Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
-2-
Arthur Conan Doyle
Οι Περ ι π έτει ες Του Σέρ λοκ Χολμς
Dig ital P ress Tran sl ation © 2007
-3-
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
-4-
Arthur Conan Doyle
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Arthur Conan Doyle
Dig ital P ress Tran sl ation © 2007
-5-
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Τίτλος Πρωτοτύπου :The Adventures Of Sherlock Holmes
(DoLit.com © 2000) Μετάφραση : Γεωργούτσος Αριστείδης © 2007 Εξώφυλλο : Γεωργούτσος Άρης Εικονογράφηση από:
The Sherlock Holms Museum of Baker Street Εργαλεία Αναφοράς & Μετάφρασης: Magenta Golden Lexicon 2006 Encarta Dictionary 2000 Encarta Standard Encyclopedia 2003 Oxford Learner’s English-Greek Dictionary Oxford Advanced Learner’s Dictionary The Reader’s Digest Great Encyclopaedic Dictionary Αντιλεξικό Ή Ονομαστικό (Θεολ. Βονστατζογλου) Λεξικό Της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (Μπαμπινιώτη) ΝΕΟ Λεξικό Της Ελληνικής Γλώσσας (Σταφυλίδη) Το πρωτότυπο βιβλίο διατίθεται στο Internet υπό το καθεστώς PUBLIC DOMAIN. (Μετάφραση - 11/7/2006 – XX/XX/2007) Κάθε σχόλιο σχετικά με την περαιτέρω βελτίωση του κειμένου, όσον αφορά το λεξιλόγιο, ή την απόδοση όρων δεκτή. (Έχω πολλά να μάθω ακόμη ή κοινώς πολλά τα κολλήματα της μνήμης! ☺)
-6-
Arthur Conan Doyle
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ..........................................................................................................7 Σκάνδαλο Στη Βοημία.................................................................................................9 I. .................................................................................................................................9 II. ..............................................................................................................................24 III. .............................................................................................................................40 Μια Υπόθεση Ταυτότητας ........................................................................................46 Η Ένωση των Κοκκινομάλληδων ...........................................................................74 Το Μυστήριο της Κοιλάδας Μπόσκομπ ...............................................................112 Οι Πέντε Σπόροι Πορτοκαλιού...............................................................................151 Ό Άνθρωπος με το Στραβό Χείλος .......................................................................179 Η Περιπέτεια του Γαλάζιου Γρανάτη ....................................................................215 Η Περιπέτεια του Πιτσιλωτού Κορδονιού.............................................................244 Η Περιπέτεια του Αντίχειρα του Μηχανικού ........................................................283 Η Περιπέτεια του Ευγενή Εργένη .........................................................................313 Η Περιπέτεια του Σμαραγδένιου Στέμματος........................................................344 Η Περιπέτεια των Χάλκινων Οξιών.......................................................................378
-7-
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
-8-
Arthur Conan Doyle
Σκάνδ αλ ο Στ η Βο η μία I. Για τον Σέρλοκ Χολμς θα αποτελεί πάντοτε ΤΗN γυναίκα. Σπανίως τον άκουσα να αναφέρεται σε εκείνη υπό κάποιο άλλο όνομα. Στα μάτια του επισκιάζει και κυριαρχεί επί ολοκλήρου του φύλου της. Δεν ήταν το γεγονός πως ένοιωσε κάποιο συναίσθημα συγγενές της αγάπης προς την Άϊριν Άντλερ. Όλα τα συναισθήματα, και το συγκεκριμένο ιδιαιτέρως, ήταν απεχθή προς το ψυχρό, ακριβές εντούτοις αξιοθαύμαστα ισορροπημένο μυαλό του. Αποτελούσε, όπως το εκλαμβάνω, την πλέον τέλεια μηχανή συλλογιστικής και παρατήρησης που ο κόσμος είχε γνωρίσει, ωστόσο ως εραστής θα έθετε εαυτώ σε δυσχερή θέση. Ουδέποτε αναφερόταν στα γλυκύτερα πάθη, παρεκτός μετά σαρκασμού και περιφρόνησης. Αποτελούσαν αξιοθαύμαστα θέματα για τον παρατηρητή —έξοχα στο να αίρουν το πέπλο από τα κίνητρα και τις ενέργειες των ανθρώπων. Εντούτοις για τον έμπειρο αναλυτή η αποδοχή τέτοιων εισβολών στο λεπτεπίλεπτο και τέλεια διευθετημένο ταμπεραμέντο του αποτελούσε έναν παράγοντα περισπασμού ο οποίος ενδεχομένως να έριχνε την αμφιβολία επί του συνόλου των νοητικών συμπερασμάτων του. Άμμος σε ένα ευαίσθητο εργαλείο, είτε ένα ράγισμα σε κάποιον από τους ισχυρούς μεγεθυντικούς φακούς του, δε θα ήταν περισσότερο ενοχλητικά από ένα έντονο συναίσθημα προς μια φύση όπως η δική του. Κι όμως υπήρξε μια και μοναδική γυναίκα για εκείνον, κι η γυναίκα αυτή ήτανε η συχωρεμένη Άϊριν Άντλερ, αμφιλεγόμενης κι αμφισβητήσιμης ανάμνησης. Είχα δει ελάχιστα τον Χολμς τελευταίως. Ο γάμος μου μας είχε κάνει να απομακρυνθούμε. Η απόλυτη ευτυχία μου, και τα επικεντρωμένα στο σπίτι ενδιαφέροντα που φανερώνονται γύρω από τον άντρα που βρίσκεται για πρώτη φορά αφέντης του σπιτικού του, αρκούσαν ώστε να απορροφήσουν την πλήρη προσοχή μου, ενώ ο Χολμς, ο οποίος απεχθανόταν κάθε μορφή κοινωνικότητας με όλη τη -9-
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μποέμικη ψυχή του, παρέμενε στο διαμέρισμα μας επί της οδού Μπέϊκερ, θαμμένος μέσα στα παλιά του βιβλία, και εναλλάσσοντας από βδομάδα σε βδομάδα μεταξύ κοκαΐνης και φιλοδοξίας, του λήθαργου του ναρκωτικού, και της μανιασμένης δραστηριότητας της παθιασμένης του φύσης. Παρέμενε ακόμη, όπως πάντοτε, βαθιά αφοσιωμένος στη μελέτη του εγκλήματος, και αφιέρωνε τις αφάνταστες διανοητικές του δυνατότητες και τις εξαίρετες ικανότητες του στην παρατήρηση ακολουθώντας όλους εκείνους τους μίτους, και ξεδιαλύνοντας όλα εκείνα τα μυστήρια τα οποία εγκαταλείπονταν ως μάταια εκ της επίσημης αστυνομίας. Από καιρό εις καιρό άκουγα κάποια αβέβαιη αναφορά των κατορθωμάτων του: για την πρόσκληση του στην Οδησσό στην υπόθεση του φόνου Τρεπώφ, για την επίλυση της ιδιάζουσας τραγωδίας των αδελφών Άτκινσον στο Τρικονκομαλή, και τέλος της αποστολής την οποία είχε φέρει εις πέρας τόσο λεπτά και επιτυχημένα για την άρχουσα οικογένεια της Ολλανδίας. Πέρα από τα ίχνη αυτά των δραστηριοτήτων του, ωστόσο, τα οποία απλώς μοιραζόμουν με όλους τους αναγνώστες του ημερησίου τύπου, ελάχιστα γνώριζα για τον παλιό μου φίλο και σύντροφο. Μια νύχτα —ήταν η δωδέκατη του Μαρτίου, του 1888— γύριζα από επίσκεψη σε ασθενή (διότι είχα πλέον επιστρέψει στην άσκηση του επαγγέλματος μου), όταν ο δρόμος μου με έβγαλε μέσα από την οδό Μπέϊκερ. Καθώς περνούσα την καλώς ενθυμούμενη πόρτα, η οποία πάντοτε θα συσχετίζεται στο μυαλό μου με τη συνήθεια μου, και με τα σκοτεινά περιστατικά της Σπουδής στο Άλικο, με κατέλαβε μια έντονη επιθυμία να δω τον Χολμς ξανά, και να μάθω πως αξιοποιούσε τις εξαιρετικές ικανότητες του. Τα δωμάτια του ήταν κατάφωτα,
- 10 -
Arthur Conan Doyle και, όπως κοίταξα πάνω, είδα την ψηλή, λιγνή φιγούρα του να περνά δις ρίχνοντας μια σκοτεινή σιλουέτα στα στόρια. Βημάτιζε στο δωμάτιο βιαστικά, ανυπόμονα, με το κεφάλι του βυθισμένο στο στήθος και τα χέρια του δεμένα πίσω. Για μένα, που ήξερα κάθε του διάθεση και συνήθειο, η στάση του κι η συμπεριφορά του έλεγαν τη δική τους ιστορία. Είχε στρωθεί στη δουλειά ξανά. Είχε βγει από τα όνειρα των ναρκωτικών κι είχε ριχτεί παθιασμένα στην επίλυση κάποιου νέου προβλήματος. Χτύπησα το κουδούνι και οδηγήθηκα πάνω στο διαμέρισμα που μέχρι πρότινος ένα μέρος του ήταν δικό μου. Η συμπεριφορά του δεν ήταν διαχυτική. Σπανίως ήταν· ωστόσο χαιρόταν, πιστεύω, που με έβλεπε. Δίχως καν μια λέξη, αλλά με ένα καλοσυνάτο βλέμμα, μου έδειξε μια πολυθρόνα, μου πέταξε τη θήκη με τα πούρα του, και μου υπέδειξε ένα κουτί με ποτά κι ένα γκαζοζέν στη γωνία. Έπειτα στάθηκε μπροστά στη φωτιά και με κοίταξε με το μοναδικό του στοχαστικό τρόπο. «Τα δεσμά του γάμου σου πάνε,» σχολίασε. «Έχω την εντύπωση, Γουώτσον, πως πήρες κάπου τρία με τρεισήμισι κιλά από τότε που σε είδα.» «Τρία!» απάντησα. «Αλήθεια, θα σκεφτόμουν πως είναι κάτι παραπάνω. Μια ιδέα παραπάνω, έχω την εντύπωση, Γουώτσον. Και ασκείς το επάγγελμα και πάλι, παρατηρώ. Δε μου είπες πως σκόπευες να γυρίσεις στη δουλειά.» «Τότε, πως το γνωρίζεις;» «Βλέπω, επαγάγω. Πως ξέρω ότι βράχηκες υπερβολικά προσφάτως, και πως έχεις μια ιδιαιτέρως αδέξια κι απρόσεκτη υπηρέτρια;" «Αγαπητέ
μου
Χολμς,»
- 11 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς είπα, «αυτό πάει πολύ. Σίγουρα θα είχες καεί, αν είχες ζήσει μερικούς αιώνες νωρίτερα. Αληθεύει πως έκανα έναν περίπατο στην εξοχή την Τετάρτη κι επέστρεψα σπίτι σε άσχημη κατάσταση, αλλά αφού άλλαξα ρούχα αδυνατώ να διανοηθώ πως το συμπέρανες. Όσο για τη Μαίρη Τζέιν, είναι αδιόρθωτη, κι η σύζυγος της έδωσε διορία, αλλά ορίστε, πάλι. Αδυνατώ να δω πως το αντιλήφθηκες.» «Γέλασε μόνος του και έτριψε τα μακριά, νευρώδη χέρια του. «Πρόκειται για το άκρον άωτον της απλότητας,» είπε· «τα μάτια μου αναφέρουν πως στο εσωτερικό του αριστερού σου παπουτσιού, εκεί ακριβώς που πέφτει το φως της φωτιάς, το δέρμα χαράσσεται από έξι σχεδόν παράλληλα κοψίματα. Προφανώς προκλήθηκαν από κάποιον που ιδιαίτερα απρόσεκτα έξυσε την άκρη της σόλας για να απομακρύνει πηγμένη λάσπη από πάνω του. Επομένως, βλέπεις, το διπλό μου συμπέρασμα πως ήσουν έξω με κακό καιρό και πως επέλεξες ένα ιδιαιτέρως επιζήμιο δείγμα καταστροφέα παπουτσιών μέσα από τις υπηρετριούλες του Λονδίνου. Όσο για την άσκηση σου, αν ένας κύριος μπει στο δωμάτιο μου μυρίζοντας ιώδιο, με ένα σκούρο σημάδι νιτρικού αργύρου επί του δεξιού του δείκτη, κι ένα φούσκωμα στο ψηλό καπέλο του να φανερώνει που έκρυψε το στηθοσκόπιο του, θα πρέπει να είμαι αμβλύνους, αν δεν αποφανθώ πως αποτελεί ενεργό μέλος του ιατρικού επαγγέλματος.» Δε μπόρεσα να μη γελάσω με την άνεση κατά την οποία εξήγησε την διαδικασία της επαγωγής του. «Όταν σε ακούω να απαριθμείς τους συλλογισμούς σου,» σχολίασα, «το θέμα πάντοτε μου φαίνεται όντως τόσο ανόητα απλό ώστε να το σκεφτόμουν άνετα μόνος μου, μολονότι σε κάθε διαδοχική παράθεση του συλλογισμού σου προβληματίζομαι έως ότου εξηγήσεις τη διαδικασία σου. Κι ωστόσο θεωρώ πως τα μάτια μου είναι εξίσου καλά με τα δικά σου.» «Έτσι είναι,» απάντησε, ανάβοντας ένα τσιγάρο, και πέφτοντας πίσω στην πολυθρόνα. «Βλέπεις, εντούτοις δεν
- 12 -
Arthur Conan Doyle παρατηρείς. Ο διαχωρισμός είναι σαφής. Επί παραδείγματι, συχνά έχεις δει τα σκαλοπάτια που οδηγούν από την είσοδο σε αυτό το δωμάτιο.» «Συχνά.» «Πόσο συχνά;» «Βασικά, μερικές εκατοντάδες φορές.» «Τότε πόσα είναι;» «Πόσα; Δεν ξέρω.» «Όπως τα ‘λεγα! Δεν παρατήρησες. Κι ωστόσο είδες. Αυτό είναι το θέμα μου. Λοιπόν, γνωρίζω πως είναι δεκαεπτά σκαλοπάτια, επειδή και τα έχω δει και τα έχω παρατηρήσει. Επί τη ευκαιρία, αφού ενδιαφέρεσαι για αυτά τα προβληματάκια, κι αφού ήσουν αρκετά καλός να καταγράψεις κάνα δυο εκ των ασήμαντων εμπειριών μου, ίσως να ενδιαφέρεσαι για αυτό.» Μου πέταξε ένα φύλο από παχύ, ροζ-απόχρωσης φύλο σημειωματάριου το οποίο βρισκόταν πάνω στο τραπέζι. «Ήρθε με το τελευταίο ταχυδρομείο,» είπε. «Διάβασε το δυνατά.» Το σημείωμα δεν είχε ημερομηνία, μήτε υπογραφή ή διεύθυνση. «Θα σας επισκεφθεί απόψε, στις οχτώ παρά τέταρτο,» έλεγε, «ένα κύριος ο οποίος επιθυμεί να σας συμβουλευθεί επί ενός ζητήματος της πλέον υψίστης σημασίας. Οι πρόσφατες υπηρεσίες σας για έναν εκ των βασιλικών οίκων της Ευρώπης έδειξαν πως είστε κάποιος ο οποίος είναι άξιος εμπιστοσύνης σε ζητήματα τα οποία έχουν τέτοια σημασία ώστε δεν υπάρχει περίπτωση υπερβολής. Ταύτη περιγραφή από όλους τους κύκλους λάβαμε. Να βρίσκεστε στο γραφείο σας λοιπόν τη συγκεκριμένη ώρα, και μη το εκλάβετε αρνητικά αν ο επισκέπτης σας φορά μάσκα.» «Όντως αποτελεί μυστήριο,» σχολίασα. «Τι νομίζεις πως σημαίνει;» «Δε διαθέτω καθόλου στοιχεία ακόμη. Αποτελεί καίριο ατόπημα να προβαίνεις σε θεωρίες προτού να διαθέτεις
- 13 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς στοιχεία. Ασυναίσθητα αρχίζεις να διαστρεβλώνεις τα γεγονότα για να εφαρμόσουν σε θεωρίες, αντί οι θεωρίες να εφαρμόσουν στα γεγονότα. Όμως το σημείωμα το ίδιο. Τι επαγάγεις από αυτό;» Προσεκτικά εξέτασα τη γραφή, και το χαρτί επί του οποίου είχε γραφτεί. «Ο άντρας ο οποίος το έγραψε είναι προφανώς ευκατάστατος,» σχολίασα, επιχειρώντας να μιμηθώ τις διαδικασίες του συντρόφου μου. «Τέτοιο χαρτί είναι αδύνατον να αγορασθεί κάτω της μισής κορώνας, το πακέτο. Είναι ασυνήθιστα σκληρό κι άκαμπτο.» «Ασυνήθιστο —αυτή ακριβώς είναι η λέξη,» είπε ο Χολμς. «Δεν είναι καν Αγγλικό χαρτί. Κράτησε το στο φως.» Το έκανα, και είδα ένα μεγάλο «Ε» με ένα μικρό «g,» ένα «P,» και ένα μεγάλο «G” με ένα μικρό «t» πλεγμένο στην υφή του χαρτιού. «Τι συμπεραίνεις από αυτό;» ρώτησε ο Χολμς. «Το όνομα του κατασκευαστή, δίχως αμφιβολία· ή το μονόγραμμα του, μάλλον.» «Ουδεμία σχέση. Το «G” με το μικρό ‘t’ αποτελεί τη συντόμευση του ‘Gessellschaft’, στη Γερμανική για την ‘Εταιρεία.’ Πρόκειται περί τυποποιημένης σύντμησης όπως το δικό μας ‘Co.’ Το ‘P’ φυσικά για το ‘Papier.’ Τώρα για το ‘Eg.’ Ας ρίξουμε μια ματιά στον Ηπειρωτικό Άτλαντα.» Κατέβασε έναν βαρύ καφετί τόμο από τα ράφια του. «Eglow, Eglonitz— εδώ είμαστε, Egria. Είναι μια Γερμανόφωνη χώρα —στη Βοημία, όχι μακριά από το Carlsbad. ‘Αξιοσημείωτη ως σκηνικό του θανάτου του Wallenstein, και για τα αναρίθμητα
- 14 -
Arthur Conan Doyle εργοστάσια Υαλικών και τις χαρτοποιίες της.’ Χα, χα, αγόρι μου, τι συμπεραίνεις από αυτό;» Τα μάτια του έλαμψαν, και άφησε ένα μεγάλο θριαμβευτικό σύννεφο καπνού από το τσιγάρο του. «Το χαρτί κατασκευάστηκε στη Βοημία,» είπα. «Ακριβώς. Και ο άνθρωπος που έγραψε το σημείωμα είναι Γερμανός. Προσέχεις την ασυνήθιστη σύνταξη της πρότασης —«Ταύτη περιγραφή από όλους τους κύκλους λάβαμε.’ Ένας Γάλλος ή ένας Ρώσος δε θα το είχαν γράψει έτσι. Ο Γερμανός είναι εκείνος που δείχνει τέτοια έλλειψη ευγένειας προς τα ρήματα του. Παραμένει μονάχα, επομένως, να ανακαλύψουμε το ζητούμενο από αυτόν το Γερμανό ο οποίος γράφει σε χαρτί Βοημίας και επιλέγει να φορά μάσκα αντί να δείξει το πρόσωπο του. Και να που έρχεται, αν δε σφάλλω, για να επιλύσει όλες μας τις απορίες.» Καθώς μιλούσε ακούστηκε ο κοφτός ήχος οπλών αλόγων και το σύρσιμο των τροχών πάνω στο κράσπεδο, ακολουθούμενος από ένα απότομο τράβηγμα του κουδουνιού. Ο Χολμς σφύριξε. «Ζευγάρι, από τον ήχο,» είπε. «Ναι,» συνέχισε, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο. «Μια όμορφη μικρή τετράτροχη κι ένα υπέροχο ζευγάρι. Εκατόν πενήντα γκινέες το κομμάτι. Υπάρχει χρήμα σε αυτή την υπόθεση, αν μη τι άλλο.» «Νομίζω πως καλύτερα να φύγω, Χολμς.» «Διόλου, Γιατρέ. Μείνε όπως είσαι. Είμαι χαμένος δίχως το χρονικογράφο μου. Επιπλέον υπόσχεται να αποδειχθεί ενδιαφέρον. Θα ήταν κρίμα να το χάσεις.» «Μα ο πελάτης σου—» «Μη σε νοιάζει αυτός. Ίσως να χρειαστώ τη βοήθεια σου, το ίδιο κι εκείνος. Να που έρχεται. Κάθισε κάτω σε εκείνη την πολυθρόνα, γιατρέ, και αφιέρωσε μας την αμέριστη προσοχή σου.»
- 15 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Ένα αργό και βαρύ βήμα, το οποίο είχε ακουστεί στις σκάλες και το διάδρομο, στάθηκε ξαφνικά έξω από την πόρτα. Κατόπιν ακούστηκε ένα δυνατό και επιτακτικό χτύπημα. «Περάστε!» είπε ο Χολμς. Ένας άντρας εισήλθε ο οποίος δύσκολα θα ήταν λιγότερο από δυο μέτρα σε ύψος, με το στήθος και τα άκρα ενός Ηρακλή. Το ντύσιμο του ήταν πλούσιο κατά έναν πλούτο που, στην Αγγλία, θα εκλαμβανόταν ως συναφές του κακού γούστου. Βαριές λωρίδες από αστρακάν διέτρεχαν τα μανίκια και το εμπρόσθιο του δίπετου πανωφοριού του, ενώ ένας βαθυγάλαζος μανδύας ο οποίος ήταν ριγμένος στους ώμους του ήταν φοδραρισμένος με μετάξι στο χρώμα της φλόγας και δεμένος στο λαιμό του με μια καρφίτσα η οποία αποτελούταν από ένα πορφυρό σμαράγδι. Μπότες που εκτείνονταν ως τη μέση των κνημών του, και οι οποίες ήταν διακοσμημένες στο άνω μέρος τους με πλούσια καφετιά γούνα, συμπλήρωναν την εντύπωση της βαρβαρικής χλιδής η οποία προτεινόταν εκ της όλης εμφάνισης του. Κρατούσε ένα πλατύγυρο καπέλο στο ένα του χέρι, ενώ φορούσε στο πάνω μέρος του προσώπου του, φτάνοντας χαμηλότερα των ζυγωματικών του, μια μαύρη μάσκα, την οποία είχε προφανώς τοποθετήσει εκείνη ακριβώς τη στιγμή, διότι το χέρι του ήταν ακόμη σηκωμένο καθώς έμπαινε. Από το κάτω μέρος του προσώπου του εμφανιζόταν να πρόκειται περί άνθρωπου δυναμικού χαρακτήρα, με παχύ, κρεμαστό χείλος, και μακρύ, ίσιο σαγόνι χαρακτηριστικό αποφασιστικότητας στα όρια της ισχυρογνωμοσύνης. «Λάβατε το σημείωμα μου;» ρώτησε με βαθιά τραχιά φωνή και μια εντόνως τονισμένη Γερμανική προφορά. «Σας
- 16 -
Arthur Conan Doyle ανέφερα ότι θα σας επισκεπτόμουν.» Μας κοίταξε περνώντας από τον ένα στον άλλο, σα να ήταν αβέβαιος σε ποιόν να απευθυνθεί. «Παρακαλώ καθίστε,» είπε ο Χολμς. «Από εδώ ο φίλος και συνεργάτης μου, Δρ. Γουώτσον, ο οποίος περιστασιακά έχει την καλοσύνη να με βοηθά στις υποθέσεις μου. Σε ποιόν έχω την τιμή να απευθύνομαι;»
«Μπορείτε να με αποκαλείτε Κομη Βον Κραμ, ευγενή της Βοημίας. Αντιλαμβάνομαι πως ο κύριος, ο φίλος σας, είναι άντρας με τιμή και διακριτικότητα, τον οποίο μπορώ να εμπιστευτώ με ένα ζήτημα το οποίο είναι της πλέον υψίστης σημασίας. Αν όχι, θα προτιμούσα να επικοινωνήσω μαζί σας κατ’ ιδίαν.» Σηκώθηκα να φύγω, όμως ο Χολμς με έπιασε από τον καρπό και με έσπρωξε πίσω στην καρέκλα μου. «Είτε και οι - 17 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς δυο, ή κανένας,» είπε. «Μπορείτε να πείτε ενώπιον του κυρίου ότι σας επιτρέπεται να πείτε σε εμένα.» Ο Κόμης ανασήκωσε τους φαρδιούς του ώμους. «Τότε οφείλω να αρχίσω,» είπε, «δεσμεύοντας σας σε απόλυτη εχεμύθεια για δυο έτη· στη λήξη της συγκεκριμένης περιόδου το ζήτημα δε θα έχει ουδεμία σημασία. Επί του παρόντος δεν είναι υπερβολή να πω ότι έχει τέτοια βαρύτητα η οποία δύναται να επηρεάσει το μέλλον της Ευρωπαϊκής ιστορίας.» «Υπόσχομαι,» είπε ο Χολμς. «Και εγώ.» «Θα συγχωρήσετε τη μάσκα,» συνέχισε ο ξένος επισκέπτης μας. «Το αξιοσέβαστο πρόσωπο που με απασχολεί επιθυμεί ο πράκτορας του να είναι άγνωστος σε εσάς, και μου επιτρέπεται να ομολογήσω άμεσα πως ο τίτλος τον οποίο μόλις ανακοίνωσα δεν είναι ακριβώς δικός μου.» «Έχω επίγνωση αυτού,» είπε ο Χολμς ξερά. «Οι περιστάσεις είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητες, και κάθε πρόληψη οφείλεται να ληφθεί στην κατάσβεση ό,τι ενδεχομένως αν κορυφωθεί να αποτελέσει ένα ασύλληπτο σκάνδαλο και να δυσφημίσει μια από τις άρχουσες οικογένειες της Ευρώπης. Για να το θέσω απλά, το ζήτημα εμπλέκει τον σπουδαίο Οίκο των Ορμστάϊν, κληρονομικών βασιλέων της Βοημίας.» «Είχα επίσης επίγνωση του θέματος,» μουρμούρισε ο Χολμς, καθώς κάθισε σε μια πολυθρόνα κλείνοντας τα μάτια του. Ο επισκέπτης μας κοίταξε στιγμιαία με κάποια πρόδηλη έκπληξη την άτονη, νωχελική φιγούρα του ανθρώπου που δίχως αμφιβολία του είχε παρουσιασθεί ως ο πλέον διεισδυτικός αναλυτής και ο πλέον δραστήριος πράκτορας στην Ευρώπη. Ο Χολμς αργά άνοιξε και πάλι τα μάτια και κοίταξε ανυπόμονα τον γιγάντιο πελάτη του.
- 18 -
Arthur Conan Doyle «Αν η Μεγαλειότητα σας καταδεχτεί να δηλώσει το πρόβλημα του,» σχολίασε, «θα ήμουν σε καλύτερη θέση για να σας συμβουλεύσω.» Ο άντρας τινάχτηκε από την θέση του και βημάτισε πάνω και κάτω στο δωμάτιο με ανεξέλεγκτο εκνευρισμό. Τότε, με μια χειρονομία απελπισίας, τράβηξε τη μάσκα από το πρόσωπο του και την εκσφενδόνισε στο πάτωμα. «Έχετε δίκιο,» φώναξε· «Είμαι ο Βασιλιάς. Γιατί να επιχειρήσω να το κρύψω;»
«Όντως, γιατί;» μουρμούρισε ο Χολμς. «Η Μεγαλειότητα σας δεν είχε καν μιλήσει πριν συνειδητοποιήσω πως απευθυνόμουν στον Βίλχελμ Γκοττράιχ Σιγκμουντ βον Ορμστάιν, Μέγα Δούκα του Κάσελ-Φέλστάιν, και κληρονομικό Βασιλέα της Βοημίας. «Όμως αντιλαμβάνεστε,» είπε ο αλλοδαπός επισκέπτης μας, καθώς ξανακάθισε και πέρασε το χέρι του πάνω από το πλατύ ωχρό του μέτωπο, «δεν είμαι συνηθισμένος στο να κάνω τέτοιες δουλειές προσωπικά. Εντούτοις το θέμα ήταν τόσο ευαίσθητο που δε μπορούσα να το εμπιστευθώ σε κάποιο
- 19 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς πράκτορα δίχως να τεθώ υπό την εξουσία του. Ήρθα incognito από την Πράγα με σκοπό να σας συμβουλευθώ.» «Τότε, παρακαλώ, συμβουλευτείτε με,» είπε ο Χολμς, κλείνοντας τα μάτια του για μια ακόμη φορά. «Τα γεγονότα είναι εν συντομία αυτά: Κάπου προ πενταετίας, κατά τη διάρκεια μιας μακράς επίσκεψης στη Βαρσοβία, γνώρισα την ξακουστή τυχοδιώκτρια, Αϊρίν Άντλερ. Το όνομα σας είναι αναμφίβολα γνωστό.» «Αν έχεις την καλοσύνη εντόπισε τη στο ευρετήριο μου, Γιατρέ,» μουρμούρισε ο Χολμς δίχως να ανοίξει τα μάτια του. Εδώ και πολλά χρόνια είχε υιοθετήσει ένα σύστημα να ταξινομεί όλες τις παραγράφους που αφορούσαν πρόσωπα και πράγματα, έτσι ώστε ήταν δύσκολο να κατονομάσεις κάποιο θέμα ή πρόσωπο για το οποίο να μη μπορούσε αμέσως να παράσχει πληροφορίες. Στην προκειμένη περίπτωση βρήκα τη βιογραφία της χωμένη μεταξύ της αναφοράς ενός Εβραίου Ραβίνου και εκείνης ενός επιτελικού διοικητή ο οποίος είχε συγγράψει μια μονογραφία για τα ψάρια του βυθού. «Δώσε μου να δω:» είπε ο Χολμς. «Αχά! Γεννηθείσα στο Νιού Τζέρσι το έτος 1858. Κοντράλτο —χμ! La Scala, χμ! Πριμαντόνα της Αυτοκρατορικής Όπερας της Βαρσοβίας— μάλιστα! Αποσύρθηκε από την μουσική σκηνή. Ζει στο Λονδίνο —αλήθεια! Η Μεγαλειότητας σας, όπως αντιλαμβάνομαι, ενεπλάκη με τη συγκεκριμένη νεαρή, της έγραψε ορισμένες ενοχοποιητικές επιστολές, και πλέον επιθυμεί να πάρει πίσω τις συγκεκριμένες επιστολές.» «Ακριβώς έτσι. Μα πως—» «Υπήρξε κάποιος μυστικός γάμος;» «Ουδείς.» «Καθόλου νομικά έγγραφα ή πιστοποιητικά;» «Κανένα.» «Τότε αδυνατώ να παρακολουθήσω τη Μεγαλειότητα σας. Αν η προκειμένη νεαρή εμφάνιζε τις επιστολές της για
- 20 -
Arthur Conan Doyle εκβιασμό ή άλλους σκοπούς, πως θα αποδείκνυε την αυθεντικότητα τους;» «Υπάρχει η γραφή.» «Τσκ. Τσκ! Πλαστογραφία.» «Το προσωπικό μου χαρτί αλληλογραφίας.» «Κλάπηκε.» «Η σφραγίδα μου.» «Απομίμηση.» «Η φωτογραφία μου.» «Αγοράστηκε.» «Ήμασταν και οι δυο στη φωτογραφία.» «Ω, Θεέ μου! Αυτό είναι πολύ Μεγαλειότητα σας όντως διέπραξε αδιακρισία.»
άσχημο!
Η
«Ήμουν τρελός—παράφρων.» «Θέσατε τον εαυτό σας σε ιδιαίτερα δυσχερή θέση.» «Είχα μόλις στεφθεί πρίγκιπας τότε. Ήμουν νέος. Μόλις έγινα τριάντα.» «Επιβάλλεται να ανακτηθεί.» «Προσπαθήσαμε και αποτύχαμε.» «Η Μεγαλειότητα σας πρέπει να πληρώσει. Πρέπει να αγοραστεί.» «Δε θέλει να πουλήσει.» «Να κλαπεί, τότε.» «Πέντε απόπειρες επιχειρήθηκαν. Δυο φορές διαρρήκτες υπό την πληρωμή μου έψαξαν παντού στο σπίτι της. Σε μια περίπτωση εκτρέψαμε τις αποσκευές της ενώ ταξίδευε. Δυο φορές της στήθηκε ενέδρα. Δεν υπήρξε κανένα αποτέλεσμα.» «Ούτε ίχνος της;» «Απολύτως κανένα.» - 21 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Ο Χολμς γέλασε. «Πρόκειται για ένα αρκετά ωραίο προβληματάκι,» είπε. «Ωστόσο ιδιαιτέρως σοβαρού για μένα,» αντιγύρισε ο βασιλιάς επιτιμητικά. «Εξαιρετικά, όντως. Και τι προτίθεται να κάνει με τη φωτογραφία;» «Να με καταστρέψει.» «Μα πως;» «Πρόκειται να παντρευτώ.» «Έτσι άκουσα.» «Με την Κλότιλντ Λόθμαν βον Σάξε-Μένινγκεν, δεύτερη κόρη του Βασιλέα της Σκανδιναβίας. Πιθανόν να γνωρίζετε τις αυστηρές αρχές της οικογένειας της. Αποτελεί η ίδια το άκρον άωτον της λεπτότητας. Η σκιά μιας αμφιβολίας αναφορικά με τη διαγωγή μου θα έδινε τέλος στο ζήτημα.» «Και η Αϊρίν Άντλερ;» «Απειλεί να τους στείλει τη φωτογραφία. Και θα το κάνει. Το ξέρω πως θα το κάνει. Δεν τη γνωρίζετε, όμως έχει ψυχή από ατσάλι. Έχει το πρόσωπο της ομορφότερης των γυναικών, και το μυαλό των πλέον αποφασιστικών αντρών. Από το να παντρευτώ μια άλλη γυναίκα, δεν υπάρχουν όρια στο που θα μπορούσε να φτάσει—κανένα.» «Είστε βέβαιος πως δεν την έστειλε ήδη;» «Είμαι βέβαιος.» «Και γιατί;» «Επειδή είπε πως θα την έστελνε την ημέρα που ο αρραβώνας θα ανακοινωνόταν δημοσίως. Το οποίο θα πραγματοποιηθεί την επόμενη Δευτέρα.» «Α, τότε έχουμε ακόμη τρεις μέρες,» είπε ο Χολμς με ένα χασμουρητό. «Είναι ιδιαιτέρως ευτυχές, καθώς έχω ένα δυο σημαντικά ζητήματα να φροντίσω επί του παρόντος. Η
- 22 -
Arthur Conan Doyle Μεγαλειότητα σας, φυσικά, θα μείνει στο Λονδίνο επί του παρόντος;» «Φυσικά. Θα με βρείτε στο Λάνγκχαμ υπό το όνομα Κόμης Βον Κράμ.» Τότε θα σας γράψω δυο λόγια για να ενημερωθείτε για την πρόοδο μας.» «Παρακαλώ κάντε το. Θα προσμένω εναγωνίως.» «Λοιπόν, όσον αφορά τα χρήματα;» «Εν λευκώ.» «Απολύτως;» «Σας το λέω πως θα έδινα μια από τις επαρχίες του βασιλείου μου για να αποκτήσω αυτήν τη φωτογραφία.» «Και για τις τρέχουσες δαπάνες;» Ο Βασιλιάς έβγαλε μια βαριά, δέρματος σαμουά, τσάντα από το μανδύα του και την απέθεσε στο τραπέζι.» «Υπάρχουν τριακόσιες λίρες σε χρυσό και εφτακόσιες σε χαρτονομίσματα,» είπε. Ο Χολμς έγραψε μια απόδειξη επί ενός φύλλου του σημειωματάριου του και του την παρέδωσε. «Η διεύθυνση της δεσποινίδος;» ρώτησε. «Είναι Οικία Μπριόνη, Λεωφόρος Σέρπεντιν, στο άλσος του Αγίου Ιωάννη.» Ο Χολμς τη σημείωσε. «Μια ακόμη ερώτηση,» είπε. «Ήταν φωτογραφία κορνίζας;» «Ήταν.» «Τότε, καλή σας νύχτα, Μεγαλειότατε, και ευελπιστώ πως σύντομα θα έχουμε καλά νέα για εσάς. Και καληνύχτα, Γουώτσον,» πρόσθεσε, καθώς οι ρόδες της βασιλικής άμαξας κύλησαν στο δρόμο. «Αν έχεις την καλοσύνη να με επισκεφθείς αύριο στις τρεις θα ήθελα να συζητήσω το ζητηματάκι αυτό μαζί σου.»
- 23 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
II. Στις τρεις ακριβώς βρισκόμουν στην οδό Μπέϊκερ, όμως ο Χολμς δεν είχε επιστρέψει ακόμη. Η σπιτονοικοκυρά με πληροφόρησε πως είχε αφήσει το σπίτι λίγο μετά τις οχτώ το πρωί. Κάθισα δίπλα στη φωτιά, εντούτοις, με την πρόθεση να τον περιμένω, όσο κι αν αργούσε. Ενδιαφερόμουν ήδη βαθύτατα για την έρευνα του, διότι, μολονότι δεν περικλειόταν από κανένα εκ των δυσοίωνων και αλλόκοτων χαρακτηριστικών που σχετίζονταν με τα δύο εγκλήματα, τα οποία ήδη έχω καταγράψει, εντούτοις, η φύση της υπόθεσης και η υψηλά ιστάμενη θέση του πελάτη του της προσέδιδαν το προσωπικό της ύφος. Ειλικρινά, ξέχωρα από την φύση της έρευνας την οποία ο φίλος μου είχε στη διάθεση του, υπήρχε κάτι στη δεξιοτεχνική κατανόηση μιας κατάστασης, και την οξύτατη, διεισδυτική λογική του, η οποία καθιστούσε ευχαρίστηση για μένα να μελετώ το σύστημα εργασίας του, και να παρακολουθώ τις έξυπνες, δαιμόνιες μεθόδους του υπό τις οποίες ξέμπλεκε τα πλέον αξεδιάλυτα μυστήρια. Τόσο συνηθισμένος ήμουν στην μόνιμη επιτυχία του ώστε η ίδια η πιθανότητα της αποτυχίας του είχε πάψει να εισέρχεται στο μυαλό μου. Κόντευε τέσσερις πριν η πόρτα ανοίξει, κι ένας φαινομενικά μεθυσμένος ιπποκόμος, αφρόντιστος με φαβορίτες, και με ξαναμμένο πρόσωπο κι επαίσχυντα ρούχα, μπήκε στο δωμάτιο. Συνηθισμένος καθώς ήμουν στις εκπληκτικές ικανότητες του συντρόφου μου στη χρήση μεταμφιέσεων, χρειάστηκε να κοιτάξω τρεις φορές πριν βεβαιωθώ πως ήταν όντως εκείνος. Με ένα νεύμα εξαφανίστηκε στην κρεβατοκάμαρα του, από όπου και ξεπρόβαλε σε πέντε λεπτά ντυμένος με τουίντ και αξιοπρεπής, όπως - 24 -
Arthur Conan Doyle πάντα. Βάζοντας τα χέρια του στις τσέπες, άπλωσε τα πόδια του μπροστά από τη φωτιά και γέλασε ολόθυμα για μερικά λεπτά. «Ωραία, πράγματι!» φώναξε, και κατόπιν έβηξε και γέλασε ξανά μέχρι που υποχρεώθηκε να καθίσει ξέπνοος κι ανήμπορος, στην πολυθρόνα. «Τι τρέχει;» «Είναι υπερβολικά αστείο. Είμαι βέβαιος πως ποτέ δε θα μάντευες πως αφιέρωσα το πρωινό μου, ή τι κατέληξα να κάνω.» «Δε μπορώ να φαντασθώ. Υποθέτω πως παρακολουθούσες τις συνήθειες, και ίσως το σπίτι, της δεσποινίδας Άϊριν Άντλερ.» «Ακριβώς· όμως το επακόλουθο ήταν μάλλον ασυνήθιστο. Θα στα πω, όμως. Άφησα το σπίτι λίγο μετά τις οχτώ το πρωί υπό την αμφίεση ενός ιπποκόμου που πάει για δουλειά. Υπάρχει υπέροχη συμπαράσταση και αλληλεγγύη μεταξύ των αλογάδων. Γίνε ένας τους, και θα μάθεις όλα όσα υπάρχουν να μάθεις. Σύντομα βρήκα την οικία Μπριόνη. Πρόκειται για μια κομψή βίλα, με κήπο στο πίσω μέρος, μα χτισμένη προς τα μπροστά σχεδόν πάνω στο δρόμο, δύο ορόφων. Με αμπάρα στην πόρτα. Μεγάλο καθιστικό στην δεξιά πλευρά, ωραία επιπλωμένο, με μεγάλα παράθυρα σχεδόν να φτάνουν στο πάτωμα, και εκείνα τα απαράδεκτα Αγγλικά μάνταλα παραθύρων που κι ένα παιδί θα άνοιγε. Πίσω δεν υπάρχει τίποτα το αξιοσημείωτο, εκτός του ότι το παράθυρο του διαδρόμου μπορεί να προσεγγισθεί από το στάβλο. Έκανα το γύρο του και το εξέτασα από κάθε οπτική γωνία, δίχως ωστόσο να προσέξω κάτι άλλο ενδιαφέρον. «Κατόπιν σουλατσάρισα στο δρόμο και βρήκα, όπως ανέμενα, πως υπήρχε ένα ιπποστάσιο σε μια αλέα που κατηφορίζει πλάι στο ένα τοιχίο του κήπου. Έδωσα ένα χεράκι στους σταβλίτες να τρίψουν τα άλογα τους, και έλαβα σε αντάλλαγμα ένα δίπενο, ένα ποτήρι μισό μισό, δυο γεμίσματα σέρτικου καπνού, και όσες πληροφορίες θα μπορούσα να - 25 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς επιθυμήσω σχετικά με τη δεσποινίδα Άντλερ, για να μην πω τίποτα για μισή ντουζίνα κόσμου της γειτονίας για τους οποίους ούτε στο ελάχιστον δεν ενδιαφερόμουν, αλλά των οποίων τις βιογραφίες υποχρεώθηκα να ακούσω.» «Και τι έμαθες για την Άϊριν Άντλερ;» ρώτησα. «Α, έχει γυρίσει όλα τα κεφάλια των αντρών εκεί κάτω. Αποτελεί το πλέον γευστικό μεζεδάκι επί του πλανήτη, έτσι λένε όλα τα ιπποστάσια του Σέρπεντιν, για κάθε άντρα. Ζει διακριτικά, τραγουδά σε κονσέρτα, βγαίνει στις πέντε κάθε ημέρα, και επιστρέφει ακριβώς στις επτά για δείπνο. Σπανίως βγαίνει σε άλλες ώρες, εκτός όταν τραγουδάει. Έχει έναν μόνο άντρα επισκέπτη, αλλά πολύ καλή επιλογή. Μελαχρινός, όμορφος, και κομψός, ποτέ δεν περνά λιγότερο από μια φορά τη μέρα, και συχνά δυο. Είναι κάποιος κ. Γκόντφρι Νόρτον, εκ του Ίνερ Τέμπλ 1 . Βλέπεις τα πλεονεκτήματα ενός αμαξά ως έμπιστου. Τον μετέφεραν μερικές φορές από τα ιπποστάσια του Σερπεντιν, και τα έμαθαν όλα για εκείνον. Όταν είχα ακούσει όλα όσα είχαν να πουν, άρχισα να περπατάω πάνω και κάτω κοντά στην οικία Μπριόνη για ακόμη μια φορά, ώστε να σκεφτώ ξανά το εκστρατευτικό μου σχέδιο. «Εκείνος ο Γκόντφρη Νόρτον αποτελούσε εμφανώς σημαντικό παράγοντα της υπόθεσης. Ήταν δικηγόρος. Ηχούσε δυσοίωνο. Ποια ήταν η σχέση μεταξύ τους, και ποιο το αντικείμενο των επαναλαμβανόμενων επισκέψεων του; Ήταν πελάτισσα του, φίλη του, ερωμένη του; Αν ίσχυε το πρώτο, είχε πιθανόν παραδώσει τη φωτογραφία στη φύλαξη του. Αν το τελευταίο, δεν ήταν και τόσο πιθανό. Από την απάντηση του συγκεκριμένου ερωτήματος εξαρτιόταν αν θα εξακολουθούσα την εργασία μου στην οικία Μπριόνη, ή θα έστρεφα την προσοχή μου στο χώρο του συγκεκριμένου κυρίου στο Τεμπλ. Επρόκειτο περί ενός λεπτού σημείου, και διεύρυνε το πεδίο της έρευνας μου. Φοβάμαι πως σε κουράζω με αυτές τις λεπτομέρειες, όμως πρέπει να σου επιδείξω τις μικρές μου δυσκολίες, αν θέλεις να καταλάβεις την κατάσταση.» 1 Inner Temple
- 26 -
Arthur Conan Doyle «Σε ακολουθώ με προσοχή,» απάντησα. «Ζύγιζα ακόμη το ζήτημα στο μυαλό μου όταν μια δίτροχη άμαξα ανηφόρισε στην οικία Μπριόνη, και ένας κύριος πήδηξε έξω. Επρόκειτο περί ενός αξιοσημείωτα όμορφου άντρα, μελαχρινό, με αετίσια χαρακτηριστικά, και με μουστάκι—προφανώς ο άντρας για τον οποίο είχα ακούσει. Έδειχνε να βρίσκεται σε μεγάλη βιασύνη, φώναξε στον αμαξά να περιμένει, και όρμησε προσπερνώντας την υπηρέτρια που άνοιξε την πόρτα με τον αέρα ανθρώπου που ήταν απολύτως στο σπίτι του. «Έμεινε στο σπίτι περίπου μισή ώρα, και τον έβλεπα κατά διαστήματα στα παράθυρα του καθιστικού, να βαδίζει πάνω κάτω, και να κουνά τα χέρια του. Από εκείνη δεν έβλεπα τίποτα. Σύντομα ξεπρόβαλε, δείχνοντας ακόμη πιο φουριόζος από πριν. Καθώς ανέβηκε στην άμαξα, τράβηξε ένα χρυσό ρολόι από την τσέπη του και το κοίταξε ανυπόμονα, ‘Οδήγα σα να σε κυνηγά ο διάβολος,’ φώναξε, «πρώτα στους Γκρός & Χάνκυ στην οδό Ρήτζεντ, και κατόπιν στην εκκλησία της Αγίας Μόνικα στην οδό Εντζγουέρ. Μισή γκινέα αν το κάνεις σε είκοσι λεπτά!» «Έφυγαν, και εγώ έμεινα να αναρωτιέμαι αν θα έκανα καλά να τους ακολουθήσω όταν στο δρόμο ήρθε ένα μικρό λαντό, ο αμαξάς με το παλτό του μισόξεκούμπωτο, και την γραβάτα του κάτω από το αυτί, ενώ τα χαλινάρια ξεπρόβαλαν από τη ζώνη του. Δεν είχε προλάβει να σταματήσει πριν εκείνη ξεχυθεί από την είσοδο και μπει μέσα. Πρόλαβα μόνο μια ματιά της τη στιγμή εκείνη, όμως ήταν μια αξιαγάπητη γυναίκα, με πρόσωπο που ένας άντρας θα πέθαινε για αυτό. «’Στην εκκλησίας της Αγίας Μόνικα, Τζων,’ φώναξε, ‘ και μισή χρυσή λίρα αν φτάσεις σε είκοσι λεπτά.’ «Ήταν εξαιρετικά καλό για να το χάσω, Γουώτσον. Απλά το ζύγιζα αν θα έπρεπε να τρέξω πίσω τους, ή αν θα έπρεπε να κουρνιάσω πίσω από το λαντό της όταν μια άμαξα πέρασε. Ο οδηγός κοίταξε δις ένα τόσο ελεεινό επιβάτη, ωστόσο πήδηξα πάνω προτού προλάβει να αντιδράσει. ‘Στην - 27 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς εκκλησία της Αγίας Μόνικα,’ είπα, ‘και μισή χρυσή λίρα αν φτάσεις σε είκοσι λεπτά.’ Ήταν δώδεκα παρά είκοσι-πέντε, και φυσικά ήταν αρκετά σαφές κατά που φυσούσε ο αέρας. «Ο αμαξάς μου οδήγησε γρήγορα. Δεν πιστεύω πως ταξίδεψα ποτέ τόσο γρήγορα, όμως οι άλλοι είχαν φτάσει εκεί πριν από εμάς. Η άμαξα και το λαντό με τα ιδρωμένα άλογα τους ήταν μπροστά στην πόρτα όταν έφτασα. Πλήρωσα τον άνθρωπο και βιάστηκα να μπω στην εκκλησία. Δεν υπήρχε ψυχή εκεί πέραν των δυο που είχα ακολουθήσει και ενός έκπληκτου ιερέα, ο οποίος έδειχνε να τους εναντιώνεται. Και οι τρεις τους στέκονταν σε ένα πηγαδάκι κοντά στην αγία τράπεζα. Σουλατσάρισα στο πλαϊνό διάδρομο όπως θα έκανε κάθε αργόσχολος που περνούσε από μια εκκλησία. Ξαφνικά, προς έκπληξη μου, οι τρεις τους από την αγία τράπεζα στράφηκαν προς το μέρος μου, και ο Γκόντφρη Νόρτον ήρθε τρέχοντας όσο πιο γρήγορα μπορούσε προς το μέρος μου. «’Δόξα σοι ο θεός,’ φώναξε. ’Μας κάνεις. Έλα! Έλα!’» «’Τι τρέχει;’» ρώτησα. «’Έλα, άνθρωπε μου, έλα, μόνο τρία λεπτά, αλλιώς δε θα είναι νόμιμο.’» Μισό-σύρθηκα μέχρι την αγία τράπεζα, και πριν καταλάβω που ήμουν βρέθηκα να μουρμουρίζω απαντήσεις που ψιθυρίζονταν στο αυτί μου, και να ορκίζομαι για πράγματα που δε γνώριζα τίποτα, και γενικά να συμβάλω στην ασφαλή δέσμευση της Αϊρίν Άντλερ, ανύπαντρης, με τον Γκόντφρη Νόρτον, εργένη. Έγιναν όλα στη στιγμή, και είχα τον κύριο να με ευχαριστεί από τη μια πλευρά και την κυρία από την άλλη, ενώ ο ιερέας μου χαμογελούσε από μπροστά. Επρόκειτο για την πλέον παράλογη θέση στην οποία βρέθηκα ποτέ στη ζωή μου, και η σκέψη αυτή με έκανε να αρχίσω να γελάω μόλις τώρα. - 28 -
Arthur Conan Doyle Φαίνεται πως υπήρχε κάποια παρατυπία σχετικά με την άδεια τους, έτσι ο ιερέας αρνιόταν κατηγορηματικά να τους παντρέψει δίχως κάποιου είδους μάρτυρα, και πως η τυχαία εμφάνιση μου έσωσε το γαμπρό από το να αναγκαστεί να πάρει τους δρόμους σε αναζήτηση ενός κουμπάρου. Η νύφη μου έδωσε μια χρυσή λίρα, και σκοπεύω να τη φοράω στην αλυσίδα του ρολογιού μου εις ανάμνηση της περίστασης.»
«Πρόκειται περί μιας ιδιαιτέρως απροσδόκητης τροπής της υπόθεσης,» είπα· «και τώρα τι γίνεται;» «Λοιπόν, ανακάλυψα πως τα σχέδια μου απειλούνταν σοβαρότατα. Έδειχνε πως το ζεύγος ίσως να αναχωρούσε αμέσως, και έτσι απαιτούνταν εξαιρετικά άμεσα και δραστικά μέτρα από πλευράς μου. Στην πόρτα της εκκλησίας, ωστόσο, χώρισαν, εκείνος επέστρεψε πίσω στο Τεμπλ, και εκείνη στο δικό της σπίτι. ‘Θα έρθω στο πάρκο στις πέντε όπως συνήθως,’ είπε εκείνη καθώς τον άφησε. Δεν άκουσα τίποτα άλλο. Απομακρύνθηκαν κινούμενοι προς διαφορετικές κατευθύνσεις, και εγώ έφυγα για να κάνω τα δικά μου σχέδια.» «Τα οποία είναι;» «Λίγο κρύο βοδινό και ένα ποτήρι μπύρας,» απάντησε χτυπώντας το κουδούνι. «Ήμουν πολύ απασχολημένος για να σκεφτώ το φαγητό, και είναι πιθανό πως θα είμαι ακόμη
- 29 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς περισσότερο το απόγευμα. Επί τη ευκαιρία, Γιατρέ, θα ήθελα τη συνεργασία σου.» «Θα χαρώ αφάνταστα.» «Δε σε πειράζει να παραβιάσεις το νόμο;» «Ούτε στο ελάχιστο.» «Ούτε να διακινδυνέψεις μια σύλληψη;» «Όχι για καλό λόγο.» «Ω, ο λόγος είναι υπέροχος!» «Τότε είμαι ο άνθρωπος σου.» «Ήμουν βέβαιος πως θα μπορούσα να βασισθώ πάνω σου.» «Όμως τι είναι αυτό που επιθυμείς;» «Όταν η κ, Τέρνερ θα έχει ανεβάσει το δίσκο θα σου το ξεκαθαρίσω. Λοιπόν,» είπα καθώς στράφηκε πεινασμένα προς το απλό φαγητό που η σπιτονοικοκυρά μας είχε ετοιμάσει, «πρέπει να το συζητήσω καθώς θα τρώω, γιατί δεν έχω αρκετό χρόνο. Πάει σχεδόν πέντε. Σε δυο ώρες πρέπει να βρισκόμαστε στη σκηνή της επιχείρησης. Η δεσποινίδα Άϊριν, ή κυρία, καλύτερα, επιστρέφει από τη βόλτα της στις επτά. Πρέπει να βρισκόμαστε στην οικία Μπριόνη για να τη συναντήσουμε.» «Και έπειτα τι;» «Θα το αφήσεις σε μένα αυτό. Έχω ήδη κανονίσει τι πρόκειται να συμβεί. Υπάρχει μονάχα ένα σημείο στο οποίο οφείλω να επιμείνω. Δεν πρέπει να παρέμβεις, ότι κι αν προκύψει. Καταλαβαίνεις;» «Να παραμείνω ουδέτερος;» «Να μην κάνεις το παραμικρό. Πιθανότατα να υπάρξει κάποια μικρή αναστάτωση. Μην έρθεις κοντά μου. Θα καταλήξει με τη μεταφορά μου εντός της οικίας. Τέσσερα με πέντε λεπτά αργότερα το παράθυρο του καθιστικού θα ανοίξει. Εσύ θα τοποθετηθείς κοντά σε εκείνο το ανοικτό παράθυρο.» - 30 -
Arthur Conan Doyle «Μάλιστα.» «Θα με παρακολουθείς, γιατί θα σου είμαι ορατός.» «Μάλιστα.» «Και όταν σηκώσω το χέρι μου —έτσι— θα πετάξεις μέσα στο δωμάτιο αυτό που θα σου δώσω να πετάξεις, και, συγχρόνως, θα σημάνεις συναγερμό φωτιάς. Με ακολουθείς εντελώς;» «Απολύτως.» «Δεν πρόκειται για τίποτα τόσο επικίνδυνο,» είπε, βγάζοντας ένα μακρύ ρολό σα τσιγάρο από την τσέπη του. «Είναι ένα συνηθισμένο καπνογόνο υδραυλικού, με εφαρμοσμένο από ένα καπάκι σε κάθε άκρη για να το καθιστά αυτανάφλεκτο. Η αποστολή σου περιορίζεται σε αυτό. Μόλις σημάνεις συναγερμό φωτιάς, θα αναλάβει πολύς κόσμος. Θα μπορέσεις τότε να πάς στην άκρη του δρόμου, και θα σε συναντήσω σε δέκα λεπτά. Ελπίζω να έγινα σαφής;» «Οφείλω να παραμείνω ουδέτερος, να πλησιάσω κοντά στο παράθυρο, να σε παρακολουθήσω, και στο σινιάλο σου να ρίξω μέσα αυτό το αντικείμενο, κατόπιν να βάλω μια φωνή για φωτιά, και να σε περιμένω στη γωνιά του δρόμου.» «Ακριβώς.» «Τότε μπορείς απολύτως να βασισθείς πάνω μου.» «Έξοχα. Πιστεύω, πως μάλλον, είναι σχεδόν ώρα να προετοιμαστώ για το νέο ρόλο που θα πρέπει να παίξω.» Εξαφανίστηκε στο υπνοδωμάτιο του και επέστρεψε σε μερικά λεπτά υπό την αμφίεση ενός προσηνούς και απλοϊκού διισταμένου ιερωμένου. Το φαρδύ μαύρο καπέλο του, το ξεχειλωμένο παντελόνι, η λευκή γραβάτα, το συμπονετικό του χαμόγελο, και η γενικότερη εμφάνιση της εστιασμένης προσοχής και της καλοπροαίρετης περιέργειας ήταν τέτοια που μόνο ένας κ. Τζων Χέαρ θα μπορούσε να έχει αντίστοιχη. Δεν ήταν απλά το γεγονός πως ο Χολμς είχε αλλάξει το κοστούμι του. Η έκφραση του, η συμπεριφορά του, η ίδια του η
- 31 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ψυχή έμοιαζε να διαφοροποιείται με κάθε νέο ρόλο που αναλάμβανε. Η σκηνή έχασε έναν υπέροχο ηθοποιό, όπως και η επιστήμη έχασε έναν διεισδυτικό αναλυτή, όταν έγινε ειδικός του εγκλήματος.
Ήταν έξι και τέταρτο όταν αφήσαμε την οδό Μπέϊκερ, κι ήθελε ακόμη δέκα λεπτά για να φτάσει η ώρα όταν βρεθήκαμε στη λεωφόρο Σέρπεντιν. Είχε ήδη σουρουπώσει, και οι λάμπες μόλις ανάβονταν καθώς βηματίσαμε πάνω και κάτω εμπρός από την οικία Μπριόνη, αναμένοντας τον ερχομό της ενοίκου της. Το σπίτι ήταν όπως ακριβώς το είχε παρουσιάσει η συνοπτική περιγραφή του Σέρλοκ Χολμς, όμως - 32 -
Arthur Conan Doyle η τοποθεσία εμφανιζόταν λιγότερο μοναχική από όσο ανέμενα. Αντιθέτως, για μικρός δρόμος σε μια ήσυχη γειτονιά, ήταν εξαιρετικά ζωντανός. Υπήρχε μια ομάδα από άθλια ντυμένους άντρες που κάπνιζαν και γελούσαν σε μια γωνία, ένας ακονιστής ψαλιδιών με τον τροχό του, δυο φύλακες που φλερτάριζαν με μια νοσοκόμα, και αρκετοί καλοντυμένοι νεαροί που σουλατσάριζαν πάνω κάτω με πούρα στο στόμα. «Βλέπεις,» σχολίασε ο Χολμς, καθώς βαδίσαμε πέρα δώθε μπροστά από το σπίτι, «ο συγκεκριμένος γάμος μάλλον απλουστεύει την κατάσταση. Η φωτογραφία μεταβάλλεται σε δίκοπο μαχαίρι πλέον. Οι πιθανότητες είναι πως δε θα επιθυμούσε να τη δει ο κ. Γκόντφρη Νόρτον, όπως ο πελάτης μας δε θα ήθελε να φτάσει ενώπιον της πριγκίπισσας του. Τώρα το ζητούμενο είναι, που θα βρούμε τη φωτογραφία;» «Που, όντως;» «Είναι εξαιρετικά απίθανο να τη μεταφέρει μαζί της. Είναι μεγέθους κορνίζας. Πολύ μεγάλη για να καλυφθεί από ένα γυναικείο φόρεμα. Γνωρίζει πως ο βασιλιάς είναι ικανός να της στήσει ενέδρα και να την ψάξει. Δυο απόπειρες τέτοιου είδους έχουν ήδη πραγματοποιηθεί. Μπορούμε να θεωρήσουμε, τότε, πως δεν τη μεταφέρει μαζί της.» «Που, τότε;» «Ο τραπεζίτης της ή ο δικηγόρος της. Υπάρχει αυτή η διπλή πιθανότητα. Όμως τείνω να μη δεχτώ καμία. Οι γυναίκες είναι εκ φύσεως μυστικοπαθείς, και προτιμούν να φυλάνε τα μυστικά τους. Γιατί να την παραδώσει σε κάποιον άλλο; Μπορεί να εμπιστευθεί μόνο τη δική της επιμέλεια, μα είναι αδύνατον να γνωρίζει τι έμμεση ή πολιτική επιρροή ενδεχομένως θα επέφερε στους ώμους ενός επιχειρηματία. Επιπλέον, θυμήσου πως είναι αποφασισμένη να τη χρησιμοποιήσει εντός λίγων ημερών. Θα πρέπει να βρίσκεται κάπου όπου να μπορεί να την έχει άμεσα. Θα πρέπει να βρίσκεται στο ίδιο της το σπίτι.» «Όμως έχει ήδη διαρρηχτεί δυο φορές.»
- 33 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Σιγά το πράγμα! Δεν ήξεραν που να ψάξουν.» «Όμως πως θα ψάξεις εσύ;» «Δε θα ψάξω.» «Τότε πως;» «Θα την κάνω να μου δείξει.» «Μα θα αρνηθεί.» «Δεν θα είναι σε θέση να το κάνει. Όμως ακούω το θόρυβο τροχών. Είναι η άμαξα της. Τώρα ακολούθησε τις οδηγίες μου κατά γράμμα.» Καθώς μίλησε η λάμψη από τα πλευρικά φώτα της άμαξας έστριψαν στη γωνία της λεωφόρου. Επρόκειτο για ένα φίνο μικρό λαντό το οποίο ανέβηκε κροταλίζοντας μέχρι την πόρτα της οικίας Μπριόνη. Καθώς σταμάτησε, ένας από τους αργόσχολους στην γωνίας όρμησε εμπρός να ανοίξει την πόρτα με την ελπίδα να κερδίσει μια δεκάρα, όμως σπρώχθηκε μακριά από τον αγκώνα ενός άλλου, ο οποίος όρμησε με την ίδια πρόθεση. Μια άγρια διαμάχη ξέσπασε, η οποία εντάθηκε από τους δυο φύλακες, που πήραν την μεριά του ενός αργόσχολου, και από τον ακονιστή ψαλιδιών, που υποστήριξε ένθερμα την αντίπαλη πλευρά. Μια γροθιά έπεσε, και στη στιγμή η κυρία, που είχε βγει από την άμαξα, αποτελούσε το επίκεντρο της μπλεγμένης μάζας από αναψοκοκκινισμένους άντρες που πάλευαν, οι οποίοι χτυπούσαν βάναυσα ο ένας τον άλλο με τις γροθιές και τα ραβδιά τους. Ο Χολμς όρμησε μες στο πλήθος για να προστατέψει την κυρία· μα καθώς την έφτασε έβγαλε μια κραυγή και έπεσε στο έδαφος, με αίμα να τρέχει άπλετα από το πρόσωπο του. Στην πτώση του οι φύλακες το έβαλαν στα πόδια προς τη μια πλευρά και οι αργόσχολοι προς την άλλη, ενώ μερικοί από τους καλύτερα ντυμένους ανθρώπους, που είχαν παρακολουθήσει τον καυγά δίχως να λάβουν μέρος, συνωστίστηκαν για να βοηθήσουν την κυρία και να φροντίσουν τον τραυματία. Η Άϊριν Άντλερ, όπως ακόμη θα την αποκαλώ, είχε βιαστεί να ανέβει τα σκαλιά της· όπως στάθηκε στην κορυφή με την εξαίρετη φιγούρα της να
- 34 -
Arthur Conan Doyle διαγράφεται ενάντια στα φώτα της εισόδου, κοιτώντας πίσω στο δρόμο.
«Είναι ο κακόμοιρος ο κύριος πολύ τραυματισμένος;» ρώτησε. «Είναι νεκρός,» φώναξαν αρκετές φωνές. «Όχι, όχι, υπάρχει ακόμη ζωή μέσα του!» φώναξε κάποιος άλλος. «Μα θα σβήσει πριν μπορέσετε να τον πάτε στο νοσοκομείο.» «Είναι γενναίος τύπος,» είπε μια γυναίκα. «Θα είχαν πάρει τσάντα και ρολόι από την κυρία αν δεν ήταν αυτός. Ήταν συμμορία, και αρκετά άγρια, μάλιστα. Αχά, αναπνέει τώρα.» «Δε μπορεί να μείνει στο δρόμο. Να τον φέρουμε μέσα κυρία;» «Βεβαίως. Φέρτε τον στο καθιστικό. Υπάρχει ένας άνετος καναπές. Από εδώ, παρακαλώ!»
- 35 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Αργά και με επισημότητα μεταφέρθηκε εντός της οικίας Μπριόνη και αποτέθηκε στο σαλόνι, καθώς εγώ ακόμη παρατηρούσα τα τεκταινόμενα από τη θέση μου στο παράθυρο. Οι λάμπες είχαν ανάψει, όμως οι κουρτίνες δεν είχαν τραβηχτεί, έτσι ώστε να μπορώ να δω τον Χολμς καθώς ήταν ξαπλωμένος στον καναπέ. Δε γνωρίζω αν είχε καταληφθεί από τύψεις την προκειμένη στιγμή για το ρόλο που έπαιζε, όμως γνωρίζω πως ποτέ δεν ένοιωσα τόσο βαθιά ντροπή στη ζωή μου από όση όταν αντίκρισα το πανέμορφο πλάσμα ενάντια του οποίου συνωμοτούσα, είτε τη χάρη και την ευγένεια με την οποία φρόντισε τον τραυματία. Και όμως θα αποτελούσε τη μελανότερη προδοσία προς τον Χολμς αν αποτραβιόμουν από το ρόλο για τον οποίο με είχε ορμηνεύσει. Έκανα πέτρα την καρδιά μου, και έβγαλα το καπνογόνο από τη χλαίνη μου. Σε τελική ανάλυση, συλλογίστηκα, δεν τη βλάπταμε. Αλλά την αποτρέπαμε από το να βλάψει κάποιον άλλο. Ο Χολμς είχε ανακαθίσει στον καναπέ, και τον είδα να κάνει την κίνηση κάποιου που ήθελε αέρα. Μια υπηρέτρια έτρεξε βιαστικά κι άνοιξε το παράθυρο. Την ίδια στιγμή τον είδα να σηκώνει το χέρι του και στο σινιάλο του πέταξα το καπνογόνο μέσα στο δωμάτιο με μια κραυγή «Φωτιά!» Η λέξη δεν είχε προλάβει να βγει από το στόμα μου όταν όλο το πλήθος των παρατηρητών, καλοντυμένοι και κακοντυμένοι — κύριοι, σταβλίτες και υπηρέτριες —ακολούθησαν σε μια γενικευμένη κραυγή «Φωτιά!» Πυκνά σύννεφα καπνού στριφογύρισαν μέσα στο δωμάτιο και βγήκαν από το ανοικτό παράθυρο. Πρόλαβα να δω μορφές που έτρεχαν, και μια στιγμή αργότερα η φωνή του Χολμς από μέσα τις διαβεβαίωνε
- 36 -
Arthur Conan Doyle πως επρόκειτο περί ενός λανθασμένου συναγερμού. Ξεγλιστρώντας μέσα από το πλήθος που φώναζε προχώρησα προς τη γωνία του δρόμου, και σε δέκα λεπτά αγαλλίασα βρίσκοντας το χέρι του φίλου μου στο δικό μου, και αποχωρώντας από τη σκηνή του ταραχώδους επεισοδίου. Περπάτησε βιαστικά και σιωπηλός για μερικά λεπτά μέχρι που είχε στρίψει σε κάποιο από τα ήρεμα δρομάκια που οδηγούσαν προς την οδό Ετζγουέρ. «Τα πήγες περίφημα, Γιατρέ,» σχολίασε. «Τίποτα δε θα μπορούσε να είναι καλύτερο. Όλα πήγαν σωστά.» «Έχεις τη φωτογραφία;» «Γνωρίζω που βρίσκεται.» «Και πως το ανακάλυψες;» «Μου έδειξε εκείνη, όπως σου είπα πως θα έκανε.» «Έχω ακόμη μαύρα μεσάνυχτα.» «Δε θέλω να στο καταστήσω μυστήριο,» είπε εκείνος γελώντας. «Το ζήτημα υπήρξε απολύτως απλό. Αντιλήφθηκες, φυσικά, πως καθένας στο δρόμο υπήρξε συνεργός. Είχαν όλοι τους προσληφθεί για απόψε.» «Αυτό το μάντεψα.» «Λοιπόν, μόλις ο καυγάς ξέσπασε, είχα λίγη υγρή μπογιά στην παλάμη του χεριού μου. Όρμησα μπροστά, έπεσα κάτω, κόλλησα το χέρι μου στο πρόσωπο μου, και έγινα ένα αξιολύπητο θέαμα. Πρόκειται για παλιό κόλπο.» «Κι αυτό επίσης μπόρεσα να το αντιληφθώ.» «Τότε με μετέφεραν εντός. Ήταν υποχρεωμένη να με δεχθεί. Τι άλλο να έκανε; Και στο καθιστικό της, το οποίο είναι το ίδιο το δωμάτιο που είχα υποπτευθεί. Με απόθεσαν σε έναν καναπέ, κούνησα τα χέρια μου να πάρω αέρα, και ήταν υποχρεωμένες να ανοίξουν το παράθυρο, και εσύ είχες την ευκαιρία σου.» «Πως σε βοήθησε αυτό;»
- 37 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ήταν το σημαντικότερο. Όταν μια γυναίκα πιστεύει πως το σπίτι της έχει πιάσει φωτιά, το άμεσο ένστικτο της είναι να ορμήσει προς το αντικείμενο που της είναι πολυτιμότερο. Πρόκειται περί μιας εντελώς ακατανίκητης παρόρμησης, και την έχω εκμεταλλευτεί περισσότερες από μια φορές. Στην υπόθεση του σκανδάλου της αντικατάστασης του Ντάρλινγκτον μου απέβη χρήσιμο, και επίσης στην ιστορία του Κάστρου Αρνσγουόρθ. Μια παντρεμένη γυναίκα αρπάζει το μωρό της· μια ανύπαντρη κάνει να πιάσει την κοσμηματοθήκη της. Εν προκειμένω μου ήταν σαφές πως η σημερινή κυρία μας δεν είχε τίποτα στο σπίτι πολυτιμότερο για εκείνη από αυτό το οποίο αναζητούμε. Θα έτρεχε να το ασφαλίσει. Ο συναγερμός φωτιάς εξελίχθηκε περίφημα. Ο καπνός και οι φωνές αρκούσαν για να ταράξουν και νεύρα από ατσάλι. Ανταποκρίθηκε υπέροχα. Η φωτογραφία βρίσκεται σε μια εσοχή πίσω από ένα κυλιόμενο πάνελ μόλις πάνω από το αριστερό κορδόνι κλήσης. Βρισκόταν εκεί στη στιγμή, και πρόλαβα μια φευγαλέα ματιά της καθώς τη μισοτράβηξε έξω. Όταν φώναξα πως επρόκειτο για λανθασμένο συναγερμό, την έβαλε πίσω, κοίταξε το καπνογόνο, βγήκε ορμητικά από το δωμάτιο, και δεν την είδα έκτοτε. Σηκώθηκα, και, δικαιολογούμενος, ξεγλίστρησα από το σπίτι. Κοντοστάθηκα όσον αφορά το αν θα επιχειρούσα να εξασφαλίσω τη φωτογραφία αμέσως· όμως ο αμαξάς είχε έρθει μέσα, και με παρακολουθούσε από κοντά έτσι φάνηκε ασφαλέστερο να περιμένω. Λίγη υπερβολική βιασύνη ίσως να τα κατέστρεφε όλα.» «Και τώρα;» ρώτησα. «Η αποστολή μας πρακτικά τελείωσε. Θα επισκεφθώ το Βασιλιά αύριο, και μαζί σου, αν θα ενδιαφερόσουν να έρθεις μαζί μας. Θα οδηγηθούμε στο καθιστικό όπου θα περιμένουμε για την κυρία· όμως είναι πιθανό πως όταν θα έρθει ίσως να μη βρει ούτε εμάς ούτε τη φωτογραφία. Ενδεχομένως να αποτελέσει μεγάλη ικανοποίηση για τη Μεγαλειότητα του να την επανακτήσει με τα ίδια του τα χέρια.» - 38 -
Arthur Conan Doyle «Και πότε θα κάνεις την επίσκεψη;» «Στις οχτώ το πρωί. Δε θα έχει σηκωθεί ακόμη, έτσι ώστε θα έχουμε το πεδίο καθαρό. Επιπλέον, πρέπει να είμαστε άμεσοι, επειδή αυτός ο γάμος ίσως να σημάνει μια πλήρη αλλαγή στη ζωή της και τις συνήθειες της. Πρέπει να τηλεγραφήσω στο Βασιλιά δίχως καθυστέρηση.» Είχαμε φτάσει στην οδό Μπέϊκερ και είχαμε σταθεί στην πόρτα. Έψαχνε τις τσέπες του για το κλειδί όταν κάποιος περνώντας είπε: «Καληνύχτα, Χολμς.»
κ.
Σέρλοκ
Υπήρχε αρκετός κόσμος στο δρόμο την ώρα εκείνη, όμως ο χαιρετισμός φάνηκε να έρχεται από ένα λεπτό νεαρό με χλαίνη που είχε περάσει βιαστικά. «Έχω ξανακούσει αυτή τη φωνή,» είπε ο Χολμς, κοιτώντας τον αμυδρά φωτισμένο δρόμο. Λοιπόν, αναρωτιέμαι ποιος στο δαίμονα να ήταν.
- 39 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς III. Κοιμήθηκα στην οδό Μπέϊκερ εκείνη τη νύχτα, και ήμασταν απασχολημένοι με τις φρυγανιές και τον καφέ μας το πρωί όταν ο Βασιλιάς της Βοημίας όρμησε μες το δωμάτιο. «Πράγματι τη βρήκατε!» φώναξε, αρπάζοντας τον Σέρλοκ Χολμς από τους ώμους και κοιτάζοντας τον ανυπόμονα στο πρόσωπο. «Όχι ακόμη.» «Όμως ελπίζετε;» «Ελπίζω.» «Τότε, ελάτε. Ανυπομονώ να φύγουμε.» «Πρέπει να καλέσουμε μια άμαξα.» «Όχι, η δική μου περιμένει.» «Τότε αυτό απλοποιεί τα πράγματα.» Κατεβήκαμε και ξεκινήσαμε για μια ακόμη φορά για την οικία Μπριόνη. «Η Άϊριν Άντλερ παντρεύτηκε,» σχολίασε ο Χολμς. «Παντρεύτηκε! Πότε;» «Χθες.» «Μα με ποιόν;» «Με έναν Άγγλο δικηγόρο ονόματι Νόρτον.» «Μα δε μπορεί να τον αγαπά.» «Έχω την προσδοκία πως τον αγαπά.» «Και γιατί έχετε την προσδοκία;» «Επειδή θα γλίτωνε τη Μεγαλειότητα σας από κάθε φόβο μελλοντικής ενόχλησης. Αν η κυρία αγαπά το σύζυγο της, δεν αγαπά εσάς Μεγαλειότατε. Αν δεν αγαπά τη Μεγαλειότητα σας, δεν υπάρχει λόγος να παρεμβληθεί στα σχέδια της Μεγαλειότητας σας.» «Πράγματι. Και όμως—Τι να γίνει! Εύχομαι να ήταν της δικής μου τάξης! Τι βασίλισσα θα γινόταν!» Βυθίστηκε ξανά σε μια βαρύθυμη σιωπή, η οποία δε διακόπηκε μέχρι που σταματήσαμε στη Λεωφόρο Σέρπεντιν.
- 40 -
Arthur Conan Doyle Η πόρτα της οικίας Μπριόνη ήταν ανοικτή, και μια ηλικιωμένη γυναίκα στεκόταν στα σκαλοπάτια. Μας παρακολούθησε με ένα σαρδόνιο βλέμμα καθώς βγήκαμε από την άμαξα. «Ο κ. Σέρλοκ Χολμς, να φαντασθώ;» είπε. «Είμαι ο κ. Χολμς,» απάντησε ο σύντροφος μου, κοιτώντας την με απορημένο και μάλλον ξαφνιασμένο βλέμμα. «Όντως! Η κυρία μου ανέφερε πως πιθανόν να περνούσατε. Έφυγε σήμερα το πρωί με το σύζυγο της με το τραίνο των 5:15 από το Τσάρινγκ Κρος για την Ήπειρο.» «Πως!» Ο Σέρλοκ Χολμς παραπάτησε πίσω, ωχρός από στενοχώρια και έκπληξη. «Εννοείτε πως άφησε την Αγγλία;» «Ποτέ δε θα επιστρέψει.» «Και τα χαρτιά;» ρώτησε ο Βασιλιάς βραχνά. «Όλα χάθηκαν.» «Θα δούμε.» Πέρασε σπρώχνοντας την υπηρέτρια και όρμησε στο καθιστικό, ακολουθούμενος από το Βασιλιά και από εμένα. Η επίπλωση ήταν σκορπισμένη σε κάθε κατεύθυνση, με ανασυρμένα ράφια κι ανοικτά συρτάρια, λες κι η κυρία τα είχε βιαστικά αδειάσει πριν τη φυγή της. Ο Χολμς όρμησε στο κορδόνι κλήσης, τράβηξε με δύναμη ένα μικρό συρόμενο εξώφυλλο, και, χώνοντας μέσα το χέρι του, τράβηξε έξω μια φωτογραφία και ένα γράμμα. Η φωτογραφία ήταν της Άϊριν Άντλερ με βραδινό φόρεμα, το γράμμα απευθυνόταν στον «Κύριο Σέρλοκ Χολμς. Να παραμείνει έως ότου ζητηθεί.» Ο φίλος μου το άνοιξε σκίζοντας το και οι τρεις μας το διαβάσαμε μαζί. Είχε χρονική σήμανση τα μεσάνυχτα της προηγουμένης και είχε ως εξής: ΑΓΑΠΗΤΕ ΜΟΥ Κ. ΣΕΡΛΟΚ ΧΟΛΜΣ: Ειλικρινά τα πήγατε περίφημα. Με ξεγελάσατε εντελώς. Μέχρι το συναγερμό φωτιάς δεν είχα ούτε μια υποψία. Όμως έπειτα, όταν ανακάλυψα πως είχα προδοθεί, άρχισα να σκέφτομαι. Είχα προειδοποιηθεί για εσάς προ μηνών. Μου είχε αναφερθεί πως αν ο Βασιλιάς προσλάμβανε κάποιον πράκτορα θα επρόκειτο σίγουρα για εσάς. Ακόμη κι όταν είχα υποψιαστεί, συνάντησα δυσκολία στο
- 41 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς να βάλω κακό με το νου μου για έναν τόσο καλό, ευγενικό ηλικιωμένο ιερέα. Όμως, ξέρετε, έχω και η ίδια εξασκηθεί ως ηθοποιός. Το αντρικό κουστούμι δε μου είναι κάτι καινούργιο. Συχνά δράττομαι του πλεονεκτήματος της ελευθερίας την οποία προσφέρει. Έστειλα τον Τζων, τον αμαξά, να σας παρακολουθεί, ανέβηκα βιαστικά πάνω, έβαλα τα ρούχα περιπάτου μου, όπως τα αποκαλώ, και κατέβηκα τη στιγμή που αναχωρούσατε. Λοιπόν, σας ακολούθησα ως την πόρτα σας, και έτσι βεβαιώθηκα πως αποτελούσα όντως αντικείμενο ενδιαφέροντος του ονομαστού κ. Σέρλοκ Χολμς. Τότε, μάλλον απερίσκεπτα, σας ευχήθηκα καληνύχτα, και ξεκίνησα για το Τέμπλ να δω το σύζυγο μου. Και οι δυο μας θεωρήσαμε πως η καλύτερη αντιμετώπιση ήταν η φυγή, αφού καταδιωκόμασταν από έναν τόσο επικίνδυνο αντίπαλο· έτσι θα ανακαλύψετε άδεια τη φωλιά όταν περάσετε αύριο. Όσο για τη φωτογραφία, ο πελάτης σας μπορεί να μείνει ήσυχος. Αγαπάω και αγαπιέμαι από έναν άντρα καλύτερο από εκείνον. Ο Βασιλιάς μπορεί να κάνει ότι επιθυμεί δίχως εμπόδια από κάποια την οποία τόσο σκληρά αδίκησε. Την κρατάω μόνο για να προφυλάξω τον εαυτό μου, και για να κρατήσω ένα όπλο το οποίο πάντοτε θα με εξασφαλίζει από οποιαδήποτε βήματα τα οποία ενδεχομένως να λάβει στο μέλλον. Αφήνω μια φωτογραφία, την οποία ίσως να επιθυμεί να κρατήσει· και παραμένω, αγαπητέ Κ. Σέρλοκ Χολμς, Αφάνταστα ειλικρινά δική σας, ΑΪΡΙΝ ΝΟΡΤΟΝ, το γένος ΑΝΤΛΕΡ.
«Τι γυναίκα —ω, τι γυναίκα!» αναφώνησε ο Βασιλιάς της Βοημίας, όταν είχαμε και οι τρεις μας διαβάσει την επιστολή. «Δεν σας είπα πόσο έξυπνη και αποφασιστική ήταν; Δε θα γινόταν μια αξιοθαύμαστη βασίλισσα; Είναι τόσο κρίμα που δεν ήταν του επιπέδου μου;» «Από ότι αντιλήφθηκα περί της κυρίας δείχνει όντως να βρίσκεται σε εντελώς διαφορετικό επίπεδο εκ του δικού σας Μεγαλειότατε,» είπε ο Χολμς παγερά. «Λυπούμαι που δε κατόρθωσα να φέρω την υπόθεση της Μεγαλειότητας σας σε μια περισσότερο επιτυχή κατάληξη.» «Αντιθέτως, αγαπητέ μου κύριε,» αναφώνησε ο Βασιλιάς· «τίποτα δε θα μπορούσε να είναι περισσότερο επιτυχές. Γνωρίζω πως ο λόγος της είναι απαράβατος. Η φωτογραφία είναι πλέον τόσο ασφαλής όσο κι αν βρισκόταν στη φωτιά.»
- 42 -
Arthur Conan Doyle «Χαίρομαι που ακούω τη Μεγαλειότητα σας να το λέει.» «Σας είμαι εξαιρετικά υποχρεωμένος. Παρακαλώ πείτε μου τι να κάνω για να σας ανταμείψω. Αυτό το δαχτυλίδι —» Έβγαλε ένα σμαραγδένιο δαχτυλίδι σε σχήμα φιδιού από το δάκτυλο του και το κράτησε επί της παλάμης του χεριού του. «Η Μεγαλειότητα σας έχει κάτι το οποίο θα εκτιμούσα ακόμη βαθύτερα,» είπε ο Χολμς. «Δεν έχετε παρά να το κατονομάσετε.»
«Αυτή τη φωτογραφία!» Ο Βασιλιάς τον κοίταξε με κατάπληξη. «Τη φωτογραφία της Άϊριν!» αναφώνησε. «Φυσικά, αν αυτό επιθυμείτε.» «Σας ευχαριστώ Μεγαλειότατε. Λοιπόν δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο επί του ζητήματος. Έχω την τιμή να σας ευχηθώ μια πολύ καλή σας ημέρα.» Υποκλίθηκε, και, στρεφόμενος μακριά δίχως να παρατηρήσει το χέρι που είχε
- 43 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς απλώσει ο Βασιλιάς προς το μέρος του, αναχώρησε υπό τη συνοδεία μου για το διαμέρισμα του. Και έτσι συνέβη ώστε ένα σπουδαίο σκάνδαλο απείλησε να επηρεάσει το βασίλειο της Βοημίας, και πως τα καλύτερα σχέδια του κ. Σέρλοκ Χολμς κατατροπώθηκαν από το πνεύμα μιας γυναίκας. Συνήθιζε να αστειεύεται σχετικά με την εξυπνάδα των γυναικών, όμως δεν τον έχω ακούσει να το κάνει προσφάτως. Και όταν μιλά για την Άϊριν Άντλερ, ή όταν αναφέρεται στη φωτογραφία της, γίνεται πάντοτε υπό τον τιμητικό τίτλο της γυναίκας.
- 44 -
Arthur Conan Doyle
- 45 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
Μια Υ π ό θεση Ταυτ ό τ η τ ας «Αγαπητέ μου φίλε,» είπε ο Σέρλοκ Χολμς καθώς καθίσαμε ένθεν και ένθεν της φωτιάς στο διαμέρισμα του στην οδό Μπέϊκερ, «η ζωή είναι απείρως παραδοξότερη από οτιδήποτε το οποίο το μυαλό του ανθρώπου θα μπορούσε να επινοήσει. Ούτε που θα τολμούσαμε να διανοηθούμε τα πράγματα τα οποία αποτελούν όντως απλές κοινοτοπίες της ύπαρξης. Αν μπορούσαμε να πετάξουμε έξω από το παράθυρο χέρι με χέρι, να αιωρηθούμε πάνω από τη μεγάλη πόλη, ανασηκώνοντας απαλά τις στέγες, και να κρυφοκοιτάξουμε τα αλλόκοτα πράγματα που συμβαίνουν, τις παράδοξες συμπτώσεις, τα μηχανεύματα, τις παρεξηγήσεις, τις θεσπέσιες αλληλουχίες γεγονότων, που εργάζονται διαμέσου γενεών, κι οδηγούν στα πλέον ακραία αποτελέσματα, θα καθιστούσαν κάθε φαντασία με όλες τις συμβατικότητες της και τις εκ των προτέρων υπολογισμένες εκβάσεις εντελώς ξεπερασμένες και ανώφελες.»
- 46 -
Arthur Conan Doyle «Και όμως δεν πείθομαι από αυτό,» απάντησα. «Οι υποθέσεις που έρχονται στο φως στις εφημερίδες είναι, κατά κανόνα, παγερές αρκετά, κι εξίσου κοινές. Έχουμε στις αστυνομικές αναφορές μας ρεαλισμό εξωθημένο στα άκρα, κι εντούτοις το αποτέλεσμα δεν είναι, οφείλεται να ομολογηθεί, ούτε συναρπαστικό ούτε καλλιτεχνικό.» «Μια συγκεκριμένη επιλογή με διακριτικότητα θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή ενός ρεαλιστικού αποτελέσματος,» σχολίασε ο Χολμς. «Αυτό απουσιάζει στην αστυνομική αναφορά, όπου μεγαλύτερη βαρύτητα αποτίθεται, ενδεχομένως, επί των αοριστολογιών του δικαστή από όσο επί των λεπτομερειών, οι οποίες για ένα παρατηρητή περιέχουν τη ζωτική ουσία του όλου ζητήματος. Δεδομένου αυτού, δεν υπάρχει τίποτα τόσο αφύσικο όσο το κοινότοπο.» Χαμογέλασα και κούνησα το κεφάλι μου. «Δε μπορώ ακριβώς να καταλάβω αυτή σου τη σκέψη,» είπα. «Φυσικά, στη θέση σου, ως ανεπίσημου σύμβουλου και βοηθού καθενός ο οποίος είναι εντελώς μπλεγμένος, σε έκταση τριών ηπείρων, έρχεσαι σε επαφή με όλα όσα τελούν παράδοξα και αλλόκοτα. Όμως ορίστε» —σήκωσα την πρωινή εφημερίδα από το πάτωμα— «ας το θέσουμε υπό πρακτική δοκιμασία. Εδώ έχω τον πρώτο τίτλο στον οποίο έρχομαι. ‘Αναλγησία συζύγου προς τη σύζυγο του.’ Έχει κάπου μισή στήλη κείμενο, όπως γνωρίζω δίχως να το διαβάσω πως σου είναι απολύτως γνωστό. Υπάρχει, φυσικά, η άλλη γυναίκα, το ποτό, το σπρώξιμο, το χτύπημα, η μελανιά, η φιλικά προσκείμενη αδελφή ή σπιτονοικοκυρά. Ο πλέον άξεστος των δημοσιογράφων δε θα μπορούσε να εφεύρει τίποτα πιο χοντροειδές.» «Ειλικρινά, το παράδειγμα σου είναι ιδιαιτέρως ατυχές για το επιχείρημα σου,» είπε ο Χολμς, παίρνοντας την εφημερίδα και ρίχνοντας της μια ματιά. «Πρόκειται για την υπόθεση διαζυγίου Ντάντας, και, όπως τυγχάνει, ανέλαβα να ξεκαθαρίσω ορισμένα ζητήματα σχετιζόμενα με αυτήν. Ο
- 47 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς σύζυγος ήταν αντιαλκοολικός 2 , δεν υπήρχε άλλη γυναίκα, και η συμπεριφορά για τη διατύπωση παραπόνου ήταν πως είχε βαθμιαία αποκτήσει τη συνήθεια να τελειώνει κάθε του γεύμα βγάζοντας τη μασέλα του και πετώντας τη στη σύζυγο του, το οποίο, θα συμφωνήσεις, δεν αποτελεί ενέργεια που ενδεχομένως θα προκύψει στη φαντασία του μέσου αφηγητή. Πάρε μια πρέζα ταμπάκου, γιατρέ, και παραδέξου πως σε αποστόμωσα στο παράδειγμα σου.» Πρότεινε την ταμπακέρα του από παλιό χρυσό, με ένα μεγάλο αμέθυστο στο κέντρο του καλύμματος. Το μεγαλείο της ερχόταν σε εξαιρετική αντίθεση προς τους ανεπιτήδευτους τρόπους του και την απλή ζωή ώστε δε μπόρεσα να μη το σχολιάσω. «Αχ,» είπε εκείνος, «ξέχασα πως δε σε είχα δει για μερικές βδομάδες. Πρόκειται για ένα μικρό αναμνηστικό από το Βασιλιά της Βοημίας προς αντάλλαγμα για τη συνεισφορά μου στην υπόθεση των εγγράφων της Αϊρίν Άντλερ.» «Και το δαχτυλίδι;» ρώτησα, ρίχνοντας ένα βλέμμα στο αξιοθαύμαστο μπριλάντι που λαμπύριζε στο δάκτυλο του. «Είναι από τη βασιλική οικογένεια της Ολλανδίας, μολονότι το ζήτημα για το οποίο τους εξυπηρέτησα ήταν τέτοιας λεπτότητας ώστε δε μπορώ να το εμπιστευθώ ούτε καν σε σένα, που ήσουν αρκετά καλός να καταγράψεις ένα δυο από τα προβληματάκια μου.» «Και έχεις κάτι εύκαιρο τούτη τη στιγμή;» ρώτησα με ενδιαφέρον. «Κάπου δέκα με δώδεκα, ωστόσο κανένα το οποίο να παρουσιάζει κάποιο χαρακτηριστικό ενδιαφέροντος. Είναι σημαντικά, καταλαβαίνεις, δίχως να είναι ενδιαφέροντα. Όντως, ανακάλυψα πως συνήθως στα ασήμαντα ζητήματα είναι που υπάρχει χώρος για την παρατήρηση, και για τη σύντομη ανάλυση του αιτίου και του αποτελέσματος το οποίο δίνει τη χάρη σε μια έρευνα. Τα μεγαλύτερα εγκλήματα έχουν 2 Teetotaler
- 48 -
Arthur Conan Doyle την τάση να είναι απλούστερα, επειδή όσο μεγαλύτερο το έγκλημα τόσο πιο εμφανές, κατά κανόνα, είναι το κίνητρο. Σε αυτές τις υποθέσεις, εκτός ενός μάλλον περίπλοκου ζητήματος το οποίο μου παραπέμφθηκε από τη Μασσαλία, δεν υπάρχει τίποτα το οποίο να παρουσιάζει κάποια ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Υπάρχει περίπτωση, ωστόσο, πως ενδέχεται να έχω κάτι καλύτερο πριν περάσουν λίγα λεπτά, διότι αυτή είναι μια από τις πελάτισσες μου, αν δεν πέφτω τελείως έξω.» Είχε σηκωθεί από τη θέση του και στεκόταν ανάμεσα στις μισάνοιχτες κουρτίνες κοιτώντας κάτω τον μουντό, ουδέτερης απόχρωσης, Λονδρέζικο δρόμο. Κοιτώντας πάνω από τον ώμο του, είδα πως στο πεζοδρόμιο απέναντι στεκόταν μια εύσωμη γυναίκα με ένα βαρύ γούνινο μποά γύρω από το λαιμό της, και ένα μεγάλο φιδιστό φτερό σε ένα καπέλο με πλατύ γείσο το οποίο ήταν πλαγίως τοποθετημένο κατά τη μόδα της Δούκισσας του Ντεβονσάϊρ πάνω από το αυτί της. Κάτω από αυτή την σπουδαία πανοπλία έριχνε νευρικές κλεφτές ματιές κατά ένα νευρικό, διστακτικό τρόπο προς τα παράθυρα μας, ενώ το σώμα της ταλαντευόταν μπρος πίσω, και τα δάχτυλα της έπαιζαν με τα κουμπιά του γαντιού της. Ξάφνου, με μια ορμητική βουτιά, σα κολυμβήτρια που αφήνει την όχθη, διέσχισε βιαστικά το δρόμο, και ακούσαμε το κοφτό κουδούνισμα στην πόρτα. «Συνάντησα τα ίδια συμπτώματα και στο παρελθόν,» είπε ο Χολμς, ρίχνοντας το τσιγάρο του στη φωτιά. «Η ταλάντευση επί του πεζοδρομίου πάντοτε σημαίνει υπόθεση της καρδιάς. Θα ήθελε συμβουλή, όμως δεν είναι βέβαιη πως το ζήτημα δεν είναι υπερβολικά λεπτό για να συζητηθεί. Και όμως ακόμη κι εδώ μπορούμε να το διαχωρίσουμε. Όταν μια γυναίκα έχει αδικηθεί σοβαρά από έναν άντρα δεν αμφιταλαντεύεται πλέον, και το σύνηθες σύμπτωμα είναι ένα κομμένο σκοινί κουδουνιού. Στο προκείμενο μπορούμε να θεωρήσουμε πως υπάρχει ένα αισθηματικό ζήτημα, αλλά ότι η δεσποσύνη δεν είναι τόσο οργισμένη όσο μπλεγμένη, η
- 49 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς θλιμμένη. Μα να έρχεται αυτοπροσώπως να επιλύσει τις απορίες μας.» Καθώς τελείωσε ακούστηκε ένα χτύπημα στην πόρτα, και ο υπηρέτης μπήκε ανακοινώνοντας τη δεσποινίδα Μαίρη Σάδερλαντ, ενώ η ίδια η κυρία ορθωνόταν πίσω από τη μικρή μαύρη φιγούρα σαν εμπορικό με όλα τα πανιά ανοικτά πίσω από ένα μικροσκοπικό πιλότο. Ο Σέρλοκ Χολμς την καλωσόρισε με την άνετη ευγένεια η οποία τον διέκρινε, και, κλείνοντας την πόρτα κι οδηγώντας τη σε ένα κάθισμα, την κοίταξε με τον εξονυχιστικό και ωστόσο αφηρημένο τρόπο ο οποίος ήταν χαρακτηριστικός του.
- 50 -
Arthur Conan Doyle «Δε βρίσκετε,» είπε, «πως με τη μειωμένη κοντινή σας όραση είναι κάπως κοπιαστικό να δακτυλογραφείτε τόσο πολύ;» «Αρχικά με κούραζε,» απάντησε εκείνη, «όμως πλέον γνωρίζω που βρίσκονται τα γράμματα δίχως να κοιτάζω.» Κατόπιν, άξαφνα, συνειδητοποιώντας την πλήρη σημασία των λόγων του, ρίγησε εντόνως κι ανασήκωσε τα μάτια, με φόβο κι έκπληξη επί του πλατιού, προσηνούς προσώπου της. «Ακούσατε για μένα, κ. Χολμς,» φώναξε, «αλλιώς πως θα τα γνωρίζατε όλα αυτά;» «Μη δίνετε σημασία,» είπε ο Χολμς γελώντας· «δουλειά μου είναι να γνωρίζω πράματα. Ίσως έχω εξασκηθεί να βλέπω ότι οι άλλοι παραβλέπουν. Ειδάλλως, γιατί θα ερχόσασταν να με συμβουλευτείτε;» «Ήρθα σε εσάς, κύριε, επειδή άκουσα για εσάς από την κ. Έθεριτζ, της οποίας το σύζυγο ανακαλύψατε τόσο εύκολα όταν η αστυνομία και κάθε άλλος τον είχαν ξεγράψει θεωρώντας τον νεκρό. Ω, κ. Χολμς, εύχομαι να κάνετε το ίδιο και για μένα. Δεν είμαι πλούσια, όμως έχω ακόμη εκατό το χρόνο στην κατοχή μου, πέραν των λιγοστών που βγάζω από τη γραφομηχανή μου, και θα σας τα δώσω όλα για να μάθω τι απέγινε ο κ. Οσμερ Έιντζελ.» «Γιατί ήρθατε ως εδώ να με συμβουλευτείτε με τέτοια βιασύνη;» ρώτησε ο Σέρλοκ Χολμς, με τα ακροδάχτυλα του ενωμένα και τα μάτια του στην οροφή. Ξανά το ξαφνιασμένο βλέμμα φάνηκε στο μάλλον ανέκφραστο πρόσωπο της δεσποινίδας Μαίρη Σάδερλαντ. «Μάλιστα, έφυγα όντως βιαστικά από το σπίτι,» είπε, «διότι θύμωσα βλέποντας τον αψήφιστο τρόπο κατά τον οποίο ο κ. Γουίντιμπάνκ —δηλαδή, ο πατέρας μου—αντιμετώπισε το όλο θέμα. Δεν ήθελε να πάει στην αστυνομία, και δεν ήθελε να έρθει σε εσάς, και έτσι εντέλει, καθώς δεν έκανε τίποτα και συνεχώς έλεγε πως δεν έγινε και κάνα κακό, με εξόργισε, και απλά φόρεσα τα ρούχα μου και ήρθα ευθύς σε εσάς.»
- 51 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ο πατέρας σας,» είπε ο Χολμς, «ο πατριός σας, ασφαλώς, αφού το όνομα του είναι διαφορετικό.» «Μάλιστα, ο πατριός μου. Τον αποκαλώ πατέρα, μολονότι ακούγεται αστείο, επίσης, γιατί είναι μόλις πέντε χρόνια και δυο μήνες μεγαλύτερος από εμένα.» «Και η μητέρα σας είναι ζωντανή;» «Ω, ναι, η μητέρα ζει και βασιλεύει. Δεν ήμουν και στα καλύτερα μου, κ. Χολμς, όταν παντρεύτηκε ξανά τόσο σύντομα από το θάνατο του πατέρα, και έναν άντρα που ήταν σχεδόν δεκαπέντε χρόνια νεώτερος της. Ο πατέρας ήταν υδραυλικός στην οδό Τότεναμ Κορτ, και άφησε μια νοικοκυρεμένη δουλειά πίσω του, την οποία η μητέρα συνέχισε με τον κ. Χάρντι, τον επιστάτη· αλλά όταν ο κ. Γουίντιμπανκ ήρθε την έβαλε να πουλήσει την επιχείρηση, επειδή ήταν εξαιρετικά υπεράνω, ως εμπορικός αντιπρόσωπος κρασιών. Πήραν 4700 λίρες για την πελατεία και τον τόκο, οι οποίες δεν πλησίαζαν ούτε κατ’ ιδέα το ποσό που ο πατέρας θα είχε πιάσει αν ζούσε ακόμη.» Ανέμενα να δω τον Σέρλοκ Χολμς να ανυπομονεί από την ασυνάρτητη και όλο επουσιώδεις λεπτομέρειες αφήγηση, όμως, αντιθέτως είχε αφοσιωθεί ακούγοντας με τη μέγιστη συγκέντρωση της προσοχής του. «Το δικό σας μικρό εισόδημα,» ρώτησε, «προέρχεται από την επιχείρηση;» «Ω, όχι, κύριε. Είναι εντελώς ανεξάρτητο και μου αφέθηκε από το θείο μου τον Νέντ από το Οακλαντ. Προέρχεται από μετοχές τις Νέας Ζηλανδίας, αποδίδοντας 4 ½ τοις εκατό Δυόμισι χιλιάδες λίρες ήταν το ποσό, όμως μπορώ να αγγίξω μόνο το μέρισμα.» «Μου προξενείτε εξαιρετικό ενδιαφέρον,» είπε ο Χολμς. «Και αφότου λαμβάνετε ένα τόσο μεγάλο ποσό όπως μια εκατοστή τον χρόνο, με ότι κερδίζετε από τις δουλειές σας, δίχως αμφιβολία ταξιδεύετε λιγάκι και κάνετε το κέφι σας
- 52 -
Arthur Conan Doyle κατά κάποιο τρόπο. Πιστεύω πως μια ελεύθερη κυρία μπορεί να τα βγάλει πέρα με ένα εισόδημα περί τις 60 λίρες.» «Θα τα κατάφερνα και με πολύ λιγότερα από αυτά, κ. Χολμς, όμως όπως αντιλαμβάνεστε εφόσον ζω σπίτι δεν επιθυμώ να τους γίνομαι βάρος, και έτσι χρησιμοποιούν τα χρήματα για όσο ζω μαζί τους. Φυσικά, αυτό είναι μονάχα προσωρινό. Ο κ. Γουίντιμπάνκ τραβάει τον τόκο κάθε τετράμηνο και τα δίνει στην μητέρα μου, και θεωρώ πως τα βγάζω πέρα αρκετά καλά με όσα κερδίσω δακτυλογραφώντας. Μου αποφέρει δυο πέννες το φύλλο, και συχνά προλαβαίνω να βγάλω δεκαπέντε με είκοσι φύλλα τη μέρα.» «Μου ξεκαθαρίσατε τη θέση σας απολύτως,» είπε ο Χολμς. «Αυτός είναι ο φίλος μου, Δρ. Γουώτσον, ενώπιον του οποίου μπορείτε να μιλήσετε τόσο ελεύθερα όσο και σε μένα τον ίδιο. Αν έχετε την καλοσύνη τώρα πείτε μας τα πάντα όσον αφορά τη σχέση σας με τον κ. Όσμερ Έϊντζελ.» Ένα αναψοκοκκίνισμα πέρασε από το πρόσωπο της δεσποινίδας Σάδερλαντ, και έπαιξε νευρικά με την άκρη του ταγιέρ της. «Τον συνάντησα αρχικά στον χορό των τεχνιτών φωταερίου,» είπε. «Έστελναν στον πατέρα μου εισιτήρια όταν ζούσε και κατόπιν μας θυμήθηκαν, και τα έστειλαν στη μητέρα. Ο κ. Γουίντιμπανκ δεν ήθελε να πάμε. Δεν ήθελε ποτέ να πάμε κάπου. Νευρίαζε αρκετά όταν ήθελα απλά να πάω σε κάποια εκδήλωση του κατηχητικού. Όμως αυτή τη φορά είχα αποφασίσει να πάω, και θα πήγαινα· γιατί τι δικαίωμα είχε να με αποτρέψει; Είπε πως δε ήταν πρέπων να γνωρίζουμε εκείνους τους ανθρώπους, όταν όλοι οι φίλοι του πατέρα επρόκειτο να είναι εκεί. Και είπε πως δεν είχα κάτι κατάλληλο να φορέσω, όταν είχα το πορφυρό φόρεμα μου που ούτε μια φορά δεν είχα βγάλει από το συρτάρι. Εντέλει, όταν τίποτα άλλο δε γινόταν, έφυγε για τη Γαλλία σε επαγγελματικό ταξίδι της εταιρείας, αλλά πήγαμε, η μητέρα και εγώ, με τον κ. Χάρντι, που ήταν κάποτε ο επιστάτης μας, και εκεί ήταν που συνάντησα τον κ. Όσμερ Έϊντζελ.»
- 53 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
«Υποθέτω,» είπε ο Χολμς, «πως όταν ο κ. Γουίντιμπανκ επέστρεψε από τη Γαλλία ενοχλήθηκε πολύ με το ότι είχατε πάει στο χορό.» «Ω, βασικά, υπήρξε πολύ καλός σχετικά. Γέλασε, θυμάμαι, και ανασήκωσε τους ώμους του, και είπε πως δεν υπήρχε λόγο να αρνηθείς κάτι σε γυναίκα, επειδή θα περάσει το δικό της.» «Καταλαβαίνω. Τότε στο χορό των τεχνιτών φωταερίου συναντήσατε, όπως αντιλαμβάνομαι, ένα κύριο ονομαζόμενο κ. Όσμερ Έϊντζελ.» «Μάλιστα, κύριε. Τον συνάντησα εκείνο το βράδυ, και με επισκέφτηκε την επόμενη ημέρα για να ρωτήσει αν είχαμε επιστρέψει πίσω καλά, και κατόπιν αυτού τον συναντήσαμε — εννοώ κ. Χολμς, τον συνάντησα δυο φορές για περιπάτους, αλλά μετά ο πατέρας επέστρεψε ξανά, και ο κ. Όσμερ Έϊντζελ δε μπορούσε να έρθει σπίτι πλέον.» «Όχι;»
- 54 -
Arthur Conan Doyle «Βασικά, ξέρετε στον πατέρα δεν αρέσει τίποτα τέτοιο. Δεν ήθελε επισκέπτες αν μπορούσε να το αποφύγει, και συνήθιζε να λέει πως μια γυναίκα πρέπει να είναι ευτυχισμένη με τον οικογενειακό της κύκλο. Αλλά πάλι, όπως έλεγα στη μητέρα, μια γυναίκα θέλει το δικό της κύκλο καταρχάς, και εγώ δεν είχα ακόμη τον δικό μου.» «Όμως τι συνέβη με τον κ. Όσμερ Έϊντζελ; Δεν επιχείρησε να σας δει;» «Βασικά, ο πατέρας έφευγε και πάλι για την Γαλλία σε μια εβδομάδα, και ο Όσμερ έγραψε και είπε πως θα ήταν ασφαλέστερο και καλύτερο να μη βλεπόμασταν μέχρι να φύγει. Γράφαμε στο ενδιάμεσο, και συνήθιζε να γράφει καθημερινά. Έπαιρνα τα γράμματα του το πρωί, έτσι δεν υπήρχε λόγος να το μάθει ο πατέρας.» «Ήσασταν αρραβωνιασμένη με τον κύριο κατά την περίοδο;» «Ω, ναι, κ. Χολμς. Αρραβωνιαστήκαμε μετά από τον πρώτο μας περίπατο. Ο Όσμερ —ο κ. Έϊντζελ— ήταν ταμίας σε ένα γραφείο στην οδό Λήντενχολ —και—» «Σε ποιο γραφείο;» «Αυτό είναι το χειρότερο, κ. Χολμς, δε γνωρίζω.» «Που ζούσε, τότε;» «Κοιμόταν στο κτίριο της επιχείρησης.» «Και δε γνωρίζετε την διεύθυνση του;» «Όχι-εκτός από ότι βρισκόταν στην οδό Λήντενχολ.» «Που ταχυδρομούσατε τα γράμματα σας, τότε;» «Στο ταχυδρομείο της οδού Λήντενχολ, να παραμείνουν έως ότου ζητηθούν. Είπε πως αν αποστέλλονταν στο γραφείο θα δεχόταν τα πειράγματα των άλλων υπαλλήλων επειδή θα λάμβανε γράμματα από κάποια κυρία, έτσι προσφέρθηκα να τα δακτυλογραφώ, όπως κι εκείνος τα δικά του, όμως δε το ήθελε, γιατί είπε πως όταν τα έγραφα φαίνονταν πως έρχονταν από εμένα, αλλά όταν - 55 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς δακτυλογραφούνταν πως η γραφομηχανή έμπαινε ανάμεσα μας. Αυτό θα σας δείχνει πόσο με αγαπούσε, κ. Χολμς, και όλα τα μικρά πράγματα που σκεφτόταν.» «Είναι απολύτως υποδηλωτικό,» είπε ο Χολμς. «Αποτελεί από παλιά αξίωμα μου πως τα μικρά πράγματα είναι απείρως σημαντικότερα. Μπορείτε να θυμηθείτε κάποια άλλα μικροπράγματα σχετικά με τον κ. Όσμερ Έϊντζελ;» «Επρόκειτο περί πολύ ντροπαλού άνθρωπου, κ. Χολμς. Προτιμούσε να περπατά μαζί μου τα απογεύματα παρά τη μέρα, γιατί έλεγε πως σιχαινόταν να ξεχωρίζει. Πολύ μοναχικός και ιπποτικός ήταν. Ακόμη κι η φωνή του ήταν ευγενική. Είχε τις αμυγδαλές του όταν ήταν μικρός, μου είπε, και τον είχε αφήσει με ένα πολύ αδύναμο λαιμό, και με μια διστακτική, ψιθυριστή ομιλία. Ήταν πάντοτε καλοντυμένος, πολύ τακτικός και απλός, αλλά τα μάτια του ήταν αδύναμα, όπως και τα δικά μου, και φορούσε χρωματιστούς φακούς ενάντια στο φως.» «Μάλιστα, και τι συνέβη όταν ο κ. Γουίντιμπανκ, ο πατριός σας, επέστρεψε στη Γαλλία;» «Ο κ. Όσμερ Έϊντζελ ήρθε και πάλι στο σπίτι και πρότεινε να παντρευτούμε πριν ο πατέρας γυρίσει πίσω. Ανυπομονούσε τρομερά και με έβαλε να ορκιστώ στη Διαθήκη, πως οτιδήποτε συνέβαινε να ήμουνα πιστή σε εκείνον. Η μητέρα είπε πως είχε απόλυτο δίκιο που με έβαλε να ορκιστώ, και αυτό αποτελούσε δείγμα του πάθους του. Η μητέρα τον συμπαθούσε από την αρχή και μάλιστα περισσότερο από εμένα. Τότε όταν μίλησαν για γάμο εντός της εβδομάδας, έκανα να ρωτήσω για τον πατέρα, αλλά και οι δυο μου είπαν να μη με νοιάζει ο πατέρας, αλλά απλά θα του το λέγαμε μετέπειτα, και η μητέρα είπε πως θα τα έβγαζε πέρα εκείνη μαζί του. Δε μου άρεσε και πολύ αυτό, κ. Χολμς. Φαινόταν περίεργο να ζητήσω την άδεια του, καθώς ήταν μόλις μερικά χρόνια μεγαλύτερος μου· αλλά δεν ήθελα να κάνω κάτι στα κρυφά, έτσι έγραψα στον πατέρα στο Μπορντό,
- 56 -
Arthur Conan Doyle όπου η εταιρεία έχει τα Γαλλικά γραφεία της, όμως το γράμμα μου επέστρεψε πίσω το ίδιο το πρωί του γάμου.» «Δεν τον πρόλαβε, τότε;» «Μάλιστα, κύριε· είχε ξεκινήσει για την Αγγλία πριν φτάσει.» «Αχά! Αυτό ήταν ατυχές. Ο γάμος σας είχε κανονισθεί, λοιπόν, για την Παρασκευή. Θα γινόταν σε εκκλησία;»
«Μάλιστα, κύριε, αλλά πολύ διακριτικά. Θα πραγματοποιούταν στον Άγιο Σωτήρα, κοντά στο Κίνγκς Κρος, και θα παίρναμε πρωινό κατόπιν στο Ξενοδοχείο Σαίντ Πάνκρας. Ο Όσμερ ήρθε να μας πάρει με μια άμαξα, αλλά καθώς ήμασταν δυο μας έβαλε και τις δυο μέσα και ανέβηκε ο ίδιος σε μια τετράτροχη, η οποία έτυχε να είναι η μόνη άμαξα στο δρόμο. Φτάσαμε στην εκκλησία πρώτες, και όταν η τετράτροχη έφτασε τον περιμέναμε να βγει, αλλά δε φάνηκε, και όταν ο αμαξάς κατέβηκε από τη θέση του και κοίταξε μέσα δεν υπήρχε κανείς! Ο αμαξάς είπε πως δε μπορούσε να διανοηθεί τι είχε απογίνει, γιατί τον είχε δει να μπαίνει με τα ίδια του τα μάτια. Αυτό έγινε την προηγούμενη Παρασκευή, κ. Χολμς, και ούτε τον ξαναείδα ή έμαθα κάτι έκτοτε το οποίο να ρίξει κάποιο φως στο τι απέγινε.»
- 57 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Έχω την εντύπωση πως σας συμπεριφέρθηκαν αισχρά,» είπε ο Χολμς. «Ω, όχι, κύριε! Ήταν υπερβολικά καλός και ευγενικός για να με αφήσει έτσι. Μα, όλο το πρωινό μου έλεγε πως, οτιδήποτε συνέβαινε, έπρεπε να τον εμπιστευτώ· και πως ακόμη κι αν κάτι εξαιρετικά απρόβλεπτο συνέβαινε που να μας χώριζε, να θυμόμουν πάντοτε πως ήμουν δεσμευμένη μαζί του, και πως θα διεκδικούσε τη δέσμευση του αργά ή γρήγορα. Μου φάνηκε παράξενη κουβέντα για μέρα γάμου, όμως ότι συνέβη της προσδίδει μια ιδιαίτερη σημασία.» «Απολύτως. Η άποψη σας είναι, λοιπόν, πως κάποια απρόβλεπτη συμφορά του συνέβη;» «Μάλιστα, κύριε. Πιστεύω πως προείδε κάποιο κίνδυνο, ειδάλλως δε θα είχε μιλήσει έτσι. Και κατόπιν σκέφτηκα πως αυτό που πρόβλεψε συνέβη.» «Όμως δεν έχετε ιδέα περί τίνος θα επρόκειτο;» «Καμία.» «Μια ακόμη ερώτηση. Πως πήρε το θέμα η μητέρα σας;» «Ήταν θυμωμένη, και είπε πως δεν έπρεπε ποτέ να μιλήσω ξανά για αυτό το ζήτημα.» «Και ο πατέρας σας; Του το είπατε;» «Μάλιστα· και φάνηκε να σκέφτεται, μαζί μου, πως κάτι είχε συμβεί, και πως θα μάθαινα για τον Όσμερ ξανά. Όπως είπε, τι όφελος θα είχε κάποιος να με φτάσει στην πόρτα της εκκλησίας και έπειτα να με αφήσει; Τώρα, αν είχε δανειστεί τα λεφτά μου, ή αν με είχε παντρευτεί και είχε τα λεφτά μου, τότε ίσως να υπήρχε λόγος, όμως ο Όσμερ ήταν πολύ ανεξάρτητος σχετικά με τα χρήματα και ποτέ δε θα κοίταζε ούτε ένα δικό μου σελίνι. Και όμως, τι να συνέβη; Και γιατί δε γράφει; Ω, με φτάνει στην τρέλα να το σκέφτομαι, και δε μπορώ να κλείσω μάτι τη νύχτα.» Τράβηξε ένα μικρό μαντήλι από το μανσόν της και άρχισε να κλαίει με αναφιλητά. - 58 -
Arthur Conan Doyle «Θα ρίξω μια ματιά στο ζήτημα εκ μέρους σας,» είπε ο Χολμς, καθώς σηκώθηκε, «και δεν αμφιβάλω πως θα καταλήξουμε σε κάποιο καθοριστικό συμπέρασμα. Αφήστε το βάρος του ζητήματος πάνω μου, και μην αφήσετε το μυαλό να επιμείνει περισσότερο έπ’ αυτού. Υπεράνω όλων, προσπαθήστε να αφήσετε τον κ. Όσμερ Έϊντζελ να χαθεί από τη μνήμη σας, όπως χάθηκε από τη ζωή σας.» «Τότε δε θεωρείτε πως θα τον δω ξανά;» «Φοβάμαι πως όχι.» «Τότε τι του συνέβη;» «Θα αφήσετε το θέμα αυτό στα χέρια μου. Θα ήθελα μια ακριβής περιγραφή του και κάποια γράμματα τα οποία μπορείτε να διαθέσετε.» «Έβαλα αγγελία για εκείνον στην Chronicle του περασμένου Σάββατου,» είπε εκείνη. «Ορίστε το απόκομμα και τέσσερα από τα γράμματα του.» «Σας ευχαριστώ. Και η διεύθυνση σας;» «Νο. 31 Τοποθεσία Λιόν, Κάμπεργουέλ.» «Την διεύθυνση του κ. Έϊντζελ δεν την είχατε πότε, όπως καταλαβαίνω. Που βρίσκεται η έδρα της εργασίας του πατέρα σας;» «Ταξιδεύει για τους Γουεστχάουζ & Μάρμπανκ, τους μεγάλους εισαγωγείς claret στην οδό Φεντσέρτς.» «Σας ευχαριστώ. Καταθέσατε την υπόθεση σαφέστατα. Αφήστε τα χαρτιά εδώ, και θυμηθείτε τη συμβουλή την οποία σας έδωσα. Θεωρείστε το όλο περιστατικό ως σφραγισμένο βιβλίο, και μη του επιτρέπετε να επηρεάσει τη ζωή σας.» «Είσαστε πολύ ευγενικός, κ. Χολμς, όμως δε μπορώ να το κάνω. Θα δείξω πιστή στον Όσμερ. Θα με βρει έτοιμη όταν θα επιστρέψει.»
