isokraths
arXidamos
seira seira hrakleide hrakleideis is
3
Απόδοσις, σχόλια, σελιδοποίησις: Ανδριάνα Μαρτίνου. Φιλολογικ πιέλεια: Αννα Τζιροπούλου Εσταθίου. Εξώφυλλο: Αγαλα Λεωνίδου στς Θεροπλες, το γλύπτου Βάσσου Φαληρέως. Τ βιβλίο διατίθεται σ ντυπη ορφ π τς κδόσεις Bookstars
5
Σηείωα τς αθήτριας Η ετάφρασις ατ κπονήθηκε ς ργασία κατ τ πρτο τος τν αθηά αθηάττων τς «Ελλη «Ελληνικ νικς ς Αγωγς Αγωγς». ». Συετ Συετεί είχα χα στ στ αθήα αθήαττα χι πειδ θ βαθολογοσε κάποιος, οτε γι ν πλουτίσω τ βιογραφικ ου, λλ πειδ πιθυ ν χω τν δυνατότητα ν διαβάζω κάθε τι λληνικό. Θεωρ χρέος τς πολιτείας ν προσφέρ τέτοια παιδεία, στε ο Ελληνες ν ντιλαβάνωνται ντιλαβάνωνται τς λληνικς διαλέκτους διαλέκτους σ λη τους τν υστυχς ως τ σχολικ σχολικ αθήα αθήατα τα ν κα πολυε πολυετ τ δν διαχρονία. υστυχς βοήθησ βοήθησαν αν στ στ ν διαβάζ διαβάζω ω τ κείενά κείενά ας νευ νευ εταφρ εταφράσε άσεως. ως. Αρκετ Αρκετ χρόνια ετ τ σχολείο λοιπόν, παρακολούθησα τ πέροχο άθηα τς Καθ. Καθ. Τζιροπ Τζιροπούλ ούλου, ου, ποία ποία ντς ντς λίγων λίγων όνο όνονν ρν ρν έσ έσ εστ εστόχων παρατηρήσεων κα χι νιαρς ποστηθίσεως, ποστηθίσεως, διέλυσε πολλ π τ ρωτήατ ατ ας. Συνι Συνιστ στ νεπιφ νεπιφύλα ύλακτ κταα στος στος ναγν ναγνστες στες ν συετ συετάσχ άσχουν ουν στ αθήατά της. Τ κείενο χει χωρισθ σ παραγράφους, τν ποίων ρίθησις ενα εναιι στ στ λλην λληνικ ικ ρι ριθητ θητικ ικ σύστ σύστη ηα. α. Επ Επ παρα παραδε δείίγατ γατι, ι, νό νότης της δεκαοκ δεκαοκττώ ριθε ριθεται ται ς ΙΗ΄, ΙΗ΄, φο φο τ γράα γράα Ι συβο συβολίζ λίζει ει τν ριθ ριθ δέκα δέκα κα κα τ γρά γράα α Η τν ρι ριθ θ κ κττώ. Στ Στ τέλο τέλοςς το βιβλ βιβλίίου παρα παρα-θέτω τν βιβλιογραφία, γι τν ποία πάσχισα ν βρ κυρίως τ πρωτότυπα Κείενα. Κατ ατν ατν τν τν τρόπο τρόπο πηγ θεωρετα θεωρεταιι σον σον τ δυνατν δυνατν πι ξιόπιστη κα ναγνώστης θεται στν καλλιέργεια τς δικς το πόψ πόψεω εωςς περ περ τν λεγο λεγοέ ένω νων. ν. ς Φυσι Φυσικ κςς χω χω συνη συνηθί θίσε σειι ν κού κούω ω κάθε γνώη, λλ ληθ ν θεωρ όνο τν βασιζοένη σ πειραατικ δεδοένα. Επ πλέον ία θεωρία εναι διδακτέα όνο γι σο παληθεύει τ τεκήρ τεκήρια. ια. Αν νέα τεκήρ τεκήρια ια τν φι φισβητήσ σβητήσουν ουν,, τότε ότε ατ ατ πρέπει πρέπει ν ποσυρθ ποσυρθ έσως π τ σχολικ σχολικ βιβλία. Τ τεκήρια τς Ιστορίας Ιστορίας εναι εναι τ ρχαιολογικ ερήατα κα τ πρωτότυπα Κείενα, κα βάσει ατν ς σχηατίζουε ποψι. Η γνσις τς νέας λληνικς, να Λεξικ [1] [1] κα τ αθήατα πό
6
ία ξαιρετικ Φιλόλογο, ταν τ φόδια, στ ν φέρω ες πέρας ατήν τν πόδοσι πόδοσι.. Φυσικ Φυσικ ε διευκό διευκόλυν λυνεε οιό οιότης της τς νέας νέας τν κλασικ κλασικ λληνικ διάλεκτο· διότι παρ λον πο π τος κλασικος χρόνους ως τώρα πολλ λλαξαν (ετ τν κδίωξη τν Ελλήνων θεν[2 θεν [2,, 3, 4, 5, 6] π ουδαϊκς θεότητες[7 θεότητες[7] λεηλατήθηκε λληνικς πολιτισς κα κτοτε δινιζόαστε πολιτισικ στν κάστοτε παγκόσια τάσι), τν γλσσα ας ετυχς τν παραλάβαε σχεδν ατουσία π τος δικος ας προγό προγόνους κα ς τ σπουδαιότατο ζωνταν οκογενειακ κειήλιο ξίζει ξίζει ν τν διαφυλάττουε. Η κλασικ ας διάλεκτος εναι παροσα σ κάθε λέξι πο ρθρώνουε σήερα. Τ κίνητρο γι ν παραελήσω τς πόλοιπες ργασίες ου, στε ν σχοληθ τ συγκεκριένο κείενο, πρξε θαυασός. Εθαύασα τ τί ταν διατεθειένοι ο Σπαρτιάτες ν πολέσουν, προκειένου ν περασπίσουν τ κατ ατούς δίκαιο. Πόσο διαφοροσαν γι τν λικ πλοτο, τν διάρκεια το χρόνου ζως τους κα τς νέσεις νός σπιτιο! Πόσο διαφοροσαν γι ,τι σηερινς πολιτισς θεωρε Α κα ... Ο λόγος το Αρχιδάου Αρχιδάου ποτελε να πόσταγα ρετς κα σοφίας. Πολλο Πολλο νθρωποι σήερα ατοαποκαλονται προοδευτικο κα σχυρίζονται πς γάπη γι τ παρελθν δν χει πρακτικ ξία, διότι πρέπει, λένε ν νοιαζόαστε γι τ τί πορε ν λοποιηθ στ έλλον. Σ ατος ντιτάσσω, τι νθρωπος διψ ν άθ γι τος ρωες το παρελθόντος πειδ χει ναν νδόυχο σκοπό: ν τος οιάσ! Εναι λοιπν ψίστης σηασίας ν πανεξετάσουε σους σήερα θαυάζουε, ν τος συγκρίνουε ρωες νθεκτικος στν φθορ το χρόνου, χρόνου, φο ποιότητα ποιότητα τν εδώλών εδώλών ας καθορίζει καθορίζει τν ξέλιξί ξέλιξί ας. Εναι Εναι δύσκολο δύσκολο ν ντιληφθοε, ντιληφθοε, τι πλειονότης τν προτύπων τ ποα τ Μ.Μ.Ε. ς καταιγίζουν εναι κενολόγα, λιστικ, ρα ναγκαα θ τ σβήσ χρόνος. Προστασία ας π φαλες πιρρος εναι δίψα γι ρετ κα γνσις· ν πρώτη φωλιάζει έσα σ κάποιους, ν δεύτερη εναι διάχυτη· παιτεται ως πιον κα προσωπικς κόπος γι τν κατάκτησι φοτέρων. Ν κυττς κε πο θς ν πς, εδάλλως θ πς κε πο κυττς.
7
Μονά Μονάδδες εκάδ εκάδες ες Εκα Εκαττοντάδες άδες Χιλιάδ λιάδες ες 1=Α 10=Ι 100=Ρ 1000=,Α 2=Β 20=Κ 200=Σ 2000=,Β 3=Γ 30=Λ 300=Τ 3000=,Γ 4= 40=Μ 400=Υ 4000=, 5=Ε 50=Ν 500=Φ 5000=,Ε 6= 6000 =, 60=Ξ 600=Χ 7=Ζ 70=Ο 700=Ψ 7000=,Ζ 8=Η 80=Π 800= 8000=,Η 9=Θ 900= 9000=,Θ 90 = Q 90
Πίναξ Α: Ελληνικ ριθητικ σύστηα [8] [8]
8
Ιστορία Εχουν πάρξει νθρωποι τν ποίων τ ργο εναι εναι διος διος τους βίος. βίος. Ο πι εγαλειώδ εγαλειώδει ειςς ποφάσ ποφάσει ειςς τους δν πρέπει πρέπει ν χάνωντ χάνωνται αι στν στν λήθη, λλ ν καταγράφωνται κα ν διαδίδωνται, στε τος πολοίπους νθρώπους νθρώπους ν καθοδηγον καθοδηγον κα ν πνέουν. πνέουν. Μία τόσης τόσης σηασίας κατακαταγραφ θεωρ πς εναι λόγος το Αρχιδάου, συγγεγραένος π τν Ισοκράτη. Ο Αρχίδαος, γεννηθες στν Σπάρτη τ 400 π.Χ. π τν βασιλέα Αγησίλαο κα τν Κλεόρα, νκε στ γένος τν Ερυπωντιδν, ο ποοι αζ τος Αγιάδες Αγιάδες βασίλευαν στν Λακεδαίονα. Ο γενες ατς σαν πόγονοι το ιθέου Ηρακλέους, ξ ο κα προσωνυία Ηρακλειδες. Ο διος Αρχίδαος εχε πολεήσει σ ρκετές άχες κατ τν βασιλεία το πατέρα πατέρα του. Πέθανε Πέθανε πως πως πιθυ πιθυοσ οσε: ε: αχόε αχόενος νος πρ συάχ συάχων ων στν σηεριν Ιταλία τ τος 338 π.Χ., νήερα τς άχης τς Χαιρωνείας. νείας. Ο Σπαρτι Σπαρτιάτε άτεςς νήγει νήγειραν ραν νδρι νδριάντ άνταα του στν στν ρχαία ρχαία Ολυπί Ολυπία, α, ποος συλήθη. Ο Ισοκράτης [13 [13]] γεννήθη στν Αθήνα τ 436 π.Χ. λίγο πρν τ ξέσπασα το Πελοποννησιακο πολέου, κα πέθανε τ 338 π.Χ. λίγο πρν τν άχη τς Χαιρωνεία Χαιρωνείας, ς, π κς Φιλίππου Φιλίππου τς Μακεδονίας. Μακεδονίας. Υπρξε Υπρξε νας π τος τος σπουδαι σπουδαιοτ οτέρους έρους Αθηνα Αθηναίο ίους υς ήτορας ήτορας.. Τ ραά του ταν ταν τ θνος τν Ελλήνων ν ετατραπ σ νιαο κράτος. Αναγκαιότητα Αναγκαιότητα γι τν νωσι τν Ελλήνων θεωρούσε πς ταν Περσικ πειλή. Παρόοια γνώη εχαν κα λλοι πιφανες Ελληνες τς ποχς, πως Αγησίλαος τς Σπάρτης, Φίλιππος κα Αλέξανδρος τς Μακεδονίας. Θεωρ πς, πειδή γνώριζαν τι εχε φθάσει ρα γι τν Ελλάδα ν ποκτσει κοιν γεσία, ο πόλεις ντεάχοντο, ς πρς τ ποία θ γετο τελικς το θνους. Ο φύλιες άχες ληξαν τν πικράτησι τν Μακεδόνων. Τν ποχ πο ξεφωνήθη λόγος το Αρχιδάου, α Θβαι π τν γεσίαν το Επαεινώνδου εχαν ποκτήσει εγάλη στρατιωτικ σχύ.
9 Ο Θηβαοι τ 371 π.Χ. κινήθησαν κατ τν Σπαρτιατν στ Λεκτρα. Ο στρατηγς τν Λακεδαιονίων στν άχη ατν ταν συβασιλες Κλεόβροτος, ποίος ττήθη κα ξέπνευσε κε. Ο Θηβαοι, ν τέλει, πεκράτησαν τν Λακεδαιονίων κα πέβαλαν ς ρο ερήνης τν κκένωσι τς εφορης Μεσσήνης π τος Σπαρτιάτες κα τν κατοίκησι τς γς ατς π τος δούλους τν Σπαρτιατν, κάτι πο ν συνέβαινε θ κατεδίκαζε τν Σπάρτη σ διαρκ πόλεο τος όρους της. Ο Ισοκράτης συνέγραψε ατν τ λόγο τ 366 π.Χ. στόχο ν προτρέψ τος Σπαρτιάτες ν ντισταθον στος Θηβαίους. Εθεωροσε τι α Θβαι ποτελοσαν πόδιο στν πανελλήνιο νότητα, διότι κατ τος Μηδικος πολέους εχαν ταχθ τ έρος τν Περσν. Επίστευε π πλέον τι α Αθναι δν θ φηναν βοήθητη τν Σπάρτη. Στν λόγο του Αρχίδαος προσπαθε ν πείσ τος Σπαρτιάτες ν φήσουν τν Μεσσήνη κα ν ντιετωπίσουν ξαν σ άχη τος Θηβαίους. βαίους. Επιχειρη Επιχειρηατ ατολ ολογ ογε ε πς εναι εναι δικο κα νανδρο νανδρο ν αφήσουν αφήσουν τν γν τν ποίαν κατοικον π πτακόσια τη, κα παραθέτει σχέδιο γι τ πς δν θ ριψοκι ριψοκινδυ νδυνέψ νέψουν ουν τν ζων ζων τν άχων άχων.. Εκτι Εκτι πς ν ποκύψουν στος ρους τν Θηβαίων θ ερίσκωνται διαρκς σ πόλεο τος ος νέου νέουςς κατ κατοίκο οίκους υς τς τς γεί γείτονος νος Μεσσ Μεσσήν ήνης ης.. Θεωρ Θεωρε ε τι ττ ττα τους στ Λεκτρα, φείλεται σ κακ στρατηγική, ρα δν ποκλείεται ν νικήσουν τος τος Θηβαίους Θηβαίους σ περχόενη περχόενη άχη. Αλλ Αλλ κόα κι ν ττηθον δεύτερη φορά ο Σπαρτιάτες, ποστηρίζει πς πορον ν διαείνουν στν παιθρο κα ν ποτελέσουν κίνδυνο γι τος κατοίκους τν λλων πόλεων. πόλεων. Ετσι προβλέπει προβλέπει τι τελικς ο λοιπές λοιπές πόλει πόλειςς θ συντρέξουν, γι τν παναπατρισόν τους. Ο Αρχίδαος καθ λην τν διάρκειαν το λόγου, τονίζει τι νδρεία εναι εναι περάν περάνω ω τς επεκτ επεκτάσε άσεως ως το χρόνου χρόνου ζως. ζως. ηλώνε ηλώνειι πς προτι προτι ν θυσιάσουν τ θνητά τους σώατα γι ν κερδίσ πόλις δόξα θάνατη. νατη. Θεωρε Θεωρε χρέος λων λων τν Σπαρτι Σπαρτιατ ατν ν ν τιήσο τιήσουν υν τος νόους νόους τος ποίους κπαιδεύτηκαν. Τέλος τονίζει πς φείλουν ν παραδώσουν
10
στος πογόνους τους τν δόξα, πο παρέλαβαν π τος πατέρες τους. Ο προσπάθεις του δικαιώθησαν τέσσερα χρόνια ργότερα τν άχη άχη τς τς Μαντ Μαντιινεία νείαςς τ 362 362 π.Χ. π.Χ.,, σ ία ία αφν αφνιδ ιδια ιαστικ στικ πί πίθεσι θεσιςς πο πο δέχθη λακωνικς συνασπισς (Λακωνία, Αθναι, Ηλεία, Μαντίνεια καί Αχαΐα) π τν γεσία το βασιλέως Αγησιλάου, π τν συνασπισ τν Θηβαίων (Αργος, Βοιωτία, Θεσσαλία, Σικυών, Εβοια, Λοκρς κα ο πόλεις τν Μαλιέων) π τν γεσία το Επαεινώνδου [14 [ 14]. ]. Ο πλέον πειροπόλεος Αγησίλαος, νικήσας τος Πέρσας έσα στν Ασία [15], [15 ], συνέτριψε τν Επαεινώνδα στ ρκαδικ ροπέδιο, παρ λον πο πρτος γετο λιγοτέρων νδρν. Στν άχη ατ πέθανε Επαεινώνδας κα κα ο σηα σηαντ ντικ ικώτ ώτερ εροι οι στρατη στρατηγο γοίί του. ου. Μ τν θάνα θάναττ του ληξ ληξεε κα κα γεονία τν Θηβαίων, κα νοιξε δρόος γι τν Αλέξανδρο.
11
...πολλν συχίαν ν γον...
A ΄Ισως ΄Ισως τινς τινς ν ν θαυ θαυάζ άζουσ ουσιιν, τι τι τον λλο λλον χρόνο χρόνον ν εενηκς τος τς πόλεως νοίοις Ισως κάποιοι κάποιοι π σς πορον, πειδ ν τν τν προηγούενον προηγούενον χρόνον χρόνον χω παραείνει σταθερς στος νόους τς πόλεως, ς οκ οδ ε τις λλος τν λικιωτν, τοσαύτην πεποίηαι τν εταβολήν, σο δν γνωρίζω ν κάποιος λλος π τος συνοηλίκους ου, τόση χω ποιήσει τν εταβολήν, στε περ ν κνοσιν ο πρεσβύτεροι λέγειν, στε περ σων ποφεύγουν ο πρεσβύτεροι ν ιλήσουν, περ τούτων νεώτερος ν παρελήλυθα συβουλεύσων. περ ατν ν κα νεώτερος χω παρέλθει, ν σς συβουλεύσω. Εγ δ ε έν τις τν εθισένων ν ν αγορεύειν ξίως ν τς πόλεως ερηκώς, πολλν ν συχίαν γον· Εγ δ ν κάποιος π τος συνηθισένους σ σς ν γορεύουν πως ξιζε στν πόλιν εχε ιλήσει, πολλν συχίαν θ εχα· νν δ ρν τος ν συναγορεύοντας ος ο πολέιοι προστάττουσι, τώρα ως βλέποντας τος ν ν συφωνον σα ο χθρο προστάζουν, τος ος δ οκ οκ ρρω ρρωέ ένω νως ς ναν ναντι τιου ουέ ένο νους υς,, τος ος δ πα παντ ντάάπασιν ποσεσιωπηκότας, τος δ σθεναρά ναντιουένους, τος δ τελείως σιωπηλούς, νέστην ποφανούενος, γιγνώσκω περ τούτων, σηκώθηκα γι ν φανερώσω, ατ πο γνωρίζω περ τούτων, ασχρν νοίσας, ε τν δίαν το βίου τάξιν διαφυλάττων περιόψοαι τν πόλιν νάξια ψηφισαένην ατς. ασχρόν νοίζοντας πς εναι, ν τν τάξιν τς διωτικς ου ζως διαφυλάττων θ εδω τν πόλιν νάξια ν ψηφίζ αυτς.
12
...ο ν ς πιθυν το λέγειν...
