İ.T.Ü. MİMARLIK FAKÜLTESİ MİMARLIK BÖLÜMÜ 2010-2011 ÖĞRETİM YILI GÜZ YARIYILI ŞEHİRCİLİK VE İMAR HUKUKU DERSİ Doç.Dr. Özlem ÖZÇEVİK DERS KONUSU: ŞEHİR PLANLAMA, ŞEHİR PLANLAMA İLKELERİ ŞEHİR PLANLAMA SÜRECİ, ŞEHİRSEL ARAZİ KULLANIM İLGİLİ KAVRAMSAL AÇIKLAMALAR • • • •
KENT VE ŞEHİR TANIMLARI ŞEHİR PLANLAMA ve PLANLAMADA ÖNEMLİ KAVRAMLAR PLANLAMA SÜRECİ PLANLAMA SÜRECİNİN AŞAMALARI Aşama 1 • DOĞAL ÇEVRE ANALİZLERİ • FİZİKSEL ÇEVRE ANALİZLERİ • SOSYO-EKNOMİK ÇEVRE ANALİZLERİ Aşama 2 Değerlendirme ve Sentez Karar Alma Aşama 3
Plan ve Uygulama
25.10.2010
1
ŞEHİR NEDİR? •
BİR YERLEŞME TÜRÜDÜR
• • •
YASAL BİR ÖRGÜTSEL BİRİMDİR YEREL YÖNETİME SAHİPTİR ÇEVRESİ İÇİNDE BİR MERKEZ OLUŞTURUR TARIM DIŞI VE TARIMSAL ÜRETİMİN DENETLENDİĞİ VE DAĞITIMIN YAPILDIĞI YERDİR EKONOMİK FAALİYETLER OLARAK TARIM DIŞI ÜRETİME DAYALIDIR TEKNOLOJİK GELİŞME, ÖRGÜTLENME, UZMANLAŞMA VE İŞBÖLÜMÜNÜN OLDUĞU YERDİR. KENTSEL İŞLEVLER İÇİN YETERLİ VE GEREKLİ NÜFUS BÜYÜKLÜĞÜNE ULAŞMIŞTIR TOPLUMSAL HETEROJENLİK VE BÜTÜNLEŞME DÜZEYİNE ERİŞMİŞTİR. DOĞAL, BEŞERİ VE YAPILAŞMIŞ ÇEVRE ÖGELERİYLE KENDİNE ÖZGÜ KİMLİĞİNİ KAZANMIŞ BİR İNSAN YERLEŞİMİDİR.
• • • • • •
25.10.2010
2
‘kır, köy’ nedir? Köy Kanunu: Nüfusu 2000 ‘den aşağı olan, cami, mektep, otlak, yaylak,bataklık, gibi ortak malları bulunan ve toplu ya da dağınık evlerde oturan insanlar bağ , bahçe ve tarlalarıyla bir bütün teşkil ederler.
Köy-kent farkılığı Nüfus büyüklüğü bakımından farklılık Nüfus yoğunluğu bakımından farklılık Göçün yönü bakımından farklılık Ekonomik faaliyetlerde farklılık Toplumsal tabakalaşmada farklılık Toplumsal hareketlilikte farklılık Kültürel çevrede farklılık
Nüfus ölçütü: 2000 kişi, Yönetimsel bölünme:DİE(TUİK) il v eilçe merkezleir kent, nahiyebucak merkezleri ve köyler kırsal alan İş gücü-istihdam bileşeni: çalışan nüfusun tarın dışı iş kollarında olması
25.10.2010
Sosyolojik ölçütler: heterojenlik,homojenlik, örgütlenme, bütünleşme, uzmanlaşma
3
ŞEHİRCİLİK ve PLANLAMA NEDİR? •
•
SOSYAL VE EKONOMİK GEREKSİNMELER GÖZÖNÜNDE BULUNDURULARAK, ‘KENT’LERİN FİZİKSEL GELİŞMELERİNİN BİÇİMLENMESİNE YÖN VERMEKLE İLGİLİ BİR BİLİM, SANAT VE FAALİYET ALANIDIR. (Thomas ADAMS) ŞEHİRCİLİK; ‘yaşama fonksiyonlarına cevap veren bir fizik planlamasıdır. Bu yaşama fonksiyonları; BARINMA, ÇALIŞMA, ALTYAPI VE DONATIMLAR, EĞİTİM, DİNLENME, ULAŞIM, HABERLEŞME
•ODAĞINDA İNSAN OLAN BİR DİSİPLİNDİR •İNSAN/TOPLUM İLE ÇEVRESİ ARASINDA UYGUN VE DÜZENLİ İLİŞKİLER KURULMASINI SAĞLAMAYA YÖNELİK BİR KARAR VERME SÜRECİ •KAYNAKLARLA ÜRETİM VE TÜKETİM ARASINDAKİ DENGEYİ SOSYAL ADALET ANLAYIŞI VE KAMU YARARI İLKESİ ÇERÇEVESİNDE SAĞLAMAK İÇİN BAŞVURULAN BİR YÖNTEM, TEKNİK VE SÜREÇTİR. •GELECEĞİN ÖNCEDEN KESTİRİLMESİ, ORTAYA ÇIKABİLECEK GELİŞMELERİ DENETLEME VE RASYONEL HALE GETİRME YOLUNDA HAZIRLANAN STRATEJİ VE POLİTİKALAR BÜTÜNÜDÜR.
