Visoka Škola Tehničkih Strukovnih Studija Čačak
Odsek:Elektrotehnika Smer:Elektroenergetika
Projektni zadatak iz Električnih instalacija i osvetljenja
Student: Srdanović Darko Broj indeksa:111/03
Profesor: mr.Dragan Brajović,dipl.el.ing
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Čačak,septembar, 2008 god.
2
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Sadržaj
Električne šeme: 1) Jednopolna šema napajanja objekta 2) Jednopolna šema MRM1 3) Jednopolna šema MRM2 4) Jednopolna šema MRM3 5) Jednopolna šema MRM4 6) Šema električne instalacije osvetljenja 7) Šema električne instalacije priključnica 8) Šema razvodne table stana 9) Šema instalacije telefonskog priključka 10) Šema instalacije TV priključka 11) Jednopolna šema stepenišnog osvetljenja 12) Razvodna instalacija za TV i telefon 13) Šema električne razvodne instalacije lifta 14) Gromobranska instalacija-sistem uzemljenja 15) TN sistem zaštite
Visoka Škola Tehničkih Strukovnih Studija- Čačak Odsek.Elektrotehnički Predmet:Električne instalacije i osvetljenja Kandidat: Srdanović Darko 111/03 PROJEKTNI ZADATAK Projektovati električnu instalaciju stambene zgrade P+m= 10 spratova,a sa po n= 4 istovetnih stanova na svakom spratu.U zgradi postoji lift čiji je pogonski deo smešten u prostoriji iznad liftovskog šahta na m-tom spratu.Zgrada je završena ravnim krovom pokrivenim limom debljine 0.8 mm,čija je osnova, kao i osnova zgrade, pravougaonik dimenzija stranica 20× 20 (m).Zgrada je visoka (m+1)× 3.2m.Projekat instalacije treba da obuhvati sledeće: 3
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
1. Tehnički opis 2. Tehničke uslove 3. Fotometrijski proračun 4. Izbor termičkih potrošača 5. Termoakumulaciono grejanje 6. Stepenišno osvetljenje 7. Električnu razvodnu instalaciju za lift 8. Definisanje PM,MRM i RM 9. Telefonsku instalaciju 10. Instalaciju za TV 11. Zaštita od opasnog napona dodira: TN Sistem 12. Instalaciju zasštite od atmosferskog pražnjenja 13. Električne šeme 14. Specifikaciju opreme i materijala Električni priključak zgrade:Kablovski vod 150m Prilog:Građevinska osnova stana F
Datum: 12.12.2007
Zadatak izdao: Dragan Brajović
4
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Kuhinja
Spavaća soba
Ostava Predsoblje
Dnevna soba
Kupatilo
Projekat F
razmera 1:50
5
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Tehnički opis Električna instalacija objekta mora biti izvedena po propisima koje se odnose na izvođenje električnih instalacija u stambenim objektima. Stambeni objekat se napaja sa dva kabla tipa PP41-3x185+95mm2.Dužina kabla od trafostanice do priključnog mesta iznosi 150m .U priključnom ormanu je ugrađeno šest NVO od 300A. Iz priključnog ormana(PM) sa osigurača polaze dva kabla tipa PP41-3x150 +70mm2 pomoću kojih se napajaju MRM1 i MRM2. U MRM1 su ugrađena dvotarifna brojila sa kojih se meri utrošak električne energije prvih 14 stanova,takođe je instalirano i torfazno dvotarifno brojilo koje meri utrošenu električnu energiju lifta i stepenišnog osvetljenja U MRM2 su ugrađena dvotarifna brojila sa kojih se meri utrošak električne energije preostalih 14 stanova. Svako razvodno mesto(RM) u stanu napaja se kablom 5x10 mm2.Razvodna mesta ili razvodne table u stanovima su tipske proizvodnje sa odvojenim sabirnicama za dirigovane potrošače i slobodnu potrošnju, postavljene iznad ulaznih vrata sa ugradjenom signalnom lampicom za drugu tarifu, sa kontaktorom za uključenje druge tarife i el. zvonom. Jednopolna šema po kojoj je urađena svaka tabla data je u prilogu grafičke dokumentacije. Merenje utrošene električne energije je za svaki stan zasebno pomoću trofaznog brojila sa uklopnim satom. Od instalacija u stanovima predvidja se električna rasveta u svim prostorijama. U spavaćoj sobi su predvidjene tri monofazne "šuko" priključnice, u dnevnoj sobi tri monofazne i jedna trofazna. U kuhinji je predvidjena dve trofazne i dve monofazne "šuko" priključnice, priključak za protočni bojler i priključak za ventilaciju. U svim kupatilima izvedene su instalacije za izjednačenje potencijala na takav način što se sve metalne mase povežu provodnicima tipa P/F 1× 6mm2 na kutiju PS49 koja se postavlja na zid iznad ulaznih vrata kupatila.Iz ove kutije se jednim provodnikom ide u razvodni orman gde se vrši povezivanje sa šinom. U stepeništu su predvidjene svetiljke koje se uključuju preko stepenišnog automata. Za svaki stan predvidjena je instalacija zvučne signalizacije koja se sastoji od tastera ispred ulaznih vrata i električnog zvonceta .
Instalacija telefona Za priključak na PTT mrežu u prizemlju predvidjen je orman koncentracije ITO 60.U svim stanovima predvidjeno je po dva telefonska mesta u predsoblju i u dnevnoj sobi. Sve izvode iz stanova dovesti do ormana koncentracije i završiti ih na regletama. Instalacija se izvodi provodnicima Ti 20 preseka 0.6mm2 dvostruko upredenim u parice. Ove provodnike postaviti u PVC cevi prečnika označenog u šemi (zavisno od broja parica). U crtežima se radi kraćeg obeležavanja provodnici Ti 20 2× 0.6mm, obeleženi sa 1P, a Ti 20 2× 2× 0.6 mm, sa 2 P itd. Telefonske izvode u stanovima i lokalima završiti priključnicama.
6
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Instalacija za TV Za prijem radio i TV programa predvidjen je zajednički antenski sistem. Antene se postavljaju na krov objekta na stubni nosač, antenski stub se pričvrščuje posebnim ankerima na krov, a preko obujmice povezan je na gromobransku instalaciju. Pri montaži antena na stub voditi računa o njihovom medjusobnom rastojanju zbog smetnji. Antene su koaksijalnim kablom povezane na pojačivački sistem. Pojačivači i frekventni pretvarači postavljeni su u glavnoj stanici. Od ormana date su vertikale dobijene preko razdelnika sa odcepnim kutijama i završnim priključnicama. Raspored priključnica dat je u grafičkoj dokumentaciji. U svakom stanu predviđeno je po dve priključnice, u dnevnoj i spavaćoj sobi. Ostavljena je cev 0.5m do 1 m izvan objekta i do glavne stanice, za provlačenje kabla kablovske televizije.
Uzemljenje Kao uzemljivač i gromobranski uzemljivač koristi se temeljni uzemljivač. Isti je izveden od FeZn trake 25x4 mm, postavljene u temeljne trake objekta, mestimično zavarene za čeličnu armaturu objekta. Medjusobno spajanje trake vrši se ukrsnim komadima postavljenim u kutijama za ukrsni komad zaliven olovom. Ostaviti potreban broj izvoda od uzemljivača za gromobranske spustove i ormane.
Gromobranska instalacija Na objektu je predvidjena klasična gromobranska instalacija. Ista se sastoji od prihvatnih vodova(limeni krov), spustova i uzemljivača koji sa svim spojnim i nosećim gromobranskim elementima i postojećim metalnim delovima na zgradi (oluci i limene opšivke) stvaraju kavez u odnosu na zemlju. Krov objekta je pokriven limom debljine 0,8 mm. Horizontalne olučne cevi iskorišćene su kao pomoćni prihvatni vodovi, tako što su na glavne prihvatne vodove povezani preko obujmica za oluk. Na dimnjacima i ventilacijama postaviti metalne kape. Traku zavariti za metalnu kapu, istu spustiti po dimnjaku i vezati na prihvatne vodove najkraćim putem bez kontrapadova. Kod svih spajanja izmedju trake i trake sa limenim površinama mora se izmedju spojnih elemenata postaviti olovni podmetač. Na objektu predvidjeni su direktni i indirektni spustovi, direktni spustovi izvode se trakom FeZn 20x3 mm. Ovi spustovi na visini 1,75m od nivoa tla moraju imati rastavnu spojnicu (merni spoj) koja odvaja nadzemnu instalaciju od uzemljivača. Rastavna spojnica mora biti izvedena sa preklopom trake dužine l00 mm, sa dva zavrtnja M8xl8, i ofarbana crvenom bojom. Kod ovih spustova koji idu uz oluk iznad mernog spoja postaviti obujmicu za slivnik, radi povezivanja oluka za uzemljenje, a od mernog spoja postaviti mehaničku zaštitu. Indirektni spustovi izvedeni su preko vertikalne olučne cevi tako da se na donjem i gornjem kraju postavljaju obujmice za slivnik i time ih povezati na uzemljivač. Za uzemljivač je upotrebljena traka temeljnog uzemljivača. Vezu uzemljivača i traku spusta izvesti ukrsnim komadom, postavljenim u kutiji za ukrsni komad zaliven olovom.
