BALDINTZAK (CONDICIONALES) BALDINTZA NOR (HIPOTETICO) (PRESENTE)
BALDINTZA
ONDORIOA
NI ZU HURA GU ZUEK HAIEK
NINTZATEKE ZINATEKE LITZATEKE GINATEKE ZINATEKETE LIRATEKE
BANINTZ BAZINA BALITZ BAGINA BAZINETE BALIRA
Son condicionales hipotéticos y al verbo de la consecuencia le añadimos –ko/go. También al del baldintza. Ej: “Aberatsa izango banintz irla batean biziko nintzateke”. Si fuera rico viviría en una isla. “Ni ariketak egiten arituko banintz irakasle pozik jarriko litzateke”. Si estuviera haciendo los ejercicios, el profesor se pondría contento. “Lorontzi erokiko balitz, apurtuko litzateke”. Si se cayese el florero, se rompería. “Mendira joango bazina, elurretan ibiliko zinateke”. Si fueras al monte, andarías en la nieve. “Zu bihar etorriko bazina, mendira joango ginateke”. Si vinieras mañana, iríamos al monte.
1
“Gurera etorriko bazina, garaiz etorriko zinateke” Si vinieras a donde nosotros, llegarías a tiempo. “Mendira joango bazinete, kantatzen hasiko zinatekete” Si fuerais al monte, empezariais a cantar. “Anderrekin ibiliko banintz, oso pozik nintzateke” Si anduviera con Ander, estaría muy contento. “Aste Nagusira etorriko balira, ostatu batean geratuko lirateke” Si vinieran a la Semana Grande. Se quedarían en un hostal. *En las negativas el verbo va delante del auxiliar con la negación. “Gu oporretan mendira joango ez bagina, zu gurekin etorriko zinateke”. Si no fuéramos al monte en vacaciones vendrías con nosotros.
BALDINTZA NORK (HIPOTETICO) (PRESENTE) BALDINTZA (SING-PL)
ONDORIOA (SING-PL)
NIK ZUK HARK GUK ZUEK HAIEK
NUKE-NITUZKE ZENUKE-ZENITUZKE LUKE-LITUZKE GENUKE-GENITUZKE ZENUKETE-ZENITUZKETE LUKETE-LITUZKETE
BANU-BANITU BAZENU.BAZENITU BALU-BALITU BAGENU-BAGENITU BAZENUTE-BAZENITUZTE BALUTE-BALITUZTE
“Zuk baserria edukiko bazenu ez zenuke txakur bat erosiko?”. Si tuvieras un caserío…¿no comprarías un perro? “Hark kirol gehiago egingo ez balu ez litzakete sasoian egongo”. Si no hiciese más deporte no estaría en forma. “Bihar euria egingo balu guk ezingo genuke ibilaldia egin”. Si mañana lloviera no podríamos hacer la marcha.
2
“Guk zorte pixka bat izango bagenu partida gurea izango litzateke”. Si tuviéramos un poco de suerte la partida sería nuestra. “Goiz izango balitz eserita itxarongo nuke” Si fuese pronto esperaría sentado. *!ojo¡ es transitivo “Horra sartuko banintz dardara jarriko nintzateke” Si yo entrase ahí, me pondrìa a temblar. *Es verbo intransitivo “Peru ikusiko bagenu, agurtu egingo genuke” Si viéramos a Peru, le saludaríamos. “Liburua amaituko bazenu, ez zenuke edonon utzi beharko” Si terminaras el libro, no tendrías que dejarlo en ningún sitio. “Besaulkia apurtuko bazenute, beste bat erosi beharko zenukete” Si rompierais el sofá, tendrìais que comprar otro. “Piper egingo banu, ez nituzke azterketak gaindituko” Si hicera novillos, no aprobaría los exámenes. “Arrain freskoa ikusiko bagenu, arraina bazkalduko genuke” Si viéramos pescado fresco, comeríamos pescado. “Lasaituko bazina, gehiago gozatuko zenuke” Si te tranquilizaras, gozarías más” *¡ Ojo! Gozatu es transitivo
3
BALDINTZA NOR /
BALDINTZA NORK (IRREALAK)
NOR BALDINTZA
ONDORIOA
NI ZU HURA GU ZUEK HAIEK
NINTZATEKE ZINATEKE LITZATEKE GINATEKE ZINATEKETE LIRATEKE