B Ηγοαι δ ε κα περ τν λλων πρέπει τος τηλικούτους σιωπν, Θεωρ δ τι ν κα περ τν λλων πρέπει ο συνοήλικοι ν σιωπον, περί γε το πολεεν προσήκειν τούτους άλιστα συβουλεύειν, περ βεβαίως το ν πολεοε χι ταιριάζει προπάντων σ ατος ν συβουλεύουν, οπερ κα τν κινδύνων πλεστον έρος εθέξουσιν, ο ποίοι σαφς κα στ εγαλύτερο έρος τν κινδύνων θ ετέχουν, λλως τε δ κα το γνναι τι τν δεόντων ν κοιν καθεσττος ν. λλως τε βεβαίως κα ν γνωρίζουν γι τ τί πρέπει ν γίνη στ κοιν το καθεσττος ας. Ε ν ν γρ γρ ν δε δεδε δειιγέν γένο ον στε στε τος ος ν ν πρεσ πρεσβυ βυτέ τέρο ρους υς περ απάντων εδέναι τ βέλτιστον, Αν Αν ν ταν ποδεδειγένον ποδεδειγένον πς ο ν πρεσβύτεροι γνωρίζουν περ πάντων τ βέλτιστον, τος δ νεωτέρους ηδ περ νς ρθς γιγνώσκειν, ν ο δ νεώτεροι δν γνωρίζουν ρθς οτε περ νός, καλς ν εχεν πείργειν ς το συβουλεύειν· καλν θ το ν πέχουε ες π τ ν συβουλεύουε· πειδ δ ο τ πλήθει τν τν πρς τ φρονεν ε διαφέροεν λλήλων λλ τ φύσει κα τας πιελείαις, πειδή δ, χι ξ ατίας το πλήθους τν τν ς πρς τ φρόνηα διακρινόεθα π τος λλους, λλ ξ ατίας τς φύσεως κα τς πιελείας, πς οκ φοτέρων χρ τν λικιν περαν λαβάνειν, ν ξ πάντων ν ξ τν ρηθέντων λέσθαι τ συφορώτατα; πς φοτέρων ν χρειάζεται τν λικιν περα ν ληφθ, στε ν εναι δυνατν ν ξαγάγ καθένας π σς τν πλέον συφέρουσαν
13
πιλογν π τ λεχθέντα; Θαυ Θαυάζ άζω ω δ σοι σοι τριή τριήρω ρων ν ν ν γε γεσθ σθαι αι κα κα στρα στρατ τοπέδ οπέδων ων ρχειν ξιοσιν ς, Απορ δ σους τριήρων ξίους ν γούεθα κα στρατοπέδων ν ρχουε θεωρον ς, πρ πρ ν κα καλ λς ς βουλ βουλευ ευσά σάε ενο νοιι πολλ πολλα ας ς ν συφ συφορ ορα ας ς κα εγάλας τν πόλιν περιβάλλοιεν, περ τν οποίων ν δν σκεφθοε καλς, πολλς συφορς κα εγάλες θ περιβάλλουε τν πόλιν, επεν δ γιγνώσκοεν περ ν ες έλλετε κρίνειν οκ οονται δεν ς, τ ν επωθον ως ατ πο γνωρίζουε περ σων σες πρόκειται ν ποφασίσετε δν πιστεύουν τι ρόζει σ ς, ν ος κατορθώσαντες ν παντας ς φελήσοεν, στ ποία ν ν δικαιωθοε λους σς θ φελήσουε, διααρτόντες δ τς ετέρας γνώης ατο ν σως φαυλότεροι δόξοεν εναι, ν ως σφάλλουε, θ φανοε τι εεθα κατώτεροι π τν δικ σας γνώην, τ δ κοινν οδν ν ζηιώσαιεν. λλ τ δ κοιν καθόλου δν θ ζηιώναε. Ο ν ς πιθυν το λέγειν, οδ ς λλως πως παρεσκευασένος ζν ν τν παρελθόντα χρόνον, Οχι ως πειδ πιθυ ν γορεύω, οτε διαφορετικ πιδιώκω ν ζ, ν τν παρελθόντα χρόνον οτως ερηκα περ τούτων, τσι ίλησα περ τούτων, λλ βουλόενος ς προτρέψαι ηδείαν ποδοκιάζειν τν λικιν λλ ν πάσαις ζητεν, λλ πιθυν ν σς προτρέψω καίαν ν ποδοκιάζετε π τς λικίες λλ σ λες ν ναζηττε, ε τίς τι δύναται περ τν παρόντων πραγάτων επεν γαθν.
14
ν κάποιος κάτι δύναται περ τν παρόντων πραγάτων ν επε κάτι γαθόν.
...πρ λευθερίας οδν τι τν δεινν οχ ποενετέον...
Γ ς ξ ο τν τν πόλι πόλιν ν οκο οκο εν εν,, οδε οδες οτε οτε κίνδ κίνδυν υνος ος οτε οτε πόλεος περ τοσούτων τ έγεθος ν γέγονε, ιότι φ του τν πόλιν κατοικοε, κανείς οτε κίνδυνος οτε πόλεος γι τόσα στ έγεθος σ ς γινε, περ σων νυν βουλευσόενοι συνεληλύθαεν. περ σων τώρα γι ν ποφασίσουε συγκεντρωθήκαε. Πρότερον ν γρ πρ το τν λλων ρχειν γωνιζόεθα, Πρότερον ν πρ το ν ρχουε τν λλων γωνιζόεθα, νν δ πρ το ποιεν ατο τ προσταττόενον· τώρα ως πρ το ν πράξουε ες το προσταττόενον· σηεον λευθερίας στίν, πρ ς οδν τι τν δεινν οχ ποενετέον, τ ποον σηάδι λευθερίας εναι, πρ τς ποίας δν πάρχει ποιοδήποτε κ τν δεινν πο δν εναι ποενετέον, ο όνον ν λλ κα τος λλοις τος ή λίαν νάνδρως διακειένοις λλ κα κατ ικρν ρετς ντιποιουένοις. χι όνον π ν λλ κα π τν λλων, ο ποοι δν διάκεινται πολ νάνδρως, λλ κα κατ λάχιστον ντιποιονται ρετς. Εγ ν ον, ε δε τον διον επεν, Εγ ν λοιπν, ν πρέπει δι τν διον ν ιλ, λοίην ν ποθανεν δη ποιήσας τ προσταττόενον λλ λλο ον πολλ πολλαπ απλά λάσι σιο ον χρό χρόνον νον ζν ζν το τετ τεταγέ αγένο νου υ ψηψηφισάενος,
15
θ προτιοσα ν πεθάνω δη πράττοντας τ προσταττόενον, παρ πολλαπλάσια χρόνια ν ζήσω το πεπρωένου ου, ψηφίζοντας, Θηβαοι κελεύουσιν· κενα πο ο Θηβαίοι κελεύουν· ασχυνοίην γρ ν, ε γεγονς ν φ Ηρακλέους, διότι θ ασχυνόουν, ν γόνος το ν Ηρακλέους, το δέ πατρς βασιλεύοντος, ατς δ πίδοξος ν τυχεν τς τις ταύτης, το δ πατρός βασιλέως, πίδοξος δ διος ν τύχω τς τις ατς, περιΐδοιι, καθ σον στν π ο, παρέβλεπα, καθ σον εναι στ χέρι ου, τν χώραν, ν ν ο πατέρες κατέλιπον, τν χώραν, τν ποίαν ο πατέρες σ ς κληροδότησαν, ταύτην τος οκέτας τος ετέρους χοντας. τούτην ο πηρέτες ας ν χουν. Αξι δ κα ς τν ατν ο γνώην χειν Αξιώνω κα σες τν διαν γνώην ένα ν χετε, νθυ νθυη ηθέ θέντ ντας ας τι έχρ έχριι ν ν ταυ αυτη τησ σ τς τς έρ έρας ας δε δεδυ δυσστυχηκέναι δοκοεν ν τ άχ τ πρς Θηβαίους, νθυούενοι τι έχρι κα ατν τν έραν πο πιστεύουε τι χουε δυστυχήσει στν άχην τος Θηβαίους, κα τος ν σώασι κρατηθναι δι τν οκ ρθς γησάενον, κα πς τ σώατ ας νικήθησαν ξ ατίας τς ρθς καθοδηγήσεως, τς δ ψυχς τι κα νν ηττήτους χειν, ο ψυχς ας κόη κα τώρα ήττητες εναι, ε δ φοβηθέντες τος πιόντας κινδύνους προησόεθα τι τν ετέρων ατν, ν ως φοβούενοι τος περχοένους κινδύνους παραχωρήσουε κάτι δικ ας, βεβαιώσουεν τς Θηβαίων λαζονείας θ πιβεβαιώσουε τν Θηβαίων τς λαζονείας κα πολ σενότερον τρόπαιον το περ Λεκτρα κα φανε-
16
ρώτερον στήσοεν καθ ν ατν· κα πολύ σεβαστότερον τρόπαιον π τν Λευκτρν κα φανερώτερον θ στήσουε γι ς τος διους· τ ν γρ τυχ τυχίας ίας, τ δ τς ετ ετέρ έρα ας δι διαν ανο οίας σται σται γεγενηένον. τ ν προϊν τυχίας, τ δ τς δικς ας διανοίας θ εναι γέννηα. Μηδείς ον ς πείσ τοιαύταις ασχύναις τν πόλιν περιβαλεν. Κανείς λοιπόν ς σς πείση τέτοιες ασχύνες τν πόλιν ν περιβάλουε.
... δι τέρων λλ δι ν ατν πειρεν σώζεσθαι...
Καίτ Καίτοι λίαν λίαν προθύ προθύως ως ο σύαχ σύαχοι οι συβεβ συβεβουλ ουλεύκ εύκασι ασιν ν ν, Εξ λλου εγάλην προθυίαν ο σύαχοι συβούλευσαν σς, ς χρ Μεσσήνην φέντας ποιησάσθαι τν ερήνην. πς χρειάζεται τν Μεσσήνην φήνοντας ν συνάψετε τν ερήνην. Ος Ος ε ες ς δι δικα καίω ίως ς ν ργί ργίζο ζοιισθε σθε πολ πολ λλ λλο ον τος ος ξ ρχς ποστσιν ν. Μ τος ποίους δικαίως θ ργίζεσθε πολύ περισσότερο π τι ατος πο ξ ρχς πεστάτησαν π ς. Εκενοι ν γρ φέενοι τς ετέρας φιλίας τς ατν πόλεις πώλεσαν, Επειδ κείνοι ν φήνοντας τν φιλίαν ας τς πόλεις τους πώλεσαν ες στάσεις καί σφαγς κα πολιτείας πονηρς βαλόντες, σ ξεγέρσεις κα σφαγς κα πολιτεύατα πονηρ βάλοντας, οτοι δ ς κουσι κακς ποιήσοντες· ν ο δ τούτοι σ ς ρχονται κακν ν κάνουν·
17
τν γρ δόξαν, ν ν ο πρόγονοι ετ πολλν κινδύνων ν πτακοσίοις τεσιν κτησάενοι κατέλιπον, φο τν δόξαν, τν ποίαν κατέκτησαν ο πρόγονοι ετ πολλν κινδύνων, π πτακοσία τη ες ς κληροδότησαν, ταύτην ν λίγ χρόν πείθουσιν ς ποβαλεν, ατν σ λίγον χρόνον πείθουν σς ν ποβάλετε, ς οτ πρεπεστέραν τ Λακεδαίονι συφορν οτε δεινοτέραν οδέποτ ν ερεν δυνήθησαν. τέτοια οτε πρεπεστέραν γι τν Λακεδαίονα συφορν οτε δεινοτέραν οδέποτε ν ερουν θ ποροσαν. Ες τοτο δ κουσι πλεονεξίας κα τοσαύτην ν κατεγνώκασιν νανδρίαν, Σ τέτοιον βαθν χουν φθάσει πλεονεξίας κα τόσην ες ς καταλογίζουν νανδρίαν, στε πολλάκις ς ξιώσαντες πρ τς ατν πολεεν, πρ Μεσσήνης οκ οονται δεν κινδυνεύειν, στε ν πολλς φορς ξίωσαν ς πρ τς χώρας τους ν πολεοε, πρ Μεσσήνης δν πιστεύουν πς πρέπει ν κινδυνεύσουν, λλ ν ατο τν σφετέραν ατν σφαλς καρπνται, λλ γι ν καρπώνονται τν δικήν τους σφάλειαν, πειρνται διδάσκειν ς, ς χρ τος χθρος τς ετέρας παραχωρσαι, ποπειρνται ν συβουλεύσουν σς, πς χρειάζεται στος χθρος τν δικν ας ν παραχωρήσουε, κα πρς τος λλοις παπειλοσιν, κα σν τος λλοις πειλον ς ε τατ ατα συγχ συγχωρ ωρήσ ήσο οεν εν ποι ποιησό ησόεν ενοι οι τν τν ερή ερήνη νην ν κατ σφς ατούς. πς ν δν συφωνήσουε σ ατά, θ κάνουν τν ερήνην γι τος αυτος τους. Εγ Εγ δ ο τοσού οσούτ τω χα χαλε λεπώ πώτε τερο ρον ν γο γοα αιι τν κίνδ κίνδυν υνο ον ν σεσθαι τν νευ τούτων, Εγ δ χι τόσο δυσκολώτερον θεωρ τν κίνδυνον στν ποον θ ε-
18
αστε νευ τούτων, σ σ κα καλλ λλίω ίω κα κα λαπ λαπρό ρότε τερο ρον ν κα κα πα παρ ρ π πσι σιν ν νθρ νθρώπ ώποι οις ς νοαστότερον· σο καλλίτερον κα λαπρότερον κα δι λους τος νθρώπους διασηότερον· τ γρ δι τέρων λλ δι ν ατν πειρσθαι σώζεσθαι κα περιγενέσθαι τν χθρν φο χι έσ τν τέρων, λλ έσ τν αυτν ας τ ν πιχειροε ν σωθοε κα ν περτερήσουε τν χθρν ολογούενον τος λλοις τος τς πόλεως ργοις στίν. εναι ολογούενον κα π τ λλα ργα τς πόλεως.
...εγίστων γαθν ατιος...
Ε Οδ Οδ πώ πώπο ποτε τε δ λόγο λόγους υς γαπ γαπήσ ήσας ας,, λλ λλ ε ε νοί νοίζω ζων ν τος περ περ τοτο οτο διατρί διατρίβο βοντ ντας ας ργο ργοτέρους τέρους εναι εναι πρς πρς τς πράξεις, Οδέποτε τος λόγους γάπησα, λλ πάντοτε νόιζα τι σοι σχολονται ατούς, στερον στς πράξεις, νν νν οδ οδν ν ν πε περ ρ πλεί πλείο ονος νος ποι ποιησαί ησαίη ην ν δυνη δυνηθ θνα ναιι πε περ ρ τν προκειένων ς βούλοαι διελθεν· τώρα ως τίποτε δν θ θελα ν πράξω περισσότερο π τ ν πορέσω περί τν προκειένων ν ιλήσω πως θέλω· ν γρ γρ τ πα παρό ρόντ ντιι δι δι τούτ ούτων λπί λπίζω ζω ε εγί γίστ στων ων γαθ γαθν ν ατιος ν γενέσθαι τ πόλει. διότι στν παροσα κατάστασι, λπίζω έσ τούτων ν γινόουν ατιος εγίστων αγαθν στν πόλιν.
19
...ωριες τ παλαιν ντες...
Πρτον ν ον οαι δεν διαλεχθναι πρς ς, Πρτον λοιπν πιστεύω πς πρέπει ν διαλεχθ πρς σς, ν τρόπον κτησάεθα Μεσσήνην, δι τν τρόπον τν ποίον ποκτήσαε τν Μεσσήνην, κα δι ς ατίας ν Πελοποννήσ κατκήσατε, κα δι ποία ατία στν Πελοπόννησον κατοικήσατε, ωριες τ παλαιν ντες. ς ωριες πο εσθε, παλαιόθεν. ι τοτο δ προλήψοαι πορρωτέρωθεν, ι τοτο θ τ πιάσω π τν ρχήν, ν πίστησθε, διότι διότι ταύτην ς τν χώραν πιχειροσι πιχειροσιν ν ποστερεν, στε ν γνωρίζετε, δι τί ατν τν χώραν πιχειρον ν ποστερήσουν π σς, ν ες οδν ττον τν λλην Λακεδαίονα κέκτησθε δικαίως. τν ποίαν σες, χι λιγώτερον λιγώτερον π τν πόλοιπην πόλοιπην Λακεδαίοναν κατέχετε δικαίως.
...Ηρακλς θεός κ θνητο γενόενος....
Ζ Επειδ γρ Ηρακλς ετήλλαξε τν βίον, θεός κ θνητο γενόενος, Αφο λοιπν Ηρακλς ετήλλαξε τν βίον, χοντας γίνει θες π θνητός,
20
κατ ν ρχς ο παδες ατο δι τν τν χθρν δύναιν ν πολλος πλάνοις κα κινδύνοις σαν, στν ρχν τ παιδι ατο ξαιτίας τς δυνάεως τν χθρν σ πολλς περιπλανήσεις κα κινδύνους σαν, τελευτήσαντος δ Ερυσθέως κατκησαν ν ωριεσιν. ταν ως πέθανε Ευρυσθες κατοίκησαν στος ωριες. Επ δ τρίτης γενες ες ελφος φίκοντο, Επ δ τς τρίτης γενες φίχθησαν στος ελφούς, χρήσασθαι τ αντεί περ τινν βουληθέντες. χρησ γι ν ζητήσουν π τ αντεο περ κάποιων θεάτων πο θελαν. Ο δ θες περ ν ν πηρώτησαν οκ νελεν, Ο δ θες περ ν σων ρώτησαν δν πήντησε, κέλευσε δ ατος π τήν πατρώαν έναι χώραν. λλ προέτρεψε ατος στν πατρώαν ν πορευθον γν.
Εν συνεχεί Ισοκράτης ρχεται ες ντίθεσιν τς διδασκόενες στ σχολεα νδοευρωπαϊκς θεωρίες [17] [17] περ περ καθόδου τν ωριέων π σιατικς χρες, φο ο ωριες πατρώα θεώρησαν ...τν Πελοπόννησο. Ο Ισοκράτης περιγράφει τι ο ωριες ρχικ κατοικοσαν στν Πελοπόννησο π που τος ξεδίωξε Ερυσθεύς. Ο Ηρόδοτος ναφέρει τι ο ωριες περιπλανήθηκαν στν Στερε Ελλάδα, στν Θεσσαλία κα στν Μακεδονία (ξ ο κα τι τ γένος τν Μακεδόνων εναι ωρικ) κα ν τέλει παναδιεκδίκησαν τν Πελοπόννησο, που κα γκαταστάθηκαν ς εί [24 [24 ]. Η θεωρία περ νδοευρωπαϊκς φυλς εσήχθη π βορειοευρωπαίους γλωσσολόγους βασιζοένη σ χητικς οιότητες εταξ ερωπαϊκν λέξεων. εων. Σύφ Σύφων ωναα ατν, ατν, ο Ινδοε Ινδοευρωπα υρωπαο οιι φίχθησ φίχθησααν στν στν χερσό χερσόνησ νησο ο το Αου κατ τ 2500-2000 π.Χ. Ο γλωσσολόγοι ατο θεωρήσαν τι ο ατόχθονες, ο κατοικοντες στν Ελλαδα πρ το 2500 π.Χ., δν ιλοσαν τν γλσσα πο σήερα ποκαλοε ρχαία λληνική, λλ κάποια τοπικ διάλεκτο. Υπέθεσαν λοιπόν, πς τ λληνικ γεννήθηκαν π τν ξι τς νδοευρωπαϊκς τν τοπικ γλσσα. Ο ρχαιολόγος ως Αδαάντιος Σάψω Σάψωνν θ ειν εινε νΑΥ νΑΥος, ταν ταν φερε στ στ φς θρασ θρασαα κεραικς κεραικς
21
πιγραφς π νεολιθικ οκισ λιέων στ σπήλαιο το Κύκλωπος στς Σποράδες χρονολογηένο περ τ 5000 π.Χ. τ σκοπίως γχαραγένα σύβολα ΑΥ. Ο Καθ. Σάψων σ συνέντευξ του ναφέρει, πς παρεφερς εδος νεολιθικς πρωτογραφς βρέθηκε κα στ ισπηλι τς Καστορις σ λιναο οκισ το 6000 π.Χ., λλ κα σ λλες τοποθεσίες τς χερσονήσου το Αου (Βουλγαρία, Ρουανία), ο ποες εναι κατ πολ στερες τν λληνικν οκισν (4500 π.Χ.)[ 19 19 , 20 , 21, 22] . Αν ποκρυπτογράφησις τν γραφν δείξη τι νταποκρίνονται στν λληνικ γλσσα, θ συζητοε γι νοδο τν Ελλήνων παρ γι κάθοδο τν Ινδοευρωπαίων, φο θ πορ κα ατ πόθεσις ν ξηγήση τς οιό οιότητες τητες τν ερωπαϊκν γλωσσν. Ο πιγραφς πιγραφς εναι εναι κατ κατ πολύ πολύ ρχαιότερες χι όνον τς καθόδου τν Ινδοευρωπαίων κα τς ποτιθεένης θεένης εσ εσαγωγς γωγς το το φοινικικο φοινικικο λφαβήτ λφαβήτοου (800 π.Χ.). π.Χ.). Η θεωρία περ φοινικικς προελεύσεως το λφαβήτου στηρίχθηκε σ να χωρίο το Ηροδότου [17 , 23 ], γι τ ποον ποον Πλούταρ Πλούταρχ χος τν τν χαρακτήρισε χαρακτήρισε κακοήθη κα συνέγραψε άλιστα κα βιβλίο Περ τς Ηροδότου Κακοηθείας [13 [13 ]. Ισχυρίζεται δ Πλούταρχος πς Ηρόδοτος γραψε γι τος Θηβαίους τι δν εναι Ελληνες, λλ Φοίνικες, γι ν τος κδικηθ πο δν τν χρηά χρηάτισα τισαν κα τν τν ξ ξόρισα όρισανν π τν πόλι τους. τους. Σκοπ Σκοπού ούε ενο νοιι δ τν τν α αντ ντεί είαν αν ερι ερισκ σκο ον Αργο Αργος ς ν ν κα κατ τ γχιστείαν ατν γιγνόενον, Σκεπτόενοι τν αντείαν βρήκαν τι τ Αργος ξ γχιστείας γινε δικ τους: Ερυσθέως γρ ποθανόντος όνοι Περσειδν σαν καταλελειένοι, φο ετ τν θάνατον το Ερυσθέως όνον ο πόγονοι το Περσέως εχαν ποείνει· Λακεδαίονα δ κατ δόσιν, λλ κα Λακεδαίων ς δρον: κβληθες γρ Τυνδάρεως κ τς ρχς, διότι κδιωγένος Τυνδάρεως π τν γεσίαν, πει πειδ δ Κάστ Κάστωρ ωρ κα κα Πολυ Πολυδε δεύκ ύκης ης ξ νθρ νθρώπ ώπων ων φαν φανίίσθησθη-
22
σαν, πειδ Κάστωρ κα Πολυδεύκης π τος νθρώπους ξηφανίσθησαν,
[ 9 9, 10 , 11 ] Ο Κάστωρ κα Πολυδεύκη Πολυδεύκης, ς, γεννηένοι γεννηένοι π τν Λήδα, δελφοί τς ραίας Ελένης, γνωστο κα ς ιόσκουροι (ιός κοροι=ιοί το ις), σαν δίδυα δέλφια πο εχαν δύο πατέρες ναν θνητ κα να ναν θεό: θνητς θνητς τα ταν Σπαρτιά Σπαρτιάτης της βασιλες βασιλες Τυνδά Τυνδάρεως ρεως κα θες Ζες. Η παράδοσις λέει πς ο ιόσκουροι γεννήθηκαν έσα σ να αγ στ ρος Ταΰγετος, ς Λακεδαιόνιοι παδες· λαβαν έρος στ κυνήγι το καλυδωνίου κάπρου κα στν ργοναυτικ κστρατεία· ξεστράτευσαν κατ τν Αθηναίων, ταν βασίλευε Θησεύς, σκοπ ν πελευθερώσου σο υν τν τν αχ αχάλωτη άλωτη δελφή δελφή τους τους Ελένη· Ελένη· πολ πολέησα έησαν πίσης πίσης να ναντίο ντίον τν τν ιν ιν το το Ιπποκόο Ιπποκόοντ ντος, ος, πειδ πειδ εχα εχανν κθρονί κθρονίσε σειι τν τν Τυνδ Τυνδάρεω άρεων. ν. Ο Ζες τος τος ναστέρισ ναστέρισεε ετ θάνα θάνατον τον στν στν στερισ στερισ τν ιδύω ιδύων. ν. Ο νθρωποι τος τιον κτοτε τν να Ιούλιο ς θεος τς ρετς κα τς δελφικς γάπης, τν γιορτ τν ιοσκουρείων [ 12] 12] . καταγαγόντος ατν Ηρακλέους δίδωσιν ατ τν χώραν διά τε τν εεγερσίαν ταύτην κατ τν παναπατρισν του π τν Ηρακλ δίδει ες ατν τν χώραν, δι τν εεργεσίαν ατν κα δι τν συγγένειαν τν πρς τος παδας, κα δι τν συγγένει του τ παιδιά του· Μεσσήνην δ δορυάλωτον ληφθεσαν, τν Μεσσήνην τ δόρυ λαβαν: συληθες γρ Ηρακλς τς βος τς κ τς Ερυθείας π Νηλέως κα τν παίδων πλν π Νέστορος, διότι Ηρακλς, φο Νηλες κα τ παιδι του κτς το Νέστορος το λήστεψαν τ βόδια π τν Ερύθεια, λαβών ατν αχάλωτον τος ν δικήσαντας πέκτεινεν, λαβάνοντας τν Μεσσήνην αχάλωτον φόνευσε σους εχαν διαπράξει δικήατα, Νέστορι δ παρακατατίθεται τν πόλιν,
23
στν Νέστορα δ επιστεύεται τν πόλιν, νοίσας ατν ε φρονεν, πειδ νόιζε πς ατς εχε καλ φρόνηα, τι νεώτατος ν ο συνεξήαρτε τος δελφος. διότι ν κα νεώτατος δν άρτησε αζ τος δελφούς του.
