Zrozumieć ieć tekst – zrozumieć zrozumieć człowieka człowieka Sprawdziany po epokach | Zrozum
LITERATURA I KULTURA MODERNIZMU (EPIKA I DRAMAT) SPRAWDZIAN WIADOMO WIADOMOŚCI ŚCI
GRUPA II
Wskaż skaż trzy zasady moralne składające składające się na model etyki Conradowskiej. 1. W ...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
2. Objaśnij metaforyczny sens tytułu powieści Josepha Conrada C onrada Jądro ciemności, odwołując się do: a) obrazu natury przedstawionego w utworze, ...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
b) kreacji głównego bohatera. ...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
3. Przywołaj dwa dzieła sztuki pojawiające się w I rozdziale Ludzi bezdomnych oraz określ ich symboliczne znaczenie, służące zilustrowaniu wyboru etycznego, e tycznego, przed jakim staje Tomasz Tomasz Judym. ...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
4. Zinterpretuj metaforyczny sens tytułu powieści Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni bezdom ni , odwołując się do kreacji trzech dowolnych bohaterów utworu (poza Tomaszem Tomaszem Judymem). ...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
© Copyright by WSiP sp. z o.o., Warsza Warszawa wa 2013
1
Sprawdziany po epokach | Zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
5. Przeczytaj zacytowane niżej fragmenty, a następnie: a) nazwij typ stylizacji zastosowany w obu utworach, ...............................................................................................................................................................................................
b) z każdego fragmentu wypisz po jednym przykładzie odejścia od wzorca polszczyzny ogólnej na poziomie leksykalnym, ...............................................................................................................................................................................................
c) z każdego fragmentu wypisz po jednym przykładzie odejścia od wzorca polszczyzny ogólnej na poziomie fonetycznym, ...............................................................................................................................................................................................
d) wskaż zasadniczą różnicę językową między wypowiedziami bohaterów Chłopów i Wesela
.
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
Władysław Reymont Chłopi (fragmenty)
Jak pić, to już całą kwartą, jak się weselić, to już całą niedzielę. A masz, człowieku, robotę? – pilno rób, kulasów nie żałuj i szczerze się przykładaj! […] A źle wypadnie – […] wola boska, nie przeciw się, bo i cóż, chudziaku, poredzisz krzykaniem a płaczem? Stanisław Wyspiański Wesele (fragment)
No daleko, kajsi gdzieś daleko; a panowie to nijak nie wiedzą, że chłop chłopskim rozumem tra, choćby było i daleko. A i my tu cytomy gazety i syćko wiemy. 6. Scharakteryzuj świat przedstawiony w Chłopach Władysława S. Reymonta. Objaśnij, na czym polega: a) mitologizacja i sakralizacja rzeczywistości dokonana w utworze, ...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
© Copyright by WSiP sp. z o.o., Warszawa 2013
2
Sprawdziany po epokach | Zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka
b) realizm obrazu życia wiejskiego w powieści. ...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
7. Uzupełnij tabelę dotyczącą obrazu chłopów i inteligencji w Weselu Stanisława Wyspiańskiego. INTELIGENCJA
CHŁOPI
przedstawiciele (trzech bohaterów)
charakterystyka (po cztery cechy; należy uwzględnić wzajemne relacje między grupami oraz ich stosunek do przeszłości)
8. Porównaj postawy bohaterów Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. RASKOLNIKOW
SONIA
wzajemny stosunek bohaterów do siebie
stosunek do chrześcijaństwa i Boga
relacje z innymi ludźmi
© Copyright by WSiP sp. z o.o., Warszawa 2013
3
Sprawdziany po epokach | Zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka
R 9. Stefan Żeromski twierdził, iż Trzeba rozrywać rany polskie, żeby się nie zabliźniły błoną podłości . Na podstawie ana lizy fragmentu utworu określ, w jaki sposób autor realizuje postawiony sobie cel.