BANINTZ BAZINA BALITZ BAGINA BAZINETE BALIRA
NORK BALDINTZA (SING-PL)
ONDORIOA (SING-PL)
NIK ZUK HARK GUK ZUEK HAIEK
NUKE-NITUZKE ZENUKE-ZENITUZKE LUKE-LITUZKE GENUKE-GENITUZKE ZENUKETE-ZENITUZKETE LUKETE-LITUZKETE
BANU-BANITU BAZENU.BAZENITU BALU-BALITU BAGENU-BAGENITU BAZENUTE-BAZENITUZTE BALUTE-BALITUZTE
En este caso, la situación, en vez de ser hipotética, es irreal y la primera parte de la frase se construye en participio.Y la segunda parte de la frase, dependiendo de si se trata de ese tiempo pasado o por el contrario, futuro, se hará de la siguiente manera. Ej: PARTIZIPIOA (IZAN) BALU
EGINGO ZUEN (ORDUAN) EGINGO LUKE (ORAIN-GERO)
“Dirua izan balu, erosiko zuen” (Si hubiera tenido dinero, lo hubiera comprado)
4
“Joan bazina, ikusiko zenuen” (Si hubieras ido, lo habrías visto) “Nahi izan balu, aurrena izango litzateke orain” (Si hubiera querido, ahora sería el primero) “Partidu guztiak irabazi balitu, txapeldun izango zen” (Si hubiera ganado todos los partidos, habría sido campeón” “Aterkia eraman bagenu, ez ginen horrela bustiko” (Si hubiéramos llevado paraguas, no nos habríamos mojado así) “Perretxiko haiek jan bagenitu ospitalean izango ginateke orain” (Si hubiéramos comido aquellas setas ahora estaríamos en el hospital) ONDORIOA NOR (PASADO) Ni Zu Hi Hura Gu Zuek Haiek
nintzatekeen zinatekeen hintzatekeen zatekeen ginatekeen zinateketen ziratekeen
Esta ondorioa o consecuencia puede sustituirse también por el auxiliar en pasado. Ej: “Mugitu izan bazina usoa beldurtuko zatekeen (zen)” (Si te hubieras movido la paloma se habría asustado).
5
ONDORIOA NORK(PASADO) Nik Zuk Hik Hark Guk Zuek Haiek
nukeen zenukeen hukeen zukeen genukeen zenuketen zuketen
nituzkeen zenituzkeen hituzkeen zituzkeen genituzkeen zenituzketen zituzketen
Esta ondorioa o consecuencia puede sustituirse también por el auxiliar en pasado. Ej: “Zezenak agertu izan balira lasterka ihes egingo zenukeen (zenuen)” (Si hubieran aparecido los toros te habrías escapado corriendo). “Nik egin banu, aitortuko nukeen (nuen)” (Si lo hubiera hecho, me habría arrepentido).
6
BALDINTZA: IRREALA ETA HIPOTETIKOA (ZERNORI-NORK)
Baldintza (orain/lehen) Baldintza (zki) plur Ba Ba Ba
ni zeni li
t (da) zu o
Ba Ba Ba
geni zeni li
gu zue te e te
Plurala: banizkio, bazenizkio, balizkio…
El modo de construcción de la baldintza es Ba-nork-nori. Ejemplos: Nik-Zuei Zuk-Haiei Zuk-Niri Haiek-niri Zuek-guri Hark-Hari Haiek-Haiei
banizue bazenie bazenit balidate bazenigute baliote baliete
7
Ondorioa (orain) Ondorioa
(zki) Plur
Ni
da
ke
Zeni
zu
ke
Li Geni
o gu
ke ke
Zeni Li
zue e
ke ke
te te
Plurala: nizkioke, zenizkioke, lizkioke…
Aquí, la manera de construir la ondorioa es nork-nori-ke y terminado en te, cuando se trata de zuek y haiek. Ejemplos: Hark-niri Guk-zuei Haiek-hari Zuek-Haiei
Lidake Genizueke Liokete Zeniekete
BALDINTZA (orain/lehen) Niri zuri Nik banizu Zuk bazenit Hark balit balizu Guk bagenizu Zuek bazenidate
hari guri zuei haiei banio banizue banie bazenio bazenigu bazenie balio baligu balizue balie bagenio bagenizue bagenie bazeniote bazenigute bazeniete
8
Haiek balidate
balizute
baliote
baligute
balizuete
baliete
Plurala: banizkio, bazenizkio, balizkio…