...τριχ διείλοντο τς βασιλείας....
Η Υπολαβόντες δ οτως χειν τν αντείαν Εκλαβάνοντας τσι τν αντείαν καί τος προγόνους τος ετέρους παραλαβόντες κα τος δικούς σας προγόνους παραλαβάνοντας κα στρατόπεδον συστησάενοι κα συστήνοντας στρατόπεδον τν ν δίαν δίαν χώραν χώραν ες ες τ κοι κοινν νν τος ος συνακ συνακο ολουθο λουθοσι σιν ν δοσαν, τν ν δικν τους χώραν στ κοινν πο τος κολουθοσε δωσαν, τν δ βασιλείαν ξαίρετον ατος παρ κείνων λαβον· τν δ βασιλείαν ξαιρώντας π κείνους γι τος αυτούς τους λαβαν· π δέ τούτοις πίστεις λλήλους δόντες ποιοντο τήν στρατείαν. πιπλέον τούτων τούτων ρκους εταξ λλήλων δίνοντας δίνοντας καναν τν κστρατείαν. κσ τρατείαν. Τος ν ον κινδύνους τος ν τ πορεί γενοένους Τος ν λοιπν κινδύνους πο στν πορείαν γιναν, κα τς λλας πράξεις τς οδν πρς τ παρν φερούσας κα τς λλες πράξεις τς τίποτα στ παρν προσφέρουσας, τί δε λέγοντα διατρίβειν; γιατ πρέπει ν χασοερ περιγράφοντας; Πολέ δ κρατήσαντες τος ν τος τόποις τος ερηένοις
24
κατοικοντας Αφο δ νίκησαν στν πόλεο τος κατοίκους τν προαναφερθέντων τόπων, τριχ διείλοντο τς βασιλείας. σ τρία διρεσαν τν βασιλείαν. Υε Υες ν ν ον ον έχρ έχριι ταυ αυτη τησ σ τς τς έρ έρας ας έ ένε νετε τε τας ας συνθήκαις κα τος ρκοις, σες ν λοιπν έχρι ατν τν έραν ένετε στς συνθκες κα στος ρκους, ος ποιήσασθε πρς τος προγόνους τος ετέρους· τος ποίους δώσατε πρς τος δικούς ας προγόνους· δι κα τν παρελθόντα χρόνον εινον τν λλων φέρεσθε, δι ατ κα στν παρελθόντα χρόνον καλλίτερα τν λλων φέρεσθε, κα τν πιόντα προσδοκν χρ τοιούτους ντας βέλτιον νν πράξειν. κα στ έλλον ν προσδοκάτε πρέπει τέτοιοι ντες καλλίτερα π τώρα ν πράττετε. Μεσσήνιοι δ ες τοτ σεβείας λθον, Ο Μεσσήνιοι δ σ τόση σέβειαν λθαν, στ πιβουλεύσαντες πέκτειναν Κρεσφόντην τν οκιστν ν τς πόλεως, στε ετ πιβουλς φόνευσαν τν Κρεσφόντην τν ιδρυτν ν τς πόλεως, κύρι κύριο ον δ τς τς χώ χώρα ρας, ς, κγο κγονο νον ν δ Ηρα Ηρακλ κλέο έους υς,, ατ ατν δ γεόνα γεγενηένον. κύριον δ τς χώρας, πόγονον το Ηρακλέους, πο εχε γίνει γεν ατν. ιαφυγόντες δ ο παδες αυτο τος κινδύνους κέται κατέστησαν ταυτησί τς πόλεως, ιαφυγόντες δ ο παδες ατο τος κινδύνους κέται γιναν ατς τς πόλεως, ξι ξιοντ οντες ες βοηθ βοηθε εν ν τ τεθν τεθνε ετι τι κα κα τν τν χώ χώρα ραν ν δι διδό δόντ ντες ες ν.
25
χοντας τν ξίωσιν ν βοηθήσουε τν θανόντα κα τν χώραν δίνοντας σ ς. Επερόενοι δ τν θεν κκείνου προστάξαντος δέχεσθαι τατα κα τιωρεν τος δικηένοις Ερωτώντας δ τν θεν κα κείνου προστάξαντος ν δέχεσθε ατ κα τιωρήσετε γι τος δικηένους, κπολιορκήσαντες Μεσσηνίους οτως κτήσασθε τν χώραν. πολιορκήσατε τος Μεσσηνίους κα τσι ποκτήσατε τν χώραν.
....ε ηδες ν ξιώσειε ζν ποστερούενος τς πατρίδος...
Θ Περ Περ ν ν ον ον τν ξ ρχ ρχς ς παρ παρξά ξάντ ντων ων ν κ κρι ριβ βς ς ν ο διλθον, Περ ν λοιπν τν σων ξ ρχς συνέβησαν ες ς κρίβεια ν δν ναφέρθηκα, γρ παρν καιρς οκ υθολογεν, φο παρν καιρς δν πιτρέπει τ ν ξιστοροε, λλ ναγκαο ν συντοώτερον σαφέστερον διαλεχθναι περ ατν, λλ’ ναγκαο ταν συντοώτερα συντοώτερα παρ σαφέστερα ν διαλεχθ περ ατν· ο ν λλ κα δι τούτων οαι πσι φανερόν εναι, παρατατα κα έσ τούτων νοίζω φανερν στος πάντας εναι, διότι τν ολογουένην ετέραν εναι χώραν οδν διαφερόντως κεκτηένοι τυγχάνοεν τν φισβητούενην. διότι τν καθοολογουένη ς δικν ας χώραν χι διαφορετικ τυγχάνει ν κατέχουε π τν φισβητούενην. Ταύτην τε γρ οκοεν δόντων ν Ηρακλειδν, νελόντος δ το θεο, πολέ δ κρατήσαντες τος χοντας·
26
Αφο κα ατν κατοικοε, πειδ φ νς ς τν δωσαν ο Ηρακλειδες, κατ τν χρησν το θεο, φ τέρου στν πόλεον νικήσαε τος διοκττες της· κείνην τ λάβοεν παρ τν ατν κα τν ατν τρόπον κα κείνην λάβαε π τος δίους κα τν διον τρόπον κα τας αντείαις χρησάενοι τας ατας. κα κάνοντας χρσιν τν δίων αντειν. Ε ν ον οτως χοεν στε ηδέν περ νς ντιλέγειν, Εν ν λοιπν τόσα νεχόεθα στε περ οδενς ν ντιλέγωε, ηδ ν ατήν τν Σπάρτην κλιπεν προστάττωσιν ν, οτε ν τν δίαν τν Σπάρτην ν γκαταλείψουε προστάξουν ς, περίεργόν στιν πρ Μεσσήνης σπουδάζειν· περίεργον εναι πρ τς Μεσσήνης ν προβληατιζόαστε· ε δ ηδες ν ν ξιώσειε ζν ποστερούενος τς πατρίδος, ν ως οδες ξ ν θ ξίωνε ν ζήση ποστερούενος τς πατρίδος, προσήκει κα περ κείνης τν ατήν ς γνώην χειν. τότε ρόζει κα περ Μεσσήνης τν δίαν σες γνώην ν χετε. Τ γαρ ατ δικαιώατα κα τος ατος λόγους περ φοτέρων ατν χοεν επεν. Τ δια συνεπς δικαιώατα κα τος διους λόγους περ φοτέρων ατν χουε ν επωεν. ...τ ν βαρβάρ τν Ασίαν ς πατραν οσαν ποδιδόασιν...
Ι Αλλ ν οδ κεν ς λέληθεν, Αλλ οτε κενα σς χουν διαφύγει, τι τς κτήσεις κα τς δίας κα τς κοινς, τι α κτήσεις κα διωτικς κα κοινές, ν πιγένηται πολς χρόνος, ν περάση πολς χρόνος,
27
κυρίας κα πατρας παντες εναι νοίζουσιν. διόκτητες κα πατρικς λοι πς εναι νοίζουν. Ηες τοίνυν Μεσσήνην ελοεν Εες λοιπν τν Μεσσήνην καταλάβαε πρν Πέρσας λαβεν τν βασιλείαν κα κρατσαι τς πείρου πρν ο Πέρσες ποκτήσουν τν βασιλείαν κα πικρατήσουν τς πείρου κα πρν οκησθναι τς πλείστας τν πόλεων τν Ελληνίδων. κα προτο ποικησθον ο περισσότερες τν λληνικν θυγατρικν πόλεων. Κα τούτων ν παρχόντων τ ν βαρβάρ τν Ασίαν ς πατραν οσαν ποδιδόασιν, Κα ν τατα δικ ας εναι πάρχοντα, ες τν ν βάρβαρον τν Ασίαν σν πατρικν ν ταν πέδωσαν,
Ο Αγησίλαος, πατέρας το Αρχιδάου, εχε γηθ τς πρώτης λληνικς κστρατείας τ 396 π.Χ. κατ τς περσικς ατοκρατορίας σκοπ τν πελευθέρωσι τν λληνικν σιατικν πόλεων κα τν διάλυσι τς περσικς ατοκρα ατοκρατο τορίας. ρίας. Επειδ Επειδ ο πολ πολεικς εικς πιχε πιχειρήσ ιρήσει ειςς τν τν Ελλήνω Ελλήνων ν σαν νικηφόρες, ο ττηένοι Πέρσαι χρηάτισαν τος Θηβαίους κα λλους Ελληνες στε ν πιτεθον στν Σπάρτη κα ν ναγκάσουν τν Αγησίλ Αγησίλαο ν πιστρέψη πιστρέψη στν στν Πελοπό Πελοπόννησο. ννησο. Ο Αγησίλ Αγησίλαος πέστρεψ πέστρεψε ε κα ντιετώπισε πιτυχς τν ντιλακωνικ συνασπισ στν άχη τς Κορωνείας τ 394 π.Χ. Φεύγοντας ως π τν Ασίαν εχε ποσχεθ στς λληνίδες πόλεις πς θ πέστρεφε ν τελειώση ατ πο ξεκίνησε. Ο σπαρτιάτης βασιλες πέθανε γηραιός, προσπαθώντας κόη ν συλλέξ συάχους (δίχως ποτέλεσα), στε ν τηρήση τν ρκο του. Τν στιγ το θανάτου του ζήτησε ν του κατασκευάσουν κανένα εδωλο κα ν τν θυονται γι τ ργο του [ 15] 15] . ς οπω διακόσι τη κατέσχηκε τν ρχν, ποος οτε διακόσια τη δν κατέχει τν ξουσίαν, ς δ Μεσσήνην ποστεροσιν, π ς ως, τν Μεσσήνην ποστερον,
28
ο πλέο πλέον διπλάσ διπλάσιιον χρόνο χρόνον ν τοσοτ οσοτο ον τυγχάν τυγχάνοε οεν ν χοχοντες ατήν· παρ λον πο ες πλέον το διπλασίου χρόνου π κείνου τυγχάνοεν ν χουε ατήν· κα Θεσπ κα Θεσπι ις ς ν ν κα κα Πλατ Πλαται αις ς χθ χθς ς κα κα πρώη πρώην ν ναστ ναστάάτους πεποιήκασι, κα τς Θεσπις κα τς Πλαταις προσφάτως κα ες τ παρελθν εχαν ναστατώσει, ταύτην δ δι τετρακοσίων τν έλλουσι κατοικίζειν, τν δ Μεσσήνην πειτα π τετρακόσια τη πρόκειται νέους κατοίκους ν ποικίσουν, φο φοτέ τέρα ρας ς πα παρ ρ τος ος ρκο ρκους υς κα κα τς συνθ συνθήκ ήκας ας πράτ πράττ τοντες. σ φότερες παρ τος ρκους κα τς συνθήκες πράττουν. Κα ε ν τος ληθς Μεσσηνίους κατγον, Κα ν ν τος ληθινος Μεσσηνίους παναπάτριζαν, δίκουν ν ν, ως δ ευλογωτέρως ν ες ς ξηάρτανον· θ δικούσαν ν, ως πι ελογα κατ ς θ άρτανον· νν δ τος Ελωτας όρους ν παρακατοικίζουσιν, τώρα ως τος Ελωτας γειτονικ σ ς παρακατοικίζουν, στε τοτ εναι χαλεπώτατον, ε τς χώρας στερησόεθα παρά τ δίκαιον, στε ν εναι τοτο θλιβερώτερον, ν τν χώραν στερηθοε παρ τ δίκαιον, λλ ε τος δούλους τος ετέρους ποψόεθα κυρίους ατς ντας. λλ ν τος δούλους ας δοε κύριοι ατς ν εναι.
29
...πολλν κινδύνων γεγενηένων...
ΙΑ Ετι τοίνυν κ τν χοένων γνώσεσθε σαφέστερον, Προσέτι λοιπν άπ τ κόλουθα θ άθετε σαφέστερον, τι κα κα νν νν δε δειιν πά πάσχ σχο οεν εν κα καίί τότε Με Μεσσ σσήν ήνην ην εχο εχοε εν ν δικαίως. τι κα τώρα δειν πάσχουε κα τότε τν Μεσσήνην εχαε δικαίως. Πολλν γρ κινδύνων ν γεγενηένων δη ποτ Εκ τν πολλν κινδύνων πο σ ς χουν γίνει δη κάποτε, ποιήσασθαι τν ερήνην ναγκάσθηεν πολ χερον πράττοντες τν πολείων· ν κάνουε τν ερήνην ναγκασθήκαε σ πολύ χειρότερην θέσιν ντες τν πολείων· λλ ως ν τοιούτοις καιρος γιγνοένων τν συνθηκν, λλ ως σ τέτοιους καιρος πο συνήφθησαν ο συνθκες, ν ος οχ οόν τ ν πλεονεκτεν, ες τος ποίους δν ταν φικτν ν πλεονεκτες, περ ν λλων τινν φισβητήσεις γίγνοντο, περ ν λλων θεάτων φισβητήσεις γίνοντο, περ πε ρ δ Με Μεσσ σσήν ήνης ης οτε οτε βασι βασιλε λες ς οθ οθ τν Αθην Αθηναί αίων ων πόλις περ τς Μεσσήνης δ οτε βασιλες τν Περσν οτε πόλις τν Αθηναίων οδ πώποθ ν νεκάλεσεν ς δίκως κεκτηένοις ατήν. οδέποτε ς κατηγόρησε ς δίκως κυριάρχους ατς. Καίτοι πς ν περ το δικαίου κρίσιν κριβεστέραν ταύτης εροιεν τς π ν τν χθρν γνωσένης, Οως πς περ το δικαίου δικαίου κρίσιν κρίσιν πι ακριβν ατς θ ερίσκαε ερίσκαε τς π τν χθρν διεγνωσένης, ν δ τας ετέραις δυσπραξίαις γεγενηένης; ποία χει γίνει π τν καιρν τς δικς ς δυσπραξίας;
30
...τ αντεον δήλωσε...
ΙΒ Τ τοίνυν αντεον, πάντες ν ολογήσειαν ρχαιότατον εναι κα κοινότατον κα πιστότατον, Τ αντεον λοιπν, τ ποίον ο πάντες θ ολογοσαν ρχαιότατον πς εναι κα εροληπτότατον κα ξιοπιστότατον, ο όνον γνω τόθ ετέραν εναι Μεσσήνην, χι όνον διέγνωσε τότε πς Μεσσήνη εναι δική ας, τε διδόντων ν ατν τν Κρεσφόντου παίδων ταν ς τν διναν τ παιδι το Κρεσφόντου προσέταξε δέχεσθαι τν δωρεν κα βοηθεν τος δικουένοις, προσέταξε ν δεχθοε τν δωρεάν κα ν βοηθήσουε τος δικηένους, λλά κα το πολέου ακρο γιγνοένου πεψάντων φοτέρων ες ελφος, λλ κα ταν πόλεος π ακρν γινόταν κα στειλαν φότεροι στος ελφος, κκείνων ν σωτηρίαν ατούντων, κα κενοι ν σωτηρίαν ατοσαν, ν δ περωτώντων, τ τρόπ τάχιστ ν κρατήσαιεν τς πόλεως, ες δ ρωτούσαε ποιόν τρόπον τάχιστα θ πικρατούσαε τς πόλεως, τος ν οδν νελεν ς ο δικαίαν ποιουένοις τν ατησην, ες τος ν οδν χρησοδότησε, τι χι δίκαια καναν τν ατησιν, ν δ δήλωσε κα τς θυσίας ς δει ποιήσασθαι κα βοήθειαν παρ ν εταπέψασθαι. ες ς δ δήλωσε κα τς θυσίες τς ποες πρεπε ν κάνουε κα σ ποιούς ν πευθυνθοε γι βοήθειαν.
31
...κατ πόλεον α πλεσται τν πόλεων κίσθησαν...