- 59 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
Παρά το εξωφρενικό καπέλο και το ανέκφραστο πρόσωπο, υπήρχε κάτι το ευγενές στην απλοϊκή πίστη της επισκέπτριας μας η οποία επέβαλε το σεβασμό μας. Απόθεσε το μικρό σωρό των χαρτιών επί του γραφείου και αποχώρησε, με την υπόσχεση να επιστρέφει και πάλι όποτε ενδεχομένως την καλούσαμε. Ο Σέρλοκ Χολμς παρέμεινε σιωπηλός για μερικές στιγμές με τα ακροδάχτυλα του ενωμένα ακόμη, τα πόδια του απλωμένα εμπρός του, και το βλέμμα στραμμένο προς την οροφή. Κατόπιν κατέβασε από το ράφι την παλιά και γυαλιστερή πήλινη πίπα του, η οποία ήταν για εκείνον ένας σύμβουλος, και, έχοντας την ανάψει, έγειρε πίσω στην καρέκλα του, με τα παχιά γαλαζωπά σπειρώματα να στροβιλίζονται μακριά του, με ένα βλέμμα άπειρης χαύνωσης στο πρόσωπο του. «Μια αρκετά ενδιαφέρουσα μελέτη, εκείνη η κυρία,» παρατήρησε. «Τη βρήκα περισσότερο ενδιαφέρουσα από το μικρό της πρόβλημα, το οποίο, επί τη ευκαιρία, είναι μάλλον
- 60 -
Arthur Conan Doyle τετριμμένο. Θα εντοπίσεις παράλληλες υποθέσεις, αν συμβουλευθείς το ευρετήριο μου, στο Άντοβερ το ’77, και υπήρξε κάτι το συναφές στη Χάγη τον προηγούμενο χρόνο. Όσο παλιά κι αν είναι η ιδέα, ωστόσο, υπήρξαν μια δυο λεπτομέρειες οι οποίες μου ήταν καινούργιες. Ωστόσο η ίδια η κυρία υπήρξε απολύτως κατατοπιστική.» «Φάνηκες να εντοπίζεις περισσότερα πάνω της τα οποία μου ήταν εντελώς αθέατα,» σχολίασα. «Όχι αθέατα μα απαρατήρητα, Γουώτσον. Δεν ήξερες που να κοιτάξεις, και έτσι έχασες όλα όσα ήταν σημαντικά. Δε θα μπορούσα ποτέ να σε κάνω να συνειδητοποιήσεις τη σημασία των μανικιών, την υποδήλωση στοιχείων από τα νύχια του δείκτη, ή τα μεγάλα ζητήματα τα οποία ενδεχομένως να επικρέμονται από τα κορδόνια των υποδημάτων. Λοιπόν, τι συμπέρανες από την εμφάνιση της γυναίκας; Περιέγραψε το.» «Λοιπόν, φορούσε κεραμιδί απόχρωσης, πλατύ γείσου ψάθινο καπέλο, με φτερό στο κόκκινο του πλίνθου. Το ταγιέρ της ήταν μαύρο, με μαύρες χάντρες ραμμένες πάνω του, και ένα στρίφωμα από μικρά διακοσμητικά από μαύρο γαγάτη. Το φόρεμα της ήταν καφέ, μάλλον πιο σκούρο του χρώματος του καφέ, με μικρή φέλπα στο λαιμό και τα μανίκια. Τα γάντια της έφερναν στο γκρίζο και ήταν φθαρμένα εντελώς στο δεξί δείκτη. Τα υποδήματα της δε τα παρατήρησα. Είχε μικρά στρογγυλά κρεμαστά σκουλαρίκια, και ένα γενικό παρουσιαστικό πως ήταν σχετικά ευκατάστατη κατά έναν κοινό, άνετο, καλόβολο τρόπο.» Ο Σέρλοκ Χολμς χειροκρότησε απαλά και άφησε ένα μικρό γέλιο. «Δέξου το λόγο μου, Γουώτσον, τα πας περίφημα. Τα πήγες πολύ καλά όντως. Πράγματι παρέλειψες καθετί σημασίας, αλλά έπιασες τη μέθοδο, και έχεις καλό μάτι όσον αφορά το χρώμα. Μην εμπιστεύεσαι ποτέ τις γενικές εντυπώσεις, αγόρι μου, αλλά να συγκεντρώνεσαι στις λεπτομέρειες. Η πρώτη ματιά μου πέφτει πάντοτε στο μανίκι - 61 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μιας γυναίκας. Σε έναν άντρα είναι καλύτερα να κοιτάξεις πρώτα το γόνατο του παντελονιού. Καθώς παρατηρείς, η γυναίκα είχε φέλπα στα μανίκια της, το οποίο και είναι το πλέον χρήσιμο υλικό στη διατήρηση ιχνών. Η διπλή γραμμή λίγο ψηλότερα του καρπού της, εκεί που η δακτυλογράφος ακουμπά πάνω στο τραπέζι, ήταν περίφημα προσδιορισμένη. Η ραπτομηχανή, χειρός, αφήνει ένα παρόμοιο σημάδι, αλλά μόνο στο αριστερό χέρι, και στην πλευρά μακρύτερα από τον αντίχειρα, αντί να βρίσκεται ακριβώς στο πλατύτερο σημείο, όπως στην προκειμένη. Κατόπιν κοίταξα το πρόσωπο της, και, παρατηρώντας το ζούληγμα γυαλιών μύτης σε κάθε πλευρά του προσώπου της, επιχείρησα ένα σχόλιο επί της μυωπίας και της γραφομηχανής, το οποίο έδειξε να την εκπλήσσει.» «Με εξέπληξε κι εμένα.» «Όμως, βεβαίως, ήταν πρόδηλο. Κατόπιν ξαφνιάστηκα εξαιρετικά και κοιτώντας με ενδιαφέρον κάτω παρατήρησα πως, μολονότι οι μπότες τις οποίες φορούσε δε διέφεραν μεταξύ τους, ειλικρινά ήταν ιδιαιτέρως περίεργες· η μια έχοντας ένα ελαφρός διακοσμημένο ψίδι, ενώ η άλλη ένα απλό. Η μια ήταν δεμένη μόνο στα δυο χαμηλότερα κουμπιά από τα πέντε, και η άλλη στο πρώτο, τρίτο, και πέμπτο. Λοιπόν, όταν βλέπεις πως μια νεαρή δεσποινίδα, που κατά τα άλλα είναι τακτικά ντυμένη, έχει έρθει τόσο μακριά από το σπίτι με παράταιρες μπότες, μισοδεμένες, δεν είναι και δύσκολο να επαγάγεις πως έφυγε βιαστικά.» «Και τι άλλο;» ρώτησα, με εξημμένο ενδιαφέρον, όπως πάντοτε, από τον διεισδυτικό συλλογισμό του φίλου μου. «Πρόσεξα, παρεμπιπτόντως, πως είχε γράψει ένα σημείωμα πριν αφήσει το σπίτι αλλά έχοντας ντυθεί πλήρως. Παρατήρησες πως το δεξί γάντι της ήταν σχισμένο στον δείκτη, αλλά προφανώς δεν είδες πως τόσό το γάντι όσο και το δάκτυλο ήταν λεκιασμένα από βιολετί μελάνι. Είχε γράψει βιαστικά και βούτηξε την πένα πολύ βαθιά. Πρέπει να έγινε σήμερα το πρωί, διότι το σημάδι δε θα παρέμενε ευδιάκριτο επί του δακτύλου. Όλα αυτά είναι διασκεδαστικά, μολονότι κάπως
- 62 -
Arthur Conan Doyle στοιχειώδη, ωστόσο οφείλω να γυρίσω στη δουλειά, Γουώτσον. Θα σε πείραζε να μου διαβάσεις την ανακοινωθείσα περιγραφή του κ. Όσμερ Έϊντζελ;» Ανασήκωσα το μικρό τυπωμένο απόκομμα στο φως. «Αγνοείται [έγραφε] εκ της πρωίας της δεκάτηςτέταρτης, κύριος ονόματι Όσμερ Έϊντζελ. Ύψος περί το ένα και ογδόντα εκατοστά· γεροδεμένος, ωχρή επιδερμίδα, μαύρα μαλλιά, μικρή φαλάκρα στο μέσο, πλούσια, μαύρη γενειάδα· χρωματιστά γυαλιά, ελαφρά αδυναμία στη φωνή. Ήταν ντυμένος, όταν εθεάθη για τελευταία φορά, με μαύρη ρεντιγκότα που συμπληρωνόταν από μεταξωτό μαύρο γιλέκο, χρυσή αλυσίδα τύπου Αλβέρτου, και γκρίζο παντελόνι τουίντ, με καφέ γκέτες πάνω από μπότες με ελαστικές πλευρές. Ως είναι γνωστό εργαζόταν σε γραφείο επί της οδού Λήντενχολ. Καθένας που θα φέρνει—» «Μας αρκεί,» είπε ο Χολμς. «Όσο για τα γράμματα,» συνέχισε, ρίχνοντας τους μια ματιά, «είναι εξαιρετικά κοινότυπα. Δεν υπάρχει απολύτως κάποιο στοιχείο εντός τους προς τον κ. Έϊντζελ, παρεκτός του ότι παραθέτει Μπαλζάκ σε ένα σημείο. Υπάρχει μόνον ένα αξιοπρόσεκτο σημείο, ωστόσο, το οποίο δίχως αμφιβολία θα σου κάνει εντύπωση.» «Είναι δακτυλογραφημένα,» σχολίασα. «Όχι μόνο αυτό, αλλά και η υπογραφή είναι δακτυλογραφημένη. Κοίτα το μικρό τακτικό ‘Όσμερ Έϊντζελ’ στο κάτω μέρος. Υπάρχει μια ημερομηνία, καθώς βλέπεις, αλλά καμία επιγραφή εκτός της οδού Λήντεχολ, το οποίο είναι κάπως αόριστο. Το ζήτημα σχετικά με την υπογραφή είναι ιδιαίτερα υποδηλωτικό —πρακτικά, μπορούμε να το αποκαλέσουμε καθοριστικό.» «Του τι;» «Αγαπητέ μου φίλε, είναι δυνατόν να μην αντιλαμβάνεσαι πόσο ισχυρά σχετίζεται με την υπόθεση;» «Δε μπορώ να πως ότι καταλαβαίνω εκτός κι αν έχει να κάνει με το ότι επιθυμούσε να είναι σε θέση να αρνηθεί την - 63 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς υπογραφή του αν κάποια ενέργεια για αθέτηση υπόσχεσης εγειρόταν.» «Όχι, δεν είναι αυτό το θέμα. Ωστόσο, θα γράψω δυο γράμματα, τα οποία θα πρέπει να διευθετήσουν το ζήτημα. Το ένα εξ αυτών είναι προς μια φίρμα στην Πόλη, το άλλο απευθύνεται στον πατριό της κυρίας, τον κ. Γουίντιμπανκ, ζητώντας του αν θα μπορούσε να μας συναντήσει εδώ στις έξι η ώρα αύριο το απόγευμα. Είναι εξίσου καλό να εργαζόμαστε με τους άρρενες συγγενείς. Και τώρα, Γιατρέ, δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα έως ότου οι απαντήσεις από τα γράμματα φτάσουν, έτσι θα αφήσουμε το μικρό μας πρόβλημα στο ράφι για την ώρα.» Είχα τόσο πολλούς λόγους να πιστεύω στις αδιόρατες δυνάμεις συλλογισμού και την εξαιρετική ενέργεια εν δράση ώστε ένοιωθα πως έπρεπε να έχει ορισμένους βάσιμους λόγους για τη σίγουρη και άνετη συμπεριφορά κατά την οποία αντιμετώπισε το ιδιάζον μυστήριο το οποίο είχε αναλάβει να βυθοσκοπήσει. Μόνο μια φορά τον είχα δει να αποτυγχάνει, στην περίπτωση του Βασιλιά της Βοημίας και της φωτογραφίας της Αϊρίν Άντλερ· ωστόσο ανατρέχοντας στο παρελθόν στην παράξενη ιστορία του ‘Σημαδιού των Τεσσάρων’, και τις εξαιρετικές συνθήκες που συνδέονταν με την «Σπουδή στο Άλικο’, είχα την αίσθηση πως θα έπρεπε να πρόκειται για κάποιο περίεργο κουβάρι εκείνο το οποίο δε θα μπορούσε να ξετυλίξει. Τον άφησα τότε, καπνίζοντας ακόμη την πήλινη μαύρη πίπα του, με την πεποίθηση πως όταν θα ερχόμουν πίσω το επόμενο απόγευμα θα τον έβρισκα να έχει στα χέρια του όλα τα στοιχεία τα οποία θα τον οδηγούσαν στην ταυτότητα τους εξαφανισθέντος γαμπρού της Δεσποινίδας Μαίρη Σάδερλαντ. Μια επαγγελματική περίπτωση μεγάλης βαρύτητας απασχολούσε τη δική μου προσοχή την προκειμένη περίοδο, και ολόκληρη την επόμενη ημέρα βρισκόμουν στο πλευρό του πάσχοντα. Δεν ήταν παρά μόνο κοντά στις έξι όταν
- 64 -
Arthur Conan Doyle απελευθερώθηκα και κατάφερα να πηδήξω σε μια άμαξα και να μεταβώ στην οδό Μπέϊκερ, με κάποιο σχετικό φόβο πως ίσως να έφτανα πολύ αργά για να συμβάλω στον επίλογο του μικρού μυστηρίου. Βρήκα τον Σέρλοκ Χολμς μόνο, ωστόσο, μισοκοιμισμένο, με τη ψηλή, λεπτή μορφή του κουρνιασμένη στα βάθη της πολυθρόνας του. Μια φοβερή παράθεση μπουκαλιών και δοκιμαστικών σωλήνων, με την έντονη βαριά οσμή του υδροχλωρικού οξέος, μου φανέρωσε πως είχε περάσει τη μέρα του στη χημική του εργασία η οποία του ήταν τόσο αγαπητή.
«Λοιπόν, το έλυσες;» τον ρώτησα καθώς μπήκα. «Ναι. Πρόκειται για το διθεϊκό οξείδιο του βαρίου.» «Όχι, όχι, το μυστήριο!» φώναξα. «Ω, αυτό! Σκεφτόμουν τα άλατα στα οποία εργαζόμουν. Δεν υπήρξε πότε κάποιο μυστήριο επί του ζητηματος, ωστόσο, όπως ανέφερα χθες, ορισμένες από τις λεπτομέρειες έχουν ενδιαφέρον. Το μόνο πρόβλημα είναι πως δεν υπάρχει νόμος, φοβάμαι, που να μπορεί να αγγίξει το παλιοτόμαρο.»
- 65 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ποιος ήταν, λοιπόν, και ποιος ο σκοπός του με το να εγκαταλείψει τη δεσποινίδα Σάδερλαντ;» Το ερώτημα μόλις είχε προλάβει να βγει από το στόμα μου, και ο Χολμς δεν είχε ακόμη ανοίξει τα χείλη για να αποκριθεί, όταν ακούσαμε μια βαριά περπατησιά στο διάδρομο και ένα χτύπημα στην πόρτα. «Αυτός είναι ο πατριός του κοριτσιού, ο κ. Τζέιμς Γουίντιμπανκ,» είπε ο Χολμς. «Μου έγραψε για να αναφέρει πως θα ερχόταν στις έξι. Ελάτε μέσα!» Ο άντρας ο οποίος μπήκε ήταν ένας γεροδεμένος, μεσαίου μεγέθους τύπος, κάπου τριάντα ετών, καλοξυρισμένος, και ωχρός, κατά έναν ήρεμο, υπαινικτικό τρόπο, και ένα ζευγάρι θεσπέσια έξυπνων και διεισδυτικών γκρίζων ματιών. Μας έριξε μια απορημένη ματιά στον καθένα μας, ακούμπησε το γυαλιστερό ψηλό καπέλο στο μπουφέ, και με μια ελαφριά υπόκλιση γλίστρησε στην πλησιέστερη καρέκλα. «Καλησπέρα σας, κ. Τζέιμς Γουίντιμπανκ,» είπε ο Χολμς. «Πιστεύω πως αυτό το δακτυλογραφημένο γράμμα είναι από εσάς, στο οποίο κλείσατε ραντεβού μαζί μου για τις έξι;» «Μάλιστα, κύριε. Φοβάμαι, πως έφτασα κάπως αργοπορημένα, όμως δεν είμαι αφεντικό του εαυτού μου, όπως γνωρίζετε. Λυπάμαι που η δεσποινίδα Σάδερλαντ σας προβλημάτισε σχετικά με αυτό το θεματάκι, επειδή πιστεύω πως είναι πολύ καλύτερα να μη βγαίνουν τα προσωπικά παραέξω. Ήρθε παρά την επιθυμία μου, όμως πρόκειται για ένα ιδιαιτέρως ευέξαπτο, παρορμητικό κορίτσι, όπως θα παρατηρήσατε, και δεν ελέγχεται εύκολα όταν βάλει κάτι στο μυαλό της. Φυσικά, δεν με πείραξε τόσο για εσάς, αφού δε σχετίζεστε με τις επίσημες αστυνομικές αρχές, όμως δεν είναι ευχάριστο να βγαίνουν στον κόσμο οι οικογενειακές κακοτυχίες. Επιπλέον, πρόκειται για άσκοπο έξοδο, γιατί πως είναι δυνατόν να βρείτε αυτόν τον Όσμερ Έϊντζελ;»
- 66 -
Arthur Conan Doyle «Αντιθέτως,» είπε ο Χολμς ήρεμα· «έχω κάθε λόγο να πιστεύω πως θα καταφέρω να ανακαλύψω τον κ. Όσμερ Έϊντζελ.» Ο κ. Γουίντιμπανκ ταράχτηκε εντόνως και του έπεσαν τα γάντια του. «Χαίρομαι πολύ που το ακούω,» είπε. «Πρόκειται για περίεργο πράγμα,» σχολίασε ο Χολμς, «πως μια γραφομηχανή έχει πράγματι τόση ιδιαιτερότητα όσο και η γραφή ενός ανθρώπου. Εκτός κι αν είναι εντελώς καινούργιες, ούτε μια τους δε γράφει ακριβώς το ίδιο. Ορισμένα γράμματα φθείρονται περισσότερο από τα άλλα, και ορισμένα φθείρονται στη μια πλευρά. Τώρα, παρατηρήστε στο σημείωμα σας, κ. Γουίντιμπανκ, πως σε κάθε περίπτωση υπάρχει ένα μικρό στίγμα πάνω από τα ‘ε’, και μια ελαφριά ατέλεια στην ουρά του ‘ρ’. Υπάρχουν δεκατέσσερα ακόμη χαρακτηριστικά, όμως αυτά είναι τα πλέον εμφανή.» «Πραγματοποιούμε όλη την αλληλογραφία μας με αυτή τη γραφομηχανή στο γραφείο, και αναμφίβολα είναι κάπως φθαρμένη,» απάντησε ο επισκέπτης μας, κοιτάζοντας ανυπόμονα τον Χολμς τα γυαλιστερά μικρά του μάτια. «Και τώρα θα σας δείξω ότι αποτελεί πραγματικά μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μελέτη, κ. Γουίντιμπανκ,» συνέχισε ο Χολμς. «Σκέφτομαι να γράψω άλλη μια μονογραφία κάποια από αυτές τις μέρες πάνω στη γραφομηχανή και τη σχέση της με το έγκλημα. Πρόκειται για ζήτημα στο οποίο έχω αφιερώσει κάποια σχετική προσοχή. Έχω εδώ τέσσερα γράμματα τα οποία φέρονται ως προερχόμενα εκ του αγνοούμενου. Είναι όλα τους δακτυλογραφημένα. Σε κάθε περίπτωση, όχι μόνο τα ‘ε’ δεν έχουν στίγματα και τα ‘ρ’ είναι χωρίς ουρά, αλλά όπως θα παρατηρείτε, αν θα θέλατε να χρησιμοποιήσετε το μεγεθυντικό φακό μου, πως και τα δεκατέσσερα ακόμη χαρακτηριστικά στα οποία έκανα νύξη βρίσκονται εδώ επίσης.» Ο κ. Γουίντιμπανκ πετάχτηκε από την καρέκλα του και πήρε το καπέλο του. «Δε μπορώ να χαραμίζω τον χρόνο μου σε τέτοιου είδους φανταστικές κουβέντες, κ. Χολμς,» είπε. «Αν - 67 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μπορείτε να πιάσετε τον άντρα, πιάστε τον, και ενημερώστε με όταν θα το έχετε επιτύχει.»
«Βεβαίως,» είπε ο Χολμς, πηγαίνοντας και γυρίζοντας το κλειδί στην πόρτα. «Σας ενημερώνω, τότε, πως τον έπιασα!» «Τι! Που;» φώναξε ο κ. Γουίντιμπανκ, χλομιάζοντας στα χείλη του και ρίχνοντας ματιές γύρω του σα ποντικός στη φάκα. «Ω, δε θα βοηθήσει —ειλικρινά όχι,» είπε ο Χολμς μελιστάλακτα. «Δεν υπάρχει περίπτωση να ξεφύγετε, κ. Γουίντιμπανκ. Είναι υπερβολικά σαφές, και ήταν άσχημο εκ μέρους όταν είπατε πως μου ήταν αδύνατο να λύσω μια τόσο απλή περίπτωση. Σωστά! Καθίστε να το συζητήσουμε.» Ο επισκέπτης μας κατάρρευσε σε μια καρέκλα με κάτωχρο πρόσωπο και μια γυαλάδα από ιδρώτα στο μέτωπο του. «Δεν είναι—δεν είναι νομικά αγώγιμο,» τραύλισε. «Φοβάμαι πολύ πως δεν είναι. Όμως μεταξύ μας, Γουίντιμπανκ, πρόκειται για το πλέον άσπλαχνο, εγωιστικό και άκαρδο κόλπο κατά ειδεχθή τρόπο, που τέθηκε ποτέ
- 68 -
Arthur Conan Doyle ενώπιον μου. Τώρα, ας αναφέρω την πορεία των γεγονότων, και διόρθωσε με όπου κάνω λάθος.» Ο άντρας κάθισε σωριασμένος στην καρέκλα του, με το κεφάλι του βυθισμένο πάνω στο στήθος του, όπως κάποιος που είχε συντριβεί ολοσχερώς. Ο Χολμς έβαλε τα πόδια στη γωνιά του γείσου και γέρνοντας πίσω με τα χέρια του στις τσέπες, άρχισε να μιλά, περισσότερο στον εαυτό του, καταπώς φάνηκε, παρά σε μας. «Ο άντρας παντρεύτηκε μια γυναίκα πολύ μεγαλύτερη από εκείνον για τα χρήματα της,» είπε, «και απολάμβανε τη χρήση των χρημάτων της κόρης για όσο θα ζούσε μαζί τους. Επρόκειτο περί σημαντικού ποσού, για ανθρώπους στη θέση του, και η απώλεια του θα επέφερε μια σοβαρή διαφορά. Άξιζε μια προσπάθεια να το διατηρήσει. Η κόρη ήταν καλής, αξιαγάπητης ιδιοσυγκρασίας, αλλά και στοργικής και καλόκαρδης στη συμπεριφορά της, έτσι ώστε ήταν προφανές πως με τα επαρκή προσωπικά της πλεονεκτήματα, και το μικρό της εισόδημα, δε θα παρέμενε ελεύθερη για πολύ. Τώρα ο γάμος της θα σήμαινε, φυσικά, την απώλεια των εκατό το χρόνο, έτσι τι κάνει ο πατριός της για να το αποτρέψει; Ακολουθεί την προφανή πορεία να την κρατά στο σπίτι και να της απαγορεύει να αναζητήσει τη συντροφιά ανθρώπων της ηλικίας της. Όμως σύντομα ανακαλύπτει πως αυτό δε θα αποτελούσε μόνιμη λύση. Έγινε δύστροπη, επέμεινε στα δικαιώματα της, και τελικά ανακοίνωσε την αμετακίνητη πρόθεση να πάει σε συγκεκριμένο χορό. Τι κάνει ένας έξυπνος πατριός τότε; Συλλαμβάνει μια ιδέα περισσότερο αξιέπαινη για το μυαλό του παρά για την καρδιά του. Με την ανοχή και τη συμβολή της συζύγου του μεταμφιέζεται, καλύπτοντας τα έντονα μάτια με χρωματιστά γυαλιά, κρύβοντας το πρόσωπο με ένα μουστάκι και ένα ζευγάρι φουντωτές φαβορίτες, χαμηλώνει την καθαρή φωνή του σε ένα σβησμένο ψίθυρο, και διπλά ασφαλής βάση της μυωπίας του κοριτσιού, εμφανίζεται ως κ. Όσμερ Έϊντζελ, και αποτρέπει άλλους εραστές κάνοντας τη να τον αγαπήσει.»
- 69 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ήταν ένα αστείο αρχικά,» μούγκρισε ο επισκέπτης μας. «Ποτέ δε φαντασθήκαμε πως θα παρασυρόταν τόσο πολύ.» «Πιθανότατα δε θα παρασυρόταν. Όπως κι αν ακούγεται, η νεαρή κυρία σαφέστατα παρασύρθηκε, και, έχοντας αποφασίζει πως ο πατριός της ήταν στη Γαλλία, η υποψία της προδοσίας δε μπήκε ούτε στιγμή στο μυαλό της. Κολακεύτηκε από τις προθέσεις του κυρίου, και η επίδραση ενισχύθηκε από τον εντόνως εκφρασθέντα θαυμασμό της μητέρας της. Τότε ο κ. Έϊντζελ άρχισε να επισκέπτεται, διότι ήταν εμφανές πως το ζήτημα έπρεπε να εξωθηθεί όσο γινόταν ώστε να παραχθεί ένα πραγματικό αποτέλεσμα. Υπήρξαν συναντήσεις, και ένας αρραβώνας, ο οποίος τελικά θα εξασφάλιζε τα συναισθήματα του κοριτσιού εκ του να στραφεί προς κάποιον άλλο. Όμως η απάτη δε μπορούσε να κρατήσει για πάντα. Αυτά τα ψεύτικα ταξίδια ήταν μάλλον προβληματικά. Το πράγμα που έπρεπε να γίνει ήταν να φέρει την ιστορία σε ένα τέλος κατά τέτοιο δραματικό τρόπο ώστε να άφηνε μια μόνιμη εντύπωση επί του μυαλού της νεαρής κυρίας και να την απέτρεπε να κοιτάξει οποιονδήποτε κάθε άλλο μνηστήρα για αρκετό καιρό. Εξ αυτού κι όλοι εκείνοι οι όρκοι πίστης επί της Διαθήκης, και εξ αυτού επίσης και οι νύξεις προς την πιθανότητα κάποιου συμβάντος το ίδιο το πρωινό του γάμου. Ο Τζειμς Γουίντιμπανκ επιθυμούσε η δεσποινίδα Σάδερλαντ να είναι τόσο δεμένη με τον Όσμερ Έϊντζελ, και τόσο αβέβαιη για την τύχη του, ώστε για τα δέκα επόμενα χρόνια, όπως και να ‘χε, δε θα άκουγε κανέναν άλλο άντρα. Ως την πόρτα της εκκλησίας την πήγε, και εκεί, καθώς δε μπορούσε να προχωρήσει περισσότερο, πολύ βολικά χάθηκε με το παλιό κόλπο του να μπει από τη μια πόρτα της άμαξας και έξω από την άλλη. Πιστεύω πως αυτή είναι η ακολουθία των γεγονότων, κ. Γουίντιμπανκ!» Ο επισκέπτης μας είχε ανακτήσει κάτι από τη σιγουριά του καθώς ο Χολμς μιλούσε, και σηκώθηκε από την καρέκλα του με ένα παγερό περιφρονητικό μορφασμό στο ωχρό του πρόσωπο. - 70 -
Arthur Conan Doyle «Ίσως να είναι έτσι, ίσως όχι, κ. Χολμς,» είπε, «όπως αν είστε τόσο έξυπνος θα πρέπει να είστε αρκετά έξυπνος για να γνωρίζεται πως εσείς παρανομείτε τώρα, και όχι εγώ. Δεν έκανα τίποτα αγώγιμο από την αρχή, όμως εφόσον κρατάτε την πόρτα κλειδωμένη θέτετε τον εαυτό σας ευάλωτο σε μια αγωγή για επίθεση και παράνομη κράτηση.» «Ο νόμος δε μπορεί, όπως λέτε, να σας αγγίξει,» είπε ο Χολμς, ξεκλειδώνοντας και ανοίγοντας την πόρτα, «ωστόσο ποτέ δεν υπήρξε άντρας που να του άξιζε η τιμωρία περισσότερο. Αν η νεαρή κυρία είχε ένα αδελφό ή ένα φίλο, θα έπρεπε να σας μαστιγώσει. Μα τον Ιωβ!» συνέχισε, ανάβοντας στη θέα του πικρού σαρκασμού επί του προσώπου του άντρα, «δεν αποτελεί μέρος των καθηκόντων μου προς την πελάτισσα μου, όμως ένα κυνηγετικό καμτσίκι είναι εύκαιρο, και έχω την εντύπωση πως θα πρέπει να επιληφθώ ο ίδιος—» Έκανε δυο γοργά βήματα μέχρι το καμτσίκι, όμως πριν προλάβει να το αδράξει ακούστηκε ένα αγριεμένο ποδοβολητό από τις σκάλες, η βαριά πόρτα της εισόδου χτύπησε με δύναμη, και από το παράθυρο είδαμε τον κ. Τζέιμς Γουίντιμπανκ να τρέχει όσο πιο γρήγορα μπορούσε κατηφορίζοντας τον δρόμο.
- 71 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Κοίτα ένα παγερό κάθαρμα!» είπε ο Χολμς, γελώντας, καθώς έπεσε ξανά και πάλι πίσω σε μια πολυθρόνα. «Αυτός ο τύπος θα ανελιχθεί από έγκλημα σε έγκλημα μέχρι να κάνει κάτι πολύ άσχημο, και να καταλήξει σε κάποια κρεμάλα. Η υπόθεση, από κάποιες απόψεις, δεν υπήρξε απολύτως κενή ενδιαφέροντος.» «Αδυνατώ να αντιληφθώ ακόμη όλα τα βήματα του συλλογισμού σου,» σχολίασα. «Λοιπόν, φυσικά υπήρξε εμφανές εξαρχής πως αυτός ο κ. Όσμερ Έϊντζελ έπρεπε να έχει κάποιο ιδιαίτερο σκοπό για την παράξενη συμπεριφορά του, και υπήρξε εξίσου σαφές πως ο μόνος άνθρωπος που θα επωφελούταν πραγματικά από το γεγονός, όσο μπορούσαμε να αντιληφθούμε, ήταν ο πατριός. Κατόπιν το γεγονός πως και οι δυο άντρες δεν ήταν ποτέ μαζί, αλλά πως ο ένας εμφανιζόταν πάντοτε όταν ο άλλος έλειπε, ήταν υποδηλωτικό. Το ίδιο ήταν τα χρωματιστά γυαλιά και η περίεργη φωνή, τα οποία και τα δυο υποδείκνυαν προς μια μεταμφίεση, όπως και οι φουντωτές φαβορίτες. Οι υποψίες μου επιβεβαιώθηκαν στο σύνολο τους από την ιδιόρρυθμη ενέργεια της δακτυλογράφησης της υπογραφής του, το οποίο, φυσικά, οδήγησε στο συμπέρασμα πως ο γραφικός του χαρακτήρας της ήταν τόσο οικείος ώστε θα τον αναγνώριζε από το απειροελάχιστο δείγμα του. Βλέπεις όλα αυτά τα μεμονωμένα γεγονότα, μαζί με ορισμένα δευτερεύοντα, όλα υποδείκνυαν προς την ίδια κατεύθυνση.» «Και πως τα επαλήθευσες;» «Έχοντας εντοπίσει τον άνθρωπο μου, ήταν εύκολο να βρω την επιβεβαίωση. Γνώριζα τη φίρμα για την οποία εργαζόταν ο άντρας. Έχοντας πάρει την τυπωμένη περιγραφή, απάλειψα καθετί το οποίο θα μπορούσε να αποτελεί αποτέλεσμα της μεταμφίεσης —τις φαβορίτες, τα γυαλιά, τη φωνή, και την έστειλα στη εταιρεία, με το αίτημα να με πληροφορήσουν αν ανταποκρινόταν στην περιγραφή κάποιος από τους εμπορικούς τους αντιπρόσωπους. Είχα ήδη παρατηρήσει της ιδιαιτερότητες της γραφομηχανής, και έγραψα στον
- 72 -
Arthur Conan Doyle άντρα τον ίδιο στην επαγγελματική του διεύθυνση ρωτώντας τον αν θα μπορούσε να έρθει εδώ. Όπως ανέμενα, η απάντηση του ήταν δακτυλογραφημένη και απεκάλυπτε τα ίδια ασήμαντα αλλά χαρακτηριστικά ελαττώματα. Το ίδιο ταχυδρομείο μου έφερε ένα γράμμα από τους Γουέστχαουζ & Μάρμπανκ, στην οδό Φέντσέρτς, λέγοντας πως η περιγραφή συνέπιπτε από κάθε άποψη με αυτήν του υπαλλήλου, Τζέιμς Γουίντιμπανκ. Voila tout!» «Και η Δεσποινίδα Σάδερλαντ;» «Αν της μιλήσω δε θα με πιστέψει. Ίσως να θυμάσαι πως πηγαίνει η παλιά Περσική παροιμία, «Υπάρχει ο κίνδυνος για όποιον παίρνει το νεαρό τιγράκι, και κίνδυνος για όποιον κλέβει την φαντασίωση μιας γυναίκας.» Υπάρχει τόση λογική στον Hafiz όσο και στον Οράτιο, και άλλη τόση κατανόηση του κόσμου.»
- 73 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
Η Ένωση τ ων Κο κκινο μάλ λ η δ ων Είχα επισκεφθεί το φίλο μου, κ. Σέρλοκ Χολμς, κάποια μέρα του φθινοπώρου του περασμένου έτους και τον βρήκα σε βαθιά συζήτηση με έναν εξαιρετικά γεροδεμένο, κοκκινοπρόσωπο, ηλικιωμένο κύριο με ζωηρά κόκκινα μαλλιά. Με μια συγγνώμη για την παρέμβαση μου, ετοιμαζόμουν να αποχωρήσω όταν με τράβηξε απότομα μέσα στο δωμάτιο κι έκλεισε την πόρτα πίσω μου. «Δεν υπάρχει περίπτωση να ερχόσουν σε καλύτερη ώρα, αγαπητέ μου Γουώτσον,» είπε εγκάρδια. «Φοβήθηκα πως ήσουν απασχολημένος.» «Και είμαι. Πολύ μάλιστα.» «Τότε μπορώ να περιμένω στο άλλο δωμάτιο.» «Καθόλου. Ο κύριος αυτός, κ. Γουίλσον, υπήρξε συνεργάτης μου και βοηθός μου σε πολλές από τις πλέον επιτυχείς μου υποθέσεις, και δεν έχω αμφιβολία πως θα συμβάλει στο μέγιστο και στη δική σας επίσης.» Ο γεροδεμένος κύριος ανασηκώθηκε και έκανε μια κοφτή υπόκλιση χαιρετισμού, με ένα σύντομο μικρό ερωτηματικό βλέμμα από τα μικρά περιτριγυρισμένα πάχος μάτια του. «Δοκίμασε τον καναπέ,» είπε ο Χολμς, βουλιάζοντας ξανά στην πολυθρόνα του και ενώνοντας τα ακροδάχτυλα του όπως συνήθιζε όταν βρισκόταν σε αμερόληπτες διαθέσεις. «Γνωρίζω, αγαπητέ μου Γουώτσον, πως μοιράζεσαι την αγάπη μου για καθετί παράδοξο κι εκτός των συμβάσεων και της πληκτικής ρουτίνας της καθημερινότητας. Επέδειξες την απόλαυση σου επί αυτού δια του ενθουσιασμού ο οποίος σε προέτρεψε να καταγράψεις, και, αν μου επιτρέπεις να το πω, να εξωραΐσεις ορισμένες από τις περιπετειούλες μου.
- 74 -
Arthur Conan Doyle «Οι υποθέσεις σου όντως υπήρξαν ενδιαφέροντος για μένα,» παρατήρησα.
ιδιαίτερου
«Θα θυμάσαι πως σχολίασα τις προάλλες, πριν εισέλθουμε στο ιδιαίτερα απλό πρόβλημα το οποίο μας παρουσιάστηκε εκ της δεσποινίδος Μαίρης Σάδερλάντ, ότι για περίεργα αποτελέσματα και ιδιόρρυθμους συνδυασμούς θα πρέπει να ασχοληθούμε με την ίδια τη ζωή, η οποία είναι πάντοτε περισσότερο ασυνήθιστη από κάθε απόπειρα της φαντασίας.» «Μια πρόταση αμφισβητήσω.»
την
οποία
πήρα
το
θάρρος να
«Πράγματι, Γιατρέ, αλλά παρά ταύτα οφείλεις να συμβαδίσεις με την άποψη μου, ειδάλλως θα συνεχίζω να σωριάζω το ένα γεγονός κατόπιν του άλλου πάνω σου έως ότου η λογική σου λυγίσει υπό το βάρος τους και παραδεχθείς πως έχω δίκιο. Λοιπόν, ο κ. Τζάμπεζ Γουίλσον από εδώ υπήρξε αρκετά καλός να με επισκεφθεί σήμερα το πρωί, και να ξεκινήσει μια αφήγηση η οποία υπόσχεται να καταστεί μια από τις πλέον μοναδικές που άκουσα εδώ και πολύ καιρό. Με έχεις ακούσει να σχολιάζω πως τα παραδοξότερα και πλέον μοναδικά πράγματα πολύ συχνά συνδέονται όχι με τα μεγαλύτερα αλλά με τα μικρότερα εγκλήματα, και περιστασιακά, ειλικρινά, όπου υπάρχει χώρος για αμφιβολία σχετικά με αν κάποιο πραγματικό έγκλημα έχει διαπραχθεί. Από όσο έχω ακούσει μου είναι αδύνατο να διακρίνω αν η παρούσα υπόθεση αποτελεί μια περίπτωση εγκλήματος ή όχι, αλλά η πορεία των γεγονότων εμπίπτει σίγουρα μεταξύ των πλέον ιδιαζόντων που άκουσα ποτέ μου. Ίσως, κ. Γουίλσον, θα είχατε την ευγενή καλοσύνη να ξεκινήσετε και πάλι την αφήγηση σας. Σας το ζητώ όχι απλά επειδή ο φίλος μου Δρ Γουώτσον δεν άκουσε την εισαγωγή αλλά επειδή η ιδιάζουσα φύση της ιστορίας σας με κάνει να αδημονώ για κάθε δυνατή λεπτομέρεια από τα χείλη σας. Ως κανόνα, όταν έχω ακούσει κάποια ελαφρά ένδειξη της πορείας των γεγονότων, είμαι σε θέση να οδηγηθώ μέσα από τις χιλιάδες των παρομοίων
- 75 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς υποθέσεων οι οποίες έρχονται στη μνήμη μου. Στην προκειμένη περίπτωση είμαι αναγκασμένος να παραδεχθώ πως τα γεγονότα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, μοναδικά.» Ο εύσωμος πελάτης φούσκωσε το στήθος με την ιδέα λίγης περηφάνιας και τράβηξε από την τσέπη του μια βρώμικη και τσαλακωμένη εφημερίδα από την εσωτερική τσέπη του πανωφοριού του. Καθώς κοίταξε στην στήλη αγγελιών, με το κεφάλι σκυμμένο εμπρός και την εφημερίδα στρωμένη στα γόνατα του, έριξα μια καλή ματιά στον άνθρωπο και επιχείρησα, κατά τον τρόπο του συντρόφου μου, να διακρίνω τις ενδείξεις που ίσως να φανερώνονταν από το ντύσιμο ή την εμφάνιση του.
Δεν αποκόμισα πάρα πολλά, από την επιθεώρηση μου. Ο επισκέπτης μας έφερε κάθε γνώρισμα πως επρόκειτο περί ενός μέσου κοινού Βρετανού έμπορου, τετράπαχου, πομπώδη, και αργού. Φορούσε κάπως ξεχειλωμένο γκρίζο καρό παντελόνι, μια όχι πολύ καθαρή μαύρη ρεντιγκότα, ξεκούμπωτη μπροστά, και ένα υπόφαιο γιλέκο με μια βαριά μπρούτζινη αλυσίδα τύπου Αλβέρτου, και ένα τετράγωνο κομματάκι μετάλλου κρεμόταν σα διακοσμητικό. Ένα φθαρμένο ψηλό καπέλο και ένα ξεθωριασμένο καφετί
- 76 -
Arthur Conan Doyle πανωφόρι με τσαλακωμένο βελούδινο γιακά αναπαύονταν πάνω σε μια καρέκλα πλάι του. Από κάθε άποψη, όσο κι αν κοίταξα, δεν υπήρχε τίποτα το αξιοσημείωτο σχετικά με τον άνθρωπο εκτός από τα φλογερά κόκκινα μαλλιά, και την έκφραση της ακραίας στενοχώριας και δυσφορίας επί των χαρακτηριστικών του. Το γοργό μάτι του Σέρλοκ Χολμς αντιλήφθηκε την ασχολία μου, και κούνησε το κεφάλι του καθώς πρόσεξε τις απορημένες ματιές μου. «Πέραν των εμφανών στοιχείων πως κάποια στιγμή έκανε χειρονακτική εργασία, πως παίρνει ταμπάκο, πως είναι ελευθεροτέκτονας, πως έχει βρεθεί στην Κίνα, και πως έχει προβεί σε σημαντικό γραφικό έργο προσφάτως, δε μπορώ να επαγάγω κάτι άλλο.» Ο κ. Τζαμπέζ Γουίλσον αναπήδησε στην καρέκλα του, με το δείκτη του επί της εφημερίδας, μα με τα μάτια του στο σύντροφο μου. «Πως, στο όνομα της καλοτυχίας, τα γνωρίζετε όλα αυτά, κ. Χολμς;» ρώτησε. «Πως γνωρίζετε, επί παραδείγματι, πως έκανα χειρονακτική εργασία. Είναι αλήθεια όσο το ευαγγέλιο, γιατί ξεκίνησα σα ξυλουργός πλοίου.» «Τα χέρια σας, αγαπητέ μου κύριε. Το δεξί σας χέρι είναι αρκετά μεγαλύτερο από το αριστερό σας. Εργαστήκατε με αυτό, και οι μύες έχουν αναπτυχθεί περισσότερο. «Καλώς, το Ελευθεροτεκτονισμός;»
ταμπάκο,
τότε,
και
ο
«Δε θα προσβάλω την νοημοσύνη σας αναφέροντας πως τα εντόπισα, ιδιαιτέρα καθώς, σχετικά ενάντια προς τους αυστηρούς κανόνες του τάγματος σας, χρησιμοποιείτε μια καρφίτσα τόξου και πυξίδας.» «Αχά, μα φυσικά, το ξέχασα. Μα το γράψιμο;» «Τι άλλο μπορεί να υποδειχθεί από εκείνο το δεξί μανικέτι το οποίο γυαλίζει για δέκα πόντους, και το αριστερό με το στιλπνό μπάλωμα κοντά στον αγκώνα όπου το ακουμπούσατε επί του γραφείου;» - 77 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Καλώς, μα η Κίνα;» «Το ψάρι που έχετε ως τατουάζ αμέσως ψηλότερα του αριστερού σας καρπού θα μπορούσε να έχει γίνει μονάχα στην Κίνα. Πραγματοποίησα μια μικρή μελέτη επί των σχεδίων τατουάζ και συνεισέφερα μάλιστα επί της συγκεκριμένης θεματολογίας. Η συγκεκριμένη τεχνική απόδοσης της λεπτής ροζ απόχρωσης των λεπιών των ψαριών είναι αρκετά χαρακτηριστική στην Κίνα. Όταν, επιπλέον, βλέπω ένα Κινέζικο νόμισμα να κρέμεται εκ της αλυσίδας του ρολογιού σας, το ζήτημα καθίσταται ακόμη απλούστερο.» Ο κ. Τζάμπεζ Γουίλσον γέλασε δυνατά. «Λοιπόν, ούτε καν θα το φανταζόμουν!» είπε εκείνος. «Σκέφτηκα αρχικά πως είχατε κάνει κάτι έξυπνο, όμως βλέπω πως δεν ήταν τίποτα, τελικά.» «Αρχίζω να σκέφτομαι, Γουώτσον,» είπε ο Χολμς, «πως κάνω κάποιο λάθος εξηγώντας. ‘Omne ignotum pro magnifico,’ ξέρεις, και η κακόμοιρη μικρή φήμη μου, όπως έχει, θα χαντακωθεί αν είμαι τόσο ειλικρινής. Δε βρίσκετε την αγγελία, κ. Γουίλσον;»
- 78 -
Arthur Conan Doyle «Ναι, εδώ την έχω,» απάντησε με το παχύ του κόκκινο δάκτυλο φυτεμένο στα μισά της στήλης. «Ορίστε. Εδώ άρχισαν όλα. Διαβάστε τη και μόνος σας, κύριε.» Πήρα την εφημερίδα από εκείνον και διάβαζα τα ακόλουθα.
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ ΚΟΚΚΙΝΟΜΑΛΛΗΔΩΝ: Προς λογαριασμό του κληροδοτήματος του εκλιπόντος Εζεκάϊα Χόπκινς, από το Λίμπανον, της Πενσυλβανίας, των Η.Π.Α., υπάρχει πλέον μια επιπλέον κενή θέση η οποία παρέχει το δικαίωμα σε ένα μέλος της ένωσης σε μισθό 4 λιρών την εβδομάδα για αποκλειστικά συμβολικές υπηρεσίες. Όλοι οι κοκκινομάλληδες που είναι υγιείς σε σώμα και πνεύμα και άνω της ηλικίας των είκοσι-ενός ετών, έχουν δικαίωμα υποψηφιότητας. Απευθυνθείτε προσωπικά τη Δευτέρα, στις έντεκα, στον Ντάνκαν Ρός, στα γραφεία της Ένωσης, στο 7 της Πόουπ Κόρτ, στην οδό Φλήτ.
«Τι στο καλό σημαίνει;» αναφώνησα όταν είχα διαβάσει δυο φορές την ιδιάζουσα ανακοίνωση.
- 79 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Ο Χολμς γέλασε και κουλουριάστηκε στην πολυθρόνα του, όπως συνήθιζε όταν είχε κέφια. «Απέχει κομμάτι από την πεπατημένη, έτσι;» είπε. «Και τώρα, κ. Γουίλσον, πάμε πάλι από την αρχή να μας τα πείτε όλα σχετικά με τον εαυτό σας, την οικογενειακή σας κατάσταση, και το αποτέλεσμα το οποίο είχε αυτή η αγγελία επί της τύχης σας. Πρώτα θα σημειώσεις, Γιατρέ, την εφημερίδα και την ημερομηνία.» «Είναι τα Πρωινά Χρονικά της 27ης, Απριλίου, του 1890. Μόλις προ δυο μηνών.» «Πολύ καλά, Τώρα, κ. Γουίλσον;» «Λοιπόν, είναι όπως ακριβώς σας τα έλεγα κ. Σέρλοκ Χολμς,» είπε ο Τζάμπέζ Γουίλσον, σφουγγίζοντας το μέτωπο του. Έχω ένα μικρό ενεχυροδανειστήριο στο τετράγωνο Κόμπεργκ, κοντά στην πόλη. Δεν είναι και ιδιαίτερα μεγάλη δουλειά, και όσον αφορά τα τελευταία χρόνια δεν μου αφήσει περισσότερα από τα προς το ζην. Ήμουν σε θέση να συντηρώ δυο υπαλλήλους, όμως πλέον έχω μόνο έναν· και θα μου ήταν δύσκολο να τον πληρώσω αν δεν ήταν πρόθυμος να εργαστεί για το μισό μισθό ώστε να μάθει τη δουλειά.» «Πως ονομάζεται ο βολικός αυτός νέος;» ρώτησε ο Σέρλοκ Χολμς. «Το όνομα του είναι Βίνσεντ Σπώλντινγκ, και ούτε και τόσο νεαρός είναι. Δύσκολο να πεις την ηλικία του. Δε θα έβρισκα εξυπνότερο βοηθό, κ. Χολμς· και γνωρίζω πολύ καλά πως θα γίνει καλύτερος και θα κερδίζει τα διπλά από όσα μπορώ να του δώσω. Όμως, σε τελική ανάλυση, είναι ικανοποιημένος, οπότε γιατί να του βάζω ιδέες στο κεφάλι του;» «Όντως, γιατί; Φαίνεστε ιδιαίτερα τυχερός να έχετε έναν υπάλληλο ο οποίος σας κοστίζει λιγότερα της αγοραίας τιμής. Δεν αποτελεί κοινή πρακτική μεταξύ των υπαλλήλων στην εποχή μας. Δε γνωρίζω αν ο βοηθός σας δεν είναι τόσο αξιόλογος όσο τον παρουσιάζετε.»
- 80 -
Arthur Conan Doyle «Ω, έχει και τα ελαττώματα του,» είπε ο κ. Γουίλσον. «Δεν υπάρχει άλλος που να είναι τόσο φίλος της φωτογραφίας. Τραβά διαρκώς φωτογραφίες όταν θα έπρεπε να βελτιώνει το μυαλό του, και κατόπιν ορμά μέσα στο κελάρι σα λαγός στο λαγούμι του για να εμφανίσει τις φωτογραφίες του. Αποτελεί το βασικό του ελάττωμα, αλλά γενικά είναι καλός εργαζόμενος. Δεν έχει καμία αδυναμία.» «Είναι ακόμη μαζί σας, υποθέτω;» «Μάλιστα, κύριε. Εκείνος κι ένα δεκατετράχρονο κορίτσι που μαγειρεύει λιγάκι και καθαρίζει το χώρο—οι μόνοι που έχω στο σπίτι, γιατί είμαι χήρος και δεν είχα ποτέ οικογένεια. Ζούμε πολύ ήσυχα κύριε, οι τρεις μας· και διατηρούμε τη στέγη πάνω από τα κεφάλια μας και πληρώνουμε τα χρέη μας, αν δεν κάνουμε κάτι περισσότερο. «Το πρώτο πράγμα που μας αναστάτωσε ήταν αυτή η αγγελία. Ο Σπώλντινγκ, κατέβηκε στο γραφείο μόλις πριν από οχτώ βδομάδες, με ετούτη δω την εφημερίδα στο χέρι του, και μου λέει «’Μα το Θεό κ. Γουίλσον θα ήθελα να ήμουν κοκκινομάλλης.’ «Γιατί αυτό;» ρωτάω.
- 81 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «’Να,’ λέει εκείνος, ‘ορίστε μια ακόμη θέση για την Ένωση των Κοκκινομάλληδων. Αξίζει μια μικρή περιουσία για κάθε άντρα που θα την πάρει, κι όπως αντιλαμβάνομαι υπάρχουν περισσότερες θέσεις από τα απαιτούμενα άτομα, έτσι ώστε οι θεματοφύλακες δεν ξέρουν τι να κάνουν με τα χρήματα. Αν μόνο τα μαλλιά μου άλλαζαν χρώμα, να μια ωραία θεσούλα για να χωθώ.’ «Μα, τι είναι, λοιπόν;» ρώτησα. Καταλαβαίνετε. Κύριε Χολμς, είμαι άνθρωπος που μένει πολύ στο σπίτι, και καθώς η δουλειά μου ήρθε σε μένα αντί να πάω εγώ σ’ αυτή, πέρναγαν βδομάδες δίχως να πατήσω το χαλί της εξώπορτας. Καθαυτό τον τρόπο, δεν ήξερα πολλά για όσα γίνονταν έξω, και πάντοτε ένοιωθα χαρά μαθαίνοντας κάτι νέο. ‘Δεν ακούσατε ποτέ για την Ένωση των Κοκκινομάλληδων;’ ρώτησε με τα μάτια ορθάνοικτα. «’Ποτέ.’ «’Μα πως, μένω κατάπληκτος, διότι διαθέτετε ο ίδιος τα προσόντα για μια από τις κενές θέσεις.’ «’Και τι αξίζουν;’ ρώτησα. «Α, απλά κάνα διακοσάρι το χρόνο, αλλά η δουλειά είναι ελαφριά, και δεν χρειάζεται να παρεμβάλλεται υπερβολικά με τις άλλες ασχολίες κάποιου.’ «Λοιπόν, σκεφθείτε ελεύθερα πως με είχε κάνω να στυλώσω τα αυτιά μου, γιατί η δουλειά δεν πήγαινε τόσο καλά εδώ και χρόνια, και μερικά έξτρα κατοστάρικα θα ήταν εξαιρετικά βολικά. «’Μίλησε μου σχετικά,’ είπα εγώ. «’Λοιπόν’ είπε εκείνος, δείχνοντας μου την αγγελία, ‘μπορείτε να δείτε και μόνος πως η Ένωση έχει μια κενή θέση, και υπάρχει και η διεύθυνση στην οποία να απευθυνθείτε για διευκρινήσεις. Από όσο καταλαβαίνω, η Ένωση έχει ιδρυθεί από έναν Αμερικάνο εκατομμυριούχο, τον Εζεκάϊα Χοπκινς, ο οποίος ήταν συγκεκριμένος στις επιλογές του. Ήταν κι ο ίδιος κοκκινομάλλης, και συμπαθούσε ιδιαίτερα όλους τους - 82 -
Arthur Conan Doyle κοκκινομάλληδες· έτσι όταν πέθανε ανακαλύφθηκε πως είχε αφήσει την τεράστια περιουσία του στα χέρια των διαχειριστών του, με εντολές να αποδώσουν τα κέρδη στην παροχή άνετων θέσεων σε ανθρώπους των οποίων τα μαλλιά ήταν αυτού του χρώματος. Από όλα όσα μαθαίνω έχει υπέροχη πληρωμή και πολύ λίγα να κάνεις.’» «’Μα,» είπα εγώ, ‘θα υπάρχουν εκατομμύρια κοκκινομάλληδων οι οποίοι θα κάνουν αίτηση.’» «’Όχι τόσοι πολλοί όσο ίσως φαντάζεστε,’ απάντησε. ‘Βλέπετε περιορίζεται στους Λονδρέζους, και στους ενήλικες άντρες. Αυτός ο Αμερικάνος ξεκίνησε από το Λονδίνο όταν ήταν πολύ νέος, και ήθελε να δώσει στην παλιά πόλη μια μεγάλη ανταπόδοση. Αλλά, και πάλι, άκουσα πως δεν υπάρχει λόγος να κάνεις αίτηση αν τα μαλλιά σου είναι ανοιχτοκόκκινα ή σκούρα, ή οτιδήποτε άλλο από αληθινά έντονα, λαμπερά, κόκκινα της φωτιάς. Λοιπόν, αν θα επιθυμούσατε να κάνετε αίτηση, κ. Γουίλσον, απλά θα ‘πρεπε να πάτε εκεί· μα ίσως να μην άξιζε καν να μπλέξετε προς χάριν μερικών εκατοντάδων λιρών.’» «Λοιπόν, είναι γεγονός, κύριοι, όπως μπορείτε και οι ίδιοι να δείτε, πως τα μαλλιά μου είναι μιας εξαιρετικά γεμάτης και πλούσιας απόχρωσης, έτσι ώστε είχα την εντύπωση πως αν επρόκειτο να υπάρξει κάποιος ανταγωνισμός στο θέμα είχε εξίσου καλές πιθανότητες όπως κάθε άντρας που είχα ποτέ μου γνωρίσει. Ο Βίνσεντ Σπώλντινγκ έδειχνε να γνωρίζει τόσο πολλά σχετικά που θεώρησα πως ίσως να αποδεικνυόταν χρήσιμος, έτσι ώστε τον πρόσταξα να κλείσει τα εξώφυλλα για την μέρα και να έρθει μαζί μου. Ήταν εξαιρετικά ενθουσιασμένος παίρνοντας μια αργία, έτσι κλείσαμε την επιχείρηση και ξεκινήσαμε για την διεύθυνση που μας είχε δοθεί στην αγγελία.» «Ελπίζω να μην δω ποτέ ξανά ένα τέτοιο θέαμα όπως αυτό, κ. Χολμς. Από τον νότο, τον βορά, την ανατολή, και την δύση κάθε άντρας που είχε μια απόχρωση του κόκκινου στα μαλλιά του είχε ροβολήσει στην πόλη για να απαντήσει στην
- 83 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς αγγελία. Η οδός Φλήτ ήταν πνιγμένη στους κοκκινομάλληδες, και η Πόουπς Κορτ έμοιαζε με καροτσάκι πωλητή πορτοκαλιών. Δε θα πίστευα πως υπήρχαν τόσοι πολλοί σε ολόκληρη τη χώρα από όσους μαζεύτηκαν από εκείνη την μοναδική αγγελία. Κάθε απόχρωσης ήταν όλοι— ξανθά, ανοιχτόξανθα, πορτοκαλί, καστανοκόκκινα, Ιρλανδέζικα, βαθυκόκκινα, κεραμιδί· όμως όπως είπε ο Σπώλντινγκ, δεν υπήρχαν πολλοί που να είχαν τη ζωηρή απόχρωση της φλόγας. Όταν είδα πόσοι περίμεναν, θα τα είχα παρατήσει απελπισμένος· όμως ο Σπώλντινγκ δεν ήθελε ούτε να το ακούσει. Πως τα κατάφερε ούτε που φαντάζομαι, μα καθώς έσπρωξε, τράβηξε και κουτούλησε μέχρι που με πέρασε μέσα από το πλήθος, και ακριβώς στα σκαλιά που οδηγούσαν στο γραφείο. Υπήρχε μια διπλή ροή επί της σκάλας, με ορισμένους να ανεβαίνουν με την ελπίδα, και κάποιους να επιστρέφουν αποκαρδιωμένοι· μα στριμωχθήκαμε και εμείς όπως μπορούσαμε και σύντομα βρεθήκαμε στο γραφείο.» «Η εμπειρία σας υπήρξε ιδιαίτερα διασκεδαστική,» σχολίασε ο Χολμς καθώς ο πελάτης μας στάθηκε και τόνωσε την μνήμη του με μια γενναία τζούρα ταμπάκου. «Παρακαλώ συνεχίστε την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κατάθεση σας.» «Δεν υπήρχε τίποτα στο γραφείο παρά δυο ξύλινες καρέκλες και ένα γραφείο, πίσω από το οποίο καθόταν ένας μικρόσωμος άντρας με ένα κεφάλι ακόμη πιο κόκκινο από το δικό μου. Έλεγε δυο κουβέντες με κάθε υποψήφιο καθώς εμφανιζόταν, και κατόπιν κατόρθωνε πάντα να τους βρίσκει κάποιο ψεγάδι το οποίο να του έθετε εκτός. Το να πάρεις τη θέση δε έδειχνε να αποτελεί εύκολο θέμα τελικά. Ωστόσο, όταν έφθασε η σειρά μας ο μικρόσωμος άντρας υπήρξε πολύ περισσότερο εξυπηρετικός με μένα από όσο σε οποιονδήποτε από τους άλλους, και έκλεισε την πόρτα καθώς μπήκαμε, έτσι ώστε να έχει μια κατ’ ιδίαν συζήτηση μαζί μας.» «’Αυτός είναι ο κ. Τζαμπέζ Γουίλσον,’ είπε ο βοηθός, «και προτίθεται να συμπληρώσει τη θέση στην Ένωση.’»
- 84 -
Arthur Conan Doyle «’Και είναι αξιοθαύμαστα κατάλληλος για αυτή,» απάντησε ο άλλος. ‘Πληροί κάθε απαίτηση. Δε θυμάμαι πότε να είδα κάτι τόσο αισθητικά άρτιο.’ Έκανε ένα βήμα πίσω, έριξε το κεφάλι του στο πλάι και κοίταξε τα μαλλιά μου μέχρι που αισθάνθηκα απόλυτη αμηχανία. Τότε ξαφνικά όρμησε εμπρός, σφίγγοντας μου το χέρι, και συγχαίροντας με θερμά για την επιτυχία μου.»
«’Θα ήταν άδικο να διστάσω,’ είπε. ‘Ωστόσο, είμαι βέβαιος, θα με συγχωρήσετε αν λάβω κάθε προφανές προληπτικό μέτρο.’ Λέγοντας το άρπαξε το κεφάλι μου με τα δυο του χέρια, και τραβώντας ώσπου φώναξα από πόνο. ‘Τα μάτια σας δάκρυσαν,’ είπε καθώς με άφησε. ‘Αντιλαμβάνομαι πως όλα είναι καταπώς πρέπει. Μα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, γιατί έχουμε δις εξαπατηθεί από περούκες και μια φορά από μπογιά. Θα μπορούσα να σας αναφέρω κουτές ιστορίες οι οποίες θα σας έκαναν να σιχαθείτε την ανθρώπινη φύση.’ Προχώρησε μέχρι το παράθυρο και φώναξε από μέσα όσο δυνατότερα μπορούσε πως η θέση είχε καλυφθεί. Ένα βογκητό απογοήτευσης ήρθε να αντηχήσει από κάτω, και ο κόσμος απομακρύνθηκε σε μπουλούκια προς κάθε κατεύθυνση έως ότου δε φαινόταν ούτε ένας κοκκινομάλλης εκτός της αφεντιάς μου και του διευθυντή.
- 85 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Το όνομα μου,» είπε, «είναι κ. Ντάνκαν Ρος, και είμαι κι εγώ ένας εκ των συνταξιούχων του χαρτοφυλακίου που αφέθηκε από τον ευγενή ευεργέτη μας. Είστε παντρεμένος, κ. Γουίλσον; Έχετε οικογένεια;’» «Απάντησα πως δεν είχα.» «Το πρόσωπο του κρέμασε απότομα.» «’Θεέ μου!’ είπε βαριά, ‘είναι όντως ιδιαίτερα σοβαρό! Λυπάμαι που σας ακούω να το λέτε. Το χαρτοφυλάκιο συστάθηκε, φυσικά, για την διαιώνιση και την εξάπλωση των κοκκινομάλληδων όπως επίσης και για την συντήρηση τους. Είναι εξαιρετικά ατυχές το ότι είστε εργένης.’» «Το πρόσωπο μου βάρυνε σ’ αυτό, κ. Χολμς, επειδή σκέφθηκα πως δε θα έπαιρνα την θέση τελικά· όμως καθώς το σκέφτηκε για μερικά λεπτά είπε πως θα πήγαιναν όλα καλά.» «’Στην περίπτωση κάποιου άλλου,» είπε, ‘η ένσταση ίσως να ήταν μοιραία, όμως θα πρέπει να τεντώσουμε κάποιο όρο προς χάριν ενός άντρα με μαλλιά όπως τα δικά σας. Ποτέ θα μπορείτε να αναλάβετε τα νέα σας καθήκοντα;’» «’Βασικά, είναι λίγο άβολο, διότι έχω μια επιχείρηση ήδη,’ είπα.» «Μπα, μη σας νοιάζει, κ. Γουίλσον!» είπε ο Βίνσεντ Σπώλντινγκ. «Θα μπορέσω να τη φροντίσω για σας.’» «’ποιο θα είναι το ωράριο;’ ρώτησα.» «’Δέκα με δυο.’» «Βασικά η δουλειά ενός ενεχυροδανειστή γίνεται κυρίως το βράδυ, κ. Χολμς, ιδιαίτερα την Τρίτη και την Παρασκευή το βράδυ, οι οποίες έρχονται πριν από τη μέρα πληρωμής· έτσι ώστε θα μου ταίριαζε πολύ καλά να κερδίζω κάτι τα πρωινά. Επιπλέον, ήξερα πως ο βοηθός μου ήταν καλός άνθρωπος, και πως θα φρόντιζε οτιδήποτε προέκυπτε. «’Θα με εξυπηρετούσε πολύ καλά,’ είπα. ‘Και η πληρωμή;’» «’Είναι 4 λίρες την εβδομάδα.’» - 86 -
Arthur Conan Doyle «’Και η εργασία;’» «’Είναι αποκλειστικά συμβολική.’» «’Τι εννοείτε αποκλειστικά συμβολική;’» «Λοιπόν, θα πρέπει να βρίσκεστε στο γραφείο, ή τουλάχιστον στο κτίριο, όλη την ώρα. Αν φύγετε, στερείστε εντελώς τη θέση δια παντώς. Η διαθήκη είναι ιδιαιτέρως σαφής επί του θέματος. Δε συμμορφώνεστε με τους όρους αν μετακινηθείτε εκτός γραφείου κατά τη διάρκεια της χρονικής αυτής περιόδου.’» «’Είναι μόνον τέσσερις ώρες τη ημέρα, και δε θα σκεφτόμουν να φύγω,’ είπα.» «’Ουδεμία δικαιολογία δε θα ωφελήσει,’ είπε ο κ. Ντάνκαν Ρος· ‘ούτε ασθένεια ούτε εργασία ούτε οτιδήποτε άλλο. Θα πρέπει να παραμείνετε εκεί, ειδάλλως θα χάσετε τη θέση σας.’» «’Και η εργασία;’» «’Είναι να αντιγράψετε την Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα. Υπάρχει ο πρώτος της τόμος σε εκείνο το ερμάριο. Θα πρέπει να προμηθευτείτε το δικό σας μελάνι, πέννες, και στυπόχαρτο, ωστόσο σας παρέχουμε αυτό το γραφείο και την καρέκλα. Θα είσαστε έτοιμος αύριο;’» «’Βεβαίως,’ απάντησα. «’Τότε αντίο, κ. Τζαμπέζ Γουίλσον, και επιτρέψτε μου να σας συγχαρώ για μία ακόμη φορά για τη σημαντική θέση την οποία υπήρξατε αρκετά τυχερός να κερδίσετε.’ Υποκλίθηκε οδηγώντας με έξω από το δωμάτιο και πήγα σπίτι με το βοηθό μου, δίχως καν να γνωρίζω τι να πω ή να κάνω, ήμουν τόσο ευχαριστημένος για την καλοτυχία μου. «Λοιπόν, συλλογίστηκα το ζήτημα όλη μέρα, και μέχρι το βράδυ είχα χάσει εντελώς το κέφι μου· διότι είχα απολύτως πειστεί πως η όλη υπόθεση έπρεπε να αποτελεί μια μεγάλη φάρσα ή απάτη, μολονότι ούτε που διανοούμουν ποιος ήταν ο σκοπός της. Φαινόταν εντελώς απίστευτο πως κάποιος θα
- 87 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς άφηνε μια τέτοια διαθήκη, ή πως θα πλήρωναν ένα τέτοιο ποσό για να κάνεις κάτι τόσο απλό όπως η αντιγραφή της εγκυκλοπαίδειας Μπριτάνικα. Ο Βίνσεντ Σπώλντινγκ έκανε ότι μπορούσε για να μου φτιάξει το κέφι, όμως μέχρι που έφτασε η ώρα να κοιμηθώ το είχα θέσει εκτός του μυαλού μου. Ωστόσο, το πρωί, αποφάσισα να του ρίξω μια ματιά όπως και να ήταν, έτσι αγόρασα μελάνη της μιας πέννας, και με μια πένα φτερού, και εφτά φύλλα χαρτί, ξεκίνησα για την Πόουπ Κορτ. «’Λοιπόν, προς έκπληξη και ικανοποίηση μου, τα πάντα ήταν όπως έπρεπε. Το γραφείο ήταν έτοιμο για μένα, και ο κ. Ντάνκαν Ρος ήταν εκεί για να βεβαιωθεί πως έφθασα κανονικά για δουλειά. Με ξεκίνησε από το γράμμα Α, και κατόπιν με άφησε· όμως περνούσε κατά διαστήματα για να δει αν όλα ήταν εντάξει μαζί μου. Στις δυο με αποχαιρέτησε, με συνεχάρη για την ποσότητα που είχα γράψει, και κλείδωσε την πόρτα του γραφείου πίσω μου. «Συνεχίστηκε για μέρες, κ. Χολμς, και τα Σάββατα ο διευθυντής ήρθε και άφησε τέσσερις χρυσές λίρες για την εβδομαδιαία εργασία μου. Το ίδιο την επόμενη βδομάδα και την μεθεπόμενη. Κάθε πρωί ήμουν εκεί στις δέκα και κάθε μεσημέρι έφευγα στις δυο. Βαθμιαία ο κ. Ντάνκαν Ρος άρχισε να έρχεται μόνο μια φορά το πρωί, και κατόπιν, μετά από καιρό, δεν ερχόταν καθόλου. Ακόμη, φυσικά, δεν τολμούσα να αφήσω το γραφείο μήτε στιγμή, γιατί δεν ήμουν σίγουρος για το πότε ενδεχομένως θα ερχόταν, και η θέση ήταν πολύ καλή, και μου ταίριαζε τόσο καλά, ώστε δε θα ρισκάριζα την απώλεια της. «Οχτώ βδομάδες πέρασαν έτσι, και είχα γράψει σχετικά με τον Άβακα 3 , την Αρχιτεκτονική, την Άρπα, την Αττική, και ευελπιστούσα πως αν επιδείκνυα εργατικότητα ίσως σύντομα να έφτανα στο Β. Μου κόστιζε κάτι σε χαρτί, και
3 (Σ.τ.Μ.) Abbots και Archery (Τοξοβολία) και Armour (Πανοπλία) – Για να μην είναι εντελώς
ασύνδετο αλλάζονται σε θέματα του Ελληνικού Α.
- 88 -
Arthur Conan Doyle είχα γεμίζει σχεδόν ένα ράφι με τα γραπτά μου. Και τότε αναπάντεχα όλη η ιστορία έφτασε στο τέλος.» «Στο τέλος;» «Μάλιστα, κύριε. Και δε συνέβη παρά σήμερα το πρωί. Πήγα στην δουλειά ως συνήθως στις δέκα, όμως η πόρτα ήταν κλειστή και κλειδωμένη, με ένα μικρό τετράγωνο από χοντρό χαρτόνι καρφωμένο στο μέσο της πόρτας με ένα καρφάκι. Ορίστε, διαβάστε το και μόνος σας.»
Ανασήκωσε ένα κομμάτι από λευκό χαρτόνι στο μέγεθος ενός φύλου σημειωματαρίου. Είχε γραμμένα τα εξής:
- 89 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
Η ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΚΚΙΝΟΜΑΛΛΗΔΩΝ ΔΙΑΛΥΕΤΑΙ 9 Οκτωβρίου, 1890 Ο Σέρλοκ Χολμς και εγώ επιθεωρήσαμε την απότομη ανακοίνωση και το θλιμμένο πρόσωπο πίσω της, μέχρι που η κωμική πλευρά της υπόθεσης μας κατέλαβε σε τέτοιο βαθμό που μη μπορώντας να κρατηθούμε ξεσπάσαμε σε τρανταχτά γέλια. «Δε βλέπω να υπάρχει κάτι το αστείο,» φώναξε ο πελάτης, αναψοκοκκινίζοντας ως τις ρίζες των κόκκινων μαλλιών του. «Αν δε μπορείτε να κάνετε κάτι καλύτερα από το να μου γελάτε κατάμουτρα, μπορώ να πάω κάπου αλλού.» «Όχι, όχι,» φώναξε ο Χολμς, σπρώχνοντας τον πίσω στην καρέκλα από την οποία είχε μισοσηκωθεί. «Ειλικρινά δε θα ΄θελα να χάσω αυτή την υπόθεση για τίποτα στον κόσμο. Είναι αναζωογονητικά ασυνήθιστη. Όμως υπάρχει, αν μου επιτρέπετε να πω, κάτι κάπως αστείο σχετικά. Παρακαλώ σε ποια βήματα προβήκατε όταν βρήκατε την κάρτα επί της πόρτας;» «Κλονίσθηκα, κύριε. Δεν ήξερα τι να κάνω. Μετά επισκέφτηκα τα τριγύρω γραφεία, αλλά κανείς τους δεν έδειξε να γνωρίζει κάτι σχετικά. Τελικά, πήγα στον ιδιοκτήτη, ο οποίος είναι λογιστής και μένει στο ισόγειο, και τον ρώτησα αν θα μπορούσε να μου πει τι είχε απογίνει η Ένωση των Κοκκινομάλληδων. Είπε πως ποτέ του δεν είχε ακούσει κάτι σχετικά με κάποια τέτοια οργάνωση. Κατόπιν τον ρώτησα ποιος ήταν ο κ. Ντάνκαν Ρος. Απάντησε πως το όνομα του ήταν άγνωστο.» «’Καλώς,’ είπα εγώ, ‘ο κύριος στο Νο. 4.’» «’Πως, ο κοκκινομάλλης;’» «’Ναι.’» - 90 -
Arthur Conan Doyle «Όου,’ είπε εκείνος, ‘το όνομα του ήταν Γουίλιαμ Μόρρις. Ήταν συμβολαιογράφος και χρησιμοποιούσε το γραφείο ως προσωρινό χώρο έως ότου να ετοιμαστεί το δικό του. Μετακόμισε χθες.’» «’Που θα μπορούσα να τον βρω;’ «’Όου, στο καινούργιο γραφείο του. Μου ανέφερε τη διεύθυνση. Ναι, στο 17 της οδού Βασιλέως Εδουάρδου, κοντά στον Άγιο Παύλο.’ «Ξεκίνησα για εκεί, κ. Χολμς, όμως όταν έφτασα στην διεύθυνση βρήκα μια βιοτεχνία τεχνητών επιγονατίδων, και κανείς εκεί δεν είχε ακούσει είτε για κάποιον κ. Γουίλιαμ Μόρρις ή για τον κ. Ντάνκαν Ρος.» «Και τι κάνατε κατόπιν;» ρώτησε ο Χολμς. «Πήγα σπίτι στο τετράγωνο Σάξ-Κόμπεργκ, και συμβουλεύθηκα το βοηθό μου. Όμως δε μπορούσε να με βοηθήσει κατά οποιονδήποτε τρόπο. Μου είπε μονάχα πως αν περίμενα να το μάθαινα από τον τύπο. Όμως αυτό δεν ήταν καθόλου ικανοποιητικό κ. Χολμς. Δεν ήθελα να χάσω μια τέτοια θέση δίχως να παλέψω, έτσι, καθώς άκουσα πως είσαστε αρκετά καλός στο συμβουλεύετε το φτωχό κόσμο που χρειάζεται βοήθεια, ήρθα ευθύς σε σας.» «Και πράξατε πολύ σοφά,» είπε ο Χολμς. «Η περίπτωση σας είναι εξαιρετικά αξιοσημείωτη, και θα χαρώ να την αναλάβω. Από όσα μου είπατε πιστεύω πως υπάρχει περίπτωση σοβαρότερα ζητήματα να επικρέμονται πάνω της από όσα ενδεχομένως φαίνονται εκ πρώτης όψης.» «Σοβαρά αρκετά!» είπε ο κ. Γουίλσον Τζαμπέζ. «Μα, έχασα τέσσερις λίρες την εβδομάδα.» «Όσον αφορά εσάς προσωπικά,» σχολίασε ο Χολμς, «δε βλέπω πως έχετε κάποιο παράπονο ενάντια στην ιδιάζουσα αυτή ένωση. Αντιθέτως, είσαστε, όπως αντιλαμβάνομαι, πλουσιότερος κατά κάπου 30 λίρες, για να μη πω τίποτα για την ενδελεχή γνώση την οποία αποκομίσατε
- 91 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς σε κάθε ζήτημα το οποίο υπάγεται κάτω από το γράμμα Α. Δε χάσατε τίποτα από αυτούς.» «Όχι, κύριε. Εντούτοις θέλω να μάθω σχετικά με αυτούς, και ποιοι είναι, και ποιο υπήρξε το αντικείμενο της φάρσας τους —αν επρόκειτο περί φάρσας— προς το άτομο μου. Ήταν ένα ιδιαίτερα ακριβό αστείο εκ μέρους τους, γιατί τους κόστισε τριάντα δυο λίρες.» «Θα επιχειρήσουμε να ξεκαθαρίσουμε τα συγκεκριμένα ζητήματα για εσάς. Και, καταρχάς, μια δυο ερωτήσεις κ. Γουίλσον. Ο βοηθός σας ο οποίος έτεινε την προσοχή σας στην αγγελία—πόσο καιρό είναι μαζί σας;» «Περίπου έναν μήνα από τότε.» «Πως ήρθε;» «Απαντώντας σε μια αγγελία.» «Ήταν ο μοναδικός υποψήφιος;» «Όχι, είχα μια ντουζίνα.» «Γιατί τον διαλέξατε;» «Επειδή ήταν βολικός και θα δούλευε φθηνά.» «Στο μισό ημερομίσθιο, πρακτικά.» «Μάλιστα.» «Πως είναι, αυτός ο Βίνσεντ Σπώλντινγκ;» «Μικρόσωμος, γεροδεμένος, δραστήριος στην συμπεριφορά του, άτριχος στο πρόσωπο, μολονότι δεν απέχει από τα τριάντα. Έχει μια λευκή κηλίδα από οξύ στο μέτωπο του.» Ο Χολμς ανακάθισε στην καρέκλα του σε εξαιρετική αναστάτωση. «Το φαντάστηκα,» είπε. «Παρατηρήσατε ποτέ, αν τα αυτιά του ήταν τρυπημένα για σκουλαρίκια;» «Μάλιστα, κύριε. Μου είπε πως τα ‘χε τρυπήσει ένας τσιγγάνος όταν ήταν μικρός.»
- 92 -
Arthur Conan Doyle «Χμ!» είπε ο Χολμς, βυθιζόμενος σε βαθιά σκέψη. «Είναι ακόμη μαζί σας;» «Ω, μάλιστα, κύριε· μόλις τον άφησα.» «Και η δουλειά φροντίστηκε όπως έπρεπε κατά την απουσία σας;» «Κανένα παράπονο, κύριε. Δεν υπάρχει ποτέ και πολύ δουλειά τα πρωινά.» «Αυτό αρκεί, κ. Γουίλσον. Θα χαρώ να σας προσφέρω μια γνωμάτευση επί του ζητήματος σε διάστημα μιας ή δυο ημερών. Σήμερα είναι Σάββατο, και ευελπιστώ πως έως τη Δευτέρα ίσως να έχουμε φτάσει σε μια κατάληξη.» «Λοιπόν, Γουώτσον,» είπε ο Χολμς, όταν ο επισκέπτης μας είχε αφήσει, «τι συμπεραίνεις από όλα αυτά;» «Δε βγάζω άκρη,» απάντησα ειλικρινά. «Πρόκειται περί μιας πλέον μυστηριώδους υπόθεσης.» «Κατά κανόνα,» είπε ο Χολμς, «όσο πιο αλλόκοτο είναι ένα ζήτημα τόσο λιγότερο μυστηριώδες αποδεικνύεται να είναι. Πρόκειται για τα κοινότυπα, άχρωμα, εγκλήματα σου που είναι πραγματικά αινιγματικά, όπως ακριβώς ένα κοινότυπο πρόσωπο είναι δύσκολο να αναγνωρισθεί. Όμως θα πρέπει να είμαι βιαστικός με το παρόν ζήτημα.» «Τι πρόκειται να κάνεις, τότε;» ρώτησα. «Να καπνίσω,» απάντησε. «Είναι ζήτημα για κάπου τρεις πίπες, και σε παρακαλώ να μη μου μιλήσεις για πενήντα λεπτά.» Κούρνιασε στην καρέκλα του, με τα πόδια του τραβηγμένα στη γερακίσια μύτη του, και εκεί κάθισε με τα μάτια κλειστά και τη μαύρη πήλινη πίπα του να ξεπετάγεται σα το ράμφος κάποιου παράξενου πουλιού. Είχα καταλήξει στο συμπέρασμα πως είχε αποκοιμηθεί, και όντως είχα νανουριστεί κι εγώ, όταν ξάφνου πετάχτηκε από την καρέκλα του με την χειρονομία ανθρώπου που έχει αποφασίσει και άφησε την πίπα του στο γείσο του τζακιού.
- 93 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
«Ο Sarasate παίζει στο Σεντ Τζέημς Χολ σήμερα το απόγευμα,» σχολίασε. «Τι λες, Γουώτσον; Θα μπορούσαν οι ασθενείς σου να περιμένουν για λίγες ώρες;» «Δεν έχω τίποτα να κάνω σήμερα. Το ιατρείο μου δεν είναι ποτέ ιδιαίτερα απαιτητικό.» «Τότε βάλε το καπέλο σου και έλα. Θα περάσω πρώτα από την Πόλη, και θα πάμε να γευματίσουμε καθοδόν. Παρατηρώ πως υπάρχει αρκετή Γερμανική μουσική στο πρόγραμμα, το οποίο μου ταιριάζει καλύτερα στο γούστο μου από όσο η Ιταλική ή η Γαλλική. Είναι περισσότερο στοχαστική, και θέλω να σκεφθώ βαθύτερα. Έλα μαζί μου.» Ταξιδέψαμε με τον υπόγειο μέχρι το Άλντερσγκέιτ· και ένας σύντομος περίπατος μας έφερε στο τετράγωνο ΣάξΚόμπεργκ, το σκηνικό της μοναδικής ιστορίας που είχαμε ακούσει το πρωί. Επρόκειτο για ένα στενόχωρο, μικρό, ελεεινά υποκριτικά αριστοκρατικό μέρος, όπου τέσσερις σειρές από μουντά διώροφα πλινθόκτιστα κτίρια έβλεπαν σε ένα μικρό σιδηρόφρακτο χώρο, όπου μια αλέα με αφρόντιστο γρασίδι και μερικές συστάδες από μαραμένες δάφνες έδιναν σκληρή μάχη ενάντια στη φορτωμένη καπνό και δυσάρεστη ατμόσφαιρα. Τρεις επιχρυσωμένες σφαίρες και μια καφετιά σανίδα με ένα «ΤΖΑΜΠΕΖ ΓΟΥΙΛΣΟΝ» σε λευκά γράμματα, επί της μιας
- 94 -
Arthur Conan Doyle γωνίας του οικήματος, υποδείκνυαν το μέρος όπου ο κοκκινομάλλης πελάτης μας διεξήγαγε την εργασία του. Ο Σέρλοκ Χολμς σταμάτησε μπροστά από αυτό με το κεφάλι τους προς την μια πλευρά και το κοίταξε από πάνω ως κάτω, με τα μάτια του να λάμπουν μέσα από (puckered) βλέφαρα. Κατόπιν ανηφόρισε αργά τον δρόμο, και ξανακατέβηκε στην γωνία, κοιτάζοντας ακόμη εξεταστικά τα σπίτια. Τελικά επέστρεψε σε εκείνο του ενεχυροδανειστή, και, έχοντας χτυπήσει εντονότατα πάνω στο πεζοδρόμιο με ένα ραβδί δυο τρεις φορές, πήγε στην πόρτα και χτύπησε. Άνοιξε στην στιγμή από έναν φαινομενικά έξυπνο, καλοξυρισμένο νεαρό, ο οποίος του είπε να περάσει μέσα. «Σας ευχαριστώ,» είπε ο Χολμς. «Ήθελα μόνο να σας ρωτήσω πως πας από εδώ στη Στραντ.»
«Τρίτος δεξιά, τέταρτος αριστερά,» υπάλληλος αμέσως, κλείνοντας την πόρτα.
απάντησε
ο
«Έξυπνος ο τύπος,» παρατήρησε ο Χολμς καθώς απομακρυνθήκαμε. «Είναι, κατά την άποψη μου, ο τέταρτος εξυπνότερος άνθρωπος στο Λονδίνο, και τολμώ να πω ότι δεν - 95 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς είμαι βέβαιος αν δεν έχει λόγο να είναι τρίτος. Κάτι ήξερα για εκείνον από πριν.» «Εμφανώς,» είπα εγώ, «ο υπάλληλος του κ. Γουίλσον μετρά αρκετά στο μυστήριο της Ένωσης των Κοκκινομάλληδων. Είμαι βέβαιος πως έκανες την ερώτηση σου με την προοπτική πως ενδεχομένως να τον έβλεπες.» «Όχι αυτόν.» «Τότε τι;» «Τα γόνατα του παντελονιού του.» «Και τι ανακάλυψες;» «Ότι ανέμενα να ανακαλύψω.» «Γιατί χτύπησες το πεζοδρόμιο;» «Αγαπητέ μου γιατρέ, είναι ώρα για παρατήρηση και όχι για κουβέντα. Είμαστε κατάσκοποι σε εχθρική χώρα. Κάτι μάθαμε σχετικά με το τετράγωνο Σαξ-Κόμπεργκ. Ας εξερευνήσουμε τα κομμάτια που απλώνονται πίσω της.» Ο δρόμος στον οποίο βρεθήκαμε καθώς στρίψαμε στη γωνία από το απομονωμένο τετράγωνο Σαξ-Κόμπεργκ παρουσίασε μια τόσο σημαντική αντίθεση προς αυτό όσο η εμπρόσθια και η οπίσθια πλευρά μιας φωτογραφίας. Επρόκειτο περί μιας εκ των σημαντικότερων οδικών αρτηρίων που μετέφεραν την κίνηση από την Πόλη προς τα βόρεια και τα δυτικά. Ο δρόμος ήταν κλεισμένος από την πελώρια ροή του εμπορίου που έρεε σε μια διπλής κατεύθυνσης παλίρροιας εντός κι εκτός, ενώ τα πεζοδρόμια ήταν πήχτρα από τα βιαστικά κοπάδια των πεζών. Ήταν δύσκολο να κατανοήσουμε καθώς κοιτάζαμε τη σειρά όμορφων μαγαζιών και επιβλητικών εταιρικών κτιρίων πως γειτνίαζαν με την άλλη πλευρά και το άχρωμο και τελματωμένο τετράγωνο το οποίο είχαμε μόλις εγκαταλείψει. «Για να δω,» είπε ο Χολμς, μένοντας στην γωνία και κοιτάζοντας την σειρά, «θα ήθελα να καταγράψω την σειρά των σπιτιών εδώ. Αποτελεί πάρεργο μου να κατέχω μια
- 96 -
Arthur Conan Doyle ακριβής γνώση του Λονδίνου. Ορίστε το Μόρτιμερ, του καπνοπώλη, το μικρό πρακτορείο εφημερίδων, το παράρτημα του Κόμπεργκ της Τράπεζας Πρωτευούσης και Προαστίων, το εστιατόριο των Φυτοφάγων, και η μάντρα κατασκευής αμαξών του ΜκΦάρλαν. Μας βγάζει ακριβώς στο άλλο τετράγωνο. Και τώρα, Γιατρέ, τελειώσαμε τη δουλειά μας, έτσι είναι ώρα να πάμε για τη μουσική μας. Ένα σάντουιτς και ένα φλιτζάνι καφέ, και έπειτα φύγαμε για τη χώρα του βιολιού, όπου καθετί είναι γλυκύτητα, λεπτότητα και μελωδία, και δεν υπάρχουν κοκκινομάλληδες πελάτες να μας ενοχλούν με τους γρίφους τους.» Ο φίλος μου ήταν ενθουσιώδης μουσικός, τελώντας κι ο ίδιος όχι μόνο ένας ιδιαίτερα ικανός εκτελεστής αλλά και συνθέτης ιδιάζουσας ικανότητας. Ολόκληρο το απόγευμα παρέμεινε στο κάθισμα τυλιγμένος στην απόλυτη ευτυχία, κουνώντας απαλά το χέρι του ρυθμικά με τη μουσική, ενώ το ευγενικό χαμογελαστό πρόσωπο και τα νωχελικά, ονειροπόλα μάτια του διέφεραν εντελώς εκείνων του Χολμς, του λαγωνικού, του Χολμς του αδυσώπητου, του οξυδερκούς πνεύματος, του πανέτοιμου εγκληματολόγου, από όσο θα υπήρχε περίπτωση να χωρέσει το μυαλό μου. Στη μοναδική του προσωπικότητα η διπλή φύση εναλλασσόταν δυναμικά, και η εξαιρετική ακρίβεια και οξύνοια αντιπροσώπευε, όπως συχνά το συλλογιόμουν, την αντίδραση ενάντια στην ποιητική και στοχαστική διάθεση η οποία περιστασιακά κυριαρχούσε εντός του. Η μεταστροφή της φύσης του τον έπαιρνε από την ακραία νωχέλεια στην ακόρεστη δραστηριότητα· και όπως γνώριζα καλά, ποτέ δεν ήταν τόσο πραγματικά επικίνδυνος όπως όταν, για μέρες ολόκληρες, καθόταν κουρνιασμένος στην πολυθρόνα του καταμεσής των αυτοσχεδιασμών του και των βαριών βιβλίων του. Τότε ήταν που η λαχτάρα της καταδίωξης θα τον κατελάμβανε, και που η έξοχη ικανότητα λογικής του θα υψωνόταν στο επίπεδο του ένστικτου, μέχρις ότου όσοι δεν ήταν εξοικειωμένοι με τις μεθόδους του θα τον λοξοκοιτάγαν όπως κάποιον του οποίου η γνώση δεν έχει να κάνει με τους υπόλοιπους θνητούς. Όταν τον είδα εκείνο το
- 97 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς απόγευμα, τόσο βυθισμένο στη μουσική της αίθουσας του Σαίντ Τζέημς ένοιωσα πως η ώρα η κακή ίσως να έπεφτε επί εκείνων τους οποίους είχε αποφασίσει να κυνηγήσει.
«Θέλεις να επιστρέψεις σπίτι, δίχως Γιατρέ,» σχολίασε καθώς βγήκαμε.
αμφιβολία,
«Ναι, καλό θα ήταν.» «Και εγώ έχω κάποιες δουλειές να κάνω οι οποίες θα μου πάρουν μερικές ώρες. Αυτή η υπόθεση του τετραγώνου Κόμπεργκ είναι σοβαρή.» «Πόσο σοβαρή;»
- 98 -
Arthur Conan Doyle «Ένα σημαντικό έγκλημα βρίσκεται υπό εξέλιξη. Έχω κάθε λόγο να θεωρώ πως θα προλάβουμε να το εμποδίσουμε. Όμως σήμερα το ότι είναι Σάββατο περιπλέκει τα πράγματα. Θα χρειαστώ τη βοήθεια σου απόψε.» «Τι ώρα;» «Δέκα θα είναι αρκετά νωρίς.» «Θα είμαι στην οδό Μπέϊκερ στις δέκα.» «Πολύ καλά. Και, σου το λέω, Γιατρέ, πως ίσως να υπάρξει κάποιος κίνδυνος, οπότε αν έχεις την καλοσύνη βάλε το υπηρεσιακό σου περίστροφο στην τσέπη σου.» Χαιρέτησε, έκανε στροφή επιτόπου, και χάθηκε στη στιγμή μες στο πλήθος. Ευελπιστώ πως δεν είμαι περισσότερο δύσνους από τους γείτονες μου, ωστόσο ένοιωθα πάντοτε καταπιεσμένος από την αίσθηση της βλακείας μου στις δοσοληψίες μου με τον Σέρλοκ Χολμς. Να που είχα ακούσει ότι είχε ακούσει, είχα δει όσα είχε δει, και όμως από τα λόγια ήταν προφανές πως έβλεπε ξεκάθαρα όχι μόνο τι είχε συμβεί αλλά και το τι επρόκειτο να συμβεί, ενώ για μένα όλη η υπόθεση ήταν ακόμη συγκεχυμένη και αλλόκοτη. Καθώς επέστρεφα στο σπίτι μου στο Κένσινγκτον τα ξανασκέφθηκα όλα, από την αξιοσημείωτη ιστορία του κοκκινομάλλη αντιγραφέα της εγκυκλοπαίδειας ως την επίσκεψη μας στο τετράγωνο ΣαξΚόμπεργκ, και τα δυσοίωνα λόγια με τα οποία είχε απομακρυνθεί. Τι σκοπό είχε αυτή η νυχτερινή αποστολή, και γιατί έπρεπε να πάω οπλισμένος; Που πηγαίναμε, και τι θα κάναμε; Είχα μια νύξη από τον Χολμς, πως ο σπανός υπάλληλος του ενεχυροδανειστή ήταν ένας επικίνδυνος άνθρωπος —ένας άνθρωπος που ίσως να έπαιζε κάποιο βαθύτερο ρόλο. Προσπάθησα να το ξεδιαλύνω, όπως τα παράτησα απελπισμένος και άφησα το ζήτημα στην άκρη μέχρι που το βράδυ να φέρει μια εξήγηση. Ήταν εννέα και τέταρτο όταν ξεκίνησα από το σπίτι και διέσχισα το Πάρκο, και περνώντας μέσα από την οδό Όξφορντ έφτασα στην οδό Μπέϊκερ. Δύο άμαξες στέκονταν - 99 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς στην πόρτα, καθώς μπήκα στο διάδρομο άκουσα τον ήχο φωνών από πάνω. Μπαίνοντας στο δωμάτιο βρήκα τον Χολμς σε έντονη συζήτηση με δυο άντρες, έναν εκ των οποίων αναγνώρισα ως τον Πήτερ Τζόουνς, τον αστυνομικό πράκτορα, ενώ ο άλλος ήταν ένας άνθρωπος με μακρύ, ισχνό, θλιμμένο πρόσωπο, φορώντας ένα γυαλιστερό καπέλο και μια καταπιεστικά αξιοσέβαστη ρεντιγκότα. «Αχά! Η ομάδα μας είναι πλήρης,» είπε ο Χολμς, κουμπώνοντας την πατατούκα του και παίρνοντας το βαρύ κυνηγετικό μαστίγιο του από το ράφι του. «Γουώτσον, πιστεύω να γνωρίζεις τον κ. Τζόουνς, της Σκότλαντ Γιάρντ; Να σου συστήσω τον κ. Μέριγουέδερ, ο οποίος θα μας συντροφέψει στην αποψινή περιπέτεια μας.» «Θα κυνηγήσουμε πάλι σε ζευγάρια, Γιατρέ, βλέπετε,» είπε ο Τζόουνς με τον σπουδαιοφανή τρόπο του. «Ο φίλος μας από εδώ είναι υπέροχος στο να ξεκινά μια καταδίωξη. Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα γέρικο σκυλί για να τον βοηθήσει να βρει τον στόχο του.» «Ελπίζω μόνο να μη καταλήξουμε σε ένα χιμαιρικό κυνήγι στο τέλος της καταδίωξης μας,» παρατήρησε ο κ. Μέριγουέδερ μελαγχολικά. «Μπορείτε να αποθέσετε εξαιρετική εμπιστοσύνη στον κ. Σέρλοκ Χολμς, κύριε,» είπε ο αστυνομικός αλαζονικά. «Έχει τις δικές τους μεθόδους, οι οποίες είναι, αν δε σας πειράζει που το λέω, μόλις μια ιδέα περισσότερο θεωρητικές και φανταστικές, μα έχει τη στόφα του ντετέκτιβ μέσα του. Δε θα υπερέβαλα αν έλεγα πως μια δυο φορές, όπως σε εκείνη την υπόθεση του φόνου του Σόλτο και του θησαυρού του Άνγκρα, υπήρξε περισσότερο σωστός από ότι το αστυνομικό σώμα.» «Ω, αν το λέτε εσείς, κ. Τζόουνς, δε τίθεται θέμα,» είπε ο ξένος με σεβασμό. «Εντούτοις, ομολογώ πως μου λείπει το μπριτζ μου. Είναι η πρώτη Σαββατιάτικη βραδιά εδώ και είκοσι-επτά χρόνια που δεν έπαιξα το μπριτζ μου.» «Πιστεύω πως θα ανακαλύψετε,» είπε ο Σέρλοκ Χολμς, «ότι θα παίξετε για ένα υψηλότερο στοίχημα απόψε από όσο - 100 -
Arthur Conan Doyle παίξατε ποτέ σας, και πως το παιχνίδι θα είναι εξαιρετικά συναρπαστικό. Για εσάς, κ. Μέριγουέδερ, το ύψος του στοιχήματος θα ανέρχεται περίπου στις 30.000 λίρες· και για εσένα Τζόουνς, θα αποτελέσει τον άντρα τον οποίο επιθυμείς να τσακώσεις.» «Τον Τζων Κλέϊ, τον δολοφόνο, τον κλέφτη, (smasher), και παραχαράκτη. Είναι νεαρός, κ. Μέριγουέδερ, όμως τελεί επικεφαλής του επαγγέλματος του, και θα ήθελα να του φορέσω χειροπέδες περισσότερο από κάθε άλλο εγκληματία του Λονδίνου. Ένας αξιοσημείωτος άνθρωπος, είναι ο νεαρός Τζων Κλέϊ. Ο παππούς του ήταν ευγενής δούκας, και ο ίδιος βρέθηκε στο Ήτον και στην Οξφόρδη. Το μυαλό του είναι τόσο πανούργο όσο τα δάκτυλα του, και μολονότι συναντάμε ίχνη του όπου κι αν στραφούμε, δεν έχουμε ιδέα που να ψάξουμε για τον ίδιο. Θα μπει σε κάποιο σπίτι στη Σκοτία τη μια βδομάδα, και θα συγκεντρώνει χρήματα για κάποιο ορφανοτροφείο στην Κορνουάλη την επόμενη. Βρισκόμουν στα ίχνη του για χρόνια και ποτέ μου δεν τον αντίκρισα.» «Ελπίζω να έχω την ευχαρίστηση να σας τον γνωρίσω απόψε. Είχα μια δυο συναντήσεις με τον κ. Τζων Κλέϊ, και συμφωνώ μαζί σας πως είναι κορυφή στο επάγγελμα του. Είναι περασμένες δέκα, ωστόσο, και ώρα να ξεκινήσουμε. Αν οι δυο σας πάρετε την πρώτη άμαξα, ο Γουώτσον και εγώ θα σας ακολουθήσουμε με τη δεύτερη.» Ο Σέρλοκ Χολμς δεν ήταν ιδιαίτερα ομιλητικός κατά τη διάρκεια της μακριάς διαδρομής και ακουμπούσε πίσω στην άμαξα μουρμουρίζοντας τις μελωδίες που είχαμε ακούσει το απόγευμα. Περάσαμε κροταλίζοντας μέσα από έναν ατέλειωτο λαβύρινθο, φωτισμένων από λυχνοστάτες, οδών ώσπου βγήκαμε στην οδό Φάρινγκτον. «Σχεδόν φτάσαμε,» σχολίασε ο φίλος μου. «Αυτός ο τύπος, ο Μέριγουέδερ, είναι διευθυντής τράπεζας, και προσωπικά εμπλεκόμενος στο ζήτημα. Σκέφτηκα πως ήταν εξίσου καλό να έχουμε μαζί μας και τον Τζόουνς. Δεν είναι κακός τύπος, μολονότι εντελώς ανίκανος στο επάγγελμα του.
- 101 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Έχει μια θετική αρετή. Είναι τόσο γενναίος όσο ένα μπουλντόγκ και τόσο ανθεκτικός σαν αστακός αν κλείσει τα χέρια του γύρω από κάποιον. Ορίστε εδώ είμαστε, και μας περιμένουν.» Είχαμε φτάσει στην ίδια συνωστισμένη λεωφόρο στην οποία είχαμε βρεθεί το ίδιο πρωινό. Οι άμαξες αφέθηκαν να φύγουν, και, ακολουθώντας τις οδηγίες του κ. Μέριγουέδερ, περάσαμε ένα στενό διάδρομο και μια πλευρική πόρτα η οποία άνοιξε για να μπούμε. Εντός βρισκόταν ένας μικρός διάδρομος που κατέληγε σε μια συμπαγή σιδερένια πόρτα. Κι αυτή άνοιξε επίσης, και μας οδήγησε σε μια κυκλική πέτρινη σκάλα, που τελείωσαν σε μια ακόμη πιο μεγάλη πόρτα. Ο κ. Μέριγουέδερ στάθηκε για να ανάψει μια λάμπα, και κατόπιν μας οδήγησε σε ένα σκοτεινό διάδρομο που μύριζε χώμα, και έτσι, ανοίγοντας μια τρίτη πόρτα, σε ένα τεράστιο θολωτό θάλμα ή κελάρι, το οποίο ήταν γεμάτο από κιβώτια και ευμεγέθη κουτιά. «Δεν είστε ιδιαίτερα ευάλωτοι από την πάνω πλευρά,» σχολίασε ο Χολμς καθώς σήκωσε την λάμπα του και κοίταξε ολόγυρα του. «Ούτε από κάτω,» είπε ο κ. Μέριγουέδερ, χτυπώντας το ραβδί του πάνω στις πλάκες που αποτελούσαν το πάτωμα. «Μα, τρομάρα μου, ακούγεται εντελώς κούφιο!» σχολίασε, ανασηκώνοντας το βλέμμα του σε έκπληξη. «Οφείλω ειλικρινά να σας ζητήσω να είστε πιο ήσυχος!» είπε ο Χολμς αυστηρά. «Θέσατε ήδη σε κίνδυνο την όλη επιτυχία της αποστολής μας. Θα μπορούσα να σας
- 102 -
Arthur Conan Doyle παρακαλέσω αν έχετε την καλοσύνη να καθίσετε πάνω σε εκείνα τα κουτιά, και να μην ανακατευθείτε;» Ο βαρύς κ. Μέριγουέδερ κούρνιασε πάνω σε ένα κιβώτιο, με μια ιδιαιτέρως πληγωμένη έκφραση στο πρόσωπο του, ενώ ο Χολμς έπεσε στα γόνατα στο δάπεδο και, με τη λάμπα και ένα μεγεθυντικό φακό, άρχισε να εξετάζει εξονυχιστικά τις πλάκες. Μερικές δευτερόλεπτα ήταν αρκετά για να τον ικανοποιήσουν, γιατί τινάχτηκε όρθιος και πάλι και έβαλε το φακό του στην τσέπη. «Έχουμε τουλάχιστον μια ώρα μπροστά μας,» σχολίασε, «γιατί ελάχιστα μπορούν να κινηθούν έως ότου ο καλός ενεχυροδανειστή να πάει να κοιμηθεί. Κατόπιν δε θα χάσουν ούτε στιγμή, γιατί όσο πιο σύντομα κάνουν τη δουλειά τόσο περισσότερο χρόνο θα έχουν για την απόδραση τους. Βρισκόμαστε επί του παρόντος, Γιατρέ —όπως δίχως αμφιβολία θα έχεις μαντέψει— στο υπόγειο του παραρτήματος της πόλης μιας εκ των βασικών τράπεζών του Λονδίνου. Ο κ. Μέριγουέδερ είναι ο πρόεδρος του συμβουλίου, και θα σου εξηγήσει ότι υπάρχουν λόγοι για τους οποίους οι πλέον παράτολμοι εγκληματίες του Λονδίνου θα έδειχναν τόσο σημαντικό ενδιαφέρον για το υπόγειο επί της παρούσης.» «Πρόκειται για το Γαλλικό χρυσό μας,» ψιθύρισε ο διευθυντής. «Είχαμε αρκετές προειδοποιήσεις πως κάποια απόπειρα θα πραγματοποιούταν.» «Το Γαλλικό χρυσό σας;» «Μάλιστα. Μας δόθηκε η ευκαιρία προ μερικών μηνών να ενισχύσουμε το αποθεματικό μας και δανειστήκαμε για το σκοπό αυτό 30.000 ναπολεόνια από την Τράπεζα της Γαλλίας. Έχει καταστεί γνωστό πως ποτέ δεν υπήρξε λόγος να αποσυσκευάσουμε τα χρήματα, και πως ακόμα αναπαύονται στο υπόγειο μας. Το κιβώτιο επί του οποίου κάθομαι περιέχει 2.000 ναπολεόνια συσκευασμένα μεταξύ στρώσεων από ελάσματα μολύβδου. Το απόθεμα μας σε χρυσές ράβδους είναι πολύ μεγαλύτερο επί του παρόντος από ότι συνήθως
- 103 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς παραμένει σε κάποιο παράρτημα, και οι διευθυντές είχαν ανησυχίες επί του ζητήματος.» «Οι οποίες ήταν εξαιρετικά δικαιολογημένες,» παρατήρησε ο Χολμς. «Και τώρα είναι ώρα να στήσουμε το σχεδιάκι μας. Αναμένω πως εντός μιας ώρας το θέμα θα φτάσει στην κορύφωση του. Εν τω μεταξύ κ. Μέριγουέδερ, πρέπει να τοποθετήσουμε το κάλυμμα πάνω από το φανάρι.» «Και να καθίσουμε στο σκοτάδι;» «Φοβάμαι πως ναι. Είχα φέρει μια τράπουλα στην τσέπη μου, και σκέφτηκα πως, καθώς κάνουμε καρέ, ίσως να είχατε τελικά την παρτίδα σας. Όμως βλέπω πως οι προετοιμασίες του εχθρού έχουν προχωρήσει πολύ ώστε δε μπορούμε να διακινδυνεύσουμε την παρουσία φωτός. Και, πρώτα από όλα, πρέπει να επιλέξουμε τις θέσεις μας. Πρόκειται για επικίνδυνους ανθρώπους, και μολονότι θα τους έχουμε σε μειονέκτημα, ίσως να μας βλάψουν εκτός κι αν είμαστε προσεκτικοί. Θα σταθώ πίσω από αυτό το κιβώτιο, και εσείς καλυφθείτε πίσω από εκείνα. Κατόπιν, όταν ρίξω το φως πάνω τους, πλησιάστε γοργά. Αν πυροβολήσουν, Γουώτσον, μη διστάσεις να τους ρίξεις.» Τοποθέτησα το περίστροφο μου, οπλισμένο, στο πάνω μέρος του ξύλινου κιβωτίου πίσω από το οποίο έσκυψα. Ο Χολμς τράβηξε το κάλυμμα μπροστά από το φανάρι του και μας άφησε στο απόλυτο σκοτάδι —ένα τόσο απόλυτο σκοτάδι που ποτέ ξανά δεν είχα βιώσει. Η μυρωδιά του ζεστού μέταλλου παρέμενε για να μας διαβεβαιώνει πως το φως βρισκόταν ακόμη εκεί, έτοιμο να λάμψει στη στιγμή. Για μένα, με τα νεύρα μου τεντωμένα στην κόψη της προσδοκίας, υπήρχε κάτι το καταθλιπτικό, και το κατασταλτικό στο αιφνίδιο μισοσκόταδο, και στην ψυχρή υγρή ατμόσφαιρα του θαλάμου. «Δεν έχουν παρά μόνο μια έξοδο,» ψιθύρισε ο Χολμς. «Αυτή βρίσκεται πίσω στο σπίτι του τετραγώνου ΣαξΚόμπεργκ. Ελπίζω πως έκανες ότι σου ζήτησα, Τζόουνς;»
- 104 -
Arthur Conan Doyle «Τοποθέτησα έναν επιθεωρητή και δυο αξιωματικούς να περιμένουν στην μπροστινή πόρτα.» «Τότε κλείσαμε όλες τις τρύπες. Και τώρα θα πρέπει να παραμείνουμε σιωπηλοί και να περιμένουμε.» Και πως δεν περνούσε η ώρα! Συγκρίνοντας τις γνώμες μας μετέπειτα δεν ήταν παρά μια ώρα και ένα τέταρτο, και όμως μου φάνηκε πως η νύχτα είχε σχεδόν τελειώσει και η αυγή χάραζε από πάνω μας. Τα άκρα μου ήταν κουρασμένα και παγωμένα, γιατί φοβόμουν να αλλάξω τη θέση μου· και όμως τα νεύρα μου λειτουργούσαν στο έπακρο της έντασης, και η ακοή ήταν τόσο οξυμένη που δεν άκουγα μονάχα την ήρεμη ανάσα των συντρόφων μου, αλλά ξεχώριζα τη βαθύτερη εισπνοή του ογκώδη Τζόουνς από τη λεπτή, σαν αναστεναγμό, ανάσα του τραπεζικού διευθυντή. Από τη θέση μου έβλεπα πάνω από το κιβώτιο στη μεριά του πατώματος. Ξάφνου τα μάτια έπιασαν ένα φωτεινό λαμπύρισμα. Αρχικά ήταν μονάχα μια χλωμή αναλαμπή πάνω στο πέτρινο δάπεδο. Κατόπιν μάκρυνε μέχρι που έγινε μια κιτρινωπή γραμμή, και ύστερα, δίχως κάποια προειδοποίηση ή ήχο, μια σχισμή φάνηκε να ανοίγει και ένα χέρι εμφανίστηκε· ένα λευκό, σχεδόν γυναικείο χέρι, το οποίο ψηλάφισε ολόγυρα μέσα στην μικρή φωτισμένη περιοχή. Για ένα λεπτό ή κάτι παραπάνω το χέρι, με τα δάκτυλα που ψηλαφούσαν, προεξείχε στο πάτωμα. Κατόπιν αποτραβήχτηκε τόσο αιφνίδια όσο είχε εμφανισθεί, και όλα ήταν σκοτεινά και πάλι εκτός της μοναδικής χλωμής λάμψης η οποία επεσήμαινε μια χαραμάδα ανάμεσα στις πλάκες. Η εξαφάνιση του, εντούτοις, δεν ήταν παρά στιγμιαία. Με ένα συρτό, ήχο σκισίματος, μιας από τις φαρδιές, λευκές πλάκες αναποδογύρισε και άφησε μια τετράγωνη τρύπα που έχασκε, μέσα από την οποία ξεχύθηκε το φως μιας λάμπας. Στην άκρη της εμφανίστηκε ένα καλοξυρισμένο, αγορίστικο πρόσωπο, το οποίο κοίταξε έντονα τριγύρω του, και κατόπιν, με ένα χέρι σε κάθε πλευρά του ανοίγματος, τραβήχτηκε μέχρι τους ώμους και τη μέση, ώσπου ένα γόνατο ακούμπησε στην
- 105 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς άκρη. Μια στιγμή αργότερα στεκόταν στο πλάι της τρύπας και τραβούσε πίσω του έναν σύντροφο, λυγερό και μικρόσωμο σαν κι εκείνον, με ωχρό πρόσωπο και πυκνά κατακόκκινα μαλλιά. «Όλα είναι εντάξει,» ψιθύρισε. «Έχεις το κοπίδι και τους σάκους. Μα το μεγάλο Σκότ! Πήδα, Άρτσι, πήδα, και σε ακολουθώ!»
Ο Σέρλοκ Χολμς είχε τιναχθεί και πιάσει τον εισβολέα από το γιακά. Ο άλλος βούτηξε μες στην τρύπα και άκουσα τον ήχο ρούχου που σχίζεται καθώς ο Τζόουνς τον άρπαξε από το πουκάμισο. Το φως άστραψε επί της κάνης ενός περιστρόφου, μα το κυνηγετικό μαστίγιο του Χολμς έπεσε στον καρπό του άντρα, και το πιστόλι χτύπησε στο πέτρινο δάπεδο. «Είναι μάταιο, Τζων Κλέϊ,» είπε ο Χολμς ήρεμα. «Δεν έχεις την παραμικρή πιθανότητα.» «Έτσι νομίζω,» απάντησε ο άλλος με τη μέγιστη δυνατή ψυχραιμία. «Φαντάζομαι πως το φιλαράκι μου είναι εντάξει, μολονότι βλέπω πως κρατάτε τις άκρες του σακακιού του.»
- 106 -
Arthur Conan Doyle «Τρεις άντρες τον περιμένουν στην πόρτα,» είπε ο Χολμς. «Ω, αλήθεια! Δείχνετε πως υπολογίσατε κατάσταση απολύτως. Οφείλω να σας συγχαρώ.»
την
«Και εγώ εσάς,» απάντησε ο Χολμς. «Η ιδέα των κοκκινομάλληδων ήταν κατακαινούργια και αποτελεσματική.» «Θα δεις ξανά το φιλαράκι σου αμέσως,» είπε ο Τζόουνς. «Είναι ταχύτερος στο να κατεβαίνει τρύπες από όσο εγώ. Περίμενε μόνο ενώ στήνω τους αγώνες.» «Σας ικετεύω να μη τον αγγίξετε με τα βρωμερά σας χέρια,» σχολίασε ο κρατούμενος μας καθώς οι χειροπέδες κροτάλισαν στα χέρια του. «Ίσως να μην έχετε επίγνωση πως έχω βασιλικό αίμα στις φλέβες μου. Δείξτε την καλοσύνη, επίσης, όταν μου απευθύνεστε να λέτε ‘κύριε’ και ‘παρακαλώ.’» «Καλώς,» είπε ο Τζόουνς με μια ματιά και ένα κοροϊδευτικό γέλιο. «Λοιπόν, θα θέλατε σας παρακαλώ, κύριε, να ανέβετε επάνω όπου θα πάρουμε μια άμαξα για να μεταφέρουμε την εξοχότητα σας στο αστυνομικό τμήμα;» «Έτσι είναι καλύτερα,» είπε ο Τζων Κλέϊ γαλήνια. Έκανε μια σαρωτική υπόκλιση προς τους τρεις μας και απομακρύνθηκε ήσυχα υπό τη συνοδεία του ντετέκτιβ. «Ειλικρινά, κ. Χολμς,» είπε ο κ. Μέρυγουέδερ καθώς τους ακολουθήσαμε έξω από το υπόγειο, «δεν έχω ιδέα πως η τράπεζα θα μπορέσει να σας ευχαριστήσει είτε να σας το ξεπληρώσει. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως εντοπίσατε και κατατροπώσατε με τον πλέον απόλυτο τρόπο μια από τις πιο αποφασιστικές απόπειρες ληστείας τράπεζας που υπέπεσε ποτέ στην αντίληψη μου.» «Είχα κάνα δυο δικούς μου λογαριασμούς να ξεκαθαρίσω με τον κ. Τζων Κλέϊ,» είπε ο Χολμς. «Υποχρεώθηκα σε ορισμένα μικροέξοδα σχετικά με το ζήτημα, τα οποία και αναμένω να αποζημιωθούν από την τράπεζα, όμως πέραν - 107 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς αυτών ανταμείφθηκα επαρκώς έχοντας μια εμπειρία η οποία κατά πολλούς τρόπους είναι μοναδική, και ακούγοντας την ιδιαιτέρως αξιοσημείωτη αφήγηση σχετικά με την Ένωση των Κοκκινομάλληδων.» «Βλέπεις, Γουώτσον,» εξήγησε τις μικρές ώρες του πρωινού καθώς καθόμασταν πίνοντας ένα ποτήρι ουίσκι με σόδα στην οδό Μπέϊκερ, «ήταν απόλυτα προφανές εξ αρχής πως το μοναδικό αντικείμενο της μάλλον φανταστικής υπόθεσης της αγγελίας για την Ένωση, και της αντιγραφής της εγκυκλοπαίδειας, ήταν να βγάλει αυτόν τον όχι και τόσο έξυπνο ενεχυροδανειστή από την μέση για μερικές ώρες ημερησίως. Ήταν αρκετά παράδοξος ο τρόπος κατά τον οποίο επιτεύχθηκε, αλλά, ειλικρινά, δε θα μπορούσα να προτείνω καλύτερο. Η μέθοδος αναμφίβολα προτάθηκε από το πανούργο μυαλό του Κλέϊ χάρη στο χρώμα των μαλλιών του συνεργού του. Οι 4 λίρες εβδομαδιαίως ήταν απλά ένα δόλωμα το οποίο έπρεπε να τον προσελκύσει, και τι σήμαινε για αυτούς, που πλήρωναν για να κερδίσουν χιλιάδες; Έβαλαν την αγγελία, ο ένας κακούργος έχει το προσωρινό γραφείο, ο άλλος κακούργος παρακινεί τον άνθρωπο να κάνει αίτηση, και μαζί κατορθώνουν να εξασφαλίσουν την απουσία του κάθε πρωί της εβδομάδας. Από τη στιγμή που άκουσα πως ο υπάλληλος είχε πάει μόνο για το μισό μισθό, μου ήταν προφανές πως είχε κάποιο ισχυρό κίνητρο για να εξασφαλίσει την κατάσταση.» «Μα πως κατόρθωσες να μαντέψεις ποιο ήταν το κίνητρο;» «Αν υπήρχαν γυναίκες στο σπίτι, θα είχα υποπτευθεί μια απλή κοινή δολοπλοκία. Αυτό, ωστόσο, δεν υφίστατο. Η επιχείρηση του ανθρώπου ήταν μικρή, και δεν υπήρχε τίποτα στο σπίτι του το οποίο να μπορούσε να λογοδοτήσει για τις τόσο εξεζητημένες προετοιμασίες, και ένα τέτοιο εγχείρημα όπως αυτό στο οποίο σκόπευαν. Έπρεπε, λοιπόν, να είναι κάτι εκτός οικίας. Τι να ήταν; Σκέφτηκα την αγάπη του υπαλλήλου για τη φωτογραφία, και το κόλπο του να εξαφανίζεται στο
- 108 -
Arthur Conan Doyle υπόγειο. Το υπόγειο! Αυτή ήταν η άκρη του μπλεγμένου κουβαριού. Κατόπιν προέβηκα σε έρευνες σχετικά με το μυστηριώδη υπάλληλο και ανακάλυψα πως είχα να κάνω με ένα εκ των πλέον στυγνών και πλέον επικίνδυνων εγκληματιών του Λονδίνου. Έκανε κάτι στο υπόγειο —κάτι το οποίο ήθελε πολλές ώρες σε καθημερινή βάση για σειρά μηνών. Τι να ήταν, ξανά; Δε μπορούσα να σκεφθώ τίποτα άλλο εκτός από το ότι έσκαβε ένα τούνελ προς κάποιο άλλο κτίριο. «Μέχρι εκεί είχα φτάσει όταν πήγαμε να επισκεφτούμε την σκηνή της δράσης. Σε ξάφνιασα χτυπώντας το πεζοδρόμιο με το ραβδί μου. Εξακρίβωνα αν το υπόγειο εκτεινόταν εμπρός ή πίσω. Δεν ήταν μπροστά. Κατόπιν χτύπησα το κουδούνι, και, όπως έλπιζα, ο υπάλληλος άνοιξε. Είχα μερικές αψιμαχίες, αλλά ποτέ δεν είχαμε αντικρίσει ο ένας τον άλλο πριν. Ελάχιστα κοίταξα το πρόσωπο του. Τα γόνατα του ήταν εκείνα τα οποία ήθελα να δω. Θα πρέπει και ο ίδιος να παρατήρησες πόσο φθαρμένα, τσαλακωμένα, και λεκιασμένα ήταν. Φανέρωναν πολλές ώρες σκαψίματος. Το μοναδικό εναπομείναν μέρος ήταν εκείνο προς το οποίο έσκαβαν. Έστριψα την γωνία, αντιλήφθηκα πως η Τράπεζα Πρωτευούσης και Προαστίων γειτνίαζε με το κτίριο του φίλου μας, και αισθάνθηκα πως είχα λύσει το μυστήριο μου. Όταν επέστρεψα σπίτι μετά το κονσέρτο επισκέφτηκα τη Σκότλαντ Γιαρντ και τον πρόεδρο των διοικητών της τράπεζας, με το αποτέλεσμα το οποίο είδες.» «Και πως μπόρεσες να καταλάβεις πως θα έκαναν την απόπειρα τους απόψε;» ρώτησα. «Βασικά, όταν έκλεισαν τα γραφεία της Ένωσης ήταν σημάδι πως δε νοιάζονταν πλέον για την παρουσία του κ. Τζαμπέζ Γουίλσον —με άλλα λόγια, πως είχαν ολοκληρώσει το τούνελ τους. Ωστόσο κρινόταν αναγκαίο να το χρησιμοποιήσουν σύντομα, καθώς ενδέχετω να ανακαλυφθεί, ή ίσως τα ναπολεόνια να απομακρύνονταν. Το Σάββατο θα τους έκανε καλύτερα από κάθε άλλη μέρα, καθώς θα τους
- 109 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς προσέφερε δυο μέρες για την απόδραση τους. Για όλους αυτούς τους λόγους ανέμενα να κινηθούν απόψε.» «Το συλλογίστηκες υπέροχα,» αναφώνησα με πηγαίο θαυμασμό. «Πρόκειται για μια ιδιαίτερα μακριά αλυσίδα, και όμως κάθε κρίκος ηχεί σωστά.» «Με έσωσε από την ανία,» απάντησε, με ένα χασμούρητο. «Αλίμονο! Την νοιώθω ήδη να με πλησιάζει. Η ζωή χάνεται σε μια διαρκή προσπάθεια να ξεφύγω από τις κοινοτοπίες της ύπαρξης. Αυτά τα προβληματάκια με βοηθούν να το επιτυγχάνω.» «Και είσαι ευεργέτης του γένους,» είπα εγώ. Ανασήκωσε τους ώμους του. «Καλά, ίσως, σε τελική ανάλυση, να έχει κάποιο μικρό όφελος,» σχολίασε. «'L'homme c'est rien—l'oeuvre c'est tout 4 ,’ όπως ο Γουστάβος Φλωμπέρ έγραψε στη Γεωργία Σανδή.»
4 (Σ.τ..Μ.) Ο Χολμς εδώ αναφέρει μέρος από μια επιστολή του Gustave Flaubert προς την George
Sand. Το πρωτότυπο κείμενο είναι "l'Homme n'est Rien l'Oeuvre Tout" (Ο άνθρωπος δεν είναι τίποτα,
το έργο έχει σημασία), όμως ο Χολμς λανθασμένα το αποδίδει ως "l'Homme c'est rien l'Oeuvre c'est tout.".
- 110 -
Arthur Conan Doyle
- 111 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
Το Μυστ ή ριο τ η ς Κο ιλ άδ ας Μπ ό σκο μπ Είχαμε καθίσει για πρωινό κάποιο πρωί, η γυναίκα μου και εγώ, όταν η υπηρέτρια έφερε ένα τηλεγράφημα. Προερχόταν από τον Σέρλοκ Χολμς και είχε ως εξής: Έχεις κάνα δυο μέρες να αφιερώσεις; Μόλις έλαβα τηλεγράφημα από τη δυτική Αγγλία σε σχέση με την τραγωδία της Κοιλάδας Μπόσκομπ. Θα χαρώ αν έρθεις μαζί μου. Ατμόσφαιρα και τοπίο τέλεια. Αναχωρούμε από Πάντινγκτον με των 11:15.
«Τι λες, καλέ μου;» είπε η γυναίκα μου, που με κοίταζε από απέναντι. «Θα πας;» «Ειλικρινά δεν ξέρω τι να πω. Έχω ένα αρκετά μακρύ πρόγραμμα επί του παρόντος.» «Ω, ο Ανσράδερ θα εργαστεί στη θέση σου. Δείχνεις κάπως χλωμός τελευταία. Πιστεύω πως η αλλαγή θα σου έκανε καλό, και σε ενδιαφέρουν πάντοτε τόσο πολύ οι υποθέσεις του κ. Σέρλοκ Χολμς.» «Θα ήμουν αγνώμων αν δε με ενδιέφεραν, βλέποντας τι κέρδισα μέσω μιας εξ αυτών,» απάντησα. «Όμως αν πρόκειται να πάω, πρέπει να πακετάρω αμέσως, γιατί έχω μόνο μισή ώρα.» Η εμπειρία μου από τη στρατιωτική ζωή, στο Αφγανιστάν, είχε τουλάχιστον ως αποτέλεσμα να με καταστήσει συνεπή και πανέτοιμο ταξιδιώτη. Οι ανάγκες μου ήταν λιγοστές και απλές, έτσι ώστε σε λιγότερο από τη δηλωθείσα ώρα βρισκόμουν σε μια άμαξα με τη βαλίτσα μου, οδεύοντας μέσα σε κροταλίσματα προς το σταθμό του Πάντινγκτον. Ο Σέρλοκ Χολμς βημάτιζε πέρα δώθε στην πλατφόρμα, η ψηλή, ισχνή μορφή του γινόταν ακόμη ισχνότερη από το μακρύ γκρίζο ταξιδιωτικό του πανωφόρι και το εφαρμοστό καπέλο του.
- 112 -
Arthur Conan Doyle «Είναι όντως υπέροχο που έρχεσαι, Γουώτσον,» είπε. «Έχει σημαντική διαφορά για μένα, να έχω κάποιον μαζί μου στον οποίο να βασίζομαι απολύτως. Η ντόπια βοήθεια είναι πάντοτε είτε άχρηστη είτε προκατειλημμένη. Πιάσε τις δυο γωνιακές θέσεις και βγάζω τα εισιτήρια.» Είχαμε το βαγόνι στη διάθεση μας παρεκτός ενός τεράστιου σωρού από χαρτιά τα οποία ο Χολμς είχε φέρει μαζί του. Μεταξύ αυτών σκάλιζε και διάβαζε, με διαστήματα σημειώσεων και στοχασμού, έως ότου περάσαμε το Ρέντινγκ. Τότε άξαφνα τα μάζεψε όλα σε ένα τεράστιο σωρό και τα έριξε στο ράφι.
- 113 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Άκουσες τίποτα σχετικά με την υπόθεση;» ρώτησε. «Ούτε λέξη. Δεν έχω κοιτάξει ούτε εφημερίδα εδώ και μερικές μέρες.» «Ο τύπος του Λονδίνου δεν είχε ιδιαίτερα πλήρεις αναφορές. Τώρα μόλις έψαχνα όλες τις πρόσφατες εφημερίδες ώστε να μάθω επαρκώς όλες τις λεπτομέρειες. Καθώς φαίνεται, από ότι καταλαβαίνω, πρόκειται για μια από εκείνες τις απλές υποθέσεις οι οποίες είναι εξαιρετικά δύσκολες.» «Ακούγεται λιγάκι παράδοξο.» «Όμως είναι βαθύτατα αληθινό. Η ιδιαιτερότητα αποτελεί σχεδόν ένα απαράβατο στοιχείο. Όσο περισσότερο άχρωμο και κοινότυπο είναι κάποιο έγκλημα, τόσο πιο δύσκολο είναι να το προσεγγίσεις. Στην προκειμένη περίπτωση, έχουν παγιώσει μια εξαιρετικά σοβαρή κατηγορία ενάντια στο γιο του δολοφονημένου άντρα.» «Πρόκειται περί φόνου, λοιπόν;» «Βασικά, εικάζεται πως είναι. Δε θα λάβω τίποτα ως δεδομένο έως ότου να έχω την ευκαιρία να το ερευνήσω προσωπικά. Θα σου εξηγήσω την κατάσταση των πραγμάτων, μέχρι του σημείου που κατόρθωσα να την κατανοήσω, με πολύ λίγα λόγια. «Η Κοιλάδα Μπόσκομπ είναι μια επαρχιακή περιοχή όχι πολύ μακριά από το Ρος, στο Χέρφορντσάϊρ. Ο μεγαλύτερος γαιοκτήμονας σε εκείνο το μέρος είναι κάποιος κ. Τζων Τέρνερ, ο οποίος έκανε τα χρήματα του στην Αυστραλία και επέστρεψε πριν μερικά χρόνια στην πατρίδα. Ένα από τα αγροκτήματα που είχε στην κατοχή του, εκείνο του Χάθερλη, ενοικιάστηκε στον κ. Τσαρλς ΜκΚάρθυ, ο οποίος επίσης ήταν πρώην Αυστραλός. Οι άντρες γνωρίζονταν μεταξύ τους από τις αποικίες, έτσι ώστε δεν ήταν αφύσικο το ότι όταν ήρθαν για να εγκατασταθούν να μείνουν όσο το δυνατόν πιο κοντά. Ο Τέρνερ προφανώς ήταν ο πλουσιότερος, έτσι ο ΜκΚάρθυ έγινε ενοικιαστής του αλλά κι έτσι παρέμειναν, καθώς φαίνεται, επί όρους απόλυτης ισότητας,
- 114 -
Arthur Conan Doyle καθώς βρίσκονταν συχνά παρέα. Ο ΜκΚάρθυ είχε ένα γιο, ένα παλικάρι δεκαοχτώ χρονών, κι ο Τέρνερ είχε μια μοναχοκόρη της ίδιας ηλικίας, όμως κανενός η γυναίκα δε ζούσε. Εμφανίζονται να έχουν αποφύγει την συντροφιά των γειτονικών Αγγλικών οικογενειών και να ζουν απομονωμένες ζωές, μολονότι και οι δυο ΜκΚάρθυ είχαν αδυναμία στα αθλήματα και συχνά τους έβλεπαν σε ιπποδρομίες της περιοχής. Ο ΜκΚάρθυ συντηρούσε δυο υπηρέτες —έναν άντρα κι ένα κορίτσι. Ο Τέρνερ είχε σημαντικό προσωπικό, κάπου μισή ντουζίνα τουλάχιστον. Αυτά είναι όλα όσα κατόρθωσα να συγκεντρώσω σχετικά με τις οικογένειες. Τώρα ας πάμε στα γεγονότα. «Την 3η του Ιουνίου, δηλαδή, τη Δευτέρα που πέρασε, ο ΜκΚάρθυ άφησε το σπίτι του στο Χάθερλυ περί τις τρεις το απόγευμα και κατηφόρισε προς το Μπόσκομπ Πουλ, που είναι μια μικρή λίμνη η οποία σχηματίζεται από το άπλωμα της κοίτης που περνά μέσα από την Κοιλάδα Μπόσκομπ. Είχε βγει έξω το πρωί με τον υπηρέτη του στο Ρος, και είχε αναφέρει στον άντρα πως έπρεπε να βιαστεί, καθώς είχε ένα σημαντικό ραντεβού να τηρήσει στις τρεις. Από εκείνο το ραντεβού δεν επέστρεψε ποτέ. «Από το αγρόκτημα Χάθερλη ως το Μπόσκομπ Πουλ είναι κάπου ένα τρίτο του χιλιόμετρου, και δυο άτομα τον είδαν καθώς περνούσε από εκεί. Το ένα ήταν μια γυναίκα, της οποίας το όνομα δεν αναφέρεται, και το άλλο ήταν ο Γουίλιαμ Κρόουντερ, ένας θηροφύλακας στη δούλεψη του κ. Τέρνερ. Και οι δυο αυτοί μάρτυρες καταθέτουν πως ο κ. ΜκΚάρθυ βάδιζε μονάχος. Ο θηροφύλακας προσθέτει πως εντός μερικών λεπτών από την ώρα που είδε τον κ. ΜκΚάρθυ να περνά είχε δει το γιο του, τον κ. Τζέιμς ΜκΚάρθυ, να ακολουθεί τον ίδιο δρόμο με ένα όπλο κάτω από το χέρι του. Στην καλύτερη περίπτωση όσο μπορεί να κρίνει, ο πατέρας ήταν πράγματι σε ορατή απόσταση εκείνη την ώρα, και ο γιος τον ακολουθούσε. Δεν έδωσε περισσότερη σημασία στο ζήτημα έως ότου άκουσε το απόγευμα για την τραγωδία που είχε συμβεί.
