1
6. FITXA
ARIKETAK
ADITZA: BALDINTZA ORAINALDIAN
1 Bete hutsuneak. (nor) • .
Nire prakak gorriak izango
• denda batera joango
, zezenak atzetik etorriko
Zu soinekoa erostera bakarrik joango .
• ez
Betarreko horiek aldean jantzita joango (zu) nirekin joaten ausartuko.
•
Kotxea ondo egongo
, ez
txakur horrengana izango. Gu garaiz helduko
• (zuek) zalantza barik.
(ni),
zure laguna autobusez joango.
• Ez hurbilduko, nire lagunarena ez •
, herriko
, ez
haserretuko (zuek).
Galdezka etorriko
•
(zuek), euskaraz arituko
Ni arriskuaz ohartuko
•
,
, segur aski ez hurreratuko.
Haiek errumaniarrak
, errumanieraz arituko
.
2 Aukeratu ondorio egokia. •
Zuk tortilla egiten ikasiko bazenu,
•
Guk xaboi gehiago erabiliko bagenu,
•
Gurean afalduko bazenute,
•
Txapelketa horretan gure lagunek parte hartuko balute,
•
Ipuin politak kontatuko balitu,
•
Lanak arin bukatuko balitu,
•
Txakurrek muturrekoa eramango balute,
•
Esaldi luzeagoak idatziko banitu,
•
Irakasleak lanak gorriz zuzenduko balitu,
•
Ordenagailuz egin ahal izango bagenu,
a. luke.
...telebista ikusi ahal izango
b.
...ederki gozatuko zenukete.
A RI K ET A
f.
...ez nuke leku nahikoa izango.
g.
...denok jaramon egingo genioke.
h.
...jai edukiko genuke.
c. ...arin batean amaituko genituzke lanak.
i.
...garbiago edukiko genuke kotxea.
d.
...afaria prestatuko zenuke .
j.
...ezin izango lukete haginka egin.
e.
...zerbait irabaziko lukete.
3 Inguratu aukera egokia. (nor-nori-nork) •
Guk liburuari forroa kenduko (bagenio/bagenu), zikindu egingo (genioke/genuke).
•
Guk eranskailu hau zuei emango (bazenute/bagenizue), paper-zorroan erantsiko (zenuke/zenukete).
•
Nik orriak sailkagailuan sartuko (banizkio/banitu) ikasle horri, errazago erakutsiko (lidake/lizkidake) lanak.
•
Aitak ni zigortuko (balit/banindu), nik ez (nuke/nioke jasango).
•
Nik zu kale gorrian ikusiko (bazintut/banizu), lagunduko (nizuke/nizun). • EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
223
1
7. FITXA
ARIKETAK
• zuei.
Zuek lagunei Aralarretik gazta ekarriko (bazeniete/bazintuzte), eskerrik asko esango (lizuekete/lukete)
•
Umeek aurpegia margotuko (balute/baliote), aitek ipurdikoa emanda etxera eramango (lukete/lituzkete).
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
225
ADITZA: BALDINTZA IHPOTETIKOA ORAINALDIAN 1 Asmatu baldintza hauen ondorioak. • Ane ondo ezagutuko bagenu,
Guk
• ak agurtuko ez bagenitu,
Lagun
• mehatxatuko balute,
Hura
• retan ikusiko balituzte,
Lapur
• egira joango balira,
Epait
• eskainiko baliote,
Dirua
• kiak gustatuko balitzaizkio,
Gozo
• zan joango balira,
Arrant
• ilotan berarekin arituko balitz,
Eskup
• aliaren bat erosiko balu,
Anim
2 Ezabatu oker dagoena eta berridatzi. •
Nik ile-apaintzaileari motz-motz uzteko esango (banio/banioke), errotik moztuko (lidake/lizkidake) ilea.
•
Margolariek niri etxea gorriz pintatuko (balute/balidate), oso haserretuko (nintzateke/nuke).
•
Zuek haiei alemanieraz hitz egingo (bazenizkiete/bazeniete), ez (lizuekete/lizukete) piperrrik ere ulertuko.
•
Euskaraz hitz egiten entzungo (bazenidate/bazenidaten), poztu egingo (nintzatekeen/nintzateke).
•
Txakurrak garbitzaileari erasoko (balio/balu), arazoak eragingo (lioke/lizkioke) nagusiari.
•
Jokolari horiek jokoz kanpo geratuko (balitz/balira), alde egingo (lirateke/lukete).
•
Tabernariak tabernan itoginak (balitu/balituzte), iturginari deituko (liokete/lioke).
•
Lagunek autoz ekarriko (banindute/balidate), ez (nintzateke/zinateke) bustiko.
