AZTERKETAKmonografikoa_110407_1324

1., 2. eta 3. HEak ENTZUMENA–MINTZAMENA audioak eta ariketa-ereduak

2010eko abendua

CD

MONOGRAFIKOAK

AZTER KETAK

Probak zertan diren eta gomendioak Akatsik ohikoenak Ariketa-ereduak: Irakurmena eta Idazmena

AURKIBIDEA 4 ...

Probak zertan diren eta gomendioak

11 ...

Akatsik ohikoenak

37 ...

Ariketa-ereduak: Irakurmena eta Idazmena

47 ...

Erantzun-orria

SARRERA Egilea: HABE eta Osakidetza Diseinua eta maketazioa: Truke / Zirrimarra Ilustrazioak: Wentxi – Josetxo Inprimategia: Gertu Legezko gordailua: SS-850/06 ISSN: 1886-6964 Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazio Orokorra HABE www.habe.euskadi.net Tel.: 943022600 Faxa: 943022601 e-maila: [email protected]

Europako Erreferentzi Marko Bateratura egokitzeak Osakidetzako hizkuntza-eskakizunen azterketa-proben ereduak aldatzea ekarri du. Hau dela eta, azterketen gaia jorratu nahi izan dugu Osatuz egitasmoaren barruan argitaratutako 1. monografiko honetan. Horretarako, Osakidetzako euskara-ikasleentzat interesgarria izango delakoan, Osakidetzako hizkuntza-eskakizunen baliokide diren azterketei buruzko informazioa eta materiala bildu dugu ondoko orriotan. Batetik, hizkuntza-eskakizunak edo mailak egiaztatzeko proben nondik norakoak azaltzen ahalegindu gara; baita horiek gainditzeko aholku batzuk eman ere, proba idatziari nahiz ahozkoari begira. Bestetik, azterketetatik jasotako akatsak ekarri ditugu hona, horietaz jabetzeaz gain ariketa gisa praktikatzeko. Azkenik, probetan erabiltzen diren zenbait ariketa ekarri ditugu hona, azterketa bat egiterakoan azterketariek zer aurkituko duten aldez aurretik jakin dezaten eta, bidenabar, eredu gisa jarritako ariketa horiekin praktikatu ahal izateko. Bi trebetasunekin lotutako ariketak jarri ditugu paperean: irakurmenarekin eta idazmenarekin lotutakoak, hain zuzen ere. Halaber, CD batez osatuta dator aldizkaria. Aldizkarian jaso ezin ditugunak bildu ditugu bertan. Alde batetik, entzumeneko trebetasunarekin lotutako ariketak, audioak barne; eta bestetik, mintzamenarekin zerikusia duten ariketa-ereduak. Material guztia, aldizkarikoa nahiz CDkoa, hizkuntza-eskakizunka eta trebetasunka dago sailkaturik. Erakundeen arteko baliokidetza-taula aldizkari honen atzeko orrialdean dago ikusgai. Materialok HABE, HAEE-IVAP eta Osakidetzatik jaso ditugu, eta hala aitortzeaz gain eskerrak ere eman nahi dizkiegu erakundeoi. Azterketen inguruan material gehiago eskuratu nahi duenak erakunde horien ondoko helbideetan aurkituko ditu: Osakidetza: http://ce.osakidetza.net/eus/ce.html HABE: http://www.habe.euskadi.net IVAP: http://www.ivap.euskadi.net Probetxugarri izatea espero dugu.

PROBAK ZERTAN DIREN eta GOMENDIOAK 4 ...

Osakidetza eta IVAPeko azterketa-eredu berriak

6 ...

HABEko proba idatzien eta ahozkoen ezaugarriak

8 ...

Idazlana ondo egiteko aholkuak

10 ...

Zenbait gomendio ahozko probak hobeto egiteko

Monografikoak: AZTERKETAK

3 ...

PROBAK ZERTAN DIREN ETA GOMENDIOAK

Osakidetza eta IVAPeko azterketa-eredu berriak

2011ko Osakidetzako hizkuntza-eskakizunak (HE) egiaztatzeko deialdia berritasunen deialdia dela esan genezake. Batetik, 2004an lehen deialdia egin zenetik jasotako eskarmentuak eta deialdiek izan duten bilakaerak hainbat aldaketa ekarri ditu oinarrietan. Aldaketa hauek, hizkuntza-eskakizunen maila mantenduz, Osakidetzako langileentzat egiaztapenak lortzeko bidea erraztu nahi izan dute. Azterketari kopuruak behera egiteak, esate baterako, atariko proba kentzea eta izena emateko baldintzak malgutu ditu. Dena den, gogoan izan, azterketarien gutxieneko maila bermatze aldera, 2.HE egin ahal izateko derrigorrezkoa izango dela 1.HE baliokidetuta izatea, eta 3.HE egin ahal izateko 2.HE (aurreko deialdietan ere horrela zen). 2011ko deialdiaren oinarriek ekarri duten beste aldaketa idatzia egiteko salbuespena da. Aurreko azterketaldian proba idatzia gainditu duenak ahozkoa egiteko bi aukera izango ditu, betiere, hurrenez hurrengo azterketaldietan gordeko da idatziaren nota.

Europako Markora egokitzeak gure inguruko zenbait erakundek egiten dituzten probak bateratzea eta hauen arteko baliokidetza finkatu du (ikus azken orrialdeko baliokidetzen koadroa). Halaber, aipatu beharra dago, Osakidetzak Europako Markoak ekarri dituen aldaketak txertatzeko, IVAPek emandako pausuak jarraitu dituela; izan ere, 67/2003 Dekretuak dio Osakidetzako hizkuntza-eskakizunak egiaztatzeko probak Herri Ardularitzaren Erakundeak xedatutakoaren arabera egin behar direla. Beraz, bi erakunde hauek egiten dituzten egiaztapen-probak oinarri teoriko eta praktiko berberen arabera burutzen dira. Hurrengo orriko koadroan jasotzen da Osakidetza eta IVAPeko azterketen deskribapena.

Bestetik, sarreran aipatu bezala, gure azterketa-ereduak Hizkuntzen Europako Markora egokitzeak azterketen probetan hainbat berrikuntza ekarri ditu. Beheko taulan datoz azterketa-eredu berrien egiturak eta behin-behineko iraupenak. Informazio gehiago Osakidetzako webgunean.

4 ...

PROBA IDATZIA

AHOZKO PROBA

1.HE (B1)

IRAKURMEN PROBA + IDAZLANAK (110 min)

AHOZKOAREN ULERMENA (3 entzungai) + MINTZAMENA BIKOTEKA

2.HE (B2)



3.HE (C1)




1HE (B1)

IDATZIAREN ULERMENA

IDATZIA

◗ 50 minutu

◗ 50-60 minutu

Gutxienez 3 testu / 3 ariketa.



Testuen luzera guztira: 1.000 hitz gehienez.

Testuen luzera guztira: 1.500 hitz gehienez.

Testuen luzera guztira: 1.500-1.700 hitz gehienez.

Gutxienez 25 item, 3 ariketatan banatuta.



Ariketa-motak: aukera anitzeko galderak, egoerak identifikatu/loturak egin, taulak osatu, hutsuneak bete (cloze testa, esaldiak txertatu…), paragrafoak ordenatu, egia/gezurra…

Ariketa-motak: aukera anitzeko galderak, loturak egin (ideia/izenburu/ paragrafoak lotu), hutsuneak bete, testua ordenatu, egia/gezurra, etab.

◗ 60 minutu

◗ 75 minutu

◗ 90 minutu

2 ariketa, gai eta diskurtso-tipologia desberdinetakoak.

2 ariketa, gai eta diskurtso-tipologia desberdinetakoak.

1. ariketa: gutxienez 50 hitz. Argibideak/informazioa eman edo helarazteko mezu elektroniko labur, ohar, iragarki, bilera-dei...

1. ariketa: gutxienez 125 hitz. Zerbaiten berri eman, eskaera egin, argibideak/informazioa eman edo helarazteko mezu elektroniko labur, ohar, postal, iragarki, bilera-dei...

2 ariketa. Erregistro formaleko idatziak. Helburu profesional, akademiko edo sozialekoak. Gai espezifikoak izan gabe, baina bai konplexuak.

2. ariketa: gutxienez 125 hitz. Interesak, erreakzioak, gertaerak, iritzia, informazioa eman/ eskatu/ egiaztatzeko eskutitz formal/informal, artikulu labur eta erraz, kontakizun labur, deskribapen…

Ariketa-motak: aukera anitzeko galderak, loturak egin (ideia/izenburu/ paragrafoak lotu), hutsuneak bete, testua ordenatu, egia/gezurra, etab.

1. ariketa: gutxienez 180 hitz. Kexatzeko, eskaria egiteko, argibideak/informazioa emateko, iradokizunak egiteko… eskutitz formala. 2. ariketa: gutxienez 180 hitz. Azalpenak eman, iritzia eman eta argudiatu, konbentzitu, iruzkinak egin, lekuak/pertsonak/gauzak zehaztasunez deskribatzeko…iritzi- artikulu/txosten/ iruzkina.

◗ 30-35 minutu

◗ 35-40 minutu

◗ 40-45 minutu

Gutxienez 3 entzungai / 3 ariketa.



3 entzungaien iraupena 10 min.

3 entzungaien iraupena 10-12 min.

3 entzungaien iraupena 12-15 min.

Entzungaiak 2 aldiz entzungo dira.



Gehienez 25 item, 3 ariketatan banatuta.



Ariketa-motak: aukera anitzeko galderak, egoerak identifikatu/loturak egin, taulak osatu, erantzun laburreko galderak, hutsuneak bete, egia/gezurra, etab.

Ariketa-motak: aukera anitzeko galderak, egoerak identifikatu, taulak osatu, erantzun laburreko galderak, hutsuneak bete, egia/gezurra, etab.

Ariketa-motak: aukera anitzeko galderak, egoerak identifikatu, taulak osatu, erantzun laburreko galderak, hutsuneak bete, egia/gezurra, etab.

◗ 15-20 minutu

◗ 30 min (10 min gaia prestatzeko dira)

◗ 35-40 min (15 min gaia prestatzeko)

2 azterketari arituko dira.Aldez aurretik ezer prestatu beharrik ez.

2 azterketari arituko dira.

2 azterketari arituko dira.

0.Aurkezpena: (ez da ebaluatuko). Azterketariek labur-labur bere burua aurkeztu.


1. ariketa: (bakarrizketa) ◗ 3 min Gai bati buruzko iritzia azaldu. Aldez aurretik prestatuko dute, bakoitzak bere aldetik.

1. ariketa: (Bakarkakoa. Azalpena, iritzia). ◗ 4 min Aldez aurretik prestatuko gai baten azalpena egin.

2. ariketa: (bat-bateko elkarrizketa) ◗ 6 min Argazki bidez, gai bati buruzko hainbat egoera/aukera desberdin.Akordio batera iritsi behar diren egoera bat aurkeztuko zaie. Helburua: argumentatu, negoziatu, iritziak trukatu.

2. ariketa: (elkarreraginean) ◗ 10 min Gai bera 2 azterketarientzat. Ikuspuntu kontrajarriak, bakoitzak berea defendatzeko. Hasteko, bakoitzak bere ikuspuntua azalduko du, labur. Ondoren, elkarrizketan edo eztabaidan arituko dira.


AHOZKOA

3HE (C1)

◗ 50 minutu

2. ariketa: gutxienez 100 hitz. Interesak, erreakzioak, gertaerak, iritzia, informazioa eman/eskatu/ egiaztatzeko eskutitz formal/informal, artikulu labur eta erraz, kontakizun labur, deskribapen…

AHOZKOAREN ULERMENA

2HE (B2)

1. ariketa: (bakarrizketa) ◗ 3 min Bere iritzia eman argazki/grafiko 10 hitzeko testu laburrean ikusitakoaren aurrean. 2. ariketa: (bat-bateko elkarrizketa) ◗ 6 min Argazki bidez, gai bati buruzko hainbat egoera/aukera desberdin. Adostasun/akordio batera iritsi behar diren egoera bat aurkeztuko zaie. Helburua: negoziatu, informazioa trukatu.


5 ...


HABEko proben ezaugarriak. Proba idatzia

1. maila – Irakurmena: Emandako testua edo testuak irakurri ondoren, azterketariak zenbait galderari erantzun beharko die. Testuaren ulermen orokorra, xehea edota informazioa testutik ateratzea eskatuko zaio azterketariari. Erantzun okerrengatik ez da punturik kenduko. Zati honek 20 puntu izango ditu denera eta gainditzeko 10 puntu lortu beharko dira. Proba honen iraupena 35 minutu ingurukoa izango da. Idazmena: Azterketariari egoera bat emango zaio testuinguru jakin batean, eta gutxienez 140 hitzeko testu bat ala 100 inguruko bi testu idatzi beharko ditu. Testuak inprimakiak, oharrak, gutun informalak, kontakizun laburrak... izan daitezke. Idatzien ebaluaziorako irizpide hauek hartuko dira kontuan: a) balorazio orokorra, b) baliabide linguistikoak eta hizkuntzaren aberastasuna eta egokitasuna, eta c) zuzentasuna. Zati honek, gehienez, 30 puntu izango ditu eta gainditzeko 15 puntu lortu beharko dira. Proba honen iraupena 60 minutu ingurukoa izango da. Bi proba horiek batera ordubete eta hogeita hamabost minutuko iraupena izango dute gehienez.