- 115 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Οι δυο ΜκΚάρθυ εθεάθησαν κατόπιν της ώρας που ο Γουίλιαμ Κρόουντερ, ο θηροφύλακας, τους έχασε από τα μάτια του. Το Μπόσκομπ Πουλ περιβάλλεται από πυκνό δάσος, με μόλις μια ιδέα χορτάρι και καλάμια στις παρυφές του. Ένα κορίτσι δεκατεσσάρων ετών, η Πεϊσιενς Μοράν, η οποία είναι κόρη του φύλακα του υποστατικού της κοιλάδας Μπόσκομπ, βρισκόταν σε ένα από τα δασύλλια μαζεύοντας λουλούδια. Δηλώνει πως ενώ βρισκόταν εκεί είδε, στην άκρη του δάσους και πλησίον της λίμνης, τον κ. ΜκΚάρθυ και το γιο του, και πως έδειχναν να έχουν μια έντονη διαμάχη. Άκουσε τον κ. ΜκΚάρθυ τον πρεσβύτερο να χρησιμοποιεί πολύ έντονη γλώσσα προς το γιο του, και είδε τον τελευταίο να σηκώσει το χέρι του σα να ήθελε να χτυπήσει τον πατέρα του. Ήταν τόσο τρομαγμένη με τους δυο ΜκΚάρθυ να καυγαδίζουν κοντά στο Μπόσκομπ Πουλ, και φοβόταν ότι επρόκειτο να τσακωθούν. Είχε μόλις προλάβει να το πει όταν ο νεαρός κ. ΜκΚάρθυ ήρθε τρέχοντας μέχρι τον οικίσκο για να πει πως είχε βρει τον πατέρα του νεκρό στο δάσος, και για ζητήσει τη βοήθεια του φύλακα. Ήταν υπερβολικά αναστατωμένος, δίχως ούτε το όπλο ούτε το καπέλο του, και το δεξί του χέρι μαζί με το μανίκι παρατηρήθηκαν να είναι λεκιασμένα με φρέσκο αίμα. Ακολουθώντας τον στο δάσος βρήκαν το νεκρό σώμα ξαπλωμένο στο χορτάρι πλάι στη λίμνη. Το κεφάλι είχε πληγεί από επανειλημμένα χτυπήματα από κάποιο βαρύ και αμβλύ όπλο. Τα τραύματα ήταν τέτοια που κάλλιστα θα μπορούσαν να είχαν προκληθεί από το κοντάκι του όπλου του γιου του, το οποίο βρέθηκε πεσμένο στο χορτάρι λίγα βήματα από το σώμα. Υπό αυτές τις συνθήκες ο νεαρός συνελήφθη αμέσως, και με την κατηγορία του ‘φόνου εκ προμελέτης’ να έχει απαγγελθεί την Τρίτη, παρουσιάστηκε την Τετάρτη ενώπιον των δικαστών στο Ρος οι οποίοι παρέπεμψαν την υπόθεση για την επόμενη εποχιακή δικάσιμο. Αυτά είναι τα βασικά γεγονότα της υπόθεσης όπως παρουσιάστηκαν ενώπιον του ιατροδικαστή και του αυτόφωρου.»
- 116 -
Arthur Conan Doyle
«Με δυσκολία θα μπορούσα να διανοηθώ μια πιο καταδικαστική υπόθεση,» σχολίασα. «Αν υπήρξε περίπτωση αποδεικτικά στοιχεία να υπέδειξαν κάποιο εγκληματία τότε αυτό συμβαίνει επί του προκείμενου.» «Τα αποδεικτικά στοιχεία αποτελούν εξαιρετικά επικίνδυνο θέμα,» απάντησε ο Χολμς σκεπτικά. «Ενδεχομένως να δείχνουν άμεσα προς το ένα πράγμα, όμως αν μετατοπίσεις την οπτική σου γωνία λιγάκι, ίσως ανακαλύψεις πως υποδεικνύουν κατά ένα εξίσου ανυποχώρητο τρόπο προς - 117 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς κάτι εντελώς διαφορετικό. Οφείλεται να ομολογηθεί, ωστόσο, πως η υπόθεση δείχνει υπερβολικά σοβαρή εναντίον του νεαρού, και είναι πολύ πιθανό να είναι όντως ο δράστης. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι στην περιοχή, ωστόσο, και μεταξύ αυτών η Δεσποινίδα Τέρνερ, η κόρη του γειτονικού γαιοκτήμονα, η οποία πιστεύει στην αθωότητα του, και η οποία έχει προσλάβει τον Λεστρέιντ, τον οποίο ίσως να θυμάσαι σε σχέση με τη ‘Σπουδή στο Άλικο’, για να επιλύσει την υπόθεση προς όφελος του. Ο Λεστρέιντ, όντας κάπως προβληματισμένος, παρέπεμψε την υπόθεση σε εμένα, και έτσι έχει η κατάσταση ώστε δυο μεσήλικες κύριοι να ταξιδεύουν γοργά δυτικά με εβδομήντα χιλιόμετρα τη ώρα αντί να χωνεύουν ήρεμα το πρωινό στο σπίτι τους.» «Φοβάμαι,» είπα εγώ, «πως τα στοιχεία είναι τόσο πασίδηλα ώστε θα βρεις ελάχιστη αναγνώριση να αποκομίσεις σε τούτη την υπόθεση.» «Δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο παραπλανητικό από ένα πασίδηλο στοιχείο,» απάντησε, γελώντας. «Επιπλέον, ίσως να μας δοθεί η ευκαιρία να εντοπίσουμε κάποια άλλα πασίδηλα στοιχεία τα οποία ενδεχομένως να μην ήταν καθόλου πασίδηλα για τον κ. Λεστρέιντ. Με γνωρίζεις πολύ καλά για να σκεφτείς πως κομπάζω όταν λέω πως είτε θα επιβεβαιώσω είτε θα καταρρίψω την θεωρία του με μέσα τα οποία είναι εντελώς ανίκανος να εφαρμόσει, ή ακόμη και να κατανοήσει. Λαμβάνοντας υπ΄όψιν το πρώτο παράδειγμα, αντιλαμβάνομαι ξεκάθαρα πως στο υπνοδωμάτιο σου το παράθυρο βρίσκεται επί της δεξιάς πλευράς, και ωστόσο αμφιβάλω αν ο κ. Λεστρέιντ θα είχε προσέξει ακόμη και ένα τόσο πασιφανές πράγμα όπως αυτό.» «Πως στο καλό—» «Αγαπητέ μου φίλε, σε γνωρίζω καλά. Γνωρίζω τη στρατιωτική τυπικότητα η οποία σε χαρακτηρίζει. Ξυρίζεσαι κάθε πρωί, και αυτή την περίοδο ξυρίζεσαι με το φως της μέρας· αλλά αφού το ξύρισμα σου είναι όλο και λιγότερο πλήρες όσο απομακρυνόμαστε προς την αριστερή πλευρά,
- 118 -
Arthur Conan Doyle μέχρι να γίνει εντελώς τσαπατσούλικο καθώς περνάμε τη γωνία του σαγονιού, καθίσταται σαφέστερο πως αυτή η πλευρά φωτίζεται λιγότερο από την άλλη. Δε θα μπορούσα καν να φαντασθώ κάποιον άνθρωπο όπως εσύ να κοιτάζεσαι σε κανονικό φως και να είναι ικανοποιημένος με ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Το αναφέρω μονάχα ως ένα ασήμαντο παράδειγμα της παρατήρησης και της επαγωγής. Έπ’ αυτού έγκειται η προσέγγιση μου, και είναι εξίσου πιθανό πως ίσως να εξυπηρετήσει στην έρευνα η οποία παρατίθεται ενώπιον μας. Υπάρχουν κάνα δυο δευτερεύοντα σημεία τα οποία αναφέρθηκαν κατά την προανάκριση, και τα οποία αξίζουν να ληφθούν υπόψη.» «Ποια είναι;» «Εμφαίνεται πως η σύλληψη του δεν πραγματοποιήθηκε άμεσα, αλλά κατόπιν της επιστροφής του στο αγρόκτημα Χάθερλη. Στον επιθεωρητή του τμήματος που τον πληροφόρησε πως ήταν υπό κράτηση, σχολίασε πως δεν τον εξέπληξε αυτό, και πως δεν ήταν κάτι περισσότερο από ότι του άξιζε ως τιμωρία. Η παρατήρηση του αυτή είχε το φυσικό επακόλουθο να απομακρύνει κάθε ίχνος αμφιβολίας το οποίο ενδεχομένως να παρέμενε στο μυαλό του ιατροδικαστή.» «Επρόκειτο περί ομολογίας,» αναφώνησα. «Όχι, γιατί ακολουθήθηκε από τη διακήρυξη της αθωότητας του.» «Ερχόμενο πάνω από μια τέτοια καταδικαστική σειρά γεγονότων, αποτέλεσε το λιγότερο ύποπτο σχόλιο.» «Αντιθέτως,» είπε ο Χολμς, «αποτελεί τη φωτεινότερη σχισμή την οποία επί του παρόντος μπορώ να διακρίνω μέσα στα σύννεφα. Όμως όσο αθώος κι αν είναι, δε θα ήταν δυνατόν να είναι τόσο ανόητος ώστε να μη αντιληφθεί πως οι συγκυρίες ήταν εξαιρετικά ζοφερές ενάντια του. Αν είχε φανεί έκπληκτος κατά τη σύλληψη του, είτε αν είχε προσποιηθεί αγανάκτηση έπ’ αυτής, θα το είχα εξέλαβε ως υπερβολικά ύποπτο, επειδή τέτοια έκπληξη ή θυμός δε θα ήταν φυσιολογικός υπό αυτές τις περιστάσεις, και ίσως - 119 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ενδεχομένως να εμφανή πως αποτελεί την καλύτερη πρακτική ενός ραδιούργου. Η ειλικρινής αποδοχή της κατάστασης τον χαρακτηρίζει είτε ως αθώο, είτε ως άνθρωπο εξαιρετικής αυτοσυγκράτησης και σταθερότητας. Όσο για το σχόλιο του περί τι του άξιζε, δεν ήταν τόσο αφύσικο αν λάβεις υπ’ όψιν σου πως στάθηκε πλάι στο σώμα του πατέρα του, και πως δεν υπάρχει αμφιβολία πως εκείνη την ίδια μέρα είχε φτάσει να ξεχάσει κάθε σεβασμό προς γονιό για να ανταλλάξει κουβέντες μαζί του, και ακόμη, σύμφωνα με το μικρό κορίτσι της οποίας η μαρτυρία είναι τόσο σημαντική, να σηκώσει χέρι σα να ήθελε να τον χτυπήσει. Η αυτεπίπληξη κι η μεταμέλεια του οι οποίες παρουσιάζονται στο σχόλιο του μου φαίνονται να αποτελούν δείγματα ενός υγιούς μυαλού παρά κάποιου ένοχου.» Κούνησα το κεφάλι μου. «Πολλοί κρεμάστηκαν για πολύ μικρότερα πειστήρια,» σχολίασα. «Έτσι είναι. Και πολλοί κρεμάστηκαν αδίκως.» «Ποια ζητήματος;»
είναι
η
κατάθεση
του
νεαρού
επί
του
«Δεν είναι, φοβάμαι, ιδιαίτερα ενθαρρυντική για τους υποστηρικτές του, μολονότι υπάρχουν ένα δυο σημεία εντός της τα οποία είναι υποδηλωτικά. Θα τη βρεις εδώ, και μπορείς να τη διαβάσεις και μόνος σου.» Ξεδιάλεξε από το σωρό του ένα αντίτυπο της τοπικής εφημερίδας του Χέρντφορντσάϊρ, και έχοντας ρίξει κάτω την υπόλοιπη υπέδειξε την παράγραφο στην οποία ο ατυχής νεαρός είχε δώσει τη δική του κατάθεση του τι είχε συμβεί. Έκατσα κάτω στην γωνία του κουπέ και τη διάβασα εξαιρετικά προσεκτικά. Είχε ως εξής: «Ο κ. Τζείμς ΜκΚάρθυ, ο μοναδικός υιός του αποθανόντος, καλέστηκε τότε και έδωσε την ακόλουθη κατάθεση: ‘Έλειπα από το σπίτι για ένα τριήμερο στο Μπρίστολ, και είχα μόλις επιστρέψει επί του πρωινού της περασμένης Δευτέρας, την 3η. Ο πατέρας μου απουσίαζε από το σπίτι την ώρα της άφιξης μου, και πληροφορήθηκα εκ της υπηρέτριας πως είχε ανέβει στο Ρος με τον - 120 -
Arthur Conan Doyle Τζων Κομπ, τον ιπποκόμο. Ελάχιστα κατόπιν της επιστροφής μου άκουσα τις ρόδες του κάρου του στην αυλή και, κοιτάζοντας από το παράθυρο, τον είδα να βγαίνει και να περπατά βιαστικά έξω από την αυλή, μολονότι δε γνώριζα προς τα πού πήγαινε. Κατόπιν πήρα το όπλο μου και κινήθηκα προς τη μεριά του Μπόσκομπ Πουλ, με την πρόθεση να επισκεφθώ την περιοχή των κουνελιών που βρίσκεται στην άλλη πλευρά. Καθοδόν είδα τον Γουίλιαμ Κρόουντερ, τον θηροφύλακα, όπως είχε δηλώσει στην κατάθεση του· όμως σφάλει σκεπτόμενος πως ακολουθούσα τον πατέρα μου. Δεν είχα ιδέα πως βρισκόταν μπροστά μου. Όταν περίπου εκατό μέτρα από τη λίμνη άκουσα μια κραυγή ‘Κόοιι!’ η οποία αποτελούσε σύνηθες σινιάλο μεταξύ του πατέρα του κι εμένα. Έσπευσα τότε να πάω προς τα εκεί και τον βρήκα να στέκεται πλάι στη λίμνη. Έδειξε εξαιρετικά έκπληκτος βλέποντας με και ρώτησε κάπως αγριεμένα τι ήθελα εκεί. Μια συζήτηση ξεκίνησε η οποία οδήγησε σε θερμές κουβέντες και σχεδόν σε γροθιές, επειδή ο πατέρας μου ήταν άνθρωπος εξαιρετικά βίαιης προδιάθεσης. Βλέποντας πως το μένος του γινόταν ακυβέρνητο, τον άφησα και επέστρεψα προς το αγρόκτημα Χάθερλη. Δεν είχα προχωρήσει περισσότερο από εκατόν-πενήντα μέτρα, όμως, όταν άκουσα μια φρικτή κραυγή πίσω μου, η οποία με έκανε να τρέξω πίσω ξανά. Βρήκα τον πατέρα μου να σβήνει στο έδαφος, με το κεφάλι του τρομερά πληγωμένο. Έριξα το όπλο μου και τον έπιασα στα χέρια μου, όμως εκείνος έσβησε σχεδόν στη στιγμή. Γονάτισα πλάι του για μερικά λεπτά, και κατόπιν κατευθύνθηκα προς το φύλακα του κ. Τέρνερ, με το σπίτι όντας το πλησιέστερο, για να ζητήσω βοήθεια. Δεν είδα κανέναν κοντά στον πατέρα μου όταν επέστρεψα, και δεν έχω ιδέα καμία πως απόκτησε τα τραύματα του. Δεν ήταν δημοφιλής άνθρωπος, όντας κάπως ψυχρός και αυστηρός στη συμπεριφορά του, όμως δεν είχε, από όσο γνωρίζω, κάποιους άμεσους εχθρούς. Δε γνωρίζω τίποτα περαιτέρω σχετικά με το ζήτημα.»
- 121 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ο ιατροδικαστής: ‘Σας έκανε ο πατέρας σας κάποια δήλωση πριν πεθάνει;’» «Μάρτυρας: ‘Μουρμούρισε μερικές λέξεις, όμως μπόρεσα μόνο να πιάσω κάποια αναφορά σε κάποιον rat 5 .’» «Ο ιατροδικαστής: ‘Τι καταλάβατε εξ αυτού;’» «Μάρτυρας: ‘Δεν μου έβγαλε κανένα νόημα. Σκέφτηκα πως παραληρούσε.’» «Ο ιατροδικαστής: ‘Ποιο υπήρξε το ζήτημα επί του οποίου εσείς και ο πατέρας σας είχατε την τελευταία αυτή λογομαχία;’» «Μάρτυρας: ‘Θα προτιμούσα να μην απαντήσω’» «Ο ιατροδικαστής: ‘Φοβάμαι πως είμαι υποχρεωμένος να το απαιτήσω.’» «Μάρτυρας: ‘Μου είναι ειλικρινά αδύνατον να σας πω. Σας διαβεβαιώνω πως δεν έχει τίποτα να κάνει με τη θλιβερή τραγωδία η οποία ακολούθησε.’» «Ο ιατροδικαστής: ‘Αυτό θα το αποφασίζει το δικαστήριο. Δε χρειάζεται να σας υποδείξω πως η άρνηση σας να απαντήσετε θα προδιαθέσει την υπόθεση σας σημαντικά σε κάθε μελλοντικές συνεδριάσεις που ενδεχομένως να προκύψουν.’» «Μάρτυρας: ‘Είμαι υποχρεωμένος έστω κι έτσι να αρνηθώ.’» «Ο ιατροδικαστής: «Αντιλαμβάνομαι πως η κραυγή «Κόοιι» αποτελούσε ένα κοινό σινιάλο μεταξύ εσάς και του πατέρα σας;» «Μάρτυρας: ‘Ήταν.»’ «Ο ιατροδικαστής: «Πως λοιπόν, τότε, την εκφώνησε πριν σας δει, και πριν καν μάθει πως είχατε επιστρέψει από το Μπρίστολ;’» «Μάρτυρας (με σημαντική αναστάτωση): ‘Δε γνωρίζω.’» «Ένας ένορκος: ‘Αντιληφθήκατε κάτι το οποίο εξέγειρε τις υποψίες σας όταν επιστρέψατε ακούγοντας την κραυγή και βρίσκοντας τον πατέρα σας θανάσιμα τραυματισμένο;»’ «Μάρτυρας: ‘Τίποτα συγκεκριμένο.’» «Ο ιατροδικαστής: ‘Τι εννοείτε;’» «Μάρτυρας: ‘Ήμουν τόσο ταραγμένος και αναστατωμένος όταν όρμησα στο ξέφωτο, ώστε δε σκεφτόμουν τίποτα άλλο εκτός από τον πατέρα μου. Ωστόσο έχω την αμυδρή εντύπωση πως καθώς έτρεξα εκεί κάτι ήταν πεσμένο στο έδαφος στα αριστερά μου. Μου φάνηκε πως επρόκειτο για κάτι γκρίζου χρώματος, ένα πανωφόρι κάποιου είδους, είτε ένα κασκόλ ίσως. Όταν σηκώθηκα από τον πατέρα μου κοίταξα τριγύρω για αυτό, όμως είχε χαθεί.’» «’Εννοείτε πως είχε εξαφανισθεί πριν πάτε να ζητήσετε βοήθεια;» «’Μάλιστα, είχε εξαφανισθεί.’» «’Δε μπορείτε να αναφέρετε τι ήταν;’» «’Όχι, είχα μια αίσθηση πως κάτι βρισκόταν εκεί.’» «’Πόσο μακριά από το σώμα;» «’Δώδεκα μέτρα ή κάπου εκεί.’» «’Και πόσο μακριά από την παρυφή του δάσους;’» «’Περίπου το ίδιο.’»
5 (Σ.τ.Μ) rat – αρουραίος
- 122 -
Arthur Conan Doyle «’Τότε αν απομακρύνθηκε συνέβη καθόσον εσείς βρισκόσασταν σε απόσταση δώδεκα μέτρα από αυτό;» «Μάλιστα, ωστόσο με την πλάτη προς το μέρος του.’» «Με αυτό καταλήγει η εξέταση του μάρτυρα.»
«Αντιλαμβάνομαι,» είπε καθώς έριξα μια ματιά σε όλη τη στήλη, «πως ο ιατροδικαστής στα καταληκτικά του σχόλια υπήρξε κάπως αυστηρός με το νεαρό ΜκΚάρθυ. Εφιστά την προσοχή, και έχοντας λόγο, στην αντίφαση σχετικά με τον πατέρα του να του έχει κάνει σινιάλο πριν ακόμη τον δει, επίσης στην άρνηση του να δώσει λεπτομέρειες από τη συζήτηση με τον πατέρα του, και την ιδιάζουσα κατάθεση των στερνών λόγων του πατέρα του. Είναι όλα, όπως σχολιάζει, εξαιρετικά ενάντια στο γιο.» Ο Χολμς γέλασε απαλά μόνος του και απλώθηκε πάνω στο μαξιλάρι του καθίσματος. «Τόσο εσύ όσο κι ο ιατροδικαστής μπήκατε σε μεγάλο κόπο,» είπε, «να ξεχωρίσετε τα ισχυρότερα στοιχεία προς όφελος του νεαρού. Δε βλέπεις πως εναλλακτικά του αναγνωρίζεις πως έχει υπερβολική φαντασία και συνάμα ελάχιστη; Υπερβολικά ελάχιστη, αφού δε μπορούσε να εφεύρει μια αφορμή λογομαχίας η οποία να του προσέφερε τη συμπάθια των ενόρκων· υπερβολικά πολλή, αν ανέπτυξε με την ίδια του τη φαντασία κάτι τόσο παρατραβηγμένο όπως μια επιθανάτια αναφορά σε κάποιον rat, και το περιστατικό με το ρούχο που εξαφανίσθηκε. Όχι, κύριε, Θα προσεγγίσω την υπόθεση από την πλευρά πως ότι λέει ο νεαρός είναι αλήθεια, και θα δούμε που η υπόθεση αυτή θα μας οδηγήσει. Και τώρα έχω εδώ τον Πετράρχη τσέπης, και ούτε μια λέξη δε θα πω σχετικά με την υπόθεση μέχρι να βρεθούμε στη σκηνή των τεκταινόμενων. Θα γευματίσουμε στο Σουίντον, και βλέπω πως θα βρισκόμαστε εκεί σε είκοσι λεπτά.» Ήταν σχεδόν τέσσερις η ώρα όταν εντέλει, έχοντας περάσει μέσα από την πανέμορφη Κοιλάδα Στρούντ, και πάνω από το πλατύ, λαμπρό Σέβερν, βρεθήκαμε στη χαριτωμένη μικρή επαρχιακή πόλη του Ρος. Ένας λιγνός άντρας που θύμιζε νυφίτσα, μουλωχτός και κατεργαρίστικος, μας - 123 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς περίμενε στην πλατφόρμα. Παρά το ανοιχτόχρωμο καφέ πανωφόρι του και τις δερμάτινες γκέτες του τις οποίες φορούσε εν αντιθέσει με το επαρχιώτικο περιβάλλον, δε δυσκολεύτηκα να αναγνωρίσω τον Λεστρέιντ, της Σκότλαντ Γιαρντ. Μαζί του πήγαμε μέχρι το Χέρεσφορντ Άρμς όπου ένα δωμάτιο είχε κρατηθεί για μας. «Παράγγειλα μια άμαξα,» είπε ο Λεστρέιντ καθώς πίναμε μια κούπα τσάι. «Γνωρίζω τη δραστήρια φύση σου, και πως δε θα ήσουν ικανοποιημένος μέχρι να βρεθείς στη σκηνή του εγκλήματος.» «Πολύ ευγενικό και κολακευτικό εκ μέρους σου,» απάντησε ο Χολμς. «Πρόκειται απολύτως για θέμα βαρομετρικής πίεσης.» Ο Λεστρέιντ έδειξε παρακολουθώ, ακριβώς,» είπε.
ξαφνιασμένος.
«Δε
σε
«Τι λέει το βαρόμετρο; Είκοσι-εννέα, βλέπω. Διόλου αέρας, κι ούτε ένα σύννεφο στον ουρανό. Έχω μια θήκη γεμάτη τσιγάρα που θέλουν κάπνισμα, κι ο καναπές είναι υπερβολικά ανώτερος εκ του συνήθους εκτρώματος κάποιου επαρχιακού ξενοδοχείου. Δε νομίζω πως υπάρχει πιθανότητα να χρησιμοποιήσω την άμαξα απόψε.» Ο Λεστρέιντ γέλασε όλο επιείκεια. «Έχεις, αναμφίβολα, ήδη σχηματίσει τα συμπεράσματα σου από τις εφημερίδες,» είπε. «Η υπόθεση είναι φως φανάρι, και όσο περισσότερο προχωράς εντός της τόσο απλούστερη αποδεικνύεται. Κι όμως, φυσικά, δε μπορείς να αρνηθείς σε μια κυρία, και μάλιστα, σε κάποια τόσο αισιόδοξη. Έχει μάθει για σένα, και θα ήθελε τη γνώμη σου, μολονότι επανειλημμένως της είπα πως δεν υπάρχει τίποτα το οποίο θα μπορούσες να κάνεις και δεν έχει ήδη γίνει. Μα, έλα Θεέ μου! Να η άμαξα της στην πόρτα.» Είχε μόλις μιλήσει πριν ορμήσει εντός του δωματίου μια από τις πλέον όμορφες κοπέλες που είχα αντικρίσει ποτέ στη ζωή μου. Τα βιολετιά μάτια της λαμπερά, τα χείλη της μισάνοιχτα, ένα ροδαλό αναψοκοκκίνισμα στα μάγουλα της, - 124 -
Arthur Conan Doyle κάθε σκέψη της φυσιολογικής αυτοσυγκράτησης της χαμένη στην ακατανίκητη ταραχή αλλά και έγνοια.
«Ω, κ. Σέρλοκ Χολμς!» φώναξε, ρίχνοντας ματιές από τον έναν στον άλλον, και εντέλει, με την έξυπνη γυναικεία της διαίσθηση, κλειδώνοντας πάνω στο σύντροφο μου, «Χαίρομαι τόσο που ήρθατε. Κατέβηκα μέχρι εδώ για να σας το πω. Γνωρίζω πως ο Τζέιμς δεν το έκανε. Το γνωρίζω, και θέλω να ξεκινήσετε το έργο σας γνωρίζοντας το κι εσείς. Ούτε στιγμή μην αφεθείτε να αμφιβάλλετε επί αυτού του θέματος. Γνωρίζουμε ο ένας τον άλλο από μικρά παιδιά, και γνωρίζω τα ελαττώματα του όπως κανείς άλλος· όμως είναι υπερβολικά καλόκαρδος για να πειράξει έστω και μια μύγα. Μια τέτοια κατηγορία είναι παράλογη για τον καθέναν που πραγματικά τον γνωρίζει.» «Ελπίζω πως θα τον απαλλάξουμε, Δεσποινίς Τέρνερ,» είπε ο Σέρλοκ Χολμς. «Μπορείτε να βασισθείτε πως θα πράξω όλα όσα δύναμαι.» «Μα διαβάσατε την κατάθεση. Σχηματίσατε κάποιο συμπέρασμα; Δε βλέπετε κάποιο παραθυράκι, κάποιο ψεγάδι? Δε συλλογιέστε και ο ίδιος πως είναι αθώος;» - 125 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Θεωρώ πως είναι εξαιρετικά πιθανό.» «Ορίστε, λοιπόν!» φώναξε, ρίχνοντας πίσω το κεφάλι της και κοιτώντας επιθετικά τον Λεστρέιντ. «Ακούτε. Με κάνει να ελπίζω.»
Ο Λεστρέιντ ανασήκωσε τους ώμους του. «Φοβούμαι πως ο συνάδελφος μου βιάστηκε κάπως να σχηματίσει τα συμπεράσματα του,» είπε. «Όμως έχει δίκιο. Ω! Γνωρίζω πως έχει δίκιο. Ο Τζέιμς δεν το έκανε ποτέ. Και όσον αφορά τη λογομαχία με τον πατέρα του, είμαι βέβαιη πως ο λόγος για τον οποίο δε μπορούσε να μιλήσει σχετικά στον ιατροδικαστή ήταν επειδή με αφορούσε.» «Κατά ποίο τρόπο;» ρώτησε ο Χολμς. «Δεν είναι ώρα να κρύψω το οτιδήποτε. Ο Τζέιμς και ο πατέρας του είχε πολλές διαφωνίες σχετικά με μένα. Ο κ.
- 126 -
Arthur Conan Doyle ΜκΚάρθυ ήταν εξαιρετικά ανυπόμονος να πραγματοποιηθεί ένας γάμος μεταξύ μας. Ο Τζέιμς και εγώ ανέκαθεν αγαπούσαμε ο ένας τον άλλο όπως αδελφός την αδελφή· μα φυσικά είναι νέος και έχει γνωρίσει ελάχιστα τη ζωή ως στιγμής, και —και— δηλαδή, όπως είναι φυσικό δεν επιθυμούσε να πράξει τίποτα τέτοιο ακόμη. Έτσι υπήρχαν λογομαχίες, κι αυτή, είμαι βέβαιη, υπήρξε μια από αυτές.» «Και ο πατέρας σας;» ρώτησε ο Χολμς. «Ήταν ευνοϊκά διακείμενος προς μια τέτοια ένωση;» «Όχι, ήταν επίσης πολέμιος της. Ουδείς άλλος εκτός του κ. ΜκΚάρθυ δεν ήταν υπέρ της.» Ένα στιγμιαίο κοκκίνισμα πέρασε από το φρέσκο νεανικό πρόσωπο καθώς ο Χολμς της έριξε μια από τις έντονες, ερωτηματικές του ματιές. «Σας ευχαριστώ για την πληροφορία αυτή,» είπε. «Θα ήταν δυνατόν να δω τον πατέρα σας αν θα περνούσα αύριο;» «Φοβάμαι πως ο γιατρός δε θα το επιτρέψει.» «Ο γιατρός;» «Μάλιστα, δεν τα μάθατε; Ο κακόμοιρος ο πατέρας δεν ήταν στα καλά του εδώ και χρόνια, μα αυτό τον καταρράκωσε εντελώς. Έχει πέσει στο κρεβάτι, και ο Δρ. Γουίλοους λέει πως είναι ράκος και πως το νευρικό του σύστημα έχει διαλυθεί. Ο κ. ΜκΚάρθυ ήταν ο μόνος εν ζωή άνθρωπος που γνώριζε το μπαμπά τον παλιό καιρό στη Βικτόρια.» «Αχά! Στη Βικτόρια! Αυτό είναι σημαντικό.» «Μάλιστα, στα ορυχεία.» «Ακριβώς· στα χρυσωρυχεία, όπου, όπως το αντιλαμβάνομαι, ο κ. Τέρνερ συγκέντρωσε την περιουσία του.» «Μάλιστα, ακριβώς.» «Σας ευχαριστώ, Δεσποινίς ουσιώδης βοήθεια για μένα.»
Τέρνερ.
Υπήρξατε
- 127 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Θα μου πείτε αν έχετε κάποια νέα αύριο. Δίχως αμφιβολία θα πάτε στη φυλακή να δείτε τον Τζέιμς. Ω, αν το κάνετε, κ. Χολμς, πείτε του πως γνωρίζω ότι είναι αθώος.» «Θα το κάνω, Δεσποινίς Τέρνερ.» «Πρέπει να πάω τώρα σπίτι, γιατί ο μπαμπάς είναι πολύ άρρωστος, και του λείπω όποτε τον αφήνω. Αντίο, και ο θεός να σας βοηθήσει στο εγχείρημα σας.» Βγήκε βιαστικά από το δωμάτιο τόσο παρορμητικά όσο είχε μπει, και ακούσαμε τις ρόδες της άμαξας της να κροταλίζουν κατηφορίζοντας το δρόμο. «Ντρέπομαι για σένα, Χολμς,» είπε ο Λεστρέιντ με σοβαρότητα κατόπιν μερικών λεπτών σιγής. «Ποιος ο λόγος να δημιουργήσεις ελπίδες τις οποίες είσαι καταδικασμένος να διαψεύσεις; Δεν είμαι υπέρμετρα συναισθηματικός, ωστόσο το θεωρώ απάνθρωπο.» «Πιστεύω πως βλέπω τον τρόπο για να απαλλάξω τον Τζέιμς ΜακΚάρθυ,» είπε ο Χολμς. «Έχεις την άδεια για να τον δεις στην φυλακή;» «Ναι, όμως μόνο για εσένα κι εμένα.» «Τότε θα πρέπει να αναθεωρήσω την απόφαση μου σχετικά με το να βγω. Έχουμε ακόμη καιρό για να πάρουμε ένα τραίνο για το Χερφορντ και να τον δούμε απόψε;» «Άφθονο.» «Τότε ας το κάνουμε. Γουώτσον, φοβάμαι πως θα σου φανεί κάπως βαρετό, όμως θα λείψω μόνο για κάνα δυο ώρες.» Πήγα μέχρι το σταθμό μαζί τους, και κατόπιν περιπλανήθηκα στους δρόμους της μικρής πόλης, επιστρέφοντας εντέλει στο ξενοδοχείο, όπου ξάπλωσα - 128 -
Arthur Conan Doyle στον καναπέ και επιχείρησα να καταπιαστώ με το διάβασμα μιας νουβέλας της οκάς. Το ανεπαρκές σενάριο της ιστορίας ήταν τόσο ισχνό, ωστόσο, συγκρινόμενο με το βαθύ μυστήριο μέσα στο οποίο ψηλαφούσαμε, ώστε βρήκα την προσοχή μου να παρασύρεται αδιάκοπα από τη δράση στο γεγονός, έτσι εντέλει την πέταξα στην άλλη μεριά του δωματίου και παραδόθηκα ολοκληρωτικά στην εξέταση των γεγονότων της ημέρας. Υποθέτοντας πως η ιστορία του δυστυχούς αυτού νεαρού ήταν απολύτως αληθής, τότε τι διαβολικά πράμα, τι απόλυτα απρόβλεπτη και μοναδική κακοτυχία μπορούσε να έχει συμβεί μεταξύ της ώρας που χώρισε με τον πατέρα του, και της στιγμής όταν κλήθηκε πίσω από τις κραυγές του, ορμώντας στο ξέφωτο; Ήταν κάτι τρομερό και θανάσιμο. Τι μπορούσε να είναι; Να αποκάλυπτε η φύση των τραυμάτων κάτι στα ιατρικά μου ένστικτα; Χτύπησα το κουδούνι και ζήτησα την εβδομαδιαία εφημερίδα της επαρχίας, η οποία περιείχε μια αυτολεξεί καταγραφή της προανάκρισης. Στην κατάθεση του χειρούργου δηλωνόταν πως το οπίσθιο τρίτο του αριστερού βρεγματικού οστού και το αριστερό μισό του ινιακού οστού είχαν συντριβεί από ισχυρό πλήγμα προερχόμενο από αμβλύ όπλο. Σημάδεψα το σημείο επί του δικού μου κεφαλιού. Σαφώς ένα τέτοιο χτύπημα θα έπρεπε να είχε προέρθει από πίσω. Αυτό σε κάποιο βαθμό συνηγορούσε υπέρ του κατηγορούμενου, καθώς όταν εθεάθη να λογομαχεί ήταν πρόσωπο με πρόσωπο με τον πατέρα του. Εντούτοις, δεν προσέφερε και πολλά, επειδή ο μεγαλύτερος άντρας ίσως να είχε στρέψει την πλάτη του πριν το χτύπημα πέσει. Ωστόσο, ίσως να άξιζε να επιστήσω την προσοχή του Χολμς έπ’ αυτού. Έπειτα υπήρχε η αλλόκοτη επιθανάτια αναφορά σε κάποιον rat. Τι να σήμαινε; Δε μπορεί να ήταν παραλήρημα. Ένας άντρας που πεθαίνει από αιφνίδιο χτύπημα συνήθως δε παραληρεί. Όχι, ήταν πιθανότερο να επρόκειτο περί μιας προσπάθειας να εξηγήσει πως συνάντησε τη μοίρα του. Όμως τι να σήμαινε; Έστυψα το μυαλό μου για να ανακαλύψω κάποια πιθανή εξήγηση. Και έπειτα το γεγονός του γκρίζου ρούχου που εθεάθη από το νεαρό ΜακΚάρθυ. Αν ήταν όντως
- 129 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς αλήθεια ο δολοφόνος έπρεπε να είχε ρίξει μέρος από το ντύσιμο του, προφανώς το πανωφόρι του, καθώς πάλευε, και έπρεπε να είχε το σθένος να επιστρέψει και να το μαζέψει τη στιγμή όταν ο γιος γονάτιζε με την πλάτη του στραμμένη ούτε δώδεκα βήματα μακρύτερα. Τι ορμαθός μυστηρίων και απίθανων ενδεχόμενων αποτελούσε η όλη κατάσταση! Δεν αμφέβαλα για τη γνώμη του Λεστρέιντ, και όμως είχα τόση πίστη στην ενόραση του Σέρλοκ Χολμς ώστε να μην απογοητεύομαι εφόσον κάθε νεώτερο στοιχείο φαινόταν να ενδυναμώνει την πεποίθηση της αθωότητας του νεαρού ΜακΚάρθυ. Ήταν αργά όταν επέστρεψε ο Σέρλοκ Χολμς. Ήρθε πίσω μόνος, γιατί ο Λεστρέιντ έμενε στο διαμέρισμα του στην πόλη. «Το βαρόμετρο κρατιέται ακόμη πολύ ψηλά,» σχολίασε καθώς κάθισε κάτω. «Έχει σημασία να μη βρέξει πριν κατορθώσουμε να εξετάσουμε το έδαφος. Από την άλλη, κάποιος πρέπει να βρίσκεται στην καλύτερη του και οξύτερη διάθεση για μια τέτοια δουλίτσα σαν κι αυτή, και δεν ήθελα να την κάνω αποκαμωμένος από ένα μακρύ ταξίδι. Είδα το νεαρό ΜακΚάρθυ.» «Και τι έμαθες από εκείνον;» «Τίποτα.» «Δεν έριξε διόλου φως;» «Καθόλου. Συλλογίστηκα κάποια στιγμή πως γνώριζε ποιος ή ποια το είχε κάνει και πως τον κάλυπτε, όμως είμαι πλέον πεπεισμένος πως είναι τόσο προβληματισμένος όσο κάθε άλλος. Δεν είναι πολύ εύστροφος νεαρός, μολονότι ελκυστικός στην εμφάνιση και, θα έλεγα, καλόκαρδος.» «Δε θαυμάζω το γούστο του,» σχολίασα, «αν όντως αποτελεί γεγονός πως υπήρξε ενάντιος σε ένα γάμο με μια τόσο χαριτωμένη νεαρή κυρία όπως η Δεσποινίδα Τέρνερ.» «Αχ, έπ’ αυτού κρέμεται μια μάλλον θλιβερή ιστορία. Ο τύπος είναι παράφορα, τρελά, ερωτευμένος μαζί της, αλλά - 130 -
Arthur Conan Doyle κάπου δυο χρόνια πριν, όταν ήταν παιδί ακόμη, και πριν πραγματικά τη γνωρίσει, γιατί έλειπε για πέντε χρόνια σε κάποιο εσωτερικό σχολείο, τι κάνει ο κουτός άλλο εκ του να πιαστεί στην αρπάγη μιας γκαρσόνας στο Μπρίστολ και να την παντρευτεί σε κάποιο ληξιαρχικό γραφείο; Κανείς δε γνωρίζει ούτε λέξη περί του ζητήματος, όμως φαντάζεσαι πόσο εξοργιστικό θα πρέπει να είναι για εκείνον να επιπλήττεται για δεν κάνει αυτό για το οποίο θα έδινε και τα ίδια του τα μάτια για να κάνει, αλλά το οποίο γνωρίζει πως είναι απολύτως αδύνατον. Επρόκειτο για καθαρή μανία τέτοιου είδους, η οποία τον έκανε να σηκώσει τα χέρια του στον αέρα όταν ο πατέρας του, κατά την τελευταία τους συνάντηση, τον τσίγκλησε να κάνει πρόταση στη δεσποινίδα Τέρνερ. Αφετέρου, δεν είχε τα μέσα να συντηρηθεί, και ο πατέρας του, ο οποίος ήταν από κάθε άποψη ένας σκληρός άνθρωπος, θα τον είχε ξεκόψει εντελώς αν γνώριζε την αλήθεια. Ήταν με τη γκαρσόνα σύζυγο του που είχε περάσει τις τελευταίες τρεις ημέρες στο Μπρίστολ, και ο πατέρας του δε γνώριζε που βρισκόταν. Θυμήσου αυτό το θέμα. Έχει σημασία. Καλό προήλθε μέσα από το κακό, εντούτοις, γιατί η γκαρσόνα, μαθαίνοντας από τις εφημερίδες πως είχε σοβαρά μπλεξίματα και πιθανόν να κρεμαστεί, ξέκοψε εντελώς μαζί του και του έγραψε για να πει πως έχει ήδη σύζυγο στο Ναυπηγείο Bermuda, έτσι ώστε στην πραγματικότητα δεν υπάρχει καμία δέσμευση μεταξύ τους. Πιστεύω πως αυτό το νέο παρηγόρησε το νεαρό ΜακΚάρθυ για όλα όσα υπέμεινε.» «Όμως αν είναι αθώος, ποιος το έκανε;» «Αχ! Ποιος; Θα σου εφιστούσα την προσοχή συγκεκριμένα σε δυο σημεία. Το ένα είναι πως ο δολοφονηθείς είχε ραντεβού με κάποιον στη λίμνη, και πως αυτός ο κάποιος δε μπορεί να ήταν ο γιος του, επειδή ο γιος του έλειπε, και δε γνώριζε πότε θα επέστρεφε. Το δεύτερο είναι πως ο δολοφονηθείς ακούστηκε να φωνάξει ‘Κόϊ!’ πριν μάθει πως ο γιος του είχε επιστρέψει. Αυτά είναι σημεία υψίστης σημασίας εκ των οποίων η υπόθεση εξαρτάται. Και τώρα ας μιλήσουμε
- 131 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς σχετικά με τον Τζωρτζ Μέρεντιθ 6 , αν δε σε πειράζει, και θα αφήσουμε όλα τα δευτερεύοντα ζητήματα μέχρι αύριο.» «Δεν έβρεξε, όπως ο Χολμς είχε προβλέψει, και το πρωινό χάραξε λαμπρό και ασυννέφιαστο. Στις εννέα ο Λεστρέιντ πέρασε να μας πάρει με μια άμαξα, και ξεκινήσαμε για την αγροικία Χάθερλυ και το Μπόσκομπ Πούλ. «Είχαμε σοβαρά νέα σήμερα,» παρατήρησε ο Λεστρέιντ. «Λέγεται πως ο κ. Τέρνερ, εκ της Έπαυλης, είναι τόσο άρρωστος που η ζωή του έχει καταστεί απέλπιδη.» «Ηλικιωμένος, υποθέτω;» είπε ο Χολμς. «Περί τα εξήντα· όμως ο οργανισμός του έχει διαλυθεί από τη ζωή του στο εξωτερικό, και η υγεία του δεν υπήρξε καλή εδώ και καιρό. Αυτή η υπόθεση είχε ιδιαίτερα άσχημη επίδραση πάνω του. Ήταν παλιός φίλος του ΜακΚάρθυ, και, θα προσέθετα, μεγάλος ευεργέτης του, γιατί έχω μάθει πως του έδωσε τιμής ένεκεν την αγροικία Χάθερλυ.» «Όντως! Ενδιαφέρον,» είπε ο Χολμς. «Ω, μάλιστα! Με εκατοντάδες άλλους τρόπους του έχει συμπαρασταθεί. Ο καθένας εδώ γύρω μιλά για την καλοσύνη του προς αυτόν.» «Αλήθεια! Δε σου φαίνεται λιγάκι περίεργο που αυτός ο ΜακΚάρθυ, ο οποίος εμφανίζεται να έχει ελάχιστα δικά του, και που ζούσε υπό τέτοιας υποχρέωσης προς τον Τέρνερ, μιλούσε ακόμη για γάμο του γιου του προς την κόρη του Τέρνερ, η οποία είναι, προφανώς, κληρονόμος της περιουσίας, και μάλιστα κατά έναν τόσο πολύ αυτάρεσκο τρόπο, σα να επρόκειτο απλά για μια περίπτωση πρότασης και όλα τα άλλα θα ακολουθούσαν; Είναι το πλέον περίεργο, αφότου γνωρίζουμε πως ο Τέρνερ ο ίδιος ήταν ενάντιος στην ιδέα. Η κόρη αυτά τουλάχιστον μας είπε. Δε συμπεραίνεις τίποτα εξ αυτού;»
6 (Σ.τ.Μ) George
- 132 -
Meredith – (1828-1909) Άγγλος λογοτέχνης και ποιητής.
Arthur Conan Doyle «Φτάσαμε στις επαγωγές και τους συμπερασμούς,» είπε ο Λεστρέιντ, κλείνοντας μου το μάτι. «Το βρίσκω αρκετά δύσκολο να αντιμετωπίσω τα γεγονότα, Χολμς, δίχως να παρασυρθώ σε θεωρίες και φαντασιώσεις.» «Έχεις δίκιο,» είπε ο Χολμς, μαζεμένα· «όντως συναντάς δυσκολία στην αντιμετώπιση των γεγονότων.» «Παραταύτα, Αντιλήφθηκα ένα γεγονός το οποίο φαίνεται πως εσύ συναντάς δυσκολίες να κατανοήσεις,» αποκρίθηκε ο Λεστρέιντ με κάποια ένταση. «Κι αυτό είναι—» «Πως ο πρεσβύτερος ΜακΚάρθυ βρήκε το θάνατο του από τον νεώτερο ΜακΚάρθυ και πως όλες οι θεωρίες περί του αντιθέτου αποτελούν απλούστατα φαντασιώσεις 7 .» «Μάλιστα, και οι φαντασιώσεις είναι καλύτερες από τις ομίχλες,» είπε ο Χολμς γελώντας. «Εντούτοις θα κάνω μεγάλο λάθος αν αυτή στα αριστερά μας δεν είναι η αγροικία Χάθερλυ.» «Ναι, αυτή είναι.» Επρόκειτο περί ενός μακριού, φαινομενικά ευρύχωρο κτίσμα, δύο ορόφων, κεραμιδένιας σκεπής, με μεγάλες κίτρινες πιτσιλιές λειχήνων επί των γκρίζων τοίχων του. Οι τραβηγμένες κουρτίνες και οι άκαπνες καμινάδες του, ωστόσο, του προσέδιδαν μια αρρωστημένη εμφάνιση, λες και το βάρος της φρίκης το κάλυπτε ακόμη βαριά. Χτυπήσαμε την πόρτα, όταν η υπηρέτρια, κατόπιν αιτήματος του Χολμς, μας έδειξε τις μπότες τις οποίες ο αφέντης της φορούσε κατά την ώρα του θανάτου του, και επίσης ένα ζευγάρι του γιου, μολονότι όχι το ζευγάρι εκείνο το οποίο φορούσε τότε. Έχοντας τις μετρήσει προσεκτικά από εφτά με οχτώ διαφορετικές μεριές, ο Χολμς, ζήτησε να οδηγηθεί στην αυλή, από την οποία όλοι μας ακολουθήσαμε το φιδιστό μονοπάτι που οδηγούσε στο Μπόσκομπ Πουλ.
7 (Σ. τ. Μ.) – Moonshine – κάτι το οποίο στερείται υλικής ή πραγματικής υπόστασης
- 133 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
Ο Σέρλοκ Χολμς μεταμορφωνόταν όταν βρισκόταν επί μιας οσμής όπως αυτή. Άνθρωποι που τον είχαν γνωρίσει μονάχα ως το σιωπηλό στοχαστή και άνθρωπο της λογικής στην οδό Μπέϊκερ δε θα τον αναγνώριζαν. Το πρόσωπο του αναψοκοκκίνισε και σκυθρώπιασε. Τα φρύδια του τραβήχτηκαν σε δυο κοφτές μαύρες γραμμές, ενώ τα μάτια του έλαμψαν από κάτω τους με μια ατσαλένια λάμψη. Το πρόσωπο του σκυφτό, οι ώμοι του χαμηλωμένοι, τα χείλη του σφιγμένα, και οι φλέβες του ξεχώριζαν σα σκοινί στο μακρύ, μυώδη λαιμό του. Τα ρουθούνια του έμοιαζαν να διαστέλλονται από μια καθαρή ζωώδη λαχτάρα για κυνήγι, και το μυαλό του ήταν τόσο απόλυτα συγκεντρωμένο επί του ζητήματος ενώπιον του ώστε μια ερώτηση ή κάποιο σχόλιο θα έπεφτε στο κενό, ή, στην καλύτερη περίπτωση, θα προκαλούσε μονάχα ένα κοφτό, ανυπόμονο γρύλισμα προς απάντηση. Γοργά και αθόρυβα άνοιξε δρόμο μες το μονοπάτι το οποίο διέτρεχε τα λιβάδια, και έτσι προς τη μεριά του δάσους και του Μπόσκομπ Πουλ. Επρόκειτο για ένα πνιγηρό, βαλτώδες μέρος, όπως κι όλη η περιοχή, και υπήρχαν ίχνη πολλών ποδιών, τόσο επί του μονοπατιού όσο και καταμεσής των κοντών χόρτων τα οποία το πλαισίωναν από κάθε μεριά. Μερικές φορές ο Χολμς θα επιτάχυνε, μερικές θα στεκόταν επιτόπου, και σε μια περίσταση έκανε μια καλούτσικη
- 134 -
Arthur Conan Doyle παράκαμψη μέσα στο λιβάδι. Ο Λεστρέιντ κι εγώ περπατούσαμε πίσω του, ο ντετέκτιβ απαθής και όλο περιφρόνηση, ενώ εγώ παρακολουθούσα το φίλο μου με το ενδιαφέρον που ξεπηδούσε εκ της πεποίθησης πως κάθε μια από τις ενέργειες του ήταν προσανατολισμένη προς κάποιο συγκεκριμένο σκοπό.
Το Μπόσκομπ Πουλ, το οποίο είναι μια μικρή λιμνούλα τριγυρισμένη από καλαμιές κάπου πενήντα μέτρα απ’ άκρη σ’ άκρη, και βρίσκεται στο όριο μεταξύ της αγροικίας Χάθερλι και του ιδιωτικού πάρκου του πλουσίου κ. Τέρνερ. Πέρα από τα δάση που την πλαισίωναν από την αντικρινή μεριά διακρίναμε τις κόκκινες, υπερυψωμένες κορυφές που επισήμαιναν την τοποθεσία της κατοικίας του γαιοκτήμονα. Από την μεριά του Χάθερλι τα δάση πύκνωναν γύρω από τη λιμνούλα, και υπήρχε μια στενή ζώνη από μουλιασμένο
- 135 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς χορτάρι είκοσι βήματα μεταξύ της άκρης των δέντρων και των καλαμιών που πλαισίωναν τη λίμνη. Ο Λεστρέιντ μας έδειξε το ακριβές σημείο στο οποίο το σώμα είχε ανακαλυφθεί, και, όντως, τόσο υγρό ήταν το έδαφος, που διέκρινα σαφέστατα τα ίχνη τα οποία είχαν αφεθεί από την πτώση του χτυπημένου άντρα. Για τον Χολμς, όπως έβλεπα από το ανυπόμονο πρόσωπο και τα διαπεραστικά μάτια, πάρα πολλά άλλα πράγματα υπήρχαν επί του πατημένου χορταριού. Έτρεξε κάνοντας το γύρο, σα σκύλος που πιάνει κάποια οσμή, και κατόπιν στράφηκε επί του συντρόφου μας. «Γιατί μπήκατε μέσα στη λιμνούλα;» ρώτησε. «Έψαξα ολόγυρα με μια τσουγκράνα. Σκέφτηκα πως πιθανόν να υπήρχαν κάποια όπλα ή άλλα ίχνη. Μα πως στο καλό—» «Όχου, τσκ τσκ! Δεν έχω χρόνο! Εκείνο το αριστερό σου πόδι με την εσωστρεφή καμπή βρίσκεται παντού. Κι ένας τυφλοπόντικας θα το ‘βρισκε, και εκεί εξαφανίζεται ανάμεσα στα καλάμια. Ω, πόσο απλά θα ήταν όλα αν είχα έρθει εδώ πριν έρθουν σα κοπάδι από βουβάλια και τσαλαπατήσουν τα πάντα. Ορίστε εδώ είναι η ομάδα που ήταν με τον φύλακα, και έχουν καλύψει όλα τα ίχνη για δυο με τρία μέτρα γύρω από το σώμα. Όμως υπάρχουν τρία ξεχωριστά ίχνη των ίδιων ποδιών.» Τράβηξε έξω το φακό του και γονάτισε πάνω στο αδιάβροχο του για να δει καλύτερα, μιλώντας διαρκώς πιότερο στον εαυτό του παρά σε εμάς. «Αυτά είναι τα πόδια του νεαρού ΜκΚάρθυ. Τις δυο φορές περπατούσε, και τη μία έτρεξε βιαστικά, έτσι ώστε οι σόλες των παπουτσιών του έχουν εντυπωθεί βαθύτερα ενώ τα τακούνια είναι μόλις ορατά. Αυτό στηρίζει την ιστορία του. Έτρεξε μόλις είδε τον πατέρα του στο έδαφος. Κατόπιν εδώ έχουμε τα πόδια του πατέρα καθώς βημάτιζε πέρα δώθε. Τι είναι αυτά, τότε; Ακροπατήματα! Ακροπατήματα! Τετράγωνα, επίσης, εντελώς ασυνήθιστες μπότες! Έρχονται, απομακρύνονται, κι έρχονται ξανά —φυσικά αυτή τη φορά για το μανδύα. Όμως από πού ήρθαν;» Έτρεξε πέρα δώθε, κάποιες φορές χάνοντας, άλλες
- 136 -
Arthur Conan Doyle πάλι εντοπίζοντας τα ίχνη μέχρι που βρισκόμασταν για τα καλά στην άκρη του δάσους και κάτω από την σκιά μιας μεγάλης οξιάς, του μεγαλύτερου δέντρου της περιοχής. Ο Χολμς προχώρησε ερευνητικά προς την άλλη μεριά της και έπεσε ξανά κάτω με τα μούτρα βγάζοντας μια κραυγή ικανοποίησης. Για μεγάλο διάστημα παρέμεινε εκεί, αναποδογυρίζοντας τα φύλα και τα ξερόκλαδα, μαζεύοντας ότι μου φάνηκε σα χώμα μέσα σε ένα φάκελο και εξετάζοντας με το φακό του όχι μόνο το έδαφος αλλά ακόμη και τον κορμό του δέντρου ως εκεί που έφτανε. Μια αιχμηρή πέτρα ήταν πεσμένη μέσα στα βρύα, και την οποία εξέτασε επίσης προσεκτικά και μάζεψε. Κατόπιν ακολούθησε ένα μονοπάτι μέσω από το δάσος ώσπου έφτασε στον κεντρικό δρόμο, όπου όλα τα ίχνη χάνονταν.
«Υπήρξε υπόθεση εξαιρετικού ενδιαφέροντος,» σχολίασε, επιστρέφοντας στη φυσιολογική του συμπεριφορά. «Φαντάζομαι πως αυτό το γκρίζο σπίτι στα αριστερά μας πρέπει να είναι το περίπτερο. Νομίζω πως θα πάω να πω δυο κουβέντες με τον Μοράν, και ίσως να γράψω ένα σημειωματάκι. Έχοντας το ολοκληρώσει, ίσως να επιστρέψουμε πίσω στο γεύμα μας. Μπορείτε να πάτε στην άμαξα, και θα είμαι μαζί μας σε λίγο.» Είχαν περάσει κάπου δέκα λεπτά πριν φτάσουμε στην άμαξα και επιστρέψουμε πίσω στο Ρος, με τον Χολμς να
- 137 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μεταφέρει ακόμη μαζί του την πέτρα που είχε μαζέψει στο δάσος. «Ίσως να σε ενδιαφέρει, Λεστρέιντ,» σχολίασε, παραδίδοντας τού τη. «Ο φόνος διεπράχθη με αυτή.» «Δεν βλέπω καθόλου σημάδια.» «Δεν υπάρχουν.» «Πως το γνωρίζεις, τότε;» «Το χορτάρι μεγάλωνε από κάτω της. Είχε παραμείνει εκεί μόλις για λίγες μέρες. Δεν υπήρχε ίχνος κάποιου σημείου εκ του οποίου να είχε παρθεί. Ανταποκρίνεται στα τραύματα. Δεν υπάρχει κανένα ίχνος κάποιου άλλου όπλου.» «Και ο δολοφόνος;» «Πρόκειται περί ενός ψηλού άντρα, ο οποίος κουτσαίνει από το αριστερό πόδι, φορά χοντρόσολες κυνηγετικές μπότες και γκρίζο μανδύα, καπνίζει ινδικά τσιγάρα, χρησιμοποιεί πίπα, και κουβαλάει ένα στομωμένο στιλέτο στην τσέπη του. Υπάρχουν αρκετές άλλες ενδείξεις, όμως αυτές ενδεχομένως να αρκούν στο να συμβάλλουν στην έρευνα μας.» Ο Λεστρέιντ γέλασε. «Φοβάμαι πως είμαι ακόμη κάπως δύσπιστος,» είπε. «Οι θεωρίες είναι πολύ καλές, όμως έχουμε να διαπραγματευθούμε με ένα πραγματιστικό Βρετανικό σώμα ενόρκων.» «Nous verrons,» απάντησε γαλήνια ο Χολμς. «Εργάσου με το δικό σου τρόπο, κι εγώ θα εργαστώ με το δικό μου. Θα είμαι απασχολημένος σήμερα το απόγευμα, και ενδεχομένως να επιστρέψω στο Λονδίνο με το βραδινό τραίνο.» «Και να αφήσεις την υπόθεση σου ανολοκλήρωτη;» «Όχι, τελειωμένη.» «Μα το μυστήριο;» «Λύθηκε.» «Ποιος ήταν ο εγκληματίας, τότε;» - 138 -
Arthur Conan Doyle «Ο κύριος που περιγράφω.» «Μα ποιος είναι;» «Σίγουρα δε θα σου είναι δύσκολο να ανακαλύψεις. Δεν είναι δα και τόσο πυκνοκατοικημένη η περιοχή.» Ο Λεστρέιντ ανασήκωσε τους ώμους του. «Είμαι πρακτικός άνθρωπος,» είπε, «και ειλικρινά δε μπορώ να αναλάβω να τριγυρνάω ολόγυρα ψάχνοντας για έναν αριστερόχειρα κύριο με χωλό πόδι. Θα γινόμουν ο περίγελος της Σκότλαντ Γιάρντ.» «Εντάξει,» είπε ο Χολμς ήρεμα. «Σου έδωσα την ευκαιρία. Ορίστε το διαμέρισμα σου. Αντίο. Θα σου στείλω μήνυμα πριν φύγω.» Έχοντας αφήσει τον Λεστρέιντ στο δωμάτιο του, πήγαμε με την άμαξα στο ξενοδοχείο μας, όπου και βρήκαμε το φαγητό στο τραπέζι. Ο Χολμς ήταν σιωπηλός και βυθισμένος στις σκέψεις με μια πονεμένη έκφραση επί του προσώπου του, σα κάποιον που βρίσκει εαυτώ σε δύσκολη θέση.» «Κοίτα δω, Γουώτσον,» είπε όταν το τραπεζομάντιλο είχε καθαριστεί, «κάτσε απλά κάτω σε ετούτη την καρέκλα και άσε να σου τα πω λιγάκι. Δεν ξέρω τι ακριβώς να κάνω, και θα εκτιμούσα τη συμβουλή σου. Άναψε ένα τσιγάρο και επέτρεψε μου να το αναλύσω.» «Παρακαλώ κάνε το.» «Λοιπόν, τώρα, λαμβάνοντας υπόψη την υπόθεση υπάρχουν δυο σημεία σχετικά με την κατάθεση του νεαρού ΜκΚάρθυ τα οποία μας έκαναν εντύπωση αμέσως, μολονότι εμένα μου έδωσαν μια θετική εντύπωση ενώ σε εσένα αρνητική. Το ένα υπήρξε το γεγονός πως ο πατέρας του φώναξε, σύμφωνα με την κατάθεση του, ‘Κοόιιι!’ πριν τον δει. Το άλλο υπήρξε η μοναδική επιθανάτια αναφορά σε έναν rat. Μουρμούρισε αρκετές λέξεις, καταλαβαίνεις, όμως αυτό ήταν το μόνο που έπιασε το αυτί του γιου. Τώρα από αυτό το διπλό σημείο η έρευνα μας πρέπει να ξεκινήσει, και θα την - 139 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς αρχίσουμε υποθέτοντας πως ότι λέει το παλικάρι είναι απόλυτα ειλικρινές.» «Και τι με αυτό το ‘Κοόιιι!’ τότε;» «Λοιπόν, προφανώς δεν προοριζόταν για το γιο. Ο γιος, από όσο γνώριζε, βρισκόταν στο Μπρίστολ. Από απλή τύχη βρέθηκε σε απόσταση ακοής. Το ‘Κοόιιι!’ προοριζόταν για να προσελκύσει τη προσοχή αυτού με τον οποίο είχε ραντεβού. Όμως το ‘Κοόιιι’ αποτελεί μια σαφώς Αυστραλιανή κραυγή, και η οποία χρησιμοποιείται μεταξύ Αυστραλών. Υπάρχει το ισχυρό τεκμήριο πως το πρόσωπο που ο ΜκΚάρθυ ανέμενε να τον συναντήσει στο Μπόσκομπ Πουλ ήταν κάποιος που είχε ζήσει στην Αυστραλία.» «Και με τον rat, τότε;» Ο Σέρλοκ Χολμς έβγαλε ένα διπλωμένο χαρτί από την τσέπη του και το ίσιωσε πάνω στο τραπέζι. «Αυτός είναι ένας χάρτης της Αποικίας της Βικτόρια,» είπε. «Τηλεγράφησα στο Μπρίστολ για αυτόν χθες το βράδυ.» Ακούμπησε το χέρι του σε ένα μέρος του χάρτη. «Τι διαβάζεις;» «ARAT,» διάβασα. «Και τώρα;» Ανασήκωσε το χέρι του. «ΜΠΑΛΛΑΡΑΤ.» Ακριβώς. Αυτή ήταν η λέξη που έβγαλε ο άνθρωπος, και από την οποία ο γιος έπιασε μόνο τις τελευταίες δυο συλλαβές. Προσπαθούσε να πει το όνομα του δολοφόνου του. Έτσι και έτσι, από το Μπάλλαρατ.» «Είναι υπέροχο!» αναφώνησα. “Είναι προφανές. Και τώρα, βλέπεις, περιόρισα το πεδίο υπερβολικά. Η κατοχή ενός γκρίζου ενδύματος υπήρξε ένα τρίτο σημείο το οποίο, με δεδομένη ως ορθή την δήλωση του γιου, αποτελούσε βεβαιότητα. Φτάσαμε πλέον εκτός της απλής ασάφειας στην προσδιορισμένη σύλληψη ενός Αυστραλού από το Μπάλλαρατ με γκρίζο μανδύα.» «Βεβαίως.»
- 140 -
Arthur Conan Doyle «Και κάποιος ο οποίος ζούσε στην περιοχή, γιατί η λίμνη μπορεί μόνο να προσεγγισθεί από το αγρόκτημα ή από την έπαυλη, όπου ξένοι δύσκολα θα πλησίαζαν.» «Ακριβώς.» «Έτσι λοιπόν φτάνουμε στη σημερινή μας αποστολή. Από εξέταση του εδάφους αποκόμισα τις στοιχειώδεις λεπτομέρειες τις οποίες έδωσα σε εκείνον το βλάκα, τον Λεστρέιντ, όσον αφορά την ταυτότητα του εγκληματία.» «Όμως πως τις αντιλήφθηκες;» «Γνωρίζεις την μέθοδο μου. παρατήρησης των λεπτομερειών.»
Βασίζεται
επί
της
«Το ύψος του γνωρίζω πως πιθανόν χονδρικά το έκρινες από το μήκος του διασκελισμού του. Οι μπότες, επίσης, ίσως να φανερώνονται από τα ίχνη τους.» «Ναι, επρόκειτο για περίεργες μπότες.» «Μα η χωλότητα του;» «Το αποτύπωμα του δεξιού του ποδιού ήταν λιγότερο έντονο από του αριστερού του. Έβαζε λιγότερο βάρος πάνω του. Γιατί; Επειδή χώλαινε —ήταν χωλός.» «Μα η αριστεροχειρία του.» «Έμεινες κι ο ίδιος έκπληκτος από τη φύση του τραύματος όπως κατεγράφη από το χειρούργο κατά την προανακριτική έρευνα. Το χτύπημα προήρθε άμεσα από πίσω, και όμως ήταν επί της αριστερής πλευράς. Τώρα, πως γίνεται αυτό εκτός κι αν επρόκειτο για κάποιον αριστερόχειρα; Είχε σταθεί πίσω από εκείνο το δέντρο κατά τη διάρκεια της κουβέντας μεταξύ πατέρα και γιου. Είχε ακόμη καπνίσει εκεί. Βρήκα τη στάχτη ενός πούρου, η οποία με την εξειδικευμένη γνώση μου για τις στάχτες του καπνού μου επιτρέπει να αποφανθώ πως ήταν ένα Ινδικό πούρο. Έχω, όπως γνωρίζεις, αφιερώσει κάποιο χρόνο επί αυτού, και γράψει μια μικρή μονογραφία στις στάχτες 140 διαφορετικών ποικιλιών καπνού πίπας, πούρου και τσιγάρου. Έχοντας ανακαλύψει τη στάχτη,
- 141 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς κατόπιν κοίταξα τριγύρω και ανακάλυψα τη γόπα μέσα στα βρύα όπου την είχε ρίξει. Επρόκειτο για ένα Ινδικό πούρο, της ποικιλίας που παράγεται στο Ρότερνταμ.»
«Και η πίπα;» «Διέκρινα πως η άκρη δε βρισκόταν στο στόμα του. Συνεπώς χρησιμοποίησε πίπα. Η άκρη είχε κοπεί, δεν είχε δαγκωθεί, όμως το κόψιμο δεν ήταν καθαρό, έτσι συμπέρανα ένα στομωμένο στιλέτο τσέπης.» «Χολμς,» είπα, «έστησες ένα δίχτυ γύρω από αυτόν τον άνθρωπο από το οποίο δε μπορεί να διαφύγει, και έσωσες μια αθώα ανθρώπινη ζωή τόσο λες κι έκοψες το σκοινί από το οποίο κρεμόταν. Αντιλαμβάνομαι την κατεύθυνση στην οποία όλα αυτά δείχνουν. Ο δράστης είναι —» «Ο κ. Τζων Τέρνερ,» φώναξε ο σερβιτόρος του ξενοδοχείου, ανοίγοντας την πόρτα του καθιστικού μας, και οδηγώντας εντός έναν επισκέπτη.
- 142 -
Arthur Conan Doyle
Ο άντρας ο οποίος είχε εισέλθει αποτελούσε μια περίεργη και εντυπωσιακή μορφή. Το αργό, χωλό βήμα του και οι κυρτοί ώμοι του προσέδιδαν την εμφάνιση της γεροντικής εξασθένισης, και όμως το σκληρά, βαθιά χαραγμένα, τραχιά χαρακτηριστικά του, και τα πελώρια άκρα του έδειχναν πως κατείχε ασυνήθιστη δύναμη αντοχής και χαρακτήρα. Η πλεγμένη γενειάδα του, τα γκριζαρισμένα μαλλιά, και τα προεξέχοντα, βαριά φρύδια συνδυάζονταν για να προσδώσουν έναν αέρα αξιοπρέπειας και δύναμης στην εμφάνιση του, όμως το πρόσωπο του ήταν κάτωχρο, ενώ τα χείλη του και οι γωνίες των ρουθουνιών του χρωματίζονταν από μια γαλαζωπή απόχρωση. Μου ήταν σαφές με μια ματιά πως βρισκόταν στην αρπάγη κάποιας θανάσιμης και χρόνιας ασθένειας. «Παρακαλώ καθίστε στον καναπέ,» είπε ο Χολμς ευγενικά. «Λάβατε το μήνυμα μου;» «Μάλιστα, ο φύλακας του καταφυγίου το ανέβασε. Είπατε πως θέλετε να με δείτε εδώ για να αποφευχθεί το σκάνδαλο.» - 143 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Σκέφτηκα πως ο κόσμος μπορεί να το κουβέντιαζε αν ερχόμουν στην Έπαυλη.» «Και γιατί θέλατε να με δείτε;» Κοίταξε προς τον σύντροφο μου με απόγνωση στα κουρασμένα του μάτια, λες κι η ερώτηση του είχε ήδη απαντηθεί. «Μάλιστα,» είπε ο Χολμς, απαντώντας περισσότερο στο βλέμμα παρά στις λέξεις. «Έτσι είναι. Τα γνωρίζω όλα σχετικά με τον ΜκΚάρθυ.» Ο ηλικιωμένος βύθισε το πρόσωπο στα χέρια του. «Ο Θεός να με βοηθήσει!» φώναξε. «Μα δε θα άφηνα το νεαρό να πάθει κακό. Σας δίνω το λόγο μου πως θα είχα μιλήσει αν κατέληγε εις βάρος του στο εποχιακό δικαστήριο.» «Χαίρομαι που ακούω να το λέτε,» είπε ο Χολμς αυστηρά. «Θα είχα μιλήσει αν δεν ήταν για το αγαπημένο μου κορίτσι. Θα της έσπαγε την καρδιά —θα της κομματιάσει την καρδιά όταν μάθει πως συνελήφθηκα.» «Ενδέχεται να μη φτάσουμε εκεί,» είπε ο Χολμς. «Πως;» «Δεν είμαι επίσημος πράκτορας. Αντιλαμβάνομαι πως επρόκειτο για την κόρη σας η οποία απαίτησε την παρουσία μου εδώ, και δρω υπέρ των συμφερόντων της. Ο νεαρός ΜκΚάρθυ οφείλεται να απελευθερωθεί ωστόσο.» «Είμαι ετοιμοθάνατος,» είπε ο γέρο-Τέρνερ. «Είχα διαβήτη εδώ και χρόνια. Ο γιατρός μου λέει πως ζήτημα είναι να βγάλω το μήνα. Όμως θα προτιμούσα να πεθάνω κάτω από τη στέγη μου παρά στη φυλακή.» Ο Χολμς σηκώθηκε και κάθισε στο τραπέζι με την πένα του στο χέρι και μερικές σελίδες χαρτιού μπροστά του. «Απλώς πείτε μας την αλήθεια,» είπε. «Θα καταγράψω απλώς τα γεγονότα. Εσείς θα τα υπογράψετε, και ο Γουώτσον από εδώ μπορεί να παρασταθεί ως μάρτυρας. Κατόπιν θα μπορέσω να το παρουσιάσω στην τελευταία δικάσιμο για να σώσω το
- 144 -
Arthur Conan Doyle νεαρό ΜκΚάρθυ. Σας υπόσχομαι πως δε θα το χρησιμοποιήσω εκτός κι αν καταστεί απολύτως αναγκαίο.» «Το ίδιο κάνει,» είπε ο γέρος· «ζήτημα είναι αν θα ζήσω μέχρι τη δικάσιμο, έτσι ελάχιστη σημασία έχει για μένα, όμως θα επιθυμούσα να γλιτώσω την Άλις από το σοκ. Και τώρα θα αποσαφηνίσω την κατάσταση· διήρκεσε πολύ καιρό, μα δε θα μου πάρει πολύ να σας τα πω. «Δε γνωρίζατε το νεκρό, τον ΜκΚάρθυ. Ήταν ο διάβολος, προσωποποιημένος. Σας το λέω. Ο θεός να σας φυλάξει από τα χέρια ενός τέτοιου ανθρώπου σα κι αυτόν. Το κράτημα του πάνω μου διήρκεσε αυτά τα είκοσι χρόνια, και μου κατέστρεψε τη ζωή. Θα σας πω πως έφτασα να βρεθώ υπό την εξουσία του. «Ήταν κάπου στις αρχές του ’60 στα σκαψίματα. Ήμουν νεώτερος τότε, θερμόαιμος και απερίσκεπτος, έτοιμος να απλώσω το χέρι μου προς καθετί· βρέθηκα μεταξύ κακών συντρόφων, άρχισα να πίνω, δεν είχα καθόλου τύχη με το τίτλο μου, (took to the bush), και με μια λέξη έγινα ότι εδώ πέρα θα αποκαλούσατε παράνομο 8 . Ήμασταν έξι, και ζούσαμε μια βίαιη, ασύδοτη ζωή, ληστεύοντας κάποιο σταθμό από καιρό σε καιρό, ή σταματώντας τις άμαξες στο δρόμο προς τα ορυχεία. Ο Μαύρος Τζακ του Μπάλλαρατ ήταν το όνομα με το οποίο με γνώριζαν, και η παρέα μας είναι ακόμη αξέχαστη στην αποικία σα Συμμορία του Μπάλλαρατ. «Μια μέρα ένα καραβάνι χρυσού κατέβηκε από το Μπάλλαρατ προς τη Μελβούρνη, του στήσαμε καρτέρι και επιτεθήκαμε. Υπήρχαν έξι στρατιώτες και έξι από εμάς, έτσι ήταν ζόρικη κατάσταση, όμως αδειάσαμε τέσσερις από τις σέλλες τους με την πρώτη ριξιά. Τρία από τα αγόρια μας σκοτώθηκαν, ωστόσο, πριν να πάρουμε τη λεία μας. Έβαλα το πιστόλι μου στο κεφάλι ενός οδηγού άμαξας, ο οποίος ήταν ο ίδιος ο ΜκΚάρθυ. Εύχομαι μα τον Κύριο να τον είχα πυροβολήσει τότε, όμως τον άφησα να ζήσει, παρότι είδα τα
8 Highway robber
- 145 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς κακόβουλα μάτια του καρφωμένα στο πρόσωπο μου, λες και προσπαθούσε να απομνημονεύσει κάθε χαρακτηριστικό. Φύγαμε με το χρυσάφι, γίναμε πλούσιοι, και επιστρέψαμε στην Αγγλία δίχως να μας υποπτεύονται. Εκεί χώρισα με τα παλιά φιλαράκια μου και αποφάσισα να νοικοκυρευτώ σε μια ήρεμη και αξιοσέβαστη ζωή. Αγόρασα αυτή την έκταση, η οποία έτυχε να πουλιέται, και στρώθηκα να κάνω λίγο καλό με τα χρήματα μου, να εξιλεωθώ για τον τρόπο με τον οποίο τα είχα κερδίσει. Παντρεύτηκα, μάλιστα, και παρότι η σύζυγος μου πέθανε νέα μου άφησε την αγαπημένη μου Άλις. Ακόμη και όταν ήταν μόλις μωρό το χεράκι της έμοιαζε να με οδηγεί στο σωστό δρόμο όσο τίποτα άλλο ποτέ. Με μια λέξη, γύρισα νέα σελίδα και έκανα ότι καλύτερο για να αναπληρώσω για το παρελθόν. Όλα πήγαιναν καλά όταν ο ΜκΚάρθυ με έβαλε στο χέρι του. «Είχε πάει στην πόλη σχετικά με μια επένδυση, και τον συνάντησα στην οδό Ρήτζεντ με μόλις ένα παλτό στη ράχη του ή μια μπότα στο πόδι του. «’Να ‘μαστε, Τζακ,’ λέει εκείνος, ακουμπώντας το χέρι μου· ‘θα μας έχεις σαν οικογένεια σου. Είμαστε δυο, εγώ κι ο γιος μου, και θα μας φροντίζεις. Αν δε το κάνεις —είναι μια υπέροχη, έννομη επαρχία της Αγγλίας, και υπάρχει πάντοτε ένας αστυνόμος σε απόσταση φωνής.’ «Λοιπόν, κατέβηκαν στη δυτική επαρχία, δεν υπήρχε τρόπος να τους διώξω, και εκεί ζούσαν δίχως νοίκι στην καλύτερη μου γη έκτοτε. Δεν υπήρχε ανάπαυση για μένα, γαλήνη, λησμονιά· όπου κι αν στρεφόμουν, νάσου το πανούργο, χαμογελαστό πρόσωπο του πίσω μου. Χειροτέρεψε καθώς η Άλις μεγάλωσε, γιατί σύντομα είδε πως φοβόμουν περισσότερο μη μάθει εκείνη το παρελθόν μου από όσο η αστυνομία. Ότι κι αν ζητούσε έπρεπε να το παίρνει, και οτιδήποτε κι αν ήταν του το έδινα δίχως κουβέντα, γη, χρήματα, σπίτια, μέχρι που τελικά ζήτησε κάτι που δε μπορούσα να του δώσω. Ζήτησε την Άλις.
- 146 -
Arthur Conan Doyle «Ο γιος του, βλέπετε, είχε μεγαλώσει, και το ίδιο και το κορίτσι μου, και καθώς ήταν γνωστό πως η υγεία μου δεν ήταν καλή, του φάνηκε σα μια καλή κίνηση ο γιος του να χωθεί σε ολόκληρη την περιουσία. Όμως σ’ αυτό υπήρξα ανένδοτος. Δε θα είχα την καταραμένη του γενιά να ανακατευθεί με τη δική μου όχι πως είχα κάποια αντιπάθεια για το παλικάρι, όμως το αίμα του ήταν μέσα του, και αυτό αρκούσε. Παρέμεινα ανυποχώρητος. Ο ΜκΚάρθυ απείλησε. Τον προκάλεσα να κάνει ότι χειρότερο μπορούσε. Θα συναντιόμασταν στη λίμνη μεταξύ των σπιτιών μας για να το κουβεντιάσουμε. «Όταν κατεβήκαμε εκεί κάτω τον βρήκα να μιλάει με το γιο του, έτσι κάπνισα ένα πούρο και περίμενα πίσω από ένα δέντρο ώσπου να έμενε μόνος. Όμως καθώς άκουσα την κουβέντα όλα όσα ήταν μαύρα και πικρά μέσα μου φάνηκαν να βγαίνουν στην επιφάνεια. Πίεζε το γιο του να παντρευτεί την κόρη μου με τόσο λίγο σεβασμό σαν να πίστευε πως ήταν μια πόρνη του δρόμου. Με εξόργισε η σκέψη πως εγώ και όλα όσα αγαπούσα πιότερο θα βρίσκονταν υπό την εξουσία ενός τέτοιου ανθρώπου. Μπορούσα να σπάσω το δεσμό; Ήμουν ήδη ένας ετοιμοθάνατος και απελπισμένος άνθρωπος. Μολονότι έχοντας σαφήνεια σκέψης και αρκετή σωματική δύναμη, ήξερα πως η μοίρα μου είχε σφραγισθεί. Όμως η μνήμη μου και το κορίτσι μου· και τα δυο θα σώζονταν αν μπορούσα να σιγάσω τη βρωμερή του γλώσσα. Το έκανα, κ. Χολμς. Θα το έκανα ξανά. Βαθιά όσο κι αν αμάρτησα, έζησα μια ζωή μαρτυρική για να εξιλεωθώ για αυτή. Όμως πως το κορίτσι μου θα μπλεκόταν στα ίδια πράγματα τα οποία με κρατούσαν ήταν κάτι περισσότερο από ότι μπορούσα να υπομείνω. Τον χτύπησα με τόσο ενδοιασμό όσο αν επρόκειτο περί ενός βρωμερού και δηλητηριώδους πλάσματος. Η κραυγή του έφερε πίσω το γιο του· όμως είχα επιστρέψει στην κάλυψη του δάσους, μολονότι αναγκάστηκα να πάω πίσω για να πάρω το μανδύα μου τον οποίο είχα ρίξει κατά τη φυγή μου. Αυτή είναι η αληθινή ιστορία, κύριοι, όλων όσων συνέβησαν.» «Μάλιστα, δεν είμαι εγώ εκείνος που θα σας κρίνει,» είπε ο Χολμς μόλις ο γέρος υπέγραψε την κατάθεση του την - 147 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς οποία είχε καταγράψει. «Εύχομαι ποτέ να μη χρειαστεί εκτεθούμε σε μια τέτοια πρόκληση.» «Εύχομαι όχι, κύριε. Και τι προτίθεστε να κάνετε;» «Εν όψει της υγείας σας, τίποτα. Έχετε κι ο ίδιος επίγνωση πως σύντομα θα λογοδοτήσετε για τις πράξεις σας σε ένα ανώτερο δικαστήριο από το εποχικό. Θα κρατήσω την ομολογία σας, και ο ΜκΚάρθυ καταδικαστεί θα εξαναγκαστώ να τη χρησιμοποιήσω. Αν όχι, δε θα ειδωθεί ποτέ από ανθρώπινο μάτι· και το μυστικό σας είτε είστε ζωντανός είτε νεκρός θα είναι ασφαλές με εμάς.»
«Σας αποχαιρετώ, λοιπόν,» είπε ο γέρος με επισημότητα. «Τα δικά σας νεκροκρέβατα, όταν έρθουν, θα είναι ευκολότερα στη σκέψη της γαλήνης την οποία προσφέρατε στο δικό μου.» Κλονισμένα και τρεμάμενα στη γιγάντια κορμοστασιά του, βγήκε διστακτικά από το δωμάτιο. «Ο Θεός να μας βοηθήσει!» είπε ο Χολμς κατόπιν μακράς σιγής. «Γιατί η μοίρα παίζει τέτοια παιχνίδια με τα φτωχά, αβοήθητα σκουλήκια; Ποτέ μου δεν ακούω υπόθεση σα κι αυτή δίχως να σκεφθώ τα λόγια του Μπάξτερ, και να πω, «’Ορίστε, έτσι με τη χάρη του Θεού, απέρχεται ο Σέρλοκ Χολμς.’»
- 148 -
Arthur Conan Doyle Ο Τζέιμς ΜκΚάρθυ απαλλάχθηκε στο εποχικό δικαστήριο υπό το έρεισμα του αριθμού των ενστάσεων οι οποίες είχαν προέλθει από τον Χολμς και κατατεθεί στο δικηγόρο υπεράσπισης. Ο γέρο-Τέρνερ έζησε για επτά μήνες κατόπιν της συζήτησης μας, μα πλέον είναι νεκρός· και κατά πάσα πιθανότητα ο γιος κι η θυγατέρα ενδέχεται να ζήσουν ευτυχισμένα μαζί εν αγνοία του σκοτεινού σύννεφου το οποίο αναπαύεται επί του παρελθόντος τους.
- 149 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
- 150 -
Arthur Conan Doyle
Οι Πέντ ε Σπ ό ρο ι Πο ρτ ο καλ ιο ύ Όποτε ξανακοιτάω τις σημειώσεις μου και τα αρχεία των υποθέσεων του Σέρλοκ Χολμς μεταξύ των ετών ’82 και ’90, έρχομαι αντιμέτωπος με τόσες πολλές οι οποίες παρουσιάζουν παράδοξα και ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά ώστε δε μου είναι εύκολο το ζήτημα μεταξύ ποιας να διαλέξω και ποιας να αφήσω. Ορισμένες, ωστόσο, έχουν ήδη αποκτήσει δημοσιότητα μέσω των εφημερίδων, και άλλες δεν προσέφεραν έδαφος για εκείνες τις εξαιρετικές ικανότητες τις οποίες ο σύντροφος μου κατέχει σε τόσο υψηλό βαθμό, και τις οποίες σκοπό έχουν να παρουσιάσουν τα κείμενα ετούτα. Μερικές, πάλι, έχουν προβληματίσει εξαιρετικά το αναλυτικό του ταλέντο, και θα αποτελούσαν, ως αφηγήσεις, αρχές δίχως τέλος, ενώ άλλες έχουν εν μέρει αποσαφηνισθεί, και έχουν τις εξηγήσεις τους εδραιωμένες επί εικασιών και υποθέσεων παρά στην απόλυτη λογική απόδειξη η οποία του είναι τόσο αγαπητή. Υπάρχει, εντούτοις, μια από αυτές τις τελευταίες η όποια είναι τόσο αξιοσημείωτη στις λεπτομέρειες της και τόσο εκπληκτική στα αποτελέσματα της ώστε μπαίνω στον πειρασμό να δώσω κάποια καταγραφή της παρά το γεγονός πως υπάρχουν στοιχεία σε σχέση με αυτή τα οποία ποτέ δεν αποσαφηνίστηκαν, κι ενδεχομένως ποτέ να μην διευκρινιστούν εντελώς. Το έτος ’87 μας προμήθευσε με μια εκτενή αλληλουχία υποθέσεων μείζονος ή ελάσσονος ενδιαφέροντος, των οποίων διατηρώ τα αρχεία. Μεταξύ των επικεφαλίδων κάτω από το δωδεκάμηνο εκείνο βρίσκω μια καταγραφή της περιπέτειας της Αίθουσας Paradol, της Ερασιτεχνικής Ένωσης Επαιτών, οι οποίοι διατηρούσαν μια πολυτελή λέσχη στο κατώτερο υπόγειο μιας αποθήκης επίπλων, και των γεγονότων που συνδέονται με την απώλεια του Βρετανικού μπάρκου Sophy Anderson, των αξιοσημείωτων περιπετειών του Grise Patersons στο νησί του Uffa, και τέλος της υπόθεσης δηλητηρίασης του Κάμπεργουέλ. Στην τελευταία, όπως ενδεχομένως ενθυμήστε, ο Σέρλοκ Χολμς κατόρθωσε, κουρδίζοντας το ρολόι του - 151 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς νεκρού, να αποδείξει πως είχε κουρδισθεί δυο ώρες νωρίτερα, και πως συνεπώς ο αποθανών είχε πέσει στο κρεβάτι εντός του συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος —ένας συλλογισμός ο οποίος διαδραμάτισε εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στη διαλεύκανση της υπόθεσης. Όλες αυτές πιθανόν να τις καταγράψω κάποια μελλοντική στιγμή, εντούτοις καμιά τους δεν παρουσιάζει τέτοια μοναδικά χαρακτηριστικά όπως ο παράδοξος ειρμός των συγκυριών τις οποίες μόλις τώρα έπιασα την πένα μου για να περιγράψω. Επρόκειτο για τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου, και οι ισημέρειες θύελλες είχαν ξεκινήσει με εξαιρετική σφοδρότητα. Όλη τη μέρα ο άνεμος ούρλιαζε κι η βροχή χτυπούσε πάνω στα παράθυρα, έτσι ώστε ακόμη και εδώ στην καρδιά του μεγάλου, πρόχειρου Λονδίνου είχαμε εξαναγκασθεί να βγάλουμε το μυαλό μας προς στιγμής από την καθημερινή ρουτίνα της ζωής και να αναγνωρίσουμε την παρουσία εκείνων των σπουδαίων στοιχειακών δυνάμεων που στρίγκλιζαν προς την ανθρωπότητα πίσω από τα σίδερα του πολιτισμού της, σαν ανήμερα αγρίμια στο κλουβί. Καθώς έπεσε το βράδυ, η θύελλα δυνάμωσε, και ο άνεμος θρηνούσε και αγκομαχούσε σα παιδί στην καμινάδα. Ο Σέρλοκ Χολμς καθόταν βαριά σε μια πλευρά του τζακιού διασταυρώνοντας τα αρχεία του εγκλήματος, ενώ εγώ από την άλλη ήμουν βαθιά απορροφημένος σε μια από τις υπέροχες θαλασσινές ιστορίες του Κλάρκ Ράσσελ 9 ώσπου το ουρλιαχτό της θύελλας απέξω φάνηκε να αναμιγνύεται με το κείμενο, και το κροτάλισμα της βροχής να δυναμώνει και να μεταβάλλεται στο μακρύ παφλασμό των θαλασσινών κυμάτων. Η γυναίκα μου ήταν σε επίσκεψη στη μητέρα της, και για μερικές ημέρες ήμουν και πάλι κάτοικος στο παλιό μας διαμέρισμα στην οδό Μπέϊκερ.
9 (Σ. τ. Μ.) Russel, William Clark – (1844-1911) - Δημοφιλής συγγραφέας θαλασσινών περιπετειών -
Wikipedia - 152 -
Arthur Conan Doyle «Μπα,» είπα, ρίχνοντας μια ματιά στο σύντροφο μου, «ήταν σίγουρα το κουδούνι. Ποιος θα ερχόταν απόψε; Κάποιος φίλος σου μήπως;» «Εκτός από σένα δεν έχω κανέναν,» απάντησε. «Δεν ενθαρρύνω τους επισκέπτες.» «Ένας πελάτης, τότε;» «Αν είναι έτσι, πρόκειται για σοβαρή υπόθεση. Τίποτα λιγότερο δε θα έφερνε κάποιον έξω μια τέτοια μέρα και μια τέτοια ώρα. Όμως νομίζω πως είναι πιθανότερο να πρόκειται για κάποιο φίλο της σπιτονοικοκυράς.» Ο Σέρλοκ Χολμς έσφαλε στην εικασία του, ωστόσο, γιατί ένα βήμα ακούστηκε στο διάδρομο και ένα χτύπημα στην πόρτα. Άπλωσε το μακρύ του χέρι για να στρέψει τη λάμπα μακριά του και προς την άδεια καρέκλα επί της οποίας ο νεοφερμένος θα έπρεπε να καθίσει. «Περάστε!» είπε.
- 153 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Ο άντρας που μπήκε ήταν νέος, κάπου στα είκοσι-δύο εξωτερικά, φροντισμένος και ευπρεπώς ντυμένος, με κάτι που φανέρωνε εκλέπτυνση και λεπτότητα στη συμπεριφορά του. Η μουσκεμένη ομπρέλα την οποία κρατούσε στο χέρι, και το μακρύ γυαλιστερό του αδιάβροχο φανέρωναν την τρομερή κακοκαιρία από την οποία είχε έρθει. Κοίταξε τριγύρω του ανήσυχα στο άπλετο φως της λάμπας, και διέκρινα πως το πρόσωπο του ήταν χλωμό και τα μάτια του βαριά, όπως εκείνα ανθρώπου που φορτωμένου από μεγάλη στεναχώρια. «Σας οφείλω μια συγγνώμη,» είπε, τοποθετώντας τα χρυσά πενς-νε στα μάτια του. «Ελπίζω να μη διακόπτω κάτι. Φοβάμαι πως έφερα μερικά ίχνη της καταιγίδας και της βροχής στο ζεστό σας δωμάτιο.» «Δώστε μου το παλτό και την ομπρέλα σας,» είπε ο Χολμς. «Μπορούν να ακουμπήσουν εδώ στην κρεμάστρα και θα στεγνώσουν αμέσως. Ανεβήκατε από τα νοτιοδυτικά, βλέπω.» «Μάλιστα, από το Χόρσαμ.» «Το συγκεκριμένο μίγμα λάσπης και άσβεστη το οποίο διακρίνω επί των παπουτσιών σας είναι απολύτως ενδεικτικό.» «Ήρθα για συμβουλή.» «Αυτό είναι ευκόλως αντιληπτό.» «Και βοήθεια.» «Αυτό δεν είναι πάντοτε τόσο εύκολο.» «Άκουσα για εσάς, Κ. Χολμς. Άκουσα από τον Δήμαρχο Πρέντεργκαστ πως τον σώσατε από το σκάνδαλο της Λέσχης Τάνκερβιλ.» «Α, φυσικά. Εσφαλμένα κατηγορήθηκε πως έκλεβε στα χαρτιά.» «Είπε πως μπορείτε να ξεδιαλύνετε τα πάντα.» «Υπερέβαλε.»
- 154 -
Arthur Conan Doyle «Πως ποτέ δεν αποτύχατε.» «Έχω αποτύχει τέσσερις φορές—τρεις φορές από άντρες και μια από γυναίκα.» «Μα πως συγκρίνεται με τον αριθμό των επιτυχιών σας;» «Αληθεύει πως υπήρξα γενικώς επιτυχής.» «Τότε ίσως να φανείτε και μαζί μου.» «Παρακαλώ τραβήξτε την καρέκλα σας μέχρι τη φωτιά και άντε μας τη χάρη να μας δώσετε μερικές λεπτομέρειες αναφορικά με την υπόθεση σας.» «Δεν πρόκειται περί συνηθισμένης υπόθεσης.» «Καμία από όσες φτάνουν σε μένα δεν είναι. Αποτελώ το στερνό εφετείο.» «Κι όμως αναρωτιέμαι, κύριε, αν, με όλη σας την πείρα, έχετε ακούσει μια περισσότερο μυστηριώδη και ανεξήγητη αλληλουχία γεγονότων από όσα συνέβησαν στην ίδια μου την οικογένεια.» «Με γεμίζετε ενδιαφέρον,» είπε ο Χολμς. «Παρακαλώ παραθέστε μας τα ουσιώδη στοιχεία από την αρχή, και κατόπιν σας ρωτώ σχετικά με τις λεπτομέρειες που θα μου φανούν ως οι πλέον σημαντικές.» Ο νεαρός μετακόμισε την καρέκλα του και άπλωσε τα βρεγμένα του πόδια προς τη φλόγα.» «Το όνομα μου,» είπε, «είναι Τζων Όπενσο, μα η υπόθεση μου έχει, από όσο αντιλαμβάνομαι, ελάχιστα σχέση με αυτή τη φρικτή ιστορία. Πρόκειται για κληρονομικό ζήτημα, έτσι ώστε για να σας δώσω μια ιδέα των γεγονότων, πρέπει να επιστρέψω στην έναρξη της υπόθεσης.» «Θα πρέπει να ξέρετε πως ο παππούς μου είχε δυο γιους—το θείο μου, τον Ελάϊας και τον πατέρα μου, τον Τζόζεφ. Ο πατέρας μου είχε ένα μικρό εργοστάσιο στο Κόβεντρι, το οποίο επέκτεινε κατά την περίοδο της επινόησης της ποδηλασίας. Υπήρξε κάτοχος της ευρεσιτεχνίας των - 155 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς αδιάτρητων τροχών Όπενσο, και η επιχείρηση του είχε τέτοια επιτυχία που κατάφερε να την πουλήσει και να αποσυρθεί με ένα γενναίο εισόδημα που επέτρεπε άνετη διαβίωση.» «Ο θείος μου, ο Ελάϊας μετανάστευσε στην Αμερική όταν ήταν νέος και έγινε ιδιοκτήτης φυτείας στη Φλόριντα, όπου έγινε γνωστό πως τα πήγε πολύ καλά. Την περίοδο του πολέμου πολέμησε στο στρατό του Τζάκσον, και κατόπιν υπό τον Χούντ όπου και προήχθη σε ταγματάρχη. Όταν ο Λή παρέδωσε τα όπλα ο θείος μου επέστρεψε στην φυτεία του, όπου και παρέμεινε για τρία ή τέσσερα χρόνια. Περί το 1869 ή το 1870 επέστρεψε στην Ευρώπη και αγόρασε μια μικρή έκταση στο Σάσεξ, κοντά στο Χόρσαμ. Δημιούργησε μια εξαιρετικά υπολογίσιμη περιουσία στις Πολιτείες, και ο λόγος για τον οποίο έφυγε ήταν η απέχθεια του για τους νέγρους, και η αντίθεση του προς την Ρεπουμπλικάνικη πολιτική στην επέκταση των προνομίων προς αυτούς. Επρόκειτο για έναν μοναδικό άνθρωπος, ασυγκράτητος και οξύθυμος, και αισχρός στην ομιλία όταν θύμωνε, και με μια πλέον απόμακρη ιδιοσυγκρασία. Κατά την διάρκεια όλων αυτών των χρόνων που έζησε στο Χόρσαμ, αμφιβάλω αν ποτέ έβγαλε το πόδι του έξω από την πόλη. Είχε έναν κήπο και δυο τρία χωράφια γύρω από το σπίτι, και εκεί θα πραγματοποιούσε την άσκηση του, μολονότι πολύ συχνά για βδομάδες ολόκληρες δεν άφηνε το δωμάτιο του. Έπινε πολύ μπράντυ και κάπνιζε υπερβολικά, όμως δεν ήθελε να δει κόσμο, και δεν ήθελε φίλους, ούτε ακόμη τον ίδιο του τον αδελφό.» «Δεν έδειχνε να ενοχλείται από μένα· στην πραγματικότητα, φάνηκε να με συμπαθεί, γιατί την περίοδο που με πρωτόειδε ήμουν πιτσιρίκι στα δώδεκα ή κάπου εκεί. Θα πρέπει να ήταν το έτος 1878, όταν βρισκόταν κάπου οχτώ με εννέα χρόνια στην Αγγλία. Παρακάλεσε τον πατέρα μου να με αφήσει να ζήσω μαζί του και ήταν πολύ ευγενικός προς εμένα κατά τον τρόπο του. Όταν ήταν νηφάλιος συνήθιζε να του αρέσει να παίζει τάβλι και ντάμα μαζί μου, και με κατέστησε εκπρόσωπο του τόσο προς τους υπηρέτες όσο και προς τους εμπόρους, έτσι ώστε μέχρι την στιγμή που έγινα - 156 -
Arthur Conan Doyle δεκαέξι ήμουν κύριος του σπιτιού. Κρατούσα όλα τα κλειδιά και μπορούσα να πάω όπου ήθελα και να κάνω ότι ήθελα, εφόσον δεν τον ενοχλούσα στην απομόνωση του. Υπήρχε μια μοναδική εξαίρεση, ωστόσο, γιατί είχε ένα μόνο δωμάτιο, μια αποθήκη άχρηστων επίπλων ανάμεσα στις σοφίτες, το οποίο μονίμως ήταν κλειδωμένο, και στο οποίο δεν επέτρεπε ούτε σε μένα ούτε σε κάποιον άλλο να μπει. Με την αγορίστικη περιέργεια κρυφοκοίταξα μέσα από την κλειδαρότρυπα, όμως ποτέ δεν κατόρθωσα να δω κάτι περισσότερο από μια συλλογή παλιών σεντουκιών και δεμάτων όπως κάποιος θα περίμενε να δει σε ένα τέτοιο δωμάτιο. «Μια μέρα—ήταν το Μάρτιο του 1883—ένα γράμμα με γραμματόσημο εξωτερικού ήταν ακουμπισμένο στο τραπέζι μπροστά από το πιάτο του ταγματάρχη. Δεν ήταν συνηθισμένο πράγμα για εκείνον να λαμβάνει γράμματα, γιατί οι λογαριασμοί του πληρώνονταν με μετρητά, και δεν είχε καθόλου φίλους. ‘Από την Ινδία!’ είπε καθώς το ανασήκωσε, ‘Ταχυδρομική σήμανση Πόντιτσέρι! Τι μπορεί να είναι;’ Ανοίγοντας το βιαστικά, από μέσα του αναπήδησαν πέντε αποξηραμένοι σπόροι πορτοκαλιού, οι οποίοι σκορπίστηκαν πάνω στο πιάτο του. Άρχισα να γελάω με το ζήτημα, όμως το γέλιο πάγωσε στα χείλη μου στη θέα του προσώπου του. Τα χείλια του είχαν κρεμάσει, και τα μάτια του ήταν διάπλατα ανοικτά, το δέρμα του είχε το χρώμα του στόκου, και αγριοκοίταζε τον φάκελο τον οποίο κρατούσε ακόμη στο τρεμάμενο χέρι του, ‘Κ. Κ. Κ.!’ Αναφώνησε, και κατόπιν, ‘Θεέ μου, Θεέ μου, οι αμαρτίες μου με πρόφτασαν!’» «’Τι συμβαίνει, θείε;’ Φώναξα. «’Θάνατος,’ είπε εκείνος, και σηκώθηκε από το τραπέζι κι αποσύρθηκε στο δωμάτιο του, αφήνοντας με να τρέμω από τρόμο. Σήκωσα τον φάκελο και είδε γραμμένο με κόκκινο μελάνι πάνω στο εσωτερικό κάλυμμα, μόλις πάνω από την κόλλα, το γράμμα Κ να επαναλαμβάνεται τρεις φορές. Δεν υπήρχε τίποτα άλλο εκτός από τους πέντε αποξηραμένους σπόρους πορτοκαλιού. Ποιος θα μπορούσε να είναι ο λόγος
- 157 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς για τον ακατάσχετο τρόμο του; Άφησα το τραπέζι του πρωινού και καθώς ανέβαινα τη σκάλα τον συνάντησα να κατεβαίνει με ένα παλιό σκουριασμένο κλειδί, το οποίο θα πρέπει να άνηκε στην σοφίτα, στο ένα χέρι, και ένα μικρό μπρούτζινο κουτί, σαν κουμπαρά, στο άλλο. «’Ας κάνουν ότι θέλουν, μα εγώ θα τους τη φέρω ξανά,’ είπε με μια βλαστήμια. ‘Πες στην Μαίρη πως θα ‘θελα να ανάψει τη φωτιά στο δωμάτιο μου σήμερα, και μήνυσε κάτω στον Φόρντχαμ, τον δικηγόρο του Χόρσαμ.’ «Έκανα όπως πρόσταξε, και όταν ο δικηγόρος έφτασε του ζήτησα να ανέβει πάνω στο δωμάτιο. Η φωτιά έκαιγε δυνατά, και στη σχάρα υπήρχε ένας σωρός από μαύρη, πυκνή στάχτη, σαν από καμένο χαρτί, ενώ το μπρούτζινο κουτί αναπαυόταν ανοικτό και άδειο πλάι της. Καθώς κοίταξα το κουτί παρατήρησα ξαφνιασμένα, πως πάνω στο καπάκι του βρισκόταν εντυπωμένο το τριπλό Κ το οποίο είχα διαβάσει το πρωί επί του φακέλου. «’Επιθυμώ Τζων,’ είπε ο θείος μου, ‘να παρασταθείς ως μάρτυρας στη διαθήκη μου. Αφήνω την περιουσία, με όλα τα πλεονεκτήματα ή τα μειονεκτήματα της, στον αδελφό μου, τον πατέρα σου, εκ του οποίου, δίχως αμφιβολία, θα περάσουν σε σένα. Αν μπορείς να τα απολαύσεις γαλήνια, καλά και ωραία! Αν δεις πως δε μπορείς, άκου τη συμβουλή μου, αγόρι μου, και άφησε τα στο χειρότερο εχθρό σου. Λυπάμαι που σου δίνω ένα τόσο ( two-edged thing ??? έκφραση?), μα δε μπορώ να γνωρίζω ποια θα είναι η τροπή των πραγμάτων. Αν έχεις την καλοσύνη υπέγραψε το χαρτί εκεί που σου υποδεικνύει ο Κος Φόρντχαμ.’ «Υπέγραψα το χαρτί όπως πρόσταξε, και ο δικηγόρος έφυγε παίρνοντας το μαζί του. Το μοναδικό περιστατικό μου άφησε, όπως ενδεχομένως αντιλαμβάνεστε, την βαθύτερη εντύπωση, και το συλλογίστηκα και το γυρόφερα με κάθε τρόπο στο νου μου δίχως να κατορθώσω να φθάσω σε κάποια λύση. Εντούτοις αδυνατούσα να αποτινάξω το αμυδρό συναίσθημα φόβου το οποίο άφησε πίσω του, αν και η
- 158 -
Arthur Conan Doyle εντύπωση έγινε λιγότερο έντονη καθώς οι βδομάδες πέρασαν και τίποτα δε συνέβη το οποίο να αναστατώσει τη συνήθη ρουτίνα της ζωής μας. Διέκρινα μια αλλαγή στο θείο μου, ωστόσο. Έπινε περισσότερο από ποτέ, και ήταν λιγότερο προδιατεθειμένος για οποιοδήποτε είδους κοινωνικότητα. Τον περισσότερο χρόνο του θα τον περνούσε στο δωμάτιο του, με την πόρτα κλειδωμένη από μέσα, μα μερικές φορές θα ξεπρόβαλε σε κάποια μεθυσμένη φρενίτιδα και θα ξεχυνόταν έξω από το σπίτι τρέχοντας από δω κι από κει στον κήπο με ένα περίστροφο στο χέρι του, φωνάζοντας πως δεν φοβόταν κανέναν, και πως δεν επρόκειτο να μαντρωθεί, σαν πρόβατο στο μαντρί, από άνθρωπο ή διάβολο. Όταν αυτές οι εκρήξεις περνούσαν ωστόσο, θα ορμούσε στην πόρτα και θα την κλείδωνε και αμπάρωνε πίσω του, σαν άνθρωπος που δεν άντεχε περισσότερο τον τρόμο που κείτεται στα βάθη της ψυχής του. Τέτοιες στιγμές είχα δει το πρόσωπο του, ακόμη και μια παγωμένη μέρα, να γυαλίζει μουσκεμένο, λες κι είχε μόλις βγει από μια μπανιέρα.
«Λοιπόν, για να φθάσω στο τέλος του ζητήματος, Κε Χολμς, και να μη καταχραστώ την υπομονή σας, ήρθε μια νύχτα όταν βγήκε για μια από τις μεθυσμένες του εξορμήσεις και που δεν ξαναήρθε ποτέ πίσω. Τον βρήκαμε, όταν πήγαμε να τον ψάξουμε, μπρούμυτα σε μια μικρή πρασινωπή λιμνούλα, που βρισκόταν στην άκρη του κήπου. Δεν υπήρχε κανένα ίχνος βίας, και το νερό δεν ήταν παρά μικρό μέτρο - 159 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς βάθος, έτσι ώστε το δικαστήριο, έχοντας επίγνωση της γνωστής του εκκεντρικότητας, αποφάνθηκε με την ετυμηγορία της αυτοκτονίας. Όμως εγώ, που γνώριζα πόσο απεχθανόταν την ίδια τη σκέψη του θανάτου, έκανα τα πάντα για να πείσω τον εαυτό μου πως είχε τραβήξει το δρόμο για να τον συναντήσει. Το θέμα πέρασε, ωστόσο, και ο πατέρας μου απέκτησε την κατοχή της περιουσίας, και κάπου 14,000 λιρών, τις οποίες και πίστωσε στον τραπεζικό λογαριασμό του.» «Μια στιγμή,» παρεμβλήθηκε ο Χολμς, «η κατάθεση σας είναι, όπως προβλέπω, μια από τις πλέον αξιοσημείωτες που άκουσα ποτέ. Δώστε μου την ημερομηνία της λήψης, από τον θείο σας, του γράμματος και της ημέρας της υποτιθέμενης αυτοκτονίας του.» «Το γράμμα έφθασε στις 10 Μαρτίου, του 1883. Ο θάνατος ήρθε επτά εβδομάδες αργότερα, κατά τη νύχτα τις 2ης του Μαΐου.» «Σας ευχαριστώ. Παρακαλώ συνεχίστε.» «Όταν ο πατέρας μου ανέλαβε την ιδιοκτησία στο Χόρσαμ, ο ίδιος, κατόπιν αιτήματος μου, προέβη σε μια προσεκτική εξέταση της σοφίτας, η οποία ήταν πάντοτε κλειδωμένη. Βρήκαμε το μπρούτζινο κουτί εκεί, μολονότι τα περιεχόμενα του είχαν καταστραφεί. Στο εσωτερικό του καπακιού του υπήρχε μια χάρτινη ετικέτα, με τα αρχικά του Κ. Κ. Κ. να επαναλαμβάνονται πάνω της, και με ένα ‘Επιστολές, αναμνηστικά, αποδείξεις, και πράξεις’ γραμμένο από κάτω. Αυτά, υποθέτουμε, ήσαν ενδεικτικά της φύσης των εγγράφων τα οποία είχαν καταστραφεί από τον Ταγματάρχη Όπενσο. Όσο για τα υπόλοιπα, δεν υπήρχε τίποτα ιδιαίτερης σημασίας στη σοφίτα παρεκτός πολλών σκορπισμένων εφημερίδων και λευκωμάτων που σχετίζονταν με τη ζωή του θείου μου στην Αμερική. Ορισμένα από αυτά ήταν από τον καιρό του πολέμου και έδειχναν πως είχε πράξει καλά το καθήκον του και είχε αποκτήσει την φήμη ενός γενναίου στρατιώτου. Άλλα προέρχονταν από μια χρονολογία κατά την διάρκεια της ανοικοδόμησης των Νότιων πολιτειών, και ως επί το πλείστον
- 160 -
Arthur Conan Doyle αφορούσαν την πολιτική, γιατί είχε εμφανώς παίξει μεγάλο ρόλο αντιτιθέμενος στους πολιτικάντηδες που είχαν εκδιωχθεί 10 (?) από το Νότο. «Λοιπόν, επρόκειτο για τις αρχές του ’84 όταν ο πατέρας ήρθε να ζήσει στο Χόρσαμ, και όλα πήγαιναν όσο καλά γινόταν μαζί μας μέχρι τον Ιανουάριο του ’85. Την τέταρτη μέσα μετά τον νέο χρόνο άκουσα τον πατέρα μου να βγάζει μια κοφτή κραυγή έκπληξης καθώς καθίσαμε παρέα στο τραπέζι του πρωινού. Εκεί βρισκόταν, καθισμένος με έναν μόλις ανοιγμένο φάκελο στο ένα χέρι και πέντε σπόρους πορτοκαλιού στην απλωμένη παλάμη του άλλου. Πάντοτε γελούσε σε ότι αποκαλούσε παραμύθι αναφορικά με τον ταγματάρχη, όπως έδειχνε πολύ τρομαγμένος και προβληματισμένος τώρα που το ίδιο πράγμα είχε συμβεί και σε εκείνον.
«’Μα, τι στο καλό σημαίνει, Τζων;’ τραύλισε.» «Η καρδιά μου είχε παγώσει, ‘Είναι το Κ.Κ.Κ.,’ είπα.» «Κοίταξε στο εσωτερικό του φακέλου. ‘Έτσι είναι,» αναφώνησε. ‘Εδώ είναι τα γράμματα τα ίδια. Όμως τι αυτό που είναι γραμμένο από πάνω τους;’»
10 sent-down
- 161 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «’Βάλε τα χαρτιά στο ηλιακό κοιτάζοντας πάνω από τον ώμο του.»
ρολόι,»
διάβασα,
«’Ποια χαρτιά; Ποιο ηλιακό ρολόι;» ρώτησε εκείνος.» «Το ηλιακό ρολόι στον κήπο. Δεν υπάρχει άλλο,’ είπα εγώ· ‘μα τα χαρτιά πρέπει να είναι εκείνα που καταστράφηκαν.’» «’Σιγά το πράμα!’ Είπε εκείνος, ξεθαρρεύοντας. ‘Βρισκόμαστε σε μια πολιτισμένη χώρα, και δε θα δεχθούμε κανενός είδους ανόητης συμπεριφοράς. Από πού έρχεται αυτό το πράγμα;’» «’Από το Νταντή,’ απάντησα, ρίχνοντας μια ματιά στην ταχυδρομική σήμανση.» «’Μια τόσο εξοργιστική φάρσα κι αυτή,’ είπε. ‘Τι έχω εγώ να κάνω με ηλιακά ρολόγια και χαρτιά; Δεν θα δώσω σημασία σε τέτοιες ανοησίες.’» «’Εγώ σίγουρα θα το ανέφερα στην αστυνομία,’ είπα.» «’Και να γίνω περίγελος για τους μπελάδες μου. Τίποτα τέτοιο δε θα γίνει.’» «’Τότε με αφήνεις να το κάνω εγώ;’» «‘Όχι, σου απαγορεύω. Δεν θα επιτρέψω να γίνει σούσουρο για μια τέτοια ανοησία.’» «Ήταν μάταιο να διαφωνήσω μαζί του, γιατί ήταν ένας εξαιρετικά πεισματάρης άνθρωπος. Συνέχισα, ωστόσο, με καρδιά που ήταν πλημμυρισμένη από σκοτεινά προαισθήματα.» «Την τρίτη ημέρα κατόπιν του άφιξης του γράμματος ο πατέρας μου έφυγε από το σπίτι για να επισκεφτεί έναν παλιό του φίλο, τον Λοχαγό Φρήμποντυ, ο οποίος τελούσε διοικητής ενός από τα στρατόπεδα επί του λόφου Πόρτσντάουν. Χάρηκα που έπρεπε να φύγει, γιατί είχα την εντύπωση πως βρισκόταν μακριά από κίνδυνο όταν απουσίαζε από το σπίτι. Σ’ αυτό, ωστόσο, έσφαλλα. Την δεύτερη ημέρα της απουσίας του έλαβα ένα τηλεγράφημα από τον λοχαγό, στο οποίο με - 162 -
Arthur Conan Doyle παρακαλούσε να πάω εκεί αμέσως. Ο πατέρας μου είχε πέσει σε ένα από το βαθιά ασβεστολιθικά ορύγματα τα οποία βρίσκονταν σε αφθονία στην περιοχή, και είχε μείνει αναίσθητος, με σπασμένο κρανίο. Πήγα βιαστικά κοντά του, όμως έσβησε δίχως να ανακτήσει ποτέ τις αισθήσεις του. Επέστρεφε, όπως εμφαίνεται, από το Φάρχαμ κατά το σούρουπο, και όπως η περιοχή του ήταν άγνωστη, και τα ασβεστολιθικά ορύγματα ήταν ακάλυπτα, έτσι το δικαστήριο δεν δίστασε να δώσει την ετυμηγορία του ‘θανάτου από ατύχημα.’ Με όση προσοχή κι αν εξέτασα κάθε στοιχείο που συνδεόταν με τον θάνατο του, δεν κατόρθωσα να βρω κάτι το οποίο να προτείνει την ιδέα του φόνου. Δεν υπήρχαν ίχνη βίας, ούτε πατημασιές, ούτε ληστεία, ούτε καταγραφή αγνώστων να έχουν θεαθεί στους δρόμους. Κι όμως νοιώθω την ανάγκη να σας πω πως το μυαλό μου απείχε πολύ από το να γαληνεύσει, και πως ήμουν για τα καλά σίγουρος πως κάποια άσχημη πλεκτάνη του είχε στηθεί.» «Εκείνη την σκοτεινή μέρα έγινα κάτοχος της κληρονομιάς μου. Θα με ρωτήσετε γιατί δεν την ξεφορτώθηκα; Θα απαντήσω, επειδή ήμουν καλά πεισμένος πως τα προβλήματα μου είχαν κατά κάποιο τρόπο σχέση με κάποιο περιστατικό στη ζωή του θείο μου, και πως ο κίνδυνος θα ήταν εξίσου πιεστικός τόσο σε ένα σπίτι όσο και σε κάποιο άλλο.» «Επρόκειτο για τον Ιανουάριο του ’85, όταν ο κακομοίρης ο πατέρας μου βρήκε το τέλος του, και δυο χρόνια και έξι μήνες έχουν περάσει από τότε. Κατά τον χρόνο αυτό έζησα ευτυχισμένα στο Χόρσαμ, και είχα αρχίσει να ελπίζω πως η κατάρα είχε αφήσει την οικογένεια, και πως είχε τελειώσει με την προηγούμενη γενιά. Βιάστηκα να νοιώσω άνετα, ωστόσο· - 163 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς χθες το πρωί το πλήγμα ήρθε όπως ακριβώς είχε έρθει και στον πατέρα μου.» Ο νεαρός έβγαλε από το παλτό του έναν τσαλακωμένο φάκελο, και γυρίζοντας τον στο τραπέζι τίναξε έξω πέντε μικρούς αποξηραμένους σπόρους πορτοκαλιού. «Αυτός είναι ο φάκελος,» συνέχισε. «Η ταχυδρομική σήμανση είναι του Λονδίνου —ανατολικό παράρτημα. Εντός βρίσκονται τα ίδια εκείνα λόγια που βρίσκονταν στο στερνό μήνυμα του πατέρα μου: ‘Κ.Κ.Κ.’· και κατόπιν ‘Βάλε τα χαρτιά στο ηλιακό ρολόι’» «Τι κάνατε;» ρώτησε ο Χολμς. «Τίποτα.» «Τίποτα;» «Για να πω την αλήθεια»—βύθισε το πρόσωπο του στα λεπτά, λευκά χέρια του—«Ένοιωθα αβοήθητος. Ένοιωθα σαν ένα από εκείνα τα κακόμοιρα κουνέλια όταν το φίδι ορμά κατά πάνω του. Κατά τα φαινόμενα βρίσκομαι στον κλοιό κάποιου ακατανίκητου (resistless ??? δεν μου κολλάει τίποτα), αδυσώπητου κακού, ενάντια στο οποίου ούτε η πρόβλεψη κι ούτε οι προφυλάξεις μπορούν να σε προστατέψουν.» «Τσκ! Τσκ!» αναφώνησε ο Σέρλοκ Χολμς. «Οφείλεις να δράσεις, άνθρωπε, ειδάλλως είσαι χαμένος. Τίποτα άλλο παρά η δράση δε μπορεί να σε σώσει. Δεν είναι ώρα για απελπισίες.» «Μίλησα με την αστυνομία.» «Αχά!» «Όμως άκουσαν την ιστορία μου χαμογελώντας. Είμαι πεπεισμένος πως ο επιθεωρητής έχει σχηματίσει την άποψη πως τα γράμματα είναι όλα φάρσες, και πως οι θάνατοι των συγγενών μου υπήρχαν όντως ατυχήματα, όπως δήλωσε το δικαστήριο, και πως δεν συνδέονταν με τις προειδοποιήσεις.» Ο Χολμς κούνησε τα σφιγμένα του χέρια στον αέρα. «Απίστευτη ανικανότητα!» φώναξε.
- 164 -
Arthur Conan Doyle «Μου απέσπασαν, ωστόσο, έναν αστυνομικό, ο οποίος μπορεί να παραμείνει στο σπίτι μαζί μου.» «Έχει έρθει μαζί σας απόψε;» «Όχι. Οι εντολές του ήταν να παραμείνει στο σπίτι.» Και πάλι ο Χολμς τίναξε έξαλλος τα χέρια του στον αέρα. «Γιατί δεν ήρθε μαζί σας,» φώναξε, «και, υπεράνω όλων, γιατί δεν ήρθατε αμέσως;» «Δεν ήξερα. Μόλις σήμερα μίλησα με τον Λοχαγό Πεντεργκάστ σχετικά με τα προβλήματα μου, και μου συνέστησε να έρθω σε εσάς.» «Πάνε όντως δυο μέρες από τότε που λάβατε το γράμμα. Θα έπρεπε να έχουν ενεργήσει νωρίτερα. Δεν έχετε περαιτέρω αποδείξεις, να υποθέσω, από όσα θέσατε ενώπιον μας—καμία υποδηλωτική διευκρίνιση η οποία ενδεχομένως να μας βοηθούσε;» «Υπάρχει κάτι,» είπε ο Τζων Όπενσο. Έψαξε την τσέπη του σακακιού του, και, τραβώντας έξω ένα κομμάτι ξεθωριασμένου, γαλαζόχρωμου χαρτιού, το απέθεσε επί του γραφείου. Έχω κάποια ανάμνηση,» είπε, «πως την ημέρα που ο θείος έκαψε τα χαρτιά παρατήρησα ότι τα μικρά άκαυτα απομεινάρια των περιθωρίων τα οποία κείτονταν μέσα στις στάχτες ήταν αυτής της απόχρωσης. Βρήκα το μοναδικό αυτό φύλλο στο πάτωμα του δωματίου του, και τείνω να σκεφθώ πως ενδέχεται να αποτελεί ένα από τα χαρτιά το οποίο, ίσως, παρασύρθηκε από τα υπόλοιπα, και καθαυτό τον τρόπο διέφυγε την καταστροφή. Πέραν της αναφοράς των σπόρων, δεν βρίσκω ότι συνεισφέρει και πολλά. Πιστεύω πως πρόκειται για σελίδα από κάποιο προσωπικό ημερολόγιο. Η γραφή είναι αναμφίβολα του θείου μου.» Ο Χολμς μετακίνησε τη λάμπα, και μαζί σκύψαμε πάνω από το φύλλο του χαρτιού, το οποίο φανέρωνε από την τραχιά του άκρη πως όντως είχε σχιστεί από κάποιο βιβλίο.
- 165 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Τιτλοφορούταν, «Μάρτιος, 1869,» και από κάτω του υπήρχαν οι ακόλουθες αινιγματικές σημειώσεις: 4η Ο Χάντσον ήρθε. Ίδια γνωστή πλατφόρμα. 7η Έστειλα τους σπόρους στον ΜακΚάλεϋ, τον Πάραμορ, και τον Τζων Σουέην, από τον Άγιο Αυγουστίνο. 9η Ο ΜακΚάλεϋ καθάρισε. 12η Επισκέφτηκα τον Πάραμορ. Όλα καλά.
«Σας ευχαριστώ!» είπε ο Χολμς, διπλώνοντας το χαρτί και επιστρέφοντας το στον επισκέπτη μας. «Και τώρα δεν πρέπει για κανένα λόγο να χάσετε ούτε στιγμή. Δεν μπορούμε να σπαταλήσουμε χρόνο ακόμη και για να συζητήσουμε τα όσα μου είπατε. Πρέπει να πάτε σπίτι αμέσως και να ενεργήσετε.» «Τι να κάνω;» «Δεν απομένει πάρα μόνο ένα πράγμα να κάνετε. Επιβάλλεται να γίνει αμέσως. Πρέπει να βάλετε αυτό το κομμάτι χαρτί που μας δείξατε μέσα στο μπρούτζινο κουτί το οποίο μας περιγράψατε. Πρέπει επίσης να βάλετε μέσα ένα σημείωμα λέγοντας πως όλα τα υπόλοιπα χαρτιά κάηκαν από το θείο σας, και πως αυτό είναι το μόνο το οποίο απομένει. Να επιμείνετε σ’ αυτό με λόγια τέτοια ώστε να αποπνέουν πειστικότητα. Έχοντας τελειώσει με αυτό, θα πρέπει αμέσως να τοποθετήσετε το κουτί στο ηλιακό ρολόι, όπως προσταχθήκατε. Καταλαβαίνετε;» «Απολύτως.» «Μη σκέφτεστε περί εκδίκησης, ή οτιδήποτε συναφές, επί του παρόντος. Πιστεύω πως ενδέχεται να το επιτύχουμε δια της νόμιμης οδού· όμως έχουμε να στήσουμε τον δικό μας ιστό, ενώ ο δικός τους είναι ήδη στημένος. Πρώτο μας μέλημα είναι να απομακρύνουμε τον άμεσο κίνδυνο ο οποίο σας απειλεί. Το δεύτερο είναι να εξιχνιάσουμε το μυστήριο και να τιμωρήσουμε τους ενόχους.»