•
Kirolari aparta izango (balitz/balira), fitxatuta egongo (litzateke/lirateke) honezkero.
•
Umeak igerilekura eramango (bagenitu/bagenizkie), poz-pozik etorriko (litzateke/lirateke).
A RI K ET A
1
22. FITXA
ARIKETAK
ADITZA: TRINKOAK. NOR ORAINALDIAN
1 Jarri aditzak orainaldian. •
Gaur gurasoak irakaslearekin hitz egitera (etorri) .
•
Zuek antzerkia ikustera (joan)
•
.
Gu aulki horietan eserita (egon) , zoazte!
•
Oraintxe bertan (joan) ni eskolara.
•
Hankaz gora (ibili)
•
Ikerne.
Haiek zornotzarrak omen (izan) .
•
Ijito horiek beruna eskatzera (etorri) .
•
Orain norekin (ibili)
zu?
•
Ni leiho ondoan gaur hotzak (egon) .
•
Mikel eta Ane eskutik helduta (joan) .
2 Aukeratu multzotik aditz egokiak eta idatzi. gaude
zaude
dabiltza
goaz
dabil
•
Zuen erlojua atzeratuta
•
goaz
gaude
Haiek bero Nortzuk
.
. .
Txakurra katuarengana zuzenean
.
gela honetan.
Durangora orain?
•
Mutiko bi horiek elkarrekin.
•
Gu eskola honetan gaizki ikusita
• •
zabiltza
Zu bide horretatik gaizki
•
•
zatoz
Zu lelokeriak entzuten aspertuta
•
•
doa
.
Zuek osaba-izeba ikustera . Nondik
A RI K ET A
(zu) hain dotore jantzita?
3 Aukeratu aditz egokia eta idatzi. •
Gu hemen erdi galduta
• •
. (gabilz/gabiltza)
Zuek perretxikotan txakurrarekin Haiek pozik
jaialdi horretara.(doaz/doazte)
•
Oraintxe bertan ni eskolara . (noa/goaz)
•
Zu etxe honetatik aspertuta
•
Eguraldi itzela! Ni beroak
• • • •
Hori ez da horrela, oker Nondik
. (zoaz/zoazte)
. (zoazte/zoaz)
. (naiz/nago) . (zaude/zara)
horrelako ilajearekin? (zoazte/zatozte)
Gu beroak
, aire girotua jarri beharko dugu. (gara/gaude) Zuek mendian, arbola artean, pozik . (zabiltza/zabiltzate)
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
1
ADITZA: TRINKOAK. NOR ORAINALDIAN 4 Erantzun galderei. •
Nora zoaz motxila lepoan?
•
Nondik zatozte hain berandu?
•
Noiz doaz horiek ingelesera?
•
Ondo zabiltzate auto berriarekin?
•
Zer, bada, hotzak zaude ala?
•
Zuek ondo ikusita zaudete auzoan?
•
Oraintxe goaz ala geroxeago?
• errumaniarrak? • •
256
Nondik dabiltza orain zure lagun Bakarrik zatoz, ala? Nola zabiltza aspaldion?
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
1 1
23. FITXA
ARIKETAK
ADITZA: TRINKOAK. NOR LEHENALDIAN Bete hutsuneak.
• Donostiara (joan)
Atzo Edu ikusi nuenean.
• nguru horretan orduan lapurrak (ibili)
I .
• hura ez (egon)
Zure lagun burutik sano.
• ntu hartan ospitalerako bidean (joan) • atzo goizean.
Mome haiek.
Norekin (joan) zuek
• an goiz autobus geltokian (egon)
Goize haiek.
•
Zuon sakelako ez (ibili) batere ondo lehengoan.
• ere semea une hartan ondoko kaletik (etorri) • lasai (joan)
Gu lasaizuongana.
• esandakoarekin. 2
B .
Ni ez (egon)
batere ados
Bete itzazu testu honetako hutsuneak ibili, etorri eta joan aditzak erabiliz. AUTOBUSA
Oso goiz joan ohi naiz lantokira. Atzo etxetik irtendakoan, ez inor kalean. Ilun eta ez zen ezer ikusten. Entzun, berriz, nire pausuak baino ez ziren entzuten. Halako batean, kalearen beste aldera pasatzera eta itzal bat ikus nezakeen. Gizonezko bat zen. Atzetik abiatu zitzaidan eta nik arindu egin nuen pausua. Hala ere, atzetik . Ni korrika eta bera ere korrika . Beldurtu egin nintzen. Biok kale ilunetatik zehar . Horregatik ez batere lasai. Bat-batean konturatu egin nintzen. Hara! Autobusa momentu hartan. Zorioneko eta ditxozko autobusa! 3
eta biok harantz
Jar itzazu aditz hauek lehen aldian. • ago:
D
• oaz:
G
• abiltza: • ator:
D N
• aude:
G
• atozte:
Z
•
A RI K ET A
Z • EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
1
audete: • atoz:
Z
• oaz:
D
• aude:
D
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
259
1
25. FITXA
ARIKETAK
ADITZA: TRINKOAK. ORAINALDIA
1 Bete hutsuneak. •
Zer (eraman) zuk esku horretan?
