8 Ден/ The Eight Day

8-mi

DEN

Sodrìna

MAKEDONSKA PRAVOSLAVNA CRKVA, EPARHIJA ZA AVSTRALIJA I NOV ZELAND IZDAVA: EPARHISKI CRKOVNOPROSVETEN SOVET Glaven i Odgovoren Urednik MITROPOLIT PETAR Urednik protoerej Gligor Kiselinov Tehni~ka i jazi~ka korekcija protoerej Gligor Kiselinov Korica Petre Veselinov Tel. (03) 9404 1166 E-mail: [email protected] Mobile: 0413 174 515

Mitropolit Petar - Veligdensko

poslanie ............................................................................. 2

Veronauka

D-r Stojan Ada{evi} - Zo{to prestanav da izvr{uvam utrobno

~edomorstvo? ................................................................. 7 protojerej Xon Mojsej - Hristos

voskresna! Dobro, pa {to ako? ............................... 10

Aktuelno Dime Merakovski - Vladikata Timotej

zasluì li ras~inuvawe? ...................................... 13 MACEDONIAN ORTHODOX CHURCH DIOCESE OF AUSTRALIA AND NEW ZEALAND

Church History ...................................................................

15

igumen Gavril - Starci - Sv. Amvrosij PUBLISHED BY: DIOCESAN CHURCH EDUCATIONAL COUNCIL

Optinski ..................................................................... 21 Vesti .................................................................................

33

Responsible Editor METROPOLITAN PETAR Editor Very Reverend Father Gligor Kiselinov

Naslovna stranica: Veligden vo Erusalim

Technical & Literal work Very Reverend Father Gligor Kiselinov Cover design Petre Veselinov WITH THE BLESSING OF THE PRESPA AND PELAGONIAN METROPOLITAN HIS GRACE PETAR

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

1

Veligdensko poslanie † PETAR PO MILOSTA BO@JA, MITROPOLIT PRESPANSKO-PELAGONISKI I ADMINISTRATOR AVSTRALISKI I NOVOZELANDSKI, NA SETO SVE[TENSTVO, PREPODOBNO MONA[TVO I VERNITE ÊDA VO PRESPANSKO-PELAGONISKATA I AVSTRALISKO-NOVOZELANDSKATA EPARHIJA, IM ISPRA]A MIR I BLAGOSLOV, POZDRAVUVAJ]I GI SO RADOSNIOT POZDRAV HRISTOS VOSKRESE!

“So propadlivo srebro ili zlato ne ste iskupeni od suetniot ìvot, tuku so skapocenata krv na neporo~noto i ~isto Jagne Hristos" (1. Petr. 1, 18-19).

Golema e tajnata na Spasenieto, koja denes ni se javuva: Hristos Viskrese! Denes ja slavime pobedata na ìvotot nad smrtta!

Hrista. Pred Svoeto stradawe, On na apostolite im veli: ,,Od s# srce sakav da ja jadam ovaa pasha so vas, pred da postradam” (Lk. 22, 15). A denes, kolku mnogu pove}e On saka da go praznuva Voskresenieto - Veligden so nas! Denes sedime so Hrista na ve~erata vo Ve~noto Carstvo. A On e na{ata preslatka hrana! On e na{iot bescenet pijalok.

Tajnata na izbavuvaweto od trule`nosta! Tajnata na begstvoto - od ropstvo, kon sloboda! Tajnata koja e izraz na qubovta Bo`ja kon nas! Tajnata na celosnoto pro{tevawe na grevovite, za koja, vedna{ po Hristovoto Voskresenie, Svetiot apostol Luka veli: ,,Taka treba{e da postrada Hristos i da voskresne od mrtvite na tretiot den, i da bide propovedano vo Negovo ime pokajanie i pro{tevawe na grevovite kaj site narodi” (Lk. 24, 46-47). Vozqubeni ~eda vo Hrista Voskresnatiot! Denes sme sobrani na trpezata na ve~noto Carstvo, kaj Nebesniot Mladoènec

2

Praznuvame so torèstvo! I so blagodarnost! Ja ~uvstvuvame p ja ìveeme radosta koja ja doìveale i vo veki ja ìveele Negovite Sveti u~enici i apostoli, koga im se javil Gospod, vedna{ po Voskresenieto. Koga Go videle, tie se zaraduvale so mnogu golema radost. Go gledale Boèstvenoto lice na Svojot Gospod i U~itel, koe do pred malku bilo pokrieno od zavesata na smrtta, a ete, sega, toa svetli so neopisliva svetlina. I taka, likuvaj}i, da go praznuvame Voskresenieto Hristovo - Veligden ne samo so izobilie na radost, tuku i so izobilie na nabo`nost: da sozercavame deka Adam zgre{i i umre, a Hristos ne zgre{i, i umre. Ovaa vistina e ~udesna za nas! I zo{to e taka? Taka e, za da moè onoj {to zgre{i i umre, da bide spasen od verigite na smrtta tokmu preku Onoj {to ne zgre{i, a umre. Taka se slu~i so Adama: be{e dol`nik i zaAPRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veligdensko poslanie roben od |avolot, no ne moè{e da plati. Taka biduva i vo sekojdnevniot ìvot, veli Sveti Jovan Zlatoust. êsto pati onoj {to ne dolì, mu pomaga na onoj {to dolì, a ne moè da plati. Taka e zatoa {to Bog mnogu go vozqubi svetot (1. Jov. 3, 16) Mili na{i duhovni ~eda, Hristos voskresna i smrtta umre! Smrtta, navistina, poradi grevot na Adama, vleze vo svetot. Vleze vo ~ove~kiot rod i tiranski caruva{e nad nego. Taa prvo be{e duhivna, a potoa i telesna. ôvekot bedno go nose{e toj teòk jarem, grevot, koj mu donese ne samo te{ki stradanija, maki i trudovi, za odrùvawe na kratkiot ìvot na zemjata, tuku mu donese i razni bolesti i smrt. No, vedna{ se vide deka smrtta nema da ima celosna i ve~na vlast nad ~ovekot za{to taa zapo~nala nepravedno: namesto da umre Adam, koj prv zgre{il, prv umrel neviniot Avel, pomaliot Adamov sin, i toa

na nasilni~ki na~in, a od rakata na svojot brat Kain. Zna~i, jasno se gleda deka carstvoto na smrtta zapo~nuva so nepravda, a so toa zavzema pogre{na nasoka. ,,Ako Adam umre{e prv, smrtta }e stane{e dolgotrajna i golema sila, zatoa {to go zela onoj {to prv zgre{il; no bidej}i go zede onoj {to ne zgre{il, t.e. Avel, i toa na nasilni~ki na~in, zatoa nejzinata vlast e nepravedna, i spored toa, taa e slaba i kratkotrajna" (Sveti Atanasij Veliki). Kulminacija pak, na nepravedna smrt e smrtta na Hrista! On umre so nepravedna smrt, I toa so smrtta na Krst. Vo seto ova, go gledame golemoto delo na Bo`jata promisla koja e ~ovekoqubiva. Bog & dozvoli na smrtta da po~ne so nepravda, ta i so nepradva da zavr{i, taa da go zeme za svoe sredstvo nasilstvoto, i na toj na~in da dojde pobrzo do svojot kraj. Do Voskresenieto Hristovo, site lu|e se pla{ele od smrtta, a potoa, prvi se prestra{ile i po~nale da ja preziraat Negovite u~enici i apostoli. Za apostolite, smrtta ve}e e pridobivka, a site hristijani, pominuvaj}i niz nea, kako niz vrata, koja vodi kon ve~niot ìvot, leàt kako smrtni, a voskresnuvaat kako besmrtni. ,,Od smrtta se pla{i samo onoj {to ne veruva vo voskresenie’ (Sv. Jovan Zlatoust). Praznikoqupci vo Hrista Voskresnatiot, Voskresenieto Hristovo e Tajna! Voskresenieto na Gospoda i Boga i Spasitelot na{ Isusa Hrista e Tajna, isto kako {to e Tajna i Negovoto voplotuvawe i ra|awe, toa ostanuva Tajna koja za razumot e nedosti`na, no celosno e dostapna za srceto. Kako Tajna, toa e opi{ano od site ~etvorica Evangelisti. I Matej, i Marko, i Luka, i Jovan, site go opi{uvaat kako realnost, bez da go objasnuvaat i bez da preciziraat detali; site ~etvorica Sveti i

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

3

Veligdensko poslanie slavni Evangelisti go opi{uvaat Voskresenieto kako ne{to vistinito i realno, makar ~udesno, kako nastan koj navistina se slu~il. I zo{to e toa taka? Koja e porakata, odnosno vistinata koja Svetiot Duh sakal da ni ja soop{ti i da ni ja otkrie preku rakata i preku peroto na Sv. Apostoli i Evangelisti? - Toa e taka, zatoa {to Voskresenieto na Gospoda ne e samo voskresnuvawe t.e. vra}awe vo ìvot na Negovoto telo i ne e samo Negovo izleguvawe od grobot. Toa pretstavuva i ne{to pove}e: Voskresenieto Hristovo pretstavuva i Negovo preobrazuvawe. Negovoto telo stanuva produhoveno, proslaveno telo, a kon toa sme povikani i nie, pri op{toto voskresenie: ,,Hristos }e go preobrazi na{eto ponizno telo taka, {to toa }e stane podobno na Negovoto slavno telo, so silata, preku koja {to On moè i da pot~inuva pod Sebe s#” (Filip. 3, 21). Zna~i, Voskresenieto Hristovo e i Negovo ontolo{ko preobrazuvawe. Samo za primer, toa ne be{e slu~aj i so Lazar, koj, i pokraj toa {to be{e vraten vo redot na ìvite toj, povtorno umre i pak be{e podloèn na trule`nost. Vozqubeni bra}a i sestri, Sinovi i }erki na Voskresenieto! Veligden ne e samo nekakva ubava legenda. Ne e nitu teoretsko bogoslovie i ne e samo nekakov naroden obi~aj. Veligden e ìvot i vera vo Hrista Voskresnatiot; vo vozobnovenata zaednica me|u Boga i ~ovekot; vo postignuvaweto na podobieto Bo`jo, zdobivaweto na blagodatta na Svetiot Duh vo ~ovekot; zadadena od Boga vo momentot koga Bog go sozdal ~ovekot. Sv. Apostol Pavle, celoto Evangelie go naso~uva kon Voskresenieto. I celiot domostroj na spasenieto kon nastanot na Voskresenieto. Vo Voskresenieto na Hrista Bogo~ovekot prisutno i sodràno e celoto Evangelie. ,,Ako Hristos ne voskresna, suetna e verata na{a”. I ne samo tolku - ako ne e vistinito Voskresenieto Hristovo, toga{ ,,vie ste u{te vo svoite grevovi” (1. Kor. 15, 17).

4

Vistinata na Voskresenieto Hristovo - Veligden, e centralen nastan vo istorijata na spasenieto. Toa se reflektira i vo bogoslu`beniot ìvot na Crkvata Hristova. Veligden ima centralno mesto vo pravoslavnata liturgiska godina. Veligden e najgolem praznik vo Crkvata Hristova, Praznik nad site praznici i torèstvo nad site torèstva. Vo istorijata na ~ove~kiot rod, ni{to ne e tolku vistinito i ni{to ne e tolku to~no, kako {to e Voskresenieto (o. Justin P.). Istovremeno, i ni{to ne e tolku mnogu dokaùvano, ni{to ne e so tolkava dinami~nost svedo~eno i ispovedano, kako {to e Voskresenieto. Ovaa vistina e edno neprekinato ìveewe, ili poto~no re~eno - toa e ìvotot na site hristijani, u{te od apostolsko vreme, pa s# do denes. A toa e taka, zatoa {to Voskresenieto ni gi donesuva site ve~ni vistini: vistinata za ~ovekot, vistinata za Boga, vistinata za ìvotot, vistinata za qubovta i za pravdata, za grevot i za smrtta, za rajot, za adot, za pobedata nad smrtta. Za vremeto i za ve~nosta, vistinata za Spasitelot i za spasenieto, za ve~niot ìvot. Dali moè nekoj da gi najde site ovie vistini vo nekoj drug nastan vo istorijata na ~ove~kiot rod? Odgovorot e pove}e od kategori~en - ne! Vo Voskresenieto se ispolni s#, preku nego se pokaà s#, i so nego ni se dade s#. Zatoa, praznikoquoci se pra{uvame? [to ni se slu~uva nam, na celiot narod, osobeno nam na Makedoncite, tuka vo Tatkovinata, pa i po{iroko, nasekade vo svetot, kade {to n# ima. Za àl, nie Makedoncite od najtrudoqubiv i najdobroqubiv, i gostoqubiv i najstradatelen narod, vo golema mera stanavme i stanuvame, neodgovoren narod. Go napu{tivme patrijarhalniot na~in na ìveeAPRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veligdensko poslanie we, i mnogudetnite semejstva, zatoa {to prestana po~itta na decata kon roditelite i postarite. Od mnogudeten narod i nacija, koja i vo najte{kite periodi od na{ata ta`na istorija, koj ima{e nade`, hrabrost i sila da se bori i izbori so site isku{enija, denes kako da stanavme nemo}ni, bez nade`ni, bezìvotni i neodgovorni. Od mnogubroen i mnogudeten narod vo Tatkovinata, stanavme narod {to e pove}e nadvor od Tatkovinata, otkolku na tatkovskite ogni{ta. Stanavme narod osamen, razdelen narod nesre}en i raskaran. Od narod sekoga{ zadovolen so osnovnite ~ove~ki potrebi, stanavme narod lakom za bogatstvo, za vlast i za udoben ìvot, za za zemni i materijalni uìvawa i nasladi. Od narod koj visoko gi cenel i vrednuval dobrodetelite: verata, pravdata, ~esnosta, bratoqubieto, sostradalnosta, qubovta, trpenieto, poleka stanuvame nespravedlivi, ne~esni, nedostojni, nebratoqubivi, nesostradatelni, nedruèqubivi, nequbezni, netrpelivi, so eden zbor kaàno, dozvolivme da gi zapostavime trite osnovni

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

dobrodetelei - verata, nade`ta i qubovta. Pa taka, oddavaj}i se na golemite, smrtnite grevovi: gordosta, suetata, mrzelivosta, ugoduvaweto na stomakot, srebroqubieto, nemoralot od sekoj vid (prequba, blud, maèlo`ni{tvo i ènolo`ni{tvo, rodoskvernaveweto, pijanstvoto, zavista, omrazata, zlobata, razbojni{tvoto, zadrùvaweto na platata t.e. nagradata na rabotnikot, ubistvata, vklu~uvaj}i go i najgrozomornoto - abortusot, uninieto t.e. gubewe na voljata za ìvot, tagata i o~ajanieto, koe nepovratno vodi kon samoubistvo, kako najgolem i neoprostiv grev. Od medumite doznavame deka pogore spomenatoto, vo golema mera, prisutno e i kaj nas Makedoncite, za àl i kako pravoslaven narod, a toa zna~i deka duhovno umirame ili sme umrele. Zatoa, dokolku povtorno ne se rodime preku dlaboko pokajanie, ispoved, pravewe dobri dela, protivni na napravenite grevovi, i podgotveni ne se pri~estuvame, nema da voskresneme vo nov ìvot, ìvot vo Hrista voskresnatiot Bog na{ i Spasitel.