- 166 -
Arthur Conan Doyle «Σας ευχαριστώ,» είπε ο νεαρός, καθώς σηκώθηκε και φόρεσε το παλτό του. «Μου χαρίσατε νέα ζωή και ελπίδα. Βεβαίως θα κάνω όπως συμβουλεύετε.» «Μην χάσε στιγμή. Και, υπεράνω όλων, φροντίστε τον εαυτό σας στο μεσοδιάστημα, γιατί δεν πιστεύω πως υπάρχει αμφιβολία ότι απειλήστε από ένα πραγματικό και άμεσο κίνδυνο. Πως θα επιστρέψετε;» «Με τραίνο από το Γουάτερλου.» «Δεν είναι ακόμη εννέα. Οι δρόμοι θα είναι συνωστισμένοι, έτσι πιστεύω πως ίσως να είστε ασφαλής. Και πάλι δεν μπορείτε να προφυλαχτείτε αρκετά.» «Είμαι οπλισμένος.» «Καλό αυτό. Αύριο θα ξεκινήσω να εργάζομαι στην υπόθεση σας.» «Θα σας δω στο Χόρσαμ, τότε;» «Όχι, το μυστικό σας έγκειται στο Λονδίνο. Εκεί και θα το αναζητήσω.» «Τότε θα σας επισκεφθώ σε μια ημέρα, ή σε δυο ημέρες, με νέα όσον αφορά το κουτί και τα χαρτιά. Θα διεκπεραιώσω τις συμβουλές ως και την τελευταία λεπτομέρεια.» Μας έσφιξε τα χέρια και αναχώρησε. Έξω ο άνεμος ακόμη ούρλιαζε και η βροχή κατάβρεχε και χτυπούσε πάνω στα παράθυρα μας. Αυτή η παράξενη, επικίνδυνη ιστορία έμοιαζε να μας έχει έρθει καταμεσής των ξέφρενων στοιχείων της φύσης —ριγμένη πάνω μας σαν ένα στρώμα από φύκια σε μια θύελλα—και τώρα λες κι ήρθε απορροφηθεί και πάλι μέσα τους για μια ακόμη φορά. Ο Σέρλοκ Χολμς κάθισε για λίγη ώρα σιωπηλός, με το κεφάλι του σκυμμένο εμπρός και τα μάτια - 167 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς του καρφωμένα πάνω στην κόκκινη λάμψη της φωτιάς. Κατόπιν άναψε την πίπα του, και γέρνοντας πίσω στην πολυθρόνα του παρακολούθησε τα γαλάζια δαχτυλίδια του καπνού καθώς κυνηγούσαν το ένα το άλλο στο ταβάνι. «Σκέφτομαι, Γουώτσον,» σχολίασε εντέλει, «πως από όλες οι υποθέσεις που είχαμε καμία δεν ήταν τόσο φανταστική όσο ετούτη.» «Παρεκτός, ίσως, από το Σημάδι των Τεσσάρων.» «Καλά, ναι. Παρεκτός, ίσως, αυτής. Κι όμως τούτος ο Τζων Όπενσο μου φαίνεται σαν να βαδίζει καταμεσής ακόμη μεγαλύτερων δεινών από όσοι οι Σόλτο.» «Όμως,» ρώτησα, «σχημάτισες κάποια ολοκληρωμένη άποψη όσον αφορά το ποιόν των δεινών;» «Δεν τίθεται ζήτημα σχετικά με την φύση τους,» απάντησε. «Τότε ποιοι είναι; Ποιος είναι αυτός ο Κ.Κ.Κ., και γιατί καταδιώκει αυτή την άτυχη οικογένεια;» Ο Σέρλοκ Χολμς έκλεισε τα μάτια του και ακούμπησε τους αγκώνες του στα μπράτσα της πολυθρόνας, με τις άκρες των δακτύλων του ενωμένες. «Ο ιδανικός στοχαστής,» σχολίασε, «όταν θα του παρουσιαζόταν ένα μοναδικό στοιχείο με όλα όσα το αφορούν, θα επήγαγε από αυτό όχι μόνο την αλληλουχία των γεγονότων που οδήγησαν σ’ αυτό αλλά επίσης όλα τα αποτελέσματα τα οποία θα απορρέανε από αυτό. Όπως ο Cuvier μπορούσε ορθά να περιγράψει ένα πλήρες ζώο από την θεώρηση ενός μοναδικού οστού, έτσι ο παρατηρητής ο οποίος έχει σχολαστικά κατανοήσει ένα δεσμό
- 168 -
Arthur Conan Doyle σε μια ακολουθία γεγονότων θα κατορθώσει με ακρίβεια να δηλώσει όλα τα υπόλοιπα, τόσο πριν όσο και μετά. Δεν έχουμε ακόμη συλλάβει τα αποτελέσματα τα οποία η λογική και μόνο δύναται να επιτύχει. Τα προβλήματα ενδεχομένως να επιλυθούν στην μελέτη εκείνου που έχει περιπλέξει όλους εκείνους που αναζήτησαν κάποια λύση με τη συνδρομή των αισθήσεων τους. Για να προωθήσει την τέχνη, ωστόσο, στο υπέρτατο επίπεδο της, κρίνεται αναγκαίο ο στοχαστής να είναι σε θέση να αξιοποιήσει όλα τα στοιχεία τα οποίο έχουν περιέλθει στην αντίληψη του· κι αυτό από μόνο του υπονοεί, όπως αμέσως θα δεις, μια πλήρη κατοχή της γνώσης, η οποία, ακόμη και στις μέρες αυτές της δωρεάν παιδείας και των εγκυκλοπαιδειών, αποτελεί ένα μάλλον σπάνιο επίτευγμα. Δεν είναι τόσο αδύνατο, ωστόσο, ένας άνθρωπος να καταχτήσει όλη τη γνώση η οποία πιθανότατα να του αποβεί χρήσιμη στην εργασία του, και το αυτό επιχείρησα στη περίπτωση μου να κάνω. Αν θυμάμαι σωστά, εσύ σε μια περίσταση, τον πρώτο καιρό της φιλίας μας, προσδιόρισες τα όρια μου κατά έναν ιδιαίτερα ακριβή τρόπο.» «Ναι,» απάντησα, γελώντας. «Επρόκειτο για ένα μοναδικό έγγραφο. Φιλοσοφία, αστρονομία, και πολιτική σημειώνονταν ως μηδενικές, όπως θυμάμαι. Βοτανολογία ποικίλες, γεωλογία εξαιρετικές όσον αφορά τους λεκέδες λάσπης από κάθε περιοχή εντός πενήντα μιλίων της πόλης, χημεία εκκεντρικές, ανατομία μη συστηματικές, πολύκροτη λογοτεχνία και ποινικά χρονικά μοναδικές, βιολιστής, μποξέρ, ξιφομάχος, δικηγόρος, και φαρμακευτής σου από κοκαΐνη και καπνό. Αυτά, πιστεύω, αποτέλεσαν τα κύρια σημεία της ανάλυσης μου.» Ο Χολμς έκανε μια γκριμάτσα στην τελευταία αναφορά. «Καλώς,» είπε, «λέω τώρα, όπως είπα και τότε, πως κάθε άνθρωπος πρέπει να διατηρεί τη μικρή σοφίτα-μυαλό του επιπλωμένη με όσα πιθανόν να χρησιμοποιήσει, και τα υπόλοιπα μπορεί να τα βάλει στην αποθήκη της βιβλιοθήκης του, όπου και μπορεί να τα βρει όποτε το θελήσει. Τώρα, για μια τέτοια υπόθεση όπως αυτή που μας ανατέθηκε απόψε, - 169 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς κρίνεται αναγκαίο να συγκεντρώσουμε όλες τις πηγές μας. Αν έχεις την καλοσύνη κατέβασε μου το γράμμα Κ της Αμερικανικής Εγκυκλοπαίδειας που βρίσκεται στο ράφι πλάι σου. Σε ευχαριστώ. Τώρα ας συλλογιστούμε την κατάσταση για να δούμε τι είναι δυνατόν να επαγάγουμε από αυτή. Κατ’ αρχήν, μπορούμε να ξεκινήσουμε με την ισχυρή υπόθεση πως ο Ταγματάρχης Όπενσο είχε κάποιο εξαιρετικά σοβαρό λόγο για να εγκαταλείψει την Αμερική. Οι άνθρωποι στον καιρό που έζησε δεν αλλάζουν όλες τις συνήθειες τους και δεν τις ανταλλάσσουν το ελκυστικό κλίμα της Φλόριντας για την μοναχική ζωή μιας Αγγλικής επαρχιακής πόλης. Η ακραία αγάπη του για απομόνωση στην Αγγλία προτείνει την ιδέα πως φοβόταν κάποιον ή κάτι, έτσι μπορούμε να θεωρήσουμε ως μια λειτουργική υπόθεση πως φοβόταν κάποιον ή κάτι που τον οδήγησαν να αφήσει την Αμερική. Όσον αφορά το τι ήταν αυτό που φοβόταν, μπορούμε μόνο να το επαγάγουμε λαμβάνοντας υπόψη μας τα απειλητικά γράμματα τα οποία ελήφθησαν από τον ίδιο και τους διαδόχους του. Παρατήρησες τις ταχυδρομικές σημάνσεις των γραμμάτων;» «Το πρώτο ήταν από το Πόντιτσέρι, το δεύτερο από το Νταντί, και το τρίτο από το Λονδίνο.» «Από το Ανατολικό Λονδίνο. Τι συμπεραίνεις εξ αυτού;» «Είναι όλα τους λιμάνια. Άρα ο γράφων βρισκόταν πάνω σε πλοίο.» «Άψογα. Έχουμε ήδη ένα στοιχείο. Δε μπορεί να υπάρξει αμφιβολία πως οι πιθανότητες—οι ισχυρές πιθανότητες—δηλώνουν πως ο γράφων βρισκόταν πάνω σε πλοίο. Και τώρα ας συλλογιστούμε ένα άλλο σημείο. Στην περίπτωση του Πόντιτσερι, επτά εβδομάδες πέρασαν μεταξύ της απειλής και της πραγματοποίησης της, στο Νταντί ήταν μόλις κάπου τρεις με τέσσερις μέρες. Προτείνει κάτι το συγκεκριμένο;» «Μεγαλύτερη απόσταση να διανυθεί.»
- 170 -
Arthur Conan Doyle «Όμως το γράμμα είχε επίσης μεγαλύτερη απόσταση να ταξιδέψει.» «Τότε δεν κατανοώ το ζήτημα.» «Υπάρχει τουλάχιστον μια υπόθεση πως το σκάφος στο οποίο ο άνθρωπος είτε οι άνθρωποι βρίσκονται είναι ιστιοφόρο. Κατά τα φαινόμενα έστελναν πάντοτε τις ιδιάζουσες προειδοποιήσεις τους ή τα σύμβολα τους πριν ξεκινήσουν την αποστολή τους. Δες πόσο σύντομα η πράξη ακολούθησε το σήμα όταν ήρθε από το Νταντί. Αν είχαν έρθει από το Πόντιτσερι με κάποιο ατμόπλοιο θα είχαν φθάσει σχεδόν συγχρόνως με το γράμμα τους. Όμως, στην πραγματικότητα, επτά εβδομάδες μεσολάβησαν. Πιστεύω πως εκείνες οι επτά εβδομάδες αντιπροσώπευσαν την διαφορά μετά του ταχυδρομικού πλοίου που έφερε το γράμμα και του ιστιοφόρου που έφερε τον γράφοντα.» «Είναι εφικτό.» «Κάτι παραπάνω. Είναι επιτεύξιμο. Και τώρα αντιλαμβάνεσαι την ολέθρια βαρύτητα της νέας περίπτωσης, και τον λόγο για τον οποίο προέτρεψα τον νεαρό Όπενσο να προσέχει. Το χτύπημα πάντοτε έπεφτε στο τέλος του χρόνου που θα έπαιρνε για τους αποστολείς να διανύσουν την απόσταση. Όμως το συγκεκριμένο προήλθε από το Λονδίνο, και συνεπώς δε μπορούμε να υπολογίσουμε κάποιες καθυστερήσεις.» «Θεέ μου!» φώναξα. «Τι είναι δυνατόν να σημαίνει, μια τόσο αδυσώπητη καταδίωξη;» «Τα χαρτιά που ο Όπενσο μετέφερε είναι προφανώς ζωτικής σημασίας για το πρόσωπο ή τα πρόσωπα επί του ιστιοφόρου. Ένας και μόνο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να έχει φέρει εις πέραν τους δυο θανάτους κατά τρόπο τέτοιο που να παραπλανήσει την ιατροδικαστική αρχή. Θα πρέπει να υπήρχαν αρκετοί στην υπόθεση, και θα πρέπει να πρόκειται για ανθρώπους που έχουν τα μέσα και την αποφασιστικότητα. Τα χαρτιά τους τα οποία απαιτούν να αποκτήσουν, είναι δικαιωματικά δικά τους όποιοι κι αν είναι. (???) Καθαυτό τον - 171 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς τρόπο αντιλαμβάνεσαι πως τα Κ.Κ.Κ. παύουν να αποτελούν αρχικά κάποιου ατόμου και γίνονται το έμβλημα μιας οργάνωσης.» «Όμως ποιας οργάνωσης;» «Ποτέ σου—» είπε ο Σέρλοκ Χολμς, γέρνοντας εμπρός και χαμηλώνοντας την φωνή του—« δεν άκουσες για την Κου Κλούξ Κλαν;» «Ποτέ.» Ο Χολμς γύρισε τις σελίδες του βιβλίου πάνω στα γόνατα του. «Ορίστε,» είπε αμέσως: «Κου Κλουξ Κλαν. Όνομα προερχόμενο εκ της ευφάνταστης ομοιότητας του ήχου που παράγεται από ένα ντουφέκι. Η ακραία αυτή μυστική οργάνωση σχηματίστηκε από ορισμένους πρώην ομοσπονδιακούς στρατιώτες στις Νότιες πολιτείες κατόπιν του Εμφυλίου, και σύντομα ίδρυσε τοπικά παραρτήματα σε διάφορα μέρη της χώρας, ειδικότερα στο Τενεσί, τη Λουιζιάνα, τις Καρολίνες, τη Τζώρτζια, και τη Φλόριντα. Η δύναμη της χρησιμοποιήθηκε για πολιτικούς λόγους κυρίως για την τρομοκρατία των νέγρων ψηφοφόρων και της δολοφονίας και εκδίωξης από τη χώρα όσων αντιτίθονταν στις απόψεις τους. Τα αίσχη τους συνήθως προηγούταν μια προειδοποίηση προς το στόχο τους σε κάποια αλλόκοτη αλλά γενικώς αναγνωρίσιμη μορφή —ένα κλαδί βαλανιδιάς με φύλλα σε κάποια μέρη, σπόρους πεπονιού ή σπόρους πορτοκαλιού σε άλλα. Λαμβάνοντας το, το θύμα μπορούσε είτε ανοικτά να αποκηρύξει τη μέχρι πρότινος αντιμετώπιση του, είτε να αποδράσει από τη χώρα. Αν έβαζε μπροστά την περηφάνια, ο θάνατος αναπότρεπτα θα τον έβρισκε, και συνήθως κατά κάποιο παράδοξο κι απρόβλεπτο τρόπο. Τόσο τέλεια ήταν η οργάνωση τους, και τόσο συστηματικές οι μέθοδοι τους, ώστε ούτε που υπήρξε καταγεγραμμένη περίπτωση κατά την οποία κάποιος να τους αψήφησε με ατιμωρησία, ή κατά την οποία κάποιο από τα αίσχη τους να εξακριβώθηκε όσον αφορά τους αυτουργούς. Για μερικά χρόνια η οργάνωση άνθισε παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης των Ηνωμένων Πολιτειών και των καλύτερων κοινωνικών τάξεων του Νότου. Τελικά, το έτος 1869, η κίνηση κατέρρευσε όλως αιφνιδίως, μολονότι υπήρξαν σποραδικά κρούσματα συναφούς είδους έκτοτε.
- 172 -
Arthur Conan Doyle «Θα παρατηρείς,» είπε ο Χολμς, ακουμπώντας κάτω τον τόμο, «πως η αιφνίδια διάλυση της οργάνωσης συμπίπτει με την εξαφάνιση του Όπενσο από την Αμερική με τα χαρτιά τους. Θα μπορούσε κάλλιστα να πρόκειται περί αίτιου και αιτιατού. Δεν είναι να απορείς που ο ίδιος κι η οικογένεια του έχουν μερικούς από τους πλέον αδιάλλακτους εγκεφάλους στο κατόπι τους. Αντιλαμβάνεσαι πως η καταχώρηση και το ημερολόγιο ενδέχεται να εμπλέκουν ορισμένους από τους ηγέτες στο Νότο, και πως ίσως να είναι πολλοί εκείνοι που να μη μπορούν να κλείσουν μάτι μέχρι να τα ανακτήσουν.» «Τότε η σελίδα που είδαμε—» «Ήταν αναμενόμενη. Πήγαινε, αν θυμάμαι σωστά, ‘στείλε τους σπόρους στους Α, B, και Γ’—αυτό σημαίνει, στείλε την προειδοποίηση της οργάνωσης σ’ αυτούς. Κατόπιν υπάρχουν διαδοχικές καταγραφές πως ο Α και ο Β καθάρισαν, ή εγκατέλειψαν την χώρα, και τέλος πως ο Γ εδέχθη επίσκεψη, με, φοβούμαι, άσχημο αποτέλεσμα για τον Γ. Λοιπόν, έχω την εντύπωση, Γιατρέ, πως ίσως να ρίξουμε λίγο φως σε αυτό το σκοτεινός μέρος, και θεωρώ πως η μοναδική πιθανότητα που έχει ο νεαρός Όπενσο στο ενδιάμεσο είναι να κάνει ότι του είπα. Δεν υπάρχει τίποτα άλλο να ειπωθεί ή να γίνει απόψε, έτσι δώσε μου το βιολί κι ας προσπαθήσουμε να ξεχάσουμε για μισή ώρα τον άθλιο καιρό και τις ακόμη μεγαλύτερες αθλιότητες των συνανθρώπων μας.» Είχε καθαρίσει το πρωί, και ο ήλιος έλαμπε με μια (χαμηλωμένη λαμπρότητα) μέσα από το μουντό πέπλο που κρεμόταν πάνω από τη μεγάλη πόλη. Ο Σέρλοκ Χολμς έπαιρνε ήδη το πρωινό όταν κατέβηκα. «Συγχώρησε με που δε σε περίμενα,» είπε, «έχω, όπως προβλέπω, μια ιδιαίτερα πολυάσχολη μέρα μπροστά μου με την εξέταση της υπόθεσης του νεαρού Όπενσο.» «Σε ποια βήματα θα προβείς;» ρώτησα. «Θα εξαρτηθεί αρκετά από τα αποτελέσματα των αρχικών ερευνών μου. Ίσως χρειαστεί να κατέβω στο Χόρσαμ, τελικά.» - 173 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Δεν θα πας πρώτα εκεί;» «Όχι, θα ξεκινήσω από την Πόλη. Χτύπα απλά το κουδούνι και η υπηρέτρια θα σου ανεβάσει τον καφέ σου.» Καθώς περίμενα, σήκωσα την ανέγγιχτη εφημερίδα από το τραπέζι και της έριξα μια ματιά. Στάθηκα σε ένα τίτλο που έστειλε ένα ρίγος στην καρδιά μου.
«Χολμς,» φώναξα, «δεν το πρόλαβες.» «Αχά!» είπε εκείνος, ακουμπώντας κάτω την κούπα του. «Πολύ το φοβόμουν. Πως συνέβη;» Μίλησε ήρεμα, εντούτοις διέκρινα πως είχε συγκλονισθεί βαθύτατα. «Το μάτι μου έπιασε το όνομα του Όπενσο, και την επικεφαλίδα ‘Τραγωδία πλησίον της Γέφυρας Γουώτερλου.’ Ορίστε η αναφορά: «Μεταξύ της ενάτης και δεκάτης χθες βράδυ ο αστυνόμος Κουκ, του τμήματος Η, έχοντας βάρδια πλησίον της γέφυρας Γουώτερλου, άκουσε μια κραυγή για βοήθεια και έναν παφλασμό στο νερό. Η βραδιά, ωστόσο, ήταν εξαιρετικά σκοτεινή και θυελλώδης, έτσι ώστε, παρά τη βοήθεια αρκετών περαστικών, κατέστη εντελώς αδύνατη η διενέργεια μιας διάσωσης. Ο συναγερμός, εντούτοις, εδόθη, και, με τη συνδρομή του λιμενικού, το σώμα τελικά ανασύρθηκε. Αποδείχθηκε πως επρόκειτο περί ενός νεαρού άντρα του οποίου το όνομα, όπως εμφανίζεται από - 174 -
Arthur Conan Doyle έναν φάκελο που ευρέθη στην τσέπη του, ήταν Τζων Όπενσο, και του οποίου η κατοικία βρίσκεται κοντά στο Χόρσαμ. Εικάζεται πως ίσως να κατηφόριζε βιαστικά για να προλάβει το τελευταίο τραίνο από το Σταθμό Γουώτερλου, και πως στη βιασύνη του και το βαθύ σκοτάδι έχασε το μονοπάτι κι έπεσε από την άκρη κάποιας από τις μικρές προβλήτες για τα ατμόπλοια του ποταμού. Το σώμα δεν παρουσίαζε καθόλου ίχνη βίας, και δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο αποβιώσας υπήρξε θύμα ενός θλιβερού ατυχήματος, το οποίο θα έπρεπε να έχει ως αποτέλεσμα να επιστήσει την προσοχή των αρχών στην κατάσταση των προβλητών του ποταμού.»
Καθίσαμε σιωπηλοί για μερικά λεπτά, ο Χολμς περισσότερο δύσθυμος και αναστατωμένος από όσο τον είχα δει ποτέ μου. «Μου πληγώνει την περηφάνια, Γουώτσον,» είπε τελικά. «Πρόκειται για ένα αίσθημα μικροψυχίας, αναμφίβολα, ωστόσο μου πληγώνει την περηφάνια. Γίνεται προσωπικό μου θέμα πλέον, και, αν ο Θεός μου δίνει υγεία, θα βάλω στο χέρι μου την συμμορία. Να έρθει σε μένα για βοήθεια, και να τον στείλω στο θάνατο του—!» Τινάχτηκε από την πολυθρόνα του και βημάτισε γύρω στο δωμάτιο με ανεξέλεγκτο εκνευρισμό, με έναν αναψοκοκκίνισα στα ωχρά του μάγουλα και ένα νευρικό σφίξιμο και ξεσφίγμα των μακριών λεπτών χεριών του.
- 175 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Πρέπει να είναι πανούργοι διάβολοι,» αναφώνησε τελικά.. «Πως αλλιώς τον παρέσυραν εκεί; Το ανάχωμα δεν είναι σε ευθεία προς τον σταθμό. Η γέφυρα, δίχως αμφιβολία, ήταν πολύ συνωστισμένη, ακόμη και μια τέτοια νύχτα, για τους σκοπούς τους. Λοιπόν, Γουώτσον, θα δούμε ποιος θα κερδίσει στο τέλος. Βγαίνω έξω!» «Στην αστυνομία;» «Όχι· θα γίνω η δική μου αστυνομία. Όταν θα έχω υφάνει τον ιστό μου ίσως να πάρουν τις μύγες, αλλά όχι πριν.» Όλη μέρα ήμουν απασχολημένος με την επαγγελματική μου εργασία, και ήταν αργά βράδυ όταν επέστρεψα στην οδό Μπέϊκερ. Ο Σέρλοκ Χολμς δεν είχε επιστρέψει ακόμη. Ήταν σχεδόν δέκα όταν μπήκε, δείχνοντας χλωμός και κατάκοπος. Πήγε μέχρι το τραπεζάκι, και κόβοντας ένα κομμάτι από τη φρατζόλα, το καταβρόχθισε λαίμαργα, κατεβάζοντας το με μια μεγάλη γουλιά νερού. «Πεινάς,» σχολίασα. «Λιμοκτονώ. Μου διέφυγε εντελώς . Δεν έχω φάει τίποτα από το πρωινό.» «Τίποτα;» «Ούτε μπουκιά. Δεν είχα χρόνο να το σκεφθώ.» «Και πως τα πήγες;» «Καλά.» «Έχεις κάποιο στοιχείο;» «Τους έχω στο χέρι. Ο νεαρός Όπενσο δεν μείνει για πολύ δίχως την εκδίκηση του. Μα, Γουώτσον, ας τους δώσουμε το δικό τους διαβολικό μήνυμα. Είναι για καλό λόγο!» «Τι εννοείς;» Πήρε ένα πορτοκάλι από το ντουλάπι, και κόβοντας το σε κομμάτια έβγαλε τους σπόρους πάνω στο τραπέζι. Από αυτούς πήρε πέντε και τους έριξε μέσα σε ένα φάκελο. Στο εσωτερικό του καλύμματος έγραψε «Σ.Χ. για τον Τ.Ο.»
- 176 -
Arthur Conan Doyle Κατόπιν τον σφράγισε και έγραψε την διεύθυνση προς τον «Καπετάνιο Τζέιμς Καλχούν, Μπάρκο Μοναχικό Αστέρι, Σαβάνα, Τζώρτζια.» «Θα τον περιμένει όταν θα πιάσει λιμάνι,» είπε, γελώντας. «Ίσως να του δώσει μια άγρυπνη νύχτα. Θα το θεωρήσει σιγουρότατα ως προάγγελο της μοίρας του όπως ο Όπενσο πριν από αυτόν.» «Και ποιος είναι αυτός ο Καπετάνιος Καλχούν;» «Ο αρχηγός της συμμορίας. Θα τσακώσω και τους άλλους, αλλά πρώτα αυτόν.» «Πως το εντόπισες, λοιπόν;» Έβγαλε ένα μεγάλο φύλλο χαρτιού από την τσέπη του, καλυμμένο ολόκληρο από ημερομηνίες και ονόματα. «Πέρασα ολόκληρη την μέρα,» είπε, «στα μητρώα των Λόιντ και στα αρχεία των παλιών εφημερίδων, ακολουθώντας την μελλοντική πορεία κάθε σκάφους που έδεσε στο Ποντιτσέρι τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του ’83. Υπήρχαν τριάντα-έξι πλοία μέτριας χωρητικότητας τα οποία αναφέρονταν κατά την διάρκεια αυτών των μηνών. Από αυτά, ένα, το Μοναχικό Άστρο, στην στιγμή προσέλκυσε την προσοχή μου, αφού, μολονότι, αναφερόταν πως είχε καθελκυστεί (having cleared from) από το Λονδίνο, το όνομα του έχει δοθεί σε μια εκ των πολιτειών της Ένωσης.» «Το Τέξας, νομίζω.» «Δεν ήμουν και δεν είμαι σίγουρος ποια· όμως ήξερα πως το πλοίο αυτό έπρεπε να έχει Αμερικάνικη προέλευση.» «Και μετά;» «Ερεύνησα τα αρχεία του Νταντί, και όταν ανακάλυψα πως το μπάρκο Μοναχικό Άστρο βρισκόταν εκεί το Γενάρη του ’85, η υποψία μετατράπηκε σε βεβαιότητα. Κατόπιν προέβηκα σε έρευνα σχετικά με τα σκάφη που βρίσκονται επί της παρούσης στο λιμάνι του Λονδίνου.» «Ναι;» - 177 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Το Μοναχικό Άστρο αφίχθηκε εκεί την περασμένη εβδομάδα. Κατέβηκα μέχρι την προβλήτα του Αλβέρτου και ανακάλυψα πως είχε κατέβει τον ποταμό νωρίς με την παλίρροια σήμερα, με προορισμό την Σαβάνα. Τηλεγράφησα στο Γκρέιβσεντ κι έμαθα πως είχε περάσει πριν από λίγη ώρα, και καθώς ο άνεμος είναι ανατολικός δεν έχω αμφιβολία πως βρίσκεται πλέον πέρα από το Γκούντγουινς κι όχι πολύ μακριά από τη Νήσο του Γουίτ.» «Τι θα κάνεις, λοιπόν;» «Ώ, τον έχω στο χέρι μου. Εκείνος και οι δυο σύντροφοι του, είναι όπως έμαθα, οι μόνοι ντόπιοι Αμερικάνοι στο πλοίο. Οι υπόλοιποι είναι Φιλανδοί και Γερμανοί. Γνωρίζω, επίσης, πως και οι τρεις τους απουσίαζαν από το πλοίο χθες βράδυ. Τα έμαθα από το λιμενεργάτη που φόρτωσε το φορτίο τους. Τη στιγμή που το ιστιοφόρο τους θα φτάσει στη Σαβάνα το ταχυδρομικό θα έχει μεταφέρει το γράμμα, και το τηλεγράφημα θα έχει ενημερώσει την αστυνομία της Σαβάνα πως οι τρεις αυτοί κύριοι καταζητούνται πολύ άσχημα εδώ υπό την κατηγορία του φόνου.» Υπάρχει πάντοτε ένα ψεγάδι, ωστόσο, και στα πιο καλοστημένα ανθρώπινα σχέδια, και οι δολοφόνοι του Τζων Όπενσο δεν έλαβαν ποτέ τους σπόρους του πορτοκαλιού οι οποίοι θα τους έδειχναν πως κάποιος, εξίσου πανούργος κι αδυσώπητος όπως και οι ίδιοι, βρισκόταν επί τα ίχνη τους. Μεγάλης διάρκειας και σφοδρότητας υπήρξαν οι Ισημέριες θύελλες το χρόνο εκείνο. Περιμέναμε για πολύ νέα από το Μοναχικό Άστρο της Σαβάνα, όμως τίποτα δεν έφτασε. Εντέλει ακούσαμε πως κάπου μακριά έξω στον Ατλαντικό ένα κομματιασμένο πρυμναίο του σκάφους εθεάθη να επιπλέει πάνω στα κύματα, με τα γράμματα «Μ. Α.» χαραγμένα πάνω του, κι αυτό είναι ότι ποτέ θα μάθουμε για τη μοίρα του Μοναχικού Άστρου.
- 178 -
Arthur Conan Doyle
Ό Ά νθρωπ ο ς με τ ο Στ ραβό Χείλ ο ς Ο Αϊζα Γουίτνεϋ, αδελφός του μακαρίτη Ελάϊας Γουίτνεϋ, D. D., Διευθυντή της Θεολογικής Σχολής του Αγίου Γεωργίου, ήταν παρα-εξαρτημένος από το όπιο. Το συνήθειο τον κατέλαβε, όπως αντιλαμβάνομαι, από κάποια ανόητη μανία όταν ήταν στο κολέγιο· γιατί έχοντας διαβάσει την περιγραφή του Ντε Κουϊνσυ σχετικά με τα όνειρα και τις αισθήσεις του, είχε ποτίσει τον καπνό του με λάβδανο σε μια απόπειρα να παράγει τα ίδια αποτελέσματα. Ανακάλυψε, όπως πολλοί από όσους το είχαν κάνει, πως η χρήση είναι ευκολότερο να επιτευχθεί από όσο να την ξεφορτωθείς, και για πολλά χρόνια εξακολούθησε να είναι σκλάβος στο ναρκωτικό, ένα αντικείμενο ανάμεικτου τρόμου και οίκτου για τους φίλους και συγγενείς του. Μπορώ να τον δω και τώρα, με ωχρό, κρεμασμένο πρόσωπο, πεσμένα βλέφαρα, και κόρες σα καρφίτσες, σωριασμένο σε μια πολυθρόνα, ναυάγιο και ερείπιο ενός ευγενή ανθρώπου. Μια νύχτα —τον Ιούνιο του ’89— το κουδούνι μου χτύπησε, περίπου την ώρα που κάποιος αφήνει το πρώτο του χασμουρητό και κοιτάζει το ρολόι. Ανακάθισα στην πολυθρόνα μου, κι η γυναίκα μου ακούμπησε το πλεχτό της στην ποδιά της κι έκανε μια μικρή γκριμάτσα απογοήτευσης. «Ασθενής!» είπε. «Θα πρέπει να βγεις.» Μούγκρισα, γιατί μόλις είχα γυρίσει από μια κουραστική μέρα. Ακούσαμε την πόρτα να ανοίγει, μερικές βιαστικές κουβέντες, και έπειτα γρήγορα βήματα πάνω στο μουσαμά. Η πόρτα μας άνοιξε απότομα, και μια κυρία, ενδεδυμένη με σκουρόχρωμα ρούχα, και μαύρο βέλο, μπήκε στο δωμάτιο. «Θα συγχωρήσετε την τόσο προχωρημένης ώρας επίσκεψη μου,» άρχισε, κι ύστερα, χάνοντας εντελώς τον αυτοέλεγχο της, έτρεξε, έβαλε τα χέρια της γύρω από το λαιμό της γυναίκας μου, και έκλαψε πάνω στον ώμο της. «Ω, έχω ένα σοβαρό πρόβλημα!» φώναξε· «Θέλω τόσο πολύ λίγη βοήθεια.»
- 179 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Μα,» είπε η γυναίκα μου, τραβώντας το πέπλο της, «είναι η Κέιτ Γουίτνεϋ. Πόσο με τρόμαξες, Κέιτ! Δεν είχα ιδέα ποια ήσουν όταν μπήκες μέσα.» «Δεν ήξερα τι να κάνω, έτσι ήρθα ευθύς σε εσάς.» Έτσι γινόταν πάντα. Κόσμος που βρισκόταν σε απόγνωση ερχόντουσαν στη γυναίκα σαν πουλιά στο φάρο. «Πολύ γλυκό εκ μέρους σου να έρθεις. Τώρα, θα πιεις λίγο κρασί με νερό, και θα βολευτείς εδώ λέγοντας τα όλα σε μας. Ή θα ‘θελες μήπως να στείλω τον Τζέιμς να πάει για ύπνο;» «Ω, όχι, όχι! Θέλω τη συμβουλή και τη βοήθεια του γιατρού, επίσης. Πρόκειται για τον Άϊζα. Έχει να έρθει σπίτι εδώ και δυο μέρες. Φοβάμαι τόσο για αυτόν!» Δεν ήταν η πρώτη φορά που μας μιλούσε για τα προβλήματα του συζύγου της, σε μένα ως γιατρό, στη γυναίκα μου σαν παλιά φίλη και συμμαθήτρια. Την ηρεμήσαμε και την καθησυχάσαμε με όποια λόγια μπορούσαμε να βρούμε. Ήξερε που βρισκόταν ο σύζυγος της; Ήταν δυνατόν να τον φέρουμε πίσω κοντά της; Κατά τα φαινόμενα ήταν. Είχε τη σιγουρότερη πληροφόρηση πως τελευταία έκανε, όταν τον έπιανε η κρίση, χρήση ενός τεκέ οπίου στην άλλη μεριά στα ανατολικά της Πόλης. Ως στιγμής τα όργια του περιορίζονταν πάντοτε στη μια μέρα, κι ερχόταν πάλι πίσω, τρέμοντας και σμπαραλιασμένος το βράδυ. Όμως τώρα η κρίση τον είχε κρατήσει για σαράντα-οχτώ ώρες, και κειτόταν εκεί, αναμφίβολα μες τα αποβράσματα του λιμανιού, αναπνέοντας το δηλητήριο ή κοιμόταν αποδιώχνοντας την επίδραση του. Εκεί θα βρισκόταν, ήταν βέβαιη για αυτό, στο μπαρ του Χρυσού, στο δρόμο του Άνω Σουάνταμ. Όμως τι να έκανε; Πως μπορούσε, μια νέα και συνεσταλμένη γυναίκα, να κυκλοφορήσει σε ένα τέτοιο μέρος και να ξεκολλήσει τον άνθρωπο της ανάμεσα από τα καθάρματα που τον περιέβαλαν;
- 180 -
Arthur Conan Doyle Αυτή ήταν η κατάσταση, και φυσικά υπήρχε ένας και μόνος τρόπος για να λυθεί. Γιατί να μην την συνόδευα σε εκείνο το μέρος; Και κατόπιν, σαν δεύτερη σκέψη, και γιατί καν να ερχόταν; Ήμουν ο ιατρικός σύμβουλος του Αϊζα Γουίτνεϋ, και συνεπώς είχα επιρροή πάνω του. Θα τα κατάφερνα καλύτερα αν ήμουν μόνος. Της έδωσα το λόγο μου πως θα τον έστελνα σπίτι σε κάνα δυο ώρες με ένα αμάξι αν βρισκόταν όντως στην διεύθυνση την οποία μου είχε δώσει. Και έτσι σε δέκα λεπτά είχα αφήσει την πολυθρόνα μου και το ευχάριστο καθιστικό πίσω μου, και έσπευδα ανατολικά με μια δίτροχη σε ένα παράξενο θέλημα, όπως μου φαινόταν την ώρα εκείνη, αν και μόνο το μέλλον θα έδειχνε πόσο παράξενο επρόκειτο να αποδειχθεί. Ωστόσο δεν υπήρξε κάποια ιδιαίτερη δυσκολία στο πρώτο στάδιο της περιπέτειας μου. Ο δρόμος του Άνω Σουάνταμ είναι ένα ελεεινό σοκάκι που παραμονεύει πίσω από τις μεγάλες αποβάθρες που είναι αραδιασμένες στη βόρεια πλευρά του ποταμού στα ανατολικά της γέφυρας του Λονδίνου. Ανάμεσα σε μια αποθήκη ρούχων και ένα καπηλειό, προσεγγιζόμενο από μια απότομη σκάλα που οδηγούσε σε ένα σκοτεινό άνοιγμα σα το στόμιο ενός σπηλαίου, βγήκα το άντρο το οποίο αναζητούσα. Παραγγέλνοντας στην άμαξα μου να περιμένει, κατηφόρισα τα σκαλοπάτια, φθαρμένα στο κέντρο από την αδιάκοπη ροή μεθυσμένων ποδιών· και υπό το τρεμουλιαστό φως μιας λάμπας πετρελαίου πάνω από την πόρτα βγήκα το μάνδαλο και εισήλθα σε ένα μακρύ, χαμηλό δωμάτιο, φορτωμένο βαριά από τον καφετί καπνό του όπιου, και χωρισμένο με αράδες από ξύλινες κουκέτες, σα καμπούνι πλοίου μεταναστών. Μέσα από το μισοσκόταδο μπορούσες να διακρίνεις αμυδρά μια ιδέα από σώματα ξαπλωμένα σε περίεργα απίστευτες στάσεις, γερμένους ώμους, λυγισμένα γόνατα, κεφάλια ριγμένα πίσω, και πηγούνια προτεταμένα, και που και που ένα μαύρο, μουντό μάτι στραμμένο πάνω στο νεοφερμένο. Μέσα από τις σκοτεινές σκιές λαμπύριζαν μικροί κόκκινοι κύκλοι από φως, πότε έντονα, πότε αχνά, καθώς το
- 181 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς φλεγόμενο δηλητήριο πύρωνε ή ξεθώριαζε μες τα κοιλώματα των μεταλλικών τσιμπουκιών. Οι περισσότεροι κείτονταν σιωπηλά, μα άλλοι μουρμούριζαν, κι άλλοι μιλούσαν παρέα σε μια περίεργη, υπόκωφη, μονότονη φωνή με τις κουβέντες τους να έρχονται σε ξεσπάσματα, και κατόπιν ξαφνικά να σβήνουν στη σιωπή, καθένας μουρμουρώντας τις ίδιες του τις σκέψεις και δίνοντας ελάχιστη σημασία στις κουβέντες του πλαϊνού του. Στην άλλη μεριά βρισκόταν ένα μικρό μαγκάλι με πυρωμένα κάρβουνα, πλάι στο οποίο σε ένα τρίποδο ξύλινο σκαμνί καθόταν ένας ψηλός, λιανός γέρος, με το σαγόνι του να αναπαύεται πάνω στις γροθιές του, και με τους αγκώνες του στα γόνατα του, ατενίζοντας την φωτιά.
Καθώς μπήκα, ένας κιτρινιάρικος Μαλαισιανός φροντιστής είχε βιαστεί να ‘ρθει με μια πίπα για μένα και μια δόση από το ναρκωτικό, καλώντας με σε μια άδεια κουκέτα. «Σε ευχαριστώ. Δεν ήρθα να μείνω,» είπε. «Είναι κάποιος φίλος μου εδώ, ο Κύριος Άϊζα Γουίτνεϋ, και επιθυμώ να του μιλήσω.»
- 182 -
Arthur Conan Doyle Υπήρξε μια κίνηση και ένα επιφώνημα από τα δεξιά μου, και καταβάλλοντας προσπάθεια μέσα στο σκοτάδι διέκρινα τον Γουίτνεϋ, ωχρό, τσακισμένο, και απεριποίητο, να με κοιτάζει. «Θεέ μου! Είναι ο Γουώτσον,» είπε. Βρισκόταν σε μια αξιοθρήνητη κατάσταση αντίδρασης, με κάθε νεύρο του σε υπερδιέγερση. «Να σου πω, Γουώτσον, τι ώρα είναι;» «Κοντά έντεκα.» «Ποιας μέρας;» «Της Παρασκευής, 19ης του Ιούνη.» «Μα τους ουρανούς! Είχα την εντύπωση πως ήταν Τετάρτη. Είναι Τετάρτη. Γιατί θέλεις να τρομάξεις τον ανθρωπάκο;» Βύθισε το κεφάλι στα χέρια και άρχισε να κλαίει με λυγμούς σε στριγκό τόνο. «Σου λέω πως είναι Παρασκευή, άνθρωπε. Η γυναίκα σου σε περίμενε για δυο μέρες. Θα ‘πρεπε να ντρέπεσαι!» «Ντρέπομαι. Μα τα ‘χεις μπλέξει, Γουώτσον, γιατί βρίσκομαι εδώ μονάχα λίγες ώρες, τρεις πίπες, τέσσερις πίπες—ξεχνώ πόσες. Μα θα ‘ρθω σπίτι μαζί σου. Δεν θα τρόμαζα την Κέιτ — την καημενούλα την Κέιτ. Δώσε μου το χέρι σου! Έχεις αμάξι;» «Ναι, έχω ένα να περιμένει.» «Τότε θα πάω σ’ αυτό. Όμως κάτι πρέπει να χρωστάω. Βρες τι χρωστάω, Γουώτσον. Είμαι εντελώς χαμένος. Δεν μπορώ να κάνω τίποτα μόνος μου.» Κατηφόρισα το στενό διάδρομο ανάμεσα στη διπλή σειρά των κοιμισμένων, κρατώντας την ανάσα μου για να κλείσω έξω τις αηδιαστικές, αποχαυνωτικές αναθυμιάσεις του ναρκωτικού, και ψάχνοντας για το αφεντικό. Καθώς περνούσα τον ψηλό άντρα που καθόταν πλάι στο μαγκάλι ένοιωθε ένα άξαφνο τράβηγμα στο πουκάμισο μου, και μια χαμηλή φωνή ψιθύρισε, «Προσπέρνα με, και έπειτα κοίταξε πίσω.» Οι λέξεις αντήχησαν ξεκάθαρα στο αυτί μου. Κοίταξα κάτω. Θα μπορούσαν να έχουν έρθει μονάχα από τον γέρο στο πλάι μου, κι όμως καθόταν το ίδιο απορροφημένος όπως πάντα, υπερβολικά λεπτός, υπερβολικά ρυτιδωμένος, σκυφτός από τα
- 183 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς χρόνια, με μια πίπα οπίου να κρέμεται ανάμεσα στα γόνατα του, σαν να του είχε πέσει σε πλήρη αποχαύνωση από τα δάκτυλα του. Έκανα δυο βήματα εμπρός και κοίταξα πίσω. Χρειάστηκα όλον τον αυτοέλεγχο μου για με αποτρέψω από το να ξεσπάσω σε μια κραυγή έκπληξης. Είχε στρέψει την ράχη του ώστε να κανείς δεν μπορούσε να τον δει παρά μόνο εγώ. Η μορφή του είχε ξεκαθαρίσει, οι ρυτίδες είχαν χαθεί, τα μουντά μάτια είχαν ανακτήσει την φλόγα τους, και εκεί, καθισμένος πλάι στη φωτιά και χαμογελώντας στην έκπληξη μου, δεν βρισκόταν άλλος από τον Σέρλοκ Χολμς. Μου έκανε ένα αμυδρό νεύμα να τον πλησιάσω, και στην στιγμή, καθώς μισο-έστρεψε το πρόσωπο του προς την παρέα και πάλι, βυθίστηκε σε μια αβέβαιη (doddering), (loose-lipped) άνοια.
«Χολμς!» ψιθύρισα, «τι στο καλό κάνεις εσύ σε τούτο το καταγώγιο;» «Όσο πιο χαμηλά μπορείς,» απάντησε· «Έχω τέλεια αυτιά. Αν θα είχες την ευγενή καλοσύνη να ξεφορτωθείς αυτόν τον μεθυσμένο φίλο σου θα ήμουν εξαιρετικά ευτυχής να κουβεντιάσω λιγάκι μαζί σου.» «Έχω ένα αμάξι απέξω.»
- 184 -
Arthur Conan Doyle «Τότε παρακαλώ στείλε τον σπίτι του μ’ αυτό. Μπορείς με σιγουριά να τον εμπιστευτείς, γιατί δείχνει πολύ υποτονικός για να μπλεχθεί σε οποιαδήποτε διαβολιά. Θα σου συνιστούσα να στείλεις επίσης ένα μήνυμα με τον αμαξά στη γυναίκα σου για να της πεις πως συνέδεσες την τύχη σου με μένα. Αν με περιμένεις απέξω θα είμαι μαζί σου σε πέντε λεπτά.» Ήταν δύσκολο να αρνηθώ καθένα από τα αίτηματα του Σέρλοκ Χολμς, γιατί ήταν πάντοτε τόσο υπερβολικά οριστικά, και τοποθετημένα με έναν τόσο ακριβή και δεξιοτεχνικό τρόπο. Ένοιωσα, ωστόσο, πως μόλις ο Γουίτνεϋ περιοριζόταν στην άμαξα η αποστολή πρακτικά είχε λήξει· και για τα υπόλοιπα, δεν θα μπορούσα να ζητήσω τίποτα καλύτερο από το ακολουθήσω το φίλο μου σε μια από εκείνες τις μοναδικές του περιπέτειες οι οποίες αποτελούσαν την συνήθη κατάσταση της ύπαρξης του. Σε λίγα λεπτά είχα γράψει ένα σημείωμα, πληρώσει το λογαριασμό του Γουίτνεϋ, τον είχαν οδηγήσει στο αμάξι, και τον είχα παρακολουθήσει να απομακρύνεται μέσα στο σκοτάδι. Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μια σαραβαλιασμένη μορφή είχε ξεπροβάλει από το καταγώγιο του όπιου, και κατηφόριζα το δρόμο με τον Σέρλοκ Χολμς. Για δυο δρόμους είχε ακολουθήσει σερνάμενος με γυρτή ράχη και ένα αβέβαιο βήμα. Έπειτα, ρίχνοντας μια βιαστική ματιά γύρω, ίσιωσε και ξέσπασε σε ένα γερό γέλιο. «Υποθέτω, Γουώτσον,» είπε, «πως φαντάζεσαι ότι πρόσθεσα και το κάπνισμα οπίου στις ενέσεις κοκαΐνης, και όλες τις άλλες μικρές μου αδυναμίες επί των οποίων μου έκανες τη χάρη να μου προσφέρεις τις ιατρικές σου απόψεις.» «Το βέβαιον είναι πως εξεπλάγην βρίσκοντας σε εκεί.» «Όμως όχι περισσότερο από εμένα να βρω εσένα.» «Ήρθα να βρω ένα φίλο.» «Και εγώ να βρω έναν εχθρό.» «Έναν εχθρό;» «Ναί· έναν από τους φυσικούς εχθρούς μου, ή, να πω, το φυσικό μου θήραμα. Εν συντομία, Γουώτσον, βρίσκομαι εν
- 185 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς τω μέσω μιας ιδιαίτερα σημαντικής έρευνας, και ήλπιζα να βρω κάποιο στοιχείων στα ασυνάρτητα παραληρήματα εκείνων των ζαβλακωμένων, όπως έχω κάνει και παλαιότερα. Αν είχα αναγνωριστεί σε εκείνο το καταγώγιο η ζωή δεν θα ούτε άξιζε να την αγοράσεις για μια ώρα· γιατί το έχω χρησιμοποιήσει ξανά για τους σκοπούς μου, και ο μπαγαπόντης ο Λασκάρ που το λειτουργεί έχει ορκιστεί εκδίκηση. Υπάρχει μια καταπακτή στο πίσω μέρος του κτιρίου, κοντά στη γωνία της Προβλήτα του Πώλ ο οποίος μπορεί να πει περίεργες ιστορίες σχετικά με το τι έχει περάσει από μέσα της κάποιες αφέγγαρες νύχτες.» «Πως! Δεν εννοείς σώματα;» «Αχ, σώματα, Γουώτσον. Θα ήμασταν πλούσιοι αν είχαμε 1000 λίρες για κάθε φτωχοδιάβολο που καθάρισαν σε εκείνο το καταγώγιο. Πρόκειται για την πλέον αποτρόπαιη δολοφονική παγίδα ολόκληρης της όχθης, και φοβάμαι πως ο Νέβιλ Σ. Κλέρ μπήκε μέσα και ποτέ δεν ξαναβγήκε. Όμως το άμαξι μας πρέπει να είναι εδώ.» Έβαλε τα δυο δάκτυλα ανάμεσα στα δόντια του και σφύριξε διαπεραστικά —ένα σινιάλο το οποίο απαντήθηκε από ένα παρόμοιο σφύριγμα στην απόσταση, ακολουθούμενο σύντομα από το κροτάλισμα τροχών και το κουδούνισμα οπλών αλόγων. «Λοιπόν, Γουώτσον,» είπε ο Χολμς, καθώς ένα ψηλό δίτροχο αμάξι όρμησε μέσα από το σκοτάδι, ρίχνοντας δυο χρυσές σήραγγες κίτρινου φωτός από τις πλευρικές του λάμπες. «Θα έρθεις μαζί μου, έτσι;» «Αν μπορώ να φανώ χρήσιμος.» «Ω, ένας έμπιστος σύντροφος είναι πάντοτε χρήσιμος· και ένας χρονικογράφος είναι ακόμη περισσότερο. Το δωμάτιο μου στο Κέδροι έχει δυο κρεβάτια.» «Οι Κέδροι;» «Ναι· πρόκειται για το σπίτι του Κυρίου Σ. Κλερ. Διαμένω εκεί για την διεξαγωγή της έρευνας.» «Που είναι, λοιπόν;» «Κοντά στο Λή, στο Κέντ. Έχουμε ένα δρόμο δέκα χιλιομέτρων μπροστά μας.»
- 186 -
Arthur Conan Doyle «Μα είμαι εντελώς στο σκοτάδι.» «Φυσικά είσαι. Θα τα μάθεις όλα αμέσως. Πήδα πάνω. Εντάξει, Τζων· δεν θα σε χρειαστούμε. Ορίστε μισή κορώνα. Περίμενε με αύριο, περί τις έντεκα. Άσε το κεφάλι της. Άντε γεια, λοιπόν!»
Χτύπησε στιγμιαία το άλογο με το καμτσίκι, και ορμήσαμε μπρος μέσω της ατέλειωτης διαδρομής ήρεμων και ερημωμένων δρόμων, με τον κατασκότεινο ποταμό να ρέει νωχελικά από κάτω μας. Μακρύτερα απλωνόταν άλλη μια μουντή ερημιά από τούβλα και πίσσα, η σιγαλιά της διακοπτόμενη μόνο από το βαρύ, ταχτικό βηματισμό του αστυνομικού, ή των τραγουδιών και των φωνών από κάποια αργοπορημένη παρέα γλεντζέδων. Ένα χλωμό απομεινάρι παρασυρόταν αργά στον ουρανό, και ένα δυο άστρα λαμπύριζαν αχνά εδώ κι εκεί μέσα από τα ανοίγματα των σύννεφων. Ο Χολμς οδηγούσε σιωπηλός με το κεφάλι του βυθισμένο στο στήθος, και τον αέρα ανθρώπου που είναι χαμένος στις σκέψεις, ενώ εγώ καθόμουν πλάι του, περίεργος να μάθω τι να ήταν αυτή η νέα αναζήτηση η οποία έδειχνε να θέτει υπό δοκιμασία τις δυνάμεις του τόσο βαριά, και όμως
- 187 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς φοβούμενος να διακόψω την ροή των σκέψεων του. Είχαμε ταξιδέψει αρκετά χιλιόμετρα, και αρχίζαμε να φτάνουμε στις παρυφές της ζώνης των προαστιακών κατοικιών, όταν τραντάχτηκε, ανασήκωσε τους ώμους του, και άναψε την πίπα του με τον αέρα ανθρώπου που έχει ικανοποιηθεί πως ενεργεί προς το καλύτερο. «Έχεις το μεγαλειώδες δώρο της σιωπής, Γουώτσον,» είπε. «Σε καθιστά απολύτως αναντικατάστατο ως σύντροφο. Στο λόγο μου, είναι σπουδαίο πράγμα για μένα να έχω κάποιον να μιλήσω, γιατί οι δικές μου οι σκέψεις δεν είναι υπερβολικά ευχάριστες. Αναρωτιόμουν τι να πω σε εκείνη την καλή γυναίκα απόψε όταν με συναντήσει στην πόρτα.» «Ξεχνάς πως δεν γνωρίζω τίποτα σχετικά.» «Θα ‘χω αρκετό χρόνο για να σου αναφέρω τα γεγονότα της υπόθεσης προτού φτάσουμε στο Λη. Φαντάζει παράλογα απλή, και όμως, κάπως δεν βρίσκω τίποτα για να την προσεγγίσω. Υπάρχουν άφθονες άκρες, δεν τίθεται θέμα, ωστόσο δεν μπορώ να τις βάλω στο χέρια. Λοιπόν, θα σου αναφέρω την υπόθεση σαφώς και επακριβώς, Γουώτσον, και ίσως εσύ να δεις κάποια λάμψη εκεί που όλα είναι σκοτεινά για μένα.» «Συνέχισε, τότε.» «Μερικά χρόνια πριν —για να είμαι ακριβής, το Μάιο του 1884— ήρθε στο Λη ένας κύριος, ο Νέβιλ Σ. Κλέρ κατ’ όνομα, ο οποίος εμφανιζόταν να έχει άφθονο χρήμα. Πήρε μια μεγάλη βίλα, διαμόρφωσε την περιοχή πολύ ωραία, και γενικά έζησε όμορφα κι ωραία. Βαθμιαία έκανε φίλους στην περιοχή, και το 1887 παντρεύτηκε την κόρη ενός ντόπιου ζυθοποιού, με την οποία έχει σήμερα δυο παιδιά. Δεν είχε κάποια απασχόληση, μα ενδιαφερόταν για αρκετές εταιρίες και πήγαινε στην πόλη κατά κανόνα στο πρωί, επιστρέφοντας με των 5:14 από την οδό Κάννον κάθε βράδυ. Ο κύριος Σ. Κλέρ είναι πλέον τριάντα εφτά ετών, άντρας με μετρημένες συνήθειες, καλός σύζυγος, πολύ στοργικός πατέρας, κι άνθρωπος δημοφιλής με όλους όσους τον γνωρίζουν. Μπορώ να προσθέσω πως όλα του τα χρέη επί της παρούσης, από όσο
- 188 -
Arthur Conan Doyle ήμασταν σε θέση να εξακριβώσουμε ανέρχονται στις 88 λίρες και 10 σελίνια, ενώ έχει 220 λίρες διαθέσιμες στην τράπεζα Κεφαλαίου και Αξιών. Δεν υπάρχει κανένας λόγος, επομένως, να σκεφθώ πως οικονομικά προβλήματα τον βάραιναν. «Την περασμένη Δευτέρα ο κύριος Νέβιλ Σ. Κλερ πήγε στην πόλη κάπως νωρίτερα από το σύνηθες, σχολιάζοντας προτού ξεκινήσει πως είχε δυο σημαντικές αναθέσεις να πραγματοποιήσει, και πως το έφερνε στο μικρό του γιο ένα κουτί τουβλάκια. Τώρα, από την απλούστερη σύμπτωση, η σύζυγος του έλαβε ένα τηλεγράφημα την ίδια εκείνη Δευτέρα, πολύ σύντομα κατόπιν της αναχώρησης του, που ανέφερε πως ένα μικρό πακέτο υπολογίσιμης αξίας το οποίο ανέμενε την περίμενε στα γραφεία της ναυτιλιακής εταιρείας Άμπερντην. Τώρα, αν έχεις ξεψαχνίσει καλά το Λονδίνο σου, θα γνωρίζεις πως το γραφείο της εταιρείας βρίσκεται στην οδό Φρέσνο, το οποίο εκτείνεται μόλις έξω από την οδό Άνω Σουάνταμ, όπου με βρήκες απόψε. Η κυρία Σ. Κλαιρ πήρε το γεύμα της, ξεκίνησε για την Πόλη, έκανε μερικά ψώνια, πήγε στο γραφείο της εταιρείας, πήρε το πακέτο της, και βρέθηκε στις 4:35 ακριβώς να περπατά μέσα στην οδό Σουάνταμ επιστρέφοντας στο σταθμό. Με ακολουθείς μέχρι εδώ;» «Είναι ξεκάθαρο.» «Αν θυμάσαι, η Δευτέρα υπήρξε μια εξαιρετικά θερμή ημέρα, και η κυρία Σ. Κλέρ περπατούσε αργά, κοιτάζοντας γύρω της με την ελπίδα να δει κάποιο αμάξι, καθώς δεν της άρεσε καθόλου η γειτονιά στην οποία είχε βρεθεί. Ενώ περπατούσε καθαυτό τον τρόπο κατηφορίζοντας την οδό Σουάνταμ, άκουσε ξαφνικά ένα επιφώνημα ή κραυγή, και πάγωσε βλέποντας τον σύζυγο της να την κοιτάζει και, όπως της φάνηκε, να της κάνει νόημα από το παράθυρο του δευτέρου ορόφου. Το παράθυρο ήταν ανοικτό, και εκείνη είδε ευκρινώς το πρόσωπο του, το οποίο περιγράφει ως τρομερά αναστατωμένο. Κούνησε τα χέρια του μανιασμένα προς το μέρος της, και κατόπιν εξαφανίσθηκε από το παράθυρο τόσο αιφνίδια ώστε της δόθηκε η εντύπωση πως είχε τραβηχτεί πίσω από κάποια ακατανίκητη δύναμη. Ένα ιδιάζον στοιχείο
- 189 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς το οποίο χτύπησε στο οξύ γυναικείο της μάτι ήταν πως μολονότι φορούσε κάποιο σκούρο σακάκι, όπως αυτό με το οποίο είχε ξεκινήσει για την πόλη, δε φορούσε ούτε κολάρο, ούτε γραβάτα.»
«Πεπεισμένη πως κάτι δεν πήγαινε καλά μαζί του, όρμησε κατεβαίνοντας τα σκαλοπάτια —γιατί το σπίτι δεν ήταν άλλο από το καταγώγιο του οπίου στο οποίο με βρήκες απόψε—και τρέχοντας μέσα από το μπροστινό δωμάτιο αποπειράθηκε να ανέβει τις σκάλες που οδηγούσαν στο πρώτο πάτωμα. Στη σκάλα, ωστόσο, συναντήθηκε με εκείνο το παλιοτόμαρο, τον Λασκάρ, για τον οποίο σου μίλησα, ο οποίος την έσπρωξε πίσω και, υποβοηθούμενος έναν Δανό, ο οποίος λειτουργεί σα βοηθός εκεί, την πέταξαν έξω στο δρόμο. Πλημμυρισμένη από τους πλέον ξέφρενους φόβους κι αμφιβολίες, κατηφόρισε τρέχοντας το δρόμο και, από σπάνια καλοτυχία, συνάντησε στο Φρέσνο μια ομάδα από αστυνομικούς με έναν επιθεωρητή, πηγαίνοντας όλοι τους στη βάρδια. Ο επιθεωρητής και δυο άντρες την συνόδεψαν πίσω,
- 190 -
Arthur Conan Doyle και παρά την συνεχιζόμενη αντίσταση του ιδιοκτήτη, έφτασαν μέχρι το δωμάτιο στο οποίο ο κύριος Σ. Κλέρ είχε τελευταία φορά θεαθεί. Δεν υπήρχε κανένα ίχνος του εκεί. Στην πραγματικότητα, σε ολόκληρο εκείνο το πάτωμα δεν υπήρχε κανείς παρεκτός ενός σακατεμένου κακομοίρη αποτρόπαιου παρουσιαστικού, ο οποίος κατά τα φαινόμενα, διέμενε εκεί. Τόσο εκείνος όσο και ο Λασκάρ ορκίζονταν πως κανείς άλλος δεν είχε έρθει στο εμπρόσθιο δωμάτιο κατά τη διάρκεια του απογεύματος. Τόσο ανυποχώρητη ήταν η άρνηση τους ώστε ο επιθεωρητής κλονίστηκε, και έφτασε σχεδόν να πιστέψει πως η κυρία Σ. Κλέρ είχε παραπλανηθεί όταν, με μια κραυγή, εκείνη τινάχτηκε προς ένα μικρό μεταλλικό κουτί το οποίο ήταν ακουμπισμένο στο τραπέζι και άνοιξε το καπάκι του. Από μέσα του ξεχύθηκε ένας χείμαρρος από παιδικά τουβλάκια. Επρόκειτο για το παιχνίδι το οποίο είχε υποσχεθεί να φέρει σπίτι.» «Η ανακάλυψη αυτή, και η εμφανής σύγχυση την οποία εμφάνισε ο σακάτης, έκαναν τον επιθεωρητή να συνειδητοποιήσει πως το ζήτημα ήταν σοβαρό. Τα δωμάτια εξετάστηκαν σχολαστικά, και το αποτέλεσμα υπέδειξε πως ένα αποτρόπαιο έγκλημα. Το εμπρόσθιο δωμάτιο ήταν απλά επιπλωμένο σαν καθιστικό και οδηγούσε σε ένα μικρό υπνοδωμάτιο, το οποίο έβλεπε στο πίσω μέρος μιας από τις προβλήτες. Μεταξύ της προβλήτας και του παραθύρου του υπνοδωματίου υπάρχει μια στενή λωρίδα γης, η οποία είναι στεγνή με χαμηλή παλίρροια αλλά σκεπάζεται με την ψηλή παλίρροια με τουλάχιστον ενάμιση μέτρο νερό. Το παράθυρο του δωματίου ήταν πλατύ και άνοιγε από κάτω. Σε εξέταση ίχνη αίματος παρατηρήθηκαν στο πρεβάζι, και αρκετές σκόρπιες σταγόνες ήταν ορατές επί του πατώματος του υπνοδωματίου. Ριγμένα πίσω από μια κουρτίνα στο εμπρόσθιο δωμάτιο βρίσκονταν όλα τα ρούχα του κυρίου Νέβιλ Σ. Κλερ, εκτός του παλτού του. Οι μπότες του, οι κάλτσες του, το καπέλο του, και το ρολόι του— όλα ήταν εκεί. Δεν υπήρχαν ενδείξεις βίας σε κανένα από τα ενδύματα, και δεν υπήρχαν άλλα ίχνη του κυρίου Νέβιλ Σ. Κλερ. Έξω από το παράθυρο θα
- 191 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς έπρεπε προφανώς να είχε ριχθεί διότι δεν στάθηκε δυνατόν να εντοπισθεί κάποια άλλη έξοδο, κι οι δυσοίωνες κηλίδες αίματος επί του πρεβαζιού ελάχιστες ελπίδες προσέφεραν πως θα υπήρχε περίπτωση να είχε σωθεί κολυμπώντας, γιατί η παλίρροια βρισκόταν στο υψηλότερο σημείο της τη στιγμή της τραγωδίας.» «Και τώρα όσον αφορά τους κακούργους που εμφανίζονταν να είναι άμεσα εμπλεκόμενοι με το ζήτημα. Ο Λασκάρ είναι γνωστό πως πρόκειται περί άνθρωπου της πλέον ποταπής προέλευσης, όμως καθώς, βάση της ιστορίας της κυρίας Σ. Κλερ, ήταν γνωστό πως βρισκόταν στη σκάλα εντός μερικών στιγμών από την εμφάνιση του συζύγου της στο παράθυρο, δύσκολα θα μπορούσε να είχε καταστεί κάτι περισσότερο από συνεργό στο έγκλημα. Η υπεράσπιση του ήταν αυτή της απόλυτης άγνοιας, και προέβαλε πως δεν είχε καμία γνώση για τις πράξεις του Χιου Μπούν, του νοικάρη του, και πως δεν μπορούσε να λογοδοτήσει για κανένα λόγο για την παρουσία των ρούχων του αγνοούμενου κυρίου.» «Αυτά λοιπόν για το διευθυντή Λασκάρ. Τώρα σχετικά με τον δυσοίωνο σακάτη που ζει επί του δεύτερου πατώματος του τεκέ, και ο οποίος ήταν σίγουρα ο τελευταίος άνθρωπος που είδε με τα μάτια του τον Νέβιλ Σ. Κλερ. Το όνομα του είναι Χιου Μπούν, και το αποτρόπαιο πρόσωπο του είναι γνώριμο σε κάθε άνθρωπο που κυκλοφορεί αρκετά στην Πόλη. Είναι επαγγελματίας επαίτης, αν και για να αποφύγει τους κανονισμούς της αστυνομίας προφασίζεται πως είναι μικροπωλητής σπίρτων (wax vestas???). Κάπου λίγα βήματα παρακάτω στην οδό Θρεντνήντλ, επί της αριστερής πλευράς, υπάρχει, όπως ενδεχομένως να έχεις παρατηρήσει, μια μικρή εσοχή στον τοίχο. Εκεί είναι που αυτό το πλάσμα παίρνει καθημερινά θέση, οκλαδόν με το μικρό του εμπόρευμα σπίρτων στην ποδιά του, και καθώς αποτελεί οικτρό θέαμα μια μικρή βροχή γενναιοδωρίας πέφτει μέσα στη λιγδιασμένη δερμάτινη τραγιάσκα του η οποία αναπαύεται ακουμπισμένη στο πεζοδρόμιο πλάι του. Παρακολούθησα τον τύπο περισσότερο από μια φορά προτού καν σκεφθώ να προβώ σε
- 192 -
Arthur Conan Doyle επαγγελματική γνωριμία, και εξεπλάγην από την σοδιά την οποία δρέπει σε σύντομο διάστημα. Η εμφάνιση του, βλέπεις, είναι τόσο αξιοπερίεργη ώστε κανείς δεν περνά δίχως να τον παρατηρήσει. Μια τούφα πορτοκαλί (???) μαλλιών, χλωμό πρόσωπο παραμορφωμένο από μια φριχτή ουλή, η οποία, από τη σύσπαση, έχει ανασηκώσει την εξωτερική πλευρά του άνω χείλους του, ένα σαγόνι μπουλντόγκ, κι ένα ζευγάρι ιδιαίτερα διεισδυτικών μαύρων ματιών, τα οποία παρουσιάζουν μια ιδιάζουσα αντίθεση προς το χρώμα των μαλλιών του, όλα τον κάνουν να ξεχωρίζει ανάμεσα από το κοινό πλήθος των ζητιάνων και το ίδιο, επίσης, και το πνεύμα του, γιατί είναι πάντοτε έτοιμος με μια απάντηση σε κάθε τσόφλι που του πετιέται από τους περαστικούς. Αυτός είναι ο άνθρωπος ο οποίος πλέον μάθαμε πως υπήρξε νοικάρης στον τεκέ του οπίου, και που υπήρξε ο τελευταίος άνθρωπος που είδε τον κύριο τον οποίο αναζητούμε.»
«Μα ένας σακάτης!» είπα εγώ. «Τι θα είχε κάνει με το ένα του χέρι ενάντια σε έναν άντρα στα καλά του;» «Είναι σακάτης υπό την έννοια πως περπατά χωλαίνοντας· μα κατά τα άλλα εμφανίζεται να είναι ένας
- 193 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς δυνατός και καλοζωισμένος άνθρωπος. Σίγουρα η ιατρική σου πείρα θα σου έλεγε, Γουώτσον, πως η αδυναμία σε ένα άκρο συχνά αντισταθμίζεται από εξαιρετική δύναμη στα άλλα.» «Παρακαλώ συνέχισε την αφήγηση σου.»
«Η Κυρία Σ. Κλέρ είχε λιποθυμήσει στη θέα του αίματος επί του παραθύρου, και συνοδεύτηκε σπίτι σε μια άμαξα από την αστυνομία, καθώς η παρουσία της δεν θα τους συνέδραμε στις έρευνες τους. Ο επιθεωρητής Μπάρτον, ο οποίος τέθηκε υπεύθυνος της υπόθεσης, προέβη σε μια εξονυχιστική εξέταση του κτιρίου, δίχως όμως να βρει κάτι το οποίο θα έριχνε κάποιο φως επί του ζητήματος. Ένα σφάλμα έγινε με το να μην συλληφθεί ο Μπουν άμεσα, καθώς του δόθηκαν έτσι μερικά λεπτά κατά την διάρκεια των οποίων θα μπορούσε να έχει επικοινωνήσει με τον φίλο του, τον Λασκάρ, ωστόσο το λάθος διορθώθηκε σύντομα, και συνελήφθηκε και - 194 -
Arthur Conan Doyle ψάχτηκε, δίχως κάτι να ανεβρεθεί το οποίο να τον ενοχοποιεί. Υπήρχαν, είναι αλήθεια, κάποιες σταγόνες αίματος πάνω στο δεξί του μανίκι, όμως έδειξε το παράμεσο του δαχτυλιδιού, ο οποίος είχε κοπεί κοντά στο νύχι, και εξήγησε πως το αίμα είχε προέρθει από εκεί, προσθέτοντας πως προ ολίγου είχε βρεθεί στο παράθυρο, και πως οι κηλίδες οι οποίες είχαν παρατηρηθεί προέρχονταν αναμφίβολα από την ίδια πηγή. Αρνήθηκε εντονότατα πως είχε δει ποτέ τον Κύριο Σ. Κλερ και ορκίστηκε πως η παρουσία των ρούχων στο δωμάτιο του αποτελούσε τόσο μυστήριο και για εκείνον όσο και για την αστυνομία. Όσο για τον ισχυρισμό της κυρίας Σ. Κλερ πως είχε πραγματικά δει το σύζυγο της στο παράθυρο, δήλωσε πως πρέπει να ήταν είτε τρελή ήταν να ονειρευόταν. Μεταφέρθηκε, διαμαρτυρόμενος εντόνως, στο αστυνομικό τμήμα, ενώ ο επιθεωρητής παρέμεινε στο χώρο με την ελπίδα πως η υποχώρηση της παλίρροιας ίσως να προσέφερε ορισμένα φρέσκα στοιχεία. «Και έτσι έγινε, μολονότι ούτε κατ’ ιδέα δεν βρήκαν επί του βούρκου ότι φοβούνταν πως θα έβρισκαν. Επρόκειτο για το παλτό του Νέβιλ Σ. Κλερ, και όχι ο Νέβιλ Σ. Κλερ, που ανακαλύφθηκε καθώς η παλίρροια υποχώρησε. Και τι πιστεύεις πως ανακάλυψαν στις τσέπες του;» «Αδυνατώ να φαντασθώ.» «Όχι, δεν πιστεύω πως θα το μάντευες. Κάθε τσέπη παραγεμισμένη με πέννες και μισόπεννα –421 πέννες και 270 μισόπεννα. Δεν αποτελούσε μυστήριο γιατί δεν είχε παρασυρθεί από την παλίρροια. Όμως ένα ανθρώπινο σώμα είναι εντελώς άλλο ζήτημα. Υπάρχει ένα αγριεμένο ρεύμα μεταξύ της προβλήτας και του σπιτιού. Έδειχνε πιθανό αρκετά πως το βαρύ παλτό είχε παραμείνει όταν το γυμνό σώμα είχε παρασυρθεί μέσα στο ποτάμι. «Μα όπως αντιλαμβάνομαι όλα τα υπόλοιπα ρούχα βρέθηκαν στο δωμάτιο. Να ήταν το σώμα ντυμένο μονάχα με το παλτό;» «Όχι, αγαπητέ, όμως τα στοιχεία ενδεχομένως να στηρίζονταν φαινομενικά. Υπέθεσε πως αυτός ο άνθρωπος, ο
- 195 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Μπούν, είχε ρίξει τον Νέβιλ Σ. Κλερ από το παράθυρο, δεν υπάρχει μάτι ανθρώπινο το οποίο να είδε το έγκλημα. Τι θα έκανε τότε; Θα του ερχόταν φυσικά στη στιγμή πως έπρεπε να ξεφορτωθεί τα ρούχα που θα τον μαρτυρούσαν. Θα άρπαζε το παλτό, λοιπόν, και θα ήταν έτοιμος να το πετάξει έξω, όταν θα του ερχόταν στο μυαλό πως θα επέπλεε και δεν θα βυθιζόταν. Έχει ελάχιστο χρόνο, γιατί έχει ακούσει την ανακατωσούρα από κάτω όταν η σύζυγος προσπάθησε να ανέβει δια της βίας, και ίσως να έχει ήδη ακούσει από τον Λασκάρ, τον συνεργό του, πως η αστυνομία έρχεται από το δρόμο. Δεν υπάρχει στιγμή για χάσιμο. Ορμά σε κάποια κρυψώνα, όπου είχε συσσωρεύσει τους καρπούς της επαιτείας του, και παραχώνει όλα τα νομίσματα που προλαβαίνει να πιάσει στα χέρια του μέσα στις τσέπες για να σιγουρέψει πως το παλτό θα βυθισθεί. Το πετάει έξω, και θα είχε κάνει το ίδιο και για τα υπόλοιπα ρούχα αν δεν είχε ακούσει βιαστικά βήματα από κάτω, και είχε μόνο το χρόνο να κλείσει το παράθυρο πριν η αστυνομία εμφανισθεί.» «Σίγουρα ακούγεται εφικτό.» «Λοιπόν, θα το δεχθούμε ως λειτουργική υπόθεση ελλείψει καλύτερης. Ο Μπούν, όπως σου ανέφερα, συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο τμήμα, όμως δεν μπορούσε να παρουσιασθεί πως υπήρξε κάποιο προηγούμενο ενάντια του. Ήταν γνωστός για χρόνια ως επαγγελματίας επαίτης, όμως η ζωή του εμφανιζόταν να είναι πολύ ήρεμη και αθώα. Εκεί μένει το ζήτημα επί του παρόντος, και τα ερωτήματα τα οποία πρέπει να απαντηθούν—τι δουλειά είχε ο Νέβιλ Σ. Κλερ στον τεκέ, τι του συνέβη όταν βρέθηκε εκεί, που βρίσκεται τώρα, και τι έχει, ο Χιου Μπούν να κάνει με την εξαφάνιση του— απέχουν περισσότερο παρά ποτέ κάποιας απάντησης. Ομολογώ πως αδυνατώ να θυμηθώ κάποια υπόθεση εντός των εμπειριών μου η οποία να έδειχνε στην πρώτη ματιά τόσο απλή και όμως η οποία να παρουσίασε τέτοιες δυσκολίες.» Καθόσον ο Σέρλοκ Χολμς περιέγραφε τη μοναδική αυτή αλληλουχία γεγονότων, είχαμε περάσει γοργά μέσα από τα προάστια της μεγάλης πόλης ώσπου και το τελευταίο από
- 196 -
Arthur Conan Doyle τα σκόρπια σπίτια είχε αφεθεί πίσω, και κινούμασταν μέσα σε κροταλίσματα ανάμεσα από βατουλιές σε κάθε πλευρά μας. Μόλις τελείωσε, ωστόσο, περάσαμε μέσα από δυο αραιά χωριά, όπου λίγα φώτα αχνόφεγγαν ακόμη στα παράθυρα. «Βρισκόμαστε στα προάστια του Λη,» είπε ο σύντροφος μου. «Αγγίξαμε τρεις Αγγλικές επαρχίες στη σύντομη διαδρομή μας, ξεκινώντας από Μίντλεσεξ, περνώντας πάνω από μια άκρη του Σάρρεϋ, και τελειώνοντας στο Κέντ. Βλέπεις αυτό το φως ανάμεσα στα δέντρα. Αυτό είναι Οι Κέδροι, και πλάι στην λάμπα στέκεται μια γυναίκα της οποίας τα ανήσυχα αυτιά έχουν ήδη, ελάχιστα αμφιβάλω, πιάσει το κροτάλισμα από τα πόδια των αλόγων.» «Μα γιατί δεν χειρίζεσαι την υπόθεση από την οδό Μπέϊκερ;» ρώτησα. «Επειδή υπάρχουν αρκετές έρευνες οι οποίες οφείλουν να πραγματοποιηθούν εδώ. Η κυρία Σ. Κλερ είχε την καλοσύνη να θέσει δυο δωμάτια στη διάθεση μου, και να είσαι βέβαιος πως δε θα έχει τίποτα άλλο παρά ένα καλωσόρισμα για το φίλο και συνάδελφο μου. Μισώ το να την συναντήσω, Γουώτσον, όταν δεν έχω διόλου νέα για τον σύζυγο της. Ορίστε εδώ είμαστε! Όπα, ήρεμα, όπα!» Είχαμε σταματήσει μπροστά από μια μεγάλη βίλα η οποία υψωνόταν σε ιδιόκτητη έκταση. Ένας σταβλίτης είχε τρέξει στο κεφάλι του αλόγου, και σαλτάροντας κάτω, ακολούθησα τον Σέρλοκ Χολμς στο μικρό, φιδοφυριστό χαλικόστρωτο δρομάκι που οδηγούσε στο σπίτι. Καθώς πλησιάσαμε, η πόρτα άνοιξε με δύναμη, και μια μικροκαμωμένη ξανθιά γυναίκα στάθηκε στο άνοιγμα, ντυμένη με κάποιου είδους (mousseline de soie), με ένα τελείωμα από χνουδωτό ροζ σιφόν στο λαιμό και τους καρπούς. Στεκόταν με την μορφή της να διαγράφεται ενάντια στο άπλετο φως, με το ένα χέρι στην πόρτα, και το άλλο μισοσηκωμένο στον ενθουσιασμό της, με το σώμα της ελαφρώς γυρτό, το κεφάλι και το πρόσωπο προτεταμένα, με ανυπόμονα μάτια και χωρισμένα χείλη, μια ιστάμενη ερώτηση.
- 197 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Λοιπόν;» φώναξε, «λοιπόν;» Και τότε, βλέποντας πως ήμασταν δυο, έβγαλε μια κραυγή ελπίδας η οποία βούλιαξε σε ένα βογκητό όταν είδε πως ο σύντροφος μου κούνησε αρνητικά το κεφάλι του και ανασήκωσε τους ώμους του. «Δεν υπάρχουν καλά μαντάτα;» «Τίποτα.» «Ούτε άσχημα;» «Όχι.» «Δόξασοι ο Θεός για αυτό. Μα ελάτε μέσα. Θα πρέπει να είστε κατάκοπος, γιατί είχατε μια πολύ φορτωμένη μέρα.» «Αυτός είναι ο φίλος μου, ο Δρ. Γουώτσον. Υπήρξε πολύτιμος για μένα σε αρκετές από τις υποθέσεις μου, και μια ευτυχής συγκυρία κατέστησε δυνατό να τον φέρω εδώ και να τον συσχετίσω με την έρευνα.» «Χαίρομαι που σας γνωρίζω,» είπε εκείνη, σφίγγοντας μου θερμά το χέρι. «Θα, είμαι βέβαιη, συγχωρήσετε οτιδήποτε ενδεχομένως να λείπει από τις (arrangements) , όμως αντιλαμβάνεστε το πλήγμα το οποίο τόσο αιφνίδια μας βρήκε.» «Αγαπητή μου κυρία,» είπα εγώ, «είμαι παλιός στρατιώτης, και ακόμη κι αν δεν ήμουν κατανοώ απόλυτα πως δεν χρειάζεται καμία συγνώμη. Αν μπορώ να φάνω χρήσιμος, είτε σε εσάς είτε στον φίλο μου εδώ, θα είμαι ειλικρινά ευτυχής.» «Λοιπόν, κύριε Σέρλοκ Χολμς,» είπε η κυρία καθώς μπήκαμε σε μια καλοφωτισμένη τραπεζαρία, επί του τραπεζιού της οποίας ένα κρύο δείπνο είχε ετοιμαστεί, «θα ήθελα πάρα πολύ να σας κάνω μια δυο απλές ερωτήσεις, στις οποίες σας ικετεύω να μου δώσετε μια απλή απάντηση.» «Φυσικά, κυρία μου.» «Μη σας προβληματίζουν τα συναισθήματα μου. Δεν είμαι υστερική, ούτε και λιπόψυχη. Απλώς επιθυμώ να μάθω την αληθινά, πραγματική σας γνώμη.» «Επί ποιου ζητήματος;» «Στο βάθος της καρδιάς σας, πιστεύετε πως ο Νέβιλ είναι ζωντανός;»
- 198 -
Arthur Conan Doyle
Ο Σέρλοκ Χολμς φάνηκε να έρχεται σε αμηχανία από την ερώτηση. «Ειλικρινά, λοιπόν!» επανέλαβε, στεκάμενη πάνω στο χαλί και κοιτώντας τον έντονα καθώς εκείνος έγερνε στην ψάθινη πολυθρόνα. «Ειλικρινά, τότε, κυρία μου, δεν το πιστεύω.» «Σκέφτεστε πως είναι νεκρός;» «Μάλιστα.» «Δολοφονημένος;» «Δεν λέω κάτι τέτοιο. Ίσως.» «Και ποια μέρα βρήκε το θάνατο του;» «Τη Δευτέρα.» «Τότε, ίσως, κύριε Χολμς, θα είχατε την καλοσύνη να μου εξηγήσετε πως και έλαβα γράμμα του σήμερα.» Ο Σέρλοκ Χολμς τινάχτηκε από την καρέκλα του σαν να τον είχε διαπεράσει ηλεκτροσόκ.
- 199 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
«Πως!» Φώναξε δυνατά. «Μάλιστα, σήμερα.» Στάθηκε χαμογελώντας, κρατώντας ένα μικρό κομμάτι χαρτιού στον αέρα. «Επιτρέπεται να το δω;» «Φυσικά.» Της το άρπαξε στην ανυπομονησία του και ισιώνοντας τα επί του τραπεζιού έσυρε κοντά τη λάμπα και το εξέτασε διεξοδικώς. Είχα αφήσει την καρέκλα μου και κοίταζα πάνω από τον ώμο του. Ο φάκελος ήταν ιδιαίτερα τραχύς και έφερε την ταχυδρομική σφραγίδα του Γκρέιβσεντ και την ημερομηνία της ίδιας μέρας, ή μάλλον της προηγουμένης, γιατί ήμασταν για τα καλά μετά τα μεσάνυχτα. «Πρόχειρη γραφή,» μουρμούρισε ο Χολμς. «Σίγουρα δεν πρόκειται για τη γραφή του συζύγου σας, κυρία μου.» «Όχι, όμως το περιεχόμενο είναι.» «Αντιλαμβάνομαι επίσης πως όποιος ταχυδρόμησε το φάκελο χρειάστηκε να πάει να ρωτήσει τη διεύθυνση.» «Πως το καταλαβαίνετε;» «Το όνομα, βλέπετε, είναι σε τέλεια μαύρο μελάνι, το οποίο έχει στεγνώσει μόνο του. Το υπόλοιπο έχει ένα - 200 -
Arthur Conan Doyle γκριζωπό χρώμα, το οποίο δείχνει πως χρησιμοποιήθηκε στυπόχαρτο. Αν είχε γραφθεί απευθείας, και κατόπιν στυπωθεί, τότε δεν θα είχε αυτή την βαθιά μαύρη απόχρωση. Αυτός ο άνθρωπος έγραψε το όνομα, και υπήρξε ένα κενό πριν γράψει τη διεύθυνση, το οποίο μπορεί μόνο να σημαίνει πως δεν είχε γνώση της. Πρόκειται, φυσικά, περί λεπτομέρειας, εντούτοις δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από τις λεπτομέρειες. Ας δούμε τώρα το γράμμα! Αχά! Υπήρχε κάποιο αντικείμενο εντός!» «Μάλιστα, ένα δακτυλίδι. Ο σφραγιδόλιθος του.» «Και είστε βέβαιη πως αυτή είναι η γραφή του συζύγου σας;» «Μια από τις γραφές του.» «Μια;» «Η γραφή του όταν γράφει σε βιασύνη. Διαφέρει αφάνταστα από τη συνήθη γραφή του, κι όμως την γνωρίζω καλά.» «’Αγαπούλα να μην φοβάσαι. Όλα θα πάνε καλά. Υπάρχει ένα τεράστιο λάθος το οποίος ίσως να χρειαστεί κάποιος χρόνος για να διορθωθεί. Κάνε υπομονή.— ΝΕΒΙΛ.’ Γραμμένο με μολύβι πάνω στο αντεξώφυλλο ενός βιβλίου, μέγεθος ογδόου (octavo size), δίχως υδατογράφημα. Χμ! Ταχυδρομημένο σήμερα στο Γκρέιβσεντ από κάποιο με βρώμικο αντίχειρα. Αχά! Και το κάλυμμα έχει κολληθεί, αν δεν σφάλλω αφάνταστα, από άτομο το οποίο μασούσε καπνό. Και δεν έχετε την παραμικρή αμφιβολία πως πρόκειται για τη γραφή του συζύγου σας, κυρία μου;» «Καμία. Ο Νέβιλ έγραψε αυτά τα λόγια.» «Και αποστάληκαν σήμερα στο Γκρέιβσεντ. Λοιπόν, κυρία Σ. Κλέρ, τα σύννεφα ελαφραίνουν, αν και δεν επιχειρούσα να πω ότι ο κίνδυνος πέρασε.» «Μα θα πρέπει να είναι ζωντανός, κύριε Χολμς.» «Εκτός κι αν πρόκειται περί μιας έξυπνης πλαστογραφίας για να μας στρέψει σε λάθος μεριά. Το δαχτυλίδι, στο κάτω-κάτω της γραφής, δεν αποδεικνύει τίποτα. Πιθανόν να του το πήραν.»
- 201 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Όχι, όχι· πρόκειται για την ίδια του την γραφή!» «Πολύ καλά. Θα μπορούσε, ωστόσο, να έχει γραφτεί τη Δευτέρα και μόνο να ταχυδρομήθηκε σήμερα.» «Είναι πιθανό.» «Αν έχει έτσι, πολλά ενδεχομένως να συνέβησαν στο ενδιάμεσο.» «Ω, μη με αποθαρρύνετε, κύριε Χολμς. Γνωρίζω πως όλα είναι καλά για εκείνον. Υπάρχει ένας τόσο στενός δεσμός μεταξύ μας ώστε θα ήξερα αν κάτι κακό του είχε συμβεί. Την ίδια εκείνη μέρα που τον είδα τελευταία φορά κόπηκε στην κρεβατοκάμαρα, και ενώ βρισκόμουν στην τραπεζαρία έτρεξα αμέσως επάνω με την απόλυτη σιγουριά πως κάτι είχε συμβεί. Πιστεύετε πως θα αντιδρούσα σε μια τέτοια λεπτομέρεια κι ωστόσο θα αγνοούσα το θάνατο του;» «Έχω δει πολλά για να γνωρίζω πως η εντύπωση μιας γυναίκας μπορεί να είναι περισσότερο πολύτιμη από την απόφαση ενός αναλυτικού μυαλού. Και με αυτό το γράμμα είναι βέβαιο πως έχετε μια ισχυρή ένδειξη να επιβεβαιώνει την άποψη σας. Όμως αν ο σύζυγος σας είναι ζωντανός και ικανός να γράφει γράμματα, γιατί θα παρέμενε μακριά σας;» «Αδυνατώ να φανταστό. Είναι αδιανόητο.» «Και τη Δευτέρα προέβη σε κάποια σχόλια πριν σας αφήσει;» «Όχι.» «Και εκπλαγήκατε βλέποντας τον στην οδό Σουάνταμ;» «Πάρα πολύ.» «Ήταν το παράθυρο ανοικτό;» «Μάλιστα.» «Τότε ίσως να σας είχε φωνάξει;» «Ίσως.» «Έβγαλε μόνο, όπως αντιλαμβάνομαι, μια άναρθρη κραυγή;» «Μάλιστα.» «Ένα κάλεσμα για βοήθεια, είχατε την εντύπωση;» «Μάλιστα. Κούνησε τα χέρια του.»
- 202 -
Arthur Conan Doyle «Μα ίσως να επρόκειτο για κραυγή έκπληξης. Κατάπληξης στην απρόσμενη θέα σας ίσως να τον έκανε να τινάξει τα χέρια του;» «Είναι πιθανό.» «Και σκεφθήκατε πως τραβήχτηκε πισω;» «Εξαφανίστηκα τόσο αιφνίδια.» «Πιθανόν να πήδηξε πίσω. Δεν είδατε κάποιον άλλο στο δωμάτιο;» «Όχι, όμως εκείνος ο φρικτός άντρας ομολόγησε πως βρισκόταν εκεί, και ο Λασκάρ ήταν κάτω στις σκάλες.» «Ακριβώς. Ο σύζυγος σας, από όσο μπορούσατε να δείτε, φορούσε τα συνηθισμένα του ρούχα;» «Μα δίχως το κολάρο ή γραβάτα. Είδα ξεκάθαρα το γυμνό λαιμό του.» «Μίλησε ποτέ για την οδό Σουάνταμ;» «Ποτέ.» «Έδειξε ποτέ κάποια σημάδια πως είχε πάρει όπιο;» «Ποτέ.» «Σας ευχαριστώ, κυρία Σ. Κλερ. Αυτά ήταν τα κύρια σημεία περί των οποίων επιθυμούσα να είμαι απολύτως σαφής. Θα πάρουμε τώρα το δείπνο μας και κατόπιν θα αποσυρθούμε, γιατί ενδέχεται να έχουμε μια ιδιαίτερα πολυάσχολη ημέρα αύριο.» Ένα μεγάλο κι άνετο δωμάτιο δυο κρεβατιών είχε τεθεί στη διάθεση μας, και χώθηκα αμέσως στα σεντόνια, γιατί ήμουν κατάκοπος κατόπιν της περιπετειώδους μου νύχτας. Ο Σέρλοκ Χολμς ήταν άνθρωπος, ωστόσο, ο οποίος, όποτε είχε κάποιο άλυτο πρόβλημα στο μυαλό του, θα περνούσε μέρες, και ακόμη για μια βδομάδα, δίχως ανάπαυση, στριφογυρίζοντας το, αναδιευθετώντας τα γεγονότα, εξετάζοντας τα από κάθε πιθανή οπτική γωνία μέχρι που είτε τα είχε βυθομετρήσει είτε ήταν πεπεισμένος πως τα στοιχεία του ήταν ανεπαρκή. Σύντομα μου ήταν προφανές πως στην προκειμένη περίπτωση ετοιμαζόταν για μια ολονύκτια συνεδρία. Έβγαλε το παλτό του και το γιλέκο του, έβαλε μια μεγάλη γαλάζια ρόμπα, και κατόπιν γύρισε γύρω από το
- 203 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς δωμάτιο μαζεύοντας μαξιλάρια από το κρεβάτι του και μαξιλαράκια από τον καναπέ και τις πολυθρόνες. Με αυτά κατασκεύασε ένα Ανατολίτικο ντιβάνι, επί του οποίου κούρνιασε σταυροπόδι, με μια ουγκιά ψιλοκομμένου καπνού και ένα κουτί σπίρτων ακουμπισμένα εμπρός του. Στο αχνό φως της λάμπας τον έβλεπα να κάθεται εκεί, μια παλιά πίπα από ρείκι ανάμεσα στα χείλη του, τα μάτια καρφωμένα κενά στην γωνιά του ταβανιού, τον καπνό να ξετυλίγεται προς τα πάνω από μέσα του, σιωπηλό, ακίνητο, με το φως να λάμπει πάνω στα γερακ1ίσια χαρακτηριστικά του. Έτσι καθόταν καθώς αποκοιμήθηκα, και έτσι καθόταν όταν ένα ξαφνικό ξέσπασμα με έκανε να ξυπνήσω, και να ανακαλύψω τον καλοκαιρινό ήλιο να λάμπει στο διαμέρισμα. Η πίπα βρισκόταν ακόμη ανάμεσα στα χείλη του, ο καπνός ακόμη ξετυλιγόταν ανοδικά, και το δωμάτιο ήταν γεμάτο από μια πυκνή καταχνιά καπνού, μα καθόλου δεν απέμενε από το σωρό του καπνού που είχα δει την προηγούμενη νύχτα.
«Ξύπνιος, Γουώτσον;» ρώτησε. «Ναι.» «Είσαι μέσα για μια πρωινή βόλτα;» «Βεβαίως.»
- 204 -
Arthur Conan Doyle «Τότε ντύσου. Κανείς δεν κούνησε ακόμη, όμως ξέρω που κοιμάται ο σταβλίτης, και σύντομα θα έχουμε το κάρο έτοιμο.» Χασκογέλασε μόνος του καθώς μίλησε, τα μάτια του έλαμψαν, και φάνηκε νέος άνθρωπος από τον σοβαρό στοχαστή της περασμένης νύχτας. Καθώς ντύθηκα έριξα μια ματιά στο ρολόι μου. Δεν ήταν να απορείς που κανείς δεν είχε ξυπνήσει. Ήταν είκοσι λεπτά μετά τις τέσσερις. Μόλις που είχα τελειώσει όταν ο Χολμς επέστρεψε με τα νέα πως το αγόρι έζευε το άλογο. «Θέλω να δοκιμάσω μια θεωριούλα μου,» είπε εκείνος, βάζοντας τις μπότες του. «Θεωρώ, Γουώτσον, πως στέκεσαι υπό την παρουσία ενός από τους εντελώς ανόητους στην Ευρώπη. Μου αξίζουν κλωτσιές από εδώ μέχρι το Τσάρινγκ Κρος. Όμως νομίζω πως κρατώ το κλειδί της ιστορίας πλέον.» «Και που βρίσκεται;» Ρώτησα, χαμογελώντας. «Στο μπάνιο,» απάντησε. «Ω, ναι, δεν αστειεύομαι,» συνέχισε, βλέποντας το βλέμμα της δυσπιστίας μου. «Μόλις ήμουν εκεί, και το πήρα, και το έχω σε ετούτο το σακβουαγιάζ. Έλα, αγόρι μου, και θα ανακαλύψουμε αν θα ταιριάξει στην κλειδαριά.» Κατεβήκαμε τις σκάλες όσο το δυνατόν πιο αθόρυβα, και βρεθήκαμε έξω στη λαμπρή πρωινή λιακάδα. Στο δρόμο στεκόταν το άλογο και το κάρο μας, με το μισοντυμμένο σταβλίτη να περιμένει στο πλάι. Πηδήξαμε και οι δυο πάνω, και εφορμήσαμε κατηφορίζοντας στο δρόμο για το Λονδίνο. Μερικά επαρχιακά κάρα αργοσάλευαν, κουβαλώντας τα λαχανικά στην μητρόπολη, όμως οι αράδες των εξοχικών προς κάθε πλευρά ήταν τόσο σιωπηλές και σε πλήρη ακινησία σαν κάποια πόλη σε ένα όνειρο. «Σε ορισμένα σημεία υπήρξε μια εξαιρετική υπόθεση,» είπε ο Χολμς, χτυπώντας ελαφρά το άλογο σε έναν καλπασμό. «Ομολογώ πως ήμουν πιο τυφλός από τυφλοπόντικα, μα είναι καλύτερα να γίνεσαι σοφότερος έστω κι αργά από το να μην μάθεις ποτέ σου.» Στην πόλη οι πρωινοί άρχιζαν μόλις να κοιτάν νυσταγμένα από τα παράθυρα τους καθώς περνούσαμε μέσα
- 205 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς από τους δρόμους της μεριάς του Σάρρεϋ. Κατηφορίζοντας το δρόμο της γέφυρας του Γουώτερλου περάσαμε πάνω από το ποτάμι και ξεχυθήκαμε στην οδό Γουέλιγκτον κόβοντας απότομα στα αριστερά για να βρεθούμε στην οδό Μπόου. Ο Σέρλοκ Χολμς ήταν αρκετά γνωστός στο σώμα, και οι δυο αστυφύλακες στην πόρτα τον χαιρέτησαν. Ο ένας τους κράτησε το άλογο ενώ ο άλλος μας οδήγησε εντός. «Ποιος έχει βάρδια;» ρώτησε ο Χολμς. «Ο επιθεωρητής Μπραντστρητ, κύριε.» «Α, Μπράντστρητ, πως είσαι;» Ένας ψηλός, γεροδεμένος αξιωματικός κατηφόρισε τον πλακόστρωτο διάδρομο με ένα κασκέτο και ένα σακάκι με σιρίτια. «Θα ήθελα να έχω μια κουβεντούλα μαζί σου, Μπράντστρητ.» «Βεβαίως, Κύριε Χολμς. Ελάτε εδώ στο γραφείο μου.» Επρόκειτο περί ενός μικρού δωματίου σα γραφείο, με ένα πελώριο βιβλίο πάνω στο τραπέζι, κι ένα τηλέφωνο να ξεπροβάλει από τον τοίχο. Ο επιθεωρητής κάθισε στο γραφείο του. «Τι μπορώ να κάνω για σας, Κύριε Χολμς;» «Πέρασα για εκείνον τον διακονιάρη, τον Μπούν — που κατηγορήθηκε ως εμπλεκόμενος στην εξαφάνιση του Κυρίου Νέβιλ Σ. Κλερ, εκ του Λη.» «Μάλιστα. Προσήχθη εδώ και προφυλακίστηκε για περαιτέρω ανάκριση.» «Έτσι έμαθα. Τον έχεις εδώ;» «Στα κελιά.» «Είναι ήρεμος;» «Ω, δεν προκαλεί φασαρίες. Μα είναι βρωμερό κάθαρμα.» «Βρωμερό;» «Μάλιστα, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τον βάλουμε να πλένει τα χέρια του, και το πρόσωπο του είναι τόσο μαύρο σαν καρβουνιάρη. Βασικά όταν θα έχει ρυθμιστεί η υπόθεση του, θα κάνει ένα κανονικό μπάνιο στη φυλακή· και πιστεύω, αν τον είδατε πως θα συμφωνήσετε ότι το ‘χει ανάγκη.’
- 206 -
Arthur Conan Doyle «Θα ήθελα πάρα πολύ να τον δω.» «Θα θέλατε; Εύκολα γίνεται. Ελάτε. Μπορείτε να αφήσετε το σάκο σας.» «Όχι, νομίζω πως θα τον κουβαλήσω.» «Πολύ καλά. Ελάτε από εδώ, αν έχετε την καλοσύνη.» Μας οδήγησε μέσα από κάποιο διάδρομο, άνοιξε μια αμπαρωμένη πόρτα. Κατεβήκαμε μια στρογγυλή σκάλα, και μας έφερε σε έναν ασπρισμένο διάδρομο με μια σειρά από πόρτες σε κάθε πλευρά. «Το τρίτο στα δεξιά είναι το δικό του,» είπε ο επιθεωρητής. «Ορίστε!» Γρήγορα τράβηξε ένα χώρισμα στο άνω μέρος της πόρτας και έριξε μια ματιά μέσα.» «Κοιμάται,» είπε. «Τον βλέπετε αρκετά καλά.» Πλησιάσαμε και οι δυο τα μάτια μας στη θυρίδα. Ο κρατούμενος κειτόταν με το πρόσωπο προς το μέρος μας, σε ένα πολύ βαθύ ύπνο, αναπνέοντας αργά και βαριά. Ήταν ένας άντρας μετρίου αναστήματος, ντυμένος χοντρά (as became his calling), με ένα χρωματιστό πουκάμισο που προεξείχε μέσα από το κουρελιασμένο του πανωφόρι. Ήταν, όπως ο επιθεωρητής είχε αναφέρει, εξαιρετικά βρώμικος, όμως η μούργα που κάλυπτε το πρόσωπο του δεν έκρυβε την απωθητική ασχήμια του. Ένα φαρδύ εκβλάστημα από μια παλιά ουλή το διέτρεχε από το μάτι ως το σαγόνι, και από την σύσπαση της είχε ανασηκώσει την μια πλευρά του άνω χείλους, έτσι που τρία δόντια εκτίθονταν σε μια μόνιμη αγριωπή έκφραση. Μια τούφα από υπερβολικά ανοιχτόχρωμα κόκκινα μαλλιά έπεφταν καλύπτοντας τα μάτια του και το μέτωπο του. «Κούκλος, έτσι;» είπε ο επιθεωρητής. «Το βέβαιο είναι πως του χρειάζεται πλύσιμο,» σχολίασε ο Χολμς. «Είχα την ιδέα πως θα το χρειαζόταν, έτσι πήρα την πρωτοβουλία να φέρω τα σύνεργα μαζί μου.» Άνοιξε τον ταξιδιωτικό σάκο, και έβγαλε έξω, προς έκπληξη μου, ένα πολύ μεγάλο σφουγγάρι μπάνιου.
- 207 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
«Χε! Χε! Πλάκα έχεις,» είπε γελώντας ο επιθεωρητής. «Τώρα, αν έχεις την αξεπέραστη καλοσύνη να ανοίξεις την πόρτα πολύ αθόρυβα, σύντομα θα τον έχουμε κομμένο και ραμμένο σε μια περισσότερο αξιοπρεπή φόρμα.» «Λοιπόν, δεν βλέπω γιατί όχι,» είπε ο επιθεωρητής. «Δεν δείχνει να αποτελεί και κόσμημα για τα κρατητήρια της οδού Μπόουυ, έτσι;» Γλίστρησε το κλειδί στην κλειδαριά, και όλοι μας υπερβολικά αθόρυβα εισήλθαμε στο κελί. Ο κοιμισμένος μισογύρισε, και έπειτα ηρέμησε και πάλι σε έναν βαθύ ύπνο. Ο Χολμς έσκυψε πάνω από την καράφα του νερού, ύγρανε το σφουγγάρι, και κατόπιν το έτριξε με περισσή ζωντάνια στο πρόσωπο του κρατουμένου. «Να σας συστήσω,» φώναξε, «στον Κύριο Νέβιλ Σ. Κλερ, εκ του Λη, της κομητείας του Κεντ.» Ποτέ στη ζωή μου δεν είχα αντικρίσει ένα τέτοιο θέαμα. Το πρόσωπο του άντρα ξεφλούδισε κάτω από το σφουγγάρι όπως η φλούδα από ένα δέντρο. Χάθηκε η λιγδιασμένη καφετιά απόχρωση! Χάθηκε, επίσης, εκείνη η φρικτή ουλή που το διέσχισε, και το ανεστραμμένο χείλος το οποίο έδινε αυτή την απεχθή γκριμάτσα στο πρόσωπο! Ένα - 208 -
Arthur Conan Doyle απότομο τράβηγμα έβγαλε τα ανακατεμένα κόκκινα μαλλιά, και εκεί, καθισμένος στο κρεβάτι του, βρισκόταν ένας χλωμός, θλιμμένος, με καλλιεργημένη εμφάνιση άνθρωπος, με μαύρα μαλλιά και απαλό δέρμα, τρίβοντας τα μάτια του και κοιτώντας γύρω του με ένα αγουροξυπνημένο ξάφνιασμα. Τότε άξαφνα συνειδητοποιώντας το ξεσκέπασμα, ξέσπασε σε μια κραυγή και ρίχθηκε κάτω με το πρόσωπο του στο μαξιλάρι.
«Μα τους ουρανούς!» αναφώνησε ο επιθεωρητής, «πρόκειται, όντως, για τον αγνοούμενο. Τον αναγνωρίζω από τη φωτογραφία.» Ο κρατούμενος στράφηκε με τον αψήφιστο αέρα ανθρώπου που εγκαταλείπεται στη μοίρα του. «Ας είναι,» είπε. «Και παρακαλώ γιατί κατηγορούμαι;» «Για το ξεπάστρεμα του Κυρίου Νέβιλ Σ. –Ω, όπως έχει, δεν μπορείς να κατηγορηθείς για αυτό εκτός κι αν το μετατρέψουν σε μια υπόθεσης απόπειρας αυτοκτονίας,» είπε ο επιθεωρητής με ένα χαμόγελο. «Λοιπόν, έχω είκοσι-επτά χρόνια στο σώμα, αλλά αυτό ξεπερνά κάθε προηγούμενο.» «Αφού είμαι ο Κύριος Νέβιλ Σ. Κλερ, τότε είναι προφανές πως κανένα έγκλημα δεν διεπράχθη, και πως, συνεπώς, κρατούμαι παρανόμως.» «Κανένα έγκλημα, ωστόσο ένα εξαιρετικά μεγάλο σφάλμα διεπράχθη,» είπε ο Χολμς. «Θα είχες κάνει καλύτερα αν είχες εμπιστευθεί τη σύζυγο σου.» - 209 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Δεν ήταν η σύζυγος μου· ήταν τα παιδιά μου,» μούγκρισε ο κρατούμενος. «Ο θεός να με βοηθήσει, δεν θα ‘θελα να ντροπιαστούν για τον πατέρα τους. Θεέ μου! Τι διαπόμπευση! Τι να κάνω;» Ο Σέρλοκ Χολμς κάθισε κάτω στο κρεβάτι και τον χτύπησε φιλικά στον ώμο. «Αν επιτρέψεις στο δικαστήριο να ξεκαθαρίσει το ζήτημα,» είπε, «φυσικά ελάχιστα θα διαφύγεις την δημοσιότητα. Από την άλλη, αν πείσεις τις αστυνομικές αρχές πως δεν υπάρχει κάποια υπόθεση ενάντια σου, δεν βλέπω πως θα υπάρξει λόγος όλες αυτές οι λεπτομέρειες να καταλήξουν στις εφημερίδες. Ο επιθεωρητής Μπράντστρητ, είμαι βέβαιος, πως θα κατέγραφε οτιδήποτε ενδεχομένως να μας λέγατε και να το κατέθετε στις κατάλληλες αρχές. Η υπόθεση συνεπώς δεν θα κατέληγε καν στο δικαστήριο.» «Ο Θεός να σας ευλογεί!» αναφώνησε ο κρατούμενος συγκινημένα. «Θα υπέμενα την φυλάκιση, ναι, ακόμη και την εκτέλεση, από το να επιτρέψω το άθλιο μυστικό μου να κηλιδώσει τα παιδιά μου. «Είστε ο πρώτος που άκουσε ποτέ την ιστορία μου. Ο πατέρας μου ήταν διευθυντής σε σχολείο του Τσέστερφιλντ, όπου έλαβα μια εξαίρετη μόρφωση. Ταξίδεψα στα νιάτα μου, ανέβηκα στο σανίδι, και τελικά έγινα δημοσιογράφος σε μια απογευματινή εφημερίδα του Λονδίνου. Μια μέρα ο εκδότης μου θέλησε μια σειρά άρθρων επί της επαιτείας στη μητρόπολη, και προσφέρθηκα εθελοντικά να τα παράσχω. Αυτό αποτέλεσε το σημείο από το οποίο όλες οι περιπέτειες μου άρχισαν. Μονάχα δοκιμάζοντας την επαιτεία σαν αρχάριος θα μπορούσα να βρω τα στοιχεία στα οποία να βασίσω τα άρθρα μου. Όταν ήμουν ηθοποιός είχα, φυσικά, μάθει όλα τα μυστικά του μακιγιάζ, και ήμουν ξακουστός στην κουΐντα του θεάτρου για τις ικανότητες μου. Αξιοποίησα έτσι τα επιτεύγματα μου, έβαψα το πρόσωπο μου, και για να κάνω τον εαυτό μου όσο πιο αξιοθρήνητο γινόταν έφτιαξα μια καλή ουλή και σταθεροποίησα την μια μεριά του χείλους μου σε μια παραμόρφωση με την βοήθεια ενός μικρού επιθέματος
- 210 -
Arthur Conan Doyle γύψου στο χρώμα της σάρκας. Κατόπιν με μια κόκκινη περούκα, και την κατάλληλη ένδυση, πήρα θέση στο εμπορικό κομμάτι της πόλης, φαινομενικά ως πωλητής σπίρτων αλλά στην πραγματικότητα ως επαίτης. Για εφτά ώρες άσκησα την ασχολία μου, και όταν επέστρεψα σπίτι το βράδυ ανακάλυψα προς έκπληξη μου πως είχα λάβει λίγο πολύ 26 σελίνια και 4 κέρματα. «Έγραψα τα άρθρα μου και ελάχιστα συλλογίστηκα το ζήτημα έως ότου, κάποια στιγμή αργότερα, κάλυψα ένα γραμμάτιο για ένα φίλο κι δέχθηκα ένα ένταλμα 25 λιρών. Ήμουν σε αδιέξοδο σχετικά με το που να βρω τα χρήματα, όμως μια άξαφνη ιδέα μου ήρθε. Αιτήθηκα για δεκαπενθήμερη χάρη από τον πιστωτή, ζήτησα άδεια από τους εργοδότες μου, και πέρασα το χρόνο επαιτώντας στην πόλη υπό την μεταμφίεση μου. Σε δέκα ημέρες είχαν τα χρήματα και είχα πληρώσει το χρέος. «Λοιπόν, φαντάζεστε πόσο δύσκολο ήταν προσαρμοστώ στην κοπιώδη εργασία για 2 λίρες την εβδομάδα όταν γνώριζα πως μπορούσα να κερδίσω τόσα σε μια ημέρα πασαλείφοντας το πρόσωπο μου με λίγη μπογιά, ακουμπώντας το κασκέτο μου στο έδαφος, και παραμένοντας ακίνητος. Υπήρξε μια μεγάλη μάχη μεταξύ της περηφάνιας μου και των χρημάτων, μα τα δολάρια κέρδισαν τελικά, και παράτησα τη δημοσιογραφία και καθόμουν μέρα τη μέρα στην γωνιά που είχα αρχικά επιλέξει, εκπνέοντας οίκτο με το αξιολύπητο πρόσωπο μου και γεμίζοντας την τσέπες μου με κέρματα. Μόνο ένας άνθρωπος γνώριζε το μυστικό μου. Ήταν ο κάτοχος ενός ταπεινού καταγωγίου στο οποίο ενοικίαζα στην οδό Σουάνταμ, όταν κάθε πρωινό θα ξεπρόβαλα σαν ελεεινός ζητιάνος και τα βράδια θα μεταμορφωνόμουν σε ένα καλοντυμένο άντρα που είχε βγει στην πόλη. Εκείνος ο τύπος, ο Λασκαρ, πληρωνόταν καλά από εμένα για το διαμέρισμα του, έτσι ώστε γνώριζα πως το μυστικό μου ήταν ασφαλές στην κατοχή του. «Λοιπόν, πολύ σύντομα ανακάλυψα πως είχα αποταμιεύσει εξαιρετικά χρηματικά ποσά. Δεν εννοώ πως
- 211 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς κάθε επαίτης των δρόμων του Λονδίνου θα μπορούσε να κερδίσει 700 λίρες το χρόνο—τα οποία είναι λιγότερα από τις μέσες απολαβές μου—όμως είχα εξαιρετικά πλεονεκτήματα από την ικανότητα μου στο μακιγιάζ, και επίσης μια ευχέρεια σε αποστομωτικές απαντήσεις, η οποία βελτίωσε την πρακτική μου και με κατέστησε ως μια αναγνωρίσιμη μορφή στην Πόλη. Όλη μέρα μια ροή από πέννες, με αλλαγές από ασήμι, κυλούσαν πάνω μου, και ήταν κακή η μέρα που απέτυχα να βγάλω 2 λίρες. «Καθώς πλούτισα έγινα περισσότερο φιλόδοξος, πήρα ένα σπίτι στην εξοχή, και τελικά παντρεύτηκα, δίχως κανείς να έχει την παραμικρή υποψία ως προς την πραγματική μου απασχόληση. Η αγαπημένη μου γυναίκα ήξερε πως είχα δουλειές στην Πόλη. Ελάχιστα γνώριζε τι δουλειά. «Την περασμένη Δευτέρα, είχα τελειώσει για την μέρα και ντυνόμουν στο δωμάτιο μου πάνω από τον τεκέ όταν κοίταξα έξω από το παράθυρο μου και είδα, προς μεγάλο μου τρόμο και έκπληξη, πως η σύζυγος μου στεκόταν στο δρόμο, με τα μάτια της καρφωμένα πάνω μου. Άφησα μια κραυγή έκπληξης, τίναξα πάνω τα χέρια μου για να κρύψω το πρόσωπο μου, και, τρέχοντας στον έμπιστο μου, τον Λασκάρ, τον θερμοπαρακάλεσα να αποτρέψει τον οποιονδήποτε ήθελε να ανέβει πάνω σε μένα. Άκουσα τις φωνές από κάτω, όμως ήξερα πως δεν μπορούσε να ανέβει. Βιαστικά πέταξα τα ρούχα μου, έβαλα εκείνα του επαίτη, και έβαλα τις μπογιές και την περούκα μου. Ακόμη και τα μάτια της συζύγου μου δεν μπόρεσαν να διαπεράσουν μια τόσο τέλεια μεταμφίεση. Όμως τότε μου ήρθε στο μυαλό πως ίσως να γινόταν έρευνα στο δωμάτιο και πως τα ρούχα πιθανόν να με πρόδιδαν. Άνοιξα το παράθυρο, ξανανοίγοντας στην βιάση μου ένα μικρό κόψιμο που είχα επιφέρει πάνω μου στο μπάνιο το ίδιο πρωί. Κατόπιν άρπαξα το παλτό μου, το οποίο βάραινε από τα χάλκινα τα οποία είχα μεταφέρει από το δερμάτινο σάκο στον οποίο κουβαλούσα τις απολαβές μου. Το εκσφενδόνισα έξω από το παράθυρο, και εκείνο χάθηκε μέσα στον Τάμεση. Τα υπόλοιπα ρούχα θα είχαν ακολουθήσει, όμως τη στιγμή εκείνη
- 212 -
Arthur Conan Doyle ακούστηκε μια φασαρία από τους αστυνόμους στη σκάλα, και μερικά λεπτά αργότερα ανακάλυψα, μάλλον, το ομολογώ, προς ανακούφιση μου, πως αντί να αναγνωρισθώ ως Κύριος Νέβιλ Σ. Κλερ, συνελήφθην ως ο δολοφόνος του. «Δεν νομίζω να υπάρχει κάτι άλλο το οποίο να σας εξηγήσω. Ήμουν αποφασισμένος να διατηρήσω τη μεταμφίεση μου για όσο το δυνατόν περισσότερο, και εξού η επιλογή μου για ένα ρυπαρό πρόσωπο. Γνωρίζοντας πως η σύζυγος μου θα ήταν τρομερά αναστατωμένη, έβγαλα το δαχτυλίδι μου και το εμπιστεύθηκα στον Λασκάρ σε μια στιγμή που κανένας αστυνόμος δεν με παρακολουθούσε, μαζί με ένα βιαστικό σημείωμα, λέγοντας της πως δεν είχε λόγο να φοβάται.» «Το σημείωμα έφτασε μόλις χθες στα χέρια της,» είπε ο Χολμς. «Θεούλη μου! Τι βδομάδα θα πρέπει να πέρασε!» «Η αστυνομία παρακολουθούσε αυτόν τον Λασκάρ,» είπε ο επιθεωρητής Μπράντστρητ, «και κατανοώ απολύτως πως ενδεχομένως να συνάντησε δυσκολία στο να ταχυδρομήσει το γράμμα απαρατήρητος. Πιθανόν να το παρέδωσε σε κάποιο πελάτη του ναυτικό, ο οποίος να το ξέχασε για μερικές ημέρες.» «Αυτό ήταν,» είπε ο Χολμς, νεύοντας επιδοκιμαστικά· «Δεν έχω ουδεμία αμφιβολία επ’ αυτού. Ωστόσο ποτέ δεν εκδιώχθηκες για επαιτεία;» «Αρκετές φορές· όμως τι να μου έκανε το πρόστιμο;» «Θα πρέπει να σταματήσει εδώ, ωστόσο,» είπε ο Μπραντστρητ. «Αν η αστυνομία αποσιωπήσει το ζήτημα, δεν θα πρέπει να υπάρξει και πάλι ο Χιου Μπούν.» «Ορκίστηκα με τους ιερότερους όρκους που ένας άνθρωπος μπορεί να πάρει.» «Στην προκειμένη περίπτωση πιστεύω πως είναι πρέπων να μη ληφθούν περαιτέρω βήματα. Όμως αν βρεθείς και πάλι, τότε όλα θα φανερωθούν. Είμαι βέβαιος, Κύριε Χολμς, πως σας είμαστε βαθιά υποχρεωμένοι που
- 213 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ξεκαθαρίσατε το ζήτημα. Μακάρι να ήξερα πως φτάσαμε στα συμπεράσματα σας. «Κατέληξα στο συγκεκριμένο, είπε ο φίλος μου, ‘καθισμένος πάνω σε πέντε μαξιλάρια και καταναλώνοντας μια ουγκιά καπνού. Πιστεύω, Γουώτσον, πως αν ξεκινήσουμε για την οδό Μπέικερ θα φτάσουμε εγκαίρως για πρωινό.»
- 214 -
Arthur Conan Doyle
Η Περιπ έτ εια τ ο υ Γαλ άζιο υ Γρανάτ η Είχα επισκεφθεί το φίλο μου, τον Σέρλοκ Χολμς, το δεύτερο πρωινό κατόπιν των Χριστουγέννων, με την πρόθεση να του ευχηθώ τις ευχές της περιόδου. Ρεμπέλευε στον καναπέ φορώντας μια πορφυρή ρόμπα, με μια βάση για πίπες στα δεξιά σε απόσταση χεριού, κι ένα σωρό από τσαλακωμένες πρωινές εφημερίδες, προφανώς μόλις διαβασμένες, πλησίον του. Πλάι στον καναπέ βρισκόταν μια ξύλινη καρέκλα, και στη μια μεριά της κρεμόταν ένα ιδιαιτέρως φτωχικό και (disreputable hard felt) καπέλο, πάρα πολύ φθαρμένο από χρήση, και σκισμένο σε αρκετά σημεία. Ένας μεγεθυντικός και μια λαβίδα που αναπαύονταν στο κάθισμα της καρέκλας υποδείκνυαν πως το καπέλο είχε τοποθετηθεί καθαυτό τον τρόπο για τους σκοπούς της εξέτασης.
«Είσαι απασχολημένος,» είπα· «μήπως σε διακόπτω.» «Διόλου. Χαίρομαι που έχω ένα φίλο με τον οποίο να συζητήσω τα αποτελέσματα μου. Το ζήτημα είναι τελείως επουσιώδες»—κούνησε τον αντίχειρα του προς την κατεύθυνση του παλιού καπέλου—«εντούτοις υπάρχουν σημεία σχετιζόμενα μαζί του τα οποία δεν είναι εντελώς κενά ενδιαφέροντος ή ακόμη και διδακτικά.»
- 215 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Κάθισα στην πολυθρόνα του και ζέστανα τα χέρια μου μπροστά από την φωτιά που τριζοβολούσε, μιας και ένα δριμύ κρύο είχε πέσει, και τα παράθυρα ήταν φορτωμένα από τους παγοκρυστάλλους. «Υποθέτω,» παρατήρησα, «πως, όσο απλό κι αν δείχνει, το πράγμα έχει μια θανάσιμη ιστορία να συνδέεται μαζί του—πως αποτελεί το στοιχείο το οποίο θα σε οδηγήσει στην λύση κάποιου μυστηρίου και την τιμωρία κάποιου εγκλήματος.» «Όχι, όχι. Κανένα έγκλημα,» είπε ο Σέρλοκ Χολμς, γελώντας. «Μόνο ένα από εκείνα τα γουστόζικα μικρά περιστατικά τα οποία προκύπτουν όταν έχεις τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους να στριμώχνονται σε χώρο μόλις λίγων τετραγωνικών χιλιομέτρων. Καταμεσής της δράσης και της αντίδρασης μιας τόσο πυκνής ορδής ανθρωπότητας, κάθε πιθανός συνδυασμός γεγονότων είναι δυνατόν να είναι αναμενόμενο ότι θα λάβει χώρα, και πάμπολλα μικρά προβλήματα θα παρουσιαστούν τα οποία ενδεχομένως να είναι εκπληκτικά και παράδοξα δίχως να είναι εγκληματικά. Έχουμε ήδη εμπειρία από παρόμοια.» «Έτσι είναι περίπου,» σχολίασα, «ώστε από τις τελευταίες έξι υποθέσεις τις οποίες προσέθεσα στις σημειώσεις μου, τρεις τους υπήρχαν απολύτως κενές από κάθε νομικό αδίκημα.» «Ακριβώς. Αναφέρεσαι ακροθιγώς στην απόπειρα μου να ανακτήσω τα έγγραφα της Αϊριν Άντλερ, στην μοναδική υπόθεση της Δεσποινίδος Μαίρης Σάδερλαντ, και στην περιπέτεια του ανθρώπου που είχε το ανεστραμμένο χείλος. Να σου πω, δεν αμφιβάλλω πως το ζητηματάκι αυτό θα πέσει εντός της ίδιας αθώας κατηγορίας. Γνωρίζεις τον Πήτερσον, τον κλητήρα 11 ;» «Ναι.» «Σ’ αυτόν είναι που ανήκει το παρών τρόπαιο.» «Είναι το καπέλο του.» «Όχι, όχι, το βρήκε. Ο ιδιοκτήτης του είναι άγνωστος. Σε παρακαλώ να το εξετάσεις όχι σαν ένα ταλαιπωρημένο 11 commissionaire
- 216 -
Arthur Conan Doyle καπελάκι αλλά σαν ένα διανοητικό πρόβλημα. Και, πρώτα, όσον αφορά το πώς κατέληξε εδώ. Έφθασε επί του πρωινού των Χριστουγέννων, παρέα με μια καλοθρεμμένη χήνα, η οποία, δεν αμφιβάλλω, ψήνεται τούτη τη στιγμή μπροστά στην φωτιά του Πήτερσον. Τα γεγονότα είναι αυτά: περί τις τέσσερις η ώρα του πρωινού των Χριστουγέννων, ο Πήτερσον, ο οποίος, όπως γνωρίζεις, είναι ένας εξαιρετικά τίμιος τύπος, επέστρεφε από κάποιο μικρό γλέντι και βάδιζε προς το σπίτι του κατηφορίζοντας τον δρόμο του Τόνεναμ Κορτ. Μπροστά του είδε, κάτω από τη γκαζόλαμπα, ένας ψηλούτσικο άντρα, να περπατά με ένα ελαφρύ τρέκλισμα, και κουβαλώντας μια λευκή χήνα ριγμένη στον ώμο του. Καθώς έφθασε στη γωνία της οδού Γκούτζ, ένας καυγάς ξέσπασε μεταξύ του αγνώστου και μιας παρέας τραμπούκων. Ένας από τους τελευταίους έριξε το καπέλο του άντρα, στον οποίο σήκωσε το ραβδί του για να αμυνθεί, και φέρνοντας το πάνω από το κεφάλι του, έσπασε την βιτρίνα πίσω του. Ο Πήτερσον είχε ορμήσει μπρος για να προστατέψει τον άγνωστο από τους επιτιθεμένους, όμως ο άντρας, αναστατωμένος που είχε σπάσει την βιτρίνα, και βλέποντας κάποιον που έμοιαζε σαν αστυνομικός με στολή να ορμά προς το μέρος του, έριξε τη χήνα του, το ‘βαλε στα πόδια, και εξαφανίσθηκε μέσα στο λαβύρινθο από μικρά σοκάκια που απλώνονται στο πίσω μέρος του δρόμου του Τόνεναμ Κορτ. Οι τραμπούκοι είχαν επίσης τραπεί σε φυγή στην εμφάνιση του Πήτερσον, έτσι ώστε απέμεινε να έχει τον έλεγχο του πεδίου της μάχης, και επίσης με τα λάφυρα της νίκης υπό την μορφή αυτού του ταλαιπωρημένου καπέλου και μιας άψογης Χριστουγεννιάτικης χήνας.» «Τα οποία βεβαίως επέστρεψε στον ιδιοκτήτη τους?»
