Babil Kitaplığı 11_Kipling - Dilek Evi[CS].pdf

Her büyük yaza §e iyi bi oku olmakla bala ve yılla geçtikçe, tecih ettiği ya da dıladığı kumalayla kşsl  kaplık yaatı. Bn A' Ulual Kapl' ( ada düyaı baka yöelede bulumaya ktala olduğu ylei) yei ]oge Lui oge bu kitap bolluğuda yaalamaıı bildi: Zate büyülemi okulaıa, di bilgi ve şesiyle, aıtıcı dcd lgç delemele haılayıp udu. Düel edebiyatı mücevhelei olutua metilei bi aaya ged ve o e güel hikyeleide bii la abil Kitaplığı, ayı amada dii adı oldu.  le  aaıda yayımlaa bu dii, daha imdide bi edebiyat klaiğidi. i aaya  gele bu kitapla ayı amada ueo Aie'i bu büyük kütüphaeciie adamı e duygual aıtlada da bii olutuu. İyi okumala. F  Rcc

Her büyük yaza §e iyi bi oku olmakla bala ve yılla geçtikçe, tecih ettiği ya da dıladığı kumalayla kşsl  kaplık yaatı. Bn A' Ulual Kapl' ( ada düyaı baka yöelede bulumaya ktala olduğu ylei) yei ]oge Lui oge bu kitap bolluğuda yaalamaıı bildi: Zate büyülemi okulaıa, di bilgi ve şesiyle, aıtıcı dcd lgç delemele haılayıp udu. Düel edebiyatı mücevhelei olutua metilei bi aaya ged ve o e güel hikyeleide bii la abil Kitaplığı, ayı amada dii adı oldu.  le  aaıda yayımlaa bu dii, daha imdide bi edebiyat klaiğidi. i aaya  gele bu kitapla ayı amada ueo Aie'i bu büyük kütüphaeciie adamı e duygual aıtlada da bii olutuu. İyi okumala. F  Rcc

ost tb

Bb tığı

Dilek Evi Rudyard Kipling

 ooz J o Ls Bos

The Wish House A Sahb' War A Madna f th Tch The Eye ofAllah The Gade Rudyard Kp İgilizcd Çvi:  Kuuk Ôö, spanolcada Çvi: Mukaddr Yacığu

ISBN --X

©  Fra Mara Rcc Bu kabı Türkç ı hkarı D Kbv Yayar'a ar. Brc Bakı ( d), Ağu  kara İk Bak ( d),   ka Taarı: Fac M Rcc Mrc Bch Fkp: Fp, M Bakı P i Of Ld. Ş.; Maaa Cad. No  a/kaa Tekik Hazılık Frha Bbac

Do iav ayıarı K Sokak No: 29!4Kzly 06650kaa Tel: (0312) 418 87 72 • Fak: 0312) 419 93 97  dyieim • bi@dotyayeom Bu kitap do Paak .eomat e do  Lia Bodo yaz kaakteei kulak zmşt

Ööz

Kırk yıl önce ngiltere'nin güneyinde ölen Kip ling hl ünlü ve aynı zamanda gizemli bir adam  leştirmenler,]oyce ve Henry]ames 'ten sö ederlerken kullandıkları saygı dolu vurguyu Kipling'den esirgerler nlara hep kabulgösterirken Kipling'e karş olan kayıtsızlıklarının nedeni nedir Beni her zaman şaşırtmış olan bu durum şu şekilde açıklanabilir: Kipling ara sıra çocuklar için de yazmıştır ve çocuklar için yazan her yazarın kendi imgesini kötü yönde etkileme tehlikesi vardır Kipling'in ustalarından Stven son'ı anımsayalım Bunun politik bir açıklaması daha vardır azarlar, genellkle yapıtlarından çok düşüncelerinden, hem de en yüzeysel olanlarından yola çıkılarak yargılanırlar Kipling, Britanya İmparatorluğu nun savunucusu olarak görüldü Bu onursuz bir şey olmasa da şöhretini



zedelemek için yeterli oldu özellikle de ngilterede. Kendi atndaşlar sürekli İmparatorluğu anmsatmasn la aetediler. Bernard Shaw, Wells gibi büyük çağdaşları soyalisttiler e ona önem ermemeyi tercih ettiler. Kipling Britanya  mparatorluğu nu Roma  mparatorluğu nun bir deamı olarak gördü e sonunda ikisi araında fark gözetmez oldu. İmparatorluğun yengilerinden değil de sertliğinden e imparatorluk yazgısının gerektirdiği iş e sorumluluklardan söz etti. H emingwayin yaptığı gibi salt şiddeti yüceltmedi. lüme yaklaştığında hüzün içinde bugün bağımlı yazar olarak adlandırdığımız sına girmenin boşluğunu karadı. İnsanoğluyla bir hesaplaşmaya girmeyi amaçlayan ama tartışması bugün bir çocuk kitabı haline dönüşen Sw i anımsadı. Tanrıların insanların öyküler kurgulamasına izin erdiğini ama bundan bir ders çıkarmasına izin ermediğini yazdı. Bu esin periinin platonik öğretisi ya daRuhun İbrani öğretisidir. azar bu öğretinin uysal yazmanı olmayı kabul etmelidir. Kipling her zaman yalnız bir adamdı. Gençlik yıllarında Rider Haggard'la olgunluk döneminde e dünya çapında şöhrete ulaştığında ise İngiltere kralı e Hinditan hakkında sohbet ettiği emekli bir piyade çauşuyla dostluk kurdu. Başşairlik payesine erişmek istemedi çünkü böyle bir onur kaanmanın hükümeti eleştirme özgürlüğüne engel olacağından korktu. öhret Kipling'i pek az ilgilendiriyor belki de hiç ilgilenirmiyordu. İiltere'nin Birii Dünya Saşı

0

srasndaAvrupa'yagönderdiği ilk yüz bin asker arasna önüllü olarak yazlan oğlunun ölüü yaşan karartt Çok iine kapal olduğu iin bizlere özyaşayla ilgili ok az bilgi brakt; as lnda böylesi daha iyi oldu ünkü herhangi bir itiraf  ngiliz beyefendilerine özgü esafeli dav ranş biiini yadsyabilirdi  gele gücü, ince ustalğ, seslerin inceliklerini sezebile yeteneği, sözcükleri ekonoik bir bi ide kullanş ve dürüstlüğü ayn derecede takdire değer özellikleridir arp ong of Dane onan, hanagan ya d he Runes on eands ord hl aşlaaş şiirlerdir  ylnda imi yaynlad ve ekinerek onu bir pikaresk roan olarak niteledi; bir dizi uursuz serüven deek daha yerinde olur; gerekte iki adadan birinin ünzi, diğerinin dünyevi yaşa yoluy la kurtuluşlarnn öyküsür Birok öyküsünde, oe'nun öykülerindenarkl olarak, yavaş yavaş ortaya kan doğaüstü konu lar işledi. Diek Ei 'e bir kadn dğerine büyü lü ve ac dolu bir öykü anlatr Her iki kadn da şaşknl duyaayacak kadar sradandr. na nlaz olan, günlük olaylar kabul ettikleri tesliiyetle kabul ederler Bobay'da doğuş olan ipling,  nglizceden önce Hindu dilini öğ rei ahiber aa  n okuyan bir Sih bana her cülenin öne Hindu dilinde düşünülüp sonra  ngilizceye evrildiğini duusadğn söyled Hu ve afyon doğaüstü şeyleri daha inanlr klar. Arka planda  savaşnn anlatldğ ipere



rn Madonn  s 'nın üzerine nnm beşinci şakısının uun karaltısı öker Aan özü fantastik değil, tam aksine, gerekleşmesi mümkün bir öyküdür Bu derleme iin setiğim öyküler arasında beni en ok etkileyen açvan dır Bu öykünün özelliklerinden birisi de bir mucizenin meydana gelmesidir öykünün kadın kahramanı bununfarkına varmaz ama okuyucu bunun bilincindedir laylar gereki ancak anlatılan öykü gereki değildir K Kipling'in yazdığı s on romandır yazar sadece görünüşte roman türünü bırakmıştır ncelikli bir tarzda yazmış olduğu bütün öykülerinde uzun bir romanın gücü ve yoğunluğu vardır J org Lus orgs

Dk E

Dk Ev

Yen lse göres yrm daalı br zyaretin ardından henüz ayrılmıştı Bu süre çnde rs Ashcroft ondrada hayatı tanıyan yaşını başını almış tecrübe sahb emel br aşçının ullanması gereen İnglzcey ullanmıştı Böylece art ayının o güzel cumartes günü otobüs rs Fettley 30 ml öteden zyaretine getrdğ zaman es ussex dln (alıştıça tlern yumuşayara dye dönüştüğü) rahat asanına geçmeye asıl heesl olan o olmuştu İs çoculularından ber aradaştılar ama ader son zamanlarda buluşmalarını  arasına uzun aralar oymuştu rs Fettley yamaş malzemelern oyduğu çantasıyla brlte bahçeye e aşağıda adde bulunan tbol sahasna baan pencerenn anma yerleştğ sırada her  taraf çn de son görüş 1

melernden bu yana belirsiz almış e şimdi açı lığa auşturulması gereen pe ço onu e onuşaca pe ço şey ardı oğu işi oradai �aç için Bush Tyeda indi diye açıladı bu yüzden son beş milde sırtına yaslanabileceğim imse almadı Üsteli bu otobüs adamı fna sallıyo İncinen bir yerin yo dedi e sahibi Yaşlanmala gereleşmiyorsun Liz rs Fettley ıırdadı e biraç yama parçasını zene göre bir araya getidi ayır gevreleşmiyosun si halde daha yirmi yıl önce paramparça olurdum slında san bu adar tostoparlasa pe umrunda olmuyo di mi rs shcroft başını yaaşça ii yana salladı hiç acele etmezdi e enarları şerit çerili hasır alt sepetinin içine çual bezi dimeye deam eti rs Fettley sardunyaların arasndan pencerenin eşiğine süzülen bahar ışığına biraç yama parçası daha serdi e bir süre sessiz aldılar en bu yeni se görelsi nasıl bi şey diye sordu rs Fettley başıyla apıya doğru işaret edere o miyop olduğundan çeri rdiğ sada o bayanla neredeyse çarpışmıştı rs shcroft elindei büyü çualdızı hedeediği yere batırmadan önce sorgulayan bir eda ile haada tuttu enüz pe bi söz taşımadığını bi yana bıraırsa ona arşı özel bi tarım ar mı bilmiyorum Bizim Keynesladedeinde dedi rs Fettley laf e merhamet boldur ama enin ceaplrını dinlemez  geezeli ederen sen düşünmeye deam edebilirsin 16

Bu gevezel emyo Şu Kaolk Agla Kl ses rahbelerde br olmay amayo gb Bzimks evl, ama e derler buda pek b kaza olmamış   Mrs Feley svr ees yukar kaldrd Tarm Bu arıı ezas üsü a mereler as da yer göğü birbre kaıyolar  Tuğla duvarl kulübe, özel sefer yapa, krkar koluklu, üsü ak k ombüsü Bush Tye maıa gderke öüde gemesyle sarsılmş umares alşverş  şehr merkeze gde arifel oobüslerde br ozu oprağa kaarak ları zlemş bu arada kalabalı oellerde bi öüde kalka dördüü bir araba da ger ger gderek ge öree kaılmş ve bu ümbüş rafiğ akş kesye uğramşı Mrs Ashrof, Ye ağz her zama olduğu gib pek kalabal, Lz, yorumuu yap Yalıza sele olduğum zamalarda Yoksa ark b büyükaeym  hem de üüü kez erhalde o sepe orularda bri  hazrhyo su d m" Arhur   Jaem e büyüğü Ama, b ı yed e alı şmıyo  d ı mı' ayr, bu b pkk sepe oluak e uuz urulmuşu Bem Wlle, Lodrada müzk dleyebils diye, mllei amaşr dreğ gbi bahese dikği şu aelede alablmek  paramı peşde Be de dayaamyorum  zaval sersem biryim be  Ve sora d a söz verdkler öpüüğü ble uuuyo lar, d m Mrs Ashrofu kedel glümsemesi i de kaplıyor gibiydi

 Ö yle. Şmd oğla çoularyla r yıl öeler arasıda hç fr yo. er şey alslar arşlğda çb ş vermesler ve bz de bua atlama zoruda olam! Zavall sersem bzler! Wlle br defada bede tam üç şl styo ! Bugülerde para olar ç b ş fade etmyo" ded Mrs. Ashroft. Evet daha geçe hafta" dye devam ett dğer zm asaba çeyre poudlu ç yağ smarlamş sora da parçalatma ç ger gödermş. u esmele uğraşamazmş." eralde asap bu ş ç oda para almştr." eralde. Bem z o öğlede sora Esttüde vst parts olduğuu ve esme şyle uğraşamayaağ söylüyodu." Tç!" Mrs. Ashroft sepet astara so rötuşlar yapt. eüz btrmşt  ye z aradaş dşarda beleye o alt yaşda toruu sepet hazr olup olmadğ sorma ç avaz avaz hayrara aeleyle bahçey geçt sepet ap ve hçbr şey söylemede ortada ayboldu. Mrs. Fettley ou mera ve datle elemşt. B yerlere pğe gdyolar" dye açlad Mrs Ashroft. Ah!" ded dğer slmş gözleryle. arm , arşlaştğ mseye pe merhamet göstermeyee br. ay şeyta oruu brde be m hatrlatt şmd baa" *Eşli olarak dört kişiyle oynanan bir dizi iskambil oyununu genel adı.

18

Kend şlern kedler görmlr lazm pk bzm yaptğmz gb. Mrs. Ashroft çay soasn hazrlamaya başlamşt. Senin bunu başarabldğn kmse nkr edemez, Grace," ded Mrs. ettley. Akndan neler geçyo şmd" Blmem . . . Ama brden kafama takld. . . Şu Ryel kadn ... adn unuttum... Barnsleyd, d  

m .

Batten... olly Batten' dyosun sen." Tamam o .. oly Batten. enin üzerne yaba le yürüdüğü o gün ... malldene'de hep brlkte ot bçtğmzde ... erkeğn çaldğn çn." Ama erkeğne sahp çkmas çn ona zn erdğm söyledğm de duymuştun, d m" Mrs. Ashroftun ses e gülümsemes her zamanknden kaygszd. Duymuştum sen bunu söyledğnde, kadn yabay senn göğsüne batrak m dye hepmz beklemştk." aaayr. oly hç snr aşmazd. Gerçek şeyler yapmak çn fazla ödlekt." Bana ded Mrs. ettley, biraz sessz kaldktan sonra, kaga eden  kadn arasndak b erkek, her zaman yeryüzündek en sersem şey gb görünmüştür. Ayn anda, k taraftan brden çağrlan b köpek gib." Belk. Ama şmd sen o günlere götüren ne oldu, Lz"  çouğun başn e eler taşyş bçm. Büyüdüğünden ber ona dkkatl bakmamşm. anede hç bel değld. ma ... torunun Tanrm! Adeta

Jim Batten ve mareleri yeniden canlanmış gibi . e dersin Belk Bu sonuu çıkaracak birler olablr boş kafalı oldukları için" ho! ! Demek öyle! Ba k s en şimdi!  Ve Jim Batten öleli   " irmi yedi yı oldu" diye kısaca cevapladı rs Ashcroft aklaşmaz mısın iz" rs Fttley tereyağlı kızarmış ekmek kuşüzümlü kek tavşan kanı demi çay ede konservelenmiş armut ve yuvarlak e ekmekleriyle birlikte içmek üzere kaynatılmış soğuk domuz kuyruğunun olduğu masaya yaklaştı apması gereken bütün komplimanları yaptı Evet Bimem mideme hiç borcum kaldı mı" dedi rs Ashcroft düşünceli bir şekilde Bu dünyaya yalnızca bi kez geliyoruz" Ama yediklerin bazen sana da ağır gelmiyo mu" diye sordu misafiri Hemşire hazımsızlıktan öme olasılığımın ayağım yüzünden ölme olasılığımdan bi nebze daha fazla olduğunu söylüyo." rs Ashcroftun bacağın alt kısmında uzun zamandan beri bir çıban vardı ve köyün hemşiresi tarafından düzenli bakım yapılıyordu Hemşire görev süresi boyunca bu çıbanı şimdiden yüz üç kere pansuman yapmış olmakla övünüyordu (ya da bunu onun namına başkaları yapıyordu) Ve sen o kadar da sağlıkıyd üste! Senin için her şey olması gereenden çok erken gelşt Senin çöküşüne n tan oldum" rs Fettley gerçek bir içtenlile konuşuyordu 20

Bazı şeylerin seni bulmasını önliyemiyoun. Ama hl benm olan bi kalbim var" diye cevapladı rs. Ashcroft. Her zaman en az üç kişiye yetecek kadar büyük bi kabin vardı. Günün sonunda hatırlanacak olan da bu." Sanırım senin de hatırlamaya değer şeylerin olmuştur" diye yanıtladı rs. Ashcroft Sen hepsini biyosun. Ama seninle olduğum zamanlar dışında bu konular üzerne pek kaf yormuyorum Gra. Bi ateş yakmak içn iki odun parçası gerekir." rs. Fettley çenesi hafifçe aşağı düşmüş duvardaki canh renkli manav takvmini seyrediyordu. Kulübe motorlu trafiğin homurtusuyla bir kez daha sarsıldı. Bahçenin aşağısdaki kalabalık futbol sahası da neredeyse aynı çapta bir gürültüyle iyord; köyün cumartesi eğlencesi iyice hızını almıştı rs Fettley gözlerini silmeden önce hiç durmadan ve çok ayrıntıı bir sürü şey anlatmıştı. e" diye bitirdi sözlerini, bana geçen ayki gastede onun ölüm haberini okudular. Tabii bu beni ilgilendiren bi şi olamazdı  kaldı ki çok uzun bi süredir onu görmemiştim bile. Tabi en ne bi şi söyleyebilir ne duygularımı gösterebirdim. e de Eastbournea gidip onun mezarını görmeye hakkım vardı; bi gün otobüsle bi kaçamak yapmayı planhyodum; ama evde dayanma gücümün ötesinde sorular soracaklardı. nun için aslda bana u bile kalmadı"

Ama seni mutlu eden bitakım şeyler de oldu  mi anrım ! Evet! Dört sene boyunca bize yakın bi demiryolunda çaşmıştı. Diğer sürücüler ona çok güzel bi cenaze töreni yaptılar.  zaman canını sıkmamalısın. Bi incan daha çay ki yaşlı bayan seriliğe karşı mutfk kapısnı kapadılar. Bahçedeki meyvesiz elma ağacının üzerindeki birkaç alakarga sevnçle cvldaşıp oynaşmaktaydı. Bu sefr söz sırası hasta ayağını bir tabureye uzatarak dirseklerini çay masasına dayamış olan rs Ashcrofta idi ... Buna çok şaşırdım! Peki kocan ne demişti diye sordu rs. Fettley boğuk sesle anlatılan öykü sona erince. Kocam ona kalsa istediğ yere gidebileceğimi söyledi. Ama yatağa bağımlı olduğunu gördüğüm için kalıp ona bakacağımı söyledim. nun bu durumundan yararlanmayacağımı bilirdi. ekiz ya da dokuz hafta kadar dayandı. Ardından flce benzer bi şeye yakalandı günlerce taş gibi hareketsiz yattı. onra bi gün yatakta doğruldu ve şöyle dedi Dua et kse seninle senin bazarınla uğraştığın gibi uğraşması. •a sen" ded çünkü onun nası bi serseri olduğunu  biliyosun iz. Bunun iyi taraarı da var kötü taraarı da, dedi. a ben ölümün bilgeğiyle aydınlanıyorum ve senin başına gelebilecekleri görüyorum. B pazar günü öldü ve perşembe günü gömüldü.  Ve ben bi zamanlar ona nasıl da hayrandım ya da öyle miydim acaba" 22

Bunlardan bana daha önce hiç söz etmemiştn, demek cesaretini gösterdi rs Fettley Bana az önce anlattıklarının karşılığını viyrum Kocam öldükten sonra ondra daki şu rs arshalla yazdım ve tamamen özgür olduğumu bildirdm utfak yardımcısı olarak lk işmi bana veren oydu tanrım ne kadar uzun zaman olmu ! Çok sevinmişti çünkü o ikisnin hali vakti yerndeydi ve ben de oarn usuerini byoum Hatırlayacaksın iz bir zamanlar paraya gereksnmmiz olduğunda ya da kocam uzakta olduğ zamanlarda ara sıra servise gderdim" Kocan hichesterda gerçekten de altı ay yattı öyle değl mi" diye fısıdadı rs Fettley Hyenin aslını hiçbi zaman öğrenemedik" Daha da fazla Ama adam ölmemişti" Seninle bi lgisi yoktu değil mi Gra" Hayır! Bu sefrki ilişki kurduğu kadının kocasıydı Ve böylece kocam öldükten sonra bi aşçı olarak Masa geri döndüm, yeniden bi centilmenin masaında yer bulabildm ve adım işe yarar bi anlam kazandı Bu senn ortsmoutha taşındığın yıldı" oshama," diye düzeltti rs Fettley rad yeni yapılmış bi' yığın bna vardı Kocam önde gitmiş ve odayı kiralamıştı, ben de onu izledim  şte ardından bi yıl kadar ondrada yaşadım boğaz tokluğuna çalışıyodum yani günde dör öğün yemek ve sakn br yaşam . Sonra sonbahar doğru Masa Fransa gibi bi yerlere seya hate çıktar; ama beni bırakmadıar, çünkü ben siz yapamazlardı Ben evi bekçiye emanet edleb 23

lece duruma geirdim ve buraya, ız ardeşim essien yanına geldim, maaşım cebimdeydi ve her ii araf da bana yaın omaan muluydu." unlar ben oshamdayen oluyo sanırım," dedi rs. Feley. O zamanlar snemalar ya da vis parleri olmadığı gibi insanlarda boş gurur da you. Kadın olsun ere olsun, biaç şilin vaa eden bi işi heres elinde umaya çalışırdı, öyle di mi Londradan sonra ço zayamışım ve emiz havanın bana iyi geleceği düşünüyodum u yüzden hevesle, malldene'de  paaeslern oplanm asına, zararlı ölerin söülmesine filan yar dım emeyi üslendim. Londra dai mufğımdailer beni ayağmda ere boları ve eelerim ıvrılmış görseler fena halde dalga geçerlerdi." Pei, bu iş sana bi azanç sağladı mı" diye sordu rs. Feley. enim oraya gidiş nedenim bu değildi en de benim adar yi biliyosun i, olmadan önce hiç bi şeyi bilemezsin. Alın, yola çımadan ya da henüz yolda ien seni uyarmaz, ne i yolun en ucuna varmışsındır e adar ileri giiğimizi anca geriye dönüp baığımızda anlayabiliriz" Kimdi bu" Harry ocler" rs. Ahcrofun yüzü hasa ayağının acısıyla buruşu rs. Feley nefsini uu Harry! er oclerın oğlu! Alıma bile gelmezdi!" rs. Ashcrof başını sallayara onayladı e endi endime dedim i -v buna inanıyo dum ben arlada çalışma isiyorum." 2

e geçti eline" Bilinen şeyler Başagçta her şey  onrada hiçbi şeyden de beteri Biço belirti ve uyarı vardı ama hiçbirine ula asmadm Bi gün otları yaıyodu bize ne olduğnu  imizin arasda ne olduğunu o zaman anlad ama işi için yn eren bi zamanıydı ve ben de böyle söylemiştim Hayır!" dedi o Esi şeylerden ne adar eren urtulursan o adar iyidir" Konuştuğ zaman yü zü ayalardan bie sert gözüüyordu  an ereğimi bulmuşum gibi geldi bana bu da a önce hiç olmamıştı aa önce hmeden hep ben omuştum" Evet! Evet! en onaınsındır onlar da senin" dedi öbürü içini çeere Ben doğru yolu terch ederim" Ben etyodum Ama Harry ediyodu Bir süre sonra benim ondraya dönme zamanım geldi apamadm ümün değil yapamadım! nun çin bi pazartei abah azandan bi mtar aynar su aldım ve sol olumun ve elmin üzerine devirdm Bu beni bulunduğum yerde bi on beş gün da a tuttu" Buna değdi mi pei" dedi rs Fettley ırış ol üzerindei gümüş renli yara izine baara rs Ashcroft evet anlamnda başını aladı Ve sonra ondraya geip benden ço uzaa olmayan ve iralı atların baıldığı bi ahırda iş bulması onusunda aramızda anaştı Harry işi adı Bnm yardmımla Hiçbi yerde hiçbi dediodu olmdı Kendi annes bie nasıl olduğunu anlamamştı Bahatç onraya geldi o ş orda al aramızda yarm mil bile yotu" 25

o parasını v hr şeyi sen ödmiş maıın diye düşünüyorum," dedi Mr. ettey kararıka. Mrs. Ashcroft ye başnı saadı. Onun içn yapmadığım hiçbi şi yoktu. Erkeğimdi o benim, ve  tanrım yardım et! her şeye güüp geçiyo ve karanlık bastıktan sonra sokakarda yürüyoduk, botlarn içndeki ayakarımın nasarı ağrıyıncaya dek! en daha önce hiç böye hissetmemiştim. O da öe ! O da öle ! " Mrs. ettey anlayışla kıkırdadı. eki ne zaman buna br son verdin" diye sordu. O her şeyi bana ödedkten sonra, her bir kuruşu. Hemen anamıştım, ama anamış omayı umursamıyodum. ana öesiye nazik davrandın," demişti. Nezaket! " demiştim, Bizim aramızdaki şey bu mu" Ama o durmadan ne kadar nazik oduğumu ve hayatı boyunca bunu unutmayacağını söyiyip duruyodu. ç gece boyunca anamamazıktan gedm, çünkü nanmak istemiydum. Sonra ahırdaki işten tatmin omadığını, oradaki adamarın kendisne oyun ettiğni anlatmaya başladı ve bi erkeğin seni bakmak üzereyken sölediği bütün o yalanarı söledi. Onu duyuyo ama ne yardımcı oluyo ne de engeiyod. Sonunda bana verdiği küçük broşu çıkardım ve dedim ki: u kadar yeter, en hiçbi şi istemiyorum." e arkamı dönerek kendi acıarıma doğru yürüyüp gittim. Ü steleyip durumumu daha da kötüeştirmedi. undan sonra bi daa ne gedi ne de mektup yazdı. eniden evine, annesinn oduğu yere dönmüştü." eki sen onun geri dönüp dönmediğini ne kadar 26