5

Veligdensko poslanie lnata smrt na Bogo~ovekot za svetot, celiot svet opstojuva i zaradi toj moment }e postoi vo site vekovi zaradi toj nastan, Gospod dolgo gi trpi site na{i bezzakonija, gi trpi hulitelite na Boga, gi trpi predavnicite na verata i na Crkvata” (Sv. Jovan K.). Voskresenieto na Gospoda Isusa Hrista ne e samo istoriski nastan, tuku e i vselenski univerzalen, vsemiren nastan; toa ne e samo individualen nastan t.e. ne e samo Voskresenie na Gospoda Hrista, tuku e voskresenie i na celiot rod ~ove~ki. Zatoa, da ostavime sekakva glupost i sekakva ludost, koja za àl, vo ova vreme na dinamizam, se smeta za moda ili n# vodi kon laèn komoditet. Eden svet otec re~e: ,,Vo sekoj ~ovek, kolku i da e mudar, }e najde{ i mnogu glupost, a nekoj pat i mnogu razo~aruva~ka glupost. A taa razo~aruva~ka glupost e grevot: od nego doa|a sekoja povreda”. Od nego dojde i smrtta. Vozqubeni, vo Hrista Voskresnatiot! Denes peeme: ,,Voskresna Hristos, da si gi o~istime ~uvstvata!” Kako? So post, so molitva i so pokajanie. I so seto ona {to se narekuva dobrodetel. Napu{taj}i go grevot i porokot. I zapra{uvaj}i se: dali so praznuvaweto na Pasha - Veligden, sekoj pat otkrivame nov period vo na{iot ìvot? So drugi zborovi, kako go sfa}ame Voskresenieto? Kako go gledame Hrista Voskresnatiot? Ja sfa}ame li i ja cenime li Negovata @rtva, pra{uva eden svet otec (Sv. Jovan Kron{tatski). Ako go smetame Voskresenieto samo kako vera vo nekoe idno Carstvo Bo`jo, Carstvo koe nema nikakva vrska so ìvotot ovde i sega, toga{ ne sme go sfatile na vistinski na~in. Treba da znaeme deka Hristovata `rtva n# vrati vo qubovta Bo`ja, od koja otpadnavme, taa n# pomiri so Boga i n# pomiruva edni so drugi; taa go vrati ~ovekot vo ni{kata na Boèstveniot ìvot; taa & dade nov tek na ~ove~kata istorija i na svetot; ,,zaradi iskupite-

6

Dojdete, narodi, da go vosfalime Voskresenieto na Hrista! Dojdete, verni, da peeme i da se raduvame na ~udoto i na Tajnata na pobedata nad smrtta! Denes site usti peat, i site srca likuvaat: Denes crkovnite pesni najsilno i najubavo yvonat! Denes se raduva i se veseli sekoj ~ovek: i siromaviot i bogatiot, i domorodniot i pridojdeniot, i gladniot i sitiot, i zdraviot i bolniot. Za{to, denes, ranite se olesnuvaat, bolkite se smiruvaat, a solzite presu{uvaat. Denes se raduvaat i nebesnite, i zemnite! Amin! Va{ postojanen molitvenik pred Bogomladenecot Hrista, Mitropolit Prespansko-pelagoniski i Administrator Avstraliski i Novozelandski †Petar Na Veligden, 2015 godina, Bitola APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka D-r Stojan Ada{evi}

Zo{to prestanav da izvr{uvam utrobno ~edomorstvo?

So osnovno lekarsko obrazovanie se zdobiv za vreme na studiite na Fakultetot za medicina vo Belgrad, vo periodot 1951 - 1957 godina. Spored toga{nata vaè~ka doktrina, me u~ea deka deteto e ìvo duri so prviot pla~. Od katedrite na raznite nasoki na Fakultetot za medicina sekoga{ go slu{av istoto: ,,Deteto e ìvo duri so prviot pla~. Pred toa, toa e samo organ na majkata, kako {to e, na primer, zabot, slepoto crevo ili bubregot. Da & izvadi{ na edna majka zab ili slepo crevo, e isto {to i da & ja prekine{ ve}e zapo~natata bremenost. So toj ~in, arteficijalen abortus, vie & otstranuvate samo eden organ na majkata. Pri~inata poradi koja toa ne e dozvoleno da se napravi bez odobruvawe od komisija za prekin na bremenost, e za toa da ne bide izvr{eno od nestru~ni lica i za da ne se dovede vo opasnost ìvotot na ènata. Toa mora da se izvr{i vo opremeni ustanovi i do odreden period na bremenost, dodeka toa e relativno bezbedno. Sekoj vid prekin na bremenost mora da se odobri od specijalna komisija i da se napravi vo nekoja pogolema ustanova”. Taka n# u~ea vo vremeto na komunizmot, a i presuAPRIL-JUNI /

dite na toga{nite sudovi se temelea na krivi~niot zakon, koj istoto go zastapuva{e: plodot e “ìv od momentot na prviot pla~”. Po sudska medicina ni bea ~itani duri i nekoi presudi vo koi se spomnuva{e deka toj {to so ubod od no` vo stomakot na bremena èna }e go ubie i plodot i }e predizvika poroduvawe so mrtov plod, }e odgovara samo za lesna telesna povreda, bidej}i koga ne e povredena nitu edna koska na majkata, toa se smeta za lesna telesna povreda, a pri povredata plodot ne se ni spomnuva. Toj {to ne e roden, ne moè da bide ubien. Taka obrazovan i pou~en od svoite profesori, se zapi{av na specijalizacija po ginekologija i aku{erstvo, i hrabro po~nav da izvr{uvam utrobno ~edomorstvo - arteficijalni abortusi. Najprvo, toa go vr{ev pod budnoto oko na postarite kolegi, a potoa i samostojno. Bev ubeden deka rabotam ne{to pravilno, i se trudev toa ,,vadewe na zab”, ili utrobno ~edomorstvo, {to pomalku da ja boli ènata i da pomine so {to e mo`no pomalku komplikacii. Eden den, mislam deka ve}e bev mlad specijalist, sretnav eden sve{tenik, koj

ApRIl-JuNe 2015

go znaev od viduvawe. Bidej}i patot n# vode{e vo ist pravec, po patot se zazboruvavme. Na negovoto pra{awe dali izvr{uvam utrobno ~edomorstvo, gordo mu odgovoriv: ,,Pa, kako ne?! I toa so lokalna anestezija, taka {to ènata e svesna, jas razgovaram so nea, a taa i ne zabeleùva (ako dobro sum & ja dal anestezijata) deka ve}e sum go napravil abortusot, i se iznenaduva koga & kaùvam deka e gotovo, a taa s# u{te go o~ekuva po~etokot na zafatot”. Na toa toj me pra{a dali znam deka toa se ìvi bitija; deka ubivam ìvo ~ove~ko sozdanie? So potsmev mu odgovoriv: ,,Ma, dajte, Ve molam, kakvi gluposti! Toa se neinformirani masi lu|e!” Vremeto pominuva{e, se pojavija novi nau~ni dostignuvawa i se pojavi i ultrazvuk so svoja dijagnostika. Po~nav ~esto da go koristam i vo nego da se vosovr{uvam. Mi donese eden kup iznenaduvawa. Go vidov plodot, raboteweto na negovoto srce, negovite dvièwa, otvorawe usta. Kaj postarite plodovi zabeleàv i pojava na cicawe palec, a potoa, bidej}i dijagnozata za bremenost be{e postavena, taa èna, na nejzino barawe, ode{e vo abort salata - t.n. kiretana, za da se izvr{i

7

Veronauka

utrobnoto ~edomorstvo. Rakata {to pred malku se dvièla, posle toa ~esto leè{e na rabotniot instrument, nepodvi`na, mrtva; palecot {to plodot pred malku go cica{e, be{e tuka, no mrtov. Po~nav da razmisluvam: pa ova sepak e ìvo ima usta, cica palec, se dviì. Eksperimentite ni pokaàa deka pri dlaboki prodorni tonovi plodot reagira so zabrzani dvièwa, {to moè da se vidi na ultrazvuk, a potoa toa isto ~ove~ko bitie leì raspar~eno na rabotniot instrument, ili odredeni negovi delovi se nao|aat vo tegla vo vakuum-aparat. Edna{ se slu~i da izvr{am utrobno ~edomorstvo, a edniot ~len od toj par be{e moja bliska rodnina. Samouvereno po~nav da rabotam, go otvoriv grloto na matkata i zgrap~uvaj}i gi kle{tite, prvoto ne{to na {to naidov i {to go izvle-

8

kov be{e raka. Ja frliv na rabotniot instrument, i nervot od rakata padna na kompresata natopena so jod. Jodot go nadrazni nervot i rakata po~na da mrda. Normalen efekt {to mnogupati sme go izveduvale na ve`bite po fiziologija, so àbi i nivnite nervi, koga ja prou~uvavme fiziologijata na muskulite i nervite. Bidej}i ova mnogu retko se slu~uva{e, a mene mi se ima{e slu~eno samo edna{, & rekov na sestrata: ,,Vidi, se mrda kako nerven muskulen aparat”. Sestrata mi odgovori: ,,Uh, kako da e ìvo”. Povtorno vlegov vo matkata i zgrap~iv ne{to, i sega izvlekov noga. Si rekov vo sebe: ,,Vnimavaj sega nervus i{ijadikus da ne ti padne na jodot, pa sega i nogata da ne po~ne da mrda”. Vnimatelno ja spu{tiv nogata na sosem sprotivniot kraj, no nekoja iznenadna vreva - pa|aweto na nekoj èlezen predmet vo sosednata soba me strese, pa

nogata se izvitka, odleta i nervot padna na jodot. Nogata po~na da se mrda. Sega, celiot napnat, opcuv, za{to prvpat mi se slu~i takvo ne{to vo mojata praksa (a vo toa vreme ve}e imav bogato iskustvo) i poluglasno rekov: ,,Sega samo fali da izvle~am srce {to s# u{te ~uka”. Vlegov so kle{tite, zgrap~iv, i... navistina, izvlekov i na kompresata frliv srce {to s# u{te ~uka{e. Prestanav so toa {to go rabotev, odedna{ sfativ deka toa e ubistvo, bidej}i pred malku na ultrazvuk go vidov toa ìvo srce kako ~uka, rakata i nogata kako se dviàt, dodeka s# u{te bea edna celina. Ne znam kako sum izgledal, no odedna{ go ~uv glasot na sestrata: ,,Doktore, {to vi e, da ne vi e lo{o? Da viknam li nekoj drug da zavr{i?” Se pottrgnav. Vo sebe se pomoliv: ,,Boè, izvadi me sega od ova vo koe zapadnav”. Povtorno po~nav da rabotam i bez nikakvi

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka komplikacii go zavr{iv toa {to na{iot naiven narod go narekuva ,,~istewe”. Ottoga{ po~nav da razmisluvam i da sfa}am deka bez ogled na toa {to ne rabotam privatno, {to ne rabotam direktno za pari, sepak vr{am ubistvo, i ne sum samo xelat, tuku i sudija {to toa go odobruva i presuduva... Se samoopravduvav deka sum samo specijalist-vojnik snajperist, a ne platen ubiec, privaten i ilegalen aborter, koj ubiva za pari. No, toa ne mi vrede{e. Po~nav da imam ~udni soni{ta so no}ni ko{mari. Kako rezultat na seto toa, sozrea mojata odluka da prestanam so vr{ewe na utrobno ~edomorstvo, koe go izvr{uvav pove}e od dvaeset i pet godini. I toa po desetpetnaeset ~asa dnevno, a ponekoga{ i po pove}e. Pri~inata - moeto soznanie deka ~ove~kiot plod od samiot svoj za~etok e ìv i e ìvo bitie, i deka ne e ni tatkoto, ni majkata, tuku ne{to treto, ne e plod na nekakva teolo{ka indoktrinacija, kako {to toa sakaat da go prikaàt ateistite i feministite, tuku ~isto iskustvo steknato od poznavawe na biologijata, na biolo{kite i medicinskite zakoni i ultrazvukovi. Toa {to moeto soznanie se sovpadna so teoAPRIL-JUNI /

lo{kiot stav deka ~ove~kiot plod e ìv od samiot svoj za~etok, odnosno od samiot zigot (oplodena jajce kletka), e samo stignuvawe do istata cel na dva razli~ni na~ina. Smetam deka faktot {to ~ove~kiot plod e ìv od samiot za~etok treba {to pove}e i {to po~esto da se iznesuva kako vo masovnite mediumi, taka i preku propovedi i specijalni predavawa pred ovoj na{ napaten narod {to izumira sotren od belata ~uma. Istoto vaì i za stavot deka utrobnoto ~edomorstvo e mnogu pogolem i poteòk grev od obi~noto ubistvo, za{to ~ove~kiot plod vo matkata e nemo}en da se brani, a celosno e izloèn; toj e edinstveniot bez li~na vina vo ~ove~kiot rod, bidej}i s# u{te

ApRIl-JuNe 2015

ne e roden. Ova mora da se pravi za bra~nite i vonbra~nite parovi da sfatat kolkava e nivnata odgovornost vo momentot na nivniot bra~envonbra~en polov ~in i da gi sfatat posledicite {to proizleguvaat od nego - i pred Bog i pred samite sebe. Posle mojata 35-godi{na praksa, osobeno smetam deka faktot {to ~ove~kiot plod e ìv od samiot za~etok e fakt {to mora osobeno da im bide objasnet na studentite na Bogoslovskite fakulteti za toa dobro da go sfatat i da go vovedat i vo svojata privatna i vo svojata idna pastirska praksa. Predavawata od toj vid sekako mora da se temelat ne samo na bogoslovskiot pristap tuku i na poslednite dostignuvawa vo biolo{kite i medicinskite nauki. Kako {to soznanieto deka ~ove~kiot plod e ìv od samiot za~etok e fakt {to mora osobeno da im bide objasnet na studentite na Bogoslovskite fakulteti za toa dobro da go sfatat i da go vovedat i vo svojata privatna i vo svojata idna pastirska praksa. Predavawata od toj vid sekako mora da se temelat ne samo na bogoslovskiot pristap tuku i na poslednite dostignuvawa vo biolo{kite i medicinskite nauki. Kako {to 9

Veronauka soznanieto deka ~ove~kiot plod e ìv od samiot svoj za~etok moè da se dokaè na dva na~ina - so teolo{ka i pozitivna faktografija, taka i tie predavawa za po~etokot na ~ove~kiot ìvot mora da se objasnat od tie dve gledi{ta. Tie dve gledi{ta ne se sprotivstavuvaat, kako {to toa sakaat da go dokaàt ateistite, satanistite, feministite i ostanatite neprijateli na Bo`jata volja; tie dve gledi{ta ne se isk-

lu~uvaat, tie harmoni~no se dopolnuvaat i edno so drugo se potvrduvaat. No, za da moè taka zamislenoto preda-

vawe da se odrì na Bogos-lovskite fakulteti, potrebni se i soodvetno osposobeni predava~i. Diplomiraniot student po bogoslovie, vooruèn so znaeweto na proverenata pozitivna faktografija, e sposoben aktivno da & se sprotivstavi na materijalisti~kata indoktrinacija, koja, sakale nie ili ne, po-stojano i ponatamu se vr{i vo na{ata sre-dina. (prezemeno od: MPC-OA)

protojerej Xon Mojsej

Hristos voskresna! Dobro, pa {to ako?