25.10.2010
4
PLANLAMA NEDİR ? •
PLANLAMA GENEL ANLAMDA GELECEK İÇİN GELECEĞE YÖNELİK KESTİRİM İŞİDİR. PLANLAMA BİR ANLAMDA KARAR VERME SÜRECİDİR. • PLANLAMA ARALARINDA KARŞILIKLI İLİŞKİLERİN MEVCUT OLDUĞU BİR SİSTEMDE, BELİRLENEN AMACA ULAŞABİLMEK İÇİN, SAPTANMIŞ OLAN HEDEFLERE VARABİLMEK ÜZERE GELİŞTİRİLECEK KARARLARIN ALINMASIDIR. PLANLAMA ÜÇ ANA ORTAM ARASINDA OLUŞUR: 1. DOĞA ( DOĞAL YAPI VE KAYNAKLAR) 2. İNSAN-TOPLUM BEŞERİ ÇEVRE-SOSYO-EKONOMİK ÇEVRE, KÜLTÜREL ÇEVRE: toplumsal-hukuk-kültür-tarih-yönetim, ekonomik- ticaret sanayi turizm vs 3. YAPILAŞMIŞ ÇEVRE – İnsan eliyle oluşmuş çevre barınma-konut Çalışma-çeşitli sektörlerdeki işyerleri eğitim –okullar- meslek ve sanat okulları, kütüphane, halkevleri,kültür merkezleri Dinlenme- ormanlar, parklar, çayırlar, spor alanları, güzel tabiat parçaları Ulaşım-haberleşme şehir içi ulaşımı, ulaşım tesis alanları
25.10.2010
5
PLANLAMA NEDİR? •
PLANLAMA ÖZELLİKLE İNSAN, DOĞA VE YAŞAM İLİŞKİLERİNDE; BEŞERİ ÇEVRE, DOĞAL ÇEVRE VE YAPILAŞMIŞ ÇEVRE KARŞILIKLI İLİŞKİLERİNDE VE İLİŞKİ SİSTEMİNDE BELİREN DURUMA VE ORTAYA ÇIKAN SORUNLARA SİSTEMLİ BİR BİÇİMDE ÇÖZÜM GETİREBİLMEYİ AMAÇLAR. • PLANLAMA HAREKETE- EYLEME ÖNCÜLÜK YAPACAK OLAN DÜŞÜNCE SİSTEMİNİ OLUŞTURUR VE BÖYLECE EYLEME ÖNCÜLÜK EDEN KURAMSAL –TEORİK, VARSAYIMSAL YAPIYI GETİRİR. • PLANLAMA, FALUDİ VE CHADWICK’IN DEĞERLENDİRDİĞİ ŞEKİLDE ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMASI İLE İLİŞKİ GÖSTERİR. ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA PLANLAMA KARARLARINI MEKANA İNDİRGEYEN TEKNİKLERİ GETİRİR. • PLANLAMA KARARLARI DOĞAL ÇEVRE, BEŞERİ ÇEVRE VE YAPILAŞMIŞ ÇEVRE İLİŞKİLERİ İÇİNDE ALINIR VE UYGULANIR. KENT PLANLAMA; • UYGUN DÜZEN ARAMA EYLEMİDİR, • HEM BİLİM YÖNÜ HEM SANAT YÖNÜ VARDIR • TOPLUMSAL SORUNLARA ÇÖZÜM ARAMA VE GEREKSİNMELERİ KARŞILAMA AMACINDADIR. NİTELİKLERİ; • TOPLUMSALDIR • DİNAMİKTİR • KARAR VERME SÜRECİDİR • GELECEĞE DÖNÜKTÜR • UYGULAMALI BİR BİLİMDİR
25.10.2010
6
PLANLAMA SÜRECİNİN AŞAMALARI
CHADWICK’e göre süreç aşağıda gösterildiği gibi gelişir; • Problemin tanımlanması, formule edilmesi • Veriler ve değerlerin sistemsel analizi (amaç, hedef ve kriterler) • Seçeneklerin ortaya konması • Seçeneklerden arasından seçim- karar verme • Uygulama Bilimsel Yöntem ve Planlama Sürecinin Karşılaştırılması (Batty)
25.10.2010
Bilimsel Yöntem
Planlama Süreci
Varsayımlar
Problem tanımı
Gözlem
Alan araştırması
Deney
Analiz
Doğrulama
Değerlendirme
Genelleme
Düzenleme- uygulama
7
•
Planlama var olandan daha iyiye doğru yönlenmeyi, yani bir tür toplumsal iyileşmeyi hedefler. Toplumsal iyileşme kolektif hareket etmeyi gerektirir. Bu da birlikte bilgi üretmeye ve üretilen bilginin ışığında yine birlikte harekete geçmeye, varolan durumu daha iyiye doğru değiştirmeye yönlendirir. Bu tür bir bilgi üretim ve eylem süreci birlikte çalışmayı öğrenen, kendi geleceği ile ilgili kontrolü eline alan, kendine ve birbirine güvenen, aktif ve kendi durumunu değiştirmek için eyleme geçebilen bireyleri yetiştirir. Böylece demokratik ve katılımcı bir toplumun oluşumu desteklenir.
•
Tekeli (2006) kent planlamasında bireysel kararların ve küçük grupların katılımcı pratiklerinin sorunlar yaratabileceğini ve bu nedenle kararların bilimsel bilgiye dayalı olması gerektiğini savunmaktadır. Tekeli’ye göre, doğal ve tarihi miras, kentin altyapı sistemleri ve kent sisteminin varlığını sürdürmesi için gerekli düzenler kısa erimli güdülere teslim edilmemesi gereken, bilimsel kestirimlere ve teknik akıla dayanarak ele alınması gereken konulardır. Bunu kabulle, sosyal bilimci demokratik planlama sürecine kendi misyonu ile katılır ve yeni toplumsal bilgi üretilirken terk edilmeyecek konuların dikkate alınmasını savunur.
