Susan Blackmore, Çev, Seda Akbıyık, İstanbul, 2017, s. 327
İnsanlık tarihi boyunca bilim; ateşin icadından milyarlarca ışık yılı mesafedeki galaksilerin keşfine kadar tahmin edilemez bir hızda ve istikamette gelişme göstermiştir. Yaklaşık beş yüz yıl önce dünyanın yuvarlak olduğunu öğrendik ve şu an; Mars’ı kolonileştirme, DNA’ya veri kaydetme ya da otonom arabalar gibi sadece on yıl önce kurgu ürünü sayılan pek çok gelişme mümkün görünmektedir. Fakat insanın araç üretebilme yetisinden doğan medeniyetimizin sebebi olan bu bilimsel gelişmelerin temelinde büyük bir bilinmeyen bulunmaktadır: Bilinç. İnsanlık tarihi boyunca “bilinç” hakkındaki sorgulamalar, metafizik problemlerin en temelinde yer alan “insan nedir?” tartışmalarının özünü oluşturmuştur. Doğada bir hiyerarşinin olduğu ön kabulü ile insanın bu hiyerarşinin en üstüne konulması; gerek dinsel öğretilerde ve gerek herhangi bir dini geleneği takip etmeyen düşünce ekollerinde hep bilinç sahibi olması ile ilişkilendirilmiştir. Fakat bu iki düşünüşün haricinde kalan; insanı herhangi bir türün üstünü olarak görmenin nesnel bir argümanı olamayacağını düşünen, bilince doğal bir olgu olarak yaklaşan akademik çalışmaların da sayısı küçümsenemez.
62
Bilinç Üzerine Konuşmalar kitabının yazarı Susan Blackmore da bu üçüncü düşüncenin dünyada önde gelen isimlerindendir. Blackmore; Richard Dawkins’in 1976 yılında yayınlamış olduğu The Selfish Gene kitabı ile geliştirdiği Yunanca “taklit” anlamına gelen “mimeme” kavramını geliştirmekte ve “bilinç” kavramının açıklamasını bu bağlamda yapmaktadır. Fakat Blackmore, kendisi böyle bir düşünceyi takip etmesine rağmen; “bilinç” kavramı hakkında yapılan tanımlama çeşitliliğini görmezden gelmez. O, bilinç hakkında çalışmalar yapan akademisyenler ile yaptığı ropörtajları topladığı bu kitap ile yorumları, tayfın farklı tonları olarak genel hatları ile gözler önüne sermeyi hedefler. Blackmore; bu kitabına, katkı sunan filozoflara teşekkür ederek başlamaktadır. Devamında ise; kitabın yazılış süreci ile sonrasında, yaşadığı zorluklardan ve karşılaştığı güzelliklerden bahsettiği, kitabın genel bir çerçevesini çizdiği “Giriş” bölümü yer almaktadır. Sonrasında; filozoflar ile yapmış olduğu röportajlara başlamaktadır. Blackmore, alanında uzman pek çok bilim insanına bu kitabında yer vermektedir; Ned Block, David Chalmers, Paul ve Pat-