Toa e najgolemata poraka {to ~ove{tvoto ja slu{nalo nekoga{. Toa e, isto taka, i najignoriranata poraka na svetot. Go gledam svetot posle Pashata, i malku {to se promenilo. Vojnata prodolùva, cenata na benzinot prodolùva da raste, bescelnosta prodolùva po staro, do nedogled. Edna siroma{na èna {totuku be{e

10

pronajdena vo eden podrum, zaedno so nejzinite deca, kade{to bila drèna kako zatvorenik 25 godini. Hristos voskresna. Moèbi }e mislite deka e nepobo`no od moja strana, no jas moram da pra{am: Dobro, pa {to ako? Eden od najza~uduva~kite i zbunuva~ki stihovi od Pismoto: „A edinaesette u~enici otidoa vo Galileja, vo gorata, kade {to im be{e zapovedal Isus; pa, {tom Go vidoa, Mu se poklonija; a ne-

koi se somnevaa“ (Mt. 28, 1617). „Nekoi se somnevaa“. Se somnevaa? Kako bi moèlo ova da e mo`no? Zna~i, nekoi od niv vsu{nost Go gledaat Voskresnatiot Gospod i velat: „Dobro, i {to sega?“ Jas sum apsolutno siguren deka dokolku jas Go bev videl Voskresnatiot Gospod so moite sopstveni o~i, }e poveruvav. Posle s#, sum ~ul deka „da vidi{, zna~i da poveruva{“. Siguren

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka

sum deka bi poveruval i bi se promenil. Bi bil vernik. Zarem ne? Moèbi ne. Posle s#, pokraj Pashalnoto torèstvo, jas s# u{te sum eden nepokajan gre{nik. Jas sum polo{ od sv. Toma, zatoa {to toj samo edna{ Go doprel Gospodovoto telo i izvikal: „Gospod moj i Bog moj“. Na krajot, Toma stignal do Indija. Jas gi dopiram Gospodovite Telo i Krv sekoja nedela vo izminative 12 godini, i te{ko deka sum stignal podaleku od mojot dom. Zna~i, moèbi svetot ja ignorira najgolemata poraka na site vremiwa zatoa {to svedo{tvoto na mojot ìvot e deka Toj e s# u{te mrtov, a jas ostanuvam rob na grevot. Zo{to kamenot ostanuva na grobot za mene? Koja sila go ~uva nepomesten?

APRIL-JUNI /

Vo vtoroto poglavje od Poslanieto do Evreite se veli: „ …i On zede ednakvo u~estvo vo toa, ta preku smrtta da go pobedi onoj, {to ja ima vlasta nad smrtta, odnosno |avolot; i da gi izbavi onie {to od strav pred smrtta preku celiot ìvot bea podloèni na ropstvo“. E sega, ova e interesno. Zna~i, tokmu stravot od smrtta me zarobuva, me oslepuva i me pravi rob na grevot. Pa, jas ne gi minuvam dnite pla{ej}i se od mojata fizi~ka smrt, no se griàm za mnogu ne{ta. Da, mislev deka faktot {to se zabavuvam ili uìvam gre{ej}i e pri~inata {to me vrzuva za grevot. Ne, da bidam iskren, pozadi seto ova stoi stravot. Razmisluvaj}i za ìvotot na Gospoda, kolku pati angelite rekle „Ne boj se“? Kolku pati Samiot Gospod rekol „Ne bojte se“. Dali, navistina, sum ispla{en?

ApRIl-JuNe 2015

Da, ispla{en sum. Na primer, jas ìveam za da jadam, ne jadam za da ìveam. Zo{to jadam tolku mnogu? Zarem ne se pla{am deka nema da imam dovolno za jadewe? Ili, zatoa {to dlaboko vo moeto srce se pla{am – moèbi nikoj vistinski ne me qubi; moèbi sum grd; moèbi navistina sum gubitnik. Mislam deka moàm da jadam i da ja ubijam ovaa glad i bolka zamajuvaj}i ja vo karbohidrati. Na krajot od krai{tata, edna kesa kola~i i golema ~a{a ladno mleko pravat da se ~uvstvuvam navistina dobro. Drug primer: gi osuduvam drugite zatoa {to toa pravi da se ~uvstvuvam nadmo}no vo odnos na niv. Treba da se ~uvstvuvam nadmo}no za{to sum ispla{en deka lu|eto }e vidat kakva xukela vsu{nost sum. Jas to~no znam zo{to na Farisejot mu be{e milo {to ne e „kako onoj ~ovek“. I mene mi e mi-

11

Veronauka lo, zatoa {to toa go olesnuva stravot deka sum glupak i licemer. Sepak, jas ne moàm da bidam tolku lo{ {tom postojat tolku mnogu lu|e koi se, o~igledno, mnogu pogre{ni i poglupavi od mene. Bi moèl da prodolàm do nedogled, no mislam deka ja sfativte poentata. Stravot gi opfa}a site aspekti od ìvotot i e postaven vo osnovata na sekoj eden za~esten grev {to n# izma~uva. Istoto se slu~uvalo i so na{ite Roditeli. Koga Adam i Eva ja prekr{ile Bo`jata zapoved, tie se sokrile vo grmu{kite oti se ispla{ile. Koga }e pomislime deka tie „odele so Boga niz rajot vo prikve~erinata“, kolku e ta`no toa {to se sokrile od nivniot Otec. Vo ikonata na Voskresenieto, Adam i Eva izleguvaat od senkite so golema radost. Sepak, nekoi (lu|e) u{te se krijat vo polu-temninata. Kako Adam i Eva, i jas se krijam od strav, i stravot me zarobuva. Iako so usnite objavuvam deka Hris-

tos voskresna, moeto srce e okovano vo sinxiri. Nema pomo{?

trae, ostanal na svojata pozicija, i sekoj den vnimaval na neprijatelot.

Pravoslavieto objavuva deka Hristos „smrtta so smrt ja pogazi, i na onie vo grobovite, ìvot im podari“. Pogazuvaj}i ja smrtta, Toj ja uni{til paralizira~kata sila na smrtta, {to vsu{nost i e stravot. Go porazi i onoj {to ja poseduva ovaa sila, |avolot. Ova zna~i deka moite stravovi, iako mi izgledaat realno, nemaat realna sila. Za da go znam ova, treba da sum volen da gi otvoram temnite }o{iwa na mojata du{a za svetlosta na Voskresenieto. Eden na~in da zapo~nam so ova e da se ispovedam, so {to bi zapo~nal da izleguvam od grmu{kata vo koja se krijam.

Jas sum isto kako toj siromav vojnik. Hristos ja pobedi vojnata, i neprijatelot e porazen. Problemot e {to jas s# u{te ne sum ja ~ul dobrata vest. Ili, ja ~uv, no ne veruvam vo nea. Veruvam, Gospodi, pomogni mu na moeto neverie. Moèbi sledniot Veligden navistina }e go slu{nam Blagovestieto. Grobot }e se otvori za mene i Voskresnatiot Gospod }e se ispravi pred mene i }e Mu se poklonam i nema da se somnevam.

Se se}avam na edna prikazna {to ja ~uv kako mlad. Navodno, re~isi 10 godini po zavr{uvaweto na Vtorata svetska vojna, pronajden e eden osamen japonski vojnik na edno malo ostrov~e vo Tihiot Okean. Toj pominal cela decenija veruvaj}i deka vojnata s# u{te

Moèbi toga{ }e ja poznaam slavnata sloboda Hristova. Moèbi toga{ }e ja prifatam podadenata raka, istata onaa podadena na Adama i Eva i na siot svet. Toga{, }e ja objavam velikata vest deka Hristos voskresna, i onie {to }e me ~ujat }e poveruvaat, za{to }e vidat deka vesta go preobrazila vesnikot od rob na stravot vo rob Bo`ji. Pretsedatelot Obama be{e vo pravo: „Ne treba da se pla{ime od ni{to, osven od samiot strav“. Sv. Jovan Bogoslov slu{na od samiot Bog: „Ne boj se… Gi imam klu~evite od adot i smrtta“. Navistina voskresna! (prezemeno od: Agapi)

12

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Aktuelno Dime Merakovski

Vladikata Timotej zasluì li ras~inuvawe? Ekskomuniciran raskolnik postaven za praven sekretar?!

Po povod donesenata presuda za ekskomunikacija na Igor Avramovski Aleksandrov od Makedonskata Pravoslavna Crkva, vladikata g. Timotej izleguva glasno da go {titi i poddrùva raskolot vo Makedonskata Pravoslavna Crkva. Pogazuvaweto na Sinodskata odluka i potpisot na Poglavarot se prestapuvawe na Svetite kanoni i propisite na MPC. Toa e raskolni~ko i anticrkovno delo. Vo dekemvri 2012 godina izmamni~kite kompaniski op{tini predvodeni od Igor Aleksandrov, dojdoa do sredba vo Skopje so specijalno izbrana komisija na Svetiot Arhierejski Sinod na MPC, za |omiti postignuvawe na nekakov dogovor za sozdavawe na vtora Makedonska Eparhija vo Avstralija, odnosno za onie, komAPRIL-JUNI /

paniskite op{tini koi vodat deceniska borba protiv Makedonskata Pravoslavna Crkva, protiv nejzinata jurisdikcija, Ustavot i Svetite kanoni na Pravoslavieto. Po otvoraweto na Sinodskata vrata, SAS na MPC postavi uslov od 10 to~ki koi }e treba{e da se sprovedat od takanare~enite ,,Crkovni” op{tini. Kako {to se doznava, na tie pregovori za formirawe ili sozdavawe vtora Makedonska Pravoslavna Eparhija vo Avstralija, se postigna ,,dogovor” so slednite barawa od strana na Svetiot Arhierejski Sinod na MPC: 1. Priznavawe na Ustavot i jurisdikcijata na MPC; 2. Vleguvawe pod direktno upravuvawe na SAS (za po~etok); 3. Otstranuvawe na raspopite od crkvite vo koi tie se zaposleni; 4. Nazna~uvawe na sve{tenici od Makedonskata Pravoslavna Crkva; 5. Zemawe zakletva na vernicite koi }e rabotat vo crkvite; 6. Dostavuvawe finansiski izve{taj do SAS;

ApRIl-JuNe 2015

7. Prestanuvawe na sprotivstavuvaweto za voveduvawe i registrirawe na MPC preku parlamentaren akt na Avstralija za staratelstvo na Crkovniot imot na MPC; 8. Spomenuvaweto na imeto na Poglavarot vo crkovnite slu`bi samo od vladika; 9. Usoglasuvawe na crkovnite taksi vo site crkvi, na trebi izvr{eni za ven~avki, kr{tevki i pogrebi; 10. Ponuda za ponovo izvr{uvawe besplatno od legitimni sve{tenici na MPC na trebi izvr{eni od raspopi. Na ovaa osnova, Vladikata g. Timotej be{e nazna~en kako koordinator i podocna kako administrator za sproveduvawe na dogovorenoto i sozdavaweto na vtorata zamislena Eparhija. Za nesre}a na Vladikata Timotej, kompaniskite pretstavnici, tri meseci po vra}aweto vo Avstralija, vo mart mesec 2013 godina, povikaa sobir na svoite privrzanici i na toj sobir po izgovor deka SAS na MPC ne si dostojal na dogovorenoto, {to im go vetil deka crkva-

13

Aktuelno ta ,,Sv. Petka” od Rokdael vo Sidnej }e im ja vratel nazad, pod nivna kontrola, odnosno da pripadnela vo sostavot na zamislenata nova eparhija. So otfrlaweto na toj dogovor, na Vladikata Timotej mu se eliminira ingerencijata za koordinatorskata i administrativnata misija.