2. maila – Irakurmena: Emandako testua edo testuak irakurri ondoren, azterketariak zenbait galderari erantzun beharko die. Testuaren ulermen orokorra, xehea, informazioa testutik ateratzea, idazlearen jarrera eta gaia bereiztea edota bestelako osagai linguistikoak ulertzea eskatuko zaio azterketariari. Erantzun okerrengatik ez da punturik kenduko. Zati honek 20 puntu izango ditu denera eta gainditzeko 10 puntu lortu beharko dira. Proba honen iraupena 45 minutu ingurukoa izango da. Idazmena: Azterketariari egoera bat emango zaio eta gutxienez 200 hitzeko testu bat edo 150 inguruko bi testu idatzi beharko ditu. Testuak oharrak, gutun informalak eta formalak, kontakizunak, deskribapenak, azalpenak, kronikak... izan daitezke. Idatzien ebaluaziorako irizpide hauek hartuko dira kontuan: a) balorazio orokorra, b) hizkuntza baliabideak, hizkuntzaren aberastasuna eta egokitasuna, eta c) zuzentasuna. Zati honek, gehienez, 30 puntu izango ditu eta gainditzeko 15 puntu lortu beharko dira. Proba honen iraupena 60 minutu ingurukoa izango da. Bi proba horiek batera, gehienez, ordubete eta berrogeita bost minutuko iraupena izango dute.

6 ...


3. maila – Irakurmena: Emandako testuak irakurri ondoren, azterketariak zenbait egiteko burutu beharko ditu. Alde batetik, azterketariak frogatuko du ulertzen duela testuen esanahi orokorra, ideia nagusiak nahiz bigarren mailakoak edo xehetasunak, edota espresuki testuan adierazten ez diren ideiak, hala nola, komunikazio-xedea, idazlearen jarrera, ikuspuntua edo iritzia, besteak beste. Ariketak honelakoak izan daitezke: aukera anitzeko galderak, erantzun laburrekoak, egia/gezurra erakoak, testu zatiei dagozkien ideiak aukeratu, lotura egokiak egin, testua ordenatu, laburtu, ideiak edota paragrafoak lotu. Bestalde, zenbait testu azterketariaren sintaxiaren eta lexikoaren erabilera neurtzeko izango dira. Horretarako, hainbat ariketa-modu jarriko da: azpimarratutako hitzen sinonimoak jarri emandako testuan, aukera anitzekoen bidez lexikoa aukeratu, hitz eratorri eta elkartuak erabiliz testuak berridatzi, aukera anitzen bidez egitura sintaktikoak osatu, proposatutako esaldien esaldi baliokideak edota egitura koherenteak sortu testua osatzeko. Guztira 20 puntu izango dira eta gainditzeko 10 puntu lortu beharko dira. Proba honen iraupena ordubetekoa izango da. Idazmena: Azterketariak gutxienez 300 hitzeko testu bat edo 180 hitzeko bi testu idatzi beharko ditu. Hainbat idatzi-mota gauza ditzake: iritzi-artikulua, gutuna, txostena, proposamena, laburpena, eskaera, informazio-orria... Eskatuko zaion egitekoaren egoera, gaia, testu-generoa, erabilera-esparrua, enuntziatzailearen eta hartzailearen rola eta xede komunikatiboa zehaztuko zaizkio. Idazlanaren ebaluaziorako kontuan hartuko da eskatutakoari zuzen eta egoki erantzun zaion, planteatutako egoera komunikatibora egokitu zaion, beharrezko informazioa aukeratu duen, era logikoan ordenatu eta lotu duen, eta hizkuntz baliabide aberatsak, askotarikoak, zehatzak eta zuzenak erabili dituen. Zati honek, gehienez, 30 puntu izango ditu eta gainditzeko 15 puntu lortu beharko dira. Proba honen iraupena ordu eta erdikoa izango da. Azterketa idatziak 2 ordu eta 30 minutu iraungo du. Bi ariketen kalifikazioak gehienez 30 puntu izango ditu eta gainditzeko 15 puntu beharko ditu.

Ahozko proba

1. maila – Entzumena: Egitekoa: Azterketariak eguneroko bizitzako edo ohiko gaien inguruko hainbat testu grabatuta entzungo ditu. Testu horien ulermena frogatu beharko du, egingo zaizkion zenbait galderari erantzunez. Testua luzea izan liteke (5/6 minutu ingurukoa, bi zatitan) edo zenbait testu labur (minutu ingurukoak), minutu-kopurua osatu arte. Testuko ideia nagusia jasotzen jakin beharko du, informazio garrantzitsua bereizten edota xehetasun batzuk nabarmentzen. Zati honek 20 puntu izango ditu denera, eta gainditzeko, gutxienez, 10 lortu beharko dira. Atal honen iraupena 25 minutukoa izango da, gehienez. Mintzamena: Egitekoa: Azterketariak elkarrizketa bat izango du aztertzaileekin edo beste azterketari batekin. Probak hiru aldi izango ditu: a) aztertzaileen galderak, sarrera gisa, b) aurrez prestatutako gai baten azalpena eta c) gai batekin lotutako elkarrizketa, argazkiak oinarri hartuta. Atala neurtzeko irizpideak hauek izango dira: a) hizkuntzaren egokitasuna eta jariotasuna, b) diskurtsoaren antolaketa eta elkarreragina, eta c) hizkuntzaren aberastasuna eta zuzentasuna. Gehienez 30 puntu izango ditu atal honek eta gainditzeko 15 puntu beharko dira. Azterketariak 10 minutu izango ditu gaia prestatzeko eta 10 minutu inguru proba egiteko.

2. maila – Entzumena: Egitekoa: Azterketariak eguneroko bizitzako edo ohiko gaien inguruko hainbat testu grabatuta entzungo ditu. Testu horien ulermena frogatu beharko du, egingo zaizkion zenbait galderari erantzunez. Testua luzea izan liteke (5/6 minutu ingurukoa, bi zatitan) edo zenbait testu labur (minutu ingurukoak), minutu-kopurua osatu arte. Testuko ideia nagusia jasotzen jakin beharko du, informazio garrantzitsua bereizten edota xehetasun batzuk nabarmentzen. Jakin ere jakin beharko du hizlariaren jarrera eta informazioa bereizten eta testuari dagozkion ondorioak ateratzen. Zati honek 20 puntu izango ditu denera, eta gainditzeko, gutxienez, 10 lortu beharko dira. Atal honen iraupena 25 minutukoa izango da, gehienez. Mintzamena: Egitekoa: Azterketariak elkarrizketa bat izango du aztertzaileekin edo beste azterketari batekin. Probak hiru aldi izango ditu: a) aztertzaileen galderak, sarrera gisa, b) azterketariak aurrez prestatutako gai baten azalpena eta c) gai batekin lotutako elkarrizketa, argazkiak oinarri hartuta. Atala neurtzeko irizpideak hauek izango dira: a) hizkuntzaren egokitasuna eta jariotasuna, b) hizkuntz baliabideak, diskurtsoaren antolaketa eta elkarreragina, eta c) hizkuntzaren aberastasuna eta zuzentasuna. Gehienez 30 puntu izango ditu atal honek, eta gainditzeko 15 puntu beharko dira. Azterketariak 10 minutu izango ditu gaia prestatzeko eta 10 minutu inguru proba egiteko.

3. maila – Entzumena: Azterketariak kultura orokorreko gaien inguruan grabatuta entzungo dituen testuen ulermena frogatu beharko du, egingo zaizkion zenbait galderari erantzunez. Entzungaia testu bakarra izan liteke edo zenbait testu labur. Grabazioak behin edo bitan entzungo dira entzungai motaren arabera eta azterketariak denbora jakin bat izango du grabazioa entzun aurretik galderak irakurtzeko. Testuko ideia nagusia, informazio garrantzitsua edota xehetasunak ulertu beharko ditu, Era berean, informazioa eta iritzia bereizi edo ondorioak ere atera beharko ditu. Hainbat egiteko mota erabil daiteke: aukera anitzekoak, egia/gezurra erakoak, erantzun laburrekoak, esaldiak osatzekoak, taulak osatzekoak edo loturak egitekoak. Atal honek 20 puntu izango ditu denera, eta gainditzeko, gutxienez, 10 lortu beharko dira. Proba honen iraupena 25 minutu ingurukoa izango da. Mintzamena: Azterketariak elkarrizketa bat izango du aztertzaileekin edo beste azterketari batekin. Atal honek bi ariketa izango ditu: Azterketariak aurrez prestatutako egiteko bat gauzatzea. Aztertzaileek gai bat eskainiko diote azterketariari presta dezan. Horretarako, testu-aipamenak, elementu grafikoak edo irudiak eman dakizkioke azterketariari egitekoa prestatzeko. Azterketariak 20 minutu izango ditu azaldu beharreko gaia prestatzeko, eta 5 minutuz hitz egitea eskatuko zaio aztertzaileen aurrean. Epaimahaiaren aurrean gaia garatzeko gidoiaz balia daiteke, baina ez da onartuko aldez aurretik prestatutako testurik irakurtzea. Tarteka, aztertzaileek gaiaren inguruan egin ditzaketen galderei ere erantzun beharko die azterketariak. Argazki edo beste elementu grafikoez baliatuz, bat-bateko elkarrizketa aztertzaileekin edo beste azterketari batekin. Bat-bateko elkarrizketak 5 minutu inguru iraungo ditu. Bi ariketen kalifikazioak gehienez 30 puntu izango ditu eta gainditzeko 15 puntu beharko ditu. Mintzamenaren ebaluaziorako kontuan hartuko da egitekoari zuzen eta egoki erantzun zaion, azalpenean diskurtso argia, landua eta jarioduna garatu duen, elkarreraginean galderei erantzunez norbere ikuspuntua eta iruzkinak egoki adierazten dituen eta, oro har, nolako zuzentasunez aritu den, nolako baliabide morfosintaktiko edo lexikoak erabili dituen, jariotasuna eta ahoskera.


7 ...

Garbiñe Apraiz Basurtoko Ospitaleko euskara-teknikaria


1.HE eta 2.HE egiaztatzeko azterketak: idazlana ondo egiteko aholkuak

Lehenengo eta behin, esan behar da aholkuak ematea ez dela erraza; izan ere, batzuentzat balio duena beste batzuentzat ez baita batere baliagarri izaten. Hala ere, ondoko lerroen helburua zera da: 1.HE eta 2.HE egiaztatzeko probetako idazlanak aztertzean kontuan izaten diren alderdiak azaltzea, eta idazlanok ondo egiteko aholkuak ematea. Nolakoa izan daiteke azterketa? 1.HE: inprimakia, gonbidapena, iragarkia, ohar laburra, … 2.HE: eskutitz formala (erreklamazioa, kexa, eskaera…)

2 –

Egokitu hizkuntza-egoerara (erregistro formala edo informala). Normalean 1.HEko azterketako egoerak erregistro informalagoa eskatzen du eta 2.HEkoak formalxeagoa. Puntu hau oso garrantzitsua da, azterketa baten aurrean gaudenean hain ondo egin nahi izaten dugu, hain zuzen, hain formal… Beldur izaten gara informalegiak izango ote garen, hizkuntza pobrea izango ote den; eta beldur horren ondorioz, hizkuntza artifiziala, bortxatua erabiltzen dugu sarritan. Inolako beldurrik gabe, egoeran jarri behar dugu geure burua (erdaraz egingo genukeen bezala) eta egoerak eskatzen duen hizkuntza-erregistroa erabiltzen ahalegindu. 1.HE azterketa baten adibidea:

Bost atal aztertzen dira Zuzentasuna: arau gramatikalak zuzen erabiltzen diren aztertzen da. Akatsik egonez gero, nolakoak diren (oinarrizkoak, goragoko mailakoak, sistematikoak ) begiratzen da. Egokitasuna: eman den egoeran, erabili behar den hizkuntzaerregistro egokia erabiltzen den (formala, informala…) begiratzen da. Aberastasuna: atal honetan lexikoa eta esamoldeak aztertzen dira, edo mailatik gorako baliabide linguistikoak erabiltzen diren baloratzen da. Kohesioa: esaldiak lotuta dauden ala solte dauden aztertzen da. Koherentzia: ea testua ulergarria den, ideiak argi adierazita dauden, testua ondo antolatuta dagoen, kontraesanik gabe dagoen… hartzen da kontuan.

Sei aholku

1 –

8 ...

Adi-adi irakurri idazlanean ematen den egoera. Gaizki ulertuz gero, gaia alda dezakezu eta zure idazlan horrek zalantza sor dezake, etxetik prestatuta ekarri duzula pentsa daiteke, nahiz eta zuzena izan.


Lanean zaude. Bakarrik zaude zure lankidea bilera batean dagoelako.Telefonoa hartu duzu eta zure lankidearentzat zen, semearen eskolatik deitu dute esateko semea gaixorik dagoela. Zuk irten egin behar duzu eta lankideari ohar bat utzi behar diozu. Bi idazlan ditugu jarraian. Biak dira gramatika aldetik zuzenak. Batzuei aberatsa iruditzen zaiena beste batzuei artifiziala iruditzen zaie. Gustu kontuak alde batera utzita, azter ditzagun egokitasunaren aldetik. Ezkerrekoa ez da egokia; begiratu, batez ere, azpimarratu ditugunei. Eskuinekoa, sinpleagoa da hizkuntza aldetik, baina egoera horretatik hurbilago dago, naturalagoa da egoera horretan. Ez da egokia Jon, agur t´erdi: Mezu honen bidez, zera jakinarazi nahi dizut: zu kanpoan izan zaren bitartean, zure telefonoari erantzutea erabaki dudanez gero, zure deiaren berri emango dizut: zure semearen eskolatik deitu dute eta esan didatenaren arabera, gaixorik omen dago. Sukarra ez ezik, botagura ere baduenez, pentsatu dute onena dela medikuarenera eramatea; beraz, zu lehenbailehen joateko gomendioa helarazi didate. Nire mezua jasoko duzulakoan, agurtzen zaitut.

Egokia Kaixo, Jon: Mezu hau idazten dizut esateko kanpoan izan zaren bitartean zure telefonoa hartu dudala. Eskolatik deitu dizute, zure semea gaixorik omen dago, sukarra eta botagura dituela esan didate eta onena dela medikuarenera eramatea. Beraz, lehenbailehen joateko esan didate. Espero dut ezer ez izatea. Bihar arte.

3 –

Pentsatu hasierako agurra, hasierako sarrera-paragrafoa eta amaiera (formala, informala). Gehienetan esaldi eginak erabiltzen dira, horiek buruz ikasi besterik ez dago.