•
Gauzatxo bat (ekarri)
nik zuretzat.
•
Ez (eduki)
lotsarik. Zer ari zarete?
•
Ez (ukan)
guztiak hemen, ez ditut ekarri eta.
•
Zuek (jakin)
non bizi den Ane?
•
Kepak etxeko gorabehera guztiak ondo (jakin) .
•
Koldok ez (ekarri) betaurrekoak gaur.
•
Guk tiradera horretan agiri asko (eduki)
•
Itsasontzi horiek zama handia (eraman) .
•
Haiek hizkuntza horiek guztiak (jakin)
. .
2 Aukeratu aditz egokia esaldia osatzeko. dakartzagu daramatza dakizkigu dituzte daukate daramazue dakizue dugu dauzka dakargu •
Zuek azken berri ba
•
?
Horrek betaurreko modernoak
•
Guk arazo handia esku artean.
•
Zure gurasoek ez sakelakorik.
•
Orain
•
.
ehengoak erositako eranskailuak. Hainbat hizkuntza dagoeneko.
•
Zuen irakasleak urte asko
•
Auzokoek zor handiak oraindik.
•
Nora
•
.
ordenagailu hori? Zama handia inolako laguntza barik.
3 Osatu taula. NOR/ZER
NORK
ADITZA
Haiek
hark
eraman
Motorra
guk
eduki
Hura
zuek
ekarri
Zaku batzuk
guk
eraman
Betaurrekoak
zuk
ukan
Informatika
nik
jakin
nik
ekarri
Errezetak
zuk
jakin
Lentillak
hark
eduki
haiek
ekarri
Motxila
Filmak
A RI K ET A
ADITZA: TRINKOAK. ZER-NORK LEHENALDIAN 1 Bete hutsuneak. •
Txikitan makina bat kanta (jakin)
guk.
•
Zuen lagunek gauza asko (ekarri)
.
•
Zuek nire izena gogoan (eduki) .
•
Brusa berdea (eraman)
•
Zuek ez (jakin)
jaialdira.
mendi horien izenak.
•
Nik ikusi zintudanean zuk autoa (eraman)
•
(ekarri, guk)
•
poltsa larruzkoa zen.
Laupabost lagun (ukan)
•
Iparraldean.
Zuk emandako loreak nik eskuan (ekarri)
•
.
Mihia atera (eduki)
.
Anttonek argazki hartan.
2 Osatu esaldiak aukera egokia eginez. geneuzkan nituen
zenekarren genekien
•
Lepoko zuria argazki horretan. Zer
zuk poltsa horretan hain makurtuta etortzeko?
•
Haiek trikimailu ugari
•
, gari gaineko txoriak ziren eta.
Afalordua zen eta tripa-zorriak
• •
zeukaten neraman
Guk azterketako horretan dena .
• •
zekizkiten zenekartzaten zuten genekartzan
guk.
Ohar lliburu hartan nik mota guztietako ariketak . Ez
noiz arte geratuko ginen han.
•
Guk liburu guztiakkontsultatzeko.
•
Buruhauste itzela gurasoek kontu harekin.
•
Zuek buruhauskarriak arratsadea pasatzeko.
A RI K ET A
3 Jarri aditzok lehen aldian. •
Dakizkite:
•
Daramate:
• •
Dauzkazue: Dakizkigu:
• • • • • •
Daramatzagu: Dakartzagu: Dakarzu: Dakigu: Dugu: Dituzue:
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
275
2
32. FITXA
ARIKETAK
DEKLINABIDEA: IZENORDAINAK
1 Deklinatu izenordainak. •
(Ni)
lepotik barre egitea gustuko dute horiek.
•
Ez dakizue zer esaten duten (gu) .
•
(Zuek) buruz nahi dutena esan dezakete.
•
Berdin dio, ni (zu, norengatik)
• •
Metro batzuk aldenduko zarete (gu) (Ni)
Eros zenezakeen (zu, norentzat)
•
.
zetorrenean ni beste aldera begira nengoen.
• •
joan nintzen.
ere antzekoa.