Donesena presuda za ekskomunikacija na Igor Aleksandrov Vo me|uvreme, poradi klevetite i anticrkovnite dela na Igor Aleksandrov niz pogolem vremenski period, Makedonskata Pravoslavna Crkva Eparhija za Avstralija i Nov Zeland povede istraga za negovite dela, pri {to Eparhiskiot Sud donese presuda za negovo ekskomunicirawe od Makedonskata Pravoslavna Crkva i od Pravoslavieto. Po dostavenata evidencija do SAS na MPC, za donesenata presuda, Sinodskata komisija ja potvrdi ekskomunikacijata na Igor Avramovski Aleksandrov. Po vakvoto re{enie na Sinodot, vladikata Timotej izleguva so izjava vo koja veli:. “]e prodolàm da sorabotuvam so Aleksandrov za dobroto na Crkvata na MPC i za makedonskite vernici vo Avstralija. Pregovorite za registracija na Eparhijata vo Avstralija

14

prodolùvaat, odlukata na Arhiepiskoposkiot Crkoven Sud e neosnovana i nema nikakva va`nost”. Vladikata g. Timotej veli deka nema namera da ja po~ituva odlukata za ekskomunikacija na Aleksandrov i deka }e prodolì so nego da sorabotuva za dobroto na edinstvoto vo Avstralija: ,,Ne sum gi prekinal razgovorite so Aleksandrov. Odlukata za negova ekskomunikacija e neosnovana. Toj e osuden bez osnova, nitu e ~len na crkvata za koja e suden. Celata procedura e neosnovana i taa nema va`nost” - veli G. Timotej. Ostanuva pra{aweto dali od sega pa ponatamu Mitropolitot Timotej }e ima sorabotka so ekskomuniciraniot Igor Avramovski Aleksandrov, zatoa {to e prinuden spored ovaa odluka i toj da ja po~ituva istata, zatoa {to so kr{ewe na kanonite moè da bide kaznet i toj kako Igor Avramovski Aleksandrov.” (prezemeno od press 24 mk) Vladikata Timotej sam se nazna~uva vlast nad vlasta za tolkuvawe na {to bilo kanonsko i {to ne, vo odlukite na Svetiot Arhierejski Sinod. Toj veli deka }e prodolùva da sorabotuva so Aleksandrov za dobroto na edinstvoto na crkvata!? Tuka ve}e stanuva jasno deka Vladikata Timotej se stava nad Poglavarot, nad SAS i nad svetite kanoni. Po doa|aweto vo Avstralija, toj se dokaà deka

ima pove}e zaedni{tvo so ekskomuniciraniot raskolnik i negovite privrzanici na kompaniskite op{tini otkolku so Svetite kanoni i poredokot na MPC. Timotej na delo go pokaùva negovoto nepo~ituvawe na Sinodskata odluka za ekskomuniciranieto na Aleksandrov. Na takanare~enoto im osnova~ko sobranie, Aleksandrov e naimenuvan za ,,praven” sekretar, desna raka na Mitropolitot Timotej vo nekakva zamislena eparhija bez crkoven Ustav, bez eparhiski Statut i bez Kanoni. Kade se ~ulo i videlo vladika da go spodeluva stolot so ekskomuniciran raskolnik? Dali ekskomuniciraniot raskolnik sedi na vladi~kiot stol ili vladikata sedi na raskolni~kiot stol? Ili pak na Mitropolitot Timotej mu e seedno koj kade sedi? Zar i posle pokaànata neposlu{nost na Sinodskata odluka, Timotej }e moè da sedi na Arhierejskite klupi kako lojalen ~len na Sinodot? I dali }e bide povikan na odgovornost za negovite prestapi i nepo~ituvawa na Sinodskite odluki? Ako Poglavarot, i celokupniot sostav na SAS ne prezemat nekakvi disciplinski merki protiv neposlu{niot Mitropolit Timotej, toga{ }e treba da ima nekoi matni raboti vo samiot sostav na Sinodot.

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

RelIgIouS eDuCATIoN (continued from last issue)

Church History

Sixth Century

vince the dissenters to reunite with the Church or the Empire.

Emperor Justinian I and the Monophysites

The Fifth Ecumenical Council

The sixth century of Orthodox Church history in the East was dominated by the person and policies of the Emperor Justinian 1 (527-65). Justinian understood the relationship between the Church and the state to be one of unity and cooperation between the priesthood (which "concerns things divine") and the empire (which "presides over morals"). His goals were to regain the western part of his empire from the barbarian invaders, and to win back the monophysites to the Orthodox faith of the Council of Chalcedon. He hoped to reunite completely the one Church and empire. Justinian accomplished his first goal by the efforts of his armies which were led by the general Belisarius. He failed in his second goal, although his attempts were bold and persistent. Justinian's main attempt to win back the monophysites to the Orthodox Church was through the official condemnation of three theologians whom the supporters of the Council of Chalcedon generally favored, but whom the opponents of Chalcedon despised. By imperial decree in 544, and by deciAPRIL-JUNI /

sion of a council held in 553 (traditionally referred to as the Second Council of Constantinople and the Fifth Ecumenical Council) Justinian formally condemned the so-called Three Chapters. These were the objectionable writings of Theodoret of Cyr and lbas of Edessa, and the writings and the person of Theodore of Mopsuestia.

In addition to rejecting the unorthodox and ambiguous teachings of the Three Chapters, the Fifth Ecumenical Council carefully clarified the Orthodox doctrine of the hypostatic union of divinity and humanity in Christ. In a long series of statements, the Council affirmed, without ambiguity, the traditional Orthodox faith that Jesus Christ, the Son of God, is "one of the Holy Trinity," one and the same divine person (hypostasis) Who has united personally (hypostatically) in Himself the two natures of God and man, without fusing them together and without allowing their separation in any way.

The condemnation of the Three Chapters displeased the strict supporters of the Chalcedonian Council. They did not agree with the wrong and ambiguous Doctrines of these three theologians, but they did not see any reason for their condemnation. Justinian's efforts to appease the monophysite opponents of Chalcedonian Orthodoxy through the condemnation of the Three Chapters was ultimately fruitless. The measure did not con-

The Fifth Council also officially condemned the teachings of Origen (d.254) and his sixth-century disciples who taught and practiced a "spiritualistic" version of Christianity which held many unorthodox doctrines. They taught that Christ was the only created spirit who did not become material through sin; that men's souls were pre-existent spirits; and that all creation will ultimately be saved through its spiritualization by God in Christ the Savior.

ApRIl-JuNe 2015

15

RelIgIouS eDuCATIoN Emperor Justinian I and Reform Justinian's reign also saw a concerted attack against the remnants of Hellenistic paganism in the empire. The University of Athens was closed in 529 and exclusively Christian learning and culture was promoted. Justinian built many Church buildings in the imperial city and throughout the empire, particularly in Jerusalem, Bethlehem, and on Mount Sinai in Egypt. His greatest creation was the temple dedicated to Christ the Wisdom of God in Constantinople - the magnificent Church of the Hagia Sophia. Iconography, engraving and mosaic work flourished during this time. The basilicas of Ravenna, the seat of the imperial authority in the West during the barbarian conquests, were built.

Liturgical Development Many liturgical hymns were written, including the Christmas Kontakion and songs by Saint Romanos the Hymnographer (d.510). The emperor, Justinian, himself wrote the hymn Only-begotten Son, which is still sung at the synaxis of the divine liturgies in the Orthodox Church.

of the Theotokos and the Presentation of Christ to the Temple. It is likely that the feast of the Transfiguration was celebrated in Constantinople by this time.

Addition to the festal celebrations of the capital city which spread throughout the empire, such elements as the formal liturgical entrances, and the chanting of the Trisagion The sixth century wit- and the Creed in the divine nessed a certain establishment liturgy of the Church were and stabilization of liturgical added. worship throughout the Eastern The convergence of Christian world, particularly because the liturgical practices several factors caused numerof the imperial city of Constan- ous changes in the Church's tinople were being accepted by liturgical ritual and piety. These other cities throughout the factors were the rise of the Coempire. The Church of Consta- nstantinopolitan Church as the ntinople began to use certain model for other churches; the liturgical feasts already in use development of the imperial in the Palestinian centers of churchly ritual; the appearance Church life. These feasts were of the mystical theology of the the Nativity and theDormition writings under the name of Dionysius the Aeropagite; and the attempts of the imperial powers to pacify the monophysites. At this time the practices of the Church of Constantinople were combined with the original JewishChristian worship of the early Church, the rule of prayerwhich had developed in the Christian monasteries, and the liturgical practices of the Church in Jerusalem, to form the first great synthesis of liturgical worship in Orthodox history.

16

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

RelIgIouS eDuCATIoN Five Patriarchates In the sixth century, Constantinople, at least in the minds of Eastern Christians, was firmly established as the primary see in the Christian pentarchy, which Justinian called the "five senses of the universe":Constantinople, Rome, Alexandria, Antioch, and Jerusalem. The title ecumenical was given to all the chief offices in the imperial city. When John the Faster (528-95), the bishop of Constantinople, assumed the title of ecumenical patriarchate, the designation was forcefully opposed by Pope Saint Gregory the Great of Rome (590-604) as unbecoming of a Christian pastor. It is this same Saint

Gregory whose name is traditionally connected with the Liturgy of the Presanctified Gifts which the Orthodox celebrateon the weekdays of Great Lent.

The West In the West, in addition to Saint Gregory, the bishop of Rome who was a theologian and pastor of saintly St. John the Faster the bishop of Constantinople

Saint Benedict of Nursia APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

reputation, was Saint Benedict of Nursia (c. 480-542) whose monastic disciples were to have great influence on the subsequent history of the Western Church. Among the saints of this century, mention must be made of Saint Columba and Saint Augustine of Canterbury, the contempo-

raries of Saint Gregory. These men were the most famous of the missionaries in Western Europe, England, and Ireland who labored among the barbarian tribes. In Spain, in the sixth century, the word filioque was added to the NiceneConstantinopolitan Creed. This action, which was done to stress the divinity of Christ to the invading barbarians - who were Arians - was destined to have grave consequences in later Church history.

17

RelIgIouS eDuCATIoN

Seventh Century Dionysius the Areopagite The theological writings which appeared in the sixth century under the name of Dionysius the Areopagite were generally accepted by both the defenders and the dissenters of the doctrines of the fourth and fifth ecumenical councils. These writings had great influence on the liturgical piety of the Church through their symbolical explanations of the rituals of worship. They presented a mystical theology which stressed the absolute incomprehensibility of God, and His absolute "otherness" from everything else which exists in His divine creation. They did, however, contain a doctrine concerning Christ which caused grave difficulties in the seventh century. The Dionysian writings contained the teaching that Jesus Christ, the incarnate Son of God, had one the andric will and action which completely combined the two distinct activities and operations of His divine and human natures. This doctrine was called monothelitism (which means that Christ had only one divine-human will), or monergism (which means that Christ had only one divine-human action, operation or energy). It was eagerly accepted by those who thought that this doctrinal formulation would finally solve the problem of the division of the monophysites, and reunite them to the Church. 18

The monophysites did, in fact, deeply appreciate the teachings of the PseudoDionysian writings. The anonymous author of these works was himself most likely a monophysite. In spite of this, the expected reunion of those who were divided from the Church since the middle of the fifth century did not come. The reason why it did not come was the fierce opposition to the doctrine of the one the andric will and action in Christ by Saint Maximus the Confessor (d.662) and Pope Saint Martin of Rome (d.655).

Saint Maximus the Confessor and Saint Martin Both these men, together with their staunch supporters, insisted that Jesus Christ must have two distinct and separate wills and actions, just as He has two distinct and separate natures in one person. The Holy Fathers insisted there is one Son of God Who is one Son of Mary, but this one Son wills and acts distinctly as God and as man.

St. Dionysius the Areopagite sists in the fact that Jesus Christ, being a true human, freely and voluntarily submitted his human will (which is exactly the same human will that all men have) to His divine will (which is the will of God). Thus the divine Son of God became a real man with a real human will so that as a real man He could "fulfill all righteousness" in perfect, voluntary obedience to His Father. It is through His genuinely human action that Jesus Christ frees all men from sin and death as the New and Final Adam.

Christ has the fullness of the divine will, energy, action, operation, and power which is the same as that of the Father and the Holy Spirit. Christ also has the fullness of the human will, energy, action, St. Maximus and St. operation, and power which is the same as that of every other Martin suffered greatly for opphuman being. Salvation con- osing the monothelyte position APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka

Saint Martin of Rome They were imprisoned, tortured, and mutilated by the imperial powers who wanted badly to use monothelytism as a way to reunion with the monophysites.

The Sixth Ecumenical Council Ultimately, however, the doctrine of these saints prevailed. The Third Council of Constantinople, known as the Sixth Ecumenical Council, held in 680-681, officially verified their teaching and formally condemned both Patriarch Sergius of Constantinople and Pope Honorius of Rome, together with all who defended the false doctrine about Jesus that deprived Him of His genuine humanity.

Saint Maxiinus the Confessor His contemporary in Egypt, Saint John Climacus (d.649), abbot of the monastery of Saint Catherine on Mount Sinai, wrote the classical work on the spiritual life, The Ladder of Divine Ascent. Saint Andrew of Crete wrote his penitential canon in the seventh century which is still read in the Orthodox Church during Great Lent.

The Birth of Islam

The seventh century also witnessed the birth of Saint Maxiinus the Islam by the prophet MohamConfessor wrote also on spiri- med, who initiated the Moslem era by his flight to Mecca in tual and ascetical themes.

Theological Writings

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

622. The followers of this new religion lost no time in attacking the Christian empire in both East and West, causing further difficulties for the Eastern Byzantines who were already at war with the Persians. It was during the Persian War that the emperor Heraclius recovered the true Cross from the armies who seized it, and brought it to Constantinople. This action marked the celebration of the Exaltation of the Cross throughout the Christian Empire. Until the thirties of the sevent century, a special day in September for the veneration of the Cross was observed only in Jerusalem. 19

Veronauka The Quinisext Council or The Council of Trullo At the end of the seventh century, most likely in 692, a council was held in Constantinople, in the dome room of a palace called Trullo, which made 102 canonical regulations. These canons, some of which were previously included in Justinian's civil legislation, are called the canons of the Quinisext council which means that they are taken as the canonical rulings of the 5th and 6th ecumenical councils which issued no canonical decrees. The council of Trullo also put into formal church law some of the early practices of the Church which had no official regulatory expression. For example, these canons formalized the rule according to which married men may be ordained to the diaconate and the presbyterate (priesthood)

Saint John Climacus 20

retaining their wives, but that already ordained deacons and priests may not marry. The council reinforced the law dating from Justinian's time that only celibates, normally taken from among the monks, may serve in the office of the bishop. This council also set the ages for ordination, and reaffirmed the traditional churchly discipline regarding the clergy, such as their strict exclusion from direct participation in the political, military, and economic affairs of this world.

Liturgical Development The canons of the Trultan Council clearly decreed that a 40 day period of fasting should preceed Easter, on the week days of which the eucharistic divine liturgy should not be celebrated, but that the liturgy of the presanctified gifts be served (Canon 52). It called for Chris-

tians to honor Christ's resurrection by refraining from penitential kneeling on Sundays (Canon 90). This council forbade laymen from entering the sanctuary of the Church building, and forbid the sacramental marriage of Orthodox Christians with non-Orthodox (Canons 69, 72). It enjoined those who sing in Church to refrain from "undisciplined vociferations" and from using "any melodies which are incongruous and unsuitable for the Church" (Canon 75). It called for the excommunication of people, who for no good reason, miss the liturgy "three consecutive Sundays" (Canon 80). Finally, it called for the "penalty of murder" for those who "give drugs for procuring abortion and those who take them to kill the fetus" (Canon 91). (to be continued)

Saint Andrew of Crete APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka Igumen Gavril

Starci - Sv. Amvrosij Optinski knuvawe i iscelenie na onie koi pristapuvale kon nego za kakva i da bilo potreba. A tie ne bile malku.

