ADITZ LAGUNTZAILEA

EUSI(AL ADITZ BATUA

EUSKALTZAINDIA

EUSI
Taulen prestatzailea = Txillardegj 1979

©

Euskaltzaindla

Illd. GrM. Valverde, S. A. - Avda. General Mola, 27 - San Sebastian I.S.B.N.: 84-85479-{)5-X Dep6sito Legal: S. S. - 279 - 79

HITZAURREA BatasWlera bidean azken urteotan egin diren urratsetan aditzarena izan da, seguraski, handienetakoa, handiena izan ez baldin bada. Edonork ikus lezake eman beharrekoa zela pausu hau, hizkuntzaren normaleztapena iritsi nahi baldin bada. 1968ko Biltzarrean Ortograjiari eta Morfologiari dagozkion zenbait pWltu onartu ziren, hots, H letraren erabilera eta izenen Deklinabidea. Aditzaz denaz bezanbatean hara Biltzarreko Agiriak zer zion: <
eta nork sinetsi behar zuen hain denbora gutitan maila hortara heltzea posible izango zenik? Posible gertatu zen batzordean langile nekaezin, trebe, jakintsu eta lanean zailduak izan genituelako. Esker ona zor diegu berd. Baina aditzari buruzko lanak ez ziren aditz laguntzaileaz bukatzen. Hor dago aditz trinko edo sintetikoen saila ere. Aditz batzordea, bada, ondo irabazitako opor-aldi edo atseden-aldi bat hartuz gero, bigarren ekinaldi huntan, aditz hoien batasuna egitera lotzen da. Berriz ere bilerak, tirabirak, azterketak, txostenak, harat-hunatak eta eztabaidak-nola ez ?-. Baina azkenean batzordeak bere helburua lortzen duo 1977ko Abuztuaren 26an Euskaltzaindiak aditz sintetiko batu hoiek onartzen ditu. Urte muga hauek hemen jaso baditut, hori izan da, nosh, gure hizkuntzaren normaleztapen kondairan mugarri batzuk direla uste dudalako.

Gipuzkoako Diputazioaren laguntzaz nahi zen lan guzti hau liburu apain eta egoki batean argitaratu, pedagogi edo irakaskuntzari buruzko osagarriz ondo hornitua. Eta argitalpena prestatzeko ardura Txillardegi jaunari egotzi zitzaion. Beraz, liburu huntan Euskaltzaindiak onartutako aditz batua ez da hezur hutsean ematen. Hor daude edizioaren prestatzaileak jarritako osagarriak ere. Nolanahi den, ongi berezi ditu bi gauzaok, irakurleak jakin dezan zer den Euskaltzaindiak erabakirik daukana eta zer edizioaren prestatzaileak, laguntzeko asmoz, gehitua. Gainerakoan, inoiz dudarik balego, Euskaltzaindiaren aldizkarira jo besterik ez dago. Han azaldu da aditz huts soila, Euskaltzaindiak onartu bezalaxe. Ikus Euskera (1973), 20 eta Euskera (1977), 787. Beste ohar bat ere egin beharra dago, zeren Euskaltzaindiak berak aditz laguntzaile batua onartu zueneko Agirian egina baita. Agiriko bereko hitzak aldatuko ditut: «Ikusi direnak lirake, Euskaltzaindiaren iritziz, oraingoz euskera idatziaren batasunerako aditz jokorik egokienak. Batasunari begira hartzen da, beraz, erabaki hau, euskalkiei dagozkien forma bereziak arbuiatu gabe». Horrek esan nahi du, noski-eta Bergaran aurten egin den Biltzarreko Adierazpenak berriz gogoratzen du-Euskaltzaindiak nahi duela euskal-

kiak eta tokian tokiko hizkerak ere azter eta lant daitezen, Aditz hau euskara baturako da, bada. Euskalkia erabili nahi denerako hor dira euskalkien aditzak. Hizkuntzaren eremuan bada alor bat qaino gehiago, eta bakoitzari tratamendu berezia zor zaio. Adibidez, Ortografiaren sailean Euskaltzaindiak hartu dituen batasun arauak hizkuntza bere osotasunean hartzen dute. Beste hitzez esanik: Euskaltzaindiak nahi du berak erabakitako Ortografia gorde dadin baita euskalkian idazten denean ere. Eta arrazoia begienbistan da: hizkuntzaren bamean Ortografia desberdinak erabiltzea kaltegarri da oso, nahasterako bidea, alegia. Hori ez da neurri berean gertatzen hizkuntzaren beste alor batzuetan. (Hala ere Ortografiaren landan berean egon daitezke salbuespenak. Adibidez, herri literatura, bertsoak, olerkiak etab. tokiko euskararen arabera eman nahi direnean).

Euskara batuaren langintza edo etxagintzan aditza ez da etxe osoa, baina bai giltzarri bat, guztiz garrantzitsua. Euskaltzaindiak bere sortze egunetik dakarren zorra kitatu nahiz, zerbitzu hau egin nahi izan dio gure herriari. Aditz batuaren eredu hau eskeini nahi dio, alegia. Baina batasunaren obra handia Euskaltzaindiak berak bakarrik egin dezakeela uste izatea, txorakeria da. Berari dagokion bezala, gidari izan nahi du, bideak eskeini nahi ditu, eredua proposatu. Lan guzti hunek erroak egin ditzan, ordea, beharrezkoa izango da idazle eta irakasleen laguntza ere. Eta azkenik, beharrezkoa izango da lan hori herriak onartzea. Orduan, eta orduan bakarrik, euskararen batasuna egina dela esan ahal izango dugu. Arantzazun, Urriak 26, 1978

FR. LUIS VILLASANTE Euskaltzainburua

AZALPEN GISA BI HITZ Orain dela urtebetetsu erabaki zuen EUSKALTZAINDIAK Aditz Batua hau-orain arte finkaturik dauden paradigma guztiez osatualiburuki berezi batetan argitaratzea. Eta liburu honen prestaera lana, ene eskuetan utzi zuen. Bi zati daude, ongi berezi beharrak. Aide batetik (eta beti ere ezkerraldeko orrialdean) EUSKALTZAINDIA-ren paradigmak daude. Ia-ia soilik; pertsonaka taxutu eta aditzjokoak garbiki multzokatu besterik ez dut egin nik. Bestetik, berriz (eta beti ere, hortaz, paradigmekiko aurrez aurre, eta eskuinaldeko orrialdean), koloretan, paradigmak lortzeko ERABIL DAITEZKEEN TAULAK daude. lkasleei errazpide gerta bide dakizkiekeen taula hauek, berriro esateko, NEURE KABUZ prestatu ditut nik; eta berauetan okerrik baldin badago, ENEA DA FALTA eta ez Euskaltzaindiarena, saratar famatuak bezalatsu esateko. Liburu guztian barrena, eta euskal aditzaren pedagogia helburu harturik, kolore berberak erabiliz osatu dira taula horiek. NOR pertsona, eta datxezkion hizkiak, beti ere URDINEZ datoz; NORI pertsona, beti ere BERDEZ; eta NORK pertsona, era berean, beti ere GORRIZ NOR-NORI aditz-jokoak, beraz, BI elemendu dituztenez, BI kolore dituzte: URDIN-BERDE; NOR-NORKjokoek, eta berean, BI elemendu, BI kolore: URDIN-GORRI; eta abar. Bai Aditz Laguntzailean, bai Trinkoan. Euskal aditzak, ongi jakina denez, bi zati nagusi ditu. Lehenengoa Aditz LAGUNTZAILEARI dagokio; eta hauxe izan zen Euskaltzaindiak lehendabizikorik «batu» zuen aditz-saila. Bigarrena, Adiz TRINKO (= «sintetico»/ «fort») delakoari dagokio, eta berrikiago erabaki da. Honetan eta hartan eman ditudan izendapenak ( «orainaldia», «lehenaldiko baldintza», eta abar) ENEAK dira, eta ez Euskaltzaindiarenak. Gauza bera, argitu nahiz, ondoko bi erdarez erantsi ditudan bi itzulpenak. Euskaltzaindiarenak eta ofizialak ez diren ga'nerako argibideek edo iritziek, eneak ez direnean, beren sortzaileen izenak daramatzate argi eta garbi: Lafon, Altube, eta beste.

Ohar orokor bat egin behar da taula horien erabilbideari buruz: 1. eta 2. pertsonetan, ezinezkoa dela beroiei dagozkien h:zkiak errara irakurtzea. Ezin daitzeke, gonbarazio baterako, gaitugu edo hagokik irakur; pertsona-bihurkuntza horietan, «-re burua» erabili behar baita euskaraz: «guk geure burua dugu» edo «hi heure buruari hagokio». 3. pertsonetan, berriz, maila bereko pertsona desberdinak gerta daitezkeelako, eta gertatzen diren kasuetan, errera irakur daitezke: du (<
>.

>

>

>

TXILLARDEGI

AURKIBIDEA IZAN: NOR ...... ........... NOR- NORI. ......... NOR-NORK ...... NOR- NOR[- NORK.

1 7 20 34

IRO ......................

lKUSI ..................

142

JAKIN ..................

144

ENTZUN ................

146

ERAKUTSI. .............

149

47

EROAN ..................

152

EOON ..................

48

IHARDUN ..............

154

JOAN...................

61

IHARDUKI. ............

156

ETORRI. ................

75

IRAKATSI. .............

158

IBILI ....................

88

UTZL ...................

159

ATXEKI ................

101

IOORRI. ................

160

JARRAIKI ..............

104

EROSI. .................

161

EKIN ...................

107

IHARDETSL ............

162

JARIN ..................

109

ERAUNTSL .............

163

ETZAN .................

111

EUTSI ..................

164

EDUKI. .................

113

IRAUN .................

165

EKARRI. ...............

117

IRUDI. .................

167

ERAMAN ...............

121

EMAN ..................

169

ERABILI. ...............

126

ERlTZI ..................

171

EZAOUTU ..............

131

ESAN ...................

176

EOIN ...................

135

BESTE BATZU ..........

181

ADITZ LAGUNTZAILEA

TAULEN ERABILBIDEA

~ t~ ~ ~e

= =

dan date dake

(zitzaidan) (zatzaizkidate) (litzaidake)

(

I kk + n + ke

= =

an ake

(zitzaian) (litzaiake)

Inn + n I + ke

= =

nan nake

(zitzainan) (litzainake)

+ te + ke

= =

tuzte tuzke

(dituzte) (lituzke)

= =

keen ten

(zatekeen) (gintuzten)

~

~ tu

~tu

+ ke

lke + n (te + n

=

NI

1 nalZ 2 haiz

3 da 1 gara 2 zara 2' zarete 3 dira

N2 1 nintzen 2

3 1 2 2'

3 11

hintzen zen gmen zmen zineten Zlren

NOR NI INDlKATffiOZKO ORAINALDIA 1

2 3 1 2

2' 3

na iz ha iz da ga ra za ra za re te di ra

Oharra = Atzetik atzizki bat datorrelarik, e batez egiten da lotura. Ad. = naizela, haizela, dela; garela, zarela, zaretela, direla. Aditz-joko honetaz baliaturik, hiru aldi osa daitezke = " ( me he acercado 1.1 (gaur) hurbIldu muz I j'ai approche

( me acerco

1.2 (orain) hurbiltzen naiz

I j'approche

1.3

I j 'approcherai

( me acercare

(bihar) hurbilduko naiz

N2 INDIKATffiOZKO LEHENALDIA 1 2

3 1

2 2' 3

nin tzen bin tzen zen gm en zmen zin e te n Zl ren

Aditz-joko honetaz baliaturik, hiru aldi osa daitezke: me acerque 2.1 (iaz) hurbildu nintzen j'approchai 2.2 (garai hartan) hurbiltzen nintzen { me acercaba j'approchais me acercaria 2.3 (gaur) hurbilduko nintzen j 'approcherais naizela dizuet (gaur) Oharra = hurbilduko esan nintzela nizuen (atzo)

12

N3 1 2 3 1 2 2' 3

banintz bahintz balitz bagina bazina bazinete balira

N4 1 nintzateke 2 hintzateke 3 litzateke 1 ginateke 2 zinateke 2' zinatekete 3 lirateke

N4' 1 2 3 1 2 2' 3 2

I

nintzatekeen hintzatekeen zatekeen ginatekeen zinatekeen zinateketen ziratekeen

N3 BALDINTZA ba nin tz ba bin tz ba li tz ba gin a ba zin a 2' ba zin e te 3 ba li ra

1 2 3 1 2

N4 ONDORIOA (I) 1 nin tzate ke 2 bin tzate ke 3 li tzate ke 1 gin ate ke 2 zin ate ke 2' zin ate ke te 3 li rate ke

N4'

ONDORIOA (11) 1 2 3 1 2 2' 3

nin tzate keen hin tzate keen zate keen gin ate keen zm ate keen zm ate ke te n zi rate keen

Ad. = (iaz) sartu banintz, hurbildu nintzatekeen = = si me hubiera metido, me hubiera acercado; si j'etais entre, j'aurais approche (orain) sartzen banintz, hurbiltzen nintzateke = = si me metiera, me acercaria; si j'entrais, j'approcherais (etzi) sartuko banintz, hurbilduko nintzateke Oharra: «sartu banintz, hurbilduko nintzen» entzuten da. Baldintza bat sartuz gero, ordea (= banintz), erantzunak (te)ke behan duo Azkenaldiko esaldi hori, horretara, erdalduntzat jo behar da.

N5 1 2 3 1 2 2' 3

naiteke haiteke daiteke gaitezke zaitezke zaitezkete daitezke

N6 1 2 3 1 2 2' 3

ninteke hinteke liteke gintezke zintezke zintezkete litezke

N6' 1 nintekeen 2 hintekeen 3 zitekeen 1 gintezkeen 2 zintezkeen 2' zintezketen 3 zitezkeen 3

I

N5 AHALEZKOA(I) (berehalako) 1

na ite ha ite da ite

2

3

ke ke ke

1

ga za za da

2

2' 3

ite z ke ite z ke ite ~ ke te ite z ke

Ad. = (orain, berehala, gaur...) hurbil naiteke·f puedo acercarme I( Je peux approcher «Se emplea cuando el ACTO a que se refiere el nombre verbal debe ser realizado DESPUES del momento en que habla, aunque la potencialidad del sujeto sea considerada como ACTUAL en dicho momento.» (Sebero Altube, Erderismos, 249).

N6 AHALEZKOA (11) (geroko) 1 2

3

nin te hin te li te

ke ke ke

gin zin zin li

1 2

2' 3

te te te te

z z z z

ke ke ke te ke

Ad. = (bihar, halako batez, datorren astean...) hurbil ninteke f podria ac~rcarme ~ Je poumus approcher

N6' AHALEZKOA (Ill) (iraganerako) 1 2 3

nin te hin te zi te

ke en ke en ke en

1 2 2' 3

gin te z zin te z zin te z zi te z

ke en ke en ke te n ke en

Ad. = (atzo, iaz, hara iritsi ginenean...) hurbil nintekeen l ~ubie~a podido acercarme ~ j'aurals pu approcher

32

N7 1 2 3 1 2 2' 3

nadin hadin dadin gaitezen zaitezen zaitezten daitezen

N8 1 2 3 1 2 2' 3

nendin hendin zedinlledin gintezen zintezen zintezten zitezen

N9 2 hadi 3 bedi 2 zaitez 2' zaitezte 3 bitez

N9' 2 3 1 2 2' 3

41

haizen biz garen zaren zareten bira

N7 SUJUNTffiOZKO ORAINALDIA 1 2 3 1

na di hadi dadi ga ite 2 za ite 2' za ite 3 da ite Ad.

n n n zen z en zte n zen

= hurbil nadin (que me acerque t que j'approche

N8 SUBJUNTffiOZKO LEHENALDIA nen di hen di 3 ze di 1 gin te 2 zin te 2' zin te 3 zi te

n n

1

2

n

zen zen z te n zen

= hurbil nendin (que ~e acercase I que J'approchasse . zedin. nuen Oharra = Joan - d1 e "ID nahi -knu e Ad.

(berezketa-doi hau franko galdua gaur)

N9

AGINTALDIA 1 2

3

ha di be di

1

2 2' 3 Ad.

za ite z za ite zte bite z

= hurbil hadi. it acercathe

" approc e-tOl

42

NIO 1 2 3 1 2 2' 3

banadi bahadi badadi bagaitez bazaitez bazaitezte badaitez

NIl 1 2 3 1 2 2' 3

51

banendi bahendi baledi bagintez bazintez bazintezte balitez

NIO AHALEZKO BALDINTZAK (hurbila) 1 2 3 1 2 2' 3 Oh~rra

Ad.

ba na ba ha ba da ba ga ba za ba za ba da

di di di ite z ite z ite zte ite z

= hurbil banadi; hortaz, benetan hurbil naiteke. . . . l si me acerco

= (oram) hurbil banadl ( si j'approche

NIl AHALEZKO BALDINTZAK (urruna) 1 ba nen di 2 ba hen di

3 1 2 2' 3

ba le ba gin ba zin ba zin ba li

di te te te te

z

z zte z

Oharra = hurbil banendi; hortaz, benetan hurbil ninteke. Ad. = (halako batez) hurbil banendi l S! ~e acerca~e (SI j'approchalS

52

N12 1 2 3 1 2 2' 3

61

naizateke haizateke dateke garateke zarateke zaratekete dirateke

N12

GEROALDIARKAIKOA 1 2 3 1 2 2' 3

na izateke ha izateke da teke ga ra teke za ra teke za fa teke te di fa teke

(Aditz-joko hau ia ahaztuta dago, Zuberoan eta Baxenabarren ezik) Ohar barzu: a - Aditz-joko hau ez da ahalezkoa; eta partizipioaz erabiltzen da: se ha acercado (objetivamente) h urbildu d a { " il a approc h'e (b"!Jectlvement

,0

0

)

h urluaee b OJd d t k {se habni acercado (creo) 11 aura approche Ge crOls) b - Soilik ere joan daiteke: ad. = daigii"n igantian jenterik hanitx dateke. o

,

• •

62

NOR

NORI

NNl

1

1 gu

ill

2 natzaikln 3 natzaio 2 natzaizu 2 natzaizue 3 natzaie

2 1 3 1 3

2 gatzaizkik In 3 gatzaizkio 2 gatzaizkizu 2' gatzaizkizue 3 gatzaizkie

hi

hatzait hatzaio hatzaigu hatzaie

2 1 3 1 3

71

2'

.zatzaizkit zatzaizkio zatzaizkigu zatzaizkie

1 3 1 3

zuek

zatzaizkidate zatzaizkiote zatzaizkigute zatzaizkiete

3 hura

3 haiek

1 zait zaikln 3 zalO 1 ZaIgu 2 ZaIZU 2' zalzue 3 zale

1 zaizkit zaizkikln 3 zaizkio 1 zaizkigu 2 zaizkizu 2' zaizkizue 3 zaizkie

2

1.1 1.2 1.3

zu

hurbildu natzaio hurbiltzen natzaio hurbilduko natzaio

2

NOR

NORI

NNl INDIKATIBOZKO ORAINALDIA NOR 1 2 3

1 2 2' 3

na tzai ha tzai ZaI

ga tzai zki za tzai zki za tzai zki zai zki

NORI t kin 0

gu zu zue te e

72

NN2

1

1 gu

ID

gintzaizkianInan 3 gintzaizkion 2 gintzaizkizun 2' gintzaizkizuen 3 gintzaizkien 2

nintzaian man 3 nintzaion 2 nintzaizun 2' nintzaizuen 3 nintzaien 2

1 3 1 3

hintzaidan hintzaion hintzaigun hintzaien

2'zuek

2 zu

2 hi 1 3 1 3

zintzaizkidan zintzaizkion zintzaizkigun zintzaizkien

zitzaidan zitzaian man zitzaion zitzaigun zitzaizun zitzaizuen zitzaien

2.1 hurbildu nintzaion 2.2 hurbiltzen nintzaion 2.3 hurbilduko nintzaion

81

zintzaizkidaten zintzaizkioten zintzaizkiguten zintzaizkieten

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

1 3 1 3

1 2 3 1 2 2' 3

zitzaizkidan zitzaizkian/nan zitzaizkion zitzaizkigun zitzaizkizun zitzaizkizuen zitzaizkien

NN2 INDIKATmOZKO LEHENALDIA NOR 1 2 3 1 2 2' 3

nin tzai hin tzai Zl tzai gm tzai zki zm tzai zki zm tzai zki Zl tzai zki

NORI t kin 0

gu -n zu zue te e

82

NN3

1 nl

1 gu

2 banintzaikln

2 bagintzaizkik In

banintzaio banintzaizu banintzaizue banintzaie

3 bagintzaizkio 2 bagintzaizkizu 2' bagintzaizkizue 3 bagintzaizkie

3 2 2'

3

2 1 3 1 3

hi

bahintzait bahintzaio bahintzaigu bahintzaie

2 1 3 1 3

1 3 1 3

zuek

bazintzaizkidate bazintzaizkiote bazintzaizkigute bazintzaizkiete

3 haiek

1 balitzait

1 balitzaizkit

2 balitzaikln

2 balitzaizkikln

3 balitzaio 1 balitzaigu 2 balitzaizu 2' balitzaizue 3 balitzaie

3 balitzaizkio 1 balitzaizkigu 2 balitzaizkizu 2' balitzaizkizue 3 balitzaizkie

3.1 hurbildu banintzaio 3.2 hurbitzen banintzaio 3.3 hurbilduko banintzaio I

2'

bazintzaizkit bazintzaizkio bazintzaizkigu bazintzaizkie

3 hura

9

zu

NN3 BALDINTZA 1 2

3

ba- 1 2 2'

3

NOR

NORI

nin hin li gin zin zin li

t kin

tzai tzai tzai tzai tzai tzai tzai

0

zki zki zki zki

gu zu zue e

te

92

NN4

1 m 2

3 2 2'

3

2

nintzaiake make nintzaioke nintzaizuke nintzaizueke nintzaieke

hi

hintzaidake hintzaioke hintzaiguke hintzaieke

1 3 1 3

1 gu gintzaizkiake make 3 gintzaizkioke 2 gintzaizkizuke 2' gintzaizkizueke 3 gintzaizkieke 2

2 1 3 1 3

zintzaizkidake zintzaizkioke zintzaizkiguke zintzaizkieke

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

litzaidake litzaiake make litzaioke litzaiguke litzaizuke litzaizueke litzaieke 4 hurbilduko nintzaioke

10

1

2'

zu 1 3 1 3

zintzaizkidakete zintzaizkiokete zintzaizkigukete zintzaizkiekete

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

zuek

litzaizkidake litzaizkiake make litzaizkioke litzaizkiguke litzaizkizuke litzaizkizueke litzaizkieke

NN4 ONDORIOA (I)

1 2 3 1 2 2' 3

NOR

NORI

nin hin li gin zin zin li

t kin

tzai tzai tzai tzai tzai tzai tzai

0

zki zki zki zki

gu zu zue e

ke te

102

NN4'

1 ID 2 3 2 2' 3

1 gu

nintzaiakeen/nakeen nintzaiokeen nintzaizukeen nintzaizuekeen nintzaiekeen

3 hintzaiokeen 1 hintzaigukeen

3 hintzaiekeen

1 3 1 3

zintzaizkidakeen 1 zintzaizkidaketen zintzaizkiokeen 3 zintzaizkioketen zintzaizkigukeen 1 zintzaizkiguketen zintzaizkiekeen 3 zintzaizkieketen

3 hura

3 haiek

1 zitzaidakeen 2 zitzaiakeen Jnakeen

1 zitzaizkidakeen 2 zitzaizkiakeenJnakeen

3 zitzaiokeen

3 zitzaizkiokeen

1 zitzaigukeen 2 zitzaizukeen 2' zitzaizuekeen

1 2 2' .) '"'

3 zitzaiekeen

4'

111

gintzaizkiakeen/nakeen gintzaizkiokeen gintzaizkizukeen gintzaizkizuekeen gintzaizkiekeen

2' zuek

2 zu

2 hi 1 hintzaidakeen

2 3 2 2' 3

hurbildu(ko) nintzaiokeen

zitzaizkigukeen zitzaizkizukeen zitzaizkizuekeen zitzaizkiekeen

NN4' ONDORIOA (11) NOR

NORI

1 nm tzai 2 hin tzai

t kin

3 Zl tzai 1 gm tzai zki 2 ZIn tzai zki 2' ZIn tzai zki 3 Zl tzai zki

gu zu zue e

0

ke

-0

te

112

NN5

1 gu

1 m 2

nakiake make 3 nakioke 2 nakizuke 2' nakizueke 3 nakieke

gakizkiake make gakizkioke 2 gakizkizuke 2' gakizkizueke 3 gakizkieke

2

2

2

hi

hakidake hakioke hakiguke hakieke

1 3 1 3

3 1 2 3 1 2 2' 3

1

1 3 1 3

2'

zu

zakizkidake zakizkioke zakizkiguke zakizkieke

dakidake dakiake make dakioke dakiguke dakizuke dakizueke dakieke

1 3 1 3

zuek

zakizkidakete zakizkiokete zakizkigukete zakizkiekete

3 haiek

hura

5 hurbil nakioke

12

3

1 2 3 1 2 2' 3

dakizkidake dakizkiake make dakizkioke dakizkiguke dakizkizuke dakizkizueke dakizkieke

NN5 AHALEZKOA (I) NOR 1 1 3 1

2 2' 3

na ki ha ki da ki ga ki za ki za ki da ki

NORI t km 0

zki zki zki zki

gu zu zue e

ke te

122

NN6

1 m

1 gu

2 nenkiake make

2 genkizkiake make

3 nenkioke 2 nenkizuke 2' nenkizueke 3 nenkieke

3 genkizkioke 2 genkizkizuke 2' genkizkizueke 3 genkizkieke

2 1 3 1 3

hi

henkidake henkioke henkiguke henkieke

1 3 1 3

zu

2'

zenkizkidake zenkizkioke zenkizkiguke zenkizkieke

1 3 1 3

zuek

zenkizkidakete zenkizkiokete zenkizkigukete zenkizkiekete

3 hura

3 haie

1 lekidake 2 lekiake make

1 lekizkidake 2 lekizkiake make

3 lekioke 1 lekiguke 2 lekizuke 2' lekizueke 3 lekieke

3 lekizkioke 1 lekizkiguke 2 lekizkizuke 2' lekizkizueke 3 lekizkieke

6 hurbil nenkioke

131

2

NN6 AHALEZKOA (11) NOR 1 2 3 1 2 2' 3

nen hen le gen zen zen le

NORI ki ki ki ki zki ki zki ki zki kizki

t kin 0

gu

zu zue e

ke te

132

NN6'

1 m 2 3 2 2' 3

nenkiakeentnakeen nenkiokeen nenkizukeen nenkizuekeen nenkiekeen

2 hi henkidakeen henkiokeen henkigukeen henkiekeen

1 3 1 3

1 2 3 1 2 2' 3

6' 141

1 gu

1 3 1 3

genkizkiakeenlnakeen genkizkiokeen genkizkizukeen genkizkizuekeen genkizkiekeen

2 zu zenkizkidakeen zenkizkiokeen zenkizkigukeen zenkizkiekeen

3 hura zekidakeen zekiakeenlnakeen zekiokeen zekigukeen zekizukeen zekizuekeen zekiekeen

hurbil nenkiokeen

2 3 2 2' 3

1 2 3 1 2 2' 3

1 3 1 3

2' zuek zenkizkidaketen zenkizkioketen zenkizkiguketen zenkizkieketen

3 haiek zekizkidakeen zekizkiakeenlnakeen zekizkiokeen zekizkigukeen zekizkizukeen zekizkizuekeen zekizkiekeen

NN6' AHALEZKOA (Ill)

1 2 3 1 2 2' 3

NOR

NORI

nen hen ze gen zen zen ze

t km

ki ki ki ki zki ki zki ki zki ki zki

0

gu zu zue e

ke

-0

te

142

NN7

1 2 3 2 2' 3

1 gu

ID

nakianlnan nakion nakizun nakizuen nakien

2 3 2 2' 3

2 hi 1 3 1 3

hakidan hakion hakigun hakien

2 zu 1 3 1 3

2'

zakizkidan zakizkion zakizkigun zakizkien

1 3 1 3

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

dakidan dakian /nan dakion dakigun dakizun dakizuen dakien

7 hurbil nakion.