ık kontrol ttin?" diy sordu Mrs. ttly, acımaszca. ··idn fazla... bi krdn çk fzla ! ilikt zdiğimiz sokaklara döndüğümd, o kaldırım aşlarının ayağımın altında irkildiğini hissdiodun." ·vt," ddi Mrs. ttly. ilmiyorum ama, bu başka şylr kadar acıtmaz sanırım. ma, hpsi bu kadar mı?" Hayır, dii. Şaşılacak şy d bu ğr inanırsan tabii Liz."  nanırım. Sanırım şu anda hayatında yalandan n uzak olduğun zaman, Gra."  yl ... v n amansız düşmanlarmın çkmsini istycğm acılardan daha fazlasnı çktm. Tanrı biyo! O bahar çok kötü güılr gçird! unların bi kısmı başağrıları yüzündndi, daa önc ömrüm boyunca başım ağrımamıştı Düşün, bn v başağrısı! ma sonunda onlara minnttar oldum. Çünkü düşünmm ngl oluyolardı..." Diş gibi," diy yorumladı Mrs. ttly Ağrı kndi kndisini tükn kadar sni hırpalayıp yıpratmak zorunda; aa sonra ... sonra bi iz kalmıyor. Bee hayatm sonuna kadar ytck iz kaldı. Hr şy bizim tmizlikçi kadının küçük kızıyla başladı  kızın adı Sophy is idi sırf göz, t v kmti kızcağız. Ara sıra ona yyck bi şir vrirdim. unun dışında özl olarak dikkatimi çkmzdi tab Harrynin drdil uğraşırkn onu daha da az frk diyordum. Ama balarda küçük çocukların bazn nasıl hissttiklrini

biirsin gittikçe nden dei gib hoşanmaya baadı, her grdüğünde sarııp eemeer ian ben de onu başımdan savmaya kyamıyodum ... ahar başangcında bi gün bi öğeden sonra, annesi onu topayabiceği kadar yiyecek topaması için bize göndermişti. O içeri süzüdüğünde ben de önüğüm tepemde, başağrısından yarı çıdırmış vaziyette, ateş yanda oturuyodum. Sanırım onuna odukça az igiendim. Tanrım!" dedi. ütün derdiniz u mu? en sizi iki dakada bundan kurtarırm! " Ondan bana parmağını bie sürmemesi isted, çünkü anımı okşamak istediini sanmıştım ve ben bundan hoşanmıyodum. Size dokunmicam," dedi ve gediği gibi süzüerek dışarı çt. Gide on dakika omamıştı ki, başağrım tekme emiş gibi yok oup gitmişti. öyece işimin başına döndüm. Sophy aceeye geri gedi ve bi fare yavrusu gibi sessizce benim kotuğuma kıvrıdı. Gözeri içeri çökmüştü ve yüzü çok sogundu. Ona ne oduğunu sordum. içbi şi," dedi. anızca artık o bende." Ne sende?" ded. Sizin başağrnız," dedi, sesi çok boğuk, dudakarı yapış yapıştı. Onu ben adım." Saçma, dedm, sen dışardayken kendi kendine geçti. Sen dinen, en sana bi ncan çay veri yim." iç yararı omaz," dedi, sürmesi gerektiği kadar sürmei. izin ağrınız ne kadar sürer?" Saçma sapan onuşma," ded, yoksa dotoru çağırırım." aa kızamık çıkarıyomuş gibi gemişti. Oh, rs. Ashcroft," dedi, küçük, nce koarını ana uzatarak Sizi gçktn d çok seiyorum." una karş öyebcek bi şiy yoktu. 2

Onu kucağıma aldım ve okşadm Gerekten de eçti mi" dedi. Evet" dedim, ve eğer bunu eceren sen isen, san gerçeke de mner" Benim," dedi, yanağını benimkine dayayarak. Benden başka kimse bunun nasıl yapılcağını bilemez." e sonra bana benim başağrım bi Dilek Evi nde değiştirdiğini söyledi" ee  Mrs etteyin esi b çığ gbi çıkmıştı. Bi Dilek Evi Hayır! Ben de böyle bi şi duymamıştım Başlangıçta bi anlam verememiştim, am anlattıklarını bi aray getirince, Dilek Evnin, risin geip orada yaşamaya başlamasına yetecek kadar uzun bi süre, kiralanmadan ve boş olarak tutulması gereken bi ev olduğunu anladım. Sophy bunu kendise söiyenin, Harynin çalıştğı kaık at arında birlikte oynadıkları küçük bi kız olduğunu anlattı. z kışları Londrada geçiren bi karavanda yaşadığını söledi. Anladığım kadaıyla bi Çingene." Ah! Çgenelerin bildiklere bi diyeceğim yok, ama Dlek Evi diye bi şiden söz edildiğini hiç uymamıştım ve ben de  benim de bildiğim bi şiler vardır yani," dedi Mrs. ettley. Sophy, W adloes Yolunda buradan sadece bikaç sokak ötede, bizm manava doğrubi Dlek Evi bulunduğunu söyledi. Bütün yapman gereken," dedi, z çlmak ve mektup deiğinden içeri dileği dilemek" Ona benim başağrımı kendise perler mi verdiği sordum. Biiyo musunuz" dedi, bi Dek Evinde peri an yoktur Yalnızca bi Alamet vardır" Tanım, sen büyüksün! Bu kelimeyi nereden 29

bumuş" bumuş " die die hakırdı Mrs Mrs  ette çünk çünkü ü Aamt öü, daha d aha da d a beteri aşaanarın aşaanarın haaeti anam anam da kuanırdı kuanırdı endisine endis ine karavandaki karavand aki kızın ana anattı ttığın ğınıı söedi sö edi Her nese Liz, L iz, bunarı dumak dumak ben huzursuz etmişti ve kucağda  attı attığı ğı iç bunu hissetmiş hi ssetmiş omaı maı Senin  Senin bu b u aptığ aptığın ın çok nazik bi hareket," dedim ona on a sımsıkı sıms ıkı sarıarak, ani başağrımdan başağrımdan kurtumamı diemen Ama neden kendin için güze bi şier şier diemed diemed? ?"" Bunu apamazsın," dedi i  i Diek vinden ede edebieceğin ed ebieceğin tek şe bi başkasının derdini üstenmek oabiir ana ii davrandığ d avrandığında ında,, annemn de başağr baş ağrıa ıarın rınıı üstenmiştm enmiştm ama sizin içn ik kez bir şe apabiiorum   Mrs shcroft! Size neredese aşığım ğım"" e böe bö e şeer söemee d evam etti etti Liz, sana söüorum, onu dinerken tüerim diken diken dike n omuştu omuş tu Ona Aamet Aametn n nası bi şi oduğnu sordum sor dum miorum," miorum ," ded, ama z çadıktan çadıktan sonra, onun zemin katdan ukarı, kapıa doru dor u koştuğunu duuosun Sonra dieğini söü os o su un," n, " dedi, dedi , ve gidiosu gidiosun" n" O hade ame amett sana kapıı kapıı açmıo öe mi?" dedim  har," dedi, anızca kapının ardından kıkırdamaa benzer bir ses duuosun Sonra sevdiğin kişi kimse, onun drdini üstenceni söüosun ve ü stenio steniosu sun, n,"" dedi ded i Daha Daha fza fza bi şi sormadım  çocukcağız çocukcağız ateşer ateşer içnde içnd e anıodu anıodu Gaz ambaambasını akma vakti geincee kadar onuna oabiigiendm m ve bi müddet sonra, onun baş dğce igiend ağrısı a da sanırım benimkigeçti ve kucağımdan inip inip kedie onamaa başadı" başadı " 30

Bak n şu iş! ddi Mr tty Siz  iz bunu ndn ndn ndiniz ndiniz m m   S ophy bana önrdi, ama a ma bi bi  çocua bu t t bi iişkiy girmzdim ki, naptn Baş B aşağrım ağrım başayı ba şayınc nca, a, mutfkt mutfktaa oturmak oturmak yrin odamda oturdum Ama bu konu akıma takıdı kadı Takıır S ana ana başk ba şkaa bi şir anattı anattı mı mı  Hayr Ç ingn kızın öd ö diikrinin krinin dşnda bi şi bimiyodu, bi d büyünün iş yaradığından başka baş ka  bunun ardından bunar bun ar May ayında omuştu omuştu yazı yazı ondra ondra  da ıtırap ıtırap içind içind gçird gçirdim im Hava haftaarca cak v rüzgrydı addr rüzgra rüzgra oradan orad an oraya or aya avru  avruan an v k adırım adırımara ara kadar yükn kurumuş at piiği kokuyordu Bugün Bugün artık artık böy şyr ratanmıyor ra tanmıyor Tatii Tatii haat zamanından hmn öncy adm v yin buraya, Binin yanına gdim Bi çok zayadığ yadığ v gözrim atd at daa torbaar torbaar ouştuğunu rk tti tti Harryi Harryi gördün mü mü   Mr Mr  Ahcr Ahc roft vt anamnda başı ba şını nı aadı DörD ördüncü düncü    hayr, bşinc gndü Günr Günrdn dn çarşamba idi Onun yin yin Sm S m adnd çaışmay çaışmayaa başadığn dı ğn byodum Bi kr k r nd nd caddnin ortanda, da , cürtkr bir bir cart c art  anni an nin n ormuştum k bi şir anatma fıratı omamıştı, çünkü Bi B i nun çnni çnni brn brn konuştukça konuşur a o çarşamba, Binn çocukarından biri tğ yapışmış yapışmış had, hantr hantr Totda Totda yürüyodum Bi anda, onun kadırımda arkamda 31

old uğnu olduğ nu hisse hiss ett tt ve yürüyüşünden değişmiş olduğunu duğun u anladım anladım Yavaşladım ve onun da yavaşladığını dığını duydum duydu m S ona biraz çocukla oynaştım ve onu beni geçme geçmeye ye zorladım zorl adım S onunda onu nda geçti YalYalnızca nızca iyi iyi akşamlar a kşamlar dedi ded i ve kendni kend ni toparlama top arlama-ya çalışarak devam etti   S aroştu aro ştu öyle mi mi diye sordu Mrs ettley sla! Gıdasız kalmış ve yıpranmıştı Giysleri üzerinden dökü d ökülü lüyo yod du u ve boynunun arkası tebeşiden bile beyazdı ütün yapabildiğim kollarımı açmayıp açmayıp arkasında ar kasından n ağlamaktı ağlamaktı ma tekrar eve dönüp dö nüp çocukları çocu kları yatırana yatırana kadar ka dar gözyaşlarımı tuttum S onra yemek yemek bitice bitice essieye sorso rdum arry Mocklera ne oldu allaaşkına essie essi e bana onun uzun u zun süre önce Smaldenedeki Smaldenedeki eski havuzu temizlerke temizlerken n bi kazma k azma ile ayağı keskes tiği için iki ay ay hastanede ha stanede yattıını söyledi Ç amurun içinde zehir zehir vardı vard ı zehir zehir bacaana baca ana yürümüş ve bütün bü tün vücuduna vücu duna yayı yayınış nıştı tı On beş gnden gnd en zla olmuş işe Smalldene Smalldenede de taşımacı taşımacılı lık k yapmaya ya geri geri dönmemişti dönmemişti essie es sie bana doktorunun onun asım ası m soğuklarıyla soğuklarıyla birlikte öleeğini öleeğini söediğini diğini anlattı; anlattı; ve annesi ann esi de ona arrynin doğru dürüst dürüs t bi şi yemedğini uyumadığını uyumadığını sırsıklam terlediğini ve tabii nasıl buz gibi yattığını anlatmıştı e sabahları ürkütücü bi şekilde kustu kust u   an tanrım tan rım d e dım a b elkı ot bıç gunu mek onu yine eski es ki haline getirir Dilim Dilimle le ipliipliğmn ucunu ıslattım ıslattım iğnemin deliğini deliğini buldum ve ışığı ış ığın n altı altıda da bi kaya kay a gbi hiç kıpdamadan ipi ipiğ ğ iğneye geçird e o gece benim yatağı yatağı çamaçama şırhanede şırhanede idi) ağladım ağ ladım ağladım ağladım e  bilirsin 32

z çünkü doğum sancısı çekerken sen yanım daydın en ağlatmak kolay değld Evet ama çocuk doğurmak yalnızca fzksel br acıdır ded Mrs ettley Horozların ötüşüyle kendme geldm ve zler ok etmek çn soğuk çayla gözlerme pansuman aptım Ertes akşamı sonlarına dorugörünüü kurtarmak çn kocamn mezarna bkaç ççek erleştrirken şmd savaş anıtnn olduğu yerde Harry le karşılaştım tlarına bakmış dönü odu ben görmemezlk edemezd Onu baştan aşağı süzdüm ve Harry dedm dşlermn araından ondraya dön ve oada dinlen unu kabul edemem ded çünkü sana hçb ş veremem en b ş stemyorum, dedm tanrı aşkına ben b ş stemyorum! alnızca gel ve ondrada b doktora görün ederl bakışlarını bana çevrd: Her şey btt Gra ded aşayacak yanızca bkaç ayım kaldı Harry!  dedm Erkeğm! Daa fazla b ş sölyememştm elmeler boğazıma dzlmşt Çok teşekkürler Gra   ded ama asla kadnım demed) ve sokağın ötesine doru yürüyüp annesne gtt ah lanet olsun o kadına! onun yolunu gözlüyodu ve kapıyı arkasından kapattı Mrs ettley masanın üzernden eln uzattı ve Mrs shcroftun giyssnin kolundan gözüken bleğine parmaklarıyla dokundu ama dğer kolunu kaçırdı öylece ççeklermle mezarlığa gttm ve konuştuğu o gece kocamn yaptığı uyarıları hatırladım Ona ölüm blgelğ çökmüştü ve her şey tıpkı

ldiği gibi oluo'du. Ama mzar taşının üzrin çiçk kavanozunu rlştirirkn Harr için apablcğn i şi olduğu aklıma gmişti. Doktor itediğini len, bi' kz deice die düşündüm. Ve le d aptım. Erti abah Londra daki manavımızdan bi' tura gldi. Mr. Marha bana bu ür şelr için tab ki biraz nakit bırakmıştı ama Bie'e bunun ben gp evi hazırlamam için oluğunu ldim. Blc ğledn onraki trne tiştim. Pki olmadığı bilorum ama hiç mi korkun oktu? dn olun?  nümd kndi utancım v tanrının acımaızdan başka hiçbi' şi oktu. Harr' ala ahip olamazdım ... naıl olabilirdim ki? Bu ateşin bni tüktip bitirne kadar anmaı gerkti'ini blio'dum.  Vah vah  ddi Mr. Fttl in bilğin uza narak ama bu kz Mr. Ahcrot buna izin vrdi. in d onun için bunu dnibilc'mi bik bi' rahatlamadı. Blc gidip manavın habını dim v verdiği makbuzu çantama kodum onra Mr. Elli' uğradım bizim temizlikçi kadın v anahtarları alarak evi açtım.  nc gri gldiğimd hazır bulabilmk için atağımı ap tım Tanrı aşkına Dnünc atacağım hata atağım Sonra bi' incan ça aptm ve mutkta oturup günş batana kaar düşündüm. Sonra giindim v dışarı çıktım makbuz çantamdadı onu bi' adr gibi inclr numaraı apacaktım. Adr Wadlo olu 4 numaradı bi' zmin kat mutğı olan irmi a da otuz kadar nzril anı 3

 ada n tarata duvarlarla arılmı bahçelerin

düzgn eritler oluturduğu küçük i' ev n kaı boaları dkümü çok uzun zamandan eri içi' ee dokunulmamı gibi gzüküo'du Soaklarda kedilerden baka kimeler oktu Hava a çok ıcaktı Büük i cearetle kapıa neldim; merdivenleri çıktım ve n kapıı çaldm Zil ükek ele çıladı pkı o i evde ankanır ibi Sonra, andale gibi i ein mutak demeinin üzerinde çekilmeine benzer i' e işitim rdından mutk medivenlerinden şişman i' adının aak eleri olabi'cek eler dudum iteki merdivenin baına kadar geldiler aakla rının altında gıcırdaan çıplak tahtaların eini de dumutum n kapıa gelince durdular Mekup deliğine doğru eğildim ve dedim ki Sevgi akına erkeğim arr Mockler'ı bekleen ne kadar ktülük vara hep benim olun" Bunun ardından kapını arkaındaki her nee o zamana kadar anki eni daha ii duabilek içi tutmuaına neeini alıverdi" Sana bi' i sölnmd öl m? die üteledi Mr ettle içi' i Yalnızca ne verdi AAa der gibi Sonra adımlar gerie aadaki mutğa doğru  neldi hep ürüerek ve ine andalenin çekildiği dudum" Bütün unlar olurken en hep kapn nündedin le mi ra" Mr Ahcrot evet der gibi baını aladı Sonra evden uzaklatım Ama oradan geçen adam biri ana  evin o olduğunu io mu

 ord u Haır  dedı  B ana vrı d unuz  . dı len numara anlış olmalı V gri kndi evimiz dndüm v atağa attm; çünkü epc hıpalanmıştım Hava le ıcaktı ki ancak blük prçük bir uku uuabildim Bu üzdn şaak ken kadar zaman zaman uuarak ortalarda dolandım Sonra mutağa kndim bi ncan ça apmaa gttim v aağmı tam blğin üzrnd b rden Mr Eln on tmizlik ıraında rindn onattığı ki bi tot makinein çarptım Blc bunun ardındanla tatillrini bitirip v dnmlrini bkldim  rada tk başa mı? Boş vldn bıkmışdır di düşünmüştüm ddi Mr ttl dhşt kapılmıştı h bn glnc Mr Elli v Sophi d ara ıra glip gitm başlamıştı Birlikt vi tpdn tırnağa tmizldk Bi vd hr zaman apılacak bi şlr bulunur.  şt o onbahar ve kış Londrada bunları aşadm  zaman hiçbi şi olmadı  çaban onuç verip ütlndiğin bi şi grçkşmdi? Mr Ahcrot gülümdi Haır Haır o ırada omadı Uzun ür onra am aında Bi on şilin gndrdim Sn hr zaman h açıkındır di araa girdi Mr ttl V gln habrlrl paramın karşılığını aldım Bi ot toplamanın ona ii gldiğini lüordu ltı hata orada kamış v şimd Smaldndki taşmacılık işin gri dnmüştü lmuştu işt  na olduğu bni hiç ilgndirmiodu a on 36

imn bana huzur ağlaıp ağlamadığından min değilim değilim Çünkü Harr Harr  lmüş ilan ladı amet ünü'ne kadar ka dar benim olurdu. Ama Ama a rken hemen bir başka kadınla ilişki kurmaı laıdı. laıdı . Bu düşünc düşü nc beni çok kelendirio'du kelendirio'du Bahar geldiğinde elenecek başka bi' şe da'a da' a uuştum uuştum Aak bile bileği ğim m ütü ü tünde nde küçük aknolu şmuştu tu tam botlarımın botlarımın bittiği bittiği er bir ara oluşmuş dedi ded i ve bir türlü türlü iileşmi iileşmio'du o'du.. na bakmak bile bile iim iimii kötü edio' edi o'du du oa apı olarak kola iileiileen bir cildim vardır. Bir bıçakla her taraımı do'ra çimenler gibi çabucak iileşirim. Mr arhall arhall kendi ken di doktorunu bana gnderdi. gnderdi. Doktor alardır alardır her türden türde n boalı bo alı çorapla çorapla rtmek erine, en başndan baş ndan ona o na başvurmuş ba şvurmuş omam omam gerektiğ gerektiği,i, işimde çok aakta durmamam gerktiği çünkü aranın bileğimin arkaında bi' erlerdeki büük şişkin bi' damarın tam üzerinde bulunduğunu ğunu ledi. led i. ice  ice gelen gelen inice gider" dedi A Aağ ağın ınıı ükek ük ek bir b ir ere er e kaldır ve dinlen. Rahatlaacaktır Çok çabuk kapanmaına iz verme. Ahcr ot" derken der ken Çok hoş aaklarız var Mr Ahcro aranın üzerine ılak bi' panuman panu man erleştirdi erleştirdi"" Do'ru apmış" die konuştu Mr. Fettle kararlı bir ele. Ilak aralara ılak panuman ınıı emerler tıpkı tıp kı lamba tilin tilinin in gazı ga zı emdiğ emd iğii gib" Bu do'ru Mr. Marhal daha uzun üre oturmam iç ürekli ürek li benimle beni mle ilg ilgienio ienio'du 'du ve v e blece kıa zamanda toparlandım Bundan bi üre onra tedavin tamamlanmaı t amamlanmaı için beni apar topa topa r B B   e'nin anma an ma gnderdiler gnderdiler çünk çünkü ü ben ben aakta aakta

durmam gerektiğ gerektiğ zama zam a oturabilenl oturabilenlerd erden en değilidir lidir..  ırada en öe dönmüştün dönmüştün  z z.. " Dönmüşt  Dönmüştüm. üm. Dönmüştüm Dönmüştüm ama  ala ala aklı aklıma ma gel gel-medi" Anlamanı Anlamanı arzu etmemiştm etmemiştm." ." Mr. Mr . Ahc A hcrrot ot gügülümedi. Harr'i bi' a da iki kez kez okakta gördüm kilo almış ve eniden toparlanmıştı. Sonra Son ra bi' bi ' gün onu on u görmedm görmedm annei atlardan atlardan bnn onu çit çitel elee diği diği ve kalçandan kalçan dan aralandığnı öledi. öl edi. Bu üzden atıo'du ve oldukça ıtırabı vardı. Beie Be ie Harr'nn anneine onun bakımı bakımını nı ütleütlenecek bi' kadını olmamaının üzücü olduğunu ö'ledi. Ve aşlı kadın gçkn çılgına çılgına döndü  Harr'n Harr 'n doğduğundan doğduğ undan ber hiç bi' bi' kadıa kadıa muhtaç olmadığını ve kendii ot biçebildiği ürece oğlu için içi n eller ellerii iki anına anı na düşncee kadar çabalaacağını ö'ledi. Bölece onun benim erime bekçi bekç i köpeklğ apa a pacağı cağını nı ve karşı kar şılı lığı ğıd daa kemik bile bile tem'ce'ni tem'ce' ni anlamış anlamış oldum." oldum. " M r  . Fettle Fettle küçük b i r kahkaha tunı tunı ile ile arıldı. a rıldı. O gün " die devam etti etti Mr. Ahcro Ahcr ot t bütün gün aakta durdum ve doktorun gidip gelişini izledim çünkü kaburga kabu rgalar larının ının da haar ha ar görmüş olaca'nı olaca' nı düşünüo'lardı. düşünüo'lardı. Bu Bu  aramın eniden açılarak akmaa başlamaına ebep oldu. Ama kaburg bu rgala alarla rla b li l i olnadı olnadığı ğı ortaa çtı çt ı ve Harr Harr  rahat bir gece geçrdi geçrdi.. Bunu duunca d uunca ertei er tei abah kendi kendme Hnüz iki kere ikin dört dör t ettiettiğden emn ol'cam ol'cam.. Bi' hata hata aağımı aşağı arkıtıp kıtıp ne ol'ca ol'ca'na 'na bakıca bakıcam" dedm. dedm .   çok c anmadı anmad ı do 'ruunu 'ruu nu iteren iter en daha daha ziade zi ade gücüm gücüm tükendi tükendi ve Harr Harr ii bi' gece gece da'a geçrdi. Bunun 38

üzerine üzerine deva de vam m ettim ettim ama iki ile ile ikii topla toplaıp ıp o onucunu 'lemee ancak hata onunda cearet edebildim ve Harr kendine gelerek neredee eki arr oldu Ne dışda ne de içde, canını akan hiçbi' şi oktu artık artık Beie Be ie okağa ok ağa çtığda ben çamaşırhanede ner'dee dizlerimi üzere kapandım   şte şmdi benmin, erkeğm," dio'dum dio'd um aatı a atımı mı onuna kadar, kadar , en rk rk etmeden iiliklerin iiliklerin hep bend be nden en gelicek   tanrım, arr'ni arr'ni aşkına, bana bana uzun uzun bi' mür mür ver ver  " die dua edio ed io'du 'du  Ve bei de acılar acılarım ımıı bu dndirdi" dndirdi" Tamamen mi?" mi? " die di e ordu or du Mr Mr ettle ettle Yeniden başadıar, hem de bi'çk kez, ama ne lura olun, ol un, ben bunarı onun için için çektiğmi bibio' dum Ben biliyodum Ağrıl Ağrılaa rımn bi' baş b aşlaıp laıp bi' durmaı, ani bi' çeşit çeşit kendi düzenmi kurmam biraz zaman aldı, ta ki onları emrmde emrmde tutabime tutabimeii ğrenene ğrenene kadar ma bu b u gari garip p bi' şedi Çü Liz, bazı zamanlarda zamanlard a aram ara m tamamen tamamen küçülüp küçülüp kurur gibi ol oluo'du uo' du nceler nceler onu eniden enid en azdırmaa çahşıo'dum hşıo'dum arr'i arr'i çok uzun üre, utunacak bi şei omadan tek başına başı na bırakmakt bırakmaktan an korktuğu k orktuğum m için Şükürler olun, zamanla bu durumun onun bi' üre kendi kendii kendi i idare edebece'n işareti olduğunu anladım anladım ve kend ke ndm mii kurtardım" Ne Ne kadar kad ar üre ?" die ordu ord u Mr ettle, ettle, derin derin bir ilgile Yılın büük bi' kımını, alnızca bi' a da iki k ez ez  aradan aradan gelen gelen küçük bi ızıntıdan başka başka bi' belirti olmadan olmadan geçird geçi rdim im Yara küçülüo ve k u ruodu ruo du onra birden eniden alevl alevleni enio odu du bir bir uar uarıı gi gi ve ben ben buna b una katlanıo'dm katlanıo'd m Daha Da ha zla zla

daanamadığımda bu arada ondra'daki iimi dvam ttirmk zorundadım aaklarmı kaldırp bi' koltuğa uzatıo' v rahatlaınaa kadar bklio'dum Çok çabuk gçmio'du Bl zamanlarda arr'nn bana htiacı olduğunu hidio 'dum Bunun üzrin bnim ihmalim üzündn hrhangi bi' ara alıp almadığnı ğrnmk için  a Bi' bi' b ilin daa a da çocuklara bi' ilr gndrio'dum V l olduğunu ğnio'dum lar glip gçti v bn bunu b'lc dvam ttirdim V o bilmdn ağlığını bana borçlu oldu iz ıllar ıllar bounca" Ama sn bundan n kazandın Gra ?" di adta ağlamaklı bir kild ordu Mr Fttl Onu dvamı grüo' mudun?" Bazn  tatil için oraa gittiğimd V imdi buraa tamamn dndüktn onra i daha ık Ama o anninn dıında n bana n d bir baka kadna  bakıo'. Ekidn onu naıl izlrdim Anni d l" ıllarca v ıllarca" di tkrarladı Mr Fttl Şimdi nr'd çalııo?" Oh ihği uzunca bir ür nc bıraktı Şimdi o büük traktr irmalarndan birind çalııo' bazn harmanlama apıo bazn d kamonlarla uzaklara gidio'Galr' kadar ttini dudum Aralarda vin annn dnüo ama hatalar oldu onu grmdim bl Şamamak grk i onu bi' rd dvam kamaktan aouo'" Ama ır ormu omak iç oruorum arzt ki arr vlnd"ddi Mr Fttl Mr Ahcot hl dğal v düznl dlnn 0

araından neni içne çekti. Benden öe r şe iseneme" de ceap erdi. anırım çektiğim aıar bunu engellemee etecektir Sen le düşünmüor muun iz ?" etmei gerek anın etmei gerek." Bazen gerçeken çok ağrım oluor. emşire geldiğinde araı en de grecekin aranın ktülediğini bildiğimden haberi ok." Mr. Fetle anlamıştı. nan doğaı kaner" kelimeini çok zor kabulleniordu. Bundan emin miin ra?" die ordu. Bunu Mr Marha beni çaşma odaına ça'rıp adık hizmetlerim konuunda uzun bir le erdği aman anlad ara aralıklarla da ola uzunca bi' üre hizmet etmişt am a e de bu emekli olablmem için eterli di'ild. ma bana mür bou" hataık bağladar. Bunun ne demek olduğunu biio'dum  hem de üç ıldan beri." Bu bi' şi isaama ki ra." irmi  daha aşı'cak bi kadına her hata bi onbeşlik ermek mi? Bal gibi de ipatlar  ano'un anıo'un" die ırar etti Mr. Fettle. iz çıanın kenarları tıpkı bi' aka gibi kalkığı zaman. hiçbi' ana oktur. recekn. Ben Dora Wickoodu gmülmeden nce grmüştüm. nunki koltuk altındadı." Mr Fttle bir üre düşündü onra çareizlik içinde başını nüne eğdi. Şdiden onra ne kadar idare edeceğini düşünüo'un tatlım" inice gelen inice gider. a gelecek ot biç 1

e zamanından nce eni gremezem bu vedalaşamız lak Liz  zamana kadar kendime bakabilecek halde olacak mıım biiorum  ani ol gterecek küçük bi kpek olmadan Çünkü çocuklar umuramazlar ve ah ra, ben de kr oluorum.. kr oluoru! , demek ki bütün bu üre bounca ama işnle alnızca parmaklarıın araında oynamanın nedeni bu Ben de anmışımki  ama çektiğim acılar işe arar le üşünmüo' muun Liz? Bu acılar Harr'i itediğ erde tutmaa aamal Bana onların boşuna olmadığını 'le Bundan emni eminim tatlım Ô dülünü alacakın Bundan azlaını itemiorum  Acılarım bi şee araın eter Yaraacaktır  araacaktır ra Bu ırada kapı vuruldu Bu hemşire olmalı Vaktnden nce geldi dedi Mr Ahcrot Ona kapıı açıver enç baan çantaındaki ilaçlar şıngırdaarak hızla içeri gdi   i akşamlar die ze başladı Bu akşamki entitü danı üzünden her zamankinden baz erken geldim izin iç bir mahuru ok değil mi? , haır Benim dan ettiğim günler geride kaldı Mr Ahcrot b anda eniden lçülü bir ev kadı oluvermişti Eki arkadaşım Mr Fettle e bi' üredir oturmuş ohbet edio'duk Umarım bu izi omamışır? dedi hemşire biraz oğuk bir tavırla 2