- 217 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Αγαπητέ μου φίλε, εκεί έγκειται το πρόβλημα. Πράγματι αναγραφόταν ένα «Για την Κυρία Χένρυ Μπέικερ» επί μιας μικρής κάρτας η οποία ήταν δεμένη στο αριστερό πόδι του πουλιού, και επίσης είναι αλήθεια πως τα αρχικά ‘Χ. Μ.’ αναγράφονται ευδιάκριτα επί της φόδρας του καπέλου, όμως καθώς υπάρχουν χιλιάδες Μπέϊκερ, και μερικές εκατοντάδες Χένρυ Μπέϊκερ στην πόλη μας, δεν είναι εύκολο να επιστρέψεις κάποιο χαμένο αντικείμενο σε κάποιον τους.» «Τότε, τι έκανε ο Πήτερσον;» «Έφερε από ‘δω τόσο το καπέλο όσο και την χήνα το πρωί των Χριστουγέννων, γνωρίζοντας πως ακόμη και τα μικρότερα των προβλημάτων με ενδιαφέρουν. Την χήνα την κρατήσαμε μέχρι σήμερα το πρωί, όταν υπήρχαν σημάδια πως, παρά τον ελαφρύ παγετό, θα ήταν καλό να φαγωθεί δίχως περαιτέρω καθυστέρηση. Εκείνος που τη βρήκε την πήρε, επομένως, για να εκπληρώσει τον υπέρτατο σκοπό μιας χήνας, ενώ εγώ εξακολούθησα να έχω στην κατοχή μου το καπέλο του άγνωστου κυρίου ο οποίος έχασε το Χριστουγεννιάτικο δείπνο του.» «Δεν έβαλε αγγελία;» «Όχι.» «Τότε, ποιο το στοιχείο που θα μπορούσες να ανακαλύψεις ως προς την ταυτότητα του;» «Μόνο ότι είναι δυνατόν να επαγάγουμε.» «Από το καπέλο του;» «Ακριβώς.» «Μα θα αστειεύεσαι. Τι μπορείς να αποκομίσεις από αυτό το παλιό ταλαιπωρημένο καπελάκι;» «Ορίστε ο φακός μου. Γνωρίζεις τις μεθόδους μου. Τι μπορείς να αποκομίσεις ο ίδιος όσον αφορά την ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου ο οποίος φορούσε αυτό το αντικείμενο;» Πήρα το κουρελιασμένο αντικείμενο στα χέρια μου και το γύρισα από την άλλη κάπως άτονα. Επρόκειτο περί ενός ιδιαίτερα κοινού μαύρου καπέλου του συνήθους στρογγυλού σχήματος, σκληρό και αρκετά φθαρμένο για φόρεμα. Η φόδρα του ήταν από κόκκινο μετάξι, αλλά είχε ξεθωριάσει για τα
- 218 -
Arthur Conan Doyle καλά. Δεν υπήρχε όνομα κατασκευαστή· όμως, καθώς ο Χολμς είχε σχολιάσει, τα αρχικά «Χ. Μ.» ήταν γραμμένα επί της μιας πλευράς. Ήταν τρυπημένο στο γείσο για μια θηλιά στηρίξεως, ωστόσο το ελαστικό έλειπε. Για τα υπόλοιπα, ήταν σχισμένο, εξαιρετικά σκονισμένο, και λεκιασμένο σε αρκετά σημεία, μολονότι κατά τα φαινόμενα είχε γίνει κάποια απόπειρα να κρυφθούν τα αποχρωματισμένα μπαλώματα με την επάλειψη μελανιού. «Δεν βρίσκω τίποτα,» είπε, δίνοντας το πίσω στο φίλο μου. «Αντιθέτως, Γουώτσον, μπορείς να βρεις τα πάντα. Αποτυγχάνεις, εντούτοις, να αναλύσεις αυτό το οποίο βλέπεις. Είσαι υπερβολικά συνεσταλμένος στην εξαγωγή συμπερασμάτων.» «Τότε, παρακαλώ πες μου τι είναι αυτό που μπορείς να εξάγεις από αυτό το καπέλο;» Το ανασήκωσε και το παρατήρησε με τον ιδιάζοντα στοχαστικό τρόπο ο οποίος αποτελούσε χαρακτηριστικό του. «Είναι ενδεχομένως λιγότερο υποδηλωτικό από όσό θα μπορούσε,» σχολίασε, «και εντούτοις υπάρχουν ορισμένα συμπεράσματα τα οποία είναι εξαιρετικά ευδιάκριτα, και ορισμένα άλλα τα οποία παρουσιάζουν τουλάχιστον μεγάλης βαρύτητας πιθανότητα. Το ότι ο άντρας ήταν υψηλής διανοητικής στάθμης είναι φυσικά εμφανές κατά τα φαινόμενα, και επίσης πως υπήρξε αρκετά ευκατάστατος εντός των τελευταίων τριών χρόνων, μολονότι έχει πλέον βυθισθεί σε άσχημες μέρες. Είχε την προνοητικότητα, όμως πλέον έχει λιγότερα από προηγουμένως, επισημαίνοντας μια ηθική επιδείνωση, η οποία, όταν παρατεθεί με τον μαρασμό της περιουσίας του, δείχνει να επισημαίνει κάποια κακή επιρροή, πιθανόν ποτό, η οποία λειτουργεί πάνω του. Αυτό ενδεχομένως να λογοδοτεί για το προφανές στοιχείο του ότι η σύζυγος του έπαψε να τον αγαπά.» «Αγαπητέ μου Χολμς!» «Έχει, ωστόσο, διατηρήσει κάποιο βαθμό αυτοσεβασμού», εξακολούθησε, αγνοώντας τη διαμαρτυρία
- 219 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μου. «Πρόκειται για άνθρωπο ο οποίος διάγει καθιστική ζωή, βγαίνει ελάχιστα, δεν ασκείται καθόλου, είναι μεσήλικας, έχει γκριζαρισμένα μαλλιά τα οποία κούρεψε εντός μερικών ημερών, και τα οποία επαλείφει με κρέμα μοσχολέμονου. Ταύτα τελούν τα πλέον αδιαμφισβήτητα στοιχεία τα οποία είναι δυνατόν να επαχθούν από το καπέλο του. Επίσης, επί τη ευκαιρία, πως είναι εξαιρετικά απίθανο να έχει υγραέριο στην κατοικία του.» «Βεβαίως θα αστειεύεσαι, Χολμς.» «Ούτε κατ’ ιδέα. Είναι δυνατόν περίπτωση ακόμη και τώρα, που ενώ σου παραθέτω τα συμπεράσματα αυτά, να μην είσαι σε θέση να δεις πως αυτά επιτεύχθηκαν;» «Δεν έχω αμφιβολία πως είμαι πολύ κουτός, όμως οφείλω να ομολογήσω πως αδυνατώ να σε παρακολουθήσω. Επί παραδείγματι, πως επήγαγες ότι ο άνθρωπος αυτός ήταν διανοούμενος;» Προς απάντηση ο Χολμς κοτσάρισε το καπέλο επί του κεφαλιού του. Πέρασε ευθύς από το μέτωπο του και ήρθα να σταθεί στην γέφυρα της μύτης του. «Πρόκειται για ζήτημα κυβικής χωρητικότητας,» είπε· «ένας άντρας με έναν τόσο μεγάλο εγκέφαλο πρέπει να έχει κάτι εντός του.» «Ο μαρασμός της περιουσίας του, τότε;» «Το καπέλο αυτό έχει τρία χρόνια πίσω του. Αυτά τα επίπεδα γείσα που κατσαρώνουν στην άκρη εμφανίσθηκαν τότε. Πρόκειται για καπέλο της καλύτερης ποιότητας. Κοίτα τη λωρίδα του κοτλέ μεταξιού και την εξαιρετική φόδρα. Αν ο άντρας αυτός μπορούσε να αγοράσει ένα τόσο ακριβό καπέλο τρία χρόνια πριν, και δεν είχε άλλο καπέλο έκτοτε, τότε είναι βέβαιο πως ξέπεσε.» «Καλώς, είναι αρκετά σαφές, βεβαίως. Όμως τι έχεις να πεις σχετικά την προνοητικότητα και την ηθική επιδείνωση;» Ο Σέρλοκ Χολμς γέλασε. «Ορίστε η προνοητικόητα,» είπε τοποθετώντας το δάκτυλο του επί του μικρού δίσκου και της θηλιάς του σταθεροποιητή καπέλου. «Ποτέ δεν πουλιούνται με τα καπέλα. Αν ο άντρας αυτός παρήγγειλε
- 220 -
Arthur Conan Doyle έναν, αποτελεί σημάδι κάποιας σχετικής προνοητικότητας, αφού έκανε τον κόπο να λάβει αυτή την προφύλαξη ενάντια στον άνεμο, Όμως αφού βλέπουμε πως έχει σπάσει το ελαστικό και δεν προβληματίστηκε να το αντικαταστήσει, είναι προφανές πως έχει λιγότερη προνοητικότητα από ότι μέχρι πρότινος, το οποίο και αποτελεί σαφής απόδειξη μιας επιδεινούμενης φύσεως. Αφετέρου, αποπειράθηκε να καλύψει ορισμένες από αυτές τις κηλίδες επί της τσόχας επιχρίοντας τις με μελάνι, το οποίο αποτελεί ένδειξη πως δεν έχασε εντελώς τον αυτοσεβασμό του. «Η λογική σου είναι βεβαίως ευλογοφανής.» «Τα περαιτέρω στοιχεία, πως είναι μεσήλικας, πως τα μαλλιά του έχουν γκριζάρει, πως προσφάτως κουρεύτηκαν, και πως χρησιμοποιεί μοσχολέμονο, αποκομίζονται στο σύνολο τους από μια στενή εξέταση του χαμηλότερου τμήματος της φόδρας. Ο φακός φανερώνει έναν μεγάλο αριθμό από ψαλιδισμένες άκρες, κομμένες σαφώς από το ψαλίδι του μπαρμπέρη. Εμφαίνονται όλες τους να κολλάνε και έχουν την ευδιάκριτη οσμή του μοσχολέμονου. Η σκόνη αυτή, θα παρατηρείς, δεν είναι η χαλικώδης, γκρίζα σκόνη του δρόμου, αλλά η χνουδωτή καφετιά μιας κατοικίας, δείχνοντας πως ήταν κρεμασμένο εντός για τον περισσότερο καιρό, ενώ τα ίχνη της υγρασίας επί του εσωτερικού του αποτελούν θετική ένδειξη πως ο χρήστης του ίδρωνε άπλετα, και επομένως, δεν θα μπορούσε να βρίσκεται στην καλύτερη φυσική κατάσταση.» «Μα η σύζυγος του—ανέφερες πως έπαψε να τον αγαπά.» «Αυτό το καπέλο δεν έχει βουρτσισθεί εδώ και βδομάδες. Όποτε σε δω, αγαπητέ μου Γουώτσον, με τη συγκέντρωση μιας βδομάδας σκόνης επί του καπέλου σου, και όταν η γυναίκα σου επιτρέψει να βγεις σε μια τέτοια κατάσταση, θα φοβηθώ πολύ πως επίσης υπήρξες αρκετά ατυχής ώστε να χάσεις την στοργή της συζύγου σου.» «Μα ίσως να πρόκειται για εργένη.»
- 221 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Μπα, έφερνε στο σπίτι τη χήνα σαν μια ειρηνευτική προσφορά στη γυναίκα του. Θυμήσου την κάρτα επί του ποδιού της χήνας.» «Έχεις μια απάντηση στο καθετί. Μα πως στο καλό επήγαγες (??? Χρόνος) πως το υγραέριο δεν παρέχεται στην κατοικία του;» «Μια κηλίδα από σπαρματσέτο, ή και δυο, ενδεχομένως να προέλθουν από τύχη· ωστόσο όταν βλέπω πως δεν υπάρχουν λιγότερες των πέντε, θεωρώ πως ελάχιστες αμφιβολίες μπορούν να υπάρξουν στο ότι το άτομο πρέπει να έρχεται σε συχνή επαφή με καιγόμενο λίπος—ανεβαίνει τις σκάλες τα βράδια πιθανόν με το καπέλο στο ένα και το κερί που σταλάζει στο άλλο. Όπως και να ‘χει, δεν απόχτησε ποτέ κηλίδες κεριού από μια γκαζιέρα. Ικανοποιήθηκες;» «Λοιπόν, είναι εξαιρετικά μεγαλοφυές,» είπα, γελώντας· «ωστόσο, αφού, όπως μόλις τώρα είπες, δεν διεπράχθη κανένα έγκλημα, και κανένα κακό δεν έγινε παρεκτός της απώλειας της χήνας, όλα αυτά φαντάζουν κάπως σαν απώλεια ενέργειας.» Ο Σέρλοκ Χολμς είχε ανοίξει το στόμα του για να απαντήσει, όταν η πόρτα άνοιξε, και ο Πήτερσον, ο κλητήρας, όρμησε μέσα στο διαμέρισμα, με αναψοκοκκινισμένα μάγουλα και το πρόσωπο ενός άντρα που είναι βαθύτατα σαστισμένος.
- 222 -
Arthur Conan Doyle «Η χήνα, Κύριε Χολμς! Η χήνα, κύριε» είπε με κομμένη ανάσα. «Ε; Και τι μ’ αυτή, λοιπόν; Μήπως ζωντάνεψε και πέταξε έξω από το παράθυρο της κουζίνας;» Ο Χολμς στρογγυλοκάθισε επί του καναπέ για να έχει μια καλύτερη άποψη του αναστατωμένου προσώπου του άντρα. «Δείτε εδώ, κύριε! Δείτε τι βρήκε η γυναίκα μου στη σγάρα της!» Άπλωσε το χέρια και επέδειξε στο κέντρο της παλάμης του μια λαμπερή σπινθηροβόλα γαλάζια λίθο, κάπως μικρότερο από ένα φασόλι σε μέγεθος, αλλά τέτοιας καθαρότητας και ακτινοβολίας που αστραποβολούσε σαν ηλεκτρικός σπινθήρας στο σκοτεινό κοίλωμα του χεριού του. Ο Σέρλοκ Χολμς ανακάθισε με ένα σφύριγμα. «Μα τον Ιώβ, Πήτερσον!» είπε, «πρόκειται για πραγματικό θησαυρό, όντως. Υποθέτω πως γνωρίζεις τι βρήκες;» «Ένα διαμάντι, κύριε; Ένας πολύτιμος λίθος. Κόβει το γυαλί λες κι ήταν στόκος.» «Είναι κάτι περισσότερο από πολύτιμο λίθο. Είναι ο πολύτιμος λίθος.» «Όχι ο γαλάζιος γρανάτης της Κοντέσας του Μορκάρ!» αναφώνησα. «Ακριβώς έτσι. Θα ‘πρεπε να ξέρω το μέγεθος και το σχήμα, βλέποντας πως έχω διαβάσει την σχετική αγγελία στους Times σε καθημερινή βάση προσφάτως. Είναι απολύτως μοναδικός, και η αξία του μπορεί μόνο να εικασθεί, όμως η προσφερόμενη αμοιβή των 1000 λιρών είναι βέβαιο πως δεν ανέρχεται ούτε στο ένα εικοστό της εμπορικής του αξίας.» «Χίλιες λίρες. Μα τον Ελεήμονα Κύριο!» Ο κλητήρας βυθίστηκε σε μια καρέκλα και τα μάτια του πέρασαν από τον έναν στον άλλο. «Αυτή είναι η αμοιβή, και έχω λόγο να γνωρίζω πως υπάρχουν συναισθηματική λόγοι πίσω οι οποίοι θα ωθούσαν την Κοντέσα να αποχωριστεί την μισή της περιουσία για να μπορέσει να ανακτήσει το πετράδι.» «Χάθηκε, αν θυμάμαι σωστά, στο Ξενοδοχείο Κοσμοπόλιταν,» σχολίασα.
- 223 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ακριβώς έτσι, την 22η του Δεκέμβρη, μόλις προ πέντε ημερών. Ο Τζων Χόρνερ, ένας υδραυλικός κατηγορήθηκε για την κλοπή του από την κοσμηματοθήκη της κυρίας. Τα πειστήρια ενάντια του ήταν τόσο ισχυρά ώστε η υπόθεση ανατέθηκε στο Εποχιακό δικαστήριο. Έχω εδώ κάποια αναφορά επί του ζητήματος, πιστεύω.» Σκάλισε καταμεσής των εφημερίδων του, ρίχνοντας ματιές στις ημερομηνίες, μέχρι που τελικά τράβηξε μια έξω, διπλώνοντας την, και διάβασε την ακόλουθη παράγραφο: «Κλοπή κοσμήματος στο Ξενοδοχείο Κοσμοπόλιταν. Ο Τζων Χόρνερ, 26, υδραυλικός, υποχρεώθηκε να λογοδοτήσει ενώπιον της δικαιοσύνης υπό την κατηγορία πως αφαίρεσε, επί της 22ης του τρέχοντος, από την κοσμηματοθήκη της Κοντέσας του Μορκάρ το πολύτιμο πετράδι γνωστό ως ο γαλάζιος γρανάτης. Ο Τζέημς Ράϊντερ, ανώτερος υπάλληλος του ξενοδοχείου, κατέθεσε πως είχε συνοδεύσει τον Χόρνερ στο μπουντουάρ της Κοντέσας του Μορκάρ την ημέρα της ληστείας ώστε να συγκολλήσει την δεύτερη ράβδο της εσχάρας, που είχε αποκολληθεί. Παρέμεινε με τον Χόρνερ για κάποια ώρα, αλλά τελικά κλήθηκε αλλού. Επιστρέφοντας, ανακάλυψε πως ο Χόρνερ είχε εξαφανισθεί, πως το γραφείο είχε παραβιασθεί, και η μικρή μαροκινή κασετίνα στην οποία, όπως μετέπειτα καταγράφηκε, που η Κοντέσα συνήθιζε να κρατά το πετράδι της, κειτόταν άδεια επί του τραπεζιού της τουαλέτας. Ο Ράϊντερ σήμανε αμέσως συναγερμό, και ο Χόρνερ συνελήφθη το ίδιο βράδυ· ωστόσο ο λίθος δε ευρέθη είτε επί του ατόμου είτε στο διαμέρισμα του. Η Κάθριν Κιούζακ, υπηρέτρια της Κοντέσας, κατέθεσε πως είχε ακούσει την κραυγή αποτροπιασμού του Ράϊντερ στην ανακάλυψη της ληστείας, και πως είχε τρέξει στο δωμάτιο, όπου βρήκε τα πράγματα όπως είχαν περιγραφεί από τον τελευταίο μάρτυρα. Ο επιθεωρητής Μπράντστρητ, του Β τμήματος κατέθεσε ως προς την σύλληψη του Χόρνερ, ο οποίος πάλεψε μανιασμένα, και επέμεινε πως ήταν αθώος υπό τους εντονότερους όρους. Με στοιχεία μιας προηγούμενης καταδίκης για ληστεία κατατεθειμένα ενάντια στον κρατούμενο, ο δικαστής αρνήθηκε να διαπραγματευθεί συνοπτικά με το αδίκημα, αλλά το μετέθεσε στο Εποχιακό δικαστήριο. Ο Χόρνερ ο - 224 -
Arthur Conan Doyle οποίος φανέρωσε ίχνη έντονης ταραχής κατά την διάρκεια της δίκης, λιποθύμησε στην κατάληξη και μεταφέρθηκε εκτός δικαστηρίου. «Χμ! Αυτά λοιπόν με το αυτόφωρο,» είπε ο Χολμς συλλογισμένα, πετώντας στο πλάι την εφημερίδα. «Το ζήτημα που καλούμαστε τώρα να λύσουμε είναι η ακολουθία των γεγονότων που οδήγησαν από μια ανοιγμένη κοσμηματοθήκη από τη μια μεριά στην σγάρα της χήνας στο δρόμο του Τότεναμ Κόρτ από την άλλη. Βλέπεις, Γουώτσον, τα μικρά μας συμπεράσματα ανέλαβαν ξαφνικά μια περισσότερο σημαντική και λιγότερα αθώα προοπτική. Ορίστε ο λίθος· ο λίθος προήλθε από τη χήνα, και η χήνα ήρθε από τον κύριο Χένρυ Μπέικερ, τον κύριο με το άσχημο καπέλο και όλα τα άλλα χαρακτηριστικά με τα οποία σε φόρτωσα. Έτσι λοιπόν πρέπει να ασχοληθούμε πολύ σοβαρά με την ανεύρεση του κυρίου αυτού και να εξακριβώσουμε το ρόλο που διαδραμάτισε στο μικρό αυτό μυστήριο. Για να το επιτύχουμε, οφείλουμε να δοκιμάσουμε τα απλούστερα μέσα αρχικά, και αυτά βρίσκονται αναμφίβολα σε μια αγγελία σε όλες τις απογευματινές εφημερίδες. Αν αυτό αποτύχει, θα υποχρεωθώ να καταφύγω σε άλλες μεθόδους.» «Τι θες να πεις;» «Δώσε μου ένα μολύβι κι εκείνο το φύλλο χαρτιού. Τώρα, λοιπόν: ‘Ευρέθη στη γωνία της οδού Γκούτζ, μια χήνα κι ένα μαύρο τσόχινο καπέλο. Ο Κύριος Χένρυ Μπέϊκερ μπορεί να τα λάβει εμφανιζόμενος στις 6:30 σήμερα το βράδυ στο 221Β, στην οδό Μπέϊκερ.’ Ορίστε, Πήτερσον, τρέξε μέχρι την υπηρεσία αγγελιών να το βάλεις στις απογευματινές εφημερίδες.» «Σε ποια, κύριε;» «Όχου, στην Globe, τη Star, την Pall Mall, τη St. James, την Evening News Standard, την Ηχώ, και όποιες άλλες σου ‘ρθουν.» «Πολύ καλά, κύριε. Και ο λίθος;» «Α, ναι, θα κρατήσω το λίθο. Σε ευχαριστώ. Και, να σου πω, Πήτερσον, αγόρασε και μια χήνα καθώς θα - 225 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς επιστρέφεις κι άσε την μου εδώ, γιατί θα πρέπει να έχουμε μια για να δώσουμε στον κύριο στη θέση εκείνης που οι οικογένεια σου τώρα καταβροχθίζει.» Όταν ο κλητήρας είχε φύγει, ο Χολμς πήρε το πετράδι και το κράτησε στο φως. «Είναι όμορφο πράμα,» είπε. «Δες πως λαμπυρίζει και αστράφτει. Φυσικά αποτελεί τον πυρήνα και το επίκεντρο ενός εγκλήματος. Κάθε καλό πετράδι είναι. Αποτελούν τα δολώματα για κάθε φτωχοδιάβολο (Devil’s pet). Στα μεγαλύτερα και παλαιότερα κοσμήματα κάθε πτυχή μπορεί να κρύβει μια ματωβαμένη πράξη. Το πετράδι αυτό δεν είναι ούτε είκοσι χρόνων. Βρέθηκε στις όχθες του ποταμού Αμόϋ στη νότια Κίνα και είναι αξιοσημείωτος στο ότι έχει κάθε χαρακτηριστικό του γρανάτη, εκτός του ότι είναι γαλάζιας απόχρωσης αντί για το κόκκινο του ρουμπινιού. Παρά τα νιάτα του, έχει ήδη μια δυσοίωνη ιστορία. Υπήρξαν δυο φόνοι, μια ρίψη βιτριολιού, μια αυτοκτονία, και αρκετές ληστείες προκλήθηκαν για τη χάρη αυτού του σαράντα καρατίων βάρους κρυσταλλοποιημένου άνθρακα. Ποιος θα φανταζόταν πως ένα τόσο όμορφο παιχνίδι θα ήταν προμηθευτής για τις κρεμάλες και τη φυλακή; Θα το κλειδώσω στην κάσα για τώρα και θα στείλω μια αράδα στην Κοντέσα για να της πω ότι το έχουμε.» «Πιστεύεις πως αυτός ο άντρας ο Χόρνερ είναι αθώος;» «Δεν μπορώ να πω.» «Λοιπόν, τότε, φαντάζεσαι πως εκείνος ο άλλος, ο Χένρυ Μπέϊκερ, είχε τίποτα να κάνει με το ζήτημα;» «Είναι, πιστεύω, πολύ πιθανότερο πως ο Χένρυ Μπέϊκερ είναι ένας απολύτως αθώος άνθρωπος, ο οποίος δεν είχε ιδέα πως το πουλί που κουβαλούσε ήταν σημαντικά μεγαλύτερης αξίας από ότι αν ήταν φτιαγμένο από ατόφιο χρυσάφι. Αυτό, εντούτοις, θα το προσδιορίσω με μια πολύ απλή δοκιμασία, αν έχουμε κάποια απάντηση στην αγγελία μας.» «Και δεν μπορείς να κάνεις τίποτα μέχρι τότε;» «Τίποτα.»
- 226 -
Arthur Conan Doyle «Σε αυτή την περίπτωση θα συνεχίσω τις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις. Όμως θα επιστρέψω το απόγευμα την ώρα που ανέφερες, γιατί θα ήθελα να δω τη λύση μιας τόσο μπλεγμένης ιστορίας.» «Χάρηκα που σε είδα. Δειπνώ στις εφτά. Έχει μπεκάτσα, νομίζω. Επί τη ευκαιρία, εν όψει των πρόσφατων συμβάντων, ίσως να έπρεπε να ζητήσω από την Κυρία Χάντζον να εξετάσει την σγάρα της.» Είχα καθυστερήσει σε κάποια περίπτωση, και ήταν λίγο μετά τις έξι και μισή όταν βρέθηκα στην οδό Μπέϊκερ και πάλι. Καθώς πλησίασα το σπίτι είδα έναν ψηλό άντρα με σκοτσέζικο μπερέ και ένα παλτό κουμπωμένο ως το σαγόνι να περιμένει έξω από το φωτεινό ημικύκλιο το οποίο έπεφτε από το φεγγίτη. Μόλις έφθασα η πόρτα άνοιξε, και μας οδήγησαν στο δωμάτιο του Χολμς. «Ο Κύριος Χένρυ Μπέϊκερ, πιστεύω,» είπε εκείνος, καθώς σηκώθηκε από την πολυθρόνα του και χαιρέτησε τον επισκέπτη του με τον άνετο αέρα της προσήνειας την οποία τόσο άμεσα προσλάμβανε. «Παρακαλώ καθίστε σε αυτή την καρέκλα πλάι στη φωτιά, Κύριε Μπέϊκέρ. Είναι κρύα βραδιά, και παρατηρώ πως η κυκλοφορία σας είναι περισσότερο προσαρμοσμένη στο καλοκαίρι από ότι στο χειμώνα. Α, Γουώτσον, ήρθες στην κατάλληλη στιγμή. Είναι αυτό το καπέλο σας, Κύριε Μπέϊκερ;» «Μάλιστα, κύριε, είναι αναμφίβολα το καπέλο μου.» Επρόκειτο για μεγαλόσωμο άνθρωπο με στρογγυλεμένους ώμους, ένα συμπαγές κεφάλι, και ένα φαρδύ, έξυπνο πρόσωπο, που κατέληγε σε μια μυτερή γενειάδα από γκριζαρισμένο καστανό. Μια ιδέα κόκκινου στη μύτη και τα μάγουλα του, με ένα ελαφρύ τρέμουλο στο προτεταμένο του χέρι, υπενθύμισε την εικασία του Χολμς σχετικά με τις συνήθειες του. Η ξεθωριασμένη μαύρη ρεντιγκότα του ήταν κουμπωμένη ως επάνω, με το κολάρο ανασηκωμένο, και οι λιπόσαρκοι καρποί του προεξείχαν από τα μανίκια του δίχως ίχνος μανσέτας ή πουκαμίσου. Μιλούσε με έναν αργό κοφτό τρόπο, επιλέγοντας τις λέξεις του
- 227 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς προσεκτικά, και έδινε την εντύπωση γενικά ενός ανθρώπου της γνώσης και των γραμμάτων ο οποίος είχε υποστεί πολλά δεινά στα χέρια της μοίρας. «Κρατήσαμε στην κατοχή μας τα αντικείμενα για μερικές ημέρες,» είπε ο Χολμς, «επειδή αναμέναμε να δούμε μια αγγελία σας που να δίνει τη διεύθυνση σας. Βρίσκομαι σε πλήρη αμηχανία μαθαίνοντας τώρα γιατί δεν βάλατε αγγελία.» Ο επισκέπτης μας άφησε ένα μάλλον ντροπιασμένο γέλιο. «Τα σελίνια δεν ήταν ήταν τόσο απλόχερα για μένα όσο ήταν κάποτε,» σχολίασε. «Δεν είχα αμφιβολία πως εκείνη η συμμορία των τραμπούκων που μου επιτέθηκαν θα είχαν πάρει μαζί τους τόσο το καπέλο όσο και το πουλί. Δεν νοιάστηκα να ξοδέψω περισσότερα χρήματα σε μια απέλπιδη απόπειρα να τα ανακτήσω.» «Φυσικά. Επί τη ευκαιρία, σχετικά με το πουλί, αναγκαστήκαμε να το φάμε.» «Να το φάτε!» Ο επισκέπτης μας μισοσηκώθηκε από την καρέκλα του στην αναστάτωση του. «Ναι, θα ήταν εντελώς άχρηστο για όλους αν δεν το είχαμε κάνει. Όμως υποθέτω πως αυτή η άλλη χήνα επί του τραπεζιού, η οποία έχει περίπου το ίδιο βάρος και είναι απολύτως φρέσκια, θα εξυπηρετήσει τους σκοπούς σας εξίσου καλά;» «Ω, βεβαίως, βεβαίως,» απάντησε ο Κύριος Μπέϊκερ με έναν αναστεναγμό ανακούφισης. «Φυσικά, έχουμε ακόμη τα φτερά, τα πόδια, την σγάρα, και λοιπά από το δικό σας πουλί, έτσι αν επιθυμείτε—» Ο άντρας ξέσπασε σε ένα εγκάρδιο γέλιο. «Ίσως να μου ήταν χρήσιμα ως ενθύμια της περιπέτειας μου,» είπε, «όμως πέραν αυτού ιδέα δεν έχω ποια χρήση τα (disjecta membra) της (late acquaintance) θα έχουν για μένα. Όχι, κύριε, πιστεύω πως, με την άδεια σας, θα περιορίσω τις προθέσεις μου στο εξαίσιο πουλί το οποίο παρατηρώ στο τραπεζάκι.» Ο Σέρλοκ Χολμς μου έριξε μια διαπεραστική ματιά με ένα ελαφρύ ανασήκωμα των ώμων του.
- 228 -
Arthur Conan Doyle «Ορίστε το καπέλο σας, τότε, και ορίστε το πουλί σας,» είπε. «Επί τη ευκαιρία, θα σας έκανε κόπο να μου πείτε από πού πήρατε το άλλο; Είμαι κομμάτι λάτρης των πουλερικών, και σπανίως είδα μια καλύτερα θρεμμένη χήνα.»
«Βεβαίως, κύριε,» είπε ο Μπέϊκερ, ο οποίος είχε σηκωθεί και χώσει την μόλις αποκτημένη ιδιοκτησία κάτω από τη μασχάλη του. «Είναι μερικοί από εμάς που συχνάζουμε στο πανδοχείο Alpha πλησίον του μουσείου—θα είμαστε στο ίδιο το μουσείο κατά τη διάρκεια της ημέρας, καταλαβαίνετε. Αυτό το χρόνο ο καλός μας οικοδεσπότης, ο Γουϊντιγκέητ κατ’ όνομα, θέσπισε μια λέσχη χήνας, στον οποίο, έναντι ανταλλάγματος μερικών πενών κάθε εβδομάδα, θα έπαιρνε ο καθένας μας ένα πουλί τα Χριστούγεννα. Οι πέννες μου είχαν δοθεί στην ώρα τους, και τα υπόλοιπα σαν είναι γνωστά. Σας είμαι υποχρεωμένος, κύριε, γιατί ένα σκοτσέζικος μπερές δεν πηγαίνει ούτε με τα χρόνια μου ούτε με τη σοβαρότητα μου.» Με μια κωμική έπαρση συμπεριφοράς υποκλίθηκε σοβαρά και στους δυο μας και αποχώρησε. «Αυτά λοιπόν με τον Κύριο Χένρυ Μπέϊκερ,» είπε ο Χολμς, όταν είχε κλείσει την πόρτα πίσω του. «Είναι απολύτως
- 229 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς βέβαιο πως δεν γνωρίζει το παραμικρό σχετικά με το ζήτημα. Πεινάς, Γουώτσον;» «Όχι ιδιαίτερα.» «Τότε προτείνω να αλλάξουμε το δείπνο με ένα απόδειπνο και να ακολουθήσουμε αυτό το ίχνος για όσο είναι ακόμη φρέσκο.» «Ασφαλώς.» Ήταν μια παγερή νύχτα, έτσι φορέσαμε τις χλαίνες μας και τυλίξαμε τα κασκόλ μας γύρω από τους λαιμούς μας. Έξω, τα αστέρια έλαμπαν παγερά σε έναν ασυννέφιαστο ουρανό, κι η ανάσα των περαστικών έβγαινε σαν καπνός όπως βολές από πιστόλι. Τα πατήματα μας αντηχούσαν τριζάτα και δυνατά καθώς διασχίσαμε τη συνοικία των γιατρών, την οδό Γουίμπολ, την οδό Χάρλεϋ, και συνεπώς μέσω της οδού Γουίγκμορ στην οδό Οξφορντ. Σε ένα τέταρτο της ώρας βρισκόμασταν στο Μπλούμσμπερι στο πανδοχείο Alpha, το οποίο είναι ένα μικρό καπηλειό στη γωνία μιας από τις οδούς που κατηφορίζουν προς το Χόλμπορν. Ο Χολμς έσπρωξε ανοίγοντας την πόρτα του μπαρ και παρήγγειλε δυο ποτήρια μπύρας από το κοκκινοπρόσωπο, ζωσμένο με άσπρη ποδιά κάπελα. «Η μπύρα σας θα πρέπει να ‘ναι εξαίρετη αν είναι τόσο καλή όσο οι χήνες σας,» είπε. «Οι χήνες μου!» Ο άντρας έδειξε έκπληκτος. «Ναι. Μιλούσα μόλις προ μισής ώρας με τον Κύριο Χένρυ Μπέϊκερ, ο οποίος είναι μέλος της λέσχης χήνας σας.» «Α! μάλιστα, καταλαβαίνω. Μα βλέπετε, κύριε, δεν είναι δικές μας χήνες.» «Αλήθεια! Ποιανού, τότε;» «Βασικά, αγόρασα δυο ντουζίνες από έναν πωλητή στο Κόβεντ Γκάρντεν.» «Αλήθεια; Γνωρίζω μερικούς από αυτούς. Ποιος ήταν;» «Μπρεκινρίτζ είναι το όνομα του.» «Α! Δεν τον ξέρω αυτόν. Λοιπόν, στην καλή σου υγεία κάπελα, και ευημερία στο σπίτι σου. Καληνύχτα.»
- 230 -
Arthur Conan Doyle «Τώρα για τον Κύριο Μπρεκιρίτζ,» συνέχισε, κουμπώνοντας το παλτό του καθώς βγήκαμε στον παγωμένο αέρα. «Θυμήσου, Γουώτσον πως μολονότι έχουμε ένα τόσο οικείο πράμα όπως μια χήνα στο ένα άκρο της αλυσίδας, έχουμε στο άλλο έναν άνθρωπο ο οποίος μετά βεβαιότητας θα πάρει επτά χρόνια ποινικής κάθειρξης εκτός κι αν κατορθώσουμε να εδραιώσουμε την αθωότητα του. Υφίσταται η πιθανότητα πως η έρευνα μας ίσως μονάχα να επιβεβαιώσει την ενοχή του όμως, σε κάθε περίπτωση, έχουμε μια γραμμή έρευνας η οποία παραβλέφθηκε από την αστυνομία, και την οποία μια μοναδική τύχη έφερε στα χέρια μας. Ας την ακολουθήσουμε ως το πικρό της τέλος. Πρόσωπα προς το νότο, λοιπόν, και βήμα ταχύ!» Διασχίσαμε το Χόλμπορν , κατεβήκαμε την οδό Εντέλ, και έτσι μέσα από ένα λαβύρινθο από φτωχογειτονιές για την αγορά του Κόβεντ Γκάρντεν. Ένας από τους μεγαλύτερους πάγκους έφερε το όνομα του Μπρεκινρίτζ πάνω του, και ο ιδιοκτήτης ένα αλογομούρης άντρας, με σουβλερό πρόσωπο και ψαλιδισμένες φαβορίτες βοηθούσε ένα αγόρι να τοποθετήσει τα παντζούρια.
«Καλησπέρα. Είναι μια κρύα βραδιά,» είπε ο Χολμς. Ο πωλητής ένευσε και έριξε μια ερωτηματική ματιά στον σύντροφο μου. - 231 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ξεπουλήσατε όλες τις χήνες, βλέπω,» συνέχισε ο Σέρλοκ Χολμς, υποδεικνύοντας τους γυμνούς μαρμάρινους πάγκους. «Αύριο σου δίνω και πεντακόσιες.» «Δεν μου κάνει.» «Τότε, υπάρχουν μερικές στον πάγκο που φέγγει το γκάζι.» «Α, μα μου συνέστησαν εσένα.» «Ποιος;» «Ο ιδιοκτήτης του Alpha.” «Ω, ναι· του έστειλα κάνα δυο ντουζίνες.» «Φίνα πουλιά ήταν, όντως. Κι από πού τα βρήκες;» Προς έκπληξη μου η ερώτηση προκάλεσε ένα ξέσπασμα θυμού από τον πωλητή. «Έλα τώρα, κύριε,» είπε εκείνος, με το κεφάλι του ορθωμένο και τα χέρια του στη μέση, «που το πας; Ας το ξεκαθαρίσουμε, εδώ και τώρα.» «Είναι αρκετά ξεκάθαρα. Θα ήθελα να μάθω ποιος σου πούλησε τις χήνες που προμήθευσες στο Alpha.» «Ωραία τότε, δεν πρόκειται να σου πω. Τι λες τώρα!» «Ω, πρόκειται για ασήμαντο ζήτημα· όμως δεν ξέρω γιατί ξανάβεις τόσο για κάτι τόσο ανούσιο.» «Ξανάβω! Κι εσύ θα ξάναβες, ίσως, αν σου φορτώνονταν όπως εμένα. Όταν πληρώνω τόσα χρήματα για μια καλή παρτίδα θα πρέπει να παίρνει ένα τέλος η ιστορία· όμως είναι ‘Που είναι οι χήνες;’ Και ‘Σε ποιόν πούλησες τις χήνες;’ και ‘Πόσα θέλεις για τις χήνες;’ Θα φανταζόταν κανείς πως αυτές ήταν οι μοναδικές χήνες στον κόσμο, ακούγοντας όλο το ντόρο που γίνεται για πάρτη τους.» «Λοιπόν, δεν έχω καμία σχέση με όποιους άλλους ανθρώπους έκαναν ερωτήσεις,» είπε ο Χολμς (carelessly). «Αν δεν μας πεις το θέμα έληξε, αυτό είναι όλο. Όμως είμαι πάντοτε έτοιμος να στηρίξω τη γνώμη μου όταν αφορά τα πουλερικά, και στοιχηματίζω ένα πεντάρι πως το πουλί που έφαγα ήταν θρεμμένο στο ύπαιθρο.»
- 232 -
Arthur Conan Doyle «Καλώς τότε, έχασες το πεντάρι σου, γιατί είναι θρεμμένο στην πόλη,» γάβγισε ο πωλητής. «Δεν έχει καμία σχέση.» «Λέω πως έχει.» «Δεν το πιστεύω.» «Θαρρείς πως ξέρεις περισσότερα για τα πουλερικά από μένα, που ασχολούμαι μαζί τους από τότε που ήμουν μπόμπιρας; Σου λέω, πως εκείνα τα πουλιά που πήγαν στο Alpha ήταν μεγαλωμένα στην πόλη.» «Ποτέ δεν θα έπειθες να το πιστέψω.» «Βάζεις στοίχημα, τότε;» «Απλά θα πάρω τα χρήματα σου, γιατί ξέρω πως έχω δίκιο. Όπως θα στοιχηματίσω μια χρυσή, απλά για να σου μάθω να μην είσαι πεισματάρης.» Ο πωλητής γέλασε βλοσυρά. «Φέρε μου τα βιβλία, Μπιλ,» είπε. Το μικρό αγόρι έφερε εκεί ένα μικρό λεπτό τόμο και έναν μεγάλο λιγδιασμένο, ακουμπώντας μαζί κάτω από την κρεμαστή λάμπα. «Τώρα, λοιπόν, Κύριε Κοκορόμυαλε,» είπε ο πωλητής, «νόμισα πως μου ‘χαν τελειώσει οι χήνες, όμως προτού τελειώσω θα δεις πως υπάρχει ακόμη μια στο μαγαζί. Βλέπεις αυτό το βιβλιαράκι;» «Λοιπόν;» «Αυτή είναι η λίστα του κόσμου από τους οποίους αγοράζω. Βλέπεις; Ορίστε, λοιπόν, εδώ σε αυτή τη σελίδα είναι οι αγρότες, και οι αριθμοί πλάι στα ονόματα τους δείχνουν τους λογαριασμούς τους στο μεγάλο καθολικό. Το λοιπόν! Βλέπεις την άλλη σελίδα με το κόκκινο μελάνι; Λοιπόν, αυτή είναι μια λίστα των προμηθευτών από την πόλη. Τώρα, κοίτα εκείνο το τρίτο όνομα. Απλά διάβασε μου το.» «Κυρία Οάκσοτ, 117, Οδός Μπρίξτον—249,» διάβασε ο Χολμς. «Ακριβώς έτσι. Τώρα γύρνα να το βρεις στο καθολικό.»
- 233 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Ο Χολμς γύρισε στην υποδεικνυόμενη σελίδα. «Ορίστε, ‘Κυρία. Οακσότ, 117, Οδός Μπρίξτον, προμηθευτής αυγών και πουλερικών.» «Τώρα, λοιπόν, τι λέει η τελευταία εγγραφή;» «’Δεκέμβριος, 22η. Είκοσι-τέσσερις χήνες προς 7σ. 6δ.’» «Ακριβώς έτσι. Ορίστε. Και από κάτω;» «’Πουλήθηκαν στον Κύριο Γουϊντιγκέιτ του Alpha, προς 12σ.’» «Τι έχεις να πεις τώρα;» Ο Σέρλοκ Χολμς έδειξε βαθύτατα δυσαρεστημένος. Τράβηξε μια χρυσή λίρα από την τσέπη του και την πέταξε πάνω στην πλάκα, αποχωρώντας με τον αέρα ανθρώπου του οποίου η αηδία είναι υπερβολικά βαθιά για να εκφραστεί με λόγια. Μερικά μέτρα μακρύτερα σταμάτησε κάτω από ένα στύλο και γέλασε με τον έντονο, αθόρυβο τρόπο ο οποίος αποτελούσε χαρακτηριστικό του. «Όταν βλέπεις έναν άντρα με φαβορίτες αυτής της κοψιάς και το ('Pink ‘un’ ???) να ξεπετάγεται από την τσέπη του μπορείς πάντοτε να τον σύρεις σε ένα στοίχημα,» είπε. «Τολμώ να πω πως αν είχα βάλει 100 λίρες κάτω μπροστά του, ο άνθρωπος δεν θα μου είχε δώσει πληρέστερες πληροφορίες από όσο αυτές που του πήρα με την ιδέα πως με πήγαινε στοίχημα. Λοιπόν, Γουώτσον, πλησιάζουμε, φαντάζομαι, στο τέλος της αναζήτησης μας και το μοναδικό σημείο το οποίο παραμένει είναι να προσδιορίσουμε αν θα ‘πρεπε να πάμε μέχρι εκείνη την Κυρία Οακσότ απόψε, ή αν θα ‘πρεπε να το φυλάξουμε για αύριο. Είναι σαφές από όσα εκείνος ο μουτρωμένος τύπος είπε πως υπάρχουν κι άλλοι εκτός από εμάς που ανησυχούν αναφορικά με το ζήτημα, και εγώ θα ‘πρεπε—» Τα σχόλια σου άξαφνα διεκόπησαν από έναν δυνατό σάλο που ξέσπασε από τον πάγκο που είχαμε μόλις αφήσει. Γυρίζοντας είδαμε έναν μικρό ποντικομούρη τύπο να στέκεται στο κέντρο του φωτεινού κύκλου το οποίο έπεφτε από την αιωρούμενη λάμπα, ενώ ο Μπρεκινρίτζ, ο πωλητής,
- 234 -
Arthur Conan Doyle πλαισιωμένος από την πόρτα του πάγκου του, κουνούσε τις γροθιές του προς την ζαρωμένη φιγούρα. «Αρκετά μαζί σας και τις χήνες σας,» φώναξε. «Μακάρι να πάτε όλοι στο διάολο παρέα. Αν έρθετε να μου φορτωθείτε ξανά με τις κουταμάρες σας θα αμολήσω το σκύλο πάνω σας. Φέρτε την Κυρία Οακσότ εδώ, και θα της απαντήσω, όμως εσείς τι σχέση έχετε με όλα αυτά; Αγόρασα από σας τις χήνες;» «Όχι· μα μια από αυτές ήταν δική μου όπως και να ‘ναι,» τσίριξε ο ανθρωπάκος. «Ωραία, τότε, ζήτα την από την Κυρία Οακσότ.» «Μου είπε την ζητήσω από εσάς.» «Λοιπόν, μπορείς να τη ζητήσεις κι από το Βασιλιά της Πρωσίας, για όσο νοιάζομαι. Αρκετά το ανέχθηκα. Τσακιστείτε από δω!» Όρμησε αγριεμένα εμπρός, και ο ερωτών τράπηκε σε φυγή μέσα στο σκοτάδι. «Αχά! Αυτό ίσως να μας γλιτώσει από μια επίσκεψη στην οδό Μπρίξτον,» ψιθύρισε ο Χολμς. «Έλα μαζί μου, και θα δούμε τι μπορεί να βγει από αυτόν τον τύπο.» Δρασκελίζοντας μέσα από διάσπαρτα πηγαδάκια κόσμου που τεμπέλιαζαν γύρω από τους φωτισμένους πάγκους, ο σύντροφος μου ταχύτατα πρόλαβε τον ανθρωπάκο και τον άγγιξε στον ώμο. Εκείνος στράφηκε απότομα, και είδα στο φως του γκαζιού πως κάθε ίχνος χρώματος είχε στερέψει από το πρόσωπο του. «Ποιοι είστε εσείς, εκεί; Τι θέλετε;» ρώτησε με τρεμάμενη φωνή. «Να με συγχωρείτε,» είπε ήρεμα ο Χόλμς, «μα δεν μπόρεσα να μην ακούσω τις ερωτήσεις τις οποίες θέσατε στον πωλητή μόλις τώρα. Πιστεύω πως θα μπορούσα να σας βοηθήσω.» «Εσείς; Ποιος είστε; Πως μπορείτε να γνωρίζετε οτιδήποτε σχετικό με το ζήτημα;» «Το όνομα μου είναι Σέρλοκ Χολμς. Είναι δουλειά μου να γνωρίζω ότι οι άλλοι δεν γνωρίζουν.» «Μα πως μπορεί να γνωρίζετε τίποτα σχετικά;»
- 235 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Συγγνώμη, γνωρίζω τα πάντα σχετικά. Επιχειρείτε να ακολουθήσετε κάποιες χήνες οι οποίες πουλήθηκαν από την Κυρία Οακσότ, της οδού Μπρίξτον, προς έναν έμπορο ονόματι Μπεκινρίτζ, από εκείνον εν συνεχεία στον Κύριο Γουίντιγκέητ, του Alpha, και από εκείνον στη λέσχη του, στην οποία ο Κύριος Χένρυ Μπέϊκερ είναι μέλος.»
«Ω, κύριε, είστε ο άνθρωπος που λαχταρούσα να συναντήσω,» φώναξε ο μικροκαμωμένος τύπος με απλωμένα χέρια και τρεμάμενα δάκτυλα. «Μόλις που μπορώ να σας εξηγήσω πόσο εμπλέκομαι σε αυτό το ζήτημα.» Ο Σέρλοκ Χολμς έκανε νόημα σε μια τετράτροχη που περνούσε. «Στην περίπτωση αυτή καλύτερα να το συζητήσουμε σε ένα άνετο δωμάτιο από ότι σε ετούτη την ανεμοδαρμένη αγορά,» είπε. «Όμως, παρακαλώ, πείτε μου, πριν συνεχίσουμε, ποιόν έχω την ευχαρίστηση να βοηθώ.» Ο άνθρωπος δίστασε προς στιγμής. «Το όνομα μου είναι Τζων Ρόμπινσον,» απάντησε με μια λοξή ματιά.
- 236 -
Arthur Conan Doyle «Όχι, όχι· το πραγματικό όνομα,» είπε ο Χολμς ευχάριστα. «Είναι πάντοτε άβολο να δουλεύω με ένα ψευδώνυμο.» «Ένα κοκκίνισμα ξεπήδησε στα λευκά μάγουλα του ξένου. «Καλώς τότε,» είπε, «το πραγματικό μου όνομα είναι Τζων Ράϊντερ.» «Ακριβώς έτσι. Επικεφαλής του Ξενοδοχείου Κοσμοπόλιταν. Παρακαλώ περάστε στην άμαξα, και σύντομα θα είμαι σε θέση να σας πω όλα όσα θα θέλατε να μάθετε.» Ο μικρόσωμος άντρας στάθηκε κοιτάζοντας μας εναλλάξ με εν μέρει φοβισμένα, εν μέρει αισιόδοξα μάτια, σαν κάποιος που δεν ήταν σίγουρος αν βρισκόταν εμπρός σε ένα θεόσταλτο δώρο ή σε μια καταστροφή. Κατόπιν ανέβηκε στην άμαξα, και σε μισή ώρα βρισκόμασταν πίσω στο καθιστικό στην οδό Μπέϊκερ. Τίποτα δεν είχε ειπωθεί κατά την διάρκεια της διαδρομής μας, όμως η εξημμένη, ρηχή αναπνοή του νέου μας συντρόφου, και τα σφιξίματα και ξεσφιξίματα των χεριών του, πρόδιδαν την νευρική ένταση εντός του. «Να ‘μαστε!» είπε ο Χολμς εύθυμα καθώς μπήκαμε στο δωμάτιο. «Η φωνή δείχνει εξαιρετικά επίκαιρη με τέτοιο καιρό. Φαίνεστε παγωμένος, Κύριε Ράϊντερ. Παρακαλώ πάρτε την πολυθρόνα. Θα φορέσω μονάχα τις παντόφλες μου πριν αφοσιωθούμε στο ζητηματάκι σας. Τώρα, λοιπόν! Θέλετε να μάθετε τι απέγιναν εκείνες οι χήνες;» «Μάλιστα, κύριε.» «Ή, μάλλον, έχω την εντύπωση, εκείνη η χήνα. Ήταν ένα το πουλί, φαντάζομαι το οποίο σας ενδιαφέρει—λευκό, με μια μαύρη ρίγα στην ουρά.» Ο Ράϊντερ ρίγησε από την έξαψη. «Ω, κύριε,» αναφώνησε, «μπορείτε να μου πείτε που πήγε;» «Ήρθε εδώ.» «Εδώ;» «Ναι, και ένα πλέον αξιοθαύμαστο πουλί αποδείχθηκε. Δεν αμφιβάλω που ενδιαφέρεστε για αυτό. Άφησε ένα αυγό όταν πέθανε—το ομορφότερο, λαμπερότερο
- 237 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς γαλάζιο αυγό που ειδώθηκε ποτέ. Το έχω εδώ στο μουσείο μου.» Ο επισκέπτης μας στάθηκε παραπατώντας και άδραξε το γείσο με το δεξί του χέρι. Ο Χολμς ξεκλείδωσε την κάσα του και κράτησε το γαλάζιο γρανάτη, ο οποίος έλαμπε σαν άστρο, με μια παγερή λαμπρή, πολύπλευρη ακτινοβολία. Ο Ράϊντερ στάθηκε έκθαμβος με ένα τραβηγμένο πρόσωπο, αβέβαιος αν θα έπρεπε να προβάλει αξίωση ή να το αποκηρύξει. «Το παιχνίδι τελείωσε, Ράϊντερ,» είπε ο Χολμς ήρεμα. «Κρατήσου άνθρωπε, θα πέσεις στη φωτιά! Δώσε του ένα χέρι να επιστρέψει στην καρέκλα του, Γουώτσον. Δεν έχει αρκετό αίμα για πάει μέσα για αδίκημα με (impunity). Δώσε του μια τζούρα Μπράντυ. Λοιπόν! Τώρα δείχνει κομμάτι περισσότερο άνθρωπος. Τέτοια τσιλιβήθρα που είναι, φυσικά!» Για μια στιγμή είχε τρεκλίσει και σχεδόν πέσει, όμως το μπράντυ έφερε ιδέα χρώματος στα μάγουλα του, και κάθισε κοιτάζοντας με τρομοκρατημένα μάτια τον κατήγορο του. «Έχω σχεδόν κάθε κρίκο στα χέρια μου, και όλες τις αποδείξεις τις οποίες ενδεχομένως να χρειαζόμουν, έτσι υπάρχουν ελάχιστα που έχεις να μου πεις. Ωστόσο, αυτά τα ελάχιστα ίσως κάλλιστα να διασαφηνισθούν ώστε να ολοκληρώσουν την υπόθεση. Έχεις ακούσει, Ράιντερ, για αυτόν τον γαλάζιο λίθο της Κοντέσας του Μορκάρ;» «Ήταν η Κάθριν Κιούζακ που μου μίλησε για αυτόν,» είπε με (crackling??) φωνή. «Μάλιστα—η υπηρεσία της δεσποσύνης. Λοιπόν, ο πειρασμός του ξαφνικού πλούτου τόσο εύκολα αποκτημένου υπήρξε πολύ για σένα, όπως υπήρξε και για καλύτερους άντρες πριν από σένα· όμως δεν ήσουν ιδιαίτερα προσεκτικός στα μέσα που χρησιμοποίησες. Μου φαίνεται, Ράϊντερ, πως υπάρχει η στόφα ενός αρκετά καλού κακοποιού μέσα σου. Ήξερες πως εκείνος ο άντρας, ο Χόρνερ, ο υδραυλικός, είχε αναμιχθεί με κάποιο άλλο ζήτημα στο παρελθόν, και πως η υποψία θα έπεφτε πάνω ευκολότερα πάνω του. Τι έκανες, τότε; Πραγματοποίησες μια δουλίτσα στο δωμάτιο της κυρίας—εσύ και η συνεργός σου η Κιούζακ—και κανόνισες να
- 238 -
Arthur Conan Doyle είναι ο άνθρωπος που θα κληθεί. Τότε, όταν είχε φύγει, διέρρηξες την κοσμηματοθήκη, σήμανες συναγερμό, και έβαλες να συλληφθεί ο ατυχής εκείνος άντρας. Κατόπιν—»
Ο Ράϊντερ ρίχτηκε ξαφνικά πάνω στο χαλί και έσφιξε τα γόνατα του συντρόφου μου. «Για όνομα του Θεού, δείξτε έλεος!» στρίγκλισε. «Σκεφθείτε τον πατέρα μου! Την μητέρα μου! Θα τους έκανε την καρδιά κομμάτια. Ποτέ δεν παραστράτησα στο παρελθόν. Ποτέ δεν θα το ξανακάνω. Το ορκίζομαι. Το ορκίζομαι στη Βίβλο. Ω, μη με σύρετε στο δικαστήριο! Για όνομα του Θεού, μη!» «Γύρνα πίσω στην καρέκλα σου!» είπε ο Χολμς αυστηρά. «Είναι υπέροχο το ότι μαζεύεσαι και σέρνεσαι τώρα, όμως ελάχιστα συλλογίστηκες τον κακομοίρη τον Χόρνερ στο λιμάνι για ένα έγκλημα για το οποίο δεν είχε ιδέα.» «Θα φύγω, Κύριε Χολμς. Θα εγκαταλείψω τη χώρα, κύριε. Τότε η κατηγορία εναντίον του θα αναιρεθεί.»
- 239 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Χμ! Θα μιλήσουμε για αυτό. Και τώρα ας ακούσουμε μια ειλικρινή κατάθεση της επόμενης πράξης. Πως βρέθηκε ο λίθος μέσα στη χήνα, και πως βρέθηκε η χήνα στην αγορά; Πες μας την αλήθεια, γιατί μόνο προς αυτή τη μεριά έχεις κάποιες ελπίδες να σωθείς.» Ο Ράϊντερ πέρασε την γλώσσα πάνω από τα ξεραμένα χείλη του. «Θα σας τα αφηγηθώ όπως ακριβώς συνέβησαν, κύριε,» είπε. «Όταν ο Χόρνερ είχε συλληφθεί, μου φάνηκε πως το καλύτερο για μένα θα ήταν να απομακρυνθώ με το πετράδι αμέσως, γιατί δεν είχα ιδέα πότε η αστυνομία θα έβαζαν στο μυαλό τους να ψάξουν εμένα και το δωμάτιο μου. Δεν υπήρχε κανένα μέρος στο ξενοδοχείο που να ήταν ασφαλές. Βγήκα έξω, σα να πήγαινα για δουλειές, και έκανα κατά το σπίτι της αδελφής μου. Είχε παντρευτεί έναν άντρα ονόματι Οακσότ, και ζούσε στην οδό Μπρίξτον, όπου πάχαινε πουλερικά για την αγορά. Καθοδόν προς τα εκεί κάθε άνθρωπος που συναντούσα μου έμοιαζε για αστυνομικός ή επιθεωρητής, και, παρότι επρόκειτο για μια παγερή βραδιά, ο ιδρώτας κυλούσε στο πρόσωπο μου προτού να φτάσω στο δρόμο του Μπρίξτον. Η αδελφή μου με ρώτησε τι έτρεχε, και γιατί ήμουν τόσο χλωμός· μα της είπα πως ήμουν αναστατωμένος από την ληστεία του κοσμήματος στο ξενοδοχείο. Τότε πήγα στην πίσω αυλή και κάπνισα μια πίπα διερωτώμενος τι θα ήταν καλύτερα να πράξω.» «Είχε ένα φίλο κάποτε ονόματι Μόντσλυ, ο οποίος χάλασε, και εκτίει την ποινή του στο Πέντονβιλ. Μια μέρα με είχε συναντήσει, και το γύρισε στην κουβέντα για τις μεθόδους των ληστών, και πως ξεφορτώνονταν αυτά που έκλεβαν. Ήξερα πως θα ήταν ειλικρινής μαζί μου, γιατί γνώριζα ένα-δυο πράγματα σχετικά μ’ αυτόν· έτσι αποφάσισα με το μυαλό μου να πάω ίσια στο Κίλμπερν, όπου ζούσε, και να τον εμπιστευθώ. Θα μου έδειχνε πώς να μετατρέψω το πετράδι σε χρήματα. Όμως πως θα έφτασα εκεί ασφαλής; Σκέφτηκα τα μαρτύρια που είχα περάσει ερχόμενος από το ξενοδοχείο. Θα μπορούσα από στιγμή σε στιγμή να συλληφθώ και να ερευνηθώ, και νάτο το πετράδι στην τσέπη του
- 240 -
Arthur Conan Doyle σακακιού μου. Ακουμπούσα πάνω στον τοίχο εκείνη την ώρα και κοίταζα τις χήνες που γυρόφερναν τριγύρω από τα πόδια μου, και άξαφνα μια ιδέα μου ήρθε στο μυαλό που μου φανέρωσε πως θα μπορούσα να βάλω κάτω και τον καλύτερο επιθεωρητή που έζησε ποτέ.» «Η αδελφή μου, μου είχε πει μερικές βδομάδες νωρίτερα πως θα μπορούσα να διαλέξω από τις χήνες για Χριστουγεννιάτικο δώρο, και ήξερα πως πάντοτε κρατούσε το λόγο της. Θα έπαιρνα τη χήνα μου τώρα, και μέσα της θα μετέφερα το πετράδι μου στο Κίλμπερν. Υπήρχε ένα μικρό υπόστεγο στην αυλή, και πίσω οδήγησα ένα από τα πουλιά— ένα φίνο μεγάλο, λευκό, με ραβδωτή ουρά. Το ‘πιασα κι ανοίγοντας το ράμφος, έχωσα το πετράδι στο λαιμό του όσο βαθύτερα έφτανε το δάχτυλο μου. Το πουλί κατάπιε, κι ένοιωσα το πετράδι να περνάει τον οισοφάγο του και να πέφτει στη σγάρα του. Όμως το ζωντανό πετάρισε και πάλεψε, και έξω ήρθε η αδελφή μου για να δει τι έτρεχα. Καθώς στράφηκα να της μιλήσω το ζώο ελευθερώθηκε και έτρεξε φτερουγίζοντας ανάμεσα στα άλλα. «’Τι έκανες εκεί μ’ αυτό το πουλί, Τζεμ;’ Μου λέει. «’Βασικά,’ είπα ,’είπε πως θα μου ‘δινες ένα για τα Χριστούγεννα, και έψαχνα ποιο ήταν το παχύτερο.’ «’Α,’ λέει εκείνη, ‘το δικό σου το έχουμε κρατήσει απέξω—το πουλί του Τζεμ, το φωνάζουμε. Είναι το μεγάλο λευκό εκεί πέρα. Υπάρχουν εικοσι-έξι από δαύτα, το οποίο μας ένα για σένα, και ένα για μας, και δυο ντουζίνες για την αγορά.’ «’Σε ευχαριστώ, Μάγκι,’ είπα εγώ· ‘άλλα αν δεν σε πειράζει, θα προτιμούσα να ‘παιρνα αυτό που κρατούσα μόλις τώρα.’ «’Το άλλο είναι ενάμιση κιλό πιο βαρύ,’ είπε εκείνη, ‘και το παχύναμε εξαιρετικά για σένα.’ «’Δεν πειράζει. Θα πάρω το άλλο, και θα το πάρω τώρα,’ είπα εγώ. «Α, καλά όπως θέλεις,’ είπε εκείνη, κομμάτι μπουρινιασμένη. «Ποιο είναι αυτό που θέλεις, λοιπόν;»
- 241 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «’Το λευκό με την ραβδωτή ουρά, ακριβώς στη μέση του κοπαδιού.’ «Α, πολύ καλά. Σκότωσε το και πάρε το μαζί σου.’ «Λοιπόν, έκανα αυτό που είπε, Κύριε Χολμς, και κουβάλησα το πουλί όλο το δρόμο μέχρι το Κίλμπερν. Είπα στο φιλαράκο μου τι είχα κάνει, γιατί επρόκειτο για άνθρωπο που ήταν εύκολο να του πεις κάτι τέτοιο. Γέλασε μέχρι που πνίγηκε, και πήραμε ένα μαχαίρι κι ανοίξαμε τη χήνα. Η καρδιά μου πάγωσε, γιατί δεν υπήρχε ίχνος του πετραδιού, και ήξερα πως κάποιο τρομερό λάθος είχε συμβεί. Άφησα το πουλί έτρεξα πίσω στην αδελφή μου, και βιάστηκα να πάω στην πίσω αυλή. Δεν υπήρχε ούτε ένα πουλί εκεί. «’Που είναι όλα τους, Μάγκι;’ Φώναξα. «Πήγαν στον έμπορο, Τζεμ.’ «’Ποιόν έμπορο;» «Τον Μπρέκινριτζ, του Κόβεντ Γκάρντεν. «’Μα υπήρχε άλλο με ραβδωτή ουρά;’ Ρώτησα, ‘το ίδιο σαν κι αυτό που διάλεξα;» «Ναι, Τζεμ· υπήρχαν δυο με ραβδωτές ουρές, και ποτέ δεν κατάφερνα να τα ξεχωρίσω.’ «Λοιπόν, τότε φυσικά, τα κατάλαβα όλα, και έτρεξα όσο πιο γρήγορα βάσταγαν τα πόδια μου σε εκείνον τον άνθρωπο, τον Μπρεκινρίτζ· μα είχε πουλήσει την παρτίδα αμέσως, και ούτε λέξη δεν μου ΄λεγε για το πού είχαν πάει. Τον ακούσατε κι οι ίδιοι απόψε. Λοιπόν, κάθε φορά μου απαντούσε καθαυτό τον τρόπο.. Η αδελφή μου νομίζω πως τρελαίνομαι. Μερικές φορές το ίδιο κι εγώ. Και τώρα—και τώρα στιγματίστηκα κι ο ίδιος σαν κλέφτης, δίχως καν να έχω αγγίξει τον πλούτο για τον οποίο πούλησα την υπόληψη μου. Ο Θεός να με βοηθήσει! Ο Θεός να με βοηθήσει!» Ξέσπασε σε σπασμωδικούς λυγμούς, με το πρόσωπο του θαμμένο στα χέρια του. Υπήρξε μια παρατεταμένη σιωπή, που έσπαζε μονάχα από την βαριά του αναπνοή κι από το μετρημένο χτύπημα των δακτύλων του Σέρλοκ Χολμς επί της άκρης του τραπεζιού. Τότε ο φίλος μου σηκώθηκε και άνοιξε την πόρτα.
- 242 -
Arthur Conan Doyle
«Φύγε!» είπε. «Πως, κύριε! Ω, ευλογημένος να ‘στε!» «Όχι άλλες κουβέντες. Φύγε!» Και δεν χρειάστηκαν περισσότερες κουβέντες. Ακούστηκε μια φούρια και θόρυβος από τις σκάλες, το χτύπημα της πόρτας, και το ηχηρό κροτάλισμα πατημάτων από το δρόμο. «Εν τέλει, Γουώτσον,» είπε ο Χολμς, απλώνοντας τα χέρια του για την πήλινη πίπα του, «δεν πληρώνομαι από την αστυνομία για να καλύπτω τις ανικανότητες τους. Αν ο Χόρνερ κινδύνευε θα ήταν διαφορετικό θέμα· όμως αυτός ο τύπος δεν θα εμφανιστεί ενάντια του, και η υπόθεση θα καταρρεύσει. Υποθέτω πως μετριάζω ένα αδίκημα, όμως είναι εξίσου πιθανό πως σώζω μια ψυχή. Ο τύπος αυτό δεν θα σφάλει ξανά· είναι τόσο τρομερά φοβισμένος. Στείλε τον στην φυλακή τώρα, και θα τον κάνεις φυλακόβιο για μια ζωή. Επιπλέον, είναι η περίοδος της συγχώρεσης. Η τύχη έφερε στο δρόμο μας ένα πλέον ιδιάζον και καπριτσιόζικο πρόβλημα, και η λύση αποτελεί και την ανταμοιβή του. Αν έχεις την καλοσύνη να χτυπήσεις το κουδούνι, Γιατρέ, θα αρχίσουμε μια ακόμη έρευνα, στην οποία, επίσης ένα πουλί θα αποτελέσει το βασικό χαρακτηριστικό.
- 243 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
Η Περιπ έτ εια τ ο υ Πιτ σιλ ωτ ο ύ Κορδονιού 12 Ρίχνοντας μια ματιά επί των σημειώσεων μου των εβδομήντα και κάτι υποθέσεων στις οποίες είχα κατά την διάρκεια των τελευταίων οχτώ χρόνων μελετήσει τις μεθόδους του φίλου μου του Σέρλοκ Χολμς, βρίσκω πολλές τραγικές, ορισμένες κωμικές, ένα μεγάλο αριθμό απλά παράξενων, ωστόσο καμία κοινότοπη· διότι, εργαζόμενος όπως έκανε πιότερο από αγάπη προς την τέχνη του παρά από την επιδίωξη της απόκτησης πλούτου, αρνιόταν να σχετιστεί με κάθε έρευνα η οποία δεν έτεινε προς το ασύνηθες, ή ακόμη και το εξωπραγματικό. Από όλες αυτές τις ποικίλες υποθέσεις, ωστόσο, δεν ενθυμούμαι κάποια η οποία να παρουσίασε πλέον ιδιάζοντα χαρακτηριστικά από εκείνη η οποία σχετιζόταν με την πασίγνωστη οικογένεια του Σάρρεϋ, τους Ρόϋλοτς του Στόουκ Μοράν. Τα εν λόγω γεγονότα συνέβησαν τις πρώτες ημέρες της γνωριμίας μου με τον Χολμς, όταν ήμασταν συγκάτοικοι ως εργένηδες στην οδό Μπέϊκερ. Θα υπήρχε δυνατότητα να τα είχα καταγράψει παλαιότερα, ωστόσο μια υπόσχεση εχεμύθειας είχε δοθεί κατά την περίοδο εκείνη, εκ της οποίας ελευθερώθηκα κατά τη διάρκεια του περασμένου μήνα εκ του πρόωρου θανάτου της κυρίας στην οποία η υπόσχεση είχε δοθεί. Είναι ίσως εξίσου καλό πως τα γεγονότα θα έρθουν στο φως τώρα, διότι έχω λόγους να γνωρίζω πως υπάρχουν αρκετά ευρύτατα διαδεδομένες φήμες όσον αφορά το θάνατο του Δρ. Γκρίμσμπυ Ρόϋλοτ που τείνει να καταστήσει το ζήτημα ακόμη πιο τρομερό από όσο η αλήθεια. Ήταν νωρίς τον Απρίλη του έτους ’83 που ξύπνησα ένα πρωινό για να βρω τον Σέρλοκ Χολμς να στέκεται, πλήρως ντυμένος, στο πλάι του κρεβατιού μου. Ξυπνούσε αργά, κατά κανόνα, και καθώς το ρολόι στο γείσο του τζακιού μου
12 (Σ.τ.Μ) Speckled band – πιτσιλωτό, κηλιδωμένο κορδόνι. Ωστόσο το band μπορεί να αναφερθεί σε
λωρίδα, ρίγα, δακτύλιο ή και ομάδα ανθρώπων.
- 244 -
Arthur Conan Doyle φανέρωσε πως ήταν μόλις επτά παρά τέταρτο, ανοιγόκλεισα τα μάτια μου προς το μέρος του με κάποια έκπληξη, και ίσως μια μικρή αγανάκτηση, γιατί ήμουν κι ο ίδιος τακτικός στις συνήθειες μου.» «Τι τρέχει, λοιπόν—έπιασε φωτιά;» «Όχι· πελάτης. Φαίνεται πως μια νεαρή κυρία έφθασε σε μια εξαιρετική κατάσταση αναστάτωσης, η οποία επιμένει να με δει. Περιμένει αυτή τη στιγμή στο καθιστικό. Τώρα, όταν νεαρές κυρίες περιπλανιούνται στη Μητρόπολη μια τόσο πρωινή ώρα, και πετάνε κοιμισμένους ανθρώπους από τα κρεβάτια τους, θεωρώ πως είναι κάτι ιδιαιτέρως επείγον αυτό που επιθυμούν να αναφέρουν. Αν αποδεικνυόταν να πρόκειται περί μιας ενδιαφέρουσας υπόθεσης, θα ήθελες, είμαι βέβαιος, να την παρακολουθήσεις από το ξεκίνημα. Σκέφτηκα, όπως και να έχει, πως έπρεπε να σε επισκεφθώ και να σου δώσω την ευκαιρία.» «Αγαπητέ μου φίλε, δε θα το έχανα για τίποτα.» Δεν είχα καμία σπουδαιότερη απόλαυση από ότι να ακολουθώ τον Χολμς στις επαγγελματικές του έρευνες, και στο να θαυμάζω τα αστραπιαία συμπεράσματα του, τόσο γοργά όσο και τα προαισθήματα του, και εντούτοις πάντοτε εδραιωμένα επί μιας λογικής βάσης με την οποία ξεδιάλυνε τα προβλήματα τα οποία του παραθέτονταν. Σβέλτα φόρεσα τα ρούχα μου και ήμουν έτοιμος σε λίγα λεπτά να συνοδεύσω το φίλο μου κάτω στο καθιστικό. Μια κυρία ντυμένη με μαύρα και με βαριά πέπλα, η οποία καθόταν στο παράθυρο, σηκώθηκε καθώς μπήκαμε. «Καλή σας ημέρα, κυρία μου,» είπε ο Χολμς, εύθυμα. «Το όνομα μου είναι Σέρλοκ Χολμς. Από εδώ ο στενός μου φίλος και συνεργάτης, Δρ. Γουώτσον, ενώπιον του οποίου μπορείτε να μιλήσετε τόσο ελεύθερα όσο και ενώπιον μου. Αχα! Χαίρομαι που βλέπω πως η Κυρία Χάντζον είχε την καλή ιδέα να ανάψει τη φωτιά. Παρακαλώ πλησιάστε κοντά της, και θα παραγγείλω μια κούπα ζεστό καφέ, γιατί παρατηρώ πως τρέμετε.»
- 245 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Δεν είναι το κρύο που με κάνει να τρέμω,» είπε η γυναίκα με χαμηλή φωνή, αλλάζοντας τη θέση της όπως της ζητήθηκε. «Τότε, τι;»
«Είναι φόβος, Κύριε Χολμς. Είναι τρόμος.» Σήκωσε το πέπλο της καθώς μίλησε, και είδαμε πως βρισκόταν όντως σε μια αξιοθρήνητη κατάσταση εκνευρισμού, το πρόσωπο της τραβηγμένο κι ωχρό, με νευρικά τρομαγμένα μάτια, όπως εκείνα κάποιου κυνηγημένου ζώου. Τα χαρακτηριστικά και η φιγούρα της ήταν εκείνα μιας γυναίκας στα τριάντα, όμως τα μαλλιά της είχαν μικρές δόσεις από πρώιμο γκριζάρισμα, κι η έκφραση της ήταν κουρασμένη και καταβεβλημένη. Ο Σέρλοκ Χολμς την παρατήρησε με μια από τις γοργές, πλήρως αναλυτικές ματιές του. «Δεν πρέπει να φοβάστε,» είπε καθησυχαστικά, γέρνοντας εμπρός και χτυπώντας απαλά το μπράτσο της. «Σύντομα θα έχουμε διευθετήσει την κατάσταση, δεν έχω αμφιβολία. Ήρθατε με το τραίνο σήμερα το πρωί, όπως αντιλαμβάνομαι.» «Με γνωρίζετε, τότε;» «Όχι, όμως παρατηρώ το απόκομμα του εισιτηρίου επιστροφής στην παλάμη του αριστερού γαντιού σας. Θα πρέπει να ξεκινήσατε νωρίς, και όμως είχατε μια καλή
- 246 -
Arthur Conan Doyle διαδρομή με ένα κάρο, κατά μήκους λασπωμένων δρόμων, πριν φτάσετε στο σταθμό.» Η κυρία τινάχτηκε ξαφνιασμένη απότομα και κοίταξε σαστισμένη το σύντροφο μου. «Δεν υπάρχει κανένα μυστήριο, αγαπητή μου κυρία,» είπε εκείνος, χαμογελώντας. «Το αριστερό μανίκι του πανωφοριού σας είναι πιτσιλισμένο με λάσπη σε όχι λιγότερα των επτά σημείων. Τα σημάδια είναι απολύτως φρέσκα. Δεν υπάρχει όχημα παρεκτός ενός κάρου το οποίο να εκτοξεύει λάσπη καθαυτό τον τρόπο, και τότε μόνο όταν κάθεσαι στην αριστερή μεριά του οδηγού.» «Όποιοι κι αν είναι οι λόγοι σας, έχετε απόλυτο δίκιο,» είπε εκείνη. «Ξεκίνησα από το σπίτι πριν τις έξι, έφτασα στο Λέδερχεντ και είκοσι, και ήρθα μέσα με το πρώτο τραίνο στο Γουώτερλου. Κύριε, να αντέξω αυτό το βάρος δε μπορώ άλλο πλέον· θα τρελαθώ αν εξακολουθήσει. Δεν έχω κανέναν να στραφώ—κανέναν, εκτός μόνο έναν, ο οποίος νοιάζεται για μένα, και εκείνος, ο καημένος, ελάχιστα μπορεί να βοηθήσει. Έμαθα για εσάς, Κύριε Χολμς· έμαθα για εσάς από την Κυρία Φάριντος, την οποία συνδράματε την ώρα της μεγαλύτερης ανάγκης της. Από εκείνη ήταν που έμαθα την διεύθυνση σας. Ω, κύριε, δε νομίζετε πως θα μπορούσατε να με βοηθήσετε, κι εμένα, και τουλάχιστον να ρίξετε λίγο φως μες το πυκνό σκοτάδι το οποίο με περιβάλει; Επί της παρούσης είναι υπεράνω των δυνατοτήτων μου να σας ανταμείψω για τις υπηρεσίες σας, όμως σε ένα μήνα με έξι εβδομάδες θα είμαι παντρεμένη, με τον έλεγχο του δικού μου εισοδήματος, και τότε τουλάχιστον δεν θα με βρείτε αχάριστη.» Ο Χολμς στράφηκε στο γραφείο του και, ξεκλειδώνοντας το, τράβηξε έξω ένα μικρό ευρετήριο, το οποίο και συμβουλεύτηκε. «Φάριντος,» είπε. «Α ναι, θυμάμαι την υπόθεση· είχε να κάνει με μια τιάρα από οπάλια. Νομίζω πως ήταν πριν από σένα Γουώτσον. Μπορώ μόνο να πω, κυρία μου, πως θα χαρώ να αφιερώσω την ίδια φροντίδα στην υπόθεση σας όπως έκανα και στης φίλης σας. Όσον για την ανταμοιβή μου, το
- 247 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς επάγγελμα μου είναι η ανταμοιβή μου· όπως έχετε το ελεύθερο να καλύψετε τα όποια έξοδα στα οποία θα υποχρεωθώ να προβώ, τη στιγμή που θα σας ταιριάζει καλύτερα. Και τώρα παρακαλώ να παραθέσετε ενώπιον μας καθετί που ίσως μας βοηθήσει να σχηματίσουμε μια γνώμη επί του ζητήματος.» «Αλίμονο!» αποκρίθηκε η επισκέπτρια μας, «ο ίδιος ο τρόμος της κατάστασης έγκειται στο γεγονός πως οι φόβοι μου είναι τόσο ακαθόριστοι, και οι υποψίες μου εξαρτώνται τόσο αποκλειστικά επί μικρών πραγμάτων, τα οποία ενδεχομένως να φανούν ασήμαντα σε κάποιον άλλο, που ακόμη κι εκείνος από τον οποίο από όλους έχω το δικαίωμα να αναζητήσω βοήθεια και συμβουλή θεωρεί όλα όσα του αναφέρω σχετικά ως τις φαντασιώσεις μια νευρικής γυναίκας. Δεν το λέει έτσι, όμως μπορώ να το διακρίνω μέσα από τις καθησυχαστικές του απάντησες και τα αποστραμμένα του μάτια. Όμως άκουσα, Κύριε Χολμς, πως εσείς βλέπετε βαθύτερα μέσα στις πολυποίκιλες κακίες της ανθρώπινης καρδιάς. Μπορείτε να με συμβουλεύσετε πώς να κινηθώ καταμεσής των κινδύνων που με περικλείουν.» «Η προσοχή μου είναι δική σας, κυρία μου.» «Το όνομα μου είναι Χέλεν Στόουνερ, και ζω με τον πατριό μου, ο οποίος είναι ο μοναδικός επιζών μιας εκ των παλαιοτέρων Σαξονικών οικογενειών της Αγγλίας, των Ρόϋλλοτ του Στόουκ Μοράν, στο δυτικό όριο του Σάρρεϋ.» Ο Χολμς κούνησε το κεφάλι του. «Το όνομα, μου είναι γνώριμο,» είπε. «Η οικογένεια υπήρξε κάποτε μεταξύ των πλουσιοτέρων της Αγγλίας, και οι εκτάσεις εκτείνονταν πέρα από τα σύνορα μέσα στο Μπέρκσαιρ στα βόρεια, και το Χαμπσάιρ στα δυτικά. Τον προηγούμενο αιώνα, ωστόσο, τέσσερις διαδοχικοί κληρονόμοι υπήρξαν της πλέον αλόγιστης και σπάταλης ιδιοσυγκρασίας, και η οικογενειακή καταστροφή εντέλει συμπληρώθηκε από έναν χαρτοπαίκτη τον καιρό της Αντιβασιλείας. Τίποτα δεν απέμεινε παρεκτός μερικών στρεμμάτων γης, και της διακοσίων ετών οικίας, η
- 248 -
Arthur Conan Doyle οποία βαρύνεται κι η ίδια από βαρύτατη υποθήκη. Ο στερνός γαιοκτήμονας τελείωσε τη ζωή του εκεί, ζώντας τη φριχτή ζωή ενός άπορου αριστοκράτη· μα ο μονάκριβος γιος του, ο πατριός μου, βλέποντας πως έπρεπε να προσαρμοσθεί στις νέες συνθήκες, απόσπασε μια προκαταβολή από έναν συγγενή, η οποία του έδωσε τη δυνατότητα να λάβει ένα πτυχίο ιατρικής και έφυγε στην Καλκούτα, όπου, με τις επαγγελματικές του δεξιότητες και το σθένος του χαρακτήρα του, απέκτησε φήμη και πελατεία. Σε μια κρίση θυμού, ωστόσο, προκληθείσα από μερικές κλοπές οι οποίες είχαν διαπραχθεί στην οικία του, χτύπησε τον ντόπιο οικονόμο του μέχρι θανάτου και μόλις που διέφυγε μιας θανατικής καταδίκης. Όπως είχε, υπεβλήθη σε μια μακρά ποινή φυλάκισης και κατόπιν επέστρεψε στην Αγγλία ως κατηφής κι απογοητευμένος άνθρωπος. «Όταν ο Δρ. Ρόϋλοτ βρισκόταν στην Ινδία παντρεύτηκε τη μητέρα μου, την Κυρία Στόουνερ, νεαρή χήρα του υποστράτηγου Στόουνερ, της Πυροβολαρχίας της Βεγγάλης. Η αδελφή μου η Τζούλια κι εγώ ήμασταν δίδυμες, και ήμασταν μόλις δυο χρονών κατά την περίοδο που η μητέρα παντρεύτηκε ξανά. Είχε ένα σημαντικό χρηματικό ποσό—όχι λιγότερο των 1000 λιρών ετησίως—και το οποίο κληροδότησε στο Δρ. Ρόϋλοτ αποκλειστικά καθόσον διέμενε μαζί του, με την πρόβλεψη πως συγκεκριμένο ετήσιο ποσό θα χορηγείτω στην καθεμία μας στο ενδεχόμενο του γάμου μας. Σύντομα κατόπιν της επιστροφής μας στην Αγγλία η μητέρα μου πέθανε—σκοτώθηκε οχτώ χρόνια πριν σε ένα σιδηροδρομικό ατύχημα πλησίον του Κριού (Crewe). Ο Δρ. Ρόϋλοτ τότε εγκατέλειψε το εγχείρημα του να εδραιωθεί επαγγελματικά στο Λονδίνο και μας πήρε για να ζήσουμε μαζί του στο παλαιό πατρικό στο Στόουκ Μοράν. Τα χρήματα τα οποία η μητέρα μου είχε αφήσει ήταν αρκετά για όλες μας τις ανάγκες, και δεν φαινόταν να υπάρχει κάποιο εμπόδιο στην ευτυχία μας. «Όμως μια τρομερή αλλαγή επήλθε στον πατριό μας εκείνο τον καιρό. Αντί να κάνει φίλους και να ανταλλάσσει επισκέψεις με τους γείτονες μας, οι οποίοι αρχικά είχαν
- 249 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς καταχαρεί βλέποντας έναν Ρόϋλοτ του Στρόουκ Μόρνα πίσω στην παλιά οικογενειακή έδρα, κλείστηκε σπίτι του και σπανίως βγήκε έξω παρεκτός για να επιδοθεί σε αγριεμένους καυγάδες με όποιον τύχαινε να διασταυρωθεί ο δρόμος του. Η βιαιότατη οξυθυμία η οποία προσέγγιζε τη μανία υπήρξε κληρονομική στους άντρες της οικογένειας, και στην περίπτωση του πατριού μου είχε, πιστεύω, ενταθεί εκ της μακράς παραμονής του στους τροπικούς. Μια σειρά από επονείδιστους καυγάδες έλαβε χώρα, δυο εκ των οποίων κατέληξαν στο πταισματοδικείο, ώσπου τελικά μεταβλήθηκε στο φόβο και τρόμο του χωριού, και ο κόσμος έφευγε με τον ερχομό του, γιατί είναι άνθρωπος με ασύλληπτη δύναμη, και εντελώς ανεξέλεγκτος στο θυμό του.
«Την περασμένη βδομάδα πέταξε τον ντόπιο σιδερά από ένα παραπέτο μέσα σε ένα ρυάκι, και μονάχα πληρώνοντας όσα λεφτά μπόρεσα να συγκεντρώσω κατάφερα - 250 -
Arthur Conan Doyle να αποτρέψω άλλη μια δημόσια διαπόμπευση. Δεν είχε καθόλου φίλους παρεκτός των περιπλανώμενων τσιγγάνων, και έδινε σε εκείνους του μπαγαπόντηδες άδεια να κατασκηνώνουν επί των λιγοστών στρεμμάτων της σκεπασμένης από βατομουριές γης που αντιπροσώπευε την περιουσία της οικογένειας, και δεχόταν σε αντάλλαγμα την φιλοξενία των σκηνών τους, τριγυρνώντας μαζί τους για βδομάδες απανωτά. Έχει επίσης ένα πάθος για τα Ινδικά ζώα, τα οποία του αποστέλλονται από έναν επιστολογράφο του, και έχει την παρούσα στιγμή ένα γατόπαρδο και ένα μπαμπουΐνο, τα οποία περιφέρονται ελεύθερα στα κτήματα του και τρομοκρατούν του χωριανούς σχεδόν περισσότερο από τον αφέντη τους. «Φαντάζεστε από ότι λέω πως η καημένη αδελφή μου, η Τζούλια, και εγώ δεν είχαμε και μεγάλες χαρές στη ζωή μας. Κανένας υπηρέτης δεν θα έμενε κοντά μας, και για πολύ καιρό κάναμε όντως όλες τις δουλειές του σπιτιού. Μόλις στα τριάντα της ήταν όταν πέθανε, και όμως τα μαλλιά της είχαν ήδη αρχίσει να ασπρίζουν, όπως και τα δικά μου.» «Η αδελφή είναι νεκρή, τότε;» «Πέθανε μόλις πριν δυο χρόνια, και για τον θάνατο της θέλω να σας μιλήσω. Αντιλαμβάνεστε πως, ζώντας την ζωή την οποία σας περιέγραψα, ελάχιστα μπορούσαμε να συναντήσουμε κάποιον της ηλικίας μας και της θέσης μας. Είχαμε, ωστόσο, μια θεία, την ανύπαντρη αδελφή της μητέρας μας, την Δεσποινίδα Ονόρια Γουέστφέηλ, η οποία ζει κοντά στο Χάροου, και μας επιτρεπόταν κατά καιρούς να την επισκεπτόμαστε για μικρά διαστήματα στην οικία της. Η Τζούλια πήγε εκεί τα Χριστούγεννα δυο χρόνια πριν, και συνάντησε εκεί έναν ταγματάρχη των πεζοναυτών σε διαθεσιμότητα, με τον οποίο και αρραβωνιάσθηκε. Ο πατριός μου έμαθα για τον αρραβώνα όταν η αδελφή μου επέστρεψε και δεν έφερε καμία αντίρρηση στο γάμο· όμως εντός δεκαπενθημέρου από την μέρα η οποία είχε ορισθεί για το γάμο, το τρομερό γεγονός συνέβη το οποίο μου στέρησε την μοναδική μου σύντροφο.»
- 251 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Ο Σέρλοκ Χολμς ακουμπούσε πίσω στην πολυθρόνα του με τα μάτια κλειστά και το κεφάλι βυθισμένο σε ένα μαξιλαράκι, όμως μισάνοιξε τα βλέφαρα του και έριξε μια ματιά στην επισκέπτρια μας. «Παρακαλώ όπως είστε ακριβής στις λεπτομέρειες,» είπε. «Μου είναι εύκολο να είμαι, γιατί γεγονός εκείνης της τρομερής περιόδου έχει χαραχτεί ανεξίτηλα στη μνήμη μου. Το αρχοντικό είναι, όπως έχω ήδη πει, πολύ παλιό και μόνο μια πτέρυγα του κατοικείται πλέον. Τα υπνοδωμάτια σε αυτή την πτέρυγα βρίσκονται στο ισόγειο, τα καθιστικά στον κυρίως χώρο του κτιρίου. Από αυτά τα υπνοδωμάτια το πρώτο είναι του Δρ. Ρόϋλοτ, το δεύτερο της αδελφής μου, και το τρίτο το δικό μου. Δεν υπάρχει επικοινωνία μεταξύ τους, όμως ανοίγουν όλα τους στον ίδιο διάδρομο. «Γίνομαι κατανοητή;» «Απολύτως.» «Τα παράθυρα των τριών δωματίων βλέπουν στην αυλή. Την μοιραία νύχτα ο Δρ. Ρόϋλοτ είχε πάει στο δωμάτιο του νωρίς, μολονότι γνωρίζαμε πως δεν είχε αποσυρθεί για να αναπαυθεί, γιατί η αδελφή μου είχε πρόβλημα από την μυρωδιά των δυνατών Ινδικών πούρων τα οποία ήταν συνήθειο του να καπνίζει. Άφησε το δωμάτιο της, συνεπώς, και ήρθε στο δικό μου, όπου κάθε για κάποια ώρα, κουβεντιάζοντας για τον επερχόμενο γάμο της. Στις έντεκα η ώρα σηκώθηκε για να με αφήσει, όμως στάθηκε στην πόρτα και κοίταξε πίσω. «’Πες μου, Χέλεν,’» είπε, «’άκουσες ποτέ κάποιον να σφυρίζει μέσα στη νύχτα;’» «’Ποτέ,’» είπα εγώ. «’Υποθέτω πως θα δεν θα ΄ταν δυνατόν να σφυρίζεις εσύ, στον ύπνο σου;’» «’Βεβαίως όχι. Μα γιατί;’» «Επειδή κατά τη διάρκεια των περασμένων λίγων βραδιών πάντα ακούω, κατά τις τρεις το πρωί, ένα χαμηλό, καθαρό σφύριγμα. Κοιμάμαι ελαφριά, και με ξυπνάει. Δεν μπορώ να ξεχωρίσω από πού έρχεται ίσως από το άλλο
- 252 -
Arthur Conan Doyle δωμάτιο, ίσως από την αυλή. Σκέφτηκα να σε ρωτήσω μήπως και το είχες ακούσει.’ «’Όχι, δεν το άκουσα. Θα πρέπει να είναι εκείνοι οι άθλιοι τσιγγάνοι στη φυτεία.’ «Πολύ πιθανό. Και όμως αν ήταν στην αυλή, απορώ πως δεν το άκουσες κι εσύ.» «Α, μα κοιμάμαι πιο βαριά από σένα.’ «’Καλώς, δεν έχει και κάποια μεγάλη σημασία, όπως και να ‘ναι.’ Μου χαμογέλασε, έκλεισε την πόρτα μου, και μερικές στιγμές αργότερα άκουσα το κλειδί της να γυρίζει στην κλειδαριά.» «Αλήθεια,» είπε ο Χολμς. «Συνηθίζατε να κλειδώνεστε την νύχτα;» «Πάντοτε.» «Και γιατί;» «Πιστεύω πως σας ανέφερα ότι ο γιατρός κρατά ένα γατόπαρδο και ένα μπαμπουΐνο. Δεν νοιώθαμε καμία ασφάλεια εκτός κι αν οι πόρτες μας ήταν κλειδωμένες.» «Ακριβώς έτσι. Παρακαλώ συνεχίστε την κατάθεση σας.»
- 253 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Δε μπορούσα να κοιμηθώ εκείνη τη νύχτα. Ένα απροσδιόριστο συναίσθημα επικείμενης συμφοράς με πλάκωνε. Η αδελφή μου και εγώ, θα θυμάστε, ήμασταν δίδυμες, και γνωρίζετε πόσο λεπτοί είναι οι δεσμοί οι οποίοι ενώνουν δυο ψυχές που είναι τόσο στενά συγγενείς. Επρόκειτο για μια άγρια νύχτα. Ο άνεμος στρίγκλιζε απέξω, και η βροχή χτυπούσε και ξεχυνόταν πάνω στα παράθυρα. Ξαφνικά, καταμεσής όλης της ταραχής της θύελλας, ήρθε να αντηχήσει η άγρια κραυγή μιας τρομοκρατημένης γυναίκας. Ήξερα πως ήταν η φωνή της αδελφής μου. Πετάχτηκα από το κρεβάτι μου, τύλιξα μια εσάρπα γύρω μου, και ξεχύθηκα στο διάδρομο. Καθώς άνοιξα την πόρτα μου φάνηκε να άκουσα ένα χαμηλό σφύριγμα, όπως ακριβώς είχε περιγράψει η αδελφή μου, και μερικές στιγμές αργότερα άκουσα έναν έντονο μεταλλικό ήχο, σαν έναν όγκος μετάλλου να είχε πέσει. Καθώς έτρεξα στο πέρασμα, η πόρτα της αδελφής μου ήταν ξεκλείδωτη, κι έγερνε αργά πάνω στους μεντεσέδες της. Την κοίταξα με φρίκη, μη γνωρίζοντας τι επρόκειτο να εξέλθει από μέσα της. Στο φως της λάμπας του διαδρόμου είδα την αδελφή μου να εμφανίζεται στο άνοιγμα, το πρόσωπο της πανιασμένο από τρόμο, τα χέρια της να ψάχνουν ψηλαφιστά για βοήθεια, όλη της η μορφή να παραπαίει μπρος και πίσω σα κάποιου μεθύστακα. Έτρεξα κοντά της κι έβαλα τα χέρια μου γύρω της, όμως εκείνη τη στιγμή τα γόνατα της φάνηκαν να ενδίδουν κι έπεσε στο πάτωμα. Σπαρτάρισε σα να βρισκόταν σε μεγάλη οδύνη, και τα άκρα της συσπάστηκαν φριχτά. Στην αρχή σκέφτηκα πως δεν με είχε αναγνωρίσει, όμως καθώς έγειρα πάνω της ξάφνου ούρλιαξε με φωνή που ποτέ μου δεν θα ξεχάσω, ‘Ω, Θεέ μου, Χέλεν! Ήταν το κορδόνι! Το πιτσιλωτό κορδόνι!’ Υπήρξε κάτι άλλο το οποίο θα ένοιωθε υποχρεωμένη να πει, και πάσχισε με το δάκτυλο της στον αέρα προς τη μεριά του δωματίου του γιατρού, όμως μια καινούργια σύσπαση την έπιασε και έπνιξε τα λόγια της. Όρμησα έξω, φωνάζοντας δυνατά τον πατριό μου, και τον συνάντησα να έρχεται βιαστικά από το δωμάτιο του με την ρόμπα του. Όταν έφτασε στο πλευρό της αδελφής μου εκείνη
- 254 -
Arthur Conan Doyle ήταν αναίσθητη, και μολονότι της έριξε μπράντυ μέσα στο λαιμό και έστειλε για ιατρική βοήθεια από το χωριό, όλες οι προσπάθειες απέβησαν μάταιες, γιατί εκείνη έσβησε αργά και πέθανε δίχως να έχει ανακτήσει τις αισθήσεις της. Τέτοιο υπήρξε το φριχτό τέλος της αγαπημένης μου αδελφής.»
«Μια στιγμή,» είπε ο Χολμς, «είστε σίγουρη σχετικά με το σφύριγμα και τον μεταλλικό θόρυβο; Θα παίρνατε όρκο;»
- 255 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Αυτό ήταν που και ο ιατροδικαστής της περιοχής με ρώτησε κατά την ανάκριση. Έχω την έντονη εντύπωση πως το άκουσα, και όμως, καταμεσής του χαλασμού της θύελλας και των τριγμών του παλιού σπιτιού, ίσως ενδεχομένως να εξαπατήθηκα.» «Ήταν η αδελφή σας ντυμένη;» «Όχι, φορούσε τη νυχτικιά της. Στο δεξί της χέρια βρέθηκε το αποκαΐδι ενός σπίρτου, και στο αριστερό της ένα σπιρτόκουτο.» «Φανερώνοντας πως είχε ανάψει ένα και κοίταξε γύρω της όταν ο πανικός έλαβε χώρα. Είναι σημαντικό. Και σε ποια συμπεράσματα κατέληξε ο ιατροδικαστής;» «Εξέτασε την υπόθεση με εξαιρετική φροντίδα, γιατί η συμπεριφορά του Δρ. Ρόϋλοτ ήταν διαβόητη από καιρό στην περιοχή, όμως δεν ήταν σε θέση να βρει κάποια ικανοποιητική αιτία θανάτου. Η κατάθεση μου έδειξε πως η πόρτα ήταν αμπαρωμένη από την εσωτερική πλευρά, και πως τα παράθυρα ήταν κλεισμένα από παλιομοδίτικα παντζούρια με πλατιές μεταλλικές ράβδους, τα οποία στερεώνονταν κάθε βράδυ. Οι τοίχοι ελέγχθηκαν με προσοχή, και έδειξαν πως ήταν απολύτως συμπαγείς παντού, και το πάτωμα επίσης εξετάστηκε ενδελεχώς, με το ίδιο αποτέλεσμα. Η καμινάδα είναι φαρδιά, όμως είναι ασφαλισμένη από τέσσερα μεγάλα διπλόκαρφα. Είναι βέβαιο, επομένως, πως η αδελφή μου ήταν εντελώς μόνη όταν βρήκε το τέλος της. Επιπλέον, δεν υπήρχαν ίχνη βίας πάνω της.» «Τι ειπώθηκε για δηλητήριο;» «Οι γιατροί την εξέτασαν και για αυτό, όμως δίχως επιτυχία.» «Από τι νομίζετε πως η ατυχής κυρία απεβίωσε, τότε;» «Είμαι πεπεισμένη πως πέθανε από απόλυτο φόβο και νευρικό κλονισμό, μολονότι τι ήταν αυτό που την φόβισε αδυνατώ να το διανοηθώ.» «Βρίσκονταν οι τσιγγάνοι στη φυτεία εκείνη την στιγμή;» «Μάλιστα, είναι σχεδόν πάντοτε μερικοί εκεί.
- 256 -
Arthur Conan Doyle «Α, και τι συμπεράνατε από εκείνη την αναφορά στο κορδόνι—ένα πιτσιλωτό κορδόνι;» «Μερικές φορές συλλογίστηκα πως ήταν απλά το τα αγριεμένα λόγια του παραληρήματος, μερικές άλλες πως ίσως να είχε αναφερθεί σε μια παρέα ανθρώπων, ίσως στους ίδιους τους τσιγγάνους στη φυτεία. Δεν γνωρίζω αν τα πιτσιλωτά μαντήλια τα οποία τόσοι πολλοί από εκείνους φορούν γύρω από τα κεφάλια τους ίσως να είχε εμπνεύσει το παράξενο επίθετο που χρησιμοποίησε.» Ο Χολμς κούνησε το κεφάλι όπως κάποιος άνθρωπος που απέχει μακράν από το να ικανοποιηθεί. «Πρόκειται για πολύ βαθιά νερά,» είπε· «παρακαλώ συνεχίστε με την αφήγηση σας.» «Δυο χρόνια έχουν περάσει από τότε, και η ζωή μου υπήρξε μέχρι προσφάτως πιότερο μοναχική παρά ποτέ. Έναν μήνα πριν, ωστόσο, ένας αγαπημένος φίλος, τον οποίο γνωρίζω εδώ και πολλά χρόνια, μου έκανε την τιμή να ζητήσει το χέρι μου σε γάμο. Το όνομα του είναι Άρμιταζ—Πέρσυ Αρμιταζ—ο δεύτερος γιος του Κυρίου Άρμιταζ, του Κρέην Γουώτερ, κοντά στο Ρέντιγκ. Ο πατριός μου δεν προέβαλε καθόλου αντίθεση στο γάμο, και πρόκειται να παντρευτούμε κατά την διάρκεια της άνοιξης. Προ δυο ημερών ορισμένες επισκευές ξεκίνησαν στην δυτική πτέρυγα του κτιρίου, και ο τοίχος του υπνοδωματίου μου έχει τρυπηθεί, έτσι ώστε χρειάστηκε να μετακομίσω στο δωμάτιο στο οποίο πέθανε η αδελφή μου, και να κοιμηθώ στο ίδιο κρεβάτι στο οποίο κοιμόταν. Φανταστείτε, λοιπόν, την ένταση του τρόμου μου όταν χθες τη νύχτα, καθώς ήμουν ξαπλωμένη, σκεπτόμενη την τρομερή της μοίρα, άξαφνα άκουσα στην σιγαλιά της νύχτας το χαμηλό σφύριγμα που είχε αποτελέσει τον προάγγελο του θανάτου της. Τινάχτηκα πάνω κι άναψα την λάμπα, όμως τίποτα δεν φαινόταν στο δωμάτιο. Ήμουν υπερβολικά ταραγμένη για να πέσω και πάλι στο κρεβάτι, ωστόσο, έτσι ντύθηκα, και μόλις είχε ξημερώσει, κατηφόρισα, πήρα ένα κάρο από το πανδοχείο Στέμμα, το οποίο είναι απέναντι, και πήγα στο Λέδερχεντ, από όπου ήρθα σήμερα με
- 257 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μοναδικό αντικείμενο να σας συναντήσω και να ζητήσω την συμβουλή σας.» «Πράξατε σοφά,» είπε ο φίλος μου. «Όμως μου τα είπατε όλα;» «Μάλιστα, όλα.» «Δεσποινίδα Ρόϋλοτ, δεν μου τα είπατε. Καλύπτετε τον πατριό σας.» «Μα, τι εννοείτε;» Προς απάντηση ο Χολμς έσπρωξε πίσω το φραμπαλά της μαύρης δαντέλας η οποία πλαισίωνε το χέρι που ακουμπούσε στο γόνατο της επισκέπτριας μας. Πέντε μικρά μπλαβιά σημάδια, τα αποτυπώματα τεσσάρων δακτύλων και ενός αντίχειρα, ήταν αποτυπωμένα επί του λευκού καρπού. «Είχατε απάνθρωπη μεταχείριση,» είπε ο Χολμς. Η κυρία κοκκίνισε βαθύτατα και κάλυψε τον τραυματισμένο καρπό της. «Είναι ένας σκληρός άνθρωπος,» είπε, «και ίσως μάλιστα να μην γνωρίζει την ίδια του τη δύναμη.» Υπήρξε μια μακρά σιωπή, κατά την διάρκεια της οποίας ο Χολμς στήριξε το σαγόνι του στα γόνατα του και κοίταξε μέσα στην φωτιά του τριζοβολούσε. «Πρόκειται για μια βαθιά υπόθεση,» είπε τελικά. «Υπάρχουν χίλιες λεπτομέρειες τις οποίες θα επιθυμούσα να μάθω πριν αποφανθώ επί της πορείας δράσης. Ωστόσο δεν έχουμε στιγμή για χάσιμο. Αν ερχόμασταν στο Στόουκ Μοράν σήμερα, θα υπήρχε περίπτωση να δούμε εκείνα τα δωμάτια δίχως να το γνωρίζει ο πατριός σας;» «Όπως έχει, μίλησε πως θα ερχόταν στην πόλη σήμερα για μερικές πλέον σημαντικές υποθέσεις. Είναι πιθανόν πως θα απουσιάζει όλη μέρα, και πως δεν θα υπάρξει τίποτα που να σας ενοχλήσει. Έχουμε μια οικονόμο, όμως είναι γριά και ανόητη, και θα μπορούσα άνετα να την απομακρύνω.» «Έξοχα. Δεν είσαι ενάντιος σε αυτό το ταξίδι, Γουώτσον;» «Επουδενεί.» «Τότε θα έρθουμε και οι δυο. Τι θα κάνετε εσείς;»
- 258 -
Arthur Conan Doyle «Έχω ένα-δυο πράγματα τα οποία θα ήθελα να κάνω τώρα που είμαι στην πόλη. Όμως θα επιστρέψω με το τραίνο των δώδεκα, έτσι ώστε να είμαι εκεί εγκαίρως για τον ερχομό σας.» «Και μπορείτε να μας αναμένετε νωρίς το απόγευμα. Έχω κι ο ίδιος κάποια επαγγελματικά ζητήματα να φροντίσω. Δεν θα περιμένετε να πάρετε και πρωινό;» «Όχι, πρέπει να φύγω. Η καρδιά ελάφρυνε ήδη αφού σας εμπιστεύθηκα το πρόβλημα μου. Θα αναμείνω να σας δω ξανά το απόγευμα.» Έριξε το παχύ μαύρο βέλο της πάνω από το πρόσωπο της και άφησε το δωμάτιο. «Και τι σκέφτεσαι με όλα αυτά, Γουώτσον;» ρώτησε ο Σέρλοκ Χολμς, γέρνοντας πίσω την πολυθρόνα του. «Μου φαίνεται πως πρόκειται για μια πλέον σκοτεινή και δυσοίωνη ιστορία.» «Σκοτεινή και δυσοίωνη αρκετά.» «Ωστόσο αν η κυρία έχει δίκιο λέγοντας πως το πάτωμα και οι τοίχοι είναι συμπαγείς, και πως η πόρτα, το παράθυρο, και η καμινάδα είναι αδιαπέραστα, τότε η αδελφή της θα πρέπει να ήταν αναμφίβολα μόνη όταν βρήκε το μυστηριώδες τέλος της.» «Τι γίνεται, τότε, με τα νυχτερινά σφυρίγματα, και με τα ιδιαιτέρως αλλόκοτα λόγια της ετοιμοθάνατης γυναίκας;» «Δεν μπορώ να σκεφθώ.» «Όταν συνδυάζεις τις ιδέες σφυριγμάτων την νύχτα, την παρουσία μιας ομάδας τσιγγάνων οι οποίοι διατηρούν στενές σχέσεις με τον γέρο γιατρό, το γεγονός πως έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε πως ο γιατρός έχει κάποιο ενδιαφέρον στο να αποτρέψει τον γάμο της προγονής του, την αναφορά της ετοιμοθάνατης σε ένα κορδόνι, και, τέλος, το γεγονός πως η Δεσποινίδα Χέλεν Στόουνερ άκουσε έναν μεταλλικό ήχο, ο οποίος θα μπορούσε να έχει προκληθεί από μια από τις μεταλλικές μπάρες που ασφάλιζαν τα παντζούρια καθώς έμπαινε στην θέση της, πιστεύω πως υπάρχει αρκετό έδαφος να σκεφθείς πως το μυστήριο ίσως να διασαφηνισθεί κατά μήκους αυτών των γραμμών.»
- 259 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Όμως τι, τότε, έκαναν οι τσιγγάνοι;» «Αδυνατώ να φαντασθώ.» «Βλέπω αρκετές ενστάσεις σε κάθε τέτοια θεωρία.» «Το ίδιο και εγώ. Πρόκειται ακριβώς για το λόγο αυτό που θα πάμε στο Στόουκ Μοράν σήμερα. Θέλω να δω αν οι ενστάσεις είναι μοιραίες, είτε αν είναι δυνατόν να εξηγηθούν. Μα τι στο διάολο!»
Το επιφώνημα είχε ξεφύγει από το σύντροφο μου από το γεγονός πως η πόρτα μας είχες αιφνιδίως ανοίξει ορμητικά, και πως ένας πελώριος άντρας πλαισιωνόταν από την κάσα. Το κοστούμι του αποτελούσε ένα παράδοξο αποτέλεσμα του επαγγελματικού και του αγροτικού, έχοντας ένα μαύρο ψηλό καπέλο, μια μακριά ρεντιγκότα, και ένα ζευγάρι μακριές γκέτες, με ένα κυνηγετικό μαστίγιο να κρέμεται από το χέρι του. Τόσο ψηλός ήταν που το καπέλο στην πραγματικότητα έξυνε το δοκάρι της πόρτας, και η ευρύτητα του έμοιαζε να ανοίγει από άκρο σε άκρο. Ένα μεγάλο πρόσωπο, χαρακωμένο από χιλιάδες ρυτίδες, ηλιοκαμένο, και σημαδεμένο από κάθε μοχθηρία, στράφηκε από τον έναν μας στον άλλο, ενώ τα βαθιά, χολωμένα μάτια, και η ψηλή, λεπτή, ξερακιανή μύτη,
- 260 -
Arthur Conan Doyle του προσέδιδαν κάπως την ομοιότητα με ένα αγριεμένο γέρικο όρνεο. «Ποιος από εσάς είναι ο Χολμς;» ρώτησε η εμφάνιση. «Το όνομα μου, κύριε· όμως έχετε το πλεονέκτημα έναντι μου,» είπε ο σύντροφος μου ήρεμα. «Είμαι ο Δρ. Γκρίμσμπυ Ρόϋλοτ, του Στόουκ Μοράν.» «Αλήθεια, Γιατρέ,» είπε ο Χολμς, ψυχρά. «Παρακαλώ καθίστε.» «Δεν θα κάνω τίποτα τέτοιο. Η προγονή μου ήταν εδώ. Την ακολούθησα. Τι σας έλεγε;» «Κάνει λίγο κρύο αυτή την περίοδο του χρόνου,» είπε ο Χολμς. «Τι σας έλεγε;» ούρλιαξε ο γέρος εξωφρενών. «Όμως άκουσα πως οι κρόκοι υπόσχονται πως όλα θα πάνε καλά,» εξακολούθησε ο σύντροφος μου ατάραχα. «Χα! Με αγνοείτε;» είπε ο νέος μας επισκέπτης, κάνοντας ένα βήμα μπροστά και κουνώντας το μαστίγιο του. «Σε γνωρίζω, παλιοτόμαρο! Έχω ακούσει για σένα παλιότερα. Είσαι ο Χολμς, ο ανακατωσούρης 13 .» Ο φίλος μου χαμογέλασε. «Ο Χολμς, o αδιάκριτος 14 !» To χαμόγελο πλάτυνε. «Ο Χολμς, ο μικρομανδαρίνος της Σκότλαντ Γιάρντ!» Ο Χολμς γέλασε με την καρδιά του. «Ο διάλογος σας είναι πλέον διασκεδαστικός,» είπε. «Όταν βγείτε έξω κλείστε την πόρτα, γιατί κάνει ένα γενναίο ρεύμα.» «Θα φύγω όταν πω αυτό που θέλω. Μην τολμήσεις να ανακατευτείς με τις υποθέσεις μου. Γνωρίζω πως η Δεσποινίδα Στόουνερ ήταν εδώ! Την ακολούθησα! Και είμαι ένας επικίνδυνος αντίπαλος για να τα βάλεις μαζί μου! Δες εδώ!» Περπάτησε βιαστικά μπροστά, άρπαξε το σκάλευθρο, και το λύγισε σε καμπύλη με τα πελώρια του ηλιοκαμένα χέρια.
13 (Σ.τ.Μ.) Meddler 14 (Σ.τ.Μ.) Busybody -
- 261 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Φρόντισε να κρατηθείς μακριά από τα χέρια μου,» γρύλισε, και εκσφενδονίζοντας το σκάλευθρο μέσα στο τζάκι βγήκε με μεγάλες δρασκελιές από το δωμάτιο. «Δείχνει ως ένα ιδιαιτέρως συμπαθές άτομο,» είπε ο Χολμς, γελώντας. «Δεν είμαι καν τόσο ογκώδης, όμως αν είχε παραμείνει ίσως να του είχα δείξει πως η λαβή μου δεν είναι πιο αδύναμη της δικής του.» Καθώς μίλησε σήκωσε το ατσαλένιο σκάλευθρο και, με μια απότομη προσπάθεια, το ίσιωσε και πάλι. «Φαντάσου πως είχε την αναίδεια να με ανακατέψει με το επίσημο αστυνομικό σώμα! Το γεγονός αυτό δίνει γούστο στην έρευνα μας, ωστόσο, και ελπίζω μονάχα πως η μικρή μας φίλη δε θα υποφέρει από την απερισκεψία της να επιτρέψει σε αυτό το κτήνος να την ακολουθήσει. Και τώρα, Γουώτσον, θα παραγγείλουμε πρωινό, και κατόπιν θα κάνω ένα περίπατο στο Δημόσιο Ιατρείο, όπου ελπίζω να βρω μερικά στοιχεία τα οποία να μας βοηθήσουν στο ζήτημα αυτό.» Ήταν σχεδόν μια όταν ο Σέρλοκ Χολμς επέστρεψε από την έξοδο του. Κρατούσε στο χέρι του ένα γαλάζιο χαρτί, γεμάτο σημειώσεις και αριθμούς. «Είδα τη διαθήκη της αποθανούσας,» είπε. «Για να προσδιορίσω την ακριβή της σημασία υποχρεώθηκα να υπολογίσω τις τρέχουσες τιμές των επενδύσεων με τις οποίες απαρτίζεται. Το συνολικό εισόδημα, το οποία την περίοδο του θανάτου της συζύγου ήταν κάτι λιγότερο από 1100 λίρες, είναι πλέον, κατόπιν της πτώσης των αγροτικών τιμών, όχι μεγαλύτερο των 750 λιρών. Κάθε κόρη μπορεί να προβάλει αξίωση για εισόδημα 250 λιρών, σε περίπτωση γάμου. Είναι πασιφανές, συνεπώς, πως αν και τα δυο κορίτσια είχαν παντρευτεί, ο μορφονιός θα είχε λίγες πενταροδεκάρες, ενώ ακόμη και μια τους θα τον χαντάκωνε σε σοβαρό βαθμό. Η πρωινή μου δουλειά δεν πήγε χαμένη, αφότου απέδειξε πως έχει τα ισχυρότερα κίνητρα για να σταθεί εμπόδιο σε καθετί συναφές. Και τώρα, Γουώτσον, είναι υπερβολικά σοβαρό για χασομέρια, ιδιαίτερα αφού ο γέρος έχει επίγνωση πως
- 262 -
Arthur Conan Doyle επιδεικνύουμε ενδιαφέρον για τις υποθέσεις του· έτσι αν είσαι έτοιμος, θα καλέσουμε ένα αμάξι και πάμε στο Γουώτερλου. Θα ήμουν εξαιρετικά υποχρεωμένος, αν έχωνες το περίστροφο στην τσέπη σου. Ένα Eley 15 νούμερο 2 αποτελεί ένα έξοχο επιχείρημα για κυρίους που μπορούν να λυγίσουν ατσαλένια σκάλευθρα σε κόμπο. Αυτά και μια οδοντόβουρτσα είναι, πιστεύω, όλα όσα χρειαζόμαστε.» Στο Γουώτερλου υπήρξαμε τυχεροί να προλάβουμε ένα τραίνο για το Λέδερχεντ, όπου νοικιάσαμε ένα κάρο στο πανδοχείο του σταθμού και ταξιδέψαμε για τέσσερα με πέντε μίλια μέσα από τους όμορφους εξοχικούς δρόμου του Σάρρεϋ. Επρόκειτο για μια τέλεια μέρα, με ένα λαμπερό ήλιο και μερικά φουντωτά σύννεφα στον ουρανό. Τα δέντρα και οι φράκτες στις άκρες των δρόμων πετούσαν τα πρώτα τους βλαστάρια, και ο αέρας ήταν πλημμυρισμένος από την απολαυστική ευωδιά της νωπής γης. Για μένα τουλάχιστον υπήρχε αυτή η περίεργη αντίθεση μεταξύ της γλυκιάς υπόσχεσης της άνοιξης και της δυσοίωνης αποστολής επί της οποίας είχαμε επιδοθεί. Ο σύντροφος μου καθόταν μπροστά στο κάρο, τα χέρια του σταυρωμένα, το καπέλο τραβηγμένο πάνω από το μάτια του, και το πηγούνι του βυθισμένο στο στήθος του, θαμμένος στην βαθύτατη σκέψη. Ξαφνικά, ωστόσο, τινάχτηκε, με χτύπησε στον ώμο, και έδειξε προς τα λιβάδια. «Κοίτα εκεί!» είπε. Ένα πυκνά δενδρόφυτο άλσος εκτεινόταν σε μια απαλή πλαγιά, πυκνώνοντας σε ένα δασύλλιο στο ψηλότερο σημείο του. Ανάμεσα από τα κλαδιά ξεπρόβαλλαν τα γκρίζα αετώματα και ο κολοφώνας ενός πολύ παλιού αρχοντικού. «Το Στόουκ Μοράν;» είπε. «Μάλιστα, κύριε, αυτό ‘ναι το σπίτι του Δρ. Γκρίμσμπυ Ρόϋλοτ,» σχολίασε ο οδηγός. «Γίνονται κάποια χτισίματα εκεί πέρα,» είπε ο Χολμς· «εκεί είναι που πηγαίνουμε.»
15 (Σ.τ.Μ.) Eley – είδος πυρομαχικών - Αναφορά
- 263 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ορίστε το χωριό,» είπε ο οδηγός, δείχνοντας σε μια συστάδα από στέγες σε κάποια απόσταση στα αριστερά· «όμως αν θέλετε να πάτε στο σπίτι, θα το βρείτε συντομότερα αν περάσετε αυτή την πλαγιά, και έτσι από το μονοπάτι μέσα από τα χωράφια. Ορίστε, εκεί που περπατάει η κυρία.» «Και η κυρία, φαντάζομαι, είναι η Δεσποινίδα Στόουνερ,» παρατήρησε ο Χολμς, σκιάζοντας τα μάτια του. «Ναι, πιστεύω πως είναι καλύτερα να κάνουμε όπως προτείνετε.»
Κατεβήκαμε, πληρώσαμε τα κόμιστρα μας, και το κάρο επέστρεψε κροταλίζοντας πίσω στο δρόμο του για το Λέδερχεντ. «Το σκέφτηκα κι αυτό,» είπε ο Χολμς καθώς σκαρφαλώσαμε την πλαγιά, «πως αυτός ο τύπος θα έπρεπε να νομίζει πως είχαμε έρθει εδώ ως αρχιτέκτονες, ή για κάποια συγκεκριμένη δουλειά. Ίσως να εμποδίσει το κουτσομπολιό του. Καλησπέρα, Δεσποινίδα Στόουνερ. Βλέπετε πως κρατήσαμε το λόγο μας.» Η πρωινή μας πελάτισσα είχε τρέξει να μας προϋπαντήσει με ένα πρόσωπο που πρόδιδε τη χαρά της. «Σας περίμενα με τόση ανυπομονησία,» φώναξε, σφίγγοντας θερμά τα χέρια μας. «Όλα εξελίχθηκαν περίφημα. Ο Δρ. Ρόϋλοτ έχει πάει στην πόλη, και είναι απίθανο να είναι πίσω πριν το βράδυ.»
- 264 -
Arthur Conan Doyle «Είχαμε την ευχαρίστηση να γνωριστούμε με τον γιατρό,» είπε ο Χολμς, και με λίγα λόγια της περιέγραψε τι είχε συμβεί. Η Δεσποινίδα Στόουνερ έγινε κάτασπρη ως τα χείλη μόλις τ’ άκουσε. «Μα τους ουρανούς!» φώναξε,» με είχε ακολουθήσει, λοιπόν.» «Έτσι δείχνει.» «Είναι τόσο πανούργος που ποτέ δεν γνωρίζω αν είμαι ασφαλής από εκείνον. Τι θα πει όταν γυρίσει;» «Θα πρέπει να φυλαχτεί, γιατί ίσως βρει πως υπάρχει κάποιος πιο πανούργος από εκείνον στο κατόπι του. Πρέπει να κλειδωθείτε μέσα μακριά από εκείνον απόψε. Αν είναι βίαιος, θα σας απομακρύνουμε στην θεία σας στο Χάρροου. Τώρα, πρέπει να χρησιμοποιούμε όσο το δυνατόν καλύτερο το χρόνο μας, έτσι αν έχετε την καλοσύνη οδηγήστε μας αμέσως στα δωμάτια τα οποία πρέπει να εξετάσουμε.» Το κτίριο ήταν από γκρίζα, διάστικτη από λειχήνες πέτρα, με ένα ψηλό κεντρικό τμήμα και δυο καμπύλες πτέρυγες, σα τις δαγκάνες ενός κάβουρα, να απλώνονται προς κάθε πλευρά. Σε μια από αυτές τις πτέρυγες τα παράθυρα ήταν σπασμένα και κλεισμένα με ξύλινες σανίδες, ενώ η στέγη είχε εν μέρει καταρρεύσει, μια εικόνα καταστροφής. Το κεντρικό τμήμα βρισκόταν σε λίγο καλύτερη κατάσταση συντήρησης, άλλα το δεξί συγκρότημα ήταν σχετικά σύγχρονο, και οι κουρτίνες στα παράθυρα, με το γαλάζιο καπνό να αναδύεται από τις καμινάδες, έδειχνε πως εκεί ήταν που η οικογένεια διέμενε. Μερικές σκαλωσιές είχαν στερεωθεί πάνω στον ακριανό τοίχο, και η πέτρα είχε τρυπηθεί, όμως δεν υπήρχαν ίχνη εργατών την στιγμή εκείνη της επίσκεψης μας. Ο Χολμς προχώρησε αργά πάνω και κάτω τον κακοκουρεμένο κήπο και εξέτασε με βαθύτατη προσοχή τα εξωτερικά των παραθύρων. «Αυτό, όπως το εκλαμβάνω, ανήκει στο δωμάτιο το οποίο κοιμόσασταν, το κεντρικό στην αδελφή σας, και το επόμενο πλάι στο κυρίως κτίριο στο θάλαμο του Δρ. Ρόϋλοτ;» «Ακριβώς. Όμως τώρα κοιμάμαι στο κεντρικό.»
- 265 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Για όσο εκκρεμούν οι τροποποιήσεις, όπως καταλαβαίνω. Επί τη ευκαιρία, δε φαίνεται να υπάρχει κάποια επείγουσα ανάγκη για επιδιορθώσεις σε εκείνο τον ακριανό τοίχο.» «Δεν υπήρχε καμία. Πιστεύω πως ήταν δικαιολογία μετακινηθώ από το δωμάτιο μου.»
«Α! Αυτό είναι υποδηλωτικό. Τώρα, στην άλλη πλευρά αυτής της στενής πτέρυγας περνάει ο διάδρομος από τον οποίο προσεγγίζονται αυτά τα δωμάτια. Υπάρχουν παράθυρα σε αυτόν, φυσικά;» «Μάλιστα, όμως πολύ μικρά. Υπερβολικά στενά για να περάσει ο οποιοσδήποτε.» «Καθώς και οι δυο κλειδώσατε τις πόρτες σας εκείνη τη νύχτα, τα δωμάτια σας ήταν απροσπέλαστα από εκείνη την πλευρά. Τώρα, θα είχατε την καλοσύνη να πάτε στο δωμάτιο σας και να αμπαρώσετε τα παντζούρια;» Η Δεσποινίδα Στόουνερ το έκανε, και ο Χολμς, κατόπιν μια προσεκτικής εξέτασης μέσα από το ανοικτό παράθυρο, επιχείρησε με κάθε τρόπο να παραβιάσει το παντζούρι, ωστόσο δίχως επιτυχία. Δεν υπήρχε κάποια δίοδο μέσω της - 266 -
Arthur Conan Doyle οποίας ένα μαχαίρι να περνούσε ώστε να σηκώσει το σύρτη. Τότε με το φακό του εξέτασε τους μεντεσέδες, ωστόσο ήτα από ατόφιο σίδερο, στερεωμένοι γερά μέσα στη συμπαγή λιθοδομή. «Χμ!» είπε, ξύνοντας το σαγόνι του με κάποια απορία, «η θεωρία μου βεβαίως παρουσιάζει ορισμένες δυσκολίες. Κανείς δεν θα μπορούσε να περάσει αυτά τα παντζούρια αν ήταν ασφαλισμένα. Λοιπόν, θα δούμε αν το εσωτερικό ρίχνει κάποιο φως επί του ζητήματος.» Μια μικρή πλευρική πόρτα οδηγούσε στον ασβεστωμένο διάδρομο από τον οποίο τα τρία υπνοδωμάτιο άνοιγαν. Ο Χολμς αρνήθηκε να εξετάσει τον τρίτο θάλαμο, έτσι περάσαμε αμέσως στον δεύτερο, εκείνο στον οποίο η Δεσποινίδα Στόουνερ κοιμόταν πλέον, και στον οποίο η αδελφή της είχε συναντήσει τη μοίρα της. Επρόκειτο περί ενός ζεστού μικρού δωμάτιο, με χαμηλό ταβάνι και ένα φαρδιού τζακιού, όπως συνηθιζόταν στις παλαιές αγροικίες. Ένα καφέ κομό στεκόταν σε μια γωνία, ένα στενό κρεβάτι με λευκά καλύμματα στην άλλη, και μια τουαλέτα στα αριστερά του παραθύρου. Τα αντικείμενα αυτά, με δυο μικρές ψάθινες καρέκλες, αποτελούσαν την όλη επίπλωση του δωματίου παρεκτός ενός παχιού χαλιού (Wilton carpet) στο κέντρο. Οι σανίδες τριγύρω και οι επενδύσεις των τοίχων ήταν από καφετιά σαρακοφαγωμένη οξιά, τόσο παλιές και ξεθωριασμένες που ίσως να χρονολογούνταν από την αρχική κατασκευή του σπιτιού. Ο Χολμς έσυρε μια από τις καρέκλες σε μια γωνία και κάθισε σιωπηλός, ενώ τα μάτια του ταξίδεψαν γύρω γύρω και πάνω κάτω, αφομοιώνοντας κάθε λεπτομέρεια του διαμερίσματος. «Με τι επικοινωνεί το κουδούνι εκείνο;» ρώτησε τελικά δείχνοντας σε ένα παχύ κορδόνι κλήσης το οποίο κρεμόταν πλάι στο κρεβάτι, η φούντα του στην πραγματικότητα ακουμπούσε επί του μαξιλαριού. «Πηγαίνει στο δωμάτιο της οικονόμου.» «Δείχνει νεώτερο από τα υπόλοιπα πράγματα;» «Ναι, τοποθετήθηκε εκεί κάπου πριν δυο χρόνια.» «Η αδελφή σας το ζήτησε, να υποθέσω;»
- 267 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Όχι, ποτέ δεν την άκουσα να το χρησιμοποιεί. Συνηθίζαμε να παίρνουμε ότι θέλαμε μόνες μας.» «Αλήθεια, φάνηκε υπερβολικό να τοποθετηθεί ένα τόσο όμορφο κορδόνι εκεί. Θα με συγχωρήσετε για λίγες στιγμές για όσο θα ερευνήσω το πάτωμα.» Ρίχτηκε κάτω με τον φακό του στο χέρι και σύρθηκε γοργά μπρος και πίσω, εξετάζοντας λεπτομερώς τα χωρίσματα μεταξύ των σανίδων. Κατόπιν έκανε το ίδιο με την ξυλοκατάσκεύη με την οποία ήταν επενδυμένος ο θάλαμος. Τελικά προχώρησε ως το κρεβάτι και πέρασε λίγη ώρα κοιτώντας το και ανεβοκατεβαίνοντας με την ματιά τον τοίχο. Εντέλει πήρε το κορδόνι του κουδουνιού στο χέρι του και του έριξε ένα απότομο τράβηγμα. «Μα, είναι ψεύτικο,» είπε. «Δεν χτυπάει;» «Όχι δεν είναι καν συνδεδεμένο με ένα σύρμα. Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Μπορείς πλέον να δεις πως είναι δεμένο σε ένα καρφί μόλις πιο πάνω από το μικρό άνοιγμα του αεραγωγού.» «Πόσο εξαιρετικά παράλογο! Ποτέ πριν δεν το πρόσεξα.» «Πολύ παράξενο!» μουρμούρισε ο Χολμς, τραβώντας το σκοινί. «Υπάρχουν ένα δυο ιδιάζοντα στοιχεία όσον αφορά το παρόν δωμάτιο. Παραδείγματος χάριν, πόσο ανόητος θα πρέπει να είναι ένας χτίστης για να ανοίξει έναν αεραγωγό σε ένα άλλο δωμάτιο, όταν, με τον ίδιο ακριβώς κόπο, θα μπορούσε να επικοινωνεί με τον εξωτερικό αέρα!» «Και αυτό είναι επίσης αρκετά σύγχρονο,» είπε η κυρία. «Πραγματοποιημένο περίπου την ίδια χρονική περίοδο όπως και το κουδούνι;» παρατήρησε ο Χολμς. «Μάλιστα, πραγματοποιήθηκαν αρκετές μικρές αλλαγές περίπου τότε.» «Μοιάζουν να φέρουν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον χαρακτηριστικό—ψεύτικα κουδούνια, και αεραγωγοί που δεν
- 268 -
Arthur Conan Doyle αερίζουν. Με την άδεια σας, Δεσποινίς Στόουνερ, θα μεταφέρουμε τις έρευνες μας στο εσωτερικό δωμάτιο.» Ο θάλαμος του Δρ. Γκρίμσμπυ Ρόϋλοτ ήταν μεγαλύτερος από της προγονής του, ωστόσο ήταν εξίσου λιτά επιπλωμένος. Ένα ράντζο, ένα μικρό ξύλινο ράφι γεμάτο βιβλία, κυρίως τεχνικού χαρακτήρα, μια πολυθρόνα πλάι στο κρεβάτι, μια απλή ξύλινη καρέκλα πλάι στον τοίχο, ένα στρογγυλό τραπέζι, και ένα μεγάλο σιδερένιο χρηματοκιβώτιο αποτελούσαν τα κυρίαρχα σημεία στα οποία έπεφτε το μάτι. Ο Χολμς προχώρησε αργά τριγύρω και εξέτασε καθένα εξ αυτών με το εντονότερο ενδιαφέρον.