Planlama Süreci Planlamada Karar Verme Sürecine İlişkin İzlenecek Yol (Patrick Geddes)
AMAÇ HEDEFLERİN BELİRLENMESİ TANIMLAMA PLAN GENELLEMESİ SEÇENEK ÜRETİLMESİ DEĞERLENDİRME-KARAR VERME UYGULAMA • Planlamaya hazırlık aşaması ‘TEDAVİDEN ÖNCE TEŞHİS’ 25.10.2010
9
Planlama İlkeleri, Planlamada Önemli Kavramlar ve Planlamayı Etkileyen Etmenler • Planlama İlkeleri 1.Genellik İlkesi 2.Nesnellik İlkesi 3.Açıklık İlkesi 4.Zorunluluk İlkesi 5.Uzun vadelilik ilkesi 6.Geniş kapsamlılık ilkesi 7.Esneklik ilkesi 25.10.2010
10
Planlama ilgili kavramlar • •
Toplum Yararı-Kamu Yararı Kavramlar 18.YY öncesinde mülkiyet anlayışı: mülkiyet iye (sahip/malik) ile eşya arasındaki ilişki-sorumluluk getirmeyen, sınırsız hak, mutlak kullanım hakkı • Sanayi devrimi sonrası mülkiyet anlayışı-kentsel sorunların yükselişe geçmesi, devletin bu karışık sistem içinde özel mülkiyet alanına düzenleme getirme çabaları: iye il eşya arasındaki mülkiyet ilişkisinin yakın çevreyi de ilgilendirdiği kabul edilmiş ve bu ilişki içinde ‘toplum’ da yer almıştır. • ‘Çağdaş mülkiyet kavramı’ toplum iyenin hak ve çıkarlarına saygı gösterirken, iye de kendisine ‘hukuk düzen’ tarafından sağlanan yetkileri toplum zararına kullanmaması . • Günümüzde mülkiyet: iye-toprak-toplum arasındaki ilişki • 1982 Anayasası 35.madde (mülkiyet ve miras hakkı- ancak kamu yararı amacıyla, kanunla sınırlanabilir, mülkiyet hakkının kullanılması toplum yararına aykırı olamaz. 25.10.2010 11
Planlama ile ilgili kavramlar • Toplum yararı*kamu yararı ? Kamu yararı: teknik ve dar anlamda idari bir kavram, idarenin iyiliğini ifade eder, geniş anlamda toplum yararını da içermelidir. Kentsel arsa kullanıma toplum yararına (örnek: insanın doğadaki diğer canlıların yaşamasına olanak vermesi, kentte yer alan işlevlerin ekonomik olarak yürütülmesi,mülkün nitelikli ve estetik kullanılması vb) getirilen sınırlamalar devletçe yapılan , idari işlem niteliğindeki kent planları aracığıyla yapılmaktadır. Bu amaçla planlama ile kentsel toprağın hem kullanımına düşeyde ve yatayda yoğunluk, yükseklik ve işlevsel sınırlamalar getirilebilir. Sonuç: mülkiyet kurumu planlama ile doğrudan ilişkilidir. Kentsel rant: farklılık rantı +tekel rantı+mutlak rant X1+X2+X3=Z (rant)=kentsel arsanın spekulatıf değeri ‘Kentsel toprak’ ve ‘Kentsel arsa’ kavramları : Kentsel arsa, imar planı uyarınca üzerinde imar hakları belirlenerek imar parseli haline gelmiş, kentin altyapı sistemine bağlanmış kentsel topraklardır. 25.10.2010
12
Planlamaya etki eden etmenler • Planlamaya girdi oluşturan etmenler Doğal etmenler: zemin yapısı ve toprağın niteliği, topoğrafya, yönlenme, iklim,arazinin silüeti,bakı noktaları,su kaynakları, yerüstü ve yer altı doğal kaynakları(flora, fauna,yeraltısuyu,maden ve mineral rezervleri) Yapay etmenler: yerleşmenin çevre yerleşmelerle ilişkisi, yerleşmenin mevcut arazi kullanımı, yapı yoğunluğu ve yapıların niteliği,ulaşım sisteminin ve teknik altyapının nitelikleri ve sınırları, mülkiyet dokusu, çevre sorunları(gürültü,hava,su,toprak ve görsel kirlilik),kente ve kentin alt birimlerine kimlik veren , verebilecek ya da yerleşmenin tarihinin günümüzdeki izlerini oluşturan sembolik ifadeler, elemanlar Sosyal ve ekonomik etmenler:nüfus büyümesi,demografik yapı,istihdam yapısı ve değişimi, yaşam biçimleri,arazi değerleri ve emlak değerleri, belediye kaynakları, toplumsal örgütlülük,toplumsal beklentiler ve öncelikler Hukuksal etmenler ve siyasal tercihler: imar ile ilgili yasalar,yaşam kalitesini arttırıcı normlar ve standartlar, ulusal ve uluslar arası deklerasyonlar, Teknolojik etmenler: bilgiye erişme ve işleme teknolojileri, toplumun bilgiye erişme ve işlemedeki teknolojik düzeyi, kent teknik altyapı ağı vb. 25.10.2010
13
Planlama sürecinde kentsel tasarımın gelişimi • • •
•
İnsanoğlunun insan aklını değişimin öznesi olarak görmesi: planlama Yaşamın kendiliğindenliğine tavır alma, nesnel koşulların değiştirilme çabası Planlamanın gelişimi:Batıda 19.yy akadar tasarım ağırlıklı yaklaşım: büyük meydanlar, büyük bahçeler, kenti güzelleştirme çabaları 18.yy sanayi devriminden sonra akımlar: güzel kent akımları, bahçe kent şemaları, 18.YY sonunda mülkiyet hakkının güçlenmesi , alt yapının , kamu alanlarının öneminin artması, imar hareketleri yavaş yavaş tarihdeki yerini almaya başlar. Bu gibi gelişmeler o tarihe kadar bir sanat dalı olarak görülen planlama, artık hukuksal ve bilimsel bir boyut kazanmaya başlamıştır.
Kentsel tasarımın İkinci Dünya Savaşından sonra hızlı imar hareketleri, kent planlama ve kentsel tasarım buluşması. • İnsan ile yaşadığı kenti barışık hale getirme süreci,planlama yaklaşımları ile başlayan,kentsel tasarım uygulamaları ile de üçüncü boyutta yerini bulan bir dizi çalışmayı içermekte, kent kimliğinin oluşmasında ve yaşatılmasında kentsel tasarım önemli bir üstlenmekte. • Ne neden niçin nasıl ?: kentsel planlama ve tasarım gerek ölçek, gerekse kentsel konulara bakış açısıyla birbirini tamamlayan iki önemli olgu, imar 25.10.2010 14 planlarında hedeflenen yaşam alanları, kentsel tasarım projeleri ile desteklenmelidir.
Planlama türleri Planlama paradigmaları 1945 den bu yana • Normatif-Normatif planlamada karar vericiler toplum için en iyi olanı saptarlar, uzmanlar mekanın objektif anlamına uygun bir tasarım üretirler. Bu paradigmayag öre plan girdisi ve çıktısı bellidir, toplumsal bir araştırmaya ihtiyaç duyulmaz. • Rasyonel-Bu ekonomik büyüme ve gelişimi teşvik eden akılcı planların üretilmesini destekler. Akılcı paradigma, planlamanınodağını ideal form üretmekten en iyi seçimi yapmaya kaydırmıştır. Bu da planlama sürecine hitap eder ve niceliksel modelleme aracılığı ile mevcut sistemin nasıl en fazla beşeri refahı sağlayabileceğini bulmaya çalışır (Faludi, 2000). Akılcı planlama sistemi ve akılcı görüşleri tanımlayan planlama hipotezlerine, deneysel soruşturmaya ve hipotezlerin eleştiriyel değerlendirildiği bilimsel araştırmaya dayanır. Bu araştırma yaklaşımı evrensel doğruları bulmaya yönelik olduğu için güçlü olguculuk (positivism) ve akılcılık (rationalism) temelleri üzerine kuruludur •
Katılımcı -1980’lerden sonra hakim olan katılımcı ve işbirlikçi özellikleri vurgulayan planlama paradigmasıdır. Bu paradigma demokrasi, eşitlik ve sürdürebilirlik gibi küresel akımları izler. Sadece otoritenin veya uzmanların değil, tüm ilgili grupların karar verme süreçlerine katılımı temeline oturan yeni bir sosyal görüş getirmiştir. Bu yaklaşımla planlama politik bir boyut kazanmıştır. Katılımcı planlama yaklaşımı planlama pratiğinde diğer yaklaşımlara kıyasla kolektif bir devinim yaratır. Kentin farklı ilgi gruplarını biraraya getirerek deneyimlerini ve beklentilerini paylaşmalarını ve beraber ortak bir görüş oluşturmalarını öngörür. Bu yaklaşımla planlama daha açık ve şeffaf bir sürece dönüşür. Katılımcı planlama paradigmasının en yaygın yaklaşımı müzakereci ve işbirlikçi planlamadır (Forester, 1999; Healey, 2004, 2003, 1997). Bunun yanında, pratik tepkisel (Wong, 1998), taahhütçü (Burby, 2003; Godschalk et al., 1994; Innes, 1996; Tekeli and Pınarcıoğlu, 2004) ve stratejik (Albrechts, 2004; Albrechts et al., 2003; Friedmann et al., 2004) planlama yaklaşımları da vardır.