ONDORIOA (orain) Niri zuri Nik nizuke Zuk zenidake Hark lidake lizuke Guk genizuke Zuek zenidakete Haiek lidakete lizukete
hari guri zuei haiei nioke nizueke nieke zenioke zeniguke zenieke lioke liguke lizueke lieke genioke genizueke genieke zeniokete zenigukete zeniekete liokete ligukete lizuekete liekete
Plurala: nizkioke, zenizkioke, lizkioke… Se utilizan de la siguiente manera: Baldintza irreala: PARTIZIPIO (izan) + BANU -KO ZUEN (orduan) -KO LUKE (orain-gero)
Baldintza hipotetikoa: BANU -KO BANU
-KO LUKE
Ejemplos: Irreala: “Lagundu bazenio, ezkertuko zizun” (Si le hubieras ayudado, te lo hubiera agradecido) “Lagundu bazenio, ezkertuko lizuke” (Si le hubieras ayudado, te lo agradecería) “Egía esan banie, ez zidaten sinetsiko” (Si les hubiera dicho la verdad, no me hubieran creído)
9
Hipotetikoa: “Gehiago eskatuko bazenio, gehiago emango lizuke” (Si le pidieras más, te daría más) “Egia esango banie, ez lidakete sinetsiko” (Si les dijera la verdad, no me creerían) “Horren berandu ez balitz, egingo nioke bisita” (Si no fuera así de tarde, le haría la visita) “Umeari ipuina kontatuko banio, lokartu egingo litzateke” (Si le contara un cuento al niño, se quedaría dormido) *¡ojo! Aunque es egingo, se pone litzateke.Es un caso especial “Hori eginez gero, beste oilar batek joko liguke” (Si hiciéramos eso, otro gallo nos cantaría) ONDORIOA (lehen) N H ZEN Z GEN ZEN Z
i i i i i i i
t k/n zu o (zki) gu zue e
ke ke ke ke ke ke ke
te te
en en en en en n n
Esta consecuencia en pasado se utiliza en frases condicionales que están marcados por un tiempo pasado. La primera parate de la frase lleva siempre la marca –ba y la segunda parte de la frase la marca –ke. Ej: “Oteizak eskulturaren bat oparitu izan balie biziki eskertuko zioketen” (Si Oteiza les hubiera regalado una escultura, se lo habrían agradecido vivamente). El esquema que sigue este ejemplo es: Baldintza irreala: PARTIZIPIO (izan) + BALIE -KO ZIOKETEN (orduan) 10
“Agiri horiek utzi izan balizkidate ikerketaren ondoren itzuliko nizkiekeen” (Si me hubieran dejado esos documentos, se los habría devuelto tras la investigación). El esquema utilizado es el mismo que en el caso anterior: Baldintza irreala: PARTIZIPIO (izan) + BALIZKIDATE -KO NIZKIEKEEN (orduan)
BALDINTZA: IRREALA ETA HIPOTETIKOA (NORNORK)
Baldintza Ba Ba …
nindu zintu …
t zu …
Ba Ba …
gintu zintuzte …
gu zue (z) te
Ondorioa presente Ondorioa Nindu Zintuz … Gintuz Zintuz
ke ke … ke ke
te
t zu … gu zue 11
…
…
te
ke ke … ke ke …
t zu … gu zue te
Ondorioa pasado Ondorioa Nindu Zintuz … Gintuz Zintuz …
te te
n n en n n n
Baldintza irreala: PARTIZIPIO (izan) + BANU -KO ZUEN (orduan) -KO LUKE (orain-gero)
Baldintza hipotetikoa: BANU -KO BANU
-KO LUKE
“Ikusi bazintut, elkarrekin joango ginen” (Si te hubiera visto, habríamos ido juntos) IRREALA (orduan) “Onartu izan banindu, berarekin biziko nintzateke orain” (Si me hubiera aceptado, ahora viviría con él) IRREALA (orain) “ikusiko bazintut, elkarrekin joango ginateke” (si te viera, iríamos juntos) HIPOTETIKOA “Onartuko banindu, berarekin biziko nintzateke”
12
(Si me aceptara, viviría con él)
HIPOTETIKOA
“Irabazi bazenu, txaloka hartuko zintugun” (Si hubieras ganado, te habríamos recibido con aplausos)
IRREALA (orduan)