·am erine Benim için büük zevki alnızca aızca onuna dğu b' aça üü hm kendimi  vet evet" emşire araı ıkaacağı eriikle almak üzere dizlerinin üzerine çkmüştü bile ·aşlı baanlar bir araa elince biraz azla kuşuorlar Bu dikkaimi çekmişti ·Belki de le aıoruz dedi r Fettle aaa kalkarak  nun için artık kaçmalıım ma nce arama bi bak ded  Ahcro zaı bir ele Bakmanı itiorum r Fettle aktı ve tiredi Sonra uzandı ve r hcrotu bir kez terli arı alnından bir kez de olmuş ri zlerinden tü erçekten de işe arar di' mi  çkiğim ılar l erçek kıvrımların korun dudaklar kelimeleri zorlukla ııldıordu Mr Fettle dudaklarını da ü ve kaıa doğru ilerledi

3

h 

eçiş artı? eçiş artı? eçiş artı? Atların bulunduğu ücretimin deneceği e oradan Hinditana dneceğim roontadtdan Ehtellenbocha tn ylu e gitmemi ağlaacak bir geçiş kartım ar zaten. Ben  Yü kkiini Pencap üari Alaı urgaon Ri ala'dan bir üariim. Beni o kara irlerle bir tutmaın akın. Ben bir ihim  Deletin bir üariiim. Teğmenahib benim konuşmamı anlamıor le mi? Bu trende ne un ne ağ ne baharat ne kırmızıbiber ne de ihe agı olan bu şetan icadı ülkede greini apmaa çaışan bir urgaon Riala üarii içn tercümanlık edecek hhai i ah ar mı? Yardım edecek hiç kime ok le mi? ... Tanrıa şükürler olun işte le bir ahi! Fakirlerin oruucuu ennetin Nuru enç eğmenahib'e benim adım Umrgh olduğunu lein; ben şimdi veat etmi oan urban ahibin hizmet 5

krıım  ani ldim v atların bulunduğu Elboca gitmk içn br gçiş kartım var Bni o kara rlr ürüül bir tutmalarına izin vrmy Evt Cnntin Nuru Sahi konuu dimizi bilmn gnç TğmnSahib' açıklaıncaa kadar bn bu vagonda oturacağım N mri? nç TğmnSahi bni tutuklamaacak l mi? üzl Ehtllnboch'a bir onraki enle mi gidcğim? üzl Cnntin Nuru il birlikt mi gidcğim? üzl  hald bugün için bn Cnntin urnun hizmtkrıım Zatı şahanlri Cnntin Nuru bir r oturmak itrlr midi acaba?  şt boş bir vagon bn bir kş battanim şl aacağ  çünkü günş çok akıcı Mayı aında Pncapımızda olduğu kadar dğ d in d ıcak nu şl ıkıştıracağım v bu amanları da byl rlştrcğ ki Tanrı biz Etllboc a gidck bir en gndrn kadar zaı şahanlri rahat oturun  Zatı şahanlri Pncap'ı bilir mi? Lahor'u? Amritzar'ı? Blki Attar'i? Bnim küm Attar'dn üç mil tdki tarlalarn kuzind raç Hazrtlri'nin bir malni rnk anarak apılmış ş taraından kimdi o? adını unutmuşum büük baz vin akınında Zatı şahanlri hatırlaabilir mi o mimarı? Sirdar Dyal Singh Attaralla Evt ta kndii ama zatı şahanlri naıl bildler bunu Hinditan'da doğup büüdülr l m oo  zaman durum arklı Sahbin bakıcıı Bomba taraarından bir S urt kadınıdı dmk? Yazık Taşralı biri 6

malıdı; çünkü onlardan çok eal bakıcılar çıar. Pencap gbii okur. ihler giii bulunmaz Benim adım mr ingh, eve Yaşlı bir adam? Eve. Büün u ıllardan onra anızca b üvari öle mi? Evee. Eğer ahi'in kuşkuu vara, üniormama bak Yok ok; ah çok akıdan bakıor. U zerindeki büün rübe işareleri uzun zaman nce çıarıldı, ama ama u doğru benki üvarilern cekeleri için kuanlandan rkl bir kumaş ve ahi'in gzeri çok kekin u iah iz uzun üre gğümden çarmadığım gümüş bir zincirn izi. ahi üvarilerin gümüş zincir akmaacaklarını mı lüor? Haaır. üvarer ngiliz Hindianına ai şere nişanı a şınıazlar mı? Haır. ah Pencap Poli Teşkaı'nda çalışmaıdı. Ben üvari değim, amam, ama en bir ıa akn bir üre bir ahi'in hizmekrı oldum  hamalı uşağı emizlikçii, bazen unlardan biri ve bazen hepi oldum. ahi ihlerin hizmekrlık apmadıklarını mı lüor? Doğru; ama benim apıklarım urban ahi içindi urban ahibim için üç a nce len  ahibim enç üzü kırmızıa çalan mavi gzlü evndiği zaman aaklarının üzerinde haiçe allanıp parmaklarını çılaan biridi. Babamın zamanında, o ıralar urgaon Riala'da üvaridim, ullundur'da Vali ardınıcıı olan baaı da le apardı. Benm aam mı? ala ingh ihler ihi  oraon'da ngilizlere karşı avaşmış ve unun izni lüncee kadar aşımışı Ben ve benim urban ahibim, birbirimize kan bağıla 7

bağlaır bi bağlamıştk Evt başlangıçta bn bi üvaridı hatta mıakı üvai çavuğuna LancDudar) ükldiğimi hatırorum babam o gün bana kndi tiştirdiği boz bir agırı armağan tmişti; o i gtri alannın akınındaki bir duvarın üzrind Hint bakııla oturan v talimimizin onuna güln baştan aşağı bazlar içindmin br kurabi. nun babaı v bnimki konuşmuşlar v babam bana işart tmişti bn atımdan inmiştim v o minik kurabi lini lim vrmişti on kiz ... irmi bş ... irmi di ıl gçmiş aradan urban Sahi ... urban Sahm bnim Ah  gndn onra l ii arkadaş olmuştuk ki Hani drlr a gbğimiz bir k ilmişti. Bana büük Umr Singh  Bua Uma Singh drdi çünkü düzgn konuşamazdı. u bu kadarcıktı Sah 'n bu vagonun tabanıd şuraa kadar ama üvarilrimizin hpini adlaıla tanırdı  hr birini. Sonra  ngitr gitti ürürkn aaklarının üzrind haiç allanıp parmaklarını çıtlata gnç br rkk olarak alaa v bana gri dnd. N dilimizi unutmuştu n d adtlrimizi. Sahi ürktn bir Sihi. Zngin li açık adil aki üvarilrin arkadaşı kkn gzlü şakaı v kagıızdı. nun  ılarına ilişkin hklr anlatabilirim. Benden akladı çok az ş vardı. Bn onun Umr Singhidm alnız kaldığımızda bana Baba drdi v bn d onu ğul di çağıdım. Evt birbimiz bl konuşurduk. Aramızda hr şdn zgür z drdik  avaştan kadnlardan v paradan üklmktn v bunun gibi pk çok şdn. 

Bm  k ne b vş hkkd d o nşuk Bu lked öllkl ba şeh d Jesbr) bçok k çi eyyar tıcı,  da Paktnlı ardı  bu hr afa silz s Gney Afrika rin çizmesi altıd  ldke yund haberle yolurd; ler deti lna isi iin saklaı ağ laru nasıl oradan oay tdğ v Er Sahli d bnin Aiklı Llr arafdn br  ğ ra al öd·üdüğn anatyorlard. i bz Hlilerin dyd la ten her şy l duydum b m? Yuasbag'd tğ ç p de H   bir a çd y gelıneyen  di bir sia . bler k zeki ama k zckı da ı (y  habereşmeyi)  ğ v bi iki aııay*   öğreeblccııi unutol. B tliler dilk, dydk v şaştık sy sla e eb satıla t d nlldı kdaryla Ygl Shileri ool afrnda eir edidikli klk azdığd amzan bir km ar or maya ve işrcl bkleye başladı. Dl   b şarlei yalı ğeendirdi.   Sib, Tr. '   svş geld çt! Kb ahi bwı biy· v b aramızda kou yord Şiiy diyd: "cye gk yok Sa vay z ve Yııbh çvedeki  l kd bulna büt Hlil n aaşcğ. Bda oğl koyd ah y ü şccde dğl ı Tm nlmıyla l berı  anna: Hindista para birmi rupinin on altıda biri.

9

bu aaşı apmalar nedeni intller Bir erde hükmedip diğerinde hizmet edemezin Ya her erde hükmederin a her erde boun eğerin Tanrı uluları renk renk çizgilerle işaretleme ·  ogru �  d ogru �  d ogru. � 1 mış Blece olalar gelişti  her eerinde bir adm Bm için hava hoştu ama alnızca e Sah de bunu grüor değil mi? nce bir ordu oluşturup onra da cearetlerini alakla kreltmenin açma olduğunu düşünüordum eden Tochinin adamları çağırmıorlardı Tiraın adamları çamıorlardı Buıer'in adamları çarmıorlardı? Saçmalık, hem de binlerce kez Bi her şei le rahat haledebilird ki leine rahatça Sonra günlerden bir gün Kurban Sahi beni çağırdı ve dedi ki e Dada ben haam ve doktor bana uzun üreli bir rapor verior Ve gz kırptı ve ben dedim ki Ben izin alırım ve ana bakarım oğul niormamı da getirem mi? Kurban Sahi Evet dedi ve hata bir adamn üzerine daanmaı için kılıcını da birlikte getir Bombaa ve oradan deniz olula lerin zencilerin) ülkeine gideceğiz Zeka bakın Yerel Alalardan hatalık izni alarak buraa gelenlern  lk odu rtık ubalarmızın iter hata iter ağlıklı olunlar olda bu avaşa katımaacaklarına dair azı bir enet aadan bir ere gitmelerine izin verilmior Ama  zekidi  iznini aldığında henüz bir avaş lentii oktu Ben de geldim mi? Tabii ki Albaıma gittim ve andalee oturarak benim rütbem Alba'la konuşurken er gterilecek bir rütbe idi) dedm 50

ki Benm çocuğum hata Bana izin vern çünkü ben de hata ve aşlıım" e Alba laı ngilizce ile bizim dilimiz araında geveleerek dedi ki Evet en gerçekten Sih in* ve bana bir uba bir ubala şakalaşacağı biçde aşh bir şetan olduğumu, ve urban Sahn ağ konuunda bir alancı olduğunu ledi ve ledi de); çok geçmeden aağa kaktı ve emi ıkarak bana gitmemi ve Sahibi ağlıkı bir şekilde geri getirmemi emretti Sahibimi geri getirmek.. vah bana Blece urban Sah ile birte Bomba'a gttm ama orada ara Su'a ge geıez uşağı Wa ip Ali ona baktı ve anneinin ldüğünü ledi. Ben urban Sahe Bir mülüman domuz ekik a da zla olıuş ne çar Bana andklarn anahtarlarını vern akşam eme içn beaz gmleklerinizi ben hazırlaaım ded. Sonra Waton' teli'nin arkaında Waip Ali'i patakladım ve o gece urban Sahi'in tıraş takımını ben hazırladım. na ded ki Sah bir Khala Shi açlı akal bir adam olan ben izin tıraş takımlarınızı hazırladım. ma bunu aparken üniormam üzerde değildi. Öte andan urban Sahi gemide bana her şeile kendi odaına benzeen b oda aırtmış ve emrime bir hizmetkr vermişti. Bu ülkee gelrken olda pek çok şeden bahett ve urban Sah bana avaşın naı olacağı konuundaki grüşlerini anlattı. Şle dedi Atlı akerlerle avaşmak * İnglzce hasta anlana gelen Sck ve Sh anlna gelen kh

keelenin benzeşi

51

in piad akrlri aldıar ü bu BoeLog lara apalca bir mrham grklr çünkü onlar baz lduğuna anıorlar" Sonra ddi ki Bu avaşa br k anlış var, o da Hükümin biz iş vrmip bunu amamn bir Sahlr Savaşı halin girmiş olmaı. Bu şkild pk çok adam lck v hiç nkam anamaacak" Doğru z  doğru z  şlr ıpkı urban Sahiin ncdn ldiği gibi oldu Bu k gldk, haa daha da , Cap Tona gik v urban Sah Bavları bü bungalova aşı bn d gidip haa bir adama ugun bir iş araaım" ddi zrm rübm grn ünormamı gçirdm v Maun Nhl Sn* olarak adlandılan büük bungalova gim v ar ükmüzn ua bavları v kıçlarıla şmdn donuş olan o karank v ürküücü r konulnaını ağladım  Sah oraı blir mi? Şmdi oraı daha da dolu Hpi lü adamlara ai akımlar ç parça için d makbuz alnaa dikka m mrmd duruolar nları Pncapa gri gürmm grkior Ka bir ür onra urban Sah hafç krk gldi, bu bildik bir işari v ddi ki Şanlı bir günd doğmuşuz Ehll oca aların gndrilmin nzar m gidioruz" Haırlaranız urban Sahi urgaon Riala'nın üvari blünün başı v en d Umr Sngh idk Bu üzdn akıızda kmlr okkn konuşuruz konuşurduk a iş o zaman ona ddim ki Sn bir  bn bir çim biçicii pki bu bir glişm mi nc oğul?" Bu laıma güldü v   şlri dü * Neln Dağ

52

zlmnin olu bu abır ol, BabaEv, raı mızda k okkn bana Baa di hiap drdi) Bu avaş n arın ick n d ondan onraki gün Bn ni ahiblri grdüm," ddi, v hp bakuş kılıklı  hpi .  hp .  hpi   Blc Ehnbocha, alarn olduğu r gi k; urban ahi burada hizmkrlarn işlrini apıordu V büün iş, anrı br nrdn glmiş olan v bir çadırın naıl kurulduğunu  d bir çivinin naıl çakıldığını hiç grmmiş ni ah r araından, üzrnd hiç düşünülmdn rü ülüordu Hpi şvk doludu ama bilgidn ok undular onra, avaş avaş Hindian dan akianlılar gldi onlar ıpkı şu pdki akbaba lar gbidir, ahi hr zaman kalam pşinddir lr V Ehtllnoch a bazı ihlr ama bunlar uz ihlri v adral mamun adamlar gldi nlar alarıla glnişlrdi uiala a gn drmişi hind v abha a gndrmişi Büün ala oplulukları a gndrmişlrdi Dünanın hr rindn alar gndrilmiş Çiğ çiğ mdilr, ordunun onlara n apığını anrı blr Aları kahplrn ağı kullandığı gibi kullanıor lardı ki llril Bu aların birçok adama ihi aı vardı urban ahi bni, glnlrdn zl likl düzniz olan bazılarını Hubhilri  nmk üzr grvlndird bn için n grv di ama Bunların kndii d glgi d çvri kirliordu uazzam mk iorlar gbkl rn üzrnd uuorlar ç ndni glüorlar dı ıpkı havanlar gibidilr Bazılarına Fingo dniordu v anırım bazılarına da ızıl r, 53

aa ada hepi d anlatmaz brer pi tler Onlara atlara u ve e vermei, atları ır çalaaı ve terleri kurulaaı ğrettim Evet ben teizçilern işini denetordu  ehtar lar baş hizetçii bir itilişler çeteinin başı ve uran Sa de undan baz daha zaı am beş a olmuştu Berbat alar Savaş urban Sa hi' dediği gi diordu eni adalarmız tele oluor ve hiçbir nta alınıordu Bu ihir bazları lahlarıla donanış aptaların avaşı id  arı günlük ürüe eainden can alan i lahlar eni oldukları iç ükek otların içine k rü krüne dalan ve la taraından ığrlar gbi ger pükürtülen adalar Ehtelenboch şehre gece ben bir ahi deği  anızca bir i Bana kala o şehirde anıza urgaon Rialadan bir üvari blüğü bulundururdu küçük bir blük ve o şehri inanları hüküet güçlerinden bir at toprağa düşen glgeini p ei ğrenincee kadar eğitirdi Ehtellen bochda birçok mua din adaı var Onlar bize karşı cihadı ğütleen vaazlar verder Bu doğru  bütün kap bunu biliordu e evlern çoğu az dalıdı a bir aptallar avaı Beş aın onunda üzülüş ve zaamış olan urban Sahibi,  düle ulaştık arın atlarla cephee gidioruz ve buradan uzaklaştığıızda ben geri dneeecek kadar hata olacam Ba vulları hazır et ded Bece orada arıd anmızda bir geile gelş lan eni bir alaın eni atlarından orulu birkaç r de vardı deki ikinci günüüzde, pazara benze bir 5

şi olmaan v aara u vrdiğim z bi d, Ehllnbohda irin cemadaı (baş i, ordu hizmind bir Sınır Alaında üvari olan Sikandar Khan a bmlrinin birdn dışarı üzüldü urban S ahi alaını k iği için ona vüp adı ama Pakianlı zür niind llrini ukarı kaldırdı v urban Sahi inaa glrk onu da aramıza aldı Bl üç kişi ouşuk urban Sah, bn v Sikandar Khan Sahi, Sih v ag (kpk ma adam içnlikl şl ddi, Bizlr hm vlrimizdn hm d Raj'ın hizmkrından uzağız  ndu nhrini nidn grün kadar aşk apalım Sikandar Khan'la anı kapan mk dim  hm d ığır i, umrumda dğ! , bir mk çadırndan nk b kuuda biraz domuz i çaldığnı ldi, onu kiabı olan uran'da, kual bir avaşa kaılanlar dini zorunlulukları oadığı azılımış ! Bi kılıç uu vaz rni aında şkr v udan n kadar na alıra, onun da dinl o kaar ili vardı ni v çok rübsiz bir aladan kndii için bir a çaldı Bn d anı rdn knd gri bir bgir dind Bu ni alalar alarını çok başıboş bırakıorlardı Bazı uanmaz alalar da olda zm alarızı aşırmışlardı! Bu alalarn alar için rmi ipariş v ik ormları vardı Bir iki kr d şalarımızı limizdn amaa kalkışılar, ama urban Sah kurnazdı bn d apal aılmam phd pk dürülük omaz Blli ki raıızda az bir a hırızı çi vardı bunlar uzun bolu, açık nli ahiblrdi, çoğunlukla burunlarından konu 55

or her ıraa  lane oln ani bizim deişimizle ]eannum ko jao diorlardı Her biri üniormaının gğünde bir ama aprağı aşıord ve Rajplar gibi a biniorlardı Ha ır ihler gibi Ya da Urelahlar gibi Daha onra karşılaşığımız U relahlar da brnla rından konşorlardı ve onlar da zn bol emer adamlardı gri renkli parlak gzleri vardı kirpikleri develerinki gibi zn ve gürdü çok akışık adamlardı ben içn eni bir ah gi bidiler Her ıraa orka gere k oook diorlardı bizim dilimizde bnn anlamı Duo mu orkman) oldğ için onlara Duo ular demee başladık Emer zn bol adamlardı mükemmel açıdılar aeşli ve kızgın avaşı a vaş gii apan ve bir km epeinin  emdiği gi ça içen Hırızk mı Baz ahi  andar an bana emin ei ki o on neilden beri a çalan bir klana menp a ürüme konnda bir Pakisanlı bir Duo un anında bebek gibi kalırdı Duo ular aaklarının üzerinde ürüemezler üümek zornda kaldıklarında ie oooldaki avklara benzerler B üzden on ların mlaka aları olmaı gerekir Tümüle a vaşa kn çok akışık adamlar Aal ork a gerek oook der Duo ular  rban ahi ' değerini onla anlamışı Onla rban ahib'in ahırları üpürmeini iemiorlardı nn gimeine hiçbi şekilde izin vermiorlardı U relahların üvari liderlerinden bir aele nince  ıpkı habar' ağzı gibi küçük epelerle dol bir arazde, bir zn gn bonca onn eri 56

ni anş v akşam dndükld, Duo ut allah Bu adam çok ii Çaln onu" ddil Blc gkinim dudukla hhangi bi şi çaldkla gibi, bnim uban Sahibimi d çal dla v onun in Ehllnoch'a haa bi uba gnddil. Blc uban Sahi n kndii oldu, n d onun uşağ v Sanda Khan da aşç anun unun bi Sahil Savaş oldu ğu konuunda kindi, ama bi uşak v aşçnn ahilil birk aa bmcği konuunda bi mi bulunmuodu  v bizim d ünoma lamzdan başka gick bi şimiz oku N paza, n bi baklia n bahaa n kmzbi b, n d akacak odunu olan, alnzca çiğ m v küçük ğla bulunan u lanli ülkd bi aşağ bi uka dolaşık düğüm kadala l büük bi avaş ilan oku, azca pk çok ilah aşlniodu alaba olduğumuz zaman, l lld kahvll bizi lamlama a v daha nc olu oaa düşn ahmak  ngiliz nallrdn aldklar , kndilinin başçı v ii nili olduklan kanlaan  uwanalaı izinli gm glioladı Az ada ol duğumuz zaman, şlar kana aklano v biz aş diorlad Şimdi, mil onlan Sa hi olduğunu v u avaşn bi Sahil Savaş olduğunu lüodu üzl ma anladğım ka dala bi ahi avaşa giiği zaman üzin bi avaş iii gi  alnza üzin u g olanla avaa  v o alabil üzl Bunu da anl oum Ama u inanla Bumaakil gibidi a da dil bnziolad Canla idiği 57

zaman atş diorlar ıkıştırıldıklar zaman ilahlarını aklaıp uwanalan gtriorlar a da bir v rlşip çtçi oldukları lüorlardı. Tıpkı Burma'daki Hlindatalon'd Madra üvarilrinin nünü kn çitçilr gibi a da tıpkı aul'd avagnari ahi'i v rhbrlri katldn çitçilr gibi Biz u adamları ğittik lant olun n bş a da irmi vt irmi tani Bala Hiar'ın nündki vrandadan kaçıp gitti bir abah. ]ungilat i (Başkomutan) ki günlri hatırlar di düşündüm ama haır. Hrk hr rd biz atş diordu v Başkomutan halkla dğil blirli bir ordula avaştığını ln bildirilr aınlıordu.  ordu ki tamamı lardan oluşuordu v unlar kndi aralarında bir pştmal kadar il bir ünorma gimiorlardı. Başından onuna kadar bir aptallar avaşıdı u çünkü bütün u inanların aptığı gibi br lind lah bir ld  uwana il avaşanların aılmaı grktiği açıktı. in d biz akıllarına ni aptıklarında il onları nzaktl kabul dior izinlrni vrior dinlnmlrini ağlıor kadınlarını v bbklrini douruor v onlara ait küm havanlarını çalan kndi akrlrimizi şiddtl czalandırıorduk. ani rin gtirilmi grkn grv birkaç lül atlatılabilck bir iş dğ üç hatta drt kz daha büüktü. Bn urban  ahi il u konuda çok konuştum v o ddi ki Bu bir ahiblr avaşı. Emirlr bl v bir gc ikandar an karakolun tind bıçağı il uzanmış onlara işlrin ınırda naıl ürüdüğünü gtrirkn, urban 5

ahi iki gzünün oraına bir umruk indirdi v nrd kanı kracakı. onra gzlrin üzrdki bandajla haa br dv bnzn ikandar lan onla arım gnl rüüş bonca konuşu bndn d azla har düşü v Ehlnboch'a dncğn mn i. ma urban ahibim bana gizlic bu anların alınları ri pünc kadar lri v urkalar bunlarn üzrn amak grkiğini ldi. Çünkü bu avaş onlarn anladığı ürdn bir avaş dğildi. Bizi vuruorlar mıdı? Bizi baz barak çkilmiş vlrdn vurduklarına min olabiliriniz ama bizim dlrimizi ğrnm başlaınca dul kadınları r ulaklarla biz habr olladar v o zaman kii kadar çok aş dilmz oldu. orkua grk oook  Bizim ilişki kurduğumuz büün BoeLog dvll uumlu olduklarnı blgln v çlgın gnrallr arandan mzalanmış uwanalaı vardı. nı zamanda çaıda akladkları v hiç d az almaacak üklri v mrmilri vardı. Bl vlri akığımız zaman kadnlar çok aord   ama alvlr azlarn rüğü damı iic ardka onra palaabck mrmilrn korkuula vlr pk aklaşmıorlardı. BoeLog kadları çok zkidlr. Erkklrndn daha zkidirlr. BoeLog zki midr? la ala haır ma al ahiblr apaldır. ahiblr kndi onurlarnı kurarmak uğruna BoeLog zki olduğnu lmk zorundalar ma BoeLog araan da ahlrn şaşılaı aklızığıdı. ahlri ouna okmaları grkn idik a Duo lar iidir. nlar adakal bü 5

tün  arazi ve evresiyle ilgileniyrlardı  biz Hintlilerin ilgilenebileceği gibi değil tabii, ama hepsi de aptal sayımazdı Bir akşam, sğukta, bir tepenn üstünde pusuya yattığımız sırada, uzakta br evde, bir saatin altıda biri kadar bir süre ide görünüp kayblan bir ışık gördüm ekrar ve bu sefer bir saatin 2de biri kadar bir sürede, ü kez arka arkaya yeniden göründü Bunu Kurban Sab gösterdim, ünkü ev kruma altndaki bir evdi  iindekilerin bir sürü izin kğıdı ve üzengi kayışlarımıza kapanarak ettikleri sadakat yeminler vardı Kurban Sbe Oğul, bir süvari birliğn yarısını raya gönder ve bu evi rtadan kaldır Biraderleriyle haberleşiyrlar, dedim O uzandığı yerden güldü ve dedi ki, Eğer uşağım Umr Singhi dinleseydim bütün bu arazide n evden zlası kalmazdı" Ve ben, Bir tanesini bile bırakmaya neden gerek lsun Bu durum Buradak]e ay Bunlar bugn fti, yar savaşı Bırak nlara hak ettikleri gibi davranalım," dedi Güldü ve kvrarak battaniyesne sarındı ve ben evdeki uzak ışığı sabaha kadar izledim Burmayı saymazsak, Sınırda sekiz savaşta bulunmuştum Birinci gan savaşı, İknci gan Savaşı, iki Mahsud W aziri savaşı (eder dört; eğer dğru hatıryrsam, i Kara ağ savaşı; Malakand ve ira Burma'yı ya da uk tek diğer şeyleri saymıyrum Evden eve haberleşldiğinde bunu anlarım! Sikandar hanı ayağımla dürttüm ve  da gördü edi k, Benim dün akam kızrttığım kabakları yemek adırna gtiren ladan bri radaki evde yaşıyr" Srdum, Sen bunu nasıl b 60

yrsun" Dedi, Çünkü geen gün kamptan ayrılırkn atını bir başka taafa sürmek istedi ama yl ayrmında an nası ayak dirediğni fark etti, ve karan ökmeden Kurban Sahibin dürbünlerni alarak akşam duası in sessize kamptan kat ve küük br tepeden bakarak kabak satıısn alaa renki atının  eve dğru aeleyle gittiğin gördüm" Hibr şey demed, ama Sikan dar han'n yağı eernden Kurban Sahibn dürbününü ald ve ipek br mende nları temizleyip yeniden kutusna yerleştrd Skandar han baa kendis Zenab Vadiinde dürbün klanan  kişi lduğunu aattı radaki ü ayk iz srasında iki kan daası emiz bir bimde haetmişti a bunun dışnda  bir yalanıydı O gün Kurban Sahi n kadar süvayle birikte kampız in araziyi keşfe gönderimşti O sırada Duo ar yavaş lerlyrardı Hububat, yiyeek ve yük arabaları yüzünden ağırkları k fazlaydı ve bunlarn hepsi br kasabada brakıp kendlerni sıkıtıran diğer işlere giderken rahat lmayı istiyrlardı Bu yüzden Kurban Sah nlara yürüyş t braz dışında kesirme bir yl arıyrdu na araziden n  ml ötedeydk ve yüksek aıarla kapı bir tepen altda bir ev gördük Evn arkasda nlarn dong larak adlanddkları bir ay yatağı, önünde de kl adını verdkleri, üst üste yığıı taşlardan yapa eski bir sn g buunuyrdu Kapınn  tarafda babu ağaına* benzer, altn renkli tmuruklarla kaph dikni b ak büyümüştü ve atnn tamamı saz * Za üetilen bi çeit Hint aasyas

