulunmak. Rendre visite à: -i görmeye gitmek, ziyaret etmek. § Se rendre: 1. Gitmek, varmak (Se rendre en un lieu, à l'étranger, à son travail, au spectacle). 2. -e dökülmek, kavuşmak (Les fleuves se rendent à la mer). 3. Teslim olmak (La garnison a refusé de se rendre). 4. Çevrilmek ( Cette expression ne peut se rendre en français). 5. Se rendre...: Olmak, kendini ...kılmak, etmek (Il cherche à se rendre utile. Tu te rends insupportable par ta mauvaise

rendu

1204

humeur). 6. Se rendre à: a) -e katılmak (Se rendre à l'avis de son ami), b) -e uymak, boyun eğmek, itaat etmek (Se rendre à l'ordre de son chef), c) -e teslim olmak (Se rendre à l'ennemi). § Se rendre à la raison: Düzelmek, akıllanmak, yola gelmek. Se rendre compte de qch: -i anlamak, çakmak; -in farkına varmak. Se rendre maître de qch: -e egemen olmak, sahip olmak, -i eline geçirmek, rendu,es. 1. Varmış, varan (Nous voilà rendus. Par l'autobus on est plus vite rendu que par le métro). 2. Çok yorgun, bitkin f Quand nous sommes rentrés de promenade, nous étions tous rendus). 3. Teslim edilen (Une marchandise rendue à domicile). 4. er. Dengiyle karşılama, "mukabele bilmisil. 5. er. (Bir sanat yapıtında) Göze çarptırılan yön, yapılış, resmediliş tarzı; gerçekmiş gibi görünme, gerçek izlenimi bırakma (Le rendu des draperies). 6. er. Geri verilen mal. rêne diş. Dizgin (Lâcher la rêne, les rênes. Ajuster les rênes). § Lâcher les rênes: mec. Dizginleri bırakmak, işi oluruna bırakmak, ne halin varsa gör demek. Prendre les rênes de qch: -in dizginlerini eline almak, yönetimini eline almak. Tenir les rênes de qch: -in dizginlerini elinde bulundurmak, yönetimini elinde tutmak (Tenir les rênes de l'Etat, d'une affaire). renégat,e ad. 1. Dönme, dinini değiştirmiş. 2. mec. Çıkar için kanı değiştiren, inancını satan, satılmış (Il n'est qu'un renégat). rénette diş. Nalbant keskisi, suntraç. renfaîtage er. Dam aktarma, renfaîter gçl. (Bir yapının) Damını aktarmak; çatısını onarıp yeniden yapmak. renfermé,e s. 1. Gizli, içte saklanan, dışarı vurulmayan (Une haine renfermée). 2. İçe kapanık, içe kapalı (Il ne parle pas beaucoup, il est très renfermé). 3. er. Kapalı hava kokusu (Cette chambre sent le renfermé). renfermer gçl. 1. Yeniden hapsetmek (On a renfermé les prisonniers qui s'étaient échappés). 2. Kapsamak, içermek, içinde taşımak (Ceproverbe renferme un sens profond. Cette étude renferme plusieurs erreurs). 2. Renfermer qn, qch dans: a) Birini, bir şeyi -e kapamak (Renfermer un révolté dans un cachot), b) -e sokmak, koymak, yerleştirmek (Renfermer des objets dans un tiroir), c) -e sığdırmak (Ils ont enfin renfermé tout dans une petite armoire). §Se renfermer dans qch: 1. -e kapanmak, kapamp kalmak, çekilmek (Se renfermer dans son coin). 2. -in sınırları içinde kalmak, -ile yetinmek (Je me renferme dans les paroles de mon texte). 3. -in içinde saklı durmak, bulunmak ( Un grand mystère se renferme dans ces

renfrogné

mots). § Se renfermer en soi-même, dans sa coquille: Kendi içine kapanmak, kendi kabuğuna çekilmek. renfiler gçl. Yeniden dizmek, ipe geçirmek (Renfiler un collier). renflammer gçl. Yeniden tutuşturmak, renflement er. 1. Şişkinlik, kabarıklık; şişkin kısım, kabarıkça yer (Le renflement d'une colonne, d'une amphore. Les renflements d'une racine, d'une tige). 2. (Mimarlıkta) Sütun karnı, karınlama, çap şişkinliği, renfler gçl. Şişkinleştirmek, kabarıklaştırmak; şişirmek, kabartmak. § Se renfler: Kabanklaşmak, kabarmak; şişkinleşmek, şişmek (Jument dont le cou se renverse en arrière et se renfle). renflouage, renflouement er. 1. (Oturmuş gemiyi) Yüzdürme (Renflouement d'un navire coulé, échoué). 2. mec. (Başarısızlığa uğramış birini yada bir işi) Yeniden yürütme, başarılı duruma getirme (Renflouement d'une affaire, d'un banquier). renflouer gçl. 1. (Gemi) Yeniden yüzdürmek (Renflouer un bateau échoué, coulé). 2. mec. Yeniden yürütmek, yalıya çıkarmak, başardı duruma getirmek (Renflouer une entreprise, un commerçant). renfoncement er. Çukur, oyuk girinti; çukurluk, oyukluk, giriklik (5e cacher dans le renfoncement d'un mur, d'une porte). renfoncer gçl. İyice sokmak, iyice geçirmek (Renfoncer son chapeau. Renfoncer le bouchon d'une bouteille). renforcement er. Berkitme, pekiştirme; sağlamlaştırma, güçlendirme (Le renforcement d'un mur, des bas. Renforcement d'une troupe, d'un son). renforcer gçl. 1. Berkitmek, pekiştirmek (Renforcer un mur, une poutre). 2. Güçlendirmek, gücünü artırmak, "takviye etmek (Renforcer une armée). 3. Yoğunlaştırmak, koyulaştırmak (Renforcer une couleur, les noirs d'un dessin). 4. Desteklemek, güçlendirmek (Cet argument renforce ce que j'ai dit). S. Yükseltmek (Renforcer un son). renfort er. 1. Güç yada sayısını artırma, berkitme, "takviye; "takviye kuvveti (Un régiment de renfort. L'arrivée du renfort. Envoyer des renforts). 2. Berkitme parçası, sağlamlaştırıcı parça (L'ogive, organe de renfort). § A grand renfort de: Birçok... yardımıyla (Je me rhabillai à grand renfort d'épingles). renfrogné,e s. Asık, asık suratlı (Un visage

renfrognement

1205

renfrogné, un air renfrogné). renfrognement er. Surat asma, suratı asılma, aşıklık. renfrogner(se) gsz. Surat asmak, suratım ekşitmek (Les gens susceptibles se renfrognent à propos de tout). rengagé,es. vead. (Askerlikte) Uzatmak, hizmeti uzatılmış (Sergent rengagé. Un rengagé). rengagement er. (Askerkkte) (Kendi isteğiyle görev süresi) Uzatma; uzatılma (Contracter un rengagement). rengager gçl. 1. -e yeniden başlamak, yeniden girişmek (Rengager le combat, un procès). 2. Rengager qn dans qch: Birini -e yeniden sokmak, yerleştirmek. 3. gsz. ask. Hizmetini uzatmak, tezkere bırakmak (Ce sous-officier a rengagé). § Se rengager: Hizmetini uzatmak, tezkere bırakmak (Un caporal qui s'est rengagé). rengaine diş. hlk. Hep yinelenip duran şey, nakarat (C'est toujours la même rengaine). rengainer gçl. 1. Kınına sokmak, kılıfına sokmak (Rengainer son épée). 2. hlk. -i bitirememek, yanda bırakmak, -si kursağında kalmak (Rengainer son compliment, son discours). rengorgement er. Kas kas kasılma, kurum satma. rengorger(se) gsz. 1. Kabarmak, başım geri çekerek gerdanını kabartmak (Le paon se rengorge quand on le regarde). 2. mec. Kasılmak, kurum satmak (Depuis qu'il est à ce poste, il se rengorge). 3. Se rengorger de qch, de f.qch: -den dolayı, -diğinden dolayı kasılmak, çalım satmak, kendine övünç payı çıkarmak (Il se rengorge d'avoir réalisé un tel projet). rengraisser gsz. Yeniden şişmanlamak, semirmek, reniement er. Yadsıma, "inkâr (Reniement de ses idées, de sa religion). renier gçl. 1. -i tanımadığım söylemek, tanımazlıktan gelmek (Saint Pierre renia trois fois Jésus). 2. -i yadsımak, inkâr etmek (Renier sa signature, ses promesses). 3. -den vazgeçmek, -i artık benimsememek, inkâr etmek (Renier ses anciennes opinions, sa foi, sa religion). 4. Renier qn pour...: Birini artık... olarak kabul etmemek (Il a renié Paul pour ami). reniflement er. Fışırdama, boyuna burnunu çekip durma; burnundan güçlükle ve ses çıkararak soluma. renifler gsz. 1. Fışırdamak, burnunu çekip durmak, burnundan güçlükle ve ses çıkararak solumak (II évitait de se moucher et reniflait sans cesse). 2. gçl. -i burnuna çekmek (Renifler une odeur, renifler du tabac). 3. gçl. mec. tkz. -in kokusunu almak (Renifler une bonne affaire).

renouer

renifleur,euse s. ve ad. tkz. Boyuna burnunu çekip duran, sümüklü (Des enfants renifleurs). réniformes. Böbrek biçiminde (La graine de haricot est réniforme). rénitence diş. Katıkk, sertlik. rénitent,e s. hek. Ele sert gelen, katılığı olan, sert, katı (Tumeur rénitente). renne er. hayb. Ren geyiği (Troupeau de rennes). renom er. Ün (Avoir un bon renom, un mauvais renom). § Homme de renom: Ünlü kişi. renommé,e s. 1. Ünlü (Un professeur renommé, un savant renommé). 2. Renommé pour qch: -siyle tanınmış, ünlü (Une région renommée pour ses vins). renommée diş. 1. Ün; ünlülük (Il jouit d'une grande renommée). 2. (Büyük harfle) Söylencede bir yerinel kişi, yüz ağızlı olarak yada ağzında bir borazanla betimlenen kanatlı kadın, renommer gçl. 1. -i yeniden atamak, yeniden seçmek. 2. (Eski) -i övgüyle anmak, renoncement er. 1. Her şeyden el etek çekme, dünya nimetlerine sırt çevirme (Vivre dans le renoncement et les privations). 2. Renoncement à qch: -den el çekme, vazgeçme (Renoncement aux plaisirs de la vie). § Renoncement à soi-même: Özveri; kendini feda etme. renoncer gçl. Renoncer à qch: 1. -den vazgeçmek (Renoncer à un droit, à une succession, à un projet). 2. -ibırakmak,-dençekilmek (Renoncerà un métier. Renoncer au pouvoir, à un portefeuille ministériel). 3. -den el çekmek, -e sırt dönmek (Renoncer aux plaisirs du monde). 4. -i yadsımak, artık benimsememek, "inkâr etmek (Renoncer à une opinion, à une croyance) ,5.Renonceràf.qch: -mektencaymak, vazgeçmek (Renonceràlutter, à combattre, à concourir). § Se renoncer: Kendini feda etmek, özünden geçmek (La personnalité ne s'affirme jamais plus qu'en se renonçant). renonciation diş. Vazgeçme, "feragat (Renonciation à une succession, à un projet. Renonciation au trône). renonculacées diş. ç. bitb. Düğünçiçeğigiller. renoncule diş. bitb. Düğünçiçeği, renouée diş. bitb. Çobandeğneği, renouement er. Yeniden bağlama; yeniden düğümleme. renouer gçl. 1. (Çözülmüş bir şeyi) Bağlamak (Renouer sa cravate, ses lacets de chaussures). 2.-e yeniden başlamak, -i yeniden ele almak, sürdürmek (Renouer la conversation, une alliance, uneliaison). 3 .gsz. Renouer avec qn:-ile banşmak, yeniden ilişki kurmak (Renouer avec un ami). 4. gsz. Renouer avec qch: -i yeniden

renouveau canlandırmak, geçerli kılmak (Renouer avec une tradition, avec une mode). renouveau er. 1. Yenilenme; yeniden doğma (La mort est l'occasion d'un renouveau). 2. Yenilik (Le renouveau dans les arts et les sciences). 3. Dönüş, yineleniş (Un renouveau de succès, de mode). 4. Baharın girmesi, yeniden bahar olması, renouvelable s. 1. Yenilenebilir, uzatılabilir (Passeport, permis, congé renouvelable). 2. Yinelenebilir, yeniden yapılabilir, bir daha yapılabilir, "tekrarlanabilir (Expérience, observation renouvelable). renouveler gçl. 1. Yenilemek; değiştirip yerine yenisini almak, koymak (Renouveler le personnel d'une entreprise, les membres d'un comité. Renouveler son troupeau, son écurie). 2. Tazelemek, değiştirip temizlemek (Renouveler l'air d'une chambre, l'eau d'une piscine). 3. Değiştirmek, yenisini koymak (Renouveler un pansement). 4. Yeniden canlandırmak (Renouveler une tradition, une mode). S. mec. Kökünden değiştirmek (La Révolution a renouvelé la face de l'Europe). 6. -i yinelemek, bir daha yapmak (Renouveler une demande, une offre, une promesse). 7. -in süresini uzatmak, -i yenilemek (Renouveler un passeport, un contrat). § Se renouveler: 1. Değişmek, yinelenmek (Les membres de cette assemblée se renouvellent en principe chaque année). 2. Kendini yenilemek (Cet auteur ne se renouvelle pas assez). 3. Yinelenmek, yeniden olmak, bir daha meydana gelmek (Espérons que cet incident ne se renouvellera pas). renouvellement er. 1. Yenileme; yenilenme (La vie est faite du perpétuel renouvellement des cellules). 2. Süresini uzatma, yenileme; süresi uzatılma, yenilenme (Le renouvellement d'un contrat, d'un bail). 3. Tazeleme; tazelenme (Renouvellement d'un stock, d'une provision). rénovateur,trice s. ve ad. Yenileştirici; yenilikçi, yenilik getirici (Une doctrine rénovatrice. Le rénovateur d'une science). rénovation diş. 1. Yenileştirme, yepyeni bir duruma getirme (La rénovation d'un hôtel). 2. Yenilenme, dirilme, canlanma, yeniden kurulma (La rénovation du monde après le déluge. La rénovation des études de l'antiquité). rénover gçl. 1. Yenileştirmek, iyileştirmek (Rénover un enseignement). 2. Değiştirip tazelemek, gıcır gıcır yapmak (Rénover une décoration). renseignement er. 1. Bilgi (Donnez-moi des renseignements sur cet homme). 2. Haber; haber

1206

rentrée

alma, haber verme; *bilgilendirim, bilgilenim (Bureau des renseignements). § Agent de renseignements: Çaşıt, casus, gizli ajan. Service de renseignements: Casusluk, haber toplama işleri; "istihbarat servisi, renseigner gçl. 1. Bilgi vermek (Document qui rens^gne utilement). 2. Renseigner qn sur qch: Birine -konusunda bilgi vermek (Je vais vous renseigner sur la situation politique). § Se renseigner: 1. Bilgi toplamak, bilgi almak (Se renseigner avant d'entreprendre une affaire). 2. Se renseigner sur: -konusunda bilgi almak, bilgi edinmek (Se renseigner sur un sujet). rentabilisation diş. Kârlı duruma getirme; kârlı duruma gelme; kâriılaştırma, kârlılaşma. rentabiliser gçl. Kârlı duruma getirmek, kâra geçirmek, kârlılaştırmak (Rentabiliser un capital, une entreprise). rentabilité diş. Verimlilik, verim gücü; gelirlilik. rentable s. 1. Gelir sağlayıcı, gelirli (Une affaire rentable, une exploitation rentable). 2. mec. Verimli, kâr getiren (Ces recherches ne sont pas rentables). rente diş. 1. Gelir, düzenli gelir, "irat (Vivre de ses rentes): 2. Yıllık ürem, "faiz (Rente à 7pour cent). renté,es. 1. Geliri olan, gelirli ( Une femme reniée). 2. Zengin (Il est né bien renté). renter gçl. (Eskimiştir) -e gelir bağlamak, rentier,ère ad. Gelirleri olan kimse, geliriyle yaşayan kimse, gelirci. § Faire le rentier,mener une vie de rentier: Artık çalışmamak; mirasyedi, gibi yaşamak, rentrage er. İçeri alma, içeri koyma (Le rentrage du bois). rentraiture diş. Belli olmayacak biçimde onarma, yamama; onarım örgüsü. rentrant,e s- ve er. 1. mat. İç (Angle rentrant). 2. İçeri çekilebilen (Train d'atterrissage rentrant d'un avion), i. er. Kumarda yitirenin yerine geçen oyuncu. rentré,es. 1. İçe atılmış, tutulmuş, belli edilmemiş (Colère rentrée). 2. İçeriye kaçmış, girik (Un ventre rentré, des joues rentrées). rentrée diş. 1. Dönüş, dönme (La rentrée des voitures à la capitale. La rentrée des soldats à la caserne, des élèves à l'école). 2. Yeniden çalışmaya başlama, yeniden açılma, yeniden açılış (La rentrée des tribunaux, des classes, du Parlement). 3. Tatil dönüşü (Nous parlerons de cette affaire à la rentrée). 4. İçeriye alma, içeriye atma, içeri koyma (La rentrée du fourrage d'une récolte). 5. (İskambilde) Çıkarılanın yerine alman kâğıt. 6. (Vergi, gelir vb.) Toplama (Les rentrées

rentrer

1207

de l'impôt). 7. f. Kasaya giren para (Commerçant qui a de bonnes rentrées). rentrer gsz. 1. Geri dönmek, dönmek (Quand rentrez-vous?). 2. Yeniden açılmak, çalışmaya başlamak (Les facultés, les tribunaux vont rentrer). 3. Toplanmak, "tahsiledilmek (L'argent rentre difficilement). 4. Rentrer à, dans: -e dönmek (Rentrer au logis, à Paris. Avion qui rentre à sa base. Rentrer dans sa chambre, dansson pays). 5. Rentrer de qch: -den dönmek (Rentrer d'un voyage, d'une promenade, de la chasse). 6. Rentrer dans: a) -e girmek (Les ennemis sont rentrés dans la ville), b) -e çarpıp içine girmek (Le camion est rentré dans un mur), c) -i çıkarmak, kapamak, telâfi etmek (Rentrer dans son argent, dans ses frais), d) -i yeniden elde etmek, -e yeniden kavuşmak (Rentrer dans ses droits), e) -in içine girmek, sığmak (Laclefrentre dans son étui). f) -in içinde bulunmak, yer almak; alanına girmek (Ces deux articles de dictionnaire ne rentrent pas dans la même rubrique. Cela rentre dans vos préoccupations), g) Yeniden -e girmek (Tout rentre dans l'ordre). 7. gçl. -i içeri almak, içeri atmak, içeri koymak (Rentrer les foins, la récolte, sa voiture). 8. gçl. Tutmak, içine atmak, belli etmemek (Rentrer ses larmes, sahaine, sacolére). 9. Sokmak (Rentrer sa chemise dans sa culotte. Rentrer ses mains sous sa pèlerine). 1. tçeri çekmek (Rentrer le ventre). § Faire rentrer qch dans la tête: -i zorla kafasına sokmak. Rentrer au bercail: Eve, yuvaya, yurda dönmek. Rentrer dans le chou de qn: -i güzelce bir dövmek, iyice ıslatmak, bir güzel benzetmek. Rentrer dans les bonnes grâces de qn: -in sevgisini kazanmak. Rentrer dans sa coquille: Kabuğuna çekilmek. Rentrer dedans à qn: 1. -e şiddetle çarpmak. 2. Dövmek için -in üzerine şiddetle atılmak. Rentrer en grâce auprès de qn: Kendini -e bağışlatmak, yeniden -in gözüne girmek. Rentrer en soi-même: Özeleştirisini yapmak, kendi üzerinde iyice bir düşünmek; düşünüp taşınmak. Rentrer sous terre: Çok utanmak, yerin dibine geçmek, renversant,e s. Çok şaşırtıcı, insanı şaşkına çeviren, allak bullak eden (Une nouvelle renversante). renverse diş. 1. Devrilmişlik. 2. den. Tersine dönen yel yada akıntı. § A la renverse: Sırt üstü (Etre couché, étendu à la renverse). renversé,e s. 1. Tersine dönmüş, baş aşağı (La silhouette renversée des arbres dans l'eau). 2. Devrilmiş (Une chaise renversée). 3. Dökülmüş, devrilmiş (Du vinrenversésurlatable). 4. Şaşkına dönmüş, çok şaşırmış, şaşıp kalan (Il était renversé quand jeluiaiappris votre mariage). 5. Yatık, sola

renvoyer

yatık (Ecriture renversée). § C'est le monde renversé: Dünya tersinedir, renversement er. 1. Alt üst olma (Renversement des valeurs, de la situation). 2. mat. Ters çevirme, ters çevrilme (Renversement d'une fraction). 3. Devirme, devrilme;«alaşağı etme, alaşağı olma (Renversement d'un despote, d'un régime, d'un gouvernement). 4. Yön değiştirme (Renversement des moussons, de la marée, du vent). 5. Arkaya doğru eğme (Renversement du corps, de la tête). renverser gçl. 1. Devirmek (Le vent a renversé les arbres. Renverser son verre sur la table). 2. Dökmek, devirmek (Renverserson café, son vin). 3. Alt üst etmek (Renverser l'ordre établi, un projet, une tradition). 4. Allak bullak etmek, çok şaşırtmak, şaşkına çevirmek (Cette nouvelle m'a renversé). S. Vurarak yere düşürmek, devirmek (Renverser un homme d'un coup de poing). 6. Düşürmek, devirmek, al aşağı etmek, yıkmak (Renverser un gouvernement, un régime, un ministre). 7. Tersine çevirmek (Renverser une fraction. Renverser Tordre des mots dans une phrase). 8. Arkaya doğru eğmek (Renverser son buste, sa tête). 9. gsz. Yön değiştirmek (La marée renverse, le vent renverse). 10. gsz. Taşmak (Le lait bout, il va renverser). § Se renverser: 1. Kendini atmak, yatmak (Se renverser sur le dos). 2. Arkaya doğru eğilmek, kaykılmak (Se renverser sur sa chaise). 3. Devrilmek, batmak (Le voilier s'est renversé). 4. Düşmek, devrilmek (La voiture s'est renversée dans le fossé). renvoi er. 1. Kovma, atma, kapı dışarı etme (Le renvoi d'un ouvrier, d'un élève). 2. Atma, erteleme (Le renvoi d'un procès à une date ultérieure). 3. Geri gönderme, geri çevirme (Le renvoi d'une lettre, d'un paquet, d'une balle). 4. ed. Yollama, "atıf. 5. Geğirme, geğirti (Faire un renvoi). § Ordonnance de renvoi: huk. Lüzumu muhakeme kararı, renvoyer gçl. 1. Atmak, kovmak, yol vermek, kapı dışarı etmek (Renvoyer un employé, une bonne, un ouvrier). 2. Geri göndermek (Renvoyer des soldats dans leurs foyers). 3. Yansıtmak (Une glace renvoie la lumière qu'elle reçoit). 4. Geri çevirmek, kabul etmemek (Renvoyer un cadeau, un paquet). 5. huk. Aklamak, suçsuz bulmak (Renvoyer un accusé). 6. Renvoyer qn de: Birini -den kovmak, dışarı atmak (Renvoyer un élève du lycée). 7. Renvoyer qn à: -e göndermek, başvurdurmak (Il m'a renvoyé au secrétaire). 8. Renvoyer qch à qn: Birinin -sini geri vermek, birşeyi -e geri vermek (Elle lui a renvoyé sa bague

réoccupation

1208

de fiançailles). 9. Renvoyer qch à: Bir şeyi -e bırakmak, atmak, ertelemek (Renvoyer un procès à une date ultérieure). 10. Renvoyer qch à: Bir şeyi -e havale etmek (Renvoyer un projet à la commission). § Renvoyer de Caïphe à Pilate: (Bir işi) O ona, o da ona havale etmek, it ite it de kuyruğuna buyurmak. Renvoyer dos à dos: (Dâvâlı iki yan için) Hiç birini haklı görmemek, hiç birine hak vermemek. Renvoyer la balle à qn: -in sözünün altında kalmamak, -e yanıtı yapıştırmak ; taşı gediğine koymak. Renvoyer qch aux calendes grecques: -i çıkmaz ayın son çarşambasına bırakmak. Se renvoyer la balle: Takır takır tartışmak, iyice atışmak, réoccupation diş. Yeniden işgal (Réoccupation d'un pays). réoccuper gçl. -i yeniden işgal etmek; yeniden ele geçirmek, almak (Réoccuper un territoire, une position stratégique, une fonction, un poste). réorganisateur, trice ad. Yeni baştan örgütleyen, yeniden düzenleyen, réorganisation diş. Yeniden örgütleme, yeniden örgütlenme; yeni bir çeki düzen verme (Réorganisation d'une société, d'une administration). réorganiser gçl. Yeniden örgütlemek, yeni bir çeki düzen vermek (Réorganiser un pays, unesociété). § Se réorganiser: Yeniden örgütlenmek, kendine yeni bir çeki düzen vermek (Le parti s'est entièrement réorganisé). réorientation diş. Yeniden yönlendirme, yeni bir yön verme. réorienter gçl. Yeniden yönlendirmek, yeni bir yön vermek. réouverture diş. 1. Yeniden açılıp çalışmaya başlama (Réouverture des théâtres, d'un magasin). 2. Yeniden başlama, yeniden açma, başlatma (Réouverture des débats). repaire er. 1. In (Un repaire de lions, de tigres). 2. mec. Yuva, yatak (Un repaire de brigands). § Servir de repaire à: -e yataklık etmek, repaître gçl. 1. Beslemek, yiyecek vermek (Il faut repaître ses animaux). 2. Repaître qn, qch de: Birini, birşeyi -ile doyurmak, beslemek (Repaître son esprit de lectures). 3. gsz. Yemek, yemek yemek (Chacun repaît, le soir étant venu). § Se repaître: 1. Yemek. 2. Se repaître de qch: -ile beslenmek (5e repaître de carnage, de sang, de chair). § Se repaître de chimères, d'illusions: Olmayacak düşler ardında koşmak, boş düşlerle oyalanmak. répandre gçl. i . Dökmek (Répandre le sang. Répandre son potage sur ses habits). 2. Saçmak,

repartie

(Répandre la panique, l'effroi, la joie). 3. Yaymak (Répandre une doctrine, une mode, une nouvelle, un bruit). 4. Söylemek, dile getirmek, belirtmek (Répandre en paroles son dédain). S. Çıkarmak, saçmak, yaymak (Répandre une odeur). 6. Bol bol dağıtmak, vermek, saçmak (Dieu répand ses bienfaits). § Se répandre: 1. Dökülmek, saçılmak (Le sang s'est répandu. L'eau s'est répandue partout). 2. Yayilmak (L'épidémie s'est répandue dans le pays. La nouvelle s'est répandue vite). 3. Kendini göstermek (Il lui proposa dese répandre dans la société). 4. Se répandre en qch: -1er savurmak (5e répandre en injures, en menaces). répandu,e s. 1. Dökülmüş, saçılmış (Vin répandu sur une nappe). 2. Yaygın (Mode, opinion, méthode très répandue). 3. Çok tanıdıkları olmak, önemli kişilerle ilişkileri olmak (C'est un homme très répandu). réparable s. 1. Onarılabilir (Cette pendule est détraquée, mais elle est réparable). 2. mec. Düzeltilebilir, giderilebilir (Erreur, perte réparable). reparaître gsz. Yeniden görünmek, ortaya çıkmak, réparateur,trice s. vead. 1. Onarıcı (Réparateur de tapis, de bicyclettes). 2. mec. Dinçleştirici, dinlendirici, güç artırıcı (Un sommeil réparateur). réparation diş. 1. Onarım (La réparation d'une voiture, d'une montre). 2. Özür dileme, "tarziye (Demander à quelqu'un la réparation d'une offense). 3. Tazminat (Réparations imposées à l'Allemagne après la guerre). 4. (Futbolda) Ceza (Surface de réparation: Ceza alanı. Point de réparation: Penaltı noktası). § Réparation par les armes: Düello. En réparation: Onarımda, onarım halinde (L'ascenseur est en réparation). réparer gçl. 1. Onarmak (Réparer un mur, une pendule, un meuble, des chaussures). 2. Yeniden edinmek, yerine koymak, yeniden toplamak (Réparer sa fortune, ses forces). 3. Gidermek, geçirmek, izini bırakmamak, tam iyileştirmek (Réparer une déchirure, une plaie). 4. Düzeltmek (Réparer une faute, une erreur, un tort. Réparer le désordre de sa toilette). 5. Gidermek, "telâfi etmek (Réparer une perte, une négligence). 6. gsz. Aldatıp bozduğu kızla evlenmek, reparler gsz. 1. Bir daha konuşmak. 2. Reparler à qn: -ile yeniden konuşmak ( Ellejurait de nejamais lui reparler). 3. Reparler de: -den bir daha söz etmek, -konusunda bir daha konuşmak (Nous en reparlerons après). repartie diş. Şıp diye yapıştırılan yanıt, hemen verilen doğru yanıt, taşı gediğine koyma (Reparties cruelles). § Avoir de la repartie,avoir la

repartir

1209

repartie facile: Şıp diye hemen yanıtını yapıştırmak, taşı gediğine koymasını bilmek, repartir gsz. 1. Yeniden gitmek, yeniden yola çıkmak (Automobiliste qui repart après une halte). 2. mec. Yeniden başlamak (Repartir à zéro: Sıfırdan başlamak). 3. gçl. (Eski) Yanıtlamak, répartir gçl. 1. Bölüştürmek, dağıtmak (Répartir des troupes dans une ville). 2. Répartir qch entre: Bir şeyi ...arasında üleştirmek, bölüştürmek (Répartir le bénéfice entre les associés). 3. Répartir qch sur: Bir şeyi -lere yaymak (Répartir un programme sur plusieurs années). § Se répartir: Bölüşülmek, üleşilmek, dağıtılmak (Les dépenses se répartissent ainsi). répartiteur er. Dağıtımcı, dağıtıcı, répartition diş. 1. Bölüşüm, bölüştürme; üleşim, üleştirme (Répartition des tâches entre collaborateurs. Répartition des vivres en période de pénurie). 2. Dağılım, dağıtım (Répartition géographique des animaux, des plantes). 3. Sınıflandırma, sınıflandırılma (La répartition des races dans une espèce). repas er. Yemek (Un repas léger, frugal, copieux. Unrepas froid. Repas de famille). §Inviterqnàun repas: Birini yemeğe çağırmak. Offrir un repas: Bir yemek vermek, şölen çekmek. Prendre son repas: Yemeğini yemek, repassage er. 1. Ütüleme (Le repassage d'une chemise, d'un pantalon). 2. Bileme (Le repassage d'un couteau, d'un rasoir). repasser gçl. 1. -i yeniden geçmek, bir daha geçmek (Repasser les monts, les mers). 2. -i bir daha geçirmek (Repasser un examen). 3. Bir daha vermek, sunmak, bir daha göstermek, bir daha geçmek (Repasser un film, repasser les plats). 4. Bilemek (Repasser un couteau). S. Ütülemek (Repasser une chemise, une étoffe, du linge). 6. -i iyice bellemek için yinelemek (Repasser une leçon, un rôle). 7. -i bir daha gözden geçirmek (Repasser tous les détails de sa conduite). 8. gsz. Bir daha geçmek (Les coureurs repassent toutes les vingt secondes). 9. gsz. Dönmek (Repasser dans son pays). 10. gsz. Bir daha uğramak (Je repasserai vous voir ces jours-ci). 11. gsz. tkz. Hava almak, eline bir şey geçmemek (Il peut toujours repasser). repasseur er. Bileyici (Repasseur de couteaux et ciseaux). repasseuse diş. 1. Ütücü kadın. 2. Ütü makinesi, repaver gçl. Yeniden kaldırım taşı döşemek (Repaver une rue). repayer gç/. İkinci kez ödemek, repêchage er. 1. Sudan çekip çıkarma (Repêchage

repère

d'un noyé). 2. (Başarı için gerekli notu olmadığı halde, bir öğrenci yada adayı) Başarılı sayma, repêcher gçl. 1. Sudan çekip çıkarmak (Repêcher un noyé). 2. mec. tkz. (Başan için gerekli notu olmadığı halde) Başarılı saymak, notunu yükseltip kazandırmak (Repêcher un élève, un candidat). 3. mec. tkz. Tehlikeli bir durumdan kurtarmak; bataktan kurtarmak (Repêcher un commerçant). repeindre gçl. Yeniden boyamak (Repeindre un appartement, une voiture). rependre gçl. Yeniden asmak, repenser gçl. 1. -i yeni bir gözle düşünüp ele almak (Repenser une doctrine, un projet). 2. gsz. Repenser à qch: -i bir daha düşünmek (Je repenserai à ce problème). repentance diş. (Eski) Pişmanlık, pişman olma (La repentance de ses fautes). repentant,e s. Pişman olan, pişmanlık getiren, pişman (Il a un air repentant). repentie s. 1. Pişman olmuş, pişmanlık getirmiş (Pécheur repenti). 2. diş. Kötü yoldan dönmüş ve manastıra kapanmış kadın. repentir(se) gsz. 1. Se repentir de qch: -den pişmanlık getirmek, -e pişman olmak (Se repentir d'une faute, de sa mauvaise conduite). 2. Se repentir de f. qch: -diğine pişman olmak, çok üzülmek (Je me repens d'avoir pris cette décision). repentir er. 1. Pişmanlık (Verser des larmes de repentir). 2. (Resimde) Yapılan değişiklik ve düzeltmeler (Les repentirs d'un dessin, d'un manuscrit). repérable s. İmlenebilir, bulunabilir, saptanabilir (A cause du camouflage, le matériel ennemi était difficilement repérable). repérage er. İmleme, saptama, bulma (Le repérage desforces et des mouvements de l'ennemisefaitpar le radar). répercussion diş. 1. Yankılanma, yansıma (Répercussion d'un son par l'écho). 2. mec. Sonuç, yankı, yan etki (Les répercussions d'une crise économique). répercuter gçl. Yansıtmak; yankılandırmak (Murs qui répercutent le son). § Se répercuter: 1. Yansımak; yankılanmak (Le bruit du tonnerre se répercute dans la montagne. Reflet qui se répercute dans la glace). 2. Se répercuter sur: -e yansımak, -de etkilerini göstermek ( Les effets de la fatigue se répercutent sur le moral). reperdre gçl. Elden kaçırmak, kazandığını yitirmek (Il a tout reperdu au pocker). repère er. (Bir şeyi şaşırmamak için konan) İm, "işaret, ayar noktası, işaret noktası (Tracer des

repérer

1210

repères). § Point de repère: İşaret noktası, repérer gçl. 1. İmlemek, işaretlemek; işaret koymak (Repérer un alignement). 2. Bulmak, ortaya çıkarmak, saptamak (Repérer des fautes dans un texte). 3. (Nerede olduğunu) Bulmak, yerini saptamak (Repérer une batterie ennemie). § Se repérer: Yönünü bulmak, nerede olduğunu bilmek (On a du mal à se repérer dans un endroit qu'on ne connaît pas bien). Se faire repérer: Kendini belli etmek, göstermek, dikkatleri üstüne çekmek (Les mauvais élèves se font vite repérer). répertoire er. 1. *Dizelge, "liste, "fihrist (Répertoire alphabétique). 2. Defter (Répertoire d'adresses). 3. *Sunumluk, *dağar, "rcpertuvar (Le répertoire d'un théâtre). 4. mec. tkz. Olup bitenlerin hepsinden haberi olan kimse, her şeyi bilen kimse, canlı tanık, canlı kütük (Cette femme est le répertoire vivant de tout ce qui se passe dans son quartier). 5. tkz. Bir kimsenin bildiği bütün numara, oyun ve hilelerin tümü; bir sürü... (Le répertoire d'un acrobate. Tout un répertoire d'injures, de malices). répertorier gçl. *Dizelgelemek, listesini yapmak, fihriste geçirmek (Répertorier des livres, des informations). répéter gçl. 1. Yinelemek, bir daha yapmak yada söylemek, "tekrar etmek (Répéter un mot, une phrase, une question. Répéter une expérience, une tentative). 2. (Bir topluluk karşısında söylenecek yada okunacak şeyi) Önceden kendi kendine okumak, prova etmek (Répéter un rôle, un discours). 3. Yansıtmak (Les miroirs répétaient son image. L'eau répète les nuages). 4. (Bir söz yada gizi başkalarına) Taşımak, söylemek (Répéter un secret, une nouvelle, une calomnie). 5. İstemek, aramak, geri verilmesini istemek (Répéter une dette, un droit, des prisonniers, des dommages et intérêts). 6. Répéter qch à qn: a) Bir şeyi -e yinelemek, b) Bir şeyi -e söylemek, taşımak, aktarmak. § Se répéter: 1. Kendini yinelemek, aynı şeyleri söyleyip durmak (Un auteur qui se répète). 2. (Başkalarına) Aktarılmak, taşınmak, söylenmek (Un secret ne doit pas se répéter). 3. Yinelenmek, "tekrar edilmek (Le refrain se répète après chaque couplet). 4. Bir daha yapılmak, bir daha olmak, cereyan etmek ( Que cela ne se répète pas). § Ne pas se le faire répéter: Bir denileni iki ettirmemek, söyleneni hemen yapıvermek. répétiteur,trice ad. 1. Öğretmenin verdiği ders üzerinde öğrencileri yeniden çalıştıran yardımcı, "müzakereci. 2. er. (Mimarlıkta) Kalfa.

replacer

répétitif, ive s. Yinelenen, tekrarlanıp duran (Une tâche répétitive et monotone). répétition diş. 1. Yineleme, yinelenme, "tekrar (Répétiond'unmot, d'une phrase. Répétition d'un rythme, d'un son. Répétition d'une faute, d'un mal). 2. Prova, prova etme (Répétition d'un rôle, d'un numéro de music-hall. Répétition générale d'une pièce de théâtre). 3. huk. Geri isteme (Répétition de dot. Répétition de l'indu). 4. Özel ders (Comme ses résultats en classe étaient médiocres, ses parents lui ont fait prendre des répétitions). § Armes à répétition: Kesiksiz ateşli silahlar, kesintisiz ateş edebilen silahlar. Montre à répétition: Çalar cep saati, repeplument er. 1. Yeniden oturacak kimseler yerleştirme (Le repeuplement d'une ville dévastée par la guerre). 2. (Yeniden balık, hayvan bitki) Donatma, koyma, yerleştirme (Repeuplement d'un lac, d'une forêt). repeupler gçl. 1. -e yeniden oturacak kimseler yerleştirmek (Repeupler une région, une ville). 2. (Bir yeri yeniden) Balık, hayvan yada bitkilerle donatmak (Repeupler un étang, une forêt). repincer gçl. Yeniden yakalamak, enselemek (Repincer un voleur). repiquage er. 1. (Bitkiler için) Alıp başka yere dikme, göçürme (Repiquage des poireaux, des arbustes). 2. Onarma (Repiquage d'une chaussée). 3. Rötuş (Repiquage d'une photo). 4. (Önceden doldurulmuş bir band üzerine) Yeni sesler, şarkılar alma (Repiquage d'un enregistrement ancien). repiquer gçl. 1. (Bitkiyi) Alıp başka yere dikmek, şaşırtmak (Repiquer un arbuste). 2. Bir daha teğellemek, sokmak, yerleştirmek (Elle défaisait et repiquait tranquillement les plumes de son chapeau). 3. hlk. Bir daha yakalamak, enselemek (Repiquer un voleur. Il s'est fait repiquer). 4. gsz. Repiquer à qch: a) -den bir daha almak (Repiquer à un plat), b) -e yeniden başlamak (Repiquer au truc). répit er. 1. Ara, soluk alma zamanı, dinlenme süresi (S'accorder un peu de répit). 2. Dinlenme, soluklanma, rahat (Ses douleurs ne lui laissent pas un instant de répit. Je n'ai pas un moment de répit). § Sans répit: Aralıksız, soluk almadan, bir dakika dinlenmeden (Travailler sans répit). Donner du répit à qn: -e soluk aldırmak, rahat vermek, rahat yüzü göstermek (Il ne donne pas de répit à ses débiteurs). replacement er. Yerine koyma, yerine yerleştirme, replacer gçl. 1. Yerine koymak, yerine yerleştirmek (Replacer une pipe dans son étui). 2. (Bir işe)

replantation Yeniden yerleştirmek (Replacer un domestique). § Se replacer: 1. -e yerleşmek, oturmak, -de yer almak, bulunmak (Se replacer dans les mêmes conditions). 2. (Bir işe) Girmek, yerleşmek; kendine yeniden iş bulmak (Ouvrier qui se replace). replantation diş. (Ağaç vb.) Yeniden dikme, başka bir yere dikme, şaşırtma. replanter gçl. 1. Yeniden dikmek; başka bir yere dikmek, şaşırtmak (Dépoter une plante et la replanter). 2. (Birini) Yeniden yüzüstü bırakmak, ekmek (Replanter une femme). replat er. coğr. Taraça. replâtrage er. 1. Yeniden alçı sürüp onarma (Replâtrage d'un mur). 2. mec. Üstünkörü bir düzeltme, şöyle bir değiştirme, önemsiz değişiklikler yapma (Replâtrage d'un ministère). 3. Örtbas etme; geçici ve sağlam olmayan bir anlaşma (Il y a eu entre les deux époux un replâtrage qui n'a pas duré). replâtrer gçl. 1. Yeniden alçı sürüp onarmak (Replâtrer un mur). 2. tkz. Üstünkörü bir düzeltme yapmak, ufak tefek değişiklikler yapmak (Replâtrer un devoir scolaire). 3. tkz. Örtbas etmek, geçici bir çözüme bağlamak (Replâtrer un conflit). replet,êtes. Şişman, bıngıl bıngıl (Une petite femme replète). réplétion diş. hek. 1. Şişmanlık; şişmanlama (La réplétion d'unepersonne inactive). 2. Doygunluk; dolgunluk (Sentiment de réplétion). repleuvoir gsz. (Yağmur) Yeniden yağmak (Voilà qu'il repleut). repli er. 1. Kıvrım, dürüm (Faire un repli à une étoffe). 2. Kıvrım, kıvrıntı (Les replis de l'intestin. Les replis d'une rivière). 3. mec. Saklı şey, giz, °sır (Les replis de l'âme, ducoeur, de la conscience). 4. ask. İstemli gerileme, geri çekilme (Repli stratégique; ordre de repli). repliables. Katlanabilir, iki kat edilebilir, repliement er. 1. ask. İstemli gerileme, bilerek geri çekilme (Le repliement des troupes). 2. mec. Çekilme, kapanma (Le repliement sur soi-même). replier gçl. 1. Yeniden katlamak; katlamak (Replier un journal, une robe). 2. Kıvırmak, çemremek, çemrelemek (Replier les bas de son pantalon, les bras de sa chemise). 3. Bükmek, eğmek, kıvırmak (Replier ses jambes, ses ailes). 4. ask. Geri çekmek (Replierses troupes). § Se replier: 1. Kıvrılmak. 2. ask. Düzenle geri çekilmek (Les troupes se replient). 3. Se replier sur: a) -e geri çekilmek (Les troupes se sont repliées sur leurs retranchements). b) -in üzerine katlanmak, kapanmak (La lame se

1211

répondre

replie sur le manche). § Se replier sur soi-même: Kendi içine kapanmak, her şeyden el etek çekmek. réplique diş. 1. Hemen verilen yanıt, kısa ve özlü yanıt, şıp diye yapıştırılan yanıt (Une réplique habile, ingénieuse). 2. Karşı düşünce ileri sürme, tartışmaya girişme (Allons, pas de réplique, on vous demande seulement d'obéir). 3. (Tiyatroda) "Replik; oyuncunun, sözü karşısındakine bırakırken söyleyeceği son söz; oyunda karşısındakinin sözüne gerekli karşılığı verme, karşı söz, karşılık. 4. (Sanat yapıtında) Sanatçının kendisinin değişik boyutlarda çoğalttığı kopya (II existepluiseurs répliques de ce tableau). répliquer gçl. 1. Karşılık vermek; itiraz etmek (Quand il donne un ordre, il ne souffre pas qu'on réplique). 2. Répliquer à qch: -e karşılık vermek, -i yanıtlamak (Répliquer à une critique). 3. Répliquer à qn: -e itiraz etmek (Il n'admet pas qu'on lui réplique). 4. Répliquer qch à qn: Birine yanıt olarak ...söylemek (Que pouvais-je lui répliquer? Il lui réplique qu'il n'en ferait rien). reploiement er. 1. Katlama, kıvırma. 2. mec. Kendi içine kapanma, replonger gçl. 1. Bir daha batırmak; bir daha daldırmak. 2. Replonger qch dans: Bir şeyi yeniden -in içine atmak (Replonger un pays dans l'anarchie). 3. gsz. Yeniden dalmak, bir daha dalmak (Il replongea dans la piscine). § Se replonger: 1. -e yeniden dalmak, bir daha dalmak (Se replonger dans l'eau), l.mec. -e dalmak, dalıp gitmek, kendini kaptırmak (Se replonger dans une lecture, dans le travail). reployer gçl. (Eski) Katlamak, kıvırmak, repolir gçl. 1. Yeniden parlatmak. 2. mec. Yeniden düzeltmek (Repolir un ouvrage). repolissage er. Yeniden parlatma. répondant,e ad. 1. Boyun, "kefil (Servir de . répondant à quelqu 'un: Birine boyun olmak, kefil olmak). 2. er. (Eski) *Yanıtçı, bir toplantıda sorulan soruları yanıtlamakla görevli kimse. § Avoir du répondant: tkz. Arkasında parası olmak, kendini güven altına alan parası olmak, sırtını paraya dayamak. Etre le répondant de qn: -in kefili olmak, -e boyun olmak, répondeur,euse s. tkz. Her şeye karşılık veren, itirazcı (ila une nature répondeuse). répondre gçl. 1. Yanıt vermek, yanıtlamak, "cevap vermek (Répondre poliment, sèchement, évasivement). 2. Répondre qch à qn: Birine ...yanıt vermek (Que répondrez-vous à cet enfant? Il ne voyait rien à répondre à un tel argument). 3. Répondre à: a) -i yanıtlamak, -e

répons

1212

cevap vermek (Il répond à toutes les lettres qu'il reçoit), b) -e karşılık vermek, söz dikmek, itiraz etmek (Cet enfant répond à son père), c) -ile orantılı olmak, -e göre olmak (Son succès ne répond pas à ses efforts), d) -e karşılık vermek, -in karşılığını vermek, -e "mukabele etmek (Répondre à un salut, à un sourire), e) -e tepki vermek, cevap vermek (Organisme qui répond à une excitation). f)-e uygun gelmek, uymak (Politique qui ne répond pas à la volonté du pays). g) -i karşılamak, -e cevap vermek (Cet achat répond à un besoin), h) -i doyurmak, "tatmin etmek (Le résultat ne répondait pas à ses désirs). 4. Répondre de: a) -e boyun olmaK, kefil olmak (Vous pouvez engager cet employé, je réponds de lui), b) -i üstüne almak (Répondre des dettes de sa femme), c) -in sorumluluğunu yüklenmek (Je réponds de tous ses actes), d) -konusunda güvence vermek, -i garanti etmek ( Le médecin répond de la vie du malade). 5. Répondre par qch: -ile yanıtlamak, -ile cevap vermek (Il a répondu par un non). 6. Répondre à qch par qch: Bir şeye -ile karşılık vermek, mukabele etmek (Répondre à la violence par la violence. Répondre à la haine par l'amour). 7. Répondre pour: -e boyun olmak, kefil olmak (Répondrepour un débiteur). répons [RepS\ er. (Kilisede) Karşılıklı ilâhi, réponse diş. 1. Yanıt, karşılık, "cevap (Réponse à une question. Faire, donner une réponse. Obtenir, recevoir une réponse. Discuter par demandes et réponses). 2. (Bir örgen yada organizmanın bir dış uyarıya karşı gösterdiği) Tepki (Réponse réflexe, musculaire, glandulaire). § Réponse payée: Cevaplı telgraf. En réponse à: -e yanıt olarak, karşılık olarak. Avoir réponse à tout: Hazırcevap olmak, her şeye bir yanıt yetiştirmek, hiçbir sözün altında kalmamak, report er. 1. Toplam geçimi, "nakli yekûn; bir yaprak yada bir bölümün sonunda toplanan değerlerin gelen yaprak yada bölümün baş tarafına aktarılması. 2. Uzatma, "repor; borsada bir alışverişin gününü uzatmak için verilen para. 3. Erteleme, bir başka güne atma (Report de la date d'ouverture d'une conférence). 4. (Taşbaskı, fotoğraf vb) Bir şekli başka bir maddeye geçirme. reportage er. 1. "Röportaj, 'görüşüm (Reportage photographique, filmé, télévisé. Faire un reportage). 2. Röportajcılık, 'görüşümcülük (ila débuté dans le reportage). reporter gçl. 1. Yerine götürmek (Reporter un livre dans la bibliothèque). 2. Reporter qn à qch: (Birini kafasında) -e doğru götürmek; birine -i anımsatmak, usuna -i getirmek (Ce souvenir nous

reposé reporte à l'hiver dernier). 3. Reporter qch à qn: Birşeyi -e götürüp geri vermek (Reporter un cadeau à celui qui l'a donné). 4. Reporter qch à qch: a) Bir şeyi ertelemek, bırakmak (Reporter une décision à un moment plus favorable), b) Bir şeyi -e geçirmek, aktarmak, atmak (Reporter un total au bout d'une page. Reporter une note à la fin d'un volume). S. Reporter qch sur: Bir şeyi -e yöneltmek, çevirmek, -in üzerine toplamak (Ils ont reporté toute leur affection sur lui). § Se reporter à: 1. -i anıp yaşar gibi olmak; kafasında -e doğru gitmek (Il se reportait à l'époque où il était heureux. Se reporter aux jours de son enfance). 2. -e başvurmak; -e dayanmak (Se reporter au texte d'une loi, à un document). 3. Se reporter sur: -e yönelmek, çevrilmek, -in üzerinde toplanmak (Leur affection s'est reportée sur lui).

reporter [tfgjpoRta]er. ing. Röportajcı, röportaj muhabiri, 'görüşümcü. repos er. 1. Dinlenme (Cure de repos. Maison de repos). 2. Uyku (Il dort, ne troublez pas son repos). 3. Dinginlik (Le repos des eaux). 4. Rahat (Il trouble notre repos). S. Erinç, "huzur, dirlik, düzen (Assurer le repos public. Le pays a goûté quelques années de repos). 6. Durgu; durak (Repos dans un vers). 7. ask. Rahat, yerinde rahat (Garde à vous ...Repos: Hazırol ...Rahat). 8. Tatil, dinlence(Repos hebdomadaire, annuel). 9. (Mimarlıkta) Düzlük, süssüz yüzey, dinlentilik, sahanlık, dinlenmelik. § Champ de repos: Gömütlük, sinlik, "mezarlık. Le repos éternel: Ölüm, sonsuz dinlenme. Au repos: Kıpırdamadan duran; devinimsiz, "hareketsiz, çalışmayan (Animal au repos, machine au repos). De tout repos: Hiçbir tehlikesi olmayan, güvenlikli (Une affaire, une situation de tout repos). En repos: Rahat; rahat içinde. Avoir la conscience en repos: Vicdam rahat olmak. Accorder, donner un peu de repos à qn: -e biraz soluk aldırmak, dinlenmesine izin vermek. Laisser qch en repos: -i dinlendirmek, dinlenmeye bırakmak (Laisser une terre en repos). Laisser qn en repos: -i rahat bırakmak, -e dokunmamak. Mettre qn au repos: ask. -i rahata geçirmek (Mettre les troupes au repos). Oterlereposàqn: -in rahatını kaçırmak, -de rahat diye bir şey bırakmamak. Prendre du repos: Dinlemek. Troubler le repos de qn: -in rahatını bozmak. reposant,e s. Dinlendirici (Lumière reposante pour la vue). reposé,es. 1. Dinlenmiş, dinlenik (Un chevalfrais et

repose

1213

bien reposé). 2. Taze (Un air, un teint, un visage reposé). § A tête reposée: Dinç kafayla, dinlenmiş bir kafayla (Examiner un problème à tête reposée). repose diş. Gündüz hayvanın çekilip dinlendiği yer. reposer gçl. 1. Dinlendirmek (Cette lumière douce repose la vue). 2. Dinlendirmek üzere koymak, dayamak (Reposer sa jambe sur un tabouret). 3. gsz. Dinlenmek; uyumak (Ne faites pas de bruit, il repose. Il n'a pas reposé de toute la nuit). 4. gsz. Gömülmüş olmak, yatmak, bulunmak (Icirepose M. Jourdan). 5. gsz. Reposer sur: -e dayanmak (Raisonnement qui repose sur une hypothèse. Maison qui repose sur de solides fondations). § Laisser reposer qch: -i dinlendirmek, dinlenmeye bırakmak (Laisser reposer du vin, la terre, un liquide). § Se reposer: 1. Dinlenmek (Je n'aipas le temps de me reposer). 2. Se reposer sur qn: -e güvenmek (Repose-toi sur moi). § Se reposer sur ses lauriers: Başarıdan sonra işi gevşetmek, eski başarılarıyla yetinerek yan gelip yatmak, repoussage er. (Maden levhaları soğuk olarak) Çekiçle işleme, çarpma, repoussant,e s. İğrendirici, iğrenç, çok kötü (Odeur, saleté repoussante. Il est d'une laideur repoussante). repousse diş. Yeniden bitme, yeniden çıkma (La repousse du gazon, des cheveux). repoussé,e s. 1. Çekiçle işlenmiş, çekiç işlemesi, çarpma (Plaques d'or repoussées et ciselées). 2. er. Çekiç işlemesi, kabartma, kabaracılık, çarpma kabartma. repoussement er. 1. İtme; geri püskürtme (Repoussement de l'ennemi, de l'envahisseur). 2. (Ateşli silahlarda) Geri tepme, repousser gçl. 1. Geri itmek (Il voulut l'embrasser, mais elle le repoussa). 2. Geri atmak, geri sürmek, geri püskürtmek (Repousser l'ennemi, l'envahisseur). 3. İtmek (Repousser une chaise du pied). 4. Reddetmek, kabul etmemek (On a repoussé sa demande. Repousser une offre, une proposition). 5. İğrendirmek (Sa laideur me repousse). 6. Kabartma yapmak, kabartma işlemek (Repousser au marteau une feuille de métal). 7. gsz. Yeniden dal sürmek, sürgün vermek (Cet arbre a repoussé). 8. gsz. Yeniden bitmek, yeniden çıkmak (Les feuilles repoussent; ses cheveux repoussent). § Repousser du goulot: hlk. Ağzı kokmak, repoussoir er. 1. (Çivi vb.) Sökecek. 2. Çarpa kalemi. 3. (Resimde) Arkadaki şekilleri uzakta göstermek için ön kesime vurulan canlı renkler. 4. Karşıt durumu dolayısıyla başkasına değer

reprendre

kazandıran şey yada kimse, 'açmalık, zemzemle yıkanmış, şükürlük (Une femme laide sert de repoussoir à sa voisine). répréhensible s. Kınanması gereken, kınanacak (Un acte répréhensible). répréhension diş. Kınama, ayıplama, reprendre gçl. 1. Yeniden yakalamak (Reprendre un prisonnier échappé). 2. Yeniden almak, yeniden ele geçirmek (Reprendre une ville). 3. Yeniden -e sarılmak (Reprendre les armes). 4. Bir daha almak (Reprendre du pain, de la viande). S. Yeniden -i tutmak (Son rhumatisme l'a repris). 6. Geri almak (Reprenez votre cadeau). 7. Yeniden -e kavuşmak, -i yeniden bulmak (Reprendre ses forces, sa liberté). 8. (Satılmış bir şeyi) Geri almak (Reprendre une marchandise). 9. (Eski mallan) Satın almak (La maison reprend les vieuxpostes de radio). 10. -e yeniden başlamak, devam etmek, yeniden koyulmak (Reprendre son travail, ses études, sa route). 11. Yinelemek, söyleyip durmak (Il reprend toujours les mêmes arguments). 12. Söylemek, demek, yeniden söze başlamak (Après avoir longtemps réfléchi, il a repris: Vous avez raison). 13. Yeniden ele almak, gözden geçirmek, değiştirip düzeltmek (Reprendre un tableau, un article). 14. Bir daha oynamak, yeniden oynamak (Reprendre une pièce de théâtre). 15. Azarlamak, paylamak (Reprendre un élève qui s'est trompé). 16. Onarmak, düzeltmek (Reprendre un vêtement). 17. Reprendre qch à qn: Birinden -i geri almak; yeniden satın almak (J'ai acheté une voiture neuve et le garagiste m'a repris ma vieille pour un assez bon prix). 18. gsz. Yeniden başlamak; geri gelmek (Les cours vont reprendre dans une semaine. Le froid a repris). 19 .gsz. Yeniden kök salmak, tutmak (Depuis qu'on l'a replanté, ce pommier reprend nettement). 20. gsz. Yeniden canlanmak, hareketlenmek (Les affaires reprennent en ce moment). 21. gsz. Kendini toparlamak, gücü kuvveti yerine gelmek (Il a bien repris après sa maladie). § Reprendre du poil de la bête: 1. Kendini toparlamak. 2. (Bir sayrılıktan) Paçayı sıyırmak, kefeni yırtmak. 3. Bir başansızlıktan sonra yılmamak, bıkıp ydmadan çare aramaya devam etmek.Reprendre haleine: Azıcık dinlenmek, biraz soluklanmak. Reprendre connaissance: Ayılmak, kendine gelmek. Reprendre qch de plus haut: -i daha eskilerden başlatmak, daha eski zamanlara inmek; -i başından almak. Reprendre le collier, le harnais: (Güç birişe) Yeniden başlamak, yeniden kendini koşmak. Reprendre le dessus: Yeniden

représailles

1214

üstünlük sağlamak, bir daha üstün gelmek. Reprendre sa parole: Sözünden caymak, verdiği sözü geri almak. Reprendre ses esprits: Kafasını toparlamak, kendine gelmek. Reprendre ses sens: Ayılmak, kendine gelmek. On ne m'y reprendra plus: Bunu bir daha yapmayacağım. Que je ne vous y reprenne plus: Bunu bir daha yaptığını görmeyeyim. § Se reprendre: 1. Kendini tutmak, kendini toparlamak (ila laissé échapper un mot un peu vif, mais il s'est repris aussitôt). 2. Birbirine yeniden kavuşmak, birbiriyle yeniden buluşmak (On se quitte parfois pour se reprendre). 3. Se reprendre à f. qch, pour f. qch: -meye yeniden başlamak, yeniden girişmek, yeniden koyulmak (Use reprit à penser à son père).% S'y reprendre à deux fois, à plusieurs fois: (Bir şeye) Yeniden başlamak, girişmek, birkaç kez kalkışmak (S'y reprendre à deux fois pour soulever un fardeau). représailles ç. Dengiyle karşılama, misilleme. § Exercer des représailles, user de représailles à: (Birine) Ne yapmışsa aynını yapmak, dengiyle karşılamada bulunmak, misillemede bulunmak, représentable s. Gösterilebilir, temsil edilebilir (L'évolution d'un phénomène est représentable par un graphique). représentant er. 1. Temsilci (Les représentants d'un syndicat). 2. Milletvekili, temsilci (La France a élu ses représentants. Envoyer un représentant à une assemblée). 3. Elçi, temsilci (Le représentant de la France en Grande-Bretagne). 4. (Bir tecimevi yada firma adına) Temsilci; tanıtmacı. 5. Tip, örnek (Ce fonctionnaire est le représentant de la petite bourgeoisie. Les représentants de diverses espèces d'animaux). représentatif, ive s. 1. Temsil eden (Emblème représentatif d'une idée). 2. Temsile dayalı, "temsilî (Système représentatif, gouvernement représentatif). 3. Örnek, tipik örnek (Un écrivain représentatif des jeunes romanciers). 4. tkz. Gösterişli, yakışıklı (Un homme représentatif). représentation diş. 1. Betimleme, "tasvir (Représentation d'un objet par une figure). 2. Temsil, temsil etme, temsil edilme (La représentation du peuple. Représentation diplomatique, politique. La représentation proportionnelle). 3. (Sahnede) Oynama, oynanma, temsil (La première représentation d'un opéra). 4. Oyun, temsil (Donner une représentation). 5. ruhb. Tasarım; bir şeyin biçimini zihinde canlandırma işi yada tasarlanan biçim ; önceki bir algının yeniden canlandırılması. 6. huk. Gösterme, ibraz (Représentation des livres de commerce). 7. (Tecimevi yada firmalarda)

réprimande

Temsilcilik, tanıtmacılık, röprezantanlık (Faire de la représentation). 8. Temsilciler (La représentation syndicale, communale, nationale). 9. (Eski) Uyarma, dikkat çekme. représentativité diş. 1. Temsil etme, temsil edicilik (La représentativité d'une assemblée). 2. Temsil etme yetkisi, temsil etme niteliği ( Cette délégation n'a aucune représentativité). représenter gçl. 1. Göstermek, betimlemek, tasvir etmek (Représenter la justice par une balance). 2. -in örneği olmak, simgesi olmak (Ces commerçants représentent la moyenne bourgeoisie). 3. Oynamak, temsil etmek (Représenter une pièce, une tragédie, une comédie). 4. -i temsil etmek (Les ambassadeurs représentent leur pays auprès du chef de l'Etat. L'Assemblée nationale représente le peuple). 5. -in temsilciliğini yapmak, -in adına iş ve alış veriş yapmak (Représenter une maison de commerce). 6. Représenter qch à qn: a) Birini... konusunda uyarmak, dikkatini çekmek; uyarmak üzere bir şeyi -e göstermek (On lui a représenté les inconvénients de cette démarche), b) Birine -i anımsatmak, düşündürmek (Cet mot ne lui représentait que l'idée du libertinage le plus abject). 7. gsz. Gösterişli olmak (Vous représentez, vous avez une joile figure). 8. gsz. Gösteriş yapmak, yüksek kişiliğini göstermek (Le palais a coûté des millions, quand un roi veut représenter, c'est à ce prix qu'il se loge). 9. Oluşturmak, teşkil etmek (Les frais de maind'œuvre représentent la moitié des prix de revient). § Se représenter: 1. Bir daha ortaya çıkmak (Si l'occasion se représente, je crois qu 'il en profitera). 2. Se représenter qch: -i gözünün önüne getirmek, gözünde canlandırmak, tasarlamak (Je me représente leur surprise et leur joie quand ils vont apprendre cette bonne nouvelle). 3. Se représenter àqch: -e yeniden girmek, katılmak (Se représenter à un examen, à des élections). répressible s. Bastırılabilir (Une révolte répressible). répressif, ive s. 1. Zorla önleyici, "zecrî (Loi répressive). 2. Bastırıcı; baskıcı, baskı altına alıcı (L'action répressive que la collectivité exerce sur le faible). répression diş. 1. Zorla önleme, bastırma (La répression d'une révolte). 2. Cezalandırma (La répression des crimes, des délits). 3. ruhb. Baskı; belirli ruhsal etkinlik yada süreçlerin, kişinin isteği dışında bilinçlatına itilmesi yada bilince çıkmasının önlenmesi. réprimande diş. 1. Azar; azarlama (Adresser une

réprimander

1215

sévère réprimande à un écolier, à un employé). 2. huk. Kınama cezası, °tevbih. § Faire des réprimandes à qn: -i azarlamak, paylamak; -e kınamalarda bulunmak, réprimander gçl. Azarlamak, paylamak (Réprimander un enfant, un employé). réprimer gçl. 1. Baskı altına almak, tutmak, gemlemek (Réprimer ses passions, ses désirs, sa colère). 2. Cezalandırmak (Réprimerun crime, un délit). 3. Bastırmak, önlemek (Réprimer une révolte). repris de justice er. Sabıkalı (Arrêter un dangereux repris de justice). reprise diş. 1. Yeniden ele geçirme (La reprise d'une ville). 2. Yeniden başlama (La reprise des travaux sur un chantier. La reprise des cours dans un établissement scolaire).3. Yeniden oynama, oynanma (La reprise d'une pièce). 4. Yeniden canlanma, hareke tlenme (La reprise des affaires). 5. Onarım, onarma, yama, örü (Faire une reprise à un veston, à une chemise). 6. (Eskrim, boks vb.) Dönem, belirli dakikalık dövüşme sürelerinden her biri, "raund (Les combats d'amateurs se disputent en trois reprises). 7. Geri alma, yeniden satın alma (Reprise d'une marchandise vendue). 8. huk. Boşanan kankocadan herbirinin, ortaklaşa olan mallardan almaya yetkili olduğu şey. 9. huk. Birleşme. § Demande de reprise: huk. Yenileme dâvası. Reprise de dette: huk. Borcun nakli. Reprise d'instance: huk. "Muhakemenin iadesi. A plusieurs reprises: Birçok kez (Il m'a écrit à plusieurs reprises). repriser gçl. Onarmak, yamamak, örmek (Repriser des bas, des chaussettes). repriseuse diş. (Çorap vb.) Örücü kadın, réprobateur,trice s. Kmayıcı, ayıplayın (Il m'a jeté des regards réprobateurs). réprobation diş. 1. Tannnın bir günahkârı reddetmesi. 2. Kınama, ayıplama (Son attitude a soulevé une réprobation générale). reprochable s. 1. Kınanması gereken, kınanacak (L'ingratitude des enfants n'est pas toujours une chose aussi reprochable qu'on le croit). 2. huk. Reddedilebilir (Témoin reprochable). reproche er. 1. Sitem (Un reproche grave, léger. Il m'a accablé de reproches). 2. Azar; kınama, ayıplama (Un reproche juste, injuste. Essuyer, mériter des reproches). 3. huk. Reddetme (Reproche de témoin). § Reproche de la conscience: "Vicdan azabı. Faire des reproches à qn: -e sitemlerde bulunmak. Faire reproche à qn de qch: Birinin -sini kınamak, ayıplamak; birine -den dolayı çıkışmak (Il lui a fait reproche de sa

reproduire

conduite). reprocher gçl. 1. huk. Reddetmek (Reprocher un témoin pour cause de parenté). 2. Reprocher qch à qn: a) Bir şeyi -in yüzüne vurmak (Il reprochait à ses camarades leur ignorance), b) Bir şeyi -in başına kakmak (Il lui reprochait ses sacrifices), c) Birini -den dolayı kınamak, azarlamak (Reprocher sa paresse à un écolier), d) Birine -den dolayı sitem etmek (Reprocher à un ami son ingratitude). 3. Reprocher à qn de f. qch: Birini -diğinden dolayı eleştirmek, kınamak ; sitemlerde bulunmak, başına kakmak (Reprocher à un écrivain d'employer trop souvent telle expression, telle tournure. On lui reprochait d'avoir perdu la guerre). § Se reprocher qch: 1. üzülmek, -den dolayı kendini sorumlu tutmak, suçlu görmek (II n'a rien à se reprocher). 2. Se reprocher de f. qch: -diğine üzülmek, kendine kızmak, kendini suçlu görmek (Il se reproche de n'avoir pas été plus courageux). reproducteur,trice s. 1. Üremeye yarayan, üremeyi sağlayıcı (Les organes reproducteurs). 2. Damızlık, tohumluk (Cheval reproducteur). 3. mec. Yaratıcı, doğurgan (Imagination reproductrice). 4. er. Damızlık hayvan, reproductibilité diş. 1. Üretilebilirlik, üreyebilirlik 2. Çoğaltılabilirlik, kopyaları çıkarılabilirlik (Reproductibilité d'un document). reproductibles. 1. Üretilebilir. 2. Çoğaltılabilir, reproductif, ive s. Üremeye değgin (Phase reproductive de la vie). reproduction diş. 1. Üreme, üretme (Organe de reproduction. Reproduction des animaux, des végétaux. Reproduction des plantes par semis). 2. (Sanat yapıtlarında) "Özdeşbaskı (Acheter une reproduction d'un tableau, d'un dessin). 3. Öykünme, "taklit (La reproduction de la nature par l'art). 4. (Kopmuş bir organda) Yeniden çıkma, yeniden türeme. 5. Yeniden yayımlama, yeni yayım (Reproduction d'un article dans un journal. A utoriser la reproduction d'un document dans une revue). 6. Çoğaltma, "teksir (Reproduction au stencil, au duplicateur, au moyen d'un cliché). § Reproduction asexuelle: Eşeysiz üreme. Reproduction sexuelle: Eşeyli üreme. reproductrice diş. "Çoğaltmaç, teksir makinası. reproduire gçl. 1. -i yansıtmak, -in ta kendini vermek (Un récit qui reproduit la réalité). 2. -e öykünmek (Reproduire un geste). 3. Yeniden vermek (Cet électrophone reproduit les sons avec une grande fidélité). 4. Özdeşbaskısını yapmak; kopyasını çıkarmak (Reproduire un tableau). 5.

reprographie

1216

Bir daha yayınlamak (Reproduire dans un journal un article avec l'autorisation de l'auteur). 6. Çoğaltmak, "teksir etmek (Reproduire un texte). § Se reproduire: 1. Üremek, çoğalmak (Espèce animale qui se reproduit abondamment). 2. Yeniden meydana gelmek, bir daha olmak (Les mêmes erreurs se reproduisent souvent). reprographie diş. Çoğaltma, teksir, reprographier gçl. Çoğaltmak, teksir etmek (Reprographier une circulaire). réprouvé,e ad. 1. Toplumun kovduğu kimse, dışlanmış (Vivre en réprouvé. Il était comme les réprouvés qui n'ont plus permission de se mêler aux autres hommes). 2. Cehennemlik (Les élus et les réprouvés). réprouver gçl. 1. Reddetmek (Réprouver un projet). 2. Kınamak, beğenmemek, eleştirmek (Je réprouve son attitude). 3. Cehennem azabına çarptırmak, reps [«£/«] er. Bir tür döşemelik kumaş, reptation diş. Sürünme, sürünerek yürüme, reptile s. ve er. hayb. 1. Sürüngen (Les animaux reptiles. Le serpent est un reptile). 2. er. mec. Sürüngen, aşağılık kimse (Il est un vrai reptile). 3. er. ç. hayb. Sürüngenler, reptilien,ne s. Sürüngenlere değgin (Un squelette reptilien). repu,es. 1. Tıka basa yemiş, karnı tok (Lion repu. Je suis repu). 2. Repu de qch: -e doymuş, -den bıkmış usanmış, gına getirmiş (Il est repu de théâtre). républicaine s. 1. Cumhuriyete değgin (Régime, gouvernement républicain). 2. s. ve ad. Cumhuriyetçi (Un vrai républicain. Avoir des idées républicaines). 3. er. hayb. Mimarkuşu. républicaniser gçl. (Eski) Cumhuriyetleştirmek. § Se républicaniser: Cumhuriyetleşmek, cumhuriyet yönetimine geçmek, républicanisme er. Cumhuriyetçilik (Il affiche son républicanisme). république diş. 1. Cumhuriyet (La République turque. Président de la République). 2. mec. Topluluk, meslek topluluğu (La république des lettres). 3. (Eski) Kamusal varlık; toplum; topluluk (De toutes les dépenses de la république, l'entretien de l'armée de la couronne est la plus considérable). répudiation 1. Boşanma, boşama (Répudiation d'un conjoint). 2. Reddetme, red (Répudiation de la succession, d'héritage: Mirasın reddi). 3. Vazgeçme (Sa conduite dans cette occasion parut la répudiation de ses principes). répudier gçl. 1. Boşamak (Répudier son mari, sa femme). 2. Reddetmek (Répudier une

réputer

succession). 3. -den vazgeçmek (Répudier une opinion, une doctrine). répugnance 1. İğrenme, tiksinme, tiksinti (Les répugnances qui lui soulevaient le coeur). 2. İsteksizlik, bıkkınlık (Se livrera une besogne avec répugnance). 3. Sevmezlik, antipati (Elle avait une grande répugnance pour lui). § Avoir de la répugnance pour: -den iğrenmek, -i hiç sevmemek. Eprouver de la répugnance pour: -e karşı içinde bir isteksizlik olmak; -e karşı tiksinti duymak. répugnante s. Tiksinç, iğrenç, tiksindirici, iğrendirici (Une odeur répugnante. Un individu répugnant). répugner gsz. 1. Répugner à: a) -e tiksinti vermek, -i iğrendirmek, tiksindirmek, midesini bulandırmak (Cette nourriture lui répugne. Il a des manières qui vous répugnent), b) -e karşı olmak (Personnellement, il ne répugnait pas à la perspective d'une guerre). 2. Répugner à f. qch: -meyi istememek, canı çekmemek; -mekten iğrenmek, tiksinmek (Il répugnait à faire ce travail). 3. gçl. -i iğrendirmek, tiksindirmek (Sa puanteur répugnait les hôtes). répulsif, ive s. 1. fiz. Geri itici, iteleyici, itişli (Forces répulsives). 2. mec. İğrenç, tiksinç, iğrendirici, tiksindirici (Une viscosité répulsive). répulsion diş. 1. fiz. İteleme, geri itme, itim (La répulsion de l'aimant). 2. İğrenme, tiksinti (Les serpents inspirent une grande répulsion à beaucoup de personnes). 3. Antipati (J'éprouve de la répulsion pour lui). réputation diş. 1. Onur, şeref (Compromettre, ternir, perdre sa réputation. Un homme sans réputation). 2. Ün, ünlülük, tamnmışhk (Cette maison a une mauvaise réputation. Jouir d'une excellente réputation). § Avoir la réputation de: -olarak tanınmak, adı -e çıkmak (Ilala réputation d'être avare). Acquérir de la réputation: Ünlenmek, ün kazanmak, ünlü kişi olmak. Connaître qn de réputation: -i adından, ününden tanımak. Perdre qn de réputation: -in adını beş paralık etmek, -i rezil etmek. Porter atteinte, nuire à la réputation de qn: -in şerefine gölge düşürmek. Salir la réputation de qn: -in şerefini lekelemek. réputée ş. 1. Ünlü, tanınmış (Un médecin réputé, un restaurant réputé). 2. Réputé pour: -olarak tanınmış ( Cet homme n'est pas réputé pour être un bon payeur). réputer gçl. 1. Réputer qn...: Birinin adını -e çıkarmak (S'il est chaste, on le répute pédéraste, c'est la règle). 2. Etre réputé pour:...: -olarak

requérable

1217

tanınmak, adı -e çıkmak (La Fronde est réputée pour une des périodes les plus amusantes de l'histoire de France). requérable s. huk. Aranılacak (Dette requérable: Aranılacak borç). requérante s. ve ad. huk. Dilekçe veren, dilekçe sahibi. requérir gçl. 1. (Yasa adına) İstemek (Le préfet de police a requis la force armée pour disperser les manifestants. Le procureur a requis la peine de mort pour l'accusé). 2. Dilemek (Requérir l'aide d'un ami). 3. Gerektirmek (Le bien public requiert qu'on trahisse et qu'on mente et qu'on massacre). 4. Requérir qn de f. qch: Birinden -meşini istemek, dilemek (On l'a requis d'accompagner le chanteur). requête diş. 1. Dilekçe (Adresser une requête au président d'un tribunal). 2. Dilek, istek (Requête pour obtenir une faveur, unegrâce). § Ala requête de, sur la requête de: -in isteği üzerine, dileği üzerine. requiem [Rekqijem] er. 1. (Katoliklerde) Kilisede ölüler için dua (Messe de requiem). 2. (Büyük harfle) Ölü ruhların erince kavuşması için yazılan dinsel tören müziği (Le Requiem de Mozart, de Verdi). requin er. hayb. 1. Harhariyas, bir tür köpekbalığı (Requin blanc: Canavarbahğı. Requin bleu: Pamukbalığı. Requin bouclé: Karacamgöz. Requin frangé: Kıvıkcık-solungaç balığı. Requin marteau: Çekiçbalığı. Requins vrais: Kedibalığıgiller). 2. mec. Doymak bilmez, din iman tanımaz, açgözlü adam (Les requins de la finance). requinquer gçl. -e yeniden neşe ve güç vermek (Prenez un peu de vin, ça va vous requinquer). § Se requinquer: 1. Sağlık ve neşesine yeniden kavuşmak; kendini toparlamak (Depuis sa convalescence, il s'est bien requinqué). 2. (Eski) Yeni giysiler giymek, çulu tazelemek, requis,es. 1. Gerekli, gereken, istenilen (Satisfaire aux conditions requises. Avoir l'âge requis, les diplômes requis). 2. er. a) Seferberlikte belirli bir görevi olan kimse, b) İşgal altındaki bir ülkede, düşmanın zorunlu bir iş yapmakla yükümlü kıldığı yurttaş (Les requis du Service du travail obligatoire furent envoyés en Allemagne en 1943). réquisition diş. 1. huk. Elkoyma, °vaz-ı yed. 2. huk. İsteme, istek, "talep (Sur les réquisitions du Procureur de la République: Başsavcının talebi üzerine). 3. huk. Yasalaştırma, "kanunlaştırma, "istimval. 4. huk. Yükümlülük (Réquisitionpour le travail: Bedenle çalışma yükümlülüğü, "iş

réservataire

mükellefiyeti). § Réquisitions militaires: Savaş salması, "harp teklifleri, "tekâlifi harbiye, réquisitionner gçl. 1. -i savaş salması olarak almak; -e el koymak (Réquisitionner des voitures, des marchandises). 2. Réquisitionner qn: -i salmada çalıştırmak (Au moment de certaines grèves, on a réquisitionné des ouvriers). 3. mec. tkz. -i zorla görevlendirmek (Je vous réquisitionne pour m'aider à préparer les sandwiches). réquisitoire er. 1. huk. Savcının iddianamesi. 2. mec. (Sözlü yada yazılı) Suçlama (Son discours s'achève par un bref mais foudroyant réquisitoire contre les grands journaux). resaler gçl. Bir daha tuz koymak, yeniden tuz ekmek (Resaler un potage). resalir gçl. Bir daha kirletmek, yeniden kirletmek (Resalirses vêtements). § Se resalir: Üstünü başını yeniden kirletmek (Enfant qui s'est resali après son bain). rescapé,e s. ve ad. (Bir tehlike yada kazadan) Yakasını kurtaran, sağ kalan, sağ çıkan (Les rescapés d'un naufrage, d'un incendie). rescindable s. huk. Bozulabilir, "feshedilebilir (Contrat rescindable). rescindantes, veer. huk. Bozan,"fesheden, rescinder gçl. huk. Bozmak, "feshetmek (Rescinder un contrat, un jugement). r e s c i s i o n h u k . Bozma,"feshetme,"fesih (Action en rescision: Fesih dâvası). rescisoires. huk. Bozmayı gerektiren, feshettirici. rescousse diş. 1. İmdat, yardım. 2. den. huk. Düşmanın aldığı gemi yada malların geri alınması. § Appeler qn, qch à la rescousse: -i yardıma çağırmak. Accourir à la rescousse de: -in yardımına koşmak. Venir, arriver à la rescousse de: -in yardımına gelmek, rescrit er. 1. (Eski Romada) İmparatorun, kendisine danışılan sorunların çözümü konusunda verdiği yanıt. 2. Papanın, kendisine danışılan bir sorunun çözümü konusundaki kararını bildiren mektubu. 3. (Kimi ülkelerde) Kral yada imparator buyrultusu, réseau er. 1. Ağ, "şebeke ( Réseau ferroviaire, réseau routier. Réseau télégraphique, téléphonique). 2. anat. Örü, "şebeke. 3. Gizli örgüt, gizli topluluk, şebeke (Réseau de résistance, d'espionnage). résection diş. hek. Kesip çıkarma (Résection d'un bras, d'un os). réséda er. bitb. 1. Rezeda çiçeği. 2. s. Sarıya çalan yeşil renkte (Des uniformes réséda). réséquergç/. hek. Kesipçikarmak (Réséquerunos). réservataire s. ve er. huk. Mahfuz hissesi olan mirasçı (Héritier réservataire de denir).

réservation réservation diş. 1. Bir hakkı saklı tutma; saklı tutulan hak, "mahfuz hak. 2. (Bir yerde) Yer ayırtma, 'ayırtım, "yerayırtım (Bureau des réservations. Réservation des places). réserve diş. 1. Bir kenarda saklı tutulan şey, yedek, "ihtiyat (Avoir une bonne réserve d'argent. Avoir de grandes réserves d'énergie, de vitalité). 2. Dükkânın arka kısmı; ardiye (Aller à la réserve chercher un article qui n'est pas dans te magasin). 3. huk. Saklı pay, bağışlanamayan pay, "mahfuz hisse (Réserve héréditaire, réserve légale de denir). 4. "İhtiyat kaydı (Il a fait plusieurs réserves dans ce contrat). 5. Çekince, sakınım, "ihtiyatlılık (Agir, parler avec réserve). 6. Belli bir bölgede hayvan ve bitki örtüsünün korunmasına ayrılan yer (Réserve zoologique, botanique. La réserve nationale de Camargue). 7. Vücutta biriktirilmiş yedek besin (Il peut rester quelques jours sans manger, il a des réserves). 8. İşletilmemiş maden yatağı (Les réserves mondiales de pétrole, de gaz naturel, de métaux précieux sont importantes). 9. ask. Yedeklik, "ihtiyatlık; yedek askerler (Etre versé dans la réserve. Officier de réserve). § A la réserve de: -den başka, -in dışında, -"hariç (Il toucha tout le monde, à la réserve de la Reine qui demeura inflexible). De réserve: Yedek (Fonds de réserve: Yedek akçe). En réserve: Yedek olarak (lia toujours uneforte somme d'argent en réserve). Sans réserve: Eksiksiz, tam; tam tamına (Une administration, un enthousiasme sans réserve. Il nous est dévoué sans réserve). Sous toutes réserves: İhtiyat kaydıyla, bütün sakıncaları göz önünde tutarak; kesin bir güvence vermeden (Nous publierons cette nouvelle sous toutes réserves). Sous réserve de, sous réserve que: -kaydıyla, şu kayıtla ki (J'ai accepté sous réserve qu'on attende quelques jours). Faire des réserves sur: -konusunda bir ihtiyat kaydı ayırmak, -i bütünüyle onamamak, kimi kuşkular taşımak (II a fait des réserves sur l'opportunité de cette décision). Garder, tenir qch en réserve: -i yedek olarak tutmak, bulundurmak. Mettre qch en réserve: -i yedek olarak ayırmak, bir kenara atmak. Se tenir sur la réserve: Sakımmh, ihtiyatlı davranmak. Sans condition ni réserve: Kayıtsız, şartsız (Se rendre sans condition ni réserve: Kayıtsız şartsız teslim olmak). réservé,e s. 1. Sakımmh, ihtiyatlı (Il est très réservé dans ses jugements). 2. Ayırtılmış, tutulmuş (Avoir une place réservée dans le train). 3. huk. Saklı, saklı tutulan, "mahfuz (Droit réservé, biens réservés, part réservée). 4. Réservé à, pour: -e ayrılmış, "tahsis edilmiş, "mahsus (Un wagon

1218

résidence

réservé pour les bagages. Salle réservée aux réunions). § Cas réservé: Ancak papanın yada bir piskoposun bağışlayabileceği günah. Tous droits réservés: Her hakkı mahfuzdur. réserver gçl. 1. Bir tarafa ayırmak, saklamak (Nous n'avons pas mangé tout le fromage, nous en avons réservé une part). 2. Ayırtmak, tutmak (Réserver une chambre dans un hôtel, une place dans un théâtre). 3. Başka bir zamana saklamak, saklı tutmak (Permettez-moi de réserver ma réponse). 4. Réserver qn, qch à: a) Bir şeyi -için ayırmak, saklamak (Peux-tu lui réserver deux mètres de cette étoffe), b) Birine... göstermek, yapmak (On lui a réservé un accueil chaleureux), c) Bir şeyi -için uygun görmek, -e vermek (ila reçu le châtiment que la justice réserve aux criminels), d) Birinin alnına ...yazmak; birine -i "nasip etmek (Le sort lui réservait une fin glorieuse). 5. Etre réservé à qn de f. qch: Birinin alnına -mek yazılmak; yazgısında -mek bulunmak; birine -mek nasip olmak (C'est à lui qu'il était réservé de terminer cette grande oeuvre). 6. Etre réservé sur: -konusunda sakımmh olmak, ihtiyatlı davranmak. §Seréserver: 1. Beklemek (L'avenir est trop incertain pour prendre une décision, il vaut mieux se réserver). 2. Se réserver qch: -i kendine ayırmak ; kendi elinde tutmak (ila loué sa maison, mais il s'est réservé deux pièces. L'évéque se réserve le pouvoir d'absoudre certains péchés). 3. Se réserver de f. qch: -meyi uygun bir zamana bırakmak (Je me réserve de lui dire ce que je pense de son attitude). 4. Se réserver pour qch: -i beklemek; iştahını -e saklamak (Il n'a pas accepté votre invitation, il se réserve pour une autre occasion. Il n'a pas mangé, il se réserve pour le rôti, pour le dessert). réserviste er. Yedek asker, "ihtiyat (Rappel des réservistes). réservoir er. 1. Sarnıç, hazne (Un réservoir pour les eaux de pluie). 2. Küçük depo (Réservoir d'essence pour une voiture). 3. Canlı balık saklama yeri; küçücük havuz. 4. mec. Dağarcık; gömü, "hazine (Le réservoir d'images d'un poète). 5. Gölet. résidant,e s. 1. Çalıştığı yerde bulunan, oturan (Membre résidant d'une société savante). 2. ad. Oturan, "ikamet eden. résidence diş. 1. Konut, "ikametgâh, "mesken (Certificat de résidence. Changer de résidence, ila établi sa résidence à Ankara). 2. (İş yerinde) Sürekli oturma (La résidence d'un magistrat, d'un évéque. Cet emploi demande résidence). 3. Lüks konutlar topluluğu, toplu lüks konutlar

résident

1219

(Plusieurs résidences ont été construites aux alentours de Paris). 4. (Büyük harfle) Hükümdar konutu, Devlet başkanı konutu; büyükelçi konutu. 5. (Sömürgelerde) Genel valilik konağı. 6. Konak, kâşane, paşa konağı, paşa kapısı. 7. Hükümet konağı, résident er. 1. (Büyük harfle) Sömürge valisi (Résident général en Tunisie). 2. Göçmen, yabancı, başka bir ülkeye göçüp yerleşmiş kişi (Les résidents espagnols en France). 3. Çalıştığı yerde oturan memur, résidentielles. Oturmaya ayrılmış, oturulan; konut yapmaya ayrılmış (Immeubles résidentiels, quartiers résidentiels d'une ville). résider gsz. 1. Oturmak, "ikamet etmekfLe.v étrangers qui résident en France. Il travaille à Paris mais il réside à Versailles). 2. Résider dans: -de bulunmak, -de olmak; kökü, kaynağı -de olmak (La difficulté réside dans la solution de ce problème. Le principe de la souveraineté réside dans le peuple). résidu er. 1. kim. Artık, tortu (Résidu qui se dépose). 2. fels. Bir öğretinin karanlık kalan yönü. 3. Artık, kalıntı (Les résidus de tabac). 4. mec. Döküntü; kırıntı (Le résidu de la sagesse humaine). résiduaire s. Tortulu; tortu bırakan (Les eaux résiduaires). résiduel,le s. coğr. Tortul (Relief résiduel). résignataire er. huk. "Lehtar; kendisine mal bırakılan kişi; kalıttan yararlanan, résignation diş. 1. Vazgeçme, bırakma, "ferağ. 2. Olacağa boyun eğme, yazgıya boyun eğme, "tevekkül (Ilasubison malheur avec résignation). résigné,e s. Başkaldırmayan, ses çıkarmayan; yazgısına boyun eğen, olacağa boyun eğen, "mütevekkil (Un malade calme et résigné. Résigné comme un mouton que Ton mène à l'abattoir). résigner gçl. 1. -den kendi isteğiyle ayrılmak, -i kendi isteğiyle bırakmak, -den çekilmek, istifa etmek (Résigner une fonction, un emploi). 2. Résigner qch à qn: a) Bir şeyi -e bırakmak, -in üstüne geçirmek; ferağ etmek (Résigner sa fortune à un proche ami), b) Bir şeyi -e adamak (Résigner son âme à Dieu). § Se résigner: 1. Olacağa boyun eğmek, kendini olacağa bırakmak, yazgıya boyun eğmek, "tevekkül etmek (Il est inutile de se révolter contre la fatalité, il faut se résigner). 2. Se résigner à qch: -e boyun eğmek, katlanmak (Se résigner à son sort, à l'inévitable). 3. Se résigner à f. qch: -meye katlanmak; -meye boyun eğmek, rıza göstermek (II n'a pas pu se résigner à quitter sa famille.

résister

Résigne-toi à n'être pas du monde). résiliable s. huk. Bozulabilir, "feshedilebilir. résiliabilité diş. huk. Bozulabilirlik, "feshedilebilirlik. résiliation<% huk. Bozma, "fesih (Résiliation d'un contrat). résilier gçl. huk. Bozmak, yok saymak, "feshetmek (Résilier un contrat, un bail, un engagement). résille diş. Saç filesi (Des cheveux blonds contenus dans une résille). résine diş. Akındırık, ağaçsakızı, reçine (La récolte de la résine se fait par incision des troncs). résiné,e s. İçinde reçine bulunan, reçineli (Vin résiné). résiner gçl. 1. Reçinelemek, reçine sürmek. 2. -in reçinesini almak (Résiner un arbre). résineux,euse s. 1. Sakızlı, reçineli, reçine veren (Arbres résineux). 2. Sakızımsı, sakızı andıran (Aspect résineux, odeur résineuse). 3. er. Reçineli bitki yada ağaç. 4. er. ç. bitb. Reçineliler. résinier,ère s. 1. Reçineye değgin, çamsakızma değgin (Industrie résinière). 3. ad. Reçine işçisi, çamsakızı işçisi, résinifère s. Reçine veren, reçineli (Plante résinifère). résipiscence diş. Pişmanlık, günah pişmanlığı. § Amener qn à résipiscence: -i yola getirmek, doğru yola sokmak. Venir, revenir à résipiscence: Yola gelmek, doğru yola girmek, résistance diş. 1. /iz. Direnç (La résistance d'un réchaud, d'un radiateur). 2. Direnme, karşı koyma, "mukavemet (Une résistance héroïque, acharnée, passive. Céder sans résistance). 3. Dayanıklılık (La résistance d'une plante, des matériaux). 4. (Yorgunluk ve yoksunluklara) Dayanma gücü, dayanca (Résistance aux supplices. Jeunes gens qui ont de la résistance). 5. Diretme, karşı koyma (La résistance à l'oppression est un des droits de l'homme). 6. mec. Güçlük, engel (Vaincre une résistance. Se heurter à une résistance). 7. (Büyük harfle) İkinci dünya savaşında Fransız Direnme Hareketi ( Médaille de la Résistance. Comité National de la Résistance). résistants s. 1. Dayanıklı, sağlam (Vêtements très résistants). 2. Yorgunluk ve yoksunluklara karşı dayanıklı, dayancalı (Cet homme est très résistant, il n'est jamais fatigué). 3. Baş eğmeyen, karşı koyan, kafa tutan (Il s'est montré très résistant). 4. Résistant à qch: -e karşı dayanıklı (Il est résistant au froid, à la fatigue). 5. ad. (Düşmana) Karşı koyan, "mukavemetçi (Les résistants du maquis). résister gsz. 1. Dayanmak (Il a bien résisté). 2. Résister à: a) -e dayanmak (Vase qui résiste au

résistible

1220

feu), b) -e karşı dayanıklı olmak; -e dayanmak katlanmak, -i kaldırmak (Résister à la fatigue. Plante qui résiste à la sécheresse. Résister à un grand chagrin), c) -e diretmek, karşı koymak, "mukavemet göstermek (Il résista aux agents qui le saisirent. Résister à l'ennemi), d) -e karşı savaşmak, diretmek, baş kaldırmak (Résister à l'oppression), e), -i reddetmek (Résister à une proposition malhonnête). 3. Résister à f. qch: -meyi reddetmek,istememek(/erésw/eày croire). résistible s. Direnilebilir, karşı konabilir; engellenebilir, önlenebilir, résistivité diş. fiz. Özdirenç. résolu,e s. 1. Korkusuz, gözüpek (Un adversaire résolu). 2. Kararlı, yolundan dönmez, "azimli. 3. Résolu à f. qch: -mekte kararlı, azimli (Ilestrésolu à ne pas abandonner la partie). résolubilité diş. huk. Bozulabilirlik, feshedilebiirlik (Résolubilité d'un contrat). résoluble s. 1. Çözülebilir, çözümlenebilir (Problème, question résoluble). 2. huk. Bozulabilir, "feshedilebilir (Contrat résoluble). résolument bel. 1. Korkmadan, korkusuzca (S'avancer résolument contre l'ennemi). 2. Kesinlikle, kesin olarak, kararlı bir biçimde, azimle (Se mettre résolument au travail. Abandonner résolument les lettres pour les sciences). résolutif, ive s. hek. 1. Eritici, dağıtıcı, yatıştırıcı (Un cataplasme résolutif). 2. er. Eritici ilaç, dağıtıcı ilaç, yatıştırıcı ilaç. résolution diş. 1. Karar (Former la résolution de mieux travailler). 2. Kararlılık, azim; azimlilik (Regard plein de résolution). 3. Erime,dağılma, sönme (Résolution d'un abcès, d'une tumeur). 4. Gevşeme (Il respira lentement pour obtenir la résolution des muscles). 5. mat. Çözüm (Résolution des équations). 6. huk. Bozma, bozulma, "fesih (Résolution d'un contrat, d'une vente). 7. (Bir halden bir hale) Geçme, çevrilme (Résolution de l'eau en vapeur. Résolution de la neige en eau). § Prendre la résolution de f. qch: -mek kararı almak, résolutoires, huk. Bozmaya götürücü, feshettirici (Clause, condition résolutoire). résolvante s. hek. Eritici, dağıtıcı, yatıştırıcı, résolvante diş. mat. Çözen (La résolvante d'une équation). résonance, résonnance diş. 1. müz. Ötüm, tınlayış, yankılanış (Résonance du son, de la voix). 2. fiz. Çınlama. 3 . f i z . Seselim, yankılaşım, "rezonans. 4. mec. Yankı; yankılanma (Ce thème éveillait en moi des résonances profondes).

respect

résonant, résonnante s. Çınlayan; yankılanan, yankı veren (Voix résonnante). résonnement er. (Az kullanılır) Çınlama. résonner gsz. 1. Çınlamak, tınlamak (Cette cloche résonne faiblement). 2. Yankı vermek (Cette salle résonne trop). 3. Résonner de qch: -den çınlamak (La rue résonnait de cris d'oiseaux et d'appels d'enfants). résorber gçl. hek.l. -i emip dağıtmak (On a pu résorber rapidement l'épanchement du pus). 2. Ortadan kaldırmak, gidermek (Résorber le chômage, un déficit). § Se résorber: 1. hek. Emilip dağılmak, sönmek, geçmek (Abcès qui se résorbe). 2. Ortadan kalkmak (Le chômage ne se résorbera pas facilement). résorption diş. hek. 1. Emilip dağılma, sönme, geçme (Résorption d'une tumeur, d'un abcès). 2. Ortadan kalkma (Résorption du chômage, de l'inflation). résoudre gçl. 1. hek. Eritmek, dağıtmak (Résoudre une tumeur, un abcès). 2. huk. Bozmak, "feshetmek (Résoudre un contrat, un engagement, une vente). 3. Çözmek (Résoudre un problème). 4. Résoudre qch de qch: a) Bir şeyi -e çevirmek, haline getirmek (Résoudrel'eau en vapeur), b) Bir şeyi -lere ayırmak, -1er haline getirmek (Résoudre un corps en ses éléments). 5. Résoudre qn à f. qch: Birini -meye itmek, azmettirmek, karar verdirmek (Résoudre un jeune homme à désobéir). 6. Résoudre de f. qch: -meye karar vermek (On a résoulu d'agir sans plus tarder). 7. gçl. -i kararlaştırmak, -e kesin olarak karar vermek (Ils ont résolu sa mort. Sa perte est résolue). 8. Etre résolu à f. qch: -mekte kararlı olmak (Il est résolu à démissionner, à partir). § Se résoudre: 1. Çözülmek, çözümlenmek (La difficulté se résout). 2. Se résoudre à qch: -e vardırmak, götürmek, sonu -e varmak (Tout ce que vous dites ne se résout à rien). 3. Se résoudre à f. qch: -meye karar vermek (Se résoudre à demander sa retraite). 4. Se résoudre en qch: -e dönüşmek, -haline gelmek (L'eau se résout en vapeur. L'excès d'émotion se résout en stupeur). respect er. Saygı (Les enfants doivent le respect à leurs parents. Le respect pour la mort. Le respect de la vérité, des lois). § Le respect de l'homme: tnsana saygı, insan saygısı. Le respect de soi, pour soi: Kendine saygı. Le respect humain: Şunun bunun ne diyeceği korkusu, el ne der kaygısı (Le respect humain fait commettre beaucoup de fautes). § Sauf votre respect, sauf le respect que je dois, avec le respect que je vous dois: Hâşa huzurdan. Avoir du respect à, envers, pour qn: -e

respectabilité

1221

saygısı olmak. Manquer de respect à, envers: -e karşı saygısızlık etmek, saygıda kusur etmek. Montrer, témoigner du respect à, envers, pour qn: -e saygı göstermek, saygılı davranmak. Présenter ses respects à: -e saygılarını sunmak. Tenir qn en respect: (Korkutarak ve zorla) -i salta durdurmak, -e gık dedirtmemek, respectabilité diş. Saygınlık, saygıdeğerlik (La respectabilité d'un chef d'Etat, d'une institution). respectable s. 1. Saygın, saygıdeğer (Un homme respectable). 2. mec. Büyük, önemli, hatırı sayılır (Il a payé une somme respectable. Un nombre respectable de spectateurs). respecter gçl. 1. -i saymak, -e saygı göstermek saygılı davranmak (Respecter ses parents, ses maîtres. Respecter unefemme). 2. -e uymak,saygı gösermek (Respecter les convenances, la règle du jeu). 3. mec. Esirgemek, ilişmemek, zarar vermemek, dokunmamak (Les enfants n'ont rien respecté dans le jardin. La mort le respecta). § Se respecter: Kendine saygısı olmak, onurunu korumak (Cette femme se respecte et se fait respecter). respectif, ive s. Karşılıklı, herbiriyle ilgili (La conduite respective de l'homme et de la femme). respectivement bel. Herbiri, hepsi de (Ils ont présenté respectivement leur demande. Ils ont gagné respectivement une, puis deux parties). respectueusement bel. Saygıyla (Saluer, parler, écrire respectueusement). respectueux,euse s. 1. Saygılı (Un enfant respectueux). 2. Saygı dolu, pek saygılı (Un langage respectueux,un silence respectueux). 3. Respectueux envers: -e karşı saygılı (Un élève respectueux envers ses maîtres). 4. Respectueux de: -e dokunmayan, ilişmeyen, saygılı kalan (5e montrer respectueux du bien d'autrui, des convenances). S. diş. Yosma, orospu, respirable 1. Solunabilir, solunuma elverişli (Un air respirable). 2. mec. Dayanılır, çekilir, "tahammül edilir (L'atmosphère n'est pas respirable ici). respirateur er. Yapay solunum aygıtı, respiration diş. Soluma, solunum (Arrêt de la respiration; respiration artificielle). respiratoire s. Solunuma değgin (Les voies respiratoires. Avoir des troubles respiratoires). respirer gsz. 1. Solumak, solunmak, "teneffüs etmek (Respirer avec difficulté). 2. Biraz dinlenmek, soluk almak (Je rentre de travailler, laissez-moi respirer). 3. mec. Okunmak, belli olmak, kendini göstermek, belirmek (5e.s yeux si beaux où respirait l'ennui le plus profond). 4.

ressaigner Yaşamak (Je le protégerai tant qu'il respirera). 5. Canlı gibi olmak, konuşacak gibi olmak (Un tableau qui respire). 6. Respirer après qch: -e can atmak, içi geçmek, ardından baka kalmak (Respirer après une joliefille). 7. Respirer à f. qch; de f. qch: -meyi çok istemek, -meye can atmak, içi geçmek (Votre Majesté ne respire qu'à soulager les maux de ses peuples. Il ne respire plus que d'être uni à Dieu). 8. gçl. -i solumak, içine çekmek, ciğerlerine çekmek (Respirer l'air de la montagne. Respirer une odeur, un parfum). 9. gçl. İçi -ile yanıp tutuşmak, -arzusuyla kıvranmak (Respirer la haine). 10. gçl. -fışkırmak, -ile dolu olmak (Cet homme respire le calme, la santé). resplendir gsz. 1. Parlamak, ışıldamak (Métal qui resplendit au soleil). 2. Resplendir de qch: -den parlamak, ışıl ışıl olmak, -ile dolu olmak (Son regard resplendit d'intelligence). resplendissante s. 1. Parlak, ışıl ışd (lia une mine resplendissante). 2. Resplendissant de: -ile dolup taşan, -den ışıldayan, ışıl ışıl (Visage resplendissant de bonheur, de santé). resplendissement er. Işıltı; ışıldama (Le resplendissement de sa gloire s'étend à tout l'univers). responsabilité diş. Sorumluluk, sorum (Responsabilité politique. Accepter la responsabilité). § Assumer une responsabilité: Sorumluluğu yüklenmek. Avoir la responsabilité de: -den sorumlu olmak. Fuir les responsabilités: Sorumluluktan kaçmak. Prendre sur soi la responsabilité de: -in sorumluluğunu üstüne almak. Rejeter sur qn la responsabilité de qch: Bir şeyin sorumluluğunu -in üstüne atmak, yıkmak, responsable s. 1. Suçlu, kabahatli (Les experts pensent que l'accusé n'est pas responsable). 2. Sorumlu. 3. Responsable de: -den sorumlu (Unfils n'est pas responsable des fautes de son père) A. ad. Sorumlu kişi (Il est un chef, c'est-à-dire un responsable. La responsable du ravitaillement dans une colonie de vacances). § Etre responsable de: -den sorumlu olmak. Rendre, tenir qn responsable de: Birini -den sorumlu tutmak, resquille diş. tkz. Beleşçilik, bedavacılık, otlakçılık (Ce garçon est un spécialiste de la resquille). resquiller gsz. tkz. 1. Otlakçılık etmek, beleşçilik etmek, bedava geçinmek. 2. gçl. -i bedava elde etmek (Resquiller une place de cinéma). resquilleur, euse s. vead. Beleşçi, bedavacı, otlakçı (Il est très resquilleur. Méfiez-vous de cet individu, c'est un resquilleur). ressac [R9sak]er. coğr. Dalga çatlaması, ressaigner gçl. 1. -i yeniden kanatmak; -den

ressaisir yeniden kan almak (Ressaigner un malade). 2. gsz. Bir daha kanamak, yine kanamak (Les plaies ressaignent). ressaisir gçl. 1. Yeniden yakalamak (Ressaisir un fuyard). 2. Yeniden içini kaplamak, sarmak, tutmak (La peur me ressaisit). § Se ressaisir: 1. Kendini toparlamak; kendini tutmak (Il faillit éclater en sanglots, mais il s'est ressaisi). 2. Se ressaisir de: -i yeniden ele geçirmek, yeniden -e kavuşmak (Se ressaisir de ses biens). ressasser gçl. 1. -i iciğine ciciğine dek incelemek, mızmızca incelemek (Ressasser une affaire). 2. -i yineleyipdurmak, söyleyip durmak (Ressasser les mêmes plaisanteries). 3. -i kafasından geçirip durmak, ikide bir... usuna gelmek (Ressasser des souvenirs, des remords). ressasseur er. Hep aynı şeyleri söyleyip duran kimse, anlattıkları kabak tadı veren kişi. ressaut er. Çıkıntı (Le ressaut que fait une corniche). ressauter gsz. 1. (Az kullanılır) Çıkıntı yapmak, bir çıkıntı oluşturmak. 2. Bir daha zıplamak (L'acrobate va ressauter sans filet). 3. gçl. -i atlamak, sıçrayarak geçmek, zıplayarak geçmek ( Cheval qui ressaute un fossé). ressayage,réessayage er. Bir daha deneme; yeni bir prova yapma, ressayer,réessayer gçl. 1. Bir daha denemek (Ressayer une recette). 2. Bir daha prova yapmak (Ressayer une robe). ressemblance diş. 1. Benzerlik (Il y a une grande ressemblance entre cet enfant et son père). 2. Benzeme; benzeşme (Ressemblance d'un tableau avec son modèle. La ressemblance entre deux objets). ressemblante s. 1. Benzeyen (Photo très ressemblante. Caricatures ressemblantes). 2. Benzeşen, birbirine benzeyen. 3. Ressemblant à: -e benzeyen, -i andıran (Une fleur ressemblante à la rose). ressembler gsz. Ressembler à: -e benzemek; -i andırmak (Cette fille ressemble à sa mère. Ta montre ressemble à la mienne). § Ne ressembler à rien: 1. Özgün olmak, daha önce görülmemiş olmak, benzeri olmamak (Cet tableau abstrait ne ressemble à rien). 2. Pek bir şeye benzememek, bir boka benzememek, iyi bir şey olmamak (Ce roman ne ressemble à rien). § Se ressembler: Benzeşmek, birbirine benzemekfCes deux frères se ressemblent beaucoup). ressemelage er. (Ayakkabıya) Pençe vurma, pençe yapma; pençe yapılma, ressemeler gçl. Pençe vurmak, pençe yapmak (Cordonnier qui ressemelle des chaussures).

1222

resservir

ressemer gçl. 1. Yeniden ekmek (Ressemer des orges après une gelée). 2. Yeniden tohum ekmek (Ressemer un champ). ressentiment er. 1. Hınç (Il conserve un vif ressentiment du tort qu'on lui a fait). 2. (Eski) Acı; acı duyma. ressentir gçl. 1. Duymak, hissetmek (Ressentir un malaise, une grande souffrance. Ressentir de la sympathie, de l'affection, de l'amour pour quelqu'un). 2. (Eski) Anımsamak, unutmamak (Ressentir une insulte, une faveur, un bienfait). § Se ressentir: 1. Duyulmak, "hissedilmek. 2. Se ressentir de qch: a) -i hep anımsamak, hiç unutmamak (Se ressentir d'une insulte, d'un bienfait, d'une faveur), b) -in acısını çekmek (Le pays s'est ressenti longtemps de la guerre), c) -in etkisini hâlâ duymak, -den tam kurtulmamış olmak (Se ressentir d'un mal, d'une ancienne blessure). resserre diş. Bir şeyin konulup saklandığı yer, depo, kiler; arabalık (Mettre des fruits, des outils dans une resserre). resserré,es. 1. Dar, daracık (Une vallée resserrée). 2. Sıkışık, sıkışıp kalmış (Un jardin resserré entre de grands murs). resserrement er. 1. Daralma, darlık; sıkışma, sıkışıklık (Le resserrement de l'argent: Para darlığı). 2. Sıkma, sıkıştırma (Le resserrement d'un noeud, des mâchoires). 3. Sıklaştırma, sıkılaştırma, daha bir güçlendirme (Le resserrement d'une amitié). resserrer gçl. 1. Sıkmak, daha da sıkmak (Resserrer un noeud, un écrou). 2. Sıkılaştırmak; sıklaştırmak (Lotion qui resserre les pores. Reserrer les liens de l'amitié). 3. Sıkıştırmak, araya sıkıştırmak (La vallée que des montagnes resserrent). 4. Yoğunlaştırmak, kısaltmak, özet haline getirmek (Resserrer un récit). 5. Peklik vermek (Les coings resserrent le ventre). 6. Saklamak, yanında tutmak (Resserrer son argent). 7. Çok sıkı gözetim altında tutmak (Resserrer un prisonnier). § Se resserrer: 1. Daralmak (Un cercle de métal chauffé se resserre en se refroidissant). 2. Küçülmek, azıcık kalmak (Ce terrain se resserre). 3. Sıkılaşmak, daha da sıkı olmak (Les liens d'amitié qui se resserrent). 4. Sertleşmek, soğumak (Le temps se resserre). S. Daralmak, sıkışmak (Mon coeur se resserre). 6. (Bir şeyin içine) Sıkışıp kalmak (Se resserrer dans le cercle d'une petite société). 7. -sıkışıklığı olmak, darlığı olmak (L'argent se resserre). resservir gçl. 1. (Yiyecek, içecek)Bir daha sunmak, bir daha çıkarmak, vermek (Resservir un plat). 2.

ressort

1223

gsz. Daha işe yaramak, kullanılabilecek durumda olmak (Cela peut resservir). ressort er. 1. Zemberek, yay (Tendre, détendre un ressort. Le ressort de ma montre est cassé), l.huk. Yargılama çevresi (Il est nommé juge dans le ressort de Paris). 3. Yargılama yetkisi (Cette affaire est du ressort de la cour d'appel). 4. Görülmez neden, gizli neden (L'honneur est le véritable ressort des guerres). S. İçgücü, direnme gücü (Détruire le ressort des âmes). 6. Esneklik, çeviklik (Agir avec ressort). 7. mec. Güç, erk, enerji (Cet homme manque de ressort). 8. mec. Başarıya götürecek yol, çare (Dis-nous donc quels ressorts il faut mettre en usage). 9. (Arabalarda) Makas, yaylanma. § Du ressort de: -in yetkisi içinde (Cela n'est pas de mon ressort). En dernier ressort: En sonunda, son çare olarak, son bir umut olarak (En dernier ressort, il décide de partir). Avoir du ressort: İçgücü olmak, direnme gücü olmak, çelik gibi olmak. Faire ressort: Yay gibi fırlamak, yay gibi boşanmak (Une branchepliée fait ressort). Juger en dernier ressort: Salt yetki ile yargılamak, verdiği karar kesin olmak (Le jury d'un prix littéraire juge en dernier ressort). ressortir gsz. 1. Yeniden çıkmak (Les femmes entrent par une porte et ressortent par l'autre). 2. Belirmek, belli olmak (Une qualité qui ressort par le contraste). 3. Ressortir de qch: a) -den yeniden çıkmak (Ressortir de chez soi), b) Bir şeyden... sonucu çıkmak (Il ressort de nos échanges de vues que ce programme pourrait être réalisé). 4. Ressortir à: a) -in yetkisi içinde bulunmak, yetkisinde olmak (Ce procès ressortissait au tribunal de commerce). b) -e bağlı olmak, -ile ilgili olmak, -i ilgilendirmek (La littérature orale intéresse le folklore mais ressort aussi à l'ethnologie). § Faire ressortir qch: -i belirtmek, ortaya çıkarmak, ortaya koymak(Faıre ressortir les difficultés d'une entreprise, les beautés d'un ouvrage). ressortissante ad. Uyruk, "tebaa (Les nationaux et ressortissants turcs). ressouder gçl. 1. Yeniden lehimlemek, bir daha lehimlemek (Ressouder un tuyau). 2. mec. Pekiştirmek, güçlendirmek, berkitmek (On prétend que les querelles entre amants ressoudent l'amour). ressource diş. 1. Çare, yol (Il n'avait d'autre ressource que lafuitepour échapper à la défaite). 2. Tutunacak dal, el uzatacak şey (Dans son malheur, Dieu a été sa seule ressource). 3. Olanak (Il a employé toutes les ressources de son talent

restauration

pour remporter ce succès). 4. ç. Zenginlik, kaynak, zenginlik kaynağı (Les ressources agricoles, industrielles d'un pays). § En dernière ressource: Son çare olarak. N'avoir d'autre ressource que qch, de f. ch: -den başka, -mekten başka çaresi olmamak. Sans ressource: Çaresiz. Etre sans ressources: Yoksul olmak, elinde avucunda bir şey olmamak, ressourcement er. Eski kaynağına dönüş; kaynaktan fışkırma; kaynaklanma (Un peuple qui se relève par un ressourcement profond de son antique orgueil). ressouvenir (se)gsz. 1. (Eski) Yeniden anımsamak. 2. Se ressouvenir de qch: -i yeniden anımsamak (5e ressouvenir de ses anciens amours). ressuergsz. 1. Bir daha terlemek; bol bol terlemek. 2. Nem sızdırmak (Mur qui ressue). ressusciter gçl. 1. Diriltmek (Selon l'Evangile, Jésus ressuscita Lazare). 2. Canlandırmak, güç-kuwet vermek, dirileştirmek (Ce médicament l'a ressuscité). 3. Yeniden canlandırmak, diriltmek yeniden geçerli kılmak (Ressusciter une mode, un art). 4 .gsz. Dirilmek (Jésus-Christ est ressuscité le troisième jour après sa mort). 5. gsz. Yeniden güç-kuwet bulmak, canlanmak, dirilmek (Pays qui ressuscite. Ressusciter après une grave maladie). ressuyage er. 1. Kurulama, silip kurutma. 2. Sebzeleri toplayıp kaldırdıktan sonra toprağı sürüp karıştırma, ressuyer gçl. 1. Bir daha kurulamak, bir daha silmek. 2. Kurutmak. § Se ressuyer: 1. Kurulanmak (Se ressuyer au soleil). 2. Kurumak (Laisser se ressuyer un mur). restant,e s. 1. Kalan, geri kalan (Les cents francs restants. Il est la seule personne restante de cette famille). 2. er. Kalan, geri kalan kısım (Je vous payerai le restant dans un mois. Le restant du jour). § Poste restante: Postaneden alınmak üzere verilmiş mektup; bu tür mektupların tutulduğu postane gişesi; "beklerulak. restaurant er. Lokanta (Manger au restaurant). restaurateur,trice ad. 1. Onarıcı, onarımcı (Un restaurateur de tapis, de tableau). 2. Kurucu; canlandırıp yeniden yerine oturtan kişi (Le restaurateur d'un régime, de la monarchie, des sciences naturelles). 3. er. Lokantacı, restauration diş. 1. Onarım, onarma, onarıp ilk durumuna getirme (Restauration d'une statue, d'un tableau, d'une tapisserie). 2. Lokantacılık (La restauration et l'hôtellerie). 3. Yeniden tahta çıkarma (La restauration des Stuarts). 4. Yeniden canlandırma, yenileştirip diriltme (La

restaurer

1224

restauration d'une religion, d'un régime). S. (Büyük harfle) Fransa'da 1. Napolyon'dan hemen sonra gelen 1814-1830 ydları arasındaki krallık çağı, Restorasyon dönemi. 6. s. Restorasyon dönemine değgin (Un mobilier Restauration. Le style Restauration). restaurer gçl. 1. Onarmak, onarıp ilk durumuna getirmek (Restaurer un monument, une statue, un tableau). 2. Yeniden diriltip canlandırmak (Restaurer une mode, une coutume). 3. Güçkuwet vermek, dinçleştirmek, canlandırmak. 4. Yeniden kurmak, yeniden getirmek, yeniden -e kavuşturmak (Restaurer l'ordre, la discipline, la liberté). S. Yeniden tahta çıkarmak, yeniden iktidara getirmek (Restaurer les Bourbons, restaurer la dynastie). § Se restaurer: Yeniden güç kuwet bulmak, yiyip içip canlanmak, reste er. 1. Geri kalan (Payez-moiunepartiedevotre dette, je vous donnerai un délai pour le reste). 2. Kalıntı,kalık (Les restes d'un bâtiment détruit). 3. mat. Kalan (Le reste d'une soustraction, d'une division). 4. Gerisi, ötesi, geri kalan kısmı (Surprendre la moitié d'un secret et deviner le reste). 5. Öbür, öteki, başka (Le reste des hommes: Başka insanlar). 6. Ve bunun gibi, ve saire, aklınıza daha ne gelirse (Il est menteur, paresseux et le reste). 7. Sağ kalan, geriye kalan (Les restes d'une armée vaincue). 8. Artık, yemek artığı (Les restes d'un repas, du déjeuner. Jeter les restes aux ordures). 9. Kırıntı; azıcık, birazcık... (Ila encore un reste d'espoir). 10. ç. Ölünün kalan naşı, kemikleri yada külü; ceset kalıntısı (On a transféré les restes de ce grand homme au Panthéon). 11. ç. Eski bir güzelliğin kalıntıları, güzellik izi (Elle a encore de beaux restes). | Au reste, du reste: Zaten, hem zaten; bununla birlikte. De reste: Gereğinden çok, bol bol (Avoir de l'argent de reste. Il a du temps de reste). Le reste du temps: Başka zamanlarda.Demeurer en reste avec qn, être en reste avec qn: -e karşı borçlu kalmak, borçlu duruma düşmek, eksikli durumda kalmak (Ilm'apayémaplaceauthéâtre, comme je ne voulais pas être en reste avec lui, je l'ai invité au restaurant). Jouer son reste: Son kozunu oynamak, son olanaklarını kullanmak. Jouir de son reste: Elindeki son fırsattan yararlanmak. Ne pas demander son reste: Hiç üstelememek, sesini çıkarmamak, süklüm püklüm çekip gitmek, rester gsz. 1. Kalmak (Cela doit rester entre nous. Il est resté chez lui). 2. Kalmak, oturmak, ikamet etmek (Il est resté plusieurs années à l'étranger. Depuis quelques mois, il reste à Ankara). 3. Kalmak; kalıcı olmak, sürüp gitmek, devam

rester etmek (Les paroles s'envolent, les écrits restent. Un roman qui restera). 4. Durmak (Rester tranquille. Cet enfant ne peut pas rester en place. Rester les bras croisés). 5. Rester...: -kalmak. (Rester jeune). 6. Beklemek, kalmak (Je ne peux pas rester, je reviendrai demain). 7. Rester f. qch, pour f. qch: -mek için kalmak (Il est resté garder la maison, pour garder la maison). 8. Rester f. qch, à f. qch: -meye kalmak (Tu restes diner avec nous. Restez à déjeuner avec nous). 9. Rester à qn: -e kalmak, -in elinde kalmak (Un oncle, c'est le s^il parent qui reste à cette fille. Dans cette affaire, l'avantage lui est toujours resté). 10. Rester de: -den kalmak, -den geriye kalmak (Voilà tout ce qui reste de son héritage). 11. Il reste à qn à f. qch: (Biri için yapacak) -mek kalmak, -mekten başka şey kalmamak (Il leur reste à renoncer. Il ne lui reste qu'à démissionner). § n reste que: Ne ki, ne var ki (Vous avez échoué à votre examen, il reste que vous avez travaillé). En rester là: İleri varmamak, daha ileri gitmemek, o kadarla yetinmek. En rester à: -de kalmak (Nousenétions restés à la page 20). Rester baba: tkz. Şaşırıp kalmak, şaşkınlıktan donup kalmak. Rester bouche bée: Ağzı açık kalmak, şaşınp kalmak. Rester coi: Dilini yutmak, dut yemiş bülbül gibi susmak. Rester court: Söyleyeceğini unutmak, ne söyleyeceğini bilememek. Rester en carafe: tkz. 1. Unutulmak, y almz kalmak, bir köşede kalmak, guguk gibi kalmak. 2. Hiç bir iş yapmadan durmak, boşuna beklemek. Rester en l'état: Oluduğu gibi kalmak, yerinde saymak. Rester en plan: Yarıda kalmak, bitirilememek, sonuna dek gidememek. Rester en route: Yarı yolda kalmak, bitirilememek, gerçekleştirilememek. Rester gros Jean comme devant: Eskisinden daha kötü bir duruma düşmek, beterin beteri olmak. Rester le bec dans l'eau: Apışıp kalmak, uzun süre kararsızlık içinde bocalamak. Rester suc la bonne bouche: Tadı damağında kalmak, ağzının tadını bozmamak, tadında bırakmak. Rester sur le carreau: Olduğu yere düşüp ölmek, olduğu yere yıkılmak. Rester sur le champ de bataille: Savaşta ölmek. Rester sur le coeur: İçine oturmak, bir türlü sindirememek, acısı içine oturmak (Cette offense lui est restée sur le coeur). Rester sur sa faim: Sofradan aç kalkmak; doyasıya yememek; umduğunu bulamamak, tam tatmin olmamak. Rester sur sa soif: Kanmamak, susuzluğu geçmemek; doymamış, kanmamış olmak. Rester sur ses positions: Ödün vermemek; tutum ve kanısında ayak diretmek. Rester sur terre: Daha yaşamak, henüz ölmemiş olmak.

restituable

1225

restituable s. Geri verilmesi gereken (Sommes restituables aux héritiers). restituer gçl. 1. Geri vermek (Restituer un objet volé). 2. Onarıp, eski durumuna getirmek (Restituer un édifice, un monument). 3. Bozulan yerlerini düzeltip ilk durumuna getirmek (Restituer un texte). 4. Restituer qch à qn: Bir şeyi -e geri vermek, birini -e yeniden kavuşturmak (On lui a restitué ses droits). restitution diş. 1. (Haksız alınmış bir şeyi) Geri vqjpie (Restitution d'un objet volé). 2. bitb. Onulma. 3. Onanp eski durumuna getirme (Restitution d'un temple, d'un monument). 4. Düzeltip ilk durumuna getirme; düzeltilip ilk durumuna getirilmiş metin (Restitution d'un texte). § Action en restitution: huk. tade dâvası. Restitution d'exécution: Yürütmenin iadesi, icramn iadesi, restitutoire s. Geri vermeye değgin, iadeye ilişkin (Décision restitutoire: İade karan). restoroute er. Şehirlerarası yollarda sürücü ve yolcular için lokanta, yol lokantası, restreindre gçl. 1. Sınırlamak, kısmak, azaltmak (Restreindre ses dépenses, l'autorité d'un fonctionnaire). 2. Restreindre qch à qch: Bir şeyi -ile sınırlamak; -e indirgemek (Restreindre ses ambitions à la réussite matérielle). § Se restreindre: 1. Sınırlanmak, kısılmak, azalmak (Le champ de nos activités s'est restreint). 2. Giderlerini kısmak (Depuis qu'il est à la retraite, il a dû se restreindre). 3. Se restreindre à qch: -e indirgenmek, -ile sınırlanmak, restreintes. 1. Sınırlı; dar; sayılı, az sayıda (Ilaun vocabulaire restreint. Un auditoire restreint). 2. Restreint à: -ile sınırlı ; -e indirgenmiş (Une édition restreinte à un petit milieu). restrictif, ive s. Kısıcı, sınırlayıcı (Clause, condition, loi restrictive). restriction diş. 1. Kısıtlama, kısıtlanma; sınırlama, sınırlanma (Restriction des naissances, des crédits). 2. ç. Kıtlık dönemlerinde, yiyecek ve tüketim mallarına konan kısıtlamalar, kısıtlama önlemleri (Le marché noir est né des restrictions). résultante s. Résultant de: -den doğan, ileri gelen; -in sonucu olan (Confusion résultante d'une théorie et d'une pratique contradictoire). résultante^. 1 .fiz. Bileşke (La résultante de deux forces). 2. Sonuç (Cette crise est la résultante des erreurs du gouvernement précédent). résultat er. 1. Sonuç (Le résultat d'une addition, d'une expérience, d'une démarche, d'une négociation). 2. Sınav yada yanşma sonucu (Afficher, proclamer les résultats). § Avoir pour

rétablissement

résultat...: Sonucu... olmak (Sa démarche a eu pour résultat un plein échec). Arriver à un résultat: Bir sonuca varmak, résulter gsz. Résulter de qch: 1. -den doğmak, ileri gelmek; -e bağlı olmak (Sa maladie résulte d'un excès de travail). 2. -den sonuç olarak çıkmak, doğmak, sonucu olmak (Que résultera-t-il de toutes ces démarches?). résumé er. Özet (Faire, rédiger un résumé. Le résumé d'un roman). § En résumé: Kısacası, uzun sözün kısası. résumée s. Özetlenmiş; kısaltılmış (Un récit résumé). résumer gçl. Özetlemek (Résumer un discours, un livre). § Se résumer: 1. Özetlenmek, kısaltılmak (Un discours qui se résume difficilement). 2. Sözlerini, söylediklerini özetlemek (Je vuis me résumer). résurgence diş. 1. (Yeraltı suları) Yeniden yeryüzüne çıkma. 2. mec. Hortlama, yeniden ortaya çıkma (Résurgence de la terreur). resurgir,ressurgir gsz. Birdenbire yeniden ortaya çıkmak. résurrection diş. 1. (Öldükten sonra) Dirilme (La résurrection des morts). 2. (Sayrılıktan) İyileşme, onma, ölümün eşiğinden dönme. 3. mec. Yemden canlanma, dirilme, gelişme, ilerleme (La résurrection des lettres et des arts). 4. (Büyük harfle) a) İsa'nın dirilişini gösteren resim, b) İsa'nın diriliş yortusu. résurrectionnel,le s. Dirilişe değgin; dirilişe özgü. retable er. Kiliselerde mihrabın dayandığı süslü oyma arkalık, rétablie s. 1. Yeniden düzenlenmiş; düzeltilip eski durumuna getirilmiş (Un texte rétabli). 2. İyileşmiş, eski sağlığına kavuşmuş, sağalmış (Un malade rétabli). rétablir gçl. 1. Yeniden kurmak (Rétablir l'ordre, la discipline, l'équilibre). 2. İyileştirmek, sağlığını düzeltmek, ondurmak (Ce traitement le rétablira en peu de temps). 3. Yeniden düzeltmek, düzeltip eski durumuna getirmek (Il n'est pas aisé de rétablir ce qu'on a gâté). 4. Rétablir qn à, dans, en: Birini -e yeniden getirmek, yerleştirmek; birini -e yeniden kavuşturmak; birine -i geri vermek (Rétablir quelqu'un à sa place, dans son emploi, dans ses droits. § Se rétablir:. 1. Yeniden kurulmak, geri gelmek (L'ordre, la discipline, le calme se rétablit). 2. İyileşmek, sağlığı düzelmek, onmak (Il a besoin d'aller à la montagne pour se rétablir). 3. Elleri üstüne dik durmak, amuda kalkmak. rétablissement

er.

1.

Yeniden

kurma

retaille

1226

(Rétablissement de l'ordre, des relations). 2. Düzeltip tamamlayarak eski durumuna getirme (Rétablissement d'un texte modifié). 3. Sağlığı düzelme, sağalma, iyileşme, onma (Je fais des voeux pour votre rétablissement). 4.Elleri üstüne dik durma, amuda kalkma, retaille diş. Kumaş yada deri kırpıntısı, retailler gçl. 1. Yeniden biçmek (Retailler un costume). 2. Yeniden yontmak, yeniden açmak (Retailler son crayon). rétamage er. Yeniden kalaylama; yeniden kalaylanma. rétamer gçl. 1. Yeniden kalaylamak (Rétamer une casserole). 2. tkz. Sarhoş etmek (Le cognac l'a rétamé). 3. hlk. Kullanılmaz hale getirmek, hurdaya çevirmek (La collision a complètement rétamé sa voiture). § Se faire rétamer: (Kumarda) Soyulup soğana çevrilmek, ütülmek, rétameur er. Kalaycı. retapage er. Üstünkörü düzeltme, şöyle bir yapma (Retapage d'un lit). retaper gçl. 1. Oskünkörü düzeltmek, şöyle bir yapmak (Retaper un lit). 2. Üstünkörü onarmak (Retaper une vieille maison). 3. (Yazı makinesinde) Yeniden yazmak, bir daha yazmak (Retaper un texte). 4. tkz. Sağlığını düzeltmek, ondurmak (Quelle bonne médecine indigène qui m'aurait retapé?). § Se retaper: 1. tkz. Sağlığı düzelmek, iyileşmek, onmak (Sa convalescence lui a permis dese retaper). 2. İşleri yoluna girmek, durumunu yeniden düzeltmek, retapisser gçl. Yeniden hah döşemek; yeni halılarla donatmak; duvarları yeniden kâğıt kaplamak (Retapisser un salon). retard er. 1. Gecikme (Le retard d'une personne à un rendez-vous. Le retard du train). 2. (Saat) Geri kalma (Ma montre prend du retard: Saatim geri kalıyor). 3. mec. Gerdik, geri kalmışlık (Ce peuple vit avec trois siècles de retard). § En retard: Geç, gecikerek, geç kalarak (Arriver en retard). Sans retard: Gecikmeden, hemen. Avoir du retard: 1. Gecikmek, gecikmesi olmak, "tehirli olmak (Le train a du retard). 2. Geri kalmak, çağından geri kalmak; (Düşünce ve tutum yönünden) Geri olmak (Tu as du retard). Etre en retard, se mettre en retard: Geç kalmak. Etre en retard pour f. qch: -mekte gecikmek (Vous êtes en retard pour payer). Etre en retard sur: -den geri kalmak; -in gerisinde kalmak (11 esten retard sur ses collègues. Etre en retard sur les idées de son temps). retardataire s. ve ad. 1. Geciken, geç kalan (Un élève retardataire, un convive retardataire). 2.

retenir

Geri zekâlı (Enfants retardataires, un retardataire). 3. mec. Çok eski, geçersiz, geri ( Cette méthode lui paraissait bien retardataire). retardateur,trice s. kim. Yavaşlatıcı (Force retardatrice). retardé,e s. ve ad. Geri zekâh (Enfant retardé, un retardé). retardement er. 1. Geciktirme. 2. Geciktirme süresi. § A retardement: 1. Belli bir süreye göre ayarlanmış, saatli (Bombe à retardement. Mine, torpille à retardement). 2. tkz. Çok geç, işjşten geçtikten sonra (Comprendre à retardement, agir à retardement). retarder gçl. 1. Geciktirmek (Retarder l'arrivée d'un train, la parution d'un livre. Un visiteur importun m'a retardé). 2. Ertelemek (Retarder son départ en vacances, retarder un voyage). 3. Geriye almak, geri almak (Retarder sa montre). 4. Retarder qn dans qch: Birini -de geciktirmek (Retarder quelqu'un dans son travail, dans ses préparatifs). S. gsz. Geri kalmak (Cette horloge retarde. Ma montre retarde de cinq minutes). 6. gsz. Yavaş gitmek, ağır gitmek, gecikmek (Les travaux retardent). 7. gsz. mec. Çok gerilerde kalmak, hiçbir şeyden haberi olmamak (Comment? Vous ne savez pas qu'on a augmenté les impôts? Vous retardez). 8. gsz. Retarder sur: -den geri kalmak, -in çok gerisinde kalmak (Retarder sur son siècle, sur son temps). retâter gçl. 1. -i yeniden elleyip yoklamak. 2. mec. (Birinin düşünce ve duygularını) Yoklamak, araştırmak (Il nous retâte). 3. Retâter de qch: -i yeniden ele almak ; -i bir daha yapmak; yeniden -e dönmek (Retâter d'un livre, d'une médecine). reteindre gçl. Bir daha boyamak, yeniden boyamak. retéléphoner gçl. Bir daha telefon etmek (Je vous retéléphonerai le soir). retendre gçl. Bir daha germek, yeniden germek (Retendre une corde). retenir gçl. 1. Alıkoymak (Ses amis l'ont retenu plus longtemps qu'il ne l'avait pensé). 2. Tutmak, ayırtmak (Retenir une chambre dans un hôtel). 3. Tutmak, engellemek (Il serait tombé dans le ravin, si je ne l'avais retenu. Retenir un cheval qui va trop vite). 4. Tutturmak (Retenir un tableau par un clou. Retenir ses cheveux avec un ruban). 5. Belleğinde tutmak, unutmamak (Retenir facilement une chanson. Il retient difficilement les dates). 6. Tutmak, "zaptetmek (Retenir ses larmes, sa colère). 7. (Çalıştırmak üzere) Tutmak (Retenir une bonne, une femme de ménage). 8. Tutmak, saklamak (L'hôtelier qui retient les

retenter

1227

bagages d'un client insolvable). 9. (Verirken bir şeyin bir kısmını) Kesmek, tutmak (Retenir cinq pour cent du salaire d'un employé pour la retraite). 10. Tutmak, geçirmemek, sızdırmamak (Cette terre ne retient pas l'eau). 11. Retenir qn def. qch: Birini -mekten alıkoymak, birinin -meşine engel olmak (Je ne sais pas ce qui m'a retenu de l'injurier). 12. Retenir qn à f. qch: Birini -meye tutmak, alıkoymak (Je vous retiens à diner). 13. huk. -de kendini yetkili görmek (Le juge qui retient la cause). § Se retenir: 1. Kendini tutmak (// est difficile de se retenir quand on est accusé injustement). 2. Tutunmak, durmak (Se retenir sur une pente glissante). 3. Aptesini tutmak. 4. Se retenir à qch: -e tutunmak (Il s'est retenu aux broussailles, autrement il serait tombé dans le précipice). 5. Se retenir de f. qch: -memek için kendini zor tutmak (Se retenir de rire. Cet élève était insupportable etle professeur se retenait de le mettre à la porte). retenter gçl. Yeniden girişmek; yeniden denemek. rétenteur,trices. Tutmaya yarayan, tutucu (Muscle rétenteur). rétention diş. 1. hek. Tutma, tutulma; biriktirme, birikme, saklanıp kalma (Rétention d'urine. Rétention biliaire). 2. huk. Tutma, elinde tutma, vermeme, "hapis (Droit de rétention: °Hapis hakkı). retentir gsz. 1. Çınlamak; yankılanmak (Les chants joyeux retentissaient à ses oreilles). 2. Gürlemek (Un violent coup de tonnerre a retenti dans la vallée). 3. Retentir de qch: -den çınlamak (Lasalle retentissait d'applaudissements). 4. hek. Retentir sur: -e yansımak, yayılmak, sıçramak, -de etkisini göstermek (Toute lésion d'un organe peut retentir sur les lymphatiques correspondants). retentissant,e s. 1. Çınlayan (Une voix retentissante). 2. Yankılar uyandıran, herkesin ilgisini çeken (Un scandale, un succès retentissant). retentissement er. 1. Çınlama (Le retentissement de la cloche de l'horloge remplissait la salle). 2. Gürleme (Le retentissement d'un coup de tonnerre). 3. mec. Yankı; yankılanma, yankı uyandırma; başarı (Ce roman, ce film a eu un grand retentissement). retenu,e s. 1. Tutulmuş, ayırtılmış (Une place retenue). 2. Tutulmuş, engellenmiş, serbest bırakılmamış (J'aimais le goût des larmes retenues). 3. Ağırbaşlı, ölçülü (Ses lettres d'une grâce un peu retenue et voilée). retenue diş. 1. Tutma, tutulma; alıkoyma, ahkonma (La retenue d'une marchandise à la frontière). 2.

retiré

(Ücret ve aylıklarda) Kesinti (Faire une retenue de quinze pour cent sur le salaire d'un ouvrier). 3. Ölçülülük, ağırbaşlılık (Cette femme n'a aucune retenue dans sa conduite, dans ses propos). 4. (Okullarda) İzinsizlik cezası (Cet élève a quatre heures de retenue). 5. (Aritmetikte) Elde (La retenue est 3. Vous avez oublié la retenue). 6. (Barajlarda) Tutulan su kitlesi, birikmiş olan su miktarı (Hauteur, niveau de la retenue). 7. (Kimi şeylerde) Tutamaç. § Etre en retenue: (Okullarda) İzinsiz kalmak, izinsizlik cezası olmak. Mettre qn en retenue: -e izinsizlik cezası vermek, -i izinsiz bırakmak, réticence diş. 1. Bir şeyi söylemeden geçme, kapalı geçme, "ibham (Plusieurs passages de sa lettre renferment des réticences qu'il est facile de discerner). 2. ed. Kesme; koşukta yada düzyazıda, bir tümceyi sonu anlaşılacak biçimde yarım bırakma. 3. Çekingenlik, tereddüt, kararsızlık. réticents s. 1- Her şeyi söylemeyen, birçok şeyleri kapalı geçen; kapalı (Des phrases réticentes. Une lettre réticente). 2. Pek az konuşan; konuşurken pek çok şeyi kapalı geçen (// est réticent même dans l'intimité). 3.mec. Kararsız,çekingen,tereddütlü (Une attitude réticente. Il s'est montré réticent à l'égard de notre projet). réticulaires. anat. Ağ gibi, ağımsı (Membrane, tissu réticulaire). réticulation diş. anat. Ağsılaşma. réticule er. 1. anat. Ağcık. 2. gökb. Ağcık, bir takımyıldızı adı. 3. (Eski) Saç filesi. 4. Kadın el çantası. réticulés s. anat. Ağ biçiminde, ağsı, ağımsı (Tissu réticulé). rétif, ive s. 1. Huysuz; ayak direyen, bir türlü gitmek istemeyen (Cheval, âne, mulet rétif). 2. mec. Dikkafalı (Enfant rétif). rétinediş. anat. 1. (Gözde) Ağtabaka, retina. 2. fiz. Sinir tabakası; optik okuyucuda ışığa duyarlı tabaka. rétinien,ne s. anat. Ağtabakaya değgin, retinaya değgin (Nerf rétinien). rétinitediş. hek. Ağtabaka yangısı, "retina iltihabı, retirable s. Görevinden alınabilir, işinden çıkarılabilir (Un fonctionnaire retirable). retiration diş. (Basımcılıkta) Kâğıdın arka yüzünü basma. retirés s. 1- Issız, tenha (Un coin retiré, un quartier retiré). 2. Çekilgin, "münzevi (Vivre solitaire et retiré. Une vie retirée). 3. İşten el çekmiş, eski işini artık yapmayan ( Un négociant retiré). 4. Retiré de qch: -den el etek çekmiş (Le désir d'être retiré du

retirement

1228

monde). retirement er. 1. (Bir şeyi) Geri çekme, geri alma. 2. anat. Çekilme, kasılarak küçülme (Retirementdes muscles). retirer gçl. 1. Geri çekmek (Retirer sa main, sa tête pour éviter un coup). 2. Çıkarmak (Retirer son chapeau, son pardessus. Retirer l'emballage d'un colis). 3. Geri almak; -den caymak, vazgeçmek (Retirer une plainte, une accusation. Retirer ses paroles). 4. Retirer qch à qn: a) Birinin -sini çıkarmak (Retirer les vêtements à un enfant), b) Birini -den almak, uzaklaştırmak; bir şeyi -in elinden almak (Comme il n'était pas capable de remplir sesfonctions, on lui a retiré son emploi), c) Birinin -sini geri almak, elinden almak (A la suite de cet accident, on lui a retiré son permis de conduire). 5. Retirer qn de qch: a) Birini -den almak, geri almak, çıkarmak (Retirer un enfant d'une pension), b) Birini -den çekip çıkarmak; çıkarıp kurtarmak (Retirer un blessé de dessous des décombres. Retirer un noyé de l'eau). Retirer qch de qch: a) Bir şeyi -den çekmek (Retirer tout son argent de la banque). b) Bir şeyi -den çıkarmak (Retirer la clef de la serrure), c) Bir şeyden... sağlamak, çıkarmak (Retirer un bénéfice important d'une affaire. Retirer de grands avantages de sa situation). § Retirer à qn le pain de la bouche: -in ekmeğiyle oynamak. § Se retirer: 1. Çekip gitmek; çekilmek, dağılmak (Comme il était fatigué, il se retira assez tôt. La cérémonie terminée, la foule se retira en silence). 2. İşinden ayrılmak, emekliye aynlmak, artık çalışmamak (Il s'est retiré il y a quelques années). 3. -e çekilmek(5e retirer dans un couvent, dans son pays natal). 4. (Deniz, ırmak) Çekilmek; inmek; yatağına çekilmek (La mer se retire. La rivière s'est retirée). 5. Çekilip daraltrihk, çekmek (Un tissu qui se retire). 6. Se retirer de: -den çekilmek; -den el ayak çekmek (Se retirer du commerce, du monde). § Se retirer dans sa tour d'ivoire: Fildişi kulesine çekilmek. Se retirer dans un fromage: Kaşara çöreklenmek, yağlı bir kuyruk bulmak, işi az parası çok bir görev bulmak. Se retirer sous sa tente: Küserek köşesine çekilmek, ne yapacağınız varsa görün deyip ayrılmak, retombée diş. 1. Düşüş, dökülüş (Retombée de fleurs). 2. Serpinti, döküntü (Des retombées radioactives). 3. Sonuç, yan etki (Les retombées de la recherche scientifique). 4. Olumsuz etki, zararh sonuç (Il a subi les retombées politiques d'un scandale). S. (Mimarlıkta) Kemer boyun, retombement er. Düşme, kıç üstü oturma; düş kırıklığı.

retour

retomber gsz. 1. Bir daha düşmek (Un enfant tombe, se relève et retombe). 2. mec. Yeniden düşmek, bir daha düşmek (Retomber malade. Retomber dans la misère). 3. Sarkmak, dökülmek, düşmek (Les boucles de sa noire chevelure retombent sur son front). 4. Retomber dans: -in içine düşmek (Pays qui retombe dans le chaos). S. Retomber sur qch: Dönüp dolaşıp hep -e gelmek, -in üzerinde toplanmak (La conversation retombe toujours sur le même sujet). 6. Retomber sur qn: -e düşmek, -in üstüne kalmak (La responsabilité doit retomber sur lui). § Retomber sur ses pieds: Kedi gibi dört ayağı üstüne düşmek, retondre gçl. Yeniden kırkmak (Retondre le poil d'un chien). retordage, retardement er. İp bükme, ip bükümü; ip bükme biçimi. retordeur,euse ad. 1. İplik bükme işçisi, iplikçi. 2. diş. İplik makinası. retordre gçl. 1. Bükmek, burmak (Retordre des fils de coton). 2. Yeniden sıkmak (Détordre puis retordre un drap mouillé). § Donner du fil à retordre à qn: -e pösteki saydırmak, akla karayı seçtirmek. rétorquer gçl. 1. Rétorquer qch à qn: Bir şeyi -e karşı çevirmek, kullanmak (On lui a rétorqué les preuves qu'il avait alléguées). 2. Birine karşılık olarak ...söylemek (On lui rétorqua qu'il se trompait). retors,e s. 1. Bükülmüş (Fil retors, soie retorse). 2. Kıvrık (Vautour au bec retors). 3. mec. Kurnaz, düzenci, dümenci (Unpoliticien retors). r é t o r s i o n D e n g i y l e karşılama, misilleme. § User de rétorsion: Karşıdaki ne yapmışsa kendisine onu yapmak, dengiyle karşılamak, "misliyle mukabelede bulunmak, retouche diş. Düzeltme, düzelti; onartma, onartı, elden geçirme, yapıtın bitiminden sonra yapılan ufak tefek son düzeltme (Faire quelques retouches à un tableau, à un texte). retoucher gçl. 1. Düzeltmek, ufak tefek kusurlanm gidermek (Retoucher une photo. Retoucher une veste, un pantalon). 2. Retoucher à qch: (Eski) -i bir daha elden geçirmek, üzerinde düzeltmeler yapmak (Retoucher à un livre, à un ouvrage). retour er. 1. Dönüş, geri dönme (Il est parti sans espoir de retour). 2. Dönüş yolculuğu (Il n'a pas assez d'argent pour payer son retour). 3. Dönüp gelme, yeniden gelme (Le retour des hirondelles annonce le printemps). 4.(Bir iş yada göreve) Yeniden gelme, yeniden dönme, bir daha.. .olma (Le retour d'un ancien ministre au pouvoir). 5.

retournage

1229

Geri çevirme, geri döndürme (Le retour d'un paquet, d'une lettre à l'envoyeur). 6. Yeniden başlama; yineleme, "tekrar (Le retour du froid, de la saison des pluies. Le retour d'un accès de fièvre). 7. Beklenmedik ve toptan değişiklik, birdenbire ters dönme (Parunjusteretourdeschoses, iln'apu échapper cette fois à la justice. Le retour de la fortune). 8. Karşılık; karşılıklılık (L'amitié demande du retour). 9. Kıvrım, kıvrıntı (Plusieurs montagnes et plusieurs vallées, avec une infinie de tours et retours). 10. Çıkıntı, dirsek, köşe (Bâtiment en retour). 11. huk. Kendisine bağış yapılan kimsenin yapandan önce ölmesi halinde, bağışın yapana geri dönmesi, dönü, "rücu (Droit de retour: °Rücu hakkı). 12. Düşünce değiştirme, karardan cayma, sözünden cayma (Ses continuelles hésitations et ses retours). 13. Retour &: Yeniden -e kavuşma; -e yeniden dönme (Retour au calme. Retour à la nature). § Aller et retour: 1. Gidiş-dönüş (Billet d'aller et retour). 2. Gidiş-dönüş bileti (Prendre un aller et retour). Cheval de retour: tkz. Sabıkalı. Match retour: (İki takım arasında) İkinci karşılaşma, "rövanş maçı. Retour de bâton: Vurgun, haksız kazanç. Retour d'âge: 1. Yaşlanmaya başlama, çağ dönümü. 2. (Kadınlarda) Âdetten kesilme. Au retour de: 1. -in dönüşünde (Je vous payerai à mon retour). 2. -den dönüşte (Au retour du service militaire). De retour à: -e dönüşte, -e döndüğünde (De retour à Paris, j'ai été informé de votre situation). En retour: Karşılık olarak (Il vous a rendu de grands services, que lui donnerez-vous en retour?). En retour de: -e karşılık olarak, -in karşılığında. Retour de: -den dönüşte; -den döndüğünde (Retour de France, il vous donnera tout le renseignement nécessaire). Par retour du courrier: Hemen, mektubu alır almaz (J'attends votre réponse par retour du courrier). Sans retour: Her zaman için, "ebediyen. Etre de retour: Dönmek, geri dönmüş olmak. Etre sur le retour: 1. Geri dönmek üzere olmak. 2. Yaşlanmaya başlamak. 3. (Kadınlarda) Âdetten kesilmek. Faire un retour sur soi-même: Geçmişte bütün yapıp ettikleri üzerinde şöyle bir düşünmek, geçmişinin muhasebesini yapmak. Payer qn de retour: Birine dengiyle karşılık vermek, ne yapmışsa onu yapmak, "misliyle mukabele etmek, yaptığının altında kalmamak. retournage er. Ters çevirtme, ters çevirme; çevirme (Retournage d'un vêtement usagé). retournement er. 1. Birdenbire değişme; değişme, tersine dönme (Le retournement de !a situation). 2. mec. Birdenbire düşünce ve inanç değiştirme;

retourner

beklenmedik dönüş (Son retournement a surpris tout le monde). retourner gçl. 1. Çevirmek, ters çevirmek, alt üst etmek (Retourner la viande, l'omelette dans la poêle. Retourner un lit, un matelas. Retourner du foin pour le faire sécher). 2. Geri çevirmek (Retourner une lettre, un colis). 3. Sırasını değiştirmek, ters çevirmek (Retourner une phrase). 4. Ters çevirtmek, içini dışına çevirmek (Retourner un vêtement, unveston, unpardessus). 5. Altını üstüne getirmek, karmakarışık etmek (Retourner une chambre, une maison). 6. Çok duygulandırmak, "heyecanlandırmak (La vue de ces misères me retourne). 7. Karıştırmak (Retourner la salade). 8. Evire çevire incelemek, her yanı ve yönüyle incelemek (Retourner un projet). 9. Retourner qn: -i düşünce yada sözünden geri döndürmek, caydırmak (Ils l'ont retourné). 10. Retourner qch à qn: Bir şeyi -e geri göndermek, geri çevirmek (Retourner unpaquetà l'expéditeur). 11. gsz. Geri dönmek (Il est retourné récemment dans son pays natal) .12. gsz. Retourner à: a) -e geri dönmek (Il vient de Paris, mais il va y retourner). b) -e bir daha gitmek, yine gitmek (Retournez-vouscetétéàlamer?). c) (Eski bir duruma) Yeniden dönmek (Un chat abandonné retourne facilement à l'état sauvage). d) -e yeniden dönmek, yeniden başlamak, -in başına dönmek (Retourner à son travail, à ses affaires), e) (Kalıt vb.) Yeniden -e verilmek, -in eline geçmek, -e kalmak (La maison retourne à son ancien propriétaire). § Retourner à Dieu: Yeniden imana gelmek. Tanrının varlığını kabul etmek. Retourner à qn son compliment: Birinin kötü sözlerine kötü sözle karşılık vermek. Retourner à son vomissement: Yeniden batağa düşmek, eski yanlış ve kötü davranışlarına yeniden kendini kaptırmak. Retourner le couteau dans la plaie de qn: -in yarasını deşmek, yarasını depreştirmek. Retourner sa veste: Birdenbire düşünce ve kanılarını değiştirmek; inanç değiştirmek, parti değiştirmek. Retourner sur ses pas: Geri dönmek. Retourner une critique à qn: Karşıdaki nasıl eleştirmişse onu da aynı biçimde eleştirmek, söylediklerini onun aleyhine çevirmek. Savoir de quoi il retourne: Nelerin olup bittiğini bilmek. § Se retourner: 1. Başını çevirmek, geriye dönüp bakmak (En classe, il se retourne sans cesse pour bavarder avec ses camarades). 2. (Sağına, soluna) Dönmek (Il se tourne et se retourne dans son lit). 3. Dönüş yapmak, yeni koşullara uymak için bir çıkar yol bulmak (Un homme qui sait se retourner). 4. Se

retracer retourner contre: -in aleyhine dönmek (Ses procédés se retourneront contre lui). 5. Se retourner vers: -e başvurmak (Se retourner vers unesolution. Dans son désarroi, ilnesavaitàquise retourner). § S'en retourner: Geri dönmek (Il ne songe qu'à s'en retourner dans son pays natal). S'en retourner comme on était venu: Geldiği gibi dönmek, hiçbir şey elde edemeden geri dönmek, retracer gçl. 1. Bir daha çizmek, yeniden çizmek. 2. mec. Anlatmak, dile getirmek (Retracer les exploits d'un héros, les événements d'une époque). rétractable s. Cayılabilir, geridönülebilir; yadsınabilir, inkâr edilebilir, rétractation diş. Yadsıma, "inkâr; cayma, geri dönme; geri alma (Rétractation d'une calomnie, de ses erreurs. Rétractation publique, solennelle). rétracter gçl. 1. Geri çekmek, içe çekmek (L'escargot rétracte ses cornes). 2. Geri almak (Je rétracte ce que j'ai dit. Rétracter une proposition, une promesse). 3. Yadsımak (Rétracter des propos injurieux). § Se rétracter: 1. Sözünü geri almak (J'ai tort, vous avez raison, je me rétracte). 2. Büzülmek, çekilmek (Muscle qui s'est rétracté). rétractile s. İçe çekilebilir; büzülebilir (Ongles, griffes rétractiles). rétractilité diş. İçe çekilebilirlik; büzülebilirlik. rétraction diş. hek. 1. Büzülme, çekilme (Rétraction musculaire). 2. fiz. Geriverme. retraduction diş. İkinci dilden çevirme; ikinci dilden yapılan çeviri, retraduire gçl. İkinci dilden çevirmek, retrait er. 1. Çekilme, inme, inginleşme (Le retrait de la mer, des eaux). 2. ask. Geri çekilme (Le retrait des troupes d'occupation). 3. Geri çekme, alma, geri alma (Retrait d'une somme d'argent d'un compte bancaire. Retrait des bagages en consigne. Retrait d'une candidature. Retrait du permis de conduire pour infraction grave). 4. Çekme, oylumu küçülme (Retrait du béton, du mortier). S. (Eski) Barınak, sığınak, başını sokacak yer. ŞRetrait d'emploi: İşten el çektirme, retraite diş. 1. ask. Geri çekilme (La retraite d'une armée). 2. Fener alayı (Il avait vu des retraites militaires suivies par un peuple qui hurlait de joie). 3. Bir köşeye çekilip dinlenme (Je me sentais fait pour la retraite à la campagne). 4. Barınak, sığınak, çekilip kafa dinlendirilecek yer (Des amants à la recherche d'une retraite). S. Dünya işlerinden el çekme, çekilginlik; "inziva; "münzevilik (Aimer la retraite). 6. Kuruyup oylumu küçülme, çekme, çekilme (Ce mur aune retraite de vingt centimètres par étage. Ce béton fait retraite). 7. (Biryerden) Ayrılma,çekilme,gitme,

1230

retrancher uzaklaşma (Une retraite de cinq jours). 8. Emeklilik (Pension de retraite: Emekli aylığı. Caisse de retraite: Emekli sandığı). 9. Emekli aylığı (ila droit à une retraite. Percevoir, toucher une petite retraite). 10. Suların yataklarına çekilmesi. 11. İn (Cette caverne était la retraite des bêtes farouches). 12. 'Karşı ödek, "retret; elindeki ödeği ödenmeyen kimsenin ödeği çekene gönderdiği karşı ödek. § Retraite aux flambeaux: Fener alayı. Mise à la retraite: Emekliye ayırma, emekliye ayrılma. A la retraite, en retraite: Emekliye ayrılmış, emekli olmuş (Officier à la retraite, fonctionnaire en retraite). Battre en retraite: 1 .ask. Geri çekilmek düşmanın önünden çekilmek. 2. mec. Gerilemek, savlarından vazgeçmek, yelkenleri indirmek. 3. Dünyadan el etek çekmek. Battre la retraite, sonner la retraite: Kışlaya dönüş borusu çalmak. Etre en retraite: Emekli olmak, emekliye ayrılmış bulunmak. Mettre qn à la retraite: -i emekliye ayırmak. Prendre sa retraite: Emekli olmak, emekliliğini almak, emekliye ayrılmak. Toucher une retraite: Emekli aylığı almak.

retraitées, vead. Emekli (Fonctionnairesretraités. Un retraité). retranchement er. 1. Atma, çıkarma, kaldırma (Le retranchement d'une scène, d'un chapitre). 2. ask. Siper (Attaquer l'ennemi dans ses retranchements). 3. mec. Savunma aracı, savunma yolu (Il ne lui reste aucun retranchement à ses erreurs). 4. Ortadan kaldırma, yok etme, kökünü kesme (Le retranchement des abus). S. Kısma, azaltma (Le retranchement des dépenses). retrancher gçl. 1. (Eski) Kesmek, koparmak, atmak (Retrancher les branches d'un arbre). 2. Ameliyatla kesip almak, çıkarmak (Retrancher un membre, un organe malade). 3. Atmak, çıkarmak, kaldırmak (Retrancher certains passages d'un texte). 4. Kısmak, kısıtlamak, azaltmak (Retrancher ses dépenses). 5. Kökünü kazımak, ortadan kaldırmak (Retrancher les abus). 6. Kesmek, artık hiç vermemek (Retrancher une pension). 7. ask. Siperlerle pekiştirmek (Retrancher un camp). 8. Retrancher qch à qn: a) Birinin -sini ameliyatla kesip almak, çıkarmak ( On lui a retranché une jambe). b) Birine -i yasaklamak, kesmek (Les médecins lui ont retranché le vin). 9. Retrancher qch de qch: a) Bir şeyi -den çıkarıp atmak (Retrancher d'un article, d'un discours ce qui est superflu), b) Bir şeyi -den çıkarmak (Retrancher un nombre d'un autre, une partie d'une quantité), c) Bir şeyi -den kesmek, kesenek olarak ayırmak (Retrancher d'un salaire

retransmettre une certaine somme pour la retraite, pour la Sécurité sociale). 10. Retrancher qn de qch: a) Birini -den uzaklaştırmak, ayrı düşürmek, -in uzağında bırakmak (Le rempart des journaux le retranche du monde), b) Birini -den silmek, artık -den saymamak (Il t'a retranché du nombre de ses amis). § Retrancher qn du nombre des vivants: Birini öldürmek, canını cehenneme yollamak. § Se retrancher: 1. Masraflarını kısmak. 2. Siperlerle durumunu pekiştirmek. 3. Siperlenmek, siperalmak;gizlenmek, saklanmak (Se retrancher sur une position, derrière un fleuve). 4. Se retrancher à f. qch: -mekle yetinmek (Il s'est retranché à ne plus voir que peu de monde). 5. Se retrancher dans qch: -e gömülmek; -e sığınmak (Se retrancher dans un mutisme farouche. lise retranche dans la dignité dusilence). 6. Se retrancher derrière qch: a) -in arkasına saklanmak, siperlenmek (Se retrancher derrière un mur), b) mec. -e sığınmak, -i kendine siper yapmak, -in arkasına saklanmak, -i kendine perde yapmak (Se retrancher derrière le secret professionnel, derrière l'autorité d'un général). retransmettre gçl. 1. Yeniden iletmek; daha uzağa iletmek. 2. (Radyo) Yeniden yayınlamak, bir daha vermek; daha uzaklara vermek (Retransmettre un concert, un spectacle de variétés). retravailler gçl. 1. -in üzerinde yeniden çalışıp işlemek (Retravailler un discours, une question). 2. Retravailler à qch: -e yeniden çalışmak, -in üzerinde bir daha çalışmak (Retravailler à un ouvrage). 3. gsz. Yeniden çalışmaya başlamak (Il retravaille à l'usine, en septembre). retraverser gçl. -i yeniden katetmek, bir daha geçmek. rétréci,e s. 1. Daralmış (Lainage rétréci. Chemin rétréci). 2. mec. Dar, dar görüşlü (Des intelligences rétrécies qui ne comprennent pas une haute mission). § Avoir l'esprit rétréci: Dar görüşlü olmak, dar kafalı olmak. rétrécir gçl. 1. Daraltmak (Rétrécir une jupe, un pantalon). 2. mec. Daraltmak, darlaştırmak; sınırlı yapmak, dargörüşlü yapmak (Cette éducation lui a rétréci l'esprit. Ce genre de vie a rétréci ses idées). 3. gsz. Daralmak, çekmek (Ce tissu rétrécit au lavage). § Se rétrécir: Daralmak (Le cuir se rétrécit à l'humidité. La rue va en se rétrécissant). rétrécissement er. 1. Daralma; daraltma (Le rétrécissement d'un tissu, d'une rue). 2. hek. Daralma, darlık (Le rétrécissement de l'aorte). 3. Büzülme.

1231

rétrogradation

retremper gçl. 1. (Çeliğe) Yeniden su vermek (Retremper de l'acier). 2. mec. Yeni bir güç ve ruh vermek (Retremper une nation). 3. Retremper qch dans: Bir şeyi -e yeniden batırıp ıslatmak, -e bastırmak (Retremper du linge dans l'eau). 4. Retremper qch à qch: mec. Bir şeyi -de bilemek, güçlendirmek (Il retrempe ses droits au sacre du malheur). § Se retremper: 1. Yeniden güç kazanmak, çelik gibi olmak (Se retremper après un bain de mer). 2. Se retremper à qch: -den yeni bir güç ve ruh almak (Un art qui se rajeunit en se retrempant à ses sources). 3. Se retremper dans: -ile yeniden ilişki kurmak, -e yeniden girişmek (Se retremper dans le milieu familial). rétribuer gçl. 1. Rétribuer qn: -e emeği karşılığı para vermek, ayhk vermek, ücret vermek (II rétribue largement ses employés). 2. -in karşılığı olan parayı ödemek, -e karşılık olarak para ödemek (Rétribuer un travail à la journée, au mois). rétribution diş. 1. Emek karşılığı alınan para, ayhk, ücret (Accepter, demander recevoir une rétribution). 2. mec. Ödül; ödüllendirme, ödüllendirilme (Le problème de la rétribution avait toujours occupé son esprit). rétro 1. s. değişmez. Geçmişe dönük, geçmişe öykünen (Mode rétro, film rétro. Une romancière rétro). 2. er. Geçmişe dönüş (Encore le rétro!). 3. er. tkz. Dikiz aynası (Il guettait dans le rétro les gens et les voitures). rétroactif,ive s. /m&.l.Geriyeyürüyen,"makabline şamil (La loi ne dispose que pour l'avenir, elle n 'a point d'effet rétroactif). 2. hek. ruhb. Geriye etkili (Amnésie rétroactive: Geriye etkili bellek yitimi). rétroaction diş. ed. Tepki, karşı etki (Nos actes ont sur nous une rétroaction). rétroactivement bel. Geriye işleyerek, makabline şamil olarak (Décision qui agit rétroactivement). rétroactivité diş. huk. Geriye yürüme, geriye yürürlük, "makable şumul (Le principe de la nonrétroactivité des lois). rétroagir gsz. Geçmişi etkilemek, geriye etkili olmak, "makabline şamil olmak, rétrocéder gçl. huk. 1. Gelivermek (Rétrocéder un droit, un don). 2. Rétrocéder qch à qn: Bir şeyi -e geri vermek, rétrocession diş. huk. Geri verme, ilk sahibine geri verme. rétrogradation diş. 1. Gerileme (Une rétrogradation morale). 2. Rütbesini indirme, rütbe indirme cezası (La rétrogradation d'un sous-officier, d'un fonctionnaire). 3. gökb. Geri devinim, ters yönde devinme (Rétrogradation des

rétrograde

1232

planètes). 4. mec. Gericilik, rétrograde s. 1. Geri, geriye doğru; ters yönde (Marche, mouvement rétrograde). 2. fels. Gerilek. 3 .s. vead. Gerici (Des idées rétrogrades, une politique rétrograde. C'est un rétrograde). rétrograder gsz. 1. Gerilemek (Cet élève rétrograde). 2. Geride kalmak (Le coureur qui rétrograde dans le peloton). 3. ask. Gerilemek, geri çekilmek (L'armée a été contrainte de rétrograder). 4.gökb. Ters yönde dönmek, geriye doğru devinmek. 5. (Otomobilde) Daha küçük bir vitese almak (Rétrograder avant de doubler, rétrograder de troisième en deuxième).6. gçl.-in rütbesini indirmek (Rétrograder un sousofficier). rétrogression diş. Gerileme, rétrospectif, ive s. Geçmişe değgin; geçmişe yönelik; geçmişe ait (Etude rétrospective; examen rétrospectif; jalousie rétrospective). rétrospection diş. Amlama. rétrospective diş. 1. Anma sergisi. 2. (Sinemacılıkta) Anma gösterimi, rétrospectivement bel. 1. Geriye dönük olarak; geçmişle ilgili olarak. 2. İş işten geçtikten sonra; sonradan (Il a eu peur rétrospectivement). retroussé,es. Çemrenmiş, çemrelenmiş, kıvrılıp yukarı kaldırılmış (Jupes, manches retroussées). 2. Kalkık, kıvrık (Un nez retroussé). retroussement er. Yukarıya kaldırma, yukarıya kalkma; kalkıklık, retrousser gçl. Çemremek, çemrelemek, yukarı kıvırıp kaldırmak (Retrousser ses manches. Retrousser ses jupes pour marcher). § Retrousser ses manches: mec. Kollarını sıvamak, işe girişmeye hazırlanmak. § Se retrousser: Çemrenmek; eteğini, paçasını kaldırmak (Se retrousser pour traverser un ruisseau). retroussis er. 1. (Giysilerde) Kalkık kıvrım (Uniforme Bleu à retroussis jaune). 2. (Çizmede) Devrik (Des bottines à retroussis jaunes). 3. Kalkıklık, kıvrıklık (Ses cheveux formaient un retroussis plumeux sur sa nuque). retrouvable s. Bulunabilir (Classeur où les dossiers sont aisément retrouvables). retrouvaille diş. 1. (Yitirilen bir şeyi) Yeniden bulma. 2. ç. tkz. Yeniden birbirine kavuşma, yeniden buluşma (J'assistai à leurs retrouvailles). retrouver gçl. 1. (Yitiği) Bulmak (L'enfant était heureux de retrouver son chat). 2. Ele geçirmek, yakalamak (Les gendarmes ont retrouvé les malfaiteurs qui s'étaient évadés de la prison). 3. Yeniden bulmak (Retrouver son chemin. Retrouver du travail). 4. -e yeniden kavuşmak

réunir (Retrouver sa famille que l'on avait quittée. Retrouver la maison de son enfance). § Se retrouver: 1. Buluşmak, görüşmek (Un club où l'on se retrouve entre genc du même monde). 2. Yolunu yitirmişken bulmak. 3. Kendini bulmak (Se retrouver seul. Se retrouver sur le trottoir). 4. Bulunmak, raslanmak, görülmek (La même expression se retrouve dans plusieurs langues). 5. İşin çinden çıkmak (Il n'arrive pas à se retrouver dans ses calculs). 6. Kendini bulmak, kendine gelmek, eski durumuna gelmek (Ce n'est pas facile de se retrouver au bout de quatre ans). § S'y retrouver: tkz. Giderlerini çabucak çıkarıp kâra geçmek; kazanmak, kâr etmek, yine de kârlı olmak (Le patron a fait des frais, mais il s'y retrouve). rétroversion diş. hek. Ters dönme (Rétroversion de l'utérus). rétroviseur er. Dikiz aynası, rets [rc] er. 1. Kuş ağı; bahk ağı. 2. mec. Tuzak. § Prendre qn dans des rets: -i tuzağa düşürmek. Tendre des rets à qn: -e tuzak kurmak, réunification diş. Yeniden birleştirme; yeniden birleşme (Réunification d'un pays). réunifier gçl. Yeniden birleştirmek (Réunifier un pays divisé en deux). réunion diş. 1. Birleştirme, birleşme (Réunion d'une chose à une autre. La réunion des différentes pièces d'un mécanisme). 2. Toplama, bir araya getirme (Réunion défaits, de documents, d'objets du même genre). 3. Toplaşma, toplanma (La réunion des hommes en groupes sociaux). 4. Topluluk (Une réunion de savants, d'étudiants, de médecins). 5. Toplantı (Organiser une réunion. Réunion politique, syndicale, électorale). réunir gçl. 1. Birleştirmek (Réunir les deux bouts d'un cordage, réunir les lèvres d'une plaie). 2. Toplamak; bir araya getirmek (Réunir des arguments pour constituer un dossier. Réunir des amis chez soi). 3. Kendinde taşımak, sahip olmak (Une fille réunissant toutes les distinctions de la noblesse, de la richesse et de la beauté). 4. (Eski) Barıştırmak, uzlaştırmak (Nos ennemis communs devraient nous réunir). 5. Réunir qch à qch: a) Bir şeyi -ile birleştirmek, birşeyi -e bağlamak (Le cou réunit la tête au tronc), b) Bir şeyi -e katmak, bağlamak (Réunir une province à un Etat). § Se réunir: 1. Toplanmak, buluşmak, bir araya gelmek (Ils ont l'habitude de se réunir au café). 2. Kavuşmak, birleşmek (Plusieurs avenues se réunissent en ce rond-point). 3. Toplantı yapmak, toplanmak (L'assemblée commence à se réunir). 4. Se réunir à qch: -e katılmak; -ile birleşmek. 5.

réussi

1233

Se réunir contre: -e karşı birleşmek (Se réunir contre l'ennemi). 6. Se réunir en qch: '-halinde birleşmek (Se réunir en une fédération, en une association). réussi,e s. 1. Başarılı, başarılmış, iyi yapılmış (Un repas réussi, une robe réussie, une photographie réussie). 2. Parlak, eşsiz, çok güzel geçen (Une réception réussie, une soirée réussie). réussir gsz. 1. Başarı göstermek, başarılı olmak (Les hommes entreprenants réussissent mieux que les autres). 2. Parlamak, sivrilmek (Un jeune écrivain qui commence à réussir. On doit réussir, parce que la réussite prouve les vertus morales et l'intelligence). 3. tyi bir sonuç vermek, başarılı olmak (Son entreprise n'a pas réussi). 4. (Ürün, bitki için) İyi yetişmek, iyi verim vermek, bol vermek (La vigne ne réussit pas dans cette région). 5. Réussir à qn: -e iyi gelmek (L'air de la mer lui réussit). 6. Réussir à qch: -de başarı göstermek (Il a réussi à son examen). 7. Réussir à f. qch: -meyi başarmak (Il n'a pas réussi à me convaincre). 8. gçl. -i başarmak; -de başarılı olmak, başarı göstermek (Réussir un travail, un plat, une entreprise, une affaire). réussitediş. 1. Başarı (Une réussite bien méritée. Sa réussite était bien son oeuvre). 2. Başarma, başarılma (Réussite d'une affaire, d'une entreprise). 3. İskambil falı (Faire une réussite: İskambil falı açmak). revacciner gçl. Yeniden aşılamak, revaloir gçl. 1. Revaloir qch à qn: 1. Birine -in benzerini yapmak, aynını yapmak ; birine karşı -in altında kalmamak (Vous m'avez rendu service, je vous revaudrai cela). 2. Birine -i ödetmek, yanına bırakmamak (lia voulu m'attirer des ennuis, je le lui revaudrai). revalorisation diş. 1. Değerin» yükseltme, değer yükseltimi (Revalorisation de la monnaie, d'un produit). 2. Artırma, yükseltme (Revalorisation des salaires). revaloriser gçl. 1. Değerini yükseltmek (Revaloriser une monnaie). 2. Artırmak, yükseltmek (Revaloirser les salaires, les indemnités de la Sécurité sociale). 3. Yeniden değerlendirmek (Revaloriser une doctrine). revancharde s. ve ad. Öçcü; "intikamcı (Un pays revanchard). revanche diş. 1. Öc; öc alma (Une revanche éclatante). 2. İkinci karşılaşma, rövanş maçı (Nous sommes à égalité: vous avez perdu la première manche, mais vous avez gagné la revanche). § A charge de revanche: Karşılıklı olmak üzere, aynını yapmak koşuluyla (Je veux

réveiller

bien vous prêter de l'argent aujourd'hui, mais à charge de revanche). En revanche: Buna karşılık (Lamoissonaétémédiocre, enrevanche, larécolte des fruits a été excellente). Prendre sa revanche: Öcünü almak. revancher(se) gsz. 1. Öc almak. 2. Se revancher de: -den öcünü almak (Je me revancherai de lui). revanchisme er. Öçcülük, intikamcılık. revascularisation diş. hek. Yeniden damarlanma; yeniden damarlandirma. rêvasser gsz. 1. Olmayacak düşler kurmak (Il aime à rêvasser). 2. Rêvasser à: -i düşleyip durmak, hep... üzerine düşler kurmak (Rêvasser aux climats lointains). rêvasserie diş. tkz. 1. Olmayacak düşler kurma; düşlere dalıp gitme. 2. Olmayacak düş, "ham hayal (Des rêvasseries sans queue ni tête). rêvasseur,euse s. ve ad. Olmayacak düşler kurup duran, düşçü, ham hayalci, rêve er. 1. Düş, "rüya (Rêve agréable, rêve anxieux, mauvais rêve). 2. Düş, hayal, olmayacak şey (Ce projet n'est qu'un rêve. Confondre le rêve et la réalité. Réaliser son rêve). 3. Kuruntu (C'est un rêve). 4. tkz. Çok güzel şey, hayran kalınacak şey (Un chapeau d'un goût, un rêve!). § De rêve: Düşsel; hep düşte kalan, gerçekleşemeyen (Des formes de rêve. Une voiture de rêve), -de ses rêves: Düşleyip durduğu, düşlerindeki, "hayalindeki, kurup durduğu... (La femme de ses rêves. Il a trouvé la maison de ses rêves). En rêve: Düşte, düşünde (Voir, entendre en rêve). Faire un rêve: Düş görmek. Faire un rêve de: -i düşünde görmek. Voir qn, qch en rêve, dans son rêve: -i düşte görmek, düşünde görmek, revêche s. 1. Sert (Caractère, humeur revêche). 2. Hırçın, huysuz (Une femme revêche). 3. (Eski) Kekre (Du vin revêche). réveil er. 1. Uyanma, uyanış (Sauter du lit dès son réveil). 2. Kalk borusu (Battre, sonner le réveil: Kalk borusu çalmak). 3. mec. Uyanma, uyanış, gözünü açma (Le réveil d'un peuple). 4. Çalar saat (La sonnerie d'un réveil. Mettre le réveil à sept heures). réveille-matin er. 1. Çalar saat. 2. bitb. Birsütleğen türü. réveiller gçl. 1. Uyandırmak (Ilalesommeilléger, le moindre bruit le réveille). 2. Ayıltmak (Réveiller une personne évanouie). 3. mec. Yeniden uyandırmak, canlandırmak, depreştirmek (Réveiller une douleur, des souvenirs pénibles). 4. mec. Uyandırmak (Réveiller l'appétit, la curiosité). 5. Réveiller qn de qch: Birini -den uyandırmak; birini -den çekip kurtarmak

réveilleur (Réveiller quelqu'un d'une léthargie, d'un assoupissement). § Réveiller le chat qui dort: Uyuyan yılanın kuyruğuna basmak, çirkefi üstüne sıçratmak. § Se réveiller: 1. Uyanmak (Se réveiller frais et dispos). 2. mec. Dirilmek, depreşmek, canlanmak, uyanmak (Ses douleurs se sont réveillées). 3. Se réveiller de qch: -den ayılmak, kurtulmak, kendiniçekip kurtarmak (5e réveiller de sa torpeur, de sa léthargie). réveilleur,euse ad. 1. (Otellerde) Uyandırma görevlisi. 2. mec. Uyandırıcı, uyuşukluktan kurtarıcı. réveillon er. Noel yada yılbaşı günü yenen geceyarısı yemeği. réveillonnerez. (Noel yadayılbaşı günü)Geceyarısı yemeği yemek (Réveillonner après la messe de minuit). révélateur, trice s. 1. Bildirici, belirtici, açığa vuran, açınlayan, haber verici (Un bruit révélateur du mauvais fonctionnment d'un moteur). 2. ad. Doğaüstü bir yolla gizli bir gerçeği açıklayan kişi, Tanrı elçisi, yalvaç (Mahomet, le dernier des révélateurs). 3. er. (Fotoğrafçılıkta) 'Yıkamaç; duyarkat üzerinde meydana gelen gizli görüntünün ortaya çıkmasını sağlayan kimyasal madde. 4. er. (Bir durum yada niteliği) Açıklayıcı şey, belirti (Le premier pas qu'on fait est un révélateur inexorable). révélation^. 1. * Açınlama, açığa vurma, "ifşa (La révélation d'un complot, d'un secret). 2. Tanrı esini, "vahiy, "ilhamı rabbani (La foi et la révélation; la révélation divine). 3. Beklenmedik ve önemli bir açıklama, önemli ipucu (La déposition de ce témoin a été une révélation pour beaucoup de jurés). révéler gçl. 1. *Açınlamak, açığa vurmak, "ifşa etmek (Révéler un secret, un complot, un crime). 2. Açıklamak (// n'a pas voulu révéler ses projets). 3. Ortaya koymak, göstermek (Cet ouvrage révèle chez son auteur un grand talent). 4. Tanrısal bir esinle iletmek, açınlamak (Les sciences occultes prétendent révéler des mystères). S. (Fotoğrafçılıkta camdaki gizli bir resmi) Açınlamak, görünür kılmak. 6. Révéler qch à qn: Bir şeyi -e açıklamak, 'açınlamak, bildirmek, "ifşa etmek (Je lui ai révélé mon secret, mes projets). § Se révéler: 1. Kendini göstermek, belirmek (Dieu ne se révèle pas par le miracle, il se révèle par le coeur). 2. Se révéler...: -olduğu ortaya çıkmak, sonunda -diği görülmek (Ce travail s'est révélé plus facile qu'on ne pensait). revenante i. 1. Hoşa giden, hoş, sevimli (Une physionomie revenante). 2. er. Hortlak (Des

1234

revenir

contes de revenant). 3. tkz. Uzun süre görünmeyip de birden bire çıkıp gelen kimse, hortlak (Tiens, voilà un revenant). revenant-bon er. 1. Umulmadık kazanç, beklenmedik kâr (C'est le revenant-bon du métier). 2. Kasa fazlası. 3. Gider artığı, giderden kalan para. revendeur,euse ad. Ondan alıp ona satan kimse; eskici. § Revendeuse à la toilette: Süs eşyası satan bohçacı kadın, revendicateur,trice s. ve ad. Dilekte bulunan, istekte bulunan, revendicatif, ives. Dilek ve istekler kapsayan, dilek ve isteklere değgin (Programme, mouvement revendicatif). revendication diş. 1. huk. Hak dâvası, bir şey üzerinde hak ileri sürme. 2. İstek, dilek (Les ouvriers ont exposé leurs revendications au ministre). revendiquer gçl. 1. huk. -i hak olarak istemek, ileri sürmek (Revendiquer sa part d'héritage. Revendiquer un bien, son dû). 2. İstemek, dilemek (Les ouvriers revendiquent une augmentation de leurs salaires). 3. Üstlenmek, üstüne almak (Revendiquer une responsabilité). revendre gçl. 1. (Aldığı şeyi) Satmak, başkasına satmak (Revendre sa voiture d'occasion). 2. Bir daha satmak (Des Picasso? lien a vendu un mais il n'en a pas revendu depuis). § Avoir qch à revendre: Bol bol -si olmak, sadaka verecek kadar -si olmak (Il a de l'esprit à revendre). revenez-y er. 1. Geçmişe dönüş, geçmişteki hoş bir şey yada duygunun yeniden canlanıp belirmesi. 2. tkz. Yeme de yanında yat, yedikçe yenmek istenilen şey (Ce fromage a un goût de revenez-y). revenir gsz. 1. Dönüp gelmek, dönmek (Les hirondelles reviennent au printemps). 2. Bir daha gelmek (Le docteur promit de revenir le lendemain). 3. Yeniden görünmek, yeniden ortaya çıkmak (Le soleil revient à l'horizon). 4. Görünmek, geçmek, yinelenmek (Ce mot revient souvent dans la conversation). 5. (Çıktığı, atıldığı, gönderildiği yere) Geri gelmek (Comme l'adresse était fausse, la lettre est revenue. Le boomerang revient à proximité de celui qui l'a lancé). 6. Revenir f.qch: Dönüp -mek, gelip bir daha -mek (Il n'est pas revenu nous voir depuis ce jour). 7. Revenir à: a) Yeniden -e dönmek (Son mari lui est revenu), b) Yeniden -e başlamak, dönmek (Revenir à une vieille habitude, à un ancien projet, à ses études), c) -in kulağına gelmek (Certains propos qu'on avait tenus sur sa conduite lui étaient revenus. Il m'est revenu que vous vous plaignez de

revente moi), d) -in hatırına gelmek (Son nom ne me revient pas), e) Hak olarak düşünmek, gelmek, "intikal etmek (La couronne lui revient. Il a touché la part qui lui revenait de l'héritage de ses parents). f.) -e ait olmak (Cet honneur vous revient), g) -e uymak, uygun düşmek (Cette tapisserie revient bien à ce meuble), h) -e mal olmak, gelmek (Le diner m'est revenu à quinze francs par personne). 8. Revenir de: a) -den ayılmak (Revenir d'un évanouissement, d'une syncope), b)-den kendine gelmek, kurtulmak (Revenir d'un étonnement, d'une surprise), e) -den caymak, vazgeçmek, -i bırakmak (Revenir d'une erreur, d'une illusion, d'une idée fausse), d) -den dönmek, geri gelmek (Revenir de l'école, d'un voyage), e) -den kurtulmak, iyileşmek, sağalmak, paçayı sıyırmak (Revenir d'une maladie). 9. Revenir sur: a) -den caymak, vazgeçmek (Revenir sur sa parole, sur une promesse), b) -i yeniden ele almak, yeniden incelemek (Revenir sur une affaire, surunsujet). § Revenir au bercail: Baba ocağına, yuvaya dönmek. Revenir à soi: Kendine gelmek, ayılmak. Revenir bredouille: Eli boş dönmek, umduğunu elde edemeden dönmek. Revenir de loin: 1. Kefeni yırtmak, ölümden dönmek. 2. Bir düşünce yada kanıdan uzun süre uzaklaştıktan sonra yine ona dönmek. Revenir l'oreille basse: Süklüm püklüm geri dönmek. Revenir à la charge: Diretmek, ayak diremek, ısrar etmek, Nuh deyip peygamber dememek. Revenir sur l'eau: Yemden ortaya çıkmak, yeniden geçerlilik kazanmak, yeniden söz konusu olmak. Revenir sur le compte de qn: Biri hakkındaki düşüncesini değiştirmek. Revenir sur ses pas: Hareket etmiş olduğu noktaya dönmek. Revenir sur sa décision, sur son jugement: Kararından dönmek, tornistan etmek. Revenir sur terre: Ayaklan suya ermek, ayağı yere basmak. Revenons à nos moutons: Asıl konumuza dönelim, sadede gelelim, revente diş. 1. İkinci satış. 2. (Aldığını) Satma, revenu er. 1. Gelir (Revenu national. Impôt sur le revenu net). 2. Kazanç (Revenu brut, revenu net). 3. Çeliğe su verdikten sonra onu yavaş yavaş yeniden ısıtma, rêver gsz. 1. Düş görmek (J'ai rêvé toute la nuit). 2. Düşler kurmak, düşlere dalıp gitmek (Au lieu d'écouter en classe, cet élève ne fait que rêver). 3. Sayıklamak (limesemble que vous rêvez quand vous parlez de la paix). 4. gçl. -i düşleyip durmak, -in düşünü kurmak (Rêver le pouvoir, la richesse, la gloire). S. gçl. -i kafasından uydurmak (Je n'ai jamais dit cela, c'est vous quil'avez rêvé). 6. Rêver à qch: -i uzun uzun düşünmek (Rêver à un projet, à

1235

revernir

une affaire). 7. Rêver de: a)~i düşte görmek (J'ai rêvé de toi cette nuit), b) -i düşleyip durmak, istemek (Tout le monde rêve d'un sort meilleur). 8. Rêver def.qch: -meyi düşleyip durmak, kafasında hep -mek olmak, usudüşü -mekte olmak (Il a toujours rêvé de faire de grands voyages). § Ne rêver que plaies et bosses: İşi gücü hır gür çıkarmak olmak, réverbération diş. 1. (Işık yada ısı için) Yansıma (La réverbération du soleil sur les roches nues). 2. (Ses için) Yankılanma, réverbère er. 1. Sokak lambası, sokak feneri (Réverbère à gaz, réverbère électrique). 2. Lamba aynası, yansıtıcı, réverbérer gçl. Yansıtmak (Les murs réverbèrent la chaleur du soleil). § Se réverbérer: Yansımak, reverdir gçl. 1. Yeşertmek (Le soleil reverdit les branches), l.gçl. Yeniden suya basmak (Reverdir les peaux). 3 .gsz. Yeşermek (Plante qui reverdit). 4. gsz. mec. Dirilmek, canlanmak (Mon amitié reverdit lussitôt pour lui. Un sentiment qui reverdit). reverdissage er. Suya basma, suya bastırma (Reverdissage des peaux). reverdissement er. Yeşerme; yeşertme, révérence diş. 1. Saygı, derin saygı (Traiter les choses saintes avec révérence). 2. Saygı için bel bükme yada diz kırma, saygı ile eğilme, "reverans (Faire une révérence). § Révérence parler: Sözüm meclisten dışan, hâşa huzurunuzdan. Avoir de la révérence pour qn: -e derin saygısı olmak. Tirer sa révérence à qn: -i bırakıp gitmek, -e eyvallah deyip gitmek. révérenciel,le s. Saygıya dayanan, saygıdan gelen ( Crainte révérencielle). révérencieusement bel. Büyük bir saygıyla (Il lui parlait révérencieusement). révérencieux,euse s. 1. Saygılı (Une jeune fille assez peu révérencieuse envers ses parents). 2. Saygı dolu, saygılı (Paroles, manières révérencieuses). révérend,es. vead. Saygıdeğer, révérendissime s. Pek saygıdeğer, pek "muhterem, révérer gçl. -e büyük bir saygı duymak; -i saymak, saygıdeğer bulmak (Révérer Dieu, les saints. Révérer un maître). rêverie diş. 1. Düşler kurma, düşe dalma; düş, kuruntu, "hülya (Se laisser aller à la rêverie). 2. mec. tkz. Olmayacak dua, boş düşünce (Abandonnez ces rêveries qui ne mènent à rien). 3. (Eski) Sayıklama. 4. (Eski) Düşünce; derin derin düşünme (Un seul mot était pour lui l'occasion d'une longue rêverie). revernir gçl. Yeniden cilalamak; yeni bir kat cila

revers

1236

sürmek. revers er. 1. Ters ; ters yüz, arka yüz (Le revers d'une tapisserie, de la main). 2. Devrik (Les revers d'un veston. Col à revers, bottes à revers). 3. mec. Terslik, aksilik; acı, sıkıntı (Essuyer de cruels revers). 4. Başarısızlık, yenilgi (Un revers militaire). § Le revers de la médaille: mec. Madalyonun ters yüzü. D'un revers de main: Elinin tersiyle, reversement er. Aktarma, geçirme (Reversement d'un excédent sur un compte). reverser gçl. 1. Bir daha dökmek. 2. Yeniden -e dökmek, doldurmak (Reverser de l'huile dans le bidon). 3. Reverser qch sur: a) Bir şeyi -e aktarmak, geçirmek (Reverser un excédent sur un compte), b) Bir şeyi -in üzerine atmak, yüklemek, yıkmak (On cherchait à reverser le crime sur lui). reversi, reversis er. En az kâğıt kaldıranın kazanmış sayıldığı bir iskambil oyunu, réversibilité diş. 1. Tersine çevrilebilme, geri çevirilebilirlik (La réversibilité d'un mouvement, de la durée). 2. fiz. Ters yönelme, tersinirlik. 3. huk. Bir malın ilk iyesine dönebilmesi, •dönüşlülük. 4. huk. Bir gelirin, biri ölünce başkasına geçebilmesi, •geçişlilik, réversible s. 1. Ters yüz edilebilir (Etoffe, manteau réversible). 2. fiz. Ters yönelir, tersinir (Réaction réversible). 3. Geri döndürülebilir, tersine çevrilebilir (Un mouvement réversible. L'histoire n'est pas réversible). 4. huk. İlk iyesine dönebilir, ilk iyesine dönmesi gereken, 'dönüşlü, "rücu edebilir (Biens réversibles). 5. huk. Biri ölünce öbürüne geçen, 'geçişli (Pension, revenu réversible). réversion diş. huk. Bir mahn ilk iyesine dönmesi, •mal dönüşü, °mal rücuu. revêtement er. 1. Sıva; kaplama (Revêtement extérieur, intérieur). 2. Sıva maddesi, kaplama maddesi (Garnir les tuyaux d'un revêtement qui empêche la déperdition de la chaleur). 3. (Toprak için) Dayanma duvarı, revêtir gçl. 1. Giymek (Revêtir ses habits du dimanche). 2. Sıvamak; kaplamak; üstüne koruyucu bir madde geçirmek (Revêtir un ehemin, un mur). 3. Vücudunu örtmek, üstünde olmak (L'uniforme qui le revêt). 4. mec. Almak (La lutte revêt un caractère dangereux). 5. Revêtir qch de qch: a) Bir şeyi -ile sıvamak, kaplamak (Revêtir un mur de boiseries, de carreaux de faïence. Revêtir un chemin d'asphalte), b) Bir şeyi -ile gizlemek, örtmek; bir şeye... görünümü vermek (Il revêtait ses idées de mille nuances fines. Revêtir le mensonge des apparences de la vérité). c)

révisionniste Bir şeye ...atmak, koymak, vurmak (Revêtir un passeport d'un visa. Revêtir un dossier des signatures prévues par la loi). 6. Revêtir qn de qch: a) Birine ...giydirmek (Revêtir un prêtre des ornements sacerdotaux. Revêtir un jeune homme d'un uniforme), b) Birine ...vermek; birini -ile donatmak (Revêtir quelqu'un d'une autorité, d'une dignité). § Etre revêtu de qch, se revêtir de qch: -i giymek, giyinmiş olmak (Le président du tribunal était revêtu de sa robe de magistrat. Se revêtir d'un uniforme). rêveur,euse s. ve ad. 1. Düşçül, "hayalperest (Un esprit rêveur, un caractère rêveur. Ce n'est qu'un rêveur, ses idées sont irréalisables). 2. Düş gören (Le rêveur est unamnésiquepartiel). 3. Düşünceli; dalgın (Il a des yeux rêveurs) A. Şaşkın, hayretler içinde kalmış (Cela me laisse rêveur). rêveusement bel. 1. Düşünceli, dalgın dalgın (Marcher, regarder rêveusement). 2. Şaşkınlık içinde, hayretle (Considérer rêveusement une feuille de déclaration d'impôt). revient er. (Şu deyimde geçer) Prix de revient: Maloluş fiyatı, "maliyet fiyatı, revigoration diş. Yeniden dinçleştirme; dinçleşme, yeniden canlanma, revigorer gçl. Yeniden dinçleştirmek, yine canlandırmak, dirilik vermek (Un petit vent frais qui revigore les gens). revirement er. 1. (Gemi) Ters yöne dümen kırma, alabanda etme (Revirement d'un vaisseau). 2. mec. Yön değiştirme, inanç ve kanı değiştirme, yüzseksen derecelik dönüş yapma (Les revirements d'un homme politique). 3. Alacağını çevirerek borcunu ödeme, révisable s. Yeniden gözden geçirilebilir, yeniden ele alınıp düzeltilebilir, réviser gçl. 1. Gözden geçirip düzeltmek, değiştirmek (Réviser la Constitution). 2. Bir daha gözden geçirmek (Réviser un programme, un sujet). 3. İyice bir elden geçirmek (Réviser un moteur, une machine, une voiture). réviseur er. Gözden geçirici, denetleyici (Réviseur de traductions). révision diş. 1. Gözden geçirip düzeltme, değiştirme (Révision d'un contrat, d'un traité, d'une Constitution). 2. Gözden geçirme ; bir daha bakıp inceleme (La révision d'une liste électorale. Faire une révision en géographie, en chimie). 3. İyice bir elden geçirme; bakım (Révision d'un moteur, d'une machine). 4. Saptırım. révisionnel,le s. Gözden geçirmeyle ilgili, révisionnisme er. •Saptırımcılık, "revizyonculuk, révisionnistes, vead. *Saptırımcı, "revizyoncu.

revitalisation

1237

revitalisation diş. Yeniden canlandırma, canlanma ; yeniden diriltme, dirilme, revitaliser gçl. 1. Yeniden canlandırmak (Une lotion qui revitalise les cheveux). 2. Diriltmek, canlandırmak (Revitaliser un pacte). revivification diş. 1. Yeniden canlandırma, diriltme, uyandırma (Revivification d'un sentiment). 2. kim. Bir bileşimdeki madeni ayırma. revivifier gçl. Yeniden canlandırmak, diriltmek, uyandırmak (Revivifier les sentiments d'enfance). reviviscence, reviviscence diş. 1. Yeniden canlanma, dirilme (La reviviscenced'unsouvenir, d'une émotion). 2. (Kimi hayvan ve bitkiler için) Kuruduktan sonra nemli ortamda yeniden canlanma, dirilme (Reviviscence des spores). reviviscence s. Yeniden dirilen, canlanan, revivre gsz. 1. Dirilmek, yeniden yaşamak (JésusChrist fit revivre Lazare). 2. mec. Canlanmak (Je commence à revivre depuis que j'ai reçu de ses nouvelles). 3. Revivre dans qn: -de yaşamaya devam etmek, kendini sürdürmek; -de sürüp gitmek (Les parents revivent dans leurs enfants). 4. gçl. -i yeniden yaşamak (Revivre une période historique). § Faire revivre qch: 1. -i yeniden geçerli kılmak, canlandırmak, diriltmek (Faire revivre une mode, un usage, une institution). 2. (Resimler için) Yıkamak, temizlemek, eski tazeliğini vermek, vernik sürmek (Faire revivre un tableau). révocabilité diş. 1. Dönülebilirlik, cayılabilirlik (Révocabilité d'un contrat). 2. Görevden alınabilirlik, "azledilebilirlik (Révocabilité d'un fonctionnaire). révocable 5. 1. Dönülebilir, cayılabilir (Contrat (révocable). 2. Görevden alınabilir, atılabilir, işten çıkarılabilir, azledilebilir (Fonctionnaire révocable). révocation diş. 1. Görevden çıkarma, işten atma, "azil (Révocation d'un fonctionnaire). 2. Yürürlükten kaldırma, geçersizleştirme, "iptal (Révocation d'un testament. Révocation de l'Edit de Nantes). révocatoire s. Görevden almayı sağlayan, azledici; yürürlükten kaldırıcı, iptal edici (Disposition révocatoire). § Action révocatoire: huk. İptal dâvası. revoici,revoilà ilg. tkz. İşte yine, işte bir daha (Tiens, revoilà le chien qui hurle. Me revoici, c'est encore moi). revoir gçl. 1. Bir daha görmek (Je ne l'ai jamais revu). 2. (Yer için) -e dönmek (Il n'a pas revu son pays natal depuis de nombreuses années). 3. Gidip

révolutionnairement

bir daha görmek, seyretmek (Revoir un film, une pièce de théâtre). 4. Bir daha gözden geçirmek (Revoir un texte, un programme). S. Gözünde canlandırmak (Je le revois encore descendre de l'estrade, les bras chargés de livres). 6.-ile bir daha görüşmek (Cela me fera plaisir de vous revoir). § Au revoir: Allahaısmarladık, hoşçakal, haydi eyvallah, kal sağlıcakla, yine görüşürüz, revoler gsz. 1. Yeniden uçmak, bir daha uçmak (Ce pilote n'a pas revolé depuis son accident). 2. Çabucak dönmek, uçarcasına koşarak dönmek. 3. gçl. -i bir daha çalmak, aşırmak. révoltant,es. Kızdıran, tepe attıran, çileden çıkaran (Une injustice révoltante). révolte diş. 1. Ayaklanma, "isyan (Révolte armée, sanglante. Une révolte de paysans, de soldats. Apaiser, calmer, étouffer, réprimer une révolte). 2. Başkaldırı, başkaldırma (Le professeur s'aperçut qu'un vent de révolte soufflait sur la classe). § Exciter, pousser à la révolte: Ayaklanmaya itmek, "isyana teşvik etmek, révoltée s. vead. Başkaldıran, ayaklanan, "isyancı (L'hommerévolté. Ce poète est un révolté, nonpas un révolutionnaire). révolter gçl. 1. Ayaklandırmak, başkaldırtmak (Révolter un peuple). 2. mec. Tepesini attırtmak, çileden çıkarmak, kızdırmak, canına tak dedirtmek (Une telle injustice me révolte). § Se révolter: 1. Ayaklanmak, başkaldırmak. 2. Se révolter contre: -e karşı ayaklanmak, başkaldırmak, isyan etmek (Se révolter contre un souverain, contre l'autorité des parents). révolue s. (Zaman için) Tam, dolmuş, bitmiş (ila quarante ans révolus. Après une année révolue). révolution diş. 1. Devrim, "ihtilal (Ecrire l'histoire des révolutions d'un pays). 2. Köklü değişiklik, devrim (Une révolution dans les idées, dans les mœurs, dans les arts). 3. mec. tkz. Kaynaşma (Tout le quartier est en révolution). 4. (Büyük harfle) 1789 Fransız devrimi. S. gökb. Dolanma, dönme, dönüş (La révolution de la Terre autour du Soleil). 6. (Mimarlıkta) Merdiven deviri, merdiven devrimi, merdiven eğrisi, révolutionnaire i. ve ad. 1. Devrimci, ihtilalci (Avoir des opinions révolutionnaires. Un révolutionnaire ardent). 2. Devrimden doğmuş, devrimden kaynaklanan (Un gouvernement révolutionnaire: Devrim hükümeti. Un tribunal révolutionnaire: Devrim mahkemesi). 3. Devrime değgin, devrimle ilgili, 'devrimsel (Une période révolutionnaire). révolutionnairement bel. Devrim yoluyla, ihtilâl yaparak.

révolution narisation révolutionnarisation diş. Devrimcileştirme, ihtilâlcileştirme (Révolutionnarisation de la presse en Chine). révolutionnarisme er. Devrimcilik, ihtilâlcilik, révolutionnariste s. vead. Devrimci; ihtilâlci, révolutionner gçl. 1. Kökünden değiştirmek, altüst etmek, -de devrim yapmak (La macfrme à vapewr a révolutionné l'industrie). 2. tkz. Allak bullak etmek ( Cette mauvaise nouvelle l'a révolutionné). revolver \RevolvEn]er. Tabanca,altıpatlar. § Tirer un coup de revolver sur qn: -e tabancayla ateş etmek. revolvériser gçl. tkz. -i tabancayla vurmak, révoquer gçl. 1. Görevden almak, işten atmak, "azletmek (Révoquer un fonctionnaire, un préfet, un magistrat). 2. Yürürlükten kaldırmak, geçersiz kılmak, "iptal etmek (Révoquer un contrat, un testament, une donation). revoter gçl. 1. -i yeniden oylamaya koymak, -e yeniden oy vermek. 2. gsz. Yeniden oy vermek (Les électeurs devront revoter). revouloir gçl. Yine istemek; daha da istemek (J'en reveux). revue diş. 1. Gözden geçirme (Faire la revue de ses documents). 2. ask. Denetleme, teftiş (Revue d'armement, revue de casernement). 3. ask. Geçit töreni (La revue du 14-Juillet). 4. Dergi (Revue hebdomadaire, mensuelle). 5. (Sahnede) Revü (La revue des Folies-Bergère). § Etre de la revue: tkz. Düş kırıklığına uğramak (Il croyait obtenir cette place, mais il est de la revue). Passer qch en revue: 1. -i gözden geçirmek (Il passa tout le mécanisme en revue). 2. -i denetlemek, "teftiş etmek (Le général a passé le régiment en revue). revuiste er. Revü yazarı. révulsé,e s. Kararmış, bulanmış, dönmüş; allak bullak olmuş (Il avait les yeux révulsés). révulsif, ive s. ve er. hek. Kan çekici (Les ventouses sont des révulsifs). révulsion diş. hek. Kan çekme tedavisi, rez-de-chaussée er. Yer katı, "zemin kat (Habiter au rez-de-chaussée). rhabdomancie —» rabdomancie. rhabillage, rhabiilement er. 1. Onarma, onarım ( Rhabillage d'unemontre, d'une arme détériorée). 2. Yeniden giyinme (Déshabillage et rhabillage des mannequins). rhabiller gçl. 1. Yeniden giydirmek (Rhabiller une poupée). 2. Onarmak, düzeltmek (Rhabiller une montre, une pendule, une arme). 3. Çeki düzen vermek, yeni bir biçim ve görünüm vermek (Rhabiller une vieille idée). rhamnacées diş. ç. bitb. 1. Cehrigiller. 2.