(prodolènie) Patot do steknuvawe na duhovnite darovi, ne e lesen. Toj e sekoga{ tesen, trnovit i naporen i malkumina (najsmirenite) go dostignuvaat. So bezmernoto trpenie i smiruvawe vo raznorazni ìvotni okolnosti i isku{enija, se steknuva darot na o~istuvawe na srceto (du{ata), pri toa odgovaraj}i na sekoe od tie isku{enija so qubov. Isto taka, so besprekornoto poslu{anie vo otsekuvaweto na na{ata volja i odrekuvaweto od site na{i èlbi i strasti, potoa i so podvigot vo neprestajnata molitva - se ~isti srceto i se ispolnuva so blagodat, a istovremeno se ~isti i energijata na umot i toj se prosvetluva. Ovoj pat na neprestajna vnatre{na borba, samoodre~uvawe, samoponiùvawe, smirenie, trpenie i qubov go pominal i na{iot vozquben starec Amvrosij, za kogo pi{uvame, i go steknal darot na duhovno rasuduvawe, na proniAPRIL-JUNI /

Kako monah, starec Amvrosij, mnogu se zastapuval za molitvata. Iako negovite poslu{anija ne mu ovozmoùvale celosno da go ispolnuva redovniot bogoslu`ben ciklus vo manastirot, zatoa toa go nadohnaduval so podvigot na vnatre{nata molitva. Zborovite pri zamona{uvawe koga Starecot mu ja dava brojanicata kako duhoven me~, dlaboko odyvonuvale vo negovata du{a deka Isusovata molitva za monahot e zapoved koja treba na sekoe mesto i vo sekoe vreme da ja ima vo svojata usta, um i srce i celiot svoj ìvot da go ispolni so nea. Toj ja ispolnil taa zapoved i so smiren duh neprestajno se podvizuval vo molitvata. Neprestajno ja povtoruval Isusovata molitva so usnite i so umot svrzan za zborovite od molitvata. Toj podvig go vozdignuva do vtoriot stepen na molitvata koga taa preminuva od usna vo umna, za, kako {to i toj samot veli, koga Gospod se smiluval da bide privle~ena od srceto i da prerasne vo neprestajna blagodarna umno-srde~na molitva.

kon stradalnoto ~ove{tvo, toj nikogo ne otfrlal i sekogo go primal i za sekogo imal soodveten sovet. So negovite milozlivi zborovi ja lekuval se~ija du{a davaj}i & uteha. Ja razgonuval sekoja temnina i ja ispolnuval so mir. I kako {to vo Sv. Pismo se veli ,,ne moè da se sokrie grad {to se nao|a na vrv planina. Nitu pak svetilo se pali i klava pod poklop, tuku na sve}nik i im sveti na site v ku}i” i zborovite Hristovi upateni na Negovite vistinski u~enici i posledovateli kako {to veli ,,Taka treba da sveti pred lu|eto i va{ata svetlina, za da gi vidat va{ite dobri dela i da Go proslavat va{iot Otec nebesen...” (Mat. 5; 14-19, taka se prosvetilo i imeto na starec Amvrosij. Kaj nego od utro do mrak, doa|ale lu|e od razli~ni op{testveni sloevi i za razli~ni potrebi. Reka na posetiteli go posetuvale sekoj den i nivniot broj rastel od den na den. Negovoto natprirodno poznavawe na nivnite du{i, darot da moè da pronikne vo srcata na drugite i darot na prozorlivost, mu ovozmoùvale nepogre{livo da ja vidi i oceni moralnata sostojba na lu|eto koi mu se obra}ale i nepogre{livo da gi vodi po patot na spasenieto.

Na toj na~in, ispolnet i so bezgrani~na qubov

Se slu~uvalo nepoznatite lica da gi imenuva

ApRIl-JuNe 2015

21

Veronauka

kako od sekoga{ da gi poznaval, im kaùval za nivnite tajni grevovi i gi isceluval bolnite u{te pred da mu gi otkrijat i im pomagal i predupreduval i za ona {to tie ne znaele i ve}e gi dobivale odgovorite za problemite koi{to go ma~ele. Nikoga{ ne insistiral na svoeto mislewe, sekoga{ daval sloboda i ja po~ituval istata na drugite, samite da odlu~at iako bil ubeden i sekoga{ precizen vo svoite soveti. Znael deka pri~inata za sekoj problem e grevot, a lekot e iskreno i dlaboko pokajanie i sekako pri~estuvaweto so svetite Darovi Hristovi. Smirenieto za nego e osnova za sekoja dobrodetel i po~etok na pravilniot duhoven ìvot. Bez smirenie nema spasenie. Neropotnoto trpenie, isto taka, go potenciral pri re{a-

22

vaweto na problemite i sekako smirenata i topla molitva. ,,]e pomine samo moli se” - bile ~esti zborovi na Starecot. Starecot i pokraj li~ni ispovedi i sovetuvawa, toj kontaktiral i pismeno so mnogumina koi ne bile vo mo`nost da go posetat manastirot, a imale potreba od duhoven sovet. Tie so Starecot kontaktirale pismeno. Starecot i za niv izdvojuval vreme i odgovaral na mnogubrojnite pisma koi mu bile ispra}ani od poznati i nepoznati lu|e od cela Rusija.

Duhovniot lik na Starecot Starec Amvrosij e tipi~en ,,neprimer” za pre-

tstavata kakov treba da e klasi~niot monah. Naviknati na pretstavata deka monahot treba da bide u{te od mladosta, povle~en, krotok, da te`nee pove}e kon osamenost i ako sme ìveele vo negovo vreme, nie sigurno bi go osudile i otfrlile. Toj kako dete bil nemiren i palav, pa duri na momenti zloben i osvetoqubiv. Kako mladenec bil boem i duri {arlatan, sobiraj}i go vnimanieto na auditoriumot okolu sebe so svoite prekumerni {egi i zboruvawa, ~estopati i na tu|a smetka. Otkako stapil vo manastir, isto taka ne go minuval toj klasi~en pat na sekoj isku{enik, pa i koga stanal starec, mnogumina se soblaznuvaat na negoviot pristap i {egobien re~nik i postojanata opkruènost od lu|e i èni. No, vsu{nost starec

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka Amvrosij e ikona na eden sovremen starec vo na{eto vreme i koj po ni{to ne e pomal i od drevnite prepodobni otci i svetiteli. ,,Uspehot” na starec Amvrosij e vo negovata potpolna posvetenost na svoeto delo. S# {to pravel, otkako stapil vo manastir, go pravel so apsolutno poslu{anie i ne protivewe zaradi qubovta Bo`ja izrazena so po~it kon svojot Starec. Takvoto poslu{anie go dovelo vo krajno smirenie, boèstvena prosvetlenost i qubov kon site. I toa e su{tinskoto koe{to starec Amvrosij go pravi tolku golem i veli~estven, po~ituvan i sakan od mno{tvoto narod. Duri i inspiracija na glavniot lik na poznatiot ruski pisatel F. M. Dostoevski vo negoviot najpoznat roman ,,Bra}a Karamazovi", starec Zosima, go bazira tokmu na starec Amvrosij. Izdr`livosta, osnovata na sekoe prekrasno i visoko zdanie e temelot, bazata. Kolku e temelot podlabok i od pocvrst materijal, tolku i zgradata moè da e povisoka i poizdr`liva na site nadvore{ni nepriliki. Taka e i vo duhovniot ìvot. Osnovata na duhovniot ìvot e vo smirenieto. Smirenieto e osnova na sekoja dobrodetel. Ako ne poseduvame smirenie, toga{ ne moème da se ukrasuvame so niedna dobrodetel. Svetitelite koi se izdignale na tolkavi duhovni viso~ini i bile ukraseni so siAPRIL-JUNI /

te dobrodeteli na duhovniot ìvot, poseduvale takvo smirenie i zatoa ne se valkale i ne pa|ale na demonskite isku{enija. I otec Amvrosij kako svoe osnovno pravilo go imal sebesmiruvaweto. Toj nikoga{ ne se falel so kakvo i da e dobro delo i sekoga{, samoponiùvaj}i se vo du{ata, blagodu{no gi podnesuval isku{enijata, koi doa|ale odnadvor, ne osuduvaj}i nikogo i qubej}i go onoj preku kogo doa|a isku{enieto.

ApRIl-JuNe 2015

Za negovoto dlaboko smirenie govorel faktot deka toj ni{to ne pravel po svoja volja. Svojata volja perfektno ja se~el preku podvigot na poslu{anieto i podocna otkako stanal Starec, makar i da imal golem dar na rasuduvawe, toj se obra}al kon drugi starci za sovet i ja sokrival svojata dlaboka duhovnot, ili poto~no, na toj na~in ja pokaùval na delo preku samoukoruvawe, ili {egovitost, ili pak mol~anie i vozdrànost, poradi {to mnogumina gledale vo nego samo obi~en ~ovek. Negovata deviza bila prekrasnata pouka na sv. Isaak Sirin: ,,Vrz site izlij ja svojata milost, no sokrivaj ja od site”. Na toj na~in se ~uval od suetnite pofalbi na svetot i se za{tituval od mnogurogatata gordost. Voshituva~ka bila negovata krotost i dolgotrperlivost, posebno vo podnesuvaweto na negovite ma~ni bolesti. Niv gi smetal

23

Veronauka bilo ispolneto so sostradalna qubov kon niv. Me|utoa, znael da bide strog i pravedno gneven kon onie tvrdoglavite koi uporno ostanuvale na svoeto. Toj ne moèl da ja trpi svoevolnosta i gordelivosta. Tvrdoglavosta i upornosta na nekoi koi ìveele po svoja volja go vadele od takt i negoduval na onie koi }e dojdat na sovet kaj nego i potoa ponatamu si ostanuvale da ìveat nemarno, bez da gi otkrivat svoite grevovni misli i èlbi i povtorno ostanuvale na svoeto. Na takvite im velel: ,,Na{iot nevidliv neprijatel sam ja vloùva grevovnata misla vo du{ite na lu|eto i vedna{ ja zapi{uva kako nivna, ta posle za da moè da gi obvini na Stra{niot Bo`ji Sud”. Bidej}i bil postojano bolen, ne moèl da sluì sekojdnevno Liturgija, no zatoa ~esto se pri~estuval vo svojata }elija, pri toa ne osloboduvaj}i se sebe od potrebnata podgotovka za svetata pri~est. kako dar Bo`ji za negovo smirenie i spasenie. Te{kite bolki, maki i neprijatnosti gi smetal za svoj zasluèn krst i pokraj s#, sekoga{ bil vesel i radosen. Kon site bil ispolnet so milost. Kako {to veli sv. ap. Pavle: ,,za sekogo stanav s#, samo za da go pridobijam”. Kon stradalnici-

24

te se odnesuval beskrajno sostradalno, za da gi podigne stradalnicite i da se ~uvstvuvaat kako da ne se sami. Posebno ja pottiknuval ovaa dobrodetel kaj svoite duhovni ~eda. O. Amvrosij bil milostiv i mnogu im pomagal na siroma{nite i nemo}nite. Im daval kolku {to moèl, i koga imal i koga nemal. Negovoto srce

Najtipo~na crta na negoviot duhoven obraz bila negovata bezgrani~na qubov, kon Boga i bli`nite. Bo`jiot lik i Negovata qubov bila negov edinstven kriteium vo ìvotot. Negoviot najglaven podvig bil da se upodobi na Hrista i ispolnuvaweto na Negovite zborovi: ,,Ako nekoj me qubi, }e go pazi slovoto Moe” (Jn. 14, 23).

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka Starec Amvrosij ûda i znaci na prozorlivost Starecot gi poseduval darovite na prozorlivost i ~udotvorstvo. Ovie negovi darovi toj ne gi promoviral, tuku najtainstveno gi prikrival preku svoevidno jurodivstvo, za lu|eto da ne mislat visoko za nego i go falat. Naj~esto preku {ega ili nekoj nepredvidliv poteg, gi prikrival tie darovi, no podocna }e se vostanovilo deka po negovite molitvi i blagoslov se slu~uvalo ~udoto. Me|utoa, svedo{tvata za odnapred predvidenite ne{ta i ~udesnite iscelenija bile o~igledni, taka {to, mnogumina, pove}eto èni, doa|ale kaj nego i barale da gi ,,udri” po glava za da ozdravat. Mnogubrojni se slu~aite koi ja pokaùvaat negovata svetot i bliskost so Boga, zatoa {to samo ,,onie koi ne gre{at, Bog gi slu{a”. Nie }e spomneme samo nekolku od niv. Imalo i slu~aevi na pretskaùvawe na negovata ìvotna opredelba, koga nekoj {to ne mislel da stane monah, Starecot mu daval kniga da ~ita za mona{tvoto, ili mu zboruval za mona{tvoto, na {to tie se ~udele, no podocna se vostanovilo deka Starecot znael {to pravi i takvite, navistina, ìvotot go zavr{ile kako monasi.