ΙΓ Καίτοι πς ν τς αρτύρια είζω κα σαφεστέρα τούτων παράσχοιτο; Οως πς κάποιος κάποιος αρτύρια είζονα κα σαφέστερα π τοτα τοτα θ παρέθεται; Φαινόεθα γρ πρτον ν τν χώραν λαβόντες, Φαινόαστε λοιπν πρτον ν τν χώραν ν χουε καταλάβει, οδέν γρ κωλύει πάλιν δι βραχέων περ αυτν διελθεν, τίποτε ποένως δν κωλύει πάλιν συντόως περ ατν ν ιλήσω, πειτα κατ πόλεον ατν λόντες, πειτα πόλεον ατήν κερδίσαε, νπερ νπερ τρόπο τρόπον ν α πλε πλεσ ται τν πόλεω πόλεων ν περ περ κεί κείνου νους ς τος χρόνους κίσθησαν· τν ποον κριβς τρόπον ο περισσότερες τν πόλεων κείνους τος χρόνους κατοικήθηκαν· τι δ τος σεβηκ σεβηκό ότας ες ες τος παδας παδας τος Ηρακλ Ηρακλέο έους υς κβεβληκότες, προσέτι δ ατος πο σέβησαν στ παιδιά το Ηρακλέους ξεδιώξαε, ο δικαίως ν ξ πάσης τς οκουένης περωρίσθησαν, ο ποοι δικαίως κτς πάσης τς οκουένης γς ξωρίσθησαν, πρς δ τούτοις κα τ πλήθει το χρόνου κα τ τν χθρν χθρν κρίσει κρίσει κα τας ας το θεο θεο αντεί αντείαι αις ς προσηκ προσηκό όντως ντως χοντες ατν. σν τος λλοις ξ ατίας κα το πλήθους το χρόνου κα τς κρίσεως τν χθρν κα τν αντειν το θεο δικαίως κατέχουε ατήν. ν ν ν καστ καστο ον κα καν νν ν στ στ δια ιαλ λσ σαι τος λόγο λόγους υς τν τολώντων κατηγορεν, Εκαστον Εκαστον ξ ατν κανν εναι εναι ν διαλύση τος λόγους τν τολώντων τολώντων
32
ν κατηγορήσουν, ς νν δι πλεονεξίαν ο ποιούεθα τν ερήνην, πς τώρα ξ ατίας τς πλεονεξίας δν κάνουε τν ερήνην, τότε τν λλο λλοτρ τρίω ίων ν πι πιθυ θυο ον ντε τες ς πο πολεή λεήσα σαε εν ν πρς πρς τος Μεσσηνίους. τότε πειδ πιθυούσαε τ λλότρια, πολεήσαε πρς τος Μεσσηνίους. Περ ν ον τς κτήσεως νεστι ν σως πλείω τούτων επεν, Περ ν λοιπν τς κτήσεως πάρχουν σως περισσότερα τούτων ν επωθον, ο ν λλ κα ταθ κανς ερσθαι νοίζω. παρατατα κανς χουν επωθ νοίζω.
...τας τύχαις κολουθεν...
Ι Λέγουσι δε ο συβουλεύοντες ν ποιεσθαι τν ερήνην, Λένε βέβαια ατο πο συβουλεύουν σς ν κάνετε τν ερήνην, ς χρ τος ε φρονοντας τν ατν γνώην χειν πς χρειάζεται ο σώφρονες τν δίαν γνώην ν χουν περ τν πραγάτων ετυχοντας τε κα δυστυχοντας, περ τν πραγάτων ταν ετυχον κα ταν δυστυχον, λλ πρς τ παρν ε βουλεύεσθαι κα τας τύχαις κολουθεν λλ βάσει το παρντος πάντοτε ν άποφασίζουν κα τς τχες ν κολουθον κα εζον φρονεν τς δυνάεως, κα ν εγαλοφρονον πέραν τς δυνάεώς τους, ηδ τ δίκαιον ν τος τοιούτοις καιρος λλ τ συφέρον
33
ζητεν. ήτε τ δίκαιον σ τέτοιους καιρος λλ τ συφέρον ν ζητον.
...βελτίονος ερήνης τυγχάνειν τος πολεικς διακειένους τν δίως τς ολογίας ποιουένων...
ΙΕ Εγ δ περ ν τν λλων ολογ τούτοις, Εγ δ περ ν τν λλων συφων τούτους, πως δ χρ το δικαίου ποιεσθαι τ προργιαίτερον, πς ως πρέπει π τ δίκαιο ν θεωροε κάτι σηαντικώτερον, οδες ν λέγων πείσειεν. οδες ιλητής θ πειθε. Ορ γρ κα τος νόους νεκα τούτου κειένους ιότι βλέπω κα πς ο νόοι νεκα τούτου θεσπίζονται κα τος νδρας τος καλούς τ κγαθος π τούτ φιλοτιουένους κα πς ο νδρες ο καλο κγαθο σ τοτο θέλουν ν τιηθον κα τς ε πολιτευοένας πόλεις περ τούτου άλιστα σπουδαζούσας κα πς ο καλς πολιτευόενες πόλεις περ τούτου πρωτίστως σπεύδουν τι δ τος πολέους τος προγεγενηένους ο κατ τς δυνάε δυνάειις λλά λλά κατ κατ τ δίκαι δίκαιο ον τ τέλος τέλος πα παντ ντας ας εληφ εληφόότας, κόη δ ο πόλεοι ο προηγούενοι χι κατ τς (στρατιωτικς) δυνάεις λλ κατ τ δίκαιον λοι χουν λάβει τέλος, λως δ τν βίον τν τν νθρώπων δι ν κακίαν πολλύενον, λως δ βίος τν άνθρώπων ξ ατίας τς κακίας χάνεται,
34
δι ρετν δ σωζόενον, ν ξ αιτίας τς ρετς σώζεται, στ στ οκ οκ θ θυ υε εν ν δε δε τος ος πρ πρ τν δι δικα καίω ίων ν κι κινδ νδυν υνεύ εύει ειν ν έλλοντας στε δν πρέπει ν λιποψυχον ατο πο πρ τν δικαίων ν κινδυνεύσουν έλλουν, λλ πολ λλον τος βρίζοντας κα τος τς ετυχίας ετρίως φέρειν πιστάενους. λλ πολ περισσότερο ο λαζόνες κα ατο πο τν ετυχία ετριοφροσύνη ν φέρουν δν γνωρίζουν. Επειτα κκενο χρ σκοπεν· Επειτα Επειτα κα κενο κενο χρειάζεται ν ξετάσουε· νυν γρ περ ν το δικαίου πάντες τν ατν γνώην χοεν, τώρα λοιπν περ ν το δικαίου ο πάντες τν δίαν γνώην χουε, περ δ το συφέροντος ντιλέγοεν, περ το δ συφέροντος ντιλέγουε, δυον ν προτεινοένοιν γαθον, δύο ν προτείνονται σ ς γαθά, κα το ν ντος προδήλου, το δ γνοουένου, κα τ ν εναι πρόδηλο, τ δ γνοούενον, πς οκ ν ποιήσαιτε καταγέλαστον πς δν θ ποιούσατε καταγέλαστον ε τ ν ο ολογο λογούε ύενο νον ν ποδοκ ποδοκιά ιάσαι σαιτε, τε, τ δ φι φισβησβητούενον λέσθαι δόξειεν ν, ν τ καθοολογούενον ποδοκιάζατε, τ δ φισβητούενον θ θεωρούσατε τι πρέπει ν διαλέξετε, λλως τε κα τς αρέσεως τοσοτον διαφερούσης; παρ τι κα πιλογ τόσο πολύ διαφέρει; Εν ν γρ τος ος λόγοις νεστι ηδν ν προέσθαι τν ετέρων ατν ηδ ασχύν ηδει τν πόλιν περιβαλεν, Στος ν λοιπν δικος ου λόγους δν πάρχει τίποτε ν ν χάσετε
35
δικ σας, οτε ασχύνη καία τν πόλιν ν περιβάλετε, πρ δ τν δικαίων κινδυνεύοντας λπίζειν εινον γωνιεσθαι τν χθρν, πρ τν δικαίων κινδυνεύοντας ν λπίζετε, καλλίτερα ν γωνισθτε τν χθρν, ν τος τούτων φεστάναι ν δη Μεσσήνης, ως στος λόγους τούτων πάρχει τ ν χετε φήσει δη τν Μεσσήνην, προεξααρτόντας δ τοτ ες ς ατος σχεδν προεσφαλένοι δ σ τοτο ς πρς σς τος διους παραλίγο ν σαστε, κα το συφέροντος κα το δικαίου κα τν λλων πάντων ν προσδοκτε διααρτεν. κα στ συφέρον κα στ δίκαιο κα στ λλα παντα, τ ποα προσδοκτε, θ εχατε ποτύχει. Κα γρ οδ τοτό πω φανερν στίν, Κα διότι οτε τοτο κόα φανερν εναι, ς ν ποιήσωεν τ κελευόενα, βεβαίως δη τν ερήνην ξοεν. τι ν κάνουε τ προσταττόενα, βεβαιότητα τότε τν ερήνην θ φέρουε. Οαι γρ ς οκ γνοεν, Πιστεύω λοιπόν, σες πς δν γνοετε, τι πάντες εώθασι πρς ν τος υνοένους περ τν δικαίων διαλέγεσθαι, τι πάντες χουν συνηθίσει, τος αχοένους δι τ δίκαιον ν διαπραγατεύωνται, τος δ λίαν τοίως ποιοσι τ προσταττόενον ε πλείω προσεπιβάλλειν ος ν ξ ρχς διανοηθσιν, ν σ σους έσως κτελον τ προσταττόενον, πάντοτε πλείστους ρους προσεπιβάλλουν, π σους ξ ρχς θ εχαν διανοηθ, στε συβαίνει βελτίονος ερήνης τυγχάνειν τος πολεικς διακειένους τν δίως τς ολογίας ποιουένων. στε συβαίνει καλλιτέρας ερήνης ν τυγχάνουν ο πολεικ διακείενοι π σους εκολα τς συφωνίες κάνουν.
36
...εκς λπίζειν...
Ι Ινα δ δοκ περ τατα πολν χρόνον διατρίβειν, Γι ν φαίνωαι τι πολν χρόνον διατρίβω περ ατν, πάντων τν τοιούτων φέενος π τν πλούστατον δη τρέψοαι τν λόγων. φήνοντας λα τ περιττ πρς τ πλούστατον έσως στρέφω τος λόγους. Ε ν γρ ηδένες πώποτε τν δυστυχησάντων νέλαβον ατος Αφο ν λοιπν κανες ποτ π σους δυστύχησαν δν νέκτησε τν αυτν του ηδ πεκράτησαν τν χθρν, οτε πικράτησε τν χθρν, οδ ς εκς λπίζειν περιγενήσεσθαι πολεοντας. οτε γι ς βάσιο εναι τ ν λπίζουε τι θ περτερήσουε τν πολείων. Ε δ πολλάκις γέγονεν στε κα τος είζω δύναιν χοντας π τν σθενεστέρων κρατηθναι Αν Αν ως πολλάκις πολλάκις συνέβ κα ατο πο εγάλη δύναιν δύναιν χουν π τν σθεστέρων ν νικηθον κα τος πολιορκοντας π τν κατακεκλειένων διαφθαρναι, κα ο πολιορκητα π τν περικυκλωένων ν καταστραφον, τ θαυαστν, ε κα τ νν καθεσττα λήψεταί τινα ετάστασιν; πο τ ξιοπερίεργον, ν κα τωριν κατάστασις δεχθ τέτοιαν ετατροπήν;
37
...πατρίδα ν τν λευθερίαν νοίσαντες...
ΙΖ Επί ν ον τς ετέρας πόλεως οδν χω τοιοτον επεν· ι ν τν δικν ας λοιπν πόλιν οδν παρόοιο χω ν επω· ν γρ γρ τος ος πέκ πέκει εινα να χρό χρόνοι νοις οδέ οδένε νες ς πώ πώπο ποτε τε κρεί κρείττ ττου ους ς ν ες ταύτην τν χώραν εσέβαλον· διότι στ ακριν παρελθν κανες οδέποτε σχυρότερος π ς σ ατν τν χώραν δν εσέβαλε· π δ τν λλων πολλος ν τις παραδείγασι χρήσαιτο, δι δι τος ος λλο λλους υς ως ως πολλ πολλ παρα παραδε δείίγατ γαταα κάπο κάποιιος θ πο πορο ροσ σεε ν χρησιοποιήσει, κα άλιστ π τς πόλεως τς Αθηναίων. κα άλιστα δι τν πόλιν τν Αθηναίων. Τούτους γρ ερήσοεν ξ ν ν τος λλοις προσέττατον, Γι τούτους λοιπν θ βροε πς ξ ατίας τν ν σων ταν τος λλους προσέταζαν, πρς δ τος Ελληνας διαβληθέντας, πρς δ τος Ελληνες δυσφηίσθηκαν, ξ ν δ τος βρίζοντας ύναντο, παρ πσιν νθρώποις εδοκιήσαντας. ξαιτίας ως σων ταν πρς τος λαζόνες ύνοντο, π λους τος νθρώπους πευφηίστηκαν. Τος ν ον παλαιος κινδύνους ε διεξιοίην, Τος ν λοιπν παλαιος κινδύνους ν ναφέρω, ος ποιήσαντο πρς Ααζόνας Θρκας Πελοποννησίους τος ετ Ερυσθέως ες τν χώραν ατν εσβαλόντας, τος ποίους νέλαβαν κατ τν Ααζόνων τν Θρακν τν Πελοποννησίων πο τν Ερυσθέα ες τν χώραν τους εσέβαλαν, σως ρχαα κα πόρρω τν νν παρόντων παρόντων λέγειν λέγειν ν δοκοίην· δοκοίην·
38
σως ρχαα κα ακριν ακριν σ σχέσιν σχέσιν τ νν παρόντα, παρόντα, θ φαινόουν φαινόουν τι λέγω· ν δ τ Περσικ πολέ τς οκ οδεν, ες τν Περσικν δ πόλεον ποος δν γνωρίζει, ξ οων συφορν ες σην εδαιονίαν κατέστησαν; κ ποίων συφορν ες τόσην εδαιονίαν κατέληξαν; Μόνοι γρ τν ξω Πελοποννήσου κατοικούντων Αφο όνοι π τος κτς Πελοποννήσου κατοίκους ρντες τν τν βαρβάρων δύναιν νυπόστατον οσαν βλέποντας πς τν βαρβάρων δύναις το νυπόστατη, οκ ξίωσαν βουλεύσασθαι περ τν προσταττοένων ατος δν ξίωσαν ν ψηφίσουν πρ τν προσταγν ατν, λλ εθς ελοντο περιιδεν νάστατον τν πόλιν γεγενηένην λλον βουλεύουσαν. λλ εθς πέλεξαν ν δουν νάστατην τν πόλιν τους ν χη γίνει παρ ποταγένη. Εκλιπόντες δ τν χώραν, κα πατρίδα ν τν λευθερίαν νοίσαντες, Αφήνοντας δ τν χώραν, κα πατρίδα ν τν λευθερίαν νοίζοντας, κοινωνήσαντες δ τν κινδύνων ν συέτοχοι δ τν κινδύνων ο εθ ν, τοσαύτης εταβολς τυχον, τόσην εταβολν πέτυχαν, στ λίγας έρας στερηθέντες τν ατν πολν χρόνον τν λλων δεσπόται κατέστησαν. στε ν γι λίγες λίγες έρες στερήθηκαν τν χώραν τους, γι πολν χρόνον χρόνον τν λλων δεσπόται κατέστησαν.
39
...καλν ντάφιον τυρρανίς...
ΙΗ Ο όνον δ π ταύτης ν τις τς πόλεως πιδείξειε, Οχι ως όνον όνον γι ατν τν πόλιν πόλιν κάποιος κάποιος θ πιδείκνυε, τ τολν ύνεσθαι τος χθρος τι τ ν τολάς ν ύνεσαι τν χθρν ς πολλν γαθν ατιος στιν, πολλν γαθν ατιος εσαι, λλ λλ κα ι ιο ονύσι νύσιος τύρανν τύραννος ος καταστ καταστς ς ες ες πολι πολιορκ ορκίαν ίαν π Καρχηδονίων, λλ κα ιονύσιος τύραννος ταν περιλθε ες πολιορκίαν π τν Καρχηδονίων, οδεις ατ σωτηρίας υποφαινόενης, χωρς ν ποφαίνεται σωτηρία δι ατόν, λλ κα τ πολέ κατεχόενος κα τν πολιτν δυσκόλως πρς ατν διακειένων, λλ ν διακατείχετο π πόλεο κα ο πολίται διέκειντο ρνητικ πρς ατόν, ατς δ έλησε κπλεν, ατς φρόνησε ν κπλεύσ, τν δ χρωένων τινός τολήσαντος επεν, ως ταν (π τος συνεργάτες του) κάποιος τόλησε ν επ, ς καλόν στιν ντάφιον τυραννίς, τι καλς εναι τάφος τυραννίς, ασχυνθες φ ος διενοήθη κα πάλιν πιχειρήσας πολεεν ασχύνθηκε γι ατ πο διανόηθηκε κα πάλιν πιχείρησε ν πολεήσ, πολλάς ν υριάδας Καρχηδονίων διέφθειρεν, στε πολλς υριάδες Καρχηδονίων φόνευσε, γκρατεστέραν δ τν ρχν τν τν πολιτν κατεστήσατο, σχυροτέραν δ τν ξουσίαν τν πολιτν κατέστησε, πολ δ είζω τν δύναιν τν ατο τς πρότερον παρχούσης κτήσατο,
40
πολ δ είζονα τν δύναίν του π τν προτέραν κατέστησε, τυραννν δ τν βίον διετέλεσε, ς τύραννος δ τν βίον πέρασε, κα τόν υν ν τας ατας τιας κα δυναστείαις, κα ες τν υόν του τς δίες τς τις κα δυναστεες, ν ασπερ ατς ν, κατέλιπεν. ν τας ποίας ατς ταν, φησε.
...Αύντας Μακεδόνων βασιλες...
ΙΘ Παραπλήσια δ τούτοις Αύντας Μακεδόνων βασιλες πραξεν. Παραπλήσια δ τούτων Αύντας, τν Μακεδόνων βασιλες, πραξε. Ηττηθες γρ π τν βαρβάρων τν προσηκούντων άχ Ηττηθες λοιπν π τος βαρβάρους τος γειτονικος ες τν άχην κα πάσης Μακεδονίας ποστερηθες κα στερηθες πάσης τς Μακεδονίας τ ν πρτον κλειπεν τν χώραν διενοήθηη κα τ σα διασώζειν, τ ν πρτο ν φύγ π τν χώραν διανοήθηκε κα τ σα του ν διασώσ, κούσας δέ τινος παινοντος τ πρς ιονύσιον ηθν κα εταγνος κούγοντας ως κάποιον ν παιν τ ρηθν πρς τν ιονυσίον, ετενόησε, σπερ κενος χωρίον ικρν καταλαβν κα πως κριβς κενος, δαφος ικρν καταλαβν κα βοήθειαν νθέδε εταπεψάενος κα βοήθειαν π κε ετέπεψε, ντς ν τριν ηνν κατέσχεν πασαν Μακεδονίαν, ντς τριν ηνν πέκτησε πασαν τν Μακεδονίαν,
41
τν δ πίλοιπον χρόνον βασιλεύων γήρ τν βίον τέλευτησεν. τν δ πολοιπόενον χρόνον βασίλευσε κα γηραις τν ζων του τελείωσε.
...ο τν λλον χρόνον φ ν ντες νν ν προστάττουσιν...
Κ Απείποιεν δ ν κούοντες τε κα λέγοντες, Θ ποκάναε ως κούοντας κα λέγοντας, ε πάσας τς τοιαύτας πράξεις ξετάζοιεν, ν λες ατς τς πράξεις ξετάζαε, πε κα τν περ Θήβας πραχθέντων ε νησθεεν, φο κα σα περ τν Θηβν πράχθησαν ν νηονεύαε, π ν τος γεγενηένοις ν λυπηθεεν, δι σα χουν γίνει θ λυπούεθα, περ δ τν ελλόντων βελτίους λπίδας ν λάβοιεν. περ δ τν ελλόντων ασία λπίδα θ κατέχαε. Τολη Τολησάν σάντ των γρ ατν ατν ποε ποεναι ναι τς ει εισβο σβολς λς κα τς πειλς τς ετέρας ιότι ταν ατο τόλησαν ν ποείνουν τς εσβολς κα τς πειλς τς δικς ας ες τοθ τύχη τ πράγατ ατν περιέστησεν, ες τοτο σηεον τύχη τ πράγατα πρς ατος περιέστησε, στε τόν λλον χρόνον φ ν ντες στε ν τν λλον χρόνον π ς σαν, νν ν προστάττειν ξιούσιν. τώρα ς ν προστάζουν ξιώνονται.
42
...τοσαύτας ...τοσαύτας εταβολς εταβολς γεγενηένας... γεγενηένας...