15

I

gakizkianlnan gakizkion gakizkizun gakizkizuen gakizkien

zuek

zakizkidaten zakizkioten zakizkiguten zakizkieten

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

dakizkidan dakizkianlnan dakizkion dakizkigun dakizkizun dakizkizuen dakizkien

NN7 SUBJUNTffiOZKO ORAINALDIA NOR 1 2 3 1 2 2' 3

na ki haki da ki ga ki zki za kizki za ki zki da ki zki

NORI t kin 0

gu zu zue e

-0

te

152

NN8

1 m 2 3 2 2' 3

nenkian/nan nenkion nenkizun nenkizuen nenkien

2 3 2 2' 3

genkizkian/nan genkizkion genkizkizun genkizkizuen genkizkien

2 hi

2 zu

2'zuek

1 henkidan

1 zenkizkidan

1 zenkizkidaten

3 henkion 1 henkigun 3 henkien

3 zenkizkion 1 zenkizkigun 3 zenkizkien

3

3

hura

I

zenkizkioten

1 zenkizkiguten

3 zenkizkieten

3

haiek

1 zekidan 2 zekian/nan

1 zekizkidan 2 zekizkian /nan

3 zekion 1 zekigun 2 zekizun 2' zekizuen 3 zekien

3

8 hurbil nenkion 16

1 gu

zekizkion

1 zekizkigun 2 zekizkizun 2' zekizkizuen

3

zekizkien

NN8 SUBJUNTffiOZKO LEHENALDIA NOR 1 nen hen 3 ze 1 gen 2 zen 2' zen 3 ze 2

ki ki ki ki ki ki ki

NOR! t kin 0

zki zki zki zki

gu

zu zue e

-0

te

162

NN9

2 1 3 1 3

hi hakit hakio hakigu hakie

2 1 3 1 3

zu

2' 1 3 1 3

zakizkit zakizkio zakizkigu zakizkie

1 bekit

bekik;n bekio bekigu bekizu bekizue bekie

9 hurbil hakio!

17

1

zakizkidate zakizkiote zakizkigute zakizkiete

3 haiek

3 hura 2 3 1 2 2' 3

zuek

1 2 3 1 2 2' 3

bekizkit bekizkikln bekizkio bekizkigu bekizkizu bekizkizue bekizkie

NN9 AGINTALDIA NOR 1 2

3 1 2 2'

3

ha ki be ki za ki zki za ki zki be ki zki

NOR! t kin 0

gu zu zue e

te

172

NNIO

2 1 3 1 3

1 m

1 gu

2 banakik/n 3 banakio 2 banakizu 2' banakizue 3 banakie

2 bagakizkikln 3 bagakizkio 2 bagakizkizu 2' bagakizkizue 3 bagakizkie

hi

bahakit bahakio bahakigu bahakie

1

1 3 1 3

zu

bazakizkit bazakizkio bazakizkigu bazakizkie

2' 1 3 1 3

zuek

bazakizkidate bazakizkiote bazakizkigute bazakizkiete

3 hura

3 haiek

1 badakit 2 badakikln 3 badakio 1 badakigu 2 badakizu 2' badakizue 3 badakie

1 badakizkit 2 badakizkik In 3 badakizkio 1 badakizkigu 2 badakizkizu 2' badakizkizue 3 badakizkie

10 hurbil banakio

18

2

NNIO AHALEZKO BALDINTZAK (hurbila) NOR 1 na ki 2 3 ba- 1 2 2' 3

ha da ga za za da

ki ki

ki zki ki zki

ki zki ki zki

NORI t kin 0

gu zu zue te e

182

NNll

1 ru 2 3 2 2' 3

banenkik/n banenkio banenkizu banenkizue banenkie

2 3 2 2' 3

hi

2

bahenkit bahenkio bahenkigu bahenkie

1 3 1 3

1 gu

2 1 3 1 3

zu 1 3 1 3

zuek

bazenkizkidate bazenkizkiote bazenkizkigute bazenkizkiete

3 hura

3 haiek

balekit balekikln 3 balekio 1 balekigu 2 balekizu 2' balekizue 3 balekie

balekizkit balekizkik/n 3 balekizkio 1 balekizkigu 2 balekizkizu 2' balekizkizue 3 balekizkie

1

1

2

hurbil banenkio

NN12 Ez da erabiltzen 191

2'

bazenkizkit bazenkizkio bazenkizkigu bazenkizkie

2

11

bagenkizkik/n bagenkizkio bagenkizkizu bagenkizkizue bagenkizkie

NNll AHALEZKO BALDINTZAK (urruna) NORI

NOR

t

nen hen 3 le ba- t gen 2 zen 2' zen 3 le 2


t kin 0

zki zki zki zki

gu zu zue te e

192

NOR NORK

NNl

1 gu

1 m nauktn nau 2 nauzu 2' nauzue 3 naute

2

2

3

hi

haut hau 1 haugu 3 haute

2

zu

1

1 zaitut

3

3

zuek

zaituztet zaituzte 1 zaituztegu 3 zaituzte(te) 1

zaitu 1 zaitugu 3 zaituzte

3

3 haiek

dut duk/n 3 du 1 dugu 2 duzu 2' duzue 3 dute

ditut dituk/n 3 ditu 1 ditugu 2 dituzu 2' dituzue 3 dituzte

1.1 ikusi naute 1.2 ikusten naute 1.3 ikusiko naute I

2'

3 hura 1 2

20

gaituktn gaitu 2 gaituzu 2' gaituzue 3 gaituzte

2

3

1 2

NOR

NORK

NNl INDIKATffiOZKO ORAINALDIA NORK

NOR 1 na 2 ha

3 d 1 ga it 2 za it 2' za it 3 d it 1.1

(gaur) ikusi dut

1.2 (orain) ikusten dut 1.3

(bihar) ikusiko dut

u u u u u u zte u

T KIN

GU ZU ZUE TE

lj'ai he visto vu l jeveovois l jevereverrai

202

NN2

1 2 3 2 2' 3

1 gu

fil

ninduan/nan ninduen ninduzun ninduzuen ninduten

2 hi 1

hindudan

3 hinduen 1 hindugun J hinduten

3 hura 1 2 3 1 2 2'

nuen huen zuen genuen zenuen zenuten 3 zuten

2.1 2.2 2.3

211

ikusi ninduten ikusten ninduten ikusiko ninduten

2 gintuan/nan 3 gintuen 2 gintuzun . 2 ' gmtuzuen 3 gintuzten

2'

2 zu 1 3 1 3

1 3 1 3

zintudan zintuen zintugun zintuzten

(irreg.)

zuek

zintuztedan zintuzten zintuztegun zintuzte(te)n

3 haiek 1 2

3 1 2 2' 3

nituen hituen zituen genituen zenituen zenituzten zituzten

NN2 INDIKATffiOZKO LEHENALDIA NOR

1,2

NORK T

1 nind u 2

hind u

KIN

1 gint u

GU ZU ZUE TE

3 2 zint u 2' zint u zte

3

NORK

3 1

N

2

H

3 1

Z GEN ZEN ZEN Z

2 2'

3

-0

NOR

u u -u u u u it u

-0

te te

21

2

NN3

1

1 gu

ID

banindukln banindu 2 baninduzu 2' baninduzue 3 banindute

bagintuk/n bagintu 2 bagintuzu 2' bagintuzue 3 bagintuzte

2

2

3

2 1 3 1 3

hi

bahindut bahindu bahindugu bahindute

2 1 3 1 3

3 hura 1 banu 2 bahu 3 balu 1 bagenu 2 bazenu 2' bazenute 3 balute

3.1 ikusi baninduzue 3.2 ikusten baninduzue 3.3 ikusiko baninduzue 221

3

zu

bazintut bazintu bazintugu bazintuzte

2' 1 3 1 3

zuek

bazintuztet bazintuzte bazintuztegu bazintuzte(te)

3 haiek 1 banitu 2 bahitu 3 balitu 1 bagenitu 2 bazenitu 2' bazenituzte 3 balituzte

NN3 BALDINTZA NOR

1,2

1 nind nind 3 ba- 1 gint 2 zint 2' zint 3 2

NaRK

1 2

3 1

ba- 2 2'

3

N H L

GEN ZEN ZEN L

KIN

u u u zte

NaRK

3

T

u u

GU ZU ZUE TE

NOR

u u -u u u u it u

te te

222

NN4

1 ID 2 3 2 2' 3

2 1 3 1 3

nindukektn ninduke nindukezu nindukezue nindukete

hi

hinduket hinduke hindukegu hindukete

1

2 3 2 2' 3

2 1 3 1 3

gintuzkektn gintuzke gintuzkezu gintuzkezue gintuzkete

zu

zintuzket zintuzke zintuzkegu zintuzkete

2' zuek 1 3 1 3

zintuzketet zintuzkete zintuzketegu zintuzkete(te)

3 hura

3 haiek

1 nuke 2 huke 3 luke 1 genuke 2 zenuke 2' zenukete 3 lukete

1 nituzke 2 hituzke 3 lituzke 1 genituzke 2 zenituzke 2' zenituzkete 3 lituzkete

4 ikusiko nindukete

23

1 gu

NN4 ONDORIOA (I)

NORK

NOR

1,2 1 2 3 1 2 2' 3

T

nind u hind u

KIN

ke

gint u zint u zint u zte

NORK

3 1 2

3 1 2 2'

3

GU ZU ZUE TE

NOR

N

u u L -u GEN u ZEN u ZEN u L it u

H

ke

TE TE

232

NN4'

1

1 3 1 3

2 3 2 2' 3

nindukeanlnan nindukeen nindukezun nindukezuen ninduketen

2

hi

hindukedan hindukeen hindukegun hinduketen

241

2 3 2 2' 3

2 1 3 1 3

gintuzkean/nan gintuzkeen gintuzkezun gintuzkezuen gintuzketen

zu

2'

zintuzkedan zintuzkeen zintuzkegun zintuzketen

1 2 1 3

zuek

zintuzketedan zintuzketen zintuzketegun zintuzkete(te)n

3 hura

3 haiek

1 nukeen hukeen 3 zukeen 1 genukeen 2 zenukeen 2' zenuketen 2 zuketen

1 nituzkeen hituzkeen 3 zituzkeen 1 genituzkeen 2 zenituzkeen 2' zenituzketen 3 zituzketen

2

4'

1 gu

ill

ikusi ninduketen

2

NN4' ONDORIOA (11)

NOR

1,2 1 2

3 1 2 2'

3

3

nind u hind u (if.) gint u ke zint u zint u zte (if.)

NaRK 1 2

NaRK T KIN

OU ZU ZUE TE

-0

NOR

N

u u H 3 Z -u 1 OEN u ke 2 ZEN u 2' ZEN u 3 Z it u

-0

TE TE

242

NN5

1

1 gu

fit

2 nazakekln 3 nazake 2 nazakezu 2' nazakezue 3 nazakete

2

hi

2

1 hazaket 3 hazake 1 hazakegu 3 hazakete

3 1 2 3 1 2 2' 3

1

zu

2'

1 zaitzaket 3 zaitzake 1 zaitzakegu

1 3 1 3

3 zaitzakete

hura

dezaket dezakekln dezake dezakegu dezakezu dezakezue dezakete

5 ikus nazakezue.

25

2 gaitzakek/n 3 gaitzake 2 gaitzakezu 2' gaitzakezue 3 gaitzakete

zuek

zaitzaketet zaitzakete zaitzaketegu zaitzakete(te)

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

ditzaket ditzakekln ditzake ditzakegu ditzakezu ditzakezue ditzakete

NN5 AHALEZKOA (I) NOR 1

na ha 3 de 1 ga 2 za 2' za 3 d 2

it it it it

NORK za za za za ke za za te za

T KIN

au ZU ZUE TE

252

NN6

1

1 gu

fil

nintzakekln 3 nintzake 2 nintzakezu 2' nintzakezue 3 nintzakete

gintzakekln gintzake 2 gintzakezu 2' gintzakezue 3 gintzakete

2

2 hi hintzaket hintzake 1 hintzakegu 3 hintzakete 1

3

2

3

2 zu

2'

zintzaket zintzake 1 zintzakegu 3 zintzakete

zintzaketet zintzakete 1 zintzaketegu 3 zintzakete(te)

1

1

3

3

3 hura 1 2

3 1 2 2'

3

nezake hezake lezake genezake zenezake zenezakete lezakete

6 ikus zintzakegu 261

zuek

3 haiek nitzake hitzake 3 litzake 1 genitzake 2 zenitzake 2' zenitzakete 3 litzakete 1

2

NN6 AHALEZKOA (11) NOR

1,2 1

2 3 1 2 2' 3

3

NaRK

nint za hint za

T KIN

(ir.)

gint za ke zint za zint za te

GU ZU ZUE

TE

(ir.)

NaRK 1 N 2 H 3 L e 1 GEN 2 ZEN 2' ZEN 3 L it

NOR za za za za za za za

ke

TE TE

262

NN6'

1

1 gu

ID

nintzakeanman 3 nintzakeen 2 nintzakezun 2' nintzakezuen 3 nintzaketen

2 gintzakean/nan 3 gintzakeen 2 gintzakezun 2' gintzakezuen 3 gintzaketen

2

1

3 1

3

2 hi hintzakedan hintzakeen hintzakegun hintzaketen

1

3 1

3

2 zu zintzakedan zintzakeen zintzakegun zintzaketen

2' zuek 1 zintzaketedan

3

3 zintzakete(te)n

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

nezakeen hezakeen zezakeen genezakeen zenezakeen zenezaketen zezaketen

6'ikus zintzakegun

27

1

zintzaketen

1 zintzaketegun

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

nitzakeen hitzakeen zitzakeen genitzakeen zenitzakeen zenitzaketen zitzaketen

NN6' AHALEZKOA (Ill) NOR

1,2 1 2 3 1 2

nint za hint za

NORK T KIN

gint za KE GU -n zint za ZU 2' zint za te ZUE 3 TE

NORK

3

NOR

za za Z e za za ke 1 GEN za 2 ZEN TE za 2' ZEN TE Z it za 3 1

N

2 3

H

-0

272

NN7

1

1 gu

fit

nazaan/nan nazan 2 nazazun 2' nazazuen 3 nazaten 2

2

3

3 2 2'

3

2 hi

2 zu

hazadan hazan 1 hazagun 3 hazaten

1 zaitzadan 3 zaitzan 1 zaitzagun 3 zaitzaten

1

3

2'

zuek

1 zaitzatedan 3 zaitzaten 1 zaitzategun 3 zaitzate(te)n

3 hura

3 haiek

1 dezadan 2 dezaanman

1 ditzadan 2 ditzaanlnan

3

dezan

1 dezagun 2 dezazun 2' dezazuen

3 dezaten

7 ikus nazazun

281

gaitzaan/nan gaitzan gaitzazun gaitzazuen gaitzaten

3 ditzan 1 ditzagun 2 ditzazun 2' ditzazuen 3 ditzaten

NN7 SUBJUNTmOZKO ORAINALDIA NOR 1 na za 2 ha za za 3 de 1 ga it za 2 za it za 2' za it za te d it za 3

NaRK T KIN

GU ZU ZUE TE

-0

282

NN8

1

1 gu

ID

2 nintzaanlnan

3 2 2'

3

2 1 3 1 3

2 gintzaan/nan

3 gintzan

nintzan nintzazun nintzazuen nintzaten

2 gintzazun 2' gintzazuen

3 gintzaten

hi

hintzadan hintzan hintzagun hintzaten

2 1 3 1 3

zu

2'

zintzadan zintzan zintzagun zintzaten

1 3 1 3

3 hura

291

zintzatedan zintzaten zintzategun zintzate(te)n

3 haiek

1 nezan

1 nitzan

2 hezan

2

3 zezan/lezan 1 genezan

3 1

2 zenezan 2' zenezaten

2 2'

3 zezaten

3

8 ikus gintzazuen

zuek

hitzan zitzan genitzan zenitzan zenitzaten zitzaten

NN8 SUBJUNTffiOZKO LEHENALDIA NOR

1,2

NaRK T

nint za hint za

1 2

KIN

3 1 gint za 2 2' 3

3 1 2 3 1 2 2' 3

zint za zint za te

GU ZU ZUE TE

NaRK

NOR

N

za za e za za za za TE it za TE

H

Z GEN ZEN ZEN Z

-0

-0

ikus zezan nahi nuen ikus lezan nahi nuke

292

NN9

1

1 gu

ill

2 nazakln 2 nazazu 2' nazazue

2 hi

2 zu

3 haiek

ezakln 3 beza 2 ezazu 2' ezazue 3 bezate

itzakm 3 bitza 2 itzazu 2' itzazue 3 bitzate

2 3 2 2' 3

euk/eun beu euzu euzue beute

9 ikus nazazue! 1

2'

3 hura 2

30

2 gaitzakln 2 gaitzazu 2' gaitzazue

2

zuek

NN9 AGINTALDIA NaRK

NOR 1 na

za KIN

2

3 (b) e 1 ga it

za za

ZU ZUE 3 (b) it za TE

2 2'

302

NNIO

1 2 3 2 2' 3

2

hi

2

zu

1 bazaitzat 3 bazaitza 1 bazaitzagu 3 bazaitzate

bagaitzaktn bagaitza bagaitzazu bagaitzazue bagaitzate

2'

zuek

1 bazaitzatet 3 bazaitzate 1 bazaitzategu 3 bazaitzate(te)

3 hura

3 haiek

1 badezat 2 badezaktn 3 badeza 1 badezagu 2 badezazu 2' badezazue 3 badezate

1 baditzat 2 baditzaktn 3 baditza 1 baditzagu 2 baditzazu 2' baditzazue 3 baditzate

10 ikus badezat 1

2 3 2 2' 3

banazaktn banaza banazazu banazazue banazate

1 bahazat 3 bahaza 1 bahazagu 3 bahazate

31

1 gu

ill

NNIO AHALEZKO BALDINTZAK (hurbila) NOR na ha 3 de ba- 1 ga 2 za 2' za d 3 1

2

it it it it

NORK T za KIN za za GU za ZU za za te ZUE TE za

31

2

NNll

1

1 gu

ID

banintzak/n banintza 2 banintzazu 2' banintzazue 3 banintzate 2

bagintzak/n bagintza 2 bagintzazu 2' bagintzazue 3 bagintzate 2

3

3

2 hi

2 zu

bahintzat 3 bahintza 1 bahintzagu 3 bahintzate

bazintzat 3 bazintza 1 bazintzagu 3 bazintzate

1

321

zuek

1

bazintzatet bazintzate 1 bazintzategu 3 bazintzate(te)

1

3

3 hura

3 haiek

baneza baheza 3 baleza 1 bageneza 2 bazeneza 2' bazenezate 3 balezate

banitza bahitza 3 balitza 1 bagenitza 2 bazenitza 2' bazenitzate 3 balitzate

1 2

11

2'

ikus bahintzate

1 2

NNll AHALEZKO BALDINTZA (urruna) NOR

1,2 2

nint za hint za

T KIN

3 1

gint za

GU ZU ZUE TE

1

ba-

NaRK

2 zint za 2' zint za te

3

NaRK NOR

3

za za e za 3 za ba- 1 GEN za ZEN 2 za TE 2' ZEN it za TE L 3 1

N

2

H L

322

NN12

1

2 3 2 2' 3

naukek/n nauke naukezu naukezue naukete

2 3 2 2' 3

2 hi 1 3 1 3

1 gu

01

2 zu

hauket hauke haukegu haukete

2'

1 zaituzket 3 zaituzke 1 zaituzkegu 3 zaituzkete

1 3 1 3

duket dukek/n duke dukegu dukezu dukezue dukete

12 ikusi dukete

33

1

zuek

zaituzketet zaituzkete zaituzketegu zaituzkete(te)

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

gaituzkek/n gaituzke gaituzkezu gaituzkezue gaituzkete

1 2 3 1 2 2' 3

dituzket dituzkekln dituzke dituzkegu dituzkezu dituzkezue dituzkete

NN12

GEROALDIARKAIKOA NORK

NOR na ha d 3 1 ga 2 za 2' za d 3 1 2

u u u it u ke it u it u it u

T KIN

te

GU ZU ZUE TE

332

NNNl

3-hura 1 mn 2 didakln 3 dit 2 didazu 2' didazue 3 didate ')

-

hiri

1 2 3 2 2' 3 ')

-

')'

fun

zuel

1 diat/nat

1 dizut

1 dizuet

3 dikln 1 diagulnagu 3 diatelnate

3 dizu 1 dizugu 3 dizute

3 dizue 1 dizuegu 3 dizuete

hari

3

haiei

1 diot 2 diok/n 3 dio 1 diogu 2 diozu 2' diozue 3 diote

1 2 3 1 2 2' 3

diet diek/n die diegu diezu diezue diete

3

3-haiek Aski da = Adibidez =

341

guri digukln digu diguzu diguzue digute

didiot diegu dit

> > > >

dizki- egitea dizkiot dizkiegu dizkit

NNNl ORAINALDIA NOR 1 2

kin

3 di 1 2 2'

3

NOR1 NORK t T

dizki

KIN

0

gu zu zue e

GU ZU ZUE TE

342

NNN2

3-hura 1 gun

1 run

2 higun 3 zigun 2 zenigun 2' zeniguten 3 ziguten

2 hidan zidan zenidan zenidaten zidaten

3 2 2' 3

1 nian/nan 3 zianlnan 1 genianlnan 3 ziaten/naten

3 hari 1 2 3 1 2 2' 3

mon hion Zlon gemon zemon zenioten zioten

3-haiek I ZKI eman, I ren ordez: nion > nizkion zidan > zizkidan zieten > zizkieten

35

1

2' zuel

2 zun

2 hiri 1 3 1 3

1 3 1 3

mzun Zlzun gemzun zizuten

mzuen Zlzuen gemzuen zizueten

3 haiei 1 men hien 3 Zlen 1 gemen 2 zemen 2' zenieten 3 zieten 2

NNN2 LEHENALDIA NORK

3 1 2 3 1 2 2' 3

NOR

N

1

H

1

Z GEN ZEN ZEN Z

1 1 1 1

i zki

NORI t kin 0

-0

gu zu zue TE e TE

352

NNN3

3-hura

1 gun

1 mn 2 bahit 3 balit 2 bazenit 2' bazenidate 3 balidate

1 3 1 3

2 hiri banikln balikln bagenikln baliate Ibalinate

3

2 bahigu 3 baligu 2 bazenigu 2' bazenigute 3 baligute

2 1 3 1 3

hari

1 banio bahio 3 balio 1 bagenio 2 bazenio 2' bazeniote 3 baliote

36

I

1 3 1 3

banizu balizu bagenizu balizute

2

3-haiek

2'

zun

banizu > banizkizu

3

zuel

banizue balizue bagenizue balizuete

haiei

1 banie bahie 3 balie 1 bagenie 2 bazenie 2' bazeniete 3 baliete 2

NNN3 BALDINTZA

1 2 3 ba- 1 2

NORK

NOR

N

1

t

H L

1

kin

2'

GEN ZEN ZEN

3

L

11 1 1

i zki

NORI

0

gu zu zue e

TE TE

3.1 kendu banio 3.2 kentzen banio 3.3 kenduko banio

362

NNN4

3-hura 1 run

3

hidake lidake zenidake zenidakete lidakete

2

hiri

2

3 2 2'

1 niakemake 3 liakemake 1 geniake make 3 liakete makete

1 gun 2

3 2 2'

3

2

1 nizuke 3 lizuke 1 genizuke 3 lizukete

3 hari

3-haiek 371

zun

higuke liguke zeniguke zenigukete ligukete

2'

zuel

1 nizueke 3 lizueke 1 genizueke 3 lizuekete

3 haiei

1 nioke 2 hioke

1 nieke 2 hieke

3 lioke 1 genioke 2 zenioke 2' zeniokete 3 liokete

3 lieke 1 genieke 2 zenieke 2' zeniekete 3 liekete

nieke > nizkieke

NNN4 ONDORIOA (I)

1 2 3 1 2 2' 3

NORK

NOR

NORI

N H L GEN ZEN ZEN L

1 1

kin

1 1 1 1

i zki

t 0

gu ke zu zue e

TE TE

4 kenduko nieke

372

NNN4'

hura 1 gun

1 run hidakeen zjdakeen zenidakeen 2' zenidaketen 3 zidaketen

2 3 2

2 hiri 1 niakeen /nakeen 3 ziakeen/nakeen I geniakeen/nakeen 3 ziaketenInaketen

higukeen zigukeen 2 zenigukeen 2' zeniguketen 3 ziguketen

2 3

I

3 1 3

2 zun nizukeen zizukeen genizukeen zizuketen

3 han I 2 3 I 2 2' 3

haiek 38

1

niokeen hiokeen ziokeen geniokeen zeniokeen zenioketen zioketen

niokeen > nizkiokeen

1

3 1 3

2' zuel nizuekeen zizuekeen genizuekeen zizueketen

3 haiei 1 2 3 1 2 2' 3

niekeen hiekeen ziekeen geniekeen zeniekeen zenieketen zieketen

NNN4' ONDORIOA (11)

NORK 1 2 3 1 2 2' 3

NOR

NORI

N

1

H

1

t kin

Z GEN ZEN ZEN Z

1

0

1

gu zu zue e

1 1

i zki

4'

ke

-0

TE TE

kendu(ko) geniokeen

382

NNN5

hura 2 3 2 2' 3

1 gun

1 nln diezadakekln diezadake diezadakezu diezadakezue diezadakete

2 3 2 2' 3

2 hiri 1 3 1 3

diezaaket/naket diezaake Inake diezaakegu/nakegu diezaakete Inakete

3

1 3 1 3

2 zun diezazuket diezazuke diezazukegu diezazukete

diezaioket > diezazkioket

5 ikus diezaioket, nahi badut

391

2' 1 3 1 3

zuel

diezazueket diezazueke diezazuekegu diezazuekete

3 haiei

hari

1 diezaioket 2 diezaiokekln 3 diezaioke 1 diezaiokegu 2 diezaiokezu 2' diezaiokezue 3 diezaiokete

haiek

diezagukek/n diezaguke diezagukezu diezagukezue diezagukete

diezaieket diezaiekekln 2 3 diezaieke 1 diezaiekegu 2 diezaiekezu 2' diezaiekezue 3 diezaiekete 1