-
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
Stefan Żeromski Rozdzióbią nas kruki, wrony… (fragmenty)
Wrony z wielką rozwagą, taktem, statkiem, cierpliwością i dyplomacją zbliżały się, przekrzywiając głowy i uważnie badając stan rzeczy. Szczególnie jedna zdradzała największy zasób energii, żądzy odznaczenia się czy nienawiści. […] Przymaszerowała aż do nozdrzy zabitego konia, z których sączył się jeszcze sopel krwi skrzepłej, okrytej błoną rudawą. […] Wtedy bez namysłu skoczyła na głowę zabitej szkapy, podniosła łeb do góry, rozkraczyła nogi jak drwal zabiera jący się do rąbania, nakierowała dziób prostopadle i jak żelaznym kilofem palnęła nim martwe oko trupa. […] Naj bardziej przecież ze wszystkich odznaczyła się ta (należy jej się tytuł wrony „tej miary”), co zapragnęła zajrzeć do wnętrza mózgu, do siedliska wolnej myśli i zupełnie je zeżreć. Ta wstąpiła majestatycznie na nogę Winrycha, przema szerowała po nim, dotarła szczęśliwie aż do głowy i poczęła dobijać się zapamiętale do wnętrza tej czaszki, do tej ostatniej fortecy polskiego powstania.
-
-
-
R 10. Na podstawie podanych fragmentów uzupełnij tabelę dotyczącą prądów artystycznych w Ludziach bezdomnych FRAGMENT I
.
FRAGMENT II
nazwa prądu artystycznego
cechy prądu (dwie)
funkcja opisu w powieści
Stefan Żeromski Ludzie bezdomni (fragmenty) Fragment I
Minąwszy ogród i plac za Żelazną Bramą, był u siebie i przywitał najściślejszą ojczyznę swoją. Żar słoneczny zalewał ten rynsztok w kształcie ulicy. Z wąskiej szyi między Ciepłą i placem wydzielał się fetor jak z cmentarza. Po dawnemu roiło się tam mrowisko żydowskie. [...] Tu i ówdzie włóczyli się roznosiciele wody sodowej z naczyniami u boku © Copyright by WSiP sp. z o.o., Warszawa 2013
4
Sprawdziany po epokach | Zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka
i szklankami w rękach. [...] Jedna z roznosicielek wody stała pod murem. Była prawie do naga obdarta. Twarz miała zżółkłą i martwą. Fragment II
Unikając miejsc ludnych Judym szedł dawną aleją na koniec parku. [...] cicho szumiały srebrne, długowłose wierzby, co patrzą w obumarłe wody kanałów – i świerki jak posępne mnichy w czarnych habitach, zamykające odległe widoki, marzyły w samotności. [...] Na gładkie łączki, niby jeziora śniące między kępami zarośli, zstępowały smugi światła prawie białego i ostrymi rysa mi przerzynały chłodne murawy. Tuż obok drogi zasłanej liśćmi taiły się baseny wody nieruchomej, ślepej i głuchej, która przyjmując w siebie poszarpane plamy rmamentu dawała jakieś kłamliwe ich odbicie, brzask srebrzący się a niepochwytny.
-
R 11. Nazwij typ powieści reprezentowany przez Zbrodnię i karę oraz podaj jej trzy cechy. ...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
R 12. Na podstawie poniższych fragmentów Chłopów rozpoznaj trzy role, w jakich występuje narrator w powieści Rey monta, oraz określ tematykę i styl wypowiedzi charakterystyczne dla każdej z nich.
-
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
Władysław Reymont Chłopi (fragmenty) Fragment I
Na Borynowym podworcu, obstawionym z trzech stron budowlami gospodarskimi, a z czwartej sadem, który go od dzielał od drogi, już się zebrało dość narodu; kilka kobiet radziło i wydziwiało nad ogromną czerwono-białą krową, leżącą przed oborą na kupie nawozu. Stary pies, kulawy nieco i z oblazłą na bokach sierścią, oganiał graniastą, obwąchiwał ją, szczekał, to wypadał w opłot ki i gnał dzieci na drogę, co się były wieszały na płotach i zazierały ciekawie w obejście, albo docierał do maciory, co legła pod chałupą i rozwalona jęczała cicho, bo ssały ją białe, młode prosięta.