Egoera 2.HE Zuen etxe azpian diskoteka bat dago eta asteburuetan ezin duzue lorik egin zarata dela-eta. Idatzi alkateari zure auzokoen izenean kexatzeko. 1.HE Lanera zoaz. Presaka zabiltza. Utziozu etxea garbitzen duen pertsonari ohar bat zer egin behar duen esanez.

4 –

Agurra

Hasiera

Amaiera

Alkate jauna: Agur t´erdi:

Eskutitz honen bidez, gure auzoan dugun arazo baten berri eman nahi dizut eta gure kexa adierazi.

Besterik gabe, gure kexa kontuan izango duzulakoan, aldez aurretik eskerrak emanez agurtzen zaitut

Gaur lan hauek egin behar dituzu:

Mila esker. Zerbait behar baduzu, deitu.

Batzuetan inprimakiaren formatua ematen da. Kasu horietan ez da hasierako agurrik behar. Adibidez: ERREKLAMAZIO-ORRIA

Kaixo/Egun on Xxx:

Idazlanaren mamia ondo antolatu. Hau da, dudarik gabe, zatirik zailena. Funtsezkoa da irudimena, bururatzen zaizkizun ideia guztiak apuntatu, ordenatu eta gero ideia bakoitza paragrafo bihurtu. Sormen-lan honetan, luzitu egin nahi izaten dugu azterketa bat delako, baina ondo dakizkizun egiturak erabiltzen badituzu, askoz hobeto; ez arriskatu gehiegi.

5 –

Paragrafoak egin eta gero, lotu paragrafoak lokailuak erabiliz. Lokailu-zerrenda bat izatea komeni da: hala ere, horrez gain, horren ondorioz, joan gaitezen harira, esan beharrik ez dago, oker ez banago, beraz, lehen esan bezala, alde batetik…bestetik…

6 –

Errepasatu idazlana. Kontuz, batez ere, oinarrizko akatsekin (deklinabidea, zehar-galdera, konpletiboa, erlatiboa, aditzak, aspektua). Orrialde interesgarria duzue HABEren webgunean (www.ikasbil.net - HABE Aldizkariko erans-

Bezeroaren datuak: ……………………. Izen-abizenak: ……………………………. Helbidea: ………………………………….. Telefonoa: ………………………………… ERREKLAMAZIOAREN ARRAZOIAK ETA HELBURUAK …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………………………………………… …………….n, ….ko …………ren ……..n

Egoera

Ideiak

2.HE Zuen etxe azpian diskoteka bat dago eta asteburuetan ezin duzue lorik egin zarata dela-eta. Idatzi alkateari zure auzokoen izenean kexatzeko.

• diskotekak 5 urte daramatza • baimenik gabe zabaldu zuten • beti daude borrokak • intsonorizazio txarra dauka • atarian jendeak txiza egiten du • ordutegia errespetatu behar dute • dezibelioak neurtu behar dituzte •…

1.HE Lanera zoaz. Presaka zabiltza. Utziozu etxea garbitzen duen pertsonari ohar bat zer egin behar duen esanez.

• xurgagailua pasatu • hautsak kendu • alfonbrak astindu • kristalak garbitu • balkoian esekita dagoen arropa plantxatu • arropa zuria ikuzgailuan sartu •…

kinak – Azterketetako akatsik ohikoenak).


9 ...


Zenbait ohar eta gomendio ahozko proba hobeto egiteko

Oharrak –

Probak 3 parte izan ohi ditu: aurkezpena, bakarkako saioa eta biren arteko saioa.

–

Zure saioa ebaluatzean, honako hauek hartuko dituzte kontuan aztertzaileek: Komunikagaitasuna. Ideiak garbi adierazi dituzun, azalpenak eta iritziak emateko gai zaren, erregistro egokia erabili duzun. Jariotasuna. Hizketa eten askorik gabea eta naturala duzun, eta daukazun ziurtasuna. Aberastasuna. Lexiko eta hizkuntza-baliabideak nola darabilzkizun. Zuzentasuna. Funtsezko arau morfosintaktikoak ondo erabiltzen dituzun jakin nahi dute aztertzaileek. Akats batzuk egin arren, lasai, ulergarritasuna oztopatzen ez badute.

Gomendioak 1.

Emandako argazki eta galderei ondo erreparatu, gaiari buruz hitz egiterakoan, asko lagunduko baitizute.

2.

Zerbait galdetzen dizutenean, ez mugatu erantzun laburrak ematera; saiatu esaldi luzeagoak egiten eta elkarrekin lotzen.

3.

Ez jo sarri kontakizunera (2. mailatik gora, batik bat). Kontakizunaz gain, gaiari buruz dituzun ideiak azaldu behar dituzu. Bestela esanda, adibideak eta esperientziak kontatzeaz gain, azalpenak emateko, aldeko eta kontrako arrazoiak emateko gai zarela erakutsi behar duzu.

4.

5.

10 ...

Zure saioa baloratuko dutenek ez dituzte zure ideiak edo jakinduria baloratuko; hitz egiteko daukazun gaitasuna baizik. Ez saiatu gramatika-erakustaldi bat egiten, horrela ez baituzu puntu gehiago lortuko. Saiatu komunikatzen, ideiak argi adierazten; gramatika-edukiak berez aterako dira, komunikazio-egoerak eskatzen dituenak.

6.

Kontuz formula eta esamoldeekin! Askotan saiatzen gara horrelakoak kosta ahala kosta sartzen, eta behar ez diren lekuan eta unean erabiltzen ditugu.

7.

Ez kezkatu hitz egiten ari zaren bitartean, aztertzaile bat oharrak hartzen ikusten baduzu; hori ez da gaizki egiten ari zaren seinale. Aztertzaileek ez dituzte akatsak bakarrik apuntatzen, baita alderdi onak eta bestelakoak ere.


8.

Bat-bateko elkarrizketan, beste azterketari batekin batera egin beharreko atalean, saia zaitez parte hartzen: proposamenak egin, erantzun lagunak esandakoari, eman zure iritzia eta azalpenak... Kontuan izan elkarrizketa bat dela, azterketari bion artean (hiruren artean egitea ere gerta liteke) sortu behar duzuela komunikazioa; alegia, ez dira bi bakarrizketa, bata bestearen segidan.

9.

Litekeena da euskara ez izatea zure ama-hizkuntza. Hortaz, erdaraz esaten dituzun gauza batzuk edo esaten dituzun moduan nekez esan ahal izango dituzu euskaraz. Saiatu, hortaz, dauzkazun baliabideen arabera jokatzen eta horietara egokitzen.

10. Ideia bat adierazteko modu bat baino gehiago dago. Bide batetik abiatuta irteerarik aurkitzen ez baduzu, atzera jo eta berresan beste modu batera. 11. Ez ahalegindu ikasitako egitura eta esamolde guztiak nola edo hala erabiltzen; sarritan, horiek mezua ilundu besterik ez baitute egiten. 12. Eta bukatzeko, pentsatu ondo egingo duzula proba; nerbioak nerbio, jarrera baikorrarekin ekin eginkizun horri. Aztertzaileek ere, ez ahaztu, proba gainditu dezazun nahi dute.

AKATSIK OHIKOENAK 12 ...

1. mailako azterketa idatzietako akatsik ohikoenak

18 ...

2. mailako azterketa idatzietako akatsik ohikoenak

24 ...

1. mailako azterketa idatzietako akatsak zuzentzen

30 ...

2. mailako azterketa idatzietako akatsak zuzentzen

36 ...

Ahozko probetako akatsak zuzentzen


11 ...

1.

MAILAKO IDATZIZKO AZTERKETA-DEIALDIETAN BILDUTAKO AKATSIK OHIKOENAK

Azterketetan atzeman diren akatsik arruntenak, ohikoenak, jaso dira atal honetan. Har itzazu kontuan zure idatzizko eta ahozko lana hobetzeko. Abiapuntu gisa, 2005eko HABEren azterketadeialdiko hainbat lagin hartu dira.

Hona hemen ikasleek bete behar zuten eginkizuna: Gutun batean informazioa eskatzen da udan Euskal Herrian euskara ikasteko aukerei buruz. Azterketariek hainbat datu dituzte erantzunak idazteko (ikastaroen datak, prezioa, barnetegiaren ezaugarri orokorrak, matrikula epea eta sarrerako azterketa). Datu horiek ematen dizkiote Argentinatik gutuna idatzi duen mutilari. Gainera, azterketariek beren esperientzia kontatzen dute, haiek ere euskara ikasten ari direlako. Oro har, Euskal Herriko aipamenak azaltzen dira, baina bereziki euskara ikasten izan dituzten esperientziak edo asmoak.

Hizkuntzaren arloa

Deklinabidea

12 ...


Laginetan azaltzen diren akatsik errepikatuenak jaso dira, beraz, atal honetan. Akatsen zerrendak erakusten digu lehen mailako ikasleek non dituzten zailtasunak, bai akatsei aurre egiteko neurriak hartzeko edo arreta berezia jartzeko, eta baita ere, ikasprozesuan aurrera egin ahala, akats horiek zuzentzen diren ala irauteko joera duten ikusteko.

Azterketetatik jasotako adibideak

Forma zuzena

Kasua oker erabiltzea: euskaraz erabiltzen dut buruz informazioa uda ikastaroak informazioa

euskara erabiltzen dut buruzko informazioa uda ikastaroei buruzko informazioa

logelak apartez maila honetan bidez adibidez moduan abuztuaren zehar lankide eskutik irrikan itxaroten ari naiz erantzuna zain zure berririk zain abuztuaren arte.

logelez gain maila honen bidez adibide moduan abuztuan zehar lankidearen/en eskutik irrikaz itxaroten ari naiz erantzunaren zain zure berrien zain abuztura arte/abuztua arte

Euskal Herrian etorri aireportuan zure bila joango naiz udan izugarria elkarrekin pasatuko gara Euskal Herritik bazaude deitu zuk zeuk gastuak ez pentsa Durango Mexikotik Donostiako etortzen bazina eskaera erantzutea launaka taldeak izango zarete gurekiko harremanak

Euskal Herrira etorri aireportura zure bila joango naiz uda izugarria pasatuko dugu elkarrekin Euskal Herrian bazaude deitu… zeure gastuak ez pentsa Mexikoko Durango Donostiatik etorriko bazina eskaerari erantzutea lauko taldeak izango zarete gure arteko harremanak

1. MAILAKO IDATZIZKO AZTERKETA-DEIALDIETAN BILDUTAKO AKATSIK OHIKOENAK Hizkuntzaren arloa


Forma zuzena

Kasua jartzea ahaztu: parranda joatea egitea zure denbora librea udala euskaltegia Lesaka Nafarroa dago leku bertan daude

parrandara joatea egitea zure denbora librean udal euskaltegia Lesaka Nafarroan dago Leku horretan bertan daude

Atzizkia eranstean akatsak: 7. urratsan lehen perfilako maileko internetan hegazkinarako uztailearen 9an lanekin 2 etatik 27etara liburuaz beteta bakoitzataz

7. urratsean lehen perfileko mailako interneten hegazkinerako uztailaren 9an lanarekin 2tik 27ra liburuz beteta bakoitzaz

Ergatiboa: Nik ere joango naiz nik zuk bezala….hasi nintzela beno, Rikardok, orain nire helbidea daukazu pentsio osoa prezio ona daukalako

Ni ere joango naiz Ni zu bezala… hasi nintzela beno, Rikardo, orain nire helbidea daukazu pentsio osoak prezio ona daukalako

Determinazioa Mugatzailea

Mugatzailea: barnetegi zer den nire ordenagailu piztu dut zure kasu desberdina da ez dela euskaldun euskaltegi ala barnetegi hernia diskal daukat kurtso hasten da oso polit dago atzerritar zarela kasua egin informazioa guztia irakurtzeko gauzak interesgarriak daudela ekintzak hauek denak

barnetegia zer den nire ordenagailua piztu dut zure kasua desberdina da ez dela euskalduna euskaltegia ala barnetegia hernia diskala daukat kurtsoa hasten da oso polita dago atzerritarra zarela kasu egin informazio guztia irakurtzeko gauza interesgarriak daudela ekintza hauek denak

Zenbatzaile zehaztugabeak

hainbat interes

hainbeste interes

Deklinabidea


13 ...


Adiz lagunak

Aditza Aspektua

Aditz paradigmak

14 ...



