INSTITUT PERGURUAN PEREMPUAN MELAYU MELAKA
KAJIAN SOSIAL«.
EKOSISTEM PAYA BAKAU
NAMA PENSYARAH : PN. HJH KHATIJAH BT YAHAYA
EKOSISTEM PAYA BAKAU
NAMA PENSYARAH : PN. HJH KHATIJAH BT YAHAYA
PROFIL AHLI
SITI FILZAH UMAR 870826-01-5516 PPISMP KS 017-7003852
[email protected]
SITI ZUBAIDAH MUNAVER 870929-43-5644 PPISMP KS 017-2886849
NUR AMIRAH AMIRAH MOHD YUSOF 880430-02-5258 012-4294131
[email protected]
Kenali Hutan Bakau«. Terdapat Terdapat kira-kira 4% dari semua hutan di neg n egara ara ini adalah bakau. Hutan paya bakau te tedapat se secara eksklusif di pe persisiran pantai dan sung sungai yang yang bertanah serta masin. Te rdapat Terdapat pelba lbag gai flora dan fauna unik yang yan g dapat di te temui di hutan paya bakau.
APA ITU HUTAN PAYA BAKAU? Iaitu dirian hutan yan g tumbuh di sepanjan panjang g persisiran pantai yan g terlindun rlindung, g, di dataran lumpur dan tebin bing g sun sung gai. Ia wujud antara pert rte emuan darat dan laut. Di pengaruhi air pasan g dan surut.¶ µ
CIRI-CIRI
UTAMA HUTAN PAYA BAKAU Pokok bakau hidup di tanah yan g berlumpur Kawasannya sentiasa ditakungi air Tanah dan airnya mangandungi garam yang tinggi Tahap Oksigen air yang r endah Dipengaruhi air pasang dan surut Menerima pancaran cahaya matahari yang banyak Suhu tinggi hujan lebat sepanjang tahun Terdapat 22 spesis bakau asli
CIRI
UTAM A
P AYA B AK AU
CIRI-CIRI
PENYESUAIAN TUMBUHAN BAKAU
Pokok bakau beketinggian sederhana tinggi Batang pokok bakau disokong akar ceracak di dalam tanah lembut Akar ini juga membantu pokok bernafas Di dalam air kawasan bakau terdapat tumbuhan akuatik termasuk fitoplankton Fitoplankton terapung-apung dalam air
Tanjung Piai Johor National Park
Realms where endless spectacles unfold«. RAMSAR Site
Taman Negara Tanjung Piai merupakan tanah terselatan di benua Asia. Tempat ini yang terletak di daerah Pontian memiliki kepelbagaian ekologi. Tanjung Piai yang meliputi kawasan seluas 926 hektar, 526 hektar di tumbuhi dengan pokok bakau. Tanjung Piai telah diwartakan sebagai Tapak RAMSAR iaitu kawasan tanah lembap berkepentingan antarabangsa. Tempat ini juga menjadi tempat hidupan laut dan darat hidup secara harmoni.
FLORA DI HUTAN PAYA BAKAU TANJUNG PIAI
Flora Tanjung Piai
Terdapat pelbagai flora yang dapat ditemui di Tanjung Piai antaranya : - Bakau Minyak - Bakau Kurap - Lenggadai - Teruntum Merah - Bakau Putih - Pokok Api-api Ludat Namun kebanyakan yang terdapat di sini ialah pokok bakau minyak yang majoriti tumbuh dan hidup dengan banyak. Tumbuhan lain seperti bakau putih ada tapi jarang jarang ditemui.
Contoh
flora di Tanjung Piai«
Bakau Minyak (Rhizophora Apiculata ) 1.
Ciri-ciri
Ketinggian pokok bakau minyak dilihat antara 15-20 meter.
Kulit kayunya licin, berwarna kelabu gelap, bertompok putih, dan merekah sedikit.
:
Pokok ini memiliki banir jenis akar jangkang yang menyokong tumbuhan ini dan membolehkan ia bernafas. Daunnya kecil iaitu 5- 13 sentimeter, permukaan daunnya yang juga licin dan panjang.
Bunga berwarna krim dan berkelopak kecil.