-
-
© Copyright by WSiP sp. z o.o., Warszawa 2013
5
Sprawdziany po epokach | Zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka
Fragment II
Deszcze się rozpadały na dobre. Już od samego jarmarku świat z wolna zatapiał się w szarych, mętnych szkliwach deszczów, że tylko obrysy borów i wsi majaczyły blade niby z przemiękłej przędzy utkane. Szły nieskończone zimne, przenikające szarugi jesienne. Siwe lodowate bicze deszczów siekły bezustannie w ziemię i przeniknęły do głębi aż drzewo każde, źdźbło każde dy gotało w bezmiernym bólu.
-
Fragment III
...A pociecha ino w tym, kiej somsiad z somsiadem się zejdzie i przy tym kieliszku poredzą, wyżalą się i odpuszczą sobie, co tam jeden drugiemu winowaty – juści, nie to wypasione zboże ni przeoranie granicy, bo to już sądy wiedzą i świadkowie przytwierdzą, komu krzywda i komu sprawiedliwość, ale to, co tam po sąsiedzku przytrać się przytra – czy kiej gadzina spyszcze w sadzie, czy baby się poswarzą abo dzieciaki się pobiją, jak to różnie się zdarzy... Dyć wesele od tego, bych zawziętość stajała i braterstwo a zgoda rosły między ludźmi! R 13. Uzupełnij tabelę dotyczącą relacji między osobami a osobami dramatu w Weselu Stanisława Wyspiańskiego. OSOBA
OSOBA DRAMATU
PRZYCZYNA PRZYBYCIA ZJAWY I JEJ ZNACZENIE SYMBOLICZNE
Rycerz Czarny
Hetman
Dziad
R 14. W opisie wystroju chaty bronowickiej wskaż cztery elementy symboliczne oraz zinterpretuj ich znaczenie, odwołu jąc się do znajomości całego dramatu.
-
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
© Copyright by WSiP sp. z o.o., Warszawa 2013
6
Sprawdziany po epokach | Zrozumieć tekst – zrozumieć człowieka
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................................
Stanisław Wyspiański Wesele (fragmenty)
Noc listopadowa; w chacie, w świetlicy. […] Na drugiej bocznej ścianie izby: okienko przysłonione białą muślinową raneczką; nad oknem wieniec dożynkowy z kłosów; – za oknem ciemno, mrok – za oknem sad, a na deszczu i słocie krzew, otulony w słomę, w zimową ochronę okryty. Na środku izby stół okrągły [...]. Około stołu proste drewniane stołki kuchenne z białego drzewa; przy tym na izbie biurko, zarzucone mnóstwem papierów; ponad biurkiem fotograa Matejkowskiego „Wernyhory” i litograczne od bicie Matejkowskich „Racławic”. Przy ścianie w głębi sofa wyszarzana; ponad nią złożone w krzyż szable, inty, pasy podróżne, torba skórzana. W innym kącie piec bielony, do maści z izbą; obok pieca stolik empire, zdobny świecący mi resztami brązów, na którym zegar stary, alabastrowymi kolumienkami dźwigający złocony krąg godzin; nad ze garem portret pięknej damy w stroju z lat 1840 w lekkim muślinowym zawoju przy twarzy młodej w lokach i na ciemnej sukni. U boku drzwi weselnych skrzynia ogromna wyprawna wiejska, malowana w kwiatki pstre i pstre desenie; wytarta już i wyblakła. [...] Nad drzwiami weselnymi ogromny obraz Matki Boskiej Ostrobramskiej z jej sukienką srebrną i złotym otokiem promieni na tle głębokiego szaru; a nad drzwiami alkierza takiż ogromny obraz Matki Boskiej Częstochow skiej [...].
-
-
-
-
© Copyright by WSiP sp. z o.o., Warszawa 2013
7