61

larla kaplyd Evin öüde allarla kapl başka br tpeye dğru yüksele taşk adi vard eradada yaşl b adam turuyrdu  beyaz sakall ve byuu l tarafda bir yumru bulua yaşl bir adam, ve bir dmuzu gözleriyle eese saip şişma bir kad, ve alayş kt uzu bylu ge bir adam Bir prtakalda daa büyük lnaya baş saszd ve buru deleri b sak yüzüde aşnmşt Kurba Saii öüde gülüyr, salyalar aktyr ve rada raya kşturuyrdu Adam bize kave getdi ve kad ü GeeralSa imza, kedilerii barş ve iyi iyet lduklar söyleye uwanaa gösterdi Buyru Sa,  uwanaa Sai lar imzalaya Geeralleri tayr mu Arazide i Beg bulumadğa yemi ettiler Eerii kaldrdlar ve yemi ettiler eredeyse akşam yemeği zamanyd Kaybettiği bir kkuyu bulmaya alşa bir akal gibi avay kklaya Sikadar Ka ile birlikte veradaya yak bir yerde duruyrdum Suda Sikadar a klumu tuttu ve Şuraya bak! ü gece aber gödere evi camda güeş var O ev rada bu evi görebr," dedi, arkasa döüp allklarla kapl tepeye bakt ve efsii iie ekti Sra buruşuk kafal aptal ge etrafmda das etti ve kafas geriye atarak atya bakt ve bir srtla gibi güldü; şişma kad yüksek sesle, saki bir gürültüyü örtbas etmek istercesie kuşmaya devam etti Snra be ay i su alak baaesiyle evi arkasa getim, yerde taze at pisliği lduğuu ve tprağ yei al izleriyle ya 62

nış lduğuu gördüm; rada pislği ie düşmüş bi mermi vardı Sra Kurba Sahi bana kedi dlimizde sesleerek srdu, Burası ay yapmak ii iyi bir yer mi" ve be e demek istediğii alayarak cevap verdim, Mutfakta gereğide fazla aşı var Atıa atla ve uzaklaş, Oğul" Sra geri dödüm ve  gülümseyerek kadıa dedi ki, Siz yemeği hazırlayı, biz klalarımızı gevşetice gelip yemek yeriz," ama adamlarıa da fısıltıyla şöyle dedi Heme atlarııza b ve burada uzaklaş!" Hayır Yaşlı adama ya da şişma kadıa tüfğii dğrultmadı Bu u deti dedi  larda a b sersem kama emrii vermek ii sesii yükseltti ve daha eyerlerimize atlayamada damda kuşu yağdı  sazları arasıa saklamış tüfeklerde Buu üzerie atlarımızı taşlı yla sürdük ve adamlar bize evi damıda lduğu kadar, evi arkasıdaki ay yatağda ve ay yatağı arkasdaki tepede de ateş ettiler   kadar k atış yapılıyrdu ki epelerde trampet ayrmuş gii ses ler yakılaıyrdu Eğilmiş bir şekilde atıı süre Sadar Ka, Bu yu yalızca bizim ii değil,  ları geri kalaı ii de hazırlamış," dedi; be, Sak l yere dö!" dedim, ükü u yeri beim arkamdaydı ve be de Kurba Sahibi arkasıda gidiyrdum ma bu yei mermiler ayı ada beş sıra adamı deler geer! Vurulmamışt hem de hibirimiz ve kaya tepeye ulaşarak taşlar arasa dağıldık ve Kurba Sahi eyerii üzeride dödü ve Yaşlı adama bak!" dedi Adam elide bi tüfkle 63

ndd kt dumuş i bi şeklde ateş ediodu kadın ve apta çocuk da anındadı  he kii de ilahlıdı. uban ah güldü ben onu beğinden akaladım ama  kadei o aatte azılmıştı. uşun koltuk altımdan geçti ve onu kaaciğenden vudu onu ki büük eği kaanın aadan geie doğu üükedm ... uban ahi uban ahibm benm Evn akaındaki dee atağdan ve tepeleden aılaı üzün ütünde Beg akın ediodu kanda han Şmd anouz dün geceki meala anlamını Bana tüeği ven" dedi. uban ahbn tüği aldı u aptalla avaşında anızca doktoa kılç tşı ve üzütü ataak işe kouldu ama uban ah attığı eden ona doğu dneek akn ol. Bu bi ahile avaşı" dedi ve uban ah eli kaldıdı  işte ble; ona gzlei bana doğu çevldi ve en ona bu dünadan daha acıız gçebl die u ved. Ve onu içeken Ruhu aamızdan aılmak içn izn aldı... Çatışmamız blece üüdu a. Biz ve Dula kuzeden gnee doğu uzanan b tepenin üzeindedik bizim ea güçleimiz buadadı Beg ie doğudan batıa uzanan bi vadidedile.  aılaı üzden azladı bzm aamlaımız ie on kişidi una ağmen tepe bounca günee doğu hızla geçeken Beg vadide tutmaı başadıla. Açıklıkta üç Be düştüğünü gdüm. onra hepi biden eniden aklandı ve adamlaımızı kouan kaalaa ağı bi ateş açtı ama bizim adamlaımız zekidi ve kendileini gtemedile avaş avaş uzaklaş 6

ılar, hep güneye dru; ve avaşn ei de büyük ilahların eni duyabdimz güneye dru e kildi Böylece kyu bir karanlık ökü ve Sikandar Khan kayaların aranda eki derin bir akal ni buldu, Kurban Sahb bedenini diklemeine iine indirdik Sikandar Kan dürbünü aldı ben mendi, birka mekubu ve bynunda aı dur duunu bildiim bir şeyi aldım, Sikandar han şahiir ki, hepini birlike bir mendil iine ardım Snra birlike bir and iik ve hareketiz uzanarak Kurban Sah iin ya uuk Skandar han gün şıyana kadar aladı   bile, bir Paki anl, bir uhammed Büün o gece byunca  neye dru aeş edildiini duyduk ve Şafk öküünde vadi, araba ve atlar üzerindeki  larla dldu Hep birlike evin erafında plandlar ve Kurban Sahbn dürbünü ile görebildii miz kadarıyla, br papaz olduunu andıım yaşı adam nları akdi eti ve kllarını allayarak kual avaş üzerine vaaz verdi Şişman kadın kahve geirdi apal cuk da aralarnda hplayıp zıpladı ve aları öpü Sra aceleyle uzaklaşı lar; epeleri aşılar ve kaybldular; nra iyah b köle geldi ve kapı eşikler berrak u le yıkadı Sikandar han dürbünden lekeler kan lekei lduğunu gördü ve gülerek şöyle dedi: Yaraı adamlar rada yaıyr H inammızı alabiriz" Ölen civarı güneye doru ince bir dumanın yükeldini gördük yanan br evn gün ışında karacı ürden br duman Ve br epeyi aşmak in ne yapılmaı gerekiini bilen Sikandar han, En nunda radan işare gönderdikleri kabak 5

satıcısıın evini yakık" dedi Be dedim ki eye yarar artık lar bem cuğumu öldürdüke snra Bırak da yasmı ttaym" Yüksek bir dumadı ve yaşlı adam gördüğüm kadarıyla dumaı görmek i veradaya ıkmıştı ve keetlemiş ellerni a dğru salladı Böylece alacakrağa kadar a susuz bekledk ükü işi başarıcaya kadar hibir şey yiyip imeyeceğimiz üzerie ad imişk Bede biraz afy kaıştı buu yarısıı Sikadar Khaa verdim ükü Kurba Sahib'i sevmişti yice karalk lduğuda suyla karıştığı zama eliği keskleştire yumuşak bir kayaı üzeride kılılarımızı biledk ve btlarımızı ıkararak eve dğru idk usulca pecerelerde ieri baktık Yaşlı adam turmuş bir kitap kuyr ve kadı ateşi yaıda turuyrdu; aptal cuk yere turmuş başını dizlerne dayamıştı parmaklarıı sayıyr ve gülüyrdu kad da a gülüyrdu Böylece ları aa ğul lduğuu aladm ve be de güldüm ükü yağmayı plalarke Skadar ha'da kadı hayatıı ve bedei istediğmde buda kuşkulamıştım Sra ca davraıp ieri daldık Gerekte de bu la elikte alamıyrlardı ükü yaşlı adam köşede dura bir tüğe dğru kşmuştu ama Sikadar ha u eli düzüyle bir vuruşta egelled yaşlı adam yere turarak ellerni yukarı kaldırdı ve be parmaklarımı dudaklarmı üzerie kyarak lara sessiz lmaları gerektiğii işaret ettim ma kad bağırdı ve ierideki daları biride birisi fırladı bir kapı aıldı ve kası bez paralarıyla sa 66

rı bir adam elindeki üfkle beeriksize ynayarak kapıda aflladı kaldı Kafsı kpup kapn i arafa düüğünde nu izleyen kme adı Bu k iyi bir vuruu Snra sessiz kaldılar yerdeki kafya bakılar ve ben Sikandar Kana İp bul! Kurban Sahibin akına bile kılıımı kirlemeyeeğim" dedim Böylee Sikandar an ip aramaya gii ve ü ane uzun deri parasıyla geri döndü ve dedi ki İeride dör yaralı yaıyr ve kuksuz her birinin bir Generalden alnma izni var" ve ipleri ekiirerek güldü Snra ben yalı adamın ve isemeyerek de la apal uğun  ünkü  yüzüme bakarak glmü e sakalımla ynamııellerini arkadan bağladm Bunun üzerine dmuz gözlü ve dmuz eneli kadın öne dğru ku ve Sandar Kıan srdu, Vraym mı bağlayayım mı Bölümeye göre kadın senin malındı" Ve ben Bir ey yapma! Ben nu zap emek i bir znir yapm Sen kapıyı a" dedim O kisini verandadan dikeni ağalarn daha kyu lan gölgesine dğru iim kadın dizlerinin üzerinde nları akip ei ve yere yaarak izmelerime kapandı ve uludu Snra Skandar Kan lambayı dıarı ıkararak kendisn bir uak lduğunu ve masayı aydınlaaağını söyledi ve ben üzerinde meyve lan bir dal aradım Bu arada kadın ığkları ve epmeleriyle beni az engellemiyrdu dğrusu Hızı hızlı kendi dnde knuuyrdu ve ben d na kendi dilimde evap veriyrdum Ben bu akam senn hıyanen yüzünden evlasız kaldım ve enim uğum erkekler arasnda yüellen kadlar arasnda  lunan biriydi , 67

dünyaya insanlar getirecekti  hayvanlar değl Senin yaşayacak benden k snen var ama benm acm daha büyük." Aptal ğlan byundaki düğümden em ak iin eğilip baktm ve ipin diğer ucunu daln üzerine att Sikandar han kadnn iyice göreblmesi iin lambay yukar kaldrd Snra birden lambann biraz gerisinde Kurban Sahibin ruhu beldi Br eli ile yann tam kurşunun girdiği yeri tutuyrdu ve diğer eli öne dğru böyle uzatp dedi ki Hayr. Bu bir Sahibler Savaş" ve ben dedm ki Bekle biraz cuk birazdan uyuyacaksn" Ama  at üzerindeymiş gibi daha da yaknma gözlerimin önüne geldi ve Hayr Bu b Saibler Savaş" dedi Ve Sikandar han srdu Çk mu ağ" Lambay yere kyarak yana geldi ve ipe bakmak in döndüğünd Kurban Sahibin ruhu elimizle dkunabileceğmiz bir mesafede durdu yüzündeki fade k öfkeliydi ve üüncü kez Hayr Bu bir Sahibler Savaş" dedi Ve ha b rüzgr lambay söndürdü ve Sikandar Khann dişlrinin atrdağn duydum Böylece ipler elimizde k uzun bir süre yan yana durduk ünkü ağzmzdan kacak keleleri şekillendiremiyrduk Snra Sikandar Khann su şişesini ap itiğni duydum harareti dnce şişeyi bana geirerek dedi ki eminimizden azat lduk." Böylece ben de itm ve durduğumuz yerde  ipler elimizde birlkt şağ bekledik Üüncü hrz sesindn biraz snra k uzaktan atlarn nal seslern ve tplar duyduk; güneş dğar dğmaz evin eşiğinde bir bmba patlad ve 68

sazla kaplı verada aısı dşerek peereeri öde alev aldı Ve be İerideki yaralı  lara e laak" dedm Ve Sikadar Kha Emri duyduk Bu bir Sahber Savaşı Yerde kıpırdama" dedi Sra ki bir bmba geldi iyi br aışı ama kısa dş ve durduğumuz yeri z duma ei; ardda kekeme br adam kuşmasa bezer bir şekilde bir silaha k k hızlı aışlar geldi eve sahibler bua pm p diyrlar ve ev yz hmurd yaşı b adamı buru ve eesi gibi aşağı dğru kaladı ve ö ephesi yerlere serldi Sra Sikadar Kha dedi ki Eğer yaralıları kaderi yagıda ölmekse buu öleye en lmayaağım" Evi arkasa gei ve heme ardıda geri geldi dör yaralı  da u arkasıda geld ara larıda iki aesi dik yryemiyrdu Ve be srdum Ne yap" Ve Sikadar Kha evap verdi Ne larla kuşum e de lara elimi srdm Merhame umuduyla peşmde geldi ler" Ve be Bu br Sahler Savaşı Bırak Sah leri merhameii beklesiler" dedm Böylee dör yaralı adam bö ğla ve şişma kadı di keli alılığ alıda ve ev ayır ayr yaarke harekesz kaldar Sra aıdak karuşları aıdık sesi geldi  öe bir iki aesi sra br parı ve e suda byk bir grl ve sazl rada burada paladı ve esirler dkeli aları kaura sıaka ve rasgele uuşa aha ve uğla larda krumak ii yalara dğru emeklemek isedler a be Kalı! Ka!" dedm Sz Sahlersz ve bu bir Sahler Savaşı Ey Sah 69

ler Bu savaşı bırakmaız grekiii bildiren hibir emir yk Benim sözlerimi anlamadlar a yine de kaldılar ve yaşamaya devam eler Az snra Kurban Sah 'in emrindeki beş süvarisi a sürerek geldi Bunlardan birinin, alarla birle sı sk Kalküaya seyaha eii iin benim d knuşunu lyrdum Bu zdn a,  ah akmnn anlamasnı salayaak şekilde bir üar ağz kulanarak üm hikyemi anlaım ve snunda dedim ki, Bize ölülerden bir emir uaşı ve bunun bir Sahibler Savaşı lduunu söyledi Kurban Sahibiin ruhu şahi lsun ki, beni evlasz bırakan bu Sahibleri, Sahilerin adaleie es diyrum Snra ipleri na verdi ve kendimden geerek yere düşüm, ünkü kalbim k dlu ve kük bir para afyn dışda midem bşu Beni yaralılardan biriyle bir yük arabasna bindirder ve bir süre snra, nların iki gün iki gee byuna aa arpışıklarnı anladım Bu büyük b uzakı Sahi, Kurban Sah ile birke  gördüğmüz unun yanıza küük b parasıydı  la k öfkeliydiler, gereken k öeli Sahibleri hi bu kadar öeli görmemişim Kurban Sahibimi kendi inanlarının örnleriyle, evi gören epeye gömdüler ve ben de nana uygun duaları kudum, Sikandar han da kendine dua ei; her birinin ü fii lan beş ade işare şei ad v a ank r a günü bir azizin mezarnı aydlaıyrmuş gibi aydınlaı Snra, büün gee byuna aı aı aladı ve ben de nula birlike ağad, benim ayaklarıma kapanarak na Kurban Sahibden bir anı 70

vermemi isedi Buu üzre Kurb Sbi meilleride birii ipek lalrıd birii dğ ükü bulr a bir kdıı armğıydı ikimizi rsd eşi lrk blüşürdüm  cekeleri biride bir düğme ve Kurb S rlrı ii kulldığı değersiz bir yüzük de verdim Sikdar K lı öperek gösüe yerleşirdi Kllr burd bu küük b iide ve pe wdki elde bvullrı yıkmk üzere gödrdimiz am rzye ıkığımız ii bekleyemediğimiz dör gömleği lmlıyım ve epsii Pecp Sikledeki Si Albım vermeliyim Çükü beim cğum öldü  beim miik kurbiyem öldü!  öe rayckım ğul öldüğüe göre klmk  ibir ede yku m demirylud uzkık ve  lar beim ii krdeş gibi lmuşlrdı ve Sikdr Kh bir rkdş gibi göz kulk lmm gerekiyrdu O b bir t buldu ve be de lrl bir şğı bir yukrı  sürdüm m yşmlrımız yrışı rı bilir lr bei sıl dldırırlrdı  emir eri hapass (mesjcı şı emizliki e byrum e de umrumd Am bir kez mulu ldum Bir y byuc geiş dreler izdike sr yn vdiye geri dömüşük Buryı krış krış ıyrdum e dru mezr giim ve  lrd zeki bir Si (rd puanaaı l  isrı eğimek ii bir birlik bırkmışık rd büyük bir ky üzerie bir yzı kzıtmışı ve u b ercüme eiler Bu Kurb Sibi kedisii de byılcğı bir jesi O! Burd 71

z  b k v ükk ele kuun Sai bn  iz jtleri anlatayım Bunlaran ikii çok güzel Başlayın Sai: WALTER DECIE CORYin anısına  Pena üvaiAa nıneum Komuanı

ani Gurgaon Rialanın Dvam in Sahi Üç ke aasıık emini emi anınn i eçisi ve inançı oğu meum DRIK DIRK UY un gö umması sonucu u aai akınaında aince vuudu u küçük çaıma

 a! Bircii bu Sahi bu küçük çalışmayı görelii! kaıaının küçük ve eesi i ansı oaak O nu sevmi oan aı adamı aandan geçekeiimii i monumenum equiis cicumsie

Bu a cii Kurban Sahib' uygun br anıt görmk itynlerin başlarını ve oğru çevirmleri gerektiğini anlatıyor  Sahi ne ev oraa n e kuyu n dam aını vrikleri büyük o n küçük myve ağaçları n e ığırlar Aten kavuruğu iki çaıık ışına hiçbir şy yok Sah Grii şu çöl gibi ya a lim gibi ya a kalbim gbi Boş Sah  bomboş! 72

Serern Mdonns

İsanoğuarından bir insan yüreğnden ne geçirse O ulu ökerin efendieri, Dearca österdi insana yine de Snsuz aş ve e mehamei. E tatı aşk! Ey sevinc hayatı Sevim ünr kimizi ayırmı os da, Uuttan yokun özden ırak dümü Tanrıar bunu böye yazmaz b daha. SWINBURN, Le Nyde

Savaştan sonraki yıllara, (C 5837 nolu nanç v mk Komitsin bağı ğitim ocasına, ru hn ngsiz kaç tan ski askr gliğini gör ükç ihvanın ski  ostlarıyla bklnmik kar şılaşmaları sırasna, hl çok taz olan gçmişl ri yaptları ani önüşlrn olayı zlaca so un çkmamaı şaşırtıc glioru insana ma bizim şişman, top sakalı bölg oktorumuz Bi rar K ya a Amir hnüz kontroln çık maan histri il baş tmk üzr hr zaman ha zır oluru; bn, tanımaığımız ya a asonlar taraınan ytrinc güvnc vrilmmiş ihvanı muayn ttiğim zaman, bana şüphli görünn tüm vakaları ona gönriyorum K savaşın son iki yına br üny onra Tabuu'na ta bip oktor olarak görv yaparkn nyim ka zanmıştı v oğal olarak, ziyartçilrin arasına sık sık tanııkları v arkaaşları çıkıyoru 73

n a, yen evşirliş bir biraer olan  tra gic e bir üney onra oanan gönerilmişti ğtlar ve vriği cevaplar hiç br kuşkuya yol amamakla blikte kzarmş göz leri inir bozukluğu olabileceğini üşünürte şaşkın bir bakş taşyoru Bu yüzen onu eee le özel olarak tanştr oktor eee, trangikin keni eki taburunun kararghna görev yapmş bir emir eri oluğunu fark etti tekrar ağlğna kavuşmuş ona ebebiyle onu kutla şu ya a bu rahatzlk yüzünen akerlikten çkartlmştve hemen omme anlarna al oca çalşmanan önce giyinirken, marm oğru yaptm, eee" eim , çok iabetl Bana   e, ampouxa ken iini ağttğ raa, benim kontroüm altna bulunuğunu hatrlatt raa kuryelik yap yoru" Şok mu geçirmişti" iye orum Bir çeşit ama benim geçiriğni zannetmemi i teiği türen eğl ay, rol yapmyoru enge izği a ayanmşt  ama bunun ebepleriyle li olarak ben yatmaya çaışyoru Eh, zaten hatalarn yalan öylemeine engel olabilek, tbbn çok aha kolaylaşacağın anyorum" oca çalşmanan onra, eeein ona birkaç ra önümüze bir yer veriğini fark ettim ay retkeş bir biraer, çalşmalarmz ile bizim zi yat" olarak alanıığız çay eremonii ara na hoş bir inlenme olacağn umarak ral üleyman Tapınağın üzenlenmei konulu b konuşma hazrlamşt ve eee e trangwickin 7

bundan olanabeceği düşünmüştü. Knuşm tütünle deteklenmeie ğmen ıkıı ir gö teridi emen emen arıa gediğimiz bir ırada bir üredir olduğu erde kıpıranıp kıvranmakta olan Strangick aağa kalktı moza kaplı döşeme üzerinde andaleini gıcırdatarak geri iti ve  ezeğm rı bna aanaırum" die akırdı Dnleenlerin topluca gülüşmeinin kuşatıı altında ızla anımızdan geçti ve tökezleyerek kapıa doğru ilerledi. Ben de böle düşünmüştüm !" die kulağıma fııldadı Keede. el benimle  " na iterik ir şekilde akırıp eerni ovuşturduğu ırada koridorda etiştik. Keede onu, Tlerın ofii olan ve kiliee ait ufak tefek ülemeleri ve mobilaları depoladığımız küçük bir odaa götürdü ve kapıı kilitledi. Çocuk Ben. ben im die başladı acacak bir alde Tabii in" Keede daa önce de kullandığnı gördüğüm ufak bir dolabı açtı orada bulduğu nişadır ruu ile uu dereceli bir kap içinde karışırdı ve Strangick bunu içerken onu umuşak br areele e kanepenin üzerine doğru itt.   şte!" die devam etti, Eve bildirilmei gereken bir şe ok. Ben enin on kat beter olduğun zamanları gördüm. Sanırım az önceki konuşmalarımız eki anılarını canlandırdı" Bir aağıla arkaında duran bir andalei  kalaarak kendiine aklaştırdı atan ellerni kendi elleri çinde tutarak oturdu. Sandale gıcırdadı. 75

apmayın! iy haykırı Strangwick. Buna aynamıyoum Dünyada onlar gbi gıcırayan başka hiçbir şey yok Ve ve buzlar çözülüğü zaman bizim bizim onları bir kürekle itmemiz gerekiyoru! Siperlerin zemn tahtalarnn altın aki o küçük ranız potaarı hatılıyor mu unuz? Ne yapacağım? Ben ne yapacağım?  yi olup olmaığımızı ormak için birii kapıyı tıklattı. Ah, teşekkürler, çok iyiyiz   ei Keee omzu nun üzernen. Ama br üre bu oaya ihtiyacım olacak. Pereleri çeker miiniz, lüten!  oca çahşmalarm yapılığı alonan Ziyat Sa lonu'na en korioru ayıran perenn ucunaki hakaların tırtını uyuk konuşmalar ve ayak elerinin ebep oluğu gürültü keili. Strangwick, başarıız bir kuma girişiminin ar ınan, buzlarn arana gıcırayan onmuş ce etleren yakınmaktayı. l numara yapıyor, iye ıılaı Keee. A eri u eğil  geçen eer e olmaığı gibi Ama kuşkuuz, iye cevaplaım, inanlar bu tür şeyleri ena akla akıyor. atırlar mıınız kim ayına ...  Bu arkaaşn eri bu eğl ama. Onu a bunal tan şey ne, çok merak eiyorum. Ne üşünüyor un? iye oru Keee, buyurgan bir tavırla. ranız Sınırın ve ezbaha attını, iye mı rılanı Strangwick. vet, oraa birkaç ceet varı. Ama her ee rine umacı korkuuyla yaşamaktana, artık 6

onunla yüzlşmy n rin"  bana oğ ru önrk gözlrn, öylklrini vurglama mı bklyn bir ima il baktı ranız Sınırı il ilgili oun nyi" iyrk ragl konuya al raı Sampouxun ranızlaran alığımız kü çük bir parçaıyı anızlar ayanıklı inanlar ama bir ulu olarak üznli oluklarını öyly myiz amura ngl olak için iprlrn ki tara ına ctlri izmişlri Bu iprlrn pi buz ları çözülmkt olan bir yula çorbaıı anırı yoru Aynı şyi bizkr  yapmak zoruna kalmışları  başka yrlr; ama ranız Sıı rınaki zbaa attı naıl iyy tam mot ralıktı Brkt vrin, o ıraa Jrryn bir i pr attı yürüttük  işlri yoluna koyuk  böy lc ama onra bu attı kulanmak zoruna kamaık atırlıyor muun Strangick" Tanrım vt! Sipr zminlrinin tataları k ik onlara bamak zoruna kalığın zaman gı cırarlaı" Grginirlr Tıpkı rin yapılma malzm lr oluğ gibi" i    nanın biraz inirn okunuyor ama " Sinirin mi okunuyor Bu grçk! Bunlar grçk!" iyrk yutkunu Strangick Ama nin yaşına br iki n için bunların pi gri kalıp unutulur B ana bir yuum aa  yatıştırıcı vrcğ v orunumuzla akn akin yüzlşcğz lur mu" * Alan asri