7
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Tehnički uslovi Ovi tehnički uslovi su sastavni deo projekta i kao takvi obavezuju investitora i izvođača pri izgradnji objekta. Izvođenje električne instalacije mora se izvesti prema tekstualnom i grafičkom delu ovog projekta i važećim propisima. Za sve izmene i odstupanja od projekta,kako u pogledu električnog rešenja,tako i u pogledu izbora materijala,mora se imati sagalasnost projektanta. Sav materijal koji se ugrađuje mora odgovarati standardima,atestiran i od prvoklasnog kvaliteta. Sve radove pri izradi,ispitivanju i puštanju ,moraju izvoditi samo stručno osposobljena lica. Za električne aparate i uređaje smeju se koristiti goli i izolovani vodovi po standardima JUS-a.Provodnici moraju biti dimenzionisani tako da se previše ne zagrevaju.Presek provodnika je određen padom napona.Kroz zidove se provodnici postavljaju tako da su zaštićeni od vlage i oštećenja.Treba izbegavati paralelno postavljanje vodova do dimnjaka,ako to nije moguće izbeći,vodove treba polagati bar 20 cm daleko od dimnjaka.Takođe treba izbegavati horizontalno polaganje kablova na visini manjoj od 2m.Vodovi se smeju postavljati horizontalno (udaljeni 30cm od plafona) i vertikalno bar 30cm od poda.Vertikalno polženi kablovi treba da su udaljeni od vrata i uglova za 15cm, a ako su postavljeni paralelno,razmak između njih je 10cm. Najmanji dopušteni presek stalno polioženih vodova iznosi 1.5 mm2 za bakar,a 2.5 mm2 za aluminijum. Najmanji dopušteni presek u kolima rasvete 1.5 mm2,a u kolima termičkih potrošača 2.5 mm2. Vodovi se smeju nastavljati isključivo u razvodnim kutijama. Ukrštanje energetskih i telefonskih vodova treba izbegavati.Vodovi se spajaju stezaljkama ili spojnicama,a lemnjenje treba izbegavati u energetskim instalacijama. Međusobni spoj električne instalacije ili spoj električnog razvoda sa električnom opremom mora biti izveden tako da električni razvod ne bude izložen silama izvlačenja ili uvijanja. Spoj u električnim instalacijama mora biti dimenzionisan tako da može trajno podnositi dozvoljenu struju provodnika. Ako se spoj električne instalacije izlaže toploti,mehaničkim ili hemijskim uticajima ili vibracijama,moraju se preduzeti odgovarajuće mere zaštite. Spoj mora biti izveden tako da ne dođe do smanjenja preseka ili oštećenja preseka ili oštećenja provodnika i izolacije. Sve prekidače postaviti na 1.5m od poda i to pored vrata na strani gde se ista otvaraju. Svi prijemnici u kupatilu se uključuju prekidačem siganalizacije uključenja a montira se kraj vrata ispred kupatila. Sve utičnice postaviti na visini 0.3-0.8m od poda,osim u kupatilu i u kuhinji gde se postavljaju na visini 1.2-1.8m. Ako se u blizini električnog razvoda nalaze neelektrične instalacije,moraju se između njih obezbediti takav razmak da održavanje jedne ne ugrožava druge instalacije.Najmaji dozvoljeni razmak između električnog razvoda i drugih instalacija je 30mm. Električni razvod ne sme se postavljati ispod neelektričnih instalacija na kojima je moguća kondenzacija vode ili drugih tečnosti. Krož višežilni kabal ne sme se voditi više strujnih kola,osim provodnika upravljačkih pomoćnih strujnih kola. 8
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Kablovi položeni neposredno pod malter i u zid moraju po celoj dužini biti pokriveni malterom debljine najmaje 4mm.Izuzetno,kablovi ne moraju biti pokriveni malterom ako su položeni u šupljinama tavanica i zidova od betona ili sličnog materijala koji ne gori niti potpomaže gorenje. Razvodne kutije za kablove i provodnike(u instalacionim cevima)koji se polažu pod malter moraju biti izrađene od izolacionog materijala ili od metala sa izolacionom postavom i uvodnicama od izolacionog materijala. U suvim prostorijama,i to ispod maltera,smeju se polagati i kablovi bez ispune,kao što su kablovi tipa PP/R.Kablovi bez ispune ne smeju se voditi u snopu,postavljati ispod gips-kartonskih ploča,bez obzira na način kojim se pričvršćuju,i ne smeju se polagati na zapaljive materijale ni kad se pokrivaju malterom. Pri postavljanju kablova ili provodnika u cevi svi provodnici koji pripadaju istom strujnom kolu moraju biri postavljeni u istu cev. Metalne zaštitne obloge kablova i metalne izolacione cevi ne smeju biti upotrebljene kao povratni vod,niti kao provodnik. Pri horizontalnom polaganju,cevi moraju imati blagi pad prema razvodnim kutijama.Na slobodnim krajevima cevi moraju se postaviti uvodnice od izolacionog materijala. Cevi postavljene u zidu ne smeju se prekrivati materijalom koji bi ih nagrizao. U svakom strujnom krugu neutralni provodnik mora se razlikovati bojom od faznih provodnika.Zaštitni provodnik treba da bude žuto-zelen,ovaj provodnik se ne sme koristiti u drugu svrhu. Kroz jednu instalacionu razvodnu kutiju nesmeju se postavljati provodnici iz različitih strujnih krugova. Prekidači i osigurači se postavljaju samo na fazne provodnike. Pri prolazu izolacionih cevi kroz zid između vlažne i suve prostorije pri polaganju treba izvesti da se voda ne može sakupljati u cevi niti u nju da prodre.Cevi treba da su izrađene od materijala otpornog na vlagu, a da se postavljaju sa nagibom prema vlažnoj prostoriji. Pri prolazu vodova kroz zid između suve i vlažne prostorije provodnici se moraju završiti u suvoj prostoriji sa instalacionim priborom za vlažne prostorije.