Forma zuzena

Adizlaguna deklinatu: errazaz lekuak betetzen dira oso ondo izango direla

lekuak erraz betetzen dira oso onak izango direla

-ko / -t(z)en nahasian edo jarri gabe: plan bat azaldu diot abuztuan hasi da bidali didazunean euskaraz hitz egin dut etorri zarenean erabaki baduzu hona etorriko zarenean kontatzen dizut barnetegi batean zegoen Ari: bidaltzen ari dizudan Behar izan: utzi behar nuen egin behar dut

plan bat azalduko dizut abuztuan hasiko da bidaltzen didazunean euskaraz hitz egiten dut etortzen zarenean erabakitzen baduzu hona etortzen zarenean kontatuko dizut barnetegi batean izan zen bidaltzen ari naizen utzi behar izan nuen egin behar izaten dut

Paradigma nahasketa Nor/ nor-nork: epea bukatuko duela ondo pasatuko zara saiatuko dut Nor/ nor-nori: oso eroso sentituko zaizu Nor-nori-nork/nor-nori: pena ematen zait Nor-nork/nor nori nork: zuri ikustea nik animatzen dizut hori egitea nik gomendatzen zaitut

epea bukatuko dela ondo pasatuko duzu saiatuko naiz oso eroso sentituko zara pena ematen dit zu ikustea nik animatzen zaitut hori egitera nik gomendatzen dizut

Pertsona nahasketa: zuk bidali behar duzue oraindik ez ditu ikasketak amaitu mailaketa proba bat egingo didate jaietara joan naiteke

zuk bidali behar duzu oraindik ez ditut ikasketak amaitu mailaketa-proba bat egingo dizute jaietara joan gaitezke

Ahalera eta subjuntiboa: sar nadin? joango ninteke izango gintuzke ezagutuko nahi nuke irakurri ahal dut

sar naiteke? joango nintzateke izango ginateke ezagutu nahiko nuke irakurri dut


Lexikoa

Sintaxia


Forma zuzena

Forma asmatuak: errazatasuna 27ra arte irauntzen da sailatuko naiz

erraztasuna 27ra arte irauten du saiatuko naiz

Lokuzio nahasiak: esfortzu handiagoa ematen dut Formen nahasketa: oporrak oso ondo izango direla maila handitzeko ez diot eman bere garrantzitsua oso izugarria da lotzen dizudan fitxeroan erdi bidean

oporrak oso onak izango direla maila gainditzeko ez diot nahikoa garrantzirik eman oso harrigarria da eranskin bidali dizudan fitxategian bide erdian

-a itsatsia: hogei pertson lau logel

hogei pertsona lau logela

Kalkoak: egoteko gogoekin nago

egoteko gogoz nago

Zehar estiloa: esango dizut…. nolakoa naiz nahi baduzu zein egunetan etorriko zarela ze ondo pasatuko dugula ez dakit ezagutzen baduzu gustatzen bazaizkizun ez dakit zer gehiago esaten dizudan (esan)

esango dizut… nolakoa naizen nahi duzun zein egunetan etorriko zaren ze ondo pasatuko dugun ez dakit ezagutzen duzun gustatzen bazaizkizu ez dakit zer gehiago esan

Konpletiboa: espero dut informazioak laguntzen dizu uste dut badakizu zer den erabaki dut inportantea da seguru nago elkar ikusiko dugu

espero dut informazioak lagunduko dizula uste dut badakizula zer den erabaki dut inportantea dela seguru nago elkar ikusiko dugula

Erlatibozkoa: Hementxe daukazu eskatu didazu informazioa ikusi nahi duelarekin ezin nuen pentsatu egongo zela jendea euskara ikasten zuela

Hementxe daukazu eskatu didazun informazioa ikusi nahi duenarekin ez nuen uste jendea euskara ikasten egongo zenik

nahiz eta gainditzea espero dut Bezala: nik zuk bezalakoa zuk esan duzun bezalakoa Elkar: elkar jokatuko dugu ikastaroa elkar egingo dugu

nahiz eta gainditzea espero dudan nik zuk bezala zuk esan duzun bezala elkarrekin jokatuko dugu ikastaroa elkarrekin egingo dugu

Kalkoak: ez kezkatu, zerbait aurkituko duzula

ez kezkatu, zerbait aurkituko duzu eta

esfortzu handiagoa egiten dut


15 ...


16 ...


Forma zuzena

Hitzen ordena

Herri bat polita da hau dela gora behera behar duzun informazioa uste dut barnetegia leku bat euskaraz ikasteko da aukera hor lo egitea daukagu zentro bat da euskara ikasteko

Oso herri polita da hau da, gutxi gora behera, behar duzun informazioa barnetegia euskara ikasteko leku bat da bertan lo egiteko aukera daukagu euskara ikasteko zentro bat da

Komunztadura

Aditza Plurala denean singularra: aukerak aipatu dizut azalduko dizut lekuak kirolak ere egin ahal duzu aholkuak kontuan hartuko duzulakoan

aukera aipatu dizut lekuak azalduko dizkizut kirola ere egin ahal duzu aholkua kontuan hartuko duzulakoan

Singularra denean plurala: benetako giroa aurki ditzakezu klaserik ez dauden egunetan gustatuko litzaizkidake ikastea jende asko ezagutuko dituzu lekua dauzka asko falta zaizkit, -teko … eta …..-teko aukera izango dituzu

benetako giroa aurki dezakezu klaserik ez dagoen egunetan gustatuko litzaidake ikastea jende asko ezagutuko duzu lekua dauka asko falta zait, -teko … eta …..-teko aukera izango duzu

Pertsona: nik ez nuen ikastaroa egin, baina lagun batzuk egin zuen

nik ez nuen ikastaroa egin, baina lagun batzuek egin zuten

Denboraren komunztadura: ez zegoen ….kenduko didanik

ez zegoen … kenduko zidanik

Izena Singularra pluralean: Jende: jendeekin hitz egin dut

jendearekin hitz egin dut



Ortografia

Bestelakoak


Forma zuzena

z/s: zari, gareztia, arasorik izaten dutenez, esagutu, aldiskaria, zegurazki, guztatzen, gareztia, bizita, errasagoa, esagutu

sari, garestia, arazorik izaten dutenez, ezagutu, aldizkaria, segur aski, gustatzen, garestia, bisita, errazagoa, ezagutu

ts/tx: kurtxoa

kurtsoa

h/Ø: hordu, honena, horaindik

ordu, onena, oraindik

Bestelakoak: practikatu, lehen bailen, burgosen, euskera, pasaden, Abuztuaren, ehunda hogeita lau logel

praktikatu, lehenbailehen, Burgosen, euskara, pasa den, abuztuaren, ehun eta hogeita lau logela

Agurrak: Zure berririk zain erantzuna zain nago

Zure berrien zain Erantzunaren zain nago

Zati ulergaitzak: ez dut biharko utzi Barnetegiri buruz kontatuko dizut ezin nuen pentsatu egongo zela jendea euskara ikasten zuela gero eta denbora gehiago han egon, orduan eta lasterrago aterako da EGA ez kezkatu horiek oso ondo hitz egiten euskaraz joan ahalko baduzu

ez dut biharko utzi nahi barnetegiari buruz kontatu nahi dizudana ez nuen uste euskara ikasten ari zen hainbeste jende egongo zenik zenbat eta denbora gehiago eman bertan, orduan eta azkarrago atera daiteke EGA ez kezkatu, horiek oso ondo hitz egiten badute euskaraz joan ahal bazara

Eginkizuna ongi ez ulertzea: Adibidez, irakurritako gutunari erantzun beharrean, goitik behera errepikatzea kontaketa moduan.


17 ...

2.

MAILAKO IDATZIZKO AZTERKETA-DEIALDIETAN BILDUTAKO AKATSIK OHIKOENAK

Azterketetan atzeman diren akatsik arruntenak, ohikoenak, jaso dira dokumentu honetan. Har itzazu kontuan zure idatzizko eta ahozko lana hobetzeko. Abiapuntu gisa, 2005eko HABEren azterketa-deialdiko hainbat lagin hartu dira.

Iruzurgile batzuek kutxetatik eta bankuetatik dirua ateratzeko txartelak kopiatu dituzte eta azterketariari dirua lapurtu diote. Gutuna idatzi behar dio bankuko zuzendariari, gertatu zaiona azaldu eta konponbidea eskatzeko. Hona hemen ikasleek bete behar zuten eginkizuna: Zuzendariari gutun formala idatzi diote. Azalpenak eman dizkiote bankuko zuzendariari eta iraganean gertatutako zerbaiten narrazioa egin dute. Salaketa egitea, kexa adieraztea, kontuak eskatzea edo akordioetara iristea izango dira gutunetan errepikatuko diren beste hainbat hizkuntza-funtzio.Testuaren luzera: 250 hitz.

Hizkuntzaren arloa

Deklinabidea

Gehiago dira nork forma aukeratzen duten ikasleak nor-en ordez, kontrakoak baino. Hala ere, bietakoak daude.

-rik behar ez denean jarri edo alderantziz Izenari jarri ordez aditzari jarri “ez dago zer eginik” egituraren parekoa Zeren zain? zeren bila?-ren gabe Zeren kontra? Non zehar? Nondik zehar? -ren jarrita

-z oker. Zertaz? Nork edo nondik?, -gatik/-gandik nahasketa

18 ...


Gutunetan azaltzen diren akatsik errepikatuenak bildu dira atal honetan. Maila honetan hizkuntza hedatuagoa eta aberatsagoa erabiltzen dute ikasleek eta bai eginkizuna eta bai testuaren luzera mailari dagokiona da.Akatsen zerrendak erakusten digu bigarren mailako ikasleek non dituzten zailtasunak, bai akatsei aurre egiteko neurriak hartzeko edo akats horietan arreta berezia jartzeko, eta baita ere, ikasprozesuan zeintzuk diren atzetik datozen akatsak ikusteko eta, beraz, zein diren fosilizatzeko arriskua duten akatsak, eta gerora ere, goiko mailetan, arazo izango direnak ikusteko.


Forma zuzena

Ergatiboa: Norbaitek sar daiteke, horrek lotsakeria iruditu zitzaidan, nik pentsatzen ari naizen, nik ez nintzela iruzur horren egilea izan, nik betetzen saiatzen naiz, askok gara, nik ez nago prest ordaintzera, honek….ari zela,….ohartu zen…, enpresa onartu beharko ditu, txartel hori muga dauka jarrita, arduraduna ez zeukan nirekin hitz egiterik

Norbait sar daiteke, hori lotsagabekeria iruditu zitzaidan, ni pentsatzen ari naizen, ni ez nintzela iruzur horren egile izan, ni betetzen saiatzen naiz, asko gara, ni ez nago prest ordaintzeko, hau… ari zela, … ohartu zen…, enpresak onartu beharko ditu, txartel horrek muga dauka jarrita, arduradunak ez zeukan nirekin hitz egiterik

Partitiboa: gauza garrantzitsuena, hori ez da nahikorik ezin nuen lo eginik

gauzarik garrantzitsuena, hori ez da nahikoa ezin nuen lorik egin

-ren eta posposizioak zure deia zain nago tiket guztiak bila joan nintzen Halako gertaeran babestuta gaude

zure deiaren zain nago tiket guztien bila joan nintzen Halako gertaeren aurka babestuta gaude

kontrakoa: hiriaren zehar, hemendik urrunean eginak

hirian zehar, hemendik urrun eginak

Zertaz? -gatik/-gandik Gauza batean konturatu naiz Nire lantegiaz bidalita zuregatik espero dut atentzioa eta onarpena

Gauza batez/batekin konturatu naiz Nire lantegitik bidalita zuregandik espero dut atentzioa eta onarpena

2. MAILAKO IDATZIZKO AZTERKETA-DEIALDIETAN BILDUTAKO AKATSIK OHIKOENAK

Deklinabidea

Hizkuntzaren arloa


nora/non Kasua ahaztu edo nahasi: nongo/nondik egunkaria berri bat irakurri nuen zer/non Ez dago, non; gabe dago zer bere lekuan itzul dadin, etxean ailegatu Zure bulegoko jasotako eskutitza Nire kontu korrontean dirurik gabe dago

bere lekura itzul dadin, etxera ailegatu Zure bulegotik jasotako eskutitza Nire kontu korrontea dirurik gabe dago

Mugatzailea

apirilean, bankurako hauen artean bulegoarekin

Mugatzailea -a falta, kontu berri irekitzeko, izugarrizko gastu aurkitu nituen, ordainagiri irakurtzerakoan -a/-ak : isuna bat, erosketak horiek

isun bat, erosketa horiek

Mugagabea erabili beharrean, mugatzaile plurala

Mugagabea: zenbat dirua, hamaika salaketak, zer pausoak eman, segurtasun neurriak gehiago, 1000 kreditu txartelak kopiatu dituzte, zenbait gauzak, hainbeste gauzak

zenbat diru, hamaika salaketa, zer pauso eman, segurtasun-neurri gehiago, 1000 kreditu-txartel kopiatu dituzte, zenbait gauza, hainbeste gauza

Adizlagunari numeroa erantsi osagarria plurala denean (kalko morfologiko orokorra)

Adizlaguna ordaindutak zeunden

ordainduta zeuden

ari/-tzen nahasketa (aspektu puntuala/ez amaitua) aspektu bukatua erabiltzea ez amaituaren ordez

Aspektua: hasieran etxe berriztatzen genuenez

etxea berritzen ari ginenez

Ez badute ezer konpondu, konponbide bat eskatu dizuet, berri hartan ipini zuen ez dut ongi lo egin

Ez badute ezer konpontzen, konponbide bat eskatzen dizuet, berri hartan ipintzen zuen, ez dut ongi lo egiten

alderantziz

konturatzen naiz zer egin duzue

konturatu naiz zer egingo duzuen

Oraina eta iragana nahasi. Beti z fonema dute hasieran

Aditzaren komunztadura: Denbora: zerbait arraroa gertatzen zaidan, errudunak zinatela

zerbait arraroa gertatzen zitzaidan, errudunak zaretela

azken boladan (iraganean)

azken bolada honetan jaso zituzten

azken bolada honetan jaso dituzte

Subjektuarekin ez datoz bat (iraganean gehienak)

Pertsona: horrela geratu zen, ezetz borobila eman zion, izugarrizko salaketa jarriko zeniguke, zuek lapurtu ziguten, zuk ni ezagutzen duzu, egunkarian irakurri duzunez, zuek demostratu behar duzula

horrela geratu nintzen, ezezko biribila eman zidan, izugarrizko salaketa jarriko genizuke, zuek lapurtu zeniguten, zuk ni ezagutzen nauzu, egunkarian irakurri dudanez, zuek demostratu behar duzuela

Plurala/singularra: Numeroa: hil hau… dira, txartelak kopiatu egin dutela

hil hauek… dira, txartelak kopiatu egin dituztela

Paradigma nahasteak: Nor-nork/nor-nori-nork: diru barik utziko didate, tratatu didazuelako, erantzungo nauzula, jakinaren gainean jarri ziguten

diru barik utziko naute, tratatu nauzuelako, erantzungo didazula, jakinaren gainean jarri gintuzten

Aditza

Kasu gutxi badira ere, oraindik, deklinabidean bezala, badira era honetako akatsak

Atzizkia hartzean: apirilan, bankuarako, hauen arten, bulegoakin,

egunkari berri bat irakurri nuen

Adizlaguna

-ean/-an; -rako/-arako ahozkotik: -ean/en, arekin/akin

Forma zuzena

nor/nori/nork eta nor-nork nahasi, ia beti, nori forma dutenen alde. Goiko mailetan eta zenbait euskalkitan era bai.

kontu berria irekitzeko, izugarrizko gastuak aurkitu nituen, ordainagiria irakurtzerakoan


19 ...