(Zuek) ondo deritzozue horrela jokatzeari. (Gu)
•
, behintzat, ez zitzaigun batere egokia iruditu gertatutakoa.
(Haiek)
hitz egiten ari bazarete, ados nago.
2 Berridatzi zuzen deklinabide-kasuak. • rengandik erori zen Ane.
Zaldia
• ne nahi nuke, ama, mesedez.
Kafes
• baserritakoa zara?
Zein
• ek ez dira horretaz konturatu ere egiten.
Batzu
• lako amaiera erabat tristea izan zen.
Peliku
• medikutik zatoz, ala?
Zer,
• r naiz, ez zaitez nirengandik urrundu.
Beldu
• tarenera joatekoa zen. Joan zen azkenean?
Okulis
• k erori dira horko zaku horiek.
Astoti
• gana bazatoz, jai daukazu.
Guren
3 Erantzun galderei. •
Norengana joko zenukete arazorik izanez gero? (lagunak)
•
Horrengana joan zarete diru bila? (ez, hura)
•
Norengandik ikasi zenituen ipuin horiek? (aitona-amona)
•
Noranganaino hurbildu behar izan zuten saria erakustera? (lehenengoak?)
•
Gugan baduzu konfiantzarik? (bai)
A RI K ET A
2
32. FITXA
•
Bai, zuengan badut konfiantza.
•
Norenganantz jo zenuen irabazi ondoren? (lagun hori)
•
Norengana joango zinateke, etxetik joango bazina? (hiru lagun)
ARIKETAK
2
32. FITXA
ARIKETAK
DEKLINABIDEA: IZENORDAINAK
•
Zeinengan izan duzu mesfidantza hori? (hiru pertsona)
•
Zeinengandik jaso zuten hori? (amona)
•
Zein animaliarengan izango zenuke konfiantza? (txakur bat)
4 Osatu esaldiak deklinabide-kasu egokia erabiliz. • •
Beñat
•
Eneko
• • • • •
276
Joxe hurbildu nintzenean dardarka zegoen. eta Erramun bost hortz
bakarrik bizi ziren.
falta zitzaizkion.
Ume ez dakite zer egin egun horretan. Ane
eta Maren
Etxeko
abiatu ziren jaialdira.
ez dira batere ondo moldatzen.
Gure izeko Animalia hori
etxe
joan ziren diru eske.
duzuen konfiantza gehiegizkoa da.
•
Ama jotzen du arazoren bat duen bakoitzean.
•
Irene hitz egiten eman genuen egun osoa.
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
2
33. FITXA
ARIKETAK
DEKLINABIDEA: ATZIZKIA
1 Zuzendu oker daudenak. (mugagabea) • at lekuan agertzen dira horrelako landareak.
Hainb
• basora joango gara, perretxikoetara.
Bihar
• sartzen dute gola azken minututan.
Beti
• baietz esan dute: zortziek, ezetz.
Bik
• z aldatu dira gaur.
Etxea
• at etxeak egin dituzte?
Zenb
• at etxek dauzkate pertsianak?
Zenb
• lagunak egin zuten bazkaria.
Hiru
• askoan aurki daitezke horiek.
Leku
• elizatan ezkondu nahi zuten?
Zein
2 Bete hutsuneak, parentesi arteko hitzak zuzen deklinatuz. • •
Antzinatasun handiko (eliza) bat ikustera joan zineten. (Zuberoa)
•
mendietara joan ginen aurreko urtean. Ez daukazue (komuna)
• (arbola)
Zuek badakizue non dagoen horren moduko bat.
•
Horiek ez dute egundo (egia) esaten
• •
hemen?
Joan al gara (Getaria) (Kultura)
afaltzera?
handiko pertsona dela esaten zuten denek.
•
Niri ez dit (axola)
horrek.
•
Bazen (erregina)
bat herrialde hartan bizi zena.
•
Denei gustatzen zaie (itzala)
A RI K ET A
egotea.
3 Aukeratu zuzena eta idatzi. • , hurbil zaitezte! (emakumeak/emakumeok) • , makaltxo dabil. (egunotan/egunetan) • Nora joan ziren zuek ezagutu zenituzten (mutilok/mutilak) • Bai, bada, esan zuten hori. (denek/denok) • , entzun esan behar dizuedana. (jaun-andreak/jaun-andreok) • Gu, , ez gaude konforme. (ikasleek/ikasleok) • Zuek, , kokolo hutsak zarete. (denok/denak) • Gu ez ezik, joan ziren. (denok/denak) • Zuek, , zoazte ohera, ordua da eta. (umeak/umeok) • EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
?