9
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Fotometrijski proračun Svi podaci i preporuke za fotometrijske proračune prostorija uzeti su iz knjige Miomira B.Kostića,“Vodič kroz svet tehnike osvetljenja“,MinelSchreder,Beograd,2000. Fotometrijski proračuni su vršeni metodom faktora korisnosti i=
a ⋅b ,gde je: hk ( a + b )
i-indeks prostorije, hk-korisna visina od svetiljke pa do radne površine. za visinu radne površine uzeta je vrednost 0.85m. Фuk =
E ⋅ a ⋅b (lm) ,gde je: ηf
Фuk-ukupni svetlosni fluks svih izvora svetlosti u prostoriji, E-potreban nivo osvetljenosti η-iskoristljivost osvetljenja korisne površine f -faktor zaprljanja svetiljki i starenja izvora svetlosti f = f 1⋅ f
2
a∙b -površina prostorije. N=
Фuk gde je: Фiz
N-potreban broj izvora svetlosti Фiz -svetlosni fluks svetlsonog izvora (lm) Ns=(09-1.1)N-stvarni broj izvora svetlosti Stvarni broj izvora,kao i stvarna osvetljenost treba da budu u garnicama +/-10% Est = E
Ns (lx) N
Est − E ⋅100 E
Prostorija:Dnevna soba Dimenzije prostorije: 4.2× 4.4× 3.2m Potrebna vrednost osvetljenosti: Iz tabele P1.1 preporučena vrednost optimalnog nivoa osvetljenosti ,za ovu vrstu prostorije i delatnosti koja se u njoj obavlja je 250 lx. Tip svetiljke: Iz Priloga 2 biram svetiljku tipa A1 za izvor svetlosti sa užarenim vlaknom snage 150W za direktan sistem osvetljenja. Faktor refleksije: Iz Priloga 4 nalazim da je faktor refleksije tavanice koja je bele boje ρt=0.7,a za faktor refleksije zidova koji su svelte boje nalazim da je ρz=0.5 Iz Priloga 6 za kategoriju zaprljanja K=V i za period čišćenja T=12 meseci pri srednjem zaprašivanju nalazim da je f 1 =0.83 Iz Priloga 7 za usvojeni izvor svetlosti nalazim da je f 2 =0.92 f = f 1 ⋅ f 2 =0.83∙0.92=0.76 hk = h -0.85=3.2-0.85=2.35m
10
Projektni zadatak
i=
Električne instalacije i osvetljenja
a ⋅b 4.2 ⋅ 4.4 = = 0.91 hk ( a + b ) 2.35 ( 4.2 + 4.4 )
Iz Priloga 5 za i=0.91 linearnom interpolacijom nalazim da je η =0.3475 Фuk = N=
E ⋅ a ⋅b = 17493 .4lm ηf
Фuk 17493 .4 = = 7.95 Фiz 2200
Ns=(09-1.1)N=(0.9-1.1)7.95 → (7.15 – 8.74) Ns=8 Ns 8 = 250 = 251 .57 lx N 7.95 Est − E 251 .57 − 250 ⋅ 100 = ⋅ 100 = 0.62 % E 250
Est = E
Na osnovu ovoga zaključujem da stvarni broj izvora svetlosti i stvarna vrednost osvetljenosti zadovoljavaju tehničke propise,tj. nalaze se u granicama +/-10%. Prostorija:Kuhinja Dimenzije prostorije: 2.3× 3.2× 3.2m Potrebna vrednost osvetljenosti: Iz tabele P1.1 preporučena vrednost optimalnog nivoa osvetljenosti ,za ovu vrstu prostorije i delatnosti koja se u njoj obavlja je 250 lx. Tip svetiljke: Iz Priloga 2 biram svetiljku tipa A1 za izvor svetlosti sa užarenim vlaknom snage 150W za direktan sistem osvetljenja. Faktor refleksije: Iz Priloga 4 nalazim da je faktor refleksije tavanice koja je bele boje ρt=0.7,a za faktor refleksije zidova koji su svelte boje nalazim da je ρz=0.5 Iz Priloga 6 za kategoriju zaprljanja K=V i za period čišćenja T=12 meseci pri srednjem zaprašivanju nalazim da je f 1 =0.83 Iz Priloga 7 za usvojeni izvor svetlosti nalazim da je f 2 =0.92 f = f 1 ⋅ f 2 =0.83∙0.92=0.76 hk = h -0.85=3.2-0.85=2.35m i=
a ⋅b 2 . 3 ⋅ 3 .2 = = 0.57 ≈ 0.6 hk ( a + b ) 2.35 ( 2.3 + 3.2 )
Iz Priloga 5 za i=0.6 nalazim da je η =0.25 Фuk = N=
E ⋅ a ⋅b = 9684 .2lm ηf
Фuk 9684 .2 = = 4.4 Фiz 2200
Ns=(09-1.1)N=(0.9-1.1)4.4 → (3.96 – 4.84) Ns=4 Ns 4 = 250 = 227 .27 lx N 4.4 Est − E 227 .27 − 250 ⋅ 100 = ⋅ 100 = −9% E 250
Est = E
Na osnovu ovoga zaključujem da stvarni broj izvora svetlosti i stvarna vrednost osvetljenosti zadovoljavaju tehničke propise,tj. nalaze se u granicama +/-10%.
11
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Prostorija:Predsoblje Dimenzije prostorije: 2× 4.4× 3.2m Potrebna vrednost osvetljenosti: Iz tabele P1.1 preporučena vrednost optimalnog nivoa osvetljenosti ,za ovu vrstu prostorije i delatnosti koja se u njoj obavlja je 60 lx. Tip svetiljke: Iz Priloga 2 biram svetiljku tipa A1 za izvor svetlosti sa užarenim vlaknom snage 100W za direktan sistem osvetljenja. Faktor refleksije: Iz Priloga 4 nalazim da je faktor refleksije tavanice koja je bele boje ρt=0.7,a za faktor refleksije zidova koji su svelte boje nalazim da je ρz=0.5 Iz Priloga 6 za kategoriju zaprljanja K=V i za period čišćenja T=12 meseci pri srednjem zaprašivanju nalazim da je f 1 =0.83 Iz Priloga 7 za usvojeni izvor svetlosti nalazim da je f 2 =0.92 f = f 1 ⋅ f 2 =0.83∙0.92=0.76 hk = h -0.85=3.2-0.85=2.35m i=
a ⋅b 2 ⋅ 4.4 = = 0.59 ≈ 0.6 hk ( a + b ) 2.35 ( 2 + 4.4 )
Iz Priloga 5 za i=0.6 nalazim da je η =0.25 Фuk = N=
E ⋅ a ⋅b = 2779 lm ηf
Фuk 2779 = = 2.05 Фiz 1350
Ns=(09-1.1)N=(0.9-1.1)2.05 → Ns=2 Ns 2 = 60 = 58 .53 lx N 2.05 Est − E 58 .53 − 60 ⋅ 100 = ⋅100 = −2.45 % E 60
Est = E
Na osnovu ovoga zaključujem da stvarni broj izvora svetlosti i stvarna vrednost osvetljenosti zadovoljavaju tehničke propise,tj. nalaze se u granicama +/-10%. Prostorija:Spavaća soba Dimenzije prostorije: 5.4× 3.2× 3.2m Potrebna vrednost osvetljenosti: Iz tabele P1.1 preporučena vrednost optimalnog nivoa osvetljenosti ,za ovu vrstu prostorije i delatnosti koja se u njoj obavlja je 60 lx. Tip svetiljke: Iz Priloga 2 biram svetiljku tipa A1 za izvor svetlosti sa užarenim vlaknom snage 150W za direktan sistem osvetljenja. Faktor refleksije: Iz Priloga 4 nalazim da je faktor refleksije tavanice koja je bele boje ρt=0.7,a za faktor refleksije zidova koji su svelte boje nalazim da je ρz=0.5 Iz Priloga 6 za kategoriju zaprljanja K=V i za period čišćenja T=12 meseci pri srednjem zaprašivanju nalazim da je f 1 =0.83
12
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Iz Priloga 7 za usvojeni izvor svetlosti nalazim da je f 2 =0.92 f = f 1⋅ f
=0.83∙0.92=0.76 hk = h -0.85=3.2-0.85=2.35m i=
2
a ⋅b 5.4 ⋅ 3.2 = = 0.85 hk ( a + b ) 2.35 ( 5.4 + 3.2)
Iz Priloga 5 za i=0.85 linearnom interpolacijom nalazim da je η =0.33 Фuk = N=
E ⋅a ⋅b = 4134 lm ηf
Фuk 4134 = = 1.87 Фiz 2200
Ns=(09-1.1)N=(0.9-1.1)1.87 → Ns=2 Ns 2 = 100 = 64 .17 lx N 1.87 Est − E 64 .17 − 60 ⋅ 100 = ⋅ 100 = 6.95% E 60
Est = E
Na osnovu ovoga zaključujem da stvarni broj izvora svetlosti i stvarna vrednost osvetljenosti zadovoljavaju tehničke propise,tj. nalaze se u granicama +/-10%. Prostorija:Kupatilo Dimenzije prostorije: 1.2× 2× 3.2m Potrebna vrednost osvetljenosti: Iz tabele P1.1 preporučena vrednost optimalnog nivoa osvetljenosti ,za ovu vrstu prostorije i delatnosti koja se u njoj obavlja je 120 lx. Tip svetiljke: Iz Priloga 2 biram svetiljku tipa A1 za izvor svetlosti sa užarenim vlaknom snage 100W za direktan sistem osvetljenja. Faktor refleksije: Iz Priloga 4 nalazim da je faktor refleksije tavanice koja je bele boje ρt=0.7,a za faktor refleksije zidova koji su svelte boje nalazim da je ρz=0.5 Iz Priloga 6 za kategoriju zaprljanja K=V i za period čišćenja T=12 meseci pri srednjem zaprašivanju nalazim da je f 1 =0.83 Iz Priloga 7 za usvojeni izvor svetlosti nalazim da je f 2 =0.92 f = f 1⋅ f
2
=0.83∙0.92=0.76
hk = h -0.85=3.2-0.85=2.35m a ⋅b 1 .2 ⋅ 2 i= = = 0.31 hk ( a + b ) 2.35 (1.2 + 2 )
Iz Priloga 5 za i=0.31 ne postoji vrednost za η ,zbog toga usvajam prvu tabličnu vrednost za i=0.6 odakle nalazim da je η =0.25 Фuk = N=
E ⋅ a ⋅b = 1516 lm ηf
Фuk 1516 = = 1.12 Фiz 1350
Ns=(09-1.1)N=(0.9-1.1)1.12 → Ns=1
13
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Ns 1 = 120 = 108 .14 lx N 1.12 Est − E 108 .14 − 120 ⋅100 = ⋅100 = −9.8% E 120
Est = E
Na osnovu ovoga zaključujem da stvarni broj izvora svetlosti i stvarna vrednost osvetljenosti zadovoljavaju tehničke propise,tj. nalaze se u granicama +/-10%. Prostorija:Ostava Dimenzije prostorije: 1.2× 2.2× 3.2m Potrebna vrednost osvetljenosti: Iz tabele P1.1 preporučena vrednost optimalnog nivoa osvetljenosti,za ovu vrstu prostorije i delatnosti koja se u njoj obavlja je 60 lx. Tip svetiljke: Iz Priloga 2 biram svetiljku tipa A1 za izvor svetlosti sa užarenim vlaknom snage 60W za direktan sistem osvetljenja. Faktor refleksije: Iz Priloga 4 nalazim da je faktor refleksije tavanice koja je bele boje ρt=0.7,a za faktor refleksije zidova koji su svelte boje nalazim da je ρz=0.5 Iz Priloga 6 za kategoriju zaprljanja K=V i za period čišćenja T=12 meseci pri srednjem zaprašivanju nalazim da je f 1 =0.83 Iz Priloga 7 za usvojeni izvor svetlosti nalazim da je f 2 =0.92 f = f 1⋅ f