NNN5 AHALEZKOA (I) NOR

NORI

NORK

1

t

T

2

kin

KIN

3 d ieza 1 2 2'

3 d ieza zki

(i)

0

gu zu zue (i) e

ke

GU ZU ZUE TE

392

NNN6

hura 1 gun

1 run 2 3 2 2' 3

hiezadake liezadake zeniezadake zeniezadakete liezadakete

2' 3 2 2' 3

2 hiri 1 3 1 3

niezaake make liezaake make geniezaake make liezadaketemakete

1 3 1 3

2 zun niezazuke liezazuke geniezazuke liezazukete

haiek

niezaioke hiezaioke liezaioke geniezaioke zeniezaioke zeniezaiokete liezaiokete

liezadake > liezazkidake

6 ikus liezadake, nahi balu

401

2' 1 3 1 3

zuei

ziezazueke liezazueke geniezazueke liezazuekete

3 haiei

3 hari 1 2 3 1 2 2' 3

hiezaguke liezaguke zeniezaguke zeniezagukete liezagukete

1 2 3 1 2 2' 3

niezaieke hiezaieke liezaieke geniezaieke zeniezaieke zeniezaiekete liezaiekete

NNN6 AHALEZKOA (11) NORK NOR 1 2

3 1

N H L

2 2'

GEN ZEN ZEN

3

L

leza leza leza ieza ieza ieza ieza zki

NORI (i)

t kin 0

gu ke zu TE zue TE e

402

NNN6'

hura

1 3 1 3

1 mn

1 gun

2 hiezadakeen 3 ziezadakeen 2 zeniezadakeen 2' zeniezadaketen 3 ziezadaketen

2 hiezagukeen 3 ziezagukeen 2 zeniezagukeen 2' zeniezaguketen 3 ziezaguketen

2 hiri niezaakeen/nakeen ziezaakeen/nakeen geniezakeen Inakeen ziezaaketen Inaketen

2 1 3 1 3

niezazukeen ziezazukeen geniezazukeen ziezazuketen

I

niezazuekeen ziezazuekeen geniezazuekeen ziezazueketen

1 niezaiokeen 2 hiezaiokeen

1 niezaiekeen 2 hiezaiekeen

3 ziezaiokeen 1 geniezaiokeen 2 zeniezaiokeen 2' zeniezaioketen 3 ziezaioketen

3 ziezaiekeen 1 geniezaiekeen 2 zeniezaiekeen 2' zeniezaieketen 3 ziezaieketen

haiek

41

1 3 1 3

zuel

3 haiei

3 han

6'

2'

zun

geniezaiekeen > geniezazkiekeen ikus geniezazukeen

hubieramos podido vertelo pudieramos habertelo visto nous aurions pu te le voir

I

NNN6' AHALEZKOA (Ill) NORK 1

N

2

H

3 1

Z GEN ZEN ZEN Z

2 2'

3

NOR ieza leza ieza ieza leza ieza leza

NORI t kin 0

(i) gu ke zu TE zue TE zki e

-0

412

NNN7

hura 1 mn

1 3 1 3

1 gun

2 3 2 2' 3

diezadaan/danan diezadan diezadazun diezadazuen diezadaten

2

hiri

diezaadan/nadan diezaanlnan diezaagun Inagun diezaaten /naten

2 3 2 2' 3

2 1 3 1 3

zun

diezazudan diezazun diezazugun diezazuten

haiek

diezaiodan diezaioan/nan diezaion diezaiogun diezaiozun diezaiozuen diezaioten diezazudan > diezazkizudan

7 ikus diezaiogun 421

1 3 1 3

2' zuel diezazuedan diezazuen diezazuegun diezazueten

3 haiei

3 hari 1 2 3 1 2 2' 3

diezaguan /nan diezagun diezaguzun diezaguzuen diezaguten

1 2 3 1 2 2' 3

diezaiedan diezaiean/nan diezaien diezaiegun diezaiezun diezaiezuen diezaieten

NNN7 SUBJUNTffiOZKO ORAINALDIA NOR

NORI NORK

1

2 3 d ieza 1 2

2' 3 d ieza zki

t

kin (i)

T KIN

0

gu

zu zue e

OU ZU ZUE

-0

TE

422

NNN8

hura 1 mn 2 3 2 2' 3

1 gun 2 3 2 2' 3

hiezadan ziezadan zeniezadan zeniezadaten ziezadaten

niezaan man ziezaanman geniezaanman ziezaatenmaten

3

1 3 1 3

han

1 ruezalOn

3 ziezaion 1 gemezalOn 2 zeruezalOn 2' zeniezaioten 3 ziezaioten

geniezaien > geniezazkien

8 ikus hiezaion

431

1 3 1 3

ruezazun ziezazun geruezazun ziezazuten

2 hiezaion

haiek

2' zuel

2 zun

2 hiri 1 3 1 3

hiezagun ziezagun zeruezagun zeniezaguten ziezaguten

3

niezazuen Zlezazuen gemezazuen ziezazueten

haiei

1 niezaien 2 hiezaien 3 ziezaien 1 geruezalen 2 zeniezaien 2' zeniezaieten 3 ziezaieten

NNN8 SUBJUNTIBOZKO LEHENALDIA NORK NOR 1 2 3 1 2 2' 3

N H Z GEN ZEN ZEN Z

NORI

t leza kin leza (i) 0 leza gu leza zu leza zue TE leza e TE ieza zki

-0

432

NNN9

3-hura 1 mn

1 gun

iezadakln biezat 2 iezadazu 2' iezadazue 3 biezadate

iezaguk/n 3 biezagu 2 lezaguzu 2' lezaguzue 3 biezagute

2

2

3

2 3 3

2 zun

hiri

biezakln biezaateJnate

3 3

2'

3 biezazue 3 biezazuete

biezazu biezazute

3 hari iezaiokm biezaio 2 lezalOZU 2' lezalOzue 3 biezaiote 2

3

3-haiek

iezadak > iezazkidak

9 ikus iezaiok!

441

zuel

3

haiei

iezaiekln biezaie 2 lezazlezu 2' leZaIeZUe 3 biezaiete 2

3

NNN9 AGINTALDIA NOR 1 2 3 (b) ieza 1 2 2' 3 (b) ieza zki

Oharra

NORI NORK t

kin

KIN

0

gu zu zue e

ZU ZUE TE

= B- hori HARK eta HAIEK jokoetan bakarrik gordetzen

da.

442

NNNIO

hura 1 mn 2 3 2 2' 3

badiezaatmat badiezak m badiezaagumagu badiezaatemate

3 1 2 3 1 2 2' 3

haiek

1

badiezaguk m badiezagu badiezaguzu badiezaguzue badiezagute

2 zun

2' zuel

1 badiezazut 3 badiezazu 1 badiezazugu 3 badiezazute

1 badiezazuet 3 badiezazue 1 badiezazuegu 3 badiezazuete

hari

badiezaiot badiezaiokm badiezaio badiezaiogu badiezaiozu badiezaiozue badiezaiote badiezazut > badiezazkizut

10 ikus badiezazuet

45

2 3 2 2' 3

badiezadakm badiezat badiezadazu badiezadazue badiezadate

2 hiri 1 3 1 3

1 gun

3 haiei 1 2 3 1 2 2' 3

badiezaiet badiezaiekm badiezaie badiezaiegu badiezaiezu badiezaiezue badiezaiete

NNNIO AHALEZKO BALDINTZA (hurbila) NOR

NORI NORK t

1 2

3 d ieza

kin (i)

0

T KIN

ba- 1

gu

au

2

zu zue e

ZU ZUE

2' 3 d ieza zki

TE

452

NNNll

hura 1 2 3 2 2' 3

1 gun

mn 2 3 2 2' 3

bahiezat baliezat bazeniezat bazeniezadate baliezadate

baniezak/n baliezakln bageniezak/n baliezaate/nate

2' zuel

2 zun

2 hiri 1 3 1 3

1 3 1 3

baniezazu baliezazu bageniezazu baliezazute

3 han 1 2 3 1 2 2' 3

haiek 11

1 2 3 1 2 2' 3

baniezaio > baniezazkio ikus baniezazu

NNN12

461

1 3 1 3

3

baniezaio bahiezaio baliezaio bageniezaio bazeniezaio bazeniezaiote baliezaiote

Ez da erabiltzen.

bahiezagu baliezagu bazeniezagu bazeniezagute baliezagute

baniezazue baliezazue bageniezazue baliezazuete

haiei

baniezaie bahiezaie baliezaie bageniezaie bazeniezaie bazeniezaiete baliezaiete

NNNll AHALEZKO BALDINTZA (urruna) NOR!

NORK NOR 1 2 3 ba- 1 2

N H L

2'

GEN ZEN ZEN

3

L

ieza leza ieza leza leza leza ieza

t

kin (i)

0

gu

zki

zu zue TE e TE

462

-IRQ

NN5 (Ekaldeko euskalkietan, laguntzaile gisa erabilia) 1 2 3 1 2 2' 3

dirot dirokln diro dirogu dirozu dirozue dirote

NN6 1 2 3 1 2 2' 3

ruro hiro liro geruro zeniro zenirote lirote

NN6' 1 2 3 1 2 2' 3 471

niroen hiroen Zlfoen geniroen zeniroen zeniroten ziroten

~

-IIt() (

poder pouvorr

(Ekaldeko euskalkietan, laguntzaile gisa eta soilik edo «ezin» ekin erabilia

NN5 1

T

2

KIN

3 1

d

IrO

GU ZU ZUE TE

2 2'

3

NN6 1

N

2

3 1 2 2'

3

Iro Iro L Iro GEN iro ZEN IrO ZEN iro TE L Iro TE H

NN6' 1 2

3 1 2 2'

3

N

Iro H Iro Z Iro GEN Iro (e)n ZEN iro ZEN Iro TE Z IrO TE

Oharra: Sail hauek dezaket, nezake eta nezakeen-en kideak dira.

472

ADITZ TRINKOA

EGON NI

1 2 3 1 2 2' 3

nago hago dago gaude zaude zaudete daude (1)

N2 1 2 3 1 2 2' 3

nengoen hengoen zegoen geunden zeunden zeundeten zeuden (2)

(1) gagoz-, zagoz-, zagoz- -te, dagoz-, datiboa hartzen dutenerako soilik onhartzen dira: hots, gagozkio, zagozkit, zagozkiote, dagozkizu eta abarretarako. (2) gengoz-, zengoz-, zengoz- -te, zegoz- azkenburuan -rein dutelarik, noski, datiboa hartzen dutenerako soilik onhartzen dira: hots, zengozkion, zengozkidan, zengozkieten, zegozkian eta abarretarako.

48

I

EGON

~

~

estar, permanecer etre, rester

NI ORAINALDIA 1 2

3 1 2 2' 3

na go ha go da go ga u de za u de za u dete da u de (1)

N2 LEHENALDIA 1 nen go en 2 hen go en en 3 ze go 1 ge u nde n 2 ze u nde n 2' ze u ndete n 3 ze u de n

482

EGON

N3

1 2 3 1 2 2' 3

banengo bahengo balego bageunde bazeunde bazeundete baleude

N4'

N4 1 nengoke 2 hengoke

1 nengokeen 2 hengokeen

3 legoke

3 zegokeen

1 2 2'

3

491

geundeke zeundeke zeundekete leudeke

1 geundekeen 2 zeundekeen 2' zeundeketen

3

zeudekeen

EGON

N3 BALDINTZA 1

ba nen ba hen 3 ba le 1 ba ge 2 ba ze 2' ba ze 3 ba le 2

go go go u u u u

nde nde ndete de

N4

N4'

ONDORIOA (I)

ONDORIOA (11)

1 2

3 1 2 2'

3

nen hen le ge ze ze le

go go go u u u u

ke ke ke nde ke nde ke nde ke te de ke

nen hen ze 3 ge 1 ze 2 2' ze ze 3 1

2

go go go u u u u

nde nde nde de

ke en ke en ke en en ke en ke ke te n en ke

492

EGON

N5 1 2 3 1 2 2' 3

501

nagoke hagoke dagoke gaudeke zaudeke zaudekete daudeke

EGON AHALEZKOA (I)

N5

NI nago ha go 3 dago 1 ga u 2 za u 2' za u 3 da u 1 2

de de de de

+ ke ke ke ke ke ke ke te ke

AHALEZKOA (II)

N6

N4

AHALEZKOA (Ill)

N6'

=

N4'

502

EGON

N7 1 2 3 1 2 2' 3

nagoen hagoen dagoen gauden zauden zaudeten dauden

N9 2 3 2 2' 3

51

1

hago bego zaude zaudete beude

EGON

N7 SUBJUNTIBOZKO ORAINALDIA 1 2 3

na go ha go da go 1 ga u 2 za u 2' za u 3 dau

de de de te de

en en en n n

n n

N8 SUBJUNTIBOZKO LEHENALDIA

N8

N2

nengoen, zeuden, ...

N9 AGINTALDIA 1 2 3

ha go be go

1 2

za u de 2' za u dete 3 be u de 51

2

EGON

NIO 1 2 3 1 2 2' 3

52

I

banago bahago badago bagaude bazaude bazaudete badaude

EGON NIO AHALEZKO BALDINTZAK (hurbila) 1 2 3 1 2 2' 3

ba ba ba ba ba ba ba

na go ha go da go ga u za u za u da u

de de dete de

NIl AHALEZKO BALDINTZAK (urruna)

NIl

N3

(banengo, baleude...)

Nl2 GEROALDIA

Nl2

N5

(ahalezkoa eta gero-aldia berberak dira)

522

EGON (ni nago)

NNl

1 m

1 gu

nagokikm 3 nagokio 2 nagokizu 2' nagokizue 3 nagokie

gagozkikm 3 gagozkio 2 gagozkizu 2' gagozkizue 3 gagozkie 2

2

hi

2 1

3 1

3

hagokit hagokio hagokigu hagokie

2 1

3 1

3

zu

2'

zagozkit zagozkio zagozkigu zagozkie

1

3 1

3

dagokit dagokikm 3 dagokio 1 dagokigu 2 dagokizu 2' dagokizue 3 dagokie 52

al

zagozkidate zagozkiote zagozkigute zagozkiete

3 haiek

3 hura 1 2

zuek

dagozkit dagozkikm 3 dagozkio 1 dagozkigu 2 dagozkizu 2' dagozkizue 3 dagozkie 1 2

EGON (ni nago)

NNl ORAINALDIA NOR 1 na go ki 2 ha go ki 3 da go ki 1 ga go z ki 2 za go z ki 2' za go z ki 3 da go z ki

NORI t kin 0

gu zu zue te e

52 a2

EGON (ni nengoen)

NN2 1 2 3 2 2' 3

1

3 1

3

1 gu

ill

nengokian man nengokion nengokizun nengokizuen nengokien

2 hi hengokidan hengokion hengokigun hengokien

1

3 1

3

2 3 2 2' 3

2 zu zengozkidan zengozkion zengozkigun zengozkien

531

zegokidan zegokianman zegokion zegokigun zegokizun zegokizuen zegokien

1

3 1

3

2' zuek zengozkidaten zengozkioten zengozkiguten zengozkieten

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

gengozkian/nan gengozkion gengozkizun gengozkizuen gengozkien

1 2 3 1 2 2' 3

zegozkidan zegozkian/nan zegozkion zegozkigun zegozkizun zegozkizuen zegozkien

EGON (Ri nengoen)

NN2 LEHENALDIA NORI

NOR nen go hen go ze go 1 gen go z 2 zen go z 2' zen go z 3 ze go z 1

2 3

ki ki ki ki ki

ki ki

t kin 0

gu zu zue te e

-0

532

EGON (ni banengo) NN3 ID

1 gu

banengokikm

bagengozkikm bagengozkio 2 bagengozkizu 2' bagengozkizue 3 bagengozkie

1 2

2

3 banengokio

3

2 banengokizu 2' banengokizue

3

banengokie

1 3 1 3

bahengokit bahengokio bahengokigu bahengokie

2'

2 zu

2 hi 1 3 1 3

bazengozkit bazengozkio bazengozkigu bazengozkie

541

balegokit balegokikm balegokio balegokigu balegokizu balegokizue balegokie

bazengozkidate bazengozkiote bazengozkigute bazengozkiete

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

1 3 1 3

zuek

1 2 3 1 2 2' 3

balego~kit

balegozkikm balegozkio balegozkigu balegozkizu balegozkizue balegozkie

EGON (ni banengo)

NN3 BALDINTZA

NN3

ba NN2

n

(eta hirugarren pertsonetan z- > 1-) NORI

NOR

ba-

1 2 3 1

nen hen ze gen 2 zen 2' zen le 3

go go go go go go go

z z z z


t kin 0

gu zu zue te e

542

EGON (ni nengoke)

NN4 1 m 2 3 2 2' 3

1 3 1 3

1 gu

nengokiake make nengokioke nengokizuke nengokizueke nengokieke

2 hi hengokidake hengokioke hengokiguke hengokieke

1 3 1 3

2 gengozkiake make 3 gengozkioke 2 gengozkizuke 2' gengozkizueke 3 gengozkieke

2 zu zengozkidake zengozkioke zengozkiguke zengozkieke

3 hura 1 2 3 1 2

legokidake legokiakemake legokioke legokiguke legokizuke 2' legokizueke 3 legokieke

55

1

1 3 1 3

2' zuek zengozkidakete zengozkiokete zengozkigukete zengozkiekete

3 haiek 1 2 3 1 2

legozkidake legozkiake make legozkioke legozkiguke legozkizuke 2' legozkizueke 3 legozkieke

EGON (ni nengoke)

NN4 ONDORIOA (I)

NN4

NN2 - n

(eta hirugarren pertsonetan

nen go hen go le go gen go zen go zen go le go

z z z z

z- >

1-)

NORI

NOR I 2 3 I 2 2' 3

+ ke


t kin 0

gu ke zu zue te e

552

EGON (ni nengokeen)

NN4' 1 m 2 3 2 2' 3

1 gu

nengokiakeen/nakeen nengokiokeen nengokizukeen nengokizuekeen nengokiekeen

2 zu

2 hi 1 3 1 3

56

I

hengokidakeen hengokiokeen hengokigukeen hengokiekeen

2 3 2 2' 3

1 3 1 3

gengozkiakeenmakeen gengozkiokeen gengozkizukeen gengozkizuekeen gengozkiekeen

2'

zuek

zengozkidakeen 1 zengozkidaketen zengozkiokeen 3 zengozkioketen zengozkigukeen 1 zengozkiguketen zengozkiekeen 3 zengozkieketen

3 hura

3 haiek

1 zegokidakeen 2 zegokiakeen makeen 3 zegokiokeen 1 zegokigukeen 2 zegokizukeen 2' zegokizuekeen 3 zegokiekeen

1 zegokidaketen 2 zegozkiakeen /nakeen 3 zegozkiokeen 1 zegozkigukeen 2 zegozkizukeen 2' zegozkizuekeen 3 zegozkiekeen

EGON (ni nengokeen)

NN4' ONDORIOA (ID

NN4' NOR 1 2 3 1 2 2' 3

+ (-ke-)

NN2 nen go hen go ze go gen go z zen go z zen go z ze go z

NORI ki ki ki ki

ki ki ki

t

kin 0

gu ke -0 zu zue te e

562

EGON (ni nagoke)

NN5

1 m 2 3 2 2' 3

2

1 gu 2 3 2 2' 3

nagokiake make nagokioke nagokizuke nagokizueke nagokieke

hi

2

zu

2'

1 zagozkidake

1 zagozkidakete

3 hagokioke 1 hagokiguke 3 hagokieke

3 zagozkioke 1 zagozkiguke 3 zagozkieke

3 zagozkiokete 1 zagozkigukete 3 zagozkiekete

1 dagokidake 2 dagokiake make

3 dagokioke 1 dagokiguke 2 dagokizuke 2' dagokizueke 3 dagokieke I

zuek

1 hagokidake

3 hura

57

gagozkiake make gagozkioke gagozkizuke gagozkizueke gagozkieke

3 haiek 1 2" 3 1 2

dagozkidake dagozkiake make dagozkioke dagozkiguke dagozkizuke 2' dagozkizueke 3 dagozkieke

EGON (ni nagoke)

NN5 AHALEZKOA(n NOR 1 2 3 1

2 2'

3

na go ha go da go ga go za go za go da go

NORI

z

z z z


t kin

o gu ke zu zue e

te

572

EGON (ni nagoen)

NN7 1 gu

1 ID 2 3 2 2' 3

nagokian/nan nagokion nagokizun nagokizuen nagokien

2

hi

1 hagokidan 3 hagokion 1 hagokigun 3 hagokien

I

2

zu

gagozkianman gagozkion gagozkizun gagozkizuen gagozkien

2'

1 zagozkidan 3 zagozkion 1 zagozkigun 3 zagozkien

zuek

1 zagozkidaten 3 zagozkioten 1 zagozkiguten 3 zagozkieten

3 hura

3 haiek

1 dagokidan 2 dagokianman

1 dagozkidan dagozkianman 3 dagozkion 1 dagozkigun 2 dagozkizun 2' dagozkizuen 3 dagozkien

3 dagokion 1 dagokigun 2 dagokizun 2' dagokizuen 3 dagokien

58

2 3 2 2' 3

2

EGON

NN6

NN4

NN6'

NN4'

NN7

+ (e)n

NNl

SUBJUNTIBOZKO ORAINALDIA NOR 1 2 3 1 2 2' 3

na go ha go da go ga go za go za go da go

z z z z

NORI ki ki ki ki ki ki ki

t kin 0

gu zu zue te e

-0

582

EGON (hago!)

NN9

2 1 3 1 3

hi

hagokit hagokio hagokigu hagokie

2 1 3 1 3

zu

2'

zagozkit zagozkio zagozkigu zagozkie

1 3 1 3

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

591

begokit begokikJn begokio begokigu begokizu begokizue begokie

zuek

zagozkidate zagozkiote zagozkigute zagozkiete

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

begozkit begozkik/n begozkio begozkigu begozkizu begozkizue begozkie

EGON (hago!)

NN9 AGINTALDIA NOR 1 2 ha 3 be 1 2 za 2' za 3 be

NORI t

go go

ki ki

go z ki go z ki go z ki

kin 0

gu zu zue te e

592

EGON (ni banago) NNIO

1

2 banagokik/n

2 bagagozkik/n

3 banagokio 2 banagokizu 2' banagokizue 3 banagokie

3 bagagozkio 2 bagagozkizu 2' bagagozkizue 3 bagagozkie

2 1 3 1 3

1 gu

fil

hi

bahagokit bahagokio bahagokigu bahagokie

2 1 3 1 3

zu

2'

bazagozkit bazagozkio bazagozkigu bazagozkie

1 3 1 3

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3 601

badagokit badagokikm badagokio badagokigu badagokizu badagokizue badagokie

zuek

bazagozkidate bazagozkiote bazagozkigute bazagozkiete

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

badagozkit badagozkikm badagozkio badagozkigu badagozkizu badagozkizue badagozkie

EGON (ni banago) AHALEZKO BALDINTZA

NNIO

ba NNl

NOR 1 2 3 ba- 1 2 2' 3

na ha da ga za za da

NORI

go go go go z go z go z go z

ki ki ki ki ki ki

ki

t kin 0

gu zu zue te e

NNll NN3 (ni banengo) NN12 (ID· nagok e)

NN5 ~

puedo estar, estare

~ je peux etre, je serai

602

JOAN

NI 1 2 3 1 2 2' 3

noa hoa doa goaz zoaz zoazte doaz

N2 1 2 3 1 2 2' '3

61

1

nindoan hindoan zihoan gindoazen zindoazen zindoazten zihoazen

If

JOAN { aller

NI ORAINALDIA 1 2 3 1 2 2' 3

n h d g

oa oa oa oa z Z oa Z Z oa zte d oa Z

N2 LEHENALDIA 1 2 3 1 2 2' 3

nind hind zih gind zind zind zih

oa n oa n oa n oa z en oa z en oa zte n oa z en

61

2

JOAN

N3 1 2 3 1 2 2' 3

banindoa bahindoa balihoa bagindoaz bazindoaz bazindoazte balihoaz

N4'

N4 1 2 3 1 2 2' 3

621

nindoake hindoake lihoake gindoazke zindoazke zindoazkete lihoazke

1 2 3 1 2 2' 3

nindoakeen hindoakeen zihoakeen gindoazkeen zindoazkeen zindoazketen zihoazkeen

JOAN

N3 BALDINTZA 1 2 3 1 2 2' 3

ba nind ba hind ba lib ba gind ba zind ba zind ba lib

oa oa oa oa z oa z oa zte oa z

N4

N4'

ONDORIOA (I)

ONDORIOA (11)

1 2 3 1 2 2' 3

nind hind lih gind zind zind lih

oa oa oa oa z oa z oa z oa z

ke ke ke ke ke ke te ke

1 2 3 1 2 2' 3

nind oa hind oa zih oa gind oa z zind oa z zind oa z zih oa z

en ke en ke ke en ke en ke en ke te n ke en

622

JOAN

N5 1 2 3 1 2 2' 3

noake hoake doake goazke zoazke zoazkete doazke

N7 1 2 3 1 2 2' 3

noan hoan doan goazen zoazen zoazten doazen

N9 2 3 2 2' 3

63

1

hoa bihoa zoaz zoazte bihoaz

JOAN

N5

+ ke

NI

AHALEZKOA (1) 1 n oa 2 h oa 3 d oa

1 g z 2' z 3 d

ke ke ke

2

oa z oa z oa z oa z

N6

N4

N6'

N4'

ke ke ke te ke

N7 SUBJUNTIBOA 1 n oa 2 h oa 3 d oa

en z oa z en 2' z oa zte n 3 d oa z en 1 2

n n n

g oa z

N8 N8

N2

(nindoan, hindoan...)

N9 AGINTALDIA 1 2 h oa 3 bih oa

1 2 z oa z 2' z oa zte 3 bih oa z 632

JOAN

NIO 1 2 3 1 2 2' 3

641

banoa bahoa badoa bagoaz bazoaz bazoazte badoaz

JOAN

NIO AHALEZKO BALDINTZAK (hurbila) 1 2 3 1 2 2' 3

ba n oa bahoa badoa ba g oa z bazoaz ba z oa zte ba d oa z

(bi baldintza- motak nahasi egiten dira)

NIl AHALEZKO BALDINTZAK (urruna)

NIl

N3

(banindoa, bahindoa...)