1238

rhumatologiste

Hünnapgiller. rhapsode —» rapsode, rhapsodie -» rapsodie. rhénan, e s. Rhin kıyılarına değgin; Rhin ülkesine değgin (Nuits rhénanes. Peintres rhénans.) rhénium er. kim. Renium. rhéostat er. fiz. Reosta. rhéteur er. 1. (Eskiden) Söz sanatı öğretmeni, *sözbilimci. 2. Tumturakçı hatip; parlak sözler etmesini seven kimse, rhétoricien, ne ad. 1. *Sözbilimci, söz sanatçısı. 2. (Klasik liselerde) Sözbilim sınıfı öğrencisi, rhéthorique diş. 1. Sözbilim, "ilmi belagat; sözün üstün değere erişme yollarını gösteren yada söz sanatlarını inceleyen bilgi dalı. 2. Uzanlatım bilimi, "ilmi beyan; güzel yapıtlarda düşüncelerin, duyguların, imgelerin doğuş ve değerlerini, bunlann anlatımında tutulacak yolları konu edinen bir yazın bölümü. 3. Uzsözlülük, "belâgat; konuyu bütün yönleriyle kavrayarak hiçbir yanlış ve eksik anlayışa yer bırakmayan, hiçbir yorum gerektirmeyen, yapmacıktan uzak ve düzgün anlatma sanatı. 4. Güzel söyleme özentisi, parlak laflar etme özentisi. rhinite diş. hek. Burun ingini; burun yangısı, rhinocéros [üinaseROs] er. hayb. Gergedan, rhinocérotidés er. ç. hayb. Gergedangiller, rhinologie diş. hek. Burun hastalıkları (Spécialiste de rhinologie). rhinolophe er. hayb. Nalburunluyarasa. rhinolophidés er. ç. hayb. Nalburunluyarasagiller. rhizobiunı er. biy. Rizobiyum. rhizoîdes er. ç. bitb. Köksüler. rhizome er. bitb. Köksap. rhizophages. Kökle beslenen, *kökçül. rhizopodes er. ç. hayb. Kökayaklılar. rhodophycées diş. ç. bitb. Kızılsuyosunları. rhonıbe er. Eşkenar dörtgen, rhotacisme er. 1. hek. Konuşurken R seslerini çıkaramama. 2. dilb. Z sesinin R sesine dönüşmesi, rhubarbe diş. bitb. Ravent, ışgın. rhum [jum] er.Rom (Prendre une gorgée de rhum). rhumatisant, e s. vead. Romatizmalı (Un vieillard rhumatisant). rhumatismal,e s. Romatizmaya değgin (Douleurs rhumatismales). rhumatisme er. hek. Romatizma, rhumatologie diş. hek. Romatizmabilim. rhumatologique s. hek. Romatizmabilimsel. rhumatologiste, rhumatologue ad. hek. Romatizmabilimci, romatizma uzmanı.

rhume rhume er. hek. İngin, nezle (Avoir, attraper un rhume). r humer gç/. Rom katmak (Rhumer une eau-de-vie). rhumerie diş. 1. Rom fabrikası. 2. Özellikle romlu içkiler veren kahve, rhynchonelle diş. hayb. Rinkonella. rhynchotes er. ç. hayb. Hortumluböcekler. riant, es. 1. Güleç (Visage, yeux riants). 2. Hoş, iç açıcı (Campagne riante). ribambelle diş. tkz. Uzun dizi, alay, sürü (Une ribambelle d'enfants). ribaud,e s. ve ad. Puşt; kahpe, orospu; ahlâksız, uygunsuz, ribaudequin er. (Eski) Top arabası, rlbote diş. hlk. (Eski) Âlem, çümbüş; yiyip içip eğlenme, âlem yapma (Faire ribote). ribouis [nibtvi] er. hlk. Pabuç, postal, ribouldingue diş. hlk. Âlem, cümbüş, yiyip içip eğlenme (Faire la ribouldingue: Alem yapmak, çümbüş yapmak). riboulant,e s. Şaşkınlıktan faltaşı gibi açılmış (Yeux riboulants). ribouler gsz. Gözlerini belertmek; gözleri faltaşı gibi açılmak. ricain,es. vead. hlk. Amerikalı, Amerikan, ricanement er. 1. Sırıtma (Cet homme est insupportable avec ses ricanements). 2. Bıyık altından gülme, alaylı gülüş, ricaner gsz. 1. Sıntmak (Unefemme qui ricane à tout propos). 2. Alayh gülmek, bıyık altından gülmek, ricaneur, euse s. ve ad. 1. Sırıtan, sıntkan (Un air ricaneur). 2. Bıyık altından gülen (Cesperpétuels ricaneurs sont insupportables). richard,e ad. tkz. Parababası, çok zengin, küpü dolu (Un gros richard). riche s. 1. Varsıl, zengin (Une famille riche). 2. Bitek, bol verimli, bereketli (Une contrée riche, un pays riche). 3. Riche en qch: -den yana zengin, -bakımından zengin (Un aliment riche en vitamines). 4.Riche de qch: -si bol; -bakımından zengin (Une activité riche de possibilités. Un râle riche de contradictions) 5. er.Zengin kişi, varsıl (Il fréquente les pauvres aussi bien que les riches). § Nouveau riche: Sonradan görme. Un riche parti: Evlenecek zengin kız. Unerichenature: Yakışıklı ve hoş adam. Rime riche: Zengin uyak, zengin kafiye. richement bel. 1. Zengince, zengin bir tarzda. 2. Adamakıllı, esash, pek çok (Elle était richement parée). richesse diş. 1. Varsıllık, zenginlik (Faire étalage de sa richesse. Vivre dans la richesse. Tomber de la richesse dans la pauvreté). 2. Bitektik, verimlilik,

1239

rider

bereket (La richesse du sol). 3. Bolluk (La richesse d'un minerai, d'un carburant). 4. Değerlilik (La richesse d'un bijou, d'une décoration). 5. Parlaklık, renklilik (La richesse de la palette d'un peintre). 6. ç. Mal mülk (Entasser des richesses). 7.ç. Değerli eşya, değerli şey (Ily a des richesses inestimables dans cette bibliothèque). 8. f. Zenginlik kaynağı, olanaklar (Les richesses de ce pays sont abondantes et variées). richissime s. tkz. Çok zengin, altın babası (Un financier richissime). ricin er. bitb. Keneotu. § Huile de ricin: Hintyağı. ricocher gsz. Sekmek, kayarak sekmek (Le projectile a ricoché sur le mur. Des cailloux qui ricochent sur l'eau). ricochet er. Sekme (La balle a fait un ricochet sur le mur). § Par ricochet: Dolayısiyle ; buna karşılık (Il a critiqué sévèrement ses collègues et, par ricochet, il s'est adressé des éloges). Dommage par ricochet: huk. Dolaylı zarar, ric-rac bel. tkz. Tam tamına, eksiksiz (Ilnousapayé ric-rac). rictus [«ı'fcfys] er. Sırıtma (Un rictus hideux, sarcastique). ride diş. 1. Kırışık, kırışıklık (Visage sillonné de rides. Il a des rides sous les yeux). 2. den. Germe ipi. 3. Hafif dalgalanma; ufak kırışıklık, dalgacık (Le vent forme des rides sur l'eau. Rides de sable). 4. Buruşukluk (Rides d'une pomme). ridé,e s. 1. Kırışık, kırış kırış (Visage ridé). 2. Buruşuk, buruş buruş (Fruit ridé). rideau er. 1. Perde (Rideau de tulle, de toile. Ecarter, fermer, tirer les rideaux). 2. (Tiyatroda) Perde (Lever, baisser le rideau). 3. mec. Perde, tabaka (Un rideau de nuages s'étendait à l'horizon). 4. ünl. tkz. Yeter! Kesin artık! § Rideau de fer: 1. Demir kepenk. 2. Demir perde (A u delà du rideau de fer). 3. (Tiyatroda) Demir perde; sahne ile seyircilerin bulunduğu salonu, bir yangın olduğunda, ayıran perde. Rideau de feu: (Tiyatroda) Yangın perdesi, yangına karşı sahne ağzındaki demir yada çelik perde. Un lever de rideau: (Tiyatroda) Asıl oyundan önce oynanan küçük oyun, *önoyun. Tirer le rideau sur qch: -i kapatmak, ört bas etmek, saklamak, gizlemek; -in üstüne sünger çekmek. ridelle diş. (Yük arabalarında) Korkuluk (Wagon à ridelles). rider gçl. 1. Kırıştırmak (La vieillesse viendra rider ton visage). 2. Azıcık kırıştırmak, hafifçe dalgalandırmak (Le vent ride la surface de l'eau). 3. Buruşturmak ( La chaleur ride les fruits ). 4. den. İple germek. § Se rider: 1. Kırışmak (Son front se

ridicule

1240

ride à la moindre contrariété). 2. Hafifçe kırışmak, hafifçe dalgalanmak (La surface du lac se ride). 3. Buruşmak (Un fruit qui se ride). ridicules. 1. Gülünç (Prétention, vanité ridicule) 2. Önemsiz, çok az, ufak (Il a donné au porteur un pourboire ridicule). 3. er. Gülünçlük, gülünç durum (Tomber dans le ridicule). § Tourner qn, qch en ridicule: -i gülünç duruma düşürmek, gülünçleştirmek, ridiculement bel. 1. Gülünç şekilde (Parler, marcher ridiculement). 2. Gülünç derecede (Un salaire ridiculement bas). ridiculiser gçl. Gülünçleştirmek, alay edip gülünç duruma düşürmek (Les chansonniers ont l'habitude de ridiculiser les hommes politiques). § Se ridiculiser: Gülünçleşmek, gülünç duruma düşmek. ridule diş. Ufak kırışıklık, hafif kırışıklık, rien adıl. 1. Bir şey (Rien de plus naturel que cela: Bundan doğal bir şey yok). 2. Hiçbir şey (II ne mange rien. Rien n'est inutile). 3. er. Hiçlik (Philosopher sur le rien de l'existence). 4. er. En ufak bir şey, bir hiç (Un rien le vexe). 5. er. ç. Boş şeyler (Il perd son temps à des riens). 6. bel. hlk. Çok,pek (Ilfaitrienfroid. Elles sont rien drôles). § Comme rien, commeun rien: Kolayca, rahatrahat (Il saute deux mètres comme un rien). Comme si de rien n'était: Hiçbir şey olmamış gibi. Cela (ça) ne fait rien: Zararı yok, önemi yok. Derlem 1. Bir şey değil. 2. Önemsiz (Un accident de rien). En rien: Hiçbir bakımdan. En moins de rien: Pek az zamanda, hemencecik. Pour rien: 1. Boşuna (Se déranger pour rien). 2. Pek ucuz, yok pahasına (J'ai acheté cette voiture pour rien). Rien que: Yalnız, sadece (Arrêtez-vous, rien que cinq minutes). Rien que ça: Daha ne, daha ne olsun (Vous avez deux mois de congé. Rien que ça, et vous vous plaignez) Il n'en est rien: Hiç de öyle değil. Compter qch pour rien: -i hiçe saymak, yok saymak (Il compte pour rien tous les services que je lui ai rendus). N'avoir rien de qch: -denecek yanı olmamak, -e benzer bir yanı bulunmamak (Il n'a rien deprofesseur). N'avoir rien contre qn: -e karşı bir kızgınlığı, kini bulunmamak. Ne dire rien à qn: -için bir şey ifade etmemek, bir önem taşımamak (Cette musique ne me dit rien). N'être rien: Hiçbir değeri olmamak, hiç olmak (Il n'est rien par rapport à son père). N'être rien à qn: -in hiçbir şeyi olmamak, -ile bir tanışıklığı yada akrabalığı olmamak (Il prétend me connaître, mais ilne m'est rien). Ne faire rien: Çalışmamak, hiçbir şey yapmamak. Ne faire rien à qn: -e hiçbir şey yapmamış olmak, -e hiçbir zarar yada kötülük

rigolo yapmamak (Je ne lui ai rien fait, je ne sais pourquoi elle pleure). Ne faire semblant de rien: Hiç ilgilenmiyormuş gibi yapmak, hiç oralı olmamak. Ne servir â rien: Hiçbir şeye yaramamak. Ne ressembler à rien: Bir şeye benzememek. Ne tenir àrien: Hiçbir bağı yada isteği olmamak (Ilnetient à rien dans la vie). rieur, euse s. ve ad. 1. Çok gülen, gülmesini seven, kikirdek. 2. Gülen; güleç (Un visage rieur, un enfant rieur. Avoir des yeux rieurs). § Avoir, mettre les rieurs de son côté: Rakibine güldürmek, rakibini yuhalatmak; çoğunluk kendinden yana olmak. rif, riffe, riffle er. argo. 1. Ateş, ocak (Au coin du riffle). 2. Savaş, muharebe (Partirpourleriffe). 3. Kavga, mazara (Chercher du rif). 4. Silah; tabanca, rififi er. argo. Kavga, manzara, riflard er. 1. İki kulplu rende. 2. Duvarcı ıspatulası. 3. Piyata eğe. 4. Yapağının en uzun ve kahn telleri. 5. hlk. Şemsiye, rifle er. Uzun namlulu hafif bir tüfek, rifloir er. Eğri eğe (Rifloir de graveur, d'orfèvre). rigaudon, rigodon er. 17. ve 18. yüzyıllarda pek yaygın olan oynak ve neşeli bir dans türü. rigides. 1. Sert, katı; bükülmez, eğilmez (Unebarre de fer rigide. Une tige rigide). 2. mec. Sert, katı, bildiğinden şaşmaz (Un homme rigide). rigidement bel. Sertlikle, katılıkla, bildiğinden şaşmadan, gözünün yaşına bakmadan (Appliquer rigidement une règle). rigidifier gçl. Sertleştirmek, katılaştırmak, rigidité diş. 1. Sertlik, katılık (La rigidité des muscles, d'un carton). 2. mec. Bildiğinden şaşmazlık, katılık, sertlik, eğilmezlik (La rigidité d'un moraliste, d'un magistrat). rigolade diş. tkz. 1. Şaka, matrak, dalga (Aimer la rigolade). 2. Çok kolay şey, oyuncak gibi bir şey (Pour lui, c'est une rigolade de soulever une caisse de cent kilos). rigolard,es. vead. tkz. Dalgacı, matrak, rigole 1. Hark (Rigole d'irrigation). 2. Küçük su akıntısı (La pluie forme des rigoles). 3. Temel çukuru. 4. (Tohum yada fide ekilen) Ocak. rigoler gsz. tkz. 1. Dalga geçmek, matrak geçmek, eğlenmek (Ona bien rigolé). 2. Rigoler avec: -ile dalga geçmek, matrak geçmek, şaka yapmak (On ne peut pas rigoler avec lui), i. Rigoler de qch: -ile alay etmek, -i alaya almak (Il vaut mieux en rigoler). rigoleur, euse s. vead. Dalgacı, matrak, rigolo, tes. tkz. 1. Gülünç, matrak (Un typerigolo. Une femme rigolote). 2. Tuhaf, acaip (Vous êtes

rigorisme

1241

rigolo. C'est rigolo ce qui m'arrive). 3. ad. Dalgacı, matrak (Un rigolo qui sait faire rire). 4. er. Tabanca (Ton père tuerait quelqu'un avec ce rigolo). rigorisme er. Bağnazlık (Son rigorisme écarte de lui beaucoup de gens). rigoriste s. ve ad. Bağnaz (Attitude, opinion rigoriste). rigoureusement bel. 1. Sertlikle, sertçe (Ne me traitez pas si rigoureusement). 2. Sıkı sıkıya, titizlikle, tam tamına (Accomplir rigoureusement son devoir). 3. Kesinlikle, bütün bütün, "tamamen (Un fait rigoureusement exact). rigoureux, euses. 1. Sert fC'est un homme rigoureux qui n'excuse rien. Un climat rigoureux). 2. Sıkı, sıkıca (Une observation rigoureuse des règles de la politesse). 3. Kesin (Despreuves rigoureuses). rigueur diş. 1. Sertlik (La rigueur de l'hiver). 2. Ağırlık, çekilmezlik (La rigueur d'une peine, d'une condamnation). 3. Kesinlik (Rigueur d'un calcul, d'un raisonnement). § A la rigueur: Gerekirse, gerektiğinde (A la rigueur, on peut lui confier ce travail). De rigueur: Zorunlu (Délai, terme de rigueur). Etre de rigueur: Zorunlu olmak (Pour cette cérémonie, la tenue de soirée est de rigueur) Tenir rigueur à qn de qch: Birine -den dolayı kızmak, diş bilemek (Je lui tenais rigueur de ses attaques). rillettes diş. ç. Domuz kıyması, domuz kavurması, rimailler gsz. (Eski) Kötü şiirler yazmak, "kafiye düzmek, "teşaur etmek, "ozansılık etmek, rimailleur, euse ad. Ozansı, "müteşair. rime diş. Uyak, "kafiye (Rime croisée: Çapraz uyak. Rime féminine: Açık uyak. Rime masculine: Kapalı uyak. Rimes embrassées: Sarma uyak). § Sans rime ni raison: Anlaşılmaz bir biçimde, beklenmedik bir şekilde (Il est parti sans rime ni raison). N'avoir ni rime ni raison: Hiçbir anlamı olmamak, saçma olmak, rimer gsz. 1. Uyak düşürmek, "kafiye düzmek, şiir yazmak. 2. Rimer à qch, avec qch: -ile uyaklı olmak (Lepremier vers rime avec le troisième). 3. gçl. Koşuk haline sokmak (Rimer une chanson). § Ne rimer à rien: Anlamsız olmak, saçma olmak, hiçbir şeye yaramamak (Cette démarche ne rime à rien). rimeur,eusearf. Ozansı, "müteşair; manzumeci (Ce sont des rimeurs, pas des poètes). rimmel er. Rimel rinçage er. Ovarak yıkama (Rinçage des verres, du linge). rinceau er. Kıvrıkdal, kivnmdal, burmadal (biçiminde bezeme).

riposter

rince-bouche er. Yemekten sonra ağız çalkalamak için kullanılan küçük leğen, rince-cochon er. argo. Artık içki; şişelerin dibinde kalan içki. rince-doigts er. Sofrada, yemekten sonra parmak çalkalamak için kullanılan tas. rincée diş. hlk. 1. Dayak, yumruk. 2. mec. Yenilgi. 3. Sağnak, sel gibi yağmur, rincer gçl. 1. Ovarak yıkamak (Rincer des verres, des bouteilles). 2. Sudan geçirmek, durulamak, çalkalamak (Après la lessive, on rince le linge dans plusieurs eaux). 3. Çalkalamak (Se rincer la bouche après s'être lavé les dents). 4. Ütmek, soyup soğana çevirmek (On l'a rincé au jeu). S. Etre rincé: a) Islanmak, sini sıklam olmak (Ils ont été bien rincés au cours de leur promenade), b) Ütülmek, soyulup soğana çevrilmek (Il est rincé). § Se rincer le gosier, la dalle: hlk. îçmek, boğazı yağlamak. Se rincer l'oeil: mec. hlk. Göz banyosu yapmak. rinceur, euse ad. Bulaşık durulayıcı. rinçure diş. 1. Bulaşık suyu. 2. mec. tkz. Bulaşık suyu gibi içki, pis içki. § Rinçure de tonneau: Çok sulandırılmış şarap, Çapanoğlunun abdest suyu. rinforzando bel. İt. müz. Panodan forteye geçerek, ring er. 1. (Yumrukoyununda) Ring (Monter sur le ring). 2. (Eski) At yarışlarında bahse katılanların durdukları bölüm. 3. Yumruk oyunu, "boks (Le grand pugiliste, une des plus pures figures du ring américain). ringard er. Gelberi, rioter gsz. Hafifçe gülmek, ripage er. 1. Parlatma, perdahlama (Ripage d'une pierre). 2. Kayma; kaydırma (Ripage d'une roue, d'un véhicule). ripaille diş. tkz. "Âlem, yiyip içip eğlenme (Faire ripaille: Alem yapmak). ripailler gsz. tkz. Âlem yapmak, yiyip içip eğlenmek. ripailleur, euse ad. tkz. Yiyip içip eğlenmesini seven, gününü gün eden. ripaton er. hlk. Ayak. ripe diş. 1. (Taşçılıkta) Perdah kalemi. 2. Değirmen taşı teknesi. riper gçl. 1. Perdahlamak (Riper une pierre). 2. Kaydırmak (Riper une voiture sur le trottoir). riposte diş. 1. Hemen verilen yanıt (Etreprompt à la riposte). 2. Karşılık, karşı saldın, "mukabele (Quand on l'attaque, la riposte ne se fait pas attendre). riposter gsz. 1. Karşılık vermek, yanıtı yapıştırmak, sözün altında kalmamak. 2. Riposter à: -e karşılık vermek, "mukabele etmek (Riposter à une injure

riquiqui

1242

par un coup). riquiqui, rikiki s. tkz. Basit, bayağı, rüküş (Un mobilier riquiqui). rire gsz. 1. Gülmek (Il s'est mis à rire). 2. Eğlenmek, gülüp eğlenmek (Lepeuple a besoin de rire. C'est un garçon qui aime bien rire). 3. Dalga geçmek matrak geçmek, şaka yapmak (Il dit cela pour rire). 4. Rire de: a) -ile alay etmek (Rire des snobs. Rire de la naïveté d'un paysan), b) -i önemsememek, -e aldırmamak (Il rit de toutes les remontrances qu'on lui fait). § Avoir le mot pour rire: Ağzından bal akmak, şeker dilli olmak. Mourir de rire: Gülmekten katılmak. Rireàbelles dents: Otuziki dişini göstererek gülmek. Rire à en pleurer: Gözlerinden yaş gelesiye gülmek. Rire à gorge déployée: Kahkahayla gülmek, katıla katıla gülmek. Rire au nez de qn: -ile açıktan açığa alay etmek, -in üstüne gülmek. Rire aux anges: Bön bön gülmek, nedensiz gülmek. Rire aux dépens de qn: -ile alay etmek, matrak geçmek; -in üstüne gülmek. Rire aux éclats: Kahkahalarla gülmek. Rire aux larmes: Gözlerinden yaş gelesiye gülmek. Rire à ventre déboutonné: Göbeği çatlayasıya gülmek, gülmekten kasıkları çatlamak. Rire comme un bossu: Kih kih gülmek; gevrek gevrek gülmek. Rire comme une baleine: Kah kah gülmek. Rire du bout des dents, du bout des lèvres: Gülümsemek, zoraki gülmek. Rire d'une paille en croix: Olmayacak şeye gülmek. Rire jaune: Acı acı gülmek. Rire sous cape: Bıyık altından gülmek. Se tordre de rire: Gülmekten katılmak. Rira bien qui rira le dernier: Son gülen iyi güler, işin sonuna bakalım kim gülecek. Tel qui rit vendredi dimache pleurera: Bugün gülen yarın ağlar. § Se rire de: 1. -ile alay etmek, 2. -i önemsememek, -e aldırmamak (Il se rit de vos menaces). rire er. Gülme, gülüş (Un rire forcé, moqueur, général). § Fou rire: Tutulamayan gülme, makaraları koyverme. Avoir le fou rire: Makaraları koyvermek. ris [tti] er. 1. Gülme (Cette espèce de joie qui excite le ris). 2. Eğlenme, eğlence (Les jeux et les ris). 3. ç. (Büyük harfle) Neşe tanrıları (Les Ris). 4. anat. Özden, "timus (Ris d'agneau, de veau). 5. den. Camadan. risée diş. 1. (Eski) Topluca basılan kahkaha, toplu gülme. 2. Toplu alay; alay konusu (Etre un objet de risée. S'exposer à la risée du public). 3. den. Yelin birdenbire hızlanması; geçici ve hafif fırtına. § Etre la risée de: -in alay konusu olmak, -e rezil olmak (Nous avons été la risée du village). risette diş. 1. Hoş gülümseme; gülücük (Les risettes

rissoler

d'un bébé). 2. mec. Zoraki gülüş. § Faire des risettes à qn: 1. -e gülümsemek, gülücükler yapmak (Le bébé faisait des risettes à sa maman). 2. -e zoraki gülücükler dağıtmak ( On va donc faire des risettes aux gens que l'on veut fuir). risible s. 1. Güldürücü; gülünecek, gülünç (Un quiproquo risible, une attitude risible). 2. Tuhaf, acaip (Il lui est arrivé une aventure risible). risiblement bel. Acaip şekilde, gülünç şekilde, risorius er. anat. Güldürücü kas. risque er. 1. Tehlike, çekince (Il n'y a pas de risque à agir ainsi. Ilale goût du risque). 2. Zarar, dokunca (S'assurer contre le risque d'incendie). § Assurance tous risques: Kasko sigorta, her türlü hasara karşı sigorta. A ses risques et périls: Her tehlikeyi göze alarak, her sorumluluğu üstüne alarak. Au risque de: -tehlikesi pahasına, -tehlikesini göze alarak; -pahasına (Je vous fais cette remarque au risque de vous déplaire). A tout risque: Her ne olursa olsun, her tehlike pahasına. Courir un risque: Bir tehlikeyle karşı karşıya bulunmak, kendim tehlikeye atmak. Prendre un risque, des risques: Tehlikeye atılmak; tehlikeyi göze almak. risqué,e s. 1. Tehlikeli (Une démarche risquée). 2. Açık saçık, çok ileri giden (Plaisanterie risquée). risquer gçl. 1. -i tehlikeye atmak, göze almak (Risquer sa vie. Risquer sa réputation). 2. -tehlikesiyle karşı karşıya bulunmak (Je risquais la guillotine avec une telle histoire). 3. Söyleyivermek, ağızdan kaçırmak (Il arrivait à cette fille de risquer un mot d'argot). 4. Risquer de f. qch. a) -mek tehlikesiyle karşı karşıya bulunmak (Il risque de perdre sa vie), b) -bilmek, -mesi olasılık içinde bulunmak (Ce cheval risque de gagner la course: Bu at yarışı kazanabilir). § Risquer le parquet: Her şeyi göze almak, kelleyi koltuğa almak. Risquer le tout pour le tout: Ya hep ya hiç demek, olursa tam olsun olmazsa hiç olmasın deyip işe girişmek. § Se risquer: 1. İlerlemek (Les enfants qui se risquaient derrière les jupes des mères). 2. Se risquer dans: -e atılmak, girişmek (Se risquer dans Une affaire). 3. Se risquer à f. qch: -meye girişmek, kalkışmak (Je ne me risquerais pas à lui faire d'observations sur sa conduite). risque-tout er. tkz. Gözüpek, gözünü budaktan sakınmayan (Pour les coups de main, on choisit toujours les risque-tout). rissole diş. 1. Küçük hamur parçalarının içine et, kıyma yada balık konup kızartılarak yapılan bir tür börek. 2. Hamsi ağı. rissoler gçl. Kızartmak ; tava yapmak (Rissoler de la

ristourne

1243

viande, des pommes de terre). ristourne diş. 1. (Satıcının alıcıya yaptığı) İndirim (Faire une ristourne à un client). 2. *Düşelge, yıl sonunda yapılan hesap sonucu ortaya çıkan değer fazlası, "risturn. ristourner gçl. I.den. (Sigortayı) İptal etmek. 2. İndirimde bulunmak, indirim yapmak, indirmek. rit, rite er. 1. Ayin usulü (Rites catholiques, rites protestants). 2. Tören ; âyin ( Les rites d'une société secrète, les rites maçonniques). 3. Kural, usul, yol (Les rites de la politesse). ritournelle diş. 1. (Şarkıda) Giriş. 2. mec. Kavuştak, "nakarat (C'est toujours la même ritournelle: Hep aynı nakarat). ritualisation diş. 1. Ayinleştirme. 2. Törene, kurala bağlama. ritualiser gçl. 1. Ayinleştirmek; ayin olarak düzenlemek, ayin kurallarına bağlamak. 2. mec. Törene, kurala bağlamak, ritualisme er. 1. Ayincilik. 2. mec. Törencilik, kuralcılık, aşırı biçimcilik, ritualiste s. ve ad. 1. Ayinci, ayinlerden yana olan (kimse). 2. Törenci, kuralcı, aşırı biçimci. rituel, le s. 1. Ayine değgin; âyin usulüne değgin (Les pratiques rituelles d' une liturgie). 2. Belirli ve alışılmış (Prendre sa nourriture avec des gestes rituels). 3. er. Âyin usulü kitabı, rituellement bel. Şaşmadan, sektirmeden; zorunluymuş gibi, şaşmaz bir alışkanlıkla (II arrivait rituellement à neuf heures). rivage er. 1. Kıyı (Le rivage d'un cours d'eau. La tempête a rejeté de nombreuses épaves sur le rivage. 2. Yalı boyu, deniz kıyısı, rival,e s. ve ad. Rakip (Deux équipes rivales. Eliminer, vaincre tous ses rivaux). § Sans rival: Rakipsiz, eşsiz (Un romancier sans rival). rivaliser gsz. 1. Rivaliser avec qn: -ile yarışmak, rekabet etmek (Il ne peut pas rivaliser avec vous). 2. Rivaliser avec qn de qch: Biriyle... konusunda yarışmak, rekabet etmek; biriyle... yarışına girmek (Il rivalise de générosité avec nous). rivalité diş. Rekabet (Rivalité commerciale, politique). rive diş. 1. (Irmakta, gölde) Kıyı, yaka, geçe (Les rives d'un étang, d'un fleuve). 2. (Denizde) Kıyı, kenar (Les rives de la Baltique). 3. (Irmak kıyısında kurulmuş bir kentin) Kıyı mahallesi, ırmak mahallesi (Habiter la rive gauche de la Seine). 4. (Eski) Ülke, memleket, rivelaine diş. Madenci kazması, maden ocaklarında kullanılan iki başlı kazma, river gçl. 1. Perçinlemek (Riverunclou, unepointe, une goupille). 2. River qch à qch: Bir şeyi -e sıkıca

robinet

tutturmak, bağlamak (Un lien invisible les rivait l'un à l'autre). 3. Etre rivé à qch: -e sımsıkı bağlı olmak, -den ayrılamamak (Ilestrivéàson travail). § River son clou à qn: -in ağzının payını verip susturmak, taşı gediğine koymak, riverain,e s. ve ad. 1. Kıyıda oturan, kıyılı, "sahilli (Les riverains de la Mer noire. Pays riverains de la Méditerranée). 2. Bir ırmak yada yol kıyısında mülkü olan (Les riverains d'une rue, d'uneroute). rivet er. Perçin çivisi. rivetage er. Perçin çivisiyle tutturma, perçinleme, riveter gçl. Perçin çivisiyle tutturmak, perçinlemek, riveur er. Perçinci. riveuse diş. Perçin makinası. rivière diş. coğr. 1. Çay, su, ırmak (Se baigner dans la rivière). 2. (Engelli koşularda) Su hendeği. § Rivière de diamants: Tek sıra elmas gerdanlık, akarsu. rivoir er. rivoire diş. 1. Perçin çekici. 2. Perçin makinası. rivure diş. 1. Perçin; perçinleme, perçinlenme. 2. Menteşe mili. rixdale diş. Eskiden kuzey ve kuzey doğu Avrupa'da kullanılan bir gümüş para. rixe diş. Dövüş, kavga (Rixe entre matelots. Une rixe a éclaté dans un café). riz er. 1. Çeltik (Culture du riz). 2. Pirinç (Du riz cuit à l'eau). § Poudre de riz: (Eski) Pudra. Eaude-vie de riz: Pirinç rakısı. Riz au lait: Sütlaç, rizerie diş. Çeltik fabrikası, riziculteur, trice ad. Çeltikçi, çeltik ekicisi riziculture diş. Çeltik ekimi, çeltikçilik, rizière diş. Çeltik tarlası, riz-pain-sel er. (Alay yollu) Levazımcı, rob [xj6] er. Ar. Koyulaştırılmış meyva suyu, murabba. robe diş. 1. Entari, fistan (Une robe courte, longue, décolletée. Une robe de satin, de laine, de soie, de velours. Une robe d'été, d'hiver). 2. Cüppe (Robe de professeur, d'avocat, de magistrat, de moine). 3. (Hayvanlarda) Don (La robe d'un cheval, d'un boeuf, d'un chien, d'une panthère). 4. Kabuk (Robe d'une fève, d'unoignon). 5. mec. Yargıçlık. § Gens dérobé: Yargıçlar, avukatlar; hukukçular. Robe de chambre: Sabahlık. Pommes de terre en robe de chambre: Kabuğuyla haşlanmış patates. C'est la robe qu'on salue: Ye kürküm ye. Ventre de son, robe de velours: Ayranı yok içmeye atlı gider sıçmaya, roberts er. ç. tkz. Göğüsler, memeler, robin er. (Alay yollu) Yargıç; hukukçu, robinet er. Musluk (Le robinet du gaz. Robinet

robinetier

1244

d'eau chaude, d'eau froide. Le robinet d'une fontaine, d'un tonneau). § Robinet d'eau tiède: tkz. Geveze; tatsız tuzsuz şeyler söyleyip duran kimse, robinetier er. Muslukçu. robinetterie 1. Muslukçuluk, musluk sanayii. 2. Musluk yapımevi, robinier er. bitb. Yalancı akasya, robot er. 1. İnsan biçiminde otomat, robot. 2. Robot gibi adam. robotisation diş. Robotlaştırma; robotlaşma (Robotisation du travailleur d'usine). robotiser gçl. Robotlaştırmak (Cette vie nous robotise). robuste 5.1. Gürbüz ( Un enfant robuste). 2. Sağlam, güçlü, kuvvetli (Arbre, plante robuste. Une voiture, un moteur robuste. Un homme robuste). 3. mec. Sarsılmaz (Il a une volonté robuste. Avoir une foi robuste). robustement bel. Gürbüzce, güçlü kuvvetli (Il est robustement constitué). robustesse diş. 1. Gürbüzlük. 2. Sağlamlık, güçlülük, kuwetlilik (La robustesse d'une machine, d'un tempérament). 3. Sarsılmazlık. roc[«JA] er. Kaya(Cewe forteresse est élevée surun roc). § Dur, ferme comme un roc: Kaya gibi sert, sağlam. rocade diş. ask. Ateş hattına koşut yol. rocaillage er. Çakıl ve deniz kabuklarıyla kaplama, süsleme. rocaille diş. 1. Çakıllı arazi (Il nous a fallu traverser un passage de rocaille avant d'arriver au pied du rocher). 2. Değirmen taşından sarkıtlarla süslenmiş yapay mağara. 3. Çakıl ve deniz kabuklarından yapılan yapıt (Une voûte de rocaille). 4. Dibi ve kenarları midye kabuğu yığınlarına benzetilerek yapılmış havuz. 5. (XVIII. yüzyılda) Rokay üslübu, Louis XV üslübü kayalık, mağara ve deniz kabuklarını andıran süs; bu üslupta yapılmış mobilya, rocailleux, euse s. 1. Çakıllı, taş (Chemin, terrain rocailleux). 2. mec. Sert; kulağı tırmalayan, katur kutur (Un style rocailleux). 3. Boğuk, kısık (Une voix rocailleuse). rocambole diş. 1. Bir tür sarmısak. 2. Tatsız şaka, eşek şakası. 3. mec. Tuz biber, en çekici yan (Le souvenir des peines passées est la rocambole des plaisirs présents). rocambolesque s. tkz. Pek tuhaf, us almaz (Une aventure rocambolesque). rochassier,ère ad. Kayalara tırmanan dağcı, roche diş. 1. yerb. Taş, külte (Roche argileuse: Killi taş. Roche cimentée: Yapışık taş. Roche

rôdeur combustible: Yarıartaş. Roche cristalline: Billurlu taş. Roche de profondeur: Derinlik taşı. Roche détritique: Kırıntı taş. Roche éruptive: Püskürük külte. Roche organique: Organik taş. Roche perchée: Tünemiş taş. Rochesédimentaire: Tortul külte). 2. Sert taş, kaya (L'aigle regagnait son nid, creusé dans les anfractuosités de la roche). § Coeur de roche: Katı yürek. Eau de roche: Kaya suyu, kayadan sızan duru su. -de la vieille roche: Sınanmış, eski (Amis, homme de la vieille roche). Clair comme de l'eau de roche: 1. Açık, belli, gün gibi ortada (Ce raisonnement est clair comme de l'eau de roche). 2. Pek duru, saydam. Il y a anguille sous roche: İşin içinde iş var, bunun altından çapanoğlu çıkacak, bunda bir bityeniği var. rocher er. 1. Kaya (Une caverne creusée dans un rocher). 2. Kayalık. 3. Kaya görünümünde bir tür pasta (Rocher au chocolat). § Faire du rocher: (Dağcılıkta) Kayalara tırmanmak, sarp kayalara çıkmak. rocher gsz. 1. (Bira mayalanırken) Köpürmek. 2. gçl. (Lehimlenecek bir şeyin üzerine) Boraks ekmek. rochet er. 1. Piskopos lâtası. 2. İpek masurası. § Roue à rochet: Eğri dişli çark. rocheux, euse s. Kayalık (Une île rocheuse, une côte rocheuse). rock, roc er. Anka kuşu. rock (and roll) er. Rokenrol dansı, sallan yuvarlan dansı; bu dansın caz müziği, roeking-ehairer. İng. Salıncaklı koltuk, 'sallangaç. rococo s. ve er. 1. Rokoko (Le rococo dans la sculpture. Des meubles rococo). 2. Modasıgeçmiş, eskimiş; biraz tuhaf, acaip (Cette femme porte toujours des chapeaux rococo). 3. er. mec. Tuhaflık, acaiplik (Aimer le rococo). rodage er. Yavaş yavaş çalıştırarak alıştırma, oturtma, uygunlaştırma (Rodage d'un moteur, d'une voiture. Une voiture en rodage). rodailler gsz. tkz. Aylak aylak dolaşmak, sürtüp durmak, rodeo, rodéo er. Rodeo. roder gçl. (Yavaş yavaş çalıştırarak) Alıştırmak, oturtmak, uygunlaştırmak, iyi çalışır duruma getirmek (Roder un moteur, une voiture). § Etre rodé: (İşe, çalışmaya) İyice alışmak, oturmak (Cette revue n'est pas encore parfaitement rodée. Il est nouveau dans la place, il n'estpas encore rodé). rôder gsz. 1. Aylak aylak dolaşmak (Il ne travaille pas, il rôde unpeupartout dans la ville). 2. Dolanıp durmak, dönenmek, dolaşmak (Il rôde autour de cette femme pour la séduire). rôdeur, euse, s. ve ad. 1. Aylak aylak dolaşan,

rodomont

1245

başıboş. 2. Serseri, aylak, rodomont er. 1. Yalancı pehlivan. 2. Palavracı, rodomontade diş. Yalancı pehlivanlık ; palavracılık. roentgen, röntgen er. Röntgen ışınlan, X ışınlan, rogation diş. 1. (Eski Romalılarda) Halk oyuna sunulan yasa tasansı. 2. ç. (Hıristiyanlarda) Yağmur duası, bereket duası, rogatoire i. Dileğe değgin; dilekçeye değgin (Formule rogatoire: Dilekçe formülü) § Commission rogatoire: huk. "İstinabe, rogatons er. ç. 1. Değersiz şeyler. 2. Yemek artığı (Le repas était chiche, il ne nous a donné à manger que des rogatons). rognage er. Kırpma (Rognage d'un livre). rogne tkz. 1. Öfke, kızma; huysuzluk. § Etre en rogne: Huysuzluğu üstünde olmak. Se mettre en rogne: Kızmak, öfkelenmek, huysuzlanmak. 2. hlk. Uyuz. 3. Kel. rogner gçl. 1. Kırpmak (Rogner les pages d'un livre. Rogner les griffes à un chat, lesailesàunoiseau). 2. Budamak (Rogner les branches, les racines) 3. mec. Harcamak, savurmak (Rogner sa fortune). 4. mec. Rogner qch à qn: Birinin -sini azaltmak, kısmak ( On lui a rogné le pouvoir). S. Rogner sur qch: -de kırpıntı yapmak, -i kırpmak, kesmek, azaltmak (Rogner sur les appointements d'un fonctionnaire). 6. gsz. tkz. İçinden kızmak, homurdanmak. § Rogner les ailes à qn: -in kolunu kanadını bağlamak, yetkilerini kesip kuşa çevirmek, -i kendi başına bırakmamak. Rogner les ongles à qn: -in dişini sökmek, iflahım kesmek. rogneur,eusertd 1. Kâğıt kırpma işçisi. 2. dij. Kâğıt kesme makinası. rognoir er. (Ciltçilikte) Kesme makinası, bıçak, rognon er. 1. (Yenilen) Hayvan böbreği, böbrek (Manger des rognons de boeuf, de mouton). 2. Yumurtalık, taşak; koç yumurtası. 3. yerb. Yumrucuk, maden yumrucuğu (Rognon de silex: Çakmaktaşı yumrucuğu). rognonner gsz. tkz. Kızıp homurdanmak, rognure diş. Kırpıntı (Rognure de papier, de métal. Des rognures de viande). rogomme er. hlk. İçki. § Voix de rogomme: Sarhoş sesi, kısık ve boğuk ses. rogue s. 1. Kurumlu, kurum satan, kendini pek beğenmiş (Répondre d'un ton rogue). 2. diş. (Balık yemi olarak kullanılan) Balık yumurtası. rogué,e s. (Balık için) Yumurtalı, karnında yumurta bulunan (Merlan rogué). roi er. 1. Kral. 2. (Satrançta) Şah. 3. (İskambilde) Papaz (Roi de carreau). 4. mec. Kral (Le roi du pétrole, de l'acier). § Le Roi Catholique: İspanya kralı. Le Roi Très Chrétien: Fransa kralı. Le roi

roman

des animaux: Aslan. Le roi des oiseaux: Kartal. Le roi de la forêt: Meşe. Morceau de roi: Güzel yemek. Etre plus royaliste que le roi: Kraldan fazla kralcı olmak. Travailler pour le roi de Prusse: Pir aşkına çalışmak, roide—» raide. roitelet er. 1. (Küçümseme) Küçük kral, kralcık. 2. Çalıkuşu. rôle er. 1. (Tiyatroda) Rol (Distribuer les rôles. Jouer, interpréter un rôle). 2. Görev, işlev, rol (Avoir un rôle important dans une affaire. Il a joué un rôle important dans cette décision. Le rôle de l'article dans une phrase). 3. huk. Defter, cetvel; dâva listesi; kayıt defteri (Mettre une cause sur le rôle. Rôle d'impôt). Atourderôle: Sırayla, herkes sırasıyla (Vous parlerez à tour de rôle). rollier er. hayb. Kuzgun (Rollierbleu: Gôkkuzgun. Rollier commun: Yeşilkarga). romain, e s. 1. Eski Roma'ya yada romalılara değgin (Droit romain, histoire romaine). 2. (Şimdi) Roma'ya değgin (La campagne romaine). 3. er. Latin harfi (Imprimer un texte en romain). § Chiffre romain: Romen rakamı, romaine diş. 1. Göbekli marul. 2. Toplu asma kantar. romaïque s. 1. Rumlara değgin, rum (Langue romaïque). 2. er. Rumca, roman er. 1. Roman (Roman à thèse: Savuncalı roman. ' Roman autobiographique: Özyaşam romanı. Roman comique: Güldürü romanı. Roman d'action: Olgu romanı. Roman d'aventures: Serüven romanı. Roman des moeurs: Töre romanı. Roman didactique: Öğretici roman. Roman épistolaire: Mektup roman. Roman feuilleton: Bölümce romanı. Roman fleuve; Akışımlı roman, ırmak roman. Roman historique: Tarihsel roman. Roman humoristique: Gülmeceli roman. Roman picaresque: Başıboşlar romanı. Roman policier: Polis romanı. Roman populaire: Halk romanı. Roman psychologique: Çözümleme romanı, ruhbilimsel roman. Roman rustique: Köy romanı. Roman satirique: Yergiromanı). 2 .mec. Usalmaz şey, masal, hikâye (Ce que vous nous racontez a tout l'air d'un roman. La vie de cet homme est un vrai roman). roman, e s. 1. Roman dillerine değgin (Langues romanes: Roman dilleri). 2. (Mimarlıkta) Roman sanatı üslubunda (Eglise romane, chapiteaux romans). 3. er. Bilginlerin dili olan latinceye karşı gelişen halk dili, romanca, roman dili (Une décision du Concile de Tours invite les prêtres à prêcher en roman).

romance romance diş. müz. Romans. romancer gçl. Romanlaştırmak, roman haline getirmek (Romancer une histoire). romancero er. (İspanyol yazınında) Epik şiirler kitabı. romanche er. Tirol dolaylannda konuşulan, Latinceden türeme bir dü. romancier, ère ad. Romancı (Balzac est un grand romancier). romand,e s. (İsviçrede) Fransızca konuşulan bölgeye değgin (La Suisse romande). romanesque s. 1. Romansı, roman gibi (Des aventures romanesques). 2. Romana değgin (Genre romanesque). 3. Düşçü, "hayalperest, roman kahramanları gibi düşler içinde yaşayan (Une jeune fille très romanesque, avoir un tempérament romanesque). 4. er. Düşçülük, düşler içinde yüzme (Les femmes aiment le romanesque). romanichel, le ad. 1. Çingene. 2. mec. Serseri, aylak. romanisation diş. 1. Romalılaştırma, latinleştirme. 2. Latin diliyle konuşturup yazdırma, romaniser gçl. 1. Romalı niteliği vermek, latinleştirmek (Romaniser la Gaule). 2. Latin harflerine çevirmek, latin harfleriyle yazmak (Romaniser un texte turc ancien). romaniste ad. 1. Roma hukuku uzmanı. 2. Latinceden türeme diller uzmanı, roman dilleri uzmanı. romantique s. 'Coşumcu, romantik (Poète, littérature romantique. Un tempérament romantique). romantisme er. *Coşumculuk, romantizm, romarin er. bitb. Biberiye (Le romarin à fleurs bleues abonde sur le littoral méditerranéen). rombière diş. hlk. Yaşlı ve kendini beğenmiş karı, kaknem kan. rompre gçl. 1. Kırmak; koparmak; parçalamak (Le vent a rompu plusieurs branches. Le chien a rompu sa chaîne. Le fleuve a rompu ses digues). 2. Bozmak (Rompre le silence, l'équilibre. Rompre un traité. Rompre un engagement, un pacte, un serment. Rompre ses fiançailles). 3. Artık sürdürmemek, bozmak (Rompre le jeûne, le carême). 4. Kesmek (Les deux pays qui ont rompu les relations diplomatiques). 5. Durdurmak yada başka yöne çevirmek (Rompre un cours d'eau). 6. Rompre qn à qch: Birini -e alıştırmak (Rompre un jeune homme à un exercice). 7. gsz. Kopmak; kırılmak (Tirer sur une corde jusqu'à ce qu'elle rompe). 8. gsz. Bozuşmak; küsüşmek (Depuis cette altercation, ils ont rompu). 9 ask. Dağılmak

1246

ronchonneur

(Rompre à droite et à gauche). 10. Rompre avec qn: -ile bozuşmak, küsüşmek (lia rompu avec ses meilleurs amis). 11. Rompre avec qch: -i bırakmak, -den vazgeçmek (Il leur est difficile de rompre avec de vieilles habitudes). § A tout rompre: Şiddetle, kuvvetle, büyük bir gürültüyle (Applaudir à tout rompre). Rompre des lances pour: -i savunmak, desteklemek, -den yana çıkmak. Rompre des lances contre: -e karşı çıkmak; -e karşı bir kavga yada tartışmaya girmek. Rompre en visière à: -e şiddetle çatmak, saldırmak; yüzüne karşı verip veriştirmek. Rompre la cervelle, la tête à qn: -in kafasını şişirmek, sağıra çevirmek. Rompre la glace: Soğukluğu gidermek, ortadaki soğuk havayı, tatsızlığı gidermek. Rompre la paille avec qn: -ile bozuşmak, küsüşmek. Rompre le charme: Aşırılığa kaçmak, tadını kaçırmak, kabak tadı vermek. Rompre les chiens: 1. (Avda) Köpekleri çağırarak yollarından döndürmek. 2. Kötü başlamış tehlikeli bir işe yada konuşmaya son vermek. Rompre les côtes à qn: -i adamakıllı dövmek, eşek sudan gelinceye kadar dövmek, -in kemiklerini kırmak. Rompre ses liens, ses chaînes: Tüm bağlarım koparıp atmak, özgürleşmek, zincirlerini koparmak. Rompre tout commerce avec qn: -ile tüm ilişkisini kesmek, tüm alışverişi kesmek. § Se rompre: 1. Kopmak, kırılmak (La branche, la chaîne s'est rompue). 2. Se rompre à qch: -e alışmak (Ils'est rompu à cette discipline). § Se rompre le cou: Çok kötü düşmek; düşerek ağır yaralanmak yada ölmek, rompu, e s. 1. Kopmuş (Liens rompus). 2. Bozulmuş, geçersizleşmiş (Contrat rompu). 3. Çok yorgun, bitkin; yorgunluktan bitmiş (Avoir les jambes rompues). 4. Rompu de qch: -den bitmiş, iflahı kesilmiş (Etre rompu de fatigue, de travail). 5. Rompu à qch: -e alışmış, eli yatmış, -in ustası olmuş (Une ménagère rompue au travail). § A bâtons rompus: Dereden tepeden (Parler à bâtons rompus). ronce diş. 1. Böğürtlen, 2. mec. Güçlük, sıkıntı. 3. (Tahtada) Düğüm, karışık damar (Meuble en ronce de noyer). § Ronce artificielle: Dikenli tel. ronceraie diş. Böğürtlenlik, ronceux, euse s. 1. Böğürtlenli (Chemin ronceux). 2. Damarlı, düğümlü (Acajou ronceux). ronchon ad. Homurdanıp duran kişi; somurtkan (Un vieux ronchon). ronchonnement er. Homurdanma, söylenme, ronchonner gsz. 1. Homurdanmak. 2. Ronchonner après qn: -in arkasından söylenmek, ronchonneur, euse s. ve ad. Durmadan söylenen,

roncier homurdanan, dırdırcı (Une vieille bonne femme ronchonneuse). roncier er. roncière diş. Böğürtlen çalılığı, rond,es. 1. Yuvarlak, değirmi (Une table ronde. La Terre est ronde. Une pomme ronde. 2. Toparlak, şişman ve bodur (Une femme ronde). 3. mec. Açıksözlü, açık, dürüst (Un homme rond en affaires). 4. mec. Yuvarlak (Un compte rond, un chiffre rond). 5. hlk. Sarhoş (Il est complètement rond). § En chiffre rond: Yuvarlak hesap olarak. Tourner rond: 1. Dönüp durmak, durmadan dönmek (Moteur qui tourne rond). 2. mec. Sürüncemede kalmak, bir türlü bir sonuca varmamak (Une affaire qui tourne rond). Ne pas tourner rond: tkz. 1. Biraz dengesiz olmak, kaçık olmak. 2. İşler kötü gitmek, durum pek iyi olmamak (Ça ne tourne pas rond). rond er. 1. Çember (Tracer un rond avec un compas). 2. Halka (Faire des ronds de fumée avec une cigarette). 3. Yuvarlak dilim (Un rond de saucisson, de citron). 4. tkz. Para, mangır, metelik ont des ronds. Il n'a pas de rond). §En rond: Çepeçevre (S'asseoir en rond autour d'une table). En baver des ronds de chapeau: tkz. Şaşıp kalmak. En rester comme deux ronds de flan: tkz. Hayretten dilini yutmak. Faire des ronds de jambes: Aşırı dalkavukluk etmek, yerlere kadar eğilip selâmlamak, nezakette aşırılığa kaçmak. Tourner en round: Durmadan dönmek, rondache diş. Değirmi kalkan, rond-de-cuir er. tkz. Memur, kalem efendisi, ronde diş. 1. ask. Denetleme, denetim "teftiş (Faire une ronde). 2. ask. Yoklama, "kontrol (La ronde d'un gardien de nuit. Il fait tous les soirs sa ronde par crainte des voleurs). 3. ask. Yoklama yada denetleme yapan subay, cephede erlerin karakol gezmesi, devriye. 4. Elele tutuşup halka olunarak yapılan bir dans; bu dansın şarkısı, "rond (Une ronde enfantine. Les enfants faisaient la ronde. Une ronde villageoise). 5. Dik ve yuvarlak harfli bir yazı şekli. 6. müz. İki beyaz değerinde bir nota. § A la ronde: 1. Çepeçevre (Il est connu à vingt lieues à la ronde). 2. Sırayla, herkes sırasıyla (Boire à la ronde). Faire une ronde: ask. Devriye gezmek. rondeau er. 1. er. Rondo, kısa bir Fransız koşuk biçimi (Les rondeaux de Charles d'Orléans). 2. Bir müzik havası. 3. Yuvarlak tabla. 4. Tohum atılmış toprağın üzerinden geçirilen ağaç yuvgu, ronde-bosse diş. Yüksek kabartma, betinin yüzeyden çokça yükseltilmiş olduğu kabartma, rondel er. İki dörtlük ve bir altılıktan oluşan 14 dizeli ve özellikle XVI. yüzyılda kullanılan bir

1247

ronger

fransız koşuk kalıbı, rondelet, tes. 1. Tombul (Unefemme rondelette). 2. mec. Oldukça yüksek, kabarık, önemli (Il touche un traitement assez rondelet). § Bourse rondelette: Oldukça dolu bir kese. rondelle diş. 1. Ortası delik yuvarlak parça, "rondela (Rondelle de métal). 2. (Mermerci yada yontucunun kullandığı) Yontma kalemi. 3. Küçük yuvarlak dilim (Rondelle de citron, de saucisson). rondement bel. 1. Çabuk, hızh;çabucak (Menerune affaire rondement. Marcher rondement). 2. mec. Kem küm etmeden, açıkça, açık yürekle (Parler rondement. Dire rondement la vérité). rondeur diş. 1. Yuvarlaklık (La rondeur de la terre, d'une assiette). 2. mec. Açık yüreklilik, açık sözlülük, içtenlik (Parler, agir avec rondeur). rondin er. 1. Yakacak kütük (Rondin de hêtre). 2. Kalın sopa (lia reçu des coup de rondin). rondouillard,es. tkz. Şişko, tombul, tombalak (Un petit bonhomme rondouillard). rond-point er. Değirmi kavşak, yuvarlak küçük alan, göbek (Aménager des ronds-points pour faciliter la circulation). ronéo diş. "Teksir makinası, *çoğaltaç. ronéotyper gçl. Çoğaltmak, "teksir etmek (Ronéotyper un texte). ronflant,e s. 1. (Uyurken) Horuldayan, horlayan, hırıldayan. 2. Vınlayan, vınıltı çıkaran, gürüldeyen, horultu çıkaran (Poêle, moteur ronflant). 3. mec. Cafcaflı, tumturaklı (Titre ronflant, phrase ronflante). ronflement er. 1. Horuldama, horlama, horultu (Les ronflements d'un homme fatigué). 2. Vınlama, uğultu, gürüldeme (Ronflement d'un avion, d'un moteur, d'un poêle, de la mer). ronfler gsz. 1. Horuldamak, hırıldamak, horlamak (lia ronflé toute la nuit). 2. mec. tkz. Horul horul uyumak. 3. Uğuldamak, vınlamak, gürüldemek (Le vent ronfle. L'avion ronfle. Le poêle ronfle). ronfleur, euse ad. Uyurken hep horuldayan, horlama alışkanlığı olan. rangement er. Kemirme; kemirilme, ronger gçl. 1. Kemirmek (Chien qui ronge un os. Ronger ses ongles). 2. Yemek, çürütmek, oymak (La rouille ronge le fer. La mer ronge les falaises. Les vers qui rongent un meuble, un bois). 3. mec. İçini kemirmek, yiyip bitirmek (La jalousie ronge cette femme). 4. Dişleriyle sıkmak, ısırmak (Cheval qui ronge son mors). § Donner un os à ronger à qn: -in önüne bir kemik atmak. Ronger son frein: Kendi kendini yemek. § Se ronger qch: 1. -sini kemirmek (Se ronger les ongles). 2. Se

rongeur

1248

ronger de qch: -den kendi kendini yemek, kendini yemek, kendini yiyip bitirmek, patlamak (Se ronger de soucis, d'inquiétudes). § Se ronger les poings: Öfkeden kudurmak çılgına dönmek. Se ronger les sangs: Kendi kendini yiyip bitirmek, içine atmak, kendine dert tasa etmek, rongeur, euse s. 1. Kemirici, kemirgen (Un mammifère rongeur). 2. er. ç. hayb. Kemiriciler, kemirgenler (Le lapin, le rat sont des rongeurs). ronron, ronronnement er. 1. (Kedi) Mırıldama, mır mır etme, mırıltı (Ronronnement d'un chat). 2. Hırıltı; horultu; uğultu (Ronronnement d'un moteur, d'un avion). ronronner gsz. 1. Minldamak (Chat qui ronronne). 2. Hırıldamak, horultu çıkarmak, uğultu çıkarmak, horuldamak, uğuldamak (Avion, moteur qui ronronne). 3. Ronronner de qch: -den mır mır edip durmak (Ronronner de satisfaction). ronsardiser gsz. Ronsard gibi şiirler yazmak, Ronsard tarzında yazmak, roquefort er. Rokfor peyniri, roquentin er. (Eski) Genç geçinen ihtiyar; kart teke. roquet er. 1. Bir fino türü. 2. mec. Kabadayı taslağı (Nepas répondre aux insultes d'un roquet). roquette diş. 1. Roka; roka salatası. 2. Roket (Roquette antichar). rorqual er. hayb. 1. Fin balinası. 2. er. ç. Çatalkuyruklubalinagiller. § Rorqual bleu: Gökbalina. rosace diş. *Gülbezek; gülü andıran mimarlık süsü (Lobes d'une rosace). 2. (Kiliselerde) Camresim, "Vitray. rosacé,e s. 1. Gül biçiminde, gülümsü (Fleur rosacée). 2. diş. ç. bitb. Gülgiller. rosaire er. 1. 165 taneli bir Hristiyan tespihi (Rosaire à grains gros). 2. (Bu tespih çekilirken söylenen) Dua (Dire, réciter son rosaire). rosat s. Güllü, içinde gül bulunan, gül katdarak hazırlanmış (Huile rosat, miel rosat, pommade rosat pour les lèvres). rosâtre s. Pembemsi, pembemtrak. rosbif er. Sığır eti kızartması, rozbif, rose diş. 1. Gül (Roses rouges, blanches, jaunes. Eau de rose. Huile de rose). 2. (Gotik mimarlıkta) Nakışlı büyük tekerlek pencere, gülpencere (La rose latérale d'une église). 3. Roza elması. 4. s. Pembe; gül kurusu (Joues roses. Porter une robe rose). S. er. Pembe, pembe renk; pembelik (J'aime le rose). § Rose trémière: Gülhatmi. Laurier-rose: Zakkum. Rose de Noël: bitb. Çöpleme. Rose des vents: Rüzgârgülü. A l'eau de rose: Pek duygusal; heç şeyi tatlı ve toz pembe

rosse gösteren (Roman, film à l'eau de rose). Découvrir le pot aux roses: Bir gizi ortaya çıkarmak, gizli kapaklı yapılan bir şeyi bulup ortaya çıkarmak. Envoyer qn sur les roses: -i başından savmak. Etre frais comme une rose: Çok dinç ve taze olmak, yanakları gül pembe olmak. Etre sur des roses: Mutluluk içinde yaşamak. Ne pas sentir la rose: Pis kokmak. Voir tout en rose: Her şeyi toz pembe görmek. Il n'y a pas de roses sans épines: Dikensiz gül olmaz, gülü seven dikenine katlanır, rosé,e s. 1. Pembemsi (Beige rosé, mauve rosé). 2. er. Pembe şarap, roseau er. 1. Kamış, saz (Un marais rempli de roseaux). 2. mec. Dayanıksız kimse yada şey. rosée diş. 1. coğr. Çiy (La rosée du matin. Herbes humides de rosée). 2. Damla, yaş (Ses yeux se couvrirent d'une légère rosée). § Tendre comme la rosée: Yumuşacık. rosdler,ire s. 1. Kamışlı, sazlı; kamış yetiştiren, kamış yetişen (Marais roselier). 2. diş. Kamışlık, sazlık. roséole diş. hek. (Kimi sayrılıklar sırasında deride görülen) Pembe lekeler, roser gçl. Pembeleştirmek (Sa figure pâlotte était rosée par l'air vif). roseraie diş. Gül bahçesi, güllük, rosette diş. 1. Gül biçiminde küçük süs. 2. İlmik. 3. Rozet (La rosette de la Légion d'honneur). 4. bitb. Gül biçimi çiçek durumu. 5. (Saatlerde) Ayar kadranı. roseur diş. Pembelik (La roseur de ses joues). rosier er. Gül fidanı, gül ağacı. § Rosier des chiens: Kuşburnu, yabanigül. rosière diş. Kimi köylerde, erdemleri dolayısıyla kendisine törenle ödül verilen kız; erdemli genç kız. rosiériste ad. Gül yetiştiricisi, gülcü. rosir gsz. 1. Pembeleşmek, pespembe olmak (Une figure qui rosit). 2. Rosir de: -den pembeleşmek, pespembe olmak (Son visage rosissait de satisfaction). 3. gçl. Pembeleştirmek (L'air vif rosissait ses joues). rosissement er. Pembeleşme; pembeleştirme (Rosissement du visage). rossard,e s. ve ad. Numaracı, oyuncu; kötü dilli, kötü ruhlu, kötü, kaba (C'est un petit rossard. Un critique rossard). rosse diş. 1. Kurada at, pis beygir (Dans ce manège, il y a plusieurs rosses). 2. Pis herif, ciğeri beş para etmez adam (Ah! les rosses!). 3. s. Sert, asık suratlı (Un professeur rosse). 4. s. İğneli, alaylı (Une critique rosse, une chanson rosse). 5. s. Kötü; kaba (Vous avez été rosse avec lui).

rossée

1249

rossée diş. tkz. Dayak, kötek (Flanquer, recevoir une rossée). rosser gçl. Dayak atmak, çok dövmek, pestilini çıkarmak (Rosser une canaille). rosserie diş. tkz. İneklik, itlik (Il est d'une rosserie inimaginable). rossignol er. 1. Bülbül (Chanter comme un rossignol). 2. Maymuncuk (Rossignol de cambrioleur). 3. tkz. Tapon mal, çürükve modası geçmiş mal; değersiz ve satılmayan kitap (Ecouler de vieux rossignols en solde). § Un rossignol d'Arcadie: (Alayla) Bir eşek. rossinante diş. Kurada at, pis beygir, rossolis er. 1. bitb. Böcekyiyen. 2. Amberiye; kokulu, şekerli bir içki. rostral,e s. Gemi mahmuzu biçiminde. § Colonne rostrale: Bir deniz utkusunu anmak için dikilen gemi başı biçiminde sütun. Couronne rostrale: Bir düşman gemisine ilk çıkan ere verilen ödül. rostre er. Gemi mahmuzu. rostré,e s. Gaga biçiminde, rot er. Geğirti (Faire, lâcher un rot: Geğirmek). rôt er. (Eski) Et kebabı, et kızartması. rotacé,e s. Tekerlek biçiminde, rotarien s. ve ad. Rotary kulübü üyesi, rotaryen. rotary er. 1. Sondaj makinası. 2. Otomatik telefon dizgesi. rotateur, trice s. Döndürücü, döndüren, dönmeyi sağlayan (Force rotatrice). 2. er. fiz. Döner (Rotateur rigide: Katı döner). rotatif, ive s. 1. Dönmeli, döner, dönerek işleyen (Mouvement rotatif. Foreuse rotative). 2. diş. •Dönerbasar, "rotatif (Journaux sortant des rotatives). rotation diş. bitb. Dolanma. 2. (Bir eksen üzerinde) Dönme (La rotation d'une roue, d'un volant). 3. gökb. mat. coğr. Dönme; bir cismin, her noktası bir çember çizecek biçimde devinmesi. 4. (Tanmda) Almaşık ekim. § Rotation de la Terre: gökb. Yer'in dönme devinimi. Yer'in kendi ekseni çevresinde yaptığı dönü. rotatoire s. 'Dönel, dönmeli, dönme biçiminde olan (Mouvement rotatoire). rote diş. On iki üyeli bir papaz mahkemesi, rotengle, rotangle er. hayb. Kızılkanat, roter gsz. Geğirmek. § Enroter: tkz. Çok çekmek, başına gelmedik kalmamak, rôti er. Et kebabı, et kızartması, rôti,e s. Kızarmış, kızartılmış, kızartma (Poulet rôti). rôtie diş. Kızarmış ekmek (Manger des rôties beurrées). rotin er. bitb. 1. Hinthurması (ağacı). 2.

roucouler Hinthurması dalı. 3. tkz. Metelik, mangır, rôtir gçl. 1. Kızartmak; ızgarada, fırında yada şişte pişirmek (Rôtir un poulet, un gigot). 2. gsz. Kızarmak, kebap olmak, pişmek (Mettre un poulet à rôtir). 3. gsz. tkz. Sıcaktan kavrulmak, pişmek, yanmak (On rôtit ici. Rôtir au soleil). § Se rôtir: Güneşte vücudunu yakmak, yanmak (Se rôtir sur la plage). rôtissage er. Kızarma, kızartılma, kızartma, rôtisserie diş. 1. Kebapçı dükkânı. 2. Küçük lokanta. rôtisseur, euse ad. 1. Kebapçı. 2. Izgara etler üzerine iş yapan lokantacı, rôtissoire diş. Izgara makinası, kızartma makinası (Rôtissoire électrique). rotonde diş. 1. Yuvarlak yapı, değirmi yapı (Une église en rotonde). 2. Yan değirmi lokomotif hangan. rotondité diş. 1. Yuvarlaklık, değirmilik (La rotondité de la terre). 2. mec. Tombulluk, şişmanlık (La rotondité d'une femme). rotor er. fiz. Döneç. rotule diş. anat. Dizkapağı, dizkapağı kemiği. rotulien,ne s. Dizkapağına değgin, roture diş. 1. Soydan yada papaz sınıfından olmayanlar takımı, esnaf takımı. 2. Soylu olmama. roturier, ères. vead. l.Soyluolmayan,soydan yada papaz sınıfından olmayan (Ses parents étaient roturiers). 2. mec. Kaba, incelikten uzak (Avoir des manières roturières). rouable er. 1. (Fırıncıların kullandığı) Ateş küreği. 2. Tuzlalarda, tuz kümelemeye yarayan tırmık, rouage er. 1. (Makinalarda) Çarklar, çark düzeni (Rouage d'une montre). 2. mec. Çark (Les rouages de l'Etat) rouan, ne s. 1. (At donu) Demirkır, demirkırı (Jumentrouanne). 2.ad. Demirkirat (Unrouan). rouanne diş. Büyük burgu, oluklu burgu, roubignoles diş. ç. tkz. Taşak. roublard,e s. ve ad. tkz. Kurnaz, açıkgöz, hinoğluhin, anasınıngözü (Méfiez-vous de lui, c'est un roublard). roublardise diş. tkz. Kurnazlık, açıkgözlük, hinoğluhinlik. rouble er. Ruble, rus parası, roucoulade diş. Söz cilvesi, sevişirken fısıldanan tatlı sözler (Les roucoulades des amoureux). roucoulement er. 1. (Güvencin, üveyik vb.) Kuğurdama, dem çekme. 2. mec. Yumuşak ve tatlı sözler söyleme, sevişip cıvıldaşma, roucouler gsz. 1. (Güvercin vb.)Kuğurdamak,dem çekmek. 2. mec. Sevişip cıvıldaşmak.

roue roue diş. 1. Tekerlek (Les roues d'une voiture). 2. Çark (Les roues d'une horloge). 3. (Eskiden) Çark işkencesi (Etre condamné à la roue). § Cinquième roue de la charrette, du carrosse: Ciğeri beş para etmeyen kimse; hiçbir işe yaramayan şey. La roue de la Fortune: Feleğin çarkı. La roue hydrolique: Su dolabı, su çarkı. Etre en haut de la roue: Varlık ve erinç içinde olmak. Etre en bas de la roue: Yokluk ve sıkıntı içinde olmak. Faire la roue: 1. (Hindi, tavus vb.) Kabarmak (Les paons font la roue). 2. mec. Şişinmek, kabarmak, fiyaka satmak. Mettre des bâtons dans le roue: Engellemek, tekere çomak sokmak, işi yokuşa sürmek. Pousser à la roue: Yardım etmek, destek olmak, roué, e s. vead. tkz. Çıkarı için anasını satar, kurnaz ve sinsi, düzenbaz, dümenci, üçkâğıtçı, rouelle diş. 1. Yuvarlak dilim, yuvarlak parça. 2. Yuvarlak dilimler halinde kesilmiş dana budu. rouer gçl. Çark işkencesiyle öldürmek (Rouer les voleurs). § Rouer qn de coups: -i eşek sudan gelinceye kadar dövmek, iyice bir ıslatmak, -in pestilini çıkarmak, rouerie diş. tkz. Kurnazlık, dümencilik, düzenbazlık, üçkâğıtçılık (Je vous ai mis en garde contre ses roueries). rouet er. 1. Çıkrık, dokuma çıkrığı (Le rouet a remplacé la quenouille pour le filage à la main). 2. (Eski) Tüfek zembereği, çakmak zembereği (Arquebuse à rouet). 3. den. Makara dili. rouf IruJI er. den. 1. Güverte köşkü. 2. Tayfa kamarası, rouflaquette diş. Zülüf. rouge s. 1. Kırmızı, kızıl (Une rose rouge. Du vin rouge). 2. Kızarıp nar gibi olmuş, kızgın (Du fer rouge). 3. (Soğuk yada sıcaktan) Kızarmış (Avoir les joues, les oreilles rouges). 4. Kiremit rengi, kızıl (Un garçon aux cheveux rouges). 5. s. ve ad. Kızıl, komünist (L'armée rouge. Cet instituteur est un rouge). 6. Rouge de qch: -den kızarmış, kıpkırmızı kesilmiş (Etre, devenir rouge de colère, de honte). 7. er. Kırmızı renk, kızıl renk (Le vert est la couleur complémentaire du rouge). 8. er. Kırmızı boya (Broyer du rouge sur sa palette). 9. er. Allık; dudakboy ası, ruj (Rouge à joues. Rouge à lèvres). 10. er. hlk. Kırmızı şarap (Un litre de rouge). § Rouge de plomp: kim. Sülüğen. Les peaux-rouges: Kızılderililer. Etre rouge comme une écrevisse, comme un coq, comme une tomate: Pancar gibi kızarmak. Se fâcher tout rouge: Öfkeden kıpkırmızı olmak. Voir rouge: Gözünü kan bürümek, öfkeden gözü bir şey görmemek, rougeâtre s. Kırmızımtrak, kırmızımsı (Lumière

1250

rouiller

rougeâtre). rougeaud,es. vead. tkz. Pancar suratlı, alyanak (l/n gros rougeaud. Un homme rougeaud). rouge-gorge er. hayb. Kızılgerdan, narbülbülü. rougeoiement er. Yalazlanma, kızıl yalaz, kırmızı yansı (Rougeoiement d'un incendie). rougeole diş. hek. Kızamık (La rougeole atteint surtout les enfants). rougeoleux, euse s. ve ad. Kızamıklı, kızamığa yakalanmış. rougeoyant,e s. Kızıllaşan, kızıl yansılar yapan, rougeoyer gsz. Kızarmak, kızıllaşmak; kızıl yansılar yapmak (Un feu qui rougeoie). rouge-queue er. hayb. Bahçe kızılkuyruğu, rouget,te s. Hafif kırmızı, rouget er. hayb. Barbunya balığı, barbunya, rougeur diş. 1. Kırmızılık, kızıllık, allık (La rougeur des lèvres, des joues). 2. Kızarma (Sa rougeur trahit son mensonge). 3. ç. hek. Deride kızıl lekeler (Avoir des rougeurs sur la figure, sur les jambes). rougi,es. 1. Kızarmış, kanlanmış (Desyeuxrougis). 2. Kırmızı şarap katılmış (Eau rougie). rougir gsz. 1. Kızarmak (Les fraises commencent à rougir. Les écrevisses rougissent à la cuisson). 2. Rougir de qch: a) -den kızarmak, kıpkırmızı olmak (Rougir de colère, d'émotion, de honte), b) -den utanmak, yüzü kızarmak (Il devrait rougir de sa mauvaise conduite). 3. gçl. Kızartmak (L'automne rougit les feuilles des arbres). Rougir jusqu'aux yeux, jusqu'au blanc des yeux, jusqu'aux oreilles: Kulaklarına kadar kızarmak. Rougir ses mains: Elini kana bulamak. Rougir son eau: Suyuna biraz şarap katmak, şarabı çok sulandırarak içmek, rougissantes. 1. Kızaran (Feuilles rougissantes). 2. Yüzü çabuk kızaran ( Une jeune fille rougissante). rougissement er. Kızarma, rouille diş. 1. Pas (La rouille ronge le fer. Tache de rouille). 2. bitb. Pas hastalığı (Rouilledu blé, delà vigne). 3. s. Pas rengi (Un costume rouille). rouillé,e s. 1. Paslı, pas tutmuş, paslanmış (Une machine rouillée). 2. Körelmiş, paslanmış, zayıflamış (Une mémoire rouillée). 3. Pas hastalığına yakalanmış, pas vurmuş (Blé rouillé). rouiller gçl. 1. Paslandırmak (L'humidité rouille les métaux). 2. Köreltmek, zayıflatmak, paslandırmak uyuşuklaştırmak (La paresse finit par rouiller l'esprit). 3 .gsz. Paslanmak (Métalqui rouille). § Se rouiller: 1. Paslanmak (Un fusil qui se rouille). 2. Körelmek, hamlaşmak, kötülemek, uyuşuk olmak (Sportif qui se rouille, faute d'entraînement).

rouillure rouillure diş. Paslılık; paslanmışlık. rouir gçl. 1. Suya bastırmak (Rouir du lin). 2. gsz. Suya bastırılmak, suda kalmak (Chanvre qui a roui). rouissage er. Suya bastırma; suya bastırılma, suda kalma. rouissoir er. (Keten ve kenevir için) Suya bastırma teknesi. roulade diş. l.müz. Ses virtüözlüğü çığırında çevik ve pek kıvrak geçiş, bir hecede birkaç notanın geçmesi (Faire des roulades). 2. Dürülmüş et yada balık. roulage er. 1. (Taşıtlar için) Gitme, yol alma (Roulage des voitures). 2. At arabasıyla taşıma (Entreprise de roulage). 3. Taşıma işleri kurumu. 4. Kömür ocağında, yer altında kömür taşıma. 5. (Sürülmüş toprağı) Sürgüleme, üzerinden sürgü geçirme. roulant,es. 1. Küçük tekerlekler üzerinde devinen, yürüyen (Fauteuil roulant, table roulante). 2. İyi giden, tıngır mıngır giden, tıkır tıkır giden (Un carrosse bien roulant). 3. Arabaların geçmesine elverişli (Chemin roulant). 4. Fıldır fıldır dönen (Des yeux roulants). 5. Gümbürtülü, gümbür gümbür (Tonnerre roulant, tambour roulant). 6. tkz. Çok gülünç, insanı gülmekten katıltan (Une histoire roulante. C'est un garçon roulant). § Cuisine roulante: esk. Arabalı mutfak, gezgin mutfak. Escalier roulant: Yürüyen merdiven. Feu roulant: Yaylım ateş. Matériel roulant: Tekerlekli taşıtlar, roulé,es. 1. Kıvrık (Chapeau à bords roulés). 2. tkz. Pek alımlı, esaslı, güzel, göğüs kalça yerinde (Une femme bien roulée). 3. er. Dürmük,dürüm (Roulé à la confiture). 4. diş. Dayak, kötek (Elle va recevoir une bonne roulée). rouleau er. 1. Tomar (Dérouler un rouleau. Rouleau depapier). 2. Merdane (Rouleau d'une machine à écrire). 3. Oklava (Rouleau à pâtisserie). 4. Yol silindiri. § Etre au bout de son rouleau: 1. Söyleyecek sözü kalmamak. 2. Sıfırı tüketmek, meteliği kalmamak. 3. Bir ayağı çukurda olmak, günleri sayılı olmak, ölümü yakın olmak, roulement er. 1. Yuvarlanma, yuvarlanarak gitme (Le roulement d'une bille de billard). 2. (Tekerlekli taşıtların çıkardığı) Gürültü (Le roulement des voitures m'empêche de dormir). 3. Fıldır fıldır oynatma, fıldır fıldır oynama (Le roulement d'yeux). 4. fız. (Tekerleğin kolay dönmesini sağlayan) Yatak (Roulement à bille: Bilyalı yatak). 5. Oynama, oynatma (Le roulement des hanches). 6. Almaşma, art arda dönüp gelme, "münavebe, nöbetleşme, sıra (Ils

1251

rouler

travaillent de nuit par roulement). 7. (Davul, trampet vb.) Gümbür gümbür çalma, gümbür gümbür çalınma (Roulement de tambours). 8. Gürleme (Roulement du tonnerre). 9. (Para) İşleme, çalışma, sürüm (Roulement des capitaux). § Fonds de roulement: Döner sermaye, "mütedavil sermaye; işletme anamalı, rouler gçl. 1. Yuvarlamak (Rouler une boule, un tonneau). 2. Tomarlamak, tomar haline getirmek (Rouler du papier, du tissu, un tapis). 3. Sarmak (Rouler une cigarette). 4. (Küçük tekerlekli şeyleri) Elle sürmek, sürüp yürütmek (Rouler une brouette, un chariot, une poussette). 5. Oynatmak, oynatıp sallamak (Rouler les épaules, les hanches en marchant). 6. Evirip çevirmek, tasarlamak (Rouler des idées dans sa tête). 7. Fıldır fildir oynatmak, sağa sola oynatmak (Rouler les yeux). 8. Açmak, oklava ile açmak (Rouler de la pâte). 9. Merdanelemek, merdane geçirmek; üzerinden sürgü geçirmek (Rouler une surface, un court de tennis). 10. Atmak, atıp yuvarlamak (Rouler un camarade dans la poussière). 11. tkz. Kandırmak, aldatmak, dolandırmak (On t'a roulé) 12. Rouler qch dans: Bir şeyi -e batırmak, banmak (Rouler des croquettes dans la farine. Rouler une pêche dans du sucre). 13. gsz. Yuvarlanmak (Balle qui roule, pierre qui roule). 14. gsz. Düşmek, yuvarlanmak (Il a roulé de haut en bas de l'escalier). 15.gsz. (Taşıtlar) Gitmek (Le train roulait à 140 km à l'heure). 16. gsz. (Tekerlekli bir taşıtla) Gezmek, yol gitmek, dolaşmak (Nous avons roulé toute la journée). 17. gsz. tkz. Sürtmek, sürtüştürmek (Cet homme a beaucoup roulé). 18. gsz. den. Yalpa vurmak, yalpalamak (Le bateau roulait). 19. gsz. Gürüldemek (Le tonnerre roule). 20. gsz. hlk. İşler yolunda gitmek (Ça roule). 21. Rouler sur qch: Konusu... olmak, -üzerinde cereyan etmek (Tout l'entretien a roulé sur sa santé. Les discussions roulent souvent sur l'argent et les femmes). § Rouler à tombeau ouvert: Kelle götürür gibi araba sürmek, çok hızlı araba sürmek. Rouler carrosse: Bir eli yağda bir eli balda olmak, beyler gibi yaşamak. Rouler des yeux de merlan frit: Gözlerini süzmejc, baygın baygın bakmak. Rouler des yeux fürlbonds: Kızgın kızgın bakmak, öldürecekmiş gibi bakmak. Rouler sa bosse: Nerde akşam orda sabah yaşamak, serserice bir yaşam sürmek. Rouler sur l'or: Altın babası olmak, çok varlıklı olmak. Pierre qui roule n'amasse pas mousse: Yuvarlanan taş yosun tutmaz. § Se rouler: 1. Yuvarlanmak (Se rouler par terre, dans l'herbe).

roulette

1252

2. Bir o yana bir bu yana dönmek (Se rouler dans les draps, sur son lit). 3. Çöreklenmek (Serpent qui se roule). 4. Derilmek, dürülmek (Une tente, un tapis qui se roule). 5. Se rouler de qch: -den kıvranmak (Se rouler de douleur). 6. Se rouler dans qch: -e bürünmek, sannmak (Se rouler dans une couverture). § Se rouler les pouces, se les rouler: tkz. Hiçbir şey yapmamak, sinek avlamak, aylak aylak oturmak. Se faire rouler: Aldatılmak, kazıklanmak, dolandırılmak. Se faire rouler dans la farine: tkz. Aldatılmak, kazıklanmak, dolandırılmak, oyuna getirilmek, roulette 1. Küçücük tekerlek (Table à roulettes, fauteuil à roulettes, patins à roulettes). 2. Çeşitli zanaatlarda çeşitli işler için kullanılan küçük tekerlekli alet (Roulette de pâtissier, de couturière, de relieur). 3. Rulet (Jouer à la roulette. Gagner une grosse somme à la roulette). 4. ç. tkz. Motorlu polis kuvveti. § Vache à roulettes: hlk. Motosikletli polis. Aller, marcher comme sur des roulettes: Çok kolay geçmek, kolaycacık oluvermek, yapılıvermek. rouleur, euse ad. 1. er. Çok yalpalayan gemi. 2. er. Sürtük, derbeder, serseri, sokak serserisi. 3. er. İyi bisiklet kullanan kişi; bisiklet yarışçısı (Il était un rouleur extraordinaire, et distançait tous ses adversaires). 4. diş. Sürtük kız; orospu. 5. diş. Asmakurdu. roulis er. Yalpa, rouloir er. Mum kalıbı. roulotte diş. Büyük göçebe arabası (Roulotte de bohémiens, de forains). roulotter gçl. Kenarım hafifçe kıvırmak (Roulotter du papier). roulure diş. 1. Kıvrıklık (Roulure d'une feuille). 2. Bir ağaç hastalığı. 3. hlk. Orospu, sokak orospusu. roumain,e s. 1. Romanya'ya değgin. 2. ad. Romanyalı, rumen (Les Roumains). 3. er. Romence. round[«aH7irf] er. Raunt (Un match en dix rounds). roupettes diş. ç. tkz. Taşak. roupie diş. 1. Hint parası, rupi, rupye. 2. (Eski) Burun ucundan sarkan sümük damlası. § Ce n'est pas de la roupie de sansonnet: önemli ve değerli bir şey bu, iyi bir şey, boktan bir şey değil. Une vieille roupie: Çirkin ve yaşlı kadın, roupiller gsz. tkz. Uyumak, uyuklamak, kestirmek (Roupiller dans l'herbe). roupillon er. tkz. Hafifçe uyuma, kestirme, şekerleme (Faire, piquer un roupillon: Şöyle bir kestirmek, şekerleme yapmak). rouquin,es. vead. 1. Kızıl saçlı (Une belle rouquine.

route

Un rouquin). 2. er. hlk. Kırmızı şarap (Boire un coup de rouquin). rouscailler gsz. argo. 1. (Eskiden) Konuşmak. 2. (Şimdi) Homurdanmak, itiraz etmek, bağırıp çağırmak. rouspétance diş. tkz. İtiraz; bağırıp çağırma; karşı koyma. rouspéter gsz. tkz. İtiraz etmek; bağırıp çağırmak; karşı koymak, karşı gelmek (Il rouspète toujours. Je rouspétais contre tout le monde). rouspéteur, euse s. ve ad. İtirazcı; her şeye itiraz eden kimse, durmadan bağırıp çağıran kimse (II est gentil mais un peu rouspéteur). roussfitre s. Kızıhmsı, kızılımtrak (Des poils roussâtres). rousse diş. argo. Aynasız, polis, rousseau er. hayb. Mandagöz mercan balığı, rousselet er. Kırmızı armut, kırmızı kabuklu bir armut türü. rousserolle diş. hayb. Çil ardıcı, roussette diş. 1. hayb. Camgöz, köpekbalığının bir türü (Roussette séchée, salée). 2. Etkanat yada şeytan kuşu denilen büyük yarasa. 3. Küçük kızıl kurbağa. 4. Bir tür çörek, pasta, rousseur diş. 1. Kızıl renk, kızıllık (La rousseur de la barbe). 2. ç. Kırmızı lekeler, kızıllık. § Tache de rousseur: (Deride) Çil (Sa figure ronde criblée de taches de rousseur). roussi er. Yanık kokusu (Ça brûle! Çasentle roussi). § Sentir le roussi: mec. 1. (Eskiden) Şüpheli kişi olmak; küfür işlemekten sanık olmak. 2. (Şimdi) (İşler için) Bozulmak, kötüye gitmek, aksamak, roussin er. 1. Savaş atı. 2. argo. Polis. ŞRoussin d'Arcadie: Eşek. roussir gçl. 1. Yanıklaştırmak, hafifçe yakmak, kızartmak (Roussir du linge en le repassant. La gelée a roussi l'herbe). 2. gsz. Kızarmak, kızıllaşmak, yanıklaşmak (Les feuilles des arbres roussissent en automne). roussissement er. Kızıllaşma, kızıllaştırma; kızarma, kızartma; yanıklaşma, yanıklaştırma. roustirgç/. hlk. 1. Kızartmak (Roustir du poulet). 2. Çalmak, araklamak, aşırmak. 3. argo. Yakmak, mahvetmek. rouston er. argo. Taşak. § Baver sur les roustons: Kafa şişirmek, kafa sikmek, route diş. 1. Yol (Une route pavée, bitumée. Les routes aériennes, les routes maritimes). 2. Karayolu (Arriver à Paris par la route). 3. Yön; izlenen yada izlenecek yol, "rota (Perdresa route, changer de route). 4. mec. Yol, yazgı, alınyazısı (Nos routes se sont écartées). 5. Yolculuk, gezi (Je vous souhaite une bonne route). § La mise en

routier

1253

route: Düzeltme, düzene koyma, hale yola koyma (La mise en route d'une affaire). A moitié route: Yarı yolda. En route, en cours de route: Yolda, yolculukta, yolculuk sırasında, gezi sırasında. Barrer la route à qn: -i engellemek. Couper la route à qn: -in yolunu kesmek. Etre en route: Yolculukta olmak, gezide olmak. Etre sur la bonne route: Doğru yolda olmak. Faire fausse route: 1. Yolunu şaşırmak. 2. Yanılmak, yanlış önlemlere başvurmak. Faire route vers: -e doğru yol almak. Mettre qch en route: 1. -i çalıştırmak, işletmek (Mettre en route un moteur, une voiture). 2. Düzeltmek, hale yola koymak (Mettre en route une affaire). Reprendre la route de: -e dönmek, yine -in yolunu tutmak. Rester en route: Yolda kalmak. S'arrêter en route: işi yan yolda bırakmak, sürdürmemek, yanda bırakmak. Se mettre en route: Yola koyulmak, yola çıkmak. Trouver sa route: Doğru yolu bulmak, yolunu bulmak. routier er. 1. den. Küçük ölçekli harita. 2. Ağır kamyon şoförü. 3. (Yollarda yanşan) Bisiklet yarışçısı. 4. İzci. 5. (Ortaçağda) Çapulcu asker. § Un vieux routier: Eski kurt, gün görmüş adam, görmüş geçirmiş adam. routier, ère s. 1. Yola değgin, yolla ilgili (Carte routière, réseau routier). 2. diş. Uzun yol arabası, routine diş. 1. Görenek (Dans ce pays, la routine est sipuissante que toute nouveauté est mal accueillie). 2. Göreneğe dayak ustalık, alayhlık (Avoir la routine d'un art). 3. Alışkanlık, alışılmıştık (Etre l'esclave de la routine).i De routine: Alışılagelen, herzamanki (Faire un examen de routine; une enquête de routine). routinier, ère s. ve ad. 1. Göreneksel; görenekçi (Les esprits routiniers). 2. Alışılagelen, pek alışılmış, rutin (Un procédé routinier). 3. ad. Görenekten yetişme, çekirdekten yetişme, alaylı (C'est un routinier). rouviex, euse er. 1. At uyuzu, köpek uyuzu. 2. s. Uyuz (Cheval, chien rouvieux). rouvraie diş. Bodurmeşe korusu, rouvre er. Bodurmeşe. rouvrir gçl. 1. Yeniden açmak (Rouvrir son magasin. Rouvrir les yeux). 2. gsz. Yeniden açılmak (La boulangerie rouvre la semaine prochaine). § Rouvrir une blessure, une plaie: mec. Bir acıyı tazelemek, yarayı deşmek, roux, rousse s. 1. Kızıl san (Cheveux roux, moustaches rousses). 2. s. ve ad. Kızıl san saçlı (Une mendiante rousse. Un roux, une rousse). 3. er. Kızıl san renk, kula rengi. 4. er. Bir un salçası. § Lune rousse: Nisanda doğan ay.

rubicond

royal,e s. 1. Krala değgin; krallığa değgin (La famille royale. Couronne royale). 2. Krallara yaraşır, "şahane, çok iyi, eşsiz (Un salaire royal. C'est royal. Un festin royal. Un cadeau royal). 3. tkz. Çok büyük, sonsuz, aşın (Un mépris royal). S Aigle royal: Şah kartal. Tigre royal: En iri cins kaplan, şah kaplan, royalement bel. 1. Krallar gibi, "şahane bir şekilde (Il nous a invités dans sa maison de campagne et il nous a traités royalement). 2. tkz. Tamamen, tamamiyle, hepten (Il s'en moque royalement). royalisme er. Kralcılık. royaliste s. ve ad. Kralcı (Avoir des opinions royalistes. Un royaliste). § Etre plus royaliste que le roi: Kraldan çok krala olmak, royaume er. Krallık, krallıkla yönetilen ülke (Etendre les frontières d'un royaume). S Le royaume des deux, le royaume céleste, le royaume de Dieu: "Cennet, uçmak. Le royaume des morts, le royaume sombre: "Cehennem, tamu. Au royaume des aveugles, les borgnes sont rois: Koyunun bulunmadığı yerde keçiye Abdurrahman çelebi derler, royauté diş. 1. Krallık, kral olma (Aspirer, renoncer à la royauté). 2. Krallık yönetimi (La chute de la royauté). 3. mec. Erk, egemenlik, ru er. Küçük dere, su, çay. ruade diş. 1. (Hayvanlann attığı) Çifte, tekme (Décocher, lancer une raude: Tekme atmak, çifte atmak). 2. mec. Beklenmedik saldın, büyük kızgınlık, kabalık, ruban er. 1. Kurdela (Le ruban d'un chapeau). 2. Şerit (Un ruban de machine à écrire). 3. Nişan (Le ruban de la Légion d'honneur). rubané,e s. 1. Damarlı, çizgili (Marbre rubané). 2. İnce şerit biçiminde, şerit şerit (Algues rubanées). rubaner gçl. 1. Kurdela yada şerit takmak. 2. Şerit haline getirmek, şerit şerit yapmak (Rubaner du métal, du cuir). rubanerie diş. Kurdelacılık; şeritçilik. rubanier, ères. 1. Kurdelacılığa değgin; şeritçiliğe değgin (Industrie rubanière). 2. ad. Kurdelacı; şeritçi. rubéfaction diş. hek. Derinin kızarması; kızarıklık, kızartı. rubéfier gçl. hek. (Deriyi) Kızartmak, rubéole diş. hek. Kızamıkçık, yalana kızamık. rubéoleux,euses. Kızamıkçığa değgin; kızamıkçığa yakalanmış. rubescent,e s. Kızarmış, kırmızdaşmış (Peau rubescente). rubiacées diş. ç. bitb. Kökboyasıgiiler. rubicond,e s. Kırmızı, kırmızıiaşmış, et kırmızısı

rubidium

1254

(Une face rubiconde). rubidium er. kim. Rubidyum, rubigineux, euse s. 1. Pas bağlamış, pas tutmuş, paslı. 2. Pas rengi, kızıl kahverengi, rubis er. 1. Yakut (Le rubis dune bague). 2. (Saatlerde) Taş (Montre 17 rubis). 3. Yakut renginde, parlak kırmızı, ateş kırmızısı renginde, parlak kırmızı, ateş kırmızısı (Papillons rubis). § Faire rubis sur l'ongle: İçkiyi son damlasına dek içmek. Payer rubis sur l'ongle: Eksiksiz ödemek, kuruşu kuruşuna ödemek, rubrique diş. 1. Eski kitaplarda kırmızı boya ile yazılmış başlık. 2. Bir kitabın yayımlandığı yeri belirtme. 3. (Gazete ve dergilerde) Belirli bir konuya ayrılan bölüm, sütun (Rubrique littéraire, sportive). 4. ç. Ayin usulleri kitabı. 5. Kırmızı tebeşir, bir tür kırmızı toprak. 6. mec. tkz. Düzen, dolap, oyun (Vous avez des rubriques qu'il ne sait pas). ruche diş. 1. Kovan, arı kovanı (Ruche d'osier, de bois, de paille). 2. Kovandaki arı sürüsü (Dans une ruche, il n'y a qu'une reine). 3. (Giysilerde) Kırma saçak (Une ruche en mousseline). 4. mec. Arı kovanı gibi işleyen yer, kalabalık yer, an kovanı (Cette usine est une vraie ruche). ruché er. Kırma saçak. ruchée diş. 1. Bir kovanlık arı. 2. Bir kovanlık, bir kovan dolusu (Une ruchée de miel). rucher er. 1. An kovanlığı, kovanların bulunduğu yer. 2. Kovanlar, rucher gçl. Kırma saçak yapmak, kırma saçak takmak (Rucher du tulle). rude s. 1. Sert (Avoir la barbe rude. Une brosse rude). 2. Güç, zor, yorucu, zahmetli (Un métier rude. Un travail rude). 3. Sert, şiddetli (Un climat rude. Un hiver très rude). 4. Kulağı tırmalayan, kaba (Il a une voix rude). S. Şiddetli, korkunç (Soutenir un rude combat). 6. Sert, "haşin (Un hommerude. Il a un caractère rude). 7. tkz. Esash, sağlam (Avoir un rude appétit, un rude estomac). 8. Kaba saba (Un rude paysan, un rude montagnard). 9. Çetin, yenilmesi güç (Avoir affaire à un rude adversaire). § En voir de rudes: Çok çekmek, çok acı ve sıkıntdar görmek. Etre à rude école: Yaşam okulundan yetişmek, "hayat mektebinden yetişmek, acı ve sıkıntdar çekerek yetişmek. rudement bel. 1. Sertçe, sert bir şekilde (Frapper, heurter rudement). 2. Kabaca (Il nous traite rudement). 3. Acı bir şekilde (Je lui ai rudement reproché sa négligence). 4. tkz. Pek, çok, adamakıllı (Il est rudement content). rudesse diş. 1. Sertlik (La rudesse de la barbe, de la

ruer

peau). 2. Kabalık (Traiter une femme avec rudesse). 3. Acı söz, kinci davranış, rudiment er. 1. Bir organ oluşumunun ilk izleri, organ taslağı (Rudiment de queue, d'aile). 2. ç. (Bilim ve sanatta) İlksel kavramlar, ön bilgiler (Les rudiments de la chimie, de la peinture). 3. ç. Ana çizgiler (Elaborer les rudiments d'une théorie), rudimentaire s. 1. Tam oluşmamış, taslak halinde; gelişmemiş, basit (Un organe rudimentaire. Membres, yeux rudimentaires). 2. Gelişiminin henüz başında olan, ilkel (Art, civilisation rudimentaire). 3. İlksel, basit (Avoir des connaissances rudimentaires en littérature, en chimie). rudoiement er. Sert davranma; tersleme, horlama (Le rudoiement est un mauvais système d'éducation). rudoyer gçl. 1. Sert davranmak, terslemek, horlamak (Rudoyer un élève). rue diş. 1. Sokak (Traverser la rue. Une rue à sens unique). 2. Aynı sokakta oturanlar; mahalle halkı (Toute la rue commentait la nouvelle du débarquement). § La grande rue: Ana yol, ana cadde. Enfant des rues; gamin des rues: Sokak çocuğu, sokak piçi. L'homme de la rue: Sokaktaki adam, sade yurttaş. A tous les coins des rues: Her yanda, her tarafta. En pleine rue: Sokak ortasında, yolda. Avoir pignon sur rue: Başını sokacak yeri olmak, evi barkı olmak. Courir les rues: Herkesçe bilinmek, herkesin ağzında olmak (Une chanson qui court les rues). Descendre dans la rue: mec. Sokaklara dökülmek, gösteriler yapmak. Etre à la rue: Başını sokacak yeri olmamak, evsiz barksız olmak. Etre vieux comme les rues: Çok eski olmak, Nuh nebiden kalmış olmak. Jeter qn à la rue: -i kovmak, kolundan tutup dışan atmak, rue diş. bitb. Sedefotu. ruée diş. Saldırış, "tehacüm (La ruée des voyageurs vers les places libres). ruelle diş. 1. Dar sokak, daracık sokak (Des ruelles obscures). 2. İki karyola arasındaki aralık; karyola ile duvar arasındaki aralık (Mettre un fauteuil dans la ruelle). ruer gsz. 1. Tepmek, çifte atmak, tekme atmak (Un cheval qui rue). 2. gçl. 1. (Eski) Fırlatıp atmak, tutup atmak. § Ruer dans les brancards: Şiddetle karşı koymak. § Se ruer: 1. Saldırmak, kendini atmak (Elleserua vers l'escalier). 2. Se ruer sur: a) -in üzerine saldırmak, atılmak, çullanmak (Il se rua sur sa femme pour lafaire taire. Les ennemis se ruèrent sur notre armée). b)-e üşüşmek,-in üstüne

ruftan

1255

üşüşmek (Les jeunes gens se ruèrent sur les gâteaux). rufïan, ruffian er. (Eski) Pezevenk, muhabbet tellâlı. rugby er. (Spor) Rügbi (Ballon, terrain, match de rugby). rugir gsz. 1. Kükremek (Le lion rugit). 2. Islıklar, sesler çıkararak esmek, uğuldamak (Le venta rugi toute la nuit). 3. Rugir de qch: -den bağırıp çağırmak, bangır bangır bağırmak (Rugir de fureur, de rage). 4. gçl. Bağırarak söylemek, bağırıp çağırarak -1er savurmak (Rugir des menaces). rugissant,e s. 1. Kükreyen (Un lion rugissant). 2. Çok gürültü çıkaran (Un moteur rugissant). rugissement er. 1. Kükreme (Rugissement du lion, du tigre). 2. Uğultu, uğuldama (Le rugissement de la tempête). 3. Çığlık; bağırıp çağırma (Pousser des rugissements de colère. Les rugissements des sauvages). rugosité 1. Pürtük (Unepeausans une rugosité). 2. Pürtüklülük (La rugosité d'une écorce, d'une peau d'orange). rugueux, euse s. Pürtüklü (Une peau rugueuse). ruine diş. 1. Yıkıntı, yıkı, ören, "harabe (Ruines romaines). 2. Yıkık dökük ev (Nosamisontacheté une ruine en Provence). 3. Yıkılma, çökme (La ruine de ses espérances, d'une théorie). 4. Yıkım, "mahv (En prenant des mesures impopulaires, le gouvernement va à sa ruine). 5. Batkı, "iflas; "felâket, uçurum (Nous courons vers la ruine. Etre au bord de la ruine). 6. Yıkım, çok pahalıya mal olan şey (L'entretien de cette voiture est une ruine). 7. f. Kalıntı, yıkıntı (Les ruines d'un village après le bombardement). § Etre en ruine: Yıkıntı halinde olmak, "harabe olmak. Aller, courir à sa ruine: Kendi yıkımına doğru gitmek. Tomber en ruine: Yıkılmış olmak, yıkıntı haline gelmek. ruiné,e s. 1. Yıkılmış, ören haline gelmiş, örenlenmiş (Château ruiné). 2. Yıkıma uğramış, mahvolmuş, her şeyini yitirmiş (Une famille ruinée). ruiner gçl. 1. Yıkmak, yıkıntı haline getirmek, örene çevirmek (Les guerres ont ruiné ce pays). 2. mec. Batırmak, yıkmak, "mahvetmek (Tu me ruines). 3. Çok büyük zarar vermek, "mahvetmek (La grêle a ruiné ce vignoble). 4. mec. Bozmak, berbat etmek (La débauche a ruiné sa santé). $ Se ruiner: 1. Örene dönmek, yıkı haline gelmek, "harap olmak. 2. mec. Kendi yıkımına yol açmak. 3. Varını yoğunu yitirmek (Il s'est ruiné au jeti). 4. Çok para harcamak (Je me suis ruiné chez cet antiquaire).

rupestre

ruineusement bel. 1. Yıkarcasına, batınrcasına. 2. Çok pahalı. ruineux, euse s. 1. Yıkılmaya yüz tutmuş (Fondements ruineux). 2. mec. Yıkıcı, batırıcı (Un luxe ruineux. Avoir des dépenses ruineuses). ruinlforme s. Yıkıntı görünümünde, harabe gibi. ruisseau er. 1. coğr. Dere, çay (Le murmure d'un ruisseau). 2. mec. Sel (Un ruisseau de sang, de larmes). 3. mec. Çok kötü durum; şerefsizce durum, çamur (Tomber dans le ruisseau. Il a tiré cette femme du ruisseau). ruisselant,e s. 1. Oluk oluk akan, damar damar akan (Pluie ruisselante). 2. Sızan (Eau ruiselante). 2. Ruisselant de qch: a) -içinde kalan (Il était ruisselant de sueur: Ter içinde kalmıştı), b) -si sel gibi akmak (Une mère ruisselante de larmes: Gözyaşları sel gibi akan bir anne. Sel gibi gözyaşı döken bir anne). ruisseler gsz. 1. Oluk oluk, damar damar akmak (La pluie ruisselait sur les murs). 2. Sel gibi akmak (Le sang ruisselait). 3. Ruisseler de qch: Üzerinden... sel gibi akmak; -1er içinde kalmak; -1er içinde olmak, ışıldamak (Son visage ruisselait de sueur. Le salon ruisselait de lumières). 3. coğr. Sellenmek. ruisselet, er. Küçük dere, derecik, ruissellement er. 1. Oluk oluk akma; sel gibi akma (Le ruissellement des eaux de pluie). 2. Işıldama (Un ruissellement de pierreries). 3. coğr. Sellenme. rumba diş. Rumba, bir Küba dansı (La rumba et la samba). ramener, hayb. (Gevişgetirenlerde)İşkembe, rumeur diş. 1. Uğultu (Le professeur perçut une légère rumeur au fond de la classe). 2. Söylenti, dedikodu (Selon la rumeur publique, on procéderait à des élections anticipées). 3. Homurtu, homurdanma (Des rumeurs de mécontentement). ruminante s. ve ad. 1. Gevişgetiren (Le boeuf, le chameau, le mouton sont des ruminants. Un ruminant). 2. er. ç. hayb. Gevişgetirenler. rumination diş. Geviş getirme, geviş, ruminer gçl. gsz. 1. Geviş getirmek (Les vaches ruminent l'herbe. Les boeufs ruminent). 2. gçl. tkz. -i kafasında evirip çevirmek; ikide bir anımsamak (Ruminer un projet. Ruminer sa vengeance, son chagrin). runes diş. ç. En eski Cermen ve İskandinav harfleri, runique s. En eski Cermen ve İskandinav harflerine değgin (Alphabet, écriture runique). rupestre s. 1. Kayalarda yaşayan, kayalarda biten (Plantes rupestres). 2. Kayalarda yapılmış yada

rupicole yazılmış; kaya içine oyulmuş (Peintures rupestres. Eglise rupestre) rupicole er. hayb. Kayahorozu. rupin, e s. hlk. 1. Varsıl, zengin (Il est drôlement rupin). 2. Lüks (Appartement rupin) rupiner&sz. 1. (Okul argosu) Çok başarılı olmak (II a rupini à l'oral). 2. gçl. -i başarmak, -de başarılı olmak (Rupinersa chimie). rupture diş. 1. Kırılma, kopma (Rupture d'un lien, d'un câble. Rupture d'une artère). 2. Bozulma, kesilme (Rupture des relations. Rupture d'équilibre). 3. Bozma, geçersiz sayma (Rupture d'un contrat, d'un mariage). 4. Bozuşma, küsüşme (Leur rupture a duré longtemps). rural,e s. Kırsal; köye değgin; kıra değgin (La vie rurale. L'exode rural). ruse diş. Kurnazlık, düzen, oyun, "hile (Déjouer les ruses d'un adversaire. Ruses de guerre. Recourir à la ruse pour réussir). rusé,e s. ve ad. Kurnaz, düzenci, oyuncu, "hileci (Il est rusé comme un vieux renard. C'est une rusée). ruser gsz. 1. Kurnazlık etmek, düzen yapmak, dümen yapmak, hile yapmak; kurnazca davranmak (Il sait ruserpour arriver à ses fins). 2. Ruser avec: (Kötü bir amaç için) -den yararlanmak, -ile oynamak (Il faut ruser avec la négligence des gens). russe s. ve ad. 1. Rus (La langue, la littérature, la musique russe. Un, une russe). 2. er. Rusça, nıs dili (Apprendre le russe). russification diş. Ruslaştırma; ruslaşma (Politique de russification en Asie centrale). russifier gçl. Ruslaştırmak (Russifier un peuple, un pays). russophiles. vead. Russever, nıs yanlısı. russophllle diş. Russeverlik, rus yanlılığı. russophobes. ve ad. Russevmez. rossophobie diş. Russevmezlik. russule diş. bitb. Birçok türleri yenen mor yada kırmızımsı mantar, rustaud,e s. ve ad. Kaba, hödük, dağdan inmiş (Un gros rustuad. Un garçon rustaud). rustauderie diş. Kabalık, hödüklük, dağdan inmişlik. rustlcageer. 1. Serpme sıva, çarpma. 2. Serpme sıva yapma, çarpma yapma, rusticité diş. 1. Kirlilik, köylülük, köylü hali, kırlı hali (Il y a une certaine rusticité dans ses manières). 2. Kabalık, yontulmamıştık. 3. Dayanıklılık, her süreme dayanıklılık (La rusticité du pin sylvestre).

1256

rythmiquement

rustique s. 1. Kırlara değgin, köye değgin; köy havası taşıyan, kır havasında olan (Maison rustique. Mobiliers, tables, chaises rustiques). 2. Dayanıldı, her süreme dayanıldı (Le chou est une plante rustique). 3. Kaba saba; yontulmamış (Il a des manières rustiques). 4. er. Taşçı çekici, rustiquer gç/. 1. Kaba taşla yapılmış havası vermek, yontulmamış taş havası vermek; köy evi havası vermek (Rustiquer une villa). 1. (Duvar taşlarım) Yontulmamış samlacak hiçimde işlemek. 3. Serpme sıva yapmak, kaba sıva yapmak (Rustiquer un mur). rustre s. ve ed. 1. Hödük, yontulmamış, kaba saba (Il est un peu rustre. Quel rustre!) 2. (Eski) Köylü, rut [nyt] er. Kızgınlık, dalap (Femelfe en rut).% Etre un rut: mec. Cinsel istekten kudurmak, dalaba gelmek. rutacées diş. ç. bitb. Sedefotugiller. ruthénium er. kim. Rutenyum, rutilance diş. rutUement er. Parlaklık; pırıl pırılhk; ışüışıllık. rutilant,e s. 1. Parlak kırmızı. 2. mec. Pınl pırıl, parıl panl (Des cuivres rutilants, une carrosserie rutilante). rutiler gsz. Pınl pırıl parlamak (Une bague de brillant qui rutile). rythmeur. 1 .ed. * Dizem, * tartım, "ahenk, "ritm (Le rythme dans la poésie.Rythme qualitatif:*Nitel dizem. Rythme quantitatif: *Nicel dizem). 2. Gidiş; hız (Le rythme de la viemoderne. Accroître le rythme de la production dans une usine). 3. Uyum, "ahenk (Rythme dans une architecture). rythmé,e s. Dizemli, tarttmh, "ritmli; uyumlu, "ahenkli (Prose rythmée. Le battement rythmé du coeur). rythmer gçl. 1. Dizemlemek, tanımlamak, ritm vermek, "ahenk vermek (Rythmer une phrase, un vers). 2. Rythmer qch*à qch: Bir şeyi -e uydurmak (Rythmer sa marche au son du tambour). rythmiclté, diş. "Dizemlilik, tartimlihk, "ritmlilik, "ahenklilik. rythmique s. 1. Dizemli, ahenkli (Des vers rythmiques). 2. *Dizemsel, dizeme değgin. 3. Uyumlu, düzenli, ahenkli (Oscillations rythmiques). 4. diş. Dizem bilgisi, dizem incelemesi (La rythmique dans une poésie, dans une langue). rythmiquement bel. Düzenle, ahenkli bir şekilde, ritmik olarak.

s S s, er. 1. Fransız abecesinin on dokuzuncu harfi olup es diye okunur ve Türkçadeki s sesini verir; iki ünlü arasında, kurala uymayan durumlar dışında, z sesi verir. 2. Zikzak, yalpa (Un ivrogne qui fait des S). 3. (Trafikte) Dönemeç; dönemeç işareti (Les S sont indiqués par les panneaux de la signalisation routière). sa s. (Dişil sözcükler önünde kullanılır) Onun (Sa maison, sa chemise). sabayon er. Yumurta sarısı, şeker ve şarap çalkalanarak yapılan bir krema, sabbat er. 1. Yahudilerin dinlenme ve dua günü, cumartesi (Le jour du sabbat). 2. (Ortaçağ inançlarına göre) Şeytanın başkanlığında büyücülerin her cumartesi yaptıkları gece toplantısı. 3. Coşkulu dans (Danser le sabbat). 4. tkz. Büyük gürültü, gürültü patırtı (Ils ont fait un terrible sabbat toute la nuit). sabbatique s. 1. Yahudilerde dinlenme günü olan cumartesine değgin (Repos sabbatique). 2. Bir inanışa göre, büyücülerin yaptığı cumartesi gece toplantılarına değgin (Les scènes sabbatiques du moyen âge). $ Année sabbatique: 1. Kimi ülkelerde, üniversite öğretim üyelerine her yedi yılda bir verilen dinlenme ve araştırma yılı. 2. Yahudilerde, her yedi yılda bir, toprağın dinlenmeye bırakılması ve alacakların istenmemesi gereken yıl.

sabéisme er. *Yıldızataparlık, yıldızlara tapmma mezhebi, sabine diş. bitb. Karaardıç. sabir er. 1. Arap, Fransız, İspanyol, İtalyan ve Yunan dilleri karışımından oluşan ve Akdeniz limanlarında konuşulan karma bir dil. 2. Karman çorman dil, çorba gibi bir dil. sablage er. 1. Kum döşeme (Sablage des allées d'un jardin). 2. Kumla matlaştırma (Sablage des verres). sable er. 1. Kum (Grain de sable. Sable fin, gros sable, sable grossier). 2. s. Kum rengi (Un manteau sable). 3. er. hayb. Karasamur. § Avoir du sable dans les yeux: Gözleri kum kum olmak, uykusuzluktan gözleri acımak, uykusu gelmek. Bâtir à chaux et à sable: Çok sağlam yapmak, kurmak. Bâtir sur le sable: Çürük yapmak, temelini sağlam atmamak, buz üstüne yazı yazmak. Çürük bir işe girişmek. Etre sur le sable: hlk. İşsiz ve parasız olmak, sablé,e s. 1. Kum döşeli, kumlu (Une route sablée) 2. s. Kum gibi ufalanan (Galette sablée). 3. er. Çörek, kete. sabler gçl. 1. Kum döşemek (Sabler les allées d'un jardin). 2. Kum kalıbına dökmek. 3. Kumla temizlemek, kumdan geçirmek. 4. mec. tkz. Bir dikişte içmek (Sabler un verre de vin. Sabler du Champagne).

sableur

1258

sableur,euse ad. 1. Kum kalıbı işçisi. 2. Sablaj işçisi, kumla matlaştırma yapan işçi. sableux,euse s. 1. İçinde kum bulunan, kumlu (Alluvions sableuses, eau sableuse). 2. diş. Kum döşeme makinası; kumla matlaştırma makinası. sabiler er. 1. Kum saati. 2. (Mürekkep kurutmak için eskiden kullanılan) Kum hokkası, "rıhdan, sablière diş. 1. Kum ocağı. 2. (Çatılarda) Taban kirişi. 3. (Lokomotiflerde) Kum sandığı, şablon er. 1. İnce kum. 2. (Eski) Kum. 3. (Eski) Kumluk yer, kumla, sablonner gçl. 1. İnce kumla temizlemek. 2. İnce bir kum tabakasıyla örtmek, ince kumla kaplamak, sablonneux,euse s. (Doğal olarak) Kumlu çok kumlu, kumluk (Terresablonneuse). sablonnière diş. İnce kum ocağı; kum ocağı, sabord er. den. Lombar. sabordage,sabordement er. 1. (Kendi isteğiyle) Batma, batırma; kendi kendini batırma (Le sabordage de la flotte française à Toulon). 2. Batma, etkinliğini sürdürmeme; isteyerek yayınına ara verme (Le sabordage d'une entreprise, d'un journal). saborder gçl. 1. (Kendi isteğiyle bir gemiyi) Batırmak, delerek batırmak (Saborder un navire). 2. -e isteyerek ara vermek, -in etkinliğini sürdürmemek (Saborder une entreprise). § Se saborder: 1. Kendi kendini batırmak, isteyerek gemisini batırmak. 2. İsteyerek ara vermek, etkinliğini sürdürmemek (Plusieurs journaux se sont sabordés pendant l'occupation allemande). sabot er. 1. Tahta pabuç, nalın (Un paysan en sabots). 2. Toynak (Les sabots d'un cheval, d'un boeuf). 3. (Çocukların kamçıyla çevirdiği) Tahta topaç. 4. (İnişlerde tekerleğe takılan) Çarık, takoz (Sabot d'arrêt). 5. (Masa, sandalye gibi şeylerin ayağına geçirilen maden parça, pabuç (Sabots de tables, debureaux). 6. Kötü çalgı, kötü alet; boktan şey, beş para etmez şey ( Ce n'est pas un violon, c'est un sabot. Ce bateau est un vrai sabot). § Sabot de Vénus: bitb. Venüsçarığı. Avoir du foin dans ses sabots: tkz. Görgüsüz zengin olmak, zengin bir hödük olmak. Dormir comme un sabot: Ölü gibi, kütük gibi uyumak. Travailler comme un sabot: Çok kötü çalışmak, kötü iş çıkarmak. Voir venir qn avec ses grands sabots: -in niyetinin ne olduğunu çok iyi anlamak, -in niyeti açıkça ortada olmak (Je vous vois venir avec vos grands sabots). sabotage er. 1. Baltalama, "sabotaj (Le sabotage d'un avion, d'une voie ferrée. Sabotage d'une politique, d'une négociation). 2. Tahta pabuç yapımı, nalın yapımı.

sac

saboter gçl. 1. Baltalamak, sabotaj yapmak (Saboter un avion, des installations militaires, un pont). 2. mec. Engellemek, baltalamak (Saboter une négociation). 3. Üskünkörü yapmak (Saboter un travail, un devoir). saboterie diş. Tahta pabuç yapımevi, nalın yapımevi; nalıncılık, tahta pabuççuluk, saboteur,euse ad. Baltalayıcı; sabotajcı (Fusiller un saboteur). sabotier,ère ad. Nalıncı, tahta pabuç yapıcısı, saboulergç/. (Eski) 1. Tartaklamak, itip kakmak. 2. Azarlamak, haşlamak, sabre er. 1. Kılıç (Sabre de cavalerie, d'infanterie). 2. Kılıç talimi (Faire du sabre). 3. mec. Askerler, ordufLe sabre et le goupillon: Ordu ve kilise, askerler ve papazlar). 4. argo. Kamış, yarak, babafingo. § Sabre au clair: Yalın kılıç. Traîneur de sabre: Cakacı asker. Donner un coup de sabre à qn: -ile yatmak, -e bir demir atmak, -e bir fişek atmak, yarak sallamak, sabre-baïonnette er. Kasatura, sabrer gçl. 1. Kılıçla vurmak (Sabrer Vermemi). 2. mec. Baştan savma yapmak, üstünkörü düşünmek (Sabrer une affaire). 3. mec. Kısaltmak, kesmek, budamak (Votre article est trop long, ilfaut le sabrer). 4. (Sınavda) Dökmek, elemek, bırakmak, başarısız saymak (Sabrer la moitié des candidats). 5. gsz. Kısaltmalar yapmak, budama yapmak , (Sabrer dans un discours). 6. (Yapağıdaki) Ot kırıntılarını temizlemek (Sabrer les peaux). § Se faire sabrer: tkz. Kovulmak, kapı dışan edilmek, sabreur er. 1. Kılıçla dövüşen, kılıçla vuran. 2. Acımasız ve korkusuz asker, sac er. 1. Torba (Sac de toile, de papier, de matière plastique. Sacdesable). 2. Çuval sac de blé, de café. Sacàpatates. Sacàblé). 3. Çanta (Sacaudos. Sac de soldat. Un sac d'écolier). 4. biy. Kese (Sac aérien: Hava kesesi). 5. hkl. Mide, karın .kursak. 6. mec. hlk. Para; varsıllık (Avoir le sac: Parait olmak, varsıl olmak. Etre au sac: Paralı olmak, varsıl olmak). 7. Soyma, soyulma; yağmalama yağmalanma (Le sac de Rome). § Course en sac: Çuval yanşı. Homme de sac et de corde: İpten kazıktan kurtulmuş. Le fond du sac: İşin en gizli yönü. Mise à sac: Yağmalama; yağmalanma. Sac à main: El çantası, kadın çantası. Sac à vin: Sarhoş. Sac de couchage: Uyku tulumu. Sac d'embrouilles: Karmakanşık iş, arap saçı. L'affaire est dans le sac: Çantada keklik. Avoir le sac bien garni: Paralı olmak, kesesi şişkin olmak. Avoir plus d'un tout dans son sac: Elinden çok iş gelmek; çok numaralan olmak, kafasında kırk

saccade tilki dolaşmak. Etre fagoté comme un sac: Çok kötü giyinmek, giysileri üstünden dökülmek. Juger qch sur l'étiquette du sac: Görünüşe bakıp yargı vermek. Mettre qch à sac: Yağmalamak, talan etmek. Mettre dans le même sac: mec. Aym sepete koymak, aynı gözle görmek, birbirinden pek de ayrı bulmamak. Prendre qn la main dans le sac: -i suçüstü yakalamak. S'en mettre plein le sac: tkz. Midesini şişirmek, yemek, tıkınmak. Tirer d'un sac deux moutures: Bir taşla iki kuş vurmak, bir koyundan iki post çıkarmak. Vider son sac: İçindekilerin hepsini söylemek, içini dökmek, saccade diş. 1. (Atın dizginini) Birdenbire çekme, dizgin silkme (Donner des saccades à un cheval). 2. Keskin ve kısa kısa sarsıntı (La voiture avançait par saccades). 3. Kısa aralık, kesinti, duraklama ( Parler, rire par saccades). saccadé,es. Kısa aralıklı, kesik kesik, kopuk kopuk (Mouvements, gestes saccadés. Bruit saccadé). § Style saccadé: Kısa ve kesik kesik tümcelere dayalı biçem. saccader gçl. 1. -dizginini silkmek (Saccader un cheval). 2. Kesintiye uğratmak, kesik kesik yapmak, -de kopukluk yaratmak (Le mouvement nerveux de la tête saccadait ses paroles). saccage er. Yağma, talan, soygun (Saccage d'un village). saccager gçl. 1. Yağma etmek, talan etmek, soymak (Saccager une ville). 2. mec. Altüst etmek, karmakarışık etmek (Les enfants ont tout saccagé dans le jardin). saccaguer,euses. vead. Yağmacı,soyguncu, talancı (Les saccageurs d'un pays. Oiseaux saccageurs des jardins). sacchareux,euse s. Doğasında şeker olan, şeker yapısında; sakarin yapısında olan. saccharifëre i. içinde şeker bulunan, şekerli; sakarinli. saccharification [sakaRİfıkasjj ] diş. Şekere çevirme (Saccharificatiön de la cellulose par les acides). saccharifier gçl. Şekere çevirmek, saccharimètre er. Şekerölçer. saccharimétrie diş. Şekerölçümü, bir sıvının içindeki şekeri ölçme yöntemi, saccharine kim. Sakarin. sacchariné,e s. Sakarinle tatlandırılmış, içine sakarin atılmış (Café sacchariné). saccharose er. kim. Şekerkamışı yada pancardan şeker, sakaroz, sacciformes. Çuval biçiminde, çHvalımsı. sacculeer. anat. Kesecik. sacculiforme i. Kesecik biçiminde, küçük kese biçiminde.

1259

sacré

sacerdoce er. 1. Papazlık (La vocation du sacerdoce), l.mec. Kutsal gör e\ (Le sacerdoce du professeur, de l'artiste). 3. Papaz takımı, papazlar sınıfı ( Les querelles entre l'Empire et le sacerdoce). sacerdotal,e s. Papazlığa değgin, papazlara değgin (Les fonctions sacerdotales. Un vêtement sacerdotal). sachée diş. Bir kese dolusu, bir torba dolusu, sachet er. 1. Küçük kese, küçük torba (Sachet de bonbons). 2. (Çay, lavanta, kokulu bitkiler için) Küçük paket, küçük kese (Sachet de thé, de lavande). 3. Topa sürülen barut kesesi. 4. İlaç keseciği, küçük ilaç paketi, sacoche diş. 1. Meşin kese, omuza asılan meşin çanta (Sacoche de receveur). 2. Her türlü qanta(Sacoche d'écolier, sacoche de cycliste). sacquer,saquer gçl. tkz. 1. Kovmak, başından savmak, kapı dışarı etmek (Sacquer un employé). 2. Çaktırmak, bırakmak, başarısız saymak (Saquer un candidat à l'examen). sacral,e s. Kutsallaştırılmış, kutsal bir nitelik kazanmış. sacralisation diş. 1. Kutsallaştırma, kutsal bir nitelik verme, kutsal sayma (Sacralisation d'une race). 2. hek. Kuyruksokumu ile son omurun kaynaşması, sakralizasyon. sacraliser gçl. Kutsallaştırmak, kutsal bir nitelik vermek, kutsal saymak, kutsal görmek (Les peuples anciens ont souvent sacralisé les ancêtres et les morts). sacramentaire ad. 1. Şaraplı ekmekte İsa'nın varlığını yadsıyan sapkın. 2. s. Kutsallaştırmaya değgin (Théologiesacramentaire). sacramentelle i. 1. Kutsallaştırıcı ; kutsamaya değgin, kutsayıcı (Paroles, formules sacramentelles. Rites sacramentels). 2. mec. Törensel, kutsama törelerini andıran (L'heure sacramentelle du diner). § Mots sacramentels, paroles sacramentelles: Bir iş yada anlaşma için temel olarak alınan sözler, sacre er. 1. (Krallar ve piskoposlar için yapılan) Kutsallaştırma âyini (Sacre d'un roi, d'un évêque). 2. İri bir cins doğan, tepeli akdoğan. 3. mec. Gözükanlı, her an adam öldürebilecek kötü adam. sacré,e s. 1. Kutsal (Livres sacrés de l'Egypte, de l'Inde, des Hébreux). 2. Dinsel (L'art sacré, la musique sacrée). 3. tkz. (Adların önünde kullanıdığında, sövgü olarak) Pis, kereta (Sacré menteur: Pis yalancı. Sacré farceur: Zirzop kereta). 4. tkz. İnanılmaz, olağanüstü (Elle a une sacrée chance, un sacré talent). S. tkz. Lanetli, Allahın belâsı, rezil (Celte sacrée pluie nous a

sacré-cœur

1260

empêchés d'aller nous promener). 6. anat. Sağnkemiğine değgin, kuyruksokumu kemiğine değgin (Vertèbres sacrées, nerfs sacrés). 7. er. Kutsal şey, kutsallık. § Edifice sacré: Tapınak. Le feu sacré: İstek, heves, °aşk (Le feu sacré du travail). Le mal sacré: Tutarak, sara hastalığı. Le sacré collège: Romada kardinal meclisi. Avoir le feu sacré: Çalışma aşkı olmak, içinde çalışma hevesi olmak, sacré-cœur er. 1. İsa peygamber; insanlara duyduğu sevgi bakımından İsa peygambere verilen ad. 2. Paris'te, Saeré-Cœur kilisesi. sacredieu!,sacrebleu! ünl. Körolası, kahrolası! sacrement er. 1. Kutsallaştırma. 2. Hıristiyanlıkta (vaftiz, şaraplı ekmek, günah çıkarma evlenme ayinleri gibi) dinsel eylem, dinsel işlem. 3. Dinsel nikâh, evlenme (Se lier par le sacrement). § Le saint sacrement: Şaraplı ekmek âyini. Les derniers sacrements: Ölmek üzere olan kişiye yapılan son dinsel hizmetler, sacrément bel. tkz. Çok (Il avait sacrémentpeur). sacrer gçl. 1. Kutsallaştırmak, kutsamak, kutsal bir nitelik vermek, "takdis etmek (Sacrer un roi, un empereur). 2. Sacrer qn...: Birini ...olarak ilân etmek (On l'a sacré le plus grand poète de son époque). 3. gsz. tkz. Söğmek; sövüp saymak (Sacrer comme un charretier). sacret er. Erkek şahin; erkek tepeli akdoğan, sacrificateur,trice ad. (Paganlarda) Tanrılara sungu sunan rahip. § Grand sacrificateur: (Yahudilerde) Başrahip. sacrificatoire s. Kurbana ait, kurbanlığa ait. sacrifice er. 1. Tanrıya sungu, "kurban (Les païens faisaient des sacrifices aux dieux). 2. Özveri, "fedakârlık; esirgemezlik (Faire le sacrifice de sa vie à la patrie. Sacrifice d'argent, de temps). 3. ç. Sıkıntıya katlanma, kendisini sıkıntılara sokma, yoksunluk çekme (Faire de grands sacrifices pour l'instruction de ses enfants). § Sacrifice humain: İnsan kurban etme. Sacrifice sanglant: Kurban kesme. sacrificiel,le s. Sunguya değgin, kurbana değgin (Rite sacrificiel). sacrifié,es. 1. Gözden çıkarılmış, ölüme gönderilen (Patrouille sacrifiée). 2. Yok pahasına satılan, sudan ucuz (Marchandises sacrifiées). sacrifier gçl. 1. Tanrıya sunmak; kurban etmek, kurban kcsmckfSacrifier un mouton). 2. Feda etmek, uğrunda harcamak (Sacrifier sa vie). 3. Sacrifier qch à: a) Bir şeyi -e kurban etmek, kurban olarak sunmak (Sacrifier un animal à la divinité), b) Bir şeyi -e feda etmek, uğrunda harcamak (Je lui ai sacrifié ma vie. Sacrifiersa vieà

safraner la patrie. Sacrifierses amis àses intérêts), c) Bir şeyi -e ayırmak, "tahsis etmek (Sacrifier ses loisirs à l'entretien de sa maison). 4. Sacrifier qn: -i harcamak, feda etmek, gözden çıkarmak (Sacrifier des troupes pour sauver une situation). 5. gsz. Sacrifier à qch: -e uymak; kendini -e kaptırmak (Sacrifier à la mode, aux goûts du jour, aux préjugés). § Se sacrifier: 1. Kendini feda etmek, canım vermek (Se sacrifierpour la patrie). 2. Se sacrifier à: Kendini... uğrunda vermek, kendini -e adamak (Se sacrifier à une noble cause). 3. Se sacrifier pour qn: Kendini tüm varlığıyla -e vermek (Il s'est sacrifié pour vous). sacrilège er. 1. Kutsal şeylere hakaret (L'usage indigne des sacrements est un sacrilège). 2. Günah, kutsallığa saygısızlık (Ce serait un sacrilège de retoucher ce tableau). 3 .s. Günah (Action, parole sacrilège). sacripant er. Hayta, aşağılık kimse, alçak (Une bande de sacripants). sacristain er. (Kilisede) Âyin eşyası bakıcısı, sacristaine,sacristine diş. Kadın manastırlarında âyin eşyasına bakan rahibe, sacristi,sapristi ünl. tkz. Hay Allah! Canına yandığımın! Vay camna! Anasını satayım! sacristie diş. (Kilisede) Âyin eşyası yeri. § Punaise de sacristie: Kaba sofu; ham sofu. sacro-saint,e s. 1. Pek kutsal, çok kutsal. 2. (Alay yollu) Pek saygıdeğer (Ses sacro-saintes habitudes). sacrum er. anat. Sağrıkemiği, kuyruksokumu kemiği. sadique s. ruhb. 1. Sadistçe, sadizme değgin (Tendances sadiques). 2. s. ve ad. Sadik, başkalarına acı çektirmekten hoşlanan (Tortionnaire sadique. Un, une sadique). sadisme er. ruhb. Sadistlik; başkalarına acı çektirme yoluyla cinsel doygunluk sağlama biçiminde kendini göseren bir tür sapıklık, "sadizm. sadomasochisme er. ruhb. Üzgülenmeli sadistlik, "sadomazoşizm. sadomasochistes, vead. ruhb. Üzgülenmeli sadist, sadomozoşist. safari er. (Kara Afrika'da) Av seferi, aslan vb. avı. safran er. bitb. Safran. § Safran des prés: Güzçiğdemi, acıçiğdem. safran er. den. Dümen yelpazesi. safrané,e 1. Safranlı, üzerine safran ekilmiş (Riz safrané: Zerde, safranlı pirinç pilavı). 2. Safran renginde, safran sarısı, safraner gçl. Üzerine safran ekmek, safran karıştırmak, safranlamak.

sagace

1261

sagace s. Kavrayışlı, anlayışlı, keskin görüşlü, öngörülü (Un homme sagace). sagacité diş. Kavrayış, anlayış, keskin görüş, öngörü (Il a fallu beaucoup de sagacité pour deviner cette énigme). sagaiediş. (Kimiilkel urukların kullandığı) Mızrak, sage s. 1. Uslu, yumuşakbaşlı, uysal (Un enfant sage). 2. Derli toplu, ciddi, aklı başında (Un jeune homme sage). 3. Usa yatkın, usa uygun, "makul (Une sage réponse. Un sage conseil). 4. Namuslu, iffetli ( On dit qu'une fille est sage quand elle ne sait rien). S. Ağırbaşlı (Agir en homme sage). 6. er. Bilge (Les anciens sages. Le vrai bonheur appartient au sage). 7. er. (Eski) Bilgin (Les sept sages de la Grèce). 8. er. (Büyük harfle) Süleyman peygamber, sage-femme diş. Ebe, ebe kadın, sagement bel. Usa yatkın bir biçimde, akdhca, doğru dürüst (Agir, parler sagement). sagesse diş. 1. Usluluk, uysallık (Un enfant d'une sagesse exemplaire). 2. Usa yatkınlık, usa uygunluk (La sagesse d'une réponse, d'un conseil). 3. Sağduyululuk, akıllılık (Lasagesse est d'attendre le moment favorable). 4. Bilgelik 5. (Eski) Bilgi (La sagesse des Egyptiens). 6. Sililik, iffet (Femme d'une parfaite sagesse). sagette diş. 1. bitb. Suoku. 2. (Eski) Ok. sagittaire er. 1. (Eski Romada) Okçu. 2. er. gökb. Yay; Yay burcu, Yay takımyıldızı. 3. diş. bitb. Suoku. sagittal,e s. Ok biçiminde, oksu. sagitté,es. Temren biçiminde (Feuilles sagittées). sagou er. Hint irmiği, sagu, sagudane. sagouin er. 1. Güney Amerikada yaşayan uzun kuyruklu küçük bir maymun. 2. mec. tkz. Pis, pasaklı, kirloz, sagoutier er. bitb. Saguağacı. saharien,ne s. ve ad. 1. Sahralı; Sahraya değgin, Sahraya özgü (Les Sahariens. Chaleur, température saharienne). 2. diş. Kısa kollu bez ceket. saïga er. hayb. Bozkırantilopu, sayga. saignant,e s. 1. Kanayan(// gardait au coeur son amour saignant. Une blessure saignante). 2. Çok az pişmiş, kanlı kanh (Un bifteck saignant, viande saignante). S Plaie encore saignante: mec. Henüz çok taze acı. saignée diş. 1. Kan alma (Pratiquer une saignée: Kan almak). 2, Damardan alınan kan (Une saignée abondante). 3. Dirseğin iç yüzü, dirsek içi (La saignée du bras). 4. mec. İnsan kaybı (La France a subi une terrible saignée pendant la guerre). S. mec. Varını yoğunu tüketme (Le paiement de ses

impôts a été pour lui une saignée). 6. Küçük hark (La branche du canal n'est qu'une large saignée). saignement er. Kanama (Saignement de nez). saigner gçl. 1. -den kan almak (Saigner un apoplectique. Saigner un malade au bras). 2. Kesmek, kesip kamm akıtmak, öldürmek, boğazım kesmek (Saigner un porc, un mouton, un poulet). 3. -in parasını çekmek;sağmak, -den para sızdırmak (Il vous a fallu de l'argent, vous avez saigné vos soeurs). 4. gsz. Kanamak (Blessure, plaie qui saigne). § Faire saigner le coeur à qn: -in yüreğini kanatmak, -e çok acı vermek. Saigner qn à blanc: -in kamm kurutmak, varım yoğunu almak, tüm parasını silip süpürmek; anasını ağlatmak; -in iflahım kesmek. Saigner du nez: Burnu kanamak. Saigné à blanc: Mahvolmuş, iflahı kesilmiş, anası ağlamış (Un pays saigné à blanc). § Se saigner: Vanm yoğunu vermek, çok para harcamak (Il faut se saigner pour marier sa fille). § Se saigner aux quatres veines: Yemeyip yedirmek, giymeyip giydirmek, nesi var nesi yok vermek. saigneur,euse ad. (Hayvan) Kesici, kesen (Un soigneur de poulet). saignera,euse s. Kanh, kan lekeli (Bout soigneux). saignoir er. (Hayvan kesmede kullanılan) Bıçak, saillant,e s. 1. Çıkıntılı, çıkıntı yapmış, çıkık (Les parties saillantes d'une construction. Avoir des pommettes saillantes). 2. Belirgin, göze çarpan (Les faits les plus saillants d'une journée). 3. Atlayacakmış gibi ön iki ayağını kaldıran (Bélier, mouton, animal saillant). 4. er. Çıkıntı (Le saillant d'un bastion). saillie diş. 1. (Eski) Atılış, sıçrayış, sıçrama. 2. Çıkıntı (Saillie d'un menton). 3. (Mimarlıkta) Çıkma (Saillies d'un édifice, d'un mur). 4. (Hayvanlar çiftleşirken) Aşma, erkeğin clişiye aşması (La saillie d'une vache par un taureau). 5. mec. Çıkış, atılganlık (Les fougueuses saillies d'une imagination téméraire). 6. mec. Nükte (Elle abondait en saillies charmantes). § Faire saillie, former saillie, être en saillie: Çıkıntı yapmak, saillir gsz. 1. Çıkıntı yapmak (Une façade dont le balcon saillait). 2. Dışa doğru taşmak (Ses yeux globuleux saillaient). 3. gçl. (Hayvanlarda) -e aşmak (Etalon qui saillit une jument). safiniri er. hayb. Sincapmaymunu. sain,es. 1. Sağlıklı, esen ( Un homme sain, unenfant sain). 2, Sağlam, çürümemiş (Des dents saines, des pommes saines). 3. Sağlığa yararlı (Un climat sain). 4. Temiz, sağlık kurallarına uyan (Habitation, villesaine). S. den. Kayalık olmayan, tehlikesiz (Côte, rade saine). 6. mec. Sağlam,

sainbois hiçbir tehlikesi olmayan (Une affaire saine). § Sain et sauf: Sağ salim, sağ ve esen (Ils sont sortis sains et saufs de leur accident de voiture). sainbois er. bitb. Yakıağacı. saindoux er. Erimiş domuz yağı (Friture au saindoux). sainement bel. 1. Sağlıklı olarak, sağlık ve esenlik içinde (Vivre sainement). 2. Sağduyu ile, salim kafa ile (Juger sainement des choses). sainfoin er. bitb. Korunga, evliyaotu, eşekotu. saint,e s. 1. Kutsal (Les livres saints. Un lieu saint, ville sainte). 2. Çok iyiliksever, hayırsever (Une sainte femme). 3. Ermiş, veli, aziz (Saint Jean, Sainte Geneviève). 4. ad. Ermiş, evliya (Récitdelà vie d'un saint. Les saints de l'Islam, du bouddhisme). S. ad. Erdemli kişi, yüksek ahlâklı kişi (C'est un saint). 6. er. Ermiş resmi, ermiş yontusu (Un saint de bois, un saint de pierre). §Un petit saint: Kendi halinde adam, kimseye zararı dokunmayan kimse. Le saint des saints: Kudüs tapınağında, yahudilerin yasa levhalarını sakladıkları sandığın bulunduğu yer. Toute la sainte journée: Bütün gün, Allahın bütün günü. Faire le petit saint: Erdemli geçinmek, namuslu geçinmek. Lasser la patience d'un saint: Çoksabır tüketici olmak, ömür törpüsü olmak. Ne savoir à quel saint se vouer: Başını hangi taşa vuracağım bilememek, ne halt edeceğini bilememek. Prêcher pour son saint: Birini yada bir şeyi överken aslında kendi çıkarım düşünmek. Comme on connaît les saints on les honore: Adamına göre işlem yapılır, nabza göre şerbet vermeli. La fête passée, adieu le saint: İşim bitti haydi sana uğurola; iyilik çabuk unutulur, saint-benoît er. İnek sütünden yapılma bir peynir, saint-bernard er. 1. Uzun ve yumuşak tüylü iri bir köpek (Dağda yolunu yitirmiş kişileri kurtarmada kullanılır). 2. Özverili, fedakâr kişi (C'est un vrai saint-bernard). saint-crépiner. 1. Kunduracı avadanlığı. 2. mec. Pılı pırtı. saint-cyrien er. Saint-Cyr askeri okulu öğrencisi, saintement bel. Ermişler gibi (Vivre, mourir saintement). sainte nitouche diş. 1. İkiyüzlü, kötü yanlarını gizleyip erdemli geçinen kişi. 2. Su altından saman yürüten kadın, her haltı işleyip saf geçinen kadın, horozdan kaçan kadın, saint-esprit er. (Hıristiyanlıkta) Kutsal-ruh. sainteté diş. 1. Ermişlik, velilik, evliyalık (Cet homme a donné des preuves de sainteté). 2. Kutsallık (La sainteté de l'Evangile). § Sa, Votre Sainteté: Papa hazretleri; papanın onur ünvanı.

1262

saisissant

saint-germain er. Çok tatlı ve ağızda eriyen iri bir armut. saint-glinglin (à la) bel. Çıkmaz ayın son çarşambasında (Il te paiera à la saint-glinglin). saint-honoré er. Bir tür çörek, pasta, saint-michel er. Kahveli ve bademli bir tür pasta, saint-nectaire er. Bir tür peynir, saint-office er. 1. Roma'da engizisyon kurulu. 2. Engizisyon mahkemesi, saint-père er. Papa, papa hazretleri, saint-pierre er. hayb. Dülgerbalığı. saint-siège es. 1. Papalık orunu. 2. Papalık devleti, saisi,e s. ve ad. Haczedilmiş; malı haczedilmiş kimse. saisie diş. 1. Haciz, elkoyma, zorödetim (Saisie des biens d'un débiteur). 2. Zoralım, "müsadere (La saisie d'un journal). § Saisie-arrêt: Zorla alım, "zapt, "gasp. Saisie-brandon: Ürünün haczi. Saisie conservatoire: "İhtiyatî haciz. Saisieexécution: İcra eliyle haciz, "icraî haciz. Saisiegagerie: İhtiyat haczi, "ihtiyatî haciz. Ordonnance de saisie: Haciz kararı. Mainlevée de saisie: Haczin kaldırılması, saisine diş. 1. Kalıt edinme, "miras iktisabı. 2. huk. Görevlendirilme (Saisine d'un juge, d'un tribunal). 3. den. Tesbit halatı, bağlama halatı, saisir gçl. 1. Yakalamak, tutmak, kapmak (Il fit un faux pas dans l'escalier et saisit la rampe pour ne pas tomber. Saisir une balle au bond). 2. Tutmak, kavramak (Le manche de ce marteau est trop gros, on ne peut pas le saisir facilement. Saisir une tasse par l'anse). 3. Yakalamak, ele geçirmek (Saisir une occasion). 4. Anlamak, kavramak (Vous n'avez pas bien saisi le sens de ses paroles). 5. Harlı ateşe tutmak (Saisir une côtelette). 6. Haczetmek (Saisir les meubles d'une personne). 7. Saisir qn: -in malını haczetmek; -in mallarına el koymak. 8. Saisir qch, qn de qch: Birini, bir şeyi -e vermek, götürmek, sevketmek (Saisir un tribunal d'une affaire: Bir işi mahkemeye vermek, mahkemeye götürmek). § Etre saisi: Çok duygulanmak, heyecanlanmak (Quand on lui apprit la nouvelle delamortdeson fils, ellefut tellement saisie qu'elle en perdit connaissance). Etre saisi de qch: -i ele almak, incelemeye başlamak (L'Assemblée est saisie d'une motion). § Se saisir de: -i yakalamak, ele geçirmek (Les agents se sont saisis des voleurs). saisissable s. 1. huk. Haczedilebilir. 2. Kavranabilir, anlaşılabilir (Un sens directement saisissable). saisissant,e s. 1. Şaşırtıcı, şaşkınlık verici (Un spectacle saisissant, un récit saisissant). 2. Çarpıcı, içe işleyici (Un froid saisissant). 3. ad. huk. Haciz

saisissement koyduran (Cette femme est créancière et première saisissante). saisissement er. 1. Yakalama (Elle avait senti le saisissement de la main). 2. Birdenbire gelen üşüme duygusu (En prenant son bain, il a éprouvé un saisissement qui l'a rendu malade). 3. mec. Birdenbire bir duygu yada heyecana kapılma (Saisissement de frayeur, de douleur). saison diş. 1. *Sürem, "mevsim (Les quatre saisons de l'année). 2. Dönem, zaman, mevsim (La saison des cerises. La saison de la pêche au hareng. La saison des perdrix, des cailles). 3. (Yaşta) Çag (La jeunesse, c'est la saison de la force). 4. Belli bir etkinliğin sürdürüldüğü dönem, mevsim (La saison théâtrale. La saison des prix littéraires). 5. (Kaplıca gibi yerlerde geçirilen) Belli süreli bir tedavi dönemi (Faire une saison à Bursa). § La saison nouvelle: İlkbahar. La belle saison: İlkbahar sonu ve yaz. La mauvaise saison: Güz sonu ve kış. Etre de saison: Yerinde ve zamanında olmak; yerinde olmak, gerekli olmak, uygun olmak (Vos conseils ne sont pas de saison). Etre hors de saison: Gereksiz olmak, yerinde olmamak (Ce que vous me dites, c'est hors de saison). Faire la saison: (Turistik yerler ve kaplıcalarda) Mevsiminde çalışmak, işletmek, ticaret yapmak, saisonnier,ère s. 1. Mevsimlik, mevsime özgü (Des produits saisonniers. Maladies saisonnières). 2. Bir mevsim süren, bir mevsimlik (Un travail saisonnier). 3. er. Bir mevsim çalışmak üzere anlaşma yapan işçi, mevsimlik çalışan işçi. sqjou,saîer. hayb. Başlıkhmaymun, say. saké,saki er. Pirinç rakısı, saki er. hayb. Şeytanmaymun. salaces. Uçkuruna düşkün (Un homme salace). salacité diş. Uçkuruna düşkünlük, salade diş. 1. Salata (Salade de tomates, de pommes de terre. Salade russe). 2. Kıvırcık marul (Salades cultivées dans un potager). 3. tkz. Düşünce ve kavram karmaşası (Sa composition d'histoire est une vraie salade). 4. tkz. Karmakarışık şey, karmaşa (Quelle salade!). 5. Saçma sapan söz, saçmalık, saçma (Cessez de nous débiter vos salades). §Satodedefrults:Meyvesalatasi. Salade d'idées: Fikir salatası, salade diş. (Eskiden) Bir çeşit tulga. saladier er. l.Sa!atatabağı(Saladier de porcelaine). 2. Bir tabak dolusu salata (Il en a mangé un plein saladier). salage er. Tuzlama (Le salage d'un jambon). salaire er. 1. Ücret (Obtenir une augmentation de salaire. Relever le niveau des salaires). 2. mec. Karşılık, bedel (Toute peine mérite salaire). §

1263

saler

Salaire de famine, salaire de misère: Çok düşük ücret, açlıktan öldürmeyecek kadar ücret. Salaire minimum: Asgarî ücret, salaison diş. 1. Tuzlama (Salaison des viandes, du poisson). 2. Tuzlanmış yiyecek, tuzlanmış et yada balık. 3. (Denizin) Tuzluluk derecesi, tuz oranı, salamalec er. 1. Selamünaleyküm, selam. 2. Aşırı nezaket (Faire de grands salamalecs). salamandre 1. hayb. Semender. 2. Salamandra sobası. salamandridés er. ç. hayb. Semenderler, salami er. Salam (Manger du salami). salangane diş. hayb. Salangan, salant er. (Yalı boylarında) Tuzlu toprak. § Marais salant: Tuzla, salariale s. Ücrete değgin, ücretle ilgili (Politique salariale). salariat er. 1. Ücretlilik. 2. Ücretliler, ücretle çalışanlar (Le salariat et le patronat). salariée s. ve ad. Ücretli (Travail salarié. Les salariés et le patron). salarier gçl. Ücret vermek; ücretle çalıştırmak (Salarier un domestique). salaud er. hlk. İt, pis herif (Tu es un vrai salaud). sale s. 1. Kirli; pis (Eau sale. Chemise sale, mains sales). 2. (Renklerde) Kirli, donuk (Des murs d'un blanc sale) 3. Edepsizce, açık saçık (Raconter des histoires sales. Des paroles sales). 4. Pis, kötü, berbat (Il fait un sale temps). S. tkz. İt, rezil, boktan (A voir affaire à un sale individu. Une sale affaire). § Avoir une sale gueule: Suratsızın teki olmak. Faire une sale gueule: Surat asmak. Laver son linge sale en famille: Ailenin iç sorunlarını aile içinde çözümlemek, "kol kırılır yen içinde" düşüncesiyle hareket etmek. salé,e s. 1. İçinde doğal olarak tuz bulunan, tuzlu (Lac salé). 2. Tuzlanmış, tuzlu (Beurre salé, plat trop salé. Amandes salées). 3. tkz. Açık saçık (Paroles, plaisanteries salées). 4. tkz. Çokpahah, tuzlu, kazık (Une note de restaurant assez salée). 5. Tuz tadında (A voir les lèvres salées). 6 .bel. Tuzlu (Manger salé). 7. er. Tuzlu yemek (Aimer le salé). 8. er. Domuz eti tuzlaması. § Le petit salé: 1. Yeni tuzlanmış domuz eti. 2. mec. Küçük çocuk, yumurcak. salement bel. 1. Pis pis, iğrenç bir şekilde (Manger salement). 2. Alçakça, namussuzca (Ils avaient salement manigancé leur coup). salep er. Ar. Salep. saler gçl. 1. Tuz koymak, tuz ekmek (Saler un plat, sa soupe, sa viande). 2. Tuzlamak (Saler des sardines, du porc). 3. Çok ağır cezalandırmak (Le tribunal l'a salé). 4. tkz. Çok pahalı satmak, çok

saleron

1264

yüksek fiyat istemek (Saler une marchandise). 5. Saler qn: tkz. -i kaziklamâk (Saler un client). saleron er. Tuzluğun çukur yeri, tuzluk gözü. saleté diş. 1. Kir, kirlilik, pislik (Saleté des habits, d'une maison, des cheveux, du corps). 2. Pislik, dışkı, bok (Le chatfait des saletés dans le salon). 3. tkz. Açık saçık sözler, edepsizce laflar (Dire des saletés. Celivreestremplidesaletés). 4. tkz. Düşük mal, değersiz eşya (Ce marchand ne vend que des saletés). S. tkz. Boktan adam, itin teki (Cet homme n'est pas à fréquenter, c'est une saleté). 6. tkz. Bayağıca davranış, çirkin oyun (On lui a fait une saleté). saleur,euse ad. Tuzlamacı, tuzlama işleri yapan işçi CSaleur de viande). salicacées,salicinées diş. ç. bitb. Söğütgiller, salicole s. Tuza değgin (Industrie salicole). salicoque diş. hayb. Çahkaridesi. salicorne diş. bitb. Çöğenotu. salicylàte er. kim. Salisilat (Salicylatedeméthyle, de sodium). salière diş. 1. Tuzluk (Salièreformée de deux creux). 2. (Atlarda) Göz üstü çukuru. 3. mec. (Zayıf insanlarda) Köprücük üstü çukuru (Son décolleté montrait ses salières). salifère s. İçinde tuz bulunan, saliflable s. kim. Tuza çevrilebilir, tuz haline gelebilir, tuzlaşabilir. sallflcation diş. kim. Tuza çevirme; tuza dönüşme, tuzlaşma. salifier gç/. kim. Tuzaçevirmek,tuzadönüştürmek, tuzlaştırmak. saligaud,ead tkz. 1. Pis, pasaklı. 2. Aşağılık adam, it herif. salin,es. 1. Tuzlu (Un goût salin. De l'eau şaline). 2. er. Tuzla, tuz ocağı, saline diş. coğr. Tuzocağı, tuzla. sallnler,ère s. Tuz üretimine değgin (L'industrie salinière). salinité diş. Tuzluluk (Salinité d'une mer, d'un lac). salir gçl. 1. Kirletmek, pisletmek (Salir ses vêtements, ses mains). 2. mec. Kirletmek, lekelemek (Salirsa réputation). 3. mec. Bozmak, pis ve açık saçık şeylerle karıştırmak (Salir l'imagination d'un enfant). § Se salir: Şerefini lekelemek (Un homme qui se salit pour une somme d'argent). salissant,e s. 1. Çabuk kirlenen, kir tutan, kir gösteren (Etoffe salissante). 2. Kirletici, insanı çabuk kirleten (Travailsalissant). salivaire s. anat. Tükrüğe değgin (Glandes salivaires). salivant,e s. Tükrük salgılatan, salya akıtan

salope

(Substances salivantes). salivation diş. Tükrük salgılama, salya çıkarma (Une salivation abondante). salive diş. Tükrük (Salive qui coule de la bouche). § Avaler, ravaler sa salive: Dilinin ucuna gelen şeyi söylememek, hadi söylemeyeyim demek; başladığı şeyi tamamlamamak. Dépenser beaucoup de salive: Çok konuşmak, nefes tüketmek. Dépenser sa salive pour rien: Boşuna nefes tüketmek. Perdre sa salive: Boşuna nefes tüketmek. saliver gsz. Tükrük salgılamak (Bien saliver en mangeant facilite la digestion). salle diş. 1. (Evlerde) Oda (Salle à manger: Yemek odası, yemek salonu. Salle commune, salle de séjour: Oturma odası. Salle de bains: Banyo yeri, banyo). 2. Büyük oda, toplantı yeri, salon (Salle du conseil: Meclis toplana salonu. Salle d'audience: Mahkeme salonu. Salle d'attente: Bekleme salonu. Salle de conférence: Konferans salonu). 3. Salon halkı, salondakiler (Une salle enthousiaste, houleuse). 4. Koğuş (Lessalles d'un hôpital, d'une caserne). § Salle des pas perdus: Adliye koridoru. Salle de police: (Kışlalarda disiplin cezasına çarpılanlar için) Hasiphane, tutukevi. Faire salle comble: (Tiyatro) 1. Kapalı gişe oynamak. 2. Salondaki bütün yerler satılmış olmak. salmigondis er.l. Et kalıntılarından yapılan yahni, et yahnisi. 2. mec. Yamah bohça, alaşım (Ce roman est un salmigondis). salmis er. Av eti yahnisi (Un salmis de perdrix, de pintade). salmonidés er. ç. hayb. Alabalıkgiller, saloir er. Tuzlama sandığı, tuzlama küpü. salol er. kim. Salol. salon er. 1. (Evde) Konuk odası, misafir odası, "salon (Salon-salle à manger. Un salon richement meublé). 2. Dükkân, salon (Salon de coiffure, salon de thé). 3. Sanatçıların sık sık çağrılıp toplantı yaptıkları ev (Les salons aristocratiques). 4. (Büyük harfle) Sergi (Le Salon des artistes indépendants. Salon d'automne). S. Sergi salonu (Salon de l'Automobile). 6. ç. Seçkinler topluluğu, kibar âlemi (Fréquenter les salons). salonnard,e ad. tkz. Salon takımından adam, salon iti, sosyete köpeği. salonnier,ère s. vead. l.(Eski) Sosyete dedikodu yazan. 2. Sosyete züppesi, salop er. tkz. Pis herif, salopard er. tkz. Pis herif, it. salope diş. hlk. 1. Sokak orospusu, fahişe. 2. Pis, pasaklı. 3. tkz. (Sövgü) Orospu, kaltak.

saloper

1265

saloper gçl. tkz. Berbat etmek, çok kötü yapmak, içine etmek (Saloper un travail). saloperie diş. hlk. 1. Pis şeyler, berbat şeyler (Il nous fait manger des saloperies). 2. Pislik, kirlilik (Une maison d'une saloperie repoussante). 3. Tapon mal, kötü mal (Un marchand qui ne vend que de la saloperie). 4. Edepsizce söz, açık saçık laf (Dire des saloperies). 5. Alçakça oyun, rezilce bir iş (On lui a fait une saloperie). salopette diş. 1. tş giysisi; mavi tulum (Unesalopette de mécanicien). 2. Askılı çocuk pantolonu, salpêtrage er. Güherçileleme; güherçilelenme salpêtre er. 1. Güherçile, potasyum nitrat (Salpêtre du Chili). 2. (Eskiden) Barut. 3. mec. Ateş gibi (kimse). salpêtrer gçl. 1. Güherçilelendirmek. 2. Güherçile katmak (Salpêtrer une allée). salpêtreux,euse s. Güherçileli. salpêtrière diş. 1. Güherçile fabrikası. 2. Güherçile ambarı. 3. (Büyük harfle) Paris'te ünlü bir hastanenin adı. salse diş. coğr. Gaz ve tuzlu çamur kusan küçük yanardağ, çamur kaynağı, salsepareille diş. bitb. Saparna, salsifis [salsifı] er. bitb. Tekesakalı, salsolacées diş. ç. Ispanakgiller, saltarelle diş. Bir İtalyan halk dansı, saltatlon diş. (Eski romalılarda ) Dans, pandomima, sahne oyunu gibi devimli sanat, saltimbanque ad. 1. Panayır canbazı (Uneparade de saltimbanques). 2. mec. Soytarı, şaklaban, şarlatan. salubre s. Sağlığa yararlı, temiz (Un climatsalubre. Un appartement salubre). salubrité diş. 1. Sağlığa yararlılık, temizlik (Salubrité de l'air marin. Mesures de salubrité). 2. Sağlamlık, sağlıklılık, sağlıklı olma (Salubrité publique, salubrité d'une société). saluer gçl. 1. Esenlemek, "selamlamak (Saluer un ami, une femme). 2. -e selam durmak, -i selamlamak (Saluer le drapeau). 3. Karşılamak, selamlamak (Saluer un savant par un tonnerre d'applaudissement. L'équipe de footballfut saluée par des sifflets). 4. Saluer qn de qch: Birini -ile selamlamak (Saluer un ami de la main). 5. Saluer qn comme..., saluer en qn...: (Birini ...olarak görmek (On l'a salué comme le précurseur de l'impressionnisme. Je salue en lui notre maître). § Se saluer: Selamlaşmak, birbirine selam vermek(//j ne se saluent plus depuis longtemps). salure diş. Tuzluluk, tuzlu olma. salut er. 1. Esenleme, selam (Salut militaire. Répondre au salut d'un ami). 2. Kurtuluş,

sanctifier

"selâmet (Le salut d'un pays, d'un peuple). 3. (Kilisede) Akşam duası (Les vêpres et le salut). 4. Büyük mutluluk; ahret mutluluğu (Le salut des âmes. Les voies du salut). S. den. (İki gemi birbirini) Topla selamlama. 6. ünl. Merhaba, selam (Salut les copains: Merhaba arkadaşlar). 7. ünl. Eyvallah, hoşça kalın, allahaısmarladık. § Armée du salut: Hıristiyanlığı yaymayı amaçlayan bir protestan derneği. Dispenser des saluts à droite et à gauche: Sağa sola selam dağıtmak, gelene geçene selam vermek. A bon entendeur salut: Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az. salutaires. 1. Sağlığa iyi gelen, iyileştirici, sağaltıcı (L'airsalutaire. Une lecture salutaire). 3. Salutaire à: -e yararlı. (Il y a dans notre corps un certain instinct de ce qui nous est salutaire). 3. er. (Büyük harfle) Kurtarıcı; Tanrı; İsa peygamber, salutation diş. 1. Esenleme, selamlama. 2. Aşırı nezaket gösterisinde bulunma, dalkavukça selamlar çakma (Jel'airencontrêdanslarue, ilm'a fait de grandes salutations). 3. ç. (Yazışmalarda, mektuplarda) Selam, selamlar (Recevez mes salutations distinguées). § Salutation angélique: Meryem Ana'ya dua. salvateur,trice s. ve ad. Kurtarıcı (Une vertu salvatrice). salve diş. 1. Yaylım ateş, salvo (Une salve de vingt coups de canon). 2. Une salve de: Bir... tufanı (Une salve d'applaudissements). salve,salvé er. Meryem Ana'ya dua. sàmba diş. Samba, Brezilya kökenli bir dans. samedi er. Cumartesi. § Etre né un samedi: Tembel olmak. samouraï er. (Derebeylik döneminde Japonya'da) Soylu savaşçı, samovar er. Semaver. sana er. tkz. (Sanatorium'un kısaltılmışı) Sağaltımevi, sanatoryum, sanatorium er. 'Sağaltımevi, "sanatoryum, sanctifiant,e s. Kutlulaştıran (La grâce sanctifiante). sanctificateur,trice s. ve ad. Kutlulaştırıcı (Action sanctificatrice). sanctification diş. 1. Kutlulaştırma; kutlulaşma (Sanctification des apôtres, des fidèles). 2. Kutlama; kutlanma (La sanctification d'une fête religieuse). sanctifier gçl. 1. Kutlu kılmak, kutlulaştırmak (Sanctifier un apôtre). 2. Kurtuluş yoluna sokmak (Sanctifier sa vie). 3. Kutlamak (Sanctifier une cérémonie, une fête, une journée). 4. mec. Kutsallaştırmak, soylu ve yüce kılmak (Le

sanction pouvoir absolu sanctifie tout aux yeux des peuples). sanction diş. 1. Onay, onaylama, "tasvip, "tasdik (Ma conduite avait la sanction de ma conscience. Projet qui obtient les sanctions du Parlement). 2. huk. Yaptırım, müeyyide (Des sanctions pénales. Décider des sanctions économiques à l'encontre d'un pays). 3. Ceza (Faute qui exige une sévère sanction). 4. Doğal sonuç (L'échec est la sanction de la paresse). sanctionner gçl. 1. Onaylamak, (Sanctionner une loi, un projet, un décret). 2. Onamak, benimsemek, tasvip etmek (L'emploi d'un mot sanctionné par l'usage). 3. Cezalandırmak (Sanctionner une faute, un délit). sanctuaire er. 1. (Tapınaklarda) Kutak, ana sunağın bulunduğu yer (Sanctuaire d'une église). 2. Tapınak (Les sanctuaires de la vallée du Nil). 3. Kutsal yer (Lourdes est un sanctuaire très fréquenté). 4. (Yahudilerde) Kudüs tapınağının en kutsal yeri. sanctus / sâktys ] er. 1. Bir katolik duası. 2. (Katoliklerde, Messe denen müzikli âyinin) Dördüncü bölümü, sandal,santal er. bitb. Sandalağacı. sandale diş. (Ayağa giyilen) Sandal. § Secouer la poussière de ses sandales: (Bir yerden) Lânet edip uzaklaşmak, bir daha dönmemek üzere uzaklaşmak. sandalette diş. (Ayağa giyilen) Hafif sandal, sandalet. sandalier,sandaliste er. (Ayağa giyilen) Sandal yapıcısı; terlikçi. sandre er. hayb. Uzunlevrek. sandwich [sàdwitf] er. İng. Sandviç ( Un sandwich au jambon, au fromage). § Homme-sandwich: Göğsünde ve sırtında birer reklamla dolaşan adam. Etre en sandwich: (İki şey yada kişi arasında) Sıkışıp kalmak, sandwicher gçl. 1. Sandviç yapmak, sandviç haline getirmek. 2. mec. İki şey arasına sıkıştırmak, kıstırmak. sang er. 1. Kan (Circulation du sang. Coagulation du sang. Tension du sang. Transfusion de sang, pertes de sang, flux de sang). 2. mec. Soy (Un prince de sang royal). § Coup de sang: Beyin kanaması. Donneur de sang: Kan verici. Liens de sang: Kan bağı, akrabalık. Purs-sang: Safkan (Cheval pur-sang). Sang de boeuf: Kan rengi porselen, kırmızı çin porseleni. Sang-mêlé: Melez, kırma (Un homme de sang-mêlé). Voix du sang: Kan çekmesi. Jusqu'au sang: Kanayıncaya dek, kanatıncaya dek, kan akıncaya dek (Mordre,

1266

sangle pincer jusqu'au sang). Avoir du sang bleu: Soylu olmak. Avoir du sang dans les veines: Gözüpek olmak, yürekli olmak; ateş gibi olmak, güç ve erk dolu olmak. Avoir du sang de navet, de poulet: Güçsüz olmak, ölü gibi olmak, damarlarında kan dolaşmamak. Avoir du sang sur les mains: Eli kanlı olmak, elini kana bulamış olmak. Avoir le sang chaud: Sıcak kanlı olmak, çabuk öfkelenir olmak. Avoir le sang qui monte à la tête: Tepesi atmaya başlamak. Avoir qch dans le sang: Doğasında, kanında ...olmak (Il ala passion du jeu dans le sang). Brûler, fouetter le sang de qn: -in kanını tutuşturmak, kanını kamçılamak, "tahrik etmek. Donner son sang pour: -için canını vermek, -uğruna ölmek. Etre du même sang: Aynı soydan olmak. Faire une prise de sang: Kan almak. Faire une transfusion de sang: Kan vermek. Glacer le sang: Kanını dondurmak, ürküntü içinde bırakmak (Crainte qui glace le sang). Mettre qch à feu et à sang: -i ateşler ve kanlar içinde bırakmak, yakıp yıkmak, taş taş üstünde bırakmamak, taş üstünde taş omuz üstünde baş bırakmamak. Répandre, verser, faire couler le sang: Kan dökmek. Noyer qch dans dans le sang: -i kana boğmak, kanla bastırmak. Sucer le sang de: -i sömürmek, -in kanını emmek (Sucer le sang du peuple). Suer sang et eau: Kan ter içinde kalmak. Se faire du mauvais sang: hlk. Tasalanmak, üzülmek, kaygılanmak, cam sıkılıp sinirlenmek. Se payer une pinte de bon sang: tkz. Eğlenmek, gülüp açümak. Se ronger les sangs: İçi içini yemek, kaygılar içinde olmak, çok tasalanıp kaygılanmak. Tourner les sangs à qn: -i çok korkutmak, ödünü patlatmak. Tremper ses mains dans le sang: Elini kana bulamak. Tout mon sang n'a fait qu'un tour: tkz. Tepem attı, kanım beynime sıçradı. Bon sang ne peut mentir: Soyluluk kendini gösterir, soylu kişi belli olur.

sang-de-dragon, sang-dragon er. Kardeşkanı demlen reçine. sang-froid er. Soğukkanlılık (Répondre avec sangfroid). § De sang-froid: Soğukkanlılıkla. Conserver, garder son sang-froid: Soğukkanlılığını korumak. Perdre son sangfroid: Soğukkanlılığını yitirmek. sanglant,es. 1. Kanlı; kanlar içinde (Avoir les mains sanglantes. Plaie sanglante). 2. Kanlı, çok kan dökülen (Combat sanglant, guerre sanglante). 3. Kan renginde (Une lèvre sanglante. La sanglante lueur de la fournaise). 4. Pek sert, dokunaklı, yürekten yaralayıcı (Un reproche, un affront sanglant). sangle diş. 1. Kolan (Les sangles d'une selle). 2. Bez

sangler

1267

yada deri kayış (Les sangles d'un fauteuil). 3. (Kırık yada yaraları sarmakta kullanılan) Sargı, sangler gçl. l.Kolanlamak, kolan vurmak, kolanını sıkmak (Sangler un cheval, un mulet). 2. Sıkmak, çok sıkmak (Gaine qui sangle le corps. Etresanglé dans un uniforme). 3. (Eski) Kayışla vurmak, kırbaçla dövmek (Sangler un servant). 4. Vurmak, yapıştırmak (Ilm'a sanglé cinq coups de fouet sur l'épaule). § Se sangler: tkz. Çok dar giyinmek; dar korse yada iç çamaşırları giymek, sanglier er. Yabandomuzu (Chasse au sanglier). sangloter. Hıçkırık (Pousser des sanglots, Contenir ses sanglots. Eclater en sanglots). sanglotement er. Hıçkırma, hıçkırarak ağlama, sangloter gsz. Hıçkırmak, hıçkıra hıçkıra ağlamak (Elle se mit à sangloter). sang-mêlé ad. Melez. sangsue diş. hayb. 1. Sülük (La sangsue se fixe à la peau par ses ventouses et suce le sang). 2. Su çukuru. 3. mec. (Eski) Sömürücü, sömürgen; sülük, kan emici. 4. mec. tkz. Sülük gibi yapışkan kadın. sanguin,e s. 1. Kana değgin (Caillots sanguins. Groupes sanguins. Vaisseaux sanguins, sérum sanguin). 2. Kan renginde (Oranges sanguines). 3. Kanlı, kanlı canlı (Visage sanguin, tempérament sanguin). 4. ad. Canlı, hareketli, iyimser kimse (C'est un sanguin). sanguinaire s. 1. Kan dökücü, kıyıcı, kan dökmekten hoşlanan, acımasız, "zalim (Homme, tyran sanguinaire). 2. Çok kan dökülen, kanlı (Lutte sanguinaire). sanguine diş. 1. Kankalemi; kırmızımtrak kahverengi kuru kalem. 2. Kankalemiyle yapılan resim (Une sanguine de Watteau). 3. Kanportakalı. 4. Bir tür armut, kanarmudu. sanguinolent,e s. 1. Kanla karışık, kanlı (Des crachats sanguinolents). 2. Kankırmızı (Fille aux lèvres sanguinolentes). sanhédrin er. (Eski Yahudilerde) Yüksek yargı kurulu; din mahkemesi, sanicle diş. bitb. Çöpleme. sanie diş. hek. Kanlı irin. sanieux,euse s. hek. İrini kanlı (Plaie sanieuse). sanitaire s. 1. Sağlığa değgin, sağlıkla ilgili (Mesures, règlements sanitaires. L'état sanitaire d'un pays, d'une ville). 2. er. ask. Sağlık eri, "sıhhiye neferi (Les sanitaires). 3. diş. Askeri cankurtaran. 4. er. Sıhhi tesisat (Lesanitaire d'un camping). sans ilg. 1. (Bir ad önüne geldiğinde) -siz (Sans chemise: Gömleksiz. Sans bras: Kolsuz). 2. -si olmayan, -si bulunmayan (Un homme sans pareil:

santé

Eşi bulunmayan, benzeri olmayan bir adam). 3. -olmadan, -olmasaydı (Sans ce défaut, Userait un excellent homme: Bu kusuru olmasaydı, eşsiz bir adam olurdu). 4. (Bir eylemlik önüne geldiğinde) -meden, -meksizin (Il se moquait sans rire: Gülmeden alay ediyordu). 5. Sans que: (Kendisinden sonra gelen çekimli eylem subjonctif olur) -meden, -meksizin (Je suis sorti sans qu'il s'en aperçoive: O farkına varmadan çıktım). § Non sans: -ile (Il y parvint non sans peine: Güçlükle buna erişti, güçlükle bunu başardı). Sans doute: Kuşkusuz. Sans cela, sans ça, sans quoi: Yoksa (Tu m'écoutes, sans ça je m'en vais: Beni dinlersin, yoksa giderim). Sans mot dire: Tek söz söylemeden, ağzından tek söz çıkmadan. Il va sans dire que: Kuşku yok ki. sans-abri er. Evsiz, barksız, yersiz yurtsuz (A la suite des bombardements, il y a eu de nombreux sans-abri). sans-cœur ad. Duygusuz, taşyürekli (Cette petite fille est une sans-coeur). sanscrit,es. 1. Sanskrit (Textessancrits. Grammaire sanscrite). 2. er. Sanskrit dili, sanskritçe (Ecriture usuelle du sanscrit). sanscritisme,sanskritisme er. 'Sanskritbilim. sanscritiste,sanskritiste ad. Sanskritçe uzmanı, *sanskritbilimci. sans-culotte er. (1789 Fransız devrimi sıralarında) Cumhuriyetçi, devrimci, sans-emploi ad. İşsiz. sans-façon er. Teklifsizlik, içten ve rahat davranış (Un accueil plein de sans-façon). sans-fil diş. Telsiz (Envoyer un message par sansfil). sans-filistead. Telsizci. sans-gêne s. ve ad. 1. Kaygısız; patavatsız (Un procédé sans-gêne. Un sans-gêne). 2. er. Kaygısızlık; patavatsızlık (Agir avec sans-gêne). sans-le-sou ad. tkz. Meteliksiz, parasız adam (Ce sans-le-sou serait devenu millionnaire). sans-logis ad. Evsiz barksız, yersiz yurtsuz (Des sans-logis installés dans des baraquements). sansonnet er. hayb. Sığırcık, sığırcık kuşu. sans-parti ad. Partisiz, bir siyasal partiye bağlı olmayan kimse, sans-patrie ad. Yurtsuz, vatansız, sans-soin ad. Dağınık, derbeder (Ce garçon est un vrai sans-soin). sans-soucis, vead. Tasasız, kaygısız (kimse), sans-travail ad. İşsiz (Les sans-travail qu'on emploie à bas prix dans les entreprises de charité). santal er. bitb. Sandalağacı. santé diş. 1. Esenlik, sağlık, "sıhhat (Etreplein de

santonine

1268

santé. Avoir soin de sa santé. Compromettre, détruire sa santé). 2. Genel sağlık durumu; genel sağlık işleri (La santé d'une ville, d'un pays). § Maison de santé: Akıl yada sinir hastalıkları kliniği; tımarhane. Officier de santé: (Eskiden) Hekim yardımcısı subay. A la santé de: -in sağlığına (A votresanté. Boireàlasantéd'unami). Avoir une petite santé: Pek sağlıklı olmamak, ikide bir sayrılanmak. Avoir une santé de fer: Çelik gibi sağlam olmak, sağlığı çok iyi omak. Etre en bonne santé: Sağlığı iyi olmak. Etre en mauvaise santé: Sağlığı kötü olmak. Perdre la santé: Sağlığı bozulmak. Recouvrer la santé: Yeniden sağlığına kavuşmak, sağlığı düzelmek. Respirer la saiité: Yüzünden sağlık fışkırmak, santonine diş. hek. Santonin. sanve diş. bitb. Kırhardalı. saoul —» soûl sapajou,s^jou er. hayb. 1. Başlıklımaymun. 2. mec. Maymun suratlı adam. sape diş. 1. (Bir duvarı yıkmak için dibinde açılan) Çukur, hendek, lâğım. 2. ask. Sıçanyolu, toprakaltı yol. 3. (İstihkâmcılıkta) Geniş ağızlı kazma. 4. mec. Kökünden yıkma (La sape des institutions). sapement er. Kökünden yıkma, kökünü kazıma, sapèque diş. Eski bir Çin parası, saper gçl. 1. Temelinden yıkmak, çökertmek (Saper une muraille). 2. Oymak, dibini oymak (La mer sape les falaises). 3. mec. Yıkmak (Saper les fondements de la morale). § Se saper, être sapé: hlk. Giyinmek (Il est toujours bien sapé. Elle se sape mal). sapeur er. (İstihkâmcılıkta) Kazmacı. § Fumer comme un sapeur: Çok sigara içmek, baca gibi tütmek. sapeur-pompier er. Yangın söndürücü, "itfaiyeci, saphir er. Gökyakut, safir (Saphir d'une bague). saphisme er. Kadınlararası eşcinsellik, sevicilik, sapide s. Tadı güzel, sapidité diş. Tat güzelliği, sapience diş. (Eski) Bilgelik, sapin er. hayb. 1. Köknar (Forêt de sapins). 2. hlk. Kira arabası. 3. tkz. Tabut. § Sentir le sapin: Ölümü yakın olmak, bir ayağı çukurda olmak, sapine diş. 1. Köknar tahtası, köknar kerestesi. 2. (Yüksek yapılarda gereç çekmek için kurulan) Çıkrıklı iskele, sapinière diş. Köknar korusu, saponacé,e s. Sabunumsu. saponaire diş. bitb. Çöğen, sabunotu. saponifiable s. Sabunlaşabilir, sabunlaştırılabilir (Graisses saponifiables).

sardinier

saponification diş. Sabunlaşma; sabunlaştırma, saponifier gçl. Sabunlaştırmak, sabun haline getirmek, sapotacées diş. bitb. Sıtmaağacıgiller. sapote,sapotille diş. Sıtmaağacı yemişi. sapotier,sapotillier er. bitb. Sıtmaağacı. sapristi —» sacristi. sapropel er. yerb. coğr. Çirkef-çamur. saprophyte s. ve er. bitb. coğr. hayb. Çürükçül, saprophytisme er. Çürükçül beslenme, sarabande diş. 1. Eski bir İspanyol dansı; bu dansın havası. 2. mec. Büyük gürültü, gürültü patırtı. § Danser, faire la sarabande: Gürültü patırtı etmek. sarbacane diş. Ağız tüfeği, ağıza konulup üflenerek içinden bir şeyler fırlatılan boru (Lancer des boulettes de papier avec une sarbacane). sarcasme er. Acı alay, saraka (On l'accablait de sarcasmes). sarcastique s. 1. Acıalaylı, sarakali (Plaisanterie sarcastique). 2. Alaylı, alaycı, şeytanca (Air, sourire, ton sarcastique). sarcastiquement bel. Alayla, şeytanca, alay ederek (Il souriait sarcastiquement). sarcelle diş. hayb. Bağırtlak, sarclage er. Çapalama ; yaban otlarını ayıklama (Le sarclage d'une vigne). sarcler gçl. 1. Çapalamak (Sarcler un terrain, un jardin). 2. Çapalayıp yaban otlarını ayıklamak (Sarcler des haricots, des pommes de terre). sarclette diş. Küçük çapa. sarcleur,euse ad. Çapacı, çapa işçisi, sarcloir er. Çapa. sardure diş. Çapalanıp ayıklanan yaban otlar. sarcomateux,euse s. hek. Sarkomlu. sarcome er. hek. Kaynağını bağdokusu hücrelerinden alan kötü huylu ur, "sarkom, sarcophage s. 1. (Eski) Et kemiren, eti çürüten (Médicament sarcophage, pierre sarcophage). 2. er. Oyma sin, oyma taş gömüt, "lâhit (Sarcophages égyptiens). 3. Taş sanduka. 4. hayb. Etsineği. sarcoplasma,sarcoplasme er. biy. Sarkoplazma. sarcopte er. hayb. Uyuzböceği. sardine diş. hayb. 1. Sardalya (Sardines en conserve, botte de sardines). 2. hlk. (Onbaşı, çavuş yada assubayların taktığı) Kol şeridi. § Etre serré comme des sardines: Balık istifi gibi üstüste olmak, çok sıkışık olmak, sardinerie diş. Sardalya konserve fabrikası, sardinier,ère s. ve er. 1. Sardalyaya değgin (Industrie sardinière, pêche sardinière. 2. Sardalya konserveciliğinde çalışan işçi; sardalya konservecisi. 3. Sardalya ağı; sardalya kayığı.

sardonique

1269

sardonique s. Alaycı, acı alaylı, şeytanca (Rire sardonique: Acı gülüş). sardoniquement bel. Şeytanca ve alaylı bir biçimde. sargasse diş. Esmer deniz yosunu, sargue diş. hayb. Sangöz; karagöz balığı. § Sargue vulgaire: Sinagrit. sari er. (Hintli kadınların giydiği) Sari. sarigue diş. hayb. Sarig. sarment er. 1. Sarmaşıcı dal. 2. Bağ çubuğu (Faire un feu de sarments). sarmenter gsz. Bağ çubuklarını toplamak. sarmenteux,euse s. Dalları sarmaşıcı olan; çok dal salan (Plantes sarmenteuses). sarrasin,es. vead. 1. Ortaçağda Frenklerin İspanya ve Kuzey Afrika müslümanlanna verdikleri ad, zebani. 2. er. bitb. Karabuğday. 3. diş. Kale kapılarında demir parmaklık, sarrau er. İş gömleği, iş tulumu (Sarrau de paysan, de peintre, de sculpteur). sarriette diş. bitb. Kekik. sas [sa] er. 1. Elek (Sas à gros trous, sas à petits trous). 2. Toprak kalburu. 3. (Irmaklarda) Alavere havuzunun iki kapısı arasındaki bölüm. 3. (Hava, su gibi değişik ortamlarda) Boşluk, geçirimsiz bölüm (Sas d'un engin spatial). sassafras er. bitb. Kuzey Amerika kökenli, yaprakları kokulu, defneyi andıran bir ağaç, 'Amerikan defnesi, sasafra ağacı, sassageer. Eleme, kalburdan geçirme, kalburlama, sassanidearf. tar. 1. Sasani. l.s. Sananileredeğgin, sassement er. Eleme, elekten geçirme ; kalburlama, kalburdan geçirme, sasser gçl. Elemek, elekten geçirmek; kalburlamak, kalburdan geçirmek. § Sasser et ressasser qch: Bir şeyi eni konu incelemek, satané,e s. (Hafif sövgü) Pis, rezil, Allahın belâsı (Un satané menteur: Pis, rezil bir yalancı. Cette satanée affaire: Şu Allahın belâsı iş). satanique s. 1. Şeytana değgin (Esprit, pouvoir satanique). 2. Şeytansı, şeytanca, İblisçe, hınzırca (Une ruse satanique. Un rire satanique). sataniquement bel. Şeytanca, hınzırca, iblisçe, satanisme er. 1. Şeytanlık, iblislik. 2. Şeytana tapma, *şeytanataparhk. satellisable s. Uydulaştınlabilir, uydu gibi bir yörüngeye sokulabilir, satellisation diş. 1. Uydular yapma ve fırlatma. 2. Uydulaştırma; uydulaşma (Satellisation d'un pays). satelliser gçl. 1. Uydu biçimine getirmek, dünya etrafında yörüngesine oturtmak. 2. Uydulaştırmak, kendine uydu yapmak (Satelliser un pays).

satisfaction

satellite er. 1 .gökb. Uydu (La Lune est le satellite de la Terre). 2. Uydu, °peyk (Satellite artificiel. Lancer un satellite). 3. s. ve er. mec. Uydu, yardakçı, karşıdakinin sözünden dışarı çıkmayan kişi yada ülke (Un pays satellite. Les satellites de l'Union Soviétique). 4. (Eski) Silahlı yardakçı. § Satellite de télécommunication: Haberleşme uydusu. Ville-satellite: Uydu kent, çevre kent. Satellite géostationnaire: Sabit uydu. satiété diş. 1. Doygunluk, tokluk. 2. Bıkkınlık (L'abus des plaisirs finit par provoquer la satiété). § A satiété, jusqu'à satiété: 1. Doyasıya; patlayasıya, tıksırıncaya dek (Boire, manger à satiété). 2. Bıktınncaya dek (Répéter une chose à satiété). satin er. (Kumaş) Atlas, canfes, saten (Une robe de satin). § Peau de satin: Kadife gibi yumuşak ten (Elle a une peau de satin). satinage er. (Kumaş ve kâğıtlar için) Mühreleme, perdahlama, parlatma, atlas parmaklığı verme, satiné,e s. 1. Atlas gibi, parlak, perdahlı (Tissu satiné, papier satiné). 2. er. Atlas parlaklığı; kadife g>oi yumuşak ve parlaklık (Le satiné de la peau). satiner gçl. Atlas parlaklığı vermek; mührelemek, parlatmak, perdahlamak (Satiner un tissu, un papier. La lumière filtrée satine le haut de son front). satinette diş. Pamuklu saten (Tablier noir en satinette). satineur,euse ad. Pamuklu saten işçisi. satire diş. Taşlama, yergi, "hiciv (Faire la satire d'une société). satirique s. 1. Taşlamah, yergili, hicivli (Chansons, propos satiriques). 2. Yerici, taşlayıcı (Ouvrage satirique. Avoir l'esprit satirique). satiriquement bel. Yererek, taşlayarak, "hicvederek, satiriser gçl. Yermek, taşlamak, "hicvetmek (Satiriser un ministre, le monde). satiriste ad. Hicivci; hiciv yazan; yergici, yergi yazan. satisfaction diş. 1. Sevinç, hoşnutluk, "memnuniyet (Je constate avec satisfaction qu'il est en progrès). 2. Doyum; doyumlama, doyumlanma; doyma, doyurma; "tatmin, "tatmin etme, "tatmin edilme, "tatmin olma (La satisfaction d'un besoin, d'un désir, d'uncaprice, d'uneenvie. La satisfaction tue le désir). 3. (Dinde) Kefaret. 4. Gönül alma, özür dileme. § Donner satisfaction à: 1. -i hoşnut kılmak, "memnun etmek (Enfant qui donne satisfaction à ses parents). 2. -in hoşuna gitmek (Cet article vous sera repris s'il ne vous donne pas

satisfaire satisfaction). 3. -in isteklerini yerine getirmek, kabul etmek (Le directeur a donné satisfaction aux grévistes). satisfaire gçl. 1. -i hoşnut etmek, sevindirmek, "memnun etmek (On ne peut pas satisfaire tout le monde). 2. Gidermek (Satisfaire sa faim, un besoin, sa curiosité, sa soif). 3. Yerine getirmek; doyurmak, "tatmin etmek (Satisfaire les caprices d'une femme). 4. Satisfaire à qch: -i sağlamak, yerine getirmek; karşılamak (Satisfaire à un engagement, à une promesse. Satisfaire aux revendications d'ouvriers en grève). S. Satisfaire à qn: (Eski) -den özür dilemek (Satisfaire à l'offensé). § Se satisfaire: 1. tkz. Rahatlamak, dilediği yada istediği yerine gelmek. 2. Se satisfaire de qch: -ile yetinmek (Il se satisfait de peu). satisfaisantes. Doyurucu, "tatminedici, hoşnutluk verici (Obtenir un résultat satisfaisant. Donner une réponse satisfaisante). satisfaite s. 1. Doyurulmuş, "tatmin edilmiş; giderilmiş, yerine getirilmiş (Un désir satisfait. Une curiosité satisfaite). 2. Satisfait de: -den hoşnut, "memnun (Etre satisfait d'un élève, d'un employé. Il est satisfait de vivre). satisfecit [satisfesit] er. Lat. Iyi hal kâğıdı, satrape er. 1. (Eski Perslerde) İlbay, il yöneticisi, "satrap. 2. mec. Eğlence ve kadın düşkünü zengin zorba. satrapie diş. Satraplık; satraplık görevi yada orunu; bir satrapın yönetimi altındaki bölge, saturabilité diş. Doyurulabilirlik. saturables. Doyurulabilir. saturante s. fiz. kim. Doyuran, saturateur er. kim. 1. Gazdoyurucu. 2. Nem kutusu, *nemlik (Saturateur d'un radiateur). saturation diş. fiz. kim. 1. Doyma (Point de saturation. La saturation de l'eau par le sucre). 2. mec. Doygunluk (Saturation du marché). § A saturation, jusqu'àsaturation: Doyasıya, bol bol, gereğinden çok, bıkasıya, doyup bıkıncaya dek. Arriver à saturation: Doyma noktasına gelmek, saturée s. 1. kim. Doymuş, doyma noktasına gelmiş. 2. Saturé de qch: a) -ile dolup taşan, -ile dolufLe marché est saturé de produits), b) -e doymuş (Une éponge saturée d'eau), c) -den bıkmış, -e karnı tok (Le public est saturé de romans policiers). saturer gçl. 1. kim. Doyurmak, doymuş hale getirmek (Saturer un acide, unliquide). 2. Saturer qch de qch: Bir şeyi -e doyurmak, -ile doymuş hale getirmek (Saturer une éponge d'eau). 3. Saturer qn de qch: Birini -den bıktırmak, kusacak hale

1270

saucisse

getirmek (On l'a saturé de fêtes). saturnales *%ç.l.(Eski Roma'da) Tanrı Saturnus onuruna yapdan şenlikler. 2. mec. Çılgınca eğlence; açık saçık ve delice eğlence. 3. mec. Çılgınlık, gözüdönmüşlük, taşkınlık (Les saturnales de la grandeur). saturne er. 1. (Eski) Kurşun. 2. gökb. Sekendiz, "Zühal, "Satürn, saturnie diş. hayb. Tavuskelebeği (Saturnie grand paon: Büyük tavuskelebeği. Saturnie petit paon: Küçük tavuskelebeği). saturnien,ne s. 1. Sekendize değgin, Satürnle ilgili. 2. (Eski) İçe dokunucu, üzüntülü, üzücü, acıklı (Poèmes saturniens). saturnine s- (Eski) Kurşuna değgin; kurşunun etkisiyle olan (Coliquesaturnine). saturnisme er. hek. Kurşun zehirlenmesi, satyre er. 1. (Söylencede) İnsan vücutlu, teke ayaklı, küçük boynuzlu olarak gösterilen yarıtanrı, satir. 2. mec. Şehvet düşkünü adam, uçkuru düşük (Un satyre attaquait les femmes le soir). 3. hayb. Bozkelebek. satyriasis er. hek. (Erkeklerde) Aşırı cinsel istek, satyrique s, Satirlere değgin, satirlere özgü (Danse satyrique). satyrisme er. Şehvet düşkünlüğü; uçkuruna düşkünlük. sauce diş. 1. Salça (Sauce tomate, sauce béchamel). 2. (Pişmiş et yada etli yemekler için) Su (La sauce d'un rôti). 3. (Resimde) Karakalem (Dessin à la sauce). 4. (Altın yada gümüş) Yaldız. 5. tkz. Sağnak, yağmur (Recevoir la sauce: Yağmur yemek, ıslanmak, sırılsıklam olmak). § Donner une sauce à qn, faire la sauce à qn: Birini azarlamak, paylamak. Mettre qn à toutes les sauces: Birini her işe koşmak, birine her işi yaptırmak, her hizmeti gördürmek. saucé,e s. (Eski bakır paralar için) İnce bir gümüş tabakayla kaplanmış, saucée diş. tkz. Yağmur, sağnak (Recevoir une saucée: Islanmak, yağmura tutulmak, yağmur yiyip sırılsıklam olmak). saucer gçl. 1. Salçaya batırmak, yemek suyuna batırmak (Saucer son pain). 2. -in suyunu silmek, salçasını silip temizlemek (Saucer son assiette avec un morceau de pain). 3. Saucer qch dans qch: Bir şeyi -e batırmak, banmak (Saucer des branches dans l'eau). 4. mec. tkz. Saucer qn: Birini azarlamak, paylamak. 5. Etre saucé,se faire saucer: tkz. Islanmak, sırılsıklam olmak, saucier er. Salçacı, salça uzmanı aşçı. saucière diş. Salçalık, salça kâsesi, saucisse diş. 1. Sucukçuk.ince sucuk, sosis (Manger

saucisson

1271

des saucisses grillées). 2. (Askerlikte kullanılan) Uzun ve sabit balon (Dans le ciel il y a des saucisses). 3. tkz. Aptal, enayi (Va donc, grande saucisse). § Ne pas attacher ses chiens avec des saucisses: tkz. Pek cimri olmak, eli çok sıkı olmak. saucisson er. 1. Kalın sucuk, salam (Sandwich au saucisson). 2. (Lâğım patlatmada kullanılan) Barut torbası (Mettre lefeu à une mine à l'aide d'un saucisson). 3. Boru biçiminde ekmek. § Etre ficelé comme un saucisson: tkz. Çuval gibi giyinmek, pek beğenisizce giyinmek, saucissonner gsz. tkz. Ayakta bir şeyler atıştırmak, soğuk bir şeyler yemek, sauf, ve s 1. (Bir tehlike yada kazadan) Kurtulmuş. 2. Zarar görmemiş. § Sain et sauf: Sağ esen, sağ "salim. Avoir la vie sauve: (Tehlike yada kazadan) Kurtulmak, sağ çıkmak, sağkalmak. Laisser la vie sauve à qn: -i sağ bırakmak; -i korumak, sauf ilg. 1. -in dışında, -den başka, -"hariç (Jeperds tout sauf l'honneur. Il a tout vendu, sauf sa maison). 2. -mezse, -olmazsa (Sauf erreur: Bir yanlışlık yoksa, yanılmıyorsam. Sauf avis contraire: Aksine iş'ar olmadıkça. Sauf un contretemps: Bir aksilik olmazsa). 3. Sauf à f. qch: -se bile ; -se de (Ce prince aimait à se servir de ses intrigants, sauf à les loger ensuite dans une cage de fer). 4. Sauf que: -mesi dışında, -meşinden başka (Le voyage s'est bien passé, sauf que, à un moment, nous nous sommes trompés de route). § Sauf votre respect, sauf le respect que je vous dois: Sözüm meclisten dışarı, hâşa huzurdan. L'honneur est sauf: Şerefi kurtardık, şerefimiz kurtuldu. sauf-conduit er. (Askerlikte) İzin belgesi, "izinlik (Le général donne très peu de sauf-conduits). sauge diş. bitb. Adaçayı. § Sauge des près: Yaban adaçayı. Sauge éclatante: Ateşçiçeği. Sauge officinale: Adaçayı, bahçe adaçayı, saugrenu,e s. Tuhaf, garip, gülünç (Idée, question, réponse saugrenue). saulaie^. Söğütlük. saule er. bitb. Söğüt. § Saule blanche: Aksöğüt. Saule pleureur, saule de babylone: Salkımsöğüt. Saule des vanniers: Sepetçisöğüdü. saumâtre s. 1. Deniz suyu tadında, tuzlu ve acı (Eau, goût saumâtre). 2. mec. Kötü, acı. § La trouver saumâtre: tkz. Çirkin bulmak, çok iğrenç olarak düşünmek, saumon er. hayb. 1. Sombalığı (Saumon fumé). 2. Maden külçesi. 3. s. Turuncu pembe,kayısı rengi (Des rubans saumon). saumoné,e s. Pembe etli (Truite saumonée). saumoneau er. hayb. Sombalığı yavrusu.

saut

saumurage er. Salamuraya basma, saumure diş. Salamura (Saumure de hareng, d'anchois. Mettre des olives, de la viande dans la saumure). saumuré,e s. Salamura yapılmış, salamuralanmış (Harengs saumurés). saumurer gçl. Salamuralamak, -in salamurasını yapmak (Saumurer des poissons). sauna er. yada diş. Fin hamamı, sauna; bu hamamda yapılan banyo, saunage er. l.Tuzçıkarma.2.Tuzsatışı,tuzculuk. § Faux saunage: Tuz kaçakçılığı, sauner gsz. Tuz vermek, tuz üretmek (Bassin de marais salant qui commence à sauner). saunier er. 1. Tuz satıcısı, tuzcu. 2. Tuzla işleticisi; tuzlada çalışan işçi. § Faux saunier: Tuz kaçakçısı. saunière diş. (Eskiden) Tuz sandığı, saupiquet er. Baharlı salça, saupoudrage er. (Tuz, toz şeker, un vb.) Serpme; serpilme. saupoudrer gçl. 1. Serpmek. 2. Saupoudrer qch de qch: Bir şeye.. .ekmek, serpmek (Saupoudrer un mets de sel, de farine. Saupoudrer un gâteau de . sucre). 3. Saupoudrer qch de qch: mec. Bir şeye ...serpiştirip süslemek (Saupoudrer une critique de quelques éloges). saupoudroir er. (Toz şeker, tuz vb.) Ekecek kap. saur s. İslenmiş, iste kurutulmuş (Hareng saur). § Etre sec, maigre comme un hareng saur: Çiroz gibi olmak. saurer gçl. İste kurutmak, islemek (Saurer des harengs, un jambon). sauriens er. ç. hayb. Kelerler, saurissage er. İste kurutma (Saurissage des harengs). saussaie (Eski) Söğütlük, saut er. 1. Atlama (Saut en longueur, saut en hauteur, saut en parachute, saut à la perche). 2. (Bir yere) Şöyle bir uğrama (Faire un saut chez son ami). 3. Düşme, düşüş (La voiture a fait un saut de 20 mètres dans le ravin). 4. Sıçrama, sıçrayış; zıplama, zıplayış (Se lever d'un saut). 5. Çağlayan, "şelâle (Le saut du Niagara). 6. Takla (Les sauts des trapézistes). § Saut périlleux: Cambaz taklası. Au saut du lit: Uykudan kalkar kalkmaz. De plein saut: 1. Bir atlayışta (Franchir un fossé de plein saut). 2. Birden bire. En un saut, en trois sauts: Bir koşuda, çabucak, hemen, bir solukta. Faire le saut, franchir le saut: Önemli olan adımı atmak, güç bir karar almak. Faire le saut en l'air: Asılmak, ipe çekilmek. Faire faire le saut à qn: Birini işinden, ekmeğinden etmek. Faire un grand saut: 1. (Bir iş yada meslekte) Birden bire

saut-de-lit yükselmek, hemen parlayıvermek. 2. Gidip çok uzak bir yer yada ülkede yerleşmek. Faire un saut chez qn: -in evine ayaküstü şöyle bir uğramak. N'aller que par sauts et par bonds: Çok çabuk ve düşünmeden konuşmak yada davranmak. Ne faire qu'un saut d'un endroit à un autre: Bir yerden bir yere kuş gibi gidip gelmek, çabucak uğrayıp dönmek. saut-de-Ut er. (Kadınlar için) Sabahlık, saut-de-loup er. Engel çukuru, saute diş. 1. den. (Yel için) Birdenbire yön değiştirme (Saute de vent). 2. (Düşüncede, mizaçta) Birdenbire olan değişiklik. § Avoir des sautes d'humeur: Huyu suyu beli olmamak; ne yapacağı ne edeceği hiç belli olmamak, sauté er. Kızartma (Sauté de veau, de lapin). sauté,e s. (Yemekler için) Yağda kızartma, yağda kızartılmış, °sote (Pommes de terre sautées. Lapin sauté). saute-mines er. Mayın patlatma aygıtı, saute-mouton er. Birdirbir. § Jouer à saute-mouton, faire une partie de saute-mouton: Birdirbir oynamak. sauter gsz. 1. Atlamak (Sauter par la fenêtre, dans l'eau. Sauter en longueur, en hauteur, en parachute, à la perche). 2. Sıçramak, zıplamak (Ecureuil qui saute de branche en branche). 3. Patlamak (Bombe à retardement qui saute). 4. (Patlayıcı bir maddeyle) Havaya uçmak, uçurulmak (Dépôt de munitions qui saute). S. Kopmak (La chaîne sauta. Un bouton qui saute). 6. Sauter à qch: -e yapışmak, sarılmak, -i yakalamak (Sauteràlagorgedeqn, aucolletdeqn: -in boğazına sarılmak, yakasına yapışmak). 7. Sauter de qch: a) -den sıçramak, zıplamak, yerinde duramamak (Sauter de joie), b) -den atlamak (Sauter duhautd'unrocher). 8. Sauter de qch à qch: Bir şeyden -e atlamak, geçmek (Sauter d'une idée à l'autre, d'unsujetà un autre). 9. Sauter sur: a) -in üzerine atlamak (Sauter sur un cheval). b) -e sarılmak (Sauter sur les armes pour se défendre), c) -in üzerine atılmak, saldırmak, çullanmak (Sauter sur l'ennemi). 10. Batmak, iflas etmek (Une banque qui saute). 11. gçl. -i atlayıp geçmek, aşmak (Sauter un fossé, un mur, une haie, une grille, un obstacle). 12 .gçl. Kızartma yapmak, tavada kızartmak (Sauter des pommes de terre). 13. gçl. Unutup geçmek, atlamak (Sauter unparagraphe, une ligne en lisant). 14. gçl. (Erkek hayvan dişiye) Aşmak, binmek (Etalon qui saute une jument). 15. gçl. (Bir sınıfı) Okumadan geçmek, atlamak (Sauter une classe). § Sauter à cloche-pied: Sek sek oynamak. Sauter à la corde:

1272

sauvage

İp atlamak, ip sekmek. Sauter au cou de qn: -in boynuna sarılmak, -i sarılıp kucaklamak. Sauter aux yeux: 1. Göze çarpmak, göze batmak.2. Besbelli olmak, açıkça ortada olmak Sauter aux nues: Öfkeden tepinmek. Sauter le mur: (Okul, kışla gibi yerlerden) Duvarı atlayıp kaçmak, izinsiz çıkmak, kaçmak. Faire sauter qn: -iişinden atmak, ekmeğinden etmek, ayağını kaydırmak. Falr sauter qch: (Patlayıcı maddeyle) Havaya uçurmak (Faire sauter un pont). Faire sauter les plombs: (Elektrikli aletler) Sigortayı attırmak. La sauter: tkz. 1. Aç kalmak, yemeği kaçırmak. 2. Acıkmak. Se faire sauter la cervelle: Beynine bir kurşun sıkıp kendini öldürmek, sauterelle <% 1. Çekirge (Une nuée de sauterelles). 2. Oynar kollu gönye (Mesurer un angle avec une sauterelle). 3. mec. Kara kuru kimse, sauterie diş. Küçük danslı toplantı (Organiser une sauterie). sauternes er. Beyaz Bordo şarabı, saute-ruisseau er. tkz. Avukat yada noterlerin ayak işlerinde kullanılan küçük memur, yamak, sauteur,euse s. ve ad. 1. Atlayıcı (Sauteur en longueur, sauteur à la perche). 2. Engelli koşulara katılan yarış atı, engel atlayıcı at. 3. Sıçrayan, sıçraya sıçraya giden, sıçrayıcı (Insectes sauteurs, oiseaux sauteurs). 4. mec. Atlatıcı, söz verip atlatan (Il est un grand sauteur). 5. diş. Yosma, fındıkçı, fingirdek kadın, sauteuse diş. Tava. sautillage er. Sekme, seke seke yürüme, sautillant,es. 1. Seke seke giden (Oiseausautillant). 2. Oynak, değişken (Il a une conduite sautillante). 3. mec. Kısa kısa, kesik kesik tümcelerden oluşan (Un style sautillant). sautillement er. 1. Sekme, seke seke yürüyüş (Le sautillement des enfants, des oiseaux). 2. mec. (Bir konudan bir konuya) Çabucak geçiverme, atlama (Le sautillement de la conversation). sautiller gsz. Sekmek, seke seke yürümek (L'enfant qui sautille sur un pied. Des corbeaux sautillaient sur la neige). sautoir er. 1. Uzun gerdanlık ( Un sautoir de perles). 2. Gerdanlık gibi takılan nişan (Il portait sous son gilet le sautoir rouge des grands-officiers de la Légion d'honneur). 3. Atlama çalışmaları yapılan yer (Fosse à sable d'un sautoir). § En sautoir: Çaprazlama; ya haç biçiminde yada X biçiminde (Deux épées étaient placées en sautoir sur le cercueil. Porter une décoration en sautoir). sauvage s. 1. Yabanıl, "vahşi (Apprivoiser les bêtes sauvages. Un chien, un chat sauvage). 2. Ürkek, çok çabuk ürken (Le merle est très sauvage). 3.

sauvagement

savarin

1273

Yaban, kendi kendine biten (Un pommier, un poirier, un rosier sauvage). 4. İlkel, uygarlaşmamış (Peuples sauvages). S. s. ve ad. mec. İnsandan kaçan, çekingen, ürkek (ila une humeur sauvage. Armand est un sauvage). 6. Issız (Une région sauvage). sauvagement bel. Yabanıl gibi, yabanılca, vahşice (Il le tua sauvagement). sauvageon,ne ad. 1. Eğitimsiz, kendi kendine büyüyen çocuk, aile eğitimi görmeden yetişen çocuk ( Une petite fille élevée comme une sauvageonne). 2. er. Yaban bitkisi, aşısız fidan (Greffer un sauvageon). sauvagerie diş. 1. Yabanıllık, "vahşilik, "vahşet, acımasızlık, kabalık (Les occupants se sont montrés d'une grande sauvagerie aves les habitants du pays). 2. Ürkeklik, çekingenlik, insandan kaçma (Ce garçon est d'une sauvagerie peu commune). sauvagesse diş. Yabanıl kadın. sauvagin,e s. Kimi yaban kuşlarına özgü, yaban av kuşlarını anımsatan (Une odeur sauvagine, un goûtsauvagin). sauvagine diş. 1. Yaban av kuşlan (Pratiquer la chasse à la sauvagine). 2. İşlenmemiş yaban av hayvanı postu, ham deri. sauvegarde diş. 1. Koruyuculuk, koruma, "himaye (Se placer sous la sauvegarde de la justice). 2. Koruyucu, korunma aracı (Les lois sont la sauvegarde de la liberté). sauvegarder gçl. 1. Korumak (Sauvegarder son honneur, sa liberté, sa réputation, ses droits, ses intérêts). 2. Savunmak, ayakta tutmak, sürdürmek (Sauvegarder l'ordre). sauve-qui-peut er. Ana baba günü, kaçan kaçana durumu (Ce fut un sauve-qui-peut). sauver gçl. 1. Kurtarmak (Médecin qui sauve un malade. Sauver un navire en perdition. Sauver son crédit, son honneur). 2. Sauver qn, qch de qch: Birini, bir şeyi -den kurtarmak (Sauver quelqu 'un de la misère, du désespoir, du naufrage). § Sauver la face: Onurunu, özsaygısını kurtarmak. Sauver la mise: (Kazanç olmayan bir işte) Yatırdığı parayı çekip kurtarmak. Sauver la mise à qn: Birini sıkıntılı bir durumdan, bir zarardan kurtarmak. Sauver les apparences: Görünüşü kurtarmak, "zevahiri kurtarmak. Sauver les meubles: (Bir iş yada girişimde) Her şeyi tümden yitirmemiş olmak, yaşamak için hiç olmazsa gerekli olanı kurtarmış olmak. Sauver sa peau: tkz. Paçasını kurtarmak, postu kurtarmak. Sauver sa tête: Kelleyi kurtarmak. Sauver son âme: Ruhunu esenliğe kavuşturmak, ruhunu

kötülüklerden arıtmak. § Se sauver: 1. Kaçmak (Se sauver à toutes jambes. Les soldats se sauvaient pour échapper à l'ennemi). 2. tkz. Çabucak çekip gitmek (Il se fait tard, je me sauve). 3. Taşmak (Le lait se sauve). 4. (Eski) Tehlikeden kurtulmak, paçasını kurtarmak, işin içinden sıyrılmak. 5. (Eski) Ruhunu esenliğe kavuşturmak, ruhunu arıtıp günahlardan kurtarmak. 6. Se sauver de qch: a) -den kaçmak (Se sauver de prison), b) -den kurtulmak (Se sauver d'un péril). c) Kendini -den kurtarmak, uzak tutmak (Ils se sauvent tout ensemble de la folie et de l'erreur). 7. Se sauver sur qch: Zararını -den çıkarmak, zarardan kurtulmak (Un marchand qui vend à bas prix se sauve sur la quantité). sauvetage er. Kurtarma; can kurtarma (Le sauvetage d'un alpiniste, d'un navire en détresse. Bouée, ceinture, gilet de sauvetage). sauveteur er. 1. Can kurtaran; can kurtarma görevlisi. 2. s. Kurtarma işleriyle görevli (Bateau sauveteur: Kurtarma gemisi). sauvette (à là) bel. 1. Çabucak, şıpm işi (Baptiser un enfant à la sauvette. C'est une décision prise à la sauvette). 2. tkz. Kaçak, izinsiz (Vendre à la sauvette. Marchand à la sauvette: işportacı). § Jouer à la sauvette: Kovalamaca oynamak, sauveurs, veer. 1. Kurtanci (Un Dieu sauveur. Le sauveur de la patrie). 2. (Büyük harfle) İsa peygamber. savamment bel. 1. Bilgince (Discuter savamment d'une question). 2. Çok ustaca (Une intrigue savamment concertée). 3. Bilerek, bilinçle (Parler savamment d'un problème). savane diş. coğr. Ağaçlı bozkır, "savana, savant,es. 1. Bilgin, çok bilen (Un homme savant. Etre savant en histoire, en mathématiques). 2. Çok yüksek düzeyde, bilgince, çok okumuşların anlayabileceği (Une revue savante. Mots, termes savants). 3. Bilimle uğraşan; bilginlere özgü (Société savante). 4. Bilgiç, bilgiçlik taslayan, "ukalâ (Les femmes savantes). 5. Çok ustalıklı (Une combinaison savante). 6. Anlaşılması ve çözülmesi güç ; karışık (Ce problème de géométrie est trop savant pour moi. Votre devinette est très savante). 7. Gösteriler yapmak üzere yetiştirilmiş, gösteri için eğitilmiş, hünerli, marifetli (Un chien savant, un animal savant). 8. ad. Bilgin (Un congrès de savants. Les vrais savants savent douter). savantasse er. (Eski) Bilgin taslağı, savantissime s. tkz. (Alay yollu) Büyük bilgin, "allâme. savarin er. Simit biçiminde bir tür pasta.

savate savate diş. 1. Eski ayakkabı, pabuç, postal, eski terlik. 2. tkz. Beceriksiz adam, sakar (Quelle savate!). 3. Tekme dövüşü, Fransız boksu. 4. (Masa ve sandalye ayaklarının altına konulan) Pabuç. S. Tahta kızak; denize indirilecek geminin altına konan kızak. § Traîner la savate: mec. tkz. Yoksulluk çekmek, yarım pabuçla gezmek, sefalet içinde yüzmek, savetier er. Ayakkabı onarıcısı, eskici, saveur diş. 1. Tat (Une saveur douce, amère, piquante, acide, salée). 2. mec. Tat, hoşluk, °tat tuz, ilginçlik, çekicilik (La saveur d'un bon mot, d'une plaisanterie). savoir gçl. 1. Bilmek (Je sais mes obligations envers vous. Il ne sait pas quand il partira). 2. -i bilmek, -den haberli olmak (Il sait tout ce qui se passe autour de lui). 3. -i bilmek, -den anlamak, çakmak (Savoir une science, un art). 4. Bellemiş olmak, ezbere bilmek (Savoir sa leçon, son rôle, sa table de multiplication). S. Savoir f. qch: a) -meyi bilmek (Il sait nager), b) -meşini bilmek, becermek (Ce garçon sait plaire. C'est un homme qui sait parler aux foules), c) (Önüne geldiği eylemliğe yeterlik anlamı katar) -bilmek, -mek gücünde olmak ( On ne sauraitpenser à tout: İnsan her şeyi önceden düşünemez ).6. gsz.Deneylerden geçmiş olmak, "tecrübesi olmak(5i jeunesse savait, si vieillesse pouvait). 7. gsz. Bilmek, emin olmak (Si je savais, je partirais). § Se savoir: 1. Bilinmek, herkesçe bilinmek, gizli kalmamak (Tout se sait. Tout finit par se savoir). 2. Se savoir...: Kendini... olarak bilmek, kendisinin -diğini bilmek (Depuis qu'il se sait incurable, ilest désespéré). § A savoir: (yada yalnızca Savoir): Şöyle ki, şunlar gibi, onlar da şunlardır (Il y a différents meubles, à savoir une armoire, un bureau, une bibliothèque). Sans le savoir: Bilmeden, farkına varmadan. Que je sache, autant que je sache: Bildiğim kadarıyla, bildiğime göre. Qui sait: Kim bilir, belki de, ola ki. Tout ce qu'Usait: Adam akıllı (Il pleure tout ce qu'il sait). Un-je-ne-sais-qui: Bilmem kim. Un-je-ne-sais quoi: Bilmem ne, ne olduğunu bilmediğim bir şey. Va savoir! allez savoir!: Bilene aşkolsun! En savoir long: (Karışık ve karanlık bir konuda) Çok şeyler bilmek, işin iç yüzünü bilmek. Ne pas savoir ce qu'on veut: Ne istediğini bilememek, kararsızlık içinde olmak. Ne savoir ni A ni B, ne savoir rien de rien: Kara bilisiz olmak, elifi görse mertek sanmak. Ne pas savoir où se mettre: Utancından yerin dibine geçmek, nereye saklanacağını bilememek. Ne savoir que faire, quoi faire: Ne yapacağını bilememek. Ne savoir

1274

savourer

où donner de la tête, à quel saint se vouer: Ne hait edeceğini bilememek, nereye başvuracağını bilememek. Ne rien vouloir savoir: Hiç anlamak istememek, söyleneni hiç kabul etmemek. Savoir à quoi s'en tenir: Nasıl davranacağını bilmek. Savoir ce qu'en vaut l'aune: (Bir şeyin) Ne mene şey olduğunu bilmek, daha önce o şey başına gelmiş olmak, damdan düşmenin ne olduğunu bilmek. Savoir gré à qn de qch: Birine -den minnettar olmak. Savoir mauvais gré à qn de qch: Birine -den dolayı kırgın olmak. Savoir qch de reste: -i fazlasıyla bilmek, -den eni konu haberli olmak. Savoir où le bât blesse: Yel gelen deliği bilmek; sıkıntının, güçlüğün nereden geldiğini bilmek. Savoir oû gît le lièvre: İşin püf noktasını bilmek. Savoir nager, savoir conduire sa barque: mec. İşini çevirmesini bilmek, gemisini yürütmek. Savoir se retourner: İşin içinden çıkmasını bilmek. Savoir qch sur le bout du doigt: -i su gibi bilmek. Savoirs s'y prendre: Nasıl davranılacağını bilmek, nasıl muamele edeceğini bilmek. savoir er. Bilgi (J'ai été surpris de l'étendue de son savoir). savoir-faire er. Beceriklilik, hüner (Avoir beaucoup de savoir-faire). savoir-vivre er. Davranış bilgisi, "muaşeret kuralları (Il manque de savoir-vivre). savon er. 1. Sabun (Savon blanc, noir. Pain de savon. Savon en poudre, savon liquide. Savon de toilette. Savon à barbe). 2. Bir kalıp sabun (Acheter un savon). 3. mec. tkz. Azar (Recevoir un bon savon: İyi bir azar işitmek). § Donner, passer un savon à qn: -i iyice azarlamak, haşlamak. savonnage er. Sabunlama, sabunla yıkama (Le savonnage du linge). savonner gçl. 1. Sabunlamak, sabunla yıkamak (Savonner du linge). 2. mec. tkz. Azarlamak, paylamak, iyice haşlamak. § Savonner la tête à qn: -i azarlamak, haşlamak, paylamak. § Se savonner: Sabunlanmak, sabunla yıkanmak, savonnerie diş. 1. Sabunculuk. 2. Sabun fabrikası, savonnette diş. 1. Kokulu sabun, tuvalet sabunu. 2. (Eski) Çift kümbet kapaklı cepsaati. 3. tkz. (Otomobil) Kabak lastik, savonneux,euse s. 1. Sabunlu (Eau savonneuse). 2. Sabunumsu, sabunu andıran (Une odeur savonneuse). savonnier,ère s. 1. Sabuna değgin; sabunculuğa değgin 2. er. Sabuncu. 3. er. bitb. Sabunağacı. savourer gçl. 1. Yavaş yavaş tatmak, tadını çıkara çıkara yemek yada içmek (Savourer un mets, une

savoureusement boisson, un vin, une tasse de café). 2. -in tadını çıkarmak; -den dört köşe olmak (Savourer son bonheur. Il savourait les compliments qu'on lui faisait). savoureusement bel. Ağzının suyunu akıtırcasına; çok tatlı bir biçimde; tadına vara vara; tadını çıkara çıkara (Un ragoût savoureusement préparé. Une anecdote savoureusement racontée). savoureux,euse s. 1. Tadı güzel, insanın ağzının suyunu akıtan (Un fruit savoureux, une nourriture savoureuse). 2. mec. Hoş, tatlı (Une anecdote savoureuse). saxatiles. bitb. Kayacil (Plantes saxatiles). saxe er. Saksonya porseleni, saxicole s. bitb. Kayacil (Plantes saxicoles). saxifrage diş. bitb. Taşkıranotu. saxon,ne s. 1. Saksonya ve saksonyalılara değgin (tes invasions saxonnes) .2. ad. Saksonyali. 3. er. Saksonca, sakson dili. saxophone er. müz. Saksofon (Jouer du saxophone). saxophoniste ad. müz. Saksofon çalan,saksofoncu, saynète [sfntt] diş. 1. (İspanyol tiyatrosunda iki perde arasında oynanan) Küçük kaba güldürü; kısa güldürü. 2. (Eski) Skeç. sbire er. 1. (Eskiden İtalya'da) Polis. 2. tkz. Polisin adamı; "muhbir. 3. mec. tkz. Maşa, kiralık katil; para ile kendisine her türlü kötülük yaptırılabilecek adam. scabieuse diş. bitb. Uyuzotu. scabieux,euse s. Uyuzumsu, uyuzu andıran (Eruption scabieuse). scabreux,euse s. 1. Tehlikeli, sakıncalı, nazik (Entreprise, question scabreuse. Une affaire scabreuse). 2. Açık saçık, edepsizce, edebe aykırı (Une histoire scabreuse. Détails scabreux dans un roman). scaferlati er. İnce doğranmış pipo yada sigara tütünü. scalaire er. 1. hayb. Melekbalığı. 2. s. fiz. mat. Basamaklı. scalde er. Eski İskandinav ozanlarına verilen ad. scalène s. Çeşitkenar (Triangle scalène: Çeşitkenar üçgen). scalpel er. (Cerrahlıkta) Deri sıyırmakta kullanılan ince bıçak, "skalpel. scalper gçl. 1. (Birinin) Baş derisini yüzmek (Les Indiens d'Amérique scalpaient leurs ennemis vaincus). 2. (Kavga yada kazada birinin) Başının derisini yarmak (Dans la collision, il a été scalpé par des débris de verre). scammonée diş. bitb. Mahmude, scandale er. 1. Utanılacak şey, 'utanca (Réparer un