Buahnya kecil berwarna coklat berbentuk pir (vivipari) untuk memudahkan percambahan pokok bakau di tanah lumpur
2. Kegunaan :
Pokok bakau minyak digunakan sebagai kayu api dan kayu balak dalam pembinaan seperti cerucuk.
Kulitnya boleh diguna sebagai bahan pengawet.
Akar jangkang
Batang pokok bakau minyak
Litupan pokok bakau minyak
Daunnya kecil
Bakau Kurap (Rhizophora Mucronata) 1.
Ciri-ciri
:
Ketinggian pokok bakau kurap hampir sama dengan bakau minyak iaitu antara 1520 meter. Kulitnya pula menggerutu, terdapat rekahan berpetak dan berwarna hitam. Banir bakau kurap juga adalah jenis akar jangkang. Tetapi daun pokok ini pula besar iaitu 8-12 cm. Tangkai bunga panjang, tirus dengan warna kuning, dan stil yang pendek.
Buah berwarna coklat, licin, dan berbentuk kon. Panjang biji benih bakau kurap 40-60 cm. Bakau kurap mendapat nama dari biji benih yang menggerutu. Sangat sesuai hidup di kawasan berpasir dan tanah keras yang lembap. Ditemui jauh dari kawasan air pasang dan surut. Berbunga sepanjang tahun.
2. Kegunaan :
Sebagai kayu api dan kayu balak dalam pembinaan seperti cerucuk.
Air r ebusan kulit kayu diminum untuk wanita bersalin dan cirit-birit.
Tanin diguna sebagai bahan pewarna untuk jala.
Rhizophora Mucronata
Bakau Kurap
Jeruju
Putih
1.
Ciri-ciri
Daun jeruju putih tebal, berkilat, berlilin, dan tajam pada bahagian gigi daun.
Pokok ini mungkin mengeluarkan banir sokongan yang kecil.
Buahnya berwarna hijau, berkilat, berjambak, dan ia meletup apabila masak se jauh 2 meter untuk tujuan pembiakan dan percambahan.
Pokok ini juga mengeluarkan garam pada daun.
Pokok jeruju putih tumbuh dalam lumpur berhampiran paras air pasang, atas busut, dan pokok ini mer ebak membentuk kelompok khasnya.
2. Kegunaan :
Jeruju
putih mengubati sakit sendi, patukan ular , luka terkena panah beracun, dan batu karang. Cara rawatan ialah air r ebusan daun diminum setengah gelas setiap hari.
Air dari kulitnya mengubati penyakit kulit.
Membentuk kelompok khas
Tajam pada gigi daun
Jeruju Putih
FAUNA DI HUTAN PAYA BAKAU Tanjung Piai«..
Fauna Tanjung Piai Terdapat pelbagai fauna atau haiwan di Tanjung Piai antaranya: Mamalia : Kera, monyet, lotong cikong, tupai. tikus rumah, tikus kayu dan kelawar. Reptilia : ular , biawak, buaya, Moluska : siput mata merah, lokan, terdapat juga kumpulan spesis lain seperti kumpulan amfibia, serangga, ikan, burung, yang dapat ditemui di Tanjung Piai yang berperanan menyeimbangi ekosistem fauna bakau di sini.
Ikan Belacak ( Mudskipper F. Gobiidae) 1. Ciri-ciri : Keluar ga amfibia. Spesis ikan paling mudah dilihat dalam hutan paya bakau. Unik kerana bertahan lama di kawasan kurang air dan oksigen. Bernafas dengan menahan @ menakung air masin di dalam mulut dan insang dan ditukar kepada air masin.
Mempunyai sepasang mata yg berada di atas kepala membolehkan mencari mangsa @ melihat pemangsa dengan lebih baik Sirip hadapan berotot memboleh merangkak dan melompat Habitat ikan belacak di kawasan lumpur dan memanjat banir @akar
Lotong Cikong ( P resbytis Obscura) 1. Ciri-ciri : Ter golong dalam kategori mamalia Lotong cikong/ cengkung merupakan salah satu primate yang menghuni kawasan hutan paya bakau Tanjung Piai. Makanan utamanya ialah daun muda, bunga dan buah-buahan. Anak lotong yang baru lahir berwarna kuning kemasan.