ΚΑ Οστις ον ρν τοσαύτας εταβολς γεγενηένας Οποιος Οποιος λοιπν βλέπει τόσες εταβολς εταβολς ν χουν γίνει γίνει φ ν οεται παύσεσθαι, κα περ ν νοίζει πς θ παύσουν, λίαν νόητος στίν· πολ νόητος εναι· λλ δε καρτερεν π τος παροσι κα θαρρεν περ τν ελλόντων, λλ πρέπει ν καρτεροε πρς τ παρν κα ν ναθαρροε περ τν ελλόντων, πισταένους, τι τς τοιαύτας συφορς α πόλεις πανορθονται πολιτεί χρηστ κα τας περ τν πόλεον πειρίαις. γνωρίζοντας τι τέτοιες συφορς ο πόλεις πανορθώνουν έσ το χρηστο πολιτεύατος κα τν περ το πολέου πειριν. Περ ν οδες ν τολήσειεν ντιπεν, Περ τν ποίων κανες δν θ τολοσε ν ντιλέξ, ς ο τν πειρίαν λλον τν λλων χοεν, καθς τν πειρίαν πλέον τν λλων χουε, πολιτείαν δ οαν εναι χρ παρ όνοις ν στίν. κα πολιτεία, τέτοια πως πρέπει ν εναι, όνον ες ς ερίσκεταιι. ν ν παρ παρχό χόντ ντων ων οκ οκ στι στιν ν πως πως ει εινο νον ν πράξ πράξο οεν εν τν ηδετέρου τούτων πολλν πιέλειαν πεποιηένων. Αφο χουε ατά, δν εναι δυνατν καλλίτερα ν πράξουε π σους κανένα π τοτα δν χουν κάνει πιελς.
43
...κατηγοροσι δ τινες το πολέου...
ΚΒ Κατηγοροσι δ τινες το πολέου κα διεξέρχονται τν πιστίαν ατο, Κατηγορον κάποιοι τν πόλεον κα πιχειρηατολογον δι τν βεβαιότητα ατο, τεκηρίοις λλοις τε πολλος χρώενοι τεκήρια λλα πολλ χρησιοποιώντας κα άλιστα τος περ ς γεγενηένοις, κα άλιστα σα ες ς χουν γίνει, κα θαυάζουσιν, ε τινες οτω χαλεπ κα παραβόλ πράγατι πιστεύειν ξιοσιν. κα πορον, πο κάποιοι τέτοια δύσκολα δύσκολα κα διφορούενα πράγατα χουν τν ξίωσιν ν πιστεύουν.
...οδν γρ πολέου ερήνης στν οτε κακόν οτ γαθόν...
ΚΓ Εγ δ πολλος ν οδα τν πόλεον εγάλην εδαιονίαν κτησαένους, Εγ δ πολλος ν γνώρισα π τν πόλεον εγάλην εδαιονίαν ν ποκτον, πολλούς δ τς παρχούσης ποστερηθέντας· κα πολλος ν τν ποστερούνται ξ ατίας τς ερήνης· οδν γρ τν τοιούτων στν ποτόως οτε κακόν οτ γαθόν,
44
διότι οδν ξ ατν εναι πολύτως οτε κακν οτε γαθόν, λλ ς ν χρήσητα τις κα τος πράγασι κα τος καιρος, λλ εναι πως θ κανε χρσι κάποιος τν πραγάτων κα τν καιρν, οτως νάγκη κα τ τέλος κβαίνειν ξ ατν. τσι κατ νάγκην κα τ τέλος κβαίνειν ξ ατν. Χρ δ τος ν ε πράττοντας τς ερήνης πιθυεν· Πρέπει δ σοι ευδαιονον τν ερήνην ν πιθυον· ν ταύτ αύτ γρ γρ τ κα κατ ταστάσ αστάσει ει πλε πλεστο στον ν ν τις τις χρό χρόνον νον τ παρόντα διαφυλάξειεν· διότι ες ατν τν κατάστασιν περισσότερον χρόνον κάποιος τ παρόντα θ διεφύλαττε· τος δ δυστυχοντας τ πολέ προσέχειν τν νον· σοι ως δυστυχον, στν πόλεον ν χουν τν νον· κ γρ τς ταραχς κα τς καινουργίας θττον ν εταβολς τύχοιεν. διότι κ τς ταραχς κα τς νανεώσεως ταχέως τν εταβολήν θ πετύγχανον. ν ες δέδοικα τναντία πράττοντες φανεν· Τ νάντια ατν χω φοβηθ ήπως ες φανοε τι πράττουε· τε γρ ξν ν τρυφν, ιότι ταν ες ς το δυνατν ν ζοε έσα στν τρυφή, πλείους τος πολέους ποιούεθα το δέοντος, πλέον το δέοντος πολέους κάναε, πειδ δ ες νάγκην καθέσταεν στε κινδυνεύειν, ν τώρα πο σ νάγκην χουε καταστ στε ν διακινδυνεύσουε, συχίας πιθυοεν κα περ σφαλείας βουλευόεθα. πιθυοε τν συχία ας κα περ σφαλείας βουλευόαστε. Καίτοι χρ τος βουλοένους λευθέρους εναι Οως χρειάζεται, χρειάζεται, σοι βούλονται βούλονται λεύθεροι ν εναι, εναι, τς ν κ τν πιταγάτων συνθήκας φεύγειν τς ν συνάψεις τν συνθηκν ν ποφεύγουν, ς γγς δουλείας οσας, καθς ατς πλησιάζουν τν δουλείαν,
45
ποιεσθαι δ τς διαλλαγς, κα ν ποιονται τς διαπραγατεύσεις, ταν περιγένωνται τν εχθρν τν δύναιν τν ατν ξισώσωσιν τ τν πολείων· ταν νικον τος χθρος τν τν αυτν δύναιν χουν ξισώσει τν τν πολείων· ς τοιαύτην καστοι τν ερήνην ξουσιν, φο τοιαύτην ερήνην καθένας θ ποκτήση, οαν περ ν το πολέου ποιήσωνται τν κατάλυσιν. ντάξια ατν ποία θ το κατάλυσις το πολέου.
...εστήν πεποιηκέναι τροπαίων...
Κ ν νθυουένους χρ προπετς ς ατος βαλεν ες ασχρς ολογίας, Ενθυούενοι ατά, πρέπει ν πιπόλαια ριχθτε λόγως ες ασχρς συνθήκας, ηδ αθυότερον πρ τς πατρίδος τν λλων φανναι βουλευοένους. κα οδόλως πι άθυα π τος λλους πρ τς πατρίδος ν φαντε πς ποφασίζετε. Ανανησθτε δ πρς ς ατος, Θυστε πίσης σ σς τος δίους, τι τν παρελθόντα χρόνον, τι κατ τν παρελθόντα χρόνον, ε πολιορκουέν τιν τν πόλεων τν συαχίδων ες όνος Λακεδαιονίων βοηθήσειεν, ν ίαν πολιορκούενην κ τν πόλεων τν συαχικν νας όνος Λακεδαιόνιος βοηθοσε,
46
π πάντων ν ολογετο παρ τοτον γενέσθαι τν σωτηρίαν ατος. π τος πάντες θ ολογετο πς π τοτον γινε σωτηρία ατν. Κα Κα τος ος ν ν πλεί πλείστο στους υς τν τοιού οιούτ των νδρ νδρν ν πα παρ ρ τν πρεσβυτέρων ν τις κούσειεν, Κα περ τν πλείστων τοιούτου εδους νδρν π τος πρεσβυτέρους κάποιος θ κουε, τος δ νοαστοτάτους χω κγ διελθεν. περ τν δ νοαστοτέρων χω κα γ ν διηγηθ. Πεδάρι Πεδάριτ τος ν γρ ες ες Χίο Χίον εσπλ εσπλεύσ εύσας ας τν πόλι πόλιν ν ατν ατν διέσωσε· Ο Πεδάριτος ν λοιπν ες Χίον εσπλέοντας τν πόλιν ατν διέσωσε· Βρασίδας ες Αφίπολιν εσελθν, Βρασίδας ες Αφίπολιν εσελθν, λίγο λίγους υς τος ος πε περ ρ ατ ατν τν πολι πολιορ ορκο κου υέν ένων ων συντ συνταξ αξάάενος, λίγους στ πλευρ του π τος πολιορκουένους συντάσσοντας, πολλος ντας τος πολιορκοντας νίκησε αχόενος· ν ο πολιορκοντες σαν πολλο, τος νίκησε αχόενος· Γύλιππος δ Συρακοσίοις βοηθήσας ο όνον κείνους διέσωσεν Γύλιππος δ τος Συρακουσίους βοηθήσας χι όνον κείνους διέσωσε λλ κα τν δύναιν τν κρατοσαν ατν κα κατ γν κα κατ θάλατταν πασαν αχάλωτον λαβεν. λλ κα τν δύναιν πο εχε πικρατήσει ναντι ατν κα στν κατ γν κα κατ θάλασσαν πασαν αχαλώτισε. Καίτοι πς οκ ασχρν τότε ν καστον ν κανν εναι τς λλοτρίας πόλεις διαφυλάττειν, Οως πς δν εναι εναι ασχρν, ασχρν, ν ν καστος κασ τος τότε, τότε, π ς, κανς το τς λλες πόλεις ν διαφυλάττ, νυν δ πάντας ήτε δύνασθαι ήτε πειρσθαι τν ετέραν ατν διασώζειν; τώρα ως λοι αζ ήτε ν δυνάεθα ήτε ν πιχειροε τν δικν ας
47
ν διασώσουε; Κα τν ν Ερώπη Ερώπην ν κα τν Ασίαν Ασίαν εστήν εστήν πεποι πεποιηκέ ηκέναι ναι τροπαίων πρ τν λλων πολεοντας, Κα τν ν Ερώπην κα τν Ασίαν εστν ν τν χουε κάνει π τρόπαια πο στήσαε πρ τν λλων πολεώντας, πρ δ τς πατρίδος, οτω φανερς βριζοένης ηδ ίαν άχην ξίαν λόγου φαίνεσθαι εαχηένους; πρ ως τς πατρίδος τσι φανερ βριζοένης, καίαν άχην ξίαν λόγου ν φανοε πς χουε δώσει; Αλλ τέρας ν πόλεις πρ τς ετέρας ρχς τς σχάτας ποεναι πολιορκίας, Αλλ τερες ν πόλεις, πρ τς δικς ας γεονίας τς σχάτας πέειναν πολιορκίες, ατος δ ς πρ το ηδν ναγκασθναι παρ τ δίκαιον ποιεν τος αυτος ας ως ες πρ το οδόλως ν ναγκασθοε ν πράξουε παρ τ δίκαιον ηδ ικρν οεσθαι δεν πενεγκεν κακοπάθειαν, ήτε ικρν ν πιστεύουε πς πρέπει ν ποείνουε κακοπάθειαν, λλ ζεύγη ν ππων δηφαγούντων τι κα νν ρσθαι τρέφοντας, κα παρόλο πο ζεύγη ν ππων δηφάγων κόα κα τώρα φαίνεται ν κτρέφουε, σπερ δ τος ες τς δεινοτάτας νάγκας φιγένους σν σ δεινοτάτη νάγκην ν χουε φθάσει κα τν κα κα καθ θ έρ έραν αν νδε νδεε ες ς ντας ντας οτ οτω ποιε ποιεσθαι σθαι τν τν ερήνην; κα τν καθηερινν γαθν νδεες ντες, τέτοιον τρόπον ν κάνουε τν ερήνην;
48
...φιλοπονώτατοι τν Ελλήνων...
ΚΕ Ο δ πάντων σχετλιώτατο σχετλιώτατον, ν, Ατ δ πο εναι τ πι δυσάρεστον ε φιλοπονώτατοι δοκοντες εναι τν Ελλήνων φο ες θεωρούεθα ς ο ργατικώτεροι τν Ελλήνων θυότερον τν λλων βουλευσόεθα περ τούτων. πι άθυα π τος λλους ν ποφασίσουε περ τούτων. Τίνας γρ σεν, ιότι ποίους γνωρίζουε, ν κα ποιήσασθαι νείαν ξιόν στιν, περ τν ποίων ξίζει ν γίνει νείαν, οτινες παξ ττηθέντες ο ποίοι ττήθησαν παξ κα ις εσβολς γενοένης κα γενοένης ις εσβολς οτως νάνδρως ολόγησαν πάντα τ προσταττόενα ποιήσειν; τσι νάνδρως συνεφώνησαν λα τ προσταττόενα ν πράξουν; Πς δ ν ο τοιοτοι πολν χρόνον δυστυχοντες νταρκέσειαν; Πς ως ο τοιούτου εδους π πολν χρόνον δυστυχισένοι θ ντεχαν; Τίς δ οκ ν πιτιήσειεν ν, Κα ποος δν θ πιτηοσε ς, ε Μεσσηνίων πρ ταύτης τς χώρας εκοσι τη πολιορκηθέντων φο κα ο Μεσσήνιοι πολιορκήθησαν π εκοσι τη πρ ταύτης τς χώρας ες οτω ταχέως κατ συνθήκας ατς ποσταίηεν, ν ες τσι ταχέως έσ συνθηκν π ατν θ παίρναε πόστασιν,
49
κα ηδ τν προγόνων νησθεεν, κα χωρς οδόλως τος προγόνους ν νανησθοε, λλ ν κενοι ετ πολλν πόνων κα κινδύνων κτήσαντο, λλ ατν πο κενοι ετ πολλν πόνων κα κινδύνων κατέκτησαν, ταύτην ες π λόγων πεισθέντες ποβάλοιεν; ατν ες πεισθέντες έ λόγους ν ποβάλουε;
...διεξελθεν τόλησαν τν τς πόλεως σθένειαν...
K ν οδν νιοι φροντίσαντες Περ ατν οδόλως κάποιοι φρόντισαν, λλ πάσας τς ασχύνας περιδόντες λλ λες τς ασχνες παραβλέποντας τοιατα συβουλεύουσιν ν, τοιαύτα συβουλεύουν σς, ξ ν ες νείδη τήν πόλιν καταστήσουσιν. κ τν ποίων ες νειδος τν πόλιν θ καταστήσουν. Οτω δ προθύως πάγουσιν ς Ετσι δ πρόθυα πάγουν σς, πρς τ παραδοναι Μεσσήνην, πρς τ ν παραδώσετε τν Μεσσήνην, στε κα διεξελθεν τόλησαν στε κα ν ναλύσουν τόλησαν τν τν τ τς τς πόλε πόλεως ως σθέ σθένε νεια ιαν ν κα κα τν τν τν πολε πολεί ίων ων δύδύναιν, κα τν λλειψιν σθένους τς πόλεως και τν δύναιν τν πολείων, κα κελεύουσιν ποκρίνασθαι τος ναντιουένοις ατος κα λένε ν ποκριθον σοι ναντιώνονται σ ατούς,
50
πόθεν βοήθειαν προσδοκντες ξειν διακελευόεθα πολεεν. π πο προσδοκοντες βοήθειαν παροτρύνουε ες πόλεον.
...εγίστην συαχίαν τ τ δίκαια πράττειν...
ΚΖ Εγ δ εγίστην ν γοαι συαχίαν εναι κα βεβαιοτάτην τ τ δίκαια πράττειν, Εγ δ εγίστην ν κα βεβαιοτάτην συαχίαν θεωρ τ ν πράττει κανες τ δίκαια, εκς γρ κα τν τν θεν ενοιαν γενέσθαι ετ τούτων, φυσικ τ λόγ δ ν πάρχει συγχρόνως κα ενοια τν θεν, επερ χρ περ τν ελλόντων τεκαίρεσθαι τος δη γεγενηένοις, ν βέβαια πρέπει τ ελλούενα ν τεκηριώνουε π τ δη συβάντα, πρς δ ταύτ τ καλς πολιτεύεσθαι κα τ σωφρόνως ζν π πλέον δ τ ν πολιτευόαστε καλς κα τ ν ζοε σωφρόνως κα έχρι θανάτου άχεσθαι τος πολείοις θέλειν κα ν θέλουε έχρι θανάτου ν αχώεθα τος πολείους, κα ηδν οτω δεινόν νοίζειν κα κανένα τόσο δεινν ν νοίζουε, ς τ κακν κούειν π τν πολιτν· σο τ ν κοε κακ λόγια π τος πολίτες· λλον ν τος λλοις νθρώποις πάρχει. ατ περισσότερο σ ς π τι στος λλους νθρώπους πάρχουν. Μεθ ν γ πολ ν διον πολεοίην ετ πολλν υριάδων· Στ πλευρ ατν γ πολύ πι εχάριστα θ πολεοσα παρ ετ πολλν πολλν υριάδων· οδα δα γρ κα τος πρώτ πρώτο ους ν ν ες ταύτη αύτην ν τν τν χώραν ώραν
51
φικόενους διότι γνωρίζω πς ο πρτοι π ς πο σ ατν τν χώραν φίχθησαν ο τ πλήθει τν λλων περιγενοένους χι ξ ατίας το πλήθους στος λλους κυριάρχησαν, λλ τας ρετας τας π ο προειρηέναις. λλ ξ ατίας τν ρετν πο π ο προελέχθησαν. στοκ ξιον δι τοτο φοβεσθαι τος πολείους, στε δν εναι εναι ξιον ξιον δι τοτο τοτο ν φοβόαστε φοβόασ τε τος πολείους, πολείους, τι πολλο τυγχάνουσιν ντες, πειδ πολλο τυγχάνουν ν εναι, λλ πολ λλον π κείνοις θαρρεν, λλ πολ περισσότερο ναντίον ατν ν ναθαρροε, ταν ρεν ς ν ατος οτως νηνοχότας τς συφοράς, ταν βλέπουε ν ς τος δίους τσι ν ντέχουε τς συφορές, ς οδένες λλοι πώποτε, πως κανένας λλος οδέποτε, κα τος τ νόοις κα τος πιτηδεύασιν ένοντας κα στος νόους κα στ θια ένοντας ος ξ ρχς κατεστησάεθα, στος ποίους ξ αρχς χουε πακούσει, τος δ ηδ τς ετυχίας φέρειν δυναένους λλ διατεταραγένους, τος δ ήτε τν ετυχίαν ν ποφέρουν δν δύνανται λλ διαταραγένοι ν εναι, κα τος δ τς συαχίδας πόλεις καταλαβάνοντας, κα λλους δ τς συαχικς πόλεις ν καταλαβάνουν, τος δ τναντία τούτοις πράττοντας, λλους δ νάντια στος αυτούς τους ν πράττουν, λλους δ περ χώρας τος όροις φισβητοντας, λλους δ περ συνόρων τος γείτονες ν φιλονεικον, τος ος δ λλ λλο ον λλή λλήλο λοιις φθο φθονον νοντ τας πρς πρς ς ς πολε πολε-οντας.
52
λλους δ ν προτιον τ ν φθονονται εταξ τος π τ ν πολεον ναντίον ας. στ στε ε θα θαυ υάζ άζω ω τν ε είζ ίζω ω συ συαχ αχία ίαν ν ζητ ζητούντ ούντων ων ν ο πολέιοι τυγχάνουσιν ξααρτόντες. στε πορ ατούς, πο εγαλυτέρα ναζητον ναζητον συαχίαν, τν ποίων ο πολέιοι τόσο στοχοι τυγχάνουν.
...ενοίαις εθ ν ντας...
ΚΗ Ε δ δε κα περ τν ξωθεν βοηθειν επεν, Αν Αν δ πρέπει κα περ τν ξωθεν βοηθειν ν επω, γοαι πολλος σεσθαι τος βουλοένους παύνειν ν. πιστεύω πς πολλο θ εναι ατο πο βούλονται ν υνθον ς. Επίστααι γρ πρτον ν Αθηναίους, ιότι γνωρίζω καλς κατ ρχς τος Αθηναίους, ε κα πάντα εθ ν εσν, ν κα δν εναι πάντα ς, λλ πέρ γε τς σωτηρίας τς ετέρας τιον ν ποιήσαντες· λλ βεβαίως πρ τς σωτηρίας ας τιδήποτε θ καναν· πειτα τν λλων τν πόλεων στιν ς οίως ν πρ τν ν συφερόντων πειτα εναι ο λλες ο πόλεις ο ποες οίως πέρ τν δικν ας συφερόντων σπερ περ τν ατας βουλευσοένας· σν γι τ δικ τους θ ποφάσιζαν· τι δ ιονύσιον τν τύραννον κα τν Αγυπτίων βασιλέα κόη δ ιονύσιος τύραννος κα βασιλες τν Αγυπτίων κα τους λλους τος κατ τν Ασίαν δυνάστας, κα ο λλοι ο κατ τν Ασίαν δυνάσται,
53
καθσον καστοι δύνανται, καθ σον καστοι δύνανται, προθύως ν ν πικουρήσοντας· προθύως θ ς βοηθοσαν· πρς δ τούτοις κα τν Ελλήνων τος τας οσίαις προέχοντας π πλέον κα σοι κ τν Ελλήνων πο στν περιουσίαν περέχουν, κα τας δόξαις πρωτεύοντας κα πο στν γνώην πρωτεύουν κα τν βελτίστων πραγάτων πιθυοντας, κα πο τ βέλτιστα πράγατα πιθυον, ε κα ήπω συνεστήκασιν, ν κα δν χουν συνταχθ ς κόη, λλ τς γ ενοίαις εθ ν ντας, ενοια πρς ς χουν, ν ος ος πε περ ρ των ε ελλ λλό όντων ντων εκό εκότ τως ν ε εγά γάλα λας ς λπί λπίδα δας ς χοιεν. κα σ ατος γι τ ελλούενα ασίως εγάλες λπίδες ς χουε.