APRIL-JUNI /

Nekoja devojka Vera se odlikuvala so svojot podbiven i buntoven karakter. Nejzinata sestra, pak, naprotiv, bila mnogu pobo`na smirena i blago~estliva. Taa nastojuvala Vera da pojde vo Optina i da se vide so Starecot. Na insistirawe na sestrata, Vera se soglasila, no, vo sebe si rekla: ,,Kakva rabota imam jas so toj star licemer”. Koga do{le tamu, dodeka ~ekale vo gostinskata }elija vo prisustvo na mnogu narod, se pojavil otec Amvrosij i se naso~il direktno kon nea i veselo rekol: ,,Kakov a toj golemec koj zastanal tuka?” Potoa so {epot & rekol na uvoto: ,,A, toa e Vera, koja do{la da go vide licemerot”. Toa bilo dovolno za nea da go promeni svojot odnos kon Starecot i da stane negovo duhovno ~edo... Po izvesno vreme taa pak do{la vo Optina i posakala da kupi portret na Starecot od manastirskata prodavnica. Toj ~inel samo 20 kopejki, i taa kaàla: ,,Jas bi dala mnogu rubqi za nego! A ba}u{kata bil tolku evtin!” Istiot den, pri op{t blagoslov, Starecot pominuvaj}i pokraj nea, ja pogalil po glavata i & {epnal: ,,Zna~i ba}u{kata e evtin, evtin”! *** Kaj Starecot do{ol eden Orloski zemjoposednik i me|u drugoto spodelil so nego deka saka da napravi

ApRIl-JuNe 2015

vodovod vo svoite jabolkovi gradini. Ne otvoreno, no indirektno, kako da slu{nal od drugi, za da go prikrie blagodatniot element na svojot odgovor, ba}u{kata mu kaàl na zemjoposednikot: ,,Onie lu|e koi videle, govorat deka, bilo kako, vodovodot moè da stane najprigoden” i zapo~nal da go opi{uva vodovodot podrobno, kako da bil na samoto mesto. Zemjoposednikot se vratil na svojot imot i zapo~nal da ~ita literatura po toa pra{awe. Se pokaàlo deka ba}u{kata, koj nikoga{ ne se zanimaval so vodovodi, dal sovet soglasno poslednite dostignuvawa po toj predmet. Po izvesno vreme, zemjoposednikot pak do{ol vo Optina. ,,Kako e vodovodot" - zapra{al Starecot. Odgovorot bil deka vodovodot e izgraden po tipi~nite upatstva na ba}u{kata i donel golema polza. Vo sosednite gradini rekoltata se pokaàla slaba, ama negovata gradina imala dobar i dobrokvaliteten plod. Toa ne samo zaradi sovremenosta na metodot, tuku pred s#, zaradi poslu{anieto na samiot zemjoposednik i blagoslovot na Starecot. *** Na okolu 15km od {umskiot skit, ìveel eden {umski ~uvar i dve deca: devoj~e na 5 godini i ma{ko na godina i pol. Eden den ènata po{la vo gradot, a maòt oti{ol na rabota vo {umata. Decata bile ostaveni sa-

25

Veronauka gledalo deka toj e gladen ili deka pla~el: kako celoto vreme da go pominal vo sladok son. *** Edna monahiwa Varvara imala brat koj bil oficer vo artilerija i zaminal vo vojna protiv Turcite vo 1877 g. Eden den dobile pismo deka nejziniot brat bil zastrelan. Obleana so solzi, taa poitala kaj ba}u{kata da ja ute{i. Ba}u{kata ja ute{il kolku {to moèl. Sledniot den Starecot ja presretnal i radosno & kaàl deka brat i e ìv i zdrav. Koga taa go pra{ala dali }e go vidi, ba}u{kata & odgovoril deka }e dobie vest od nego po deset godini. Pretskaùvaweto na Starecot se ispolnilo to~no po 10 godini. Toj se javil od Amerika, so pismo vo koe & pi{al deka e ìv i zdrav i zamolil da mu prosti za{to tolku vreme mol~el.

mi, nadevaj}i se deka pogolemoto }e go ~uva pomaloto. Me|utoa, devoj~eto koga videlo deka majkata zaminuva po~nala da tr~a po nea, no ne ja stignala. Ve~erta koga se vratile maòt i ènata, v ku}i go na{le samo pogolemoto deta, pomaloto nikade go nemalo. Go barale nasekade, no ne go na{le. Pomislile deka bilo izedeno od volcite. Sledniot den po{le kaj otec Amvrosij vo skitot i mu ja raskaàle ne-

26

sre}ata {to gi sna{la. Toj gi obodril i gi pratil da otsluàt moleben pred kazawskata ikona na Bo`jata majka. I otkako }e gi is~itaat molitvite da prodolàt da go baraat deteto. Tie taka napravile i na okolu 4km od svojata ku}a, go na{le svojot sin, zdrav i vesel. Toj sedel do edna grmu{ka i iako bilo pominato edno denono}ie od negovoto zagubuvawe, ne se

*** Na edna monahiwa koja se ispoveduvala kaj starec Amvrosij, toj & rekol da se premesti od svojot manastir vo [amordinskiot, me|utoa, taa se pla{ela da se premesti deka posle negovata smrt }e & bide te{ko bez nego. No, nikomu ne gi otkrivala svoite stravuvawa. Eden den koga pred negovata }elija se nasobral mnogu narod, ba}u{kata izlegol da dade op{t blagoslov. Toj, patem, skrivaj}i ja svojata prozorlivost, odgovoril na nejzinoto stravuvawe, otkako pred site rekol: ,,Znaete li vie deka starcite niko-

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka ga{ ne go ostavaat svoeto bratstvo za vreme na ìvotot, zarem i po svojata smrt tie }e otstapat od nego! Nikoga{! S# vo nego }e bide kako {to bilo”. *** Nekoj si mlad ~ovek se javil kaj ba}u{kata so prevrzana raka i mu se poplakal deka so nikakvi sredstva ne moèl da ja izlekuva i stra{no go boli. Starecot go prekinal so zborovite: ,,I }e prodolì da te boli! Zo{to ti si ja nataìl majka si?” Mom~eto se sepnalo od tie zborovi i vidlivo se smiril. Potoa go sovetuval kako da ìvee i mu pomognal. *** Otec Benedikt, eden od pismovoditelite na otec Amvrosij i negov najblizok u~enik raskaùva: ,,Ba}u{kata sekojdnevno dobiva{e stotici pisma. Fizi~ki ne be{e mo`no da gi pro~itame i da gi pregledame navreme. Starecot, po~nuva da se obespokojuva i pra{uva, dali ne e dobieno pismo od nekogo. No, kako moèvme nie da go znaeme toa bez da sme ja pro~itale celata korespodencija! Toga{ toj sam se pribliùva do pismata, po~nuva da go diktira odgovorot na toa pismo. Jas go otvorav pismoto i go ~itav. Navistina se pokaùva deka Starecot odgovara na dadenoto pra{awe...” *** Nekoj mlad student do{ol kaj Starecot so cel da go ispita. Porano bil vernik, a podocna padnal vo APRIL-JUNI /

Sofija [amordinska

neverie. Koga vlegol kaj Starecot, makar {to toj leèl na svojata postela vo krajna iznemo{tenost poradi svojata bolna sostojba, toj skoknal da go pre~eka mladi~ot i so voshit go pregrnal i mu rekol: ,,Kolku se raduvam! Kolku se raduvam {to te gledam! Mnozina ne te sakaat, mnozina te osuduvaat, osobeno tvoite roditeli, no, tie sosema ne se somnevaat deka ti nabrgu, mnogu skoro, }e gi otfrli{ svoite zabludi i }e se vrati{ kon ona vo {to mnogu si go sakal i vo {to mnogu si veruval!” Na toj na~in, preku qubovta, Starecot mu pomognal na mom~eto da se ispravi. Mladiot ~ovek ja po~uvstvuval negovata qubov i srde~nost i toa taka go potreslo, {to toj zaplakal nezadr`livo i navistina raskinal so svoeto porane{no grevovno povedenie i zapo~nal nov ìvot vo Hristos. ***

ApRIl-JuNe 2015

Aleksandra A. [i{kova, prijatelka na Aleksandra Kqu~areva, so ~ii sredstva e podignat [amordinskiot manastir, u{te pred da se zapoznae so otec Amvrosij zabolela od grloto, vo mnogu te{ka forma predizvikano od seriozna nastinka, taka {to ne moèla da progolta ni{to potvrdo i se hranela so retka i te~na hrana. Lekarite ja sovetuvale da otide vo stranstvo nekade na topla klima. Ne moèle da & pomognat. Kqu~areva ja sovetuvala da se obrati kon starec Amvrosij, vo ~ija ~udotvorna molitva taa cvrsto veruvala. [i{kova vo prv moment ne & davala potrebno vnimanie na taa nejzina preporaka. No podocna, koga po~uvstvuvala deka bolesta & se zasiluva, re{ila da mu pi{e pismo na ba}u{kata da se moli za nea. Toj vedna{ & odgovoril: ,,Dojdi vo Optina bez da se somneva{! Samo pred toa otsluì si moleben na Bo`jata Majka, na Sv. Jovan Vojnik i na Sv. Nikolaj ûdotvorec”. Optina bilo mnogu daleku od kade {to taa ìveela i malku se pla{ela. Pa i nejzinite bliski ja ottrgnuvale od namerata da pojde vo Optina, no taa cvrsto re{ila da se otpovika na pokanata na starec Amvrosij, osobeno ohrabrena od negovite potcrtani zborovi ,,bez da se somneva{“" Taa otpatuvala vo pridru`ba na svojot ma` i uspe{no pristignala vo Optina kade {to ve}e ja ~ekala

27

Veronauka Kqu~areva, koja kako nejzina bliska, padnala na kolena pred Starecot i so solzi nastojuvala da se moli za nejzinata prijatelka:

- Molete mu se na Boga. Molete mu se na Boga. Vie }e bidete izraduvani! i & dal dva mali krsta naniàni na lenta so istkaeni molitvi. Ednata kon Sv. Tihon Zadonski, a vtorata, so molitvata kon Sv. Nikolaj ûdotvorec, bila nameneta za Dimitrij:

- Ba}u{ka, izlekuvaj ja. Kako {to ti umee{ da lekuva{! Starecot silno se razgnevil koga gi ~ul tie zborovi i zapovedal na Kqu~areva da ja napu{ti sobata. Potoa & rekol na [i{kova ,,Ne lekuvam jas, tuku nebesnata Carica. Obrni se kon nea i pomoli & se!” - Vo agolot na sobata visela ikonata na Sv. Bogorodica. Toj zapra{al: - Kade te boli grloto? - Tuka na desnata strana - odgovorila taa. So molitva Starecot go prekrstil tripati bolnoto mesto i [i{kova vedna{ po~uvstvuvala nekakvo olesnuvawe. Mu zablogodarila na otec Amvrosij za milostiviot priem, zemala blagoslov i radosno izlegla, upatuvaj}i se kon svojot ma`, koj ja ~ekal vo priemnata soba. Pred nego taa se obidela da progolta eden zalak leb, za da proveri dali navistina se izlekuvala po molitvite na Starecot. I, ~udesno! Kolkava bila nejzinata radost koga sfatila deka povtorno moè da golta tvrda hrana. ***

28

- Predaj mu go mojot blagoslov - & rekol Starecot na zaminuvawe. Vo letoto 1888 g. na gospo|a Varvara Dimitrievna Musin - Pu{kina od Moskva, & se slu~ilo neobi~no doìvuvawe vo vrska so nejziniot 14-godi{en sin, koj{to zabolel od vospalenie na srednoto uvo i probivawe na tapan~eto, od koe{to te~elo nekoj te~nost. Bolkite na deteto bile neizdr`livi, a telesnata temperatura mu se ka~ila do 40 stepeni. Toga{ tie po{le kaj ba}u{kata da se pomoli za nejzinoto stradalno mom~e. Starecot & odgovoril so nasmevka: - Nema ni{to, nema Ni{to! Uspokojte se! Se }e pomine. Samo molete mu se na Boga. Molitvata na roditelite stignuva do Boga, samo veruvajte vo negovoto milosrdie i molete se! Gospod }e ve ute{i! Tie pominale tamu okolu dve nedeli, no sostojbata na deteto ne se podobruvala, tuku stanuvala u{te polo{a. Na trgnuvawe, Starecot gi zadràl u{te eden den, gi ute{il i povtoruval da mu se molat na Boga: -

Koga stignale vo Moskva, Varvara bila pre~ekana od sinot na u~itelot na Dimitrij koj tr~al so site sili kon niv da gi pre~eka. Tie pomislile deka Mitja ve}e po~inal, me|utoa deteto & kaàlo so radost deka sinot nivni e zdrav. Nakratko im raskaàl kako se slu~ilo toa, deka vo denot koga otec Amvrosij gi blagoslovuval i ispra}al za doma, istata no} deteto zaspalo so zdrav dlabok i spokoen son. I utredenta koga se razbudil, se razbudil kako sosema zdrav, bodar i silen. Nivnata radost nemala kraj i blagodarnost kon Boga po molitvite na svetiot starec. Po nekoe vreme, koga go odnele Dimitar na lekar, doktorite ne moèle da otkrijat koe bilo bolnoto uvo i otkako im poso~ila majka mu, tie videle deka na desnoto uvo se zabeleùva mal beleg od zarasnatata rana i priznale deka iscelenieto e natprirodno.

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka *** Optinskiot monah Pamvo raskaùval kako vo Kaluga se zapoznal so eden sve{tenik. Tie bil bezdetni i mu kaàle na Starec Amvrosij da se mole na Gospod da im dade ro`ba. I navistina, im se rodil sin. Istoto toa mom~e zabolelo na ednoto oko. Prezviterata trgnala so deteto na lekar, no najprvo svratila vo Optina kaj o. Amvrosij. Starecot go blagoslovil mom~eto i po~nal blago da go udira po bolnoto oko, na {to majkata se vozbudila deka u{te tolku }e mu go povredi, pa zaplakala. No podocna, deteto & kaàlo na majka mu deka okoto zazdravuva i ne go boli tolku. Malku podocna is~eznala celata bolka.

APRIL-JUNI /

*** Ima mnogu takvi svedo{ta. Za kraj }e spomneme za u{te edno za jeromonah Dositej, kogo go napadnale |avolski zastra{uvawa: kako nekoj starec doa|al vo negovta }elija i mu ~ital nekoja ~udna nepoznata molitva. Sadovite vo sobata pukale sami od sebe, legloto se lulalo i ~ustvuval kako go pritiska |avolot. Otkako po{ol kaj Starecot, go islu{al i mu kaàl da ne se pla{i i da ja praktikuva pove}e Isusovata molitva koja e hrana na nas lu|eto, a strav i trepet za |avolite. Monahot Dositej toa i go napravil, i po molitvite i blagoslovot na Starecot, demonskite videnieja is~eznale.

ApRIl-JuNe 2015

Od poukite na Starecot i negoviot pedago{ki pristap kon lu|eto ,,Kako da se ìvee"? Ova be{e najva`noto pra{awe, postaveno na starecot od strana na site. Toj odgovori so svojot voobi~aen, humoristi~en ton: ,,@ivej, ne taguvaj, ne osuduvaj nikogo, ne voznemiruvaj nikogo i po~ituvaj sekogo”. êsto tonot na starecot predizvikuva{e nasmevki na licata na lesnoumnite slu{ateli. Me|utoa, ako ~ovek podlaboko se zamisli nad ovaa pouka, dlabokata smisla na zborovite }e stane o~igledna na sekogo.