1
2
•
34. FITXA
ARIKETAK Hemen
badakigu zer egin behar dugun. (emakumeok/emakumeak)
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
2
DEKLINABIDEA: NOR-NORI-NORK 1 Hutsuneak bete NORI deklinabide kasua erabiliz. • •
Hainbat (ikaslea) (Hori)
ez zaizkio ikasgai horiek batere gustatzen.
buruz ez genuen hitz erdirik ere egin.
•
Hemengo lau (alkandora)
•
(Emakumeak)
•
falta zaizkie botoiak.
oro har ez zaigu futbola gustatzen. Oraingoan ez dagokizue (zuek)
•
Zein (irudia)
•
(Haiek)
•
emango zeniokete kolore gorriska?
milioi bat euro egokitu zaie loterian.
Lagun (asko)
•
ez diot (diet) deitu aspaldi.
Normalean zein (autoa)
•
lan egitea?
Zuen (umeak)
jartzen dizkiote horrelako gurpilak?
oso gizon arraroa hurbildu zitzaien jolastokian.
2 Jarri dagokien izenordea deklinaturik. •
entxufe horiek jartzeko esan ziguten.
•
ez zizueten esan potentzia handia zutenik.
•
kable guztiak uretara erori zitzaizkidan.
•
dagokie egurrezko estaldura jartzea.
•
ez zenidaten galtategiari buruz ezer aipatu.
•
ez zitzaion horren berri eman.
•
energia nuklearraren aldekoa zinela esan zizuten.
•
bide-seinale guztiak kenarazi zizkiguten.
•
ez genizuen eman materialik lana amaitzeko.
•
makina bat gezur esan zizkieten engainatzeko.
A RI K ET A
3 Erantsi deklinabide atzizki egokia. (nor/nork/nor-nork). • •
Artzain mendian ez du erlojuaren beharrik. Lore
•
oso kolore biziak izaten dituzte udaberrian. Hamaika partehartzaile
•
egon ziren lehiaketa horretan
Zenbat auto daukate kanpoko matrikula?
•
Hiru udaltzain
agertu eta hiru
•
Suge
mizto luzea omen dute; nik ez dut inoiz ikusi.
•
Guzti
zeukaten kanpoko matrikula.
• • •
Hogeitabost mutiko
betaurrekodunak ziren.
joan ziren kanpamendu horretara.
Lau bizikletazale . zapaldu dituzte asteburu honetan. Lau musikari
egon ziren eta bi
besomotzak ziren.Hara!
2
35. FITXA
ARIKETAK
DEKLINABIDEA: DEKLINABIDEA NOR-NORI-NORK
Bete hutsuneak. 1 4 Bete hutsuneak. •
Arrain (hauek)
azoka horietan eros daitezke.
•
Praka (horiek)
jantziko banitu, barregarri egongo nintzateke.
• •
(Haiek) (Hauek)
•
egia osoa esan banie, ez zidaten ezer sinestuko. neuk erosiko dizkiet. Saritzar hori (horiek)egokituko balitzaie, poz-pozik egongo lirateke.
•
Zuk mutikote (hau)
opari hori eskainiko bazenio, gustura hartuko luke.
•
(Hura) hurbildu zaienean sekulakoak entzun behar izan ditu.
•
(Horri) gogoz eragingo bazenio, baietz bizkortu!
• •
(Hori)
ez dizu kalterik egingo, lasai asko egon zaitezke. Kontu (hau)
eragin itzela izan zuen euren bizimoduan.
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
1
•
Arnasa ez dute ondo hartzen tontor (garaiak) .
•
Azkenean kale (gorria) utzi zuten.
•
(Lurra)
utzi behar izan zituzten motxilak.
•
Aurten Peñagarikanok lau (frontoia) jokatu du.
•
Horrelako (lekuak) laguntza handia behar zuten.
• zen.
Gure amama makina bat (etxea)
•
neskamea izan
(Txaleta) langile guztiak etorkinak zirela uste dut.
•
Lau (museoa) ikusi dut erakusketa hori eta (laurak)
oso
bitxia iruditu zait. •
Zenbat (liburutegia)
•
Zein (gailurra) jo zuten handik?
bazkidea zara?
2 Osatu taula singularrez, pluralez eta mugagabez. KASUA
HITZA
NORAINO
Portu
NORA
Kai
NORANTZ
Jauregi NON
SINGULARRA
PLURALA
Hondartza
NORAINO
Komun
NORA
Taberna
NORA
Lur
NONDIK
Gaztelu NON
A RI K ET A
Zulo
NORANTZ
Zubi
3 Osatu zerrendako erakusleak erabiliz. horretatik horietan honetatik honetako hartako horretako horretara hartara horietatik •
Osagaiak lapiko
• • •
MUGAGABEA
bota behar dituzu.