Warna ini memberi isyarat kepada lotong dewasa lain untuk memberi penjagaan rapi kepadanya. 4 bulan kemudian warna anak lotong itu bertukar menjadi coklat hitam.
Lokan ( F. Corbiculidee) 1.
Ciri-ciri
: Merupakan hidupan moluska dan dwicengkerang (bivalve). Cengkerang keras dan besar. Boleh sesuai diri dengan baik di hutan paya bakaudan dapat bertahan tanpa air dalam jangka masa lama. Habitat di kawasan berlumpur berair dan tempat laluan masuk air.
Contoh
lokan yang juga menjadi sumber makanan manusia.
Taman Rekreasi Awam Pontian
Taman rekr easi awam Pontian merupakan salah satu daripada pusat r ekr easi yang terletak berhampiran dengan bandar. Kedudukannya di persisiran laut menjadikan taman re kr easi ini menjadi tumpuan pengunjung yang terdiri daripada keluar ga dan remaja. Berhampiran taman r ekr easi ini terdapat kawasan kecil paya bakau. Di sini masih dapat dijumpai spesis flora dan fauna paya bakau. Kedudukan kawasan paya bakau yang berhampiran pusat r ekr easi ini telah memberi kesan sampingan.
Kawasan paya bakau di Taman Rekr easi Awam Pontian
Flora Pokok Api-api (Avicennia) : Di kawasan ini jarang di temui pokok dari jenis bakau seperti bakau minyak. Yang dapat dilihat kebanyakannya ialah pokok api-api seperti api-api ludat. Pokok ini bersaiz kecil dan sederhana. Banirnya jenis akar pensil. Bunga pokok api-api jingga kekuningan. Buahnya pula berbentuk telur dan hujungnya tajam dilitupi bulu (tomentum).
Api-api mempunyai akarakar berbentuk seperti pensil yang muncul dari bawah tanah. Akar-akar ini dipanggil akar pernafasan
Per epat atau ber embang : Per epat ditemui berhampiran dengan kawasan yang berhadapan dengan laut. Tumbuhan ini juga dilihat mempunyai akar pernafasan berbentuk pensil sama seperti pokok api-api.
Buah perepat
Pokok perepat
FAUNA Siput berungun : Siput ini dari jenis gastropoda yang terdiri daripada pelbagai jenis dan saiz. Haiwan ini memakan daun-daun pokok bakau yang luruh dan juga alga yang terdapat di atas permukaan lumpur (bahan detritus). Habitat siput berungan boleh didapati di dalam lumpur dan juga batang-batang pokok.
Tohelp protectyour privacy, PowerPointprevented thisexternalpicturefrom being automatically downloaded. Todownload and display thispicture, click Optionsin theMessageBar, and then clickEnableexternalcontent.
Siput Berungun
Ketam Rebab (Uca sp) :
Ketam ini bersaiz kecil dan berwarnawarni. Ketam jantan mempunyai salah satu pengepitnya yang besar untuk melindungi kawasannya.
Selain itu ia juga digunakan untuk menarik perhatian ketam betina yang mempunyai saiz pengepit yang biasa.
Apabila air pasang, ketam ini masuk ke terowongnya dan menutup terowong dengan pintu kolong sehingga air surut.
Setiap jenis ketam r ebab mempunyai raut warna yang berlainan.
Persamaan
Tanah jenis lumpur.
Mempunyai spesis yang tahan kepada keadaan persekitaran yang berair masin dan berlumpur.
Menjadi tempat persinggahan burung.
Spesis fauna yang boleh dilihat dari hasil kajian di kedua-dua kawasan ialah ikan belacak, siput mata merah, siput berungan, lokan, tupai, monyet, kera, dan ketam.
Spesis flora di kedua-dua tempat pula ialah pokok api-api ludat dan teruntum merah.
Perbezaan
Hutan Kuantiti pokok bakau yang banyak kerana kawasan paya yang luas dan besar serta kesesuaian tanahnya. Kebanyakan pokok dari jenis bakau Rhizophora, Avicennia, dan Brugueira iaitu Bakau Minyak, Lenggadai, dan Bakau Kurap.