=0.83∙0.92=0.76 hk = h -0.85=3.2-0.85=2.35m i=
2
a ⋅b 1 .2 ⋅ 2 .2 = = 0.33 hk ( a + b ) 2.35 (1.2 + 2.2 )
Iz Priloga 5 za i=0.33 ne postoji vrednost za η ,zbog toga usvajam prvu tabličnu vrednost za i=0.6 odakle nalazim da je η =0.25 Фuk = N=
E ⋅ a ⋅b = 833 .7lm ηf
Фuk 833 .7 = = 1.16 Фiz 715
Ns=(09-1.1)N=(0.9-1.1)1.16 → Ns=1 Ns 1 = 60 = 51 .72 lx N 1.16 Est − E 51 .72 − 60 ⋅100 = ⋅100 = −13 .7% E 60
Est = E
14
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Izbor termičkih potrošača Prostorija:Predsoblje Dve priključnice za prenosive prijemnike P=2× 1000W,Un=220V Električno zvonce P=100W,Un=220V Prostorija:Spavaća soba Jedna priključnica za TA peć P=3000W,Un=220V Tri priključnice za prenosive prijemnike P=3× 500W,Un=220V Prostorija:Kupatilo Jedna priključnica za akumulacioni bojler P=2000W,Un=220V Jedna priključnica za IC grejalicu P=1500W,Un=220V Jedna priključnica za veš mašinu P=2500W,Un=220V Jedna priključnica za prenosive prijemnike P=1000W,Un=220V
15
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Prostorija:Kuhinja Jedna priključnica za el.šporet P=5000W,Un=3× 380/220V Jedna priključnica za TA peć P=6000W,Un=3×380/220V Jedna priključnica za protočni bojler P=2500W,Un=220V Jedna priključnica za frižider P=500W,Un=220V Jedna priključnica za ventilator P=500W,Un=220V Jedna priljučnica za prenosive prijemnike P=500W,Un=220V Prostorija:Dnevna soba Jedna priključnica za TA peć P=4500W,Un=3× 380/220V Četiri priključnice za prenosive prijemnike P=4× 500W,Un=220V Prostorija:Ostava Jedna priključnica za zamrzivač P=500W,Un=220V
Termoakumulaciono grejanje Termoakumulaciono grejanje se vrši sa termoakumulacionim pećima.Grejanje u stanu sa TA pećima planiram u spavaćoj sobi,kuhinji i dnevnoj sobi,u kupatilu sa infracrvenom grejalicom,dok za predsoblje ne planiram posebno grejanje. Tačan izbor instalisane snage jedne TA peći zasniva se na proračunu toplotnih gubitaka u prostoriji koju želimo da grejemo.Planirano je dnevno grejanje u trajanju od 16h.Akumulacija energije u pećima obavlja se u toku povlašćene tarife tj.8 časova noću i 2 časa po podne. Za proračun toplotnih gubitaka prostorija i za odabir tipa TA peći poslužiću se katalozima firme “Cer“ iz Čačka.Izbor TA peći za planirane prostorije vršimo na sledeći način: Prostorija:Dnevna soba Površina (m2) Za spoljni zid ( 25 cm ) ÷ 13.6 m2
Snaga (KW) 1.320 KW 16
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Za spoljni zid ( 25 cm ) ÷ 10m2 Za unutrašnji negrejani zid (12 cm) ÷ 12.08m2 Za unutrašnji grejani zid (12 cm)÷13.6 m2 Za plafon+pod ÷ 37.4m2 Za prozor ÷ 4.125m2 Za vrata ÷ 2m2
0.945 KW 0.540 KW 0.210 KW 0.443 KW 0.960 KW 0.390 KW
Potrebna instalisana snaga peći je: Pin = 4.8 KW Usvajam TA peć tipa AD50N sa sledećeim karakteristikama: Snaga peći P =5 KW Struja opterećenja pri akumulaciji: 3x380V-7.61A; 1× 220V-22.73A Normalno vreme akumulisnja 8 sati Dužina,širina,visina (mm) 1026× 380× 668 Težina peće (Kg) 248 Snaga motorventilatora (W) 31 Veća brzina (m3/h) 187 Manja brzina (m3/h) 147 Specifična toplotna snaga (kcal/h) 2750 Prostorija:Kuhinja Površina (m2) Za spoljni zid ( 25 cm ) ÷ 7.36 m2 Za spoljni zid ( 25 cm ) ÷ 9m2 Za unutrašnji negrejani zid (12 cm) ÷ 5.36m2 Za unutrašnji grejani zid (12 cm) ÷ 10.24m2 Za plafon+pod ÷ 14.72m2 Za prozor ÷ 1.25 m2 Za vrata ÷ 2m2
Snaga (KW) 0.755 KW 0.945 KW 0.270 KW 0.150 KW 0.166 KW 0.360 KW 0.390 KW
Potrebna instalisana snaga peći je: Pin = 3.03 KW Usvajam TA peć tipa AD30N sa sledećeim karakteristikama: Snaga peći P = 3 KW Struja opterećenja pri akumulaciji: 1x380V-6.9A; 1× 220V-13.7A Normalno vreme akumulisnja 8 sati Dužina,širina,visina (mm) 1026×320× 606 Težina peće (Kg) 185 Snaga motorventilatora (W) 23 Veća brzina (m3/h) 137 Manja brzina (m3/h) 79 Specifična toplotna snaga (kcal/h) 1700 Prostorija:Spavaća soba Površina (m2) Za spoljni zid ( 25 cm ) ÷ 17.12m2 Za spoljni zid ( 25 cm ) ÷ 13.12m2 Za unutrašnji grejani zid (12 cm) ÷ 15.12 m2 Za unutrašnji grejani zid (12 cm) ÷ 10.24 m2 Za plafon+pod ÷ 34.24m2 Za prozor ÷ 4m2 Za vrata ÷ 2m2
Snaga (KW) 1.700 KW 1.320 KW 0.240 KW 0.150 KW 0.470 KW 0.960 KW 0.390 KW 17
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Potrebna instalisana snaga peći je: Pin = 5.23 KW Usvajam TA peć tipa AD50N sa sledećeim karakteristikama: Snaga peći P =5 KW Struja opterećenja pri akumulaciji: 3x380V-7.61A; 1× 220V-22.73A Normalno vreme akumulisnja 8 sati Dužina,širina,visina (mm) 1026× 380× 668 Težina peće (Kg) 248 Snaga motorventilatora (W) 31 Veća brzina (m3/h) 187 Manja brzina (m3/h) 147 Specifična toplotna snaga (kcal/h) 2750
Definisanje strujnih kola Strujno kolo broj 1. Električno zvonce Instalisana snaga P=100W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 2. Dve priključnice u predsoblju Instalisana snaga P=2000W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 3. Tri priključnice u spavaćoj sobi Instalisana snaga P=1500W Nazivni napon Un=220V 18
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Strujno kolo broj 4. Priključnica za TA peć u spavaćoj sobi Instalisana snaga P=5000W Nazivni napon Un=380V Strujno kolo broj 5. Osvetljenje u dnevnoj sobi i predsoblju Instalisana snaga P=1400W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 6. Akumulacioni bojler u kupatilu Instalisana snaga P=2000W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 7. Infracrvena grejalica u kupatilu Instalisana snaga P=1500W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 8. Priključnica za veš mašinu u kupatilu Instalisana snaga P=2500W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 9. Priključnica za prenosive prijemnike u kupatilu Instalisana snaga P=1000W Nazivni napon Un=220V
Strujno kolo broj 10. Protočni bojler u kuhinji Instalisana snaga P=2500W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 11. Četiri priključnice: za frižider,za ventilator,u ostavi i za ostale prenosive prijemnike u kuhinji Instalisana snaga P=2000W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 12. Priključnica za TA peć u kuhinji Instalisana snaga P=3000W Nazivni napon Un=220V
19
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Strujno kolo broj 13. Priključak za električni šporet u kuhinji Instalisana snaga P=5000W Nazivni napon Un=380V Strujno kolo broj 14. Osvetljenje u kuhinji,ostavi,kupatilu i spavaćoj sobi Instalisana snaga P=1060W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 15. Četiri priključnice u dnevnoj sobi Instalisana snaga P=2000W Nazivni napon Un=220V Strujno kolo broj 16. Priključnica za TA peć u dnevnoj sobi Instalisana snaga P=5000W Nazivni napon Un=380V
Proračun strujnih kola Strujno kolo broj 1. Električno zvono l=1m 100W
R0 6A
220/8 V/V
Instalisana snaga P=100W Nazivni napon Un=220V I =
P 100 = = 0.45 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 6A 20
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Biram kabal tipa PP-Y-3× 1,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2
∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ ∆u = 0,004% < 5%
2 ⋅ 1 ⋅ 100 = 0.004% 1.5 ⋅ 220 2
Montažna tablica D
I0 = 6A
Cu
S =1,5mm
1xU z 25 / 6 A
P ⋅ l = 100Wm
PP −Y −3 x1,5mm 2 , Cu
2
∆u = 0.004%
Strujno kolo broj 2. Dve priključnice u predsoblju l=4.5m R0 10A 1000W
1000W
Instalisana snaga P=2000W Nazivni napon Un=220V I =
P 2000 = = 9.09 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 10A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za priključnice 2,5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal tipa PP-Y-3× 2,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5% 2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 4.5 ⋅ 2000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.26% 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