...π τν βων σφάττουσιν λλήλους...
ΚΘ Οαι δ κα τν λλον χλον τν ν Πελοποννήσ κα τν δον, Πιστεύω δ τι κα πόλοιπος χλος στν Πελοπόννησον κα δος, ν οόεθα άλιστα πολεεν ν, περ το ποίου ες πιστεύουε πς κυρίως ναντίον ας θ πολεοσε, ποθεν δη τν ετέραν πιέλειαν. ποθε δη τν δκν ας πιέλειαν. Οδν γάρ ατος ποστσι γέγονεν ν προσεδόκησαν, ιότι τίποτε σ ατος π τν ποστασίαν τους δν γινε ξ σων προσε-
54
δόκησαν, λλ ντ ν τς λευθερίας τοναντίον ποβέβηκεν· λλ ντ τς λευθερίας τ ναντίον χει ποβ· πολέσαντες γρ ατν τος βελτίστους διότι χάνοντας τος βελτίστους πολίτες τους, π τος χειρίστοις τν πολιτν γεγόνασιν, π τν χειρίστων πολιτν χουν περιέλθει, ντί δ τς ατονοίας ες πολλς κα δεινς νοίας πεπτώκασιν, ντ δ τς ατονοίας σ πολλς κα δεινς κα νοίες χουν περιπέσει, εθισένοι δ τν λλον χρόνον εθ ν φ τέρους ίέναι συνηθισένοι δ τν προηγούενον χρόνον αζ ς κατ λλων ν κστρατεύουν νν τος λλους ρσιν φ ατος στρατευοένους, τώρα τος λλους βλέπουν ν κστρατεύουν ναντίον τους, κα τς στάσει κα στάσεις, ς, ς πυν πυνθά θάνο νοντ ντο ο πρό πρότερο τερον ν πα παρ ρ τέρ τέροι οις ς οσας, κα ο ξεγέρσεις, περ τν ποίων κουγαν προηγουένως ες λλους ν συβαίνουν, νν παρ ατος λίγου δεν καθ κάστην έραν γιγνοένας. τώρα σ αυτος σχεδν βλέπουν καθηεριν ν γίνωνται. Οτω δ αλισένοι τας συφορας εσν Τόσο δ σοπεδωένοι π τς συφορς εναι, στε στε ηδέ ηδένα να δι διαγ αγν ννα ναιι δύνα δύνασθ σθαι αι τος ος κά κάκι κιστα στα πράτ πράττ τοντας ατν· στε οτε ναν κάκιστα πράττοντα ξ αύτν δν πορες ν ξεχωρίσεις· οδεία γρ στ τν πόλεων κέραιος, φο καία π τς πόλεις δν εναι κέραιος, οδ τις οχ όρους χει τος κακς ποιήσοντας, οτε κάποια δν συνορεύει κακόβουλους γείτονες, στε τετσθαι ν τς χώρας, στε ο ν χρες ν χουν τεαχισθ,
55
πεπόρθησθαι δ τς πόλεις, ο δ πόλεις ν χουν κπορθηθ, ναστάτους δ γεγενσθαι τος οκους τος δίους, ο δ οκοι τους ν χουν ναστατωθ, νατετράφθαι δ τς πολιτείας κα καταλελύσθαι τος νόους, ν χουν ανατραπ δ τ πολιτεύατα κα ν χουν καταλυθ ο νόοι, εθ΄ ν οκοντες εδαιονέστατοι τν Ελλήνων σαν. σύφωνα τος ποίους ταν ζοσαν, εδαιονέστατοι τν Ελλήνων σαν. Οτω δ πίστως τ πρς σφς ατος κα δυσενς χουσιν, Τόσο δ δύσπιστα κα δυσενς χουν τ ναεταξύ τους, στε λλον τος πολίτας τος πολείους δεδίασιν· στε περισσότερο τος πολίτας π τος πολείους φοβονται· ντ δ τς φ ν ονοίας ντ δ τς εθ ν ονοίας κα τς παρ΄ λλήλων επορίας κα τν διευκολύνσεων εταξύ τους ες τοσαύτην ιξίαν ληλύθασιν, ες τόσην ποόνωσιν χουν περιέλθει, σθ΄ ο ν κεκτηένοι τς οσίας στε ο ν κύριοι περιουσιν, διον ν ες τν θάλατταν τ σφέτερ αύτν κβάλοιεν πι εχάριστα ες τν θάλασσαν τ πάρχοντά τους θ ξέβαλαν τος δεοένοις παρκέσειαν π τ ν παρκούσαν γι τος πτωχούς, ο δ καταδεέστερον πράττοντες οδ ν ερεν δέξαιντο ο δ ποδεέστερα πράττοντες (πτωχο) κόη κι ν τ ερισκαν δν θ τ δέχοντο, τ τν χόντων φελέσθαι· λλ θ πέλεγαν ν τ πεξαιρέσουν π τος χοντας· κατ κα ταλύσ αλύσαν αντε τες ς δ τς θυ θυσί σίας ας π π τν βω βων ν σφάτ σφάττ τουσι ουσιν ν
56
λλήλους· καταλύοντας δ τς θυσίες, π τν βων σφάζουν λλήλους· πλεί πλείου ους ς δ φε φεύγ ύγου ουσι σιν ν νν νν κ ι ις ς πόλε πόλεως ως πρό πρότερο τερον ν ξ πάσης τς Πελοποννήσου. περισσότεροι δ φεύγουν τώρα κ ις πόλεως π τι πρότερον ξ λοκλήρου τς Πελοποννήσου. Κα τοσούτων πηριθηένων κακν πολ πλείω τ παρελελειένα τν ερηένων στίν· Κα τν τόσων παριθηένων κακν, πολ περισσότερα τ παραλειπόενα εναι τν ναφερθέντων· οδν γρ τι τν δεινν χαλεπν οκ νταθα συνδεδράηκεν. διότι λα τ δειν χαλεπ κε χουν συβε. ν ο ν δη εστο τυγχάνουσιν ντες, Εκ τν ποίων, ο ν δη εστο τυγχάνουν ν εναι, ο δ δι ταχέων πλησθήσονται, ο δ πειδ ταχέως θ κορεστούν, κα ζητήσουσί τινα τν παρόντων πραγάτων ερεν παλλαγν. κα θ ζητήσουν τρόπον κ τν παρόντων πραγάτων ν βρον παλλαγήν. Μ γρ οεσθ΄ ατος ενεν π τούτοις· ιότι νοίζετε πς ατο θ είνουν ες ατ· οτινες οτινες γρ ε πράττοντες πε πε¯¯ιπον, ιπον, ο ποίοι ταν ετυχοσαν πηύδησαν, πς ν οτοι κακοπαθοντες πολύν χρόνον καρτερήσειαν· πς τοτοι κακοπαθοντες πολν χρόνον θ καρτεροσαν· στε ο όνον όνον ν αχόενοι νικήσωεν, στε χι όνον όνον αχόενοι σως νικήσουε, λλά κν συχίαν χοντες περιείνωεν, λλ κα ν περιένουε συχίαν χοντας, ψεσθ΄ ατος εταβαλλοένους κα τν ετέραν σωτηρίαν ατν εναι νοίζοντας.
57
θ δητε ατος εταβαλλοένους κα νοίζοντας τν δικν ας σωτηρίαν δικν τους ν εναι. Τς ν ον λπίδας χω τοιαύτας. Τοιαύτας ν λπίδας χω.
...ξίως πολεήσοεν...
Λ Τοσοτον δ πέχω το ποισαί τι τν προσταττοένων, Τόσο δ πέχω π το ν πράξω κάτι κ τν προσταττοένων, στ ε ηδν γίγνοιτο τούτων βοηθείας ηδαόθεν τυγχάνοιεν, στε ν ήτε να κ τούτων γίνη, καίας βοηθείας π πουθεν ν τύχουε, λλ τν Ελλήνων ο ν δικοεν ς, λλ κ τν Ελλήνων ο ν θ ς δικοσαν, ο δ περιορεν, ο δ θ περέβλεπον, οδ ν τούτων εταγνοίην, δν θ ετανοοσα δι τίποτε, λλ πάντας ν τος κ το πολέου κινδύνους ποείναιι λλ πάντας τος κ το πολέου κινδύνους θ πέενα, πρν ποιήσασθαι τς ολογίας ταύτας. πρν ποιήσω τν συφωνίαν ατήν. Ασχυνθείην γρ ν πρ φοτέρων, ιότι θ ασχυνόουν σ φότερες τς περιπτώσεις: ετε καταγνοίηεν τν προγόνων, ετε ν κατηγορούσαε τος προγόνους, ς δίκως Μεσσηνίους φείλοντο τν χώραν, τι δίκως π τος Μεσσηνίους φήρεσαν τν χώραν, ετε κείνων ρθς κτησαένων κα προσηκόντως
58
ετε ν, παρ λον τι κενοι ρθς τν κατέκτησαν κα πάξίως, ες παρ τ δίκαιον συγχωρήσαιν τι περ ατς. ες νάντια στ δίκαιο θ παραχωρούσαε έρος ατς. Τούτων ν ον οδέτερον ποιητέον, Εκ τούτων λοιπν οδν κ τν δύο πρέπει ν πραχθ, σκεπτέον δ πως ξίως ν ατν πολεήσοεν, πρέπει δ ν σκεφθοε τ πς ξίως πρ τν αυτν ας θ πολεήσουε, κα τος εθισένους γκωιάζειν τν πόλιν λέγξοεν ψευδες ντας, κα χι τος συνηθισένους ν γκωιάζουν τν πόλιν, θ ποδείξουε τι ψετες εναι, λλ τοιούτους ς ατος παρασχήσοεν λλ τέτοιους τος αυτος ας θ παρουσιάσουε, στε στε δοκε δοκεν ν κεί κείνου νους ς λάττ λάττω ω τν παρχό παρχόντ ντων ων ερηκέ ερηκέναι ναι περ ν. στε ν φανε τι κενοι λιγότερα τν παρχόντων χουν πε γι ς.
...χαλεπ έλλω λέγειν...
ΛΑ Οαι γρ ον οδν συβήσεσθαι δεινότερον τν νν παρόντων, ιότι νοίζω λοιπν πς οδν δεινοτότερον θ συβ τν παρόντων, λλ τος χθρος τοιατα βουλεύσεσθαι κα πράξειν, αλλά τι ο χθρο τέτοια θ σκεφθον κα θ πράξουν, ξ ν πανορθώσουσιν ς· τ ποα θ νισχύσουν ς· ν δ ρα ψευσθεν τν λπίδων ν ως διαψευσθον ο λπίδες ας κα πανταχόθεν ξειργώεθα
59
κα π παντο ποκλεισθοε κα ηδ τν πόλιν τι δυνώεθα διαφυλάττειν, κα δν θ δυνάεθα ν διαφυλάξουε τν πόλιν, χαλεπ έν στιν, έλλω λέγειν, δυσάρεστα ν εναι, ατ πο έλλω ν π, ως δ οκ κνήσω παρρησιάσασθαι περ ατν. ως δε δν θ ποφύγω παρρησίαν ν ιλήσω περ ατν. Κα γρ ξαγγελθναι τος Ελλησι καλλίω τατ΄ στ Κα συνεπς ν ξαγγελθον στος Ελληνες τι καλλίτερα εναι ατά, κα λλον ρόττοντα τος ετέροις φρονήασιν κα περισσότερα ρόζοντα στ δικ ας φρονήατα ν νιο τινες ν συβουλεύουσιν. π ατ πο κάποιοι σς συβουλεύουν.
...γειν κα φέρειν τος πολείους κα κατ γν κα κατ θάλατταν...
ΛΒ Φη γρ χρναι τος ν γονέας τος ετέρους ατν Ισχυρίζοαι λοιπν τι πρέπει τος ν γονες ας κα τος παδας κα τς γυνακας κα τν χλον τν λλον κ τς πόλεως κπέψαι, κα τ παιδι κα τς γυνακες κα τν χλον τν λλον κ τς πόλεως ν κπέψουε, τος ν ες Σικελίαν, τος δ ες Κυρήνην, τος δ΄ ες τν πειρον, τος ν στν Σικελίαν, τος δ στν Κυρήνην, τος δ στν πειρον, σενοι δ΄ ατος παντες οτοι δέξονται εχαρίστως δ παντες ατο θ τος ποδεχθον κα χώρ πολλ κα τας λλαις τς περ τν βίον επορίας, κα σ χώρα πολλ κα σ λλες περ το βίου επορίας,
60
ο ν χάριν ποδιδόντες ν ε πεπόνθασιν, ο ν ποδίδοντας χάριν τν σων χουν εεργετηθ, ο δ κοιεσθαι προσδοκντες ν ν προϋπάρξωσιν, ο δ ν κερδίσουν προσδοκντας κ τν σων θ παράσχουν ποληφ ποληφθέν θέντ τας δ τος βουλο βουλοένο ένους υς κα δυναέ δυναένου νους ς κι κιννδυνεύειν πολαβάνοντας δ τος βουλοένους κα δυναένους ν κινδυνεύσουν, τς ν πόλεως φέσθαι κα τν λλων κτηάτων, τν ν πόλιν ς φήσουε κα τς λλες κτήσεις, πλν σ΄ ν οοί τ΄ εν πενέγκασθαι εθ΄ ν ατν πλν σων εναι δυνατν ν φέρουε αζ ας. καταλαβόντας δ χωρίον, καταλαβάνοντας δ χρον, τι ν χυρώτατον σον πλέον χυρωένον γίνεται κα πρς τν πόλεον συφορώτατον, κα πρς τν πόλεον καταλληλότατον, γει γειν ν κα κα φέρε φέρειιν τος ος πολε πολεί ίου ους ς κα κα κα κατ τ γν γν κα κα κα κατ τ θάλατταν, ν γουε κα ν φέρουε τος πολείους κατ γν κα κατ θάλασσαν, ως ν παύσωνται τν ετέρων φισβητοντες. ως ταν παύσουν ν φισβητον περ τν δικν ας ποκτηάτων. Κα τατ΄ ν τολήσωεν κα κατοκνήσωεν, Κα ατ ν τ τολήσουε κα δν παραελήσουε, ψεσθαι τος νν πιτάττοντας κετεύοντας θ δοε τος τώρα διατάσσοντας ν κετεύουν κα δεοένους ν Μεσσήνην πολαβεν κα ποιήσασθαι τν ερήνην. κα ν παρακαλον ς τν Μεσσήνην ν λάβουε κα ν συνάψουε τν ερήνην.
61
...δικαίως ργισένον στρατόπεδον...
ΛΓ Ποία γρ ν τν πόλεων τν ν Πελοποννήσ τοιοτον πόλεον ποείνειεν, Ποία λοιπν κ τν πόλεων τς Πελοποννήσου τέτοιον πόλεον θ πέενε, οον εκς γενέσθαι βουληθέντων ν; ποος θ γίνη γίνη ν ε¯ ε¯ις ις θέλήσουε; θέλήσου ε; Τίνες δ΄ οκ ν κπλαγεεν κα δείσειαν στρατοπέδον συνιστάενον Ποοι δν θ ξεπλήττοντο κα δν θ φοβοντο στρατόπεδον ν στήνεται τοιατα ν διαπεπραγένον, διαπεπραγένον οτω, δικαίως δ τος ατίοις τούτων ργισένον, κα δικαίως ργισένον κ τοτων τν ατίων, πονενοηένως δ πρς τ ζν διακείενον, περίσκεπτα δ διακείενον ς πρς τ ζν, κα τ ν σχολν γειν κα ηδ περ ν λλον διατρίβειν περ τν πόλεον κα στν ργία ν γει κα ήτε περ νς λλου ν διατρίβη πλν το πολέου τος ξενικος στρατεύασιν οιοένον, κα ν ξοοιοται τ ισθοφορικ στρατεύατα, τας δ ρετας κα τος πιτηδεύασιν τοιοτον, ς πρς τς ρετς δ κα τς σχολίες τέτοιο, οον ξ πάντων νθρώπων οδες ν συντάξειεν, οιον τ ποο ξ πάντων τν νθρώπων οδες θ συνέτασσε, τι δ ηδει πολιτεί τεταγένην χρώενον πιπλέον ν χρησιοποι οδν πολίτευα, λλ θυραυλεν κα πλανσθαι κατ τν χώραν δυνάενον λλ ν κατασκηνώνη κα ν πλανται κατ τν χώραν δυνάενον,
62
κα αδίως ν ορον ος ν βούληται γιγνόενον, κα εκολία ν γειτονεύη ποιους πιθυε, τος δ τόπους παντας τος πρς τν πόλεον συφέροντας πατρίδας εναι νοίζον; τος δ τόπους παντας τος πρς τν πόλεον συφέροντας ς πατρίδες ν νοίζη; Εγ ν γρ οαι τν λόγων όνον ηθέντων τούτων Εγ ν πιστεύω πς κα όνον ηθέντων τν λόγων τούτων κα διασπαρέντων ες τος Ελληνας κα διασπαρέντων ες τους Ελληνας πολλν ταραχν καταστήσεσθαι τος χθρος ν, πολλ ταραχ θ κατασταθ στος χθρούς ας, τι δ λλον, ν κα τέλος πιθεναι τούτοις ναγκασθεν. προσέτι ν κα ες πέρας ν φέρουε τούτους ναγκασθοε. Τίνα γρ οηθεν ατος γνώην ξειν, Ποίαν γνώην ν πιστεύουε πς ατο θ χουν, ταν ατο ν κακς πάσχωσιν, ταν ατο ν ποφέρουν, ς δ ηδν δύνωνται ποιεν; πρς ς δέ, τίποτε ν δύνανται ν ποιήσουν; Κα τς ν ατν πόλεις δωσιν ν πολιορκί καθεστηκυίας, Κα τς ν δικς τους πόλεις ν δον σ πολιορκίας καθεστώς, τν δ ετέραν οτω διασκευασένην στε ηκέτι τ συφορ ταύτ περιπεσεν; τν δ δικ ας τσι διασκευασένην στε ν ν εναι πλέον δυνατν σ τέτοιαν συφορν ν περιπέση; Ετι δ τν τν σωάτων τροφν ν ν αδίαν οσαν κ τε τν παρχόντων Επ πλέον δ τν σωάτων ας τροφ εκολη ν εναι κα κ τν παρχόντων κα κ το πολέου γιγνοένων, κα κ τν λαφύρων το πολέου,
63
ατος δ χαλεπν γι ατος ως δύσκολη δι τ τατν εναι στρατόπεδον τοιοτον διοικεν πειδ δν εναι ταυτόσηο στρατόπεδον τέτοιο ν διοικς κα τος χλους τος ν τας πόλεσι διατρέφειν; κα τ ν διατρέφης τος χλους στς πόλεις; Ο δ πάντων λγιστον κείνοις, Τ δ κ πάντων λγιστον δι κείνους, ταν τος ος ν ν ετ ετέρ έρου ους ς οκε οκείίους ους ν πολλ πολλα ας ς επο επορί ρίαι αις ς πυνθάνωνται γεγενηένους, ταν δι τος ν συγγενες ας ν πληροφορονται τι ζον πολλς νέσεις τος δ΄ ατν ρσι καθ΄ κάστην τν έραν τν ναγκαίων νδεες ντας, τος δικος τους ν βλέπουν καθ κάστην τν έραν τν ναγκαίων στερηένοι ν εναι, κα ηδ΄ πικουρσαι δύνωνται τος κακος τούτοις, κα ήτε ν πικουρήσουν ν δύνανται στ κακ τούτων, λλ΄ λλ΄ ργαζό ργαζόεν ενοι οι ν τν χώραν χώραν τ σπέρα σπέρατ τα προσαπ προσαπο ολλύωσιν, λλ καλλιεργοντες ν τν χώραν τν σπόρον ν χάνουν, ργν δ περιορντες ηδένα χρόνον νταρκεν οο τ΄ σιν. ν δ ένουν εργοι θεατς οτε γι ίαν στιγν δν θ ντέξουν ποιοι κα ν ναι.
...τ ν εξαίεθα λλον...