Nl2 GEROALDIA

Nl2

N5

(ahalezkoa eta geroaldia berberak dira) 642

JOAN (ni ooa)

NNl

1 gu

1 m noakikln noakio 2 noakizu 2' noakizue 3 noakie 2

2

3

3 2 2'

3

2 hi 1 3 1 3

hoakit hoakio hoakigu hoakie

2 zu 1 3 1 3

2'

zoazkit zoazkio zoazkigu zoazkie

1 3 1 3

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

d(ih)oakit d(ih)oakik/n d(ih)oakio d(ih)oakigu d(ih)oakizu d(ih)oakizue d(ih)oakie (3)

goazkikln goazkio goazkizu goazkizue goazkie

zuek

zoazkidate zoazkiote zoazkigute zoazkiete

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

d(ih)oazkit d(ih)oazkik;n d(ih)oazkio d(ih)oazkigu d(ih)oazkizu d(ih)oazkizue d(ih)oazkie (3)

(3) Beraz, hirugarren pertsonetarako, bai dihoakit eta dihoazkit. eta bai doazkit gisakoak ere ontzat ematen dira

65

I

JOAN (Ri ooa)

NNl ORAINALDIA NOR 1 n h 3 d(ih) 1 g 2 z 2' z 3 d(ih)

2

Oharra

=



t kin 0

gu zu zue te e

doaki- eta dihoaki- adizkiak parean onartzen dira

652

JOAN (ni nindoan)

NN2 1 ru

1 gu

2 nindoakianlnan 3 nindoakion 2 nindoakizun 2' nindoazkizuen 3 nindoakien

2 gindoazkian/nan 3 gindoazkion 2 gindoazkizun 2' gindoazkizuen 3 gindoazkien

2 1 3 1 3

hi

hindoakidan hindoakion hindoakigun hindoakien

2 1 3 1 3

2'

zu

zindoazkidan zindoazkion zindoazkigun zindoazkien

3 hura 1 zihoakidan zihoakian Inan 3 zihoakion 1 zihoakigun 2 zihoakizun 2' zihoakizuen 3 zihoakien

2

661

1 3 1 3

zuek

zindoazkidaten zindoazkioten zindoazkiguten zindoazkieten

3 haiek 1 zihoazkidan zihoazkian/nan 3 zihoazkion 1 zihoazkigun 2 zihoazkizun 2' zihoazkizuen 3 zihoazkien

2

JOAN (ni nindoan)

NN2 LEHENALDIA

NOR 1 2 3 1 2 2' 3

nind oa hind oa zih oa gind oa z zind oa z zind oa z zih oa z


t

kin o

gu zu zue te e

-0

662

JOAN (banindoa)

NN3 1

3

banindoakik In banindoakio banindoakizu banindoakizue banindoakie

2

hi

2

3 2 2'

1 3 1 3

1 gu

ill

bahindoakit bahindoakio bahindoakigu bahindoakie

2

3 2 2'

3

2 1 3 1 3

zu

2'

bazindoazkit bazindoazkio bazindoazkigu bazindoazkie

67

1

balihoakit balihoakiktn balihoakio balihoakigu balihoakizu balihoakizue balihoakie

1 3 1 3

zuek

bazindoazkidate bazindoazkiote bazindoazkigute bazindoazkiete

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

bagindoazkik/n bagindoazkio bagindoazkizu bagindoazkizue bagindoazkie

1 2 3 1 2 2' 3

balihoazkit balihoazkiktn balihoazkio balihoazkigu balihoazkizu balihoazkizue balihoazkie

JOAN (ni banindoa)

NN3 BALDINTZA

NN3

ba

NN2

n

(eta hirugarren pertsonetan z- > l-)

NOR 1 2 3 ba- 1 2 2' 3

nind oa hind oa lih oa gind oa zind oa zind oa lih oa

NORI ki ki ki z ki z ki z ki z ki

t kin 0

gu zu zue te e

672

JOAN (ni nindoake)

NN4 1 gu

1 nl 2 3 2 2' 3

2

hi

1 hindoakidake 3 hindoakioke 1 hindoakiguke 3 hindoakieke

681

2 3 2 2' 3

nindoakiake make nindoakioke nindoakizuke nindoakizueke nindoakieke

2

gindoazkiake make gindoazkioke gindoazkizuke gindoazkizueke gindoazkieke

2'

zu

1 zindoazkidake 3 zindoazkioke 1 zindoazkiguke 3 zindoazkieke

zuek

1 zindoazkidakete 3 zindoazkiokete 1 zindoazkigukete 3 zindoazkiekete

3 hura

3 haiek

1 lihoakidake

1 lihoazkidake

2 lihoakiake make 3 lihoakioke 1 lihoakiguke 2 lihoakizuke 2' lihoakizueke 3 lihoakieke

2 lihoazkiake make 3 lihoazkioke 1 lihoazkiguke 2 lihoazkizuke 2' lihoazkizueke 3 lihoazkieke

JOAN (ni nindoake)

NN4 ONDORIOA (I)

NN2 - n

NN4

+ ke

(eta hirugarren pertsonetan z- > l-)

NORI

NOR 1

nind oa hind oa 3 lih oa 1 gind oa z 2 zind oa z 2' zind oa z 3 lih oa z 2

10 10 10 10 ki 10 10

t

kin 0

gu ke zu te zue e

682

JOAN (ni nindoakeen)

NN4' 1 2 3 2 2' 3

1 3 1 3

1 gu

ill

nindoakiakeen/nakeen nindoakiokeen nindoakizukeen nindoakizuekeen nindoakiekeen

2 hi hindoakidakeen hindoakiokeen hindoakigukeen hindoakiekeen

2

2 3 2 2' 3

zu

2'

1 zindoazkidakeen 3 zindoazkiokeen 1 zindoazkigukeen 3 zindoazkiekeen

1 zihoakidakeen 2 zihoakiakeen/nakeen

3 zihoakiokeen 1 zihoakigukeen 2 zihoakizukeen 2' zihoakizuekeen 3 zihoakiekeen

zuek

1 zindoazkidaketen 3 zindoazkioketen 1 zindoazkiguketen 3 zindoazkieketen

3 haiek

3 hura

691

gindoazkiakeen/nakeen gindoazkiokeen gindoazkizukeen gindoazkizuekeen gindoazkiekeen

1 zihoazkidakeen zihoakiakeen/nakeen 3 zihoazkiokeen 1 zihoazkigukeen 2 zihoazkizukeen 2' zihoazkizuekeen 3 zihoazkiekeen 2

JOAN

(ni nindoakeen)

NN4' ONDORIOA (11)

NN4'

NORI

NOR 1

+ (-ke-)

NN2

nind 2 hind 3 zih 1 gind 2 zind 2' zind zih 3

oa oa oa oa oa oa oa

z z z z


t kin 0

gu ke -n zu zue te e

692

JOAN (ni noake)

NN5

1 m

1 gu

noakiake/nake 3 noakioke 2 noakizuke 2' noakizueke 3 noakieke

goazkiake /nake 3 goazkioke 2 goazkizuke 2' goazkizueke 3 goazkieke 2

2

2 hi 1 3 1 3

hoakidake hoakioke hoakiguke hoakieke

2'

2 zu 1 3 1 3

zoazkidake zoazkioke zoazkiguke zoazkieke

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

d(ih)oakidake d(ih)oakiake/nake d(ih)oakioke d(ih) 0 akiguke d(ih)oakizuke d(ih)oakizueke d(ih)oakieke

1 3 1 3

zuek

zoazkidakete zoazkiokete zoazkigukete zoazkiekete

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

d(ih)oazkidake d(ih)oazkiake/nake d(ih)oazkioke d(ih)oazkiguke d(ih)oazkizuke d(ih)oazkizueke d(ih)oazkieke

JOAN (ni noake)

NN5 AHALEZKOA(n NORI

NOR 1 n 2 h 3 d(ih) 1 g 2 z 2' z 3 d(ih)



t kin 0

gu ke zu zue te e

702

JOAN (ni noan)

NN7 1

m

1 gu

2 noakian/nan

2 goazkian/nan 3 goazkion 2 goazkizun 2' goazkizuen 3 goazkien

3 noakion 2 noakizun 2' noakizuen 3 noakien

2 1 3 1 3

hi

hoakidan hoakion hoakigun hoakien

1 3 1 3

3 hura

71

I

2 zu zoazkidan zoazkion zoazkigun zoazkien

1 3 1 3

2' zuek zoazkidaten zoazkioten zoazkiguten zoazkieten

3 haiek

1 d(ih)oakidan

1 d(ih)oazkidan

2 d(ih)oakian/nan

2 d(ih)oazkian/nan

3 d(ih)oakion 1 d(ih)oakigun 2 d(ih)oakizun 2' d(ih)oakizuen 3 d(ih)oakien

3 d(ih)oazkion 1 d(ih)oazkigun 2 d(ih)oazkizun 2' d(ih)oazkizuen 3 d(ih)oazkien

JOAN

NN6

NN4

NN6'

-

NN4'

+ (e)n

NNl

NN7


n

oa

h oa d(ih) oa

g z z

oa z oa z oa z d(ih) oa z


t kin 0

gu zu zue te e

-0

712

JOAN (boa!)

NN9

2 hi 1 3 1 3

hoakit hoakio hoakigu hoakie

2 zu 1 3 1 3

2'

zoazkit zoazkio zoazkigu zoazkie

1 3 1 3

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

721

bihoakit bihoakik/n bihoakio bihoakigu bihoakizu bihoakizue bihoakie

zuek

zoazkidate zoazkiote zoazkigute zoazkiete

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

bihoazkit bihoazkik/n bihoazkio bihoazkigu bihoazkizu bihoazkizue bihoazkie

JOAN (ni nindoan) (subj.)

NN8

NN2 NN9 (hoa!)

AGINTALDIA NORI

NOR 1 2 3 1 2 2' 3

t h oa bih oa

ki ki

oa z ki oa z ki bih oa z ki

z z

kin 0

gu zu zue te e

722

JOAN (ni banoa) NNIO

1

1 gu

ill

2 banoakik/n

2 bagoazkik/n 3 bagoazkio 2 bagoazkizu 2' bagoazkizue 3 bagoazkie

3 banoaki0 2 banoakizu 2' banoakizue 3 banoakie

1 3 1 3

2 hi bahoakit bahoakio bahoakigu bahoakie

1 3 1 3

2 zu bazoazkit bazoazkio bazoazkigu bazoazkie

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

73

1

bad(ih)oakit bad(ih)oakik/n bad(ih)oakio bad(ih)oakigu bad(ih)oakizu bad(ih)oakizue bad(ih)oakie

1 3 1 3

2' zuek bazoazkidate bazoazkiote bazoazkigute bazoazkiete

1 2 3 1 2 2' 3

bad(ih)oazkit bad(ih)oazkik/n bad(ih)oazkio bad(ih)oazkigu bad(ih)oazkizu bad(ih)oazkizue bad(ih)oazkie

JOAN (ni baDOa) NNIO AHALEZKO BALDINTZA (hurbila)

NNIO

baNNl NORI

NOR 1 n 2 h 3 d(ih) ba- 1 g 2 z 2' z 3 d(ih)

NNll

oa oa oa oa z oa z oa z oa ~

ki ki ki ki ki ki 10

t kin 0

gu zu zue e

NN3

(ni baniDdoa)

NN12

NN5

{ puedo ir, ire (DI. DOak) e I je peux aller, j'irai

732

ETORRI

NI 1 2 3 1 2 2' 3

nator hator dator gatoz zatoz zatozte datoz

N2 1 2 3 1 2 2' 3

75

1

nentorrcn hentorren zetorren gentozen zentozen zentozten zetozen

ETORRI {~:: NOR NI ORAINALDIA 1 na tor 2 ha tor 3 da tor 1 ga to 2 za to 2' za to 3 da to

z z zte z

N2 LEHENALDIA 1 2 3 1 2 2' 3


torr torr torr to to to to

en en en z en z en zte n z en

752

ETORRI

N3 1 2 3 1 2 2' 3

761

banentor bahentor baletor bagentoz bazentoz bazentozte baletoz

N4

N4'

1 nentorke 2 hentorke 3 letorke 1 gentozke 2 zentozke 2' zentozkete 3 letozke

1 nentorkeen hentorkeen 3 zetorkeen 1 gentozkeen 2 zentozkeen 2' zentozketen 3 zetozkeen 2

ETORRI

N3 BALDINTZA 1 ba nen tor 2 ba hen tor 3 ba le tor 1 ba gen to z 2 ba zen to z 2' ba zen to zte 3 ba le to z

N4

N4'

ONDORIOA (D

ONDORIOA (ID

1 nen tor 2

3 1 2 2' 3

hen le gen zen zen le

tor tor to to to to

z z z z


1 nen tor 2 hen tor

3 1 2 2' 3

ze gen zen zen ze

tor to to to to

z z z z

ke en ke en ke en ke en ke en ke te n ke en

762

ETORRI

N5 1 2 3 1 2 2' 3

N7 1 natorren hatorren 3 datorren 1 gatozen 2 zatozen 2' zatozten 3 datozen 2

771

natorke hatorke datorke gatozke zatozke zatozkete datozke

N9 2 hator 3 betor 2 zatoz 2' zatozte 3 betoz

ETORRI

N7 SUBJUNTIBOZKO ORAINALDIA 1 2 3 1 2

na ha da ga za 2' za 3 da

tOff tOff tOff to z to z to zte to z

en en en en en n en

N2

N8

(ni nentorren)

N9 AGINTALDIA 1

ha 3 be 1 2 za 2' za 3 be 2

N5

1 na ha 3 da 1 ga 2 za 2' za 3 da 2

tor tor to z to zte to z

NI tor tor tor to z to z to z to z

+ ke


772

ETORRI

NIO 1 2 3 1 2 2' 3

781

banator bahator badator bagatoz bazatoz bazatozte badatoz

ETORRI N6 N4 (ni nentorke) N6' N4' (ni nentorkeen) NIO AHALEZKO BALDINTZAK 1 2 3 1 2 2' 3

bana baha bada baga baza ba za bada

tor tor tor to z to z to zte to z

(baldintza-motak nahasi egiten dira)

NIl

N3 Nl2

GEROALDIA

Nl2

N5

(ahalezkoa eta geroaldia berberak dira) 782

ETORRI (ni nator)

NNl

1 m

1 gu

2 natorkik/n 3 natorkio 2 natorkizu 2' natorkizue 3 natorkie

2 gatozkik/n 3 gatozkio 2 gatozkizu 2' gatozkizue 3 gatozkie

hi

2 1 3 1 3

hatorkit hatorkio hatorkigu hatorkie

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3 79

1

datorkit datorkik/n datorkio datorkigu datorkizu datorkizue datorkie

2 1 3 1 3

zu

2'

zatozkit zatozkio zatozkigu zatozkie

1 3 1 3

zuek

zatozkidate zatozkiote zatozkigute zatozkiete

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

datozkit datozkik/n datozkio datozkigu datozkizu datozkizue datozkie

ETORRI (ni nator)

NNl ORAINALDIA NOR 1 2 3 1 2 2' 3

na tor ha tor da tor ga to za to za to da to

NORI ki ki ki z ki zki zki zki

t kin 0

gu zu zue te e

792

ETORRI (ni nentorren)

NN2 1 m 2

3 2 2'

3

2 1 3 1 3

1 gu

nentorkian/nan nentorkion nentorkizun nentorkizuen nentorkien

hi

hentorkidan hentorkion hentorkigun hentorkien

1 3 1 3

gentozkian/nan

2 gentozkizun 2' gentozkizuen

3

2

3 hura

gentozkien

zu

2'

zentozkidan zentozkion zentozkigun zentozkien

1 3 1 3

zuek

zentozkidaten zentozkioten zentozkiguten zentozkieten

3 haiek

1 zetorkidan

1 zetozkidan

2 zetorkian /nan

2 zetozkian /nan 3 zetozkion

3 zetorkion 1 zetorkigun

801

2

3 gentozkion

1 zetozkigun

2 zetorkizun 2' zetorkizuen

2 zetozkizun 2' zetozkizuen

3 zetorkien

3 zetozkien

ETORRI (ni nentorren)

NN2 LEHENALDIA NOR 1 2 3 1

nen hen ze gen 2 zen 2' zen 3 ze

tor tor tor to to to to

NORI ki ki ki zki z ki zki zki

t kin 0

gu zu zue te e

-0

802

ETORRI (ni banentor)

NN3 1

1 gu

ill

2 banentorkikln

2 bagentozkik/n 3 bagentozkio 2 bagentozkizu 2' bagentozkizue 3 bagentozkie

3 banentorkio 2 banentorkizu 2' banentorkizue 3 banentorkie

1 3 1 3

bahentorkit bahentorkio bahentorkigu bahentorkie

3

1 3 1 3

81

1

1 3 1 3

bazentozkit bazentozkio bazentozkigu bazentozkie

hura

1 baletorkit baletorkik/n 3 baletorkio 1 baletorkigu 2 baletorkizu 2' baletorkizue 3 baletorkie 2

2'

2 zu

2 hi

zuek

bazentozkidate bazentozkiote bazentozkigute bazentozkiete

3 haiek 1 baletozkit baletozkik/n 3 baletozkio 1 baletozkigu 2 baletozkizu 2' baletozkizue 3 baletozkie 2

ETORRI (ni banentor)

NN3 BALDINTZA

NN3

ba NN2

n

(eta hirugarren pertsonetan z- > 1-)

NOR 1 2 3 1 2 2' 3

ba nen ba hen ba le ba gen ba zen ba .en ba le


NORI ki ki ki zki zki zki zki

t kin 0

gu zu zue te e

812

ETORRI (ni nentorke)

NN4 1 gu

1 m 3 2 2'

3

2 1 3 1 3

hi 1 3 1 3

3

zu

2'

zentozkidake zentozkioke zentozkiguke zentozkieke

hura

1 letorkidake letorkiakeInake 3 letorkioke 1 letorkiguke 2 letorkizuke 2' letorkizueke 3 letorkieke 2

2

2

hentorkidake hentorkioke hentorkiguke hentorkieke

3

821

gentozkiake Inake gentozkioke 2 gentozkizuke 2' gentozkizueke 3 gentozkieke

nentorkiake Inake nentorkioke nentorkizuke nentorkizueke nentorkieke

2

zuek

1 3 1 3

zentozkidakete zentozkiokete zentozkigukete zentozkiekete

3

haiek

1 letozkidake letozkiake/nake 3 letozkioke 1 letozkiguke 2 letozkizuke 2' letozkizueke 3 letozkieke 2

ETORRI (ni nentorke)

NN4 ONDORIOA (I)

NN4

-

NN2 - n


NOR 1 2 3 1 2 2' 3



+ ke z- >

l-)

NORI 10 10 10 z10 z10 z10 z10

t kin 0

gu ke zu zue te e

822

ETORRI (ni nentorkeen)

NN4' 1 2 3 2 2' 3

1 gu

ill

nentorkiakeen/nakeen nentorkiokeen nentorkizukeen nentorkizuekeen nentorkiekeen

2 hi 1 3 1 3

hentorkidakeen hentorkiokeen hentorkigukeen hentorkiekeen

1 3 1 3

2'

zentozkidakeen zentozkiokeen zentozkigukeen zentozkiekeen

1 zetorkidakeen 2 zetorkiakeen Inakeen 3 zetorkiokeen 1 zetorkigukeen 2 zetorkizukeen 2' zetorkizuekeen 3 zetorkiekeen

1

gentozkiakeen/naken gentozkiokeen gentozkizukeen gentozkizuekeen Q:entozkiekeen

2 zu

3 hura

83

2 3 2 2' 3

zuek

1 3 1 3

zentozkidaketen zentozkioketen zentozkiguketen zentozkieketen

3

haiek

1 zetozkidakeen 2 zetozkiakeen/nakeen 3 zetozkiokeen 1 zetozkigukeen 2 zetozkizukeen 2' zetozkizuekeen 3 zetozkiekeen

ETORRI (ni nentorkeen)

NN4' ONDORIOA (11)

NN4'

-

NN2 NORI

NOR 1 2 3 1 2 2' 3



+ (-ke-)

ki

ki ki zki zki zki zki

t kin 0

gu ke zu zue te e

-0

832

ETORRI (Di Datorke)

NN5

1 gu

1 m 2 natorkiake/nake 3 natorkioke 2 natorkizuke 2' natorkizueke 3 natorkieke

2 1 3 1 3

hi 1 3 1 3

2'

zu

zatozkidake zatozkioke zatozkiguke zatozkieke

hura

1 3 1 3

3

zuek

zatozkidakete zatozkiokete zatozkigukete zatozkiekete

haiek

1 datorkidake

1 datozkidake

2

2

3 1 2 2'

3 841

2

hatorkidake hatorkioke hatorkiguke hatorkieke

3

2 gatozkiake /nake 3 gatozkioke 2 gatozkizuke 2' gatozkizueke 3 gatozkieke

datorkiake /nake datorkioke datorkiguke datorkizuke datorkizueke datorkieke

datozkiake /nake 3 datozkioke 1 datozkiguke 2 datozkizuke 2' datozkizueke 3 datozkieke

ETORRI (ni natorke)

NN5 AHALEZKOA(I) NORI

NOR 1 2 3 1 2 2' 3



ki ki ki zki lki z ki zki

t kin 0

gu ke zu zue te e

842

ETORRI (ni natorren)

NN7 1 gu

1 m natorkian/nan natorkion 2 natorkizun 2' natorkizuen 3 natorkien

2

3

2 zu

2 hi 1 3 1 3

85

1

gatozkian/nan gatozkion 2 gatozkizun 2' gatozkizuen 3 gatozkien

2

3

hatorkidan hatorkion hatorkigun hatorkien

1 3 1 3

2'

zatozkidan zatozkion zatozkigun zatozkien

1 3 1 3

zuek

zatozkidaten zatozkioten zatozkiguten zatozkieten

3 hura

3 ··haiek

1 datorkidan 2 datorkian/nan 3 datorkion 1 datorkigun 2 datorkizun 2' datorkizuen 3 datorkien

1 datozkidan datozkian/nan 3 datozkion 1 datozkigun 2 datozkizun 2' datozkizuen 3 datozkien 2

ETORRI

NN6

NN4

NN6'

NN4'

+ (e)n

NNl

NN7


na tor ha tor da tor ga to za to za to da to

NORI ki ki ki z ki zki zki zki

t

kin 0

-0 gu zu zue te e

852

ETORRI (hator!)

NN9

hi

2 1 3 1 3

hatorkit hatorkio hatorkigu hatorkie

I

1 3 1 3

zu

2' 1 3 1 3

zatozkit zatozkio zatozkigu zatozkie

zuek

zatozkidate zatozkiote zatozkigute zatozkiete

3 hura

3 haiek

1 betorkit betorkik/n 3 betorkio 1 betorkigu 2 betorkizu 2' betorkizue 3 betorkie

1 betozkit betozkik/n betozkio 1 betozkigu 2 betozkizu 2' betozkizue 3 betozkie

2

86

2

2 3

ETORRI (Ri nentorren) (sobj.)

NN8

NN2 NN9

(hator!) AGINTALDIA NOR 1 2 3 1 2 2' 3

NORI t

ha tor be tor

ki ki

kin o

gu za to z ki za to z ki

be to z ki

zu zue te e

862

ETORRI (ni banator) NNIO

1 2

3 2 2'

3

1 gu

ID

banatorkik/n banatorkio banatorkizu banatorkizue banatorkie

871

bahatorkit bahatorkio bahatorkigu bahatorkie

3 2 2'

3

bagatozkik/n bagatozkio bagatozkizu bagatozkizue bagatozkie

2'

2 zu

2 hi 1 3 1 3

2

1 3 1 3

bazatozkit bazatozkio bazatozkigu bazatozkie

1 3 1 3

zuek

bazatozkidate bazatozkiote bazatozkigute bazatozkiete

3 hura

3 haiek

1 badatorkit 2 badatorkik/n 3 badatorkio 1 badatorkigu 2 badatorkizu 2' badatorkizue 3 badatorkie

1 badatozkit 2 badatozkik/n 3 badatozkio 1 badatozkigu 2 badatozkizu 2' badatozkizue 3 badatozkie

ETORRI (ni banator) NNIO AHALEZKO BALDINTZA

NNIO

ba NNl

NOR 1 2 3 ba- 1 2 2' 3

na tor ha tor da tor ga to za to za to dato

NNll

NORI ki ki ki zki zki z ki z ki

t kin 0

gu zu zue te e

NN3

(ni banentor) NN12 •

~

(nl natorke) ~

NN5 puedo venir, vendre je peux venir, je viendrai

872

IBILI

NI 1 2 3 1 2 2' 3

nabil habil dabil gabiltza zabiltza zabiltzate dabiltza

N2 1 2 3 1 2 2' 3

881

nenbilen henbilen zebilen genbiltzan zenbiltzan zenbiltzaten zebiltzan

mILl f ~ller NI ORAINALDIA 1 2 3 1 2 2' 3

na bi! ha bi! da bi! ga bi! za bi! za bi! da bi!

tza tza tzate tza

N2 LEHENALDIA 1 2 3 1 2 2' 3


bi! en bi! en bi! en bi! tza n bi! tza n bil tza te n bi! tza n

882

mILl N3 1 2 3 1 2 2' 3

891

banenbil bahenbil balebil bagenbiltza bazenbiltza bazenbiltzate balebiltza

N4

N4'

1 nenbilke 2 henbilke 3 lebilke 1 genbilzke 2 zenbilzke 2' zenbilzkete 3 lebilzke

1 nenbilkeen 2 henbilkeen 3 zebilkeen 1 genbilzkeen 2 zenbilzkeen 2' zenbilzketen 3 zebilzkeen

mILl

N3 BALDINTZA 1 2 3 1 2 2' 3

ba nen bi! ba hen bi! ba le bi! ba gen bi! tza ba zen bi! tza ba zen bi! tza te ba le bi! tza

N4

N4'

ONDORIOA (I)

ONDORIOA (11)

1 2 3 1 2 2' 3

1 2 3 1 2 2' 3


bi! bi! bi! bi! z bi! z bi! z bi! z




ke en ke en ke en ke en ke en ke te n ke en

892

IBILI

N5 1 2 3 1 2 2' 3

nabilke habilke dabilke gabilzke zabilzke zabilzkete dabilzke

N7 1 2 3 1 2 2' 3

nabilen habilen dabilen gabiltzan zabiltzan zabiltzaten dabiltzan

N9 2 3 2 2' 3

901

habil bebil zabiltza zabiltzate bebiltza

mILl NI

N5 1 na bi! 2 ha bi! 3 da bi!

+Ke 1 2 2' 3

ke ke ke

ga bi! za bi! za bi! da bi!

z z z z

ke ke ke te ke

N6 N4 (ni nenbilke) N6' N4' (ni nenbilkeen) N7 SUBJUNTIBOZKO ORAINALDIA 1 na bi! en 2 ha bi! en 3 da bi! en

1 2 2' 3

N8

ga bi! za bi! za,bi! da bi!

tza n tza n tza te n tza n

N2

(ni nenbilen) N9 AGINTALDIA 1 2 ha bi! 3 be bi!