∆u = 0,26% < 5%
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
1xU z 25 / 10 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −3 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 9000 Wm ∆u = 0.26%
Strujno kolo broj 3. Tri priključnice u spavaćoj sobi 21
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
l =14m R0 10A 500W
500W
500W
Instalisana snaga P=1500W Nazivni napon Un=220V I =
P 1500 = = 6.81 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 10A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za priključnice 2,5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal tipa PP-Y-3× 2,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5% 2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 14 ⋅ 1500 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.61% 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
∆u = 0,61% < 5%
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
1xU z 25 / 10 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −3 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 21000 Wm ∆u = 0.61%
Strujno kolo broj 4. Priključnica za TA peć u spavaćoj sobi l=14.7m RST0 10A 5000W Instalisana snaga P=5000W Nazivni napon Un=380V
I=
P 5000 = = 7.59A U n 3 ⋅ 380
Usvajam brzi topljivi osigurač od 10A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za priključnice 2,5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal tipa PP-Y-3× 2,5mm2. Provera pada napona 22
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Dozvoljeni pad napona je 5%
l ⋅P S ⋅Un 2 14.7 ⋅ 5000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.36% 2,5 ⋅ 380 2 ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
∆u = 0,36% < 5%
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
Cu
S = 2,5mm
1xU z 25 / 10 A 2
P ⋅ l = 73500 Wm ∆u = 0.36%
PP −Y −5 x 2,5mm , Cu 2
Strujno kolo broj 5. Osvetljenje u dnevnoj sobi i predsoblju l =5.8m R0 10A
8× 150W
2× 100W
Instalisana snaga P=1400W Nazivni napon Un=220V I =
P 1400 = = 6.36 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 10A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za strujna kola osvetljenja 1.5 mm2.Na osnovu ovoga biram kabal PP-Y-3× 1.5 mm2 Provera pada napona Dozvoljeni pad napona za strujna kola osvetljenja je 3% 2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 5.8 ⋅ 1400 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.39% 1,5 ⋅ 220 2 ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
∆u = 0,39% < 3%
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
Cu
S =1,5mm
1xU z 25 / 10 A 2
PP −Y −3 x1,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 8120 Wm
∆u = 0.39%
Strujno kolo broj 6. Akumulacioni bojler u kupatilu
23
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
l =4.1m S0 10A 2000W Instalisana snaga P=2000W Nazivni napon Un=220V I =
P 2000 = = 9.09 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 10A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za strujna kola prijemnika 2.5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal PP-Y-3× 2.5mm2 Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5%
2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 4.1 ⋅ 2000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.24% 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
∆u = 0,24% < 5%
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
1xU z 25 / 10 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −3 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 8200 Wm ∆u = 0.24%
Strujno kolo broj 7. Infracrvena grejalica u kupatilu l = 2m R0 10A
1500W
Instalisana snaga P=1500W Nazivni napon Un=220V I =
P 1500 = = 6.81 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 10A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za strujna kola prijemnika 2.5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal PP-Y-3× 2.5mm2 Provera pada napona
24
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Dozvoljeni pad napona je 5%
2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 2 ⋅ 1500 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.08% 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 0.08% < 5% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
1xU z 25 / 10 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −3 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 3000 Wm ∆u = 0.08%
Strujno kolo broj 8. Priključnica za veš mašinu u kupatilu l=1.8m T0 16A 2500W Instalisana snaga P=2500W Nazivni napon Un=220V I =
P 2500 = = 11 .36 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 16A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za strujna kola prijemnika 2.5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal PP-Y-3× 2.5mm2 Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5% 2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 1.8 ⋅ 2500 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.13% 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 0.13% < 5% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
Montažna tablica D
I 0 = 16 A
1xU z 25 / 16 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −3 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 4500 Wm ∆u = 0.13%
Strujno kolo broj 9. Priključnica za prenosive prijemnike u kupatilu
25
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
l=5.15m S0 6A 1000W Instalisana snaga P=1000W Nazivni napon Un=220V I =
P 1000 = = 4.54 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 6A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za strujna kola prijemnika 2.5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal PP-Y-3× 2.5mm2 Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5%
2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 5.15 ⋅ 1000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.15% 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
∆u = 0,15% < 5%
Montažna tablica D
I0 = 6A
1xU z 25 / 6 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −3 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 5150 Wm ∆u = 0.15%
Strujno kolo broj 10. Protočni bojler u kuhinji l =10.15m T0 16A 2500W Instalisana snaga P=2500W Nazivni napon Un=220V I =
P 2500 = = 11 .36 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 16A
26
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za strujna kola prijemnika 2.5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal PP-Y-3× 2.5mm2 Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5% 2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 10.15 ⋅ 2500 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.75% 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 0.75% < 5% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
Montažna tablica D
I 0 = 16 A
1xU z 25 / 16 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −3 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 25375 Wm ∆u = 0.75%
Strujno kolo broj 11. Tri priključnice za frižider,ventilator i ostale prenosive prijemnike u kuhinji l =13.2m S0 10A 500W 500W
500W
500W
Instalisana snaga P=2000W Nazivni napon Un=220V I =
P 2000 = = 9.09 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 10A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za priključnice 2,5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal tipa PP-Y-3× 2,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5% 2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 13 .2 ⋅ 2000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.77 % 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 0.77% < 5% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
Cu
S = 2,5mm
1xU z 25 / 10 A 2
PP −Y −3 x 2,5mm , Cu
P ⋅ l = 26400 Wm ∆u = 0.77%
2
Strujno kolo broj 12.