1275

scaridés

scandale. C'est un scandale de voir des bourreaux d'enfants rester impunis). 2. Kavga, hırgür (Faire un scandale dans la rue, dans un lieu public). 3. Kepazelik, rezalet (Un scandale financier, judiciaire). 4. Yanılma, günah, işleme, ayak sürçmesi (Malheur à l'homme par qui le scandale arrive). '5. Kötü yola çekme, kötü örnek olma (Eviter le scandale). 6. Dinsel bir inançta bölünme ve ayrılıklara yol açan olay (Jésus crucifié, qui a été le scandale du monde). scandaleusement bel. 1. Utanç verici bir biçimde, utandacak biçimde; rezilce, kepazece (Vivre scandaleusement). 2. tkz. Çok, son derece (Elle est scandaleusement laide). scandaleux,euse s. 1. Utanılacak, utanç verici; rezilce, kepazece (Une vie scandaleuse, une conduite scandaleuse. Des propos scandaleux). 2. tkz. Çok yüksek, çok pahalı (Prix scandaleux). 3. (Dinsel anlamda) Kötü yola çekici, ayak sürçtürücü, günaha itici, scandaliser gçl. 1. -i çok kızdırmak, -in kanma dokunmak (Sa conduite scandalise toute le monde). 2. -i yaralamak, incitmek, ezip utandırmak (Scandaliser une femme par ses propos). 3. -i günaha itmek, baştan çıkarmak, kötü yola sokmak (Scandaliser les âmes). § Se scandaliser de qch: -e çok kızmak, ifrit olmak (Les gens honnêtes se sont scandalisés de ce film). scander gçl. ed. 1. "Kesilemek, dizelerin ölçülerini denetlemek için bunları ölçü kalıplarına göre duraklara ayırmak, "takti etmek (Scander un texte). 2. Belirte belirte, vurgulaya vurgulaya söylemek (Il parlait lentement, en scandant les mots). Scandinave s. 1. İskandinav; İskandinavya ve iskandinavyalılara değgin (PéninsuleScandinave. Peuples, langues Scandinaves). 2. ad. İskandinavyalı, scandium er. kim. Skandiyum, scansion di}, ed. *Kesileme, "takti, scaphandre er. 1. Dalgıç kispeti. 2. Dalma aygıtı. § Scaphandre autonome: Başlığıyla birlikte dalgıç kispeti. scaphandrier er. Deniz dibinde çeşitli çalışmalar yapmakla görevlendirilmiş kispetli dalgıç, scapulaire s. 1. anat. Omuza ait, omuza değgin (Artères, veines scapulaires). 2. er. Boyun muskası. 3. Papaz omuzluğu; papazların omuzlarına aldığı iki parçadan yapılmış giysi, scarabée er. hayb. Pislikböceği. scarabéidés er. ç. hayb. Pislikböceğigiller. scare er. hayb. Papağanbalığı. scaridés er. ç. hayb. Papağanbalığıgiller.

scarifiage scarifiage er. (Tanmda) Toprağı kabartma, scarificateur er. 1. (Cerrahlıkta) Hacamat zembereği. 2. Toprak kabartma makinası. scarification diş. hek. 1. Hacamat. 2. (Ağacın) Kabuğunu çizme, scarifier gçl. 1. Hacamat yapmak, çizerek kan almak (Scarifier la peau). 2. (Toprağı) Sürüp kabartmak. 3. (Ağacın) Kabuğunu çizmek, scarlatine diş. hek. Kızıl hastalığı, kızıl (La scarlatine est contagieuse). scarlatiniforme s. hek. Kızıla benzeyen, kızılı andıran. scatologie diş. Konu olarak pisliği alan söz yada yazı. scatologique s. Çok kaba, pis, boktan, boka değgin (Des propos scatologiques). scatophile s. biy. *Pislikçil, 'dışkıcıl, pislikte biten yada yaşayan, sceau er. 1. Mühür (Le sceau de l'Université, de l'Académie). 2. Damga. 3. mec. Damga, belirti, iz (Ouvrage qui porte le sceau du génie). § Le sceaude-Salomon: bitb. Mührüsüleyman. Sous le sceau du secret: Gizli tutulması koşuluyla, bir giz olarak saklanması koşuluyla (Il m'a confié son intention sous le sceau du secret.) scélérat,e s. ve ad. 1. (Eski) İp kaçkını, ipten kazıktan kurtulmuş, kötülükçü, şerir (Mettre les scélérats dans l'impossibilité de nuire). 2. Kalbi kara, kara ruhlu, vicdansız (Il est scélérat). 3. Çapkın; anasının gözü (Don Juan, le plus grand scélérat que la terre ait jamais porté). 4. Kerata, hergele (Avoue-le, vieux scélérat, tu la trompes). scélératesse diş. Hainlik, kötülük, alçaklık, itlik, "şerirlik (Commettre une scélératesse). scellage er. (Takoz yada harçla) Tutturma, gömme (Scellage des glaces). scellé er. huk. (Açılamayacağını göstermek üzere bir şeyin üzerine vurulan) Resmi mühür (Le scellé ne pourra être apposé que par le juge de paix). § Levée des scellés: huk. Mühür fekki, mühürün kaldırılması. scellement er. 1. (Takoz yada demir bir parçanın ucunu duvara) Gömme (Faire un scellement au plâtre). 2. Böylece gömülen uç (Barreau quia dix cm de scellement). sceller gçl. 1. huk. Mühürlemek, mühür vurmak, (Sceller un acte officiel). 2. Damgalamak (Sceller une lettre). 3. Onaylamak (Sceller un engagement, un traité, un pacte). 4. (Bir yeri) Mühürleyip kapatmak, mühür altına almak (Sceller un local). S. (Harçla yada takozla duvara) Gömmek (Sceller des gonds, des crampons, des crochets dans une muraille). 6. İyice kapamak (Faire sceller une

1276

schéma

fenêtre). 7. Sceller qch de qch: Bir şeyi -ile pekiştirmek, sağlamlaştırmak (Sceller une amitié de grands sacrifices). scénario er. Senaryo (Le scénario d'un film). scénariste ad. Senaryocu. scène diş. 1. Sahne (Entrer en scène. Sortir descène. Un comédien sur scène). 2. Olayın geçtiği yer, olay yeri (La scène est à Rome). 3. Tiyatro sanatı, tiyatro (Cet auteur a une parfaite connaissance de la scène). 4. Dekor, sahne dekoru (La scène représente un palais, une forêt). S. (Tiyatroda) Olay (La scène se passe en Espagne). 6. (Tiyatroda) Tablo (Acte III, scène II). 7. Olay (Etre témoin d'une scène bouleversante). 8. Tartışma, ağız dalaşı, kavga (Faire une scène violenté. Une scène de ménage). 9. Kızma, sinirlenme, huysuzlanma (Enfant qui fait une scène). § Scène coulissante: Kayar sahne. Scène muette: Sessiz tablo. Avoir une scène avec qn: -ile tartışmak, ağız dalaşı yapmak, kavga etmek. Faire une scène à qn: -kızmak, -ile kavga çıkarmak. Mettre qch en scène: -i sahneye koymak. Paraître en scène, paraître sur scène: Sahneye çıkmak, tiyatro sanatçısı olmak, scéniqnes. 1. Sahneye değgin, tiyatroya değgin (Art scénique). 2. Sahneye uygun, tiyatroya elverişli (La valeur scénique d'une pièce). scéniquement bel. Tiyatro bakımından, sahne açısından, scénographie diş. Tiyatrobilim. scénologie diş. Tiyatrobilim. scepticisme er. fels. 1. Kuşkuculuk, "şüphecilik. 2. Kuşku, şüphe (Le scepticisme est le premier pas vers la vérité. Accueillir une information avec scepticisme). sceptique s. ve ad. 1. fels. Kuşkucu, "şüpheci (Philosophes sceptiques). 2. Kuşkulu, kesin olarak inanmayan, kuşku içinde (Cette nouvelle l'alaissé sceptique. Il est très sceptique sur l'issue de votre entreprise). sceptiquement bel. Kuşkuluca; kuşkuyla, "şüpheyle. sceptre er. 1. Krallık asâsı (Sceptre des empereurs romains). 2. mec. Krallık; hükümdarlık. 3. Üstünlük (Une ville qui tient aujourd'hui le sceptre des arts et de la littérature). § Un sceptre de fer: Müstebit hükümet, zorba hükümet, schah er. Şah (Schah d'Iran). schako —> shako. schappe er. yada diş. Kamçı başı denilen kaba ipek, kamçı ipek (Fils de schappe). schapska —> chapska. schéma er. 1. Şema,*çizem (Faire un schéma de la

schématique racine d'un arbre). 2. Taslak, özet (Voici le schéma de l'observation). schématiques. 1. Şemaya değgin, *çizemsel. 2. Şema halinde (Une coupe schématique de l'oreille). 3. Basitleştirilmiş, özet haline getirilmiş; basit, özet halinde (Un plan schématique. L'exposé schématique d'une doctrine). schématiquement bel. 1. Şema halinde. 2. Özet halinde, özet olarak, çok kısaca, genel çizgileriyle (Il nous a indiqué schématiquement son affaire). schématisation diş. 1. Şemalaştırma, şema haline getirme,*çizemleştirme. 2. Basitleştirme, basite indirgeme, özet haline getirme, schématiser gçl. 1. Şemalaştırmak, şema halinde göstermek, şemasım çizmek, "çizemleştirmek (Schématiser les relations entre les atomes). 2. Basitleştirmek, basite indirgemek, özet olarak vermek (Il a trop schématisé son exposé). schilling er. Avusturya para birimi, şilin, schismatique s. ve ad. 1. Dinin aslından ayrılmış, dinden sapmış, *sapmacı (Eglise schismatique d'Orient. Tous les schismatiques ne sont pas hérétiques). 2. Bölücü (Déclarer schismatique un politicien). schisme er. 1. Dinin aslından ayrılma, dinsel bir toplulukta bölünme. 2. (Bir topluluk yada siyasal örgütte) Bölünme, parçalanma (Un schisme littéraire, philosophique, politique). schiste er. yerb. Yaprak-kayaç, "şist. S Schiste bitumeux: Bitümlü yapraktaş. Schiste lustré: Parlak yaprak-kayaç. schisteux,euse s. yerb. Yaprak-kayaçlı, "şistli; yaprak kayaçlardan oluşmuş (Structure schisteuse. Falaise schisteuse). schistosité diş. yerb. Yapraklanma; yaprakhhk (Schistosité d'une roche). schizogonie diş. hayb. Sporlu dölbölünmesi. schizoïdev. vead. ruhb. tçekapanık, "şizoid. schizoïdie diş. ruhb. tçekapamklik, "şizoidlik. schizophrène s. ve ad. ruhb. Usyanhma tutulmuş hasta, 'usyarılımlı, "şizofren, schizophrénie diş. ruhb. "Usyarılım, "şizofreni; gerçeklerle olan ilişkilerin büyük ölçüde zayıflaması ve düşünce duygu ve davranış alanlarında önemli bozulmaların ortaya çıkması gibi belirtiler gösteren bir ruh hastalığı, schlague Iflag] diş. Dayak cezası (Donner la schlague). § A la schlague: Dayakla, sopayla, zorla. schlass [fias] s. İng. hlk. 1. Sarhoş (Elle est complètement schlass). 2. er. hlk. Bıçak, schlinguer [flêge] gsz. 1. Ağzı kokmak. 2. tkz. Pis

1277

science

kokmak (Çaschlingue ici). schlittage er. (Dağdan kızakla) Odun indirme, schlitte diş. (Dağdan odun indirmeye yarayan) Kızak, odun kızağı, schlitter gçl. (Dağdan kızakla odun) İndirmek, çekmek, schnaps [fnaps] er. Patates rakısı, schnock,schnoques. hlk. Aptal, budala, kaçık (Elle est un peu schnock). schnouff Ifnuf] diş. argo. Uyuşturucu madde; esrar. schooner [skunoetı] er. İng. İki direkli küçük yelkenli, uşkuna, schproum [fpRum] er. tkz. 1. Bağırıp çağırma (Faire du schproum: Bağırıp çağırmak). 2. Şiddetli tartışma, dalaşma, hırgür, kavga (Il va y avoir du schproum. sciage er. 1. Testere ile biçme, doğrama (Sciage du bois). 2. Biçme, kereste, uzunlamasına biçilmiş tomruk kerestesi, sciant,e s. tkz. Can sıkan, rahatsız edici (Il est très sciant). sciatiquediş.hek. 1.Siyatik (Crisedesciatique) 2. s. Siyatiğe değgin, siyatikle ilgili (Nerfsciatique). scie diş. 1. Testere, bıçkı (Une scie de menuisier, de chirurgien). 2. hlk. Allahın belâsı, cansıkıcı şey yada kişi (Encore lui! Quelle scie!) .3. hlk. Kabak tadı veren şey; ikide bir yinelenip duran şey, sakız, nakarat (La scie patriotique). 4. hayb. Testerebalığı (Poisson scie de denir). $ En dents de scie: Testere gibi, diş diş (Des montagnes en dents de scie). sciemment bel. Bilerek, bile bile, bilinçle (Faire, agir sciemment). science diş. 1. Geniş ve sağlam bilgi; iyice bilme, sağlam bilme (La science du bien et du mal). 2. Bilgililik, kültürlülük (La science et l'ignorance). 3. Bilim dalı (La linguistique est devenue une science). 4. Bilim (La science est universelle, elle n'a pas de patrie). 5. ç. Belli bir alanla ilgili bilim dallarının toplu adı (Sciences naturelles: Doğa bilimleri. Sciences physiques: Fizik bilimleri. Sciences mathématiques: Matematik bilimler). 6. ç. Fen, fen dersleri (Un élève doué pour les sciences. Préparer une licence de sciences). 8 Science-fiction: 'Bilimkurgu (Livre, film de science-fiction). Sciences exactes: Sağın bilimler. Sciences expérimentales: Deneysel bilimler. Sciences morales: Tinsel bilimler. Sciences occultes: Müneccimlik ve ve fal gibi bilgiler, *gizbilim, "ilmi ledün. Un puits de science: Derin bilgin, ayaklı kütüphane, derya gibi adam. De science certaine: Güvenilir kaynaklardan, sağlam

sciène bilgilere dayanarak (Savoir quelque chose de science certaine). Avoir la science infuse: Kendini bilgin saymak, bilgin geçinmek, kerameti kendinden menkul olmak, sciène diş. hayb. Gölgebalığı. sciénidés er. ç. hayb. Göigebalığıgiller. scientificité diş. Bilimsellik, scientifique s. 1. Bilimsel (Ouvrage, recherche scientifique). 2. ed. Fenci, fen dallarıyla uğraşan kimse (Les littéraires et les scientifiques). scientifiquement bel. Bilimsel olarak (Aborder scientifiquement l'étude d'une question). scientisme er. fels. Bilimcilik, scientiste s. ve ad. fels. Bilimci (Philosophe scientiste). scier gçl. 1. Testere ile kesmek, biçmek, doğramak (Scier du bois, du métal, de la pierre). 2. hlk. Çok şaşırtmak, hayretten dondurmak (Cette nouvelle m'a scié). 3. tkz. (Eski) -i usandırmak, -in canını sıkmak, -e bıkkınlık vermek (La tragédie me scie). § Scier la branche sur laquelle on est assis: Bindiği dalı kesmek. Scier le dos à qn: -i bıktırmak, -e usanç vermek, scierie diş. Bıçkı fabrikası, doğrama işliği, scieur er. Bıçkıcı, hızarcı (Un scieur de bois). scieuse diş. Hızar, bıçkı, scille diş. bitb. Adasoğanı. scincidés,scincoïdes er. ç. hayb. Skinkgiller. scinder gçl. Bölmek, parçalamak (Scinder un groupement. Scinder une question, une nation). § Se scinder: 1. Bölünmek, parçalanmak (Leparti s'est scindé après le vote). 2. Se scinder en: -e bölünmek, aynlmak (Parti qui se scinde en deux groupes). scinque er. hayb. Skink, kum çöllerinde yaşayan bir pullu sürüngen, scintillant,e s. Pırıldayan (Etoiles scintillantes). scintillation diş. 1. Pırıldama (Scintillation des étoiles). 2. gökb. Işık titremesi, ışıközlerinin enine dalgalar halinde titreyerek yayılması, scintillement er. 1. Pırıltı (Le scintillement des pierres précieuses. Le scintillement de ses yeux bleus). 2. Pırıldama (Le scintillement des étoiles). 3. bitb. Işıl bileşim, scintiller gsz. Pırıldamak ; ışıldamak (Les étoiles, les diamants scintillent). scion er. Sürgün, filiz, taze dal (Un scion de peuplier). sciotte diş. Taşçı testeresi, scirpe er. bitb. Sandalya sazı. scission diş. Bölünme, parçalanma, aynlma, dağılma (La scission du parti socialiste). scissionnistes, vead. Anlaşmazlık çıkaran, bölücü;

1278

scoliaste

"bölekçi, "hizipçi (Un groupe scissionniste. Les scissionnistes). scissipares. biy. İkiye bölünerek üreyen. scissiparité diş. biy. İkiye bölünerek üreme, scissure diş. anat. Yarık, sciure diş. Talaş, testere talaşı, sciuridés er. ç. hayb. Sincapgiller, sclérenchyme er. bitb. Sertdoku. scléreux,euse s. biy. Sertleşmiş (Tissu scléreux). sclérophylle s. bitb. Sert yapraklı, sclérose diş. hek. 1. Sertleşme, sertlik (Sclérose artérielle). 2. mec. Eskime, köhneleşme (Sclérose des institutions, d'un parti). sclérosé,e s. 1. Sertleşmiş (Tissu sclérosé). 2. mec. Eskimiş, köhnemiş (Administration sclérosée). scléroser(se)gsz. 1. Sertleşmek (Organe, tissu qui se sclérose). 2. mec. Eskimek, donmak, köhneleşmek (Administration qui se sclérose. Se scléroser dans ses habitudes, dans sa routine). sclérotique diş. anat. Gözakı, sert tabaka, scolaire s. 1. Okula değgin (Age scolaire. Programmes scolaires, manuels scolaires). 2. (Küçümsemeli) Okulda öğrenilmiş, okul kitaplarına dayalı (Une culture scolaire). 3. Eğitimle ilgili, eğitime değgin (Lois scolaires, établissement scolaire).% Année scolaire: Öğretim yılı, ders ydı. scolarisation diş. 1. Okula gönderme, okutma; okula gitme, okuma. 2. -e okullar yaptırma, -i okullarla donatma (La scolarisation d'un pays, d'une région). 3. Okullaştırma, okula kavuşturma (Taux de scolarisation). scolariser gçl. 1. Okula göndermek, okutmak (Scolariser tous les enfants d'une région). 2. Okula kavuşturmak, okullarla donatmak, okullar yaptırmak (Scolariser un pays sous-développé). scolarité diş. 1. Okula gitme, öğrenim görme, öğrenim (La scolarité est obligatoire en France pour les enfants de six à seize ans. Certificat de scolarité). 2. Öğrenim süresi (Le gouvernement a décidé de prolonger la scolarité). § Scolarité obligatoire: Zorunlu öğrenim süresi. Taux de scolarité: Öğrenim görmüş olan çocuk yüzdesi; genel nüfusa göre okuyan çocuk oram. scolastique s. 1. Okula değgin, okula özgü; okul usulüne uygun (La police scolastique. Les règles scolastiques du raisonnement). 2. Skolastik, ortaçağ okullarıyla ilgili (La philosophie scolastique). 3. diş. Skolastik felsefe, ortaçağ okullarında okutulan felsefe. 4. er. Skolastikçi, ortaçağ dinbilimcisi, ortaçağ felsefecisi, scoliaste,scholiaste er. (Eski yapıtları) Açımlayıcı, "şârih.

scolie

1279

scolie,scholle diş. (Eski yapıtları) Açımlama, "şerh. scoliose diş. hek. Omurganın yanlara doğru kamburlaşması, omurga kayması, "skolyoz. scolopendre 1. bitb. Geyikdili. 2. hayb. Çıyan, sçolyte er. hayb. Ağaçkurdu. scombrésocidés er. ç. hayb. Uskumrumsugiller. scom bridés er. ç. hayb. Uskumrugiller, iskorpitgiller, scooter [skutaeg; skutat] er. Hafif motosiklet, scootériste ad. Hafif motosikletli, hafif motosiklet süren kimse. scorbut er. hek. Skorbüt, C vitamini eksikliğinden ileri gelen ve dişetlerinin şişmesi ve kanamasıyla belirlenen hastalık, scorbutiques, hek. 1. Skorbüte değgin (Symptômes scorbutiques). 2. ad. Skorbüte yakalanmış, skorbütlü. score er. İng. 1. (Ayaktopunda) Durum; takımların aldıkları sonuçlara göre kazandıkları değerler. 2. mec. Sonuç, alınan sonuç (Score électoral). scoriacé,e s. Curuflu; curuf gibi. scorie diş. 1. Maden köpüğü, "curuf. 2. yerb. Dışık; yanardağların fırlattığı delikli, köpüklü lavların kaba pürüzlü bir külçesi. 3. mec. Döküntü, scorification diş. Maden köpüğü haline getirme; curuflanma. scorifıer gçl. (Bir madendeki yabancı maddeleri) Maden köpüğü haline getirmek, scorpène diş. hayb. İskorpit balığı (Scorpène porc da denir). § Scorpène truie: Lipsoz. scorpénidés er. ç. hayb. İskorpitgiller, scorpion er. 1. hayb. Akrep (Etre piqué par un scorpion). 2. gökb. Akrep, birtakımyddızınvebir burcun adı; Akrep takımyüdızı, Akrep burcu, scorpionidés er. ç. hayb. Akrepgiller. scorsonère diş. bitb. Tekesakalı, iskorçina. scotch er. İng. 1. İskoç viskisi (Un verre de scotch). 2. Yapıştırıcı band, seloband. scout,e [skut] s. 1. İzciliğe ve izcilere değgin (Mouvement scout. Organisation, fraternité scoute). 2. er. İzci (Les troupes de scouts). scoutisme er. İzcilik (Le scoutisme a connu un grand développement en France). scribe er. 1. Yazıcı, "kâtip (Scribes égyptiens). 2. (Eskiden) Yahudi vaizi. 3. (Küçümsemeli) Önemsiz yazıcı, küçük kâtip, scribouillard er. tkz. 1. (Küçümsemeli) Ufak memur, küçük kâtip. 2. (Askerlikte) Yazıcı, yazı çizi işlerinde çalıştırılan er. script er. (Sinema, televizyon) Çekim senaryosu, 'çevirim oyunluğu, script-girl [skRİptgaeRl] diş. İng. Yazman; film çekilirken olayın ve oyunculann yerini, sahne

sculpteur

donatımını ve oyuncuların giyimlerini saptayan görevli. scriptural,e s. 1. Kutsal kitaba değgin. 2. (Ekonomide) Kaydî ( Change scriptural. Monnaie scripturale). scrofulaire diş. bitb. Sıracaotu. scrofulariacées diş. ç. bitb. Siracaotugiller. scrofule diş. hek. Sıraca. scrofuleux,euse s. hek. 1. Sıracaya değgin (Tumeur scrofuleuse). 2. Sıracalı (Un enfantscrofuleux). scrotum er. anat. Testisleri içinde bulunduran torba, taşak torbası, "skrotom. scrupule er. 1. Utanma, sıkılma, "hayâ (Etre dénué de scrupules. Etaler son luxe sans scrupule). 2. Kuruntu, iç tedirginliği, "vesvese (Avoir des scrupules. Vaincre ses scrupules). 3. Titizlik (Ouvrage sérieux qui dénote un scrupule d'érudition). 4. (Eski) Bir ağırlık birimi (Le scrupule valait 24 grains). 5. İkircim, "tereddüt. § Se faire un scrupule de qch, de f. qch: Bir şeyde, bir şey yapmakta tereddüt etmek, tereddüt göstermek (Je ne me ferais aucun scrupule de le tuer comme un chien). scrupuleusement bel. Titizlikle, titizce, kılı kırk yararcasına (Respecter scrupuleusement les formes. Payer scrupuleusement ses dettes). scrupuleux,euse s. 1. Kuruntulu, "vesveseli (Un homme scrupuleux). 2. Titiz (Il est scrupuleux dans l'accomplissement des ordres qu'il reçoit). scrutateur,trice s. 1. Dikkatle inceleyen, inceleyici, araştırıcı, inceden inceye yoklayan (Regard scrutateur. Ma nature scrutatrice me forçait à regarder, à écouter). 2. er. Bir seçimde oylan saymakla görevlendirilen kimse, oy sayıcı (Scrutateurs d'un bureau de vote). scrutation diş. Dikkatle inceleme, inceden inceye yoklama. scruter gçl. 1. Dikkatle incelemek, inceden inceye yoklamak (Scruter les profondeurs de son être). 2. Dikkatle bakmak, bakıp incelemek (Scruter l'horizon). scrutin er. 1. Oylama (Faire connaître le résultat d'un scrutin). 2. Oy (Scrutin secret, public). 3. Seçim (Un scrutin à deux tours). § Scrutin de liste: Liste halinde oy verilmesi. Bulletin de scrutin: Oy pusulası. Dépouillement du scrutin: Oyların sayılması, oy ayırımı, sculpter [skylte] gçl. 1. Yontmak, yontarak yapmak (Sculpter un buste, une statue). 2. Kalemle işlemek (Sculpter un bloc de marbre, Sculpter du bois). 3. gsz. Yontu yapmak, heykel yapmak (Il peint, mais il ne sculpte pas). sculpteur [skyltœR] er. Yontucu, "heykeltraş,

sculptural

1280

"heykelci. sculpturale s. Yontuya değgin, *yontusal (Art sculptural). 2. Yontuyu andıran yontu gibi, çok güzel (Une femme majestueuse, sculpturale). sculpture [sAry/fy*] diş. l.Yontu sanatı,yontuculuk, "heykelcilik, "heykeltraşlık (Un chef-d'œuvre de la sculpture). 2. Yontu, heykel (Tailler, terminer une sculpture). scutellaire diş. bitb. Mavi kantaron, se adıl. 1. Kendini, kendi kendini (Commentpeuton se contraindre? Elle s'écoute parler). 2. Biribirini, birbirlerini (Ils se cherchent depuis longtemps). 3. Kendine; kendi kendine (Il s'attribua tout le mérite de la victoire. Il n'ose pas se l'avouer). 4. Biribirine, birbirlerine (Se dire des riens. S'apprendre réciproquement des choses très importantes). 5. Etken eylemleri edilgin kılar (Ce plat se mange froid: Bu yemek soğuk yenir. Tout ne se saitpas mais tout se dit: Her şey bilinmez ama her şey söylenir). 6. Dönüşlü eylemlerin önünde bulunur (S'en aller. Se moquer de quelqu'un). séance diş. 1. Oturum, "celse (Séances du Parlement, du conseil municipal, d'un tribunal. Ouvrir, clore, lever la séance). 2. (Hoş vakit geçirmek yada eğlenmek için yapılan) Toplantı; oynatım; gösterim (Séance musicale. Séance de cinéma). 3. (Bir işin yapılmasına ayrılan) Çalışma süresi (Peintre qui fait un portrait en trois séances. Une séance de massage, de culture physique). § Séance tenante: Hemen, derhal (Régler une affaire séance tenante). Avoir séance, avoir droit de séance: Oturuma katılma hakkı olmak. Etre en séance: Oturumda olmak, toplantı halinde olmak. Tenir séance: Toplanmak, oturum yapmak (Assemblée qui tient séance). séant,es. 1. (Bir yerde) Oturan, bulunan, toplantı yapan (La cour d'appelséante à Paris). 2. Uygun, yaraşır, "münasip (Il n'estpas séant d'agir ainsi). 3. Séant à: -e uyan, yaraşan, uygun düşen, yakışan (Les sourcils noirs sont très séants aux blondes. Cet habit ne lui est pas séant). 4. er. (İnsanda) Kıç (5e mettre, se dresser sur son séant). seau er. 1. Kova (Un seau en métal, en bois. Un seau à charbon). 2. Bir kova dolusu (Un seau d'eau, de charbon). § A seau: Bardaktan boşanırcasına, sağnak halinde (Ilpleut à seau). sébacée s. anat. Yağlı, yağ niteliğinde (Matière sébacée). § Glandes sébacées: Yağ bezleri, sébile diş. Keşkül, çanak (Sébile d'un mendiant, d'un aveugle). séborrhée diş. hek. Derideki yağ bezlerinin çalışma bozukluğu sonucunda meydana gelen deri hastalığı, "sebore.

séchage

sec,sèches. 1. Soğuk, sert (f/nfroid sec. Un vent sec. Un temps sec, un climat sec). 2. Kurumuş, kurutulmuş, kuru (Des haricots secs. Duboissec. Du pain qui est devenu sec. Plier du linge quand il est sec). 3. Kurak (Un sol, un terrain sec. Saison sèche). 4. (Yemişler, yiyecekler için) Kuru (Des raisins secs. Du poisson sec). S. Yağsız, kuru (Avoir la peau sèche). 6. İçine su katılmayan, susuz (Un apéritif sec). 7. Cılız, kuru, kara kuru (Une personne sèche). 8. Kuru, cansız (Un ton sec). 9. Katı, acımasız, ruhsuz, duygusuz (Coeur sec. Unhommefroidetsec). 10. Yavan, kuru (Une prose sèche). 11. er. Kuruluk, kuru (Le mélange du sec et de l'humide). 12. Kuru bir yer, nemli olmayan yet (Mettre, tenir desfruits ausec). 13 .er. Kuruyem(Donner du sec àson cheval). 14 .bel. Su katmadan, susuz (Boire sec: İçkisini su katmadan içmek). 15. bel. Sertçe, çok sert (Boxeur qui frappe sec). § Ame sèche: Soğuk bir ruh. Coeur sec: Katı yürek. Orage sec: Yağmursuz fırtına, kuru fırtına. Régime sec: İçkisiz pehriz, içkisiz sıkıbesi. Toux sèche: Kuru öksürük. Vinsec: Tatlı olmayan şarap. A sec: 1. Susuz, kuru, suyu çekilmiş (Un puits à sec. Un cours d'eau à sec). 2. Parasız, meteliksiz (Etre à sec: Meteliksiz olmak, parasız olmak). A pied sec: Ayaklan ıslanmadan (Traverser une rivière à pied sec). Aussi sec: Hemen, çabucak, derhal (Aussisec, il est parti de l'atelier). En cinq sec: Çabucak. Sec, tout sec: Yalnız, kupkuru, sadece (Avoir un atout sec). Avoir la gorge sèche, avoir le gosier sec: Boğazı kurumak, susamak. Courir à sec, à sec de toile: (Gemi) Yelken açmadan gitmek. Etre sec, rester sec: tkz. Dut yemiş bülbüle dönmek, ne yanıt vereceğini bilemez duruma düşmek. L'avoir sec: hlk. Kızmak, tepesi atmak, umduğunu bulamayınca küplere binmek. Mettre qch à sec: -i kurutmak (Mettre un étang à sec). Mettre qch au sec: -i kuru bir yerde saklamak. N'avoir plus un poil de sec, un fil de sec: Ter içinde kalmak, çok terlemek, su gibi olmak, sécable s. Bölünebilir, kesilip parçalara aynlabiiir. sécante s. 1. (Geometride) Kesen (Droite, coupe sécante). 2. diş. (Trigonometride) Sekant, kesen (çizgi). sécateur er. Bahçıvan makası. sécession (Birbirlik yada topluluktan) Ayrılma, çekilme, çıkma, sécessionnistes, vead. (Bir birlik yada topluluktan) Aynlma yanlısı, aynlıkçı (Les Etats sécessionnistes du Sud. Les sécessionnistes). séchage er. Kurutma; kuruma (Leséchage du linge, du bois, du fourrage).

sèche

1281

sèche diş: 1. hlk. Sigara (Griller une sèche). 2. den. Islanmamış seren. 3. (Deniz çekildikten sonra) Kuru kalan çakıl ve kum yığınları. § Sèche officinale: hayb. Mürekkepbalığı. Sèchecheveux: er. Saç kurutma makinası. sèchement bel. 1. Sertçe, sert bir biçimde (Frapper sèchement la balle). 2. Soğuk bir tarzda (Répondre sèchement). sécher gçl. 1. Kurutmak (Sécher ses vêtements. Sécher des figues, des raisins, des poissons). 2. Susuz bırakmak, kurutmak (La chaleur a séché les ruisseaux). 3. (Okul argosu) -i asmak, -den kaçmak (Sécher un cours, sécher la classe). 4 .gsz. Kurumak (Des linges séchaient aux fenêtres. L'étang a séché par suite des grandes chaleurs. Des fleurs qui sèchent par manque d'arrosage). 5. gsz. mec. Zayıflamak, erimek, kurumak. 6. Sécher de qch: -den erimek, bitmek (Sécher d'impatience, d'envie). 7. (Okul argosunda) Ağzını açmamak, sorulan soruları yanıtlayamamak, dut yemiş bülbüle dönmek (Il a séché en histoire). § Sécher sur pied: 1. Sıkıntıdan patlamak, beklemekten canı sıkılmak. 2. (Kadın için) Evlenmek isteyip bir türlü evlenememek, koca bekleye bekleye solup gitmek, evde kalmak. 3. Susuzluktan kurumak (Arbre qui sèche sur pied). Sécher un verre: (İçerken) Bir dikişte bardağı bitirmek. Sécher les larmes, les pleurs de qn: -i avutmak, "teselli etmek, gözyaşlarını dindirmek § Se sécher: 1. Kurulanmak (Se sécher au feu. Se sécher avec une serviette). 2. Kurumak, suyu çekilip kurumak (Le torrent se sécha). 3. mec. Dinmek, artık akmamak (Ses larmes se séchèrent). 4. mec. Kurumak(La main qu'il avait étendue contre le prophète se sécha). § Votre main aurait dû se sécher: Keşke eliniz kurusaydı; eliniz kurusaydı da bu işi yapmasaydınız. sécheresse diş. 1. Kuruluk (La sécheresse de la langue est un signe de fièvre). 2. Kuraklık, yağışsızlık (La terre souffrait d'une terrible sécheresse). 3. mec. Soğukluk, sertlik (Répondre avec sécheresse). 4. Katılık, duygusuzluk (Sécheresse de coeur). 5. Yavanlık, kuruluk (Sécheresse d'un style). sécherie diş. Kurutma yeri (Sécherie des poissons, des peaux, du bois). sécheur,euse ad. 1. er. Kurutmaç, kurutma aygıtı. 2. diş. Kurutma makinası (Unesécheuse de linge). séchoir er. 1. Kurutma yeri (Séchoir à tabac, à chanvre). 2. Kurutma makinası (Séchoir à lessive. Séchoir à cheveux). 3. Çamaşır kurutma makinası. second,e fagoj s. 1. İkinci (Un second mariage.

secouer Faire une chose pour la seconde fois. Obtenir le second prix. Une seconde jeunesse). 2. ad. İkinci (Le second d'une liste. Elle est la seconde de sa classe). 3. er. İkinci kat (Nous habitons au second). 4. diş. (Taşıtlarda) İkinci mevki (Voyager en seconde. Prendre un billet de seconde). S. diş. Lise onuncu sınıf (Un élève de seconde). 6. er. İkinci kaptan (Capitaine en second da denir). 7. er. Yardımcı, sağ kol (Vous pouvez réussir dans cette entreprise, vous avez un brillant second). 8. diş. (Basımcılıkta) İkinci düzeltme, ikinci prova. 9. diş. İkinci vites (Passer en seconde). § De seconde main: İkinci elden (Savoir une nouvelle de seconde main. Acheter une chose de seconde main). En second: 1. İkinci sırada gelen, başkasının buyruğunda (Capitaine en second: ikinci kaptan). 2. İkinci olarak, arkadan (Passer en second). Sans second, sans seconde: Eşsiz, eşi benzeri bulunmayan (Une victoire sans seconde. Un pays sans second). En second lieu: Sonra, daha sonra ikincisi, ikinci olarak; öte yandan, ayrıca. Etre dans un état second: Anormal olmak, anormal bir durumda olmak.

secondaire [sjgodcr] s. 1. İkincil,ikinci sırada gelen, "tâli (Ne jouer qu'un rôle secondaire). 2. Orta (Enseignementsecondaire: Ortaöğretim). 3. Yan (Effets secondaires d'une réaction chimique). 4. er. a) (Elektrik) Sögonder bobin, b) (Ekonomide) İkincil kesim, tüketim malı üreten sektör, seconde [s»g5d] diş. 1. Saniye (Une montre qui indique les secondes). 2. Çok kısa bir süre, bir dakika, bir saniye (Une seconde, etje suis à vous). secondement bel. İkincisi, ikinci olarak, seconder gçl. Yardım etmek (Assistant, équipe qui seconde un médecin). secouageer. Silkme (Lesecouagedes tapis). secouement er.Sallama; sallanma (Un secouement de tête. Le perpétuel secouement nerveux de ses cheveux noirs). secouer gçl. 1. Silkmek (Secouer un tapis. Secouer un pommier pour en faire tomber les fruits). 2. Sarsmak (Secouer un enfant pour le réveiller. Voiture qui secoue ses passagers). 3. Sallamak (La tempête secoue la barque). 4. Zayıflatmak, sarsmak (Secouer l'autorité d'un directeur). 5. Hırpalamak, sarsmak, zayıf düşürmek (Cette maladie l'a bien secoué). 6. tkz. Dürtmek, uyarmak, yüreklendirmek (Il faut toujours le secouer, autrement il ne ferait rien). 7. Silkip atmak; -den kurtulmak (Elle secoua sa nonchalance. Secouer l'oppression). § Secouer la tête: Başıyla hayır, yok, olmaz demek. Secouer la

secourable

1282

poussière de ses sandales: Bir daha dönmemek üzere çekip gitmek, uzaklaşmak. Secouer le joug: Boyunduruktan kurtulmak, tutsaklık zincirini kırıp atmak, özgürlüğüne kavuşmak. Secouer les puces à qn: tkz. 1. -i azarlamak, iyice bir benzetmek, paylamak. 2. -i uyarmak, dürtmek, uyuşukluktan kurtarmak. Secouer ses puces: Şöyle bir silkinip kendine gelmek, uyuşukluktan kurtulmak canlanıp harekete geçmeye karar vermek. § Se secouer: 1. Silkinmek (Les chiens se secouent quand ils sont mouillés). 2. Silkinip kendine gelmek, şöyle bir silkinmek, canlanmak, uyuşukluktan kurtulmak, secourable s. Yardımsever, yardım etmekten hoşlanan (Un homme secourable). § Tendre à qn une main secourable: -e yardım elini uzatmak, secourir gçl. Yardım etmek, yardımına koşmak (Secourir les pauvres. Secourir un blessé). secourisme er. "Kurtarmacılık; kaza geçirenlere yada tehlikede olanlara yardım yöntemi, secouriste ad. "Kurtarmacı; kaza geçirenlerin yada tehlikede olanların yardımına koşan kimse, ilk yardım görevlisi (Les secouristes arrivèrent sur les lieux de l'accident). secours er. 1. Yardım (Le blessé a péri faute de secours). 2. Para yardımı; maddi yardım (Distribuer des secours aux sinistrés), f Au secours: İmdat! Yetişin! De secours: Kaza yada tehlike olduğunda kullandacak; yedek (Porte de secours. Sortie de secours. Roue de secours). Aller, courir au secours de qn: -in yardımına koşmak. Appeler qn à son secours: -i kendine yardıma çağırmak. Demander du secours: Yardım istemek, imdada çağırmak. Laisser qn sans secours: -i yardımsız bırakmak, ortada öylece bırakmak, secousse diş. 1. Sarsıntı (Une voiture quis'arrêtesans secousse). 2. mec. Ruhsal sarsıntı (Ce deuil lui a causé une grande secousse). § Ne pas en ficher une secousse: hlk. Hiçbir şey yapmamak, secret,êtes. 1. Gizli (Un ordre secret. Documents, renseignements secrets). 2. Une négociation secrète. Association, société secrète). 3. Sakh; saklı tutulan (Un tiroir secret). 4. Hemen kendini belli etmeyen, gizli (Un charme secret, une haine secrète). 5. Kendi içine kapanık; ağzı sıkı, pek konuşmayan, giz vermeyen, kapah kutu (Cet homme ne parle à personne, il est très secret). secret er. 1. Giz, °sır (Garder un secret. Confier un secret à son ami. Dévoiler, divulguer, trahir un secret). 2. Gizlilik (Les négociations ont été menées dans le plus grand secret). 3. mec. Derinlik, en gizli nokta (Pénétrer dans le secret des

sécrétion

coeurs). 4. Gizli mekanizma, şifre (Uneserrureà secret. Connaître le secret du coffre-fort). 5. (Cezaevinde) Ayrı hücre (Mettre un prisonnier au secret). 6. Püf nokta (Trouver le secret de l'affaire). 7. mec. Yol, reçete, çare, "sır (Lesecret du bonheur Le secret de l'art d'écrire, de guérir un malade). § Secret d'Etat: Devlet sırrı. Secret de polichinelle: Herkesin bildiği sır. Secret professionnel: Meslek sırrı. Dans le secret, en secret: Gizlice, kimse görmeden, gizliden gizliye (Fumer dans le secret. Recevoir quelqu'un en secret). Sous le sceau du secret: Bir giz olarak saklanmak üzere, gizli kalması koşuluyla (Dire une chose sous le sceau du secret). Etre dans le secret, être dans le secret des dieux: tkz. İşin içyüzünü bilmek, girdisinden çıktısından haberi olmak. Mettre qn au secret: -i hücreye atmak, hücreye hapsetmek. Ne pas avoir de secret pour qn: -den hiçbir şeyi saklamamak, -den saklısı gizlisi olmamak, secrétaire ad. 1. Yazıcı, "kâtip (Une secrétaire sténodoctylo). 2. Yazmaıi, genel yazman, "sekreter (Secrétaire de l'Académie Française. Secrétaire d'un syndicat, d'un parti politique). 3. er. Yazı masası (Un secrétaire qui renfermait des lettres à détruire). § Secrétaire d'Etat: (ABD ve Vatikan'da) Dışişleri Bakam. Sous-secrétaire d'Etat: Müsteşar. Secrétaire général: Genel yazman. Secrétaire de rédaction: (Bir gazete yada dergide) Yazı işleri yöneticisi, secrétairerie diş. 1. Yazmanlık, yazmanhk görevi 2. Yazmanlar dairesi, yazmanlık, secrétariat er. 1. Yazıcılık, "kâtiplik, "sekreterlik (Ecole de secrétariat). 2. Yazmanhk (Secrétariat général: Genel yazmanlık). 3. Yazmanhk dairesi; yazıcılar odası (Passez au secrétariat). secrète diş. Âyin başlarken papazın alçak sesle okuduğu dua. secrètement bel. 1. Gizlice el altından (Il m'a averti secrètement). 2. İçin için, içinden (Il désirait secrètement la venue de sa femme). sécréter gçl. 1. (Salgı) Çıkarmak, salmak; salgılamak (Le foie sécrète la bile). 2. Sızdırmak (Les murs peints de couleurs sécrètent une sueur visqueuse). 3. mec. Üretmek, yaratmak çıkarmak, doğurmak (Cet individu sécrète l'ennui. Un parti qui sécrète sa propre idéologie). sécréteur,euse yada trice s. biy. (Salgı) Salıcı (Canaux sécréteurs, glandes sécrétrices). sécrétine diş. hayb. Sekretin, barsağın mukoza zarından salınan bir hormon, sécrétion diş. biy. 1. Salgılama; salgılanma (Sécrétion du suc gastrique par l'estomac). 2. Salgı

secrétaire (Sécrétion externe: Dış salgı. Sécrétion interne: tç salgı). sécrétoire s. biy. *Salgısal, salgıya değgin salgılamaya değgin (Troubles sécrétoires). sectaire s. ve ad. Darkafalı; softa, yobaz (Un esprit sectaire. Il est impossible de discuter avec un sectaire). sectarisme er. Darkafahlık; softalık, yobazlık, sectateur,trice ad. (Tarikatta) Mürit, çömez, secte diş. 1. Mezhep (Sectes religieuses. Sectes musulmanes, juives, protestantes). 2. Aynı felsefe yada mezhebi tutanlar topluluğu, secteur er. 1. (Geometride) Kesme (Secteur elliptique, secteur sphérique). 2. Gökb. Bir gözleme aleti. 3. Bölge (Secteur de forêt. Il se présente aux élections dans le 14 éme secteur de Paris). 4 .mec. Alan,dal (Un secteur de la science, delaculture). S. tkz. Yer, yerler (Qu-est-ceque tu viens faire dans ce secteur?). 6. Kesim, sektör (Secteur privé, secteur public). section diş. 1. mat. Kesit (Section conique. Section plane). 2. Kesme (La section d'un os, d'un tendon, d'une tige). 3. Küçük bölüm, bölücük, "paragraf (Chapitres divisés en sections. Sections d'un livre). 4. Şube (Section locale d'un parti politique, d'une société secrète). 5. Küçük bölge, dar bölge, semt (Section électorale). 6. ask. Kol, "müfreze, takım (Une section de fantassins). § Section d'or: (Resimde) Altınkesit. sectionnement er. 1. Bölümlere ayırma, bölümlere ayrılma; bölgelere ayırma, bölgelere ayrılma (Sectionnement d'une circonscription électorale). 2. hek. Kesme; kesilme (Sectionnement d'une artère). sectionner gçl. 1. Bölgelere, semtlere ayırmak (Sectionner une ville). 2. Sectionner qch en qch: Bir şeyi -e ayırmak, bölmek (Sectionner un département en quatre circonscriptions électorales). 3. Kesmek; kazara kesmek (Sectionner un membre. Il a eu deux doigts sectionnés par une scie). § Se sectionner: Bölünmek, parçalanmak ; kesilmek (Le câble s'est sectionné sous l'effet de la surcharge). sectorielles. "Kesimsel, kesimlere değgin; sektöre değgin, sektörlere göre (Analyse sectorielle de la production). sectorisation diş. Kesimleme, kesimleştirme, sektörlere göre düzenleme, sektörleştirme. séculaire s. 1. Yüz yılda bir olan, yüz yılda bir yapılan (Jeux séculaires). 2. Yüzyıllık, çok eski, çok yaşlı (Arbresséculaires). 3. Yüzyıllardan beri sürüp gelen (La haine séculaire du paysan contre les possesseurs du sol).

1283

sédimentaire

séculairement bel. Çok eskiden beri, yüzyıllardan beri. sécularisation diş. 1. Dinden bağımsızlaşma, dinden bağımsızlaştırma; laikleşme, laikleştirme (Sécularisation de l'enseignement public). 2. °Cismanileştirme,cismanileşme, dünyasal kılma, *dünyasallaştırma, *dünyasallaşma. séculariser gçl. 1. Dinden bağımsızlaştırmak, laikleştirmek (Séculariser l'enseignement). 2. "Cismanileştirmekfdünyasallaştırmak,dünyasal kılmak (Séculariser un monastère). sécularité diş. Papaz bağımsızlığı, bir tarikat yada manastıra bağlı olmama, séculier,ère s. 1. Dinden bağımsız, laik (Tribunaux séculiers). 2. Dünya yaşamından pay alan, bir manastır yada tarikata bağlı olmayan, bağımsız (Clergé séculier, prêtre séculier). 3. 'Dünyasal, "dünyevi, "cismanî (Une vie séculière). § Bras séculier: Laik tüze. secundo [s»gSdo] bel. Lat. İkincisi, ikinci olarak, sécurisant,e s. Yatıştırıcı, dinginleştirici, erinç verici (Une atmosphère sécurisante). sécuriser gç/. Kendine güven duygusu uyandırmak, -i erinç ve dinginliğe kavuşturmak; yatıştırmak, dinginleştirmek (Votre attitude a sécurisé le malade). sécurité diş. Güvenlik, "emniyet (Sécurité nationale. Sécurité sociale. Conseil de sécurité). § En toute sécurité Tam güvenlik içinde. Etre en sécurité: Güvenlik içinde olmak, sedan er. İnce çuha, Sedan bezi. sédatif, ive s. 1. Sinir yatıştırıcı, dinginleştirici, "müsekkin (Un produit sédatif. Propriété, action sédative. Eau sédative). 2. er. Sinir ilâcı; sinirleri yatıştırıcı ilâç, "müsekkin. sédation diş. Yatışma, dinme (Sédation de la douleur). sédentaires. 1. Hep aynı yerde geçen (Vie, travail sédentaire). 2. *Oturgan, hep oturan, oturucu (Vous ne prenez pas assez d'exercice, vous êtes trop sédentaire). 3. Evinden hemen hemen hiç çıkmayan, ev kedisi (En vieillissant, on devient sédentaire). 4. s. ve ad. Yerleşik, yer değiştirmez toprağa yerleşmiş (Une population sédentaire. Les nomades et les sédentaires). sédentariser gçl. Toprağa yerleştirmek, *yerleşikleştirmek (Sédentariser les nomades). sédentarité diş. 'Yerleşiklik, toprağa yerleşmişlik (Sédentarité et nomadisme). sédiment er. 1. hek. Çökelti, çökel (Les sédiments organiques de l'urine). 2. coğr. Tortu (Sédiments marins, terrestres, fluviaux). sédimentaire s. coğr. Tortul (Roches, terrains

sédimentation

1284

sédimentaires). sédimentation diş. 1. hek. Çöktürme, çökme; çökeltme, çökelme (Vitesse de sédimentation). 2. yerb. Tortulaşma (Sédimentation chimique, détritique). séditieux,euse s. vead. 1. Ayaklanan, başkaldıran, kafatutan (Un journaliste séditieux. Un attroupement de séditieux). 2. Ayaklandırın, kışkırtıcı (Discours séditieux. Ecrits séditieux). sédition diş. Ayaklanma, başkaldırma, başkaldırı (Sédition militaire. Réprimer une sédition). séducteur,trice s. 1. Ayartıcı, kandırıcı, baştan çıkancı (Avoir un pouvoir séducteur). 2. s. Hoş, çekici, sürükleyici (Cepoète a vraiment une parole séductrice). 3. ad. Ayartıcı, baştan çıkarıcı, tavlayıcı. 4. er. Irz düşmanı, namus düşmanı; kadın avcısı (Tomber dans les pièges d'un séducteur). séduction diş. 1. Çekicilik (La séduction des richesses, du pouvoir). 2. (Kadın, kız) Kandırma, tavlama, ayartma (Il employa l'argent, les cadeaux, les promesses pour arriver à la séduction de cette femme). séduire gçl. 1. Baştan çıkarmak, "iğfal etmek (Il a épousé la jeune fille qu'il avait séduite). 2. Kandırmak (Etre séduit par des apparences). 3. Ayartmak (Cette coquette voulait me séduire). 4. -in hoşuna gitmek, -i kendine çekmek (Cette vie de bureaucrate ne le séduisait guère). séduisant,es. 1. Çekici, hoş, hoşa giden (Un homme séduisant, une femme séduisante). 2. Çekici, kandırıcı, ilginç görünen (Offre, promesse, propositionséduisante. Idées, thèses séduisantes). sedum er. bitb. (Orpin sözcüğünün bilimsel adı olarak) Damkoruğu. ségala er. Çavdar tarlası. segment er. 1. mat. Daire parçası. 2. mat. Parça (Segment de droite: Doğru parçası). 3. anat. hayb. Bölüt. 4. (Makinalarda) Segman (Segment de piston, de frein. Changer les segments). segmentaire s. Birçok parçalardan oluşmuş, parçalı, bölümlü, bölüm bölüm, segmentâmes, dilb. Parçasal. segmentation diş. Bölünme ; birbirine az çok benzer parçalara ayrılma; bölümlenme, bölümleme, segmenter gçl. Parçalara ayırmak, bölmek; bölümlemek, bölüm bölüm yapmak. § Se segmenter: Bölünmek, parçalara ayrılmak (Oeuf qui se segmente). ségrégation diş. 1. Toplumsal kopma, "içtimaî münaferet, bireylerin ve toplumsal kümelerin başka birey yada kümelerle hem fiziksel hem de toplumsal bağlantıyı yitirmeleri. 2. Ayrım

seing

(Ségrégation raciale: Irk ayrımı). ségrégationnisme er. 'Irkaynmcılığı, 'ayrımcılık, ségrégationnistes, vead. Ayrımcı;ırkayrtmcısı;ırk ayrımcılığına değgin (Les ségrégationnistes. Manifestations, troubles ségrégationnistes), seiche [s£f] diş. 1 .coğr. Duran dalga, göl esnemesi, "seş, 2. hayb. Mürekkepbahğı, "kalamar (Seiche officinale da denir), séide er. Efendisinin her istediğini körü körüne yapan kimse; "sadık mürit, kör alet, bağnaz çömez. seigle er. 1. Çavdar, çavdar bitkisi. 2. Çavdar, çavdar tanesi (Pain de seigle). seigneur er. 1. Derebeyi, bey; zeamet sahibi, "zaim (Le seigneur et ses vassaux). 2. Soylu kişi, büyük adam. 3. mec. Bey, beyefendi, sayın bay. 4. (Büyük harflerle) Tanrı (Le Seigneur tout puissant). § Notre-Seigneur: Isa peygamber. Faire le grand seigneur: Beylik taslamak. Vivre en grand seigneur: Bey gibi yaşamak, seigneuriage er. 1. Derebeylik hakları. 2. (Kimi derebeyler için) Para basma hakkı. 3. Basılan paralardan kralların aldığı vergi, seigneuriale s. 1. Derebeyine değgin; beyliğe değgin (Titre seigneurial). 2. Beylere yaraşır, görkemli, çok güzel (Ce palais était un vrai logis seigneurial). 3. Derebeylik hakları sağlayan; derebeyine ait, beye ait (Terres seigneuriales). seigneurie diş. 1. Toprak ve kişiler üzerindeki derebeylik haklan. 2. Derebeylik haklan sağlayan arazi, derebeylik topraklan. 3. (Eskiden) Bir onur ünvam, senyörlük. seille diş. 1. Kova, bakraç. 2. Tahta kova, ağaç kab. seime diş. (Tektırnaklı hayvanlarda) Tırnak çatlağı, sein er. 1. Göğüs, koyun, bağır (Une mère qui serre son enfant contre son sein. Un petit enfant dormait sur le sein de sa mère). 2. (Kadınlarda) Meme, göğüs (Ressentir une douleur au sein gauche. Soutien-gorge pour soutenir les seins). 3. Ana karnı, rahim (Jumeaux du même sein). 4. mec. Iç, orta, merkez, göbek (Le sein de la terre, de l'océan). S. Gönül (Lesein d'un ami). § Le sein de Dieu: Uçmak, cennet. Au sein de: tçinde, ortasında, "sinesinde (Vivre au sein de sa famille). Donner le sein à qn: -i emzirmek, -e meme vermek. Prendre le sein: Meme emmek, süt emmek. Réchauffer un serpent dans son sein: Koynunda yılan beslemek, seine diş. 1. (Balık avında kullanılan) Sürtme ağı (Seine remorquée pour la pêche à la sardine). 2. (Büyük harfle) Seine nehri, seing er. (Eski) İmza. § Seing privé: huk. Noterden geçmemiş bir bağıttaki imza. Contrat sous seing

séisme privé: Noterlikçe onaylanmamı; bağıt. Seing blanc: Açık bağıt, açık senet; açık imza. séisme er. Deprem, yer sarsıntısı, "zelzele, séismique —* sismique. seize s. 1. On altı (Seize livres). 2. On altıncı (Louis seize. Page seize). 3. er. On altı (Dix et six font seize). seizièmes, vead. 1. On altıncı (Leseizièmesiècle). 2. er. On altıda bir. 3. er. On altına yüzyıl (Les poètes du seizième). 4. er. (Paris'te) On altıncı bölge, on altına ilçe, on altına yönetim bölgesi (Les beaux quartiers du seizième). S. diş. müz. On altılık nota. seizièmement bel. On altıncısı, on altıncı olarak, séjour er. 1. (Bir yerde) Oturma, eğleşme, kalma (J'ai fait un bref séjour à la campagne). 2. Oturulan yer, "ikametgâh (Cette ville est un agréable séjour).3. Gecikme, oyalanıp kalma (Un moment de séjourpeut tout déconcerter). g Salle de séjour: Oturma odası. Le séjour des dieux, le céleste séjour: Uçmak, cennet, gök. Le séjour infernal: Cehennem. L'humide séjour: Deniz. Le séjour ténébreux: Ölüler ülkesi, ölümden sonra ruhların gittiği âlem. séjourner gsz. 1. Oturmak, eğleşmek, "ikamet etmek (J'ai séjourné trois années en France). 2. Kalmak,durmak (Eau qui séjourne donsunfond. Dans ces contrées, les neiges séjournent longtemps sur les terres). sel er. 1. kim. Tuz (Sel acide, sel basique). 2. Tuz (Régime sans sel. Dugrossel. Duselfin. Ce potage manque de sel. Mettre du sel). 3. mec. Tat, incelik, tat tuz, tuz biber (Une plaisanterie pleine desel). $ Sel gemme: Kaya tuzu. Sel marin: Deniz tuzu. Etre changé en statue de sel: Şaşa kalmak, şaşkınlıktan donup kalmak. Mettre, mêler son grain de sel: Karışmak, burnunu sokmak. sélacien,ne s. hayb. 1. Kıkırdaklı. 2. ad. Kıkırdaklı balık (Unsélacien). 3. er. ç. hayb. Köpekbalıkları (Les sélaciens). select yada sélect,es. tkz. ing. Seçme; seçkin, kibar (La clientèle de la ville haute, plus sélecte). sélecteur er. Seçme makinası, ayıklama makinası, ayıklayın. sélectif,ive s. Seçmeli (Méthode sélective. Classement sélectif). sélection diş. 1. Seçme, seçim; ayıklama, ayıklanma (Faire une sélection parmi des candidats. Comité de sélection). 2. hayb. biy. Seçim, ayıklanma (Sélection artificielle: Yapma-seçim. Sélection expérimentale: Deneysel-seçim. Sélection sexuelle: Eşeysel seçim. Sélection naturelle: Doğal-seçim, doğal ayıklanma).

1285

sellette

sélectionner gçl. Seçmek; ayıklamak (Sélectionner des athlètes pour un championnat. Sélectionner des graines à semer). sélectionneur,euse ad. 1. Seçici, takımda yer alacak oyuncuları seçmekle görevli spor yöneticisi. 2. Ayıklayıcı (Sélectionneur de graines). sélectivement bel. Seçerek, ayıklayarak, sélénite s. ve ad. 1. ad. Ay'da oturduğu sanılan varhk, Ay'h, Ay sakini (Les terriens et les sélénites). 2. s. Ay'a değgin (Le sol sélénite: Ay toprağı). séléniteux,euse s. kim. Alçılı $ Eau sâéniteuse: Alçılı su. sélénium er. kim. Selenyum, sélénographie diş. gökb. Ay'ın çizilip betimlenmesi, 'aybetim. sélénographique s. gökb. Aybetimsel (Carte sélénographique). sélénologie diş. Ay üzerine incelemeler yapan bilim, 'Aybilim. sélénologue ad. *Aybilimci, Aybilim uzmanı, self-control er. fng. Kendini tutma, kendine egemen olma, serinkanlılık, kendini denetleyebilme, "özdenetim (Garder son selfcontrol). self-governement er. İng. 'Özyönetim, kendi kendini yönetme, self-made man (selfmedman] er. fng. Başarısını yalnız kendine borçlu olan kimse, kendi kendim yetiştirmiş ve yaratmış olan kişi. seif-service er. Müşterilerin işleri kendilerinin gördüğü mağaza yada aşevi, "selfservis, 'kendin al, kendi işini kendin gör (Restaurant self-service: Kendinal doyumevi). selle diş. 1. Eyer (Monter un cheval sans selle) 2. Ayakyolu (Aller à la selle: Dışan çıkmak, abdestiniyapmak). 3. Heykelci sehpası, yontucu sehpası. 4. Çamaşır tahtası. 5. s. Pislik, dışkı, bok (Analyse d'urine et de selles). S Cheval de selle: Binek atı. Etre bien en selle: (İşinde, görevinde) Durumu sağlam olmak. Se mettre en selle: Ata binmek. Se remettre en selle: Belini doğrultmak, durumunu sağlamlaştırmak, işleri yoluna girmek. seller gçl. Eyerlemek, -e eyer vurmak (Seller son cheval). sellerie diş. 1. Saraçlık, eyercilik (Articles de sellerie). 2. Eyer ve koşum takımları; eyer ve koşum takımlarının konulduğu yer (La sellerie d'une écurie de course). sellette diş. 1. Sanık iskemlesi (Accusé sur la sellette). 2. Koşumları tutan küçük eyer. 3. Boyacı sandığı. 4. Asma yapı iskelesi. 5. Yontucu iskemlesi. 6. Yontu altlığı, yontuların üzerine

sellier oturtulduğu küçük altlık. § Etre sur la sellette: Sanık sandalyesine oturtulmak, suçlanmak, sanık olarak görülmek. Mettre, tenir qn sur la sellette: 1. -i sorguya çekmek, -e suçluymuş gibi sorular sormak. 2. -in ağzından laf almak için sıkıştırmak, sellier er. Saraç (Le sellier travaille sur le cuir). selon ilg. 1. -e göre; -e uygun olarak (Il agit selon vos désirs. Traiter les gens selon leur mérite). 2. -in kanısına göre, -e kalırsa (Selon moi, le mauvais temps ne devrait pas durer). 3. Selon que: -sine göre, -diğine göre (Selon que vous travaillerez ou non, vous gagnerez plus oumoins). § C'estselon: Bakalım, belli olmaz, belki, duruma bağlı (Pensez-vous qu'il gagne son procès?-C'est selon). selve diş. coğr. Selva, balta girmemiş orman, semailles diş. ç. 1. Ekim, ekme işlemi (Lessemailles se font au printemps ou en automne pour le blé et l'avoine). 2. Ekim zamanı. 3. Tohum (Des poignées de semailles). 4. mec. Tohum, çekirdek (Des semailles qui prépareraient des moissons de la vérité). semaine diş. 1. Hafta (La semaine prochaine. La semaine dernière). 2. Haftalık iş, haftalık çalışma (La semaine légale est de quarante heures. Avoir une semaine chargée). 3. Haftalık, haftalık ücret (Il a déjà dépensé la moitié de sa semaine). 4. Haftalık cep harçlığı (Un enfant qui a touché sa semaine). S. Yedi halkah bilezik yada yüzük. 6. Yedilik takım (Une semaine de pipes). § La semaine anglaise: Cumartesi başlayan hafta tatili. La semaine des quatre jeudis: Çıkmaz ayın son çarşambası. A la semaine: Haftalık olarak, haftalığına (Chambre louée à la semaine. Travailler à la semaine). A la petite semaine: Günü gününe, ilerisini pek düşünmeden, kısa vadeli, bugünü atlatmaya bakarak (Gouverner à la petite semaine. Une politique (i la petite semaine). En semaine, pendant la semaine: Hafta içinde. Etre de semaine: Hafta nöbetini tutmak. Faire la semaine anglaise: Cumartesi ve pazar çalışmamak, haftada iki gün tatil yapmak. Prêter à la petite semaine: Kısa vadeyle ve çok yüksek faizle para vermek, semainier,ère ad. 1. Haftalık nöbeti tutan, haftanın nöbetçi görevlisi. 2. er. Haftanın günlerine göre ayrılmış acenda. 3. er. Yedi gözlü küçük dolap, sémantème er. dilb. Kökanlam. sémanticien er. dilb. *Anlambilimci, anlambilim uzmanı. sémantique diş. dilb. 1. Anlambilim. 2. s. Anlama değgin, 'anlamsal; anlambilime değgin, *anlambilimsel (Aspect sémantique du langage).

1286

semelle

sémaphore er. Semafor, demiryollarında yolun yanında bulunan ve yolun açık yada kapalı olduğunu gösteren aygıt; trafik lambası, sémaphorique s. Trafik lambasına değgin (Signal sémaphorique). sémasiologie diş. dilb. Kavrambilim. semblable s. 1. Benzer, birbirine benzeyen (Ces deux chevaux sont semblables. Il est difficile de trouver deux individus aussi semblables). 2. Böyle, böylesi, bu gibi (Que faire dans un cas semblable?). 3. Semblable à: -e benzer, -e benzeyen (Une maison semblable à la nôtre). 4. ad. Eş, benzer, benzeş (Vous et vos semblables). S. er. Türdeş, "hemcins (Aimer ses semblables. Avoir pitié de ses semblables). semblablement bel. Benzer biçimde, aym biçimde (Des êtres semblablement organisés). semblant er. 1. Görünüş (Voilà donc la pensée qu'il nous cache sous tant de beaux semblants). 2. Un semblant de... : -gibi bir şey, -e benzer bir şey (Ily a un semblant de vérité dans la déposition de l'accusé). § Faux semblant: Aldatıcı görünüş. Faire semblant: Öyle yapar gibi görünmek (Il ne dortpas, ilfait semblant). Faire semblantdef.qch: -iyormuş gibi görünmek, -iyor gibi yapmak (Ilfait semblant de travailler: Çalışıyormuş gibi görünüyor, çalışır gibiyapıyor). Ne faire semblant de rien: Aldırmaz, ilgilenmez gibi görünmek, hiç renk vermemek, ne düşündüğü belli olmamak, sembler gsz. 1.-gibi görünmek (Vousemblezunpeu fatigué. Le canon me semblait la voix de Bonaparte). 2. Sembler f. qch: -iyor gibi görünmek, -imiş gibi görünmek, -iyormuş gibi gelmek (Chaque minute lui semblait durer une heure: Her dakika ona bir saat sürüyormuş gibi geliyordu). § Comme bon vous semble: Nasıl isterseniz, canınız nasıl isterse. Cela me semble aussi: Bana da öyle geliyor. Il me semble que...: Bana öyle geliyor ki... Que vous en semble? Siz ne dersiniz? Siz ne düşünüyorsunuz? sème er. dilb. Anlambirimcik. semé,e s. 1. Serpiştirilmiş (Des îles semées sur la mer).2. Semé de qch:-ile dolu, -lerle dolu (Région semée de roches. La vie est semée de miracles). séméiologie diş. 1. hek. 'Belirtibilim, hastalık belirtilerini inceleyen tıp dalı.. 2. mant. fels. İmbiiim. 3. dilb. Göstergebilim. semelle diş. 1. Ayakkabı tabam, ayakkabı pençesi (Des souliers à semelle simple). 2. Bir ayak uzunluğu, bir ayak (Sauter trente semelles). 3. (Yapıcılıkta) Tabantemel. 4. tekn. Destek, taban, tabanlık (Semelle d'un rail, d'une poutre, d'une machine). § Semelle de feutre, semelle de

1287 liège: Mantar, keçe yada mantar ayak tabanlığı (Mettre des semelles de feutre dans des souliers un peu trop grands). Battre la semelle: 1. Taban tepmek, sürtmek, it gibi dolaşmak. 2. Bir iş bulmak için kapı kapı yada kent kent dolaşmak. 3. Isınmak için ayaklarını yere vurarak tepinmek, tepinerek kızışmak. Ne pas avancer d'une semelle: Yerinde saymak, tek adım ilerlememek, hiçbir ilerleme göstermemek. Ne pas reculer d'une semelle: Tek adım gerilememek, bir adım bile gerilememek, hiçbir ödün vermemek. Remettre des semelles à qch: -e pençe vurdurmak, -i pençeletmek. sémème er. dilb. Anlambirimcik demeti, semence diş. 1. Tohum (Acheter des semences sélectionnées). 2. Nalın çivisi, döşeme çivisi. 3. (Değerli taşlar için) Tanecik, tanecikler (Semence de diamants, semence de perles). 4. (Erkeklerde, erkek hayvanlarda) Meni. 5. mec. Tohum, çekirdek, döl (Jeter les semences d'une révolution). semen-contra [semenkâtKa] er. Şeyh horasanı, barsak kurtlarına karşı kullanılan bir ilâç, solucan düşürücü. semer gçl. 1. Ekmek (Semer du blé, de l'orge, des légumes. Semer la terre). 2. Serpmek (Semer des fleurs sur le passage d'un héros). 3. Saçmak (Les canons qui sèment la ruine et la mort). 4. Yaymak, ortaya atmak, ortalığa sürmek (Semer de faux bruits). 5. Semer qn: tkz. -i ekmek, atlatmak, başından savmak, -den yakasını kurtarmak (Elle a réussi àsemerl'importunquilasuivait). 6. Semer qch de qch: Bir şeyi -lerle süslemek, bir şeyin arasına -1er serpiştirmek (Semer ses propos de jurons). § Récolter ce qu'on a semé: Ektiğini biçmek. Semer de l'argent: Su gibi para harcamak. Semer la zizanie: Ortalığı birbirine katmak, fesatlık tohumu atmak, herkesi birbirine düşürmek. Semer l'épouvante, la terreur: Dehşet salmak. Semer sa folle avoine: Delidumanlık etmek. Semer le bon grain: fyi ilkeler, iyi düşünceler yaymak, iyi tohumlar atmak. Qui sème, récolte: Eken, biçer; eden, bulur. Qui sème le vent, récolte la tempête: Rüzgâr eken, fırtına biçer. semestre er. 1. Yarıyıl, altı aylık süre, "sömestr (Passer un semestre dans une faculté). 2. Altı aylık taksit (Payer son semestre).3. Altı aylık gelir. 4. ask. Altı aylık izin. semestrielle s. Altı aylık, altı ayda bir çıkan, altı ayda bir olan (Revue semestrielle). semestriellement bel. Altı ayda bir. semeur,euse ad. 1. Ekici (Le geste auguste du

sémitisme

semeur). 2. mec. -yayıcı, çıkarıcı (Semeur de discordes. Semeur de faux bruits, semeur de troubles). semi-aride s. Az kıraç, yan kıraç (Les steppes semiarides). semi-automatique s. Yarı-özdevingen, yarıotomatik (Arme semi-automatique). semi-circulaire s. anat. Yanmçember (Canaux semi-circulaires: Yanmçember kanallar). semi-consonne diş. dilb. *Yan-ünsüz. semi-fini,es. Yan mamul (Produits semi-finis). sémillant,es. Şakrak, şen-şakrak (Une jeune femme sémillante). semi-lunaire s. anat. Yanmay biçiminde (Ganglions semi-lunaires). séminaire er. 1. Papaz okulu (Entrer au séminaire). 2. Tophıçalışma, "seminer (Un séminaire de sociologie). séminal,e s. biy. Ersuyu, meniye değgin, "menevî, "spermaya değgin, séminariste er. Papaz okulu öğrencisi, semi-nomade s. vead. Yarıgöçebe (Populations semi- nomades). semi-nomadisme er. Yarıgöçebelik. sémiologie,séméiologie diş. 1. hek. "Belirtibilim, hastalık belirtilerini inceleyen tıp dalı. 2. dilb. Göstergebilim. 3. fels. mant. İmbilim. sémiologique s. dilb. 1. Göstergebilimsel, göstergesel. 2. Belirtibilimsel. 3. İmbilimsel. sémiotique,séméiotique diş. 1. hek. Belirtibilim. 2. dilb. Göstergebilim. 3. s. Göstergebilimsel; göstergesel. 4. s. mant. İmbilimsel. semi-ouvert,e s. Bir yanı açık bir yanı kapalı, semi-ouvré,e s. Yarıişlenmiş (Des produits semiouvrés). semi-perméabilité diş. fiz. Yarıgeçirgenlik. semi-perméables, fiz. Yarıgeçirgen. semi-précieuse s. Yarıdeğerli (Pierre semiprécieuse). semi-produit er. Yarı işlenmiş mal. semi-publics, huk. Yarı resmi (Organismes semipublics). sémiques. Anlamsal, anlama değgin, semis [sami] er. 1. Ekme, ekim (Semis à la volée, au semoir). 2. Ekin tarlası, ekili tarla (Marcher dans un semis). 3. Fidelik (Un semis d'oeillets, de betteraves). 4. Serpme, kumlama, zerefşan (Reliure ornée d'un semis de fleurs de lis). sémite s. ve ad. 1. Sâmi (Les Arabes sont des sémites). 2. Yahudi (Avoir un type sémite). sémitiques. Sâmi (Les langues sémitiques). sémitisme er. 1. Sâmilik, sâmi nitelik ve özelliği. 2. Yahudilik; Yahudilik ülküsü.

semi-voyelle semi-voyelle diş. dilb. Yanflnlü. semnopithèque er. hayb. Hint maymunu, langur. semoir er. 1. Tohum torbası. 2. Tohum ekme makinası, ekim makinası. S Semoir à engrais: Gübre dökme makinası. semonce diş. 1. Paylama, azarlama, azar (Adresser une semonce à un élève). 2. (Gemilerden, kalelerden atdan) Uyarma topu, uyan ateşi, semoncer gf/. 1, -i paylamak, azarlamak, haşlamak (Semoncer un élève). 2. -e uyarma topu atmak, uyarma atışı yapmak; -e durma yada bayrak çekme uyarısında bulunmak . (Semoncer un navire). semoule diş. İrmik, sempervivum er. bitb. Damkoruğu. sempiternelles. Bitmez tükenmez, sonu gelmeyen (Il nous ennuie avec ses sempiternels reproches). sempiternellement bel. Sürekli bir biçimde, bitmez tükenmez bir biçimde, sénat er. 1. Yaşlılar Kurulu 2. Senato (Président du sénat). sénateur er. 1. Senato üyesi, senatör (Sénateurs et députés). 2. mec. tkz. Kalantor. § Aller son train de sénateur: Ağır ağır yürümek, sénatoriales. Senatoya değgin, senatörlere değgin (Elections sénatoriales). sénatus-consulte er. tar. Senato karan, senau er. (Eski) Çift direkli gemi. séné er. bitb. Sinameki. sénéchal er. tar. (Derebeylik yönetiminde) Yargıç. § Grand sénéchal: (Krallık döneminde) Has hazine nazın; kiralın yokluğunda ordu başkomutanı, sénéchaussée diş. (Derebeylik yönetiminde) Yargıçlık; yargıevi, mahkeme, séneçon er. bitb. Kuşotu. sénégalaise s. ve ad. Senegal ve Senegallilere değgin; Senegalli (Langues, populations sénégalaises. Un sénégalais). sénescence diş. anat. Yaşlanma, ihtiyarlama (Sénescence des tissus). sénescent,es. vead. Yaşlanmış, ihtiyarlamış (Tissu sénescent. Un sénescent). senestre,sénestre s. Sol (Le côté senestre). § A senestre: Sola, solda, sénevé er. Yabanhardah, siyah hardal, sénile s. 1. Yaşlılığa özgü; yaşlılığa değgin; ihtiyarlığa özgü, ihtiyarhğa değgin (Une voix sénile. Démence sénile). 2. tkz. Yaşlanmış, ihtiyarlamış; bunamış (Malgré ses quatre-vingts ans, il n'est pas du tout sénile). sénilité diş. Yaşlanma, ihtiyarlama; yaşlılık, ihtiyarlık (Sénilitéprécoce).

1288

sensationnel

seniors, vead. (Sporculariçin) Artık genç takımda oynamayan, artık gençlerden olmayan, sens [sâs] er. 1. biy. Duyu, °his (Les cinq sens. Le chien a le sens de l'odorat très fin). 2. Duygu (Vous n'avez pas le sens du rythme. Il a perdu le sens de la réalité). 3. Anlam (Sens figuré: İmgesel anlam, °mecaz anlamı. Sens littéral: Dışanlam, harfi harfine anlam. Sens propre: Özanlam. Chercher le sens d'un mot dans le dictionnaire). 4. Düşünce, kam (A mon sens: Kanımca, kanıma göre, düşünceme göre). S. Oluş nedeni, anlam, gerekçe (Donner un sens à son action, à son existence). 6. Anlayış; anlama yetisi (Le sens artistique, esthétique. Le sens de la grandeur, de la beauté. lia le sens des affaires). 7. Yön, yan (Scier uneplanche dans le sens.de la longueur. Retourner un objet dans tous les sens). 8. "Nefis; cinsel istek duygusu (Allumer, exciter, éveiller, troubler les sens), g Bon sens: Sağduyu (Un homme de bon sens). Sens " interne, sens intime: Bilinç. Sens commun: Us, "akıl, mantık (Pour juger de la sorte, il faut avoir perdu le sens commun). Sens inverse: Ters yön. Sens unique: Tek yön (Voie à sens unique). En un sens: Bir bakıma. En sens inverse: Ters yöne; ters yönde. Sens dessus dessous: 1. Alt üst (Renverser un objet sens dessus dessous). 2. Çok karışık, çok dağınık, karmakanşık (Sa bibliothèque est sens dessus dessous). Sens devant derrière: Önü arkaya, arkası öne gelecek biçimde, ters (Mettre son chapeau sens devant derrière). Au sens plein du mot: Sözcüğün tam anlamıyla. Abonder dans le sens de qn: -ile aynı kanıda, aynı düşüncede olmak, -in kanısını paylaşmak, düşüncesine katılmak. Avoir des sens émoussés: Duygulan körelmiş olmak. Mettre qn sens dessus dessous: -i allak bullak etmek, perişan etmek. Reprendre ses sens: Ayümak, kendine gelmek. Tomber sous le sens: Besbelli olmak, gün gibi ortada olmak, sensation diş. 1. biy. Duyum, "ihsas; duyma, duyulanma (Une sensation visuelle, auditive, olfactive, tactile, gustative. Une sensation de faim, de fatigue, de vertige). 2. İzlenim, duygu (Elle rencontra le mur et eut la sensation qu'on l'y clouait. Je ne puis dire quelles sensations j'éprouvai). 3. Heyecan (Sensation profonde et prolongée). 4. "Çarpınç, yürek oynatma (Elle cherche à créer des sensations). § A sensation: Heyecan yaratıcı, heyecan uyandırmayı amaçlayan (La presse à sensation). Faire sensation: Heyecan yaratmak, heyecan doğurmak (Son arrivée imprévue a fait sensation). sensationnelle s. 1. Heyecan yaratıcı, heyecan doğurucu (Une nouvelle sensationnelle). 2. tkz.

sensationnalisme Olağanüstü, eşsiz, "müthiş, korkunç (Un acteur sensationnel, une voiture sensationnelle). 3. Çarpınçh, yürek oynatıcı, sensationnalisme er. fels. Duyumculuk, sensé,e s. 1. Sağduyulu (Un homme sensé). 2. Usa yatkın (Une observation juste et sensée). sensément bel. Sağduyuyla, aklı başında (Agir sensément). sensibilisateur,trice 1. s.) Duyarlık artıran, duygunlaştıncı. 2. kim. Tepkimeyi kolaşlaştırıcı (Rôle sensibilisateur de l'eau). sensibilisation diş. Duygunlaştırma, duyarlığını artırma, duyarlılaştırma (La sensibilisation de l'opinion à un problème). sensibiliser gçl. Duyarlılaştırmak ; duyarlı kılmak, duygunlaştırmak, duyarlığını artırmak (Sensibiliser l'opinion publique contre le fascisme). sensibilité diş. 1. biy. Duyarlık, duygunluk, "hassasiyet (Lasensibilitéaufroid, àlachaleur. La sensibilité de l'oeil, de l'oreille). 2. Duyarlılık, içlilik (La sensibilité de l'artiste). sensible s. 1. Duyarlı, duygun, "hassas (Avoir l'oreille sensible). 2. (Aygıt ve araçlar için) "Hassas (Balance sensible, pellicule sensible). 3. Duygulu, içli (Un poète sensible). 4. Algılanabilir, duyulur, ayırdedilebilir (Une différence à peine sensible). S. Belli, önemli, elle tutulur, gözle görülür (Cet élève a fait des progrès sensibles. Une baisse sensible des prix). 6. Sensible à: a) -e karşı duyarh, "hassas (Etre sensible au froid, au chaud, à la douleur), b) -den duygulanan (Se montrer sensible à la beauté d'un paysage, à la musique), c) -e karşı duyarlılık gösteren ; -i seven (Etre sensible aux malheurs d'autrui. Etre sensible à l'amitié). sensiblement bel. 1. Gözle görülür bir biçimde, belirli bir biçimde, açıkça; önemli derecede (La température a sensiblement baissé. L'état du malade s'est sensiblement amélioré). 2. tkz. Aşağı yukarı, hemen hemen (Ces deux garçons ont sensiblement la méme taille). sensiblerie diş. Yalana duygululuk, yalana duyarlık; yalana ve gülünç içlilik. sensitif,ive s. 1. Duyulara değgin, duyusal, duygusal, "hissi (La partie intelligente combat la partie sensitive. Les nerfs sensitifs). 2. mec. Duygulu (Il était très sensitif). sensitive diş. bitb. 1. Küstümotu, mimoza. 2. mec. Alıngan kişi, ürkek, çok çabuk alınıp küsen (Cette sensitive qui se rétractait au contact de la moindre caresse). sensithlté diş. Duyarlık, "hassasiyet, sensitomètre er. (Sinemacılıkta) Duyarhkölçer.

1289

sentiment

sensitométrie diş. Duyarlıkölçümü. sensoriel,le s. biy. Duyumsal, duyuma değgin, "havassî, "ihsası (Nerfs sensoriels. Le système sensoriel). sensualisme er. fels. ruhb. Duyumculuk, sensualistes. vead. fels. Duyumcu. sensualité diş. 1. Nefsine düşkünlük, nefis düşkünlüğü; kösnüllük (Son comportement déborde de sensualité). 2. ç. Nefis hazları; cinsel hazlar. sensuelle s. 1. Kösnül, kösnüye düşkün; kösnülü. "şehvetli (Une femme sensuelle. Un regard sensuel). 2. Nefse değgin, nefisle ilgili (Les appétits sensuels: Nefis istekleri. Les désirs sensuels: Nefis hazları). 3. Nefsine düşkün (Mener une vie sensuelle). sente diş. Patika, keçiyolu. sentence diş. 1. Sağsöz, "hikmet; özdeyiş, "vecize (Un homme qui ne parle que par sentence. Un discours rempli de sentences). 2, Yargı, karar (Prononcer une sentence. Faire casser, faire annuler une sentence. Exécuter une sentence). sentencieusement bel. Pek de ciddi; kasılarak; ciddi ciddi, hikmetler yumurtlayarak (S'exprimer sentencieusement). sentencieux,euse s. 1. (Alaylı) Hikmetler yumurtlayan, özdeyişlerle konuşan (Un homme sentencieux). 2. Sağsözlü, "hakimane. 3. Özdeyişlerle dolu (Un discours sentencieux). 4. Sağsözümsü, sağsöz gibi, sağsöz biçiminde (Une phrase sentencieuse). S. mec. Kasıntılı, kasılan; pek ciddi (Un air sentencieux. Parler sur un ton sentencieux). senteur diş. Koku (Une senteur fraîche s'élevait des pelouses). § Pois de senteur: bitb. Kokulu fiğ. senti,e s. Duyularak ve içtenlikle yapılan yada anlatılan, içten duyulan (Un discours bien senti. Des mots bien sentis). şeritler er. 1. Keçiyolu, patika (S'engager dans un sentier de montagne). 2. mec. Yol, dar yol (Le sentier de la vertu). $ Suivre les sentiers battus: Alışılmış yollardan gitmek, bayatlamışyöntemler kullanmak, pek çiğnenmiş bir sakızı çiğnemek, sentiment er. 1. Duygu, "his (Un sentiment de pitié, de reconnaissance. Un sentiment de haine, d'aversion). 2. Duygusallık (Certaines personnes agissent plus par sentiment que par réflexion). 3. İzlenim, sanı (J'ai le sentiment que je me trompe). 4. Bilinç, bilme (Avoir le sentiment de sa force, de sa faiblesse). 5. Kanı, kanış, düşünce (Nous voudrions connaître votre sentiment au sujet de cette affaire). 6. Sevgi (Déclarer à une femme le sentiment qu'elle vous inspire). $ Avoir des

sentimental sentiments: Yüce duyguları olmak, çok yüksek duygulan olmak. sentimental,e s. 1. Sevgiye değgin, *sevgisel (Une aventure sentimentale. La vie sentimentale. L'éducation sentimentale). 2. s. vead. Duygusal, duygularına göre davranan (Il est un peu sentimental. Un tempérament sentimental. Cette femme est une sentimentale). 3. Aşın duygusallığa kaçan, duygusalca (Un air sentimental, un ton sentimental). 4. s. ve ad. Duygulu, içli (Un sentimental. Un enfant sentimental). sentimentalement bel. Duygusal olarak (Etre sentimentalement attaché à la maison de son enfance). sentimentalisme er. 1. (Sanatta) Duyguculuk; duyguculuk akımı. 2. Duygusallık (Faire preuve de sentimentalisme). sentimentalité^. Duygululuk (Unesentimentalité excessive). sentine diş. 1. (Gemilerde) Sintine. 2. mec. Batakhane, kötü çevre. sentinelle ask. 1. Nöbetçi (Placer des sentinelles à l'entrée d'un camp). 2. Nöbet § Etre en sentinelle: Nöbette olmak, nöbetçi olmak. Faire sentinelle: Nöbet tutmak, nöbetçilik etmek. Mettre qn en sentinelle: Birini nöbete koymak. sentir gçl. 1. Duymak, "hissetmek (Il est si résistant qu'il ne sent jamais la fatigue. Il sentait qu'on lui tapait sur l'épaule). 2. -i iyi bilmek, -in bilincinde olmak, ne olduğunu bilmek (Il ne sent pas sa force). 3. Sezmek (Il sentait bien que ses amis allaient l'abandonner). 4. Koklamak (Sentir une fleur, une rose). 5. -in kokusunu almak, kokusu burnuna vurmak (Cheval qui sent l'écurie). 6. -kokmak, kokusu çıkarmak (Une chambre qui sent le moisi). 7. -tadında olmak, -tadını vermek (Un vin qui sent la framboise). 8. -duygusu vermek, izlenimi bırakmak (Uneplaisanterie qui sent la caserne. Une réflexion qui sent le pédantisme). 9. Senir f. qch: -diğini duymak, hissetmek (Il sentait son coeur battre). 10. gsz. Kokmak, koku çıkarmak, kokular yaymak (Ces roses sentent très bon). 11. gsz. Pis kokmak, kokuşmak, kokmak (La viande commence à sentir). § Ne plus sentir ses jambes, ses pieds: (Yorgunluktan) Turşu gibi olmak, dizlerine kara sular inmek. Ne pas pouvoir sentir qn: -den tiksinmek, nefret etmek, -i bir dakika görmeye dayanamamak. Sentir la corde: Kuşku uyandırıcı olmak, suçlu gibi bir hali olmak. Sentir la moutarde monter au nez: Cinleri tepesine çıkmak, tepesi atmak. Sentir le cadavre: İşlerin kötüye saracağını sezmek. Sentir le fagot: 1.

1290

seoir

Güven uyandırmamak, güvenilmez gibi bir izlenim uyandırmak. 2. Sapkın düşünceli, sapkın inançh olarak görülmek ; zındıklık şüphesi altında olmak. Sentir l'épaule de mouton: Koltuk altlan kokmak, teke gibi kokmak. Sentir le pourri: Sası kokmak. Sentir le roussi: (İş) Kötüye gitmek, bok olmak, bozulmak, aksamak. Sentir le sapin: 1. Ölü yüzü olmak, gözü çukura bakmak, bir ayağı çukurda olmak. 2. (Ortalıkta) Ölüm kokusu olmak; ölüm kokmak. Sentir le terroir: Nereli, hangi bölge yada kentten olduğu hemen belli olmak. Sentir ses bras, ses jambes: tkz. Kollan, bacaklan ağrımak. § Sentir quelque chose pour qn: -e kam kaynamak, -e karşı içinde bir sevgi duymak. La caque sent toujours le hareng: Şeker cinsine çeker. Altın palan vursan eşek yine eşektir. §Sesentir: 1. Duyulmak, hissedilmek (Le vrai bonheur ne se décritpas, ilse sent). 2. Kendini ...bulmak, görmek, hissetmek (Se sentir mal, se sentir épuisé). 3. Belli olmak, farkedilmek, kendim göstermek (Une petite augmentation de salaire, ça se sent à lafindu mois). 4. Se sentir qch: Kendinde... bulmak (Il ne se sentpas la force de le punir. Il ne se sent pas assez de courage pour entreprendre ce travail). 5. Se sentir f. qch: Kendisinin -diğini hissetmek (Se sentir revivre, se sentir rajeunir). 6. Se sentir de qch: a) -in izini taşımak (Le vers se sent toujours des bassesses du coeur). b) -in yarannı, hayrını görmek (Chacun se sent de ses générosités), c) -den çekmek, zarar görmek (Il se sentira longtemps de cette blessure, d) -duymak, hissetmek (Se sentir des incommodités de la vieillesse). § Se faire sentir: Kendini belli etmek, kendini göstermek (Le froid commence à se faire sentir. La pénurie des denrées alimentaires se faisait sentir). Ne pas se sentir de qch: -den dört köşe olmak, kendinden geçmek; -sine diyecek olmamak (A ces mots, le corbeau ne se sentait pas de joie). Ne pouvoir se sentir: Birbirinden nefret etmek, birbirini hiç sevmemek. Se sentir chez soi: Kendini evindeymiş gibi hissetmek, hiç sıkılıp tedirgin olmamak. Se sentir de taille à f. qch: Kendini -cek güçte, yetenekte görmek. Se sentir les coudes: Çevresinde dostlar olmak, dost bir çevre içinde olmak, sırt sırta vermek, dayanışma içinde olmak. Se sentir toute chose: tkz. İçi sıkılmak, nedensiz bir tedirginlik içinde olmak, seoir gsz. 1. (Eski) Oturmak, oturmuş olmak (Yalnız séant, sis, sise türevleri kullanılır). 2. Seoir à: -e yakışmak (Cette robe ne sied pas à cette femme). 3. Il sied à qn de f. qch: Birine -mek yakışır (Il vous sied bien de donner des conseils aux

sep autres. Il ne sied pas à un enfant de contredire ses parents). sep [sep] 1. Tevek (Sep de vigne. Provignerunsep). 2. Demirselik, sabanın demirinin sabanda takılı olduğu yer. sépale er. bitb. Çanakyaprağı. sépaloïdes. bitb. Çanakyaprağı biçiminde, séparables. Ayrılabilir (Particule séparable. Deux affaires séparables). séparateur,trice s. 1. Ayırıcı, ayırdedici (Pouvoir séparateur d'un instrument). 2. 'Ayırtaç, ayırıcı aygıt (Séparateur d'huile, d'eau et de vapeur). séparation diş. 1. Ayırma; ayrılma (Séparation des isotopes d'un mélange. Séparation de l'Eglise et de l'Etat). 2. Ayrılık (Bien souvent, pour que nous découvrions que nous sommes amoureux, il faut qu'arrive le jour de la séparation). 3. (Duvar, perde gibi) Bölme (Etablir une séparation entre deux terrains). 4. Küslük, dargınlık (Une querelle allait provoquer une séparation entre les deux amis). S. (Evlilikte yada sevgilililer arasında) Ayrılma, kopma, bozuşma, ayrılık (Laséparation de deux amants). 6 .mec. Ayrım,"fark,ayırtetme, ayrıtlama (La séparation entre le mot et l'idée). § Séparation de bien: (Evlilikte) Mal ayrılığı. Séparation de corps: (Evlilikte) Eşlerin birbirinden ayrı yaşamaları için yargıç karan, ayn yaşama, aynlık. Séparation des pouvoirs: Erklerin aynlığı, kuvvetler aynlığı. séparatisme er. (Bir devletin egemenliğinden, bir dinsel topluluktan) Ayrdma akımı, *aynlıkçdık, 'aynlmacılık. séparatiste s. ve ad. 'Ayrılıkçı 'ayrılmacı (Mouvement séparatiste. Les séparatistes du Sud aux Etats-Unis). séparé,e s. 1. Ayrı; ayrılmış (Ils ont des appartements séparés. Ils sont séparés). 2. Séparé de: -den ayrı, ayrı olarak (Vivre séparé du reste des hommes). séparément bel. Ayrı olarak; ayrı ayrı (Agir séparément. Interroger les témoins séparément). séparer gçl. 1. Ayırmak (La frontière qui sépare deux pays. Séparer deux hommes qui se battent. Séparer ses cheveux par une raie). 2. Aralarını bozmak, birbirinden uzaklaştırmak, ayırmak (La mésintelligence a séparé ces deux amis. Opinions qui séparent deux personnes). 3. (Evli yada sevgilileri) Ayırmak, birbirinden ayırmak (La mort seule pourra séparer ces amants. Le juge décida de les séparer). 4. Séparer qn, qch de: a) Birini, birşeyi -den ayırmak ' (Les Pyrénées séparent l'Espagne de la France. Séparer une mère malade de ses enfants). b)Birşeyi -den ayırdetmek

1291

septentrional

(Une lucidité d'esprit qui sépare ce qui est digne d'admiration de ce qui n'est que faux brillant). S. Séparer qch d'avec: Bir şeyi -den yalıtmak, ayırmak, ayrı yere koymak (Séparer les mâles d'avec les femelles. Séparer les bons d'avec les méchants). 6. Séparer qch en: Bir şeyi -e bölmek, ayırmak (Séparer une chambre en deux par une cloison). § Se séparer: 1. Dağılmak (Le cortège se sépara. L'Assemblée, avant de se séparer, doit voter plusieurs lois). 2. Ayrılmak, boşanmak (Epoux qui se séparent). 3. (Bir süre için, birbirinden) Ayrılmak (Il est tard, il faut nous séparer). 4. Se séparer de: a) -den ayrı yaşamak (Elle ne divorce pas, mais se sépare de son mari), b) -den ayrılmak, çıkmak (Une tige qui se sépare du tronc). 5. Se séparer en: -e aynlmak, bölünmek (Une rivière qui se sépare en deux). sépia diş. hayb. 1. Sepya, mürekkepbalığından çıkarılan bir çeşit koyu kahverengi resim boyası. 2. Sepya ile yapılmış suluçizi resim, seps er. hayb. Çok kısa ayaklı bir kertenkele türü, "seps. sept [set] s. 1. Yedi (Les sept jours de la semaine). 2. Yedinci (Charles sept) .3. er. (Sayı) Yedi (Trois et quatre font sept). 4. (Ayın) Yedisi, yedinci günü (Le sept juillet. Le sept du mois). 5. (İskambilde) Yedili (Le sept de carreau). septain er. Yedi dizeli koşuk, septante s. 1. (Eskimiştir. Bugün Belçika, İsviçre ve Batı Fransa'da bölgesel ağız olarak kullanılır) Yetmiş. 2. er. ç. İncil'i yunancaya çeviren yetmiş çevirmenler kurulu, yetmişler (La version des Septante). septembral,e s. Eylül ayına değgin. § Purée septembrale: Şarap, septembre er. Eylül (Il reviendra en septembre). septembrisades diş. ç. 'Eylül kırımı; Fransız devrimi sırasında, eylül 1793 de Paris tutukevlerindeki siyasal tutukluların toptan öldürülmesi, septembriseur er. 'Eylül kırımcısı, septembrisades denilen olaya katılmış kimse, septénaires. 1. Yedi yıl süren, yedi y ıllık. 2. er. Yedi günlük süre; yedi yıllık süre. 3. ed. Yedi dizelik koşuk, yedilik, septennal,e s. Yedi yıl süren; yedi yılda bir olan (Présidence septennale. Festival septennal). septennalité diş. Yedi yıllık olma niteliği, yedi yıl sürme, yedi yılda bir olma (Septennalité d'un mandat, d'un festival). septennat er. Yedi yıllık başkanlık, septentrion er. (Eski) Kuzey, septentrionales. Kuzey (L'Europeseptentrionale).

septicémie

1292

septicémie diş. hek. Kan yangısı, "septisemi. septicité diş. Mikropluluk. septidi er. tar. Fransız devrim takviminde, on günlük haftanın yedinci günü. septième [sctytm] s. 1. Yedinci (Le septième enfant d'une famille). 2. ad. (Sımfta yada bir yanşmada) Yedinci. 3. diş. (Bizdeki ilkokul beşinci sınıfın dengi olan) Yedinci sınıf (Un élève de septième). 4. diş. müz. Yedili aralık, yedi perdelik aralık. S. er. Yedide bir (Recevoir le septième d'un héritage). § Septième art: Yedinci sanat, sinema. Etre au septième ciel: Çok mutlu olmak; çok sevinmek, septièmement bel. Yedincisi, yedinci olarak, septiques. 1. Mikroplu, mikroplanmış. 2. Yangıya yol açan, iltihap yaratan (Bactéries septiques). 3. Mikroba bağlı, mikrop yangısından ileri gelen (Fièvres septiques). g Fosse septique: Pislik çukuru, bok çukuru, sepmoncel er. İnek ve keçi sütünden yapılıp rokforu andıran bir peynir, septuagénaire s. ve ad. Yetmiş yaşında, yetmişlik (Un, une septuagénaire. Un vieillard septuagénaire). septuple s. ve ad. Yedi kat, yedi katı (Gagner le septuple. Valeur septuple d'une autre). septupler gçl. 1. -i yedi katına çıkarmak, yedi kat artırmak (Septupler la mise). 2. gsz. Yedi katına çıkmak, yedi kat olmak, yedi kat artmak (Ses bénéfices ont septuplé en deux ans). sépulcral,e s. 1. Gömütsel, gömütlere değgin (Pierre sépulcrale). 2. Gömütü andıran, "mezarı anımsatan (Un salon sépulcral). §Voixsépulcrale: mec. Boğuk ses, gömütten çıkar gibi bir ses. sépulcre er. Gömüt, sin "mezar § Le saint sépulcre: İsa peygamberin gömütü. sépulture diş. 1. (Ölüyü toprağa) Gömme (Les frais de sépulture). 2. Bir ölünün gömüldüğü yer; sin, gömüt, "kabir (La basilique de Saint-Denis est la sépulture des rois de France). séquelle diş. 1. (Eski) (Birinin) Yardakçı takımı. 2. (Bir ameliyat yada sayrılıktan sonra ortaya çıkan) Sıkıntı, bozukluk, olumsuz yan etki (Une pleurésie grave dont les séquelles ont gâté lafin de sa longue vie). 3. (Bir durum yada olayın doğurduğu) Sıkıntı, belâ, acı, dert, kötü sonuç (On a longtemps souffert des séquelles de l'Occupation). 4. mec. Kalıntı, iz. séquence diş. 1. (Kilisede âyinde) Makamla okunan kimi parçaların adı. 2. (İskambilde) Aynı renkten sıralı en az üç kâğıt. 3. (Pokerde) Floş, aynı renkten sırayla birbirini izleyen beş kâğıt. 4. (Sinemada) "Ayrım, bir yada daha çok sahne içinde geliştirilip olgunun tamamlanmış bir

serein

parçasım veren filim bölüğü (Séquence d'action: Devingen ayrım. Séquence dynamique: Devingen ayrım. Séquence finale: Bitiş ayrımı. Séquence lente: Durgun ayrım). § Séquence spectrale: gökb. Tayf sırası. Séquence d'âge nul: gökb. Sıfır yaş sırası. séquestration diş. huk. 1. Usule aykın hapis. 2. (Birini bir yerde) Zorla ve tehditle tutma, alıkoyma, hapsetme; zorla ve tehditle tutma, alıkoyma, hapsetme; zorla ve tehditle bir yerde tutulma, alıkonma, hapsedilme (Il est accusé de séquestration d'enfant). séquestre er. huk. 1. "Yed-i emine verme; yed-i eminde olma. 2. Yed-i emin, *güvenel (Nommer un séquestre). 3. Elkoyma, bir Devletin kendi toprağı üzerindeki yabancı mallara elkoyması. § Mettre qch sous séquestre: -i yed-i emine vermek, güvenele bırakmak, séquestrer gçl. huk. 1. -i usule aykın olarak hapsetmek. 2. -i zorla içerde tutmak alıkoymak, hapsetmek, bir yere kapayıp saklamak (Après avoir enlevé l'enfant, les ravisseurs l'avaient séquestré. Des parents indignes avaient séquestré leur enfant anormal). 3. -i yed-i emine vermek (Séquestrer les biens d'un aliéné). sequin er. (Eskiden İtalya ve Yakındoğu'da kullanılan) Altın sikke, fındık altım, séquoia [seloja] er. bitb. Sekoya, sérac er. 1. Alplerde yapılan bir beyaz peynir. 2. coğr. Dik yerlerden inen buzullarda derin yarılmalar yüzünden buz parçalanmn koparak aşağılara düşmesi olayı, "serak, sérail er. 1. (Osmanlı padişahlarının oturduğu) Saray. 2. (Eski) Harem (L'enlèvement au sérail). 3. Haremdeki kadınlar, sérançage er. Tarama (Sérançage du lin, du chanvre). sérancer gçl. Taramak (Sérancer le lin, le chanvre). séraphin er. Resimlerde üç kanatlı olarak gösterilen en yüksek sınıftan melek. 2. mec. tkz. Melek, melek gibi insan (C'est un vrai séraphin). séraphique s. 1. Yüksek sınıftan meleklere özgü. 2. mec. Meleksi, melek gibi, meleği andıran, meleklere özgü (Il a un air séraphique). serbe s. 1. Sırplara değgin, Sırbistana değgin. 2. ad. Sırp. 3. er. Sırpça, serein er. Akşam nemi (Le serein mouille un peu les bancs sous la charmille). serein,es. I. (Hava, gök vb. için) Açık, duru, temiz (Un ciel serein. Une nuit sereine). 2. Dingin, "sakin; erinç ve mutluluk dolu (Son âme était sereine comme son regard. Des jours sereins). 3. Serinkanlı, serinkanlılıkla yapılmış (Une critique

sereinement

1293

sereine, un jugement serein). sereinement bel. Serinkanlılıkla, heyecan göstermeden (Attendre sereinement les résultats d'un examen, d'un concours). sérénade diş. 1. Serenat (Une sérénade de Mozart). 2. tkz. Gürültü, bağrışma, çığrışma, zınltı (Nos voisins nous ont gratifié d'une sérénade jusqu'à deux heures du matin). sérénité/fij. 1. Açıldık, duruluk (Sérénité du ciel). 2. Dinginlik, "sükûnet (J'ai retrouvé la sérénité). 3. Serinkanlılık, soğukkanlılık (Envisager l'issue d'une affaire avec beaucoup de sérénité). séreux,euse s. hek. 1. (Pıhtılaşmış kan yada sütten çıkan) Su sızıntısına değgin, "masli. 2. Karç seromuna değgin, kan seromuna bağlı (Anémie séreuse). serf,serve ad. 1. (Derebeylik döneminde) Toprak kölesi. 2. s. Kölelere ait; kölelere özgü, kölece (Terre serve. Condition serve). serfouette diş. Bostancı çapası, iki uçlu bahçıvan çapası, serfouir gçl. Çapalamak. serfoulssage er. Çapalama. serge diş. ince şayak, "serj (Un costume de serge). sergé er. Bir çeşit şayak. sergent er. 1. (Eskiden) Mübaşir, muhzır. 2. (Şimdi) ask. Çavuş (Une patrouille commandée par un sergent). 3. Doğraman mengenesi. § Sergent-chef: Üstçavuş. Sergent-m^jor: Başçavuş. Sergent-fourrier: (Eski) Bölük emini. Sergent de ville: (Eski) Polis memuru, sergette diş. İnce yünlü (kumaş), séricicole s. İpekçiliğe değgin, ipekböceği yetiştirimine değgin, sériciculteur er. İpekçi, ipekböceği yetiştiricisi, sériciculture diş. İpekçilik, ipekböceği yetiştirimi, ipekböcekçiliği. séricigène s. İpek veren, ipek yapan (Chenilles, papillons séricigènes). série diş. 1. Dizi, "seri (Emission d'une série de timbres. Série de livres pour enfants). 2. mat. Dizi, "silsile, "seri (Série des points: Noktalar dizisi). 3. Takım, dizi (Une série de casseroles. Acheter une série de clefs). 4. Bir sürü... bir takım... (Poser une série de questions. Une série de succès, d'ennuis). S. (Sporda) Sınıf, takım (Un joueur de tennis de première série, de deuxième série). § En série: Çabuk ve çok sayıda, "seri halinde (Fabrication en série). De série: Sıradan (Voiture de série). Hors série: Dizi dışı, herkeste ve her yerde olmayan, başkalarına benzemeyen, seçkin (Un homme, une carrière hors série). Travailler en série: Hızlı ve çok sayıda ama sıradan iş çıkarmak, çok sayıda,

seringue

ama orta nitelikte işleryapmak (Un romancier qui travaille en série). sériel,les. 'Dizisel, sirasal (Ordresériel). sérier gçl. *Dizilemek, niteliklerine göre ayırmak, sıralamak (Sérier dés problèmes, des questions, des difficultés). sérieusement bel. 1. Ağırbaşlılıkla (Agir sérieusement). 2. Şakasız, şaka etmeyerek, ciddi (Parlez-vous sérieusement?). 3. Ciddiyetle, ciddi ciddi, gereği gibi (Travailler sérieusement). 4. Gerçekten, "sahiden (Il songe sérieusement à quitter la France). 5. Ciddi şekilde, tehlikeli şekilde, ağır şekilde (Il est sérieusement malade. Un soldat sérieusement blessé). sérieux,euse s. 1. Ağırbaşlı, ciddi (Un homme sérieux. Un écolier sérieux). 2. Güvenilir, güven verici, sağlam, emin (Renseignementsérieux. Nos amis ont trouvé une personne sérieuse pour s'occuper de leurs enfants. Une maison de commerce sérieuse). 3. Ciddi, şaka etmeyen (Un air sérieux, un visage sérieux). 4. önemli, şaka götürmeyen, şakaya gelmeyen (Parler de choses sérieuses. L'affaire dont il s'agit est sérieuse). S. Gerçek; içten (Un amour sérieux. Les protestations d'amitié qu'il vous a faites sont sérieuses). 6. Ağır, tehlikeli, ciddi (Une maladie sérieuse). 7. (Addan önce geldiğinde) Büyük, esash, çok, birçok (Cette affaire lui a rapporté de sérieux bénéfices. Nous avons de sérieuses raisons de croire que vous avez dit du mal de nous à vos amis). 8. er. Ağırbaşlılık; ciddilik, ciddiyet (Garder son sérieux. Perdre son sérieux. Un employé qui manque de sérieux). § Perdre son sérieux: Ciddiyetini yitirmek Prendre qn, qch au sérieux: -i ciddiye almak. Se prendre au sérieux: Kendini pek bir ciddiye almak, kendine çok önem vermek. sérigraphie diş. 1. İpekbaskı, elekbaskı. 2. tpekbaskı tekniğiyle yapılmış resim, seriner. 1. hayb. Kanarya. 2. Serin,e s. vead. mec. tkz. Toy, saf, bön (Tu es bien serine, ma fille). § Jaune serin: Kanarya sarısı, seriner gçl. 1. (Kuşu) Ötmeye alıştırmak. 2. Seriner qch à qch: -e küçük laterna çalarak bir şey öğretmek (Seriner un air à un oiseau). 3. Seriner qch à qn: Birine -i yineleyip durmak, durmadan söylemek (Seriner une fable à un enfant). serinette 1. (Kanaryaları ötmeye alıştırmak için kullandan) Küçük laterna. 2. mec. Kötü şarkıcı, seringa er. bitb. Yabani yasemin, seringue diş. 1. Şırınga (Seringue à injection, à lavement). 2. (Bahçıvanların ilaç püskürtmek için kullandığı) Küçük püskürteç, ilaç püskürteci.

seringuer

1294

seringuer gçl. 1. -i şırınga etmek, şırıngayla vermek. 2. Seringuer qn: argo. -e makineli tüfekle ateş etmek. sérique s. Seroma değgin, seroma bağlı (Accident sérique). serment er. Ant, "yemi" (Serment sur l'honneur). § Serment d'Hippocrate: Hekim andı, hekimlerin mesleklerini uygulamada bağlı kalacakları ilkeler konusunda içtikleri ant. Serment d'ivrogne, serment de joueur: Verilip de tutulmayan söz, sarhoş sözü. Sous serment: Ant içerek (Témoigner sous serment). Prêter serment: Ant içmek. Faire le serment de f. qch: -ceğine ant içmek, -meye söz vermek (Il a fait lesermentdese venger). sermon er. 1. Vaiz (Composer, prononcer un sermon). 2. mec. Uzun ve can sıkıcı öğüt; tatsız tuzsuz söylev (Ilprenait la défense des petits,faisait des sermons aux grands). sermonnaire er. Vaiz yazan. 2. Vaiz betiği, sermonner gçl. 1. -e uzun uzun öğütler vermek, tatsız tutsuz söylevler çekmek (Sermonner un enfant paresseux). 2. gsz. Va'zetmek. sermonneur,euse s. ve ad. Herkese öğüt vermesini seven, öğütçü (Il est un peu sermonneur). sérologie diş. *Serombilim sérologiste er. Serombilim uzmam, *serombilimci. sérosité diş. hek. Kansuyu sızıntısı, sérothérapie diş. hek. Serom tedavisi, serpe diş. Budama bıçağı. § Fait à la serpe, tailé à la serpe; fait à coups de serpe, taillé à coups de serpe: Kaba, kabaca; kaba görünümlü, kaba çizgili (Visage taillé à la serpe, à coups de serpe). serpent er. hayb. 1. Yılan (Serpent venimeux, non venimeux. Sifflement de serpent). 2. Yılankavi şey (De longs serpents de feu: Uzun uzun yılankavi alevler). 3. mec. Şeytan, iblis (Eve et le serpent). 4. mec. Hain, kötü ruhlu adam, ydan (C'est un vrai serpent). S. gökb. Yılan takım yddızı. 6. ç. hayb. Ydanlar. 7. (Ekonomide para için) Sınırlı dalgalanma, merkez bankalanmn müdahelesi dışında dalgalanma (Serpent monétaire européen. Une monnaie qui entre dans le serpent). § Charmeur de serpents: Yılan oynatıcısı. Langue de serpent: Yılan dilli, çekiştirici, kovcu, onu bunu kötüleyip duran adam. Serpent à lunettes: Gözlüklü yılan. Serpent à clochettes: Çıngıraklı yılan. Serpent-chat:Kedi yılanı. Serpent d'eau: Suyılanı. Serpent caché sous les fleurs: Gizli tehlike. Prudence de serpent: Aşın sakınımlıhk, aşın "ihtiyat. Ruse de serpent: Aşırı kurnazlık, ince oyun. Réchauffer un serpent dans son sein: mec. Koynunda yılan beslemek.

serre-joint

serpentaire diş. 1. bitb. Yılanyastığı. 2. er. gökb. Yılancı, yılancı takımyıldızı. 3. er. hayb. Yılanakbabası, sekreterkuşu. serpente diş. Bir çeşit ince ve saydam kâğıt, serpenteau er. 1. Küçük yılan. 2. Ydan yavrusu. 3. Bir çeşit şenlik fişeği, serpentement er. Yılankavi gitme, serpenter gsz. Yılankavi gitmek, kıvrıla kıvrıla gitmek (Le ruisseau serpentait dans la vallée. Un sentier qui serpente dans la montagne). serpentin,e i- 1. Yüansı, yılan gibi kıvnlan Des lignes serpentines). 2. Damarlı, ydan dersini andıran (Marbre serpentin. Colonne serpentine). 3. er. (İmbikte) Sarmal boru. 4. er. Ensiz ve ince kâğıt yumağı, "serpantin (On lance des serpentins dans les réjouissances publiques). serpentine diş. yerb. Yılantaşı. serpette diş. Küçük budama bıçağı, küçük bağ bıçağı (Serpette de vigneron). serpillière diş. 1. Çuval bezi. 2. Çuval bezinden yapılmış temizlik bezi, özellikle döşemeleri yıkamaya yarayan bez. serpolet er. bitb. Yabankekiği. serpule diş. hayb. Serpula. serrage er. Sıkma; sıkılma (Le serrage des freins, le serrage d'une vis). serraner. hayb. 1. Hani.hanibalığı (Serranécriture: Yazılı hani. Serran géant: Sarı hani. Serran hépaté: Benekli hani). 2. ç. Hanigiller, serrâtes. Kenarlan tırtıklı (Monnaiesserrâtes). serre diş. 1. Limonluk, sera (Mettre une plante, des fleurs dans une serre). 2. den. Ana omurga. 3. Sıkma, sıkıp suyunu çıkarma (Donner une deuxième serre au raisin). 4. ç. Yırtıcı kuşlarda) Pençe (Les serres de l'aigle, du vautour). serré,e s. 1. Sık; sıkı (Un tissu serré. Une écriture serrée). 2. Sıkı, dar (Un habit serré. Un port serré où l'on étouffe entre deux montagnes). 3. Kısa, özlü, özet gibi (Un style serré). 4. Sıkı, güç, çekişmeli (Une lutte serrée). 5. Para darlığı çeken, sıkıntı içinde (Il vivait petitement et fort serré). 6. tkz. Cimri, eli sıkı (Il est un peu serré). 7. Sıkışık, üst üste (Nous étions serrés comme des harengs). § Avoir le coeur serré: İçi sıkılmak, sıkıntıdan patlar gibi olmak. Jouer serré: 1. Çok sakınımlı oynamak; çok dikkatli, çok "ihtiyatlı oynamak. 2. Sakınımlı davranmak, serre-file er. 1. ask. Artçı (Les serre-files. Marcher en serre-file). 2. den. Artçı gemi. serre-fils er. İki elektrik telini birleştirmeye yarayan parça. serre-freins er. Gardıfren. serre-joint er. Doğramacı mengenesi, tutkal

serrement

1295

mengenesi, kısaç, serrement er. 1. (Eski) Kapama, kapanma. 2. Sıkma (Serrement de main). 3. Sıkılma, sıkışma (Serrement de coeur. Serrement de gorge). 4. (Maden ocaklarında) Set. serre-nez er. Burunduruk, burunsalık, yavaşa, serrer gçl. 1. Sıkmak (Serrer les poings, les mâchoires). 2. Sarmak, iyice oturmak (Veston qui serre la taille). 3. Sıkıştırmak (Serrer un robinet, une vis. Serrer une gerbe, un fagot). 4. Sıkıştırmak, boğulacak duruma getirmek, tıkamak (Douleur quiserre le gosier. Chagrinqui serre le coeur). 5. Basmak, bastırmak (Serrer un enfant dans ses bras, contre son coeur). 6. Vurmak, sıkmak, dar gelmek (Avoir des chaussures qui serrent le pied). 7. Kısaltmak, yoğun ve özlü hale getirmek (Serrer son style). 8. den. Toplamak, derleyip katlamak (Serrer une voile). 9. -e çok yaklaşmak, -in çok yakınından geçmek,-i sıyırarak geçmek (Serrer le trottoir en garant sa voiture. Le navire serrait la terre). 10. Sıkıştırmak, kıstırmak (Serrer quelqu'un dans un coin. Automobiliste quiserre un cycliste contre le trottoir). 11. -i büyük bir dikkat ve titizlikle çevirmek (Serrer un texte, une traduction). 12. (Bir yere) Koymak, kapamak (Serrer des légumes, du vin dans une cave). 13. gsz. Serrer à, sur: (Arabalar için) -e yaklaşmak, -den gitmek (Serrez à droite. Serrer sur sa droite, sur sa gauche). § Serrer qn de près: 1. -i sıkıştırmak, kovalamak (Serrer de près l'ennemi). 2. -e durmadan kur yapmak (Serrer une femme de près). Serrer qch de près: -i dikkatle çözümleyip incelemek (Serrer de près un problème, une question). Serrer la gorge à qn: -in boğazım sıkmak, boğazına sarılmak. Serrer la main à qn: -in elini sıkmak, -ile tokalaşmak. Serrer la vis à qn: 1. -e çok ağır muamelede bulunmak. 2. -in dizginlerini kısmak, -e baskıyı artırmak. 3. -e çok az harçlık vermek, -in harçlığını kısmak. Serrer le kiki à qn: argo. -in boğazını sıkmak, ümüğüne bastırmak. Serrer les cordons de sa bourse: Kesenin ağzını kapamak, artık para vermemek, masrafları kesmek. Serrer les dents: Dişlerini gıcırdatmak, dişlerini sıkmak. Serrer les rangs: Safları sıklaştırmak. § Se serrer: 1. Sıkışmak (5e serrer autour d'une table. Serrez-vous davantage sur le banc pour que tout le monde soit assis). 2. Kemerini, belini çok sıkmak (Une jeunefille qui se serre pour avoir une silhouette élégante, une taille de guêpe). 3. Se serrer contre qn: -e sokulmak, -e sarılıp yapışmak (Un enfant apeuré qui se serre contre sa mère). § Se serrer la ceinture: 1.

serveur

Kemerleri sıkmak, giderleri kısmak. 2. Yemeği kaçırmak, yemek yiyememek, hava almak. 3. Yemesini içmesini azaltmak, boğazından fedakârlık yapmak. Se serrer les coudes: Ele ele vermek, yardımlaşmak, birbirine destek olmak, serre-tête er. 1. (Kafaya iyice oturan) Başlık (Serretête d'aviateur, de skieur). 2. Saç bağı (Jeune fille qui porte un serre-tête). serriste ad. Seracı, serada sebze ve meyve yetiştiren kimse, sera üreticisi, serrure diş. Kilit (Mettre, laisser la clef dans la serrure). serrurerie diş. 1. Kilitçilik. 2. Çilingirlik, serrurier er. 1. Kilitçi. 2. Çilingir, sertir gçl. 1. (Kuyumculukta taşı) Oturtmak, yerleştirmek, mıhlamak (Sertir un diamant dans une monture). 3. tekn. Lehimsiz tuturmak, kenarını kıvırarak tutturmak (Sertir deux pièces métalliques). sertissage er. 1. (Kuyumculukta taşı) Oturtma, yerleştirme (Sertissage d'une pierre précieuse. 2. Lehimsiz tutturma, kenannı kıvırarak tutturma, sertisseur,euse ad. 1. (Kuyumculukta yüzüklere) Taş oturtma işçisi, mıhlayıcı. 2. er. (Avcılıkta) Fişek ucu kıvırma aracı, sertissure diş. (Kuyumculukta yüzüklere) Taş oturtma biçimi, taşın takılış biçimi, mıhlama, oturtma. sérum er. hek. Serom (Le sérum antitétanique). servage er. 1. Toprak köleliği (L'abolition du servage). 2. mec. Kölelik (L'infini servage de la femme). serval er. hayb. Afrika yabankedisi. servant s. 1. Hizmet eden (Cavalier servant, chevalier servant: Bir kadına arkadaşlık edip hizmet eden erkek. Frère servant: Manastırlarda ortalık hizmeti gören keşiş). 2. er. ask. Topu doldurmakla görevli topçu eri. servante diş. 1. Hizmetçi kadın, hizmetçi kız. 2. (Yemek odalarında) Tabak masası, tabak rafı. 3.Ayar edilebilir tezgâh, iş masası, dayamalık (Servante de forgeron, de menuisier). 4. (Tiyatroda) Küçük kandil; lamba (Uneservanteà deux ampoules). § Servante du Christ, servante de Dieu: Rahibe. Servante maîtresse: Kâhya kadın, serveur,euse ad. 1. (Kahve ve lokantalarda) Masaları temizleyen, içki ve yemek getiren garson. 2. Sofracı, sofra hizmetleri için tutulan hizmetçi. 3. tekn. Bir makinenin bakımıyla yükümlü işçi, bakımcı, bakım işçisi. 4. er. (Tenis gibi oyunlarda) Topu salan oyuncu (Servant da denir). 5. (Kâğıt oyununda) Kartları dağıtan (oyuncu).

serviabilité

1296

serviabilité diş. Yardımseverlik, hizmetseverlik, herkesin işine koşuşturmaktan hoşlanma. serviable s. Yardımsever, hizmetsever, herkesin işine koşuşturmaktan hoşlanan (Il est très serviable). service er. 1. Hizmet, "işgörüm; yardım (Demander un service à un ami). 2. Görev (Service militaire, civil). 3. Askerlik, askerlik görevi (Pendant son service. Terminer son temps de service). 4. Bahşiş (Repas à dix francs, service compris: Bahşiş dahil on franga yemek). 5. Uşaklık, hizmetçilik (Etre au service de qn, être en service chez qn: Birinin yanında hizmetçi olmak, hizmetçilik etmek). 6. Görevli olma, görevlilik, nöbet (Je suis de service aujourd'hui). 7. Takım (Service à café, à thé, à liqueurs). 8. Sofra takımı (Un service de porcelaine). 9. Çalışma, hizmet görme, hizmet (Il a pris sa retraite après 30 ans de service). 10. İşletme, çalıştırma, çalıştınm (Mettre une nouvelle locomotive en service). 11. Hizmet biçimi, müşterilere karşı davranma biçimi, "servis (Le service n'est pas bon dans ce restaurant). 12. (Eski) Sofraya çıkarılan yemeğin çeşit sayısı (Un diner à trois services). 13. Daire, büro, hizmet bölümü, "servis (Chef de service. Service de publicité). 14. İşletme, hizmetler, servis (Le service des postes, service de transports). 15. Gönderme, yollama, sunma (On lui fait le service gratuit de la revue). 16. (Voleybolde, teniste) Servis, top salma, top atma (Une faute de service. Manquer de service). 17. Dinsel âyin. 18. Ölü için dua. § Etre service service: Gözlerimi kapanm vazifemi yaparım anlayışında olmak, görev görevdir deyip başka şey dememek. Mettre qch en service: -i hizmete açmak. Mettre qch hors service: -i hizmet dışına çıkarmak, artık kullanmamak, artık çalıştırmamak. Rendre service à: -e hizmette bulunmak, hizmet etmek. Rendre un mauvais service à qn: -iyilik yapayım derken kötülük yapmak. Se consacrer au service de Dieu: Kendini Tanrı yoluna adamak, din adamı olmak. serviette diş. 1. Çanta, evrak çantası (Une serviette d'écolier, de professeur). 2. Peşkir, peçete (Serviette de table. Plier, déplier sa serviette). § Serviette-éponge: Havlu. Serviette hygiénique: (Kadınların) Aybaşı bezi. serviles. 1. Kölelere özgü, kölelere değgin, *kölesel (Condition, travail servile). 2.Aşağıhk, bayağı, kölece (Flatterie servile, obéissance servile). 3. Örneğe kölece bağlı (Traduction servile). servilement bel. 1. Kölece; uşakça, bayağıca (Flatter servilement un supérieur). 2.Körü

servir

körüne, sıkı sıkıya (Imiter servilement les travaux d'un maître). servilité diş. Köle ruhluluk; uşaklık, aşağılık, bayağılık (La servilité de cet employé le rend insupportable à ses camarades). servir gçl. 1. -e hizmet etmek (Servir son pays, sa patrie). 2. -in hizmetinde bulunmak (Servir un prince). 3. -e yardım etmek, yardımcı olmak, yardımcılık etmek (Servir le prêtre pendant la messe). 4. -in yanında çalışmak, -e hizmet görmek (Servir un riche comme chauffeur, comme valet de chambre). 5. -in istediği şeyleri, istediği mallan vermek (Servir un client). 6. -i saptanan tarihte ödemek, vermek; belirli tarihlerde ödemek (Servir une rente, une pension, des intérêts). 7. -in yardımına koşmak (Servir les pauvres. Il est toujours prêt à servir ses amis). 8. Kendini -e vermek, -yolunda çalışmak, -e hizmet etmek (Servir une cause). 9. Birine yemek vermek, yiyecek içecek çıkarmak (Sers-moi, je meurs de faim). 10. (Erkek hayvan dişiye) Aşmak, binmek. 11. Dağıtmak, vermek (Servir des cartes). 12. -e yaran dokunmak, yararlı olmak (Sa mémoire l'a bien servi dans ses examens). 13. gsz. Servir à: a) -in işine yaramak, -e yaran dokunmak (La connaissance des langues étrangères lui a servi), b) -e yaramak (Un meuble qui ne sert à rien). 14. Servir à f. qch: -meye yaramak (L'aiguille sert à coudre. Ce bateau sert à passer la rivière).15. Servir à qn à f. qch: Birinin -meşine yardım etmek, yaramak (Ces livres lui ont servi à préparer ses examens). 16. Servir qch à qn: a) Birine... çıkarmak, vermek, sunmak (Servir un plat à un voyageur), b) Birine hep...anlatmak, söylemek, yinelemek (Il nous sert toujours les mêmes histoires). 17. Servir à qn de qch: a) Birine -den koymak, vermek (Servir à un intivé d'un plat, d'un mets). b) Birine -lik etmek ; -lik görevi yapmak (Je lui ai servi de guide. Elle lui sert de secrétaire. Servir de modèle à un pèintre. Cette chambre me sert de cabinet de travail). § Servir Dieu: Tannya kulluk etmek, kendini Tann yoluna adamak. Servir l'Etat: Kamu hizmeti görmek. Servir de cible aux quolibets: Alaylara hedef olmak, alay konusu olmak. Servir de cobaye à: -in oyuncağı olmak, maskarası olmak. Servir de tête de Turc: Şamaroğlanı durumuna düşmek.Servir la balle: Servis atmak, topu sürmek. § Se servir: 1. (Sofrada) Buyurmak, yemeğini almak (Servezvous mieux). 2. Alış veriş yapmak, öte beri almak (Se servir chez un marchand). 3. (Yiyecek ve içecekler için) Yenilmek, içilmek, tüketilmek (Ce vin doit se servir très frais). 4. Se servir de qch: a)

serviteur

1297

-den almak, buyurup almak (Se servir de vin, de viande, de rôti), b) -i kullanmak (Cet écrivain

se

sert trop souvent des mêmes mots. Se servir de ses relations pour obtenir une

place).

serviteur er. 1. (Eski) Hizmetçi, uşak. 2. (Nezaket dilinde) Bende, köle (Votreserviteur:

Bendeniz).

§ Serviteur de Dieu: 1. Papaz, din adamı. 2. Sofu adam, kendini Tann yoluna vermiş adam. Serviteur de l'Etat: Memur, servitude diş. 1. (Eski) Kölelik. 2. mec. Kölelik, köle d u r u m u (La servitude femme).

où l'homme

3 . Tutsaklık (Délivrer

dans la servitude). de métier

tient la

un peuple

tombé

4 . Y ü k ü m , "külfet (Il n'est pas

qui

n'ait

ses servitudes).

S.

huk.

Kullanma hakkı, "irtifak hakkı, ses s. (Son ve sa sıfatlarının çoğulu). Onun -leri (Ses dents: Onun dişleri. Ses livres: Onun

kitapları).

ségameer. bitb. Susam. § Le sésame ouvre-toi: Açıl susam açıl. sésamoïde s.Susamsı. § Os sésamoïde: anat. Susamsıkemik. sessiles. Sapsız. session diş. 1. (Meclisler, mahkemeler için) Toplantı dönemi,toplantı (Les sessions du Sénat. Session

ordinaire,

extraordinaire).

için) D ö n e m (Echouer présenter à la session

2. Sınavlar

à la session de juin ét se d'octobre).

set er. İng. 1. (Voleybol, tenis) Set, oyunun bir bölümü (Balle de set: Set sayısı). 2. Peçete takımı

(Set de table da denir). sétacé,e s. Evcil domuz kılı biçiminde, domuz kılı

sèvres seul à seul). Tout seul: Kendi kendine, kendi başına (Il a retrouvé son chemin tout seul).

seulement bel. 1. Yalnız, ancak, sadece (Nous étions deux seulement.

seulement pour faire fortune).

(Non

seulement

on respecte

encore on l'aime:

ne le

cet homme,

mais

Bu adam yalnız saygı

değil aynı zamanda seviliyor

görüyor

da). P a s seulement:

Bile -miyor, bile yok (Il n'a pas seulement de quoi payer son hôtel: Otel ücretini bile ödeyecek yok,

otel

ücretini

bile

seulement: Bile-meden dire au revoir:

parası

ödeyemiyor).

Sans

(Ilestpartisansseulement

Allahaısmarladık

bile

demeden

gitti). Si seulement: Bari, hiç olmazsa (Si seulement

il profitait

d'une telle occasion:

bir fırsattan yararlanabilse

Böyle

bari).

seulet,te s. Yapayalnız (Vous êtes bien

seulette).

sève diş. bitb. 1, Besisuyu, özsu, "usare (Sève brute: Ham besisuyu.

Sève élaborée:

Ongun

besisuyu).

2. mec. Erk, güç; canlılık, dirilik (La sève de la jeunesse). sévère s. 1. Sert (Des parents sévères. Le juge s'est montré bien sévère. Prendre des mesures 2. Ağır (Un verdict sévère. L'ennemi pertes sévères).

sévères).

a essuyé des

3. Ağırbaşlı, ciddi (L'aspect

un

peu sévère de la femme). 4. Yalın, kuru, süssüz püssüz (Un style sévère. Une beauté

séton er. hek. (Yaralarda) Fitil (Blessure, plaie en

professeur).

bel.

Sert;

ağır

sévère).

şekilde

(Punir

sévèrement).

sévérité diş. 1. Sertlik (La sévérité d'un juge, 2. Ağırlık (La sévérité d'une

d'un peine,

d'une sentence). 3. Ağırbaşlılık, ciddilik, yalınlık

setter [seter] er. ing. Uzun ve dalgalı tüylü bir av köpeği. seuil er. 1. Eşik (Le seuil d'une porte. seuil

seulementje

crois pas). § Non seulement... mais, mais aussi, mais encore...: Yalnız... değil, aynı zamanda...

sévèrement

pierre,

3. N e ki, n e var ki,

a m a (Vous me dites quec'estvrai,

görünümünde, setler er. Eski bir Fransız ölçeği, aşağı yukarı 150300 litre. séton).

Il est resté trois jours seulement à

la maison). 2. Sırf, yalnız ve yalnız (Il travaille

de bois).

Un seuil de

2. K ü ç ü k sofa (Etre assis sur le

de la maison).

3 . coğr.

(La sévérité d'une architecture,

d'un

style).

sévices er. ç. huk. Kötü muamele (Les sévices sont une cause de divorce. enfant, sur une

Exercer

des sévices sur un

femme).

mec.

sévir gsz. 1. Sert davranmak (Il a renoncé à sévir). 2.

Başlangıç, ilk adım ( L e seuil de la vie, de l'hiver, de la vieillesse). § Au seuil de: -in başlangıcında,

Sévir contre: -e karşı çok sert davranmak; -i

seul,es. 1. T e k , t e k b i r (Adorer seul homme

Eşik 4 .

un seul Dieu.

C'estle

qui puisse vous renseigner).

2. T e k

başına (Il vit seul dans une grande maison).

3.

Kimsesiz, yalnız (Etre seul dans la vie. Rester seul dans le monde). peut lui permettre

4. Yalnız, sadece (Seul le hasard de réussir).

S. ad. Bir kişi, tek

kişi (On ne peut pas se fier à l'opinion Elle croit qu'elle

est la seule à pouvoir

d'un

seul.

faire

ce

travail). § Seul à seul: Baş başa, başka kimse o l m a d a n (Elle était heureuse de pouvoir

lui

parler

cezalandırmak (Sévir contre les coupables,

contte

les spéculateurs). 3. Ortalığı kırıp geçirmek, ortalığı kasıp kavurmak (Une grave épidémie de grippe a sévi cet

hiver).

sevrage er. Sütten kesme, memeden kesme (Le sevrage doit s'effectuer

progressivement).

sevrer gçl. 1. -i sütten kesmek, memeden kesmek (Sevrer un bébé. Sevrer un agneau, un poulain).

2.

Sevrer qn de qch: Birini -den yoksun bırakmak (Sevrer un enfant de

caresse).

sèvres er. Sèvres porseleni (Un service en vieux

sexage

1298

Sèvres). sexage er. (Civcivlerin) Cinsiyetini belirleme, sexagénaire s. ve ad. Altmış yaşında, altmışlık, sex-appeal[seksapil]er. İng. Cinsel çekicilik,'cinsel cazibe, albeni (Une femme qui a du sex-appeal). sexe er. 1. bitb. hayb. Eşey, cinslik, cinsiyet (Fleur qui a un seul sexe). 2. Cinslik, "cinsiyet (Un enfant du sexe masculin, du sexeféminin) 3. hayb. Cinsel organ (Beaucoup de mollusques ont les deux sexes). S Le beau sexe, le deuxième sexe, le sexe faible: Kadın milleti, kadınlar, "cinsi latif. Le sexe fort: Erkek milleti, erkekler. sexennal,e s. Altı yılda bir olan; aitıyıllık, altı yıl süren. sexisme er. (Kadının aleyhine) Cinsiyet ayrımcılığı, sexiste s. ve ad. (Kadının aleyhine) Cinsiyet ayrımından yana olan. sexologie diş. *Cinslikbilim, *eşeybilim. sexologue ad. 'Cinslikbilimci, cinslikbilim uzmanı. 'Eşeybilimci. sextant er. 1. gökb. (Büyük harfle) -Altılık, Altılık takımyıldızı. 2. mat. Altılık, açısal yükseklik ölçen bir alet. 3. mat. Altmış derecelik yay. 4. den. Sekstan; bir yıldızın ufuk üstündeki açışım ve geminin bulunduğu noktayı belirlemeye yarayan alet. sextidi er. Fransız devrim takviminde on günlük haftanın altmcı günü. sexto bel. Altıncısı, altıncı olarak, sextuples, ve er. Altı katı (Valeursextuple. Douze est le sextuple de deux). sextupler gçl. 1. Altı katına çıkarmak, altı ile çarpmak (Sextupler un nombre). 2. gsz. Altı kat olmak, altı kat artmak (Les prix ont sextuplé). sexualisation diş. Cinselleştirme, cinsel bir nitelik verme, cinsel temele dayandırma, sexualiser gçl. Cinselleştirmek, cinsel bir nitelik vermek, cinsel temele dayandırmak (La pyschanalyse a sexualisé la psychologie). sexualité diş. biy. 1. Eşeylilik, cinsellik (Sexualité des plantes). 2. Cinsellik, "cinsiyet, cinsel yaşam, cinsel duygu (Les troubles de la sexualité. Sexualité infantile, adulte). sexué,e s. Eşeyli, cinslikli, cinsliği olan (Les animaux supérieurs sont sexués). sexuel,les. Cinsel (Les organes sexuels. L'instinct, le plaisir sexuel). sexuellement bel. Cinsel yönden, cinsel bakımdan, sexy s. İng. Albenili, cinsel çekiciliği olan, cinsel cazibesi çok (Elle est sexy. Une mode très sexy). seyant,e s. Yakışan, yakışmış, uygun düşen (Elle avait une robe seyante). shah er. Şah.

si

shake-hand [fckâd] er. ing. El sıkma, tokalaşma, shakespearien,ne s. Şekspir'e özgü; Şekspir'e değgin (Drame shakespearien). shako,schako Ifako] er. Bir asker şapkası, shampooing [fcpwë] er. İng. 1. Baş yıkama (Salon de coiffure où on fait les shampooings. Se faire faire un shampooing chez le coiffeur). 2. "Şampuan (Acheter un shampooing). shampooiner, shampouiner gçl. Şampuanlamak, şampuan yapmak, shérif er. İng. İngiltere kontluklarında ve Amerika Birleşik Devletleri bucaklarında polis ve adalet işlerine bakan görevli, şerif, shilling er. İng. Şilin. shoot er. İng. 1. (Ayaktopunda) Şut. 2. argo. Uyuşturucu madde iğnesi yapma, uyuşturma şırınga etme (Le shoot d'héroïne). shooter gsz. gçl. 1. Şut çekmek, şut atmak, çekmek, atmak (Shooter directement au but. Shooter un pénalty). 2. argo. Uyuşturucu şınnga etmek, uyuşturucu madde iğnesi yapmak (Un mec m'a shooté). short [/aRf] er. İng. Kısa pantalon, şort (Etre en short, porter le short). shrapnel [ /aapnil] er. İng. Şarapnel, si bağ. 1. -ise (S'il vient, dites-lui de m'attendre). 2. -ise de, her ne kadar... (Si mes dépenses restent les mêmes, mes ressources diminuent: Masraflarım aynı kalıyorsa da, gelirlerim azalıyor). 3. (İstek anlatmak için) -se mi -se nasıl olur, keşke, ah bir -se (Si nous allions nous promener? : Bir gezinti yapsak mı? Bir gezinti yapsak ne dersiniz, nasıl olur? Si je pouvais parler: Bir konuşabilsem! Si seulement vous étiez venu plus tôt: Keşke daha erken gelseydiniz). 4. Si... c'est que...: -se -diğindendir (Si je ne vous ai pas salué, c'est que je ne vous ai pas vu: Sizi selamlamadıysam görmediğimdendir). 5. Si ce n'est, si ce n'était...: -olmasaydı (Si ce n 'était la crainte de vous énerver, je vous parlerais librement: Sizi sinirlendirmek korkusu olmasaydı, sizi sinirlendirmekten korkmasaydım, sizinle açıkça konuşurdum). 6. Si ce n'est que, si ce n'était que: Yalnız, ancak, ne ki, şu var ki (Il vous ressemble si ce n'est qu'il est plus petit que vous: Size benziyor, yalnız, ne var ki o sizden daha küçük). 7. Si tant est que: Tut ki, say alım ki, farzedelim ki ; şayet, eğer ; yeter ki, -ise (Il a l'intention de préparer le concours de l'agrégation, si tant est qu'ilsoit capable de lefaire: Becerebilirse, doçentlik sınavına girmeye niyeti var). si bel. 1. (Olumsuz tümcelerde soruya karşılık olarak) Evet (Ce n'estpas du poisson ?-Si, c'est du

si

1299

poisson: Balık değil mi -Evet, balıktır). 2. öyle, öylesine, o denli, o kadar (C'est une femme si bonne! Ne courez pas si fort). 2. Si... que: a) Öyle...ki, o kadar... ki (Il marchait si vite qu'il était difficile de le suivre : Öyle hızlı yürüyordu ki kendisim izleyebilmek güçtü. Elle est si belle que toutlemondel'adore:Okadargüzelki herkes ona tapıyor), b) (Karşılaştırmalı olumsuz tümcelerde) Kadar, denli (Il n'est pas si intelligent qu'il le paraît: Göründüğü kadar zeki değil). c) Ne kadar -sa olsun (Si intelligent qu'il soit, il ne doit pas laisser de travailler: Ne kadar zeki olursa olsun, çalışmayı bırakmamalı). 3. Si bien que, tant et si bien que: bağ. Öyle ki, o kadar ki; bu yüzden bu nedenle (La chance tourna, si bien qu'il perdit tout ce qu'il avait gagné: Şans döndü, öyle ki -bu yüzden- bütün kazandıklarını yitirdi). § Que si!: Ünl. Öyle işte! si er. 1. Eğer, varsayım (Avec des si, on mettrait Paris dans une bouteille) .2. müz. (Nota) Si (Un si bémol). sial er. yerb. Sial, yer kabuğunun dış örtüsüne verilen ad. siaiagogue s. hek. 1. Tükrük salgıla t ıcı, tükrük getiren. 2. er. Tükrük salgısını artırıcı ilaç. siamois, e s. vead. 1. Siyamlı, Siyam ve siyamlılara değgin (Chat siamois. Les siamois). 2. diş. Siyam ipeklisi. 3. ad. mec. Ahbap çavuşlar, birbirinden hiç ayrılmayan dostlar. § Frères siamois, sœurs siamoises: Yapışık ikizler, sibérien,ne s. Sibirya'ya değgin, Sibirya'ya özgü; Sibiryalı (La toundra sibérienne. Un froid sibérien). sibilant,e s. hek. Islık sesi veren, ıslıklı (Râle sibilant). sibylle <% 1. (Eskiden) Kâhin kadın. 2.Falcı kadın, sibyllin,e s. 1. Kâhin kadınlara değgin, bilici kadınların söylediği (Oracles sibyllins). 2. Anlaşılmaz, anlaşılması güç, bilmece gibi (Un langage sibyllin. Des paroles sibyllines). sic bel. Lat. Aynen, olduğu gibi. sicaire er. Kiralık katil, parayla tutulmuş katil, siccatif, İve s. hek. 1. (Yara vb.) Kurutucu. 2. er. hek. Kurutucu madde, siccité diş. Kuruluk. sicilien,ne s. ve ad. Sicilyalı; Sicilya ve Sicilyalılara değgin (Paysans siciliens. Un sicilien). side er. (İbranilerde) Gümüş para. side-car [sidka/ı, sajdkaK] er. İng. Motosiklet sepeti, motosikletlerin yamna koşulan küçük araba, sidéral,e s. gökb. Yıldızsal,, yıldızlara değgin (Année sidérale, jour sidéral). sidérant,e s. tkz. Şaşırtıcı, şaşkınlıktan kan

sien

dondurucu (C'estsidérant). sidérer gçl. tkz. Şaşkınlık vermek, kanını dondurmak, şaşkınlıktan ağzı açık bırakmak (L'annonce de la catastrophe a sidéré tout le monde). sidérite diş. yerb. 1. Demirli göktaşı. 2. (Eski) Mıknatıs. sidérolithe er. gökb. Taş-demirli göktaşı, taşlı demirli göktaşı, sidérose diş. 1. yerb. Demirli göktaşı, "sideroz. 2. hek. Akciğerlerde demir tozu toplanması, "sideroz. sidérurgie diş. Demir-çelik sanayii; demir madenciliği (La sidérurgie française). sidérurgique s. Demir-çelik sanayiine değgin (Production, usine sidérurgique). sidérurgiste ad. Çelik yapımcısı, çelik üreten sanayici. sidi er. hkr. Fransa'da yerleşmiş kuzey Afrikalı arap. siècle er. 1. Yüzyıl (Les écrivains du vingtième siècle). 2. Çağ, yaşanılan çağ (Un homme qui fait honneur àsonsiècle). 3.ç. Uzun zaman, uzun süre (Il y a des siècles que je ne f ai vu). 4. Dünya; dünyasal yaşam (Les affaires du siècle, les plaisirs du siècle. Ainsi le siècle pénétrait jusqu'à moi). siège er. 1. Oturulacak yer, sandalye, iskemle, koltuk (Les sièges d'une voiture. Un siège capitonné, un siège pliant). 2. Özek, "merkez, genel merkez (Le siège d'un parti, d'un organisme). 3. (Bir şeyin doğup geliştiği) Yer, merkez (Le siège d'une douleur, d'une maladie. Lecerveauestlesiègedelaparole). 4. Kürsü (Siège d'un magistrat). 5. (Milletvekili yada senatör anlamında) Sandalye, milletvekilliği, senatörlük (Le parti a gagné vingt sièges. Un siège vacant). 6. ask. Kuşatma, kuşatılma (Le siège de Paris en 1870. Guerre de siège). 7. (însan vücudunda) Kıç (Enfant qui se présente par le siège). 8. hayb. Çamçak, çamçakbalığı. § Bain de siège: Yarı bele kadar banyo. Etat de siège: Sıkıyönetim. Siège du gouvernement: Hükümetmerkezi, başkent. Siège social: Şirket merkezi. Lever le siège: 1. Kuşatmayı kaldırmak. 2. Çekip gitmek. Mettre le siège devant: -i kuşatmak, kuşatmaya almak, siéger gsz. 1. -de yer almak, bulunmak (Siéger au Sénat. Un député qui siège à droite, à gauche). 2. Yeri, merkezi -de olmak (La cour de cassation siège à Paris. Voilà où siège le mal. La maladie siège dans les poumons). sien,ne s. l . s . Kendinin, kendininki (Regarder une chose comme sienne: Bir şeye kendininkiymiş gibi bakmak). 2. adıl. a) Kendininki (A chacun le sien:

sierra Herkese kendininki). b) Onunki, onunkiler (Mon livre est bleu, le sien est noir: Benim kitabım mavi, onunki karadır. Ta chemise est aussi propre que la sienne: Senin gömleğin onunki kadar temizdir. Mes cheveux sont longs, les siens sont courts: Benim saçlarım uzun, onunkiler kısadır. Mes dents sont aussi blanches que les siennes: Benim dişlerim onunkiler kadar beyazdır). 3. er. ç. Onunkiler, yakınları, dostları, hısımları, arkadaşları (Il avait brisé les dernières attaches avec les siens). § Faire sien qch: -i kendine mal etmek (Il faisait siennes les affirmations de son patron). Faire des siennes: Huysuzluk etmek, taşkınlıklarda bulunmak, yersiz ve yakışıksız davranışlarda bulunmak, münasebetsizlik etmek. Y mettre du sien: 1. Para vermek; giderlere, harcamalara katılmak; kendine düşen çabayı göstermek. 2. Uğraşmak, çabalamak, elinden geleni yapmak. 3, İçeri girmek, kazanacak yerde zarar etmek. 4. Özveride bulunmak, "fedakârlık etmek; büyük bir iyi niyet göstermek; ödün vermek, sierra diş. coğr. 1. Dişli doruk. 2. Dağ zinciri, sıradağ. sieste diş. öğle uykusu, siesta (Faire la sieste. Faire une courte sieste tous les après-midi). sieur er. 1. (Adliye yazışmalarında) Bay, sayın bay (Sieur X s'est fait représenter au tribunal par son avocat). 2. (Alaylı) Beyefendi, sifflage er. (At, katır gibi hayvanlarda) Hastalıklı soluma, hırıltılı soluma, sifflant,e s. Islık sesi veren, ıslıklı (Une prononciation sifflante. Respiration sifflante). sifflement er. 1. Islık; ıslık çalma (Il nous étourdit avec ses sifflements continuels). 2. Çınlama (Sifflement d'oreilles). 3. Vınlama; vızıldama, vızıltı (Le sifflement des obus). 4. Düdük sesi (Le sifflement d'une locomotive). siffler gsz. I. Ishk çalmak (Un enfant qui siffle pour appeler son camarade). 2. (Kimi kuşlar için) Ötmek (Le merle, le loriot, la grive sifflent). 3. Hırıldamak (Les asthmatiques sifflent en respirant). 4. Islık gibi ses çıkarmak (Il siffle en parlant). S. Düdük çalmak (Le train siffle pour annoncer son arrivée en gare). 6. Çınlamak (J'ai les oreilles qui sifflent). 7. Vınlamak, vızıldamak, vınnn diye ses çıkarmak, vızzz diye ses çıkarmak (Les balles sifflaient). 8. -i ıslıkla çağırmak (Siffler son chien). 9. -e düdük çalmak, düdükle -i bildirmek (Agent qui siffle un contrevenant. L'arbitre a sifflé la mi-temps). 10. -i ıslıkla çalmak (Siffler un air, une chanson). 11. -i ıslıklamak, ıslığa tutmak, yuhalamak (Siffler un acteur). 12.

1300

signaler

tkz. Bir dikişte içmek, yuvarlamak (Siffler un verre, une bouteille de vin). sifflet er. 1. Düdük (Le sifflet d'un agent de police. Sifflet d'une locomotive). 2. Düdük sesi; düdük çalma (Le siffletplaintif d'un train enmanoeuvre). 3. ç. Islıklama, ıslığa tutma, yuhalama (Lapièce a été accueillie par des sifflets). 4. tkz. Boğaz, gırtlak. § Coup de sifflet: Düdük sesi (Un coup de sifflet strident retentit à nos oreilles). En sifflet: Düdük ağzı biçiminde. Couper le sifflet à qn: tkz. 1. -i boğazlamak, -in boğazını kesmek. 2. -in sözünü ağzına tıkamak, sözünü ağzında bırakmak; -i ne yanıt vereceğini, ne söyleyeceğini bilemez durumda bırakmak. 3. -in çanına ot tıkamak, -e pes dedirtmek. siffleur,euses. 1. (Kimi kuşlar için) Islık çalan, ıslık çalar gibi öten (Merle siffleur). 2. ad. Islık çalan, ıslık çalmayı huy edinmiş kimse. 3. Islıklayan (Le plan des siffleurs est de tuer toutes les scènes et les mots à effet). sifflotement er. Hafif ıshk çalma; hafif ıslıkla söylenen hava. siffloter gsz. 1. Hafif ıshk çalmak (Siffloter en marchant, en travaillant). 2.gçl. Hafif ıslıkla... çalmak (Siffloter un air, une chanson). sigillaire s. 1. Üzerine mühür ve damga bulunan (Anneau sigillaire). 2. Mühür ve damgalara değgin (Histoire sigillaire). 3. diş. bitb. Mühürlüağaç. sigillé,e s. Damgalı, mühürlü (Vasessigillés). sigillographie diş. *Mühürbilim, eski mühürleri okuma bilgisi, sigisbéeer. Kavalye. sigle er. Sözcüklerin baş harfleri alınarak oluşturulan kısaltma (UNESCO, O.N. Usont des sigles). sigma er. Yunan abecesindeki S harfi, sigmoide s. anat. Sigmamsı, S harfi biçiminde (Cavités, valvules sigmoïdes). signal er. 1. İşaret (Donner le signal du départ). 2. Belirti, "işaret, "alâmet (Laprise de la Bastille a été le signal de la Révolution).3. (Taşıtların geçişini düzenleyen) Işık, trafik ışığı (Respecter un signal. La catastrophe ferroviaire est due au fait que les signaux n'ont pas fonctionné). 4. tekn. Sinyal, işaret (Emission de signaux). signalée s. Önemli, üzerinde durulması gereken, dikkate değer (Un signalé service). signalement er. (Birini tanıtmaya yardım eden) Dış biçim, yüz işaretleri, fiziksel yapı, şemail; eşkal (Lapolice a transmis le signalement du bandit). signaler gçl. 1. İmle bildirmek, imle belirtmek, imlemek, "işaret etmek (Il a oublié de signaler son

signalétique changement de direction). 2. Bildirmek, söylemek, açıklamak, belirtmek (Les services météorologiques ont signalé qu'il ferait beau pendant les vacances). 3. Signaler qch a qn: a) Bir şeyi -e bildirmek, ihbar etmek (Signaler un espion à la police), b) Birine -i belirtmek, göstermek, birinin dikkatim -i üzerine çekmek (Signaler à quelqu'un les qualités d'un objet, d'une oeuvre). § Se signaler: 1. Kendini göstermek, ün yapmak, tamnmak (Se signaler par sa vertu, par sa bravoure). 2. Se signaler à qch: -e çarpmak, -i çekmek (Il s'est signalé à l'attention des dirigeants). signalétique s. (Birinin) Dış biçimini belirten fiziksel yapışım betimleyen; kaşım gözünü, boyunu boşunu, eşkalini gösteren (Fiche signalétique, détail signalétique). signalisation diş. 1. (Demiryollarında, Umanlarda, karayollarında) işaret düzeni (Panneaux de signalisation. Signalisation des ports, des aérodromes). 2. İşaretleşme, işaretlerle haberleşme; işaretler (Appareil, système de signalisation. Signalisation automatique). signaliser gçl. İşaretler koymak, işaret düzeni yerleştirmek (Signaliser une route). signataire ad. İmzalayan, imza eden (Les signataires d'un contrat). signature diş. 1. İmza (Apposer sa signature. Reconnaître sa signature. Renier sa signature. Une signature illisible). 2. İmzalama (Votre arrêté de nomination sera ce soir à la signature). 3. İmzalı yüküm (Les particuliers continuent d'honorer leur signature lorsque les maîtres du monde renient la leur). signe er. 1.Belirti,"alâmet (Dansl'étatdecemalade, il n'y a aucun signe d'amélioration. Signes extérieurs de richesse). 2. İm, "işaret (Les sourds muets separlentpar signes. Faire un signe de la tête, de la main). 3. dilb. İm, işaretfLes signes de ponctuation: Noktalama işaretleri). 4. gökb. Burç (Etre né sous le signe du Bélier, du Taureau). 5. özel nitelik, ayırıcı özellik (Vous rappelez-vous des signes franchement caractéristiques? Grain de beauté? Cicatrices?). 6. hek. (Bulgu (Signes cliniques, signes pathologiques). § Signe de croix: İstavroz çıkarma. Signe des temps: Çağın niteliği, çağın özelliği (L'augmentation de la délinquance juvénile est un signe des temps). En signe de: -belirtisi olarak, işareti olarak (Il lui tendit la main en signe de réconciliation). Etre un bon signe, un mauvais signe: İyiye gidişin, kötüye gidişin belirtisi olmak. Faire le signe de la croix, un signe de croix: İstavroz çıkarmak. Faire signe à qn de f.

1301

silence

qch: Birine -meşini işaret etmek (Je lui aifait signe de venir). signer gçl. 1. İmzalamak; altına imzasını atmak (Signer une lettre, un contrat. Signer la paix, l'armistice, un pacte. Signer un tableau, un livre). 3. (Eski) Marka vurmak, damga vurmak (Signer des pièces d'orfèvrerie). § Se signer: (Eski) İstavroz çıkarmak (Le prêtre se signa). signet er. Hangi sayfada kalındığını belirtmek üzere kitaplara bağlanan şerit, sayfa şeridi, signifiance diş. Anlamlılık, bir anlamı olma. signifiantes. 1. Anlam dolu, anlamlı (Déformer la réalité pour la rendre signifiante). 2. er. dilb. 'Gösteren. significatif, ive s. 1. Anlatımlı, belirtici, deyimleyici (Son attitude est tout à fait significative de son changement d'opinion à notre égard. Symbole significatif). 2. mec. Anlamlı, "manidar (Un sourire significatif). signification^. 1. Anlatım, ifade (Lasignification d'un symbole, d'une allégorie). 2. Anlam (Les dictionnaires donnent les différentes significations des mots). 3. "huk. Bildirme, "tebliğ, "tebligat (La signification d'un jugement. Signification à domicile. Signification à personne). signifié er. dilb. Gösterilen, signifier gçl. 1. Anlamı... olmak, -anlamına gelmek, -demek olmak (Il ne comprenait pas ce que signifiait ce geste. Le mot "work" en anglais signifie "travail"). 2. Signifier qch à qn: a) huk. Bir şeyi -e bildirmek, "tebliğ etmek (On ne lui a pas encore signifié le jugement), b) Bir şeyi -e bildirmek, belirtmek, açıklamak (Je lui ai signifié mes intentions). silence er. 1. Susma, susuş, "sükût" (Un silence approbateur, significatif). 2. Sessizlik (Le silence de la nuit). 3. müz. Durak, susma; susma işareti, durak işareti. 4. ünl. Susun! Susalım! § Minute de silence: (Ölülerin anısına yapılan) Bir dakikahk saygı duruşu. En silence: Sessizce, yakınmadan, için için, hiç sesini çıkarmadan (Souffrir en silence). Faire silence: Susmak, sesini kesmek. Garder le silence: Konuşmamak, ağzını açmamak, susmak. Garder le silencesur qch: -den hiç söz etmemek (Les journaux ont gardé le silence sur cette affaire qui aurait causé du scandale). Imposer le silence à qn: -i susturmak, konuşturmamak. Passer qch sous silence: -i susuşla geçiştirmek, onun lakırdısını etmeden geçmek, meskut geçmek. Rompre le silence: Sessizliği bozmak, suskunluğa son vermek. Réduire qn, qch au silence: -i susturmak, ağzım tıkamak, konuşamayacak duruma sokmak

silencieusement (Réduire l'opposition au silence). La parole est d'argent et le silence est d'or: Söz gümüşse, sükût altındır. silencieusement bel. Sessizce, ses çıkarmadan (Ecouter silencieusement). silencieux,euse s. 1. Sessizlik içinde, gürültüden uzak, sessiz (Un jardin paisible et silencieux). 2. Sessiz, suskun (Nous sommes restés silencieux devant ses paroles agressives). 3. Gürültüsüz, gürültü çıkarmayan (Un moteur silencieux). 4. Pek konuşmayan, suskun (Une personne silencieuse). 5. er. Susturucu (Le silencieux d'une arme à feu). siline diş. bitb. Sinekkapanotu. silex er. yerb. Çakmaktaşı, silhouette diş. 1. (tnsan vücudu için) Genel görünüm, genel çizgiler (Cette femme a une silhouette élégante). 2. Gölge görünüm, karaltı (La silhouette du clocher se dessinait sur le ciel bleu). silhouetter gçl. -in gölge görünümü çizmek (Silhouetter une montagne). silicate er. kim. Silikat, silice diş. coğr. Silis. silicieux,euse s. coğr. Silisli (Terrain silicieux). silicicoles. bitb. Silisçil, silisli toprakta biten, silicium er. kim. Silisyom. silique diş. bitb. Hardalsı yemiş, sillage er. Dümen suyu (Le sillage d'un navire). § Dans le sillage de: -in dümen suyunda, izinde, kuyruğunda (Intellectuellement il est toujours dans le sillage d'un maître). sillon er. 1. Karık, saban izi (Tracer, creuser, ouvrir un sillon). 2. biy. Olukçuk, kırışık, çizgi (Le menton creusé d'un sillon au milieu). 3. mec. Büyük iz, uzun bir iz (Sa chute fit dans l'air un foudroyant sillon). 4. ç. Ekenek, ekin tarlaları; kırlar (Qu'un sang impur abreuve nos sillons). sillonner gçl. 1. Üzerinde dolaşmak, üzerinden geçmek, vızır vızır gidip gelmek (Des avions ont sillonné le ciel toute la matinée. Les autos sillonnaient la route). 2. -in her yanından geçmek, her yanına ağ gibi yayılmak (Des routes nombreuses sillonnent la France). 3. -de izler bırakmak (Des lézardes sillonnent les murs). silo er. Sarpın, silo (Un silo à céréales, à fourrage. . Mettre du blé en silo). sikttageer. Sarpınlama, anbarlama, silolama, siloya koyma (Silotage du blé). silure er. hayb. Yayın, yayınbalığı. siluridës er. ç. hayb. Yayınbalığıgiller. sima er. yerb. Sima. simagrée diş. tkz. 1. Yapmacık (Il entrait de la

1302

simplet

simagrée dans l'exagération de nos sentiments, mais nullement d'hypocrisie).2. Cilve, naz, işve; numara (Je me suis laissé prendre à ses simagrées. Acceptez cette invitation et ne faites pas tant de simagrées). simarre diş. 1. (Eskiden) Uzun etekli kadın yada erkek entarisi. 2. (Şimdi) (Papazlann içerden giydikleri) Cüppe, simien,ne s. hayb. 1. Maymuna değgin, maymuna özgü, maymunsu. 2. er. Maymunsu, simiesque s. Maymunu andıran, maymuna benzeyen (Un visage simiesque). similaires. 1. Benzer, birbirine benzer, benzeş (Les savons et les produits similaires). 2. er. Benzer (Les similaires de certains produits). similitude diş. 1. Benzeşme, benzerlik, benzeşim (Il n'y a aucune similitude entre ces deux objets. Similitude de caractère entre deux personnes). 2. (Eski) Benzetme, similor er. Tombak, bakırla çinko alaşımı altın taklidi. simoniaque s. Din sömürücüsü, dinsel konulardan kendine çıkar sağlayan, simonie diş. Din sömürücülüğü, dinsel konulardan çıkar sağlama, simoun er. Samyeli. simple s. 1. Yalın, özentisiz, "sade, "basit (Une langue, un style simple). 2. Kolay (C'est très simple). 3. Süssüz (Une robe, un mouchoir simple). 4. Alçakgönüllü (Malgré sa brillante situation, il a su rester simple). 5. Sâf (Une fille simple et crédule). 6. Sıradan (Un simple salarié. Un simple employé). 7. Yalnız, tek, bir tek (Il fit unsimple geste et obtint le silence). 8. Yapmacıksız (Attitudes simples). 9. Düpedüz (Faire un noeud simpleàsacravate). 10. er. Basit (Passer dusimple au composé). 11. er. İlaç olarak kullanılan bitki (Cinq ou six espèces de simples que nous allions cueillir ensemble). 12. Yalnız iki kişinin oynadığı tenis oyunu (Jouer en simple). § Simple d'esprit: Aptal, geri zekâlı. Dans le plus simple appareil: tkz. Çırılçıplak, anadan doğma. Simple comme bonjour: Pek basit, pek kolay; basbayağı. Pur et simple: Kaçamaksız, apaçık, düpedüz, açıkça (Un refus pur et simple). simplement bel. 1. Düz, yalın, özentisiz, sade bir şekilde (Recevoir des amis très simplement. S'exprimer, s'habiller simplement). 2. Yalnız, sadece (J'ai voulu simplement vous expliquer le cas). 3. Dolambaçsız, açıkça, fazla uzatmadan, kısaca (Racontez-nous simplement comment les choses se sont passées). simplet,te s. 1. Bön, saf, aklı kısa (Une jeune fille

1303

simplicité simplette).

2.

Basit,

derinlikten

uzak

(Un

çığırı. 2. Süredeşçilik; aynı süre içinde değişik yerlerde

raisonnement un peu simplet). simplicité diş. 1. Yalınlık, özentisizlik, "basitlik,

"sadelik (La simplicité d'un style). 2. Saflık, bönlük (Il a eu la simplicité de croire à vos

promesses). 3. Kolaylık (Problème d'une grande simplicité). simpliflable s. mat.

singulariser

Sadeleştirilebilir

(Fraction

geçen

olay lan,

bu

olaylara

bağlanmadan, birlikte anlatma yolu. simulatanéité diş. Süredeşlik, eşzamanlılık; aynı zamana raslama, çakışma (La simultanéité

simultanément bel. Aynı anda, aynı aynı zamanda

(Plusieurs examens se passaient simultanément). sinapisé,e s. Hardal unu katılmış,

simplifiable). simplificateur,trice s. Sadeleştirici, basitleştirici

(Explication simplificatrice). simplification diş. 1. Basitleştirme, kolaylaştırma

(Simplification

de

l'orthographe).

2.

mat.

sinapiser gçl. Hardal unu katmak,

sinapisme er. Hardal yakısı (Poser dessinapismes). sincère s. 1. Açık yürekli (Un homme sincère). 2. İçten, "samimi (Desparoles

sincères).

sincèrement bel. 1. Açık yüreklilikle. 2. İçtenlikle

Sadeleşme; sadeleştirme, simplifiées. Sadeleştirilmiş, basitleştirilmiş,

(Parlersincèrement).

simplifier gçl. 1 .mat. Sadeleştirmek (Simplifier une

vous ne voulez pas venir avec nous?).

fraction).2.

Basitleştirmek, basite indirgemek;

kolaylaştırmak, yalınlaştırmak

(Simplifier

un

problème, un mécanisme). simplisme er. Düşünce yalınlığı, dar düşüncelilik; simpliste s. Yalın düşünceli, dar düşünceli; basitçi, 1. Görüntü, "hayalet; uydurma,

uyduruk, göstermelik, taslak (Un simulacre

de

gouvernement. Ce combat n'est plus que comme un simulacre de bataille). 2. (Eski) Tapıncak,

yapan, taslayan,

1. (Bir şeyi) "öykünümcü.

Yalancıktan 2.

Hastalık

sinécure diş. Arpalık, işi yok parası çok görev

sine die bel. huk. Lat. Belirsiz bir zamana; belirli bir tarih saptamadan (Renvoyer un débat, une affaire

sine die). sine qua non bel. Lat. Vazgeçilmez, olmazsa olmaz;

singe er. 1. Maymun (Les singes vivent dans les pays chauds).

2. tkz.

Maymun suratlının teki, çok

habile

çirkin kişi. 3. Öykünmeci, taklitçi, yansılamacı,

3. er. Gerçeğe uygun yapay deneme

soytan, şaklaban. 4. ask. argo. Konserve sığır eti

taslayan, hastalık numarası yapan (Un

(Une boîte de singe). S. tkz. argo. Patron. § Faire le

aygıtı (Simulateur de vol). simulation

(Vérifier la sincérité des papiers).

onsuz olmayan (Condition sine qua non).

put, idol. simulateur,trice ad.

simulateur).

sincérité diş. 1. Açık yüreklilik (J'adore votre sincérité). 2. İçtenlik (Personne ne doute de la sincérité de ses paroles). 3. Gerçeklik, doğruluk

(Trouver une sinécure).

(Espritsimpliste).

simulacre er.

3. Gerçekten (Sincèrement,

sinciput [scsipyt] er. anat. (Başta) Tepe.

basitçilik, kolaycılık,

kolaycı

de

deux actions).

Yalandan yapma, -numarası yapma,

taslama, 'öykünüm,"temaruz.

(Simulationd'une

singe: Yüzünü gözünü oynatmak, onu bunu yansılamak,

soytarılık

etmek,

şaklabanlıklar

maladie: d'une infirmité. Simulation de troubles

yapmak. Payer en monnaie de singe: Birine para

mentaux). 2. toplb. Oluşturum (Simulation par analogie: Örneklemeli oluşturum). 3. Danışık,

verecek yerde güzel öğütler vermeye kalkmak,

muvazaa. § Exception de simulation: Danışık savı,

n'apprend pas à un vieux singe à faire la grimace:

muvazaa iddiası (Opposer

de

Kırk yıllık orospuya yatma öğretilmez, tereciye

simulé,e £-1- Yapmacık, gösterişte kalan, gerçek

singer gçl. -i yansılamak, taklit etmek (Singer un

une exception

tere satılmaz,

simulation). olmayan,

borcunu ödeyeceğine tatlı tatlı akıl vermek. On

yalancıktan,

'öykünümlü

(Une

amabilité simulée). 2. huk. Danışıklı, muvazaalı

( Une dette simulée, une vente simulée). simuler gçl. Yalandan yapmak, taslamak, -imiş gibi

yapmak (Simuler une maladie, une infirmité). simultanée s. Süredeş, eşzamanlı; aynı anda olan

(Evénements, mouvements Traduction simultanée).

simultanés.

simultanélsme er. ed. 1. Eşevrecilik; yalnız kişisel

camarade). singerie

diş.

şaklabanlık;

1.

(Suratla

yansılama

yapılan)

(Pour

Soytarılık,

amuser

ses

camarades, il fait mille singeries). 2. (Hayvanat bahçesinde) Maymunlar bölümü. 3. Beceriksiz ve gülünç taklitçilik. 4. ç. Numara, içtenlikten uzak

davranışlar (Personne

n'a

été dupe

de ses

singeries). singulariser gçl. Başkalanndan ayrı göstermek,

duyarlığı değil, onunla birlikte kalabalığın ve

aynksın kılmak, göze batar duruma sokmak (Son

evrenin de duyarlığını belirtmek isteyen bir koşuk

habillement le singularise). § Se singulariser: İlle

1304

singularité de kendini göstermek, ne yapıp edip dikkatleri üstüne çekmek; gülünçleşme pahasına dikkat çekmek (Se singulariser par sa toilette. La manie

de se singulariser dénature les meilleurs esprits). singularité diş. 1. Eşi benzeri olmama, şaşırtıcılık, benzersizlik, eşsizlik, biriciktik. 2. Gülünçlük, acaiplik, tuhaflık (La singularité d'une toilette). 3. Özgünlük, ayrıksınlık ( Cette femme a le goût de la

singularité).

sismique

sinueux d'un fleuve). 2. mec. Dolambaçlı (Une pensée sinueuse. Une démarche sinueuse). sinuosité s.

1. Kıvrım kıvrımhk,

yilankavilik,

dolambaç (Les sinuosités d'une rivière, d'une route de montagne). 2. mec. Dolambaçhhk (Les sinuosités d'un esprit biscornu). sinus [sinys] er. 1. mat. Sinüs (Sinus d'un angle). 2. hek. Sinüs (Sinus de la face. Inflammation des sinus).

singulier,ère s. 1. Eşi benzeri olmayan, şaşırtıcı, şaşılacak, benzersiz, eşsiz (Il a une destinée singulière). 2. Tuhaf, acaip (Une aventure

sinusite diş. hek. Sinüs yangısı, sinüzit, sinusoïdal,e s. mat. Sinüzoidal (Mouvement

singulière). 3. Gülünç (Une robe assez singulière). 4. Ayrıksın, "egzantrik (Une femme singulière). S. dilb. Tekil (Un adjectif singulier). 6. er. dilb.

sinusoïde s. fiz. Sinüsoit. sionisme er. Siyonizm, sionistes, vead. Siyonist, Siyonizm yanlısı, siphoïde s. Sifon biçiminde. siphon er. Sifon, siphonné,e s. hlk. Deli, kaçık, siphonnés er. ç. hayb. Sifonlular, siphonophores er. ç. hayb. Sifonoforlar. siphonoptères er. ç. hayb. Pireler, sire er. 1. (Eskiden) Kimi derebeylerine verilen unvan. 2. Kral ve imparator unvanı, haşmetmeap

Tekil, tekillik

(Lesinguliers'opposeauplurielpar

son absence de marque distinctive). § Combat singulier: Teke tek çarpışma, singulièrement bel. 1. Gülünç bir şekilde: tuhaf, acaip bir biçimde (Cette femme s'habille très

singulièrement). 2. Çok, pek (Voilà un vin singulièrement corsé). 3. Özellikle (Toutlemonde a souffert de la crise économique et singulièrement les salariés). sinisation diş. Çinlileştirme; çinlileşme. siniser gçl. Çinlileştirmek § Se siniser: Çinlileşmek. sinistres. 1. Uğursuz, şom (Auguresinistre,présage sinistre). 2. Korkunç, yaman (Un bruit sinistre). 3. Kötü; kötücül, tehlikeli (Un regard sinitre, une

physionomie sinistre. Unsinistre voyou). 4. Sıkıcı, hüzün verici (Unpaysagesinistre. L'aspect de cette partie de plaisir était sinistre). 5. Zavallı, acınacak (Unsinistreimbécile). 6. (Deprem,yangın, taşkın gibi) Felâket (Le sinistre a fait des morts, des blessés). 7. er. (Sigortalanmış malların uğradığı) Zarar, ziyan (Le remboursement des sinistres). sinistré,e s. ve ad. Felâkete uğramış, felâketzede

(Région sinistrée. Indemniser les sinistrés). sinologie diş. "Çinbilim, Çin dili ve kültürü bilimi, sinologue ad. "Çinbilimci, çinbilim uzmanı, sinon bağ. 1. Yoksa, olmazsa; °aksi taktirde

(Mettez-vous au travail tout de suite, sinon vous n'aurez pas terminé à temps. Sivous êtes sage, vous serez récompensé, sinon vous serez puni). 2. -in dışında,- "hariç (Il ne se préoccupe de rien, sinon de boire et de manger) .3.-değilsebile,-değilsede; değilde (Il faut travailler sinon par goût, au moins par désespoir. Une femme intelligente sinon belle). 4. Sinon que: Ancak, ne ki, ne var ki (Le directeur

pourra-t-il vous recevoir? —Je ne sais rien, sinon qu'il est fort occupé en ce moment). sinoque,sinoc s. tkz. Deli, kaçık; aptal, sinueux,euse s. 1, Kıvrıntıh, yılankavi (Le

cours

sinusoïdal).

(Non, l'avenir n'est àpersonne, Sire, l'avenir està Dieu). 3. (Şaka yollu) Bay, sayın, "hazret (Sire Loup, sire Corbeau). 4. Adam, insan (Un triste

sire: Karanlık bir adam, güvenilmez adam. Pauvre sire: Zavallının teki, değersiz adam). sirène diş. 1. (Söylencede) Denizkızı; belden yukarısı kız, belden aşağısı bahk olarak anlatılan düşsel yaratık (Ecouter le chant des sirènes). 2. hayb. Denizkızı-semender. 3. diş. ç. hayb. Denizkızı-semendergiller. 4. Canavar düdüğü, düdük, "siren (La sirène d'alerte, d'alarme. La

sirène d'une usine, d'un bateau). S.flz. Siren, ses titreşimlerinin sayısını belirten aygıt. 6. mec. Gönül çekici kadın, büyüleyici kadın. § Voix de sirène: Büyüleyici ses, çok tatlı ses. Sirène lacertine: Çamur semenderi, siréniens er. ç. hayb. Denizinekieri. sirocco,siroco er. Akça yel, keşişleme, siroper. Şurup (Sirop de groseille. Un sirop contre la

toux). siroter gçl. tkz. Yudum yudum ve tadım çıkara çıkara içmek (Siroter son café). sirupeux,euse s. 1. Şurubumsu (Un liquide sirupeux). 2. mec. (Küçümsemeli). Ucuz, kolay, mayışık (Musique sirupeuse). sis,es. Bulunan (Vente d'une maison sise à Ankara). sismicité,séismicité diş. Deprem derecesi, depremin yoğunluk derecesi, sismique s. Depremsel, depreme değgin (Secousse

sismique, ondes sismiques).

1305

sismogramme sismogramme,séismogramme er. Depremçizisi. sismographe,séismographe er. Depremçizer. sismologie,séismoiogie diş. Deprembilim. sismomètre,séismomètre er. Depremölçer. sismoscope,séismoscope er. Depremgörür. sison er. bitb. İnek rezenesi, Mısır anasonu, sistre er. Eski bir Mısır çalgısı, site er. 1. Görünüm, kır görünümü, "manzara (Un site agréable, grandiose). 2. Kent, eski kent, kale içindeki kent, içinde kazı yapılan eski kent. sitôt bel. 1. Hemen, derhal (Sitôt après la gare, le train s'arrêta). 2. -er... -mez (Sitôt attablé à la terrasse du café, il se mit à raconter son aventure: Kahvenin taraçasında masaya oturur oturmaz serüvenini anlatmaya başladı). 3. Sitôt que: -er... -mez (Je mettrai mes gants sitôt que nous serons dans la voiture: Arabaya biner binmez eldivenlerimi takacağım). sittelle,sittèle diş. hayb. Sıvacıkuşu. situation diş. 1. Konum (Situation d'une maison exposée au soleil levant. Situation d'une ville). 2. Durum (Situation politique, financière. Situation de famille. Etre dans une situation critique, délicate, désespérée). 3, Önemli bir iş, mevki (Se faire une situation dans une entreprise). 4. "İşözet, bilanço (Etablir une situation. Fournir une situation à la banque). § Etre dans une situation intéressante: tkz. Gebe olmak, çocuk beklemek. Etre en situation de: -cek durumda olmak (Je ne suis pas en situation de l'aider). situationnisme er. Mevcut kurum ve yöneticilere karşı olan öğrenci hareketi, situationniste 5. ve ad. Mevcut kurum ve yöneticilere karşı olan (kişi), situer gçl. (Belirli bir yer yada zamana) Yerleştirmek, kondurmak, oturtmak, kurmak(Le

romancier a situé cette scène à Lyon. Situer un événement à telle époque. Situer une ville, un chalet). § Se situer: Yer almak, bulunmak (La ferme se situait entre la colline et la bande côtière). si\[sis]l.s. Altı (Il a passé six mois en Turquie). 2. Altıncı (Page suc). 3 .er. Ayın altısı (Lesix

4. er. Altı (Deux

fois

trois font

juillet).

six).

S.

(İskambilde) Altılı (Un six de coeur). sixième s. 1, Altıncı (La sixième partie du total. Le

sixième arrondissement de Paris). 2. diş. Altıncı sınıf, ortaokul birinci sınıf (Les élèves de la sixième. Entrer en sixième). 3. er. Altıda bir (Le

sixième d'une longueur). sixièmement bel. Altıncısı, altıncı olarak, six-quatre-deux (à la) bel. tkz. Üstünkörü, çırpıştırılarak, özen göstermeden (Un devoir fait à

la six-quatre-deux).

sobre

sizain,sixain er. 1. Altılık, altı dizeli koşuk. 2. Altı takım bir arada oyun kâğıdı, sketch er. İng. Skeç (Représenter un sketch). skier. İng. 1. Kayak(/4ttac/ıer, mettre ses skis. Aller àski, enski). 2. Kayak,kayaksporu (Faireduski). § Ski nautique: Su kayağı, skiable s. Kayak yapmaya elverişli (Piste, neige skiable). skier gsz. Kayak kaymak, skieur,euse ad. Kayakçı. skiff,skif er. İng. Tek çifte, uzun ve hafif sandal, slalom er. Slalom (Course de slalom). slalomeur,euse ad. Slalomcu. slang (slâg] er. İngiliz argosu, slave s. 1. Slav, slavlara değgin (Peuples slaves. Le charme slave). 2. ad. Slav(l/n, une slave). 3. er. Slavca. slavisant,e,slaviste ad. Slav dilleri uzmanı. slaviser gçl. Slavlaştırmak. slavophiles. vead. Slavsever. slip er. İng. Çok kısa don, slip. slogan er. 1. *Savsöz, "slogan (Lancer, répéter un slogan). 2. (Eski) İskoçların attığı savaş narası, sloop fslup] er. den. Şalupa. slovaques, vead. Slovak. Slovène s. vead. 1. Sloven. 2. er. Slovence, slow er. Ağır bir dans, slov dansı; bu dansın müziği. smalady. tkz. Kalabalık aile, horanta (// est parti en

vacances avec toute sa smala). smalt er. Gök mavisi. smaragdin,e s. Zümrüt yeşili, smart s. tkz. (Eski) Şık, kibar (Un quartier smart). smicard,e ad. Asgari ücretle çalışan, asgari ücret alan (La majorité des smicards sont des femmes). smigard,e ad. (Eski) Asgari ücretle çalışan, asgari ücret alan. smilax er. bitb. Saparna, smillage er. (Taşı) Yontma, kabasını alma. smille diş. Taşçı çekici. smiller gçl. Yontmak, kabasını almak (Smillerune pierre). smoger. İng. Kalın sis, duman, hava kirliliğine bağlı sis tabakası (Smog londonien). smoking er. Smokin (Se mettre en smoking). snob s. ve ad. Züppe, her yeni şeye yapmacık ve budalaca hayran görünen kimse, snober gçl. tkz. -e yukardan bakmak, -i küçümsemek (Il me snobait). snobisme er. Züppelik, "snopluk (Suivre la mode

par snobisme), sıumbootfsnobutjer. İng. Kürklü lastik (ayakkabı), sobre s. 1. 'Yetingen, kanık, azla yetinen, kanaatkâr (Le chameau est sobre). 2. Yalın,

1306

sobrement özentisiz, sade (Un style sobre. Une architecture sobre). 3. Sobre en qch, de qch: -de ılımlı, aşırılıktan kaçan, pek cömert davranmayan (Il est

sobre de compliments, d'éloges. Un homme sobre en paroles). sobrement bel.

1. Yetingenlikle, azla yetinerek

(Vivre sobrement).

2. Ilımlıca, ölçülüce, aşırdığa

kaçmadan, dozunu kaçırmadan (Boire,

manger

sobrement). sobriété diş.

1. Yetingenlik, kanaatkârlık, azla

yetinme. 2. Ilımlılık, ölçülülük. 3. Özentisizlik,

yalınlık, sadelik (La sobriété d'un style). sobriquet er. Takma ad, lâkap (Petit Caporal est un sobriquet donné à Napoléon l er). soc [sikjer.

Saban demiri.

sociabilité diş. Toplumculluk; a) Bireyler yada toplumsal kümelerarasındakikarşılıklıbağımhlık biçimleri,

b) Geçimlilik, küme

bütünleşme

yeteneği,

karşılıklı

moins

kalkma (Rechercher la société des gens cultivés,

sociable).

"sosyal

(Bir yerde toplanmış bulunan) Kişiler, dostlar,

arkadaşlar, ahbaplar (Toute la société se mit debout. Saluer la société). sociogramme er. ruhb. Toplum ilişkiler çizelgesi,

(Vie

(Justice

sociale: Sosyal adalet. Assurances sociales: Sosyal sigorta. Sécurité sociale: Sosyal güvenlik). 4. Tecimsel ortaklığa değgin, şirkete değgin

(Le

capital social d'une entreprise industrielle). S. er. Sosyal sorunlar (Le gouvernement déclare avoir placé le social en tête de ses préoccupations). social-démocrate s. ve ad. Sosyal-demokrat (Un parti social-démocrate. Les sociaux-démocrates). social-démocratie diş. Sosyal-demokrasi. socialement bel. Toplumsal yönden (Groupes socialement différents). socialisant,e s. ve ad. Toplumcu eğilimli (Fraction socialisante. Un parti socialisant). socialisation diş. toplb. Toplumsallaşma; toplumsallaştırma, kamulaştırma

(Socialisation

sous forme coopérative, sous forme étatiste. La socialisation des moyens de production). socialiser

gçl.

1.

Topluma

mal

etmek,

kamulaştırmak (Socialiser les services sanitaires). 2.

Toplumculaştırmak,

6. Yüksek tabaka, kibarlar âlemi,

"sosyete (Etre introduit, reçu dans la société). 7.

2.

sociale. Rapports sociaux. Crise sociale). 2. Kamusal, kamuya ait (Propriété sociale. Fonctions d'utilité sociale). 3. Toplum katmanlan değgin,

des femmes).

(En

yaşayan (L'homme est un animal sociable). social,e s. 1. Toplumsal, topluma değgin

ilişkilere

(Les

sociétaires de la Comédie-Française). 2. Ortak, üye (Les femmes sociétaires se disposaient à voter contre lui). sociétariat er. Üyelik; ortaklık (Etre admis au sociétariat de la Coméelie-Française). société diş. 1. Toplum (Société pluraliste: Çoğulcu toplum. Société primitive: İlkel toplum. Sociétés animales: Hayvan toplumları). 2. Topluluk (Je réunis autour de moi une société d'écrivains). 3. Dernek (Société secrète: Gizli demek. Société de bienfaisance: Hayırseverler derneği). 4. Ortaklık, "şirket (Société anonyme. Société à responsabilité limitée). 5. Dostluk, arkadaşlık, görüşme, düşüp

Toplumcul, toplum içinde yada toplum halinde

arasındaki

sociétaire s. ve ad. 1. Sanat derneği üyesi

ile

yaşamı

sociable s. 1. Toplumcul, sevimli, geçimli

on devient

réformiste, scientifique). socialiste s ve ad. Toplumcu, "sosyalist (Doctrine, politique, écrivain socialiste. Parti socialiste. Les socialistes et les communistes).

yardımlaşma

yatkınlığı, sevimlilik (Ils'est rendu sympathique à tout son entourage par sa sociabilité). vieillissant,

socquette

"sosyalistleştirmek

(Socialiser un pays). socialisme». Toplumculuk, "sosyalizm (Socialisme démocratique, révolutionnaire. Socialisme

•uyumölçüm çizeneği.

sociologie diş. toplb. Toplumbilim (Sociologie de droit: Tüze toplumbilim: Sociologie de famille: Aile toplumbilim: Sociologie de l'art: Sanat toplumbilimi. Sociologie des associations: Dernekler toplumbilimi. Sociologie empirique: Görgül toplumbilim. Sociologie morale: Aktöre toplumbilimi. Sociologie naturaliste: Doğalcı toplumbilim. Sociologie politique: Siy asal toplum bilim. Sociologie religieuse: Din toplumbilimi. Sociologie rurale: Köy toplumbilimi. Sociologie urbaine: Kent toplumbilimi). sociologique s. Toplumbilimsel (Analyse, enquête, statistique sociologique). sociologiquement bel. Toplumbilimsel açıdan,

sociologisme er. toplb. Toplumbilimcilik. sociologue

ad.

Toplumbilimci,

toplumbilim

uzmanı.

sociométrie diş. rop/6.°Sosyomctri,*toplumölçüm; •uyumölçüm. socle er. 1. (Sütun yada yontular için) Oturtmalık,

kürsü, "kaide (Statue montée sur un socle de bronze). 2. coğr. Platform (Socle continental). socque er. 1. Nalın (5es socques claquaient déjà sur les marches). 2. (Eski yunanlılarda) Güldürü oynanırken giyilen pabuç. 3.

mec.

Güldürü. socquette diş. Boğazsız çorap, kısa çorap, "soket

socratique

1307

soigneux

(Socquette de laine, de nylon). socratique s. Socrate'a özgü (Philosophie socratique). soda er. Soda; meyvah gazoz, sodé,es. kim. Sutlu (Chauxsodée. Alcoolsodé). sodique s. kim. Sutlu, sodyumlu (Sels sodiques). sodium er. kim. Sodyum, sodomie diş. Oğlancılık.

bağ. Galiba, bahanesiyle, -diye (On l'a arrêté, soi-disant qu'il a volé). soi ediş. l . İ p e k (Une robe de soie). 2. İpekli, ipekli kumaş (Des femmes enveloppées de la tête aux pieds dans des soies asiatiques). 3. Kılıcın, bıçağın kabza içindeki kısmı. 4. Domuz kılı (Soies du porc. Une brosse en soies de sanglier). §Veràsoie: İpekböceği.

sodomiser gçl. -i arkadan düzmek, oğlan gibi kullanmak. sodomite,sodomiste er. Oğlancı. sœur diş. l.Kızkardeş.bacıfScEur aînée .Abla. Sœur cadette: Küçük kızkardeş). 2. Rahibe. 3. mec. Kardeş (La poésie et la peinture sont sœurs). § Bonne sœur: Rahibe. Les neufs sœurs: Esin perileri, müzler. sœurette diş. tkz. Bacıcık, kızkardeşçik. sofa er. 1. Sedir (Le grand vizir donnait des

soierie diş. 1. İpekli, ipekli kumaş (Les soieries de Lyon). 2. İpekçilik. 3. İpekfabrikası. 4. İpekişleri (Etre dans la soierie). soif diş. 1. Susuzluk (Mourir de soif. Une soif brûlante). 2. Tutku (La soif de l'argent, de la gloire, du pouvoir). § Avoir soif: Susamak. Avoir grand'soif: Çok susamak. Avoir soif de qch: mec. -e susamak (Avoir soif de vengeance). Boire à sa soif: Kana kana içmek, doyasıya içmek. Boire jusqu'à plus soif: Çok içmek, ölçüsüz içmek. Etancher, apaiser sa soif: Susuzluğunu gidermek. Garder une poire pour la soif: Günü gelir diye bir kenara bir şey koymak, sakla samanı gelir zamanı demek. Rester sur sa soif: 1. Susuzluğunu giderememek. 2. mec. Doymamak, "tatmin olmamak.

audiences sur un sofa). 2. Divan, kanape. soi adıl. 1. Kendi, kendisi (Travailler pour soi. Avoir confiance en soi. Etre sûr de soi). 2. Soi même: a) Tâ kendisi (Vous êtes l'abbé Pellegrin? -Soi-même). 3. er. Bilinç, bilinçli varlık. 4. er. Ben, kendilik, kişilik (La discipline est l'empire du soi sur soi). § L'en-soi: fels. Kendinde, "bizatihi. Le pour-soi: fels. Kendi için, "lizatihi. Un autre soi-même: Yakın dost, can yoldaşı. La présence à soi: Bilinçli olma, kendinde olma. A part soi, de par soi: Kendi kendine. Chez soi: Kendi evine, kendi evinde ; kendi yurduna, kendi yurdunda. De soi, en soi: Kendiliğinden, kendi niteliği gereği olarak. Malgré soi: Kendine karşın, istemeyerek. Etre soi, soi-même: Kendi olmak, kendi öz niteliğinde olmak. Etre à soi: Kendi kendine kalmak, boş vakti olmak. Etre hors de soi: Kendinde olmamak, kendinden geçmiş olmak. N'être pas à sol: Aklı başında olmamak, kendinden geçmiş olmak, kendine malik olmamak. Prendre qch sur soi: -i üstüne almak. Prendre sur soi de f. qch: -meyi üstüne almak. Rentrer en soi-même: İyice düşünmek, önemle düşünmek. Revenir à soi: Kendine gelmek, ayılmak. Sortir de soi-même: Kendindengeçmek. Cela va de soi: Pek doğal, bundan doğal bir şey olamaz. Il va de soi que...: Pek doğaldır ki... On n'est jamais bien servi que par soi-même: Kendi işini kendin gör. Charité bien ordonnée commence par soi-même: Ele verir talkını kendi yutar salkımı. soi-disant s. 1. Sözde, sözümona (Un soi-disant médecin. Des soi-disant philosophes. Une soidisant cartomancienne). 2. bel. Güya, sanki (Il est parti soi-disant pour revenir). 3. Soi-disant que:

soiffard,e s. ve ad. tkz. İçkici, içmeyi seven, her bahaneyle içen. soigné,e s. 1. Bakımlı (Mains soignées). 2. Özenle yapılmış, dikkatle yapılmış (Travail soigné). 3. tkz. Esash, kuvvetli (Un rhume soigné). soigner gçl. 1. -e bakmak, iyi bakmak, bakımım yapmak (Soigner un cheval, ses fleurs. Soigner ses ongles, son enfant). 2. -i dikkatle, titizlikle yapmak, -e özen göstermek (Soigner un travail, un menu. Soigner son style). 3. Bakmak, tedavi etmek (Soigner des malades, des blessés). 4. tkz. -i kazıklamak, -den çok para almak (Ils nous ont soignés dans ce restaurant). § Se soigner: Kendine bakmak, sağlığına ve vücut bakımına özen göstermek (Une femme qui se soigne). soigneur er. Masajcı, havlucu; "bakımcı (Soigneur d'un boxeur, soigneur d'un catcheur). soigneusement bel. Özenle, özene bezene; dikkatle, titizlikle (Préparer soigneusement sa leçon. Examiner soigneusement une affaire). soigneux,euse s. 1. Dikkatli, titiz (Une servante soigneuse. Un ouvrier soigneux dans son travail). 2. Ciddi, dikkatle ve titizlikle yapılmış (Des recherches soigneuses). 3. Temiz, bakımlı, kendine iyi bakan (ila l'air soigneux). 4. Soigneux de qch: -e bakan, dikkat eden, özen gösteren (Il est soigneux de sa santé, de ses affaires). 5. Soigneux de f. qch: -meye çok dikkat eden (Il était soigneux d'étaler de l'érudition).

soin

1308

soin er. 1. Özen; dikkat, titizlik (Un travail

exécuté

avec soin. Cet élève fait ses devoirs avec soin). 2. Görev, sorumluluk; bakma, yürütme

(Ilaconfiéà

son ami le soin de ses affaires). 3. ç. Bakım

solder (Approcher de la soixantaine). soixante s.

1. Altmış

(Soixante

Altmışıncı (Page soixante).

soldats).

2.

3. er. (Sayı olarak)

Altmış.

(L'enfant a besoin des soins d'une mère). 4. ç. İş,

soixantième s. 1. Almışıncı (Dans sa

hizmet (Les soins domestiques. Les soins du ménage). 5. ç. Tedavi, bakım (Premiers soins

année). 2. er. Altmışta bir (Deux soixantièmes). soja,soya er. Soyafasulyesi (Farine de soja, huile de soja). sol er. 1. Toprak (Sol dur, raviné. Creuser le sol pour

donnés à un blessé. Soins médicaux, dentaires). 6. (Eski) Tasa, kaygı, düşünce (Le soin de notre salut

soixantième

nous suspend à l'avenir). § Aux bons soins de qn;

faire des fondations).

(Mektuplarda) -eliyle, aracıyla, vasıtasıyla. Avoir

dont le sol n'était pas carrelé). 3. Arazi (Un sol argileux, granitique, sablonneux. Un sol aride, fertile). 4. müz. Sol (Gamme de sol. Clef de sol). S.

soin de qch: -e bakmak, özen göstermek

(Avoir

soin de sa santé, de ses animaux, de ses affaires). Avoir soin de f. qch: -meye dikkat etmek

(Ayez

soin de vérifier si tout est en ordre). Donner des soins à qn: -i tedavi etmek, -e bakmak. Confier à qn le soin de qch: Bir şeyin yürütülmesini,

2. Taban, zemin (Un couloir

Peru para birimi, sol. 6. Ülke, yurt, vatan (Le sol

natal). solaires. 1. Güneşe değgin (Annéesolaire.

Lumière

solaire).

2. Güneş ısısı yada ışığıyla çalışan

yönetilmesini, sorumluluğunu -e bırakmak. Etre

(Moteur

solaire).

aux petits soins pour qn: -in üstüne titremek.

(Crème, filtre solaire).

3.

Güneşe

karşı

koruyan

Prendre soin de qch: -e bakmak, özen göstermek

solanacées diş. ç. bitb. Patlıcangiller,

(Prendre soin de sa santé, de ses affaires). Prendre

solarlgraphe er. 'Güneşölçer, güneşin parlaklık

soin de f. qch: -meye dikkat etmek (Prenez soin de

bien fermer

la porte).

derecesini ölçmeye yarayan aygıt,

Recevoir des soins:

solarium er. 1. (Eski Romalılarda kimi evlerin

soir er. 1. Akşam (Le soir tombe, le soir descend. Il Akşam, akşamleyin, akşam vakti (On se reverra

soldanelle diş. bitb. Yalıkahkahası, berberasması. soldat er. 1. Er (Les officiers et les soldats). 2. Asker (Il était un grand soldat). 3. mec. Savunucu (Les

ce soir). § Le soir de la vie: Yaşlılık, ihtiyarlık. A ce

soldats de la liberté). S Soldat de plomb: Kurşun

Bakılmak, tedavi görmek,

üstündeki) Taraça. 2. Güneş banyosu yapılan yer.

fait soir. La mélancolie du soir. Repas du soir). 2.

soir:

Akşama

görüşmek

üzere,

akşama

görüşürüz. Du matin an soir: Sabahtan akşama dek.

asker: Soldat inconnu: Meçhul asker, sol date diş. 1. Kadın asker. 2. Orduda çalışan kadın görevliler.

soirée diş. 1. G e c e oturma zamanı, akşam

(Ilpasse

ses soirées à lire. Les soirées d'hiver, d'été). 2. Gece toplantısı, gece eğlencesi (Aller en

soirée.

Donner une soirée dansante. Robe de soirée). 3.

soldatesque 5. 1. Askerce (Des manières soldatesques). 2. diş. Başıboş asker (Il aimait le

soldat, point la soldatesque). solde diş. Ayhk, ücret (Solde du soldat, du matelot.

Toucher sa solde). § Avoir qn à sa solde: (Birini

(Sinema, tiyatro) G e c e gösterisi.

stMbağ. 1. Gibi; y ani (Des signes qui tombent sous le sens, soit bruit, son, image. Il a perdu une forte

kendine hizmet etsin diye) Beslemek, parayla tutmak. Etre à la solde de qn: Biri tarafından

somme, soit un million). 2. Söz gelişi, tut ki, tutalım ki, farzedelim ki (Soit 5 à multiplier par

beslenilmek, parayla tutulmak; çıkar karşılığı

deux: Sözgelişi beş ikiyle çarpılsın). 3. Solt... soit...: a) Ya... yada (Soit lui, soit un autre: Ya o,

solde er. 1. Alacak verecek farkı, hesap sonunda

yada

bir başkası),

b) İster... ister...; gerek...

gerek, hem, hem (Soitavant, soit après: İster önce, ister sonra. Soit son père, soit sa mère: Hem babası, hem anası; gerek babası, gerek anası). 4. Soit que... soit que...: (Çekimli eylemle) İster...

ister... (Soit que vous partiez, soitquevous restiez, pour moi, je partirai: Siz ister gidin, ister kalın, ben gideceğim).

S. bel. Evet, hay hay, olur, kabul,

tamam (Vous le voulez? —Soit, j'irai avec vous). soixantaine diş. 1. Aşağı yukarı altmış, altmış kadar

(Une soixantaine

de personnes).

2. Altmış yaş

-hizmet etmek, uşaklık etmek, kalan

açık,

ödenmesi

gereken

borç,

bakiyesi. 2. İndirimli satış, ucuzluk

hesap (Articles

vendus en solde). 3. ç. İndirimli mal (Vente de soldes). solder gçl. (Eski) Parayla desteklemek, -e maaş

vermek (L'Etatpourrait solder le Talent comme il solde la Baïonnette). solder gçl. 1. (Bir hesabı) Kapamak, bilançosunu yapıp kapamak (Solder un compte). satmak,

ucuz

fiyatla

satmak

2. İndirimli (Solder

des

marchandises). 3. Solder qch à qn: Bir şeyi birine satmak, ucuza vermek (Il était parti après avoir

soldeur soldé à un collègue son vieux fonds de clous et de fers). § Se solder par: 1. -ile kapanmak (Le budget de cette année se solde par un déficit de cinq millions). 2. mec. -ile sonuçlanmak (Sa tentative s'est soldée par un échec). soldeur,euse ad. Ucuza alıp satan kimse; indirimli satış yapan kimse, sole diş. 1. (Tektırnaklılarda) Tırnak tabam (Sole d'un mulet, d'unâne). 2. (Tarımda) Herseferinde ayrı bir şey ekilen ve böylece zayıflamasının önüne geçilen tarla. 3. den. Düz dip (Sole d'un bateau). 3. (Makinalarda) Ağaç taban. 4. (Fırınlarda) Taban (Sole d'un four). S. hayb.

Dilbalığı (La sole a une chair très délicieuse). solécisme er. dilb. Sözdizimi yanlışı, soleil er. 1. Güneş (Le soleil se lève, se couche. Le lever du soleil, le coucher du soleil. Prendre un bain de soleil. Se faire bronzer au soleil). 2. (Şiir dilinde) Yıl, gün. 3. hlk. Ayçiçeği. 4. Çarkıfelek denilen şenlik fişeği. 5. Takla ( L a voiture a fait un soleil). § Coup de soleil: 1. Güneşçarpması. 2. hlk. Kızarma, utanma. Le Roi-Soleil: Güneş -Kral, XIV. Louis. Soleil de justice: Tanrı. D'un soleil à l'autre: Bugün yarın. Sous le soleil: Bu dünyada, yeryüzünde. En plein soleil: Güneşin alnında. Adorer le soleil levant: Günoğlu olmak, güçlüden yana olmak, kimin yıldızı parlıyorsa ondan yana olmak. Fondre comme neige au soleil: Güneş görmüş kar gibi erimek, bir anda eriyip gitmek. Piquer un coup de soleil: 1. Utancından kızarmak. 2. Güneş çarpmak, güneş çarpmasına uğramak. Ote-toi de mon soleil: Gölge etme başka ihsan istemem. solen er. hayb. Usturamidyesi, denizçakısı, solennel,le s. 1. Törenlerle kutlanan(Fé;es solennelles). 2. Törenle yapılan, törenli (Acte, contrat, serment solennel). 3. Gösterişli, cakalı, görkemli (Air, ton solennel). 4. Kasılan, kasıntı, pek ciddi duran (Une personne solennelle). 5. Tumturaklı (Un langage solennel). solennellement bel. 1. Törenle (Un mariage célébré solennellement). 2. Alay ve gösterişle. 3. Büyük bir ciddilikle (Marchand qui étale solennellement

sa marchandise). solenniser gçl. -i kutlamak, -in yıldönümünü kutlamak (Solenniser une fête). solennité gçl. 1. Tören, alay(Les solennités d'une

fête, d'un culte). 2. Tumturak (Style, discours d'une solennité admirable). 3. Gösteriş, görkem, parlaklık (Solennité d'une . réception). 4. Formalite; gerekli işlem (Rendre authentique

solitaire

1309

un

acte public en le revêtant des solennités requises). solfatare er. yerb. Kükürtatar, kükürtlü tütenler.

solfège er. müz. Solfej (Etudier le solfège). solfier gçl. -i nota adlarını söyleyerek okumak, söylemek (Solfier un morceau de musique). solidaire s. 1. Dayanışık, dayanışan, dayanışma içinde olan, "mütesanit (Les membres d'une famille sont tous moralement solidaires). 2. huk. Zincirleme, "müteselsil (Dette solidaire, garantie solidaire, obligation solidaire, débiteur solidaire). 3. Solidaire de: -e bağlı olan (La bielle est solidaire du vilebrequin). solidairement bel. 1. huk. Zincirleme olarak, "müteselsil olarak (Ils sont solidairement responsables). 2. Dayanışarak, dayanışmayla, solidariser (se) gsz. 1. huk. Birbirine zincirleme kefil olmak. 2. Se solidariser avec: -ile dayanışmak, birlik olmak, dayanışma içine girmek (Plusieurs ouvriers de l'usine n'ont pas voulu se solidariser avec les grévistes). solidarité diş. 1. Dayanışma, "tesanüt (Lasolidarité professionnelle. Liens, sentiment de solidarité). 2. huk. "Teselsül, zincirleme kefillik, müteselsil kefalet (Solidarité stipulée, légale). solide s. 1. Katı (Matière solide). 2. İri yan, güçlü kuvvetli, gürbüz (Un paysan solide). 3. Sağlam, dayanıklı (Un mur solide, une maison solide). 4. Ciddi, dengeli, aklı başında (Un bon et solide professeur). 5. Sağlam temellere dayanan, gerçek (Une amitié solide). 6. er. Katı cisim, katı (Les liquides et les solides). solidement bel. 1. Sağlamca, sağlam bir biçimde (Une maison solidement construite). 2. tkz. Adam akıllı, iyice (Il l'a solidement engueulé). solidification diş. Katılaşma (La solidification d'une

substance par le froid). solidifier gçl. Katılaştırmak, katı hale getirmek

(Solidifier

une

substance).

§ Se solidifier:

Katılaşmak, katı hale gelmek, solidité diş. 1. Sağlamlık, dayanıklılık

(Solidité d'une voiture, d'un vêtement, d'un meuble). 2.

mec.

Usayatkmlik, mantiklihk, ciddilik

solidité d'un solifluxlon diş. kayması.

(La

raisonnement). yerb.

Toprak

akması; toprak

soliloque er. Kendi kendine konuşma, söylenme, soliloquer gsz. Kendi kendine konuşmak, söylenmek (Soliloquer en marchant).

solipède s. hayb. 1. Tekparmakh (Le cheval, l'âne sont des animaux solipèdes). 2. er. Tekparmakh hayvan, solipsisme er. fels. Tekbencilik, soliste ad. müz. Solist.

solitaire s. 1. Yalnız (Mieux vaut vivre à deux que solitaire. Une vie solitaire). 2. Yalnız yaşayan,

solitairement

sommaire

1310

kendi köşesine çekilmiş; yalnız yaşamayı seven

(Unhomme solitaire. Avoir une humeur solitaire). 3. Issız, tenha (Un endroit solitaire). 4. ad. Yalnız başına yaşayan kimse, "münzevi (Un solitaire

lademeureestsituéeàl'oréed'uneforêt).

dont

5.er. Beş

yaşını geçmiş ve yalnız yaşayan yaban domuzu. 6. er. Yalnız yaşayan keşiş. 7. Tek taş elmas. § Ver

solubuliser gçl.

kim.

Çözündürmek,

solubilité diş. kim.

Çözünürlük, erirlik; çözünme

(Coefficient de solubilité). soluble ı . kim. 1. Çözünür, erir (Le sucre

soluté er. kim. Eriyen madde,

Otuzbir, "istimna "mastürbasyon,

solution diş. 1. mat. Çözme, çözüm (La

uzak (Vivresolitairement). solitude diş. 1. Yalnızlık (Aimer la solitude),. 2. Issızlık (La solitude des forêts, de la nuit). 3. Issız yer, "tenha, "inzjva (Aller vivre dans une solitude

rustique).

estsoluble

dans l'eau). 2. mec. Çözülebilir, çözüme kavuşturulabilir (Un problème soluble).

solitaire: Barsak kurdu, tenya. Plaisir solitaire: solitairement bel. Yalnız; tek başına; insanlardan

çözünür

kılmak.

solution

d'une équation, d'un problème). 2. mec. Çözüm, çözüm yolu (Affaire qui exige une prompte solution. Trouver une solution). 3. kim. Eriyik, "mahlul, içinde bir madde erimiş bulunan sıvı (Se

rincer la bouche avec une solution salée). solutionner gçl. Çözmek, çözüme kavuşturmak

(Solutionner un problème, une difficulté).

solive diş. Kiriş, döşeme kirişi, soliveau er. 1. Küçük kiriş. 2. tkz. Hiçbir şeye söz geçiremeyen adam, zayıf ve değersiz adam, meşe odunu.

solvabilité diş. Ödeme gücü (La solvabilité

d'un

acheteur, d'un emprunteur). solvable s. Ödeme gücü olan, borcunu ödeyebilme

sollicitation <% 1. İstek, dilek (L'émotif

à des sollicitations insignifiantes).

est sensible

2. Rica, ısrar

( Céder aux sollicitations d'un quémandeur). solliciter gçl. 1. İstemek, dilemek (Solliciter

olan

(Locataire

solvable,

débiteur

Bedensel;

bedencil

solvant er. fiz. Eriten. une

faveur, un emploi, une aumône). 2. Rica etmek; ricada bulunmak (J'ai oublié de vous solliciter sur une décision).

gücünde

solvable).