Axola edo inporta zait/ *arduratzen zait


Alderantziz: ez nuen inportantziarik eman

ez nion inportantziarik eman

Nor-nori/nor-nork: gehien arduratzen zaidan gauza

gehien arduratzen nauena

Aditza

-arazi sortzen ditu erabilera forma Nor/Nor-nork: han pasatu nuena, egunkarian agertu zuela artikulu bat, saiatuko okerrak (ik. lexikoa) du ohartarazi naiz

Lexikoa

han pasatu zena, egunkarian agertu zela artikulu bat, saiatuko da ohartu naiz

forma sintetikoei ari erantsi

Ari: errudunei bilatzen ari zabiltzatela

errudunen bila zabiltzatela

denbora, pertsona edo pluralgilea oker edo paradigma okerra

Subjuntiboa eta ahalera: kezkatu ez nadila, eman niezaien, gauzak argitu diezazkidate, argitzea nahiko zenidake, erantzuna positiboa izan daitezen, salaketa publiko bat egin dezan, ez nuen nahi… ikamika etorri ditzala, elkartu dezakegu

kezkatu ez nendila, eman ziezadaten, gauzak argitu ziezazkidaten, argitzea nahiko nuke, erantzuna positiboa izan dadin, salaketa publikoa egin dezadan, ez nuen nahi… ika-mika izan zedin, elkar gaitezke

Testuinguruan erabilera desegokia

zerbait galde niezaion deitu nion, gonbenigarria izango zen … .hitzordua eman dezazula

zerbait galdetzeko deitu nion, komenigarria izango litzateke… hitzordua ematea

Hurbiltasun semantikoak edo Hitzak asmatu edo hitzak nahastu: formalak (askotan fonetikoak) edo zenbakia, oso premiazkoa da egoera, arazo kalkoek sortzen dituzte nahasteak premia da eta lehenengo astean, arruntena izango litzateke, gauza teknikak daudelako, adituen eskupean, kontua larria, gosaldia, aurduradun, ea ea denak, iruzur batek kopiatu egin dituelako, ahorro guztiak, Agurrak!

arazi behar ez denean erabili; -tu analogiaz erroari erantsi edo zuzenketa egin eta kendu -ko/-ren hurbil ikusten dira; elipsia ez dute egiten

Batzuetan kalkoak, besteetan euskarazko forma okerrak

20 ...

Forma zuzena


kopurua, oso larria da egoera, arazo larria da eta lehengo astean, errazena izango litzateke, gauza teknikoak daudelako, adituen eskuetan, egoera larria, gosaria, arduradun, ia-ia denak, iruzurgile batek kopiatu egin dituelako, aurrezki guztiak, Agur!

Esanahiari begira oker sortutako aditzak: argiarazi, argitarazi digu, interesa erakar zuena, ordain behar dut; gordetu

argitu/azaldu, argitu digu, interesa sortu/piztu zuena, ordaindu egin behar dut, gorde

Elkarketak: altzariko denda

altzari-denda

Egitura okerrak: dirurik eza daukat, gaixotasun apur batez amaitu baitut

badirudi, dirurik ez daukat, gaixorik amaitu baitut

Lokuzioak: premia naizela, soluzioa hartuko dut, ez nuen inportantzia ematen, eraman dudan ezustekoa

premian nagoela, soluzioa bilatuko dut, ez nion garrantzirik ematen, hartu dudan ezustekoa

Kalkoak: erraza lortzen dena, erraza gastatzen da, momentu arte, ez zien krediturik eman

erraz lortzen dena, erraz gastatzen da, momentuz, ezin zien sinistu


-ren/-ko nahasi; nominalizazioa, -tea/teko; gaztelaniazko gerundio okerrak, eskatuz/eskatzeko

Ahozko erregistroan entzuten diren egiturak


Helburuzkoak: ezerezean uztearen esperantzarekin, eskaera ondo hartu dagokionez

ezerezean ez uzteko esperantzarekin, eskaera ondo hartuko duzulakoan

Ere: edukiko dute ere, salatu nuen ere

…ere edukiko dute, … ere salatu nuen

Nominalizazioak: gustatuko litzaidake zerbait esaten badidazue

zerbait esatea gustatuko litzaidake

Denborazkoak: Hitz egin bukatu bezain laster, hau gertatzen ez zaizu arte

Hitz egiten bukatu bezain laster, hau gertatzen ez zaizun arte

Moduzkoak: nola bueltatzeko …arazo bat izan baitnuen

nola bueltatzeko …arazo bat izan nuen

Sintaxia

Erlatibozkoak: -la Gastu batzuk nireak ez zirela Hiru gastu ez direla nireak -z: Zertaz?/ Zer? Konturatu nintzenaz azalduko dizut Gertatu zaidanez azaltzeko Adierazi nahian Ezezkoetan ordena: nik inoiz erosi nituen gauzak -ela edo -elako/ -n: izango dugula itxaropenarekin Ezezkoak: Lehen inoiz gertatu izana

Konpletiboak Iraganeko formetan –n

Orainaldian -Ø

Zehar galdera

Forma zuzena

Nireak ez ziren gastu batzuk Nireak ez diren hiru gastu Konturatu nintzena azalduko dizut Gertatu zaidana azaltzeko Hau adierazten zuena nik ez nituen sekula gauzak erosi izango dugun itxaropenez Lehen sekula gertatu ez dena

Konparatiboak: Normalean baino aldiz gehio

Normalean baino gehiagotan

Konpletiboak: -n irakurri nuen… kopiatu zituzten, nire txartela kopiatu zituzten eta gero erabiltzen zuten, konturatu nintzen niri ere kopiatu zidaten, konturatu nintzen…. azaldu zen, ohartu nintzen... nintzen, konturatu ginen …ez genituen, uste dugu konponbide bat beharko zenuketen, ikus dezakezu… nengoen, baina han ez didaten ezer esaten, dirua eman beharko zeniguten uste dut, esan zidan ez zekien ezer

irakurri nuen… kopiatu zituztela, nire txartela kopiatu zutela eta gero erabiltzen zutela, konturatu nintzen niri ere kopiatu zidatela, konturatu nintzen… azaldu zela, ohartu nintzen… nintzela, konturatu ginen… ez genituela, uste dugu konponbide bat beharko zenuketela, ikus dezakezu… nengoela, baina han ez zidatela ezer esaten, dirua eman beharko zeniguketela uste dut, esan zidan ez zekiela ezer

Ø/-(e)la kontuan hartu behar da …. da, esango dizut …. gastuak dira, esan behar dizut … joan naiz, zenbait froga behar izango ditu uste dut

kontuan hartu behar da …. dela, esango dizut …. gastuak direla, esan behar dizut … joan naizela, zenbait froga behar izango dituela uste dut

Zehar galdera: -ela/-n ez dakit ziur dela ala ez ba/-n jakin nahi nuke ….pentsatua badaukazue ala ez

jakin nahi nuke ….pentsatua daukazuen ala ez

Ohi: Kutxazainetan oso erabiltzen ohia da eta

Kutxazainetan erabili ohi da eta

ez dakit ziur den ala ez


21 ...

2. MAILAKO IDATZIZKO AZTERKETA-DEIALDIETAN BILDUTAKO AKATSIK OHIKOENAK Azterketetatik jasotako adibideak

Kalkoak eta euskarazko erabilera okerrak

Hitzen ordena: gaia zurekin konpondu nahiago dut, ez nion arretarik berriari jarri, dena hau esanda, orduan nire bikotea eta biok onena izango zela gutun bat idaztea zuzendariari pentsatu genuen, goizean irratian eta egunkarian agertu zuela artikulo bat horri buruz hitz egiten esan zidan, eta erabili dut asko kreditu txartela eguneroko ordainketak egiteko, nire arazoa azaltzeko eta konponbide bat aurkitzeko bion artean idazten dizut, horrenbestez ahalik eta azkarren nire arazoa konpontzea espero dut, eta daramat ia bizitza osoa nire dirua zure bankuan gordetzen, orain zuk zeozer egingo duzula arazo hau konpontzeko espero dut, eta guk ziurtasun handiarekin zure esku utzi behar genuke gure diru

(ik.aditza)

Komunztadura: Numeroa: Plurala singularraren ordez: gertakizun honen berri eman beharko lizkieke, beldur handia ematen dizkit (didate ondorioek), konponbideak aurkitzeko lagundu dizkidazuelako, galdera guztiei erantzuna aurkitu nituen Singularra pluralaren ordez: halako gauzak gerta daiteke, ni daukadan ordain agiriak ez dira, zerrendak eman zidanarekin

Komunztadura

Hitzen ordena

Hizkuntzaren arloa

Pertsona: garrantzi handirik ez nuen eman, 10 urte daramala (nik), nire eskaera erantzungo diozuelakoan Denbora: egon nadila esan zidaten (irag), galdetu nion zer gertatuko den

22 ...


Forma zuzena

nahiago dut gaia zurekin konpondu, ez nion berriari arretarik jarri, hau guztia esanda, orduan, nire bikoteak eta biok pentsatu genuen onena izango zela zuzendariari idaztea, goizean esan zidan irratian eta egunkarian horri buruzko artikulu bat agertu zela, eta asko erabili dut kreditu-txartela eguneroko ordainketak egiteko, nire arazoa azaltzeko eta bion artean konponbide bat aurkitzeko idazten dizut, horrenbestez, nire arazoa ahalik eta azkarren konpontzea espero dut, eta ia bizitza osoa daramat nire dirua zure bankuan gordetzen, orain espero dut zuk arazo hau konpontzeko zer edo zer egitea, eta guk ziurtasun handiz utzi beharko genuke gure dirua zure esku

gertakizun honen berri eman beharko liekete, beldur handia ematen didate (ondorioek), konponbideak aurkitzeko lagundu didazuelako, galdera guztiei erantzuna aurkitu nien halako gauzak gerta daitezke, nik dauzkadan ordainagiriak ez dira, zerrendak eman zizkidanarekin garrantzi handirik ez nion eman, 10 urte daramatzadala (nik), nire eskaera erantzungo duzuelakoan egon nendila esan zidaten (irag), galdetu nion zer gertatuko zen

2. MAILAKO IDATZIZKO AZTERKETA-DEIALDIETAN BILDUTAKO AKATSIK OHIKOENAK

Kalkoak, forma indartuak, analogia okerrak (ahalik eta lehen: lehenik eta behin eta ahalik eta azkarren nahasita) edo adbertsatiboaren lekuan distributiboa erabiltzea (alde batetik... eta bestalde)

Ortografia

Antolatzaileak

Hizkuntzaren arloa

Ahoz esaten diren bezala idatzita


Loturak: badakizunez (como ya sabeis) ahalik eta lehen, orain duela ikaragarria dirudit, baina bestetik…

dakizuenez, ahalik eta azkarren, orain dela, ikaragarria iruditu zitzaidan, baina bestalde…

z/s: babezteko, ziurtazun, gaztu bat, keskagarri, aurkesten, murristuta, serbitzu, gaztu horiek, irizten denean posik, zerbait keskagarri oso, askarren, sortzi eta erdietan, asken

babesteko, ziurtasun, gastu bat, kezkagarri, aurkezten,murriztuta, zerbitzu, gastu horiek, iristen denean pozik, zerbait kezkagarria oso, azkarren, zortzi eta erdietan, azken

ts/tx/tz: deskantxatzen, erakutzi

deskantsatzen, erakutsi

bait: baitda, egiteko behar baitdut, baitdu

baita, egiteko behar baitut, baitu

h: ahilegatu, nahiz (naiz), onekin zerikuzia, tratuak ahutziko ditut arira, ogei, horria, eun, , arremana ona

ailegatu, naiz, honekin, zerikusia, tratuak hautsiko ditut harira, hogei, orria, ehun, harreman ona

Bestelakoak: sinerazi, konbeni zelako idatziko diazun soluzio bat bilatuta, pasaden astean, da, senarraren gana, diru ezan arrazoia, denai, hila bete, bidalduta eta gero

sinestarazi, komeni zelako, idatziko didazun soluzio bat bilatuta, pasa den astean, eta senarrarengana, dirua ez zen arrazoia, denari hilabete, bidali eta gero

Amaiera desegokia: gehiagorik ez esaterako asmoz (bukaera);

Bestelakoak

Forma zuzena

kalkoa: agurtzen naiz egitura okerra: erantzuna laster eta egokia izango dela itxaropen Zati ulergaitzak: Niri gertatutakoa ez ezik, Euskal herri osoan ere azaltzea da, asmo osoa ordaintzeko langileei… Inkoherentziak lexikoan: “pixka bat” kezkatua nagoelako (kezka handia badu ere) Galdegaia: bikoiztu egin duenak

esan beharreko besterik ez dudanez gero agurtzen zaitut erantzuna azkarra eta egokia izango delako itxaropenez

bikoiztu duenak


23 ...

1. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN Galdera hauen abiapuntu gisa, HABEren 1. mailako azterketadeialdietako hainbat lagin hartu dira. Lagin horietan azaldu diren akatsik errepikatuenak kontuan hartuz, galdera-sorta luzea prestatu dugu, nork bere kasa egin eta zuzentzeko aukera izan dezan.