27
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Priključnica za TA peć u kuhinji l=7.85m T0 16A 3000W Instalisana snaga P=3000W Nazivni napon Un=220V I =
P 3000 = = 13 .63 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 16A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za priključnice 2,5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal tipa PP-Y-3× 2,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5%
2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 7.85 ⋅ 3000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.69% 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 0.69% < 5% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
Montažna tablica D
I 0 = 16 A
3 xU z 25 / 16 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP − Y − 3 x 2,5mm , Cu
P ⋅ l = 23550 Wm ∆u = 0.69%
2
Strujno kolo broj 13. Priključak za električni šporet u kuhinji l=12m RST0 10A 5000W Instalisana snaga P=5000W Nazivni napon Un=380V
I=
Pn 3 ⋅U
=
5000 = 7.5 9A 3⋅ 3 8 0
Usvajam tri brza topljiva osigurača od 10A
28
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za priključnice 2,5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal tipa PP-Y-5× 2,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5% l⋅P S ⋅ Un 2 12 ⋅ 5000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.29% 2,5 ⋅ 380 2 ∆u = 0.29% < 5% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
3 xU z 25 / 10 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −5 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 60000 Wm ∆u = 0.29%
Strujno kolo broj 14. Osvetljenje u kuhinji i ostavi l =9.4m S0 6A
100W 60W 4× 150W 2× 150W
Instalisana snaga P=1060W Nazivni napon Un=220V I =
P 1060 = = 4.81 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 6A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za strujna kola osvetljenja 1.5 mm2.Na osnovu ovoga biram kabal PP-Y-3× 1.5 mm2 Provera pada napona Dozvoljeni pad napona za strujna kola osvetljenja je 3% 2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 9.4 ⋅ 1060 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.48% 1,5 ⋅ 220 2 ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
∆u = 0,48% < 3%
Montažna tablica D
I0 = 6A
Cu
S =1,5mm
1xU z 25 / 6 A 2
PP −Y −3 x1,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 9964 Wm
∆u = 0.48%
Strujno kolo broj 15. 29
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Četiri priključnice u dnevnoj sobi l =9.5m T0 10A 500W
500W
500W
500W
Instalisana snaga P=2000W Nazivni napon Un=220V I =
P 2000 = = 9.09 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 10A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za priključnice 2,5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal tipa PP-Y-3× 2,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5%
2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 9.5 ⋅ 2000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.55% 2,5 ⋅ 220 2 ∆u = 0.55% < 5% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
1xU z 25 / 10 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −3 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 19000 Wm ∆u = 0.55%
Strujno kolo broj 16. Priključnica za TA peć u dnevnoj sobi l=5.3m RST0 10A 5000W Instalisana snaga P=5000W Nazivni napon Un=380V
I=
Pn 3 ⋅U
=
5000 = 7.5 9A 3⋅ 3 8 0
Usvajam tri brza topljiva osigurača od 10A
30
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 0.75mm2,ali po propisima je minimalni dozvoljeni presek provodnika za priključnice 2,5mm2.Na osnovu ovoga biram kabal tipa PP-Y-5× 2,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona je 5% l⋅P S ⋅ Un 2 5.3 ⋅ 5000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.13 % 2,5 ⋅ 380 2 ∆u = 0.13% < 5% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
Montažna tablica D
I 0 = 10 A
3 xU z 25 / 10 A
Cu
S = 2,5mm 2
PP −Y −5 x 2,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 26500 Wm ∆u = 0.13%
Stepenišno osvetljenje Stepenišno osvetljenje je realizovano pomoću dva stepenišna automata smeštena u MRM1.Prvi automat pokriva prizemlje i prva četiri sprata, drugi automat pokriva narednih pet spratova.Na svakom spratu treba ugraditi po dva izvora svetlosti snage 100W zajedno sa tasterima za uključenje. Ukupna instalisana snaga osvetljenja svih deset spratova je P=2000W Instalisana snaga prvih pet spratova je P=1000W l =3.2m l =3.2m l =3.2m
l =3.2m l =3.2m
l =3.2m
2× 100W
2× 100W
R0 6A
2× 100W
2× 100W
2× 100W
31
Projektni zadatak
I =
Električne instalacije i osvetljenja
P 1000 = = 4.54 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 6A Usvajam kabal tipa PP-Y-3× 1,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona za strujna kola osvetljenja je 3% 2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 16 ⋅ 1000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 0.78% 1,5 ⋅ 220 2 ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
∆u = 0,78% < 3%
Montažna tablica D
I0 = 6A
Cu
S =1,5mm
1xU z 25 / 6 A
P ⋅ l = 16000 Wm ∆u = 0.78%
PP −Y −3 x1,5mm 2 , Cu
2
Instalisana snaga preostalih pet spratova je P=1000W l =19.2m l =3.2m l =3.2m
l =3.2m
l =3.2m
2× 100W
2× 100W
S0 6A I =
2× 100W
2× 100W
2× 100W
P 1000 = = 4.54 A Un 220
Usvajam brzi topljivi osigurač od 6A Usvajam kabal tipa PP-Y-3× 1,5mm2. Provera pada napona Dozvoljeni pad napona za strujna kola osvetljenja je 3% 2⋅l ⋅ P S ⋅ Un 2 2 ⋅ 32 ⋅ 1000 ∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ = 1.56% 1,5 ⋅ 220 2 ∆u = 1.56% < 3% ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
Montažna tablica D
I0 = 6A
Cu
S =1,5mm
1xU z 25 / 6 A 2
PP −Y −3 x1,5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 32000 Wm ∆u = 1.56%
32
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Električna razvodna instalacija za lift Lift se napaja četvorožilnim kablom koji vodi od MRM1 do upravljačkog mesta . Vod za lift se mora voditi nezavisno od drugih instalacija. Usvajam motor sa sledećim karakteristikama : Pn=4KW P 4000 Un=380W In = = = 8.5 1A f=50Hz 3 ⋅U ⋅ c o ϕs ⋅ η 3 ⋅ 3 8 ⋅00,8 5⋅ 0,8 4 η=0.84 cosφ=0.85 Ip/In=7 l=32m tpol=5s Ip=7∙8.51=59.57A
33
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
l=32m
RST0
4x2.5mm2 20A
4kW
3M~
Pošto je vreme polaska tp= 5s usvajam tromi osigurač (Dt) od In = 20A. Za zaštitu motora od preopterećenja usvajam bimetalni relej sa opsegom zaštite 712A,na osnovu In=8.51A Prema projektnom zadatku lift će osluživati dvanest spratova a utrošena energija za napajanje lifta biće merena na brojilu zajedničke potrošnje. Provera pada napona Pad napona pri normalnom pogonu: ∆u = 100 ⋅ ρ ⋅
l⋅P S ⋅ Un 2
∆u = 100 ⋅ 0,0178 ⋅ ∆u =0.63<5%
32 ⋅ 4000 = 0.63% 2.5 ⋅ 380 2
Pad napona pri polasku motora: ρ ⋅ P ⋅ l Ip 4000 ⋅ 32 ∆u = 100 7 = 2.59% = 1.78 2 cos ϕ ⋅ 5 ⋅ U n In 0.85 ⋅ 5 ⋅ 380 2 ∆u =2.59 %<5% Montažna tablica Dt
I 0 = 20 A
Cu
S = 2.5mm
3 xUZ 25 / 20 A 2
PP −Y − 4 x 2.5mm 2 , Cu
P ⋅ l = 179200 Wm
u % = 0,63%
Definisanje PM,MRM i RM Prijemno mesto je priključak električne instalacije u zgradi sa razvodnom mrežom niskog napona.Sastoji se od unutrašnjeg i spljašnjeg dela.Unutrašnji deo napaja MRM,dok spoljašnji deo vrši napajanje PM sa TS i izveden je kablovskim priključkom.PM je kablovski priključni orman(KPO) izrađen od lima i postavljen je na fasadi zgrade.Sastoji se iz dva dela:radnog i priključnog.Priključni deo je donji deo ormana izveden kao jednostruka kablovska uvodnica, a radni deo je gornji deo koji je opremnjen NVO osiguračima za zaštitu strujnih kola. Mernorazvodno mesto(MRM) je orman sa koga se vrši razvođenje kablova do razvodnog mesta(RM).Za ovu zgradu planiram dva MRM koja se nalaze u prizemlju zgrade i udaljena su od PM 10m. Sa MRM1 se električnom energijom snabdeva prvih 10 stanova,lift i stepenišno osvetljenje. U MRM1 je pored, 10 dvotarifnih trofaznih brojila za
34
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
merenje utrošene energije ovih 10 stanova,i ugrađeno brojilo za merenje zajedničke potrošnje,lifta i stepenišnog osvetljenja. Sa MRM2 se električnom energijom snabdevaju narednih 10 stanova. Sa MRM3 se električnom energijom snabdevaju predzadnjih 10 stanova. Sa MRM4 se električnom energijom snabdevaju zadnjih 10 stanova. Razvodno mesto(RM) je instalaciona razvodna tabla sa koje se napajaju prijemnici u stanu.RM je opremnjeno sa instalacionim osiguračima i pristupačno je sa prednje strane.U zgradi ima 40 razvodnih mesta.