3. Kendine çekmek, cezbetmek

somatique

s.

hek.

ruhb.

(Aspects somatiques des crises d'angoisse). somatisation diş. ruhb. Bedenselleştirme, bedensel kılma.

(Les plaisirs qui nous sollicitent). 4. Çekmek, uyandırmak, toplamak (Solliciter l'attention). 5. Kışkırtmak, tahrik etmek (Il avait l'art de solliciter

somatiser gçl. ruhb. Bedenselleştirmek, bedensel

les peuples et de faire révolter les villes). 6.

somatotrope s.

Solliciter qn de f. qch: Birinden -meşini rica etmek

(Solliciter ses amis de lui trouver un emploi). 7. Solliciter

qch

de

qn:

Birinden...

istemek,

kılmak (Somatiser un trouble psychologique). somato-psychologique s. Bedensel-ruhsal. üzerinde

hek.

Bedeni etkileyen,

etkisini

gösteren

beden

(Hormones

somatotropes). sombre i . 1. Loş, karanlık, kapalı (Une

maison

dilemek. 8. Solliciter qn, qch à qch, à f. qch:

sombre. Un appartement sombre comme une

Birini, birşeyi -e itmek, "teşvik etmek; -meye

prison).

itmek, teşvik etmek (Solliciter-un

d'un bleu sombre. Des vêtements sombres). 3.

peuple

à la

révolte, solliciter un enfant au mal. Un médicament qui sollicite l'estomac à débarrasser de ce qui le surcharge). solliciteur,euse ad. İş isteyen; lütuf dileyen

antichambres de certains encombrés de solliciteurs).

ministères

4.

Üzüntülü; karamsar, içi kararmış (Vous

me

semblez bien sombre aujourd'hui). 5. İç karartıcı, acıklı, yürekler acısı (Une histoire sombre).

sont

Zavallı, acınacak durumda (Sombreidiot,

solo.v. ve er. müz. Solo (Un solo de violon, de piano.

sombrer gsz.

1. (Gemi vb.) Batmak,

Gündönümü (Solstice

d'été,

barques de pêcheurs ont sombré).

gökb.

*gündönümsel (Points

Gündönümüne

solsticiaux).

sohıbulisation diş. Çözündürme.

değgin,

2. mec.

Batmak, yok olup gitmek (Il a vu sombrer fortune).

sa

3. Sombrer dans qch: mec. -e batmak,

dans la misère,

dans le vice, dans le désespoir). sombrero er.

solstice d'hiver).

sulara

gömülmek (Ily a eu une forte tempête et plusieurs

gömülmek, düşmek (Sombrer

Violon solo). solstice er. gökb.

6.

sombre

brute. Un sombre imbécile).

(Une sollicitude maternelle, fraternelle. Soigner un malade avec sollicitude). 2. Kaygı (Cetteaffaire lui donnait beaucoup de sollicitude).

s.

mec. Kaygı verici, karanlık (Unavenirsombre).

(Les

sollicitude diş. 1. Büyük dikkat, ilgi; üstüne titreme

solsticiai,e

2. (Renkler için) Koyu; koyu renk (Eau

İsp.

Geniş kenarlı fötr şapka.

(Sombrero mexicain). sommaire s. 1. Kısa, özet halinde, kısaltılmış,

özetlenmiş

(Une

explication

sommaire,

une

sommairement

1311

réponse sommaire). 2. Üskünkörü, kısa yoldan, kestirmeden, baştan savma, çırpıştırma (Un repas sommaire, un examen sommaire, un jugement sommaire). 3. er. Özet, kısaltma (Le sommaire d'un livre. Mettre des sommaires en tête des chapitres d'un ouvrage). § Procédure sommaire: huk. Acil muhakeme usulü, sommairement bel. 1. Kısaca, özet olarak (Exposer sommairement des idées). 2. Üstünkörü, baştan savma, çırpıştırarak, kestirmeden (Examiner sommairement une question). 3. Basit, sade bir biçimde, çırpıştırılarak, özen göstermeden (Etre vêtu sommairement). sommation diş. 1. Uyarı, uyarma, "ihtar (Après avoir fait la troisième sommation, la sentinelle tira. Sommation par écrit). 2. huk. Uyarma bildirisi, "ihtarname. 3. mat. Toplama, somme diş. 1. mat. Toplama (Faire la somme de deux nombres). 2. mat. Toplam (La somme des trois angles d'un triangle vaut deux angles droits). 3. Tutar; miktar (La somme de nos besoins est considérable. Cet homme fournit une somme énorme de travail). 4. Para miktarı, para (L'entrepreneur demande une somme importante pour réparer la maison. Dépenser des sommes folles). S. Yük (Bête de somme: Yük hayvanı). 6. Bir bilim yada bir konuyla ilgili bütün bilgileri ' özetleyen kitap, özetleme kitabı (Somme philosophique, encyclopédique). 7. (Bir liman önünde yada bir ırmak ağzında) Kum yığını, çakıl yığını. § En somme: Sonuç olarak, sonunda, netice itibarıyla (En somme, vous devez être satisfait, tout s'est bien passé). Somme toute: Kısacası, "nihayet (Somme toute, vous ne devriez pas vous fier à cet homme-là). somme er. tkz. Uyku; kestirme, şekerleme (Faire un somme, faire un petit somme). § Ne faire qu'un somme: Deliksiz bir uyku çekmek, deliksiz uyumak. sommeil er. 1. Uyku (Un sommeil léger, profond. Sommeil nocturne, sommeil diurne). 2. mec. Uyku, uyuşukluk (Sommeil hivernal: Kış uykusu). 3. mec. Uyuma, uyutma; askıda durma, askıda bırakma (Une entreprise en sommeil), i Sommeil de plomb, sommeil de mort: Derin uyku. Sommeil éternel: Ölüm, "ebedi uyku. Avoir sommeil: Uykusu olmak. Céder,s'abandonner au sommeil: Kendini uykuya bırakmak, uykuya dalmak. Dormir d'un sommeil de plomb: Kütük gibi uyumak, derin uykularda ojmak. Dormir du sommeil du juste: Ölmek, son uykusunu uyumak. Laisser qch en sommeil: mec. -i uyutmak, askıda tutmak. Tirer qn du sommeil: -i uyandırmak.

somnolent sommeiller gsz. 1. Uyuklamak (Malade qui sommeille). 2. (Şiir dilinde) Uykuya dalmak (La nuit, quand tout sommeille). 3. mec. Uykuda olmak, hiçbir etkinlik göstermemek (Sa raison sommeille).

sommeillera,euse s. 1. Uykulu, uyku dolu (Une gaieté sommeilleuse). 2. er. Uykucu; uyku hastalığına tutulmuş kimse, sommelier,ère ad. 1. (Eski) Kilerci. 2. (Lokantalarda) İçkilerden ve içkiyle ilgili hizmetlerden sorumlu kişi. sommer gçl. 1. mat. Toplamak (Sommer les termes d'une série). 2. Sommer qn de f. qch: a) Birine -meşini bildirmek, buyurmak, "ihtar etmek (Sommer les rebelles de se rendre. Sommer les manifestants de se disperser), b) Birinden -meşini istemek, rica etmek (Je vous somme de dire la vérité). sommet er. 1. Tepe, doruk (Le sommet d'une montagne, d'un arbre, d'un rocher). 2. mec. En yüksek nokta, doruk (Etre au sommet de la gloire, de la hiérarchie, de la perfection). 3. mat. Tepe; köşe (Le sommet d'un angle. Les trois sommets d'un triangle). § Au sommet: En yüksek düzeyde, doruk, zirve (Conférence au sommet). sommier er. 1. (Mimarlıkta) Yastıktaşı, üzengitaşı. 2. Yaylı demir kerevet ; karyolaya konulan maden telden yatak altı, "somya (Sommier à ressort, sommier métallique). 3. (Tecim işlerinde şaka yollu) Toplanan para defteri; büyük defter, "defteri kebir. sommital,e s. Tepede bulunan, dorukta olan, en üstte bulunan (Une monarchie sommitale). sommité diş. 1. Uç, dal ucu (Sommités comestibles de l'asperge). 2. mec. Seçkin kişi, en yüksek noktaya varmış kişi (Les sommités de la médecine, de la littérature). somnambule s. ve ad. Uyurgezer (Elle est somnambule. Un somnambule). somnambulique s Uyurgezerliğe değgin

(Crise

somnambulique). somnambulisme er. ruhb. Uyurgezerlik, somnifères. 1. Uyku verici, uyutucu, uyku getirici (L'opium est somnifère). 2. er. Uyku ilacı (Prendre un somnifère pour dormir). somnolence diş. 1. Yarı uyku hali, ımızganma (Une somnolence la prenait). 2. mec. Uyuşukluk, gevşeklik, dalgınlık (L'apparente somnolence des génies méditatifs). somnolent,es. 1. Yarı uyku halinde, uyku bastırmış, uyuklayan, ımızganan (Etre somnolent après un bon repas). 2. Uyuşukluk içinde, dalgın, dalıp gitmiş (Avoir un air somnolent).

somnoler s o m n o l e r e z . 1. Uyuklamak, ımızganmak; hafifçe kestirmek (Somnoler un peu après le repas). 2. mec. Uyku halinde olmak, uyumak, gizli kalmak

(Des vertus qui somnolent, faute de pouvoir se manifester). somptuaires. Harcamaya değgin, masrafa değgin. § Dépense somptuaire: "İsraf, gereksiz ve aşırı harcama, savurganca harcama. Loi somptuaire: huk. Savurganlığı önleme yasası, "meni israfat kanunu.

somptueusement bel. Pek şık bir biçimde; şatafatlıca (Etre vêtu somptueusement). somptueux,euse s. 1. Görkemli (Un palais somptueux). 2. Bol masrafla yapılan, şatafatlı (Un festin somptueux). 3. Çok pahalıya mal olan, pek lüks, pek şık (Des vêtements somptueux). somptuosité diş. 1. Görkem (La somptuosité d'un palais). 2. Şatafat; lüks (Les vêtements d'une somptuosité bizarre). son,sa,ses s. Onun (Son cahier: Onun defteri. Sa bouche: Onun ağzı. Ses cheveux: Onun saçları. Ses dents: Onun dişleri). son er. 1. Ses (Un son aigu, grave, perçant. Un son doux, harmonieux, discordant. Vitesse du son. Enregistrement du son. Prise de son). § Publier qch à son de trompette: -i davul zurna ile herkese duyurmak. son er. 1. Kepek (Le son contient la plupart des vitamines). 2. Yonga, talaş (Poupée de son). § Boule de son: tkz. Tayın, tayın ekmeği. Tache de son: Çil. Taché de son: Çilli (Une jeune fille tachée de son). Faire l'âne pour avoir du son: Köprüyü geçinceye kadar ayıya dayı demek. Donne du son à ton âne, il te donnera des crottes: Besle kargayı oysun gözünü, sonate diş. müz. Sonat (Sonate pour violon, pour piano). sonatine diş. müz. (Yeni yetişenler için) Kolay sonat; küçük sonat, sondage er. 1. yerb. Sonda yapma, sondalama, sondaj (Le sondage d'un terrain). 2. hek. Sonda salma. 3. mec. Nabız yoklama, iskandil etme, zemin yoklama, sorup araştırma, yoklama

(Sondage d'opinion publique). sonde diş. 1. İskandil (Mouiller, naviguer à la sonde. Sonde aérienne, ballon-sonde). 2. (Denizde) İskandille saptanan derinlik (Etre sur les sondes. Les sondes augmentent). 3. hek. Sonda (Sonde urétrale). 4. (Araziye vurulan) Burgu, sonda. 5. (Bir şeyden örnek almak için kullanılan) Yoklama şişi (Sonde à fromage). § Donner un coup de sonde à qch: -i şöyle bir yoklamak, sonder gçl. 1. Su derinliğini ölçmek, iskandil etmek

1312

sonné (Sonder un port, un gué, le lit d'un fleuve).

2.

Sondalamak, burgu vurmak (Sonder un terrain). İ.hek. Sonda salmak, sonda koymak (Sonder un malade, une plaie). 4. Yoklama aletiyle muayene etmek (Sonder des bagages à la douane). 5. Nabız yoklamak; yoklamak, araştırmak, iskandil etmek

(Il faudrait sonder le directeur au sujet de ses projets. Sonder l'opinion publique, les esprits). sondeur er. 1. (Arazide) Kuyu açıcı .sondalama yapan kimse. 2. Sondalama aleti, sondeuse diş. Küçük kuyular açmak için kullanılan sondalama aleti,

songe er. 1. Düş, "rüya (Faire un songe). 2. mec. Düş, °hayal, düşlem, gerçekleşmesi olanaksız düşünceler, kuruntu (La réalité était triste auprès

de mon songe). songe-creux er. Derin düşüncelere dalıp giden, kuruntucu, kuruntular içinde yüzen ; ham hayalci,

songer gsz. 1. Düş görmek (Le pauvre songe dans son dernier sommeil). 2. Düşünceye dalmak, düşler kurmak (Chacun songe en veillant, il n'est rien de plus doux). 3. Songer à: a) -i düşünmek (Songer aux beaux jours de la jeunesse. Avant de songer à soi, il faut songer aux autres), b) Kafasından geçirmek, düşünmek (Il ne songe nullement au mariage), c) Akhfikri-de olmak Jiep -i düşünmek (Il songe à son avancement, à ses affaires). 4. Songer à f. qch: -meyi düşünmek (Il

songe à acheter une maison de campagne). 5. gçl. Düşünmek, aklında tutmak, hiç unutmamak

(Songez que vous n'aurez pas terminé votre travail à temps, si vous ne faites pas un effort). songerie diş. Düşünceler içinde yüzme, dalgınlık

(Ses songeries d'intellectuel inquiet). songeur,euse s ve ad. 1. Düş gören. 2. Düşünceli,

dalgın (Depuis quelque temps, nous la trouvions bien songeuse). 3. Düşler kuran, düşler içinde yüzen (C'est un grand songeur). sonique s Sese değgin (Vitesse sonique). sonnaille diş. 1. Çıngırak takımı. 2. Çıngırak sesi (Sonnailles des troupeaux de chevaux et de boeufs). sonnailler er. Kösemen, sürünün önünde giden çıngıraklı hayvan, sonnailler gsz. Çıngırak çalıp durmak,

sonnant,e s. 1. Çalar (Horloge sonnante, montre sonnante). 2. Dakikası dakikasına, tam (A trois heures sonnantes: Saat tam üçte). § Espèces sonnantes: Altın yada gümüş para. sonné,es. 1. (Saat için) Çalmış, vurmuş, olmuşf// est

midi sonné. Il est cinq heures bien sonnées). 2. (Zaman, yaş vb.) Tam, doldurmuş (Il a soixante

ans sonnés: Altmış yaşını doldurmuştur,

tam

sonner

soporifique

1313

altmış yaşındadır). 3. tkz. Kaçık, deli (Un garçon un peu sonné). sonner gsz. 1. Çınlamak (Les oreilles luisonnent).

2.

Çalmak (Le téléphone sonne. Le réveil a sonné. Les cloches sonnent). 3. Zil çalmak (Il y a dix minutes que c'est sonné). 4. Kapının zilini çalmak; kapıyı çalmak (Entrez sans sonner). S. (Vakit için) Olmak, tam... olmak (Midi a sonné).

6.

( Une salle sonore). 4. Sesli (Cinéma sonore, film sonore). 5. Tumturakh, cafcaflı (Paroles sonores). 6. dilb. Yumuşak, titreşimli (Consonne sonore). 7. diş. clilb. Yumuşak ünsüz (B, c, dsont

des sonores). sonorisation diş. 1. (Sinemacılıkta) Seslendirme

(Sonorisation d'un film). 2. dilb. Yumuşama, titreşimlileşme (Sonorisation d'une consonne

-saati çalmak, -çam çalmak, -vakti gelmek (La

sourde).

messe sonne. L'angélus vient de sonner). T. gçl. -i

(Sonorisation d'une salle pour un bal).

zil çalarak çağırmak (Sonner un domestique, une femme de chambre). 8. gçl. -çalmak (Sonner les cloches).

9. gçl.

-zili çalmak; -çanı çalmak;

-borusu çalmak (Sonner

l'alarme.

Sonner

la

messe, le tocsin. Sonner le réveil). 10. gçl. Sonner qn: hlk.

3. Gerekli ses araçlarıyla donatma

sonoriser gçl. 1. Seslendirmek (Sonoriser un film). 2. dilb. Yumuşatmak (Sonoriser une sourde).

consonne

3. Gerekli ses araç ve gereçleriyle

donatmak (Sonoriser une salle de cinéma). sonorité

diş.

1.

Ötümlülük;

titreşimlilik

(La

-in kafasına şiddetle vurmak, başına

sonorité d'un instrument musical, d'un poste de

yumruk indirmek (Un boxeur qui a été sonné et a roulé au tapis). 11. gçl. Sonner de qch: (Üflemeli çalgı) Çalmak (Sonner du clairon, de la

radio). 2. ed. Uyum, "ahenk (Sa voix avait des sonorités douces et caressantes). 3. Sesi yansıtma

trompette). § Faire sonner une lettre: Bir harfin

salle). 4. Ses (La steppe orientale où les sonorités s'étouffent).

sesini belirterek, üzerinde durarak çıkarmak

niteliği, seselim, *seslence (La sonorité

d'une

(Faire sonner l'"s" en fin de phrase). Se faire

sonothèque diş. Seslik.

sonner: tkz. Paparayı yemek, iyi bir azar işitmek,

sophisme er. fels. Yamltmaca, bilgicilik, "safsata,

adamakıllı azarlanmak. Sonner creux: 1. Falsolu

ses çıkarmak (Un violon qui sonne creux).

2.

İçinde hiçbir şey olmamak, bomboş olmak. 3. İçtenlikten

uzak

olmak,

içtensizlik

izlenimi

bırakmak, yapmacık olmak (Un rire qui

sonne

creux). Sonner bien, mal à l'oreille: Kulağa iyi, kötü gelmek (Unmotquisonnebienàl'oreille,

qui

sonne mal à l'oreille). Sonner à la porte: Kapının zilini çalmak. Sonner la charge: ask.

Hücum

borusu çalmak (Le clairon sonne la charge). sonnerie diş. 1. (Çalan bir şeyden çıkan) Ses

(Sonneries des cloches. Sonnerie d'une horloge, d'une sonnette, du téléphone). 2. Zil (Sonnerie éléctrique, sonnerie téléphonique). 3. Zil tertibatı, zil düzeni (Remonter la sonnerie). 4. ask. Boru sesi. 5. (Avda) Boru sesleri, sonnet er. ed. Sone; ikisi dörder dizelik, ikisi üçer dizelik olmak üzere dört bağlamlı on dört dizeden oluşan koşuk biçimi,

sonnette^. 1. Çıngırak; zil (Agiter une sonnette. La sonnette du président dans une assemblée). 2. Elektrik zili (Appuyer sur le bouton de la sonnette). 3. Zil sesi (Je n'ai pas entendu la sonnette). 4. Şahmerdan (Enfoncer des pieux à la sonnette). § Serpent à sonnettes: Çıngırakhyılan. sonneur er. 1. Zangoç. 2. (Eski) Köy çalgıcısı. §

Dormir comme un sonneur: Kütük gibi uyumak, sonores. 1. Ses veren, ses çıkaran, çınlamlı, ötümlü

(Un métal sonore). 3. Çınlayan, çın çın öten (Une voix sonore).

3. Sesi iyi yansıtan, seslencesi iyi

"mugalata (Réfuter un

sophisme).

sophiste er. 1. (Eskiden) Filozof, söz sanatçısı. 2. Safsatacı, bilgici,yanıltmaca yapan, "mugalatacı, sophistication diş. 1. Hile katma, bozma, karıştırma

(Sophistication

des

denrées).

2.

Yapmacık;

yapaylık, doğallıktan uzaklık, sophistiques. 1. Yanıltıcı, yamltmacaya kaçan, laf ebesi, "safsata yapan; "mugalatacı

(Argument,

raisonnement sophistique. Esprit sophistique). 2. diş.

fels.

"Safsata sanatı, "mugalata

sanatı,

"mugalatacılık, "safsatacılık. sophistiqué,e s. 1. Karıştırılmış, hileli, içine başka madde katılmış (Vinsophistiqué).

2. Yapmacıklı,

doğallıktan çok uzak (Une femme

sophistiquée).

3. tekn. Çok gelişmiş, çok ileri, çok karmaşık bir

teknikle

yapılmış

(Un

vaisseau

spatial

sophistiqué). sophistiquer gçl. 1. -e hile katmak, yabancı madde

karıştırmak (Sophistiquer du vin, une drogue). 2. Pek inceleştirmek, mantık ve sözcük oyunlarına

dayandırmak (Sophistiquer

ses pensées). 3. gsz.

Safsata yapmak, mugalata yapmak sans cesse). gelişmek,

4. gsz. karmaşık

(Ilsophistique

(Teknik yönden) Giderek bir

hal

almak

(Les

ordinateurs qui sophistiquent). soporifique s. 1. Uyutucu, uyku verici

(Propriétés

soporifiques de la morphine). 2. Sıkıcı, bıktırıcı, usanç verici (Un discours soporifique). 3. er. U y k u ilacı (Prendre un soporifique). şey, bıktırıcı şey.

4. er. Sıkıcı

soprano

1314

sortilège

soprano er. müz. 1. Soprano ses. 2. ad. Soprano sesi olan sanatçı,

eux). Tirer au sort: Kura çekmek, ad çekmek

sorbe diş. bitb. Üvez. sorbet er. 1. (Eski) Şerbet (Prendre du sorbet). 2.

jeté: Ok yaydan çıktı, sortables. 1. (Eski) Uygun, elverişli, sakıncasız (Un

(Tirer au sort un numéro, un objet). Le sort en est

(Şimdi) Meyvalı dondurma (Sorbet au citron, au

parti sortable pour leur fille).2.

café).

çıkabilir; âlemin karşısına çıkarılabilir (Tu n'es

sorbetière diş. Şerbet kabı; dondurma kabı.

sorbier er. bitb. Üvezağacı.

sorcellerie diş. 1. Büyücülük ( Une femme accusée de sorcellerie. Pratiquer la sorcellerie). 2. Gözbağcılık (Cela tient de la sorcellerie). sorcier,ère ad. 1. Büyücü (Les sorciers des sociétés 2. Gözbağcı. 3. mec. Pek becerikli,

kurnaz (Cet homme n'est pas bien sorcier). 4. s. tkz. Güç, olmayacak şey (Cen 'estpas bien sorcier. Ce n'est pourtant pas sorcier ce que je vous demande). § Herbe aux sorcières: Mineçiçeği. Vieille sorcière: Cadı, şirret karı, acuze,

sordide s. 1. Pis, iğrenç, kirli (Des vêtements sordides. Un logement sordide). 2. mec. İğrenç, tiksindirici (Une avarice sordide, un crime sordide). sordidement bel.

pintice

İğrenç bir biçimde; cimrice,

(Vivresordidement).

sordidité diş. 1. Pislik; kir, kirlilik. 2. Aşırı cimrilik, pintilik,

sore er. bitb. Sor. sorgho er. bitb. Hintdarısı. sorite er. mant. Zincirleme tasım, sornette diş. tkz. Saçma, zırva, boş lakırdı (Conter,

débiter des sornettes). sororal,e s. (Eski) Kızkardeşe değgin

vraiment pas sortable. Vêtements sortables). sortant,e s. 1. Adçekmede çıkan, kurada çıkan,

sorbonnard,e s. ve ad. tkz. Sorbonlu; Sorbonne üniversitesinde öğrenci yada profesör,

primitives).

İnsan yüzüne

kazanan (Les numéros sortants). 2. (Seçimle gelinen

yerlerde)

Görev

süresi

sona

eren

(Député, conseiller sortant). 3. ad. Çıkan (Les entrants et les sortants: Girip çıkanlar). sorte diş. 1. Çeşit, tür (Faire un choix parmi les différentes sortes de fleurs). 2. Une sorte de...: Bir çeşit, bir tür... (Elle portait sur la tête une sorte de coiffe nouée sous le menton). § De la bonne sorte, de la belle sorte: Esaslı, adamakıllı, iyicene. De la sorte:Böyle, bu şekilde, bu tarzda (Qui vous a

autorisé à agir, à parler de la sorte?). De sorte à: -cek biçimde (Agissez de sorte à satisfaire tout le monde). En aucune sorte: Hiçbir şekilde. En quelque sorte: Sanki, tıpkı, âdeta, nerdeyse,

hemen hemen (Se taire quand on est accusé, c'est, en quelque sorte, se reconnaître coupable). Toutes sortes de, de toutes sortes: Hertürlü, her çeşit (Des fleurs de toutes sortes. Toutes sortes d'oiseaux). De sorte que, de telle sorteque, en sorteque: Öyle ki, o şekilde ki, o tarzda ki (ila agi de telle sorte que tout le monde l'a félicité. Faites en sorte que tout soit prêt à l'heure). Faire en sorte de f. qch: -meye çahşmak, çabalamak (Faites en sorte d'arriver à l'heure). sortie diş. 1. Çıkıp şöyle bir dolaşma, gezinti (Avant

(Héritage

sororal). sort er. 1. Yazgı, "kader ( Les infirmités sont le sort de la vieillesse. A bandonner un enfant à son sort). 2. Baht, talih, şans (Avoir confiance dans son sort. Il n 'estpas content de son sort). 3. Felek (Coquin de sort: Kahpe felek). 4. Adçekme, kura (Le sort est tombé sur lui: Kura ona çıktı). 5. Sonuç, yazgı Le hasard décide du sort des batailles). 6. Raslantı (Le sort est aveugle). 7. (Kötülük getiren) Göz,

d'aller se coucher, ilfait une petite sortie). 2. Çıkış, sokağa çıkış(Depuis sa maladie, c'est sa première sortie). 3. Çıkış, çıkma zamanı (Attendre un élève à la sortie de l'école). 4. Çıkış, çıkış yeri (Cette maison a deux sorties, une sur la rue, et une autre sur le jardin).

S. (Tiyatroda) Sahneden çıkma,

çıkış (Le metteur en scène règle les entrées et les sorties des acteurs). 6. Sızma, akma, sızıntı (La sortiedesgaz, deseaux). 7. Çıkış; çıkma, çıkarma; piyasaya çıkma; piyasaya çıkarma (La sortie

"nazar, büyü. 8. Yaşama koşulu (Améliorer le sort du prolétariat). § L'ironie du sort: Talihin cilvesi.

d'une voiture, d'un roman). 8. (Mal) "İhraç, dışarı

Tirage au sort: Adçekme, "kura. Faire un sort à

fabriqués). 9. Çıkışma, çıkış (Le professeur a fail une violente sortie à l'iélève qui copiait sa composition). § Sortie de bain: Hamam havlusu.

qch: 1. -i değerlendirmek, -in değerini vermek

(Orateur qui fait un sort à chaque phrase). 2. -i yiyip bitirmek; -i içip bitirmek (Faire un sort à un

gâteau. Faire un sort à une bouteille). Jeter unsort sur: -e büyü yapmak, göz değdirmek, "nazar

vurmak (Le fermier prétendait que ses animaux étaient malades parce qu'on avait jeté un sort sur

çıkarma, dış ülkelere satma (Sortie des

produits

A la sortie de: a) -den çıkarken, -den çıktıktan sonra, -den çıkış vakti, b) -in çıkışında, çıkış

yerinde. Faire une sortie à, contre: -e çıkışmak, sortilège

er. Büyü; büyücülük (Dans

certaines

campagnes, on croit encore aux sortilèges).

sortir sortir gsz.

1. Çıkmak, sokağa çıkmak, dışarıya

çıkmak (Personne ne sort par temps pareil. Nous sortons tous les soirs). 2. Piyasaya çıkmak (Un article qui vient de sortir). 3. Çıkmak, yayımlanmak (Son dernier roman n'est pas encore sorti). 4. Sortir de: a) -den çıkmak (Sortir du cinéma, de l'école, de prison, de l'hôpital). b)-den sıyrılmak, kurtulmak (Sortir d'un mauvais pas, d'embarras), c). -in dışına çıkmak (Sortir de la légalité. Il sort toujours du sujet), d) -den gelmek, -arasından çıkmak (Il est sorti d'une famille honorable. Ce grand homme est sorti du peuple). e) -den taşmak (Une pierre qui sort du mur. Une rivière qui sort de son lit). 1) -den çıkmak, uç vermek (Les blés sortent de terre), g) -den kaymak, çıkmak (La locomotive est sortie des rails), h)-den mezun olmak (Sort/rd'Mneécofe. Ce

garçon sort de Polytechnique), i) -den yayılmak, "intişar etmek ( Un parfum doux sort de ces roses). 5. Sortir de f. qch: Az önce -mek (Elle sort de travailler, de manger). 6. gçl. Çıkarmak, sokağa çıkarmak, dışarı çıkarmak (Sortez

cet

enfant,

autrement il va s'envenimer). 7. Çıkarmak (Sortir son portefeuille, son mouchoir). 8. Çıkarmak, piyasaya

soubresaut

1315

sürmek;

yayımlamak

(Sortir

une

nouvelle voiture. Sortir un roman). 9. "Kovmak, dışarı atmak (Sortez-le). 10. Sortir qn, qch de: Birini, birşeyi -den çıkarmak (Sortir un malade de

l'hôpital. Sortir son stylo de sa poche). § Ne pas vouloir sortir de là: Nuh deyip peygamber dememek, düşüncesinde direnmek. Se croire sorti de la cuisse de Jupiter: Kendini sadrazamın sol taşağı sanmak. Sortir d'en prendre: (Zahmetli bir iş konusunda) Boyunun ölçüsünü almış olmak, acısı daha içinde olmak, ne olduğunu henüz unutmamış olmak. Sortir de ses gonds: Zıvanadan çıkmak, tepesi atmak, cini tepesine fırlamak. Sortir de soi: Kendini yitirmek, soğukkanlılığını yitirmek. Sortir en cheveux: Başı açık çıkmak, şapkasız çıkmak. Sortir en taille: Paltosuz çıkmak. Sortir indemne de qch: -den sağ salim çıkmak, kurtulmak. Sortir les pieds devant: tkz. Ölmek, evden cenazesi çıkmak. S'en sortir, en sortir: İşin içinden çıkmak, sıyrılmak, paçasını sıyırmak, yakasım kurtarmak (Il s'est lancé dans une affaire quisembleau-dessus deses forces, onse demande comment il s'en sortira). sortir er. Çıkma,çıkış. §Ausortirde:-dençıkarken;

-in çıkışında (Ausortir de l'hiver, dulit, de l'école). s.o.s. er. 1. İmdat, imdada çağırma, tehlike işareti (Envoyer, lancer un s.o.s.). 2. tkz. Acele para isteme (J'ai envoyé un s.o.s. à mes parents). sosie er. Birine çok benzeyen kimse, tıpatıp benzer

(C'est votre sosie). sot,te s. ve ad. 1. Aptal, budala, akılsız, sersem (Il

n'est pas si sot qu'il en a l'air. Ce garçon est un sot). 2. Şaşırıp kalmış, şaşkınlıktan ağzı açık kalan, afallayıp kalan ; utançtan yerin dibine geçen (Il est

resté tout sot quand on lui a prouvé qu 'il avait fait un mensonge). 3. Aptalca, saçma, budalaca (Une réponse sotte). 4. Şaşkın (Grand sot, petit sot). S.

Gülünç (Dans un monde de voleurs, il est sot d'être honnête). sotie diş. (Tiyatroda) Soti, çılgınlık oyunu; XV. ve XVI. yüzyıllarda, Fransa'da eğlence ereğiyle yazılmış, kişileri çılgınlıkları içinde gösteren, çoğu kez temel olayı bulunmayan dinsel, siyasal taşlama oyunu, sottement bel. Aptalca, budalaca, sersemce (Agir,

parler sottement). sottise diş. 1. Budalalık, aptallık (Un homme d'une sottise incroyable). 2. Budalaca söz yada davranış, zırva (Faire, commettre une sottise) 3. f. Sövgü, "küfür (Accabler quelqu'un de sottises). sottisier er. Ünlü yazarların yaptıkları yanlış ve saçmalıkları içinde toplayan kitap, dergi, souer. Metelik;para(Comptersessous). §Unsansle-sou: Meteliksizin teki, beş parasız adam. Propre comme un sou neuf: Pek temiz, pınl pırıl. Sou à sou, sou par sou Kuruş kuruş, metelik metelik (Amasser une fortune sou à sou). De quatre sous: Değersiz beş para etmez (Bijou de quatre sous). Etre près de ses sous: Elisıkı olmak, pek tutumlu olmak, cimri olmak; harcamada pek hesaplı davranmak. Etre sans le sou: Meteliksiz olmak. Manger ses quatre sous: Elindeki üç beş kuruşu da yemek. N'avoir pas le sou: Meteliksiz olmak. N'avoir pas un sou de qch, pour un sou de qch: Kendisinde -in zerresi bulunmamak, hiç mi hiç... olmamak (Iln'apaspourunsoudebonsens. Tu n'as pas un sou d'intelligence). S'embêter, s'ennuyer à cent sous de l'heure Son derece sıkılmak, sıkıntıdan patlamak, soubassement er. 1. (Yapılarda) Oturtmalık, oturma duvarı, üstemel, etek duvarı, bina eteği, yapının toprak üstünde kalan, bir metre kadar yükseklikte, bütün yapı boyunca devam eden,, üstüne gelen duvarlardan birkaç santim dışan çıkıntılı anatemel duvan. 2. Karyola eteği. 3. mec. Temel, dayanak (Les soubassements des instincts). soubresaut er. 1. Ansızın sıçrama, birdenbire ve beklenmedik sıçrayış (Le cheval a fait un

soubresaut qui a failli désarçonner le cavalier). 2. İrkilme, ürperme (Il est très nerveux, au moindre bruit il fait des soubresauts).

soubrette soubrette diş. 1. (Güldürülerde) Hafifmeşrep genç kadın yada işveli hizmetçi rolü oynayan kadın sanatçı. 2. tkz. Hizmetçi, soubreveste diş. (Eskiden) Zırh üstüne giyilen kolsuz uzun ceket, souche diş. 1. Çotuk, kesilen ağacın yerde kalan kısmı, kütük (Arracher une souche.). 2. Omca, bağ kütüğü (Faire un feu de souches). 3. Köken, kaynak (Un mot de souche latine). 4. mec. (Hanedan, soy vb. için) İlk ata, soy başı, başlatıcı, kurucu (La souche d'une dynastie). S. (Defter, makbuz vb.) Koçan (Carnet à souches. Souche d'unchéquier. Uncahieràsouches). 6.Kütük,ana defter. 7. Çetele. 8. Baca tomruğu. § Faire souche: 1 Bir soyun ilk başlatıcısı olmak, soybaşı olmak. 2. Dölü olmak, çok çocuk ve torunları olmak. Rester comme une souche: Kımıldamadan durmak, kazık çakmış gibi durmak, souci er. 1. Kaygı, tasa (Vivre sans souci. Etre accablé, dévoré de soucis). 2. Sıkıntı, kafanın hep takıldığı kişi yada şey (Son fils est son unique souci. Avoir des soucis financiers). § Avoir le souci de f. qch:Tek kaygısı -mek olmak (Elle a le souci de plaire). Etre en souci de qn: -i merak etmek, merakta kalmak. Se faire du souci: Kaygılanmak, tasalanmak, merak etmek. C'est le cadet de mes soucis, c'est le moindre de mes soucis: tkz. Vız gelir, tasamın on beşi. souci er. bitb. Aymsafa. § Souci des champs: Tarlanergisi. soucier gçl. (Eskimiştir) Tasalandırmak, kaygılandırmak (Cela ne me souciait pas davantage). § Se soucier de: 1. -den tasalanmak, kaygılanmak; -i merak etmek, kendine tasa etmek (Se soucier de son enfant malade). 2. Aldırmak, düşünmek (Il ne se soucie de personne ni de rien). 3. Se soucier de f. qch: -meyi düşünmek, -mek kaygısını duymak (Il se soucie fort peu de conserver ses amis). § Se soucier de qch comme de l'an quarante, comme de sa première chemise: -e hiç aldırmamak, vız gelip tins gitmek, soucieusement bel. Kaygıyla, telâşla, tasayla; kaygılanarak,telaşlanarak, tasalanarak (Toutela montagne se prépare soucieusement à l'hiver). soucieux,euse s. 1. Kaygıh, tasah, düşünceli (lia un air soucieux). 2. Soucieux de qch: -e karşı çok dikatli, -e pek düşkün, -in üzerine titreyen (Un homme soucieux de sa liberté, de sa dignité). 3. Soucieux de f. qch: Tek düşüncesi -mek olan, aklı fikri -mekte olan ( Une femme soucieuse de rendre service). soucoupe diş. Fincan tabağı, bardak tabağı. § Soucoupe volante: Uçan daire. Faire des yeux

1316

soufflant

comme des soucoupes: Gözlerini belertmek, gözlerini faltaşı gibi açmak, soudable s. Lehimlenebilir, soudage er. Lehimleme, lehimlenme, lehim (Soudage à plat, soudage au chalumeau). soudain,e s. 1. Âni, ansızın gelen, ansızın olan (Douleur soudaine. Amour soudain. Peur soudaine. Une mort soudaine). 2.bel. Hemen, o anda, ansızın, birdenbire (Soudain, la sonnerie du téléphone retentit). soudainement bel. Ansızın, apansız, birdenbire, hemen (Se trouver soudainement seul. Unmalqui apparaît soudainement). soudaineté diş. Apansızlık, birdenbirelik (La soudaineté d'une chute, d'une catastrophe. La soudaineté de cet événement a surpris tout le monde). Soudan er. 1. Sudan. 2. (Eski) Sultan, Mısır sultanı, soudanaises, vead. Sudanlı; Sudan ve sudanlılara değgin (Les soudanais. Les mœurs soudanaises). soudard er. (Eski) Paralı asker; kaba asker, acımasız savaşçı, soude diş. 1. bitb. Söküotu. 2. kim. Sud, sodyum (Sulfate de soude). souder gçl. 1. Lehimlemek (Fer à souder). 2. Kaynakla tutturmak, kaynak yapmak (Souder deux tuyaux). 3. Birleştirmek, tutturmak, kaynaştırmak (Souder les parties d'une fracture). § Se souder: 1. Kaynaşmak, birbirine kaynamak, tutmak (Deux os qui se soudent). 2. mec. Kaynaşmak, birbirini sevip bağlanmak (Deux coeurs qui se soudent). soudeur,euse ad. 1. Lehimci; kaynakçı. 2. diş. Kaynak makinası. soudier,ère s. 1. Suda değgin, sodaya değgin, sodyum karbonata değgin. 2. diş. Sud fabrikası, soda fabrikası. 3. er. Sud işçisi, soda fabrikasında çalışan işçi. soudoyer gçl. 1.(Eskiden askerlere)Ayhk vermek, ücret vermek (Soudoyer une armée). 2.(Kötü anlamda) Kiralamak, parayla tutmak, parayla kendi hesabına çalıştırmak (Soudoyer un espion, un assassin, un faux témoin). soudure diş. 1. Lehim; kaynak (Soudure à l'étain). 2. Lehim yeri, kaynak yapılan yer (Le tuyau est crevé à la soudure). 3. hek. Kaynak; kaynama (Soudure de deux os). § Faire la soudure: Bir ürünü öbür yılın ürününe kadar idare etmek, soue diş. Domuz ahin. soufflage er. 1. den. (Dengesi bozuk bir teknenin karinasına vurulan) Kaplama; karina kaplaması yapma. 2. Üfleme, şişirme, şişe üfleme, soufflante s. 1. Üflemeye yarayan; körüklemeye

soufflante

1317

yarayan. 2. tkz. Soluk kesici, çok şaşırtıcı (C'est soufflant). 3. er. hlk. Tabanca, soufflante^. Körük makinası. souffle er. 1. Üfleme, üfürük (Eteindre dix bougies d'un seul souffle). 2. Üfleme gücü (Pour jouer du clairon, il faut du souffle). 3. Soluk(Le dernier souffle d'un agonisant). 4. Güç, "kuvvet (Le souffle créateur). 5. Esinti (Le souffle du vent dans le feuillage. Un souffle d'air chargé d'arômes des champs). 6. mec. Esin, "ilham; imgelem gücü, yaratma gücü, çalışma gücü (Le souffle d'un écrivain). 7. hek. (Hasta bir organın çıkardığı) Ses (Souffle cardiaque). § Avoir du souffle: 1. Soluğu kuvvetli olmak. 2. Yürekli, gözüpek olmak. 3. mec. Soluklu olmak, yaratma ve imgelem gücü olmak. Avoir le souffle court: Soluğu çabuk kesilmek, soluksuz olmak. Couper le souffle à qn: 1. -i yormak, soluğunu tıkamak, soluğunu kesmek. 2. -i çok şaşırtmak, şaşkınlıktan kanını dondurmak. En avoir le souffle coupé: Çok şaşırmak, şaşkınlıktan donup kalmak. Etre à bout de souffle: Tıkanmak, soluğu kesilmek, soluk soluğa kalmak. Manquer de souffle: 1. Soluksuz olmak, çabuk tıkanmak. 2. mec. Güçsüz, soluksuz olmak. N'avoir qu'un souffle de vie: Son derece güçsüz olmak.N'avoir plus que le souffle: Can çekişmekte olmak. Ne tenir qu'à un souffle: Pamuk ipliğine bağlı olmak. Perdre le souffle: Tıkanmak, soluğu kesilmek. Rendre le dernier souffle: Son soluğunu vermek, ölmek, soufflé,e s. l.Puf böreği gibi kabartılmış, "sufle (Omelette soufflée). 2. Şişmiş (Avoir la figure soufflée). 3. Üflenerek yada gazla şişirilmiş (Ballon bien soufflé). 4. mec. tkz. Pek şaşırmış, şaşkınlıktan donup kalmış (Rester soufflé devant un événement). 5. er. "Sufle (Soufflé au fromage, au poisson). soufllement er. Üfleme, üfürme. souffler gsz. 1. Üflemek; üfürmek (Souffler sur une bougie pour l'éteindre. Souffler dans ses doigts pour les réchauffer. 2. Esmek (Le vent souffle du nord). 3. Güçlükle solumak, soluk soluğa kalmak, soluğu kesilmek (Dés qu'il court un peu, il se met à souffler). 4. Soluk almak, dinlenmek (Laissez-moi le temps de souffler). 5. Hava vermek, hava verip çalıştırmak (Souffler à l'orgue). 6. gçl. -i üfleyip söndürmek (Souffler une bougie). 7. gçl. Üfleyip şişirmek; gazla şişirmek (Souffler un ballon). 8. gçl. tkz. Çok şaşırtmak, şaşkınlıktan ağzını açık bırakmak (Son culotnous a soufflés). 9. Körüklemek, üfleyip tutuşturmak (Souffler le feu). 10. Sarsıntıdan yıkmak (Les explosions de bombe ont soufflé toutes les maisons

souffrir

duport). 11. Hafifçe söylemek, fısıldamak (Chut, souffla-t-il). 12. Souffler qch à qn: a) mec. tkz. Birinin elinden -i almak, birinden -sini almak, kapmak (Elle lui a soufflé son amant. Il lui a soufflé sa maîtresse), b) Birine... sufle etmek, fısıldamak, fısıltı halinde söylemek (Souffler un rôle à un acteur, souffler une leçon à un élève), c) Birine... esinlemek (Voilà ce que me soufflait l'instinct). § Ne pas souffler mot: Tek sözcük söylememek, ağzından tek söz çıkmamak. Souffler le chaud et le froid: Hem nalına, hem mıhına vurmak. Souffler qch à l'oreille de qn: Birinin kulağına... fısıldamak, soufflerie diş. Körük, körük takımı (Soufflerie d'une forge, d'un four. Soufflerie d'une orgue). souffleter. 1. Körük (Sàufflet de forge. Attiser le feu avec un soufflet). 2. Tokat, sille, şamar (Donner un soufflet à un arrogant. Recevoir un soufflet). souffleter gçl. Tokatlamak, sille atmak, şamar vurmak (Souffleter un enfant). souffleur,euse ad. 1. (Camcılıkta, şişecilikte) Üfleyici (Souffleur de bouteilles, de lampes électriques). 2. Tıknefes, güçlükle soluyan. 3. (Tiyatroda) Fısddayıcı, suflör (Le trou du souffleur; le murmure du souffleur). soufflure diş. (Cam yada döküm işlerinde görülen) Hava kabarcığı, 'delcik. souffrance diş. Acı, çekilen acı, "ıstırap (Endurer une extrême souffrance). § En souffrance: 1. (Gümrükten yada emanetten) Çekilmeyen, aranılmayan, bekleyip duran (Marchandises en souffrance). 2. Sürüncemede, askıda (Affairesen souffrance). souffrant,e s. 1. Acı çeken, acılı, çileli (Un peuple souffrant, une âme souffrante). 2. Rahatsız, keyifsiz, biraz hasta (Le professeur n'a pas fait son cours hier, il était souffrant). souffre-douleur er. Herkesin kendisine yüklendiği kimse, abalı, kürt memet, günah keçisi (Le souffre-douleur d'une classe). souffreteux,euse s. 1. (Eski) Acı çeken, rahatsız, huzursuz. 2. (Şimdi) Sağlığı bozuk, sık sık hastalanan (Un enfant souffreteux). souffrir gçl. 1. -çekmek (Souffrir la faim, la soif, la torture sans se plaindre). 2. (Olumsuz kullandığında) -i hiç sevmemek, -den tiksinmek (Il ne peut pas souffrir les haricots verts). 3. -i kabul etmek, -e gelmek (L'affaire ne souffre plus aucun retard). 4. İzin vermek, "müsaade buyurmak (Souffrez que je vous fasse une remarque). 5. -dayanmak, "tahammül etmek, katlanmak (Il ne peut pas souffrir ses voisins. Il est d'une telle insolence que personne ne peut le souffrir). 6. gsz.

soufisme

1318

Acı çekmek (Il est malade depuis longtemps et souffre beaucoup). 7. gsz. Zarar görmek (Il a fait froid cet hiver et les arbres fruitiers ont beaucoup souffert). 8. gsz. Güçlük çekmek (J'aisouffert pour lui expliquer son problème). 9. gsz. Üzüntü duymak, üzülmek (Il souffre terriblement). 10. gsz. Souffrir de qch: a) -si ağrımak (Souffrir de la tête, des dents, de la gorge), b) -den zarar görmek (Cette ville a souffert des bombardements). c) -den acı çekmek (Ilsouffre de la nostalgie). 11. Souffrir de f. qch: a) -mekten acı çekmek, -diğine üzülmek (Il souffre d'être incompris et de voir que tout le monde le fuit), b) -meye katlanmak, "tahammül etmek (Je ne peux pas souffrir de voir cet homme). § Se souffrir: Birbirine katlanmak, tahammül etmek ( Ces deux collègues ne peuvent se souffrir). soufisme er. Sufïlik, islam gizemciliği, soufrage er. Kükürtleme; kükürt tütsüsüne tutma (Soufrage des allumettes, d'une vigne). soufre er. kim. 1. Kükürt. 2. Kükürt sarısı, kükürt rengi. soufré,e s. 1. Kükürtlü, kükürde batırılmış (Allumettes soufrées). 2. Kükürt sarısı (Un flacon soufré). soufrer gçl. 1. Kükürtlemek (Soufrer une vigne). 2.(Beyazlatmak için) Kükürt tütsüsüne tutmak (Soufrer une étoffe, la laine). soufreur,euse ad. 1. Kükürtleyici, kükürtleme işçisi. 2. diş. Kükürt püskürteci. soufrière diş. Kükürt ocağı, soufroirer. Kükürtlemeetüvü, kükürt tütsü dolabı, souhait er. Dilek, istek; "temenni, "arzu (Exprimer, former, formuler un souhait. Accomplir, réaliser un souhait. Souhaits de bonne année). § A souhait: Dilediğince, dileğince, gönlünce, istenildiği gibi (Une affaire qui marche à souhait), fi. vos souhaits : (Aksıran birine) Çok yaşa! souhaitables. İstenilen, dilenen, "arzu edilen (Ila toutes les qualités souhaitables). souhaiter gçl. 1. İstemek, dilemek (Je ne souhaite que sa réussite). 2. Souhaiter qch à qn: Birine... dilemek (Je vous souhaite bonne chance, bonne année, bon voyage). 3. Souhaiter f. qch, de f. qch: -msyiis\tmzY.,âi\e,meV. (Il souhaitait continuer ses études à Ankara. Je ne souhaite plus de le voir). souille diş. 1. Yaban domuzlarının yatıp yuvarlandıkları balçık çukuru, domuzların oynadıkları bataklık. 2. den. Karaya oturan bir geminin kumda yada çamurda açtığı çukur, souiller gçl. 1. Kirletmek( Malade qui souille ses draps). 2. mec. Lekelemek (Souiller sa réputation). 3. Souiller qn, qch de qch: Birini, bir şeyi... ile lekelemek, kirletmek (Souiller ses

soûler

vêtements de boue). § Souiller ses mains de sang: Elini kana bulamak, adam öldürmek, souillon er. tkz. 1. Kirloz, pasaklı (kimse). 2. Pasaklı hizmetçi. souillure diş. 1. Kir (Vêtements couverts de souillures). 2. mec. Leke (Unesouillure morale). souï-manga er. hayb. Nektarkuşu. souk er. Ar. Kapalı çarşı; çarşı, pazar (Sepromener dans les souks). soûl,e [su, sul] s. hlk. 1. Sarhoş (Il était complètement soûl). 2. (Eski) İyice doymuş, tok. 3. Soûl de qch: a) -doymuş, karnı tok, -den bıkmış (Etre soûl de musique, deparoles). b)-den sarhoş olmuş, başı dönmüş (Etre soûl de poésie, de gloire). § Tout son soûl: Doyasıya, canının istediği kadar (Boire, manger, dormir tout son soûl). Etre soûl comme un cochon, comme une grive: Zil zurna sarhoş olmak. En avoir tout son soûl: tkz. Bıkmak, gözü doymak, gına getirmek, soulagement er. 1. (Acı için) Yatışma, yatıştırma; dinme, dindirme (Chercher un soulagement à une douleur physique). 2. Rahatlık, rahatlama, dinginlik, yatışma, "teselli (Un soupir de soulagement. Eprouver du soulagement). soulager gçl. 1. Dindirmek,-yatıştırmak (Soulager une douleur). 2. Acısını dindirmek (Ce remède va soulager le malade). 3. Yardımına koşmak, acılarını dindirmek (Soulager les malheureux,les pauvres). 4. Yükünü hafifletmek, üstündeki yükü azaltmak (Soulager un porteur. Soulager une poutre, une planche). 5. Soulager qn de qch: a) (Şaka yollu) Birini -sinden kurtarmak; birinin -sini çalmak, araklamak, aşırmak (Un pickpocket m'a soulagé de mon portefeuille), b) Birinin -sini azaltmak, hafifletmek (Soulager le peuple des taxes), c) Birinin -sini gidermek, birini -den kurtarmak (Tu m'as soulagé de mes peines). 6. Etre soulagé de f. qch: -diği için rahatlamak, içi rahat etmek (Il était soulagé d'avoir avoué sa faute). § Se soulager: 1. Bir doğal ihtiyacını gidermek. 2. Yatışmak, acısı dinmek, rahatlamak, "teskin olmak (Le malade s'est soulagé). 3. Se soulager de qch: -den kurtulmak, rahatlamak (Se soulager du poids du temps). soûlard.es. vead. hlk. Sarhoş;içkici,"ayyaş, soûlaud,e s. ve ad. hlk. Sarhoş; içkici, ayyaş (Un vieux soûlaud). soûler gçl. 1. tkz. Sarhoş etmek (Soûler un vieillard). 2. Sersemletmek, kafasını şişirmek (Il me soûlait par ses bavardages). 3. mec. Başını döndürmek, sarhoş etmek, büyülemek (L'odeur de T argent suffit à soûler les hommes). 4. Soûler qn de qch: Birini -e doyurmak, -e boğmak, -içinde

soûlerie

1319

yüzdürmek (Soûler une femme de luxe). § Se soûler: tçip durmak ; sarhoş olmak ( Un oisif qui se soûle). soûlerie diş. hlk. İçki âlemi; sarhoşluk. soulevé er. (Ağırlık ve halter) Kaldırma. soulèvement er. 1. Kabarma, yükselme (Le soulèvement des flots). 2. Ayaklanma, isyan (Apaiser, écraser, réprimer un soulèvement). § Soulèvement de coeur: Bulantı, mide bulanması, iç bulantısı. soulever gçl. 1. Hafifçe doğrultmak, dikeltmek (Soulever un malade dans son lit). 2. Kaldırmak, yerden kaldırmak (Ce bureau est si lourd qu'on ne peut le soulever. Soulever la poussière en marchant). 3. Hafifçe kaldırmak (Soulever le rideau pour regarder dans la rue). 4. Kabartmak, oynatmak, dalgalandırmak (La tempête soulève les vagues). 5. Ayaklandırmak, başkaldırtmak, isyan ettirmek (Soulever un peuple). 6. Uyandırmak, yaratmak (Soulever l'indignation, l'enthousiasme). 7. -e yol açmak, neden olmak (Soulever souvent des protestations, des applaudissements). 8. Ortaya çıkarmak; ortaya atmak, çıkarmak (Soulever un problème, un débat. Soulever des difficultés). 9. Soulever qn, qch contre: Birini, bir şeyi -e karşı ayaklandırmak, başkaldırtmak, isyan ettirmek, -in aleyhine çevirmek (Soulever une ville contre l'Etat. Sa déloyauté soulève tout le monde contre lui). 10. Soulever qch à qn: Birinin -sini elinden almak; aşırmak, çalmak, araklamak (Il veut lui soulever ses meilleurs clients. On lui a soulevé son portefeuille). 11. Soulever qn de qch: Birini -den kaldırmak, doğrultmak (Soulever- quelqu'un de terre, de son lit). § Soulever le coeur: Mide bulandırmak, iç bulandırmak. § Se soulever: 1. Kalkmak, doğrulmak (Un malade quise soulève dans son lit). 2. Kabarmak, yükselmek, dalgalanmak (Les vagues se soulèvent). 3. Ayaklanmak, başkaldırmak (Uneprovince qui se soulève). 4. Bulanmak (Le coeur se soulève). 5. Se soulever de qch: -den kalkmak, doğrulmak (Il est si faible qu'il ne peut pas se soulever de sa chaise). 6. Se soulever contre: -e karşı ayaklanmak, başkaldırmak, isyan etmek(5e soulever contre l'Etat). soulier er. Ayakkabı (Des souliers de sport, de chasse, de cuir, de toile). § Etre dans ses petits souliers: tkz. İki ayağı bir pabuçta olmak, güç bir durumda olmak, sıkıntıda ôlmak, sıkışık bir durumda olmak. N'être pas digne de dénouer les cordons des souliers de qn: -in eline su dökememek, ayağının tozu olamamak.

soupçon

soulignage,soulignement er. Altını çizme (Le soulignage d'un texte au crayon rouge). souligner gçl. 1. Altını çizmek (Souligner un mot, une phrase, un point). 2. Ortaya çıkarmak, belirginleştirmek, göze çarpacak duruma getirmek ( Souligner la sveltesse de sa taille par des vêtements très collants). 3. mec. Belirtmek, göstermek, üzerine dikkati çekmek (Souligner l'importance d'une découverte). soulographie diş. tkz. Sarhoşluk, içkicilik, "ayyaşlık. soulte diş. (Bir bölüşme yada değiş tokuşta) Üste verilen şey, abra, üste (Dois-je accepter cet échange sans soulte?). soumettre gçl. 1. Boyun eğdirmek; egemenliği altına almak (Soumettre un pays. Soumettre les rebelles). 2. Soumettre qn, qch â : a) Birini, bir şeyi -e bağlamak, bağlı kılmak, "tâbi kılmak (Soumettre un pays à ses lois), b) Bir şeyi -e bağlamak, tâbi tutmak (Soumettre un revenu à l'impôt. Soumettre un commerce à des formalités, à une réglementation) c) Birini -den geçirmek, -e tâbi tutmak (Soumettre quelqu'un à un traitement, à une épreuve), d) Bir şeyi -e sunmak, "takdim etmek; -in incelemesine, yargısına, eleştirisine sunmak (Soumettre un projet, un problème à un spécialiste. Soumettre un article à un comité de rédaction). § Se soumettre: 1. Boyun eğmek, baş eğmek (Après une courte résistance, les insurgés se sont soumis). 2. Se soumettre à: -e boyun eğmek, razı olmak, -i kabul etmek, -e uymak (Se soumettre à un ordre, aux lois, à un arbitrage). soumis,e s. Eslek, sözdinler, uysal, "muti (Un fils respectueux et soumis). § Fille soumise: (Eski) Orospu. soumission diş. 1. Başeğme, boyuneğme, "teslim olma (La soumission des tribus rebelles). 2. Esleklik, uysallık, sözdinlerlik, "itaat (Il est toujours d'une parfaite soumission à l'égard de ses parents). 3. Uyma, saygı gösterme (Soumission aux lois, à un règlement). 4. Bağlılık (Soumission aveugle à un parti). 5. huk. (Bir üstenme için verilen) Önerme mektubu, "teklif mektubu, soumissionnaire huk. Önermeci, önerme mektubu veren (kimse), soumissionner gçl. huk. -için önerme vermek, önerme mektubu vermek (Soumissionner les travaux d'adduction d'eau dans une commune). soupape diş. *Kapaç, supap (Soupape de sûreté). soupçon er. 1. Kuşku; şüphe (Les soupçons se sont portés sur lui. Dissiper, détourner les soupçons). 2. Sanı ; kanı (J'ai quelque soupçon que c'est votre ami qui a téléphoné). 3. Un soupçon de: Birazcık.

soupçonnable azıcık ...(Une tasse de café avec un soupçon de lait. Se mettre un soupçon de fard, un soupçon de rouge). soupçonnable s. (Pek az kullanılır) Şüphe götürür, şüpheli; şüphelenilebilir. soupçonner gçl. 1. -den şüphelenmek, şüphe etmek; kuşkulanmak, kuşku duymak (Soupçonner une femme frivole). 2. Sanmak, olabileceğini düşünmek; olasılığını usuna getirmek, tasarlayabilmek, "tasavvur etmek (Soupçonner un piège, une vengeance. Il ne soupçonnait pas qu'on voulût le tromper. Vous ne soupçonnez pas ce que c'est que cette affaire). 3. Soupçonner qn de qch: Birinin -sinden şüphelenmek, kuşkulanmak (Soupçonner quelqu'un de mensonge, de trahison). 4. Soupçonner qn de f. qch: Birinin -diğinden şüphelenmek, -diğini sanmak (On soupçonnait ce voyou d'avoir participé à plusieurs vols. Je le soupçonne de m'avoir desservi auprès de vous). soupçonneusement bel. Şüpheli bir şekilde, soupçonneux,euse s. Şüpheci; çok çabuk ve her şeyden şüphelenen (Les amoureux sont si soupçonneux qu'ils flairent tout de suite le mensonge. Un mari soupçonneux. Regarder d'un air soupçonneux). soupe diş. 1. Çorba (Une soupe aux choux, à l'oignon. Servir la soupe). 2. hlk. Asker yemeği, karavana (Distribuer la soupe). 3. hlk. (Genel anlamda) Yemek, bir lokma ekmek (Viens manger ma soupe). 4. hlk. Patlayıcı madde. § La soupe à la grimace: Bir karış suratla karşılama. La soupe au lait: mec. Çok çabuk kızan, osuruğu cinli (C'est une soupe au lait). La soupe populaire: (Yoksullara dağıtılan) Aş (Aller à la soupe populaire). A la soupe: hlk. Haydi sofraya, buyurun karavana yemeğe. Comme un cheveu sur la soupe: Aksi zamanda, uygunsuz zamanda, hiç de sırası değilken (Arriver, venir comme un cheveu sur la soupe). Trempé comme une soupe: İliklerine kadar ıslanmış. Monter, s'emporter comme une soupe au lait: Tepesi atak, kızmak, cini tepesine sıçramak, soupente diş. 1. (Araba kasasında) Askı takımı. 2. (Mutfak, ahır gibi yerlerde) Yüksek seki. 3. Çatı altı, tavan arası, souper er. 1. Gece yemeği, geceyarısı yenen yemek (Vers minuit, un joyeux souper terminait la séance de travail). 2. (Eskiden) Akşam yemeği, souper gsz. 1. Gece yemeği yemek (Aller souper au sortir du théâtre). 2. (Eskiden) Akşam yemeği yemek. 3. En avoir soupé de qch: tkz. -den bıkmak, usanmak, bezmek (On en a soupé de vos

1320

souquer

rengaines). soupeser gçl. 1. Elle tartmak, ağırlığını yoklamak (Soupeser un colis, une volaille). 2. mec. Ölçüp biçmek (Soupeser des arguments). soupeur,euse ad. Gece yemeği yemek alışkanlığı olan kimse, soupière diş. Çorba kâsesi, soupir er. 1. Göğüs geçirme, iç çekme (Pousser de profonds soupirs. Un soupir de soulagement). 2. mec. Yanık türkü, içli ezgi (Dessoupirs étouffés de cor). 3. müz. Bir siyah nokta uzunluğunda susma (Undemi-soupir, un quart de soupir). § Rendre le dernier soupir: Ölmek, son soluğunu vermek, soupirail er. Hava deliği, ışık deliği (Soupirail d'une cave). soupirant,e s. 1. Yakınan, ah vah eden (Une femme soupirante mais consentante). 2. er. (Eski) Aşık, vurgun (Toute femme un peu en vue traîne un troupeau de soupirants). soupirer gsz. 1. Göğüs geçirmek, iç çekmek, ah vah etmek (Passer son temps à soupirer). 2. Soupirer de qch: -den iç çekmek, göğüs geçirmek ah vah etmek (Soupirer de douleur, de regret). 3. Soupirer après, pour, vers: -e can atmak, içi geçmek, -i çok istemek, -in ardından koşmak (Soupirer après un poste, pour unefemme, vers un bateau qui prend le large). 4. gçl. -i yanık bir havayla söylemek (Soupirer un vers, un petit poème). S. gçl. Acıklı bir şekilde söylemek, anlatmak (Soupirer ses malheurs). souples. 1. Esnek, bükülgen, eğilip bükülen (Une branche souple, une tige souple). 2. Yumuşak, esnek (Une chemise à col souple). 3. Çevik (Malgré son âge, il est encore souple comme un chat). 4. Uyaroğlu, her şeye uymasını bilen, becerikli, işini beceren, kavuk sallayıcı, her şeye eyvallah diyen (Pour réussir dans la vie, ilfaut être souple). S. Uysal, katı olmayan (Avoir l'esprit souple, un caractère souple). § Avoir l'échiné souple, les reins souples: Dalkavauk olmak, beli menteşeli olmak, herkese ve herşeye eyvallah demek. souplesse diş. 1. Esneklik, bükülgenlik (La souplesse du jonc, de l'osier). 2. Çeviklik (La souplesse d'un acrobate). 3. mec. Ustalık, kurnazlık, beceriklilik (La souplesse d'un vieux renard, d'un diplomate. Manoeuvrer avec souplesse). 4. Yumuşaklık, esneklik, her şeye kolayca uyabilme yeteneği, her şeyi kolayca kavrayabilme yeteneği (La souplesse exceptionnelle de son esprit). souquer gçl. den. 1. Germek, iyice sıkmak (Souquer un nœud, un amarrage). 2. gsz. Küreklere

sourate

1321

asılmak, küreklere sarılmak (Souquer ferme, souquer dur). sourate (Kur'anda) Sure, source diş. 1. Kaynak, pınar (Une source d'eau minérale. Eau de source). 2. Kaynak (Source de chaleur, d'énergie, de lumière). 3. mec. Kök, temel, kaynak; asıl neden (Ce fatal événement est la source de tous nos maux). 4. mec. Köken, kaynak (Les renseignements qui arrivent de bonne source). S. Kaynakça (Cet historien a utilisé toutes les sources). § Couler de source: 1. Çok doğal, çok akıcı olmak, su gibi akıp gitmek, içinden geldiği gibi olmak ( Cet auteur écrit facilement, cela coule desource). 2. Başından belli olmak, doğal sonucu olmak. Remonter à la source, aux sources: (Bir şeyin) Kaynaklarına inmek, asıl kökünü araştırmak. Retenue à la source: (Vergi) Kaynaktan kesinti, stopaj, sourcier,ère ad. Su kaynağı arayıcısı, sourcil [SUKSİ] er. Kaş (Lever, baisser, remuer les sourcils. S'épiler les sourcils). § Froncer les sourcils: Kaşlarını çatmak, sourciller,ère s. Kaşa değgin (Arcade sourcilière, muscle sourciller). sourciller [suRsije] gsz. (Hep olumsuz olarak kullanılır). Ne pas sourciller: Aldırmamak, istifini bozmamak,kılını kıpırdatmamak.Sanssourciller: İstifini bozmadan, kılını bile kıpırdatmadan, aldırmadan. sourcilleux,euse s. 1. Çatık kaşlı, kurumlu, pek ciddi (Un père sourcilleux). 2. Pekince ayrıntılar taşıyan, çok dikkat ve titizlik isteyen (Une législation sourcilleuse). sourd,es. 1. Sağır (Etre sourd de naissance. Devenir sourd. Cette maladie l'a rendu sourd d'une oreille). 2. Boğuk (Une voix sourde, un bruit sourd). 3. Donuk (Un gris sourd). 4. İçin için, kendini pek açıkça belli etmeyen (Une douleur sourde, une colère sourde). 5. Gizli; sessiz ve gizlice yapılan (Une guerre sourde. De sourdes machinations, de sourdes menées). 6. dilb. Sert, titreşimsiz (Une consonne sourde). 7. Sourd à qch: -e karşı kulakları tıkalı, duygusuz, ilgisiz (Rester sourd aux cris de sesfrères, à la misère d'un peuple). 8. ad. Sağır (Les sourds parlent d'une voixforte). 9.diş. dilb. Sert ünsüz (P,T,Ksontdes sourdes). § Etre sourd comme un pot: Küp gibi sağır olmak, top atsan duymamak. Il n'est pire sourd que celui qui ne veut pas entendre: Asıl sağır duymak istemeyendir, anlamak istemeyene hiçbir şey anlatılamaz. Crier comme un sourd: Bangır bangır bağırmak. Faire la sourde oreille: Anlamazlıktan gelmek, duymazlıktan gelmek.

souris

Frapper comme un sourd: Kıyasıya dövmek, sourdement bel. 1. Boğuk boğuk (Des canons continuaient à aboyer sourdement). 2. Gizlice, gizliden gizliye (Intriguer sourdement). sourdine *Ses kısacı, *seskısar, çalgıların sesini kısmak için kullanılan parça (Sourdine d'un violon, d'une trompette). § En sourdine: Sessizce; gizlice (Négocier une affaire ensourdine. Protester en sourdine). sourdingues. vead. hlk. Sağır (Tu essourdingue). sourd-muet, sourde-muette s. ve ad. Sağır-dilsiz (Enfant sourd-muet. Le langage des sourdsmuets). sourdre gsz. 1. Fışkırmak, kaynamak (L'eau qui sourd). 2. mec. Doğmak, ortaya çıkmak, oluşmak, meydana gelmek, kendini göstermek (Le mécontentement sourd lentement). 3. Sourdre de: -den fışkırmak, kaynamak (Dans cette région, l'eau sourd de tous côtés). souriant,es. Güleç, güleryüzlü (Un visage souriant, un homme souriant). souriceau er. Sıçan yavrusu, souricier s. ve er. Sıçan avcısı, sıçan avlayan (Un chatsouricier). souricière diş. 1. Sıçan kapanı, fare kapanı. 2. mec. (Polisin suçluları yakalamak için kurduğu) Tuzak (Se mettre, se jeter dans la souricière: Tuzağa düşmek, kapana kısılmak). sourire gsz. 1. Gülümsemek (Sourire souvent malicieusement). 2. Sourire à qn: a) -e gülümsemek (Elles 'était assise en face de lui et elle lui souriait), b) -in yüzüne gülmek (La fortune lui sourit assez souvent), c) -in hoşuna gitmek (Ce projet ne lui souriait pas). 3. Sourire de qch: -e bıyık altından gülmek, -ile hafifçe alay etmek (II souriait de nos projets). sourire, er. Gülümseme; gülücük (Un sourire aimable, gracieux, moqueur). § Adresser, faire un sourire à qn: -e gülümsemek. Avoir toujours le sourire sur les lèvres: Dudağından gülüşü eksik olmamak. Avoir le sourire: tkz. Pek hoşnut olmak, bayılmak, zevkten dört köşe olmak. Garder le sourire: (Başarısızlık yada düş kırıklığı karşısında) Yine de gülümsemek, gülüşünü yitirmemek. souris diş. 1. Sıçan, fındık sıçanı (Le chat a attrapé une souris). 2. (Kasaplık hayvanların budundan çıkarılan) Yumurta denilen et, yumurta. 3. tkz. Genç kadın, kız, sevgili, gaco, aftos (Elle est bien jolie, ta souris). 4. Sıçan rengi (Robe en velours souris). § On le ferait rentrer dans un trou de souris: (Ödlek biri için) Kaçacak delik arıyordu, fare deliği bulsa girip saklanırdı. On entendrait

souris trotter une souris: (Sessizliği anlatmak için) tğne düşse duyulurdu, souris er. (Eski) Gülümseme, sournois,e s. ve ad. I. Sinsi, içinden pazarlıklı (Un enfant sournois. Une petite sournoise). 2. Sinsice yapılmış (Une méchanceté sournoise). sournoisement bel. Sinsice (Agir sournoisement). sournoiserie diş. Sinsilik,içinden pazarlıklıhk (Cet enfant est d'une sournoiserie inquiétante). sous ilg. 1. Altına (Mettre un oreiller sous sa tête). 2. Altında (Sous le ciel). 3. Altından (Passersous un pont, sous un tunnel, sous les fenêtres). 4. mec. Arkasında (Elle dissimulait tant de bonté sous des dehors austères). S. mec. Önünde (Cela se passe sous les yeux de tout le monde). 6. -zamanında, -döneminde, -günlerinde (Cela se passait sous Louis XIV, sous la Révolution). 7. (Zaman olarak) -e kadar (Sous quinze jours: On beş güne kadar). 8. -ile (Ecrire sous un faux nom. Sous telle condition). 9. -etkisiyle, etkisinde (Une branche qui plie sous le poids des fruits. Etre sous le coup d'une émotion). 10. -den, açısından, yönünden (Sous ce rapport, il vous est inférieur. Regarder un objet sous toutes ses faces). 11. (Kimi sözcüklerin başına gelip bileşik sözcük yapar ve o sözcüğe şu anlamlan katar) Az, eksik, yetersiz, alt (Sousdéveloppement: A zgelişmişlik. Sous-alimentation: Eksik beslenme, yetersiz beslenme. Sous-classe: Altsınıf). sous-admissibles. vead. (Bir sınavı kazananlardan sonra gelen) Yedek, yedek olarak kazanan (kimse). sous-alimentation diş. Eksik beslenme, beslenme yetersizliği. sous-alimenté,es. Beslenme yetersizliği olan, eksik beslenmiş (Une population sous-alimentée). sous-barbe diş. (At başlığında) Suluk zinciri, sous-bois er. 1. Orman ağaçlannın altında biten bitkiler. 2. Orman içi; orman içi resmi (Lessousbois de Courbet). sous-catégorie dilb. Altulam. sous-chef er. Şef yardımcısı (Des sous-chefs de bureau). sous-classe diş. bitb. Altsınıf, sous-commission diş. Altyarkurul, alt kurul, souscripteur er. 1. (Bir tecim bağıtını) İmzalayan. 2. (Bir yardıma yada ödünç verme işine) Katılan (Publier la liste des souscripteurs). souscription diş. 1. (Bir tecim bağıtına atılan) İmza. 2. (Yayımlanacak bir kitabı satın alma üstenmesi (Ouvrage vendu par souscription). 3. Katılma parası, ödenmesi üstenilen para; yardım parası (Les souscription sont reçues jusqu'à la fin de la

1322

sous-homme

semaine). souscrire gçl. 1. (Bir tecim bağıtını) İmzalamak (Souscrire un billet à six mois d'échéance). 2. Souscrire à qch: a)-i onamak, benimsemek, kabul etmek, -e razı olmak (Je souscris à votre proposition. Souscrire à un arrangement), b) -i satın almayı üstlenmek (Souscrire à une publication), c) -e para vermeyi üstenmek; para yardımına katılmak, sous-cutané,e s. anat. 1. Derialtı (Tissu souscutané).2. Derialtına yapılan (Injection, piqûre sous-cutanée). sous-développé,e s. 1. Azgelişmiş (Un pays sousdéveloppé). 2. (Sinema) Düşük açındırılmış, sous-développement er. 1. Azgelişmişlik. 2. (Sinema) Düşük açındırma, sous-directeur er. Müdür yardımcısı, yönetmen yardımcısı. sous-entendre gçl. -i açıkça söylemeden anlatmak, dile getirmek, 'sezinletmek "zımnen söylemek (Quand nous vous avons invité à venir avec nous en voyage, nous avons sous-entendu que vous participeriez aux frais. Cette clause est sousentendue dans le contrat). sous-entendu,e s. 1. Açıkça söylenmeden anlatılmış, örtülü, 'sezinletilen (Mot sousentendu). 2. er. Anıştırma, ima (Explique-toi donc, je n'aime pas les sous-entendus). sous-entrepreneur er. İkincil üstenci, "tâli müteahhit, sous-épiderme er. Üstderi-altı. sous-épidermiques. Üstderi-altına değgin. sous-équipé,e s. Sanayi bakımından donanımı yetersiz, pek sanayileşmemiş (Région souséquipée). sous-équipement er. Sanayileşmemişlik, sanayice gerilik. sous-estimation diş. (Değerini, gücünü, önemini) Azımsama, küçümseme, sous-estimer gçl. (Değerini, gücünü, önemini) Azımsamak, küçümsemek (Sous-estimer son adversaire). sous-évaluer gçl. -e gerçek değerindan az değer biçmek (Sous-évaluer un trésor). sous-exposé,e s. (Sinemacılıkta) Düşük ışıklı, sous-exposition diş. Düşük ışıklama, sous-fifre er. tkz. Küçük memur (Ne vous adressez pas à des sous-fifres, allez trouver le chef). sous-garde er. (Silahta) Tetik siperi (Sous-garde d'un fusil). sous-genre er. bitb. Altcins. sous-gorge er. (At başlığında) Çene altı kayışı, sous-homme er. Aşağılık adam, adam olmak için

sous-jacent daha bir fırın ekmek yemesi gereken kimse, insan artığı. sous-jacent,e s. 1. Alttaki, altta bulunan (Des roches sous-jacentes). 2. mec. Gizli, açıkça görünmeyen (Des difficultés sous-jacentes). sous-lieutenant er. ask. Teğmen, sous-locataire ad. İkinci elden kiracı, kiracının kiracısı. sous-location diş. İkinci elden kiralama, sous-louer gçl. İkinci elden kiralamak; ikinci elden kiraya vermek, ikinci elden kirayla tutmak (Souslouer le premier étage). sous-main er. Yazı masalarının üstüne konulan deri kaplı yazı altlığı, *elaltlığı, "sumen. § En sousmain: bel. El altından, gizlice (Elle cherchait à tui nuire en sous-main). sous-marin er. 1. Denizaltı (Des sous-marins atomiques). 2. mec. Casus, ajan (L'organisation envoie des sous-marins noyauter les syndicats). sous-marin,e s. 1. Denizaltı, denizaltında olan yada yetişen (Des plantes sous-marines. Un volcan sous-marin). 2. Denizaltında yapılan (La navigation sous-marine. La chasse sous-marine). sous-marinier er. Denizaltında görevli asker, denizaltı». sous-maxillaire s. anat. Çenealtı (Glande sousmaxillaire). sous-multiple s. ve er. mat. Askat (Nombre sousmultiple d'un autre. 3. et 5 sont des sous-multiples de 15). sous-«euvre(en) bel. 1. Temelinden, kökünden (Reprendre en sous- oeuvre le travail instinctif des siècles). 2. (Alt yam onarılacak bir yapmın üstünü) Askıya alarak (Reprendre en sous-œuvre un ancien palais: Eski bir sarayı onarmak üzere askıya almak). sous-oflicier er. ask. Assubay. sous-ordre er. 1. bitb. Alttakım. 2. Buyruk altında çalışan kimse, emir kulu § En sous-ordre: huk. ikinci dereceden (Créanciers en sous-ordre). sous-payer gçl. -i düşük ücretle çalıştırmak, -e çok az ücret vermek, sous-pied er. Ayakaltı kayışı (Pantalon fuseau à sous-pieds). sous-population diş. Nüfus yetersizliği, sous-préfectoral,e s. Kaymakamlığa değgin, ilçeye değgin; kaymakama değgin, sous-préfecture diş. 1. İlçe, kaymakamlık. 2. Kaymakamlık görevi, kaymakamlık, sous-préfet er. Kaymakam, sous-préfète diş. Kaymakam karısı, sous-production diş. Düşük üretim, sous-produit er. 1.Yan ürün, "tâli hasdât. 2. mec. Pis

1323

sous-verge

kopya, kötü taklit (C'est un sous-produit du roman de Balzac). sous-prolétaires, vead. En çok sömürülen emekçi, yoksun proleter, ezilen proleter, sous-prolétariat er. Yoksun emekçi tabakası, yoksun emekçiler, ezilen emekçiler, altproleterya (La création systématique d'un sousprolétariat). sous-région diş. coğr. Yöre. sous-secrétaire er. İkinci yazman, yazman yardımcısı. § Sous-secrétaire d'Etat: Müsteşar, bakanlık müsteşarı, sous-seing [susêler. huk. Resmi olmayan sözleşme, "adi senet. soussignée s. ve ad. Aşağıda imzası bulunan (Les témoins soussignés. Nous soussignés avons loué notre bâtiment. Un soussigné, une soussignée). sous-sol er. 1. coğr. yerb. Yeraltı. 2. Bodrum katı (Habiter au sous-sol). sous-station dış. (Elektrik dağıtım ağında) Ara istasyon, ikinci istasyon, sous-tangente diş. mat. Teğetaltı. sous-tension diş. (Elektrikte) Alçak gerdim, düşük voltaj. sous-titrage er. (Sinemada) Altyazdama. sous-titre er. Altyazı (Filmen version originale avec sous-titres). sous-titrer gçl. Altyazilamak (Sous-titrer un film). soustractif, ive s. mat. Çıkarmaya değgin (Opération soustractive). soustraction diş. 1. mat. Çıkarma (Faire une soustraction). 2. huk. Kaçırma, aşırma, göstermeme, kaçakçdık (Soustraction de biens: Mal kaçırma. Etre accusé de soustraction de documents. Soustraction d'impôts: Vergi kaçakçılığı). soustraire gçl. 1. huk. Kaçırmak (Soustraire des biens, de l'impôt). 2. Aşırmak, yok etmek, ahp saklamak (Soustraire des documents, soustraire les pièces d'un dossier). 3. Soustraire qch à qn: Birinin -sini çalmak, dolandırmak; birinden... sızdırmak (Soustraire de l'argent à un patron). 4. Soustraire qn à qch: Birini -den kurtarmak (Soustraire un ami à un danger, à une vengeance). S. Soustraire qch de qch: mat. Bir şeyi -den çıkarmak (Soustraire 12 de 69). sous-traitance diş. huk. İkinci elden müteahhitlik, taşeronluk. sous-traitant er. Esas müteahhidin bazı işlerini üstlenen kişi, taşeron, sous-ventrière diş. Kolan, sous-verge er. 1. Binilmiş bir atın yanında götürülen yedek at. 2. mec. İkinci planda kalan kişi ; yedekte

sous-verre

1324

tutulan insan, sous-verre er. Camlanmış çerçeve (Photo de famille dans un sous-verre). sous-vêtement er. tç çamaşır (Sous-vêtements de femme). soutache diş. Giysilerin kenarlanna dikilen işlemeli şerit. soutacher gçl. -e işlemeli şerit geçirmek (Soutacher un habit). soutane diş. 1. Önü ilikli rahip giysisi. 2. Cübbe. 3. rahiplik. 4. tkz. Rahipler (Ennemi numéro un de la soutane: Bir numaralı rahip düşmanı). S Prendre la soutane: Rahip olmak, soutanelle diş. Papazların giydikleri dik yakalı bir çeşit redingot, soute diş. 1. (Gemide) Yiyecek ambarı; gereç ambarı (Soute à charbon. Soute à munitions). 2. (Uçaklarda) Yük ambarı (Soute d'un avion, d'un engin spatial). soutenabie s. 1. Savunulur, savunulabilir, desteklenebilir, tutulur (Une thèse, une cause soutenabie). 2. mec. Katlanılabilir, dayamlabilir. soutenance diş. Savunma, tez savunması (Soutenance d'une thèse de doctorat). soutenant er. Doktora tezi savunması yapan kimse, soutènement er. 1. (Duvarcılıkta) Destek, dayanak (Mur de soutènement). 2. Destekleme, tutma, dayanma (Soutènement d'une pression, d'une poussée). souteneur er. 1. (Eskiden) Savunucu, destekleyici. 2. (Şimdi) Pezevenk, soutenir gçl. 1. Alttan tutmak (Aidez-nous à soutenir ce tableau pour l'accrocher au mur). 2. Tutmak, taşımak (Des colonnes qui soutiennent une voûte). 3. -i desteklemek, -e destek olmak (Soutenir un candidat aux élections. Vos encouragements nous ont soutenus dans cette entreprise). 4. -i savunmak, tutmak, -den yana olmak (Soutenir une cause). 5. Paraca destek olmak, beslemek, bakmak (Soutenir une famille, une affaire, une entreprise). 6. Güçlendirmek, güç vermek, "takviye etmek (Faire une piqûre pour soutenir le cœur. Prenez un peu de nourriture, cela vous soutiendra) 7. -e dayanmak, direnmek, karşı koymak (Soutenir l'assaut des ennemis. Soutenir le choc d'une armée). 8. Sürdürmek, "devam ettirmek, ayakta tutmak (Soutenir la conversation. Soutenir l'intérêt, l'attention des élèves). 9. -i düşmesin diye tutmak (Soutenir un malade). 10. -i ayağa düşürmemek, bozmamak, -e yaraşır biçimde davranmak (Soutenir son rang, sa réputation). 11. Soutenir qch de qch: Bir şeyi -ile desteklemek (Soutenir de ses capitaux une

souvenance entreprise). 12. Savunmak (Soutenir ses droits). 13. İleri sürmek, iddia etmek (Soutenir le contraire). § Soutenir la comparaison avec qn: -in dengi olmak, -den hiç te aşağı kalır yanı olmamak. Soutenir le regard de qn: Bakışını hiç kaçırmadan -in gözünün içine bakmak. $ Se soutenir: 1. Ayakta durmak (Il est si faible qu'il se soutient difficilement sur ses jambes). 2. Savunulmak (Un pareil point de vue ne peut se soutenir). 3. Dayanışmak, birbirine dayanmak, birbirini desteklemek (Les membres de cette famille sont très unis, ils se soutiennent les uns les autres). 4. Sürmek, sürüp gitmek, devam etmek (L'intérêt d'un bon roman se soutient jusqu'à la fin). 5. Dengede durmak, tutunmak, olduğu gibi kalmak, düşmeden yada batmadan durmak (Les oiseaux se soutiennent en l'air au moyen de leurs ailes). soutenu, e s. mec. 1. Hep aym sürüp giden, bozulmayan, değişmeyen, sürekli (Une attention soutenue. Travaux, efforts soutenus). 2. Yüksek, yüce, özenli, soylu (Le style soutenu d'un discours académique). 3. Belirgin (Lignes, couleurs soutenues). souterrain,e s. 1. Yeraltı, yeraltında bulunan (Galeries souterraines, passage souterrain). 2. Yeraltında yapılan, yeraltında olup biten (Transports souterrains, explosion souterraine). 3. mec. Karanlık, gizli, kötü, ne idüğü belirsiz (Des manoeuvres souterraines). 4. er. Yer altı geçidi,yeraltı yolu (Visiter les souterrains d'un château). souterrainement bel. 1. Yeraltından. 2. mec. Gizli yollardan, karanlık yollardan, soutien er. 1. Destek(La/o( esf un soutien moral). 2. Dayanak (Cette mère n'a d'autre soutien que son fils). $ Unité de soutien: ask. Destek birliği. Accorder, apporter son soutien à: -i desteklemek, -e destek olmak. Se faire le soutien de qch: -in savunuculuğunu yapmak, -i savunmak, desteklemek, soutien-gorge er. (Kadınların kullandığı) "Memelik, göğüsbağı, "sutyen, soutirage er. 1. (Şarap, bira gibi şeyleri) Fıçıdan fıçıya aktarma. 2. (Birinden para vb) Çekme, sızdırma. soutirer gçl. 1. Fıçıdan fıçıya aktarmak (Soutirer du vin, du cidre). 2. Soutirer qch à qn: Birinden... sızdırmak (Soutirer de l'argent à un riche). souvenance diş. Uzak anı, eski anı. f Avoir souvenance de qch: -i anımsamak, ansımak (J'ai une vague souvenance de vous avoir envoyé une lettre).

souvenir souvenir er. 1. Am(Noter, écrire ses souvenirs. Raconter des souvenirs de guerre, d'enfance, de jeunesse). 2. Anmalık, "hediye, "hatıra (Acceptez ce bijou comme souvenir de votre ami). 3. (Gezginlere satılan) Hâtıra eşyası (Une boutique de souvenirs). § En souvenir de: -in anısı olarak, -den bir anı olarak (Gardez ceci en souvenir de notre rencontre, en souvenir de moi). Bon souvenir à qn: -e selâm söyleyin (Bon souvenir à votre frire). Avoir souvenir de qch: -i anımsamak, ansımak, "hatırlamak. Conserver le souvenir de qch: -i hâlâ anımsamak, akhnda olmak. Perdre le souvenir de qch: -i unutmak. soiıvenir(se) gsz. 1. Se souvenir de qn, de qch: -i anımsamak, ansımak, hatırlamak (Je n'arrive pas à me souvenir de vous. Se souvenir d'un bienfait, d'un service, d'une aide). 2. Se souvenir de f. qch: -diğini ammsamak, ansımak (Je ne me souviens pas de vous avoir dit cela). 3. Se souvenir que...: -diğini ammsamak (Je me souvenais que j'avais posé le paquet à cette place). 4. (Bu eylem kişisiz olarak da kullanılır). Il souvient à qn de f. qch: Biri... -diğini ammsamak (Il ne me souvient pas de vous avoir rencontré: Sizinle karşılaştığımızı anımsamıyorum. Vous souvient-il d'avoir lu ce roman?: Bu romanı okuduğunuzu anımsıyor musunuz?). § Je m'en souviendrai: Bunu unutmayacağım, alacağın olsun, bunu senin yanına komayacağım. D s'en souviendra: Pişman olacak. souvent bel. 1. Çok kez, genellikle (Ils sortent souvent ensemble). 2. Sık sık (Pendant le voyage, j'ai pensi souvent à vous). § Le plus souvent: Çok zaman, çoğun. souveraln,e s. 1. En büyük, en yüce, en yüksek (La souveraine filicité. Une habileté souveraine). 2. Son derece, büyük (Un souverain mépris). 3. Egemen, söz sahibi (Dans les démocraties, le peuple est souverain). 4. Bağımsız, hiçbir denetim altında bulunmayan (Juge souverain, Etat souverain). S. ad. Hükümdar (Lesouverain d'une nation. L'ambassadeur a reçu des ordres de sa souveraine). 6. er. Bir ingiliz altın lirası. § Cour souveraine: En yüksek yargı yeri. Droits souverains: Egemenlik haklan. Remède souverain: Etkisi kesin ilaç. Souverain pontife: Papa. souverainement bel. 1. Son derece (Un garçon souverainement intelligent. Une décision souverainement injuste). 2. Egemence, bağımsızca, tam özgürce (Commander, décider souverainement). souveraineté diş. 1. Hükümdarlık (La souveraineté

1325

spatialisation

absolue, héréditaire). 2. Egemenlik, bağımsızlık (Principe de la souveraineté nationale). 3. mec. Üstünlük, baskınlık (La souveraineté de la raison). soviet er. Sovyet (La république des Soviets). soviétique s. 1. Sovyetlere değgin, sovyetik (La politique soviétique. L'Union soviétique). 2. ad. Sovyet, Sovyetler Birliği yurttaşı, soviétiser gç/. Sovyetleştirmek. soviétologue ad. Sovyetler politikası uzmanı, sovyetbilimci. sovkhoze er. (Sovyetler Birliğinde) Devlet çiftliği, sovhoz. soya —» soja. soyeux,euse s. 1. İpekten. 2. İpek görünümünde, ipek gibi, yumuşacık ( t/nepeau soyeuse et douce). 3. er. ipekçi, ipekyapımıvealım satımıyla uğraşan kimse. spacieusement bel. Genişgeniş, sıkışmadan (Ilssont installés spacieusement). spacieux,euse s. Geniş (Une voiture spacieuse. Un appartement spacieux). spadassin er. 1. (Eskiden) Kavga için bahane arayıp duran kabadayı, kanlı bıçaklı kabadayı. 2. (Şimdi) Kiralık katil, spadice er. bitb. Koçan (Les spadices des palmiers dattiers). spaghetti er. ç. İnce makarna, spagetti, spahi er. Sipahi (Les spahis ottomans). spalax er. hayb. Körfare. sparadrap er. Yakı (Coller un sparadrap sur une blessure). sparganier er. bitb. Suşeridi, sparidéser. ç. hayb. İzmaritgiller, sparte er. bitb. Hasır sazı; yapraklarından hasır örülen her çeşit bitki, sparterie diş. 1. Hasırcılık. 2. Hasır işleri, hasır eşya. Spartiate [spaRsjat] ad. 1. Eski İsparta yurttaşı, Ispartah. 2. s. Ispartahlara özgü, sert (Education Spartiate). 3. diş. ç. (Ayağa giyilen, üstü çapraz iki kayışla tutturulmuş) Sandal (Mettres ses spartiates). spasme er. hek. Kasınma, kasılma, bir kasın istek dışında birdenbire ve şiddetle kasılması, spazm (Avoir des spasmes de l'estomac). spasmodiques. hek. Kasınmak, kasılmah, spazmli; spazma değgin (Un rire spasmodique). spathe<% 1. (Eski) Geniş ağızlı kılıç. 2. bitb. Yen. spatial,e s. Uzayla ilgili; uzaya değgin, "uzaysal (Voyage, engin spacial). spatialisation <%*Uzaysallaştırma,uzaysal kılma; •uzaysallaşma.

spalialiser

1326

spatialiser gçl. "Uzaysallaştırmak, uzay niteliği ve özelliği vermek. §Sespatialiser: "Uzaysallaşmak. spatialité diş. "Uzaysallık. spationefer. Uzay gemisi, spatio-temporel,le s. Zaman ve mekâna değgin, spatule diş. 1. (Ressamların kullandığı) Boyabıçağı. 2. Küçük mala, "mablak 3. hayb. Kaşıklı balıkçıl. 4. diş. ç. hayb. Kaşıklıbalıkçdgiller. spatule, e s. Ucu geniş ve düz, yayvan (Bec spatule). speaker [spikaeg] er. İng. 1. (İngiltere'de) Avam Kamarası başkanı. 2. "Spiker, konuşucu, sunucu (Les speakers de la radio). speakerine [spikRİn] diş. Kadın spiker (Les speakerines de la télévision). spécial, e 2. Olağanüstü (Le gouvernement a demandé des pouvoirs spéciaux). 3. Özelliği olan (Une voix qui a un timbre spécial). 4. Seçkin, herkeste olmayan (Avoir des goûts spéciaux). 5. tkz. Ayrıksın, tuhaf, acaip (C'est un peu spécial). 6. Özel (Les salles spéciales d'un hôpital. L'autorisation spéciale). 7. Spécial à: -e özgü, e özel (Une attitude spéciale aux fanatiques). § Armes spéciales: Topçu ve istihkâm sınıfı. Mœurs spéciales: Eşcinsellik, "homoseksüellik, spécialement bel. Özellikle (Il est venu spécialement pour vous voir). § Pas spécialement: Pek o kadar değil, eh işte, şöyle böyle (Aimez-vous les gâteaux?-Pas spécialement). spécialisation diş. Uzmanlaşma (La recherche scientifique moderne exige la spécialisation). spécialiser gçl. 1. (Eski) Özelleştirmek. 2. Uzmanlaştırmak. § Se spécialiser: 1. Uzmanlaşmak. 2. Se spécialiser dans qch: -de uzmanlaşmak, uzman olmak, uzmanlık edinmek (Se spécialiser dans la cardiologie, dans des recherches sociales). spécialiste s. ve ad. 1. Uzman (Un spécialiste de la physique nucléaire). 2. mec. tkz. Spécialiste de qch: -in ustası, -de üstüne yok, eşsiz (Un spécialiste de la guigne. Elle est spécialiste de ce genre de gaffes). 3. Uzman hekim, uzman (Spécialiste des maladies nerveuses. Consulter un spécialiste). spécialité diş. 1. Uzmanlık (Faire sa spécialité). 2. Uzmanlık alanı (L'histoire est sa spécialité. Un savant qui se cantonne dans sa spécialité). 3. Özellik, -e özgü şey, yalnız -de bulunan yada yapılan şey (Le cassoulet est une spécialité toulousaine). 4. tkz. Ustalık, sanat (Il a la spécialité de tromper les gens). 5. Hazır ilaç (Spécialité pharmaceutique de denir), spécieusement bel. Doğru görünerek, haktan

spectre

yanaymış gibi görünerek, "sureti haktan görünerek. spécieux,euse s. 1. Doğru gibi görünen, doğru görünüşlü, görünüşte doğru (Un argument spécieux). 2. Yanıltıcı (Répondre à une question spécieuse). § Paraître spécieux: Doğrudan, haktan yanaymış gibi görünmek; "sureti haktan görünmek. spécification diş. 1. Niteliklerini belirtme (Spécification d'un produit industriel). 2. Belirtme, belirleme (Sans spécification d'heure ou de lieu). spécificité diş. 1. Özgüllük. 2. Kendine özgülük, spécifier gçl. Özellikle belirtmek, iyice ve açıkça belirtmek, belirlemek (Je lui ai spécifié les raisons de mon absence). spécifique s. 1. Özgül (Poids spécifique. Remède, microbe spécifique). 2. Çok özel, kendine özgü (Un langage spécifique). 3. er. Özgül ilaç. spécifiquement bel. Özgül olarak; özellikle, tam anlamıyla (Une trouvaille purement et spécifiquement bourgeoise). spécimen er. 1. Örnek (Cettemaison estunspécimen de l'architecture turque). 2. s. ve er. örneklik, örnek olarak dağıtılan şey (Un spécimen destiné à la publicité. Des numéros spécimens). spectacle er. 1 .Gösteri, temsil ; oyun, film (Spectacle donné en matinée, en soirée. Aller souvent au spectacle). 2. Görünüm, "manzara (Le quartier bombardé offrait un spectacle de désolation). 3. (Tiyatro) *Görünç, "seyirlik, "temaşa. § Au spectacle de: -i görünce, -in görülmesiyle. Donner qch en spectacle: -i sergilemek, herkesin gözü önüne sermek. Se donner en spectacle: Kendini göstermek. spectaculaire s. Parlak, göz alıcı; şaşırtıcı, heyecan uyandırıcı (Un match, un défilé spectaculaire. Un accident vraiment spectaculaire. Des résultats spectaculaires). spectateur,trice ad. 1. Görğü tanığı (Etre le spectateur d'undramedelarue). 2. Seyirci, izleyici (Un film qui a plu aux spectateurs. Obtenir les applaudissements des spectateurs). § Rester spectateur à qch: -e seyirci kalmak, spectral,e s. 1. Hayaleti andıran, hayalet gibi, hayaletlere özgü (Une pâleur spectrale). 2. gökb. Tayfla ilgili, tayfa değgin (Couleurs spectrales: Tayf renkleri). spectre er. 1. Hayalet; hortlak (Il doit avoir vu un spectre). 2. Korkutucu şey; korkunçluk (Le spectre de la famine, de la guerre). 3. Hayalet gibi adam (// a l'air d'un spectre. Une mine de spectre). 4. gökb. Tayf (Spectre de réseau: Ağ tayfı. Spectre-

spectrographe éclair: Işıltı tayfı). 5. mat. *lzge. spectrographe er. gökb. Tayfçeker, tayfyazar. spectroscope er. gökb. Tayfölçer. spectroscopie diş. gökb. Tayfölçümü. sprectroscopique s. gökb. Tayfölçümüne değgin, 'tayfölçümsel. spéculateur,trice ad. Hava oyuncusu, borsa oyuncusu; vurguncu, "muhtekir, spéculatif, ive s. 1. fels. Kurgul, nazari, tasavvur! (Esprit spéculatif). 2. Borsa oyununa değgin, hava oyununa değgin, vurgunculukla ilgili (Faire des manœuvres spéculatives). spéculation diş. 1. fels. Kurgu, tasavvur, kılgıya geçmeyip yalnızca bilmek ve açıklamak amacını güden düşünce. 2. Hava oyunu, borsa oyunu, vurgun, vurgunculuk; ihtikâr (La spéculation sur des terrains à bâtir. Se livrer à des spéculations). 3. mec. Soyut ve anlaşılmaz düşünce; işi s o y u l m a l a r a dökme, spéculer gsz. 1. feis. Kurgu yapmak, kurgulara dalmak, soyut düşüncelere dalmak. 2. Spéculer sur qch: -üzerinde düşünmek, soyut düşüncelere dalmak, kuramlar yürütmek (Un philosophe qui spécule sur le monde). 3. Hava oyunu oynamak, vurgunculuk yapmak (Spéculer à la Bourse). 4. Spéculer sur qch: -üzerinde hava oyunu oynamak, vurgun yapmak, vurgunculuk yapmak (Spéculer sur le blé, sur les appartements, sur les terrains à construire). spéculum,spéculum [spekybm] er. hek. Spekülom, vücut boşluklarının yada kanallarının iyi görülebilmesi için onları genişletmeye yarayan alet, *göreç. speech[spitfj er. tng. Kısa söylev, kısa bir konuşma (Faire un speech). spéléologie yer. "tnbilim, mağaraların ve yeraltı oyuklarının bilimsel araştırılması ile uğraşan bilim dalı, mağarabilim. spéléologique s. înbilimsel, mağaralarla uğraşan bilim dalana değgin, spéléologue ad. yerb. "İnbilimci, inbilim uzmanı, spermaceti[spERmaseti] er. İspermeçet, spermatiqué s. anat. Atmığa değgin, meniye değgin, spermaya değgin, "spermatik. spermatogénèse diş. biy. Atmık oluşumu, sperma oluşması, meni oluşması, spermatozoïde er. anat. Erkek eşeylik hücresi, sperma hücresi, meni hücresi, sperme er. Atmık, sperma, "meni. sphagnales diş. ç. bitb. Yosunlar, yosungiller. sphaigne diş. bitb. Bataklıkyosunu. sphénisque er. hayb. Gözlüklü penguen, güneykutbu pengueni.

1327

spiritualiser

sphénodontidés er. ç. hayb. Kamadişligiller. sphénoïde er. anat. Temelkemiği. sphère diş. 1. mat. coğr. Yuvar, "küre (La Terre ala forme d'une sphère aplatie aux deux pôles). 2. mec. Alan (Agrandir, étendre sa sphère d'activité. La sphère d'influence d'un pays). 3. mec. Çevre (Leshautessphèresdelapolitique, delafinance). § Sphère céleste: gökb. Gökyuvar, gök küre. Sphère terrestre: Yerküre, yeryuvar. sphéricité diş. Yuvarlık, yuvarlaklık, sphérique s. 1. Yuvarlak, toparlak (Une bille, un ballon parfaitement sphérique). 2. gökb. mat. Küresel, yuvarsal (Miroir sphérique. Segment sphérique). sphéroïde er. Yuvarsı, küremsi (Des sphéroïdes aplatis). sphéromètre er. fiz. *Yuvarölçer, küreölçer. sphincter [sjïktEK] er. anat. Büzücü kas, büzgen; büzük (Sphincter de l'anus, de l'urètre). sphinx/s/cfa/ 1. (Söylencede) Sfenks, aslan vücutlu insan başh masal yaratığı. 2. mec. Anlaşılmaz adam (Ce sphinx perfide au sourire douteux, à la voix ambiguë). 3. hayb. Tavuskelebeği (Sphinx demi-paon: Akşam tavuskelebeği). sphyrène diş. hayb. Iskarmos. spic (spik) er. bitb. Bir lavantaçiçeği türü. spiciforme s. bitb. Başak biçiminde, başaksı. spicule er. hayb. İğne, omurgasız hayvanlarda görülen silis yada kalkerden yapılmış ufak iğne biçimi yapılar, spinal,es. anat. Omura değgin, belkemiğine değgin (Nerf spinal). spinosisme,spinozisme er. fels. Spinozacılık. spinosiste,spinoziste s. ve ad. fels. Spinozacı. spiral,e s. 1. Sarmal, "helezonî (Ressort spiral). 2. er. Zemberek (Le spiral d'une montre). 3. diş. mat. Sarmal eğri. spirant,es. vead. dilb. Sızıcı, spire diş. l.fiz. Sarım, sarmal bir eğiriyi oluşturan sarımlardan her biri. 2. Sarmallık, sarmal oluş (La spire d'une coquille). 3. fiz. Sapma, "inhiraf, spireediş. bitb. Çayırmelikesi, erkeçsakalı, spirille er. bitb. Spiril. spirite s. 1. İspirtizmaya değgin. 2. ad. İspritizmacı, ruhçağırıcı. spritisme er. İspritizma, ruhçağırma, ruhçağırımcılık (Pratiquer le spiritisme). spiritualisation diş. Tinselleştirme; tinselleşme (La spiritualisation de l'amour dans la poésie courtoise). spiritualiser gçl. 1. Tinselleştirmek. 2. -e soylu ve yüce bir nitelik vermek (Spiritualiser ses sentiments, ses actions). 3. Can vermek, canlı

spiritualisme

1328

kılmak, canlılık kazandırmak (Aucune flamme intérieure ne spiritualisait sa figure). spiritualisme er. fels. Tinselcilik, spiritualité s. vead. fels. Tinselci (Un philosophe spiritualiste). spiritualité diş. fels. 1. Tinsellik (La spiritualité de l'âme). 2. Tinsel yaşam, spirituelles. 1. Tinsel, "manevi, ruhsal (Les valeurs spirituelles d'une civilisation. La vie spirituelle). 2. Dinsel, dine değgin (Le pouvoir spirituel du pape). 3. Nükteci (Unepersonne très spirituelle). 4. Nükteli (Une réponse spirituelle). S. er. Tinsel erk, "ruhani iktidar, spirituellement bel. 1. Nükteyle, nükte dolu olarak, zekice, (Répondre spirituellement). 2. Tinsel olarak; tinsel balomdan, spiritueux,euse s. 1. İspirtolu (Boissons spiritueuses). 2. (Eski) Nükteli; nükteci. 3. er. İspirtolu içki (Taxe sur les spiritueux). spirochète [spİRokct/ er. Burgu biçiminde mikrop, burgu mikrop (Spirochète pathogène de la syphilis). spiromètre er. hek. Ciğerlerin solunumgücünü ölçmeye y arayan alet, "solunumölçer. spleen Isplin] er. İng. Nedensiz sıkıntı, içbunalması, içkararması, bunalım (J'ai le spleen, un tel spleen que tout ce que je vois me dégoûte). spleenétique,spiénétlque s. 1. tçkarartıcı, bunaltıcı, sıkıntı verici. 2. er. İçkarartıcihk, bunaltıcılık, sıkıcıhk. splendeur diş. 1. Göz kamaş t ı n a parlaklık (La splendeur du soleil). 2. Görkem, "ihtişam (La splendeur d'un palais. Ce pays a retrouvé son ancienne splendeur). 3. Görkemli şey, çok parlak ve değerli şey (Cette tapisserie est une splendeur). splendide s. 1. Çok parlak, gözkamaştıncı, ışıl ışıl (Il fait un temps splendide. Une lumière splendide, un soleil splendide). 2. Çok güzel; görkemli, "muhteşem (Un paysage splendide. C'est une fille splendide). splendidement bel. Görkemli bir biçimde, çok güzel, göz kamaştına şekilde (Une maison splendidement décorée). splénectomie diş. hek. Dalağın tümünü yada bir kısmını ameliyatla alma. spléniques. anat. Dalağa değgin (Artère splénique). spiénite diş. hek. Dalak yangısı, splénomégalie diş. hek. Dalak büyümesi, spoliateur,trice ad. Soyguncu, spoliation diş. Soygun (Spoliation des tombeaux). spolier gçl. 1. -i soymak (Spolier un riche dans la rue). 2. Spolier qn de qch: Birinin -sini aldatıp elinden almak (Spolier un orphelin d'un héritage).

sportivement spondias [spôdjas] er. bitb. İspanyol eriği, ispanyol erik ağacı, spondyle er. anat. (Eski) Omur. spongiaires er. ç. hayb. Süngerler, spongiculture diş. Sünger yetiştirimi, spongieux,euse s. biy. 1. Süngerimsi, süngersi (Le tissu spongieux des poumons). 2. Suyu sünger gibi çeken (Un sol spongieux). spongille diş. hayb. Tatlısu süngeri, spongine diş. biy. Süngerteli. spongiosité diş. Süngersilik, süngerimsilik, sünger görünümünde olma. spontané,e s. 1. Kendiliğinden, zorlamasız, kendiliğinden olan (Geste, mouvement spontané). 2. Doğal, içten gelen. 3. İstem dışı (Le rêve est spontané). 4. İçtenlikle davranan, içinden geldiği gibi davranan, açık yürekli, artdüşüncesi olmayan (Un garçon spontané, un caractère spontané). 5. Kendi kendine biten (Plante spontanée). spontanéité diş. 1. fels. Kendiliğindenlik. 2. Doğallık, içtenlik (La spontanéité d'une réponse, d'un coeur généreux). spontanément bel. Kendiliğinden, içinden gelerek (Porter secours spontanément à un blessé. Agir spontanément). sporadique s. 1. Tek tük; tek başına, topluca olmayan (Des mouvements sporadiques de grève). 2. hek. Yer yer görülen, tek tek kişilerde görülen (Maladie sporadique) 3. Yer yer, zaman zaman, ara ara (On signale des combats sporadiques). sporadiquement bel. Tek tek, ayn ayrı, tek tük, kendi başına (Des réactions se produisent sporadiquement). sporange er. bitb. Spor kesesi, spore diş. bitb. Spor (Spores femelles). sporophyte er. bitb. Eşeysiz spor kesesi, sporozoaires er. ç. hayb. Sporlular, sport er. 1. Spor (Faire du sport. Pratiquer plusieurs sports. Sports d'hiver, sports nautiques). 2. (Giyimler için) Spor (Un manteau de sport. Un costume sport). 3. s. Dürüst (Il a été sport dans cette affaire). §11 va y avoir du sport: tkz. Rezalet çıkacak, kavga olacak, kıyamet kopacak, sportif, ive s. 1. Spora değgin (La vie sportive. Joumal sportif, résultats sportifs). 2. Sporsever (Un public sportif). 3. Spor ruhuna uygun, sporculara yaraşır (Garder une attitude sportive). 4. ad. Sporcu, sportivement bel. Sporcu ruhuyla, sporculara yaraşır bir şekilde, kibarca, efendice (Accepter sportivement sa défaite).

sportsman sportsman er. İng. 1. (Eski) Sporcu. 2. (Şimdi) At yarışı meraklısı (Les sportsmans étaient à Longchamp). spot [spjt] er. İng. Benek; kısa tanıtı, sprat er. hayb. Çaçabalığı. spumescent,e s. 1. Köpüğe benzeyen, köpük görünümünde. 2. Köpük yapan, köpüren, spumeux,euse s. 1. Köpüksü. 2. Köpüklü (Expectoration spumeuse). spumosité diş. Köpüksülük; köpüklülük. squale er. hayb. Camgöz (balık), squalidés er. ç. hayb. Camgözgiller. squame diş. hek. (Deriden dökülen) Pul, kabuk, squameux,euse s. hek. Kabuksu; pullu, üzerinde pullar bulunan (Dermatosesquameuse). square [skwatt] er. Alanların ortasında çevresi genellikle kısa demir çubuklarla çevrili küçük bahçe ; küçük park (Les enfants vont jouer dans ce square dont une partie leur est réservée). squelette er. 1. İskelet (Le squelette humain se compose de208 os). 2 .mec. Canlı cenaze, bir deri bir kemik kalmış kişi (Cette femme est devenue un vrai squelette). 3. mec. Genel çizgiler, çatı, taslak (Je vais vous donner le squelette de ma conférence). squelettlque s. 1. İskelet gibi, iskeleti andıran (Une figure, une maigreur squelettique). 2. mec. Ana çizgileri taşıyan, özet haline getirilmiş (Un exposé squelettique). 3. İskelete değgin (Les différentes pièces squelettiques). squille [skij] diş. hayb. Karavides, denizçekirgesi. squirre,squirrhe er. hek. Ağnsız sert kanser uru. stabilisateur,trice s. 1. Denge sağlayıcı, dengede tutucu, dengeleyici (Exercer sur les prix une action stabilisatrice). 2. er. (Uçak ve gemilerde) Doğrultuyu düzeltmeye yarayan otomatik bir aygıt. 3. Durultucu, boşalmalı lambalarla birlikte kullanılan ve boşalmayı başlatmaya ve düzenlemeye yarayan araç,*düzelteç. stabilisation diş. 1. Oynamazlaştırma, oynamazlaşma; değişmezleştirme, değişmez kılma; değişmezleşme; dengeleme,dengelenme; dengede tutma, dengede durma, "istikrar (Stabilisation des prix, de la monnaie). 2. Sağlamlaştırma, berkitme (Stabilisation d'un sol). 3. Doğrultusunu düzeltme (Stabilisation d'un véhicule). 4. Kalımlı kılma, süreklileştirme (Stabilisation d'un système). stabiliser gç/. 1. Oynamazlaştırmak, değiştirmezleştirmek, dengede tutmak, oturtmak (Stabiliser les prix, la valeur d'une monnaie). 2. Sağlamlaştırmak, berkitmek oturtmak (Stabiliser un sol, une surface de

1329

stalle

roulement). 3. (Taşıtlar için) -in doğrultusunu düzeltmek; durultmak (Stabiliser un navire, un véhicule, un avion). 4. Kalımlı kılmak, oturtmak, süreklileştirmek (Stabiliser un système). stabilité diş. 1. Oynamazlık, değişmezlik, oturmuşluk, "istikrar (La stabilité des prix, des cours, de la monnaie). 2. Durulmuşluk. 3. Kalımlılık, sürerlik. 4. Dengelilik, denge sağlamlığı. stable s. 1. Sağlam; dayanıklı (Etre dans une position stable. Une chaise stable). 2. Sürekli, kalımlı (Une paix stable). 3. (Değeri) Oynamayan, değişmeyen, istikrarlı (Une monnaie stable). 4. Durmuş, oturmuş, yerleşmiş, durulmuş, "istikrarlı (Un régime stable). S. Dengeli, dengesi sağlam (Un véhicule stable). stabulation diş. (Hayvanlar için) Ahıra alma, ahırda tutma; ahırda olma. stade er. 1. (Eski yunanlılarda) 180 metrelik bir uzunluk ölçüsü. 2. Stadyum (Aller au stade pour voir un match). 3. Evre; dönem (Les divers stades d'un développement, d'une civilisation). 4. Aşama, düzey (Dépasser un certain stade). staff er. İng. 1. Kıtıklı alçı. 2. (Sinemada) Teknik takım, teknisyenler, teknik personel, staffer gçl. -i alçıdan yapmak, staffeur er. Alçıcı. stage er. 1. * Yetişim, staj (Le stage des avocats. Un stage pédagogique. Faire son stage). 2. Yetişim dönemi, hazırlık dönemi, stagflation diş. (Ekonomide). Duruk şişkinlik, duruk enflasyon, durgunluk enflasyonu, stagiaire s. ve ad. 'Yetişmen, stajyer (Avocat, professeur stagiaire. Une jeune stagiaire). stagnant,e s - Durgun (Des eaux stagnantes. Le commerce est stagnant). stagnation diş. Durgunluk (La stagnation de la fumée dans une pièce mal aérée. La stagnation du commerce, des affaires, de l'industrie). stagner gsz. 1. Durmak, kalmak (Des nuages stagnaient dans la vallée. A la suite des inondations, l'eau stagnait dans les caves). 2. mec. Kokuşmak, çürümek, bekleyip durmak (Stagner dans l'ignorance). stalactite diş. yerb. Sarkıt, stalagmite yerb. Dikit, stalinien,ne s. Stalin'e özgü, Stalince (Dictature stalinienne, méthodes staliniennes). stalinisme er. Stalincilik. ' staliniste ad. Stalinci, Stalin yanlısı, stalle diş. 1. (Kiliselerde) Arkalıklı iskemle. 2. (Tiyatroda) Koltuk. 3. (Ahırlarda) Bölme, bir ata ayrılan bölme.

staminal

1330

staminal,e s. bitb. Erkekorgana değgin, erkeklik organına değgin (Filet staminal). staminifère s. bitb. Erkekorganlı, erkeklik organı bulunan, stance diş. ed. Kesim, °kıta. stand [stâd] er. İng. 1. *Sekilik, "tribün. 2. Kapalı atış yeri (Stand de tir de denir). 3. (Sergilerde) Her sergiciye ayrılan yer, sergi bölümü. Standard (stâdan ] er. İng. 1. * Ölçün,"standart (Les standards d'une fabrication). 2. s. Ölçünlü (Un pneustandard. Du lait standard. Pièces standard). 3. er. (Sinema) a) Kesin film kopyası, ölçün film, b) Eni 35 mm olan film. 4. er. (İş yerlerinde kullanılan) Telefon merkezi. 5. er. Düzey, "seviye (Standard de vie). standardisation diş. "Ölçünleme, ölçünleştirme, tek örnek üzere yapma, "standartlaştırma (La standardisation a abouti à la fabrication en série). standardiser^/. Ölçünlemek, ölçünleştirmek;tek örnek üzere yapmak, tek örneğe indirgemek, "standartlaştırmak, standardiste ad. (Telefon merkezinde çalışan) Telefon memuru, telefoncu, standing er. İng. 1. Ekonomik ve toplumsal durum; yaşam düzeyi; toplum içindeki yer ve saygınlık durumu. 2. Büyük konfor, lüks (Cet appartement n'a pas assez de standing). stannifére s. İçinde kalay bulunan, kalaylı (Minerai stannifère). staphisaigre diş. bitb. Bitotu. staphyiierer. bitb. Yabanfıstığı, yabani fıstık ağacı, staphyiiner. hayb. Kulağakaçan böceğinin bir türü. staphylin,e s. anat. Küçükdile değgin, star diş. İng. Yıldız, ünlü kadın sanatçı, starisergç/. tkz. -i yıldız yapmak, üne kavuşturmak, starlette Yıldızcık, yıldız adayı, starter[staRtER]er. İng. (At yarışlarında) Başlama işaretini veren kimse, işaretçi, stase diş. hek. Birikme; damarlarda kan dolaşımın güçleşmesi. station diş. 1. Durma, duraklama, eyleşme (Je faisais mes plus longues stations devant les librairies). 2. Durak (Une station de métro, de taxis). 3. İstasyon, tren istasyonu (Allerà la station pour accueillir un ami). 4. Özek, merkez, istasyon (Station d'observation, de recherche, d'études biologiques). 5. İsa peygamber çarmıha götürülürken yolda yaptığı duraklamalardan her biri (Station de la croix da denir). 6. Duruş (Station verticale. Je ne peux plus supporter ces stations debout). 7. Eski yerleşme merkezi, konaklama yeri (Stationpréhistorique). stationnaire s. 1. Duraklama halinde olan, duraklı

statut

(Planète stationnaire). 2. İlerlemeyen, belirli bir gelişme göstermeyen (Maladie stationnaire). 3. er. Karakol gemisi (Un stationnaire qui se promène dans la Mer Noire). stationnante diş. Duraklama; durgunlaşma; durgunluk. stationnement er. (Arabalar için) Durma, duraklama, park yapma (Ici, le stationnement est interdit). stationnerez. Durmak, duraklamak; park yapmak (Il est interdit de stationner devant les arrêts d'autobus. Voitures qui stationnent dans la rue). statique diş. 1. fiz. *Dinginlikbilim, statik. 2. fiz. Statik, kuvvetlerin dengesi konusunu işleyen bölüm. 3. s. fiz. Duruk (Electricitéstatique. Force statique). 4. s. Donmuş, değişmez, hiçbir ilerleme göstermeyen (Unereligion statique, un parti statique. Un élève statique). S. fels. Durai, statisme er. Durukluk; durallık, statisticien,ne ad. Sayılamacı, sayılama uzmanı, "istatistikçi. statistique^. 1. Sayılama, "istatistik (Statistiques démographiques, économiques). 2. *Sayılamabilim, istatistik bilimi (La statistique s'étend de nos jours à de très nombreux domaines). 3. s. Sayılamah, sayılamaya değgin (Des rapports statistiques). statistiquement bel. Sayılma yönünden, sayılama olarak, sayılama yoluyla, istatistik olarak (Une étude établie statistiquement). stator er. fiz. Duruk, "stator, statuaire er. 1. "Yontucu, heykelci. 2. diş. Yontu sanatı, yontuculuk, heykelcilik, heykel sanatı (La statuaire antique, occidentale). 3. s. 'Yontuluk, yontu yapmaya özgü, heykel yapmaya elverişli (Marbre statuaire). st&tuediş. *Yontu, htykt\( Une statue de marbre, de bois, de bronze. Eriger, élever, dresser une statue à • un héros). statuer gçl. 1. Kurala bağlamak, tüzüğe bağlamak. 2 .gsz. Statuer sur qch: -konusunda kararvermek, -i karara bağlamak (Statuer sur un litige). statuette diş. * Yontucuk, heykelcik, küçük heykel, statufier gçl. tkz. 1. -in yontusunu dikmek, adına heykel dikmek (Statufier un héros national). 2. Yontu görünümü vermek, heykel gibi kılmak (Un silence de mort statufiait les convives). statu quo [statykwo] er.Lat. Süregelen durum, *sürerdurum, "statüko (Maintenir le statu quo). stature diş. 1. Boy (Un homme d'une stature moyenne). 2. mec, Önem; kişilik (Un écrivain d'une tout autre stature). statut er. 1. Statü, bir kişi yada topluluğun

statutaire durumunu, yapı ve koşullarını saptayan kural ve yasaların tümü (Le statut des fonctionnaires). 2. Durum; orun (Statut social: Toplumsal orun). 3. ç. Tüzük; içtüzük (Les statuts de l'Académie Française. Rédiger les statuts d'une société commerciale). statutaires. Tüzüğe uygun; yasaya, kurallara uygun (La répartition statutaire d'un dividende) statutairement bel. Tüzüğe uygun olarak, steak er. İng. Biftek. steamer [stimœR] er. İng. (Eski) Buharlı gemi stéarine diş. kim. Stearin. stéatopyge s. Koca kalçalı, küfesi büyük, sepet kalçalı (Femmestéatopyge). stéganopodes er. ç. hayb. Kürekay aklılar, kürekayaklı kuşlar, stégomyie hayb. Çizgilisinek. stèle diş. 1. Dikme taş (Stèle commémorative) 2. Gömüt taşı, sin taşı, °mezar taşı. stellaire s. 1. Yıldızlara değgin (Influences stellaires). 2. diş. bitb. Yıldızçiçeği. stellérides er. ç. hayb. Deniz-yıldızlan. stellionat er. huk. Bir malı birkaç kişiye birden satıp dolandırma suçu; başkasının malını yada rehin edilmiş bir malı satıp dolandırma suçu. stellionataire ad. huk. Bir malı birkaç kişiye birden satan dolandırıcı; başkasının malın yada rehin edilmiş bir malı satan dolandırıcı, stencil [sftn.v//] er. İng. Mumlu kâğıt, stendhalien, ne s. 1. Stendhal'a değgin 2. ad. Stendhal'ci, Stendal uzmanı, Stendhal hayranı, sténo ad. (Kısalma olarak) 1. "İmyazıcı, stenograf. 2. diş. *İmyazı, stenografi, sténodactylo ad. (Kısaltma olarak) 1. Stenodaktilo, steno bilen daktilo. 2. Stenodaktilo, hem steno hem daktilo bilme, sténographe ad. *lmyazıcı, stenodaktilograf. sténographie *İmyazı, stenografi, sténographier gçl. -i *imyazılamak, imyazıyla yazmak, stenoyla not etmek (Sténographier une conversation, un discours). sténographique s. *İmyazısal, imyazıya değğin, stenoya değgin (Signes sténographiques). sténographiquement bel. İmyazıyla, stenoyla (Noter sténographiquement). sténose diş. hek. Daralma (Sténose du cœur). sténotype diş. Steno makinesi (Clavier, touches d'une sténotype). sténotypie diş. Steno makinesiyle yazma (Apprendre la sténotypie). sténotypiste ad. Steno makinesiyle yazan (kimse), stentor er. 1. Gür sesli erkek, sesi yankılı erkek (C/ne voix de stentor: Gürbirses, Davudibirses, yanküı

1331

stériliser

bir ses). 2. hayb. Borazanhayvanı. steppe diş. Bozkır (Steppes d'Asie centrale). steppiques. 1. Bozkıra değgin (Flore steppique). 2. Bozkırda yaşayan (Oiseaux steppiques). stercoraires. 1. *Dışkısal, dışkıya değgin (Matières stercoraires). 2. Dışkılarda yaşayan; dışkıda yetişen (Insecte stercoraire, plante stercoraire). 3. er. hayb. Yırtıcımartı. stercoral, e s. Dışkısal, dışkıya değgin (Matières stercorales). stercorariidés er. ç. hayb. Yırtıcımartıgiller. stère er. (Yakacak odun ölçümünde kullanılan oylum birimi olarak) Ster, bir metre küp (Un stère de bois). stéréographie diş. fiz. İzdüşümle bir ekran üzerine alınan görüntülerin gövdelenmiş olarak gösterilmesi usulü, stereografi, stéréophonie diş. Üçboyutlu ses. stéréoscope er. Stereoskop, içine konulup bakılan resimleri gövdelenmiş gibi gösteren bir optik alet. stéréotomie diş. Taşçılık; yontup kesme (Stéréotomie du bois, de la pierre). stéréotype er. mec. Basmakalıp düşünce, stéréotypé, e s. Basmakalıp (Une phrase, une formule stéréotypée). stéréotypie diş. ruhb. hek. 1. Basmakahpçılık, aynı davranış yada yanıtı yineleyip durma (Stéréotypie des schizophrènes). 2. (Basımcılıkta) Dizilmiş sayfaların bütün halinde kalıbını alıp basımı onunla yapma usulü, "stereotipi, stérer gçl. (Odunu) Sterle ölçmek, metreküple ölçmek stériles. 1. Kısır, dölsüz, verimsiz (Hommestérile. Fleur stérile. Terre, sol stérile). 2. mec. Yaratıcılıktan uzak, soluksuz ( Un esprit stérile, un auteur stérile). 3. mec. Boş;gereksiz;sonubirşeye varmayan (Un effort stérile. Une discussion stérile). stérilement bel. Boşu boşuna; gereksizce, stérilisant, e s. 1. Kısırlaştırıcı, dölsüzleştirici. 2. mec. Verimsizleştirici, körleştirici. stérilisateur er. Mikropsuzlaştırma aygıtı, mikropsuzlaştıncı (Stérilisateur à biberons). stérilisation diş. l.(Eski) Kısırlaştırma,kısırlaşma; dölsüzleştirme, dölsüz kılma; dölsüzleşme. 2. Mikropsuzlaştırma (La stérilisation du lait, des boissons. La stérilisation des instruments de chirurgie). stériliser gçl. 1. Kısırlaştırmak, dölsüzleştirmek (Stériliser un homme, une femme, un être vivant). 2. Verimsizleştirmek (Une grande sécheresse stérilise les terres). 3. Mikropsuzlaştırmak

stériliste

stoïque

1332

(Stériliser

une blessure,

un bistouri).

4.

mec.

calcaire).

Köreltmek; kurutmak (Il a stérilisé ma vie. Ce

stillatoires. Damla damla dökülen.

sable stérilise tout ce qu'il

stimulant,e s - 1- U y a n a , diriltici, canlılık verici

touche).

stériliste ad. Kısırlaştırma yanlısı,

(L'air

stérilité diş. 1. Kısırlık, dölsüzlttk (Stérilité femme,

d'un homme).

d'une

2. Verimsizlik, kuruluk

(Stérilité d'une terre, du paysage).

3. Gereksizlik,

boşluk, boşunalık (Stérilité d'une discussion).

4.

mec. Soluksuzluk, kısırlık, güçsüzlük, yaratma yeteneğinden yoksunluk (Stérilité d'un

écrivain).

sterlet er. hayb. Çığa, çoka, siyah havyar çıkarılan sterling er. ing. Sterlin, İngiliz lirası. Göğüskemiğine değgin

(Côtes

akalınh.

kırlangıcı.

naine: Sterne

Sternepierre-garin:

Akahnlt

deniz

paradis:

Kıyı

Deniz

kırlangıcı).

sternum er. anat. Göğüskemiği.

3. er.

sternutatoire 5. Aksırtıcı (Poudre,

médicament

euse s.

hek.

Hinltih

(Respiration

stéthoscope er. Göğüs dinleme aleti, *dinlemeç,

stimulation <% 1. Uyarma (Stimulation la lumière). (Avoir

stibié,e s. Antimonlu, içinde antimon bulunan (Médicament

de l'œil par achever

un

stimuler gçl. 1. Uyarmak, açmak (Le grand

pour

air

2. Dürtmek; davrandırmak,

yüreklendirmek, "teşvik etmek (Cet enfant

est

apathique,

Ses

il faut continuellement

le stimuler.

stimulé).

stimulus er. Uyartı, "tembih, stipe er. bitb. Kongövde. stipendié, e s. Parayla satın alınmış, satılmış, tutulmuş,

tutma (Un

journaliste

stipendié).

ministre

(Stipendier

des

stipendié,

un

bandits).

alan) Özel koşul, madde, stipuler gçl. 1. -i özel koşul olarak koymak, koşul

stick, er. İng. 1. Kırbaç, Kamçı. 2. (Spor) Hokey çomağı. 3. Aynı uçaktan atlayan paraşütçü takımı

Eskiden

kızgın demirle

vurulan

damga, dağ, dağlama. 3. mec. (Kötü bir şeyden kalan) Leke, iz (Les stigmates

du vice, de la

4. biy. Solukdeliği. 5. biy. Göznoktası. 1. Dağlama; kızgın demirle

Yara

izi

bulunan

(Un

visage

vurmak. 2. (Yara) İz bırakmak (La petite

les activités d'un diş.

vérole

le visage). 3. -i açıkça ayıplamak,

kınamak, eleştirmek (Stigmatiser

une

conduite,

gouvernement).

Damlama,

damla

intentions).

1. Raslantıya

bağlı, 2.

diş.

hesap. d'un magasin).

stock de: Bir sürü, bir yığın (Avoir chemises,

de

2. tkz.

Un

un stock

de

pantalons).

stockage er. Yığma, yığımlama, istif etme de marchandises stocker gçl.

en

1. Yığma,

marchandises

en

stockfisch [stokfifj

(Stockage

magasin). yığımlamak,

istif etmek.

alimentaires.

Stocker

des produits

stockiste er.

stigmatisé). stigmatiser gçl. 1. Dağlamak, kızgın demirle damga qui stigmatise

avantages belirtmek,

stochastiques).

magasin).

yapmak (Stockerpour

damga vurma. 2. Ayıplama, kınama, s.

des

2. Açıkça

stock Istok] er. 1. Yıgım, depo edilmiş mal, istif

(Stocker

6. bitb. Tepecik, dişicik başı. stigmatisation diş.

s.

raslantısal (Phénomènes

edilmiş mal (Stocks

hommes).

stigmate er. 1. Yara izi, iz (Les stigmates de la petite 2.

(Stipuler

un dédit).

İstatistik verilerin işlenmesine uygulanan ihtimali

dize yanıtladıkları bir şiir türü.

(Un stick de vingt

ileri sürmek

particuliers,

stochastique [stıkastik]

stichomythie diş. Konuşmacıların birbirlerini dize

(Formation

de stimulation

özellikle belirtmek (Stipuler ses

stibié).

stibine diş. kim. Doğal antimon sülfürü,

stigmatisé,

des

2. Dürtme, davrandırma, "teşvik

besoin

olarak

"stetoskop.

stupidité).

ilaç (Prendre

stipule diş. bitb. Kulacık, kulakçık,

stertoreuse).

vérole).

Uyana

stipulation diş. (Bir sözleşme yada anlaşmada yer

sternatatoire). stertoreux,

Médicament

(L'airvifestunstimulant

stipendier gçl. Parayla tutmak, parayla satın almak

sternutation diş. Aksırma, art arda aksırma,

stillation

délicieux).

succès l'ont

sternales). sterne diş. hayb. Irmak kırlangıcı, büyükkuyruklu deniz kırlangıcı (Sterne

stimulant.

stimulants).

stimule l'appétit).

mersinbalığı türü.

kırlangıcı,

est

2. er. Uyaran

travail).

5. Mikropsuzluk, mikropsuzlaşmışlık.

sternal,e s. anat.

marin

stimulant).

2. gsz.

des

İstifçilik

spéculer).

er. Kuru balık,

1. (Bir firma yada fabrika için)

Temsilci, genel dağıtıa. 2. Yedek parçaa. stoïcien, ne s. L'ataraxie

ve ad. fels. S t o a a (Sage

du

stoïcien.

stoïcien).

stoïcisme er. fels. Stoacılık, stoïque s. vead. 1 .fels. S t o a a . 2. mec. Umursamaz,

damla

akma

des stalactites par la stillation de l'eau

aldırmaz,

dayançh,

katlanır

devant le danger. C'est un

(Rester

stoïque).

stoïque

stoïquement bel. Dayançla, umursamadan, gık demeden, kahramanca; bir stoacı dayancıyla

(Supporter stoïquement stolon er. bitb. Kol.

yarar (Médicamentstomachique). stomate er. bitb. Gözenek. stomatite hek. Ağız yangısı (Avoir une stomatite légère). stomatologie diş. hek. Ağız ve ağız hastalıklarıyla uğraşan tıp dalı, *ağızbilim. stomatologiste ad. hek. Ağız hastahklan uzmanı, •ağızbilimci. stop ünl. İng. 1. Dur! İstop! 2. (Telgrafçılıkta) sözcükleri birbirinden ayırmak için nokta anlamında kullanılan sözcük) Stop. 3. er. Durma (Un véritable stop du coeur). 4. er. Otostop (Voyager en faisant du stop). stoppage er. (Yırtığı) Örme, çitme, örgü (Faire un stoppage à un pantalon). stopper gçl. 1. Durdurmak, çalıştırmamak (Stopper un navire, une machine, un véhicule). 2. mec. -in önüne geçmek, önünü almak, -i engellemek, durdurmak (Stopper l'invasion des rats, stopper une attaque). 3. -i örmek, çitmek (Stopper un accroc, une déchirure, un vêtement). 4. gsz. Durmak, çalışmamak, istop etmek (Une machine qui stoppe). 5. gsz. Konuşmasını kesmek, artık konuşmamak (Les paroles se bloquaient dans sa gorge, il stoppait net). stoppeur, euse ad. Örgücü, yırtık örücüsü, storax, styrax er. Günlük, buhur, store er. İstor (Baisser un store pour se protéger du soleil).

strabisme er. Şaşılık (Etre atteint de strabisme). strangulation diş.(Boğazını sıkarak) Boğma (Périr par strangulation ). stranguler gçl. (Boğazını sıkarak) Boğmak, strapontin er. (Taşıtlarda, tiyatro ve sinemalarda) Sıraların yanındaki oynar iskemle, açılıp kapanır küçük koltuk (S'asseoir sur un étroit strapontin). strass, stras er. 1. Sahte değerli taş (Strass du Rhin: Ren taşı). 2. mec. Aldatıcı bir parlaklığı olan, parlak görünüp kof olan. strasse diş. İpek hurdası. stratagème er. 1. Savaş oyunu, savaş kurnazlığı

(Recourir à un stratagème pour remporter une 2.

Kurnazlık,

oyun,

(Personnage habile en stratagèmes). strate diş. yerb. Katman, "tabaka.

stratège er. 1. (Eskiden) Atina ordusunda general. 2. (Şimdi) *Ordugüdümcü, strateji uzmanı

(L'antiquité n'a connu que la tactique, Annibal

l'adversité).

stomacal, e s. 1. anat. Midesel, mideye değgin (Colique stomacale). 2. Mideye iyi gelen, mideye yarar. stomachique s. Sindirimi kolaylaştıran, mideye

victoire).

stridence

1333

stoïquement

düzen,

hile

seul est stratège). 3. mec. Büyük işler tasarlayıp yürütebilecek, çetin sorunları çözümleyebilecek yetenekte güçlü adam, 'gengüdümcü. stratégie diş. 1. "Ordugüdüm, orduyu düşman karşısında gütme sanatı, strateji. 2. mec. *Gengüdüm, bir işi genel yürütme planı, strateji

(Stratégie électorale). stratégique

s.

1.

Ordugüdümsel,

stratejik

(Objectif stratégique d'une opération). 2. (Genel anlamda) Askerî, savaş ve askerle ilgili

stratégiques, bombardements positions stratégiques).

(Routes

stratégiques,

stratégiste er. (Eski) Ordugüdümcü, ordugüdüm uzmanı, strateji uzmanı, stratification diş. yerb. 1. Katmanlaşma (Stratification horizontale, inclinée). 2. Katmanlaşma, tabakalaşma (Stratification sociale). 3. mec. Üst üste yığılma ( La stratification des souvenirs). stratifié,e s. Katmanlar halinde, katman katman (Roches stratifiées. Epitélium stratifié). stratifier gçl. Katmanlaştırmak, katman katman yığmak. stratigraphie diş. yerb. Katmanbilgisi; katmanbilim. stratigraphique s. yerb. Katmanbilimsel; katmanbilgisel. stratosphère coğr. "Katyuvarı, üsthavayuvan, "stratosfer. > stratosphérique s. coğr. Katyuvarsal, "stratosfere değgin. stratus er. coğr. Katmanbulut, "stratus, streptocoque er. Streptokok, stresser, ruhb. Zorlanma,gerilim,gerginlik,"stres, strict, e s. 1. Sıkı (Une morale stricte. Principes stricts). 2. Katı (C'est la stricte vérité). 3. Tam, harfi harfine (La stricte observation du règlement). 4. Titiz (Il est très strict sur la discipline). S. Çok ciddi (Une tenue stricte). 6. En az, "asgari (C'est son strict droit). 7. Sert (Une mère très stricte à l'égard de ses enfants). § Au sens strict du mot: Sözcüğün tam anlamıyla, strictement bel. 1. Sıkı sıkıya, harfi harfine (Respecter strictement les règles. Remplir strictement ses obligations). 2. Titizlikle (Appliquer strictement un règlement). 3. Ciddi bir şekilde (Des cheveux coupés strictement). 4. Çok, tam (Affaire strictement personnelle). striction diş. Sıkışma. stridence diş. Kulak delici ses, keskin ses; tizlik.

strident

1334

strident, es. Kulak delici, keskin (Le sifflet strident

d'une locomotive). stridulant,es.

Cızırtılı, cızırtı çıkaran, cırlayan

(Un insecte stridulant). stridulation diş. Cızırtı, cırlama (La stridulation

des

cigales, des grillons). striduler gsz.

Cırlamak, cızırdamak (La

yalancımermerle kaplanma, stucateur er. Yalancımermer işçisi, stud-book er. İng. (Safkan atların) Soy kütüğü, studette diş. tkz. Tek odalık daire, studieusement bel. 1. Dikkatle, ciddiyetle, inceden

inceye cigale

stridule). striduleux, euse s. hek. Cızırtılı, ıslıklı, ıslık gibi

(Respiration striduleuse). strie diş. Çizik, çizik yol, yiv (Les stries

style

d'une

coquille, de la tige d'une plante). strié, es. 1. Çizikli ( Colonne, coquille, tige striée). 2. Çizgili (Musclestrié). strier gçl. Çiziklemek, çizgilemek. strige, stryge diş. Kadın ve dişi köpeğe benzeyen vampir. strigidés er. ç. hayb. Baykuşgiller, strip-tease er. İng. Striptiz; soyunma gösterisi; sahnede, müziğe uyarak üzerindeki giysileri birer birer çıkarma hareketleriyle yapılan gösteri (Un

numéro de strip-tease). strip-teaseuse diş. Stiptizci, soyunma göstericisi, striure diş. (Bir şey üzerindeki) Çizikler düzeni,

çizikler (Striure d'une colonne). strohile er. bitb. Kozalak, strontium [stR.îsjam]er. kim. Stronsiyum, strophe diş. ed. Bağlam, °bent, "kıta (Poème composé de quatre strophes). structural, es. Yapısal (Etatstructurald'unorgane. Linguistique, phonologie structurale). structuralisme er. Yapısalcılık (Lestructuralisme de la psychologie, de la forme, de la linguistique). structuralistes, vead. Yapısalcı, structurante s. Biçimleyen, yapılayan; bir biçim yada bir yapı veren, structuration diş. Biçimleme, biçimlenme; yapılama, yapılanma; biçim verme, biçim alma. structure diş. 1. Yapı, yapılış (La structure du corps humain, d'une plante). 2. Kuruluş, oluş biçimi (La structure d'une société, d'un gouvernement). structuré, es. Biçimlenmiş, belli bir yapı kazanmış; örgütlenmiş, örgütlü (Mouvement structuré, un parti structuré) structurelles. Yapısal. structurer gçl. -e bir biçim, bir yapı vermek; -i bir biçime, bir yapıya kavuşturmak, yapılamak, biçimlemek (Structurer une société). § Se structurer: Biçimlenmek, oluşmak, bir yapıya yada biçime kavuşmak, yapılanmak, strychnine diş. Striknin, kuvvetli bir zehir, stuc [stykjer. Yalancımermer (Décoration enstuc). stucage er. Yalarıcımermerle kaplama;

(Des

studieusement).

choses

qu'il

avait

préparées

2,Okuyarak ,okumakla(Occu/?er

studieusement ses loisirs). studieux, euse s. 1. Çalışkan; ciddi çalışan (Un élève studieux). 2. Okumaya ayrılmış, okumakla geçen (Des vacances studieuses). studio er. 1. Sanatçı işliği, stüdyo (Un studio d'art, de photographie). 2. (Sinemacılıkta) İşlik. 3. Bir mutfak ve bir oturma odasından oluşan küçük daire (Il a un studio à Paris). stupéfaction diş. Şaşkınlık (Vous devinez sa stupéfaction quand il a appris qu'il était ruiné). stupéfaire gçl.

Şaşırtmak, afallatmak (On

l'a

stupéfait). stupéfait, es. 1. Şaşmış, şaşkınlıktan dona kalmış (Il

est resté stupéfait devant une telle audace). 2. Stupéfait de qch; def. qch: -e şaşıp kalmış; -diğine çok şaşırmış, -diğinden dona kalmış (J'ai été

stupéfait de ce dernier prodige. Elle était stupéfaite de le voir en pantoufles dans la rue). stupéfiant, e s. 1. Uyuşturucu (Matière, poudre stupéfiante). 2. Şaşırtıcı, şaşkınlık verici (Une nouvelle stupéfiante). 3. er. Uyuşturucu madde

(Trafic de stupéfiants). stupéfier gçl. 1. Uyuşturmak (Stupéfier une douleur). 2. Şaşırtmak, hayrete düşürmek (Cette nouvelle m'a stupéfié). stupeur diş. 1. Uyuşma, kendinden geçme, derin uyuşukluk (La stupeur qui l'envahissait de plus en plus luiôtait jusqu'à la sensation de la souffrance). 2. ruhb. Donma. 3. mec. Şaşkınlık (Rester muet de stupeur). stupide s. 1. Alık, apt al (Il a l'air tout à fait stupide ). 2. Saçma (Une réponse stupide). stupidement bel. Aptalca, alıkça (Répondre stupidement). stupidité diş. 1. Alıklık, aptallık (Ce garçon est d'une stupidité incroyable). 2. Saçmalık; anlamsızlık, yersizlik (Faire des stupidités. La

stupidité d'une réponse, d'un

mouvement).

stupre er. Ahlâksızlık, namussuzluk, stuquer gçl. Yalancı mermerle kaplamak

(Stuquer

une colonne) sturnidés er. ç. hayb. Sığırcıkgiller. style er. 1. Biçem, üslup (Le style d'un écrivain). 2. Yazışma dili, dil (Styleadministratif, commercial. Style de notaire). 3. bitb. Boyuncuk, iğne (Ovaire à deux styles). 4. (Güneş saatinde gölgesiyle vakti

gösteren) Mil. 5. (Eski çağlarda, mumla tabletler üzerine yazı yazmak için kullanılan) İğne. stylé,e s.Yol yordam bilen, hizmet yapmasını bilen

(Domestique stylé). styler gçl. -i yetiştirmek, işe alıştırmak yol yordam öğretmek (Styler une bonne). stylet er. 1. Şiş, kama. 2. hayb. (Kimi sokucu böceklerde) İğne. stylisation diş. *Biçemieme, üsluplaştırma

(Stylisation d'une fleur). styliser gçl. *Biçemlemek. üsluplaştırmak (Styliser un objet). stylisme er. *Biçemcilik, aşırı biçim ve biçem düşkünlüğü, styliste s. vead. *Biçemci, üslupçu. stylisticien, ne ad. *Biçembilimci, biçembilim uzmanı, *anlatımbilimci, anlatımbilim uzmanı, stylistique diş. dilb. 1. *Biçembilim (Stylistique comparée). 2. s. *Biçemsel, biçeme değgin, üsluba değgin (Etude, analyse stylistique). stylobate er. (Mimarlıkta) Sütun tabanı, stylographe, stylo er. Dolmakalem (Ecrire avec un stylo). stylographique s. Dolmakaleme değgin, dolmakaleme özgü (Encre stylographique). styptique s. Tadı buruk, ağız buruşturucu (Médicament styptique). styrax er. bitb. Günlükağacı. su,es. 1.Bilinen (Une leçon bien sue), 2.er. (Bir şey üzerine elde edilmiş olan) Bilgi. § Au su de: -in bilgisi altında, haberi olarak (Elle vit avec cet homme au su de toute la ville). Au vu et au su de tout le monde: Herkesin gözü önünde, herkesin görgüsü ve bilgisi altında, kimseden saklısı gizlisi olmadan. suaire er. Kefen. § Le saint suaire: Isa peygamberin kefeni. suant,e s. tkz. 1. Terlemiş, su içinde kalmış, terli (Des spectateurs suants). 2. hlk. Terletici, güç duruma düşürücü, sıkıcı (Une question suante). suave s. Pek ince, pek hoş, tatlı (Parfum suave, musique suave). suavement bel. Tatlı tatlı, güzel güzel, suavité diş. Tatlılık, incelik, hoşluk (La suavité d'une odeur, d'une mélodie. La suavité du regard). subaigu, ë s. hek. A z eveğen, yarı °tahtelhad (Maladie subaiguë). subalpin,e s. coğr. Alp dağları altı

subjonctif

1335

stylé

eveğen,

(Régions subalpines). subalterne s. ve ad. 1. Ast, "madun (Officier, employé subalterne. Il vaut mieux avoir affaire à un chef qu'à un subalterne). 2. fels. Altık,

"mütedahil. subaquatique s. Sualtı, deıjizaltı (Plongée subaquatique). subconscient,e s. ruhb. 1. Bilinçaltı (La partie subconsciente et créatrice de son esprit). 2. er. Bilinçaltı (De vagues réminiscences restaient dans son subconscient). subdésertique s. coğr. Yançöl (Région subdésertique). subdiviser gçl. 1. (Bölünmüşü) Bir daha bölmek, bölümlemek. 2. Subdiviser qch en: Bir şeyi -lere bölmek (Subdiviser un chapitre en paragraphes). subdivision diş. 1. Bölüm üstüne bölüm; bölümleme, bölümlenme (Trop de subdivisions embrouillent un exposé). 2. Bölümcük, bölümün parçası (Les cantons sont des subdivisions des arrondissements). suber [syb£RJ er. bitb. Mantar, subéreux, euse s. bitb. Mantarlı, mantar yapısında

(Partie subéreuse de l'écorce). subérification diş. bitb. Mantarlaşma, subérine diş. bitb. Mantarözü. subfébrile s. hek. Ateşi hafifçe yükselmiş, biraz ateşli (Etatsubfébrile). subintrant,e s. hek. Biri bitmeden öbürü başlayan (A ccés subintrants). subir gçl. 1. -geçirmek, başından... geçmek (Malade quisubit une opération.Subir un accident, un interrogatoire). 2. -çekmek (Subir sa peine dans une prison). 3. -e katlanmak (Elle n'aime pas son mari, elle le subit. On subit sa famille, on choisit ses amis). 4. -e uğramak, "maruz kalmak, ...geçirmek (Subir un malheur. Subir des pertes. Un projet de loi qui a subi des modifications). subit,e s. Apansız, birdenbire, "âni (Une mort subite. Changement subit de situation). subitement

bel.

Birdenbire,

apansız,

ansızın

(Partir, disparaître subitement). subito bel. tkz. Ansızın, birdenbire, apansız. subjacent,e s. mec. Altta; gizli, görülmeyen (Un

autre monde subjacent). subjectif, ive s. veer. Öznel (Un jugement subjectif. Une critique subjective). subjectivement bel. Öznel olarak (Raisonner subjectivement). subjectivisme er. fels. Öznelcilik, subjectiviste;. vead. Öznelci (Attitudesubjectiviste. Un subjectiviste). subjectivité diş. Öznellik (La subjectivité d'un correcteur dans un examen). subjonctif, İve s. dilb. I. Dilek kipinden olan, dilek bildiren (Le mode subjonctif). 2. er. Dilek kipi, isteme kipi (Un verbe au subjonctif,.

subjuguer

1336

subjuguergç/. 1. -i çok etkilemek, büyülemek (Un

orateur qui subjugue ses auditeurs). 2. (Eski) -e zorla boyun eğdirmek, -i boyunduruğu altına

almak

(Les

Spartiates

subjuguèrent

les

Messéniens).

subrogation oluş, bağımlılık (La subordination des intérêts privés à l'intérêt public). 4. dilb. Bağlılık, bağlılık bildirme (Conjonctions de subordination). 5. toplb. Astlik.

subordonné,e s. 1. Buyruk altında olan, bağımlı

sublimation diş. 1. kim. Uçunma, uçundurma; katı halden gaz haline geçme, geçirme 2.

ruhb.

Yüceltme.

(Toutes choses sont liées et surbordonées dans ce monde). 2. Subordonné à: -e bağlı, bağımlı (Etre

subordonné à un chef, à une autorité). 3. fels.

sublime s. 1. Yüce, ulu; soylu (Beauté,

paysage,

Altasıralamalı, altta sıralı. 4. dilb. Bağımlı; yan

ruine sublime. Une abnégation sublime). 2. er.

(Propositions subordonnées: Bağımlı tümceler,

Yücelik, ululuk; soyluluk (Une éloquence

yan tümceler). S. diş. dilb. Bağımlı tümce; alt

qui

atteint au sublime).

tümce (Les subordonnées dépendent le plus souvent d'une proposition principale). 6. ad. Ast,

sublimé er. kim. Süblime. sublimement bel.

Yüce bir şekilde; soylu bir

sublimer gçl.

"madun

(Cet

homme

est

dur

envers

ses

subordonnés).

şekilde, soyluca, 1. Yüceleştirmek,

ululaştırmak,

soylulaştırmak (Sublimer une passion).

2. kim.

Uçundurmak, katı halden gaz haline geçirmek. §

subordonner gçl. 1. Subordonner qn, qch à: Birini, bir şeyi

-e

bağlamak,

bağımlı

kılmak,

-in

buyruğunda görmek, -in buyruğu altına vermek

Se sublimer: kim. Uçunmak.

(L'organisation militaire subordonne le capitaine

sublimité diş. Yücelik, ululuk,

au commandant). 2. (Edilgen olarak) Etre subordonné à: -e bağlı olmak (Son départ est

sublinguales, anat. 1. Dilaltı

(Artèresublinguale). (Comprimé

subordonné aux conditions météorologiques. La victoire finale est subordonnée au succès de

sublunaires. Ayın altında, A y ile Dünya arasında,

l'opération). § Se subordonner &: -in buyruğuna girmek, kendini -e bağlamak (A imer, c'est d'avoir

2. hek. Dil altında eritilerek alman

sublingual). submerger

gçl.

(L'inondation gömmek,

1.

Sular

submergea

sulara

altında

bırakmak

les terres). 2. Sulara

batırmak

(Une

lame

qui

submerge une barque). 3. mec. İstila etmek, bastırmak (Le pays fut submergé par l'ennemi. Il

sentit une ivresse le submerger). 4. Etre submergé de qch: -e boğulmak (La mère était submergée de travail). submersibles, l.bitb.

Çiçeklenmeden sonra sulara

gömülen (Certaines plantes aquatiques

sont

pour but le bonheur d'un autre, se subordonner à lui). subornation diş. huk. ayartma,

yalan

suborner gçl.

1. huk.

d'une maison).

sulara gömülme (Submersion

d'une terre. La

submersion d'un bateau par les vagues). 3. Suda boğulma (Une mort par submersion). subodorer

gçl.

1.

-uzaktan

kokusunu

almak

(Subodorer la fraîcheur de la forêt). 2. tkz. Sezinlemek,

sezmek,

kokusunu

almak

(Subodorer une intrigue). "hiyerarşi (Maintenir la subordination l'armée).

dans

2. fels. Altasıralama; bir kavramın,

kapsamı daha geniş başka bir kavramın altında yer alması. 3. -e bağlılık, bağlı oluş, -e bağımlı

un témoin).

2. Baştan

çıkarmak, ayartmak, "iğfal etmek (Suborner

une

une jeune fille). 3. Ahlâksızlığa itmek,

doğru yoldan saptırmak (Suborner suborneur, euse ad. l.huk.

les

serviteurs

"Müfsit, para yada çıkar

karşılığı bir tanığı elde edip ona yalan ifade

verdirten

(On

suborneuse).

l'a

condamnée

comme

2. er. (Kadın yada kızı) Ayartıcı,

baştan çıkarıcı; "iğfal eden. subreptice s. Gizlice yapılan, kaçamak, el altından

(Une manoeuvre subreptice). subrepticement bel. Kaçamak olarak, gizlice, el

altından (Agir, partir subrepticement). subreption diş. huk.

subordination diş. 1. Aşama sırası, rütbe sırası,

(La

Para yada çıkar karşılığı

"ifsat etmek (Suborner

Denizaltı.

submersion des plaines par les eaux de vidange. La

"ifsat

kandırmak, yalan ifade verdirmek, ayartmak,

femme,

bırakma; sular altında kalma, sulara gömme,

verdirme,

subornation de témoin estpunie des mêmes peines que le faux témoignage).

submersibles). 2. coğr. Su baskımna uğrayabilir (Terrains submersibles). 3. Suya gömülebilen, su altında kalabilen (Navire submersible). 4. er. submersion diş. 1. coğr. Batma. 2. Sular altında

Para yada çıkar karşılığı

ifade

Hileli

kaçamaklı yol;

yolsuz araç. subrogation diş. geçirme,

huk.

haleftik,

Birini başkasınm yerine "halefiyet

(Subrogation

personelle: "Şahsi halefiyet. Subrogation réelle: "Ayni halefiyet).

1337

subrogatoire subrogatoire s. geçirmeye

huk.

değgin,

Birini başkasının haleflikle

yerine

ilgili

(Acte

subrogatoire). subrogé, e s. huk. (Şu terimde geçer) Subrogé tuteur, subrogée tutrice: Çocuğun haklarını

subtil

(Un aliment, un repas substantiel). 4. Özlü, özle ilgili (Les parties substantielles d'un livre). S. Önemli, büyük, dolgun (Obtenir

substantiels. Obtenir une substantielle de traitement).

des

avantages

augmentation

korumak üzere vasinin karşısına çıkarılan erkek

substantif, ive s. dilb. 1. A d a değgin, adla ilgili,

yada kadın (Kısaltılmış olarak un subrogé, une

*adsal (Proposition substantive). 2. er. Ad (Faire un substantif d'un adjectif). substantivation diş. dilb. Adlaştırma, adlaşma; ad

subrogée de denir), subroger gçl. huk. (Birini) Birinin yerine koymak

(Je vous ai subrogé en mes droits). subséquemment bel.

haline getirme, ad haline gelme,

Ondan sonra, arkasından

(Nous avons rencontré le sieur X en train de marauder et subséquemment nous avons verbalisé). subséquent,e s.

Sonraki,

arkadan gelen

(Les

chapitres subséquents). subside er. 1. Para yardımı (Solliciter un subside. Couper les subsides. Accorder des subsides à une œuvre de charité. Vivre des subsides de quelqu'un).

2. (Bir devletin başka bir devlete

yaptığı) Yardım,

subsidence^. coğr. yerb. Alçalma; yerkabuğunun bir kısmının katmanların ağırlığı ile yavaş yavaş çökmesi.

subsidiaire s. 1. Ek, yardımcı (Motif, raison subsidiaire. Question subsidiaire destinée à départager les gagnants d'un concours). 2. huk. İkinci derecede (Débiteur subsidiaire: İkinci derecede sorumlu olan borçlu). subsistance diş. 1. Geçim (Contribuer à la subsistance de sa famille). 2. ç. (Eski) Yiyecek giyecek,

geçim

gereçleri

(La

question

des

subsistances est trop vitale). 3. fels. Kalıcılık, tözün varoluşunu sürdürmesi ilkesi, subsister gsz. 1. Var olmak, varlığı sürüp gitmek

(Des monuments qui subsistent depuis des millénaires. Une erreur qui subsiste). 2.

substantivement bel. dilb. Ad olarak (Un adjectif employé substantivement). substantiver gçl. dilb. Adlaştırmak, ad haline getirmek (Substantiver un adjectif, un infinitif). substituant er. huk. Önmirasçı. substitué er. huk. Artmirasçi. substituer gçl. Substituer qn, qch à: Birini, bir şeyi -in yerine koymak, "ikame etmek

(Substituer

l'idéal à la religion. Substituer un enfant à un autre). § Se substituer à: -in yerine geçmek, yerini

almak (Le sous-directeur s'est substitué au directeur pour prendre cette décision). substitut er. huk. 1. Vekil (Ce jeune avocat fut nommé substitut du procureur général à Paris). 2. Savcı yardımcısı, substitution diş.

1. kim.

mat.

Ornatma, yerine

geçme (Réaction de substitution. Méthode de substitution).

2. Değişme, değiştirme; yenilenme,

yenileme; değiştirim (Nos moeurs sont soumis à un régime de substitutions très rapides). 3. (Bir başkasının) Yerine koyma, "ikame ; bir başkasıyla

karşılama, karşılanma § Substitution de part, substitution d'enfant: huk. Çocuğun nesebini gizleme. Substitution phonétique dilb. Ses karşılanması,

substrat, substratum 1. er. fels. Dayanak. 2. dilb. (Bir dilde eski bir dil yada söyleyişten) Kalıntı,

Geçinmek, yaşamak, geçimini sağlamak, geçinip

arta kalan şey; süregiden şey, altkatman

gitmek (// travaille pour subsister).

substrats gaulois en français).

(Les

subsonique 5. Ses hızından az, sesten daha az hızlı

subterfuge er. Kaçamak; kurnazlık, kurnazca oyun

(Une vitesse subsonique). substance diş. 1. Özdek, "madde (Une substance solide, liquide, gazeuse. Une substance alimentaire). 2. fels. Töz, "cevher. 3. Öz (La substance d'un livre, d'une lettre, d'un article). §

(User de subterfuges pour sortir d'une situation difficile).

En substance: Özetle, özet olarak (Voici,

en

substance ce qu'il a dit). substantialisme er. fels. Tözcülük, "cevheriyye. substantialistes. ve ad. fels. Tözcü; tözcülük yanlısı "cevheriyeci. substantialité diş. fels. Tözlük, töz olma niteliği, substantiel, le s. 1. Özdeksel, özdeğe değgin, "maddi. 2. fels. Tözel, töze değgin. 3. Besleyici

subtil, e s. 1. İnce (Une nuance subtile. Un esprit subtil). 2. Keskin, tez kavrayıcı (Une intelligence subtile). 3. Anlaşılması güç, karışık (Les lois ne doivent pas être subtiles). 4. Etkili, "çabuk nüfuz eden (Parfum subtil, odeur subtile). 5. Cin gibi, çok zeki, çok kurnaz (Un diplomate subtil). 6. Kurnazca, zeki (Une réponse subtile). 7. Becerikli, usta, uz (Un médecin subtil). 8. (Eski) Çok akışkan, sulu ( Un sang subtil). 9. (Eski) Sivri

(Les crêtes les plus subtiles des coquilles). 10. Uçucu hale getirilmiş (Fluide

subtile).

subtilement

succession

1338

subtilement bel. 1. Çok ustaca (Se tirer subtilement d'une affaire difficile). 2. İncelikle, çok ince bir biçimde (Raisonner, discuter subtilement). subtilisation diş. 1. (Az kullanılır) İnceltme, incelme. 2. Uçuculaştırma; uçuculaşma. 3. tkz. Aşırma, araklama, çarpma (La subtilisation d'un portefeuille). subtiliser gçl. 1. İnceltmek (La maladie avait subtilisé ses traits). 2. tkz. Aşırmak, çaktırmadan araklamak, çarpmak (Subtiliser une montre). 3. (Eski) İnceltip uçar hale getirmek, uçucu kılmak (Subtiliser un fluide). 4. gsz. Çok ince düşünmek, ince eleyip sık dokumak (Nesubtilisez pas, le sujet est suffisamment ardu. Subtiliser sur les mots). subtilité diş. 1. İncelik (Subtilité d'esprit). 2. Etkililik, keskinlik (Subtilité d'une odeur). 3. Kurnazlık; ustalık (Agir avec subtilité. Lasubtilité d'une manœuvre). 4. İnce düşüncelilik, düşünce titizliği (La subtilité d'un penseur). 5. Çok ince düşünce yada söz, ince ayrıntı (Discuter sur des subtilités). subtropical, e s. coğr. Dönencealtı (Climat subtropical: Dönencealtı iklim). subulé,e s. Sivri, iğne ucu gibi (Un bec subulé, une feuille subulée). suburbain, e s. Kent yöresine değgin, kent yöresinde bulunan (Les bois suburbains). subvenir gsz. 1. Subvenir à qch: -i karşılamak, sağlamak (Subvenir aux besoins d'une famille). 2. -e yardımda bulunmak (Il faut subvenir aux misérables). subvention diş. 1. Devletçe yapılan para yardımı, para

desteği; *destekakça (Subventions accordées aux théâtres). 2. Yardım (Subventions aux communes sinistrées). subventionne!,le i. Paraca destek niteliğinde olan; destekakçaya değgin, *destekakçasal (Une aide subventionnelle). subventionner gçl. -i paraca desteklemek, -e para yardımında bulunmak, *destekakçalamak (Subventionner les théâtres, une collectivité, une région sinistrée). subversif, ive s. mec. Bozguncu, yıkıcı (Des idées

subversives). subversion diş. Yıkıcılık, bozgunculuk; yıkma, alt

üst etme (Déjouer une tentative de subversion de l'Etat. Trouver dans la subversion une règle de construction). subversivement bel. Yıkıcılıkla, bozgunculukla; yıkıcılık yaparak, bozgunculuk ederek; yıkarak, bozarak. subvertir gçl. Yıkmak, alt üst etmek, devirmek,

alaşağı etmek (Subvertir destinée).

l'Etat,

subvertir

la

suc er. 1. Özsu, su, "usare (Suc pancréatique, suc gastrique). 2. (Bitki yada besinlerden elde edilen)

Su (Extraire le suc d'une viande, d'un fruit). 3. mec. Öz (lia bien profité de la lecture de ce livre, il en a tiré tout le suc). succédané, e s. 1. (İlaç vb.) Eş etkili, başkasının yerine kullanılabilen (Médicamentsuccédané). 2. er. Eş etkili yada eş görevli şey (Un succédané de

café, de caoutchouc. Les succédanés de l'opium). 3. er. (Bir şeyin) Yerini tutabilecek şey (Certains

conçoivent le cinéma comme un succédané du théâtre). succéder gçl. 1. -in yerine geçmek, -in yerini almak

(Succéder à son père à la direction d'un usine). 2. -in kalıtçısı olmak, mirasçısı olmak (Succéder à un parent lointain). 3. -den sonra gelmek, -in arkasından gelmek (La nuit succède au jour. La pluie succède à l'orage). 4. (Eski) -e geçmek, oturmak (Succéder à la couronne). § Se succéder: Birbiri arkasından gelmek, birbirini izlemek

(Tous les gouvernements depuis soixante ans).

qui se sont succédé

succès er. 1. Başarı (Un succès militaire, sportif. Obtenir, remporter un succès. Etre sur le chemin du succès). 2. (Eski) Sonuç (Les mauvais succès sont les seuls maîtres qui peuvent nous reprendre utilement). 3. Utku, "zafer; büyük başarı (Roman qui obtient un brillant succès. Avoir du succès au théâtre, au cinéma). 4. (Tiyatro oyunu, film, şarkı gibi) En başarılı yapıt (Les succès du jour. Un succès de librairie). § A succès: Başarılı (Un écrivain à succès). Avoir du succès auprès de qn: -in hoşuna gitmek, -tarafından çok beğenilmek (Avoir du succès auprès des hommes, des femmes). successeur er. Ardıl, "halef (Nommer,

désigner son

successeur). successibilitédiş. Kalıtahakkıolma,"mirasehliyeti. successible s. 1. huk. Kalıta hakkı olan, kendisine miras geçebilen; "varis (Donataires successibles. Prince successible). 2. ad. Kalıt hakkı olan hısım (Les successibles). 3. s. Kalıt hakkı veren (Parent

au degré successible). successif, ive s. 1. Art arda gelen, birbirini izleyen

(Découvertes,

générations

successives).

2.

Aralıksız, kesintisiz, sürekli (Des demandes successives), i. huk. Kalıta değgin; kalıtsal (Droit

successif). succession diş. 1. Art arda geliş (Une

succession

d'événements, d'incidents. Lasuccession des jours et des nuits). 2. huk. Kalıt, "miras (Accepter,

successivement répudier

une succession.

succession).

Liquidation

d'une

3. Kalıtım, "veraset (Guerre de la

Succession d'Espagne). successivement bel. 1. Art arda, birbiri ardından

(Ces événements se produisirent successivement). 2. Sırayla, kâh...kâh (Passer successivement de la

joie à la tristesse. Il était successivement furieux, radouci). successoral, e s. Kalıtsal, kalıta değgin; "mirasa değgin, "verasete değgin (Droits

successoraux).

succint, e s. 1. Kısa, özlü (Un discours succint, un 2. Lafı uzatmayan, az ve öz konuşan

yada yazan (Un auteur succint). succint: tkz. Az bir yemek,

§ Un repas

succintement bel. Kısaca, az ve öz olarak, sözü

uzatmadan (Dites-nous succintement ce qui s'est

passé. Exprimer succintement sa pensée). succion Emme (Absorber par succion). succomber gsz. 1. Ölmek (Le blessé succomba aussitôt).

2. Yenilmek, başarısızlığa uğramak,

yenik düşmek (Quand un être faible

succombe,

qui s'en aperçoit?). 3. Succomber sous qch: -altında çökmek, ezilmek (Succomber

fardeau,

sous le poids

d'une

öğrenmek. Sucer qn jusqu'au dernier sou: -in son kuruşuna

dek

sous

un

charge).

4.

Succomber à qch: -e dayanamamak, kendini

almak,

son

meteliğine

dek

sızdırmak. § Se sucer: Emilmek (Pastilles qui se sucent). § Se sucer la pomme: hlk. Öpüşmek, kucaklaşıp öpüşmek,

sucette diş. 1. Emzik (Sucette d'un bébé). 2. Emme şekeri (Sucette au citron).

suceur, euse s. vead. hayb. Emici (Insectes suceurs. Les suceurs). * suçoir er. 1. hayb. *emeç. 2. bitb.

succin er. Sarı kehribar, samankapan, récitsuccint).

sucrier

1339

(Böceklerde) Emici organ,

(Köklerde) Emici kıl; mantar

emeci. suçon er. tkz. Emik, vücudun emilen bir yerinde kalan iz, e m m e izi; kızartı, morartı,

suçoter gçl. tkz. Emmek (Suçoter un bonbon). sucrage er. Şeker katma (Le sucrage du vin). sucrants s. Tatlandırıcı, tatlılaştırıcı (Matière

sucrante. Pouvoir sucrant de la saccharine). sucre er. 1. Şeker (Sucre de canne, de betterave. Sucre cristallisé, sucre en poudre. Un morceau de sucre). 2. Kesme şeker, bir parça şeker

(Mettre

trois sucres dans son café). 3. kim. Şeker (Sucre d'amidon, sucre de lait, sucre de fruits, sucre de malt, sucre de raisin). 4. hek. Şeker (Sucre dans les urines, danslesang).

§ Sucre candi: Nöbet şekeri.

Pain de sucre: Kelle şekeri. En pain de sucre: Koni

kaptırmak, dayanmayıp kendini kaptırmak, pes

şeklinde (Un sommet en pain de sucre). Casser du

demek (Succomber au sommeil, à la fatigue, à la

sucre sur le dos de qn: -i çekiştirmek, aleyhinde

tentation).

5.

gösterdikten

(Eski) sonra)

(Belli

Kendini

bir

direnme

atıp tutmak. Etre en sucre: Mahallebi çocuğu

teslim

etmek,

olmak. Etre tout sucre tout miel: 1. Ağzından bal

sonunda teslim olmak (Femme qui

succombe).

succube er. Dişi şeytan. succulence

diş.

1.

yumuşak başlı olmak, şeker gibi olmak,

(Yiyeceğin)

Tat

güzelliği,

suyundaki tatlılık (La succulence d'un aliment, d'un mets). 2. mec. Tatlılık (Son langage conserve

la succulence faubourienne). succulent,e s. 1. (Meyvalar için) Sulu (Un succulent).

fruit

2. (Yiyecek için) Tadı güzel, lezzetli

(Des mets succulent, un repas succulent). 3. mec. Tatlı, hoş (Les choses les plus succulentes). succursale dis. 1. Şube (Les succursales

d'une

banque. Magasin à succursales multiples). 2. Küçük kilise, yardımcı kilise (Eglise succursale da denir). succursalisme süpermarket

er.

Çok

zinciri

akmak, pek tatlı ve yumuşak konuşmak. 2. Çok

şubeli düzeni

mağazacılık, (Succursalisme

alimentaire). sucement er. Emme (Sucement du pouce chez les

enfants). sucer gçl. Emmek (Sucer la moelle d'un os, le jus

sucré, e s. 1. Şeker gibi, şeker tadında, çok tatlı (Des

raisins bien sucrés). 2.Şekerli,şeker katılmış (Des biscuits sucrés). 3. mec. Yapmacıktan tatlı, yaranmak için tatlı görünümlü, pek şekerim

(Prendre un air sucré). § Faire le sucré, faire la sucrée:

Alçak

gönüllülük

taslamak,

şirin

görünmeye çalışmak. Pek temiz ve cici biri görünmeye çalışmak, sucrer gçl. 1. Şeker katmak, şeker koymak (Sucrer

son café). 2. Tatlandırmak, tat vermek (Sucrer

avec du miel, avec de la saccharine) 3. hlk. Kaldırmak; kaldırıp atmak, çıkarmak

(Sucrerune

permission. Sucrer une réplique, un passage). § Sucrer les fraises: hlk.

Eli titremek; eli ayağı

titremek. § Se sucrer: tkz. 1. (İçeceği şeye) Şeker koymak (Sucrez - vous).

2. hlk.

Aslan payını

kendine almak; başkaları zararına büyük kâr sağlamak.

d'un fruit. Sucer un bonbon, son pouce. Enfant qui suce le lait. Sangsue qui suce le sang de sa

sucrerie diş. 1. Şekerleme, şekerli şeyler

victime). § Suner qch avec le lait: -i ta çocukluktan

sucrier, ère 1. s. Şekere değgin, şekerciliğe değgin

sucreries).

(Aimerles

2. Şeker fabrikası,

suffisance

1340

sucrin

(Industrie sucrière. Betterave sucrière). 2. er.

3. Çok yorulmak, cam çıkmak (Il a sué

Şekerlik, şeker kabı (Un sucrier en cristal). 3. er.

rédiger cet article. Il a bien sué sur ce travail). 4.

Şekerci (Il est un grand sucrier

Suer de qch: -den terlemek (Suer de

d'Ankara).

sucrin er. Çok tatk bir kavun çeşidi, şeker kavunu.

sud [syd] er. 1. Güney (Se diriger vers le sud. Vent du sud).

2. (Büyük harfle) Güney bölgesi, güney

ülkeleri, güney kentleri (Dans le Sud de

l'Europe.

La Turquie du Sud). 3. s. Güney (La côte sud de l'Italie;pôle sud). § Au sud: Güneyde. Au sud de: -in güneyinde (Au sud de la montagne). sud-africain,e s. ve ad. Güney Afrika'ya değgin, ve

ad.

Güney Amerika'ya

sudatoire s. Terletici (Exercices sudatoires).

Turquie.

Maison exposée au sud-est). 2. s. Güneydoğu (La région sud-est du pays). § Au sud-est: Güneydoğuda.

Au

sud-est

de:

-in

suer une: hlk.

Bir dans yapmak, dans etmek,

dansa kalkmak. Faire suer qn: -in canını sıkmak, kafasını ütülemek. Faire suer qch: -in kaynatıp

suyunu almak (Faire suer des légumes, de la viande). Suer à grosses gouttes: Tomur tomur çıkmak,

anasından

emdiği

süt

burdundan

süette diş. Terletici hastalık,

Sueur de l'agonie: Ecel teri. Sueur froide: Soğuk ter. A la sueur de son front: Alnının teriyle

(Gagner son pain à la sueur de son front). En sueur: Ter içinde (Il était en sueur). Avoir des sueurs froides: Çok korkmak, soğuk

güneydoğusunda.

sudoral,e s. Tere değgin (Sécrétion sudorale). sudorifère s. anat. Ter yapıcı, ter salgılayıcı sudoriflques. hek. 1. Terletici (Plante,

médicament

Ter yapıcı, ter salgılayın

( Glandes sudoripares ). ou sud- ouest). 2. s.

Güneybatı (Région sud-ouest). Au

1. Yetmek, yetişmek, "kafi gelmek

yetmek, yetişmek, kâfi gelmek (Votre

-meye yetmek (Cette somme suffira à payer vos dettes). S. Il suffit de qch, de faire qch: -yeter ; -mek

İsveç. s. 1. (Deri için) Süetleştirilmiş, süet 2. Süet gibi, süet taklidi

yeter (Il suffit d'un rien pour le mettre en colère. Il suffirait d'une seule goutte d'eau pour faire déborder le vase. Il ne suffit pas d'avoir de l'argent pour être heureux). 6. Il suffît que: -mesi yeter (Il

(Tissu suédé). 3. er. Süet deri; süet kumaş, suédine diş. Süet gibi kumaş, süet taklidi deri

(Blouson de suédine). suédois, e s. 1. İsveç'e ve isveçlilere değgin

(Le

peuple suédois. Gymnastique suédoise). 2. ad. İsveçli. 3. er. İsveç dili, isveççe suée diş. 1. tkz. Terleme, su içinde kalma

üstesinden

2. diş.

de:

suède er. 1. Süet deri (Des gants de suède).

sağlamak; -in altından kalkmak,

-in

§ Au sud-ouest:

sud-ouest

signature

3. Suffire à qch: -i karşılamak,

gelmek (L'homme seul ne peut suffire à tous ses besoins. Tu ne peux pas suffire à de pareilles tâches, à toutes tes obligations). 4. Suffire à f. qch:

güneybatısında,

yapılmış (Cuir suédé).

suffire gsz.

lui suffit).

sud-ouest er. 1. Güneybatı (Se diriger vers le sud-

exposé

froides à qn: -e ecel teri döktürmek, soğuk terler

(Cela ne suffit pas). 2. Suffire à qn, à qch: -e

2. er. Terletici ilaç.

sudoripare s. anat.

terler

dökmek, ecel teri dökmek. Donner des sueurs döktürmek.

( Glandes sudoriferes).

(Nous

avons attrapé une bonne suée à transporter cette malle).

Cet

sueur diş. Ter (La sueur inondait son visage). §

v e güney-korelilere değgin,

sud-est er. 1. Güneydoğu (Lesud-estdela

suédé,e

üstünden ...akmak (Ce lieu sue l'ennui.

homme sue la peur, l'orgueil, l'hypocrisie). § En

patlamak,

sud-coréen,nes. vead. Güney-koreli; Güney Kore

Güneybatıda.

fatigue, taşmak;

Se faire suer: Sıkılmak, canı sıkılmak, sıkıntıdan

sudation diş. Terleme,

Jardin

-saçmak, yaymak,

gelmek. Suer sang et eau: Kar ter içinde kalmak.

değgin, Güney Amerikalı,

ouest.

S. gçl.

terlemek. Suer d'ahan: İmanı gevremek, turşusu

Güney Afrikalı, sud-américain,e s.

sudorifique).

d'ennui).

pour

2. tkz. Büyük korku, çok korkma, ödü

suffit qu'on lui interdise une chose pour qu'il la fasse aussitôt). § A chaque jour suffît sa peine: Her günün kaygısı kendine yeter. § Se suffire: Kendi

kendine yetmek (Pour se suffire, le paysan doit

produire de tout. Un pays qui se suffit à lui-même). suffisamment bel. Yeterince, yeter derecede (Il a

suffisamment travaillé). suffisance diş.

1. Yeter miktar; yeterlik (Il ne

patlama. § Avoir la suée de: -den çok korkmak,

souhaite pas plus d'argent, il en a sa suffisance. La

ödü patlamak,

suffisance de la production). 2. Kendini beğenmişlik (Il parlait sur un ton de suffisance). §

suer gsz. 1. Terlemek (Il faut éviter d'absorber des boissons glacées, quand on sue). 2. Su sızdırmak, sızıntı yapmak (Les murs suent pendant le dégel).

En suffisance: Yeter miktarda, yeterince (Cette

année, il y a du blé et du vin en suffisance).

1341

suffisant suffisantes. 1. Yeter, "kâfi

(Unequantitésuffisante.

Vous ne devez pas vous absenter sans une raison suffisante).

2. Yeterli, doyurucu, "tatmin edici

(Obtenir des résultats suffisants). 3. Suffisant pour: -e yeter, -meye yeter (Une force

suffisante

pour la défense du pays, pour défendre la patrie). 4. Kendini beğenmiş (Un air suffisant, un ton suffisant). § Faire le suffisant: Kasdmak, kendini beğenmişçe davranmak, kendini bir bok sanmak. suffixal,e s. dilb. Soneke değgin; bir ek oluşturan yada ek olarak kullanılan (Elément suffixal.

suintant

suffragette diş. Süfrajet, XIX. yüzyd başmda İngiltere'de seçme ve seçilme hakkı isteyen kadınlar. suggérer gçl. 1. Esinlemek, telkin etmek uyandırmak (Un poème qui suggère des sentiments nobles). 2. Sahk vermek (Suggérer un

projet, une solution).

3. Suggérer qch à qn:

Birine... esinlemek, telkin etmek; birinde... uyandırmak (Le paysage lui suggérait la mélancolie). 4. Suggérer à qn de f.qch: Birine -meşini esinlemek, telkin etmek ; sahk vermek (Je

leur ai suggéré d'aller au cinéma).

Dérivation suffixale). suffixe er. dilb. 1. Sonek. 2. Ek (Suffixe

désinentiel:

suggestibilité diş. Tez etkinlenirlik, etkilenmeye

Çekim eki. Suffixe dimunitif: Küçültme eki. Suffixe du pluriel: Çoğul eki. Suffixe mixte: İlgi eki. Suffixe possessif: İyelik eki).

yatkınlık, "telkine yatkın olma. suggestible s. Tez etkinlenir, etkilenmeye yatkın, "telkine müsait, suggestif, ives. 1. Etkileyici; telkin edici (Musique, poésie suggestive). 2. Cinsel duygulan kışkırtıcı, "tahrik edici (Photographie, tenue suggestive). suggestion diş. 1. Telkin, aşılama (La suggestion d'une idée). 2. Öneri, tavsiye (Ce que je vous ai dit

suffixer gçl. -e bir sonek katmak, -i sonekle

donatmak (Suffixer un mot). suffocante s. 1. Solumayı güçleştirici, soluk tıkayıcı, soluk kesici (Fumées suffocantes. Un escalier suffocant). 2. mec. Çok şaşırtıcı, donup kaldırıcı (Une nouvelle suffocante). 3. Boğucu

( Une chaleur suffocante). suffocation diş. Soluk kesilmesi, soluk tıkanması, soluma güçlüğü (Une crise de suffocation. La

fumée intense provoque la suffocation). suffoquer gçl. 1. Soluğunu kesmek, soluğunu tıkamak (Les larmes, les sanglots la suffoquaient). 2. mec. Çok şaşırtmak, kanını dondurmak (Cette nouvelle nous a suffoqués). 3. Boğmak, boğazım sıkarak öldürmek (On l'asuffoqué dans le bain). 4. gsz. Soluğu kesilmek, soluğu tıkanmak, solumakta güçlük çekmek (Il était tellement

commotionné qu'il suffoquait). S. gsz. Suffoquer de

qch:

-den

tıkanmak,

soluğu

kesilmek

(Suffoquer de colère, de surprise). suffragant, es. 1. (Bir başpiskopasa) Bağlı (Evêque suffragant). 2. er. (Bir başpiskoposa) Bağlı piskopos. 3. ad. (Bir meclis yada seçiciler kurulunda) Oy verme hakkı olan kimse,

suffrage er. 1. Oy (Droit de suffrage. Le suffrage d'unélecteur. Obtenirlamajoritédessuffrages). 2. Onama, beğenme (Cette pièce a remporté tout les suffrages). § Suffrage censitaire: Ancak belirli bir vergi ödeyen yurttaşlara tamnan oy hakkı. Suffrage des femmes: Kadınlara tamnan oy hakkı. Suffrage restreint: Sınırlı oy hakkı, ancak bir kısım yurttaşlara tamnan oy hakkı. Suffrage universel: Kamu oylaması, bütün yurttaşlara tanınan oy hakkı. Suffrage direct: Tek dereceli seçim. Suffrage indirect: İki dereceli seçim. Suffrages exprimés: Geçerli aylar f Obtenir plus de

la moitié des suffrages exprimés).

est une simple suggestion). suggestionner gçl. Telkinde bulunmak, etkilemek, etki altına almak (Cet homme est très facile à

suggestionner). suicidaire s. 1. "Özöldürüme değgin, "intihara değgin (Tendances suicidaires). 2. s. ve ad. Kendini öldürebilir, özöldürüme gidebilir, intihar edebilir (Un mélancolique suicidaire). 3. mec. Başansızhğa yargılı, iflasa mahkûm (Une

entreprise intellectuelle suicidaire). suicide er. 1. *Özöldürüm, kendini öldürme, "intihar (Une tentative de suicide). 2. mec. Yıkım, "felâket, "intihar (C'est un suicide moral). suicidé, e s. ve ad. Kendini öldüren, intihar eden

(On refuse la sépulture aux personnes suicidées. Un suicidé). suicider (se) gsz. Kendini öldürmek, "intihar etmek

(Il s'est suicidé d'un coup de revolver). suidés er. ç. hayb. Domuzgiller,

suie diş. İs, kurum (Enlever, racler la suie d'une cheminée). suif er. 1. İçyağı (Suif de mouton, de boeuf). 2. hlk. Azar, papara, zaparta, suiffer, suifergç/. (İçyağıyla) Yağlamak

(Suifferles

gonds de la porte). suiffeux, euse s. 1. İçyağı niteliğinde, içyağlı (Matièresuiffeuse). 2. Çok yağlı, vıcık vıcık, sui generis [syişeneRİs]s. /.(»..Kendine özgü, "nev'i şahsına münhasır (Une odeur sui generis).

suint [syij Yapağı (Laine en suint). suintant, e s. Hafifçe su sızdıran (Pierres, roches

suintantes).

1342

suintement suintement

er.

Sızma,

sızdırma;

sızıntı

(Le

suintement des eaux le long des parois. Le suintement d'une muraille). suinter gsz. 1. Sızmak (L'eau suinte à travers les rochers).

suitées. diş. Tayı yanında, yavrusu yanında (Jument

suitée, laiesuitée). suivant ilg. 1. -e göre (Agir suivant le temps et le lieu.

Confédération

auteur). 2. -e uygun olarak (Suivantson habitude, il arrivera à temps). 3. -oranında, ölçüsünde (Travailler suivant ses forces). 4. Suivant que:

qui suinte. Une plaie qui suinte).

Traiter les gens suivant leurs mérites. Suivant tel

suisse). 2. er. Kilise kavası. 3. (Eskiden) Kapıcı. 4. Yoğurt gibi yumuşak bir çeşit peynir (Acheter

des

suisses). S. ad. Suisse, suissesse: İsviçreli (Un Suisse, une Suissesse). § En suisse: Tek başına, gizlice; kimseye ikram etmeden (Manger,

boire

en suisse).

-sine göre; -diğine göre (On obtient un

résultat

différent suivant qu'on ajoute ou qu'on retranche cet élément). suivant, e s. 1. Arkadaki, arkadan gelen

suite diş. 1. Bilelik, "maiyet (Le chef de l'Etat et sa 2.

almak, -in yerine geçmek (lia pris la suite de son

père dans la boulangerie).

mur

2. Sızdırmak; sızıntı yapmak (Un

suisse s. 1. isviçre'ye değgin (La

suite).

suivre

(Kişi

olarak)

Arkadan

gelenler,

sonradan gelenler ( On laisse passer les premiers et

on ferma la porte à toute la suite). 3. Sonradan olacak şeyler, arkadan olup bitenler (Attendons suite des événements).

la

4. (Bir yazı yada yapıtın)

Arkası, "devamı (La suite à demain. La suite au prochain numéro). S. Sonuç ( Ce qui lui arrive est la

"maiyetindekiler (On l'invita,

suite naturelle de sa mauvaise conduite).

suivants).

Tutarhk (Il y a beaucoup

6.

(Vous

trouverez les renseignements à la page suivante. Faites entrer la personne suivante). 2. Ertesi (Le jour suivant. L'année suivante). 3. Bir dahaki, gelecek (La fois suivante: Bir dahaki sefere, gelecek sefer). 4. Aşağıdaki (L'exemple suivant. Il faut tenir compte des poipts suivants). S. diş. Bir kadının özel hizmetçisi. 6. er. ç. Yanındakiler

lui et tous ses

de suite dans ses

suiveur er. 1. (Bir bisiklet yarışçısını) Yandan

raisonnements, dans ses réponses. Idées, propos

izleyen kimse, izleyici. 2. Öykünmeci, "taklitçi,

sanssuite).

hep başkalarının açtığı yoldan giden kimse .3. tkz.

7. (Bir sayrılıktan sonra ortaya çıkan)

Sıkıntılar, bozukluklar, yan etkiler, izler

(Les

suites d'une maladie). 8. Gelişme, "seyir (La suite

normale d'une démarche, d'une affaire). 9. (Arka

Sokakta gelip geçen kadınlara askıntı olan kimse, sokak zamparası, çapkın, suivi, e s . 1. Düzenli, sürekli, kesintisiz, sürdürülen

arkaya gelen şeyler anlamına) Sıra, dizi, zincir

(Une

(Une suite de maisons).

suivies).

10. mat. Sıra, dizi (Suite

correspondance

suivie.

Des

relations

2. İzlenen, gelinen, çok kimsenin gelip

convergente: Yakınsak dizi. Suite divergente:

gittiği (Un cours suivi. Un théâtre suivi). 3.

Iraksak

Tutarlı, "insicamlı (Un raisonnement

dizi).

11. müz.

Suit, dans parçalan

demeti. 12. (Otellerde) Tek yada art arda birkaç

daire (J'ai une suite de dix fenêtres au Carlton). § A

la suite: Art arda (Trois coups furent tirés à la suite). A la suite de: Arkasında, ardında, sonunda ;

arkasından, ardından (Les bateaux pêcheurs se

suivi,

un

discours suivi) .4 .er. (Denetlemek üzere) İzleme,

gözleme (Etre assidu dans le suivi d'une affaire). suivisme er.

H e p başkalanmn izinden

gitme,

dümen suyundan gitme; öyünmecilik, izleyicilik, izlemecilik.

rassemblaient à la suite de ce croiseur. Se mettre à la suite d'une file d'attente. Entraîner les gens à sa

suiviste s. ve ad. H e p başkalanmn izinden giden,

suite). De suite: 1. Art arda, kesintisiz, aralıksız,

izleyici, izlemeci (Attitude, politique suiviste. Les

ara vermeden (Travailler trois heures de suite). 2. (Eski) Hemen, derhal (Il recommença

de suite).

Par la suite: Sonradan, daha sonra. Par suite de: -yüzünden, nedeniyle, sonucu (Par suite

des

pluies, la rivière a débordé). Tout de suite: Hemen, derhal, hemencecik

(Venez

tout

de

suite). Avoir de la suite: Turtarlı olmak, -de tutarlılık bulunmak (// a de la suite dans ses idées). Donner suite à: -i yerine getirmek, karşılamak;

yapmak,

uygulamak

(Donner

suite

à

une

demande, à un projet, à une commande). Faire suite à: -den sonra gelmek ( L e vote fit suite à cette proposition). Prendre la suite de qn: -in yerini

başkalarının dümen suyundan giden; öykünmeci,

suivistes). suivre gçl. 1. -in arkasından gelmek (Bagages

qui

suivent un voyageur. Vous êtes venu seul? -Non, ma femme me suit). 2. Arkasından gitmek (Les

jeunes animaux suivent leur mère. Suivre une voiture dans une foule). 3. -in yamndan gitmek, -ile birlikte gitmek, -e eşlik etmek (Sa femme

le

suit dans tous ses voyages. Suivre un ami dans son exil). 4. Arkasına düşmek, izlemek (Un

policier

l'a suivi plusieurs jours. Suivre une bête à la trace). S. mec.

Yakasını bırakmamak (Le remords

le

suivait toujours). 6. mec. Gözünün önünden hiç

gitmemek (Son image me suit partout). 7. -den

sujet gitmek, -doğrultusunda gitmek, -i izlemek (Suivre un ehemin, un sentier. La route suit le canal). 8. -i yerine getirmek, uygulamak (Suivre les conseils de ses maîtres. Suivre un ordre de grève). 9. -e uymak, -i izlemek (Suivre la mode, suivre les usages d'un pays). 10. İzlemek, "takibetmek, -e göre hareket etmek (Suivre un plan, une méthode). 11. tkz. -e askıntı olmak, arkasına takılmak fSuivre une femme dans la rue). 12. (Sıra bakımından) -den sonra gelmek, olmak (Sa maison suit la mienne). 13. -i izlemek, -e düzenli olarak gitmek (Suivre un cours, des cours à la Faculté) 14. Suivre qch de qch: Bir şeyi -ile izlemek (Suivre les nuages de ses regards). 15. Anlamak (Je ne peux pas suivre votre rûisonnement). 16. gsz. Dikkatle dinlemek (Un élève qui ne suit pas). 17. gsz. Arkadan gelmek (Vous avez lu le commencement de la lettre, voyez ce qui suit). 18. Il s'en suit que... : Bundan şu sonuç çıkar ki, bu şu demektir ki. § Suivre le bon ehemin : Doğru yolda olmak. Suivre le fil de ses idées: Düşüncelerinde mantıksal bağ olmak, düşüncelerindeki tutarlılık hiç kesintiye uğramamak. Suivre le mouvement: Ötekilere uymak, kendini genel akıma kaptırmak. Suivre les brisées de qn: -i kendine örnek alıp izlemek. Suivre les chemins battus: Herkesin yapabileceği şeyi yapmak, sıradan işler yapmak, sıradan sözler söylemek. Suivre son cours: Normal akışını izlemek, normal evrimini yapmak. § Se suivre: 1. Birini izlemek, birbiri ardı sıra gitmek (Des personnes, des voitures qui se suivent). 2. Tutarlılık göstermek; zincirleme gitmek (Un roman où tout se suit). sujet er. 1. Konu (Quel est le sujet de votre conversation, de ce roman? Un sujet de thèse, de doctorat). 2. dilb. mant.fels. Özne (Le sujet d'un verbe). 3. Neden (Protester, réclamer sans sujet). 4. Vesile (Un sujet de mécontentement, de discorde, de discussion). 5. hek. Hasta (Ce neurologue a trouvé de nombreux sujets pour ses recherches). 6. Kişi, kimse (Vos inclinations se tournaientsur un sujet digne). 7. Üzerinde deney yapılan canlı, kobay (Sujet d'étude, d'expérience). § Un bon sujet: İyi bir adam. Un mauvais sujet: Kötü bir adam. Un brillant sujet, un sujet d'élite: Parlak bir öğrenci. Au sujet de: -konusunda (Il a reçu des reproches au sujet de sa conduite). Avoir sujet de f. qch: -mekte haklı olmak, -meye hakkı olmak (Vous n'avez pas sujet de vous plaindre). Entrer dans le vif du sujet: Konunun can alıcı noktasına girmek. Etre plein de son sujet: Konusuna egemen olgıak, konusunu çok iyi

1343

sultan

bilmek. Etre sur le sujet de qn: -den söz etmek, -i konuşmak, -in sözünü etmek, sujet, te s. Sujet à qch: 1. -e bağlı (Il est sujet à mes ordres). 2. -ile yükümlü, -e tâbi (Ils sont sujets à l'impôt). 3. -e "maruz, -ile karşı karşıya (Cette entreprise est sujette à bien des difficultés) 4. -geçiren, çeken (Une femme sujette à la migraine, au vertige). 5. -e uğrayabilir, -geçirebilir (Ce passage est sujet à plusiers modifications). 6. Sujet à f. qch: -bilmek, başına -mek gelebilmek (L'homme est sujet à se tromper: Kişi yanılabilir). 7. ad. Uyruk (Il est sujet français). § Sujet à caution: Güvenilmez, şüpheli (Cet homme est sujet à caution). sujétion diş. 1. Bağımlılık (Un pays qui se libère après cent ans de sujétion). 2. Güçlük, sıkıntı, zorluk (La sujétion d'habiter loin de son lieu de travail). 3. mec. Tutsaklık (La sujétion aux passions). 4. mec. Ayak bağı (Les enfants en bas âge sont pour la mère une sujétion de tous les instants). 5. Özen ve çaba gösterme zorunluğu (Ce poste comporte une grande sujétion). sulcature diş. Saban izi biçiminde çizgi, oyuk çizgi, yiv. sulciforme s. Saban izi biçiminde, oyuk çizgi biçiminde, yivli, sulfamide er. hek. Sulfamit. sulfatage er. Göztaşı sürme (Sulfatagedes bois, delà vigne). sulfate er. kim. Sülfat (Sulfate de cuivre: Göztaşı, bakır sülfat. Sulfate de fer: Karaboya, demir sülfat. Sulfate de magnésie: Ingiliztuzu. Sulfate ferreux: Yeşil vitriyol, "zaçıkıbrıs). sulfaté,e s. 1. Sülfatlı; içinde sülfat bulunan (Eau minérale sulfatée. Source sulfatée). 2. Göztaşı sürülmüş, sülfatlanmış (Vignes sulfatées). sulfater gçl. Göztaşı sürmek (Sulfater une vigne, des grains, un champ). sulfateur, euse ad. Bağlara göztaşı ilacı yapan işei. sulfateuse diş. 1. (Bağlan) İlaçlama makinası, ilaç püskürteci. 2. ask. argo. Makinalı tüfek, sulfurage er. (Bağları) İlaçlama, kükürt ilacı sıkma, sulfuration diş. Kükürtleme; kükürtleşme. sulfure er. kim. Sülfür; kök halinde kükürt, sulfuré,es. Sülfürlü; kükürtlü (Hydrogènesulfuré). sulfurer gçl. Sülfürlemek; kükürtlemek. sulfureux, euse, s. Kükürtlü (Eau sulfureuse, bains sulfureux). sulfurique s. Kükürtlü (Acide sulfurique). sulky [sylki] er. tng. İki tekerlekli, sandıksız, hafif bir yarış arabası, sultan er. Sultan, padişah (Un sultan au milieu de son sérail).

sultanat

1344

sultanat er. Sultanlık; saltanat (Le sultanat de Zanzibar). sultane diş. 1. Sultan karısı yada kızı, sultan. 2. Kadırga, eski Türk savaş gemisi, sumac [symak] er. bitb. Sumak, sumérien, ne s. ve ad. 1. Sümerli; Sümer ve Sümerlilere değgin (Civilisation sumérienne). 2. er. Sümerce, Sümer dili. sıımmıın [ummam] er. Doruk, en yüksek nokta, en yüksek aşama (Etre au summun de la célébrité). sunligt [sœnlajt] er. İng. (Sinemacılıkta) 1. Güneş ışığı. 2. Işıldak, sunna, souna, sounna diş. Sünnilik, sunnites, vead. Sünni. super gçl. 1. İçmek, yudumlamak (Ilssupèrent alors leur apéro, à petits coups). 2. (Pompa) Emmek, çekmek. 3. gsz. den. Tıkanmak (La voie d'eau a supé). super er. 1. Süper yakıt, süperbenzin (Prendrevingt litres de super à la station-service). 2. s. hlk. Üstün (C'était super et chérot). superbe s. 1. Çok güzel (Il fait un temps superbe. Une femme superbe). 2. Görkemli, gösterişli, anlı şanlı, "muhteşem (Un palais superbe). 3. (Eski) Kendini beğenmiş, kibirli (Ilaunairsuperbe. Une nation superbe). 4. (Eski) Kendini beğenmişlik, kibir. 5. diş. Kendine güven; görkem (Il n'a rien perdu de sa superbe). superbement bel. 1. Görkemli, görkemli bir şekilde; çok güzel bir şekilde (Un appartement superbement meublé. Il est superbement habillé). 2. (Eski) Kibirle, kasılarak, kibirlenerek, superbénéfice er. Aşın kâr. supercarburant er. Süper benzin, yüksek oktanlı benzin. supercherie diş. (Kötü bir şeyi iyi diye) Sokuşturma, yutturma; kurnazlık, üçkâğıtçılık, yutturmaca (Supercherie des faussaires. Une supercherie littéraire). superciment er. Yapay çimento, çabuk donan ve çok dayanıklı suni çimento, supère s. bitb. Üst (Ovaires supères de l'oeillet). supérette, superette diş. Büyük gıda mağazası, "büyüksatımevi. superexposé, e s. (Televizyonda) Aşırı ışıklı, superexposition diş. Aşın ışıklama, superfétation diş. (Bir şeyi) Gereksiz olarak katma, gereksiz ekleme; gereksiz ek; gereksizlik (Ce nouveau malheur lui paraît une superfétation). superfétatoires. Gereksiz, boşuna (Uneexplication superfétatoire). superficialité diş. Yüzeysellik, superficie^. 1. Yüzölçümü (Calculer la superficie

superlatif d'un pays, d'un champ). 2. mec. Yüzey; görünüş (Ce n'est ainsi qu'en superficie). superficiel, le s. 1. Yüzeysel, yüzeyde kalan, "sathi (Idées superficielles). 2. Yüzölçümsel, yüzölçümüne değgin. 3. Yüzde kalan, derinliğine işlememiş olan (Plaie, brûlure superficielle). 4. mec. Üstünkörü (Un examen superficiel d'une question). superficiellement bel. 1. Üstünkörü (Traiter une question superficiellement). 2. Üstten, yüzden, yüzeyde kalacak biçimde (Il a été blessé superficiellement). superfin, es. E n iyi cinsten (Miel, beurresuperfin). superflu, es. 1. Gereksiz, yersiz, boşuna (Propos, discours superflus). 2. Bol, gereğinden çok, (Donner des détails superflus dans un rapport). 3. er. Artık, artan şey (Il nous a donné un peu de son superflu). superfluité diş. 1. (Eski) Gereğinden çokluk, gereksiz bolluk. 2. Gereksizlik, yersizlik, boşluk (La superfluité d'une intervention). 3. Gereksiz şey, boş şey (Dire, faire une superfluité). 4. ç. Gereksizlikler, gereksiz şeyler (Elle retrancha les superfluités de sa table). superforteresse diş. Uçankale, büyük bombardıman uçağı, supérieur, e s. 1. Üst (Il habite à l'étage supérieur. Lèvre, mâchoire supérieure). 2. Üstün (Etre doué d'une intelligence supérieure). 3. Supérieur à: a) -den üstün (Cet homme se croit supérieur aux autres), b) -in üstünde (Une température supérieure à la normale) . 4 . Yüksek (Agir au nom d'un intérêt supérieur. Enseignement supérieur). 5. Küçümseyici, kendini yüksek gören (Prendre un air supérieur; parler sur un ton supérieur). 6. ad. (Bir manastırda yada rahipler topluluğunda) Başrahip yada başrahibe. 7. er. Üst, "mafevk (Obéir à ses supérieurs). supérieurement bel. 1. Üstün bir derecede (Etre supérieurement doué). 2. tkz. Çok, pek (C'est supérieurement ennuyeux). supériorité dij. l.Üstünlük(Supériorité du rang, du talent. L'ennemi avait la supériorité du nombre). 2. Kendini beğenmişlik, küçümseme, kendini yüksek görme (Air, ton, sourire de supériorité). superlatif, ive s. 1. (Eski) Aşın (Un ennui superlatif). 2. Abartmalı (Des compliments superlatifs). 3. dilb. En üstünlük bildiren (Adjectifs, adverbes superlatifs). 4. er. dilb. Üstünlük derecesi. 5. er. mec. En üstün nokta, en yüksek doruk (Le superlatif de ses espérances). § Au superlatif: Son derece (Il m'ennuie au superlatif).

superlativement superlativement bel. tkz. (Eskimiştir) Son derece, pek, çok (Un chapeau à bords superlativement larges). super-légers, ve er. Tüy siklet (boksör), supermaner. ÜStüninsan. supermarché er. (İçinde hemen hemen her şeyin satıldığı) Büyük mağaza, süpermarket, "büyüksatımevi. supernova diş. gökb. Üstnova, parlaklığı birdenbire 19 kadir parlayan değişen yıldız türü. superphosphate er. kim. Süperfosfat, suni gübre, superposable s. Üst üste konulabilen; üst üste gelebilen (Figures superposables). superposé, e s. Üst üste, kat kat (Les rangées superposées de cartons). superposer gçl. 1. Üst üste koymak (Superposer des assiettes, des livres). 2. Superposer qch à qch: Bir şeyi -e eklemek, gereksiz yere katmak (Superposer les consignes aux consignes). § Se superposer: 1. Üst üste gelmek, kat kat olmak, birbiri üstüne yığılmak (Les nuages qui se superposent). 2. Birbirine eklenmek, bir araya gelmek (L'intelligence et le pouvoir sesuperposent chez lui)superposition diş. 1. Çakışma, üst üste gelme (Superposition de deux figures). 2. Üst üste koyma, üst üste getirme; üst üste bulunma, üst üste duruş (Superpositions des couches géologiques). 3. (Sinema) Bindirme. 4. toplb. Üstlük. superpréfet er. Genel vali, olağanüstü yetkileri olan genel müfettiş, superproduction (Sinemacılıkta)Üstünyapım, çok büyük masraflarla çevrilen ama çok kez büyük bir değer taşımayan film. superpuissance diş. Büyük Devlet (Les superpuissances américaine et soviétique). supersonique s. Sesten hızlı (Avion supersonique). superstar diş. İng. Çok ünlü kadın sanatçı, başyıldız. superstitieusement bel. Boş inançlara dayanarak, boş inançlı biri gibi. superstitieux, euse s. 1. Boşinançları olan, boşinançlı (Femme superstitieuse). 2. Boş inançlara dayanan (Pratiques superstitieuses). superstition diş. 1. Boşinanç, "bâtıl itikat (Chez certaines personnes, la religion se change en superstition). 2. Aşırı bağlılık (Avoir la superstition du passé, des diplômes). superstrat er. dilb. Üstkatman.. superstructure diş. 1. fels. Üstyapı. 2. Üsyapı çalışmaları, üstyapı işleri (Superstructures d'une voie de chemin de fer). 3. Üst bölüm, toprak

1345

supplétif

üstünde kalan bölüm (Superstructure d'un pont). 4. (Gemilerde) Güverte, üstü kısımlar, supertanker er. İng. Büyük petrol gemisi, devtanker. superviser gçl. Ayrıntılara girmeden gözden geçirmek, denetlemek, son olarak bir göz atmak (Superviser la rédaction d'un ouvrage collectif.) superviseur er. Son gözden geçirici, son denetleyici, gözetmen. supervision diş. Ayrıntılara girmeden son bir kez gözden geçirme, son bir kez denetleme, 'gözetim. supin er. dilb. (Latincede) Eylem kökünden türemiş ad. supplanter gç/. 1. -in ayağını kaydırmak, -in yerini almak (Supplanter un rival). 2. -in pabucunu dama atmak, yerini almak (Cette nouvelle danse a supplanté toutes les autres). suppléance diş. (Birinin) Geçici olarak yerini alma, yerini doldurma; -e yedeklik etme, vekillik etme (Une institutrice chargée de suppléance. La suppléance d'un professeur). suppléant, e s. ve ad. -in geçici olarak yerini dolduran, vekil (Un juge suppléant. Elle n'est pas titulaire, elle est suppléante). suppléer gçl. 1. -i tamamlamak, doldurmak (Suppléer un mot sous-entendu dans une phrase. Si vous ne pouvez réunir toute la somme, nous suppléerons le reste). 2. -e vekâlet etmek (Suppléer un professeur, un juge). 3. Suppléer à qch: a) -in eksikliğini gidermek, -i ödünlemek (Sa bonne volonté suppléera à son manque d'initiative), b) -in yerini tutmak (Aucun enseignement ne saurait suppléer chez l'homme à l'inspiration de sa nature). supplément er. 1. Ek, "ilâve (Supplément littéraire, artistique à un journal. Faire paraître le supplément d'un dictionnaire). 2. (Lokantalarda doymayanlar için verilen) Ek yemek (Demander un supplément au restaurant). supplémentaire s. 1. mat. Bütünleyen, bütünler, tümler (Angles supplémentaires). 2. Ek, "ilâve (Demander des crédits supplémentaires. Train, autobus supplémentaire). supplémentairement bel. 1. Ek olarak, "fazladan. 2. mec. Üstelik (Supplémentairement, il faisait un froid terrible). supplémenter gçl. -e ek bir para ödetmek, aradaki farkı ödetmek (Le contrôleur supplémente les voyageurs de première qui n'ont qu'un billet de seconde). supplétif, ive s. 1. (Eskimiştir) Tamamlayıcı, ek (Articles supplétifs d'un traité). 2. Yedek (Forces

supplétoire

1346

supplétives). supplétoire i. huk. (Şu deyimde geçer) Serment supplétoire: Tanıt yetersizliğinde yargıcın taraflardan birine içirdiği ant, tamamlayıcı ant. suppliant, e s. 1. Yalvarıcı, yakarıcı, yalvarıp yakaran (Des regards suppliants, une voix suppliante, une mère suppliante). 2. ad. Yalvaran, yakaran, bir şey dileyen, isteyen, "ricacı (Un suppliant). supplication diş. Yalvarma, yakarma, yalvarıp yakarma (Le juge est resté insensible aux supplications de la mère de l'accusé). supplice er. 1. (Eskiden) İşkence cezası ( Le supplice infligé par l'Inquisition. Le supplice de la roue, du fouet). 2. İşkence (Le supplice chinois). 3. Ölüm cezası, idam (Condamner un criminel au supplice). 4. mec. Azap (La lecture d'un livre insipide est un supplice). § Le dernier supplice: Ölüm cezası. Supplices éternels: Cehennem azabı. Conduire, mener qn au supplice: -i idama götürmek. Etre au supplice: İçi erimek, içi sızlamak ; çok sıkılmak, çok acı çekmek (On est au supplice quand il faut écouter les bavardages de cet homme). supplicier gçl. 1. Ölüm cezasına çarptırmak (Supplicier un condamné). 2. -i işkence etmek (On l'a trop supplicié). 3. mec. -e çok acı çektirmek, -in içini ezmek (La jalousie le suppliciait). supplier gçl. 1. -e yalvarmak, yakarmak. 2. Supplier qn de f. qch: a) Birine -mesi için yalvarmak (Le pécheur supplie Dieu de lui accorder sa grâce). b) Birinden -meşini rica etmek, istirham etmek (Je vous supplie de vous taire). supplique diş. Lütuf dilekçesi, support er. 1. Bindi, taşımalık, destek, "hâmil (Le support d'une statue, d'unmeuble). 2. fiz. Destek, "mesnet. 3. mec. Dayanak (Il a perdu tous ses supports). 4. (Resim, sinema, bilgiişlem) Yapılacak işler için gerekli araçlar (Support d'un dessin, support d'une information). supportable s. 1. Dayanılır, dayamlabilir, katlanılır, katlanılabilir (Douleur supportable). 2. Hoş görülebilir, bağışlanabilir (Sa conduite n'est pas supportable). 3. mec. Orta, şöyle böyle (Un acteur supportable). supporter gçl. 1. -i üzerine almak, yüklenmek (Supporter une responsabilité, des risques). 2. -i üzerinde taşımak, -e desteklik etmek (Des colonnes qui supportent une voûte). 3. -e dayanmak, -i kaldırmak (Cet homme ne supporte pas le vin. Elle supporte difficilement le froid). 4. mec. -i hoş görmek, hoşgörü ile karşılamak

suppôt (Supporter les défauts de son prochain). 5. -e katlanmak, -i çekmek (Supporter les conséquences d'une mauvaise action). 6. -e uğramak, başına... gelmek (Supporter un malheur). 7.* Supporter de f. qch: -meye dayanmak, katlanmak, "tahammül etmek (Il ne supporte pas d'être réprimandé). supporter [sypoRtat] er. İng. (Bir sporcuyu, bir takımı) Tutan, destekleyen, ondan yana olan, "taraftar (Les supporters d'un coureur, d'un champion). supposables. Düşünülebilecek, akla gelebilecek (Il a toutes les qualités supposables). supposé, e s. 1. Var sayılan, "tahmin edilen (Le nombre supposé des victimes). 2. Gerçek olmayan, düzmece, uydurma (Testament supposé. Un nom supposé). 3. Supposé que: bağ. Tut ki, tutalım ki, sayalım ki, diyelim ki, -diğini "farzedelim (Supposé qu'il fasse beau, viendrezvous avec nous en promenade?). supposer gçl. 1. Tasarlamak, kafasında canlandırmak (Vous commencez par supposer ce qui est en question ).2.Sanmak, "tahmin etmek (Je suppose qu'il aura bientôt fini son travail). 3. Gerektirmek, doğal olarak içermek (Les droits supposent les devoirs). 4. Varsaymak, "farzetmek (Supposez que vous ayez une maladie grave, que ferez-vous?). 5. -in düzmecesini yapmak, sahtesini düzenlemek, -i "taklit etmek (Supposer untestament, une signature). 6.Supposerqchàqn: Birinde -in var olduğunu sanmak, birine... "atfetmek (Vous lui supposez des défauts qu'il n'a pas). § A supposer que: Tut ki,sayalım ki,-diğini "farzedelim (A supposer que vous soyez refusé à votre examen, que ferez-vous?). supposition diş. 1. Varsayım, "faraziye (Ce que vous dites est une pure supposition). 2. Sanı, tahmin (Vous faites des suppositions étranges). 3. (Bir şeyin) Düzmecesini yapma, sahtesini düzenleme; "taklit (Supposition de testament, de signature). § Supposition d'enfant, supposition de part: huk. Çocuğun "nesebini gizleme, bir çocuğu başkalarının diye gösterme. Une supposition que: Söz gelişi ; tut ki, diyelim ki (Une supposition que vous soyez empêché de venir, prévenez-nous à temps). suppositoire er. hek. (İlaç olarak anusa sokulan) Fitil. suppôt er. 1. Kötülük ortağı (Les suppôts d'un tyran, de la tyrannie). 2. (Eski) Küçük memur, ast. § Suppôt de Bacchus: İçkici, içki düşkünü, "ayyaş. Suppôt de Satan, suppôt du diable: Kötü adam.

suppression

1347

suppression diş. Ortadan kaldırma, ortadan kaldırılma; yok etme, yok edilme (Suppression des libertés, d'un mot dans une phrase). supprbnable s. Ortadan kaldırılabilir, yok edilebilir. supprimer gçl. 1. Ortadan kaldırmak, yok etmek (Supprimer la liberté de la presse). 2. Gidermek, geçirmek, yok etmek (Ce remède supprime la douleur). 3. Öldürmek, varlığını ortadan kaldırmak (Supprimer un traître. Ce témoin était gênant, on l'a supprimé). 4. Yıkmak, ortadan kaldırmak (Supprimer des quartiers insalubres). S. Yürürlükten kaldırmak (Supprimer une loi, un décret). 6. Yayınlanmasını yasaklamak, kapatmak (Supprimer un journal, une publication). 7. Çıkarmak, atmak karalamak (Supprimer un mot, une expression dans une phrase). 8. Supprimer qch à qn: Birinin -sini geri almak, bir şeyi -in elinden almak (On lui a supprimé son permis de conduire). § Se supprimer: Kendini öldürmek, "intihar etmek, suppurant, e s. trinli (Plaie suppurante). suppuratif, ive s. 1. triıı akıtıcı. 2. er. trin akıtın ilaç. suppuration diş. 1. İrinlenme (Suppuration d'une plaie). 2. İrin akıntısı, suppurer gsz. İrinlenmek (La plaie suppure). supputation diş. Hesaplama; kestirme, "tahmin (Supputation d'une dépense, d'une date). supputer gçl. Hesaplamak; kestirmeye çalışmak, "tahmin etmek (Supputer une dépense. Supputer ses chances. Un tailleur en vous voyant, suppute instinctivement l'étoffe de votre habit). supranational, e s. Hükümetler üstü (Organisme supranational). supranationalisme er. Hükümetler üstü kalma eğilimi, hükümetlerüstücülük. supranationaliste s. ve ad. Hükümetler üstü kalma yanlısı, hükümetlerüstücü. supranationalité diş. Hükümetlerüstülük, hükümetlerüstü olma niteliği, suprasensible s. Duyumlarüstü, duyumlarla algılanamayan. supraterrestre s. Ahirete değgin (Un monde supraterrestre). suprématie^. Üstünlük,baskınlık(Lasuprématie de l'esprit. Viser à la suprématie militaire). suprême s. 1. En üstün, en yüce; yüksek, baş (Autorité suprême. Bonheur suprême. Le Soviet suprême. Commandant suprême des forces alliés de l'Otan). 2. Çok büyük, aşın (Une suprême habilité. Une suprême grossièreté). 3. Son (Un suprême espoir, un suprême effort). § L'être suprême: Tann. Honneurs suprêmes: Cenaze

surabondant

töreni. Instant, heure, moment suprême: Son saat, ölüm saati. Pouvoir suprême: Egemenlik. Volontés suprêmes: (Ölenin) Son istekleri. Au suprême degré: Son derece, çok (Il est ennuyeux au suprême degré). suprêmement bel. Son derece, çok (Un garçon suprêmement intelligent). sur ilg. 1. -e (Mettre sa tête sur un oreiller. Monter sur un bateau, sur une bicyclette. S'appuyer sur son bâton). 2. -de (Avoir de l'argent sur soi). 3. -den (Les avions qui passent sur nos têtes). 4. Üzerine; "üzerinde, üzerinden; üstüne, üstünde, üstünden (La clef est sur la porte. A voir un fardeau sur la tête. Le climat influe sur la santé. Sur deux cents candidats, vingt ont été reçus. Faire bêtise sur bêtise). 5. -e bakarak, -e göre (Juger les gens sur la mine, sur les apparences). 6. Konusunda, üzerinde (Questionner un ami sur ses projets). 7. -e doğru, civarında (Il est parti sur les onze heures du Soir. Il va sur sa cinquantaine). 8. -üzere (Il est sur son départ, sur le retour). § Sur le coup, sur le champ, sur l'heure: Hemen, derhal. Sur le tard: Geç vakit, geç vakitte. Sur les lieux: Söz konusu olan yerde, "mahallinde. Sur toutes choses: Hele, özellikle, sur, es. Ekşi (Pommessures). sûr, es. 1. Doğru, gerçek (Le renseignement qu'on vous a donné n'est peut-être pas sûr). 2. Kesin,söz götürmez (Il résusira, c'est sûr). 3. Güvenilir (Un ami sûr). 4. Şaşmaz (Une méthode sûre. Ce procédé est sûr). 5. Tehlikeden uzak, "emin (Un endroit sûr). 6. Sağlam (Cette échelle est sûre). 7. Sûr de qn, de qch: -e güvenli, -den "emin (Etre sûr du résultat, du succès; il est sûr de lui). 8. Sûr de f. qch: -mekten emin, -diğine inanan (Etes-vous sûr d'arriver à temps?). § A coup sûr: Kesinlikle, hiç şaşmayacak biçimde, "mutlaka (Ilréussira à coup sûr). Bien sûr: Elbette, kuşkusuz, hiç kuşku yok (Viendrez-vous avec nous? -Bien sûr). Bien sûr que: Elbette ki, hiç kuşku yok ki (Sortiras-tu ce soir avec moi? Bien sûr que oui). Poursûr: Elbette (Elle n'est pas meublée, poursûr, comme à Paris). Le plus sûr: İyisi mi, en iyisi (Le plus sûr est de ne pas compter trop sur les autres). Avoir la mémoire sûre: Belleği kuvvetli olmak. Avoir la main sûr: İnce bir beğenisi olmak, iyiyi kötüden seçivermek. surabondamment bel. Bol bol, çok, birçok defa (II l'a démontré surabondamment) surabondance diş. Aşın bolluk, çokluk (Une surabondance de détails). surabondant, e s. Aşırı bol, gereğinden çok (Production, récolte surabondante. Des

surabonder

1348

ornements surabondants). surabonder gsz. 1. Pek çok olmak, gereğinden çok olmak (Les touristes surabondent sur les plages). 2. Surabonder de qch: -le dolup taşmak, -si çok olmak (Un pays qui surabonde de richesses). suractivité diş. Aşın etkinlik (Suractivité mentale). surah er. Çok ince ve yumuşak ipekli kumaş, suraigu, ë s. 1. Pek tiz (Crisuraigu, voix suraiguë). 2. hek. Pek eveğen, °hâd (Douleur, maladie suraiguë). sursyouter gçl. 1. Üste katmak, eklemek. 2. Surajouter qch à qch: Bir şeyi -e fazladan katmak, -in üstüne eklemek (Surajouter quelques mots à un texte). § Se surajouter à qch: -e katılmak, eklenmek, "ilâve edilmek, -in üstüne gelmek (Ce travail s'est surajouté à la tâche quotidienne). suralimentation diş. Aşırıbesi, aşırıbeslenme. suralimenter gçl. Aşın beslemek, çok iyi beslemek; çok iyi bakmak (Suralimenter un convalescent). suranné, e s. 1. Eskimiş, zamanı geçmiş (Une mode surannée). 2. Geri (Des conceptions surannées. Une mère d'esprit suranné). 3. Eski, bayatlamış (Une façon de parler surannée). 4. huk. Zaman aşımına uğramış, surarbitre er. huk. Üçüncü hakem, surarmement er. Aşırı silahlanma, surate, sourate diş. Sûre (Les surates du Coran). surbaissé, e s. Basık, inik, alçak (Voûte surbaissée, dôme surbaissé). surbaissement er. Basıklık, alçaklık, iniklik (Surbaissement d'une voûte). surbaisser gçl. Basıklaştırmak, inikleştirmek (Surbaisser* un arc, un dôme). surcapacité diş. Yüksek kapasite, gereksinimden fazlasını üretebilme gücü. surcharge diş. 1. Fazlalık (Surcharge de bagages). 2. Fazla yükleme, fazla yük alma; aşırı yüklülük (La surcharge des voitures est dangereuse). 3. Bolluk, aşırılık, çokluk (Surcharge d'ornements, de détails). 4. Silinmiş bir yazı üzerine yazılan yazı (Les seules corrections du manuscrit étaient quelques surcharges). 5. (Posta pullarının değerini değiştirmek için vurulan) Damga, değişiklik sözü (Surcharge d'un timbre-poste qui en modifie la valeur). 6. fiz. Ekyük. surchargé, e s. 1. Aşırı yüklü, aşırı yük almış (Camion surchargé). 2. Çok meşgul, işi başından aşkın (Il est surchargé ces jours-ci). 3. Çok karalanmış, çok silinip yazılmış (Brouillons surchargés). surcharger gçl. 1. -e aşırı yük vurmak, -i çok yüklemek (Surcharger un camion). 2. -i işten bunaltmak, -e çok iş yüklemek (Je ne voudrais

surdoué vous surcharger en vous proposant une nouvelle tâche). 3. -i aşın vergilendirmek, -e aşırı vergi salmak, yeni vergi salmak (Surcharger un peuple). 4. mec. -i çok doldurmak (Surchargersa mémoire). 5. -in üstüne ikinci bir yazı yazmak (Surcharger un mot, un texte, un timbre). 6. Etre surchargé de qch: -in altında bunalmak; -si çok olmak (Etre surchargé de soucis, de travail. Etre surchargé d'impôts). surchauffe diş. 1. fiz. Aşın ısıtma; aşın ısınma. 2. (Tutumsal yaşamda) Aşın gerginlik, kızışma, surchauffé, es. 1. Aşın ısınmış; aşın sıcak (Un local surchauffé). 2. mec. Coşkun, taşkın (Imagination surchauffée, esprit surchauffé). surchauffer gçl. Çok ısıtmak, aşın ısıtmak (Surchauffer la vapeur d'eau pour en augmenter la tension). surchauffeur diş. Aşın ısıtma aygıtı, *ısıtaç (Surchauffeur de locomotive). surchoix er. 1. Üstün nitelikli mal, seçme mal (Viande de surchoix). 2. s. Üstün nitelikli, en iyi (Un produit surchoix). surclassé, e s. (Yarış atlan için) Kendinden bir üst grupla koşan, surclasser gçl. -den çok üstün olmak, -i geçmek, yenmek (Surclasser un adversaire, un concurrent). surconsommation diş. Aşırı tüketim, surcontre er. (Briç oyununda) Sürkontr. surcontrer gçl. (Briç oyununda) -e sürkontr çekmek. surcot er. Ortaçağda kullanılan bir üstlük, surcouper gçl. (İskambilde kâğıdı) Daha üstün bir kozla kesmek, surcreussement er. coğr. Aşırı oyma. surcroît er. Artış, artma, fazlalık (Un surcroît d'inquiétude, de peine. Un surcroît de travail). § De surcroît, par surcroît: Üstelik, ayrıca (Un livre utile et intéressant par surcroît). Pour surcroît de: -yetmiyormuş gibi; -tam olsun diye, sanki azmış da (Pour surcroît de bonheur, il vient de gagner à la loterie nationale). surdent er. Değişmemiş diş, öbür dişlerin üstüne binen biçimsiz diş. surdéveloppé, es. 1. Aşırı gelişmiş, çok gelişmiş (Un pays surdéveloppé). 2, (Sinemacılıkta) Aşın açındırılmış. surdéveloppement er. 1. Aşın gelişmişlik, çok gelişmişlik. 2. (Sinema) Aşırı açındırma, surdi-mutité diş. Sağır-dilsizlik. surdité diş. Sağırlık (Surdité congénitale). surdos er. (At koşumunda) Sırt kayışı, surdoué, es. Üstün yetenekli, üstün zekâlı (Enfant

surexposition

1349

sureau

biçilme.

surdoué). sureau er. bitb. Mürver (Sureau rouge, sureau noir). surélévation

diş.

