SolidWorks SolidWorks ile Tasarım & SolidCam SolidCam
ile
Üretim
12 Bölüm– 12 2D Eksen (XZ) Tornalama İşlemleri İki eksen, tornalama işlemleri yapılacak parçalarda, Şekil-1 de gösterilen iş parçasında olduğu gibi birçok operasyonu üzerinde barındıran karmaşık parçalar olabilir. Böyle karmaşık geometriye sahip olan parçaların dışındaki parçalar, genellikle iki eksende, programlanması
kolay olduğundan dolayı bir CAM programına ihtiyaç Şekil– 1 ya duyulmaksızın, tezgahların kontrol ünitesinde bulunan diyalog programı sayesinde , ya da elle program lanarak kodları üretilir. Özetle; tornalama operasyonlarında, sanayide genellikle çok fazla karmaşık, ya da çok eksenlil iğe sahip parçaların dışındaki üretimlerde, CAM programlarına ihtiyaç duyulmadan, tezgah üzerindeki diyalog programları sayesinde kontur ve makineleme parametreleri girilerek parçanın parçanın üretilmesi yol una gidilir. Fakat Şekil-1 de verilen parçada olduğu gibi çok operasyonu üzerinde barındıran bir iş parçasının CAM’de üretilmesinin pratik ve güvenli güvenli olacağı düşünülebilir.
Tornalama Operasyonları
Şekil– 2 1
SolidWorks ile Tasarım & SolidCam ile Üretim
Uygulama Örneği -1 (Şekildeki Parçanın Üretimi İçin Gerekli İşlemler) Operasyon İşlem Sıralaması
Şekil– 3
a) b) c) d) e)
İş sıfır noktasının belirlenmesi (Ref. T anım.) Ham parça seçimi (Malzeme Sınırları) (Ana Spindle) Ayna ayak seçimi Hedef Model (Zarf) seçimi Tornalama operasyonları 1. Alın tornalama 2. Dış çap kaba ve ince tornalama 3.
Kesme (Koparma)
Önemli: Parçanın işlenmesine geçilmeden önce SolidWorks ortamında, Şekil-4 de gösterildiği gibi önceden torna ayna ayakları ve stok parçanın hazırlanması tanımlanması açısından kolaylık sağlayacaktır. En azından torna ayak larının çizilmesi tavsiye olunur. a)
İş Sıfır Noktasının Belirlenmesi
Şekil– 4
Model SolidWorks programında tasarlandı k tan sonra mutlaka kayıtlı olmalı ya da kayıt edilmelidir. Aksi taktirde SolidCAM’de açmanıza izin vermeyecektir. SolidCAM’de açılan ilk pencere Torna Parça Bilgisi penceresi olacaktır. Bu pencereden düğmesine basılır ve bu kez referans tanımlama penceresi açılacaktır . Üç değişik ref erans tanımlama seçeneği vardır. (Şekil-5)
Yüzey Seç: Parça üzerinden, silindirik ya da konik yüzeylerin seçilmesi ile tanımlama yapılır. Tornalanacak parçaların ön alın yüz ekseni iş sıfır noktası olarak kabul edildiği için bunu sağlayacak, Dönme merkezi seçeneğide birlikte işaretlenmelidir. Z yönü (mavi renk) ayna düzlemi ile paralel olmasına ve X eksenide yukarıya bakacak şekilde Yüzey seç seçeneği konumlandırılmasına dikkat edilmelidir. Genellikle İş sıfır noktası tayininde Şekil– 5 kullanılmaktadır. 2
2 Eksen Tornalama
SolidWorks ile Tasarım & SolidCam
ile
Üretim
Tanımla: Bu metot ile önce orijin noktası sonrasında X ve Z yönleri seçilir. Koordinat sistemi seçin: SolidWorks’de komutu ile önceden tanımlanan eksenler belirtilir. (2 eksen tornalama işleminde bu seçeneğe gerek yoktur.) seçeneği ile silindirik yüzey seçilir ve Dönme merkezi aktif hale getirilir. Parça alın düzlemine yerleştiği göülerek, değişiklik yapmadan onaylanır. UYGULANACAK İŞLEM: Yüzey seç,