«Τι βρίσκεται εδώ;» ρώτησε, χτυπώντας το χρηματοκιβώτιο. «Τα επαγγελματικά έγγραφα του πατριού μου.» «Ω! Έχετε δει εντός του δηλαδή;’ «Μόνο μια φορά, μερικά χρόνια πριν. Θυμάμαι πως ήταν γεμάτο έγγραφα.» «Δεν υπάρχει μια γάτα μέσα, παραδείγματος χάριν;» «Όχι. Τι περίεργη ιδέα!» «Λοιπόν, για δες!» Ανασήκωσε μια μικρή πιατέλα με γάλα η οποία ακουμπούσε πάνω του. «Όχι· δεν έχουμε κάποια γάτα. Όμως υπάρχει ένας γατόπαρδος κι ένας μπαμπουϊνος.» «Α, ναι, φυσικά! Λοιπόν, ένας γατόπαρδος είναι απλά μια μεγάλη γάτα, και όμως μια πιατέλα με γάλα δεν πάει και - 269 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς πολύ μακριά στο να ικανοποιήσει τις ανάγκες της, τολμώ να πω. Υπάρχει ένα σημείο το οποίο θα επιθυμούσα να προσδιορίσω.» Κάθισε ανακούρκουδα μπροστά στην ξύλινη καρέκλα και εξέτασε το κάθισμα με την μεγαλύτερη προσοχή. «Σας ευχαριστώ. Κανονίστηκε απολύτως,» είπε, καθώς σηκώθηκε βάζοντας τον φακό στην τσέπη του. «Όπα! Ορίστε κάτι ενδιαφέρον!» Το αντικείμενο που είχε τραβήξει το μάτι του ήταν μικρό μαστίγιο 16 κρεμασμένο στην μια γωνιά του κρεβατιού. Το μαστίγιο, ωστόσο, ήταν τυλιγμένο γύρω από τον εαυτό του και δεμένο ώστε να δημιουργεί τον βρόγχο ενός (whipcord). «Τι συμπεραίνεις εξ αυτού, Γουώτσον;» «Πρόκειται για ένα αρκετά κοινό μαστίγιο. Όμως δεν γνωρίζω γιατί θα έπρεπε να δεθεί.» «Δεν είναι ακριβώς τόσο κοινό, έτσι; Άχου μου! Είναι ένας κακός κόσμος, και όταν ένας έξυπνος άνθρωπος στρέψει το μυαλό του στο έγκλημα είναι ότι χειρότερο. Πιστεύω πως είδα αρκετά για την ώρα, Δεσποινίς Στόουνερ, και με την άδεια σας θα περπατήσουμε επί του κήπου σας.» Ποτέ μου δεν είχα δει το πρόσωπο του φίλο μου τόσο βλοσυρό ή το μέτωπο του τόσο βαρύ όπως ήταν όταν στράφηκε μακριά από το σκηνικό της έρευνας του. Είχαμε περπατήσει αρκετές φορές πάνω και κάτω στον κήπο, δίχως ούτε η Δεσποινίδα Στόουνερ ούτε κι εγώ να θέλουμε να διακόψουμε τις σκέψεις του πριν αναδυθεί από τον ρεμβασμό του. «Είναι ιδιαιτέρως ουσιώδες, Δεσποινίδα Στόουνερ,» είπε, «να ακολουθήσετε τη συμβουλή μου από κάθε άποψη.» «Ασφαλώς θα το κάνω.» «Το ζήτημα είναι υπερβολικά σοβαρό για τον όποιο δισταγμό. Η ζωή σας ίσως να εξαρτηθεί από την συμμόρφωση σας.» «Σας διαβεβαιώνω πως έχω αφεθεί στα χέρια σας.» «Καταρχήν, τόσο ο φίλος όσο κι εγώ θα πρέπει να περάσουμε την νύχτα στο δωμάτιο σας.» 16 (Σ.τ.Μ.) Dog-lash
- 270 -
Arthur Conan Doyle Τόσο η Δεσποινίς Στόουνερ όσο κι εγώ τον κοιτάξαμε με κατάπληξη. «Ναι, έτσι πρέπει να γίνει. Αφήστε με να εξηγήσω. Πιστεύω πως το πανδοχείο του χωριού βρίσκεται εκεί πέρα;» «Μάλιστα, αυτό είναι το Στέμμα.» «Πολύ καλά. Θα παράθυρα σας θα είναι ορατά από εκεί;» «Βεβαίως.» «Πρέπει να περιοριστείτε στο δωμάτιο σας, υπό την πρόφαση ενός πονοκεφάλου, όταν ο πατριός σας επιστρέψει. Κατόπιν όταν τον ακούσετε να αποσυρθεί για τη νύχτα, πρέπει να ανοίξετε τα παντζούρια του παραθύρου σας, να ανοίξετε το μάνταλο, να αφήσετε τη λάμπα σας εκεί σαν σινιάλο για εμάς, και κατόπιν να αποσυρθείτε ήσυχα με καθετί το οποίο πιθανόν να θέλετε στο δωμάτιο που διαμένατε. Δεν έχω αμφιβολία πως, παρά τις επισκευές, θα τα καταφέρετε εκεί για μια βραδιά.» «Ω, μάλιστα, με ευκολία.» «Τα υπόλοιπα θα τα αφήσετε στα χέρια μας.» «Όμως τι θα κάνετε;» «Θα περάσουμε τη νύχτα μας στο δωμάτιο σας, και θα ερευνήσουμε την αιτία του θορύβου η οποία σας ενόχλησε.» «Πιστεύω, Κύριε Χολμς, πως έχετε ήδη καταλήξει σε κάτι,» είπε η Δεσποινίς Στόουνερ, αποθέτοντας το χέρι της στο μανίκι του συντρόφου μου.
- 271 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
«Ίσως να έχω.» «Τότε, για όνομα του θεού, πείτε μου ποια υπήρξε η αιτία του θανάτου της αδελφής μου.» «Θα προτιμούσα να έχω σαφέστερες αποδείξεις πριν μιλήσω.» «Μπορείτε τουλάχιστον να μου πείτε αν η δική μου σκέψη είναι ορθή, και αν πέθανε από κάποιο αιφνίδιο φόβο.» «Όχι, δεν το πιστεύω. Πιστεύω πως επρόκειτο πιθανότατα για μια περισσότερο απτή αιτία. Και τώρα, Δεσποινίδα Στόουνερ, θα πρέπει να σας αφήσουμε γιατί αν ο Δρ. Ρόϋλοτ επιστρέψει και μας δει το ταξίδι μας θα είναι μάταιο. Αντίο, και να είστε γενναία, γιατί αν κάνετε ότι σας είπα τότε μπορείτε να είστε βέβαιη πως σύντομα θα διώξουμε μακριά τους κινδύνους που σας απειλούν.» Ο Σέρλοκ Χολμς και εγώ δεν συναντήσαμε δυσκολία στο να κλείσουμε ένα υπνοδωμάτιο και ένα καθιστικό στο πανδοχείο Στέμμα. Βρίσκονταν στο δεύτερο πάτωμα, και από το παράθυρο μας είχαμε μια καθαρή άποψη της πύλης, και της κατοικημένης πτέρυγας του αρχοντικού του Στόουκ Μοράν. Το χάραμα είδαμε τον Δρ. Γκρίμσμπι Ρόϋλοτ να περνά, η πελώρια του μορφή ορθωνόταν πάνω από την μικρή φιγούρα του παλικαριού που τον μετέφερε. Το αγόρι είχε
- 272 -
Arthur Conan Doyle κάποια ελαφρά δυσκολία να ανοίξει τις βαριές σιδερένιες πύλες, και ακούσαμε τον τραχύ βρυχηθμό της φωνής του γιατρού και είδαμε την οργή με την οποία τράνταξε τις σφιγμένες του γροθιές προς το μέρος του. Το κάρο συνέχισε, και μερικά λεπτά αργότερα είδα ένα ξαφνικό φως να ξεπετάγεται μέσα από τα δέντρα καθώς η λάμπα άναψε σε ένα από τα καθιστικά. «Ξέρεις, Γουώτσον,» είπε ο Χολμς καθώς καθόμασταν παρέα στο σκοτάδι που έπεφτε, «Έχω πράγματι ορισμένους ενδοιασμούς σχετικά με το να σε πάρω μαζί μου απόψε. Υπάρχει ένα σαφές στοιχείο κινδύνου.» «Μπορώ να προσφέρω;» «Η παρουσία σου ίσως να αποβεί ανεκτίμητη.» «Τότε ασφαλώς θα έρθω.» «Πολύ ευγενικό εκ μέρους σου.» «Μιλάς περί κινδύνου. Έχεις προφανώς δει περισσότερα σε εκείνα τα δωμάτια από όσα ήταν ορατά σε μένα.» «Όχι, όμως φαντάζομαι πως ενδεχομένως επήγαγα κάτι περισσότερο. Έχω την εντύπωση πως είδες όλα όσα είδα.» «Δεν είδα τίποτα αξιοσημείωτο πέραν του κορδονιού, και ποιος ο σκοπός της ύπαρξης του ομολογώ πως υπερβαίνει της φαντασίας μου. «Είδες και τον αεραγωγό, ωστόσο;» «Ναι, όμως δεν νομίζω πως είναι ένα τόσο ασυνήθιστο πράγμα το να έχεις ένα μικρό άνοιγμα μεταξύ δυο δωματίων. Ήταν τόσο μικρός που ένα ποντίκι θα δυσκολευόταν να περάσει.» «Ήξερα πως θα βρίσκαμε έναν αεραγωγό πριν ακόμη φτάσουμε στο Στόουκ Μοράν.» «Αγαπητέ μου Χολμς!» «Ω, ναι, το ήξερα. Θυμάσαι στην κατάθεση της πως είπε ότι η αδελφή της μύριζε το πούρο του Δρ. Ρόϋλοτ. Τώρα, φυσικά, αυτό πρότεινε αμέσως πως έπρεπε να υπάρχει κάποια επικοινωνία μεταξύ των δυο δωματίων. Θα ήταν μονάχα κάτι
- 273 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μικρό, ειδάλλως θα είχε αναφερθεί επί της ιατροδικαστικής εξέτασης. Επήγαγα έναν αεραγωγό.» «Όμως τι κακό θα μπορούσε να υπάρχει σ’ αυτό;» «Λοιπόν, υπάρχει τουλάχιστον μια περίεργη σύμπτωση ημερομηνιών. Ένας αεραγωγός διανοίγεται, ένα κορδόνι κρεμιέται, και μια κυρία που κοιμάται στο κρεβάτι πεθαίνει. Δεν σου φαίνεται κάπως περίεργο;» «Αδυνατώ ακόμη να δω κάποια σύνδεση.» «Παρατήρησες κάτι πολύ περίεργο σχετικά με το κρεβάτι;» «Όχι.» «Ήταν στερεωμένο στο πάτωμα. Είδες ποτέ σου ένα καρφωμένο κρεβάτι στο παρελθόν;» «Δεν μπορώ να πω ότι έχω δει.» «Η κυρία δεν μπορούσε να μετακινήσει το κρεβάτι. Θα έπρεπε πάντοτε να βρίσκεται στην ίδια σχετική θέση προς τον αεραγωγό και σχοινί—ή έτσι μπορούμε να το αποκαλούμε, μιας και είναι σαφές πως ποτέ δεν προοριζόταν ως κορδόνι κλήσης.» «Χολμς,» φώναξα, «έχω την εντύπωση πως βλέπω αμυδρά που το πας. Απέχουμε ελάχιστα για να αποτρέψουμε κάποιο δυσδιάκριτο και φριχτό έγκλημα.» «Δυσδιάκριτο αρκετά και φρικτό αρκετά. Όταν ένας γιατρός παίρνει τον κακό δρόμο είναι ο πρώτος μεταξύ των εγκληματιών. Έχει το νεύρο και την γνώση. Οι Πάλμερ και Πρίτσαρντ βρίσκονταν μεταξύ των πρώτων του επαγγέλματος τους. Ο άνθρωπος αυτό χτυπάει ακόμη βαθύτερα, όμως πιστεύω, Γουώτσον, πως θα είμαστε σε θέση να χτυπήσουμε ακόμη βαθύτερα. Όμως θα έχουμε αρκετή φρίκη πριν η νύχτα περάσει· για το θεό ας καπνίσουμε μια ήρεμη πίπα κι ας στρέψουμε τα μυαλά για μερικές ώρες σε κάτι περισσότερο εύθυμο.» Περί τις εννέα η ώρα το φως ανάμεσα στα δέντρα είχε σβήσει, και όλα ήταν σκοτεινά προς την μεριά του αρχοντικού. Δυο ώρες πέρασαν αργά, και τότε, άξαφνα, μόλις χτύπησε
- 274 -
Arthur Conan Doyle έντεκα, ένα μοναδικό λαμπερό φως έλαμψε ακριβώς εμπρός μας. «Αυτό είναι το σινιάλο μας,» είπε ο Χολμς, καθώς τινάχτηκε όρθιος· «έρχεται από το μεσαίο παράθυρο.» Καθώς περνούσαμε ανταλλάξαμε μερικές κουβέντες με τον πανδοχέα, εξηγώντας του πως πηγαίναμε μια αργοπορημένη επίσκεψη σε κάποιον γνωστό μας, και πως υπήρχε περίπτωση να περάσουμε την νύχτα μας εκεί. Μια στιγμή αργότερα είχαμε βγει έξω στο σκοτεινό δρόμο, με ένα κρύο άνεμο να φυσάει στα πρόσωπα μας, και ένα κίτρινο φως να τρεμοπαίζει μπροστά μας μέσα από το μισοσκόταδο να μας οδηγεί στην ζοφερή μας αποστολή. Ελάχιστα δυσκολευτήκαμε να εισέλθουμε στα κτήματα, γιατί αμπάλωτα ανοίγματα έχασκαν στον παλιό τοίχο. Προχωρώντας μέσα στα δέντρα, φτάσαμε στον κήπο, τον διασχίσαμε, και ετοιμαζόμασταν να μπούμε μέσα από το παράθυρο όταν πίσω από μια συστάδα θάμνων δάφνης πετάχτηκε ότι έμοιαζε να πρόκειται για ένα αποτρόπαιο και παραμορφωμένο παιδί, που ρίχτηκε στο γρασίδι με κουλουριασμένα άκρα και κατόπιν έτρεξε γοργά διασχίζοντας τον κήπο μέσα στο σκοτάδι.
- 275 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Θεέ μου!» ψιθύρισα· «το είδες;» Ο Χολμς ήταν προς στιγμής τόσο ξαφνιασμένος όσο κι εγώ. Το χέρι του έκλεισε σαν (vise ή vine) γύρω από τον καρπό μου στον εκνευρισμό του. Έπειτα έβαλε ένα χαμηλό γέλιο και έφερε τα χείλη του στο αυτί μου. «Ωραία οικογένεια,» μουρμούρισε. «Αυτός είναι ο μπαμπουΐνος.» Είχα ξεχάσει τα παράξενα κατοικίδια τα οποία ο γιατρός είχε στην κατοχή του. Υπήρχε ένας γατόπαρδος, επίσης· ίσως να τον βρίσκαμε επί των ώμων μας από στιγμή σε στιγμή. Ομολογώ πως ένοιωσα καλύτερα στο μυαλό μου όταν, έχοντας ακολουθήσει το παράδειγμα του Χολμς και βγάζοντας τα παπούτσια μου, βρέθηκα μέσα στο υπνοδωμάτιο. Ο σύντροφος μου αθόρυβα έκλεισε τα παντζούρια, μετακίνησε την λάμπα στο τραπέζι, και έριξε την ματιά ολόγυρα στο δωμάτιο. Όλα ήταν όπως ήσαν κατά την διάρκεια της ημέρας. Κατόπιν ακροπατώντας κοντά μου και κάνοντας τα χέρια του χοάνη, μου ψιθύρισε στο αυτί τόσο απαλά που μόλις μπορούσα να ξεχωρίσω τα λόγια του· «Κι ο ελάχιστον ήχος θα ήταν μοιραίος για σχέδια μας.» Ένευσα για να του δείξω πως είχα ακούσει. «Θα πρέπει να καθίσουμε δίχως φως. Θα το δούμε μέσα από τον αεραγωγό.» Ένευσα και πάλι. «Μην αποκοιμηθείς· ή ζωή σου η ίδια ίσως να εξαρτηθεί από αυτό. Έχετε το πιστόλι του έτοιμο σε περίπτωση που το χρειαστούμε. Θα καθίσω στο πλευρό του κρεβατιού, και εσύ σε εκείνη την καρέκλα.» Πήρα το περίστροφο μου και το ακούμπησα στη γωνιά του τραπεζιού. Ο Χολμς είχε εμφανίσει ένα μακρύ ραβδί, και το ακούμπησε επί του κρεβατιού σιμά του. Πλάι του απέθεσε ένα κουτί σπίρτων και το υπόλοιπο ενός κεριού. Κατόπιν χαμήλωσε τη λάμπα ώσπου απομείναμε στα σκοτεινά.
- 276 -
Arthur Conan Doyle Πώς να ξεχάσω ποτέ αυτή την τρομαχτική αγρυπνία; Δεν άκουγα έναν ήχο, ούτε καν το τράβηγμα μιας ανάσας, και όμως ήξερα πως ο σύντροφος μου καθόταν με τα μάτια ανοικτά, εντός λίγων ποδιών από μένα, στην ίδια κατάσταση νευρικής έντασης στην οποία βρισκόμουν κι ο ίδιος. Τα παντζούρια απόκοπταν και τις λιγοστές ακτίνες φωτός, και εμείς περιμέναμε στο απόλυτο σκοτάδι. Από έξω ακούστηκε η περιστασιακή κραυγή ενός νυχτοπουλιού, και αμέσως στο ίδιο μας το παράθυρο ένα μακρύ συρτό γατίσιο κλαψούρισμα, το οποίο μας φανέρωσε πως ο γατόπαρδος ήταν όντως ελεύθερος. Από πολύ μακριά ακούγαμε τους βαθιούς τόνους του ρολογιού της εκκλησίας, το οποίο βροντούσε κάθε τέταρτο της ώρας. Πόσο μακριά έμοιαζαν, εκείνα τα τέταρτα! Χτύπησε δώδεκα, και μια και δυο και τρεις, κι ακόμη περιμέναμε σιωπηλά για οτιδήποτε θα προέκυπτε. Ξαφνικά υπήρξε μια στιγμιαία αναλαμπή φωτός στην κατεύθυνση του αεραγωγού, η οποία εξαφανίσθηκε αμέσως, αλλά ακολουθήθηκε από την έντονη οσμή πετρελαίου που καιγόταν και ζεσταμένου μετάλλου. Κάποιος στο πλαϊνό δωμάτιο είχε ανάψει ένα φανάρι. Άκουσα έναν απαλό ήχο κίνησης, και κατόπιν όλα σιώπησαν ξανά, μολονότι η οσμή δυνάμωσε. Για μισή ώρα κάθισα με τεντωμένα αυτιά. Τότε ξάφνου ένας άλλος ήχος έγινε αισθητός—ένας εξαιρετικά απαλός, συρτός ήχος, όπως εκείνος από ένα μικρό πίδακα ατμού που διαφεύγει διαρκώς από έναν βραστήρα. Την στιγμή που τον ακούσαμε, ο Χολμς τινάχτηκε από το κρεβάτι, άναψε ένα σπίρτο, και χτύπησε μανιασμένα με το ραβδί του το κορδώνι.
- 277 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
«Το βλέπεις, Γουώτσον;» φώναξε. «Το βλέπεις;» Μα δεν είδα τίποτα. Την στιγμή που ο Χολμς άναψε το φως, άκουσα ένα χαμηλό, καθαρό σφύριγμα, όμως η απότομη λάμψη που έλαμψε στα κουρασμένα μου μάτια κατέστησε αδύνατο για μένα να διακρίνω τι ήταν εκείνο το οποίο ο φίλος μαστίγωσε τόσο βάναυσα. Μπορούσα, εντούτοις, να δω το πρόσωπο του θανάσιμα ωχρό και πλημμυρισμένο από τρόμο και απέχθεια. Είχε παύσει να χτυπά και κοιτούσε τον αεραγωγό όταν ξαφνικά ξέσπασε μέσα από την σιωπή η πλέον τρομερή κραυγή που είχα ποτέ ακούσει. Δυνάμωσε όλο και περισσότερο, μια τραχιά κραυγή πόνου και φόβου και θυμού όλα συνδυασμένα σε μια αποτρόπαια τσιρίδα. Λένε πως μακριά κάτω στο χωριό, και ακόμη και στο μακρινό πρεσβυτέριο, αυτή η κραυγή ξύπνησε τους κοιμισμένους από τα κρεβάτια τους. Έφερε ρίγη στις καρδιές μας, και εγώ στεκόμουν κοιτάζοντας τον Χολμς, και εκείνος εμένα, μέχρι που οι στερνές αντηχήσεις της έσβησαν στην σιωπή από την οποία υψώθηκαν. «Τι να σημαίνει;» είπα με κομμένη ανάσα. «Σημαίνει πως όλα τελείωσαν,» απάντησε ο Χολμς. «Και ίσως, τελικά, να είναι για το καλύτερο. Πάρε το πιστόλι του, και θα μπούμε στο δωμάτιο του Δρ. Ρόϋλοτ.» Με βαρύθυμο πρόσωπο άναψε τη λάμπα κι οδήγησε στο διάδρομο. Δυο φορές χτύπησε στην πόρτα του θαλάμου δίχως κάποια απόκριση από μέσα. Κατόπιν έστρεψε το
- 278 -
Arthur Conan Doyle χερούλια και μπήκε, με εμένα στο κατόπι του, με το οπλισμένο πιστόλι στο χέρι μου.
Και ποια ιδιάζουσα θέα ήταν εκείνη που συνάντησε τα μάτια μας. Πάνω στο τραπέζι ακουμπούσε ένα φανάρι με το κάλυμμα του μισάνοιχτο, ρίχνοντας μια λαμπρή ακτίνα φωτός επί του σιδερένιου χρηματοκιβωτίου, η πόρτα του οποία ήταν μισάνοιχτη. Πλάι στο τραπέζι εκείνο, στην ξύλινη καρέκλα, καθόταν ο Δρ. Γκρίμσμπι Ρόϋλοτ ντυμένος με μια μακριά γκρίζα ρόμπα, με τους γυμνούς του αστράγαλους να προεξέχουν από κάτω, και τα πόδια του χωμένα σε ανοικτές Τούρκικες παντόφλες. Πάνω στην ποδιά του ακουμπούσε η κοντή λαβή του μακριού λουριού το οποίο είχαμε παρατηρήσει κατά την διάρκεια της ημέρας. Το σαγόνι του ήταν ανασηκωμένο και τα μάτια του ήταν καρφωμένα σε ένα τρομαχτικό, απλανές βλέμμα στην γωνία του ταβανιού. Γύρω από το μέτωπο του είχε ένα αλλόκοτο κίτρινο κορδόνι, με καφετιές πιτσιλιές, που έμοιαζε να είναι δεμένη γερά γύρω από το κεφάλι του. Καθώς μπήκαμε δεν έκανε ούτε ήχο ούτε κίνηση. «Το κορδόνι! Το πιτσιλωτό κορδόνι!» ψιθύρισε ο Χολμς. Έκανα ένα βήμα μπρος. Στην στιγμή το παράξενο αντικείμενο της κεφαλής άρχισε να κινείται, και τραβήχτηκε πίσω μέσα από τα μαλλιά του το πλατύ διαμαντόσχημο κεφάλι και ο πρησμένος λαιμός ενός απεχθούς ερπετού.
- 279 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Είναι μια οχιά των βάλτων!» φώναξε ο Χολμς· «το πιο θανατηφόρο φίδι στην Ινδία. Πέθανε εντός δέκα δευτερολέπτων από την στιγμή που τσιμπήθηκε. Η βία, ειλικρινά, ξεδιπλώνεται επί του βίαιου, και ο δολοπλόκος πέφτει στο λάκκο που σκάβει για έναν άλλο. Ας ρίξουμε αυτό το πλάσμα πίσω στη φωλιά του, και κατόπιν μπορούμε να απομακρύνουμε τη Δεσποινίδα Στόουνερ σε κάποιο ασφαλές μέρος και να ενημερώσουμε την τοπική αστυνομία πως κάτι συνέβη.» Καθώς μίλησε τράβηξε το λουρί γοργά από την ποδιά του νεκρού, και ρίχνοντας την θηλιά γύρω από το λαιμό του ερπετού το τράβηξε από την φρικτή του κούρνια, και, μεταφέροντας το με τεντωμένο χέρι, το πέταξε μέσα στο σιδερένιο χρηματοκιβώτιο, το οποίο και έκλεισε πίσω του. Αυτά είναι τα πραγματικά γεγονότα του θανάτου του Δρ. Γκρίμσμπι Ρόϋλοτ, του Στόουκ Μοράν. Δεν κρίνεται αναγκαίο να παρατείνω μια αφήγηση η οποία ήδη έχει εκταθεί σε τόσο μεγάλο μήκος λέγοντας πως είπαμε τα θλιβερά νέα στο τρομοκρατημένο κορίτσι, πως την μεταφέραμε με το πρωινό τραίνο στην φροντίδα της καλής της θείας στο Χάρροου, και πως η αργή πρόοδος της επίσημης έρευνας έφτασαν στο συμπέρασμα πως ο γιατρός είχε συναντήσει τη μοίρα του ενώ απρόσεκτα έπαιζε με ένα επικίνδυνο κατοικίδιο. Τα ελάχιστα τα οποία χρειάστηκε να μάθω ακόμη από την υπόθεση μου ειπώθηκαν από τον Σέρλοκ Χολμς καθώς επιστρέφαμε πίσω την επόμενη ημέρα. «Είχα,» είπε, «φτάσει σε ένα εντελώς εσφαλμένο συμπέρασμα το οποίο φανερώνει, αγαπητέ μου Γουώτσον, πόσο επικίνδυνο είναι πάντοτε να συμπεραίνεις εξ ανεπαρκών στοιχείων. Η παρουσία των τσιγγάνων, και η χρήση της λέξης «κορδόνι,’ η οποία χρησιμοποιήθηκε από το καημένο κορίτσι, αναμφίβολα για να περιγράψει την εμφάνιση την οποία είχε συλλάβει μια βιαστική ματιά από το φως του σπίρτου της, υπήρξαν αρκετά για να θέσουν επί μιας εντελώς λανθασμένης κατεύθυνσης. Μπορώ μονάχα να δικαιολογηθώ (claim the merit) πως στη στιγμή αναθεώρησα
- 280 -
Arthur Conan Doyle τη θέση μου, όταν, ωστόσο, μου καταστάθηκε σαφές πως όποιος κίνδυνος απειλούσε τη ζωή ενός ένοικου του δωματίου δεν θα προερχόταν ούτε από το παράθυρο ούτε την πόρτα. Η προσοχή μου αμέσως προσελκύσθηκε, όπως σου έχω ήδη σχολιάσει, σε εκείνο τον αεραγωγό, και εκείνο το κορδόνι κλήσης το οποίο κρεμόταν στο κρεβάτι. Η ανακάλυψη πως ήταν ψεύτικο, και πως το κρεβάτι ήταν στερεωμένο στο πάτωμα, στη στιγμή εγείρανε την υποψία πως το σκοινί βρισκόταν εκεί ως μια γέφυρα πως κάτι που περνούσε μέσα από την τρύπα και έφθανε στο κρεβάτι. Η ιδέα ενός φιδιού αμέσως μου προέκυψε, και όταν την συνδύασα με τη γνώση μου πως γιατρός ήταν εφοδιασμένος με προμήθεια ζώων από την Ινδία, αισθάνθηκα πως πιθανόν βρισκόταν επί του σωστού δρόμου. Η ιδέα της χρήσης ενός δηλητηρίου το οποίο δεν υπήρχε πιθανότητα να εντοπισθεί από κάποιο χημικό τεστ ήταν τέτοια που θα ερχόταν σε κάθε έξυπνο και αδίστακτο άνθρωπο που είχε Ανατολίτικη εμπειρία. Η ταχύτητα με την οποία ένα τέτοιο δηλητήριο θα επιδρούσε θα ήταν, εξ αυτής της οπτικής, ένα πλεονέκτημα. Θα ήταν πολύ ανοιχτομάτης ιατροδικαστής, αλήθεια, εκείνος που θα διέκρινε τα δυο μικρά σκουρόχρωμα τρυπήματα τα οποία θα έδειχναν που τα φαρμακερά δόντια θα είχαν κάνει τη δουλειά τους. Τότε σκέφτηκα το σφύριγμα. Φυσικά θα έπρεπε να ανακαλέσει το φίδι πριν το πρωινό φως το φανερώσει στο θύμα του. Το είχε εκπαιδεύσει, πιθανόν με την χρήση του γάλακτος το οποίο είδαμε, να επιστρέφει σε εκείνον όποτε το καλούσε. Θα το τοποθετούσε μέσω του αεραγωγού την ώρα που θεωρούσε καλύτερη, με την βεβαιότητα πως θα κατέβαινε το σχοινί και θα προσγειωνόταν στο κρεβάτι. Θα υπήρχε περίπτωση να τσιμπήσει ή να μην τσιμπήσει την ξαπλωμένη, ίσως να του ξέφευγε κάθε νύχτα για μια βδομάδα, όμως αργά ή γρήγορα θα έπεφτε θύμα του. «Είχα καταλήξει στα συμπεράσματα αυτά πριν ακόμη μπω στο δωμάτιο. Μια επιθεώρηση της καρέκλας μου φανέρωσε πως συνήθισε να στέκεται πάνω της, το οποίο φυσικά θα ήταν αναγκαίο ώστε να μπορεί να φτάσει τον
- 281 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς αεραγωγό. Η θέα του χρηματοκιβωτίου, της πιατέλας με το γάλα, και της θηλιάς του μαστιγίου ήταν αρκετές για να αποδιώξουν τελικά κάθε αμφιβολία ή οποία ενδεχομένως να παρέμενε. Ο μεταλλικός ήχος που είχε ακουστεί από την Δεσποινίδα Στόουνερ είχε προφανώς προκληθεί από τον πατριό της όταν έκλεισε βιαστικά την πόρτα του χρηματοκιβωτίου πίσω από τον τρομερό του ένοικο. Έχοντας αποφασίσει, γνωρίζεις τα βήματα στα οποία προέβηκα ώστε να επαληθεύσω το ζήτημα. Άκουσα το πλάσμα να συρίζει όπως δεν αμφιβάλλω πως άκουσες κι ο ίδιος, και αμέσως άναψα το φως και του επιτέθηκα. «Με αποτέλεσμα να το οδηγήσεις πίσω στο αεραγωγό.» «Και επίσης με το αποτέλεσμα να το αναγκάσω να στραφεί επί του αφέντη του στην άλλη μεριά. Μερικά από τα χτυπήματα του ραβδιού έπιασαν τόπο και εγείρανε την φιδίσια προδιάθεση, έτσι ώστε επιτέθηκε στο πρώτο πρόσωπο που είδε. Καθαυτό τον τρόπο δίχως αμφιβολία είμαι εμμέσως υπεύθυνος για τον θάνατο του Δρ. Γκρίμσμπι Ρόϋλοτ, και δεν μπορώ να πως υπάρχει περίπτωση να πέσει βαριά επί της συνείδησης μου.»
- 282 -
Arthur Conan Doyle
Η Περιπ έτ εια τ ο υ Α ντ ίχ ειρα τ ο υ Μη χ ανικο ύ Από όλα τα προβλήματα τα οποία ανετέθησαν στο φίλο μου, τον Κύριο Σέρλοκ Χολμς, προς επίλυση κατά τους χρόνους της στενής φιλίας μας, υπήρξαν μόνον δυο για τις οποίες διετέλεσα ως το μέσο για την παρουσίαση τους ενώπιον του—εκείνης του αντίχειρα του Κυρίου Χάθερλυ, και εκείνης της παράνοιας του Συνταγματάρχη Γουορμπάρτον. Εξ αυτών η τελευταία ενδεχομένως να παρείχε ένα καλύτερο πεδίο για έναν διεισδυτικό και πρωτότυπο παρατηρητή, όμως η άλλη υπήρχε τόσο παράξενη κατά το έναυσμα της και τόσο δραματική στις λεπτομέρειες της ώστε να κρίνεται περισσότερο αξιόλογη ώστε να καταγραφεί, έστω κι αν προσέφερε στο φίλο μου ελάχιστα ανοίγματα για εκείνες τις επαγωγικές μεθόδους συλλογισμού υπό τις οποίες επέτυχε τόσο αξιοθαύμαστα αποτελέσματα. Η ιστορία έχει, πιστεύω, ειπωθεί περισσότερο από μια φορές στις εφημερίδες, ωστόσο, όπως όλες οι παρόμοιες αφηγήσεις, το αποτέλεσμα της είναι λιγότερο εκπληκτικό όταν παρατεθεί εν τω συνόλω της σε ένα μοναδικό μισόστηλο κειμένου από όσο όταν τα γεγονότα αργά εξελίσσονται ενώπιον σας, και το μυστήριο ξεδιαλύνεται σταδιακά καθώς κάθε νέα ανακάλυψη προσφέρει ένα βήμα το οποίο οδηγεί στην πλήρη αλήθεια. Την περίοδο εκείνη οι συγκυρίες μου έκαναν ιδιαίτερα βαθιά εντύπωση, και η πάροδος των δυο ετών ελάχιστα εξυπηρέτησε στο να αποδυναμώσει την επιρροή. Επρόκειτο για το καλοκαίρι του ’89, ελάχιστα κατόπιν του γάμου μου, όταν εσυνέβησαν τα γεγονότα τα οποία πρόκειται να συνοψίσω. Είχα επιστρέψει στη δημόσια άσκηση τους επαγγέλματος μου και είχα τελικά εγκαταλείψει τον Χολμς στο διαμέρισμα του στην οδό Μπέϊκερ, μολονότι συνεχώς τον επισκεπτόμουν και περιστασιακά ακόμη τον είχα πείσει να αφήσει τις μποέμικες συνήθειες του ώστε να έρθει και να μας επισκεφθεί. Η εργασία μου σταθερά αυξανόταν, και καθώς συνέβαινε να ζω σε όχι μεγάλη απόσταση από τον - 283 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Σταθμό Πάντινγκτον, είχα ορισμένους ασθενείς μεταξύ των στελεχών. Ένας εξ αυτών, τον οποίο είχα θεραπεύσει εκ μιας οδυνηρής και επίμονης αρρώστιας, δεν κουραζόταν ποτέ να διαλαλεί τις αρετές του και να επιχειρεί να μου στείλει κάθε πάσχοντα επί του οποίου είχε κάποια επιρροή. Ένα πρωινό, λίγο πριν τις επτά, ξύπνησα από το χτύπημα της υπηρέτρια στην πόρτα μου για να μου ανακοινώσει πως δυο άντρες είχαν έρθει από το Πάντινγκτον και περίμεναν στο ιατρείο. Ντύθηκα εσπευσμένα, γιατί ήξερα από πείρα πως οι σιδηροδρομικές περιπτώσεις σπανίως ήταν ασήμαντες, και βιάστηκα να κατέβω. Καθώς κατέβαινα, ο παλιός μου σύμμαχος, ο φύλακας, βγήκε από το δωμάτιο κι έκλεισε την πόρτα πίσω του εντελώς. «Τον έχω μέσα,» ψιθύρισε, τινάζοντας τον αντίχειρα του πάνω από τον ώμο του, «είναι εντάξει.» «Τι τρέχει, τότε;» Ρώτησα, γιατί η συμπεριφορά του υπέβαλε πως επρόκειτο για κάποιο περίεργο πλάσμα το οποίο είχε παγιδεύσει στο δωμάτιο μου. «Είναι καινούργιος ασθενής,» ψιθύρισε. «Σκέφθηκα να τον φέρω από εδώ ο ίδιος· έτσι που να μην ξεγλιστρήσει. Εκεί είναι, όλα καλά κι ωραία. Πρέπει να φύγω τώρα, Γιατρέ· έχω τα καθήκοντα μου, όπως ακριβώς κι εσύ.» Και έφυγε ευθύς, ο έμπιστος κράχτης, δίχως καν να μου δώσει το χρόνο να τον ευχαριστήσω. Μπήκα στο ιατρείο μου και βρήκα έναν κύριο καθισμένο πλάι στο γραφείο. Ήταν λιτά ντυμένος με κουστούμι από τουΐντ με μια τραγιάσκα την οποία είχε ακουμπήσει πάνω στα βιβλία μου. Γύρω από το ένα χέρι του είχε ένα μαντήλι τυλιγμένο, το οποίο ήταν διάστικτο από σταγόνες αίματος. Ήταν νέος, όχι περισσότερο από είκοσιπέντε, θα έλεγα, με ένα ισχυρό, αρρενωπό πρόσωπο· ωστόσο ήταν υπερβολικά χλωμός και μου έδωσε την εντύπωση ανθρώπου που υπέφερε από κάποιο δυνατό εκνευρισμό, ο οποίος χρειαζόταν όλη του την διανοητική δύναμη για να ελέγξει.
- 284 -
Arthur Conan Doyle «Συγνώμη που σας ξυπνήσαμε τόσο νωρίς, Γιατρέ,» είπε, «όμως είχα ένα ιδιαιτέρως σοβαρό ατύχημα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ήρθα με το τραίνο το πρωί, και ρωτώντας στο Πάντινγκτον σχετικά με το που θα μπορούσα να βρω έναν γιατρό, ένας αξιέπαινος τύπος πολύ ευγενικά με συνόδευσε εδώ. Έδωσα στην υπηρέτρια μια κάρτα, όμως βλέπω ότι την άφησε στο τραπεζάκι.» Την σήκωσα και της έριξα μια ματιά.
«Κύριος Βίκτωρ Χάθερλυ, Υδραυλικός Εγκαταστάσεων, 16Α, Οδός Βικτώρια (3ος όροφος).» Επρόκειτο περί του ονόματος, του τίτλου, και της κατοικίας του πρωινού μου επισκέπτη. «Με συγχωρείτε που σας κράτησα σε αναμονή,» είπα, καθώς κάθισα στην πολυθρόνα μου. «Μόλις ήρθατε από ένα νυχτερινό ταξίδι, όπως αντιλαμβάνομαι, το οποίο αποτελεί από μόνο του μια μονότονη απασχόληση.» «Ω, η νύχτα δεν θα μπορούσε να αποκαλεστεί μονότονη,» είπε, και γέλασε. Γέλασε εγκάρδια, με ένα ψηλό, καμπανιστό τόνο, γέρνοντας πίσω στην καρέκλα του και (shaking his sides). Όλα μου τα ιατρικά ένστικτα εγέρθηκαν ενάντια σε εκείνο το γέλιο. «Σταμάτα!» φώναξα· «Ηρέμησε!» και έβαλα λίγο νερό από μια καράφα. Ήταν ανούσιο, ωστόσο. Είχε βυθιστεί σε ένα από εκείνα τα υστερικά ξεσπάσματα που επιπίπτουν επί μιας ισχυρής κράσης όταν κάποια μεγάλη κρίση έχει τελειώσει. Σύντομα ήρθε στα συγκαλά του και πάλι, πολύ εξασθενημένος και χλωμός. «Γελοιοποιήθηκα,» είπε με κομμένη ανάσα. «Διόλου. Πιες αυτό.» Έριξα μια γουλιά μπράντυ μέσα στο νερό, και το χρώμα άρχισε να επιστρέφει στα άχρωμα μάγουλα του.
- 285 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Καλύτερα!» είπε. «Και τώρα, Γιατρέ, ίσως να είχατε την καλοσύνη να φροντίσετε τον αντίχειρα μου, ή μάλλον το μέρος που βρισκόταν ο αντίχειρας μου.»
Ξετύλιξε το μαντίλι και άπλωσε το δάκτυλο του. Έκανε ακόμη και να σκληραγωγημένα νεύρα μου να ανατριχιάσουν κοιτάζοντας το. Υπήρχαν τέσσερα προτεταμένα δάκτυλα και μια φρικτή κόκκινη, σπογγώδης επιφάνεια εκεί που ο αντίχειρας θα έπρεπε να βρίσκεται. Είχε πελεκηθεί ή κοπεί σύρριζα. «Μα το Θεό!» φώναξα, «είναι ένα άσχημο τραύμα. Θα πρέπει να αιμορράγησε σημαντικά.» «Μάλιστα, έτσι έγινε. Λιποθύμησα όταν συνέβη, και πιστεύω πως θα πρέπει να ήμουν αναίσθητος για πολύ ώρα. Όταν συνήλθα ανακάλυψα πως αιμορραγούσε ακόμη, έτσι έδεσα την μια άκρη του μαντηλιού μου πολύ σφικτά γύρω από τον καρπό μου και το στερέωσα με ένα κλαδάκι.» «Έξοχα! Θα έπρεπε να ήσουν χειρουργός.» «Είναι θέμα υδραυλικής, βλέπετε, και εμπίπτει στην αρμοδιότητα μου.» «Έγινε,» είπα, εξετάζοντας το τραύμα, «από ένα πολύ βαρύ και αιχμηρό αντικείμενο.» - 286 -
Arthur Conan Doyle «Ένα πράγμα σα μπαλτά,» είπε εκείνος. «Ατύχημα, υποθέτω;» «Διόλου.» «Πως! Εγκληματική επίθεση;» «Πολύ εγκληματική όντως.» «Μου προκαλείτε φρίκη.» Σφούγγισα το τραύμα, το καθάρισα, το επίδεσα, και τέλος το κάλυψα με αρκετό βαμβάκι και αποστειρωμένους επιδέσμους. Ακουμπούσε πίσω δίχως ούτε να μορφάζει, μολονότι δάγκωνε το χείλι του κατά διαστήματα. «Πως είναι;» ρώτησα όταν είχα τελειώσει. «Άψογο! Μεταξύ του μπράντυ σας και του επιδέσμου σας, νοιώθω καινούργιος άνθρωπος. Ήμουν πολύ αδύναμος, όμως είχα περάσει αρκετά.» «Ίσως να ήταν καλύτερα να μη μιλήσετε για το ζήτημα. Είναι εμφανές πως δοκιμάζει την αντοχή των νεύρων σας.» «Ω, όχι, όχι τώρα. Θα πρέπει να πω την ιστορία μου στην αστυνομία· ωστόσο μεταξύ μας, αν δεν υπήρχε το ιδιαίτερα πειστικό αποδεικτικό στοιχείο του τραύματος μου, θα εκπλησσόμουν αν πίστευαν την κατάθεση μου, γιατί είναι εξαιρετικά ιδιάζουσα, και δεν έχω πολλά να δείξω με τα οποία να την υποστηρίξω· και, ακόμη κι αν με πιστέψουν, τα στοιχεία τα οποία μπορώ να τους δώσω είναι τόσο ασαφή ώστε ζήτημα είναι αν η δικαιοσύνη θα αποδοθεί.» «Αχα!» αναφώνησα, «αν πρόκειται για οτιδήποτε υπό την μορφή ενός προβλήματος το οποίο επιθυμείτε να φτάσετε στη λύση του, θα σας συνιστούσα εντόνως να πάτε στο φίλο μου, τον Κύριο Σέρλοκ Χολμς, πριν απευθυνθείτε στην επίσημη αστυνομία.» «Ω, έχω ακούσει για αυτό τον τύπο,» απάντησε ο επισκέπτης μου, «και θα χαιρόμουν πολύ αν αναλάμβανε το ζήτημα, μολονότι φυσικά θα πρέπει να χρησιμοποιήσω και την επίσημη αστυνομία επίσης. Θα μου δώσετε μια σύσταση για εκείνον;»
- 287 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Θα κάνω κάτι καλύτερο. Θα σας πάω από εκεί ο ίδιος.» «Θα σας ήμουν αφάνταστα υπόχρεος.» «Θα καλέσουμε ένα αμάξι και θα πάμε παρέα. Θα φτάσουμε μόλις στην ώρα για να πάρουμε ένα μικρό πρωινό μαζί του. Νοιώθετε ικανός για αυτό;» «Μάλιστα· δεν θα ησυχάσω μέχρι να πω την ιστορία μου.» «Τότε η υπηρέτρια μου θα καλέσει ένα αμάξι, και θα είμαι μαζί σε μια στιγμή.» Όρμησα επάνω, εξήγησα το ζήτημα συντόμως στη γυναίκα μου, και σε πέντε λεπτά βρισκόμασταν εντός μιας δίτροχης, οδηγώντας με τον νέο μου γνωστό στην οδό Μπέϊκερ. Ο Σέρλοκ Χολμς, όπως το ανέμενα, τεμπέλιαζε στο καθιστικό του με την ρόμπα του, διαβάζοντας την στήλη αγγελιών των Times και καπνίζοντας την προ του πρωινού πίπα του, η οποία απαρτιζόταν από όλα τα απομεινάρια της περασμένης μέρας, όλα τους προσεχτικά στεγνωμένα και συγκεντρωμένα στην γωνιά του γεισώματος. Μας δέχθηκε με τον ήρεμο ευγενικό τρόπο του, παρήγγειλε φρέσκο μπέικον και αυγά, και μας έκανε παρέα σε ένα γενναίο πρόγευμα. Όταν είχε ολοκληρωθεί έβαλε τον νέο μας γνωστό να καθίσει στον καναπέ, τοποθέτησε ένα μαξιλάρι πίσω από το κεφάλι του, και ακούμπησε ένα ποτήρι μπράντυ σε απόσταση χεριού. «Είναι εύκολο να αντιληφθώ πως η εμπειρία σας δεν υπήρξε διόλου κοινή, Κύριε Χάθερλυ,» είπε. «Παρακαλώ, ξαπλώστε εκεί και νοιώστε σα στο σπίτι σας. Πείτε μας ότι
- 288 -
Arthur Conan Doyle μπορείτε, μα σταματήστε όταν κουραστείτε και τονωθείτε με ένα μικρό τονωτικό.» «Σας ευχαριστώ,» είπε ο ασθενής μου, «μα νοιώθω άλλος άνθρωπος αφότου ο γιατρός με μπαντάρισε, και πιστεύω πως το πρόγευμα σας ολοκλήρωσε τη θεραπεία. Θα πάρω όσο το δυνατόν λιγότερο από τον πολύτιμο χρόνο σας, έτσι θα ξεκινήσω αμέσως την αναφορά μου στις ιδιάζουσες εμπειρίες μου.» Ο Χολμς κάθισε στη μεγάλη του πολυθρόνα με μια κουρασμένη, σκοτισμένη (heavy-lidded) έκφραση η οποία έκρυψε στο πέπλο της την οξύτατη και ανυπόμονη φύση του, ενώ εγώ κάθισα απέναντι του, και ακούσαμε σιωπηλοί την παράξενη ιστορία την οποία ο επισκέπτης μας εξέθεσε λεπτομερώς. «Θα πρέπει να ξέρετε,» είπε, «πως είμαι ορφανός και εργένης, διαμένοντας μόνος σε διαμέρισμα του Λονδίνου. Επαγγελματικά είμαι υδραυλικός μηχανικός (hydraulic engineer), και είχα σημαντική εμπειρία στη δουλειά μου κατά την διάρκεια των επτά χρόνων που ήμουν μαθητευόμενος στην Βέννερ & Μάθεσον, την ξακουστή φίρμα, του Γκρήνουιτς. Δυο χρόνια πριν, έχοντας ολοκληρώσει τη θητεία μου, και έχοντας επίσης αποκτήσει ένα σεβαστό χρηματικό ποσό μέσω του θανάτου του καημένου του πατέρα μου, αποφάσισα να ξεκινήσω τη δική μου δουλειά και βρήκα επαγγελματικό χώρο στην οδό Βικτώρια. «Υποθέτω πως ο καθένας βρίσκει το πρώτο του εργασιακό ανεξάρτητο ξεκίνημα μια τρομερή εμπειρία. Για μένα ήταν εξαιρετικά τρομερό. Κατά τη διάρκεια δυο ετών είχα τρεις συμβουλευτικές αναθέσεις και μια μικρή δουλειά, και αυτό είναι όλο ότι μου έφερε το επάγγελμα του. Οι μικτές μου εισπράξεις ανέρχονται στις 27 λίρες και 10σ. Κάθε ημέρα, από τις εννέα το πρωί μέχρι τις τέσσερις το απόγευμα, περίμενα στο μικρό μου γραφείο, μέχρι που τελικά άρχισα να αποκαρδιώνομαι, και άρχισα να πιστεύω πως δε θα έπρεπε ποτέ μου να έχω αρχίσει να ασκώ το επάγγελμα.
- 289 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Χθες, ωστόσο, πάνω που σκεφτόμουν να αφήσω το γραφείο, ο υπάλληλος μου μπήκε να αναφέρει πως υπήρχε ένας κύριος έξω ο οποίος ήθελέ να με δει για δουλειά. Έφερε και μια κάρτα, επίσης, με το όνομα ‘Συνταγματάρχης Λαϊσάντερ Σταρκ’ τυπωμένο πάνω της. Ακριβώς πίσω του ήρθε ο συνταγματάρχης ο ίδιος, ένας άνθρωπος μάλλον άνω του μετρίου αναστήματος, αλλά μιας εξαιρετικής ισχνότητας. Δε νομίζω πως είδα ποτέ μου έναν τόσο λεπτό άνθρωπο. Όλο του το πρόσωπο κατέληγε σε μύτη και σαγόνι, και το δέρμα των μάγουλων του ήταν τραβηγμένο αρκετά πάνω από τα προτεταμένα του οστά. Εντούτοις η σκελετική αυτή μορφή του έδειχνε να αποτελεί τη φυσική του κατάσταση, και δεν προερχόταν από αρρώστια, γιατί το μάτι του ήταν λαμπερό, το βήμα του ζωντανό, και η συμπεριφορά του όλο σιγουριά. Ήταν ντυμένος απλά αλλά τακτικά, και η ηλικία, θα έλεγα, πρέπει να ήταν πιο κοντά στα σαράντα από ότι στα τριάντα.
«’Ο Κύριος Χάθερλυ;’ Είπε, με κάτι από Γερμανική προφορά. ‘Σας συνέστησαν σε εμένα, Κύριε Χάθερλυ, ως
- 290 -
Arthur Conan Doyle άνθρωπο που δεν είναι μόνο ικανός επαγγελματίας αλλά επίσης διακριτικός και ικανός να διαφυλάξει ένα μυστικό.’ «Υποκλίθηκα, νιώθοντας τόσο κολακευμένος όπως κάθε νεαρός σε μια τέτοια αναφορά. ‘Επιτρέπεται να ρωτήσω ποιος μου προσέδωσε έναν τόσο καλό χαρακτήρα;’ «Βασικά, ίσως είναι καλύτερα να μη σας το πω τουλάχιστον για την ώρα. Γνωρίζω εκ της ιδίας πηγής πως είστε επίσης ορφανός και εργένης και διαμένετε μόνος στο Λονδίνο.’ «’Απολύτως σωστό,’ απάντησα· ‘όμως συγχωρείστε με αν πω ότι δεν αντιλαμβάνομαι πως όλα αυτά σχετίζονται με τα επαγγελματικά μου προσόντα. Όπως καταλαβαίνω επιθυμείτε να μου μιλήσετε για ένα επαγγελματικό ζήτημα;» «Αναμφίβολα. Όμως θα ανακαλύψετε πως όλα όσα αναφέρω είναι όντως καίρια. Έχω μια επαγγελματική ανάθεση για εσάς, ωστόσο η απόλυτη εχεμύθεια είναι ουσιαστικότατη—απόλυτη εχεμύθεια, καταλαβαίνετε, και φυσικά, την αναμένουμε περισσότερο από έναν άνθρωπο που είναι μόνο από ότι από κάποιον που ζει στους κόλπους της οικογενείας του.’ «’Αν υποσχεθώ να φυλάξω ένα μυστικό,’ είπα, ‘τότε μπορείτε απολύτως να θεωρήσετε πως θα το πράξω.’ «Με κοίταξε ιδιαίτερα έντονα καθώς μιλούσα, και μου φάνηκε πως ποτέ δεν είχα δει έναν τόσο καχύποπτο και ανακριτικό μάτι. «’Υπόσχεστε, λοιπόν;’ Είπε, εντέλει. «’Μάλιστα, υπόσχομαι.’ «’Απόλυτη και πλήρη σιωπή πριν, κατά τη διάρκεια, και κατόπιν; Καμία αναφορά στο ζήτημα, είτε σε λόγο είτε σε γραπτό;’» «’Σας έδωσα ήδη τον λόγο μου.’» «’Πολύ καλά.’ Ξαφνικά τινάχτηκε πάνω, και διασχίζοντας σαν αστραπή το δωμάτιο άνοιξε την πόρτα. Ο διάδρομος απέξω ήταν άδειος.» «Δεν τρέχει τίποτα,’ είπε, επιστρέφοντας. ‘Ξέρω πως οι υπάλληλοι είναι μερικές φορές περίεργοι όσον αφορά τις
- 291 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς υποθέσεις των αφεντικών τους. Τώρα μπορούμε να μιλήσουμε με ασφάλεια.’ Τράβηξε την καρέκλα του πολύ κοντά στη δική μου και άρχισε να με παρατηρεί και πάλι με την ίδια ανακριτική και στοχαστική ματιά.» «Ένα συναίσθημα απέχθειας, και κάτι συναφές του τρόμου είχε αρχίσει να αναδύεται μέσα μου στις παραξενιές αυτού του ισχνού άντρα. Ακόμη κι ο φόβος να χάσω ένα πελάτη δε μπορούσε να συγκρατήσει την επίδειξη της ανυπομονησίας μου.» «Παρακαλώ όπως μου δηλώσετε την εργασία σας, κύριε,’ είπα· ‘ο χρόνος μου είναι πολύτιμος.’ Ο Θεός να με συγχωρήσει για αυτή την στερνή πρόταση, μα τα λόγια ήρθαν στα χείλη μου.» «’Πως θα σας φαίνονταν πενήντα γκινέες για μιας νύχτας δουλειά;’ Ρώτησε.» «’Θαυμάσια.’» «Λέω μιας νύχτας δουλειά, όμως μιας ώρας θα ήταν πλησιέστερα στην πραγματικότητα. Απλά θέλω την γνώμη σας για μια υδραυλική πρέσα η οποία τέθηκε εκτός λειτουργίας. Αν μας δείξετε τι πρόβλημα έχει σύντομα θα τη διορθώσουμε οι ίδιοι. Τι λέτε για μια τέτοια εργασία;’» «’Η δουλειά εμφανίζεται ελαφριά και η πληρωμή γενναιόδωρη.‘» «’Ακριβώς έτσι. Θα επιθυμούσαμε να έρθετε απόψε με το τελευταίο τραίνο.’» «’Που να έρθω;’» «Στο Εΐφορντ, στο Μπέρκσάϊρ. Πρόκειται για ένα μικρό μέρος κοντά στα σύνορα του Όξφορντσάϊρ, και εντός επτά μιλίων από το Ρέντινγκ. Φεύγει ένα τραίνο από το Πάντινγκτον το οποίο θα σας φέρει εκεί περίπου στις 11:15.’ «’Πολύ καλά.’» «Θα κατέβω με μια άμαξα για να σας συναντήσω.’» «Υπάρχει δρόμος, δηλαδή;’» «Ναι, το μικρό μας μέρος είναι αρκετά έξω στο ύπαιθρο. Απέχει επτά γεμάτα μίλια από το Σταθμό του Εΐφορντ.’»
- 292 -
Arthur Conan Doyle «’Τότε δεν θα προλάβουμε να πάμε εκεί πριν τα μεσάνυχτα. Υποθέτω πως δεν θα υπήρχε περίπτωση για τραίνο πίσω. Θα υποχρεωθώ να μείνω εκεί την νύχτα.’» «’Ναι, με άνεση θα σας προσφέρουμε μια στρωματσάδα.’» «’Είναι ιδιαιτέρως άβολο. Δεν γίνεται να έρθω σε κάποια πιότερο βολική ώρα;’» «Κρίναμε πως είναι καλύτερα να έρθετε αργά. Προς αποζημίωση για την όποια αναστάτωση σας θα πληρώσουμε εσάς, έναν νεαρό κι άγνωστο άνθρωπο, μια αμοιβή που θα αγόραζε μια γνωμοδότηση από τους επικεφαλείς του επαγγέλματος σας. Ωστόσο, φυσικά, αν θα θέλετε να αποτραβηχτείτε από την εργασία, έχετε άφθονο χρόνο να το πράξετε.’» «Σκέφτηκα τις πενήντα γκινέες, και πόσο χρήσιμες θα ήταν για μένα. ‘Καθόλου,’ είπα, ‘Θα χαρώ να συμμορφωθώ με τις επιθυμίες σας. Θα ήθελα, ωστόσο, να κατανοήσω λίγο πιο ξεκάθαρα τι θέλετε να κάνω.’ «Πολύ καλά. Είναι πολύ φυσικό πως ή δέσμευση εχεμύθειας την οποία πήραμε από εσάς θα ξυπνούσε την περιέργεια σας. Δεν επιθυμώ να σας δεσμεύσω σε κάτι δίχως να παρατεθούν όλα ενώπιον σας. Να υποθέσω πως είμαστε απολύτως ασφαλείς από ωτακουστές;’» «Τελείως.’» «’Τότε το ζήτημα έχει ως εξής. Πιθανόν γνωρίζετε πως το χώμα fuller 17 είναι ένα πολύτιμό προϊόν, και πως εντοπίζεται σε ένα ή δυο μέρη επί της Αγγλίας;’ «’Το έχω ακούσει.’» «’Προ ολίγου καιρού αγόρασα μια μικρή έκταση —μια ιδιαίτερα μικρή έκταση—εντός δέκα μιλίων από το Ρέντινγκ. Υπήρξα τυχερός αρκετά να ανακαλύψω πως υπήρχε ένα κοίτασμα χώματος fuller σε ένα από τα χωράφια μου. Εξετάζοντας το, ωστόσο, βρήκα ότι το κοίταξα ήταν
17 (Σ. τ. Μ.) fuller’s-earth – Είδος εδάφους ή υλικού που χρησιμοποιείται για τον αποχρωματισμό,
φιλτράρισμα και καθαρισμό, ζωικών, ορυκτών και φυτικών ελαίων και λιπών. [Αναφορά στην Αγγλική Wikipedia.]
- 293 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς συγκριτικά μικρό, και πως σχημάτιζε έναν δεσμό μεταξύ δυο πολύ μεγαλυτέρων στα δεξιά και αριστερά—και τα δυο τους, ωστόσο, επί των εκτάσεων των γειτόνων μου. Οι καλοί αυτοί άνθρωποι είχαν παντελή άγνοια του γεγονότος πως η γη τους περιείχε ό,τι ήταν εξίσου πολύτιμο όσο ένα χρυσωρυχείο. Φυσικά, ήταν προς όφελος μου να αγοράσω τη γη τους προτού ανακαλύψουν την πραγματική της αξία, όμως δυστυχώς δεν είχα διόλου κεφάλαιο με το οποίο να το πραγματοποιήσω. Εμπιστεύτηκα ορισμένους φίλους μου στο μυστικό, ωστόσο, και πρότειναν να εξορύξουμε αθόρυβα και με μυστικότητα το δικό μας μικρό κοίτασμα και πως καθαυτό τον τρόπο θα κερδίζαμε τα χρήματα τα οποία θα μας έδιναν την δυνατότητα να αγοράσουμε τα γειτονικά χωράφια. Αυτό κάνουμε εδώ και αρκετό καιρό, και έτσι για να μας βοηθήσει στις εργασίες μας στήσαμε μια υδραυλική πρέσα. Αυτή η πρέσα, όπως έχω ήδη εξηγήσει, έπαψε να λειτουργεί, και επιθυμούμε την συμβουλή σας επί του θέματος. Φυλάμε το μυστικό μας ιδιαιτέρως άγρυπνα, ωστόσο, και αν γινόταν γνωστό πως είχαμε προσκαλέσει υδραυλικούς μηχανολόγους στο μικρό μας σπίτι, σύντομα θα ξεσήκωσε ερωτήσεις, και τότε, αν τα στοιχεία έβγαιναν έξω, θα αποχαιρετούσαμε κάθε πιθανότητα να πάρουμε εκείνα τα χωράφια και να πραγματοποιήσουμε τα σχέδια μας. Για το λόγο αυτό σας έβαλα να υποσχεθείτε πως δεν θα πείτε σε ψυχή ζώσα πως θα πάτε στο Εϊφορντ απόψε. Να ελπίζω πως τα ξεκαθάρισα όλα;’» «Σας ακολουθώ απολύτως,’ είπα. ‘Το μόνο σημείο το οποίο αδυνατώ να κατανοήσω πλήρως είναι ποια θα μπορούσε να είναι η χρήση μιας υδραυλικής πρέσας στην εξόρυξη χώματος fuller, το οποίο, όπως κατανοώ, ανασκάπτεται σα χαλίκι από ένα νταμάρι.’» «’Α!’ είπε απρόσεκτα, ‘έχουμε τη δική μας μέθοδο. Συμπιέζουμε το χώμα σε τούβλα, έτσι ώστε να τα απομακρύνουμε δίχως να αποκαλύπτουμε τι είναι. Όμως πρόκειται περί μιας απλής λεπτομέρειας. Σας εμπιστεύθηκα πλήρως πλέον, Κύριε Χάθερλυ, και σας έδειξα πόσα σας
- 294 -
Arthur Conan Doyle εμπιστεύομαι.’ Σηκώθηκε καθώς τελείωσε. ‘Θα σας περιμένω, τότε, στο Εϊφορντ στις 11:15.’» «Ασφαλώς και θα είμαι εκεί.’» «’Και ούτε κουβέντα σε κανέναν.’ Με κοίταξε με ένα τελευταίο μακρύ, εξεταστικό βλέμμα, και έπειτα, σφίγγοντας το χέρι μου σε κρύα, υγρή χειραψία, βγήκε βιαστικά από το δωμάτιο. «Λοιπόν, όταν τα σκέφθηκα όλα ψύχραιμα έμεινα υπερβολικά κατάπληκτος, όπως και οι δυο σας να σκέφτεστε, με αυτή την αιφνίδια ανάθεση η οποία μου είχε ανατεθεί. Αφενός, φυσικά, χαιρόμουν, γιατί η αμοιβή ήταν τουλάχιστον δεκαπλάσια από ότι θα είχα ζητήσει αν είχα τιμολογήσει ο ίδιος τις υπηρεσίες μου, και υπήρχε περίπτωση πως αυτή η παραγγελία ενδεχομένως να οδηγούσε σε άλλες. Αφετέρου όμως, το πρόσωπο και η συμπεριφορά του πελάτη μου, μου είχε προξενήσει μια δυσάρεστη εντύπωση, και δεν μπορούσα να μη σκέφτομαι πως η εξήγηση του σχετικά με το χώμα fuller δεν αρκούσε στο να δικαιολογεί την αναγκαιότητα για την άφιξη μου τα μεσάνυχτα, και την υπερβολική ανησυχία του να μην αναφέρω σε κανέναν την αποστολή μου. Ωστόσο, άφησα τους φόβους μου στην άκρη, έφαγα ένα γενναίο γεύμα, πήγα στο Πάντινγκτον, και ξεκίνησα, έχοντας υπακούσει κατά γράμμα την εντολή να κρατήσω το στόμα μου κλειστό.» «Στο Ρέντινγκ χρειάστηκε να αλλάξω όχι μόνο βαγόνι αλλά και σταθμό. Ωστόσο, είχα φτάσει εγκαίρως για το τελευταίο τραίνο προς το Εϊφορντ, και έφθασα στο μικρό μισοφωτισμένο σταθμό περί τις έντεκα η ώρα. Ήμουν ο μοναδικός επιβάτης που κατέβηκε εκεί, και δεν υπήρχε κανείς
- 295 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς άλλο στην πλατφόρμα εκτός από έναν μοναδικό νυσταλέο αχθοφόρο με μια λάμπα. Καθώς βγήκα από το παραπόρτι, ωστόσο, βρήκα το γνώριμο μου του πρωινού να με περιμένει στη σκιά επί της άλλης πλευράς. Δίχως μια λέξη μου άρπαξε το χέρι και με έσπρωξε σε μια άμαξα, η πόρτα της οποία ήταν ορθάνοικτη. Σήκωσε τα παράθυρα και στις δυο πλευρές, χτύπησε το ξύλο, και ξεκινήσαμε τόσο γρήγορα όσο πήγαινε το άλογο.» «Ένα άλογο;» παρενέβη ο Χολμς. «Μάλιστα, μόνο ένα.» «Παρατηρήσατε το χρώμα;» «Μάλιστα, το είδα από τα πλευρικά φώτα όταν μπήκα στην άμαξα. Ήταν ένα καστανό.» «Κουρασμένο ή ξεκούραστο;» «Ω, ξεκούραστο και βουρτσισμένο.» «Σας ευχαριστώ. Συγνώμη που σας διέκοψα. Παρακαλώ συνεχίστε την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα δήλωση σας.» «Ξεκινήσαμε λοιπόν, και ταξιδέψαμε για τουλάχιστον μια ώρα. Ο Συνταγματάρχης Λαϊσάντερ Στάρκ είχε πει πως ήταν μόνο επτά μίλια, όμως εγώ θα έλεγα, από τον ρυθμό με τον οποίο πηγαίναμε, και από την ώρα που χρειαστήκαμε, πως θα πρέπει ήταν πλησιέστερα στα δώδεκα. Καθόταν πλάι μου σιωπηλός όλη την ώρα, και είχα την αίσθηση, περισσότερες από μια φορές όταν κοίταξα προς τη μεριά του, πως με κοίταζε με την εξαιρετική σφοδρότητα. Οι αγροτικοί δρόμοι δεν φαίνονταν να είναι πολύ καλοί σε κείνο το μέρος, γιατί κλυδωνιζόμασταν και τιναζόμασταν τρομερά. Προσπάθησα να κοιτάξω έξω από τα παράθυρα για να δω κάτι σχετικά με το που βρισκόμασταν, όμως ήταν φτιαγμένα από ημιδιαφανές γυαλί, και δεν διέκρινα τίποτα παρεκτός κάποιας περιστασιακής θαμπάδας από κάποιο περαστικό φως. Που και που αποτόλμησα κάποιο σχόλιο για να σπάσω τη μονοτονία του ταξιδιού, όμως ο συνταγματάρχης απαντούσε μόνο μονολεκτικά, και η κουβέντα σύντομα ξεθύμανε. Τελικά, εντούτοις, το ταρακούνημα του δρόμου
- 296 -
Arthur Conan Doyle άλλαξε με την τριζάτη ομαλότητα ενός χαλικόστρωτου δρόμου, και η άμαξα σταμάτησε. Ο Συνταγματάρχης Λαϊσάντερ Στάρκ πήδηξε έξω, και, καθώς ακολούθησα πίσω του, με τράβηξε βιαστικά σε μια βεράντα η οποία έχασκε εμπρός μας. Βγήκαμε, όπως είχε, ακριβώς έξω από μια άμαξα και μέσα σε μια είσοδο, έτσι ώστε απέτυχα να δω έστω και μια φευγαλέα εικόνα της πρόσοψης του σπιτιού. Τη στιγμή που είχα διασχίσει το κατώφλι η πόρτα έκλεισε βαριά πίσω μας, και άκουσα αμυδρά το κροτάλισμα των τροχών καθώς η άμαξα απομακρυνόταν. «Ήταν πίσσα σκοτάδι μέσα στο σπίτι, και ο συνταγματάρχης ψηλαφιστά έψαξε για σπίρτα μουρμουρίζοντας μασημένα. Ξαφνικά μια πόρτα άνοιξε στην άλλη άκρη του διαδρόμου, και μια μακριά, χρυσή ράβδος φωτός (δεν μου αρέσει???) ξεχύθηκε προς τη μεριά μας. Έγινε πλατύτερη, και μια γυναίκα εμφανίστηκε με μια λάμπα στο χέρι της, την οποία κράτησε πάνω από το κεφάλι της, προτείνοντας το πρόσωπο της εμπρός και κοιτάζοντας μας. Διέκρινα πως ήταν όμορφη, και από την αίγλη με την οποία έλαμπε το φως επί του σκουρόχρωμου φορέματος της ήξερα πως ήταν από ακριβό υλικό. Είπε μερικές λέξεις σε μια ξένη γλώσσα κατά τέτοιο τόνο σα να έκανε κάποια ερώτηση, και όταν ο σύντροφος μου της απάντησε με ένα τραχύ μονολεκτικό εκείνη ξαφνιάστηκε τόσο που λίγο έλειψε να της πέσει η λάμπα από το χέρι. Ο συνταγματάρχης Σταρκ πήγε κοντά της, ψιθύρισε κάτι στο αυτί της, και έπειτα, σπρώχνοντας την πίσω στο δωμάτιο από το οποίο είχε έρθει, προχώρησε προς το μέρος μου ξανά με τη λάμπα στο χέρι του.» «Ίσως θα είχατε την καλοσύνη να περιμένετε σε αυτό το δωμάτιο για λίγη ώρα,’ είπε, ανοίγοντας μια άλλη πόρτα. Επρόκειτο για ένα απλό, μικρό, λιτά επιπλωμένο δωμάτιο με μια ροτόντα στο κέντρο, επί της οποίας αρκετά Γερμανικά βιβλία ήταν σκορπισμένα. Ο συνταγματάρχης Σταρκ ακούμπησε τη λάμπα επί ενός αρμόνιου πλάι στην πόρτα.
- 297 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ‘Δεν θα σας αφήσω να περιμένετε μια στιγμή,’ είπε, και χάθηκε στο σκοτάδι.» «Έριξα μια ματιά στα βιβλία επί του τραπεζιού, και παρά την άγνοια μου στη Γερμανική ξεχώρισα πως δυο εξ αυτών αποτελούσαν επιστημονικές πραγματείες, ενώ τα υπόλοιπα ήταν τόμοι ποίησης. Κατόπιν διέσχισα το χώρο προς το παράθυρο, ελπίζοντας πως ίσως να μπορούσα να έχω μια φευγαλέα ματιά απέξω, όμως ένα δρύινο παντζούρι, βαριά αμπαρωμένο, το απέκλειε. Επρόκειτο για ένα εξαιρετικά σιωπηλό σπίτι. Υπήρχε ένα παλιό ρολόι που χτυπούσε δυνατά κάπου στο διάδρομο, αλλά κατά τα άλλα τα πάντα ήταν νεκρικά ήρεμα. Ένα ακαθόριστο συναίσθημα ανησυχία άρχισε να με καταλαμβάνει. Ποιοι ήταν αυτοί οι Γερμανοί, και τι έκαναν ζώντας σε αυτό το περίεργο, εκτός τόπου μέρος; Και που βρισκόταν αυτό το μέρος; Βρισκόμουν δέκα μίλια ή κάπου τόσο από το Εϊφορντ, αυτό ήταν όλο ότι ήξερα, αλλά αν ήταν νότια, βόρια, ανατολικά ή δυτικά δεν είχα ιδέα. Για το λόγο αυτόν, το Ρέντινγκ, ενδεχομένως άλλες μεγάλες πόλεις, βρίσκονταν εντός ακτίνας, έτσι το μέρος ίσως να μην ήταν τόσο απομονωμένο, τελικά. Ωστόσο ήταν απολύτως βέβαιο, από την ολοκληρωτική σιγή, πως βρισκόμασταν στην επαρχία. Βημάτισα πάνω κάτω μέσα στο δωμάτιο, σφυρίζοντας ένα μουρμουριστό σκοπό για να κρατήσω την ηρεμία μου και νοιώθοντας πως πέρα για πέρα κέρδιζα την αμοιβή μου, των πενήντα γκινέων.» «Ξαφνικά, δίχως κάποιο προειδοποιητικό ήχο καταμεσής της απόλυτης σιωπής, η πόρτα του δωματίου μου άνοιξε αργά. Η γυναίκα στεκόταν στο στενό άνοιγμα, με το σκοτάδι της εισόδου να απλώνεται πίσω της, και το κίτρινο φως της λάμπας να χτυπάει πάνω στο πρόθυμο και όμορφο πρόσωπο της. Διέκρινα με μια ματιά πως ήταν κατατρομαγμένη, και η θέα έστειλε ένα ρίγος στην καρδιά μου. Ανασήκωσε ένα από τα τρεμάμενα δάκτυλα της για να με προειδοποιήσω να μείνω σιωπηλός, και μου είπε μερικές ψιθυριστές λέξεις σε σπαστά Αγγλικά, με τα μάτια της να
- 298 -
Arthur Conan Doyle ρίχνουν βιαστικές ματιές πίσω, όπως εκείνα ενός φοβισμένου αλόγου, μέσα στο σκοτάδι πίσω της. «’Θα έφευγα,’ είπε, καταβάλλοντας σκληρή προσπάθεια, όπως μου φάνηκε, να μιλήσει ήρεμα· ‘Θα έφευγα. Δεν θα έπρεπε να μείνω εδώ. Δεν υπάρχει κάτι καλό να κάνεις εσύ.’» «’Μα κυρία μου,’ είπα, ‘δεν έκανα ακόμη αυτό για το οποίο ήρθα. Δεν υπάρχει περίπτωση να φύγω μέχρι να έχω δει την μηχανή.’» «’Δεν αξίζει την ώρα σου να περιμένεις,’ συνέχισε εκείνη. ‘Μπορείς να φύγεις από την πόρτα· κανείς δεν εμποδίζει.’ Και τότε, βλέποντας πως χαμογέλασα και κούνησα το κεφάλι μου, ξάφνου παράτησε την αυτοσυγκράτηση της και έκανε ένα βήμα εμπρός, με τα χέρια της πλεγμένα. ‘Για την αγάπη των Ουρανών!’ ψιθύρισε, ‘φύγε από εδώ πριν να είναι πολύ αργά!’» «Μα είμαι κάπως πεισματάρης εκ φύσεως, και περισσότερο έτοιμος να μπλεχτώ σε μια ιστορία όταν υπάρχει κάποιο εμπόδιο στη μέση. Σκέφτηκα την αμοιβή μου των πενήντα γκινέων, το κουραστικό ταξίδι μου, και την δυσάρεστη νύχτα που έδειχνε να βρίσκεται μπρος μου. Όλα αυτά για το τίποτα; Γιατί θα έπρεπε να ξεγλιστρήσω δίχως να έχω ολοκληρώσει τη δουλειά μου, και δίχως την πληρωμή που μου οφειλόταν; Εκείνη η γυναίκα ίσως να ήταν, όσο μπορούσα να ξέρω, μονομανής. Με ψυχωμένη συμπεριφορά, επομένως, αν και ο τρόπος της με είχε ταράξει περισσότερο από όσο θα ήθελα να ομολογήσω, κούνησα και πάλι το κεφάλι μου και δήλωσα την πρόθεση μου να παραμείνω εκεί που ήμουν. Ετοιμαζόταν να ανανεώσει τις παρακλήσεις της όταν μια
- 299 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς πόρτα χτύπησε δυνατά από πάνω, και ο ήχος αρκετών βημάτων ακούστηκε από τις σκάλες. Αφουγκράστηκε για μια στιγμή, σήκωσε τα χέρια της σε μια απεγνωσμένη χειρονομία, και χάθηκε τόσο ξαφνικά και τόσο αθόρυβα όσο είχε έρθει.» «Οι νεοφερμένοι ήταν ο Συνταγματάρχη Λαϊσάντερ Σταρκ και ένας κοντός παχύς άνθρωπος με μια γενειάδα (chinchilla beard) που φύτρωνε από τις ζάρες του προγουλιού του, ο οποίος μου παρουσιάστηκε ως Κύριος Φέργκιουσον. «Από εδώ ο γραμματέας και διαχειριστής μου,’ είπε ο συνταγματάρχης. ‘Επί τη ευκαιρία, είχα την εντύπωση πως άφησα την πόρτα κλειστή μόλις τώρα. Φοβάμαι πως νοιώσατε το ρεύμα.’» «’Αντιθέτως,’ απάντησα, ‘άνοιξα ο ίδιος την πόρτα επειδή ένοιωσα το δωμάτιο κάπως πνιγηρό.’» «Μου έριξε ένα από τα καχύποπτα βλέμματα του. ‘Ίσως να ήταν καλύτερα να προχωρήσουμε την δουλειά μας, τότε,’ είπε. ‘Ο Κύριος Φέργκιουσον θα σας πάει να δείτε τη μηχανή.’» «’Καλύτερα να φορέσω το καπέλο μου τότε, υποθέτω.’» «Ω, όχι, βρίσκεται στο σπίτι.’ «Πως, σκάβετε για χώμα fuller εντός του σπιτιού;» «Όχι, όχι. Εδώ μόνο είναι που το συμπιέζουμε. Όμως μη σας νοιάζει αυτό. Το μόνο που θέλουμε να κάνετε είναι να εξετάσετε τη μηχανή και να μας πείτε ποιο είναι το πρόβλημα της.’» «Ανεβήκαμε μαζί, ο συνταγματάρχης μπροστά με τη λάμπα, ο παχύς διαχειριστής και εγώ πίσω του. Λαβύρινθος σκέτος ήταν αντί για παλιό σπίτι, με διαδρόμους, περάσματα, στενές στρογγυλές σκάλες, και μικρές κοντές πόρτες, τα κατώφλια των οποίων ήταν κουφωμένα από τις γενιές που τα είχαν περάσει. Δεν υπήρχαν χαλιά και άλλα ίχνη επίπλωσης πέραν του ισογείου, ενώ ο σοβάς ξεφλούδιζε από τους τοίχους, και υγρασία ξεπρόβαλε σε πράσινα, ανθυγιεινά μπαλώματα. Προσπάθησα να αποπνέω έναν αέρα ξενοιασιάς όσο ήταν δυνατόν, όμως δεν είχε ξεχάσει τις προειδοποιήσεις της
- 300 -
Arthur Conan Doyle κυρίας, ακόμη κι αν της αψήφησα, και είχα το βλέμμα καρφωμένο πάνω στους δυο συντρόφους μου. Ο Φέργκιουσον έδειχνε να είναι ένας σκυθρωπός και σιωπηλός άνθρωπος, όμως αντιλαμβανόμουν από τα λίγα που είπε πως ήταν τουλάχιστον συμπατριώτης.» «Ο Συνταγματάρχης Λαϊσάντερ Σταρκ στάθηκε τελικά μπροστά σε μια χαμηλή πόρτα, την οποία ξεκλείδωσε. Εντός βρισκόταν ένα μικρό, τετράγωνο δωμάτιο, στο οποίο οι τρεις μας δυσκολευόμασταν να κινηθούμε όλοι μαζί. Ο Φέργκιουσον παρέμεινε απέξω, και ο συνταγματάρχης με συνόδεψε μέσα.» «’Βρισκόμαστε τώρα,’ είπε, ‘στην πραγματικότητα εντός της υδραυλικής πρέσα, και θα αποτελούσε ένα ιδιαίτερα δυσάρεστο γεγονός για μας αν κάποιος την έβαζε μπροστά. Η οροφή του μικρού θαλάμου είναι στην πραγματικότητα το άκρο του καταδυόμενου πιστονιού, και κατεβαίνει με την δύναμη πολλών τόνων επί του μεταλλικού αυτού πατώματος. Υπάρχουν μικρές πλευρικές στήλες νερού απέξω που δέχονται την πίεση, και οι οποίες την μεταδίδουν και την πολλαπλασιάζουν κατά τον τρόπο που σας είναι γνώριμος. Η μηχανή ανάβει αμέσως, όμως υπάρχει κάποια ακαμψία στη λειτουργία της, και έχει χάσει λίγη από την ισχύ της. Ίσως θα είχατε την καλοσύνη να την κοιτάξετε και να μας δείξετε πως θα την διορθώσουμε.’» «Του πήρα την λάμπα, και εξέτασα τη μηχανή με ιδιαίτερη προσοχή. Επρόκειτο όντως για μια γιγαντιαία, και ικανή να εξασκήσει τρομερή πίεση. Όταν βγήκα έξω, ωστόσο, και κατέβασα τους μοχλούς που την ήλεγχαν, κατάλαβα αμέσως από τον συριστικό ήχο πως υπήρχε μια ελαφριά διαρροή, η οποία επέτρεπε μια αναρροή νερού μέσω ενός από τους πλευρικούς κυλίνδρους. Μια εξέταση έδειξε πως μια από τις καουτσουκένιες σωλήνες η οποία έπιανε στην κεφαλή μιας ράβδου οδήγησης είχε συρρικνωθεί τόσο ώστε να μη γεμίζει εντελώς την εσοχή παράλληλα με την οποία λειτουργούσε. Επρόκειτο σαφώς για την αιτία της απώλειας ισχύος, και το υπέδειξα στους συντρόφους μου, οι οποίοι ακολούθησαν τις
- 301 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς παρατηρήσεις μου ιδιαιτέρως προσεκτικά και ρώτησαν αρκετές πρακτικές ερωτήσεις σχετικά με το πώς θα το διόρθωναν. Όταν τους το είχα καταστήσει σαφές, επέστρεψα στον κυρίως θάλαμο της μηχανής και του έριξα μια καλή ματιά για να ικανοποιήσω την περιέργεια μου. Ήταν προφανές με μια ματιά πως η ιστορία με το χώμα fuller αποτελούσε το απλούστερο μύθευμα, γιατί θα ήταν παράλογο να υποθέσεις πως μια τόσο ισχυρή μηχανή μπορούσε να σχεδιασθεί για έναν τόσο υποδεέστερο σκοπό. Οι τοίχοι ήταν από ξύλο, όμως το πάτωμα αποτελούταν από μια μεγάλη σιδερένια σκάφη, και όταν την εξέτασα διέκρινα μια κρούστα μεταλλικού ορυκτού παντού. Είχα σκύψει και την έξυνα για να δω τι ακριβώς ήταν όταν άκουσα ένα ακατάληπτο μουρμουριστό επιφώνημα στα Γερμανικά και είδα το κατάχλομο πρόσωπο του συνταγματάρχη να με κοιτάζει.» «’Τι κάνετε εκεί;’ Ρώτησε.» «Ένοιωθα θυμό που είχα εξαπατηθεί από μια τόσο περίτεχνη ιστορία όσο αυτή η οποία μου είχε ειπωθεί. ‘Θαύμαζα το χώμα fuller,’ είπα· ‘Πιστεύω πως θα ήμουν σε θέση να σας συμβουλεύσω καλύτερα όσον αφορά τη μηχανή σας αν γνώριζα τον ακριβή σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιήθηκε.’» «Τη στιγμή που είχα προφέρει τις κουβέντες μετάνιωσα την απερισκεψία του λόγου μου. Το πρόσωπο του πάγωσε, και μια απειλητική λάμψη ξεπήδησε στα γκρίζα του μάτια.» «’Πολύ καλά,’ είπε, ‘θα τα μάθετε όλα σχετικά με την μηχανή.’ Έκανε ένα βήμα πίσω, κοπάνησε την μικρή πόρτα, και γύρισε το κλειδί στην κλειδαριά. Όρμησα προς το μέρος της και τράβηξα το χερούλι, όμως ήταν εντελώς κλειδωμένη, και δεν
- 302 -
Arthur Conan Doyle ενέδιδα ούτε κατ’ ιδέα στις κλωτσιές και τις σπρωξιές μου. ‘Ε!’ φώναξα. ‘Ε! Συνταγματάρχη! Βγάλτε με έξω!’» «Και τότε ξαφνικά μέσα στη σιωπή άκουσα έναν ήχο που πάγωσε την καρδιά μου. Ήταν ο μεταλλικός ήχος των μοχλών και το ξεφύσημα του κυλίνδρου με τη διαρροή. Είχε βάλει μπρος τη μηχανή. Η λάμπα βρισκόταν ακόμη στο πάτωμα όπου την είχα ακουμπήσει όταν εξέταζα τη σκάφη. Στο φως της είδα τη μαύρη οροφή να κατεβαίνει πάνω μου, αργά, με τραντάγματα, όμως, καθώς κανείς δεν ήξερε καλύτερα από μένα, με μια δύναμη η οποία εντός ενός λεπτού θα με συνέθλιβε σε έναν άμορφο σωρό. Ρίχτηκα, ουρλιάζοντας, πάνω στην πόρτα, και έγδαρα με τα νύχια μου την κλειδαριά. Εκλιπάρησα τον συνταγματάρχη να με αφήσει έξω, όμως το αδυσώπητο τρίξιμο των γραναζιών έπνιξε τις κραυγές μου. Η οροφή απείχε μόλις κάπου μισό μέτρο πάνω από το κεφάλι μου, και με το χέρι μου σηκωμένο ένοιωθα τη σκληρή τραχιά επιφάνεια της. Τότε πέρασε σαν αστραπή από το μυαλό μου πως ο πόνος του θανάτου μου θα εξαρτιόταν από τη στάση στην οποία θα τον συναντούσα. Αν ξάπλωνα μπρούμυτα το βάρος θα έπεφτε επί της σπονδυλικής μου στήλης, και ανατρίχιασα στη σκέψη του φριχτού ήχου. Ευκολότερα από την άλλη, ίσως· κι όμως, είχα το σθένος να ξαπλώσω και να κοιτάξω εκείνη τη θανάσιμη μαύρη σκιά που αιωρούταν από πάνω μου; Ήδη αδυνατούσα να σταθώ όρθιος, όταν το μάτι μου έπιασε κάτι το οποίο έφερα νέα ελπίδα να αναβλύσει πίσω στην καρδιά μου.» «Ανέφερα πως μολονότι το πάτωμα και η οροφή ήταν από σίδερο, οι τοίχοι ήταν από ξύλο. Καθώς έριξα μια στερνή βιαστική ματιά ολόγυρα, είδα μια λεπτή χαραμάδα από κίτρινο φως ανάμεσα σε δυο από τις σανίδες, η οποία φάρδυνε καθώς ένα μικρό τμήμα σπρώχθηκε πίσω. Προς στιγμής δεν το πίστευα πως υπήρχε μια πόρτα η οποία οδηγούσε μακριά από το θάνατο. Την επόμενη στιγμή ρίχτηκα μέσα, και απέμεινα μισολιπόθυμος επί της άλλης πλευράς. Το τμήμα είχε κλείσει και πάλι πίσω μου, όμως η συντριβή της λάμπας,
- 303 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς και μερικές στιγμές αργότερα ο ήχος των δυο μεταλλικών πλακών, που φανέρωσαν πως παρά τρίχα είχα ξεφύγει.» «Συνήρθα από ένα αγριεμένο τράβηγμα στον καρπό μου, και βρέθηκα να κείτομαι επί του πέτρινου πατώματος ενός στενού διαδρόμου, ενώ μια γυναίκα έσκυβε από πάνω μου και με το τραβούσε με το αριστερό της χέρι ενώ κρατούσε ένα κερί στο δεξί της. Ήταν η ίδια καλή φίλη της οποίας την προειδοποίηση τόσο ανόητα είχα απορρίψει.» «’Έλα! Έλα! Φώναξε λαχανισμένα. ‘Θα είναι εδώ σε μια στιγμή. Θα δουν πως δεν είσαι εκεί. Ω, μην χαραμίζεις τον τόσο πολύτιμο χρόνο, μα έλα!’» «Αυτή τη φορά, τουλάχιστον, δεν περιφρόνησα τη συμβουλή της. Στήθηκα παραπατώντας στα πόδια μου και έτρεξα μαζί της στο διάδρομο και κατεβήκαμε μια στρογγυλή σκάλα. Η τελευταία έβγαζε σε ένα άλλο φαρδύ πέρασμα, και καθώς το φτάσαμε ακούσαμε των ήχο ποδιών που έτρεχαν και τις φωνές δυο ατόμων, τη μια να απαντά στην άλλη από το πάτωμα στο οποίο βρισκόμασταν και από το αποκάτω. Η οδηγός μου σταμάτησε και κοίταξε γύρω της σαν να τα ‘χε χάσει. Κατόπιν άνοιξε μια πόρτα η οποία έβγαζε σε ένα υπνοδωμάτιο, μέσα από το παράθυρο του οποίου το φεγγάρι έφεγγε λαμπρά.» «’Είναι η μόνη σου ευκαιρία,’ είπε. ‘Είναι ψηλά, αλλά μπορείς ίσως να πηδήξεις.’» «Καθώς το είπε ένα φως ξεπήδησε από την μακρύτερη άκρη του περάσματος, και είδα την λεπτή μορφή του συνταγματάρχη Λαϊσάντερ Σταρκ να ορμά με μια λάμπα στο ένα χέρι κι ένα όπλο σαν μπαλτά χασάπη στο άλλο. Διέσχισα γοργά το υπνοδωμάτιο, άνοιξα το παράθυρο, και κοίταξα έξω. Πόσο ήρεμος, γλυκός και γεμάτος έμοιαζε ο κήπος στο φεγγαρόφωτο, και δεν θα ήταν πάνω από 10 μέτρα ύψος. Σκαρφάλωσα στο πρεβάζι, όμως δίστασα να πηδήξω ώσπου είχα ακούσει τι είχε ειπωθεί μεταξύ της σωτήρος μου και του καθάρματος που με κατεδίωκε. Αν την κακομεταχειριζόταν, τότε παρά τα όποια ρίσκα ήμουν αποφασισμένος να επιστρέψω και να την βοηθήσω. Η σκέψη
- 304 -
Arthur Conan Doyle είχε μόλις περάσει από το μυαλό προτού εκείνος βρεθεί στην πόρτα, σπρώχνοντας την για να περάσει· όμως εκείνη τύλιξε τα χέρια της γύρω του και προσπάθησε να τον κρατήσει. «’Φριτζ! Φριτζ!’ φώναξε στα Αγγλικά, ‘θυμήσου την υπόσχεση σου μετά την τελευταία φορά. Είπες πως δεν θα συμβεί ξανά. Θα είναι σιωπηλός. Ω, θα είναι σιωπηλός!’» «’Είσαι τρελή, Ελίζα!’ φώναξε, παλεύοντας να της ξεφύγει. ‘Θα είσαι η καταστροφή μας. Είδε πάρα πολλά. Άσε με να περάσω, σου λέω!’ Την έριξε στο πλάι, και, ορμώντας στο παράθυρο, έκανε να με χτυπήσει με το μεγάλο του όπλο. Είχα αφεθεί να πέσω, και κρεμόμουν με τα χέρια από το πρεβάζι, όταν το χτύπημα ήρθε. Είχα επίγνωση ενός μουντού πόνου, το κράτημα μου χαλάρωσε, και έπεσα στον κήπο από κάτω.»
- 305 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Τραντάχτηκα αλλά δεν πληγώθηκα από την πτώση· έτσι σηκώθηκα και όρμησα μέσα σου θάμνους τρέχοντας όσο πιο γρήγορα μπορούσα, γιατί κατάλαβα πως απείχα πολύ για να βρεθώ εκτός κινδύνου ακόμη. Ξαφνικά, ωστόσο, καθώς έτρεχα, μια έντονη ζαλάδα και αδιαθεσία με κατέλαβε. Κοίταξα το χέρι μου, το οποίο έστελνε κύματα πόνου, και τότε, για πρώτη φορά, είδα πως ο αντίχειρας μου είχε κοπεί και πως το αίμα κυλούσε από το τραύμα. Επιχείρησα να δέσω το μαντήλι μου γύρω του, όμως τότε ήρθε ένα αιφνίδιο βουητό στα αυτιά μου, και την επόμενη στιγμή βυθίστηκα σε μια λιποθυμία μέσα στις τριανταφυλλιές.» «Πόσο παρέμεινε αναίσθητος δεν μπορώ να το ξέρω. Θα πρέπει να ήταν πολύ ώρα, γιατί η σελήνη είχε βυθιστεί, και ένα λαμπρό πρωινό είχα αρχίσει να χαράζει όταν συνήλθα. Τα ρούχα μου ήταν μουσκεμένα από τη δροσιά, και το μανίκι του παλτού μου ήταν ποτισμένο με αίμα από το πληγωμένο μου δάκτυλο. Το τσούξιμο του μου υπενθύμισε στη στιγμή όλες τις λεπτομέρειες της νυχτερινής μου περιπέτειας, και τινάχτηκα στα πόδια μου με το αίσθημα πως ίσως να μην είχα ξεφύγει ακόμη από τους διώκτες μου. Ωστόσο προς έκπληξη μου, όταν κοίταξα ολόγυρα μου, ούτε σπίτι ούτε κήπος υπήρχε. Κειτόμουν στη γωνία ενός φράκτη κοντά στην κεντρική οδό, και λίγο παρακάτω υπήρχε ένα μακρύ κτίριο, το οποίο αποδείχθηκε, κατά το πλησίασμα μου, να είναι ο ίδιος ο σταθμός στον οποίο είχα φτάσει την περασμένη νύχτα. Αν δεν υπήρχε το άσχημο τραύμα επί του χεριού μου, και όλα όσα είχαν συμβεί κατά την διάρκεια των φριχτών αυτών ωρών θα μπορούσε να πρόκειται για ένα άσχημο όνειρο.» «Μισοζαλισμένος, πήγα στο σταθμό και ρώτησα για το πρωινό τραίνο. Θα υπήρχε ένα για το Ρέντινγκ σε λιγότερο της μιας ώρας. Ο ίδιος αχθοφόρος είχε βάρδια, όπως ανακάλυψα, όπως και όταν έφθασα. Τον ρώτησα αν είχε ποτέ ακούσει για κάποιον Συνταγματάρχη Λαϊσάντερ Σταρκ. Το όνομα του ήταν ξένο. Είχε παρατηρήσει κάποια άμαξα την προηγούμενη νύχτα να με περιμένει; Όχι, δεν είχε. Υπήρχε κάποιο
- 306 -
Arthur Conan Doyle αστυνομικό τμήμα κάπου κοντά; Υπήρχε ένα τρία μίλια μακρύτερα.» «Ήταν πολύ μακριά για μένα να πάω, αδύναμος και άρρωστος καθώς ήμουν. Αποφάσισα να περιμένω μέχρι να βρεθώ πίσω στην πόλη πριν αναφέρω την ιστορία μου στην αστυνομία. Ήταν λίγο μετά τις έξι όταν έφθασα, έτσι πήγα πρώτα να μου δέσουν το τραύμα, και κατόπιν ο γιατρός ήταν αρκετά ευγενικός ώστε να με φέρει ως εδώ. Αφήνω την υπόθεση στα χέρια σας και θα κάνω ότι ακριβώς με συμβουλεύσετε.» Καθίσαμε και οι δυο στη σιωπή για λίγη ώρα έχοντας ακούσει την εκπληκτική αυτή αφήγηση. Κατόπιν ο Σέρλοκ Χολμς τράβηξε από το ράφι ένα από τα βαριά ντοσιέ στα οποία τοποθετούσε τα αποκόμματα του. «Ορίστε εδώ μια αγγελία η οποία θα σας ενδιαφέρει,» είπε. «Εμφανίστηκε σε όλες τις εφημερίδες πριν ένα χρόνο περίπου. Ακούστε αυτό: «Χάθηκε, την 9η (τρέχοντος), ο Κύριος Τζερεμάια Χέϊλινγκ, ηλικίας είκοσι-έξι, υδραυλικός μηχανολόγος. Άφησε το διαμέρισμα του στις δέκα η ώρα τη νύχτα, και δεν έχει ακουστεί κάτι έκτοτε. Ήταν ντυμένος με,’ κ.λ.π., κ.λ.π. Αχα! Αυτό αντιπροσωπεύει την τελευταία φορά που ο συνταγματάρχης χρειάστηκε την επισκευή της μηχανής του, φαντάζομαι.» «Μα τους ουρανούς!» αναφώνησε ο ασθενής μου. «Τότε αυτό εξηγεί τι είπε το κορίτσι.» «Αναμφίβολα. Είναι απολύτως σαφές πως ο συνταγματάρχης ήταν ένας ψυχρός και απεγνωσμένος άνθρωπος, ο οποίος ήταν απολύτως αποφασισμένος πως τίποτα δεν στεκόταν στον δρόμο του μικρού του παιχνιδιού, όπως εκείνοι οι ως τα μπούνια πειρατές που δεν θα άφηναν κανέναν ζωντανό σε ένα κυριευμένο σκάφος. Λοιπόν, κάθε στιγμή πλέον είναι πολύτιμη, έτσι αν νοιώθετε ικανός θα κατέβουμε στη Σκότλαντ Γιάρντ αμέσως για αρχή προτού ξεκινήσουμε για το Εϊφορντ.» Κάπου τρεις ώρες ή τόσο αργότερα βρισκόμασταν όλοι παρέα στο τραίνο, με προορισμό από το Ρέντινγκ στο μικρό
- 307 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς χωριό του Μπέρκσαιρ. Ο Σέρλοκ Χολμς, ο υδραυλικός μηχανολόγος, ο επιθεωρητής Μπράντστρητ, της Σκότλαντ Γιάρντ, ένας άντρας με πολιτικά, και εγώ. Ο Μπράντστρητ είχε απλώσει έναν επίσημο χάρτη της επαρχίας επί της θέσης και ήταν απασχολημένος με τις πυξίδες του να σχεδιάζει έναν κύκλο με το Εϊφορντ ως το κέντρο του. «Ορίστε,» είπε. «Ο κύκλος αυτός έχει σχεδιασθεί με ακτίνα δέκα μιλίων από το χωριό. Το μέρος που θέλουμε πρέπει να βρίσκεται κάπου κοντά στη γραμμή. Είπατε δέκα μίλια, πιστεύω, κύριε.» «Ήταν διαδρομή μιας ώρας γεμάτη.» «Και πιστεύεται πως σας έφεραν πίσω όλο αυτό το δρόμο ενώ ήσασταν αναίσθητος;» «Θα πρέπει να το έκαναν. Έχω μια αμυδρή ανάμνηση, επίσης, πως σηκώθηκα και μεταφέρθηκα κάπου.» «Αυτό που δεν καταλαβαίνω,» είπα εγώ, «είναι για ποιο λόγο σας άφησαν όταν σας βρήκαν να κείτεστε λιπόθυμος στον κήπο. Ίσως ο εγκληματίας να μαλάκωσε από τις παρακλήσεις της γυναίκας.» «Δύσκολα θα το θεωρούσα πιθανό. Ποτέ δεν είδα περισσότερο ανένδοτο πρόσωπο στη ζωή μου.» «Ω, σύντομα θα τα ξεδιαλύνουμε όλα,» είπε ο Μπραντστρητ. «Λοιπόν, σχεδίασα τον κύκλο μου, και επιθυμώ μόνο να μάθω σε ποιο σημείο πάνω του οι άνθρωποι τους οποίους αναζητούμε θα βρεθούν.» «Πιστεύω πως θα μπορούσα να βάλω το δάκτυλο μου πάνω του,» είπε ο Χολμς ήρεμα. «Αλήθεια, τώρα!» φώναξε ο επιθεωρητής, «σχημάτισες ήδη γνώμη! Έλα, τώρα, θα δούμε ποιος συμφωνεί μαζί σου. Λέω πως είναι νότια, γιατί η περιοχή είναι περισσότερο έρημη εκεί. «Και εγώ λέω ανατολικά,» είπε ο ασθενής μου. «Εγώ είμαι για δυτικά,» σχολίασε ο άντρας με τα πολιτικά. «Υπάρχουν αρκετά ήρεμα χωριουδάκια κατά κει.»
- 308 -
Arthur Conan Doyle «Και εγώ είμαι για βορά,» είπα εγώ, «επειδή δεν υπάρχουν λόφοι εκεί, και ο φίλος μας λέει πως δεν πρόσεξε την άμαξα να ανηφορίζει.» «Έλα,» φώναξε ο επιθεωρητής, γελώντας· «έχουμε μια πολύ καλή ποικιλία απόψεων. Έχουμε βάλει την πυξίδα στη μέση όλοι μας. Σε ποιόν θα δώσεις τη βαρύνουσα ψήφο σου;» «Είστε όλοι λάθος.» «Μα δε μπορεί όλοι να είμαστε.» «Ω, ναι, μπορεί. Αυτό είναι το σημείο μου.» Τοποθέτησε το δάκτυλο του στο κέντρο του κύκλου. «Εδώ είναι που θα τους βρούμε.» «Και η διαδρομή των δώδεκα μιλίων;» είπε χαμένα ο Χάθερλυ. «Έξι έξω και έξι πίσω. Τίποτα απλούστερο. Λέτε κι ο ίδιος πως το άλογο ήταν φρέσκο και βουρτσισμένο όταν μπήκατε μέσα. Πως θα μπορούσε να είναι αν είχε κάνει δώδεκα μίλια μέσα από δύσκολους δρόμους;» «Όντως, δείχνει σαν ένα αρκετά πιθανό τέχνασμα,» παρατήρησε ο Μπράντστρητ σκεπτικά. «Φυσικά δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία περί της φύσης της συμμορίας.» «Ουδεμία,» είπε ο Χολμς. «Είναι παραχαράκτες σε μεγάλη κλίμακα, και χρησιμοποίησαν την μηχανή για να δημιουργήσουν το κράμα το οποίο έχει αντικαταστήσει το ασήμι.» «Γνωρίζαμε εδώ και κάποιο καιρό πως μια έξυπνη συμμορία δρούσε,» είπε ο επιθεωρητής. «Έβγαζαν μισές κορώνες με τη χιλιάδα. Ακολουθήσαμε τα ίχνη τους ως και το Ρέντινγκ, όμως δεν μπορούμε να πάμε μακρύτερα, γιατί είχαν καλύψει τα ίχνη τους κατά τρόπο που φανέρωσε πως ήταν αρκετά παλιοί στη δουλειά. Ωστόσο τώρα, χάρη σε αυτή την τυχερή συγκυρία, πιστεύω πως τους έχουμε στο χέρι.» Όμως ο επιθεωρητής έσφαλε, γιατί εκείνοι οι κακοποιοί δεν ήταν η μοίρα τους να πέσουν στα χέρια της δικαιοσύνης. Καθώς τσουλήσαμε στο σταθμό του Εϊφορντ είδαμε μια γιγάντια στήλη καπνού η οποία ξετυλιγόταν πίσω από μια συστάδα δέντρων στη γειτονιά και κρεμόταν σαν ένα
- 309 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς πελώριο απειλητικό φτερό στρουθοκαμήλου πάνω από το τοπίο. «Καίγεται κάποιο σπίτι;» ρώτησε ο Μπράντστρητ καθώς το τραίνο ξεκίνησε και πάλι το δρόμο μου. «Μάλιστα κύριε!» είπε ο σταθμάρχης. «Πότε ξέσπασε;» «Μαθαίνω πως έγινε κατά τη διάρκεια της νύχτας, όμως χειροτέρεψε, και όλο το μέρος καίγεται.» «Ποιανού το σπίτι είναι;» «Του Δρ. Μπέκερ.» «Πείτε μου,» διέκοψε ο μηχανολόγος, «είναι ο Δρ. Μπέκερ, Γερμανός, πολύ λεπτός, με μακριά, γαμψή μύτη;» Ο σταθμάρχης γέλασε εγκάρδια. «Όχι, κύριε, ο Δρ. Μπέκερ είναι Άγγλος, και δεν υπάρχει άνθρωπος στην ενορία που έχει πιο γεμάτο σακάκι. Όμως έχει ένα κύριο που μένει μαζί του, έναν ασθενή, από όσο καταλαβαίνω, ο οποίος είναι αλλοδαπός, και ο οποίος δείχνει πως λίγο βοδινό του Μπέρκσαιρ δε θα τον έβλαπτε.» Ο σταθμάρχης δεν είχε τελειώσει τα λόγια του πριν όλοι μας σπεύσουμε προς την κατεύθυνση της φωτιάς. Ο δρόμος περνούσε ένα χαμηλό λόφο, και εκεί υπήρχε ένα μεγάλο απλωμένο ασβεστωμένο κτίριο μπροστά μας, βγάζοντας φλόγες από κάθε χαραμάδα και παράθυρο, ενώ στον κήπο μπροστά τρία πυροσβεστικά αγωνίζονταν μάταια να κατασβέσουν τις φλόγες. «Αυτό είναι!» φώναξε ο Χάθερλυ, με έντονη συγκίνηση. «Να ο χαλικόστρωτος δρόμος, και να οι τριανταφυλλιές όπου έπεσα. Εκείνο το δεύτερο παράθυρο είναι αυτό από το οποίο πήδηξα.»
- 310 -
Arthur Conan Doyle «Λοιπόν, τουλάχιστον,» είπε ο Χολμς, «είχατε την εκδίκηση σας εναντίον τους. Δεν τίθεται θέμα πως ήταν η λάμπα σας εκείνη η οποία, όταν συνετρίβει στην πρέσα, έβαλε φωτιά στους ξύλινους τοίχους, μολονότι αναμφίβολα ήταν υπερβολικά αναστατωμένη στην καταδίωξη σας για να το παρατηρήσουν εκείνη την ώρα. Τώρα κρατήστε τα μάτια σας ανοικτά σε αυτό το πλήθος για τους νυχτερινούς σας φίλους, αν και πολύ φοβούμαι πως θα βρίσκονται καμία γεμάτη εκατοστή μίλια μακριά πλέον.» Και οι φόβοι του Χολμς πραγματοποιήθηκαν, γιατί από εκείνη τη μέρα ως και σήμερα ούτε λέξη δεν έχει ακουστεί είτε για την όμορφη γυναίκα, τον μοχθηρό Γερμανό, είτε για τον σκυθρωπό Άγγλο. Νωρίς εκείνο το πρωί ένας αγρότης είχε συναντήσει ένα κάρο που περιείχε αρκετά άτομα και μερικά εξαιρετικά ογκώδη κουτιά να τρέχει ταχύτητα προς τη μεριά του Ρέντινγκ, μα εκεί όλα τα ίχνη των φυγάδων εξαφανίζονταν, κι ακόμη και η επινοητικότητα του Χολμς απέτυχε καν να ανακαλύψει το παραμικρό στοιχείο σχετικά με τα κατατόπια τους. Οι πυροσβέστες προβληματίστηκαν βαθύτατα στους περίεργους μηχανισμούς που είχαν βρει εντός, και ακόμη πιότερο ανακαλύπτοντας ένα προσφάτως κομμένο ανθρώπινο αντίχειρα επί του πρεβαζιού του παραθύρου του δευτέρου πατώματος. Περί τη δύση, ωστόσο, οι προσπάθειες τους απέβησαν τελικά επιτυχείς, και δάμασαν τις φλόγες, μα όχι προτού η στέγη να ενδώσει, και ολόκληρο το μέρος να έχει συρρικνωθεί σε ένα τέτοια απόλυτο ερείπιο που, εκτός μερικών στρεβλωμένων κυλίνδρων και σιδερένιων σωληνώσεων, ούτε ένα ίχνος δεν απέμενε από τη μηχανή που είχε κοστίσει στον ατυχή μας γνωστό τόσο ακριβά. Μεγάλες μάζες νικελίου και κασσίτερου ανακαλύφθηκαν αποθηκευμένες σε εξωτερικό κτίριο, αλλά καθόλου νομίσματα δεν εβρέθησαν, το οποίο ενδεχομένως εξηγούσε η παρουσία εκείνων των ογκωδών κουτιών που έχουν ήδη αναφερθεί. Πως ο υδραυλικός μηχανολόγος μεταφέρθηκε από τον κήπο στο σημείο που ανέκτησε τις αισθήσεις του ίσως να είχε
- 311 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς παραμείνει παντοτινά μυστήριο αν δεν υπήρχε το μαλακό μαυρόχωμα, το οποίο μας είπε μια πολύ απλή ιστορία. Είχε προφανώς κουβαληθεί από δυο άτομα, ένα εκ των οποίων είχε αξιοσημείωτα μικρά πόδια και άλλο ασυνήθιστα μεγάλα. Εν συνόλω, το πλέον πιθανότερο ήταν πως ο σιωπηλός Άγγλος, ως λιγότερο θρασύς ή λιγότερο δολοφονικός από το σύντροφο του, είχε βοηθήσει τη γυναίκα να μεταφέρει τον αναίσθητο άντρα εκτός κινδύνου. «Λοιπόν,» είπε ο μηχανολόγος μελαγχολικά καθώς πήραμε τις θέσεις μας για να επιστρέψουμε και πάλι στο Λονδίνο, «αποτέλεσε καλή δουλειά για μένα! Έχασα τον αντίχειρα μου και έχασα μια αμοιβή πενήντα γκινέων, και τι κέρδισα;» «Εμπειρία,» είπε ο Χολμς, γελώντας. «Εμμέσως ίσως να αποβεί πολύτιμη, ξέρετε· θα πρέπει απλά να το εκφράσετε με λόγια για να αποκτήσετε τη φήμης ως μια έξοχη παρέα για το υπόλοιπο της ύπαρξης σας.»
- 312 -
Arthur Conan Doyle
Η Περιπ έτ εια τ ο υ Ευγενή Εργένη Ο γάμος του Λόρδου Σαιντ Σάιμον, και η αλλόκοτη λήξη του, έχουν προ πολλού πάψει να αποτελούν θέμα ενδιαφέροντος σε εκείνους τους ανώτερους κύκλους στους οποίους ο ατυχής γαμπρός κινείται. Φρέσκα σκάνδαλα το έχουν βάλει στο περιθώριο, και οι περισσότερο πικάντικες λεπτομέρειες τους έχουν πάρει τα κουτσομπολιά μακριά από το τεσσάρων ετών δράμα. Όπως έχω λόγο να πιστεύω, ωστόσο, πως τα πλήρη γεγονότα δεν αποκαλύφτηκαν ποτέ στο ευρύτερο κοινό, και καθώς ο φίλος μου ο Σέρλοκ Χολμς έχει σημαντικό μερίδιο επί της επίλυσης του ζητήματος, νοιώθω πως κανένα εκ των απομνημονευμάτων του δε θα είναι πλήρες δίχως μια μικρή καταγραφή αυτού του αξιοσημείωτου επεισοδίου. Ήταν μερικές εβδομάδες πριν από το δικό μου γάμο, κατά την περίοδο που μοιραζόμουν ακόμη το διαμέρισμα με τον Χολμς στην οδό Μπέϊκερ, που επέστρεψε από έναν απογευματινό περίπατο για να βρει ένα γράμμα επί του τραπεζιού να τον περιμένει. Είχα παραμείνει μέσα όλη μέρα, επειδή ο καιρός είχε πάρει άσχημη τροπή προς τη βροχή, με δυνατούς φθινοπωρινούς ανέμους και η σφαίρα των Τζεζάϊλ την οποία είχα φέρει πίσω σε ένα από τα χέρια μου ως ενθύμιο της Αφγανικής εκστρατείας μου παλλόταν με μια μουντή επιμονή. Με το σώμα μου σε μια πολυθρόνα και τα πόδια μου σε μια άλλη, είχα περικυκλωθεί από ένα σύννεφο εφημερίδων ώσπου τελικά, κορεσμένος από τα νέα της ημέρας, τις πέταξα στην άκρη και κειτόμουν άτονος, παρακολουθώντας το πελώριο οικόσημο και το μονόγραμμα επί του φακέλου πάνω το τραπέζι και αναρωτιόμουν νωχελικά ποιος μπορεί να ήταν ο ευγενής επιστολογράφος του φίλου μου. «Εδώ έχει μια ιδιαιτέρως μοδάτη επιστολή,» σχολίασα καθώς μπήκε. «Τα πρωινά σου γράμματα, αν θυμάμαι σωστά, προέρχονταν από έναν ιχθυέμπορο και έναν παρατηρητή παλιρροιών.»
- 313 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ναι, η αλληλογραφία μου έχει σίγουρα τη χάρη της ποικιλίας,» απάντησε, χαμογελώντας, «και τα ταπεινότερα είναι συνήθως τα πλέον ενδιαφέροντα. Αυτό δείχνει σα μια από εκείνες τις ανεπιθύμητες κοινωνικές προσκλήσεις που αναγκάζουν έναν άνθρωπο είτε να πλήξει είτε να πει ψέματα.»
Έσπασε τη σφραγίδα και έριξε μια ματιά στα περιεχόμενα. «Ω, κοίτα να δεις, ίσως αποδειχθεί να πρόκειται για κάτι ενδιαφέρον, τελικά.» «Όχι κοινωνική, λοιπόν;» «Όχι, σαφώς επαγγελματική.» «Και από έναν ευγενή πελάτη;» «Έναν από τους ανώτερους στην Αγγλία.» «Αγαπητέ μου φίλε. Σε συγχαίρω.» «Σε διαβεβαιώνω, Γουώτσον, δίχως προσποιήσεις, πως η θέση του πελάτη μου αποτελεί ζήτημα ήσσονος σημασίας για μένα από όσο το ενδιαφέρον της υπόθεσης του. Είναι απλώς πιθανό, ωστόσο, πως κι αυτό επίσης ενδέχεται να μην πάσχει σε αυτή την καινούργια έρευνα. Διαβάζεις τις εφημερίδες επιμελώς προσφάτως, έτσι δεν είναι;» «Έτσι φαίνεται,» είπα μελαγχολικά, δείχνοντας τον πελώριο σωρό στη γωνία. «Δεν έχω κάτι άλλο να κάνω.»
- 314 -
Arthur Conan Doyle «Είναι ευτυχές, γιατί ίσως να είσαι σε θέση να με ενημερώσεις. Δε διαβάζω τίποτα παρεκτός των ποινικών νέων και της στήλης των προσωπικών αγγελιών. Η τελευταία είναι πάντοτε ενημερωτική. Ωστόσο αν έχεις παρακολουθήσει τα πρόσφατα γεγονότα από τόσο κοντά θα πρέπει να έχεις διαβάσει σχετικά με το Λόρδο Σαιντ Σάιμον και το γάμο του;» «Ω, ναι, με το βαθύτερο ενδιαφέρον.» «Καλό αυτό. Το γράμμα το οποίο κρατάω στο χέρι μου είναι από το Λόρδο Σαιντ Σάιμον. Θα σου το διαβάσω, και σε αντάλλαγμα θα μου παραδώσεις εκείνες τις εφημερίδες και θα με αφήσεις να πάρω ότι έχει σχέση με το ζήτημα. Αυτά είναι όσα λέει: «’ΑΓΑΠΗΤΕ ΜΟΥ ΚΥΡΙΕ ΣΕΡΛΟΚ ΧΟΛΜΣ:-Ο Λόρδος Μπάκγουώτερ μου αναφέρει πως επιτρέπεται να εναποθέσω την ανεπιφύλακτη εμπιστοσύνη μου επί της κρίσης και της διακριτικότητας σας. Αποφάσισα, επομένως, να σας επισκεφθώ και να σας συμβουλευθώ αναφορικά με το εξαιρετικά επώδυνο γεγονός το οποίο προέκυψε σε σχέση με το γάμο μου. Ο Κύριος Λεστρέιντ, της Σκότλαντ Γιάρντ, ενεργεί ήδη επί του ζητήματος, εντούτοις με διαβεβαιώνει πως δε φέρνει ουδεμία αντίρρηση στη συνεργασία σας, και πως ακόμη θεωρεί ότι ίσως να αποτελέσει κάποια βοήθεια. Θα σας επισκεφθώ στις τέσσερις το απόγευμα, και, αν έχετε κάποια άλλη υποχρέωση εκείνη την ώρα, ελπίζω πως θα την αναβάλλετε, καθώς το ζήτημα είναι υψίστης σημασίας. Μετά τιμής, ειλικρινά, ΣΑΙΝΤ. ΣΑΙΜΟΝ.’»
«Έχει σημανθεί από τα Μέγαρα Γκρόσβενορ, γραφθεί με πένα φτερού, και ο ευγενής λόρδος είχε την ατυχία να μουτζουρωθεί επί της εξωτερικής πλευράς του μικρού του δακτύλου,» παρατήρησε ο Χολμς καθώς δίπλωσε την επιστολή. «Λέει τέσσερις. Είναι τρεις τώρα. Θα είναι εδώ σε μια ώρα.» «Τότε έχω μόλις χρόνο, με τη συνδρομή σου, να ενημερωθώ επί του θέματος. Γύρνα αυτές τις εφημερίδες και διευθέτησε τα αποσπάσματα κατά τη χρονολογική τους σειρά, καθώς θα ρίχνω μια ματιά σχετικά με το ποιόν του πελάτη
- 315 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μας.» Επέλεξε τον τόμο με το κόκκινο εξώφυλλο από την σειρά των βιβλίων αναφοράς πλάι στο γείσωμα. «Ορίστε εδώ είναι,» είπε, καθώς κάθισε κάτω και το άνοιξε πάνω στο γόνατο του. «Λόρδος Ρόμπερτ Γουόλσινχαμ ντε Βέρ Σαιντ Σάιμον, δεύτερος γιος του Δούκα του Μπάλμοραλ. Χμ! Θυρεός: Κυανός, τρεις εχίνοι κατακόρυφα πάνω επί μαύρου 18 . Γεννηθείς το 1846. Είναι σαράντα ενός ετών, το οποίο δηλώνει ωριμότητα για γάμο. Διετέλεσε υφυπουργός επί των αποικιών σε κάποια εκ των τελευταίων κυβερνήσεων. Ο Δούκας, ο πατέρας του, διετέλεσε κάποτε Υπουργός Εξωτερικών Υποθέσεων. Κληρονομούν το γένος των Πλαντάτζενετ από πατρική καταγωγή, και των Τυδώρ από τη μητρική. Μάλιστα! Λοιπόν, δεν υπάρχει τίποτα το ενημερωτικό σε όλα αυτά. Νομίζω πως πρέπει να στραφώ σε εσένα Γουώτσον, για κάτι περισσότερο βάσιμο.»
«Συνάντησα ελάχιστη δυσκολία στην ανεύρεση αυτού που ήθελα,» είπα, «διότι τα γεγονότα είναι αρκετά πρόσφατα, και το ζήτημα μου φάνηκε αξιοπρόσεκτο. Φοβήθηκα να σου τα 18 Three caltrops in chief over a fess sable
- 316 -
Arthur Conan Doyle αναφέρω, ωστόσο, καθώς γνώριζα πως είχες μια έρευνα ανά χείρας και πως απεχθάνεσαι την ανεπιθύμητη παρουσία άλλων θεμάτων.» «Ω, εννοείς το προβληματάκι της σκευάμαξας επίπλων της πλατείας Γκρόβεσνορ. Έχει ξεκαθαρίσει πλήρως πλέον — μολονότι, όντως, ήταν προφανές από την πρώτη στιγμή. Σε παρακαλώ δώσε μου τα αποτελέσματα των επιλογών σου από τις εφημερίδες.» «Εδώ είναι η πρώτη ανακοίνωση την οποία μπορώ να βρω. Είναι στην προσωπική στήλη της Morning Post, και χρονολογείται, όπως βλέπεις, μερικές εβδομάδες νωρίτερα: ‘Ένας γάμος έχει κανονιστεί,’ λέει, ‘και, αν οι φήμες αληθεύουν, θα λάβει συντόμως χώρα, μεταξύ του Λόρδου Ρόμπερτ Σαιντ Σάιμον, δεύτερου γιου του Δούκα του Μπαλμοράλ, και της Δεσποινίδος Χάτι Ντόραν, της μοναχοκόρης του Κυρίου Αλοΰσιους Ντόραν, εκ του Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας των Η.Π.Α.,’ Αυτό είναι όλο.» «Λακωνικό και επί του θέματος,» σχολίασε ο Χολμς, απλώνοντας τα μακριά, λεπτά του πόδια προς τη φωτιά. «Υπάρχει μια παράγραφος που προσθέτει λεπτομέρειες σε μια από τις κοσμικές εφημερίδες της ίδιας εβδομάδας. Α, ορίστε: ‘Σύντομα θα υπάρξει ανάγκη προστασίας στην αγορά των γάμων, γιατί η παρούσα αρχή ελεύθερης διακίνησης εμφανίζεται να καταφέρεται ενάντια στο εγχώριο προϊόν μας. Η μια κατόπιν της άλλης, η διαχείριση των ευγενών οίκων της Μεγάλης Βρετανίας περνά στα χέρια των καλών μας εξαδέλφων από την αντικρινή μεριά του Ατλαντικού. Μια σημαντική προσθήκη πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδος στη λίστα των επάθλων τα οποία κατακτήθηκαν από τις χαριτωμένες εισβολείς. Ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον, ο οποίος παρουσιαζόταν για άνω της εικοσαετίας ανθεκτικός ενάντια στα βέλη του μικρού θεού, ανακοίνωσε κατηγορηματικά τον επικείμενο γάμο του με τη Δεσποινίδα Χάτι Ντόραν, τη γοητευτική κόρη ενός Καλιφορνέζου εκατομμυριούχου. Η δεσποινίδα Ντόραν, της οποίας η αέρινη σιλουέτα και το εντυπωσιακό πρόσωπο
- 317 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς προσέλκυσαν τόση προσοχή κατά τις εορταστικές εκδηλώσεις του Οίκου των Γουέστμπερι, είναι μοναχοπαίδι, και επί του παρόντος αναφέρεται πως η προίκα της θα ανέρχεται σημαντικά άνω των έξι ψηφίων, με προσδοκίες για το μέλλον. Καθώς αποτελεί κοινό μυστικό πως ο Δούκας του Μπαλμοράλ υποχρεώθηκε να πουλήσει τους πίνακες του εντός του περασμένου έτους, και καθώς ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον δεν έχει προσωπική του περιουσία εκτός της μικρής έκτασης του Μπίρτσμουρ, είναι πρόδηλο πως η Καλιφορνέζα κληρονόμος δεν είναι η μόνη ωφελημένη από μια συμμαχία η οποία θα της δώσει την δυνατότητα να πραγματοποιήσει την άνετη και συνήθη μετάβαση από Δημοκρατική κυρία σε Βρετανίδα ευγενή.’» «Τίποτα άλλο;» ρώτησε ο Χολμς, με ένα χασμουρητό. «Ω, ναι· πολλά. Κατόπιν υπάρχει μια ακόμη ανακοίνωση στην Morning Post για να αναφερθεί πως ο γάμος θα είναι εντελώς διακριτικός, και θα τελεσθεί στον Άγιο Γεώργιο, στην Πλατεία Χάνοβερ, πως μόνο μισή ντουζίνα στενών φίλων θα προσκληθούν, και πως οι παρευρισκόμενοι θα επιστρέψουν στην επιπλωμένη κατοικία στην Πύλη Λάνκαστερ η οποία έχει κλειστεί από τον Κύριο Αλοΰσιους Ντόραν. Δυο μέρες αργότερα —δηλαδή, την προηγούμενη Τετάρτη— υπάρχει μια σύντομη ανακοίνωση πως ο γάμος έλαβε χώρα, και πως ο μήνας του μέλιτος θα περαστεί στην κατοικία του Λόρδου Μπακγουώτερ, πλησίον του Πητερσφηλντ. Αυτές είναι όλες οι αναφορές που εμφανίστηκαν πριν την εξαφάνιση της νύφης.» «Πριν τι;» ρώτησε ο Χολμς με ένα ξάφνιασμα. «Την εξαφάνιση της κυρίας.» «Πότε χάθηκε, δηλαδή;» «Κατά το γαμήλιο γεύμα.» «Αλήθεια. Είναι περισσότερο ενδιαφέρον από όσο υποσχόταν να είναι· αρκετά δραματικό στην πραγματικότητα.» «Ναι· μου έκανε εντύπωση όντας κομμάτι εκτός του συνηθισμένου.»