Yükselme,

(Surélévation d'un

yükseltme

surestimé

ce

tableau).

2.

mec.

a

Abartmak

(Surestimer l'importance d'un événement).

mur).

surélever gçl. 1. Yükseltmek (Surélever un mur). 2. Surélever qch de...: Bir şeyi -kadar yükseltmek

suret, te s. Mayhoş, ekşimsi, azıcık ekşi

(Pommes

surettes). sûreté diş. 1. Güvenlik, "emniyet (Complot contre la

(Surélever un immeuble d'un étage).

sûreté de l'Etat. Prendre des mesures de sûreté). 2.

s u r e t l e ^ , bitb. Kuzukulağı, sûrement bel.

surestimer gçl. 1. Fazla değer biçmek (L'expert

1. Sağlamca, sağlam bir şekilde

huk.

Güvence, "teminat (Sûreté

personnelle:

2. Kuşkusuz, "muhakkak; herhalde,

Kişisel güvence, "şahsi teminat. Sûreté réelle: Nesnel güvence,°ayni teminat).4.(Büyükhnrf\e)a)

şüphesiz (Tu connais sûrement des gens influents).

D e v l e t Güvenlik Örgütleri, Genel Güvenlik, b)

3 . Korkusuzca, güvenle

Emniyet G e n e l Müdürlüğü. 5. Güvenlik düzeni,

(L'expérience conseil).

instruit plus sûrement

que le

(Avancersûrement).

suréminent, es. Çok seçkin, çok yüksek (Il est d'une

qualité suréminente). surémission diş. Piyasaya aşırı kâğıt para çıkarma

sûreté: Güvenlik düzeni olan, güvenlik sağlayıcı,

"emniyetli (Serrure de sûreté. Soupape de sûreté).

(La surémission entraine l'inflation). surenchère diş.

"emniyet tertibatı (Mettre un pistolet à la sûreté). § Maison de sûreté: Tutukevi, hapishane. De

1. (Artırma ile yapılan satışta)

E n sûreté: Güvenlik içinde, güvenle

(Voyager,

Yeniden artırma, artırılanı bir daha artırma ( i l a

dormir en sûreté). En sûreté de conscience: İç

fait une surenchère sur vous). 2. Olurolmazşeyler

dirliğiyle, "vicdan huzuru içinde. Etre en sûreté:

vadetme,

"vaatler

yarışması,

Sağlam yerde olmak, güvenlik içinde olmak,

vaatlerde

birbiriyle

yarışma

tutulmayacak (La

surenchère

surenchérir gsz.

1. Artırılanı yeniden artırmak,

girmek,

l.mec.

karşıdakinden

güven

altına

almak,,

dans

sûreté: -i tehlikeden uzak bir yere koymak.

Mettre qn en lieu de sûreté: -i kaçamayacağı bir

daha

çok

vaatlerde

yere kapatmak, surévaluer gçl.

bulunmak. 3. Daha da pahalı olmak, surenchérissement er. D a h a da pahalılanma, aşırı

pahalılaşma (La hausse des salaires ne correspond

Fazla değer biçmek,

üstünde değer biçmek (Surévaluer

un

surenchérisseur, euse ad. huk. (Artırma ile satışta)

fiyatının domaine).

surexcitable s. Aşırı uyarılgan; aşırı çoşan; aşın

kışkırtılabilen (Enfant surexcitable.

pas au surenchérissement de la vie).

Imagination

surexcitable). surexcitant, e s. Aşırı uyarıcı; aşın coşturucu

Son artırıcı. surencombré, e s. Tıkış tıkış, çok tıkalı, çok

kalabalık (Rues surencombrées

(Boisson surexcitante. Littérature surexcitante). surexcitation diş. Aşırı uyanlganlık; aşın coşma,

de voitures).

surencombrement er. Tıkıştıkışlık, aşırı kalabalık

aşın coşkunluk; aşırı kızgınlık; aşırı kışkırtma,

aşırı kışkırtılma

(Surencombrement des wagons). surentraînement er. A ş ı n çalıştırma, aşırı çalışma,

(Il

était

dans

un

état

de

surexcitation, et son coeur battait à grands coups). surexcité, e s . A ş ı n coşkun; aşın kızgın, çok kızmış;

aşırı "idman yaptırma, aşın idman yapma, surentraîner gçl.

saklamak,

güvenilecek bir yere koymak. Mettre qn en

Birbiriyle vaat yarışına

yeni bir artırmada bulunmak (Surenchérir une adjudication),

tehlikeden uzak bir yerde olmak. Mettre qch en sûreté: -i

électorale est une des formes de la démagogie).

A ş ı n çalıştırmak, aşın idman

yaptırmak (Surentraîner un athlète). suréquipement er. Gereğinden çok donatım,

aşın kışkırtılmış (Imagination

enfants étaient surexcités. surexcités).

surexcitée.

Les

Les esprits étaient

donatmak,

surexciter gçl. A ş ı n uyarmak; aşırı coşturmak; aşırı

(Suréquiper

kızdırmak ;kışkırtmak (Surexciter la curiosité, un

surérogation diş. Borçlu bulunulan yada zorunlu

surexploiter gç/. 1. A ş ı n işlemek, çok işletmek, çok

suréquiper

gçl.

Gereğinden

çok

gereğinden çok kişi v e gereç vermek

sentiment. Surexciter un enfant, les esprits).

une usine). olanın ötesinde yapılan şey, fazladan yapılan

ekip biçmek (Surexploiter

iyilik yada yardım,

sömürmek, çok sömürmek

surérogatoire s. Ek, fazladan (Une

discrimination

surérogatoire entre l'essentiel et le superflu). surestarie diş. den. huk. Sürestarya (Indemnité

de

surestarie). surestimation diş. Fazla değer biçme, fazla değer

une terre).

2. Aşırı

(Surexploiter

une

population, un pays). surexposée s. Aşırı ışıklı (Photo surexposée). surexposer gçl. Aşırı ışıklamak (Surexposer

un

cliché, une photo). surexposition diş. (Sinemacılıkta) Aşırı ışıklama.

surface

13S0

surface diş. 1. Yüz, yüzey, "satıh ( L a surface de la mer, de l'eau. La surface de la Terre). 2. Yüzölçümü (Calculer la surface d'un appartement). 3. mat. fiz. coğr. Yüzey (Surface courbe: Eğri yüzey. Surface d'onde: Dalga yüzeyi. Surface de séparation: Ayırma yüzeyi. Surface totale: Bütünyüzey).4.mec. Görünüş, dış görünüş (Nous ne connaissons que la surface et l'écorce des choses). S. mec. Saygınlık, "itibar (ila plus de surface que moi). § Grande surface: Büyük süpermarket. Navires de surface: Su üstü gemileri. A la surface de: -in yüzünde, yüzeyinde (A la surface du sol). En surface: Yüzeyde, su yüzüne yakın (Poissons qui nagent en surface). En boucher une surface à qn: hlk. -i çok şaşırtmak, şaşkınlıktan kanını dondurmak. Faire surface: den. Su yüzüne çıkmak (Sous-marin qui fait surface). surfacer gçl. (Birşeyin) Yüzünü parlatmak, surfaire gçl. 1. Yüksek fiyat istemek; yüksek fiyata satmak (Surfaire une marchandise). 2. Çok övmek, göklere çıkarmak (Surfaire un artiste, un ouvrage). surfait, es. Çok övülmüş, göklere çıkarılmış, ününü pek de hak etmeyen (Un auteur surfait, un ouvrage surfait). surfaix er. Kolan; eyer kolanı, surfilage er. 1. (İplik) Bükme. 2. (Kumaşın kenarını) Aşırma teyelle pekiştirme, surfiler gçl. 1. (İpliği) Bükmek. 2. Aşırma teyelle pekiştirmek; teyellemek (Surfiler les dépassants d'une couture. Surfiler un vêtement). surfin, e s. En üstün, en iyi (Qualité surfine. marchandise surfine). surfusion diş. fiz. Aşırı ergime, surgélateur er. Çabuk dondurucu, çabuk dondurma aygıtı, surgélation diş. Düşük ısıda ve çabuk dondurma, donma. surgelé, e s. Çok düşük ısıda ve çabucak dönüvermiş (Aliments surgelés). surgeler gçl. Düşük ısıda ve çabucak donduruvermek (Surgeler des denrées alimentaires).' surgeon er. (Ağaçlarda) Dip sürgünü, piç (Surgeons d'un rosier). surgeonner gsz. (Ağaç için) Dip sürgünü vermek, piç vermek. surgir gsz. Birdenbire belirmek, görünmek, beliri vermek, ortaya çıkıvermek (Le soleil surgit. Un cerf qui surgit d'un taillis. De nouvelles constructions surgissent partout). surgissement er. Birdenbire görünme, belirme,

surmonter beliriverme, ortaya çıkma (Le surgissement d'un bateau à l'horizon). surhaussé, e 5. Yüksek (Voûte, ogive surhaussée). surhaussement er. Yüksekliğini artırma, yükseltme; yüksekliği artma, yükselme, surhausser gçl. (Az kullanılır) Yüksekliğini artırmak, yükseltmek, surhomme er. fels. Üstüninsan (Le fascisme veut instaurer l'avènement du surhomme nietzschéen). surhumain, e s. İnsanüstü (Effort, travail surhumain). surhumanité diş. İnsanüstülük. suri, es. 1. Ekşimiş (Soupesurie). 2. mec. Alınmış, darılmış, kırılmış, küsmüş, surimposergç/. -i aşırı vergilendirmek, -in vergisini artırmak. surimposition diş. Aşırı vergilendirme; vergisini artırma. surimpression diş. (Sinemacılıkta) Bindirme, surin er. argo. (Eskimiştir) Bıçak, kama, hançer, suriner gçl. hlk. (Eski) -i bıçaklamak, hançerlemek, surintendance diş. 1. Kâhyalık. 2. Levazım başkanlığı 3. Genel denetim, surintendant er. 1. Kâhya. 2. Levazım başkanı. 3. Başkan; genel denetimci, surintendante diş. 1. Levazım başkanı kansı. 2. Bir kraliçenin kâhya kadım, surintensité diş. Aşırı yoğunluk, surir gsz. Ekşimek. surjet er. (Kènar kenara yada yan yana getirilen iki kumaşı) Birleştiren dikiş (Point de surjet). sur-lt ciwmp bel. Hemen, derhal (Décider, partir sur-lc-chn.:w). surlendemain ?r. Daha ertesi gün (Le surlendemain de son arrivé-1). surloycrtr. »Tir ı fa d ası. kiradan ayrı olarak ödenen para. surmenage er. Aşırı yorgunluk, aşırı çalışma bitkinliği, sürmenaj (Surmenage intellectuel: Zihin yorgunluğu). surmenant, e s. Aşırı yoran, yorgunluktan bitiren (Travail surmenant). surmené, es. Aşırı yorgun, bitkin, surmener gçl. 1. Aşırı çalıştırmak (Surmener des ouvriers, des écoliers). 2. Aşırı yormak, yorgunluktan bitirmek, canını çıkarmak (Surmener une jument). surmontable s. Üstesinden gelinebilir, aşılabilir, yenilebilir, ortadan kaldırılabilir (Des difficultés surmontables). surmonter gçl. 1. -in üstünde bulunmak, üzerinde olmak (Un dôme qui surmonte un édifice). 2. -i

aşmak,

surpression

1351

surmortalité yenmek,

-in

üstesinden

gelmek

surpeuplement er. Kalabalıktık; fazla nüfusluluk.

(Surmonter une difficulté, des obstacles). 3. -i

surplis er. (Papazların cübbe üstüne giydiği) Beyaz

bastırmak, tutmak (Surmonter son chagrin, sa colère). § Se surmonter: 1. Kendini aşmak. 2.

surplomb [syuplj]

(Surmortalité

masculine).

En surplomb: Dışa doğru çıkıntı yapan, çıkıntı

halinde (Un mur en surplomb.

Des balcons en

surplomb).

surmulet er. hayb. Barbunya balığı,

surplombant, e 5. Dışa doğru çıkıntı yapan

surmulot er. Lâğım sıçanı. surnager gsz.

er. (Yapılarda) Dışa doğru

çıkıntı; dışa doğru çıkıntı yapan bölüm, çıkıntı. §

Aşılmak, üstesinden gelinmek, alt edilmek, surmortalité diş. Yüksek ölüm oranı

üstlük.

1. (Bir sıvının yüzeyinde) Üstte

kalmak, yüzmek, batmamak (Quand on verse de

l'huile dans l'eau, l'huile surnage). 2. mec. Kalmak, arta kalmak, sürüp gitmek (Un reste de (Surnatalité

yapma (Le surplombement surplomber gsz.

d'un

puissance

surnaturelle. Croire au surnaturel). surnom er. Takma ad, lâkab ("Le Bien-Aimé"

est le

mur).

1. Dışa doğru çıkıntı yapmak

2. gçl. -in üzerine

doğru sarkmak; -e bakmak, çıkıntı yapmak (Des

rochers surplombent surplombe la mer).

féminine). surnaturalisme er. fels. Doğaüstücülük, surnaturel, le s. ve er. Doğaüstü (Une

surplombement er. Dışa doğru çıkma, çıkıntı

(Mur, balcon qui surplombe).

fierté qui surnageait dans sa détresse). surnatalité diş. Yüksek doğum oranı

(Mur

surplombant).

la route.

Balcon

qui

surplus er. 1. Artık, fazla; artan, üst (Le surplus de

production: Üretim artığı. Vendre le surplus de sa récolte. Le surplus d'une somme d'argent). 2. (Eski) Gerisi (Vous savez le surplus). 3. ç. Artık

surnom de Louis XV). surnombre er. Belli bir sayının dışında olan miktar,

mal,

kullanılmayan

yada

satılmayan

mal

fazlalık, artıklık. § En surnombre: Fazla, artık;

(Liquider des surplus). § Au surplus: Zaten (Nous

fazladan (Ilya quatre places à cette table, vops êtes en surnombre).

n'avons rien à vous reprocher, au surplus, nous avons fait notre devoir).

surnommer gçl. A d takmak, "lâkab vermek

(Louis

surnuméraire s. 1. Belli sayıyı aşan, artık, fazladan

(Doigt surnuméraire, organes surnuméraires). 2. ad: Kadro dışı görevli, suroffre diş.

(Alış verişte)

Öncekinden

surpopulation

diş.

Nüfus

aşırılığı,

kalabalık

nüfusluluk, çok nüfusluluk.

XIV a été surnommé "Le Grand").

daha

surprenant, e s. 1. Şaşırtıcı, şaşkınlık verici

des progrès surprenants). surprendre

elverişli bir önerme, suroît er. 1. Güneybatı yeli. 2. Muşamba başlık

(Une

nouvelle surprenante). 2. Beklenmedik (Un résultat surprenant). 3. İnanılmaz, us almaz (Faire gçl.

1.

-i

suçüstü

yakalamak

(Surprendre un voleur dans une maison). 2. -i

(Un élève qui surpasse ses camarades. Il a surpassé

ansızın yakalamak (La pluie nous a surpris au retour de la promenade). 3. -e baskın yapmak, -i bastırmak (Surprendre l'ennemi). 4. -i şaşırtmak, -e şaşkınlık vermek (Voilà une nouvelle qui va vous surprendre). 5. -i kötüye kullanmak

ses concurrents au cent mètres). 2. mec. -i aşmak, -den daha da iyi olmak (Le résultat a surpassé les

Dalavereyle

espérances). 3. Surpasser qn, qch en qch: -de

(Surprendre la confiance de quelqu'un).

birinden, bir şeyden daha iyi lmak, üstün olmak

Kavrayıvermek, "keşfetmek, anlamak, bulmak

(Suroît de pêcheur). surpassement er. A ş m a , geçme, daha ileriye gitme

(Le surpassement de soi-même). surpasser^;/. 1. Aşmak, geçmek; geride bırakmak

(Surprendre la bonne foi de ses amis). 6. kazanmak,

düzenle elde

etmek

7.

(Il nous surpasse en habileté, en connaissances, en

(Surprendre un secret, une manigance). 8.

mérite). § Se surpasser: Kendi kendine aşmak, her

Surprendre qn à f. qch: Birini -iken yakalamak,

zamankinden iyi yapmak ( Cet acteur s'est surpassé

bastırıvermek (Je l'ai surpris à lire ma lettre). 9.

dans cette pièce).

Etre surpris de qch, de f. qch: -e şaşmak, şaşıp

surpayer gçl. 1. -in hakkını fazlasıyla v e r m e k , - e

kalmak; -diğine şaşmak (Il a été surpris de son

l'ai

échec. J'ai été tout surpris d'apprendre que tout le

surpayé). 2. -i çok pahalıya almak (Surpayer une

monde connaissait la nouvelle). § Se surprendre à

étoffe).

f. qch: Birden -diğini görmek (On se surprend

hakettiğinden daha çok para ödemek (Je

surpeuplé, es. Çok kalabalık; çok nüfuslu, nüfusu

çok (Une classe surpeuplée. Un pays surpeuplé, une ville surpeuplée).

à

soutenir une thèse qui n'est pas la sienne). surpression diş. 1. fiz. Aşırı basınç. 2. mec. Aşırı baskı, aşırı gerilim (La surpression

de la vie

surprise

1352

moderne). surprise diş. 1. Şaşkınlık (Rester muet de surprise.

Ce mariage a causé une grande surprise). 2. Baskın (Les policiers ont mis la main sur l'assassin en l'attirant par surprise dans une souricière. Attaquer l'ennemi par surprise). 3. Beklenmedik şey, beklenmedik olay (Cela a été une vraie

surprise pour nous. Une région inexplorée, pleine de surprises).

4. *Şaşırtı, beklenmedik hoş şey,

"sürpriz (Je veux lui faire une surprise. Préparer une surprise à sa femme). surprise-partie, surprise-party diş. (Gençlerin kendi aralarında düzenledikleri) Danslı eğlence

(Etre invité à une surprise-partie). surproducteur, trice s. Çok üretici, aşırı üretimci

(Unpays

surproducteur).

surproduction diş. Üretim çokluğu, aşın üretim

(Crise de surproduction).

surpuissant).

étudiant sursitaire). surtaux er. Yüksek faiz oranı (Se plaindre

d'un

surtaux). surtaxe<% 1. Ek vergi, "munzam resim. 2. ç. Vergi cezalan. surtaxer gçl. 1. -e ağır vergi koymak, 2. -in vergisini artırmak. surtension diş. 1. (Elektrik) Yüksekgerilim. 2. mec. A ş ı n gerginlik, surtondre gçl. (Deriyi yıkadıktan sonra) Yünlerin ucunu kırkmak, kılları kırkmak, surtonte diş. Yün kırkma, kıl kırkma, surtout bel. 1. Özellikle; hele (Il est égoïste et songe

surtout à ses intérêts. Il est sans égal, surtoutquand hele (Il a des inquiétudes pour sa santé, surtout que l'hiver s'annonce rude). surtout er. (Eski) 1. Üste giyilen geniş palto, geniş

er.

ed.

(Les

üstlük (Deux officiers dont l'uniforme était caché

peintre

par des surtouts de drap). 2. (Masaiann ortasına süs eşyası olarak konulan) Kuyumcu işi. surveillance diş. Gözetim; denetim (Exercer une

Gerçeküstücülük

manifestes du surréalisme). surréaliste s. ve ad. Gerçeküstücü (Poète,

surréaliste. Un film surréaliste. Les surréalistes). surréalité diş. Gerçeküstülük. surrection diş. yerb. Kabarma, yer kabuğunda bir bölgenin topluca kabarması, surréel, le s. Gerçeküstü. surrénal, e s . anat. Böbreküstü (Capsules, glandes

surrénales). surrénalite diş. hek. Böbreküstü bezleri yangısı, sursalaire er. Ek ücret, sursaturation diş. fiz. Aşındoyma. sursaturé, e s. 1. fiz. Aşırıdoymuş (Solution sursaturée). 2. mec. Sursaturé de qch: -e doymuş, karnı tok; -den bıkmış, usanmış (Elle était

sursaturée de promesses). lui fit faire un sursaut).

du

2. mec.

Birdenbire yeniden başlama, yeniden canlanma, dirilme (Un sursaut d'énergie). § En sursaut: Sıçrayarak, irkilerek (Se réveiller en sursaut). sursauter gsz. İrkilmek, irkilip şıçramak (Sursauter

en apprenant une mauvaise nouvelle). surséance diş. Erteleme, tecil (Faire surséance à une

exécution).

surveillant, e od. 1. Gözetici (Surveillant de travaux. Surveillants d'une prison). 2. (Okullarda) Gözetmen, "mubassır (Surveillant d'étude,

d'internat). surveiller gçl. 1. -i gözetmek, -e bakmak, "nezaret etmek (Surveiller un enfant, un malade). 2. -i gözetlemek, kollamak, gözetim altında tutmak

(Surveiller un prisonnier,

délibération). Erteleme, "tecil (Sursis

à

l'exécution des peines. Trois ans de prison avec sursis).

un suspect).

denetlemek, başında durup bakmak

les réparations

3. -i

(Surveiller

d'une

maison.

Surveiller la cuisson d'un gâteau). § Se surveiller: Kendini kollamak, denetlemek, söz ve davramşlanna dikkat etmek (Une femme qui se

surveille). survenance

geliş,

çıkagelme,

beliriverme, ortaya çıkıverme. survenir gsz. 1. Ansızın gelmek,

diş.

Ansızın

gelivermek,

çıkagelmek (Personne qui survient quand on parle d'elle).

surseoir gsz. Surseoir à qch: -i ertelemek, başka zamana bırakmak (Surseoir à un jugement, à une sursis [.«y».™"] er. huk.

surveillance active sur un enfant. La surveillance des travaux, d'une opération technique. Un malade en surveillance à l'hôpital).

les travaux,

sursaut er. 1. İrkilme, sıçrama (La sonnerie

téléphone

sursitaire s. ve ad. *Ertelemeli, cezası ertelenmiş, kendine bir erteleme verilen, askerliği ertelenmiş, "tecilli (Un condamné sursitaire. Un

il s'agit de courage). 2. Surtout que: tkz. Özellikle,

surproduire gçl. Çok üretmek, aşın üretmek, surpuissant, e s. Çok güçlü (Un moteur surréalisme

survenue

2.

Olmak, meydana gelmek, "vuku

bulmak (Nous serions arrivés à temps si un accident n'était pas survenu. Quand survint la Révolution). survente diş. Pahalıya satma, yüksek fiyata satma, survenue diş. Meydana gelme, vuku bulma (La

survenue d'un

malheur).

1353

survêtement

survêtement er. Sporcu giysisi, eşofman, survie diş. 1. (Dinsel anlamda) Ölümden sonra yaşama; ölümsüzlük (Croire à la survie de l'homme). 2. (Ağır bir hastalıktan ya da ölen birinden sonra) Yaşama, yaşayakalma, sağ kalma

(Accorder à un malade deux ans de survie).

suspendre

susceptible,

il ne supporte

plaisanterie).

2. Susceptible de qch: a) -e elverişli

survivances de l'ancien régime).

moindre

(Un texte susceptible de plusieurs interprétations ). b) -e yetenekli, "muktedir (Une femme

rendue

méfiante par les malheurs n'est pas susceptible d'un tel amour).

survivance diş. Artakalan şey, kalıntı (Ce sont des

pas la

3. Susceptible de f. qch: a) -meye

elverişli (Un projet susceptible d'être amélioré. ) b) -meye yetenekli, "muktedir, -yapabilir (S'il le

survivant,es. vead. 1. Yaşayan, hayatta kalan (Seul

survivant d'une époque révolue). 2. (Bir yıkım ya da kazadan sonra) Sağ kalan, kurtulan

(Les

veut, cet élève est encore susceptible de faire des progrès). susciter gçl. 1. Uyandırmak (Susciter

l'admiration,

passagers survivants d'un accident ferroviaire. Les

l'enthousiasme,

survivants

échos). 2. -e neden olmak, yol açmak, yaratmak

d'un

naufrage).

3.

Artakalan

(Fragment survivant d'une vie disparue).

l'intérêt.

Susciter

de

grands

(Susciter des querelles, des troubles). 3. Susciter

survivre gsz. Survivre à: 1. (Ölen birinden sonra) Yaşamak, yaşayakalmak (Survivre à sa femme, à ses enfants). 2. -den sonra sağ kalmak, -den sağ çıkmak, kurtulmak (Survivre à un accident, à un naufrage). 3. -sini yitirip yine de yaşamak (Survivreàsesespérances). 4. -edayanmak,güğüs germek, -den yıkılmadan kurtulmak, ayakta kalmak (Un régime politique qui a survécu aux attaques de ses adversaires). 5. gsz. Yaşamak, yaşamasını sürdürmek (Après un tel malheur

qch à qn: Başına...açmak,karşısına...çıkarmak

(Cela lui suscitera des ennuis. Ces paroles lui ont suscité des ennemis). suscription diş. (Zarfın üzerine yazılan) Adres

(Mettre une suscription à une lettre). susdit, e s. ve ad. huk. Yukarıda anılan, adı geçen

(La susdite maison).

aura-t-il la force de survivre? Un usage, une mode qui survivent encore de nos jours). § Se survivre:

sus-hépatiques, anat. Karaciğerüstü. sus-maxillaires, anat. Üstçeneyedeğgin, susmentionné, e s. Yukarıda söylenen, adı geçen, "mezkûr. susnommé, e s . vead. Yukanda adı anılan,

(Öldükten sonra) Yaşamakta devam etmek, hâlâ

suspect, es. 1. Şüpheli (Arrêter un individu suspect).

yaşamak (Se survivre dans ses enfants, dans la mémoire des hommes). § Se survivre à soi-même:

2. Güven uyandırmayan, karanlık, karışık (Une

Unutulduğu yada yaşam kendisi için bir yük haline geldiği halde yaşamakta olmak, survol er. 1. Üstünden uçakla geçme (Le survol d'une ville). 2. mec. -e şöyle bir göz atma, -i üstünkörü inceleme (Le survol d'une question). survoler . gçl. 1. -in üstünden uçakla, geçmek (Survoler une ville, l'océan). 2. mec. -e şöyle bir göz atmak, -i üstünkörü incelemek (Survoler une

suspecte). 3. Sucpect de qch: -sinden şüphelenilen, -i yapması muhtemel (Un pays

question, un article de revue). survoltage er. Yüksek gerilim, yüksek voltaj, survolté, e s. 1. Yüksek voltajlı, yüksek gerilimli (Courant survolté). 2. mec. Fazla elektrikli, çok

kızışmış (Les esprits étaient survoltés). survolter gçl. -in voltajını artırmak, survolteur er. Gerilim yükseltici, voltaj artırıcı, sus bel. 1. En sus: Üstelik, ayrıca, dahası. 2. En sus de: -den başka, ay rica, -den fazla olarak (En sus de

son salaire, il touche une prime). susceptibilité diş.

(Ménager

la

susceptibilité d'un camarade. Cette femme

1. Alınganlık

est

d'une extrême susceptibilité). 2. (Eski) Duygunluk, hassasiyet (Lasusceptibilité nerveuse d'un individu). 3. hek. (Hastalığa) Elverişlilik, susceptible s. 1. Alıngan (Ce garçon est très

attidude,

une conduite suspecte.

Une affaire

suspect de contagion. Cet homme est suspect de partialité). 4. Suspect à qn: -için şüpheli, -in gözünde şüpheli (Ils me sont suspects). S. ad.

Şüpheli (Les suspects d'une enquête policière). suspecter gçl. 1. -i şüpheli görmek; -den şüphe

etmek (Nous l'avons suspecté à tort. Suspecter la fidélité d'une femme). 2. Suspecter qn de qch: Birinin -sini olası görmek, -sinden şüphelenmek

(On le suspectait de crime). 3. Suspecter qn de f. qch: Birinin -diğinden şüphe etmek, -ceğini olası

görmek (Suspecter un homme d'avoir commis un crime). suspendre gçl. 1. Belirli bir süre için durdurmak, ara vermek (Suspendre les hostilités. Suspendre un travail, une activité). 2. Bir zaman için yasak etmek (Suspendre un journal, une revue). 3. Suspendre qn: -i bir süre için görevden almak, işten el çektirmek; bakanlık emrine almak (Suspendre un juge, un professeur). 4. Ertelemek, başka zamana bırakmak (Suspendre son jugement). 5. Askıya almak, geçici bir süre için yürürlükten kaldırmak (Suspendre la

sycandre

1354

suspendu

Constitution, les garanties constitutionnelles). 6. Suspendre qch à qch: Bir şeyi -e asmak (Suspendre ses vêtements au porte-manteau. Suspendre un lustre au plafond). § Se suspendre à qch: -e sanlmak, asılmak, tutunmak (Se suspendre

à une

branche). § Suspendre, être suspendu aux lèvres de qn: -i büyük bir dikkatle, hayranlıkla, ağzı açık dinlemek.

suspendu, e s. 1. Asma (Les jardins suspendus de Babylone. Pontsuspendu). 2. İşten el çektirilmiş, görevden alınmış (Un fonctionnaire suspendu). 3. Ertelenmiş, başka bir zamana bırakılmış

jugement

suspendu).

suspendue).

(Un

4. Ara verilmiş (Séance

S. Suspendu à: -e asılı duran, bağlı

duran (Ornementsuspendu

pas interdit, il n'est que suspens). 2. er. Bekleyiş, kararsızlık, kesinsizlik. § En suspens: 1. Askıda

2. Kararsızlık

içinde, kesinsizlik içinde (Rester en suspens). 3. Ertelenmiş, başka bir zamana bırakılmış,

beklemekte (Leprojet est en suspens). 4. Yanda, bitirilmeden (Laisser un travail en suspens). suspense diş. (Bir papazın) Âyin yapmasını yasaklama, âyin yapmaktan alıkoyma cezası,

suspense

[syspens]

er.

İng.

(Sinemacılıkta)

Geciktirim, kararsızlık, kesinsizlik, ne yapacağını bilememe; sıkıntı içinde bekleme,

suspenseur s. suspensèurs).

ve er.

anat.

Aşıcı

Mahkemenin

tarafsızlığından

şüphe

(Renvoi

pour cause de suspicion légitime). sustentateur, trice s. D e n g e d e tutucu, dengeleyici

(Surfaces sustentatrices d'un avion). sustentation diş. 1. D e n g e l e m e , dengede tutma; dengelenme, dengede durma (Base de

sustentation. Rotor assurant la sustentation d'un hélicoptère). 2. (Eski) Besleyipyaşatma,besleyip ayakta tutma,

sustenter gçl. Besleyip yaşatmak (Sustenter un nourrisson). § Se sustenter: tkz. Beslenmek, bir şeyler yemek (Un malade qui commence à se sustenter). susurrant, e s. Tıss diye ses çıkaran, tıslayıcı (Une

à une chaîne).

suspens [syspâ] 1. s. (Kilise yasasına göre) Âyin yapması bir süre için yasaklanmış (L'abbé n'est

(Laisser une affaire en suspens).

suspicion à son égard). § Suspicion légitime:

(Ligaments

voix susurrante). susurration diş. Tısıltı, vızıltı (La susurration des moustiques). susurrement er. Fısıltı, fısıldaşma (Lesusurrement à voix basse des gens). susurrer gsz. 1. Tıs tıs diye ses çıkarmak, tıslamak

(Sa voix fade susurrait). 2. Susurrer qch à qn: Birine

-i fısıltı halinde söylemek;

kulağına

fıslamak (Susurrer une confidence à un ami. Il lui susurrait des mots doux à l'oreille). suture 1. (Cerrahlıkta) Dikiş (Faire une suture). 2. anat.

(İki kemik arasında) Tırtıklı eklem

(Sutures du crâne). 3. bitb. (Yemişlerde) Çenet bitişme çizgisi, dikiş (Suture d'un fruit déhiscent). suturer gçl.

(Cerrahlıkta) Dikmek (Suturer

les

bords d'une plaie).

suspensif, ive s. huk. Ara verici, erteleyici, geciktirici, durdurucu (Veto suspensif). § Points suspensifs: (Bir yazıda) Ü ç nokta ( . . . ) suspension diş. 1. Bir süre için kesme, durdurma,

suzerain, e ad. tar. (Derebeylikte) "Metbu, kendisine uyulan efendi (Le vassal et son

ara verme (Suspension d'un travail, d'une activité

"metbuiyyet (Droit de suzeraineté). 2. mec. Egemenlik, üstünlük (Suzeraineté d'un Etat sur un autre. Reconnaître la suzeraineté de quelqu'un). svastika, swastika er. Gamalı haç (Le svastika, emblème du parti nazi).

industrielle).

2. Görevden alma, alınma; işten el

çektirme, çektirilme (Suspension d'un juge, d'un professeur).

3.

Bir

süre

için

yasaklanma

(Suspension d'un journal). 4. Erteleme, başka bir zamana bırakma (Suspension d'un jugement). 5. kim.

Asıltı.

6.

Asılma;

asılı

durma

(La

vertigineuse horreur qu'inspire la suspension audessus d'un gouffre). 7. Avize (Une suspension de cuivre rabattait les lueurs de la lampe sur la table). § Suspension d'armes: Ateşkes, silah bırakışımı. Points de suspension: Ü ç nokta (...). suspensoir er. (Herhangibir organı tutmaya

suzerain, sa suzeraine). suzeraineté diş. tar. 1. (Derebeylikte) "Meibuluk,

sveltes. İncecik, dal gibi, yepelek, narin

(Unejeune

femme svelte) sveltesse diş.

İnceciklik, dalgibilik,

yepeleklik.

narinlik (La sveltesse d'un jeune homme, taille).

d'une

sweater [switœR] er. İng. Uzun kollu örme yelek, süeter.

yarayan) Askı, torba, suspicieusement bel. Şüpheyle, kuşkuyla,

sybarite s. ve ad. Eğlence düşkünü; içki ve kösnü

suspicieux, euses. Şüphe dolu, şüpheci (Des regards suspicieux).

sybaritisme er. Eğlence düşkünlüğü, içki ve kösnü

suspicion diş. Kuşku, şüphe; güvensizlik (J'ai de la

düşkünü (Vivre en sybarite). düşkünlüğü, sycandre er. hayb. Sığırcık.

sycomore sycomore er. bitb. 1. Yalancıçınar. 2. Mısır kökenli bir tür incir ağacı, firavuninciri. sycophante er. (Eski) Çaşıt, casus; giziletimci, "muhbir, "jurnalci, sycosis [sikozisj er. hek. Sakal kılı kesecikleri yangısı, "sikozis. syénite diş. yerb. Siyenit, syllabaire er. (Eski) İlk okuma kitabı, syllabation diş. Hecelere ayırma, heceleme, *seslemleme. syllabe diş. dilb. H e c e , *seslem (Syllabe ouverte, fermée). § Ne pas prononcer une syllabe: Hiç konuşmamak, ağzını açmamak, ağzından tek söz çıkmamak. syllabique s. dilb. Heceye değgin, hecelere dayalı, 'seslemsel (Ecriture syllabique). syllabisme er. Hece yazısı, hecelere dayalı yazı. syUabusfsi(l)labys]er. Papanıngünahdiye gösterdiği davranışlar listesi, syllepse diş. dilb. 1. Kurala göre değil de anlama göre uyum (La sentinelle qui le premier s'inquiète). 2. Çiftleme, bir sözcüğü hem öz hem de eğretilemeli anlamda kullanma, syllogisme er. fels. Tasım, "kıyas, syllogistique s. fels. 'Tasımsal, tasıma değgin (Méthode syllogistique). sylphide diş. 1. (Söylencede) Hava perisi (Elle danse comme une sylphide). 2 .mec. Dal gibi güzel kadın, tüy gibi ince kadın, sylvain er. (Söylencede) Orman tanrısı, orman perisi. sylve diş. (Şiir dilinde) Orman, koru. sylvestre s. 1. Ormana özgü, ormana değgin (Des bruits sylvestres). 2. Ormanda yetişen (Le pin sylvestre). sylvicole s. 1. (Eski) Ormanda yaşayan (Oiseaux sylvicoles). 2. Ormana değgin, ormanla ilgili (Problèmes sylvicoles). sylviculteur ee. Ormancı, orman işletmecisi, s y l v i c u l t u r e ^ . Ormancılık, orman işletmediği. syl\ie diş. bitb. Manisa lâlesi, sylviidés er. ç. hayb. Öteğengiller. symbiose diş. bitb. hayb. 1. Ortakyaşarlık, ortak yaşama hali (Algue et champignon vivant en symbiose). 2. mec. Çok sıkı ilişki (Nous vivions, elle et moi, en une sorte de symbiose). symbiotes. vead. Ortakyaşar, symbiotiques. Ortakyaşarlığa değgin, symbole er. 1. Simge, "remiz, "timsal (La balance est le symbole de la justice). 2. mec. Canlı örnek (Cet auteur est le symbole même de la sensibilité moderne). 3. mat. kim. Simge, "sembol, "rumuz (Un symbole algébrique, chimique). 4. (Büyük

1355

sympathisant

harfle) Dinsel ilkeler kitabı, symbolique s. 1. Simgesel (Pensée, logique symbolique. Figures, peintures symboliques). 2. Simgesel düzeyde kalan, aslında pek bir etkisi olmayan (Faire un geste purement symbolique). 3. diş. 'Simgebilim. 4. diş. Simge dergisi, symboliquement bel. 1. Simgesel olarak. 2. Simgelerle, simgeler yoluyla, symbolisation diş. Simgeleştirme, simgeleşme (La symbolisation d'une idée). symboliser gçl. 1. -i simgeleştirmek (On symbolise la victoire parla palme et le laurier). 2. -in simgesi olmak, -i simgelemek (L'olivier symbolise la paix). symbolisme er. 1. Simgecilik (Le symbolisme dans la littérature, dans la musique, dans la peinture). 2. Simgesel anlam; simgelik. symboliste s. ve ad. Simgeci (Poésie, peinture symboliste. Les symbolistes). symétrie diş. 1. Bakışım, "tenazur, "simetri (La symétrie des fenêtres sur une façade). 2. mec. Uyum, düzen (Des vases, des meubles rangés avec symétrie). symétrique s. 1. Bakışık, bakışımlı, "mütenazır (Ailes symétriques d'un bâtiment. Figures symétriques par rapport à un point). 2. mec. Uyumlu, düzenli (Desphrases symétriques). symétriquement bel. Bakışık olarak, düzenle, uyumla ( Des fenêtres disposées symétriquement). sympa s. tkz. Sevimli, cana yakın (Elle est très sympa). sympathie diş. 1. Duygudaşlık (La sympathie qui existe entre deux personnes). 2. Kan kaynaşması, kanı kaynama, sevgi, cana yakınlık (Avoir de la sympathie pour quelqu'un. Montrer, témoigner de la sympathie à quelqu'un). sympathique s. 1. Sevimli (Une figure sympathique). 2. Candan, içten (Un geste sympathique. Une poignée de main sympathique). 3. Cana yakın, kanı sıcak (Un garçon sympathique). 4. Hoş, güzel, sevimli, sıcak (Une réunion sympathique). 5. Sympathique à qch: -e yatkın, elverişli, eğilimli, -e karşı sevgisi olan, -i seven (Les femmes sont toujours sympathiques aux sentiments passionnés). 6. anat. Sempatik sisteme değgin (Cellule, nerf, ganglion sympathique). 7. er. anat. Sempatik sistem, sempati sinirleri, sympathiquement bel. Candan, içten, güler yüzle, sevgiyle (Etre accueillisympathiquementdans une société). sympathisant, e s. ve ad. Yandaş, "taraftar, sevgi duyan, tutan (Lessympatisantsd'unparti. Elleest

sympathiser

1356

sympatisante des idées socialistes). sympathiser gsz. 1. Sevmek,yakınhk duymak (Ilest difficile de trouver deux personnes qui sympathisent davantage). 2. Sympathiser avec: a) -i sevmek, -e yakınlık duymak, kanı kaynamak (Sympathiser avec une femme), b)-i tutmak, -den yana olmak, -e eğilimli olmak (Sympathiser avec une doctrine). symphonie l.müz. Senfoni (Une symphonie de Mozart). 2. mec. Uyum (Une symphonie de couleurs, d'odeurs). symphoniques. müz. Senfoniye değgin (Orchestre, concert symphonique). symphoniste ad. müz. Senfoni yazan; senfoni çalan. symphyse diş. anat. Kemik kaynaşması, organ kaynaşması, iki kemik yada organın birbiriyle kaynaşması (Symphyse pubienne. Symphyse pleurale, rénale). symposium er. Bilimsel şölen, sempozyum, symptomatique s. hek. 1. Belirti niteliğinde, belirtisel (Fièvre, douleur symptomatique d'une maladie). 2. mec. Iralayıcı, ayırdedici, belirtici (Des effets symptomatiques des événements futurs. Cet incident est très symptomatique). symptomatologie diş. hek. 1. 'Belirtibilim. 2. Belirtiler (La symptomatologie d'une maladie). symptôme er. 1 .hek. Belirgi, °âraz (Les symptômes d'une maladie). 2. mec. Belirti, "işaret, "alâmet (Les symptômes d'une crise économique). synagogue diş. 1. Havra, Yahudi tapmağı ı(Le rabbin d'une synagogue). 2. Yahudi topluhığu. 3. Yahudi şeriatı; Yahudi dini. synalèphe-tftf. dilb. Hece kaynaşması, synallagmatlque s. huk. Karşılıklı (Contrat, acte synallagmatique). synapse diş. biy. Birlik. synarchie diş. 'Birlikte yönetim, 'birlikte yönetme; Devletin birkaç kişi yada grup tarafından birlikte yönetilmesi, synarthrose diş. anat. Oynamazeklem. synchrone s. 1. Eşzamanlı (Mouvements, oscillations synchrones). 2. (Sinema) Eşlemeli, eşlemesi yapılmış (film), synchronie diş. Eşzamanlılık, eşsüremlilik. synchroniques. Eşzamanlı, eşsüremli. synchroniquement bel. Eşzamanlı olarak, synchronisation diş. 1. Eşzaman kılma, eşzamanlaştırma (Synchronisation de deux pendules). 2. (Sinema, televizyon vb). Eşleme, görüntü ile sesi birbirine uydurma (Synchronisation d'un film). synchroniser gçl. 1. Eşzaman kılmak,

syndiquer eşzamanlaştırmak (Synchroniser deux mouvements). 2. (Sinema) Eşlemek (Synchroniser un film). synchroniseuse diş. Eşleme aygıtı, eşleyici. synchronisme er. l.Eşzamanlık (Synchronisme des oscillations de deux pendules). 2. Eşlemelik, eşlemeli olma durumu (Synchronisme à montage: Kurgu eşlemesi. Synchronisme à tirage: Basım eşlemesi). synclinal er. yerb. İneç, tekne, "senklinal. syncopal, e s.hek. Baygınlığa değgin; baygınlık verici ( Fièvre syncopale). syncope diş. 1. hek. Baygınlık (Avoir une syncope, tomber en syncope: Bayılmak). 2. dilb. Içses düşmesi. 3. müz. Bağlama (Importance de la syncope dans le jazz traditionnel). syncoper gçl. l.dilb. Içses düşürmek ( S y n c o p e r u n mot). 2. gsz. müz. Bağlama yapmak (Notes qui syncopent). syncrétisme er. 1. toplb. Bağdaştırmacılık. 2. dilb. tldli çatı. syncrétistes. vead. Bağdaştırma» (Doctrine, secte syncrétiste). syqdactyle s. Yapışık parmaklı, syndactylie diş. Yapışık parmakhlık, parmak yapışıklığı. syndic er. 1. Bir topluluğun yararlannı gözetmek üzere seçilen üye, temsilçi, "sendik (Syndic des gens de mer. Syndic provisoire, définitif de l'union). 2. (Kimi yerlerde) Belediye başkanı, syndical, e s. Sendikaya değgin (Mouvement, droit syndical. Union syndicale, leader syndical). syndicalisation diş. Sendikalılaşma; sendikahlaştırma. Sendikalaşma; sendikalaştırma, syndicalisme er. Sendikacılık (Faire du syndicalisme. C'est le syndicalisme qui l'a formé à la politique. Syndicalisme réformiste, révolutionnaire). syndicaliste ad. 1. Sendikacı (Syndicalistes réformistes). 2. Sendikacılığa değgin, sendikaya değgin (Mouvement syndicaliste, chefs syndicalistes). syndicat er. 1. Sendika (Un syndicat ouvrier. Un syndicat patronal. Syndicat de mineurs, de fonctionnaires). 2. Sendiktik, temsilcilik, syndicataire s. huk. 1. Sendikliğe değgin. 2. Sendikaya değgin. 3. ad. Sendikalı, patronların oluşturduğu sendika üyesi, syndiqué, e s. Sendikalı, sendikaya .üye olmuş (Ouvrier syndiqué). syndiquer gçl. Sendika içinde toplamak, sendikalaştırmak; sendikaya üye yapmak

1357

syndrome (Syndiquer

les ouvriers).

§ Se

Sendikalaşmak (Empêcher

sindiquer:

les ouvriers

de se

syndiquer). Belirti, belirgi; bir hastalıkta

belirtilerin

tümü

(Syndrome

commolionnel). tümle parça, çoğulla

tekil gibi

nicelik

bakımından ilgi bulunan sözcüklerden

birini

ötekinin yerine kullanma, diş.

fizy.

syphilitique s. 1. Sifilise değgin, frengiye değgin

2. ad. Sifilisli, frengili

(Un, une syphilitique). syrie diş. Suriye. syrien, ne s.

1. Suriye ve

Suriyelilere değgin

syrinx er. (Kuşlarda) Göğüsgırtlağı.

(Organlarda)

İşbirliği;

görevdeşlik, syngnathe er. hayb.

congénitale,

acquise).

(Civilisation syrienne). 2. ad. Suriyeli,

synéchie diş. hek. D o k u kaynaşması, synergie

getirmek (Synthétiser les éléments d'une théorie).

(Chancre syphilitique).

synecdoque diş. ed. Kapsamlayış; aralarında cinsle tür,

synthétiser gçl. Bireşimlemek, bir bireşim haline

syphilis diş. Sifilis, frengi (Syphilis

syndrome er. hek. görülen

syzygie

systématicien, ne ad. Dizgebilimci, "sistematikçi. systématique

(Opinion

Yılaniğnesi.

synodal,e s. Din işleri kuruluna değgin

(Réunion

synodale).

s.

1.

Dizgesel,

systématique.

dizgeye

Une

değgin

représantation

systématique de la nature). 2. Dizgeli, "sistemli, düzenli (Un travail systématique). 3. Kasıtlı,

synode er. Dinişleri kurulu,

önceden tasarlanarak yapılmış, belirli bir ereğe

synonymes, dilb. 1. Eşanlamlı (Ces deux mots sont synonymes). 2 .er. Eşanlamlı sözcük (Chercher un synonyme à un verbe). 3. s. ve ad. Yakın anlamlı

dayanan (Un vol, un refus systématique).

(Mots, termes synonymes). synonymie diş. dilb. 1. *Eşanlamhlık, anlam eşliği. 2. Yakınanlamlılık, anlam yakınlığı, synonymique s. Eşanlamhlığa değgin, synopsis (Sinemacılıkta) Özet, filmin konusunu kısaca anlatan yazı, sinopsis.

4. Körü

körüne (Une opposition systématique. Un soutien systématique à une politique). 5. Bağnaz, hoşgörüsüz (Impossible de discuter avec lui, il est trop systématique). 6. diş. Dizgesellik;

* dizgebilim (La systématique cherche à établir une classification naturelle reposant sur la polygénèse). systématiquement bel. 1. Belli bir dizgeye göre,

synoptique s. (Bir şeyin tüm ayrıntılarını) Bir

dizgeli bir biçimde. 2. Sürekli olarak, düzenli

bakışta gösteren, topluca özetleyen ; özet halinde,

olarak (Arranger

özetleyici (Un tableau synoptique du mouvement de la main-d'œuvre).

Kasıtla, belli bir erek güderek, inatla

systématiquement

sa vie). 3. (Ils'abstient

systématiquement de voter).

synovial, e s. anat. Eklemsıvısı salan, oynak sıvısı

systématisation diş. Dizgeleştirme, sistemleştirme

salan (Capsule synoviale). synovie diş. anat. Oynaksıvısı, eklemsıvısı. syntacticien, ne ad. dilb. Sözdizim uzmam,

s y s t é m a t i s é e s . Dizgeli, düzenli, "sistemli,

'sözdizimci.

syntaxe dilb. Sözdizim, tümcebilim. syntaxique, syntactique s. Sözdizimine değgin, dilb.

1.

Dizimsel.

2.

diş.

synthétique s. 1. Bireşimsel, bireşime değgin (Un

synthétique).

philosophique

2. kim.

Yapay, "sun'i,

synthétiques.

Caoutchouc

système

de

système

Descartes.

2. tkz.

Un

Y o l , yöntem, usul

(Je

connais le système). § Par système: Kasıtla, inatla, körü körüne, önceden kararını vermiş olarak

systole diş. fizy. (Yürekte ve atardamarlarda) Kasıntı, kasılma (Systoles auriculaires,

ventriculaires). systolique s. Yürek kasıntısına değgin, kasılmaya

synthétiquement be. 1. Bireşim yoluyla, bireşimsel olarak. 2. Yapay olarak,

değgin

(Bruitsystolique).

syzygiediş. gökb. Birleşme, "iktiran; bir gezegenin

synthétisant, e s. Bireşimci, bireşim yapan

puissance synthétisante mathématiques).

1. Dizge, sistem (Le

(Agir, juger pas système).

historique. Faire la synthèse de l'eau).

"sentetik (Fibres synthétique).

hareket etmek,

d'éducation).

Dizimbilim.

syntagme er. dilb. Dizim. synthèse Bireşim, "sentez (Un essai de synthèse

méthode

systématiser gçl. 1. Dizgeleştirmek, sistemleştirmek (Systématiser des recherches relatives à une science). 2. gsz. tkz. Kasıtla, inatla système er. fels.

*sözdizimsel, tümcebilimsel.

syntagmatique s.

(Systématisation d'une théorie).

des

(La

formes

güneşle kavuşum yada karşı konum duruftıunda

bulunması (A l'époque

des syzygies, la mer est

prise soudain d'une tranquillité étrange).

t T, t er. Fransız abecesinin yirminci harfi olup Türkçedeki T sesini verir, ta s. (İyelik sıfatı olup dişil adlar önünde kullanılır) Senin (Ta maison: Senin evin. Ta chemise: Senin gömleğin). tabac [taba] er. 1. bitb. Tütün (Un.champ de tabac). 2. Tütün (Un paquet de tabac pour la pipe). 3. Sigara satılan yer (Un café-tabac). 4. argo. Kavga, dövüş. 5. ç. (Büyük harfle) Tütün tekel idaresi. 6. tkz. Bir paket tütün(Acheter un tabac). 7 .s. Tütün renginde (Une étoffe tabac). § Coup de tabac: Fırtına; kötü hava. Tabac à priser: Enfiye. Tabac persique: Tömbeki. Avoir le gros tabac: (Tiyatroda) Büyük bir başarı kazanmak. Donner du tabac à qn: tkz. -iyice bir dövmek, pataklamak. Passer qn à tabac: tkz. -i azarlamak, haşlamak. C' est toujours le même tabac: H e p aynı nakarat, hep aynı şey. tabacomanie diş. Tütün tutkunluğu, sigara tiryakiliği, tabaculteur, trice ad. Tütün ekicisi, tabagie diş. 1. Sigara içme yeri. 2. Havasız, sigara dumanı içinde kalmış yer. tabagique s. Tütün içmeye

bağlı

(Intoxication

tabagique). tabagisme er. Tütün zehirlenmesi, tabassée diş. hlk. Dayak, kötek (Il a reçu une de ces tabassées: Esaslı bir dayak yedi). tabasser gçl. hlk. D ö v m e k , dayak atmak, kötek

atmak. tabatière diş. 1. Enfiye kutusu (Une tabatière d or). 2. Çatı penceresi; çatıda bulunan kapak pencere (Une tabatière s'ouvrait sur un carré de ciel). Fenêtre à tabatière: (Çatılarda) Kapak pencere; çatı penceresi, tabellion er. 1. (Eskiden) Noter kâtibi. 2. (Şimdi, şaka yollu) Noter, tabernacle er. 1. (Yahudiler henüz çölde iken) Kutsal sandığı sakladıkları çadır. 2. (Katolik kiliselerinde) Kutsal kâsenin içinde saklandığı dolap. tabès, tabès er. hek. Tabes, bir omurilik hastalığı, tabis er. Hareli canfes, desensiz ince ipekli, tablature diş. müz. Eski bir müzik nota usulü. § Donner de la tablature à qn: -e pösteki saydırmak, karşısına büyük güçlükler çıkarmak. Entendre la tablature: Kurnaz olmak, table diş. 1. Masa (Une table de chêne, de noyer, d'acajou. Table de ping-pong. Table de tennis. Table de jeu). 2. Yemek masası, sofra (Une table de six couverts. Services de table. Inviter, recevoir à sa table). 3. Yemek, sofraya çıkarılan yemek; yiyecek, boğaz (Dépenser beaucoup pour sa table). 4. Yaprak, °sahife, düz tabaka (Marbre en table. Plomb, ardoise en table). 5. D ü z yüzey, düz yüz, masa (Table de roc. Table glacière, table calcaire). 6. Çizelge, °cetvel, °tablo (Table de multiplication. Tables des chapitres, tables des matières). 7. gökb.

tableau Masa, bir takımyıldızın adı. § Table ronde: 1. Yuvarlak masa. 2. Açık oturum. Les tables de la Loi: On buyruk, "evamiri aşere. Table d'écoute: Telefon konuşmalarının gizlice dinlenildiği yer. A table: Haydi masaya, masaya buyurun. Aimer la bonne table: Boğazına düşkün o l m a k , iyi şeyler yiyip içmek. Dresser, mettre la table: Sofra kurmak. Etre à table: S o f r a d a olmak, yemek yemekte olmak. Faire table rase de qch: -i kökünden silip atmak (Faire table rase du passé, des anciennes institutions). Jouer carte sur table: Saklısı gizlisi o l m a m a k , açıkça k o n u ş m a k , açık d a v r a n m a k . Quitter la table: S o f r a d a n kalkmak. Se mettre à table: Sofraya o t u r m a k . Sortir de table, se lever de table: Sofradan kalkmak. Tenir table ouverte: (Eski) Sofrası herkese açık olmak, tableau er. 1. (Resim) Tablo (Accrocher, pendre un un tableau au mur. Les tableaux d'un peintre). 2. Çizelge, cetvel (Tableau des départs, des arrivées dans une gare). 3. Dizelge, liste (Tableau d' avancement: Görevlilerin terfi listesi. Tableau d' honneur: (Okullarda) İftihar listesi). 4. (Sınıflarda) Tahta, yazı, tahtası, kara tahta (Aller, passer au tableau: Tahtaya kalkmak). 5. (Tiyatroda) Tablo (Un drame en trois actes et quinze tableaux. 6. Tabla (Tableau des clés, des sonneries dans un hôtel). 7. den. (Gemilerde) Aynalık (Le tableau portait le nom du navire). 8. mec. Durum; görünüm, "manzara; sahne (Vous voyez d ici le tableau! Tableaux de la vie militaire). 9. mec. Özet; özetleme, betimleme, kısaca anlatma (Brosser un tableau de ta situation). § Tableau de chasse: 1. (Avda) Öldürülüp türlerine göre yan yana dizilen hayvanlar. 2. (Havacılıkta) Düşürülen uçaklar (Aviateur qui a un beau tableau de chasse). 3. (Bir çapkının) Tavladığı kadınlar, kurbanlar (Tableau de chasse dun Don Juan). Vieux tableau: Çok boyanmış yaşlı kadın. Pour achever le tableau: Tüy dikmek için, bu da yetmiyormuş gibi, hiç bir şey eksik kalmasın diye sanki. Jouer, miser sur les deux tableaux: İki yanlı oynamak, her iki yanı da idare etmek, tableautin er. Küçük tablo, tablée di.ş. Sofradakiler, sofra halkı (Une plaisanterie qui fait rire toute la tablée). tabler gsz. 1. (Eski) Sofrada olmak. 2. (Eski) (Tavla oyununda) Kapı almak, kapı yapmak. 3. (Şimdi) Tabler sur qch: -e güvenmek, dayanmak, bel bağlamak (Il vaut mieux tabler sur son travail que sur la chance). table ronde diş. 1. Yuvarlak masa toplantısı (La Conférence internationale de la Table ronde de 1956). 2. Açık oturum (Organiser une table ronde).

1359

tache

tabletier, ère ad. İnce işler yapan marangoz, tavşan işçisi, sedefçi; dama, tavla gibi şeyler yapan işçi. tablette diş. 1. Raf (Les tablettes d'une bibliothèque, d'une armoire). 2. (Türlü işlerde kullanılan, taş, mermer yada tahta) Kapak, levha (Tablette dune cheminée, de lavabo. Tablette recouvrant un radiateur de chauffage central). 3. (Kazibilimde) Levha, tablet (Tablette à écrire, tablette de cire des anciens). 4. (Çikolata, ilâç vb.) Tablet (Une tablette de chocolat). § Inscrire, mettre qch sur ses tablettes: -i aklının bir kenarına yazmak, defterinin bir kenarına kaydetmek, unutmamak, kafasına yazmak. Rayer qch de ses tablettes: -i defterinden silmek, unutmak, -e artık güvenmemek, bel bağlamamak, tabletterie diş. İnce marangozluk, tavşan işçiliği, sedefçilik. tablier er. 1. Önlük (Tablier de boucher, de domestique. Tablier d écolier). 2. Kepenk (Tous les magasins ont baissé leurs tabliers de fer). 3. (Ocak vb.). Perde, kapak (I!essaya vainement de lever le tablier rouillé de la cheminée). 4. (Dama, satranç ve tavla tahtasında) Hanelerin bulunduğu yüz. 5. (Köprülerde) Döşeme (Tablier d un pont). § Ceindre le tablier: Mason olmak, farmason olmak. Rendre son tablier tkz. Görevinden istifa etmek, al abdestini ver pabucumu demek, al atını seveyim tımarını demek, tabou er. 1. top/b. Tekinsiz, "tabu (Le tabou se présente comme un impératif catégorique négatif). 2. mec. Yasak, üzerinde konuşulamayan konu (Les tabous sexuels). 3. s. Tekinsiz, tekin olmayan (Un homme tabou, un lieu tabou). 4. s. mec. Dokunulamaz, eleştirilemez, el sürülemez (Un homme tabou. Un règlement tabou). tabouisation diş. Tabulaştırma, tckinsizleştirme. tabouiser, tabouer gçl. Tabulaştırmak, tekinsizleştirmek, tabu ilân etmek, tekinsiz kılmak; dokunulmazlaştırmak. tabouret er. 1. Tabure, arkalıksız iskemle (Tabouret de piano, tabouret de cuisine, tabouret de bar). 2. bitb. Civanperçemi. tabulaire s. 1. Tablo şeklinde, tablo halinde, liste halinde (Logarithmes tabulaires). 2. coğr. Üstü masa gibi düz, masamsı (Massif tabulaire). tac er. Tak; tık (Quand on ferme le boîtier d une montre, on entend un tac). § Répondre, riposter du tac au tac: (Hoş laflar etmeyen birinin) Lafını şırak diye ağzına tıkamak, ne demişse ayniyle karşılık vermek; yanıtı yapıştırmak, sözü gediğine oturtmak, tachant, e i. Tez kirlenen, çok kir tutan (Les tissus blancs sont très tachants). tache diş. 1. Leke (Une tache de graisse, d huile.

tahiti

1360

tâche

d'encre, de vin). 2. Benek (Taches du léopard). 3. Morartı, morluk (Taches provenant
tache à sa réputation). § L'Agneau sans tache: mec. İsa peygamber. Tache acoustique: biy. İşitme beneği. Tache jaune: Sarı benek. Tache solaire: gökb. Güneş lekesi. Faire tache: 1. (Resimde)

noir. Tissu tacheté de points multicolores). tacheter gçl. Beneklemek, benek benek yapmak, tacheture diş. Beneklilik; benek beneklik. tachisme er. (Resimde) Lekecilik. tachiste ad. Lekeci, lekecilik akımını benimsemiş ressam.

tadıyarythmie [takiaRİtmi\ diş. hek. Hızlı ve düzensiz kalp atımı, takiaritmi.

Uyumu bozmak, renk uyumunu bozmak; aykırı

tachycardie [takika/tdi]

kaçmak (Ce vase fait tache dans le salon). 2. Kötü

hızlanması, "takikardi. tachygraphe er. Hız kayıt aygıtı, tachymètre er. «Hızölçer, hız ölçmeye aygıt.

bir izlenim yaratmak,

aykırı düşmek,

yersiz

kaçmak (Une femme aux manières vulgaires fait tache dans une société élégante). Faire tache d' huile: mec. Yayılmak, gittikçe genişlemek, kartopu gibi büyüyerek gitmek (Une idée qui fait

tache d huile). tâdıe diş.

1.

İş,

görev

(Accomplir

sa

tâche

quotidienne. Remplir sa tâche). 2. mec. Amaç; işlev; yapılması gereken şey (La

éducation est de former caractère).

tâche

de T

yarayan

tachyphagie diş. hek. Çok hızlı yemek yeme, çiğnemeden yutma, tachyphémie diş. Çok hızlı konuşma, sözcükleri yutma. tacite s. Söylenmeden anlaşılan, örtük,

anlaşılan, °zımnî

kendiliğinden (Approbation,

l'intelligence et le

consentement tacite. Condition, convention tacite). tacitement bel. Açıkça söylenmeden, örtük olarak,

ücret alarak (Travailler àla tâche). Prendre à tâche

(Il a pris à tâche de faire réussir cette affaire). A chaque jour suffit sa tâche: Her günün derdi kendine yeter,

Üstünde... benekleri, çilleri bulunan; -ile benekli,

çilli (Marbres tachés de gris).

tacitement).

1. Sessiz, suskun,

azkonuşur (Un

homme taciturne). 2. Asık suratlı, keyifsiz (Vous

êtes bien taciturne aujourd'hui).

(Tacher ses vêtements, un meuble, un livre). 2. mec. Lekelemek, leke sürmek (Tai taché votre nom). 3. gsz. Alacalanmak, alaca olmak (Les fruits

tachent). § Se tacher: 1. Üstünü lekelemek, giysilerini kirletmek (Prenez garde, vousélez vous tacher). 2. Kirlenmek (Un tissu qui se tache facilement). 3. Se tacher de qch: Üstünde benek -lerle

(Se réfugier dans une taciturnité profonde). tacon, taquon er. hayb. Som balığı yavrusu, tacot er. kamyon.

tkz.

Külüstür

otomobil,

külüstür

tact [takt] 1. biy. Dokunum, dokunma (Le plaisir

du tact. Points de tact de la peau). 2. mec. Sezinç;

1. Leke etmek, kirletmek, lekelemek

bulunmak;

"zımnen (Approuver taciturne s.

taciturnité diş. Sessizlik, suskunluk, azkonuşuriuk

taché, e s. 1. Lekeli, kirli (Une chemise tachée). 2. Benekli; çilli, alacalanmış (Mains tachées; fruits tachés). 3. Taché de qch: a) Üstünde... lekesi bulunan, -ile lekeli (Des bancs tachés d'encre), b)

benek...

Kalp atımının

§ A la tâche: Götürü; göreceği işe göre

de f. qch: meyi kendine iş edinmek, görev bilmek

tacher gçl.

er. hek.

alacalanmak

(Les

bananes se tachent de points noirs en mûrissant). tâcher gf/. 1. -e dikkat etmek, öyle yapmak ki... -sin

den, denlilik. İncelik, sezgi, sezme yeteneği; düşünce inceliği, davranış inceliği (Avoir du tact,

agir avec tact). tacticien er. Taktikçi, *yönlemci, "tâbiyeci.

tactile s. biy.

Dokunsal (Corpuscules

tactique diş.

1. ask.

Taktik, *yönlem, tâbiye

(Tactique aérienne, navale. Tactique d infanterie). 2. mec. (Başarıya ulaşmak amacıyla) Kullanılan yöntem, başvurulan yol, uygulanan oyun,

yönlem (Tactique dun boxeur, dune équipe de

(Tâchez que cela ne se reproduise. Tâchons seulement qu'elle ne nousjoue pas tes mêmes tours).

football.

Tactique parlementaire).

değgin;

"stratejik,

2. Tâcher de f. qch: -meye çalışmak, çabalamak, mek için elinden geleni yapmak (Nous tâcherons

armes tactiques).

toujours de vous donner satisfaction).

3. gsz.

(Küçümsemeli) Çalışmak, sürtmek (Au temps où

il tâchait dans les maisons de passe de la presse). tâcheron er. Taşaron, kesimci, kabalacı,

tacheté, e s. 1. Benekli (Une couleuvre tachetée). 2. Tacheté de qch: üzerinde benek benek... -1er

bulunan; -lerle benekli (Un chien blanc tacheté de

tactiles.

Perceptions tactiles).

"taktik

3. s. Tâbiyeye

(Aviation

tactique,

tactisme er. bitb. Göçüm. tadorne er. hayb. Akkuşaklı ördek, alkuşaklı ördek,

tael, tael [taei] er. Eski bir Çin parası,

taenia — ténia. taffetas er. Tafta (Robe en taffetas). tafia er. (Eski) Şekerkamışı rakısı,

tagète tagette diş. bitb. Hintgülü, Hintkaranfıli. tahiti er. Tahiti.

tahitien

1361

tahitien, ne s. 1. Tahiti ve tahitililere değgin. 2. ad. Tahitili. taie diş. 1. Kılıf, yastık kılıfı (Taie d'oreiller, taie de

traversin. Taies brodées assorties aux draps). 2. hek. Gözün saydam katmanında beyaz leke, ak, misafir. § Avoir une taie sur l'oeil: mec. Gözüne perde inmek, kör olmak, gerçeği görememek, taïga diş. coğr. Tayga; Sibiryada iğneyapraklı ağaçlardan oluşmuş geniş ormanlar, taillable s. (Derebeylik yönetiminde) Haraçlı, haraca bağlanmış (Les serfs étaient taillables). § Etre taillable et corvéable: mec. Sömürülen kişi olmak, kürt memet olmak, sırtına her türlü angarya yüklenmek, taillade diş. 1. (Kesici bir aletle yapılan) Kesik; bıçak izi (Se faire une taillade en se rasant). 2. Çentik,

kertik (Faire des taillades dans un arbre). 3. Yırtmaç (Manches à taillades). taillader gçl.. 1.Kesmek, çizmek (Se taillader te visage en se rasant). 2.Kertmek, kertik yapmak, çentmek, çentik yapmak (Taillader sa table avec un canif), i.mec. Bıçak gibi kesmek (Un vent glacé lui tailladait le visage). 4. Yırtmaç yapmak (Taillader les manches et une veste). taillanderie diş. Kesici aletler yapma; bıçakçılık, kesercilik, nacakçılık. taillandier er. Kesici aletler yapan usta; bıçakçı, keserci, nacakçı. taillant er. (Kesici aletlerde) Ağız (Taillant

d'une lame, dun outil). taille diş. l.Boyf(/« homme de grande taille, de taille moyenne, de petite taille). 2.Bel (Un vêtement serré à la taille). 3. Yontma (Taille de la pierre, du bois). 4. Kesme, traşlama (Taille dun diamant, d ime pierre précieuse par un lapidaire). 5. (Giysi) Biçme (Taille d'une veste, dune robe). 6. Budama (Taille des arbres, de la vigne). 7. (Kesici aletlerde) Ağız (Le sabre gaulois ne frappait que de taille). 8. (Eski) Vergi; haraç (Le receveur, le collecteur des

tailles.

Taille

seigneuriale,

taille

royale).

9.Ağaçları kesilmiş koru (Les gardes et les chiens

vont dans les jeunes tailles). 10. Oyma (Tailles dans un objet de cuivre). 11. Gövde, vücudun belden yukarı kısmı (Avoir la taille fine, épaisse). 12. Maden ocağı; kömür ocağı (La taille s'ouvrait,

montait

ainsi

qu'une

large

cheminée).

13.

(Cerrahlıkta) Mesaneyi yarıp içindeki taşı alma ameliyatı. 14 .mec. Büyüklük, çap (Un conquérant de la taille d'Alexandre). 15. Boyut, büyüklük, boy

(Photo de la taille d une carte de visite). § Pierre de taille: Kesme taş, yontma yapı taşı. Tour de taille: Bel kalınlığı. De taille: l.tkz.Önemli (Une sottise de taille). 2.Büyük, kocaman (Il est de taille, votre parapluie). A la taille de, de la taille: -çapında,

tain oranında, -e göre (Un sujet à sa taille, à la taille de son génie. Ce ne sont pas des événements de sa taille). En taille: Paltosuz, pardesüsüz (Sortir en taille). Avoir la taille bien prise: Boyu posu yerinde olmak, güzel vücutlu olmak, yakışıklı olmak. Etre de taille à f. qch: -cek yetenekte olmak, güçte

olmak (Elle est de taille à se défendre). Ne pas avoir de taille: Kalın ve kısa boylu olmak, taillé, e s 1. Budanmış (Arbres taillés). 2. Kırpılmış, kesilmiş, kısaltılmış (Moustache taillée. Ongles bien taillés). 3.Boyu... gibi, -vücutlu (I!est taillé en Hercule, en athlète). 4. Taillé en qch: -biçiminde kesilmiş, budanmış (Cheveux taillés en brosse. Arbre taillé en cone). § Etre bien taillé: Boyu posu yerinde olmak; güzel vücutlu olmak. Etre taillé pour: -için biçilmiş kaftan olmak, sanki -için yaratılmış olmak (Un cheval taillé pour la course. Il est taillé pour réaliser de grands projets). taille-crayon er. Kalem açacağı, kalemtraş. taille-douce diş. 1. (Kazıkalemle bakır üzerine yapılan) Oyma. 2.0ymabaskıyla yapılmış resim (Ouvrage orné de tailles-douces). tailler gçl 1 .Yontmak (Tailler un bloc de marbre pour en faire une statue). 2. Kesmek; biçmek (Tailler une veste, une robe, un manteau). 3. Budamak (Tailler un arbre). 4. Yontarak ucunu açmak (Tailler un crayon). 5. Oymak, işlemek (Tailler une pièce de bois). 6. (Cerrahlıkta) Kesmek, yarmak; bir kesi yapmak (Les chirurgiens taillaient à même la chair). § Tailler de la besogne à qn: -in başına iş açmak, başına iş çıkarmak. Tailler des croupières à qn: -e engeller, güçlükler çıkarmak; -in işini yokuşa sürmek. Tailler qch en pièces: Bozup darmadağın etmek (Tailler en pièces un e armée). § Se tailler: 1 .hlk. Kaçmak, tüymek (Il s'est tailléen vitesse). 2. Se tailler qch: a)-i kendine ayırmak (Se tailler la part du lion: Aslan payını kendine ayırmak), b) -elde etmek, kendine... sağlamak (Se tailler un succès). taillerie diş. 1. Değerli taşlar işlemeciliği, değerli taşları işleme. 2. Değerli taşların işlendiği dükkân.

tailleur er. 1. Terzi (Tailleur qui prend les mesures de son client). 2. (Kadın giysisi) Tayyör (Un tailleur sport). 3. Yontma işçisi, yontucu (Tailleur de pierres, de marbre). 4. Cevahir yontucusu, cevahir işçisi (Tailleur de diamants; de pierres précieuses) 5. Budama işçisi, budayıcı (Tailleur de vignes). tailleuse diş. (Eskimiştir) Terzi kadın, taillis er. Baltalık, korv.luk(Fouiller les taillis). tailloir er. l.Et tahtası. 2.(Mimarlıkta) Sütun tablası.

tain er. (Aynalarda) Sır (Glace sans tain. Le tain

taire

1362

d'un miroir). taire gçl. 1. Söylememek, saklamak, gizlemek (Taire les motifs dune absence. Taire la vérité). 2. Göstermemek, belli etmemek, açığa vurmamak (Taire son chagrin, sa douleur). § Taire sa langue, taire sa gueule: Dilini tutmak, konuşmamak. Faire taire qn, qch: 1. -i susturmak (Faire taire les élèves). 2. mec. Susturmak, sesini çıkarmasına izin vermemek (Faire taire l'opposition). 3. Dindirmek, yatıştırmak (Faire taire sa colère). § S e taire: 1. Susmak (Il est bon de parler et meilleur de se taire). 2. Konuşmamak, gürültüyü kesmek (Elles se sont tues à notre approche). 3. Se taire sur qch: -konusunda hiç konuşmamak, -i ağzına almamak, gizli tutmak (Se taire sur un secret, sur un problème). taiseux, euse ad. Suskun, hiç konuşmayan, ağzı var dili yok (kimse), take-off [tek t f \ er. İng. Atılım, hamle, yükseliş, talc er. yerb. Talk. talé, e j. (Meyve) Zedelenmiş (Pêches talées). talent er. 1. Yetenek (Avoir du talent pour ta musique, pour la peinture). 2. Yetenekli kimse (Encourager les jeunes talents). 3. tkz. (Alaylı) Ustalık, beceri (Il a le talent d'ennuyer tout te monde). 4. (Eski Yunanlılarda) Bir para birimi; 20-27 kiloluk bir ağırlık birimi, talentueusement bel. Yetenekle; ustalıkla; becerikli bir biçimde, talentueux, euse s. tkz. Yetenekli, taler gçl. 1. (Özellikle meyveleri) Zedelemek, ezmek, örselemek (Taler tes pêches). 2. mec. Rahatsız etmek (Sa conscience ne te ta/ait presque plus). taleth, taled er. (Yahudilerin havrada dua ederken omuzlarına aldıkları) Saçaklı ak ipek örtü. talion er. Dişe diş. kısasa kısas (Oeil pour œil dent pour dent, c'est la loi du talion). talisman er. 1. Tılsım (Certains talismans les protégeaient contre la colère des dieux). 2. Nazarlık (Porter un talisman. Talisman contre le mauvais œil). 3. mec. Etkili araç (L'or est un puissant talisman). talismanique .v. Tılsımlı, talitre er. hayb. Kumpiresi, deniz piresi, talkie-walkie er. İng. Küçük telsiz, tokivolki. tallage er. 1. (Tarımda) Kardeşlenme (Le tallage d'une variété de blé). 2. Fışkın sürme, yeşerme, filizlenme (Le tallage du gazon). talle elif. Fışkın, sürgün, filiz (Pousser des talles). taller gsz. Fışkın sürmek, filiz vermek, filizlenmek; kardeşlenmek (Les blés ont bien tallé). talmouse diş. 1. (Eski) Muska böreği. 2. tkz. (Eski) Şamar, sille; yumruk.

taluter

talmud [talmyd] er. Zebur. talmudique s. Zebur'a değgin. talmudiste er. Zebur uzmanı, Zeburbilimci. taloche diş. tkz. Tokat, sille (Donner, flanquer, recevoir une taloche). talocher gçl. -e bir tokat atmak, sille vurmak (Talocher un enfant). talon er. 1. Topuk (S'asseoir sur ses talons. Talon du pied). 2. Ökçe (Des souliers à talons hauts, à talons plats). 3. (Ekmek, sucuk gibi şeylerde) U ç (Talon du pain, du jambon). 4. (El dağıtıldıktan sonra kalan) İskambil kâğıtları (Piocher dans le talon). 5. Koçan (Le talon dun chèque). 6. (Birçok şeylerde) Alt v e arka kısım, sap (Talon d'un couteau, d'une pipe). § Talon de souche: Dip koçanı. Talon d'Achille: (Birinin) Tek zayıf yanı (C'est son talon d Achille). Talon rouge: 1. (Eskiden) Saray adamı. 2. mec. Seçkin kişi, soylu kişi. Avoir f estomac dans les talons: Karnı zil çalmak. Marcher, être sur les talons de qn: -i adım adım izlemek, -in ardını bırakmamak (La police est sur ses talons). Montrer, tourner les talons: Çekip gitmek; tabanları yağlamak, kaçmak, talonnage er. 1. (Gemi) Omurgası dibe dokunma (Talonnage dun navire). 2. (Top) Topukla geriye pas verme, topuk pası (Talonnage du ballon). tâtonnement er. 1. Mahmuzlama (Tâtonnement d'un cheval). 2. mec. Sıkıştırma, soluğunu kesme (Tâtonnement d'une personne par ses créanciers). talonnergfZ 1. Mahmuzlamak (Talonner un cheval). 2. Topuk vurmak, topuklamak (Les pieds talonnaient la route). 3. Geriye pas vermek, vurup geriye göndermek (Talonner le ballon). 4. mec. Sıkıştırmak, soluğunu kesmek (Ses créanciers le talonnent). 5. mec. Bunaltmak (La faim le talonnait). 6. -i kovalamak, ardına düşmek, ardını bırakmamak (Talonner l'ennemi. Talonner un malfaiteur). 7. gsz. (Top) Geriye pas vermek. 8. gsz. (Gemi) Omurgası dibe dokunmak, talonnette diş. 1. Topukluk, çorabın topuğundaki kalınca örgü. 2. Paçalık, pantolon paçasının arka ve iç kenarına dikilen şerit astar. 3. (Ayakkabının içine konulan) Tabanlık. 4. Nalça, ölçeye çakılan demir. talonnière diş. 1. (Söylencede) Mercure'ün topuk kanatlan. 2. Tabanlık, topukluk. talpack er. (İkinci İmparatorluk döneminde Fransız süvarilerinin giydikleri) Kalpak, talquer gçl. Talk sürmek, talklamak. talqueux, euse s. Talklı (Schiste talqueux). talure diş. (Meyvelerde) Ezik, bere. talus er. coğr. Şev, inişli yer, bayır. § Os-talus: anat. Aşıkkemiği. taluter gçl. Şevli yapmak (Taluter

les bords

d'un

tamandua

étang). tamandua er. hayb. Tamandua, karincayiyenlerden bir memeli türü. tamanoir er. hayb. Büyük karincayiven. tamarin er. 1. hayb. Pembemaymun. 2. bitb. Demirhindi (meyve). 3. bitb. Demirhindi ağacı (De jeunes plants de tamarins). tamarinier»', bitb. Demirhindi ağacı (Le parfum des verts tamariniers). tamaris er. bitb. Ilgınağacı. tambouille diş. tkz. 1. Karavana, tatsız tuzsuz yemek, yal gibi yemek. 2. hlk. Yemek. § Faire la tambouille: hlk. Yemek pişirmek, tambour en 1. Davul (Un roulement de tambour). 2. Trampet. 3. Davulcu; trampetçi. 4. (Nakış işlemek için) Kasnak (Broderie au tambour). S. (Kimi makinalarda) Silindir (Tambour laveur). 6. Çift kapı aralığı, kapı dolabı (Tambour d'une église). 7. (Mimarlıkta) Kubbe kasnağı, kubbe bileziği. 8. hayb. Trampetbalığı. § Tambour de basque: Darbuka. Sans tambour ni trompette: Sessizce, sessiz sedasız (Partir sans tambour ni trompette). Tambour battant: 1. Davul zurnayla. 2. Sertlikle, zor kullanarak; soluk aldırmadan. Battre le (du) tambour: Davul çalmak; trampet çalmak. Mener qn tambour battant: 1. Birine karşı sert davranmak. 2. -e soluk aldırmamak, göz açtırmamak. Ce qui vient de la flûte s'en va par le tambour: Haydan gelen huya gider, tambourin er. 1. Kasnağı dar v e u z u n bir çeşit davul. 2. (Top oynamakta kullanılan) Bir çeşit raket. 3. Tef; darbuka (Elle faisait tourner son tambourin à la pointe de son doigt et le jetait en l'air en dansant des sarabandes). tambourinage, tambourinement er. 1. Trampet çalma; davul çalma, parmaklarıyla trampet çalar gibi vurma (Son tambourinage sur la table est agaçant). 2. Davul sesi (Un tambourinement lointain ébranlait le sol). tambourinaire er. 1. Davulcu. 2. Tellâl (Les annonces du tambourinaire). tambouriner gsz. I. Davul çalmak; trampet çalmak. 2. Parmaklarıyla trampet çalar gibi vurmak; tıkırdatmak (11 tambourinait nerveusement sur la table. Tambouriner contre la vitre, à la porte). 3. gçl. Davulla ilân etmek (Tambouriner une nouvelle). 4. gçl. -i davulla çalmak, trampetle çalmak (Tambouriner une marche). 5. mec. -i herkese yaymak, âleme duyurmak, tambour-major er. ask. Borazanbaşı, mızıka başçavuşu, tamier er. bitb. Yabanüzümü. tamis er. Elek (Tamis à farine). § Passer qch au tamis: -i didikleyerek incelemek, sıkı bir elekten

1363

tam-tam

geçirmek

(Passer au

tamis la

conduite

de

quelqu'un). tamisage er. Eleme, elekten geçirme (Tamisage de la farine). tamiser gçl. 1. Elemek, elekten geçirmek (Tamiser de la farine, du sable). 2. Süzerek geçirmek, hafifleterek geçirmek, sızdırmak (Des rideaux qui tamisent la lumière). 3. gsz. Elekten geçmek (Poudre qui tamise bien). tamiserie diş. 1. Elek, kalbur gibi şeylerin yapıldığı işlik. 2. Elekçilik, kalburculuk, tamiseur, euse ed 1. Elek işçisi, elekçi. 2. er. Büyük elek. 3. diş. (Besin sanayiinde) Eleme makinası, elek. tamisier, ère ad. Elek yapımcısı, elekçi. tampon er. 1, Tıkaç, tapa (Arrêter une fuite tfeau avec un tampon). 2. (Cerrahlıkta, kanı silmek yada dindirmek için kullanılan) Gazbezi yumağı, tampon (Tampon imbibé cféther). 3. (Taşıtlarda, toslaşmaların etkisini azaltmaya yarayan) Yaylı maden yastık, tampon (Tampons d'un wagon, d' une automobile). 4. (Çivi yada vida sokmak için duvarlara konan) Takoz. 5. Lâğım kapağı. 6. tkz. Yassı kasket. 7. ask. Emir eri (Le tampon du colonel). 8. Damga, mühür (Apposer te tampon officiel sur un passeport. Le tampon de la poste sert à dater les lettres). 9. mec. Aracı, arabulucu (Servir de tampon entre deux adversaires, entre deux personnes qui se disputent). § Coup de tampon: hlk. Yumruk. Etat tampon: Tampon devlet. Tampon à encreur: Istampa. Zone tampon: Tampon bölge, tamponnement er. 1. (Yaralara) Tampon koyma. 2. (Taşıtlar için) Çarpışma (Le bruit des tamponnements). tamponner gçl. 1. Gazbeziyle temizlemek; tampon koymak (Tamponner une plaie). 2. Takoz koymak (Tamponner un mur). 3. Tapa koymak, tıkaç koymak, ağzını tıkamak. 4. Damgalamak, mühürlemek (Tamponner un document, une lettre). 5. -ile çarpışmak (Un train qui en tamponne un autre). § Se tamponner: Birbiriyle çarpışmak (Les autos électriques commencent à se tamponner sur la piste). § S'en tamponner le coquillard: tkz. Aldırmamak, vız gelmek, iplememek, tamponneur, euse s. ve ad. 1. s. Tamponluk yapan, tampon işi gören (Le train tamponneur. Autos tamponneuses). 2. ad. (Kâğıt, evrak vb.) Damgalayan, mühürleyen (kişi), tam-tam er. 1. Elle çalınan davul, tamtam. 2. Tamtam çalarak iletilen haber (Un tam-tam de guerre). 3. mec. tkz. Yaygara, büyük gürültü (Faire du tam-tam autour d'un événement. Faire du tam-tam pour vendre un produit).

1364

tan

peaux).

tan er. Sepicilikte kullanılan meşe kabuğu tozu.

tanaisie diş. bitb. Tarhun, solucanotu. tancer

gçl.

Azarlamak,

haşlamak,

tant

paylamak

tannant, e £ 1. Sepileme özelliği olan, sepileyici, tabaklamaya yarayan, tabaklayıcı etkisi olan

(Substances

(Tancer un élève, un enfant). tanche diş. hayb. Yeşilsazan (balığı), tandem [iadem1 er. İng. 1. Ard arda iki at koşulmuş açık araba. 2. İki eyerli bisiklet. 3. mec. tkz. Bir arada yaşayan iki kişi, çift; aynı iş üzerinde çalışan iki kişi yada topluluk,

tandis que bağ. 1. -iken (Nous sommes arrivés tandis qu'il déjeunait. Travaillons tandis que nous

tannantes).

2. mec. hlk.

usandırıcı, usanç verici, can sıkıcı (Il est

Bıktırıcı, tannant

avec ses réflexions stupides). tanné, e s. 1. Tabaklanmış, sepilenmiş, sepili (Peaux tannées). 2. Kızıl esmer, açık esmer (Un visage

tanné). 3. mec. Meşin gibi, sahtiyan gibi (Avoir la

peau tannée).

sommes jeunes). 2. -diği vakit, -diğinde (Tindis qu'

tannée diş. 1. İçinde artık tanen bulunmayan meşe kabuğu tozu artığı (La tannée est utilisée en

il ira se promener: Gezmeye gittiğinde, gezmeye

jardinage pour faire des couches). 2. hlk. Dayak

gittiği

(Donner une tannée). 3. mec. Ağır yenilgi (Subir

vakit).

3. Oysa, oysaki, "halbuki; -diği

halde (Vous reculez, tandis qu'ilfaudrait avancer). tangage er. (Taşıt) Baş kıç vurma, önden arkaya,

arkadan öne sallanma (Tangage d'un bateau, d'un

avion). tangence diş. (Geometride) Teğet durumunda olma, teğetlik; değinme, değme, temas (Point de

tangence). tangent, e s. 1. Tangent à: a) -e teğet (Courbe

une tannée). tanner gçl. 1. Sepilemek, tabaklamak (Tanner les peaux, le cuir). 2. mec. tkz. Bıktırmak, usandırmak, başının etini yemek (Tu nous tannes). 3. Esmerleştirmek, yağızlaştırmak (Le

vent tanna sa peau). § Tanner le cuir à qn: hlk. -i dövmek, dayaktan pestilini çıkarmak, tannerie diş. 1. Sepicilik, tabakçılık. 2. Tabakhane,

tangente à une autre, à un plan), b) -e değen, değinen, dokunan (Le soleil est tangent à T

sepi yeri. tanneur er. Sepici, tabakçı,

horizon). 2. tkz. Kıl payı, güç belâ, ucu ucuna (S'il

réussit à son examen, ce sera tangent). 3. diş.

tannique s. Tanenli. tanrec er. hayb, Tanrek.

(Geometride) Tanjant (La tangente

d'un

tant bel. bağ. 1. O denli, öylesine, o kadar, o kadar

angle). 4. diş. argo. Fakülte odacısı. 5. diş. argo.

çok (Votre oncle qui vous aimait tant. Cette vertu tant vantée ne se manifeste guère). 2. Şu kadar, şu miktar (Cet héritage laisse tant à vous et tant à vos enfants). 3. Tant de...: Bunca, pek çok (Tant de travail reste encore à faire). 4 Tant de... que: O kadar çok. ..ki (Il a tant de livres qu'il ne sait où les mettre: O kadar çok kitabı var ki nereye

d arc,

(Sınavda) Gözcü. 6. diş. argo. (Teknik Üniversite öğrencilerinin taktıkları) Tören kılıcı, kılıç. §

Prendre la tangente: tkz. 1. Tüymek, kaçmak, tabanları yağlamak. 2. İşin içinden sıyrılmak. S' échapper par la tangente: İşin içinden ustaca sıyrılmak. tangibilité diş. Dokunulabilirlik, elle tutulurluk. tangible s. 1. Dokunulabilir, elle tutulur (La réalité tangible). 2. Açık, ortada, göz önünde, gün gibi

ortada (Une preuve tangible).

koyacağını

bilemiyor).

5. Tant... que: -diği gibi...

de; hem... hem (Les auteurs tant anciens que modernes: Eski yazarlar olduğu gibi yenileri de, hem eski hem yeni yazarlar). 6. Tant que: a) O

tangibiement bel. Elle tutulacak biçimde; apaçık,

kadar... ki, öylesine... ki (Il a tant travaillé qu'il est

gün gibi ortada, tango er.lJango(Jouer

tombé malade: O kadar, öylesine çalıştı ki hasta un tango). 2. s. Turunç rengi

düştü), b) -dikçe, -diği sürece (Tant qu'il y a delà

tanguer gsz. Baş kıç vurmak, önden arkaya arkadan

yaşadıkça, yaşadığımız sürece). 7. Tant... Tant...: Ne kadar... o kadar (Tant valait Iinstituteur

(Une robe tango). öne sallanmak (Navire, avion qui tangue).

tanière diş. 1. İn, hayvan ini (Tanière d'une bête sauvage).

2. İn gibi yer, çok kötü konut; içinde

gizlenilen yer (Vivre dans une tanière. Faire sortir un malfaiteur de sa tanière). tanin, tannin er. Tanen (Ajouter du tanin à un moût). tank er. 1. Tank (Un tank allemand). 2. tkz. Kocaman otomobil,

primaire, tant vaudrait renseignement). § Tant bien que mal: İyi kötü, şöyle böyle (Il apprend ses

leçons tant bien que mal). Tant et si bien que: O kadar, o şekilde, öyle... ki (Il fit tant et si bien qu'

on le renvoya. Il fit tant et si bien que la corde cassa). Tant qu'à: -e gelince (Tant qu'à moi, je ne suis pas de cet avis). Tant qu'à f. qch: -ceğine, -cek

yere (Tant qu'à vendre à perte, fermons la boutique: Zararına satış yapacağına, dükkânı kapatalım).

tanker [tàkat] er. İng. Petrol gemisi, tanker, tankiste er. Tankçı, tankeri,

tannage er. Sepileme, tabaklama (Tannage

vie, il y a de !espoir. Tant que nous vivrons: Biz

des

Tant qu'à faire: Bu durum karşısında, öyleyse,

tantale

1365

madem öyle (Tant qu'à faire, partons tout de suite, car il ne pleut pas encore). Tant mieux: Daha iyi! İyi oldu! İyi ya\ (Il a réussi, tant mieux!). Tant pis: Yazık ! CII n'est pas là, tant pis, je reviendrai Tant pis pour vous). Tant plus que moins: Aşağı yukarı. Tant soit peu: Az bile olsa, birazcık olsun, ne kadar az olursa olsun (Restez tant soit peu près de lui, cela lui fera plaisir). Tant s'en faut: Tarn tersine, hiç de değil. Tant s'en faut que: -mesi şöyle dursun, -mek bir yana... (Tant s'en faut qu'il se soumette qu'il accentue sa révolte: Boyun eğmek şöyle dursun, başkaldırısını daha bir vurguluyor). En tant que: -olarak (Il s'est présenté à moi en tant que votre ami Je t ai engagé en tant qu'ingénieur). Si tant est que: -ise, tut ki, diyelim ki, -diğini farzedelim (L'incident s'est produit ainsi, si tant est qu'il dise la vérité: Doğru söylüyorsa kaza böyle olmuş). tantale er. 1. kim. Tantal. 2. hayb. İbis (kuşu) ; Amerika doymazı, tente diş. 1. Teyze. 2. Hala. 3. (Amca karısı; dayı karısı) Yenge. 4. hlk. Oğlancı, kulampara. § Ma tante: tkz. Ödünç alma sandığı. Tante à la mode de Bretagne: hlk. 1. Çok uzak hısım, dış kapının mandalı. 2. (Ana yada babanın) Teyze, hala, dayı yada amca kızı. tantième s. 1. Şu kadarda bir, falanca (La tantième partie d un tout). 2. er. (Bir girişimde yöneticilere dağıtılan) Yıllık net kâr payı. tantine diş. (Çocuk dilinde) Hala; teyze, tantinet er. 1. Bir parçacık, azıcık (Un tantinet de pain). 2. bel. Biraz, azıcık (Des petites histoires d enfance, insignifiantes et un tantinet ridicules). tantôt bel. 1. (Eski) Az sonra, birazdan (Vous en verrez tantôt la suite). 2. (Eski) Az önce, demin (Il est venu tantôt). 3. tkz. Öğleden sonra (Venez tantôt prendre le thé. Je l'ai vu ce matin et je le reverrai tantôt). 4. Tantôt... tantôt...: Kimi kez... kimi kez; kâh... kâh... (Il est tantôt gai, tantôt triste). § A tantôt: Şimdilik Allahaısmarladık, tantouse, tantouze diş. tkz. Oğlancı, kulampara, taôisme, taoïsme er. Tao dini, Taoculuk. taôiste, taoïste s. ve ad. Tao dininden olan, Taocu. taon [rô] er. hayb. Sığırsineği, büvelek, tapage er. Patırtı; gürültü patırtı (Nos voisins sont rentrés tard hier soir et ont fait un beau tapage). tapager gsz. Gürültü patırtı etmek, tapageur, euse s. 1. Patırtıcı; gürültücü (Un enfant tapageur). 2. mec. tkz. Yaygaralı, gösterişli, gürültü patırtılı (Faire une publicité tapageuse). 3. Alacalı, göz alıcı, cafcaflı (Une toilette tapageuse). tapageusement bel. Yaygarayla, gürültü patırtıyla; büyük bir gösterişle, tape diş. 1. Tapa. 2.Tokat, sille (Une grande tape

taper

dans le dos. Il lui a donné une bonne tape). 3. tkz. (Eskimiştir). Başarısızlık, yenilgi (Ramasser une tape). tapé, e s. 1. Yassılaştırılarak kurutulmuş (Des poires tapées). 2. tkz. Hışırı çıkmış, muşmulaya dönmüş, yorgun ve çökmüş (Elle est un peu tapée. Des joues tapées). 3. hlk. Tam yerinde, gediğine oturmuş (Une réponse bien tapée). 4. tkz. Kaçık, deli, bir tahtası noksan (Tu es tapé, quoi?). tape-à-I'œil s. 1. Cafcaflı, gösterişli, dikkat çekici (Une décoration un peu tape-à-Faeil). 2. er. Cafcaf, gösteriş (C'est du tape-à-l'œil). tapecul, tape-cul er. 1. Geminin arka direğinde açılan küçük yelken. 2. tkz. Külüstür araba. 3. Küçük payton. tapée diş. hlk. Birçok, bir sürü (Il a une tapée de camarades). tapement er. 1. Vurma, tepme (Des tapements de pieds). 2. Vurma sesi, vuruş sesi (On a entendu un tapement sourd contre la porte). taper gçl 1. Vurmak (Taper la table à coups de poing). 2. Bir şaplak vurmak, dövmek, tokat indirmek (Taper un enfant). 3. Çarpmak (Elle sortit en tapant la porte). 4. Silkmek, çırpmak, tokaçlayarak temizlemek (Taper des tapis). 5. -i makinada yazmak, daktilo etmek (Taper un texte). 6. tkz. -den ödünç para almak (A chaque fin de mois, il tape ses camarades). 7. müz. -i kötü çalmak, acemice çalmak (Taper un air sur un piano). 8. gsz. Daktilo yazmak (Elle tape bien et très vite). 9. gsz. tkz. Pis kokmak (Ça tape, ici). 10. gsz. (Şarap için) Kafaya vurmak, sarhoş etmek (Vin qui tape). 11. gsz. Taper de qch: -çırpmak, vurmak (Taper des mains, laper des pieds). 12. gsz. Taper dans qch: -in büyük bir kısmını kullanmak, tüketmek (Us ont déjà tapé dans les provisions). 13. gsz. Taper sur qn: a) -i dövmek. b)-i çekiştirmek, eleştirmek; -in arkasından atıp tutmak, aleyhinde konuşmak. 14. Taper sur qch: -e şöyle bir dokunmak, hafifçe vurmak (Quelqu'un qui lui tapait sur l'épaule). § Taper dans l'oeil de qn: tkz. -inhoşuna gitmek. Taper dans le mille: 1. Başarmak, başarı göstermek. 2. Tam tutturmak, iyi kestirmek, turnayı gözünden vurmak; tam üstüne basmak. Taper sur la tête: (İçki) Başa vurmak, sarhoş etmek. Taper sur le ventre de qn: tkz. -ile çok senli benli olmak, -ile enseye tokat kıça parmak olmak. Taper sur les nerfs: hlk. Sinirlendirmek. Taper sur le système à qn: hlk. -i kızdırmak, tepesini attırmak, sinirlerini bozmak. Taper sur un piano: Çok acemice piyano çalmak. Taper à côté: tkz. Yan basmak, yanılmak; kıç üstü oturmak, başarısızlığa uğramak. Le soleil tape dure: Hava çok sıcak, güneş bunaltıyor. § Se

tapette

1366

taper: 1. Birbirini dövmek. 2. hlk. Beklemek, hava almak (Il peut toujours se taper). 3. tkz. Se taper qn: -ile yatmak, cinsel ilişkide bulunmak (Se taper une femme). 4. tkz. Se taper qch: a) Yapmak (Se taper tout le travail, une corvée), b) Gitmek, tepmek (Il s'est tapé tout le trajet à pied), c) Yemek, içmek, gövdeye indirmek (Se taper un bon repas, un kilo de vin). § Se taper la cloche: tkz. İyice bir yiyip içmek; esaslı yemek, esaslı içmek. Se taper le derrière par terre: Gülmekten altına işemek. A se taper le derrière par terre: Pek gülünç, insanı gülmekten katıltır (Ton histoire, c' est à se taper te derrière par terre). tapette diş. 1. Küçük tapa. 2. Tıkama aleti, tıkaç (Tapette de tonnelier). 3. Halı dövecek, tokaç. 4. tkz. Dil. 5. Hafif tokat, sille (Qui rira aura une tapette). 6. tkz. Geveze, çenesi düşük (Quelle tapette, cette concierge!). 7. tkz. İbne (Scandaleux etprovocants comme des tapettes).^ Avoir une fière tapette, avoir une de ces tapettes: Çok geveze olmak, çenesi düşük olmak, tapeur, euse ad. tkz. Ondan bundan sık sık ödünç para alan kimse, tapi, e s. l.Büzülüp saklanmış, sinip gizlenmiş (Une alouette tapie dans les blés). 2. mec. Pusuya yatmış. tapin er. tkz. 1. (Eski) Trampetçi, trampet çalan; davul çalan, davulcu. 2. hlk. (Orospular için) Gelip geçene asılma, asıkıntı olma. § Faire le tapin: Orospuluk etmek, sokakta ona buna asılmak, sokak orospuluğu yapmak, tapiner gsz. argo. Sokak orospuluğu etmek, gelip geçene asılmak, tapinois (en) bel. 1. Gizlice (S'approcher, agir en tapinois). 2. El altından (Aider les opposants en tapinois). tapioca er. Tapyoka. tapir er. hayb. 1. Tapir. 2. ç. Tapirgiller. 3. argo. Özel ders alan öğrenci, tapir (se) gsz. 1. Büzülüp saklanmak, sinip gizlenmek (Le chat s'était tapi sous une bibliothèque). 2. mec.-e çekilmek, kapanmak (Se tapir dans sa maison). 3. mec. Saklı durmak, sessizce bulunmak (Cetteprofondeur où se tapit un orgueil de père et de Dieu). tapis er. 1. Halı; kilim (Tapis d Orient. Marchand de tapis). 2. Örtü (Tapis de table. Tapis d une table de jeu). 3. mec. Örtü, halı (Tapis de gazon, de fleurs, de feuilles mortes. Tapis de neige). § Tapis-brosses: Paspas. Tapis roulant: Üzerinde eşya, yük taşman bant. Tapis vert: 1. Tartışma masası. 2. Kumar masası. Amuser le tapis: Hoş şeyler anlatarak herkesi eğlendirmek, ortalığı oyalamak. Etre sur le tapis: Konuşma konusu olmak. Mettre qch sur

taquinerie le tapis: -i konuşmak üzere ortaya atmak, tartışma konusu olarak getirmek. Aller au tapis: (Boksta) Yere yuvarlanmak, düşmek, yeri boylamak. Envoyer qn au tapis: -i vurup yere devirmek. Revenir sur le tapis: Tartışma konusu olarak yeniden ortaya atılmak, yeniden görüşme konusu olmak, tapis-franc er. Serserilerin toplandığı kahve yada meyhane; külhanbeyler kahvesi, serseri yatağı, tapisser gçl. 1. Halı, kumaş gibi şeylerle kaplamak (Tapisser un mur, une chambre). 2. Örtmek, sarmak, kaplamak (Muqueuse qui tapisse un organe. Lierre qui tapisse un mur). 3. Tapisser qch de qch: Bir şeyi -ile süslemek, kaplamak (Tapisser sa chambre de photos, tapisser un mur d affiches). tapisserie diş. 1. Duvar halısı, duvar örtüsü. 2. Halıcılık (La tapisserie est un art perdu). 3. El işi, işleme, kanava işi (Faire une tapisserie). 4. Döşemecilik. § L'envers de la tapisserie: İşin iç yüzü, madalyonun tersi. Etre derrière la tapisserie: İşin iç yüzünü bilmek. Faire tapisserie: 1. Duvar boyunca dizilip kıpırdamadan durmak (Les valets vont faire tapisserie). 2. Çağrıldığı bir toplantıdaki etkinliğe katılmamak. 3. (Bir balo yada eğlence yerinde) Dansa kaldırılmamak (Une jeune fille qui a fait tapisserie dans un bal). tapissier, ère ad. 1. Halıcı, 2. er. Döşemeci, tapissière diş. Döşeme taşımaya yarayan araba, tapon er. (Eski) 1. Bez tıkaç, bez yumağı. 2. tkz. Dürülmüş çamaşır yada buruşuk kâğıtlar yumağı. tapotement er. 1. Tıngırtı; tıngırdatma, tıngırdama. 2. Parmaklarla hafif hafif vurularak yapılan masaj. tapoter gçl. 1. Parmağıyla hafifçe vuruvermek (Tapoter une cigarette pourfaire tomber la cendre). 2. Vurur gibi okşamak, hafifçe vurarak okşamak (Tapoter la joue dun enfant). 3. (Bir çalgı yada müzik parçasını) Çok kötü çalmak (Tapoter du piano. Tapoter une sonate). 4. Tapoter sur qch: -i tıngırdatmak, parmaklarıyla hafifçe vurup çalar gibi yapmak (Tapoter sur une table). taquer gçl. (Dizilmiş harfleri düzeltmek için) Tokmaklamak, taquin, e s. ve ad. Takılgan, şakacı, muzip (Un caractère taquin. Un taquin, une taquine). taquiner gçl. 1. -e takılmak, -ile şaka yapmak (Un frère qui taquine toujours sa sœur). 2. -i biraz kaygılandırmak (Il touse, cela me taquine). 3. -i sinirlendirmek, canını sıkmak, rahatsız etmek (T ai une dent qui me taquine). taquinerie diş. l.Takılganlık, muziplik, takılgan yaratılış (La taquinerie est un trait de son caractère). 2. Takılma, şaka (Cessez vos

taquoir

1367

taquineries). taquoir er. (Dizilmiş harfleri düzeltmede kullanılan) Tahta tokmak, tarabiscoté, es. 1. Çok süslü püûûfMoulures, sculptures tarabiscotées). 2. Yapmacıklı; tumturaklı (Un style tarabiscoté). tarabiscoter gçl. 1. Çok süsleyip püslemek (Tarabiscoter un grand panneau décoratif). 2. Yapmacıklarla doldurmak, tumturaklı kılmak (Tarabiscoter son style). tarabuster gçl. tkz. l.-i hırpalamak, -e karşı çok sert davranmak (Une mère qui tarabuste ses enfants). 2. -in kafasını kurcalamak, -i bunaltmak, tedirgin etmek, kaygılandırmak (Cette idée m'a tarabusté toute la journée). tarage er. (Bir şeyin) Darasını alma. tararage er. Taneleri makinayla samandan ayırma, tarare er. Tınaz makinası (Grilles et cribles d'un tarare). tarasque diş. 1. (Masallarda) Ejderha, canavar. 2. mec. Masallardaki tehlike, masalsı bir tehlike (On considère la grève générale un peu comme la tarasque). taratata iinl. (Bir şeye inanılmadığını yada bir şeyle alay edildiğini anlatmak üzere) Höst, höst (Taratata! Je ne crois rien de ce que vous me racontez). taraud er. (Vida yuvasına diş açmakta kullanılan) Kılavuz. taraudage er. Vida yuvasına diş açma, kılavuz salma. tarauder gçl. 1. (Vida yuvasına) Diş açmak, kılavuz salmak (Tarauder une plaque d acier, une planche). 2. Delmek, oymak (Insectes qui taraudent le bois). 3. mec. İçini kemirmek, delip geçmek (Des scrupules taraudent l'adolescente). taraudeur, euse 5. 1. Kemirip delen, oyucu, delici (Insecte taraudeur). 2. mec. İç kemirici, iç ezici (Mille pensées taraudeuses). 3. diş. Vida yuvasına diş açma makinası. tarbouche er. Fes. tard bel. 1. Geç (Se lever, se coucher tard). 2. Geç vakit (Rentrer tard. Tard dans la nuit). 3. er. İleri yaş, yaşamanın son yılları (II est arrivé sur le tard). § Au plus tard: En geç (Il sera là dans deux heures au plus tard). Bien tard: Pek geç. Plus tard: Daha sonra (Nous irons vous voir plus tard. Remettre une affaire à plus tard). Trop tard: Çok geç (Votre lettre est arrivée trop tard). Tôt outard: Er geç(Tôt ou tard, vous vous apercevrez de votre erreur). Un peu tard: Biraz geç. Sur le tard: İleri yaşlarda, çok yaşlanınca (Nous devenons imaginatifs sur le tard). C'est trop tard: Çok geç artık, iş işten geçti, tarder gsz. 1. Gecikmek, geç kalmak (Pourquoi

tarifer

avez-vous tant tardé?). 2. Tarder à f. qch: -mekte gecikmek (Ne tardez pas à donner votre réponse). § Il tarde à qn de f. qch: -mekte sabırsızlanıyor (Il nous tardait de vous voir: Sizi görmekte sabırsızlanıyorduk). tardif, ive s. 1. Geç kalmış, gecikmiş (Maturité tardive, apparition tardive de la dent de sagesse). 2. Geç; geç vakitlerde olan (A des heures tardives de la nuit: Gecenin geç saatlerinde. Un repas tardif: Geç vakit yenen bir yemek). 3. Geç olgunlaşan, ağır giden, yavaş yavaş oluşan (Fruits tardifs). tardigrade er. 1. hayb. Ağır giden hayvan, °tardigrad. 2. er. ç. hayb. Ağır giden hayvanlar familyası, tardigradlar. 3. s. Ağır ağır giden, pek ağır yürüyen (Un vieux lord tardigrade). tardillon, ne ad. Tekne kazıntısı, öbür kardeşlerden çok sonra doğan son çocuk, tardivement bel. Geç, çok sonradan (S'apercevoir tardivement dune erreur). tardiveté diş. Geçkalmışlık, gecikmişlik. tare diş. 1. Fire (Tare dune marchandise). 2. Dara (Tare dun pot). 3. mec. Eksiklik, kusur (Les tares d'une société, d un régime). taré, e s. I. Kusurlu, sakatlığı olan (Un cheval taré). 2. mec. Bozulmuş, çürümüş, kokuşmuş (Un homme taré. Un régime taré, une société tarée). tarente diş. hayb. Duvar gekosu. tarentule diş. hayb. Taranta örümceği denilen zehirli bir örümcek. § Etre piqué de la tarentule: Kıçına nışadır sürülmüş gibi yerinde duramamak. tarer gçl. 1. Bozmak (L'humidité a taré ces marchandises). 2. -in darasını almak (Tarer un baril, un vase). § Se tarer: Bozulmak (Ces fruits se tarent). taret er. hayb. Taret, iskele kurdu, targette diş. Köprülü sürgü (Mettre la targette). targuer (se) gsz. 1. Böbürlenmek. 2. Se targuer de qch: -ile övünmek, böbürlenmek, şişinmek (Se targuer de sa fortune, de ses relations). 3. Se targuer de f. qch: -mekle övünmek, böbürlenmek, şişinmek (Il se targue d'y parvenir). tari, e s. Kurumuş, suyu çekilmiş (Source tarie, rivière tarie). tarière diş. 1. Oluklu burgu. 2. Kimi böceklerin dişlerinde bulunan ve yumurtalarını bırakmak için ağacı delmeye yarayan organ, tarif er. 1. Tarife (Tarif douanier. Afficher les tarifs des consommations dans un café). 2. mec. tkz. Kural, usul, genellikle yapılan şey (Il aura deux mois de prison, c'est le tarif). tarifaire s. Tarifeye değgin (Des dispositions tarifaires). tarifer, tarifler gçl. Tarifesini yapmak, tarifeye

tarification

1368

bağlamak; fiyatını saptamak (Tarifer les marchandises à importer). tarification diş. Tarifesini yapma, tarifelendirme, tarifeye bağlama, fiyatını saptama, tarin er. 1. hayb. İskete. 2. hlk. Burun, tarir gsz. 1.Kurumak,suyu çekilmek (Une source qui tarit en été). 2. mec. Bitmek, tükenmek, suyunu çekmek (La conversation tarit, un entretien qui tarit). 3. gçl. Kurutmak (Tarir un fleuve, une source, un puits). 4. Ne pas tarir de qch: -i habire söylemek, saymakla bitirememek (Il ne tarit pas d'éloges sur vous). S. Ne pas tarir sur qch: hakkmda durmadan konuşmak (Ne pas tarir sur un sujet). § Tarir les larmes de qn: -i avutmak, teselli etmek; gözyaşlarını silmek. § Se tarir Kurumak, suyu çekilmek (La source s'est tarie). tarissable s. 1. Kuruyabilir, soğulur, suyu çekilebilir (Source tarissable). 2. mec. Tükenebilir, bitebilir (Un sujet tarissable). tarissement er. 1. Kuruma, soğulma, suyu çekilme (Tarissement d'un puits). 2. mec. Bitme, tükenme (Tarissement des ressources). tarlatane diş. Çok ince pamuklu, bir çeşit muslin (Jupe en tarlatane). tarot er. tarots er. ç. 78 kâğıtla oynanan bir iskambil oyunu. § Faire les tarots: Kâğıt falına bakmak, tarpan er. hayb. Yabanatı, "tarpan, tarse er. anat. Ayakkemeri. tarsides er. ç. hayb. Uzunayaklıgiller. tarsien, ne s. Ayakkemerine değgin (Os tarsien. Articulation tarsienne). tarsier er. hayb. Cadı maki, Malezya maymunu, tartan er. İskoç kumaşı. tartane diş. (Akdenizde kullanılan) Tek direkli küçük yelkenli, tartare s. ve ad Tatar, tartarin er. tkz. Övüngen, palavracı, tartarinade diş. Palavra, palavracılık; övünme, övüngenlik. tarte diş. 1. Turta, pasta (Tar te aux abricots). 2. tkz. Tokat, sille. 3. s. argo. Çirkin, kötü, boktan, beş para etmez (Un füm tarte). tartelette diş. Küçük turta, küçük pasta, tartine diş. 1. Üzerine yağ, reçel vb. sürülmüş ekmek dilimi (Une tartine de beurre, de miel). 2. tkz. Bıktırıcı konuşma, uzun söylev, °nutuk (Ilfait làdessus toute une tartine). tartiner gçl. -üzerine yağ, bal, reçel vb. sürmek (Tartiner une tranche de pain). § Fromage à tartiner: Ekmek üzerine sürülecek yumuşak peynir. tartir gsz. argo. Sıçmak, altına yapmak. § Envoyer tartir quelqu'un: Birini başından savmak, savuşturmak. Faire tartir quelqu'un: Birinin

tâter

kafasını ütülemek, canına okumak, bıktırmak, illallah dedirtmek, tartre er. 1. Şarap tortusu. 2. (Dişlerde) Taş, çökel, kefeki (Il avait des dents brunies de tartres). 3. (Kapların bağladığı) Kireç çökeli, kefeki (Enlever le tartre d'une casserole, d'un radiateur). tartreux, euse s. Çökelli, kefekili (Croûte tartreuse). tartufe, tartuffe er. 1. Yalancı sofu. 2. s. İkiyüzlü, "sahtekâr, "riyakâr (Il est un peu tartuffe). tartuferie, tartufferie diş. 1. Yalancı sofuluk. 2. İkiyüzlülük, "sahtekârlık, riyakârlık, tarzan er. 1. (Amerikan filmlerinde)Tarzan. 2. tkz. (Şaka yollu)Yakışıklı atlet; güzel erkek (Elle n' aime que les tarzans). § Jouer les tarzans: Tarzancılık oynamak, tarzanlık etmek (Iljoue les tarzans sur les plages). tas er. 1. Yığın (Tas de pierres, de sable. Un tas de livres). 2. tkz. Çok, bir sürü, bir çok (Ily en a des tas et des tas. Connaître un tas de gens). § Tas de charge: (Mimarlıkta) Kemer yatağı, üzengi yatağı. Sur le tas: İş yerinde, iş başında (Grève sur le tas). Mettre qch en tas: Yığmak, yığın haline getirmek. Tirer dans le tas: Hedef gözetmeden bir topluluk üzerine ateş etmek, tasse diş. 1. Fincan (Tasse à café, à thé). 2. Bir fincan, fincan dolusu (Boire une tasse de thé, de café, de chocolat). § La grande tasse: tkz. Deniz. Boire la tasse, boire une tasse: tkz. (Yüzerken) Su yutmak; boğulmaktan zor kurtulmak, tasseau er. (Bir şeyin düz durması için konan) Destek, takoz, tassement er. 1. (Bir ağırlığın etkisiyle) Oturtma, oturma (Tassement d un bâtiment, du sol). 2. mec. (Ekonomide) Yavaşlama, hızını yitirme (Le tassement du rythme de progression). tasser gçl. 1. Sıkıştırmak, tıkmak (Tasser les prisonniers dans un wagon). 2. Basa basa doldurmak, tıka basa doldurmak; üst üste yığıp sıkıştırmak (Tasser le tabac dans une pipe. Tasser de la farine dans une boîte. Tasser du foin, de la laine). 3 .gsz. (Bitkiler için) Tıkızlaşmak (L'oseille commence à tasser). § Se tasser 1. (Kendi ağırlığı altında) Yerleşmek, oturmak (Sols, terrains qui se tassent). 2. Sıkışmak, sıkışarak oturmak (Tassezvous à six sur cette banquette). 3. tkz. Yatışmak; düzelmek (Les choses vont se tasser. Dans peu de temps, tous ces désaccords se seront tassés). 4. Se tasser qch: tkz. -yemek, içmek, gövdeye indirmek, yuvarlamak (Se tasser un gâteau, une bouteille de vin). tata diş. (Çocuk dilinde) Hala; teyze. tatane diş. tkz. Ayakkabı (Il a enfilé les tatanes). tatar, e s. ve ad. 1. Tatar. 2. er. Tatarca. tâter gçl. 1. Ellemek, elle yoklamak; eliyle

tâte-vin yordamlamak (Tâter une étoffe. Tâter le pouls d un malade. Marcher en tâtant les murs dans I' obscurité). 2. tkz. Tâter qn: (Düşüncesini, durumunu anlamak için) -in ağzını aramak nabzını yoklamak (Tâter t adversaire, t ennemi). 3. Tâter de qch: tkz. -i denemek,-e girip çıkmak; -i tatmak (Cet homme a tâté de tous les métiers. Tâter de la prison). § Tâter le terrain: Nabız yoklamak, zemin yoklamak. Y tâter: (Bir şeyin) Ustası olmak, çok iyi anlamak. § Se tâter: Kendini yoklamak (II n'a rien décidé, il se tâte). tâte-vin, taste-vin er. (Şarabın tadına bakmakta kullanılan) Küçük gümüş tas yada boru. tatillon, ne s. ve ad. Aşırı titiz, kılı kırk yaran, mızmız (Un bureaucrate tatillon. Un tatillon, une tatillonne). tatillonnage er. Mızmızlık (Perdre son temps en tatillonnage). tatillonner gsz. Kılı kırk yarmak, mızmızlık etmek, aşırı titizlik göstermek, tâtonnement er. 1. El yordamı; yordamlama, eliyle yoklama, eliyle tutunma (Le tâtonnement d'un aveugle). 2. Yoklama, deneme, araştırma (Parvenir à une solution après de nombreux tâtonnements). tâtonner gsz. 1. El yordamıyla aramak (S'avancer dans f obscurité en tâtonnant). 2. Çeşitli yoklamalar, sınamalar, denemeler yapmak (Tâtonner dans une recherche). tâtons(à) bel. 1. El yordamıyla (Marcher à tâtons dans une pièce obscure). 2. mec. Rasgele, yöntemsiz, belli bir yol yöntem izlemeden, gözü bağlı olarak (Procéder à tâtons dans ses recherches). tatou er. hayb. (Güney Amerikada yaşayan) Kabuklu domuz, tatu. tatouage er. Dövme, ten üzerine yapılan nakış (Un bras plein de tatouages). tatouer gçl. Dövme yapmak (Un marin gui se fait tatouer la poitrine). tatoueur er. Dövme yapan, dövmeci. taudis er. 1. Yoksul konutu, kümes gibi ev (Vivre dans un taudis). 2. Bakımsız ev (Cest un vrai taudis). taulard, e ad. Mahkûm; tutuklu, taule, tôle diş. hlk. 1. Oda; otel odası (Louer une taule. Monter dans sa tôle). 2. argo. Hapishane (Aller en taule. Faire de la tôle: Hapis yatmak). taulier, ère; tôlier, ère ad hlk. Otelci, taupe diş. 1. Köstebek (La taupe vit dans r obscurité, mais n'est pas aveugle). 2. Köstebek derisi (Col de taupe, bonnet de taupe). 3. (Okul argosunda) Teknik üniversiteye hazırlayan özel matematik bölümü (Etre en taupe). § Vieille taupe: Yaşlı ve

1369

taveler

huysuz kadın, cadı, acuze. Myope comme une taupe: Çok miyop. Vivre comme une taupe: Köstebek gibi yaşamak, evinden hiç çıkmamak, taupe-grillon er. hayb. Kök kurdu, taupier er. Köstebek avcısı, köstebekleri avlamakla görevlendirilmiş işçi. taupière diş. Köstebek tuzağı, köstebek kapanı, taupin er. 1. (Eski) Sıçan yolu kazan istihkâm eri. 2. argo. Teknik üniversiteye hazırlayan liselerde özel matematik sınıfı öğrencisi, taupinière, taupinée diş. 1. Köstebek yuvası; köstebeklerin yaptığı toprak tepecik (Vivre comme une taupe dans sa taupinière. La moindre taupinée était mont à ses yeux). 2. mec. Küçük yapı, kulübecik; tepecik, taure diş. Düve, henüz doğurmamış genç inek. taureau er. 1. Boğa (Le taureau mugit. Mener une vache au taureau). 2. mec. Boğa gibi adam, çok kuvvetli adam. 3. gökb. Boğa; Boğa takımyıldızı; boğa burcu § Course de taureau: Boğa güreşi. Un cou de taureau: Boğa gibi kalın boyun. Avoir une force de taureau: Çok güçlü olmak. Prendre le taureau par les cornes: (Bir güçlük yada tehlikenin) Üstüne üstüne gitmek, taurillon er. Küçük boğa, boğacık. taurin, e s. Boğaya değgin; boğa güreşine değgin (Un véritable musée taurin). tauromachie diş. 1. (Eski) Boğa güreşi. 2. (Şimdi) Boğa güreşçiliği (Les lois, les règles de la tauromachie). tauromachique s. Boğa güreşçiliğine değgin, tautologie diş. 1. Gereksiz yineleme, boşuna "tekrar (La tautologie est un truisme). 2. mant. Eşsöz, aynı içeriği aynı anlamda türlü sözcüklerle anlatma (La tautologie est le fondement des lois logiques). tautologique s. 1. Gereksiz yinelemeli. 2. mant. *Eşsözsel, eşsöze değin (Un raisonnement tautologique). taux er. 1. toplb. Oran, yüzde (Taux dalphabétisme: Okuryazarlık oranı. Taux d analphabétisme: Abecesizlik oram. Taux de criminalité: Suçluluk oranı. Taux de divorce: Boşanma oranı. Taux de mortalité: Ölüm oranı. Taux de natalité: Doğum oranı. Taux de nuptialité: Evlenme oranı). 2. Ürem oranı, faiz oranı (Prêter de l'argent à un taux assez bas, au taux de 5 %). 3. Devletçe konan fiyat, "narh (Le taux des salaires. Le taux de l'impôt). 3. (Ekonomide) Hız (Taux de croissance). § Taux de change: (Bir paranın) Kambiyo fiyatı, tavelé, e s. 1. Benekli, çilli (Fruit tavelé. Visage tavelé). 2. Tavelé de qch: Üzerinde yer yer -1er bulunan (Un visage tavelé déphélides). taveler gçl Benek benek yapmak. § Se taveler: Beneklenmek.

tavelure

1370

tavelure diş. Beneklilik, çillilik; benek, çil (Tavelures de la peau, d'une poire). taverne diş. Köşe meyhanesi, küçük meyhane, tavernier, ère ad. Meyhaneci, taxable s. Vergilendirilebilir, vergi konabilir (Denrées, marchandises taxables). taxation diş. 1. Narh koyma, fiyatını resmi olarak saptama (Taxation de ta viande). 2. Vergilendirme, vergiye bağlama, taxe diş. 1. Devletçe saptanan fiyat, narh (Un boulanger qui vend plus cher que ta taxe). 2. Vergi, dolaylı vergi (Taxe de luxe. Taxes municipales. Taxe sur tes appareils de radio, de télévision). 3. Harç (Taxe postale). 4. Ücret (Taxe d'entrepôt: Ardiye ücreti). § Taxe à la valeur ajoutée: Katma değer vergisi, taxer gçl. 1. Narh koymak (Taxer tes produits alimentaires). 2. Vergilendirmek, vergi koymak (Taxer les objets de luxe, les marchandises d' importation). 3. (Bir batkın yada dâvada) Harcı belirtmek, harcı saptamak. 4. Taxer qn de qch: Birini... ile suçlamak (Taxer les révoltés de jolie. On te taxe de crime, de partialité). taxi er. 1. Taksi (Héler, appeler un taxi. Station de taxis. Prendre un taxi). 2. tkz.Taksi şoförü(Elle est taxi). 3. tkz. Taksi şoförlüğü (Ilfait le taxi). taxidermie diş. (Ölen yada öldürülen bir hayvanı canlıymış gibi saklamak için) İçine saman doldurma sanatı; "tahnit, taximètre er. Taksimetre, taxiphone er. Genel telefon, taxonomie, taxinomie diş. Sınıflandırma bilimi, taxonomique s. Sınıflandırma bilimine değgin, taylorisation diş. (Tutumbilimde) Taylorculuğu uygulama, verimlileştirme (Taylorisation dune usine). tayloriser gçl. -e Taylorculuğu uygulamak, -i verimlileştirmek (Tayloriser un atelier, une usine, un travail). taylorisme er. Taylorculuk, Taylor dizgesi, tcharchaf er. Çarşaf. tchécoslovaque s. Çekoslovakya'ya değgin. tchécoslovaquie diş. Çekoslovakya. tchèque s. ve ad. 1. Çek (Littérature tchèque. Les Tchèques). 2. er. Çekçe, çek dili. tchernoziom er. coğr. Çernozem, "çernozyom, karatoprak. tchernovetz er. Eski bir Rus para birimi, tchin-tchin [tfintfin] ünl. tkz. Çin çin, şerefe, sağlığınıza, te adıl. 1. Seni (Je te connais bien). 2. Sana (1! te rendra ton stylo). té er. 1. T cetveli. 2. uni. (Güney Fransa ağzında) Aaa! Bak hele! (Té! Vé! c'est Tartarin).

teille

team [tim] er. İng. Takım. tea-room [tİRum] er. İng. Çay salonu. technétronique s. Teknoloji ve elektroniğe dayalı (Civilisation technétronique). technicien, ne ad. »Uygulaman, "teknisyen (Un technicien de la radio). techniciser gçl. Teknikleştirmek, makinalaştırmak (Teehniciser l'agriculture). technicité diş. »Uygulayımsailık, uygulayımsal olma özelliği, "tekniklik (Technicité dun terme). technique diş. 1. »Uygulayım, "teknik (La technique radioélectrique). 2. Yol yordam, yöntem, usûl, teknik (La technique dun peintre, d'un romancier. La technique du cinéma, du théâtre). 3. s. »Uygulayımsal, teknik (Ouvrages, revues, mots techniques. Développement technique d un pays). techniquement bel Uygulayımsal olarak,uygulayım bakımından; teknik olarak, teknik yönden (Un pays techniquement en avance sur les autres. Expliquer techniquement le fonctionnement dune machine). technocrate er. »Uygulayımcı, "teknokrat, technocratie diş. »Uygulayımcı erki, "teknokrasi, technologie diş. 1. »Uygulayımbilim, "teknoloji. 2. Uygulayımbilim terimleri, tecnologique s. "Uygulayımbilimsel, teknolojik (Un dictionnaire technologique). technologue, technologiste ad. »Uygulayımbilimci, teknolog, teknolojist. teck, tek er. bitb. Hint meşesi, tek ağacı (Le teck est employé dans la construction navale). teckel er. Kısa ve eğri bacaklı bir cins alman köpeği, tectonique diş. yerb. Kaymaoluşum, "tektonik. 2. s. Kaymaoluşuma değgin, »kaymaoluşumsal (Dislocations, déformations tectoniques). teenager, teen-ager ad İng. Yeniyetme, ergen, 13-19 yaş arası genç. tee-shirt, T-shirt er. İng. Tişört, T yakalı gömlek, téflon er. Teflon. téflonisé, e s. Teflonlu (Poêle téjlonisée). tégument er. 1. anat. Örtenek, canlıların vücut organlarını örten zar. 2. bitb. Tohum zarı. tégumentaire s. 1. Örteneğe değgin. 2. Tohum zarına değgin, teigne diş. 1. Saç dökülmesine yol açan çeşitli deri hastalığı, kellik (Avoir la teigne). 2. Güve (Teigne de farine: Un güvesi. Teigne des vêtements: Giysi güvesi). 3. tkz. Uyuzun teki, kötü kişi (C'est une vraie teigne). teigneux, euse s. ve ad. Kel, saçları dökülmüş (Un enfant teigneux. Un teigneux). teillage, tillage er. (Keten yada kenevirin) Tellerini ayıklama, liflerini ayırma, teille, tille diş. Kenevir kabuğu.

teiller teiller, tiller gçl. Tellerini ayıklamak, liflerini ayırmak (Teiller le chanvre, tiller le lin). teindre gçl. 1. Boyamak, boyaya batırmak, boya sürmek (Teindre ses cheveux, des étoffes). 2. Boyamak, rengini -e geçirmek (Les mûres teignent les mains). 3. Teindre qch en qch: B ir şeyi e boyamak (Teindre un vêtement en bleu, en noir). 4. Teindre qch de qch: Bir şeyi -e bulamak (Teindre ses mains de sang). § Se teindre qch: 1. -sini boyamak (Se teindre la barbe, les cheveux). 2. Se teindre de qch: -rengi almak, -e boyanmak (La montagne se teint de pourpre). teint er. 1. Yüz rengi; beniz (Un teint clair, délicat, frais. Un teint hâlé, bronzé. Un teint blafard). 2. Kumaş rengi (Tissu bon teint, grand teint). § Bon teint: mec. Değişmeyen, sözünden sapmayan, inançlarından caymayan, sağlam (Un républicain, un catholique bon teint). teint, es. 1. Boyanmış (Laine teinte). 2. tkz. Boyama saçlı, saç rengi doğal olmayan (Elle est teinte). teintant, e s. Boyamaya yarayan, boyayan; renklendirici (Crème teintante). teinte diş. 1. (Boyaların birbiriyle karıştırılmasıyla elde edilen) Renk (Une teinte blanchâtre, violacée. Les teintes de la palette). 2. (Kumaşlarda) Renk (Une toilette aux teintes vives). 3. (Doğada) (Koyuluk ve açıklıkları olan) Renk (La teinte rougeâtre des chênes. Le ciel prenait la teinte des ardoises). 4. Une teinte de: mec. -den hafif bir iz, azıcık bir -havası (Dans ce texte, Uy a une teinte d' ironie, de malice). § Demi teinte: Ara renk, hafif rek, yarım renk. Teinte plate: Düz renk. teinté, e s. Hafifçe renkli (Lunettes à verres teintés). teinter gçl. 1. Hafif bir renk sürmek, hafifçe boyamak (Teinter un papier. Teinter un meuble avec du brou de noix). 2. Teinter qch de qch: Bir şeye hafif -rengi vermek; katmak (Teinter un blanc de rose. Teinter f eau de vin). 3. Etre teinté de qch: Biraz -izi, havası taşımak (Notre littérature est teintée despagnolisme).§ Se teinter de qch: 1. rengi almak (Les dorades se teintaient d une pointe de carmin). 2. Biraz -havası, izi taşımak (Une remarque qui se teinte d ironie). teinture diş. 1. Boyama, boyaya batırıp boyama, boya sürüp boyama (Teinture du coton, de la laine, du cuir. Teinture des cheveux). 2. Boya (Plonger une étoffe dans la teinture). 3. (Eczacılıkta) Tentür (Teinture diode, teinture d arnica). 4. mec. Üstünkörü bilgi, az bir bilgi, yüzeysel bilgi (Avoir une teinture de philosophie, d histoire littéraire. Ils ont quelques teintures de cette science). teinturerie diş. 1. Kumaş boyacılığı, boyacılık. 2. Boyacı dükkânı, kumaş yada giysi boyama işliği; kuru temizleme dükkânı (Donner un complet à la

1371

télédynamique

teinturerie). teinturier, ère ad. 1. Kuru temizleyici (Boutique de teinturier. Porter un costume, des cravates chez le teinturier). 2. Kumaş boyacısı, deri boyacısı (Teinturier en cuirs et peaux). tel, le s. 1. Böyle, böylesi, öyle (On n'a jamais vu une telle impudence. Telle est la loi de progression. Pour être heureux, il suffit de se croire tel). 2. Falan, filan (Il fut convenu queje prendrai te train tel jour, à telle heure, pour telle gare. Il est allé s' établir à telle ville). 3. adıl. Kimi, kimisi, kimi kişi (Tel consent à être trompé pourvu qu'on le lui dise, tel autre pourvu qu'on le lui cache). 4. s. Tel que, telle que: Gibi (Un ami tel que lui. Une femme telle que sa mère). 5. Tel, telle... que: Öyle bir... ki (Il faisait un tel bruit qu'on ne pouvait rien entendre: Öyle bir gürültü yapıyordu ki hiçbir şey duyulamıyordu. T ai eu une telle peur que je me suis enfui: Öyle bir korkuya kapıldım ki kaçtım). § Tel quel: Nasılsa öyle, olduğu gibi (Laisser les choses telles quelles. Conserver un objet tel quel). De telle façon, de telle manière, de telle sorte que: O şekilde ki (Agissez de telle sorte que tout te monde soit content: O şekilde davranm ki herkes memnun olsun. Il a parlé de telle façon que les ouvriers lui ont donné raison: O şekilde konuştu ki işçiler kendisine hak verdi). Accepter qn tel qu'il est: Birini olduğu gibi kabul etmek, neyse öyle kabul etmek. S'accepter tel qu'on est: Kendini olduğu gibi kabul etmek.Tel père, tel fils: Öyle babanın öyle oğlu olur. Tel est pris qui croyait prendre: Kuyu kazan kendi düşer içine; ava giden avlanır, télamon er. (Mimarlıkta) Heykelsütun, *yontudikin. télé diş. tkz. Televizyon (Regarder la télé). téléaste ad. Televizyon sanatçısı; televizyon program yapımcısı, télécinéma er. Telesinema; filmlerin televizyonda yayınıyla uğraşan sinema ve televizyon kolu; televizyonda film yayını, télécommande diş. Uzaktanyönetme, *uzyöneti (Télécommande des avions). télécommander gçl. Uzaktan yönetmek,*uzyönetmek (Télécommander une fusée, un engin). télécommunication diş. Irakiletişim, »uziletişim, "telekomünikasyon (Satellite artificiel utilisé comme relais en télécommunication). télédiffuser gçl.Televizyonla yaymak, televizyonda yayınlamak. télédiffusion diş. Televizyon yayını; televizyonla yayma, televizyonda yayınlama, télédynamie diş. Bir gücü, bir erki uzağa iletme, télédynamique s. Bir gücü uzağa ileten (Câble télédynamique: Güç iletici kablo).

téiéenseignement

1372

téiéenseignement er. Televizyonla öğretim, téléférique, téléphérique 1. er. Teleferik *telli-tren (Station de téléphérique, ligne de téléférique). 2. s. Teleferiğe değgin (Câbles téléphériques). télégénie diş. Televizyonda güzel görünme, televizyonagiderlik. télégénique s. Televizyonda güzel görünen, televizyona gider (Chanteur télégénique). télégramme er. Tel, telyazı, telgraf (Ecrire, envoyer, recevoir un télégramme). télégraphe er. 1. îki merkez arasında elektrik akımından yararlanılarak, kararlanmış işarederin yardımıyla haberleşme işi. 2. *Telyazar, telgraf makinası. télégraphie diş. Telgraf tekniği; telgrafçılık. § Télégraphie sans fil: Radyo, télégraphier gsz. 1. Telgraf çekmek (Il faut lui télégraphier). 2. gçl. Telgrafla bildirmek (Télégraphier une dépêche, un message). 3. Télégraphier qch à qn: Birine -i telgrafla bildirmek, tellemek (Télégraphier une nouvelle à un ami). télégraphique s. 1. Telgrafa değgin (Fils, poteaux télégraphiques). 2. Telgrafla yapılan, telgrafla bildirilen (Message, réponse télégraphique). 3. Ayrıntısız, çok kısa ve özlü (Style télégraphique). télégraphiquement bel. Telgrafla, télégraphiste ad. 1. Telgraf görevlisi, telgrafçı. 2. Telgraf dağıtıcısı (Un petit télégraphiste à bicyclette). téléguidage er. Uzaktanyönetme, "uzyöneti. téléguider gçl. Uzaktan yönetmek (Téléguider un avion, une fusée). téléimprimeur er. Teleks. téléinformatique diş. Elektronik yolla uzaktan bilgi edinim, "uzaktanbilgilenim. télémaintenance diş. (Uzay araçlarına) Uzaktan teknik bakım, télékinésie diş. ruhb. Uzadevim, herhangi bir fizik gücün uygulanması söz konusu olmadan nesnelerin devime geçmesi; *ötedevim. télémécanicien er. Telemekanikçi. télémécanique diş. Telemekanik, *Uzaktarım, elektrik dalgalarıyla uzaktan makina işletme işi. télémètre er. *Uzaklıkölçer, telemetre, télémétrie diş. Uzaklıkölçümü. téléobjectif er. Teleobjektif, "uzakçeker; çok uzaktaki cisimlerin çok yakın görüntülerinin elde edilmesini sağlayan çok uzun odaklı mercek çeşidi, * ırak merceği, téléologie diş. fels. Erekbilim. téléologique s. fels. Erekbilimsel. téléostéens er. ç. hayb. Kemiklibalıklar. télépathe s. ve ad *Uzduyumlu, uzduyumu olan

télévision

(kimse). télépathie diş. ruhb. »Uzduyum, *öteduyum, telepati, télépathique s. ruhb. *Uzduyumsal, uzduyuma değgin, *öteduyumsal, telepatik, téléphérage er. Teleferikle taşıma (Téléphérage du charbon, des passagers). téléphérique ^téléférique. téléphone er. 1. Telefon (Appeler un client au téléphone. Annuaire du téléphone. Numéro de téléphone). 2. Telefon aygıtı (Téléphone automatique, téléphone public). § Donner un coup de téléphone à qn: -e telefon etmek, téléphoner gçl. 1. -i telefonla bildirmek, söylemek (Téléphoner une nouvelle). 1. Téléphoner qch à qn: Bir şeyi -e telefonla bildirmek, telefonla söylemek (Je lui ai téléphoné l'arrivée de son fils). 3. Téléphoner à qn de f. qch: Birine -mesi için telefon etmek (Téléphonez-lui de venir). 4. Téléphoner à qn: -e telefon etmek (Je vais téléphoner à ma mère). 5. gsz. Telefonla konuşmak (Il est en train de téléphoner). téléphonie diş. Telefon tekniği, telefonculuk. §Téléphonie sans fil: Telsiz telefon, téléphonique s. Telefona değgin (Ligne, réseau téléphonique. Appareil, cabine téléphonique). téléphoniste ad. Telefoncu (Téléphoniste d'un standard). télescopage er. Çarpma, çarpışma, iç içe girme (Le télescopage de deux véhicules). télescope er. 1. Irakgörür, teleskop (Lentilles, miroirs de télescope. Télescope électronique). 2. gökb. Dürbün takımyıldızı, télescoper gçl. -e çarpmak, -ile çarpışmak (Un train qui télescope une voiture). § Se télescoper: 1. Çarpışmak, iç içe girmek (Des wagons qui se télescopent). 2. mec. Birbirine karışmak (Certains souvenirs se télescopent). télescopique s. 1. Teleskop yardımıyle yapılan; ancak teleskopla görülebilen (Observations télescopiques. Planètes télescopiques). 2. Parçaları katlanıp iç içe girebilen (Antenne télescopique. Canne à pêche télescopique). téléspectateur, trice ad. Televizyon seyircisi, izleyici. télesthésie diş. Uzduyum, öteduyum (Télépathie sözcüğünün eşanlamlısı), téléviser gçl. 1. Televizyonla yayınlamak, televizyonda göstermek (Téléviser un meeting, un match de football). 2. -i televizyona almak, téléviseur er. Televizyon alıcısı, almaç; "uzgöreç. télévision diş. 1. Televizyon, »uzgörü (Caméra, studio de télévision. Emission de télévision. Télévision scolaire). 2. tkz. Televizyon, »uzgöreç, televizyon aygıtı (Rester des heures devant la

télex télévision). télex er. Teleks (Les abonnés du télex). télexiste ad. Teleks görevlisi, teleksçi. tellement bel. 1. Öyle, öylesine; o denli, o kadar (Vous ne reconnaîtrez pas votre ami, tellement il a changé). 2. Tellement de: Çok, pek (Tai tellement de soucis, de travail). 3. Tellement... que: Öyle... ki, o kadar... ki (Il allait tellement vite qu'il ne nous a pas vus. Il a dépensé tellement d'argent qu'il s'est ruiné. Cette maison est tellement grande qu'il est difficile de la chaufferPas tellement: Pek değil, pek o kadar da değil. Tellement quellement: İyi kötü. tellure er. kim. Tellür. tellurique, tellurien, ne s. Yerden gelen, toprakta olan, yerle ilgili, toprakla ilgili (Secousse tellurique: Yer sarsıntısı. Courant tellurique: Toprağa verilen elektrik akımı. Eaux telluriques: coğr. Yeraltı suları). télophase diş. biy. Sonevre. téméraire s, 1. Gözüpek, yürekli, atak, gözünü budaktan sakınmayan (Un enfant téméraire. Il est téméraire dans ses jugements). 2. Atakça, biraz tehlikeli (Une entreprise téméraire, un projet téméraire). témérairement bel. 1. Gözü kapalı olarak, sonunu pek düşünmeden, korkmadan, atakça (Se lancer témérairement dans une entreprise). 2. Pek düşünüp taşınmadan (Décider, attaquer, juger témérairement). témérité diş. 1. Gözüpeklik, korkusuzluk, yüreklilik, ataklık (Affronter un danger avec témérité). 2. Sakmımsızlık, "ihtiyatsızlık, aldırmazlık (Tu seras châtié de ta témérité). témoignage er. 1. Tanıklık (Etre appelé en témoignage. Récuser un témoignage). 2. Tanığın verdiği ifade, tanık ifadesi (L'avocat a invoqué plusieurs témoignages). 3. Belirti (Témoignage d' affection, de reconnaissance). 4. Kanıt (Il a donné de nombreux témoignages de sa fidélité, de son affection). § Faux témoignage: Yalancı tanıklık. En témoignage de: -in belirtisi olarak; -in kanıtı olarak (Acceptez ce petit cadeau en témoignage de ma reconnaissance). Rendre témoignage à qch: -i kabul etmek, onamak (Je rends témoignage à son courage). Rendre témoignage à qn, pour qn: -in lehinde konuşmak, açıkça lehinde bulunmak, témoigner gçl. 1. -i belirtmek, göstermek, anlatmak, "ifade etmek (Témoigner ses sentiments par des paroles). 2. -in belirtisi, kanıtı olmak (Son attitude témoignait une vive surprise). 3. Témoignager de qch: a) -i belirtmek, -in belirtisi olmak, kanıtı olmak (Ce fait témoigne de Importance qu'il attache à cette affaire), b) -göstermek (Je lui ai

1373

température

témoigné de la froideur. Témoigner de la sympathie à quelqu'un). 4. gsz. Tanıklık etmek (Témoigner pour qn: -in lehinde tanıklık etmek. Témoigner contre qn: -in aleyhinde tanıklık etmek). témoin er. 1. Tanık (Les témoins prêtent serment de dire la vérité. Les témoins d'un mariage, d une vente). 2. (Bayrak koşusunda) Bayrak (Coureur de relais qui prend le témoin). 3. s. Örnek niteliğinde, örnek (Secteur témoin de t industrie). § Audition des témoins: Tanıkların dinlenmesi. Confrontation des témoins: (Mahkemede) Tanıkların yüzleştiril mesi. Faux témoin: Yalancı tanık. Témoin auriculaire: Kulak tanığı.Témoin oculaire: Görgü tanığı. Témoin à charge: Kamu tanığı, aleyhte tanık. Témoin à décharge: Lehte tanık. Etre témoin de: -e tanık olmak, -i gözleriyle görmek (Etre témoin d un accident, d une dispute). Prendre qn à témoin: -i tanık göstermek, tanık tutmak. tempe diş. 1. Şakak (Tempes grisonnantes). 2. (Kasaplarda) Kesilmiş hayvanın karnını açık tutmak için, içine yerleştirilen ağaç parçası. tempérament er. 1. Vücut yapısı (Avoir un tempérament robuste, faible, délicat). 2. Huy, mizaç (Avoir un tempérament nerveux, violent, fougueux). 3. mec. (Eski) Çözüm yolu, çıkar yol (Trouver un tempérament raisonnable. Un tempérament politique). 4. mec. Denge, oranlılık (Ce tempérament de mes tendances). 5. mec. Ateşlilik, cinsel isteklilik, kösnü (Une femme quia du tempérament). § A tempérament: Taksitle (Achat, vente à tempérament). Avoir du tempérament: Kösnülü olmak, cinsel isteklerine pek düşkün olmak, ateşli olmak. Se fatiguer, s' esquinter, s'user le tempérament: Çok yorulmak, kendini yıpratmak, sağlığını bozmak. tempéramental, e s. Vücut yapısına değgin; mizaçla ilgili. tempérance diş. 1. Ilımlılık, "itidal (La tempérance est une des quatre vertus cardinales). 2. Azla yetinme, yetingenlik, kanıklık, kanaatkârlık, az yiyip içme (La tempérance est la condition de la santé). § Société de tempérance: İçki savaş derneği. tempérances. 1. Ilımlı, "itidalli. 2. Yetingen,kanık, "kanaatkâr. température diş. 1. biy. coğr. fiz. hayb. Sıcaklık, "suhunet (Température absolue: Salt sıcaklık. Température moyenne: Ortalama sıcaklık). 2. Vücut sıcaklığı, derece, sıcaklık derecesi (Prendre sa température avec un thermomètre. Animaux à température fixe). 3. Hava sıcaklığı (Abaissement, élévation, augmentation de température). 4. mec. Derece, nokta (Température d ébullition, de fusion

tempéré

1374

d'un corps). 5. (Hastalıkta) Ateş (Prendre ta température d'un malade). § Avoir, faire de la température: Ateşi olmak, ateşi yükselmek, tempéré, e i. 1. Ilımlı, "mutedil (Un esprit tempéré). 2. Ilıman, ılık, "mutedil (Un climat tempéré). tempérer gçl. Yatıştırmak; yumuşatmak; hafifletmek (Tempérer l'agressivité dun homme. Tempérer les douleurs de l'absence. Tempérer une boisson). tempête diş. 1. Fırtına (Tempête qui se lève, souffle, se déchaîne. La tempête a fait de terribles ravages). 2. mec. Kabarma, kaynama, kaynaşma (Une tempête s'éleva dans mon sang). 3. mec. Tufan, yağmur (Une tempête d applaudissements, de vivats, dinjures). § Une tempête dans un verre d' eau: Bir bardak suda koparılan fırtına. Déchaîner, soulever des tempêtes: mec Fırtınalar koparmak, büyük tepkilere yol açmak (Cette loi va déchaîner des tempêtes). Qui sème le vent récolte la tempête: Rüzgâr eken fırtına biçer, tempêter gsz. tkz. 1. Bağırıp çağırmak, kıyameti koparmak (Le patron tempêtait). 2. Tempêter contre: -e sövüp saymak, bağırıp çağırmak, tempétueux, euse s. 1. Fırtınalı (Une mer tempétueuse). 2. mec. Çalkantılı, kargaşa dolu (Dans le courant tempétueux de la vie). temple er. 1. Tapınak (Le Temple de Vénus, d'Apollon. La crainte a élevé des temples). 2. Protestan kilisesi. 3. (Büyük harfle) Süleyman peygamber tapınağı. 4. (İlk haçlı seferleri sırasında Templier denilen şövalyelerin kurduğu) Tarikat (Ordre du Temple da denir), templier er. Temple tarikatından şövalye, temporaire s. Geçici, süreksiz (Emploi, pouvoir temporaire). temporairement bel. Geçici olarak, bir süre için (Habiter Paris temporairement). temporal, e s. anat. 1. Şakağa değgin (Os temporal: Sakak kemiği). 2. er. Şakak kemiği, temporalité diş. Zamansallık; zamanlılık, temporel, le i. 1. Geçici, kalımsız (Un bonheur temporel). 2. "Cismani, "maddi (Les biens temporels). 3. Zamansal, zamana değgin; zaman gösteren (Mesurer une oeuvre selon sa valeur temporelle. Subordonnées temporelles). 4. er. Cismani erk (La séparation du temporel et du spirituel). temporellement bel. 1. Zamansal olarak, zamana göre. 2. Cismani olarak, temporisateur, trice s. ve ad. 1. "Zamanlaman. Uygun zamanı kollayan, tam uygun zamanı yakalamak için oyalayan (Un temporisateur. Politique temporisatrice). 2. Zaman ayar düzeni (Le temporisateur d une machine à laver).

temps

temporisation diş. "Zamanlama, uygun zamanı bekleyerek oyalama, zamana bırakma, temporiser gsz. Zamanlamak, uygun zamanı bekleyerek oyalamak, zamana bırakmak (Il est quelquefois bon de temporiser). temps er. 1. Zaman (La marche du temps. Le temps adoucit les peines. Les temps sont bien changés). 2. Vakit (Je n'ai pas le temps de vous parler en ce moment). 3. Hava (Un temps chaud, sec. Un temps humide, pluvieux, orageux. Le temps se met au beau, au froid Le temps se gâte). 4. Çağ(Les temps modernes, les temps futurs). 5. Dönem (Les histoires de mon jeune temps). 6. Süre, zaman (On a calculé le temps que met la lumière du Soleil pour parvenir jusqu'à la Terre). 7. Evre, "faz (Moteur à deux temps, à quatre temps). 8. (Spor yarışmalarında, yarışlarda) Süre, yarış süresi (Chronométrer le temps du vainqueur). 9. dilb. Zaman (Temps composé: Birleşik zaman. Temps simple: Yalm zaman. Temps surcomposé: Katmerli birleşik zaman). 10. gökb. yerb. Zaman (Temps primaire: Birinci zaman. Temps secondaire: İkinci zaman. Temps tertiaire: Üçüncü zaman. Temps quaternaire: Dördüncü zaman. Temps astronomique: Gökbilim zamanı. Temps civil: Günlük zaman. Temps de juseau: Bölge zamanı. Temps des éphémérides: Gökgünlüğü zamanı. Temps local: Yerel zaman. Temps sidéral: Yıldız zamanı. Temps solaire: Güneş zamanı. Temps universel: Evrensel zaman). 11. Sürem, "mevsim (Le temps des moissons, des vendanges. Le temps des lilas, des roses). § Temps mort: (Basketbolda, voleybolda) Ara, birer dakikalık dinlenme ve yönerge alma süresi (Demander temps mort). A temps: Zamanında, vaktinde (Venir à temps). A mi-temps: Yarım gün (Travailler à mi-temps). A plein temps: Tam gün (Travailler à plein temps). Au temps où, du temps où: -diği zaman, -iken. Ces derniers temps: Son zamanlarda, son günlerde. Ces temps -ci: Şu günlerde, bu günlerde. Dans le temps: tkz. Eskiden. Dans la nuit des temps: Pek eski zamanlarda. O zamandan beri, o gün bu gündür. De temps en temps, de temps à autre: Zaman zaman, ara sıra. De tout temps: Her zaman. Du temps de: -zamanında, -günlerinde, çağında, -döneminde (Du temps de Napoléon). Du temps que: -iken, -diği zamanlarda (Du temps que celte région était très pauvre). Dans peu de temps: Yakında, az bir süre sonra. En temps de: zamanında (En temps de guerre, de paix). Entre temps: Bu arada, o arada, o aralık. En peu de temps: Az zamanda, kısa sürede. En temps ordinaire: Normal zamanda, normal koşullarda. En temps voulu: İstenilen zamanda; istenilen süre

tenable içinde. En un rien de temps: Çabucak, hemencecik. En temps et lieu: Yerinde ve zamanında. En même temps: Aynı anda, aynı zamanda (Nous sommes arrivés en même temps). En même temps que: -iken, -diği sırada,-diği anda. Hors du temps: Zaman dışı. La plupart du temps: Çok kez, çok zaman, çoğun. Les premiers temps: İlk zamanlarda, ilk günlerde, başlangıçta. Quelque temps: Bir süre. Tout le temps: Her zaman, hep. Il y a beau temps que: Uzun süredir ki, hayli oluyor ki. Il n'est que temps: Tam sırası, tam zamanı. Il est temps de, il est temps que: menin zamanıdır, artık sırasıdır (U est temps de partir. Il est temps que vous pensiez à votre avenir). Sous peu de temps: Yakında, az bir süre sonra. Améliorer son temps: (Sporda) Kendi rekorunu kırmak, kendi rekorunu aşmak. Avoir le temps de f. qch: -cek vakti olmak, zamanı olmak. Avoir du temps libre: Boş zamanı olmak. Avoir son temps: Acelesi olmamak. Avoir fait son temps: "Miadını doldurmak, artık eskimek ( Ce vêtement a fait son temps). Etre de son temps: Çağının insanı olmak, çağının düşünce ve gereklerine ayak uydurmuş olmak. Faire la pluie et le beau temps: Bir dediği iki olmamak, sözü geçer ve saygın bir kişi olmak, dediği yerine getirilmek. Gagner du temps: Zaman kazanmak. N'avoir qu'un temps: Kısa sürmek, gelip geçmek (La jeunesse n'a qu'un temps). Passer le temps: Oyalanmak, vakit geçirmek. Passer son temps à f. qch: Zamanını, vaktini -mekle geçirmek (1!passe son temps à tire). Perdre du temps, son temps: Boşuna vakit kaybetmek. Prendre le temps de qn: -in zamanını almak, -i boşuna oyalayıp çalışmasına engel olmak. Prendre du temps: Zaman almak, vakit almak (Ce travail m'a pris beaucoup de temps). Prendre son temps: Hiç acele etmemek. Prendre le temps comme il vient: Her şeyi olduğu gibi kabul etmek, koşullara uymak, yazgıya boyun eğmek. Remettre qch à un autre temps: -i ertelemek, başka zamana bırakmak. Se donner du bon temps: Gününü gün etmek, yiyip içip eğlenmek, keyfine bakmak. Trouver le temps de f. qch: -cek zaman bulmak. Tuer le temps: Vakit öldürmek. Vivre de l'air du temps: Arkasız dayısız yaşamak, Allahtan başka dayanağı olmadan yaşamak. Chaque chose en son temps: Her şey zamanında, her şeyin bir zamanı var. tenable s. Dayanılabilir, çekilebilir, katlanılabilir (La situation n'est plus tenable. Quand vous serez parti, la maison ne sera plus tenable). tenace s. 1. Yapışkan (La glu, la poix sont tenaces). 2. Sürüp giden, sürekli, kolay kolay yok olmayan (Une haine tenace. Un rhume tenace. Les préjugés

1375

tendance

sont tenaces). 3. mec. Direngen, "inatçı; direşken, sebatkâr (Un homme tenace qui ne renonce pas facilement à ce qu'il veut). 4. Kolay kopmaz, sağlam, dayanıklı (Le sec et tenace chiendent). § Avoir la mémoire tenace: Belleği çok kuvvetli olmak, hiçbir şeyi unutmamak, ténacité diş. 1. Yapışkanlık (Ténacité du gluten, de la poix). 2. Sürüp gitme, süreklilik, sürerlik (Ténacité d un espoir, d'un préjugé). 3. Dayanıklılık, sağlamlık (Ténacité d'un alliage). 4. Direngenlik, °inat; direşkenlik, "sebat (Il fait preuve de ténacité pour réaliser son projet). tenaillant, e s. Kıvrandıran, kıvrandırıcı (Une faim tenaillante). tenaille diş. (Genellikle çoğul olarak kullanılır). 1. Kerpeten (Arracher un clou avec des tenailles). 2. mec. Kıskaç (Les tenailles de l'imagination). tenaillement er. 1. (Eski) Kızgın kerpetenle yapılan işkence, kerpeten işkencesi. 2. mec. Kıvrandırma (Le tenaillement du remords). tenailler gçl. 1. (Eski) -e kızgın kerpetenle işkence yapmak. 2. Kıskaç gibi tutmak, kerpeten gibi sıkmak (Il me tenailla de ses doigts defer). 3. mec. i kıvrandırmak (La faim le tenaillait. Etre tenaillé par le remords). tenancier, ère ad. 1. (Eskiden) Tımar arazisinden olan bir toprağın kesenekçisi. 2. (Şimdi) Büyük bir çiftliğin bir kısmının kiracısı. 3. İşletici, işleten, işletmeci (Tenancier dun hôtel, d une maison de jeu. Tenancière d'une maison de prostitution). tenant, e s. 1. (Sert ve takma yakanın karşıtı olarak ) Gömleğe bitişik olan, ayrı olmayan (Chemise à col tenant: Yakası kendisinden gömlek). 2. huk. Ara verilmeyen, kapanmayan, süren (Séance tenante: Oturum kapanmadan, oturuma ara verilmeden, aynı oturumda). 3. er. (Bir düşünce, kurum yada kişiyi) Tutan, savunan, savunucu, yandaş (Les tenants d'une opinion, d un homme, d' un parti). 4. ad. (Spor) Elinde tutan, elinde bulunduran (Le tenant, la tenante du titre, de la coupe). 5. er. Bir araziyi çeviren topraklar, bitişik yerler (Les tenants d'une pièce de terre). § Les tenants et les aboutissants de qch: -in girdisi çıktısı (Les tenants et les aboutissants d'une affaire, d une question). D'un tenant, d'un seul tenant, tout d'un tenant: Kesintisiz, tek parça halinde (Une propriété de cinquante hectares d'un seul tenant). tendance diş. 1. Akım (Observer les tendances modernes du cinéma, de la peinture). 2. Eğilim, "temayül (Il a une tendance naturelle à faire le bien. Tendance au sadisme). 3. mec. Kanı, inanç, eğilim (A quelle tendance politique appartient-il.'). 4. -c doğru bir gidiş, kayış (Noter une tendance à la

tendanciel

1376

hausse, à la baisse dans certains produits agricoles). § Avoir tendance à f.qch: -meye eğilimi olmak, -mekeğiliminde olmak (Cet homme a tendance à exagérer, à grossir). tendanciel, le s. Belli bir yön yada eğilim gösteren (Loi tendancielle). tendancieusement bel. Belli bir amaç güderek, belli bir eğilime göre (Interpréter tendancieusement un livre, une idée). tendancieux, euse s. Belli bir amaç güden; gizli bir amacı olan, yan tutan, yanlı (Une interprétation tendancieuse. Un livre tendancieux, un récit tendancieux). tendelle diş. (Avcılıkta, ardıçkuşlarını yakalamak için) Ağ, tuzak, tender [tadat] er. İng. Lokomotife bağlı su ve kömür vagonu, tenderie diş. Tuzakla kuş avı; kuş avlamak için tuzakların kurulduğu alan. tendeur, euse ad 1. (Bir şeyi) Yayan, seren; kuran (Tendeur de tapisseries. Tendeur de pièges). 2. er. Bir şeyi germeye yada gergin tutmaya yarayan alet, germe aleti (Tendeur de fils métalliques). tendineux, euse s. anat. 1. Kiriş dokusunda (Fibre, gaine tendineuse). 2. İçinde çok sinir bulunan, sinirli (Viande tendineuse). tendoir er. 1. Çamaşır serecek, çamaşır ipi. 2. (Dokumacılıkta) Germeç. tendon er. anat. Kiriş. tendre gçl. 1. Germek (Tendre une corde, une chaîne, un arc). 2. Yaymak, sermek (Tendre une tapisserie). 3. (Katlı bir şeyi) Açmak (Tendre une voile). 4. (Kumaşla, halıyla) Kaplamak (Tendre un mur, une pièce). 5. (Ağ, tuzak vb.) Kurmak (Tendre un piège, des collets, des filets). 6. (îleri doğru) Uzatmak (Tendre la main en signe d' amitié). 7. Tendre qch à qn: Birine... uzatmak, uzatarak vermek, sunmak (Tendre un paquet de cigarettes à un ami. Tendre son stylo à un camarade). 8. Tendre qch à qch: Bir şeyi -e uzatmak, -e doğru uzatmak (Tendre son cou au couteau). 9. gsz. Tendre à qch, vers qch: -e yönelmek, -e doğru yönelmek, gitmek (Tendre à la perfection, vers la perfection. Efforts qui tendent au même résultat). 10. gsz. Tendre à f. qch: -meye doğru yönelmek, gitmek;-mek eğiliminde olmak, -mek istemek, amacını gütmek (La force des choses tend à détruire l'égalité. Cette intervention tend à apaiser les esprits). § Tendre la main: Dilenmek, avuç açmak. Tendre la main à qn, tendre les bras à qn: -e yardım elini uzatmak, yardım etmek. Tendre r oreille: Kulak kabartmak. Tendre son esprit: Anlamaya çalışmak, anlamak için çaba göstermek, kafasını

ténifuge

yormak. tendre 5. 1. Gevrek (Du pain tendre, de la viande très tendre). 2. Taze, körpe (Chair tendre, peau tendre). 3. Sevecen, "müşfik (Une mère tendre. Un cœur tendre). 4. Tatlı, yumuşak (Des paroles tendres. Regarder avec un air tendre). § La tendre enfance: İlk çocukluk. L'âge tendre: İlk gençlik yılları, tendrement bel. Sevecenlikle, şefkatle; sevgiyle (Aimer tendrement ses enfants. Regarder son ami tendrement). tendresse diş. 1. Sevecenlik, "şefkat (Tendresse maternelle). 2. ç. Sevgi (Mille tendresses. Défiezvous de ses tendresses). tendreté diş. Gevreklik; körpelik, tazelik (Tendreté de la viande. Tendreté de Fherbe, des tiges du blé). tendron er. 1. Filiz. 2. mec. tkz. Körpe genç kız, dal gibi genç kız (Il lui faut un tendron). 3. ç. (Eski) Etin yumuşak yerleri, gevrek, kıkırdak (Des tendrons de veau). tendu, e s. 1. Gergin (Visage tendu. Situation tendue. Rapports tendus). 2. Gerilmiş; kurulmuş (Corde tendue. Muscles tendus. Ressort tendu). 3. Yayılmış, açılmış (Toiles tendues sur un châssis). 4. mec. Zorlama, katur kutur, ağır (Style tendu). 5. Uzatılmış (Le doigt tendu vers moi). § Poings tendus: Havaya kaldırılmış yumruklar. Politique de la main tendue: Uzlaşma politikası. A bras tendus: Var gücüyle. Avoir des rapports tendus avec qn: -ile araları açık olmak, ilişkileri gergin olmak. ténèbres diş. ç. 1. Koyu karanlık (Dans les ténèbres d'un cachot). 2. Bilisizlik, "cehalet; karanlıkçılık (Les rénèbres de la barbarie se dissipent). § Le prince des ténèbres: Şeytan. Empire des ténèbres: Tamu, cehennem, ténébreux, euse s. 1. Karanlık, kapkaranlık (Une prison ténébreuse). 2. mec. Bilinemeyen, çok uzak, karanlık (Les temps ténébreux de l'histoire). 3. mec. Gizemli; güç anlaşılır, karanlık (Ce procès est une ténébreuse affaire). ténébrion er. hayb. Unböceği. ténesme er. hek. Buruntu, ağrılı işeme ve aptes etme. teneur diş. 1. Kapsam, içerik (La teneur d'un article, d'une lettre, d'un traité). 2. Bir cismin içinde belli orandaki madde (La teneur d'un vin en alcool: Bir şarabın içindeki alkol oranı. Teneur en or dun minerai). teneur, euse ad 1. Tutan (Teneur, teneuse de livres: Muhasebe tutan, defter tutan). 2. (Düzeltme yapılırken) Asıl metni okuyan (Teneur de copie de denir), ténia, taenia er. hayb. Şerit, tenya, ténifuge s. hek. 1. Şerit düşürücü (Remède ténifuge). 2. er. Tenya ilacı, şerit düşürücü ilaç.

tenir tenir gçl. 1. Tutmak, eliyle tutmak (Tenir son chapeau à ta main. Tenir un enfant par le bras, une femme par la taille). 2. Tutmak, yanında tutmak, alıkoymak (Ce vieillard m'a tenu pendant plus d' une heure). 3. Tutmak, "muhafaza etmek (Tenir un plat au chaud). 4. -e egemen olmak, -e sözünü dinletmek (Un professeur qui sait tenir sa classe). 5. -den gitmek, -i izlemek, izleyerek gitmek (Ten/r sa droite, sa gauche). 6. Tutmak, işgal etmek (Serrez-vous un peu, vous tiendrez moins de place). 7. Tutmak, üstüne almak, yönetmek (Tenir ta caisse. Tenir la comptabilité dans un magasin). 8. İşletmek, çalıştırmak (Tenir un hôtel, une boutique, un restaurant). 9. Oynamak (Tenir un rôle dans un film, dans une pièce de théâtre). 10. -i tutmak, yerine getirmek, -e bağlı kalmak (Tenir sa parole, ses promesses). 11. tkz. -e yakalanmak, tutulmak (Tenir une grippe, un rhume). 12. -i uğraştırmak, meşgul etmek (Ce travail Ta tenu longtemps). 13. -den hiç dışarı çıkmamak, -e kapanıp kalmak (Un malade condamné à tenir la chambre). 14. -e dayanmak, -i kaldırmak (Tenir le vin, la boisson). 15. Kaplamak, tutmak, işgal etmek (Ces livres tiennent trop de place). 16. Kapsamak, almak,-içine sığdırmak, içine almak (Une salle qui peut tenir mille personnes). 17. Toplamak, düzenlemek, yapmak (Tenir une assemblée, un congrès, une réunion, une conférence). 18. Tenir qch...: Bir şeyi... tutmak (Tenir sa maison propre). 19. Tenir à: a) -i çok sevmek, -e çok önem vermek, -in üzerine titremek (Tenir à une femme. Tenir à sa vie, à sa réputation). b) -e duygusal olarak yada çıkarla bağlı olmak (Cet homme ne tient à personne ni à rien), c) -e tutunmak, asılı kalmak, -de durmak (Un placard qui tient au mur. Un fruit qui tient à la branche), d) den ileri gelmek, -e bağlı olmak, nedeni... olpıak (Sa mauvaise humeur tient à son état de santé. La majoration des impôts tient à la situation budgétaire), e) -e bitişik olmak (Un jardin qui tient à la maison). 20. Tenir à f.qch: -meyi istemek, meye can atmak (Je tiens à vous exprimer qu'il a entièrement raison. Il tenait à s'installer à Paris). 21. Tenir de: a) -e benzemek, -i andırmak (Le mulet tient du cheval et de T âne), h)-e çekmek (Cet enfant tient de son père). 22. Tenir qch de qn: a) Bir şey kendisine -den geçmek, -den kalıtım yoluyla geçmek (Il tient son intelligence de son père), b) Bir şeyi -den almak, edinmek (Tenir un renseignement d'un ami bien informé). 23. Tenir qn, qch pour: Birini, birşeyi... olarak görmek, saymak, düşünmek (Je le tiens pour un honnête homme. Je tiens cela pour vrai). 24. Tenir qn, qch comme: Birini, bir şeyi... olarak düşünmek, görmek,

1377

tenir saymak (Je le tiens comme mon propre frère). 25. Tenir de qn de f. qch: Bir şey yapmayı -den öğrenmek (Il tient de son camarade de jouer au bridge). 26. Tenir pour: -den yana olmak, -i savunmak, tutmak (Tenir pour une opinion, pour un philosophe). 27. Tenir contre: -e karşı olmak, -e karşı direnmek, cephe almak (Tenir contre une idéologie). 28. En tenir pour qn: tkz. -e tutulmak, vurulmak, gönlünü kaptırmak (Il en tient pour cette fille). 29. gsz. Durmak, kalmak (Son chapeau ne tient pas sur sa tête. II a du mal à marcher, il ne tient plus sur ses jambes). 30. gsz. Olduğu yerde durmak, olduğu gibi durmak (Le vent soufflait fort, mais ta tente tenait). 31. gsz. Sürmek, "devam etmek (Leur union n'a pas tenu. Le beau temps tiendra). 32. gsz. Olduğu gibi kalmak, bozulmamak (Une couleur qui ne tient pas). 33. gsz. -e sığmak, sığışmak (Tous vos meubles ne pourront pas tenir dans cette pièce. On peut tenir à douze à cette table). 34. gsz. -ile özetlenebilmek, -de verilebilmek (Ce qu'il dit tient en peu de mots. Une grammaire devrait tenir en quelques pages). § Qu'à cela ne tienne: İş buna kalsın, tek engel bu mu, bir buna kalsın (Vous n' avez pas d*argent pour acheter vos livres, qu'à cela ne tienne, je vais vous en prêter). Cela tient à: a) Bu -den ileri gelmektedir, b) Bu -e bağlıdır. Il ne tient, qu'à f. qch: Bu ancak -meye bağlıdır. Tenir qn à quatre: -i güçlükle zaptetmek. Tenir qn au courant de qch: Birini -den haberdar etmek, bir şeyi -e bildirmek. Tenir qn au cul et aux chausses: tkz. (Eski) Birini yanından, kıçının dibinden hiç ayırmamak, hep göz altında tutmak. Tenir bon: a) İyi dayanmak, direnmek, b) Tutunmak, tutmak. Tenir compagnie à qn: -e eşlik etmek. Tenir compte de qch: -i hesaba katmak, göz önüne almak. Tenir dans sa main les fils de qch: -in iplerini elinde tutmak, ipin ucu -in elinde olmak. Tenir debout: Sağlam olmak, tutunmak, tutacak yanı olmak (Argument qui ne tient pas debout). Tenir qch en bride: -i dizginlemek. Tenir qn en échec: -e zorluk çıkarmak, -in işini yokuşa sürmek. Tenir qn en haleine: -i diken üstünde tutmak, -e rahat yüzü göstermemek. Tenir qn en lisières: -in iplerini elinde tutmak, istediği gibi yönetmek. Tenir qn en mésestime: -i küçümsemek, horlamak. Tenir qn en respect: -i susta durdurmak, tehditle terbiyeli maymun gibi durdurmak. Tenir en ses mains la destinée de qn: -in yazgısını elinde tutmak. bulundurmak.Tenir la dragée haute à qn: a) -e pek yüz vermemek, b) -e kafa tutmak, hiç de alttan almamak, boyun eğmemek, c) -i umutlandırıp durmak, boşuna umut vermek. Tenir la jambe à qn: -i lafa tutup oyalamak, -i gereksiz laflamalarla

tennis

1378

işinden alıkoymak. Tenir la queue de la poêle: Bal tııtan parmağını yalamak, elinde olan işten kendine de bir çıkar sağlamak. Tenir le bon bout: Başarı yolunda olmak, başarmasına az kalmak. Tenir le coup: Dayanmak, dayanıklılık göstermek. Tenir l'échelle à qn: -e yardım etmek, omuz vermek. Tenir le haut du pavé: Toplum içinde önde gelenlerden olmak, önde gelmek, ilk sırayı tutmak. Tenir le large: Açık denizdeolmak. karadan çok uzaklara açılmış olmak. Tenir le record: Rekor kendisinde olmak. Tenir les cordons de la bourse: Kesenin ağzı -in elinde olmak, parasını dilediği gibi kullanmak. Tenir lieu de qch: -in yerini tutmak, yerine geçmek, görevini yapmak. Tenir rigueur à qn: -e kin beslemek, -e karşı kin ve öfkesini unutmamak.-i bağışlamamak. Tenir sa place: Yerini, koltuğunu, mevkiini doldurmak. Tenir qn sous sa patte: -i tırnağına geçirmiş olmak, buyruğu altında tutmak. Tenir sa langue: Dilini tutmak konuşmamak. Tenir tête à qn: -e kafa tutmak. Tenir un pari: Bahse girmek, bahis tutmak. § Se tenir: 1. Birbirini tutmak, tutuşmak (Se tenir palla main: El ele tutuşmak). 2. Durmak (Se tenir tiroit, à genoux, debout). 3. Kurulmak, yapılmak, olmak (Ce marché se tient plusieurs fois par semaine sur cette place). 4. Tutarlı olmak, birbirini tutmak (Dans ce roman, tout se tient). 5. Davranmak, hareket etmek (Se tenir bien, se tenir mal). 6. Kendini kollamak (Tenez-vous bien). 7. Se tenir à qch: a)-e tutunmak (Se tenir à une branche pour ne pas tomber), b) -e bağlı kalmak, -de diretmek (Je me tiens à mon avis). 8. Se tenir pour...: Kendini... saymak, olarak görmek (Il se tenait pour battu). 9. S'en tenir à qch: -ile yetinmek, -den fazlasını istememek (Je m'en tiens aux propositions que vous m'avez faites). 10. Ne pouvoir se tenir de f. qch: -mekten kendini alamamak -meden edememek (Je ne peux pas me tenir de critiquer). 11. Savoir à quoi s'en tenir: Ne yapacağını çok iyi bilmek; bir konuda kesin bir karara varmış olmak. § Se tenir à carreau: Kendini sakınmak, sıkı durmak. Se tenir à quatre: Patlamamak için kendini zor tutmak. Se tenir dans la coulisse: Kendisi arka planda durmak, ortaya çıkmamak, ortalarda gözükmemek. Se tenir les côtes: Gülmekten kasıkları çatlamak, kasıklarını tuta tuta gülmek. Se tenir sur la négative: Olmaz demekte diretmek, olumsuz tavrını sürdürmek. Se tenir sur la réserve: Sakınımlı, ihtiyatlı davranmak, pek kesinlikle konuşmamak, tennis er. İng. 1. Tenis (Jouer au tennis). 2. Tenis sahası (Les tennis dun dub sportifi. 3. Tenis

tentative

ayakkabısı. § Tennis de table: Masa tenisi, pingpong. tennisman er. Tenis oyuncusu, tenisçi, tenon er. Zıvana dili. ténor er. müz. 1. Tenor (Voix de ténor. Un ténor). 2. tkz. Önde gelen kişi, önemli kişi (Les grands ténors de la politique, du sport). ténonno er. müz. Hafif tenor, ténorisant, e s. Tenora yakın, tenorumsu, tenoru andıran (Baryton ténorisant). ténoriser gsz. müz. Tenor gibi şarkı söylemek, tenseur s. anat. 1. Açan, geren, gerici (Muscle tenseur). 2. er. Gerici kas. 3. mat. Gerey. tensimètre er. Tansiyon aleti, kanbasıncı ölçme aygıtı. tension diş. 1. Gerilme, kasılma (La tension d'un ressort. La tension dun muscle). 2. Gerilim (Une tension de cent dix volts). 3. mec. Gerginlik (Tension des relations, d'une situation). 4. Basınç (Tension sanguine. Tension artérielle, tension veineuse). 5. (Bir şeye doğru) Yönelme, yönelim, gitme, gidiş (Cette Jw qui n'était qu'une pure tension vers le royaume à venir). 6. Kanbasıncı, "tansiyon (Prendre la tension dun malade. Avoir de la tension). tensoriel, le s. mat. »Gereysel, gereye değgin, tansörle ilgili (Calcul tensoriel: Gerey işlemcesi, °tansör hesabı). tentaculaire s. 1. biy. bitb. hayb. Dokunaçlara değgin (Appendice tentaculaire). 2. Her yöne doğru gelişen, dört bir yana doğru yayılan (Ville tentaculaire). tentacule er. biy. hayb. Dokuna ç (Les tentacules des mollusques, des vers, des infusoires. Les tentacules des poulpes, des calmars. Les tentacules dune pieuvre). tentant, e s. 1. İştah kabartıcı, ağzının suyunu akıtıcı (Un menu tentant). 2. mec. Çekici, imrenilecek (Une situation assez tentante). tentateur, trice s. ve ad. Ayartıcı, baştan çıkarıcı, günaha sokucu (Beauté tentatrice. Un grand tentateur). tentation diş. 1. Kötülük eğilimi, günah eğilimi, yasak şeylere doğru olan eğilim; günaha girme, "iğvaya kapılma; °iğva, şeytana kapılma (Succomber à des tentations, résister à la tentation. La tentation de saint Antoine). 2. İç kışkırtısı, iç dürtü (Eviter la tentation de dire du mal de son prochain). 3. mec Çekicilik. 4. İstek, imrenme, -duygusuna kapılma, can atma (La tentation de voyager). tentative diş. Girişim, "teşebbüs, girişme, kalkışma (Tentative d'évasion, de suicide. Faire une tentative auprès dun directeur). § Tentative d'homicide:

tente

1379

Adam öldürmeye kalkışma, °cinayete teşebbüs. Tentative achevée: huk. Tam teşebbüs. Tentative inachevée: huk. Nakıs (eksik) teşebbüs, tente diş. 1. Çadır (Tente de plage. Monter une tente, planter sa tente. Tente d'un cirque. Tente de soldat. Tente des peuples nomades). 2. Tente (Tendre me tente). § Se retirer sous sa tente: mec. Köşesine çekilmek, kızarak yada küserek bir şeyden elini eteğini çekmek, küsüp çekilmek, tenter gçl. 1. -e girişmek (Tenter une expérience, une démarche). 2. Sınamak, denemek (Tenter la chance, ta fortune). 3. Ayartmak, baştan çıkarmak (Le serpent tenta Eve. Tenter une femme par de F argent). 4. İsteklendirmek, ağzının suyunu akıtmak, iştahını kabartmak, özendirmek, imrendirmek (Les jolies robes tentent les femmes). 5. -in pek hoşuna gitmek, -için çekici olmak CCela ne me tente guère). 6. Tenter de f. qch: -meye kalkışmak, girişmek, teşebbüs etmek (Tenter de suicider). 7. Etre tenté de f. qch: İçinden -mek gelmek, -mek, istemek, -mek duygusuna kapılmak (Par ce beau temps, je suis bien tenté d' aller me promener). § Se laisser tenter par qch: Kendini -e kaptırmak, -e bırakmak. Tenter le tout pour le tout: Ya batarım ya çıkarım demek, ya hepten kazanmayı yada hepten yitirmeyi göze almak. Tenter l'impossible: Gerçekleşmesi olanaksız bir işe girişmek. Tenter Dieu: İnsan gücünün yetmeyeceği işlere girişmek, tenture diş. 1. Duvar kaplaması (Tenture formée d'une suite de tapisseries). 2. Örtü; kaplama parçası (Tentures pour les services funèbres. Tenture de velours). tenu, e s. 1. Bakılmış, tutulmuş (Maison bien tenue, mal tenue). 2. (Borsada) Değeri sağlam (Valeurs bien tenues). § Etre tenu à qch; à f. qch: -zorunda olmak, -e zorunlu olmak; -mek zorunda olmak (Le médecin est tenu au secret professionnel. Le prince était tenu à ne point quitter le sol de t Inde). Etre tenu de qch; de f. qch: -den sorumlu olmak; mekten sorumlu olmak (Le preneur est tenu des dégradations. Il est tenu de faire, tous les ans, un inventaire de ses mobiliers et immobiliers). ténu, e s. İnce, pek ince, incecik (Brume ténue. Voix ténue. Les fils ténus du vers à soie). tenue diş. 1. Bakım (La tenue dune maison, dune école). 2. Davranış, tutum (Avoir une bonne tenue, une mauvaise tenue). 3. Giyim, kılık (Etre en tenue de sport, en tenue de ville, en tenue de soirée. Une tenue correcte, soignée). 4. müz. Sesi uzatma, ses uzatması (La tenue des trémolos de violon. Les tenues d'un chanteur). 5. Toplantı hali (Tenue des assises). 6. Tutma, tutuş (Tenue de la comptabilité, tenue des livres de comptes). 7. Durma, duruş

terme

(Bonne tenue en classe, à table. Muavaise tenue d'un écolier courbé sur son cahier). 8. Kıyafet (Tenue militaire). § D'une seule tenue; tout d'une tenue: Bir çırpıda. Avoir de la tenue: Ciddi, ağırbaşlı olmak. Etre en tenue: Üniformalı olmak. Manquer de tenue: Ciddiyetten uzak olmak, sululuğa kaçmak, sululuk etmek, ténuité diş. İncelik (La ténuité des vaisseaux capillaires). tépidarium er. Ilıklık; Roma hamamlarında soğuk sulu bölümle sıcaksulu bölüm arasındaki yer. tequila diş. Tekila, Meksika rakısı (On boit la tequila avec une pincée de set). ter s. bel. Üçüncü kez; üçüncü kez olarak; ayni numaralı binaların üçüncüsü (Le douze ter de la rue Emile-Zola: Emile-Zola Sokağı No. 12-3). terbium er. kim. Terbiyum, tercet er. ed. Üçlük, üç dizeden oluşan bağlam, térébenthine diş. Terebentin, çam ve sakız ağaçlarından toplanan, yapışkan ve kokulu bir madde (Essence de térébenthine). térébinthe er. bitb. Sakızağacı, térébrant, e s. 1. (Kimi hayvanlar için) Delici (Insecte térébrant). 2. hek. Batıcı (Douleur térébrante). térébratule diş. hayb. Terebratula, kabukları uzunca bir yumşakçamsı türü. tergal er. Bir yapay kumaş markası, yapay kumaş. tergal (Pantalon de tergal). tergiversation diş. Hık mık etme, ayak sürtme, "tereddüt, kararsızlık (Il n'a su se décider et a perdu une bonne occasion par ses tergiversations). tergiverser gsz. Hık mık etmek, ayak sürtmek, "tereddüt etmek, "kararsızlık göstermek (Allons, cessez de tergiverser). terme er. 1. Sınır (La nature a donné des termes à la stature dun homme conformé). 2. Bitim, son (Les vacances touchent à leur terme). 3. (Zaman) Tarih (Passé ce terme, les billets ne sont plus valables). 4. Vâde (A long terme: Uzun vâdeli. A court terme: kısa vâdeli). 5. (Kirada) Üç aylık süre, kira ödeme tarihi. 6. Üç aylık kira (Payer le terme). 7. Doğum zamanı (Etre à terme, à son terme: Doğurmak üzere olmak, doğum yapma vakti yaklaşmak. Accoucher à terme: Tam gününde, normal zamanında doğurmak. Naître avant terme: Erken doğmak). 8. Sözcük (Rechercher te terme exact, le terme juste. Le terme de "réalisme" recouvre des conceptions très diverses). 9. mant. mat. Terim (Termes scientifiques. Termes botaniques. Termes extrêmes: mat. Yan terimler. Termes moyens: mat. Orta terimler. Termes semblables: mat. Benzer terimler). 10. ç. Deyim (Je dirais en d'autres termes). 11. Anlatını, "ifade (S'exprimer en termes

terminaison

1380

clairs). 12. dilb. Öge, "eleman, parça (Terme et une proposition, d'une phrase. Faire l'analyse logique des termes de la proposition). 13. ç. İlişki, "münasebet (En quels termes êtes-vous avec lui?: Onunla ilişkileriniz nasıl, aranız nasıl?). 14. Çözüm yolu, çıkış yolu, "çare (ila trouvé un terme à ses souffrances). 15. Ayaklığı dar yontu. § Le terme de la vie: Ölüm. Moyen terme: Orta yol, ara yol, uzlaştırıcı yol (Il a voulu prendre un moyen terme et n'a satisfait personne. Il n'y a pas de moyen terme). Au terme de: -in sonunda, bitiminde (Au terme de sa vie). Aux termes de: -e göre, uyarınca (Aux termes du contrat, je ne dois plus rien). Arriver à son terme: Bitmek, sona ermek. Etre en bons termes, en mauvais termes avec qn: -ile arası iyi olmak, kötü olmak. Mener qch à terme: -i sonuna dek yürütmek, iyi bir sonuca bağlamak, başarıyla sonuçlandırmak. Mettre un terme à qch: -e son vermek, -i sona erdirmek. Toucher à son terme: Bitmek, sona ermek. terminaison diş. 1. Bitim şekli, bitiş (Les chirurgiens déploraient les terminaisons si funestes). 2. (Az kullanılır) Sona erdirme, bitirme (Pour la terminaison de cette affaire). 3. anat. Uç (Terminaison d'un nerf). 4. Son (Terminaison d une vie, dune carrière). 5. dilb. Bitim (Terminaisons des mots en fin de vers). 6. dilb. Sonek (Terminaisons des formes conjuguées d un verbe. La terminaison "-âge" de breuvage). terminal, e 1. s. Son; sonda bulunan; uç; uçta olan (Anneau terminal dune chaîne. Phase terminale d' une maladie. Bourgeon terminal). 2. diş. Lise son sınıf (Les programmes de terminale). terminal er. 1. Terminal, *başdurak (Un service de car relie f aérodrome au terminal). 2. Bilgiişlem merkezi, bilgisayar verilerinin toplandığı merkez. terminer gçl. 1. Bitirmek, sona erdirmek (Terminer une séance, un débat. Terminer un travail, une oeuvre commencée). 2. (Eski) Sınırlamak (De grandes bruyères terminées par des forêts). 3. -in sonunu teşkil etmek (Le dessert termine le repas). 4. Sonunu -de geçirmek (Terminer la soirée au théâtre. Terminer ses jours à l'hôpital). 5. Terminer qch par: Bir şeyi -ile bitirmek (Terminer un repas par des J'ruits). § En terminer avec qch: i- nihayet bitirmek, başından atmak (J'en ai terminé avec le lavage). En terminer avec qn: -ile ilişkilerini kesmek, artık konuşmamak (J'en ai terminé avec lui). § Se terminer: 1. Bitmek, sona ermek (La roule se termine ici). 2. Se terminer par: -ile bitmek, sona ermek (La séance se termine par une discussion). 3. Se terminer en: a) -şeklinde bitmek, sona ermek (Clocher qui se termine en pointe), b)-

terrain

ile bitmek (Une comédie qui se termine en drame. Les verbes qui se terminent en -er). terminologie diş. 1. (Bir bilim yada sanatta kullanılan) Terimler, terim düzeni, tüm terimler (La terminologie grammaticale, mathématique). 2. Belirli bir alanda özel anlamı olan terimler; terimbilim (La terminologie marxiste). terminologiques. Terimsel, terimlere değgin (Etudes terminologiques). terminologue ad Terimbilim uzmanı, terimbilimci. terminus er. Son durak (Aller jusqu'au terminus d'autobus). termite er. hayb. Beyazkarınca, "termit, "divik. § Travail de termite: mec. İçten çökertme, içten yıkma, yavaş ve uzun sürede yıpratıp çökertme, termitière diş. Beyazkarınca yuvası, "termit yuvası, ternaire s. Üçlü; üç öğeden oluşmuş; üçüzleme (Nombre ternaire. Mesure, rythme ternaire). terne s. 1. Donuk (Couleurs ternes. Oeil, regard terne). 2. mec. Tatsız tuzsuz, sıkıcı (Un style terne. Une vie terne, une journée terne). terne er. 1. (Zarda) Düse, üç üç (Amener un terne ou un quaterne). 2. (Piyangoda) Üçü birden çıkınca kazanan üç numara. 3. (Tombalada) Aynı sırada çıkan üç numara. 4. (Elektrikte) Üçlü kablo. 5. mec. Olağanüstü başarı, piyango, ternir gçl. 1. Donuklaştırmak (La buée ternit les vitres. L'humidité a terni cette glace). 2. Soluklaştırmak, soldurmak (Le temps a terni cette robe. Son teint est terni). 3. mec. Karatmak, gölge düşürmek, lekelemek (Ternir t honneur, la réputation de quelqu'un). § Se ternir: 1. Donuklaşmak (La vitre, la glace se ternit). 2. Solmak, soluklaşmak (Son teint se ternit). 3. Kararmak (L'argenterie se ternit). 4. mec. Lekelenmek, gölge düşmek (Sa réputation s'est ternie). temissement er. Donuklaştırma; soluklaştırma. ternissure diş. 1. Donukluk; solukluk. 2. Donuklaşmış yer, soluklaşmış yer (Les ternissures d'une glace). terrain er. 1. Toprak, tarla (Acheter, vendre un terrain. Aménager, cultiver son terrain). 2. Arazi (Terrain boisé, argileux, calcaire, accidenté, plat). 3. Alan, yer, "saha (Terrain de jeu, de sport, de camping, de chasse). 4. Arsa (Spéculations sur les terrains. Terrain à bâtir). 5. mec. Ortalık, "zemin (Sonder, tâter le terrain: Ortalığı yoklamak, zemin yoklamak). § Tout terrain, tous terrains: (Taşıtlar için) Her türlü arazide çalışan, yapılmamış yollarda bile çalışan (La jeep est un véhicule tout terrain). Aller sur le terrain: Düelloya gitmek, düello yapmak. Avoir l'avantage du terrain: 1. (Savaşta) Arazi yönünden üstünlük kendisinde

terraqué olmak. 2. Sözedilen yada tartışılan konu yönünden üstünlük kendisinde olmak, çok iyi bildiği bir konu söz konusu olmak. Céder du terrain: 1. (Savaşta) Elindeki araziyi bırakıp geri çekilmek. 2. mec. Gerilemek, adımını geri almak. Déblayer le terrain: mec. Engelleri aşmak, kaldırmak, ortamı elverişli kılmak. Disputer le terrain: Dayatmak, direnmek, esaslı çekişmek. Etre sur son terrain: Kendi bilgi alanında olmak, çok iyi bildiği bir konudan konuşulmak. Gagner du terrain: 1. (Savaşta) Arazi kazanmak, düşman elinden arazi almak. 2. mec. İlerlemek, rakiplerini geçmek, rakiplerinden üstün olmak. Préparer le terrain: Ortamı hazırlamak, zemin hazırlamak. Perdre du terrain: 1. (Savaşta) Toprak yitirmek, bulunduğu toprakların bir kısmını elden çıkarmak; yenilmek. 2. mec. Gerilemek; rakiplerinden geride kalmak. Rester maître du terrain: (Savaşta) Kazanmak, yengin çıkmak, "galip gelmek. Reconnaître le terrain: Arazi keşfi yapmak. Se conduire comme en terrain conquis: Babasının çiftliğindeymiş gibi hareket etmek, terraqué, e s. Su ve topraktan oluşmuş (Le globe terraqué, la planète terraquée: Yer, Dünya). terrasse diş. 1. Seki (Un jardin en terrasses). 2. Ayazlık, set, taraça (La maison a une terrasse où I' on peut disposer des parasols). 3. (Mimarlıkta) Düz dam. 4. (Kahve, lokanta gibi yerlerde, masa, sandalye konulup oturulan) Ön, taraça (Prendre un café à la terrasse). terrassement er. 1. Sekileme, taraçalama, toprak düzleştirme (Travaux de terrassement). 2. Dolma toprak (Les terrassements d'une voie ferrée). terrasser gçl. 1. Toprakla berkitmek (Terrasser un mur). 2. -in toprağını kazıp işlemek (Terrasser un arpent de vigne). 3. -i yere vurmak, yere sermek; yenmek (Terrasser son adversaire. Terrasser V ennemi). 4. Susturmak, sesini çıkaramaz duruma getirmek (Ce seul argument suffit à le terrasser). 5. Yerle bir etmek, bastırmak (Terrasser une révolte). 6. Gücünü tüketmek, yıkmak, iflahını kesmek (Un mal inconnu le terrassa en quelques jours). 7. gsz. Toprak doldurmak, sekileme işleri yapmak, toprak kazıp düzeltmek, terrassier er. Toprak düzeltme işlerinde çalışan işçi. terre diş. 1. gökb. Yer. Dünya (La Terre tourne autour du Soleil). 2. Kara parçası (Une tangue de terre qui s'avance dans la mer). 3. Kara (Le navire s'éloigne du port, et bientôt on cesse de voir la terre. L'armée de terre). 4. Yer, toprak (La terre détrempée par la pluie. Tomber la face contre terre). 5. Ülke, memleket (La terre natale. Des explorateurs partis à la découverte des terres lointaines). 6. Kır, köy (Aimer la terre. Retour à la

1381

terre-plein

terre). § Terre cuite: Pişmiş toprak; pişmiş tuğla; seramik, kilişi (Une cruche en terre cuite). Terre ferme: Ana kara. Terre à terre: Bayağı, basit (Un esprit terre à terre, une femme très terre à terre). A terre: Yere, yerde (Poser un paquet à terre. Les débris du vase gisaient à terre). Aux quatre coins de la terre: Her yerde, dünyanın dört bucağında. Entre ciel et terre: Boşlukta, havada, askıda (Tombé du balcon, il est resté par miracle accroché entre ciel et terre). Par terre: 1. Yere, yerde (Etre assis par terre). 2. Karadan, kara yoluyla (Transports par terre). Sous terre: Yer altında (Galerie sous terre). Sur terre, sur la terre: Yeryüzünde, bu dünyada (Ils n'espéraient pas le bonheur sur la terre). Ventre à terre: 1. Karnı yere değercesine, çok hızlı (Cheval qui va ventre à terre). 2. Hemen, çabuk, hızla (Va ventre à terre annoncer cette nouvelle). Avoir les pieds sur terre, les deux pieds sur terre: Ayakları yerde olmak, ayakları yere basmak, gerçekçi olmak. Coucher qch par terre: -i devirmek, yıkmak, yere yatırmak (La tempête a couché par terre plusieurs arbres). Etre à six pieds sous terre: Ölüp gömülmüş olmak, kara toprak altında olmak. Etre sur terre: Var olmak, yaşamak. Foutre qch parterre: mec. tkz. -i boşa çıkarmak, geçersiz kılmak, alt üst etmek. Mettre qn plus bas sous terre: -i yerin dibine geçirmek, çekiştirmek, batırmak, iler tutar yanını bırakmamak. Mettre, porter qn en terre: -i gömmek, toprağa vermek. Perdre terre: 1. (Denizden) Karayı gözden yitirmek, karayı görememek. 2. (Suda) Boy vermek, ayağı yere değmemek. Prendre terre: Karaya çıkmak. Remuer ciel et terre: Başvurmadık yol bırakmamak, her çareye baş vurmak. Revenir sur terre: Ayakları yeniden yere basmak, yeniden gerçeği görmeye başlamak, gerçeğe dönmek. Toucher terre: 1. (Gemi) Kıyıya yanaşmak. 2. (Uçak) Yere inmek. Vouloir rentrer sous terre: Çok utanmak, yerin dibine geçmek, terre à terre, terre-à-terre j. Basit, bayağı (Un esprit terre à terre). terreau er. Çürümüş örgensel maddelerden oluşmuş gübre, çürük toprağı, hümüs (Tem>ow de feuilles. Amender le sol avec du terreau). terreautage er. Hümüsleme, hümüs katma, terreauter gçl. Hümüslemek, hümüs katmak (Terreauter un sol, une terre). terré-neuvas, terre-neuvier er. 1. Morina balıkçısı. 2. Morina av gemisi, terre-neuve er. 1. Koyu renkli, koca kafalı, parlak ve uzun tüylü bir cins köpek. 2. mec. Herkesin yardımına koşan adam. terre-plein er. Dolma toprak; toprak seki (Le terre-

terrer plein d'une terrasse, d'une route en surplomb). terrer gçl. 1. (Bir bitkinin) Dibine toprak koymak (Terrer une vigne, un pied d'oeillet). 2. Üstüne toprak serpmek, toprakla örtmek (Terrer une pelouse). 3. Çamaşır kiliyle yıkamak, killemek (Terrer un drap). § ie terrer: 1. (Kapalı bir yerde yada toprak altında) Saklanmak, gizlenmek (Des soldats qui se terrent dans les tranchées). 2. (Bir yere) Çekilmek, kapanmak (Se terrer chez soi). terrestre .y. 1. Yere değgin, yersel, yeryuvarlağına değgin (Le globe terrestre. La croûte, l'écorce, la surface terrestre). 2. Karasal; karada yaşayan (Animaux, oiseaux terrestres. La flore terrestre). 3. Karadan, kara yoluyla (Transport terrestre). 4. mec. Dünyasal, dünyaya değgin, yeryüzüyle ilgili (Le bonheur terrestre). § Les forces terrestres: Kara Kuvvetleri, terreur diş. 1. Ürkü, büyük korku, "dehşet; "tedhiş (Un J'risson de terreur. Etre glacé de terreur). 2. mec. Şiddet, zorbalık (Gouverner par la terreur). 3. Herkesin korktuğu adam; bıçkın (Il est la terreur du quartier). 4. hlk. Tehlikeli adam, karanlık adam (C'est une terreur). § Avoir la terreur de qch, de f. qch: -den korkmak, -mekten korkmak, ürkmek. Inspirer de la terreur à: -e korku salmak, ürkü vermek, -i korkutmak, terreux, euse s. 1. Toprak doğasında olan, toprak (Substance terreuse). 2. Toprağa değgin, toprağa özgü (Odeur terreuse). 3. Topraklı, tozlu (Sable terreux. Salade terreuse. Mains, chaussures terreuses). 4. Toprak renginde, topraksı. 5. Donuk; soluk, solgun (Un ciel terreux, une couleur terreuse. Avoir le teint, le visage terreux). terrible s. 1. Korkunç, ürkünç (Cauchemar, danger terrible. Visage terrible. Une terrible catastrophe). 2. Çok büyük, olağanüstü (C'est un terrible avantage). 3. Yaman,"müthiş (Tu es terrible. Un type terrible, une fllle terrible). 4. Çok sert, "haşin (Les parents terribles. Un enfant terrible). 5. er. İşin en korkunç yanı (Le terrible est qu'U n'a rien compris). terriblement bel. 1. Çok, pek, son derece, korkunç (C'est terriblement cher. La nuit lui semblait terriblement longue). 2. (Eski) Korkunç bir şekilde, tehlikeli bir şekilde, terricole s. hayb. Toprak çil (Animaux terricoles). terrien, ne s. ve ad. 1. Yeryüzünde yaşayan, dünyalı (Les terriens). 2. Toprakla uğraşan; köylü (C'est un vrai terrien. Propriétaire terrien. Avoir une vieille ascendance terrienne). 3. tkz. Denizci olmayan. terrier er. 1. Yeraltı yuvası, in (Un terrier de renard. Faire sortir un animal de son terrier). 2. Bir cins av köpeği (Un terrier à longs poils).