29

Veronauka

*** ,,Ne se oàlostuvaj", t.e. tvoeto srce da ne se optovaruva so tagi i nesre}i, koi se neizbe`ni za sekoe ~ove~ko su{testvo, tuku usmeri go kon Edinstveniot Izvor na ve~na radost - kon Boga. Preku Nego, ~ovekot se izmiruva so svoite àlosti, stanuva ,,pokoren” i taka se zdobiva so mir. *** ,,Ne osuduvaj nikogo”, ,,Ne voznemiruvaj”. Osuduvaweto i voznemiruvaweto, koi se fidanki na destruktivnata gordost, se dvete najvoobi~aeni aktivnosti na lu|eto. Tie se dovolni da ja frlat du{ata na ~ovekot vo dlabo~inite na pekolot, dodeka voglavno moè da se misli deka toa ne se grevovi. ***

30

,,Moe po~ituvawe kon sekogo” - ja naveduva zapovedta na Apostolot: ,,Natprevaruvajte se vo po~ituvawe eden kon drug” (Rim. 12,10). *** Od utro do ve~er gi upravuvame site na{i misli na teloto, koe e ku}a za crvi, a ne na Bo`jite najdragoceni i najsakani su{testva, na Negovata slika na slava i veli~estvo edvaj tro{ime po edna misla nedelno. Gi tro{ime najubavite godini na svojot ìvot vo sluèwe na na{eto telo, a samo poslednite minuti na na{ata starost gi tro{ime na podgotovka na ve~noto spasenie. Sekojdnevno na teloto mu se nudat polni ~a{i i rasko{ni jadewa, kako na

proslava na bogat ~ovek, dodeka du{ata odvaj sobira tro{ki od zborovite Bo`ji na Negoviot prag. Nezna~ajnoto telo se pere, oblekuva, ukrasuva so site mo`ni riznici na prirodata i naukata, dodeka bescenetata du{a, nevestata Hristova, nasledni~ka na nebesata, skita so iscrpuva~ki ~ekori, oble~ena vo obleka na siroma{en skitnik. *** Najmilosrden Gospodi! Pomogni ni da prezreme s# minlivo i da se griìme samo za potrebite za spasenie na na{ata du{a. Za qubovta Sekako qubovta e povisoka od s#. Ako vidi{ deka nema{ qubov vo sebe, ako saka{ da ja zdobie{, toga{ pravi dela na qubovta, duri

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka i ako tie dela na po~etokot se bez qubov. Bog }e ja vidi tvojata èlba za stradawata i }e vsadi qubov vo tvoeto srce. ,,Tie koi imaat ne~isto srce, ne treba da o~ajuvaat za{to so Bo`ja pomo{ moàt da go smenat. S# {to ti e potrebno e da straàri{ nad sebe vnimatelno, da ne dozvoluva{ mo`nosta da bide{ blagonaklon kon bli`nite da ti izbega, otkrivaj gi svoite misli na starcite i bidi blagonaklon do kraj. Sekako, ova ne moè da se slu~i odedna{, no Bog e mnogutrpeliv. Toj go prekinuva ìvotot na li~nosta samo koga gleda deka e spremna da prejde vo ve~nosta, ili, koga gleda deka nema pove}e nade` za negovo podobruvawe.

Za spasenieto Ako nekoj ili ne{to n# isku{uva ili zbunuva, toa jasno pokaùva deka ne se odnesuvame pravilno sprema zakonite Bo`ji, me|u koi najgolem e onoj za sudeweto i osuduvaweto na bilo kogo. Na Stra{niot Sud, sekoj }e bide proslaven ili zasramen spored svoite dela. Stariot Zavet zapoveduva da se pogriìme za na{eto spasuvawe i napredok na du{ite. Za ova nie najmnogu treba da se griìme. *** Bog nas ne ne prisiluva protiv na{a volja, tuku ni nudi izbor za na{eto opredeluvawe i tokmu preku slobodnata

Qubovta e, se razbira, nad s#. Nao|a{ li vo tebe deka nema qubov, a saka{ da ja stekne{, izvr{uvaj dela na qubovta, makar i vo po~etokot tie dela da ne bidat prosledeni so qubov. Gospod }e ja vidi tvojata èlba i revnost i }e ja vsadi qubovta vo tvoeto srce. Najva`no e {tom }e zabeleì{ deka si napravil grev protiv qubovta, vedna{ da go ispovedi{ na svojot duhovnik. Nekoga{ doa|a od lo{oto srce, a nekoga{ od neprijatelot. Ti samiot ne si sposoben ova da go razbere{; no koga }e se ispoveda{, neprijatelot }e otstapi. APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

volja poedinci se zavrtuvaat kon dobroto ili kon zloto. Sprema toa, beskorisno e da se obvinuvaat onie koi ìveat okolu nas, kako tie da ni pre~at ili go spre~uvaat na{eto spasenie ili duhoven napredok Za smirenieto Mora da se smiri{ sebesi pred sekoj i da se smeta{ sebe za polo{ od sekogo. Ako ne sme nanele navreda, koja bila izvr{ena od drugi, toga{ toa e taka za{to ne sme imale prilika ili situacijata i uslovite bile razli~ni. Dodeka vo sekoja li~nost postoi ne{to dobro i ne`no, site nie obi~no gi gledame nivnite maani i ne zabeleùvame ni{to dobro vo niv. *** Prirodno e i su{tinski gre{noto ~ove~ko bitie da se smiruva sebesi. Ako toa ne go pravi, toga{ }e bide smiruvan so uslovi uredeni zaradi korist na negovata du{a. Starecot, isto taka raskaàl kako nekoja èna skitala vamu i tamu, prvo vo Kievo, pa vo Zadonsk, a eden starec & rekol: ,,Seto ova nema nikakva korist. Sedi mirno i kaùvaj ja molitvata na Mudriot Razbojnik”. Licemerieto e polo{o od neverieto. 31

Veronauka Za pokajanieto So cel da dade neophodno razbirawe za mo}ta na pokajanieto, Starec Amvrosij re~e: ,,Kakvi se vremiwata pred nas! Porano, koga nekoj iskreno se kael za svoite grevovi, toj go menuval svojot na~in na ìvot i ìveel neporo~no. No, sega ~esto se slu~uva, vo tekot na ispovedta li~nosta gi naveduva svoite grevovi, a potoa prodolùva da ìvee nepromeneto." *** Postojat tri uslovi za spasenie. Sveti jovan Zlatoust veli: a) Ne gre{i; b) Ako si gre{el, pokaj se; v) Tie {to ne se kaat na vistinskio na~in, moraat da ja nosat svojata taga koga gi snao|a. - Se slu~uva - znae da kaè ba}u{kata, - iako na{ite grevovi se prosteni preku pokajuvawe, na{ata svest ne prestanuva da ni gi pretstavuva. Kako sporedba, upokoeniot Starec Makarij, znael da go pokaè svojot palec koj bil ise~en pred dolgo vreme: bolkata odamna pominala, no luznata ostanala. Tokmu taka e po pokajuvaweto, luznite ostanuvaat, t.e. ukorite na sovesta. - Iako Bog gi prostuva grevovite na onie koi se kaat, sekoj grev bara kazna za o~istuvawe. Na primer, otkako Hristos mu rekol na

32

pokajaniot razbojnik: ,,Denes }e bide{ so Mene vo Rajot”, negovite kolena se skr{eni. A {to mislite, kako bilo da se visi samo na svoite race, so skr{eni ~a{ki, tri saati? Toa zna~elo deka toj moral prvo sebe da se o~isti preku stradawe. O~istuvaweto na onie gre{nici, koi umrele vedna{ po pokajuvaweto, se vr{i preku molitvi na Crkvata, a onie, koi u{te se ìvi, moraat da se o~istat sebesi preku promena na na~inot na ìvotot i davawe pomo{ za da gi pokrijat nivnite grevovi. Za stradaweto - Bog ne sozdava krstovi za lu|e, t.e. o~istuvawe preku duhovni i telesni stradawa. I bez razlika kolku toj krst e teòk za poedinec, drvoto koe bilo upotrebeno raste od zemjata na negovoto srce. - Nekoga{ krstot e umen, koj go zbunuva poedinecot so gre{ni misli. No li~nosta ne e vinovna, ako ne se soglasuva so niv. Starecot navede primer:

Edna{ edna podvi`ni~ka dolgo vreme bila voznemirena zaradi toa {to imala ne~isti misli. Koga Hristos se pojavil i gi isteral, taa Mu rekla niz pla~: ,,Sladok Isuse, kade be{e do sega”? Na toa Hristos odgovoril: ,,Bev vo tvoeto srce”. Taa potoa pra{ala: ,,No moeto srce e ispolneto so ne~isti misli”. A Hristos & odgovoril: ,,Sfati deka sum bil vo tvoeto srce i deka ti ne si bila nakloneta kon tie misli, tuku si se trudela da se oslobodi{ od niv. Bidej}i ne moè{e toa da go napravi{, si stradala i na toj na~in si spremala mesto za Mene vo tvoeto srce. Za milosrdieto - Sveti Jovan Zlatoust veli: po~ni so davawe na siroma{nite, so ona {to ne ti e potrebno, {to samo leì naokolu nepotrebno, potoa }e bide{ vo sostojba da dade{ duri i pove}e na sopstven tro{ok, a na kraj }e bide{ spremen da dade{ s# {to ima{. Mrzlivost i uninie Zdodevnosta e vnuka na uninieto i }erka na mrzlivosta. Za da ja istera{, napni se vo rabotata i nemoj da bide{ mrzliv vo molitvite: toga{ zdodevnosta }e pomine i }e nastapi revnosta. A ako na ova gi dodade{ smirenieto i trpenieto, toga{ }e se oslobodi{ od mnogu propasti.

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Veronauka Postavuvaj}i si go sopstvenoto pra{awe: Zo{to lu|eto gre{at?, Starecot bi odgovoril: ,,Ili od neznaewe {to treba da pravat, od {to da se ~uvaat; ili ako znaat, zaboravaat, a ako ne zaboravaat, toga{ bidej}i se mrzlivi i stanuvaat temni i gi obzema uninie. Ova se trite ~ovekojadci: uninieto ili mrzlivosta, zaboravenosta i neznaeweto, poradi koi celiot ~ove~ki rod e vrzan vo prangite na neodlu~nosta posle {to sledi nebre`nost i nevnimatelnost so site lo{i èlbi.

Za razdrazlivosta Nikoj ne treba da ja opravduva svojata razdrazlivost deka e nekoj vid na bolest za{to toa doa|a od gordosta. Spored zborovite na Sveti Apostol Jakov: ,,za{to gnevot ~ove~ki ne deli pravda Bo`ja”. Za da ne podlegne{ na razdrazlivost i gnev, ne bi trebalo da se brza{. Za zavista i zlobata Starecot re~e: ,,Mora{ sebesi da se primoruva{, pa i protiv svojata volja, da pravi{ nekoe dobro

na svoite neprijateli i da ne ~uva{ osveta, tuku da bide{ vnimatelen, da ne navreduva{ so nastap poln so prezir i poniùvawe”. Edna èna pra{ala: ,,Ne razbiram ba}u{ka, kako ti ne samo {to ne se luti{ na onie koi zboruvaat lo{o za tebe, tuku prodolùva{ da gi saka{“. Na ova, Starecot dolgo se smeel i rekol: ,,Ima{ mlad sin. Dali se luti{ na nego koga nema da napravi ne{to kako {to treba? Zarem ne se trudi{ namesto toa, da gi skrie{ negovite nedostatoci?" (prodolùva)

Za trpenieto Koga si voznemiren, nikoga{ ne pra{uvaj zo{to e toa taka. Toa nikoga{ nema da go pronajde{ vo Svetoto Pismo. Namesto toa, Pismoto kaùva: ,,Ako nekoj te udri po obrazot, zavrti go i drugiot. Mnogu e te{ko nekogo da go udri{ po desniot obraz, a toa bi trebalo da se sfati kako: ako nekoj po~ne da te kleveti, ili da te predizvikuva nepravedno, toa zna~i deka te udira po desniot obraz. Ne se àli, tuku nosi go ovoj udar trpelivo i zavrti go i leviot obraz, t.e. seti se na tvoite minati nedela. Ako vo toj moment si nevin, toga{ mnogu si gre{el vo minatoto; so ova }e bide{ ubeden deka zasluùva{ kazna. Samoopravduvaweto e golem grev”.

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

33

Vesti

Starec Paisij kanoniziran za svetitel (13.01.2015) Tuku{to dojde soop{tenieto deka Svetiot Sinod na Carigradskata Patrijar{ija donese re{enie za kanonizacija na starecot Pajsij Svetogorec. Vo oficijalnoto soop{tenie se veli deka denes Svetiot Sinod na Vselenskata Patrijar{ija ednodu{no go primil predlogot od komisijata za kanonizacija za vpi{uvawe vo spisokot na svetiite na Pravoslavnata Crkva na monahot Pajsij Svetogorec. Starec Pajsij e roden vo 1924 g, vo Faras, Kapadokija i po~inal na 12 juli 1994 g. Ne e pogreban na

minal pogolemiot del od ne-goviot ìvot, tuku vo osnovaniot od nego ènski manastir vo Suroti, Halkidiki. Starec Pajsij e eden od najpoznatite sovremeni pravoslavni duhovnici, koj dobil dar na duhovno rakovodstvo (t.n. star~estvo), ~udotvorstvo i prozorlivost. I dosega toj be{e po~ituvan vo celiot pravoslaven svet kako svetitel, a vo golem broj pravoslavni crkvi ima i negovi ikoni i freski. Vo 2013 godina, Vselenskata Patrijar{ija go kanonizira i Starec Porfirij Kavsokalivit. Sveta Gora, kade {to go po-

(prezemeno od: MPC-OA)

Vi blagodaram {to go ubivte sin mi" 24/02/2015

Majkata na eden od ubienite kopti vo Libija (koi Koptskata crkva gi proglasi za ma~enici), Ki-

34

ril, vo edno neodamne{no intervju veli deka im prostila na ubijcite na nejziniot sin, zatoa {to toj e sega ,,so Gospoda”. U{te pove}e, taa veli deka se moli za militantite, za i tie da ja vidat svetlinata i da se odvratat od zloto. - Postojano mi velea

deka sinot mi e kidnapiran. Jas im velev ,,Ne, toj e so Gospoda”. Pra{ana dali ima nekakva poraka za ubijcite na nejziniot sin, taa odgovara: ,,Vi blagodaram za negovoto ma~eni{tvo, Gospod neka gi dopre va{ite srca i neka osvetli pat za da ne zavr{ite lo{o - neka vi go osvetli patot za da ne zavr{ite vo pekolot”. (prezemeno od: Agapi)

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Vesti

Vo Grcija miroto~i ikona na arhangel Mihail (28 mart 2015) znamenie Bo`jo. Zamoliv eden hemi~ar da mi dade svoe mislewe, no ne dobiv nikakvo konkretno objasnuvawe”, raskaùva toj. Isto taka, Panajotis objasnuva deka drvoto polzuvano za ikonata bilo barem 200 godini staro.