1 2 za bi! tza 2' za bi! tza te 3 be bi! tza 902

IBILI

NIO 1 2 3 1 2 2' 3

911

banabil bahabil badabil bagabiltza bazabiltza bazabiltzate badabiltza

IBILI

NIO AHALEZKO BALDINTZAK 1 2 3 1 2 2' 3

ba na ba ha ba da ba ga ba za baza ba da

bil bi! bi! bi! tza bi! tza bi! tza te bi! tza

(baldintza-motak nahasi egiten dira)

NIl

N3 Nl2

GEROALDIA

N12

N5

(ahalezkoa eta geroaldia berberak dira)

91

2

IBILI (ni nabil)

NNl

1

1 gu

ill

2 gabilzkik/n 3 gabilzkio 2 gabilzkizu 2' gabilzkizue 3 gabilzkie

nabilkik/n nabilkio 2 nabilkizu 2' nabilkizue 3 nabilkie 2

3

2 1 3 1 3

hi

habilkit habilkio habilkigu habilkie

2 1 3 1 3

zu

2' 1 3 1 3

zabilzkit zabilzkio zabilzkigu zabilzkie

921

dabilkit dabilkik/n dabilkio dabilkigu dabilkizu dabilkizue dabilkie

zabilzkidate zabilzkiote zabilzkigute zabilzkiete

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

zuek

1 2 3 1 2 2' 3

dabilzkit dabilzkik/n dabilzkio dabilzkigu dabilzkizu dabilzkizue dabilzkie

mILl (ni nabil)


na bi! ha bil da bi! ga bi! za bi! za bi! da bi!

z z z z


t kin 0

gu zu zue te e

922

IBILI (ni nenbilen)

NN2 1

1 gu

ID

2 nenbilkian/nan 3 nenbilkion 2 nenbilkizun 2' nenbilkizuen 3 nenbilkien

2 hi 1 3 1 3

93

1

henbilkidan henbil)cion henbilkigun henbilkien

2 genbilzkian/nan 3 genbilzkion 2 genbilzkizun 2' genbilzkizuen 3 genbilzkien

2 zu 1 3 1 3

2'

zenbilzkidan zenbilzkion zenbilzkigun zenbilzkien

1 3 1 3

zuek

zenbilzkidaten zenbilzkioten zenbilzkiguten zenbilzkieten

3 hura

3 haiek

1 zebilkidan 2 zebilkian Inan 3 zebilkion 1 zebilkigun 2 zebilkizun 2' zebilkizuen 3 zebilkien

1 zebilzkidan 2 zebilzkianInan 3 zebilzkion 1 zebilzkigun 2 zebilzkizun 2' zebilzki,Zuen 3 zebilzkien

IBILI (ni nenbilen)

NN2 LEHENALDIA NOR 1 nen bi! 2 hen bi!

3 ze bi! 1 gen bi! z 2 zen bi! z 2' zen bi! z 3 ze bi) z


t kin 0

-0 gu zu zue te e

932

mILl (ni banenbil)

NN3 1 gu

1 m 2

bagenbilzkik In bagenbilzkio 2 bagenbilzkizu 2' bagenbilzkizue 3 bagenbilzkie 2

banenbilkik/n banenbilkio 2 banenbilkizu 2' banenbilkizue 3 banenbilkie

3

2 hi 1 3 1 3

bahenbilkit bahenbilkio bahenbilkigu bahenbilkie

2'

2 zu 1 3 1 3

bazenbilzkit bazenbilzkio bazenbilzkigu bazenbilzkie

1 3 1 3

zuek

bazenbilzkidate bazenbilzkiote bazenbilzkigute bazenbilzkiete

3 hura

3 haiek

1 balebilkit balebilkik/n 3 balebilkio 1 balebilkigu 2 balebilkizu 2' balebilkizue 3 balebilkie

1 balebilzkit 2 balebilzkik/n 3 balebilzkio 1 balebilzkigu 2 balebilzkizu 2' balebilzkizue 3 balebilzkie

2

941

3

mILl (ni banenbil)

NN3 BALDINTZA

ba NN2

NN3

-n

(eta hirugarren pertsonetan z- >/-)

NOR 1 2 3 ba- 1 2 2' 3


bit bil bit bit z bit z bit z bit z


t kin 0

gu zu zue te e

942

mILl (ni nenbilke)

NN4 1 gu

1 m 2

3 2 2'

3

2 1 3 1 3

95

1

nenbilkiake /nake nenbilkioke nenbilkizuke nenbilkizueke nenbilkieke

hi

henbilkidake henbilkioke henbilkiguke henbilkieke

2

3 2 2'

3

2 1 3 1 3

genbilzkiake /nake genbilzkioke genbilzkizuke genbilzkizueke genbilzkieke

zu

2'

zenbilzkidake zenbilzkioke zenbilzkiguke zenbilzkieke

1 3 1 3

zuek

zenbilzkidakete zenbilzkiokete zenbilzkigukete zenbilzkiekete

3 hura

3 haiek

1 lebilkidake 2 lebilkiake /nake

1 lebilzkidake 2 lebilzkiake /nake

3 lebilkioke 1 lebilkiguke 2 lebilkizuke 2' lebilkizueke 3 lebilkieke

3 lebilzkioke 1 lebilzkiguke 2 lebilzkizuke 2' lebilzkizueke 3 lebilzkieke

mILl (Ri nenbilke)

NN4 ONDORIOA (I)

NN2 - n

NN4

+ ke


NOR 1 2 3 1 2 2' 3


bil bi! bi! bil z bi! z bi! z bi! z


t kin 0

gu ke zu zue te e

952

mILl (ni nenbilkeen)

NN4' 1 gu

1 ID 2 3 2 2' 3

nenbilkiakeen/nakeen nenbilkiokeen nenbilkizukeen nenbilkizuekeen nenbilkiekeen

2 hi 1 3 1 3

genbilzkiakeen/nakeen genbilzkiokeen genbilzkizukeen genbilzkizuekeen genbilzkiekeen

2 zu

2'

henbilkidakeen 1 zenbilzkidakeen 1 henbilkiokeen 3 zenbilzkiokeen 3 henbilkigukeen 1 zenbilzkigukeen 1 henbilkiekeen 3 zenbilzkiekeen 3

3 hura 1 zebilkidakeen zebilkiakeen /nakeen 3 zebilkiokeen 1 zebilkigukeen 2 zebilkizukeen 2' zebilkizuekeen 3 zebilkiekeen 2

961

2 3 2 2' 3

zuek

zenbilzkidaketen zenbilzkioketen zenbilzkiguketen zenbilzkieketen

3 haiek 1 zebilzkidakeen 2 zebilzkiakeen/nakeen

3 zebilzkiokeen 1 zebilzkigukeen 2 zebilzkizukeen 2' zebilzkizuekeen 3 zebilzkiekeen

IBILI (ni nenbilkeen) ONDORIOA (11)

NN4'

NN2

-



(-ke-)

NORI

NOR 1 2 3 1 2 2' 3

+


t kin 0

-n gu ke zu zue te e

962

mILl (ni nabilke)

NN5

ill

1 gu

nabilkiake /nake nabilkioke nabilkizuke nabilkizueke nabilkieke

2 gabilzkiake /nake 3 gabilzkioke 2 gabilzkizuke 2' gabilzkizueke 3 gabilzkieke

1 2

3 2 2'

3

2 1 3 1 3

971

hi

habilkidake habilkioke habilkiguke habilkieke

2 1 3 1 3

2'

zu

zabilzkidake zabilzkioke zabilzkiguke zabilzkieke

1 3 1 3

zuek

zabilzkidakete zabilzkiokete zabilzkigukete zabilzkiekete

3 hura

3 haiek

1 dabilkidake 2 dabilkiake /nake 3 dabilkioke 1 dabilkiguke 2 dabilkizuke 2' dabilkizueke 3 dabilkieke

1 dabilzkidake 2 dabilzkiake /nake 3 dabilzkioke 1 dabilzkiguke 2 dabilzkizuke 2' dabilzkizueke 3 dabilzkieke

mILl (ni nabilke)

NN5 AHALEZKOA(I) NOR

NORI

1 na bi! ki ha bi! ki 3 da bi! ki 1 ga bit z ki 2 za bi! z ki 2' za bi! z ki 3 da bi! z ki

t kin

2

0

gu ke

zu zue e

te

972

IBILI (ni nabilen)

NN7 1

1 gu

ill

2 gabilzkianInan 3 gabilzkion 2 gabilzkizun 2' gabilzkizuen 3 gabilzkien

2 nabilkian/nan nabilkion 2 nabilkizun 2' nabilkizuen 3 nabilkien 3

2 zu

2 hi 1 3 1 3

habilkidan habilkion habilkigun habilkien

1 3 1 3

2'

zabilzkidan zabilzkion zabilzkigun zabilzkien

1 3 1 3

98

1

dabilkidan dabilkian/nan dabilkion dabilkigun dabilkizun dabilkizuen dabilkien

zabilzkidaten zabilzkioten zabilzkiguten zabilzkieten

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

zuek

1 2 3 1 2 2' 3

dabilzkidan dabilzkian/nan dabilzkion dabilzkigun dabilzkizun dabilzkizuen dabilzkien

IBILI

NN6

-

NN4

NN6'

-

NN4'

+

NNl

NN7

(e)n

SUBJUNTIBOZKO ORAINALDIA NOR 1 na bi! 2 ha bi!

3 da bi! 1 ga bi! z 2 za bi! z 2' za bi! z 3 da bi! z


t kin 0

gu zu zue te e

-0

982

IBILI (habil!)

NN9

hi

2 1 3 1 3

habilkit habilkio habilkigu habilkie

2 1 3 1 3

2'

zu 1 3 1 3

zabilzkit zabilzkio zabilzkigu zabilzkie

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

991

bebilkit bebilkik/n bebilkio bebilkigu bebilkizu bebilkizue bebilkie

zuek

zabilzkidate zabilzkiote zabilzkigute zabilzkiete

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

bebilzkit bebilzkik/n bebilzkio bebilzkigu bebilzkizu bebilzkizue bebilzkie

IBILI (ni nenbilen) (subj.)

NN8

NN2 NN9 (habil!)

AGINTALDIA NOR 1 2 3 1 2 2' 3

ha bit be bit

NORI ki ki

za bit z ki za bil z ki be bit z ki

t kin 0

gu zu zue te e

992

IBILI (ni banabil) NNIO

1

1 gu

fil

2

banabilkik/n 3 banabilkio 2 banabilkizu 2' banabilkizue 3 banabilkie 2

2 1 3 1 3

hi

bahabilkit bahabilkio bahabilkigu bahabilkie

3 2 2'

3

2 1 3 1 3

zu

2'

bazabilzkit bazabilzkio bazabilzkigu bazabilzkie

1 3 1 3

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

100

1

badabilkit badabilkikln badabilkio badabilkigu badabilkizu badabilkizue badabilkie

bagabilzkik/n bagabilzkio bagabilzkizu bagabilzkizue bagabilzkie

zuek

bazabilzkidate bazabilzkiote bazabilzkigute bazabilzkiete

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

badabilzkit badabilzkik/n badabilzkio badabilzkigu badabilzkizu badabilzkizue badabilzkie

IBILI (Ri banabil)

NNIO

ba NOR

1 2 3 ba- 1 2 2' 3

na bi! ha bi! da bi! ga bil za bi! za bil da bil

NNl

NORI ki ki ki z ki z ki z ki z ki

t kin 0

gu zu zue te e

NNll

NN3 (Ri banenbil)

NN12

NN5

I puedo andar, andare (me nabelk) I e l je peux marcher, je marcherai

1002

ATXEKI (ETXEKI)

NNl 1

1 gu

ID

2 gatxezkik/n

1 natxekik/n 3 natxekio 2 natxekizu 2' natxekizue 3 natxekie

2 1 3 1 3

3 hura

101

1

1 3 1 3

gatxezkio

2 gatxezkizu 2' gatxezkizue 3

2

hi

hatxekit hatxekio hatxekigu hatxekie

3

gatxezkie

zu

zatxezkit zatxezkio zatxezkigu zatxezkie

2' 1 3 1 3

zuek

zatxezkidate zatxezkiote zatxezkigute zatxezkiete

3 haiek

1 datxekit

1 datxezkit

2 datxekik/n

2 datxezkik/n

3 datxekio 1 datxekigu 2 datxekizu 2' datxekizue 3 datxekie

3 datxezkio 1 datxezkigu 2 datxezkizu 2' datxezkizue 3 datxezkie

ATXEKI (ETXEKI) (adherir, adherer)


na txe ha txe da txe ga txe z za txe z za txe z da txe z


t kin 0

gu zu zue te e

1012

ATXEKI (ETXEKI)

NN2 1 2

3 2 2'

3

1 gu

ill

nentxekian/nan nentxekion nentxekizun nentxekizuen nentxekien

2 hi hentxekidan hentxekion hentxekigun hentxekien

1 3 1 3

2

3 2 2'

3

2 1 3 1 3

zu

2'

zentxezkidan zentxezkion zentxezkigun zentxezkien

1 3 1 3

3 hura 1 zetxekidan 2

3 1 2 2'

3

102

1

zetxekian/nan zetxekion zetxekigun zetxekizun zetxekizuen zetxekien

gentxezkian/nan gentxezkion gentxezkizun gentxezkizuen gentxezkien

zuek

zentxezkidaten zentxezkioten zentxezkiguten zentxezkieten

3 haiek 1 zetxezkidan

zetxezkian/nan 3 zetxezkion 1 zetxezkigun 2 zetxezkizun 2' zetxezkizuen 3 zetxezkien 2

ATXEKI (ETXEKI)

NN2 LEHENALDIA NORI

NOR 1 nen txe

2 hen txe

ki ki

3 ze txe ki 1 gen txe z ki 2 zen txe z ki

2' zen txe z ki 3

ze txe z ki

t kin 0

gu zu zue te e

-0

1022

ATXEKI (ETXEKI)

NN4 1 gu

1 m 2 3 2 2' 3

nentxekiake/nake nentxekioke nentxekizuke nentxekizueke nentxekieke

hentxekidake hentxekioke hentxekiguke hentxekieke

gentxezkiake/nake gentxezkioke gentxezkizuke gentxezkizueke gentxezkieke

2 zu

2 hi 1 3 1 3

2 3 2 2' 3

1 3 1 3

2'

zentxezkidake zentxezkioke zentxezkiguke zentxezkieke

1 3 1 3

zentxezkidakete zentxezkiokete zentxezkigukete zentxezkiokete

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

zuek

1 2 3 1 2 2' 3

letxekidake letxekiake make letxekioke letxekiguke letxekizuke letxekizueke letxekieke

letxezkidake letxezkiake/nake letxezkioke letxezkiguke letxezkizuke letxezkizueke letxezkieke

NN9 3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3 103

I

betxekit betxekik/n betxekio betxekigu betxekizu betxekizue betxekie

1 2 3 1 2 2' 3

betxezkit betxezkik/n betxezkio betxezkigu betxezkizu betxezkizue betxezkie

ATXEKI (ETXEKI) NN4 ONDORIOA (I)

NN4

+ ke

NN2 - n


NOR 1 2 3 1 2 2' 3

nen txe hen txe le txe gen txe zen txe zen txe le txe

NORI ki ki ki zki zki zki zki

t kin 0

gu ke

zu zue e

te

NN9 AGINTALDIA NOR

NORI

1 2 3 be txe ki 1 2 2' 3 be txe z ki

t kin 0

gu zu zue e

1032

JARRAIKI (JARRAITU)

NNl

1

1 gu

ID

2 narraik/n 3 narraio 2 narraizu 2' narraizue 3 narrale

1 3 1 3

2 hi harrait harraio harraigu harraie

I

1 3 1 3

2 zu zarraizkit zarraizkio zarraizkigu zarraizkie

1 3 1 3

2' zuek zarraizkidate zarraizkiote zarraizkigute zarraizkiete

3 hura

3 haiek

1 darrait darraik/n 3 darraio 1 darraigu 2 darraizu 2' darraizue 3 darraie

1 darraizkit darraizkik/n 3 darraizkio 1 darraizkigu 2 darraizkizu 2' darraizkizue 3 darraizkie

2

104

2 garraizkik/n 3 garraizkio 2 garraizkizu 2' garraizkizue 3 garraizkie

2

JARRAIKI (JARRAITU) (seguir, suivre)

NNl ORAINALDIA NOR 1 na rrai ha rrai 3 da rrai 1 ga rrai 2 za rrai 2' za rrai 3 da rrai

NORI t kin

2

0

zki zki zki zki

gu zu zue te e

104 2

JARRAIKI (JARRAITU)

NN2

1

2 gu

ID

2 ninderraian Inan

2 ginderraizkian/nan

3 ninderraion 2 ninderraizun 2' ninderraizuen 3 ninderraien

3 ginderraizkion 2 ginderraizkizun 2' ginderraizkizuen 3 ginderraizkien

2 zu

2 hi 1 3 1 3

hinderraidan hinderraion hinderraigun hinderraien

3

105

1

1 3 1 3

hura

2'

zinderraizkidan zinderraizkion zinderraizkigun zinderraizkien

1 3 1 3

zuek

zinderraizkidaten zinderraizkioten zinderraizkiguten zinderraizkieten

3 haiek

1 zerraidan

1 zerraizkidan

2 zerraian/nan

2 zerraizkian/nan

3 zerraion 1 zerraigun 2 zerraizun 2' zerraizuen 3 zerraien

3 zerraizkion 1 zerraizkigun 2 zerraizkizun 2' zerraizkizuen 3 zerraizkien

JARRAIKI (JARRAITU)

NN2 LEHENALDIA NOR 1 2 3 1 2 2' 3

ninde hinde ze ginde zinde zinde ze

rrai rrai rral rrai zki rrai zki rrai zki rrai zki

NORI t kin 0

gu zu zue te e

-0

1052

JARRAIKI (JARRAlTU)

NN4 1 2 3 2 2' 3

1 3 1 3

1 gu

fil

ninderraiake /nake ninderraioke ninderraizuke ninderraizueke ninderraieke

2 hi hinderraidake hinderraioke hinderraiguke hinderraieke

1

3 1 3

2 3 2 2' 3

ginderraizkiake /nake ginderraizkioke ginderraizkizuke ginderraizkizueke ginderraizkieke

2 zu zinderraizkidake zinderraizkioke zinderraizkiguke zinderraizkieke

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

1 3 1 3

2' zuek zinderraizkidakete zinderraizkiokete zinderraizkigukete zinderraizkiekete

1 2 3 1 2 2' 3

lerraidake lerraiake /nake lerraioke lerraiguke lerraizuke lerraizueke lerraieke

lerraizkidake lerraizkiake /nake lerraizkioke lerraizkiguke lerraizkizuke lerraizkizueke lerraizkieke

NN9 3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3 1061

berrait berraik/n berraio berraigu berraizu berraizue berraie

1 2 3 1 2 2' 3

berraizkit berraizkikln berraizkio berraizkigu berraizkizu berraizkizue berraizkie

JARRAIKI (JARRAITU)

NN4 ONDORIOA (I)

+ ke

NN2 - n

NN4


NOR 1 ninde hinde 3 le 1 ginde 2 zinde 2' zinde 3 le 2

z- >

l-)

NORI

rrai rrai rrai rrai rrai rrai rrai

t kin 0

zki zki zki zki

gu ke zu zue te e

NN9 AGINTALDIA NOR 1 2

3 be rrai 1 2 2'

3 be rrai zki

NORI t kin 0

gu zu zue e 1062

EKIN

NNl 3 han

3 haiei

1 nakio

1 nakie

2 hakio

2 hakie

3 dakio 1 gakizkio 2 zakizkio 2' zakizkiote 3 dakizkio

3 dakie 1 gakizkie 2 zakizkie 2' zakizkiete 3 dakizkie

NN2

107

I

3 hari

3 haiei

1 nenkion 2 henkion 3 zekion 1 genkizkion 2 zenkizkion 2' zenkizkioten 3 zekizkion

1 nenkien 2 henkien 3 zekien 1 genkizkien 2 zenkizkien 2' zenkizkieten 3 zekizkien

~edicarse ~

EKIN {s adonner a



NORI


0

te e

NN2 LEHENALDIA NOR

NORI

1 nen ki

2 hen ki 3 ze 1 gen 2 zen 2' zen 3 ze

ki ki zki ki zki ki zki kizki

0

-0

te e

1072

EKIN

NN4 NN4

NN2 - n

3 haiei

3 hari 1 2 3 1 2 2' 3

+ ke

1 2 3 1 2 2' 3

nenkioke henkioke lekioke genkizkioke zenkizkioke zenkizkiokete lekizkioke

nenkieke henkieke lekieke genkizkieke zenkizkieke zenkizkiekete lekizkieke

NN9 3 haiei

3 han 2 3 2 2' 3

1081

hakio bekio zakizkio zakizkiote bekizkio

2 3 2 2' 3

hakie bekie zakizkie zakizkiete bekizkie

EKIN

NN4

+ ke

NN2 - n


NOR 1 nen hen 3 le 1 gen 2 zen 2' zen 3 le 2

z- > 1-)

NORI


0

ke, te

e

NN9 AGINTALDIA NOR

NORI

1 2

ha ki 3 be ki 1 2 za ki zki 2' za ki zkite 3 be ki zki

0

e

1082

JARIO/JARIN/JARIATU

NNl

3 1 2 3 1 2 2' 3

3 haiek

hura 1 2 3 1 2 2' 3

darit darik/n dario darigu darizu darizue darie

darizkit darizkik/n darizkio darizkigu darizkizu darizkizue darizkie

NN2

3 1 2 3 1 2 2' 3

1091

hura

zeridan zerian/nan zenon zengun zenzun zenzuen zenen

3 1 2 3 1 2 2' 3

haiek

zerizkidan zerizkian /nan zerizkion zerizkigun zerizkizun zerizkizuen zerizkien

JARIO/JARIN/JARIATU I ~~r NNl ORAINALDIA NOR

NORI t kin

1

2 3 da ri

0

1

gu

2 2' 3 da ri zki

zu zue e

NN2 LEHENALDIA NOR 1 2 3 ze n 1 2

2' 3 ze ri zki

NORI t kin

o gu

-0

zu zue e

1092

JARIO/JARIN/JARIATU

NN4 3 haiek

3 hura 1 leridake leriake /nake 3 lerioke 1 leriguke 2 lerizuke 2' lerizueke 3 lerieke

1 lerizkidake 2 lerizkiake/nake

2

3 lerizkioke 1 lerizkiguke 2 lerizkizuke 2' lerizkizueke 3 lerizkieke

NN9 3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

110

1

berit berik/n berio berigu berizu berizue berie

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

berizkit berizkik/n berizkio berizkigu berizkizu berizkizue berizkie

JARIO/JARIN /JARIATU NN4 NN4

+ ke

NN2 - n


z- > 1-)

NOR

NORI

1 2 3 le ri 1 2 2' 3 le ri zki

t kin 0

gu ke zu zue e

NN9 AGINTALDIA NOR

NORI

1 2 3 be ri 1 2 2' 3 be ri zki

t kin 0

gu zu zue e

1102

ETZAN

NI 1

2 3 1 2 2' 3

111

1

natza hatza datza gautza zautza zautzate dautza

1 2 3 1 2 2' 3

nentzan hentzan zetzan geuntzan zeuntzan zeuntzaten zeutzan

NI ORAINALDIA NOR 1 2 3 1 2 2' 3

na tza ha tza da tza ga u tza za u tza za u tza te dautza

N2 LEHENALDIA NOR 1 nen 2 hen 3 ze 1 ge 2 ze 2' ze 3 ze

un un un u

tza tza tza tza tza tza te tza

-0

111

2

ETZAN

N4 1 2 3 1 2 2' 3

nentzake hentzake letzake geuntzake zeuntzake zeuntzakete leutzake

N9 1 2 3 1 2 2' 3

1121

hatza betza zautza zautzate beutza

ETZAN

N4 NOR 1 2 3 1 2 2' 3

nen hen le ge ze ze le

tza tza tza un tza ke un tza un tza te u tza

N9 NOR 1 2 3 1 2 2' 3

ha be

tza tza

za u tza za u tza te be u tza

1122

EDUKI

NNl 1 2

2 1 3 1 3

1 gu

ill

2

naukak/n

gauzkak/n

3 nauka

3 gauzka

2 naukazu 2' naukazue 3 naukate

2 gauzkazu 2' gauzkazue 3 gauzkate

hi

haukat hauka haukagu haukate

2 1 3 1 3

zu

2' 1 3 1 3

zauzkat zauzka zauzkagu zauzkate

3 hura 1 2 3 1 2

daukat daukak/n dauka daukagu daukazu 2' daukazue 3 daukate

zuek

zauzkatet zauzkate zauzkategu zauzkate(te)

3 haiek 1 2 3 1 2

dauzkat dauzkak/n dauzka dauzkagu dauzkazu 2' dauzkazue 3 dauzkate

Euskal idazle zaharrek erabili izan dute, noski, aditz honen zenbait dauboko forma. Hara nola AxuJarrek, besteek beste, diaduko, diadukozu. dadukaio (dadukeo) , ziadukon. Egungo egunean ere entzun daitezke bizkaieraz deukotsa, neukotsan eta abar, Refranes y Sentencias -en agertzen den deukok- en antzeko. Hain usuko ez direlako, ez ditugu halaz ere hemen paradigma osoak ipini nahi izan. Inork erabili nahi izatekotan, bitarakoak lirateke ereduak: daukakiot edota daukiot, neukakion edota neukion ...