“Irabazi bazenu, txaloka hartuko zintuzkegu” IRREALA (orain) (Si hubieras ganado, te recibiríamos con aplausos) “Irabaziko bazenu, txaloka hartuko zintuzkegu” (Si ganaras, te recibiríamos con aplausos)
HIPOTETIKOA
“Oinez etorri gara eta berandu iritsi gara.Zuk ekarri bagintuzu, garaiz iritsi ginen” IRREALA (orduan) (Hemos venido a pie y hemos llegado tarde.Si nos hubieras traído, habríamos llegado a tiempo) “Norbaitek bere etxean hartuko banindu pozik egongo nintzateke” HIPOTETIKOA (Si alguien me cogiera en su casa me pondría contento) “Inauterietan ikusiko bagintuzue, ez gintuzkezue ezagutuko” HIPOTETIKOA (Si nos vierais en carnavales, no nos conoceriais) “Aberatsagoa izan banintz ez ninduzun hain gaizki tratatuko” IRREALA (orduan) (Si hubiera sido más rico no me hubieras tratado tan mal) “Gazteago (izango) bagina, lan honek ez gintuzke hainbeste nekatuko” HIPOTETIKOA (Si fuéramos más jóvenes, este trabajo no nos cansaría tanto) “Atseginagoak (izango) bazinete, edozeinek hartuko zintuzkete bere etxean” HIPOTETIKOA (Si fuerais más agradables, cualquiera os acogería en su casa) “Norbaitek irainduko bazintu, zu lasai; ezjakin hutsak da” HIPOTETIKOA (Si alguien te insultara, tú tranquilo; es un completo ignorante)
13
BALDINTZA: IRREALA ETA HIPOTETIKOA (NORNORI) (conjugación 3ª persona)
Baldintza irreala: PART (izan) +BALITZAIO -KO ZUEN (orduan) -KO LITZAIOKE (orain-gero)
Baldintza hipotetikoa: -KO BALITZAIO BALDINTZA NOR-NORI Niri Hiri Zuri Hari Guri Zuei Haiei
HURA balitzait balikzait/n balitzaizu balitzaio balitzaigu balitzaizue balitzaie
-KO LITZAIOKE
HURA-HAIEK HAIEK balitzaizkit balikzaizkit/n balitzaizkizu balitzaizkio balitzaizkigu balitzaizkizue balitzaizkie
14
ONDORIOA NOR-NORI Niri Hiri Zuri Hari Guri Zuei Haiei
HURA litzaidake litzaiake/nake litzaizuke litzaioke litzaiguke litzaizueke litzaieke
HURA-HAIEK HAIEK litzaizkidake likzaizkiake/nake litzaizkizuke litzaizkioke litzaizkiguke litzaizkizueke litzaizkieke
Ejemplos: “Hark emakume bat ezagutuko balu, ez litzaioke bere aurpegia ahaztuko”. Si él conociera a una mujer, no olvidaría su cara (HIPOTETIKOA) “Etxera gutun bat bidaliko balu, ez litzaidake ahaztuko”. Si le mandara una carta a casa, no se le olvidaría. (HIPOTETIKOA) “Lagun hori Lekeitiora bisitan etorriko balitzaigu, pozik hartuko genuke”. Si nos viniera ese amigo de visita a Lekeitio, nos pondríamos contentos. (HIPOTETIKOA) “Oierrek ikastaro bat egingo balu, dena errazago egingo litzaioke”. Si Oier hiciera un cursillo, todo le sería más fácil. (HIPOTETIKOA) “Beste zerbait egin behar bagenu, ez litzaiguke inportako” Si tuviéramos que hacer alguna otra cosa, no nos importaría. (HIPOTETIKOA) *Behar egin tiene aquí un comportamiento especial.No hace falta marcarlo con el –go “Aspertuta egongo banintz zerbait burutatuko litzaidake” Si estuviera aburrido se me ocurriría algo. (HIPOTETIKOA) 15
“Galdu balitzaizu, agertuko zen/ agertuko zatekeen” Si se te hubiera perdido, ya habría aparecido (IRREALA) “Galdu balitzaizu, agertuko litzateke” Si se te hubiera perdido, ya aparecería (IRREALA)
ONDORIOA PASADO Nor=Hura
Nor=Haiek
Zitzaidakeen Zitzaizukeen Zitzaiokeen Zitzaigukeen Zitzaizuekeen Zitzaiekeen
Zitzaizkidakeen Zitzaizkizukeen Zitzaizkiokeen Zitzaizkigukeen Zitzaizkizuekeen Zitzaizkiekeen