Λ Αλλ Αλλ γρ σως σως θροι θροισθέ σθέντε ντες ς κα κοι κοινν νν ποιησά ποιησάεν ενοι οι στρατόπεδον
64
Αλλ σως τότε θροισθέντες κα π κοινο φο ποιήσωεν στρατόπεδον παρακολουθήσουσι κα κωλύσουσιν ς κακς ποιεν ατος. θ παρακολουθήσουν κα παρακωλύσουν ς π τ ν πράξουε κακ ες ατούς. Κα Κα τί ν εξα εξαί ίεθ εθα α λλ λλο ον λαβε λαβεν πλησ πλησιά ιάζο ζοντ ντας ας κα κα παρατεταγένους Κα τ θ εχόασταν πλέον, το ν συλλάβουε ατος πλησιάζοντας κα παρατεταγένους κα περ τς ατς δυσχωρίας ν ντιστρατοπεδεύοντας νθρώπους τάκτους κα στς διες δύσχωρες ς περιοχς περιοχς ντιστρατοπεδ ντισ τρατοπεδεύοντες εύοντες νθρώπους τάκτους κα ιγάδας κα πολλος ρχουσι χρωένους; κα ιγάδας κα διοικουένους π πολλος ρχοντες; Οδν γρ ν πολλς πραγατείας δεήσειεν, Οδόλως λοιπν πολλν προσπαθειν θ πήρχε νάγκη, λλ ταχέως ν ατος ξαναγκάσαιεν λλ ταχέως ατος θ ξαναγκάζαε, ν τος ετέροις καιρος λλ τος ατν στν δικν ας καταλληλοτέραν στιγν κα χι στν δικήν τους ποιήσασθαι τος κινδύνους. ν ντιετωπίσουν τος κινδύνους.
...ο τ εγέθει οδ τ πλήθει...
ΛΕ Επιλίποι δ ν τ λοιπν έρος τς έρας, ν θ φθανε δ τ πόλοιπον έρος τς έρας, ε τς πλεονεξίας τς σοένας λέγειν πιχειρήσαιεν
65
ν πιχειρήσω ν ιλήσω δι τ πλεονεκτήατα πο θ χουε Εκενο δ΄ ον πσι φανερόν, Εκενο ως πο εναι ες τος πάντας φανερόν, τι τν Ελλήνων διενηνόχαεν ο τ εγέθει τς πόλεως τι κ τν Ελλήνων χουε ξεχωρίσει χι ξ ατίας το εγέθους τς πόλεως οδ τ πλήθει τν νθρώπων, οτε ξ ατίας το πλήθους τν νθρώπων, λλ τι τν πολιτείαν οίαν κατεστησάεθα στρατοπέδ λλ πειδ τν πολιτείαν τν καταστήσαε οίαν στρατόπεδο καλς διοικουέν κα πειθαρχεν θέλοντι τος ρχουσιν. καλς διοικούενο κα θελοντικς ν πειθαρχε ες τος ρχοντας. Ην ον ελικρινς τοτο ποιήσωεν, Εάν λοιπν ελικριν τοτο ποιήσουε, ιησαένοις ν συνήνεγκεν, τ ποον ς τος ιησαένους συνέφερε, οκ δηλον, τι δίως τν πολείων πικρατήσοεν. εναι λοφάνερον, τι εκολα τν πολείων θ πικρατήσουε.
...καλν ιήσασθαι τος προγόνους...
Λ Ισεν δ κα τος οκιστς ταυτισ τς πόλεως γενοένους, Γνωρίζουε δ κα γι σους γιναν οκιστα ατς τς πόλεως, τι ικρν ν στρατόπεδον ες τν Πελοπόννησον εσλθον χοντες, τι ν ν εσλθαν στν Πελοπόννησον χοντες ικρν στρατόπεδον, πολλν δ κα εγάλων πόλεων κράτησαν. σ πολλς κα εγάλες πόλεις κυριάρχησαν. Καλν ον ιήσασθαι τος προγόνους,
66
Καλόν λοιπν τ ν ιούεθα τος προγόνους, κα πάλιν π τν ρχν πανελθόντας, πειδ προσεπταίκαεν, κα πάλι στν ρχν πανελθόντες, πειδ διαπράξαε πτασα, πειραθναι τς τις κα τς δυναστείας ναλαβεν, ν πειραθοε τς τις κα τς δυναστεες ν ναλάβουε, ς πρότερον τυγχάνοεν χοντες. τς ποες πρότερον τυγχάναε ν χουε. Πάντων δ΄ ν δεινότατον ποιήσαιεν Το χειρότερον δ πάντων θ ποιούσαε, ε συνειδότες Αθηναίοις κλιποσι τν ατν χώραν πρ τς τν λλων λευθερίας, ν γνωρίζοντας πς ο Αθηναοι κκένωσαν τν χώραν τους πρ τς λευθερίας τν λλων, ες ηδ΄ πρ τς ετέρας αύτν σωτηρίας φέσθαι τς πόλεως τολήσαιεν, ες ήτε πέρ τς δικς ας σωτηρίας θ τολούσαε ν φήσουε τν πόλιν ας, λλ δέον ς παράδειγα τν τοιούτων ργων τος λλοις παρέχειν, λλ χρέος ας, παράδειγα τέτοιων ργων στος λλους ν παρέχουε, ηδ ιήσασθαι τς κείνων πράξεις θελήσαιεν, κα οδόλλως ν πιθυοε ν ιοεθα τς πράξεις κείνων, Ετι δ τούτου καταγελαστότερον, Επ πλέον δέ, τ πλέον καταγέλαστον τούτου, ε Φωκα Φωκαιε ιες ν, ν, φε φεύγ ύγο οντες ντες τν τν βασι βασιλέ λέως ως το ε εγά γάλο λου υ δεσποτείαν, ν ν ν ν ο ν ν Φωκα Φωκαιε ιες, ποφ ποφεύ εύγο γοντ ντας ας τν τν δεσπ δεσποοτεία τείανν το εγάλ εγάλου ου (Πέρση) βασιλέως, κπλιπόντες τν Ασίαν ες Μασσαλίαν πκησαν, γκατέληψαν τν Ασίαν κα τν Μασσαλίαν ποίκησαν, ες δ΄ ες τοσοτον ικροψυχίας λθοιεν, ες δ σ τόσην ικροψυχίαν θ ρχόεθα,
67
στε τ προστάγατα τούτων ποείναιεν, στε τ προστάγατα τούτων ν ποέναε, ν ρχοντες παντα τν χρόνον διετελέσαεν. ατν τν ποίων ρχοντες παντα τν χρόνον διετελέσαε.
...περιγενόενοι τν χθρν νορθώσοεν τν πόλιν...
ΛΖ Χρ δ περ τν έραν ταύτην τας ψυχας διατρίβειν, Χρειάζεται δ ν διατρίβουε τς ψυχς ας περ τν έραν ατήν, ν δεήσει χωρίζειν τος οκειοτάτους φ΄ ν ατν, κατ τν ποίαν θ ναγκασθοε ν χωριστοε π τος συγγενες ας, λλ π κείνους τος χρόνους εθς φορν, λλ σ κείνους τος χρόνους εθς ν κυττάξουε, ν ος ος πε περι ριγε γενό νόε ενο νοιι τν χθρ χθρν ν νορ νορθώ θώσο σοε εν ν ν ν τν τν πόλιν, κατ τος ποίους, νικώντας τος χθρος θ νορθώσουε ν τν πόλιν, κοιούεθα ν τν ετέρων ατν, θ φροντίσουε ν τος δικούς ας, πιδειξόεθα δ πσιν, θ πιδείξουε δ ες τος πάντας, τι νν ν δίκως δεδυστυχήκαεν, τι τώρα ν δίκως χουε δυστυχήσει, τν δ παρελθόντα χρόνον δικαίως τν λλων πλέον χειν ξιοεν. κατ τ παρελθν δικαίως τν λλων ξιωθήκαε ν περτεροε. Εχει δ οτως. Ετσι χουν τ πράγατα. Εγ τούτους ερηκα τος λόγους, Εγ τούτους χω επε τος λόγους, οχ ς δέον ς δη τατα πράττειν,
68
χι πειδ χρέος ας εναι ατ δη ν πράτταε, οδ ς οδεις λλης νούσης ν τος πράγασι σωτηρίας, οτε πειδ καία λλη δν πάρχει ες τ πράγατα σωτηρία, λλ βουλόενος ν προτρέψασθαι τς γνώας, λλ βουλόενος τς δικές σας ν προτρέψω γνες, ς κα ταύτας τς συφορς κα πολ δεινοτέρας τούτων τι κα ατς τς συφορς κα πολύ δεινοτέρες τούτων πο ποεν ενετ ετέο έον ν ν πρ πρν πρ πρ Με Μεσσ σσήν ήνης ης ποιή ποιήσα σασθ σθαι αι συνσυνθήκας, πρέπει ν ποείνουε πρν πρ τς Μεσσήνης ν πογράψουε τς συνθκες, οας κελεύουσιν ς. τς ποες κελεύουν ες ς.
...τν ν ερήνην λίγας έρας τν δ πόλεον ες παντα...
ΛΗ Οχ δ ν προθύως π τν πόλεον ς παρεκάλουν, Οδ προθύως πρς τν πόλεον θ σς προσεκάλουν, ε τν ερήνην ώρων ξ ν ν γ λέγω καλν κα βεβαίαν γενησοένην, ν δν βλεπα τν ερήνην, σύφωνα σα γ λέγω, καλή κα βεβαία τι θ γίνη, ξ ν δ΄ νιοι τινες συβουλεύουσιν ξ ατν ερικο συβουλεύουν, ο όνον ασχράν σοένην λλ οδ χρόνον οδένα παραενοσαν. χι όνον ασχρ θ ποβ, λλ οτε ναν χρόνον δν θ παραείνη. Ην γρ παρακατοικισώεθα τος Ελωτας ιότι ν θ τοποθετούσαε δίπλα ας τος Ελωτας ν κατοικήσουν
69
κα τν πόλιν ατν περιίδωεν αξηθεσαν, κα τν δίαν πόλιν παραβλέψουε τι ηξήθη, τς οκ οδεν, τι πάντα τν βίον ν ταραχας κα κινδύνοις διατελοεν ντες; ποος δν γνωρίζει, τι λον τν βίον σ ταραχς κα κινδύνους θ διατελοε; σθ ο περ σφαλείας διαλεγόενοι λελήθασιν ατος στε ο περ σφαλείας διαλεγόενοι χουν λησονήσει τν ν ερήνην λίγας έρας ν ποιοντες, τι τν ν ερήνην δι λίγας έρας ποιώντας πρς ς τν δ πόλεον ες παντα τν χρόνον κατασκευάζοντες. τν δ πόλεον ς ε κατασκευάζουν.
... πρωτεύειν ν τος Ελλησιν πανταπάσιν νρσθαι...
ΛΘ Ηδέως δ ν ατν πυθοίην, Ηδιστα Ηδιστα π ατος θ πληροφορούην, πρ τίνων οονται χρναι αχοένους ς ποθνήσειν· πρ τίνων πιστεύουν τι πρέπει ες αχόενοι ν ποθάνουε· οχ ταν ο πολέιοι προστάττωσί τι παρ τ δίκαιον χι ταν ο πολέιοι προστάττουν κάτι πάρα τ δίκαιον κα τς χώρας ποτένονται κα τν χώραν τένουν κα τος οκέτας λευθερσι, κα τος πηρέτας λευθερώνουν, κα τούτους ν κατοικίζωσιν ες ταύτην, κα τούτους ν τος κατοικίζουν ες ατήν, ν ν ο πατέρες κατέλιπον, τν ποίαν ες ς ο πατέρες κληροδότησαν,
70
ς δ όνον τν ντων ποστερσιν, π ς δ χι όνον τν περιουσιν ποστερον, λλ κα πρς τος λλοις τος κακος ες νείδη καθιστσιν; λλ σν τος λλοις κακος ες νειδος ς καθιστον; Εγ ν γρ πρ τούτων ιότι γ ν πρ τούτων ο όνον πόλεον λλ κα φυγς κα θανάτους χι όνον πόλεον λλ κα φυγς κα θανάτους οαι προσήκειν ς ποείνειν· νοίζω τι ταιριάζει σ ς ν ποείνουε· πολ γρ κρεττον ν τας δόξαις ας χοεν διότι εναι καλλίτερον τς πεποιθήσεις τς ποες χουε τελευτσαι τν βίον άλλον ν τελειώσουε τν βίον ζν ν τας τιίαις, π τ ν ζοε έσα στς τιίες, ς ληψόεθα ποιήσαντες, τς ποες θ λάβουε ν ποιήσουε προστάττουσιν ν. σα προστάττουν ες ς. Ολως δ ε δε ηδν ποστειλάενον επεν, Γενικς δέ, ν πρέπ κανένα πονοούενον ν π αρετώτερον ν στιν ναστάτοις γενέσθαι λλον προτιότερον εναι γι ς νάστατοι ν γίνουε καταγελάστοις π τν χθρν. παρ καταγέλαστοι π τν χθρν. Τος γρ ν ξιώασι κα φρονήασι τηλικούτοις βεβιωκότας ιότι ο συνοήλικοι, πο χουν ζήσει σ ξιώατα κα φρονήατα, δυον δε θάτερον, φείλουν ν πράττουν τ ν κ τν δύο, πρωτεύειν ν τος Ελλησιν, ν πρωτεύουν εταξ τν Ελλήνων,
71
παντάπασιν νρσθαι ηδν ταπεινν διαπραξαένους παντελς ν καταστραφον, δίχως ν χουν διαπράξει οδν ταπεινόν, λλ καλν τν τελευτν το βίου ποιησαένους. λλ καλς ν τελευτήσουν τν βίον τους.
...ς ξ ρχς το βίου ποιήσωνται τν πόθεσιν...
Μ Α χρ διαλογισαένους φιλοψυχεν, Ατ πρέπει διαλογισθέντες ν νοιαζόαστε γι τν ζωή ας, ηδ πακολουθεν τας τν συάχων γνώαις, ήτε ν κολουθοε τς γνες τν συάχων, λλ ατος σκεψαένους λέσθαι τ τούτοις στον, λλ ες ο διοι σκεφθέντες ν κλέξουε χι τ εκολότερο γι κείνους, λλ πρέπον σται τ Λακεδαίονι κα τος πεπραγένοις ν. λλ ατ πο πρέπον εναι δι τν Λακεδαίονα κα τ πεπραγένα ας. Περ γρ τν ατν οχ οίως πασι βουλευτέον, ιότι περ τν δίων θεάτων δν πρέπει ο πάντες οίως ν ποφασίζουν, λλ λλ ς ξ ρχ ρχς ς καστ καστοι οι το βίου βίου ποιή ποιήσω σωντ νται αι τν τν πόπόθεσιν. λλ πως ξ ρχς καστοι θεσαν τος στόχους το βίου τους. Επιδαυρίοις ν ον κα Κορινθίοις κα Φλειασίοις οδες ν πιπλήξειεν, Τος Επιδαυρίους ν λοιπν κα τος Κορινθίους κα Φλειασίους οδες θ πέπληττε, ε ηδενς λλου φροντίζοιεν το διαγενέσθαι κα περιποισαι σφς ατούς· ν ηδενς λλου φρόντιζαν πλν το ν λιχθον το κινδύνου κα ν φροντίσουν τος αυτούς τους·
72
Λακεδαιονίους δ΄ οχ ον τ στν κ παντς τρόπου ζητεν τν σωτηρίαν, ο Λακεδαιόνιοι ως δν εναι πρέπον, κ παντς τρόπου, ν ζητον τν σωτηρίαν, λλ ν προσ τ καλς σώζεσθαι, λλ ν τ καλ δν συνάδει τ σώζεσθαι, τν θάνατον ν ετ΄ εδοξίας αρετέον στίν. εδοξος θάνατος προτιότερος εναι γι ς. Τος γρ ρετς φισβητοσιν πρ οδενς οτω σπουδαστέον, Γι σους πασχίζουν πρς τν ρετν πρ κανενς λλου τόσο ν νδιαφέρωνται, ς πρ το ηδν ασχρν φανναι πράττοντας. σον πρ το ν φανον πς πράττουν κάτι ασχρόν. Εσ δ α τν πόλεων κακίαι καταφανες οχ ττον Εναι δ ο τν πόλεων κακίες καταφανες χι λιγότερο ν τος τοιούτοις βουλεύασιν τος ν τ πολέ κινδύνοις. ες τς τοιαύτας ποφάσεις π τι στος κινδύνους το πολέου. Τν ν γρ κε γιγνοένων τ πλεστον έρος τ τύχ έτεστι, ιότι ες σα κε γίνονται κατ τ εγαλύτερο έρος τύχη συετέχει, τ δ νθάδε γνωσθν ατς τς διανοίας σηεόν στιν. τ δ δ ποφασισθν τς διανοίας τς πόλεως σηεον εναι. σθ΄ οίως ν φιλονικητέον στν στε δι ς οίως πιδιωκτέον πιδιωκτέον εναι εναι πρ τν νθάδε ψηφισθησοένων τ σα δ θ ψηφισθον σπερ πρ τν ν τος πλοις γώνων. ν εναι κριβς πως ο νοπλοι γνες.
73
...ηδν νάνδρως φανησόεθα διαπραττόενοι...
ΜΑ Θαυάζω δ τν πρ ν τς δίας δόξης ποθνήσκειν θελόντων, Απορ δ ατος, πο πρ τς τοικς τους δόξας θέλουν ν πεθάνουν, πρ δ τς κοινς τν ατν γνώην χόντων· πρ ως τς κοινς δν χουν τν δίαν γνώην· πρ ς τιον πάσχειν ξιον πρ τς ποίας ,τι κι ν πάσχουε ξιον εναι, στε καταισχναι τν πόλιν, στε ν καταισχύνουε τν πόλιν, ηδ περιιδεν τν τάξιν λιποσαν, οτε ν παραβλέψουε ν λιποτακτήση, ες ν ο πατέρες κατέστησαν ατήν. π που ο πατέρες κατέστησαν ατήν. Πολλν δ πραγάτων ν κα δεινν φεστώτων, Πολλν δ ντων τν δεινν πραγάτων ες ς, δε διαφυγεν, π τ ποα πρέπει ν διαφύγουε, κενο άλιστα φυλακτέον, κενο ως περισσότερο πρέπει ν ποφύγουε: πως ηδν νάνδρως φανησόεθα διαπραττόενοι πως τ ν φανοε τι διαπράττουε κάτι νανδρον, ηδ συγχωροντες τος πολείους παρ τ δίκαιον. οτε ν συγχωροε τος πολείους, παρ τ δίκαιον. Ασχρν γρ τος ρξαι τν Ελλήνων ξιωθέντας ιότι ασχρν εναι ο ξιωθέντες ν γονται τν Ελλήνων φθναι τ προσταττόενον ποιοντας ν φανον τι τ προσταττόενον πράττουν κα τοσοτον ποληφθναι τν προγόνων,
74
κα τόσο ν ποβάλουν τος προγόνους, στε τος ν πρ το τος λλοις πιτάττειν θέλειν ποθνήσκειν, στε ν ο ν πρόγονοι προθύως πέθνησκον πρ το ν πιτάττουν τος λλους, ς δ΄ πρ το ποιεν τ κελευόενον τολν διακινδυνεύειν. ες ως πρ το ν ποιήσουε τ προσταττόενον, ν τολοε ν διακινδυνεύσουε.
... τότε γανακτεν, λλ νν σκοπεν...
ΜΒ Αξιον δ κα τν Ολυπιάδα κα τς λλας ασχυνθναι πανηγύρεις, Αξίζει δ κα τν Ολυπιάδα κα τς λλες ν ασχυνθοε πανηγύρεις, ν ας καστος ν ζηλωτότερος ν που καστος ξ ν πλέον ξιοζήλευτος το κα θαυαστότερος τν θλητν κα θαυαστότερος ξ λων τν θλητν, τν ν τος γσι τς νίκας ναιρουένων. σων ες τος γνας τ παθλα κερδίζουν. Ες τίς ν λθεν τολήσειεν, Ες σα ν κάποιος τολήση ν λθη, ντ ν το τισθαι καταφρονηθησόενος, ντ το ν τιται θ καταφρονηθ, ντ δ το περίστατος π πάντων δι΄ ρετν εναι, κα ντ το ν εναι περίστατος π πάντων ξ ατίας τς ρετς του, περίβλεπτος π τν ατν π κακί γενησόενος, περίβλεπτος π ατν τν δίων θ γίν, π κακί
75
τι δ πρς τούτοις ψόενος ν τος οκέτας πιπλέον δ τούτων, βλέποντας τος ν πηρέτας π τς χώρας ς ο πατέρες κατέλιπον π τν χώραν τν ποίαν ο πατέρες κληροδότησαν, παρχς κα θυσίας είζους ν ποιουένους, προσφορς κα θυσίας εγαλυτέρας π ς ν ποιον, κουσοένους δ΄ ατν τοιαύταις βλασφηίαις θ κούσουν δ π ατος τέτοιας βλασφηίας χρωένων οας περ εκς τος χαλεπώτερον ν τν λλων δεδουλευκότας, ο ποες ταιριάζουν βέβαια λοφάνερα σ σους χουν σκλαβωθ θλιότερα ν τν λλων ξ σου δ νν τς συνθήκας τος δεσπόταις πεποιηένους· ξ σου δ τώρα τς συνθκες τος δεσπότες ν χουν ποιήσει· φ ας καστος ν οτως ν λγήσειεν, τς ποες καστος π ξ ν τόσο θ πονοσε, ς οδες ν τν ζώντων δι λόγου δηλώσειεν. σο κανες κ τν ζντων δι λόγου θ ποροσε ν δηλώση. Υπρ ν χρ βουλεύεσθαι κα τότ γανακτεν, ς πρς ατ πρέπει ν συσκέπτεσθε κα ν γανακττε τότε, τ΄ οδν ν σται πλέον, ταν τίποτε π ς πλέον δν θ ξαρτται, λλ νν σκοπεν, λλ τώρα ν ξετάσετε, πως ηδν συβήσεται τοιοτον. ποον τρόπον τίποτε τέτοιο δν θ συβ. ς στιν ν τν ασχρν πρότερον ν Αφο πάρχει να κ τν ασχρν: πρότερον ν ηδ τς τν λευθέρων σηγορίας νέχεσθαι, ήτε τν τν λευθέρων σηγορίαν ν νεχόεθα, νν δ κα τν τν δούλων παρρησίαν ποένοντας φαίνεσθαι. τώρα δ κα τν τν δούλων παρρησίαν ν φαίνεται πς ποένουε.