1382

tes

terrifiant, e s. Ürkünç, korkunç (Un film terrifiant. Un cri terrifiant). terrifier gçl. Çok korkutmak, içine ürkü salmak, "dehşete düşürmek (Leurs cris terrifiaient /' enfant). terrine diş. 1. Güveç; toprak çömlek (Une grande terrine à fond d'émail vert). 2. hlk. Kafa, baş (Il a une drôle de terrine). terrir gsz. 1. (Eski) Karaya varmak. 2. (Şimdi) (Balıklar için) Kıyıya yaklaşmak, karaya vurmak (Poissons qui terrissent). territoire er. 1. Toprak, bir devlete ait toprak (Etre en territoire ennemi). 2. Ülke, memleket (Les territoires d outre-mer. Conquête, occupation d'un territoire). 3. Yetki bölgesi, bölge (Le territoire d' un juge, d'un évêque). territorial, e s. Ülkesel, ülkeye değgin, ülke topraklarına değgin (Garantir l'intégrité territoriale). § Eaux territoriales: (Bir ülkenin) Karasuları. Armée territoriale: Seferber edilebilir yedekler sınıfı, territorialité diş. Ülkelik, ülkeyeözgülük, mülkilik. Territorialité des lois: huk. Yasaların mülkîliği. terroir er. 1. (Tarım bakımından) Toprak (Terroir produisant un grand cru). 2. Bölge; kırsal çevre (Famille solidement enracinée dans ce terroir. Accent du terroir. Poètes du terroir). § Goût de terroir: 1. (Kimi şaraplarda) Topraktan gelme özel tat. 2. (Sanatta) Bölgesel renk. Sentir le (son) terroir: Bölgesel bir hava taşımak; hangi yerden olduğu belli olmak, terroriser gçl. 1. Yıldırmak, çok korkutmak, ürküntü vermek dehşet salmak, dehşete düşürmek (La maffia qui terrorisait la Sicile. Un examinateur qui terrorise les élèves). 2. Ürkü altında tutmak, yıldırma politikasıyla yönetmek (Terroriser un pays, une région). terrorisme er. *Yıldırganlık, "tedhişçilik (Se livrer à des actes de terrorisme). terroriste s. ve ad. 1. *Yıldırgan, "tedhişçi (Un groupe terroriste. Un, une terroriste). 2. Yıldırganca; yıldırganlığa özgü (Activités terroristes). tertiaire {tCKsjex] s. 1. yerb. Üçüncü zamana ait (Terrains tertiaires). 2. Üçüncü döneme ait, üçüncü dönemde olan (Accidents tertiaires de la syphilis). 3. Üçüncül, üçüncü dereceden. 4. er. yerb. Üçüncü zaman, tertio [t£Rsjo\ bel. Üçüncüsü, üçüncü olarak, tertre er. Tümsek, tepecik (Monter sur un tertre. Le sommet d'un tertre). terylène er. Terilen; yapay iplik; yapay kumaş, terzetto er. müz. Üç sesli küçük beste. u. tes s. Senin -lerin (Tes mains: Senin ellerin. Tef bras:

tesson Senin kolların). tesson er. (Şişe, tabak, çömlek vb.) Kırık (Des tessons de bouteille). test [fMf] hayb. (Hayvanda) Kabuk (Test globuleux de l'oursin). test [test] er. İng. 1. »Ölçer, "test (Test d'intelligence. Test psychologique, pédagogique. Soumettre un enfant à un test). 2. hek. (Parça alım yoluyla yapılan) Deney (Test biologique). 3. Sınama, deneme (C'est un test de sa bonne volonté). testabilité dis. Ölçülebilirlik; sınanabilirlik, denenebilirlik. testable s. Ölçülebilir; sınanabilir, denenebilir, testacé, e s. hayb. 1. Kabuklu (Mollusque testacé). 2. er. ç. Kabuklular, testament er. 1. huk. "Vasiyet; "vasiyetname (Testament authentique: °Resmi vasiyet senedi. Testament mutuel: Karşılıklı vasiyetname. Testament nuncupatif: Sözlü vasiyet. Testament olographe: Elyazısıyla yazılış vasiyetname. Testament public: Resmi vasiyet senedi). 2. mec. Son istek, "vasiyet (Ceci est mon testament). 3. (Bir sanatçı yada yazarın) En olgun yapıtı, son yapıtı (Un testament littéraire. Cette œuvre prend figure de testament). 4. (Büyük harfle, dinsel anlamda) Ahid (Ancien Testament: Eski Ahid, °Ahdiatik. Nouveau Testament: Yeni Ahid, Ahdicedit). testamentaire s. Vasiyete değgin, vasiyetnameye değgin (Dispositions testamentaires). § (Exécuteur testamentaire: Vasiyeti uygulama görevlisi, "vasiyeti tenfız memuru, testateur, trice ad huk. Vasiyetçi. tester gsz. 1. huk. (Bir malı) Vasiyet yoluyla bırakmak, vasiyet etmek, vasiyet yapmak (Le droit de tester. Tester en faveur de quelqu'un). 2. gçl. -i sınavdan geçirmek, teste tâbi tutmak (Tester les élèves). testeur er. 1. Test uygulayıcısı, testçi. 2. Test denetim aygıtı, test makinası. testiculaire s. Taşağa değgin, testicule er. Taşak (Ablation des testicules). testimonial, e s. huk. Tanıklığa dayanan (Preuve testimoniale). teston er. Eski bir Fransız gümüş parası, têt, test er. kim. Büyük pota. tétanique s. hek. 1. Tetanoza değgin; tenanoza özgü (Convulsions tétaniques). 2. s. ve ad Tetanozlu, tetanoza yakalanmış (Un, une tétanique. Enfant tétanique). tétanos [tetanos] er. hek. Tetanos (Etre vacciné contre le tétanos). têtard er. hayb. 1. Dere iskorpiti. 2. İribaş, kurbağa

1383

tête

yavrusu. 3. bitb. Topağaç, top tepeli ağaç (Saules taillés en têtard). 4. argo. Çocuk, velet, tête diş. 1. Baş (Tête de cheval de poisson. La tête d'un homme). 2. Kafa (Ha maints projets dans la tête). 3. Yüz, yüz ifadesi; görünüm (Il a une tête sympathique, une tête comique). 4. Tepe, doruk, baş (La tête dun arbre). 5. (Kimi sebzeler ve nesneler için ) Baş ( Une tête d ail. de chou. Une tête d'épingle. La tête d'un marteau). 6. Başlangıç, başlangıç noktası; baş (Tête de ligne. Etre en tête de liste). 7. Önder, baş kişi, baş; işin başı (11 est la tête du mouvement, les autres ne sont que des exécutants. La tête du gouvernement, de l'opposition, dune entreprise). 8. Kişi, adam (Vous recevrez tant par tête). 9. tkz. Kelle, can, hayat (Nous réclamons ta têt e de cet homme, lia sauvé sa tête). 10. Kafatası (Forme de ta tête, ossature de la tête). 11. mec. Kafa, beyin (Une tête qui pense. On n'écrit pas avec son coeur, mais avec sa tête). 12. (Geyik, karaca gibi hayvanlarda) Boynuz (Cerf qui fait sa tête: Boynuzları büyüyen geyik). 13. (Ayak-topunda) Kafa vuruşu (Joueur quifait une tête). 14. Baş hayvan (Un troupeau de cent têtes). 15. (Atom silahlarında) Başlık (Tête d un missile. Fusée à tête nucléaire). § Article de tête: Baş makale. Coup de tête: Atakça davranış, düşüncesizce hareket. Mal de tête: Baş ağrısı. Tête de mort: Kuru kafa. Tête de Turc: Abalı, kürt memet, günah keçisi, herkesin üstüne çullandığı ve alay konusu yaptığı adam. La tête de la classe: Sınıf birincisi. Une mauvaise tête: Huysuzun teki. Une grosse tête: Kafalı adam, cin gibi zeki adam. Une tête en l'air: Aklı bir karış yukarda kimse. Voix de tête: müz. Baş sesi. A tue-tête: Avazı çıktığı kadar (Crier à tue-tête). A tête reposée: Dinlenmiş kafayla, salim kafayla. A la tête de: -in başında. De tête: Kafadan, zihinden; ezbere (Calculer de tête). D'une tête: Baş farkıyla, bir baş farkla (Cheval qui a gagné dune tête). Des pieds à la tête: Tepeden tırnağa, baştan aşağı. En tête: Önde, başta (Défiler musique en tête). En tête de: in başında. La tête la première: Tepesi üstü, tepe taklak (Tomber la tête la première). Sans queue ni tête: Başı sonu belli olmayan, tutarsız (Un discours sans queue ni tête). Tête à tête: Baş başa. Tête (à) droite: ask. Sağa bak! Tête (à) gauche: ask. Sola bak! Tête baissée: 1. Gözü kapalı, sağına soluna bakmadan (Aller, courir, foncer tête baissée). 2. Utanarak, başını önüne eğerek. Tête nue, nu-tête: Başı açık. Avoir de la tête: Kafalı olmak, çok zeki olmak. Avoir la tête chaude: Çok çabuk kızmak, hemen tepesi atmak. Avoir la tête froide: Serinkanlı olmak, kolay kolay kızmamak. Avoir la tête dure: 1. Keçi gibi inatçı olmak. 2.

tête

1384

Kalın kafalı olmak. Avoir la tête fêlée: Kafadan çatlak olmak. Avoir la tête ailleurs: Kafası başka yerde olmak. Avoir la tête à qch: Kafası -de olmak (Il a la tête à ce qu'il fait). Avoir la tête lourde: Kafası kazan gibi olmak. Avoir la tête près du bonnet: Çok çabuk kızmak, hemen tepesi atmak, osuruğu cinli olmak. Avoir la tête vide: Hiçbir şey düşünememek, hiçbir şey düşünecek hali olmamak. Avoir la tête à gifles, à claques: Çok sevimsiz bir suratı olmak, insanın tokatlıyası gelen bir yüzü olmak. Avoir la tête à l'envers: Kafası ters işlemek; kafası kanşmak. Avoir mal à la tête: Başı ağrımak. Avoir une bonne tête: Güven verici bir yüzü olmak. Avoir une petite tête: Kafasız olmak, pek zeki olmamak. Avoir une grosse tête: Kafalı olmak, çok zeki olmak. Avoir une idée derrière la tête: Bir art düşüncesi olmak, gizli niyeti olmak. Avoir, être une tête d'oiseau, une tête de linotte: Kuş beyinli olmak. Avoir toute sa tête: Aklı başında olmak, tüm zihin yetenekleri yerinde olmak. Avoir, être une tête en l'air Aklı bir karış yukarda olmak. Baisser la tête: Utanıp başını öne eğmek. Casser, rompre la tête à qn: -in canını sıkmak, kafasını şişirmek. Courber la tête: Boyun eğmek, baş eğmek. Couper la tête à qn: -in başım kesmek. Donner sa tête à couper: Kellemi kestiririm diye ant içmek. Donner tête baissée dans qch: 1. -in üstüne atılmak, saldırmak. 2. mec. -in içine saflığından düşmek, -e saflıkla atılmak. En avoir par dessus la tête: Gına getirmek, bıkmak; -başından aşkın olmak. Etre à la tête de: -in başında olmak; -in başı olmak (Etre à la tête du gouvernement, dun mouvement). Etre tombé sur la tête: Kafadan çatlak olmak. Etre la tête de Turc, servir de tête de Turc: Herkesin alay konusu olmak, günah keçisi olmak, vurun abalıya durumuna düşmek, kürt memet durumunda olmak. Faire tête: (Hayvanlar) Toslaşmak. Faire une tête: (Ayaktopunda) Kafa vurmak, bir kafa vuruşu yapmak. Faire dresser les cheveux sur la tête: Saçlarını diken diken etmek, ürpertmek. Faire la tête: 1. Surat asmak. 2. Huysuzluk etmek. Faire une drôle de tête: Huysuzluk etmek, huysuzluğu üstünde olmak. Faire une tête de six pieds de long: Suratını üç karış asmak. Faire tête sur queue: 1. (Araba) Kıç atmak. 2. Gittiğiyle geldiği bir olmak, gidip hiç durmadan hemen dönmek. Jeter qch à la tête de qn: Bir şeyi -in başına kakmak. Jurer sur la tête de qn: -in başına ant içmek. Laver la tête à qn: -i azarlamak, paylamak, -e zılgıtı çekmek. Mettre la tête de qn à prix:-in kellesini getirecek olana ödül vadetmek. Mettre la tête à l'envers: Kafasını karıştırmak. N' avoir rien dans la tête: Kafasında hiçbir düşünce

tétée

yada niyet olmamak. N'avoir plus sa tête à soi: Kafası yerinde olmamak. Ne savoir où donner de la tête: Ne yapacağını, ne halt edeceğini bilememek. N'en faire qu'à sa tête: Hep kendi bildiğini okumak, başına buyruk olmak. Perdre la tête: 1. Bunamak. 2. Kafası karışmak, hiçbir şey düşünemez olmak. Piquer une tête: 1. Kafa atmak, kafa vurmak 2. Tepesi üstü düşmek. Prendre la tête de: -in başına geçmek. Passer par la tête: -in kafasından geçmek (Une idée me passe par la tête). Prendre qch sur sa tête: -i kendi üstüne almak, -in sorumluluğunu yüklenmek. Se jeter à la tête de: 1. -e pas vermek, kendine çekmek için numaralar yapmak. 2. -in tepesine dikilmek. Se mettre martel en tête: Kaygılar içinde olmak, kafasında bin bir sıkıntı olmak. Se mettre qch dans la tête, en tête: -i kafasına koymak. Se mettre dans la tête, en tête de f. qch: -meyi kafasına koymak. Se casser, se creuser la tête: Kafa patlatmak. Se payer la tête de qn: -ile alay etmek, in üstüne gülmek. Se taper la tête contre les murs: Kafasını taşlara, duvarlara çarpmak, çok pişman olmak. Trancher la tête à qn: -in kafasını kesmek, kellesini uçurmak. Tenir tête à: 1. Kafa tutmak, karşı gelmek (Tenir tête à son père). 2. -e karşı koymak, direnmek (Tenir tête à (ennemi). Tourner la tête à qn: -in başını döndürmek. Venir en tête: Başta gelmek, en ön planda gelmek. Virer tête à queue, tête sur queue: (Araba hızla dönerken yada kayarak) Önü arkasına gelmek, kıç atmak, tête à queue, tête-à-queue er. (Araba için) Önü arkasına gelme, ters yana dönme, kıç atma. tête-à-tête, tête à tête er. 1. Baş başa konuşma, görüşm t (Nous avons réussi à avoir un tête-à-tête). 2. İki kişilik kanape, ikiz koltuk (Acheter un têteà-tête). 3. İki kişilik çay, kahve (Offrir un tête-àtête à de jeunes mariés). 4. bel. Baş başa (On les a laissés tête à tête). § En tête à tête: Baş başa (Des amoureux en tête à tête). Etre en tête à tête avec qn: -ile baş başa olmak, tête-bêche bel 1. Biri baş aşağı öbürü baş yukarı, birinin başı öbürünün ayaklarına gelecek biçimde (Coucher tête-bêche). 2. s. (Resimde) Çevrik çifte baş (Timbres tête-bêche). tête-chèvre er. hlk. Çobanaldatan kuşu. tête-d»-iı-up, tête de loup diş. Tavan süpürgesi. tête-
téter emzirimlik süt (Une tétée suffisante). téter gçl. 1. Meme emmek, memesinden süt emmek (Téter sa mère). 2. Emmek (Téter son biberon. Téter sa pipe, son pouce). 3. gsz. Meme emmek, süt emmek (Un enfant qui tète encore). § Donner à téter à qn: -i emzirmek, -e meme vermek, süt vermek (Elle lui donne à téter). têtière diş. 1. (Eski) Atm baş zırhı. 2. (Dizgin) Başlık. 3. (Koltuk, divan) Baş yastığı (Je confectionnai une douzaine de têtières). 4. den. Kare biçiminde bir yelkenin üst kısmı, tétin er. tkz. Meme ucu. tétine diş. 1. (Hayvanlarda) Meme ucu (Les tétines d'une vache, dune truie). 2. Emzik (Percer, stériliser les tétines). téton er. tkz. Meme. tétonnière diş. tkz. İri göğüsleri olan kadın, balkon göğüslü kadın, tétracycline diş. hek. Tekrasiklik, antibiyotik, tétradactyle .v. hayb. Dörtparmaklı, ayaklarında dört parmak bulunan, tétraèdre er. mat. 1.Dörtyüzlü (Tétraèdre régulier). 2. s. Dörtyüzlü (Figure tétraèdre). tétraédrique i. mat. Dörtyüzlüye değgin; dörtyüzlü (Figure tétraédrique). tétragone s. ve diş. mat. Dörtgen, tétralogie diş. (Tiyatroda) Dörtleme, tétrapode s. ve er. hayb. Dörtayaklı (Anima! tétrapode. Un tétrapode). tétraptère j. ve ad İki çift kanatlı, dörtkanatlı (böcek). tétras er. hayb. Ormanhorozu. § Tétras-lyre: Kayıntavuğu. tétrastyle er. s. (Ön cephesi) Dörtsütunlu (Temple tétrastyle). tétrasyllabe, tétrasyllabique i. Dörtheceli (Mot, vers tétrasyllabique). 2. er. Dörtheceli sözcük yada dize (Un tétrasyllabe). tétrodon er. hayb. Deniz kirpisi, tette diş. (Hayvanlarda) Meme başı. têtu, e i. ve ad. Dik kafalı; inatçı (Un enfant têtu). § Etre têtu comme une mule: Keçi gibi inatçı olmak. teuf-teuf er. 1. (Alaylı olarak) İlkel otomobil; otomobil eskisi. 2. Patlarlı motor sesi, pat pat. texte er. 1. Metin (Le texte d'une oeuvre, dune loi, d'un contrat. Textes choisis). 2. Konu (Le texte d' un devoir, dune leçon). § Gros texte: On dört puntoluk harf. Petit texte: Yedi buçuk puntoluk harf. Revenir à son texte: Konuşulan konuya dönmek. textile s. 1. Dokumacılıkta kullanılan, kumaş yapılabilen (Les matières textiles, les plantes textiles). 2. Dokumacılığa değgin (Industrie

1385

théâtraliser

textile, usine textile). 3. er. Dokuma maddesi; dokuma gereci (Les textiles naturels, les textiles artificiels, synthétiques). 4. er. Dokuma sanayii, dokumacılık (Travailler dans le textile). textuel, le s. 1. Bir metinden alınmış (Un passage textuel). 2. Metne uygun, aslına uygun (Traduction textuelle). 3. Textuel!: tkz. bel. Aferin iyi bildin, tam böyle, aynen! textuellement bel. 1. Metne uygun olarak, metne tam bağlı kalarak, metinde olduğu gibi (Traduire textuellement). 2. Olduğu gibi, aynen (Répéter textuellement les paroles de quelqu'un). texture diş. 1. Doku, dokum, "intisaç (La texture de la peau, du sol). 2. mec. Kuruluş, yapı (La texture d'un roman, d'une oeuvre). tézigue adıl. hlk. Sen. thaïlandais,e 1. s. Tayland ve Taylandlılara değgin. 2. Taylandlı, thalassothérapie diş. Deniz tedavisi, thaler [talat] er. Eski bir Alman gümüş parası, thalle er. bitb. Tal. thallium er. kim. Talyum. thalweg er. coğr. Bıçık, çatak, "talveg, bir akarsu yatağının en çukur yerlerini birleştirdiği düşünülen eğri çizgi, thanatologie diş. Ölümü çeşitli yönleriyle inceleyen bilim dalı, *ölümbilim. thanatophobie diş. Ölüm korkusu, ölüm yılgısı, thaumaturge s. ve er. 1. Keramet sahibi (Un sage thaumaturge. Un thaumaturge). 2. Keramet taslayıcı. thaumaturgie dis. Keramet, thé er. bitb. 1. Çay, çay bitkisi (Culture, cueillette du thé). 2. (İçilen) Çay (Faire du thé, boire du thé, préparer du thé. Prendre, servir du thé. Une tasse de thé fort, léger. Thé au citron, au lait. Thé nature. Un service à thé). 3. İkindi çayı, çay kahvaltısı (Prendre le thé. Un salon de thé). 4. İkindi çayı toplantısı, çay (Donner un thé. Etre invité à un thé). théâtral, e s. 1. Tiyatroya değgin, tiyatroyla ilgili (L'art théâtral. Une œuvre théâtrale. Représentation théâtrale. Saison théâtrale). 2. Tiyatroluk, tiyatro özelliği taşıyan, tiyatroya gider özellikleri bulunan, tiyatroya yaraşır (Situation, intrigue, déclamation théâtrale). 3. mec. (Küçümsemeli) Yapmacıklı, yapay; abartmacı ve aşırı (Un personnage théâtral. Il est très théâtral). théâtralement bel. 1. Tiyatro yasalarına uygun olarak, tiyatroca. 1. mec. Yapmacıklı, abartmalı, aşın, abartarak, aşırıya kaçarak (Gesticuler théâtralement). théâtralisation diş. Tiyatrolaştırma, tiyatro haline getirme (Théâtralisation dun roman). théâtraliser gçl. Tiyatroiaştırmak, tiyatro haline

théâtralisme

1386

gcfirmek (Théâtraliser un roman pour ta scène). théâtralisme er. 1. Abartmacılık, yapmacıklılık. ' 2. Gösterişçilik; duyarlılık gösterisi (Le théâtralisme est fréquent dans I hystérie). théâtralité diş. Tiyatroya uygunluk, tiyatro özellik ve kurallarına uygunluk *tiyatrosallık (La théâtralité d'un opéra). théâtre er. 1. Tiyatro (Théâtre abstrait: Soyut tiyatro. Théâtre absurde: Usdışı tiyatro. Théâtre amateur: Özent i tiyatro. Théâtre ambulant: Gezici topluluk. Théâtre antique: Eskiçağ tiyatrosu. Théâtre archaïque: Eskil tiyatro. Théâtre baroque: Barok tiyatro. Théâtre d'art: Sanat tiyatrosu. Théâtre cfavant-garde: Öncü tiyatro. Théâtre de cruauté: a) Kıyıcılık tiyatrosu, b) Yılgı tiyatrosu. Théâtre de marionnettes: Kukla tiyatrosu. Théâtre de silence: Susmalı tiyatro, *susku tiyatrosu. Théâtre tf expérience: Deneme tiyatrosu. Théâtre d'improvisation: Tuluat tiyatrosu. Théâtre en plein air: Açıkhava tiyatrosu. Théâtre épique: Epik tiyatro. Théâtre existentialiste: Varoluşçu tiyatro. Théâtre expressionniste: *Dışavurumcu tiyatro. Théâtre filmé: Tiyatro filmi. Théâtre formaliste: Biçimci tiyatro. Théâtre impressionniste: *İzlcnimici tiyatro. Théâtre naturaliste: * Doğacı tiyatro. Théâtre pour enfants: Çocuk tiyatrosu. Théâtre pour les jeunes: Gençlik tiyatrosu. Théâtre privé: Özel tiyatro. Théâtre réaliste: Gerçekçi tivatro. Théâtre traditionnel: Geleneksel tiyatro). 2. Tiyatro binası, tiyatro (Le théâtre de l'Atelier, de la Huchette). 3. Tiyatro topluluğu (Le théâtre fait relâche). 4. Tiyatro yapıtları (Le théâtre de Shakespeare, de Racine, de Tchékhov). 5. mec. Alan, sahne, bir olayın geçtiği yer (Cet appartement a été le théâtre d'un crime. Cette plaine a été te théâtre de farouches combats). 6. Zorlama, yapmacık, yapaylık (C'est du théâtre. Des gestes de théâtre). § Coup de théâtre: Beklenmedik olay, beklenmedik şey (La déposition clu nouveau témoin fut un coup de théâtre). Faire du théâtre: Tiyatro oyunculuğu yapmak, sahnede oynamak, oyuncu olmak, théâtreuse diş. (Eskimiştir). Yeteneksiz kadın sanatçı, değersiz tiyatro oyuncusu, théâtrothérapie diş. Tiyatroyla tedavi, thébaïde diş. İssız yer, kuş uçmaz kervan geçmez yer; büyük yalnızlık (Vivre dans une thébaïde). thébaïque.v. Afyona değgin; içinde afyon bulunan (Sirop, poudre thébaïque). thébaïsme er. Afyon tutkunluğu, théier, ère s. Çava değgin; çaycılığa değgin (Industrie théière). théière diş. Çaydanlık (Une théière en porcelaine). théine diş. Tein.

théoriser

théisme er. fels. 1. Tanrıcılık. 2. hek. Çok çay içmekten hastalanma, théiste s. ve ad. fels. Tanrıcı (Théorie théiste. Philosophe théiste). thématique s. 1. Temaya değgin (Table thématique). 2. dilb. (Sözcüklerde) Gövdeye değgin, sözcüğün gövdesinde yer alan (Voyelle thématique). thème er. 1. Konu, anakonu, *izlek, "tema (Thème d'un discours. Ces deux romans sont construits sur le même thème). 2. Anadilden yabancı dile yapılan çeviri (Thème et version). 3. dilb. Gövde (Thèmes nominaux, verbaux). 4. müz. Motif (Répétition
théosophie sürmek, kuramlar ortaya atmak (Théoriser sur un problème). théosophie diş. fels. Teozofı, "hikmeti sofiyye; Tanrıya ermişliği ülkü edinen, sihir ve büyücülükle karışmış gizemcilik, thérapeute ad. 1. (Eskiden) Yahudi dervişi. 2. (Şimdi) Tedavi uzmanı, thérapeutique s. 1. Tedaviye değgin (Substances thérapeutiques). 2. diş. Tedavi tıbbı (L'emploi des antibiotiques a transformé la thérapeutique moderne). 3. diş. Tedavi yolu (Une thérapeutique nouvelle). thérapie diş. Tedavi, thériaque diş. Tiryak. thermal, e s. Ilıcaya değgin, kaplıcaya değgin (Station thermale. Eaux thermales, cure thermale). thermalisme er. 1. Ilıca işletmeciliği, kaplıcacılık, kaplıca işletmeciliği. 2. Kaplıca turizmi, thermes er. ç. 1. (Eski Romlılarda) Kamu hamamı (Thermes de Caracalla). 2. (Şimdi) Ilıca, kaplıca, thermicité diş. *Isıllık, ısıl özellik, thermidor er. Fransız devrim takviminde, 2ü temmuzdan 18 ağustosa dek süren on birinci ay. thermique s. Isıya değgin, ısıl (Energie thermique, effet thermique). thermocautère er. huk. Tedavi amacıyla dokuları yakmaya yarayan alet, termokoter. thermochimie diş. Isılkimya, termokimya, thermodynamique s. ve diş. fiz. Termodinamik, thermoélectricité diş. fiz. Termoelektrik, thermoélectrique s. Termoelektrik (Effet thermoélectrique). thermogène s. Isı veren, ısı çıkaran, thermolabile s. hek. Belli bir ısıda yok olan yada özelliklerini yitiren, thermomètre er. Sıcakölçer, "termometre, thermonucléaire s. fiz. Termonükleer (Réaction, énergie, bombe thermonucléaire). thermorégulation diş. hek. Isı düzenlenmesi, thermos er. Termos (Mettre du café dans un thermos). thermosiphon er. Termosifon, thermosphère diş. gökb. Isıyuvarı, sıcaklığın gittikçe yükseldiği 100-300 km yükseklikleri arasındaki havayuvarı katmanı, thermostat er. Termostat * ısıdenetir (Thermostat électrique. Four à thermostat). thermothérapie diş. hek. Sıcakla tedavi, ısıyla tedavi, thermostable s. Sıcağa karşı dayanıklı, thésard, e ad. tkz. (Üniversite argosunda) Bir doktora tezi hazırlayan (kişi), thésaurisation diş. 1. Para toplama, para biriktirme. 2. Kârı anamala ekleme, thésauriserez. 1. Para toplamak, para biriktirmek

1387

tiare

(L'avare thésaurise). 2. gçl. Biriktirmek (11 thésaurise les nouvelles pièces de cinq francs). thésauriseur, euse ad. Eli sıkı, cimri, parasını harcamayıp biriktiren (Le thésauriseur ne profite pas de son argent). thèse diş. 1. Sav, °iddia (Avancer, soutenir, défendre une thèse. Réfuter la thèse adverse). 2. *Savunca, °tez (Préparer, soutenir une thèse de doctorat). 3. Yargıcılar kurulu önünde bir doktora tezinin savunmasını yapma (Aller.assister à la thèse d'un ami). § Roman à thèse: Savuncali roman. En thèse générale: Genel olarak, genellikle. Changer la thèse: İşi başka yola dökmek, thesmophories diş. ç. (Eski Yunanlılarda) Demeler bayramı, Demeter onuruna düzenlenen şenlikler, thétique s. *Savuncal, savuncaya değgin, teze değgin (Termes, jugements thétiques). théurgie diş. Meleklerin ve gök varlıklarının aracılığıyla sağlandığı ileri sürülen bir büyücülük, thlapsi er. bitb. Çobandağarcığı, kuşekmeği, thomisme er. fels. Tomasçılık. thomiste s. ve ad fels. Tomasçı, Tomasçılık yanlısı, thon er. hayb. Orkinos, yazılı orkinos. § Thon commun: Tonbalığı. Thon rouge: Kızıl orkinos, thonier er. Orkinos avlama gemisi, tonbalığı avlama gemisi, thonine diş. hayb. Akdeniz orkinosu, thora, torah diş. Tevrat (Les Lévites attachés aux textes de la thora). thoracique s. anat. Göğüssel, göğüse değgin (Cage. cavité thoracique). thorax er. anat. Göğüs (Une malformation du thorax). thorium er. kim. Toryum, thrombine diş. biy. Trombin. thrombose diş. hek. Damar içinde oluşan pıhtılaşma, tronboz. thrombus er. hek. Damar içinde meydana gelen pıhtılaşmalar; tıkaç, thuriféraire er. 1. (Kiliselerde) Buhurdancı. 2. mec. Dalkavuk, pohpohçu (Les thuriféraires du pouvoir. Il est entouré de ses thuriféraires). thuya er. bitb. Mazı. thylacine er. hayb. Keseli kurt. thym [fc] er. bitb. Kekik (Une odeur exquise de thym). § Thym serpolet: Yabankekiği. Thym vulgaire: Bahçekekiği. thymus er. anat. Boyunaltı bezi, °timus. thyroïde diş. anat. Kalkanbezi, tiroid (Glande thyroïde de denir), thyroïdien, ne s. Kalkanbezine değgin, tiroide değgin (Hormone thyroïdienne. Insuffisance thyroïdienne). tiare diş. Papalık tacı. § Ceindre, coiffer, porter la

tibet

1388

tiare: Papa olmak, tibet er. Tibet. tibétain, e s. 1. Tibet ve tibetlilere değgin. 2. ad. Tibetli (Les Tibétains). 3. er. Tibetçe, Tibet dili. tibia er. anat. Kavalkemiği, baldırkemiği. tibial, e s. Kavalkemiğine değgin (Artère tibiale). tic er. ruhb. 1. Tik (II a un tic nerveux). 2. mec. Kötü alışkanlık, kötü huy (Il a le tic de finir ses phrases par "n'est-ce pas"). ticket er. 1. Bilet (Un ticket de métro, d'autobus). 2. Karne (Ticket de pain, ticket de rationnement). 3. hlk. On liralık kâğıt para (Il sefait ses trois cents tickets par mois). 4. hlk. (Kadın, kız) Tavlama. § Ticket modérateur: (Sosyal güvenlik) Hastanın ödemek zorunda olduğu pay, ilaç ve tedavi payı. ,\voir un ticket, avoir le ticket: (Birinin) Çok hoşuna gitmek, birinden hoşlanmak. tic-tac, tic tac er. 1. Tik tak (Le tic-tac de la pendule). 2. argo. Tabanca, tictaquer gsz. Tik tak etmek, *tiktaklamak (La montre tictaquait sur la table). tiède 5. 1. Ilık (Eau, café, thé tiède. Un vent tiède, un climat tiède). 2. mec. Gevşek, isteksiz, uyuşuk, ilgisiz (Sentiment tiède, chrétien tiède). 3. mec. Tatlı, hoş (Les tièdes voluptés des nuits mélancoliques). 4. ad. Gevşek adam, uyuşuk kimse (Ce sont les tièdes qui forment la masse). tièdement bel. Gevşekçe; isteksizce, ilgisizce (Approuver tièdement). tiédeur diş. 1. Ilıklık (La tiédeur de t eau, du vent, du climat, dun soir dété). 2. mec. Gevşeklik; ilgisizlik; isteksizlik (La tiédeur dans les sentiments est une forme de lâcheté. La tiédeur de son amitié). tiédir gsz. 1. Ilınmak, ılıklaşmak (L'eau tiédit). 2. mec. Gevşemek (Une ardeur qui tiédit avec le temps). 3. gçl. Ilıştırmak, ılıklaştırmak (Un petit poêle qui tiédit l'air. Un mur tiédi par le soleil). tiédissement er. Ilıştırma, ılıklaştırma, ılıtma, ılınma. tien, ne s. 1. (Eski) Senin (Un tien parent. Je suis tien). 2. adil. Le tien, la tienne: Seninki (Mon nez est court, te tien est long: Benim burnum kısa, seninki uzundur. Sa chemise est verte, la tienne est rose: Onun gömleği yeşil, seninki pembedir). 3. Les tiens, les tiennes: Seninkiler (Mes dents sont aussi blanches que les tiennes: Benim dişlerim seninkiler kadar beyazdır. Ses cheveux sont longs, les tiens sont courts: Onun saçları uzun, seninkiler kısadır). 4. er. Senin olan şey, sana ait olan şey (Jaimerais mieux tout céder que de disputer sur le tien et le mien). 5. er. ç. Les tiens: Anan baban; hısımların (On dirait qu'il n'y a que toi et les tiens au monde). tierce diş. 1. müz. Üç perde aralığı (Tierce majeure, mineure). 2. (Derebeylik döneminde)

tignasse

Derebeyinin, toprak ürünlerinden aldığı üçte bir pay. 3. (İskambilde) Aynı renkten ve birbirini izleyen üç kâğıt. 4. (Basımcılıkta) Son prova. 5. mat. °Salise, saniyenin altmışta biri. tiercé, e 5.1. Üçüncü kez sürülmüş, üçüncü sürüm yapılmış (Champ tiercé). 2. er. (At yarışlarında) Üç ata birden oynama, üçlü müşterek bahis (Jouer au tiercé, gagner au tiercé). 3. er. "Müşterek bahisten kazanılan para (Toucher le tiercé, un beau tiercé). tiercefeuiile diş. Üç yapraklı çiçek süslemesi, tiercelet er. hayb. (Kimi yırtıcı kuşlarda) Erkek (Tiercelet d'un faucon, d un épervier). tiercer gçl. (Tarımcılıkta) Üçüncü kez sürmek, sürmeyi üçlemek (Tiercer un champ, une vigne). tiers er. 1. Üçte bir (Le premier tiers du siècle. // a fait les deux tiers du travail). 2. Üçüncü kişi (Déclarer devant un tiers. Apprendre une nouvelle par un tiers). 3. Bir iş yada topluluğun dışında bulunan, taraf olmayan (L'assurance ne couvre pas les tiers). 4. (Eskiden Fransa'da) Soylu ve papaz sınıfı dışında kalan halk (Le Tiers Etat da denirdi). § Se moquer, se ficher du tiers comiqe du quatre: Vız gelip tırıs gitmek, hiç kimseye aldırmamak, metelik vermemek, tiers, tierce s. Üçüncü (Je vous défends de le voir, soit dans ma maison, soit dans une maison tierce). § Fièvre tierce: Üç günde bir gelen sıtma. Le tiers monde: Üçüncü dünya, bloksuzlar. Tierce épreuve: Basımcılıkta: Üçüncü ve son prova. Tierce personne: 1. huk. Üçüncü kişi, üçüncü şahıs. 2. Yabancı, kim olduğu bilinmeyen kişi (Avoir affaire à une tierce personne). Tierce expertise: huk. Üçüncü bilirkişi raporu. Tiers arbitre: huk. Üçüncü hakem, üçüncü yargıcı. Tiers expert: huk. Üçüncü bilirkişi. Tiers porteur: huk. °Bir ticaret senedinin hamili. Tiers possesseur: huk. "Taraf olmayan zilyet, tiers-point er. 1. (Mimarlıkta) Eşkenar üçgenin tepesi (Arc en tiers-point: Sivri tepeli kemer, üçgen biçiminde kemer). 2. Üç köşeli eğe. 3. den. Üçgen biçiminde yelken, tif, tiffe er. hlk. Saç. tige diş. 1. bitb. Sap (La tige d'une fleur, des céréales, dune plante). 2. Gövde, boy (Arbre de haute tige, tige dune colonne). 3. Fidan (Pépiniériste qui fournit trois cents tiges). 4. (Kuş tüylerinde) Sap. 5. Konç (La tige souple dune botte. Bottines à tige). 6. Çubuk, kol (Une tige de métal. Tige dune pompe). 1. mec. Kök, soy kökü (Le marquis de Lusace a une haute tige). tigelle diş. bitb. Sapçık. tignasse diş. 1. Dağınık saç; hiç taranmamış saç (Les doigts enfoncés dans sa tignasse rouquine). 2.

tigre tkz. Saç (Il l'a prise par la tignasse). tigre er. hayb. 1. Kaplan (Le tigrefeule, rauque, râle. Aller à ta chasse au tigre). 2. mec. Acımasız adam, kıyıcı, taş yürekli (Un tigre altéré de sang qui me défend les larmes). § Etre jaloux comme un tigre: Çok kıskanç olmak, tigré, e s. 1. Yuvarlak kara benekli; benekli, benek benek (Bananes tigrées, cheval tigré). 2. Tigré de: Üzerinde... benekler bulunan (Un épouvantable banquier tigré de petite vérole). 3. (Yaban eşeği gibi) Çizgili (Un gros chat tigré). tigresse diş. hayb. 1. Dişi kaplan. 2. mec. Kaplan gibi karı, çok sert ve kıskanç kadın (C'est une vraie tigresse). tigron er. Aslanla kaplanın çiftleşmesinden doğan melez hayvan, tiliacées diş. ç. bitb. Ihlamurgiller, tillac er. den. (Eski) (Gemilerde) Üst güverte; art güverte. tilleul er. bitb. 1. Ihlamurağacı (Un parc planté de tilleuls). 2. Ihlamur, kurutulmuş ıhlamur çiçeği (Acheter un paquet de tilleul). 3. (İçit) Ihlamur (Boire une tasse de tilleul, du tilleul, un tilleul bien chaud). 4. s. Açık ve tatlı yeşil, ıhlamur yeşili (Des gants tilleul). tilt er. İng. Elektrikli bilardo oyununda oyunun bittiğini gösteren işaret; bitme, sönme. § Faire tilt: 1.Yenilmek, başarısızlığa uğramak. 2. mec. Kıvılcım gibi çakmak (Cette phrase a fait tilt dans son esprit). 3. mec. Tam onikiden vurmak, tam tutturmak, cuk oturtmak, başarıya ulaşmak (Une mise en scène qui fait tilt). timbale diş. 1. müz. Dümbelek, kudum, nakkare (Des timbales dorchestre). 2. Tas (Une timbale en argent. Boire dans une timbale). 3. Yuvarlak tencere. 4. Bir çeşit talaş kebabı (Une timbale de viande). § Décrocher la timbale: mec. Ödülü kazanmak. * timbalier er. Dümbelek yada kudum çalan, dümbelekçi, kudumcu. timbrage er. 1. Pullama, pul yapıştırma (Timbrage d'une lettre). 2. Damgalama, damga vurma, timbre er. 1. Zil (Le timbre d une pendule, de la porte d'entrée, dune bicyclette). 2. fiz. müz. Tını (Le timbre d une voix, d un instrument de musique). 3. Damga, mühür (Timbre sec: Soğuk damga. Timbre humide: Mürekkeple vurulan damga). 4. (Tecim kurumuna ait) Marka (Timbre dune maison commerciale). 5. Pul (Timbre-poste: Posta pulu. Timbre fiscal: Damga pulu. ;Faire collection de timbres-poste). § Timbre dateur Tarih damgası. Timbre horodateur: Tarih ve saat damgası. Droit de timbre: Damga resmi. Avoir le timbre fêlé: Kafadan çatlak olmak.

1389

tinter

timbré, e s. 1. Kafadan çatlak (Il est un peu timbré). 2. Pullu, pullanmış (Une enveloppe timbrée). 3. Damgalı; mühürlü (Un acte timbré. Papier timbré). 4. Tınılı, tınısı olan; çınlak (Une voix timbrée). timbre-poste er. Posta pulu. timbre-quittance er. (Aklama bağıtına yapıştırılan) Damga pulu. timbrer gçl. 1. Pullamak (Timbrer une lettre, une enveloppe). 2. Damgalamak; mühürlemek (Timbrer un document, un acte). timide s. 1. Sıkılgan; çekingen, utangaç (Un enfant timide. Des manières timides). 2. İkircimli; çekingence, korkakça, ürkek, pısırıkça (Un écrivain timide, un style timide. Une réponse timide). timidement bel. Çekinerek, sıkılarak (Répondre, parler timidement). timidité diş. 1. Çekingenlik, sıkılganlık, utangaçlık (Comment vaincre, surmonter sa timidité?). 2. İkircimlilik; ürkeklik, pısırıklık (Timidité d'un style, dune décision). timon er. 1. (A rabalarda) Ok (Cheval attelé au timon d'un carrosse). 2. den. (Eski) Dümen (Timon d'un navire). timonerie diş. den. 1. (Gemilerde) İşaret dolabı. 2. İşaretçi tayfalar; dümenci tayfalar. 3. İşaretçilik; dümencilik. 4. (Taşıtlarda) Fren takımları. timonier er. 1. (Gemilerde) Serdümen, dümenci. 2. İşaretçi, °vardabandıra. 3. Araba okunun iki yanına koşulan atlardan her biri. timoré,e v. 1.Pısırık, korkak (Etre timoré. Avoir un caractère timoré) 2.Günahtan korkan (Votre conscience est timorée). tin er. Payanda. tinamou er. Tao, Güney Amerikada yaşayan tinamugillerden bir kuş. tincal er. kim. Tenkâr. tinctorial, e s 1. Boyamaya yarayan, boyacılıkta kullanılan (Plantes, substances tinctoriales). 2. Boyaya değgin, boyacılığa değgin (Opérations tinctoriales). tinette diş. 1. (Erimiş yağ taşınmasında kullanılan) Yağ fıçısı. 2. (Yüznumara olmayan yerlerde kullanılan) Pislik tenekesi, büyük oturak. 3. tkz. Yüznumara, ayakyolu, aptesane. tintamarre er. tkz. Gürültü, patırtı (Faire du tintamarre). tintement er. 1. Çalma (Tintement de cloche. Tintement dun grelot, dune sonnette). 2. Çınlama (Tintement d'oreilles). tinter gsz. 1. Çalmak (Une cloche qui tinte). 2. Çınlamak (Les oreilles me tintent: Kulaklarım

tintin

1390

çınlıyor. Les oreilles ont dû vous tinter: Kulaklarınız çmlamıştır herhalde, kulaklarınızı çınlattık, sizden çok söz ettik). 3. gçl. Hafif ve kesik kesik çalmak, çınlatmak (Tinter une cloche). tintin er. mec. hlk. 1. Hiçbir şey, hava, avucunu yalama. 2. ünl. Nah! Hava! (Mais nous, tintin, on n'a rien eu!). § Faire tintin: hlk. Avucunu yalamak, hava almak, tintinnabulant, e v. Şıngırtılı, şıngırdayan (Voitures tintinnabulantes). tintinnabuler gsz. Şıngırdamak, tintouin er. tkz. 1. Gürültü (Que! tintouin dans la rue!). 2. Sıkıntı, kaygı (Avoir du tintouin). § Donner du tintouin à qn: -in başına büyük sıkıntılar açmak; -e güçlükler çıkarmak, pösteki saydırmak, kök söktürmek. Se donner du tintouin: Kök sökmek, iflahı kesilmek, tipule diş. hayb. Sokar sinek, tique diş. hayb. Kene, sakırga (Ce chien a des tiques). tiquer giz. 1. tkz. (Hoşnutsuzluk yada şaşkınlıktan) Yüzünü oynatmak, yüzünü buruşturmak (11 a tiqué quand on lui a dit le prix) 2. Tiki olmak. 3. hlk. Anlamak, çakmak, jöton düşmek, tiqueté, e s. 1. Benekli (Un chien, un oiseau tiqueté). 2. Tiqueté de: -benekli, üzerinde... benekler bulunan (Les oeufs tiquetés de vert). tiqueture diş. Beneklilik (La tiqueture d'une fleur). liqueur, euse s. vead Tiki olan,tikli (Un tiqueur, une tiqueuse). tir er. 1. Atış, nişan atma (Un concours de tir, un champ de tir). 2. Atış yeri, atış alanı (Aller au tir). 3. (Ateşli silahlarda) Ateş (Un tir de barrage, de harcèlement. Le tir au pistolet, au fusil. Tir de mitrailleuse, d'artillerie). 4. (Ayaktopunda) Şut (Tir au but). 5. Nişancılık, atıcılık (Champion de tir). tirade diş. 1. (Bir tiyatro oyununda) Uzunca bir parça, tirad (Un acteur qui débite une tirade d une voix monotone). 2. (Bir düşünce dolayında dönen) Uzunca yazı yada söz; uzun ve tumturaklı konuşma (Il a commencé à me faire toute une tirade sur son travail). tirage er. 1. Çekme, çekerek götürme (Le tirage d'un rideau). 2. Çekme, çekiş, dumanı çekiş (Régler le tirage d'un poêle. Le tirage se fait ma! à cause de la pluie). 3. Baskı sayısı, "tiraj (Journal à grand tirage). 4. Baskı, basım; basma, basılma (Un tirage de luxe. Un tirage de mille exemplaires. Le tirage dun livre, d une revue, d un journal). 5. Çekme, çekilme (Tirage dune photographie. Tirage dun film). 6. (Piyango, tombala vb.) Çekiliş (Demain le tirage. Tirage d une loterie). 1. Fıçıdan şarap çekme (Le bouchon indiquait qu'il y

tiré

avait longtemps que le tirage avait eu lieu). 8. (İ pek için) Sağma, sağılma (Tirage de la soie). 9. (Maden) Haddeden çekme, haddeden çekilme (Tirage des métaux). 10. (Taşıtlar için) Arkaya takıp çekme (Tirage dun bateau). 11. mec. Çekişme, sürtüşme, güçlük (I! y a du tirage). 12. (Senet, çek vb.) Çekme, "keşide (Tirage à découvert: Karşılıksız çek keşidesi). § Tirage au sort: Ad çekme, kura çekme, tiraillement er. 1. Değişik yönlere çekip durma, çekiştirme. 2. (Kimi organlarda) Çekilme, kasılma, "kramp (Tiraillement d'estomac, d' intestin). 3. mec. Çekişme, anlaşmazlık (Tiraillements entre l'autorité nationale et /' administration). tirailler gçl. 1. Çekip durmak (Tirailler sa moustache, les poils de sa barbe. L'enfant tiraille le tablier de sa mère. Tirailler quelqu'un par la manche). 2. Bir o yana bir bu yana çekmek, çekiştirmek (On le tiraille à droite, à gauche, il ne sait pour qui se décider). 3. Sıkmak, sıkıntı vermek, rahatsız etmek (Un de ces conseils contradictoires qui tiraillaient la volonté du roi). 4. Etre tiraillé entre: -arasında bölünmek, kararsız durumda kalmak (Etre tiraillé entre plusieurs possibilités, entre le plasir et le devoir). 5. gsz. Rasgele ateş etmek, gelişi güzel silah atmak (Des chasseurs qui tiraillent dans les bois. Tirailler sur l'ennemi pour le harceler). § Se tirailler: I. Çekişmek, birbiriyle anlaşamamak. 2. Se tirailler avec qn: -ile anlaşamamak, çekişmek, hırlaşıp durmak (Si nous nous tiraillons un peu trop avec Anne, je me marierai un peu plus tôt). tiraillerie diş. Çekişme, didişip durma (Ils s'épuisent en tirailleries mesquines). tirailleur er. 1. ask. Avcı. 2. (Sömürgelerde) Yerli asker. tirant er. 1. (Keselerde) Bağcık (Les tirants dune bourse). 2. (Ayakkabı ve benzeri deri eşyada) Kulak (Les tirants d une chaussure, d un soulier). 3. (Mimarlıkta) Askı, gergi. 4. den. Geminin su içi derinliği (Tirant d'eau da denir). § Tirant d'air: Geminin su üstü yüksekliği, tirasse diş. 1. Kuş ağı. 2. (Orgda) Bir pedal, tire diş. 1. Çekme, çekiş. 2. argo. Araba (Garer sa tire). § Vol à la tire: hlk. Yankesicilik, cepten yada çantadan parayı çekip aşırma. Voleur à la tire: Yankesici. tiré, es. 1. Yorgun (Il a des traits tirés). 2. (Hastalıktan) Çekilmiş, süzülmüş (Une figure maigre et tirée). 3. Düzeltilmiş, düzgün (Ses cheveux étaient bien tirés). 4. (Basımcılıkta) Basılmış (Des exemplaires tirés à part). 5. Tiré de: a) -den alınmış (Sujet de roman tiré dun fait

tiré-au-cul divers), b) -den kurtulmuş, kurtarılmış (Un homme tiré du danger, de lindécision). 6. er. Tüfek avı, tüfekle yapılan av (Il n'y a pas de tiré plus difficile). 7. er. Tüfekle av yapılmaya ayrılmış yer (Les tirés tf une forât). 8. Kendisine poliçe çekilen kimse. § Tiré à part: Ayrıbasım (La revue donne aux auteurs cinquante tirés à part de leur article). tire-au-cul, tire-au-flanc er. İşten kaçan er, kaytarıcı, kaytarmacı, tire-botte er. Ayakabı çekeceği, çekecek, kereta. tire-bouchon er. 1. (Şişelerin mantarını çıkarmakta kullanılan) Mantar burgusu, şişe açacağı, tirbuşon 2. Küçük saç örgüsü, "zülüf (Porter de longs tire-bouchons tordus très fins et abondants sur les tempes). § En tire-bouchon: sarmal, "helezoni (Un escalier en tire-bouchon). tire-bouchonner gçl. Burup kıvırmak (Ne tirebouchonne pas sans cesse ta mèche de cheveux). § Se tire-bouchonner: Kıvranmak (En y pensant, je me tire-bouchonne, je vais crever de rire). tire-braise er. (Fırıncıların kullandığı) Ateş küreği, tire-clou er. Çivi sökeceği, *çivisöker. tire-d'aile (à) bel. 1. Kanat çırparak (Oiseaux qui volent à tire-daile). 2. mec. Çabuçak, "süratle (On écrit parfois à tire-d'aile). tire-fond er. Tavan halkası, başı halkalı uzun burgu (Tire-fondfixé dans un plafond pour y suspendre un lustre). tire-jus er. hlk. Mendil, tire-laine er. (Eski) Soyguncu, yol kesici, tire-larigot (à) bel. Pek çok (Boire, manger à tire-larigot). tire-ligne er. Cetvel kalemi (Compas à tire-ligne). tirelire diş. Kumbara (Mettre de t argent dans une tirelire). tire-pied er. Kunduracı kayışı, tire-point, tire-pointe er. Delgi, biz. tirer gçl. 1. Çekmek (Le tracteur tire une remorque). 2. (Kavga için silah) Çekmek (Tirer l'épée, tirer le couteau). 3. Germek, çek mek (Tirer une corde, une chaîne). 4. Çizmek (Tirer un plan, une ligne). 5. Elini atıp çekmek, rasgele çekmek (Tirer une carte, un numéro. Tirer la loterie). 6. Basmak, çıkarmak, yayınlamak (Tirer un livre. Tirer un roman à dix mille exemplaires). 7. -e ateş etmek (Tirer un gibier). 8. Çekmek, yatmak, yapmak (Tirer six mois de prison). 9. Tirer qn de qch: Birini -den kurtarmak (Tirer son ami du danger, d' embarras, de difficulté). 10. Tirer qch deqch:a)Bir şeyi -den çıkarmak, -den çekip çıkarmak (Tirer un mouchoir de sa poche), b) Bir şeyi -den elde etmek, çıkarmak, yapmak (Tirer des matières plastiques du pétrole. Tirer de T huile des olives), c) Bir şeyi den sağlamak, almak (Une chambre qui tire sa

1391

tirer

lumière d'une lucarne. Tirer sa force de son origine familiale). 11. Tirer sur qch: a) -e asılmak, -i kuvvetle çekmek (Tirer sur les rênes pour arrêter un cheval), b) (Ren k) -e çalmak (Un vert qui tire sur le bleu. Une jupe qui tire sur le marron), c) -i germek (Tirer sur un câble). 12. gçl. gsz. (Silah için) Ateş etmek, atmak (Le canon tirait sans arrêt depuis une heure. Elle a tiré cinq balles de revolver sur son mari). 13. Tirer sur, contre: -e ateş etmek (La police tira sur le fuyard. Tirer contre F ennemi). 14. Sıkıp çıkarmak (Tirer le jus du citron). 15. gsz. Çekmek, duman çekmek (Un poêle qui lire bien. Cette cheminée ne tire pas). 16. gsz. Tirer à: -ile ateş etmek (Tirer au fusil, au revolver, au canon). § Tirer à boulets rouges sur qn: -e şiddetle saldırmak, topuyla tüfeğiyle saldırmak. Tirer à hue et à dia: Herkes bir yana çekmek, kimi sağa kimi sola çekmek. Tirer à la courte paille: Çöp tutuşmak. Tirer à pile ou face: Yazı tura atmak. Tirer à conséquence: Önemli olmak, ciddi sonuçlar doğurmak. Tirer à sa fin: Sonu gelmek, sonuna yaklaşmak. Tirer au clair: 1. (Sıvıyı) Süzmek, arıtmak. 2. mec. -i aydınlatmak, iyice ortaya çıkarmak, aydınlığa kavuşturmak. Tirer au cul, tirer au flanc: ask. İşten kaytarmak. Tirer au sort: Ad çekmek, kura çekmek. Tirer avantage de qch: den yararlanmak, yarar sağlamak. Tirer dans les jambes de qn, dans les pattes de qn: mec. -in ayağını kaydırmak. Tirer dans le tas: Kalabalık üzerine rasgele ateş etmek, hedef gözetmeden ateş etmek. Tirer des larmes à qn: -i ağlatmak. Tirer qch de son côté: -i kendine yontmak. Tirer des plans sur la comète: Olmayacak düşler kurmak. Tirer du côté de qn: -in tarafına çekmek (Tirer du côté de son père, de sa mère). Tirer qch des mains de qn: Birinin elinden -sini almak. Tirer deux du même sac, tirer d'un sac deux moutures: Bir koyundan iki post çıkarmak. Tirer la fève: Bakla falına bakmak. Tirer la couverture à soi: Nalıncı keseri gibi hep kendine yontmak; aslan payını kendine ayırmak. Tirer la langue: 1. Çok susamak, susuzluktan dili damağı kurumak. 2. İstediği şeye erişememek, istediği şey olmamak. Tirer la langue à qn: -e dilini çıkarmak, kızdırmak için -e dil çıkarmak. Tirer le bon numéro: Şansı yine tutmak, yine dört ayağı üstüne düşmek. Tirer le diable par la queue: Meteliğe kurşun atmak; zar zor geçinmek, kıt kanaat geçinmek. Tirer le loup par les oreilles: İçinden çıkılmaz bir durumda olmak. Tirer l'oeil: Dikkati çekmek. Tirer le rideau sur qch: -in üzerine sünger çekmek, -ile artık hiç uğraşmamak, ilgilenmemek, -den artık hiç söz etmemek. Tirer les cartes: İskambil falına bakmak. Tirer qch en longueur: -i uzatmak, uzun

tire-sou

1392

zaman sürdürmek. Tirer les cordes, les ficelles: îpler elinde olmak, ipleri elinde tutmak. Tirer les oreilles à qn: -in kulağını bükmek, dikkatini çekmek, -e uyarıda bulunmak. Tirer les marrons du feu: Ceremeyi o çekmek, başkalarının yarar sağladığı işin tüm güçlüğünü kendisi çekmek, hamallığını o yapmak. Tirer les vers du nez à qn: in ağzını yoklamak, ağzından ustalıkla laf almak. Tirer parti de qch: -den yararlanmak, yarar sağlamak. Tirer profit de qch: -den yararlanmak, yarar sağlamak. Tirer sa poudre aux moineaux: Elindeki olanağı iyi kullanamamak, son barutunu da boş yere harcamak. Tirer ses chausses, ses grègues: Kaçmak, tüymek. Tirer son chapeau: Hayranlığını belirtmek, karşıdakinin üstünlüğünü kabul etmek, karşısında şapka çıkarmak, selâm durmak. Tirer son épingle du jeu: (Kötüye giden bir işten) Tereyağından kıl çeker gibi sıyrılmak. Tirer sur la ficelle: (Eski) Abartmak, pireyi deve yapmak.Tirer une carotte à qn: -e bir kazık atmak, -i kazıklamak. Tirer une épine du pied à qn: -i güç bir durumdan kurtarmak. Tirer vengeance: Öç almak. Tirer sa vengeance de qn: -den öcünü almak. § Se tirer: 1. Çekip gitmek (Il s'est tiré en douce). 2. Kaçmak, tüymek (Il y en a un qui s'estfait prendre, les autres ont réussi à se tirer). 3. Se tirer de qch: a) -den kurtulmak, sıyrılmak, ı kefeni yırtmak, paçasını kurtarmak (Se tirer d'une maladie, d'un mauvais pas). b)-in altından kalkmak, üstesinden gelmek, -i başarmak. 4. S'en tirer: a) Geçinip gitmek, ucu ucuna geçinmek, kıt kanaat yaşamak (Mafamille n'était pas riche, on s'en tirait, voilà tout), b) İşin içinden sıyrılmak, paçasını kurtarmak (Il s'en est tiré à bon compte). Se tirer d'affaire: İşin içinden sıyrılmak. Se tirer des flûtes: Sıvışmak, tüymek, kirişi kırmak. Se faire tirer l'oreille: Nazlanmak, kendine yalvartmak, kendini naza çekmek, tire-sou s. ve ad. tkz. Paragöz; pinti, cimri (Ils ont toujours été tire-sous). tiret er. (Noktalamada, satır sonuna sığmayan sözcükleri) Ayırmaçizgisi, çizgi, tireur, euse ad. 1. Atıcı, nişancı. 2. er. Poliçe çeken. 3. (Herhangi bir şey) Çeken, çekici (Tireur au sort: Ad çeken, kuraçekici). § Tireuse de cartes: İskambil falcısı, tireuse diş. 1. (Sinemacılıkta) Basım aygıtı, basım işini gerçekleştiren aygıt. 2. Şişe doldurmaya yarayan aygıt, tiroir er. 1. Çekmece (Ouvrir, fermer un tiroir). 2. Buhar makinalarında, buharı pistonun iki yanına nöbetleşe veren parça, tisane diş. 1. Kaynatılarak içilen b i t K İ özü, bitkisuyu; kaynarca, kaynar, kaynatma (Une

titre

tisane de queues de cerise. Boire une tisane, se faire une tisane). 2. hlk. Dayak, kötek (Il lui a passé une tisane Recevoir une bonne tisane). tison er. 1. Köseği, eksi (Eteindre un tison. Souffler sur les tisons). 2. Yelden sönmeyen bir çeşit kibrit (Allumette tison da denir). § Tison de discorde: Anlaşmazlık nedeni, tisonner gsz. ve gçl. Yanan odunları karıştırmak; tutuşturmak için köseğileri karıştırmak (Tisonner le feu). tisonnier er. Ateş çekeceği, uzun maşa (Arranger les bûches avec un tisonnier). tissage er. 1. Dokuma (Tissage des tapis, des tapisseries). 2. Dokuma fabrikası, tisser gçl. 1. Dokumak (Tisser de la laine. Métier à tisser). 2. Örmek (Araignée qui tisse sa toile). 3. mec. Gizlice hazırlamak, kurmak (Tisser des intrigues compliquées). tisserand, e ad. Dokumacı, dokuma işçisi, tisserin er. hayb. Çulhakuşu. tisseur, euse ad Dokuyucu (Tisseur de tapis, de lisses). tissu er. 1. Kumaş, dokuma kumaş (Un tissu de coton, de laine. Choisir un tissu pour un costume). 2. anat. Doku (Tissu adipeux: Yağdokusu. Tissu conjonctif: Bağdokusu. Tissu cartilagineux: Kiktrdakdoku. Tissu épithélial: Örtüdokusu. Tissu glandulaire: Bezdokusu. Tissu musculaire: Kasdokusu). 3. Un tissu de: Bir sürü..., bir yığın... (Un tissu de mensonges, de contradictions). tissu-éponge er. Havlu kumaş, tissulaire s. anat. Dokusal, dokulara değgin (Systèmes tissulaires). tissure diş. Dokunuş (Etoffe à tissure serrée, à tissure lâche). titan er. Dev gibi adam; dev gibi şey, çok büyük şey, dev (Un travail de titan. Un titan de l'art). titane er. kim. Titan. titanesque, titanique s. Dev gibi; devlere yaraşır; devlere değgin (Une entreprise titanesque, un effort titanesque). titi er. hlk. 1. Fırlama, sokak çocuğu, velet (Un titi parisien). 2. hayb. Titi, bir maymun türü. titillation [titi(l)lasjol diş. 1. Seğirme. 2. Gıcıklanma; hafifçe gıdıklanma, gıdıklama, titiller [titi(l)le] gçl. Hafifçe gıcıklamak; hafifçe gıdıklamak. titrage er. (Bir eriyiğin) Oranını saptama, derecesini saptama (Le titrage dun alcool). titre er. 1. San, °ünvan (Le titre de comte, de duc, de maréchal, damiral. Le titre de directeur général, de docteur, de professeur). 2. Nitelik, vasıf; sıfat, ad (Le titre de père, d'époux, de citoyen, d'allié. On lui a donné le titre de bienfaiteur). 3.

titrer Şampiyonluk, şampiyonluk unvanı (Disputer, remporter un titre. Défendre son titre. Détenir le titre. Mettre son titre en jeu). 4. (Yazı yada kitaplarda) Başlık, ad (Le titre d'un livre, d'un article). 5. (Yasa dergilerinde) Ayrım, "fasıl (Le titre IV du Code général des impôts). 6. Değerli evrak, "tahvil, "tahvilat, "esham (Acheter, vendre des titres). 7. Bilet (Un titre de transport). 8. Belgit, senet (Titre à ordre: Emre yazdı senet. Titre au porteur: Taşıyıcısına yazılı senet, °hamiline muharrer senet. Titre authentique: Resmi senet. Titre de créance: Borç senedi. Titre de propriété: Tapu senedi. Titre nominatif: Ada yazılı senet). 9. (Değerli madenlerde) Ayar (Le titre de l'or, de l' argent, d'une monnaie). 10. kim. (Eriyiklerde) Oran, derece (Le titre d'un alcool). 11. (Genellikle çoğul olarak kullanıldığında) Hak (Avoir des titres à la reconnaissance, à la considération de quelqu'un). 12. (Sinemacılıkta) Yazı, altyazı (Les titres (tun film). § A juste titre: Haklı olarak. A titre..., à titre de: ...olarak; -sıfatıyla (Je vous le dis à titre amical, à titre d'ami). A plusieurs titres: Birçok nedenle. En titre: Asil olarak, asaleten (Nommer quelqu'un directeur général en titre). titrer gçl. 1. -i başlık olarak vermek, "manşet atmak (Ce matin, le journal titre sur cinq colonnes "catastrophe aérienne"). 2. kim. (Eriyiklerde) Derecesini saptamak, oranını çıkarmak (Titrer un alcool, un liquide). 3. Ayarını saptamak (Titrer un alliage, tor). 4. (Sinemacılıkta) Altyazı koymak (Titrer un film). titubant, e s. Sendeleyen (Ivrogne titubant). titubation diş. Sendeleme (S'avancer avec une légère titubation). tituber gsz. Sendelemek, ayakları dolaşmak (Un ivrogne qui titube. Un malade qui avance en titubant). titulaire s. ve ad. 1. (Vekil karşıtı olarak) "Asil (Un professeur titulaire). 2. (Yasal hakla) Sahip (Les titulaires du permis de conduire. Le titulaire d' un droit, dun poste. Etre titulaire dune chaire). titularisation diş. Asil olarak atama; asil yapma, titulariser gçl. Asil olarak atamak, "asaleten tayin etmek; asil yapmak (Titulariser un fonctionnaire, un instituteur). toast [tost] er. 1. (Onura, sağlığa, başarıya) Kadeh kaldırma. 2. Arasına yağ sürülerek yada peynir sucuk gibi katık kıstırılarak özel makinesiyle gevretilip kızartılmış ekmek dilimi, *kıstırık, tost. § Porter un toast: Kadeh kaldırmak, toasteur er. Ekmek kızartma makinası, tost makinası. toboggan er. 1. Çocuk kızağı (Les enfants jouent sur le toboggan). 2. Kayaklı kızak (Piste de

1393

toilette

toboggan. Faire du toboggan). toc [tok] Uni. 1. Tık, tak (J'ai frappé à la porte, carrément. Toc, toc! Faire toc toc à la porte de la chambre). 2. s. tkz. Değersiz, beş para etmez; çirkin ve zevksiz (Un mobilier toc). 3. s. tkz. Toc, toc-toc, toctoc: Kaçık, deli (Il est toc-toc). 4. er. Gerçek olmayan, sahte, yalancı, taklit (Ce n'est pas un diamant, c'est du toc). § En toc: Sahte, taklit, yalancı (Un bijou en toc). tocante, toquante diş. tkz. Kol saati (Il regarda sa petite tocante). tocard er. hlk. 1. (Yarışçılık dilinde) Kötü at, beygir gibi yarış atı (Le joueur sérieux ne joue pas le tocard). 2. Ciğeri beş para etmez adam, yeteneksiz, hımbıl (C'est un tocard). tocard, e s. hlk. Çirkin, kötü, zevksiz, değersiz (Des habits tocards). tocsin er. Alarm çanı (Le bruit du tocsin) § Sonner le tocsin: 1. Alarm çanı çalmak, alarm zillerini çalmak. 2. mec. (Eski) Kışkırtmak, tahrik etmek, toge diş. 1. (Eski Romalıların giydikleri) İhram. 2. Cübbe (Une toge d'avocat, de magistrat, de professeur. Des professeurs en toge). togolais, e i. ve ad. Togolu. Togo ve Togolulara değgin. tohu-bohu er. Hayhuy, karışıklık (Dans le tohu-bohu du départ. Nous nous disons adieu au milieu du tohu-bohu des visites). toi adıl. Sen (Toi et moi) § Etre à tu et à toi avec qn: -ile senli benli olmak, toile diş. 1. Bez, ince kumaş (Un complet d'été en toile. Toile de tente. Des draps de toile). 2. Resim bezi, °tual (Peinture sur toile. Acheter des toiles. Changer, restaurer la toile d'un tableau). 3. Yağlı boya resim (Exposer ses toiles). 4. Ağ (Une toile d araignée. L'araignée file, tisse sa toile). 5. Yelken (Réduire la toile). 6. (Tiyatroda) Gergi; perde (Toile à décor: Çatkı bezi. Toile de fond: Geri perdesi). 7. ç. hlk. Çarşaf (Se mettre dans les toiles: Yatmak, yatağa girmek). § Toile cirée: Muşamba. Gâcher de la toile, barbouiller de la toile: Kötü resim yapmak, ressam bozuntusu olmak, toilerie diş. 1. Bezcilik; bez dokumacılığı; bez alım satımı. 2. Bez fabrikası. , toilette diş. 1. Tuvalet (Faire sa toilette. Produits de toilette, savon de toilette). 2. Tuvalet masası (Une toilette de l'ancien modèle, haute avec des tiroirs et des portes, un plateau et une étagère de marbre). 3. (Kadın giysisi) Tuvalet (Une toilette élégante). 4. Kadın giyim kuşam eşyası (Aimer la toilette). 5. (Eski) Bohça (Défaisant les quatre oreilles de la toilette, il découvrit un tas de petits livres). 6. ç. Ayakyolu, yüznumara (Aller aux toilettes. Demander où sont les toilettes). § Cabinet de

toiletter

1394

toilette: Banyo-yüznumara. Marchande, revendeuse à la toilette: Bohçacı kadın, toiletter gçl. (Bir ev hayvanının) Temizliğini, tuvaletini yapmak (Toiletter un chien). toilier, ère ad. 1. Bezci; bez yapımcısı; bez satıcısı. 2. s. Beze değgin, dokumacılığa değgin (Industrie toili'ere). toise diş. 1. Eski bir uzunuluk ölçüsü birimi, aşağı yukarı iki metre, altı kadem. 2. Boy ölçeği, boy ölçmeye yarayan dereceli tahta (Les conscrits passent à la toise). § Passer qn à la toise: -in boyunu ölçmek. Se mettre sous la toise: Boyunu ölçmek, boyunu ölçtürmek, toisé er. 1. Bir yapıda yapılan işleri hesap etme. 2. Yüzeyleri ölçme işi. toiser gçl. 1. (Eski) Şöyle bir bakışta kestirmek, miktarını tahmin etmek (Toiser d'un coup d oeil te prix dune page). 2. Şöyle bir süzmek; tepeden tırnağa süzmek, küçümseyerek bakmak (Il m'a toisé). § Toiser qn des pieds à la tête: -i tepeden tırnağa şöyle bir süzmek, toison diş. 1. Yapağı (Toison des brebis, des moutons). 2. Gür saç (Sur ses épaules nues, il y avait une toison fauve). § Toison d'or: (Söylencede) Altın post. toit er. 1. Dam; çatı (Le toit dune maison. Un toit de tuile, d'ardoise). 2. (Taşıtlarda) Tavan, üst (Le toit d'une voiture, dun wagon). 3. Ev, barınak, başını sokacak yer (A voir un toit, être sans toit). § Le toit du monde: Tibet. Sous le toit de: -evinde (Vivre sous le toit de ses parents). Crier, publier qch sur les toits: -i herkese yaymak, duyurmak. Habiter, loger sous les toits: Çatı katında oturmak, toiture diş. Dam çatısı (L'orage a endommagé la toiture). tokai, tokay, tokaï er. Tokay denen bir macar şarabı; tokay likörü, tôle diş. Sac (Tôle galvanisée. Un toit recouvert de tôle ondulée). tôle, taule diş. hlk. 1. Kodes (Faire de la tôle; Kodeste yatmak). 2. Döşenmiş oda; otel odası, tolérable s. 1. Bağışlanabilir, hoşgörülebilir (Une négligence continuelle n'est pas tolérable). 2. Katlanılabilir, dayamlabilir (Cela n'est pas tolérable). tolérance dış. 1. Hoşgörü, °müsamaha (La tolérance religieuse). 2. Dayanırlık, katlanırlık, dayanma gücü, katlanma gücü (La tolérance aux barbituriques). 3. Anlayış (Faire preuve de tolérance: Anlayış göstermek). 4. mec. Oynama payı. § Maison de tolérance: Genelev, tolérant, e s. ve ad. 1. Hoşgörülü (Doctrine, religion tolérante. Les tolérants). 2. Anlayışlı (Ses parents sont très tolérants).

tombeau

tolérantisme er. Dinde hoşgörürlük, tolérer gçl. 1. Hoşgörmek, hoşgörüyle karşılamak, bağışlamak (Elle tolère tous vos défauts). 2. -e dayanmak, katlanmak, -i kaldırmak (Tolérer une douleur. Tolérer un médicament, un traitement). 3. -e izin vermek (Vous tolérez qu'on vous dise cela?). 4. Tolérer de f. qch: -sine katlanmak; -sini hoşgörmek, anlayışla karşılamak, tôlerie diş. 1. Sacçılık, sac yapımı ve satımı. 2. Sac fabrikası. 3. Çamurlukçu işliği, araba onarım işliği (Envoyer une voiture accidentée à la tôlerie). 4. Sacdan yapılma parçalar, sac bölümler, karoser (La tôlerie dune automobile, d'un réservoir). tolet er. Iskarmoz. tôlier, ère s. ve er. Saç yapımcısı; sac alım satımcısı (Tôlier de bâtiment). § Tôlier en voitures: Karoserci, kaportacı, tollé er. Yuha (Le tollé général qui s'élèvera contre vous dans les journaux). tomaison diş. (Kitap formalarında) Cilt ve forma sayı işareti, tornan er. îran parası, tümen, tomate diş. Domates (Une salade de tomates. Jus de tomates. Sauce tomate). § Etre rouge comme une tomate: Pancar gibi kızarmak. Recevoir des tomates: Başına domatesler atılmak, domates yağmuruna tutulmak. Recevoir qn à coups de tomates: -i domates yağmuruna tutmak, tombac er. Tonbak. tombal, e s. Gömüte değgin, gömütsel, sine değgin; mezara, kabire değgin (Pierre tombale: Gömül taşı, mezar taşı). tombant, e s. 1. Düşük (Epaules tombantes). 2. Sarkık (Moustaches tombantes). § A la nuit tombante: Ortalık kararırken. Cheveux tombants: Omuzlara düşen saçlar. Son tombant: Gittikçe sönen ses. tombe diş. 1. Gömüt, sin, °mezar, "kabir (Descendre le cercueil dans la tombe. Creuser une tombe). 2. Gömüt taşı, °mezar taşı (Un nom et deux dates gravés sur une tombe). § Descendre dans la tombe: Ölmek. Etre au bord de la tombe, avoir un pied dans la tombe: Bir ayağı çukurda olmak, ölümü yakın olmak. Etre muet comme une tombe: Hiç konuşmamak, mezardan ses çıkmak ondan ses çıkmamak. Etre triste comme une tombe: Çok üzgün olmak. Se retourner dans sa tombe: Mezarında kemikleri sızlamak (S'il pouvait voir une chose pareille, il se retournerait dans sa tombe). Suivre qn dans la tombe: -in ardından hemen ölmek. tombeau er. 1. Gömüt yapısı, sin yapısı, *anıt-sin, türbe (Un tombeau entouré de grilles. Les

tombée tombeaux des rois à Saint-Denis). 2. Göm üt, sin, mezar (Mettre un cadavre au tombeau). 3. mec. İç karartıcı yer (Cette maison est un vrai tombeau). 4. mec. Yıkım, son, ölüm (C'est le tombeau de ses espérances). 5. (Büyük harfle) Önemli bir kişinin ölümü dolayısıyla yazılan şiir, ağıt yazısı yada yapılan bestece Tombeau de Charles Baudelaire, d'Edgar Poe). § Descendre au tombeau: Ölmek. Mettre qn au tombeau: -in ölümüne neden olmak, -in cenazesini kaldırmak, -i toprağa vermek. Rouler à tombeau ouvert: Kelle götürür gibi araba sürmek, ölümüne araba sürmek, çok hızlı araba sürmek. Tirer qch du tombeau: -i unutulmaktan kurtarmak, unutulduğu yerden çıkarmak, tombée diş. Düşüş, yağış (Tombée de la neige, de la pluie). § A la tombée de la nuit: Alaca karanlıkta. A la tombée du jour: Akşam olurken, gün batarken, tomber gsz. 1. Düşmek (Tomber par terre, tomber à terre. Il a trébuché avant de tomber). 2. Yağmak (La pluie, ta neige, la grêle tombe). 3. Olmak (Le soir tombe, la nuit tombe, le jour tombe). 4. Yere doğru inmek, alçalmak (Le brouillard tombe, la brume tombe). 5. Ölmek, can vermek (Des millions d'hommes sont tombés pendant la dernière guerre. Tomber sur le champ de bataille). 6. (İktidardan) Düşmek; devrilmek (Le gouvernement est tombé. Le régime est tombé). 7. (Düşman karşısında) Düşmek, teslim olmak (Ville, garnison qui tombe). 8. Düşmek, yatışmak, azalmak, dinmek (Safièvre est tombée. Le vent est tombé). 9. Gevşemek, geçmek, tavsamak (Son exaltation est tombée. Sa colère est tombée). 10. (Sahne yapıtları için) Tutulmamak, afişten düşmek (La pièce est tombée. Un spectacle qui tombe). 11. Tomber...: olmak (Tomber malade, tomber amoureux, tomber paralysé). 12. Tomber à qch: -e kapanmak (Il est tombé à mes genoux). 13. Tomber de: a) -den düşmek, dökülmek (Mots, paroles qui tombent de la bouche tf un orateur. Feuilles qui tombent d'un arbre. Tomber de cheval), b) -den bitmek, iflahı keslimek (Tomber de fatigue, de sommeil). 14. Tomber dans qch, en qch: -e düşmek (Tomber dans rerreur, dans le malheur, dans la misère, dans T oubli. Tomber en décadence, en désuétude). 15. Tomber sur: a) -e saldırmak, -in üstüne çullanmak (Tomber sur l'ennemi, sur son adversaire), b) -i şiddetle eleştirmek, -e yüklenmek (C'est sur lui que nous allons tomber), c) -ile karşılaşmak, -e raslamak (Je suis tombé sur lui en sortant du café). d) -i bulmak, ele geçirmek (Je suis tombé sur un livre que je cherchais depuis longtemps), e) Dönüp dolaşıp -e gelmek, -konusuna gelmek (La conversation tomba sur ce film). 16. gçl. hlk. -i yenmek, yere sermek, sırtını yere getirmek

1395

tomber

(Tomber un lutteur, son adversaire). 17. gçl. -i ayartmak, baştan çıkarmak, elde etmek (Tomber une femme). 18. gçl. tkz. Çıkarmak (Tomber sa veste). § Laisser tomber qn, qch: 1. -i bırakmak, yüz üstü bırakmak (Laisser tomber une femme, un ancien ami). 2. -ile artık ilgilenmemek, -i artık bırakmak, -den vazgeçmek, caymak (Laisser tomber un projet). 3. -i düşürmek, yitirmek (Laisser tomber son portefeuille quelque part). Tomber à l'eau: mec. Suya düşmek, yatmak, gerçekleşmemek. Tomber à plat: Tam bir başarısızlık olmak. Tomber aux mains de qn: -in eline düşmek, tırnağına düşmek. Tomber bien, tomber à point, tomber à pic: Tam zamanında yetişmek, cuk oturmak, denk gelmek, büyük bir isabet olmak (// avait besoin de [argent, cet héritage tombe bien). Tomber d'accord avec qn: -ile uyuşmak, anlaşmak. Tomber dans le domaine public: (Yapıtlar için) Kamunun malı olmak, yapım haklarının ödenmesini gerektiren süreyi aşmış olmak. Tomber dans le lac: mec. Suya düşmek, yatmak, gerçekleşmemek. Tomber dans le panneau: Tuzağa düşmek. Tomber dans les pommes: Bayılmak. Tomber de Charybde en Scylla: Yağmurdan kaçayım derken doluya tutulmak. Tomber des nues, tomber de la lune: Apışıp kalmak, şaşırıp kalmak, afallamak. Tomber de son haut: Çok şaşırmak, şaşkınlıktan ağzı bir karış açık kalmak. Tomber de son long, de tout son long: İki seksen uzanmak, düşüp boylu boyunca yere serilmek. Tomber de son piédestal: Tüm saygınlığını yitirmek. Tomber du ciel: Hızır gibi imdada yetişmek, onu Tanrı göndermek. Tomber du pinacle: mec. Attan inip eşeğe binmek, gördüğü günden ayrılmak, gördüğü günden geri kalmak. Tomber en décadence: Gerilemekte, yıkılmakta olmak. Tomber en pâmoison: Bayılmak. Tomber en panne: (Taşıt) Arıza yapmak, bozulmak, yolda kalmak. Tomber en poussière: Un ufak olmak, toz haline gelmek, tuz buz olmak. Tomber en quenouille: Bir kadının tırnağına düşmek, kulu olmak. Tomber en syncope: Fenalaşmak, kendinden geçmek, bayılmak. Tomber les jambese en l'air: Sırt üstü düşmek, nalları havaya dikmek. Tomber mal: Aksi zamana raslamak, hiç de uygun bir zamanda olmamak. Tomber sans connaissance: Bayılmak, düşüp bayılmak. Tomber sous la griffe de: -in pençesine düşmek. Tomber sous le joug de: in boyuduruğu altına girmek. Tomber sur le cassis: argo. Tepesi üstü düşmek. Tomber sur le bras de qn: (Bir şeyin bütün sorumluluğu) -in üzerinde kalmak, -in başına kalmak, -in üstüne yıkılmak. Tomber sur qn à bras raccourcis: -in

tomber

1396

üzerine hışımla saldırmak. Tomber sur ses pieds, sur ses quatre pattes: Kedi gibi dört ayağı üstüne düşmek. Tomber sur son postérieur: Kıç üstü düşmek. Tomber sur un bec: argo. Çuvallamak, şapa oturmak. Tomber sur un os: Karşısına beklenmedik bir engel çıkmak, bir kayaya çarpmak. tomber er. 1. Batış (Le tomber du jour). 2. (Sporda, hasmını) Yere serme, yere düşürme, alt etme, yenme. tombereau er. 1. İki tekerlekli, kasası arkaya devrilir yük arabası. 2. Bu araba dolusu (Un tombereau de sable). tombeur er. 1. Hasmının sırtını yere getiren güreşçi; hasmını yere seren. 2. Ayartıcı, baştan çıkarıcı (Un tombeur de femmes). 3. Çapkın, kadın avcısı (C'est un vrai tombeur). tombola diş. Tombala (Organiser, tirer une tombola). tombolo er. coğr. Yığıntı dili; kara yakınındaki bir adayı karaya bitiştirip bağlayan dil. tome er. Cilt (Un ouvrage en trois tomes). tomenteux, euse s. bitb. Tüylü (Des feuilles tomenteuses). tomer gçl. Ciltlere ayırmak, cilt cilt yapmak (Tomer un ouvrage). tomme diş. Bir peynir türü, Savoie peyniri (De la tomme aux raisins). tomographie diş. hek. Akciğerlerin belirli aralıklarla kesit halinde alınan röntgen resmi, "tomografi, tom-pouce er. tkz. 1. Çok kısa boylu adam, cüce, bastı bacak. 2. Kısa saplı küçük şemsiye, ton, ta, tes s. Senin -in (Ton frère: Senin kardeşin. Ta maison: Senin evin. Tes frères: Senin kardeşlerin. Tes maisons: Senin evlerin). ton er. 1. müz. Ses perdesi, ton *titrem (Ton aigu, élevé, bas, grave). 2. ed Ayrınç; sesin söze, dizeye kattığı değişik duygu ve anlam değeri (Elever, hausser le ton. Changer de ton). 3. (Üslup yada konuşmada) Tarz, hava, anlatım biçimi (Parler sur un ton froid, dédaigneux. Dire sur le ton de la conversation. Le ton dune lettre, dun auteur. Chaque genre littéraire implique un certain ton. Un ton noble, soutenu, précieux). 4. (Resimde) Renk perdesi, aynı rengin çeşitleri, °ton (Tons purs, criards, ternes). 5. hek. Gerginlik; güc; esneklik (Organe qui manque de ton. Ton des tissus organiques). § Ton local: Yersel renk, özrenk, zemin rengi. Ton disparate: Karşıt renk. Ton rompu: Karışık renk. De bon ton: Uygun, kibarca; kibarlara yaraşır (Des habits de bon ton. Il est de bon ton dene pas trop se faire attendre) Changer de ton: Âğız değiştirmek; tutum değiştirmek. Donner le ton: 1. müz. Ses vermek, başlanacak sesi

tonifier vermek (Le professeur donna le ton). 2. (Bir topluluğun) Göreneklerini düzeltmekte örneklik etmek (Dans leur salon, c'est elle qui donne le ton). 3. (Bir şeyde) Önayak olmak (Donner le ton à la mode). Faire baisser le ton à qn: -in fiyakasını bozmak, -i alttan alma zorunda bırakmak, dilini kıçına sokmak. Avoir le ton, être dans le ton: Çevresine uymak, çevrenin gerektirdiği biçimde konuşmak yada davranmak. Se mettre dans le ton: Hemen havaya uymak, kendini çevreye uyarlamak, duruma uymak, uyarlanmak, "intibak etmek (Il s'est vite mis dans le ton). tonal, e s. müz. Makama değgin; "tonal (Système tonal, musique tonale). tonalité diş. 1. müz. Makam. 2. (Resimde) Egemen ton, bir resmin bütününde egemen olan renk, genel renk. 3. mec. İzlenim, hava (Il s'est dégagé du texte une tonalité romantique). tondage er. (Kimi hayvanların tüyünü) Kesme, kırkma (Tondage du cheval). tondaille diş. Koyun kırkma mevsimi; koyun kırkma şenliği, tondaison diş. — tonte. tondeur, euse ad Kırkıcı (Tondeur de moutons. Tondeurs de chiens). tondeuse diş. 1. Kırkma makinası. 2. (Berberlerde) Makina, saç kesme makinası (Le coiffeur passe la tondeuse sur le cou). 3. Çayır biçme makinası, "çimenbiçer (Tondeuse à gazon da denir), tondre gçl. 1. Kırkmak, tüyünü kırkmak (Tondre un mouton. Tondre la laine, les poils, les chevaux. Tondre la toison dune brebis). 2. Kesmek (Tondre les cheveux). 3. Biçmek (Tondre le gazon). 4. (Vergilerle vb.) Soymak, soyup soğana çevirmek (Tondre le contribuable. Le fisc l'a tondu). § Se faire tondre: Saçlarını kırktırmak, saçlarını çok kısa kestirmek. Tondre la laine sur le dos de qn: -i yolmak, soymak, soyup soğana çevirmek. Tondre un oeuf: Pek cimri olmak, sinekten yağ çıkarmak, tondu, e s. 1. Çok kısa kesilmiş; çok kısa traş edilmiş (Poils, cheveux tondus. Les moines tondus se promènent). 2. Kırkılmış (Un mouton tondu). 3. ad. Saçları kısa kesilmiş kimse. § Le petit tondu: Napolyon Bonaparte. A brebis tondue Dieu mesure le vent: Garip kuşun yuvasını Allah yapar, tonicardiaque s. ve er. Kalbi güçlendirici (ilaç), tonicité diş. anat. 1. Kas gerginliği; kas esnekliği; kas gücü. 2. Güçlediricilik, dirilticilik, dipdiri kılıcı özellik (La tonicité de l'air marin). tonifiant, e s. 1. Gerginleştirici; esneklik verici; güçlendirici (Lotion tonifiante. Un massage tonifiant). 2. er. Kuvvet şurubu, güçlendirici ilaç. tonifier gçl. 1. Gerginleştirmek, esneklik vermek, dirileştirmek (Une bonne douche va vous tonifier).

tonique

1397

2. Güçlendirmek, kuvvetlendirmek (Tonifier l'organisme). tonique s. 1. dilb. Vurgulu (Syllabe tonique). 2. Güçlendirici, kuvvetlendirici, güç artırıcı (Médicaments, remèdes toniques). 3. Diriltici, dipdirici kılıcı (Un froid tonique). 4. mec. Uyarıcı, kamçılayıcı (Une littérature tonique, une idée tonique). 5. er. Güç ilacı, kuvvet ilacı (Prendre un tonique). § Accent tonique: dilb. Vurgu, tonitruant, e s. tkz. 1. Gökgürültüsü gibi, gökgürültüsünü andıran (Une voix tonitruante). 2. Gümbürtülü, gümbür gümbür konuşan (Un homme tonitruant). tonitruer gsz. 1. Gümbür gümbür konuşmak (Un homme qui tonitrue). 2. Gürlemek, gök gürültüsü gibi patlamak (Des obus commencèrent à tonitruer). tonnage er. 1. Tonilato (Un bateau d'un gros tonnage). 2. Bir ülke yada bir limandan ticaret gemilerinin bir yılda aldığı toplam yük kapsamı (Le tonnage du port d Istanbul). tonnant, e s. Gürleyen, gökgürültüsünü andıran (Une voix tonnante, une acclamation tonnante). tonne diş. 1. Bin kilo, ton (Dix tonnes de blé). 2. Büyük fıçı (Des harengs dans une tonne). 3. Şamandıra (Tonnes et balises d'un port). § Des tonnes de: Bir sürü, bir yığın, dağ gibi... (Eplucher des tonnes de pommes de terre). tonneau er. 1. Fıçı (Un tonneau de bière. Mettre du vin en tonneau). 2. Tonilato (Un bateau de 1.500 tonneaux). 3. İki tekerlekli, üstü açık bir çeşit at arabası. 4. Üstündeki deliklerden maden pulları geçirilmeye çalışılan bir oyun (Jouer au tonneau). S. Uçakla yapılan gösteri, uçak cambazlığı (Le pilote a exécuté »ne série de tonneaux). 6. (Taşıt) Takla atma, devrilme, takla (La voiture a fait plusieurs tonneaux sur la pente du ravin). tonnelet er. Küçük fıçı, varil (Un tonnelet d haile). tonnelier er. Fıçıcı. tonnelle diş. 1. Çardak (S'asseoir sous une tonnelle de jardin, sous la tonnelle dun restaurant à la campagne). 2. (Keklik avında kullanılan) Ağ, keklik ağı. 3. Sağrı zırhı, atın sağrılarını örten zırh parçası. tonnellerie diş. 1. Fıçıcılık. 2. Fıçıcı işliği, tonner gsz. 1. Gök gürlemek (Il tonne). 2. Gürlemek (Les canons tonnent). 3. Tonner contre: mec. -e karşı gürlemek, verip veriştirmek, çok kızmak (Tonner contre les abus, contre ceux qui affament le peuple). tonnerre er. 1. Gökgürültüsü (Le tonnerre gronde). 2. Yıldırım (Le tonnerre est tombé tout près d ici). 3. Gürleme, büyük gürültü, tufan (Un tonnerre d applaudissements). 4. Gürültü patırtı, bağırtı

topique çağırtı, bağırtılı çağırtılı gösteri (Les laitiers faisaient un tonnerre sur les pavés). 5. ünl. Tonnerre! Tonnerre de Dieu!: Lânet; kahrolası; Allah'ın belâsı (Tonnerre! Mille tonnerres! Tonnerre de Dieu! T ai contracté mille vices dans ce tonnerre de Dieu de pays-là). § Coup de tonnerre: 1. Gökgürültüsü; yıldırım sesi. 2. Beklenmedik felâket, yıldırım çarpması (Cette vie tranquille fut troublée par un coup de tonnerre: Mina perdit sa mère). De tonnerre: Gökgürültüsü gibi, gümbür gümbür (Une voix de tonnerre). Du tonnerre: tkz. Müthiş, korkunç güzel, eşsiz, "felâket (C'est une fille du tonnerre. Cest du tonnerre. Un soleil du tonnerre).

tonsure diş. 1. Katolik papazlarının tepelerinde traş edilen yuvarlak yer (Porter la tonsure). 2. Bu traş için kilisede yapılan tören. 3. tkz. Başın tepesinde yuvarlak kellik, saçların dökülüp tepenin açılması, tonsurer gçl. -in tepesini traş etmek (Tonsurer un clerc). tonte diş 1. Kırkma, kırkım (Tonte des moutons). 2. (Koyunları) Kırkma mevsimi, kırkım zamanı (Pendant la tonte). 3. Kırkılan yün (Ramasser en tas toute la tonte des moutons). 4. Biçme, kesme, budama (La tonte des arbustes, des gazons). tontine diş. 1. huk. Belli bir süre sonra sağ kalanlara bölüştürmek üzere birkaç kişinin ortaya para koyması, °tontin; bu yolla ortaya konan para.2. (Eskiden) Papaz kaçtı oyunu. 3. Fidan taşıma sepeti. tontisse s. Kırkıntı; kırpıntı (Bourre tontisse). tonton er. hlk Amca; dayı (Tonton Pierre. Mon tonton). tonture diş. 1. (Kumaş tüyleri) Kırkma, kırkılma. 2. Kırkılan tüyler, kırkıntı. 3. (Gemilerde) Baş kıç eğmeci. tonus [faiys] 1. hek. Canlı dokuların ve özellikle kasların sinir etkisi altında edilgen devinimlere karşı gösterdiği gerginlik durumu. 2. Erk, güc; canlılık, dirilik (Manquer de tonus). topaze diş. 1. Sarıyakut, topaz (Un collier de topaze). 2. s. Yakut sarısı (Une liqueur topaze). tope ünL Hayhay! toper gsz. 1. (Bir uyuşma belirtisi olarak) El vuruşmak, el sıkışmak. 2. Onamak, uygun görmek. topette diş. İnce uzun şişe (Une topette de vin). topinambour er. bitb. Yeralması (Cultiver des topinambours). topique s. 1. Sözü edilen konuyla ilgili, konuya özgü, konuya uygun (Arguments topiques. Les citations pourraient être plus topiques). 2. s. ve er. hek. Hastalığın olduğu yere uygulanan (ilaç)

topo

1398

(Médicament topique. Un topique). topo er. 1. (Eski) Tasar, plan. 2. tkz. Söylev, konuşma, "nutuk (Faire un petit topo sur une question). § C'est toujours le même topo: Hep aynı masal. topographe er. coğr. Topografyacı, *yerbetimci. topographie diş. coğr. Topografya, *yerbetim. topographique s. Topografyaya değgin, *yerbetimsel (Carte topographique). topologie diş. mat. İlinge; *İlingebilgisi, "topoloji, topologique s. mat. "İlingesel; *ilingebilgisel, "topolojik, topométrie diş. Arazi ölçümü, yerölçümü. toponyme er. dilb. Yeradı. toponymie diş. dilb. coğr. 1. Yer adları; yerleşme yeri adları (Toponymie de la Turquie). 2. Yer adları bilimi, *yeradıbilim. toponymique s. Yer adlarına değgin; yeradıbilime değgin, *yeradıbilimsel. toponymiste er. *Yeradıbilimci, yeradıbilim uzmanı. toquade diş. tkz. Kaçıkça heves; kuvvetli ama dengesiz geçici tutku (Avoir une toquade pour une femme, pour les meubles Louis XVI). toque diş. Kenarsız yada çok kısa kenarlı başlık, takke (Une toque de magistrat, de cuisinier. Une toque de vison). toqué, e s. ve ad. tkz. 1. Kaçık, kafadan çatlak, deli (Il est un peu toqué). 2. Toqué de qn: -e vurgun, tutkun, delice aşık (Elle est toquée de vous). toquer gsz. Hafifçe vurmak, tıklatmak (Toquer à la porte). § Se toquer de: tkz. -e vurulmak, tutulmak, abayı yakmak, aşık olmak (Il s'est toqué d'une petite danseuse). toquet er. Küçük takke, kenarsız küçük başlık, torche diş. 1. Bir çeşit meşale (Porter une torche. Jeter des torches pour mettre le feu). 2. (Kadınlar başlarında yük taşırken yükün altına koydukları) Bez simit. 3. Ot tıkaç. 4. Tel tomarı. § Torche électrique: Cep lambası. Mise en torche: (Havacılık) Paraşütün tam açılmaması, torche-cul er. tkz. 1. Tuvalet kâğıdı. 2. mec. Değersiz yazı, kitap, gazete (Il tâchait de nous faire aimer ses torche-culs). torchée diş. hlk. Dayak, kötek (Je lui ai flanqué une bonne torchée). torcher gçl. 1. Bezle yada kâğıtla silmek (Torcher une assiette). 2. hlk. -in kıçını silmek (Torcher un enfant). 3. (Eski) Dövmek, dayak atmak. 4. Baştan savma yapmak, çırpıştırmak, şişirmek (Torcher un travail. Un élève qui a torché son devoir). § Torché, bien torché: tkz. İyi yapılmış, iyi olmuş, başarılı (Ça, c'est bien torché). § S'en torcher: mec. Hiç aldırmamak, umurunda

torgnole

olmamak. Se torcher le cul: tkz. Kıçını silmek, torchère diş. Çırakman; üzerine kandil, mum yada herhangi bir ışık konulan yüksek tabla, torchette diş. (Eski) Küçük silgi bezi. torchis er. Samanlı toprak harç; kerpiç (Des murs en torchis, des cabanes en torchis). torchon er. 1. Silgi bezi, bulaşık bezi, toz bezi, tabak bezi (Donner un coup de torchon aux assiettes). 2. tkz. Değersiz gazete yada kitap, paçavra (Vous lisez ce torchon?). 3. Baştan savma ödev, çırpıştırılmış metin. 4. hlk. (Eski) Kirli kimse, pasaklı ,kirloz, torchonner gçl. 1. Bezle silmek, tozunu almak. 2. mec. tkz. Şişirmek, baştan savma yapıvermek (Torchonner un travail). torcol, torcou er. hayb. Bir çeşit ağaçkakan, tordage er. Bükme, büküm (Tordage de la soie). tordant, e s. tkz. Çok güldürücü, gülmekten katıltıcı (Une histoire tordante). tord-boyaux er. hlk. Çok sert ve kötü rakı. tordeur, euse ad. 1. Bükücü, bükümcü, eğirici. 2. diş. Bükme makinası, eğirme makinası, *eğirmeç. tord-nez er. Burunduruk, yavaşa, sert başlı atları yola getirmek için dudaklarına takılan tahta kıskaç. tordoir er. Gergi, ipi büküp germek için kullanılan çubuk. tordre gçl. 1. Eğmek, bükmek (Tordre une barre de fer). 2. Sıkmak (Tordre du linge). 3. Bükmek, burmak (Tordre le bras à un enfant). § Tordre le cou à: -i öldürmek, boynunu burup öldürmek (Tordre le cou à un poulet). Tordre le nez: Burun kıvırmak, beğenmemek. § Se tordre: 1. Kıvrılmak, eğilmek, bükülmek (Les racines qui se tordent. Les gigantesques cactus se tordaient comme des boas monstrueux). 2. Gülmekten katılmak (Il y a de quoi se tordre). 3. Kıvranmak (Il a des crises où il se tord). 4. Se tordre qch: -sini bükmek, -si bükülmek (Se tordre le bras, le pied). 5 Se tordre de qch: -den dıvranmak (Se tordre de douleur). § Se tordre de rire: Gülmekten katılmak, katıla katıla gülmek, tordu, e i 1. Çarpık, eğri (Règle tordue. Jambes tordues. La bouche tordue). 2. ad. a) Kaçık, deli (C est un vrai tordu), b) Eciş bücüş adam (Un tordu). § Avoir l'esprit tordu: Kafası ters işlemek. Avoir la gueule tordue: hlk. Eciş bücüş bir şey olmak, çok çirkin olmak, toréador er. Boğa güreşçisi, toréer gsz. Boğa güreşi yapmak, boğayla güreşmek, torero er. Boğa güreşçisi. torgnole diş. hlk. Tokat, sille (Donner, flanquer, recevoir une torgnole).

tormentille tormentille diş. bitb. Kurtpençesi. tornade diş. coğr. Tornado; dar çerçeveli, hortum biçimli bir çeşit kasırga, dönen fırtına (Une tornade a dévasté les maisons). toron er. Halat kolu. torpédo diş. (Eskimiştir) Üstü açık otomobil, torpeur diş. Uyuşukluk (Je l'ai tiré de sa torpeur. Etre plongé dans la torpeur. Il est dans une torpeur morne). torpide s. 1. Uyuşuk (Il retombait dans un engourdissement torpide). 2. hek. Hiç iyileşme, düzelme eğilimi göstermeyen; ne iyileşen ne ağırlaşan, olduğu gibi sürüp giden (Lésion, plaie, ulcère torpide). torpillage er. 1. Torpilleme (Torpillage d'un navire). 2. mec. Kundaklama, baltalama, engelleme (Torpillage d'un projet, des négociations de paix) torpille diş. 1. Torpil (Lancer une torpille. Un navire coulé par une torpille). 2. Torpilbalığı (Poisson torpille de denir), torpiller gçl. 1. Torpillemek (Torpiller un navire). 2. mec. Kundaklamak, engellemek baltalamak (Torpiller un projet, un plan, une entreprise). torpilleur er. Torpido, torpidobot, torpil gemisi (Les torpilleurs d'une escadre). torque er. 1. (Eskiden Galyalıların daha sonra Romalı askerlerin taktıkları) Maden gerdanlık. 2. diş. Demir tel kangalı, torréfacteur er. (Kahve vb.) Kavurma dolabı, kavurma kabı (Torréfacteur à café, à tabac). torréfaction diş. Kavurma (Torréfaction du café, du cacao). torréfier gçl. Kavurmak (Torréfier du café). torrent er. 1. Sel (Les torrents dune montagne. Le torrent est presque à sec en été). 2. mec. -seli, sel gibi... (Verser des torrents de larmes. Un torrent de sang, de lave). § D pleut à torrent: Bardaktan boşanırcasına yağmur yağıyor, torrentiel, le s. 1. Sele değgin (Le régime torrentiel des eaux). 2. mec. Sel gibi (Une pluie torrentielle). torrentieDement bel. Sel gibi, sel sel. torrentueux, euse s. 1. Seli andıran, sel gibi akan; bir sel oluşturan (Ruisseau torrentueux). 2. mec. Çok dalgalı, inişli çıkışlı (Une vie torrentueuse). torride i. Kızgın, yakıcı, kavurucu (Chaleur torride. Une journée, un soleil torride). tors, e s. 1. Burma (Fil tors, soie torse. Une colonne torse). 2. Eğri,çarpik(Des jambes torsesj. 3. Eğri büğrü (Des rues torses). 4. er. Burma, bükme, büküm (Tors droit, tors gauche) torsade diş. Burma, halat burması biçiminde bezeme (Rideau à torsades). § Colonnes à torsades: (Mimarlıkta) Burma sütun.

1399

tortillon

torsader gçl. Burup saçaklamak, büküp saçak saçak yapmak (Torsader une frange, torsader des cheveux). torse er. 1. Gövde (Etre torse nu. Avoir un torse musclé). 2. Gövde heykeli, başsız kolsuz gövde yontusu (Un torse grec). torsion diş. 1. Bükme, bükülme; burma, burulma (La torsion d'un fil de métal. La torsion du pied, de la cheville). 2. Çarpılma, çarpıklaşma, eğilme (La torsion de la bouche). tort er. 1. Haksızlık (Ces un tort de le traiter ainsi). 2. Dokunca, zarar, ziyan (Demander réparation d'un tort: Bir zararın giderilmesini istemekfi. Kabahat, kusur, suç, yanılgı, hata (Je reconnais mes torts. C'est un tort davoir agi aussi vite). §A tort: Haksız yere, haksız olarak A tort et à droit: Haklı haksız. A tort et à travers: Yerli yersiz, gelişigüzel. A tort ou à raison: Doğru yada yanlış, geçerli bir neden olmadan. Avoir tort: Haksız olmak. Avoir tort de f. qch -mekte haksız olmak, haksızlık etmek; -mekle hata etmek (Vous avez tort de vous fâcher. Il a tort de ne pas écouter vos conseils). Donner tort à qn: -i haksız bulmak, hatalı bulmak, suçlu bulmak. Faire tort à, faire du tort à: -e zararı dokunmak, -e zarar vermek, dokunmak (Le soleil risque de faire tort à votre peau. Tu lui as fait du tort). torticolis [t3Rtikoli\ er. 1. Boyun tutulması (Avoir, attraper le torticolis. Avoir le torticolis à force de regarder en F air). 2. mec. Sıkıntı, üzüntü (Nous avions une loge de côté, cela nous donnait le torticolis). tortillage er. 1. Burma, bükme; burulma, bükülme. 2. Eğri büğrülük, kıvrıntılılık (Le tortillage dune vigne). 3. tkz. Kem küm etme, geveleme, tortillard s. 1. Uzadıkça kıvrılan. 2. er. Çok dolambaçlı küçük demiryolu, tortille diş. (Eski) (Bir park yada bahçede) Dar ve kıvnntılı yol. tortillement er. 1. Kıvırma, kıvrılma; oynama, oynatma (Elle marchait avec un léger tortillement des hanches). 2. Burma, burulma; bükme, bükülme. tortiller gçl. 1. Burmak, bükmek (Tortiller ses moustaches. Tortiller une corde. Tortiller son mouchoir). 2. Oynatmak, kıvırmak (Tortiller ses hanches). 3. gsz. Kem küm etmek, kaçamak konuşmak (Il n'y a pas à tortiller). § Se tortiller: 1. Kıvrılmak (Se tortiller comme un ver). 2. Ikınıp sıkınmak, kıvranıp durmak (Nos artistes se tortillent à chercher du nouveau). tortillon er. 1. Burulmuş şey, bükülmüş şey (Un tortillon de cheveux, de papier. Défaire un tortillon). 2. (Başında yük taşıyanların yükün

tortionnaire

144)0

altına koydukları) Simit, tortionnaire s. ve ad. 1. İşkenceci (Policiers tortionnaires. Les tortionnaires nazis). 2. (Eski) Haksız ve zorba (Une autorité tortionnaire). 3. (Eski) İşkenceci, zindancı, işkenceci cellat (Les tortionnaires de f Inquisition). tortis er. Şerit, halat (Un tortis de chanvre). tortorer gçl. hlk. Yemek. tortu,e s. 1. Eğri büğrü (Un chemin tortu, un arbre tortu). 2. Eğri, çarpık (Des jambes tortues, un nez tortu). § Un esprit tortu: Hep ters çalışan bir kafa. tortue diş. hayb. 1. Kaplumbağa, tosbağa (Tortue terrestre. Tortue d'eau douce. Tortue marine. Tortue des marais). 2. Çok ağır davranışlı kimse, hantal (Cest une vraie tortue). 3. (Eskiden, zorlanan bir kaleye yanaşmak için) Savaşanların kalkanlarını kaldırıp bir araya getirerek oluşturdukları siper. § A pas de tortue, d'un pas de tortue: Kaplumbağa adımlarıyla, kaplumbağa gibi çok yavaş (Marcher, avancer à pas de tortue). tortueusement bel Dolambaçlı bir biçimde, tortueux, euse s 1. Dolambaçlı; kıvrıntılı, kıvrım kıvrım (Une rue tortueuse, une rivière tortueuse, un sentier tortueux). 2. Gizli kapaklı (Une conduite tortueuse, un langage tortueux). tortuosité diş. Dolambaçlılık, kivrmtililik, kıvrım kıvnmlık. torturant, e s. Kıvrandırıcı (Un remords torturant). torture diş. 1. İşkence (Chambre de torture, instruments de torture. Parler sous la torture. La torture est illégale. Faire subir des tortures à quelqu'un. Subir, supporter des tortures). 2. mec. Acı, işkence (La torture de (absence, du remords). § Mettre qn à la torture: 1. -i sabırsızlıktan patlatmak. 2. -i çok sıkıntılı bir duruma düşürmek. Se mettre l'esprit à la torture: Kafa patlatmak, kafasını zorlamak, torturer gçl. 1. -e işkence yapmak (Torturer un accusé, un prisonnier). 2. mec. İçini kemirmek; kıvrandırmak (La jalousie la torture. La faim me torturait). 3. mec. Bozmak, çarpıtmak, özünü değiştirmek (Torturer un texte, un style). 4. mec. Rahatsız etmek, illallah dedirtmek (Cet enfant vous torture de questions, avec ses questions, par ses questions). § Se torturer l'esprit: 1. Kendi kendini yemek, kendini yiyip bitirmek. 2. Kafasını zorlamak, belleğini zorlamak, kafa paüatmak. torve s. Yan, ters, tehdit edici (Oeil torve, regard torve). tôt bel. 1. (Eski) Çabuk (Faites tôt et hâtez nos plaisirs). 2. (Şimdi) Erken (Se lever tôt. Il est trop tôt pour savoir les résultats). § Au plus tôt: En erken (Il sera là au plus tôt à cinq heures). Le plus

touchant

tôt possible: Mümkün olduğu kadar çabuk. Tôt ou tard: Er geç. Ne..pas plus tôt...que: -er -mez (Il n'eut pas plus tôt dit cela que la porte s'ouvrit: Bunu der demez kapı açüdı, o henüz bunu söylemişti ki kapı açüdı). total, e i 1. Tam, eksiksiz, tüm (Une ruine totale. Une confiance totale). 2. Toplam, bütünsel (Le prix total. La longueur totale dune pièce). 3. er. Toplam (Faire le total. Le total de la population). 4. bel. Kısacası, sonuç olarak, demek (Total, on n'a rien gagné). § Au total: Kısacası; bütünüyle düşünüldüğünde (Au total, c'est une bonne affaire). totalement bel. Bütün bütün, büsbütün, "tamamen (Il a totalement changé). totalisateur, trice £ 1. Toplam çıkarıcı, toplamaçıkarma yapan (Appareil totalisateur, machine totalisatrice). 2. er. Toplama-çıkarma makinası (Totaliseur de denir ). totalisation diş. Toplama, toplam çıkarma, totaliser gçl. 1. Toplamak. 2. Toplam olarak sahip olmak, elinde bulundurmak (L'équipe qui totalise le plus grand nombre de points). totalitaire s. 1. Kapsayıcı, bütüncül, tüm öğeleri içinde toplayıcı, topluca (Une religion totalitaire. Une vision totalitaire du monde). 2. Tüm erkin tek parti elinde toplandığı; erk-tekelci, baskıcı; tekelci erke dayalı, "totaliter (Un régime totalitaire, m Etat totalitaire). totalitarisme er. 1. toplb. Erktekelciliği. 2. mec. Dediği dediklik, despotluk (Il est d'un totalitarisme qui fait le malheur de sa famille). totalité diş. Toplam, tüm, bütün, hepsi (La totalité des citoyens. Dépenser la totalité de son salaire). § En totalité: Bütünüyle, tümüyle, topu birden, totem er. Ongun, totem (Leur totem était un serpent). totémique s. Toteme değgin, totemle ilgili, "ongunsal. totémisme er. toplb. Ongunculuk, totemcilik, totemizm (Le totémisme des primitifs). tôt-fait er. Un, şeker, yağ ve yumurtadan çabucak yapılıveren bir çeşit börek, toto er. argo. Bit. toton er. Fırdöndü (Tourner comme un toton). touage er. Yedekte çekme (Touage dun navire). touareg s. ve ad. Tevarik, tuarek. toubib er. hlk. Hekim, doktor, tabip (Aller chez le toubib). toucan er. hayb. Siyah papağan, tukan. touchant ilg. -ile ilgili, -e değgin, -konusunda, -üzerine (Je n'ai rien appris touchant cette affaire, touchant vos intérêts). touchant, e s. Dokunaklı, duygulandırıcı (Des

touchau paroles touchantes. Un adieu touchant). touchau er. Bir çeşit denektaşı, touche diş. 1. Tuş, diş (Les touches blanches et les touches noires d'un piano. Les touches dune machine à écrire). 2. (Resimde) Fırça vuruşu, fırça izi (Une touche légère. Peindre à petites touches, à touches larges). 3. Balığın oltaya vuruşu (Sentir une touche). 4. (Bir yazarın) Yazış biçimi, anlatış, olaylara dokunuş biçimi, üslup, biçem (Reconnaître la touche d un écrivain). S. (Ayaktopunda) Taç (Le ballon est sorti en touche). 6. hlk. Görünüş (Il aune drôle de touche). 7. (Bir rengin öbür renklerle yaptığı) Karşıtlık, karşıt (Une robe qui met une touche de gaieté parmi les complets noirs). 8. Denektaşına vurma (Touche de l'or, de l'argent). 9. (Bilardoda) Tuş, tuş yapma (Manque de touche). 10. Değme, değdirme, dokunma, dokundurma. § Juge de touche: Yan hakem. Ligne de touche: (Ayaktopunda) Taç çizgisi, taç. La sainte touche: Ücret alma, ücretini alma. Pierre de touche: Denektaşı. Avoir la touche, avoir une touche: (Birinin) Hoşuna gitmek, hoşlanmak. Faire une touche: tkz. Bir kadın tavlamak. Rester, être mis sur la touche: tkz. Bir kenarda durmak, kızakta beklemek, kızağa çekilmiş olmak, touche-à-tout ad. tkz. 1. Her şeye burnunu sokan kimse, her boka maydanoz. 2. Her işe el atan, el atmadık iş bırakmayan kimse, toucher gçl. 1. Değmek, dokunmak (Toucher un objet, un fruit, le mur). 2. Tıngırdatmak, parmak uçlarıyla çalmak (Toucher les cordes dune guitare). 3. -e varmak, gelmek (Navire qui touche le port). 4. Vurmak, isabet ettirmek (Toucher ta cible, le but). 5. Yaralamak, vurmak (Il tira et toucha son adversaire à f épaule). 6. -e bitişik olmak (Sa maison touche la nôtre). 7. Almak (Toucher de t argent. Toucher une indemnité, un traitement). 8. Kazanmak, almak (Il louche mille francs par mois). 9. Görüşmek, temas kurmak, ilişki kurmak (Comment peut-on vous toucher? Je Fai touché par téléphone). 10. Duygulandırmak, içini sızlatmak, dokunmak (Son malheur me touche). 11. İlgilendirmek (Cela ne me touche en rien). 12. -e hısım olmak, -ile akraba olmak (Nous touchons de près cette famille). 13. Ele almak, değinmek, dokunmak (Tai. déjà touché ce sujet). 14. gsz. Toucher à qn: -e dokunmak, ilişmek, zarar vermek, kötülük yapmak (Ne touchez pas à mon frère), 15. Toudıer à qch: a) -e karışmak, burnunu sokmak (Un homme qui touche à tout), b) -e dokunmak, elini sürmek (Cet enfant touche à tout ce qu'il voit), c) -e değinmek, kısaca dokunmak (Toucher à un problème, à un sujet), d) -e bitişik

1401

toujours

olmak (Sa maison touche à la mienne), e) -i değiştirmek, -de değişiklik yapmak (Personne «' ose toucher à celte coutume). 0 -ile ilgili olmak, -i ilgilendirmek (Cette question de la prohibition touche au centre même de l'âme américaine). g)-e pek yakın olmak, -i andırmak, -e yaklaşmak, nerdeyse... olmak (La simplicité de la maison touchait au dénuement). 16. (Güreşte) Tuş etmek; tuş olmak (Lutteur qui touche le sol des deux épaules). 17. gsz. Toucher de qch: (Çalgı) Çalmak, tımbırdatmak (Toucher de la guitare, de la mandoline). § Toucher à sa fin, à son terme: Sona ermek, bitmek. Toucher la corde sensible: Bam teline basmak. Toucher le fond de l'abime: mec. Uçuruma düşmüş olmak, artık kurtulma olanağı bulunmamak. § Se toucher: 1. Birbirine değmek. 2. Birbirine bitişik olmak (Leurs propriétés se touchent). 3. tkz. Çüküyle oynamak, orasını burasını karıştırmak (Il se touche toujours). toucher er. 1. Dokunma, dokunum (Un endroit douloureux, sensible au toucher). 2. (Çalgı) Çalış, touche-touche (à) bel. Yalayarak, nerdeyse birbirine değerek; birbirinin hemen ardından, birbiri ardınca (Les trains passent à touche-touche). toucheur er. (Hayvan sürüsü) Süren, sürücü (Toucheur de boeufs, de bestiaux). toue diş. 1. (Gemiyi) Yedekte çekme. 2. Araba vapuru; demir atmış bir gemiyle liman arasında çalışan sandal, touer gçl. Yedekte çekmek (Touer un navire, une embarcation). toueur er. Yedekçi. touffe diş. Tutam (Une touffe de cressons, dherbes, de cheveux). touffeur diş. (Eski) Sıkıntılı hava, bunaltıcı hava, boğucu hava. touffu, e s. 1. Sık, tıkız (Une végétation touffue. Un maquis touffu). 2. Gür (Une barbe touffue. Des cheveux touffus). 3. mec. Kalabalık, çok yüklü, tıkış tıkış (Un roman touffu. Un discours touffu). touillage er. Karıştırma; çalkama, touiller gçl. 1. Çalkamak (Touiller l'eau, la lessive). 2. Karıştırmak (Touiller la salade). 3. Karmak, taramak, karıştırmak (Touiller les cartes). toujours bel 1. Her zaman (Il est toujours prêt à vous aider). 2. Hep (Il est toujours le même). 3. Hiç olmazsa (Il n'est pas prop bête, vous en tirerez toujours quelque chose). 4. Genellikle (Il arrive toujours à cinq heures). 5. Durmadan, bir düziye (Il parle toujours). 6. Bununla birlikte, yine de (Il vient toujours une heure dans F histoire où celui qui ose dire deux et deuxfont quatre est puni de mort). § Comme toujours: Her zaman olduğu gibi, herzamanki gibi. Depuis toujours: Oldum olası.

touloupe

1402

Pour toujours: Ebediyen, sonsuza dek. Toujours est-il que: Şurası kesin ki, şurası bir gerçek ki... touloupe diş. Kuzu yada koyun postu; rus köylülerinin giydiği aba. toundra diş. coğr. Tundra. toungouze s. ve ad. 1. Tunguz. 2. er. Tunguzca. toupet er. 1. Perçem (Toupet de cheveux). 2. tkz. Yüzsüzlük; küstahlık (Il a eu le toupet de me dire ça). § Avoir du toupet: Yüzsüz olmak, yırtık olmak, küstah olmak, toupie diş. 1. Topaç (Lancer, fouetter une toupie. Tourner comme une toupie). 2. mec. (Eski)Orospu, fındirgek kadın, fındıkçı. 3. Torna, freze bıçağı. § Toupie d'Allemagne: Mızıkalı t.opaç. Faire tourner qn comme une toupie: -i parmağında oynatmak,-e dilediğini yaptırmak, toupiller gsz. 1. Topaç gibi dönmek. 2. gçl. Torna ile yuva açmak (Toupiller le bois). toupinergK- 1- Topaç gibi dönmek (Vers lafın de la danse elle commença de toupiner). 2. (Hayvan) İpine dolanmak, touque diş. Teneke (Une touque de pétrole, d'huile). tour diş. 1. Kule (Tour d'un château. Tour de guet, de contrôle. La tour Eiffel). 2. (Satrançta) Kale (Prendre une tour). § Tour de Babel: mec. Babil kulesi, her çeşit insanın bulunduğu her türlü dilin konuşulduğu yer; çıfıt çarşısı, her kafadan bir sesin çıktığı yer. Tour d'ivoire: mec. Fildişi kule (Se retirer, s'enfermer dans sa tour d'ivoire: Fildişi kulesine çekilmek, kapanmak). tour er. 1. Çevre (Le tour des yeux, du visage. Une piste de cent mètres de tour). 2. Kıvrıntı, kıvrım (La rivière fait des tours et des détours). 3. Oyun, gösteri, numara (Un tour de prestidigitateur. Les tours d'un saltimbanque, d'un clown). 4. Oyun, dolap (Jouer un tour à quelqu'un: -e bir oyun oynamak). 5. Sıra (C'est votre tour maintenant). 6. Gezme, dolaşı, şöyle bir dolaşma (Je vaisfaire un petit tour dans la ville). 7. Gezi, yolculuk, "seyahat, °tur (Le tour du monde, le tour de France). 8. Dönme, dönüş (Tour d'une personne sur elle-même). 9. Beceri, hüner, beceriklilik (C est un vieux routier, il savait plus d'un tour). 10. Gidiş, akış, gelişim, "seyir (Observer le tour des événements. L'affaire prend un tour romanesque). 11. Biçim; görünüm (Etle affectait de donner à nos entretiens un tour plus solennel). 12. Biçim, yapılış, kuruluş (Un tour de phrase). 13. Torna; ayak çarkı; çıkrık (Objet travaillé au tour). § Tour de force: Keramet, el çabukluğu, ustalık. Tour de bâton: Yolsuz kazanç. Tour demain: El çabukluğu Tour de lit: Karyola etekliği. § A tour de bras: Var gücüyle, tüm gücüyle, kolunun bütün gücüyle. A tour de rôle: Sırayla. En un tour de main: Biranda,

touristique

kaşla göz arasında, çabucak. Tour à tour: Sırayla, sırasıyla. Faire un tour: Şöyle bir çıkıp dolaşmak, bir tur atmak. Jouer un tour, des tours à qn: -e bir oyun oynamak, oyun etmek, touranien, ne s. ve ad. Turanlı, tourbe diş. 1. kim. Bataklıkkömürü, turba (Brûler de la tourbe). 2. Derinti, kalabalık, yığın, "güruh (La tourbe des intrigants. Une tourbe
tourlourou tourlourou er. (Eski ve şaka yollu) Asker, er, bitli piyade (Chansons de tourlourou). tourmaline diş. yerb. Turmalin, güzel renklileri mücevher taşı olarak kullanılan bir mineral, tourment er. 1. Acı, sıkıntı (Cette affaire lui a donné beaucoup de tourments. Il est mort dans d'affreux tourments). 2. (Eski) İşkence, tourmentant, e s. Sıkıntı verici, acı çektirici, rahatsız edici (Une idée tourmentante). tourmente diş. 1. Toplumsal yada siyasal karışıklık, büyük karışıklık (La tourmente révolutionnaire. Toutes leurs richesses se sont perdues dans cette grande tourmente). 2. (Eski) Şiddetli fırtına, kasırga, tipi (Une tourmente de neige. Pendant la tourmente, la mer grondait). tourmenté, e s. 1. Sıkıntılı, acılı (Une femme au visage tourmenté. Une âme tourmentée). 2. Fırtınalı, dalgalı (Mer tourmentée. Une vie tourmentée). 3. Sarp, engebeli (Les côtes tourmentées d'une montagne). 4. mec. Karışık, fırtınalı (Une époque tourmentée). 5. mec. Anlaşılmaz, son derece karışık; özentili, üzerinde çok çalışılmış (Des statues aux poses tourmentées). 6. Eğri büğrü, düzensiz (Des branches tourmentées). tourmenter gçl. 1. -e acı vermek, acı çektirmek (Ses rhumatismes le tourmentent toujours). 2. Üzmek, içini kemirmek, üzüntüden kıvrandırmak (Ce remords le tourmente). 3. Sıkmak, sıkıntı vermek, tedirgin etmek (Une telle attitude me tourmente). 4. -i hırpalamak, -e karşı çok sert davranmak, kötü davranmak (Tourmenter ses domestiques). 5. Kafasından hiç çıkmamak, kafasını hep meşgul etmek (L'idée d'avoir sa petite maison le tourmente). 6. (Eski) İşkence etmek. 7. Tourmenter qn de qch: Birini -lerle bunaltmak, rahatsız etmek (Je le tourmentais de questions et de reproches). § Se tourmenter 1. Sıkılmak, üzülmek (Ne vous tourmentez pas pour si peu). 2. Çarpıklaşmak, çarpılmak (Le bois neuf se tourmente). 3. Tedirginleşmek, sabırsızlanmak, yerinde duramamak (Ce cheval se tourmente). 4. Se tourmenter de qch: -1er içinde kıvranmak (Se tourmenter de mille scrupules). 5. Se tourmenter à f. qch, de f. qch, pour f. qch: -mek için sıkılmak, üzülmek, kendini sıkıntılara sokmak (Qu'on ne se tourmente pas à chercher). tourmenteur, euse ad 1. Acı çektirici, tedirgin edici (Mon ennemi, mon tourmenteur, T amour). 2. (Eski) İşkenceci, tournage er. 1. Torna işi yapma, tornalama, tornadan çekme. 2. (Sinemacılıkta) Çevirim, çevirme (Le tournage dun film). tournailler gsz. 1. Dolaşıp durmak, dönenmek, bir

1403

tournée

gidip bir gelmek (Il tournaillait dans sa chambre). 2. Tournailler autour de: -in etrafında dönüp durmak, ardını bırakmamak (Les gens qui tournaillent autour d'une femme). tournant, e s. 1. Döner, dönen (Un fauteuil tournant. Scène tournante). 2. Dolambaçlı (Un labyrinthe aux couloirs tournants). § Escalier tournant: Sarmal merdiven, minare merdiven, döne döne çıkan helezonî merdiven. Grève tournante: Birbiri ardınca çeşitli kesimlere sıçrayan grev. Mouvement tournant: ask. Çevirme hareketi, tournant er. 1. Dönemeç (Une route pleine de tournants). 2. Dönüm noktası (Etre à un tournant de sa vie, de son destin. Cette bataille a marqué un tournant dans l'histoire). 3. (Su değirmenlerinde) Çark (Moulin à deux tournants). 4. mec. (Kötü anlamda) Dolaşık yol, gizli kapalı yol (Prendre des tournants auprès de quelqu'un). § Avoir, rattraper qn au tournant: -den ilk fırsatta öcünü almak. tourne diş. 1. (Bir makalenin aynı gazetede) Arkası, devam (La tourne en page six). 2. Bozulma, dönme (La tourne du lait, la tourne du vin). tourné, e s. 1. Yapılmış; yazılmış, düzenlenmiş, kurulmuş (Un article bien tourné, un vers mal tourné. Un discours bien tourné). 2. Dönmüş, kesilmiş bozulmuş, bozùk, ekşimiş (Lait tourné, vin tourné). § Bien tourné, e: mec. Güzel, düzgün, yakışıklı (Une petite brune bien tournée. Avoir les jambes bien tournées, la taille bien tournée). Mal tourné, e: mec. Çirkin, kötü (Elle est mal tournée). Avoir Pesprit mal tourné: Çarpık kafalı olmak, kafası hep ters işlemek, tourne-â-gauche er. (Testere dişlerini eğmek için kullanılan) Testere çaprazı, tournebouler gçl. tkz. Kafasını allak bullak etmek (Cette nouvelle l'a tourneboulé). tournebride er. (Eskiden, şato yada kır evlerinde, gelen uşak ve hayvanları için yapılmış) Han, barınak. tournebroche er. 1. Şiş çevirme düzeneği; kebapçı mangalı. 2. Şiş çeviren aşçı yamağı, tourne-disque er. Pikap, *plakçalar. tournedos er. Dana filetosu, sığır filetosu (Des tournedos bien tendres). tournée diş. 1. *DoIaşı, iş gezisi, iş yolculuğu, turne (Tournée d inspection. Tournée électorale d'un député. Tournée théâtrale. Voyageur de commerce en tournée). 2. (İçki vb.) Ismarlama sırası; ısmarlanan içki (C'est ma tournée. C'est la tournée du patron. Offrir, payer une tournée). 3. hlk. Dayak (Donner, recevoir une tournée). § Faire la tournée de qch: -leri dolaşmak (Faire ta tournée des magasins, des cafés, des bistrots). Faire la tournée

tournemain

1404

des grands-ducs: Büyük ve pahalı lokantalara, gece kulüplerine gitmek, tournemain (en un) bel. Bir anda, hemen (Il a résolu cette difficulté en un tournemain). tourne-pierre er. hayb. Taşkuşu (Les tourne-pierres sont des oiseaux de rivage). tourner gçl. 1. Çevirmek, döndürmek (Tourner une roue, une manivelle.Tourner les pages d'un livre).!. Karıştırmak (Tourner une sauce, une salade). 3. -i dönmek, kıvrılmak (Tourner le coin de la rue. Le navire tourna le cap). 4. -i dönmek, sarmak, çember içine almak, kuşatmak (Tourner les positions de l'ennemi). 5. -den yakasını sıyırmak, paçasını kurtarmak, -i atlatmak (Tourner une loi, une difficulté). 6. Çevirmek (Tourner un film). 7. Döndürmek, çevirmek, yöneltmek (Plante qui tourne ses feuilles vers la lumière. Tourner ses regards sur un enfant, vers le ciel). 8. -in çevresinden dolaşmak (Tourner un obstacle, une montagne). 9. Kurmak, yapmak, düzenlemek; yazmak, dile getirmek (Tourner bien ses vers, ses lettres. Tourner un discours, un compliment). 10. İyice incelemek, iciğini ciciğini çıkarmak (Tourner et retourner un problème). 11. Alt üst etmek, karıştırmak (Tourner le fourrage vert pour l'aider à se sécher). 12. Tornadan geçirmek, tornaya çekmek (Tourner un bois, un pied de table). 13. Yorumlamak, yormak (Tourner qch en bien, en mal: Bir şeyi iyiye, kötüye yormak. Il tourne tout en mal). 14. Tourner qch en: Bir şeyi -e çevirmek, vurmak, dönüştürmek (Tourner une chose en plaisanterie). 15. gsz. Dönmek (La Terre tourne. La roue tourne). 16. gsz. Bozulmak, kesilmek, dönmek, ekşimek (Le lait a tourné. Ce vin a tourné). 17. gsz. Yönelmek, dönmek, gitmek (Au premier carrefour, vous tournerez à gauche. A cet endroit, la rue tourne à droite. Le vent tourne au nord). 18. gsz. tkz. Çalışmak, işlemek, etkinlik göstermek (L'usine tourne toute l'année sans interruption). 19. gsz. Değişmek, tersine dönmek (La chance a tourné). 20. gsz. Turnede olmak, iş gezisinde olmak, dolaşmak (Il est représentant de commerce, et en ce moment, il tourne dans, cette région). 21. gsz. Tourner à: -e dönüşmek, çevirmek (Une grippe qui tourne à la pneumonie). 22. gsz. Tourner en qch: -e dönüşmek (Son amour tourna en haine). 23. gsz. Tourner sur: -üzerinde dönmek (Tourner sur soi-même comme une toupie). 24. Tourner autour de: a) -in etrafında dönmek (La Terre tourne autour du Soleil), b) -in çevresini dolaşmak (Une allée qui tourne autour du parc), c) -in etrafında dönüp durmak, -in ardından hiç ayrılmamak (Il tourne autour de moi depuis un certain temps), d) Merkezi, ana

tourneur konusu... olmak (La conversation tournait autour de la politique), e) -in etrafında dört dönmek (Tourner autour dune femme). § Tourner à l'aigre: Kötüye dönmek, bozulmak (Leurs relations toUrnent à l'aigre). Tourner qn à son gré: -i istediği gibi oynatmak. Tourner à tout vent: Yanar döner olmak; her havaya uymak. Tourner autour du pot: Lafı ağzında geveleyip durmak; baklayı bir türlü ağzından çıkarmamak. Tourner bride: (Atlı) Geri dönmek, geriye dizgin kırmak. Tourner casaque: 1. Taraf değiştirmek, döneklik etmek. 2. Düşünce ve kanılarını değiştirmek. Tourner court: 1. Birdenbire yön değiştirmek. 2. Kaçmak. 3. Kısa kesmek, uzatmamak. Tourner de l'oeil: 1. Bayılmak. 2. Ölmek. Tourner qn en bourrique: -i şaşkına çevirmek, eşekten düşmüş karpuza döndürmek; çok gülünç duruma sokmak. Tourner qn en ridicule, en dérision: -i gülünç duruma düşürmek, maskaraya çevirmek. Tourner la tête à qn: -in başını döndürmek (Le vin lui a tourné la tête). Tourner le dos à: 1. -e sırt çevirmek, -den yüz çevirmek. 2. -e sırtını dönmek. Tourner le sang à qn, tourner les sens à qn: -in yüreğini oynatmak, yüreğini hop ettirmek; -i allak bullak etmek. Tourner l'estomac à qn, le coeur à qn: -in midesini bulandırmak. Tourner en rond: Boşuna dönmek, avara kasnak dönmek, durmadan dönmek. Tourner la bride: Döngeri etmek, geri dönmek. Tourner la page: mec. Lafı değiştirmek. Tourner les talons: Tabanları yağlamak, kaçmak, arabayı çekip gitmek. Tourner ses pouces, se tourner les pouces: Havyar kesmek, hiçbir şey yapmadan tembel tembel oturmak. Tourner rond: Tıkır tıkır gitmek, iyi işlemek, aksamadan gitmek, tıkırında olmak. § Se tourner: 1. Dönmek (Se tourner dans son lit). 2. Se tourner en qch: -e dönüşmek, -haline gelmek (L'enthousiasme se tourna en un pessimisme amer). 3. Se tourner contre qn: -in aleyhine dönmek, -e karşı cephe almak. 4. Se tourner du côté de qn: inlehine dönmek, -den yana geçmek, -in tarafına geçmek. 5. Se tourner vers: a) -e doğru gitmek (Se tourner vers la porte), b) -e yönelmek (Se tourner vers une profession), c) -ile ilgilenmek, -in üzerine eğilmek (Se tourner vers une question), d) -e başvurmak; bir iş yada yardım için -e gitmek (Se tourner vers un ancien ami). tournesol er. 1. bitb. Ayçiçeği, günçiçeği, günebakan (Un champ de tournesol. De l'huile de tournesol). 2. kim. Turnusol, tournette diş. 1. Elemge. 2. Döner sincap kafesi. 3. Camcı keskisi, tourneur er. 1. Tornacı (Tourneur sur bois, sur métaux). 2. s. Fır dönen. § Derviche tourneur:

tournevis

1405

Mevlevi. tournevis [twMvis]er. Tornavida (Serrer, desserrer une vis avec un tournevis). tournicoter gsz. 1. Bir o yana bir bu yana gidip gelmek, amaçsız dolaşmak (Il ne faisait que tournicoter dans la pièce). 2. Tournicoter autour de qn: -in etrafında dönüp durmak (Tournicoter autour d'une femme). tourniller gsz. Bir o yana bir bu yana gidip gelmek, amaçsız dolaşmak, tourniole diş. Parmak dolaması, tourniquer gsz. 1. Bir o yana bir bu yana gidip gelmek, amaçsız dolaşmak. 2. Tourniquer autour de qn: -in etrafında dönüp durmak (Tourniquer autour d'une femme). tourniquet er. 1. *Çevir-geç, turnike (Passer dans un tourniquet). 2. (Marangozlukta) Kanat mandalı. 3. (Cerrahlıkta) Damar kıskacı. 4. İçinde döner bir bilya bulunan bir piyango dolabı. 5. argo. Savaş divanı (Passer au tourniquet: Savaş divanına verilmek). tournis [tugni] er. 1. (Koyun ve sığırlarda) Dolap hastalığı, salıncak hastalığı. 2. mec. tkz. Baş dönmesi (Vous me donnez le tournis). tournoi er. 1. (Eskiden Avrupada) Bir çeşit cirit oyunu. 2. mec. Yarışma (Un tournoi d'éloquence). 3. Zincirleme yarışma, dizi halinde yarışma, "turnuva (Tournois de tennis. Un tournoi de bridge, d'échecs). tournoiement er. Çevrinme, çevrine çevrine dönme, fır dönme (Tournoiement des feuilles mortes). tournoyant, ë s. Dönen, fır dönen, dönmeli (Le mouvement tournoyant des valses). tournoyer gsz. 1. Fır dönmek, çevrine çevrine dönmek (Tournoyer comme une toupie. Une fumée blanche qui s'élevait dans le ciel en tournoyant). 2. Tournoyer autour de: -in etrafında dönüp durmak. tournure diş. 1. ed. Eviri, sözcüklerin sıralanış biçimi, kuruluş (La tournure d'une phrase). 2. Gidiş, gelişim, "seyir (La tournure des événements). 3. Görünüm; nitelik, "mahiyet (Le scandale prend une tournure politique). 4. (Eski) Biçim, yapılış, "şekil (Une tournure élégante). 5. (Eskiden, kadınların, etekliklerini kabartmak için kullandıkları) Yastık, kalça yastığı, touron er. Bademli pasta, fındıklı pasta, tourte diş. 1. Etli börek, balıklı börek (Manger des tourtes). 2. Yuvarlak ekmek. 3. s. hlk. Aptal, aklı kıt (Une jeune fille belle mais tourte). tourteau er. 1. hayb. Yengeç, eti pek beğenilen bir cins büyük yengeç (Des pêcheurs de tourteaux). 2. Küspe (Tourteau de colza, d olives, de lin). tourtereau er. 1. Kumru yavrusu, yavru kumru. 2.

tout

ç. mec. Genç sevgililer, genç aşıklar, kumrular (Les tourtereaux finissaient par être ennuyeux, tant ils s'embrassaient). tourterelle diş. hayb. Kumru (La tourterelle roucoule, gémit). § Tourterelle commune, tourterelle des bois: Üveyik. Tourterelle rieuse: Gülen kumru, tourtière diş. Börek tepsisi, toussailler gsz. Sık sık ve kesik kesik öksürmek, toussaint diş. Bütün ermişler adına kasım ayında yapılan katolik yortusu, tousser gsz. 1. Öksürmek (Malade qui tousse beaucoup). 2. Ihhı, ıhhı yapmak, öksürür gibi yapmak (Tousser pour avertir quelqu'un). 3. mec. tkz. Boğulmak, teklemek (Moteur qui tousse). tousserie diş. (Eski) Öksürme, öksürük nöbeti, tousseur, euse ad tkz. Sık sık öksüren, öksürgen. toussotement er. Hafif ve kısa kısa öksürme toussoter gsz. Hafif ve kısa kısa öksürmek, tout, e s. 1. Her (Tout homme est sujet à l'erreur. Toute peine mérite salaire. De tous côtés. Toutes qualités nécessaires à un chef). 2. Bütün (lia neigé toute la nuit. J'ai dépensé tout mon argent. Tous les hommes sont sujets à l'erreur. Nous faisons toutes les réparations). 3. Tam (Il est tout le portrait de son père C'est tout le contraire). 4. Tek, biricik ( C est tout l'effet que cela a fait). 5. adıl. Hepsi; hepsini (Elles sont toutes chez elles, fai invité plusieurs amis, tous sont venus. Laisse ces objets à leur place, je me sers de tous). 6. adıl. Her şey; her şeyi (Tout passe.Tout arrive. Il connaît tout. Dieu a tout créé). 7. ç. adıl. Herkes (Tous ont approuvé cette décision). 8. bel. Çok, pek (Il est tout content, ils sont tout contents. Elle est toute contente. Elles sont toutes contentes). 9. bel. (Sıfatlarda pekiştirme yapar) (Tout rouge: Kıpkırmızı. Tout bleu: Masmavi. Des bébés tout nus: Çırılçıplak bebekler). 10. bel. Tout... que: -sine karşın, -diği halde (Tout riche qu'il est, il n'aide personne: Zengin olmasına karşın, kimseye yardım etmez, zengin olduğu halde, kimseye yardım etmez. Tout timide qu'il soit, il a osé parler: Tüm utangaçlığına karşın konuşabildi, utangaç olduğu halde, konuşabildi). 11. er. Bütün, tüm (Le tout est plus grand que la partie. Les différents chapitres de ce livre forment un tout). 12. er. En önemlisi, önemli olan şey (Le tout est qu'il réussisse. Le tout est de gagner). § Après tout: Böyle olmakla birlikte, yine de. A tout prendre: 1. Nihayet iyice düşünüldüğünde, kısacası. 2. Toptan; topu topu. Comme tout: Çok, pek (Il est gentil comme tout. Il fait froid comme tout). Du tout: Hiç, hiç de. Du tout au tout: Tamamiyle, kökten (Changer du tout au tout). En tout: 1. Toplam olarak (Ils avaient en

toute-bonne

1406

tout douze serviteurs). 2. Her bakımdan, her yönden; hepten, tamamen (Mon exposé était, en tout, conforme aux dépositions des témoins). En tout et pour tout: Topu topu. Malgré tout: Her şeye karşın. Tout à fait: Tamamen, tamamiyle, hepten. Tout compris: Her şey dahil. Tout de bon, pour tout de bon: Ciddi olarak, şakasız. Tout est là: Tüm sorun burada, işin en önemli yanı bu işte. Tout est bien qui finit bien: İşin sonuna bakmalı. Avoir tout de: -e pek benzemek, tam... olmak, -in tâ kendisi olmak,-in teki olmak (Avec ses cheveux hirsutes, il a tout d un sauvage. Il a tout du clown). Risquer le tout pour le tout: Ya hep ya hiç demek. Tout ou rien: Ya hep ya hiç. toute-bonne diş. 1. Bir adaçayı türü. 2. Bir armut türü. toute-épice diş. Çörekotu, çöreotu. toutefois bel. Bununla birlikte, ama yine de (Cette grippe est bénigne, toutefois demandez au docteur de passer vous voir). toute-puissance diş. Sonsuz erk, salt erk, "mutlak kudret (La toute-puissance de Dieu). tout-fou s. ve er. Kaçık, deli (Ils sont tout-fous). toutou er. Köpek. tout-puissant, toute-puissante s. ve ad. Sınırsız gücü olan, sonsuz erki olan. § Le ToutrPuissant: Tanrı, "Kadiri Mutlak, tout-venant er. 1. Ham kömür, taşlı topraklı kömür. 2. Hiçbir seçmeden geçirilmemiş kişi yada eşya; döküntü mal yada kişiler, külüstürler takımı, toux diş. Öksürük (Accès de toux. Toux sèche, violente). toxémie diş. hek. Kana karışan zehirlerle oluşan kan parçalanması, zehirlenme, "toksemi. toxicité diş. Zehirlilik, toxicologie diş. *Ağıbilim, *zehirbilim. toxicologique s. *Ağıbilimsel, *zehirbilimsel, zehirbilime değgin, toxicologue ad. *Ağıbilimci, *zehirbilimci, zehirbilim uzmanı, toxicomane s. ve ad. hek. Zehirli madde tutkunu, uyuşturucu madde tutkunu, toxicomanie diş. Uyuşturucu madde tutkunluğu, toxine diş. Zehir, ağı (Elimination des toxines par le foie). toxique .v. 1. Ağılı, zehirli (Substances toxiques). 2. er. Ağı, zehir (Toxiques gazeux, organiques). trac [tRak\ er. 1. tkz. Korku (Vous lui avez tellement fichu le trac). 2. (Bir topluluk karşısına çıkarken duyulan) Çekingenlik, korku (Le trac d un acteur, d'un candidat). § Tout à trac: Düşünmeden (Il disait tout à trac ce qui lui passait par h tète). tracas er. Tedirginlik, sıkıntı; can sıkıntısı (Se donner bien du tracas. Leur déchéance me consolait

trachome

un peu de mes tracas personnels}. tracasser gçl. -i tedirgin etmek, kaygılandırmak; -in canını sıkmak (La santé de son fils le tracasse). § Se tracasser: 1. Tedirgin olmak, kaygılanmak, canı sıkılmak. 2. Se tracasser de qch, de f. qch: -den, -diğinden kaygılanmak, canı sıkılmak, tedirgin olmak (Elle se tracasse de ne pas avoir reçu de nouvelles de ses parents). tracasserie diş. Can sıkıcılık, tedirgin edicilik; sıkıntı (Les tracasseries administratives). tracassier, ère s. ve ad. Can sıkıcı, tedirgin edici (Un patron tracassier). tracassin er. tkz. Sıkıntı, kaygı konusu (11 s'inquiéta pour rusine; il lui fallait un tracassin et toujours se tourmenter pour quelque chose). trace diş. 1. İz (Perdre, retrouver la trace d'un fugitif. Des traces de pas sur la neige). 2. (Bir sayrılık yada olayın bıraktığı) İz, kalıntı (Des traces de variole, de brûlure. La foudre est tombée sur cet arbre, on en voit les traces). 3. (Geçmiş bir olaydan) Belirti, kalıntı, eser (On ne trouve aucune trace de cette bataille à l'endroit où elle a eu lieu). 4. Çok az miktar, azıcık; tanecik, zerrecik (Déceler des traces de glucose dans le sang). § Suivre les traces de qn, marcher sur les traces de qn: -in izinde olmak, yolunda yürümek, -i kendine örnek almak. tracé er. 1. Çizik, çizgi yoluyla gösterme, "tersim (Faire le tracé dune voie ferrée). 2. Yol boyu (Le tracé dune rivière, dune côte). tracement er. Çizme, çizilme (Tracement dune ligne, d un dessin). tracer gçl. 1. Çizmek (Tracer un dessin, une figure géométrique, une ligne droite). 2. Yazmak, çiziktirmek (Au bas de la lettre Balzac avait tracé ces mots). 3. (Arazi üzerinde) Yerini belirlemek, geçeceği yerleri belirtmek (Tracer une route). 4. gsz. hlk. Hızlı gitmek, koşmak (Ils ont dû drôlement tracer pour arriver avant nous). 5. gsz. bitb. (Kökler için) Yatay olarak gitmek; yatay kökler salmak (Racine qui trace). § Tracer le . chemin à qn: -e yol göstermek, izleyeceği yolu göstermek, örnek olmak, traceur, euse ad Çizici. § Balle traceuse: İz mermisi, izli mermi. trachéal, e [tnakeal] s. ana/.Solukborusuna değgin, trachée [tRafe] diş. 1. anat. Solukborusu. 2. hayb. (Böceklerde) Solukorganı. trachée-artère diş. anat. Solukborusu. trachéen, ne \ptakeê,eh\ s hayb. (Böceklerde) Solukorganma değgin, trachéite [tRakeit] diş. hek. Solukborusu yangısı, trachéotomie diş. hek. Solukborusunu yarıp açma. trachome [tRakom] er. hek. Trahom.

tract tract [tuakt] er. El ilânı (Distribuer des tracts). tractations diş. ç. (Küçümsemeli) Gizli pazarlık, gizlice görüşüp anlaşma, tracté, e s. Motorlu araçla çekilen, tracter gçl. Motorlu araçla çekmek (Tracter une caravane avec une voiture). tracteur er. Traktör; "çeker, tracteur, trice s. Çeken, çekici, çekmeye değgin (Voiture tractrice d'une caravane. Force tractrice d'un cours d eau). tractif, ive s. Çekici, çeken (Forces tractives). traction diş. 1. (Bir taşıtı) Çekme (La traction animale est remplacée par la traction mécanique). 2. Çekme, çekilme; germe, gerilme (Résistance des matériaux à la traction). § Traction avant: (Otomobil) Önden çekiş; önden çekişli otomobil (Une traction avant). tractoriste ad. Traktör sürücüsü, traktörcü. trade-union [tRcdynjö] diş. (İngilterede) İşçi sendikası. tradition diş. 1. Gelenek (La tradition est le lien du passé avec le présent). 2. huk. Teslim (La tradition est payable, dès que la chose se trouve en la puissance de l'acquéreur). traditionalisme er. Gelenekçilik, traditionaliste s. ve ad. Gelenekçi, geleneklere bağlı (Un professeur traditionaliste. Les traditionalistes). traditionnel, le s. Geleneksel (Le traditionnel défilé du 14 Juillet). traditionnellement bel. Geleneksel olarak (Une fête qui se célèbre traditionnellement à telle date). traducteur, trice ad. Çevirmen, "mütercim (Traducteur d'une oeuvre). traduction diş. 1. Çeviri, "tercüme (Une traduction fidèle, littérale, exacte). 2. Çeviri yapıt (Acheter une traduction de Racine). 3. Dile getirme, anlatma, "ifade etme (Se servir de tous les moyens pour ta traduction de ses idées). traduire gçl. 1. huk. (Mahkemeye) Vermek, çağırmak (Traduire quelqu'un devant le tribunal. Traduire un voisin en justice). 2. Çevirmek (Traduire un roman, une pièce). 3. Traduire qch de qch: Bir şeyi -den çevirmek (Traduire un roman de l'anglais). 4. Traduire qch en qch: Bir şeyi -e çevirmek (Traduire un poème en turc). 5. -i dile getirmek, yansıtmak, anlatmak, "ifade etmek (Ces mots ne suffisent pas à traduire ses idées). § Se traduire: 1. Kendini göstermek, belli olmak, yansımak, anlatılmak (La joie se traduit sur son visage). 2. Se traduire pan -ile kendini göstermek, açığa vurmak (Cette haine se traduit par un vague désir de nuire). traduisible s. Çevrilebilir, "tercüme edilebilir (Un texte difficilement traduisible).

1407

trahir

trafic er. 1. Kaçakçılık (Trafic des stupéfiants. Se livrer à un trafic d armes). 2. mec. (Kötü anlamda) Ticaret, suistimal (Trafic d influence: Nüfuz ticareti). 3. Trafik, gidişgeliş, seyrü sefer (Un trafic intense. Trafic maritime, routier, aérien). § Faire le trafic de: -kaçakçılığı yapmak (Faire te trafic des stupéfiants). Faire trafic de: (Kötü anlamda) -ticareti yapmak, -i kötüye kullanmak, "suistimal etmek (Faire trafic de son honneur, faire trafic d influence). Faire trafic de ses charmes: Orospuluk etmek, trafiquant, e ad. Kaçakçı, madrabaz (Les trafiquants des stupéfiants). trafiquer gsz. 1. Kaçakçılık yapmak (Il s'est enrichi en trafiquant pendant la guerre). 2. gçl. Trafiquer de qch: (Kötü anlamda) -ticareti yapmak, -kötüye kullanmak (Trafiquer de son influence, de son crédit). 3. gçl. -e hile karıştırmak, yabancı madde karıştırmak (Trafiquer un vin). § Trafiquer de ses charmes: Orospuluk yapmak, etini satmak, trafiqueur, euse ad. Kaçakçı, madrabaz, tragédie diş. 1. (Tiyatro) Tragedya, trajedi, *ağlatı (Jouer une tragédie. Les tragédies de Corneille). 2. "Facia (Il est à craindre que cette situation ne finisse par une tragédie). tragédien, ne ad. Tragedya oyuncusu, trajedi oyuncusu. tragi-comédie diş. Güldürülü tragedya, güldürülü trajedi. tragi-comique s. 1. Güldürülü tragedyaya değgin. 2. Hem gülünç hem acıklı (Aventure tragicomique. Une situation tragi-comique). tragique s. 1. Trajediye değgin, tragedyayla ilgili *ağlatısal (Auteur tragique, une pièce tragique). 2. Acıklı, yürekler acısı, acınacak, ağlatıcı (Une situation tragique, une mort tragique, un accident tragique). 3. er. Trajedi yazarı (Corneille, Racine sont les plus grands tragiques français). 4. er. Korkunçluk, acıklılık, "fecaat (Considérer avec sang-froid le tragique de la situation). § Prendre qch au tragique: -i en kötü ve acıklı yönünden almak, -de en acıklı sonuçların doğabileceğini düşünmek. Tourner au tragique: Çok acıklı bir hal almak, yürekler acısı bir nitelik almak, tragiquement bel. Çok acıklı bir biçimde, yürekler acısı bir şekilde (Mourir tragiquement). trahir gçl. 1. İhanet etmek (Trahir sa patrie, ses amis). 2. Ele vermek (Sa voix l'a trahi). 3. Açığa vurmak (Trahir un secret). 4. -den dönmek, caymak (Trahir sa promesse). 5. -i çarpıtmak, saptırmak, bozmak; -den uzaklaşmak (Trahir la pensée d un philosophe, d'un écrivain. Trahir la vérité). 6. -i kötüye kullanmak (Trahir la confiance d'un ami). 7. -i boşa çıkarmak (Les événements ont

trahison

1408

trahi ses espérances). 8. Göstermek, belirtmek, yansıtmak (Son attitude trahissait bien son impatience). § Se trahir: 1. Kendini ele vermek (Il s'est trahi par le ton de sa voix). 2. Belli olmak, görülmek, yansımak (Son émotion se trahissait par le tremblement de ses mains). trahison diş. 1. İhanet (Commettre une trahison). 2. (Sevgide) Sadakatsizlik, ihanet, eşini aldatma (Les réciproques trahisons font qu'on se quitte un jour, sans larmes). § Haute trahison: Vatana ihanet, vatan hainliği, traille diş. Bir çeşit ırmak sah. tarin er. 1. Katar, kervan, art arda dizilmiş... (Un train de mulets. Un train de péniches derrière un remoqueur. Un train de tombereaux chargés de pierre). 2. Tren (Monter dans un train. Manquer le train. Train de voyageurs, de marchandises. Train express, train omnibus. Voyager par le train). 3. Takım (Train d atterrissage: (Uçakta) İniş takımları). 4. (Dörtayaklıların vücudunda yada taşıtlarda) Kısım, bölüm (Train de devant, train de derrière. Train avant dune voiture, train arrière d'une automobile. Train de devant du cheval). 5. tkz. Kıç (Je vais te botter le train. Se manier le train). 6. Gidiş; yürüyüş (Un train rapide. Ralentir son train. Ce cheval a bon train). 7. ask. Nakliye kolu (Soldat du train). 8. Gürültü, gürültü patırdı (Et le jour de la fête, nous avons fait du train). § Mise en train: (Bir işi, bir şeyi) Düzenleme, hale yola koyma. Train de maison: (Evdeki) Hizmetçiler, hizmetçi takımı. Train de vie: Yaşama biçimi, yaşayış. Un train de sénateur: Ağır ağır yürüyüş, salına salına yürüme. A fond de train: Son hızla, bütün hızıyla. De ce train; du train dont on va: Bu gidişle. Aller bon train: Hızlı gitmek. Aller son train: Sürüp gitmek; kendi yolunda devam etmek, yaşayıp gitmek. Aller son petit train: Yavaş yavaş gitmek, hiç acele etmemek, acelesi olmamak. Aller son petit bonhomme de train: Kendi halinde yaşayıp gitmek. Etre dans le train: tkz. Zamanına uymuş olmak. Etre en train: Keyfi yerinde olmak. Etre mal en train: Keyfi yerinde olmamak, keyfi kaçık olmak. Etre en train de f. qch: -mekte olmak (Ilest en train de travailler). Filer le train à qn: tkz. -in kıçından ayrılmamak, hep -in yanında olmak. Mener grand train: Çok lüks bir yaşam sürmek. Mener qn bon train: -i alabildiğine çalıştırmak, çalıştırmaktan canını çıkarmak. Mettre qch en train: -i başlatmak, hale yola koymak; -e girişmek. Se manier le train, se magner le train: Acele etmek, biraz çabuk olmak, elini çabuk tutmak. Suivre le train: En öndekinin gittiği hızla gitmek. Comme une vache qui regarde passer le train: Şaşkın şaşkın, şaşkınlıkla, öküzün trene

traîner

baktığı gibi. trainage er. 1. Çekme 2. Sürükleme. 3. Kızakla taşıma. traînant, e s. 1. Yerde sürüklenen, yerde sürünen (Des couvertures traînantes et souillées). 2. mec. Cansız, ağır ve tekdüze, "monoton (Une voix traînante). traînard, e ad. 1. (Bir toplulukta yada yarışta) En geride kalan, nal toplayan, döküntü. 2. tkz. Yavaş adam, ayak sürüyücü, her işi ağırdan alan. traînasser, traînailler gsz. 1. Oyalanmak, çok ağır çalışmak, elinden bir türlü iş çıkmamak. 2. Sürtmek, aylak aylak dolaşmak; boş boş gezmek (Traînasser dans les rues, dans les cafés). 3. gçl. -i sürüncemede bırakmak, bir türlü bitirmemek, sürüklemek (Traînasser un travail). traîne diş. 1. (Giysilerde) Yerde sürünen etek, etek kuyruğu (Une robe de mariée à trmne). 2. (Balıkçılıkta) Sürtme ağ (Tirer sur les sables la traîne pleine de poissons. Pêche à la traîne). § A la traîne: 1. Yedekte (En remorquant notre trophée à la traîne). 2. Arkada, kuyrukta, en geride (Etre, demeurer à la traîne. Un coureur qui est à la traîne). 3. Dağınık, karmakarışık, yüz üstü (Des cravates à la traîne. Laisser des objets à la traîne). traîneau er. 1. Kızak (Un traîneau tiré par des chevaux, par des chiens). 2. (Balıkçılıkta) Sürtme ağ. traîne- buisson er. Ötleğen, çalıbülbülü. traînée diş. 1. Çizgi halinde döküntü; sızıntı; gölek (Une traînée de poudre. Une traînée de sang). 2. Devinim halindeki bir cismin arkasında bıraktığı iz, uzun kuyruk (La traînée lumineuse d'une comète). 3. hlk. Önüne gelenle düşüp kalkan kadın, sürtük, orospu. § Comme une traînée de poudre: Çok çabuk, hızla (Une nouvelle qui se répand comme une traînée de poudre). traîne-malheur, traîne-misère er. tkz. Yoksul (Un traîne-misère qui vient souvent demander de l'argent). traînement er. Sürüme, sürükleme (Traînement de pieds, de jambes). traîner gçl. 1. Çekmek, arkasına takıp çekmek (Un cheval qui traîne une charrette. Une locomotive qui traîne des wagons). 2. Sürüklemek, yerde yürüyerek götürmek (Trainer un meuble dans une pièce. Traîner un fardeau qu'on ne peut porter. Traîner quelqu'un par les pieds). 3. Kendisiyle götürmek, yanında götürmek (Il traîne sa femme à toutes ses conférences). 4. Geçirmek, çekmek, sürmek, başına gelmek (Traîner une existence misérable, une maladie). 5. gsz. Arkada kalmak, geride kalmak, nal toplamak, dökülmek (Des coureurs qui traînent à la suite du peloton). 6. gsz.

traîne-semelles Boş boş dolaşmak, sürtmek, sürtüştürmek (Traîner dans les rues, dans les cafés). 7. gsz. Sürünmek, belini doğrultamamak, kendini toparlayamamak (Depuis qu'il a été opéré, il traîne). 8. gsz. Sürüp gitmek, sürüncemede kalmak (Un procès qui traîne. Une affaire qui traîne). 9. gsz. Uzayıp gitmek, bir türlü bitmemek (Une discussion, un débat qui traîne). 10. gsz. Yere değmek, yeri süpürmek (Une robe, un manteau qui traîne). 11. gsz. Dağınık olmak, dağınık durmak (Il a toujours des papiers qui traînent sur son bureau). 12. gsz. Bulunmak, yer almak (Une anecdote qui traîne dans tous les livres d histoire). § Traîner qn dans la boue: -e çok ağır sözler söylemek, söylemediğini bırakmamak. Traîner les pieds: Ayaklarını sürümek, ayaklarını sürüyerek yürümek. Traîner la jambe: (Sakatlık yada yorgunluktan) Güçlükle yürümek. Traîner ses mots, traîner sur les mots: Ağır ağır konuşmak, sözcükler ağzından dirhemle dökülmek. Traîner qch en longueur: -i sürüncemede bırakmak. § Se traîner: 1. Emeklemek (Les petits enfants aiment se traîner par terre). 2. Güçlükle yürümek, ayaklarını sürüyerek gitmek (Il lui fallut une canne pour se traîner dans la salle à manger). 3. İstemeyerek gitmek; ayaklan geri geri gitmek (II a dit qu'il se traînerait à cette réunion). 4. Uzayıp gitmek, bir türlü bitmemek (La conversation se traînait). traîne-semelles, traîne-savates er. Aylak, âvare. traîneur, euse ad. 1. Çeken, sürükleyip çeken (Traîneur de chariot). 2. Aylak aylak dolaşan, orda burda sürtüp duran (Un traîneur de cafés, une traîneuse de rues). § Traîneur de sabre: Cakacı asker; hep yüksekten atan, asıp kesen asker, train-train, traintrain er. tkz. Alışılmış gidiş, hay huy, hep aynılık (Continuer, suivre le traintrain de la vie quotidienne). traire gçl. Sağmak (Traire une vache, une chèvre, une brebis). trai ter. 1, Koşum kayışı, koşum halatı (Une paire de traits. Allonger les traits). 2. Araba çekme, yük çekme (Animal bête de trait. Cheval de trait). 3. Ok (Décocher, lancer un trait). 4. Belirti (Les traits du céleste courroux). 5. Işın (Un trait de feu, de lumière, de soleil). 6. Çizgi (Tracer un trait). 7. Yüz çizgisi (Elle avait des traits réguliers et fins). 8. Anlatım, anlatma biçimi (Montaigne a peint l'amité en traits vifs et touchants). 9. Özelli k; nitelik (Trait de caractère). 10. Laf atma, söz dokundurma; iğneleme, iğneli söz (Etre sensible aux traits de ta raillerie, de la calomnie). 11. Nükte, "espri (Un trait satirique, mordant, piquant). § Trait de scie: İm, "işaret. Trait d'union: 1. dilb.

1409

traiter

Birleştirme çizgisi. 2. mec. Birleştirici, köprü, aracı (Servir de trait dunion entre deux partis opposés). A grands traits: Genel çizgileriyle, aynntılara girmeden. D'un trait, d'un seul trait: Bir çırpıda, bir solukta, bir dikişte (Boire d'un trait, d un seul trait. Il a vidé son verre dun trait). Avoir trait à: -ile ilintisi olmak, ilgisi olmak, -e değgin olmak (Relever avec soin tout ce qui a trait à un événement). Boire à longs traits: Tadını çıkara çıkara içmek, yavaş yavaş içmek. Filer, partir comme un trait: Ok gibi fırlayıp gitmek, trait, es. 1. Sağılmış (Vache, brebis traite). 2. Haddeden geçmiş (Or trait). traitable i. 1. Söz anlar, uysal; halden anlar (f espère que mon créancier sera plus traitable). 2. İşlenebilir, geliştirilebilir (Un sujet facilement traitable). traitant er. 1. Kesenekçi, "mültezim. 2. s. Tedavi eden, hastaya bakan (Médecin traitant). trait d'union er. 1. Bağlama çizgisi, birleştirme çizgisi. 2. mec. Aracı, bağ, köprü, birleştirici, traite diş. 1. Sağma, sağım (Traite mécanique). 2. *Ödek, poliçe (Payer, accepter une traite). 3. (Olumsuz anlamda) Ticaret (Traite des nègres: Zenci ticareti, tutsak ticareti. Traite des blanches: Beyaz kadın ticareti). 4. Bir seferde alman yol, yürünen yol (Il ne comptait pas faire une longue traite). § D'une seule traite, tout d'une traite: Ara vermeden, bir çırpıda, bir solukta, traité er. 1. (Belli bir alanda yazılmış) Kitap (Un traité de physique, un traité d économie politique). 2. Antlaşma (Un traité de paix, un traité de commerce. Conclure, signer, ratifier un traité). traitement er. 1. (Birine karşı gösterilen) Davranış, muamele (Subir un mauvais traitement. Jouir d'un traitement de faveur). 2. Tedavi, bakım (Ordonner, prescrire un traitement. Suivre un traitement prescrit par le médecin). 3. Aylık, maaş (Toucher son traitement). 4. (Bir maddeyi) İşleme, işleyiş (Traitement du minerai. Traitement thermique dun métal). § Traitement de l'information: (Bilgisayarla) Bilgi işleme, verileri değerlendirme, traiter gçl. 1. -e karşı... davranmak, muamele etmek (Traiter humainement un prisonnier. Traiter durement ses enfants). 2. -i incelemek, ele alıp işlemek (Traiter une question. Traiter un sujet). 3. Karşılamak (Il m'a fort bien traité). 4. Ağırlamak, yemek çıkarmak, şölen çekmek (Il traite toujours ses invités splendidement). 5. Bakmak, tedavi etmek (Traiter une maladie, une blessure, un malade). 6. Görüşmek, üzerinde konuşup tartışmak, görüşüp koşullarını saptamak (Traiter une réconciliation. Traiter une affaire, un marché).

traiteur 7. (Ham maddeyi) İşlemek (Traiter un minerai). 8. Traiter qn en: Birine ... muamelesi yapmak, -gibi davranmak (Traiter quelqu'un en ami. en frère). 9. Traiter qn de: Birine... demek, birini... olarak görmek (Traiter quelqu'un de fou, de menteur). 10. Traiter de qch: a) -konusunu işlemek, efe almak, açıklamak (Le conférencier a traité de l'évolution démographique), b) Konusu... olmak, -i konu edinmek (Un ouvrage qui traite des origines du socialisme). 11. gsz. Traiter avec: -ile görüşüp tartışmak, görüşmelerde bulunmak. § Traiter qn à bouche que veux-tu: -in bir dediğini iki etmemek. Traiter qn de tous les noms: -e demediğini bırakmamak, her türlü sövgüyü yağdırmak. Traiter qn de Turc à Maure: -e çok kötü davranmak, gâvur muamelesi yapmak. Traiter qn en parent pauvre: -e öksüz çocuk muamelesi yapmak, çok kötü davranmak, traiteur er. 1. (Eski) Aşçı, lokantacı. 2. (Şimdi) Soğuk ve hazır yemekler satıcısı (S'adresser à un traiteur pour préparer un buffet). traître, traîtresse s. ve ad. 1. Ele verici, satılmış, °ihanet eden (Le véritable traître est celui qui vend sa foi, qui vend son âme). 2. Hain (Juger un traître. Méfiez-vous de cet homme, c'est un traître). 3. Göründüğü gibi olmayan, aldatıcı; içinden pazırlıklı, nankör, hain (Ce petit vin est traître. Les chats sont ordinairement traîtres. Un homme traître). 4. Traître à: -haini, -e ihanet eden (On l'accusa d'être traître à sa patrie). § En traître: Nankörce; kahbece, kalleşçe (Ilnous a attaqués en traître). Ne pas dire un traître mot: Tek söz söylememek, ağzını hiç açmamak, traîtreusement bel. Haince, sinsice; kalleşçe kahpece (Attaquer quelqu'un traîtreusement). traîtrise dis. 1- Hainlik; ihanet (On pardonne difficilement une traîtrise). 2. Kalleşlik, kahpelik; sinsilik, nankörlük (Nous avons plusieurs preuves de sa traîtrise). trajectoire diş. fiz. gökb. Yörünge (Trajectoire d'une planète). trajet er. 1. (İki yer arasındaki) Yol, mesafe (Le trajet d'une ville à l'autre). 2. Yolculuk (Nousfîmes le trajet en calèche). tralala er. 1. tkz. Numara; gösteriş, caka (Pas besoin de faire tant de tralalas, on est entre amis). 2. (Yansıma yoluyla kimi şarkılarda nakarat olarak) Tralala. 3. ünl. Hoppala! Allah Allah! Yaşşa! (Tralala! vous me racontez des histoires. Tralala! j'ai trouvé ce que je cherchais.). tramail, trémail er. Üç katlı balık ağı. trame diş. 1. (Dokumada) Atkı, argaç. 2. Yapılış, örü, yapı, kuruluş (La trame d'un récit. La trame pulmonaire). 3. mec. Oyun, dolap, entrika (Ourdir

1410

trancher

une trame). tramer gçl. 1. Gizlice hazırlamak, düzenlemek çevirmek (Tramer un complot, une conspiration). 2. (Dokumada) Atkı atmak, argaçlamak, yapmak (Tramer des rayures, des dessins). § Se tramer: Gizlice hazırlanmak, düzenlenmek, çevrilmek (Une intrigue qui se trame). tramontane diş. 1. (Eski) Kutup yıldızı, kuzey yıldızı. 2. (Akdenizde) Yıldız yeli, yıldızlama. § Perdre la tramontane: 1. Yönünü şaşırmak. 2. Pusulayı şaşırmak, tramp [tRap\ er. Belli bir güzergâhı olmayan şilep. tramway er. İng. Tramvay, tranehage er. Dilimleme, dilimlere ayırma, tranchant, e s. 1. Keskin (Un couteau tranchant). 2. Kestirip atan, kesin (Un ton tranchant. Les jeunes gens sont tranchants dans leur jugement). 3. Kesici (Une arme tranchante). 4. er. (Kesici aletlerde) Ağız, yüz, keskin taraf (Le tranchant d'un couteau. Hache à deux tranchants). 5. mec. Keskinlik, etkililik (Tant de réprimandes perdent tout leur tranchant). § A double tranchant: mec. Tersine dönebilir, aleyhe de olabilir, iki ağızlı kılıç gibi (Un argument à double tranchant). tranche diş. 1. Dilim (Une tranche de gâteau, de jambon, de pain). 2. Yaprak, "safiha. 3. (Kitabın kalınlığını gösteren) Yan kenar (Une tranche dorée, marbrée). 4. (Maden paralarda) Çevre, kenar, tırtıllı çevre (Faire rouler une pièce sur sa tranche). 5. (Piyango vb). Çekiliş (Tranches d'émission dune loterie). 6. Kesek, sabanın kaldırdığı toprak. 7. Bölüm, kısım (La première tranche d'un crécBt). § Tranche de vie: Günlük yaşamdan gerçek sahneler. S'en payer une tranche: hlk. Eğlenmek, çok gülmek, tranché, e s. 1. Dilimlenmiş, dilim dilim kesilmiş (De la viande tranchée). 2. Belirgin, kesin, açık, net (Des mots tranchés). tranchée diş. 1. Çukur, hendek (Creuser, faire, ouvrir une tranchée). 2. ask. Boy siperi, siper. 3. ç. hek. Şiddetli sancı (Tranchées utérines). tranchefile diş. (Kitaplarda) Şiraze. tranchefiler gçl. Şirazelemek (Tranchefıler un livre). tranchelard er. (Eski) (Domuz yağı kesmeye yarayan) İnce uzun ağızlı bıçak, tranche-montagne er. Palavracı, trancher gçl. 1. Dilmek, dilimlemek, dilim dilim kesmek (Trancher du jambon, du beurre). 2. Kesip ayırmak; kesmek (Trancher une corde). 3. Birdenbire kesmek, bitirmek (Trancher son discours). 4. mec. Kesip atmak (Trancher la discussion). 5. Çözmek, çabuk ve kesin bir

tranchet çözüme bağlamak (Trancher une difficulté, une question). 6. gsz. Kesin karar vermek (Vous avez assez tergiversé, il faut maintenant trancher). 7. gsz. Trancher de qch: -lik taslamak, kendisine... havası vermek, -tavırları takınmak (Il tranche de l'homme d'importance. Trancher du seigneur, du prince). 8. gsz. Trancher de qch, sur qch: -i kesip atmak, -konusunda kesin sözler söylemek (II tranche sur tout). 9. Trancher sur qch, avec qch: -ile çelişen bir yan göstermek; -den iyice ayrılmak; pek belirgin olarak ortaya çıkmak (Dans cette réunion, te calme de la maîtresse de maison tranchait avec T agitation des invités. Une couleur foncée qui tranche sur un fond clair). § Trancher dans le vif: Çok sert konuşmak. Trancher la tête à qn: -in kellesini uçurmak, kafasını kesmek. Trancher le mot: Dobra dobra konuşmak, açık ve kesin konuşmak. Trancher le noeud gordien: mec. Kördüğümü çözmek, güç bir sorunu bıçak gibi kesip atarak çözmek, tranchet er. Falçete (Tranchet de bourrelier, de sellier). trancheur, euse ad. 1. Maden filizi işçisi. 2. den. Morina balıklarını kesip dilimleyen işçi. 3. diş. (Hazır giyimcilikte) Makineyle kumaş biçen işçi kadın. 4. diş. Taş çıkarma makinesi. 5. Kereste biçme makinesi. 6. (Siper kazma amacıyla) Toprak çıkarma aygıtı, tranchoir er. 1. Et tahtası. 2. Peynir tahtası. 3. (Eski) Mutfak bıçağı; satır. 4. Çarpanbalığı. tranquille s. 1. Sessiz gürültüsüz (Se retirer dans un coin tranquille). 2. Uslu, sessiz (Un enfant tranquille). 3. Dingin, sâkin (Mener une vie tranquille). 4. Rahat, kaygısız, telâşsız (Avoir •f esprit tranquille).^ Laisser qn tranquille:-i rahat bırakmak, -e dokunmamak, tranquillement bel. 1. Rahat rahat, telâşsızca, kızmadan (Répondre tranquillement à un insolent). 2. Sessizce; dinginlik içinde sakin sakin (Vivre tranquillement). 3. Kaygısızca, hiçbir üzüntü ve kaygı duymadan (Il vit tranquillement dans les ignominies). tranquillisant, e s. 1. Rahatlatıcı, yatıştırıcı, yüreğe su serpici, dinginleştirici (Une bonne nouvelle tranquillisante). 2. er. Sinir ilacı, "müsekkin, yatıştırıcı (Prendre un tranquillisant). tranquilliser gçl. Yatıştırmak, rahatlatmak, dinginleştirmek (Nous étions inquiets, ce que vous nous dites nous tranquillise). § Se tranquilliser Yatışmak, rahatlamak, dinginleşmek, tranquillité diş. 1. Sessizlik (Vivre dans une grande tranquillité).!. Dinginlik,yatışıklık (Latranquillité de la mer, de l'air). 3. Erinç, °huzur, °rahat (Troubler la tranquillité publique). 4. Kaygısızlık;

1411

transcrire

telâşsızlık; serinkanlılık (Retrouver sa tranquillité après une émotion). transaction [tRàzaksjo] diş. 1. (Karşılıklı ödünler vererek) Anlaşma (La plus mauvaise transaction est meilleure que le meilleur procès). 2. Uzlaşma. 3. (Tecim işlerinde) İşlem, "muamele (Transactions commerciales: Tecim işlemleri, °ticari muameleler. Transactions de Bourse: Borsa işlemleri). transactionnel, le s. Anlaşma niteliğinde; uzlaşma niteliğinde. Anlaşmaya ilişkin, uzlaşmaya değgin (Règlement transactionnel Formule transactionnelle). transafricain, e j.Afrikayı boydan boya geçen (Chemin de fer transafricain). transalpin, e s. Alpler ötesi (La Gaule transalpine). transatlantique s. 1. Atiantikötesi, Atlas Okyanusunu aşan, Atlas Okyanusu ötesinde bulunan (Lignes transatlantiques). 2. er. Transatlantik (Voyager dans un transatlantique). 3. er. tkz. Açılır kapanır bez koltuk, transbahuter gçl. tkz. Taşımak, "nakletmek (Transbahuter une armoire). transbordement er. Aktarma; aktarılma (Transbordement de marchandises, de passagers). transborder gçl. Aktarmak (Transborder des voyageurs, des marchandises). transcaspien, ne s. Hazerötesi, Hazer Denizi ötesinde bulunan (Chemin de fer transcaspien). transcaucasien, ne s. Kafkasötesi (Chemin de fer transcaucasien). transcendance diş. 1. Üstünlük, aşkınlık (La transcendance dun talent). 2. Yücelik, ululuk (Transcendance de Dieu). transcendant, e s. 1. Üstün, aşkın (Un esprit, un mérite transcendant). 2. Yüce. 3. mat. Yüksek (Mathématiques transcendantes). transcendantal, e s. fels. Deneyüstü, "müteali (Idéalisme transcendantal). transcendantalisme er. fels. Deneyüstücülük, "mütealiyye. transcender gçl. -i geçmek, aşmak, -e üstün olmak (L'art transcende souvent la civilisation où il naît). § Se transcender: Kendi kendini aşmak, transcontinental, e s. Bir kıtayı boydan boya kateden (Chemin de fer transcontinental). transcripteur er. Çevriyazıcı; kopya yada suret çıkaran kişi yada aygıt; tescil yada kayıt eden. transcription diş. 1. dilb. Çevriyazı (Transcription phonétique). 2. Kopya etme, suret çıkarma. 3. Kopya, suret. 4. huk. Tescil, kayıl(Transcriptionà l'état civil). transcrire gçl 1. -i kopya etmek, -in suretini çıkarmak (Transcrire un contrat, un acte. Transcrire un texte). 2. (Başka bir yazıya

transe

1412

çevirerek) Yazmak (Transcrire un texte grec avec des caractères latins). 3. müz. Bir notayı çalınacağı çalgıya göre değiştirerek yazmak (Liszt a transcrit pour le piano des pièces et orgue de Bach). transe diş. 1. ruhb. Kendinden geçme; uyaranlara karşı duyarlığın yok olduğu ve çevrede olup bitenlerin algılanmadığı bir tür uyku durumu (Etre, entrer en transe. Médium qui entre en transe). 2. (Eski) Büyük korku, büyük kaygı (Etre dans des transes mortelles). transept er. (Mimarlıkta) Çapraz şahın, transférable .s. Aktarılabilir, başka bir yere nakledilebilir, yeri değiştirilebilir, transfèrement er. huk. Yerini değiştirme, "nakletme (Le transfèrement d'un prisonnier se fait dans une voiture cellulaire). transférer gçl. 1. (Bir yerden bir yere) Taşımak, nakletmek, geçirmek, iletmek (Transférer un détenu d'une prison dans une autre). 2. Transférer qch à qn: Bir şeyi -e aktarmak, vermek, üzerine geçirmek, "intikal ettirmek (Il lui a transféré tous ses biens). transfert er. 1. (Başka yere) Aktarma, aktarılma, aktarım, taşıma (Transfert des cendres de Napoléon. Transfert de capitaux d un pays à un autre). 2. ruhb. Geçişim, "intikal (Transfert de sentiments). transfiguration diş. 1. Yüz değişmesi, yüz anlatımının tümden değişmesi (Cette bonne nouvelle a provoqué en lui une véritable transfiguration). 2. (Büyük harfle) İsa peygamberin ölümünden sonra Tabor dağında üç havarisine görünmesi, transfigurer gçl (Olumlu yönde, iyiye doğru) Değiştirmek; yüzünü, biçimini, halini değiştirmek; alışılmamış bir güzellik vermek, güzelleştirmek (La joie l'avait transfiguré. Le soleil transfigure toutes choses). § Se transfigurer: Yüzü, biçimi, hali değişmek; güzelleşmek, güzel bir görünüm almak, transformables. 1. Dönüşebilir. 2. Transformable en qch: -e dönüşebilir, -haline gelebilir (Fauteuil transformable en lit). transformateur, trice s. 1. Biçim değiştirici, dönüştürücü (Action transformatrice, pouvoir transformateur). 2. er. fiz. Transformatör, •dönüştürücü, transformation diş. 1. Dönüşüm, dönüştürüm, "tahavvül (Transformation de mouvement en chaleur). 2. Değişiklik, değişim, biçim değişikliği (Faire des transformations dans une maison). transformationalisme er. dilb. Dönüşümcülük, transformationaliste s. dilb. Dönüşümcü, transformationnel, le s. dilb. Dönüşümsel.

transiger

transformer gçl. 1. Başka bir biçim vermek; görünümünü değiştirmek; -de değişiklikler yapmak (Transformer un vêtement. Transformer un magasin). 2. Transformer qn: a) -in huyunu, karakterini değiştirmek (L'éducation Ta transformé), b) -in sağlığını düzeltmek (Ce séjour en montagne l'a transformé). 3. Transformer qn, qch en: Birini, bir şeyi -e dönüştürmek, haline getirmek (Circé transforma les compagnons d Ulysse en pourceaux. Transformer le plomb en or). § Se transformer: 1. Huyu suyu değişmek (Cet enfant s'est bien transformé). 2. Biçimi ve görünümü değişmek, yepyeni bir görünüm almak (Ce vieux quartier s'est bien transformé). 3. Se transformer en: -en dönüşmek, -haline gelmek (La chenille se transforme en papillon). transformisme er. fels. Dönüşümcülük, transformiste s. ve ad fels. Dönüşümcü (Théories transformistes). transfuge er. 1. ask. Düşmana sığınan kaçak. 2. ad. Dönek (Les transfuges du parti socialiste). transfuser gçl. Transfuser qch à qn: Birine... aktarmak,"nakletmek,vermek; -aktarımı yapmak (Transfuser du sang à un blessé). transfuseur er. Kan aktarma aygıtı, transfusion diş. Aktarım (Transfusion du sang, transfusion sanguine: Kan aktarımı). transgresser gçl. -i çiğnemek, hiçe saymak, "ihlal etmek, -e karşı gelmek, aykırı davranmak (Transgresser une loi, un ordre). transgresseur er. -i çiğneyen, hiçe sayan, dinlemeyen, -e aykırı davranan, karşı gelen (Transgresseur de la loi). transgression diş. 1. -i çiğneme, hiçe sayma, dinlememe, "ihlal, -e aykırı davranma, karşı gelme (Transgression dune loi, d'un règlement). 2. coğr. İlerleme (Transgression marine: Deniz ilerlemesi). transhumance diş. (Sürü için) Yaylaya çıkarma, yayla çıkma, yaylama, transhumant, e s. ve ad Yaylaya çıkan, yaylayan, yaylacı (Troupeaux transhumants. Les transhumants). transhumer gçl. 1. -i yaylaya çıkarmak (Transhumer les bêtes, un troupeau). 2. gsz. (Sürü için) Yaylaya çıkmak, transi, e s. 1. Çok üşümüş, donmuş (Un enfant transi). 2. Transi de: mec. -den donmuş, bitmiş (Il était transi de peur). transiger gsz. 1. Anlaşmak, uzlaşmak (Il vaut mieux transiger que plaider). 2. Transiger avec, sur: a) -ile uzlaşmak (Il faut transiger avec elle. Transiger avec sa conscience), b) -konusunda gerekli titizliği göstermemek, gevşek davranmak,

transir -den ödün vermek (Transiger avec son devoir, sur l'honneur). transir gçl. 1. -i çok üşütmek, soğuktan dondurmak (Une bise glaciale qui nous transit). 2. gçl. mec. Titretmek (Lapeur avait transi leur âme). 3. gsz. Çok üşümek, donmak (Je sens mon corps transir). transistor er. 1. Transistor (Les transistors ont remplacé les tubes électroniques). 2. Transistorlu radyo, transistorisation diş. Transistorlama, transistorla donatma (Transistorisation d'un circuit électronique). transistoriser gçl. Transistorlamak, transistorla donatmak (Transistoriser un téléviseur). transit [tRazit] er. Transit, »düzgeçiş (Marchandises en transit). transitaire s. 1. Transit geçilen, düzgeçilen (Pays transitaire). 2. Transit olarak yapılan (Commerce transitaire). 3. ad. Komisyoncu, aracı. transiter gçl. 1. -i transit olarak geçirmek (Transiter des marchandises). 2. gsz. Transit geçmek, düzgeçiş yapmak, düzgeçmek (Marchandises qui transitent). transitif, ive s. dilb. Geçişli (Verbes transitifs). transition diş. 1. (Bir durumdan öbürüne) Geçiş, "intikal (Une brusque transition du chaud au froid). 2. (Düşünceleri birbirine) Bağlama (Connaître l'art des transitions). § De transition: Ara, geçiş (Régime de transition entre deux constitutions). transitivement bel. dilb. Geçişli olarak (Verbe employé transitivement). transitivité diş. Geçişlilik (Transitivité d'un verbe). transitoire s. 1. Geçici, kalıcı olmayan (Les choses de ce monde sont transitoires). 2. Ara, geçişi sağlayan (Un régime transitoire). transitoirement bel. Geçici olarak; bir süre için. translatif, ive s. 1. huk. »Geçirime değgin, geçirici, "temlikle ilgili (Acte translatif de propriété: *Geçirim, °temlik: geçirim bağttı, "temlikname). 2. dilb. Aktarıcı, translation diş. 1. (Bir yerden bir yere) Geçirme, geçirilme, "nakil (La translation des reliques dun saint). 2. fiz. Öteleme, ötelenme. 3. dilb. Aktarma, translitération, translitération diş. dilb. Harf çevirisi. translitérer, translitérer gçl. Harf çevirisi yapmak. translucide s. Yarısaydam (Une porcelaine

1413

transmutation

translucide). translucidité diş. Yarısaydamlık (Translucidité d'un diamant brut). transmetteur er. (Telgraf işaretlerini) Ulaştıran, aktaran alet; ulaştırıcı. § Transmetteur d'ordres: den. (Kaptandan makiniste) Emir iletme aygıtı; makine telgrafı, transmettre gçl. 1. Ulaştırmak, iletmek, "intikal ettirmek, aktarmak (Transmettre un message, une information). Geçirmek, yaymak, bulaştırmak (Un insecte qui transmet une maladie contagieuse). 3. Vermek, yayımlamak, y aymak (Transmettre en direct un discours à la radio). 4. Transmettre qch à: Bir şeyi -e iletmek (Les nerfs transmettent l'excitation aux centres nerveux). § Se transmettre: 1. Geçmek, yayılmak, bulaşmak (Certaines maladies se transmettent héréditairement). 2. İletilmek (Le courant se transmet par un fil de laiton). 3. Yayılmak (Le son ne se transmet pas dans le vide). transmigration diş. 1. (Ana ülkeden dış ülkelere) Göç, dışgöç. 2. (Ruh için) Göç, başka bir varlığa geçme (Transmigration des âmes). transmigrer gsz. Göçmek (Les pythagoriciens croyaient que les âmes transmigrent). transmissibilité diş. (Birinden bir başkasına) Geçebilirlik; geçirilebilirlik (La transmissibilité d'un privilège, dun caractère biologique). transmissible s. 1. huk. (Birinden bir başkasına) Geçebilir, geçirilebilir (Droit, patrimoine transmissible). 2. Bulaşabilir, bulaşıcı (Maladie transmissible). 3. Transmissible à: -e geçebilir, geçirilebilir (Titres transmissibles aux descendants). 4. İletilebilir, ulaştırılabilir; yayılabilir (Une pensée difficilement transmissible par écrit). transmission diş. 1. İletme, iletilme; ulaştırma, ulaştırılma (Transmission dun ordre, d'un message). 2. Geçme, geçirme, geçirilme, "intikal (La transmission de certains privilèges n'est pas légale La transmission des caractères biologiques d'une espèce animale). 3. Yayma, yayılma, yayın (La transmission en direct dun discours à la radio). 4. fiz. İletim, yayıhm, "intikal (Transmission de force: Kuvvet iletimi. Transmission de la chaleur: Isının yayılımı). 5. ç. ask. Muhabere (Faire son service dans les transmissions). 6. (Makina) Aktarma (Organes de transmission, transmission flexible). transmuable, transmutable s. (Bir durumdan başka bir duruma) Dönüşebilir, değişebilir, transmutation diş. 1. Dönüşme, dönüştürme, dönüşüm (La transmutation des métaux). 2. Değişim, değiş, nitelik değiştirme (Transmutation

transnational des commerces, des boutiques). transnational, e s. Uluslararası (Organisme transnational). transocéanique transocéanien, ne s. 1. Okyanus aşırı, okyanusötesi (Région transocéanienne). 2. Okyanus yoluyla yapılan (Navigation, télégraphie transocéanique). transparaître gsz. (tncc yada yarısaydam bir şey arkasından) Görünmek; hafifçe belli olmak (La lune transparaît à travers les nuages légers. Sa haine et son mépris transparaissaient sous le masque de la1 politesse). transparence diş. 1. Saydamlık, berraklık (La transparence de l'eau). 2. mec. Parlaklık (La transparence d'un tissu, d'un teint). 3. mec. Duruluk, açıklık (La transparence de ses intentions frappait tout le monde). transparent, e s. 1. Saydam (Un verre transparent). 2. Parlak, pırıl pırıl (Un ciel transparent). 3. mec. Açık, anlamakta güçlük çekilmeyen (Une allusion transparente. Des sentiments transparents). 4. er. Düzgün yazabilmek için kâğıdın altına konulan çizgili kâğıt. transpercement er. Delip geçme; delinip geçilme. transpercer gçl. 1. Delip geçmek (Une balle lui a transpercé l'intestin). 2. -in içine işlemek, nüfuz etmek (La pluie a transpercé mes vêtements). § Transpercer le coeur: mec. Yüreğini delmek, çok acı vermek, içine işlemek (La mort de sa fil!e lui a transpercé le coeur). transphrastique s. dilb. Tümceötesi. transpirant, e s. Terleyen (Les doigts transpirants). transpiration diş. Terleme (Elimination des déchets organiques par la transpiration). § Etre en transpiration: Terlemek, su içinde kalmak, transpirer gsz. 1. Terlemek (Le malade transpirait pendant la nuit). 2. Transpirer de: -si terlemek (Transpirer des pieds, des paumes). 3. mec. (Gizli tutulan bir şey için) Sızmak, belli olmaya başlamak; kokusu çıkmak (Une nouvelle qui transpire. Un secret qui transpire). 4. gçl. -i terle dışarı çıkarmak (Il transpirait de si grosses gouttes). transplant er. Nakledilen organ yada doku. transplantable s. Nakledilebilir .aktarılabilir (Organe transplantable). transplantation diş. 1. (Bitkilerin) Yerini değiştirme, bir yerden alıp başka yere dikme (La transplantation des arbres). 2. (Kişi yada topluluğu) Başka yere yerleştirme, yurdunu değiştirme (La transplantation des ruraux dans

1414

transporter

des zones urbaines). 3. hek. Doku aşısı; doku yada organ nakli (La transplantation du rein). transplanter gçl. 1. (Bitki) Yerini değiştirmek, bir yerden alıp başka yere dikmek (Transplanter un jeune arbre, des fleurs). 2. (Kişi yada topluluk) Başka yere yerleştirmek, yurdunu değiştirmek (Transplanter des populations d'un pays dans un autre). 3. hek (Organ yada doku) Nakletmek. § Se transplanter: Göçüp yerleşmek (Une famille qui s'est transplantée en France). transpolaire s. Kutuptan geçen, kutupötesi (Ligne aérienne transpolaire). transport er. 1. (Bir yerden bir yere) Taşıma, iletme, "nakil (Transport des marchandises, des bagages, des voyageurs. Frais de transport). 2. huk. Geçirim, "devir ve "temlik (Transport de créance). 3. f. Taşımacılık, "nakliyat (Développement des transports aériens, maritimes, routiers dans un pays). 4. mec. Taşkınlık (Transport de joie, de colère). 5. Taşıma gemisi (Transport de troupes). 6. mec. Kendinden geçme, esrime, esriklik (L'orateur est celui qui sait se mettre à volonté dans un état de transport). § Moyens de transport: Taşıtlar, "nakil vasıtaları. Ministère des transports: Ulaştırma Bakanlığı. Transport sur les lieux: huk. Keşif ve inceleme. Transport en commun: Toplu taşımacılık, transportable s. (Bir yerden başka bir yere) Taşınabilir, götürülebilir, "nakledilebilir (Malade transportable. Marchandises , matières transportables par avion). transportation diş. 1. (Birini yada bir topluluğu) Yurdundan uzaklaştırma, başka yere sürme; sürgün. transporté, e s. Esrimiş, kendinden geçmiş, başı dönmüş (Etre transporté d'admiration de joie, de bonheur). transporter gçl. 1. Taşımak (Transporter des voyageurs, des marchandises. Transporter un blessé, un colis). 2. İletmek (Les ondes transportent l'énergie à distance). 3. Aktarmak, geçirmek (Transporter la guerre, le malheur dans un pays. Transporter une somme d'un compte courant à un autre compte. Transporter un fait divers à l'écran, sur la scène). 4. Esritmek, başını döndürmek, coşturmak, kendinden geçirmek (Certains paysages me transportent. Cette nouvelle le transporta de joie). 5. huk. Sürmek, başka bir ülkeye sürgün etmek, yurdundan uzaklaştırmak (Transporter un prisonnier politique). § Se transporter: 1. Gitmek, kalkıp gitmek (Il faut se transporter

transporteur sur les lieux pour la constatation). 2. Kendini başka bir yerde yada başka bir zamanda imiş gibi düşünmek, düşlemle kendini -de sanmak (Transportons-nous à l'époque des Croisades). transporteur, euse i. ve ad. 1. Taşıyıcı, °nakledici (Une compagnie transporteuse. Un corps transporteur d'oxygène). 2. er. Taşımacı, "nakliyeci (Le transporteur terrestre de marchandises garantit de la perte des objets transportés). 3. er. Taşıma makinası (Un transporteur mécanique, automatique). transposable s. 1. Yeri değiştirilebilir, alınıp başka bir yere konulabilir (Propositions transposables dans une phrase). 2. müz. Başka bir ses perdesine geçirilebilir (Une cantate transposable). transposer gçl. 1. -in yerini değiştirmek (Transposer les mots dune phrase). 2. Alıp başka bir bağlam yada niteliğe oturtmak (Transposer /'intrigue dune pièce dans une autre époque, dans un autre cadre). 3. müz. Başka bir ses perdesine geçirmek (Transposer une cantate pour chœur d'hommes). 4. fiz. Tersyüzlemek. transpositeur, euse s. ve ad. Ses perdeleri değiştirilebilen (Un piano transpositeur). transposition diş. 1. Yer değiştirme, yer değiştirimi (Transposition de lettres dans un mot). 2. Başka bir bağlam yada niteliğe oturtma (Transposition d'une anecdote moyenâgeuse à l'époque contemporaine). 3. müz. Perde değişmesi; perdesi değiştirilmiş parça (Transposition pour baryton dun lied pour ténor). 4. fiz. Tersyüzleme. transpyrénéen, ne s. Pirenelerötesi. transsaharien, ne s. 1. Büyük Sahra'yı boydan boya geçen. 2. er. Sahra demiryolu, transsexualisme er. ruhb. Kendini karşı cinsiyetten görme; erkeğin kendini ıkadın, kadının kendini erkek olarak duyumsaması, transsexuel, le s. ruhb. Kendini karşı cinsiyetten gören, transseksüel (On ne peut assimiler transsexuels et homosexuels). transsibérien, ne i. 1. Sibiryaötesi (Régions transsibériennes). 2. Sibirya'yı boydan boya geçen (Chemin de fer transsibérien). 3. er. Sibirya demiryolu, transsonique s. fiz. Sesötesi; sesyakını. transsubstantiation diş. 1. Madde dönüşümü, bir maddenin başka bir madde haline gelmesi. 2. (Kilisenin inancına göre) Kuddas töreninde ekmekle şarabın İsa peygamberin etiyle kanına dönüşmesi (Les protestants n'acceptent pas le dogme de la transsubstantiation). transsudation diş. 1. Sızma; sızdırma

1415

traquer

(Transsudation de l'eau au travers d'un vase). 2. mec. Sızıntı (Une vague transsudation de clarté). transsuder gsz. 1. Sızmak (L'eau qui transsude au travers dun vase). 2. gçl. Sızdırmak (Les feuilles du mélèze transsudent une espèce de manne). transvasement er. Kabtan kaba aktarma (Le transvasement dun liquide). transvaser gçl. Kabtan kaba aktarmak (Transvaser du vin. de l'huile). transversal, e s. Enine, enlemesine (Coupe transversale, muscles transversaux). transversalement bel. Enine, enlemesine, transverse s. anat. Enine (Artère transverse. Côlon transverse). transvestisme er. ruhb. Kılık özentisi; karşı cinse özgü giysileri giymeye karşı tutkusu olma yada bunları giymekten cinsel doygunluk duyma. transvider gçl. Başka bir kaba boşaltmak (Transvider le sucre d'un paquet dans le sucrier). trantran — traintrain. trapèze er. 1. mat. Yamuk (Trapèze isocèle: İkizkenar yamuk. Trapèze rectangle: Dik yamuk). 2. (Cimnastikte) Trapez (Monter au trapèze. Exercice de trapèze). 3. anat. Yamukkas (Muscle-trapèze de denir), trapéziste ad. Trapez canbazı, trapezci. trapézoïdal,e s. Yamuk biçiminde, yamuksu. trapézoïde s. Yamuğa benzeyen, yamuğumsu. trappe diş. 1. Döşemede açılmış küçük kapı, taban kapısı (Ouvrir une trappe et descendre dans la cave). 2. (Avcılıkta) Hendek tuzak, kapan çukuru (Tomber dans une trappe). 3. (Hristiyanlıkta) Trappe tarikatı. 4. mec. Tuzak (Ourdir une trappe), 5. (Tiyatroda) Yer kapağı; sahnede yerde bulunan kapak, trappeur er. (Kanada ve Kuzey Amerika'da) Tuzak avcısı, tuzakla avlanan ve kürk ticareti yapan avcı. trappiste er. Trappe tarikatından keşiş, trappistine diş. 1. Trappe tarikatından rahibe. 2. Bir likör türü. trapu, e s. 1. Bodur (Un homme trapu). 2 (Okul argosunda) Güç, kazık, °zor (Un problème trapu). 3. (Okul argosunda) Kuvvetli, çok iyi bilen (Un élève trapu en chimie). traque diş. Av sürme (Dans la forêt, il passait des jours à la traque). traquenard er. 1. Kapan, tuzak (Il lui a tendu un traquenard). 2. mec. Gizli güçlük, ince güçlük (Le français est une tangue pleine de traquenards). traquer gçl. 1. (Ormanda avı) Kovalamak,

traquet

1416

ardından iz sürmek, bitkin düşürünceye dek izlemek (Traquer un animal). 2. mec. Sıkıştırmak (On Ta traqué par des questions). 3. İzlemek, kovalamak (Traquer un voleur). traquet er. 1. (Tilki, samur, kokarca gibi hayvanlara kurulan) Tuzak. 2. Değirmen çakıldağı. 3. hayb. Kuyrukkakan, traqueur er. Av sürücüsü, izsürücü. trauma er. hek. ruhb. l.Yaralanma, büyük sarsıntı, "travma. 2. Yara; bere. traumatique s. Yara yada yaralanmadan ileri gelen; yaralanmaya değgin; yara bereye değgin (Hémorragie, tétanos traumatique). traumatiser gçl. hek. 1. Yaralamak; -in yaralanmasına yol açmak (Un accident l'a traumatisé). 2. mec. Çok sarsmak (La mort de son père l'a traumatisé). traumatisme er. Yaralanıp berelenme, örselenme; sarsıntı (Un traumatisme crânien. La mort de son frère lui a causé un traumatisme). travail er. 1. Çalışma (Travail collectif, intellectuel, musculaire. Aimer le travail). 2. İş (Avoir du travail, être sans travail. Accident du travail). 3. İşçilik (Une dentelle d'un travail délicat). 4. İşleme; işlenme (Le travail du bois, du marbre). 5. Emek (Travail et capital). 6. İşleyiş, çalışma tarzı (Travail d'une machine, d' un mécanisme). 7. Mayalanma (Le travail du cidre dans les tonneaux). 8. (Bilimsel bir konu üzerinde yapılan) Çalışma, inceleme; inceleme yapıtı (Un travail historique. Publier un travail scientifique). 9. Doğum çabalan, doğum sancılan (Femme en travail. Entrer en travail). 10. İşleme, eğrilme, çarpılma (Le travail dune poutre, dun bois, dun mur). § Législation du travail: İş hukuku. Obligation au travail: Çalışma yükümlülüğü. Travail noir Kaçak çalışma, izinsiz çalışma. Travaux forcés: Kürek cezası. Travaux publics: Bayındırlık işleri (Ministère des Travaux publics: Bayındırlık Bakanlığı). travail er. (ç. travails) Nalbantların ve veterinerlerin büyükbaş hayvanları kıstırdıkları tezgâh (On ferre les chevaux dans un travail). travaillé, e s. İyi işlenmiş; üzerinde özenle çalışılmış (Des donjons travaillés comme de ta dentelle. Poèmes travaillés). travailler gsz. 1. Çalışmak (Un enfant qui travaille bien en classe. Il travaille dans son jardin). 2. Bir işte çalışmak; bir işi, bir uğraşı olmak (Sa femme travaille). 3. İşlemek, eğrilmek, çarpılmak (Une poutre, une porte qui a travaillé. Les fissures qui se produisent dans un mur qui travaille). 4. Oluşmak, mayalanmak

travers (Le vin travaille). 5. gçl -e çalışmak; -çalışmak (Travailler la chimie, la musique, son morceau de piano). 6. gçl. -i işlemek (Travailler un métal à froid). 7. gçl. hlk. Dövmek, hırpalamak (Travailler son adversaire). 8. gçl. Çalıştırmak, idman yaptırmak (Travailler un cheval). 9. gçl. Üzerinde çalışmak, düzeltip güzelleştirmeye uğraşmak (Travailler son style). 10. gçl. Travailler qn: a) -i üzmek, -e sıkıntı vermek, -in içini kemirip durmak (Le désir de trouver une solution le travaillait jour et nuit), b) -i bunaltmak, bitirmek, bitkinleştirmek (La fièvre travaille le malade depuis une semaine). 11. gçl. Kışkıtmak, ayaklandırmaya çalışmak, "tahrik etmek (Travailler le peuple par des brochures, par des agents). 12. Travailler à qch: -üzerinde çalışmak; -ile uğraşmak (Un écrivain qui travaille à nouveau à un roman. Il travaille à F entretien de sa maison). 13. Travailler à f. qch: -meye çalışmak, çabalamak (Il travaille depuis longtemps à me nuire). § Faire travailler sa matière grise: Kafasını çalıştırmak. Travailler dur, d'arrache-pied: Durup dinlenmeden çalışmak, sıkı çalışmak. Travailler du chapeau: Kaçık olmak, kafadan çatlak olmak. Travailler pour le roi de Prusse: Pir aşkına çalışmak, travailleur, euse ad. 1. Emekçi, işçi (La condition dure des travailleurs. Un travailleur agricole. Travailleurs manuels). 2. s. Çalışan, emekçi (Des masses travailleuses). 3. s. Çalışkan (Un élève travailleur). travailleuse diş. (Kadınlar için) Dikiş masası, iş masası (Une travailleuse en bois). travaillisme er. İngiliz İşçi Partisi siyasal ve toplumsal öğretisi, travailliste ad 1. İngiliz İşçi Partisi üyesi. 2. s. İşçi (Parti travailliste). travailloter gsz. Az çalışmak, kendini pek sıkıntıya sokmadan çalışmak, travée diş. 1. (Mimarlıkta) Kemer gözü. 2. İki kiriş arası. 3. İki sütun arası. 4. (Yanyana koltuk yada sandalyelerin oluşturduğu) Sıra (Les travées dune église, dun amphithéâtre). 5. Bir sırada oturan kişiler (Un murmure de protestation s'élève depuis les travées du fond). travelling er. İng. (Sinemacılıkta) Kaydırma, alıcının herhangi bir araç üzerinde çeşitli yönlere hareket ettirilmesi, traveller's check, traveller's chèque er. Seyahat çeki travelo er. tkz. Kadın gibi süslenip püslenen eşcinsel. travers er. 1. (Eski) En, genişlik, kalınlık (Un travers de doigt). 2. (Gemide) Yan. 3. mec. Küçük kusur, aksak yan (11 est très attaché à

traversable

1417

tréfonds

ses petites habitudes, mais on lui pardonne volontiers ce travers). 4. ilg. ve bel. § A travers: Arasında, arasından (Passer à travers la foule, à travers champs). Au travers: Ortasında, ortasından; arasında, arasından. Au travers de: -in ortasından, arasından (Au travers de son masque, on voyait ses yeux briller de plaisir). A tort et à travers: Gelişigüzel, rasgele. De travers: 1. Eğik olarak, eğerek; eğri (Mettre son chapeau de travers. Avoir le nez de travers). 2. Ters (Comprendre, raisonner de travers. Toutes ses affaires vont de travers). En travers: Enine, enlemesine (Scier une planche en travers). Avaler de travers: Genzine kaçmak. Avoir 1' esprit de travers: Kafası ters işlemek, doğru düşünmemek. Prendre qch de travers: -i tersinden almak, yanlış anlamak. Regarder qn de travers: -e kızgın kızgın bakmak, ters ters bakmak.