*Cuando la ondorioa va en pasado litz se convierte en zitz. Si se me perdiese, no se me acercaría Galduko balitzait, ez litzaidake hurbilduko (ondorioa presente=litz) Si se me hubiese perdido, no se me acercaría (ondorioa pasado=zitz) Galdu balitzait, ez zitzaidakeen hurbilduko
16
Baldintza nor-nori (conjugacion todas las personas) Nor Ba Ba Ba Ba Ba Ba Ba
nori nin zin hin li gin zin li
tzai tzai tzai tzai tzai tzai tzai
t zu k/n o gu zue te e
(zki) (zki) (zki) (zki)
Ondoria (presente) nor-nori (conjugacion todas las personas) Nor Nin Zin Hin Li Gin Zin Li
nori tzai tzai tzai tzai tzai tzai tzai
(zki) (zki) (zki) (zki)
t zu k/n o gu zue e
ke ke ke ke ke ke ke
te
Ej: “Eskatuko banizue, zuek niri ipuinak kontatzen arituko zintzaizkidakete”
17
Si os lo pidiera, vosotros a mí me vendriais con cuentos. “Haiek gu gonbidatuz gero, pozik joango gintzaizkieke gu haiei” Si ellos nos invitaran, les vendríamos contentos. “Zu niri diru eske etorriko bazintzaizkit, ez nizuke ezer emango” Si me vinieras agradeciendo lo del dinero, no te daría nada.
Ondoria (pasado) nor-nori (conjugacion todas las personas) Nor Nin Nin Hin Li Gu Zin Li
nori tzai tzai tzai tzai tzai tzai tzai
(zki) (zki) (zki) (zki)
t zu k/n o gu zue e
ke ke ke ke ke ke ke
te
en en en en en n en
BALDINTZA-ONDORIOA HIPOTETICOS EN LOS TRINKOS EGON Baldintza
Ondorioa
Banengo Bahengo Bazeunde Balego
Nengoke Hengoke Zeundeke Legoke 18
Bageunde Bazeundete Baleude
Geundeke Zeundekete Leudeke
ETORRI Baldintza
Ondorioa
Banentor Bahentor Bazentoz Baletor Bagentoz Bazentozte Baletoz
Nentorke Hentorke Zentozke Letorke Gentozke Zentozkete Letozke
JOAN Baldintza
Ondorioa
Banindoa Bahindoa Bazindoaz Balihoa Bagindoaz Bazindoazte Balihoaz
Nindoake Hindoake Zindoazke Lihoake Gindoazke Zindoazkete Lihoazke
19
IBILI
Baldintza
Ondorioa
Banenbil Bahenbil Bazenbiltza Balebil Bagenbiltza Bazenbiltzate Balebiltza
Nenbilke Henbilke Zenbilke Lebilke Genbilzke Zenbilzkete Lebilzke
JAKIN
Baldintza Baneki(zki) Baheki(zki) Bazeneki(zki) Baleki(zki) Bageneki(zki) Bazeneki(zki)te Baleki(zki)te
Ondorioa Neki(z)ke Heki(z)ke Zeneki(z)ke Leki(z)ke Geneki(z)ke Zeneki(z)kete Leki(z)kete 20
EDUKI
Baldintza Baneu(z)ka Baheu(z)ka Bazeneu(z)ka Baleu(z)ka Bageneu(z)ka Bazeneu(z)kate Baleu(z)kate
Ondorioa Neu(z)kake Heu(z)kake Zeneu(z)kake Leu(z)kake Geneu(z)kake Zeneu(z)kakete Leu(z)kakete
EKARRI
Baldintza
Ondorioa
Banekar(tza) Bahekar(tza) Bazenekar(tza) Balekar(tza) Bagenekar(tza) Bazenekar(tza)te Balekar(tza)te
Nekar(z)ke Hekar(z)ke Zenekar(z)ke Lekar(z)ke Genekar(z)ke Zenekar(z)kete Lekar(z)kete
21
EROA
Baldintza
Ondorioa
Baneroa(tza) Baheroa(tza) Bazeneroa(tza) Baleroa(tza) Bageneroa(tza) Bazeneroa(tza)te Baleroa(tza)te
Neroa(z)ke Heroa(z)ke Zeneroa(z)ke Leroa(z)ke Generoa(z)ke Zeneroa(z)kete Leroa(z)kete
-Z GERO (BALDINTZA) Otra forma de construir una frase condicional es esta fórmula.Se añade la –z al infinitivo + gero. “Kafe gehiago hartzen baduzue , urduri baino urduriago ipiniko zarete”= “Kafe gehiago hartuz gero, urduri baino urduriago ipiniko zarete”. (Si tomas más café, te pondrás más nervioso). “Etxean bakarrik geldituko balira, ez lirateke beldur izango”=”Etxean bakarrik geldituz gero, ez lirateke beldur izango”. (Si se quedaran en casa no tendrían miedo). “Ezku-dirua edukiz gero, ez nizukeen txartela emango” = “Ezku-dirua edukiz gero, ez nizun txartela emango” (Si hubiera tenido dinero no te hubiera dado la tarjeta) 22