Planlama süreci
• Analiz: verilerin toplanması ve değerlendirmeye hazır hale getirilmesi
• Değerlendirme ve Sentez: Toplanan verilerin amaç ve hedeflere uygun olarak değerlendirilmesi önceliklerin belirlenmesi, alternatifli düşünme , senteze ulaşma.
• Karar ve uygulama: plan seçeneklerin üretilmesi ve uygulama planına geçilmesi
25.10.2010
16
DOĞAL, YAPILAŞMIŞ VE SOSYO-EKONOMİK ÇEVRE
VERİ KADEMELENMESİ
(Analitik hiyerarşiplanlama hiyerarşisi)
25.10.2010
Uluslararası bölge ÜLKE BÖLGE İL İLÇE KÖY MAHALLE ADA PARSEL
17
DOĞAL ÇEVRE ANALİZLERİ 25.10.2010
18
Doğal Çevre Analizleri • • • • • •
Topografik Analiz Jeolojik Analiz Güneşlenme Analizi Bitki Örtüsü Analizi İklimsel Analiz Toprak Kabiliyeti Analizi
25.10.2010
arazinin eğim durumu akar suları, bitki örtüsü jeolojik sakıncalı alanlar taşkın alanları toprak kabiliyeti tarım alanları rüzgar ve güneş alma durumları erozyon durumu,
19
Topografik Analiz (1/25000)
Egim 1.shp %0-5 %5-1 5 >%1 5
25.10.2010
20
Toprak Kabiliyeti Analizi (1/25000)
Toprak.shp I.Sınıf II.Sınıf III.Sınıf IV.Sınıf VI.Sınıf VII.Sınıf VIII.Sınıf Yerlesim Alanı
25.10.2010
21
Jeolojik Analiz (1/5000)
G e o lo g y _ 5 0 0 0 . s h p Yd Sd Qal Ym K sf B af Gn f Çf S bf Ç m lf Gü f Cf Sf V Bg T rf B lf Tf Kf Df Gf Af K uf A s k e ri A la n L a ke & S e a
25.10.2010
22
25.10.2010
23
25.10.2010
24
Arazi; iklim, toprak, su, mineral maddeler ve canlıların fonksiyonel etkisi altında, biyo-üretken doğal bir varlık olup, hayatın sürdürülmesi veya kolaylaştırılması için ihtiyaç duyulan pek çok şeyin üretildiği yegane doğal kaynaktır. ARAZİNİN DOĞAL FONKSİYONLARI Arazi kaynakları; iklim, topraklar, jeolojik oluşumlar, flora, fauna, mineral ve organik maddeler tarafından karakterize edilen; hava ve su sirkülasyonundan önemli derecede etkilenen; kompleks ve dinamik bir varlıktır. Arazi kaynaklarının belirlenebilmiş doğadaki fonksiyonlarından bazılarını başlıklar halinde şöyle sıralayabiliriz. -Arazi yaşamı destekleyen ona hayatiyet veren bir sistem olup insan, hayvan ve bitkiler için yaşam ortamı ve zeminidir. -Sanayi, inşaat ve imar işlerinin yürütüldüğü zemin ve bu faaliyetler için hammadde kaynağıdır. -Toprak ve iklim özelliklerinin çeşitliliği ile bitkisel üretimin motoru olarak tarımsal üretimin kapasitesini belirler. Besin maddeleri, yem, lif ve orman ürünlerinin elde edilmesi onun özellikleri ve kullanımıyla sınırlıdır. -Emek ve sermaye ile birlikte; üretim faktörü olup ekonomik ilginin merkezindedir. -Kırsal alanı arazi kaynaklarının niteliği şekillendirir. -Su ve gıda maddesi sirkülasyonunda ekosistemin önemli bir parçasıdır. -Akarsu kaynaklarının korunmasında önemli fonksiyonları vardır. -Tabii peyzajın temel elemanı olup bilimsel ve kültürel önemi vardır. -Atık maddeler için depolama alanı, zararlı maddeler için filtre olarak hizmet verir. -Doğanın korunması, güzelleştirilmesinde, dinlenme ve eğlence yerlerinin tanziminde önemli görevleri yerine getirir. -Ekonomik ve sosyal amaçlı ürün ve girdi nakli, çeşitli canlıların ve bunların gen kaynaklarının ekosistemin bir parçası olarak bir yerden bir başka yere transferi arazinin mesafeleri birleştirilme fonksiyonu sayesinde olmaktadır. Sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleştirilmesinde ekolojik, ekonomik ve toplumsal birçok fonksiyonu olan arazi, sınırlı bir kaynak olup onun kullanımı bulunduğu yerin iklim, toprak, jeolojik ve topoğrafik yapısı ile sınırlıdır. Doğal olaylar ve insan aktivitelerine karşı hassas olup, dikkatsiz kullanıldığında kolayca bozulmakta ve bir çok fonksiyonunu yitirmektedir 25.10.2010 25
• Arazi kullanım da doğal ve ekonomik faaliyetlerin arazi üzerinde kapladığı alanın gösterim şeklidir.