Aukera ezazu esaldi bakoitzerako erantzun zuzena eta beheko koadroetan idatzi. 1.- Lagunekin nagoenean nik ............................ beti. a.- euskaraz erabiltzen dut b.- euskara erabiltzen dut c.- euskaran hitz egiten dut 2.- Mezu bat idatzi dut ikastetxeari ............................ eskatuz. a.- buruz informazioa b.- buruzko informazioa c.- buruzkoa informazio

7.- Datorren udan, ............................, trekking egitera joango gara Nepalera. a.- abuztuan b.- abuztuaren zehar c.- abuztuko zehar

3.- Esango al didazu, mesedez, non lor dezakedan ............................? a.- udako ikastaroak informazioa b.- udako ikastaroak buruzko informazioa c.- udako ikastaroei buruzko informazioa

8.- Nire ............................ jakin dut berria, ez zuregandik. a.- lankidearen eskutik b.- lankidearen eskuarengandik c.- lankide eskutik

4.- ............................, jatetxea ere interesatzen zait, joan ala ez erabakitzeko. a.- Logelez gain b.- Logelak apartez c.- Logelen apartez 5.- ............................ azaldu nahi dizut zein haserre nagoen. a.- Mezu honetan bidez b.- Mezu hau bidez c.- Mezu honen bidez

1.-

2.-

3.-

4.-

6.- Atzoko jaialdian gauza asko gertatu ziren, eta ............................ bat kontatuko dizut segidan. a.- adibidez moduan b.- adibide moduan c.- adibidez bezala

5.-

9.- Oporrak izan daitezen ............................. a.- irrikan nago b.- irrikaz nago c.- kirrinkaz nago 10.- Zure ............................, agurtzen zaitut. a.- erantzuna zain b.- erantzunaren zain c.- erantzuna zainduz

6.-

7.-

8.-

9.-

10.-

Zalantzarik sortu bazaizu, jo 47. orrialdera.

24 ...


1. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 11.- ............................ egon nintzen denbora luzez, baina ez zenidan kasurik egin. a.- Zure berririk zain b.- Zure berrien zain c.- Zure berrian zain 12.- Mikel ez da ............................ etorriko Jordaniatik. a.- abuztuaren arte b.- abuztura arte c.- abuzturaino 13.- Ondo jan nahi baduzu, ............................! a.- Euskal Herrira etorri b.- Euskal Herrian etorri c.- Euskal Herriko etorri 14.- Lasai egon, neu joango naiz ............................ zure bila. a.- aireportuan b.- aireportutik c.- aireportura 15.- Ziur nago, ............................ izugarria pasatuko ............................ elkarrekin. a.- udan/gara b.- uda/dugu c.- udan/dugu 16.- Euskal ............................ bizi bazara, aukera gehiago dituzu euskara ikasteko kanpoan baino. a.- Herrian b.- Herritik c.- Herrira 17.- ............................ zeuk ordaindu beharko dituzu eta neureak, nik neuk. a.- Zuk zeuk gastuak b.- Zu zeure gastuak c.- Zeure gastuak 18.- ............................ ............................ bazina, lehenago iritsiko zinateke. a.- Donostiako/etortzen b.- Donostiatik/etortzen c.- Donostiatik/etorriko 19.- Zure nagusiari egin diozun ............................ erantzutea zaila izango da, benetan. a.- eskaera b.- eskaerari c.- eskaerara 20.- Taldeak antolatuko ditugu eta zuek ............................ taldea osatuko duzue. a.- lauko b.- launaka c.- laukin

11.-

12.-

13.-

14.-

15.-

16.-

17.-

18.-

19.-

20.-



25 ...

1. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 21.- Niri ere asko gustatzen zait ............................ joatea. a.- parranda b.- parrandara c.- parrandako 22.- Asko gustatzen zait irakurtzea nire denbora ............................ a.- librea b.- librean c.- libre 23.- Lesaka ............................ dago. a.- Nafarroa b.- Nafarroan c.- Nafarroako 24.- -Non daude liburuak? -Leku ............................ daude. a.- bertan b.- berean c.- bertara 25.- Zazpigarren ............................ ari naiz ikasten. a.- urratsan b.- urratsean c.- urratsen 26.- Lehen ............................ azterketa gainditu nahi dut. a.- maileko b.- mailako c.- mailetako 27.- Nola jakin dudan? ............................begiratuta! a.- Interneten b.- Internetan c.- Internetean 28.- Oporrak hartuko ditut abenduaren ............................. a.- 2etatik 27etara b.- 2tik 27ra c.- 2atik 27era 29.- Zu joaten bazara, ............................ ere joango ............................. a.- ni/naiz b.- nik/nau c.- ni/nauzu 30.- Gogoratzen dut ............................ ............................ bezala hasi nintzela duela hainbat urte euskaltegi horretan ikasten. a.- ni/zu b.- nik/zuk c.- ni/zuk

21.-

22.-

23.-

24.-

25.-

26.-

27.-

28.-

29.-

30.-


26 ...


1. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 31.- Lana hobeto egiteko prestatu dudan plana ............................ dizut segidan. a.- azalduko b.- azaldu c.- azaltzen 32.- Hurrengo ikastaro trinkoa datorren abuztuan ............................ da. a.- hasten b.- hasiko c.- hasi 33.- Zure curriculuma ............................ didazunean esango dizut lana emango dizudan ala ez. a.- bidaliko b.- bidaltzen c.- bidali 34.- Miren hilabete osoz ............................ barnetegian iaz, euskara lantzen. a.- izan zen b.- zegoen c.- zen 35.- Nik, oro har, jende guztiarekin hitz ............................ dut euskaraz, nahiz eta batzuetan gaztelaniaz ere aritzen naizen. a.- egin b.- egiten c.- egingo 36.- Nire etxera ............................ zarenean argituko dugu arazo hori, ez telefonoz. a.- etorriko b.- etortzen c.- etorri 37.- Datorren igandean gurekin etortzea ............................ baduzu, primeran. Baina etortzeko asmorik ez baduzu, mesedez, lehenbailehen esan. a.- erabakitzen b.- erabakiko c.- erabaki 38.- Nahi baduzu, bihar ............................ dizut igandean egin genuen parranda. a.- kontatzen b.- kontatu c.- kontatuko 39.- Esaten ari ............................ guztia egia da; galdetu, bestela, Joni, berak baieztatuko dizu horrela dela. a.- dizudan b.- zatzaizkidan c.- naizen 40.- Seme-alabak zigortu egin dituzula? Nik ere askotan egin ............................ gauza bera gureekin, baina gutxitan lortzen dut kasu egitea. a.- behar dut b.- behar izaten dut c.- behar izango dut

31.-

32.-

33.-

34.-

35.-

36.-

37.-

38.-

39.-

40.-

Zalantzarik sortu bazaizu, jo 47. orrialdera. Monografikoak: AZTERKETAK

27 ...

1. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 41.- Denbora pixka bat ematen badidazu, esango dizut nolakoa ............................. a.- naiz b.- naizela c.- naizen 42.- Errepikatuko al duzu, mesedez? Ez dut ondo ulertu noiz etorriko ............................. a.- zarela b.- zaren c.- zara 43.- Espero dut eman dizudan ............................ lagunduko ............................. a.- informazioa/dizu b.- informazioak/dizun c.- informazioak/dizula 44.- Nire bizitzaren une honetan erabaki dut garrantzitsua ............................ lagunekin egotea. a.- den b.- dela c.- da 45.- Hementxe daukazu eskatu ............................ testua. a.- didazu b.- didazun c.- dizudan 46.- Nahiz eta azterketa gainditzea espero ............................, urduri nago. a.- dudan b.- dut c.- dudala 47.- Ez kezkatu, zerbait aurkituko ............................! a.- duzula b.- duzu c.- duzun 48.- Datorren larunbatean ............................ jokatuko dugu futbolean. a.- elkar b.- elkarrekin c.- elkarri 49.- Beno, lagun, ez dakit zer gehiago ............................ eta beraz, agurtu egingo zaitut. a.- esaten dizudan b.- esan c.- esaten didazun 50.- Uste dut barnetegi bat ............................ a.- leku bat euskaraz ikasteko da b.- euskara ikasteko leku bat den c.- euskara ikasteko leku bat dela

41.-

42.-

43.-

44.-

45.-

46.-

47.-

48.-

49.-

50.-


28 ...


1. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 51.- Kolore honetan dituzun jertse aukerak aipatuko ............................. a.- dizkizut b.- dizut c.- aurreko biak dira posible 52.- Nahi baduzu, beheko solairuan kirola ere egin ahal izango ............................. a.- dituzu b.- duzu c.- aurreko biak dira posible 53.- Nire ............................ kontuan hartuko duzulakoan, agurtzen ............................. a.- aholkuak/dizut b.- aholkua/zaitut c.- aholkuak/zaitut 54.- Ez, azkenean nik ez nuen ............................ egin, baina lagun ............................ egin zuten. a.- ikastaroa/batzuek b.- ikastaroak/batzuk c.- ikastaroa/batzuk 55.- Oraindik asko falta ............................ zuk adina ............................. a.- zaizkit/jakiteko b.- zait/jakiteko c.- zait/jakitzeko 56.- Euskaltegian klaserik ez ............................ egunetan, aspertu egiten naiz. a.- dauden b.- gauden c.- dagoen 57.- Asko gustatuko ............................ hizkuntzak ............................. a.- litzaidake/ikasi b.- litzaizkidake/ikastea c.- litzaidake/ikastea 58.- Talde hartan ez zegoen galdera horri behar bezala erantzungo ............................. a.- dionik b.- zionik c.- zion 59.- Jaialdira nirekin joaten bazara, jende asko ezagutuko ............................. a.- dituzu b.- duzu c.- aurreko biak dira posible 60.- Bizkaiko lekurik politenak azalduko ............................ nahi baduzu. a.- dizut b.- dizkizut c.- aurreko biak dira posible

51.-

52.-

53.-

54.-

55.-

56.-

57.-

58.-

59.-

60.-



29 ...

2. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN Galdera hauen abiapuntu gisa, HABEren 2. mailako azterketadeialdietako hainbat lagin hartu dira. Lagin horietan azaldu diren akatsik errepikatuenak kontuan hartuz, galdera-sorta luzea prestatu dugu, nork bere kasa egin eta zuzentzeko aukera izan dezan.

Aukera ezazu esaldi bakoitzerako erantzun zuzena eta beheko koadroetan idatzi. 1.- Egingo ahal du ............................ lan hori! a.- norbaitek b.- norbait c.- norbaiti

6.- Badakizu, zure ............................ zain nago. Beraz, ahalik eta azkarren deitu! a.- deiaren b.- deia c.- dei

2.- Zure lagunak esandako ............................ lotsagabekeria hutsa iruditu zitzaidan. a.- hori b.- horrek c.- horiek

7.- Diru guztia galdu zuen ............................ bidean. a.- banketxearako b.- banketxerako c.- banketxera

3.- Oso garestia denez, ............................ ez nago prest hori guztia ordaintzeko. a.- nik b.- ni c.- nik neuk

9.- Tabernariarengana jo nuenean, garagardoak ............................ zeudela esan zidan. a.- ordaindutak b.- ordaindutakoak c.- ordainduta

4.- Trumoi-hotsa zela eta, ezin izan nuen lo ............................ a.- eginik b.- egiterik c.- egin

10.- Hainbeste ............................ esan zizkidan, ez ditudala gogoratzen! a.- gauza b.- gauzak c.- gauz

5.- Hizketan ari ginela, gauza ............................ konturatu nintzen a.- batean b.- batez c.- batera

1.-

2.-

3.-

4.-

8.- Esan digutenez, ............................ handiagoak hartuko dituzte gure auzoan inor sar ez dadin. a.- segurtasun-neurri b.- segurtasun-neurriak c.- segurtasuna neurriak

5.-

6.-

7.-

8.-

9.-

10.-


30 ...


2. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 11.- Nire arazoa dela eta, arren, lehenbailehen konponbide bat bilatzea ............................ dizuet. a.- eskatzen b.- eskatu c.- eskatuko 12.- Azken bolada honetan jaso ............................ kexak direla eta, oso kezkatuta nago. a.- ditugun b.- genituen c.- dugun 13.- Hamaika aldiz eskatu nion arren, berak ezezko biribila eman ............................. a.- zion b.- zidan c.- nion 14.- Zure lagun horiek liburuak galdu ............................ jakin dut. a.- dutela b.- dituztela c.- zaizkiela 15.- Oso gaizki hartu ............................ zuen artean eta horrexegatik erabaki dut alde egitea. a.- didazue b.- zaituztet c.- nauzue 16.- Zure arreba ere jakinaren gainean jarri ............................, ez baitzekien ezer gai horri buruz. a.- genuen b.- genion c.- zitzaigun 17.- Ikaragarri arduratzen ............................ zure jarrerak, gero eta zakarrago baitzaude nirekin. a.- naiz b.- nau c.- dit 18.- Haurren heziketa da gehien inporta ............................ kontua. a.- zaiten b.- zaidan c.- nauen 19.- Jendearen erantzuna behar bezalakoa izan ............................ lan egingo dugu denok. a.- dadin b.- dezan c.- daitezen 20.- Gertatutakoaren errudunen bila ............................ entzun genuen. a.- zenbiltzatela b.- zabiltzatela c.- zeniezadatela

11.-

12.-

13.-

14.-

15.-

16.-

17.-

18.-

19.-

20.-



31 ...

2. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 21.- Ekitaldira etorri zen jende ............................ oso txikia izan zen. a.- zenbakia b.- kopurua c.- kantitatea 22.- Krisi-egoera benetan ............................ da, jende asko baitago langabezian. a.- premiazkoa b.- larria c.- gutxienekoa 23.- ............................ amaitu dut ikasturtea, oso luzea izan baita. a.- Gaixo b.- Gaixotasunez c.- Gaixotasunik 24.- Hasieran, ez nion ............................ ............................ kontu horri, baina orain ikaragarri kezkatzen nau. a.- garrantzirik/eman b.- inportantzia/ematen c.- inportantziarik/ikusten 25.- ............................ izugarria ............................ dut, aspaldiko laguna topatu baitut. a.- Ezusteko/eraman b.- Ezusteko/izan c.- Ezusteko/ekarri 26.- Dirua ............................ irabazi eta ............................ galtzen da. a.- nekez/erraz b.- nekeza/erraza c.- zaila/erraza 27.- Adituen ............................ jarri zuten gaia, konponbide egokia bila zezaten. a.- eskupean b.- esku c.- eskupekoan 28.- ............................ joan nahi dugu sukalderako mahai berri bat erostera. a.- Altzari-dendara b.- Altzariko dendara c.- Altzarietako dendara 29.- ............................ astean joan nintzen medikutara, buruko minez nengoen-eta. a.- Lehenengo b.- Lehengo c.- Lehenagoko 30.- Arazoa konpontzeko irtenbiderik ............................ , haurraren gurasoekin hitz egitea izango litzateke. a.- arruntena b.- eskasena c.- errazena

21.-

22.-

23.-

24.-

25.-

26.-

27.-

28.-

29.-

30.-


32 ...


2. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 31.- Nire eskaria ondo hartuko ............................ esperantzarekin, agurtzen zaitut. a.- duzularen b.- duzulako c.- duzula 32.- Zuri ere horrelako zerbait gertatzen ez ............................ arte, ez duzu jakingo zein gogorra den. a.- zaizun b.- zaizu c.- dizuten 33.- Azkenean, ............................ ordaindu behar izan nituen. a.- nireak ez ziren gastu batzuk b.- gastu batzuk nireak ez zirela c.- gastu batzuek nireak ez zirenak 34.- Azkenaldi honetan, normalean baino ............................ iritsi zara berandu lanera. a.- aldiz gehiago b.- gehiagotan c.- gehiago alditan 35.- Euskara-azterketan Josuk kopiatu egin ............................ konturatu nintzen. a.- ninduela b.- zidan c.- zidala 36.- Gure nagusi berria Mikel izango ............................ ez dakigu oraindik. a.- dela b.- den c.- dena 37.- Jakin nahiko nuke afaltzera etortzea ............................ ala ez. a.- erabakita badaukazue b.- erabakita daukazuen c.- daukazuen erabakita 38.- Gertatu ............................ azaltzeko ordu erdia beharko dut gutxienez. a.- zitzaidana b.- zaidanez c.- zitzaidanez 39.- Berandu zen eta nola bueltatzeko modurik ez ............................ , lagun bati deitu nion, bila etortzeko. a.- baineukan b.- nuen c.- nuenez 40.- Nire erabakiaren gainean zerbait ............................ gustatuko litzaidake. a.- esaten badidazue b.- esatea c.- esaterik

31.-

32.-

33.-

34.-

35.-

36.-

37.-

38.-

39.-

40.-



33 ...

2. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 41.- Zein da zuzena? a.- Familia babezteko garaian adore handia erakutzi zuen b.- Familia babesteko garaian adore haundia erakutsi zuen c.- Familia babesteko garaian adore handia erakutsi zuen 42.- Zein da zuzena? a.- Pasaden astean b.- Pasa den astean c.- Bi aukerak dira zuzenak 43.- ............................ konturatu zen ez zela Josunerentzat, Imanolentzat baizik. a.- Bidalduta gero b.- Biali ta gero c.- Bidali eta gero 44.- Nire ustez, ............................ bikote hori banatzeko ............................ izan. a.- diru ezan/arrazoi nagusia b.- dirua ez zen/arrazoia nagusia c.- dirua ez zen/arrazoi nagusia 45.- Horrela jarraitzen badugu, gure arteko ............................ . a.- tratuak ahutziko ditut b.- tratuak hautsiko ditut c.- tratuak autsiko ditut 46.- Zein da zuzena? a.- Eun da ogeita amar b.- Ehun eta hogeitamar c.- Ehun eta hogeita hamar 47.- Zein da gutun bati bukaera emateko egokia? a.- gehiagorik ez esaterako asmoz b.- besterik esan behar ez dudanez gero c.- gehiagorik ez esatearren 48.- Eskutitz formal baten bukaeran, agurtzeko: a.- agur gozo bat b.- agurtzen naiz c.- agurtzen zaitut 49.- Zein da zuzena? a.- Zure anaia irizten denean, ahalik eta askarren aterako gara b.- Zure anaia iristen denean, ahalik eta azkarren aterako gara c.- Zure anaia iristen denean, harik eta azkarren aterako gara 50.- ............................, datorren astean ezkondu egingo naiz. a.- Badakizunez b.- Dakizunez c.- Badakizunez gero

41.-

42.-

43.-

44.-

45.-

46.-

47.-

48.-

49.-

50.-


34 ...


2. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN 51.- Arduradunek beren bezeroei gertakari honen berri eman beharko ............................ . a.- lizkieke b.- liekete c.- lizkiekete 52.- Beldur handia ematen ............................ ondorioek. a.- didate b.- dizkit c.- dizkidate 53.- Zure galdera guztiei erantzuna aurkitu ............................ . a.- nien b.- nituen c.- nizkizun 54.- Badakizu, lagunen artean honelako gauzak sarri gerta ............................ . a.- daiteke b.- daitezke c.- dezakete 55.- Gertatu zenari nik ez ............................ garrantzi handirik eman, baina Josebak bai. a.- nion b.- nuen c.- nizkien 56.- Lasai egon ............................ esan zidaten. a.- nadila b.- nendila c.- nekizkien 57.- ............................ jakin nahi izan nuen, baina ez zidan ezer kontatu. a.- Zer gertatuko den b.- Zer gertatuko zen c.- Zer gertatu zen 58.- Konponbidea aurkitzen lagunduko al ............................ niri? a.- dizkidazue b.- didazue c.- dizuet 59.- Datuak eman ............................ hitz egin nuen, zuzen zitzan. a.- zidanarekin b.- zizkidanarekin c.- nizkionarekin 60.- Nik ............................ ordainagiriak ez dira nahikoak gastua zuritzeko. a.- daukadan b.- dauzkadan c.- dudan

51.-

52.-

53.-

54.-

55.-

56.-

57.-

58.-

59.-

60.-



35 ...

AHOZKO AZTERKETATIK JASOTAKO AKATSAK ZUZENTZEN Segidan dituzu ahozko azterketatik jasotako zenbait esaldi. Zuzenduko al zenituzke? Aditzaren aspektua: 1. Hemen esertzen naiz? 2. Datorren hilean ematen dituzte emaitzak. Aditz laguntzailea: 3. Arazo horrek asko kezkatzen zait. 4. Primeran pasatu nintzen oporretan. 5. Nola funtzionatzen da tresna horrek? 6. Horretarako kaxa horrek balio zait. Aditzaren komunztadura 7. Egun batzuk han pasatuko dut. 8. Ezkerreko eta eskuineko irudiak aztertu dut. Nominalizazioa 9. Irakasleak esan dit aurkeztea. 10. Saiatuko naiz ondo egitera. 11. Gero kexatzea ez du ezertarako balio. Posposizioak 12. Senar-emazteak biok artean banatzen dituzte etxeko lanak. 13. Emakume asko etxez kanpo egiten dute lan. 14. Horren buruz ez dakit zer esan. Beste: 15. Gure lagun horrek badauka etxea, baina bestea erosi du. 16. Beste motako janaria gustatzen zaigu guri. Ere 17. Ere bai, esan behar dut. 18. Oporretara seme-alabak datoz ere. Ezer/Inoiz 19. Zer nahi duzu? –Ezer. 20. Asteburuetan inoiz gaude etxean. 21. Ez dakit zer gertatzen den, baina gaur ez dabil inor ez kalean. Erlatiboa 22. Asko dakitenak ez omen zaie gustatzen asko hitz egitea. 23. Nire lankidea, Bilbon bizi dela, autobusez etortzen da egunero. Azalpenezkoak 24. Orain etxera noa, berandu dela. 25. Isilduko al zarete! Ez dugula ezer entzuten! Ondoen/gehien 26. Denak dira politak, baina gorria gustatzen zait denetan gehiago. 27. Zuk ezagutzen duzu hobetoen gizon hori. Lexikoa: 28. Batzuen ustez, porroak erretzeak ez dio minik egiten osasunari. 29. Gure gizarteak aldaketa handiak jasan ditu azken urteotan. 30. Senarra eta biok ondo eramaten gara. Zalantzarik sortu bazaizu, jo 47. orrialdera.

36 ...


ARIKETA-EREDUAK 38 ...

IRAKURMENA, 1.HE: aukera anitzeko galderak

40 ...

IRAKURMENA, 2.HE: laburpen egokiena eta aurkitu hitzak testuan

42 ...

IRAKURMENA, 3.HE: hutsuneak betetzeko esaldi-sorta

44 ...

IDAZMENA, 1.HE: bidali e-maila lankideari

45 ...

IDAZMENA, 2.HE: iritzi-artikulua aldizkari elektronikoan

46 ...

IDAZMENA, 3.HE: eskutitza zuzendariari


37 ...

IRAKURMENA – 1.HE Egitekoa Testuan esaten dena kontuan izan, eta aukeratu erantzun zuzena. Idatzi letrak beheko laukietan, adibidean egiten den bezala.

Facebook Mark Zuckerberg-ek sorturiko webgune soziala da. Harvard unibertsitateko ikasleentzat sortua izan zen hasiera batean, baina orain mundu guztiari irekia dagoen sarea da. Erabiltzaile bakoitza bertako sare ezberdinetan ibili daiteke eta, beste aukera batzuen artean, bere ikasketen arabera, bere bizitokiaren arabera edo bere lanaren arabera aukeratuko du zein saretan hartu nahi duen parte. Oso ezaguna bilakatu da, hainbat enpresak negozio eredu berria ikusi zutelako Facebooken, baina, iragarkietatik lortzen zituzten irabaziak oso onak izan ez zirenez, negozio modelo horrek ez zuen arrakasta handirik izan. 2008an goi mailako tituludun jende gehien zeukan webgune soziala bilakatu zen, besteak beste, 120 milioi lizentziatuk baino gehiagok eman baitzuen izena. Hainbeste jendek izena ematearen arrazoia zera izan zen: Facebooken bertsioak hizkuntza askotan itzulita egoteak hainbat erabiltzaile erakarri zituen. Facebooken izena AEBetako unibertsitateetan lehen urteko ikasleei eman ohi dieten liburutik dator. Liburu horretan ikasleen argazkiak agertzen dira, eta elkar errazago ezagutzeko asmoz ematen zaie liburu hori. The Guardian egunkari ingelesaren arabera, 2008an CIAk 27,5 milioi dolarreko diru-sarrera egin zuen Facebooken. Sare honen datu basean sartzeak aukera asko ematen dizkio CIAri, pertsonen mezuak, dituzten lagun sareak eta antolatzen diren ekintzak ikus ditzaketelako. Legearen kontrakoa da jarrera hau eta polemika handia sortu du toki batzuetan, adibidez Kolonbian. Wikipedia

............................................................ HABEren 1. mailako azterketa

38 ...


IRAKURMENA – 1.HE

Adibidea: 0. Nork sortu zuen Facebook? a. Mark Zuckerberg-ek. b. Testuak ez du zehazten. c. Webgune sozial batek.

1. Nork hartzen du parte eta nola Facebook izeneko web gunean? a. Unibertsitateko ikasleentzat da, eta ikasleentzako taldea aukeratu behar dute. b. Norberaren interesen arabera, baina betiere ikaslea edo irakaslea izanda. c. Erabilera askea du, eta erabiltzaile bakoitzak aukeratzen du zein taldetan sartu.

2. Zer espero zen Facebookek ekarriko zuela? a. Publizitate-enpresek zerbitzu ona emateko aukera ikusi zuten. b. Publizitatearekin negozioa egitea, nahiz eta azkenean ez lortu. c. Sare soziala izatea, eta enpresek zerbitzua doan eskaintzea.

3. Zergatik hazi zen hainbeste Facebook gunea 2008an? a. Hizkuntza askotan erabili ahal izateak jendea animatu zuelako. b. Lizentziatuei baimena eman zitzaielako sarean parte hartzeko. c. 120 milioi gazte baino gehiago lizentziatu zirelako unibertsitateetan.

4. Nondik dator Facebook izena? a. Unibertsitateko ikasleei matrikula egitean eskatzen dizkieten argazkietatik. b. Unibertsitateko ikasleek ikasketak hastean eskuratzen duten argazki-liburutik. c. Unibertsitateko ikasleek ikasketen amaieran jasotzen duten argazki-liburutik.

5. Ondorengo zein jarrera da ilegala? a. Facebooken dirua inbertitzea. b. Facebooken aldeko jarrera izatea. c. Facebooken bidez informazioa lortzea.

Aukera ezazu erantzun egokia eta jar ezazu dagokion letra ondoko laukietan:

0.- a

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-


39 ...

IRAKURMENA – 2.HE Pedro Ramosek Administrazioa Euskaraz aldizkarian idatzitako artikulu bat irakurriko duzu.

Slow food mugimendua Dudarik gabe, osasuna da Slow food mugimenduaren onurarik handiena jasoko duena. Izan ere, elikagai eta abereen hazkuntza iraunkorra bultzatzen du, hau da, modu tradizionala. Ondorioz, elikagai hobeak izango ditugu eta horrek, noski, osasun hobea eta gaixotasunei aurre egitea dakar. Mugimendu honek mundu zabaleko janarien uniformetasuna galarazi eta lekuan lekukoari eman nahi dio bultzada, “janari azkarraren” kontra. Elikagaiak nekazaritza iraunkorraren emaitzak dira, abere hazkuntza tradizionaletik datoz, arrantza ez-traumatiko batetik eta, bistan da, haien usain, gustu eta osaketa ere hobeak izango direla. Elikagai naturalek, bestalde, proteina gehiago dituzte, ur gutxiago, koipe saturatu gutxiago, eta balio handiagoa bitamina eta mineraletan. Beraz, uste dugu gaixotasun kardiobaskular gutxiago izango direla, minbizi mota jakin batzuetako kasu gutxiago. Gainera, gainkarga eta obesitatea hobeto kontrolatzen laguntzen dute. Egia da gaur egun oraindik, Slow food mugimendua ez dela osasunplangintzetara iritsi, jende gutxik duelako horren berri. Mugimendua indartuz gero, jateko ohitura osasungarriak hedatuko direlakoan nago; besterik ez bada ere, janari azkarraren, elikagaien globalizazioaren eta gustuen zapore uniformetasunaren kontra dagoelako. Horiek, azken finean, multinazional bakan batzuen esku daude. Nire iritziz, filosofia modu hau zabaltzea komeni da. Esaerak honelaxe dio: ”Hobe da oinez eta segurua, eta ez azkar eta zulora”. Azkar jarduteak ez digu elikagaiak dastatzen uzten, eta horixe da janariak duen plazerik handiena! Presaka aritzeak azkarrago jatera behartzen gaitu, nekezago asetzen gara eta behar baino kaloria gehiago hartzen ditugu. Ez dago kolorerik! Bizitza honetan, gauza guztiak presarik gabe, baina etenik gabe. Pedro Ramos UPV-EHUko Farmazia Fakultateko irakaslea Moldatua

............................................................ HABEren 2. mailako azterketa

40 ...