EZEAN Son condicionales negativas.En la primera parte de la frase se pone el verbo en infinitivo+ezean.La segunda parte de la frase se deja igual. Ej: “Dirurik ez badaukat, ez dut erosiko”= “Diruri eduki ezean, ez dut erosiko” (si no tengo dinero, no compraré). “Dirurik edukiko ez banu, ez nuke erosiko”= “Diruri eduki ezean, ez nuke erosiko” (si no tuviera dinero, no compraría) “Dirurik eduki ezean, ezin izango lukete erosi”. “Etxe bat erosi ezean, ezin izango gara elkarrekin bizi”.
-(E) NEZ GERO (KAUSALA) El significado es “como…” y se le añade –nez (gero) al auxiliar: “Afari bat antolatu dute, aspaldian ez dute elkar ikusi eta”= “Aspaldian elkar ikusi ez dutenez (gero), afari bat antolatu dute. (Como hace tiempo que no se han visto juntos, han organizado una cena). “Garestia iruditu zitzaienez gero, beste gauza bat erosi ziguten”. (Como les pareció caro, nos compraron otra cosa).
23
Ejercicios: “Bihar etorriko bazina mendira joango ginateke” (Si vinieras mañana, iríamos al monte). “Hurbilduko banintz azko poztuko zinateke” (Si me acercara te alegrarías mucho). “Orain esnatuko balitz garaiz lantegira helduko litzateke” (Si se despertara ahora llegaría a tiempo a la fábrica). “Azkarrak izango balira langileak izango lirateke” (Si fueran listos serían trabajadores). “Basoko otsoak bidera irtengo balira ez ginateke amonaren etxera helduko” (Si los lobos del bosque salieran al camino, no iríamos a casa de la abuelita). “Hilko bazeni ez nintzateke hiletara joango, cubara ospatzera baizik” (Si te murieras no iría al funeral, sino a Cuba a celebrarlo). “Pello aberatsa izango balitz parisen biziko litzateke” (Si Pello fuera rico viviría en París). “Orraztuko balitz, gozonen artean arrakasta gehiago edukiko luke” (Si se peinara, tendría más éxito entre los hombres). “Jaitsi izan bazina gurekin orain partida jolasten frontoian egongo ginateke” (Si hubieras bajado con nosotros ahora estaríamos en el frontón jugando un partido). “Sartu izan banintz ez nintzen irtengo” (Si hubiera entrado, no hubiera salido). “Etorriko bazina eskiatzera jautsiko zinateke eta zerbait apurtuko zenuke” (Si vinieras a esquiar te caerías y te romperías algo). “Goiz izango balitz eserita itxarongo nuke” (Si fuera temprano esperaría sentado).
*ojo, es transitivo.
“Goiz jaitsiko bazinete lehenengo klasera helduko zinatekete” (Si os levantarais pronto llegaríais a la primera clase). 24
“Eskolara joango balira pozik egongo ginateke” (Si fueran a la escuela estaríamos contentos). “Horra sartuko banintz dardarka jarriko nintzateke” (Si yo entrase ahí me pondría a temblar).
*es intransitivo
“Mugitu izan bazina usoa beldurtuko zatekeen (zen)” (Si te hubieras movido la paloma se habría asustado). “Zezenak agertu izan balira lasterka ihes egingo zenukeen (zenuen)” (Si hubieran aparecido los toros te habrás escapado corriendo). “Zure anaia gaixorik egongo balitz, berarekin geratuko zinateke” (si tu hermano estuviera enfermo, tu te quedarías con él).
25