25.10.2010
26
• • • • • • • • •
• • • • • • •
ARAZİ KULLANIM ÇEŞİTLERİ DOĞAL KAYNAKLAR IN ARAZİ ÜZERİNDEKİ KULLANIM ÇEŞİTLERİ Enerji Kaynakları: Kömür, Petrol, Jeotermal Sahalar Flora ve Fauna: Ormanlar, Çayır ve Mera, Sulak Alanlar, Endemik Bitkiler, Milli Parklar,Tabiat Parkları, Tabiatı Koruma Alanları Su Kaynakları: İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar Mineral Kaynak Alanları: Sanayi Maden Alanı, Metalik Maden Alanı Ormanlar Çayır ve Meralar Hassas Yöreler Kapsamına Giren Alanlar. Ulusal mevzuat ve uluslararası anlaşmalarla koruma altına alınan alanların bulunduğu bölgeler ile, planlanan bir faaliyetin gerçekleştirilmesi sırasında fiziksel, biyolojik, sosyal ve ekonomik çevre unsurlarının daha duyarlı olduğu bilim ve eğitim bakımından önemli seçkin örnekleri içeren mutlak korunması gerekli alanların bulunduğu bölgelere hassas yöreler denir. Kültür ve Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Koruma Alanları Sit Alanlar Tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli medeniyetlerin ürünleri olup yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik, mimari vb. özelliklerini yansıtan kent ve kent kalıntıları, önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler ve tespiti yapılmış tabiat özellikleri ile korunması gerekli alanlar Kentsel Sit Mimari, mahalli, tarihsel, estetik ve sanat özelliği bulunan ve bir arada bulunmaları sebebiyle teker teker taşıdıkları kıymetten daha fazla olan, kültürel ve tabii çevre elamanlarının (yapılar,bahçeler, bitki örtüleri, yerleşim dokuları, duvarlar) birlikte bulundukları alanlardır. Tarihi Sit Önemli tarihi olayların cereyan ettiği ve bu sebeple korunması gerekli yerlerdir. Arkeolojik Sit Antik bir yerleşmenin veya eski bir medeniyetin kalıntılarının bulunduğu yer veya su altında bilinen veya meydana çıkartılan korunması gerekli alanlardır. Doğal Sit İlginç özellik ve güzelliklere sahip olan ve ender bulunan korunması gerekli alanlar ve taşınmaz tabiat varlıklarıdır. Kentsel alanlar 25.10.2010
27
FİZİKSEL ÇEVRE ANALİZLERİ 25.10.2010
28
Yapılaşmış Çevre Analizi • • • • •
Arazi Kullanımı Bina Yapı Tarzları Bina Katları Doluluk-Boşluk Oranı Ağaç ve Şehir Mobilyaları • Çevresel İmaj Elemanları
25.10.2010
• • • • •
Fotoğraf Paftası Korunacak Yapılar Mülkiyet Durumu Arazi Değerleri Trafik Yoğunluğu ve Altyapı • İskan ve İş Yeri Yoğunluğu 29
Alansal Analiz Servisler Otel, Lokanta, Berber, Kahvehane, Sinema,Gazino, Eczane, Doktor, Dişçi, vb. İmalathaneler Gıda, Elektrikli Araç, Gereç,İçki, Kimyasal Ürünler,Dokuma, Plastik Malzeme İle Araç Gereç,Konfeksiyon, Taş ve Toprak İle Araç Gereç,Deri Giyim,cam Eşya ve Diğerleri. Deri Eşya,Metal Eşya, Tamirhaneler Araç Gereç Onarımı, Oto Onarımı, vb. Depolar Gıda, İnşaat Malzemesi, Kimyasal Madde, Yakıt Deposu, Vb Korunacak Yapılar Tescil edilmiş olan binalar Tescil edilmemiş Bina Yapı Tarzları ve Bina Katları Ahşap Kagir (Yığma Betonarme Binalar Doluluk-Boşluk Oranı Verilen şehirsel dokudaki binaların ve açık alanların renk ile ifadelendirilmesidir. Ağaç ve Şehir Mobilyaları Mevcut Ağaçlar,Trafik İşaretleri, Aydınlatma araçları, Oturma yerleri,Açıklayıcı tabelalar,Telefon kabinleri,Yol Kaplamaları, Duraklar,Sokakta yer alan plastikler vb. Çevresel İmaj Elemanları Yörenin kimliğini belirleyen, şehirsel formu oluşturan bağlantılar, sınırlar, bölgeler, odaklar ve nirengi noktaları gibi elemanların renk ve simge ile harita üzeride ifadelendirilmesidir. Fotoğraf Paftası Mülkiyet Durumu Kişi mülkiyetinde olan arsa ve binalar , Kamu mülkiyetinde olan arsa ve binalar , vakıf mülkiyetinde olan arsa ve binalar , Yabancı ülke ve gayri müslim din kuruluşları mülkiyetinde olan arsa ve binalar (Özel Vakıf Mülkiyeti.) Arazi Değerleri Arsa fiyatlarının parsel ölçeğinde tespit edilip harita üzerinde renk ve simge ile ifadelendirilmesidir. Ulaşım ve Altyapı Taşıt Ulaşımı YoğunluğuVerilen şehirsel dokudaki farklı kesitteki yollarda, trafik akımının yönleri, trafik yoğunluğunun (araç/saat) (hareketliliğin en üst düzeye çıktığı saatlerde yapılacaktır) ve duran trafiğin (otoparklar) çeşitli grafik anlatım teknikleri ile ifadelendirilmesidir. Yaya yolları, yaya yoğunluğu, yaya geçitleri ve ana yaya akslarının çeşitli grafik anlatım teknikleri ile ifadelendirilmesidir. Teknik alt yapı durumu (elektrik, doğalgaz, telefon, kablolu TV, temiz su, pis su, yağmur suyu vb) 25.10.2010
30
Arazi Kullanımı • • • • • • • • •
Konut Binaları (Kahverengi Tonları) Yönetim Binaları (Gri Tonları) Eğitim ve Kültür Binaları (Mavi Tonları) Sağlık Binaları (Mavi Tonları) Ticaret ve İş Yerleri (Koyu Kırmızı) Servisler, Otel, Lokanta, Sinema, Doktor vs. (Turuncu) İmalathaneler (Eflatun) Tamirhaneler (Mor) Depolar (Pembe)
