Fitxas Ana Viñals Blanco
1. a. b. c.
Zer da atzizki bat? Hitz baten aurrean idazten dena . Hitz baten amaieran idazten dena. Hitz baten erdian idazten dena.
2. a. b. c.
Zeri erasten edo pegatzen zaio atzizkia? Aditzei bakarrik. Izenei (sustantiboak) bakarrik. Aditza, adjektibo zein izenei.
3. a. b. c.
Nola deitzen zaio atzizkiari lotuta dagoen hitzari? Galdegaia. Erroa. Adarra.
4. a. b. c.
Ezagutzen duzu atzizkirik daukan hitzik? Bai, adibidez: futbolaria, ikaslea, harri-jasotzailea... Bai, adibidez: liburua, telebista, katea... Bai, adibidez: ikasi, jokatu, jaso...
Irakur ezazu hurrengo koadroan dauden azalpenak eta lotu zutabe biak: Atzizkia
Azalpena
A
1
–ARI/-LARI
Ekintza egiten duena
Dantzari
Erroa beti aditza B
–LE/-TZAILE
2 Ogibidea, lanbidea, profesioa adierazten du.
Ikasle, erretzaile
Erroa beti aditza
C
3
–GIN/-GILE
Zerbait duena
Untzigile
Erroa beti izena Adjektiboak sortzeko balio du D
–DUN
4 Ogibidea adierazten du, baina erroa fabrikatu egiten du
Bibotedun Erroa beti izena
Fitxas Ana Viñals Blanco Lotu bi zutabeok: 1. oyente
hizlaria
2. asesino
aholkularia
3. constructor de puentes
jatuna
4. barbudo 5. mensajero 6. legislador 7. cantante 8. investigador 9. conferenciante
legegilea ibiltaria entzulea mezularia hiltzailea
10. caminante
kantaria
11. comilón
zubigilea
12. consejero
bizarduna ikertzailea
Aniztasuna adierazteko: -tsu Euritsu Osasuntsu Bizartsu Harritsu Menditsu Iletsu Zaratatsu Posesioa edo joera adierazteko: -dun Euskaldun Txapeldun Haurdun Bizardu
Fitxas Ana Viñals Blanco
Jatorria adierazteko: -tar/ -ar/ -dar Bilbo Mungia Albania Txina Portugal Pekín Grezia Milan Nepal Jerusalem Aljer Paris Londres Kanada Albania Europa
Fitxas Ana Viñals Blanco ATZIZKIA DUN / TUN ERO
TASUN
LE / TZAILE (K)ADA (K)OR TI / DI BERA
TZA
ESANAHIA
ADIBIDEA
afición o tendencia
euskaldun, txapeldun, haurdun, bizardun
frecuencia
astero, egunero, hilabetero
cualidad abstracta positiva.
askatasun, adiskidetasun, amatasun, itsutasun
posesión
También para designar enfermedades, que si bien no son algo positivo el que las padece no tiene culpa
maitasun
autor, el que ejerce una actividad
irakasle, idazle, laguntzaile, entrenatzaile
medida y continente consecuencia, efecto
eskukada, koilarakada, harrikada
tendencia que las cosas o los seres vivos tienen
apurkor, aldakor, iraunkor, baikor, ezkor
plantas o grupos de cosas tendencia
pagadi, harizti, basati, lotsati, negarti
tendencia hacia algo
bihozbera, sinesbera, hozbera
acción que supone un nombre abstracto cualidad de algunos elementos
bizitza, elurtza, dirutza, sukaldaritza, irakaskuntza
profesión, trabajo KUNDE / KUNE
acción o cualidad grupo de gente
gizakunde, jaiokunde, apezkunde
fiestas religiosas situación social (K)ERA
acción, pero señalando momento acción marcando el modo
aukera, hasiera, ibilkera, zabalera, alemanera
dimensión y medida forma o aspecto idioma (G)UNE
tiempo o espacio de tiempo
hutsune, isilune
GARRI / KARRI
que provoca algo
aspergarri, pozgarri, maitagarri, jasangarri
digno de... posibilidad (T)ZALE
GAITZ / KAITZ
oficio
zaletasuna, diruzale, pilotazale, abertzale, arrantzale
dificil de hacer
ulergaitz, barkagaitz, zorigaitz
afición
Fitxas Ana Viñals Blanco carencia DURA / TURA
acción o su consecuencia
erredura, harridura
KIZUN
lo que se debe o se puede hacer
asmakizun, ospakizun, gertakizun
GINTZA / KINTZA
oficio
etxegintza, langintza, zapatagintza, politikagintza
fabricación lugar donde se ejerce la actividad GIN / GILE / KIN
el que hace o fabrica algo
harakin, okin, etxegile, langile
TE
cantidad grande o altura
elurte, izurrite, lehorte
KUNDE / KUNE
acción o cualidad
gizakunde, jaiokunde, apezkunde
grupo de gente fiestas religiosas situación social (K)ERA
acción, pero señalando momento acción marcando el modo
aukera, hasiera, ibilkera, zabalera, alemanera
dimensión y medida forma o aspecto idioma (G)UNE
tiempo o espacio de tiempo
hutsune, isilune
GARRI / KARRI
que provoca algo
aspergarri, pozgarri, maitagarri, jasangarri
digno de... posibilidad (T)ZALE
GAITZ / KAITZ
oficio
zaletasuna, diruzale, pilotazale, abertzale, arrantzale
dificil de hacer
ulergaitz, barkagaitz, zorigaitz
afición
carencia DURA / TURA
acción o su consecuencia
erredura, harridura
KIZUN
lo que se debe o se puede hacer
asmakizun, ospakizun, gertakizun
GINTZA / KINTZA
oficio
etxegintza, langintza, zapatagintza, politikagintza
fabricación lugar donde se ejerce la actividad GIN / GILE / KIN
el que hace o fabrica algo
harakin, okin, etxegile, langile
TE
cantidad grande o altura
elurte, izurrite, lehorte
ONDO
árbol o planta
gaztainondo, elizondo,
Fitxas Ana Viñals Blanco tiempo después de algo
bazkalondo
proximidad PE / BE
debajo
arkupe, aterpe
KUNTZA
acción
aurrerakuntza, bahikuntza
KIRO
para formar adverbios
emekiro, maitekiro
XKA / SKO / SKA
diminutivo
bidexka, gorrixka, oilasko
BIDE / PIDE
medio
sendabide, komunikabide
razón, ocasión MIN
enfermedad, daño
bihozmin, herrimin, pipermin
ganas sabor fuerte, amargo GO / KO
oficio o cargo
alkatego
colectivo ONTZI
lugar
itsasontzi, tripontzi
peyorativo ERIA / TERIA
colectivo o grupo
gazteria, tresneria