IRAKURMENA – 2.HE

1. egitekoa Hiru laburpen hauetatik (A, B, C) zein da testuaren edukia ongien jasotzen duena. Idatzi letra beheko laukian. A Slow food mugimenduak gero eta abantaila gehiago eskaintzen ditu osasun-plangintza orokorretan. Nekazaritza tradizionalaren onurak enpresa multinazionaletara hedatu dira, ohitura onak kontuan izan direlako. Idazlearen iritziz, lasai jatea, atseginagoa izateaz gain, edozeinek bere kabuz eta erraz egin dezake eta biderik seguruena da. B Slow food mugimenduak janari naturalak hobeak direla jakinda ere, ezinezkoa ikusten du osasun-plangintza orokorretara iristea. Izan ere, zailtasunik handiena nekazaritza tradizionalaren muga delako, ez baita iristen enpresa multinazionalen neurrietara. Idazlearen iritziz, patxadaz jateak, gehiago janarazi bai, baina jateko era osasungarriagoa bultzatzen du. C Slow food mugimenduak elikagai hobeak lortu nahi ditu, nekazaritza tradizionala bultzatuz. Joera hori osasun-plangintza orokorretara iritsi ez bada ere, hedatzeko aukera ikusten dio, enpresa multinazionalen zapore-uniformetasunaren kontra egon arren. Idazlearen iritziz, komeni da gauzak patxadaz egitea. Jan ere hobeto jaten da horrela. Testuaren edukia ongien laburtzen duen zatia da.

2. egitekoa Testuan hitza aurkitu. Ondoren 3 azalpen irakurriko dituzu. Azalpenari dagokion hitza testuan aurkitu behar duzu. Idatzi hitza laukian, adibidean egiten den bezala. Adibidea: 0. (1. paragrafoan) Bizitzeko behar den gaia.

elikagaia

1. (3. paragrafoan) Usadioa, zerbait askotan errepikatzean sortzen dena. 2. (4. paragrafoan) Zentzumen baten bidez zerbaitez gozatu. 3. (4. paragrafoan) Gosea edo egarria berdindu arte jan edo edan.


41 ...

IRAKURMENA – 3.HE Ariketa-mota: HUTSUNEAK BETETZEKO ESALDI-SORTA Nola egin: • Ondorengo testuak 10 hutsune ditu. • Bilatu erantzun-orrian hutsune bakoitzetik kendutako esaldia eta dagokion letra ipini erantzun-koadroan. • Erantzun-orrian 11 esaldi daude. Bat ez da testuko esaldia, eta dagokion letra ez da kokatu behar erantzun-koadroan (alferrik dago). • Kontuan izan esaldi horien hasierako letra maiuskulak letra minuskulaz ordezkatu direla. • Ariketa egiten hasi aurretik, bai artikulu osoa, bai kendutako esaldiak, arretaz irakurtzeko gomendatzen dizugu. • Ariketa hau gainditzeko, 6 egin behar dituzu ondo.

SHOCK DOKTRINA Ezagutzen ez duenari biziki gomendatzen diot Naomi Klein-en The shock doctrine liburua, luze samarra izan arren —ia 700 orrialde gaztelaniaz— (_1_). Baina zertaz da liburua? Hasteko, shockaren bi ingeniari aurkezten dizkigu: bata, Ewen Cameron psikiatra, elektroshocken, drogen eta abarren erabilerak ikertu zituena, CIAk finantzatuta. Helburua? Gizakiaren gogoa eta nortasuna suntsitzea, (_2_), gero hutsetik hasita “berreraikitzeko”. Tratamendurako teknika eztabaidatua psikiatrian, baina eraginkortasun handiz erabilia tortura-zentroetan presoarengandik nahi dena lortzeko. Eta beste Shock doktorea? Ba, Milton Friedman. Liburuan azaltzen zaigu azken 30-40 urteotan muturreko liberalismo ekonomikoa (_3_) —The Chicago Boys— shock traumatikoen bidez! Normalean jendeak inola ere onartuko ez lituzkeen neurriak, shock-egoerak —herrien gogoa eta nortasuna zeharo ahulduta uzten dituzten horiek— baliatuz ezartzen dira. Zer neurri? Merkatu hutsaren lege gordina, ekonomiaren erabateko arau-gabetzea, gizarte-babes guztien ezabatzea, (_4_), sindikatuak indargabetzea... Eta hori era guztietako giza eskubideen urraketa eta itzelezko sufrimenduaren gainetik.

...................................................................... Osakidetzaren 3. mailako azterketa

42 ...


IRAKURMENA – 3.HE

Shock egoera horiek izan litezke diktadura bortitzak (Txilen Pinochetena…), edo gerrak (Thatcherrek Malvinetako gerra erabili zuen nazio-sentimenduaz baliatu eta sindikatuak ahultzeko...), edo trantsizio-egoera zailak. Tristea gertatzen da irakurtzea ANCk Hego Afrikan edo Solidarnösc-ek Polonian, agintera iristean, nola ahaztu behar izan zituzten beren gizarte-programak, (_5_). Eta N. Kleinek kontatzen du Txinak —gogoratu Tiananmengo sarraskia— edo Errusiak nola lortu duten kapitalismoa ezartzea, izu-ikararen laguntzaz. Eta kontatzen du Asian eta beste hainbat lekutan nola ustiatu dituzten hondamendiak ere, batzuetan naturak eraginak —urakanak New Orleansen, tsunamiak Indonesian...— itzelezko negozioak egiteko; (_6_).Aztertzen du, halaber, Dorre Bikien shocka nola erabili duten multinazionalek etekin lotsagabeak ateratzeko nonahi, (_7_). Eta ildo berean, aztertzen ditu Iraken, okupazioaren ostean, ezarritako neurri ekonomiko lizunak, Paul Bremen-en eskutik. Kasualitatez, Israelen azken erasoekin Gaza odoletan gorri zegoela irakurri nuen estatu juduari eskainitako atala. Batere ez bihotz-altxagarria! Ekonomiaren ikuspegitik Israelek bakerako interes guztia nola galdu duen adierazten du, (_8_). Liburuak zer pentsatu asko eman eta aldika ilea lazten dizu, (_9_):“Shocka bukatzen ari da: herriberreraikuntzaren gorakada”, eta Hego Amerikako zenbait herrialdek harturiko bide berriak sartzen ditu hor, baita Chicagoko Eskolaren tresna izan diren Nazioarteko Diru Funtsaren, Munduko Bankuaren eta Munduko Merkataritza Erakundearen gainbehera ere. Eta liburu jakingarri hau aipatu nahi izan dut egungo krisia ulertzen laguntzen duelako, eta egungo krisiak baduelako shock psikologikotik dezente; beraz, komeni da azti ibiltzea, giro berezi honetaz baliatuz, (_10_), berdin da french, spanish edo basque bertsioan izan. Iñaki Mendiguren Argia, 2009-03-15. Egokitua

ERANTZUN-ORRIA A. horregatik deitzen du “desastrearen kapitalismoa” B. herri-zerbitzuak pribatizatu eta multinazionalen negozio-iturri bihurtzea C. argigarria eta irakurterraza baita D. osasunaren mesedetarako zena inongo zalantzarik gabe E. berriro ere Chicago Boys-en errezeta ozpinak irentsi beharrik izan ez dezagun F. ekonomia aurrera ateratzeko ezinbestekoa zuten atzerriko laguntza eskuratzeko xantaiapean G. nola zabaldu duten munduan haren ikasle sutsuek H. eta nola segurtasuna eta gerra bihurtu diren Israelgo ekonomiaren zutabe nagusi I. baina azken atalak bidea zabaltzen dio itxaropenari J. pertsonaren oroimena ezabatu eta “garbi” uztea K. terrorismoaren mamua eta segurtasunaren obsesioa bultzatuz ERANTZUN-KOADROA

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-

6.-

7.-

8.-

9.-

10.-


43 ...

IDAZMENA - 1.HE Gaia kontuan hartu eta behean agertzen den inprimakia bete behar duzu. Gutxienez 100 hitz idatzi behar dituzu.

GAIA: Lankide baten mezua jaso duzu. Hiru hilabetez ikastaro batean egon da eta laneko berriak jakin nahi ditu. Eman idatziz erantzuna. Idatzi mezua Bidali

Gorde Baztertu

Norentzat Gaia

Kaixo, Maite: Zer moduz? Nik ikastaroa ostiral honetan amaituko dut.Datorren astean lanean izango naiz berriro. Zer moduz hortik? Ez naiz zerbitzuko inorekin egon ikastaroa hasi nuenetik. Kontaidazu dendena: zer gertatu den azken hiru hilabetean, zer aldaketa egon den, zer lan-karga daukagun… Astelehena arte.

Erantzun mezuari Bidali

Gorde Baztertu

Norentzat Gaia

Oharrak: • Oso kontuan hartu behar duzu gaia eta eskatzen zaizun ariketa-mota (inprimakia betetzeko eskatzen bazaizu –eskaera, mezu elektronikoa, etab.). • Zuzentzeko orduan hauxe hartuko da kontuan: - Eskatutako guztiari erantzun diozun - Ideiak garbi adierazi dituzun - Euskara nola erabili duzun: egoki, zuzen eta aberats

............................................................ IVAPen 1. mailako azterketa

44 ...


IDAZMENA – 2.HE Oharrak: • Garbi idatzi eta saiatu letra argia egiten. Idazteko boligrafoa erabili. • Gogoratu gutxieneko hitz kopurua bete behar duzula (200 hitz). • Zure idazlana zuzentzean, arlo hauek hartuko dira kontuan: - eskatutakoari erantzun diozun - testu egokia osatu duzun - euskara egokia, zuzena eta aberatsa erabili duzun

Euskaltegian aldizkari elektronikoa duzue. Bertan astero gaiak proposatzen dira, ikasleek iritzia eman dezaten. Aste honetako gaia hauxe da:

UNIBERTSITATERA JOAN ALA LANBIDE BAT IKASI. ZER GOMENDATUKO ZENUKE? Eman zure iritzia. Gutxienez, 200 hitz idatzi behar dituzu. Iritzia emateko, zure esperientzian edo ingurukoenean oinarrituta, ondoko puntu hauek erabil ditzakezu: • Aukera bakoitzaren alde onak eta txarrak • Gaurko ikuspegia eta iraganekoa • Gazteen nahiak eta gurasoenak • Lan merkatua, enpresen eskaera, krisia… • Unibertsitateko prestakuntza • Zure gomendioa baten edo bestearen alde EZTABAIDAGUNEA Idatzi hemen zure iritzia ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................... ............................................................ HABEren 2. mailako azterketa


45 ...

IDAZMENA - 3.HE Gaia kontuan hartu eta eskutitza egin behar duzu. Gutxienez 180 hitz idatzi behar dituzu.

GAIA: Beste lanpostu bat eskaini dizu zuzendariak. Ez onartzea erabaki duzu. Alderatu oraingo lanpostua eta eskaini dizutena: lan-baldintzak, lan-giroa, prestakuntza, erantzukizuna… Idatzi eskutitza zuzendariari. Arrazoitu zure erabakia. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................. Oharrak: • Oso kontuan hartu behar duzu gaia eta eskatzen zaizun ariketa-mota. • Zuzentzeko orduan hauxe hartuko da kontuan: - Eskatutako guztiari erantzun diozun - Ideiak garbi adierazi dituzun - Euskara nola erabili duzun: egokitasuna, zuzentasuna eta aberastasuna

............................................................ IVAPen 3. mailako azterketa

46 ...


✓ ERANTZUN-ORRIA

1. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN (24-29)

2. MAILAKO AZTERKETA IDATZIETAKO AKATSAK ZUZENTZEN (30-35)

AHOZKO AZTERKETATIK JASOTAKO AKATSAK ZUZENTZEN (36)

IRAKURMENA – 1.HE (38-39)

1. eseriko 2. emango 3. nau 4. nuen 5. du 6. dit 7. ditut 8. ditut 9. aurkezteko 10. egiten 11. kexatzeak 12. bion artean 13. etxetik kanpo 14. horri buruz 15. beste bat

16. beste mota bateko 17. baita ere, 18. ere badatoz 19. ezer ez 20. ez gaude inoiz 21. ez dabil inor 22. dakitenei 23. bizi dena 24. berandu da eta/baita 25. ez dut eta/ez baitugu 26. gehien(a) 27. ondoen(a) 28. kalte 29. izan ditu 30. konpontzen gara

0-a

1-c

2-b

3-a

4-b

5-c

IRAKURMENA – 2.HE (40-41) 1. egitekoa: C 2. egitekoa: 1-ohitura; 2-dastatu(tzen); 3-ase(tzen)

IRAKURMENA – 3.HE (42-43) 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

C

J

G

B

F

A

K

H

I

E


47 ...

OSAKIDETZAKO HIZKUNTZA-ESKAKIZUNEN BALIOKIDEAK

297/2010 Dekretua, euskara-egiaztagirien baliokidetzei buruzkoa.

Osakidetzako langilea bazara eta beste erakunde bateko euskara egiaztagiria baduzu, eska ezazu Osakidetzako hizkuntza-eskakizunarekin baliokidetzea. Epea zabalik urte osoan.

Giza Baliabideetako zuzendariaren 8/2010 Jarraibideak. Informazio gehiago: www.osakidetza.net>Giza baliabideak>Euskara>Baliokidetza

AZTERKETAKmonografikoa_110407_1324

Recommend Documents