25.10.2010
31
25.10.2010
-Ağaç ve Şehir Mobilyaları Çizim, renk ve simge ile gösterilir - Çevresel İmaj Elemanları Çizim, renk ve simge ile gösterilir - Fotoğraf Paftası - Korunacak Yapılar Yapıların konturları belirginleştirilir ve parseli ile taranarak gösterilir - Mülkiyet Durumu Kişi mülkiyeti (Kahverengi tonları) Kamu mülkiyeti (Gri tonları) Vakıf mülkiyeti (Yeşil tonları) Yabancı ülke ve gayri müslim din kuruluşları mülkiyeti (Sarı tonları) - Arazi Değerleri Arsa fiyatlarının parsel ölçeğinde tesbit edilip harita üzerine renk, simge ile ifadelendirilmesi) - Trafik Yoğunluğu Çizim, renk ve simge ile gösterilir - İskan ve İş yeri yoğunluğu 32 Çizim, renk ve simge ile gösterilir
Yapılaşmış çevre
25.10.2010
33
Yapılaşmış çevre
25.10.2010
34
Yapılaşmış çevre
25.10.2010
35
25.10.2010
36
25.10.2010
37
Yapılaşmış Çevre analizi - Arazi Kullanımı Konut binaları Yönetim Binaları Merkezi yönetim, Dernek, Sendika, Yerel yönetim, Özel yönetim, Eğitim ve Kültür Binaları- İlkokul, Kültür Merkezi, Ortaokul, Lise, Sağlık Binaları- Hastane, Dispanser, Sağlık ocağı, vb.Ticaret-İşyerleri Bankalar, Bürolar, Ticarethaneler. Ticaret Alış-veriş yerleri (Perakende ve toptanGıda, Kırtasiye, İçki, Tütün, Gazete,Züccaciye,Dokuma, Kumaş, Elbiselik, Dayanıklı Tüketim Malları,Dokuma, Kumaş, Mefruşat, Beyaz Eşya, Giyim Eşyası (İç,Dış), Mobilya,Deri Giyim Eşyası, İnşaat Malzemesi,Ayakkabı, Oto Yedek Parça Satış Yerleri,
25.10.2010
38
Kentsel Arazi kullanım Arazi kullanım paftası Tarihi kent dokusu içinde yoğunluklu olarak geleneksel yapıların tanımladığı, özgün karakterini koruyan tescilli yada tescilsiz tüm yapılar ile bu yapıların mimari öğeleri (avlu, bahçe duvarları, kapı, çeşme, kuyu, müştemilat vb.) ve doğal öğeler (ağaç, bitki türleri, ekili-dikili alan vb.) arasındaki ilişkileri sağlayan sokağın; mevcut durumunu gösterir belgeleme, yol kaplamaları, eğimleri, cephe çizgisi, yapı-avlu-bahçe girişleri, siluetlerin yönü alt yapıya ilişkin şematik gösterimler ve raporlar ada/parsel, envanter ve kapı numaraları, mülkiyet sınırları (kadastral), mülkiyet durumları, son durum sahiplilik sicil kayıtları yapıların konfor durumları belirlenecektir. Alan Kullanım Paftası (Fonksiyon) Konut, ticaret, ticaret- konut, kamu yapısı vb. açık alanlar, trafik fonksiyon ilişkilerinin yakın çevresi ile irdelenmesi ( çalışma alanı sınırı, taşıt yolu, yaya yolu vb. Yapısal (Fiziki) Durum Paftası Harabe yapı, statik sorunu ve malzeme sorunu olmayan veya olan yapıların belirlenmesi. Yapı Gruplandırması Paftası -Geleneksel Yapı: •Kalıntı halindeki geleneksel yapı. •Özgün niteliklerini koruyan geleneksel yapı •Değişikliğe uğramış geleneksel yapı. •Sanatsal yönden zengin yapı. -Yeni yapı: •Uyumlu yeni yapı. •Uyumsuz 25.10.2010yeni yapıların belirlenmesi 39
Kentsel Arazi kullanım c) Siluetler (1/100 Ölçekli) Siluetlerde ada/parsel, envanter, kapı numaralarının belirlenmesi. Çatının planlarda gösterimleri (1/200 ölçekli) Çatı ve çatı kaplama malzemelerinin belirtilmesi, bacalar ile yapı, çatı ve çıkma izdüşümlerinin belirtilmesi, Zemin kat ve üst kat planları (1/200 ölçekli) Mekan kullanımlarının ve kat kotlarının belirtilmesi, Tarihsel ve tipolojik araştırma •Plan ve cephe tipolojisi ile raporu , (cephe özellikleri, mimari elemanlara ait özelliklerin nitelikli dönem yapıları ile karşılaştırmalı şematik çizimle anlatılması, •Özgün ve değişikliğe uğramış yol profillerinin şematik çizimle anlatılması, •Çalışma alanında korumayı sağlayan faktörler Rölöve
25.10.2010
40
25.10.2010
Arazi Kullanımı
41
25.10.2010
Bina Yapı Tarzı
42
Doluluk-Boşluk Oranı
25.10.2010
43
25.10.2010
Bina Durumu
44
25.10.2010
Bina Kat Yüksekliği
45
25.10.2010
46
25.10.2010
47
25.10.2010
48
25.10.2010
49
25.10.2010
50
25.10.2010
51
25.10.2010
52
25.10.2010
53
25.10.2010
54
25.10.2010
55
25.10.2010
56
25.10.2010
57
25.10.2010
58
25.10.2010
59
Kentin analiz edilmesi ve planlanması sürecinde önemli bir veri olan “görsel algı” ŞEHİRSEL İMAJ ÖĞELERİ kenti algılamaya yönelik analiz yöntemi planlama disiplininin gerektirdiği sistematik ilişkileri görsel algı becerileri ile pekiştirmeleri beklenmektedir. Çevreyi algılama ve analiz etme sürecinde önemli bir kavram olarak ortaya çıkan algı, ‘nesnel dünyayı duyular yolu ile öznel bilince aktarma’ biçiminde tanımlanmaktadır. Çevreyi dönüştürme ve yaşanabilir kılma eylemi olarak da tanımlanabilen planlama ve tasarım sürecinde algılama doğru ipuçları elde edebilmenin ilk adımını oluşturmaktadır.