çıkan erkek oyuncu (Un acteur travesti de denir). 5. er. Kadın gibi süslenip püslenen eşcinsel. travestir gçl. 1. Başka kılığa sokmak, kılığını değiştirmek. 2. mec. Çarpıtmak, değiştirmek, bozmak, tanınmaz hale getirmek (Travestir la vérité. Travestir la pensée de quelqu'un). 3. Travestir qn, qch en: Birini... kılığına sokmak (Travestir des soldats en paysans). § Se travestir Kılık değiştirmek, başka kılığa girmek (Se travestir pour un bal costumé). travestisme er. ruhb. Kılık özentisi; karşı cinse özgü giysileri giymeye karşı tutkusu olma yada bunları giymekten cinsel doygunluk duyma, travestissement er. 1. Kılık değiştirme, başka kılığa girme (Rôle de théâtre qui exige un travestissement). 2. mec. Çarpıtma, değiştirme, bozma (Le travestissement des faits historiques). traviole (de) bel. hlk. Eğik olarak (Son chapeau

traversable s. Geçilebilir (Rivière traversable à gué). traverse diş. 1. (Demiryollarında) "Tabanlık, "travers. 2. (Marangozlukta) Atma, atma kiriş (Les traverses dune fenêtre). 3. Kestirme yol (Par la traverse, it y a trois lieues et demie). 4. ç. Güçlükler, engeller, terslikler (Ce sont des traverses passagères). traversée diş. 1. Deniz yolculuğu; deniz yada akarsudan geçme (La traversée de Calais à Douvres. La traversée se fait par un bac). 2. (Bir kent yada ülkeyi) Boydan boya geçme, içinden geçme; geçiş (La traversée du Sahara. La traversée dune ville en voiture). traverser gçl. 1. -in içinden geçmek, ortasından geçmek, katetmek (Traverser la rue, un pont, une ville. La Seine traverse Paris). 2. geçirmek (Traverser une crise). 3. -içine geçmek, "nüfuz etmek (La pluie a traversé son manteau). 4. -den geçmek, geçivermek, -e gelivermek (Une idée me traversa (esprit). 5. (Eski) Engellemek, güçlüğe uğratmak, karşısına çıkmak (Mille obstacles divers m'ont même traversé). traversler, ère s. Geçmeye yarayan (Barque traversière).

est mis de traviole). trayeur, euse ad. 1. (Hayvanların sütünü) Sağan, sağımcı. 2. diş. Sağma makinası. trayon er. (Sağmal hayvanlarda) Meme başı. trébuchant, e s. 1. Sendeleyen (Ivrogne trébuchant). 2. (Eski) Ağırlığı tam (Des pièces d'or trébuchantes). trébuchement er. Sendeleme; sürçme, trébucher gsz. 1. Sendelemek (Un ivrogne qui trébuche). 2. Ayağı sürçmek, düşeyazmak. 3. Trébucher sur, contre: -e çarpmak (Trébucher sur une pierre, contre une marche). 4. gçl. (Para vb.) Tartmak (Trébucher des pièces dor). trébuchet er. 1. (Küçük kuşları yakalamak için) Tuzak, kuş tuzağı. 2. (Altın, gümüş vb. tartmak için) Terazi, hassas terazi. 3. (Laboratuvarlarda kullanılan) Eczacı terazisi. 4. Kapan.

traversin er. 1. Uzun yastık, yatak boyunda yuvarlak uzun yastık (Mettre son portefeuille sous son traversin). 2. Dip tahtası (Traversin dun tonneau). 3. Terazi kolu. travertin er. yerb. Pamuktaşı. travesti, e s. 1. Kılık değiştirmiş (Un roi travesti). 2. Maskeli (Un bal travesti. Une fête travestie). 3. er. Değişik kılık, maske (Mettre un travesti pour un bal). 4. er. Kadın rolüne

tréfilage er. Haddeden geçirme, haddeden çekme (Tréfilage d'un métal). tréfiler gçl. Haddeden geçirmek, haddeden çekmek (Tréfiler du fer, un métal). tréfilerie gçl. Tel çekme işi, telcilik. 2. Telci işliğitréfileur er. Tel çekici, telci, trèfle er. 1. Yonca, üçgül (Trèfle des près: Çayırtırfılı. Trèfle rouge, trèfle violet: Tirfil, tirfil). 2. Üçlü yonca yaprağı, üçlü yonca şekli. 3. (İskambilde) Sinek, ispati (As de trèfle. Avoir trois trèfles en main). 4. hlk. Para. 5. argo. Tütün. § Croisement en trèfle: (Yol için) Yonca yaprağı. tréflé, e s. Yonca biçiminde, yoncamsı. tréflière diş. Yoncalık, yonca tarlası, tréfonds er. 1. İçyüzü, en gizli yanı (Connaître

treillage

1418

le tréfonds d'une affaire. Le tréfonds de ta femme ressemble à ces abîmes de la mer). 2. (Eski) Toprakaltı varlık, treillage er. Kafes çit, kafes, treillager gçl. -e kafes koymak (Treillager une fenêtre). treille diş. 1. Asma çardağı (Dormir sous une treille). 2. Asma (Une treille couvrait la façade de la maison). § Le jus de la treille: tkz. Şarap, imam suyu, üzüm suyu. treillis er. 1. Kafes (Treillis métallique d'un garde-manger). 2. Çuval bezi. 3. ask. Talim elbisesi, savaş elbisesi (Mettre son treillis). treillisser gçl. -e kafes koymak (Treillisser une fenêtre). treize s. 1. On üç (Un enfant de treize ans). 2, On üçüncü (Page treize). 3. er. On üç sayısı (Treize est un nombre entier). 4. Ayın on üçü (C'est le treize aujourd'hui. Le treize juillet). treizième s. 1. On üçüncü (Entrer dans sa treizième année). 2. er. On üçte bir (Un treizième de la somme). tréma er. dilb. Ünlülerin üzerinde konan iki nokta, trema. trématodes er. ç. hayb. Karaciğer sülükleri, °trematodlar. tremblaie diş. Kavaklık. tremblant, e s. 1. Titrek (Lueur tremblante, voix tremblante). 2. Sallanan, sallantıda (Et vous, l'un des soutiens de ce tremblant Etat). 3. Titreyen (Une main tremblante). 4. Tremblant de: -den titreyen (Elle se sentait encore tremblante de peur). tremble er. bitb. Titrek kavak, tremblé, e s. 1. Titrek elle yazılmış, yapılmış (Ecriture tremblée, dessin tremblé). 2. Dalgalı (Le tracé tremblé d une ligne). tremblement er. 1. Titreme (Un tremblement de la main. Un tremblement convulsif). 2. Sarsıntı, sarsılma (Le tremblement des vitres). § Tremblement de terre: Deprem, yer sarsıntısı. Tout le tremblement tkz. Bütün takım, bütün gerisi; geriye kalan bütün şeyler yada kimseler, trembler gsz. 1. Titremek (Ses lèvres tremblaient). 2. Titreşmek (Lumière, reflet qui tremble). 3. Sarsılmak (La terre tremble. Les vitres tremblaient). 4. Trembler de: -den titremek (Trembler de froid, de peur, de fièvre). 5. Trembler à f. qch, de f. qch: -meşinden kormak, ödü patlamak, -mekten kaygı duymak (Je tremble à lui déplaire. Je tremble de le voir). 6. Trembler pour qn, qch: ->çin kaygı duymak, kaygılanmak (H tremblait pour les siens).

tremper

trembleur, euse s. ve ad. 1. Korkak, ödlek (Il n'ose pas se lancer dans cette entreprise, c'est un trembleur). 2. Titreyen (Mon verre est plein dun vin trembleur comme une jlamme). 3. er. Elektrik akımını kesip kesip vermeye yarayan aygıt. tremblotant, e s. Titremseyen, hafifçe titreyen (Lumière, voix tremblotante). tremblote diş. tkz. (Korku, ateş yada soğuktan) Titreme. § Avoir la tremblote: Korkudan titremek, tir tir titremek, tremblotement er. Titremseme, hafifçe titreme, trembloterez. Titremsemek, hafifçe titremek (Voix, mains qui tremblotent). trémie diş. 1. Serpin, değirmen hunisi. 2. Kuşlar, tavuklar için) Yemlik, trémière diş. Gülhatmi. trémolo, trémolo er. 1. müz. Bir nota yada bir akordun çok hızlı olarak yinelenmesi. 2. mec. Titreklik (Déclamer avec des trémolos dans la voix). trémoussement er. 1. Kımıldayıp durma (Trémoussements dun enfant sur sa chaise). 2. Tepinme, tepinip durma, zıplayıp durma (Les trémoussements d'un danseur). trémousser (se) gsz. Kımıldayıp durmak; tepinip durmak, sıçrayıp zıplamak (Enfant qui se trémousse sur sa chaise. Cet homme ne danse pas, il se trémousse). trempage er. 1. Bir sıvıya) Batırma; batma. 2. Islatma; ıslatılma (Trempage du linge). 3. (Basımcılıkta kâğıdı) Tavlama (Trempage du papier). trempe diş. 1. (Madene) Su verme (La trempe de f acier). 2. Karakter; ruh yapısı (Un homme de sa trempe ne se laisse pas abattre facilement). 3. hlk. Dayak, kötek (Si je te filais une trempe?). trempé, e s. 1. Su verilmiş (Acier trempé). 2. mec. Pişmiş, çelikleşmiş, her türlü güçlüğü görüp geçirmiş (Un caractère trempé). 3. Islanmış, sini sıklam olmuş (77 était trempé jusqu'aux os). 4. Trempé de qch: -ile ıslanmış, -1er içinde kalmış (L'herbe trempée de rosée est tendre à couper. Visage trempé de larmes). trempée diş. 1. (Sıvı içine batırarak bir şeye verilen) Tav. 2. (Eski) Dayak, tremper gçl. 1. Islatmak, şırıl sıklam etmek (Sueur qui trempe une chemise). 2. -e su vermek (Tremper un métal, un morceau de fer). 3. -e su katmak; -i hafifletmek (Tremper son vin). 4. mec. Pişirmek, çelik gibi yapmak (L'humilité trempe les forts. L'expérience fa trempé). 5. Tremper qch dans qch: Bir şeyi -e batırmak, banmak (Tremper

trempette son doigt dans l'eau chaude). 6. gsz. Tremper dans qch: -de eli olmak, -e karışmış bulunmak (Tremper dans un crime, dans un complot, dans une intrigue). 7. gsz. (Bir sıvı içinde) Durmak (Fleur qui trempe dans l'eau dun vase). § Tremper ses lèvres dans: -i içmeye başlamak, -e ağzını daldırıp içmek. Tremper ses mains dans le sang: Elini kana bulamak, adam öldürmek. Tremper la soupe: Ekmeğe et suyu gezdirmek. § Se tremper: 1. Bir su yada sıvıya girmek. 2. Çabucak yıkanıp çıkmak, suya şöyle bir girip çıkmak, trempette diş. Uzunlamasına kesilmiş ekmek dilimi. § Faire la trempette: hlk. Ekmeğini şaraba banıp yemek. Faire trempette: 1. Ekmeği bir sıvıya, şekeri bir içkiye banıp yemek. 2. tkz. Çabucak yıkanıvermek, çimmek, suya şöyle bir girip çıkmak, tremplin er. 1. Atlama tahtası, sıçrama tahtası, "tramplen (Tremplin dune piscine). 2. mec. Başarı aracı, sıçrama tahtası (Cette aventure lui a servi de tremplin pour arriver à la gloire). trémulation diş. hek. Titreme (Ces trémulations involontaires des mandibules que l'on voit aux moribonds). trémuler gsz. 1. Titremek (Le tintement du grelot trémule dans le silence nocturne). 2. gçl. Sallamak, titretmek (Trémuler les doigts). trench-coat [txcnfkot] er. İng. Yağmurluk, trençkot. trentaine diş. 1. Otuz kadar (Une trentaine de personnes). 2. Otuz yaş (J'ai franchi la trentaine). trente s. 1. Otuz (Trente jours). 2. Otuzuncu (Page trente). 3. er. Otuz sayısı. 4. Ayın otuzu (Il reviendra le trente juillet). § Etre sur son trente-etun: tkz. İki dirhem bir çekirdek olmak, giyinmiş kuşanmış olmak, takıp takıştırmış olmak. Se mettre sur son trente et un: Takıp takıştırmak, giyinip kuşanmak, trente et un er. (İskambilde) Otuzbir oyunu. § Se mettre sur son trente et un: İki dirhem bir çekirdek olmak, çok şık giyinmek; takıp takıştırmak, trentenaire s. Otuz yıl süren, otuz yıllık, trentième s. ve ad 1. Otuzuncu (La trentième chambre dun château). 2. er. Otuzda bir (Un trentième de ses revenus). trépan er. 1. (Cerrahlıkta, kemikleri delmek için kullanılan) Delgi. 2. (Sert kayaları delmek için kullanılan) Delgi, taşçı matkabı, trépanation diş. hek. Kemiklerin delinmesi yoluyla vücut boşluklarının açılması, delgi ameliyatı, trépaner gçl. -in delgiyle kafatasını açıp ameliyat

1419

tressage

yapmak (Trépaner un blessé.Trépaner un malade atteint dune tumeur au cerveau). trépas er. Ölüm. § Passer de vie à trépas: Ölmek, trépassé, e ad Ölü (La fête des trépassés). trépasser gsz. Ölmek (Il a trépassé hier). trépidant, e s. 1. Sarsıntılı. 2. mec. Çok hareketli, koşuşturmak (La vie trépidante des grandes villes. Mener une vie trépidante). trépidation diş. 1. Sarsıntı (Sentir les trépidations dune voiture). 2. mec. Koşuşturma, aşırı hareketlilik (Cette trépidation de la vie parisienne). trépider gsz. Sarsıntı yapmak, sarsılıp durmak (Le moteur trépide). trépied er. 1. Sacayak (Des campeurs faisaient leur cuisine sur un trépied en plein air). 2. Üç ayaklı iskemle, üç ayaklı masa vb. trépignement er. Tepinme (Le trépignement des enfants). trépigner gsz. 1. Tepinmek (Dans sa colère, l'enfant se mit à hurler et à trépigner). 2. Trépigner de: -den tepinmek, yerinde duramamak (Trépigner d enthousiasme, d'impatience). 3. gçl. -i tekmelemek, tekmeleyip dövmek (Je (ai vu trépigner sa maîtresse). très bel. Çok, pek (Je suis très content. Cela se comprend très facilement. Elle est très femme. Avoir très faim. Avoir très peur. Avoir très froid). trésor er. 1. Gömü, "define, "hazine (Trouver un trésor dans un vieux mur. Chercheur de trésor). 2. mec. Bulunmaz nimet, değerli bir hazine; çok değerli kişi yada nesne (Cet ami est pour lui un véritable trésor). 3. Un trésor de...: mec. Büyük bir ...kaynağı, pınarı (Sa mère était un trésor de tendresse). 4. Büyük para, çok para, servet (Il a dilapidé un trésor). 5. ç. En değerli yapıtlar (Les trésors dun musée, dun peintre. Les trésors de l'art turc). 6. Hazine. Devlet hazinesi (La situation du Trésor. Bons du Trésor). 7. Kiliselerde değerli eşyanın saklandığı yer (Le trésor de NotreDame). 8. (Sevgi terimi olarak) Bir tane, can, caniko (Viens, mon trésor). trésorerie diş. 1. Devlet hazinesi. 2. Vezne (Demander une avance de trésorerie). 3. Veznedarlık, veznecilik görevi. 4. Nakit para durumu (Trésorerie dune entreprise privée). trésorier, ère ad. 1. Vezneci, veznedar (Trésorier d'un parti, d'une association). 2. Kiliselerde değerli eşyaları korumakla görevli kimse. § Trésorier-payeur-général: Defterdar, tressage er. (Hasır vb.) Örme (Tressage dune corbeille).

tressaillement

1420

tressaillement er. Titreme; ürperme; yürek oynaması (De légers tressaillements parcourent ses narines. Un secret tressaillement de joie). tressaillir gsz. 1. Titremek; ürpermek; yüreği oynamak. 2. Tressaillir de qch: -den sıçramak; yüreği oynamak (Tressaillir de joie, d'émotion). tressautement er. Sıçrama, tressauter gsz. 1. Sıçramak; yüreği hoplamak (L'entrée brusque de sa mère fit tressauter l'enfant). 2. Sarsılmak, sallanmak (Les voyageurs de la carriole tressautaient sur les cailloux du chemin). tresse diş. 1. Örgü; saç örgüsü (Faire une tresse avec trois ficelles. Fillette qui a deux tresses dans le dos). 2. (Mimarlıkta) Örgü bezeme; örgü biçiminde, birbirlerine dolanmış şeritlerin oluşturduğu süs. tresser gçl. Örmek; örgü yapmak (Tresser ses cheveux. Tresser une corbeille). § Tresser des couronnes à qn: -i övmek, göklere çıkarmak, tresseur, euse ad. Örgücü, örgü işleri yapan (Tresseur de corbeilles). tréteau er. 1. Sıpa denilen dört ayaklı destek. 2. ç. Cambaz tiyatrosu. § Monter sur les tréteaux: Sahneye çıkmak, tiyatro oyuncusu olmak, treuil er. Çıkrık; vinç (Treuil simple, treuil à engrenages). trêve diş. 1. Çarpışmaya ara verme, çatışmama; çarpışmama antlaşması, ateşkes (Demander, accepter une trêve. Violer une trêve). 2. Ara, "fasıla; mola (S'accorder une langue trêve), i. Bırakışma, ateşkes (Demander, accepter une trêve). § Trêve des confiseurs: (Hıristiyanlıkta, yılbaşı günü geleneksel olarak) Siyasal çatışmalara son verme. Trêve de Dieu: (Hristiyanlıkta, ortaçağda) Dinsel bayram günleri savaş yapmama, savaşa ara verme. Trêve de...: -yeter artık, -e son verelim, -i keselim artık (Trêve de plaisanterie: Şakayı keselim, şaka yeter, şaka bir yana). Sans trêve: Durup dinlenmeden, ara vermeden (Travailler sans trêve). Faire trêve à qch: -e ara vermek, -i geçici bir süre için bırakmak. N'avoir ni paix ni trêve: Bir an olsun rahat edememek, eğlencesi dinlencesi olmamak. Ne pas laisser de trêve à qn: -e rahat yüzü göstermemek, bir an olsun dinlenme olanağı vermemek, tri er. Seçme, ayırma, sınıflandırma (Les enquêteurs ont fait un tri parmi les informations qu'ils ont obtenues). triade diş. Üçlü, üçlü topluluk (Triade de divinités). triage er. Seçme, ayırma, eleme (Le triage des matériaux, des graines). § Gare de triage: Tren

tribunal

katarının düzüldüğü istasyon, triangle er. 1. mat. Üçgen (Triangle équilatéral: Eşkenar üçgen. Triangle isocèle: İkizkenar üçgen. Triangle rectangle: Dik üçgen. Triangle scalène: Çeşitkenar üçgen). 2. müz. Üçköşe; çelikten, üçgen biçiminde bükülü ve vurularakçınlatılan bir çalgıcık (Jouer du triangle dans un orchestre). triangulaire s. 1. Üçgen biçiminde; üç köşeli (Voile triangulaire). 2. Tabanı üçgen olan (Prisme, pyramide triangulaire). § Election triangulaire: Üç adayın katıldığı seçim, üç aday arasında yapılan seçim, triangulairement bel. Üçgen biçiminde, triangulation diş. coğr. (Araziyi) Üçgenlere ayırarak nirengileme. trianguler gçl. -in nirengi noktalarını belirlemek (Trianguler une région). trias er. yerb. Triyas. triasique s. yerb. Triyasa değgin, triatomique s. Üçatomlu (Molécule triatomique). tribade diş. (Eski) Sevici; sevici kadın, tribal, e s. toplb. Boya değgin, oymağa değgin, kabileye değgin (La vie tribale. Moeurs tribales). tribart er. Sığır gibi kimi hayvanların çitlerden geçmelerini engellemek üzere boyunlarma takılan sınk düzeni, çangal. tribo-électricité diş. Turboelektrik. tribo-électrique s. Turboelektriğe değgin, triboluminescence diş. Sürtünmeyle ışıma, sürtünmeyle kıvılcımlanma; kristal kırılması, tribomètre er. Sürtünme gücünü ölçen aygıt, •sürtünmeölçer. tribométrie diş. Sürtünme gücünü ölçme, •sürtünmeölçüm. tribord er. den. Geminin sağ yanı, sancak (Le bateau pencha à tribord). tribu diş. 1. Boy, oymak, "kabile, "aşiret. 2. mec. tkz. Kalabalık aile, horanta, Ali paşa döküntüsü (Il est parti en vacances avec toute sa tribu). tribulation diş. 1. Çeki, üzüntü, sıkıntı. 2. ç. Serüven (Il est passé par toutes sortes de tribulations). tribun er. 1. (Eski Romada) Halk temsilcisi, halkın hakkını koruyan görevli. 2. mec. Halk hatibi, yığınlara seslenmesini iyi bilen hatip (Une éloquence de tribun). 3. mec. Ateşli savunucu (Un tribun des idées nouvelles). tribunal er. 1. *Yargıevi, *yargılık, mahkeme (Tribunal civil: Hukuk mahkemesi Tribunal criminel: Ceza mahkemesi. Tribunal de commerce: Ticaret mahkemesi. Tribunal de

tribune première instance: Bidayet mahkemesi. Tribunal des conflits: Uyuşmazlık mahkemesi. Tribunal d'exception, tribunal extraordinaire: İstisnai mahkeme, olağanüstü mahkeme. Tribunal international d'arbitrage: Uluslararası hakem mahkemesi. Tribunal militaire: Askeri mahkeme. Tribunal ordinaire: Adliye mahkemesi Tribunal pour enfants: Çocuk mahkemesi. Tribunal spécial: Özel mahkeme. Tribunal de grande instance: Asliye hukuk mahkemesi. Tribunal de simple police: Sulh ceza mahkemesi. Tribunal correctionnel: Asliye ceza mahkemesi). 2. Yargıçlar, yargı kurulu, mahkeme heyeti (Le tribunal s'est déclaré suffisamment informé). 3. Yargılamanın yapıldığı yer, mahkeme, adliye (Se rendre au tribunal). tribune diş. 1. Kürsü (Orateur qui monte à la tribune. La tribune de la Chambre: Meclis kürsüsü). 2. »Sekilik, "tribün (Les tribunes d'un champ de course, dun stade). 3. Tribünde oturan halk, tribündekiler (Applaudissement des tribunes). 4. Açık oturum. § Tribune impériale: (Camilerde) Hünkâr mahfili; padişahların namaz kılmalarına ayrılmış özel kapısı ve merdiveni olan yüksekçe yer. Tribune libre: (Gazetelerde) Serbest kürsü, serbest sütun (Tribune libre dun journal). Tribune sacrée: Vaiz kürsüsü, tribut er. 1. Haraç (Payer tribut à t envahisseur). 2. Vergi (Lever tribut sur les populations sans leur rendre aucun service). 3. Ücret (Tirer de son travail un tribut légitime). 4. Bedel (Il payera son tribut aux douleurs). § Payer le tribut à la nature: Ölmek. Payer le tribut du sang: Bir savaşa katılmak, tributaire s. 1. Haraç ödeyen, haraçlı (Fiefs tributaires dun suzerain). 2. Tributaire de: -e bağımlı, -e bağlı (Une économie tributaire de l"étranger pour certaines matières premières). 3. (Akarsu için) -e dökülen, katışan; -in kolu (L'Oise est tributaire de la Seine). tricennal, e s. Otuz yıllık, tricentenaire er. 1. Üçyüzüncü yıldönümü (Fêter le tricentenaire dun poète). 2. s. Üçyüz yıllık (Bâtiment tricentenaire). tricéphale s. Üç başlı (Monstre tricéphale). triceps s. anat. 1. Üç başlı (Muscle triceps: Üç başlı kas). 2. er. Üç başlı kas (Le triceps brachial). triche diş. tkz. (Kumanla) Hile, hile yapma, hilecilik (C'est de la triche). tricher gsz. 1. Hile yapmak (Tricher au jeu, aux cartes). 2. Aldatmak, aldatmacaya sapmak (Tricher en amour, en politique, en affaires). 3. (Bir kusuru) Örtmek, gizlemek, kapatmak

1421

tridactyle

(L'architecte a triché en mettant une fausse fenêtre pour rétablir ta symétrie). 4. Tricher sur qch: -e hile karıştırmak, -de hile yapmak (Un marchand qui triche sur les prix, sur les poids, sur la qualité). tricherie diş. 1. (Kumarda) Hile (Gagner par tricherie. Faire une tricherie). 2. Aldatmaca, düzen, dolap, üçkâğıtçılık (Commettre une tricherie). 3. (Bir kusuru) Gizleme, saklama, örtme (Même changer la couleur des cheveux me paraît une tricherie). tricheur, euse ad. 1. (Kumarda) Hileci. 2. Aldatmacı, düzenci, dolapçı, üç kâğıtçı (Il est déjà menteur et tricheur à son âge). trichinal, e s. Trişine değgin; trişine bağlı (Infection trichinale). trichine diş. hayb. Trişin, trichiné, e s. hek. Trişinli, trişin kaplamış (Muscle trichiné). trichineux, euse s. Trişine değgin, trişinle ilgili, trichinose diş. hek. Trişin hastalığı, trichocéphale er. hayb. Kırbaçkurdu. trichrome j. Üç renkli işleme değgin, trichromie [tnrikjıomi] diş. (Sinema ve fotoğrafçılıkta) Üç renkli işlem, tricoises diş. ç. 1. Nalbant kerpeteni. 2. Çivi sökme kerpeteni. tricolore s. 1. Üç renkli (Drapeau, ruban tricolore). 2. s. ve er. tkz. (Spor dilinde) Fransız takımı (L'équipe tricolore a remporté la victoire. Les tricolores ont gagné par cinq à zéro). tricorne s. 1. Üç boynuzlu. 2. Üç köşeli (Chapeau tricorne). 3. er. Üç köşeli şapka (Des gendarmes à tricorne). tricot er. 1. Örgü; örme (Faire du tricot). 2. Kazak; yelek; hırka (Un tricot de peau. Mettre son tricot). tricotage er. 1. Örme işi, örme (Le tricotage des bas). 2. Örücülük, örmecilik. tricoter gçl. 1. Örmek (Tricoter un chandail, des bas). 2. gsz. Örgü örmek (Elle a tricoté tout t après-midi). 3. gsz. hlk. Çok çabuk yürümek ayaklan biribirine dolaşmak, pek hızlı gitmek. § Tricoter des jambes: 1. (Eski) Dans etmek. 2. (Şimdi) Kaçmak, tüymek. Tricoter les côtes à qn: hlk. (Eski) -i dövmek, tricoteur, euse ad 1. Örgü örücü. 2. diş. Örgü makinası. trictrac er. 1. Tavla oyunu (Faire un trictrac). 2. Tavla kutusu, tricuspide s. anat. Üçlü (Valvule tricuspide: Üçlü kapakçık). tricycle er. Üç tekerlekli küçük taşıt, tridactyle s. Üçparmaklı.

trident trident er. 1. Üçlü çatal. 2. Üç dişli yaba. tridenté, e i. Üçdişli (Feuille iridentée). tridi er. Fransız devrim takviminde on günlük haftanın üçüncü günü. tridimensionnel, le s. Üçboyutlu (Figure tridimensionnelle). triduum {tnidyım] Üç dua günü, duayla geçen üç gün. trièdre s. mat. Üçyüzlü (Pyramide, prisme triedre). triennal, e s. 1. Üçyıllık, üç yıl süren (Plan triennal. Charge, fonction triennale). 2. Üç yılda bir olan, üç yılda bir yapılan (Festival triennal). trier gçl. 1. Seçmek, ayırmak (Trier des volontaires pour une tâche délicate). 2. Ayıklamak (Trier des lentilles). 3. (Gidecekleri yere göre) Ayırmak (Trier les wagons, les lettres). § Trier qn, qch sur le volet: -i büyük bir özenle seçmek, dikkatle seçip ayırmak, trière diş. Üç sıra kürekli kadırga, trieur, euse ad. 1. Ayırıcı, ayıklayıcı (Trieur de légumes dans une conserverie). 2. er. Kalbur makinesi (Trieur de graines). 3. diş. Yün tarama makinesi, triflde s. bitb. Üçyanklı (Organe trifıde). triforium er. (Mimarlıkta) Üçüz kemer, trifouiller gçl. 1. -i karmakarışık etmek (Trifouiller des papiers). 2. Trifouiller dans: Eşelemek, arayıp karıştırmak (Ne viens pas trifouiller dans mes affaires). trigle er. hayb. Kırlangıçbalığı. triglyfe er. (Mimarlıkta) Üçüz yiv, üç düşey yiv biçiminde süs. trigone s. biy. 1. Üçköşeli. 2. er. Üçgen (Trigone cérébral: Beyin üçgeni). trigonocéphale er. hayb. Üçgen başlı, çok zehirli bir okyılanı (Trigonocéphale d'Amérique, d'Asie). trigonométrie diş. mat. Trigonometri, *üçgenölçü. trigonométrique s. Trigonometriye değgin, "trigonometrik *üçgenölçüsel, üçgenölçüye değin. trilatéral, e s. (Eski) Üçyanlı. trilingue s. 1. Üç dilde yazılmış (Inscription trilingue). 2. Üç dil konuşan, üçdilli (De nombreux Suisses sont trilingues). trilit(t)ère s. dilb. *Üç-ünsüzlü (Mot trilittère). § Langue trilittère: (Sâmi dilleri gibi) Kökleri üç-ünsüzlü dil. trille er. müz. Bir notanın bir üstteki notayla çok hızlı olarak sıralanması, ses titretmesi (Faire des trilles à la flûte). triller gçl. müz. 1. Ses titretmeleriyle süslemek (Un oiseau qui trille son chant). 2. gsz. Ses titretmeleri yapmak, titreşimlerle çalmak (La

1422

trinquer

sonnette trille). trillion er. Trilyon. trilobé, e s. Üçdilimli (Feuille trilobée). trilogie diş. Trilogya; üçlü; üçleme; aynı konunun üç aşamasını veren, üç ayrı oyundan kurulu birliğin tümüne verilen ad (La trilogie de Marcel Pagnol: Marius, Fanny, César). trimard er. argo. (Eski) Yol. trimarder gsz. hlk. 1. Boş boş dolaşmak, haytalık etmek, aylak aylak gezmek. 2. gçl. Taşımak, yanında sürükleyerek götürmek (Trimarder un sac). trimardeur er. hlk. Aylak, hayta, serseri, trimbalage, trimbalement er. tkz. Yanında sürükleyerek götürme; taşıma (Le trimbalement des marchandises). trimbaler gçl. tkz. Yanında sürükleyerek götürmek; taşımak, yanında taşımak (Un représentant de commerce qui trimbale ses échantillons). § Se trimbaler: hlk. Dolaşmak, gezinmek, gidip gelmek. trimer gsz. hlk. İmanı gevremek, iflahı kesilmek, çok yorularak çalışmak (Il trimait toute la journée). trimestre er. 1. Üç aylık süre, üçay (La période d'essai dura un trimestre). 2. Üç aylık ücret, üç ayda bir alınan para (Toucher son trimestre). trimestriel, le s. 1. Üç aylık, üç ayda bir çıkan, üç ayda bir olan (Examen trimestriel, bulletin trimestriel). 2. Üç ay süren (Charge, fonction trimestrielle). trimestriellement bel. Üç ayda bir. trimoteur er. Üç motorlu uçak. tringle diş. 1. (Perde vb. için) Çubuk (Tringle à rideau). 2. Demir çubuk (Suspendre des cintres à une tringle). § Se mettre la tringle: tkz. Hava almak, avucunu yalamak, yoksun kalmak, eline bir şey geçmemek, tringler gçl. 1. (Kumaş yada tahtaya tebeşirlenmiş bir sicimle) Düz bir çizgi çizmek. 2. tkz. Düzmek. § Se faire tringler: tkz. Kendini düzdürmek. trinitaire s. ve ad 1. Teslise değgin. 2. Teslise inanan. 3. Sainte-Trinité tarikatından rahip yada rahibe, trinité diş. *Üçlem, "teslis (Croire à la Trinité). § A pâques ou à la Trinité: tkz. Hiçbir zaman, asla. trinôme er. Üç terimli cebirsel sayı. trinquer gsz. hlk. 1. Kadeh tokuşturmak (Allons-y, trinquons gaiement). 2. Tokuşmak, birbirine değmek (Les pots trinquent). 3. Zarar görmek, cezasını çekmek, zarara uğramak (Dans l'accident, c'est ma voiture qui a trinqué. Quand

trinquet les parents boivent, les enfants trinquent). 4. Trinquer à: Kadehini -e kaldırmak, -için içimek (Trinquons à son succès). 5. Trinquer avec qn: -ile kadeh tokuşturmak, trinquet er. den. Trinketa sereni, trinquette diş. den. Trinketa yelkeni, trinqueur er. (Eski) İçkici, çok içki içen, içkinin başından kalkmayan, "ayyaş, trio er. 1. müz. Üç ses yada çalgı için yazılmış beste (Trio pour piano). 2. Üç kişilik müzik topluluğu, üçlü (Trio de jazz). 3. Üçlü, üç kişilik birlik, üçlü topluluk (Ils ont fait un pli trio). triomphal, e t I, Utkuya değgin, "zaferle ilgili (Couronne triomphale. Arcs triomphaux. Marche triomphale). 2. Görkemli, parlak (Succès triomphal dun artiste, dun sportif. On lui a fait un accueil triomphal). triomphalement bel. Görkemle; görkemli bir şekilde, çok parlak bir şekilde, triomphant, e s. 1. Utku kazanmış, yengin, "muzaffer, "galip (Il est sorti triomphant de cette lutte). 2. Çok sevinçli; mutlu (I! se mit à marcher dun pas rapide et triomphant). triomphateur, trice s. ve ad Utku kazanmış, yengin, "galip, "muzaffer (Une nation triomphatrice. Les triomphateurs des élections). triomphe er. 1. Utku, "zafer (Pousser des cris de triomphe. Arc de triomphe). 2. Parlak başarı, büyük başarı; utku, üstün gelme (Le triomphe d'un écrivain, dune cause). 3. (Eski romalılarda) Yengiler kazanmış bir generalin görkemli bir törenle kente girişi. § Faire un triomphe à qn: -i alkışlara, övgülere boğmak. Porter qn en triomphe: -i omuzlar üstünde taşımak. Remporter un triomphe sur: -e karşı bir utku kazanmak, -i yenmek, alt etmek, triompher gsz. 1. Yengin çıkmak, "galip gelmek, kazanmak (Un parti qui triomphe aux élections). 2. Egemen olmak, baskın çıkmak, üstün gelmek, ağır basmak (Nous vivons à un temps où le jargon international triomphe). 3. Çok sevinmek, büyük sevinç duymak (Ne triomphez pas tant, je prendrai ma revanche). 4. Utku kazanmak, "muzaffer olmak. 5. Büyük başarı göstermek (Acteur qui triomphe dans un rôle). 6. Trimopher de: a) -i yenmek, alt etmek (Triompher de ses adversaires), b) -in üstesinden gelmek, -i ortadan kaldırmak, -i aşmak (Triompher des difficultés), c) -e egemen olmak, -i yenmek (Triompher de ses passions). trionix er. hayb. Yumuşak-kaplumbağa. § Trionix du NO: Dudaklı-kaplumbağa. tripaille diş. tkz. Hayvan barsakları., sakatat.

1423

triplicata

triparti, e, tripartite s. 1. Üç parçaya ayrılmış, üçbölümlü (Chambre tripartie, feuille tripartie, calice tripartite). 2. Üçlü, üçögeli; üç yan arasında yapılmış, üç taraflı (Accord tripartite. Commission, gouvernement tripartite. Un pacte tripartite). tripartisme er. Üçpartililik, üçpartili yönetim dizgesi. tripartition diş. Üçe bölme; üçe bölünme, tripatouillage er. 1. Karıştırma, kurcalama. 2. Değiştirme, bozma, dilediği biçime sokma, tripatouiller gçl. tkz. 1. Karıştırmak, ellemek, kurcalamak (Si tu tripatouilles l'interrupteur, tu vas finir par le casser). 2. -in üzerinde istediği gibi oynamak, -i değiştirip dilediği gibi bozmak (Tripatouiller le texte d'un auteur). tripatouilleur, euse ad Kurcalayıcı, karıştırıp kurcalamayı seven, tripe diş. 1. İşkembe; hayvan barsağı. 2. İşkembe yemeği; işkembe çorbası (Tripe à la lyonnaise). 3. ç. İnsan barsakları. § Avoir la tripe républicaine: Sapına kadar cumhuriyetçi olmak. Mettre les tripes à l'air à qn: -in karnını deşmek, vurup barsaklannı dışarı dökmek. Rendre tripes et boyaux: Kusmak, içi dışına gelmek, midesinde ne varsa dışarı vermek. Prendre, saisir qn aux tripes: -in içini sızlatmak, -e çok dokunmak, çok koymak (C'est le mal du pays qui me saisit aux tripes). triperie diş. 1. İşkembeci dükkânı. 2. İşkembecilik, tripette diş. İşkembecik. § Ça ne vaut pas tripette: Beş para etmez, triphasé, e s. *Üçevreli, "üçfazlı (Alternateur, courant triphasé). triphtongue diş. dilb. Üçlü ünlü. tripier, ère ad. İşkembeci; sakatatçı, triple s. 1. Üç katlı (Une triple semelle). 2. Üç kat, üç misli (Prendre triple dose. Sa maison est triple de la mienne). 3. er. Üç kat (Neuf est le triple de trois). § Triple idiot: Koca aptal. Au triple galop: Son hızla, çok hızlı, triplement bel. 1 , Üç kez, üç bakımdan (11 a triplement raison). 2. er. Üç katına çıkarma; üç katına çıkma, üç kat olma (Le triplement des prix). tripla- gçl 1. Üç katına çıkarmak (Tripler sa fortune, un nombre, une dose). 2. gsz. Üç katına çıkmak, üç kat olmak (Les prix ont triplé). triplés, ées ad. ç. Üçüzler, triplette diş. 1. (Eski) Üç seleli bisiklet. 2. (Şimdi) Üç kişilik oyuncu takımı (Triplette centrale: Ayaktopunda, sağiç-soliç-orta üçlüsü, ileri üçlü). triplicata er. Üçüncü nüsha, üçüncü kopya (Délivrer le triplicata dun acte).

tripoli

1424

tripoli er. yerb. Tripoli; organik kökenli, cam maden parlatmada kullanılan silis taşı. triporteur, tri-porteur er. Üç tekerlekli ve kasalı velosipet, "üçteker, "triportör, tripot er. 1. Kumarhane (Tenir tripot: Kumarhane işletmek). 2. Batakhane, serseri yatağı, tripotage er. Hile, düzen, dümen, dalavere (Tripotages électoraux). tripotée diş. hlk. 1. Sopa, dayak, kötek (Flanquer une tripotée à quelqu'un). 2. Çok, bir sürü, bir alay, bir yığın (Il a une tripotée d enfants). tripoter gçl. 1. Dokunmak, kurcalamak, oynamak (Tripoter les fruits, la poignée de ta porte). 2. Mıncıklamak (Tripoter une femme). 3. gsz. Tripoter dans qch: -i kurcalamak, karıştırmak (Ne tripote pas dans mon tiroir, dans mes affaires). 4. gsz. Dümen çevirmek, vurgun yapmak, dalavere çevirmek (Il ne fait que tripoter). tripoteur, euse ad. Dümenci, dalavereci, vurguncu, triptyque er. 1. Üç kanatlı tablo; menteşeli üç parçadan oluşmuş açılır kapanır tablo. 2. (Kimi eşyanın, özellikle otomobillerin yurda geçici olarak sokulmasını sağlayan) Belge, girçık belgesi, "triptik (J'ai même pris, en vue du transit, une permission spéciale, un triptyque). trique diş. hlk. Kalın sopa (Mener les gens à coups de trique). triqueballe er. (Uzun kütükleri taşımaya yarayan) İki yada dört tekerlekli araba, triquer gçl. hlk. Sopayla dövmek, sopalamak (Triquer un âne). trirectangle s. Üç dikaçılı. trirème diş. (Eski Roma ve kartacalılarda) Üç sıra kürekli kadırga, trisaïeul,e ad. Dedenin dedesi; ninenin ninesi, trisannuel, le s. 1. Üç yılda bir olan, *üçyıldabir (Fête trisannuelle). 2. Üç yıl süren, üç yıl yaşayan, *üçyıllık (Plantes trisannuelles). trisecteur, trice s. Üçe bölen (Courbe trisectrice). trisection diş. Üçe bölme (La trisection de l'angle). trismus, trisme er. hek. Çene kitlenmesi, çene kilitlenmesi. trisoc er. 1. Üç demirli saban. 2. i. Üç demirli (Charrue trisoc). trisser gsz. 1. (Kırlangıç) Cıvıldamak, ötmek. 2. hlk. Gitmek (Un flicard trissa derrière le truand). 3. gçl. Üç kez yineletmek, üçletmek (Trisser un chanteur, un acteur). § Se trisser. hlk. Kaçmak, tüymek, çekip gitmek, triste s. 1. Üzgün, üzüntülü, "kederli (Elle est bien triste depuis la mort de sa mère). 2. Sıkıcı, yürek karartıcı, can sıkıcı (Un temps pluvieux et triste. Les rues tristes dune ville). 3. Acınacak;

trivalve acıklı, üzücü, içe dokunucu, "perişan (Il est rentré à la maison dans un étal triste. Une histoire triste). 4. Pek de parlak olmayan, pek de iç açıcı olmayan, orta, şöyle böyle (Il a obtenu de tristes résultats). 5. mec Kara, kötü (Les jours tristes. Une triste époque). § Avoir le vin triste: İçince efkârlanmak. Avoir triste mine, avoir triste figure: Keyifsiz bir görünümü olmak; sağlığı ve keyfi pek yerinde olmamak. Faire triste mine à qn: -i çok soğuk karşılamak, -e karşı soğuk davranmak, tristement bd. 1. Üzgün üzgün, üzüntülü bir şekilde (Il se promenait tristement). 2. Ne yazık ki, üzülecek şey ama (C'est tristement vrai). 3. Üzülerek, canı sıkılarak (Refuser tristement). 4. Acıklı bir halde, acınacak biçimde, tristesse diş. 1. Üzüntü, "keder (Se sentir envahi par une tristesse invincible). 2. Acı, sıkıntı (Les tristesses de la vie quotidienne). 3. *Üzünç, "hüzün, acıklılık (La tristesse de la nuit lui entra dans le coeur). trisyllabe, trissyllabe s. 1. Üçheceli (Un mot trisyllabe). 2. er. Üçheceli sözcük (Un trisyllabe). trisyllabique, trissyllabique s. Üç heceden oluşan, üçheceli (Un vers trisyllabique). triton er. 1. Belden aşağısı balık biçiminde düşünülen denizkızı, superisi (Les Tritons font sonner leurs trompes en nageant). 2. hayb. Susemenderi (Triton à crête: Taraklı semender. Triton marbre: Mermer semender). 3. kim. Triton. 4. müz. Üç tonlu aralık. 5. tkz. Yüzücü, triturable i. Öğütülebilir, ezilebilir, triturateur er. Öğütme makinası, ezme makinası. trituration diş. Öğütme, ezme; ufalama (Trituration des aliments. Trituration du camphre dans un mortier). triturer gçl. 1. Öğütmek, ezmek, ufalamak, dövmek (Triturer du sel, un médicament). 2. Sıkmak, yoğurmak, ezmek (Triturer les chairs en les massant). 3. mec. İşlemek, belli bir yönde oluşturmak (La presse officielle n'a pas cessé de triturer l'opinion). § Se triturer la cervelle, les méninges: tkz. Kendine dert etmek, tatlı canını üzüp durmak, triumvir er. (Eski Romada) Birlikte yönetmek üzere iş başına getirilen üç yüksek görevliden her biri. triumviral, e s. Üçler-erkine değgin, "triyumviraya değgin. triumvirat er. tar. Üçler-erki, siyasal erkin üç kişi elinde bulunduğu yönetim biçimi, "triyumvira. trivalent, e s. kim. Üçdeğerli. trivalve s. Üç-çenetli (Coquille trivalve).

trivial trivial, e 5. 1. Kaba (Un langage trivial, un mot trivial). 2. Pek bayağı (Faire une plaisanterie triviale). 3. (Eski) Alışılmış, yadırganmayan, basbayağı. trivialement bel. 1. Kabaca. 2. Bayağıca, trivialité diş. 1. Kabalık. 2. Bayağılık (Une plaisanterie dune trivialité choquante). troc er. Değiş, trampa, mal değişi (Economie de troc. Faire le troc dune chose avec une autre). Faire un troc avec qn: -ile trampa yapmak, değiş tokuş yapmak, trochanter [tnikitat] er. biy. Uyluk yumrusu, troche, troque diş. Topaç biçiminde tek çenekli kabuklulara verilen ad. trochée diş. 1. Eskil şiirde, bir uzun bir kısa heceden oluşmuş hece grubu. 2. Demet, bağ. trochet er. Çiçek salkımı; yemiş salkımı (Trochet de noisettes). trochile [f« / kil] er. hayb. Sinekkuşu. troène er. bitb. Kurtbağrı, troglodyte er. 1. Mağara adamı. 2. hayb. Çitkuşu. troglodytés er. ç. hayb. Çitkuşugiller. trognc diş. 1. Dolgun ve kızank yüz (La trogne dun buveur). 2. tkz. Surat (Quand je vois rougir ma trogne, je suis fier dêtre bourguignon). trognon er. 1. Eşelek, yemişin yenmeyen orta kısmı (Un trognon de pomme). 2. s. Cici, sevimli, şeker (Ce qu'il est trognon!: Ne kadar da sevimli, aman ne şeker şey!). troïka diş. Troyka, üç at koşulu büyük rus kızağı, trois s. 1. Üç (Il a trois enfants). 2. Üçüncü (Page trois). 3. er. Üç sayısı, üç (Trois pour cent). 4. (İskambilde) Üçlü (Le trois de carreau). 5. Ayın üçü (On est le trois aujourdhui). 6. Üç numaralı ev; üç numara (Il habite au trois, rue du Bac). trois étoiles s. ve ad 1. (Adı söylenmek istenmeyen kişiyi belirtmek için) Falanca (Monsieur trois étoiles). 2. Ünlü otel yada restoran (II descendait dans les trois étoiles). troisième s. 1. Üçüncü (La troisième personnes le troisième étage). 2. ad. Üçüncü (Il est le troisième de la classe). 3. diş. Lise birinci sınıf (Un élève de troisième. Passer en troisième). 4. er. Üçüncü kat (Il habite au troisième). 5. er. Üçte bir (Le troisième dun héritage). troisièmement bel. Üçüncüsü, üçüncü olarak, trois-mâts er. Üç direkli yelkenli gemi. trois-points s. (Şu deyimde geçer) Les frères troispoints: Mason biraderler, trois-ponts er. den. (Eski) Üç güverteli gemi; üstüste üç sıra topları bulunan gemi. trois-quarts er. 1. Çocuk kemanı. 2. Bir kadın giysisi, "turvakar.

1425

trompeter

troll er. (İskandinav efsanelerinde) Cin, peri. trolley er. 1. Bir kabloya asılı olarak işleyen küçük vagoncuk. 2. Kablodan motora akım ileten ucu makaralı sap. 3. tkz. Troleybüs. trolleybus er. »Telli, »telli otobüs, troleybüs. trombe diş. coğr. Burağan, döngü, hortum; dönercesine esen her türlü büyük, küçük yel. § Trombe d'eau: Birden boşanan sağnak. Trombe de mer d'eau: Su hortumu. Arriver en trombe: Hışım gibi gelmek, fırtına gibi gelmek, trombidion er. hayb. Bitkiler üzerinde yaşayan bir tür örümcek, trombine diş. hlk. Yüz, surat (Je compte revoir et baiser ta gentille trombine). tromblon er. 1. Karabina (Un tromblon tout chargé). 2. hlk. Şapka, trombone er. 1. Mızıka borularından biri. 2. (Yazıhanelerde, kâğıt tutturmaya yarayan) Kopça, *tutturgaç. trompe diş. 1. (Avcıların, çobanların kullandığı) Boru (Une trompe de chasse. Souffler dans sa trompe). 2. (Hayvanlarda) Hortum (Trompe du tapir, de féléphant). 3. (Mimarlıkta) Köşe bingisi (Coupole sur trompes). 4. anat. Fallop borusu, tüp (Inflammation des trompes). 5. fiz. Emmeç, °tromp (Trompe à eau, trompe à mercure). § Trompe d'Eustache: Östaki borusu. Trompe de Fallope: Fallop borusu, trompe-la-mort ad Ölümden dönen; hiç ölmezmiş gibi görünen kişi. trompe-l'œil er. 1. (Resimde) Gözaldatım. 2. mec. Aldatıcı görünüm, gözboyamaca, gözboyası (Tout ça, c'est du trompe-toeil). tromper gçl. 1. Aldatmak (Il t'a trompé dans ce marché. Tromper sa femme). 2. Yanıltmak (Les symptômes de rougeur sur le visage ont trompé le médecin). 3. Oyalamak, yatıştırmak, bastırmak (Tromper sa faim, son ennui). 4. Boşa çıkarmak, umduğu gibi olmamak (Ces bords ont trompé mon attente). 5. Tromper qn sur qch: Birini -konusunda aldatmak, yanıltmak (Il m'a trompé sur sa capacité). § Tromper le temps: Vakit öldürmek, oyalanıp vakit geçirmek. Tromper sur la marchandise: Karışık, hileli mal satmak. § Se tromper 1. Aklanmak; yanılmak (Tu te trompes). 2. Se tromper de qch: -i şaşırmak, -sini şaşırmak (Se tromper de route, d'adresse). 3. Se tromper sur qch, dans qch: -konusunda yanılmak, -de yanılgıya düşmek (Il s'est trompé dans ses calculs. Tu te trompes sur ce problème). tromperie diş. Aldatma; aldatmaca (Tout ce qu'il raconte, ce n'est que mensonges et tromperies). trompeter gsz. 1. Boru çalmak. 2. (Kartal, kuğu)

trompette

1426

Bağırmak, ötmek. 3. gçl. mec. -i herkese duyurmak, âleme yaymak (Trompeter une nouvelle). trompette diş. 1. Boru (Jouer de la trompette). 2. hayb. Deniz iğnesi. 3. er, ask. Borazan (Un des trompettes de l'escadron). 4. er. Trompetçi (Le trompette dun orchestre de jazz). § Nez en trompette: Kalkık burun. Sans tambour ni trompette: Sessizce, sessiz sedasız. Déloger, partir sans tambour ni trompette: Sıvışıvermek, sessizce çekip gitmek. Entonner, emboucher la trompette: Kasılmak, çalımlanmak, çalımlı bir tavır takınmak. Etre bon cheval de trompette: Kös dinlemiş olmak, trompettiste ad. Trompetçi, trompeur, euse s. ve ad. Aldatıcı, yanıltıcı (Les apparences sont trompeuses. Se méfier des trompeurs). trompeusement bel. Aldatıcı bir biçimde; aldatarak, yanıltarak. tronc [teî] 1. Kütük, tomruk (Un tronc d arbre). 2. biy. bitb. Gövde (Les parties inférieures du tronc). 3. (Sütun vb.) Gövde (Tronc de colonne). 4. Soy kütüğü. 5. (Kiliselerde) Sadaka kutusu. § Tronc de cône: Kesik koni. Tronc de prisme: Kesik prizma. Tronc de pyramide: Kesik piramit, tronche diş. hlk. Baş, kafa. tronçon er. 1. (Uzun bir şeyin) Parçası (Le tronçon d'autoroute Valence-Logis-Neuf soit 32 km). 2. (Kırılan yada kesilen bir şeyden) Parça (Le tronçon dépée). 3. (Mimarlıkta) Sütun parçası (Colonne en tronçons). tronconique s. Kesik koni biçiminde (L'abat-jour tronconique). tronçonnage er. Kesip uzunca parçalara ayırma ÇTronçonnage du bois, des métaux). tronçonnement er. Uzun parçalara ayırma; uzun parçalara ayrılma, tronçonner gçl Uzun parçalara ayırmak, bölmek (Tronçonner un arbre). trône er. 1. Taht (Le trône dun roi). 2. Hükümdarlık (Perdre son trône). 3. Bir melek sınıfı. 4. (Kiliselerde) Piskopos koltuğu. § Monter, s'asseoir sur le trône:Tahta çıkmak, hükümdar olmak. trôner gsz. 1. Taht üstünde durmak, tahtta oturmak (Dans un temple trône un Bouddha géant). 2. Dikkatleri çekmek, belirgin bir biçimde ortada olmak, görünmek (Une pièce montée trônait au milieu du buffet). 3. tkz. Kasılmak, çalım satmak, üstünlük taslamak (Il trône). tronqué, e s. Kesik, güdük, bir parçası yada ötesi berisi kesilmiş (Colonne tronquée. Prisme

trop-plein

tronqué). tronquer gçl. 1. Kimi parçalarını kesip atmak, budamak (Tronquer un arbre, une statue). 2. mec. tkz. Budamak, kuşa çevirmek (Tronquer un texte, un discours). trop bel 1. Çok, pek a) (Eylemle) (Il a trop mangé. J'ai trop bu), b) (Sıfatla) (Tu es trop bête), c) (Belirteçle) (Il vient trop rarement), d) (adla) (Tu as mis trop de sel). 2. Gereğinden çok, aşırı (Vous êtes trop gentil). 3. Trop... pour: -meyecek kadar (Il est trop faible pour lutter contre l'injustice: Haksızlığa karşı savaşamayacak kadar güçsüzdür). § Beaucoup trop: Çok daha fazla. De trop, en trop: Artık, fazla; fazladan (Je l'ai payé dix francs de trop. Avoir des bagages en trop). Par trop: Çok, pek, aşırı, gereğinden çok (Il est par trop exigeant). Pas trop: Çok değil, biraz. Un peu trop: Biraz fazla. C'en est trop, c'est trop: Yeter artık; bu kadarı da fazla. Etre de trop, être en trop: Fazla gelmek, fazla olmak, yeri olmamak (Si je suis de trop, je peux me retirer. Tu es en trop dans cette voiture). trope er. ed. Değişmece, mecaz, trophée er. 1. Ganimet (Les drapeaux pris à l'ennemi constituent un beau trophée). 2. Bir başarı yada yengi anmalığı, kupa, madalya (Les trophées dun sportif). 3. Kazanılan bir utku için dikilen anıt, "zafer abidesi (Eriger, élever un trophée). 4. Arma (Un trophée d'armes: Silah arması. Un trophée de drapeaux: Bayrak arması). trophique s. Beslenmeye değgin (Troubles trophiques. Centres, nerfs trophiques). tropical, e s. coğr. 1. Tropikal (Région, zone tropicale. Climat tropical; pluies tropicales). 2. Tropikal iklime göre hazırlanmış (Costume tropical). tropicaliser gçl. Tropikal iklime dayanıklı kılmak (Tropicaliser un matériel, un tissu). tropique er. coğr. 1. Dönence (Tropique du Cancer: Yengeç dönencesi, yaz dönencesi. Tropique du Capricorne: Oğlak dönencesi, kış dönencesi). 2. er. ç. Dönenceler arası bölgeler, tropisme er. bitb. Yönelim, doğrulum, "teveccüh (Tropisme des plantes). troposphère diş. gökb. coğr. Değişimyuvarı, "althavaküre. trop-perçu er. Gereğinden çok alınan para. trop-plein er. 1. Fazlalık, artık; fazla gelen kısım, artan kısım (Epancher le trop-plein de son coeur, de son âme. Répands alors le trop-plein de ton amour). 2. Fazlalık, taşan şey (Le tropplein du réservoir s'écoule par ce tuyau). 3.

troquer Taşan şeyi, fazlalığı alan kısım (Le trop-plein d'un barrage. L'eau s'écoule par te trop-plein). troquer gçl. 1. Değiştokuş yapmak, trampa etmek. 2. Troquer qch contre qch: Bir şeyi -ile trampa etmek, -verip... almak (Troquer du blé contre du maïs. Troquer sa casquette contre un chapeau). troquet er. hlk. Küçük kahve, troqueur, euse ad. Değiş tokuş yapma meraklısı, trampa meraklısı, trampacı. trot er. Tins. § Au trot: 1. Tins giden, tırısa kalkmış (Un cheval au trot). 2. Çok hızlı,çabucak (Partir au trot). Aller au trot: 1. Tırıs gitmek, tırısa kalkmak. 2. Çabucak gitmek, oyalanmamak, trotskisme er. Troçkicilik, Troçki yanlılığı, trotskiste* trotskyste s. ve ad Troçkici, Troçki yanlısı. trotte diş. tkz. Epey yol, hayli uzun yol (Aller d'ici chez vous, ça fait une jolie trotte). trotte-menu s. (Eski) La gent trotte-menu: Sıçan milleti. ' trotter gsz 1. Tins gitmek (Cheval qui trotte). 2. Kısa ve hızlı adımlarla gitmek, pıtı pıtı yürümek; cirit atmak (Les souris trottent). 3. mec. Taban tepmek (Ces fines et laborieuses filles de Paris qui trottent au matin par les rues). 4. mec. tkz. Durmadan gidip gelmek, habire dolaşmak, cirit atmak (Une idée qui trotte dans la tête). § Se trotter hlk. Tüymek, kaçmak, çekip gitmek, trotteur, euse ad l.İyi tins giden at, tırısa alıştırılmış at (Un bon trotteur). 2. diş. (Saatlerde) saniyeleri gösteren ibre, saniye ibresi (Trotteuse d'une montre, d'un chronomètre). 3. er. ç. Geniş ve basık tabanlı ayakkabı (Des trotteurs). trottin er. (Eski) Ayak işlerinde kullanılan genç kadın, ayak hizmetçisi, trottinement er. Pıtı pıtı yürüme (Le trottinement des souris). trottiner gsz. 1. Kısa tırıs girmek (A ne qui trottine). 2. Kısa ve sık adımlarla yürümek, pıtı pıtı yürümek (La fillette trottinait gentiment à côté de sa maman). trottinette diş. 1. Patinet, çocukların üzerine basıp kaydıktan iki tekerlekli oyuncak. 2. tkz. Küçük otomobil, trottoir er. Yaya kaldınmı, kaldınm (Se promener sur le trottoir). § Faire le trottoir: hlk. Kaldırım orospuluğu yapmak, trou er. 1. Delik (Un trou de souris. Regarder par le trou d'une serrure. Trou d'une aiguille). 2. Boşluk, çukur (Tomber dans un trou. Creuser un trou dans la terre). 3. Köşe, kıyı bucak, uzak bir yer (Habiter un trou où il n'y a pas de

1427

troubler

cinéma. Trouver pour ses vacances un petit trou pas cher). 4. mec. Eksiklik, boşluk, unutulmuş şey (Uya des trous dans son emploi du temps. Il y a des trous dans cette oeuvre). § Trou d'air. Hava boşluğu. Le trou normand: Sofrada iki yemek arasında içilen içki. Avoir un trou de mémoire: Zaman zaman unutmak, unutkan olmaya başlamak. Boucher un trou: Bir eksiğini tamamlamak, bir deliği tıkamak, borçlarından birini ödemek. Etre au trou: hlk. Kodeste olmak, damda olmak. Faire son trou: Bir yere kapağı atmak; kendine bir iş, bir yer sağlamak. Faire le trou: (Sporda) Arayı açmak, rakiplerini çok geride bırakmak. Faire un trou à la lune: Borçlarını ödemeden sıvışıp gitmek. N'être jamais sorti de son trou: Hiç gezip dolaşmamış olmak, bulunduğu yerden başka yer görmemiş olmak. Vivre tranquille dans son trou: Kendi köşesinde yaşayıp gitmek, troubade er. hlk. (Eski) Asker, troubadour er. (Ortaçağda, Güney Fransa'da) Saz şairi, halk ozanı, troublant, e s. 1. Şaşırtıcı, şaşkınlık verici (Une ressemblance troublante). 2. Kafayı allak bullak eden, usa sığmayan (Un mystère troublant). 3. Cinsel istek uyandıran (Un déshabillé troublant). trouble s. 1. Bulanık (Une eau trouble). 2. mec. Karanlık, kanşık (Une affaire trouble). § Avoir la vue trouble: Bulanık görmek, iyi görememek, gözü bozuk olmak. Pêcher à l'eau . trouble: Bulanık suda balık avlamak, trouble er. 1. Bozukluk (Des troubles de la personnalité, de la vision Un trouble intestinal, mental). 2. Karışıklık (Son arrivée soudaine a produit un certain trouble dans rassemblée). 3. Şaşkınlık, heyecan; şaşırma, heyecanlanma (Il fut trahi par son trouble. II a dominé le trouble qui s? emparait de lui). 4. Geçimsizlik, anlaşmazlık, huzursuzluk (Semer le trouble dans une famille). 5. ç. Ayaklanma, kargaşa, kargaşalık (Troubles politiques, sociaux. Des troubles sanglants. Réprimer les troubles). troublé, e s. 1. Bulandırılmış, bulanmış (Eau troublée). 2. Karışmış, kanşık (Savais la tête tellement troublée que je crus entendre les trois coups). 3. Kargaşalı (Une des périodes les plus troublées de notre histoire). 4. Şaşırmış, heyecanlanmış (Le candidat était troublé). trouble-fête ad. Oyunbozan, durup dururken herkesin neşesini kaçıran kimse. § Jouer les troubles-fêtes: Oyunbozanlık etmek, troubler gçl. 1. Bulandırmak, bulanıklaştırmak (Troubler l'eau dun ruisseau). 2. Bozmak, ket vurmak (Il a troublé mon sommeil. Troubler

troué

1428

tordre public. Ne trouble pas mon repos). 3. Şaşırtmak,afallatmak,heyecanlandırmak,şaşkına çevirmek (Le professeur troublait davantage te candidat). 4. Allak bullak etmek (Ce spectacle terrible la troublait). 5. Rahatsız etmek; kafasını kurcalayıp durmak (Un soupçon le troublait continuellement. Un détail me trouble). 6. Karıştırmak (Sa tendresse pour moi allait jusqu'à troubler ma raison). § Se troubler. 1. Bulanmak (L'eau de la rivière se troublait au passage des chevaux). 2. Şaşırmak (L'orateur se trouble devant les fréquentes interruptions de la salle). troué, e s. Delikli, delinmiş (Des bas troués). § Etre troué comme une écumoire: Kalbur gibi delik deşik olmak, trouée diş. 1. (Ormanda) Geçecek yol, açıklık, geçmeye elverişli alan (Une trouée dans une forêt). 2. (Ordu safında) Yarma, gedik (Les troupes ennemies ont essayé de faire une trouée en direction de test). 3. (Dağlarda) Geçit (La trouée de Belfort). trouer gçl. Delmek; delik açmak (Trouer un vêtement, son pantalon. Trouer un ticket, un mur). § Se faire trouer la peau: Kurşunlarla delik deşik olmak, kurşunla kalbura dönmek, ölmek, postu deldirmek, troufignon er. tkz. Göt. troufion er. hlk. Asker, er. trouillard, e s. ve ad. hlk. Korkak, ödlek (Un gosse trouiUard). trouille diş. hlk. Korku (Avoir la trouille: Korkmak). trouillomètre er. hlk. Korku. § Avoir le trouillomètre à zéro: Korkudan üç buçuk atmak, ödü bokuna karışmak, troupe diş. 1. Derinti, "güruh (Une troupe de paysans). 2. Sürü (Une troupe de singes, de pigeons). 3. Askeri birlik; bölük; takım (Une troupe de légionnaires). 4. Silahlı kuvvetler, ordu (La troupe dut intervenir. Le moral de ta troupe). 5. Topluluk, kalabalık, grup (Une troupe denfants, de touristes). 6. (Tiyatroda) Yerleşik topluluk; gezmeyen, belli bir yerde oyunlar oynayan tiyatro topluluğu (Troupe de théâtre. Cette troupe s'était vue contrainte de rejouer son spectacle). § Homme de troupe: Asker, er. En troupe: Kalabalık halinde; sürü halinde (Marcher en troupe. Les pigeons s'abattirent en troupe sur le centre de la place). Par troupes: Bölük bölük (Avancer, marcher par troupes). Lever des troupes: Asker toplamak. troupeau er. 1. Sürü (Un troupeau de moutons). 2. Kalabalık, yığın, sürü (Le troupeau des

trouver

candidats, des hommes). 3. (Dinsel anlamda) Topluluk, cemaat. § Le troupeau de JésusChrist: Hıristiyanlar. Le troupeau du Seigneur: Müminler, troupier er. tkz. (Eski) Asker, troussage er. (Kuş, kümes hayvanı vb.) Şişe geçirmek üzere bacağını kanadını toparlama (Troussage d'une volaille). trousse diş. 1. (Eski) Demet, bağ (Trousse de foin, de fourrage). 2. Avandanlık, çanta (Trousse à outils. Trousse de médecin, de chirurgien). 3. Çanta; kutu (Trousse de toilette. Trousse de voyage. Trousse d écolier). 4. ç. (Eski) Bir çeşit çakşır. § Aux trousses de: -in ardında, arkasında; ardından, arkasından; "peşinde, peşinden (Il courait avec trois chiens à ses trousses. Avoir qn à ses trousses: Ardında hep... olmak, ....arkasını bırakmamak (Avoir la police à ses trousses). Etre aux trousses de qn: - in ardında olmak, yakasını bırakmamak (Les créanciers sont aux trousses du malheureux). trousseau er. 1. Demet, küçük demet (Un trousseau de clefs). 2. Gelin çeyizi. 3. (Manastıra giren bir kızın yada yatılı öğrencilerin yanlarına aldıkları) Giysi ve çamaşır takımları, trousse-galant er. tkz. (Eski) Kolera, trousse-pet er. tkz. 1. Küçük çocuk, yumurcak, bızdık. 2. Çok kısa küçük ceket, trousse-queue er. (At koşumunda) Kuskun, troussequin er. 1. Eyerin arka kaşı. 2. Miyangir denilen ve koşut çizgiler çizmeye yarayana alet. trousser gçl. 1. (Eski) Demet yapmak, bağ yapmak, bağlamak (Trousser du foin). 2. (Bir kuş yada kümes hayvanını şişe geçirip pişirmek üzere) Bacağını kanadını toparlamak (Trousser une volaille). 3. Kaldırmak, sıvamak, çemremek, çemrelemek (Trousser un vêtement. Elle troussa sa robe et avança dans l'eau). 4. Çırpıştırıvermek, hazırlayıvermek, hemen yapıvermek (Trousser un article, un compliment, un discours). 5. tkz. -in eteğini kaldırmak (Trousser une femme). 6. Öldürmek, alıp götürmek (Cette maladie la troussé en quelques jours). § Trousser bagage: Ansızın gidivermek, sıvışıp gitmek. § Se trousser: Eteklerini toplamak, çemrenmek. trousseur er. Çapkın (Trousseur de jupons da denir), trouvable s. Bulunabilir, bulunur (L'issue est invisible, mais trouvable). trouvaille diş. 1. Buluş (Voilà sa dernière trouvaille). 2. Bulgu, "keşif (Faire une bonne trouvaille). trouver gçl. 1. Bulmak (Trouver son chemin). 2. Sağlamak, elde etmek, bulmak (Trouver du travail, une situation, une femme de ménage). 3.

trouver -e raslamak, -ile karşılaşmak (Trouver une difficulté sur son chemin). 4. Bulgulamak, "keşfetmek, bulmak (Trouver la solution d'un problème. Il a trouvé un moyen ingénieux pour échapper aux gêneurs). 5. Duymak, •duyumsamak, "hissetmek (J'ai trouvé beaucoup de plaisir à tire ce livre). 6. Sanmak, kanısında olmak, düşünmek (EUe trouve que son mari ne s'occupe pas d'elle). 7. Trouver qn, qch...: Birini, bir şeyi... bulmak, -olarak görmek (Je te trouve fatigué. Trouver un plat trop salé. J'ai trouvé ce film excellent). 8. Trouver à f. qch: -mek olanağı bulmak, -cek şey bulmak (On ne trouve pas facilement à se distraire ici. Il trouve à redire à tout). 9. Trouver qch à: a) Birini... olarak görmek, birini ...bulmak (Hélène trouvait à son mari une roideur correcte qui ne lui déplaisait pas. Trouver bon visage à son visiteur), c) Birinde, birşeyde ...bulmak (Je trouvais à cela une grande poésie). § Trouver à qui parler, trouver son maître: Tam adamına çatmak; kandillisine çatmak, kendisinden kıllısına çatmak; tam da konuşacak adamını bulmak. Trouver à redire à: -e ille de bir kulp bulmak; -de eleştirecek bir yan bulmak. Trouver chaussure à son pied: Kendine en uygun geleni bulmak, aradığını bulmak; derdine deva bulmak. Trouver visage de bois: Kapıyı kapalı bulmak, kimseyi bulamamak. § Se trouver 1. Bulunmak (Son nom ne se trouve pas sur la liste). 2. Kendini bulmak (Maintenant je me cherche et ne me trouve plus). 3. Olmak (Se trouver dans une situation difficile). 4. Kendini...bulmak, hissetmek (Comment vous trouvez-vous ce matin?). 5. Se trouver...: Kendini ...saymak, -olarak görmek, sanmak (Se trouver malheureux). § Il se trouve que: 1. -diği olur (I! se trouve que, malgré la justesse du raisonnement, la solution est fausse). 2. Belli oldu ki, görüldü ki, ortaya çıktı ki (Cette jeune fille qui vous dérange, il se trouve que c'est moi). Si ça se trouve: hlk. Belki de, ola ki, pek olası ki (Je veux bien aller le voir, mais, si ça se trouve, il est déjà parti). Se trouver bien de qch: -den yarar sağlamak, iyilik görmek; -in yararını, iyiliğini görmek (Se trouver bien d'un remède). Se trouver mal de qch: -in zararını görmek, -den kötülük görmek (Se trouver mat d'une opération). Se trouver entre deux chaises: Sallantıda olmak; kararsız ve tehlikeli bir durumda olmak. Se trouver entre deux feux: mec. tki ateş arasında olmak. Se trouver entre l'enclume et le marteau: mec. İki cami arasında

1429

truelle

binamaz kalmak; yukarı tükürse bıyık, aşağı tükürse sakal durumunda kalmak. Se trouver mal: Bayılmak; fenalaşmak. Se trouver nez à nez avec: -ile burun buruna gelmek, trouvère er. (Ortaçağda, kuzey Fransa'da) Saz şairi, halk ozam. trouveur, euse ad. Bulucu, bulan (Terpsichore, trouveuse de la danse). troyen, ne s. ve ad. Truvalı. truand, e ad 1. (Eskiden)Serseri; dilenci. 2. er. (Şimdi) Pezevenk; hırsız; her türlü kirli işlerin içinde olan serseri, truander gsz. 1. (Eski) Dilenmek, dilencilik etmek. 2. gçl. (Şimdi) Çalmak, aşırmak, dolandırmak, aldatmak. § Se faire truander Parasını çaldırmak. truanderie diş. (Eskimiştir) 1. Dilencilik. 2. Dilenciler. truble, trouble diş. Kepçe denilen balık ağı. trublion er. Karıştırıcı, herkesi birbirine katan kimse; kışkırtıcı, karışıklıklar yaratmayı meslek edinmiş kişi. truc er. 1. Numara, oyun, hüner (Les trucs d'un prestidigitateur). 2. tkz. Püf noktası; hile, incelik (Connaître les trucs d'un métier). 3. tkz. Yol, çare, numara (J'ai trouvé un truc pour mettre la machine en marche). 4. tkz. Şey (Comment ça s'appelle ce truc-là? Il m'a dit des trucs désagréables). 5. tkz. Zımbırtı (Le cinéma, la tévé, des trucs comme ça). 6. (Sinemacılıkta) Hile, film hilesi (Trucs de cinéma. Film à trucs). truc, truck er. Kenarsız, düz yük vagonu, trucage, truquage er. 1. Yeni şeylere antika süsü verme (Truquage des meubles). 2. (Sinemacılıkta) Hile, film hilesi, truchement er. Dilmaç, tercüman. § Par le truchement de: -aracılığıyla, yoluyla, "vasıtasıyla (Avoir un renseignement confidentiel par le truchement d'un ami). trucider gçl. tkz. Öldürmek, gebertmek, zıbartmak. trucmuche er. hlk. Şey, zımbırtı (Un tas d autres trucmuches). truculence diş. 1. (Eski) Yabanlık; korkunçluk. 2. Ele avuca sığmazlık; gürültücülük ve farfaralık (La truculence d'un personnage). 3. Açık saçıklık; cafcaflılık, gözalıcılık (La truculence dun récit, dun langage). truculent, e s. 1. (Eski) Yaban, yabanıl; korkunç (Des gaillards à mine truculente). 2. Gürültücü ve farfara (Personnage truculent). 3. Açık saçık; cafcaflı, gözalıcı (La prose truculente de Rabelais). truelle diş. 1. Mala (Etendre le mortier avec une

truellée

1430

truelle). 2. (Pasta, balık vb. kotarmakta kullanılan) Küçük yassı kürek (Truelle à poisson en argent). truellée diş. Bir malalık, bir mala... (Une truellée de plâtre). truffe diş. 1. bitb. Domalan, yermantan. 2. tkz. Köpek burnu, patlıcan gibi iri burun. 3. tkz. Aptal, enayi (Quelle truffe!). truffé, e s. 1. Doldurulmuş, içi doldurulmuş (Dinde truffée). 2. Truffé de: -ile dolu (Ses genoux étaient trujfés de bleus). truffer gçl. 1. (Yemeği) Yermantanyla, domalanlarla süslemek (Truffer une volaille). 2. Trufer qcb de qch: Bir şeyi -il e doldurmak (lia truffé son discours de citations). trufficulture diş. Domalan tarımı, yermantan yetiştiriciliği. truflier, ère s. Domalan yetişen, yermantan biten (Terrains truffıers. Région truffière). truffière diş. Domalanlık, yermantan yetişen arazi, truie diş. hayb. Dişi domuz. § Truie de mer Bir tür iskorpit balığı, truisme er. Herkesin bildiği gerçek, söylenilmeye bile değmeyen gerçek, belli bir şey, herkesin bildiği bir şey (C'est un truisme de dire que ta science peut apporter le bonheur ou le malheur). truite diş. hayb. Alabalık. § Truite de mer Denizalasi. traité, e s. 1. Benekli (Cheval, chien truité). 2. Çizikli, üzerinde hafif dalgalar yada çizikler olan (Porcelaine, poterie truitée). truiticulture diş. Alabalık yetiştiriciliği, trumeau er. 1. İki pencere arası; iki kapı arası. 2. Bu araya yerleştirilen ayna, tablo yada duvar kaplaması. 3. Sığır paçası, truquage — trucage. truquer gçl. 1. -e eski süsü vermek, antika havası vermek (Truquer un tableau, un meuble). 2. -i değiştirmek, bozmak; -de hile yapmak (Truquer un dossier, un texte. Elections truquées). 3. (Kumarda hile için) Yapmak, kurmak; tutmak (Truquer les cartes. Truquer les dés). 4. gsz. Dalavare çevirmek, hileye başvurmak, kurnazlık etmek; göz boyamak (Il excelle à truquer). truqueur, euse ad. 1. Hileci; dalavereci; göz boyayıcı. 2. (Sinemacılıkta) Film hileleri düzenleyen teknisyen; etkici. truquiste er. (Sinemacılıkta) Film hileleri yapma uzmanı. trusquin, troussequin er. Miyangir denilen ve koşut çizgiler çizmeye yarayan alet. trust er. İng. 1. Tröst (Trust de l'acier, du pétrole) 2.Tröst ortaklığı (Lesgrands trusts internationaux).

tubérosité

truster gçl. Tröst altına almak (Truster un produit pour en faire monter les prix). trusteur er. Tröst yapan, tröstçü. tsar er. Çar. tsarévitch er. Çareviç, çarın büyük oğlu. tsarine diş. Çariçe, tsarisme er. Çarlık. tsariste s. 1. Çarlığa değgin; çarlığa özgü (Epoque tsariste. Bureaucratie tsariste) 2. Çarcı, tsé-tsé diş. hayb. Çeçesineği. t.s.f. diş. 1. Telsiz (L'opérateur de T.S.F nous remit enfin un télégramme). 2. Radyo (Ecouter la T.S.F.). tsigane, tzigane s. ve ad. Çingene (Les tziganes. La langue tsigane). tu adıl. Sen (Tu travailles bien). § Etre à tu et à toi avec qn: -ile senlibenli olmak, tuable s. Öldürülebilir. tuant, e s. 1. Çok yorucu, bitirici, öldürücü, çok çetin (Un travail tuant). 2. Sinirlendirici, bıktırıcı, can sıkıcı, ömür törpüsü (Ce gosse est tuant). tub [toeb] er. Ing. 1. Banyo leğeni, leğen (Mettre un enfant dans un tub). 2. Banyo (Prendre un tub: Leğende yıkanmak, banyo yapmak). tubage er. hek. Boru salma (Tubage gastrique). tubaire s. hek. 1. Fallope borusuna değgin (Grossesse tubaire). 2. Östaki borusuna değgin, tube er. 1. Boru, tüp (Tube à essai). 2. anat. Yol, boru, kanal (Tube digestif). 3. (Boya, krem, macun, ilaç vb. için) Tüp (Un tube de rouge à lèvres. Tube de dentifrice. Tube d'aspirine). 4. hlk. (Eski) Silindir şapka, tuber gçl -e boru salmak (Tuber un trou foré en terre). tubercule er. 1. bitb. Yumru (Tubercules comestibles). 2. hek. Küçük ur, urcuk (Tubercules syphilitiques). tuberculeux, euse j. 1. bitb. Yumru lu (Racine, tige, plante tuberculeuse). 2. hek. Vereme değgin; vereme bağlı; veremden ileri gelen (Méningite tuberculeuse). 3. s. ve ad. Veremli (Un enfant tuberculeux. Envoyer un tuberculeux dans un sanatorium). tuberculose diş. hek. Verem, ince hastalık, tüberküloz (Tuberculose pulmonaire, cutanée, osseuse). tubéreuse diş. Sümbülteber. tubéreux, euse.v. Yumrulu (Tige, racine tubéreuse). tubérisation diş. Yümrulaşma (Tubérisation de la tige souterraine du plant de pomme de terre). tubérisé, e i Yumrulaşmış (Tige tubérisée). tubérosité diş. 1. Yumrulaşmışlık, yumruluk. 2. Urlaşmışlık, urluluk; yumru biçiminde ur

tubicole (Tubérosité d'un os). tubicole s. Boru içinde yaşayan (Annélides tubicoles). tubulaire s. 1. Boru biçiminde (Lampe tubulaire). 2. Borulardan oluşmuş, borudan yapılmış (Meubles tubulaires). tubulé, e s . 1. Boru biçiminde (Fleur tubulée). 2. Boru sokacak ağzı olan, boru ağızlı (Flacon tubulé). tubuleux, euse s. Boru gibi, boru biçiminde, tubulure diş. 1. Boru sokacak delik, boru ağzı. tudesque s. 1. Cermenlere değgin. 2. er. Cermence, Cermen dili. tudieu ünl. (Eski) Hay Allah! Allah kahretsin! tue-chien er. Güzçiğdemi. tue-diable er. (Alabalık avında kullanılan) Çaparı, tue-loup er. Boğanotu. tue-moudıe er. 1. Yalancı altınmantar. 2. Tue-mouches: Sineklik, sineklerin yapışıp ölmesi için üzerine yapışkan madde sürülmüş kâğıt (Papier tue-mouche da denir), tuer gçl. 1. Öldürmek (Tuer quelqdun avec une épée, à coups de pierres, par le poison. Tuer un animal à la chasse. La voiture, en quittant la chaussée, a tué deux passants). 2. Çok yormak, bitirmek, iflahını kesmek (Ce bruit, ces escaliers me tuent). 3. Yok etmek, ortadan kaldırmak (La crise des affaires a tué certains petits commerces). 4. Yıkmak, "mahvetmek (Congédier la passion et la raison, c'est tuer la littérature). § Tuer qch dans l'œuf: -i doğmadan boğmak, ortaya çıkmadan önlemek; yılanı küçükken ezmek. Tuer la poule aux œufe (fon Altın yumurtlayan tavuğu öldürmek, aza tamah edip önemli bir gelir kaynağını yok etmek. Tuer la poule pour avoir l'œuf: Eti için bülbülü öldürmek. Tuer le temps: Zaman öldürmek. Tuer le veau gras: Şölen çekmek, büyük masraflara girip esaslı bir şölen düzenlemek. Tuer le ver: Aç karnına bir kadeh yuvarlamak. § Se tuer: 1. Kendini öldürmek, intihar etmek. 2. Kendini çok yormak, kendini yıpratmak (Se tuer de travail). 3. Birbirini öldürmek (Se tuer tes uns les autres). 4. Se tuer à f. qch: -mekte canı çıkmak, çok güçlük çekmek, iflahı kesilmek (Je me tue à vous répéter que je n'ai jamais vu cet homme). tuerie diş. 1. İnsan kırımı, öldürüm (Les affreuses tueries des guerres). 2. (Bir köy kasabının hayvan kestiği küçük, özel) Kanara, "mezbaha. tue-tête(à) Avazı çıktığı kadar (Crier à tue-tête). tueur, euse ad. 1. Öldüren, kıyıcı, "katil (Tueur à gages: Kiralık katil). 2. (Kanarada) Kesici, kasap.

1431

tumulus

tuf er. yerb. 1. Tüf; yumuşak, delik delik taş (Mur en tuj). 2. mec. Öz, temel öge (Creuser pour trouver le tuf. Nous touchons le tuf). tufier, ère s. Tüflü, tüf doğasında (Terrain tufıer. Terre tufiére). tuile diş. 1. Kiremit (Les toits de tuile). 2. (Çuhacıların) Perdah tahtası (Passer la tuile sur le drap). 3. mec. Kaza; belâ (Une tuile va lui arriver). tuilerie diş. 1. Kiremit ocağı, kiremit fabrikası. 2. Kiremitçilik, kiremit işleyimi. tuilette diş. Kiremitçik, küçük kiremit, tuilier er. Kiremitçi. tulipe diş. bitb. 1. Lâle (Oignon de tulipe. Tulipes sauvages, cultivées). 2. (Elektrik lambalarına geçirilen lâle biçiminde) Ampul şapkası, tulipier er. bitb. Lâleağacı. tulle er. Tül (Rideaux de tulle). tuilerie diş. 1. Tülcülük. 2. Tül fabrikası, tuilier, ère s. Tüle değgin (Industrie tulliere). tulliste ad Tülcü. tuméfaction diş. hek. 1. Şişme (Tuméfaction des chairs). 2. Şiş, şişkinlik (Une tuméfaction livide s'étendait sur la jambe). tuméfié, e s. 1. Şişmiş (Après la bagarre, il avait le visage tout tuméfié). 2. Tuméfié de: mec. -ile dolu, dolup taşan (Esprit tuméfié de prétentions). tuméfier gçl. hek. Şişirmek (Les engelures ont tuméfié ses doigts). § Se tuméfier: Şişmek (Le nez qui se tuméfie). tumescence diş. hek. Şişme, doku şişmesi (Tumescence pathologique). tumescent, e s. Şişen (Organe tumescent). tumeur diş. hek. Ur (Tumeur bénigne, maligne. Avoir une tumeur au cerveau). tumoral, e s. Ura değgin (Nodule tumoral). tumulaire s. Gömüte değgin, gömütsel; sine değgin, "mezara değgin (Pierre tumulaire Gömüt taşı. sin taşı, mezar taşı). tumulte er. 1. Gürültü; gürültü patırtı (Un tumulte s'éleva. La réunion s'est terminée dans te tumulte). 2. Kargaşa; karışıklık (Le tumulte des affaires). tumultueusement beL Gürültü patırtıyla, büyük bir gürültü içinde (Les élèves entrèrent tumultueusement dans la classe). tumultueux, euse s. 1. Gürültü patırtılı (Discussion, séance tumultueuse). 2. Çok hareketli, karınca yuvası gibi kaynayan (Une rue tumultueuse). 3. mec. Fırtınalı, çok dalgalı (Jeunesse, vie tumultueuse). tumulus [tymylys] er. 1. Taş yığını. 2. Kurgan. 3. Höyük.

tungstène

1432

tungstène er. kim. Tungsten, volfram, tuniciers er. ç. hayb. Gömlekliler, tunique diş. 1. anat. Gömlek (Tunique de l'oeil, de lestomac. Tuniques d'un bulbe) 2. (Eski çağlarda) Gömlek (Tunique grecque, romaine). 2. (Eski) Uzun asker ceketi. 3. (Piskoposların giydiği) Ayin gömleği. 4. Diyakoz giysisi. 5. (Kadın giysisi) °Tünik. tunisie diş. Tunus. tunisien, ne s. ve ad. Tunuslu;Tunus ve tunuslulara değgin (Frontière tunisienne. Les tunisiens). tunnel er. 1. Tünel (Le train passe sous le tunnel). 2. Yeraltı geçidi, içgeçit (Creuser un tunnel). 3. mec. Karanlık ve sıkıntılı dönem (Elle plongeait soudain dans un brusque tunnel d inconscience). § Arriver au bout du tunnel: Güçlük ve sıkıntıların sonuna gelmek, kara günlerden kurtulmak, tupa'ia, tupaja er. hayb. Sivrisincapçık. tuque diş. Ponponlu yün başlık, turban er. Sarık (Maharajah en turban de soie blanche). turbé, turbeh er. Türbe, turbeliariés er. ç. hayb. Türbelarlar. turbide s. Bulanık (Les flots turbides dun fleuve). turbiditê diş. Bulanıklık, turbin er. hlk. İş (C'est un bon turbin). turbinage er. (Şeker şurubunu) Türbinden geçirme, turbine diş. Türbin (Turbine à vapeur, à gaz. Turbines dune centrale hydro-électrique). turbiné, e s. Topaçsı, topaç biçiminde (Racine, coquille turbinée). turbiner gsz. hlk. 1. Çalışmak. 2. gçl. Arıtmak için bir türbinden geçirmek (Turbiner te sucre). 3. Türbini çalıştırmak için su kullanmak (Turbiner 10 m}/sec). turbot er. hayb. Kalkanbalığı. turbotière diş. (Kalkanbalığı pişirmeye özgü) Tencere, tava. turbotin er. hayb. Küçük kalkanbalığı, kalkanbalığı yavrusu, turbulence diş. 1. Gürültücülük, cıvılcıvıllık, yaygaracılık (La turbulence des élèves, des oiseaux). 2. Kabına sığmazlık, taşkınlık, canlılık (La turbulence des gascons). 3. Burgaçlama; su yada havanın burgaçlar oluşturarak dönmesi (Turbulence dun courant fluvial, dune masse dair). turbulent, e s. 1. Gürültücü, gürültü patırdıcı; cıvıl cıvıl, yaygaracı (Enfant, élève turbulent). 2. Kabına sığmaz, ele avuca sığmaz, taşkın, capcanlı (Un gaillard turbulent). 3. Burgaçlı, burgaçlama yapan (Un courant turbulent). turc, turque s. ve ad 1. Türk (Empire turc, peuple

turpidement

turc. Café turc, sabre turc. Tapis turc, civilisation turque. Les turcs). 2. er. Türkçe (Mots français empruntés au turc). 3. (Eski) Müslüman (Croisade contre les Turcs). § Bain turc: Hamam. Le Grand Turc: Osmanlı padişahı. Tête de Turc Abalı, günah keçisi, kürt memet, herkesin her suçu sırtına yüklediği ve olur olmaz kızdığı kimse. A la turque: Türk yollu, Türkler gibi, alaturka. Fort comme un Turc: Çok güçlü, pehlivan gibi. Se faire Turc: Müslüman olmak. Traiter qn de Turc à Maure: -e çok kötü davranmak, turc er. 1. (Eski) Armut kurdu. 2.Mayısböceği kurtçuğu. tureo er. (Eski) Yerli Cezayir piyade askeri, tureophile s. ve ad Türksever, türkdostu. turcophilie diş. Türkseverlik. tureophobe s. ve ad. Türksevmez, türkdüşmanı. turcophobie diş. Türksevmezlik. turdidés er. ç. hayb. Karatavukgiller, öteğengiller. turf [y*/] er. 1. At yarışı alanı °koşu meydanı. 2. At sporu, binicilik (La langue du turf est emprunté à fanglais). turfiste ad At yarışları meraklısı; "müşterek bahis oynama meraklısı, turgescence diş. hek. Şiş, şişkinlik; şişme, turgescent, e s. hek. "Şişmiş, şiş, şişkinleşmiş (Des bourgeons turgescents). turgide s. Şişmiş, şiş (Ses mains devenaient rouges et turgides). turion er. bitb. (Kimi bitkilerde toprakaltı yada toprak düzeyindeki) Tomurcuk (Turions d'asperge). turkmène s. ve ad 1. Türkmen. 2. er. Türkmence, turiupin er. Soğuk şakalar yapan kimse, kaba şakacı. turlupinade diş. Soğuk şaka, kaba şaka, eşek şakası (Faire des turlupinade s). turlupiner gçl. tkz 1. Tedirgin etmek (L'idée qu'il avait pu laisser le gaz ouvert le turlupina pendant le voyage). 2. gsz. (Eski) Soğuk ve kaba şakalar yapmak, turlurette diş. 1. (Ortaçağda dilencilerin çaldığı) Bir çeşit perdeli düdük; gayda; yaylı saz. 2. (Eski) Kavuştak, "nakarat, turlutaine diş. 1. Temcit pilavı, durmadan yinelenen şey. 2. Tutku, merak, turlutte diş. (Balık avlamakta kullanılan) Zoka. turlututu ünl. Vay vay vay! Sevsinler! (Turlututu chapeau pointu). turne diş. hlk. Oda (Une turne misérable). turnep, turneps er. bitb. Yerlahanası. turpide s. Bayağı, namussuz, çirkin, alçak, turpidement bel Bayağıca, alçakça, namussuzca

,

turpitude (Une fortune turpidement ramassée). turpitude diş. 1. Bayağılık, alçaklık, iğrençlik, namussuzluk (Se vautrer dans ta turpitude). 2. Utanılacak şey, rezillik (Une vie pleine de turpitudes. Commettre des turpitudes). turquerie diş. 1. (Eski) Türkler gibi sertlik; acımasızlik (Il est d'une turquerie à désespérer tout le monde). 2. (Şimdi) Türk yada doğu kaynaklı sanat yapıtı yada eşyası, turquin s. er. Koyu ve donuk mavi, Anadolu mavisi. § Marbre turquin: Ak damarlı mavi mermer (La cheminée de marbre turquin). turquoise diş. 1. Firuze. 2. s. Turkuvaz renginde, koyu mavi (Couleur bleue turquoise). 3. er. Turkuvaz rengi, koyu mavi (Cette année le turquoise est à ta mode). turriculé, e s. Küçük kule biçiminde (Coquillages turriculés). turritelle diş. hayb. Kulesalyangozu. tussilage er. bitb. Devetabanı; öksürükotu. tussor, tussore er. İnce ipekli, tisor (Une robe de tussor blanc). tutélaire s. 1. Koruyucu (Ange tutélaire. Dieu tutélaire). 2. huk. Vasiliğe değgin (Puissance tutélaire). tutelle diş. 1. Koruyuculuk, "himaye (Etre sous la tutelle des lois). 2. huk. Vasilik, vesayet (Tutelle des enfants légitimes). tuteur, trice ad. 1. huk. Vasi (Tuteur légal). 2. er. Herek (Appuyer une plante contre un tuteur). tuteurer gçl. (Bir fidana) Destek yada koruncak koymak; hereklemek (Tuteurer une plante). tuthie, tutie diş. kim. Çinko oksidi, tutoiement er. (Biriyle) "Sen" diye konuşma (Le tutoiement est de rigueur dans certains groupes). tutoyer gçl. -e "sen" demek, -ile "sen" diye konuşmak (Ne me tutoie pas devant cette dame. La plupart des enfants très jeunes tutoient tout le monde). § Se tutoyer: Birbirine "sen" demek (Ils se tutoient). tutoyeur, euse s. ve ad. Herkese "sen" diye hitabeden, herkesle senli benli konuşan (Il est un peu trop tutoyeur). tutti er. müz. 1. Orkestranın hep birden çalması gerektiğini belirten T işareti. 2. Orkestradaki tüm çalgılarca çalınan parça, tutti quanti bet. tkz. Kimler varsa hepsi, kim varsa, tutu er. Çengi şalvarı, çengi etekliği, tuyau er. 1. Boru (Déclencher le tuyau à gaz. Tuyau de poêle. Tuyau de plomb, de fer, de caoutchouc). 2. Künk (Un tuyau dégoût). 3. Boru gibi içi boş şey, zıvana; içi boş sap (Tuyau de plume, tuyau de tige). 4. mec. tkz. İpucu (Avoir, obtenir un tuyau: Bir ipucu elde etmek. Donner

1433

typha

des tuyaux à qn: Birine ipuçları vermek). 5. (Kolalı çamaşırlara ütüyle yapılan) Kıvrım, lüle pli (Tuyau du linge). § Tuyau d'arrosage: Sulama hortumu. Tuyau de l'oreille: Kulak yolu. Dire qch dans le tuyau de qn: Bir şeyi -in kulağına fısıldamak, kulağına söylemek, tuyautage er. 1. Lüle lüle ütüleme (Tuyautage dune guimpe). 2. tkz. İpucu verme; gizli haber sızdırma, bilgi verme, tuyauter gçl.l. -i lüle lüle ütülemek (Tuyauter un bonnet, du linge). 2. tkz. -e ipucu vermek; gizli bilgiler vermek (1! m'a tuyauté sur le problème). 3. gsz. (Bitki için) Sap tutmak, saplanmak (Le blé commence à tuyauter). tuyauterie diş. 1. Boru fabrikası. 2.(Bir makinanın) Boru kısımları. 3. (Bir makina, su yada havagazı döşeminin) Boru düzeni (Vidanger la tuyauterie d'un chauffage central). tuyère diş. 1. (Bir ocakta) Körük deliği; hava deliği. 2. (Motor ve benzeri şeylerde yanan gazın dışarı atıldığı) Boru. twist er. Tüvist, hızlı bir dans (Danser le twist). tympan er. I. anat. Kulakdavulu. 2. (Mimarlıkta) Alınlık tablası. 3. (Elle işletilen basım makinalarmda) Sayfa çerçevesi. 3. (Makinalarda) Küçük dişli (Tympan dune horloge). 4. Su çarkı. § Membrane du tympan: Kulakzan. tympanique s. anat. Kulakdavuluna değgin (Cavité, artère tympanique). tympaniser gçl. 1. Davul zurna ile bildirmek. 2. (Eski) -i tefe koymak, tiye almak; -ile her yerde ve herkesin içinde alay etmek, tympanisme er. hek. (Gaz nedeniyle) Karın şişkinliği, karının davul gibi şişmesi, type er. 1. § Ülküt, tip (Harpagon est le type de T avare. C'est le type de Tintellectuel raté). 2. Simge, "mecaz, eğretileme (L'Ancien Testament contient les types de mystères). 3. Biçim, örnek, model (Un type de voiture). 4. Örneklik ölçün; ölçü (Objet conforme au type réglementaire). 5. Genel yüz görünümü; genel biçim, genel hava; tip (Il a le type oriental). 6. tkz. Hoşlanılan insan, sevilebilecek insan (Il n'est pas mon type). 7. hlk. Sevgili, dost; tokmakçı (Elle est sorti avec son type). 8. tkz. Herif, herifçioğlu; adam (Le type ne voulait pas accepter. Un type à la moustache). 9. s. Örnek (Une phrase type). typé, e s. Çok belirgin, tam (Un indien très typé). typer gçl. -e bir tipin tüm özelliklerini vermek -i tipleştirmek (Ce dramaturge a fortement typé son personnage). typesse diş. hlk. Karı, köroğlu. typha er. bitb. Sukamışı.

typhacées

1434

typhacées diş. ç. bitb. Sukamışıgiller. typhique s. 1. Tifoya değgin; tifüse değgin (Bacille typhique). 2.. ad Tifolu; tifüslü. typhoïdes. 1. Tifüse bezeyen (Affections typhoïdes) 2. diş. Tifo (Fièvre typoïde de denir), typhoïdique s. hek. Tifoya değgin, typhon er. coğr. Tayfun, typhus er. hek. Tifüs. typique s. 1. Tipe değgin; tipe özgü, tip gösteren (Les caractères typiques). 2. Benzersiz, benzeri olmayan, çok özgün, tipik (Un personnage typique. Un cas typique). 3. (Din dilinde) Eğretilemeli, mecazlı, typiquement bet. Tam, tam da; çok belirgin biçimde (Un comportement• typiquement turc). typolithographie diş. Taşbasması. typologie diş. »Tipbilim, tip bilgisi (Typologie anthropologique). 2. Tiplendirme; tipler dizgesi (Typologie des structures sociales, économiques). typologique s. "Tipbilimsel; tipler yönünden; tiplendirmeye değgin (Classification typologique des langues). typomètre er. (Basımcılıkta) Punto ölçeği, tyran er. 1. Eski Yunanda siyasal erki tek başına elinde tutan kimse, tiran. 2. Siyasal erki zorla ele geçiren ve onu kötüye kullanan kimse;

tzigane

tiran, zorba yönetici, zorba hükümdar, despot (La terreur est le régime de tous les tyrans). 3. Zorba; astığı astık kestiği kestik; dediği dedik; buyurgan (Son père est un véritable tyran pour sa famille). 4. hayb. Kralkuş, tiran, tyranneau er. Küçük zorba (Des généraux et des tyranneaux politiques). tyrannicide ad. 1. Zorba öldüren, zorba katili. 2. er. Zorba öldürme, tyrannie diş. 1. toplb. Zorbalık yönetimi. 2. Zorba hükümet; despotluk, diktatörlük (La tyrannie militaire). 3. Büyük baskı; ezicilik, zorbalık, zulüm (Se libérer de la tyrannie dun père. La tyrannie des passions). tyrannique s. 1. Zorbaca (Le pouvoir tyrannique d'un souverain. Une loi tyrannique). 2. Baskıcı, baskı yapan (Un régime tyrannique). 3. Kendini zorla benimseten, ister istemez uyulan (La mode est tyrannique). tyranniquement bel Zorbaca, despotça, tyranniser gçl. -e baskı yapmak, zulmetmek, kan kusturmak, etmediğini bırakmamak; -i baskı altında tutmak, ezmek (Tyranniser sa famille, une femme, un peuple). tzar, tsar er. Çar. tzigane, tsigane s. ve ad. Çingene.

u U,u er. Fransız abecesinin yirmi birinci harfi olup Türk abecesindeki ü harfinin sesini verir ve fi okunur. ubacer. coğr. Kuzey, kuz yönü ; güneşin az değdiği, gölgesi bolca kuzey yamaç, ubiquiste s. ve ad. Her yerde aynı anda hazır olan. ubiquité tft;. Heryerdelik, aynı anda her yerde hazır olma (Hale don d'ubiquité). ubuesque s. (A.Jarry'nin kral Ubi oyunundaki kişiye anıştırma olarak) Hem acımasız hem de ödlek; korkak ve gülünç zalim, ukase, oukase er. 1. Çar buyruğu. 2. mec. Karakuşî hüküm, keyfi karar, ukrainien, ne s. ve ad. Ukraynalı; Ukrayna ve Ukraynalılara değgin, ulcératif, ive s. hek. Ülser yapan (Propriété ulcérative). ulcération diş. hek. Ülserleşme (Début d'ulcération). ulcère er.hek. *Deşik, ülser (Ulcère à l'estomac). ulcéré,e s. 1. mec. Kırılmış, yaralanmış, incinmiş, alınmış (Il est ulcéré par l'indifférence qui a accueilli son livre). 2. Ülserleşmiş. 3. Ulcéré de qch: -den alınmış, kırılmış, incinmiş, yaralanmış (llétait ulcéré d'une telle injustice). § Avoir le coeur ulcéré: Kalbi kırılmak, gönlü yaralanmak, ulcérer gçl. 1. hek. -de deşik açmak, ülser açmak, ülser yapmak (Ulcérer l'estomac). 2. mec. -in

kalbini kırmak, gönlünü yaralamak; -i kırmak, yaralamak, incitmek (Cette injustice l'a profondément ulcéré). ulcéreux, euses. vead. 1. Ülserli (Membre ulcéreux. Les ulcéreux). 2. Ülser yada ülserleşme niteliği olan (Plaie, lésion ulcéreuse). ulcéroïde s. 'Deşiksi, deşiği andıran, ülserimsi, ülsere benzeyen (Plaie ulcéroïde). uléma, ouléma er. Müslüman din bilgini, uliginaire, uligineux, euse s. 1. Nemli (Terrains uligineux). 2. 'Nemcil, nemli yerlerde yetişen (Plantes uliginaires, uligineuses). ulmacées diş. ç. bitb. Karaağaçgiller, ulmaire diş. bitb. Çayırmelikesi, erkeçsakalı. ultérieur,e s. 1. coğr. Öteki, ötede olan, öte. 2. Sonraki, daha sonraki (Les nouvelles ultérieures ont confirmé ce qui se disait). 3. Ultérieur à: -den sonraki, -den sonra gelen (Génération ultérieure à la nôtre). ultérieurement bel. Daha sonra, sonradan (J'examinerai ultérieurement le dossier). ultimatum er. *Sonuyarı, ültimatom (L'ultimatum expire à minuit. Adresser, envoyer un ultimatum à une autre puissance). ultime s. Son, en son (Les paroles ultimes d'un mourant). ulthno bel. Sonuncusu, son olarak, ultra ad. 1. (Eski) Aşırı. 2. s. (Şimdi) Aşırı gerici

ultra-chic

1436

(Etre ultra, c'est aller au delà). 3. (Önek olarak) a) Aşırı (Ultra-colonialiste. Ultra-révolutionnaire). b) -ötesi (Ultrason, ultraviolet). ultra-chic s. (Şaka yollu) Çok şık, pek şık. ultramicroscope er. Yan ışıklı mikroskop, ültramikroskop. ultramicroscopiques. Ültramikroskoba değgin, ultramoderne s. Çok modern, çağüsttt. ultramontain,e s. 1. Dağlar ötesi; (Fransa'ya göre) Alpler ötesi (Régions ultramontaines). 2. Roma Kilisesinin inançlarına uygun (Les prétentions les plus ultramontaines). ultra-petita bel. huk. İstenilenin ötesinde 2. er. İstenilenden çok, istenilenden de fazla bir şey. ultra-royaliste s. ve ad. Aşın kralcı, ultra-sensible, ultrasensible s. Aşın duyarlı, çok "hassas (Balance, pellicule ultrasensible). ultra-son, ultrason er. *Sesötesiiik, sesten hızlılık, ultrasonique, ultra-sonique v. 'Sesötesi, sesten hızlı (Diffraction ultrasonique de la lumière). ultraviolet, tes. Morötesi, "ültraviyole. ululement er. (Baykuş vb. için) Ötme. ululer gsz. (Baykuş vb.) Ötmek, ulve diş. bitb. (Tuzlu sularda biten) Yeşil suyosunu (L'ulve est appelée laitue de mer). un, unes. 1. Bir (Un jardin, une pomme). 2. Birinci (Livre un, chapitre un). 3. Tek, bir (En un mot). 4. er. Bir sayısı, bir (Un et un font deux). 5. ad. Biri, bir kimse ( Un que je plains de tout mon coeur, c'est Jean. Une qui était contente, c'était la petite). §Un des..., l'un des..., une des..., l'une des...: -lerden biri (Un des ouvrages, l'un des auteurs les plus célèbres. Une des femmes, l'une des pommes). Un à un, une à une: Birer birer, teker teker. L'un l'autre, l'une l'autre: Birbiri. Il était moins une: Az kalsın, nerdeyse. Plus d'un, pas un: Hiçbir (Pas un marin de la Manche ne l'égalait). C'est un tout: Aynı şey, aynı şeydir (Etre exacte, être en règle, c'est un tout). Sans un: Parasız, meteliksiz, beş parası olmayan (Je suis sans un. Tu m'as laissé sans un). En donner un à qn: -i aldatmak, -e yutturmak. En pousser une. Bir şarkı söylemek, bir türkü çığırmak. Ne faire ni une ni deux: Hiç duraksamamak, "tereddüt göstermemek. Ne faire qu'un: 1. Birbirine çok bağlı olmak (Ils n'en font qu'un). 2. -ile birbirine çok benzemek (Lui et son frère ne font qu'un). unanime s. 1. Oybirliğine varmış, tam anlaşmış; oybirliği halinde, tam anlaşma halinde (Nous avons été unanimes sur cette question). 2. Toplu, topluca; ortak, genel, oybirlikli (Approbation, consentement unanime). 3. Unanime à f. qch: -mekte eşkanıda, ortak, birlik (Ils ont été

uniforme

unanimes à louer votre persévérance). unanimement bel. Oybirliğiyle, hep birlikte (Décider, déclarer unanimement). unanimisme er. ed. "Birduyumculuk; birey yerine topluluğun duygu, düşünce ve izlenimlerindeki ortaklığı konu edinen yazın çığın, unanimiste s. ve ad. *Birduyumcu (Le groupe unanimiste). unanimité diş. Oybirliği, tam birlik (Uya unanimité dans cette assemblée pour lutter contre les abus). % A l'unanimité: Oybirliğiyle (Décision votée à l'unanimité. Etre élu à l'unanimité). unciforme s. Çengelimsi, çengel biçiminde. unciné,e s. Çengelli. une diş. Gazetenin birinci sayfası, ilk sayfası (Cinq colonnes à la une). unguéal,es. Tırnağa değgin, "tımaksal (Phalange unguéale). unguifères. Tırnağı olan, tırnaklı, uni,e s. 1. Birleşmiş, birlik olmuş, birlik (Les Nations Unies: Birleşmiş Milletler). 2. Düz (Un tissu uni. Couleur unie. Papier uni, étoffe unie). 3. Tekdüze, "monoton (Une vie unie, un bonheur uni). uniates. vead. Rum katoliği. uniaxes. Tekeksenli, bireksenli (Cristal uniaxe) unicaule s. bitb. Teksaph, birsaph (Plante unicaule). unicellulaire s. 1. Birhücreli, birgözeli, tekhücreli (Organismes, plantes unicellulaires). 2. er. ç. Tekhücreliler, birhücreliler. unicité diş. Biriciklik, teklik (L'unicité d'un cas, d'un exemple). unicolores. Tekrenkli. unicornes. Tekboynuzlu. unidirectionnel,le s. Tekyönlü (Récepteur unidirectionnel). unificateur, trice s. Birleştirici (Mouvement unificateur). unification diş. Birleştirme; birleşme (Unification d'un pays, des esprits). unifier gçl. Birleştirmek; tek bir bütün haline getirmek (Unifier un parti, deux pays). § S'unifier: 1. Birleşmek, bir bütün haline gelmek. 2. S'unifier à: -ile birleşmek, -e katılmak (L'être suprême et. ceux qui s'unifient à lui). uniflores. bitb. Tekçiçekli, birçiçekli. unifolié,es. bitb. Tekyaprakli, biryaprakh. uniforme s. 1. Tekbiçimli, tek şekilli (Les maisons uniformes des banlieues des villes du Nord). 2. Benzer, aynı (Caractères, choses uniformes. Nous avons des manières uniformes de sentir et de voir). 3. Tekdüze, hiç değişiklik göstermeyen; düzgün

uniformément (Une vie uniforme. Pays plat et uniforme). 4. Tekdüzenli (Mouvement uniforme). S. er. Üniforma (L'uniforme d'officier, de soldat). § Endosser l'uniforme: Üniforma giymek, asker olmak. Etre sous l'uniforme: Askerliğini yapmakta olmak; şu anda asker olmak. Quitter l'uniforme: Üniformalarım çıkarmak, sivil yaşama dönmek, askerlikten çıkmak, uniformément bel 1. Ayrım gözetmeksizin, aynı şekilde (Appliquer uniformément les règlements à tous les employés). 2. Hiç değişiklik göstermeden, tekdüze bir biçimde, hep aynı şekilde (Vie, existence qui s'écoule uniformément). uniformisation diş. Tekbiçimleştirme, tekbiçimleşme; benzerleştirme, benzerleşme. uniformiser gçl. 1. Tekbiçimleştirmek, benzerleştirmek, aynı biçime sokmak; benzer kılmak; "ölçünleştirmek, "standartlaştırmak (Uniformiser les programmes. Uniformiser les types de production). 2. Tek düzen vermek, 'tekdüzenleştirmek (Uniformiser une teinte, un mouvement, une couleur). uniformité diş. 1. Benzerlik, "aynılık (Uniformité des coutumes, des moeurs, des sentiments). 2. "Tekbiçimlilik, 'eşbiçimlilik, biçim birliği; düzgünlük (L'uniformité des feuilles). 3. Değişmezlik, tekdüzelik, monotonluk (Je déteste l'uniformité de cette vie). unijambistes, vead. Tek bacaklı, bir bacağı kesilip alınmış (kişi), unilatéral,e 5. Tekyanlı (Décision unilatérale). unilatéralement bel. Tekyanlı olarak (Rompre unilatéralement un traité). unilingue s. 1. Tek dilde yazılan yada söylenen. 2. Bir tek dil bilen, bir tek dil konuşan, uniment bel. 1. Hep aynı şekilde, hep bir tarzda (L'auto roule uniment). 2. Açıkça, basbayağı, sadece. uninominal,e s. Tekadlı, üstünde yalnız bir ad olan (Scrutin, vote uninominal). union diş. 1. Birlik (L'union des syndicats. Former une union). 2. Birleştirme; birleşme (Union de deux atomes. Union de deux terres, de deux domaines). 3. Evlilik (Leprêtre bénit leur union. Union libre, union légitime, illégitime). 4. Uyuşma, anlaşma; dayanışma (Resserrer l'union entre deux personnes). 5. Birlik ve beraberlik (L'union qui doit régner entre les citoyens). § L'union fait ia force: Birlikten kuwet doğar, unionisme er. 1. (Eski) Sendikacılık. 2. (Konfederasyon halinde bulunan bir devlette) Birlikçilik, birlikten yana olma. unioniste s. ve ad. 1. (Eski) Sendikacı, işçi birliği

1437

unisson

üyesi. 2. (Konfederasyon halinde bulunan bir devlette) Birlikçi, birlik yanlısı (kimse). uniovulé,es. Tekyumurtacıklı. unipare s. hayb. Her doğuruşta bir tek yavru doğuran (Animal unipare). unipersonnel,le s. dilb. Tekkişili, yalnız tekil üçüncü kişiyle çekilen (Verbe unipersonnel). unipolaires. *Tekuçlaklı,tekkutuplu. uniprix er. İçinde hemen hemen her şeyin satıldığı büyük mağaza, unique s. 1. "Yegâne, biricik (Ils ont perdu leur fille unique dans un accident. Son unique souci est de se mettre en avant). 2. (Addan sonra geldiğinde) Üstün, eşsiz, eşi benzeri olmayan (ila un talent unique pour réparer les pendules). 3. Tek (Magasin à prix unique. Rue à sens unique). uniquement bel. Yalnız, sadece, yalnız ve yalnız (Il pense uniquement à l'argent). unir gçl. 1. Birleştirmek (Unir deux pays, deux Etats, deux provinces. Sentiment qui unit deux personnes). 2. Evlendirmek, evlilik bağıyla bağlamak (Unir deux jeunes gens. C'est le prêtre qui les a unis). 3. Birbirine bağlamak, aralarında bağlantı kurmak (Ligne aérienne qui unit deux continents). 4. Düzleştirmek (Unir une surface). 5. Unir qch à: Bir şeyi -ile birleştirmek, -e katmak, eklemek; bir araya getirmek (Unir une province à un pays. Il unissait à une grande bonté un esprit de justice intransigeant). § S'unir: 1. Birleşmek (Rivières qui s'unissent en mêlant leurs eaux). 2. Birleşmek, dayanışmak, işbirliği yapmak (S'unir contre l'envahisseur. Tous les ouvriers du monde doivent s'unir). 3. (Siyasal yönden) Birleşmek, birlik kurmak (Deux pays qui s'unissent. S'unir, puis se brouiller). 4. Birbiriyle uyuşmak, bağdaşmak (Couleurs, idées qui s'unissent sans peine). 5. Evlenmek (Ils se sont enfin unis). 6. S'unir à, avec: -ile birleşmek; -e katılmak, eklenmek; -ile bir araya gelmek (Le drame s'unissait à la poésie. Il s'est uni avec ses anciens adversaires). unisexualité diş. bitb. "Bireşeylilik, "tekeşeylilik, tekcinsiyetlilik. unisexué.e s. bitb. *Bireşeyli, "tekeşeyli, tekcinsiyetli (Fleurs unisexuées. Les animaux supérieurs sont unisexués). unisson er. 1. müz. "Ünübirli, sesibirli; iki yada birkaç kişinin aynı bir derecenin sesini bir ağızdan tıpkılıkla çıkarmaları, tek sesin bu kuwetli işidilişi ve bölümlerde ona göre yazılmış hali. 2. mec. Uyum; birlik (L'unisson de nos pensées, de nos sentiments). §. A l'unisson: Tam uyuşum içinde; -ile birlik içinde, eş kanı ve düşüncede

unitaire

1438

(Nos coeurs sont à l'unisson. Se mettre à l'unisson des critiques). unitaire s. ve ad. 1. (Siyasada) Birlikçi, birlikten yana ; birleştirici (Mener une politique unitaire). 2. Siyasal birliğe değgin; siyasal birlik sağlayan (Une organisation sociale unitaire). 3. (Hristiyanlıkta) Üçleme ("teslis) inanmayan protestan (Eglises protestantes unitaires d'Angleterre). 4. Birimle ilgili, birime değgin (Prix unitaire: Birim fiyatı). unitarien,ne s. ve ad. Birlikçi, unitarisme er. Birlikçilik. unité diş. 1. Birlik (Unité d'action, de temps, de lieu d'une pièce). 2. Bütünlük (Briser, refaire l'unité d'un pays. Un parti politique qui conserve son unité). 3. ask. Birlik (Les unités blindées). 4. Birim (Le mètre est l'unité de longueur. Le gramme est l'unité de poids). unitif, ive s. Birleştirici (Fibres unitives du coeur. Amour unitif, vieunitive). univalves. Birçenetli, tekçenetli. univers er. 1. Evren, "kâinat (Structure de l'univers étudiée par l'astronomie. Les lois de l'univers). 2. Dünya, acun (Ilest connu dans r univers entier). 3. Herkes, âlem, el âlem (Avec tout l'univers j'honorais vos vertus). 4. mec. Dünya (L'univers de l'enfance. L'univers poétique et l'univers du rêve). 5. Çevre, yaşanılan çevre (Son villageaété jusqu'à sa mort son seul univers). universalisation diş. 1. 'Evrenselleştirme; 'evrenselleşme (Universalisation d'une culture humaine). 2. Genelleşme; genelleştirme (L'universalisation des principes de morale). universaliser gçl. 1. Evrenselleştirmek. 2. Yaygınlaştırmak, yaymak, genelleştirmek. § S'universaliser: Yaygınlaşmak, genelleşmek, her yana yayılmak (Cette coutume commence à s'universaliser). universalisme er. fels. 'Tümelcilik, 'evrenselcilik, "külliye. universaliste s. fels. 1. 'Tümelci, "evrenselci (Doctrine universaliste). 2. Tüm insanlara seslenen (La religion est universaliste). universalité diş. 1. Tümellik, evrensellik (Universalité d'un jugement, d'une vérité). 2. Genellik, yaygınlık tüm insanlara seslenirlik (L'universalité d'une langue. Un vaste drame doué d'un caractère d'universalité). 3. Bütünlük, tümlük, tüm (L'universalité des choses). universaux er. ç. fels. Tümeller, evrenseller (Universaux culturels: Ekinsel evrenseller). universel, le s. 1. fels. Tümel, evrensel, "külli (Proposition universelle: Tümel- önerme, °külli kaziye). 2. Tüm insanlığın malı, tüm insanlığa

urbaniste seslenen, evrensel (La science est universelle). 3. gökb. Evrene değgin, evrensel (Gravitation universelle). 4. Her şeyi bilen, geniş bilgili (Un homme universel. Il est un esprit universel). S. Dünyaya değgin, tüm dünyayı kapsayan (Paix universelle, guerre universelle. Une tentative de domination universelle). universellement bel. 1 .fels. Tümel olarak, evrensel olarak (Conclure, concevoir universellement). 2. Herkesçe; dünyaca (Sa haute valeur est universellement reconnue). universitaire s. 1. Üniversiteye değgin; üniversiteyle ilgili; üniversiteye özgü (Les examens universitaires. Diplôme universitaire. Etudes universitaires. Restaurants universitaires). 2. ad. Üniversite öğretim üyesi, üniversite mensubu (Un universitaire. Une commission qui réunit des universitaires des diverses disciplines). université diş. 'Bilimtay, 'bilimleryurdu, üniversite (Entrer dans l'université. Doctorat, thèse d'université. Faire ses études à l'université). univitellin,e s. (fkizler için) Tek yumurtadan olan (Jumeaux univitellins). univocité diş. fels. 'Tekanlamlilik; bir sözcüğün yada bir kavramın tek, belirli bir anlamı olması özelliği; belirlilik, kesinlikle belirlenmiş olma durumu, univoques. fels. Tekanlamlı. upérisation diş. Gıda maddelerinin buharla sterilize edilmesi, pastörize edilmesi, uranie diş. hayb. İri ve parlak renkli bir cins kelebek. uranifère s. kim. Uranyumlu, içinde uranyum bulunan. uranique s. Uranyuma değgin (Acide uranique). uranisme er. (Erkek) Eşcinsellik, uranium er. kim. Uranyum, uranographie diş. (Eski) Gökyüzü bilimi, uranoscope er. hayb. Kurbağabalığı. urate er. kim. Ürat. urbain,e s. 1. 'Kentsel, kente değgin, "şehire değgin (Les populations urbaines. Les grands centres urbains). 2. ed. Görgülü, kibar, çelebi (Un homme très urbain). urbanisation diş. 'Kentleşme, "şehirleşme. urbanisé,e s. Kentleşmiş, şehirleşmiş (Une région urbanisée). urbaniser gçl. 'Kentleştirmek, şehirleştirmek (Urbaniser une région). urbanisme er. 'Kentçilik, "şehircilik (Architecture et urbanisme). urbaniste ad. 1. Kentçilik uzmanı, "kentçi, "şehirci (Notre pays compte beaucoup d'urbanistes et de

urbanistique

1439

constructeurs).!.s.Kentçiliğe, şehirciliğe değgin (Réglementation urbaniste). urbanistique s. Kentleşmeye değgin, kentleşmeyle ilgili (Projet urbanistique). urbanité diş. Görgü, incelik, kibarlık, çelebilik (Recevoir un hôte avec urbanité). urbi et orbi bel. Heryere, heryerde; dört bir yana, dört bir yanda (Proclamer, déclarer urbi et orbi). urédinées, urédinales diş. ç. bitb. Pasmantarıgiller. urée diş. biy. kim. Üre (Urée du sang, de l'urine). urémie diş. hek. Üremi (Une crise d'urémie). urémique s. hek. Üremiye değgin, üremiye bağlı (Accidents urémiques). urétéral,e s. hek. Üretere değgin, uretère er. anat. Sidikborusu, böbreklerle sidik torbası arasındaki kanal, üreter (L'uretère droit, gauche). urétérite diş. hek. Sidikborusu yangısı, "üreterit. urétral,e s. anat. Siyeğe değgin, üretraya değgin (La muqueuse urétrale). urètre er. anat. Siyek, üretra. urétrite diş. hek. Siyek yangısı, "üretrit. urgence diş. 1. İvedilik, "acele; gecikemezlik, geciktirilemezlik (L'urgence d'une décision. Mesures d'urgence). 2. hek. "Acil durum, hemen ameliyat edilmesi yada bakılması gereken hasta (Une urgence. Service des urgences dans un hôpital). § Etat d'urgence: Olağanüstü durum. D'urgence: İvedilikle, ivedi olarak; hemen, acele, çabucak (Il faut d'urgence le prévenir). urgent,e s. İvedi, geciktirilmez, geciktirmeye gelmez, "acil (Un cas urgent. Des travaux urgents. Des besoins urgents). urger gsz. tkz. İvedi olmak, geciktirilmeye gelir yanı olmamak (Ça urge!). urinaire v. Sidiğe değgin, *sidiksel (Voies urinaires. Lithiase urinaire). urinal er. Hastalann işemesine yarayan kab, ördek, urine diş. Sidik, "idrar (Faire une analyse des urines). uriner gsz. İşemek, su dökmek, çiş yapmak, urineux, euse s. hek. Sidiksi, sidiğe özgü (Odeur urineuse). urinoir er (Erkekler için) İşeme yeri, *çişlik. urique s. kim. Acide urique: Sidik asidi, ürik asit. urne diş. 1. (Ölü küllerini saklamaya yarayan) Şişe, kavanoz (Urne funéraire, urne cinéraire). 2. Yuvarlak karınlı eski zaman kavanozu (Les urnes etles amphores). 3. Oy sandığı (Mettre son bulletin dans l'urne). § Aller aux urnes: Sandık başına gitmek, oy vermek, urobiline diş. hek. Bilirübin parçalanmasından oluşmuş ve sidikte bulunan bir boya maddesi.

usager

"ürobilin. urochrome er. hek. Sidiğin sarı rengini veren madde, "ürokrom. urodèles er. ç. hayb. Kuyruklular, u r o g r a p h i e ^ , hek. İdrar yollarını yoğun maddeyle doldurarak röntgen ışınıyla resmini alma, "ürografi. urologie diş. hek. İdrar yolları, hastalıklarıyla uğraşan tıp dalı, "üroloji, "bevliye (Service d'urologie dans un hôpital). urologue ad. İdrar yolları hastalıkları uzmanı, "ürolog, "bevliyeci, ursidés er. ç. hayb. Ayıgiller, u.r.s.s [yER£ses, yas] diş. (Kısaltma olarak) Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, urticacées diş. ç. bitb. Isırgangiller, urticaire diş. hek. Kurdeşen. urticant,e s. (Bitki yada hayvan) Dalayıcı, ısırgan (Feuilles urticantes. Organe urticant des méduses). urubu er. hayb. Kara-akbaba, akbabakralı. urus [yRys] er. Hörgüçlü Avrupa sığırı, Avrupa bizonu. us [ys] er. ç. 1. (Eski) Alışkı, "âdet. 2. (Şimdi, şu terimde) Les us et coutumes: Gelenek ve görenek ; gelenekler görenekler (Respecter les us et coutumes d'un pays). u.s.a. er. ç. (Kısaltma olarak) Amerika Birleşik Devletleri. usage er. 1. Kullanım, kullanma, "istimal (L'usage du tabac, de la force, de l'alcool). 2. Kullanış; kullanılış (Quel est l'usage de cet appareil?) 3. Alışkı, "âdet (C'est l'usage ici de se montrer très hospitalier à l'égard des étrangers). 4. Görgü (Il manque d'usage). S. ç. a) Görgü kuralları (Oublier, respecter les usages), b) Gelenek ve görenekler (Usages locaux), c) huk. Teamül (Usages administratifs). 6. huk. Yararlanma hakkı, "intifa hakkı (Avoir l'usage d'un bien). § A l'usage de: -e yönelik, -e seslenen, -e seslenmek amacını güden (Emission de télévision à t'usçge_de la jeunesse). A usage..., à usage de: -kullanılmaya özgü, -olarak kullanılacak olan (Médicament à usage externe. On édifiait un vaste bâtiment à usage de collège). En usage: Kullanılmakta olan (Mot en usage). Hors d'usage: Artık kullanılmayan, kullanımdan kalkmış, geçersizleşmiş (Locution hors d'usage). Faire usage de qch, mettre qch en usage: -i kullanmak ( Faire usage de faux nom. Il a mis tout en usage pour réussir). usagé,e 5. Kullanılmış; eskimiş (Des vêlements usagés. Une expression.usagée). usager er. 1. Kullanan (Les usagers de la route). 2.

usant

1440

(Dil için) Konuşan (Les usagers du turc). 3. huk. Yararlanan, yararlanma hakkı olan (L'usager ne peut céder ni louer son droit à un autre). usant,e s. Yıpratıcı, sağlığı yıpratıcı (Un travail usant). usé,e s. 1. Eskimiş, yıpranmış (Tissus usés, vêtements usés). 2. Yıpranmış, çökmüş (Une femmeusée). 3.mec. (Kullanılakullanıla,söylene söylene) Bayatlamış, çok çiğnenmiş, bayağılaşmış(Untermeusé. Unsujetusé).4.Kirli, pis (Eaux usées). 5. Geçersizleşmiş, geçerliliğini yitirmiş, modası geçmiş (Théories usées). user gçl. 1. Tüketmek (Ce poêle use beaucoup de charbon. Cette voiture use trop d'essence). 2. Eskitmek, yıpratmak (User ses vêtements. Il a usé son veston aux coudes). 3. Çökertmek, çöktürmek, yıpratmak, yıprandırmak (L'âge et les abus de toutes sortes ont usé cet homme). 4. Aşındırmak (Courant rapide qui use la roche. L'érosion qui use un terrain). 5. Bozmak, bitirmek, "mahvetmek (lia usé sa santé à travailler tard le soir). 6. User de qch: - kullanmak; -e başvurmak (User d'un droit, d'un privilège, d'un stratagème. Il a usé envers moi de procédés déloyaux). 8 En user... avec qn: Birine karşı... davranmak (Il en a usé bien avec moi. Tu en as usé mal avec lui). § User de représailles: Misillemede bulunmak. User ses fonds de culotte sur les bancs: Okul sıralarında çok dirsek çürütmek, öğrenim yapmak, okula gitmek. User sa salive: Boş yere soluk tüketmek. §S'user: 1. Yıpranmak,eskimek (Tissu, instrument, machine qui s'use vite). 2. Kendini yıpratmak, sağlığını bozmak; yıpranmak, çökmek (Je me suis usé en vain). 3. mec. Yıpranmak, saygınlığını yitirmek (Régime où les ministres s'usent vite). usinage er. Fabrikada yapma, imâl etme (Usinage des pièces mécaniques). usine diş. Fabrika; işletme (Usine d'automobiles. Usine textile, sidérurgique). usiner gçl. 1. -i işlemek (Usiner un produit brut). 2. hlk. Sıkı çalışmak (Ça usine, ici). usinier, ère s. 1. Fabrikaya değgin (Industrie usinière. La vie usinière). 2. Fabrikaların bulunduğu, çok fabrikası olan (Ce faubourg usinier de la ville). 3. ad. Fabrika işleten, usité,es. 1. Kullanılan, kullanımda olan (Cemotest usité par les meilleurs écrivains d'aujourd'hui). 2. (Eski) Yürürlükte, geçerli (Un supplice usité en Chine pour les parricides). usnée diş. bitb. Sakal-likeni. ustensile er. 1. Kab, kab kacak (Ustensiles de ménage, de cuisine). 2. Takım, avadanhk

usurper (Ustensiles de jardinage. Ustensiles de toilette). 3. tkz. Şey; nesne (Qu'est-ce que c'est que cet ustencile?). ustilaginées diş. ç. bitb. Sürmemantangiller. usuel,le s. Kullanılagelen, alışılmış, hergünkü (Un objet usuel. La langue usuelle. Une expression usuelle). usuellement bel. Genellikle; alışıldığı üzere, usufructuaire s. huk. Yararlanma hakkına değgin, "intifa hakkına değgin, usufruit er. huk. Yararlanma hakkı, intifa hakkı (II cédait sa ferme tout en en gardant l'usufruit). usufruitier, ère ad. huk. 1. Yararlanma hakkı olan, "intifa hakkı sahibi. 2. s. Yararlanma hakkına değgin (Jouissance usufruitière). usuraire s. *Üremsel, üreme değgin, "faize değgin; tefeciliğe değgin (Intérêt usuraire, taux usuraire, dette usuraire). usurairement bel. Faizli olarak, faizle (Prêter usurairement). usure diş. huk. 1. Yüksek ürem, aşırı ürem, "fâhiş faiz, "murabaha, tefecilik (Prêter à usure. Les bénéfices de l'usure). 2. Aşın kazanç. § Avec usure: Fazlasıyla, beteriyle (Je luiferai payer avec usure cette méchanceté à mon égard). usure diş. 1. Yıpranma, çökme, bozulma (Usure des forces, de l'énergie). 2. Eskime, yıpranma (L'usure des chaussures, des vêtements). 3. Yıpratma (Guerre d'usure: Yıpratma savaşı). 4. Yıpranmışlık, eskimişlik, bozulmuştuk (Usure d'une veste, d'une monnaie). § Avoir qn à l'usure: -i yavaş yavaş yıpratarak alt etmek, -i yıpratmak, usurier, ère ad. Tefeci (Un usurier rapace, sordide). usurpateur, trice s. ve ad. (Bir şeyi) Zorbalıkla ele geçiren, "gasıp (Un usurpateur. Un pouvoir usurpateur). usurpation diş. 1. Zorbalık yada düzenle ele geçirme, kapma, "gasbetme (Usurpation d'une décoration, d'un titre nobiliaire). 2. El uzatma, el atma, "tecavüz ( Protester contre les usurpations de l'Etat dans le domaine privé). 3. huk. "Gasp; -in dışına çıkma, -i aşma, "tecavüz (Usurpation de fonction: Yetkegasbt, yetkiaşımı, yetki°tecavüzü. Usurpation de nom: Ad gasbi. Usurpation de pouvoir: Yetki gasbi).. 4. Kapkaççılık, "gasp. 5. Kapkı, kapkaççılıkla ele geçirilen şey. usurpatoire s. Gasp niteliğinde olan, haksız, usurper gçl. 1. -i zorbalık yada düzenle ele geçirmek, kapmak, "gasbetmek (Usurper un pouvoir, un trône, un titre). 2. Haksız olarak elde etmek (Usurper une réputation). 3. Usurper sur: -e el atmak, el uzatmak, "tecavüz etmek (Usurper sur les droits d'autrui).

ut ut [yt] er. müz. Do (Clef d'ut. Symphonie en ut mineur). utérin,e s. 1. Ana bir baba ayn, anabir (Sœur utérine, frère utérin). 2. anat. Dölyatağına değgin (Artère, trompe utérine. Hémorragie utérine). utérus [yteuys] er. anat. Dölyatağı, "rahim (Affections de l'utérus). utile s. 1. Yararlı, "faydalı (Il tâche d'être utile. Chercher à se rendre utile). 2. Utile à: -e yararlı, yarayan (Unlivre utile aux enfants. Des notes utiles à la compréhension de l'oeuvre). 3. Utile à f. qch: -meye yarayan (Renseignements utiles à résoudre le problème). § En temps utile: Zamamnda, gecikmeden, zamanını geçirmeden (Avertissez-le en temps utile). utilement bel. Yararlıca, yararlı bir şekilde, iyi (Je lui déclare mon insuffisance pour la guider utilement. Chacun de nous peut méditer utilement sur cette maxime). utilisable s. Kullanılabilir; yararlanılabilir (La puissance utilisable par les hommes. Moyen utilisable). utilisateur,trice ad. Kullanan, kullanıcı, utilisation <% 1. Kullanma, yararlanma (Limiter la durée d'utilisation du téléphone aux heures de pointe). 2. Kullanış, kullanılış (Moded'utilisation de la houille blanche). utiliser gçl. -i kullanmak, -den yararlanmak ( Utiliser un réchaud électrique pour faire chauffer son petit déjeuner. Utiliser un incident diplomatique pour aggraver la tension

1441

uvule

internationale). utilitaire s. 1. Çıkarcı, çıkarına bakan, çıkar güden (Calculs, préoccupations utilitaires). 2. fels. toplb. Yararcı, yarar güden, yararcılığa değgin (Arts utilitaires. Morale utilitaire). utilitarisme er. fels. Yararcılık, utilitaristes. vead. Yararcı (Un utilitariste. Théories Militaristes). utilité dis. 1' Yararlık; yarar (Etre d'une grande utilité, sans utilité). 2. Çıkar (Il l'a fait pour son utilité personnelle). § Utilité publique: huk. Kamu yaran. Association d'utilité publique: Kamu yaranna dernek, utopie diş. 1. *Düşülke, düşler ülkesi. 2. *Düşülkü, gerçekleşmesi olanaksız düşünce, düş, ütopya (Une utopie politique). utopique s. *Düşülküsel, gerçekleşmesi olanaksız, ütopya niteliğinde (Socialisme utopique). utopiste ad. *Düşülkücü, ütopyacı (C'est un utopiste quinese préoccupe pas desavoirsicequ'il propose est possible). utriculaire s. bitb. Tulumsu, utricule er. bitb. Tulumcuk, utriculeux, euse s. bitb. Tulumcuklu. uval,e s. Üzüme değgin (Cure uvale). uVa-ursi er. bitb. Ayıüzümü. uvée diş. anat. İrisin renkli katmanı, üve. uvéite d^. hek. (Gözde) Üve yangısı, üveit. uviforme s. Üzüm biçiminde, üzümümsü. uvulaire s. anat. Küçükdile değgin, uvule, uvula dis- anat. Küçükdil.

y V,v er. Fransız abecesinin yirmi ikinci harfi olup Türkçedeki v sesini verir, va Uni. 1. Haydi neyse, aldırma, olsun, boş ver (Jete pardonne, va!). 2. Dikkat, aman ha (Tu seras bientôt attrapé, va!). 3. Va pour: tkz. Haydi ...olsun (Va pour deux millefrancs, etn'enparlons plus). § A la va-vite: Çabucak, üstünkörü, şöyle bir (Tu as dû lire ça à la va-vite). vacance diş. 1. (Görev yada mevki için) Boş olma, "münhal olma,açık olma (Vacance d'une chaire de faculté, d'un poste, d'un fauteuil d'académie). 2. Açık, boş yer, açık yer, "münhal yer (Il y a une vacance au Sénat). 3. ç. Yıllık izin (Jeprendrai mes vacances en juillet). 4. ç. Dinlenme; tatil (Tu as besoin de vacances). S.ç. Çalışmama dönemi, tatil (Vacances judiciaires. Vacances scolaires). 6. Yaz tatili, 'dinlence (Passer les vacances à la mer, à l'étranger. Partir en vacances). vacancier, ère ad. Tatile çıkan, dinlenceye giden, 'tatilci (Un million de vacanciers ont déjà quitté Paris). vacant, es. 1. Açık, boş, "münhal (Unposte vacant, une chair vacante). 2. Boş, tutulmamış (Un appartement vacant). 3. Sahipsiz (Nationalisation des bien vacants). vacarme er. 1. Gürültü patırtı (Faire du vacarme. Il y a eu dans la rue un vacarme épouvantable). 2. Rahatsız edici gürültü, kulak patlatıcı gürültü ( Un

vacarme de camions, de klaxons). vacataire s. ve ad. (Bir göreve) Geçici olarak atanan, vekil (Un instituteur vacataire. Les vacataires cherchent à être titularisés). vacation diş. 1. Resmi bir iş için buyurulan olağan dışı çalışma, "fazla mesai, ek oturum (Vacation d'un expert, d'un notaire). 2. (Bu çalışma için yapılan) Ek ödeme, "fazla mesai ücreti (Qui paiera nos vacations?). 3.ç. "Adlî tatil (Vacations judiciaires, vacations des tribunaux da denir), vaccaire diş. bitb. Çöğen, sabunotu. vaccin er. 1. (Eski) Çiçek aşısı. 2. (Genel olarak sayrılıklara karşı) Aşı (Vaccin antivariolique, antidiphtérique. Vaccin contre la coqueluche. Le vaccin a pris, le vaccin n'a pas pris. Faire un vaccin à un enfant). 3. mec. tkz. İlaç, çare, panzehir (Il n'y a pas de vaccin contre la paresse). vaccinable s. Aşılanabilir, vaccinal,es. hek. Aşıya değgin (Bouton vaccinal). vaccinateur, trice s 1. Bağışıklık kazandırıcı, aşılayıcı. 2 er. Aşı yapan kimse, aşıcı, vaccination diş. 1. Aşı yapma, aşı yaptırma; aşılama, aşılanma (La vaccination contre la variole est obligatoire). 2. Aşı; çiçek aşısı (Certificat de vaccination: Aşt kâğıdı). vaccine diş. İnsana bulaşınca çiçek hastalığı bağışıklığı sağlayan bir inek hastalığı, vaccinelle diş. (İkirtci kez aşılanan bir kimsede

vacciner

1443

görülen) Hafif çiçek döküntüsü, vacciner gçl. 1. -e çiçek aşısı yapmak (Vacciner un enfant). 2. Vacciner qn contre qch: a) Birine .. .aşısı yapmak, birini -e karşı aşılamak (Vacciner un enfant contre la variole, contre la tuberculose). b) mec. Birine -e karşı bağışıklık kazandırmak, tövbe dedirtmek; birini -den kurtarmak (Cet accident de voiture l'a vacciné contre l'envie de doubler imprudemment). 3. Etre vacciné contre: a) -aşısı olmak, -e karşı kendine aşı yaptırmış olmak (Il est vacciné contre le tétanos), b) -den kurtulmak, -e karşı şerbetli olmak, artık ...nedir bilmemek (Je suis vacciné contre la peur). vaccinier er. bitb. Yaban mersini, vaccinothéraphie diş. Aşıyla tedavi. vachard,e s. hlk. Domuzca, şeytanca, puştça (Une réflexion vacharde). vache diş. 1. İnek (Lait de vache. La vache meugle, beugle. Traire les vaches). 2. İnek derisi, vidala (Sacenvache, chaussures en vache). 3. İnek eti.4. (Eski) Şişman ve hantal kadın, devanası gibi kadın. 5. argo. Polis, aynasız (Mort aux vaches!). 6. argo. İnek, hergele, kötü adam, kancık, kalleş (Il est une vraie vache. Ah! les vaches, ils m'ont oublié). 7. s. tkz. Kötü, aksi (Il a été vache avec moi). 8. 5. argo. Kıyak, esaslı, enfes, çok güzel (Un vache cadeau, une vache maison). § Les vaches grasses: Bolluk; bolluk dönemi. Les vaches maigres: Kıtlık; kıtlık dönemi. Vache à bit: mec. Sağmal inek, herkesin sömürdüğü kimse. Vache à roulette: argo. Motosikletli polis. Vache laitière: Süt ineği, sağmal inek. Vache marine: hayb. Denizineği, Avustralya dugonu. Vaches de mer: hayb. Denizineğigiller. Comme une vache qui regarde passer les trains: Şaşkınlıkla, şaşkın, bel bel. Donner des coups de pied en vache: Yumuşak görünüp sert tepmek, sinsilik etmek, beklenmedik kazıklar atmak. Etre gros comme une vache: Şişman ve hantal olmak, manda gibi olmak. Faire la vache: tkz. İneklik etmek, hergelelilik etmek. Manger de la vache enragée: Yoksul ve sıkıntılar içinde olmak, çok yoksul bir yaşam sürmek. Parler français comme une vache espagnole: Fransızcayı çok kötü konuşmak, saçım derken bokum demek. Chacun son métier, les vaches seront bien gardées: Herkes kendi işini yaparsa bütün işler iyi gider, vachement bel. tkz. Çok, pek (Elle est vachement jolie). vacher, ère ad. İnek çobanı, v a c h e r i e ^ . 1. İnek ahırı. 2. hlk. İneklik, hergelelik (Tu lui as fait encore une vacherie). 3. hlk. İnekçe lâf, boktan söz (Dire des vacheries).

va-et-vient vacherin er. 1. Gravyere benzer bir Fransız peyniri. 2. Bir tür kremalı pasta, vachette diş. 1. Düve (Course de vachettes). 2. Vaketa, ince meşin (Sac en vachette). vacillant,e s. 1. Sallantılı, sallantıda (Démarche vacillante). 2. Titrek (Flamme, lumière vacillante). 3. Kararsız, tam oturmamış (Foi vacillante). 4. Güvenilmez, kaypak (Caractère vacillant). 5. Vacillant de qch: -den titreyen (Genoux vacillants de faiblesse). vacillation diş. 1. Sallanma (Vacillation de la tête). 2. Titreme (Vacillation des jambes, des genoux. Vacillation de la lumière). 3. Kararsızlık, iyice oturmamıştık (Vacillation dans les opinions). vacillement er. 1. Sallanim. 2. Titreşim, vaciller gsz. 1. Sallanmak, oynamak (Je voyais les murs vaciller autour de moi). 2. Titreşmek (Bougie, flamme, lumière qui vacille). 3. Titremek (Il vacillait sur ses jambes. Il ala fièvre et il vacille). 4. mec. Duraksamak, bocalamak, kararsızlık göstermek (Vaciller dans ses réponses, dans ses résolutions). vacive diş. Henüz doğurmamış iki yaşında dişi koyun. va-comme-je-te-pousse (à la) bel. Saldım çayıra Mevlâm kayıra, kendi kendine, kendi başına, başıboş (Ses enfants sont élevés à la va-comme-jete-pousse). vacuité diş. 1. Bomboşluk, ıpıssızlık; boş olma hali, boşluk, boşalmıştık (La vacuité et le calme de la place de la Bastille). 2. mec. Boşluk, değersizlik, tın tın olma, tıntınhk (La vacuité mentale. La vacuité des ses propos). vacuolairej. bitb. Kofullu (Membrane vacuolaire). vacuole diş. bitb. Koful. vacuum [vakyom] er. Lat. 1. Boşluk. 2. kim. Alçak basınç. vade-mecum [vademekom] er. Lat. 1. Hep yanda taşınılan şey (Ce carnet est mon vade-mecum). 2. Cep klavuzu. vadrouille diş. 1. hlk. Orospu, sokak süprüntüsü (Elle n'est qu'une vadrouille). 2. hlk. Gezi, şöyle bir dolaşma (Une famille en vadrouille. Etre en vadrouille, partir en vadrouille). 3. den. Saplı süpürge (Nettoyer le pont d'un navire avec la vadrouille). vadrouiller gsz. hlk. Amaçsız dolaşmak, sürtüp durmak (Vadrouiller dans les rues). •adrouilleur, euse s. ve ad. Dolaşıp duran, sokaklarda sürtüp duran (Une bande de garçons vadrouilleurs. Une vadrouilleuse). va-et-vient er. 1. Sallamm, bir o yana bir bu yana sallanıp durma (Le va-et-vient d'un pendule). 2.

vagabond

1444

Gidiş geliş (Il y a un va-et-vient incessant dans la rue). 3. Varagele (Etablir un va-et-vient avec un navire échoué par un système de cordages). 4. Varagele halatı (Va-et-vient utilisé entre un navire et la côte). 5. Bir elektrik lambasını ayrı ayrı yerlerden yakıp söndürmeyi sağlayan düzen (Installer un va-et-vient dans un corridor). vagabond,e s. 1. Göçebe (Tribus vagabondes de bohémiens. Peuples vagabonds). 2. mec. Durmadan değişen, bir kararda kalmayan, oynak, değişken (Humeur vagabonde, imagination vagabonde). 3. s. Başıboş (Un chien vagabond). 4 .s. Başına buyruk davranan,dilediği gibi hareket eden ; düzensiz, dağınık (Avoir l'âme vagabonde. Des pensées vagabondes). 5. ad. Serseri (C'est un grand vagabond. Mener une vie de vagabond). 6. ad. Yersiz yurtsuz kimse (Vagabonds et mendiants). vagabondage er. 1. Serserilik (Le vagabondage est considéré comme un délit et puni par la loi). 2. Gezip tozma, dolaşıp durma (Avoir le goût du vagabondage). 3. mec. Değişkenlik, bir kararda kalmama, daldan dala atlama, uçarılık (Le vagabondage de l'imagination, de l'esprit). vagabonder gsz. 1. Amaçsız dolaşıp durmak, gezip tozmak (Vagabonder sur les chemins. Vagabonder à travers la France). 2. Serserilik etmek. 3. mec. Daldan dala atlamak, bir kararda kalmamak, her konuda at koşturup durmak (Ma pensée vagabonde sans cesse des heures durant). vagin er. anat. Dölyolu. vaginal,e s. anat. Dölyoluna değgin (Muqueuse, artère vaginale). vaginite diş. hek. Dölyolu yangısı, vagir gsz. 1. Viyaklamak (Un bébé qui vagit). 2. (Kimi hayvanlar için) Bağırmak (Le crocodile vagit, le lièvre vagit). vagissant,es. 1. Viyaklayan (Un bébé vagissant). 2. İnleyen (Une voix vagissante). vagissement er. 1. Viyaklama (Un bébé qui pousse des vagissements). 2. (Kimi hayvanlar için) Bağırma (Vagissement d'un lièvre, d'un crocodile). vague diş. 1. (Denizde, suda) Dalga (Le bruit des vagues). 2. mec. Tufan, dalga (Soulever des vagues d'applaudissement dans une salle. Une vague de protestations). 3. Dalga (Une vague de froid, de chaleur). 4. Kafile (Une vague d'immigrants. Une première vague de départs). § La nouvelle vague: Yeni kuşak; yeni akım; yeni dalga. vague s. 1. Belirsiz; kapalı, anlaşılmaz, "muğlak (Les contours vagues d'un dessin. Parler en termes

vain vagues. Mentionner un projet de façon assez vague). 2. Tanımlanamaz, dile getirilemez, anlatılmaz (Il était en proie à une tristesse vague). 3. (Bir addan önce geldiğinde) Önemsiz, herhangibir, basit (Je me suis trouvé un vague petit travail). 4. Belli belirsiz (Dessouvenirs vagues). 5. Puslu (Couleur, lumière vague). 6. Dalgın, dalıp gitmiş (Regarder d'un air vague). 7. Boş, ekilmemiş (Terrain vague). 8. (Hısım ve akrabalar için) Çok uzak, didinin dıdısı (J'ai rencontré une vague parente à moi). 9. (Giysiler için) Bol, vücuda oturmamış (Un manteau vague). 10. er. (Eski) Boşluk (Le vague de l'air). 11. er. Geniş boşluk, uçsuz bucaksız alan (Il regarde devant lui dans le vague). 12. er. Belirsizlik (Le caractère le plus original de cette peinture réside dans le vague des formes). § Le vague à l'âme: Nedensiz can sıkıntısı. Avoir du vague à l'âme: İçi sıkılmak, bunalmak, nedensiz canı sıkılmak. Etre dans le vague: Kararsızlık içinde olmak. Rester dans le vague: Düşüncesini, niyetini açıkça belirtmemek, ne dediği pek belli olmamak, vaguelette diş. Küçük dalga, dalgacık, vaguement bel. 1. Kapalı bir şekilde, belirsizce, belli belirsiz (Il m'a vaguement parlé de ses projets. Je l'ai vaguement aperçu dans la foule). 2. Azıcık, birazcık (L'enflure diminue vaguement. Le temps s'améliore vaguement). vaguemestre er. ask. Orduda posta işleriyle görevli assubay, posta assubayi. vaguer gsz. Dolaşmak, gezinmek (Vaguer à travers les rues). vaigrage er. den. (Gemide) İç döşeme, vaillamment bel. 1. Yiğitçe, kahramanca (Résister vaillamment à l'ennemi). 2. Yılmadan, yılgınlık göstermeden (Travailler vaillamment jusqu'à minuit). vaillance diş. 1. Yiğitlik, kahramanlık (Un soldat célèbre pour sa vaillance). 2. Yılmazlık, yüreklilik (Faire preuve de vaillance dans le malheur). vaillant,es. 1. Yiğit, kahraman (Un vaillant soldat). 2. Yılmaz, yılgınlık göstermeyen (C'est une pauvre veuve, sans argent mais vaillante). 3. Sağlıklı, diri, zinde, eli ayağı tutan (Un vieillard encore vaillant). § N'avoir pas un sou vaillant: Yoksul olmak, parasız olmak. vain,e s. 1. (Eski) İçinde bir şey bulunmayan, boş (De vains tombeaux). 2. Boş, temelsiz (Un vain espoir. La gloire n'est pas un vain mot pour moi). 3. Etkisiz, sonuçsuz," boşuna (Faire de vains efforts. Une discussion vaine). 4. Saçma, anlamsız, gereksiz (De vains regrets. H est vain et

vaincre dangereux dese proposer un objectif inaccessible). S. Kendini beğenmiş, övüngen, kibirli (Un esprit vain. Une nation vaine). 6. Vain de qch: -ile övünen, böbürlenen (Elle est vaine de ses richesses). § Vaine pâture: Serbest otlak. En vain: Boşuna (Vous attendez en vain). vaincre gçl. 1. Yenmek, yenilgiye uğratmak (Vaincre l'armée adverse). 2. Yenmek, alt etmek ; -e üstün gelmek (Il m'a vaincu aux échecs, au ping-pong). 3. Yenmek, aşmak, altetmek, atlatmak (Vaincre un obstacle, une difficulté. Vaincre une maladie). § Se vaincre: Kendine egemen olmak, kendini tutmak (Apprendre à se vaincre dans les moments difficiles). vaincu, es. vead. 1. Yenik, yenilmiş, yenik düşmüş, "mağlup (Une armée vaincue. Les vaincus songent à la revanche). 2. Ezik, yılgın (Une attitude de vaincu. C'est un vaincu). vainement bel. Boşuna, boş yere, boşu boşuna, vainqueur s. ve er. 1. *Yengin, yenen, "galip, "muzaffer (Prendre un air vainqueur. Sortir vainqueur d'une bataille. Les vaincus et les vainqueurs). 2. Kazanan, "galip (Le vainqueur de lacourse. Remettreleprix, la coupe au vainqueur). 3. mec. Fatih (La vainqueur de l'Everest). vairon s. 1. (Gözler için) Tekeş, biri bir renk biri başka renk (Depetits yeux vairons). 2. er. hayb. Golyan balığı, vaisseau er. 1. anat. bitb. Damar (Vaisseau annelé: Halkalıdamar. Vaisseau principal: Anadamar. Vaisseau rayé: Jşınsıdamar. Vaisseau réticulé: Ağsıdamar. Vaisseaux conducteurs: İletken damarlar. Vaisseaux ligneux: Odunsu damarlar, odun damarları. Vaisseaux lymphatiques: Lenf damarları. Vaisseaux ponctués: Noktalı damarlar. Vaisseaux sanguins: Kan damarları). 2. Gemi (Dix vaisseaux de guerre. Vaisseau spatial: Uzay gemisi). 3. (Tapınak gibi büyük yapılarda) İç genişliği, şahın (Vaisseau d'une cathédrale). 4. (Eski) Çanak, küp, vazo (Quelques vaisseaux de terre). § Capitaine de vaisseau: ask. Deniz albayı. Brûler ses vaisseaux: mec. Tüm gemilerini yakmak, geriye dönüş olanaklarını ortadan kaldırmak. vaisselier er. Kap kaçak dolabı (Les vieilles assiettes rangées au vaisselier). vaisselle diş. 1. Sofra takımı, kap kaçak (Ranger la vaiselle dans le buffet. Vaisselle d'or, d'argent, de porcelaine). 2. Bulaşık yıkama; bulaşık (Lire le journal après la vaisselle}. § Vaisselle plate: Altın yada gümüş sofra takımı. Faire la vaisselle: Bulaşık yıkamak, val er. (Eski) Koyak, "vadi; dere içi (Le Val de

1445

valeur

Loire). § Par monts et vaux: Heryana,her yanda, her yandan; dere tepe (La nouvelle s'est rapidement répandue par monts et vaux). valable s. 1. Geçerli, "muteber (Acte, contrat valable). 2. Usa yatkın, "makul (Une excuse valable). 3. Kabul edilebilir, gerekli nitelikleri taşıyan, geçerli (Arguments valables. Témoins valables). 4. Önemli, ilginç, etkili (Faire une oeuvre valable. Un écrivain valable). 5. (Siyasal dilde) Yetkili, gerekli yetkilere ve niteliklere sahip (Interlocuteur valable). valablement bel. 1, Gereğince, doğru dürüst bir şekilde (Pour traiter valablement ce sujet, il faut dépouiller plus de deux mille documents). 2. Haklı olarak (Alléguer valablement que...). 3. Geçerli bir şekilde, "muteber olarak (Ce timbre est périmé, il ne peut pas être valablement utilisé). vaidinguergsz. hlk. Düşmek, valençay er. Bir tür keçi peyniri, valence diş. 1. kim. Birleşme değeri. 2. İspanyol portakalı. valenciennes diş. ç. İnce dantela (Une collerette de valenciennes). valérianacées diş. ç. bitb. Kediotugiller. valériane diş. bitb. Kediotu. valérianelle diş. bitb. Frenksalatası, kışsalatası. valet er. 1. Uşak (Le maître et son valet). 2. (Tiyatroda) Uşak rolü (Jouer les valets. Un valet de comédie). 3. (Kimi işler için ücretle tutulmuş) İşçi, hizmetçi, tutma (Valet de ferme, valet d'écurie). 4. (İskambil kâğıtlarında) Oğlan, bacak, "vale (Valet de cœur, de pique). 5. Tezgâh mengenesi (Valet de menuisier). 6. (Soyunurken giysilerin konduğu) Askı (Placer un valet dans sa salle de bains). 7. mec. Köle ruhlu adam, uşak, köpek, dalkavuk (C'est un valet). § Valet de chambre: Erkek oda hizmetçisi. Valet de pied: 1. (Eskiden) Yaya giderken hep efendisinin arkasından yürüyen üniformalı uşak. 2. (Şimdi) (Çok zengin evlerde çalışan) Özel üniformalı uşak. Votre valet: (Eski nezaket dilinde) Bendeniz, köleniz, valetaille diş. (Yermeli olarak) Uşak takımı (Tous ces gens-là, c'est de la valetaille). valétudinaire s. ve ad. Hastalıklı, sağlığı bozuk, aksırıklı tıksırıklı (Climat recommandé aux valétudinaires. Vieillard valétudinaire). valeur diş. 1. Değer, "kıymet (Estimer la valeur d'un bijou, d'une oeuvre d'art. Valeur-or d'une monnaie étrangère). 2. Önem, değer (Ces idées n'ont aucune valeur à mes yeux). 3. Geçerlik (Les témoignages d'enfants sont sans valeur). 4. Aşağı yukarı miktar, aşağı yukarı... kadar bir şey (Boire

valeureusement

1446

la valeur d'un verre de vin. Ajoutez la valeur d'un litre d'eau). 5. Yiğitlik, kahramanlık (La valeur n'attend pas le nombre des années). 6. Değerli kimse, önemli kişi, değer, "kıymet (Ce savant, c'est une valeur). l.müz. Süre,uzunluk (Lavaleur d'une blanche est deux noires). 8. dilb. (Sözcük yada deyimin belirli bir bağlam içinde taşıdığı) Anlam (Dans la langue, chaque terme a sa valeur par son opposition avec tous les autres termes). 9. ç. Tinsel değerler; değer yargılan, ahlâk (L'effondrement des valeurs. Changement des valeurs d'une société). 10. mat. Değer (Valeur absolue: Saltdeğer. Valeur approchée: Yaklaşık değer. Valeur maximum: Büyük değer. Valeur numérique: Sayıca değer, sayısal değer. Valeur réelle: Gerçek değer. Valeur relative: Görelideğer, görece değer). § Valeurs mobilières: 1. Taşınır değerler, "menkul kıymetler. 2. *Pay ve borç belgitleri, gelir senetleri, "esham ve tahvilat. Valeur d'échange: Değişim değeri. Valeur nominale: Saymaca değer. Valeur marchande, valeur vénale: Piyasa değeri. Valeur réalisable: Paraya çevrilebilir değer. Taxe à la valeur ajoutée: Katma değer vergisi. Accorder, attacher de la valeur à qch: -e değer vermek, önem vermek. Mettre qch en valeur: -i değerlendirmek (Mettre en valeur les ressources naturelles d'un pays). Prendre de la valeur: Değer kazanmak, gittikçe değeri artmak, valeureusement bel. Yiğitçe, kahramanca, valeureux, euse s. Yiğit, kahraman, validation diş. Geçerlileştirme, geçerli sayma; geçerlileşme, geçerli sayılma (Validation d'un contrat, d'une élection). valide s. 1. Sağlam, esen (Dans une armée, on n'admet que des hommes valides. La population valide). 2. Geçerli (Ce papier n'est valide qu'avec un timbre fiscal et un tampon officiel). validement bel. Geçerli bir biçimde, geçerli olarak, valider gçl. Geçerlileştirmek, geçerli kılmak; geçerli saymak (Valider une décision, une élection). validité diş. 1. Geçerlik (Validité d'un acte, d'un document). 2. Geçerlik süresi (Validité de six mois). valise diş. 1. Yol çantası, küçük bavul, "valiz (Valise decuir. Bourrer une valise). 2. (Eski) Küçük hurç. § Faire sa valise, ses valises: 1. Bavulunu hazırlamak. 2. Yolculuğa çıkmaya hazırlanmak, vallée diş. 1. Koyak, "vadi (Une vallée étroite, sèche). 2. Bir akarsuyun suladığı bölge, "havza, "vadi (La vallée du Nil). § Vallée de larmes, de misère: mec. Yaşam; yalancı dünya.

valoir valleuse diş. Kuru dere. vallon er. Küçük koyak, küçük vadi (Un vallon ombragé). vallonné,e s. Bol koyaklı, birçok vadisi olan (Une région vallonnée). vallonnement er. Dereli tepeli arazi; inişli çıkışlı yer. valoche diş. hlk. Bavul, valiz. valoir gsz. 1. -etmek, -değerinde olmak, fiyatı ...olmak (Article qui vaut dix francs). 2. -e değmek, lâyık olmak (Ce spectacle vaut bien un détour. Cela vaut le dérangement). 3. -e denk olmak, eşit olmak; -in yerine geçmek, yerini tutmak, -ile eş değerde olmak (En musique, une blanche vaut deux noires. La mer vaut la montagne). 4. Valoir pour: -i ilgilendirmek, -ile ilgili olmak, -için geçerli olmak (Cette réflexion vautpour les uns et pour les autres). 5. Valoir qch à qn: a) Birine ...sağlamak, vermek (Cette oeuvre lui a valu une grande fortune), b) Birine -e mal olmak (Ce travail lui a valu bien des fatigues et des soucis), c) Birinin başına ...getirmek, birini ...uğratmak (Cette escapade lui a valu bien des reproches. Ce grand succès lui avait valu trois ans d'exil). 6. Valoir à qn def. qch: Birinin -meşine yol açmak, -meşini sağlamak (Son roman lui avait valu d'être connu du public). § A valoir: -in hesabına sayılmak üzere, -e "mahsuben (Verser un acompte à valoir sur telle somme, à voloir sur l'achat de quelque chose). L'un vaut l'autre: Al birini vur birine, ikisi birbirinden beter. Rien qui vaille: Önemli bir şey, dişe dokunur bir şey, iyi bir şey (Ne faire rien qui vaille). Vaille que vaille: Ne olursa olsun. Faire valoir qn, qch: 1. -i değerlendirmek, yararlı ve verimli hale getirmek (Faire valoir son domaine, ses capitaux). 2. -i kullanmak, ileri sürmek (Faire valoir un argument). 3. -i övmek, değerli olarak göstermek, yükseltmek (Il fait valoir ses collègues). Ne rien faire qui vaille: İşe yarar hiçbir şey yapmamak. Ne pas valoir un clou, un pet de lapin: Beş para etmemek, bir bok etmemek. Ne valoir rien: Hiçbir değeri olmamak, bir boka yaramamak (Votre argument ne vaut rien). Ne pas valoir cher: Pek güvenilecek biri olmamak, sağlam ayakkabı olmamak (Ce garçon ne vaut pas cher). Ne rien valoir à, pour: -e iyi gelmemek, dokunmak, zararlı olmak (Ce climat ne me vaut rien. Ce pays ne vaut rien pour les rhumatismes). Paraître plus qu'on ne vaut: Kendini olduğundan üstün göstermek. Se faire valoir: Kendini göstermek, bilgisini değerini sergilemek. Valoir cher: Pahalı olmak. Valoir la peine: Zahmetine değmek (Ce

valorisation

1447

travail vaut la peine qu'on le fasse). Valoir son pesant d'or: Ağırlığınca altın etmek, çok değerli olmak. Valoir mieux: Yeğ olmak, daha iyi olmak. Valoir mieux que qch: -den daha iyi olmak, yeğ olmak (L'honneur vaut mieux que la gloire). Ça vaut la peine, ça vaut le coup: Değer, zahmetine değer. Il vaut mieux f. qch que de f. qch: -mektense -mek yeğdir (Il vaut mieux mourir que de traîner une vieillesse insipide). § Se valoir: Eş değerde olmak, birbirine denk olmak (Ces deux individus se valent. Ces deux voitures se valent). valorisation diş. Değerini artırma, değer artma; değerlendirme, değerlenme (La valorisation d'une région économiquement sous-équipée). valoriser gçl. Değerini artırmak, değerlendirmek, değerli kılmak (Le passage delà ligne de chemin de fer a beaucoup valorisé cette région). valse diş. l.Vals (Une valse viennoise).2.V ah, vais havası (Jouer les valses de Chopin). valser gsz. 1. Vals yapmak (Il valse bien). 2. Dönmek, fır dönmek (Je voyais les murs valser autour de moi. Sa robe valse quand elle tourne). § Envoyer valser qn, qch: -i başından savmak. Faire valser qn: -i yerinden oynatmak, alıp başka bir göreve vermek, -ile dama taşı gibi oynamak (Faire valser des employés, le personnel d'une administration). Faire valser l'argent: Bol para harcamak, su gibi para harcamak. Faire valser les chiffras: Rakamlarla oynamak, rakamlar üzerinde numara çevirmek, dümen döndürmek, valseur, euse ad. Vals yapan, valsçı. valvaires. bitb. *Çenetsel, çenetlere değgin, valve diş. bitb. hayb. 1. Çenet 2. (Mekanikte) Supap; ana musluk, vana (Dévisser la valve pour gonfler un pneu). valve,es. bitb. Çenetli. valvulaire s.' anat. Kapacıklara değgin, kalb kapakçıklarına değgin (Insuffisance, lésion valvulaire). valvule diş. anat. 1. Kapacık, kapakçık (Valvule mitrales, valvules sigmoïdes). 2. bitb. Küçük çenet, çenetçik. 3. Vanalı musluk, vamp diş. Uğursuz kadın; güzellik ve dişiliğiyle ayartıcı kadın, "vamp, vamper gçl. Güzellik ve dişiliğiyle erkekleri ayartmak (Elle essaie de me vamper). vampire er. 1. Kan emici hortlak, vampir. 2. hayb. Vampir, hem böcek yiyen hem de uyuyan hayvanların kanını emerek yaşayan iri bir yarasa. 3. mec. Halkın kanını emerek zengin olan kimse, halk sömürücüsü, vampirique .v. Vampire değgin-, vampire benzeyen, vampir gibi.

vanneur

vampirisme er. 1. (Eski) Hortlaklarainanış; hortlak masalları. 2. mec. Kan emicilik, sömürücülük, halk sömürücülüğü. 3. ruhb. Vampirlik, van er. Tahıl çalkağısı, büyük kalbur, van er. İng. Yarış atları taşımaya yarayan araba, vanadium er. kim. Vanadyum, vandale ad. 1. Vandal. 2.s. vead. mec. Yakıp yıkıcı, kırıp geçirici, kaba ve bilgisiz, güzellik düşmanı (Une armée de vandales). vandalisme er. Vandallık, yakıp yıkıcılık, kırıp geçiricilik, kaba ve bi Igisizlik, güzellik düşmanlığı (Faire acte de vandalisme). vandoise diş. hayb. Gümüşlübalık. vanesse diş. (Gündüzleri uçan bir tür) Tavuskelebeği. vanille diş. Vanilya. vanillé,e s. Vanilyalı (Sucre, chocolat vanillé) vanillier er. Vanilya sarmaşığı, vanillon er. Bir vanilya alt türü. v a n i t é 1 . Geçicilik, hiçlik, boşluk (La vanité des choses terrestres). 2. Övünme, övüngenlik, kendini beğenmişlik (Il est d'une vanité extraordinaire). 3. Özsaygı, onur, gurur ( Flatter la vanité des gens. Je l'ai blessé dans sa vanité). 4. Sivrilme isteği, kendini gösterme merakı, parlama isteği (J'ai exposé ces souvenirs d'Orient, c'est une petite vanité). § Sans vanité: Övünmek gibi olmasın. Tirer vanité de qch: -ile övünmek, kasılmak, şişinmek, vaniteusement bel. Övünerek, kurum satarak, kasılarak. vaniteux, euse s. vead. Kendini beğenmiş, gururlu, kasılgan, kasıntılı, kurumlu (Une jeune fille vaniteuse. Le portrait d'un vaniteux). vannage er. 1. (Tahılı) Eleyip çalkalama, kalburlama (Vannage du blé). 2. Vana koyma, vanalama. vanne diş. 1. Savak (Vannes d'une écluse, d'un moulin). 2. hlk. Laf dokundurma, kamış koyma. § Envoyer une vanne à qn: hlk. -e bir kamış koymak, laf dokundurmak. Ouvrir les vannes: tkz. Cimrilik etmemek, kesenin ağzını açmak, vanneau er. hayb. 1. Kışkuşu. 2. Telek, uzun ve sert kanat teleği, vannelle diş. Küçük vana. vanner gçl. 1. (Tahıl) Kalburlamak, eleyip çalkamak (Vanner le blé). 2. tkz. Çok yormak, bitirmek, iflahını kesmek (Cette escalade m'a vanné). 3. tekn. -e vanalar koymak, vannerie diş. Sepetçilik (Faire de la vannerie). 2. Sepet işleri, hasır eşya (Vannerie grossière, fine). vanneur, euse ad. (Tahıl) Kalburlama işçisi, tahıl çalkalayıcısı.

vannier

1448

vannier er. Sepetçi. vannure diş. Çalkantı, kalburlamayla tahıldan ayrılan çerçöp. vantail er. (Kapı, pencere, dolap gibi şeylerde) Kanat (Les vantaux d'une fenêtre, d'une armoire. Une porte à double vantail). vantard,es. vead. Övüngen (Elle est vantarde. Ce garçon est un vantard). vantardise diş. 1. övüngenlik (Il est d'une inssupportable vantardise). 2. Palavra, tafra (Une vantardise de plus). vanter gçl. 1. ö v m e k (Vanter un professeur, un médicament). 2. Vanter qch à qn: -e bir şeyi övmek (On lui vantait beaucoup cette méthode). § Se vanter: 1. Övünmek, kendini övmek (Elle se vantait tout le temps). 2. Se vanter de qch: -ile övünmek (Il se vante de sa naissance). 3. Se vanter de f. qch:a) -mekle övünmek (lise vantait d'avoir réalisé un tel projet), b) -ceğini savlamak, ileri sürmek, -mek savında bulunmak (Il s'était vanté de gagner cette course, et il est arrivé cinquième). § Ne pas se vanter de qch: -den hiç söz etmemek, -i gizlemek, es geçmek, vanterie diş. (Eski) övüngenlik, va-nu-pieds ad. tkz. 1. Yalınayak gezen yoksul, dilenci (Faire l'aumône à un va-nu-pieds). 2. Baldınçıplak, serseri (lia l'air d'un va-nu-pieds). vapediş. hlk. Şaşkınlık, afallama,sersemleme (Erre dans la vape). vapeur diş. 1. Pus, ince sis (Après la pluie, les champs exhalaient une sorte de vapeur. La cuisine est pleine de vapeur). 2. Subuhan, buhar (Machine à vapeur. Locomotive, bateau à vapeur). 3. fiz. kim. Buğu, buhar (Densité de vapeur. Condensation de la vapeur atmosphérique donne la pluie). 4. ç. Keyifsizlik, rahatsızlık (Avoir ses vapeurs: Rahatsız olmak, keyifsiz olmak). 5. mec. Başdönmesi, başı dönme, sarhoşluk (Les vapeurs de la gloire). § A toute vapeur, à la vapeur: tkz. Çabucak, acele, hemen; son hızla (Je file à toute vapeur. Faire un travail à la vapeur). vapeur er. Vapur (Des vapeurs chargés de charbon). vaporeux, euse s. 1. Buğulu, puslu (Une lumière vaporeuse. Les horizons de mer vaporeux). 2. Hafif, tüy gibi (Des cheveux vaporeux, une robe vaporeuse). 3. mec. Kapalı, bulanık, güç anlaşılır, belirsiz (Un style vaporeux, idées vaporeuses). vaporisage er. (Kumaşları) Buğulama, buhara tutma. vaporisateur er. Püskürteç (Vaporisateur à parfüm). vaporisation diş. 1. Buharlaşma; buharlaştırma. 2.

varié (Püskürteçle) Püskürtme, vaporiser gçl. 1. (Püskürteçle) Püskürtmek (Vaporiser un parfum, un produit insecticide). 2. Buğulaştırmak, buharlaştırmak, buhar haline getirmek (Vaporiser un liquide à la température normale). § Se vaporiser: Buğulaşmak, buharlaşmak (Liquide qui se vaporise à telle température). vaquer gsz. 1. Tatil olmak, tatile girmek (Les tribunaux vaquent. Les classes vaqueront de telle date à telle date). 2. (Eski) Açık olmak, boş olmak, "münhal olmak ( U n poste qui vaque). 3. Vaquer à qch: -ile uğraşmak, kendini -e vermek (Vaquer à son travail, à ses occupations habituelles). varan er. hayb. Varan, yırtıcı bir dev kertenkele (Varan du désert: Çöl varanı. Varan du Nü: Nil varanı). varangue diş. 1. (Gemilerde) Kaburga çatalı. 2. Veranda. varappe diş. (Dağcılıkta) Sarp kayaya tırmanma, varapper gsz. Sarp kayalara tırmanmak, varappeur er. Kayalara tırmanan dağcı, varech [v
varier

1449

objets variés). varier gçl. 1. Çeşitlendirmek, renklendirmek (Varier sonstyle, le programme d'un spectacle). 2. Değiştirmek (Varier la décoration d'une maison. Varier les plaisirs). 3. gsz. Değişmek (Le temps varie très vite en cette saison. Sa physionomie varie d'un moment à l'autre). 4. gsz. Değişiklik göstermek, değişik olmak, farklı olmak (Lesprix varient du simple au double). 5. gsz. Düşünce ve davranışı değişmek (Souvent femme varie). variété diş. 1. Çeşitlilik, değişiklik, türlülük (Une grande variété d'ouvrages. La variété de ses occupations ne lui permet pas de s'ennuyer. Aimer la variété). 2. (Doğal bilimlerde) Çeşit (Il ne cultive que deux variétés depommes). 3 .mec. Tür, çeşit (Toutes les variétés de l'attentat). 4. ç. Çeşitli numaralı oyun, "varyete (Programme, séance, théâtre de variétés). 5. ç. Derleme (Variétés littéraires. Recueil de variétés). variole diş. hek. Çiçek hastalığı. variolé,es. Çiçek bozuğu (Visage variolé). varioleux, euse s. ve ad. 1. Çiçek hastalığına tutulmuş, çiçekli (Un enfant varioleux. Salle des varioleux). 2. Çiçeğe değgin (Eruption apparamment varioleuse). variolique s. Çiçeğe bağlı (Eruption, pustule variolique). variolisation diş. hek. Çiçeğe karşı koruyucu çiçek aşısı yapma. variqueux, euse s. hek. Varise değgin; varise bağlı, varisle ilgili (Ulcère variqueux). varlope diş. Planya, uzun rende (Varlope du menuisier). varlopergç/. (Planyayla) Rendelemek (Varloperle bois). varus, s. 1. İçeriye doğru çarpık (Tibia varus). 2. ad. İçe doğru çarpık ayaklı (Un varus). varve diş. yerb. ince balçık yatağı, ince çamur yatağı. vasculaire s. anat. 1. Damarlara değgin, damarsal (Tissu vasculaire. Le système vasculaire sanguin). 2. Damarlı (Plantes vasculaires). vascularisation diş. anat. Damarlanma. vascularisé,e s. Damarb, içinde damarlar bulunan, vase diş. (Suların dibinde toplanan) Çamur (Cet étang est plein de vase)., vase er. 1. Vazo (Un vase en cristal. Mettre un bouquet de fleurs dans un vase). 2. Kap (Vases communicants: Bileşik kaplar). 3. (Eski) Kavanoz, küp § Vase d'élection: Tanrı sevgilisi. Vase de nuit: Oturak. La goutte d'eau qui fait . déborder le vase: Bardağı taşıran damla; bir tek damla bardağı taşırmaya yeter.

vaticiner

vaseline Vazelin, vaseliner gçl. -e vazelin sürmek, vaseux, euse .s. 1. Çamurlu (Un fond vaseux). 2. tkz. Miskin, pelte gibi, hışır gibi (Je me sens vaseux ce matin). 3. mec. Bulanık, karanlık, pek açık olmayan (Un raisonnement vaseux). vasière diş. Çamurlu yer, çamurluk, vasistas er. Vasistas (Fermer un vasistas). vaso-constricteur 1. s. Damar-daraltan (Nerfs vasoconstricteurs). 2. er. Damar-daraltan (ilaç), vaso-constriction diş. anat. Damar-daralması. vaso-dilatateur 1. j. Damar-genişletici (Nerfs vasodilatateurs). 2. er. Damar-genişletici (ilaç), vaso-moteur, trice s. Damar-devindiren, vazomotor (Nerfs, troubles vaso-moteurs). vasouiller tkz. gsz. Duraksamak, tereddüt etmek; kendine pek güveni olmamak; üşengen ve beceriksiz olmak, vasque diş. 1. Süs havuzu; fıskiye yada çeşme yalağı (Une vasque lumineuse dans un jardin. Vasque de marbre d'une fontaine). 2. Geniş ve pek derin olmayan tas, vazo (Une vasque pleine de fleurs). vassal,e s. ve ad. 1. (Derebeyi yada hükümdara) Bağımlı (Le vassal jure de rester fidèle au seigneur). 2. mec. Bağımlı, kul, köle (Nesoyez le vassal d'aucune âme, ne relevez que de vousmême. Un pays qui dicte sa loi aux peuples vassaux). vassaliser gçl. Tekelleştirmek, kendi tekelinde tutmak, kendine bağımlı kılmak (Un petit groupe financier vassalise toute l'activité industrielle du pays). vassalité diş. 1. (Derebeyi yada hükümdara) Bağımlılık. 2. mec. Bağımlılık, kulluk, kölelik, vasselage er. Bağımlılık; bağımlının derebeyi yada hükümdara karşı durumu, vassiveau er. İki yaşından küçük kuzu; süt kuzusu, vaste s. 1. Engin (Une vaste plaine. La vaste mer). 2. Geniş, bol (Une pièce assez vaste. Un vaste pardessus). 3. Büyük (Un vaste édifice. De vastes ambitions). 4. tkz. Pek kaba; aklımın ermediği, benim anlamadığım (C'est une vaste blague, une vaste plaisanterie). vastement bel. 1. Genişçe, bol. 2. tkz. Çok, pek. vaticane s. diş. Vatican'a değgin (La bibliothèque vaticane). vaticinateur, trice ad. "Kâhin, 'bilici, vaticination diş. 1. "Kehanet, "bilicilik. 2. Saçmalama; saçma sapan söz (Les vaticinations d'un orateur prétentieux et vain). vaticiner gsz. 1. Kehanette bulunmak. 2. Saçmalamak, zırvalamak (Un poète visionnaire qui vaticine sans cesse).

va-tout

1450

va-tout er. (Kumarda) Önündeki paranın hepsini sürme (Faire va-tout). § Jouer son va-tout: Varını yoğunu ortaya sürmek, ya herru ya merru demek (Jouer son va-tout dans une affaire, dans un procès). vauchérie diş. bitb. Voşeri, nemli toprak yada tatlı sularda yetişen bir yeşil suyosunu türü. vaudville er. 1. (Eskiden) Taşlamah halk türküsü. 2. (Şimdi) Vodvil, tanıma yamlmalarına ve olgulann tuhaflığına dayanan kaba çizgili güldürü türü (Jouer un vaudeville). 3. mec. Güldürü, komedi (Cette histoire est un vrai vaudeville). vaudevillesque s. Vodvilimsi; vodvili andıran, vodvillere yaraşır (Une intrigue vaudevillesque). vaudevilliste er. Vodvil yazan, vodvilci. vau-l'eau (à) bel. Suyun akıntısına; kendi yıkımına doğru; yıkılmaya, batmaya doğru (Sa fortune s'en va à vau-l'eau. Une entreprise qui va à vau-l'eau). vaurien, n ead. 1. Rezil, edepsiz, kepaze, ar namus tertemiz (Une vie de vaurien. C'est une vaurienne). 2. Hayta, ciğeri beş para etmez, haylaz, haydut (Une bande de petits vauriens). vautour er. hayb. 1. Akbaba. 2. mec. Pis, açgözlü adam. vautrait er. Yaban domuzu avında kullanılan köpek takımı. vautrer (se) gsz. 1. Yan gelip yatmak, uzanmak (Se vautrer dans son lit, dans un fauteuil). 2. Yuvarlanmak, ağnamak, tepinmek (Cet enfant a pris une colère et se vautre par terre). 3. -den hoşlanmak, -e gırtlağına kadar gömülmek (Se vautrer dans le vice). vau-vent (à) bel. Yeli arkasına alarak, yelin önüne katılarak, yel nereye sürüklerse oraya (Aller à vau-vent). va-vite (à la) bel. Şıpınişi, çabucak, hemen (C'est une question résolue à la va-vite). veau er. 1. Dana (Vaches et veaux paissaient dans le pré). 2. Dana eti (Rôti de veau. Manger du veau). 3. Dana derisi (Chaussures, sacs en veau). 4. mec. tkz. Dangalak, kocaoğlan; tembel herif (Un garçon de vingt-quatre ans qui ne fiche rien. Regardez-moi ce grand veau). 5. mec. tkz. (Yanş atı ve otomobiller için) Hantal, lagar (Cette voiture est un vrai veau). § Veau marin: Fokbahğı, Veau d'or: Para. Adorer le veau d'or: Paraya tapmak. Crier comme un veau: Dana gibi bağırmak. Pleurer comme un veau: Sesli sesli ve hüngür hüngür ağlamak, danalar gibi bağırarak ağlamak. Tuer le veau gras: Şölen çekmek, büyük masraflara girip esaslı bir şölen düzenlemek, vécés [vese] er. ç. Tuvalet, yüznumara, ayakyolu (Aller aux vécés)

végétatif

vecteurs, veer, fiz. mat. Vektör, *yöney. vectoriel, le s. fiz mat. Vektör, vektörel, vektöre değgin, 'yöneysel (Grandeur vectorielle, produit vectoriel). vécu,e s. 1. Yaşantıya değgin, yaşantısal; yaşanmış (Durée vécue). 2. er. Yaşantı, veda er. Eski Hinduca yazılmış ilk şiir ve din metinlerine verilen ad, veda. vedettariat er. Yıldızlık, büyük sanatçılık, vedette diş. 1. Nöbetçi (Les insurgés posaient des vedettes au coin des carrefours). 2. Küçük karakol gemisi, "hücumbot, motor, motorlu tekne (Vedette delà douane). 3. Yıldız, en çok beğenilen sanatçı (Les vedettes de la scène, du cinéma. Cet acteur est une grande vedette). 4. Önde gelen kişi, en önemli kişi (La pirincipale vedette d'une affaire. Les vedettes d'un parti). 5. (Bir sanatçı için) Adı afişlerde büyük harflerle yer alma (Avoir, garder lavedette: Adı fişlerde olmak, uzun süre afişlerde kalmak. Perdre la vedette: Adı afişten düşmek). § En vedette: 1. Nöbette (Soldat en vedette). 2. Gazetenin birinci sayfasında ve büyük harflerle verilmiş (Nom, titre en vedette). 3. Birinci planda, ön plana alınmış, gerekli önem verilmiş (Evénements en vedette). Etre en vedette: Ön planda gelmek, birinci sırada yer almak. Mettre qn, qch en vedette: -i birinci plana almak, dikkatleri -in üzerine toplamak, ortaya çıkarmak, değerlendirmek (Son amitié le poussait à mettre François en vedette. Mettre un objet en vedette). védique s. Sanskritçe yazılmış ilk Hindu dini metinlerine değgin, vedalara değgin (Langue védique). védisme er. Hindu dininin ilk şekli, ilkel brehmenlik. végétal er. Bitki (Végétaux à feuilles, à fleurs. Une algue est un végétal). végétal,e s. 1. Bitkisel; bitkilere değgin (Huiles végétales. Aliments végétaux. Biologie végétale). 2. İçinde süs olarak bitki resimleri bulunan (Chapiteaux à décor végétal). § Sol végétal, terre végétale: Bitek toprak, végétalisme er. 'Bitkicilik, yalnız bitkisel maddelerle beslenme, végétarien, nés. vead. 1. Etyemez, yalnız sebze ve meyva yiyen kimse (Etre végétarien). 2. s. Yalnız sebze ve meyvaya dayalı (Régime végétarien. Restaurant végétarien). végétarisme er. Etyemezlik, végétatif, ive s. 1. Bitkilerin yaşamına değgin (La reproduction végétative). 2. bitb. Yaşatkan. 3. hek. (Sinir sistemi) "Sempatik, "vejetatif (Troubles neuro-végétatifs. Système végétatif

végétation centrifuge). 4. Bitki gibi, bitkisel (Mener une vie végétative. Vie végétative). végétation^. 1. bitb. Bitelge,°kuwe-iinbatiye. 2. coğr. Bitki örtüsü (Végétation équatoriale, tropicale, arctique). 3. Bitkiler (Végétation désertique: Çöl bitkileri). 4. ç. hek. (Boğaz ve özellikle burundaki) Et, etler (Enlever les végétations à un enfant. On l'a opéré des végétations). végéter gsz. 1. (Eski) (Bitkiler için) Bitmek, büyümek. 2. (Eski) Yaşamak (L'animal végète comme la plante). 3. (Şimdi) (Bitkiler için) Sararıp solmak (Cetarbre végète dans l'ombre). 4. mec. Sürünmek, sıkıntı ve yokluklar içinde yaşamak (Il végète dans un emploi subalterne). S. mec. Sürüncemede olmak (Son affaire végète). 6. mec. Bitki gibi yaşayıp gitmek, anlamsız ve tatsız bir yaşam sürmek (Ici, on ne vit pas, on végète). véhémence diş. Ateşlilik; şiddet (Discuter avec véhémence. Elle l'embrassait avec véhémence. La véhémence des passions). véhément,e s. Ateşli; şiddetli (Un discours véhément, un homme véhément. Des reproches véhéments). véhémentement bel. Şiddetle; ateşli bir şekilde (Protester véhémentement). véhicule er. 1. Taşıt (Véhicules à moteur, à cheval, à quatre roues). 2. İletim aracı, iletme aracı (Le langage est le véhicule de la pensée. Le sang est le véhicule de l'oxygène). véhiculer gçl. 1. (Bir yerden bir yere) Taşımak, "nakletmek (Véhiculer des marchandises, du matériel). 2. İletmek, yansıtmak (Le langage véhicule les idées entre les hommes). veille diş. 1. Bir önceki gün, bir gün önce, öngün, ârife (Nous irons dimanche au théâtre, la veille, il faudra louer les places. Ils ont mangé les restes de la veille). 2. Uyanıklık (Rêverie intermédiaire entre la veille et le sommeil). 3. Gece nöbeti (Mes premiers guetteurs prenaient la veille). 4. ç. Uykusuzluk (// étaitfatiguépar de longues veilles). 5. ç. Özenli çalışma (Publier lefruit de ses veilles). § A la veille de qch: -in "arifesinde, eşiğinde, -e çok yakın (Nous sommes à la veille de grands événements). A la veille de f. qch: -mek üzere (Il est à la veille de commettre une grande imprudence). Ce n'est pas demain la veille: Ha deyince hemen olmaz ya, daha dün bir bugün iki. veillée diş. 1. Akşam yemeğinden sonra, yatma saatine dek süren zaman, gece (Passer la veillée en famille). 2. (Aileler, dostlar arası) Gece toplantısı (La veillée s'est prolongée jusqu'à deux heures du matin). § Veillée d'armes: Önemli bir günden

1451

veiné

önceki akşam, son hazırlık (C'est notre veillée d'armes avant le concours). Veillée d'un mort: Ölünün başında bekleyerek uyumadan geçirilen gece. veiller gçl. 1. -i gece beklemek, geceyi -in başında bekleyerek geçirmek (Veiller un malade, un mort). 2. Veiller à: a)- ile uğraşmak, -e bakmak (Veiller à l'approvisionnement), b) -e dikkat etmek (Veiller au bon ordre des opérations), c) -e çok dikkat etmek, toz kondurmamak, -in üzerine titremek (Veiller à sa réputation). 3. Veiller à f. qch: -meye dikkat etmek, -cek şekilde kendini ayarlamak (Veiller à être à l'heure). 4. Veiller sur: -e göz kulak olmak (Veiller sur des enfants). S.gsz. Uyanık kalmak, uyumamak (J'ai veillé jusqu'à trois heures du matin). § Veiller au grain: Uyanık bulunmak, tedbirli davranmak, tehlikeye karşı uyanık olmak, veilleur er. 1. Gece nöbetçisi, nöbetçi er (Il signale ainsi son approche pour éviter que le veilleur lui envoie un coup defusil). 2. Gece bekçisi (Veilleur de nuit de denir), veilleuse diş. 1. İdare lambası; gece kandilli (Allumer la veilleuse). 2. Güz çiğdemi § Mettre qch en veilleuse: 1. -i kısmak (Mettre une lampe, le gaz en veilleuse). 2. Yavaşlatmak, uyutmak, -ile artık pek uğraşmamak (Mettre un problème en veilleuse). Se mettre en veilleuse: mec. İşlerini yavaşlatmak, çalışmasını kısmak (Lespatrons de l'entreprise vont se mettre en veilleuse). veinard.es. vead. tkz. Şanslı, talihli (Il est veinard). veine diş. 1. anat. Toplardamar (Les veines et les artères. Veines pulmonaires, coronaires). 2. (Bitki ve taşlarda) Damar (Les veines du chou. Les veines dorées d'un marbre). 3. Maden daman (Une veine de houille, d'argent, de quartz). 4. tkz. Şans, talih (C'est une veine de vous rencontrer). S. Esin, "ilham (La veine poétique, dramatique). § Une veine de cocu, de pendu: İbne şansı (lia une veine de cocu). Avoir de la veine: Talihli olmak, şanslı olmak. Avoir du sang dans les veines: Yürekli olmak, gözüpek olmak, cesur olmak. Etre en veine: Esinli olmak, esinlenmiş olmak. Etre en veine de qch: -si üstünde olmak, -e hazır ve kararlı olmak (Je suis en veine de patience aujourd'hui). N'avoir pas de sang dans les veines: Ödleğin teki olmak, kalleş ve korkak olmak. Sentir le sang se glacer dans ses veines: Kam donmak, taş kesilmek. Se saigner aux quatre veines: Vannı yoğunu vermek, saçını süpürge etmek, yemeyip yedirmek giymeyip giydirmek, veiné,e s. I. Damarları görünen, damarlı (Une main veinée). 2. Damarlı, damar damar (Bois veiné. Un

veiner

1452

vénalité

marbre blanc veiné de rose). veiner gçl. -in üzerine damarları andıran eğri çizgiler çizmek (Veiner un mur pour faire du faux chêne). veineux, ense s. 1. Damarsal, toplar damarlara değgin (Système veineux. Circulation veineuse). 2. Damarlı (Un bois veineux, marbre veineux). veinule diş. Damarcık, küçük damar (Veinules et artérioles). veinure diş. 1. Damarlılık, damar damar görünüm. 2. Ağaç damarları deseni, damarlı ağaç deseni, vêlage, vêlement er. 1. (İnek için) Doğurma, buzağılama (On soignait davantage la vache à mesure que le vêlage approchait). 2. coğr. Buzdoğumu; kutup yakınlarındaki yerlerde denize dek sokulan buzulların orada kopması yüzünden çok büyük buzdağı parçalarının doğması olayı, vélaire s. dilb. 1. *Artdamaksıl, artdamaktan çıkan (Une voyelle vélaire. Une consonne vélaire). 2. diş. Artdamak ünsüzü, vélani er. bitb. Palamut meşesi, vélarisation diş. dilb. Artdamaksıllaştırma. velche, welche er. (Almanlara göre) Özellikle

yanlışlığı (Parler avec des cuirs et des velours). § Comme sur du velours: Kendiliğinden, kolayca, rahatlıkla (Ça ira comme sur du velours). Une main de fer dans un gant de velours: Kadife eldiven içinde demir yumruk, yumuşak görünüp gerektiğinde demir gibi sert davranma. Habit de velours, ventre de son: Ayranı yok içmeye atlı gider biçmeye. Faire patte de velours: 1. (Kedi için) Tırnaklarım içeri çekip pençesini uzatmak. 2. Kötü niyetini saklamak için çok yumuşak ve sevimli görünmek. Marcher à pas de velours: Hiç ses çıkarmadan yürümek, velouté,e s. 1. Yumuşacık, kadife gibi (Peau veloutée, pêche veloutée. Un teint velouté). 2. Yağ gibi kayıp giden, içimi güzel (Potage velouté, vin velouté). 3. Yer yer kadifeli (Etoffe veloutée). 4. er. Yumuşacıktık, kadife gibilik (Le voluté de la peau). S. er. Yağlı salçalı çorba (Le velouté de tomates, d'asperges). velouter gçl. 1. Kadife görünümü vermek, parlaklaştırmak, kayganlaştırmak (Velouter du papier). 2. mec. Tatlılaştırmak, yumuşatmak (Velouter sa voix). velouteux, euse5. (Kadife gibi) Havlı, tüylü, ülgerli

fransız, italyan gibi yabancı, veld, veldt er. Güney Afrika bozkın. vêler gsz. (İnek için) Doğurmak, buzağılamak (Vache qui vêle). vélie diş. hayb. Suörümceği. vélin er. 1. Buzağı tirşesi, parşömenden ince deri (Manuscrit, ornements sur vélin). 2. Çok beyaz ve çok ince kâğıt (Exemplaire sur vélin). véliteer.l.(Romahlarda)Hafif piyade eri.2.(Birinci Napolyon döneminde) Yaya avcı birliği eri. velléitaire s. ve ad. Gelgeç istekli; kararsız (Personne, caractère velléitaire. C'est un velléitaire). velléité diş. Gelgeç istek ; kararsızlık (Etre sujet à des velléités). vélo er. tkz. Bisiklet (Aller en vélo. Prendreson vélo pour aller à son travail). véloce s. Atik, çevik, hızlı, ayağına çabuk (Lévriers plus véloces que des gazelles). vélocement bel. Çevikçe, atikçe, çabuklukla, vélocipède er. Velosipet, bisiklet, vélocité diş. Atiklik, çeviklik, hızlılık, ayağına çabukluk. vélodrome er. Bisiklet yanşlanmn yapıldığı pist, bisiklet pisti, velours er. 1. Kadife (Pantalon, veste de velours). 2. Ülgerlik, kadife gibi yumuşaklık (Une peau de velours. Le velours de la pêche). 3. Konuşmada ulama yapılırken t yerine z demek, ulama

(Lainage velouteux). veloutier er. Kadifeci, kadife işçisi, veloutine diş. 1. Cildi kayganlaştıran bir tuvalet pudrası. 2. Yünden yada pamuktan yapılan havlı kumaş, velte diş. Eski bir sıvı ölçeği, velu,e s. 1. Çok kıllı (Une poitrine velue comme le dos d'un ours). 2. Ülgerli, hafif tüylü (Feuille velue. Fruit à la peau velue). vélum,vélum er. Büyük tente, velvet er. Düz pamuklu kadife, velvote diş. bitb. Yaban keteni, yabani keten, venaison diş. 1. (Karaca, geyik, domuz gibi) Av eti (Unpâté de venaison). 2. (Eski) Geyik yağı, yaban domuzu yağı. vénal,e s. 1. Satılık, kendini para karşılığı satan (Un homme vénal, une femme vénale). 2. (Eski) Parayla satın alınan, para karşılığı elde edilen (Les offices vénaux étaient ceux de justice et de finance). 3. mec. Çıkar düşkünü, paracı, çıkara (Un orateur vénal). § Valeur vénale: Paraca değer (Valeur vénale du travail). vénalement bel. Para karşılığında, para yiyerek, rüşvetle. vénalité diş. 1. Satılmıştık (Le parlement entier ne pouvait rester sous l'accusation d'une vénalité déshonorante). 2. Parayla elde edilebilirlik, parayla satdabiliriik, para karşılığı verilebilirlik (La vénalité des charges, des offices).

venant venant,e s. ve ad. Gelen (L'allant et le venant que nous rencontrons), g A tout venant: Herkese, her önüne gelene, ilk rastladığına (Il raconte son histoire à tout venant). vendable s. Satılabilir, satılabilen (Ces vieux livres sont encore vendables). vendange diş. 1. Bağ bozumu (Commencer la vendange, faire les vendanges). 2. (Şarap yapmak üzere toplanmış olan) Üzüm ürünü, üzümler (Fouler, presser la vendange). 3. ç. Bağ bozumu zamanı. vendangeoir, vendangerot er. Büyük üzüm küfesi, vendanger gçl. 1. Bozmak (Vendanger une vigne). 2, gsz. Bağ bozmak. 3. gsz. (Şarap yapmak için) Üzüm sıkmak, vendangette diş. Ardıçkuşu. vendangeur,euse ad. 1. Bağ bozan, bağ bozumunda çalışan işçi (Engager des vendangeurs). 2. diş. Pat, yabançiğdemi gibi güz çiçeklerine verilen ad. vendémiaire er. Fransız devrim takviminin ilk ayı (22 eylül-21 ekim), vendetta diş. Kangütme, kan dâvası (Une histoire de vendetta). vendeur, ense ad. 1. Satıcı (Le vendeur et l'acheteur. Vendeuse de grands magasins). 2 .s. vead. Satan, satıcı (Pays vendeur d'appareils électriques). 3. huk. Vendeur, venderesse: Satıcı, vendre gçl. 1. Satmak (Vendre sa maison, une voiture, des livres). 2. mec. Satmak, para karşılığı vermek (Vendre sa femme). 3. mec. -i satmak, ele vermek, -e ihanet etmek (Vendre son ami, un complice). 4. Vendre qch à qn: Bir şeyi -e satmak (Vendre une cravate à un client). g Vendre à crédit: Veresiye satmak. Vendre à tempérament: Taksitle satmak, vadeyle satmak. Vendreà perte: Zararına satmak. Vendre au comptant: Peşin satmak. Vendre au prix de revient: Maliyet fiyatına satmak. Vendre au détail: Perakende satmak. Vendre en gros: Toptan satmak, toptancılık etmek. Vendre en solde: İndirimli satmak, ucuz satış yapmak. Vendre son âme, sa conscience: Vicdanını satmak, namuslu yaşamayı bırakmak. Vendre la mèche: İspiyonluk etmek, gizli bir şeyi ele vermek. Vendre la peau de l'ours avant de l'avoir tué: Dereyi görmeden paçayı sıvamak, kendi kendine gelin güveyi olmak. Vendre la poule au renard: Kediye ciğer emanet etmek. Vendre sa salade: 1. Sövüp saymak, kalaylamak, ağzına geleni söylemek. 2. Nesi varsa onu satmak, tüm marifetini ortaya koymak. Vendre chère sa vie, sa peau: Kolay kolay can vermemek, canını pahalıya satmak. § Se vendre: 1. Satılmak (Cet article se vend à la douzaine. Un