Nork hartu ditu zartagin xerra? Mota Jai
•
barazkiak jende gutxiri gustatzen zaizkio. joateko prest zeuden. Baliteke hitz hori aditz
etortzea.
•
Labe
oso arkume ona prestatzen da
•
Leiho sartuko ziren seguru asko.
•
Herri
arabiarrak sartu omen ziren garai hartan.
•
Kale
dendak ospe handikoak dira.
•
Auzo (Haiek)
ziren Agate Deuna abesten zutenak.
2
35. FITXA
ARIKETAK
DEKLINABIDEA
4 Aukeratu erantzun zuzena. • (egirik/egiterik)
Gezurti hutsa da; horrek ez du inoiz
• aizkora bat? •
esaten.
Nola esan behar duzu, aizkor bat ala . (aizkor/aizkora) bat eskatuko diot zure ondoan dagoenari. (gaztaina/gaztain)
•
Nik ez daukat
; zuk, ordea, bi dauzkazu. (ilobik/ilobarik)
•
ederra jarri zuen horrek jaialdian parte ez hartzeko. (aitzakia/aitzaki)
•
Donostiako hondartzara joan direnak horretakoak dira. (probintzi/probintzia)
•
hartatik ateratzen zen kea beldurgarria zen. (tximini/tximinia)
•
ez izan, berea da. (zalantzik/zalantzarik)
•
hori gure herriko elizako/elizeko kanpandorrean bizi izan zen. (zikoin/zikoina)
•
horretara sartuko zutela entzutean dardarka hasi zen. (kartzela/kartzel)
5 Osatu deklinabide atzizki egokiaz. •
Zein herri
prestatzen dute horrela bakailaoa?
•
Urretxu gozogile batek herritartu zuen plater hori.
•
Antzina ardoa zahagi garraiatzen zen.
•
Ez gorde itsaskiak ur , ez die mesederik egiten eta.
•
Frantzia
, (anforak)
erregeak Baionari feria egiteko aukera eman zion orduan.
• ardiak noiz eta nola igo larre • • • •
eta (barrikak)
Artzainek eurek erabakitzen dute . Horko horrek lur azpi landarea dirudi. Kazola hori su ertain eduki behar da luzaroan.
Zartagina suatera eta bost minutuz itxaron behar izaten da. Gero lurrezko kazola (batzuk)
sartu ohi ditugu.
•
Ez diozu (errua)
•
(Alaba)
•
tratatu zuen bizi izan zen bitartean.
(Bizarra)
•
inori leporatu behar.
duen hura gure etxepekoa zen.
Bere (ikasleak) egin zuen guztia.
•
Oso arduraturik zegoen (umea)
•
.
(Aitor) zeharo maitemindurik dabil.
•
Aspaldion ez digu ezer aipatu (Andoni)
•
Altzari horiek (eskua)
.
eginda omen daude.
•
Oso ondo ohartu ginen azkenean gure (akatsak) .
•
(Bost) joan nintzen antzoki horretara.
2 Osatu taula. NOREKIN
NORENTZAT
ZERIK
NORENGATIK
Txakurra Katua Otso Dortoka Inurria Belea Behorrak Mamarroak Arrainak Ardiak 3 Ordezkatu letra etzanez dagoen hitza erakusle batez. •
Lagun berriarekin etorri ziren ezer esan barik.
•
Kontuaz ez dut inorekin hitz egiten.
•
Gurasoentzat izango zela pentsatu genuen.
•
Eraikin berriaren planuak oraindik ez ditut ikusi.
•
Ene uste apalean etxeon itxura ez da batere txarra.
•
Horko neskokin ez dut sarri hitz egiten institutuan.
A RI K ET A
2
37. FITXA
ARIKETAK
DEKLINABIDEA
• Hango mendiez ez zuten askorik kontatu. 1 Bete hutsuneak. •
Mutilentzat errazagoa da horrelakoak antolatzea.
•
Irakasleen esku egoten zen hori guztia.
•
Botikaren eragina begibistakoa izaten da.
4 Aukeratu erantzun egokia. • • •
Maren Aner
jolasten eman zuten arratsalde osoa. ikaskideak nahiko bihurriak omen ziren.
Edurne ez genekien zer demontre erosi.
• • •
Zertarako galdetu zenuen Arantza Guzti-guztia Araitz Begiralea Josu
• • • •
egin behar izan zuen.
joan zen kanpamendura. Erabat arduratuta zegoen Eider
Karmen izandako iskanbilak latzak izan ziren. Izeko Pantxike Perurena
?
oroigarria zelakoan nengoen.
semea ere Leitzan bizi omen zen.