Proračun kabla i osigurača od MRM do RM Ukupna instalisana snaga za jedan stan je Pin=37560W Jednovremena maksimalna snaga stana je Pjm=Kj∙ Pin Kj- koeficijent jednovremenosti rada i on iznosi za jedan stan u Beogradu i svim većim gradovima Kj=0.7 Pjm=Kj∙ Pin=0.7∙37560=26292W Maksimalna jednovremena struja stana je Ijm =
Pjm 26292 = = 40 A 3 ⋅ Un 3 ⋅ 380
Usvajam struju osigurača Io=50A Iz tabele 252 ovoj struji osigurača ,za provodnike II gurpe od Cu,odgovara presek provodnika od 6mm2,ali zbog velikog pada napona usvajam prvu vecu vrednost za presek provodnika Scu=10mm2. Pad napona za najudaljeniji stan računa se po obrascu ρ ⋅ l ⋅ Pjm 32 ⋅ 26292 ∆u = 100 = 1.78 = 1.03% 2 S ⋅ Un 10 ⋅ 380 2 Montažna tablica D
I 0 = 50 A
Cu
S = 10mm
3 xUz 63 / 50 A 2
PP −Y −5 x10 mm , Cu
P ⋅ l = 841344 Wm
2
u % = 1.03%
Proračun kabla i osigurača od PM do MRM1 Jednovremena maksimalna snaga jednog stana je Pjm=Kj∙ Pin=0.7∙37560=26292W Koeficijent jednovremenosti rada je Kj=0.7 K∞-koeficijent jednovremenosti za veoma veliki broj stanova približno jednakih jednovremenih maksimalnih snaga.Za grad Beograd K∞=0.25 Koeficijent jednovremenosti za sve stanove napajane iz MRM1 Kj ( n ) = K∞ +
1 − K∞ 1 − 0.25 = 0.25 + = 0.487 n 10
MRM1 se nalazi u prizemlju zgrade udaljen od PM 10m.Sa MRM1 se napaja prvih 10 stanova,lift i stepenišno osvetljenje. Jednovremena maksimalna snaga svih prijemnika koji se napajaju sa MRM1 je Pjm = Kj ( n ) ⋅ n ⋅ Pjm / + Pl + Pos = 0.487 ⋅10 ⋅ 26292 + 4000 + 2000 =134042 W
Jednovremena maksimalna struja
35
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Pjm 134042 = = 203 .6 A →In=225A 3 ⋅Un 3 ⋅ 380
Ijm =
Za određivanje preseka provodnika treba uzeti u obzir i korekcione faktore kojima se uvažava međusobni uticaj kablova i uticaj temperature okoline različite od 20oC. K(30o)=0.88 In
I =
=
225 = 256 A 0.88
K( ) Usvajam struju NVO osigurača Io=260A, a za presek provodnika od bakra usvajam Scu=120mm2 Usvajam kabal tipa PP41 3× 120mm2+70 mm2 Pad napona je ρ ⋅ l ⋅ Pjm 10 ⋅ 134042 ∆u = 100 = 1.78 = 0.137% 2 S ⋅ Un 120 ⋅ 380 2 Montažna tablica 30 0
NVO
I 0 = 260 A
Cu
S = 120 mm
NVO 3 x 260 A 2
PP 41 − 3 x120 + 70 mm
P ⋅ l = 1340420 Wm 2
u % = 0,137%
Proračun kabla i osigurača od PM do MRM2 Jednovremena maksimalna snaga jednog stana je Pjm=Kj∙ Pin=0.7∙37560=26292W Koeficijent jednovremenosti rada je Kj=0.7 K∞-koeficijent jednovremenosti za veoma veliki broj stanova približno jednakih jednovremenih maksimalnih snaga.Za grad Beograd K∞=0.25 Koeficijent jednovremenosti za sve stanove napajane iz MRM2 Kj ( n ) = K∞ +
1 − K∞ 1 − 0.25 = 0.25 + = 0.487 n 10
MRM2 se nalazi u prizemlju zgrade udaljen od PM 10m.Sa MRM2 se napaja narednih 10 stanova. Jednovremena maksimalna snaga svih stanova koji se napajaju sa MRM2 je Pjm = Kj ( n ) ⋅ n ⋅ Pjm / = 0.487 ⋅10 ⋅ 26292 =128042 W
Jednovremena maksimalna struja Pjm 128042 = = 194 .5 A →In=200A 3 ⋅Un 3 ⋅ 380
Ijm =
Za određivanje preseka provodnika treba uzeti u obzir i korekcione faktore kojima se uvažava međusobni uticaj kablova i uticaj temperature okoline različite od 20oC. K(30o)=0.88 I =
In K(
30 0
)
=
200 = 227 .27 A 0.88
Iz tabele za struju NVO osigurača Io=225A nalazim presek provodnika od bakra Scu=95mm2 ,ali zbog velikog pada napona usvajam prvu vecu vrednost za presek provodnika Scu=120mm2 Usvajam kabal tipa PP41 3× 120mm2+70 mm2 Pad napona je
36
Projektni zadatak
∆u = 100
Električne instalacije i osvetljenja
ρ ⋅ l ⋅ Pjm 10 ⋅ 128042 = 1.78 = 0.13% 2 S ⋅ Un 120 ⋅ 380 2
Montažna tablica NVO
I 0 = 260 A
NVO 3 x 260 A
Cu
S = 120 mm 2
PP 41 − 3 x120 + 70 mm 2
P ⋅ l = 1280420 Wm
u % = 0,13%
Proračun za MRM3 i MRM4 je isti kao i za MRM2,pa se nece posebno računati.
Proračun kabla i osigurača od TS do PM Zgrada ima 40 stanova jednakih jednovremenih snaga,napaja se sa dva kabla tipa PP41 3× 185mm2+90mm2.Transformatorska stanica je udaljena od zgrade 150m.U TS se ugrađuje šest osigurača tipa NVO nazivne struje Io=350A. Jednovremena maksimalna snaga zgrade računa se po obrascu: Pjmz=Kj(n)∙n∙Pjm+ Pl +Pos=0.368∙40∙26292+4000+2000=393019W Kj ( n ) = K∞ +
1 − K∞ 1 − 0.25 = 0.25 + = 0.368 n 40
Jednovremena maksimalna struja Ijm =
Pjm 393019 = = 597 .13 A 3 ⋅Un 3 ⋅ 380
Pošto se radi o velikoj vrednosti struje usvajam dva kabla tipa PP41 Jednovremena maksimalna struja po kablu iznosi Ijm / =
Ijm 597 .13 = = 298 .6 A →In=300A 2 2
Za određivanje preseka provodnika treba uzeti u obzir i korekcione faktore: ako se u zemlju polaže više kablova i to jedan pored drugog sa međusobnim rastojanjem od oko 7cm uticaj temperature okoline različite od 20oC. K(2)=0.90 K(30o)=0.88 K= K(2)∙ K(30o)=0.90∙0.88=0.792 I =
In 300 = = 378 .8 A K 0.792
Usvajam struju NVO osigurača Io=430A, a za presek provodnika od bakra usvajam Scu=240mm2 Usvajam dva kabla tipa PP41 3× 240mm2+120 mm2 Pad napona je ρ ⋅ l ⋅ Pjm 150 ⋅ 393019 ∆u = 100 = 1.78 = 3.02% 2 S ⋅ Un 240 ⋅ 380 2 Montažna tablica
37
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
NVO
I 0 = 430 A
2 xNVO 3 x 430 A
Cu
S = 240 mm 2
2 xPP 41 − 3 x 240 + 120 mm 2
P ⋅ l = 58952850 Wm
u % = 3.02%
Provera pada napona od TS do najugroženijeg prijemnika Najveći pad napona od TS do najugroženijeg prijemnika (Priključnica za prenosive prijemnike u kuhinji zadnjeg stana) je Δu=ΔuTS+ΔuMRM4+ΔRM40+ΔuPR=3.02+0.166+1.03+0.77=4.98% Δu=4.98% Pad napona je manji od propisanih 5% što zadovoljava standarde.
Telefonska instalacija Za priključak na telefonsku mrežu predviđen je orman koncentracije ITO 60 koji se nalazi u prizemlju zgrade.Do zgrade telefonski priključak je doveden podzemno. Telefonska istalacija je izvedena sa dva telekomunikaciona kabla koji vode od razvodnag telefonskg ormana do poslednjeg sprata. Za svaki stan predvidjene su po dve priključnic za telefonske aparate,u predsoblju i u dnevnoj sobi, koje se postavljaju na visini h=0.5m od poda . Pošto zgrada ima 40 stanova,pa je potrebno 40 parica.Instalacija se izvodi kablom tipa TI 20 2× 0.6mm2.Ovi kablovi se smeštaju u instalacione cevi prečnika 13.5mm. Šema telefonske instalacije data je u prilogu grafičke dokumentacije.