b)
Ham parça seçimi (Malzeme Sınırları) İşlenecek ham malzemenin seçimi için Malzeme sınırları düğmesine basılır. Tanımlama pencer esinde dört farklı seçenek mevcuttur. (Şekil-6)
Şekil–6 Ham malzeme seçim seçenekleri
Değer: İçi dolu ve boydan boya delik olan malzemeler için kullanılabilecek bir seçenektir. (Kademeli deliklerde tanımlamaya elverişli değildir.) Bu seçenek ile orijin noktasına göre sağda ve solda verilecek uzunluklar, çap ve komple delik uzunlukları girilebilir. 2D Sınırlar: 2D Sketch ile çizilmiş geometriyi tanımlamak için seçilir. Yapılacak uygul amada bu seçenek seçilecektir. 3D Model: SolidWorks (CAD) ortamında modelden bağımsız, konfigürasyon (Add Configurasyon) eklenerek oluşturulan silindirik parçaların seçilmesi için kullanılmaktadır. Bu seçeneğin çoğunlukla tercih edilmesinin sebebi tüm unsurlarında belirli bir işleme payı bırakılmış malzem elerin (Ör: Döküm parçaların) tanımlanmasında kullanılır. Silindir: Değer seçeneği ile benzer özelliktedir. İlave özellik olarak parçanın seçilen parçanın sınırları otomatik olarak tanımlanır. İstek doğrultusunda bu sınırlara işleme payı eklenebilir. UYGULANACAK İŞLEM: Uygulama parçasının seçimi için önceden çizdiğiniz, ham malzeme çizgisini 2D Sınırlar seçeneğini kullanarak seçiniz. Onaylayınız.
c)
Ayna ayak seçimi (Ana Spindle)
UYGULANACAK İŞLEM: Ayna ayakları seçim işlemi, ham malzeme işleminde olduğu gibi gerçe k-
leştirilir.
d) Hedef Model (Zarf) seçimi Hedef modeli tanımlama işleminde, iki seçenek vardır . Bunlar Kesit, Zarf ’ dır. 3
SolidWorks ile Tasarım & SolidCam ile Üretim
Kesit ve zarf seçenekleri, işlenecek unsurların iki boyutlu (2D) geometrilere dönüştürülmesinde kullanılır. Önceki versi-
yonlarda bu geometriler bizzat kullanıcı tarafından çıkartılırdı. Aşağıda ve yanda verilen örnek resimlerde Kesit ve Zarf seçenekleri anlatılmaya çalışılmıştır. Şekil -7 de Zarf seçeneğinin çalışma mantığı anlatılmıştır. Şekil -8 de üzerinde düzlemsel unsurlara sahip bir parçadaki oluşan Zarf ve Kesit seçenekleri anlatılmıştır.
Şekil– 7
Şekil– 8 Zarf ve Kesit seçenekleri
UYGULANACAK İŞLEM: Uygulama parçasını işle-
mek için Zarf seçeneğini kullanarak profil çıkartınız. Bu işlem ile birlikte CAM parça tanımlanmış olma ktadır. Bundan sonraki işlemler tornalama operasyonları olacaktır.
e)
Şekil– 9
Torna Operasyonları
Dört seçenekte tornalama operasyonları ya pılmaktadır. (Şekil-10) Bu ana seçeneklerle şu alt seçeneklerde yaptırılabilir. Tornalama: Dış ve iç kademeli tornalama, alın to rnalama Delik delme: Puntalama, çeşitli delme döngüleri ve kılavuz çekme Vida açma: Torna tezgahında, dış ve çap üzerinde tek veya çok Şekil– 10 ağızlı vida açma Kanal Açma: Parçaların alın yüzeyine kanal açma, boydan ise dış çap ve iç çapta kanal işlemleri, koparma işlemleri yaptırılabilir.
4
Şekil– 11 Tornalama ana operasyonları
2 Eksen Tornalama
SolidWorks ile Tasarım & SolidCam
ile
Üretim
………………………………………………………………………………………………… …………………………………….…………………………………………………………… …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………… …………………………………….