Taman
Kuantiti pokok bakau sedikit kerana kawasan paya yang kecil.
Kebanyakannya pokok teruntum merah (Lummitzera Littores) dan Bakau Api-api Ludat.
Perbezaan
Hutan Memiliki akar jangkang yang besar. Pokok-pokoknya lebih tinggi. Persekitarannya bersih, tiada pencemaran air , dan tiada sampah sarap.
Banyak fauna dapat dilihat dengan jelas seperti monyet, kera, dan lotong.
Taman Akar kebanyakan berbentuk pensil. Pokoknya kecil sedikit. Persekitarannya kotor , terdapat pencemaran air , dan banyak sampah sarap. Faunanya terdiri daripada spesis burung, moluska seperti ikan belacak dan ketam dijumpai.
Aliran Tenaga dan Siratan Makanan Siratan makanan merupakan rantaian makanan yang bertindih lapisan dan saling kaitan antara satu or ganisma dengan or ganisama yang lain.
Or ganisma pengguna utama : Herbivor @ pengguna primer merupakan haiwan memakan tumbuhan Karnivor @ pengguna sekunder merupakan haiwan yang memakan haiwan lain Pengguna tertier @omnivor merupakan pemakan kedua haiwan dan tumbuhan
Pengguna Tertier
Pengguna Sekunder
Pengguna Primer
Pengeluar
PIRAMID EKOLOGI
b. Siratan Makanan 1
2
5
detritus
manusia Pemakan detritus
3 Karnivor kecil (Tilapia)
5 manusia
4 Karnivor besar ( Ikan Yu)
KEPENTINGAN HUTAN PAYA BAKAU
Dari segi alam sekitar :
menjadi habitat dan tempat pembiakan yang penting bagi pelbagai jenis hidupan seperti burung pekaka, hidupan akuatik seperti ikan belacak, siput merah, dan haiwan mamalia seperti monyet, kera dan sebagainya.
Tumbuhan paya bakau juga mengawal hakisan pantai daripada tindakan ombak.
Menjadi pembenteng daripada ombak besar.
Berfungsi sebagai penambat sedimen. Tumbuhan paya bakau juga dapat menyerap nutrien dan fosforus untuk menapis kawasan pantai daripada dicemari. Pembekal makanan kepada pelbagai haiwan, burung, pengurai, serta hidupan akuatik
Dari segi ekonomi : Kayu bakau menjadi sumber bahan binaan, diguna sebagai ceracak bagunan, jeti dan sebagainya. Kayu bakau juga diguna sebagai sumber bahan api seperti arang kayu. Tanin daripada bakau kurap di guna sebagai pewarna jala bagi nelayan. Menjadi sumber makanan kepada manusia seperti ketam, ikan tilapia, siput mata merah dan lokan.
K E P E N T
Pusat pelancongan
Sumber makanan
I N G A N Pembinaan jeti
Sebagai pembenteng
RUMUSAN 1.1
Hutan paya bakau tedapat di sepanjang pesisiran pantai terlindung, di dataran berlumpur dan tebing sungai.
Wujud di kawasan pertemuan darat dan laut dan dipengaruhi air pasang surut.
Ciri
utama tumbuhan bakau ialah berketinggian sederhana dan memiliki akar ceracak/ jangkang untuk sokongan dan pernafasan
1.2
Sepanjang kajian di Tj. Piai ditemui pelbagai flora dan fauna. Tumbuhan disini yang kebanyakkan adalah pokok bakau memiliki keunikkan kerana mampu hidup di tanah berlumpur yang masin. Lantai hutan di sini di penuhi lumpur yang didiami pula oleh haiwan seperti udang, ketam rebab, siput yang memakan reputan dedaun, detritus dan sebagainya. Selain itu hutan ini menjadi habitat bagi hidupan seperti kera, lotong yang banyak ditemui. Burung menjadikan tempat ini sebagai zon persinggahan mer eka. Kewujudan pelbagai flora dan fauna di sini dilihat berperanan menyeimbangi ekosistem di hutan bakau T jg Piai dan keaslian hutan ini terus berkekalan.