Keee yenien oabını açtı ve bu kez nişaır ruhu oman, ikkte amatığı koyu enki bir ozu Strangicke içiri. Bu seni bir iki akika içie sakineştirecek, iye açıkaı. areketsiz uzan ve canın istemeikçe konuşma." Parmakaıa sakaını karıştıraak yüzüme baktı. Eevet. ezbaha attı pek hoş sayımazı," iye ataı. Strangwick i burada görmek her şeyi yenien hatıramama yol açtı. Tuha şey Numarası iki on br müreze çavuşumuz varı, hay şeytan, aı neyi? yaşh bir aamı, o yaşta cepheye geebimek içi vatanseve numarası yapmış olma ama biinci sın bir çavuş ve yanş yapacağını üşüneceğin en son kişiyi.  Ocak ayına, on beş günük zne çkması gerekiyoru. Sen o sıraa  ngiiz Kararghınayın, eği m S tra ngick ? Evet, emir eri oarak görev yapıyorum. Ocak ayını i ii," Strangick boğuk bir sese konuşuyoru, gözleri alev alevi İ laç her ne ise, etkisini göstermeye başamıştı.  şte o sıraara," ei Keee, Evet, bu çavuş, her zamanki gibi sipereren ayrıp karank bastıktan sonra tabr mürezesine katıarak herkese birikte rasa gien o küçük, eğencei trene bineceğine, önce biraz ısınmak isteiğini şünmüş Böyece, ezbaha attına buunan ve eskien ransızara ait bir gübre eposu oan eratı sığınakarınan birie girmiş ve sa oun kömürüye ou birkaç mazga arasına uman atı omuş ! Şansa bak k, giriği yer, içeriye oğru 7

bir kapıı olan tek ığınakmı anırım bu gaza karı önlem amaçlı bir ranız üzenlemeiyi ve anlayabiliğimiz kaarıyla o ıınırken kapı keniliğnen kapanmı olma er ne ie, çavu trene gelmei Deral bir arama yapılı Çünkü müeze çavularını kaybetmeyi göze alamazık Onu aba buluk Gazan naini almıtı Rapor een bir makineli tüekçiyi, eğil mi, Strangick ?" ayır enim Onbaı Grant Siper avancarınan" , evet! vet Grant u boynuna küçük br iği olan aam er eye rağmen, aızan yerine Çavuun aı neyi?" Gooe, Jon Gooe," iye cevaplaı Strangick vet, amam rte i aba onu görmem gerekti iki maltızın araına onmutu ve üzerine keniiyle ilgli en uak bir kğıt be yoktu Bana bunun  tam anlamıyla bir kaza olmayableceğni üünüren tek ey udu" Strangwickin gevemekte olan yüzü gerli ve bir ana emir eri tavırlarına geri önü Ben aemo zaman ize vermtm enm Siperleren önerken, benm knine iznni atırlatmamın arınan çavu benm önümen geçmiti  aa oğruu beni geçmiti emeym er zamani i Papağan ipenn oraan geçeceğni anmıtım; ama bombalanan barikatın bulunuğu ranız ınırına oğru önmü olma" vet, imi atırlıyorum Onu canlı gören on kii enn Bunun  Ocakta oluğunu öylemi 79

tin, eğil mi Peki, Dearlve ve Billingin eni  tamamen bilinçiz bir haleyken bana getirikleri tarih neyi?"  Keee elini bir magazin eektii gi Strnwk mzuna iniri. Çcuk na pulu bir hayret içine baktı ve mırılanı Size getiriliğme  cak akşamıyı ma nu benim ölürüğümü üşünmüyrunuz, eğil Keeein aşkınlığına gülmekten kenmi alamaım; ama keniini tparlaı.  hale  gece  ana  iğneyi yapmaan önce kaana ne tilkiler laşıyru" _ ezbaha attnaki  .  şeyler zerme üzerime geliyrları. Beni aha önce e böyle görmüştünüz, enim." Evet, ama öyleikleinin alan luğunu bilirum.  zaman a şimikinen aha az inatçı ilin. Başka bir şey var, ama aklıyrun" Neeen biliyrunuz, Dktr" iye inlei Stranwick. O akşam Dearlve ve Billing eni zapt etmeye çalışrlarken bana ne eiğini hatrıyr muun" ezbaha attına lanlarla ilgili mi?" , hayır! Bana  gıcırayan ceetler knuuna b ürü şey uyurun; ama  telgraı bana uzattığın ıraa kenini ele verin.  rneğn, eğer ölüler irilmiyra baş belaı ubaylarla bğuşmanın ana ne yaraı lacağını ruğuna, ne emek itemiştin" Ben baş belaı ubaylar" mı eim"   yle ein. enaze töreninn nra." O zaman, anırm, böyle eniğini uymuş lma 0

y y Asla uyum uy um a  a"" Strangwic Stran gwick k göste gö steriş rişli li bir şekile omuz silkti Belk B elkii e e Başka Başka bir bir şey aha aha var  seni sakinleş sakinleş tirene kaar haykırığın şu ilahi rhame ve Aşk ile ilgili bir şeyi atırlaın mı?" atırlamaya atırlamaya çalışayım" çalışayım" e eii çocuk itaatkr bir şekile ve sözleri aslına mümkün olan en yakın şekile yenien mırılanmaya başlaı: Bir insan san  ruhuna ruhun a nisine ne ne söyle söy lemiş miş olursa olsun aynı ayn ı şekil şekilee ben e sana söylüyoru söylüyorum m - Tnrı insana tekrar ve tekrar yüce bir merhamet ve ve ve bir şekile şekile aşkı bağışlaı" bağışla ı" Gözlerini kısarak itrei Peki ama unu nereen nereen uyun?" uyun ?" iye ısrar ısrar etti Keee  Gosoean osoean  Ocakt Ocaktaa    Onun ne yapmaya niyetleniğini en nereen bilebli bileblirm rm"" sesini se sini oğal olnay olnayan an tiz bir b ir per pe reye eye yükseltm yük seltmişti işti Tıpkı Tıpkı  kadının öl ölüün üünü ü bilemeyeceim bilem eyeceim g gii  " Kim K imin in ölüğün ölüğünü ü ?" e  e  i Keee Keee  teyzemın  "  Armıne  S ampouxayken ampoux ayken hakkına hakkın a telgr telgra a alığı alığın n eyey zen hani hani bana anlatmak isteiğin? isteiğin?  B uraya uraya gerken rken koriora kor iora bahsettiğ bahsettiğ  hani han i seni sen i yakalaıyakalaığa tam Oh  Oh teyzem" iye başlam başlamışk ışken en Oh Oh  Tanrım" iye eğiştiriğin?"  vet  vet o! Size Si ze açıklamak açıklamak için hiç ırsat rsa t olmaı olmaı Doktor Dok tor O maltızlara maltızlara bir sorun oluuna oluunan n haber ber yoktu yokt u  N a sıl sıl olabilir? olabilir? Onları Onları her zaman z aman kuanıyoruk Tanr Tanrıı byor ya aha başta başt a izin izin rene rene bimeen önce ön ce ısınmak ısınmak isteyebileceğ is teyebileceğini ini üşünmüştüm Ben    ben J ohn amcanın amcanın kh khya ya 1

lğa lğa başlaığ başlaığ  biiyorum" Berbat bir şeke gülü, arınan ar ınan gözlernen kuru yaşlar geli   va va  tmen önc ö nc bu hıçkırıklar hıçkırıklar v v iç çkişlri çkişlrin n gçmini gçmini bkli Nasıl? N asıl? Goo Go o   amcan amcan mıy mıy ı   nın ay"  ay" ei S trangi trangick ck baı ern ern  araına Yanızca oğuğumuz günn bri onu tanıyoruk Babam bizn  önc tanıyormuş Bizim vin aşağı yukarı bir bir okak öte öte  oturuyoru oturuyoru O, babam, babam, annem annem v    v iğ iğrl rlr ri i biz hr h r zaman otu o tuk k Bu yüzen ona am am iyoru iyoruk k  çocuk çocuklaların  iğ iğii gibi gibi" " Naıl Na ıl bir bir aamı? aam ı?"" Tanıığım  iyi inanlaran biriyi enim z paraı olan mkli bir çavuş epyc bağımbağımız ız v çok ütü ü tün n biriyi biriyi arı arıı ı v kniin kn iinin in ulu uruğumuza, uruğ umuza, kız kareşim kareş iml l ben bakmamıza izin vriklri, int antikalarıyla olu bir oturma oaları varı" var ı"  Ouya katılmak katılmak için bira bira yaşh yaş h ğil miyi? miyi?"" Bu B u o nun nu n çn ç n önmli ğ ğ Başla Ba şlangıçt ngıçtaa ği  ğitt çavuşu çavuş u olarak katış katıştı tı onra Tabur hazır oluğna ğn a kenini cphy gönert gönertti ti Bn l 9 l 7' başları başlarına na  oruya yazılıkt yazılıktan an onra, bir nara yapıp bni e kni müzin alırttı ünkü anırm anırm annm öyl istmişti istmişti""  O n u o kaar iyi tanıığ tanıığnı nı hiç hiç bi biiiyoru yo rum," m," olu e e  yorumu yorumu  , bu onun için önmli eğili eğili ürze ürze çne çn e hiçbir hiçbiriz iz rkı rk ı avranmazı, avranmazı , ama ev yazarak yaza rak v annm ann m bnimle bn imle ve olan bitnl ilgili ilgili bilgiler vriri lıyorunuz ya" ya " Strangick Strangick kanepenn kane penn 8

üzrin üzrin uzuruzca k k pıra pıra  u u m m y mımı mımızz boyunca tanımı tanımışt ştık ık    ir üt okakta otu oturuyoru, ruyoru , v     lli llini nin n ço çok k üzrineyi ü zrineyi , Tanrım! nan bnim kaa ka arr gnç gnç olunca, n lant olaı karışık işlr bunla" birn ızlanmaya başlaı Ama  onun konuan uzaklaşmaına izin vrmi nnn yazıp nn baiyoru,  oy mı   vt v t ava alıların alılarının ın arnan arn an annmin gözgözlri l ri bozulmuştu bozulm uştu Bo B orumlara rumlara oturup oturup atalana talanmaktan, gözlrinin arkaınaki kan amarları çatlamıştı ktuplarını tyzm okutmak zoruna kalı kalıyoru yoru Şimi Şim i üşünüğm üşün üğm zaman, bir anlam çıkarabilcğiniz tk şy bu olabil olabilir irii    " Bu B u öln öln tyzn tyz n miyi, ani akka tlgraf tlgraf aldığın ?" iy vam v am tti, tti,  vt  vt Arm Armin in tyz annmi annmin n küük karşi, o a kırkına kırkınan n çok l lin in yakını N karmaşa karmaşa!!  ğr ğr bana bana oraları, oralar ı, onun akka rksin rksi n bilmiği bilmiği v m  n  n başınan başınan bri b ri bmiği bmiği tk bir şy bil bil bulunm bulunma aığ ığna na ymin bim bi m Yaptığ Yaptığıı içbir içbir şyi bir    bir vitrin vitrin camını camının n gizl gizl ybilğinn aa fazla gizlmzi Grktiği zaman bana v kız karşim bakarı öksürüğmü üğ müzz ya a kızamık kızamık ouğmuza an an  tıpk tıpkıı annmiz annmi z gibi Tavşanla Tavş anlarr gib gibii onun vin girip girip çıkarık karık   on amca am ca bir marangoz marangoz v v  bir ikinci l mobilyaıyı v biz  bu şya  şyala lala la oynamaya bayılırık Tyzmin iç çocuğu yoktu Savaş çıktığına böyl oluğuna sviniğini öylmişti ma içbir zaman uygularınan söz tmzi 3

Keniini kenine akları, anlıyr muunuz?" Bütün içtenliğiyle bze bakarak anlamamıza yarımcı lmaya çalışıyru örünüşü naılı iye ru Keee ric bir kını e bir amaar üel biriyi anırım, ama na aşk luğumuz içn bunu pek k etmezik  belki e tek bir şey ışna nem na ea aıyla eleniri, Bella, ama ben e kız kareşim na er zaman rmine teyze erik nlıyr muunuz?" Neen?" ünkü bu a na aa uygun luğnu üşünürük  yaaşça ilerleyen, zırlı bir şey gib"  e en mektupları anene  kuru öyle  

mı 

Ptacının e gelişine ylun kaşı taraınan eimize üzülür  nları kuu e e benim atırlayabiliğim kaaıyla, raa aece bunun iç bulunuğuna bae girer Beni yarn aacak lalar, bunun için bae girerim! Benim lan er şeyi eimen amaları akzlk çükü  çünkü  eğer ölüler iriliyrlara, öyleye neen? Bana e ayatım byunca inanıklarıma ne lacak?  bilmek itiyrum ! Ben  ben" a Keee işin peşini bırakmayacaktı auş mektuplara eni iç ele eri mi?" iye ru, n eece akin bir şekile Ele verlecek bir şey yktu ki bizler çk meşgulük ama nun benimle ilgili mektuplaı annem için çk raatatıcı uyru Ben yazmakt * zl

84

pek başarılı eğir er şeyi izin zamanlarıma anlatmak üzere biriktiririm er altı aya bir on ört gün ve bir e ekstra Bu yüzen çoğunan aha şanslıyım" Ve eve gittiğine sen e onlara çavuşla ilgili haberler götürür müyün" ei Keee Sanırım götürüyorum, ama o zaman bunun pek arkna eğim Daha çok keni yaşaıklarımla meşgulüm  oğal olarak John amca her izin önemime bana bir kez yazar neler oluğunu ve önüşte neyle karşılaşabileceğimi bilirir ve annem e bunları teyzeme okuttururu Kuşkusuz aha sonra ben çavuşun karısna gier ve haberleri ona a etirim Ayrıca sağ önersem evlenmeyi üşünüğüm genç bir bayan a varı Birlikte vitrinlereki e şya iyatlarına bakmaya bile başlamıştık" Ve sonuç olarak  onunla evlenmein öyle mi" ocuk bir başka titreme krii ile sasıl Ha  ı iye haykırı Savaş aha bitmeen gerçeklerin ne emek oluğunu anlamıştm Ben  ben aha önce böyle şeylerin olabileceğini hayal bile etmezim .. Kırkınan çok esne yak bir yaştayı ve benim öz teyzemi . Ama başınan beri hiçb ipucu yoktu ki nası anlayailidim Gömüy musunuz    eki Noel tatilimen sonra vea etmek üzere gittiğime bana tek söyleiği    Armine teyzemn bana tek öyleiği şuyu Yakına By osoe'yu göreceksn eğl mi"   steiğimen e akına" iye cevaplamıştım Peki o zaman, ona benim taraıman e ki" emişti küçük sorunuman gelecek ayın 5

  e kadar kurtumaı umuyorum ve bu tarih ten sonra en kısa zamanda onu görmek için can ıorum." N tü bir sorundu bu?" Kede konuya bir anda uzmanca yaklaştı. Göğsünde ufak bir kitle vardı, sanıyorum. Aa teyzem kimseye ağlığından pek söz etmezdi." Anlıyoum" dedi Keede. e sana ne demişi?" Strangwick tekrarladı John amcaya beni engel lee eden irmi bire kadar kurtulmu oma yı umduğumu, bu arten sonra onun için en uy gun zamanda onu görebilmek için can attığımı söle," demiş ve onra gülrek eklemişti Ama senin kafan elek gibidir. Bn sana bir not yaza yım görünce kendisine verirsin." Böylece mesa jını bir kğıt parçasına yazdı ve ben de onu öpe rekveda etmi aarsıız ya, bn her zaman onun en sevgili yeğeniydim ve sonra Sampouxa geri dönmüştüm. Söyledkleri tamamen akmdan çık mıştı, biliyor musunuz? Ama cepheye ilk gidişim de hatırlayacağınız gibi en bir kuryeydim müzemiz kuzy sahli siperindeydi e onbaşı Gani sorumlu olduğu siper havanlarna ulaştı rılmak üzere bir mesajım vardı Grant mesajı ördükten sonra, topu çevirmek ya da buna ben zer bir ey için müezeden birkaç adam ödünç aldı J ohn amcaya Armine teyzemin notunu, Grante de bir iara verdim ve bir malızın etra fında biraz ıınmaya alışık. onra Grant bana Bu hoşuma gitmiyor," dedi, eliyle parmaklık ların yanında Armine tezemin mesajını incele mkte olan J ohn amcayı siprde göstererek ani, 6

sz de biliyorsunuz endm, Grantn olaakları önceden söyleme alışkanlığıyla ilgili olarak onunla konuşmalıydınız  Rankne gnün  ışığıyla kendini vurduktan sonra" Konuştum zaten," ded Keede ve ana açıkladı. Grant altıncı hisse sahipt  lanet olası! Bu durum adamları huzursuz ediyordu: nu dışladları zaman memnun ile oluyordum. Sonra ne oldu, Strangwick?" Grant ana ısıldadı: Baksana, lanet olası İngiliz. Niyeti bozuk." J ohn amca sipere yaslanıyor ve size az önce söylemeye çalıştığım ilahiyi mırıldanıyordu. Brden çok rkh görünmüştü  sanki taş omuş gbiydi. Böyle şeylerden pek anlamam ama, br subay kendisni duymasın diye konuşma tarzıyla ilgil olarak Grant'i uyardım ve yoluma devam ettm. Parmaklıkların yanına geldiğmde, J ohn amcanın yanından geçerken başıyla selam verdi ve gülümsedi, u her zaman yaptığı bir şey değildi ve sonra notu cebine koyarak şöyle dedi:  Bu ana uyar. Ben de  nde izne çıkıyorum." Sana unu söyledi, öyle mi?" dedi Keede. Söylediği gün gbi aşr. Kuşkusuz en de iznni alabeceğni umduğum cevabını verd ve unun ardından, gerektiği gibi karargha döndüm. lanlar bir daka le aklımda kalmamıştı.  sırada cak ayının    di  izinden geldiğimden üç gün sonra. Hatırlayacaksınız, eend, ayın lk arısında Sampoux civarında, ki tarata da hçbir hareket olmamıştı J erry, art saldırısı için hazırlanıyordu ve o sessiz kaldığı sürece biz de onu dürtüklemiyorduk." 7

aırlıyorum, ddi de. Çauşa n oldu" anırım, snraki günlerd, gidip gelirken onunla birka kez karşılaşmış olmalıyım, ama akda kalmamış. Neden kasın ki e Ocak ayının 2 de, izne ıkacak oanlara bunu hatırlatmaya gittiğimd, adı izin lisesindeydi. Bunu fark etmiştim tabii. e aynı günün öğleden sonrasında, erry yeni bir haan topu saldırısı başlatmıştı e ağır toplarımız henüz onu saf dışı bırakmadan önce siperlerden birine bir gaz bombası isabet etmiş e yarım düzine ermizi temizlemişti. Destek birliklerinin olduğu yere tırmandığımda onları aşağı taşıyorlardı. Bu durum her zaman olduğu gb üük Papağan geidi tıkamıştı. i hatırlıyor musunuz, efndı  Biraz! e Yıkık E'n arkasında dışarı ıkacak olsan seni urmak iin ttikte bekleyen o büyük makineli tüfk ardı," dedi eede. Onu da hatırlıyorum. Ama haa kararmak üzereydi e anal tarafından sis yaklaşıyordu. Bu yüzden üük Papağan'dan dışarı fırlayıp aıklıktan gerek o dört ölü W aricklnin üt üste yığılmış olduğu yere gldim. a sis başımı döndürmüştü; fark ettiğm ikinci şey, üük Papağan'ın batısından Fransız ırı'nın ine doğru uzanan o eski yıkık siperin yakınnda dizlrmin üzerde olduğmdu. onra ieri atladım  şekr kaynatlan eski kaanların dbindeki makneli tüfk kaidesn e ki anız zuhaf askerin iskletinin üzerinden. Bu aklımı başıma getirdi ve Fransız ınırı boyunca ilerlemeye başladım, ezbaha attına doğu siperlerin eks tahtala 88

rıı erie lüleri alılı sıralar halide her iki arafa derilemese erleşirili ahaları alıa ıkışırıldığı ve sızııları bii ıcırıları başladığı ere doğru"  sırada bu sei erçeke edişeledirior mudu  die sordu Keede aır, die cevaladı oğla, mesleki bir küçümsemele Eğer bir kure bu ür şelere kaı akmaa başlarsa, işi baks daha ii aı orasda, siz bahseiğiz eski übre isasouda heme ce, sier ahalarıı eside bir şei ıkı Armie ezeme bezediğii düşüdüm, kaıı aıda bekliormuş ibidi ve kedi kedime, o sırada buluduğum ere ezemi deriş olması erçeke de e kadar komik olacağıı düşüdüm arm saie içide, rdüğüm şei alızca karalık ve bir aha arçası üzerie asıh az maskesi kalıılarıda ibare olduğuu ve bular bei alığı aladım Sora desek birliklerie ulaşım ve J oh amcaı da aralarıda buluduğu, ize çıkacak olaları uardm Soa Rake olua çkm ve cehe hadakilere de aı şei haırlam Acelem oku, çükü J err biaz sakileşmede oraa varmak isemiordum Sora, be değişimi içi bir asker eldi  ve cehe kaaları üerideki ışlarda bazıarıı sdürerek birbe bağladı, blece ize çacak ola arkadaşları kırışa şıkları alıda aramak zruda kaldım Derke, desek birliğie vardığımda, o a da bu sebee, saa sekiz buçuk omuşu rada J oh amca ile karşılaşmışım, ıraş olmuş, 9

üzerndeki çamurları temizyordu  tam anlamıy la şık bir beyefndi olmuştu rra trenni ordu ve ben eğer Jery akinleşire aat 'da olable ce öyledi üzel! " dedi Sennle geleyi" Böylece ekiden alnaker'i keen eki iperden geriye yeraltı detek ığınaklarına doğru yürü meye başladık z orayı briniz endi" Keede başını allayarak onayladı Sonra J ohn amca bana br i gün içnde annemi ve diğerlerini görmekle ilgili bi şeyler öyledi ve onlar çin bir meaım olup olmadığını ordu Bunu hangi akla hzmet yaptığıı tanrı blir ama ondan rme teyzeme dünyanın bizi bulundu ğumuz bu bölümünde  benzer bir şey görmeyi hiç beklemediğimi öyemeini itedim e bun laı öylerken de güldüm Son güldüğüm zaman da o oldu herhalde ! nu gördün öyle mi?" diye ordu J ohn amca oldukça doğal bir şekilde  zaman ona kum torbaları ve kantıların karanlıkta bana oynadığı oyundan bahettm Bir yan dan tozluklarının üzerdeki çamuru fırçalarken Çok muhtemel" dedi Bu ırada Franız Bölü münün olduğu eki barikatların bombalanma dan önceki barikatlar endim yanna gelmiştk Sağa dönerek tepeine tırmandı Ben ayır te şekkürler" dedim Bu gece oraya bir kez git miştin" ma o beni dlemiyordu ble Barkatın hemen ç kımındak çöplern ve kemle altı yokluyordu doğrulduğunda her iki elnde dolu birer maltız vardı adi lem" diye elendi beni çok nadren ea adımla çağırırdı Korkmuyorun değ mi?" di 90

ordu Burası da anı şeklde kesrme ve  err enden aeşe başlarsa, bu ol çn cephane harcamaacakır Buranı erk edlmş olduğunu bl or" Korkan da kş" de evap verdm Brncs benm," ded Son dakkada znm rez olması semorum" Sonra kend erafnda dönerek Cenaze Törennde oraa çığını söledğnz parçaı mırıdanmaa başladı" edendr blmez Keede mısraları ekrarlamaa başladı hç eksksz ve avaş br sesle Eğer, Geleneklere uarak Efese canavarlarla dövşsem ve eğer öller drlmorsa, bunun bana ne ararı olacak" Eve bu," ded Srangck Bölece, brlke ransız Snırına kadar gk  her şe donmuşu ve eraf sesszd, anızca gıcırlar duuluordu Bunu dşndğm haırlıorum  " gözlern kırpışırmaa başlamışı Dşnme ! eler olduğunu anla! " de emre Keede , özr dlerm! ohn amca ede malızları, ahs mırldanara ezbaha Handan aşağı doğru gdordu Tan sk gbre sasonunun oraa geldğmzde durdu ve edeker ere bırakarak, nun nerede olduğunu sölemşn, Clem Gözlerm esks kadar  görmor," ded Evdek aağında" dedm Had n aşağı Dondurucu br soğuk var ve zne çıkacak olan ben değlm " ma, en çıkıorum," ded Ben çkıorum  " e sonra sze emn ederm sesn anıamadm kendne has harekele bonunu öne doğru 91

bira uattı ve eden Bela " dedi. Ah! Bela!" diye tekrarladı. Aynen böyle! Ve sonra onu gördm Size ödüm diyorum Armine teyzemin ta kendisi eski gbre istasyonunun kapısının yanında onu ilk gördğm sandığım yerde duruyordu. John amca ona o John amcaya bakıyordu. Bunu gözlerime gördm ve ruhum altst oldu  çnk bu inandığım her şeyi yerle bir etmişti. Tutunacak hiçbir şeyim kalmamıştı anlıyor musunuz J ohn amca ona yiyecekmiş gibi bakıyor teyzem de ona aynı şekilde karşık veriyordu. Sonra John amca eden Bella" dedi Bu, btn bu seneler boyunca ikinci kez yalnız kalışımız olmalı." Ve ben o dondurucu soğuğun altında teyemin kollarını ona d oğru uatır gibi olduğunu gördm. Ve o, kırkdan çok ellisne yakındı ve benim öz teyzemdi! Yarın delirdiğimi söyleyerek ipliğimi paara çıkarabilirsiniz, ama ben bunu gördm  onun J ohn amcanın söylediği sölere cevap verdiğni ödüm! Sonra John amca tfeğini omundan indirmek ister gibi elini omzuna attı. Sonra eli geri çekerken şöyle dedi ayır! Beni baştan çıkarma Bella. Önmde koca bir Sonsuluk var. Bir iki saat bir şey fark ettirmez. Sonra maltıları aldı ve sığınağın kapsına doğru gitti Benimle işi bitmişti. Maltızların zene gaz dökt ve bir kibritle onları tutuşturdu sonra alevleri henz zerlerindeyken içeri taşıdı. Btn bu zaman içinde Armine teyzem elleri ona doğru uzanmış halde  ve yznde o bakışla! rada ayakta duruyordu  Ben daha önce böyle şeylerin olduğunu ya da olabileeğini bi 9

mezdim Sonra ohn amca geldi e  çeri gel, egilim," dedi; rmine eyzem, biraz eğilerek e yüzünde hl o bakışla ığınağa girdi  yüzünde o aynı bakşla Ve ardndan ohn amca kapıyı içeriden kapayarak arkadan akozlamaya başladı Ve anrım bana yardım e, ben büün bu şeylere kendi gözlerim e kulaklarımla şahi oldum" Yem ni dealarca ekrarladı. zun bir aradan onra, Keede ona daha onra ne olduğunu haırlayıp haırlamadığını ordu. Bundan onraı benim için epeyce karışık. Yaygarayı koparmış olmalıyım  öyle olduğunu öy lediler, ama ... ama ben ... ben içimde çok derin lerde, anki... hiç böyle hieiniz mi bilmiyo rum, anki hiç orada değilmişim gibi hiediyordum. Erei abah beni uyandıdılar, çünkü  ohn amca rene gelmemişi, e birii de onun benimle olduğunu görmüşü. kşam yemeğine kadar neredeye herke araından ince ince orgulandım" Sonra, ön haa gidecek bir meajı göürmek için, anırım ayak parmağı ağrıyan Dearloeun yerine gönüllü oldum. Hareke emee ihiyaım vardı, anliyor muunuz, çünkü uunacak hiçbir şeyim kalmamışı. ephedeyken, ran, ohn amcayı naıl bulduğunu anlaı, kapının akozu içeriden kapanmış e araklar kum orbalarıyla kapaılmış durumdaymış. Ben bu kadarını ummamışım. Kapıyı akozlarken çan eler benim için yeerli olmuşu. ıpkı babamn abuu gibi." Kime ana kapının akozlanmış olduğundan bahememişi," diye konuşu Keede, er bir avırla. 93

 müş bir adam adıı kirletmeye gerek yoktu, efdim Grati Mezbaha attıa gitmesii edei eydi? Çükü Grat  oh amcaı geçe bir hafta boyuca odu kömürü aşırdığıı ve oradaki eski sığıağı arkasıa sakladığı rk etmişti. Bu yüzde, arama başlayıca dosdoğru oraya gitmiş ve kapı kapa olduğuu görüce alamış. Baa çatlaklar arasda kum torbaları çkardığıı ve araıklarda ei içeri sokarak heüz kimse gelmede takozları yeride oyattığı söyledi. er şey akla yatk görüüyordu. Siz de söylediiz edm, kapı rüzgrda kapamış omaydı. O halde, Grat, Godsoeu e yapmak istediğii biliyordu? diye sordu sertçe. Grat, Godsoeu buu aka koyduğuu biyordu, ve düyada hiçbir şeyi bua yardımcı ya da egel lamayacağı da Baa öyle söyled Ve sora, se e yaptı? Saırım yaygaraya devam etmiş olmalıyım, ta ki Karargh baa aemde gele telgrafı vericeye kadar  rmie teyzemi ölümüü bildire telgraf. rmie teyze e zama ölmüş?  Ocak sabahı.   Ocak sabahı Bu telgraf her şeyi değştdi, aıyor musuuz? Düşüebdiğ kadarıyla, gördüklerimi aslıda rrasta mahzelerde yaşadığımız o gülerde sizi öğrettiğiiz şeylere bezer olduğuu söyledm durdum  Mos Melekleri gibi. ma bu telgraf her şeyi değiştirmişti. 94