.
•
Lurralde hori (lekua)dago! Ezinezkoa da bidaia egun batean egitea.
•
Makina bat (umea)
•
garrantzitsua da gurasoak egotea.
Nahi izanez gero, edozein (ikaskide)
•
joan zintezkeen.
Zelai hartan oso gustura ibili ginen denon (hori) berriketan.
•
Zein (etxe) aritu zinen aurreko batean?
•
Aita
lehen denetaz hitz egiten genuen.
•
Zein (laguna)
•
etxean egoten zarete ikasten? Beti egoten ginen (belarra)
•
etzanda.
Lau (eliza) entzun dut meza latineraz.
•
Zein
egon nahi zenuke datorren urtean?
2 Osatu taula. SINGULARRA
PLURALA
MUGAGABEA
Belarretan Lekutan Mutilei Tabernatara Neskez Zuengatik Horrena Haiengatik A RI K ET A
Morroiekin Emakumerengan 3 Osatu elkarrizketak. –Zer, bihar zer ordu
joango gara?
–Nora baina? –Mendi
, nora bestela?
–Zein mendi –Aralar
joan nahi duzu, bada? , zer deritzozu?
–Mendi (hori)
, zergatik?
–Zergatik ez ? –Beste bat
joan gaitezkeelako.
–Eta zein
, orduan?
–Ganeko
, adibidez.
–Horrelako mendi
joateko, ez noa inora.
–Zer, bada? Zer gertatzen da Ganeko –Niri mendi txiki
, bada?
oatea ez zaidala batere gustatzen.
–Beraz, zuk diozun mendi
ere ez goaz, niri gustatzen ez zaidalako.
DEKLINABIDEA 1 Bete hutsuneak hitzei deklinabide atzizki egokia jarriz. •
Aizu, Ane, (etxea)
•
giltza ahaztu zait, badaukazu beste bat?
Argi dago, (polizia)
•
(Botila)
joan behar duzu salatzera.
ura ez zait batere gustatzen.
•
(Irakaslea) galdera bat egitera hurbildu ginen.
•
(Gipuzkoa)
•
(kostaldea)
Egongelako (mahaia)
•
•
hanka bat apurtu zitzaion Eduri.
Zer ikasi zenuen txikitan (apaizak)
• zenuten. •
herrietan zehar ibili zineten bizikletaz. ?
Liburu horiek erosteko liburu (saltzailea) (Kalea) Kaleko (espaloia)
joan behar izan
bazter baten xagu bat ikusi genuen.
Txikitatik (gurasoak) jaso dut heziketa. 2 Zuzendu oker dauden esaldiak eta berridatzi zuzen.
•
Ez genuen atzo goizeko egunkariarengandik informazioa jaso.
•
Abokatuak epaileari hilketako azalpenak eman zizkion.
•
Herri hartako jaietan primeran ibili ginen.
•
Amonatik jaso dugu babarrunak prestatzeko era.
•
Amildegiarengana hurbildu zirenean, beren autoa han azpian ikusi zuten.
•
Azaroako azken astean ez genuen mendi ibilaldi hori egin.
•
Etxera iritsi denean, bere alabaren jostailuak apurtuta ikusi ditu.
•
Horma horretako erdian irudi handiegia jarri dute.
•
Denda horiengan saltzen dituzten elikagaiak garestiegiak dira.
•
Lurralde baztertu haren biztanleak oso aberatsak ziren.
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
A RI K ET A
1
2
39. FITXA
ARIKETAK
DEKLINABIDEA
3 Erantzun galderei parentesi artekoa erabili. •
Nori kontatu zenion gertatutakoa? (haiek)
•
Zein metrotan joan beharko zenuke hara? (Etxebarrirako metroa)
•
Norengan izan zenuen konfiantza nahiko dena kontatzeko? (ama)
•
Zein auzotarantz abiatu zineten sua ikusi ostean? (ondokoa)
•
Norengandik jasotzen zenituzten hainbeste gutun? (Miren)
•
Norekin joango lirateke haiek oporretan? (hainbat lagun)
•
Nortzat hartu nauzue, bada? (ahizpa)
•
Zer ez daukazu momentu honetan? (dirua)
•
Norentzat ekarri dituzu ogitarteko horiek? (seme-alabak)
•
Zeini eraman diozu motxila hori? (etorri dena)
4 Lotu erantzun zuzenekin eta idatzi. ez daki zer egin. • aurki joango zaio. •
• honetaz
dagokio hitz egitea. •
• hura
ez dut ezer esan. •
• honi
maitemindu ginen. •
• hark
arduratuta zeuden. •
• hura
sinestu zuten. • hurbildu nintzen. • ez zion ezer kontatu. • ekarri zuten. •
288
• harengana
• horri • honengan • harekin • hartaz
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
2
39. FITXA
ARIKETAK
DEKLINABIDEA
1 Bete hutsuneak. •
Lurren (mugak) haserretu egin ziren auzoko haiek.