- 318 -
Arthur Conan Doyle «Συχνά εξαφανίζονται πριν την τελετή, και περιστασιακά κατά τη διάρκεια του μήνα του μέλιτος· όμως αδυνατώ να θυμηθώ κάτι τόσο άμεσο όπως αυτό. Σε παρακαλώ δώσε μου τις λεπτομέρειες.» «Σε προειδοποιώ πως είναι υπερβολικά ελλιπείς.» «Ίσως καταφέρουμε να το διορθώσουμε.» «Τέτοια όπως είναι η φύση τους, παρατίθενται σε ένα μοναδικό άρθρο μιας χθεσινής πρωινής εφημερίδας, το οποίο θα σου διαβάσω. Έχει τον τίτλο, ‘Ιδιάζουσα Εξαφάνιση σε Αριστοκρατικό Γάμο’: «’Η οικογένεια του Λόρδου Ρόμπερτ Σαιντ Σάιμον έχει βυθιστεί στη βαθύτερη αναστάτωση εκ των παράξενων και επώδυνων επεισοδίων τα οποία έλαβαν χώρα σε σχέση με το γάμο του. Η τελετή, όπως συντόμως ανακοινώθηκε στις χθεσινές εφημερίδες, συνέβη το προηγούμενο πρωί· όμως μόλις τώρα κατέστη δυνατόν να επιβεβαιώσουμε τις περίεργες φήμες οι οποίες κυκλοφορούσαν τόσο επίμονα τριγύρω. Παρά τις απόπειρες των φίλων να αποσιωπήσουν το ζήτημα, τόση μεγάλη δημόσια προσοχή έχει πλέον προσελκυσθεί έπ’ αυτού ώστε ουδέν καλό δε θα εξυπηρετηθεί αν υποκριθούμε πως αγνοούμε ό,τι αποτελεί κοινό ζήτημα για διάλογο.’» «’Η τελετή, η οποία τελέσθηκε στον Άγιο Γεώργιο, στην Πλατεία Χάνοβερ, υπήρξε ιδιαιτέρως διακριτική, με κανένα παριστάμενο πέραν του πατρός της νύφης, Κυρίου Αλοΰσιους Ντόραν, της Δούκισσας του Μπαλμοράλ, του Λόρδου Μπακγουώτερ, του Λόρδου Γιούστας, και της Λαίδης Κλάρα Σαιντ Σάιμον (του νεώτερου αδελφού και αδελφής του γαμπρού), και της Λαίδης Αλίσια Γουίτινγκτον. Όλοι οι παρευρισκόμενοι
- 319 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μετέβησαν κατόπιν στην οικία του Κυρίου Αλοΰσιους Ντόραν, στην Πύλη Λάνκαστερ, όπου το πρόγευμα είχε προετοιμαστεί. Φαίνεται πως κάποιο μικρό πρόβλημα προκλήθηκε από μια γυναίκα, το όνομα της οποίας δεν έχει επιβεβαιωθεί, που επιχείρησε να εισέλθει δια της βίας στην οικία κατόπιν της γαμήλιας δεξίωσης, ισχυριζόμενη πως είχε κάποια αξίωση επί του Λόρδου Σαιντ Σάιμον. Μόνον κατόπιν μιας οδυνηρής και παρατεταμένης σκηνής εκδιώχθηκε από τον μπάτλερ και τον τραπεζοκόμο. Η νύφη, η οποία είχε ευτυχώς εισέλθει στην οικία πριν τη δυσάρεστη διακοπή, είχε καθίσει για το γεύμα με τους υπόλοιπους όταν παραπονέθηκε για κάποια αιφνίδια αδιαθεσία και αποσύρθηκε στο δωμάτιο της. Με τη μακρά απουσία της να έχει προκαλέσει κάποιο σχόλιο, ο πατέρας πήγε να τη βρει, όμως έμαθε από την υπηρέτρια της πως είχε ανέβει στο δωμάτιο της μόνο για μια στιγμή, είχε πάρει ένα παλτό και ένα καπέλο, και είχε κατέβει βιαστικά το διάδρομο. Ένας από τους τραπεζοκόμους δήλωσε πως είχε δει τη μια κυρία να αφήνει το σπίτι ενδεδυμένη κατά τέτοιο τρόπο, όμως αρνήθηκε να δεχθεί πως επρόκειτο για την κυρία του, θεωρώντας πως βρισκόταν με τη συντροφιά της. Έχοντας βεβαιωθεί πως η κόρη του είχε εξαφανισθεί, ο Κύριος Αλοΰσιους Ντόραν, σε συμφωνία με το γαμπρό, αμέσως ήρθαν σε επικοινωνία με την αστυνομία, και εξαιρετικά δραστήριες έρευνες πραγματοποιούνται, οι οποίες πιθανόν να καταλήξουν σε μια γοργή διασάφηση της ιδιαιτέρως ιδιάζουσας υπόθεσης. Ως και κάποια περασμένη ώρα χθες τη νύχτα, ωστόσο, τίποτα δε γνωστοποιήθηκε σχετικά με το που βρίσκεται η αγνοούμενη κυρία. Υπάρχουν φήμες κάποιας άσχημης δουλειάς στο ζήτημα, και λέγεται πως η αστυνομία έχει προβεί στη σύλληψη της γυναίκας η οποία προκάλεσε την αρχική αναστάτωση, με την πεποίθηση πως, από ζήλια ή κάποιο άλλο κίνητρο, ενδέχεται να εμπλέκεται με την παράξενη εξαφάνιση της νύφης.’» «Και αυτά είναι όλα;» «Μόνο ένα μικρό στοιχείο σε κάποια άλλη από τις πρωινές εφημερίδες, όμως είναι αρκετά υποδηλωτικό.»
- 320 -
Arthur Conan Doyle «Και αυτό είναι—» «Πως η Δεσποινίδα Φλόρα Μίλαρ, η κυρία η οποία προκάλεσε την αναστάτωση, έχει πράγματι συλληφθεί. Όπως φαίνεται υπήρξε πρώην χορεύτρια στο Αλέγκρο, και πως γνώριζε το γαμπρό για αρκετά χρόνια. Δεν υπάρχουν περαιτέρω λεπτομέρειες, και η πλήρης υπόθεση βρίσκεται πλέον στα χέρια σου—από όσα παρατέθηκαν στο δημόσιο τύπο.» «Και μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα υπόθεση δείχνει να είναι. Δεν θα την έχανα για τίποτα στον κόσμο. Όμως να ένα κουδούνισμα στην πόρτα, Γουώτσον, και καθώς το ρολόι το δείχνει μόλις μερικά λεπτά μετά τις τέσσερις, δεν έχω καμία αμφιβολία πως θα αποδειχθεί να πρόκειται για τον ευγενή πελάτη μας. Μη διανοηθείς να φύγεις, Γουώτσον, γιατί θα προτιμούσα αφάνταστα να έχω ένα μάρτυρα, έστω και μόνο ως μια εξασφάλιση για τη δική μου μνήμη.» «Ο Λόρδος Ρόμπερτ Σαιντ Σάιμον,» ανακοίνωσε ο πορτιέρης μας, ανοίγοντας την πόρτα. Ένας κύριος μπήκε, με ευχάριστο, καλλιεργημένο πρόσωπο, ψηλή μύτη και χλωμός, με κάτι ίσως από ανυπομονησία στο στόμα του, και με το σίγουρο, ορθάνοικτο μάτι ενός ανθρώπου του οποίου η ευχαρίστηση ήταν ανέκαθεν να προστάζει και να τον υπακούουν. Η συμπεριφορά του ήταν νευρική, και ωστόσο η γενικότερη εμφάνιση του απέπνεε μια υπερβολική εντύπωση ηλικίας, γιατί είχε μια ελαφριά εμπρόσθια κάμψη και ένα μικρό λύγισμα στα γόνατα καθώς βάδιζε. Τα μαλλιά του, επίσης, καθώς έβγαλε το καπέλο του 19 , ήταν γκριζαρισμένα στα πλάγια και αραιά επί της κορυφής. Όσον 19 Curly-brimmed hat
- 321 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς αφορά το ντύσιμο του, ήταν προσεκτικό στα όρια της ματαιοδοξίας, με ψηλό κολάρο, μαύρη ρεντιγκότα, λευκό γιλέκο, κίτρινα γάντια, δερμάτινες μπότες, και ανοιχτόχρωμες γκέτες. Προχώρησε αργά μέσα στο δωμάτιο, στρέφοντας το κεφάλι του από άκρη σε άκρη, και ταλαντεύοντας στο δεξί του χέρι το κορδόνι το οποίο κρατούσε τα χρυσά γυαλιά του. «Καλή σας ημέρα, Λόρδε Σαιντ Σάιμον,» είπε ο Χολμς, καθώς σηκώθηκε και υποκλίθηκε. «Παρακαλώ καθίστε στην πολυθρόνα. Από εδώ ο φίλος και συνεργάτης μου, Δρ. Γουώτσον. Πλησιάστε λιγάκι στη φωτιά και θα συζητήσουμε το ζήτημα.» «Ένα πλέον οδυνηρό ζήτημα για μένα, όπως μπορείτε ασφαλώς να φανταστείτε, Κύριε Χολμς. Πληγώθηκα ως τα μύχια της καρδιάς μου. Κατανοώ πως έχετε ήδη διαχειρισθεί αρκετές λεπτές υποθέσεις αυτού του είδους κύριε, μολονότι υποθέτω πως ελάχιστες θα προέρχονταν εκ της ίδιας κοινωνικής τάξης.» «Όχι, έχω πάρει τον κατήφορο.» «Συγνώμη.» «Ο τελευταίος πελάτης της κατηγορίας ήταν βασιλιάς.» «Ω, αλήθεια! Δεν είχα ιδέα. Και ποιος βασιλιάς;» «Ο Βασιλιάς της Σκανδιναβίας.» «Πως! Έχασε τη σύζυγο του;» «Θα καταλαβαίνετε,» είπε ο Χολμς μειλίχια, «πως τηρώ για τις υποθέσεις κάθε πελάτη μου την ίδια εχεμύθεια την οποία υπόσχομαι για τη δική σας.» «Φυσικά! Πολύ σωστά! Πολύ σωστά! Ασφαλώς με συγχωρείτε. Όσο για την υπόθεση μου, είμαι έτοιμος να σας παράσχω όποια πληροφορία ενδεχομένως να σας βοηθήσω στο σχηματισμό κάποιας άποψης.» «Σας ευχαριστώ. Έχω ήδη μάθει όλα όσα υπάρχουν στον δημόσιο τύπο, τίποτα περισσότερο. Υποθέτω πως μπορώ να το εκλάβω ως σωστό—το άρθρο, παραδείγματος χάριν, σχετικά με την εξαφάνιση της νύφης.»
- 322 -
Arthur Conan Doyle Ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον του έριξε μια ματιά. «Μάλιστα, είναι σωστό, μέχρι ενός σημείου.» «Ωστόσο χρειάζεται αρκετό συμπλήρωμα πριν κάποιος μπορέσει να προφέρει κάποια γνώμη. Πιστεύω πως ίσως να φθάσω στα στοιχεία μου περισσότερο άμεσα ρωτώντας εσάς.» «Παρακαλώ κάντε το.» «Πότε συναντήσατε αρχικά τη Δεσποινίδα Χάτι Ντόραν;» «Στο Σαν Φρανσίσκο, προ ενός έτους.» «Ταξιδεύατε στις Πολιτείες;» «Μάλιστα.» «Αρραβωνιαστήκατε τότε;» «Όχι.» «Εντούτοις βρισκόσασταν σε φιλικές σχέσεις;» «Με διασκέδαζε η συντροφιά της, και εκείνη έβλεπε πως διασκέδαζα.» «Ο πατέρας της είναι πολύ πλούσιος;» «Λέγεται πως είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος επί της πλευράς του Ειρηνικού.» «Και πως έβγαλε τα χρήματα του;» «Στα ορυχεία. Δεν είχε τίποτα λίγα χρόνια νωρίτερα. Τότε βρήκε χρυσό, τον επένδυσε, και ανήρθε αλματωδώς.» «Τώρα, ποια είναι η εντύπωση σας σχετικά με τον χαρακτήρα της νεαρής κυρίας—της συζύγου σας;» Ο ευγενής έπαιξε με τα γυαλιά του λίγο γρηγορότερα και κοίταξε τη φωτιά. «Βλέπετε, Κύριε Χολμς,» είπε εκείνος, «η σύζυγος μου ήταν είκοσι προτού ο πατέρας της γίνει πλούσιος. Κατά την περίοδο εκείνη έτρεχε ελεύθερη σε κάποιο ορυχείο και περιπλανιόταν μέσα στα δάση και τα βουνά, έτσι ώστε η μόρφωση της ήρθε από τη φύση παρά από τα γράμματα. Είναι αυτό που αποκαλούμε στην Ευρώπη αγοροκόριτσο, με μια έντονη ιδιοσυγκρασία, άγρια και αδέσμευτη, απαίδευτη από τέτοιου είδους παραδόσεις. Είναι ασυγκράτητη —εκρηκτική, θα έλεγα. Είναι γοργή στο να αποφασίζει και ατρόμητη στο να φέρνει εις πέρας τις αποφάσεις της. Από την άλλη, δεν θα της είχα προσφέρει το όνομα το οποίο έχω την τιμή να φέρω» —
- 323 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς έβηξε ευγενικά—«αν δεν την θεωρούσα κατά βάθος μια ευγενική γυναίκα. Πιστεύω πως είναι ικανή για ηρωική αυτοθυσία και πως καθετί ανέντιμο θα της ήταν απεχθές.» «Έχετε τη φωτογραφία της;» «Έφερα αυτό μαζί μου.» Άνοιξε ένα μενταγιόν και μας έδειξε το πλήρες πρόσωπο μιας εξαιρετικά όμορφης γυναίκας. Δεν επρόκειτο περί φωτογραφίας αλλά περί μιας φιλντισένιας μινιατούρας, και ο καλλιτέχνης είχε αναδείξει την πλήρη απόδοση των στιλπνών μαύρων μαλλιών, των μεγάλων καστανών ματιών, και το εξαίσιο στόμα. Ο Χολμς απέμεινε να την κοιτάζει για πολύ και με ζέση. Κατόπιν έκλεισε το μενταγιόν και το παρέδωσε πίσω στο Λόρδο Σαίντ Σάιμον. «Η νεαρή κυρία ήρθε στο Λονδίνο, τότε, και εσείς αναθερμάνατε τη γνωριμία σας;» «Μάλιστα, ο πατέρας της την έφερε στο Λονδίνο την τελευταία περίοδο. Την συνάντησα αρκετές φορές, αρραβωνιάσθηκε μαζί μου, και πλέον την παντρεύτηκα.» «Έφερε, όπως καταλαβαίνω, μια σημαντική προίκα;» «Μια ικανοποιητική προίκα. Όχι μεγαλύτερη από όσο συνηθίζεται στην οικογένεια μου.» «Και αυτή, φυσικά, παραμένει σε εσάς, αφού ο γάμος θεωρείται τετελεσμένο γεγονός;» «Ειλικρινά δεν έχω κάνει κάποιες έρευνες επί του ζητήματος.» «Πολύ φυσικά δεν έχετε. Είδατε την Δεσποινίδα Ντόραν την ημέρα πριν τον γάμο;» «Μάλιστα.» «Ήταν σε καλή διάθεση;» «Ποτέ καλύτερη. Μιλούσε διαρκώς για το τι θα κάναμε στην μελλοντική μας ζωή.» «Αλήθεια! Αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον. Και το πρωινό του γάμου;» «Ήταν τόσο ευδιάθετη όσο ήταν δυνατόν— τουλάχιστον μέχρι μετά την τελετή.» «Και έτυχε να παρατηρήσετε κάποια αλλαγή πάνω της τότε;»
- 324 -
Arthur Conan Doyle «Βασικά, να πω την αλήθεια, είδα τότε τα πρώτα σημάδια που είδα ποτέ μου στο ότι η διάθεση ήταν κάπως λίγο οξύθυμη. Το περιστατικό ωστόσο, ήταν πολύ επουσιώδες για να το συνδυάσω και ενδεχομένως να μην έχει σχέση με την υπόθεση.» «Παρακαλώ πείτε μας, για όλα αυτά.»
«Ω, είναι παιδιάστικο. Της έπεσε το μπουκέτο της καθώς πήγαμε προς το σκευοφυλάκιο. Περνούσε το πρώτο στασίδι εκείνη την ώρα, κι έπεσε μέσα του. Υπήρξε μια στιγμιαία καθυστέρηση, όμως ο κύριος στο στασίδι της το σήκωσε, και δε φάνηκε να έπαθε κάτι από την πτώση. Ωστόσο όταν της μίλησα σχετικά με το θέμα, μου απάντησε απότομα· και στην άμαξα, καθοδόν για το σπίτι, φάνηκε παράλογα εκνευρισμένη σχετικά με τον ασήμαντο αυτό λόγο.» «Αλήθεια! Λέτε πως υπήρχε ένας κύριος στο στασίδι. Κάποιοι από το ευρύτερο κοινό ήταν παρόντες, δηλαδή;» «Ω, ναι. Είναι αδύνατον να τους εμποδίσεις όταν η εκκλησία είναι ανοικτή.» «Ο κύριος αυτός δεν ήταν κάποιος από τους φίλους της συζύγου σας;» - 325 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Όχι, όχι· τον αποκαλώ κύριο από ευγένεια, ωστόσο επρόκειτο για ένα απολύτως απλό άτομο. Ούτε καν πρόσεξα την εμφάνιση του. Αλλά ειλικρινά νομίζω πως μάλλον απομακρυνόμαστε από το θέμα.» «Η Λαίδη Σαιντ Σάιμον, λοιπόν, επέστρεψε από το γάμο σε μια λιγότερο ευχάριστη διάθεση από ό,τι όταν είχε πάει. Τι έκανε ξαναμπαίνοντας στην οικία του πατέρα της;» «Την είδα να κουβεντιάζει με την υπηρέτρια της.» «Και ποια είναι η υπηρέτρια της;» «Λέγεται Άλις. Πρόκειται περί μιας Αμερικάνας που ήρθε από την Καλιφόρνια μαζί της.» «Μια έμπιστη υπηρέτρια;» «Λίγο υπερβολικά. Μου εδόθη η εντύπωση πως της είχαν δοθεί υπερβολικές ελευθερίες από την κυρία της. Ωστόσο, φυσικά, στην Αμερική βλέπουν τα συγκεκριμένα ζητήματα κατά διαφορετικό τρόπο.» «Για πόσο μίλησε με αυτή την Άλις ;» «Ω, μερικά λεπτά. Είχα κάτι άλλο να σκεφθώ.» «Δεν ακούσατε κατά τύχη τι είπε;» «Η Λαίδη Σαιντ Σάιμον ανέφερε κάτι σχετικά ‘με το ξεπέρασμα ενός εμποδίου 20 ’. Συνήθιζε να χρησιμοποιεί λαϊκή γλώσσα τέτοιου είδους. Δεν έχω ιδέα τι εννοούσε.» «Η Αμερικάνικη λαϊκή γλώσσα είναι εξαιρετικά εκφραστική μερικές φορές. Και τι έκανε η σύζυγος σας όταν τελείωσε την κουβέντα με την υπηρέτρια της;» «Προχώρησε προς την αίθουσα του γεύματος.» «Στο πλευρό σας;» «Όχι, μόνη. Ήταν εξαιρετικά ανεξάρτητη σε ασήμαντα ζητήματα όπως αυτό. Κατόπιν, έχοντας καθίσει για δέκα λεπτά ή κάπου τόσο, σηκώθηκε βιαστικά, μουρμούρισε κάποια δικαιολογία, και άφησε την αίθουσα. Δεν ξαναγύρισε ποτέ πίσω.» «Μα αυτή η υπηρέτρια, η Άλις, όπως καταλαβαίνω δηλώνει πως πήγε στο δωμάτιο της, κάλυψε το νυφικό της με ένα μακρύ παλτό, έβαλε ένα καπέλο, και βγήκε έξω.» 20 jumping a claim
- 326 -
Arthur Conan Doyle «Ακριβώς. Και μετέπειτα εθεάθη να περπατά στο Χάιντ Παρκ συντροφιά με τη Φλόρα Μίλλαρ, μια γυναίκα η οποία βρίσκεται πλέον υπό κράτηση, και η οποία είχε ήδη προκαλέσει αναστάτωση στην οικία του Κυρίου Ντόραν το ίδιο πρωί.» «Α, μάλιστα. Θα ήθελα ορισμένες λεπτομέρειες σχετικά με τη νεαρή αυτή κυρία, και τις σχέσεις σας μαζί της.» Ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον ανασήκωσε τους ώμους του και ύψωσε τα φρύδια του. «Διατηρούσαμε μια φιλική σχέση εδώ και πολλά χρόνια—θα έλεγα μια ιδιαιτέρως φιλική σχέση. Συνήθιζε να είναι στο Αλέγκρο. Δεν της έδειξα έλλειψη γενναιοδωρίας, και δεν είχε κανένα λόγο να παραπονεθεί εναντίον μου, όμως ξέρετε πως είναι οι γυναίκες, Κύριε Χολμς. Η Φλόρα ήταν ένα αξιαγάπητο πλάσμα, ωστόσο υπερβολικά αψίθυμη και αφοσιωμένα προσκολλημένη πάνω μου. Μου έγραψε τρομερά γράμματα όταν έμαθε πως επρόκειτο να παντρευτώ, και, για να πω την αλήθεια, ο λόγος για τον οποίο επέλεξα την τόσο διακριτική γαμήλια τελετή ήταν διότι φοβήθηκα πως ίσως να γινόταν σκάνδαλο στην εκκλησία. Ήρθε στην πόρτα του Κυρίου Ντόραν ελάχιστα κατόπιν της επιστροφής μας, και επιχείρησε να μπει δια της βίας, προφέροντας ιδιαιτέρως προσβλητικές εκφράσεις προς τη σύζυγο μου, και απειλώντας τη κιόλας, όμως είχα προβλέψει την πιθανότητα κάτι τέτοιου, και είχε δυο αστυνομικούς με πολιτικά ρούχα, οι οποίοι την έβγαλαν και πάλι έξω. Ησύχασε όταν είδε πως δεν έβγαινε τίποτα με το προξενήσει φασαρία.» «Η σύζυγος σας τα άκουσε όλα αυτά;» «Όχι, δόξα σοι ο Θεός, δεν τα άκουσε.» «Και εθεάθη να περπατά με την ίδια εκείνη γυναίκα μετέπειτα;» «Μάλιστα. Αυτό είναι ό,τι ο Κύριος Λεστρέιντ, της Σκότλαντ Γιάρντ, θεωρεί ως τόσο σοβαρό. Πιστεύεται πως η Φλόρα παρέσυρε τη σύζυγο μου και της έστησε κάποια τρομερή παγίδα.» «Λοιπόν, αποτελεί μια εφικτή υπόθεση.» «Το πιστεύετε και εσείς, επίσης;»
- 327 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Δεν είπα πως είναι πιθανή. Ωστόσο εσείς δεν θεωρείτε την άποψη αυτή ως βάσιμη;» «Δεν πιστεύω πως η Φλόρα θα έβλαπτε και μια μύγα.» «Ωστόσο, η ζήλια αποτελεί ένα παράξενο μετασχηματιστή χαρακτήρων. Παρακαλώ ποια τελεί η δική σας θεωρία όσον αφορά το τι έλαβε χώρα;» «Βασικά, ειλικρινά, ήρθα να αναζητήσω μια θεωρία, όχι να διατυπώσω κάποια. Σας παρέθεσα όλα τα γεγονότα. Αφού με ρωτάτε, ωστόσο, μπορώ να πω πως μου πέρασε από το μυαλό ως πιθανότητα το ότι η αναστάτωση αυτής της ιστορία, η επίγνωση πως προέβη σε ένα τόσο τεράστιο κοινωνικό βήμα, είχε ως αποτέλεσμα την πρόκληση κάποιας μικρής νευρικής διαταραχής στη σύζυγο μου.» «Εν συντομία, πως αιφνιδίως παραφρόνησε;» «Λοιπόν, ειλικρινά, όταν το συλλογίζομαι πως έστρεψε την πλάτη της—δεν θα πω σε εμένα, αλλά σε τόσα πολλά που αρκετοί θα εποφθαλμιούσαν δίχως επιτυχία—αδυνατώ να δώσω εξήγηση κατά οποιονδήποτε άλλο τρόπο.» «Μάλιστα, ασφαλώς αποτελεί μια αποδεκτή βάση λογικής υπόθεση,» είπε ο Χολμς, χαμογελώντας. «Και τώρα, Λόρδε Σαιντ Σάιμον, πιστεύω πως έχω σχεδόν όλα μου τα στοιχεία. Επιτρέπεται να ρωτήσω αν καθόσασταν στο τραπέζι κατά τέτοιο τρόπο ώστε να βλέπετε έξω από το παράθυρο;» «Μπορούσαμε να δούμε την απέναντι πλευρά του δρόμου και του πάρκου.» «Ακριβώς. Τότε δεν πιστεύω πως είναι ανάγκη να σας κρατάω περισσότερο. Θα επικοινωνήσω μαζί σας.» «Αν είστε αρκετά τυχερός να λύσετε το πρόβλημα,» είπε ο πελάτης μας, καθώς σηκώθηκε. «Το έλυσα.» «Ε; Τι ήταν αυτό;» «Λέω πως το έλυσα.» «Που, τότε, βρίσκεται η σύζυγος μου;» «Αυτή αποτελεί μια λεπτομέρεια την οποία συντόμως θα παράσχω.»
- 328 -
Arthur Conan Doyle Ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον κούνησε το κεφάλι του. «Φοβάμαι πως θα χρειαστούν σοφότερα μυαλά από το δικό σας ή το δικό μου,» σχολίασε, και υποκλινόμενος κατά έναν επίσημο, παλιομοδίτικο τρόπο απεχώρησε. «Εξαιρετική καλοσύνη εκ μέρους του Λόρδου Σαιντ Σάιμον να τιμήσει το κεφάλι μου τοποθετώντας στο ίδιο επίπεδο με το δικό του,» είπε ο Χολμς, γελώντας. «Πιστεύω πως θα έχω ένα ουίσκυ με σόδα και ένα πούρο έπειτα από όλη αυτή την αντεξέταση. Σχημάτισα τα συμπεράσματα μου όσον αφορά την υπόθεση προτού ο πελάτης μας εισέλθει στο δωμάτιο.» «Αγαπητέ μου Χολμς!» «Έχω σημειώσεις επί αρκετών παρόμοιων περιπτώσεων, μολονότι καμίας, όπως σχολίασα προηγουμένως, η οποία να ήταν τόσο άμεση. Η όλη μου εξέταση εξυπηρέτησε στο να μετατρέψει την εικασία σε βεβαιότητα. Τα συμπαρομαρτούντα στοιχεία είναι κατά περίπτωση εξαιρετικά πειστικά, όπως όταν βρεις μια πέστροφα στο γάλα, για να αναφερθώ στο παράδειγμα του Θορώ 21 . «Μα άκουσα όλα όσα άκουσες.» «Δίχως, ωστόσο, τη γνώση των προϋπαρχόντων υποθέσεων οι οποίες με υπηρετούν τόσο καλά. Υπήρξε μια παράλληλη περίπτωση στην Αμπερντην πριν μερικά χρόνια, και κάτι με πολύ παρόμοιο στο Μόναχο την χρονιά του Γαλλοπρωσικού πολέμου. Είναι μια εξ αυτών των υποθέσεων—μα, όπα, να ο Λεστρέιντ! Καλησπέρα, Λεστρέιντ! Θα βρεις ένα έξτρα ποτήρι απάνω στο μπουφέ, και υπάρχουν πούρα στο κουτί.» Ο υπηρεσιακός επιθεωρητής ήταν ντυμένος με μια πατατούκα και ένα κασκόλ, τα οποία του προσέδιδαν μια αλάθητα ναυτική εμφάνιση, και κουβαλούσε μια μαύρη χαρτονένια τσάντα στο χέρι του. Με ένα σύντομο χαιρετισμό κάθισε και άναψε το πούρο που του είχε προσφερθεί. 21 (Σ. τ. Μ.) Henry David Thoreau – (1817-1862) Αμερικάνος συγγραφέας και φιλόςοφος [Αναφορά
Wikipedia]
- 329 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Πως πάει, λοιπόν;» ρώτησε ο Χολμς με μια αναλαμπή στη ματιά του. «Δείχνεις δυσαρεστημένος.» «Και νοιώθω δυσαρεστημένος. Πρόκειται για αυτή τη διαβολική υπόθεση του γάμου του Σαιντ Σάιμον. Δε βγάζω άκρη με αυτή την ιστορία.» «Αλήθεια! Με εκπλήσσεις.» «Ποιος άκουσε ποτέ για μια τόσο ανακατεμένη κατάσταση; Κάθε στοιχείο δείχνει να ξεγλιστρά μέσα από τα δάκτυλα μου. Δούλευα πάνω της όλη μέρα.» «Και από ότι φαίνεται μούσκεμα σε έχει κάνει,» είπε ο Χολμς ακουμπώντας το χέρι πάνω στο μπράτσο της πατατούκας. «Ναι, χτένιζα την Σέρπεντιν.» «Για όνομα του θεού, για ποιο λόγο;» «Ερευνώντας για το σώμα της Λαίδης Σαιντ Σάιμον.» Ο Σέρλοκ Χολμς έγειρε πίσω στην καρέκλα του και γέλασε με την καρδιά του. «Χτένισες την γούρνα του σιντριβανιού της πλατείας Τραφάλγκαρ;» ρώτησε. «Πως; Τι εννοείς;» «Επειδή έχεις εξίσου τις ίδιες πιθανότητες να βρεις την κυρία σε αυτό όσο και στο άλλο.» Ο Λεστρέιντ έριξε μια θυμωμένη ματιά στο σύντροφο μου. «Υποθέτω πως τα γνωρίζεις όλα σχετικά,» γάβγισε. «Βασικά, έμαθα απλώς μόλις τώρα τα γεγονότα, αλλά αποφάνθηκα ήδη.» «Ω, αλήθεια! Τότε θεωρείς πως η Σέρπεντιν δεν παίζει κάποιο ρόλο στο ζήτημα;» «Το θεωρώ πολύ απίθανο.» «Τότε ίσως θα είχες την ευγένεια να μου εξηγήσεις τι είναι
- 330 -
Arthur Conan Doyle αυτό που βρήκαμε μέσα της;» Άνοιξε την τσάντα καθώς μίλησε, και άδειασε στο πάτωμα ένα νυφικό από μετάξι με ανταύγειες 22 , ένα ζευγάρι λευκά σατέν παπούτσια και ένα νυφικό πέπλο, όλα ξεθωριασμένα και μουλιασμένο στο νερό. «Ορίστε,» είπε, τοποθετώντας μια βέρα στην κορυφή του σωρού. «Να το καρυδάκι που θα πρέπει να σπάσεις, Αφέντη Χολμς.» «Ω, αλήθεια!» είπε ο φίλος μου, φυσώντας γαλαζωπά δακτυλίδια καπνού στον αέρα. «Τα έσυρες εδώ από τη Σερπεντιν;» «Όχι. Βρέθηκαν να επιπλέουν κοντά στην άκρη από ένα φύλακα του πάρκου. Αναγνωρίσθηκαν ως τα ρούχα της, και έχω την εντύπωση πως αφού τα ρούχα ήταν εκεί το σώμα δε θα απέχει και πολύ.» «Υπό την ίδια πνευματώδη συλλογιστική, το σώμα καθενός θα βρεθεί στην ίδια γειτονιά με τη γκαρνταρόμπα του. Και παρακαλώ που έλπιζες να καταλήξεις μέσω αυτού;» «Σε κάποιο στοιχείο το οποίο να εμπλέκει την Φλόρα Μίλλαρ στην εξαφάνιση.» «Φοβάμαι πως θα το βρεις δύσκολο.» «Φοβάσαι, αλήθεια, δηλαδή;» φώναξε ο Λεστρέιντ με κάποια πικρία. «Φοβάμαι, Χολμς, πως δεν είσαι πολύ πρακτικός με τα συμπεράσματα και τις εικοτολογίες σου. Έκανες δυο γκάφες μέσα σε δυο λεπτά. Το φόρεμα όντως εμπλέκει την Δεσποινίδα Φλόρα Μίλλαρ.» «Και πως;» «Στο φόρεμα υπάρχει μια τσέπη. Στην τσέπη υπάρχει μια θήκη για κάρτες. Στη θήκη υπάρχει ένα σημείωμα. Και ορίστε το ίδιο το σημείωμα.» Το κοπάνησε κάτω στο τραπέζι εμπρός του. «Άκουσε αυτό : ‘Θα με συναντήσεις όταν όλα θα είναι έτοιμα. Έλα αμέσως. Φ.Χ.Μ.’ Λοιπόν η θεωρία μου από την αρχή υπήρξε πως η Λαίδη Σαιντ Σάιμον παρασύρθηκε από την Φλόρα Μίλλαρ, και πως αυτή, με συνεργούς, αναμφίβολα, υπήρξε υπεύθυνη για την εξαφάνιση της. Εδώ, υπογεγραμμένο με τα αρχικά της, είναι το ίδιο σημείωμα το 22 (Σ. τ. Μ.) watered-silk (???)
- 331 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς οποίο δίχως αμφιβολία διακριτικά σπρώχθηκε στο χέρι της στην πόρτα και το οποίο την έριξε στα χέρια τους.» «Πολύ καλά, Λεστρέιντ,» είπε ο Χολμς, γελώντας. «Είσαι όντως εξαιρετικά ωραίος αλήθεια. Δώσε να το δω.» Πήρε το χαρτί με απαθή τρόπο, όμως η προσοχή του στη στιγμή καθηλώθηκε, και έβγαλε μια μικρή κραυγή ικανοποίησης. «Είναι όντως σημαντικό,» είπε.
1
«Αχα! Έτσι πιστεύεις;» «Υπερβολικά. Σε συγχαίρω θερμά.» Ο Λεστρέιντ σηκώθηκε στο θρίαμβο του και έγειρε το κεφάλι του για να δει. «Μα,» στρίγκλισε, «το κοιτάζεις από την ανάποδη!» «Αντιθέτως, αυτή είναι η σωστή πλευρά.» «Η σωστή πλευρά; Είσαι τρελός! Εδώ είναι το σημείωμα γραμμένο με μολύβι εδώ.» «Και εδώ υπάρχει ότι παρουσιάζεται να αποτελεί απόκομμα ενός ξενοδοχειακού λογαριασμού, το οποίο κινεί το ενδιαφέρον μου βαθύτατα.» «Δεν υπάρχει τίποτα σε αυτό. Το κοίταξα νωρίτερα,» είπε ο Λεστρέιντ. «’Οκτ. 4η, δωμάτια 8σ., πρωινό 2σ. 6δ., - 332 -
Arthur Conan Doyle κοκτέιλ 1σ., γεύμα 2σ. 6δ. ποτήρι σέρρι 8δ.’ Δε βρίσκω τίποτα σε αυτό.» «Πιθανότατα όχι. Είναι πλέον σημαντικό, εξίσου. Όσο για το σημείωμα, είναι σημαντικό επίσης, ή τουλάχιστον τα αρχικά είναι, έτσι σε συγχαίρω και πάλι.» «Ξόδεψα αρκετό χρόνο,» είπε ο Λεστρέιντ, καθώς σηκωνόταν. «Πιστεύω στη σκληρή δουλειά και όχι στο να κάθομαι πλάι στη φωτιά και να πλάθω ωραίες θεωρίες. Καλημέρα, Κύριε Χολμς, οπότε θα δούμε ποιος θα φτάσει στον πάτο του ζητήματος πρώτος.» Μάζεψε τα ρούχα, τα έριξε μέσα στην τσάντα, και έκανε για την πόρτα. «Μόνο μια συμβουλή για σένα, Λεστρέιντ,» είπα αργά ο Χολμς, προτού ο ανταγωνιστής του εξαφανισθεί· «Θα σου πω την αληθινή λύση του ζητήματος. Η Λαίδη Σαιντ Σάιμον αποτελεί μύθο. Δεν υπάρχει, και ποτέ δεν υπήρξε, κάποιο τέτοιο πρόσωπο.» Ο Λεστρέιντ κοίταξε θλιμμένα το σύντροφο μου. Κατόπιν στράφηκε σε μένα, χτύπησε το μέτωπο του τρεις φορές κούνησε το κεφάλι του βαριά, και έφυγε βιαστικά. Μόλις είχε κλείσει την πόρτα πίσω του όταν ο Χολμς σηκώθηκε να βάλει το πανωφόρι του. «Υπάρχει κάτι σε αυτό που λέει ο τύπος σχετικά με την εξωτερική εργασία,» σχολίασε, «έτσι, πιστεύω, Γουώτσον, πως πρέπει να σε αφήσω με τις εφημερίδες σου για λίγο.» Ήταν περασμένες πέντε όταν ο Σέρλοκ Χολμς με άφησε, όμως δεν πρόλαβα να νοιώσω μοναξιά, γιατί εντός μιας ώρας ήρθε ο άνθρωπος ενός ζαχαροπλάστη με ένα μεγάλο πλατύ επίπεδο κουτί. Το άνοιξε με την βοήθεια ενός νεαρού τον οποία είχε φέρει μαζί του, και στη στιγμή, προς αφάνταστη έκπληξη μου, ένα εκλεκτό γευματάκι είχε στρωθεί επί του ταπεινού τραπεζιού του διαμερίσματος μας. Υπήρχαν κάνα δυο μπεκάτσες, ένας φασιανός, ένα pate de foie gra παρέα με παλαιά και αραχνιασμένα μπουκάλια. Έχοντας αποθέσει όλες αυτές τις πολυτελείς λιχουδιές, οι δυο επισκέπτες μου εξαφανίσθηκαν, σαν τα τζίνι των Αραβικών Νυχτών, δίχως κάποια εξήγηση εκτός του ότι τα πάντα ήταν
- 333 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς πληρωμένα και είχαν παραγγελθεί για την παρούσα διεύθυνση. Λίγο πριν τις εννέα ο Σέρλοκ Χολμς μπήκε φουριόζος στο δωμάτιο. Τα χαρακτηριστικά ήταν τραβηγμένα, εντούτοις υπήρχε μια λάμψη στο μάτι του η οποία μου έδωσε να καταλάβω πως δεν είχε απογοητευθεί στα συμπεράσματα του. «Έστρωσαν το γεύμα, λοιπόν,» είπε, τρίβοντας τα χέρια του. «Φαίνεται πως περιμένεις παρέα. Έστρωσαν για πέντε.» «Ναι, φαντάζομαι πως ίσως να έχουμε λίγη περαστική παρέα,» είπε. «Ξαφνιάζομαι που ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον δεν έχει έρθει ήδη. Αχα! Νομίζω πως ακούω τα βήματα του στις σκάλες.» Ήταν όντως ο απογευματινός μας επισκέπτης εκείνος που μπήκε ορμητικά μέσα, ταλαντεύοντας τα γυαλιά του εντονότερα από ποτέ, και με μια ιδιαιτέρως προβληματισμένη έκφραση επί των αριστοκρατικών χαρακτηριστικών του. «Ο αγγελιοφόρος μου σας βρήκε, λοιπόν;» ρώτησε ο Χολμς. «Μάλιστα, και ομολογώ πως τα περιεχόμενα με αιφνιδίασαν υπέρμετρα. Έχετε έγκυρες πηγές για όσα δηλώνετε;» «Τις καλύτερες δυνατές.» Ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον βυθίστηκε σε μια πολυθρόνα και πέρασε το χέρι του πάνω από το μέτωπο του. «Τι θα πει ο Δούκας,» μουρμούρισε, «όταν ακούσει πως κάποιος εκ της οικογενείας του υπεβλήθη σε έναν τέτοιο εξευτελισμό;» «Πρόκειται περί ενός απλούστατου τυχαίου γεγονότος. Δε θα επιτρέψω να υπάρξει ουδείς εξευτελισμός.» «Αχ, βλέπετε τα ζητήματα από διαφορετική οπτική γωνία.» «Αποτυγχάνω να δω γιατί κάποιος πρέπει να κατηγορηθεί. Δυσκολεύομαι να αντιληφθώ πως η κυρία θα μπορούσε να έχει ενεργήσει διαφορετικά, αν και ο παράλογος
- 334 -
Arthur Conan Doyle τρόπος που το έπραξε ήταν αναμφίβολα απαράδεκτος. Δίχως μητέρα, δεν είχε κανέναν για να τη συμβουλεύσει σε μια τέτοια κρίση.» «Ήταν προσβολή, κύριε, μια δημόσια προσβολή,» είπε ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον, χτυπώντας τα δάκτυλα του επί του τραπεζιού. «Θα πρέπει να δείξετε επιείκεια για αυτό το καημένο κορίτσι, που βρέθηκε σε μια τόσο πρωτόγνωρη θέση.» «Δε θα δείξω διόλου επιείκεια. Είμαι εξαιρετικά θυμωμένος, ειλικρινά, και χρησιμοποιήθηκα επαίσχυντα.» «Νομίζω πως άκουσε ένα κουδούνι,» είπε ο Χολμς. «Ναι, ακούγονται βήματα από τις κεφαλόσκαλο. Αν δεν μπορώ να σας πείσω να λάβετε μια επιεική θέση επί του ζητήματος, Λόρδε Σαιντ Σάιμον, έφερα μια συνήγορο εδώ που ενδεχομένως να είναι περισσότερο επιτυχής.» Άνοιξε την πόρτα και άφησε να περάσουν μια κυρία και ένας κύριος. «Λόρδε Σαιντ Σάιμον,» είπε, «επιτρέψτε μου να σας συστήσω στον Κύριο και την Κυρία Φράνσις Χέϊ Μώλτον. Την κυρία, πιστεύω , πως την έχετε ήδη συναντήσει.» Στη θέα των νεοφερμένων ο πελάτης μας είχε τιναχτεί από τη θέση και στεκόταν σφιγμένος, με τα μάτια χαμηλωμένα και το χέρι του στο στήθος της ρεντιγκότας του, η προσωποποίηση της θιγμένης αξιοπρέπειας. Η κυρία είχε κάνει ένα βιαστικό βήμα εμπρός και είχε απλώσει το χέρι της προς το μέρος του, αλλά ακόμη εκείνος αρνιόταν να σηκώσει τα μάτια του. Επρόκειτο περί της απόφασης του, ίσως, γιατί στο παρακλητικό της πρόσωπο ήταν δύσκολο να αντισταθείς. «Είσαι θυμωμένος, Ρόμπερτ,» είπε. «Λοιπόν, φαντάζομαι πως έχεις κάθε λόγο να είσαι.» «Παρακαλώ μην μου απολογείσαι,» είπε
- 335 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον πικρά. «Ω, ναι, γνωρίζω πως σου φέρθηκα πολύ άσχημα και πως θα έπρεπε να σου έχω μιλήσει πριν φύγω· όμως ήμουν κάπως τρομαγμένη, και από την ώρα που είδα τον Φρανκ εδώ ξανά απλά δεν ήξερα τι έκανα είτε τι έλεγα. Απορώ μονάχα πως δε λιποθύμησα εκεί μπροστά από το ιερό.» «Μήπως, Κυρία Μώλτον, θα θέλατε εγώ κι ο φίλος μου να αφήσουμε το δωμάτιο καθόσον θα εξηγείτε το ζήτημα;» «Αν επιτρέπεται να προσφέρω κάποια γνώμη,» σχολίασε ο ξένος κύριος, «είχαμε λίγο παραπάνω μυστικότητα σχετικά με την ιστορία αυτή ήδη. Εκ μέρους μου, θα ήθελα όλη η Ευρώπη και η Αμερική να μάθει τα καθέκαστα της. Ήταν ένας μικρόσωμος, νευρώδης, ηλιοκαμένος άντρας, καλοξυρισμένος, με έξυπνο πρόσωπο και δραστήρια συμπεριφορά. «Τότε θα σας πω την ιστορία μας αμέσως,» είπε η κυρία. «Ο Φρανκ από εδώ και εγώ συναντηθήκαμε το ’84 στον καταυλισμό του ΜακΚουάιρ, κοντά στα Βραχώδη, όπου ο μπαμπάς δούλευε ένα μερίδιο. Αρραβωνιαστήκαμε, ο Φρανκ και εγώ· όμως τότε μια μέρα ο πατέρας χτύπησε μια πλούσια φλέβα και έβγαλε ένα σωρό, ενώ ο κακομοίρης ο Φρανκ από εδώ είχε ένα μερίδιο που ξεθύμανε και δεν έβγαλε τίποτα. Όσο πλουσιότερος γινόταν ο μπαμπάς τόσο φτωχότερος γινόταν ο Φρανκ· έτσι τελικά ο μπαμπάς δεν ήθελε να ακούσει τίποτα για τη συνέχεια του αρραβώνα μας, και με πήρε μακριά στο ‘Σίσκο. Ο Φρανκ δε σήκωσε τα χέρια, όμως· έτσι με ακολούθησε εκεί, και με συνάντησε δίχως ο μπαμπάς να γνωρίζει τίποτα σχετικά. Μονάχα θα τον εκνεύριζε αν ήξερε, έτσι τα κανονίσαμε από μόνοι μας. Ο Φρανκ είπε πως θα έφευγε και θα έβγαζε λεφτά κι αυτός, και ποτέ δε θα γύριζε πίσω για να με ζητήσει αν δεν είχε τόσο πολλά όσο ο μπαμπάς. Έτσι τότε υποσχέθηκα να τον περιμένω ως το τέλος του χρόνου και υποσχέθηκα να μην παντρευτώ κανέναν για όσο ζούσε. ‘Γιατί να μην παντρευτούμε εδώ και τώρα, τότε,’ λέει εκείνος, ‘και έπειτα να νοιώθω σίγουρος για σένα· και να μην πω ότι είμαι άντρας σου μέχρι να γυρίσω πίσω;’ Λοιπόν,
- 336 -
Arthur Conan Doyle το κουβεντιάσαμε, και τα κανονίσαμε όλα τόσο ωραία, με έναν ιερωμένο ήδη εν αναμονή, ώστε το κάναμε επιτόπου· και έπειτα ο Φρανκ έφυγε για να αναζητήσει την τύχη του, και εγώ πήγα πίσω στον μπαμπά.» «Την επόμενη φορά που άκουσα για τον Φρανκ ήταν πως βρισκόταν στην Μοντάνα, και έπειτα πως πήγε να ψάξει για μετάλλευμα στην Αριζόνα, και μετά άκουσα από εκείνον από το Νιου Μέξικο. Κατόπιν αυτού ήρθε μια μεγάλη ιστορία στην εφημερίδα σχετικά με το πώς ένας καταυλισμός μεταλλωρύχων είχε δεχθεί επίθεση από τους Ινδιάνους Απάτσι, και εκεί βρισκόταν το όνομα του Φρανκ μου μεταξύ των σκοτωμένων. Λιποθύμησα αμέσως, και ήμουν άρρωστη για μήνες μετά. Ο μπαμπάς σκέφτηκα πως είχα φθίση και με πήγε στους μισούς γιατρούς του ‘Σίσκο. Ούτε λέξη μαντάτων δεν ήρθε για χρόνο και πάνω, έτσι ώστε στιγμή δεν αμφέβαλα πως ήταν πραγματικά νεκρός. Τότε ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον ήρθε στο ‘Σίσκο, και ήρθαμε στο Λονδίνο, και ένας γάμος κανονίστηκε, και ο μπαμπάς ήταν πολύ ικανοποιημένος, όμως ένοιωθα όλη την ώρα πως κανείς άντρας σε ετούτη τη γη δε θα ‘παιρνε τη θέση στην καρδιά μου που είχε δοθεί στον καημένο τον Φρανκ μου.» «Ωστόσο, αν είχα παντρευτεί το Λόρδο Σαιντ Σάιμον, φυσικά θα είχα πράξει το καθήκον μου στο πλάι του. Δε μπορούμε να προστάξουμε την αγάπη μας, αλλά τις πράξεις μας μπορούμε. Πήγα στο ιερό μαζί του με την πρόθεση να γίνω η καλύτερη σύζυγος που θα γινόταν. Μα φανταστείτε τι ένοιωσα όταν, μόλις έφτασα στα κάγκελα του ιερού, κοίταξα πίσω και είδα τον Φρανκ να στέκεται και να με κοιτάζει από το πρώτο στασίδι. Σκέφτηκα αρχικά πως ήταν το φάντασμα του· όμως όταν κοίταξα ξανά εκεί βρισκόταν ακόμη, με κάποιου είδους απορίας στα μάτια του, σα να με ρωτούσαν αν χαιρόμουν ή λυπόμουν που τον έβλεπα. Απορώ πως δεν έπεσα. Ξέρω πως τα πάντα στριφογύριζαν, και τα λόγια του ιερωμένου έμοιαζαν με το βούισμα μιας μέλισσας στ αυτί μου. Δεν ήξερα τι να κάνω. Να σταματήσω την τελετή και να κάνω σκηνή μες την εκκλησία; Τον κοίταξα και πάλι, και φάνηκε να
- 337 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς γνωρίζει τι σκεπτόμουν, γιατί σήκωσε ένα δάκτυλο στα χείλη του για να μου πει να μείνω ακίνητη. Τότε τον είδα να γράφει κάτι σε ένα κομμάτι χαρτιού, και ήξερα πως μου έγραφε ένα σημείωμα. Καθώς πέρασα από το στασίδι του έριξα το μπουκέτο μου προς το μέρος του, και εκείνος γλίστρησε το σημείωμα στο χέρι μου όταν μου επέστρεψε τα λουλούδια. Ήταν μόνο μια αράδα που μου ζητούσε να πάω κοντά του όταν μου έκανε σινιάλο. Φυσικά ποτέ δεν αμφέβαλα για μια στιγμή πως το πρώτο καθήκον μου πλέον ήταν προς εκείνον, και αποφάσισα να κάνω απλά ότι πρόσταζε.» «Όταν γύρισα πίσω είπα στην υπηρέτρια μου, η οποία τον ήξερε στην Καλιφόρνια, και υπήρξε πάντοτε φίλη του. Την διέταξα να μη πει τίποτα, μα να ετοιμάσει μερικά πράγματα και το παλτό μου. Γνωρίζω πως θα έπρεπε να έχω μιλήσει στο Λόρδο Σαιντ Σάιμον, όμως ήταν τρομερά δύσκολο μπροστά στη μητέρα του, και όλους εκείνους τους σπουδαίους ανθρώπους. Απλά αποφάσισα να φύγω και να δώσω εξηγήσεις αργότερα. Δεν είχα κάτσει στο τραπέζι για δέκα λεπτά προτού δω τον Φρανκ έξω από το παράθυρο στην άλλη μεριά του δρόμου. Μου έκανε νόημα και έπειτα άρχισε να περπατά στο πάρκο. Ξεγλίστρησα, έβαλα τα ρούχα μου, και τον ακολούθησα, Κάποια γυναίκα ήρθε λέγοντας κάτι σχετικά με το Λόρδο Σαιντ Σάιμον σε μένα—όμως κατάφερα να της ξεφύγω και σύντομα πρόφτασα τον Φρανκ. Μπήκαμε σε μια άμαξα παρέα, και φύγαμε σε κάποιο διαμέρισμα που είχε κλείσει Γκόρντον Σκουέρ, και αυτός ήταν ο πραγματικός μου γάμος έπειτα από όλα αυτά τα χρόνιας αναμονής. Ο Φρανκ ήταν αιχμάλωτος
- 338 -
Arthur Conan Doyle ανάμεσα στους Απάτσι, είχε ξεφύγει, έρθει στο ‘Σισκο, βρει πως τον είχα εγκαταλείψει για νεκρό και είχα φύγει στην Αγγλία, με ακολούθησε, και με είχε προφτάσει τελικά εκείνο το πρωινό του δεύτερου γάμου μου.» «Το είδα σε μια εφημερίδα,» εξήγησε ο Αμερικάνος. «Ανέφερε το όνομα και την εκκλησία αλλά όχι το που έμενε η κυρία.» «Τότε είχαμε μια κουβέντα σχετικά με το τι έπρεπε να κάνουμε, και ο Φρανκ ήταν αναφανδόν υπέρ της ειλικρίνειας, όμως ντρεπόμουν τόσο για όλα αυτά που ένοιωθα σα να ‘πρεπε να χαθώ και ποτέ να μη ξαναδώ κανέναν τους—απλά να ‘στελνα μια αράδα στο μπαμπά, ίσως, για να του φανερώσω πως ήμουν ζωντανή. Μου ήταν φριχτό να σκέφτομαι όλους εκείνους τους Λόρδους και τις Λαίδες να κάθονται γύρω από το γαμήλιο τραπέζι και να με περιμένουν να επιστρέψω. Έτσι ο Φρανκ πήρε τα νυφικά μου ρούχα και συμπράγκαλα και τα έκανε ένα δέμα, έτσι ώστε να μην μπορούν να εντοπισθούν, και τα πέταξε κάπου όπου κανείς δε θα τα έβρισκε. Πιθανότατα να είχαμε φύγει για το Παρίσι αύριο, μα αυτός ο καλός κύριος, ο Κύριος Χολμς, ήρθε από εμάς το απόγευμα, μολονότι πως μας βρήκε δεν μπορώ να το σκεφθώ, και μας έδειξε σαφέστατα και ευγενικά πως έκανα λάθος και πως ο Φρανκ είχε δίκιο, και πως θα θέταμε εαυτούς εν αδίκω αν ήμασταν τόσο κρυφοί. Κατόπιν προσφέρθηκε να μας δώσει μια ευκαιρία να μιλήσουμε στο Λόρδο Σαιντ Σάιμον μόνο του, και έτσι ήρθαμε ευθύς αμέσως στο διαμέρισμα του. Τώρα, Ρόμπερτ, τα έμαθες όλα, και λυπάμαι πολύ που σου έδωσα τόσο πόνο, και ελπίζω πως δεν με βλέπεις πολύ κακοπροαίρετα.» Ο Λόρδος Σαιντ Σάιμον ουδόλως είχε χαλαρώσει την άκαμπτη στάση του, όμως είχε ακούσει με συνοφρυωμένο μέτωπο και με σφιγμένα χείλη τη μακριά αυτή αφήγηση. «Με συγχωρείς,» είπε, «όμως δε συνηθίζω να συζητώ τις πλέον προσωπικές μου υποθέσεις δημοσίως.» «Τότε δε θα με συγχωρήσεις; Δε θα σφίξουμε τα χέρια πριν να φύγω;»
- 339 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
«Ω, βεβαίως, αν θα σου προσέφερε κάποια χαρά.» Άπλωσε το χέρι του και ψυχρά έσφιξε εκείνο το οποίο του πρότεινε. «Ήλπιζα,» πρότεινε ο Χολμς, «πως θα μας κάνατε παρέα σε ένα φιλικό γεύμα.» «Πιστεύω πως με αυτό ζητάτε κάτι παραπάνω,» αποκρίθηκε η ευγένεια του. «Μπορεί να υποχρεώνομαι να ενδώσω στις πρόσφατες αυτές εξελίξεις, όμως είναι αδύνατον να αναμένεται πως θα διασκεδάσω σχετικά. Πιστεύω πως με την άδεια σας θα ευχηθώ σε όλους σας μια καληνύχτα.» Μας συμπεριέλαβε όλους σε μια σαρωτική υπόκλιση και αποχώρησε περήφανα από το δωμάτιο.
- 340 -
Arthur Conan Doyle «Τότε ευελπιστώ πως εσείς τουλάχιστον θα με τιμήσετε με τη συντροφιά σας,» είπε ο Σέρλοκ Χολμς. «Αποτελεί πάντοτε χαρά μου να συναντώ έναν Αμερικάνο, Κύριε Μώλτον, γιατί είμαι ένας από εκείνους που πιστεύει πως η τρέλα μιας μοναρχίας και η αδεξιότητα ενός υπουργού σε περασμένους χρόνους δε θα αποτρέψει στα παιδιά μας από να αποτελέσουν κάποια ημέρα πολίτες της ίδια παγκόσμιας χώρας κάτω από μια σημαία η οποία θα αποτελείται εν μέρει εκ της Βρετανικής και της Αμερικανικής σημαία.» «Η υπόθεση υπήρξε ενδιαφέρουσα,» σχολίασε ο Χολμς, όταν οι επισκέπτες μας είχαν αποχωρήσει, «επειδή εξυπηρετεί στο να δείξει πολύ ξεκάθαρα πόσο απλή μια εξήγηση δύναται να είναι για μια υπόθεση η οποία εκ πρώτης όψης δείχνει πως είναι σχεδόν ανεξήγητη. Τίποτα δεν ήταν περισσότερο φυσικό από την ακολουθία των γεγονότων όπως περιγράφηκαν εκ της κυρίας, και τίποτα παραδοξότερο από την έκβαση όταν παρατηρηθεί, επί παραδείγματι από τον κ. Λεστρέιντ, της Σκότλαντ Γιαρντ.» «Δεν έσφαλες διόλου, δηλαδή;» «Εκ των αρχικών, δυο γεγονότα υπήρξαν ιδιαιτέρως εμφανή για μένα, το ένα πως η κυρία ήταν απολύτως πρόθυμη να υποβληθεί στην γαμήλια τελετή, το άλλο πως το είχε μετανιώσει εντός μερικών λεπτών εκ της επιστροφής της στο σπίτι. Προφανώς κάτι είχε προκύψει κατά τη διάρκεια του πρωινού, λοιπόν, για να την κάνει να αλλάξει γνώμη. Ποιο θα μπορούσε να είναι αυτό; Δε μπορεί να είχε μιλήσει σε κάποιον όταν βρισκόταν έξω, γιατί ήταν παρέα με το γαμπρό. Να είχε δει κάποιον, τότε; Αν είχε δει, θα έπρεπε να είναι κάποιος από την Αμερική επειδή είχε περάσει ένα τόσο σύντομο διάστημα σε ετούτη τη χώρα ώστε ήταν αδύνατον να έχει επιτρέψει σε κάποιον να αποκτήσει μια τόσο βαθιά επιρροή πάνω της ώστε η απλή θέα του να την έπειθε να αλλάξει τα σχέδια τόσο απόλυτα. Βλέπεις έχουμε ήδη φτάσει, από μια διαδικασία απόρριψης, στην ιδέα πως ίσως να είχε δει έναν Αμερικάνο. Τότε ποιος θα μπορούσε να είναι ο Αμερικάνος αυτός, και
- 341 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς γιατί θα είχε μια τόσο μεγάλη επιρροή πάνω της; Ίσως να ήταν εραστής· ίσως να ήταν σύζυγος. Η νεότητα της, είχε, όπως γνώριζα, περάσει σε τραχιά μέρη και υπό ασυνήθιστες καταστάσεις. Μέχρι εκεί είχα φτάσει πριν ακόμη ακούσω την αφήγηση του Λόρδου Σαιντ Σάιμον. Όταν μας μίλησε για ένα άντρα σε ένα στασίδι, για την αλλαγή της συμπεριφοράς της νύφης, για ένα τόσο διάφανο τέχνασμα απόκτησης ενός σημειώματος όπως το ρίξιμο του μπουκέτου της, της προσφυγής της στην έμπιστη υπηρέτρια της, και της ιδιαιτέρως σημαντικής αναφοράς της στο ξεπέρασμα του εμποδίου 23 —η οποία στη φρασεολογία των μεταλλωρύχων σημαίνει την απόκτηση κατοχής εκείνου που κάποιο άλλο άτομο είχε προηγουμένως δικαίωμα διεκδίκησης—η όλη κατάσταση κατέστην απολύτως σαφής. Το είχε σκάσει με έναν άντρα, και ο άντρας ήταν είτε εραστής είτε ένας προηγούμενος σύζυγος—οι πιθανότητες συνηγορούσαν υπέρ του τελευταίου.» «Και πως στο καλό τους βρήκες;» «Ίσως να ήταν δύσκολο, όμως ο φίλος Λεστρέιντ κρατούσε πληροφορία στα χέρια του την αξία της οποίας ούτε ο ίδιος δε γνώριζε. Τα αρχικά ήταν, φυσικά, υψίστης σημασίας, όμως ακόμη πιο πολύτιμο ήταν το να γνωρίζω πως εντός της εβδομάδος είχε διευθετήσει έναν λογαριασμό σε ένα εκ των πλέον εκλεκτών ξενοδοχείων του Λονδίνου.» «Όμως πως επήγαγες το εκλεκτό;» «Από τις εκλεκτές τιμές. Οχτώ σελήνια για ένα κρεβάτι και οχτώ πένες για ένα ποτήρι σέρι υπέδειξαν προς ένα εκ των πλέον ακριβών ξενοδοχείων. Δεν υπάρχουν πολλά στο Λονδίνο τα οποία να χρεώνουν αυτές τις τιμές. Στο δεύτερο το οποίο επισκέφθηκα στη λεωφόρο Νορθάμπερλαντ, έμαθα από εξέταση του βιβλίου πως ο Φράνσις Χ. Μώλτον, ένας Αμερικάνος κύριος, είχε φύγει μόλις την προηγούμενη ημέρα, και επιθεωρώντας τις αναφορές προς αυτόν, έπεσα στα ίδια ακριβώς αντικείμενα τα οποία είχα δει στο απόκομμα του λογαριασμού. Τα γράμματα του έπρεπε να προωθούνται στο 23 claim jumping
- 342 -
Arthur Conan Doyle 226 της Γκόρντον Σκουερ· έτσι κατά κει ταξίδεψα, και όντας αρκετά τυχερός ώστε να βρω το αγαπημένο ζευγάρι σπίτι, επιχείρησα να τους δώσω μια πατρική συμβουλή και να τους υποδείξω πως θα ήταν καλύτερα από κάθε άποψη να ξεκαθαρίσουν την θέση τους περισσότερο τόσο προς το ευρύ κοινό αλλά και συγκεκριμένα στο Λόρδο Σαίντ Σάιμον. Τους προσκάλεσα να τον συναντήσουν εδώ, και, όπως είδες, τον έκανα να τηρήσει το ραντεβού του.» «Όμως δίχως κάποιο ιδιαιτέρως καλό αποτέλεσμα,» σχολίασα. «Η συμπεριφορά του ασφαλώς δεν ήταν ιδιαίτερα ευγενική. «Α, Γουώτσον,» είπε ο Χολμς, χαμογελώντας, «ίσως ούτε κι εσύ να ήσουν τόσο ευγενικός, αν, έπειτα από όλους τους μπελάδες κόρτε και γάμου, βρισκόσουν στερημένος σε μια στιγμή από γυναίκα και περιουσία. Πιστεύω πως επιτρέπεται να κρίνουμε το Λόρδο Σαιντ Σάιμον εξαιρετικά σπλαχνικά και να ευχαριστήσουμε την τύχη μας που ποτέ δε θα υπάρξει περίπτωση να βρεθούμε στην ίδια θέση. Τράβα την καρέκλα σου και δώσε μου το βιολί μου, γιατί το μόνο πρόβλημα που απομένει να λύσουμε είναι πώς να περάσουμε αυτές τις μουντές φθινοπωρινές βραδιές.»
- 343 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
Η Περιπέτεια του Σμαραγδένιου 24 Στ έμματ ο ς «Χολμς,» είπα καθώς στεκόμουν κάποιο πρωινό στον εξώστη μας που έβλεπε στο δρόμο, «κοίτα έναν τρελό που έρχεται. Φαντάζει κάπως θλιβερό το γεγονός οι συγγενείς του να του επιτρέπουν να κυκλοφορεί έξω μόνος.» Ο φίλος μου σηκώθηκε νωχελικά από την πολυθρόνα του και στάθηκε με τα χέρια στις τσέπες της ρόμπας του, κοιτώντας πάνω από τον ώμο μου. Ήταν ένα λαμπρό, ψυχρούτσικο Φλεβαριάτικο πρωινό, και το χιόνι της προηγούμενης ημέρας βρισκόταν ακόμη πυκνό στο έδαφος, λαμπυρίζοντας έντονα στο χειμωνιάτικο ήλιο. Από κάτω το κέντρο της οδού Μπέϊκερ είχε οργωθεί σε μια καφετιά ρίγα από την κίνηση, όμως σε κάθε μεριά και στις σωριασμένες άκρες των πεζοδρομίων παρέμενε ακόμη τόσο λευκό όπως όταν έπεσε. Το γκρίζο κράσπεδο είχε καθαριστεί και ξυστεί, ωστόσο ήταν ακόμη επικίνδυνα ολισθηρό, έτσι ώστε υπήρχαν λιγότεροι περαστικοί από ότι συνήθως. Πράγματι, από την κατεύθυνση του σταθμού Μετροπόλιταν κανείς δεν ερχόταν παρεκτός του μοναδικού κυρίου του οποίου η εκκεντρική συμπεριφορά είχε προσελκύσει την προσοχή μου. Επρόκειτο περί ενός άντρα περί τα πενήντα, ψηλού, εύσωμου, και μεγαλοπρεπή, με ένα γεμάτο, εντόνως σημαδεμένο πρόσωπο και μια επιβλητική μορφή. Ήταν ντυμένος με σκουρόχρωμο εντούτοις πλούσιο στυλ, με μαύρη ρεντιγκότα, γυαλιστερό καπέλο, φίνες καφετιές γκέτες, και καλοραμμένο γκρίζο παντελόνι. Ωστόσο οι ενέργειες του έρχονταν σε παράλογη αντίθεση προς την αξιοπρέπεια του ντυσίματος και των χαρακτηριστικών του, διότι έτρεχε γοργά, με περιστασιακά πηδηματάκια, όπως κάνει ένας αποκαμωμένος άνθρωπος ο οποίος είναι ελάχιστα συνηθισμένος να υποβάλει σε δοκιμασία τα πόδια του. Καθώς έτρεχε τίναζε τα
24 (Σ. τ. Μ.) Beryl (Βήρυλλος) – Ελεύθερη απόδοση [Αναφορά Wikipedia]
- 344 -
Arthur Conan Doyle χέρια του πάνω κάτω, ταλαντεύοντας το κεφάλι του, και με το πρόσωπο του να μορφάζει στις πλέον ιδιόρρυθμες συσπάσεις. «Τι στο καλό τρέχει μαζί του;» ρώτησα. «Κοιτάζει τα νούμερα των σπιτιών.» «Πιστεύω πως έρχεται εδώ,» είπε ο Χολμς, τρίβοντας τα χέρια του. «Εδώ;» «Ναι· Θα έλεγα πως έρχεται να με συμβουλευθεί επαγγελματικά. Πιστεύω πως αναγνωρίζω τα συμπτώματα. Αχά. Δεν στα ‘λεγα εγώ;» Καθώς τελείωσε τα λόγια του, ο άντρας, φουσκώνοντας και ξεφυσώντας, όρμησε στην πόρτα μας και τράβηξε το κουδούνι ώσπου ολόκληρο το σπίτι αντηχούσε από τον ήχο. Μερικές στιγμές αργότερα βρισκόταν στο δωμάτιο μας, ακόμη φουσκώνοντας, ακόμη χειρονομώντας, αλλά με ένα τόσο σταθερό βλέμμα θλίψης κι απόγνωσης στα μάτια του που τα χαμόγελα μας μετατράπηκαν στη στιγμή σε τρόμο και οίκτο. Για λίγο δε μπορούσε να αρθρώσει λέξη, αλλά ταλάντευε το σώμα του, και τράβαγε τα μαλλιά του σα κάποιος που είχε οδηγηθεί στα απόλυτα όρια της λογικής του. Τότε, ξάφνου, τινάχτηκε όρθιος και χτύπησε το κεφάλι του στον τοίχο με τέτοια δύναμη που και οι δυο μας πέσαμε πάνω του και τον τραβήξαμε στο κέντρο του δωματίου. Ο Σέρλοκ Χολμς τον έσπρωξε πίσω στην πολυθρόνα και, καθήμενος πλάι του, του χτύπησε φιλικά το χέρι και κουβέντιασε μαζί του με τον άνετο, καθησυχαστικό τόνο τον οποίο γνώριζε πολύ καλά πώς να αξιοποιεί. «Ήρθατε να μου πείτε την ιστορία, για αυτό δεν ήρθατε;» είπε. «Είστε εξουθενωμένος από τη βιάση σας.
- 345 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Παρακαλώ σταθείτε λίγο μέχρι να συνέλθετε, και κατόπιν θα χαρώ ιδιαιτέρως να εξετάσω το πρόβλημα το οποίο θα μου θέσετε.» Ο άντρας κάθισε για μια στιγμή ή και περισσότερο βαριανασαίνοντας, μαχόμενος ενάντια στην υπερένταση του. Κατόπιν σφούγγισε το μαντίλι του πάνω στο μέτωπο του, έσφιξε τα χείλη του, και έστρεψε το πρόσωπο του προς το μέρος μας. «Δίχως αμφιβολία με θεωρείτε τρελό;» είπε. «Αντιλαμβάνομαι πως αντιμετωπίζετε κάποιο σημαντικό πρόβλημα,» αποκρίθηκε ο Χολμς. «Ένας θεός μόνο ξέρει πόσο σημαντικό! —ένα πρόβλημα το οποίο αρκεί για να μου αποστερήσει τη λογική μου, τόσο αναπάντεχο και τόσο τρομερό είναι. Το δημόσιο εξευτελισμό θα τον αντιμετώπιζα, παρότι είμαι άνθρωπος του οποίου ο χαρακτήρας ποτέ δεν έφερε ούτε ένα σπίλο. Η προσωπική δοκιμασία επίσης αποτελεί πεπρωμένο κάθε ανθρώπου· όμως και τα δυο συνάμα, και σε μια τόσο τρομερή μορφή, υπήρξαν αρκετά για να ταράξουν συθέμελα την ίδια μου την ψυχή. Επιπλέον, δεν είμαι εγώ μονάχα. Οι σπουδαιότεροι των ευγενών της χώρας πιθανόν να υποφέρουν εκτός αν κάποιος τρόπος βρεθεί έξω από αυτή τη φριχτή υπόθεση.» «Παρακαλώ συγκρατηθείτε, κύριε,» είπε ο Χολμς, «και δώστε μου μια πλήρη αναφορά του ποιος είστε και του τι είναι αυτό που σας βρήκε.» «Το όνομα μου,» απάντησε ο επισκέπτης μας, «είναι πιθανόν γνώριμο στα αυτιά σας. Είμαι ο Αλεξάντερ Χολντερ, της τραπεζικής φίρμας των Χολντερ και Στήβενσον, επί της οδού Θρεντνήντλ.» Το όνομα μας ήταν όντως ακουστό καθώς άνηκε στον αρχαιότερο συνεταίρο του δεύτερου μεγαλύτερου ιδιωτικού τραπεζικού οίκου της πόλης του Λονδίνου. Τι να είχε συμβεί, λοιπόν, που να φέρει έναν εκ των επιφανέστερων πολιτών του Λονδίνου σε αυτή την πλέον αξιοθρήνητη κρίση; Περιμέναμε, όλο περιέργεια, ωσότου με άλλη μια προσπάθεια συνήρθε για να μας πει την ιστορία του.
- 346 -
Arthur Conan Doyle «Θεωρώ πως ο χρόνος είναι πολύτιμος,» είπε· «κι αυτός είναι ο λόγος για τον όποιο έσπευσα εδώ όταν ο αστυνομικός επιθεωρητής πρότεινε να εξασφαλίσω την συνεργασία σας. Ήρθα στην οδό Μπέϊκερ με τον Υπόγειο και έσπευσα από εκεί πεζός, γιατί οι άμαξες πάνε αργά μέσα στο χιόνι αυτό. Για αυτό και ήμουν λαχανιασμένος, διότι είμαι άνθρωπος που ασκείται ελάχιστα. Νοιώθω καλύτερα πλέον, και θα παραθέσω τα γεγονότα ενώπιον σας όσο σύντομα κι εντούτοις όσο σαφέστερα δύναμαι. «Σας είναι, φυσικά, γνωστό πως σε μια επιτυχημένη τραπεζική επιχείρηση πολλά εξαρτώνται επί της ικανότητας μας να ανακαλύπτουμε αποδοτικές επενδύσεις για τα κεφάλαια μας καθώς και επί της αύξησης των γνωριμιών μας και του αριθμού των καταθετών μας. Μια εκ των πλέον προσοδοφόρων μορφών εκταμίευσης χρημάτων έρχεται υπό τη μορφή των δανείων, όπου η ασφάλεια είναι άμεμπτη. Πετύχαμε αρκετά προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση κατά τη διάρκεια των τελευταίων λίγων χρόνων, και υπάρχουν πολλές οικογένειες ευγενών στις οποίες έχουμε προκαταβάλει μεγάλα ποσά υπό την εγγύηση πινάκων, βιβλιοθηκών, ή ασημικών.» «Χθες το πρωί καθόμουν στο γραφείο μου στην τράπεζα όταν μια κάρτα ήρθε σε μένα από έναν εκ των υπαλλήλων. Ξαφνιάστηκα όταν αντίκρισα το όνομα, διότι δεν επρόκειτο για κανέναν άλλο παρά—λοιπόν, ίσως ακόμη και σε εσάς καλύτερα να μη πω περισσότερα από ότι ήταν ένα όνομα το οποίο είναι πασίγνωστο σε ολόκληρη τη γη—ενός εκ των ανώτερων, ευγενέστερων, πλέον υψηλόβαθμων ονομάτων στην Αγγλία. Συγκλονίστηκα από την τιμή και επιχείρησα, όταν μπήκε, να το πω, όμως βούτηξε αμέσως στη δουλειά με τον αέρα ανθρώπου που επιθυμεί να τελειώσει συντόμως μια δυσάρεστη δουλειά.» «’Κύριε Χόλντερ,’ είπε, ‘πληροφορήθηκα πως συνηθίζετε να προκαταβάλετε χρήματα.’» «’Η φίρμα το πράττει όταν η εγγύηση είναι επαρκής.’ Απάντησα.»
- 347 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Μου είναι απολύτως σημαντικό,’ είπε εκείνος, ‘να βρω 50,000 λίρες αμέσως. Θα μπορούσα, φυσικά, να δανειστώ ένα τόσο ασήμαντο πόσο στο δεκαπλάσιο από τους φίλους μου, όμως προτιμώ περισσότερο να το κάνω ένα επαγγελματικό θέμα και να φέρω εις πέρας την υπόθεση προσωπικά. Στην θέση μου κατανοείτε αμέσως πως είναι άκριτο να θέσω εαυτών υπό υποχρεώσεις.’» «’Για πόσο καιρό, αν επιτρέπεται, θέλετε το ποσό;’ Ρώτησα.» «Την επόμενη Δευτέρα περιμένω ένα μεγάλο πόσο το οποίο μου οφείλεται, και σχεδόν βέβαια θα ξεπληρώσω όσα μου προκαταβάλετε, με οποιοδήποτε επιτόκιο θεωρείτε σωστό να χρεώσετε. Εντούτοις έχει μεγάλη σημασία για μένα τα χρήματα να πληρωθούν αμέσως.’» «’Θα χαιρόμουν να το προκαταλάβω δίχως περαιτέρω διαπραγματεύσεις από την ίδια μου την τσέπη,’ είπα, ‘αν το μέγεθος δεν ήταν μεγαλύτερο από όσο μπορεί να αντέξει. Αν, αφ’ ετέρου, δεν το πράξω στο όνομα της φίρμας, τότε χάριν δικαιοσύνης προς το συνεταίρο μου οφείλω να επιμείνω, ακόμη και στην περίπτωση σας, πως κάθε επαγγελματική προφύλαξη πρέπει να ληφθεί.’» «Θα προτιμούσα αφάνταστα να γίνει καθαυτό τον τρόπο,» είπε, σηκώνοντας την τετράγωνη μαύρη μαροκινή βαλίτσα την οποία είχε ακουμπήσει πλάι στην καρέκλα του. ‘Αναμφίβολα θα έχετε ακούσει για το Σμαραγδένιο Στέμμα;’» «’Ένα εκ των πλέων ανεκτίμητων δημόσιων αποκτημάτων της αυτοκρατορίας,’ είπα.» «’Ακριβώς.’ Άνοιξε τη βαλίτσα, και εκεί, τοποθετημένο σε απαλό, στο χρώμα της σάρκας, βελούδο, αναπαυόταν το θεσπέσιο κόσμημα το οποίο είχε κατονομάσει. «Υπάρχουν τριάντα εννέα σμαράγδια,’ είπε, ‘και η τιμή του πλαισιώματος είναι ανυπολόγιστη. Η χαμηλότερη εκτίμηση θα έθετε την αξία του στέμματος στο διπλάσιο του ποσού το οποίο σας ζήτησα. Είμαι προετοιμασμένος να σας το αφήσω ως την εγγύηση μου.’»
- 348 -
Arthur Conan Doyle
«Πήρα την πολύτιμη βαλίτσα στα χέρια μου και κοίταξα με κάποια αμηχανία προς τον διαπρεπή πελάτη μου.» «’Αμφιβάλετε για την αξία του;’ Ρώτησε εκείνος.» «’Καθόλου. Αμφιβάλω μονάχα—’» «’Αν είναι πρέπων να το αφήσω. Μείνετε ήσυχος σχετικά. Ούτε που θα διανοούμουν να το πράξω αν δεν ήταν απολύτως βέβαιο πως θα ήμουν σε θέση εντός τεσσάρων ημερών να το επανακτήσω. Αποτελεί ένα απλό ζήτημα εθιμοτυπίας. Είναι η εγγύηση επαρκής;’» «’Επαρκέστατη.’» «Θα κατανοείτε, Κύριε Χόλντερ, πως σας δίνω μια ισχυρή απόδειξη της εμπιστοσύνης της όποιας σας έχω, θεμελιωμένης επί όλων όσων άκουσα για εσάς. Βασίζομαι πάνω σας ότι όχι μόνον θα φανείτε διακριτικός και θα αποφύγετε κάθε κουτσομπολιό επί του ζητήματος αλλά, υπεράνω όλων, θα ασφαλίσετε το στέμμα αυτό με κάθε δυνατή προφύλαξη επειδή δεν κρίνεται αναγκαίο να αναφέρω πως ένα ασύγκριτο δημόσιο σκάνδαλο θα προκαλείτο αν
- 349 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς κάποιο κακό το έβρισκε. Κάθε ζημιά του θα ήταν σχεδόν εξίσου σοβαρή όσο και η πλήρη απώλεια του, γιατί δεν υπάρχουν σμαράγδια στον κόσμο ίδια για να ταιριάξουν μαζί τους, και θα ήταν αδύνατον να αντικατασταθούν. Το αφήνω σε εσάς, ωστόσο, με κάθε βεβαιότητα, και θα σας επισκεφθώ προσωπικά για αυτό το πρωί της Δευτέρας.’» «Βλέποντας πως ο πελάτης ανυπομονούσε να φύγει, δεν είπα τίποτα άλλο μα, καλώντας τον ταμία μου, του έδωσα εντολή να καταβάλει πενήντα χαρτονομίσματα των 1000 λιρών. Όταν βρέθηκα και πάλι μόνος, ωστόσο, με την πολύτιμη θήκη να αναπαύεται επί του γραφείου εμπρός μου, δεν μπορούσα παρά να σκέφτομαι με κάποιο φόβο την αφάνταστη ευθύνη την οποία μου είχε μεταβιβάσει. Δεν ετίθετο αμφιβολία πως, όπως επρόκειτο περί εθνικού κτήματος, ένα φρικτό σκάνδαλο θα επακολουθούσε αν κάποια κακοτυχία του συνέβαινε. Ήδη μετάνιωνα που είχα δώσει την συγκατάθεση μου να το αναλάβω. Εντούτοις, ήταν πολύ αργά για να αλλάξει το ζήτημα πλέον, έτσι το κλείδωσα στο προσωπικό μου χρηματοκιβώτιο και στράφηκα και πάλι στην εργασία μου.» «Ερχόμενο το βράδυ αισθάνθηκα πως θα ήταν απερισκεψία να αφήσω ένα τόσο πολύτιμο αντικείμενο στο γραφείο πίσω μου. Χρηματοκιβώτια τραπεζιτών είχαν παραβιασθεί παλαιότερα, και γιατί όχι και το δικό μου; Αν γινόταν, πόσο τρομερή θα ήταν η θέση στην οποία θα βρισκόμουν! Αποφάσισα, επομένως, πως για τις επόμενες λίγες ημέρες θα μετέφερα πάντοτε την θήκη μπρος και πίσω μαζί μου, έτσι ώστε να μην βρεθεί ποτέ εκτός της θέας μου. Με την πρόθεση αυτή, κάλεσα μια άμαξα και πήγα στο σπίτι μου στο Στρήτχαμ, μεταφέροντας το κόσμημα μαζί μου. Δεν ανέπνεα άνετα μέχρι το είχα ανεβάσει πάνω και το είχα κλειδώσει το γραφείο του δωματίου μου.» «Και τώρα δυο λόγια για το σπιτικό μου, Κύριε Χολμς, γιατί επιθυμώ να καταλάβετε απολύτως την κατάσταση. Ο σταβλίτης και ο πορτιέρης μου κοιμούνται έξω από το σπίτι, και μπορούν να αφεθούν εντελώς εκτός. Έχω τρεις υπηρέτριες
- 350 -
Arthur Conan Doyle που μένουν μαζί μου αρκετά χρόνια και των οποίων η φερεγγυότητα είναι απολύτως υπεράνω υποψίας. Μια ακόμη, η Λούση Παρ, η βοηθός τραπεζοκόμου, βρίσκεται στην υπηρεσία μου μόλις μερικούς μήνες. Ήρθε με εξαιρετικές συστάσεις, ωστόσο, και ανέκαθεν μου προσέφερε ικανοποίηση. Είναι πολύ όμορφο κορίτσι και έχει προσελκύσει θαυμαστές η οποία κατά καιρούς τριγυρίζουν εκεί κοντά. Αποτελεί το μόνο μειονέκτημα το οποίο της βρήκαμε, όμως θεωρούμε πως είναι απολύτως καλό κορίτσι από κάθε άποψη.» «Αυτά με τους υπηρέτες. Η οικογένεια μου η ίδια είναι τόσο μικρή που δεν θα μου πάρει πολύ να την περιγράψω. Είμαι χήρος και έχω μοναχογιό, τον Άρθουρ. Υπήρξε η απογοήτευση μου, Κύριε Χολμς—μια θλιβερή απογοήτευση. Δεν έχω αμφιβολία πως υπαίτιος είμαι εγώ. Ο κόσμος μου λέει πως τον χάλασα. Πιθανότατα να το έκανα. Όταν η αγαπημένη μου σύζυγος πέθανε ένοιωσα πως ήταν ο μόνος που είχα να αγαπώ. Δεν άντεχα να βλέπω το χαμόγελο να σβήνει στιγμή από το πρόσωπο του. Ποτέ δεν του αρνήθηκα χατίρι. Ίσως να ήταν καλύτερα και για τους δυο μας αν ήμουν αυστηρότερος, όμως είχα τις καλύτερες προθέσεις.» «Αποτελούσε φυσικά την πρόθεση μου να με διαδεχθεί στη δουλειά, ωστόσο δεν έτυχε επιχειρηματικής κλίσης. Ήταν ασυγκράτητος, άστατος, και, να πω την αλήθεια, δεν θα μπορούσα να τον εμπιστευθώ στην διαχείριση μεγάλων χρηματικών ποσών. Όταν ήταν νέος έγινε μέλος μιας αριστοκρατικής λέσχης, και εκεί, έχοντας γοητευτικούς τρόπους, σύντομα ήταν φίλος ενός αριθμού ατόμων με μεγάλα πορτοφόλια και ακριβές συνήθειες. Έμαθε να παίζει πολλά στα χαρτιά και να σπαταλά χρήματα στον ιππόδρομο, μέχρι που είχε έρθει ξανά και ξανά σε μένα και με είχε εκλιπαρήσει να του δώσω μια προκαταβολή από το επίδομα του, ώστε να μπορέσει να διευθετήσει τα χρέη τιμής του. Προσπάθησε αρκετές φορές να ξεκόψει από την επικίνδυνη παρέα που έκανε, όμως κάθε φορά η επιρροή του φίλου του,
- 351 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς του Σερ Τζωρτζ Μπέρνγουελ, αρκούσε να τον παρασύρει πίσω.» «Και, αλήθεια, δε θα απορούσα που ένας τέτοιος άντρας όπως ο Σερ Τζωρτζ Μπέρνγουελ απόκτησε επιρροή πάνω του, διότι συχνά τον έφερνε σπίτι μου, και έπιασα τον εαυτό μου μετά δυσκολίας να αντιστέκεται στη γοητεία των τρόπων του. Είναι μεγαλύτερος από τον Άρθουρ, κοσμοπολίτης ως τα νύχια, που έχει πάει παντού, δει τα πάντα, έξυπνος συνομιλητής, και άνθρωπος εξαιρετικού προσωπικού κάλλους. Ωστόσο όταν τον σκέφτομαι ψύχραιμα, μακριά από το θελκτικό της παρουσίας του, νοιώθω πεπεισμένος από τον κυνικό του λόγο και το βλέμμα το οποίο έπιασα στα μάτια του πως πρόκειται περί άτομου που οφείλεται να αντιμετωπίζεται με ιδιαίτερη καχυποψία. Ταύτη εντύπωση έχω, και την ίδια, επίσης, έχει και η μικρή μου Μαίρη, που έχει την ξύπνια γυναικεία αντίληψη για κάποιον χαρακτήρα.» «Και τώρα απομένει μόνο εκείνη να περιγραφεί. Είναι ανιψιά μου· όμως όταν ο αδελφός μου πέθανε προς πενταετίας και την άφησε μόνη στον κόσμο την υιοθέτησα, και την θεωρώ έκτοτε ως την κόρη μου. Αποτελεί την ηλιαχτίδα του σπιτικού μου—γλυκιά, στοργική, όμορφη, μια υπέροχη διαχειρίστρια και οικονόμος, και ωστόσο τόσο τρυφερή και μετρημένη και ευγενική όσο μια γυναίκα θα μπορούσε να είναι. Είναι το δεξί μου χέρια. Δεν ξέρω τι θα έκανα δίχως αυτήν. Σε ένα μόνο ζήτημα πήγε ενάντια στις επιθυμίες μου. Δυο φορές το αγόρι μου της ζήτησε να τον παντρευτεί, γιατί την αγαπά ένθερμα, όμως και τις δυο του αρνήθηκε. Πιστεύω πως αν κάποιος θα μπορούσε να τον τραβήξει στον σωστό δρόμο θα ήταν εκείνη, και πως ο γάμος του ίσως να του άλλαζε όλη του την ζωή· όμως πλέον, αλίμονο! Είναι πολύ αργά—πάρα πολύ αργά!» «Τώρα, κ. Χολμς, γνωρίζετε τους ανθρώπους που ζουν κάτω από τη στέγη μου, και θα συνεχίσω με την θλιβερή μου ιστορία.»
- 352 -
Arthur Conan Doyle «Όταν παίρναμε τον καφέ μας στο καθιστικό εκείνο το βράδυ έπειτα από το δείπνο, είπα στον Άρθουρ και τη Μαίρη την εμπειρία μου, και για τον πολύτιμο θησαυρό που είχαμε κάτω από τη στέγη μας, αποκρύπτοντας μόνον το όνομα του πελάτη μου. Η Λούση Παρ, που είχε φέρει τον καφέ, είχε, είμαι βέβαιος, φύγει από το δωμάτιο· όμως δεν θα έπαιρνα όρκο πως πόρτα η ήταν κλειστή. Η Μαίρη και ο Άρθουρ ενδιαφέρθηκαν αφάνταστα και θέλησαν να δουν το ξακουστό στέμμα, όμως σκέφτηκα πως ήταν καλύτερο να μην το πειράξω.» «’Που το έβαλες;’ ρώτησε ο Άρθουρ.» «’Στο γραφείο μου,’» απάντησα. «’Μάλιστα, ελπίζω ειλικρινά να μην ληστέψουν το σπίτι κατά τη διάρκεια της νύχτας.’ Είπε εκείνος. «’Είναι κλειδωμένο,’ απάντησα.» «’Ω, κάθε παλιό κλειδί θα ταιριάξει στο γραφείο. Όταν ήμουν μικρός το είχα ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί της ντουλάπας.’» «Συχνά είχε έναν αψήφιστο τρόπο να μιλάει, ώστε ελάχιστα συλλογίσθηκα αυτό που είπε. Με ακολούθησε στο δωμάτιο μου, ωστόσο, εκείνη τη νύχτα με μια εξαιρετικά σοβαρή έκφραση.» «’Κοίτα, μπαμπά,’ είπε με τα μάτια του χαμηλωμένα, ‘μπορείς να μου δώσεις 200 λίρες;’» «’Όχι, δε μπορώ!’ απάντησα κοφτά. ‘Υπήρξα υπερβολικά γενναιόδωρος μαζί σου από πλευράς χρημάτων.’» «’Ήσουν πολύ ευγενικός,’ είπε εκείνος, ‘όμως είναι να ανάγκη να βρω αυτά τα χρήματα, ειδάλλως ποτέ ξανά δεν θα μπορέσω να παρουσιαστώ στη λέσχη.’» «’Και πολύ καλά θα κάνεις, μάλιστα!’ κραύγασα.»
- 353 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «’Ναι, μα δεν θα ήθελες να φύγω σαν ατιμασμένος,’ είπε εκείνος. ‘Δεν θα άντεχα τον εξευτελισμό. Πρέπει να βρω τα χρήματα με κάποιο τρόπο, και αν δεν μου τα δώσεις, τότε θα πρέπει να βρω άλλο τρόπο.’» «Ήμουν υπερβολικά θυμωμένος, γιατί επρόκειτο για την τρίτη του απαίτηση εντός του μήνα. ‘Δεν θα πάρεις ούτε φαρδίνι από μένα,»‘ φώναξα, στο οποίο υποκλίθηκε και βγήκε από το δωμάτιο δίχως άλλη λέξη.» «Όταν είχε φύγει ξεκλείδωσα το γραφείο μου, βεβαιώθηκα πως ο θησαυρός μου ήταν ασφαλής, και το κλείδωσα και πάλι. Έπειτα έκανα το γύρο του σπιτιού για να δω πως όλα ήταν ασφαλισμένα—μια δουλειά την οποία αφήνω συνήθως στη Μαίρη αλλά την οποία συλλογίστηκα πως επίσης έπρεπε να εκτελέσω ο ίδιος το βράδυ εκείνο. Καθώς κατέβηκα τις σκάλες είδα την ίδια τη Μαίρη στο πλαϊνό παράθυρο της εισόδου, το οποίο έκλεισε και αμπάρωσε, καθώς πλησίασα.» «’Πες μου, μπαμπά,’ είπε, δείχνοντας, όπως σκέφθηκα, κάπως αναστατωμένη, ‘έδωσες άδεια στη Λούση, την υπηρέτρια, να βγει έξω απόψε;’» «’Βεβαίως όχι.’» «’Μόλις μπήκε μέσα από την πίσω πόρτα. Δεν έχω καμία αμφιβολία πως είχε πάει μόνο μέχρι την πλαϊνή πόρτα για να δει κάποιον, όμως πιστεύω πως δεν είναι καθόλου ασφαλές και πρέπει να σταματήσει.’» «’Θα πρέπει να της μιλήσεις το πρωί, ή θα το κάνω εγώ αν προτιμάς. Είσαι σίγουρη πως τα πάντα είναι αμπαρωμένα;» «’Απολύτως σίγουρη, μπαμπά.’»
- 354 -
Arthur Conan Doyle «’Τότε, καληνύχτα.’ Την φίλησα και πήγα στην κρεβατοκάμαρα μου και πάλι, όπου σύντομα είχα αποκοιμηθεί.» «Προσπαθώ να σας πω όλα, κ. Χολμς, όσα ενδεχομένως να έχουν κάποια σχέση με την υπόθεση, όμως παρακαλώ πολύ να με ρωτήσετε επί όποιου σημείου δεν γίνομαι σαφής.» «Αντιθέτως, η κατάθεση σας είναι εξαιρετικά σαφής.» «Φθάνω σε ένα μέρος της ιστορίας μου τώρα στο οποίο θα ήθελα να ήμουν ιδιαιτέρως σαφής. Δεν κοιμάμαι υπερβολικά βαριά, και η έγνοια στο μυαλό μου έτεινε, αναμφίβολα, να με κάνει να κοιμηθώ πιο ελαφριά από ότι συνήθως. Περί τις δυο το πρωί, λοιπόν, ξύπνησα από κάποιο ήχος εντός του σπιτιού. Είχε διακοπεί προτού ξυπνήσω εντελώς, όμως είχε αφήσει με την εντύπωση πίσω του σαν ένα παράθυρο να είχε κλείσει απαλά κάπου. Έμεινα να αφουγκράζομαι με τα αυτιά μου τεντωμένα. Ξαφνικά, προς τρόμο μου, ακούστηκε ένα ευδιάκριτος ήχος από πατήματα που κινούνταν απαλά στο άλλο δωμάτιο. Σηκώθηκα από το κρεβάτι μου, με την καρδιά να πάλλεται από φόβο, και κοίταξα τον επισκέπτη του γραφείο μου.» «’Άρθουρ!’ ξεφώνησα, ‘κακούργε! Κλέφτη! Πως τολμάς να αγγίζεις το στέμμα;’» «Το γκάζι ήταν μισαναμένο, και το δύστυχο αγόρι μου, ντυμένο μόνο με το πουκάμισο και το παντελόνι του, στεκόταν πλάι στο φως, κρατώντας το στέμμα στα χέρια του. Εμφανιζόταν να το τραβά με δύναμη, ή να το λυγίζει με όλη του τη δύναμη. Στην κραυγή του έπεσε από τα
- 355 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς χέρια και χλόμιασε θανάσιμα. Το άρπαξα σηκώνοντας το και το εξέτασα. Μια από τις χρυσές άκρες, με τρία από τα σμαράγδια, έλειπαν. «’Παλιάνθρωπε!’ φώναξα, εκτός εαυτού από οργή. ‘Το κατέστρεψες! Με ατίμασες παντοτινά! Που είναι τα πετράδια που έκλεψες;’» «’Έκλεψα;’ Αναφώνησε.» «’Ναι, κλέφτη!’ Μούγκρισα, τραντάζοντας τον από τον ώμο.» «’Δεν λείπει κανένα. Δε μπορεί να λείπουν,’ είπε εκείνος.» «Λείπουν τρία. Και ξέρεις που βρίσκονται. Θα πρέπει να σε αποκαλέσω και ψεύτη μαζί με το ληστή; Μήπως δε σε είδα να προσπαθείς να κόψεις κι άλλο κομμάτι;’» «Αρκετά με τα όσα μου φόρτωσες σε χαρακτηρισμούς,’ είπε εκείνος, ‘δε θα το υπομείνω άλλο πια. Δε θα πω ούτε λέξη για αυτό το θέμα, αφού επέλεξες να με προσβάλεις. Θα εγκαταλείψω το σπίτι το πρωί και θα τα βγάλω πέρα μόνος μου στον κόσμο.’» «’Θα φύγεις στα χέρια της αστυνομίας!’ φώναξα μισότρελός από θλίψη και οργή. ‘Θα βάλω να ερευνηθεί το ζήτημα μέχρι τέλους.’» «’Δε θα μάθεις τίποτα από μένα,» είπε εκείνος με ένα πάθος τέτοιο όπως δε θα φανταζόμουν πως ήταν της ιδιοσυγκρασίας του. ‘Αν επιλέξεις να καλέσεις την αστυνομία, ας βρει η αστυνομία ότι θέλει.’» «Την ώρα εκείνη ολόκληρο το σπίτι ήταν στο πόδι, γιατί είχα βάλεις τις φωνές στο θυμό μου . Η Μαίρη ήταν η πρώτη που έτρεξε στο δωμάτιο, και, στη θέα του στέμματος και του προσώπου του Άρθουρ, κατάλαβε πως είχε όλη η ιστορία και, με μια κραυγή, έπεσε κάτω αναίσθητη στο πάτωμα. Έστειλα την υπηρέτρια για να φέρει την αστυνομία και άφησα την έρευνα στα χέρια τους αμέσως. Όταν ο επιθεωρητής και ένα ένας αστυνόμος μπήκαν στο σπίτι, ο Άρθουρ, ο οποίος είχε σταθεί βλοσυρά με τα χέρια σταυρωμένα, με ρώτησα αν είχα σκοπό να τον κατηγορήσω
- 356 -
Arthur Conan Doyle για την κλοπή. Απάντησα πως είχε πάψει να αποτελεί προσωπικό θέμα, μα είχε καταστεί δημόσιο, αφού το κατεστραμμένο στέμμα αποτελούσε εθνική περιουσία. Ήμουν αποφασισμένος να γίνουν τα πάντα νόμιμα από κάθε άποψη.» «’Τουλάχιστον,’ είπε εκείνος, ‘δεν θα βάλεις να με συλλάβουν αμέσως. Θα ήταν προς όφελος σου όπως και δικό μου αν έφευγα από το σπίτι για πέντε λεπτά.’» «’Έτσι ώστε να ξεφύγεις, ή ίσως να μπορέσεις να αποκρύψεις ότι έκλεψες,’ είπα εγώ. Και τότε, συνειδητοποιώντας την τρομερή θέση στην οποία είχα έρθει, τον παρακάλεσα να συλλογισθεί πως όχι μόνο η τιμή μου αλλά και εκείνη ενός κατά πολύ σπουδαιότερου από εμένα διακυβευόταν· και πως απειλούσε να ξεσηκώσει ένα σκάνδαλο το οποίο θα συγκλόνιζε το έθνος. Θα μπορούσε να αποτρέψει όλα αν μου έλεγε τι είχε κάνει με τους τρεις λίθους που έλειπαν.» «’Μπορείς εξίσου να αντιμετωπίσεις το ζήτημα,’ είπα εγώ· ‘πως συνελήφθης έπ’ αυτοφώρω, και καμία ομολογία δεν θα έκανε την ενοχή σου πιότερο ειδεχθή. Αν μόνο προβείς σε μια τέτοια αποκατάσταση εντός των δυνατοτήτων σου, λέγοντας μας που βρίσκονται τα σμαράγδια, όλα θα συγχωρεθούν και θα ξεχαστούν.’» «’Κράτα τη συγχώρεση για εκείνους που τη ζητάνε,’ απάντησε, στρεφόμενος μακριά μου με ένα μορφασμό περιφρόνησης. Είδα πως είχε (hardened) πολύ για να καταφέρουν τα όποια λόγια μου να τον επηρεάσουν. Δεν απέμενε παρά ένας και μόνο τρόπος. Κάλεσα τον επιθεωρητή και τον ανέθεσα στην προσωρινή τους κράτηση. Μια έρευνα διεξήχθη αμέσως όχι μόνο πάνω του αλλά τόσο στο δωμάτιο του όσο και σε κάθε άλλο μέρος του σπιτιού όπου θα μπορούσε να είχε κρύψει τα πετράδια· ωστόσο ούτε ίχνος τους δε βρέθηκε, ούτε το άθλιο παιδί άνοιξε το στόμα του παρόλες τις υποσχέσεις ή τις απειλές μας. Σήμερα το πρωί μεταφέρθηκε σε ένα κελί, και εγώ, έχοντας περάσει μέσα από όλες τις αστυνομικές τυπικότητες, έσπευσα από εδώ για να
- 357 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ικετεύσω να χρησιμοποιήσετε το ταλέντο σας στην επίλυση του ζητήματος. Η αστυνομία ομολόγησε ανοικτά πως επί του παρόντος δεν δύνανται να κάνουν το παραμικρό. Είστε ελεύθερος να προβείτε σε οποιαδήποτε έξοδα τα οποία θεωρείτε αναγκαία. Έχω ήδη προσφέρει μια αμοιβή 1000 λιρών. Θεέ μου, τι θα κάνω! Έχασα την τιμή μου, τα πετράδια μου, και το γιο μου σε μια νύχτα. Ω, τι θα κάνω!» Έφερε το χέρι του στο πλάι του κεφαλιού του και κουνήθηκε μπρος πίσω, παρασυρμένος στον εαυτό του σα παιδί του οποίου η θλίψη δεν μπορεί να μπει σε λόγια. Ο Σέρλοκ Χολμς απέμεινε σιωπηλός για μερικά λεπτά, με τα φρύδια του πλεγμένα και τα μάτια του καρφωμένα στη φωτιά. «Δέχεστε αρκετό κόσμο;» ρώτησε. «Κανέναν εκτός του συνεργάτη μου και της οικογένειας του και περιστασιακά κάποιου φίλου του Άρθουρ. Ο Σερ Τζωρτζ Μπέρνγουελ έχει έρθει αρκετές φορές τελευταίως. Κανείς άλλος, πιστεύω.» «Βγαίνετε αρκετά στον κόσμο;» «Ο Άρθουρ βγαίνει. Η Μαίρη και εγώ μένουμε σπίτι. Κανείς δεν νοιάζεται ιδιαίτερα.» «Είναι ασυνήθιστο για ένα νεαρό κορίτσι.» «Έχει συνεσταλμένο χαρακτήρα. Επιπλέον, δεν είναι τόσο πολύ νεαρή. Είναι είκοσι-τεσσάρων.» «Το παρόν ζήτημα, από ότι μας λέτε, δείχνει να αποτέλεσε πλήγμα και για εκείνη επίσης.» «Τρομερό! Έχει επηρεαστεί περισσότερο κι από μένα.» «Δεν έχει κανείς εκ των δυο σας κάποια αμφιβολία όσον αφορά την ενοχή του γιου σας;» «Πώς να έχουμε όταν τον αντίκρισα με τα ίδια μου τα μάτια με το στέμμα στα χέρια του.» «Ελάχιστα το θεωρώ ως αποφασιστική απόδειξη. Υπήρχαν ζημιές στο εναπομείναν στέμμα;» «Μάλιστα, ήταν στρεβλωμένο.» «Δεν θεωρείτε, πως ίσως να προσπαθούσε να το ισιώσει;»
- 358 -
Arthur Conan Doyle «Ο Θεός να σας ευλογεί! Κάνετε ότι μπορείτε για εκείνον και για εμένα. Όμως είναι βαρύ το φορτίο. Τι ήθελε εκεί σε τελική ανάλυση; Αν ο σκοπός του ήταν αθώος, γιατί δεν το είπε;» «Ακριβώς. Και αν ήταν ένοχος, γιατί δεν επινόησε κάποιο ψέμα; Η σιωπή μου δίνει την εντύπωση πως αποτελεί ένα δίκοπο μαχαίρι. Υπάρχουν αρκετά ιδιάζοντα σημεία σχετικά με την υπόθεση. Τι σκέφτηκε η αστυνομία για τον θόρυβο που σας ξύπνησε από τον ύπνο σας;» «Θεώρησαν πως ίσως να προκλήθηκε από τον Άρθουρ καθώς έκλεισε την πόρτα της κρεβατοκάμαρας του.» «Πιθανή ιστορία! Λες και ένας άνθρωπος που έχει βάλει σκοπό για έγκλημα θα κοπανούσε την πόρτα του ώστε να ξυπνήσει το σπίτι. Τι είπαν, τότε, σχετικά με την εξαφάνιση των πετραδιών;» «Εξετάζουν ακόμη τα σανίδια και ελέγχουν τα έπιπλα με την ελπίδα να τα βρουν.» «Σκέφτηκαν να κοιτάξουν έξω από το σπίτι;» «Μάλιστα, επέδειξαν εξαιρετική ενεργητικότητα. Ολόκληρος ο κήπος έχει ήδη εξονυχιστικά εξετασθεί.» «Τώρα, αγαπητέ μου κύριε,» είπε ο Χολμς, «δεν σας είναι εμφανές πλέον πως το εν προκειμένω ζήτημα έχει κάποια βαθύτερη εξήγηση από όσο ούτε εσείς αλλά ούτε η αστυνομία ήσασταν προδιατεθειμένοι εξαρχής να σκεφθείτε; Σας φάνηκε να αποτελεί μια απλή υπόθεση· σε μένα δείχνει υπέρμετρα σύνθετη. Λάβετε υπόψη σας τι εμπλέκεται εκ της θεώρησης σας. Υποθέτετε πως ο γιος σας βγήκε από το κρεβάτι του, πήγε, με μεγάλο ρίσκο, στο γραφείο σας, άνοιξε το έπιπλο, πήρε έξω το στέμμα, έσπασε με πολύ δύναμη ένα μικρό τμήμα του, πήγε σε κάποιο άλλο μέρος, έκρυψε τρία πετράδια από τα τριάντα-εννέα, με τέτοια δεξιοτεχνία ώστε κανείς να μην τα βρίσκει, και κατόπιν επέστρεψε με τα άλλα τριάντα-έξι στο δωμάτιο στο οποίο εξέθεσε εαυτών στον αφάνταστο κίνδυνο να ανακαλυφθεί. Σας ρωτώ τώρα, είναι μια τέτοια θεώρηση εύλογη;»
- 359 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Όμως τι άλλο υπάρχει;» φώναξε ο τραπεζίτης με μια χειρονομία απελπισίας. «Αν τα κίνητρα του ήταν αθώα, τότε γιατί δεν τα εξηγεί;» «Αποτελεί καθήκον μας να το ανακαλύψουμε,» αποκρίθηκε ο Χολμς· «έτσι τώρα, αν μπορείτε, κ. Χόλντερ, θα ξεκινήσουμε για το Στρήτχαμ παρέα, και θα αφιερώσουμε μια ώρα στην κάπως προσεκτικότερη παρατήρηση των λεπτομερειών.» Ο φίλος μου επέμεινε να τους συνοδεύσω στην εξόρμηση τους, το όποιο ήμουν αρκετά πρόθυμος να κάνω, γιατί η περιέργεια μου και η συμπόνια μου είχαν βαθύτατα αναστατωθεί από την ιστορία την οποία είχαμε ακούσει. Ομολογώ πως η ενοχή του γιου του τραπεζίτη μου φαινόταν τόσο προφανής όσο και στον δύστυχο πατέρα του, μολονότι ακόμη είχα τέτοια πίστη στην κρίση του Χολμς που ένοιωθα πως πρέπει να υπάρχουν κάποια εδάφη για ελπίδα εφόσον δεν ήταν ικανοποιημένος με την παραδεκτή εξήγηση. Ελάχιστα μίλησε καθ’ όλη τη διαδρομή προς το νότιο προάστιο, μα κάθισε με το σαγόνι του γερμένο στο στήθος του και το καπέλο του τραβηγμένο πάνω από τα μάτια του, βυθισμένος στις βαθύτερες των σκέψεων. Ο πελάτης μας φαινόταν να έχει αναθαρρήσει στην μικρή αναλαμπή ελπίδας η οποία του παρουσιαζόταν, και μάλιστα ξεκίνησε μια ψιλοκουβέντα μαζί μου σχετικά με τις επαγγελματικές του υποθέσεις. Ένα μικρό ταξίδι με το σιδηρόδρομο και ένα σύντομο περπάτημα μας έφεραν στο Φαίρμπανκ, την σεμνή κατοικία του μεγάλου επιχειρηματία. Το Φαίρμπανκ αποτελούσε μια ευμεγέθη τετράγωνη οικία από λευκή πέτρα, που στεκόταν λιγάκι μακρύτερα από το δρόμο. Ένα διπλό ημικύκλιο για άμαξες, με μια χιονοσκέπαστη αυλή, εκτεινόταν μπροστά από τις δυο μεγάλες σιδερένιες πύλες που έκλειναν την είσοδο. Στη δεξιά πλευρά βρισκόταν ένα μικρό αλσύλλιο, το οποίο οδηγούσε σε ένα στενό μονοπάτι μεταξύ δυο κουρεμένων βατουλιών που εκτείνονταν από το δρόμο ως την πόρτα της κουζίνας, και σχημάτιζαν την είσοδο των εμπόρων. Στα αριστερά
- 360 -
Arthur Conan Doyle απλωνόταν ένα δρομάκι που οδηγούσε στους στάβλους, και δεν αποτελούσαν οι ίδιοι μέρος της έκτασης, αποτελώντας μέρος μιας δημόσιας, αν και ελάχιστα χρησιμοποιούμενης, λεωφόρου. Ο Χολμς μας άφησε να στεκόμαστε στην πόρτα και προχώρησε αργά τριγύρω από το σπίτι, διέσχισε την εμπρόσθια πλευρά, κατηφόρισε το μονοπάτι των εμπόρων, και έτσι κάνοντας το γύρο του κήπου πίσω από το δρόμο των στάβλων. Έλειψε για τόση ώρα ώστε ο κ. Χόλντερ κι εγώ πήγαμε στην τραπεζαρία και περιμέναμε πλάι στη φωτιά μέχρι να επιστρέψει. Καθόμασταν εκεί σιωπηλοί όταν η πόρτα άνοιξε και μια νεαρή κυρία μπήκε μέσα. Ήταν μάλλον άνω του μετρίου σε ύψος, λεπτή, με σκούρα μαλλιά και μάτια, τα οποία έδειχναν πιο σκούρα ενάντια στη απόλυτη χλομάδα του δέρματος της. Δεν πιστεύω πως είχα ποτέ μου δει μια τόσο θανατερή ωχρότητα στο πρόσωπο κάποιας γυναίκας. Τα χείλη της, επίσης, ήταν άχρωμα, όμως τα μάτια της ήταν φουσκωμένα από το κλάμα. Καθώς κινήθηκε αθόρυβα εντός του δωματίου μου έδωσε την εντύπωση μιας μεγαλύτερης αίσθησης θλίψης εκείνης που είχε επιδείξει ο τραπεζίτης το πρωί, και ήταν εντονότερη πάνω της καθώς ήταν προφανές πως επρόκειτο περί γυναίκας με ισχυρό χαρακτήρα, με εξαιρετική ικανότητα αυτοσυγκράτησης. Αγνοώντας την παρουσία μου, πήγε ευθύς στο θείο της και πέρασε το χέρι της πάνω από το κεφάλι με ένα γλυκό γυναικείο χάδι. «Έδωσες οδηγίες να αφεθεί ελεύθερος ο Άρθουρ, έτσι δεν είναι, μπαμπά;» ρώτησε. «Όχι, όχι, κορίτσι μου, το ζήτημα οφείλεται να ερευνηθεί μέχρι τέλους.» «Μα είμαι τόσο βέβαιη πως είναι αθώος. Ξέρεις πως είναι τα γυναικεία ένστικτα. Ξέρω
- 361 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς πως δεν έκανε κακό κανένα και πως θα μετανιώσεις που ενήργησες τόσο αυστηρά.» «Γιατί μένει σιωπηλός, αφού είναι αθώος;» «Ποιος ξέρει; Ίσως επειδή θύμωσε τόσο που τον υποπτεύθηκες.» «Πώς να μην τον υποπτευόμουν, όταν στην πραγματικότητα τον είδα με το στέμμα στο χέρι του;» «Όχου, μα το είχε μόνο πάρει για να το κοιτάξει. Ω, σε παρακαλώ, παρακαλώ, δέξου το λόγο μου πως είναι αθώος. Άσε το ζήτημα να περάσει και μη λες περισσότερα. Είναι τόσο τρομερό να συλλογιέμαι τον αγαπημένο μας Άρθουρ στην φυλακή!» «Δεν θα το αφήσω να περάσει ωσότου τα πετράδια βρεθούν—ποτέ, Μαίρη! Η στοργή σου για τον Άρθουρ σε τυφλώνει στις τρομερές συνέπειες που έχει σε μένα. Αντί να αποσιωπήσω το ζήτημα, έφερα ένα κύριο από το Λονδίνο για να το ερευνήσει βαθύτερα.» «Αυτός ο κύριος;» ρώτησε, γυρίζοντας να με κοιτάξει. «Όχι, το φίλο του. Ήθελε να τον αφήσουμε μόνο. Κάνει τον γύρο του δρόμου των στάβλων τώρα.» «Του δρόμου των στάβλων;» Ανασήκωσε τα σκούρα ματόκλαδα της. «Τι ελπίζει να βρει εκεί; Α! Υποθέτω, πως αυτός είναι. Ευελπιστώ, κύριε, να επιτύχετε να αποδείξετε, αυτό που είμαι βέβαιη πως είναι η αλήθεια, πως ο ξάδελφος μου ο Άρθουρ είναι αθώος από αυτό το έγκλημα.» «Μοιράζομαι πλήρως τη γνώμη σας, και ελπίζω, μαζί σας, πως ίσως να το αποδείξουμε,» αντιγύρισε ο Χολμς, επιστρέφοντας στο χαλάκι για να βγάλει το χιόνι από τα παπούτσια του. «Πιστεύω πως έχω την τιμή να απευθύνομαι στην δεσποινίδα Μαίρη Χόλντερ. Θα μπορούσα να σας κάνω μια δυο ερωτήσεις;» «Παρακαλώ κάντε, κύριε, αν είναι να βοηθήσει να ξεκαθαρίσει αυτή η φρικτή ιστορία.» «Ακούσατε κάτι η ίδια την προηγούμενη νύχτα;» «Τίποτα, ώσπου ο θείος μου άρχισε να μιλά δυνατά. Το άκουσα, και κατέβηκα.»
- 362 -
Arthur Conan Doyle «Αμπαρώσατε τα παράθυρα και τις πόρτες την προηγούμενη νύχτα. Κλειδώσατε όλα τα παράθυρα;» «Μάλιστα.» «Ήταν όλα τους κλειδωμένα σήμερα το πρωί;» «Μάλιστα.» «Έχετε μια υπηρέτρια που έχει αγαπητικό; Πιστεύω πως αναφέρατε στον θείο σας την περασμένη βραδιά πως είχε βγει έξω για να τον δει;» «Μάλιστα, και ήταν το κορίτσι που μας σερβίρισε στο καθιστικό, και η οποία πιθανόν να άκουσε τα σχόλια του θείου σχετικά με το στέμμα.» «Καταλαβαίνω. Συμπεραίνετε πως ίσως να βγήκε έξω να το πει στο αίσθημα της, και πως οι δυο τους ενδεχομένως να σχεδίασαν την ληστεία.» «Μα ποιο το όφελος όλων αυτών των ασαφών θεωριών,» φώναξε ο τραπεζίτης ανυπόμονα, «αφού σας είπα πως είδα τον Άρθουρ με το στέμμα στα χέρια του;» «Σταθείτε λίγο, κ. Χόλντερ. Θα επανέρθουμε σε αυτό. Σχετικά με το κορίτσι, δεσποινίς Χόλντερ. Την είδατε να επιστρέφει από την πόρτα της κουζίνας, υποθέτω;» «Μάλιστα· όταν πήγα να δω αν η πόρτα ήταν κλειδωμένη για τη νύχτα τη συνάντησα να ξεγλιστρά μέσα, Είδα και τον άντρα, επίσης, στο μισοσκόταδο.» «Τον γνωρίζετε;» «Ω, ναι! Είναι ο μανάβης που μας φέρνει τα λαχανικά. Το όνομα του είναι Φράνσις Πρόσπερ.» «Στεκόταν,» είπε ο Χολμς, «στα αριστερά της πόρτας— δηλαδή, μακρύτερα στο μονοπάτι από όσο χρειάζεται για να φτάσεις την πόρτα;» «Μάλιστα, εκεί ήταν.» «Και πρόκειται περί ανθρώπου με ξύλινο πόδι;» «Κάτι σα φόβος ξεπήδησε στα εκφραστικά μαύρα μάτια της νεαρής κοπέλας. «Μα, μοιάζετε σα κάποιος μάγος,» είπε. «Πως το ξέρατε αυτό;» Χαμογέλασε, όμως δεν υπήρξε κάποιο χαμόγελο προς απάντηση του δικού της, στο λεπτό, έντονο πρόσωπο του Χολμς.
- 363 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
«Θα χαιρόμουν πολύ αν μου επιτρέπατε να ανέβω πάνω,» είπε εκείνος. «Πιθανόν να θελήσω να βγω και πάλι έξω από το σπίτι. Ίσως καλύτερα να ρίξω μια ματιά στα κάτω παράθυρα προτού ανέβω πάνω.» Έκανε το γύρο βιαστικά από το ένα στο άλλο, κάνοντας μονάχα μια στάση στο μεγάλο το οποίο έβλεπε από την είσοδο προς το δρόμο των στάβλων. Το οποίο άνοιξε και προέβη σε μια εξαιρετικά προσεκτική εξέταση του πρεβαζιού με το ισχυρό μεγεθυντικό φακό του. «Τώρα θα ανέβουμε πάνω,» είπε τελικά. Το γραφείο του τραπεζίτη ήταν ένα λιτά επιπλωμένο δωμάτιο, με ένα γκρίζο χαλί, ένα μεγάλο έπιπλο γραφείο, και έναν μακρύ καθρέπτη. Ο Χολμς πήγε στο γραφείο πρώτα και εξέτασε επισταμένα την κλειδαριά. «Ποιο κλειδί χρησιμοποιήθηκε για να ανοιχθεί;» ρώτησε. «Εκείνο το οποίο ο γιος μου ο ίδιος υπέδειξε—εκείνο της ντουλάπας της αποθήκης.» «Το έχετε εδώ;» «Αυτό είναι πάνω στο τραπέζι.» Ο Σέρλοκ Χολμς το πήρε και άνοιξε το γραφείο. - 364 -
Arthur Conan Doyle «Πρόκειται περί αθόρυβης κλειδαριάς,» είπε εκείνος. «Δεν είναι να απορεί κανείς που δε σας ξύπνησε. Η θήκη αυτή, υποθέτω, περιέχει το στέμμα. Θα πρέπει να το δούμε.» Άνοιξε την θήκη, και βγάζοντας έξω το διάδημα το απόθεσε επί του τραπεζιού. Επρόκειτο περί ενός θεσπέσιου δείγματος της κοσμηματοποιίας, και οι τριάντα-έξι λίθοι ήταν οι τελειότεροι που είχα δει ποτέ μου. Στην μια μεριά του στέμματος υπήρχε μια σπασμένη άκρη, όπου μια γωνιά που κρατούσε τρία πετράδια είχε αποσχιστεί. «Τώρα, κ. Χόλντερ,» είπε ο Χολμς, «ορίστε η γωνία η οποία αντιστοιχεί σε εκείνη η οποία τόσο ατυχώς χάθηκε. Θα μπορούσα να σας ζητήσω να την σπάσετε;» Ο τραπεζίτης οπισθοχώρησε με τρόμο. «Ούτε που θα διανοούμουν να το δοκιμάσω,» είπε. «Τότε θα το κάνω εγώ.» Ο Χολμς ξαφνικά εφάρμοσε όλη του τη δύναμη πάνω του, ωστόσο δίχως αποτέλεσμα. «Το νοιώθω να ενδίδει λιγάκι,» είπε· «όμως, αν και είμαι εξαιρετικά δυνατός στα δάκτυλα, θα μου έπαιρνε πολύ ώρα να το σπάσω. Ένας συνηθισμένος άνθρωπος δεν θα μπορούσε να το κάνει. Τώρα, τι νομίζετε πως θα συνέβαινε αν όντως το έσπαζα, κ. Χόλντερ; Θα ακουγόταν ένας ήχος σαν πυροβολισμός. Μου λέτε πως όλα αυτά συνέβησαν σε απόσταση λίγων μέτρων από το κρεβάτι σας και δεν ακούσατε τίποτα;» «Δεν ξέρω τι να σκεφθώ. Είμαι σε μαύρο σκοτάδι.» «Όμως ίσως να γίνει κάπως πιο φωτεινό καθώς θα προχωράμε. Τι πιστεύετε, δεσποινίς Χόλντερ;» «Ομολογώ πως ακόμη μοιράζομαι την αμηχανία του θείου μου.» «Ο γιος δε φορούσε παπούτσια ή παντόφλες όταν τον είδατε;» «Δεν φορούσε τίποτα άλλο παρεκτός του πουκάμισου και του παντελονιού του.» «Σας ευχαριστώ. Είναι βέβαιο πως ευνοηθήκαμε με εξαιρετική τύχη κατά τη διάρκεια της έρευνας αυτής, και θα αποτελέσει προσωπικό μας λάθος αν δεν επιτύχουμε να
- 365 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ξεδιαλύνουμε το ζήτημα. Με την άδεια σας, κ. Χόλντερ, θα συνεχίσω τώρα την έρευνα μου έξω.» Έφυγε μόνος, σε δική του παράκληση, γιατί εξήγησε πως κάθε άσκοπη πατημασιά ίσως να καθιστούσε το έργο του δυσκολότερο. Για μια ώρα ή και περισσότερο εργαζόταν, επιστρέφοντας τελικά με τα πόδια του βαριά από χιόνι και τα χαρακτηριστικά του τόσο αινιγματικά παρά ποτέ. «Πιστεύω πως είδα πλέον όλα όσα υπάρχουν για να δω, κ. Χόλντερ.» είπε· «Θα σας υπηρετήσω καλύτερα επιστρέφοντας στα διαμερίσματα μου.» «Μα τα πετράδια, κ. Χολμς. Που βρίσκονται;» «Δεν μπορώ να γνωρίζω.» Ο τραπεζίτης έσμιξε τα χέρια του. «Δεν θα τα ξαναδώ ποτέ!» φώναξε. «Και ο γιος μου; Μου προσφέρετε ελπίδες;» «Η γνώμη δεν έχει αλλάξει από καμία άποψη.» «Τότε, για όνομα του θεού, τι σκοτεινή δουλειά ήταν αυτή που διενεργήθηκε στο σπίτι μου χθες βράδυ;» «Αν μπορείτε να με επισκεφθείτε στα διαμερίσματα μου επί της οδού Μπέϊκερ αύριο πρωί μεταξύ εννέα και δέκα θα χαρώ να κάνω ότι μπορώ για να το καταστήσω σαφέστερο. Όπως κατανοώ μου δίνεται το εν λευκώ να ενεργήσω εκ μέρους σας, υπό τον μόνο όρο να πάρω πίσω τα πετράδια, και πως δεν θέτετε κάποιο όριο στο ποσό το οποίο μπορώ να τραβήξω.» «Θα έδινα και την περιουσία μου για να τα έχω πίσω.» «Πολύ καλά. Θα επιληφθώ του ζητήματος από τώρα και έως τη στιγμή εκείνη. Αντίο· υπάρχει ένα ενδεχόμενο πως ίσως να περάσω από εδώ και πάλι πριν το βράδυ.» Μου ήταν εμφανές πως η γνώμη του συντρόφου είχε σχηματιστεί όσον αφορά την υπόθεση, μολονότι ποια ήταν τα συμπεράσματα ήταν κάτι περισσότερο από ότι μπορούσα έστω κι αμυδρά να φανταστώ. Αρκετές φορές κατά την διάρκεια του ταξιδιού της επιστροφής προς το σπίτι αποπειράθηκα να τον βολιδοσκοπήσω επί του θέματος, όμως πάντοτε ξεγλιστρούσε σε κάποιο άλλο ζήτημα, μέχρι που τελικά τα παράτησα απελπισμένος. Δεν ήταν ακόμη τρεις
- 366 -
Arthur Conan Doyle όταν βρεθήκαμε και πάλι στα διαμερίσματα μας. Έσπευσε στο δωμάτιο του και είχε κατέβει σε λίγα λεπτά ντυμένος σαν κοινός χασομέρης. Με το γιακά του ανασηκωμένο, το φθαρμένο, φτωχικό παλτό του, το κόκκινο κασκόλ του, και τις ταλαιπωρημένες μπότες, αποτελούσε ένα τέλειο δείγμα της τάξης. «Νομίζω πως είναι επαρκές,» είπε, κοιτώντας στον καθρέπτη πάνω από το τζάκι. «Μακάρι μονάχα να μπορούσες να έρθεις μαζί μου, Γουώτσον, όμως φοβάμαι πως δε γίνεται. Μπορεί να είμαι στο μονοπάτι του ζητήματος αυτού, είτε μπορεί να ακολουθώ χίμαιρες, ωστόσο σύντομα θα γνωρίζω τι από τα δυο. Ελπίζω πως ίσως να είμαι πίσω σε λίγες ώρες.» Έκοψε μια φέτα βοδινό από το κότσι πάνω στο μπουφέ, το έκλεισε μέσα σε δυο φέτες ψωμιού, και ρίχνοντας το πρόχειρο γεύμα στην τσέπη του ξεκίνησε την εξόρμηση του. Είχα μόλις τελειώσει το τσάι μου όταν επέστρεψε, εμφανώς σε μεγάλα κέφια, στριφογυρνώντας μια παλιά μπότα, με ελαστικές επιστρώσεις στα πλαϊνά, στο χέρι του. Την έριξε σε μια γωνιά και έβαλε μια κούπα τσάι. «Είπα να έρθω μια βόλτα όπως πέρναγα,» είπε. «Θα φύγω αμέσως.» «Για πού;» «Ω, για την άλλη μεριά της Δυτικής πλευράς. Ίσως να περάσει αρκετή ώρα προτού επιστρέψω. Μην με περιμένεις σε περίπτωση που αργήσω.» «Πως τα πας;» «Ω, έτσι και έτσι. Κανένα παράπονο. Είχα πάει στο Στρήτχαμ από τότε που σε είδα τελευταία, όμως δεν επισκέφθηκα το σπίτι. Πρόκειται για ένα πολύ γλυκό προβληματάκι, και δεν θα το ‘χανα σχεδόν για τίποτα.