Ah! Sanrılar! Hatırlıyorum. Ama bu telgraf işi deiştirdi öyle mi?" dedi eede. vet Bakın kanepenin üstünde yarı beline kadar dorulmuştu ardımda tutunabilece tek bir lane olası şey bile kalmamıştı ne burada ne de buradan sonra. er ölüler deoa ki ben kendi gözlerimle gördüm o zaman ... yani o zaman her şey olabilir. nlamıyor musunuz?" Artık ayaa kalkmıştı ve gergin bir şekilde el kol hareketleriyle konuşuyordu. ünkü onu gördüm," diye tekrarladı. nu ve J ohn amcayı  sabah ölmüş olan Armine teyzemi ve Sonsuza kadar onunla birlikte olabilsin diye benim gören gözlerimin önünde kendisini öldüren John amcayı ve koarını açmış onu bekleyen Armine teyzemi! Neede olduumu bilmek istiyorum? Siz ikiniz  buraya bakın! B neden her saat tehlikeyle karşı karşıyayız?" anr br" ded eede kend kendne Birinden yardım istesek daha iyi olmaz m?" diye önerdim. Her an kontrolden çıkabilir." Hayır, çıkmaz. Bunlar, ilaç etkisi göstermeden önceki son çırpınışlar. Bunun nasıl etki ettiini biyorum. Heey!" Strangwick, eeri arkasnda ve gözleri bir noktaya sabitlenmiş bir şekilde, ezber okuyan bir çocuun gergi ve çatlak sesiyle konuşuyordu. anrılar bunu böyle yazmaz bir daha," diye tekrar tekrar haykırıyordu. Ve eer bir kere bile başıma gelecek olsa canım çıksın" diye devam etti, ani bir öfkeyle. Vitrinlerden eşya seçmeye başlamış olup olmamamız 9

uu bile değl İsese beni mahkemee versin Gerçek şelerin anlamını bilmior Ben brum bunun arkına varma ırsatım oldu  Hyı diorum size  Onları istediğim zaman alırım ve işim biter, ama bir üzde o bakışı grmeden olmaz  O bakış  Hiçbir şe almaacağım Gerçek olan aşam ve lüm Gerçek lümle lıyo anlıor musunuz? O anlaamaz  Ah devam edin cehenneme kadar olunuz var siz ve avukatlarınız Bıktım usandım  bıktım!" Başladığı gibi ansızn durdu ve gergn üzü eniden her zamanki bersiz çizgilerne geri dndü Keede ki eli birden tutarak ıslak bir havlu gi üzerne düşüverdiği kanepee doğru gtürdü onu dolaplar birnden parlak renkli bir gisi çkardı ve onu Strangwickin üzerne düzgün bir şeklde rttü veet n sonunda gerçek dedi Keede Onu aklından çıkardığı içn artık uuacaktır Sahi onu bize kim tanıştırmıştı?"  İ sterseniz, gidip ğreneim?" die nerdim vet ve ona buraa gelmesini de sleebilirsiniz Bütün gece başnda beklememiz için bir neden ok" Blece son hızıla devam eden ziaete geri dndüm Güne Londra Localarından birinden gelmiş aş ve tam da aradığ kişi olan bir Birader beni akaladı endişei ve zür diler br tavrla benimle birlikte odaa geldi Keede kısa sürede onu rahatlattı ocuğun sorunları vardı" die açıkladı ziaretçimiz Burada ktü bir nbet geçirmiş olası 96

yüzünden kendm çok mahcup hssedorm Bunları gerde bırakmış olduğunu saıyrdum Sanırım eski günler hakkında benmle knuşması, her şey yenden hatırlamasına sebep oldu, ded Keede Bazen böyle olur Belk! Belk! Ama bütün bunlardan başka, emin savaş sonrası sorunları da oldu  İ ş m bulamıyr? Bu genç yaşında olanlar onu ezmesne izn vermemel, ded Keede neşel br tavıra esele bu değil  geçm sağlanıyor  ama buruşuk eln ağzına kapatarak gzlce öksürdü asnda, saygıdeğer efendm, kendsi . kendsnin şu sıralar br evlilk sözünden döndüğü içn başı dertte ! Bu farkı br şey, ded Keede ve, nun gerçek sorunu bu Hçbr neden göstermyor, anarsıız enç bayan her yönden uygun ve bana kalırsa, onun içn çok da yi br eş lablecek brs ma Strangwck onun kendis çn deal lmadığını ilan söylüyor Bugünlerde gençerin kafsından geçenler anlamak olanaksız değl mi? Korkarım öyle dedi Keede Ama artık iy yuyacak  Sz onunla oturun ve uyandığı zaman onu sessizce evine göürün  Oh, bz burada insanların zaman zaman braz kederenmeerne aışığız Bze teşkkür etmenz gerekrecek br şey yk ortada Brader Brader mie, dedi yaşlı beyefnd Strangwick, evllik yoluyla benm yeğenm olur Br bu ekskt!  dedi Keede 97

e Ame baz şaşımış gby Keee aceeye açıkaı eğm gb, şm yacı oan k şy, yancaya kaar z kaak"

8

Aahın Gözü

 llodun Kanoru manasır Küüphanesile ilgilenmek iç fazlasıla sana heecanı dolu bir müzisen olduğundan, kriptorumdaki iki saa azım ve dike işnin ardından, oralığı, işinn her arınısına kendini adamış olan Kanor ardımcısı oparordu azıcı keşişler, kopaladıkları safları ona eslim emişler ve akşam duası iç sradaki erlerni alınışlardı iş, Eveshamda ki bir manstır Başrahibi tarafından kenderne ısmarlanmış Dör İncilin basi bir kopası idi. J ohn ho, daha ii bnen adıla Burgoslu John, olup bienle hiç ilglenmiordu Tamamlandan sonra Papalık Elçisi Kardal Falcodinn kabul buurmakan memnun olacağı umulan ve uka İnlindeki üde mnaüründe er alan mik, alın bir süslemei parlamakla meşguldü Bırak arık, J ohn," dedi Kantor ardım cısı alçak sesle 99

Hın... Gittiler öyle i? Hiç duyadı. ekle bir dakika leent. Kantor Yardıcıı abırla bekledi. J ohnu on on iki enedir tanıyordu. u anatıra girip çıkan aa dışarıdayken de hep t. lloda ait olduğunu söyleye J ohn u bu ddiaı enuniyetle kabul görüyordu çünkü o diğer Fitz Otholardan daha usaıkı içimde, n sanaaı parağının ucunda ve bunlardan elde ettiği kazanıların çoğunu da cüppesinn altında taşıyor giiydi. Kator Yardıcıı ozunun üzerinden yere iğneleniş re parşöenine baktı. Kırızı laka kaplı altın harerle yazılış Had İlai  keleleri Kutal akiren başndaki bei belriz aydınlanış halenn ardında bir n oluşturaktaydı. eem eler huşu içide kenetleniş olarak ve on derece ce işleniş arabek tarzı bir kafe işn önünde reedilişti. adak boşluktan görülen küçük ve kuruuş arazi parçaının üzerinden geriye doğu uzanan ıcak ve avi gökyüzü ka etrafı çevreleyen portakal çiçeği tourcukları kokularıyla yüklü gibiydi. Onu ta bir yahudi kızı olarak çiziş" dedi Kantor Yardıcıı zetnyeşl e g peei araı yanakları ve ezgi yülü gözler celerken e em Anamı başka bir şey idi ki? J ohn parşöeni tutan iğneleri çıkardı. Dnle leent. Eğer geri döeyecek olura  bitrre btr u rei beni Kutal uka cidie eklenecek. Rei koruyucu kğıtların aaına yerleştrdi. O halde duyduğu doğruyuş  ye urgo a gidiyorun? 100

ki gün içnde. Oradaki yeni Katedral duvarcı ustalarının eli Tanrının gazabından da yava ama ruha iyi geliyor. nn ruhuna mı?" Kantor ardmsı kuşkulu gibiydi. znnle, benmke ble. Ve güneyde ... Fethedlmi Toprakların snırnda ... yani ranada yolu üzerinde ... hem ruha hem de bedene iyi gelen, lüzumsuz düünceleri yatıtııp dkkati resme yönelten Fas ii arabesk süslemeler var. Tıpkı az önce benm üjdemi seyrederken sen hssettiklerni hissettiriyor nsana." O ... muhteem bir tasvir. idin sürpriz saylmaz. ma gnah çıkarmayı unutmayacaksn, del miohn?" Pek tabi." u,  ohnun seyahalerden önceki gecelerde almayı hiç unutmadıı bir tedbirdi, tıpkı gençliinde, ent yakınlarında bir yerlerde yarken benmsedii katolk papazlarına has tepe tıaı yenilemek gibi. u tıra ona, gerektinde bir din adamı saygınlıı ve yolda her zaman bir miktar ilgi saıyordu. Skriptoryumda nelere geeksimmiz olduunu da unutmamalısın uralarda artık gerçek lacivert kalmadı Onu u lman mavsi le karıtırıyorlar. Zenceil rengi ise ..." Elimden geleni yapacaım." Ve irader Thomas, bu, manastır hastanesnden sorumlu salık görevlisiydi o da   . " O kendi siparini verecektir. Şimdi onun yanına gidiyorum, tepe tıraımı düzelttireceim "  ohn merdivenlerden nerek hastane ile aevini

k lulrdn rn r ol di Trş plrken irder Thoms (St llodun lçk gönüll m bunltc derecede intç sğlk görelisi) on çlrk çrprk  d kurllr ugun bçmde st lrk İ spndn getirmesi gereken bir lç listesi erdi  srd ksn klrn rk trl ece bo mş me şrhip Stephen sessizce krşlrn çkrk onlr  şşrtt tee de aut csus ln değildi m henüz genç bir erkekken şnssz bir Hçl seerine ktlmş e u ser Mnsurdki bir çtşmnn rddn hre Müslümn rplr rsnd geçen e erkeklerin umuşk dmlrl ürümei öğrendiği iki llk bir esret dönemi ile sonuçlnmşt  ii bir c e ser stc mntkl bir disiplinci m hepsinden de öte bir bilim dm e St Pul tedrlinin nonu Rnulphus bğ br Tp Doktoru olup göü mnstr dnle lgl işlerinden çok htnele ilgli işlerindedi Ellerindeki iste kendi eklemlerini de prk ilgile gözden geçirdi Sğlk göreisi çekildikten sonr  ohn  olcluk srsnd bu iş için zmn rmcğn düşünrek licenp bir günh çrm sens uguld çünkü Stphn de Sutr ksn rsgele herks için dilediği zp bğşklğn onlmordu Depolnck ilçlrn bulunduğu küçük sck od mzemeerin ştrd hnlr çeklerin durduğu rrn nndki sr otururken Peki u gezide nein peşndesin?" die sordu Dh çok şetnlrn" dedi ohn srtrk 102

 spanyada   a Abana ve aharar< .  nsanları yalnızca tasvr çzlecek suretler olarak gören ve onlardan ydalanaayacak kadar asl br olan  ohn annes tarafından br de anford" d, Başrah gözlern ta çe aktı ve , z böyle  düşündünüz" dye sordu ayır nlar da Kahredeyd ek, aa sen onlara nçn özel br gereksn duyuyorsun" Kutsal uka çn Şeytanlar söz konusu olunca, Dört Azz çnde en büyüğü odur" Kuşkusuz  br tıp doktoruydu en değlsn" anrı korusun a bz kse cadı şeytanlarıızdan bıkt Bzkler ayun, keç ve onlara katılan kües hayvanlarından baret Kırızsyah bast Cehenne ve Kıyaet Günü resler ç unlar yeterl olabr  aa benkler çn değl" en böyle br terche yönelten şey ne" Cehenne tasvrler çnde her çeşt şeytan bulunasnn, he akla he de sanata uygn olası  rneğn ecdell eryeden çıkarılan o yed şeytan nlar dşşeytanlar olalı  gagal, boynuzlu ve sakallı olan bldğz şeytanlarla hç akrabalıkları olasa gerek" Başrahp güldü e br başka örnek Dlsz adadan çkan şey tan Onun douz burnu ya da gagayla lgs ne nu b cüzalı gb yüzsüz esedles gerekrd epsnden önels anrı en u res yapa çn ta zaanında gönderş  Gadarene douzlarına gren şeytanlar nlar onlar  onların ne oası gerektğ henüz  103

rum, ama şetandan da öte bir şe olacaklar. Bana kalsa Azizler gib onları da farklı farklı a pardm. a şimdi, duvar, pencere a da resimler için, hepsi tek bir biçideler." Devam et,  ohn. Bu gzemli konuda sen benden ötedesin." Tanrı korusun Ama sölediim şe, onlar la netli de olsalar şetanlara veren bir deer ol � " d ugu. Tehlikeli bir aklaşım." Anlatmak istedim, eer herhangi bir şein şek , insanlar tarafından resmedilmek için üzerinde düşünülmee deiorsa, o şe, insanın en derin düşüncelerine de deer demektir." Bölesi daha tehlkesiz İi ki sana gnah çıkart tırmışım." Aa ksenin tişamı içn varlıkları dış üze lerinin şekillerile igienen bir zanaatkrın üst lenecei risk daha az." Beki de, ama  ohn," Başrahibin eh  ohnun ebi sesinin koluna deer gibi oldu, şimdi söle ba na . . Bu Mm Arap mı, oksa . oksa İbrani mı ?"  bana ait," die cevap verdi ohn. Bu eterli mi?" Ben eterli buluorum " eki. , peki! Benm ilgi alanmın dışnda, ama  bu konua orada nasl aklaşıorlar?" İ spanada hiçbir şee fazla ka ormazlar  ne lisee ne de Krala, Tanrı onları kutsasın!  l dürebileceklerinden çok fazla rap ve Yahudi var ve onarı kovacak olsaar ne ticaret kalırdı ne de 104

çtçk nnın bn, Sevldn rndy kdr uznn ethedimiş Toprklrd, biz bir rd ve yeterince sevgiyle yşıyoruz  İ spnyollr, rplr ve Yhudiler nlıyor musunuz, i hç soru sormuyoruz" •• Evet evet," dyerek içni çekti Stephen Ve Meyemin dnini değişireceği umudu her zmn mevcut" , evet! Her zmn umut vrdır" Bşrhip hstne binsındn içeri girdi Rom nın henüz kiliseyle ilişkleri sıkıy lmdığı dnem koly br dnemdi Eğer nne çok cüretkr değlse y d oğul dni terclernde ve Yhudiler konusund bbsının olnklrndn çok zl yrrlnmıyors, pek çok şey grmezlikten gelinebilrdi m Bşrhibin hkı olrk htırdığı gibi, Hıristiynlr ve nnçsızlr rsındk birleşmeler üzüntülere yol çmıştı Her şeye rğmen, J ohn, ktırı, emneteri ve hizmerı ile birlikte Southmptondn denize çıldığı zmn Stephen on mrenmeden edemed John, yirmi y sonr, sğklı bir grünüm içnde ve hediyelerle yüklü ork geri dndü Kntor Yrdımcısı için, en prlğındn bir top lzuli tşı, ortsı portkl renkli bir zencefil çubuğu ve en prlk kırmızının elde edildği küçük bir pket dolusu bek kurusu yrıc, süt rengne çln m içinde pembe prıltılr oln ve su ktılrk zımprlnmk suretiyle eşsiz bir zemn mlzemesi hline getirilebilecek oln birkç blok mermer Bşrhip ve Thomsm stedği lçlrn 0

heme heme yarısı elmişti ve Başrahii eşi N oolu Ae içi koyu kırmızı akikte uzu ir kolye vardı. Ae hediyesii miettarlıkla kaul ei ve oha ou erede aldığıı sord. raada yakılarıda ir yerde, dedi oh. Orada ayrılırke her şey yoluda mıydı? diye sordu Ae (Beki de Başrahip oa  oh u itiraarıyla ilili ir şeyler söylemişti). Her şeyi Tarı'ı ellerie ıraktım. Ah Ne kadar zama oldu? Dört ayda o ir ü eksik. Ou... yaıda mıydı? Kollarımdaydı. Doğum sırasıda. Ve? Oğla da öyle. Şimdi hiçir şey kalmadı. N ortolu e esii tuttu. Sarım, se içi öylesi daha iyi olacak, dedi ir süre sora. Baa zama veri, elki aşarırım. Ama şimdi değil. Eserleri ve saatı var, ve oh uutma, mezarda kıskaçlık diye ir şey yoktur. Evvet Saatım var ve Tarı iliyor, kimseyi kıskanmıyorum. E azıda uu iç Tarı'ya şükürler olsu, dedi, çökmüş özleriyle Başrahii izleye ve hep ıstıraplar içide ola Nortolu Ae. Ve uu her zama özele saklayacağımda emi ol ocukları okşadı, yaşadığım sürece. Ou u yüzde size emaet etmeye etirdim, diye cevapladı  oh ve iz istedi. Karısı Başrahie kolyeyi erede ulduğuu söylediğide 106

Ba§rahp br §e demed ama daha onra Thomas le brlke haane mufağının bacaına b§k hücrede, Johnun elm eğ laçları erle§r dkler ırada, gzüne br kalıp kuuulmu§ ha§ haş zü §ğnde Bu nan vücudundak büün acıı dndrme gücüne ahp" ded Buna ben de §ah oldum," de cevapladı ] ohn Ama ruhun acıı ddrmek ç Tar  ar dı dı§ında ek br laç var o da nanın anaı bgeğ a da zhnn b başka arar uğraşıı" Johnun cevabı Bana da le gelor" oldu J ohn br onrak güze aı gününü manaır çobanı ve domuzlarla brlke ormanda geçrd; S rpor  \ kuze kanadında bulunan zenle düzenlenm§ odaına ççekler ve bahar dallarıla üklü olarak dndü rada eahaler ırada olu§urduğu alaklar ol dseğnn alında bü ün anılardan uzak kend Kual ukala gl çah§maına adadı Br üre onra, ( hafada br ancak konu§an) kıdeml azıcı Brader arn §n naıl gğn orma cearen gerd ep burada" derek kalele aıa dokun du John , Tanr!  Alardır dünaa gel mek ç beklorlar Sen düzazılarını brdn m, arn?" Brader arn ba§ıla eve cevabı verd Ger çeken değerl bu afalarn azımı çn em§ a§ında olmaına rağmen Burgolu Johnun kendne ba§vurmaı ona gurur verordu  halde bak!" ded J ohn ve are nce ama kuurz e br par§men uzaı Buradan 10

Parse kadar, bundan daha iy br kt bulamazsın. ve İ stersen kokla Şmd, bana pergeller ver de onu senn çin hazırlayayım eğer harflerden brn dğernden daha aç ya da koyu yazaak olursan sen br domuz gb pataklarım." sla ohn" dyerek mutlulukla gülümed yaşlı adam. ma, gerçekten yaparım Şmd zle Buraya ve buraya, pergeln uunu batırdığım yerlere, tam bu yükseklkte ve kıl kadar ne harerle, Sekzn ukanm otuzbrn ve otuzikin ayetler yazaa ksın. " vet, adarene Domuzu Ve ona kendieini ummanın diine göndememesi için avadıa Ve içok domudan ouşan i süü vadı  Hç kuşkusuz Brader ar bütün akdeler ezbere bliyordu. vet tam böyle  Ve onaa müsade e i kadar. ele etme. Magdaena öne kalbme şlemes gerek." Brader artn ş öylesne mükemmel başardı k  ohn onu ödüllendrmek çn Başrahbn mutfağından brkaç yumuşak şekerleme aşırdı. aşh adam bunları yed ardından pşmanlık duydu sonra traf ederek ezalandırılmakta ısrar ett. Bu durum karşısında, Başrahp gerçek günahkra ulaşmanın tek yolunun bu olduğunu bldğnden ona kopyalamas çn De Viuius Heaum adlı br ktap vermeye karar verd. S Ilod, bu ktabı güzel şeyler onaylamayan, kasvetl lardan ödünç almıştı. kunmaı güç br yazıyla yazılmış men, tam da  ohn ö zel 08

aralıklarla azılması gereken birkaç harf için Martine ihtiaç duduğu bir sırada onu meşgul ediordu Grdün mü," dedi Kantor ardımcısı, onu ola getirmek amacıyla Ble şeler apmamalısın, J ohn Bak, Birader Martin senin üzünden ceza aldı" aır, benim utaLukam üzünden a ben Başrahibin aşçısına bunun karşılığını dettim nu le bir resmettim ki kendi amakları bile gülmekten kendilerini alamaacaklar Bir daha kimsei ele veremeecektir" Bu aptığn hiç de hoş değil! Üstelik, Başrahbin de gzünden düştün Dndüğünden beri senden hiç bahsetmedi  seni masasna hiç davet etmedi" Ben meşguldüm Bennde gzleri olduğu içn tephen da bunu anladı lement, Durham'dan Torree kadar, ortaığı düzenlemekte senn ele su dkebilecek hiçbir kütüphaneci oktur" Kantor ardcısı tetikte bekledi Johnun iltifatlarının genellikle nasıl sonuçlandığını bilirdi a kriptoryum dışında " K ben hiç uğramam" Kan tor ardcısı, kitap ciltleyen muhteşem ellere zarar verebihr endişesile, bahçe işile bile ilgilenmekten muaf tutulnuştu kriptorum dışındaki şelere gelnce, sen vaftizde de en iisin Benim üzerimden bu işi al, lement  şim başımdan aşkın" enn üzernden her şei alıorum," dierek nezaketle gülümsedi lement en beni koo çocuundan beter kullanıorsun" 10

adaki avluda szü diln bu çilli grutan irin Kantor saçn çktii için haykran ssini duyabiliyorlard. anr sni sviyor! Bn d yl! ma hiç düşündün mü syahatlrim srasnda hr gn nasl yalan sylyi çaldm v vt hiç umrunda m nasl cinaytlr işldiim sr sana rnk v boya bulabilmk için?" Doru" ddi suçluluk duygusu kabaran hakbilir lmnt. k sk düşünüyorum r dş dünya il ilişkim olsayd ki anr korusun! baz konularda bn d azl bir hrsz olabilirdim" vimsiz D Virtutibusun üzrin iiş çalşmakta olan Biradr Martin bil buna güldü. a yazn ortalanda bir gn, salk grvlisi homas ohna Başrahib o gc vnd vrci bir ymk davtini v glirkn Kusa Luka il ilgili olarak yat hr şyi d brabrind gtirmsiyl ilgili ricasn itti. Bunu ny borçluyuz?" diy sordu o ana kadar kndini tamamn işin hasrtmiş bulunan  ohn. Başrahibin ilimiran" ymklrindn biri yazca. izmt başladndan bri brkaç tansin katldn." Doru gnl iyiydilr. thn nasl glmmizi istiyor?" Rsmi iş giyslrmizl. Davtlilr arasnda alrnodan bir doktor olacak Ror diy birisi bir talyan. rrahi konusunda ünlü v tcrübh. mn hmn on gündür rvird bana yardm diyor  bana bil  " 0

Adnı hi duymadm ma bizim Stephen her za man iin öne bir hekim, sonra bir din adamıdır, aerdo'an çok irpiu ur o.  Eşi de b üredir hasta Aslında Roger önelikle onun iin geldi"  Ö yle mi? Şimdi anlıyorum Uzun bir süredir ady nnei görmemiştim" Sen uzun bir süredir hibir şey görmedin ere deyse b aydır evde yatıyor  şimdi onu yurtdışı na götürmeleri gerekiyor" Demek o kadar kötü ha" Salernolu Roger henüz ne düşündüğünü söyle . mıyor  a.. . " Tanrı Stephena aıs... Masada sizlerden baş ka kim var" Oorddan bir rahip Onun da ad Roger Bilge ve ünlü bir ilozo i ekinmeden, ok da iyi iki iiyor " Stephenı da sayarsak  ü doktor Ben her za man bunun iki ateist anlamna geldiğini düşünü   rum Thomas ona huzursuz bir şekilde ve kınayarak baktı Bu günahkr bir özdeyiş," diye kekeledi Bunu kulanmamalısın" ah  Sakın bana azizlik taslama, Thomas  Sen on br yıldır St Illod'da hastabakıılık yapıyor sun  ve manastıra bağlı olduğun halde hl bir keşiş değilsin eden şimdiye kadar hi ayin yö netmedin "  Ben  ben bunun iin yeterli değilim" Şu yeni gelen Henry midir nedir revirdeki ayinleri yöneten o şişko domuzdan on kez daha 111

yeterliin. Hata ada yalnızca kanaasından dolayı kendinden geçiken o, senin burnunun dibind Aai Rabbani il içeri dalıyor. Ve ada ölüyor  sırf korkun. en de blyorsun! Böyle zaanarda senn yüzünü ed en. Aynler en yönet, Didyus.  zaan hastalarınız için daha çok ilacınız, daha az dua töreniniz olur ve hastalarnz daha çok yaarlar." Ben yeterli değili  yeterli değili," diye tekrlıyodu Tho s acıklı br eklde. en yetersiz değilsin aa ya kendi endin olursun ya da düersin. Şidi ii bana biraz fırsat verdiğine göre, hangi ekolden olursa olsun her filozofla içebiliri. Ve Thoas," dedi, tatlılıkla gönlünü alarak, ka duasndan önce bana revirde sıcak bir banyo hazırlatırsın, değil i" B rahin ükeel bir ekilde hazırlanı ve sunulu yeeği sona erip sısıkı kolalı keten örtüler kaldırıldıktan ve Barahip anahtarları yollayıp anastırda her eyn eniyette olduğunu bildirip anahtarlar, abah duasa kadar öyle kalsın" taliaıyla birlikte gereğine uygun biçide geri gönderildikten snra, Barahip ve isairleri, serinleek için bir üst avluya çıktılar. Buradan, erdivenler yoluyla Triforyuun Koro bölüünün güney ucuna ulaılıyordu. Yaz günei hl güçlüydü, çünkü saat henüz altı olutu. Bununla birlikte, Abbey ilisesi hiç kukusuz alıılı karanlığı içind uzanaktaydı. tuz feet aağıda, koro çalıası için kandiller yakılaktaydı 2

anorumuz onlara nefes alırmıyor" iye fı saı Başrahp Bu süunun yanına ururs nız onları bu ez neye zorlaığını uyablrz" Hepiniz haırlayın! " iyen anorun ser sesi yüseli Bu günahr ünyamıza salran Bernarın eni ruhuur Dünen aha hız söylemelsnz ve büün elmeler ağzınızan yce çğnnmş olara çıma Balonalr Başlayın!" Bir ana organ yaız ve öeli b hayırış yü sel ran De ontempu und (İlahi , A ve  Dünya ço günahr") o  aeş zes le sesler brbrne arışı Hoa novma  tempoa pema aranlı lar içinen yüselen unt bir hıçırı gib boşanncaya aar oralığa bir ölüm sessizlğ çöü ve sonra uzun vgemu gümüş rompeleren aha berra br ere çocu ses cevaplaı cce mnacte, mmnet Ate (org ve san sesler ehşe ve uyarı hsler çe brbrlerine soulular ve e upemu a oğru aıcı nağ meler halne uzalaşılar) Sonra prelü çn ren onları eğş - mmnet, mmnet ut maa temnet   Durun ! Terar !" ye haykırı anor ve bu seğn neenlern b oro çaşması ç oğal olanan braz aha ap samlı biçime sıralaı ! Şu insanoğlunun bri! Buraa oluğmuzu ahmin e zalaşalım! " e Başrahp Biraz lere br yere aranlı Trforyumun oraa Salernolu Rogerm yanna eerle isemlesn e ouran Noronlu ne e oroyu nlemeey 113

di J ohn on hıçkırdığını duydu Geriye dönerlerken, Thomas'a nne'n sağlığnın nas olduğunu sordu Thomas soruyu cevaplayamadan, keskin yüz hatlarına sahip İtalyan doktor aralarına girdi Birte konuştuklarımızın sonucu olarak, ona söylemenin en yisi olduğna karar verdim" dedi Thomas'a Neyi?" diye sordu J ohn, yeterince yalın bir şekilde Zaten bildiği şeyi," diyen Salernolu Roger, her kadının her şeyi bildiği anlamına gelen Yunanca bir alıntıyı nakletmeye başladı Hiç Yunanca blmiyorum," dedi John soğuk bir ifadeyle Salernolu Roger yemek sırasında bolca Yunanca sunmuştu kenderine O halde size Latncesini söyleyeym Ovidius çok gzel ifade etmiş   Utue mum te soet immedicie cnce    ama hiç kuşkusuz siz gerisini biliyorsunuzdur, sayın endim" Heyhat! Okul Latincem hasta kadları iyileştiriyormuş gibi yapan soytarlardan öğrendiklerimden ibaret Hocusocus  " ama hiç kuşkusuz siz gerisini biyorsunuzdur, sayın efendim" Salernolu Roger ateşin tazelendiği ve hurma üzüm, zencef incir ve tarçın kokulu şekerlemelerin en seçkn şaraplarla birlikte yemek masasına diziiş olduğu salona döndükleri ana kadar gayet sessiz kaldı Başrahip yerne oturdu, yüzüğünü çıkardı, herkesin sesini duyableceği şekilde onu boş bir gümüş kabın içine attı ayakların ocağa doğru uzattı ve kemerli çatının üstündei yaldızlara ve gül kabartmalarına baktı Son dua 114

dan ilk daya kadar üregelen ezlik onların dünyaının üzerine de çökmüşü. Boğalarınne benzer bir boyn olan Papaz bir güneş hzmeinin krial bir zlğn kenarlarında kendini renklere ayrışırmaını izliyord; Salernol Roger Birader homala girişiği ve hem İngilerede hem de yrdışında kendierni zorlayan br çeşi aeşli fo hakkındaki arışmayı yeniden açmışı. Kekin profi J ohnn giini çeki sal Luka için yararlı olabilirdi ve eli göğüne gii. Başrahip on gördü ve başını eğerek izin verdiğini beliri. J ohn hızla hareke ederek gümüş çl kalemini ve çizim deferini çıkardı. İalyan Olmaz evaz yeerince iyi bir şey ama kendi düşüncelerini de ilemeliin" diyerek haabakıcıyı zorlyord. Yabancıya nezake oln diye maadaki hemen üm konşmalar Lance yapyord; keşş ohbelerden daha re mi ve daha bilgiendiriciydler. homa mahcp bir şekilde kekeleyerek konşmaya başladı. Varronn De Re Rusca adh eernde beliriği gibi gözün göremeyeceği kadar küçük bazı hayvanlar, brn ve ağız yolyla bedene girip ciddi haalıklar yaramıyorlara ben aeşin neden leri konnda kend çareiz hieiğı iraf emeliyim. Diğer arafan Kal Kiap bndan öz emiyor." Salernol Roger kafı ve omzlarıı kızgın bir kedi gbi kambrlaşdı. Her zaman anı §e" dedi ve J ohn ince ddakların kıvrımını yakalayarak kğıda geçirdi. Hiç drmyorn J ohn" diyen Başrahip ana 115