76
όξοεν γρ τν παρελθόντα χρόνον λαζονεύεσθαι, ιότι θ φανοε τι κατ τν παρελθόντα χρόνον εεθα λαζόνες, κα τν ν φύσιν οιοι τος λλοις εναι, κα οιοι στος λλους ς πρς τν φύσιν, τας δ αθαδείαις κα τας σενότησιν οκ ληθινας ς πρς τν αθαδείαν δ κα τν σενότηταν χι ληθιν λλ καταπεπλασέναις χρσθαι. λλ πλασατικ ν χουε γαλουχηθ. Μηδν ον τοιοτον τος εθισένοις ς κακολογεν, Κανένα λοιπν τέτοιο δικαίωα ς πρς τ εθισένα πρς ς ν κακολογον, λλ τος λόγους ατν λέγξαι πειραθεν, λλ τος λόγους ατν ν λέγξουε ς ποπειραθοε, οιοι γενόενοι τος τν προγόνων ργοις. γενόενοι οιοι πρς τ ργα τν προγόνων.
...οκ φυγον οδ ττήθησαν...
ΜΓ Ανανήσθητε δ τν ν ιπαί πρς Αρκάδας γωνισαένων, Ανανησθτε δ τος ες τν ιπαία πρς τος Αρκάδας γωνιστάς, ος φασιν π ις σπίδος παραταξαένους δι τος ποίους λένε τι παραταξάενοι π ις σπίδος τρόπαιον στσαι πολλν υριάδων, τρόπαιον στησαν κατ πολλν υριάδων, κα τν τρια κα τριακο κοσί σίων ων τν ν Θυρέ Θυρέαι αις ς π παν αντ τας Αργε Αργείίους ους άχ νικησάντων, κα τος τριακοσίους ες τν Θυρέαν ο ποοι παντας τος Αργείους νίκησαν, κα τν χιλίων τν ες Θεροπύλας παντησάντων,
77
κα τος χιλίους τος παντήσαντας στς Θεροπύλας, ο πρς βδοήκοντα υριάδας τν βαρβάρων συβαλόντες ο ποοι αχόενοι πρς πτακόσιας χιλιάδας βαρβάρους οκ φυγον οδ΄ ττήθησαν, λλ νταύθα τν βίον τελεύτησαν, δν φυγαν οτε ττήθησαν, λλ κε τν βίον τελείωσαν, οπερ τάχθησαν, που κριβς τάχθησαν, τοιούτους ατος παράσχοντες στε τος ετ τέχνης γκωιάζοντας ς τέτοιους τος αυτος τους παρέσχον, στε ο έσ τς τέχνης γκωιάζοντες δύνασθαι τος παίνους ξισσαι τας κείνων ρετας. ν δύνανται τος παίνους ν ξισώσουν τς κείνων ρετές. Απάντων Απάντων ον τούτων τούτων νανησθέντες ρρωενέστερον ρρωενέσ τερον ντιλαβώεθα το πολέου Απάντων λοιπν τούτων νθυούενοι, ρητικτερον ς ναλάβουε τν πόλεον κα περιένωεν ς λλων τινν τς παρούσας τυχίας ασοένων, κα ν περιένουε λλους π τς παροσες τυχίες ν ς άσουν, λλ πειδή περ φ΄ ν γεγόνασιν, ες ατς κα διαλύσαι πειραθεν. λλ πειδ βεβαίως σ ς χουν γίνει, ες ο διοι κα τν διάλυσίν τους ν ποπειραθοε. Χρ δ τος νδρας τος γαθος ν τος τοιούτοις καιρος φαίνεσθαι διαφέροντας· Πρέπει δ ο νδρες ο γαθο σ τέτοιους καιρος ν φαίνεται πς διαφέρουν· α ν ν γρ γρ ετυ ετυχί χίαι αι κα κα τος ος φα φαύλ ύλοι οις ς τν νθρ νθρώπ ώπων ων τς κακίας συγκρύπτουσιν, διότι ο ετυχίες κα στος φαύλους κ τν νθρώπων τς κακίες συγκρύπτουν,
78
α δ δυσπραξίαι ταχέως καταφανες ποιοσιν, ο δ δυσπραξίες ταχέως καταφανες ποιον, ποοι τινες καστοι τυγχάνουσιν ντες· ποοι ο καθέκαστοι τυγχάνουν ν εναι· ν ας ν πιδεικτέον στίν, σ ατς πρέπει ες ν πιδείξουε, ε τ τν λλω λλων ν ει εινο νον ν τεθρ τεθρά άε εθα θα κα κα πε πεπα παιδ ιδεύ εύε εθα θα πρς ρετήν. ν σ κάτι γαθοτέρως π τος λλους χουε νατραφ κα κπαιδευτ ς πρς τν ρετήν.
...α λαπρότητες κ τν γώνων γίγνεσθαι φιλοσιν...
Μ Εστν δ οδν νέλπιστον κ τν νν παρόντων συβναί τι τν δεόντων ν. Αλλωστε Αλλωστε τίποτε π σα χρειαζόαστε νέλπιστον δν εναι εναι ν συβ είς ς π τν παρόντων. Οαι γρ ς οκ γνοεν, Πιστεύω πς σες δν γνοετε, τι πολλα πράξεις δη τοιαται γεγόνασιν, τι πολλς τέτοιες πράξεις πο χουν δη γίνει, ς ν ρχ ν παντες πέλαβον εναι συφοράς, τς ποες στν ρχν ν παντες ξέλαβον ς συφορές, κα τος παθοσι συνηχθέσθησαν, κα τος παθόντας συπόνεσαν στερο στερον ν δ τς ατς ατς ταύτας αύτας γνωσα γνωσαν ν εγί εγίστων στων γαθν γαθν ατίας γεγενηένας. στερον δ τς δίες ατς διέγνωσαν τι γιναν ατες δι τ έγιστα γαθά. Κα τ δε τ πόρρω λέγειν;
79
Κα δι τί πρέπει ν ιλήσω δι τ ακρινά; Αλλ κα νν τς πόλεις τς γε πρωτευούσας, Αλλ κα δι τς τωρινς πόλεις πο βεβαίως πρωτεύουν, λέγω δ τν Αθηναίων κα τν Θηβαίων, λέγω δ περ τν Αθηναίων κα τν Θηβαίων πόλιν, εροιεν ν οκ κ τς ερήνης εγάλην πίδοσιν λαβούσας, θ ερίσκαε πς χι κ τς ερήνης εγάλην πρόοδον λαβον, λλ΄ ξ ν ν τ πολέ προδυστυχήσασαι λλ δυστυχοσες ρχικ ξ σων στν πόλεο συνέβησαν, πάλιν ατς νέλαβον, πάλιν συνλθον, κ δ τούτων τν ν γεόνα τν Ελλήνων καταστσαν κ δ τούτων έν ία γεν τν Ελλήνων κατέστη, τν δ΄ ν τ παρόντι τηλικαύτην γεγενηένην, δ λλη π το παρόντος τόσο εγάλην χει γίνει, σην οδες πώποτε σεσθαι προσεδόκησεν· σον οδες ποτ προσεδόκησε τι θ γίν· α γρ πιφάνιαι κα λαπρότητες οκ κ τς συχίας διότι ο δόξες κα ο λαπρότες χι κ τς συχίας λλ κ τν γώνων γίγνεσθαι φιλοσιν. λλ κ τν γώνων ν γίνωνται γαπον. ν ς ρέγεσθαι προσήκει, Ατ ταιριάζει σ ς ν ρεγώεθα, ήτ ήτε τν σω ωά άτων ήτε ήτε τς τς ψυχ ψυχς ήτε ήτε τν λλω λλων ν ν χοεν ηδενς φειδοένους. ήτε τ σώατα ήτε τν ζων ήτε κανενς λλου ξ σων χουε ν φειδώεθα. Ην γρ κατορθώσωεν κα τν πόλιν ες τατα καταστσαι δυνηθεν, Αν Αν λοιπν κατορθώσουε κατορθώσουε κα τν πόλιν πόλιν ες ατ τ ψος δυνηθοε ν καταστήσουε, ξ νπερ κπέπτωκτε, κ το ποίου βεβαίως χει πέσει,
80
κα τν προγεγενηένων λλον θαυασθησόεθα, κα π τος προγόνους περισσότερο θ θαυαζώεθα, κα τος ος πιγι πιγιγνο γνοένοι ένοις ς οδείαν οδείαν περβο περβολν νδραγαθί νδραγαθίας ας καταλείψοεν, κα ες τος πογόνους οδείαν περβολν νδραγαθίας θ φήσουε λλ λλ κα τος βουλο βουλοένο ένους υς ελο ελογεν γεν ς ς πορε πορεν ν ποιήποιήσοεν, λλ κα τος θέλοντας ν παινέσουν ές, ν πορον θ ποιήσουε, τι τν πεπραγένων ν ξιον ροσιν. ς πρς τ τί περ τν πεπραγένων ας ξιον θ επον. ε δ ηδ τοτο λανθάνειν ς, Πρέπει δ ήτε τοτο π σς ν διαφεύγη, τι πάντες τ συλλόγ τούτ κα τος γνωθησοένοις φ ν προσέχουσιν τν νον. τι ο πάντες στν συνέλευσιν ταύτην κα στς γνωατεύσεις χουν τν νον τους. σπερ ον ν κοιν θεάτρ τν Ελλήνων διδος λεγχον καστος ν τς ατο φύσεως, σν λοιπν σ κοιν θέατρο νώπιον τν Ελλήνων ξετάσεις ν δώση καστος π σς περ τς φύσεώς του, οτω διακείσθω τν γνώην. τσι ν διάκειται ς πρς τν γνώην.
...κα ψυχς πρίασθαι τοιαύτην εκλειαν...
ΜΕ Εστι δ΄ πλον τ καλς βουλεύσασθαι περ τούτων. Εναι δ πλ τ ν ποφασίσετε καλς περ τούτων. Ην ν γρ θέλωεν ποθνήσκειν πρ τν δικαίων, Αν Αν ν λοιπν θέλουε ν πεθάνουε πρ τν δικαίων, ο όνο όνον ν εδοκι εδοκιήσ ήσοε οεν, ν, λλ λλ κα τν πίλοι πίλοιπο πον ν χρόνο χρόνον ν
81
σφαλς ν ξέσται ζν· χι όνον θ εδοκιήσουε, λλ κα τν πόλοιπον χρόνον σφαλς γι ς θ εναι διαβίωσις· ε δ φοβησόεθα τος κινδύνους, ν ως φοβηθοε τος κινδύνους, ες πολλς ταραχς καταστήσοεν ς ατούς. σ πολλς ταραχς θ καταστήσουε τος αυτούς ας. Παρα Παρακα καλέ λέσα σαντ ντες ες ον ον λλη λληλο λους υς π ποδ οδ εν εν τ τροφ τροφε εα α τ πατρίδι, Αφο Αφο παροτρύνη λοιπν νας τν λλον ν ποδώσουε τ τροφεα στν πατρίδα, κα περιίδωεν βρισθεσαν τν Λακεδαίονα κα καταφρονηθεσαν, κα ν ελήσουε τν Λακεδαίονα βρισθεσαν κα καταφρονηθεσαν, ηδ ψευσθναι ποιήσωεν τν λπίδων τος ενους ν ντας, ήτε ψευδες ν ποιήσουε τς λπίδες τν χόντων ενοιαν πρς ς, ηδ περ πλειόνος φανεν ποιουένοι τ ζν ήτε ν φαν τι προτιοε ν πιβιώσουε, το παρ πσιν νθρώποις εδοκιεν, παρ ν δοξασθοε π λους τος νθρώπους, νθυηθέντες, τι κάλλιον στιν ντ θνητο σώατος νθυηθέντες, τι καλλίτερον εναι ντ το θνητο σώατος θάνατον δόξαν ντικαταλλάξασθαι, θάνατην δόξαν ν νταλλάξουε, κα ψυχς, ν οκ χοεν λίγων τν, κα τν ψυχν, τν ποίαν δν θ χουε σ λίγα τη, πρίασθαι τοιαύτην εκλειαν, ν γοράσουε τέτοιο λαπρ κλέος, πάντα τν ανα τος ξ ν γενοένοις παραενε, τ ποον αωνίως ες τος πογόνούς ας θ παραείνη, πολ λλον ικρο χρόνου γλιχοένους εγάλαις ασχύναις ς ατος περιβαλεν.
82
παρ διεκδικώντας κόα λίγον χρόνον ζως εγάλες ασχύνες τος αυτος ας ν περιβάλουε. γοαι δ οτως ν ς άλιστα παροξυνθναι πρς τν πόλεον, Πιστεύω δ πς σες εγίστως θ παροξυνθτε πρς τν πόλεον, ε τας διανοίαις σπερ παρεσττας δοιτε τος γονέας κα τος παδας τος ετέρους ατν, ν νοητ δητε παριστάενους τος γονες κα τ παιδι σας, τος ν παρακελευοένους κατασχναι τ τς Σπάρτης νοα, τος ν γονες παροτρύνοντες ν καταισχύνετε τ τς Σπάρτης νοα, ηδ τος νόους, ν ος παιδεύθηεν, ηδ τς άχας τς φ΄ ατν γενοένας, ηδ τος νόους, στος ποίους κπαιδευτήκαε, ηδ τς άχες τς ξ αυτν γενοένας, τος δ παιτοντας τν χώραν, ν ο πρόγονοι κατέλιπον, τος δ παιτοντας τν χώραν, τν ποίαν ο πρόγονοι κληροδότησαν, κα τν δυναστείαν τν ν τος Ελλησι κα τν γεονίαν, κα τν δυναστείαν στος Ελληνες κα τν γεονίαν, νπερ ατο παρ τν πατέρων παρελάβοεν· τν ποίαν βεβαίως π τος πατέρες παρελάβοεν· πρς ος οδν ν χοιεν επεν, ς οκ φότεροι δίκαια τυγχάνουσι λέγοντες. πρς τος ποίους τίποτε δν θ εχαε ν ποε, τι τάχα φότεροι δν ιλον δικαίως.
...οδεπώποθ ο πολέιοι τρόπαιον ν στησαν...
Μ Οκ οδ΄ τι δε ακρολογεν πλν τοσοτον, ν νοίζω τι πρέπει ν ακρολογήσω πέραν τοσούτου,
83
ς πλείστων τ πόλει ταύτ πολέων κα κινδύνων γεγενηένων διότι κατ τος πλείστους πολέους κα κινδύνους, πο γιναν στν πόλιν ατήν, οδεπώποθ΄ ο πολέιοι τρόπαιον ν στησαν γουένου βασιλέως κ τς οκίας τς ετέρας. οδέποτε ο πολέιοι τρόπαιον στησαν κατ ν, γουένου βασιλέως κ το δικο ας οκου. Εστι δ νον χόντων νδρν, οσπερ ν ν τας άχαις γεόσι χρώενοι κατορθσι, Εναι δ γνώρισα τν νοηόνων νδρν, ν κολουθον τος γεόνας πο στς άχες νικον, τούτοις κα περ τν ελλόντων κινδύνων συβουλεύουσι λλον τος λλοις πείθεσθαι. ες τούτους κα ες τος συβολεύοντας περ τν ελλόντων κινδύνων λλον ν πείθονται, παρ ες τος λλους.
84
Βιβλιογραφία [1] Θησαυρς τς λληνικς Lexigram Lexigram , http://www.lexigram.gr [2] Justinian Code:Book Code: Book I, Title XI, De paganis sacrificiis et temples , ετάφρασις π τν λατινικ στν γγλική: Fred H. Blume. [3] Ιστορία Α΄ νιαίου Λυκείου, παράγραφος 1.3, Οργανισς κδόσεων
διδακτικν βιβλίων Αθήνα. [4] Codex Codex Justin Justinian ianius ius,, Liber Liber I, CJ.1.1 CJ.1.11.0 1.0.. De paganis aganis sacrifi sacrificii ciiss et templis, πρωτότυπο λατινικ κείενο.
[5] Imperatoris Theodosii Codex , Liber 16.10, πρωτότυπο λατινικ κεί-
ενο. [6] The Theo Theodosian dosian Code Code and Novels Novels and the Sirmon Sirmondia dian n Consti Constitututions , ετάφρασις π τν λατινικ στν γγλική: Clyde Pharr, σελ. 472, κδόσεις: The Lawbook Exchange, ISBN-13: 9781584771463. [7] Αγία Αγία Γραφή, πο ποτύπω τύπωσι σι στν στν λλη λληνι νικ κ π π τος ος Εβδ Εβδο οήκ ήκοοντα ντα Ιουδαίους, Εκδόσεις: Πέργαος, ISBN: 9789607241252 [8] Ο ταξιδευτς τν Μαθηατικν , Calvin C. Clawson, κδόσεις Κέδρος, ISBN: 9600428697 [9] Fabulae , Hyginus, κείενο ετεφρασένο π τν λληνικ στν γγλική, κδόσεις: BiblioBazaar, ISBN: 1103749447. 85
86
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦ΄ΙΑ
[10] Fabulae , Hyginus, πρωτότυπο λατινικ κείενο. [11] Θεογο Θεογονία, νία, Εργα Εργα κα Ηέραι, Ηέραι, Ασπς Ασπς Ηρακλ Ηρακλέο έους, υς, Αποσπάσ Αποσπάσαατα, Ησίοδος, κδόσεις: Κάκτος, ISBN:9603521361. [12] Επίσηο ορτολόγιο λληνικς θνικς θρησκείας , http://ysee.gr . [13] Ηθικά, Πλούταρχος, κδόσεις: Κάκτος, ISBN: 9603523666 [14] Στρ Πέππας ας Ιωά Ιωάνν ννης ης,, κδό κδόσε σειις: Στραατιωτ τιωτικ ικ στορί στορίαα τς τς Βοιω Βοιωτί τίας ας , Πέππ Ασκρηθεν, Ασκρηθεν, ISBN: 9789609334105 [15] Ελληνικ 2 , Ξενοφν, κδόσεις Κάκτος, ISBN: 9603521469. [16] Ιστορία ΄ ηοτικο, Οργανισς κδόσεων διδακτικν βιβλίων
Αθήνα. [17] Αρχαία Αρχαία στορία στορία Α΄ Γυνασί Γυνασίου, ου, Οργανι Οργανισς σς κδόσεων κδόσεων διδακτικ διδακτικνν
βιβλίων Αθήνα. [18] Ιστορία Α γενικο Λυκείου,παράγραφος Λυκείου, παράγραφος 2.1, Οργανισς κδόσεων
διδακτικν βιβλίων Αθήνα. [19] ισπηλι 7500 χρόνια ετά, Γ. Χ. Χουρουζιάδης, κδόσεις: University studio press, ISBN: 9601211020. [20] Ανασκαφς γκόλπιον, Γ. Χ. Χουρουζιάδης, κδόσεις Καπόν, ISBN: 9789607037800. [21] ισπηλιό, Γ. Χ. 9789606878060.
Χουρουζιάδης,
κδόσεις Καπόν, ISBN:
[22] Τ λληνικ λφάβητο ταν ν χρήσει στν Μλο τ 3000 π.Χ., Α.
Σάψων, περιοδικ αυλς, τεχος 204, σελ. 13. [23] Ηρόδοτος, Τερψιχόρη, 58, κδόσεις: Κάκτος, ISBN: 9603520748. [24] Ηρόδοτος, Κλειώ, Ηρόδοτος, Κλειώ, 56, κδόσεις: Κάκτος, ISBN: 9603520705