•
(Mugarriak) mintzatzen ziren bakoitzean borroka segurua zen.
•
Eskumako (baserrikoak)
•
lur-sail handiak utzi zituzten.
Hala ere, ez ziren (haiek) batere arduratzen.
•
Horregatik (ezkerrak)
kexatu egiten ziren.
•
Osaba Manu (zena)
•
(Mendigurendarrak) dena eskatzen zioten eurena zelakoan.
• egoten ziren.
ere antzekoa gertatu omen zitzaion.
Gure osaba mutilzahar (guztiak)
oinordean sesioak
•
Hara! Zuok ez duzue osaba (mutilzahar)
, ala?
• txikia zela anaia hil egin zitzaion.
Ez, gurean ama alaba bakarra eta (aita)
txiki-
2 Erantzun galderei: •
Zergatik lapurtu du mutiko horrek supermerkatuan? -
Dirua
.
-
Gosea .
-
Jolastu .
-
Premia .
•
Zergatik ez du jokatu partida hori? -
Lotsa
.
-
Beldurra
.
-
Lagunak
.
•
Norengatik egiten zuen hori? -
Gurasoak
-
Neska-laguna
-
A RI K ET A
. .
Ikaskideak .
3 Aukeratu egokia eta idatzi. • • • • • • • •
Irakasle Kontu Gai
erabat arduratu zegoen Markel. (horrengan/horrekin)
aritu ziren hitzaldi osoan. (horiekin/horietaz)
Zein
baliatuko zara hori egiteko? (tresnaz/resnez)
Proiektu
sinesmen handia zuen. (horrengan/horretan)
egon ginen horretaz hitz egiten. (metroz/metroan) Etxeko
buruz berba egitea ez zuen gogoko. (arazoen/arazoei)
Hori beste
• •
maitemindu zer Josune. (berriarekin/berriaren)
bat dela esango nuke. (gauz/gauza) Ez zidan ezer gehiago aipatu
Hanka
buruz. (horri/hori)
gainean jarri zuenez, ezin izan zen altxatu. (haren/hura)
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
1
1 Bete hutsuneak. (nor, nori, nork) •
(Hura) eragin handia izan zuen bere erabakian.
•
(Zein) zekizkien egun horretako emaitzak?
•
Horrelakoak ezin zitzaizkion (zaintzailea)
•
(Emakumeak)
beti eskaintzen dizkiete lan horiek.
•
Zenbat (auto)
jarri diete isuna?
•
Zein (mendia)
ez dauka oraindik aterperik?
• ondo iruditu. • horko (hori) •
Lau (lagun)
kontatu diet gertatutakoa eta (bi)
(Hau) bai. (Horiek)
esan.
ez zaie
ez zenion garrantzirik eman, baina (horiek)
(hau)
• Bost (txakurra) normalean haginka egiten baina beste (hiru) hirurek bai, ordea.
erosi zizkien. jarri diete muturrekoa, (bi)
ez dute
2 Erantzun deklinabide atzizki egokia erabiliz. •
Nondik atera zenuten informazio bitxi hori? (egunkariak)
•
Zertan jarri zenuen itxaropen guztia, bada? (egitasmo berria)
•
Norengan sinesten zuten haiek sasoi hartan? (familia)
•
Nortaz gogoratu ziren haiek saioa ikustean? (lagunak)
•
Zeri zenioten beldur txikitan ? (bakarrik geratu)
•
Zein lekutara jo zenuten horien bila? (hainbat)
•
Norekin joan zineten txango horretara? (Bilbokoak)
•
Zertaz arduratzen hori bere lantokian? (lorategiak)
•
Nola hartu zuten hori egin zuela entzutean? (alproja)
•
Norengandik ikasi zenuten antzinako kanta polit hori? (izeko bat)
A RI K ET A
•
EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
291
2
40. FITXA
ARIKETAK
DEKLINABIDEA
3 Osatu taula.
Kobatan
DEKLINABIDE-KASUA
MUGAGABEA, SINGULARRA, PLURALA
NON
mugagabea
Mugekin Etxeotara Umek Liburutegietan Elizakoa Erlearekin Komunetatik Lurrez Orratzekin
292
• EGIZU 1 DBH • FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. •