Şehirsel mekanda bulunan öğeler, bireysel niteliklere ve yaşantıya bağlı öğeler olabileceği gibi toplumsal değerlerin ifade bulduğu mekanlar ve mekan öğeleri olabilir. Genelde insanın ve insan topluluklarının içinde yaşadığı mekanı algılaması ve kavrayabilmesinde etkinliği olan öğeler : 25.10.2010
60
ŞEHİRSEL İMAJ ÖĞELERİ 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 25.10.2010
Etkin şehirsel doku öğeleri Şehirsel bölgeler Sınırlar Anıtsal öğeler Düğüm noktaları İşaretler Yollar 61
1. Etkin Şehirsel Doku Öğeleri • Şehirsel yerleşmenin büyüklüğüne bağlı olarak bu öğeler, merkez meydanları, ana ulaşım aksları, şehirsel bölgeleri birbirinden ayıran yeşil alanlar, su yolları vb. olarak sıralanabilir. • Şehirsel doku öğeleri olarak isimlendirilen bu öğeler daha sonraki gruplar içinde de görülebilen öğelerdir. 25.10.2010
62
1-Etkin Şehirsel Doku Öğeleri -Örnekler
25.10.2010
63
2. Şehirsel Bölgeler • Şehirsel doku içinde bölgeler, belirli nitelikleriyle içlerinde toplanan işlevlere, sosyal öneme bağlı olarak diğer bölgelerden ayrılabilen bölgelerdir. • Liman, sanayi yerleşme alanları, iskan alanları, yeşil alanlar büyük parklar, birbirlerinden belirli nitelikleri dolayısıyla kolaylıkla ayrılabilirler. 25.10.2010
64
2. Şehirsel Bölgeler -Örnekler
25.10.2010
65
3. Sınırlar • Sınırlar değişik şehirsel bölgeleri birbirinden ayıran veya onları sınırlayan şehir dokusu içinde kolaylıkla seçilebilen öğelerdir. Bu öğeler doğal öğeler olabildiği gibi yapay da olabilir. Doğal sınırlar, topografik yapıya bağlı olarak oluşan sınırlardır. Bir akarsu, bir yamaç, yeşil alan vb. öğeler olabilir. İstanbul boğazı, Haliç, doruklar vb. • Yapay sınırlar, yerleşmede oturan insanlar tarafından oluşturulmuş sınırlardır. Su kanalları, tren yolları, büyük akslar, çitler, duvarlar, surlar, yeşil – ağaç dizileri vb. bu öğeler, kendi öz niteliklerine bağlı olarak, diğer niteliklere sahip alanlar arasında ayırıcı bir görsel düzen oluştururlar. 25.10.2010
66
3. Sınırlar -Örnekler
25.10.2010
67
4. Anıtsal Öğeler • Bu öğeler, mimari ve şehirsel boyutlarda, mekan içinde kendi nitelikleriyle ayırt edilebilen, yüksek yapılar, kuleler, meydanlar, anıtlar, parklar, hatta ağaç grupları olabilirler, yani bu öğeler genelde doku içinde seçilebilen yapıtlardır. Bu yapılar şehirliler nazarında şehre karakter veren, dolayısıyla da o şehrin sevilmesinde benimsenmesinde etkinliği olan yapılardır. • “Benim Şehrim”, “Bizim Şehrimiz” düşüncesinin oluşmasında etkinliği olan, unutulması güç öğelerdir. Süleymaniye, Selimiye, Topkapı Sarayı, Ayasofya, Galata 25.10.2010 68 Kulesi vb.
4.Anıtsal Öğeler- Örnekler
25.10.2010
69
5. Düğüm Noktaları • Şehirsel mekanda düğüm noktaları, diğer mekansal öğelerin bir araya geldiği noktalarda oluşur. • Düğüm noktalarını, genelde, yoğun insan veya taşıt trafiğini taşıyan yol mekanlarının kesim noktaları olarak da tanımlamak mümkündür. Bu alanlar işlevsel olarak önem taşırlar. Bu alanlar büyük ulaşım akslarının kesim noktası olarak değişik kotlarda ve belirli formlarda oluşurlar. • Bu alanlar, şehirsel aktiviteyi arttıran, yaşatan alanlardır ve bazen bu alanlarda şehir yaşantısının farklı anılarının toplandığı mekansal ilişkiler kurulabilmektedir (Eminönü, Karaköy, Kadıköy, Üsküdar vb.). 25.10.2010
70
5. Düğüm Noktaları - Örnekler
25.10.2010
71
6. İşaretler • Bu öğeler, dominant anıt boyutundan küçük öğelerdir. Şehirsel bölgeler içinde açık alanlarda karşılaştığımız plastikler, heykeller, mimari formlar, cumbalar, saçaklar, çeşmeler, çatılar çeşitli renk ve biçimde ilginç reklamlar ve reklam objeleri, bu grup içinde sayılabilir. • Renkli bir bina cephesi, çiçekli bir pencere, koruyucu bir saçak, rahat yürünebilen bir yol kaplaması, rahat hareketlilik ve ulaşım imkanı veren bir ulaşım aksı, bir telefon kabini, bir gazete satış yeri, bir kapı tokmağı, huzur veren bir su alanı, kulağı dolduran kuş sesleri vb., bu mekan parçaları içinde yaşayan bireylerin mutluluk ve üzüntü kaynakları olabilirler. 25.10.2010
72
6. İşaretler -Örnekler
25.10.2010
73
7. Yollar •
Yollar, şehirsel dokuda yer değiştirmeyen öğeler arasında (yapı adaları) şehirliye ve şehre hareketlilik sağlayan öğelerdir. • Şehirsel dokuyu belirleyen onun içinde olan bir ana aks, bu aksı belirleyen yapılarla vb. öğelerle, bu ana aksa bağlanan yan yollarla, şehir sakinleri tarafından çok iyi tanınan bir öğedir. • Kendi yakın çevresi şehir sakinleri tarafından tanındığı gibi, diğer belirli bazı şehirsel doku öğelerinin yerlerinin tanımlanmasında da rol üslenirler. (İstiklal caddesi, Barbaros Bulvarı, vb.) Bu ulaşım akslarına, değişik araçlarla sağlanan ulaşılabilirlik düzeyi, aksın önemini ve aktivitesini arttıran belirli, bir özel atmosferin oluşmasına neden olur.