Instalacija za TV Za izradu TV istalacija korišćen je centralni antenski sistem koji je sastavljen iz pasivnog dela i pojačivača postavljenog izmedju antene i pasivnog dela sistema .Od pojačivača koaksijalnim kablom KEL 75/4/0.68, pojačani signal se dovodi do antenske skretnice gde se vrši deljenje signala i dalje sprovodi do pojačanih prijemnika u svakom stanu ugradjene su po dve priključnice tipa P887,u dnevnoj i spavaćoj sobi.Priključnice se postavljaju na visini h=0.5m od poda. Koaksijalni kabal kojim je izvedena istalacija polaže se u PVC cevi prečnika 13.5mm. Izbor instalacionih cevi prema prečniku i broju provodnika P tipa bira se na osnovu tabele PRESEK PROVODNIKA
NAJVEĆI BROJ PROVODNIKA TIPA P
(mm ) 2
11
VELIČINA CEVI Ø (mm) 13,5 16 23
29
36
1,5
3
5
6
-
-
-
2,5
2
3
5
6
-
-
4
-
2
4
6
-
-
6
-
-
3
6
-
-
38
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
10
-
-
-
4
6
-
16
-
-
-
3
5
6
25
-
-
-
-
3
5
35
-
-
-
-
2
4
50
-
-
-
-
-
3
Zaštita od opasnog napona dodira TN sistem TN sistem zaštite se primenjuje u električnim instalacijama koje su priključene na transformator sa sa direktno uzemljenim zvezdištem.Ostvaruje se povezivanjem delova sa neutralnom tačkom transformatora. Da bi se TN sistemom postigla efikasna zaštita,potrebno je zadovoljiti uslove: Ig ≥ Ireag Uf Ig = Zp Zp
≤
Uf k ⋅ In
Da bi se TN sistemom efikasno štitilo kućište MRM treba da bude ispunjen uslov: Z
≤
Uf ;Z k ⋅ In
≤
220 = 0.338 Ω 2.5 ⋅ 260
Ako se zanemari reaktansa kabla koji povezuje PM i MRM,impedans kabla jednaka je aktivnoj otpornosti koja je deo petlje koji obrazuju fazni i nulti provodnik. l1 l1 R1 =ρ cu + Sn1 Sf 1
10 10 R1 = 0.0178 + = 0.004 Ω 120 70
( R 0 + R1) 2 + X 0 2 2 Z 1 = ( 0.5 + 0.004 ) + 0.35 2 = 0.613 Ω Z1=0.613Ω > 0.391Ω Kućište MRM se ne može efikasno zaštititi pomoću TN sistema. Da bi se TN sistemom efikasno štitilo kućište RM treba da bude ispunjen uslov: Z1 =
Z2
≤
220 =1.25 Ω 3.5 ⋅ 50
32 32 R 2 = 0.0178 + = 0.113 Ω 10 10
( R 0 + R1 + R 2 ) 2 + X 0 2 = ( 0.5 + 0.004 + 0.113 ) 2 + 0.35 2 = 0.71Ω Z2=0.71Ω ≤ 1.25Ω Kućište RM se može efikasno zaštititi pomoću TN sistema. Da bi se TN sistemom efikasno štitili prijemnici treba da bude ispunjen uslov: Z2 =
Z3
≤
220 = 3.92 Ω 3.5 ⋅16
13 13 R 3 = 0.0178 + = 0.185 Ω 2.5 2.5
( R 0 + R1 + R 2 + R 3 ) 2 + X 0 2 = ( 0.5 + 0.004 + 0.71 + 0.185 ) 2 Z3=1.44Ω < 3.92Ω Prijemnici se mogu efikasno zaštititi pomoću TN sistema. Z3 =
+ 0.35 2 =1.44 Ω
39
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Zaštita od atmosferskog pražnjenja Instalacija zaštite od atmorsferskog pražnjenja izvodi se u vidu Faradejevog kaveza. Usvojena vrednost učestanosi udara groma Nc će biti procenjena na osnovu analize opasnosti od štete,uzimajući u vidu faktore,u vezi sa objektom koji se štiti: • Tip konstrukcije(C1) • Sadržaj objekta(C2) • Namena objekta(C3) • Posledice udara groma u objekat(C4) Faktori u vezi sa analizom objekta su dati kroz koeficijente C1, C2, C3, C4, koje biramo iz tabela (B1, B2, B3, B4). C1 = 1- Mešana konstrukcija objekta sa metalnim krovom C2 = 1- Mala vrednost objekta C3 = 3- Teška evakuacija C4 = 5- Obavezna neprekidnost pogona ali bez uticaja na okolinu C = C1 ⋅ C2 ⋅ C3 ⋅ C 4 = 15 NC =
3 ⋅10 −3 = 0,0002 C
Određivane stvarnog broja udara groma Nd=Ng∙Ae∙10-6 (broj udara/god) Ng- gustina atmosverskog pražnjenja u zemlju Ae-ekvivalentna prihvatna površina objekta Ng=0.04∙Td1.25(broj udara/km2 god) Za opštinu Čačak Td=36 Td-broj grmljavinskih dana Ng=0.04∙Td1.25=0.04∙361.25=3.52 Pošto se objekat nalazi na ravnom terenu i u blizini nepostoji drugi objekat ekvivalentna površina se računa po obrascu: Ae=a∙b+6∙h(a+b)+9π∙h2=20∙20+6∙32(20+20)+9π∙322=37032.9m2 a =20m, b = 20m, h= 32m Nd=Ng∙Ae∙10-6 =3.52∙37032.9∙10-6=0.130 Nd=0.130 Nd ≤ Nc -ako je ovaj uslov ispunjen nije potrebna gromobranska instalacija Nd =0.130 > Nc =0.0002-uslov nije ispunjen,tako da je gromobranska instalacija neophodna. N E r = 1 − c - računska efikasnost gromobranske instalacije na osnovu koje se Nd određuju nivoi zaštite
40
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Nc 0.0002 =1− = 0.998 Nd 0.130 Na osnovu računske efikasnosti prema tabeli 1. odgovara nivo zaštite I.Za nivo zaštite I za spusne provodnike nalazim iz tabele 3. da je srednja vrednost rastojanja spusnih provodnika 10m.Za nivo zaštite I iz tabele 5. nalazim da su minimalni preseci za gromobransku instalaciju: − Spusni provodnici 50mm2-usvajam čeličnu pocinkovanu traku FeZn 20× 3mm − Za sistem uzemljenja 80mm2-usvajam čeličnu pocinkovanu traku FeZn 25× 4mm − Kao hvataljka koristi se krov zgrade prekriven limom debljine 0.8mm. Kao uzemljivač upotrebiću temeljni uzemljivač objekta od FeZn trake 25× 4mm,ukupne dužine 80m .Usvajam osam spusnih vodova. Kako je specifični otpor zemljišta za ilovaču i oranicu iznosi ρ=100Ωm iz tabele nalazim da je dovoljno imati traku dužine 10m (k=0.9),na jednu ili drugu stranu spoja zemljovoda na uzemljivač. Er = 1 −
Zbog simetrije dovoljno je izvršiti proveru vrednosti Rud uzemljivača za spoj 1. Spoj 1 Od spoja 1 imam traku dužine 10m na levu stranu i traku dužine 10m na desnu stranu. Obrazac za izračunavanje otpora rasprostiranja glasi: R=
ρ 2⋅l2 ⋅ ln 2π ⋅ l a ⋅h
Rud=k∙R,gde je: Rud-udarna otpornost rasprostiranja k-udarni koeficijent R-otpornost rasprostiranja u ustaljenom stanju R=
ρ 2 ⋅l 2 100 2 ⋅ 10 2 ⋅ ln = ⋅ ln = 15 .39 Ω 2π ⋅ l a ⋅ h 2π ⋅ 10 0.025 ⋅ 0.5
Rud1=k∙R=0.9∙15.39=13.85Ω Rud2=k∙R=0.9∙15.39=13.85Ω R ⋅R 13 .85 ⋅ 13 .85 Rud = ud 1 ud 2 = = 6.92 Ω Rud 1 + Rud 2 13 .85 + 13 .85 Rud=6.92Ω
Izabrani uzemljivač zadovoljava u pogledu udarnog otpora rasprostiranja.
41
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Specifikacija opreme i materijala
Naziv opreme Priključni orman Tipski orman za MRM Instalacine razvodne table Razvodni orman za stepenišno osvetljenje Stepenišni automati Tasteri Električna zvonca Trofazno dvotarifno brojilo Uklopni sat Inkadescentni izvori svetlosti 60W Inkadescentni izvori svetlosti 100W Inkadescentni izvori svetlosti 150W IC grejalice Trofazne šuko priključnice Monofazne šuko priključnice Jednopolni prekidači Serijski prekidači Indikatori za kupatilo
Količina (kom) 1 4 40 2 2 60 40 42 4 40 140 560 40 120 640 40 120 40 42
Projektni zadatak
Električne instalacije i osvetljenja
Razvodne kutije Osigurači 6A tipa D Osigurači 10A tipa D Osiguača 16A tipa D Osigurača 50A tipa D Osigurača 20A tipa Dt Osigurača tipa NVO 300A Osigurača tipa NVO 350A
470 87 640 120 120 3 9 3
Kablovi Kabal PP-Y 3× 1.5mm2 Kabal PP-Y 3× 2.5mm2 Kabal PP-Y 4× 2.5mm2 Kabal PP-Y 5× 2.5mm2 Kabal PP-Y 5× 10mm2 Kabal PP41 3× 120+70mm2 Kabal PP41 3× 240+120mm2
Dužina(m) 720 2172 32 648 404 40 300
Literatura (1) Miomir B.Kostić , “Teorija i praksa projektovanja električnih instalacija“,ETF,Beograd,2002. (2) Katalog firme “Cer“ iz Čačka. (3) Miomir B.Kostić, “Vodič kroz svet tehnike osvetljenja“,MinelSchreder,Beograd,2000.
43