- 367 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Ωστόσο, δεν πρέπει να κάθομαι εδώ κουτσομπολεύοντας, αλλά πρέπει να βγάλω αυτά τα επαίσχυντα ρούχα από πάνω και να επιστρέψω στον καθωσπρέπει εαυτό μου.» Έβλεπα από τη συμπεριφορά του πως είχε πιο ισχυρούς λόγους ικανοποίησης από όσο τα ίδια του τα λόγια υπονοούσαν. Τα μάτια του έλαμπαν, και υπήρχε ακόμη και μια ιδέα χρώματος στα χλωμά του μάγουλα. Βιαστικά ανέβηκε πάνω, και μερικές στιγμές αργότερα άκουσα το χτύπημα της εξώπορτας, το οποίο μου είπε πως είχε φύγει για μια ακόμη φορά στο ευχάριστο κυνήγι του. Περίμενα ως τα μεσάνυχτα, όμως δεν υπήρχε ίχνος επιστροφής του, έτσι αποσύρθηκα στο δωμάτιο μου. Δεν ήταν ασύνηθες για εκείνο να λείπει για μέρες και νύχτες απανωτά όταν βρισκόταν στο κατόπι κάποιου ίχνους, έτσι ώστε αυτή του η αργοπορία δεν μου προξένησε καμία έκπληξη. Δεν γνωρίζω ποια ώρα ήρθε, όμως όταν κατέβηκα για πρόγευμα το πρωί, ήταν εκεί με μια κούπα καφέ στο ένα χέρι και την εφημερίδα στο άλλο, τόσο φρέσκος και ξεκούραστος όσο γινόταν. «Να με συγχωρείς που άρχισα χωρίς εσένα, Γουώτσον,» είπε, «όμως θα θυμάσαι πως ο πελάτης μας έχει μάλλον ένα πρωινό ραντεβού σήμερα το πρωί.» «Μα, είναι περασμένες εννέα,» απάντησα. «Δεν θα εκπλησσόμουν αν ήταν αυτός. Νομίζω πως άκουσα ένα κουδούνισμα.» Ήταν όντως, ο φίλος μας ο επιχειρηματίας. Κλονίστηκα από την αλλαγή που είχε επέλθει πάνω του, γιατί το πρόσωπο του το οποίο ήταν εκ φύσεως από πλατύ και συμπαγές καλούπι, ήταν πλέον στενεμένο και μαζεμένο, ενώ τα μαλλιά του μου φάνηκαν τουλάχιστον μια ιδέα πιο λευκά. Μπήκε με μια κόπωση και νωχελικότητα η οποία ήταν ακόμη πιο επώδυνη από την βιαιότητα του προηγούμενο πρωινού, και έπεσε βαριά σε μια πολυθρόνα την οποία έσπρωξα για εκείνον. «Δεν ξέρω τι έκανα για δοκιμάζομαι τόσο αυστηρά,» είπε. «Μόλις δυο μέρες πριν ήμουν ένας ευτυχισμένος και
- 368 -
Arthur Conan Doyle επιτυχημένος άνθρωπος, δίχως μια έγνοια στον κόσμο. Τώρα απόμεινα σε ένα μοναχικό κι ατιμασμένο γήρας. Η μια θλίψη έρχεται στο κατόπι της άλλης. Η ανιψιά μου, η Μαίρη, με εγκατέλειψε.» «Σας εγκατέλειψε;» «Μάλιστα. Το κρεβάτι σήμερα το πρωί δεν είχε χρησιμοποιηθεί, το δωμάτιο της ήταν άδειο, και ένα σημείο προς εμένα βρισκόταν στο τραπέζι της εισόδου. Της είχα πει το περασμένο βράδυ, από θλίψη κι όχι από θυμό, πως αν είχε παντρευτεί το αγόρι μου μπορεί όλα να ήταν καλά για εκείνον. Ίσως να ήταν απερισκεψία εκ μέρους να το πω. Στο σχόλιο αυτό αναφέρεται στο σημείωμα της: «’ΠΟΛΥΑΓΑΠΗΜΕΝΕ ΜΟΥ ΘΕΙΕ:— Νοιώθω πως σου φόρτωσα προβλήματα, και πως αν είχα πράξει διαφορετικά η τρομερή αυτή κακοτυχία ίσως να μην είχε ποτέ συμβεί. Δεν μπορώ, με τη σκέψη αυτή στο μυαλό μου, ποτέ ξανά να είμαι ευτυχισμένη κάτω από τη στέγη σου, και νοιώθω πως πρέπει να σε αφήσω για πάντα. Μην ανησυχείς για το μέλλον μου, γιατί όλα έχουν προνοηθεί· και, πάνω από όλα, μην ψάξεις για μένα, γιατί θα αποτελέσει ένα άκαρπο έργο και μια (ill-service) προς εμένα. Στη ζωή ή στο θάνατο, είμαι παντοτινά η αγαπημένη σου Μαίρη.’»
«Τι θα μπορούσε να εννοεί με αυτό το μήνυμα, κ. Χολμς; Νομίζετε πως υπονοεί την αυτοκτονία;» «Όχι, όχι, τίποτα τέτοιο. Πρόκειται ίσως για την απλούστερη λύση. Πιστεύω, κ. Χόλντερ, πως πλησιάζετε στο τέλος των προβλημάτων σας.» «Αχα! Λέτε! Κάτι ακούσατε, κ. Χολμς· κάτι μάθατε! Που είναι τα πετράδια;» «Δε θα θεωρούσατε πως 1000 λίρες το κομμάτι ένα υπερβολικό ποσό για αυτά;» «Θα πλήρωνα δέκα.» «Δεν θα ήταν αναγκαίο. Τρεις χιλιάδες θα καλύψουν το ζήτημα. Και υπάρχει και μια μικρή αμοιβή, φαντάζομαι. Έχετε το καρνέ επιταγών σας; Ορίστε μια μένα. Καλύτερα γράψτε την για 4000 λίρες.» Με μια σαστισμένη έκφραση ο τραπεζίτης συμπλήρωσε την απαιτούμενη επιταγή. Ο Χολμς προχώρησε - 369 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ως το γραφείο του, έβγαλε ένα μικρό τριγωνικό κομμάτι χρυσού με τρία πετράδια πάνω του, και το έριξε πάνω στο τραπέζι. Με μια κραυγή χαράς ο πελάτης μας το άρπαξε σηκώνοντας το. «Το έχετε!» είπε με κομμένη ανάσα. «Σώθηκα! Σώθηκα!» Η αντίδραση της χαράς ήταν τόσο θερμή όσο ήταν η θλίψη του, και αγκάλιασε τα ανακτημένα πετράδια στο στήθος του. «Υπάρχει ακόμη ένα πράγμα το οποίο οφείλετε, κ. Χόλντερ,» είπε ο Σέρλοκ Χολμς κάπως αυστηρά. «Οφείλω!» Ανασήκωσε μια πένα. «Κατονομάστε το ποσό, και εγώ θα το πληρώσω.» «Όχι, το χρέος δεν είναι προς εμένα. Οφείλετε μια ταπεινή συγνώμη σε εκείνο το ευγενικό παλικάρι, το γιο σας, ο οποίος έφερε εις πέρας το ζήτημα όπως θα ήμουν περήφανος να δω το γιο μου να κάνω, αν ποτέ έχω την τύχη να αποκτήσω.» «Τότε δεν ήταν ο Άρθουρ εκείνος που τα πήρε;» «Σας είπα χθες, και το επαναλαμβάνω σήμερα, πως δεν ήταν.» «Είστε βέβαιος για αυτό! Τότε ας σπεύσουμε κοντά του αμέσως να του πούμε πως η αλήθεια έγινε γνωστή.» «Το γνωρίζει ήδη! Όταν τα είχα ξεκαθαρίσει όλα είχα μια κουβέντα μαζί του, και βρίσκοντας πως δεν ήθελε να μου πει την ιστορία, του την είπα, και στο οποίο και αναγκάστηκε να ομολογήσει πως είχα δίκιο και να προσθέσει τις ελάχιστες λεπτομέρειες οι οποίες δεν μου είχαν ακόμη κατασταθεί σαφείς. Τα πρωινά μαντάτα σας, εντούτοις, ίσως να ανοίξουν τα χείλη του.» «Για όνομα του θεού, πείτε μου, ποιο είναι το εξαιρετικό αυτό μυστήριο!» «Θα το πράξω, και θα σας παρουσιάσω τα βήματα υπό τα οποία κατέληξα εκεί. Και να σας πω, αρχικά, αυτό το οποίο είναι δυσκολότερο για μένα να πω και για εσάς να ακούσετε:
- 370 -
Arthur Conan Doyle υπήρχε μια ιδιαίτερη σχέση μεταξύ του Σερ Τζωρτζ Μπερνγουέλ και της Μαίρη, της ανιψιάς σας. Το έσκασαν μαζί.» «Η Μαίρη μου; Αδύνατον!» «Είναι δυστυχώς περισσότερο από πιθανό· είναι βέβαιο. Ούτε εσείς ούτε ο γιος σας γνώριζε τον πραγματικό χαρακτήρα αυτού του ανθρώπου όταν τον δεχτήκατε στους κόλπους της οικογενείας σας. Πρόκειται για έναν εκ των πλέον επικίνδυνων ανθρώπων στην Αγγλία—έναν κατεστραμμένο χαρτοπαίκτη, ένα εντελώς απελπισμένο κακοποιό, έναν άντρα δίχως καρδιά και συνείδηση. Η ανιψιά σας δε γνώριζε τίποτα για αυτούς τους ανθρώπους. Όταν της ψιθύρισε τους όρκους του προς εκείνη, όπως είχε κάνει και σε εκατοντάδες άλλες πριν από αυτήν, ένοιωσε κολακευμένη πως εκείνη μονάχα είχε αγγίξει την καρδιά του. Ο διάβολος γνωρίζει καλύτερα τι είπε, παρά ταύτα μετατράπηκε σε όργανο του και συνήθιζε να τον βλέπει σχεδόν κάθε βράδυ.» «Δε μπορώ, και δεν πρόκειται να το πιστέψω!» φώναξε ο τραπεζίτης με ένα πρόσωπο που είχε γίνει σταχτί. «Θα σας αναφέρω, τότε, τι συνέβη στο σπίτι σας την περασμένη νύχτα. Η ανιψιά σας, όταν, όπως φανταζόταν, είχατε πάει στο δωμάτιο σας, κατέβηκε κάτω και μίλησε με τον εραστή της μέσω του παραθύρου που βλέπει στο δρόμο των στάβλων. Οι πατημασιές είχε πατηθεί καλά μέσα στο χιόνι, τόσο που είχε σταθεί εκεί. Του μίλησε για το στέμμα. Η μοχθηρή του λαγνεία για χρυσάφι αναζωπυρώθηκε στα νέα, και την υπέταξε στη θέληση του. Δεν αμφιβάλλω πως σας αγαπούσε, όμως υπάρχουν γυναίκες στις οποίες η αγάπη του εραστή σβήνει κάθε άλλη αγάπη, και πιστεύω πως θα πρέπει να άνηκε σε αυτές. Είχε μόλις ακούσει τις οδηγίες του όταν σας είδε να κατεβαίνετε τις σκάλες, στο οποίο και έγκλεισε βιαστικά το παράθυρο και σας μίλησε για την αποκοτιά μιας εκ των υπηρετριών με τον ξυλοπόδαρο αγαπημένο της, το οποίο ήταν απολύτως αληθινό.» «Το αγόρι σας, ο Άρθουρ, πήγε για ύπνο κατόπιν της συζήτησης σας όμως έκανε άσχημο ύπνο εξαιτίας της
- 371 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ανησυχίας του για τα χρέη της λέσχης. Μέσα στη νύχτα άκουσε ένα απαλό πάτημα να προσπερνά την πόρτα του, έτσι σηκώθηκε και, κοιτώντας έξω, ξαφνιάστηκε βλέποντας την εξαδέλφη του να περπατά πατητά διασχίζοντας το διάδρομο ώσπου χάθηκε μέσα στο γραφείο σας. Κοκάλωσε από κατάπληξη. Σύντομα βγήκε από το δωμάτιο και πάλι, και στο φως της λάμπας του διαδρόμου ο γιος σας είδε πως μετέφερε το πολύτιμο στέμμα στα χέρια της. Κατέβηκε τις σκάλες, και εκείνος, αναστατωμένο από τρόμο, ακολούθησε τρέχοντας και γλίστρησε πίσω από την κουρτίνα κοντά στην πόρτα, από όπου έβλεπε τι εξελισσόταν στην είσοδο από κάτω. Την είδε να ανοίγει αθόρυβα το παράθυρο, να δίνει το στέμμα σε κάποιον στο μισοσκόταδο, και κατόπιν κλείνοντας και πάλι να σπεύδει πίσω στο δωμάτιο της, περνώντας πολύ κοντά στο σημείο που στεκόταν πίσω από την κουρτίνα.» «Καθόσον βρισκόταν στο σκηνικό δεν μπορούσε να προβεί σε καμία ενέργεια δίχως μια φρικτή έκθεση της γυναίκας την οποία αγαπούσε. Όμως τη στιγμή που εκείνη είχε φύγει συνειδητοποίησε πόσο συντριπτική δυστυχία θα αποτελούσε για εσάς, και πόσο σημαντικό έναντι όλων ήταν να το διορθώσει. Έτρεξε κάτω, όπως ήταν, με τα ξυπόλυτα πόδια του, άνοιξε το παράθυρο, πήδηξε στο χιόνι, και κατηφόρισε τρέχοντας στο δρόμο, όπου διέκρινε μια σκοτεινή φιγούρα στο φεγγαρόφωτο. Ο Σερ Τζωρτζ Μπέρνγουελ προσπάθησε να ξεφύγει, όμως ο Άρθουρ τον έπιασε, και υπήρξε μια πάλη μεταξύ τους, το παλικάρι σας να τραβά από την μια μεριά του στέμματος, και ο αντίπαλος του από την άλλη. Στη συμπλοκή, ο γιος σας χτύπησε τον Σερ
- 372 -
Arthur Conan Doyle Τζωρτζ και τον έκοψε πάνω από το μάτι. Τότε κάτι ξαφνικά έσπασε, και ο γιος σας, ανακαλύπτοντας πως είχε το στέμμα στα χέρια του, έτρεξε πίσω, έκλεισε το παράθυρο, ανέβηκε στο δωμάτιο σας, και είχε μόλις παρατηρήσει πως το στέμμα είχε στραβώσει στην πάλη και επιχειρούσε να το ισιώσει όταν εσείς εμφανιστήκατε επί της σκηνής.» «Είναι δυνατόν;» είπε ξέπνοα ο τραπεζίτης. «Εσείς τότε εγείρατε τον θυμό του εξυβρίζοντας τον την στιγμή που ένοιωθε πως άξιζε τις θερμές ευχαριστίες σας. Δεν μπορούσε να εξηγήσει την πραγματική κατάσταση των πραγμάτων δίχως να προδώσει εκείνη που ασφαλώς άξιζε ελάχιστη ευαισθησία στα χέρια του. Έλαβε την πλέον ιπποτική θεώρηση, ωστόσο, και διαφύλαξε το μυστικό της.» «Και για αυτό ξεφώνησε όταν είδε το στέμμα,» αναφώνησε ο κ. Χόλντερ. «Ω, Θεέ μου! Πόσο ανόητα τυφλός υπήρξα! Και που ζήτησε να του επιτραπεί να φύγει για πέντε λεπτά! Το καλό μου ήθελε να δει αν το κομμάτι που έλειπε βρισκόταν στο σημείο της πάλης. Πόσο απάνθρωπα τον έκρινα!» «Όταν έφθασα στο σπίτι σας,» συνέχισε ο Σέρλοκ Χολμς, «αμέσως έκανα πολύ προσεκτικά τον γύρο του ώστε να παρατηρήσω αν υπήρχαν κάποια ίχνη στο χιόνι τα οποία ενδεχομένως να με βοηθούσαν. Γνώριζα πως δεν είχε χιονίζει καθόλου από το προηγούμενο βράδυ, και επίσης πως έκανε δυνατή παγωνιά για να διατηρήσει τα αποτυπώματα. Πέρασα διασχίζοντας το δρόμο των εμπόρων, μα βρήκα τα πάντα ποδοπατημένα και δυσδιάκριτα. Μόλις πάρα πέρα, ωστόσο, στην άλλη μεριά της πόρτα της κουζίνας, μια γυναίκα είχε σταθεί και μιλήσει με έναν άντρα, του οποίου τα στρογγυλά αποτυπώματα από τη μια πλευρά φανέρωναν πως είχε ξύλινο πόδι. Μπορούσα ακόμη να διακρίνω πως είχαν αναστατωθεί, γιατί η γυναίκα είχε τρέξει βιαστικά για την πόρτα, όπως φαινόταν από τα βαθιά σημάδια που είχαν αφήσει τα δάκτυλα και τα ρηχά που είχαν αφήσει οι φτέρνες, ενώ ο ξυλοπόδαρος στάθηκε για λίγο και κατόπιν αποχώρησε. Σκέφτηκα τότε πως ίσως να επρόκειτο περί της υπηρέτριας και του αισθήματος
- 373 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς της, για τον οποίο μου είχατε ήδη μιλήσει, και η εξέταση έδειξε πως έτσι ήταν. Έκανα το γύρο του κήπου δίχως να δω κάτι περισσότερο από τυχαία ίχνη, τα οποία θεώρησα πως ήταν των αστυνομικών· όμως όταν έφτασα στο δρόμο για τους στάβλους μια πολύ μακριά και σύνθετη ιστορία ήταν γραμμένη στο χιόνι εμπρός μου.» «Υπήρχε μια διπλή σειρά από ίχνη ενός άντρας με μπότες, και μια δεύτερη διπλή σειρά τα οποία όπως είδα με κάποια ικανοποίηση άνηκαν σε έναν ξυπόλητο άντρα. Αμέσως πείστηκα από όσα μου είχατε αναφέρει πως τα τελευταία άνηκαν στον γιο σας. Τα πρώτα είχαν διαβεί και προς τις δυο κατευθύνσεις, μα τα δεύτερα είχαν τρέξει βιαστικά, και καθώς το πάτημα του περνούσε κατά τόπους πάνω από το αποτύπωμα της μπότας, ήταν προφανές πως είχε περάσει κατόπιν του άλλου. Τα ακολούθησα και ανακάλυψα πως οδηγούσαν στο παράθυρο της εισόδου, όπου ο Μποτάκιας είχαν διώξει το χιόνι καθώς περίμενε. Κατόπιν περπάτησα στο άλλο άκρο, το οποίο βρισκόταν κάπου εκατό μέτρα ή περισσότερο παρακάτω στο δρομάκι. Είδα που ο Μποτάκιας είχε στραφεί πίσω, εκεί που το χιόνι ήταν τσαλαπατημένο σα να είχε γίνει συμπλοκή, και, τέλος, εκεί που λίγες σταγόνες αίμα είχαν πέσει, για να μου δείξουν πως δεν έσφαλα. Ο Μποτάκιας είχε τότε κατηφορίσει τρέχοντας το δρομάκι , και άλλος ένας μικρός λεκές αίματος μου φανέρωσε πως επρόκειτο για εκείνον που είχε κοπεί. Όταν έφτασε στον κεντρικό δρόμο στην άλλη άκρη, ανακάλυψα πως το πεζοδρόμιο είχε καθαριστεί, έτσι εκεί έλαβε τέλος το συγκεκριμένο στοιχείο.» «Εισερχόμενος στο σπίτι, ωστόσο, εξέτασα, όπως θυμάστε, το πρεβάζι και την κάσα του παραθύρου της εισόδου με το φακό μου, και διέκρινα αμέσως πως κάποιος είχε βγει από εκεί. Κατάφερα να διακρίνω το περίγραμμα ενός πέλματος όπου το βρεγμένο πόδι είχε ακουμπήσει ερχόμενο μέσα. Τότε άρχιζα να είμαι σε θέση να σχηματίζω άποψη όσον αφορά το τι είχε συμβεί. Ένας άντρας περίμενε έξω από το παράθυρο· κάποιος είχε φέρει τα πετράδια· η πράξη είχε
- 374 -
Arthur Conan Doyle παρατηρηθεί από τον γιο σας· εκείνος είχε καταδιώξει τον κλέφτη· είχε παλέψει μαζί του· είχαν και οι δυο τους τραβήξει το στέμμα, με τη συνδυασμένη τους δύναμη να έχει προξενήσει ζημιές που κανείς μόνος του δεν θα ‘χε κατορθώσει. Είχε επιστρέψει με το τρόπαιο, όμως είχε αφήσει ένα κομμάτι στα χέρια του αντιπάλου. Ως εδώ ήμουν σίγουρος. Το ερώτημα ήταν πλέον, ποιος ήταν ο άντρας και ποιος ήταν που του έφερε το στέμμα;» «Αποτελεί παλιό μου κανόνα πως όταν έχεις αποκλείσει το αδύνατο, ότι απομένει, όσο απίθανο, οφείλει να είναι η αλήθεια. Τώρα, ήξερα πως δεν ήσασταν εσείς που το είχατε κατεβάσει, έτσι παρέμεναν μόνο η ανιψιά σας και οι υπηρέτριες. Όμως αν επρόκειτο για τις υπηρέτριες, γιατί ο γιος θα επέτρεπε να κατηγορηθεί αντί για αυτές; Δεν υπήρχε κάποιος βάσιμος λόγος. Καθώς αγαπούσε την εξαδέλφη του, ωστόσο, υπήρχε μια έξοχη εξήγηση γιατί έπρεπε να φυλάξει το μυστικό του—ακόμη περισσότερο μιας και το μυστικό ήταν ατιμωτικό. Όταν θυμήθηκα πως την είχατε δει στο παράθυρο, και πως είχε λιποθυμήσει βλέποντας το στέμμα και πάλι, το συμπέρασμα μου μεταβλήθηκε σε βεβαιότητα.» «Και ποιος θα μπορούσε να είναι ο συνεργός της; Ένας εραστής εμφανώς, γιατί ποιος άλλος θα μπορούσε να υπερβεί την αγάπη και την ευγνωμοσύνη την οποία έπρεπε να νοιώθει προς εσάς ; Γνώριζα πως βγαίνατε ελάχιστα, και πως ο φιλικός σας κύκλος ήταν εξαιρετικά περιορισμένος. Όμως ανάμεσα τους βρισκόταν ο Σερ Τζωρτζ Μπέρνγουελ. Είχα ακούσει για εκείνον στο παρελθόν ως άνθρωπος με κακή φήμη μεταξύ των γυναικών. Θα έπρεπε να είναι εκείνος που φορούσε αυτές τις μπότες και είχε στην κατοχή του τα αγνοούμενα πετράδια. Μολονότι γνώριζε πως ο Άρθουρ τον είχε ανακαλύψει, θα μπορούσε ακόμη να θεωρεί χάριν ματαιοδοξίας πως ήταν ασφαλής, γιατί το παλικάρι δεν μπορούσε να πει λέξη δίχως να ενοχοποιήσει την ίδια του την οικογένεια.» «Λοιπόν, η ίδια σας η λογική θα εισηγηθεί ποια μέτρα έλαβα κατόπιν. Πήγα υπό την αμφίεση κάπου χασομέρη στο
- 375 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς σπίτι του Σερ Τζωρτζ, κατάφερα πιάσω γνωριμία με το βαλέ του, έμαθα πως το αφεντικό του είχε κόψει το κεφάλι του την προηγούμενη βραδιά, και, τέλος, με κόστος έξι σεληνίων, σιγουρεύτηκα εντελώς αγοράζοντας ένα ζευγάρι των πεταμένων παπουτσιών του. Με αυτά ταξίδεψα κάτω στο Στρήτχαμ και είδα πως εφάρμοζαν ακριβώς στα ίχνη.» «Είδα έναν κακοντυμένο μπαγαπόντη στο δρομάκι χθες το απόγευμα,» είπε ο κ. Χόλντερ. «Ακριβώς. Επρόκειτο για μένα. Ανακάλυψα πως είχα τον άνθρωπο μου, έτσι ήρθα σπίτι και άλλαξα ρούχα. Είχα να παίξω ένα πολύ λεπτό ρόλο τότε, γιατί κατάλαβα πως μια δίωξη έπρεπε να αποφευχθεί για να αποτραπεί το σκάνδαλο, και ήξερα πως ένας τόσο δαιμόνιος κακοποιός θα κανόνιζε να μας δέσει τα χέρια επί του ζητήματος. Πήγα και τον συνάντησα. Αρχικά, φυσικά, τα αρνήθηκε όλα. Όμως όταν του ανέφερα κάθε λεπτομέρεια που είχε συμβεί, επιχείρησε λεονταρισμούς και κατέβασε ένα ρόπαλο από τον τοίχο. Ήξερα τον άνθρωπο μου, ωστόσο, και κόλλησα ένα πιστόλι στο κεφάλι του προτού προλάβει να χτυπήσει. Κατόπιν έγινε κάπως πιο λογικός. Του είπα πως θα του προσφέραμε ένα τίμημα για τα πετράδια που κρατούσε 1000 λίρες το κομμάτι. Αυτό φανέρωσε τα πρώτα σημάδια στεναχώριας που είχε αφήσει να φανούν. ‘Μπα, που να τα πάρει!’ είπε εκείνος, ‘Τα άφησα να φύγουν για εξακόσιες και τα τρία!’ Σύντομα κατόρθωσα να πάρω τη διεύθυνση του αποδέκτη που τα είχε, υποσχόμενος του πως δε θα διωκόταν. Έβαλα πλώρη για εκείνον, και κατόπιν αρκετού παζαρέματος πήρα τα πετράδια προς 1000 λίρες έκαστο. Κατόπιν
- 376 -
Arthur Conan Doyle επισκέφθηκα βιαστικά το γιο σας, του είπα πως όλα είχαν καλώς, και εν τέλει έπεσα για ύπνο περί τις δυο η ώρα, έπειτα από ό,τι μου επιτρέπεται να αποκαλέσω μια πραγματικά γεμάτη ημέρα.» «Μια ημέρα η οποία έσωσε την Αγγλία από ένα μεγάλο δημόσιο σκάνδαλο,» είπε ο τραπεζίτης, καθώς σηκώθηκε. «Κύριε, δε βρίσκω λόγια να σας ευχαριστήσω, όμως δε θα με βρείτε αγνώμονα για όσα κάνατε. Το ταλέντο σας όντως υπερβαίνει όλα όσα έχω ακούσει. Και τώρα πρέπει να βιαστώ στο αγαπημένο μου παιδί να του ζητήσω συγγνώμη για το κακό που του έκανα. Όσο για αυτά που λέτε για την καημένη τη Μαίρη, με πιάνει η καρδιά μου. Ούτε και το ταλέντο σας δε μπορεί να με ενημερώσει για το που βρίσκεται τώρα.» «Πιστεύω πως μετά βεβαιότητας μπορούμε να πούμε,» αντιγύρισε ο Χολμς, «πως βρίσκεται όπου και ο Σερ Τζωρτζ Μπέρνγουελ. Είναι εξίσου βέβαιο, επίσης, πως όποιες κι αν είναι οι αμαρτίες της, σύντομα θα λάβουν μια κάπως πιότερο ικανοποιητική τιμωρία.»
- 377 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
Η Περιπ έτ εια τ ων Χάλ κινων Οξιών «Προς τον άνθρωπο που αγαπά την τέχνη ως αυτοσκοπό,» σχολίασε ο Σέρλοκ Χολμς, ρίχνοντας στο πλάι το φύλλο αγγελιών της Daily Telegraph, «συχνά, εκ των πλέον ασήμαντων και ποταπών εκδηλώσεων της, είναι που η εντονότερη ευχαρίστηση δύναται να εξαχθεί. Μου είναι ευχάριστο να παρατηρώ, Γουώτσον, πως έχεις ως στιγμής αντιληφθεί την αλήθεια πως με αυτές τις μικρές καταγραφές των υποθέσεων μας τις οποίες υπήρξες αρκετά καλός στο να συντάξεις, και, είμαι αναγκασμένος να πω, περιστασιακά να εξωραΐσεις, προσέφερες ανάδειξη όχι τόσο πολύ στις αναρίθμητες (causes celebres) και τις εντυπωσιακές δοκιμασίες στις οποίες πρωτοστάτησα αλλά περισσότερο σε εκείνα τα περιστατικά που ενδεχομένως υπήρξαν επουσιώδη καθαυτά, αλλά τα οποία προσέφεραν προοπτικές στις ικανότητες της επαγωγής και της λογικής σύνθεσης τις οποίες κατέστησα ως δικαιωματικό κτήμα μου.» «Κι εντούτοις,» είπα, χαμογελώντας, «δεν απαλλάσσομαι εντελώς εκ της κατηγορίας του εντυπωσιασμού η οποία καταλογίζεται ενάντια στις καταγραφές μου.»
«Έχεις σφάλει, ίσως,» σχολίασε, παίρνοντας ένα αναμμένο κάρβουνο με την τσιμπίδα και ανάβοντας με αυτό - 378 -
Arthur Conan Doyle τη μακριά κερασένια πίπα του η οποίο έτεινε να αντικαθιστά την πήλινη όταν βρισκόταν σε εριστική περισσότερο παρά σε διαλογική διάθεση—«έχεις σφάλει ίσως στην προσπάθεια να δώσεις χρώμα και ζωντάνια σε καθεμία εκ των καταθέσεων σου αντί να περιοριστείς στο έργο της καταγραφής της αυστηρής συλλογιστικής εκ του αίτιου στο αιτιατό το οποίο είναι πραγματικά το μόνο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό αναφορικά με το ζήτημα.» «Έχω την εντύπωση πως είμαι απολύτως δίκαιος μαζί σου επί του ζητήματος,» σχολίασα με την ίδια ψυχρότητα, γιατί είχα απωθηθεί από τον εγωισμό τον οποίο είχα αρκετές φορές παρατηρήσει να αποτελεί ισχυρό παράγοντα στην ιδιάζουσα ιδιοσυγκρασία του φίλου μου. «Όχι, δεν πρόκειται περί ιδιοτέλειας είτε έπαρσης,» είπε, απαντώντας, όπως το συνήθιζε, περισσότερο στις σκέψεις μου παρά στα λόγια μου. «Αν αξιώνω πλήρη δικαίωση προς την τέχνη μου, είναι επειδή πρόκειται για απρόσωπο αντικείμενο —κάτι υπεράνω εμού. Το έγκλημα είναι κοινό. Η λογική είναι σπάνια. Επομένως στη λογική πιότερο παρά στο έγκλημα θα έπρεπε να παραμένεις. Έχεις υποβιβάσει ότι θα έπρεπε να αποτελεί μια σειρά διαλέξεων σε μια σειρά διηγημάτων.» Ήταν ένα κρύο πρωινό της πρώιμης άνοιξης, και καθόμασταν μετά από το πρόγευμα ένθεν και ένθεν μιας ζωηρής φωτιάς στο παλιό δωμάτιο της οδού Μπέϊκερ. Μια πυκνή ομίχλη ξετυλιγόταν μεταξύ των αράδων από καφετιά σπίτια, και τα αντικρινά παράθυρα ξεπρόβαλαν σα σκοτεινά, άμορφα σχήματα μέσα από τα βαριά κιτρινωπά σπειρώματα. Το αέριο ήταν αναμμένο και έλαμπε πάνω στο λευκό ύφασμα και σελάγιζε σε πορσελάνες και μέταλλα, γιατί το τραπέζι δεν είχε καθαρισθεί ακόμη. Ο Σέρλοκ Χολμς ήταν σιωπηλός όλο το πρωί, βουτώντας διαρκώς στη στήλη των αγγελιών σε μια αλληλουχία από εφημερίδες ώσπου εντέλει, έχοντας προφανώς παραιτηθεί της έρευνας του, είχε ξεπροβάλει όχι και σε ιδιαίτερα όμορφη διάθεση να μου κάνει κήρυγμα επί των λογοτεχνικών μου ελλείψεων.
- 379 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Συγχρόνως,» σχολίασε κατόπιν μιας παύσης, κατά τη διάρκεια της οποίας είχε καθίσει ρουφώντας τη μακριά του πίπα κι ατενίζοντας μες στη φωτιά, «ούτε καν είσαι αποδέκτης κάποιας κατηγορίας εντυπωσιασμού, διότι από όλες αυτές τις υποθέσεις στις οποίες υπήρξες τόσο ευγενικός να ασχοληθείς προσωπικά, ένα δίκαιο μερίδιο δε διαπραγματεύεται με το έγκλημα, κατά τη νομική του υπόσταση, διόλου. Το ζητηματάκι στο οποίο επιχείρησα να βοηθήσω το Βασιλιά της Βοημίας, η ιδιάζουσα εμπειρία της δεσποινίδας Μαίρη Σάδερλαντ, το πρόβλημα που συνδεόταν με τον άντρα με το στραβό χείλος, και το περιστατικό του εργένη ευγενή, αποτελούσαν όλα τους ζητήματα τα οποία είναι εκτός των ορίων του νόμου. Όμως αποφεύγοντας το εντυπωσιακό, φοβούμαι ό,τι ενδεχομένως να έφτασες στην πλευρά του επουσιώδους.» «Η κατάληξη ίσως να είχε έτσι,» απάντησα, «ωστόσο οι μέθοδοι θεωρώ πως υπήρξαν πρωτότυπες και ενδιαφέρουσες.» «Σιγά το πράγμα, αγαπητέ μου φίλε, και πόσο το κοινό, το σπουδαίο ακριτοεπές κοινό, το οποίο ούτε καν δύναται να διακρίνει έναν υφαντή από το δόντι του ή ένα συνθέτη από τον αριστερό του αντίχειρά, θα νοιαζόταν σχετικά με τις φίνες αποχρώσεις της ανάλυσης και της επαγωγής! Ωστόσο, ειλικρινά, αν γίνεσαι κοινότοπος, δεν σε κατηγορώ, επειδή οι μέρες των σπουδαίων υποθέσεων έχουν παρέλθει. Ο άνθρωπος, ή τουλάχιστον ο εγκληματικά σκεπτόμενος άνθρωπος, έχει χάσει κάθε κίνητρο και πρωτοτυπία. Όσο για τη μικρή μου επαγγελματική άσκηση, δείχνει να υποβαθμίζεται, σε πρακτορείο ανάκτησης χαμένων μολυβιών και συμβουλών σε νεαρές κυρίες του οικοτροφείου. Έχω την εντύπωση πως έπιασα τελικά πάτο, εντούτοις. Το σημείωμα αυτό που έλαβα σήμερα το πρωί υποδηλώνει το σημείο μηδέν για μένα, φαντάζομαι. Διάβασε το!» Πέταξε ένα τσαλακωμένο γράμμα προς το μέρος μου. Σημαινόταν εκ της τοποθεσίας Μοντάγκ επί του προηγουμένου απογεύματος, και είχε ως εξής:
- 380 -
Arthur Conan Doyle «ΑΓΑΠΗΤΕ Κ. ΧΟΛΜΣ: —Ανυπομονώ να σας συμβουλευθώ σχετικά με το αν θα έπρεπε ή όχι να αποδεχθώ μια θέση η οποία μου προσφέρθηκε ως γκουβερνάντα. Θα σας επισκεφθώ στις δέκα και μισή αύριο αν δε σας ενοχλώ. Ειλικρινά δική σας. ΒΑΙΟΛΕΤ ΧΑΝΤΕΡ.»
«Γνωρίζεις τη νεαρή;» ρώτησα. «Όχι εγώ.» «Είναι δέκα και μισή ήδη.» «Ναι, και δεν έχω αμφιβολία πως είναι το κουδούνισμα της.» «Ίσως να αποδειχθεί περισσότερο ενδιαφέρον από όσο φαντάζεσαι. Θυμάσαι πως η ιστορία του γαλάζιου γρανάτη, η οποία εμφανίστηκε ως ένα απλό καπρίτσιο αρχικά, εξελίχθηκε σε μια σοβαρή έρευνα. Ίσως να ισχύει σε ετούτη την υπόθεση, επίσης.» «Καλώς, ας το ελπίσουμε. Όμως οι αμφιβολίες μας πολύ σύντομα θα λυθούν, γιατί ορίστε, εκτός κι αν σφάλλω, το υπό συζήτηση πρόσωπο.»
Καθώς μίλησε η πόρτα άνοιξε και μια νεαρή κοπέλα εισήλθε στο δωμάτιο. Ήταν απλά μα τακτικά ντυμένη, με όμορφο, έξυπνο πρόσωπο, γεμάτο φακίδες σαν αυγό - 381 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς χαραδριού, και με τον πεταχτό τρόπο γυναίκας που τα βγάζει πέρα μόνη της. «Να με συγχωρείτε που σας ενοχλώ, ασφαλώς,» είπε, καθώς ο σύντροφος μου σηκώθηκε για να την υποδεχτεί, «όμως είχα μιας ιδιαιτέρως περίεργη εμπειρία, και καθώς δεν έχω γονείς ούτε καθόλου γνωστούς τους οποίους να συμβουλευθώ, σκέφθηκα πως θα είχατε την καλοσύνη να μου πείτε τι να κάνω.» «Παρακαλώ καθίστε, δεσποινίς Χάντερ. Θα χαρώ να κάνω οτιδήποτε μπορώ για να σας εξυπηρετήσω.» Έβλεπα πως ο Χολμς είχε εντυπωσιαστεί ευνοϊκά από την συμπεριφορά και τα λόγια της νέας του πελάτισσας. Την παρατήρησε από πάνω ως κάτω κατά τον εξεταστικό του τρόπο, και κατόπιν χαλάρωσε, με τα βλέφαρα του πεσμένα και τα ακροδάχτυλα του ενωμένα, για να ακούσει την ιστορία της. «Ήμουν γκουβερνάντα για πέντε χρόνια,» είπε εκείνη, «στην οικογένεια του Συνταγματάρχη Σπενς Μονρό, όμως δυο μήνες πριν ο συνταγματάρχης έλαβε μετάθεση στο Χάλιφαξ, στη Νέα Σκοτία, και πήρε τα παιδιά του μαζί στην Αμερική, έτσι ώστε βρέθηκα δίχως θέση. Έβαλα αγγελία, και απάντησε σε αγγελίες, όμως δίχως επιτυχία. Τελικά τα λιγοστά χρήματα που είχα αποταμιεύσει άρχισε να στερεύουν, και τα είχα χαμένα όσον αφορά το τι να έκανα.» «Υπάρχει μια πασίγνωστη υπηρεσία για γκουβερνάντες στο Γουέστ Εντ ονόματι Γουεστγουέη, και την επισκεπτόμουν περίπου μια φορά την εβδομάδα ώστε να μάθω αν κάτι είχε βρεθεί το οποίο ενδεχομένως να μου έκανε. Γουεστγουέη ήταν το όνομα του ιδρυτή της επιχείρησης, όμως στην πραγματικότητα τη διοικεί η δεσποινίδα Στόπερ. Κάθεται στο μικρό της γραφείο, και οι κυρίες που αναζητούν εργασία περιμένουν στον προθάλαμο, και κατόπιν οδηγούνται μέσα ή μια κατόπιν της άλλης, οπότε συμβουλεύεται τους φακέλους της και βλέπει αν έχει κάτι το οποίο να τους κάνει.» «Λοιπόν, όταν πέρασα την περασμένη εβδομάδα με οδήγησαν στο μικρό γραφείο ως συνήθως, όμως ανακάλυψα
- 382 -
Arthur Conan Doyle πως η δεσποινίδα Στόπερ δεν ήταν μόνη. Ένας πελώριος γεροδεμένος άντρας με ένα εξαιρετικά χαμογελαστό πρόσωπο και ένα εξαιρετικά βαρύ προγούλι το οποίο έκανε δίπλα πάνω από το λαιμό του καθόταν στο πλάι της με ένα ζευγάρι γυαλιά στη μύτη του, κοιτάζοντας προσεκτικά τις κυρίες οι οποίες εισέρχονταν. Καθώς μπήκα μέσα σχεδόν πήδηξε από το κάθισμα του και στράφηκε βιαστικά στη δεσποινίδα Στόπερ.» «Μας κάνει,» είπε· ‘δεν θα μπορούσα να ζητήσω τίποτα καλύτερο. Θαυμάσια! Θαυμάσια!’ Φάνηκε αρκετά ενθουσιασμένος και έτριψε τα χέρια του κατά τον πλέον εγκάρδιο τρόπο. Έδειχνε τόσο παχουλός που ήταν απόλαυση να τον κοιτάς.»
«’Ψάχνετε για θέση, δεσποινίς;’ Ρώτησε.» «’Μάλιστα, κύριε.’» «’Σα γκουβερνάντα;’» «’Μάλιστα, κύριε.’» «’Και τι μισθό ζητάτε;’» «Είχα 4 λίρες το μήνα στην τελευταία θέση με το Συνταγματάρχη Σπενς Μονρό.’» «’Ω, τσκ, τσκ! Πενιχρό—εντελώς πενιχρό! Φώναξε, τινάζοντας τα παχουλά του χέρια πάνω σαν να έβραζε μέσα - 383 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς του. ‘Πως γίνεται κάποιος να προσφέρει ένα τόσο οικτρό ποσό σε μια κυρία με τόσα προσόντα και γνώσεις;’» «Οι γνώσεις μου, κύριε, ίσως να είναι λιγότερες από όσο φαντάζεστε,» είπα εγώ. ‘Λίγα Γαλλικά, λίγα Γερμανικά, μουσική, και ζωγραφική—’» «’ Τσκ, τσκ!’ φώναξε. «Είναι εντελώς άλλο ζήτημα. Το θέμα είναι, έχετε ή δεν έχετε την ανατροφή και τους τρόπους μιας κυρίας; Αυτό είναι με δυο λόγια. Αν δεν τα έχετε, δεν είσαστε κομμένη και ραμμένη για την ανατροφή ενός παιδιού το οποίο ίσως κάποια ημέρα να διαδραματίσει κάποιο σημαντικό ρόλο στην ιστορία της χώρας. Όμως αν τα έχετε, τότε, πως μπορεί κάθε κύριος σας να σας ζητήσει να καταδεχτείτε οτιδήποτε κάτω από τριψήφιο; Ο μισθός σας μαζί μου, μαντάμ, θα ξεκινήσει στις 100 λίρες ετησίως.’» «Φανταστείτε, κ. Χολμς, πως για μένα, τόσο στερημένη που ήμουν, μια τέτοια προσφορά μου φάνηκε υπερβολικά καλή για να είναι αληθινή. Ο κύριος, ωστόσο, βλέποντας πιθανόν το ύφος της δυσπιστίας επί του προσώπου μου, άνοιξε ένα πορτοφόλι και έβγαλε από μέσα ένα χαρτονόμισμα.» «’Αποτελεί επίσης συνήθεια μου,’ είπε, χαμογελώντας κατά τον πλέον ευχάριστο τρόπο μέχρι που τα μάτια του ήταν μόλις δυο λαμπερές χαραμάδες ανάμεσα στις λευκές ζάρες του προσώπου του, ‘να δίνω προκαταβολή στις νεαρές κυρίες μισό από το μισθό τους μπροστά, έτσι ώστε να μπορούν να καλύψουν κάθε μικροέξοδο του ταξιδιού τους και την γκαρνταρόμπα τους.’» «Μου φάνηκε πως ποτέ δεν είχα συναντήσει έναν συναρπαστικό και τόσο προνοητικό άνθρωπο. Καθώς ήμουν ήδη χρεωμένη προς τους καταστηματάρχες μου, η προκαταβολή αποτελούσε μια σπουδαία εξυπηρέτηση, και όμως υπήρχε κάτι το αφύσικο σχετικά με την όλη συναλλαγή το οποίο με έκανε να επιθυμώ να μάθω κάτι περισσότερο πριν δεσμευθώ εντελώς.» «’Επιτρέπεται να ρωτήσω που μένετε, κύριε;’ Είπα.»
- 384 -
Arthur Conan Doyle «Στο Χάμπσαϊρ. Ένα χαριτωμένο αγροτικό μέρος. Στις Χάλκινες(????) Οξιές, επτά χιλιόμετρα από την άλλη μεριά του Γουιντσέστερ. Είναι η πλέον αξιαγάπητη εξοχή, αγαπητή μου νεαρή, και το ομορφότερο παλιό εξοχικό.’» «’Και τα καθήκοντα μου, κύριε; Θα χαιρόμουν να μάθω ποια θα ήταν.’» «’Ένα παιδί—ένα μονάκριβος μικρούλης κατεργάρης μόλις έξι χρονών. Ω, να τον βλέπατε να σκοτώνει κατσαρίδες με μια παντόφλα! Σμακ! Σμακ! Σμακ! Τρεις φεύγουν προτού ανοιγοκλείσετε το μάτι!’ Έγειρε πίσω στην πολυθρόνα του και γέλασε μέχρι που τα μάτια του χάθηκαν πάλι μέσα στο κεφάλι του.» «Ξαφνιάστηκα κάπως με τη φύση της ψυχαγωγίας του παιδιού, όμως το γέλιο του πατέρα με έκανε να σκεφθώ πως ίσως να αστειευόταν. «Τα αποκλειστικά μου καθήκοντα, λοιπόν,’ ρώτησα, ‘είναι αναλάβω ένα μοναδικό παιδί;’» «’Όχι, όχι, όχι τα αποκλειστικά, όχι τα αποκλειστικά, αγαπητή μου νεαρή,’ φώναξε. ‘Το καθήκον σας θα είναι, όπως είμαι βέβαιος πως η λογική σας δηλώνει, να υπακούτε κάθε μικρή εντολή που ενδεχομένως να σας δώσει η γυναίκα μου, δεδομένου πάντοτε πως αποτελούν εντολές που μια κυρία με καθωσπρέπει συμπεριφορά θα υπακούσει. Δεν βρίσκεται κάποια δυσκολία, ε;’» «’Θα χαρώ να φανώ χρήσιμη.’» «’Ακριβώς. Στο ντύσιμο τώρα, για παράδειγμα. Είμαστε ιδιότροποι, ξέρετε —ιδιότροποι αλλά καλόκαρδοι. Αν σας ζητιόταν να φορέσετε κάθε φόρεμα το οποίο ίσως σας δώσουμε, δεν θα είχατε αντίρρηση στο μικρό μας καπρίτσιο. Ε;’» «’Όχι,’ είπα εγώ, ιδιαιτέρως έκπληκτη στα λόγια του.» «’Είτε να καθίσετε εδώ, ή να καθίσετε εκεί, δεν θα σας ήταν προσβλητικό;’» «’Ω, όχι.’» «’Είτε να κόψετε τα μαλλιά σας πολύ κοντά πριν να έρθετε σε μας;’»
- 385 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Με δυσκολία πίστευα στα αυτιά μου. Όπως θα παρατηρείτε, κ. Χολμς, τα μαλλιά είναι κάπως πληθωρικά, και μιας μάλλον ιδιόρρυθμης απόχρωσης του καστανού. Θεωρούνται καλαίσθητα. Ούτε που θα διανοούμουν να τα θυσιάσω κατά τέτοιο απερίσκεπτο τρόπο.» «’Φοβάμαι πως είναι απολύτως αδύνατον,’ είπα. Με παρακολουθούσε προσεκτικά μέσα από τα μικρά του μάτια, και είδα μια σκιά να περνά από το πρόσωπο του καθώς μίλησα.» «’Φοβάμαι πως είναι απολύτως σημαντικό,’ είπε. ‘Αποτελεί μια μικρή επιθυμία της συζύγου μου, και οι γυναικείες επιθυμίες, ξέρετε, μαντάμ, οι επιθυμίες των κυριών πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Και λοιπόν δεν θα κόψετε τα μαλλιά σας;’» «’Όχι, κύριε, ειλικρινά δεν θα μπορούσα,» απάντησα ανένδοτα.» «Αχ, πολύ καλά· τότε έληξε το θέμα. Κρίμα, επειδή από άλλες απόψεις ειλικρινά μας κάνατε υπέροχα. Στην προκειμένη περίπτωση, δεσποινίς Στόπερ, καλύτερα να επιθεωρήσω μερικές από τις νεαρές σας.’» «Η διευθύντρια είχε καθίσει όλο αυτό το διάστημα απασχολημένη με τα χαρτιά της δίχως λέξη προς κανέναν μας, όμως τώρα με κοίταξε με τόσο πολύ ενόχληση επί του προσώπου της ώστε δεν μπόρεσα να μην υποπτευθώ πως είχε χάσει κάποια γενναία προμήθεια μέσω της άρνησης μου.» «’Επιθυμείτε το όνομα σας να παραμείνει στα βιβλία;’ Ρώτησε.» «Αν θέλετε, δεσποινίς Στόπερ.’» «Καλώς, ειλικρινά, φαίνεται κάπως άσκοπο, αφού αρνείστε τις πλέον άριστες προσφορές καθαυτό τον τρόπο,’ είπε κοφτά. ‘Μην περιμένετε ωστόσο από εμάς να πασχίσουμε να βρούμε άλλο τέτοιο άνοιγμα για εσάς. Καλή σας ημέρα, δεσποινίς Χάντερ.’ Χτύπησε ένα γκονγκ επί του γραφείου, και οδηγήθηκα έξω από τον υπηρέτη. «Λοιπόν, κ. Χολμς, όταν έφτασα στο διαμέρισμα μου και βρήκα ελάχιστα στο ντουλάπι, και δυο τρεις λογαριασμούς
- 386 -
Arthur Conan Doyle επί του τραπεζιού, άρχισα να αναρωτιέμαι αν είχα κάνει κάτι το εξαιρετικά ανόητο. Σε τελική ανάλυση, αν εκείνοι είχαν παράξενες καπρίτσια και ανέμεναν υπακοή στα πλέον ασυνήθιστα ζητήματα, ήταν τουλάχιστον έτοιμοι να πληρώσουν για την εκκεντρικότητα τους. Ελάχιστες γκουβερνάντες στην Αγγλία λαμβάνουν 100 λίγες ετησίως. Επιπλέον, τι θα μου χρησίμευαν τα μαλλιά; Πολύς κόσμος βελτιώνεται κόβοντας τα κοντά και ίσως να έπρεπε να έμπαινα στις τάξεις τους. Την επόμενη ημέρα έτεινα να σκέφτομαι πως είχα κάνει λάθος, και με την επομένη ήμουν βέβαιη για αυτό. Είχα σχεδόν ξεπεράσει την περηφάνια μου πλέον σε σημείο να επιστρέψω στην υπηρεσία και να ρωτήσω αν η θέση ήταν ακόμη ανοικτή όταν έλαβα αυτό το γράμμα από τον ίδιο τον κύριο. Το έχω εδώ και θα σας το διαβάσω: «’Οι Χάλκινες Οξιές, πλησίον Γουιντσέστερ.’» «’ΑΓΑΠΗΤΗ ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΧΑΝΤΕΡ:— «Η δεσποινίς Στόπερ είχε την καλοσύνη να μου δώσει τη διεύθυνση σας, και σας γράφω από εδώ για να ρωτήσω αν ξανασκεφτήκατε την απόφαση σας. Η σύζυγος μου ανυπομονεί ιδιαιτέρως να έρθετε, γιατί τις έκανε εντύπωση μεγάλη η περιγραφή μου για εσάς. Ήμαστε πρόθυμοι να δώσουμε 30 λίρες το τρίμηνο, ή 120 λίρες ετησίως, έτσι ώστε να σας αποζημιώσουμε για κάθε μικρή αναστάτωση την οποία τα καπρίτσια μας ίσως να σας προκαλέσουν. Δεν είναι τόσο ακριβή, σε τελική ανάλυση. Η σύζυγος μου τρέφει ιδιαίτερη προτίμηση προς μια συγκεκριμένη απόχρωση του έντονου γαλάζιου και θα ήθελε να φοράτε ένα τέτοιο φόρεμα μέσα στο σπίτι τα πρωινά. Δε χρειάζεται, ωστόσο, να προβείτε σε έξοδα για την αγορά ενός, καθώς έχουμε ένα το οποίο άνηκε στην αγαπημένη μας κόρη την Άλις (πλέον στη Φιλαδέλφεια), το οποίο, θα έλεγα, πως σας κάνει περίφημα. Έπειτα, σχετικά με το να κάθεστε εδώ ή εκεί, ή να διασκεδάσετε κατά όποιον ενδεικνυόμενο τρόπο, δεν υπάρχει ανάγκη να σας αναστατώνει. Όσον αφορά τα μαλλιά σας, είναι αναμφίβολα κρίμα, ιδιαίτερα καθώς δεν μπόρεσα να σχολιάσω την ομορφιά τους κατά την σύντομη συζήτηση μας, όμως φοβάμαι πως θα πρέπει να παραμείνω ανένδοτος επί του θέματος, και ελπίζω μονάχα πως ο αυξημένος μισθός ίσως να σας αποζημιώσει για την απώλεια σας. Τα καθήκοντα σας, όσον αφορά το παιδί, είναι πολύ ελαφριά. Λοιπόν προσπαθήστε να έρθετε, και θα σας συναντήσω με το κάρο στο Γουιντσέστερ. Ενημερώστε με για το τραίνο σας.» «Ειλικρινά δικός σας, ΤΖΕΦΡΟ ΡΟΚΑΣΤΛ.’»
- 387 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Αυτό είναι το γράμμα το οποίο μόλις έλαβα, κ. Χολμς, και έχω πάρει τη απόφαση μου να τη δεχθώ. Σκέφτηκα, ωστόσο, πως πριν προβώ στο τελικό βήμα έπρεπε να καταθέσω το όλο θέμα υπόψη σας.» «Καλώς, δεσποινίς Χάντερ, αν πήρατε τη απόφαση σας, τότε έληξε το θέμα,» είπε ο Χολμς, χαμογελώντας. «Μα δεν θα με συμβουλεύατε να αρνηθώ;» «Ομολογώ πως δεν πρόκειται για τη θέση στην οποία θα ήθελα να δω και την αδελφή μου να απευθύνεται.» «Ποιο το νόημα όλων αυτών, κ. Χολμς;» «Αχ, δε διαθέτω καθόλου στοιχεία. Δε μπορώ να πω. Ίσως εσείς έχετε σχηματίσει κάποια άποψη;» «Λοιπόν, μου φαίνεται να είναι μια μόνο πιθανή λύση. Ο κ. Ρόκαστλ φάνηκε να είναι ένας πολύ ευγενικός, καλοσυνάτος άνθρωπος. Δεν υπάρχει περίπτωση η γυναίκα του να είναι τρελή, πως επιθυμεί να αποσιωπήσει το ζήτημα από φόβο μήπως την μεταφέρουν σε κάποιο άσυλο, και πως τις πραγματοποιεί όλες τις φαντασιώσεις με κάθε τρόπο ώστε να αποτρέψει κάποιο ξέσπασμα;» «Πρόκειται για μια πιθανή λύση—στην πραγματικότητα, όπως έχουν τα πράγματα, αποτελεί την πλέον πιθανή. Όμως εν πάση περιπτώσει δεν δείχνει να πρόκειται περί ενός όμορφου σπιτικού για μια νεαρή κυρία.» «Μα τα χρήματα, κ. Χολμς τα χρήματα!» «Λοιπόν, ναι, φυσικά η αμοιβή είναι καλή— υπερβολικά καλή. Αυτό είναι που κάνει να ανησυχώ. Γιατί να σας δίνουν 120 λίρες το χρόνο, όταν θα μπορούσαν να έχουν ότι θέλουν για 40 λίρες; Θα πρέπει να υπάρχει κάποιος ισχυρός λόγος από πίσω.» «Σκέφτηκα πως αν σας ανέφερα τις περιστάσεις θα κατανοούσατε κατόπιν αν χρειαζόμουν τη βοήθεια σας. Θα ένοιωθα τόσο πολύ δυνατότερη αν αισθανόμουν πως με στηρίζατε.» «Ω, μπορείτε να πάρετε αυτή την αίσθηση μαζί μας. Σας διαβεβαιώνω πως το προβληματάκι σας υπόσχεται να είναι το πιο ενδιαφέρον το οποίο ήρθε στο δρόμο μου εδώ και
- 388 -
Arthur Conan Doyle μήνες. Υπάρχει κάτι ξεχωριστά πρωτότυπο σχετικά με μερικά από τα χαρακτηριστικά του. Αν βρεθείτε σε αμφιβολία ή κίνδυνο—» «Κίνδυνο! Τι κίνδυνο προβλέπετε;» Ο Χολμς κούνησε το κεφάλι του βλοσυρά. «Θα έπαυε να αποτελεί κίνδυνο αν μπορούσαμε το προσδιορίσουμε,» είπε. «Όμως οποιαδήποτε ώρα, μέρα ή νύχτα, ένα τηλεγράφημα θα με κατέβαζε ως εκεί κάτω προς βοήθεια σας.»
«Αυτό αρκεί,» Σηκώθηκε απότομα από την καρέκλα της με την ανησυχία να έχει καθαρίσει από το πρόσωπο της. «Θα κατέβω στο Χάμπσαϊρ απολύτως ήσυχη πλέον. Θα γράψω στον κ. Ρόκαστλ αμέσως, θα θυσιάσω τα καημένα τα μαλλιά απόψε, και θα ξεκινήσω για το Γουιντσέστερ την επαύριον.» Με μερικά λόγια ευγνωμοσύνης προς τον Χολμς μας καληνύχτισε και τους δυο και έφυγε φουριόζα. «Τουλάχιστον,» είπα εγώ καθώς ακούσαμε τα γοργά, σταθερά βήματα της να κατεβαίνουν τις σκάλες, «φαίνεται να είναι μια νεαρή που είναι αρκετά ικανή να φροντίσει τον εαυτό της.» «Και θα έπρεπε να είναι,» είπε ο Χολμς σοβαρά. «Θα σφάλλω πολύ αν δεν ακούσουμε από εκείνη πριν περάσουν πολλές μέρες.»
- 389 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς Δεν πέρασε πολύ προτού η πρόβλεψη του φίλου μου πραγματοποιηθεί. Ένα δεκαπενθήμερο πέρασε, κατά τη διάρκεια του οποίου συχνά έβρισκα τις σκέψεις μου να στρέφονται προς τη μεριά της και διερωτώμενος σε τι παράξενο σοκάκι της ανθρώπινης εμπειρίας η μοναχική αυτή γυναίκα είχε ξεστρατίσει. Ο ασυνήθιστος μισθός, οι περίεργοι όροι, τα ελαφριά καθήκοντα, όλα υποδείκνυαν προς κάτι αφύσικο, μολονότι αν ήταν ιδιοτροπία ή δολοπλοκία, είτε αν ο άντρας ήταν φιλάνθρωπος ή εγκληματίας, υπερέβαινε εντελώς τις δυνάμεις μου να το προσδιορίσω. Όσο για τον Χολμς, παρατήρησα πως καθόταν συχνά για μισάωρα απανωτά, με πλεγμένα φρύδια και με μια αφηρημένη συμπεριφορά, όμως έσπρωξε το θέμα στην άκρη με μια κίνηση του χεριού του όταν το ανέφερα. «Δεδομένα! Δεδομένα! Δεδομένα!» φώναξε ανυπόμονα. «Δεν μπορώ να φτιάξω τούβλα δίχως πηλό.» Και όμως κατέληγε διαρκώς να μουρμουράει πως καμιά αδελφή του δεν είχε δεχθεί ποτέ μια τέτοια θέση. Το τηλεγράφημα το οποίο τελικά λάβαμε ήρθε αργά ένα βράδυ πάνω που σκεφτόμουν να αποσυρθώ και ο Χολμς ετοιμαζόταν για μια από εκείνες τις ολονύχτιες χημικές μελέτες στις οποίες συχνά ενέδιδε, όταν θα τον άφηνα σκυμμένο πάνω από ένα αποστακτήρα και ένα δοκιμαστικό σωλήνα το βράδυ και θα τον έβρισκα στην ίδια θέση όταν θα κατέβαινα για πρόγευμα το πρωί. Άνοιξε τον κίτρινο φάκελο και κατόπιν, ρίχνοντας μια ματιά στο μήνυμα, μου το πέταξε. «Κοίταξε τα τραίνα στον οδηγό δρομολογίων,» είπε, και στράφηκε πίσω στις χημικές του μελέτες. Η πρόσκληση ήταν σύντομη και επείγουσα. «Παρακαλώ να είστε στο ξενοδοχείο Μαύρος Κύκνος στο Γουιντσέστερ το μεσημέρι αύριο,» είπε. «Ελάτε! Τα έχω χαμένα. ΧΑΝΤΕΡ.»
«Θα έρθεις μαζί μου;» ρώτησε ο Χολμς, κοιτάζοντας πάνω. «Θα το ήθελα.»
- 390 -
Arthur Conan Doyle «Μόνο κοίταξε το, τότε.» «Υπάρχει τραίνο στις εννέα και μισή,» είπα, κοιτάζοντας τον οδηγό μου. «Άφιξη στο Γουιντσέστερ στις 11:30.» «Μας κάνει περίφημα. Τότε καλύτερα να αναβάλω την ανάλυση μου στις ακετόνες, καθώς θα πρέπει να είμαστε όσο το δυνατόν καλύτερα το πρωί.» Στις έντεκα η ώρα της επομένης ήμασταν για τα καλά καθοδόν προς την παλαιά Αγγλική πρωτεύουσα. Ο Χολμς ήταν θαμμένος στις πρωινές εφημερίδες ως τα μπούνια, όμως όταν είχαμε περάσει τα όρια του Χάμπσαϊρ τις πέταξε όλες κάτω και άρχισε να θαυμάζει το τοπίο. Ήταν μια ειδυλλιακή ανοιξιάτικη ημέρα, με καταγάλανος ουρανό, διάστικτο με μικρά φουντωτά σύννεφα που παρασύρονταν από την ανατολή προς τη δύση. Ο ήλιος έλαμπε πολύ έντονα, κι όμως υπήρχε μια αναζωογονητική παγωνιά στην ατμόσφαιρα, η οποία έδινε ένα πλεονέκτημα στη ζωντάνια κάποιου. Σε ολόκληρη την περιοχή, ως τους απαλούς λόφους γύρω από το Άλντερσοτ, οι μικρές κοκκινόγκριζες στέγες των αγροκτημάτων ξεπετάγονταν καταμεσής του ανοικτού πράσινου του φρέσκου φυλλώματος. «Δεν είναι τόσο αναζωογονητικά κι όμορφα;» αναφώνησα με όλο τον ενθουσιασμό κάποιου που μόλις είχε αφήσει τις ομίχλες της οδού Μπέϊκερ. Όμως ο Χολμς κούνησε βαρύθυμα το κεφάλι του. «Γνωρίζεις, Γουώτσον,» είπε, «πως μια από τις κατάρες ενός μυαλού με κλίση σαν του δικού μου είναι πως πρέπει να παρατηρώ τα πάντα αναφορικά στο ιδιαίτερο αντικείμενο του. Βλέπεις αυτά τα σκόρπια σπίτια, και εντυπωσιάζεσαι από την ομορφιά τους. Τα κοιτάζω, και η μόνη σκέψη που μου έρχεται είναι ένα αίσθημα της απομόνωσης τους και της ατιμωρησίας με την οποία το έγκλημα ενδέχεται να διαπραχθεί εκεί.» «Μα το Θεό!» φώναξα. «Ποιος θα συσχέτιζε το έγκλημα με αυτά τα αξιολάτρευτα παλιά υποστατικά;»
- 391 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς
«Πάντοτε με γεμίζουν με τρόμο. Αποτελεί πεποίθηση μου, Γουώτσον, εδραιωμένη επί της εμπειρίας μου, πως τα ταπεινότερα και αθλιότερα σοκάκια του Λονδίνου δεν παρουσιάζουν μια λιγότερη τρομερή καταγραφή της αμαρτίας από όσο η χαμογελαστή και όμορφη εξοχή.» «Μου προξενείς φρίκη!» «Ωστόσο ο λόγος είναι ιδιαιτέρως προφανής. Η πίεση της κοινής γνώμης μπορεί να κατορθώσει στην πόλη ότι ο νόμος δεν μπορεί να επιτύχει. Δεν υπάρχει δρόμος τόσο άθλιος που η κραυγή ενός βασανισμένου παιδιού, ή του χτυπήματος ενός μεθύστακα, να μην γεννά συμπάθια και αγανάκτηση μεταξύ των γειτόνων , και τότε ολόκληρος ο μηχανισμός της δικαιοσύνης είναι πάντοτε σε απόσταση που μια διαμαρτυρία τον βάζει μπρος, και δεν υπάρχει παρά ένα βήμα μεταξύ του εγκλήματος και του εδωλίου. Μα κοίτα αυτά τα μοναχικά σπίτια, καθένα στα χωράφια του, γεμάτη ως επί το πλείστον με φτωχούς, αδαείς ανθρώπους που ελάχιστα γνωρίζουν περί νόμου. Συλλογίσου τις πράξεις διαβολικής απανθρωπιάς, την κρυμμένη κακία που μπορεί να συνεχίζεται, χρόνος μέσα, χρόνος έξω, σε τέτοια μέρη, και κανείς δεν έχει ιδέα. Αν η κοπέλα που αιτήθηκε σε μας για - 392 -
Arthur Conan Doyle βοήθεια είχε πάει να ζήσει στο Γουιντσέστερ, δεν θα είχα τον παραμικρό φόβο για εκείνη. Είναι τα επτά χιλιόμετρα της υπαίθρου που συνιστούν τον κίνδυνο. Εντούτοις, είναι σαφές πως δεν απειλείται προσωπικά.» «Όχι. Αν μπορεί να έρθει στο Γουιντσέστερ να μας συναντήσει τότε μπορεί να ξεφύγει.» «Ακριβώς. Έχει την ελευθερία της.» «Ποιο ΜΠΟΡΕΙ να είναι το ζήτημα, τότε; Δεν μπορείς να προτείνεις κάποια εξήγηση;» «Επινόησα επτά διαφορετικές εξηγήσεις, καθεμία εκ των οποίων θα κάλυπτε τα στοιχεία όπως τα γνωρίζουμε. Όμως ποια εξ αυτών είναι σωστή μπορεί μονάχα να καθορισθεί από τις καινούργιες πληροφορίες τις οποίες αναμφίβολα θα βρούμε να μας περιμένουν. Λοιπόν, να ο πύργος του καθεδρικού, και σύντομα θα ξέρουμε όλα όσα η δεσποινίδα Χάντερ έχει να μας πει.» Ο Μαύρος Κύκνος είναι ένα φημισμένο πανδοχείο στην οδό Χάι, σε ελάχιστη απόσταση από το σταθμό, και εκεί βρήκαμε τη νεαρή κυρία να μας περιμένει. Είχε κλείσει ένα καθιστικό, και το γεύμα μας περίμενε στο τραπέζι.
- 393 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Χαίρομαι τόσο που ήρθατε,» είπε ενθουσιασμένα. «Είναι τόσο ευγενικό εκ μέρους σας· μα ειλικρινά δεν ήξερα τι να κάνω. Η συμβουλή σας θα αποβεί για μένα εντελώς πολύτιμη.» «Παρακαλώ πείτε μας τι σας συνέβη.» «Θα το κάνω, και πρέπει να είμαι σύντομη, γιατί υποσχέθηκα στον κ. Ρόκαστλ να είμαι πίσω πριν τις τρεις. Πήρα την άδεια του για να έρθω στην πόλη σήμερα το πρωί, μολονότι ελάχιστα γνώριζε για ποιο σκοπό.» «Πείτε τα μας τα πάντα με την απαιτούμενη σειρά.» Ο Χολμς άπλωσε τα μακριά λεπτά πόδια του προς τη φωτιά και χαλάρωσε για να ακούσει. «Καταρχήν, μπορώ να πω ότι δε συνάντησα, συνολικά, καθόλου κακομεταχείριση εκ του κ. και της κ. Ρόκαστλ. Είναι δίκαιο για αυτούς να το πω. Όμως δεν τους καταλαβαίνω, και δε νοιώθω καθόλου άνετα μαζί τους.» «Τι δεν καταλαβαίνετε;» «Τους λόγους για την συμπεριφορά τους. Όμως θα τα ακούσετε όλα όπως ακριβώς συνέβησαν. Όταν κατέβηκα, ο κ. Ρόκαστλ με συνάντησε εδώ και με πήγε με το κάρο του στις Χάλκινες Οξιές. Βρίσκεται, όπως είπε, σε πολύ όμορφο μέρος, όμως δεν είναι όμορφο καθαυτό, επειδή είναι ένα μεγάλο τετράγωνο πράγμα, ασπρισμένο, αλλά κηλιδωμένο και χαρακωμένο από υγρασία και κακοκαιρία. Υπάρχουν κτήματα γύρω του, δάση από τις τρεις μεριές, και στην τέταρτη ένα λιβάδι που κατηφορίζει προς τη δημοσιά του Σαουθάμπτον, που περνάει κάπου εκατό μέτρα από τη μπροστινή πόρτα. Το χωράφι εμπρός ανήκει στο σπίτι, όμως τα δάση τριγύρω αποτελούν μέρος του καταφυγίου του Λόρδου Σάουθερτον. Μια συστάδα από καφετιές οξιές μόλις μπροστά από την είσοδο δίνουν στο μέρος το όνομα του.» «Οδηγήθηκα εκεί από τον εργοδότη μου, ο οποίος υπήρξε τόσο ευγενικός όπως πάντα, και παρουσιάστηκα από εκείνον το ίδιο απόγευμα στη σύζυγο και το παιδί του. Δεν υπάρχει καμιά αλήθεια, κ. Χολμς, στην εικασία η οποία μας φάνηκε τόσο πιθανή στο διαμέρισμα σας στην οδό Μπέϊκερ. Η
- 394 -
Arthur Conan Doyle κ. Ρόκαστλ δεν είναι τρελή. Τη βρήκα να είναι μια σιωπηλή, χλωμή γυναίκα, πολύ νεώτερη από το σύζυγο της, όχι μεγαλύτερη από τριάντα, θα έλεγα, ενώ εκείνος είναι αδύνατον να είναι λιγότερο από σαράντα-πέντε. Από την κουβέντα τους κατάλαβα πως είναι παντρεμένοι κάπου επτά χρόνια, πως εκείνος ήταν χήρος, και πως το μοναχοπαίδι του από την πρώτη του σύζυγο ήταν η κόρη που έχει πάει στη Φιλαδέλφεια. Ο κ. Ρόκαστλ μου είπε κατ’ ιδίαν πως ο λόγος πους τους είχε αφήσει ήταν πως είχε μια παράλογη αποστροφή για τη μητριά της. Καθώς η κόρη δε θα μπορούσε να είναι μικρότερη από είκοσι, μπορώ απολύτως να φαντασθώ πως η θέση της θα πρέπει να ήταν δύσκολη με τη νεαρή σύζυγο του πατέρα της.» «Η κ. Ρόκαστλ μου φάνηκε να είναι άτονη και στο μυαλό εξίσου με τα χαρακτηριστικά της. Δεν μου έκανε ούτε θετική ούτε αρνητική εντύπωση. Ήταν ανύπαρκτη. Ήταν εύκολο να καταλάβεις πως ήταν αφοσιωμένη με πάθος τόσο στον άντρα της όσο και στο μικρό της γιο. Τα ανοικτά γκρίζα μάτια της ταξίδευαν διαρκώς από τον ένα στον άλλο, προσέχοντας κάθε μικρό θέλω και προλαμβάνοντας το όποτε ήταν δυνατόν. Ήταν και ο ίδιος ευγενικός προς εκείνη με τον ντόμπρο, ζωηρό τρόπο του, και συνολικά έδειχναν να αποτελούν ένα ευτυχισμένο ζευγάρι. Και όμως εκείνη είχε κάποια κρυφή στεναχώρια, αυτή η γυναίκα. Συχνά θα χανόταν βαθιά σε σκέψη, με το πλέον θλιμμένο βλέμμα στο πρόσωπο της. Αρκετές φορές την έπιασα να κλαίει. Σκέφτηκα κάποιες στιγμές πως ήταν η ιδιοσυγκρασία του παιδιού της που ζύγιζε βαριά στο νου της, γιατί ποτέ μου δε συνάντησα ένα τόσο εντελώς κακομαθημένο και τόσο κακότροπο μικρό πλάσμα. Είναι μικρόσωμος για την ηλικία του, με ένα κεφάλι που είναι δυσανάλογα μεγάλο. Όλη του η ζωή μοιάζει να περνά σε μια εναλλαγή μεταξύ αγριεμένων κρίσεων ενθουσιασμού και καταθλιπτικών διαστημάτων κατήφειας. Το να πονά κάθε άλλο πλάσμα πιο αδύναμο από εκείνον φαίνεται να αποτελεί την ιδέα του περί διασκέδασης, και επιδεικνύει αξιόλογο ταλέντο στο σχεδιασμό της παγίδευσης
- 395 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ποντικών, μικρών πουλιών, και εντόμων. Όμως θα προτιμούσα να μη μιλήσω για το πλάσμα, κ. Χολμς, και, ειλικρινά, έχει ελάχιστα να κάνει με την ιστορία μου.» «Χαίρομαι για όλες αυτές τις λεπτομέρειες,» σχολίασε ο φίλος μου, «ασχέτως του αν σας φαίνονται ως σχετικές ή όχι.» «Θα προσπαθήσω να μην παραλείψω τίποτα σημαντικό. Το μοναδικό δυσάρεστο πράγμα σχετικά με το σπίτι, το οποίο μου ήρθε αμέσως, ήταν η εμφάνιση και η συμπεριφορά των υπηρετών. Είναι μόνο δυο, ένας άντρας και η σύζυγος του. Ο Τόλλερ, γιατί αυτό είναι το όνομα του, είναι ένας τραχύς, άξεστος άνθρωπος, με γκριζαρισμένα μαλλιά και φαβορίτες, και μια διαρκή μυρωδιά πιοτού. Δυο φορές από τότε που είμαι μαζί τους υπήρξε εντελώς μεθυσμένος, και εντούτοις ο κ. Ρόκαστλ φαίνεται να μη δίνει σημασία. Η σύζυγος του είναι μια ιδιαιτέρως ψηλή και δυνατή γυναίκα με χολωμένο πρόσωπο, τόσο σιωπηλή όσο η κ. Ρόκαστλ και πολύ λιγότερο φιλική. Πρόκειται το πλέον δυσάρεστο ζευγάρι, αλλά ευτυχώς περνώ τον περισσότερο από τον χρόνο μου στο παιδικό δωμάτιο και το δικό μου, τα οποία είναι πλάι το ένα στο άλλο στην μια πλευρά του κτιρίου.» «Για δυο ημέρες κατόπιν της άφιξης μου στις Χάλκινες Οξιές η ζωή μου υπήρξε ιδιαίτερα ήρεμη· την τρίτη, η κ. Ρόκαστλ κατέβηκε κατόπιν του προγεύματος και ψιθύρισε κάτι στο σύζυγο της.» «’Ω , ναι,’ είπε εκείνος, στρεφόμενος σε μένα, ‘ σας είμαστε πολύ υποχρεωμένοι, δεσποινίς Χάντερ, που συνταχθήκατε προς τις ιδιομορφίες μας μέχρι και να κόψετε τα μαλλιά σας. Σας διαβεβαιώνω πως δεν μείωσε ούτε στο παραμικρό την εμφάνιση σας. Θα δούμε τώρα πως σας πάει το ζωντανό γαλάζιο φόρεμα. Θα το βρείτε ακουμπισμένο στο κρεβάτι του δωματίου σας, και αν θα είχατε την καλοσύνη να το φορέσετε θα σας ήμασταν και οι δυο υποχρεωμένοι.’» «Το φόρεμα το οποίο βρήκα να με περιμένει ήταν μιας ιδιαίτερης απόχρωσης του γαλάζιου. Επρόκειτο περί έξοχου υλικού, κάποιου είδους μάλλινο, όμως έφερε ολοφάνερα ίχνη
- 396 -
Arthur Conan Doyle πως είχε φορεθεί στο παρελθόν. Δεν θα είχε καλύτερη εφαρμογή ακόμη και αν μου είχαν πάρει τα μέτρα. Τόσο ο κ. όσο και η κ. Ρόκαστλ εξέφρασαν ικανοποίηση βλέποντας το, η οποία φάνηκε εντελώς ακραία στην σφοδρότητα της. Με περίμεναν στο καθιστικό, το οποίο είναι ένα πολύ μεγάλο δωμάτιο, που εκτείνεται κατά μήκους του μπροστινού μέρους του σπιτιού, με τρία μεγάλα παράθυρα που φτάνουν ως το πάτωμα. Μια καρέκλα είχε τοποθετηθεί κοντά στο κεντρικό παράθυρο, με την πλάτη στραμμένη προς αυτό. Σε αυτή μου ζητήθηκε να καθίσω, και κατόπιν ο κ. Ρόκαστλ, περπατώντας πάνω κάτω στην άλλη πλευρά του δωματίου, άρχισε να μου λέει τις αστειότερες ιστορίες που είχα ακούσει ποτέ μου. Δεν φαντάζεστε πόσο κωμικός ήταν, και γέλασα ώσπου ένοιωθα εντελώς εξαντλημένη. Η κ. Ρόκαστλ, εντούτοις, η οποία προφανώς δεν έχει αίσθηση του χιούμορ, ούτε στιγμή δε χαμογέλασε, μα κάθισε με τα χέρια στην ποδιά της, και ένα θλιμμένο, ανήσυχο βλέμμα επί του προσώπου της. Κατόπιν μιας ώρας ή κάπου τόσο, ο κ. Ρόκαστλ σχολίασε πως ήταν ώρα να αναλάβω τα ημερήσια καθήκοντα, και πως έπρεπε να αλλάξω το φόρεμα μου και να πάω στο μικρό Έντουαρντ στο παιδικό δωμάτιο.» «Δυο ημέρες αργότερα η ίδια παράσταση έλαβε χώρα υπό τις ίδιες ακριβώς συνθήκες. Και πάλι άλλαξα το φόρεμα μου, και πάλι κάθισα στο παράθυρο, και πάλι γέλασα με όλη μου την καρδιά στις αστείες ιστορίες εκ των οποίων ο εργοδότης μου είχε ένα αχανές ρεπερτόριο, και τις οποίες έλεγα κατά αμίμητο τρόπο. Κατόπιν μου έδωσε μια φθηνή νουβέλα, και μετακινώντας την καρέκλα λιγάκι στο πλάι, ώστε η σκιά
- 397 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς μου να μην πέφτει στη σελίδα, με παρακάλεσε να του διαβάσω δυνατά. Διάβασα για περίπου δέκα λεπτά, αρχίζοντας από την καρδιά του κεφαλαίου, και τότε ξαφνικά, στο μέσον μιας πρότασης, με πρόσταξε να πάψω και να αλλάξω το φόρεμα μου.» «Ευκόλως θα φαντάζεστε, κ. Χολμς, πόσο περίεργη ήμουν όσον αφορά το ποιο το νόημα της ιδιάζουσας παράστασης θα μπορούσε να είναι. Ήταν πάντοτε εξαιρετικά προσεκτικοί, παρατήρησα, να κρατούν το πρόσωπο μου μακριά από το παράθυρο, έτσι που καταλήφθηκα από την επιθυμία να δω τι συνέβαινε πίσω από την πλάτη μου. Αρχικά φαινόταν αδύνατον, όμως σύντομα μηχανεύθηκα ένα σχέδιο. Ο καθρέπτης χειρός μου είχε σπάσει, έτσι μια ευτυχής σκέψη με κατέλαβε, και έκρυψα ένα κομμάτι του γυαλιού στο μαντίλι μου. Στην επόμενη φορά, μέσα στα γέλια μου, έφερα το μαντήλι στα μάτια μου και κατάφερα με λίγη διαχείριση να δω ότι βρισκόταν πίσω μου. Ομολογώ πως απογοητεύτηκα. Δεν υπήρχε τίποτα. Τουλάχιστον αυτή ήταν η αρχική μου εντύπωση. Στη δεύτερη ματιά, ωστόσο, αντιλήφθηκα πως υπήρχε ένας άντρας ο οποίος στεκόταν στο δρόμο του Σαουθάμπτον, ένας μικρόσωμος γενειοφόρος άνθρωπος με γκρίζο κουστούμι, ο οποίος έμοιαζε να κοιτάζει προς την μεριά μου. Ο δρόμος αποτελεί μιας σημαντική λεωφόρο, και συνήθως υπάρχει κόσμος εκεί. Ο άνθρωπος αυτός, ωστόσο, ακουμπούσε πάνω σε ένα από τα κιγκλιδώματα που συνόρευαν με το χωράφι μας και κοιτούσε με ζέση. Χαμήλωσα το μαντήλι μου και κοίταξα προς την κ. Ρόκαστλ βρίσκοντας πως τα μάτια της ήταν καρφωμένα πάνω μου με ένα πλέον εξεταστικό βλέμμα. Δεν είπε τίποτα, όμως είμαι πεπεισμένη πως είχε μαντέψει ότι είχα έναν καθρέφτη στο χέρι μου και είχα δει τι υπήρχε πίσω μου. Σηκώθηκε αμέσως.» «’Τζέφρο,’ είπε, ‘υπάρχει ένας αγενής τύπος στο δρόμο ο οποίος κοιτάζει την δεσποινίδα Χάντερ.’» «’Κάποιος φίλος σας, δεσποινίς Χάντερ;’ Ρώτησε εκείνος.» «’Όχι, δε γνωρίζω κανέναν σε αυτά τα μέρη.’»
- 398 -
Arthur Conan Doyle «’Τρομάρα μου! Πόσο αφάνταστα αγενές! Αν έχετε την καλοσύνη γυρίστε και κάντε του νόημα να φύγει.’» «’Σίγουρα θα ήταν καλύτερα να μην δώσουμε σημασία.’» «’Όχι, όχι, θα τον έχουμε να γυροφέρνει συνέχεια. Αν έχετε την καλοσύνη γυρίστε και κουνήστε το χέρι σας έτσι.’» «’Έκανε όπως μου ειπώθηκε, και την ίδια εκείνη στιγμή η κ. Ρόκαστλ κατέβασε την κουρτίνα. Αυτό έγινε προ μιας εβδομάδος, και από εκείνη την μέρα δεν έχω ξανακαθίσει στο παράθυρο, ούτε έχω φορέσει το γαλάζιο φόρεμα, ούτε δει τον άντρα στο δρόμο.» «Παρακαλώ συνεχίστε,» είπε ο Χολμς. «Η αφήγηση σας υπόσχεται να είναι η πλέον ενδιαφέρουσα.» «Θα το βρείτε κάπως ασύνδετο, φοβούμαι, και ίσως αποδειχθεί να έχει ελάχιστη σχέση μεταξύ των διαφόρων περιστατικών για τα οποία μιλάω. Την πρώτη πρώτη μέρα που βρέθηκα στις Χάλκινες Οξιές, ο κ. Ρόκαστλ με πήρε σε ένα μικρό παράσπιτο το οποίο βρίσκεται κοντά στην πόρτα της κουζίνας. Καθώς το πλησιάζαμε, άκουσα το απότομο τράβηγμα μιας αλυσίδας, και τον ήχο ενός μεγάλου ζώου να κινείται.» «’Δείτε εδώ!’ είπε ο κ. Ρόκαστλ, δείχνοντας μου μια χαραμάδα μεταξύ δυο σανίδων. ‘ Δεν είναι κούκλος;’» «Κοίταξα μέσα και αντιλήφθηκα δυο λαμπερά μάτια, και ένα ακαθόριστο περίγραμμα μαζεμένο μέσα στο σκοτάδι.» «’Μη φοβάστε,’ είπε ο εργοδότης μου, γελώντας με το ξάφνιασμα το οποίο με είχε τραντάξει. ‘Είναι μόνο ο Κάρλο, το μαστιφ μου. Τον αποκαλώ δικό μου, όμως στην πραγματικότητα, ο γέρο-Τόλλερ, ο υπηρέτης μου, είναι ο μόνος άνθρωπος που μπορεί να τον πλησιάσει. Τον ταΐζουμε μιας φορά την ημέρα, και όχι και πολύ, έτσι ώστε είναι πάντοτε τόσο αγριεμένος. Ο Τόλλερ τον αμολάει κάθε βράδυ, και ο Θεός να βοηθήσει τον καταπατητή τον οποίο θα πιάσει στα σαγόνια του. Το καλό που σας θέλω ποτέ υπό καμία πρόφαση μη πατήσετε πόδι έξω από το κατώφλι το βράδυ, γιατί μέχρι εκεί αξίζει η ζωή σας.’»
- 399 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Η προειδοποίηση δεν ήταν άσκοπη, γιατί δυο βράδια αργότερα έτυχε να κοιτάξω έξω από το παράθυρο της κρεβατοκάμαρας μου περί τις δυο το πρωί. Ήταν μια πανέμορφη φεγγαρόφωτη νύχτα, και ο κήπος μπροστά από το σπίτι ήταν ασημένιος και σχεδόν τόσο λαμπερός σαν να ήταν μέρα. Στεκόμουν, συνεπαρμένη από την γαλήνια ομορφιά του σκηνικού, όταν αντιλήφθηκα πως κάτι κινιόταν κάτω από τη σκιά των χάλκινων οξιών. Καθώς ξεπρόβαλε στο φεγγαρόφωτο είδα τι ήταν. Επρόκειτο για ένα πελώριο σκυλί, μεγάλο σα μοσχάρι, καστάνόξανθης απόχρωσης, με κρεμασμένο σαγόνι, μαύρη μουσούδα, και τεράστιο σκελετό. Διέσχισε αργά τον κήπο και χάθηκε στη σκιά της άλλης μεριάς. Ο τρομακτικός αυτός φύλακας έστειλε ένα ρίγος στην καρδιά μου πράγμα που δεν πιστεύω πως κάποιος διαρρήκτης θα είχε καταφέρει.» «Και τώρα έχω μια ιδιαιτέρως περίεργη εμπειρία να σας αναφέρω. Είχα, όπως γνωρίζετε, κόψει τα μαλλιά μου στο Λονδίνο, και είχα αφήσει μια μεγάλη πλεξούδα στο κάτω μέρος του μπαούλου μου. Ένα βράδυ, όταν το παιδί ήταν στο κρεβάτι, άρχισα να ασχολούμαι με την εξέταση της επίπλωσης του δωματίου μου και με την τοποθέτηση των δικών μου πραγμάτων. Υπήρχε μια μικρή σιφονιέρα στο δωμάτιο, με τα δυο πάνω συρτάρια άδεια και ανοικτά, και το χαμηλότερο κλειδωμένο. Είχα γεμίσει τα πρώτα δυο με τα ασπρόρουχα μου, και καθώς είχα πολλά ακόμη να ξεπακετάρω ήταν φυσικό το ότι ενοχλήθηκα που δεν είχα την χρήση του τρίτου συρταριού. Μου ήρθε η ιδέα πως ίσως να είχε κλειδωθεί από απλή απροσεξία, έτσι έβγαλα τα κλειδιά μου και προσπάθησα να το ανοίξω.
- 400 -
Arthur Conan Doyle Το πρώτο κλειδί ταίριαξε τέλεια, και τράβηξα το συρτάρι ανοίγοντας το. Υπήρχε μόνο ένα πράγμα μέσα, όμως είμαι βέβαιη πως ποτέ δε θα μαντεύατε τι ήταν. Ήταν η πλεξούδα των μαλλιών μου.» «Τη σήκωσα και την εξέτασα. Ήταν της ίδιας ξεχωριστής απόχρωσης, και του ίδιου πάχους. Όμως τόσο το ανέφικτο της κατάστασης απρόθυμα επιβλήθηκε πάνω μου. Πως ήταν δυνατόν τα μαλλιά μου να είναι κλειδωμένα στο συρτάρι; Με τρεμάμενα χέρια έλυσα το μπαούλο μου, έβγαλα τα περιεχόμενα του, και τράβηξα από το κάτω μέρος τα δικά μου μαλλιά. Ακούμπησα τις δυο πλεξούδες πλάι πλάι, και σας διαβεβαιώνω πως ήταν πανομοιότυπες. Δεν ήταν ιδιαιτέρως ασύνηθες; Προβληματισμένη όσο γινόταν, δεν μπορούσα να σκεφθώ τίποτα σχετικά με το τι σήμαινε. Επέστρεψα τα ξένα μαλλιά στο συρτάρι, και δεν ανέφερα τίποτα επί του ζητήματος στους Ρόκαστλ καθώς ένοιωσα πως είχα κάνει λάθος ανοίγοντας το συρτάρι το οποίο είχαν κλειδωμένο.» «Είμαι εκ φύσεως παρατηρητική, όπως ενδεχομένως να έχετε προσέξει, κ. Χολμς, και σύντομα είχα ένα αρκετά καλό σχέδιο ολόκληρου του σπιτιού στο μυαλό μου. Υπήρχε μια πτέρυγα, εντούτοις, η οποία εμφανιζόταν να μην κατοικείται καθόλου. Μια πόρτα η οποία έβλεπε εκείνη που οδηγούσε στα διαμερίσματα των Τόλλερ έβγαζε στον συγκεκριμένο χώρο, όμως ήταν μονίμως κλειδωμένη. Μια μέρα, ωστόσο, καθώς ανέβαινα τις σκάλες, συνάντησα τον κ. Ρόκαστλ να βγαίνει από την πόρτα, με τα κλειδιά στο χέρι του, και ένα βλέμμα στο πρόσωπο του το οποίο τον καθιστούσε ένα εξαιρετικά διαφορετικό από τον γεμάτο, εύθυμο άντρα στον οποίο ήμουν συνηθισμένη. Τα μάγουλα του ήταν κόκκινα, το μέτωπο του ήταν ρυτιδωμένο από θυμό, και οι φλέβες του προεξείχαν από τους κροτάφους του οργισμένα. Κλείδωσε την πόρτα και με προσπέρασε βιαστικά δίχως μια λέξη ή ένα βλέμμα.» «Αυτό ξεσήκωσε την περιέργεια μου, έτσι όταν βγήκα για ένα περίπατο έξω από μόνη μου, έκανα το γύρο προς την πλευρά από την οποία έβλεπα τα παράθυρα αυτού του
- 401 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς τμήματος του σπιτιού. Ήταν τέσσερα στην σειρά, τρία εκ των οποίων ήταν απλώς βρώμικα, ενώ το τέταρτο ήταν σφαλιστό. Ήταν προφανώς όλα ερημωμένα. Καθώς περπάτησα πάνω κάτω, κοιτάζοντας τα κατά διαστήματα, ο κ. Ρόκαστλ ήρθε κοντά μου, δείχνοντας τόσο εύθυμος και χαρούμενος όσο ποτέ.» «’Α!’ είπε, ‘μην με θεωρήσετε αγενή που σας προσπέρασα δίχως μια κουβέντα, αγαπητή μου νεαρή. Ήμουν απασχολημένος με επαγγελματικά θέματα.’» «Τον διαβεβαίωσα πως δεν είχα προσβληθεί. ‘Επί τη ευκαιρία,’ είπα, ‘φαίνεται πως έχετε αρκετά άδεια δωμάτια εκεί πάνω, και ένα από αυτά είναι σφαλισμένο.’» «Έδειξε έκπληκτος και, όπως μου φάνηκε, λίγο ξαφνιασμένος στο σχόλιο μου.» «’Η φωτογραφία είναι ένα από τα πάρεργα μου,’ είπε εκείνος. ‘Έχω στήσει το σκοτεινό μου θάλαμο εκεί. Όμως, τρομάρα μου! Τι παρατηρητική νεαρή που μας βγήκατε. Ποιος θα το πίστευε; Ποιος ποτέ θα το πίστευε;’ Μίλησε αστειευόμενος, όμως δεν υπάρχει κάτι το αστείο στα μάτια καθώς με κοίταξε. Διέκρινα καχυποψία εκεί και ενόχληση, αλλά διόλου αστειότητα.» «Λοιπόν, κ. Χολμς, από τη στιγμή εκείνη, όταν κατάλαβα πως υπήρχε κάτι σε εκείνα τα δωμάτια το οποίο δεν έπρεπε να μάθω, άναψα ολόκληρη για να τα ψάξω. Δεν επρόκειτο για απλή περιέργεια, αν και έχω το μερτικό μου από αυτή. Ήταν περισσότερο ένα αίσθημα καθήκοντος—ένα αίσθημα πως κάτι καλό ίσως να έβγαινε από την εισβολή μου σε εκείνο το μέρος. Μιλάνε για το γυναικείο ένστικτο· ίσως να ήταν το γυναικείο ένστικτο που μου έδωσε αυτό το αίσθημα. Όπως και να είχε, ήταν εκεί, και ήμουν εντονότατα σε αναμονή της όποιας πιθανότητας να περάσω την απαγορευμένη πόρτα.» «Μόνον χθες ήταν που η πιθανότητα ήρθε. Να σας πω πως, πέραν του κ. Ρόκαστλ, τόσο ο Τόλλερ και η σύζυγος του βρίσκουν κάτι να κάνουν σε εκείνα τα ερημωμένα δωμάτια, και σε μια περίσταση τον είδα να κουβαλά μια μεγάλη μαύρη
- 402 -
Arthur Conan Doyle λινή τσάντα μαζί του περνώντας μέσα. Πρόσφατα έπινε πολύ, και χθες το απόγευμα ήταν υπερβολικά μεθυσμένος· και όταν ανέβηκα τις σκάλες εκεί ήταν το κλειδί πάνω στην πόρτα. Δεν αμφιβάλλω διόλου πως το είχε αφήσει εκεί. Ο κ. και η κ. Ρόκαστλ ήταν και οι δυο κάτω, και το παιδί ήταν μαζί τους, έτσι είχα μια θαυμάσια ευκαιρία. Γύρισα το κλειδί απαλά στην κλειδαριά, άνοιξα την πόρτα, και γλίστρησα μέσα.» «Υπήρχε ένας μικρός διάδρομος μπροστά μου, δίχως ταπετσαρία και χαλί, ο οποίος έκανε μια δεξιά γωνία στην άλλη άκρη. Από την γωνία αυτή υπήρχαν τρεις πόρτες στη σειρά, η και η τρίτη εκ των οποίων ήταν ανοικτές. Και οι δυο οδηγούσαν σε άδεια δωμάτια, σκονισμένα και άχαρα, με δυο παράθυρα στο ένα και ένα στο άλλο, τόσο σκονισμένα ώστε το απογευματινό φως αχνόφεγγε από μέσα τους. Η κεντρική πόρτα ήταν κλειστή, και στην εξωτερική της πλευρά είχε αμπαρωθεί με μια από τις φαρδιές μπάρες ενός σιδερένιου κρεβατιού, κλειδωμένη με λουκέτο σε ένα κρίκο στον τοίχο, και δεμένη από την άλλη με ένα γερό κορδόνι. Η πόρτα η ίδια ήταν επίσης κλειδωμένη, και το κλειδί δεν βρισκόταν εκεί. Αυτή η φραγμένη πόρτα ανταποκρινόταν σαφώς προς το σφαλιστό παράθυρο απέξω, και εντούτοις διέκρινα από ένα λαμπύρισμα κάτω από την πόρτα πως δεν ήταν σκοτεινά. Εμφανώς υπήρχε ένας φεγγίτης που άφηνε το φως να μπει από πάνω. Καθώς στεκόμουν στο διάδρομο κοιτάζοντας την δυσοίωνη πόρτα και διερωτώμενη τι μυστικό ίσως να έκρυβε, ξάφνου άκουσα τον ήχο βημάτων μέσα στο δωμάτιο και είδα μια σκιά να περνά μπρος πίσω μέσα από την μικρή χαραμάδα αμυδρού φωτός που έλαμπε κάτω από την πόρτα. Ένας τρελός, παράλογος φόβος
- 403 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς ξεχείλισε μέσα μου στη θέα, κ. Χολμς. Τα παρατεντωμένα μου νεύρα με εγκατέλειψαν ξαφνικά, και στράφηκα και έτρεξα— έτρεξα σαν κάποια τρομερό χέρι πίσω μου να προσπαθούσα να πιάσει την άκρη του φορέματος μου. Διέσχισα ορμητικά το διάδρομο, την πόρτα, και έπεσα μέσα στα χέρια του κ. Ρόκαστλ, ο οποίος περίμενε απέξω.» «’Ώστε,’ είπε, χαμογελώντας, ‘εσύ ήσουν, λοιπόν. Σκέφτηκα πως έπρεπε όταν είδα την πόρτα ανοικτή.’» «Ω, τρόμαξα τόσο!’ είπα λαχανιασμένα.» «Αγαπητή μου νεαρή! Αγαπητή μου νεαρή!’ —ούτε που φαντάζεστε πόσο χαδιάρικος και καθησυχαστικός ήταν ο τρόπος του—‘και τι σας τρόμαξε, αγαπητή μου νεαρή;’» «Μα η φωνή ήταν κάτι περισσότερο από γαλίφικη. Το παράκανε. Ήμουν σε έντονη επαγρύπνηση ενάντια του.» «’Υπήρξα αρκετά ανόητη να πάω στην άδεια πτέρυγα,’ απάντησα. ‘Όμως είναι τόσο μοναχικά και αέρινα σε αυτό το ημίφως ώστε τρομοκρατήθηκα και έτρεξα έξω. Ω, είναι τόσο τρομακτικά σιωπηλά εκεί μέσα!’» «’Μόνο αυτό;’ Είπε, κοιτάζοντας με επίμονα.» «’Μα, τι νομίζατε;’ Ρώτησα. «’Γιατί νομίζετε πως κλείδωσα την πόρτα;’» «’Είμαι σίγουρη πως δεν γνωρίζω.’» «’Για να κρατήσω έξω ανθρώπους που δεν έχουν δουλειά εκεί. Βλέπετε;’ Χαμογελούσε ακόμη με τον πλέον καλοσυνάτο τρόπο.» «’Είμαι βέβαιη πως αν ήξερα—‘» «’Καλώς, λοιπόν, ξέρετε πλέον. Και αν ποτέ βάλετε πόδι πέρα από αυτό το κατώφλι ξανά’—εδώ στη στιγμή το χαμόγελο του σκλήρυνε σε μια γκριμάτσα οργής, και με κοίταξε με το πρόσωπο ενός δαίμονα—‘θα σας ρίξω στο μαστιφ.’» «Ήμουν τόσο τρομοκρατημένη που δεν ξέρω τι έκανα. Υποθέτω πως πρέπει να όρμησα μακριά του μέσα στο δωμάτιο μου. Δεν θυμάμαι τίποτα μέχρι που βρέθηκα ξαπλωμένη στο κρεβάτι μου τρέμοντας ολόκληρη. Τότε σκέφθηκα εσάς, κ. Χολμς. Δεν μπορούσα να ζήσω άλλο δίχως κάποια συμβουλή.
- 404 -
Arthur Conan Doyle Ήμουν τρομοκρατημένη από το σπίτι, τον άντρα τη γυναίκα, τους υπηρέτες, ακόμη και το παιδί. Μου ήταν όλοι τους φρικτοί. Αν μονάχα μπορούσα να σας κατεβάσω όλα θα ήταν καλά. Φυσικά θα μπορούσα να το είχα σκάσει από το σπίτι, όμως η περιέργεια μου ήταν σχεδόν τόσο δυνατή όσο οι φόβοι μου. Σύντομα αποφάσισα. Θα σας έστελνα ένα τηλεγράφημα. Έβαλα το καπέλο και το παλτό μου, κατέβηκα στο ταχυδρομείο, το οποίο βρίσκεται περίπου επτακόσια μέτρα από το σπίτι, και κατόπιν επέστρεψα, νοιώθοντας πολύ καλύτερα. Μια φρικτή αμφιβολία ήρθε στο μυαλό μου καθώς πλησίασα την πόρτα μήπως και το σκυλί ήταν αμολημένο, όμως θυμήθηκα πως ο Τόλλερ είχε μεθύσει σε σημείο αναισθησίας εκείνο το απόγευμα, και ήξερα πως ήταν ο μόνος από το σπίτι που είχε κάποια επιρροή επί του άγριου ζώου, ή που θα επιχειρούσε να το αφήσει ελεύθερο. Γλίστρησα εντός με σιγουριά και έμεινα ξύπνια τη μισή νύχτα από την χαρά μου στη σκέψη πως θα σας έβλεπα. Δεν είχα καμία δυσκολία να πάρω άδεια για να έρθω στο Γουιντσέστερ σήμερα το πρωί, όμως πρέπει να είμαι πίσω πριν τις τρεις η ώρα, γιατί ο κ. και η κ. Ρόκαστλ θα πάνε σε επίσκεψη, και θα απουσιάζουν όλο το βράδυ, έτσι θα πρέπει να φροντίσω το παιδί. Τώρα σας είπα όλες μου τις περιπέτειες, κ. Χολμς, και θα χαιρόμουν αν μπορούσατε να μου πείτε τι σημαίνουν όλα αυτά, και, πάνω από όλα, τι να κάνω.» Ο Χολμς και εγώ είχαμε ακούσει μαγεμένοι την εξαιρετική αυτή ιστορία. Ο φίλος μου τώρα σηκώθηκε και βημάτισε πάνω κάτω μέσα στο δωμάτιο, με τα χέρια του στις τσέπες, και μια έκφραση της πλέον πρωτοφανούς βαρύτητας επί του προσώπου του. «Είναι ο Τόλλερ ακόμη μεθυσμένος;» ρώτησε. «Μάλιστα. Άκουσα τη γυναίκα του να λέει στην κ. Ρόκαστλ πως δεν μπορούσε να του κάνει τίποτα.» «Καλό αυτό. Και οι Ρόκαστλ θα απουσιάζουν απόψε;» «Μάλιστα.» «Υπάρχει κάποιο υπόγειο με μια γερή κλειδαριά;» «Μάλιστα, ένα κελάρι κρασιού.»
- 405 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Μου δίνετε την εντύπωση πως συμπεριφερθήκατε καθ’ όλη τη διάρκεια της υπόθεσης ως ένα πολύ γενναίο και λογικό κορίτσι, δεσποινίς Χάντερ. Πιστεύετε πως θα μπορούσατε να εκτελέσετε ένα ακόμη κατόρθωμα; Δεν θα σας το ζητούσα αν δεν σας θεωρούσα μια απολύτως εξαιρετική γυναίκα.» «Θα προσπαθήσω. Περί τίνος πρόκειται;» «Θα βρισκόμαστε στις Χάλκινες Οξιές στις επτά η ώρα, ο φίλος μου και εγώ. Οι Ρόκαστλ θα έχουμε φύγει μέχρι εκείνη την ώρα, και ο Τόλλερ θα είναι, ελπίζουμε, ανήμπορος. Παραμένει μονάχα η κ. Τόλλερ, η οποία ίσως να σημάνει συναγερμό. Αν μπορέσετε να τη στείλετε στο κελάρι για κάποια δουλειά, και έπειτα να γυρίσετε το κλειδί στην κλειδαριά, θα διευκολύνατε τα πράγματα αφάνταστα.» «Θα το κάνω.» «Έξοχα! Θα εξετάσουμε τότε ενδελεχώς το ζήτημα. Φυσικά υπάρχει μόνο μια ικανοποιητική εξήγηση. Σας έφεραν για να υποδυθείτε κάποιον, και το αληθινό πρόσωπο είναι φυλακισμένο σε εκείνο το δωμάτιο. Αυτό είναι εμφανές. Όσο για το ποια είναι η κρατούμενη, δεν έχω αμφιβολία πως είναι η κόρη, η δεσποινίς Άλις Ρόκαστλ, αν θυμάμαι σωστά, η οποία ειπώθηκε πως έφυγε στην Αμερική. Επιλεχτήκατε, αναμφίβολα, καθώς τις μοιάζετε σε ύψος, σιλουέτα, και στο χρώμα των μαλλιών. Τα δικά της ήταν κομμένα, πιθανότατα από κάποια ασθένεια την οποία πέρασε, και έτσι, φυσικά, τα δικά σας έπρεπε να θυσιαστούν επίσης. Από παράδοξη τύχη πέσατε πάνω στην πλεξούδα. Ο άντρας στο δρόμο ήταν αναμφίβολα κάποιος φίλος της—πιθανόν ο αρραβωνιαστικός της— και δίχως αμφιβολία, καθώς φορούσατε το φόρεμα του κοριτσιού και ήσασταν τόσο ίδια με εκείνη, πείστηκε από το γέλιο σας, όποτε σας είδε, και κατόπιν από την χειρονομία σας, πως η δεσποινίς Ρόκαστλ είναι απολύτως ευτυχισμένη, και πως δεν επιθυμεί άλλο πλέον την προσοχή του. Το σκυλί αφήνεται ελεύθερο τη νύχτα για να τον αποτρέψει από το να επιχειρήσει να επικοινωνήσει μαζί της. Τόσα είναι
- 406 -
Arthur Conan Doyle ικανοποιητικά σαφή. Το πλέον σοβαρό ζήτημα στην υπόθεση είναι η συμπεριφορά του παιδιού.» «Τι στο καλό έχει να κάνει με αυτό;» αναφώνησα. «Αγαπητέ μου Γουώτσον, εσύ ως άνθρωπος της ιατρικής μονίμως αποκομίζεις κατανόηση όσον αφορά τις συνήθειες ενός παιδιού από την μελέτη των γονιών του. Δεν βλέπεις πως το αντίστροφο είναι εξίσου αιτιολογημένο. Συχνά αποκόμισα την αρχική πραγματική κατανόηση επί του χαρακτήρα των γονιών μελετώντας τα παιδιά τους. Η συνήθεια του παιδιού αυτού είναι αφύσικα σκληρή, απλά προς χάριν σκληρότητας, και το αν την λαμβάνει από τον χαμογελαστό πατέρα του, ή από την μητέρα του, προμηνύει κακό για το φτωχό κορίτσι που έχουν υπό την εξουσία τους.» «Είμαι βέβαιη πως έχετε δίκιο, κ. Χολμς,» αναφώνησε η πελάτισσα μας. «Χιλιάδες πράγματα μου επανέρχονται τα οποία με βεβαιώνουν πως το πετύχατε. Ω, ας μη χάσουμε στιγμή να προσφέρουμε βοήθεια σε εκείνο το κακόμοιρο πλάσμα.» «Οφείλουμε να είμαστε επιφυλακτικοί, γιατί έχουμε να κάνουμε με έναν εξαιρετικά πανούργο άνθρωπο. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα πριν τις επτά η ώρα. Τότε θα είμαστε μαζί σας, και δεν θα πάρει πολύ να λύσουμε το μυστήριο.» Ήμασταν πιστοί στο λόγο μας, γιατί ήταν μόλις επτά όταν φτάσαμε στις Χάλκινες Οξιές, έχοντας αφήσει το κάρο μας σε ένα απόμερο πανδοχείο. Η συστάδα των δέντρων, με τα σκούρα φυλλώματα τους έλαμπαν σα γυαλισμένο μέταλλο στο φως του ήλιου που έδυε, αρκούσαν για να υποδείξουν το σπίτι ακόμη και δίχως να στέκεται η δεσποινίς Χάντερ χαμογελώντας στο κατώφλι. «Το καταφέρατε;» ρώτησε ο Χολμς. Ένας δυνατός ήχος χτυπήματος ήρθε κάτω από τις σκάλες. «Αυτή είναι η κ. Τόλλερ στο κελάρι,» είπε. «Ο σύζυγος της είναι ξαπλωμένος ροχαλίζοντας στο χαλί της κουζίνας. Ορίστε τα κλειδιά του, τα οποία είναι αντίγραφα αυτών του κ. Ρόκαστλ.»
- 407 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Τα πήγατε υπέροχα πράγματι!» φώναξε ο Χολμς με ενθουσιασμό. «Τώρα πηγαίνετε μπροστά, και σύντομα θα δούμε την κατάληξη της σκοτεινής αυτής δουλειάς.» Ανεβήκαμε τη σκάλα, ξεκλειδώσαμε την πόρτα, ακολουθήσαμε ένα διάδρομο, και βρεθήκαμε μπροστά από την κλειδαμπαρωμένη πόρτα την οποία η δεσποινίς Χάντερ είχε περιγράψει. Ο Χολμς έκοψε το κορδόνι και απομάκρυνε την εγκάρσια ράβδο. Κατόπιν δοκίμασε τα διάφορα κλειδιά στην κλειδαριά, ωστόσο δίχως επιτυχία. Κανένας ήχος δεν ακούστηκε από μένα, και στη σιωπή το πρόσωπο του Χολμς συννέφιασε. «Ελπίζω να μην φτάσαμε πολύ αργά,» είπε. «Πιστεύω, δεσποινίς Χάντερ, πως καλύτερα να πάμε μέσα δίχως εσάς. Τώρα, Γουώτσον, βάλε τον ώμο σου πάνω της, και ας δούμε αν μπορέσουμε να μπούμε μέσα.» Επρόκειτο περί μιας παλαιάς ξεχαρβαλωμένης πόρτας και ενέδωσε αμέσως εμπρός στη συνδυασμένη μας δύναμη. Μαζί ορμήσαμε μέσα στο δωμάτιο. Ήταν άδειο. Δεν υπήρχε κανένα έπιπλο εκτός από ένα παλιό ξυλοκρέβατο, ένα μικρό τραπέζι, και ένα καλάθι ασπρόρουχα. Ο φεγγίτης από πάνω ήταν ανοικτός, και η κρατούμενη φευγάτη. «Κάποια αχρειότητα έγινε εδώ,» είπε ο Χολμς· «αυτός ο μορφονιός μάντεψε τις προθέσεις της δεσποινίδας Χάντερ και απομάκρυνε το θύμα του.» «Μα πως;» «Μέσα από το φεγγίτη. Θα δούμε σύντομα πως το κατόρθωσε.» Κρεμάστηκε από την στέγη. «Αχ, ναι,» φώναξε, «ορίστε η άκρη μιας μακριάς ελαφριάς σκάλας πάνω στην μαρκίζα. Να πως το έκανε.» «Μα είναι αδύνατον,» είπε η δεσποινίς Χάντερ· «η σκάλα δεν βρισκόταν εκεί όταν οι Ρόκαστλ έφυγαν.» «Επέστρεψε πίσω και το έκανε. Σας το λέω πως είναι ένας έξυπνος και επικίνδυνος άνθρωπος. Δεν θα εκπλησσόμουν πολύ αν εκείνου ήταν τα βήματα που ακούω επί της σκάλας. Νομίζω, Γουώτσον, πως καλό θα ήταν να έχεις το πιστόλι σου έτοιμο.»
- 408 -
Arthur Conan Doyle Τα λόγια είχαν μόλις προλάβει να βγουν από το στόμα του πριν ένας άντρας εμφανισθεί στην πόρτα του δωματίου, ένας εξαιρετικά παχύς και ψωμωμένος άντρας, με ένα βαρύ ραβδί στο χέρι του. Η δεσποινίς Χάντερ στρίγκλισε και τραβήχτηκε προς τον τοίχο στη θέα του, όμως ο Σέρλοκ Χολμς πήδηξε εμπρός και στάθηκε απέναντι του. «Κακούργε!» είπε, «που είναι η κόρη σου;» Ο χοντρός άντρας κοίταξε ολόγυρα, και έπειτα πάνω στον ανοικτό φεγγίτη. «Εγώ θα έπρεπε να το ρωτήσω αυτό,» τσίριξε, «κλέφτες! Κατάσκοποι και κλέφτες! Σας έπιασα, έτσι; Είστε υπό την εξουσία μου. Θα σας δείξω!» Στράφηκε και κατέβηκε με θόρυβο τις σκάλες όσο πιο γρήγορα μπορούσε. «Πήγε για το σκυλί!» φώναξε η δεσποινίς Χάντερ. «Έχω το περίστροφο μου,» είπα εγώ. «Καλύτερα να κλείσουμε την μπροστινή πόρτα,» φώναξε ο Χολμς, και ορμήσαμε όλοι βιαστικά να κατέβουμε τις σκάλες. Είχαμε μόλις φτάσει στην είσοδο όταν ακούσαμε το αλύχτισμα ενός σκύλου, και κατόπιν μιας κραυγή αγωνίας, με ένα φριχτό ανησυχητικό ήχος ο οποίος ήταν τρομαχτικός να τον ακούς. Ένας ηλικιωμένος άντρας με κόκκινο πρόσωπο και τρεμάμενα μέλη ήρθε παραπαίοντας από μια πλαϊνή πόρτα. «Θεέ μου!» φώναξε. «Κάποιος αμόλησε το σκυλί. Δεν έχει ταϊστεί εδώ και δυο μέρες. Γρήγορα, γρήγορα, αλλιώς θα είναι πολύ αργά!» Ο Χολμς και εγώ ορμήσαμε έξω και γύρω από την γωνία του σπιτιού, με τον Τόλλερ να σπεύδει πίσω μας. Εκεί
- 409 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς βρισκόταν το πελώριο πεινασμένο κτήνος, η μαύρη του μουσούδα θαμμένη στο λαιμό του Ρόκαστλ, καθώς εκείνος σφάδαζε και στρίγκλιζε στο έδαφος. Τρέχοντας, του τίναξα τα μυαλά στον αέρα, και εκείνο έπεσε με τα κοφτερά λευκά δόντια του δαγκώνοντας ακόμη τις μεγάλες δίπλες του λαιμού του. Με πολύ κόπο τους χωρίσαμε και τον μεταφέραμε, ζωντανό μα φρικιαστικά κατακρεουργημένο, εντός του σπιτιού. Τον αποθέσαμε επί του καναπέ στο καθιστικό, και έχοντας στείλει τον ξεμέθυστο Τόλλερ να πάει τα μαντάτα στη γυναίκα του, έκανα ότι μπορούσα για να ανακουφίσω τον πόνο του. Ήμασταν όλοι μας μαζεμένοι γύρω του όταν η πόρτα άνοιξε, και μια ψηλή, ισχνή γυναίκα μπήκε στο δωμάτιο. «Κυρία Τόλλερ!» φώναξε η δεσποινίς Χάντερ. «Μάλιστα, δεσποινίς. Ο κ. Ρόκαστλ με άφησε έξω όταν επέστρεψε πριν ανέβει πάνω για εσάς. Αχ, δεσποινίς, είναι κρίμα, που δεν με ενημερώσατε σχετικά με το τι σκοπεύατε να κάνετε, γιατί θα σας είχα πει ότι οι κόποι σας ήταν μάταιοι.» «Αχά!» είπε ο Χολμς, κοιτάζοντας την εξεταστικά. «Είναι σαφές πως η κ. Τόλλερ γνωρίζει περισσότερα από τον καθένα σχετικά με το ζήτημα.» «Μάλιστα, κύριε, γνωρίζω, και είμαι έτοιμη επαρκώς να σας πω ότι γνωρίζω.» «Τότε, παρακαλώ, καθίστε, και ας τα ακούσουμε γιατί υπάρχουν αρκετά σημεία επί των οποίων οφείλω να ομολογήσω πως βρίσκομαι ακόμη στο σκοτάδι.» «Σύντομα θα σας τα έχω ξεκαθαρίσει,» είπε εκείνη· «και θα το είχα κάνει νωρίτερα αν είχα βγει έξω από το κελάρι. Αν υπάρχει κάποια ιστορία με το πταισματοδικείο σχετικά, θα θυμηθείτε πως ήμουν η μόνη που στάθηκε φίλη σας, και πως ήμουν και της δεσποινίδας Άλις φίλη επίσης.»
- 410 -
Arthur Conan Doyle «Δεν ήταν ποτέ ευτυχισμένη στο σπίτι, η δεσποινίς Άλις δεν ήταν, από την ώρα που ο πατέρας της παντρεύτηκε ξανά. Αφέθηκε στην άκρη και δεν είχε λόγο σε τίποτα, όμως δεν ήταν ποτέ τόσο άσχημα για εκείνη έως ότου γνώρισε τον κ. Φόουλερ στο σπίτι ενός φίλου. Όσον καλά τα έμαθα, η δεσποινίς Άλις είχε δικά της δικαιώματα από διαθήκη, όμως ήταν τόσο σιωπηλή και υπομονετική, ήταν, που ποτέ δεν είπε λέξη σχετικά αλλά απλά άφησε τα πάντα στα χέρια του κ. Ρόκαστλ. Ήξερε πως ήταν ασφαλής μαζί του· όμως όταν υπήρξε περίπτωση να βγει μπρος ένας σύζυγος, ο οποίος θα ζητούσε όλα όσα ο νόμος θα του έδινε, τότε ο πατέρας της σκέφτηκε πως ήταν καιρός να βάλει ένα τέλος σε αυτό. Ήθελε από εκείνη να υπογράψει ένα χαρτί, έτσι ώστε είτε παντρευόταν είτε όχι, να μπορούσε να χρησιμοποιεί τα χρήματα της. Όταν εκείνη δε το έκανε, συνέχισε να την ενοχλεί μέχρι που εκείνη έπεσε με εγκεφαλικό πυρετό, και για έξι βδομάδες ήταν στα πρόθυρα του θανάτου. Κατόπιν έγινε καλύτερα τελικά, εντελώς τσακισμένη σε σκιά του εαυτού της, και με το όμορφα μαλλιά της κομμένα· όμως αυτό δεν έκανε καμία διαφορά για το νεαρό της άντρας, και εκείνος έμεινε κολλημένος κοντά της όσο ειλικρινά ένας άντρας θα μπορούσε.» «Αχά,» είπε ο Χολμς, «πιστεύω πως όσα υπήρξατε αρκετά καλή να μας πείτε καθιστά το θέμα ικανοποιητικά σαφές, και πως μπορώ να επαγάγω όλα όσα απομένουν. Ο κ. Ρόκαστλ τότε, υποθέτω, ανέλαβε αυτό το σύστημα της φυλάκισης;» «Μάλιστα, κύριε.» «Και έφερε τη δεσποινίδα Χάντερ από το Λονδίνο ώστε να ξεφορτωθεί την ανεπιθύμητη επιμονή του κ. Φόουλερ.» «Αυτό ήταν, κύριε.» «Όμως, ο κ. Φόουλερ όντας καρτερικός άνθρωπος, όπως κάθε καλός θαλασσινός θα έπρεπε να είναι, απέκλεισε το σπίτι, και έχοντας σας συναντήσει επέτυχε με ορισμένα επιχειρήματα, μεταλλικά ή άλλα, να σας πείσει πως τα ενδιαφέροντα σας ήταν τα ίδια με τα δικά του.»
- 411 -
Οι Περιπέτειες Του Σέρλοκ Χολμς «Ο κ. Φόουλερ ήταν ένας εξαιρετικά καλομίλητος, ανοικτοχέρης κύριος,» είπε η κ. Τόλλερ γαλήνια. «Και καθαυτό τον τρόπο κατάφερε ώστε στον καλό σας άντρας να μη λείψει το πιοτό, και πως μια σκάλα να είναι έτοιμη την στιγμή που ο αφέντης θα είχε φύγει.» «Τα έχετε κύριε, όπως ακριβώς συνέβησαν.» «Είμαι βέβαιος πως σας οφείλουμε μια συγγνώμη, κ. Τόλλερ,» είπε ο Χολμς, «γιατί ασφαλώς ξεκαθαρίσατε καθετί το οποίο μας προβλημάτιζε. Και να έρχεται ο επαρχιακός γιατρός και η κ. Ρόκαστλ, έτσι νομίζω, Γουώτσον, πως καλά θα κάνουμε να συνοδέψουμε τη δεσποινίδα Χάντερ πίσω στο Γουιντσέστερ, καθώς μου φαίνεται πως η δεδομένη κατάσταση είναι μάλλον αμφισβητήσιμη.» Και έτσι λύθηκε το μυστήριο του δυσοίωνου σπιτιού με της χάλκινες οξιές εμπρός από την πόρτα του. Ο κ. Ρόκαστλ επέζησε, όμως έμεινε παντοτινά μισός άνθρωπος, συντηρούμενος στη ζωή αποκλειστικά εκ της φροντίδας της αφοσιωμένης του συζύγου. Ζουν ακόμη με τους γέρους υπηρέτες τους, οι οποίοι γνωρίζουν τόσο πολλά για την παρελθούσα ζωή των Ρόκαστλ ώστε δυσκολεύονται να τους αποχωριστούν. Ο κ. Φόουλερ και η δεσποινίς Ρόκαστλ παντρεύτηκαν, υπό ειδική αδεία, στο Σαουθάμπτον την επομένη της φυγής τους, και εκείνος αποτελεί πλέον κάτοχο μιας κυβερνητικής θέσης στη νήσο του Μαυρίκιου. Όσο για τη δεσποινίδα Βάϊολετ Χάντερ, ο φίλος μου Σέρλοκ Χολμς, μάλλον προς απογοήτευση μου, δεν εκδήλωσε περαιτέρω ενδιαφέρον προς εκείνη όταν έπαψε να αποτελεί το επίκεντρο ενός εκ των προβλημάτων του, και είναι πλέον επικεφαλής ενός ιδιωτικού σχολείου στο Βάλσαλ, όπου πιστεύω πως συνάντησε σημαντική επιτυχία.
- 412 -
Arthur Conan Doyle
- 413 -