çıy gülümedi. Her iki e bir d için r verme, ıpkı biz ypığımız gbi. S. Benedic pl değildi. nn elinin y d gözünün ınır iki en fzl zorlnmz." zıcılr için  doğr. Birder Mrin bir en onr kendinden emn olmz. Am br inn, işi on ürüklüyor, gidebdiği yere kdr gimelidir" Oxforddn gelen Ppz, Eve, işe Sokrein Günhkr h," diye mırıldndı, incnının üzerinden. B dokrin cürekrhk eğmli," dedi Bşrhip. Hırlyın," lümlü inn kendi rıcıındn dh dleli mi olck?" Adle konnd bir endişe yok," dedi Ppz cı bir dille.  m en zındn nn nınd y d düşüncelernde ilerleme izni verilebilird. Oy eğer Meryem An liei onn herhngi bir dld ilerlediğni görür y d dyr ne der?" Hyır! im hyır!" Am eğer Vrronn mk hyvnlrı görünmez ieler," b, Thom e koşmk oln Slernol oger idi edviyi nıl blcğız?" eneyler yolyl," Ppz nzn onlr doğr döndü. Mnık ve deneyler yolyl. Biri olmdn diğerinn yrrı yokr. Am Meryem An Kilei...  zı!" Slernol oger rn blığın ze yeme ldığı gbi lmışı. inley, Beyler. hni liderimiz Preneimiz İlyd yollrımızı kendi zevkleri y d öelernin krbnı oln lelerle doldrd. Mheem ceeler! Am 116

eğer ben ğer biz doktorlar bunlardan br tansinin derisini altındaki Tanrnın yarattığı dokumayı görmek zere kaldıracak olak Meryem Ana ilii ne der? utal olana aygısızlık etmeyin! omuzlarınız ya da köpeklerinizle yetinin yoksa yanarsınız! Ve yalnızca Meryem a Kisesi de değil! diye laf daldı apaz He yönden engeenioruz biz  binlerce y önce ölmş olan birtakım adamların kesin kabul edilmiş birtakım sözleri yznden engelleniyoruz Hangi demoğlu kişisel bir tercihi yznden gerçeğe açılan kapıyı kapatma hakkına sahip olabilir? Ben kendi uu hocam eregrinus'u bile bunun dışında tutamam Ben de Egeli aul için aynı şeyi söyleyebirim diye haykırdı Salernolu Roger inleyi Beyler! şte tam bunu anlatan bir olay size Apuleius buyurur ki eğer bir adam yalnızca kesik yaprakl dğn çiçeği öz  biz ona dzenbaz anlamına gelen ceeatu deriz bunu söylerken tepeden bakan b bakışla kafıı John' a doğru sallamıştı ie beslenire rhu bedeninden glerek ayrılaaktır şte bu gerçeğin kendisinden daha tehkeli bir yalandır çnk içinde gerçeğe benzer bir şeyler vardır Saçmalıyor! diye fısıldadı Başrahip mitsizlile Çnk bu otun öz deneylerimden biliyoum ki ağzı yakar burar ve kabarcıklara yol açar Bu dğn çiçeği trnden otlaın gçl zehirleriyle bu dnyadan göçenlerin yzndeki ctu yani yaanı gş de biiyorum Bu kasılmanın 11

gme andırdığı kuşkusuz u zden benm görşme göre Apuleus böle zehrlenmş brnn cesedn grdğnde gözlemnde  anımış ve adamın glerek öldğn azmışı Ne gözlemlemek ç orada kamış ne de gözlemn denele doğrulamış" de ekled Papaz kaşlarını çaarak aşrahp Step hen J ohn a bakarak b kaşını kaldırdı Sen bu konuda ne dşnorsun" en dokor değm" de cevapladı John ama Apuleus'un bn bu seneler bounca azılarını kopalaanların hanene uğramış olableceğ söleeblrm Yazıcılar kendlerne kolalık olsun de kesrme ollara sapıorlar Delm k Apuleus bu zehrn ardndan ruhun bedenden  lerek arılır g göündüğünü sölemş olsun eş azıcı çnde ç anes okur k enm görşme göre g göündüğünü" kelmelern dşarıda bırakmış omasn Çnk Apuleus' k sorgulaablrd Ona öle görnmş o halde öle omalıdı Yoksa dğn ççeğ herhang br çocuk ble blr" Olarla lgl blgnz var mı" de sordu alernolu oger ers ve kısa br şeklde Yanızca manasırda kçk b çocukken soğuk gecelerde duaa gmeken kurulmak n dğn ççeğ öz saesde ağız çevremde ve bonumda egzamaa benzer aralar apığımı blorum" Ah!" ded Roger ldama hnerler konusunda hç blg omadığını ra edorum" Gerg br şeklde dğer aaına dönd 8

Ziyanı yok Şimdi senin hünerlerine gelelim, John," diyerek araya girdi anlayışı bir nsan olan Başrahip Dokorlara agdalena e adarene Domuar ile şeyanlarını gösersene" Şeyanlar? Şeyanlar mı? laçlar aracılııyla ben de şeyanlar yaratım, e yine aynı araçlarla onları yok eim Şeyanları insanoğlunda doşan mı ar olduklarını, yoksa sonradan  oluşuklarını henü bulmuş deilim" Salernolu Roger hl kgındı Bunu yapmasan daha iyi olur," diye ceabı yapışırdı Oxford'dan gelen Papa Meryem Ana lisesi kendi şeyanlarını kendisi yaraır" Hepsini değil Biim John spanyadan yepyeni şeyanlarla döndü" Başrahip Sephen kendisine uaan parşömeni ee aldı e onu öenle masanın üere serdi Bakmak için oplandlar Magdalena kadın yülü şeyanlardan oluşmuş, köpüren, dalgalanan bir emin üere çok uçuk nere deyse şeffaf grilerle resmedimişi Şeyanların her biri kendi öel gnahnı beimliyor e her birnin kendisini en udree karşı çılgın gbi direndiği görülebiliyordu Bu gri gölge çalışması gibisii hiç görmedim," dedi Başrahip Bunu nasıl elde ein?" Non noi! Öylesne, akına geldi," dedi J ohn, bu e klanı konusda amanndan b nesl kadar leride olduunun frkında bile omaksın Magdalena neden o kadar soluk?" diye sorgladı Papa ünahlar onu amamen ek emiş durumda  Magdalena arık her renge bürünebilir" 11

vt, camdan süzüln ışık gbi Anlıyorum" Salernolu Roger sessizce bakmaya devam ediyordu Burnu kıda gittkçe daha çok yaklaşıyordu vet doru," diye kri belrtti sonunda, pilepside olduu gibi aız, gözler ve alın hatta bileinin kıvrımına kadar Bütün belirtileriyle! Bu kadının canlandırıcı ilaçlara gereki olack ve ardından dal br uykuya Haşhaş özü verilmeme, yoksa uyanırken istra eder Ve ondan sonra  ama ben okulda deilim deil mi?" eiye çekildi Bayım," dedi, siz bizim meslezden olmalıymışsız ünkü, Aesculapiusun yıanlaı aşka, sz göelysunuz İki adam, şimdi iki eşit birey olarak el sıkıştılar Ya Yedi Şeytanlar hakkında ne düşünüyorsunuz?" diyerek devam etti Başrahip Bunlar, srlu yeşilden yıpranmış günahların siyahsı moruna kadar deişen çeşit çeşit renkleriyle sarmaşık çiçekere ya da alevlere benzeyen ve içinde yüreklerinin atışı izlenebilen bedenlere dönüşmüşlerdi a ümidin ve yaşamın akı başında uraşlarının işareti olarak, etraarındaki kalın çrçeve tanıdık bahar çiçekleri ve kuşlardan oluşturumuştu Bütün bunlar, bir topak sarı ris çiçeinn arasından geçmek için yan yatmş, aceleci bir ylıçapkınıyla tamamlanmaktaydı Salernolu oger otları tanımladı ve uzun uzun onların erdemlerinden bahsetti Ve şdi de adarene Domuzu," dedi Stephen  ohn bu resmi de masanın üzerine yaydı Buada bardıkları yerden kovulmuş şeytanlar, 20

bouka yok oma korkusu nde brbrerne sokumu p kakııyorlar, sunuan hayvan övdeernde kendlerne br barınak sağamak n budukarı her değ oruyorardı Domuardan baıarı bu ae karı köpürerek ve kıvranarak savaıyr baıarı kendern bırakmcasına uykuu br ekde es ourken evk nde sırarını kaııyor dğerer eyan araından amamen ee erm dörnaa kakmı sürüer hande arkadak öe doğru döne döne br kasıra hııya eryorardı Br köede aa omu nsanoğu üm konroü yenden elne erm bacaklarıı uamı ouruyor ve endm ourduğu yerden kuruluunu nası değerendreceğn sorar b ona bakıyordu" Gereken de eyan bunar" omutu papaın yorumu Ama amamen yen br ür" Şeyanar baarı erernde ümseker ve ıkıar olan, bs brer yumrudan öeye bener duvarar arasından bell bers örünen eyan yüernden bareer Yııka sırıan ebeveynern arnını yamı son br hame e kurbanlarına dğru erleyen sabırsı, yuvarak eyan yavruarından oumu br ae de vardı Dğerer ek baara ya a brke, acı acı haykırmaka oan ve br kuağından oraya sığınmayı baarmı br eynn havayı kamılayan am b parak kuyruğunun sarkığı br d domuun rağı ve dernn eraında kendern ubukara, ncrere merdvenere dönüürmüerd Sadırn en dde duğ böee köpüker ve sayaan arasıa karım an aneer ve kmer a 121

lind şynlr vrd Onlrn rdndn göz ykuş ş yrşmk ln dmuzlrn çlgnc ynk srtlrn çbnn krku v şşknl içindki yüzün v köinin dhşin çvryrdu Slrnlu Rgr: Bn bunlrn uyuşurucunun snucu lduğnu ön sürüyrum Bunlr nrml kln snrlrn şyrlr" Bunlr öyl d, ddi sk mmuru Thms Aslnd, mnsrn bir hizmkr lrk, knuşmk içn Bşrhin izin ismi grkirdi Bunlr öyl dil,  bkn! Çrçvnin için bk" Bsmin brdürü düznli myn, m birbirin şi bölm y d hücrlrdn luşn bir çrz süslm biçimindydi Bu bölmlrin içindki şynlr, bşbş, bir bşk dyişl hnüz şyn rfndn kşkrlmmş lduklrndn kyszc, m kurl tnmz biçimd hyl gücünün dşnd klrk uruyr, yüzüyr y d çmurlrd yuvrlnyrlrd Şkillri bir kz dh bsmklr zincirri kmçlr lmslr dişim urmş murcuklr, rldyn şiş krnl kürlri y d bzlr iyi durumd ln düznsiz yldzlr ndryrdu Slrnlu Rgr nlr bir kis dmnn tknlrn bnzi Köü knlr m" diy srdu Oxfrddn gln Pz Bilinmyn hr şyi köü kbul din," diyn uyry ktrd Rgr küçümsmyl Bn öyl ymm Am bunlr muhşm  muhşm Snrm " 122

apaz ger çekld. Thomas daha i göreblmk çn aklaştı ve dudakarı aralandı. Onu zlemekte olan Stephen Konuş" ded. Burada hepmz b r çeşt oktor saılırız. O halde decektm k Thomas sank aşamıla ilgli br nancı tehlkee atan br gb acele edordu. Bordürün içnde alt taraftak bu şe killer ukarıdak domuzlar arasında bulunan ve J ohun süslep zengnleştrerek esas şetanla araı örnklr  klle kadar etan ve kötü hulu olmaablr" ek bu nee şaret edecek? de sordu Salernolu oger sertçe. Benm czane fkrme göre o bu şekler uuşturucuların ardımı oaksız görmüş olablr ek km? Kim" ded Burgoslu J oh kaıtsız ve okkah b küfür savurarak Sen br anda bölese blge kılan ned benm Kuşkucu Dostum? Ben m blgem? Tanrı korusun! Ama John altı  önce br kış günü aşevn kapısıda dururken kolunun üzerinde eren kar tanelern hatırla. Sen bana onrı küçük şeler büüten ufak br krstaln çnn göstermştn. vet. Araplar bu tür camları Allahın Gözü die adandırıorar derek doruadı J on Sen bana o tanelern erşn göstermştn  altı köşeldler. Sonra onlar senn motern olduunu sölemştn. Doru. ren kar taneler altı köşelidr. Onları çapraz süsleme şnde sık sık kuandım. Br camın çnden görülen eren kar taneler m? Optk sanat mı? de sordu apaz. 23

Opik sana mı Ben hiç böyl bir şy dymadım! " diy haykırdı alrnol Ror. ohn," ddi . Illod' Başrahibi bran bir ssl, böyl miydi B rçk " Hmn hmn," diy cvapladı  ohn, Thomas hakl. Bordürdki çalşmalar, bnm üs örüln şyanlarla lli aöly çalışmalarım. Benm mslğmd, alrno, yşrc almaya csar dmyiz. Uyşrc mizi v özümüzü mahvdr. Bnim şkrimn açıkça v doğanın içnd örülmsi rkir." Başrahip bir ks ül syn kndisin doğr çki. Bn Mansra ynilisindn sonra Müslüman Arapların ld sirkn," cübbsinin zn koln kıvmaya başladı, bazı büyüülr dokorlar vardı," ora parmağını yavaşça sya baırdı, bnlar bir anlamda, hnnmn ök kbbsinin amamını" cilalı ırnağının üzrindki br damlayı cilalı masanın üzrin damlaı b kadar küçük bir damlann içid bl ösrblyorlardı." ma syn pis s olması rk  miz oama  lı," ddi ohn. O hald ösr biz... hpsini... hpsin" ddi phn. Em omalıyım. Bir kz daha." Başrahibin ssi rsmiydi. ohn öğsündn üzri damalı, dri br k çıkardı, alı ya da skiz inç znlğnda içind solk bir kadnn üzrin yaırmış özl bir ağaçan yapma ümüş çrçv pslalara bnzyn v üs kısmında bacakların çok küçük hark lrin b olanalı kılmak için açp kaanasnı 124

sağlayan bir vidası bulunan bir ale vardı. Bacalar sivri uçlar halinde değil, kaşık biçimindeydi ve bu spatulalrdan birinde metal çeçeveli çeyrek inden küçük çaplı bir delik diğerinde ise yarım nç çapında bir başka delik bulunuyordu. John, her ii ucunda cam ya da krisal bulunduğ anlaşlan metal bir sindii, ipek bir bezle dkkatle sldikten sonra bu ncsin üzerne yerleştrd.  Opt Sanat dedi Papaz. Peki, o arkasndaki ne? Bu, br orinden büyük olnayan, cilaı gmüşen yapılma fırdndüye benzer küçük bir levhaydı. Bu levha ışığı yakalıyor ve onu daha küçük olan del üzernde odakhyordu. John, papaz sunduğu yarda gerek duymadan onu ayarladı. Şimdi küçük bir su damlası bulmak gerek," dedi, minik bir fırçayı eline alırken. Üst avluya gelin. üneş hl parıldıyor," dedi Başrahip yerinden kakarken Diğerleri avluya kadar onun arkasndan gittiler. Yolun yarısna yakın bir yerde, bir su oluğundan akan damlalar, aşnmış taşlardan birinin üzernde bir havuzcuk oluşurmuşu. ok dikkatli bir şekilde, John bu suyun bir damlasını pusula ba caklarndan küçük lanı üzernde bulunan deliğe aktardı ve aleti bir duvar tepeliği üzernde dengeleyerek ayaklarn birleştiği yerdeki vidayla oynayıp silindiri vidaladı ve yeterli buluncaya kadar aynanın ayarıyla oynadı. Tamam" etin içine bakı. Bütün şekillerim burada. Şdi bakınız, Peder Eğer ilk bakışta gzünüze çarpmazlarsa, buradaki nkel ucu çei 1 25

i sa veya sol ee" Hatrlyorum" dedi Başrahip yeri arke 1Eve İşte buradalar  tp k be zamamda da burada olduklar gibi Bem zamam geçti Olar ise hiç sou olmad söylemişti baa Gçkn d yleymiş" 1şık geçecek Oh bırakı be de bakaym Bem bakmama da iz ver" Papaz yalvaryor Stephe eredeye omuzlayarak orada uzaklaştryordu Başrahip yaa çekildi Gözleri geçe zamadayd Ama papaz deliklerde bakacaa aleti yeteekli elleride evirip çevirmeye başlamşt 1Hayr hayr" diye atld Joh çükü adam vidalarla oyamaya başlamşt bile 1İzi ver oktor da görsü " Salerolu Roger dakikalarca bakt J oh ou mavi damarl şakak kemiklerii beyazlaşt gördü Souda adeta çarplmş gibi geri çekidi 1Bu yei br düya yei b düya ama ah Adaletsiz Tar  Be çok yaşym " 1e şimdi Thomas" diye emir verdi Stephe J oh elleri titreye salk görevlisi içi tüpü ayarlad O da uzu uzu bakt 1Bu aşam" dedi krk bir sesle 1 Ceheem deil aratla ve kutsaa yaşam  Tar işi Bem hayal kurduum sralarda bile olar yaşyordu O zamalar beim bu hayalleri kurmam güah deildi Hiç güah deildi  Tarm güah deil" izlerii ütüe çöktü ve histerik bir şekilde Bndici mnia Oa' söylemeye başlad 1Şimdi buu asl gerçekleştiii göreceim" dedi Oxordlu Papaz yeide öe atlarak 126

çeri getirin Yerin kulağ var" dedi Stephen Parmaklklar boyunca yryerek sessizce geri döndler önleinde akşam gneşinin çevrelediği ç İngiliz ili uzanmaktay kilise sne kilise manastr stne manastr hcre stne hcre ve gn bamnn sğ kumsallarnn snra demir amş çok byk bir katedralin gövdesi i kez daha yemekten sonra kurulan masaya döndklerinde papaz dşda hepsi ourdu O penceren kenarna giderek elindeki aletin zerine yarasa gibi çökmşt Anlyorum! Anlyorum!" diye kendi kendine tekrarlyordu Ona zarar vermez" dedi J ohn Ama Salernolu Roger gibi aşrahip de önne bakmaktayd ve J ohn'u duymadlar Sağlk görevlis başn titreyen kollarnn arasnda masaya dayamşt John br kadeh şarap amak için öne doğru uzand Kahire'de bana" aşrahip kendi kendine konuşuyordu insann ki sonsuzluk byüklk ve kçklk arasnda durduğu anlatlmşt olaysyla bir son yok ne yaşamda ne de " Ve en ölmn eşiğindeyim" diye homurdand Salernolu Roger Bana kim acyor" Sşşt" dedi sağlk görevlsi Thomas Kçk yaratklar kutsanacak  Yaratc'nn hastalarnn hizmeti için kutsanacak" e gereği var" urgoslu  ohn dudaklarn sldi esnelern biçmlerinden başka bir şey göstermiyor İyi resmler yaptryor en onu Granadadan aldm ana oğudan getiildiğini söylediler" Salernolu Roger yaşl bir adamn hinliği içinde gld Meryem Ana lisesi'ne ne bundan Çk 127

utsal eyemna lss'n? Eğer onun izni

onadan cehennemini gzelediğiz kulağna giderse, halmiz ne olur" Kazğn ucuna oururuz," dedi S llod'un aşrah ve sesni bir parça yükselerek, bunu duyuyor musun, Roger acon Duydun m bunu" Papaz pencereden onlara doğru lerledi, pusulay daha sk uuyodu Hayr! Hayr!" diye yalvard alcodi ile olmaz  ngiliz yüreğne sahp lu Papamz bunu yapmaz O aklldr  o bilgedir O benim yazdğm her şeyi okur lular buna kesinlikle izin vermezler." Kusal Papa başka bir şey, Kusal Kilise başka," diye bağlad Roger a ben bunun üyü Sana olmadğna n anlk edebilirim," diye devam ei Papaz u opik sanaan başka bir şey değil  snama ve deneyden sonra ak, dkainizi çekerim en bunu kanlayabilirim, üselik düşünmeye cesare eden adamlar arasnda benim admn da bir ağrlğ vardr." ul onlar!" dedi be bir sesle Salernolu Roger üün dünyada yalnzca beş ya da al kişile Yaklrken bağlanacaklar kazkaki küllerin ağrlğ beş pound bile çekmez en byle adalarn  kaledilişlerine ank oldum" undan vazgeçmeyeceğim!" Papazn sesi ihiras ve ümisizlikle çalak çkyordu u Aydnlğa karş işlenen bir günah olur" Hayr, hayr! rak, brak! arronun küçük hayvanlar kusayal," dedi Thomas 28

tephe e doğu uzad ka çde yüzüğü çad ve pamağa takt Oğuam" dedi geceğmz gdük" Bu üyü değl yalzca saat" de sa ett apaz Hç şeyi değştmez Meyem a Ksesi gzüde z isala gmesie iz ve lede fzlas gmüş uluuyouz" ma gdüğmüz Yaşam'd  aatla ve kutsaa Yaşam" ded Thomas Ceheeme akmak çükü uula suçlaacaz uu yaptğmz katlaalecekt yalzc d adamlaa zgdü u " Ya da azzelğe gde yolda hehag  ee kolayca açklayaleceğ edelele kaszta yemyeşl keslmş akelee" Başahb ya kalkmş el aleolu Roge' taşklğ kotol alta ald  adamla le Ceheemde Kise' oada olduğuu dğ şeyde fzlas gemez oh şeytalaa olduğ kada Klse'e de sayg oçluyuz" Beim mesleğm eselei dş güüşleyle lg" ded oh sak sak Beim moteim va ma ye akma geekel" ded apaz Bem saatmda yapla  ş tmşt Bu da soa ye şeklle peşde koşaz" Ve eğe sla tee geçecek olusak hatta düşücelemzde ile Klse' yagsa aç oluuz" dyeek devam ett Başahp a se losu  iiyoun aleolu 2

Roger sa]dıra arşılı veri şe, bn dna, şelern gz sebepleri znden aranlılar çnde  yolun einde leşen, Ladnn end eşnizn aeşine, yemele ilgl hasalıların nedenlerne adar Dşünn" Dşndm, Salerno Gerçeen de dşndm" Sağlı memuru Thomas eniden başını aldırdı; ve bu seer hç eelemed Anı suda gbi, anın çnd de bunlar gazaba gelp brbrlerle savaşıor olmalılar Ben on ıl bounca bunları haalde canlandırmışım bunun gnah olduğunu dşnordum ama benimler de Varro nun haaller de grçemş Bunun zernde enden düşn Adınlı burada, end ellermzn alında" Sanleş Kazıa ızarılmaa arşı başalarınınnden farlı br direncn o Sana onuu Kilse olara endm olara nasıl grdğm sleeceğ Biz John Arabsandan dnor ve bze bir su damlasın sınırları çde bulunan br cehennem dolusu şeyanı geror B Alevlern çıırısını duablor olmalısın" a sen bliorsun Sen bunların hepsin daha nce de grdn Zavallı nsanlı aşına s dosluğuuz adına  Sephen" Papaz br andan alvarıren, b yandan da yec gğsne souşurmaya çaşıordu Sephen de Saurn bldler, dosları olan szler de blorsunuz Şimd szler S llodun Başrahbne aa emee dave edorum Vern onu bana" Yz l ler dor uzaı Ben John bir vdasının olsun resmn çzee 130

yei ha? diye sordu albi ırılan Papaz edi sini savunaa içbir şeild! Sepn alei ldı Kamı ver bana ohn Kınında da olsa olur Mel sidirin vidalarnı sötü masanı üzerine yaırdı ve aman abzası ile vurara risaleri parılılı bir oz halie geirdi masan üzerinden avuna süpürdü ve sonra bu ozu oağın ara a rafına doğru aı Görünüşe göre dedi ii günah arasında bir seçim yapmamız gere Elimizin alında olan bir Aydınlıan dünyayı mahum eme ya da dünya yı vainden evvel aydınlama Sizin şimdi gör düğünüze ben uzun zaman önce Kahiredei do torların arasnda an olmuşum Ve ondan yola çıara elde eileri prensibi de biliyorum Sen hayal mi görüyordun Thomas? Ben de öyle yap mış olmalıyım  üseli daha fazla bilgiyle Ama bu doğum oğularım zamansız Bu doğum daha ço ölümün daha ço işenen daha ço böün menin ve aranlı çağda daha büü aranlı larn anası olur Bu yüzden ben hem endi dün yamı hem de Kiliseninini bilen biri olara bu Seçimi bilinçli bir şeilde yapıyorum imdi gidin! Yeme sona ermişir Büyüein ahşap smını her arafı yanınaya a dar oaai ayın dallarının orasına basırdı

131

hçvn (1926)

Bir mzar rimi§i bana Bi b kam nün kadar; V Cnnn aağ bak a V a uarad. üm r içind bir ün O ün içind bir saa Gzaam dü mğ V a uarad