113

1

EDUKI { ~:~~:

NNl ORAIN-ALDIA NOR 1 nau 2 hau

3 1 2 2'

3

ka ka dau ka ga u z ka za u z ka za u z ka te dauzka

NORK T KIN

au

ZU ZUE TE

113

2

EDUKI

NN2 1 m 2

3 2 2'

3

1 gu

nindukaan/nan nindukan nindukazun nindukazuen nindukaten

2 hi 1 3 1 3

hindukadan hindukan hindukagun hindukaten

2

3 2 2'

3

ginduzkaan/nan ginduzkan ginduzkazun ginduzkazuen ginduzkaten

2 zu 1 3 1 3

2'

zinduzkadan zinduzkan zinduzkagun zinduzkaten

1 3 1 3

3 hura 1 neukan 2

3 1 2 2'

3

1141

heukan zeukan geneukan zeneukan zeneukaten zeukaten

zuek

zinduzkatedan zinduzkaten zinduzkategun zinduzkate(te)n

3 haiek 1 neuzkan 2

3 1 2 2'

3

heuzkan zeuzkan geneuzkan zeneuzkan zeneuzkaten zeuzkaten

EDUKI

NN2 LEHEN-ALDIA NOR

1,2

1 nind u ka hind u ka 3 1 gind u z ka 2 zind u z ka 2' zind u z ka te 3 2

NORK

3 1 2

3 1 2 2'

3

NORK T KIN

GU ZU ZUE TE

-0

NOR

eu ka eu ka Z eu-ka -0 GEN eu ka ZEN eu ka ZEN eu ka TE e u z ka TE Z N

H

1142

EDUKI

NN3 1 m 2 3 2 2' 3

1 gu

banindukak/n baninduka banindukazu banindukazue banindukate

2 3 2 2' 3

baginduzkak/n baginduzka baginduzkazu baginduzkazue baginduzkate

2 hi

2 zu

1 bahindukat

1 bazinduzkat

1 bazinduzkatet

3 bahinduka 1 bahindukagu 3 bahindukate

3 bazinduzka 1 bazinduzkagu 3 bazinduzkate

3 bazinduzkate 1 bazinduzkategu 3 bazinduzkate(te)

3

115

I

hura

2'

zuek

3 haiek

1 baneuka 2 baheuka

1 baneuzka 2 baheuzka

3 baleuka 1 bageneuka 2 bazeneuka 2' bazeneukate 3 baleukate

3 baleuzka 1 bageneuzka 2 bazeneuzka 2' bazeneuzkate 3 baleuzkate

EDUKI

NN3 BALDINTZA NOR

1,2

1 nind u ka hind u ka 3 ba- 1 gind u z ka 2 zind u z ka 2' zind u z ka te 3 2

3

NORK 1

NORK T KIN GU ZU ZUE TE

NOR

N

eu ka 2 H eu ka 3 L eu-ka ba- 1 GEN eu ka 2 ZEN eu ka 2' ZEN eu ka TE 3 L euzkaTE

1152

EDUKI

NN4 1

1 gu

ID

nindukakek/n nindukake 2 nindukakezu 2' nindukakezue 3 nindukakete 2

2

3

3

2 hi 1 3 1 3

hindukaket hindukake hindukakegu hindukakete

ginduzkakek/n ginduzkake ginduzkakezu ginduzkakezue ginduzkakete

2 2'

3

2'

2 zu 1 3 1 3

zinduzkaket zinduzkake zinduzkakegu zinduzkakete

1 3 1 3

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

zuek

zinduzkatet zinduzkate zinduzkategu zinduzkate(te)

3 haiek

neukake heukake leukake geneukake zeneukake zeneukakete leukakete

1 2 3 1 2 2' 3

neuzkake heuzkake leuzkake geneuzkake zeneuzkake zeneuzkakete leuzkakete

NN9 3 hura 2 3 2 2' 3 1161

eukak/n beuka eukazu eukazue beukate

3 haiek 2 3 2 2' 3

euzkak/n beuzka euzkazu euzkazue beuzkate

EDUKI

NN4 ONDORIOA (I) NORK

NOR

1,2

1 nind hind 3 1 gind 2 zind 2' zind 3 2

u u

ka ke ka ke

u z ka ke u z ka ke u z ka ke

NORK

3 1 2

3 1 2 2'

3

T KIN

OU ZU ZUE TE

NOR

N

eu ka eu ka eu-ka OEN eu ka ke ZEN eu ka ZEN eu ka TE L e u z ka TE H L

NN9 AGINTALDIA NOR NORK 1 2

KIN

3 (b)e u-ka 1 ZU 2 2' ZUE 3 (b)e u z ka TE 116

2

EKARRI

NNl 1 2 3 2 2' 3

1 gu

ill

nakark Inakama (4) nakar nakarzu nakarzue nakarte

hakart hakar hakargu hakarte

2'

1 3 1 3

zakartzat zakartza zakartzagu zakartzate

1 3 1 3

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

gakartzak/n gakartza gakartzazu gakartzazue gakartzate

2 zu

2 hi 1 3 1 3

2 3 2 2' 3

zuek

zakarztet zakarzte zakarztegu zakarzte(te)

3 haiek

dakart dakark/dakama (4) dakar dakargu dakarzu dakarzue dakarte

1 2 3 1 2 2' 3

dakartzat dakartzak/n dakartza dakartzagu dakartzazu dakartzazue dakartzate

NN9 3 haiek

3 hura 2 3 2 2' 3

ekark/ekama bekar ekarzu ekarzue bekarte

2 3 2 2' 3

(ekar itzak/n) (5) bekartza (ekar itzazu) (ekar itzazue) bekartzate

(4) nakarklnakarna, dakarkldakarna: erlatiboaren -(e)n hartzean, nakarranlnakarnan eta dakarran Idakarnan bilakatzen dira. (5) Dakusazunez, hirugarren pertsonakoak bakarrak dira benetan sintetiko.

1171

EKARRI

~

traer ~ apporter


na kar ha kar da kar ga kar tza za kar tza za kar zte da kar tza

Oharra: (hik) nakark, (hik) nakarna (hik) dakark, (hik) dakarna

baina

=

NORK T KIN

GU ZU ZUE TE

(aditz soila)

(hik) nakarran egunean . (hik) dakarran liburua, dakarnan liburua, (aditzak errelati-

boarekin).

NN9 AGINTALDIA NOR

NORK

1 2

3 (b)e kar 1 2

2' 3 (b)e kar tza

KIN

ZU ZUE TE 1172

EKARRI

NNNl 3 hura 1 mn

1 gun

2 dakarkidak/n 3 dakarkit 2 dakarkidazu 2' dakarkidazue 3 dakarkidate

1

3 1

3

2 hiri dakarkiat/nat dakarkikln dakarkiagu/nagu dakarkiate /nate

2

3 2 2'

3

1

3 1

3

2 zun dakarkizut dakarkizu dakarkigu dakarkizute

3 hari

dakarkiguk/n dakarkigu dakarkiguzu dakarkiguzue dakarkigute

1

3 1

3

2' zuel dakarkizuet dakarkizue dakarkizuegu dakarkizuete

3 haiei

1 dakarkiot 2 dakarkiok/n

1 2

3 dakarkio 1 dakarkiogu 2 dakarkiozu 2' dakarkiozue 3 dakarkiote

3 1 2 2'

3

dakarkiet (6) dakarkiek/n dakarkie dakarkiegu dakarkiezu dakarkiezue dakarkiete

3 haiek Aski da = -karki- > -karzki- egitea dakarkiot > dakarzkiot dakarkit > dakarzkit. (6) Objeto delakoa, NOR nahiz ZER, plurala denean, ipin iezaiezu -Z- soila erroaren ondoren -ki- dutenei eta -ZKI- -ki- ez' dutenei; esaterako: DakarkiotldoJcorz/dot, ekardaz.uekankidazu. Begira, ordea, honakook: ekarzkiok /ekarzkion, ekarzkiek/ekarzkien, ekarzkiozu. ekarzkiezu. ekarzkiozue. ekarzkiezue.

1181

EKARRI


3 da kar-ki 1 2 2'

3 da kar z ki

NORI NORK t T kin

KIN

0

gu zu zue e

GU ZU ZUE TE

1182

EKARRI

NNN2 3 hura 1 gun

1 run 2 3 2 2' 3

2 hekarkidan 3 zekarkidan 2 zenekarkidan 2' zenekarkidaten 3 zekarkidaten

nekarkian/nan zekarkian/nan genekarkian /nan zekarkiateninateri

2'

2 zun

2 hiri 1 3 1 '3

hekarkigun zekarkigun zenekarkigun zenekarkiguten zekarkiguten

1 3 1 3

3 hari

nekarkizun zekarkizun genekarkizun zekarkizuten

1 3 1 3

1 nekarkion 2 hekarkion

1 nekarkien 2 hekarkien

3 zekarkion 1 genekarkion 2 zenekarkion 2' zenekarkioten 3 zekarkioten

3 zekarkien 1 genekarkien 2 zenekarkien 2' zenekarkieten 3 zekarkieten

Aski da

I

nekarkizuen zekarkizuen genekarkizuen zekarkizueten

3 haiei

3 haiek

119

zuel

=

-karki- > -karzki- egitea zekarkidan > zekarzkidan nekarkizun > nekarzkizun

EKARRI

NNN2 LEHENALDIA 3 1 2 3 1 2 2' 3

NORK

NOR

NORI

N

e kar ki e kar ki e kar-ki e kar ki e kar ki e kar ki ekarzki

t kin

H

Z GEN ZEN ZEN Z

0

gu

-0

zu zue, TE e TE

1192

EKARRI

NNN9 3 hura

1 gun

1 run 2 3 2 2' 3

ekardakm 3 bekarkit 2 ekardazu 2' ekardazue 3 bekarkidate

2

2'

2 hiri

2 zun

3 bekarkikm 3 bekarkiate mate

3 bekarkizu 3 bekarkizute

3

han

..

3 haiek =

=

karkikar-

> >

karzki- egitea karzki- egitea.

bekarkio > bekarzkio ekarguzu > ekarzkiguzu

1201

haiei

ekarriekm 3 bekarkie 2 ekarriezu 2' ekarriezue 3 bekarkiete 2

zuel

3 bekarkizue 3 bekarkizuet<

3

2 ekarriokm 3 bekarkio 2 ekarriozu ,",' ekarriozue 3 bekarkiote

Aski da eta

ekargukm bekarkigu ekarguzu ekarguzue bekarkigute

EKARRI

NNN9 AGINTALDIA NOR

NORI NORK

1

t

2

kin

3 (b)e kar 1 2 2'

3 (b)e kar zk

(i)

KIN

0

gu zu zue (i) e

ZU ZUE TE

1202

ERAMAN

NNl

1 m

1 gu

naramakm narama naramazu naramazue naramate

2

3 2 2'

3

2 hi 1 3 1 3

haramat harama haramagu haramate

2

3 2 2' 3

2 zu 1 3 1 3

2' 1 3 1 3

zaramatzat zaramatza zaramatzagu zaramatzate

daramat daramakm darama daramagu daramazu daramazue 3 daramate

1211

zuek

zaramaztet zaramazte zaramaztegu zaramazte(te)

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2'

garamatzak m garamatza garamatzazu garamatzazue garamatzate

1 2 3 1 2 2' 3

daramatzat daramatzak m daramatza daramatzagu daramatzazu daramatzazue daramatzate

ERAMAN f

llevar emporter


na rama ha rama da rama ga rama tza za rama tza za rama zte da rama tza

NORK T

KIN

au

ZU ZUE TE

121

2

ERAMAN

NN2 1 2 3 2 2' 3

1 gu

ill

2 hi 1 3 1 3

2 3 2 2' 3

ninderamaan man ninderaman ninderamazun ninderamazuen ninderamaten

hinderamadan hinderaman hinderamagun hinderamaten

2'

2 zu 1 3 1 3

zinderamatzadan zinderamatzan zinderamatzagun zinderamatzaten

1 3 1 3

zuek

zinderamaztedan zinderamazten zinderamaztegun zinderamazte(te)n

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

ginderamatzaan man ginderamatzan ginderamatzazun ginderamatzazuen ginderamatzaten

neraman heraman zeraman generaman zeneraman zeneramaten zeramaten

1 neramatzan 2 heramatzan

3 zeramatzan 1 generamatzan 2 zeneramatzan 2' zeneramatzaten 3 zeramatzaten

NN9 3 hura 2 3 2 2' 3 (7) idatzi.

122

1

eramakm berama eramazu eramazue beramate

3 haiek 2 (eramaitzak/n) (7) 3 beramatza 2 (eramaitzazu) 2' (eramaitzazue) 3 beramatzate

Partitzipioak -n galtzen duenez gem, sintetikotzak hartu ditugu eta elkarturik

ERAMAN

NN2 LEHENALDIA NOR NORK

1,2 I 2 3 I 2 2' 3

nind e rama hind e rama gind e rama tza zind e rama tza zind e rama zte

T KIN

GU ZU ZUE TE

NOR

NORK

3

-0

e rama e rama Z e ramaGEN e rama ZEN e rama ZEN erama e rama tza Z N

I 2

H

3 I 2 2'

3

-0

TE TE

NN9 AGINTALDIA NOR NORK I

2 3 (b)e rama I

KIN

2

ZU ZUE TE

2'

3 (b)e rama tza

1222

ERAMAN

NNNl 3 hura

1

3 1

3

1 run

1 gun

2 daramakidak m

2 daramakiguk m

3 daramakit 2 daramakidazu 2' daramakidazue 3 daramakidate

2 daramakiguzu 2' daramakiguzue

2 hiri daramakiat mat daramakikm daramakiagu magu daramakiate mate

1

3 1

3

3 daramakigu 3 daramakigute

2 zun daramakizut daramakizu daramakizugu daramakizute

1

3 1

3

2' zuel daramakizuet daramakizue daramakizuegu daramakizuete

3 han

3 haiei

1 daramakiot 2 daramakiokm

1 daramakiet (8) 2 daramakiek m

3 daramakio 1 daramakiogu 2 daramakiozu 2' daramakiozue 3 daramakiote

3 daramakie 1 daramakiegu 2 daramakiezu 2' daramakiezue 3 daramakiete

3 haiek Aski da

= -ramaki- > -ramazki- egitea daramakiot > daramazkiot daramakiote > daramazkiote

(8) Objeto delakoa, NOR nahiz ZER, pluraia denean, ezar iezaiezu -Z- soila erroaren ondoren -ki- dutenei eta -ZI- -ki- ez dutenei. Begira, ordea, honakook: eramazkiokeramazkion, eramazkiek /eramazkien, etab.

123

I

ERAMAN

NNNl ORAINALDIA NOR 1 2 3 da rama ki 1 2 2' 3 da rama z ki

NORI t

NORK T

kin

KIN

0

gu zu zue e

av

ZV ZVE TE

1232

ERAMAN

NNN2 3

hura

1 gun

1 run 2 3 2 2' 3

heramakidan zeramakidan zeneramakidan zeneramakidaten zeramakidaten

2 biri

2 3 2 2' 3

2

1 neramakian man 3 zeramakian man 1 generamakian man 3 zeramakiaten maten

heramakigun zeramakigun zeneramakigun zeneramakiguten zeramakiguten

zun

2'

1 neramakizun 3 zeramakizun 1 generamakizun 3 zeramatizuten

3 hari

1 neramakizuen 3 zeramakizuen 1 generamakizuen 3 zeramakizueten

3 haiei

1 neramakion 2 heramakion

1 neramakien 2 heramakien

3 zeramakion 1 generamakion 2 zeneramakion 2' zeneramakioten 3 zeramakioten

3 zeramakien 1 generamakien 2 zeneramakien 2' zeneramakieten 3 zeramakieten

3 haiek Aski da

=

-ramaki- > -ramazki- egitea

heramakidan > heramazkidan zeramakizuten > zeramazkizuten

124

1

zuel

ERAMAN

NNN2 LEHENALDIA 3 NORK 1 2 3 1 2 2' 3

N H Z GEN ZEN ZEN Z

e rama e rama e rama e rama e rama e rama e rama

NOR NORI ki t ki kin -ki 0 ki gu ki

ki zki

zu zue

e

-D

TE TE

1242

ERAMAN

NNN9 3 hura 1 run

1 gun

2 eramadakm 3 beramakit 2 eramadazu 2' eramadazue 3 beramakidate

2

2

eramagukm 3 beramakigu 2 eramaguzu 2' eramaguzue 3 beramakigute

2'

2 zun

hiri

3 beramakik m 3 beramakiate mate

3 beramakizue 3 beramakizuete

3 beramakizu 3 beramakizute

3 hari

3 haiei

2 eramaiekm

2 eramaiekm 3 beramakie 2 eramalezu 2' eramaiezue 3 beramakiete

3 beramakio 2 eramaiozu 2' eramaiozue 3 beramakiote

3 haiek Aski da = ramaki- > ramazki- egitea eta = rama- > ramazkiberamakio > beramazkio eramagun > eramazkigun

1251

zuel

ERAMAN

NNN9 AGINTALDIA NOR

NORI NORK

1

t kin

2

3 (b)e rama 1

(k)i

2 2'

3 (b)e rama z ki

KIN

0

gu zu zue e

ZU ZUE TE

1252

ERABILI

NNl 1 nl

1 gu

2

narabilk Ina (9) 3 narabil 2 narabilzu 2' narabilzue 3 narabilte

2

hi

2

garabiltzak III garabiltza 2 garabiltzazu 2' garabiltzazue 3 garabiltzate 3

2

1

harabilt 3 harabil 1 harabilgu 3 harabilte

2'

zu 1

zarabilztet 3 zarabilzte 1 zarabilztegu 3 zarabilzte(te)

1

zarabiltzat 3 zarabiltza 1 zarabiltzagu 3 zarabiltzate

3 hura 1 2

darabilt darabilk ma 3 darabil 1 darabilgu 2 darabilzu 2' darabilzue 3 darabilte

3 haiek 1 2

darabiltzat darabiltzak III 3 darabiltza 1 darabiltzagu 2 darabiltzazu 2' darabiltzazue 3 darabiltzate

Oharra = (hik) narabilk, (hik) narabilna baina (hik) narabilan moduan, (hik) narabilnan moduan. (9)

1261

zuek

Erlatiboa hartzean, narabilan eta narabilnan, noski.

~

usar

ERABILI {employer

NNl ORAINALDIA NORK

NOR 1 2 3 1 2 2' 3

na rabil ha rabil da rabil ga rabil za rabil za rabil da rabil

T

KIN tza tza zte tza

GU ZU ZUE TE

1262

ERABILI

NN2 1

1 gu

ill

ninderabilan man 3 ninderabilen 2 ninderabilzun 2' ninderabilzuen 3 ninderabilten 2

1

3 1

3

ginderabiltzan man ginderabiltzan ginderabiltzazun ginderabiltzazuen ginderabilten

2

3 2 2'

3

2 hi 2 zu hinderabildan 1 zinderabiltzadan 1 hinderabilen 3 zinderabiltzan 3 hinderabilgun 1 zinderabiltzagun 1 hinderabilten 3 zinderabiltzaten 3

2' zuek zinderabilztedan zinderabilzten zinderabilztegun zinderabilzte(te)n

3 hura

3 haiek

1 nerabilen 2 herabilen

1 nerabiltzan 2 herabiltzan

3 zerabilen 1 generabilen 2 zenerabilen 2' zenerabilten 3 zerabilten

3 1 2 2'

3

zerabiltzan generabiltzan zenerabiltzan zenerabiltzaten zerabiltzaten

NN9 3 hura 2 3 2 2' 3 (10)

127

1

erabilkma berabil erabilzu erabilzue berabilte

3 haiek 2 3 2 2' 3

(erabil itzak/n) (10) berabiltza (erabil itzazu) (erabil itzazue) berabiltzate

Hemen ere hirugarrenak bakarrak dira sintetiko.

ERABILI

NN2 LEHENALDIA NOR NaRK

1,2 1 2 3 1 2 2' 3

nind e rabil hind e rabil gind e rabil tza zind e rabil tza zind e rabil zte

NaRK

3 1 2 3 1 2 2' 3

N H

Z GEN ZEN ZEN Z

e rabil e rabil e rabil e rabil e rabil e rabil e rabil

T KIN

GU ZU ZUE TE

-0

NOR

-0

TE tza TE

NN9 AGINTALDIA NOR NaRK 1

2

KIN

3 (b)e rabil 1

2 2' 3 (b)e rabil tza

ZU ZUE TE 1272

ERABILI

NNNl 3 hura

1 run

1 gun

2 darabilkidak m

darabilkjguk m darabilkigu 2 darabilkiguzu 2' darabilkiguzue 3 darabilkigute 2

3 darabilkit 2 darabilkidazu 2' darabilkidazue 3 darabilkidate

2 1 3 1 3

hiri

darabilkiat mat darabilkikm darabilkiagu magu darabilkiate mate

3

2 1 3 1 3

2'

zun

darabilkizut darabilkizu darabilkizugu darabilkizute

3 hari 1 darabilkiot darabilkiok m darabilkio 3 1 darabilkiogu 2 darabilkiozu 2' darabilkiozue 3 darabilkiote 2

1 3 1 3

3

zuel

darabilkizuet darabilkizue darabilkizuegu darabilkizuete

haiei

1 darabilkiet (11) darabilkiek m darabilkie 3 1 darabilkiegu 2 darabilkiezu 2' darabilkiezue 3 darabilkiete 2

(11) Objeto deIakoa, NOR nahiz ZER, pIurala denean, ipin iezaiezu -Z- soila erroaren ondoren -ki dutenei eta -ZKI- ez dutenei. Begira, ordea: erabilzkiok /erabilzkion, erabilzkiek /erabilzkien, etab.

128

I

ERABILI

NNNl ORAINALDIA NOR

NORI NORK t T

1

kin

2

3 da rabil 1

ki

2 2'

3 da rabil z ki

KIN

0

gu zu zue e

GU ZU ZUE TE

1282

ERABILI

NNN2 3 hura 1 2 3 2 2' 3

1 gun

herabilkidan zerabilkidan zenerabilkidan zenerabilkidaten zerabilkidaten

hiri

2 1 3 1 3

run

nerabilkian lIlan zerabilkian lIlan generabilkianman zerabilkiaten lIlaten

2 1 3 1 3

3 hari 1 nerabilkion herabilkion 3 zerabilkion 1 generabilkion 2 zenerabilkion 2' zenerabilkioten 3 zerabilkioten 2

2 3 2 2' 3

herabilkigun zerabilkigun zenerabilkigun zenerabilkiguten zerabilkiguten

zun

2'

nerabilkizun zerabilkizun generabilkizun zerabilkizuten

1 nerabilkizuen 3 zerabilkizuen 1 generabilkizuen 3 zerabilkizueten

3 haiei 1 nerabilkien 2 herabilkien

3 zerabilkien 1 generabilkien 2 zenerabilkien 2' zenerabilkieten 3 zerabilkieten

3 haiek Aski de

1291

=

zuel

-rabilki- > -rabilzki- egitea zerabilkidaten > zerabilzkidaten nerabilkien > nerabilzkien.

ERABILI

NNN2 LEHENALDIA 3

NORK N e rabil 1 2

3 1 2 2'

3

H

Z GEN ZEN ZEN Z

e e e e e e

rabil rabil rabil rabil rabil rabil

NOR NORI ki ki ki ki ki ki zki

t kin 0

gu zu zue

e

-0

TE TE

1292

ERABILI

NNN9 3 hura 1 mn

1 gun

erabildakm berabilkit erabildazu erabildazue berabilkidate

2 3 2 2' 3

2 hir

2 3 2 2' 3

2

zun

2'

3 berabilkizu 3 berabilkizute

3 berabilkik m 3 berabilkiate mate

3 han

3 berabilkizue 3 berabilkizuete

2 3 2 2' 3

erabiliekm berabilkie erabiliezu erabiliezue berabilkiete

3 haiek Aski da eta

= =

rabilkirabil-

>

>

rabilzkirabilzki-

egitea

berabilkiote > berabilzkiote erabiliezu > erabilzkiezu

130

I

zuel

3 haiei

erabiliokm berabilkio erabiliozu erabiliozue berabilkiote

2 3 2 2' 3

erabilguk m berabilkigu erabilguzu erabilguzue berabilkigute

ERABILI

NNN9 AGINTALDIA NOR 1

t kIn

2

3 (b)e rabil-ki 1 2 2'

3

NORINORK

(b)e rabil z ki

KIN

0

gtl zu zue e

ZU ZUE TE

1302

EZAGUTU

NNl 1 m 2 3 2 2' 3

1

3 1

3

1 gu 2 3 2 2' 3

nazagukm nazagu nazaguzu nazaguzue nazagute

2 hi hazagut hazagu hazagugu hazagute

1

3 1

3

2 zu zazaguzkit zazaguzki zazaguzkigu zazaguzkite

1

3 1

3

3 hura 1 2

dazagu

3

1 dazagugu 2 dazaguzu 2' dazaguzue

1 2 2'

3

dazagute

2' zuek zazaguztet zazaguzte zazaguztegu zazaguzte(te)

3 haiek

1 dazagut 2 dazagukm

3

gazaguzkik m gazaguzki gazaguzkizu gazaguzkizue gazaguzkite

3

dazaguzkit dazaguzkik m dazaguzki dazaguzkigu dazaguzkizu dazaguzkizue dazaguzkite

Oharra = dazaut (= dazagut) sailekoak era zilegitzat hartzen dira.

1311

EZAGUTU t

conocer connaftre

NNl ORAINALDIA

1 2 3 1 2 2' 3

NOR

NORK

na zagu ha zagu da zagu ga zagu za zagu za zagu da zagu

T KIN

zki zki zte zki

GU ZU ZUE TE

Zenbait euskalkitan, gaur arte erabili da ezagun partizipio zaharra.