Uygulama Örneği -2 (Şekildeki Parçanın Üretimi İçin Gerekli İşlemler) Operasyon İşlem Sıralaması a) İş sıfır noktasının beli rlenmesi b) Ham parça seçimi c) Ayna ayak seçimi d) Hedef Model (Zarf) seçimi Tornalama operasyonları e) 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Alın tornalama Dış çap kaba tornalama Delik delme Delik içi kaba ve ince tornalama
Dış çap ince tornalama Vida çekme işlemi
UYGULANACAK İŞLEMLER : a)
Şekil – 35 Uygulama-2
İş sıfır noktasının belirlenmesi (Referans T anımla): Şekil-36 da gösterildiği gibi parçanın
iç veya dış çap yüzeylerinden herhangi birini seçiniz. Triad eksenin, alın düzleminde olduğu ve X ekseninin (Kırmızı) yukarı yöne, Z ekseninin (Mavi) çap ekseni ile paralel doğrultuda olduğunu gözlemleyiniz.
5
Şekil–36 İş sıfır noktası tayini
Şekil–37 Kütük malzeme ve ayna ayakları seçimi SolidWorks ile Tasarım & SolidCam ile Üretim
Ham parça seçimi (Malzeme Sınırları): Şekil-37 de verilen ölçülerde dik dörtgen çizilir ve 2D Sınırlar seçeneği ile dikdörtgen seçilir. c. Ayna ayak seçimi (Ana Spindle): Yine Şekil-37 de gösterildiği gibi b.
Ayna ayakları çizilir ve tanımlanır. d.
Hedef Model (Zarf) seçimi: Hedef model düğmesi ile açılan seçim pen-
ceresinden, Tanımla 3-D Model seçeneği ile parça üzerinde seçim yapılır ve onaylanır. Böylece parça tanımlanmış olur. (Şekil-38)
Şekil– 38
Tornalama operasyonları 1.
Alın tornalama: Alın tornalama
işlemine geçmeden önce geometri seçim işlemlerinde kullanmak için Zarf yöntemi ile elde edilmiş çizgiyi görünür hale getir iniz. Ekle→Tornalama.. yolu ile Tornalama işlem penceresini açınız. : Tanımla düğmesi ile açılan seçim penceresinde, Şekil-39 gösterilen geometri seçilir ve başlangıç ve son Geometri
uzantı değerleri girilir. Alın işleme için geometri seçimi ve uzantı değerleri verilmesi nTakım seçilmesi : Bilgi bölümüŞekil–39 den, alın işleme için Dış_Kaba kesiciyi seçiniz. (Şekil-40 da verilen boyutları girebilirsiniz.) Devir bölümünden, CSS’yi seçiniz. Kesme hızı olarak kaba 250, finiş için 300 değerini giriniz. İlerleme bölümünden, mm/dev’i işaretl eyiniz. Normal ilerlemeye 0.3, finiş ilerlemesine de 0.1 değerlerini giriniz. Teknoloji
:
Şekil– 40
Çalışma Tipi , bölümünden Kaba’yı seçiniz. İşlem Tipi , bölümünden Boyuna seçeneğini seçiniz. Modu, bölümünden Dış taraftan seçeneğini seçiniz. Kaba / Kopyala bölümünden Sabit seçeneğini seçiniz. Değer olarak 2 gir iniz. Yarı-f iniş yaptırılmadan doğrudan Finiş yaptırılacaktır. Finiş bölümünden ISO_Torna_Metodu’nu ve alt kutudan Sadece kalan talaş seçeneğini seçiniz.
Şekil– 41
…………………………………………………………………………………………………………… ………………………… .……………………………………………………………………………… ………………………………………………………. …………………………………………….
6
2 Eksen Tornalama
SolidWorks ile Tasarım & SolidCam
ile
Üretim
Torna İşlemeleri Alıştırmaları:
Alıştırm a-1
Alıştırma -2
………………………………………………………………………………………… ……………………………………………. 7