Köye yaşayan herkes een Turreın biricik erkek kareşinn ahsiz çocuna karşı görevni hakkıya ve saakae yerine geiriini biiyoru yrıca köyüer George Turre'ın genç yaşan iibaren ailesinin sabrını şiee sınaını ve kenisine sunuan ama boşa harcaıı birçok yeni başangıçan sonra onun yani nisan Pois Teşkiaı'nın bir Müişi'nin emeki bir küçük zabin kızıya başını dere sokuunu ve çocuu omaan birkaç hafa önce aan üşerek öüünü e biiyoru Çok şükür ki Georgeun anne ve babası hayaa eii ve een ouz beş yaşına ve baımsz bir kaın oarak bu uanç verici oayan kendini koayca soyayabiecei hae ve o sıraa onu Güney ransa'ya gimek zoruna bırakan ciereriye igii bir sorunun ehii aına omasına ramen asi bir av 1

anıla ilei kontol altına almıtı. Helen çocuğun naklyle ilgili ilemlei yoluna koymu ve Bomay bi çocuk bakıcısı ayalayaak onlaı Masilyaa kaılamı bakıcının dikkatsizliği yüzünden otaya çıkan bi dizantei kizi sıasda bebeğin bakını kendisi üstleneek bakıcıya yol vemek zounda kalmı ve nihayet, gz sonunda zayıf ve yıpanmı ama muzaffe bi ekilde atık tamamen iyilemi olan çocuğu Hampshie'daki evine getimiti. Bütün u ayınta hekes taafndan bniyodu. ünk Helen bi kitap kada açıktı ve skandalan ötbas edilmeye çaınca alevlendğne inanıdı. Geoge'un he zaman ailenin kötü tohumu sayılabileceğni itiaf ediyodu ve eğe anne oğlunu elinde tutmakta ısal olmu olsaydı ilein ço daha zolaableceğinin de bilincindeydi. Neyse k u sın an nsanlaın he eyi yapabileceklei otadaydı ve Geoge kaılatığı çıkmazla kaısında daha önce de hep kendisne sığınmı olduğundan Helen çocuğun anne taa fıyla olan üm ilkisini kesmekte ve ona he tülü ayıcalığı sağlamakta kendisni haklı hssedyodu akadalaı da onunla aynı düüncedeyde. Köy Rahbi taafdan Michael adıyla vaftiz edesi atlan  ad outu. Helen kendisni tanıdığı kadaıyla çocuk seven bii olmadığını ama bütü hatalaına ağmen Geogea çok dü kün olduğnu söylüyo ve küçük Michael' ağzı nın baasının çizgileine sahip olduğuna dikkat çekiyodu ilk yakınlamanın kuulabileceği bi temeldi u. 134

sda, Michaelın gereğne sadık kalarak yeniden yarattığı en belirgin aile özellikleri, geniş, düşük ve biimli Turrell alnı il ou altıdai geniş aralıklı gözlerdi ğzı aileninkinden biraz daha biçmliydi a anne tarafına ait hiçbir şeyin iyi olabileceğini kabul etmeyen Helen, onun bütünüyle bir Turrell olduğuna yemin ediyordu ve bunu yadsıyan kimse olmadığından, benzerk kesinleşmiş oluyordu Birkaç yıl içinde, Helenin her zaman kabul görmüş olduğu toplumda Mchael da yerini almıştı korkusuz, lozof tavırlı ve gayet ho örnd ltı yaşında, Helene kendisine neden diğer çocukların annelerine seslendikleri gbi anneciğim" diye hitap edemeyeceğini sormuştu Helen ona yalnızca teyzesi olduğunu teyzelerin annelerle tam olarak aynı olmadığını, ama eğer bu onu mutlu edecekse, aralarında bir takma ism gibi kullanmak üzere uyku zamanı kendise anneciğim" diyebileceğini anlatmıştı Michael sırrını en sadık şeklde tuttu, ama Helen, her zamanki gibi gerçeği arkadaşlarna açıkladı Michael bunu duyduğu zaman öeden çıldıdı Neden söyledn? Neden söyledin?" derken fırına biraz duruldu Çünkü doğruyu söylemek her zaman en iyisidir," diye cevapladı Helen, Michael yatağının iinde trerken ona sarılarak Pekl, ama gerçek çirkn olduğunda bunu ypmanın iyi olduğnu düşünmüyorum" Düşünmüyor musun, canım" Hayır düşünmüyorum ve," Helen küçük bede 15

 ksldıı issetti, nlara söylediin için art saa anneciim" demeyeceim, uyku amanı gldiind bil." Ama bu bira kırıcı deil mi?" dedi elen yumuşakça. mrumda de! mrumda de! en beni incittin ben de seni inciteceim. aşadı sürece seni inciteceim!" anrıya şükürler lsun, ben senden çk önce ölmüş lacaım, canım."  mma kaderini içbir aman biemesin" diyr (icael bir süredir eleni yaşlı ifadesi suratlı imetçisi e knuşmaktaydı). Birçk küçük çcuk erken ölüyr. Ben de öe aacağım O aman görecksin!" elen nesini tuttu ve kapıya dru yürüdü ama Anneciim! Anneciim!" ıçkırıkları nu gerisin geri döndürdü ve birlte aladılar. On yaşında, bir aırlık kulundaki iki yıldan snr, bir şey y d birisi, n medeni durumunun alşılagelenden daa rklı lduu rini verdi. Bu knuyla ilgili larak elene yüklendi ve nun kekeleyerek yaptıı savunmasını aieden gelen çekincesi tavrıyla bguna urattı. nunda, Br kelmesne be anma," dedi, icael neşeli bir tavırla. er ailem evlenmiş lsadı, insanlar böyle knuşmayacaklardı. Ama sen iç dert etme teyeciim. Ben İngili arii ve akespeareden, benim gibi lanların epsi akkında bilgi edindim. Başlangı larak uaer William vardı ve ardından, a, daa yü 136

lercei ve o biric ı iaları tm Bim öy oluşum e içi bir şey değişirmez değil . -1 ,  mı Saki herhagi bir şey değişebirmiş gibi" dedi Hele Tamam Se ağlaıyora bir daha bu kouda öz emeyeeğiz" Br daha kedi ieğiyle bularda hiç öz emedi ama iki yıl ora alde kızamık olmaı başardığıda aeşi derecei zerideki e o kereyi de aşıca başka bir şey ayıklayamaz oldu a ki ouda Hele'i ei ou ayıklamalarıı aşıp hçbir şeyi aralarıdaki ilişkiyi değşiremeyeceğie ou ika edceye kadar Paralı Okul döemleri ile Pakalya ve yaz ailleri birbirii kovaladı Birbiride değişik ve ihişamlı ıpkı bir ipe dizlmş mcevherler gib ve Hele de bu aılar ıpkı mcevherler gibi korudu Bu arada iclıael kedi gi alalarıı gelişirmiş bu ilgi alları vadeii doldurup yerleri yelerie bırakmışlardı ama Helee ola ilgi giderek armaya devam ei O da buu, ahip olduğu m şea öğ ve parayla ger öddi ihael apal iri değidi avaş gelip çaığıda çok başarılı olableceği bir kariyeri heme başıdaydı Eki ayıda bir burla Oford'a gimiş olacakı Ağo ouda kedlerii cepheye aa para okl çocuklarm oluşurduğ  kubalr aaıa kaılmaı eşğie geldi ama bir yıla yakı bi red avuşu olduğ OT ' yzbaşıı ou geri dödrd e heme bir aburda örevledir 13

di abr öyle yniydi ki yarısı hl eski ordu kırmızısı ünormayla dolaırken diğer yarısı ıslk adılda i ie yamaktan menent oluyodu Helen bir anda orduya katlma düüne siyle ok olmutu ma u aileden ge yor diyerek güldü Michael Bana u kadar zamandır u sama hikyeye nandığını söylemiyorsun herhalde?" dedi Helen Bu sırada Helenin hizmetisi mma öle brka yıl olmutu) ana erefm üzerine söz vermitim  yine veriyorum ki sorun yok erekten de  u eni endielendirmiyor Hibir zaman da endielendirmedi" dedi cesaretle Demek istediğm eğer orduya yazılmı olsaydım gösterye daha erken katılabilirdim  tıpkı üyükaam gibi" Böyle konuma! avaın abuk sona ereceğnden mi korkuyorsun yani?" Böyle bir ans yok K nın ne dediğini biliyorsun" vet ma geen pazartesi ankerim ana u iin Noelden sonraya uzamasına oanak olmadığını söyledi  mali nedenlerden dolayı" marım haklıdır ama lbayımız kendisi bir muvazzaf unun uzun bir sava olacağını söylüyor" Michaeln taburu N orflk kıyısındaki sığ siperlerin arasında sahil koruma amalı kullanıldığı ve rastlantı eseri u durum pek ok iz" anlama geldiği iin anslıydı; oradan kuzeye bir İsko halicin korumaya ve en son olarak da uzak hizmete gönderleceği konusunda ıkan bazı asl 138

sız dedikodlar yüzünden oldğ yerde ttlmşt ma tam da Helen'le ichael'ın hat üzerideki b demiryol kaşada blşaak dört koca saati birlite geçirebilecekleri gün  tabr Loos 'da ki artıkların değerlendirilmesine yardımcı olmak üzere aceleyle yola çıkarılmış e ichael'ın Helen'e ancak bir eda telgrafı gönderebilecek kadar zamanı olmşt ansa 'da şans tabra yine yardım etmıştı Salient yakınlarına konşlandıılmş brada Somme'ni yaım esnasında fzla çaba gerektirmeyen sakin bir göre üstlenmişti çatışma başladığında mentires e Laentie bölgelerindeki barışın tadını çıkarmaktaydı Tabr kendi cenahlarını kormak e sier kazmak konsnda tam bir yetkinlği oldğn gören açıkgöz bir komtan telgraf hattı çekmek bahanesiyle tabr kendi Bölüğünden çalarak çoğnlkla Yres çeresinde kllanmaya başlamıştı Bir ay sonra tam Helen'e yazı dikkate değer bir şey yamadların dolayısıyla endişe etmesini gerektiren bir şey oadığını bildirmesiin hemen ardndan nemli bir şak akti gökten yağan bir mermi serintisi ichael'ı bir anda b dünyadan a götürdü B sonraki mermi daha önce bir çiftlik darnın temel olan malzemeyi yeriden sökerek onn bedeninin üzerine öylesine düzgün bir şekilde serdi ki bir zmanın dışında kimse orada hoş olmayan bir şeyler geçtiğini tahmin bile edemedi 13

O zamana kadar kö saaş tecrübesi konusunda olgunlaşış ve olup bitenleri ngiliz usulünce karşılamak üzere bir seremoni geliştirmişti Postane memuresi resmi tegrafı aan Turrella götürülmek üzere edi aşındaki kıza verdiğinde Rahibin bahıvana di sra Miss Turrelda" orunu apmıştı ahıvan kendi oğlunu düşünerek cevap vermişti: Eh o bazılarından daha uzun daandı" Çocuk ön kapıa kendis de ağlaarak gelmişti ünkü efendi Michael ona sık sık şekerlemeler veridi Helen bir anda kendisin büük bir özenle tek tek evn güneşliklerni indirirken ve herkese Kap her zaman ölü demektir" derken buldu Sonra kaınılmaz bir dizi ararsız dugusallığı zorunlu kılan hazin resmi geit törenindeki erini aldı Rahip hi kuşkusuz umut elkin etti ve en kısa zamanda bir esi kampdan haber geleceği kehanetinde bulundu irok arkadaşı da Helene tümüle gerek ama hep başk kadlarla ilgili alarca süren sessizkten sonra kaıplarını mucizevi bir şeklde ortaa ıktlarına dair öküler anlattı iğerlerise onu ardımsever tarafsızlala letişimde bulunaben ve en gizAlman e kamp komutanlardan kesin bgi eld edebilen üveni kuruluşlarn sekreterlerile temasa gemee teşvik etti Helen kendisine öneren ve önüne koulan her şei aptı azdı ve imzaladı ir keresinde izinlerinden birinde Michael onu bir cephane fbrikasa götürmüş Helen burada bir merminin kara demirden bitmiş ürün haline gelişini izlemişti O se nesnen bir an bile hmal 140

edilmediini görmek onu şakına çeirmişi bel geleri haırlarken kendi kedne Şimdi de, yosun bir akraba haline geirilmek üere ben imala a alındım," dedi Zaman geçip büün kuruluşlar en dern duyguları ya da içenlikleriyle, bir i bulabilmekeki başarısılıklarından öürü üünü duyduklarını s beliriklerinde, içinde bir şeyler kırıldı ve raha bırakdığı için şükran duygusu dışında üm duyguları minnear bir durgunlukla son buldu Michael ölmü, Helen öylece kalakalmıı e bu darbenin büün şokunu göğüsleyen kendisi olmuşu Şdi o yernde duruyor e dünya dönmeye deam ediyor, ama bu ou ilgilendirmiyordu  hiçbir yol e ilişkiyle bu ona dokunmuyordu Bunu, konuşmalarnda Michaeın adnı kolayla kulanablmesden e bu sırada yükselen uygun sempai mırılıları karşısında kafasını uygun açıyla bükeblişinden anlıyordu Bu rahalamaın huurlu binci içnde Aeşkes, Helen'  epesde çanlar çalınarak ilan edildi e frk edilmeden gelip geçi Bir yılın daha sona ermesiyle, canlı olarak geri dönen gençlere karşı duydğu iksel nee yenmi yle ki onlar ellerini ıkıp, hemen hemen içenlikle, kendilerine mululuklar dileyebyordu Saaşın onuçlarına ne ulusal ne de bireysel bir gi duyuyordu Bununla birlike, uaka kalarak çeşili yardım komielerine kaılıyor e köyde yapılacak Saaş ıı için önerilen alan konusunda keskin görüşler gelişiriyor  kendini bu göüşleri öne süreken buluyordu 141

nra yakı kraba oması dolayısıyla kedisne resmi bir ebliğ ile birlike gümüş bir klk madalou ve bir saa ile Teğme ichael Turrel' cesedii buluduğuu, eşhis edildiğii ve Hagezeeledeki çücü Askeri ezarğa akleddiği mezarı buluduğu sıraı harfii ve mezar umarasını dabildire, smez mürkkeple kedisie hiabe yazılmış bir mekup ulaşı öylece Hele kedisii imalaı başka bir aşamasıa arık yeryüzüde sevgilerii suabilecekleri bir mrap bumaı verdiği kesl duygusuu sağladığı güçle seviçi ya da kabi kırık b akrabalar düyasıageçmiş buldu sa süre sora bu kişiler oa bir zama çizelgesi yardımıyla gidip mezarları görmei e kadar kolay olduğuu ve buu gülük uğraşları e kadar az ekilediğii alaılar  Öe farklı olurdu ki" diyordu Rahibi karısı eğer ezopoamyada, haa elboluda ölmüş olsaydı" ir çeşi ci yaşama gözüü açmış omaın acısı Helei Kaalı öbür arafıa sürükledi Orada kısalılmı kemelerde oluşa yei bir düyada Üçünü Hageneee sabah vapuruu karşılaya bir öğlede sora reiyle rahaça ulaşılabildiğii ve Hagezeele mezarlığıda üç klomere bile omaya bir uzaklıka küçük kofrlu bir oel buluduğuu ve bu oelde geçirilecek raha bir gecede sora isaı eresi sabah sevdiğii mezarıı görebileceğii öğredi üü bu bgleri, hızla savrula kireç ozuyla uçuşa kğılarla dolu yıkılmış bir şehri etekleri 142

de, karanlı kğı ve ahşapan apılma eski br sığınaka konşlanmış bir Merkezi Oorie'den almışı Bu arada, die sorş görevl, mzarınızın erini biliorsnzdr herhalde? ve Teşekkür ederm, die cevap verdi Helen ve Michaelın küçük dakilosnda azılmış sıra ve mezar nmarasını göserdi Memr nündeki defer ığınına bakarak saıları konrol edecekken Lancashirelı şişman bir kadın kensi onların arasına aı ve memrn, SCde onbaşı olan oğln nerede blableceğni sölemesni brdu sıl adı ndersondı die hıçkırıord, ama sagıdeğer bir aileden geldiği için orda abii ki Smih adı alında azılmışı; ve 95in başlarda ickiebshda ölmüşü d oğlnn ne nmarasını ne de drma ismile iki vafiz adından hangisini kanmış olabileceğini biliord ama Cook'an aldığı ris bileinn süresi Paskala hafasının sonnda biiord ve eğer o vake kadar çocğn blamazsa aklını onaablrdi Bnları söledken sonra öne doğr ıkılarak Helen'n göğsüne ığışı ama görevl sbaın karısı ofisin arkasındaki küçük bir aak odasından hemen eişmiş ve üçü birle kadnı poraf aağın üzerine aşımışlardı Sbaın karısı, kadının şapkasının sıkılmış bağcıklaını gevşeirken, Çoğnlkla böle ololar, dedi ün oğlnn Hooge'da öldüğnü söylüyord Siz mezarınızı bildiğinizden emin misiniz? B öle önemli ki ve, eşekkür ederm, dedi Helen ve aakaki 13

kadın tekrar fryat eteye başlar korkusuyla kendini dışarı attı. Yapay bir ön cephesi ve sık mormavi çizgileri olan ahşap yapıda çay içmek onu kbusun içine daha da çok çekti. Hesabını öderken yanındaki vurdumduymaz görünüşlü, pek de çekici olmayan yüz hatlarına sahip bir İngiliz kadın, Hagenzeele'ye giden treni soruşturduğunu duyunca, kendisine eşlik etmeye gönüllü oldu. Ben de Hagenzeele'ye gidiyorum," diye açıladı kadın. Hagenzeele ç'e değil, benimki Şeker abrikası, ama şidi ona a Rosire diyorlar. Hagenzeele ç'ün hemen güneyde. Oradaki otelde odanızı ayırttınız mı" Ah Evet teşekkür ederim. Telgraf çekmiştim." Böylesi daha iyi. Bazen otel tamamen dolu oluyor, diğerlerinde ise hemen hiç kimse olmuyor. Aa eski ion DOr'daki Şeker abrikası'nın batı tarafındaki otel odalara banyo da eklenmş ve neyse ki pek çok insan buraya gidiyor." Bütün bunlar benim için yeni. Benim ilk gei şım. " Gerçeken mi Bu benim ateşkesten beri dokuzuncu gelişim. Kendi adıma değil. Ben kimseyi kaybetmedim, Tanrıya şükür  ama diğer herkes gibi, yaşadığım yerde yakınlarını kaybetmiş bir sürü arkadaşı var. Bu taraf böyle sık gelen biri olarak, bunun birinin mezalarına yalnızca bir göz atması ve daha sonra burayı onlara anlatmasın onlara yadıcı olduğunu fark etti İnsan onlar adına fotoğraf ble çekebiliyor. Bir liste 144

dolusu velete yapmam geree görevim var Asabi bir aıra güldü ve parmalarıyla boyua asılı Kodaıa doudu Bu sefer ilgilenmm gereeler içide ii ya da üç taesi Şeer abriası'da ve bütü bu çevredei mezarlarda da bir sürü başaları var Beim sistemim, hepsii biritirip düzeleme şede, birsiiz Ve bir bölgede gelmeye değece adar yeterli velet oluca, bu tarafa bir görüüyor ve görevlerimi yerie getiriyorum Bu, isaları gerçekten de rahatlatıyor" Öyle olmalı," diye cevapladı ele, üçü tree girerlere soğuta titriyordu Tabii i öyle Yerleimizi pecere earı oası e şas değil mi yle oalı, yosa biide buu yapmasıı istemezlerdi, değil mi Burada o ii ya da o beş veletli bir listem var" Kodaıa yeide doudu Bu aşam oları bir düzee oymalıyım Ah, size sormayı uuttum izii im" Yeğeim," dedi ele Ama oa ço düşüd" "", evet Baze öldüte sora onların rmda olup olmadılarıı mera ediyorum iz e düşüüyorsuuz" "", biiyorum bu tür şeyler hada düşümeye pe cesaret edemedim heüz," dedi ele, eredeyse ou edide uza tutma stercesie ellerii aldırara Bei de böylesi daha iyi," diye cevapladı adı Kaybetme duygusu yeterice ağır olmalı, a ımca Pei, sizi daha fza rahatsız etmeyeyim" 15

Heln buna minnettar oldu ama otele geldiklerind Mrs. Scarswor (birbirlerine adlarını söylemişlerdi akşam yemeğini onunla aynı masada yemekte srar etti ve yemekten sonra kısık sesle konuşan akrabalarla dolu olan küçük, iğrenç salonda Helen'e, ölüler biyograleriyle birlikte onları ne vesileyle anmış olduğunu anlatı ve akrabalarının bir dökümünü inceletti. Helen neredeyse dokuz buçuğa kadar buna dayandı sonra odasına kaçtı. Hemen o anda kapı vuruldu ve Mrs carswort içeri girdi ürkütücü lsteyi tutan eleri önünde kenetlenmişti. Evet ... evet... byorum diye başladı. Benden bıktınız ama size bir şey söylemek istiyorum. iz ... siz evli değilsiniz değil mi O zaman belki anlamayacaksınız .. Ama önemli değl. Birisine söylemek zorundayım aa zla devam ede mem. " ma lütn ...  Mrs. carswort srtnı kapal kapıya dayamıştı ei boğuk çıkıyordu. anızca bir daka" diyordu. iz .. size az önce aşağıda anlattığım benim şu mezarlarımı biliy orsunuz, değil mi Onlar rkn d veklet işi. En azından pek çoğu öyle. Gözleri odanın içinde dolandı. Belçikada ne olağanüsü duvar kğıtları bulunuyor, siz de öyle düşünmüyor musunuz?  Evet. emin ederim ki onlar veklet. Ama ir ansi var ki anlıyor musunuz  ve işte o, benim için bu dünyada er şeyden değerliydi. Anyor musunuz? elen evet anlamında başını salladı. 146

Hekesten fala e tabii öyl olmamas geekiyodu Onun benim için hiçbi anlamı olmamas geekiyodu Ama vaı hl va ekletlei üstlenmemin nedeni de bu anlyo musunu? Hesi bu kada" ma bunu neden bana anlatyosunu? diye ümitsilik içinde sodu Helen Çünkü yalan söylemekten öylsin yogunum ki alan söyemekten youldum he yalan söylüyoum seneledi alan söylemediğim amanla ya ol yamam ya da söyleyeceğim yalana düünmem geekiyo daima Bunun ne demek olduğunu siz bilemesini O benim için olmamas geeken he eydi tek geçek ey bütün yaamım boyunca bama gelen tek geçek ey; ve ben öyle değilmi gibi davanmak oundaydm öylediğim he kelimeyi ilemem ve bi sona söyleyeceğim yalan düünmem geekti senele boyunca! Kaç sene? diye sodu Helen avatan nce alt yl ve döt ay ve sonasnda da iki yıl ve seki ay n amandan bei ona seki ke geldim anki d uuncu olacak ve ve ben yaamayacağm ona dünyada baka hi kimse bieden bi ke daha gimm Ona gitmeden önce biine ka düüst olak istiyoum Beni anlyo musunu? Bnim için önemli değil Ben hiçbi aman düüst olmadm genç kken bile ma bu onun hakk değil mi? Bu yüden  bu yüdn sie söylemek oundaydm Bunu daha fala gili tutamadm Oh yaamadm! " nünde biletimi olduğu elleini hemen 14

m ğı viyin kaldırdı ve sonra hl birleşk oldkları halde hızla ta aşağı benin altın doğr bıraktı Helen öne doğr zandı b eeri yakaladı, başını onların üzerine eğdi ve mııldandı  can! anım!" rs. Scarsworth geri çekildi yüzü bnek benekti. anrım!" dedi. Böye mi karşılık veriyorsnz" Helen konşamadı ve kadın dışarı çıktı; ama Helen n yyabilmesi için zn bir zaman geçmesi gerekti. Ertesi sabah rs. Scarsworth kendi veklet görevleri içn otelden erken ayrıldı ve Helen Hagenzeele çe yalnız yürüü. rası henüz inşa halindeydi ve mezarlık boynca yüzlerce yard devam eden metal işaretl yoldan beş ya da altı feet yüksekte kalıyord. Derin bir hendeği kesen kanallar bitmemiş sınır varı arasındaki girişler olarak hizmet görüyod. Helen üstü tahta ile kaplı birkaç toprak basamağı bir nefeste çıktı ve kalabak sahanln tamamını br anda karşısda bld. Hagenzeele'nin şimdiden yirmi bir bin ölü barındırdığını bilmiyord. ütün gödüğü ön yüzlerinde çeşitli açılarda apıştırılmış küçük teneke şeritler taşıyan siyah haçların yüzdüğü acımasız bir denizdi.  yığın içinde ne bir sıra ne de bir düzen ayrımsanıyd, alnızca belne kadar yükselen ölümcü yabani otlar ve çevresni saran ölüler. e doğr ilerledi, kendine gelebil mesi içn nsıl br ılavz hta oldğn an lamaya çaşarak ümitsizce sağa sola atldı. Ötede 148

b yd çigi ald bi byazk vad uu mzataşla çokta dikilmiş çiçkli kilmiş v taz biçilmiş çimli ymyşil bikaç yüz mzada oluşa bi blok olduğu alaşodu uada salar bitim yld düzgü işlmiş a buluduğuu gbiliyodu Edki kğ paçasa bakaak aamas gk y buas olmadğ alad  dizi mzataş akasda bi adam çml mişti  buu bi baçva olduğu açkt çükü yumuşak topağa ktiği yi bi bitkiyi bkitmkl mşguldü Hl d kğdyla oa doğu gitti Yaklaşca adam ayağa kalk v bi giiş ya da slama gk gmd sodu m ayosuuz?" Tğm Mcal Tull' yği" ddi Hl yavaşça v ta ta ayat boyuca bc kz yaptğ gibi Adam gzlii kaldd taz biçilmiş çimld çplak siya açlaa doğu dmd c oa sosuz bi şatl akt l gli" ddi sz oğluuzu d yattğ gstyim" Hl mzalkta çkak o bi kz bakak içi gi ddü Uzakta ada gç bitki üzi iş olduğuu gdü soa ou baçva olas gktiğii aklda gçik oada uzaklaşt

4

 çnr

 og Lus ogs  Os özü .   E     .   o   A Gözü     

Babil Kitaplığı   P'u Sung-ling, Konuk Kaplan [C. Hakan Arsl] 2 Saki Lady Anne Susuyor tih Özve 3 Beckford Vathek İmail Yrgu  Cazotte A§ık Şeytan mail rg] 5 Lndon Midasın Müritleri hri Ö] 6 Chesterton Apollonun Gözü Ççek Öe] 7/ Wells Duvardaki Kapı Ülke Emloğl  Papini Kaçan Ayna Şad Karaden  Stevenson Sesler Adacığı Handn Bka 0 Wilde Lord Arhur Savile'i Suçu tih Ögüven  Kipling Dilek Evi rm Klk] 2 lliers de L 'le-Adam Son Şenliklerin Davetlisi Işık Ergüd 3 Meyrink Kardinal Napellus Zeh Ak Ymaer]  Poe Çalınan Mektup Tomi Uyar / Mmet t  Boy Sevimsiz Hikyeler şk Egdn  Melville Ktip Bartleby Yf Erdm  Hawthoe Büük Ta§ Yüz C. Hakan Aan 8 Kaa Akaa Kmran ipa]  Lugones Tdan Heyel n eml 20 Hinton Bilimsel Öküler Han Fehm Nemi 2  Rus Öyküleri Mme Ögül 22 Mahen Ate§ Piramiti aan em Nml] 23 Alarc6n Ölümün Dostu M Öde Göü 2 Voltaire Micromegas Ha ehm Nm 2 Dunsany Yannın Ülkes H Femi em 2 James Dostlarımızın Dostları th Ögüve / Pr Kr 2 Burton Bin Bir ece Masallaı Han Fhmi li 2 alland Bin Bir ece Masalları Han Fhi eli 2/ Ajann Oyküleri B m 30 2 Ağustos 3 ve Diğer Öküler Mt Öde Göütk