Na nekolku kilometri od gradot Trikala, vo senkata na sve{tenite karpi vo blizina na Meteori, be{e posvedo~en eden potresen podatok. Ikona so sve{tenoto izobrazenie na Arhangel Mihail zografisana pred 5 godini od strana na ikonopisecot otec Panajotis Pevkis, izleva kapki na blagouhano maslo, koe na ~udesen na~in ne & {teti na izobrazbata. Sve{tenikot ikonopisec po~uvstvuval silen strav koga gi videl tie kapki. Vedna{ toj se pomolil na Boga. Na po~etokot toj ne kaùval nikomu za ~udoto, pla{ej}i se deka lu|eto nepravilno }e ja sfatat ovaa, kako {to veli samiot ,,poraka” od Boga. ,,Sve{tenoto izobraènie na Arhangel Mihail {to go ìvopisav, e to~na kopija na ikona od ikonografskata {kola na HrisoAPRIL-JUNI /

lor. Ikonata be{e zavr{ena pred 5 godini. Me zaprepasti koga sfativ vo eden moment deka od drvoto na ikonata po~nuva da te~e miro. Prekrstuvaj}i se, zedov par~e pamuk i gi izbri{av kapkite, bidej}i se pla{ev deka bi moèle da ja o{tetat izobrazbata. Toga{ na ni{to ne mislev. No, masloto prodolì da se pojavuva i blagouha. Ima miris sli~en na maslo od kandilo so kilibar boja. Najinteresno e toa {to miroto ne im {teti na boite na ikonata”, raskaà o. Panajotis Pevkis za vesnikot ,,Ortodoksi Alitia”.

,,Toa e specijalno isu{en javor, koj{to ne moè da sodrì smola, kako na primer borot, pa zatoa i ne moàm da sfatam kako toj izleva maslo”, dodava o. Panajotis. Dokolku masloto prodolì da istekuva i ponatamu vo tekot na godinata, ikonopisecot }e se obrati kaj stru~ni lica za konsultacija. Otec Panajotis ja narekuva ovaa pojava ,,znamenie preku koe Gospod saka da ja ukrepi verata na lu|eto”. (prezemeno od: MPC-OA)

Kako {to objasni samiot ikonopisec kapkite se pojavuvaat na razni mesta na ikonata. ,,Edna{ miroto se pojavuva na likot na arhangel Mihail, drugpat na racete i sekojpat na razli~ni mesta. Ne moàm da ja objasnam ovaa tainstvena ~udesna pojava i smetam deka toa e

ApRIl-JuNe 2015

35

Vesti

Abortusot stana ,,Evropska vrednost” (17.03.2015) Evropskiot parlament usvoi rezolucija koja go priznava abortusot kako fundamentalno pravo i kako del od pravoto za reprodukcija. Takanare~eniot Izve{taj Tarabeli, vo ~est na belgiskiot politi~ar Mark Tarabeli, izleze od ramkite na diskusijata i premina vo radikalna izmena na statusot za abortusot, izedna~uvaj}i go so najva`nite ~ovekovi prava. Celata situacija se dviì vo ramkite na zasileni pro-abortus retoriki vo zemjite na EU i pritisok vrz zemjite {to go za{tituvaat ìvotot na svoite gra|ani do ra|aweto. ^lenot 45 od Izve{tajot glasi: ,,ènite treba da imaat kontrola nad nivnite seksualni i reproduktivni prava... da imaat dostapnost do kontraceptivnite sredstva i abortusot...” Rezolucijata bila usvoena so 441 glas ,,za”, 205 ,,protiv”, i 52 - ,,vozdràni”. Merkata celosno bila poddràna od progresivnata alijansa na socijalisti i demokrati - socijal-demokratskata frakcija pri Evropskiot parlament. Od strana na Federacijata na katoli~kite semejni asocijacii, Izve{tajot be{e nare~en ,,kontroverzen” bidej}i e protivre~en na Povelbata za fundamentalni prava vo EU. Vo prviot ~len od Povelbata stoi deka: ,,ôvekovoto dostoinstvo e nepovredlivo”, a vo

36

vtoriot deka: ,,Sekoj ~ovek ima pravo na ìvot”. Izve{tajot Tarabeli predizvika protest kaj hristijanskite zaednici vo EU i protiv nego be{e organizirano sobirawe potpisi (http://www.citizengo.org/en/19722-eu-parliament-vote-right-abortion); sobrani se 170.000 potpisi. Vo ~etvrtok, vo Evroparlamentot }e bide podnesen drug pro-abortus dokument nare~en Izve{taj Panceri. ^lenot 15 od ovoj dokument go priznava abortusot kako ,,sredstvo za spasuvawe na ìvotot na ènata”. ,,Pristap do uslugite za reproduktivno zdravje”, vo prevod na birokratskiot jazik na EU zna~i poddr{ka na abortusot, kontrola nad ra|aweto i korupcija kaj maloletnicite. Ruskiot Patrijarh: So zakon da se zabrani abortusot Pri izlagaweto vo Dràvnata duma na Ruskata Federacija, vo januari 2015 g., Poglavarot na Ruskata Pravoslavna Crkva, Patrijarhot Moskovski i na cela

Rusija Kiril im predloì na zakonodavcite abortusot da se povle~e od zadolìtelniot zdravstveno-osiguritelen sistem. ,,Mislam deka moralno e opravdano otstranuvaweto na abortusot od zadolìtelniot zdravstveno-osiguritelen sistem, koj poteknuva od strana na onie {to gi donesuvaat zakonite, no gi vklu~uva i onie {to kategori~no se protiv abortusot”, izjavi toga{ Negovata Svetost. Na sajtot CitizenGO.org vo tek e sobiraweto potpisi za poddr{ka na ovaa inicijativa. Sobrani se pove}e od 16.000 potpisi, a potrebni se u{te 20.000. ,,Ako dràvniot zakon ne go zabrani abortusot, posledicite }e padnat na tovar na site gra|ani, bidej}i Bog }e go kazni celiot narod. No, ako so zakon se zabrani abortusot, toga{ podloèn na kazna }e bide edinstveno ~ovekot {to gre{i”, taka velel Starec Pajsij Svetogorec. (prezemeno od: MPC-OA)

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Vesti

Prva me|unarodna konferencija posvetena na digitalnite mediumi i pravoslavnata pastirska dejnost (20.03.2015)

Pod pokrovitelstvo na Negovata Svetost Vselenskiot Patrijarh Vartolomej, od 7 do 9 maj 2015 g., vo Atina, }e bide odràna Prvata me|unarodna konferencija posvetena na digitalnite mediumi i pravoslavnata pastirska dejnost. „Sveti Maksim Grk“, Instititot za istraùvawe, ~uvawe i unapreduvawe na duhovnite i kulturni tradicii, koj so godini e aktiven na ova pole, prvenstveno preku sajtot Pemptousia, organizira konferencija vo sorabotka so mediumskata mreà Orthodox Christian Network (myocn.net), koja dejstvuva pri Soborot APRIL-JUNI /

na kanonskite Episkopi na SAD, i veb-sajtot Bogoslov, osnovan od Oddelot za versko obrazovanie pri Moskovskata patrijar{ija. Konferencijata }e ja proceni i analizira pastirskata rabota koja se nudi po pat na digitalnite mediumi, kako i dinamikata na pravoslavnoto prisustvo vo ovaa oblast. Diskusijata potoa }e se skoncentrira na procenkata na pravoslavniot diskurs vo sajberprostorot. Pokraj sobiraweto na lu|eto direktno vklu~eni vo rabotata na pravoslavnite digitalni mediumi,

ApRIl-JuNe 2015

cel na konferencijata e i koordinacija na rabotata poradi poefektivno prenesuvawe zborovi od Evangelieto na korisnicite na Internet, a vo slava na Bog. Vo rabotata na konferencijata }e u~estvuvaat 75 eksperti, pravoslavnoto sve{tenstvo i laici od 21 zemja, koi }e gi pretstavuvaat site jurisdikcii na Pravoslavnata Crkva. Za pove}e informacii i registracija, posetete go sajtot http://www.dmopc15.com/. (prezemeno od: MPC-OA)

37

Vesti

Svetogorcite protiv planovite na gr~kata vlada da gi vovede elektronskite paso{i (25.03.2015)

Na 16 mart 2015 godina, Svetiot Kinot (upravno telo) na Sveta Gora isprati otvoreno pismo do ministerot za reformi vo upravuvaweto, g. Georgij Katruga-

los. Spored misleweto na Upravata na Sveta Gora, voveduvaweto na novi elektronski paso{i od strana na Vladata, ,,pod izgovor za bo-

rba so birokratijata i krizata”, }e pretstavuva zagrozuvawe na neprikosnovenosta na li~nite podatoci i }e predizvika ,,naru{uvawe na li~nite prava i slobodi”. ,,Ve molime da go zemete predvid toa deka ,,li~nata karta na gra|aninot” ja negira negovata li~nost, pretvoraj}i ja vo brojka vo ramkite na sistemite za dràvno upravuvawe. Na toj na~in se naru{uva, dadenata od Bog, sloboda na ~ovekovata li~nost”, se veli vo obra}aweto do ministerot od strana na pretstavnicite na svetogorskite manastiri. (prezemeno od: MPC-OA)

[vedska - edna od najpoznatite ateisti~ki zemji vo celiot svet (01.04.2015) [vedska - edna od najpoznatite sekularni dràvi vo svetot. Soglasno statisti~kite podatoci do koi do{ol Fil Cukerman, istraùva~ od kaliforniskiot kolex Pitzer, za nevernici se smetaat 85% od [ve|anite. Ova e edna od najvisokite stapki, registrirani vo svetot, koi ukaùvaat na ne-

38

verie, se veli vo soop{enieto na InoSmi. So [vedska, vo vrska so ova, bliski se i Vietnam, Danska, Japonija i Francija. Sociologot Cukerman procenil deka re~isi milijarda ìteli na Zemja-

ta se deklariraat kako ateisti, agnostici ili ednostavno nevernici. Negovite naodi se baziraat na inetrvjuiranite 50 000 ìteli od 57 zemji vo svetot, koi bile sporedeni so isti takvi od 2005 god. ,,Glavniot trend - raste sekularizacijata. Reli-

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

Slu`ben del gijata vo mnogu dràvi i vo ìvotot na pove}eto lu|e stanuva periferna - veli vo edno intervju, Madlen Sulton - [ve|anec, profesor na katedrata po sociologija na religiite pri Upsalskiot univerzitet. - Brojot na ~lenovite na religioznite grupi se namaluva, za razlika od porano, a ova se odnesuva i na muslimanite.” U{te eden naod od istraùvaweto na Fil Cukerman: kolku e pobogata zemja-

ta, i lu|eto ìveat podobro, tolku pomalku tie veruvaat

vo Bog. (prezemeno od: MPC-OA)

Zapo~na Tretoto zasedanie na me|upravoslavnata komisija za podgotovka na dokumentacijata za Sepravoslavniot sobor (01.04.2015) Na 30 mart 2015 g. vo Pravoslavniot centar na Konstantinopolskata patrijar{ija vo [ambezi, blizu @eneva, zapo~na Tretoto zasedanie na specijalnata me|upravoslavna komisija za podgotovka na Sepravoslavniot sobor. Tretoto zasedanie }e bide posveteno na zavr{uvawe na revizijata na nacrtdokumentot za Sepravoslavniot sobor ,,Pridonesot na Pravoslavnata Crkva za triumfot na mirot, spravedlivosta, slobodata, bratstAPRIL-JUNI /

voto i qubovta me|u narodite i eliminacija na rasnata i drugite diskriminacii”, zapo~nat na Vtoroto zasedanie, kako i na redaktirawe na proekti i drugi re{enija za Svetiot i Velik sobor na Pravoslavnata Crkva. Na zasedanieto pod pretsedatelstvo na Pergam-

ApRIl-JuNe 2015

skiot Mitropolit Ziziulas (Carigradska patrijar{ija) }e zemat u~estvo i delegacii so prestavnici od ostanatite Pravoslavni Crkvi: Vselenskata patrijar{ija na Konstantinopol, Aleksandriskata patrijar{ija, Antiohiskata, Erusalimskata, Gruziskata, Srpskata, Romanskata, Bugarskata, Pravoslavnata Crkva na Kipar, Gr~kata Pravoslavna Crkva, Albanskata, Polskata i Pravoslvnata Crkva na ê{ka i Slova~ka. (prezemeno od: MPC-OA)

39

Vesti

ûdo vo Jekaterinburg: prozborelo dete so cerebralna paraliza (21 April 2015)

Ruskite crkovni mediumi denovive ja objavija vesta za ~udoto {to se slu~ilo so mladiot Kiril, na kogo mu bil dijagnosticiran najteòk stadium na detska cerebralna paraliza. Imeno, otkako lekarite konstatirale deka se raboti za beznadeèn slu~aj, na roditelite im ostanalo samo smireno da go nosat krstot i da se nadevaat na pomo{ od Boga. Toa i se slu~ilo. Vo ramkite na pravoslavnata slu`ba na Jekaterinbur{kata eparhija (RPC-MP) redovno se organiziraat pokloni~ki patuvawa vo razli~ni hramovi od eparhijata, a naso~eni

40

kon olesnuvawe na ìvotot na malite pacienti i nivnite semejstva. Vo mart godinava, spored rasporedot, se planiralo poklonenie pred Fjodorovskata ikona na Majkata Bo`ja, koja bila privremeno donesena vo eparhijata. Spored o~evidcite, pristignuvaj}i vo hramot vo koj bila donesena ~udotvornata ikona, maliot Kiril bil izvaden od koli~kata i

na race prenesen vo crkvata, zatoa {to za àl, nemalo soodveten pristap za lica so invaliditet. Najprvo toj, zaedno so majka mu i baba mu, ja posetile izlo`bata vo Patrijar{iskoto podvorje, a potoa po{le da se pomolat pred bogorodi~nat Fjodorovska ikona. Za toa vreme, se sluèl akatistot kon ovaa ikona. Bidej}i Kiril zapo~nal da se voznemiruva, majka mu morala da go iznese nadvor od hramot. Sepak, na kraj se vratile i ja celivale ikonata, po {to vedna{ Kiril zapo~nal da zboruva: ,,Mama, mama, mama!”, bile negovite prvi zborovi. Lu|eto so solzi vo o~ite go svedo~ele ova ~udo. Istiot den toj mirno legnal da spie, i za prv pat mirno ja prespal celata no}. Celoto negovo semejstvo e trognato od ova ~udo, i prodolùva u{te pousrdno da se trudi da ìvee spored evangelskiot ideal. (prezemeno od: Kumanovskoosogovska eparhija)

APRIL-JUNI /

ApRIl-JuNe 2015

8 Ден/ The Eight Day

Recommend Documents