25.10.2010
74
7. Yollar -Örnekler
25.10.2010
75
SUNUŞ -Örnekler
25.10.2010
76
25.10.2010
77
25.10.2010
78
25.10.2010
79
SOSYO- EKONOMİK ÇEVRE ANALİZLERİ
25.10.2010
80
Sosyo-ekonomik yapı analizleri • • • • • • • • • • • • • • •
Nüfus Yıllara göre gelişimi Artış hızları Göç Cinsiyet Doğum oranı Ölüm oranı sağlık Eğitim Okullaşma oranları Öğrenci öğretmen sayısı İş kolları ve iş gücü Tarım Sanayi Hizmetler
25.10.2010
81
2.adım: Analizlerin ardından değerlendirme aşamasına giriş: sorun, potansiyel ve hedeflerin belirlenmesi ve Sentez çalışmasının üretilmesi
25.10.2010
82
Değişen planlama paradigmaları ile plancının ve planmanın rolü
1992 BM Rio de Janerio 1996 Habitat Istanbul Yerel Gündem 21, BM Anahtar mesaj: sürdürülebilirlik, kaynakların etkin kullanımı, katılım, paydaşlık, yerel kalkınma ve global düşünce
25.10.2010
83
PLANLAMA SÜRECİ- DEĞERLENDİRME AŞAMASI
Sorunun Tanımlanması
Dar geçitlerin tanımlanması
Hedeflerin Belirlenmesi
Stratejilerin Geliştirilmesi
25.10.2010
84
Sorun Analizi: Hedefler • Sorunlar ve konular arasındaki bağlantıyı aydınlatın • Sorunlar ve hedefler arasındaki ilişkiyi kurun • Sorunların analizi için anahtar soruları tanımlayın • Sorunlar arasındaki ilişkileri netleştirin 25.10.2010
85
Sorunlar bunaltıcı olabilir
25.10.2010
86
Sorun Odağı
anahtar konuya odaklanmak gerekir 25.10.2010
87
Sorun analizi: anahtar sorular • neden bir sorun oluşturuyor? • kimin sorunu? • sorun nerde? • ne zaman sorun oluşturuyor? • ne kadar zamandır bir sorun oluşturuyor? • çekirdek sorun, belirti ya da çözümle uğraşıyor musunuz? • bir şey yapmazsanız sonuç ne olur? 25.10.2010
88
Sorun ağacı: Sorunlar arasındaki ilişkiler Etkiler
Etkiler
Etkiler
Etkiler
Etkiler
Etkiler
Etkiler
Çekirdek sorun
Kökler ya da nedenler
Kökler ya da Nedenler
Kökler ya da nedenler 25.10.2010
Kökler ya da nedenler
Kökler ya da nedenler
Kökler ya da nedenler
Kökler ya da nedenler
Kökler ya da nedenler 89
Sorunlar ve projeler • Etkin yöneticiler ve etkin profesyoneller enerjilerini hakkında bir şey yapabilecekleri sorunlar üzerinde yoğunlaştırırlar (sorunu tamamen çözmeleri gerekmez) • Etkin olmayan (aktif) yöneticiler / profesyoneller kendilerinin olmayan, fazla teorik, fazla büyük veya ele almak için fazla karışık olup fon yaratılamayan vb. sorunlar üzerinde çalışma eğilimindedir • Etkin / etkin olmayan sorunlar bireysel düzeydedir; fakat bir departman, organizasyon, yönetim düzeyine denktir 25.10.2010
90
Sorunlarla ne yapmalı? Hayır, etkisiz
Sorunlar nereden geliyor?
Sorun hakkında bir şey yapabilir misiniz?
Evet, etkin
25.10.2010
91
Dikkat edilecek noktalar •
İyi sorun analizi etkin planın temellerini oluşturur
•
Yaratıcı ve yenilikçi hareketlere yol açtığı için, sorun analizini iyi yapmak için zaman harcamaya değer
•
Problem ya da olanak analizlerini iyi yapmak kolay değildir – düşünme şekillerinin değişmesini gerektirir
•
Belden aşağı vurmayın! Çözümler sonradan geliştirilecektir
25.10.2010
92
Çözüm Odaklı Planlama: 2. Adım Sorunun Tanımlanması
Hedeflerin Belirlenmesi
Güç Alanı Analizi
25.10.2010
Hedeflerin Belirlenmesi
Stratejilerin Geliştirilmesi ve Sınanması
Görevlerin ve Zamanlamanın Belirlenmesi
93
odaklanmış strateji gereksinimi
strateji
sorun 01072
25.10.2010
94
Sorunlar, hedefler ve amaçlar
•
25.10.2010
Planlama sürecinin temeli SORUN
•
Hedef genel HEDEF amaca uygun olmalı
AMAÇ •
Kuruluşun misyonuyla ilintili 95
Hedeflerin Belirlenmesi • Sorunlar ve hedefler arasındaki ilişki Sorun ya da Fırsat
5,000’e kadar olan grup resmi banka kredisi alamaz
25.10.2010
Hedef
2005 itibariyle Rs 5,000 pm’e kadarki gelir grubunu hedefleyen, resmi olmayan bir birikim bankası kurmak
Amaç
2010 itibariyle Rs 5,000 pm’e kadarki gelir grubu için resmi olmayan bir dizi birikim planı oluşturmak
96
Hedeflerin belirlenmesi kriterleri •
belirli bir zaman?
•
belirli bir yer?
•
ölçülebilen sayısal birimler açısından belirli mi?
•
belirlenen zaman açısından yapılması gerçekçi mi?
•
ilgili anahtar kişilerce desteklenebilir mi?
•
gerçek yarar sağlamaya yatkın mı?
•
bir hedeften çok bir çözüm mü?
25.10.2010
97
“Smart” hedefleri Hedefler şöyle olmalıdır:
• Specific&stimulating Belirli & Teşvik edici • Measurable • Accetable
Kabul edilebilir
• Realistic
Gerçekçi
• Time frame
25.10.2010
Ölçülebilir
Süreli
98
•
3.adım: plan kararlarının plan yoluyla ifadelendirilmesi planın uygulanabilmesi için araç gereksinimi:plan
25.10.2010
Planlama ülkesel gelişme hedeflerinin gerçekleştirilebilmesinde en önemli aracı oluşturmaktadır. Ayrıca yaşam kalitesinin yükseltilmesi ve kentsel gelişme hedeflerinin sürekliliği de planlama ile sağlanmaktadır
99
Planlamada uygulama araçları • Plan • Program • Yönetmelik
25.10.2010
100
Planlama kademeleri 1. 2. 3. 4. 5.
Kalkınma Planları – ülkesel boyut strateji ve politika Bölge Planları- ülke ve kentsel ölçek arasında 1/500.0001/100.000, 1/50.000 Çevre Düzeni Planı- Bölge ile kent planı arasında 1/25.000 Nazım İmar Planı – Kentin gelişme yönünü belirleyen ana plan 1/5000 Uygulama İmar Planı-Yapı adaları, yoğunluk
25.10.2010
101
KAYNAKLAR • Keleş,R. Kentleşme Politkası,1993 • Chadwick, A. A Systems View of Plannig,1971 • Suher,H. Şehircilik, 1996. • Ünal,Y. Türk Şehir Planlama Hukuku, 2003. • Kentsel Alanların Planlaması ve Tasarımı, Aydemir,Ş. ve diğerleri, İber Yayınevi,2004, 25.10.2010 102
Teşekkürler... 25.10.2010
103