131

2

EZAGUTU

NN2 ID

1 gu

nindezaguan man nindezaguen nindezaguzun nindezaguzuen nindezaguten

2 gindezaguzkian man

1 2

3 2 2'

3

2

hi

1 hindezagudan 3 hindezaguen 1 hindezagugun 3 hindezaguten

3 gindezaguzkien 2 gindezaguzkizun 2' gindezaguzkizuen

3 gindezaguzkiten

2

2'

zu

1 zindezaguzkidan 3 zindezaguzkien 1 zindezaguzkigun 3 zindezaguzkiten

1 zindezaguztedan 3 zindezaguzten 1 zindezaguztegun 3 zindezaguzte(te)n

3 haiek

3 hura

1321

zuek

1 nezaguen 2 hezaguen

1 2

3 zezaguen 1 genezaguen 2 zenezaguen 2' zenezaguten 3 zezaguten

3 1 2 2'

3

nezaguzkien hezaguzkien zezaguzkien genezaguzkien zenezaguzkien zenezaguzkiten zezaguzkiten

EZAGUTU

NN2 LEHENALDIA NOR

1,2 1 2 3 1 2 2' 3

nind e zagu hind e zagu gind e zagu zki zind e zagu zki zind e zagu zte

NORK

3 1 2 3 1 2 2' 3

N H

Z GEN ZEN ZEN Z

NORK T KIN

GU ZU ZUE TE

-0

NOR e zagu e zagu e zagu(e)o e zagu e zagu TE e zagu e zagu zki TE

1322

EZAGUTU

NN3 1 m 2

3 2 2'

3

1 gu

banindezaguk In banindezagu banindezaguzu banindezaguzue banindezagute

2 hi 1 3 1 3

bahindezagut bahindezagu bahindezagugu bahindezagute

2

3 2 2'

3

2'

2 zu 1 3 1 3

bazj ndezaguzkit bazindezaguzki bazindez
1 banezagu bahezagu 3 balezagu 1 bagenezagu 2 bazenezagu 2' bazenezagute 3 balezagute

1331

1 3 1 3

zuek

bazindezaguztet bazindezaguzte bazindezaguztegu bazindezaguzte(te)

3 haiek

3 hura 2

bagindezaguzkik In bagindezaguzki bagindezaguzkizu bagindezaguzkizue bagindezaguzkite

1 banezaguzki bahezaguzki 3 balezaguzki 1 bagenezaguzki 2 bazenezaguzki 2' bazenezaguzkite 3 balezaguzkite

2

EZAGUTU

NN3 BALDINTZA NOR

1,,2

1 ba nind ba hind 3 1 ba gind 2 ba zind 2' ba zind 3

2

e zagu e zagu e zagu zki e zagu zki e zagu zte

NORK

3 1 2

3

ba- 1 2 2'

3

NORK T KIN

GU ZU ZUE TE

NOR

e zagu e zagu e zagu e GEN zagu ZEN e zagu TE ZEN e zagu e zagu zki TE L

N

H L

1332

EZAGUTU 1 2 3 2 2' 3 1 3 1 3

NN4

1 gu

ill

2 3 2 2' 3

nindezagukek m nindezaguke nindezagukezu nindezagukezue nindezagukete

2 hi hindezaguket hindezaguke hindezagukegu hindezagukete

2 zu 1 3 1 3

2'

zindezaguzket zindezaguzke zindezaguzkegu zindezaguzkete

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

2 3 2 2' 3

ezagukm bezagu ezaguzu ezaguzue bezagute

1 3 1 3

zuek

zindezaguzketet zindezaguzkete zindezaguzketegu zindezaguzkete(te)

3 haiek

nezaguke hezaguke lezaguke genezaguke zenezaguke zenezagukete lezagukete

3 hura

gindezaguzkek m gindezaguzke gindezaguzkezu gindezaguzkezue gindezaguzkete

1 2 3 1 2 2' 3

NN9

nezaguzke hezaguzke lezaguzke genezaguzke zenezaguzke zenezaguzkete lezaguzkete

3 haiek 2 3 2 2' 3

(ezagu itzakm) bezaguzki (ezagu itzazu) (ezagu itzazue) bezaguzkite

Olwrra.----Drain guti erabiliak direnez gero, era klasikoetara jo dugu. Horrek ez du esan nahi, noski, -~- gabeko erak, dazallgll eta abar, zilegi ez direnik Ikus nolakoak agertzen diren antzineko zenbait idazlerengan: Leizarraga: nazagllk, dazagllt, dazagllgll, dazagllZlle, dazagllzki ... Moge/, Peru Abarka: «Abade askok nazallde" (103); «Arrotzak eta gu ez gazauezana/(>, (205); <
134

I

EZAGUTU

NN4 ONDORIOA

(I)

NOR

(l,2 )

NORK

1 nind ezagu 2 hind ezagu

ke ke

T KIN

3

GU 1 gind ezagu z ke ZU 2 zind ezagu z ke 2' zind ezagu z ke te ZUE TE 3

(3)

NORK 1 2 3 ] 2 2' 3

N H L GEN ZEN ZEN L

NOR

ezagu ezagu ezaguezagu ke ezagu ezagu ezagu z

TE

1342

EGIN

NNl 3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

dagit dagiktn dagi dagigu dagizu dagizue dagite

1 2 3 1 2 2' 3

dagitzat dagitzak tn dagitza dagitzagu dagitzazu dagitzazue dagitzate

NN2 3 hura

135

1

3 haiek

1 neglen 2 hegien

1 negitzan 2 hegitzan

3 zeglen 1 geneglen 2 zenegien 2' zenegiten 3 zegiten

3 zegitzan 1 genegitzan 2 zenegitzan 2' zenegitzaten 3 zegitzaten

EGIN (

h~cer

~ farre

NNl ORAINALDIA NOR

NORK

1 2 3 dagi1

T KIN

GU

2 ZU 2' ZUE 3 da gi tza TE

NN2 LEHENALDIA

3 1 2 3 1 2 2' 3

NORK N egi H

Z GEN ZEN ZEN Z

NOR

egI egi egi (e)n e gi egI TE egi tza TE

1352

EGIN

NN3 3 hura

3 haiek 1 banegitza bahegitza balegitza bagenegitza bazenegitza bazenegitzate balegitzate

1 banegi 2 bahegi 3 balegi 1 bagenegi 2 bazenegi 2' bazenegite 3 balegite

2 3 1 2 2' 3

NN4 (ondorioa)

3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

negike hegike legike genegike zenegike zenegikete legikete

1 2 3 1 2 2' 3

negitzake hegitcake legitzake genegitzake zenegitzake zenegitzakete legitzakete

NN9 3 hura 2 3 2 2' 3 136

I

egikm begi eglzu

egizue begite

3 haiek 2 3 2 2' 3

egitzakm begitza egitzazu egitzazue begitza

EGIN

NN3

NN4

BALDINTZA 3 1

2 3 1

2 2' 3

ONDORIOA (I)

NOR NORK ba N egt egt ba H ba L egt ba GEN egI ba ZEN egI ba ZEN egI TE egI tza TE ba L

3 NORK NOR 1 N egi egi 2 H 3 e gIL egI ke 1 GEN 2 ZEN egi 2' ZEN e gi TE egi tza 3 TE L

NN9 AGINTALDIA NOR 1 2 3 (b)e gi 1 2 2'

3 (b)e gi tza

NORK KIN

ZU ZUE

TE

1362

EGIN

NNNl 3 hura 1 gun

1 run 2

3 2 2'

3

2 3 2 2' 3

hiri

2 1 3 1 3

degidakm degit degidazu degidazue degidate

2

degiatmat degikm degiagu magu degiate mate

3

1 3 1 3

zun

2'

degizut degizu degizugu degizute

1 3 1 3

3 degio 1 degiogu 2 degiozu 2' degiozue 3 degiote

3 haiek Aski da -gi- > -gizki- egitea. degiot > degizkiot

zuel

degizuet degizue degizuegu degizuete

3 haiei

hari

1 degiot 2 degiokm

1371

degigukm degigu degiguzu degiguzue degigute

1 degiet degiekm 3 degie 1 degiegu 2 degiezu 2' degiezue 3 degiete 2

EGIN


3 de gi1 2 2'

3 de gi zki

NORI NORK t kin

T KIN

0

gu zu zue e

GU ZU ZUE TE

1372

EGIN

NNN2 3 hura 1 nln

1 gun

hegidan zegidan 2 zenegidan 2' zenegidaten 3 zegidaten

hegigun zegIgun 2 zenegIgun 2' zenegiguten 3 zegiguten

2

2

3

2 1 3 1 3

3

2

hiri

negianman zegianman genegian man zegiaten /Oaten

1 3 1 3

zun

2'

negIzun zegizun genegIzun zegizuten

negion hegion zegion genegion zenegion zenegioten zegioten

3 haiek Aski da

1381

= -gi- >

-gizki- egitea. negien > negizkien.

negIzuen zegizuen genegizuen zegizueten

3 haiei

3 han 1 2 3 1 2 2' 3

1 3 1 3

1 2 3 1 2 2' 3

zuel

negien hegien zegIen genegien zenegien zenegieten zegieten

EGIN

NNN2 LEHENALDIA NaRK 1 N 2

H

3 1 2 2' 3

Z GEN ZEN ZEN Z

NOR egI egI e gIe gl e gl egI e gl zki

NORI t

kin 0

-0 gu zu zue TE e TE

1382

EGIN

NNN3 3 hura 1 mn

1 3 1 3

2 3 2 2' 3

bahegit balegit bazenegit bazenegidate balegidate

2

hiri

banegikm balegikm bagenegik m balegiate mate

1 gun 2 3 2 2' 3

2 zun 1 3 1 3

2'

banegizu balegizu bagenegizu balegizute

3 hari 1 2 3 1 2 2' 3

3

banegio bahegio balegio bagenegio bazenegio bazenegiote balegiote

haiek gi- > -gizki-

balegio > balegizkio

139

I

bahegigu balegigu bazenegigu bazenegigute balegigute

1 3 1 3

3 1 2 3 1 2 2' 3

zuel

banegizue balegizue bagenegizue balegizuete

haiei

banegie bahegie balegie bagenegie bazenegie bazenegiete balegiete

EGIN

NNN3 BALDINTZA NORK

3 1

N

2 H L 3 ba- 1 GEN 2 ZEN ·2' ZEN 3 L

NOR NORI egi e gi e glegI e gl egI e gi zki

t kin 0

gu zu zue TE e TE

EGIN

NNN4 3 hura 1 gun

1 run 2

2 3 2 2' 3

hegidake 3 legidake 2 zenegidake 2' zenegidakete 3 legidakete

2

hiri

1 negiake make 3 legiake make 1 genegiake make 3 legiakete makete

3 hari

zun

2'

1 negizuke 3 legizuke 1 genegizuke 3 legizukete

3 haiei 1 negieke 2 hegieke

3 legioke 1 genegioke 2 zenegioke 2' zenegiokete 3 legiokete

3 legieke 1 genegieke 2 zenegieke 2' zenegiekete 3 legiekete

gi- > -gizkilegiokete > legizkiokete

zuel

1 negizueke 3 legizueke 1 genegizueke 3 legizuekete

1 negioke 2 hegioke

3 haiek

1401

2

hegiguke legiguke zenegiguke zenegigukete legigukete

EGIN

NNN4 ONDORIOA (I)

NORK NOR egt 1 N 2 3 1 2 2' 3

H L

GEN ZEN ZEN L

e gl eglegt egt e gl e gi zki

NORI t

kin 0

gu ke zu TE zue TE e

1402

EGIN

NNNl 3 hura 1 run 2

3 2 2'

3

1 gun

degidaan man degidan degidazun degidazuen degidaten

degiguan man degigun degiguzun degiguzuen degiguten

2

3 2 2'

3

(eta abar)

NNN9

3 hura

1 guri

1 run 2 3 2 2' 3

egidakm begit egidazu egidazue begidate

2 3 2 2' 3

2 biri

2 zuri

3 begik In 3 begiate mate

3 begizu 3 begizute

3 bari 2 3 2 2' 3

egiokm begio egiozu egiozue begiote

egigukm begigu egiguzu egiguzue begigute

2'

zuei

3 begizue 3 begizuete

3 haiei 2 3 2 2' 3

egiekm begie egiezu egiezue bebiete

3 haiek

gi- > -gizki-

begio > begizkio Ikus «Adausi degidala, bana ausik enezala» (Oihenart, Atsotizak, 538). «On degizula». Eta bizkaierazko egin laguntzailearen forma guztiak: hona hemen zenbait adizkera: naian, haian, daian, gaizan, daizan, zaizan, naike, haike, daike, gaikez, zaikez, daikez, rnindeike, hindeike, leike, gindeikez, zindeikez, leikez, banei, balei, bagengi, bazengi, bazengie, baleie, baleiez, deidan, deian, dein~n, deion, deigun, deizun, deizuen, deioen. Hona beraz eredu gisa:

141

I

EGIN

NNN7 SUBJUNTIBOZKO ORAINALDIA

+

NNNl NOR

NORI NORK T t

1 2

kin

3 degi-

KIN

0

1 2 2'

3

n

de gi zki

GU ZU ZUE TE

gu zu zue e

-0

NNN9 AGINTALDIA NOR 1 2

3 (b)e gi1 2 2'

3 (b)e gi zki

NORI NORK t

kin

KIN

0

gu zu zue e

ZU ZUE TE

141

2

IKUSI

NNl

3

hura

3

1 dakus(a)t dakus(a)kll1 3 dakus(a) 1 dakus(a)gu 2 dakus(a)zu 2' dakus(a)zue 3 dakus(a)te

haiek

1 dakuskit dakuskik 111 3 dakuski 1 dakuskigu 2 dakuskizu 2' dakuskizue 3 dakuskite

2

2

Oharra = a gabeko adizkiak ere onartzen dira, era honetara kust, dakuskma, dakus, dakusku, dakutsu, dakutsue eta dakuste.

NN2

3

hura

1 nekusan 2 hekusan 3 zekusan I genekusan 2 zenekusan 2' zenekusaten 3 zekusaten 142

I

3 haiek 1 nekuskien 2 hekuskien 3 zekuskien 1 genekuskien 2 zenekuskien 2' zenekuskiten 3 zekuskiten

= da-

IKUSI t

ver voir

NNl ORAINALDIA NOR

NORK T

1

KIN

2

3 1

da kus (a)

2 2'

3

da kus ki

GU ZU ZUE TE

NN2 LEHENALDIA NORK NOR 1 N e kus 2

H

3 1

Z GEN ZEN ZEN Z

2 2'

3

e kus e kus a e kus n e kus e kus TE e kus ki TE

Oharra = -a- eta -ki- artizki horietaz luzaz mintza liteke; bama, beti didaktismoa helburu, beren horretan uzten ditugu inolako eztabaidarik gabe.

1422

IKUSI

NN3 3 hura 1 2 3 1 2 2' '3

3 haiek

banekusa bahekusa balekusa bagenekusa bazenekusa bazenekusate balekusate

1 2 3 1 2 2' 3

banekuski bahekuski balekuski bagenekuski bazenekuski bazenekuskite balekuskite

NN4 3 haiek

3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

nekuske hekuske lekuske genekuske zenekuske zenekuskete lekuskete

3 hura 2 3 2 2' 3

ikusakm bekusa ikusazu ikusazue bekusate

1 nekusazke hekusazke 3 lekusazke 1 genekusazke 2 zenekusazke 2' zenekusazkete 3 lekusazkete 2

NN9

3 haiek 2 (ikus itzakm)

3 bekuski 2 (ikus itzazu) 2' (ikus itzazue)

3 bekuskite

Oharra. -Datibozko formetarako, dekus- erroa erabiltzea komeniko litzateke: niri gorbata dekust, zuri txapela dekutsut, haiek guri banderak dekuskigute etab.

143

I

IKUSI

NN3

NN4

BALDINTZA NOR

NORK 1

N

2

H L

3

ba- 1 GEN 2 ZEN 2' ZEN L 3

ONDORIOA (I)

e e e e e e e

NOR

NORK

kus kus kus a kus kus kus TE kus ki TE

1

N

2

H L

3 1 GEN 2 ZEN 2' ZEN 3 L

e e e e e e e

kus kus kuskus ke kus TE kus kus az TE

NN9 AGINTALDIA NOR

NORK

1 2

KIN

3 (b)i kus a 1 2 2'

3 (b)i kus ki

ZU ZUE TE

1432

JAKIN

NNl 3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

3 haiek

dakit dakik/ll daki dakigu dakizu dakizue dakite

1 2 3 1 2 2' 3

dakizkit dakizkik In dakizki dakizkigu dakizkizu dakizkizue dakizkite

NN2 3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

1441

nekien hekien zekien genekien zenekien zenekiten zekiten

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

nekizkien hekizkien zekizkien genekizkien zenekizkien zenekizkiten zekizkiten

JAKIN { sabe~ savorr

NNl ORAINALDIA NOR 1

NaRK T KIN

2

daki -

3 1

GU ZU ZUE da ki zki TE

2 2'

3

NN2 LEHENALDIA

1 2

3 1 2 2'

3

NaRK N eki H

Z GEN ZEN ZEN Z

NOR

eki e ki eki (e)n eki TE eki eki zki TE

144

2

JAKIN

NN3 3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

baneki baheki baleki bageneki bazeneki bazenekite balekite

banekizki bahekizki balekizki bagenekizki bazenekizki bazenekizkite balekizkite

NN4 3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

3 haiek

nekike hekike lekike genekike zenekike zenekikete lekikete

1 2 3 1 2 2' 3

nekizke hekizke lekizke genekizke zenekizke zenekizkete lekizkete

NN9 3 hura 2 3 2 2' 3

jakikm beki jakizu jakizue bekite

3 haiek 2 3 2 2' 3

jakitzakm bekizki jakitzazu jakitzazue bekizkite

Oharra.-Jakin aditzak datibozko flexioak ere onhartzen ditu; Ire anraae eztequian gac/w ona da (RS, 431); ez badiakit (GChOl de Arin l. horregatik. nahasterik ez sortzeko, erabiltzekotan, hobe litzateke adtiboz beti deki- (dekit, dekizu, dekia, ... ) gisakoak erabiltzea.

145

1

JAKIN

NN3

NN4

BALDINTZA

ONDORIOA (I)

NORK NOR 1 eki N 2 H eki 3 eki L ba- 1 GEN eki 2 ZEN eki TE 2' ZEN eki 3 eki zkiTE L

NORK NOR 1 N eki 2 H eki 3 L eki ke 1 GEN eki ZEN 2 eki TE 2' ZEN eki TE 3 L e ki z

NN9 AGINTALDIA NOR

NORK

1 KIN

2

3

(be) ki-

t 2 2'

3 (be) ki (tza)

ZU ZUE TE

(oso araugabea da).

1452

ENTZUN

NNl 3 hura

3 haiek

1 dantzut 2 dantzuktn 3 dantzu 1 dantzugu 2 dantzuzu 2' dantzuzue 3 dantzute

1 2 3 1 2 2' 3

dantzuzkit dantzuzkik III dantzuzki dantzuzkigu dantzuzkizu dantzuzkizue dantzuzkite

NN2 3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

1461

nentzuen hentzuen zentzuen genentzuen zenentzuen zenentzuten zentzuten

3 haiek 1 2 3 1 2 2' 3

nentzuzkien hentzuzkien zentzuzkien genentzuzkien zenentzuzkien zenentzuzkiten zentzuzkiten

ENTZUN { ~~endre

NNl ORAINALDIA NOR

NORK

1 2 3 da ntzu-

T KIN

1

2

2' 3 da ntzu zki

GU ZU ZUE TE

NN2 LEHENALDIA NORK

NOR

1

N

2

H

3 1

Z GEN ZEN ZEN Z

e ntzu e ntzu e ntzu e ntzu (e)n e ntzu TE e ntzu e ntzu zki TE

2 2'

3

1462

ENTZUN

NN3 3 hura

3 haiek

banentzu bahentzu balentzu bagenentzu bazenentzu bazenentzute balentzute

1 2

3 1 2 2'

3

1 2

3 1 2 2'

3

banentzuzki bahentzuzki balentzuzki bagenentzuzki bazenentzuzki bazenentzuzkite balentzuzkite

NN4 3 hura 1 2

3 1 2 2'

3

3 haiek

nentzuke hentzuke lentzuke genentzuke zenentzuke zenentzukete lentzukete

1 2

3 1 2 2'

3

nentzuzke hentzuzke lentzuzke genentzuzke zenentzuzke zenentzuzkete lentzuzkete

NN9 3 haiek

3 hura entzukm bentzu 2 entzuzu 2' entzuzue 3 bentzute 2

3

147

I

(entzu itzakm) bentzuzki 2 (entiu itzazu) 2' (entzu itzazue) 3 bentzuzkite 2

3

ENTZUN

NN3

NN4 ONDORIOA (I)

BALDINTZA NORK 1 2 3

N H L

ba-l GEN 2 ZEN 2' ZEN 3 L

NORK

NOR e e e e e e e

ntzu ntzu ntzu ntzu ntzu ntzu TE ntzu zkiTE

1 2 3 1 2 2' 3

N H L

GEN ZEN ZEN L

NOR e e e e e e e

ntzu ntzu ntzuntzu ke ntzu TE ntzu TE ntzu z

NN9 AGINTALDIA NOR

NORK

1

2 3 (b)e ntzu-

KIN

1

2 2' 3 (b)e ntzu (zki)

ZU ZUE TE

1472

ENTZUN

NNN9

3

hura 1 mn

1 gun

2 entzudak m 3 bentzukit 2 entzudazu 2' entzudazue 3 bentzukidate

entzuguk m bentzukigu 2 entzuguzu 2' entzuguzue 3 bentzukigute

hiri

2

3 bentzukik m 3 bentzukiate mate

3

2

3

2 zun 3 bentzukizu 3 bentzukizute

hari

entzuiok m bentzukio 2 entzuiozu 2' entzuiozue 3 bentzukiote 2

3

2' zuel 3 bentzukizue 3 bentzukizuete

3 haiei entzuiek III 3 bentzukie 2 entzuiezu 2' entzuiezue 3 bentzukiete 2

3 haiek ntzu- > -ntzuzkintzuki- > -ntzuzkibentzukio > bentzuzkio Hirugarren pertsonekiko formak ipini dira hernen soiIik eta horrenbestez aski adierazia utzi entzun zaitut eta entzun dizut gauza ezberdinak direla.

1481

ENTZUN

NNN9 AGINTALDIA NOR 1

2 3 (b)e ntzu (k)i 1 2 2' 3 (b)e ntzu z ki

NORI NORK t

kin

KIN

0

gu

zu zue e

ZU ZUE TE

1482

ERAKUTSI

NNl 3 hura

3 haiek

1 darakutsat 2 darakutsak III

1 darakuskit 2 darakuskik III

3 darakutsa 1 darakutsagu 2 darakutsazu 2' darakutsazue 3 darakutsate

3 darakuski 1 darakuskigu 2 darakuskizu 2' darakuskizue 3 darakuskite

NN2 3 haiek

3 hura

1491

1 nerakutsan 2 herakutsan

1 nerakuskien 2 herakuskien

3 zerakutsan 1 generakutsan

3 zerakuskien 1 generakuskien

2 zenerakutsan 2' zenerakutsaten

2 zenerakuskien 2' zenerakuskiten

3 zerakutsaten

3

zerakuskiten

mostrar

ERAKUTSI { montrer

NNl ORAINALDIA NOR

NaRK

1

T

2

KIN

3 da rakuts a 1 2 2'

3 da rakus ki

GU ZU ZUE TE

NN2 LEHENALDIA NaRK 1

N

2

H

3 1

Z GEN ZEN ZEN Z

2 2'

3

NOR e e e e e e e

rakuts rakuts rakuts a rakuts (e)n rakuts rakuts TE rakuts ki TE

1492

ERAKUTSI

NN3 3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

3 haiek

banerakutsa baherakutsa balerakutsa bagenerakutsa bazenerakutsa bazenerakutsate balerakutsate

1 2 3 1 2 2' 3

banerakuski baherakuski balerakuski bagenerakuski bazenerakuski bazenerakuskite balerakuskite

NN4 3 hura 1 2

3 1 2 2'

3

3 haiek

nerakuske herakuske lerakuske generakuske zenerakuske zenerakuskete lerakuskete

1 2

3 1 2 2'

3

nerakutsazke herakutsazke lerakutsazke generakutsazke zenerakutsazke zenerakutsazkete lerakutsazkete

NN9 3 hura 2

3 2 2'

3 1501

erakutsak m berakutsa erakutsazu erakutsazue berakutsate

3 haiek 2

3 2 2'

3

(erakuts itzakm) berakuski (erakuts itzazu) (erakuts itzazue) berakuskite

ERAKUTSI

NN3

NN4

BALDINTZA NORK 1 2 3

N

e e e ba- 1 GEN e 2 ZEN e 2' ZEN e L e 3 H L

ONDORIOA (I) NORK

NOR rakuts rakuts rakuts a rakuts rakuts rakuts TE rakuts ki TE

N 1 H 2 L 3 1 GEN 2 ZEN 2' ZEN L 3

NOR e e e e e e e

rakuts rakuts rakuts rakuts ke rakuts TE rakuts TE rakuts az

NN9 AGINTALDIA NOR

NORK

1 KIN 2 3 (b)e rakuts a 1 ZU 2 ZUE 2' 3 (b)e rakuts ki TE

1502

ERAKUTSI

NNN9

3 hura

1 mn

1 gun

2 erakustak III 2 erakustazu 2' erakustazue

2 erakuskuk III 2 erakuskuzu 2' erakuskuzue

3 han

3 haiei

2 erakutsiok III 2 erakutsiozu 2' erakutsiozue

2 erakutsieklll 2 erakutsiezu 2' erakutsiezue

haiek

3

1 mn

1 gun

2 erakutsazkidak III 2 erakutsazkidazu 2' erakutsazkidazue

2 erakutsazkiguk III 2 erakutsazkiguzu 2' erakutsazkiguzue

3

han

2 erakutsazkiok III 2 erakutsazkiozu 2' erakutsazkiozue

3

haiei

2 erakutsazkiek III 2 erakutsazkiezu 2' erakutsazkiezue

Ikus Leizarragaren erakutsak. erakutsazue. erakustazue ... Eta Oihenarten «Begira etzak jai egunak, Elizak derakuskunab (183).