1453

venger

ouvrage qui se vend difficilement). 2. Se vendre à: -e satılmak, kendini para yada çıkar için -e satmak (Se vendre à un parti, à l'ennemi). vendredi er. Cuma (Il reviendra vendrediprochain). g Vendredi saint: Kutsal cuma, İsa peygamberin ölüm yıldönümü olan cuma günü. Tel qui rit vendredi dimanche pleurera: Bugün gülen yarın ağlar. vendu,e s.vead. Satılmış; parayla satın alınmış (Un juge vendu. C'est un vendu. Un parti de vendus). venelle diş. Daracık sokak, vénéneux,euse s. İçinde ağı bulunan, ağılı, zehirli (Plantes vénéneuses, champignons vénéneux). vénérable s. ve ad. 1. Saygıdeğer, saygın; kutlu, kutsal, ulu (Une personne vénérable. Un lieu vénérable). 2. er. (Masonlarda) Loca başkam, üstad. vénération diş. 1. Büyük hayranlık, büyük saygı ve sevgi (A voir de la vénération pour son pire, pour un écrivain). 2. Ululama, yüceltme; dinsel saygı gösterme (La vénération des reliques d'un saint). vénérer gçl. 1. -e büyük bir saygı göstermek (Il vous vénéré comme un bienfaiteur). 2. -i kutlu görmek, kutlu saymak, ululamak (Vénérer les convictions de ses ancêtres). vénerie diş. 1. Köpekli av, köpek sürerek yapılan av. 2. Köpekli av takımı. 3. Kralın köpekli av takımı. vénérien, ne s. 1. (Eski) Cinsel ilişkiye değgin (Acte vénérien). 2. Cinsel ilişkiyle bulaşan, cinsel ilişkiyle bir kimseden öbürüne geçen; "zührevi (Maladies vénériennes). veneur er. Kralın köpekli av takımına bakan görevli. vengeance diş. 1. Öc, "intikam (La vengeance est douce à tous les coeurs offensés). 2. Öc alma; öc gütme (La vengeance est encore la forme la plus sûre de lajustice). 3. Cezalandırma; yapılana karşı bir kötülük yapma; ceza, karşı kötülük (Méditer une vengeance. C'est une petite vengeance). § Tirer vengeance de qch: -in öcünü almak (Tirer vengeance d'un affront). venger gçl. 1. -in cezasını vermek, karşılığını yapmak (Venger un affront, une injure). 2. -in öcünü almak (Venger son père). 3. (Lekelenmiş, hakarete uğramış bir şeyi) Temizlemek (Venger son honneur, son nom, sa famille). 4. Venger qn de qch: Birinden -in öcünü almak (Venger quelqu'un d'un affront), f Se venger: 1. Öc almak (Je me vengerai). 2. Se venger deqn: -den öcünü almak, -i cezalandırıp öcünü almak (Se venger d'un calomniateur). 3. Se venger de qch: -i temizlemek, -in cezasını vermek (5e venger d'un affront, d'une

vengeur

1454

injure, d'une insulte). 4. Se venger sur qn: Öcünü -den almak. 5. Se venger de qn sur qn: Birinden alacağı öcü -den almak (Se venger du pire sur le fils: Babadan alacağı öcü oğuldan almak, baba yerine oğuldan öc almak). vengeur,geresse s. ve ad. Öc alan, intikamcı (Un bras vengeur. Une lettre vengeresse. Vengeur d'une juste querelle). véniel,les. Bağışlanabilir, ufak, küçük, hafif (Péché véniel. Larcin véniel). vénieliement bel. Bağışlanacak bir biçimde, hafif şekilde, hafifçe (Pécher vénieliement). venimeux,euse s. 1. Ağılı, zehirli (Serpents venimeux. Araignée venimeuse). 2. mec. Zehirli; haince (Langue venimeuse. Il m'a jeté un regard venimeux). venimosité diş. Ağılılık, zehirlilik, venin er. 1. Hayvan ağısı, hayvan zehiri (Le venin de la vipère. Venin de guêpe, de serpent). 2. mec. tçinin zehiri, gizli kin, safra (Conduite, paroles pleines de venin). § Jeter, cracher son venin: tçinin zehirini kusmak, bütün gizli kinlerini ortaya dökmek, safrasını boşaltmak, venir gsz. 1. Gelmek (Venez avec moi). 2. (Bitki) Yetişmek, bitmek, gelmek (Dans ces régions le seigle vient mieux que le blé). 3. Olmak (La nuit vienttris vite dans ces montagnes). 4. Veniràqn:a) Birinde.. .çıkmak (Des rougeurs lui sont venus sur tout le corps), b) -in aklına gelmek (Une idée m'est venue soudain). 5. Venir à, jusqu'à: -e dek varmak, -e gelmek, erişmek (L'eau lui venait au genou. La propriété du voisin vient jusqu'à cette borne). 6. Venir à, chez, dans: -e gelmek (Il ne vient jamais à nos réunions. Je viendrai chez vous. Il est venu dans le salon). 7. Venir f. qch: -meye gelmek (Il est venu nous voir). 8. Venir à f. qch: -cek olmak, ola ki -mek (S'il vient à pleuvoir, vous fermerez la fenêtre. Si je viens à disparaître, voici mon remplaçant). 9. Venir à qn de qn: (Kalıt için) Birine -den kalmak (Cette maison lui vient de son pire). 10. Venir de qch: a) -den gelmek (Les nuages viennent de l'ouest. Les touristes qui viennent de France). b) -den türemek, gelmek (Un mot qui vient du latin), c) -den ileri gelmek, -den doğmak (Cette erreur vient de votre imprudence). 11. Venir de f. qch: (Yakın geçmiş zaman yapmaya yarar). Az önce -mek (Je viens de manger: Az önce yedim. Il vient de sortir: Az önce çıktı). § ...à venir: Gelecek... (Les jours à venir: Gelecek günler. Les générations à venir: Gelecek kuşaklar). En venir à qch: En sonunda -e varmak, -de karar kılmak, -noktasına varmak (J'en suis venu à la conviction que le meilleur parti était de se

vent taire). En venir à f. qch: En sonunda -cek noktaya varmak, en sonu -mek (J'en viens à croire qu'il nous a délibérément menti). En venir aux mains: Sonunda kavga etmek, yaka paça olmak. Faire venir qn: -i çağırtmak; getirtmek. Faire venir l'eau à la bouche: Ağzının suyunu akıtmak. Laisser venir: Hiçbir şey yapmadan olayların gelişmesini beklemek. Ne faire qu'aller et venir: Durmadan gidip gelmek, bir an durup dinlenmemek. Prendre les choses comme elles viennent: Her şeyi olduğu gibi kabul etmek. Venir à bout de: -in üstesinden gelmek, -i en sonunda haklamak, başarmak; -den en sonu kurtulmak, yakasını sıyırmak. Venir au fait: Ana konuya gelmek, öze gelmek, °sadede gelmek. Venir en aide à qn: -in yardımına gelmek, -e yardımda bulunmak. Venir pleurer dans le gilet de qn: -e dert yanmağa, avuntu aramağa gelmek. Venir au monde: Doğmak, dünyayagelmek. Voir venir qn: -in niyetini anlamak, ne yapmak istediğini hemen sezmek (Je te vois venir). vénitien, ne s.ve ad. Venedikli. § Lanterne vénitienne: Kâğıt fener, vent er. 1. Yel, rüzgâr, esinti (Vent doux, fort, impétueux, violent, glacial, chaud, froid. Le vent se lève, levent tombe. Il y a du vent. Ilfait du vent). 2. Hava; hava akımı (Volerau vent. Augmentation du vent avec l'altitude). 3 .mec. Hava, genel eğilim (Le vent est à l'optimisme. Un vent de révolte).4. (Barsaklarda) Yel, gaz, osuruk (Un verre d'eau bue à jeun pour chasser les vents). S. (Bir av hayvanının bıraktığı) Koku (Flairer le vent. Chien qui prend le vent). 6. Du vent: Boş şey, hava ( C'est du vent). § Instruments à vent: müz. Üflemeli çalgı. Moulin à vent: Yel değirmeni. Rose des vents: Rüzgârgülü. Au vent: Yelin önüne katılarak, yel doğrultusunda. Aux quatre vents: Her yere, her yerde, yedi iklim dört bucakta. Contre le vent: Yele karşı. Contre vents et marées: Tüm engellere, tüm güçlüklere karşın; her şey ve herkese karşın. Comme le vent: Yel gibi, çok hızlı En plein vent: Açık havada. En coup de vent: Çabucak, şöyle bir uğrayarak, hızla (Passer en coup de vent). Avoir le vent en poupe: 1. Pupa yelken gitmek. 2. İşleri tıkırında gitmek, bahtı açık gitmek. Avoir vent de qch: -i öğrenmek, -den haberi olmak, -kulağına çalınmış olmak. Avoir du vent dans les voiles: Hafif sarhoş olmak. Etre dans le vent: Modayı izlemek; her şeyi günü gününe izlemek. Lâcher un vent: Yellenmek, bir osuruk atmak. Marcher le nez au vent: Salak salak yürümek. Mettre flamberge au vent: Kılıcını çekmek. Prendre le vent: mec. Burnu koku

ventait

1455

almak. Prendre du vent: mec. Hava almak, eline bir şey geçmemek. Tourner à tous les vents: Esen havaya göre dönmek, her kılığa girmek, gelen ağam giden paşam demek. Le vent tourne: Durumlar değişiyor. Quel bon vent vous amène?: Sizi hangi rüzgâr attı? Qui sème le vent récolte la tempête: Rüzgâr eken fırtına biçer. Selon le vent, la voile: Ayağını yorganına göre uzat. ventail er. (Eski) (Tulgada) Hava deliği, vente diş.l. Satış (Vente au comptant: Peşin satış. Vente à crédit: Veresiye satış. Vente à tempérament: Taksitle satış, vadeyle satış. Vente au détail: Perakende satış. Vente en gros: Toptan satış). 2. Sürüm (La vente de ces marchandises est stationnaire). 3. tar. Karbonari derneği. 4. (Ormancılıkta) Düzenli kesim; kesim yapılmış orman parçası, i Mettre qch en vente: -i satışa çıkarmak. venté,es. Yel tutan, rüzgâr alan (Uneplaine ventée). venter gsz. (Yalnız üçüncü kişisi çekilir) Rüzgâr esmek, yel esmek (Sans s'inquiéter s'il pleut ou s'il vente). venteux,euse s. Rüzgârlı (Un pays très venteux). ventilateur er. *Yelyapar, *yelveren, *üfleç, "vantilatör. ventilation diş. 1. Havalandırma (Ventilation d'une chambre, d'un tunnel). 2. Hesap dökümü (Ventilation des frais généraux d'une affaire). 3.Dağılım (Ventilation sectorielle des exportations). ventiler gçl. 1. Havalandırmak (Ventiler une chambre, un tunnel). 2. -in hesap dökümünü yapmak (Ventiler les dépenses). ventis [vâti] Ormanda rüzgârın devirdiği ağaçlar. § Faux ventis: Rüzgâr kolayca devirsin diye kökleri açılan ağaçlar, ventôse er. Fransız devrim takviminin altıncı ayı (19 şubat-20mart). ventosité diş. Barsaklarda gaz toplanması, ventouse diş. 1. hek. Çekmen, hacamat şişesi (Poser des ventouses à un malade). 2. bitb. hayb. Çekmen, "vantuz (Les ventouses du poulpe). 3. (Bacalarda, soba borularında) Hava deliği. 4. (Gemilerde) Manika. 5. Havanın basıncıyla, düz bir düzey üzerinde yapışık gibi durabilen kauçuk pul (Un crochet à ventouse). § Faire ventouse: (Bir yüzeye) Yapışmak, ventral,e s. 1. Kannsal, karına değgin. 2. Karın üzerinde taşınan; karın üzerinde yapılan (Parachute ventral. Rouleau ventral). ventre er. 1. Karın (Le ventre d'un enfant, d'un oiseau, d'un animal). 2. Göbek (Avoirdu ventre: Göbeği olmak, göbekli olmak. Prendre du ventre:

venu

Göbek bağlamak. Rentrer le ventre: Göbeğini içeri çekmek, karnını içeri çekmek). 3. Mide, işkembe (Avoirleventreplein: Doymak, kamı tok olmak. Avoir le ventre creux: Kursağında hiçbir şey bulunmamak, midesi bomboş olmak. Se remplir le ventre: Bir şeyler yiyip içmek, işkembesini doldurmak). 4. Barsak (Avoir malau ventre. Avoir le ventre paresseux). S. (Nesnelerde) Kann, gövde (Le ventre d'une cruche, d'un navire). 6. (Kadınlarda) Rahim; kann (Je me suis ennuyé dès le ventre de ma mère. A u sortir du ventre de la mère). 7. Iç (Démonter un jouet pour voir ce qu'il a dans le ventre). § A plat ventre: Yüzü koyun. Ventre à terre: Büyük bir hızla, karnı yere sürünürcesine (Cheval qui court ventre à terre). Avoir quelque chose dans le ventre: İçinde cevher olmak, güçlü ve istemli olmak. Avoir les yeux plus grands que le ventre: Açgözlü olmak. Chercher à savoir ce que quelqu'un a dans le ventre: -in niyetini anlamaya çalışmak, gizli tasarılarını öğrenmeye çalışmak. Donner, mettre du cœur au ventre à qn: -i yüreklendirmek, -e cesaret vermek. Faire ventre: Bel vermek, pırtlamak (Un mur qui fait ventre). Marcher, passer sur le ventre de qn: -i ezip geçmek, saf dışı etmek. Se mettre à plat ventre devant qn: -in karşısında iki büklüm durmak ; çıkar için -e büyük dalkavukluklar etmek. Taper sur le ventre de qn: -ile çok senli benli olmak, enseye tokat kıça parmak gitmek; -in tepesine tırmanmak. Ventre affamé n'a pas d'oreilles: Açlık ferman dinlemez, aç köpek fırın deler, ventrebleu ünl. Allah kahretsin! Allah belânı versin! Allah belâsını versin! ventrée diş. l.hlk. Kann doyuracak miktar; öğün; bir öğünde yenen yemek (Prendre une bonne ventrée de nouilles). 2. Bir kannda, bir "batında (Cette brebis a eu deux agneaux d'une ventrée). ventriculaire s. anat. Kanncığa değgin (Parois ventriculaires). ventricule er. anat. Kanncik (Ventricule droit, ventricule gauche). ventrière diş. Kolan (Ventrière d'un harnais). ventriloque s. ve ad. Vantrilok, sanki karnından konuşan (Il était ventriloque. Un ventriloque). ventriloquie diş. Vantriloktuk, karnından konuşma. ventripotent,e s. Göbekli, koca karınlı, şişgöbek. ventru,es. vead. 1.Göbekli,kocakannh,şişgöbek (Un homme ventru, un ventru). 2. Kannh, şişkin ( Une commode ventrue). venu,e s. 1. Gelişmiş (Un enfant bien venu, mal venu). 2. ad. Gelen (Les nouveaux venus). § Le

venue

1456

premier venu: Rasgele biri, karşısına ilk çıkan kimse, olur olmaz insan. Etre bien venu: İyi karşılanmak. Etre mal venu: 1. Kötü karşılanmak. 2. Etre mal venu de f. qch: -mekte haksız olmak, -meye hakkı olmamak (Ils auraient donc été mal venus de s'en plaindre). venue diş. 1. Geliş, gelme (Attendre la venue d'un invité. La venue au monde d'un enfant). 2. Büyüme, gelişme, yetişme (Ce cerisier est d'une belle venue). § Allées et venues: Gidiş gelişler, birçok gidiş ve geliş. A la bonne venue: İşi talihe bırakarak, Tanrıya sığınarak; ne çıkarsa bahta. Tout d'une venue: Tığ gibi, fidan gibi, dal gibi (Un jeune homme tout d'une venue). vénus diş. 1. Eşsiz güzel kadın, çok güzel kadın (Ce n'est pas une vénus). 2. hayb. Venüs kemeri; Venüs sepeti. 3. gökb. Çulpan, Venüs, Zühre. 4. (Söylencede) Güzelik ve sevi tanrıçası, Venüs. vénusien,ne s. 1. Çulpan'a değgin 2. ad. Çulpanlı, Çulpan gezegeninde oturduğu sanılan yaratıklar. 3. s. ve ad. ruhb. Yumuşak başlı, çatışmalardan kaçınan (kimse), vénusté diş. Tanrıça Venüs'ünkini andıran büyük güzellik, çekicilik, incelik (La vénusté d'une femme, d'une statue). vêpres diş. ç. (Hıristiyanlarda) Akşam duası; akşam duası saati, ikindi (Aller à vêpres. Sonner les vêpres). ver er. 1. Kurt; böcek (Un meuble que rongent les vers. Fruits pleins de vers. Ver de terre). 2. Solucan, barsak kurdu (Cet enfant a des vers). § Ver à soie: İpekböceği. Ver luisant: Ateşböceği. Ver blanc: Mayısböceği kurtçuğu. Ver rongeur: mec. İçin için kemiren neden. Ver solitaire: Şerit kurdu. § Avoir le ver solitaire: Bir türlü doymamak, yiyip yiyip doymamak. Etre nu comme un ver: tkz. Çırılçıplak olmak, anadan doğma olmak. Se tordre, se tortiller comme un ver: Kımıl kımıl kımıldamak. Tirer les vers du nez à qn: -in ağzından laf almak. Tuer le ver: Aç karnına bir kadeh yuvarlamak, véracité diş. 1. Doğruculuk, doğrucu-davutluk (Décrire, raconter avec véracité). 2. Doğruluk, gerçeklik (La véracité d'un témoignage. La véracité de ses dires). véraison diş. (Meyvelerde, özellikle üzümde) Alacalanma, olgunlaşmaya başlama, véranda diş. Veranda. verbal,e s. 1. Ağızdan yapılan, sözlü (Promesse verbale, ordre verbal). 2. Söze değgin, *sözsel (Abondance verbale, délire verbal). 3. dilb. Eylemsel, eyleme değgin, "fille değgin (Formes verbales). § Location verbale: Bağıtsız,

verdier sözleşmesiz kiralama; sözlü kiralama. Note verbale: Sözlü nota, "şifahi nota. Rapport verbal: (Bilimsel bir toplantıda) Sözlü bildiri, verbalement bel. Sözlü olarak, sözle (S'exprimer verbalement). verbalisateur er. Tutanak düzenleyen; zabıt tutan, verbalisation diş. Tutanak düzenleme, verbaliser gsz. Tutanak düzenlemek, tutanak tutmak (Agent de police qui verbalise contre un automobiliste). verbalisme er. Söz kalabalığı, işi lafa boğma, "boşsözcülük, lafçılık (Tomber dans le verbalisme). verbe er. 1. Söz (La magie du verbe dans la poésie). 2. dilb. Eylem, "fiil (Verbe actif: Etken eylem. Verbe auxiliaire: Yardımcı eylem. Verbe causatif, verbe factitif: Ettirgen eylem. Verbe complexe, verbe composé: Birleşik eylem. Verbe copule, verbe prédicatif: Ek eylem. Verbe fini: Çekimli eylem. Verbe intransitif: Geçişsiz eylem. Verbe négatif: Olumsuz eylem. Verbe passif: Edilgen eylem. Verbe possibilitif, verbe potentiel: Yeterlik eylemi. Verbe pronominal: Dönüşlü eylem. Verbe réciproque: İşteş eylem. Verbe réfléchi: Dönüşlü eylem. Verbe transitif: Geçişli eylem). 3. (Büyük harfle) Söz, Deyi, "Kelâm, "Logos (Le Verbe de Dieu). 4. (Büyük harfle) Tanrı, Hıristiyanlıkla üçlemenin ikinci kişisi (Le Verbe s'est fait chair, s'est incarné). S. Ses tonu (Quand il a bu, il a le verbe haut. La magie de son verbe truculent). verbénacées diş. bitb. Mineçiçeğigiller. verbeux,euse s. Ağzı kalabalık (Un orateur verbeux). verbiage er. Boşsöz, boş laflar (Il n'y a que du verbiage dans ce discours). verbigération diş. İpe sapa gelmez söylev, verbosité diş. Ağız kalabalığı (Il avait une propension à la verbosité). verdâtres. Yeşilimsi, yeşilimtrak, yeşile çalan (Des yeux verdâtres). verdelettes. Ekşimsi (Vin verdelet). verdet er. Bakır pası. verdeur diş. 1. Dinçlik, dirilik, genç kalmışlık (La verdeur d'un vieillard). 2. Hamlık, olmamışhk, olgunlaşmamıştık (La verdeur d'un fruit). 3. Yaşlık, kuramamıştık, yaş olma (La verdeur d'un bois). 4. Ekşilik (La verdeur d'un vin). 5. Açık saçıkhk (La verdeur de ses paroles). verdict er. 1. huk. Yargıcılar karan, jüri kararı (Prononcer un verdict d'acquittement). 2. Yargı, "hüküm, karar (Le verdict des électeurs. Attendre le verdict du médecin). verdier er. 1. (Eskiden) Orman memuru, ormancı.

verdir 2. hayb. Florya. verdir gsz. 1. Yeşermek (La nature verdit). 2. Yeşilleşmek, yeşile dönmek (Couleur qui verdit). 3. mec. Sapsan kesilmek, benzi atmak (Vous verdiriez à la pensée de seulement entr'ouvrir la bouche). 4. gçl. Yeşilleştirmek; yeşertmek (La lumière verdit les feuilles). verdissage er. Yeşertme; yeşilleştirme. verdissante s. Yeşeren, yeşilleşen, yeşermeye başlayan (Les champs verdissants). verdissement er. Yeşerme; yeşillenme, verdoiement er. Yeşerme (Le verdoiement des prés). verdoyantes. Yeşermiş (Arbres verdoyants). verdoyer gsz. Yeşermek (Les feuilles verdoyaient aux branches des arbres). verdunisation diş. Klorlama, klorlayıp mikropsuzlaştırma. verduniser gçl. Klorlamak, klorlayıp mikropsuzlaştırmak (Verduniser de l'eau). verdure diş. 1. (Bitkilerde) Yeşillik, yeşil renk (La verdure repose les yeux). 2. (Bitki, ağaç, yaprak gibi) Yeşillik (Une maison cachée derrière un écran de verdure) 3. Çayır çimen (Des chèvres qui broutent la verdure). 4. (Çiğ yada salata olarak yenen) Sebze, yeşillik (Il apporta encore plusieurs verdures sur de petites assiettes). S. Çiçekli halı (Tapisserie de verdure, tapisserie à verdures de denir). véreux,euses. 1. Kurtlu (Fruits véreux). 2. mec. Bir bit yeniği olan, uygunsuz, karanlık, yolsuz (Une affaire véreuse). 3. mec. Şüpheli, karanlık işler çeviren, kötü (Agentvéreux, un financier véreux). verge diş. 1. Değnek (Une verge de coudrier).2. Maden çubuk. 3. Cop. 4. Eski bir alan ölçü birimi, çeyrek dönüm. 5. Erkeklik organı, kamış. verge,es. Çubuklu (Etoffe vergée). vergeoise diş. Küspe şekeri, şeker küspesinden çıkarılan şeker, verger er. Meyve bahçesi, meyvelik (Des fruits de notre verger). vergetée s- (Deri için) Lekeli, leke leke; çizgili, çizgi çizgi (Peau vergetée). vergetier er. Fırçacı, fırça yapıp satan, vergette diş. 1. Küçük değnek. 2. Küçük giysi fırçası. vergeture diş. (Deri üzerinde çatlak görünümünde) Çizgi (Vergetures sur le ventre d'une femme enceinte). verglacée s. İnce ve kaygan bir buzla kaplı; buzlanmış (Route verglacée). verglacer gsz. (Yalnız üçüncü tekil kişisi çekilir) (Yollar için) Buz tutmak, buz yapmak, ince ve

1457

vérité

kaygan bir buzla kaplanmak (Il verglace). verglas er. İnce ve kaygan buz; buzlanma (Rouler prudemment à cause du verglas). vergne,verne er. bitb. Kızılağaç, vergogne diş (Eski) Utanma, sıkılma. § Sans vergogne: Utanmadan, sıkılmadan (Mentir sans vergogne). vergue diş. den. Seren (Attacher une voile à une vergue). véridicité di;. 1. Doğrusözlülük (La véridicité d'une personne). 2. Doğruluk, şaşmazlık (La véridicité de la mémoire). véridiques. 1. Doğrusözlü, özü sözü bir ( t/w homme véridique). 2. Doğru, gerçek, gerçeğe uygun (Témoignage véridique). véridiquement bel. Doğru olarak, doğru bir şekilde. vérifiable s. Doğrulanabilir, kanıtlanabilir, denetlenebilir (Dans l'état actuel de nos connaissances, cette hypothèse n'est pas vérifiable). vérificateur,trice s. ve ad. Denetçi, "kontrolör ( Vérificateur des douanes. Vérificatrice de films. Comptable vérificateur). vérificatif, ive s. Doğrulayıcı, vérification diş. 1. Denetim, denetleme, dikkatli inceleme, "tahkik (Vérification d'un compte). 2. Doğrulama; doğrulanma (Vérification d'une hypothèse). vérifier gçl. 1. Denetlemek, inceleyip gerçekliğini saptamak, gerçeklemek, "tahkik etmek (Vérifier un calcul, un compte). 2. Doğrulamak, "teyid etmek (Les événements on vérifié vos craintes). § Se vérifier: Doğrulanmak, gerçekliği ortaya çıkmak (Sesprésages se sont vérifiés). vérin er. Yivli kriko. vérisme er. ed. 'Doğruculuk; sanat ve yazında, çirkin ve bayağının da bir değer olarak yer alması gerektiğini savunan bir XIX. yüzyıl İtalyan yazın okulu (Le vérisme dans l'opéra, dans le cinéma). véristes. vead. ed. 'Doğrucu (Romans véristes). véritable s. Gerçek; asıl; "hakiki (La véritable identité du malfaiteur était inconnue. C'est un véritableami. Il allait à l'école, mais son professeur véritable était son frère). véritablement bel. Gerçekten (Les acteurs mangeaient véritablement sur la scène). vérité diş. 1. Doğruluk, gerçeklik, "hakikat (La vérité de ses paroles m'apparut tout à coup). 2. Doğru, gerçek (Le triomphe de la vérité sur le mensonge). 3. İçtenlik, açık yüreklilik, doğruluk (Il a un air de vérité qui ne trompe pas). 4. Gerçeğe tam uygunluk; aslına tıpatıp benzerlik (Vérité d'unportrait, d'une reproduction). § Alavérité,en

verjus

1458

vérité: Gerçekte, aslında; doğrusu (Ce n'est pas un mauvais garçon, mais, à la vérité, il manque un peu de courage). Dire à qn ses quatre vérités: -in bütün kusurlarını yüzüne karşı söylemek, -in gerçekte ne olduğunu yüzüne söylemek, verjus er. Koruk suyu. verjuté,e s. 1. Koruk suyu konmuş (Sauce verjutée). 2. Koruk gibi ekşi (Vin ver juté). verjuter gçl. (Az kullanılır) -e koruk suyu katmak (Verjuter une sauce). vermeil,le s. 1. Lâl, parlak kırmızı (Lèvres vermeilles. Fruit vermeil). 2. er. Altın kaplama gümüş, yaldızlı gümüş (Cuiller en vermeil). vermicelier er. Şehriyeci. vermicelle er. 1. Şehriye. 2. Şehriye çorbası (Une assiette de vermicelle). vermicellerie diş. Şehriye fabrikası, vermiculaire s. Solucanımsı, solucansı (Appendice vermiculaire: Solucansı takı, körbarsak takısı). vermiculé,e s. Kurt yeniğini andıran; kurt yenikli (Emaux vermiculés. Les pierres vermiculées de l'architecture française). vermiforme s. anat. Solucanbiçim, solucan biçiminde. vermifuge s. 1. "Solucansöker, solucan düşürücü (Remède, médicament, poudre vermifuge). 2. er. "Solucansöker, solucan ilacı (Prendre un vermifuge). vermiller gsz. (Domuz için) Burnuyla toprağı karıştırmak. vermillon er. 1. Zincifre. 2. s. ve er. Al, alev kırmızısı, narçiçeği rengi (Le vermillon des lèvres, des joues. Des rubans vermillon). vermiUonner gçl. 1. Zincifreyle boyamak; al al yapmak, narçiçeği rengi vermek (Vermillonner les joues). 2. gsz. (Porsuk için) Yeri eşelemek (Le blaireau vermillonne). vermine diş. 1. Bit, pire, tahtakurusu gibi zararlı böcekler, ufaklık (Un clochard couvert de vermine). 2. mec. İçin için kemiren şey (Scrupules, vermine de la volonté). 3. mec. Toplumun döküntü takımı, it kopuk takımı. 4. mec. Ciğeri beş para etmez adam, itin teki. vermineux,euse s. 1. Bitli, bite pireye boğulmuş. 2.hek. (Eski) Barsak kurtlarına değgin; solucan gelen (Maladie vermineuse). vermisseau er. 1. Küçük yer solucanı. 2. mec. Solucan gibi adam; yoksul ve değersiz adam. vermlvores. hayb. "Kurtçul, kurtçuklarla beslenen (Animal vermivore). vermouler(se) gsz. Kurtlanmaya başlamak, kurtlanmak; içini kurt yemek (Cette armoire commence à se vermouler).

verre

vermoulu,e s. 1. Kurt kemirmiş, kurt yemiş (Un meuble vermoulu). 2.mec. Çürük, çürümüş (Armure, hache vermoulue). vermoulure diş. 1. Kurt yeniği, yenik (Vermoulures dans un meuble). 2. Kurtlu tahtadan çıkan toz. vermout,vermouth er. Vermut, vernaculaire s. 1. Yerli, ülkeye özgü olan (Langue vernaculaire). 2. er. Yerli dil. vernal,s. İlkbahara değgin, ilkbaharla ilgili. § Point vernal: gökb. İlkbahar noktası. Koç noktası, vernalisation diş. Güzlük buğdayı daha yüksek verimli yazhk buğdaya dönüştürme tekniği, verni,e s. 1. Verniklenmiş, vernik sürülmüş; cilalanmış (Bois verni. Chaussures vernies). 2. s. ve ad. mec. tkz. Şanslı, talihli (Vous êtes verni. C'est un verni). vernier er. Verniye, Verniye cetveli, vernir gçl. Verniklemek; cilalamak (Vernir un tableau, un meuble). vernis er. 1. Vernik; cila (Vernis d'un tableau. Vernis à ongles). 2. mec. Aldatıcı görünüş, yanıltıcı parlaklık, cila (On ne trouve rien chez lui quand on gratte le vernis. Il n'a qu'un vernis de culture). vernissage er. 1. Vernikleme, vernik sürme (Vernissage d'une poterie, d'un tableau). 2. Ağırlama günü; bir serginin kamuya açılmadan önce, yalnız sanatçı ve özel çağrılılara gösterildiği gün (Etre invité à un vernissage). vernissé,es. 1. Vernik sürülmüş, verniklenmiş (Poterie vernissée). 2. Vernikli gibi paklak (Les ailes vernissées du corbeau). vernisser gçl. Vernik sürmek; sır sürmek, sırlamak (Vernisser une poterie, une faïence). vernisseur,euse ad. Vernikçi, cilacı (Vernisseursur cuir, vernisseur au pistolet). vérole diş. 1. hlk. Frengi. 2. Çiçek hastalığı (La petite vérole da denir). vérolé,e s. hlk. Frengili, véronique diş. bitb. Yavşanotu. verrat er. Damızlık domuz, damızlık olarak kullanılan erkek domuz, verre er. 1. Cam (Verre à vitre. Verrepyrex. Verre de montre. Verre d'une vitrine). 2. Bardak, cam bardak (Verre à vin, verre à bière). 3. Numaralı cam, gözlük camı; mercek (Verres concaves, connexes. Verre de myope, de presbyte. Verres déformants, grossissants). 4. Gözlük (Porter des verres). S. Bir kadeh, bir bardak dolusu (Prendre un verre de vin. Apportez-moi un verre d'eau). 6. Bir kadeh içki (Prendre, boire, offrir un verre). § Maison de verre: Sırça köşk, içinde olup bitenler saklanılmayan ev. Lever son verre: (Birinin

verré sağlığına, onuruna) Kadeh kaldırmak. Se casser comme du verre: Hemen kırıhvermek, pek dayanıksız olmak. Se noyer dans un verre d'eau: Mıymıntının teki olmak, pısırık olmak, beceriksizin teki olmak, verré,e s. Camtozu serpilmiş (Papier verré, toile verrêe). verrerie diş. 1. Cam fabrikası. 2. Camcılık, cam yapımı. 3. Cam işi, cam eşya (Rayon de verreries d'un magasin). verrier er. 1. Camcı, cam yapan yadasatan kimse. 2. "Camresimci, "vitray ressamı; cam üzerinde çalışan ressam. 3. (Çok az kullanılır) Bardak sepeti. verrüre diş. 1. Nakışlı çağmar geçirilmiş pencere, camresimli pencere (Les verrières d'une cathédrale). 2. Camlı duvar yada çatı (La verrière d'une gare). 3. B&yük camlık, büyük "sera.4. (Uçakta) Pilot kabini üzerindeki saydam kapak, verrine diş. 1. den. Pusula lambası. 2. tekn. Lamba muhafaza camı. verroterie diş. İncik boncuk (Un collier de verroterie). verrou er. 1. (Kapıda, pencerede) Sürgü, sürme (Pousser, tirer le verrou. Verrou de sûreté). 2. (Tüfekte) Sürgü. 3. coğr. Bir buzul koyağını kapayan kayalık. § Etre sous les verrous: Hapiste, kodeste olmak. Mettre qn sous les verrous: -i içeri tıkmak, hapse atmak, verrouillage er. 1. Sürgüsünü çekme, sürgüleme (Verrouillage d'une porte). 2. (Tüfek vb.) Sürgüsünü sürme (Verrouillage d'une arme). 3. ask. (Cephenin bir noktasını) Tutma, düşmanın eline geçmesine engel olma (Verrouillage d'une brèche). verrouiller gçl. 1. Sürgüsünü çekmek, sürgüyle kapamak, surgülemek (Verrouiller une porte, une fenêtre). 2. Sürgüsünü sürmek (Verrouiller une arme à feu). 3. ask. Tutmak (Verrouiller une brèche). verrucosité diş. hek. Kabarcık; deride ufak kabarcıklanma. verrue diş. hek. 1. Siğil; etbeni (Une petite verrue dans le visage). 2. mec. Kusur, çirkinlik (Les îlots insalubres sont des verrues à faire disparaître). § Verrue plantaire: Ayak siğili. verruqueux,euses. hek. 1. Siğilimsi, siğil biçiminde (Excroissance verruqueuse). 2. Siğilli. vers ilg. -e doğru (Aller vers Istanbul. S'avancer vers l'ennemi. Il tourna la tête vers moi. Je rentrerai vers les trois heures de l'après-midi). vers er. ed. 1. Dize, "mısra (ün »en de dix syllabes). 2. Şiir (En un temps où le vers ne savait plus

1459

verser

chanter, il a orchestré sa prose avec éclat). 3. ç. a) Şiir (Aimer les vers. Vers de jeunesse), b) Koşuk, "nazım ( Oeuvre en vers. Mettre une fable en vers). § Vers blancs: Uyaksız dizeler; uyaksız koşuk. Vers libres: Serbest şiir; özgür koşuk, "serbest nazım. Vers métriques: Tartılı koşuk. Vers syllabiques: Hece koşuğu. En vers: Koşuklu, koşuk halinde, "manzum. Composer, écrire, faire des vers: Şiir yazmak. Mettre qch en vers: -i koşuklaştırmak, koşuk haline getirmek, versant er. coğr. 1. Aklan, "maile; bir ülkenin denize doğru genel eğimi. 2. Yamaç (Versant d'une montagne. Versant abrupt). versatile s. Değişken, oynak, kararsız (Il a un caractère versatile. Une femme versatile. La foule est versatile). versatilité diş. Değişkenlik, oynaklık, bir anı bir ana uymama, kararsızlık (Versatilité des foules, d'un caractère, d'un enfant). verse diş. (Ekin için) Yatma (La verse des blés). § A verse: Bardaktan boşanırcasına (Ilpleut à verse. La pluie tombait à verse). versé,e s. Versé dans qch: Kendini -e vermiş; -de bilgi ve görgü kazanmış; -de çok derinleşmiş (Un homme versé dans les lettres et les arts. Il est très versé dans l'histoire ancienne). verseau er. gökb. Kova; Kova takımyıldızı; Kova burcu (Etre né sous le signe du Verseau). § Etre verseau: tkz. Kova burcunda doğmuş olmak, versement er. 1. Para yatırma; ödeme, "tediye (Tout versement d'un compte postal à un. autre est effectué sans frais). 2. Taksit (Payer par versements échelonnés sur dix-huit mois). verser gçl. 1. (Ekinleri) Yatırmak (L'orage a versé les blés). 2. (İçecek şey) Koymak, doldurmak, vermek (Verser le thé, le café). 3. Dökmek, akıtmak (Verser le sang. Verser des larmes). 4. Devirmek, yuvarlamak (Le chauffeur nous a versés dans le fossé). 5. (Para) Ödemek, vermek (On verse les traitements le premier du mois. Verser une indemnité). 6. (Para) Yatırmak (Verser une somme au fisc). 7. Verser qch dans qch: a) Bir şeyi -e dökmek, boşaltmak, koymak (Verser le café dans les tasses. Verser de l'eau dans une casserole), b)mec. Birşeyi -e dökmek (Il verse tout dans la démagogie). 8. Verser qch sur: Bir şeyi -e saçmak, yaymak, vurmak (La lune versait une molle clarté sur les gazons). 9. Saçmak, savurmak, vermek (Verserl'oràpleinesmains). 10. Koymak, eklemek, katmak (Verser une pièce au dossier). 11. Verser qn dans: Birini -evermek, atamak, -de görevlendirmek (On l'avait versé dans l'intendance). 12. gsz. Devrilmek, yuvarlanmak

verset

1460

(Nous avons déjà versé une fois en voiture. Verser dans le fossé). 13. gsz. (Ekin) Yatmak (Les blés qui versent). 14. gsz. Verser dans qch: a) -i benimsemek, -e katılmak (Je verse dans vos idées), b) -e düşmek, -kaçmak, yoluna sapmak (Un auteur qui verse dans la facilité). § Verser des larmes de crocodile: Yalandan ağlamak, sahte gözyaşları dökmek. Verser son sang pour: -uğruna ölmek, kanını akıtmak, can vermek. Verser le sang de qn: -i öldürmek, verset er. 1. Âyet (Des versets du Koran, de la Bible). 2. Her âyetin başına konan bellilik. 3. Düzyazı biçiminde ama uyumlu, dizemli tümcelerden oluşmuş şiir (Le verset claudélien est une forme très personnelle à son auteur). verseur s. ve er. 1. (Sıvı yada katı cisimleri kaplara) Boşaltan işçi, boşaltıcı. 2. er. Boşaltmaya yarayan aygıt, 'boşaltaç. 3. s. Boşaltmaya yarayan (Bec verseur, bouchon verseur). verseuse diş. (Kahve çay ve öbür sıcak içitlerin konduğu) Maden çaydanlık, versicolore s. Alacalı, yanardöner (Faisan versicolore). versiculet er. (Eski) Küçük dize, dizecik. versificateur er. ed. 1. Koşukçu, "nâzım. 2. Ozansı, "müteşair. versification diş. ed. 1. "Koşuklama, koşuklaştırma, "nazmetme (Les règles de la versification). 2. (Bir ozana özgü) Dize kurma tekniği (La versification de Verlaine). versifier gsz. 1. Koşuk düzmek, "manzume yazmak. 2. gçl. -i koşuklaştırmak, koşuğa çevirmek, "nazmetmek, "nazma çevirmek (Versifier un drame). version diş. 1. Çeviri, "tercüme (Les versions du Koran, de la Bible). 2. (öğrencilere yaptırılan) Yabancı dilden ana dile çeviri (Il est très fort en version). 3. Değişke, "varyant, bir metnin az çok ayrılan değişik biçimlisi (Nous possédons jusqu'à sept versions de la Chanson de Roland). 4. (Bir olayı) Anlatış, anlatım biçimi, yorum (J'ai eu trois versions de l'accident). 5. (Sinemacılıkta) Evirim (Version doublée: Sözlendirilmiş evirim. Version intégrale: Kesintisiz evirim. Version mutilée: Kesintili evirim. Version originale: Özgün evirim. Version sonore: Sözlü evirim). 6. hek. Durumu olağandışı olan dölütün içerde döndürülmesi, vers-librisme er. ed. Serbest-şiir akımı, özgürkoşukçuluk, serbest nazımcılık. vers-llbriste ad. Serbest-şiir akımı yanlısı, özgürkoşukçu, "serbest-nazım. verso er. (Kâğıt yaprağı, tablo, resim vb.) Arka (N'écrivez rien au verso. Le verso et le recto d'une

verticalité feuille de papier). versoir er. (Saban için) Kulak, saban kulağı (Charrue à deux versoirs). verste diş. Eski bir Rus uzunluk birimi (1067 metre). vert,e s. 1. Yeşil (Des feuilles vertes, des yeux verts, herbes vertes, olives vertes). 2. Taze (Odeur du foin vert. Fourrage vert). 3. Ham, olgunlaşmamış, olmamış (Des fruits verts. Une pêche verte). 4. Ham, işlenmemiş sepilenmemiş (Cuir vert). S. Yaş, kuramamış (Bois vert, des légumes verts). 6. mec. Dinç (Un vieillard encore vert). 7. mec. Sert (Une verte réprimande). 8. Sapsan, kireç gibi (Teint vert d'un malade). 9. Ekşi, tadını bulmamış (Ce vin est encore vert). 10. Açık saçık (Raconter des histoires vertes). 11. Vert de qch: -den sapsan kesilmiş, kireç gibi olmuş ( Un visage vert de peur). 12. er. Yeşil renk, yeşil (Le vert est complémentaire du rouge. Vert olive, vert pistache, vert tilleul, vert d'eau, vert Nil, vert émeraude). 13. er. (Kimi sebzelerde) Yaprak (Vert d'oignon). 14. er. Çayır, yeşil yem (Mettre un cheval au vert). § Feu vert: (Trafikte) Yeşil ışık. Langue verte: Argo (Dictionnaire de la langue verte). Donner le feu vert i qch: mec. -e yeşil ışık yakmak. En dire des vertes et pas mûres: Açık saçık, edepsizce şeyler anlatmak. Prendre qn sans vert: (Eskimiştir) -i kandilsiz yakalamak, ansızın bastırmak, hazırlıksız ve ansızın yakalamak. Se mettre au vert: (Kendini toparlamak için bir süre) Kıra çekilip dinlenmek, vert-de-gris er. 1. Bakır pası (Le vert-de gris est un poison). 2. s. Bakır çalığı, bakır yeşili (Des uniformes vert-de-gris). vert-de-grisé,e s. Çalık, yeşil paslı (Du bronze vertde-grisé). vertébral,e s. anat. Omursal, omurlara değgin (Trou vertébral. Colonne vertébrale: Omurga). vertèbrediş. anat. Omur (kemiği), vertébré,e s. hayb. 1. Omurgalı (Animaux vertébrés). 2. er. ç. hayb. Omurgalılar, vertement bel. Sertçe, sertlikle (Réprimander vertement un enfant insupportable). verticale s. 1. Düşey, dikey, "şakuli (Ligne verticale. Position verticale). 2. Yukardan aşağıya (Ecriture verticale du chinois). 3. diş. Düşey doğrultu, çekül doğrultusu; düşeylik, dikeylik (Pendule écarté de la verticale). 4. Düşey çizgi, dikey çizgi (Emploi des verticales dans le gothique anglais). verticalement bel. Düşey olarak (La pluie tombe verticalement). verticalité diş. Düşeylik, dikeylik, çeküle uygunluk

verticille CVérifier la verticalité d'un mur). verticille [vzRtistt] er. bitb. (Çiçek, yaprak yada dallarda) Çevrem, halka dizilişi, halkalılık. verticille,e s. bitb. Çevremli, "halkavî, halka dizilişli. vertige er. 1. Başdönmesi (Avoir un vertige, éprouver des vertiges). 2. Şaşkınlık, şaşırma; sersemlik, sersemleme (Ces richesses fabuleuses me donnent le vertige). 3. mec. Sarhoşluk, başdönmesi (Le vertige de la gloire). $ A donner le vertige: Çok yüksek, başdöndürücü. Donner le vertige à qn: mec. -in başım döndürmek, -i sarhoş etmek (Tant d'argent, la liberté conquise d'un seul coup lui ont donné le vertige). vertigineusement bel. 1. Baş döndürecek şekilde (Une tour vertigineusement haute). 2. Başdöndürücü bir hızia (Les prix ont monté vertigineusement). vertigineux,euse s. 1. Çok yüksek, başdöndürecek (Se trouver à une altitude vertigineuse). 2. Başdöndürücü (Une vitesse vertigineuse). 3. hek. Başdönmeli, başdönmesiyle birlikte olan; başdönmesine değgin (Une ivresse vertigineuse). vertigo er. 1. (Atlarda) Dengesizlik hastalığı. 2. mec. (Eski) Özenç, kapris, geçici heves (Voyez un peu quel vertigo lui prend). vertu diş. 1. Erdem, "fazilet (Une personne de grande vertu). 2. Özel nitelik, belirgin nitelik (La générosité est une des vertus de la jeunesse). 3. Etki, etkililik, etki gücü (Médicament qui a une vertu préventive. Vertu médicale, vertue curative, vertu magique). 4. (Kadınlarda) Sililik, "iffet, namus (Cette femme est d'une vertu irréprochable). S. tkz. Namuslu kadın (Ce n'est pas une vertu). § Femme de petite vertu: Fingirdek, fındıkçı, hafifmeşrep kadın. En vertu de: -gereğince, -gereği (En vertu de la loi, des principes, de l'hygiène). Faire de nécessité vertu: Yapmak zorunluluğunda kalınan bir şeyi erdem ve iyilik için yapıyormuş gibi göstermek, erdemli ve iyiliksever gibi görünmek, zoraki namuslu olmak. vertubleu,vertuchou ünl. (Eski) Allah kahretsin, tüh be! vertueusement bel. Erdemlice, namusluca, vertueux,euse s. 1. Erdemli, "faziletli (Un homme vertueux, une personne vertueuse). 2. İffetli, namuslu (Une femme vertueuse). 3. Erdemlice, iyi, temiz, beğenilecek ( Une action vertueuse, une conduite vertueuse). 4. Aklı başında (Un jeune homme vertueux). S. (Adlardan önce geldiğinde, biraz alaylıca) Esaslı, haklı (Une vertueuse indignation).

1461

vespertillonidés

vertugadin er. 1. (Eskiden kadınların kullandığı) Eteklik kabartma yastığı. 2. Bu yastıkla kabartılan eteklik. 3. (Parklarda) Bayınmsı çimenlik. verve diş. 1. Esinlilik, esin bolluğu, imgelem gücü (Verve poétique. Ecrire au hasard et selon le capricedela verve). 2. Coşkulu ve güzel konuşma, konuşma gücü; uzsözlülük, "belagat (Un orateur plein de verve. Parler avec verve). 3. Canlılık (Verve d'un style). verveine diş. 1. bitb. Mineçiçeği. 2. Kaynatılmış mineçiçeği suyu (Prendre une tasse de verveine chaude). 3. (Vücuda sürülen koku olarak) Mineçiçeği. verveux,euse s. 1. Esini bol, imgelem gücü yüksek. 2. Uzsözlü, belagatle konuşan; coşkulu ve güzel konuşan (Un orateur verveux). 3. mec. Canlı, ateşli (Discussions verveuses et paradoxales). vésanie diş. 1. hek. (Eski) Akıl hastalığı, delilik. 2. mec. Çılgınlık, delilik (La guerre, cette monstrueuse vésanie). vésanique s. Delice, çılgınca (Une tentative vésanique). vesce diş. bitb. Fiğ, bayağı fiğ (Vesce cracca: Kuş fiği. Vesce de Narbonne: Fare fiği. Vesce jaune: Sarı fiğ. Vesce ervilia: Burçak). véslcal,e s. anat. Sidiktorbasına değgin, "mesaneye değgin (Artères vésicales. Calculs vésicaux). vésicant,e s. hek. Deride kabarcıklar yapan, kabartıcı (Cataplasme vésicant. Plantes à propriétés vésicantes). vésication diş. hek. Kabarcıklanma, kabarcıklar dökme. vésicatoire s. 1. Kabarcıklandıran, kabarcıklı kılan, kabarcıklaştıran, kabartıcı (Médicament vésicatoire). 2. er. Deriyi kabarcıklaştıran yakı, pehlivan yakısı (Appliquer, poser un vésicatoire). vésiculaire s. 1. Kabarcığımsı; kabarcıklı 2. anat. Keseye değgin, vésicule diş. 1. hek. Kabarcık, içi sıvı dolu küçük kabarcık (Eruption de vésicules. Vésicules des maladies de peau). 2. anat. Kese, kesecik, torba (Vésicule biliaire. Safrakesesi. Vésicule séminale: Sperma kesesi). vésiculeux,euse s. Kabarcığımsı; kabarcıklı vesou er. Şekerkamışı suyu. vespasienne diş. Genel çişlik, erkekler için genel su dökme yeri. vespéral,e s. 1. İkindiye değgin, akşama değgin (Clarté vespérale). 2. er. Akşam duaları kitabı, vespertilion er. hayb. Yassıburunluyarasa. vespertilionidés er. ç. hayb. Yassuburunluyarasagiller.

vespétro

1462

vespétro er. Bir çeşit kokulu likör. vesse diş. Sessiz çıkartılan ve pis kokan osuruk, &s, tıs, yel, barsak gazı. vesse-de-hmp diş. Bir mantar çeşidi, ayıâsı. vesser gsz. tkz. Yellenmek, osurmak, vessie diş. anat. Sidiktorbası. § Vessie natatoire: hayb. 1. Hava torbası. 2. Yüzme kesesi, Prendre des vessies pour des lanternes: Büyük yanılgıya düşmek, fena halde yanılmak, vestale diş. 1. (Eski Romada) Vesta rahibesi. 2. mec. Namuslu kadın, iffetli gençkız. veste diş. 1. Ceket (Mettre, enlever sa veste. Veste droite, veste croisée). 2. tkz. Başarısızlık (Remporter, ramasser, prendre une veste: Başarısızlığa uğramak, yenilmek). § Retourner sa veste: tkz. Düşünce değiştirmek, kanı değiştirmek, parti değiştirmek, vestiaire er, 1. Şapka, palto gibi giyecek eşya bırakılan yer, 'askıyeri, vestiyer (Vestiaire d'un restaurant, d'un théâtre. Remettre son chapeau au vestiaire). 2, Vestiyere bırakılan eşya (Demander son vestiaire). vestibule er. 1. *Dalan, °hol; bir evin yada dairenin kapısından içeri girildiğinde görülen ilk boşluk (Le vestibule d'un hôtel, d'un appartement). 2. anat. Dalız, "dehliz, giriş boşluğu, bir kanal yada boşluğun başlangıcındaki genişlik (Vestibule de l'oreille interne). vestige er. Kalıntı. vestimentaires. * Giyimsel, giyime değgin, giyimle ilgili (Dépenses vestimentaires). veston er. Erkek ceketi (Etre en veston. Mettre son veston). vêtement er. 1. Giysi, "elbise (Armoire à vêtements. Ranger ses vêtements. Porter un vêtement neuf. Mettre ses vêtements. Vêtements d'homme, de femme). 2. mec. Örtü, perde, süs (La forme n'est pas une sorte de vêtement plastique de la pensée). vétéran er. 1. (Eski Romada) Emekli asker. 2. Eski asker, yaşlı asker (Les vétérans de la guerre de 1914). 3. mec. Bir işte saç ağartmış kimse, "kıdemli, deneyimli, "tecrübeli (Un vétéran de l'enseignement). vétérinaire s. ve ad. Veteriner (Art, médecin vétérinaire. Un, une vétérinaire). vétttlard,e s. ve ad. Kavgacı, olur olmaz şeyler için hır çıkaran. vétille diş. Önemsiz şey, bir hiç (S'amuser à des vétilles. Ergoter, discuter sur des vétilles). vétttler gsz. (Eskimiştir) 1. Önemsiz şeylerle uğraşmak. 2. Bir hiç yüzünden hır çıkarmak, olur olmaz şey için kavga etmek, vétilleux,euse s. 1. Önemsiz şeylerle uğraşan; aşın

vexation

titiz (Esprit vétilleux). 2. Olur olmaz şey için hır çıkaran, ikide bir kavga çıkarmaya çalışan, vêtir gçl. Giydirmek (Vêtir un enfant, une poupée). § Se vêtir: Giyinmek (Se vêtir des pieds à la tête). veto er. "Olmaz, veto (Droit de veto). § Mettre, opposer son veto à qch: -e olmaz demek, -i veto etmek, "olmazlamak (Mettre, opposer son veto à une loi, à un projet de mariage). vêtu,e s. 1. Giyinmiş; giyinik (Etre bien vêtu, mal vêtu.Etre à demi-vêtu). 2. Vêtu de qch: a) -giymiş (Il était vêtu de haillons. Un homme vêtu neuf), b) -ile kaplı (Un livre vêtu de maroquin, les arbres vêtus de givre). vêture diş. Din adamlarının dinsel kılık giyme töreni, giyim töreni (Assister à la vêture d'un religieux). vétusté s. Eski, eskimiş; yıpranmış, dökülmüş; modası geçmiş, işe yaramaz (Une maison vétusté. Escalier, outillage vétusté). vétusté diş. Eskimişlik, yıpranmışlık, dökülmüştük (La vétusté d'une maison). veuf,vei. 1. Dul (Etre veuf, rester veuf. Un homme veuf, une femme veuve). 2. tkz. Bir an için bekâr, bir an için eşinden ayn (Ce soir, je suis veuf). 3. Veufde: a) -den dul kalmış; -dulu (Quand elle a été veuve de Pierre, elle a épousé le frire de celui-ci. Une veuve de guerre). b) -den yoksun (Il était veuf de chanson). 3. ad. Dul (La veuve joyeuse. Les veuves qui parlent toujours de leur premier mari. Un veuf qui se remarie). 4. diş. hayb. Afrika serçesi. § Epouser la veuve: argo. (Eski) Asılmak; giyotinle boynu vurulmak, veule s. 1. Gevşek, cansız, bitkin, güçsüz (Un enfant veule). 2. mec. Yakışıksız, iğrenç, çirkin, alçakça (Une conduite veule). veulerie diş. 1. Gevşeklik, cansızlık, bitkinlik, güçsüzlük (La fatalité n'existe que par la veulerie des êtres). 2. Yakışıksızlık, iğrençlik, çirkinlik, alçaklık (La veulerie d'une conduite. Faire preuve de veulerie). veuvage er. 1. Dulluk (Il s'est remarié après une année de veuvage). 2. tkz. Geçici bir süre için eşinden ayn kalma; geçici bekârlık; yaz bekârlığı, vexant,e s. 1. İncitici, kinci, onur yaralayıcı (Un refus vexant, des paroles vexantes). 2. Acı, üzücü (C'est vexant de ne pouvoir profiter de cette occasion). vexateur,trice, s. 1. K ı n a , gönül kinci, onur k ı n a (Un pouvoir vexateur). 2. ad. Kinci, gönülkıncı, başkalarını hep kıran kişi. vexation diş. Kırma, kınlma; incitme, incinme; ezme, ezilme; aşağılama, aşağılanma (Etre en butte à des vexations continuelles. Subir des

vexatoire vexations). vexatoire s. İncitici, kırıcı, ezici, aşağılayıcı (Procédés vexatoires envers une minorité). vexer gçl. 1. İncitmek; kırmak; ezmek, darıltmak; yaralamak (Tu m'as vexé. Vexer un ami par une remarque très vive). 2. Etre vexé de qch, de f. qch: -e üzülmek, -diğine üzülmek, alınmak, sıkılmak (Etre vexé d'une question, d'avoir raté son examen). § Se vexer: 1. Alınmak, kırılmak, üzülmek (Ne te vexe pas). 2. Se vexer de qch, de f. qch: -e alınmak, üzülmek; -diğine alınmak, üzülmek (Il se vexe d'un rien. Il se vexe d'être accusé d'avarice). vexillaire er. 1. (Eski Roma ordulannda) Sancaktar, bayraktar. 2. s. Bayrağa, sancağa değgin. $ Signaux vexillaires: den. Bayrak, bandıra işaretleri, vexille er. 1. (Eski Roma ordulannda) Sancak, bayrak. 2. hayb. Kuş tüylerinin uç parçası, via ilg. Yoluyla, -üzerinden (Aller à Paris via Rome). viabiliser gçl. -in altyapı tesislerini yapmak (Viabiliser un terrain). viabilité di;. 1. »Yaşarlık, »yaşayabilirlik; sürerlik, yürütülebilirlik (Viabilité d'un nouveau-né, viabilité d'une affaire). 2. (Yol için) »Geçilirlik, geçilebilirlik, ulaşıma elverişlilik durumu (Surveiller la viabilité des chemins pendant l'hiver). 3. (Şehircilikte) »Öndöşem. viable s. 1. Yaşayabilir, yaşar (L'enfant est né viable).2. Sürer, sürebilir, yürüyebilir, ayakta kalabilir (Une entreprise viable). 3. (Yollar için) Geçilir, geçilebilir (Chemin viable). viaduc er. Kemerli demiryolu köprüsü; su kemeri; kuru köprü (Viaduc métallique). viager,ère s. 1. Yaşam süresince, yaşam boyunca, ömür boyu, sağ kaldığı sürece, "kaydı hayat şartıyla (Rente viagère. Intérêt viager, revenu viager). 2. er. ö m ü r boyu gelir (Mettreson bien en viager. Avoir un viager). viande diş. 1. Et (Manger de la viande à tous les repas). § Viande rouge: Sığır, at, koyun, kuzu gibi hayvanların eti. Viande blanche: Tavşan, tavuk ve öbür kümes hayvanları eti. Viande noire: Av eti. 2. tkz. İnsan eti, çıplak insan vücudu. § Sac à viande: tkz. Yatak, çarşaf. La viande froide: tkz. Kadavra, ceset. Montrer sa viande: Soyunmak, çırılçıplak olmak. Amène ta viande: tkz. Gel bakayım, gel hele! viander gsz. (Geyik, karaca, ceylan için) Otlamak. § Se viander: hlk. Ağır bir kaza geçirmek, viatique er. 1. Yolluk, yol hara, yol parası. 2, (Hıristiyanlarda) Ölmek üzere bulunan birine

1463

vice

yedirilen şaraplı ekmek, yapılan son kudas ayini (Recevoir le viatique). 3. mec. Destek, dayanak, yardımcı, koz (Partir dans la vie avec ses études comme seul viatique). vibrant,e î. 1. Titreşik; titreşen, titrek (Une voix vibrante. Les cordes vibrantes. Une consonne vibrante). 2. Dokunaklı, içli duygulandırın, heyecanlandıncı (Desparoles vibrantes). 3. mec. Duyarlı; heyecanlı (Avoir une nature vibrante). vibraphone er. müz. Vibrafon. vlbraphonlstead. müz. Vibrafoncu, vibrafon çalan, vibrateur er. 1. Titreşim aygıtı. 2.»Sarsaç,beton sarsalama makinası. 3. »Dinlendireç, "vibratör. vibratile s. biy. Titreşici, titrek (Cils vibratiles: Titrek tüyler). vibration diş. 1. fiz. Titreşim (Vibration de la lumière, d'une voix). 1. gökb. Salınım. 3. Sarsılma, titreme (Vibration de moteur. Les vibrations des vitres, lors du passage d'un avion). vibratoire s. 1. Titreşimli, titreşmeli (Nature vibratoire de la lumière). 2. Titremeli, titretmeli, titretimle yapılan (Massage vibratoire). vibrer gsz. 1.Titreşmek (Corde, lumière qui vibre). 2. Çınlamak (Sa voix vibrait entre ces gros murs). 3. Sarsıntı yapmak, sallanmak (Plancher, bateau qui vibre). 4. gçl. -i çalkalamak, karıştırmak (Béton vibré). | Se vibrer de qch: -den titremek (Sa voix se vibrait de plaisir et de défi). vibrion er. hek. Vibriyon (Vibrion cholérique, vibrion septique). vibrionner gsz. tkz. Dönüp durmak, dolaşıp durmak (Pourquoi vibrionne-t-il autourde nous?) vibrisse diş. 1. (İnsanda) Burun kılı. 2. (Kedi gibi kimi memelilerde) Bıyık; dokunum tüyü. 3. (Kuşlarda) İpliksi tüy. vicaire er. 1. Naip. 2. (Eski Roma İmparatorluğunda) İlbay, vali. 3. Papaz yardıması. § Vicaire de Dieu, de saint Pierre: Papa. Grand vicaire, vicaire général: Piskopos naibi. Le vicaire de Jésus-Christ: Papa, vicarial,e s. Naipliğe değgin, vicariat er. Naiplik. vicarier gsz. 1. Papaz naipliği yapmak. 2. Buyruk altında görev yapmak, ikinci sınıf işlerde çalışmak (Je suis las de vicarier). vice er. 1, Kötülük (L'oisiveté est mère de tous les vices). 2. Kusur (Avoir un vice, des vices. Cacher ses vices). 3. Bozukluk, yanlışlık (Vice de prononciation). 4. Kötü alışkanlık (L'usage du tabac est devenu chez lui un véritable vice). 5. Beğenisizlik, "zevksizlik (Il n'aime que les laiderons, c'est du vice). 6. "Sefahat ( Grandir dans le vice. Le règne du vice). 7. Kötülük eğilimi,

vice-amiral

1464

kötülüğe doğru eğilim (Avoir tous les vices). 8. (Adların başına gelip bileşik sözcük yaptığında) Ast, yardıma, ikinci (Vice-président, viceconsul). § Vice de forme: huk. Şekil kusuru. Vice redhibitoire: huk. Satış sözleşmesinin bozulmasını gerektiren kusur, vice-amiral er. Tümamiral. § Vice-amiral d'escadre: Koramiral, vice-consul er. Konsolos yardıması; konsolos vekili. vice-consulat er. Konsolos yardımalığı; konsolos vekilliği (Exercer le vice-consulat). vicennai,es. 1. Yirmi yıllık (Plan vicennal). 2. Yirmi yılda bir yapılan yada olan (Prix vicermal). vice-présidence diş. İkinci başkanlık; başkan yardımalığı (La vice-présidence de la République, du Conseil des ministres). vice-président,e ad. İkinci başkan; başkan yardımcısı (Vice-présidente d'une société). vice-recteur er. Rektör yardımcısı, vice-reine diş. 1. Kral naibi karısı. 2. Genel vali karısı. vice-roi er. 1. Kral naibi. 2. (İngiliz İmparatorluğu döneminde) Genel vali (Le vice-roi des Indes). vice-royauté diş. 1. Kral naipliği. 2. Genel valilik. vicésimal,e s. mat. Yirmi sayısına dayanan (Numération vicésimale). vice versa, vice-versa bel. Karşılıklı olarak (Il a un caractère si généreux qu'il est bon avec tout le monde, et vice versa). vichy er. 1. Bir cins pamuklu (Une robe en vichy). 2. Vichy madensuyu (Boire du vichy après le repas). viciable s. Bozulabilir; kirletilebilir; yoldan çıkarılabilir. viciateur,trice s. Kirletici, bozucu (Les agents viciateurs de l'air). viciation diş. Kirletme, kirlenme, kirlilik; bozma, bozulma, bozukluk (Viciation de l'air, du sang). vicié,e s. 1. huk. Bozulmuş, geçersiz kılınmış (Acte vicié, entaché de nullité). 2. Kirlenmiş, kirli; bozulmuş, bozuk (L'air vicié des grandes villes. Sang vicié). vicier gçl. 1. huk. Bozmak, geçersiz saymak (Vicier un acte juridique. Une erreur matérielle a vicié ce testament). 2. Bozmak (Vicier le goût du vin). 3. Kirletmek, bozmak (Des fumées d'usine qui vicient l'air). 4. Ahlâkını bozmak (Vicier une société, un jeune homme). vicieusement bel. (Az kullanılır). 1. Kusurlu olarak. 2. Ahlâksızca, kötüce, vicieux,euse / . 1. Kötülüğe değgin, kötülükle ilgili (Un penchant vicieux). 2. Kokuşmuş, bozuk, ahlâksız, ahlâksızlaşmış (Un siècle vicieux). 3.

victorieux Kötü yolda, kötü yola düşmüş (Une femme vicieuse, un enfant vicieux). 4. Kusurlu, "hatalı, yanlış (Prononciation vicieuse. Position vicieuse du corps). S. Beğenişiz, zevksiz, zevki kötü (Ilfaut être vicieux pour aimer ça). 6. s. ve ad. Sapık, ahlâksız (Il est un peu vicieux. Un vieux vicieux). 7. Huysuz, harın (Un cheval vicieux). § Cercle vicieux: Kısır döngü, "fâsit daire, vidnal,e s. Köylerarası (Chemin vicinal). vidnalité diş. Köyyolian; köylerarası yolların ana karayollarına bağlanması, vicissitude diş. 1. (Eski) Değişkenlik, kararsızlık, iki şey arasında mekik dokuma, çelişik durumların birbirini izlemesi (Votre vie n'a plus été qu'une triste vicissitude de lumières et de ténèbres). 2. ç. Değişiklik, değişim, değişmeler (La langue suit les vicissitudes des moeurs). vicomte er. Vikont, vicompté diş. Vikonttuk, vicomptesse diş. Vikontes, victime diş. 1. (Kimi dinlerde tanrıya sunulan) Kurban (Immoler, égorger une victime sur l'autel d'un dieu). 2. Ölü yada yaralı (Les victimes d'un accident d'automobile. On déplore plusieurs victimes). 3. (Savaşta) Ölen, şehit (Eriger un monumentenl'honneurdes victimesdelaguerre). 4. Etre victime de: a) -e uğramak,"maruz kalmak (Un enfant qui est victime des moqueries de ses camarades), b) -in kurbanı olmak, -e kurban gitmek (İla été victime de son imprudence), c) -den çok acı çekmek (Cette ville a été victime de la dernière guerre). 5. huk. Mağdur (Allouer à la victime une indemnité équitable). victoire diş. 1. Yengi, "galibiyet; utku, fzafer (Trophée d'une victoire. La fête nationale de la victoire. Fêter une victoire). 2, Başarı (Une victoire diplomatique, sportive). § Victoire à la Pyrrhus: Çok pahalıya mal olan bir utku. Chanter, crier victoire: Bir başarıdan dolayı övünmek. Remporter une victoire sur: -e karşı bir utku kazanmak, -i yenmek. V i c t o r i a 1 . Fayton. 2. bitb. Kırmızı-beyazçiçekli bir yabanal su bitkisi, victorieusement bel. Utkuyla; başarıyla (Marcher victorieusement au but). victorieux,euse s. 1. 'Yengin, "galip; 'utkun, "muzaffer; yengi kazanmış, utku kazanmış (Une armée victorieuse. Les héros victorieux). 2. Yengi yada utku anlatan, kazanılan bir başanyı dile getiren (Chantvictorieux:°Zafer şarkısı). § Sortir victorieux de qch: -den-yengin çıkmak, utkun çıkmak, galip "çıkmak, muzaffer çıkmak; -i kazanmak (Sortir victorieux d'un combat, d'une

victuailles dispute). victuailles diş. ç. Yiyecek, azık, °erzak (Emporter des victuailles). vidage er. Boşaltma (Le vidage d'un réservoir). vidange diş. 1. Boşaltma (Vidange d'un fossé, d'un réservoir). 2. (Lağımları, ayakyolu çukurlarını) Boşaltma, temizleme (Entreprise de vidange). 3. Lağımlardan çıkarılan pislik, hayvansal gübre (Traitement chimique des vidanges). 4. Boşaltma düzeni (La vidange d'un lavabo, d'une baignoire). 5. Boş olma, boş durum, boşluk (Un tonneau en vidange). 6. Motor yağı değiştirme (Vidange et graissage). vidanger gçl. 1. -i boşaltmak, -in içindekini boşaltmak (Vidanger un récipient, une citerne). 2, -i boşaltıp temizlemek, temizlemek üzere boşaltmak (Vidanger un réservoir, des fosses d'aisances). vidangeur er. Ayakyolu temizleyicisi, lâğımcı, vides. 1, Boş (Botte vide, valise vide, réservoirvide. Une bouteille vide). 2. İçinde kimse bulunmayan; tutulmamış, boş (Un appartement vide. Chercher un compartiment vide. Un fauteuil vide). 3. mec. Boş, bomboş (Passer une journée vide. Avoir l'esprit vide. Discussions, paroles vides). 4. Vide de qch: -den yoksun (Se sentir vide de tout sentiment, de toute passion. Mots vides de sens). S. er. Boşluk (Onpensait autrefois que la nature avait horreur du vide). 6. er. Hava boşluğu; havasızlaştırılmış yer (Faire le vide dans un tube. Expérience sur le vide). 7. er. Eksiklik, noksan (Il y a un vide dans cette série). 8. er. Hiçlik, boşluk, önemsizlik (Le vide de la vie, de l'existence). 9. Boş zaman (Avoir un vide dans son emploi du temps). § A vide: 1. Boş olarak, içi boş olarak, yolcu yada yük almadan (La voiture repart à vide).2. Boşuna, boşu boşuna (Lemoteurtourneà vide). Les mains vides: EU boş olarak. Avoir le ventre vide: Aç olmak, midesinde hiçbir şey olmamak. Faire le vide autour de qn: -in etrafında kimse bırakmamak, -i yalnız bırakmak. Faire le vide dans son esprit: Artık hiçbir şey düşünmemek, vidé,e s. 1. İçi temizlenmiş (Poissons vidés). 2. Bitmiş, tükenmiş, kurumuş, söyleyecek yada yapacak bir şeyi kalmamış (Cet évrivain est vidé). 3. tkz. Çok yorulmuş, yorgunluktan bitmiş, vide-bouteille er. Şişe boşaltacak sifon, vide-gousset er. tkz. (Eski; kimi kez şaka yollu) Hırsız; dolandırıcı, vide-ordures er. (Apartmanlarda) Çöp borusu; çöplerin içine atıldığı boru biçiminde boşluk, vide-pomme er. Elmayı kesmeden içindeki eşeleği

1465

vie

boşaltmaya yarayan alet. vider gçl. 1. Boşahmak(Vidersespoches, Une boîte. Vider un bassin, un réservoir, une bouteille, un tiroir). 2. Boşaltmak, içinden çıkmak, "tahliye etmek (Vider un appartement). Recevoir l'ordre de vider un pays). 3. (İçindekini) İçmek, boşaltmak (Vider son verre. Vider sa tasse d'un trait). 4. -in içini temizlemek; -temizlemek (Vider une volaille, un poisson). 5. -i çözüp kesin bir sonuca bağlamak, -i kökünden çözümlemek (Vider une affaire, un procès, un différend). 6. -i çok yormak, bitirmek, mahvetmek, iflahını kesmek (Cet examen l'a vidé). 1. Vider qn: -i kapı dışarı etmek, kovmak (On l'a vidé). 8, Vider qn de: Birini -den kovmak, kapı dışarı etmek (On l'a vidé de la réunion). 9. (At için, üstündekini) Düşürmek, yere atmak, devirmek (Le cheval a vidé son cavalier). § Vider les arçons: Attan düşmek. Vider l'abcès, vider son coeur: Derdini dökmek, içini dökmek. Vider son sac: 1. İçini dökmek. 2. Ne olduğunu ortaya koymak; içinin alacasını bellietmek.3. Gizlediği bir şeyi sonunda belli etmek, baklayı ağzından çıkarmak. § Se faire vider: tkz. Kovulmak, kapı dışarı edilmek. videür,euse ad. 1. Ayakyolu temizleyicisi. 2. er. Bar kabadayısı; sarhoş yada istenmeyen kişileri bar yada meyhanelerden tutup dışarı atmakla görevli bıçkın, bar fedaisi, vidimer gçl. Aslına uygun olduğunu onamak (Vidimer la copie d'un acte). vidimus [vidimysj er. Aslına uygun olduğunu onama; aslma uygun olduğu onanmış belge. viduité diş. huk. 1. Dulluk (Délaideviduité). 2. mec. Yalnızlık, yüzüstü bırakılmıştık, "terkedilmişlik (Dans cette paternité la viduitémême de sa vie avait introduit tous les amours). 3. Boş oluş, boşluk, tıntınlık (Leur sonorité vient de leur viduité). vidure diş. 1. (Tavuk, balık içinden) Temizlenip çıkarılan şey (Vidure d'un poisson, d'une volaille). 2. ç. Çöp (Vidures de poubelle). vie diş. 1. Yaşam, "hayat (La lutte pour la vie. Exposer, risquer sa vie). 2. Yaşantı; yaşayış, yaşama (La vie moderne. Mener une vie rangée, tranquille). 3. Ömür (Les divers âges de la vie de l'homme). 4. Can (Rester quelques secondes sans vie). 5. Yaşama, varolma, varlık (La vie des mots, des institutions. Vie et mort d'une civilisation). 6. Geçim (La vie est chère dans cette région). 7. Dirim (Le passage de la vie à la mort). 8. Geçim gideri, geçim (La vie a triplé). 9. 'Yaşamöyküsü, "biyografi (Ecrire une vie de Rimbaud). 10. Canlılık, dirilik, kıpır kıpırlık, cıvıl cıvıllık (Un enfant plein de vie. Il déborde de vie). 11. Neşe,

vieil

1466

canlılık (Mettre de la vie dans une réunion). 12. Hareketlilik, canlılık (Rue où il y a de la vie). § Certificat de bonne vie et moeurs: tyi hal kâğıdı. Femme de mauvaise vie: Orospu. La vie future: Öbür dünyadaki yaşam. La vie éternelle: Cennetteki mutluluk. A vie: Yaşam boyu, ömür boyunca. A la vie et à la mort: Her zaman için. De la vie, de ma vie: Hiçbir zaman. Jamais de la vie: Asla, hiçbir zaman. La bourse ou la vie!: (Soyguncu yada hırsızın birini soymak için söylediği) Ya malını ya canmı! Ce n'est pas une vie: Çekilecek yaşam değil bu, dayanılır şey değil. Si Dieu nous prête vie: Tanrı ömür verirse. Attenter à sa vie: Canına kıymak, kendini öldürmek, intihar etmek. Avoir la vie dure: Kedi canlı olmak, kolay kolay ölmemek. Avoir la vie sauve: (Bir kaza yada tehlikeden) Sağ çıkmak, kurtulmak, sağ esen çıkmak. Devoir la vie à qn: Hayatını -e borçlu olmak. Donner la vie à qn: -i doğurmak, dünyaya getirmek. Donner sa vie pour: -uğruna canını vermek, -uğrunda ölmek. Etre en vie: Sağ olmak, yaşamakta olmak. Faire la vie: Eğlenceye dalmak, eğlenip keyfine bakmak. Laisser la vie sauve à qn: -in canını bağışlamak, -i öldürmemek. Montrer la vie en rose: Yaşamı toz pembe göstermek. Ne rien connaître de la vie: Yaşam üzerine pek bir şey bilmemek, yaşamı tanımamak, yaşam konusunda pek deneyimi olmamak. Oter la vie à qn: -i öldürmek, canını cehenneme yollamak ; -in canını almak. Perdre la vie: Ölmek, yaşamını yitirmek. Refaire sa vie: Yeniden evlenmek.Redonner, rendre la vie à qn: -i sıkıntıdan kurtarmak. Sauver la vie à qn: -in canmı kurtarmak. Vivre sa vie: Kendi hayatını yaşamak, dilediği gibi yaşamak. Voir la vie en rose: Yaşamı toz pembe görmek, vieil —> vieux. vieillard er. 1. İhtiyar, çok yaşlı kimse (La misère des vieillards). 2. Düşkün (Asile de vieillards). vieillerie diş. l.Eski püskü şey (Un tas de vieilleries). 2. Eskilik, modası geçmiştik (La vieillerie de la toilette de madame de Bargeton). 3. tkz. Yaşlılık, ihtiyarlık (C'est la vieillerie.). 4. mec. ç. Köhne düşünceler (Ce que l'on nous donne pour des découvertes sont des vieilleries qui traînent depuis quinze cents ans). S. Eskimiş; modası geçmiş yapıt (Ce théâtre ne joue que des vieilleries). vieillesse diş. 1. Yaşlılık, ihtiyarlık (Les maladies de la vieillesse. Mourir de vieillesse). 2. Yaş baş (Je respecte sa vieillesse). 3. Eskilik (La vieillesse des monuments, d'une maison). 4. Yaşlılar, ihtiyarlar;düşkünler (Aideàla vieillesse). §Bâton de vieillesse: İhtiyar bir kimseye yardım yada

vierge

arkadaşlık eden genç. vieilli,e s. 1. Yaşlanmış, ihtiyarlamış, kocamış (Rentrer vieilli d'un séjour outre-mer). 2. Çökmüş (Avoir un visage vieilli. Il est vieilli avant l'âge). 3. Beklemiş, dinlenmiş, yıllanmış (Vin vieilli dans la cave familiale). 4. Eskimiş (Mots, termes vieillis). vieillir gsz. 1. Yaşlanmak, kocamak, ihtiyarlamak (Il a vieilli rapidement). 2. Çökmek, tazeliğini yitirmek (Son visage a vieilli). 3. mec. Saçlarını ağartmak, uzun yıllar çalışmak (Vieillir dans un métier, dans un emploi subalterne). 4. Eskimek, modası geçmek (Doctrine, auteur qui a vieilli. Cette thèse a bien vieilli). S. Vieillir de: -kadar yaşlanmak (Il a vieilli de dix ans en un rien de temps). 6. gçl. -i yaşlı göstermek (Cette coiffure vous vieillit). 7. gçl. -i kocatmak, ihtiyarlatmak; çöktürmek (Ces soucis le vieillissent. La maladie l'a bien vieilli). § Laisser vieillir qch, faire vieillir qch: -i bekletmek, yıllandırmak (Laisser, faire vieillir du vin, un fromage, des alcools). § Se vieillir: Kendini olduğundan yaşlı göstermek (lise vieillit à plaisir). vieillissante s. 1. Kocayan, yaşlanan, ihtiyarlayan (Deshommes vieillissants). 2. Eskiyen (Leschefsd'oeuvre dramatiques vieillissants). vieillissement er. 1. Kocama, yaşlanma, ihtiyarlama (Etre atteint d'un vieillissement prématuré. Vieillissement de l'esprit, du coeur, des facultés intellectuelles). 2. Eskime (Vieillissement d'une doctrine, d'un système). vieillot,te s. ve ad. 1. Yaşlıca, ihtiyarca (Une fille vieillotte. Il a un air vieillot). 2. Eskimiş, modası geçmiş, artık gülünçleşmiş (Poésie vide et vieillotte). vielle diş. Eski bir çeşit yaylı saz, vırvırlı çalgı, viyel. vieller gsz. Viyel denilen çalgıyı çalmak, viyel çalmak. vielleur,euse ad. Viyel çalan kimse, viyelci. vierge s. 1. Hiç cinsel ilişkide bulunmamış, kızoğlankız, erden, "bakire ; "bakir (Rester vierge. Fille vierge. Garçon, homme vierge). 2. Dokunulmamış, el sürülmemiş, temiz, kullanılmamış (Cahier, feuille vierge. Pellicule, film vierge). 3. Ekilmemiş, işlenmemiş (Sol, terre vierge). 4. Ayak basılmamış; balta girmemiş (Neige vierge. Forêt vierge). 5. Vierge de qch: -e uğramamış, -görmemiş (Réputation vierge de critique). 6. diş. Kızoğlankız, bakire (Epouserune vierge). 7. diş. gökb. Başak, Başak takımyıldızı; Başak burcu. 8. diş. (Büyük harfle) Meryem Ana (La Sainte Vierge, La Vierge Mère de denir). 9. diş. Meryem Ana resmi yada yontusu (La Vierge et l'Enfant. Une Vierge romane, gothique).

viet-nam viet-nam er. Viyetnam. vietnamienne s. ve ad. L Viyetnamh. 2. s. Viyetnam ve Viyetnamhlara değgin, vieux,vieil,vieille s. 1. Koca, ihtiyar (Un vieux mendiant, un vieil homme, une vieille femme). 2. Yaşlı; yaşlanmış (Il se sentait très vieux. Vieux avant l'âge). 3. Eski (C'est un vieil ami. Vieilles mélodies. Un vieux copain). 4. Eskimiş, eski (Une vieille robe de chambre. Vieux meubles). 5. (Bir şeyin) Eskisi (Ma nouvelle voiture ne vaut pas la vieille). 6. ad. Düşkün, ihtiyar (La retraite des vieux. Une maison de vieux). 7. ad. hlk. Ana, baba; anababa (Quand on ne les a plus, ses vieux...). 8 .er. Eski şey, eski (En mobilier, ilaime mieux le vieux que le neuf). § Mon vieux, ma vieille: Dostum, canım, ahbabım. Vieille fille: Kalık kız, evde kalmış kız. Vieux garçon: Kart bekâr. Un vieux de la vieille: (Bir meslek yada görevde) Saç ağartmış, kıdemli, pir. Prendre un coup de vieux: Birdenbire yaşlanmak, çökmek. vif,ives. 1. Canlı, dipdiri (Des yeuxvifs, desregards vifs. Ecrire dans un style vif). 2. Çevik (Un enfant très vif). 3. Keskin, tez kavrayan (Une intelligence vive). 4. Tez kızan, hemen parlayıveren, sinirli (Il a un tempérament vif. Se montrer trop vif dans une discussion). S. Dokunaklı, sert, acı, kırıcı (Des paroles très vives). 6. Parlak (Soleil vif. Couleur vive). 7. Çok belirgin, kuvvetli, büyük (Il a un penchant très vif pour la boisson. Eprouver un intérêt très vif pour la peinture). 8. mec. Çiğ (Une lumière trop vive). 9. Keskin, kesen, kesici (Pierres vives. Une arête vive). 10. Hızlı, çabuk (Mouvementvif, marchevive). 11. Diriltici,serin ve temiz (Air vif). 12. Canlı canlı, diri diri (Etre brûlé vif. Etre enterré vif). 13. Ateşli (De vives discussions), 14. er. huk. Diri, yaşayan kimse, hayatta olan kimse (Donation entre vifs). 15. er. (Resimde) Canlı model (Peindre sur le vif). 16. er. Canlı olta yemi (Pêcher au vif). 17. er. Can alıcı nokta en önemli nokta (Entrer dans le vif du sujet, du débat). 18. er. (İnsan yada hayvanın) Eti (Couper, trancher dans le vif). § Chaux vive: Sönmemiş kireç. Eau vive: Kaynaksuyu. Foi vive: Sarsılmaz iman. Haie vive Dikenli bitkilerden çit. A vif: Çıplak, açıkta (Plaie, moignon à vif). De vive force: Zorla, zor kullanarak. De vive voix: Ağızdan, sözle. Avoir les nerfs à vif: Sinirleri çok gergin olmak. Entrer dans le vif de: -in en canahci noktasına girmek, en önemli noktasına dokunmak. Piquer qn au vif: Kırmak, yaralamak, gücendirmek. Prendre qch sur le vif: 1. -e daha olurken el koymak -i anında yakalamak. 2. -i suçüstü yakalamak. Trancher dans le vif: 1.

1467

vignette

(Kangrenin yayılmasını önlemek için) Canlı bir üyeyi kesmek. 2. mec. Bütün olanakları kullanmak, en büyük koz yada olanakları kullanmak 3. mec. Kesip atmak; çok sert ve kaba davranmak. vif-argent er. 1. Cıva, cıvanın eski adı. 2. mec. Cıva gibi adam. § Avoir du vif-argent dans les veines: Cıva gibi olmak, pek canlı ve çevik olmak, vigie diş. 1. (Gemilerde direk üstünde) Gözcü 2. Gözcü noktası, gözcü yeri. 3. Gözcülük ; gözcülük nöbeti (Etre en vigie. Prendre son tour de vigie). A. (Karada) Deniz gözcüsü. 5. (Kimi demiryolu vagonlarında) Gözcü kulübesi. 6. Bir çeşit şamandra. 7. (Denizde, suyun yüzüne dek varan) Kayalık. vigilamment bel. Uyanıklıkla, gözünü dört açarak, vigilance diş. 1. Uyanıklık, dikkatlilik; kül yutmazlık, açıkgözlük (Endormir, tromper la vigilance de quelqu'un). 2. Dikkat, özen (Donner toute sa vigilance à un malade). vigilant,e s. 1. Uyanık, açıkgöz, külyutmaz (Etre vigilant). 2. Dikkatli, özenli (Soins vigilants). 3. er. Gece nöbetçisi, vigile diş. 1. (Katoliklerde, önemli bir yortudan) Bir gün önce, "arife (La vigile de Noël). 2. er. (Otel vb) Gece nöbetçisi, 3. er. (Eski Romada) Gece bekçisi, mahalle bekçisi. 4. s. Uyanık; uyanıkken yapılan yada olan (La pensée vigile). vignediş. 1. Asma, üzüm asması (Pieddevigne. Cep de vigne. Feuille de vigne. Maladies de la vigne). 2. Bağ, üzüm bağı (Faire la vendange dans sa vigne. Posséder des vignes). | Vigne blanche: bitb. Akasma. Etre dans les vignes, dans les vignes du Seigneur: Sarhoş olmak. Travailler à la vigne du Seigneur: Tanrı yolunda çalışmak, insanları doğru yol ve inanca sokmaya çalışmak; pir aşkına çalışmak. vigneau, vignot er. hayb. Katırboncuğu demlen deniz yumuşakçası (Manger dés vignots, des vigneaux). vigneau er. (Normandiya bölgesinde) Çardak, bahçe yada bağ çardağı ( Une tonnelle aboutissait à un vigneau). vigneron,ne ad. 1. Bağcı (Unefamille de vignerons). 2. s. Bağa değgin (Charrue vigneronne). vignette diş. 1. (Kitap, mektup kâğıtları yada mendillere yapılan) Süs, çiçek yada yaprak bezeme, çiçek çerçeve, yaprak çerçeve, yapraklama, yazı içi resmi (Papier à lettres à vignette. Vignette de la première page d'un livre). 2. Marka, firma markası (Laisser la vignette à un tricot. La vignette d'une boîte de chocolats). 3. (Üzerinde bir yazı yada resim bulunan ve para

vignoble

1468

karşılığı sayılan) Küçük etiket (Retirer les vignettes des boîtes de médicaments). 4. Özel pul; pul (Vignette attestant le paiement d'un droit). vignoble er. 1. Bağlık; bağlık yer (Pays de vignobles). 2. Bağlar (Le vignoble méditerranéen). 3. s. Bağlık (Un petit bourg vignoble). vignot —» vigneau. vigogne diş. hayb. 1. Vikunya; Amerikada toplu halde yaşayan, açık kahverengi tüylü, postu için avlanan bir lama türü (Toison de vigogne). 2. Vikunya yünü (Un manteau de vigogne). vigoureusement bel. 1. Var gücüyle, kuvvetle (Frapper vigoureusement). 2. Güçle, gür olarak (Des arbres qui poussent vigoureusement). vigoureux, euse s. 1. Güçlü kuvvetli; kanlı canlı (Des bras vigoureux. Une personne vigoureuse). 2. Güçlü; göçük yanı olmayan; sağlam (Un talent vigoureux. Un esprit vigoureux). 3. Gür; sağlıklı (Uneplante vigoureuse). 4. Amansız, sönmeyen, yatışmak bilmeyen (Il me voue une haine vigoureuse). S. Keskin, sert, ateşli (Prononcerde vigoureuses paroles). 6. Belirgin, kesin, kararsızlıktan uzak (Dessiner avec un tracé vigoureux). viguerie diş. (Eski). Yargıçlık; yargıçlık bölgesi, vigueur diş. 1. Güçlülük, kanlı canlılık (La vigueur de la jeunesse). 2. Güç, kuvvet; erk (Perdre sa vigueur). 3. Sağlıklılık, dirilik (Vigueur d'un animal, d'une plante). 4. Belirginlik, belirlilik, kesinlik (Vigueur du coloris, de la touche. Vigueur de l'expression). 5. Sertlik (Vigueur d'un caractère. Vigueur d'une résistance, d'une réaction). 6. Yürürlük, geçerlik (Rendre toute sa vigueur à une loi). § En vigueur: Yürürlükte, geçer (Loi, décret, règlement en vigueur). Entrer en vigueur: Yürürlüğe girmek, viguier er. (Eskiden Fransa'nın güneyinde) Yargıç, vil,es. 1. Aşağılık,bayağı,alçak (Uneâmevile, une action vile). 2. Değersiz, beş para etmez (Les objets les plus vik. Des marchandises viles). § A vil prix: Ucuz, ucuza (Acheter à vil prix). vilain,e s. 1. Aşağılık, bayağı; alçak, alçakça (Vilaines actions). 2. Çirkin (Cette fille n'est pas si vilaine. Une vilaine bouche). 3. Pis, iğrenç (Une vilaine couleur. Porter une vilaine robe). 4. Kötü, berbat, rezil (Un vilain temps. Il a été entraîné dans une vilaine histoire). 5. Yaramaz, huysuz, çekiimez(// a été vilain toute la matinée). 6. ad. Kötü, yaramaz, huysuz (C'est un vilain. Une vilaine).!, er. (Ortaçağda) Köylü; soylu sınıfından olmayan kimse (Nobles et vilains). 8. er. Kavga, hır gür, rezalet (Il va y avoir du vilain. La

vin

discussion tourna au vilain). vilainement bel. İğrenç bir şekilde, pis bir şekilde; alçakça (Il l'a vilainement dénoncé). vilebrequin er. 1. Kollu matkap, kollu delgi. 2. (Motorlarda) Krank mili. vilement bel. Alçakça, bayağıca, kahpece (Attaquer vilement son adversaire). vilenie diş. 1. Alçaklık, bayağılık, kahpelik 2. Cimrilik, pintilik, çingenelik (Cette honte de ma vilenie). vilipender gçl. Horlamak, aşağılamak, küçümseyip kötülemek (Vilipender une personnalité politique dans la presse). villa diş. Villa, bahçeli ev (Se faire construire une villa au bord de la mer). village er. 1. Köy (Village de montagne. Village isolé, abandonné, perdu). 2. Köy halkı, köylüler (Le village tout entier y assistait, hommes et femmes). villageois s. ve ad. Köylü (Habitudes, danses villageoises. Un jeune villageois). villanelle diş. 1. (Eski) Kırsal şnr, kır güzellikleri üzerine yazdmış şiir. 2. (Eski) Şarkılı bir köylü dansı. ville diş. 1. Kent, şehir (Habiter la ville. Bâtir une ville. Fondation d'une ville. Ville industrielle, commerçante, universitaire). 2. Mahalle (Ville basse, ville haute, vieille ville. Ville arabe, ville européenne). 3. Kent yaşamı, şehir hayatı (Aimer la ville). 4. Belediye (Travaux entrepris par la ville). 5. Şehir halkı (Toute la ville en parle). § La ville éternelle: Roma. La ville lumière: Paris. Villes saintes: Kutsal kentler; Kudüs, Mekke, Medine, Lhassa, Roma gibi çeşitli dinlere göre kutsal sayılan kentler. A la ville, en ville: Şehirde. En ville: Evin dışında, dışarda (Dîner en ville). villégiateur er. (Eskimiştir) Yazlığa çıkan, yazlıkta oturan. villégiature diş. 1. Yazlığa çıkma, yazlıkta oturma. 2. Yazlık, yazlığa çıkılan yer. villégiaturer gsz. (Eskimiştir) Yazlığa çıkmak, yazlıkta olmak, yazı geçirmek (Villégiaturer à istanbul, au bord de la mer). villeux,euse s. Kıllı, tüylü (Insecte villeux, plante villeuse, membranes villeuses). villosité diş. 1. Tüylülük; tüyler. 2. anat. Pürtüklülük. vin er. 1. Şarap (Boire du vin. Le vin monte à la tête, tourne la tête). 2. Sarhoşluk (Etre pris de vin: Sarhoş olmak. Avoir le vin gai: Sarhoşluğu iyi olmak, içince neşelenmek. Avoir le vin triste: Sarhoşluğu kötü olmak, içince üzülüp ağlamak). 3. İçki, alkollü içki, rakı (Vin de palme, de canne).

vinage § Sac à vin: Sarhoş, ayyaş, içkici. Vin d'honneur: Önemli bir kişiye sunulan şarap. Cuver son vin: Sarhoş olup sızmak. Couper, baptiser le vin: (Hafifletmek için) Şaraba su katmak. Etre entre deux vins: Çakırkeyf olmak. Tenir le vin: İçkiye dayanmak, çok içip sarhoş olmamak. A bon vin, point d'enseigne: İyi mal kendini gösterir, görünen köy kılavuz istemez. Quand le vin est tiré il faut le boire: Eşeği süren osuruğuna katlanır, gülü seven dikenine katlanır; başladıktan sonra vazgeçmek olmaz artık, vinage er. (Derecesini yükseltmek için şaraba) Alkol katma, vinaigre er. 1. Sirke (Vinaigre de vin, d'alcool. Sauce à l'huile et au vinaigre). 2. Ekşimiş şarap, sirkeleşmiş şarap. § Faire vinaigre: hlk. İvmek, çabuk davranmak, "acele etmek, çabuk olmak. Tourner au vinaigre: 1. Sirkeleşmek, sirkeye dönüşmek (Le vin tourne au vinaigre au contact de l'air). 2. mec. tkz. Boku çıkmak, sertleşmek, kavgaya dönüşmek (La discussion tourna au vinaigre). vinaigrer gçl. Sirke katmak (Vinaigrer une salade). vinaigrerie diş. Sirke fabrikası, sirke yapımevi, vinaigrette dis. Sirkeli zeytinyağı salçası (Artichauts àla vinaigrette). 2. (Eskiden, bir adam tarafından çekilen) İki tekerlekli tahtırevan, vinaigrier er. 1. Sirkeci (Vinaigriers en gros). 2. Sirke şişesi, vinaire s. Şaraba değgin (Industrie vinaire). vinasse diş. 1. Kötü şarap (Ivrogne qui sent la vinasse). 2. İmbik tortusu (Utilisation des vinasses). vindas er. Bir çeşit bocurgat, vindicatif, ive s. Kinci, kin güden, öc güden (Un caractère vindicatif). vindicativement bel. Kin güderek; öc alırcasına; kinle. vindicte <% huk. Kovuşturma, suç kovuşturması. § Vindicte publique: Kamu adına kovuşturma, vinée diş. 1. Şarap ürünü. 2. Budanmış bağ kütüğünde meyve verecek çubuk, viner gçl. (Derecesini yükseltmek için) Alkol katmak (Viner les moûts, les vins). vineux,euses. 1. Şarap renginde (Un visage vineux). 2. Şaraba değgin; şarabımsı; şarap gibi (Une couleur vineuse, une haleine vineuse. Une odeur vineuse). 3. (Eski) Çok şarap yetiştiren, şarabı bol (Les coteaux vineux de la Bourgogne). 4. (Şarap için) Alkol derecesi yüksek, vingt [VÈ] s. 1. Yirmi (Vingt livres). 2. Yirminci (Page vingt). 3. er. Yirmi sayısı, yirmi (Miser sur le vingt). 4. er. Ayın yirmisi (Le vingt mars. Le vingt

1469

violence

de chaque mois). S. Yirmi numaralı bina (Habiter au vingt de la rue). S Le vingt-et-un: (İskambil oyunu) Yirmibir. Vingt-deux: ün. hlk. Dikkat! vingtaine diş. Yirmi kadar (Une vingtaine de mouchoirs). vingtièmes, vead. 1. Yirminci (Le vingtième siècle). 2. er. Yirmide bir (Le vingtième d'un héritage). vingtièmement bel. Yirmincisi, yirminci olarak, vingtuple s. ve ad. (Bir şeyin) Yirmi katı. vinicole s. 1. Bağcılığa değgin (Région vinicole). 2. Şarapçılığa değgin (Industrie vinicole). viniftres. Şaraplık, şarap için elverişli; bağcılık için elverişli (Sol vinifère). vinification diş. Şarap yapma; şaraplaştırma, şaraplaşma (Sous-produits de vinification). vinifier gçl. Şarap yapmak, şaraplaştırmak (Vinifier les moûts). viniques. Şaraba değgin (Alcool vinique). vinosité diş. (Şarabın) Alkol derecesi, şaraplık niteliği. vioc,vioquej. hlk. L Yaşlı, ihtiyar (Elles sont un peu vioques). 2. er. ç. Anababa, moruklar (Les viocs). viol er. 1. Irza geçme (Délit de viol. Commettre un viol). 2. "Tecavüz, "ihlal (Viol de domicile). 3. -e saygı göstermeme, uymama (Le viol du secret professionnel). violacé,e s. 1. Morumsu, mora çalan (Nez, teint marbre violacé). 2. diş. ç. bitb. Menekşegiller (Les violacées). violacer gçl. Morumsulaştırmak; morlaştırmak. § Se violacer: Morlaşmak, morumsulaşmak (Les coquelicots se fanent en se violaçant). violateur,trice ad. 1. -i bozan, -e uymayan, saygı göstermeyen, "ihlal eden (Violateur des lois). 2. Irza geçen, kirleten, kirletici. 3. (Konuta) Tecavüz eden, saldıran, violation diş. 1. -1 kirletme, -in ırzına geçme (Violation d'une jeune fille). 2. -i bozma, saymama, -e saygı göstermeme, "ihlal (Violation des lois, du secret professionnel). 3. Saldırma, "tecavüz (Violation de domicile). violâtre s. Morumtrak, morumsu (Une nuit violâtre). viole diş. müz. Yedi telli keman, viyola, violemment bel. 1. Yaman, zorlu; şiddetli, şiddetle (Le vent souffle violemment. Refuser, aimer violemment). 2. Zorla (Ce qu'il veut, il le veut violemment). violence diş. 1. Yamanhk, zorluluk (La violence de la tempête). 2. Şiddet; kaba güç (La violence est la loi de la brute). 3. Zor (User de violence. Conquérir par la violence. Répondre à ta violence par la violence). 4. Öfkelilik, öfke, kızgınlık

violent

1470

(Répondre, refuser avec violence). § Faire violence à qn: -i zorlamak, -e karşı zor kullanmak, -e istediğini zorla yaptırmak (Faire violence à une femme). Faire violence à qch: -in anlamını zorlamak, -i yanlış yorumlamak (Faire violence à une loi, à un texte). Se faire violence: Kendini zorlamak, kendini tutmak, kendini sıkmak, violent,e s. 1. Yaman, zorlu (Une tempête violente). 2. Korkunç; şiddetli (Un bruit violent. Eprouver une passion violente). 3. Sert, sinirli, kızgın (Un caractère violent, nature violente). 4. tkz. Aşın, fazla (C'est un peu violent). violenter gçl. 1. Zorla kirletmek, ırzına geçmek (Violenter une femme). 2. Bozmak, özünü değiştirmek (Violenter un texte). 3. -i zorlamak, violer gçl. 1. Saymamak, bozmak, °ihlal etmek, -e uymamak, -in tersine davranmak (Violer les lois, la Constitution, une règle, un principe). 2. -i tutmamak, yerine getirmemek, -e uymamak (Violer ses promesses, son serment). 3. -i kirletmek, -in ırzına geçmek (Violer une femme). 4, -e saldırmak, "tecavüz etmek (Violer le domicile, la porte du voisin). violet,te s. 1. Mor, menekşe rengi (Encre violette. Des yeux violets). 2. Violet de qch: -den mosmor kesilmiş (Devenir violet de colère). 3. er. Mor renk, menekşe rengi, mor (Rouge tirant sur le violet). violette diş. bitb. Menekşe (Violette des bois: Orman menekşesi. Violette des chiens: İtmenekşesi, yabani menekşe. Violette odorante: Kokulu menekşe. Violette tricolore: Hercaimenekşe). violeur er. Irza geçen; ırz düşmanı, violier er. bitb. Şebboy, violiste er. müz. Viyola çalan, viyolacı, violon er. 1. Keman (Jouer du violon). 2. Keman çalan, kemancı (Etre violon dans un orchestre. Premier violon d'un orchestre). 3. (Polis karakollannda) Tutuklu yeri, "nezarethane (Passer la nuit au violon). § La bolteà violon: argo. Tabut. Violon d'Ingres: Asıl meslek dışında ilgilenilen konu, boşzaman ilgisi (Avoir un violon d'Ingres. La gravure est son violon d'Ingres). Accorder les violons: Anlaşmak, uzlaşmak. Aller plus vite que les violons: Pe k h ızl ı gi t mek. Pay er les violons: Masraflan ödemek, violoncelle er. 1. Viyolonsel (Jouer du violoncelle). 2. Viyolonsel çalan, viyolonselci (Il est violoncelle). violoncelliste ad. Viyolonselci, viyolonsel çalan. violoné,e s. Keman biçiminde (Fauteuil à dossier violoné).

virer

violoner gsz. 1. Keman çalmak. 2. gçl. Kemanla... çalmak (Violoner un air). violoneux er. 1. Gezgin kemancı, köy kemancısı, düğün kemancısı. 2. tkz. Kötü kemancı, gıygıycı. violoniste ad. Kemana (Un grand violoniste). vipère diş. hayb. 1. Engerek (Etre mordu par une vipère). 2. mec. Yılan gibi adam (C'est une vraie vipère). § Langue de vipère: Yılan dilli, çekiştirici, karaçahcı. Vipère de mer: Deniziğnesi, vipereau er. Engerek yavrusu, vlpéridés er. ç. hayb. Engerekgiller, engerekler, vipérin,e s. 1. Engereğe değgin, engereğe benzeyen (Couleuvre vipérine). 2. diş. hayb. Engereğe benzeyen bir yılan çeşidi. 3. diş. bitb. Engerekotu. § Langue vipérine: mec. Zehir saçan dil; herkesi çekiştiren ve karalayan kimse, virage er. 1. Dönemeç (Véhicule qui prend un virage. Un virage dangereux). 2. (Taşıtların yaptığı) Dönüş, çark, yan değiştirme, manevra (Navire, avion qui exécute un virage). 3. (Fotoğrafçılıkta) Banyo. 4, Dönüşme; dönme, çevrilme, çevirme (Virage du bleu au rouge du papier de tournesol). S. mec. Yönelme, sapma, kayma, kayış (Le parti a fait un virage à droite). virago diş. Erkeksi kadın, erkek gibi kadın (Une redoutable virago). viral,e s. hek. Virüse değgin; virüse bağlı, virüsten ileri gelen (Infection virale). virée diş. tkz. Uğrama; öyle bir dolaşma (Les virées au bistrot. Faire une virée en voiture). virelai er. Eski bir Fransız koşuk şekli, virement er. 1. Hesap aktarması, borç aktarması (Virement bancaire. Payer par virement). 2. Ödenek aktarması (Virement budgétaire). virer gsz. 1. Kendi etrafında şöyle bir dönmek; fini fini dönmek (Virer comme une toupie. Virer en dansant). 2. Dönmek, çark yapmak, yön değiştirmek (Virer sur ses amarres. Virer à droite). 3. (Renkiçin)Dönmek, atmak,solmak (Lesbleus de cette reproduction ont viré). 4. (Fotoğrafçılıkta kâğıt) Banyo olmak (Une épreuve qui vire). 5. gçl. (Fotoğrafçılıkta) -i banyo etmek (Virer une épreuve). 6. gçl. tkz. Virer qn: -i kovmak, kapı dışan etmek. 7. gçl. Virer qn de qch: Birini -den kovmak, dışan atmak (Virer un insolent d'une réunion). 8. gçl. Virer à: -e dönüşmek, -haline gelmek (Tournesol qui vire au rouge. Bleu qui vire au violet). 9. Virer qch à: Bir şeyi -e aktarmak(Vırez la somme à mon compte). § Virer à tout vent: Kimin arabasına binerse onun türküsünü çağırmak, yanar döner olmak. Virer tête à queue: (Araba için) Kıç atmak. Virer de bord: 1. Çark yapmak, yön değiştirmek. 2. mec.

vireton Düşünce yada parti değiştirmek. Se faire virer: tkz. Kovulmak, kapı dışarı edilmek. Se faire virer de qch: -den kovulmak, atdmak (Il s'est fait virer de son emploi). vireton er. (Döne döne gittiği için derin saplanan) Bir çeşit ok. vireux,euse s. 1. Ağılı, zehirli (Plante vireuse. Sang vireux). 2. İç bulandırıcı (Odeur, saveur vireuse). virevoltante s. Kendi ekseninde dönen; fırıl fırıl dönen (Danseuse virvoltante. Grande jupe virevoltante). virevolte diş. 1. (Kendi etrafında) Çabucak dönüverme; fırıl fırıl dönme (Les virevoltes d'une danseuse). 2. Hepten ve birden değişme (Les virevoltes de la mode). 3. mec. Düşünce ve inanç değiştirme, parti değiştirme, yüzseksen derecelik dönüş yapma (Sa virevolte fut subite). virevolter gsz. Kendi etrafında dönmek; fini fini dönmek (Il fît deux pas pour s'éloigner, mais virevolta brusquement. Danseuse qui virevolte). virginale s. *Erdensel, bakireye değgin; bakirelikle ilgili (Pudeur, fraîcheur virginale). Virginie er. Virjinya tütünü, virginité diş. 1. Erdenlik, bakirelik (Perdre, garder sa virginité). 2. Eldeğmemişlik, kirlenmemişlik, dokunulmamıştık; tertemizlik (La virginité des neiges des sommets. Virginité de sentiments). virgule diş. Virgül (Mettre une virgule. Sans y changer une virgule). § Bacille virgule: Kolera mikrobu. Point-virgule: Noktalı virgül, virguler gçl. Virgül koymak, virgüllemek. viriles-1- Erkeğe özgü (Courage viril, force virile). 2. Erkekçe, erkeğe yaraşır (Attitude virile. Un caractère viril). 3. Cesur, korkmayan, yiğitçe (Un langage viril)-. 4. Cinsel gücü olan, "iktidarlı (Il n'est pas très viril). virilement bel. Erkekçe, yiğitçe, virilisation diş. Erkeksileşme; erkekleşme, viriliser gçl. Erkek görünümü vermek, erkekleştirmek, erkeksileştirmek(Les cheveux courts virilisent cette femme). virilisme er. hek. (Kadınlarda görülen) Erkeksileşme. virilité diş. 1. Erkeklik(jDes hommes dépouillés de leur virilité). 2. Yiğitlik (Fairepreuve de virilité). 3. Erkeklik, cinsel güç, iktidar (Il manque de virilité). virocide,virucide s. ve er. Virüsleri öldüren (ilaç), virüsöldürücü. virolage er. 1. Sap bileziği geçirme (Viralage d'un couteau). 2. (Maden paraları) Kalıba koyma, virole diş. 1. Sap bizeliği (Virole d'un couteau, d'un parapluie). 2. (Para yada madalya basmakta

1471

visage

kullanılan) Kalıp, çelikten döküm kalıbı, viroler gçl. 1. -e sap bizeliği geçirmek (Viroler un couteau). 2. (Maden para basmak için maden pullanm) Kalıba koymak, virologie /ıeA:.Virüsbilim, virüsleri inceleyen tıp dalı. virologiste, virologue ad. hek. Virüsbilimci, virüsleri inceleyen uzman, virose diş. hek. Virüse bağlı hastalık, virtualité diş. fels. ed. *Gücüllük, bilkuvve mevcudiyet (Faire passer une chose de la virtualité à la réalité). virtuel,le s. *Gücül, *gizilgüç halinde, "potansiyel olarak bulunan, "bilkuvve mevcut olan (Possibilité virtuelle. Niveau, état virtuel d'un noyau). virtuellement bel. Gücül olarak, "bilkuvve (Etre virtuellement libre). virtuoses, vead. 1. Virtüöz (Virtuose du piano, du violon. Il estplus virtuose qu'inspiré). 2. mec. Usta (Virtuose de l'équitation, de la diplomatie). virtuosité diş. 1. Virtüozluk (Pianiste qui a beaucoup de virtuosité). 2. Büyük ustalık (Faire preuve de virtuosité dans un travail de décoration). virulence diş. hek. 1. (Mikroplarda) Zehirlilik, zehirleme gücü (Degré de virulence. Virulence d'un poison). 2. (Mikroplarda) Etkililik, güçlülük, azgınlık; yangı yada salgın yapma gücü (La virulence des humeurs). 3. mec. Sertlik, keskinlik, dokunaklılık, "şiddet (La virulence d'un discours, d'une critique, des paroles. Protester avec virulence). virulente s. 1. hek. (Eski) Virüslü; virüse bağlı, virüsten ileri gelen (Bave virulente. Infection virulente). 2. hek. (Mikrop) Etkili, güçlü, yangı ve salgın yapma gücü yüksek (Microbe très virulent). 3. mec. Sert, keskin, zehir gibi, şiddetli (Tenir des propos virulents. Une critique virulente. Il est très virulent contre le gouvernement). virus er. l.hek. Virus (Virus de la poliomyélite, de la rage). 2. mec. Mikrop, salgın (Le virus de la danse, de la musique), vis [vis] diş. 1. Vida (Vis à tête plate. Serrer une vis). 2. Minare merdiveni, burma merdiven (Ils ont monté une vis en pierre). § Escalier à vis: Minare merdiveni, burma merdiven. Serrer la vis à qn: -in dizginlerini kısmak, visa er.Vize (Faire apposer un visa sur un passeport. Demander, donner un visa). visage er. 1. Yüz (Avoir un visage plat, régulier, reposé, détendu, défait. Un visage ridé, fané, érnacié, flétri, ravagé). 2. Baş (Coller son visage contre une vitre). 3. Yüz ifadesi, "çehre (Il a

visagiste

1472

changé de visage). 4. Kişi, kimse, adam (Apercevoir un visage nouveau). S. mec. Yüz, çehre, görünüm, yan (Le vrai visage d'un pays, d'une société. Les deux visages de la justice). § A visage découvert: 1. Maskesiz, çıplak yüzle. 2. mec. Açıkça, dobra dobra (Agir, parler à visage découvert). Faire bon visage à qn: -e güleryüz göstermek. Frapper qn au visage: -i tokatlamak. Trouver visage de bois: Kapıyı duvar bulmak, görmeye gittiği kimseyi evinde bulamamak, visagiste ad. Yüz estetikçisi, vis-à-vis bel. 1. Karşı karşıya (Leurs maisons sont situées vis-à-vis). 2. ilg. Vis-àvis de: a) -in karşısında; -e karşı (S'asseoir vis-à-vis d'un vieillard), b) -konusuda, karşısında (Agir avec réserve vis-à-vis d'un problème délicat), c) -e oranla, -ile karşılaştırıldığında (Ma fortune est modeste vis-à-vis de la sienne). 3. er. Karşıkarşıyahk, karşı karşıya olma (S'asseoir en vis-àvis). 4. er. (Birinin) Karşısındaki kimse, karşıdaki (Avoir quelqu'un de connu comme vis-à-vis à un banquet). S. er. (S biçiminde ve iki kişinin karşılıklı oturabileceği) Kanape, ikiz sandalye, başbaşahk. 6. er. Başbaşalık, yüzyüzelik, başbaşa kalma, yüz yüze gelme (Un pénible vis-à-vis). viscache diş. hayb. Pampatavşanı. viscéral,e s. 1 .anat. *Bağırsal, *içiriksel, bağırlara değgin, içiriklere değgin (Sac viscéral, cavités viscérales). 2. mec. Bilinçdışı, derin, içinin derinliklerinde (Une haine viscérale. Une émotion viscérale). viscère er. anat. Bağır, içirik, içorgan (Enlever les viscères des animaux). viscosité diş. Akışkansıhk, yapışkanlık, "iüzucet (Viscosité de l'huile). visé er. Gezleme, nişan alma. § Au visé: Gezleyerek, nişan alarak (Tirer au visé: Gezleyerek atış yapmak). visée diş. 1. (Bir ateşli silah yada optik aleti) Hedefe yöneltme, bir yöne doğru çevirme, doğrultma; gezleme, nişan alma, nişan (Point de visée, ligne de visée. Faire une bonne visée). 2. mec. Erek, "maksat; göz koyma, göz dikme (Visées ambitieuses, belliqueuses). § Avoir des visées sur: -de gözü olmak, -e göz dikmek, viser gçl. 1. -i gezlemek, -e nişan almak (Viser un arbre, un oiseau). 2. -de gözü olmak, -e göz dikmek, -in ardında koşmak, -i elde etmeye çahşmak (Viser la magistrature, une carrière précise). 3. -i ilgilendirmek, -ile ilgili olmak (Cette mesure qui vise tous les citoyens résidant à l'étranger).4. hlk. -e bakmak (Vise un peu cette bagnole). 5. Vize etmek (Faire viser son

visionneuse passeport. Viser et parapher un livre de commerce). 6. Viser à f. qch: -meyi amaçlamak, -mek istemek, -mek amacım gütmek (Il vise à plaire. Le comique véritable vise à provoquer le rire). 7. Viser à qch: -i amaçlamak, istemek (A quoi vise cette nouvelle mesure?). 8. gsz. Nişan almak (Il vise bien. Viserjute, trop haut, trop bas). viseur er. 1. (Az kullanılır) Nişancı, nişan alan (Un bon viseur). 2. Gez (Viseur d'une arme à feu). 3. (Sinema ve fotoğrafçılıkta) "Bakaç, alıcıya bağh yada alıcıdan ayrı olarak kullanılan değişik odaklı bir mercek dizgesi. visibilité diş. 1. Görünürlük; görülebilirlik (Visibilité d'un objet à une telle distance). 2. Görüş alanı (Manquer de visibilité dans un virage). 3. Görüş uzaklığı (Visibilité nulle. Une visibilité de dix kilomètres). I Pilotage sans visibilité: (Havacılık) Kör uçuş. visible s. 1. Görünür; görülür, görülebilir, gözle görülebilir (La face visible de la Lune. Etoiles visibles à l'oeil nu). 2. Apaçık, belli, ortada, "aşikâr (Il a un embarras visible. Les réalités visibles). 3. Ziyaretçi kabul edebilir, yanına varılabilir, görülebilir (Ma mère n'est jamais visible de deux heures à quatre). visiblement bel. Gözle görülecek şekilde, açıkça, çok belli bir şekilde (Ilgrossit visiblement). visière diş. 1. (Şapka ve benzeri şeylerde) Siper (Baisser sa visière). 2. (Eski) Tulga siperi. § Rompre en visière à, avec: -e şiddetle çatmak, saldırmak; -e verip veriştirmek, vision diş. l.fizy. Görme (Avoir des troubles de la vision). 2. (Sinemacılıkta) Seyretme; gösterim (La vision de ce film m'a donné mal à la tête). 3. Saplantı (La vision de la mort. Des visions de luttes sanglantes). 4. Boş düşünce, ham hayal; saçma düşünce (Ce sont les visions d'un extravagant). 5. (Tanrıbilimde) (Yalvaç yada ermişler için gizli şeyleri) Görme, gönül gözüyle görme; "keşif; bu yolla görülen gizli şey, gizli görüntü (Visions des prophètes, des voyants. Un saint qui a une vision pendant son sommeil). § Avoir des visions: tkz. Saçmalamak, zırvalamak; hayal görmek, visionnaire s. ve ad. 1. Gönül gözüyle gizli şeyleri gördüğünü sanan, "keşif sahibi (Les fantasmes d'un visionnaire). 2. Tuhaf düşünceli kimse ; kaçık (Il me traite de visionnaire). 3. s. Acaip, tuhaf (Imagination visionnaire). visionner gçl. (Teknik yönden incelemek üzere) Seyretmek; gösterime sokmak (Visionner un film). visionneuse diş. (Sinemacılıkta) "Bakımlık, filmin kartpostal büyüklüğünde bir cam üzerinde

visitandinc gösterimini sağlayan aygıt, visitandine diş. Visitation tarikatından rahibe. Visitation diş. 1. Meryem Ana'nın ermiş Elisabeth! ziyareti; bu ziyaretin anısı olarak 12 Temmuz'da yapılan bayram. 2. Hıristiyanlıkta Visitation kadın tarikatı (Soeurs de la Visitation). visitatrice diş. Manastırları yoklamakla görevli rahibe. visite diş. 1. Göret, ziyaret (Visite de politesse. Jour de visite. Faire une visite). 2. Şöyle bir dolaşma, şöyle bir bakıp görme (La visite des principaux monuments. Faire une visite rapide de la ville). 3. Denetleme, yoklama (Visite d'un navire. Visite des bagages à la douane). 4. Denetim, "teftiş (Un professeur qui redoute la visite d'un inspecteur). S. Göretçi, ziyaretçi (Avoir une visite, beaucoup de visites). 6. *Görüm, "vizita (Visite médicale de denir). § Visite technique: (Tartı vb.) Fenni muayene (Présenter sa voiture à une visite technique tous les six mois). Visite domiciliaire: huk. Konutta arama (La police a opéré plusieurs visites domiciliaires). Faire visite à qn, rendre visite à qn: -i gidip görmek, ziyaret etmek. Rendre une viste à qn: -e karşı ziyarette bulunmak, -in ziyaretine karşılıkta bulunmak, visiter gçl. 1. Gidip görmek, *göretlemek, görete gitmek, ziyaret etmek (Visiter ses voisins, un ami). 2. Dolaşmak, gezip görmek (Visiter un pays, un musée). 3. (Gönül almak, hal hatır sormak amacıyla) Ziyaret etmek (Visiter les prisonniers, les malades). 4. Denetlemek, muayene etmek (Aller à la douane faire visiter ses valises). visiteur, euse ad. 1. Göretçi, "ziyaretçi (Avoir beaucoup de visiteurs le dimanche). 2. Yoklama memuru, yoklamacı, "kontrolör (Visiteur, visiteuse à la douane). 3. "Gezmen, turist (Cecoin de campagne n'attire pas encore les visiteurs). vison er. hayb. 1. Vizon. 2. Vizon postu (Etole, manteau de vison). 3. tkz. Vizon kürk (Elle s'est fait offrir un vison). visonnière diş. Vizon yetiştiriciliği, vizonculuk. visqueux, euse s. 1. Yapışkan; vıcık vıcık (Pâte visqueuse. Un chiffon visqueux). 2. mec. Cıvık, pis, iğrenç, yapışkan (Un personnage visqueux. Pensées, sentiments visqueux). 3. 'Akışkansı, lüzuci (Huile visqueuse). vissage er. Vidalama, vidayla tutturma, visser gçl. 1. Vidalamak, vidalarla tutturmak (Visser une plaque, visser deux pièces de bois). 2. Bura bura sıkıştırmak, kapamak (Visser un bouchon). 3. tkz. -in ağzının payını vermek (Jeme charge de te visser).

1473

vitesse

visserie diş. 1. Vida, cıvata gibi hırdavat. 2. Cıvata, vida gibi şeylerin yapıldığı işlik, visseuse diş. Vidalama aygıtı, vidalama makinası. visualisation diş. 1. Görşelleştirme; görünürleştirme, gözle görülür duruma getirme. 2. (Sinemada) Görüntüleştirme, görüntü haline getirme, görüntüleme, visualiser gçl. 1. Görselleştirmek; görsel kılmak; görünürleştirmek, gözle görülür duruma getirmek (Visualiser l'écoulement de l'air dans une soufflerie). 2. (Sinemada) Görüntüleştirmek, görüntü haline getirmek, görüntülemek (Visualiser un sujet, une idée). visuel, le s. Görsel, görmeye değgin (Mémoire visuelle. Organes visuels, centre visuel, champ visuel, angle visuel. Images, sensations visuelles). visuellement bel. Görsel olarak; gözüyle görerek (Constater visuellement). vital,es. 1. Dirimsel, "hayatî (Fonctions vitales). 2. Yaşamak için gerekli, yaşamsal (Minimum vital. Espace vital). 3. Başlıca, çok önemli, temel, esas (Les transports sont une question vitale pour les citadins). vitalisme er. fels. Dirimselcilik; yaşam olaylarım fiziksel-kimyasal güçlerle değil de bir yaşama ilkesi, yaşam gücü ile açıklayan öğreti, vitaliste s. ve ad. fels. Dirimselci; dirimselciliğe değgin (Ecole vitaliste. Théories vitaUstes. Un vitaliste). vitalité diş. 1. Dirimsellik. "hayatiyet. 2. Dirilik, canlılık (Déborder de vitalité, manquer de vitalité. Vitalité d'un homme, d'une plante). vitamine diş. Vitamin (Alimentation riche en vitamines). vitaminé,e s. Vitaminli, vitamin katılmış (Biscuit, médicament vitaminé). vitaminique s. Vitaminsel, vitamine değgin, vitamine bağlı (Facteurs vitaminiques). vite bel. 1. Hızlı, süratli (Courir plus vite que ses camarades). 2. Çabuk, hemen (Ilsera vite arrivé. Lève-toi vite). 3. s. Süratli, hızlı (Ce coureur, ce cheval est le plus vite du monde). § Le plus vite possible: Mümkün olduğu kadar çabuk, olabildiğince ivedilikle. vitellin,e s. biy. Vitellüs'e değgin (Membrane vitelline: Vitellüs zarı). vitellüs er. biy. Vitellüs, yumurtadaki besin deposu, vitelotte diş. Uzun yumrulu bir patates türü. vitesse diş. 1. Hız, sürat (Course de vitesse. Vitesse d'unavion, d'uneauto). 2. Çabukluk (Bouclerses valises en vitesse). 3. (Taşıtlarda) Vites (Première, seconde, troisième, quatrième vitesse. Changement de vitesse). § A toute vitesse: Bütün

viticole

1474

hızıyla, son hızla. En vitesse: çabucak, çarçabuk. En perte de vitesse: Yıpranmış, yorulmuş, hızım yitirmiş (Un parti politique en perte de vitesse). Faire de la vitesse: Sürat yapmak. Gagner qn de vitesse: -i geçmek, geride bırakmak, viticole s. 1. Bağcılığa değgin (Industrie, culture viticole). 2. Bağlık, bağcılığa elverişli (Région viticole). viticulteur er. Bağcı (Une loi qui concerne les viticulteurs). viticulture diş. Bağcılık. vitiligo er. hek. Abraş hastalığı, abraşlık, "vitiligo. vitrage er. 1. Cam geçirme, cam takma (Xe vitrier est venu pour le vitrage de la véranda). 2. Camlar (Le vitrage d'une devanture, d'une église). 3. Camlı bölme, cam duvar (Le vitrage d'un aquarium). vitrail er. Camresim, "vitray (Vitrail d'église. Les vitraux d'une cathédrale). vitre diş. Cam, pencere camı (Vitres d'une fenêtre, d'une boutique. Regarder par les vitres. Les vitres d'un train, d'une voiture). § Casser les vitres: mec. Kızmak, cam çerçeve birbirine katmak, rezalet çıkarmak. vitré,es. 1. Camlı (Uneporte vitrée. Panneau vitré). 2. Camsı, cam gibi saydam (Les corps vitrés). vitrer gçl. -i camlamak, -e cam takmak, cam geçirmek (Vitrer une terrasse). vitrerie diş. 1. Camcılık (Travailler dans la vitrerie). 2. Sırça eşya, cam işleri. vitreux, euse s. 1. Cama benzer, camsı (Porcelaine vitreuse). 2. Donuk (Oeil vitreux, regard vitreux). 3. Cam yapısında, camlı, cam doğasında (Particules vitreuses). vitrier er. Camcı. vitrifiable s. Camlaştırılabilir, cam haline getirilebilir (Sable vitriflable). vitrification diş. Camlaştırma, cam haline getirme (Vitrification de l'émail par fusion). vitrifier gçl. 1. Camlaştırmak, cam haline getirmek (Vitrifier du sable). 2. Koruyucu parlak bir cilayla kaplamak, cam cila sürmek (Vitrifier un parquet). vitrine diş. 1. »Sergilik, sergen, "camekân, "vitrin (Regarder les vitrines. Mettre un article en vitrine). 2. Cam dolap (Une jolie petite vitrine à rayons). vitriol er. 1. (Eski) Sülfat (Vitriol blanc: Çinko sülfat. Vitriol vert: Demir sülfat). 2. hlk. Zaçyağı, sülfürik asit, kezzap (Huile de vitriol da denir). 3. mec. Çok sert şey, zehir zemberek şey (Paroles pleines de vitriol. Style au vitriol). vitrioler gçl. 1. -e sülfürik asit katmak; sülfürik asit banyosu yaptırmak. 2. -in üzerine kezzap dökmek, yüzüne kezzap döküp yakmak (Vitrioler un adversaire).

vivement

vitrioleur, euse ad. (Birinin üzerine, yüzüne) Kezzap döken kimse, vitupérateur, trice ad. Kınayıcı, ayıplayıcı, eleştirici. vitupération diş. Kınama, ayıplama, eleştirme (Passer outre aux vitupérations de ses adversaires). vitupérer gçl. 1. -i kınamak, ayıplamak, eleştirmek (Vitupérer le zèle maladroit des domestiques). 2. gsz. Vitupérer contre: -i çok kınamak, ayıplamak, -e verip veriştirmek (Elle vitupérait contre l'attitude de son mari). vivable s. 1. Yaşanabilir (Un monde vivable. un milieu vivable). 2. tkz. Katlamlabilir, çekilebilir, beraber yaşanabilir (Un homme qui n'est guère vivable). vivace s. 1. Uzun ömürlü (Arbre vivace, plantes vivaces). 2. Dayanıklı; canlı; sağlam (Un homme vivace). 3. Uzun süren, sönmeyen, sürüp giden (Haine, sentiment vivace). vivacité diş. 1. Canlılık (La vivacité du caractère méridional). 2. Çeviklik (Vivacité de mouvements). 3. Dirilik, tazelik, pırıl pırılhk (Vivacité d'un sentiment. Aimer une toile pour la vivacité des couleurs). 4. Sertlik, huysuzluk, öfkelilik (Répondre avec vivacité. Manisfester de la vivacité). S. Keskinlik, ateşlilik (Vivacité des propos, du langage). vivandier, ère ad. (Eski) Ordu bakkalı, vivant er. Sağlık, sağ olunan dönem, yaşamlan süre. § Du vivant de: -in sağlığında (Du vivant de ma mère). vivant,e s. 1. Canlı (Les êtres vivants. Organisme vivant. Encore vivant, à moitié vivant). 2. Cıva gibi, canlı, cıvıl cıvıl, kımıl kımıl (Cet enfant est très vivant). 3. Canlı, hareketli (Un quartier vivant, une rue vivante). 4. Yaşayan, sağ, diri (Il n'est pas mort, il est vivant). 5. Canlı gibi (Un portrait vivant). 6. Konuşulan, yaşayan (Une langue vivante). 7. mec. Canlı, somut (Exemple vivant. Preuve vivante, témoignage vivant). 8. er. Yaşayan (Les morts et les vivants). § Bon vivant: Yiyip içip eğlenmeyi seven, neşeli adam, "ehli keyf. vivat ünl. 1. Yaşasın (Vivat! Monsieur Lysidas). 2. er. Yaşasın, bravo; alkış (Acclamer quelqu'un par des vivats. Des cris, des vivats et des fanfares terminèrent cette singulière cérémonie). vive, vivent ünl. Yaşasın (Vive le Président. Vive les vacances, vivent les vacances). vivement bel. 1. Çevikçe; çeviklikle, canlı bir şekilde, hızla, çabucak (Réagir vivement. Mener vivement une affaire. Se tourner vivement). 2.

viverridés Sertçe, sertlikle (Répondre ün peu vivement). 3. Derinden, ta içinden; çok (Sentir vivement, regretter vivement). viverridés er. ç. hayb. Miskkedisigiller. viveur er. Zevk düşkünü; gününü gün etmeye bakan, yiyip içip eğlenen, vivier er. Canlı balık havuzu (Truites en vivier). vivifiante s. Canlandırıcı, diriltici (Un climat vivifiant. Une joie vivifiante). vivificateur, trice s. ve ad. (Az kullanılır) Canlandırıcı, diriltici, vivification diş. Canlandırma, canlanma; diriltme, dirilme. vivifier gçl. 1. (Dinsel anlamda) Yaşatmak, can vermek, hayat vermek (C'est l'esprit qui vivifie). 2. Canlandırmak, diriltmek (Ce climat vivifie les enfants. Vivifier le sang). 3. mec. Uyandırmak, yeniden yaşatmak, yeniden canlandırmak, diriltmek (Vivifier les souvenirs, les sentiments). vivipare s. hayb. 1. Doğuran, doğurucu (Animal vivipare). 2.er.ç.hayb. Doğuranlar,doğurucular (Ovipares et vivipares). viviparité diş. Doğuruculuk, doğurmayla üreme, vivisection diş. fizy. Diri açımı, diri hayvanlar üzerinde yapılan açım (Etudier le développement d'une tumeur par vivisection). vivoter gsz. 1. Sözüm ona yaşamak, kıt kanaat geçinmek, sürünmek (Un retraité qui vivote). 2. Şöyle böyle yürümek, güç belâ ayakta durmak (Un commerce qui vivote). vivre gsz. 1. Yaşamak (Le blessé vit encore. Ilavécu sous la Révolution). 2. Sürüp gitmek, ölmemek, canlı kalmak, yaşamak (Son souvenir vit en nous. Un nom qui vivra éternellement). 3. Yaşam sürmek, yaşamak (Vivre seul, en famille. Vivre à sa guise). 4. Oturmak, eğleşmek, yaşamak, "ikamet etmek (Il vit en Turquie, à la campagne). S. Geçinmek (Iladequoivivre). 6. Vivredeqch:a) -ile beslenmek (Vivre de lait, de fruits), b) -ile geçinmek, yaşamak (Vivre de son travail, de ses rentes), c) -ile oyalanmak, ayakta durmak yaşamak (Vivre d'espérance). 7. gçl. -i yaşamak -de yaşamak (Vivre la guerre, unepériode de crise, un grand amour). 8. gçl. -i kendisi için bir yaşam haline getirmek (Vivre son art, sa poésie, sa foi). § Apprendre à qn à vivre: -i yola getirmek, -e dünyanın kaç bucak olduğunu göstermek. Etre facile à vivre: Uysal olmak, geçimli olmak, herkesle iyi geçinmek. Savoir vivre: Yol yordam bilmek, yaşayış kurallarını bilmek. Vivre au jour le jour: Günü gününe yaşamak, yarın ne olacak diye hiç aldırmadan yaşamak. Vivre aux crochets de qn: -in sırtından geçinmek. Vivre d'amour et

1475

vocalisation

d'eau fraîche: Samanlık seyran deyip yaşamak, özdeksel sıkıntılara aldırmayacak kadar sevip yaşamak. Vivre dans l'ombre de qn: -in gölgesinde yaşamak. Vivre de sa plume: Kalemiyle geçinmek. Vivre en camp volant: Çok düzensiz bir yaşam sürmek. Vivre en pacha à trois queues: Bey gibi yaşamak, yediği önünde yemediği arkasında olmak, bir eli yağda bir eli balda olmak. Vivre sa vie: Kendi hayatını yaşamak, dilediğince bir yaşam sürmek, vivre er. 1. Azık, besin, yiyecek (Le vivre et le logement). 2. (Eski) Yaşama, yaşayış (Nous étions occupés du vivre et du mourir vulgaire). 3. ç. Yiyecek, azık, erzak (Magasin de vivres. Réserve de vivres). § Offrir à qn le vivre et le couvert: -in yiyecek ve yatacağını sağlamak, -e yemek ve yatak sağlamak. Couper les vivres à qn: mec. -e yapılan yardımı kesmek, geçinmesine artık yardım sağlamamak. vivrier,ère s. Yiyeceğe değgin, yiyeceğe yönelik, yiyecek sağlayan (Cultures vivrières). vizir er. Vezir. § Grand vizir: Sadrazam, vizirat er. Vezirlik. vlan, v'lan ünl. Şırak (Et vlan! Il referma la porte avec rage. Et vlan! Il reçut le coup de poing en pleine poitrine). vocable er. dilb. Sözcük, "kelime (Vocables étrangers. Créer un vocable nouveau pour exprimer une idée nouvelle). § Sous le vocable de: -in adı altında, -in koruması altında, "himayesinde (Cette église est sous le vocable de saint Jean). vocabulaire er. 1. Küçük sözlük (Un vocabulaire français-anglais. Le vocabulaire de la photographie). 2. (Bir kişinin bildiği) Sözcükler; sözcük dağarcığı (Enrichir son vocabulaire). 3.(Belli bir alanla ilgili) Sözcük ve terimler (Vocabulairejuridique, sociologique, technique). 4. (Bir dilin) Söz varlığı, söz hazinesi. vocal,e s. 1. Ses çıkaran, ses çıkarmayı sağlayan (Cordes vocales. Organes vocaux). 2. Sese değgin (Technique vocale). 3. Sesli, sesle yapılan (Prière vocale). 4. (Dinsel bir toplulukta) Oy hakkı olan, seçme hakkı olan (Les mères vocales). 5. Ses için, sesle okunmaya özgü (Musique vocale: Ses müziği). vocalement bel. Sesle; sözlü olarak (Déchiffrer vocalement une partition). vocaliques. dilb. Ünlülere değgin; ünlü (Altération, harmonie vocalique). v o c a l i s a t i o n 1 .dilb. Ünlüleşme (La vocalisation d'une consonne). 2. Ünlü çıkarma, sesli harf çıkarma. 3. müz. Ağızlama; tek hece üzerinde söyleme, "vokalleme.

vocalise

1476

vocalise diş. müz. Ağızlama; bir tek hece üzerinde, nota adlarını kullanmaksızın yürütülen ses temrini (Faire des vocalises). vocaliser gçl. 1. dilb. Ünlüleştirmek, ünlü haline getirmek (Vocaliser une consonne). 2. gsz. müz. Ağızlamak, tek hece üzerinden söylemek; ne nota adlarını ve ne de şarkı sözlerim kullanmaksızın tek sesli hece üzerinde bir musiki parçasını söylemek, vocalkme er. dilb. İ . Ünlüler kuramı. 2. (Bir dildeki) Ünlüler dizgesi. 3. (Bir sözcükteki) Ünlüler, sesli harfler, vocatif er. dilb. Seslenme durumu (Vocatif latin). vocation diş. 1. Gönülden duyulan T a n n çağrısı (La vocation d'Abraham. On n'explique pas une vocation, on la constate). 2. Eğilim, gönül eğilimi, "temayül (Suivre, contrarier sa vocation. Sa vocation était d'enseigner). 3. Anıklık, "istidat, yetenek, "kabiliyet (Vocation artistique. Il se sentait une vocation de gouverner). 4. Yönelim (La vocation industrielle, agricole, artistique d'un pays). § Avoir vocation à, pour: -için yeteneği olmak, -e yetenekli olmak, voceratrice, vocératrice diş. (Korsika'da) Ağıtçı kadın. vocero, vocéro er. (Korsika'da) Ağıt, voçero. vociférateur, trice s. ve ad. Bağırıp çağıran (Voix vocifératrices). vocifération diş. Bağırıp çağırma (La foule s'empressait avec des vociférations, des hurlements). vociférerez. 1. Bağırıp çağırmak (La foule se mit à vociférer). 2. gçl. Bağırıp çağırarak ...söylemek, savurmak (Vociférer des injures, des menaces). vodka diş. Votka (Vodka russe, polonaise). vœu er. 1. Adak (Prononcer des voeux). 2. Dilek (Faire un veu. Présenter à quelqu'un des voeux de bonheur, de bonne année). 3. Kendi kendine verilensöz, ant, "ahit (Jefais voeu de ne pas bouger avant la fin de ce travail). 4. Tavsiye, tavsiye kararı (Les assemblées consultatives n'émettent que des vœux). § Faire vœux de f. qch: -meye andiçmek, kendi kendine karar vermek (J'ai fait vœux de me venger). vogue diş. 1. Beğenilme, tutulma, "rağbet, saygınlık, "itibar (Sa vogueaugmente. La vogue de cet artiste a beaucoup baissé). 2. (Güneydoğu Fransa'da) Dinsel bir bayram (Je m'étais trouvé à la vogue de Mont-Fleury). § En vogue: Tutulan, beğenilen, rağbette olan (Remède en vogue. Littérature un vogue). Avoir la vogue, être en vogue: Tutulmak, beğenilmek, rağbette olmak. Connaître la vogue: Rağbet görmek, tutulmak,

voie beğenilmek. voguer gsz. Su üzerinde dolaşmak (Une barque voguaitpu fil de l'eau). § Vogue la galère: mec. Ne ohirsiolsun. voici bel. ilg. 1. (Yakındaki şey için) İşte (Voici mon frère. Voicicommentilfautfaire. Nous voici sur le sommet). 2.-oluyor,-önce,-denberi(llaquittéla France, voici bientôt dix ans). 3. Voici que: Ve işte... (Voici que tombe la nuit. Voici qu'il commence à comprendre). voiediş. 1. Yol (Voieferrée, voiepublique. Trouver, suivre, perdre, quitter une voie. Boucher, dégager la voie. La voie maritime, aérienne, terrestre). 2. anat. Yol, boru, kanal (Les voies digestives, respiratoires, urinaires). 3. mec. Yol (Suivre la bonne voie, la mauvaise voie. La voie du bien, de l'honneur, du courage). 4. mec. Yol, araç, kanal (Intervenir par la voie diplomatique. Réclamer par la voie hiérarchique). S. (Eski) Bir ölçü..., bir araba... (Une voie de charbon: Bir araba madenkömürü. Une voie de bois: Bir araba odun). 6. Yön; hat (Suivez une autre voie. Prendre une voie nouvelle). § La voie lactée: Samanyolu. Voie d'eau: (Gemide) Su alan yer, su sızan yer (Boucher, calfater, une voie d'eau). Voie de garage: 1. (Demiryollarında) Vagon park yeri. 2. mec. Kızak, kızağa çekme. Voie de passage: Geçit, geçiş yolu (Ce col est une voie de passage entre les deux pays). Voies de Dieu: Tanrının hikmeti (Les voies de Dieu sont impénétrables). Voies de fait: Etkili eylem, "müessir fiil; zor ve şiddet yollan. Voies de droit: Hukuk yollan. Voies de recours: Yasa yolları, "kanun yollan. Voies et moyens: Vergi kaynaklan. En voie de qch, de f. qch: -yolunda, -mek yolunda (Un pays en voie de développement. Plaie en voie de se cicatriser). Par voie de, par la voie de: -yoluyla (Par voie buccale, orale. Régler le litige par voie de négociations. Aller à Paris par la voie aérienne. Par voie de conséquence: Dolayısıyla, bu nedenle, bunun sonucu olarak (Ses exigences étaient trop grandes, par voie de conséquence, les négociations furent rompues). Etre par voies et par chemins: Hep yolculukta olmak, yollarda olmak, sık sık yolculuk yapmak. Laisser, mettre qn, qch sur une voie de garage: 1. -i bir kenara atmak, uyutmak, -ile artık ilgilenmemek (Laisser un projet sur une voie de garage). 2. -i kızağa çekmek (Mettre un fonctionnaire sur une voie de garage). Mettre qn sur la voie: -e yol göstermek, ne yapacağını ne edeceğini öğretmek. Préparer la voie, les voies à: -in önündeki güçlük ve engelleri kaldırmak; -e yardım edip işini kolaylaştırmak; -in bir sonuca

voilà varmasını sağlamak; -e zemin hazırlamak (Il lui a préparé les voies en fournissant toute la documentation. Ces négociations préliminaires ont préparé la voie à un pacte de non-agtyfion). voilà ilg. bel. (Uzaktaki şey için) 1. işte (Voilà un oiseau qui vole). 2. -oluyor, -önce; -den beri (Voilà trois jours qu'il n'a rien mangé). 3. Voilà que: Ve işte... (Tiens, voilà qu'il se met à pleuvoir). § Ne voilà-t-il pas que..., Voilà-t-il pas que..., Voilà-ti-pas que..., V'Ià-ti-pas-que: Meğer ...değil miymiş, derken ...mez mi (Ne voilà-t-il pas qu'il pleut). voile er. 1. Örtü, perde (Voile du Temple de Jérusalem). 2. Peçe (Voile des musulmanes). 3. Tül (Voile de tergal pour faire des rideaux). 4. Başörtüsü, duvak (Voile d'infirmière, voile blanc demariée). S. anat. Leke, koyuluk (Avoirun voile au poumon droit). 6. (Fotoğrafta) Renk koyuluğu, leke (Lapellicule a été mal bobinée, et toutes les photos ont un voile). 7. mec. Karanlık (Les voiles de la nuit. Le voile de la mort). 8. mec. Örtü, perde (Un voile de brume. Enlever le voile pour voir la réalité). § Voile du palais: Damak eteği. Sous le voile de: mec. -örtüsü altında (Sous le voile de l'amitié, d'une dévotion apparente). Etendre, mettre, jeter, tirer un voile sur qch: -in üstüne bir perde çekmek, -i saklamak, -i unutup gitmek. Prendre le voile: Rahibe olmak, voile diş. 1. Yelken (Bateau, navire à voiles. Les voiles claquent au vent). 2. Yelkenli (On aperçoit quelques voiles à l'horizon). 3. Gemi yolculuğu, yelkenliyle yolculuk (Un jour de voile). 4. Yelken sporu, yelkencilik, yelken (Faire de la voile). § Avoir du vent dans les voiles: tkz. Sarhoş olmak, yükünü iyice almış olmak. Avoir le vent dans les voiles: İşleri tıkırında gitmek, Tann yürü kulum demek. Faire voile: (Gemi) Yol almak. Mettre les voiles: tkz. Çekip gitmek, kalkıp gitmek. Mettre à la voile: (Gemiyi) Yola çıkarmak, hareket ettirmek. Il faut tendre la voile selon le temps: Ayağını yorganına göre uzat; rüzgâra göre yelken âç. voilé,e s. 1. Örtülü, örtülmüş (Statue voilée, nudité voilée). 2. Peçeli (Les femmes voilées). 3. Lekeli; dumanlı (lia un poumon voilé. Une photo voilée). 4. mec. Üstü kapalı, kolay anlaşılmaz (Allusion voilée. Ironie voilée. Parler en termes voilés). 5. Eğri, eğrilmiş, çarpık (Avoir une roue voilée). 6. Donuk, dumanlı (Un regard voilé). 7. Boğuk (Une voix voilée). voiler gçl. 1. Örtü ile örtmek, -e örtü çekmek (Voiler une statue). 2. Saklamak, gizlemek, örtmek (Voiler sa désapprobation par un excès de

1477

voir gentillesse). 3. Kapamak, görünmez kılmak, görülmesini engellemek (Des nuages voilent la lune). 4. -e yelken düzmek, -in yelkenlerini takmak (Voiler un bateau). 5. Eğriltmek, çarpıtmak (Voiler la roue de sa bicyclette). 6. Lekeli, dumanlı kılmak (Voiler les poumons, une photo). 7. Voiler qn, qch de: Birini, bir şeyi -ile örtmek, kapatmak (Voiler un corps de toiles). §Se voiler: 1. Peçelenmek, peçe takmak; başına yaşmak takmak (Les femmes qui se voilent). 2. Eğrilmek, eğilmek, çarpılmak (Du bois qui se voile. La roue de sa bicyclette s'est voilée). 3. (Hava) Kapanmak, bozmak (Le ciel se voile). 4. Görünmez olmak, kapanmak (La lune se voile peu à peu). 5. Bürünmek, girmek, gizlenmek (Se voiler dans l'ombre du mystère).

voilette <% İnce peçe (Attacher, relever sa voilette). voilier er. 1. Yelkenci; yelken yapan yada onaran kimse. 2. Yelkenli, yelkenli gemi (Un grand voilier de Norvège). 3. (Spor) Yelken, yelkenli kayık (Course de voiliers). voilure <% 1. Yelkenler, yelken takımı (Voiluredes galions. Régler la voilure selon les vents). 2. (Uçakta) Kanatlar, kanat takımı. 3. Eğrilik, çarpıklık (Voilure d'un bois, d'un métal, d'une roue). voir gçl. 1. Görmek (Voir une maison, unoiseau, un enfant). 2. Seyretmek, görmek (Voir un film. Voir un match à la télévision). 3. Gezip görmek (Voir un pays, une ville). 4. Görmek, geçirmek; uğramak, başına gelmek (La génération quia vu la guerre. Unpays qui a vu plusieurs révolutions). 5. Görmek, önceden görmek, kestirmek (Voir l'avenir). 6. Görmek, bulmak (Je ne vois aucune solution. Je ne vois pas de mal à cela). 7. İncelemek, bakmak (Voir un dossier, une affaire). 8. Düşünmek (Je connais votre façon de voir à ce sujet). 9. -üzerinde konuşmak, tartışmak, görüşmek (Nous verrons ça entre nous). 10. -ile buluşmak, görüşmek (Voir régulièrement ses amis). 11. Ziyaret etmek (Aller voir ses parents). 12. gsz. Görmek (Regarder sans voir. Une bébé qui commence à voir). § Pour voir: Denemek için, şöyle bir bakmak için (Touchons un peu pour voir). Aller voir qn: -e danışmak, gidip -i görmek (Aller voir l'avocat, lemédecin). En voir de belles: Daha kötüsünü görmek, beterini görmek. En voir de rudes: Çok acı çekmiş olmak. Başına gelmedik kalmamak. En faire voir à qn: -e çok çektirmek, etmediğini bırakmamak. En voir trente-six chandelles: (Tokatı yiyince) Gözünde şimşekler çakmak. Laisser voir qch: Belli etmek, göstermek (II laisse voir son chagrin). N'avoir rien à voir

voire

1478

avec: -ile hiçbir ilgisi olmamak. Ne pas voir plus loin que le bout de son nez: Burnunun ötesini görmemek. Voir qch de ses propres yeux: -i kendi gözleriyle görmek. Voir la vie en rose: Yaşamı tozpembe görmek. Voir le dessous des cartes: İşin içyüzünü görmek. Voir le jour: Doğmak; ortaya çıkmak. Voir rouge: Gözünü kan bürümek. Voir tout noir: Her şeyi kapkara görmek, her şeye kötümser bir gözle bakmak. Voir une paille dans l'oeil de son voisin et ne pas voir une poutre dans le sien: Elin gözündeki çöpü görüp de kendi gözündeki merteği görmemek. Voir venir qn: -in niyetini anlamak, artniyetini sezmek. §Se voir: 1. Kendine bakmak, kendini görmek (Se voir dans une glace). 2. Kendini ...olarak görmek, düşünmek (Elle se voit déjà toute vieille dans quelques années). 3. Birbirini görmek, görüşmek (Des amis qui se voient souvent). 4. Görülmek ( Ça ne se voit pas facilement). S. Belli olmak, gözükmek (Est-ce que cette tache va se voir). 6. Rastlanmak, karşılaşılmak; olmak, meydana gelmek (Un fait qui ne se voit pas facilement). §Se faire voir: Kendini göstermek, voire bel. Hattâ (Un stage de quelques mois, voire de quelques années. Ce remède est inutile, voire mime dangereux). voirie diş. 1. Karayolları (La voirie départementale). 2. Karayolları yönetimi. 3. Yol bakımı (Service de voirie). 4. (Belediyece her gün) Çöplerin toplanması. 5. Çöplük, kent çöplüklerinin döküldüğü yer. voisin,e s. 1. Komşu (Etats voisins. Propriétaires voisins. La maison voisine). 2. Yakın (Des idées voisines). 3. Voisin de: a) -e komşu, -e yakın (Un champ voisin de la route. Un immeuble voisin de la cathédrale), b) -e benzer, benzeyen; -i andıran (Un véhicule voisin de la bicyclette. Une considération voisine du respect). 4. ad. Komşu (Voisin de palier. Voisin de table. Voisin de lit. Rencontrer un voisin). § Grand clocher, mauvais voisin: Büyüklerin komşuluğundan adama zarar gelir. Qui a bon voisin a bon matin: Evalmakomşu al. voisinage er. 1. Komşular (Ameuter tout le voisinage). 2. Yöre, çevre, mahalle (Les enfants du voisinage). 3. Yakınlık (Jouir du voisinage de la ville). 4. Komşuluk (Rapportde bon voisinage). § Au voisinage de: -yakınında, yöresinde, çevresinde, yakınlarında (Au voisinage du marché). Vivre en bon voisinage avec qn: -ile iyi komşuluk etmek, voisiner gsz. 1. Komşularla görüşmek, komşuluk etmek (Il ne voisinait guère). 2. Voisiner avec: -ile

vol yanyana olmak, komşu olmak (Je voisinais à table avec deux ingénieurs). voiturage er. Arabayla taşıma, voiture diş. 1. Araba (Voiture à cheval. Voiture à bras. Voiture automobile. Voiture d'enfant. Partir en voiture). 2. Otomobil (Voiture à quatre portes. Voiture de course, de sport) 3. (Eski) Taşıma, taşımacılık (Les voitures d'Orient se font par des boeufs ou des chameaux). 4. (Eski) Taşınan şey, yük. 5. (Eski) Taşıma parası, voiturée diş. Araba dolusu, bir araba... (Une voiturée de bois). voiturer gçl. Arabayla, otomobille götürmek; arabayla taşımak (Voiturer un ami jusque chez lui. Voiturer des tonnes de marchandises). voiturette diş. 1. Küçük araba (Une marchande de quatre saisons poussant sa voiturette). 2. Küçük otomobil, voiturier er. Arabacı; taşımacı, voïvodat er. tar. Voyvodalık (ünvan). voïvode er. Voyvoda. voïvodiediş. Voyvodalık (yönetim bölgesi), voix diş. 1. Ses (Avoir la voix grave, aiguë, rauque. Une voix de basse, de ténor). 2. Oy (Donner sa voix à tel candidat. Compter les voix). 3. Öğüt, söz (Şefler à la voix d'un ami). 4. Içtepi, ses (La voix du sang, de la conscience). S. Düşünce; ses (Exprimer la voix du peuple). 6. dilb. Çatı (Voix factitive: Ettirgen çatı. Voix passive: Edilgen çatı. Voix active: Etken çatı. Voix réfléchie: Dönüşlü çatı). §A haute voix: Yüksek sesle. A voix basse: Alçak sesle, hafifçe. A pleine voix: Avazı çıktığı kadar. De vive voix: Ağızdan, sözle. Avoir voix au chapitre: Düşüncesini belirtmek hakkı olmak; söz sahibi olmak. Couvrir la voix de qn: -in sesini bastırmak, daha yüksek sesle konuşarak -i bastırmak. Etre en voix: Şarkı söyleyecek durumda olmak. Faire la grosse voix: Sesini kalınlaştırarak konuşmak. Mettre qch aux voix: -i oya koymak. Rester sans voix: Heyecandan dili tutulmak, gık diyememek. Se casser la voix: Sesi kısılmak. Voix du peuple, voix de Dieu: HalRin sesi, Hakkın sesi. vol er. 1. Uçuş (Le vol des hirondelles, des insectes). 2. (Bir kuşun) İki kanat uzunluğu, kanat yaylımı. 3. (Uçaklar için) Uçuş, uçma (Vol de nuit, vol d'essai. Vol de reconnaissance, d'observation, de bombardement). 4. Bir kuşun konmadan bir defada uçabileceği mesafe, *uçum (Franchir une région d'un seul vol). 5. (Kuş ve böcekler için) Sürü (Vol de grues, d'oiseaux migrateurs, de cigognes. Vol de moucherons, de sauterelles). 6. (Eski) Şahin gibi yırtıcı kuşlar salarak yapılan)

vol Kuş avı. 7. Geçip gidiş, akış, gidiş (Le vol du temps). § Vol à voile: (Uçak) Motoru çalıştırmadan uçma; planör uçuşu. Vol plané: (Uçak) Motoru çalıştırmadan inme, planör inişi. Au vol: Havada, uçarken (Attraper une balle au vol. Tirer un oiseau au vol). A vol d'oiseau: 1. Dosdoğru giderek, kestirmeden (De Paris à Rouen il n'y a que vingt lieues à vol d'oiseau). 2. Kuşbakışı (Vue à vol d'oiseau). De haut vol: 1. Yükseklerde uçan (Un oiseau de haut vol). 2. Üstün nitelikli, çaplı, çok esaslı (Personne de haut vol. Un escroc de haut vol). Saisir qch au vol: -i söylenir söylenmez anlamak, hemen kavramak (Saisir un nom, une remarque au vol). vol er. 1. Hırsızlık (Vol de voiture. Commettre une série de vol. Il a été condamné pour vol). 2. Çalıntı, çalman eşya, hırsızlık malı (Sa fortune est la somme de tous ses vols). 3. mec. Soygunculuk, hırsızlık (Cinquante francs, ce repas; c'est du vol, c'est un vol manifeste) § Vol qualifié: huk. Ağır hırsızlık suçu. Vol avec effraction: Kapı kırarak hırsızlık. Vol à main armée: Silâhlı soygun. Vol domestique: Hizmetçi hırsızlığı. Vol à étalage: Mağaza soyma, dükkân soyma. Assurance contre le vol: Hırsızlık sigortası, volables. (Az kullanılır) Çalınabilir, aşmlabilir. volage s. Gelgeç, uçan, değişken, tez değişen, ayrangönüllü, .şıpsevdi (Sentiment volage. Un mari volage, une femme volage, un cœur volage). volaille diş. 1. Kümes hayvanları (Elevage de la volaille). 2. Kümes hayvanı (Découper une volaille. Volaille cuite au four. Pâté de volaille). 3. hlk. Kadınlar, kızlar. 4. hlk. (Eski) Orospu, piliç. S. argo. Kadın, kız, yavru, volailler er. Tavukçu, tavuk satıcısı, volailleur,euse ad. Tavukçu, tavuk yetiştiricisi, volant er. 1. Yel değirmeni kanadı. 2. fiz. Düzenteker, büyük çark (Volant d'une machine à vapeur, d'un moteur à explosion). 3. Fırfir, far bala, eteğe dikilen dantela yada kumaş süs (Robe à volant, jupe à volant). 4. (Otomobillerde) *Yönelteç, direksiyon (Tenir, prendre le volant, se mettre au volant: Direksiyonun başına geçmek, araba sürmek). 5. Sürücülük, araba sürücülüğü, araba sürme (Les as du volant). 6. (Avcılıkta) Ökse çubuğu (Chasse aux volants). 7. Bir alındı kâğıdının koparılıp müşteriye verilen bölümü (Le volant et le talon). 8. İki yanına tüyler batırılmış mantar. 9. Raketle bu mantara vurularak oynanan oyun (Jouer au volant. Faire unepartie de volant). volant,e s. 1. Uçan (Poisson volant, écureuil volant). 2. Uçan, uçuş yapan uçuşa katılan

1479

volée

(Personnel volant, matériel volant). 3. Seyyar (Brigade volante. Campvolant). § Feuille volante: Tek yaprak halinde kâğıt, ayrı kâğıt. Forteresse volante: Uçan kale, ağır bombardıman uçağı. Fusée volante: Havai fişek. Petite vérole volante: Yalancı çiçek hastalığı. Pont volant: Sökülüp taşınır köprü. Soucoupe volante: Uçan daire. Table volante: Hafif masa. Tapis volant: (Masallarda) Uçan hah. volatil,es. kim. Uçucu (L'éther est volatil). §Alcali volatil: Amonyak, volatile er. 1. Uçar, uçucu hayvan. 2. Evcil kuş; kümes kuşu (Rattaper un volatile échappé du poulailler). volatilisable s. Buğulaşıp uçabilir, uçup gidebilir (Substance volatilisable). volatilisation diş. Gaz haline getirme, uçuculaştırma; gaz haline gelme, uçuculaşma. volatiliser gçl. 1. Gaz haline getirmek, buhar haline getirmek, buğulaştırmak, uçuculaştırmak (Volatiliser un liquide, un-corps).2. mec. tkz. Apartmak, iç etmek, ortadan kaybetmek (Qui est-ce qui m'a volatilisé mon briquet). § Se volatiliser: 1. Gaz haline geçmek, buharlaşmak, uçuculaşmak, uçmak (L'étherse volatilise). 2. tkz. mec. Uçup gitmek, çalınmak, ortadan kaybolmak (Mon argent s'est volatilisé). volatilité diş. Uçuculuk, gaz haline geçebilme özelliği. vol-au-vent er. Etli börek; ballı börek, volcan er. 1. Yanardağ (Volcan en activité, volcan éteint). 2. Ateş gibi adam (Il est un vrai volcan). 3. Çok tehlikeli şey, barut fıçısı (Nous sommes sur un volcan). volcanique s. 1. Yanardağa değgin; yanardağın oluşturduğu (Bouche, déjection, cheminée, cône volcanique. Matières, roches volcaniques). 2. mec. Ateş gibi, ateşli (Tempérament volcanique). volcaniser gçl. Yanardağlaştırmak, yanardağ durumuna getirmek, volkanlaştırmak. volcanisme er. coğr. Yanardağ etkinliği, "volkanizma. volcanologie diş. yerb. 'Yanardağbilim. volcanologique s. 'Yanardağbilimsel, yanardağbilime değgin, volcanologue ad. "Yanardağbilimci, yanardağbilim uzmanı, volé,e s. 1. Çalıntı, çalınmış (Objets volés). 2. ad. Malı çalman kimse (Le voleur et le volé). volée diş. 1. Uçma, uçuş (Oiseaux éparpillés dans la volée). 2. Yaylım ateşi, salvo (Une volée d'obus). 3. (Kuşun) Bir uçuşta aldığı yol, uçum (D'une seule volée). 4. (Kuşlar için) Sürü, katar (Une

voler

1480

volée de corneilles, de grues, de cigognes). S. Küçük topluluk, grup, sürü (Une volée d'enfants). 6. (Merdivende) tki sahanlık arası. 7. Araba falakası (Chevaux de volée). 8. mec. Aşama, "mevki (Gens de la première volée. Un homme de la haute volée). 9. (Çanda) Kuvvetli ses. 10. tkz. Dayak, kötek (Donner, recevoir une volée). 11. (Tenis oyununda) Vole. 12. Une volée de: Birçok, bir takım, bir sürü (Une volée de souvenirs). § A la volée: 1. Havada, havadayken (Attraper un objet à la volée). 2. Çabucak, şıppadak, hemen (Saisir une allusion à la volée). 3. Havaya savurarak, avuçla serperek (Semer à la volée). A toute volée: Var gücüyle; hızla çarparak, hızla savurarak (Refermer une porte à la volée. Gifler un insolent à la volée. Lancer un disque à toute volée). Donner la volée à: -i salıvermek, bırakmak, azatlamak (Donner la volée à un oiseau). Prendre sa volée: 1. Artık hızını almak, durumunu iyileştirmek, belini doğrultmak; gittikçe açılmak. 2. Gidivermek; uçuvermek. 3. mec. Özgürleşmek, zincirlerini koparmak, başına buyruk olmak. voler gsz. 1. Uçmak (Un oiseau vole. Une mouche vole,une abeille vole). 2. Uçmak, uçakla gitmek (VoferdVstort&K/àParw). 3. Çabucak gitmek, kuş gibi uçuvermek, koşmak, koşarak gitmek (Voler chez un ami annoncer une nouvelle). 4. Uçuş yapmak, uçmak (Pilote qui a cessé de voler). S. Uçup gitmek, çabucak geçip gitmek (Le temps vole). 6. Hızla yayılmak, çabucak yayılmak (Cette promesse vole bientôt de bouche en bouche). 7. Yel gibi gitmek, uçar gibi gitmek, çok hızlı koşmak (Son petit cheval volait). 8. Uçuşmak (Papiers qui volent au vent. Feuilles qui volent en l'air). 9. gçl. (Alıcıkuş avını) Kovalamak (Un faucon qui vole les perdrix). § Voler au secours de la victoire: Hazır aşa konmak, işler pişirilip kotarıldıktan sonra sahip çıkmak, utku kazanıldıktan sonra yardıma koşmak. Voler dans les plumes à qn: -e hışımla saldırmak, parçalayacakmış gibi üstüne atılmak. Voler de ses propres ailes: Kendi işini kendi görmek, kimseden yardım görmeden işlerini yürütmek, kendi yağıyla kavrulmak, kendi göbeğini kendi kesmek. voler gçl. 1. Çalmak, aşırmak, uğrulamak (Voler une montre, un livre). 2. Kaçırmak (Voler un enfant). 3. Hakkı olmadan elde etmek (Voler un titre, une réputation). 4. Başkasından almak, aşırmak, apartmak (Voler une idée, un sujet, une phrase). 5. (Zorlayada aldatarak) Soymak, soyup soğana çevirmek; kazıklamak (On l'a volé lors du partage des biens. Un épicier qui vole les clients). 6.

volontaire Voler qch à qn: a) Birinin -sini çalmak (Pickpocket qui vole un portefeuille à un passant), b) Bir şeyi -den apartmak, aşırmak, almak (Il m'a volé cette idée. Tu lui as volé le projet). § Ne l'avoir pas volé: -e müstahak olmak, -ihaketmek (Ilnel'apas volé: O buna müstahak, o bunu hak etmişti; lâyığını buldu). Voler sur le poids des bonbons: Verdiği sözleri tutmamak, volerie diş. 1. Avcı kuşlarla yapılan av, doğanla yapılan av, doğan avı, doğancılık. 2. (Eski) Hırsızlık, arakçılık, yağmacüık (Les voleries publiques sont des habiletés). volet er. 1. Pencere kanadı, pancur (Fermer les volets. Volets de bois, de métal). 2. (Eski) (Üzerinde pirinç vb. ayıklanan) Küçük tepsi. 3. tekn. Kapak (Elle abaissa le volet du capot. Volet de carburateur). 4. bitb. Aksugülü, nilüfer. § Trier sur le volet: Dikkatle seçmek, büyük bir titizlikle seçmek (Des personnes triées sur le volet). voletant,es. 1. Pır pır uçan. 2. mec. Daldan dala; bir oraya bir buraya değinen (Des pensées voletantes). voleter gsz. 1. Pır pır uçmak; sekerek uçmak (Des papillons de nuit voletaient autour des lampions. Oisillons qui volettent au ras du sol). 2. mec. Uçuşmak (Rubans qui volettent au vent). volettement er. ( Az kullanılır) Pır pır uçma ; sekerek uçma; uçuşma, voleur,euse ad. 1. Hırsız (Arrêter un voleur, capturer une voleuse). 2. Soyguncu, kazıkçı (Ce commerçant est un voleur). 3. Kaçıran, kaçıncı (Un voleur d'enfants). 4. s. Hırsız (Il est voleur comme une pie). § Au voleur!: Hırsız var! Jouer au gendarme et au voleur: Hırsız-polis oynamak, volière diş. Büyük kuş kafesi, kuşhane, volige diş. Padavra tahtası, volitlf, İve s. ruhb. İsteme değgin, "irtiyadi. volition diş. ruhb. İstem, "irtiyat. volley-ball er. Voleybol, eltopu oyunu (Jouer au volley-ball). volleyeur,euse ad. 1. Voleybolcu, voleybol oyuncusu. 2. (Teniste) İyi vole vuruş yapan, voleci. volontaire s. 1. İstemli, "iradi (Acte, activité volontaire). 2. Bile bile yapılan, kasıtlı, isteyerek yapılan (Une omission volontaire). 3. Kararlı, iradeli, tuttuğunu koparan (Un homme d'affaires volontaire). 4. Direngen, inatçı (Tempérament volontaire, regard volontaire). S. ad. Gönüllü (Des volontaires aidaient les pompiers à combattre l'incendie). 6. er. Gönüllü asker (Un bataillon de volontaires).

volontairement volontairement bel. 1. isteyerek, isteye isteye, kendi iradesiyle. 2. Bile bile, kasıtlı olarak, kasten (Laisser volontairement un sujet dans l'ombre). volontariat er. Gönüllü askerlik; gönüllülük, volontarisme er. fels. istenççilik, "iradiye, "iradecilik, volontaristes, vead. Istenççi,iradeci, volonté diş. 1. 'İstenç, "irade (Avoir de la volonté. La fatalité, c'est l'excuse des âmes sans volonté). 2. İstek, arzu (Les dernières volontés d'un défunt). 3. Niyet (La bonne volonté, la mauvaise volonté. Avec la meilleure volonté du monde). § Acte de dernière volonté: Vasiyetname. Dernières volontés: Vasiyet. A volonté: Dilediğince, istediği gibi; istediği kadar. De bonne volonté: İyi niyetli; iyi niyetle. De mauvaise volonté: Kötü niyetli; kötü niyetle. Avoir de la volonté: İradeli olmak. Avoir une volonté de fer: Çelik gibi sağlam iradesi olmak. Faire les quatre volontés de qn: -in her istediğini yapmak, bütün isteklerini yerine getirmek. volontiers bel. 1. Seve seve, "memnunlukla (Je partagerais volontiers aux nécessiteux le peu que je possède). 2. Kolayca, kolaylıkla; doğal olarak (On dédaigne volontiers un but qu'on n'a pas réussi à atteindre). 3. Genellikle, genel olarak (Lui qui était volontiers taciturne). volt [vtUjer. fiz. Volt, gerilim, voltage er. fiz. Volt miktan, voltaj (Voltage de sortie: Çıkış gerilimi. Voltage primaire: Giriş gerilimi). voltaïque s. Volta piline değgin, pillerle elde edilen (Electricité voltaïque). voltaire er. Hafifçe arkaya devrik arkası yüksek koltuk (Un voltaire d'acajou). voltairianisme er. Voltaire'cilik, Voltaire felsefesi. voltairien,ne s. ve ad. Voltaire'ci; Voltaire'e özgü; Voltaire'e değgin (Un voltairien enragé. Esprit voltairien). voltamètre er. fiz. Voltametre, volte diş. 1. (Ata yaptırılan) Çark, tam çark (Serrer, élargir la volte). 2. Eski bir İtalyan dansı, bir çeşit vals. 3. den. Yön değiştirme, volte-face diş. 1. Yüz geri dönüş, çark (Faire volteface). 2. mec. Yüzseksen derecelik dönüş, birdenbire inanç ve düşünce değiştirme (Faire une volte-face). volter gsz. Çark yapmak, tam dönüş yapmak (Faire volter un cheval). voltige diş. 1. (Canbazların yaptığı) tp üzerinde gösteri, ip üzerinde yapılan hüner (Voir au cirque un numéro de haute voltige). 2. (Sirklerde) At üzerinde hüner, atlı gösteri (Fairede la voltige). 3.

1481

voluptueusement

mec. Canbazlık, hüner (Exercice de voltige intellectuelle). voltigement er. Uçuşma, pır pır uçma (Voltigement d'un insecte, d'un petit oiseau). voltiger gsz. 1. Uçuşmak (Feuilles qui voltigent en automne). 2. Pır pır uçmak, ordan oraya uçuşmak (Papillon, insecte, petit oiseau qui voltige). 3. (Rüzgârda yada havada) Dalgalanmak; uçuşmak (Ses cheveux voltigeaient au vent). 4. Koşturup durmak, ordan oraya koşmak; sağa sola koşmak. 5. mec. Daldan dala konmak. 6. (Eski) At üstünde gösteriler yapmak, voltigeur er. 1. At canbazı, at üstünde gösteriler yapan canbaz. 2. (Eskiden Fransız ordusunda) Seçme piyade, seçkin piyade (Une formation de voltigeurs). 3. Bir Fransız purosu, voltmètre er. fiz. Voltölçer. volubile s. 1. Konuşkan, dilli, "natıkalı (Jeune fille volubile). 2. bitb. Sarmaşıcı, sarmaşan (Plante volubile). volubilement bel. Çok konuşarak, ağız kalabahğıyla. volubilis/vj lybilis] er. bitb. Çançiçeğillerden bir tür. volubilité diş. Konuşkanlık, dillilik; rahat ve çok konuşma (Une volubilité qui étourdit). volume er. 1. Oylum, "hacim (Calculer le volume d'un corps. Augmenter de volume: Oylumu büyümek. Diminuer de volume: Oylumu küçülmek). 2. Toplam miktar, hacim (Le volume des importations est supérieur au volume des exportations). 3. Cilt (Dictionnaire en trois volumes). 4. müz. (Ses için) Güç, yoğunluk (Sa voix a beaucoup de volume). S. mat. Hacim, oylum, üç boyutlu şekil (Le cône, la pyramide, la sphère sont des volumes réguliers). § Volume de révolution: mat. Dönel hacım. Faire du volume: Yer kaplamak, çok yer tutmak, çok yer almak (Emballage qui fait du volume). volumétrie diş. kim. "Oylumölçüm, hacim ölçme, volumétrique s. •Oylumölçümsel, hacim ölçmeye değgin (Analyse volumétrique). volumineux,euse s. Oylumlu, "hacimli; büyük, kabarık (Une caisse volumineuse. Un dossier volumineux. Recevoir un courrier volumineux). volumique s. Hacimle ilgili, oyluma değgin, •oylumsal (Masse volumique). volupté diş. 1. Çok tat duyma, tatlanma, "telezzüz (Rechercher la volupté. Manger avec volupté). 2. Cinsel zevk; kösnü, şehvet (S'enivrer des plus douces voluptés). 3. Hoşlanma, zevklenme, keyiflenme; zevk, keyif (Eprouver un sentiment de volupté. Je l'écoutais avec volupté). voluptueusement bel. Zevkle, keyifle; tadım çıkara

voluptueux

1482

çıkara (S'étirer voluptueusement). voluptueux,euse s. 1. Zevk düşkünü (Peuples voluptueux, tempérament voluptueux). 2. Cinsel zevklere düşkün; kösnülü, şehvetli (Un homme voluptueux, une femme voluptueuse). 3. Tat verici, tadına doyulmayan (Une grâce voluptueuse, une sensation voluptueuse). 4. Cinsel istek uyandırıcı (Attitude, danse voluptueuse). volute diş. I. (Mimarlıkta) Bezeme kıvrımı (Les volutes d'une colonne ionique, d'une corniche). 2. Kıvrım (Des volutes de fumée. Les volutes de vagues). 3. hayb. Kıvrım biçiminde denizkabuğu. volvaire diş. bitb. Bir tür mantar, volvoce, volvox er. bitb. Tatlı sularda bulunan yeşil suyosunu. volvulus [vılvylys] er. hek. Düğümlenme, kıvrılma (Volvulus gastrique, volvulus intestinal). vomer[vjm£ff] er. anat. Sabankemiği, burun içini ikiye ayıran kemik. vomérien,ne s. anat. Sabankemiğine değgin, vomi er. Kusmuk, kusuntu (Ça sent le vomi). vomiques. 1. Kusturucu. 2. diş. hek. Akciğerlerden kusmuk şeklinde gelen irin, göğüs kusmuğu, vomir gçl. 1. -i kusmak, dışarı çıkarmak (Vomir son déjeuner). 2. -i tükürmek, çıkarmak (Vomir du sang). 3. -püskürtmek, saçmak (Un volcan qui vomit des flammes, de la lave). 4. -savurmak, bağırarak söylemek (Vomir des injures). S. mec. -den iğrenmek, tiksinmek (Je vomis mes contemporains). 6. gsz. Kusmak (Il a envie de vomir). vomissement er. 1. Kusma (Vomissement de sang). 2. Kusmuk, kusuntu (Le chien retourne à son vomissement). vomissure diş. Kusmuk, kusuntu, vomitif, ive s. 1. Kusturucu (Unproduit vomitif). 2. er. Kusturucu ilaç (Prendre, prescrire un vomitif). vomitoire er. (Eski Romada, tiyatro ve sirklerde) Büyük çıkış kapısı, vomito negro er. hek. Sarı humma, vorace s. 1. Yiyeceğe saldıran, yiyeceğe doymaz, oburca yiyen (Un chien vorace, une loutre vorace). 2. Doymak bilmez ( Un appétit vorace). 3. Açgözlü (Un enfant vorace). voracement bel. Oburcasına saldırarak; açgözlülükle (Se jeter voracement sur sa proie). voracité diş. 1. Açgözlülük, gözüdoymazhk. 2. mec. Kazanca doymazlık, paraya aşın düşkünlük, vorticelle diş. hayb. Çanhayvanı. vos s. Sizin -leriniz (Vos chemises: Gömlekleriniz. Vos bras: Kollarınız). votant,e ad. Oy veren (Les abstentionnistes et les

vouloir votants). votation diş. Oylama, oy verme (Mode de votation). vote er. 1. Oy (Droit de vote. Compter les votes). 2. Oylama (Procéder au vote). 3. Oylayıp kabul etme (Le vote d'une loi). § Bulletin de vote: Oy pusulası. Vote de confiance: Güven oyu. Vote de méfiance, vote de défiance: Güvensizlik, °ademi itimat. Votes législatifs: Yasama kararlan, voter gçl. 1. -i oylamak, oylayıp kabul etmek (Voter uneloi, unedécision). 2.gsz. Oyvermek(Avoirle droit de voter). 3. gsz. Voter pour: -in lehinde oy vermek; oyunu -e vermek (Aux élections, ilavoté pour les socialistes). 4. Voter contre: -in aleyhinde oy vermek, oyunu -e vermemek (Voter contre un candidat). votif, ive s. 1. Adağa değgin (Inscription, offrande votive). 2. Dileğe değgin (Messe votive). vôtres. Sizin -niz (Votre maison: Sizin eviniz. Votre jardin: Bahçeniz). vôtre adıl. Sizinki (Mon livre est vert, le vôtre est bleu: Benim kitabım yeşildir, sizinki mavidir. Ma maison est petite, la vôtre est grande: Benim evim küçüktür, sizinki büyüktür. Cesfruits son verts, les vôtres sont mûrs: Bu meyveler hamdır, sizinkiler olgundur. Ces chemises sont en coton, les vôtres sont en laine: Bu gömlekler pamuktur, sizinkiler yündür). § Les vôtres: Sizinkiler; dostlarınız; anababanız. vouer gçl. Vouer qch à: 1. Bir şeyi -e adamak, birine .. .adamak (Il avait voué cent boeufs au vainqueur des Titans. Vouer un enfant à la Sainte Vierge). 2. Bir şeyi -e vermek, °hasretmek( Vouer.sa vie, son activité à un parti). 3. Birine ...sözvermek, andiçmek (Il lui avait voué une amitié éternelle). 4. Birini, birşeyi -e yargılı kılmak; ister istemez -e götürmek ( La possession de l'âme d'un être par un autre qui le voue au crime. Une entreprise vouée à l'échec). § Se vouer à: 1. Kendini -e adamak. 2. Kendini -e vermek (5e vouer à son art, au théâtre, à l'étude). § Ne pas savoir à quel saint se vouer: Ne halt edeceğini bilememek, hangi çareye başvuracağını bilememek, vouge er. 1. Budama bıçağı. çekme. 2. (Ortaçağda kullanılan) Bir çeşit kargı. vouivrt diş. (Masallarda) Yılan, vouloir gçl. 1. İstemek (Je veux savoir ce qui s'est passé. Un enfant qui veut un jouet. Voulez-vous encore du potage?). 2. Dilemek, istemek (Les manifestants voulaient l'abolition du décret). 3. İleri sürmek, savlamak (Descartes a voulu, contre toute apparence, que les animaux fussent des machines). 4. Vouloir qch à qn: Birinin -sini istemek, başına ...gelmesini istemek (Je lui veux

vouloir

1483

du bien. Je veux un grand malheur à cet arrogant). 5. Vouloir qch de qn: Birinden ...istemek, beklemek (Je veux de lui une discrétion absolue. Que voulez-vous de moi?). 6. istemek, gerektirmek; -e gereksinim duymak (C'est une plante qui veut beaucoup d'eau). 7. Vouloir de qn, de qch: -i kabul etmek; -e gönlü yatmak, razı olmak (Personne ne veut de lui comme camarade. Il ne veut pas de vos excuses). § En veux-tu, en voilà: İstemediğin kadar, gırla, bol bol (L'affaire marche très bien, les commandes arrivent en veuxtu, en voilà). Que veux-tu; que voulez-vous: Naparsın, neylersin; elden ne gelir. Sans le vouloir: İstemeden, istemeye istemeye, elinde olmadan. En vouloir à qn: -e kızmak (Je lui en veux). En vouloir à qn de f.qch: Birinin -meşine kızmak, -diği için birine kızmak (Je lui en veux de ne pas m'avoir prévenu). En vouloir à qch: -e göz dikmek, gözkoymak, -de gözü olmak (Il vous flatte, parce qu'il en veut à votre argent). S'en vouloir de f.qch: -diğine pişman olmak, -diği için üzülmek, kendine kızmak (Je m'en veux d'avoir accepté). Vouloir, c'estpouvoir: Meramın elinden bir şey kurtulmaz, vouloir er. 1. İstenç, irade (Le vouloir est une conquête faite à tout moment sur les instincts). 2. İstek, arzu (Pourvu que leur vouloir se range sous lenôtre). 3. Niyet (Bon vouloir: iyi niyet. Mauvais vouloir: Kötü niyet). voulu,e s. 1. İstenilen, gereken (Sans avoir la quantité de drap voulue). 2. İstenilerek yapılan, bile bile yapılan (C'est voulu, ce n 'est pas le fait du hasard). 3. Kasıtlı, kasten yapılan (C'est voulu). vous adıl. 1. Siz (Vous travaillez bien). 2. Sizi (Je vous connais bien). 3. Size (Je vous enverrai un petit colis). 4. er. Siz; siz deme, sizleme (Employer le vous en parlant à ses parents). vousseau, voussoir er. Kemertaşı (Les vousseaux d'une fenêtre). voussoyer —> vouvoyer. voussure diş. 1. (Mimarlıkta) Kemer kovanı .2. hek. Kabarıklık. voûte diş. 1. (Mimarlıkta) Tonoz (Voûte d'arête: Haçtonoz. Voûte en berceau: Beşiktonoz. Voûte en ogive: Sivritonoz). 2. Tavan; tepe (La voûte d'une caverne. Une voûte d'arbres). § La voûte céleste, voûte azurée, voûte étoilée: Gök, gökkuble, gökyüzü. La voûte du crâne: (Kafatasında) Tepe. voûté,e s. 1. Tonozlu, tonoz şeklinde (Une grande galerie voûtée). 2. mec. Kamburlaşmış, beli bükülmüş (Un vieillard voûté). voûter gçl. 1. Tonozlamak, üstünü tonozla

voyeur

kapamak (Voûter un souterrain). 2. Kemerleştirmek, kemer gibi bükmek (Voûter les tables d'un violon). 3. Kamburlaştırmak, belini bükmek (L'âge l'a voûté). vouvoiement, vousoiement, voussoiement er. "Siz" deme, "siz diye hitabetme" 'sizleme (Passer du vouvoiement au tutoiement). vouvoyer, vousoyer, voussoyer gçl. -e "siz" diye hitabetmek, -i 'sizlemek (On vouvoie normalement les inconnus, ses supérieurs). vox populi diş. Lat. Halkın sesi. voyage er. 1. Gezi, "seyahat (J'aifait trois voyages en Italie. Voyage d'affaires). 2. Yolculuk (Voyage à pied, en voiture, en avion). 3. Sefer; gidi; geliş seferi (Train qui fait le voyage Paris-Le Havre), g Bon voyage: İyi yolculuklar. Le grand voyage: Ölüm. Etre en voyage: Gezide olmak. Faire le grand voyage: Ölmek. Partir en voyage: Yolculuğa, geziye çıkmak. Souhaiter bon voyage à qn: -e iyi yolculuklar dilemek. Les voyages forment la jeunesse: Çok gezen çok bilir, voyager gsz. 1. Gedmek, geziye çıkmak, yolculuk yapmak, "seyahat etmek (Voyager en voiture. Voyager à travers l'Europe). 2. (Bir yerden bir yere) Taşınmak, nakledilmek, yer değiştirmek (Marchandise qui s'abîme en voyageant). voyageur,euse ad. 1. Yolcu (Tous les voyageurs changent de train). 2. Gezici; 'gezmen, "turist (Un groupe de voyageurs. C'est un grand voyageur). 3 (Bir tecimevi hesabına çalışan) Gezici satış memuru (Commis voyageur de denir). 4. s. Gezgin, göçebe, göçmen; gezmeyi seven, gezmekten hoşlanan (La vie voyageuse des bergers. Avoir l'âme voyageuse). voyance<% Falcılık. voyant,e s. 1. Gözalıcı, dikkat çekici (Une couleur voyante. Une robe voyante). 2. diş. Fala, bakıcı (Consulter une voyante). 3. Yalvaç; görülmezi gören, bilinmezden haber veren (Rimbaud le voyant. La vision des voyants). 4. ad. Gözleri gören (Les voyants et les aveugles). 5. (Taşıtlarda) Işıklı gösterge (Le voyant d'essence, d'huile. Le voyant est allumé). 6. Tehlike ışığı, kontrol lambası. 7. (Yerölçümünde kullanılan) Yansı ak yarısı kara sırık, "şâhis. voyelle diş. dilb. 1. Ünlü, sesli (Voyelle antérieure: ince ünlü. Voyelle arrondie: Yuvarlak ünlü. Voyelle courte: Kısa ünlü. Voyelle étroite: Dar ünlü. Voyelle large: Geniş ünlü. Voyelle longue: Uzun ünlü. Voyelle postérieure: Kalın ünlü). 2. Ünlü harf, sesli harf (a, i, u sont des voyelles). voyer [vwaje] er. Yol bakıcısı, yol bakım görevlisi, voyeur,euse ad. Gözetleyici, röntgenci, soyunan

voyeurisme

1484

yada cinsel ilişkide bulunan kimseleri gözetleyerek cinsel doygunluk sağlayan kişi. voyeurisme er. Gözetlemecilik; röntgencilik, soyunan yada cinsel ilişkide bulunan kimseleri gözetleyerek cinsel doygunluk sağlama, voyou er. 1. Serseri, ipsiz, hayta, it (Vivre comme un voyou). 2. Terbiyesiz çocuk, canavar gibi çocuk (Un petit voyou qui traîne dans les rues). 3. s. Serserice, itce (Arborer un air voyou). vrac(en) bel. 1. Bağlayıp sarmadan, yığma halinde (Marchandises expédiées en vrac. Charger en vrac). 2. Darmadağınık bir şekilde, düzensizce (Poser ses affaires en vrac sur une chaise). 3. Kiloyla, kilolarca (Acheter des lentilles en vrac). vrai,e î. 1. Doğru (Ses paroles sont vraies). 2. Gerçek (Théorie qui s'appuie sur des faits vrais. Avoir de vrais cheveux). 3. Tam, gerçek, sözcüğün tam anlamıyla (C'est un vrai héros. Un vraipaysan). 4. Etkili; geçerli (Ce n'est pas la vraie méthode pour apprendre ce sport. C'est le seul vrai moyen de soulager son mal de tête). S. er. Doğru (Distinguer le vrai du faux). § A vrai dire, à dire vrai, à dire le vrai: Doğrusunu söylemek gerekirse. Au vrai, de vrai: (Eski) Doğrusu, hakçası. Pour de vrai: Gerçekten, ciddi olarak, sahiden, şakasız. Dire vrai: Doğru söylemek. Etre dans le vrai: Haklı olmak. Parler vrai: Doğru konuşmak. vraiment bel. 1. Gerçekten (Ils s'aimaient vraiment). 2. Doğrusu, açıkçası (Je ne sais vraiment pas comment ilsupporterait ce malheur). vraisemblables. 1. Gerçeğe yakın, gerçeğe benzer, *geıçeksi (Une hypothèse vraisemblable). 2. Olası, muhtemel (Il est vraisemblable que la crise gouvernementale va se prolonger). 3. er. *Gerçeksilik, gerçeğe benzerlik (Il n'y a que le vraisemblable qui touche dans la tragédie).. vraisemblablement bel. Öyle görünüyor ki, olsa olsa, herhalde, büyük bir olasılıkla (Cette poterie est vraisemblablement d'origine étrusque). vraisemblance diş. Gerçeğe benzerlik, gerçeği andırırlık; gerçeğe benzer yön (La vraisemblance d'une hypothèse. Il n'y a pas de vraisemblance à ce que vous dites). § Selon toute vraisemblance: Kuşkusuz, hiç kuşku yok ki (Il va arriver, selon toute vraisemblance, à obtenir ce qu'il veut). vrillage er. (Kumaş ipliğinde) Aşın eğiriliş. vrille diş. 1. bitb. Sülükdal (Les vrilles de la vigne). 2. Burgu (Percer un trou dans une planche avec une vrille. Un regardperçant comme une vrille). 3. (Uçak inerken yada yükselirken) Burgu gibi dönme hareketi (Avion qui descend en vrille). vrillée diş. bitb. Tarlasarmaşığı.

vue

vriller gsz. 1. (Uçak) Burgu gibi dönerek inmek yada yükselmek (Un avion qui vrille). 2. gçl. -i burguyla delmek (Vriller une planche). vrfflette diş. hayb. Tahtakurdu. vrombir gsz. Vınlamak; vızlamak (Le moteur vrombit. Le frelon vrombit). vrombissant,e s. Vınlayan; vızlayan (Des motos vrombissantes). vrombissement er. Vınlama, vızlama, vınıltı, vızıltı (Vrombissement d'un moteur. Vrombissement d'une mouche, d'un frelon). vu,e s. 1. Görülmüş (Choses vues). 2. ilg. -nedeniyle, -den dolayı; -e bakılırsa, bakılarak; -göz önüne alındığında, göz önüne alınırsa (Vu T heure tardive, il a fallu ajourner la discussion. On lui pardonne cette étourderie, vu sa jeunesse). 3. Vu que: -diği için, -diğinden dolayı (Il faut renoncer à cette dépense, vu que les crédits sont épuisés). § Au vu de: -in gözü önünde. Au vu et au su de tout le monde: Herkesin gözü önünde, saklı gizli bir şey bırakmadan, açıkça. Ni vu ni connu: Kimseye bir şey söylemeden, kimse bilip duymadan, kimseye bir şey sızdırmadan. Etre bien vu: İyi gözle görülmek. Etre mal vu: Kötü gözle bakılmak (Dans ce pays, les étrangers sont mal vus). vue diş. 1. Görme (Organes de la vue). 2. Görme yeteneği, görüm (Sa vue baisse. Avoir une bonne vue). 3. Görünüm, görünüş, "manzara (Une vue d'Istanbul. Il y a une très belle vue sur la mer). 4. Bakış (lia tourné sa vue vers l'horizon). S. Gözler (Elle s'use la vue à broder). 6.Görüş; düşünce (Exposer, présenter ses vues). 7. Özet, özetleme, gözden geçirme (Donner une vue d'ensemble de la question). 8. Tulganın göz yeri. 9. Niyet, erek, amaç (Dans la seule vue d'obliger). 10. Pencere yada bakacak yer, açıklık (Un cabinet ayant vue sur le jardin). § Double vue, seconde vue: Görülmeyeni önceden görüp sezme yetisi, altıncı duyu. Echange de vue: Düşünce, görüş alışverişi. Point de vue: 1. Görüş, "noktai nazar. 2. (Bir yere bakmak için) Uygun bakım noktası. 3. Görünüm, "manzara. Prise de vue: (Sinemacılıkta) Çevirim. A vue: 1. Görerek (Piloter, voler, atterrir à vue). 2. Gösterildiğinde (Effet payable à vue). A courte vue: Dar görüşlü, kısa görüşlü (Un homme à courte vue). A première vue, à la première vue: İlk bakışta, görür görmez. A perte de vue: Göz alabildiğine, uçsuz bucaksız (Une plaine qui s'étend à perte de vue). Au point de vue de, du point de vue de: -bakımından, -açısından. A vue de nez: 1. Göz karanyla, şöyle bir bakışta. 2. Üstünkörü, yüzeysel olarak. A vue d'oeil: Göz göre göre. A la

vulcain vue de tous: Herkesin gözü.önünde, açıkça. En vue de: -ereğiyle, amacıyla, için. Avoir des vues sur: 1. (Evlenmek için) -e göz koymak, -i gözüne kestirmek. 2. -de gözü olmak, -e göz dikmek. •Avoir qn, qch en vue: -i düşünmek, kafasından geçirmek. Avoir vue sur: -e bakmak, yönü -e doğru olmak, -e "nazır olmak. Connaître qn de vue: -i daha önce görmüşlüğü olmak, -ile göz aşinalığı olmak. En mettre plein la vue à qn: -in gözünü boyamak. Etre en vue: 1. Görünür olmak, gözükmek (La côte est en vue). 2. Pek yakın olmak, karşıda görünmek (Le succès est en vue). 3. Pek gözde olmak, parlak bir durumda olmak (II est très en vue). Garder qch à vue: -i göz önünde bulundurmak, gözden kaçırmamak. Garder qn à vue: -i gözaltına almak, gözaltında tutmak, gözaltında bulundurmak. Ne pas perdre de vue qch: -i gözden uzak tutmamak, gözden uzaklaştırmamak. Perdre qn, qch de vue: 1. -i gözden yitirmek. 2. -i görmez olmak, artık anmaz olmak; -ile artık görüşmemek. Perdre la vue: Kör olmak, gözlerini yitirmek, vulcain er. hayb. Kırmızı ve kara renkli bir tür tavuskelebeği. vulcanales diş. ç. (Eski Romalıların Vulcanus onuruna yaptıkları) Şenlik, vulcanisation diş. (Dayanıklı kılmak için kauçuğu) Kükürtle işleme, kükürtleme, vulcaniser gçl. Kükürtle işlemek, kükürtlemek (Vulcaniser du caoutchouc). vulcanologie diş. Yanardağbilim. vulgaire s. 1. Herkesin bilip kullandığı, halk arasında yaygın (Le nom vulgaire d'une plante). 2. Basit, sade (Une robe de vulgaire coton. C'est delà vulgaire matière plastique). 3. Halka değgin; halka özgü (Mots, expressions vulgaires. Langue vulgaire: Halk dili). 4. Bayağı, adi (Homme, femme vulgaire). 5. er. Halk, halk yığını; avam (Ignorer ce que le vulgaire pense). 6. er. Bayağı şey, bayağı ; bayağılık (Le vulgaire, dans la nature, se mêle souvent au sublime). vulgairement bel. 1. Bayağıca, bayağı bir şekilde (Il s'exprime vulgairement. Elle est habillée un peu vulgairement). 2. Halk dilinde (L'amphithéâtre suprême, vulgairement dit poulailler). vulgarisateur, ense s. ve ad. 1. Halkın anlayacağı

1485

vulvite

biçimde yazan (Un écrivain qui est un grand vulgarisateur). ?.. (Bir şeyi) Halka yayan; halkı amaçlayan (Ouvrage vulgarisateur). 3. ad. Bilimsel bir yapıtı halkın anlayabileceği biçime sokma uzmanı, 'yaygınlaştıncı. vulgarisation diş. Halka yayma, yaygınlaştırma; halkın anlayacağı bir nitelik verme (Vulgarisation d'un ouvrage scientifique). vulgariser gçl. 1. Halka yaymak, yaygınlaştırmak, halka mal etmek; halkın anlayacağı bir duruma getirmek (Vulgariser une science, un certain vocabulaire. Vulgariser une oeuvre littéraire). 2. Bayağılaşmak, bayağı göstermek (Cette coiffure la vulgarise un peu). vulgarisme er. Halk ağzı, halk konuşması; halkın kullandığı sözcük yada deyim. vulgarité diş. Bayağılık, adilik; kabalık (La vulgarité de ses manières est choquante). vulgo bel. tkz. Halk dilinde, halkdilince; kabacası. vulgumpecuser. Lat. tkz. Cahilcühela takımı (C'est trop savant, trop difficile pour le vulgum pecus). vulnérabilité diş. 1. Yaralanabilme, yaralanabilirlik. 2. Kırılganlık, dayanıksızlık (La vulnérabilité d'un organisme convalescent). 3. Kusurluluk, sözgötürürlük. vulnérable s. 1. Yaralanabilir, yara alabilir (Ils ne sont pas immunisés, ils sont vulnérables). 2. Zayıf, tehlikeli (Une position vulnérable). 3. Güçsüz, dayanıksız (Son inexpérience le rendait vulnérable). 4. Kusurlu, sözgötürür (C'est son côté vulnérable). 5. Vulnérable à: -e karşı çok duyarü; -den hemen alınan; -e pek dayanamayan (Etre vulnérable à la critique). vulnéraire s. (Eski) 1. Yaralara iyi gelen, yara sağaltıcı. 2. er. Yara ilâcı, merhem. vulnerant,e s. Yaralayıcı (Puissance vulnérante des obus). vulpin er. bitb. Tilkikuyruğu. vnltuenx,euse£. Şiş ve kızarık (Un visage vultueux). vultuosité diş. Şiş ve kızarıklık. vnlturidés er. ç. hayb. Akbabagiller. vulvaire s. anat. Dişilik organına değgin, vulvaya değgin, ferce değgin (Fente vulvaire). vulve diş. anat. Am, dişilik organı, vulva, °ferç. vulvite diş. hek. Vulva yangısı, °ferç iltihabı.

w W, w [dubhve] er. Fransız abecesinin yirmi üçüncü harfi olup Almanca ve Ingilizceden alınmış sözcüklerde v, öbürlerinde u-v arası bir ses verir, wading er. İng. Irmakta balık avlama, wagage er. (Irmakların getirdiği ve gübre olarak kullanılan) Mil, lığ, balçık. wagnérien,ne s. Wagner'e değgin, Wagner'e özgü (Les opéras wagnériens). 2. ad. Wagner'ci, Wagner hayranı (Un wagnérien enragé). wagon er. 1. Vagon (Les wagons d'un train). 2. Vagon dolusu (Un wagon de légumes). 3. tkz. Bir sürü, bir yığın, istemediğin kadar (Il y en a un wagon). wagon-bar er. İçkili vagon, wagon-citerne er. Sarnıçlı vagon; şarap, petrol gibi sıvıları taşımaya yarayan vagon, wagon-foudre er. Fıçılı vagon; içki taşıma vagonu, wagon-lit er. Yataklı vagon (Voyager en wagon-lit). wagonnée diş. Bir vagon dolusu (Une wagonnée de charbon). wagonnet er. Küçük vagon, wagonnier er. Vagon manevracısı. wagon-poste er. Posta vagonu, wagon-réservoir er. Sarnıçlı vagon, wagon-restaurant er. Yemekli vagon (Déjeuner au wagon-restaurant). wagon-salon er. Oturma salonlu lüks vagon, walkyrie diş. 1. (İskandinav söylencesinde) Savaş

tanrıçası. 2. (Şaka yollu) Şişko kadın, wallon,ne s. ve ad. 1. Valon (Les Flamands et les Wallons. Langue et littérature wallonnes). 2. er. Valon dili, Valonca. wapiti er. hayb. (Sibirya ve Kuzey Amerikada yaşayan) İri bir geyik türü. warrant er. 'Koruyum belgesi, "emanet makbuzu, varan; genel koruyum yerlerine korunmak üzere bırakılan mallar için ilgilisine verilen belge, "emanet makbuzu, wassingue diş. Çuval bezi. water-ballast er. (Gemilerde özellikle denizaltılarda) Denge için dondurulan su deposu. water-closet [watERklozct] er. İng. Yüznumara, ayakyolu, "tuvalet (Waters yada w.c. de denir), wateringue er. yada diş. Deniz yüzeyinden alçak yerleri kurutma işi. water-polo er. Sutopu. waterproof [watCRpRuf] 1. s. Sugeçirmez. 2. er. Yağmurluk, watt jwat] er. fiz. Vat. watt-heure er. fiz. Vat-saat. wattman er. Elektrikli tramvay sürücüsü, vatman, w.c.er. f. (Kısaltmaolarak) Yüznumara,ayakyolu, tuvalet. week-end [wikend] er. Hafta sonu tatili (Partir en week-end. Passer son week-end à la campagne). wellingtonia er. bitb. Sekoya, yüksek bir çam tülü.

western western er. Kovboy filmi, wharf [worJ] er. (Deniz kıyısında) Yanaşıklık, iskele. whig[wig]s. veer. (tngilterede) Liberal Parti üyesi, whipcord [wipkaRd] er. Sık dokunmuş İngiliz kumaşı. whisky [wiski] er. Viski (Prendre un verre de whisky). whist [wist] er. Briçe benzer bir kâğıt oyunu, wigwam [wigwam] er. (Kuzey Amerikada)

1487

wyandotte

Kızılderili köyü; kızılderili kulübesi, wiski er. (Eski) Tek atın çektiği, iki tekerlekli hafif bir gezinti arabası, witloof [withf] diş. bitb. Brüksel hindibası, wolfram er. kim. Volfram (Mines de wolfram). wurmien,nes. yerb. Dördüncü buzul çağına değgin (La régression wurmienne). wyandotte s. ve ad. Amerika'da tavukgillerden birçok ırkın karışmasıyla oluşan yeni bir ırk (Poules wyandottes).

X X,x [iks] er. 1. Fransız abecesinin yirmi dördüncü harfi olup "ks" yada "gz" sesini verir. 2. mat. (Bilinmeyeni simgeleyen) X (Axe des X). 3. Bilmem kim, bilmem ne, bilmem kaç, adamın biri (Information contre X. Pendant encore x temps, x années). 4. tkz. Teknik Üniversite. 5. tkz. Teknik üniversite öğrencisi, Teknik üniversiteli (UnX). § Rayons X: tks ışınları, xanthie [gzâtij diş. hayb. Sarı-kırmızı bir gece kelebeği. xanthome [gzàtom] er. hek. Deride oluşan keskin kenarlı sarı renkli plaklar, ksantom. xanthophylle Igzjâtofıl] diş. bitb. Ksantofil. xénon [ksenî] er. kim. Ksenon, xénophile [ksenofd] s. ve ad. *Elsever, yabancı düşkünü. xénophilie diş. Elseverlik, yabancı düşkünlüğü, xénophobes, vead. "Elsevmez, yabancıları sevmez, xénophobie diş. *Elsevmezlik, yabancıları

sevmeme, yabancı düşmanlığı, xérodermie diş. hek. Derikuruluğu. xérophile s. bitb. Kurakçıl (Plantes xérophiles). xérophtalmie diş. hek. Gözkuruluğu. xérophytes diş. ç. hayb. Kurakçıl bitkiler, xérus [Arse/îys] er. hayb. Hurmafaresi, Afrika ve Asya'da yaşayan küçük bir sincap türü. ximénie diş. bitb. Denizelması ağacı, denizlimonu ağacı. xylocope [ksihkjp]er. hayb.Mor-an; arı cinsinden iri mor bir böcek, xylographe er. Ağaçoymacısı. xylographie diş. Ağaçoyma, oymabaskı sanatlarından bir düzbaskı tekniği, xylophage s. 1. Ağaç yiyen, ağaç kemiren (Insecte xylophage). 2. er. Ağaçkurdu. xylophone er. müz. Ksilofon, tahta çubukların üstüne tokmaklarla vurularak çalınan çalgı.

Y, yligREkJer. Fransız abecesinin yirmi beşinci harfi olup Türkçedeki i sesini verir, y bel. I. Oraya; orada (J'y suis allé cet été: Bu yaz oraya gittim. J'y ai passé dix ans: Orada on yıl geçirdim). 2. adıl. (Eylem à ilgeci aldığında kullanılır) Onu, ona (J'y pense: Onu düşünüyorum. Nous y avons ajouté d'autres symboles: Ona başka simgeler ekledik). § Ça y est: Oldu, tamam; anlaşıldı. II y a: Vardır, var ( / / y a trois arbres dans le jardin). yacht [j31] er. Yat (Yacht de course, de croisière). yachting er. Yelken sporu, yelkencilik, yelken (Pratiquer le yachting). yachtman jotmanj er. Yelken yarışçısı, yelkenci, yelken sporcusu, yack, yak [jak] er. hayb. Tibetöküzü, tibetsığın, yak. yankee [jâki] ad. 1, Amerikalı. 2. s. Amerikan (Les capitaux yankees en Amérique du Sud). yaourt [jauRt] er. Yoğurt (Prendre au dessert un yaourt). yaourtière diş. Yoğurt yapma aygıtı, yard \jaRd] er. (Uzunluk ölçüsü) Yarda, yatagan er. Yatağan. yearling lyœrlit)] er. Bir yaşında saf kan at. yèble er. bitb. Yaban mürveri.

yen [/en] er. Yen, japon parası. yeuse diş. bitb. Pırnal (La colline émit couverte de grandes yeuses crépues). yeux er. ç. (Oeil sözcüğünün çoğulu) Gözler, yiddish [jidif] er. Yahudice ve Almanca karışımı dil, yidiş dili, yidişçe. yoga [joga] er. Yoga (Faire du yoga. Exercices de yoga). yogourt, yoghourt er. Yoğurt. yogi UJgi] er. Yogi, yoga yapan. yole diş. Bir tür hafif sandal, futa. yougoslaves, vead. Yugoslav, Yugoslavyalı. youp [jup] ünl. Çabuk; çabuk çabuk! Yallah! youpin,es. vead. hlk. Yahudi,çıfıt. yourte diş. (Kırgız, Lapon ve Samoyetlerde) Kulübe; göçebe çadırı, yurt. yo-yo er. Yoyo (Jouer au yo-yo), ypéritefipcrit] Iperit gazı, savaşlarda kullanılan bir gaz. ypréau er. bitb. Akkavak. ysopet, Isopet er. (Ortaçağda) Masal kitabı. ytterbine diş. kim. İterbin. ytterbium er. kim. İterbiyum. yttrifêre s. îtriyumlu, içinde itriyum bulunan. yttrium er. kim. İtriyum. yucca fjuka] er. bitb. Avizeağacı.

z Z, z [zsd] er. Fransız abecesinin yirmi altına harfi olup Türkçedeki z sesini verir. § De A à Z: A'dan Z'ye, baştan sona, bütünüyle, zagaie diş. (İlkellerin kullandığı) Kargı, zain s. (Hayvan donlan için) Tek renk, hiç akı bulunmayan (Cheval zain, chien zain). zancleer. Çarpanbalığı. zanzibar, zanzi er. (Genellikle üç zarla oynanan) Bir zar oyunu, zaou'ia diş. Zaviye, küçük tekke, zèbre er. hayb. 1. Zebra. 2. tkz. Adam, herif (Il faut faire attention à ce zèbre-là). § Courir comme un zèbre: Çok hızlı koşmak, zébré,e s. Zebra postu gibi çubuklu (Tissu zébré). zébrer gçl. 1. Zebra postu gibi çubuklu yapmak, çubuk çubuk boyamak. 2. Zébrer qch de qch: Bir şeyi -lerle çiziklemek (Le soleil zébrait l'avenue de ses rayons obliques). zébrure diş. 1. (Hayvanların derisi üstünde) Çizgi, çubuk. 2. (Deride) Çizik, çizinti (Les coups de lanière avaient laissé de minces zébrures sur les jambes). zébu er. hayb. Hörgüçlüöküz. zélateur,trice ad. 1. Ateşli savunucu, yandaş (Grand zélateur d'une cause). 2. (Papaz çömezlerinin gözetim ve denetimiyle görevli) Din adamı. zile er. Büyük çaba, ateşli çaba, "gayret; didinme

(Travailler avec zèle. Un zèle intempestif). § Faire du zèle: Büyük çaba gösterisinde bulunmak, "gayretkeşlik etmek, zélé,e s. Acar, çalışıp didinen, gayretli (Un employé zélé). zend,e s. 1. Zent dilinde, zentçe (Langue zende. Textes zends). 2. er. Zent dili, Zentçe. zénith er. gökb. coğr. 1. Başucu, "zenit. 2. mec. Doruk, en yüksek nokta (Il est au zénith de sa gloire). zénithal,es. gökb. Başucul (Distancezénithale). zéphyr er. 1. Meltem; hafif ve tatlı bir yel. 2. Zefir (kumaş). zéphyrien,ne s. Meltem gibi; hafif ve tatlı, zeppelin er. Zeplin. zéro er. 1. mat. Sıfır (Oublier un zéro dans une division). 2. (Not olarak) Sıfır (Avoir zéro en chimie. Attraper un zéro, collectionner les zéros). 3. (Sıcaklık için) Sıfır derece, sıfır (La température est tombée ce matin au-dessous de zéro). 4. Değersiz kimse, yeteneksizin teki, beş para etmeyen adam (C'est un zéro en politique). S. s. Hiçbir, hiç, sıfır (Ça m'a coûté zéro franc, zéro centime. Il a fait zéro faute à sa dictée). §Partirde zéro: Sıfırdan başlamak. Réduire qch à zéro: -i sıfıra indirgemek, yok etmek (Il a réduit à zéro toutes nos espérances). zest [zof] Uni. (Eskimiştir) 1. (Olumsuzluk, red

zeste

1491

bildirmek için) Nah. 2. (Uçuş yada kaçıştaki birdenbireliği belirtmek için) Pırr! Fırt! § Entre le zist et le zest: Eh işte, şöyle böyle, ne iyi ne kötü. zeste er. 1. (Turunçgillerde) Kabuk; kabukla birlikte kesilen ince dilim (Mettre un zeste de citron dans un verre d'apéritif). 2. (Cevizin içini dörde ayıran) tçkabuk. §Ne pas valoir un zeste: mec. Beş para etmemek, zestergç/. 1. (Turunçgillerin) Kabuğunu soymak. 2. (Cevizin) İç kabuğunu almak, zeuzère diş. hayb. Bir tür gece kelebeği, zézaiement er. Peltek peltek konuşma; J ve Ş seslerini Z ve S olarak söyleme (Le zézaiement des enfants). zézayer gsz. Peltek peltek konuşmak; j ve ş seslerini z ve s olarak söylemek (Un enfant qui zézaie). zibeline diş. hayb. 1. Samur. 2. Samur kürk (Un manteau de zibeline). zieuter, zyeuter gçl. hlk. -e bakmak, şöyle bir göz atmak. zlg, zigue er. hlk. Adam, herif (Un drôle de zigue. C'est un bon zig). zigoteau, zigoto er. hlk. Adam, herif (Vous êtes un drôle de zigoto). ziggourat [zigugat]diş. Zigurat, piramit biçiminde kat kat Mezopotamya tapınağı, Asur tapınağı (Les ziggourats assyriennes). zigouiller gçl. hlk. Öldürmek, gebertmek (Je vais te zigouiller). zigzag er. Zikzak (Les zigzags des éclairs dans un ciel d'orage). § En zigzag: Zikzaklı; zikzaklar çizerek (Route en zigzag. Aller, courir, marcher en zigzag). Faire des zigzags: Zikzaklar çizmek, zikzak yapmak, zigzaguer gsz. Zikzak yapmak, zikzaklar çizmek; yalpalamak (La voiture zigzagua sur la route mouillée. L'ivrogne zigzaguait sur le trottoir). zinc[j£g]l. Çinko (Tuyauxen zinc). 2. tkz. (Kahve, bar gibi yerlerde) Tezgâh (Tu es debout devant le zinc d'un bar crapuleux). 3. tkz. Küçük kahve, küçük bar (Le zinc du canal ouvrait juste avant le petit jour). 4. tkz. Uçak (Un zinc militaire). zincifères. Çinkolu, içinde çinko bulunan, zingage, zincage er. Çinko kaplama, çinkolama. zingaro, zingari er. (Eski) Çingene, zingiberer. bitb. Zencefil, zingibéracées diş. ç. bitb. Zencefilgiller, zinguer gçl. Çinko kaplamak, çinkolamak (Zinguer une toiture). zingueur er. Çinko işçisi, zinnia er. bitb. Bir süs çiçeği, zinya çiçeği, zinzin er. 1, (Eski) Obüs, top. 2. (Adı akla gelmeyen sözcük yerine) Şey. 3. s. Kaçık (Il est un peu

zoologie zinzin). zinzinuler gsz. (Ötleğen, iskete gibi kuşlar için) Ötmek, zinzolin, s. ve er. Kızıl mor. zip er. tng. Cırcır, fermuar (Vêtement fermé par un Zip). zipper gçl. -e cırcır takmak, fermuar takmakfZipper un blouson). zirconium er. kim. Zirkonyuıı. zizanie diş. 1. bitb. (Eski) Kaıamuk, delice. 2. mec. Bozgunculuk, "fitne, "nifak (Mettre, semer la zizanie entre les personnes) zizi er. Sarıasma kuşu. zizi er. tkz. 1. Çük, pipi, özelükle çocukların cinseİ organı. 2. Amcık, kadınlara cinsel organı, zloty er. Polonya parası, zloti zodiaque er. gökb. Burçhr kuşağı, "zodyak; Gökküresinde, tutulumun geçtiği ve üzerinde on iki burcun eşit aralıklarla dağıldığı kuşak (Les signes du zodiaque). zoé diş. hayb. Kimi kabukluların kurtçuk haline verilen ad. zoüe er. Kıskanç ve kötü nyetli eleştirmen, yıkıcı eleştirmen, zona er. hek. Zona hastalığ. zonage er. Bölgelere ayıma, bölgeleme (Zonage d'un territoire). zonal,e s. coğr. Bölgeye özgü, bölgesel (Climat zonal). zonard ad. tkz. (Parité) Banliyöde oturan, yörekentli, kenar mahaleli. zone diş. 1. coğr. gökb. Kışak (Zones climatiques, zones de végétations). I. Bölge (Zone militaire, zone libre, zone interdte). 3. mec. Alan (Zone d'activité, zone d'actim. La zone d'influence. C'est dans cette zcne qu'il poursuit des recherches). 4. (Pariste) Yoksul mahalleler, kenar mahalle, gecekondu bölgesi (La zone est devenue le paradis des spéculateurs). zoné,e s. Tek özekli daireere ayrılmış, iç içe daireli (Roche zonée). zonier er. 1. Paris gecekondu bölgelerinde oturan, kenar mahalleli, gecekoıdulu. 2. Sınır bölgesinde oturan; askeri bölgede (turan, zonure er. hayb. Güney Afrika kertenkelesi, halkakuyruklu kertenkde. zoo er. (Kısaltma olarak) Hayvanat bahçesi, zoobiologie diş. Hayvaı biyolojisi, hayvan dirimbilim. zoogéographie dy. Hayvar coğrafyası, zoolâtres. vead. Hayvanatapan, *hayvantapar. zoolâtrie diş. Hayvana tapna, "hayvantaparlık. zoologie diş. "Hayvanbilim zooloji.

zoologique zoologique s. "Hayvanbilimsel, hayvanbilime değgin, zoolojiye değgin; hayvanlara değgin (Classification zoologique. Géographie zoologique. Anatomie zoologique). § Jardin, parc zoologique: Hayvanat bahçesi, zoologiste ad. 'Hayvanbilimci, hayvanbilim uzmanı, zooloji uzmanı, zoom er. İng. 1. Değişir odaklı mercek. 2. Kaydırma; özde vinli kaydırma, zoomorphe s. 1. Hayvan biçimli, hayvan resimli (Décoration ztomorphe). 2. ruhb. Hayvanbiçimci. zoomorphisme er. 1. (Halk öykülerinde) Hayvan biçimine girme, hayvan biçimine dönüşme (Croyance au loomorphisme). 2. ruhb. Hayvanbiçimcilik. zoophiles. vead. Hayvanlara karşı cinsel ilgi duyan, hayvan sapınçlı. zoophilie diş. ruhb. Hayvan sapıncı, hayvanlara karşı cinsel ilgi duyna. zoophobie diş. ruhb. Hayvan yılgısı, kimi hayvanlardan aşın korkma, zoophyte er. Bitkimsi layvan. zoospore diş. bitb. Zoospor, zootechnicien,ne ad. Besici, hayvan yetiştiricisi; hayvan baklası, zootechnie diş. Hayvan bakımı, hayvan yetiştirimi, hayvancılık, zootekni, zootechnique s. Hajvan bakımına değgin, zootekniyle ilgili (Etuoes zootechniques).

1492

zythum

zorille diş. hayb. Çizgili zorilla. zoroastrien,ne s. ve ad. Zerdüşt dininden olan; Zerdüştçülüğe değgin (Mages zoroastriens). zoroastrisme er. Zerdüşt dini, Zerdüştçülük, zouave er. (Eski) Zuhaf askeri. § Faire le zouave: 1. Soytarılık etmek, maskaralık etmek. 2. Boşuna zaman yitirmek, zozo hlk. Saf, bön, aptal, enayi (Tu es un zozo). zozoter gsz. tkz. Peltek peltek konuşmak; J ve Ş harflerini Z ve S olarak söylemek, zut ünl. hlk. Tüh be! Tüh! Allah kahretsin! (Zut! J'ai perdu mon portefeuille). Dire zut à: -e kahrolsun demek, Allah belâsını versin demek, vızgelir demek, içine edeyim demek,' .ağzına sıçayım demek (Je te dis zut. Il dit zut à tout). zygoma er. anat. Elmacık kemiği, zygomatique î. Elmacığa değgin (Os zygomatique. Muscles zygomatiques). zygomorphe s. bitb. Birbakışımlı (Fleurs zygomorphes). zygomycètes er. ç. bitb. Zigomisetler. zygote er. hayb. Döllenmiş yumurta, zymologie diş. *Mayabilim, kimyanın mayalanma ile ilgili bölümü, zymotique s. Mayalara değgin, mayalanmaya değgin. zythogala, zythogaie er. Sütlü bira. zythum, zython er. (Eski mısırlılarda) Bir çeşit bira; boza.