151

1

EROAN

NNl 3 hura

3 haiek

1 daroat 2 daroaklll 3 daroa 1 daroagu 2 daroazu 2' daroazue 3 daroate

1 daroatzat 2 daroatzak III 3 daroatza 1 daroatzagu 2 daroatzazu 2' daroatzazue 3 daroatzate

NN2 3 1 2 3 1 2 2' 3

1521

3 haiek

hura

neroan heroan zeroan generoan zeneroan zeneroaten zeroaten

1 2 3 1 2 2' 3

neroatzan heroatzan zaroatzan generoatzan zeneroatzan zeneroatzaten zeroatzaten

~~~~r

EROAN { (baita, B, egin daroa

=

egin ohi du)

NNl ORAINALDIA NORK

NOR

T

1 2 3 da roa1 2 2' 3 da roa tza

KIN

GU ZU ZUE TE

NN2 LEHENALDIA NORK 1 2

N H

3 1 2 2' 3

Z GEN ZEN ZEN Z

NOR e e e e e e e

roa roa roaroa -0 roa roa TE roa tza TE

1522

EROAN

NN4 3 hura

3 haiek

neroake heroake leroake generoake zeneroake zeneroakete leroakete

1 2 3 1 2 2' 3

1 2 3 1 2 2' 3

neroazke heroazke leroazke generoazke zeneroazke zeneroazkete leroazkete

NN9 3 hura 2 3 2 2' 3

153

1

eroaklll beroa eroazu eroazue beroate

3 haiek 2 3 2 2' 3

(eroaitzak Ill) beroatza (eroaitzazu) (eroaitzazue) beroatzate

EROAN

NN4 ONDORIOA (I) NOR

NORK I 2

N H

3

L GEN ZEN ZEN L

I 2 2'

3

e roa e roa eroake e roa e roa TE e roa TE e roaz

NN9 AGINTALDIA NOR

NORK

I

2 3 (b)e roa-

KIN

I

2 2' 3 (b)e roa tza

ZU ZUE TE

1532

IHARDUN

NNl 1 .2 3 1 2 2' 3

dihardut diharduk/n dihardu dihardugu diharduzu diharduzue dihardute

NN2 1

2 3 1 2 2' 3

niharduen hiharduen ziharduen geniharduen zeniharduen zeniharduten zibarduten

NN3 1 2 3 1 2 2' 3

154

I

banihardu bahihardu balihardu bagenihardu bazenihardu bazenihardute balihardute

{ocuparse de s' occuper de

IHARD UN ~

NNl T 1 2 KIN 3 d ihardu 1 GU ZU 2 2' ZUE TE 3

NN2 1 N ihardu 2 H ihardu 3 Z ihardu (e)n 1 GEN ihardu 2 ZEN ihardu 2' ZEN ihardu TE 3 Z ihardu TE

NN3 1 2 3

ba- 1 2 2' 3

N H L GEN ZEN ZEN L

ihardu ihardu ihardu ihardu ihardu ihardu TE ihardu TE

1542

IHARDUN

NN4 1 2 3 1 2 2' 3

niharduke hiharduke liharduke geniharduke zeniharduke zenihardukete lihardukete

NN9 1 2 iharduk/n

3 bihardu 1 2 iharduzu 2' iharduzue 3 bihardute

155

I

IHARDUN NN4 1 N ihardu 2 H ihardu 3 L ihardu 1 GEN ihardu 2 ZEN ihardu 2' ZEN ihardu 3 L ihardu

ke TE TE

NN9 1 2

KIN

3 (b) ihardu 1 2 2'

3

ZU ZUE TE

1552

IHARDUKI

NNl 1 2 3 1 2 2' 3

dihardukat dihardukakln diharduka dihardukagu dihardukazu dihardukazue dihardukate

NN2 1 2 3 1 2 2' 3

nihardukan hihardukan zihardukan genihardukan zenihardukan zenihardukaten zihardukaten

NN3 1 2 3 1 2 2' 3

1561

baniharduka bahiharduka baliharduka bageniharduka bazeniharduka bazenihardukate balihardukate

~

IHARDUKI ~

oponerse a... resi~tir s' opposer a, reSiSter

NNl NORK 1 2 3 d ikarduka 1 2 2' 3

T KIN OU ZU ZUE TE

NN2 NORK 1 N iharduka 2 H iharduka 3 Z iharduka 1 OEN iharduka -0 2 ZEN iharduka 2' ZEN iharduka TE 3 Z iharduka TE

NN3 NORK N H L 1 OEN 2 ZEN 2' ZEN

1 2 3

ba-

3

L

iharduka iharduka iharduka iharduka iharduka iharduka TE iharduka. TE 1562

IHARDUKI

NN4 1 2 3 1 2 2' 3

nihardukake hihardukake lihardukake genihardukake zenihardukake zenihardukakete lihardukakete

NN9 1 2 ihardukak/n

3 1 2 2' 3

157

1

biharduka ihardukazu ihardukazue bihardukate

IHARDUKI

NN4 NORK 1 N iharduka 2 H iharduka 3 L iharduka 1 GEN iharduka ke 2 ZEN iharduka 2' ZEN iharduka TE 3 L iharduka TE

NN9 NORK 1 2

KIN

3 (b) iharduka 1

2 2'

3

ZU ZUE TE

1572

IRAKATSI ~

ensefiar apprendre

NN9 3

3

hura

haiek

2 (irakats itzak/n) 2 (irakats itzazu) 2' (irakats itzazue)

2 irakatsak In 2 irakatsazu 2' irakatsazue

NNN9 3

hura

1 mn 2 irakastak In 2 irakastazu 2' irakastazue

3

hari

2 irakatsiokln 2 irakatsiozu l .:.. ' irakatsiozue

1 gun 2 irakaskukln 1

irakaskuzu

2' irakaskuzue

3

haiei

2 irakatsiekln 2 irakatsiezu 2' irakatsiezue

haiek

3

1 mn 1

irakatsazkidakln irakatsazkidazu 2' irakatsazkidazue 1

.,

3

hari

irakatsazkiok In 1 - irakatsazkiozu 2' irakatsazkiozue

1 gun 2 irakatsazkiguk In 2 irakatsazkiguzu 2' irakatsazkiguzue

3 haiei 2 irakatsazkiek In 2 irakatsazkiezu 2' irakatsazkiezue

Aditz honetan eta -si. -tsi. -t~i partizipioa azkenean dutenetan (eraklltsi. ihardetsi. eta ebar), nominatibo pluraleko forma laburragoak ere ontzat har daitezke inperatiboan. Adibidez, irakaskida~lI. erakllskigll~lI. ihardeskioZII. eroskidazu. IIzkieZII. (*)

erosi. I

158

1

IIt~i

UTZI

l

dejar (laisser

NN9 3 hura

3 haiek

2 utzak/n 2 utzazu 2' utzazue

2 (utz itzak/n) 2 (utz itzazu) 2' (utz itzazue)

NNN9 3 hura 1 mn

1 gun

2 uztak/n 2 uztazu 2' uztazue

2 uzkukln 2 uzkuzu 2' uzkuzue

3 han

3 haiei

2 utziokln 2 utziozu 2' utziozue

2 utziekln 2 utziezu 2' utziezue

3 haiek

1591

1 mn

1 gun

2 utzazkidakln 2 utzazkidazu 2' utzazkidazue

2 utzazkiguk/n 2 utzazkiguzu 2' utzazkiguzue

3 han

3 haiei

2 utzazkiokln 2 utzazkiozu 2' utzazkiozue

2 utzazkiekln 2 utzazkiezu 2' utzazkiezue

enviar

IGORRI { envoyer

NN9 3

3 haiek 2 (igor itzakln) 2 (igor itzazu) 2' (igor itzazue)

hura

2 igorklna 2 19orzu 2' 19orzue

NNN9 3

hura 1 mn 2 igordakln 2 igordazu 2' igordazue

3

hari

2 igorriokln 2 igorriozu 2' igorriozue

3

gun

2 igorgukln 2 igorguzu 2' igorguzue

3 haiei 2 igorriekln 2 19omezu 2' 19ornezue

haiek 1 mn 2 igorzkidakln 2 igorzkidazu 2' igorzkidazue

3

hari

2 igorzkiokln 2 igorzkiozu 2' igorzkiozue 1601

1

1 gun 2 igorzkiguk/n 2 igorzkiguzue 2' igorzkiguzue

3 haiei 2 igorzkiekln 2 igorzkiezu 2' igorzkiezue

EROSI

~

comprar

~ acheter

NN9 3 hura

3 haiek

2 erosak/n 2 erosazu 2' erosazue

2 (eros itzak/n) 2 (eros itzazu) 2' (eros itzazue)

NNN9 3 hura 1 run 2 erostakln 2 erostazu 2' erostazue

1 gun 2 eroskukln 2 eroskuzu 2' eroskuzue

3 hari

3 haiei

2 erosiokln 2 eroslOZU 2' erOSlOzue

2 erosiekln 2 eroslezu 2' erOSlezue

3 haiek 2 erosazkidak In 2 erosazkidazu 2' erosazkidazue

1 gun 2 erosazkiguk/n 2 erosazkiguzu 2' erosazkiguzue

3 han

3 haiei

2 erosazkiok/n 2 erosazkiozu 2' erosazkiozue

2 erosazkiekln 2 erosazkiezu 2' erosazkiezue

1 run

1611

NN9 3 hura

3 haiek

2 ihardetsak/n 2 ihardetsazu 2' ihardetsazue

2 (ihardets itzak/n) 2 (ihardets itzazu) 2' (ihardets itzazue)

NNN9 3

hura 1

mn

2 ihardestakln 2 ihardestazu 2' ihardestazue

3

hari

2 ihardetsiok In 2 ihardetsiozu 2' ihardetsiozue

3

2 ihardeskuk/n 2 ihardeskuzu 2' ihardeskuzue

3

haiei

2 ihardetsiekln 2 ihardetsiezu 2' ihardetsiezue

haiek 1

mn

2 ihardetsazkidak/n 2 ihardetsazkidazu 2' ihardetsazkidazue

3

hari

2 ihardetsazkiok In 2 ihardetsazkiozu 2' ihardetsazkiozue 1621

1 gun

1 gun 2 ihardetsazkigukln 2 ihardetsazkiguzu 2' ihardetsazkiguzue

3 haiei 2 ihardetsazkiek/n 2 ihardetsazkiezu 2' ihardetsazkiezue

ERAUNTSI { frapper golpear Aditz-mota

=

NNN

3 hari zerauntson balerauntso 3 derauntso 3 derauntsote zerauntsoten balerauntsote

lerauntsoke lerauntsokete

3 haiei 3 derauntse 3 derauntsete

zerauntsen zerauntseten

balerauntse balerauntsete

lerauntseke lerauntsekete

1

2

3

4

3 han 3 berauntso 3 berauntsote

3 haiei 3 berauntse 3 berauntsete

9 Oharra

163

1

=

derauntso

=

derauntsa, eta antzera.

EUTSI { ~:::ar Aditz-mota 3

=

hari

3 dautso 3 dautsote

zeutson/an zeutsoten /aten

baleutso baleutsote

1

2

3

4 leutseke leutsekete

3

3 dautse 3 dautsete

zeutsen zeutseten

baleutse baleutsete

1

2

3

1

=

3 2

Oharra

4

AGINTE-ALDIA 1 gun

mn

2 eustakm 2 eustazu 2' eustazue

1

leutsoke leutsokete

haiei

9

164

NNN

2 euskukm 2 euskuzu 2' euskuzue

hari

3

eutsiokm

2

haiei eutsiekm

3 beutso

3 beutse

2 eutsiozu 2' eutsiozue

2 eutsiezu 2' eutsiezue

3 beutsote

3 beutse

=

eutsiok

=

eutsok; eta abar.

IRAUN

NNl 1 2 3 1 2 2' 3

diraut diraukm dirau diraugu dirauzu dirauzue diraute

NN2 1 2

3 1 2 2'

3

mrauen hirauen Zlrauen gemrauen zemrauen zenirauten zirauten

NN3 1 2

3 1 2 2'

3

165

I

banirau bahirau balirau bagenirau bazenirau bazeniraute baliraute

IRAUN I durar, ~

cont~nuar durer, contmuer

NNl }

T

2 KIN 3 d irau

}

GU

2 2' 3

ZU ZUE TE

NN2 } N irau 2 H irau 3 Z irau (e)n } GEN irau 2 ZEN irau 2' ZEN irau TE 3 Z irauTE

NN3 N H L ba-} GEN 2 ZEN 2' ZEN L 3 }

2 3

irau irau irau irau irau irau TE irau TE

1652

IRAUN

NN4 1 2 3 1 2 2' 3

nirauke hirauke lirauke genirauke zenirauke zeniraukete liraukete

NN9 1 2

3

iraukm birau

1 2 lrauzu 2' lrauzue

3

1661

biraute

IRAUN

NN4 NORK 1 N irau 2 H irau 3 L irau 1 GEN irau ke 2 ZEN irau 2' ZEN irau TE 3 L irau TE

NN9 NORK 1 2

3 (b) irau 1 2 2'

3

KIN -

ZU ZUE TE

1662

IRUDI

NNl 1 2 3 1 2 2' 3

dirudit dirudikm dirudi dirudigu dirudizu dirudizue dirudite

NN2 1 nirudien 2 hirudien

3 zirudien 1 genirudien 2 zenirudien 2' zeniruditen 3 ziruditen

NN3 1 banirudi 2 bahirudi

3 balirudi 1 bagenirudi 2 bazenirudi 2' bazenirudite 3 balirudite

167

1

IRUDI

l

parecer

~ ressembler

NNl NORK 1

T

2 KIN 3 d irudi 1 GU 2 ZU ZUE 2' 3 TE

NN2 NORK 1 N irudi 2 H irudi 3 Z irudi (e)N 1 GEN irudi 2 ZEN irudi 2' ZEN irudi TE 3 Z irudi TE

NN3 NORK 1 N irudi 2 H irudi 3 L irudi ba- 1 GEN irudi 2 ZEN irudi 2' ZEN irudi TE 3 L irudi TE 1672

IRunI

NN4 1 2 3 1 2 ,., , 3

nirudike hirudike lirudike genirudike zenirudike zenirudikete lirudikete

NN9 1

2 irudikm 3 birudi 1

2 irudizu 2' irudizue 3 birudite

168

1

IRUDI

NN4 NORK 1 N irudi 2 H irudi 3 L irudi 1 GEN irudi ke 2 ZEN irudi 2' ZEN irudi TE 3 L irudi TE

NN9 NORK 1 2 3

1 2 2' 3

KIN (b) irudi -

ZU ZUE TE

168 2

EMAN

NN9 3 1 2 3 1 2 2' 3

1691

hura demadan emaktn bema demagun emazu emazue bemate

3 1 2 3 1 2 2' 3

haiek

dematzadan (emaitzaktn) bematza dematzagun (emaitzazu) (emaitzazue) bematzate

EMAN

~

dar, suponer donner, supposer

NN7 3

hura 1 demadan 1 demagun

NN9 NOR 1 2 3 (b)e ma 1 2 2' 3 (b)e ma (tza)

NORK KIN

ZU ZUE TE

1692

EMAN

NNN9 3 hura 1 gun

1 run 2 3 2 2' 3

2 3 2 2' 3

emadakm bemakit emadazu emadazue bemakidate

2 hiri 3 3

2'

2 zun

bemakikm bemakiate mate

emaiokm bemakio emaIOZU emalOzue bemakiote

3 haiek mamakiemaiok bemakizu

170

I

> > > >

-mazki-mazkiemazkiok bemazkizu

zuel

3 bemakizue 3 bemakizuete

3 bemakizu 3 bemakizute

3 hari 2 3 2 2' 3

emagukm bemakigu emaguzu emaguzue bemakigute

3 2 3 2 2' 3

haiei

emaiekm bemakie emaIezu emaIezue bemakiete

EMAN

NNN9 AGINTALDIA NOR

NORI NORK

1

t

2

kin

3 (b)e ma(ki) 1 2 2'

3 (b)e ma zki

KIN

0

gu zu zue e

ZU ZUE TE

1702

ERITZI

NNNl 1 gun

1 mn 2 3 2 2' 3

1

3 1

3

deriztakln derizt deriztazu deriztazue deriztate

2 hiri derizatmat derizkma derizagu magu derizate mate

2 3 2 2' 3

2

zun

1 deritzut 3 deritzu 1 deritzugu 3 deritzute

1

3 1

3

3 han 1 2

3 1 2 2'

3

deritzot (1) deritzokm deritzo deritzogu deritzozu deritzozue deritzote

Oharra = -

171

1

derizkukm derizku derizkuzu derizkuzue derizkute

deritzot edo deritzat; deritzok edo deritzak; (eta abar). deritzet edo deriztet deritzek edo deriztek (eta abar).

2' zuel deritzuet deritzue deritzuegu deritzuete

3 haiei 1 2

3 1 2 2'

3

deritzet (1) deritzekm deritze deritzegu deritzezu deritzezue deritzete

ERITZI { ~stimar,

llamar(se) Juger, appeler(s')

~

NNNl ORAINALDIA NOR

NORI

1

2 3 de ritz 1

"...

2' 3 Oharrak ritz + ritz + ritz + ritz + ritz + ritz +

deritza deritzazu

da a/na a/o gu zu zue e

NORK T KIN

OU ZU ZUE TE

=

da a na gu

zu zue =

=

-rizta-

= -riza- (= -rizk)

= -rizna= = =

-rizku-ritzu-ritzue-

deritzo

= deritzozu.

1712

ERITZI

NNN2 1 run 2 3 2 2' 3

1 gun

heriztan zeriztan zeneriztan zeneriztaten zeriztaten

2 3 2 2' 3

2 zun

2 hiri I 3 1 3

nenzan man zerizan man genenzan man zerizaten maten

2' zuel

neritzun zeritzun generitzun 3 zeritzuten 1

3 I

neritzon (1) heritzon zeritzon generitzon zeneritzon zeneritzoten zeritzoten

I 3 I 3

neritzuen zeritzuen generitzuen zeritzueten

3 haiei

3 hari 1 2 3 1 2 2' 3

herizkun zerizkun zenerizkun zenerizkuten zerizkuten

1 2 3 I 2 2' 3

neritzen (1) heritzen zeritzen generitzen zeneritzen zeneritzeten zeritzeten

Oharra: zeritzon = zeritzan.

(1) Forma biak deritzat eta deritzot onhartzen dira. Datibo pluralean, halaber, deritzet erarekin batera, deriztet ere onhartua da. Beraz, nork bere gogora deritza- zein deritzo- eta deritze- zein derizte- erabil dezake, denbora guztietan.

172

I

ERITZI

NNN2 LEHENALDIA

1 2

3 1 2 2'

3

NORK NOR NORI t N e ritz H

Z GEN ZEN ZEN Z

e e e e e e

ritz ritzritz ritz ritz ritz

kin

ala -0 gu zu zue TE e TE

172 2

ERITZI

NNN3 1 mn 2 3 2 2' 3

1 3 1 3

1 gun 2 3 2 2' 3

baherizt balerizt bazenerizt bazeneriztate baleriztate

2 biri banerizk ma balerizk ma bagenerizk ma balerizate mate

1 3 1 3

2 zun baneritzu baleritzu bageneritzu baleritzute

Oharra

173

I

baneritzo baheritzo baleritzo bageneritzo bazeneritzo bazeneritzote baleritzote =

baneritzo

1 3 1 3

2' zuel baneritzue baleritzue bageneritzue baleritzuete

3 haiei

3 hari 1 2 3 1 2 2' 3

baherizku balerizku bazenerizku bazenerizkute balerizkute

=

baneritza; eta abar.

1 2 3 1 2 2' 3

baneritze baheritze baleritze bageneritze bazeneritze bazeneritzete baleritzete

ERITZI

NNN3 BALDINTZA NORK NOR NORI 1 2 3

N H

L

e ritz

t

e ritz e ritz -

kin o/a

e ritz

gu

2'

GEN ZEN ZEN

e ritz e ritz

zu zue TE

3

L

e ritz

ba- 1 2

e

TE

1732

ERITZI

NNN4 1 mn 2 3 2 2' 3

1 gun 2 3 2 2' 3

heriztake leriztake zeneriztake zeneriztakete leriztakete

2 hiri nerizake make 3 lerizake make 1 generizake make 3 lerizakete makete

1 3 1 3

2 zun neritzuke leritzuke generitzuke leritzukete

neritzoke heritzoke leritzoke generitzoke zeneritzoke zeneritzokete leritzokete

Oharra: heritzoke

174

I

=

2' 1 3 1 3

zuel

neritzueke leritzueke generitzueke leritzuekete

3 haiei

3 hari 1 2 3 1 2 2' 3

herizkuke lerizkuke zenerizkuke zenerizkukete lerizkukete

heritzake; eta abar.

1 2 3 1 2 2' 3

neritzeke heritzeke leritzeke generitzeke zeneritzeke zeneritzekete leritzekete

ERITZI

NNN4 ONDORIOA (I)

NaRK NOR NORI N 1 H 2 L 3 1 GEN 2 ZEN 2' ZEN L 3

e e e e e e e

t ritz kin ritz ritz - 0 ritz gu ke ritz zu TE zue ritz TE ritz e

1742

ERITZI

NNN9 1 mn

1 gun

3 berizt 3 beriztate

3 berizku 3 berizkute

hiri

2

2

2'

zun

3 beritzu 3 beritzute

3 berizkma 3 berizate mate

3 beritzue 3 beritzuete

3

3 hari 2 3 2 2' 3

eritziokm beritzo eritziozu eritziozue beritzote

Oharra: beritzo

175

I

=

beritza; eta abar.

zuel

haiei

eritziekm 3 beritze 2 eritziezu 2' eritziezue 3 beritzete

2

ERITZI

NNN9 AGINTALDIA NOR

NORI NORK

1

2 3 (b) eritz 1 2 2' 3 Oharra

=

t kin (i)

KIN

0

gu zu zue (i) e

ZU ZUE TE

B- HARK/HAlEK pertsonei dagokie.

1752

ESANIERRAN (-10)

NNl 3 hura 1 diot (1) diok/n dio (2) diogu diozu diozue diote

2 3 1 2 2' 3

NN2 3 hura 1 nioen (1) 2 hioen

3 ZlOen 1 genioen 2 zenioen 2' zenioten 3 zioten

(I) ESAN aditzaren singularrezko erek Bizkaian plurala ere ba dutela kontutan harturik (nik egiak dinodaz, ho/ako gauzak dinotsuguZ, zertzuk dinoz horrek baina?, etab.), zilegitzat uzten da hemen jarritakoei pluralez -z gehitzea: dio Idioz, diot Idiodaz, diote Idiotez, diost Idiostaz, diotsugu Idiotsllguz, niotsun Iniotsuzen, etab. (2) Kontutan har bedi, dio' flexioari -en edo -eta eransten zaioenean, dioen eta dioe/a gelditzen dela. (3) Era berean hartzen dira ontzat, noski, diotsat, niotsan, diotsagu, ziotsaten eta gisa honetakoak ere.

1761

ESAN/ERRAN

~ d~cir

~

dIre

NNl 1

T KIN

2

3 d io 1 2 2'

3

GU ZU ZUE TE

NN2 1

io

2

10 10

N H 3 Z 1 GEN 2 ZEN 2' ZEN 3 Z

io io io 10

en en en en en TE n TE n

1762

ESANIERRAN

NN3 3 hura 1 2 3 1 2 2' 3

banerra baherra balerra bagenerra bazenerra bazenerrate balerrate

NN4 I 2 3 1 2 2' 3

NN9

3 hura errak/n berra 2 errazu 2' errazue 3 berrate 2

3

177

1

nerrake herrake lerrake generrake zenerrake zenerrakete lerrakete

esak/n bio 2 esazu 2' esazue 3 biote 2

3

ETANIERRAN

NN3 1 2 3 ba- 1 2

2' 3

erra erra L erraGEN erra ZEN erra ZEN erra TE L erra TE N H

NN4 1 2 3 1 2 2' 3

erra erra L erra - ke GEN erra N H

ZEN ZEN erra L erra

TE TE

1772

ESANIERRAN

NNNl

3 hura

2 3 ,..,

...

2' 3

2

1 mn diostak/n diost diostazu diostazue diostate

hiri

I dios(n)at 3 diosk/na I dios(n)agu 3 dios(n)ate

1781

2 3 2 2' 3 2

1 gun dioskukln diosku dioskuzu dioskuzue dioskute

zun

I diotsut 3 diotsu I diotsugu 3 diotsute

I

3 I

3

2' zuel diotsuet diotsue diotsuegu diotsuete

3 hari

3 haiei

I diotsot (3) 2 diotsok/n 3 diotso I diotsogu 2 diotsozu 2' diotsozue 3 diotsote

I diotset 2 diotsekln 3 diotse I diotsegu ..." diotsezu 2' diotsezue 3 diotsete

ESANIERRAN

NNNl ORAINALDIA NOR

NORI NORK

1

t

T

2

kin

KIN

3 d io(t)s 1 2 2'

3

0

gu zu zue e

GU ZU ZUE TE

Oharra = ts + t = st ts + k = s ts + 0 = so ts + g = sk ts + z =. ts (ikus «eritzi» aditza ere, hooi buruz).

1782

ESANIERRAN

NNN2

3

hura 1 mn

1 gun

hiostan 3 ziostan 2 zeniostan 2' zeniostaten 3 ziostaten

2 hioskun 3 zioskun 2 zenioskun 2' zenioskuten 3 zioskuten

2

2

hiri

2

1 nios(n)an 3 zios(n)an 1 genios(n)an 3 zios(n)aten

3

179

I

hari

zun

2'

zuel

1 niotsuen 3 ziotsuen 1 geniotsuen 3 ziotsueten

1 niotsun 3 ziotsun 1 geniotsun 3 ziotsuten

3

haiei

1 niotson (3) 2 hiotson

1 niotsen 2 hiotsen

3 ziotson 1 geniotson 2 zeniotson 2' zeniotsoten 3 ziotsoten

3 ziotsen 1 geniotsen 2 zeniotsen 2' zeniotseten 3 ziotseten

ESANIERRAN

NNN2 LEHENALDIA NaRK 1 2 3 1 2 2' 3

N H

Z GEN ZEN ZEN Z

NORI io(t)s io(t)s io(t)s io(t)s io(t)s io(t)s io(t)s

t kin 0

gu zu zue e

-0

TE TE

1792

ESANIERRAN

NNN9 AGINTALDIA 3

hura 1 gun

1 mn 2 3 2 2' 3

2

esadak/n biost esadazu esadazue biostate

3 biosk/na 3 bios(n)ate

2 3 2 2' 3

1801

esaguk/n biosku esaiozu esaiozue biotsote

...

'1'

2 zun

hiri

3

2 3 2 2' 3

zuel

3 biotsue 3 biotsuete

3 biotsu 3 biotsute

hari

3

haiei

esaiok/n biotso esaiozu esaiozue biotsote

2 3 2 2' 3

esaiek/n biotse esalezu esalezue biotsete

Euskal literaturan zehar beste zenbait aditz ere agertzen da forma sintetiko duenik. Aski ez-ezagunak direlako, ordea, eta beren oso forma gutxi agertzen direlako, ez ditugu paradigmak osatu izan, hau Euskaltzaindiaren egitekoa ez baizik gehienez ere gramatikalarien eta euskal idazleena dela iruditzen zaigulako. Halaz ere, zenbaiten formak, literaturan agertzen direnak, hemen ipintzea erabaki dugu, idazleak nahiz ikasleak jakin dezan nola erabili behar diren. IZEKI: Beti zizekan sua (Lardizabal, Testamentu zarreko eta Berriko Kondaira, 32720). ERAGON: Daragoiot, daragoiok, daragoion, daragoio, daragoiogu, daragoiozu, daragoiozue, daragoioe (Azkue, Morfologia, 699). Edurrari badaragoio (Azkue, Hiztegia). Lanen bateri badaragoiozu (Afiibarro, Eskuliburua, 46). ERASI (EDASO: Zer ere zugati, nigati bailedaske izterbegiak (Oihenart, Neurtitzak, 156). Dadasa, dadasate, zadasaten (Leizarraga). Gurdi kargatuak badarasa (Axular, Gero, 278). JAIKI: Horeki datzana daika kukusoeki (Oihenart, Atsotitzak, 882). Haik (Axular, Gero). ERORI: Thu etxatua zeruan gora, begithartera derora (Oihenart, Atsotitzak, 673) Esteiari izan denari bethi ere, on derorkona hanitz zaio, apur badere (Oihenart, Atsotitzak, 692). JAITSI: Hire gaitza eztuk net gaitza, hire auzoaren beharrira ezpadaitsa (Oihenart, Atsotitzak, 239). Buru ederreko adatsa, laxurik baderatza, ba daitso gerrirano, urhe izpiz aberatsa (Oihenart, Neurtitzak, 137). Haitsa (Leizarraga). IHARDETSI: Herenak zihardetsan (Oihenart, Neurtitzak, 248). Ihardestazue (Leizarraga). ERAUTSI: Diraustazu, dirautsut (Peru Abarka, 68). Ao batez dirauskue (Afiibarro, Eskuliburua, 6. Zirautsela (Astarloa, Urteko domekak, 11). IGORRI: Hark nigorra, hunen zuri erraitera (Oihenart, Neurtitzak, 191). EROSI: Garaziren gaitza Behorlegik derosa (Oihenart, Atsotitzak, 180). Erosazue (Leizarraga). IN (EMAN): Jainkoak didala behazale bezala adizale (Oihenart, Atsotitzak, 635). Dit, digu, dizue, deie, deiegu, deiezue, lit, ligu, indak, indan, iguk, eiek, indazue, iguzue, eiezue (Leizarraga). Idak, idan, idazu, idazue (lthurry, Lafitte). Bitara agertzen dira, dakusazunez: idazu /indazu ... Guk -n- gabeak hobesten ditugu, erregulartasuna dela eta. IOOKI: Etxoiloak basoiloa zedokan (Oihenart, Atsotitzak, 172). Hipokrita, idokak lehenik gaphirioa eure begitik (Leizarraga). EBAKI: Ganibet berbatek debaka ogia eta erhia (Oihenart, Atsotitzak, 179). ERAHATZI: Gaitza gaitzagoak derahatza (Oihenart, Atsotitzak, 174). ETSI: Otsoak zer baitetsa, otsemak donhetsa (Oihenart, Atsotitzak, 390). Jainkoak bailetsa... Ailetsa Jainkoak, hobeak zintezten! ERATZAN: Zerk aratza lo? (Ax.), berzek besoan daratza (Etxap.) Buru ederreko adatsa, laxurik baderatza (Oihenart, Neurtitzak, 137). IKUZI: Esku batak dikuzke bertzea, biek begitartea (Oihenart, Atsotitzak, 157). IMINI/IPINI: Daminda sabela betez, (RS, 99). JAUGIN: Herioa dauginean (Etxap.), daugin astean (Zub) , haugi hona, zindiaurizan (Tartas). IRAGANIIGAROIIRAGO: Digaran artean ez urtegati gasorik esan (RS, 231).

181

1

ADITZ LAGUNTZAILEA

Recommend Documents